Patrologiae cursus completus ; omnium SS patrum, doctorum scriptorumque ecclesiasticorum

Google

This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project
to make the world's books discoverable online.

It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover.

Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the
publisher to a library and finally to you.

Usage guidelines
Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the

public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying.

We also ask that you:

-* Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individual
personal, non-commercial purposes.

and we request that you use these files for

* Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.

-* Maintain attribution The Google "watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.

* Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe.

About Google Book Search

Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web
a[nttp: //books . google. con/]

Pipigntm Qo QU MON 7 Sono

PATROLOGI/E

CURSUS COMPLETUS,

SEU BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA,

ONNIUM SS. PATRUM, DOCTORUM SCRIPTORUMQUE. ECCLESIASTICORUM,

SIVE LATINORUM, 8IVE GR/ECORUM,

QUI AB EVO APOSTOLICO AD TEMPORA CONCILII TRIDENTINI (ANNO 1545) PRO LATINIS,
ET CONCILII FLORENTINI (ANN. 1459) PRO GRAECIS FLORUERUNT :

RECUSIO CHRONOLOGICA

OMNIUM ου: EXSTITERE MONUMENTORUM CATIIOLICAE TRADITIONIS PER QUINDECIM PRIMA
ECCLESLE S/ECULA ET AMPLIUS,

JUXTA EDITIONES ACCURATIS8IMAS, INTER SE CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUBSCRIPTIS COLLATAS, PERQUAM DILIGEN-
TER CASTIGATA ; DISSERTATIONIBUS, COMMENTARIIS, VARIISQUE LECTIONIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA ; OMNIBUS
OPERIBUS POST AMPLISSIMAS EDITIONES QU/£ TRIBUS NOVISSIMIS S.ECULIS DEBENTUR ABSOLUTAS ΡΕΤΚΟΤΙΘ, AUCTA ;
INDICIBUS PARTICULARIBUS ANALYTICIS, 8INGULOS SIVE TOMOS SIVE AUCTORES ALICUJUS MOMENTI SUBSEQUENTI!-
BUS, DONATA ; CAPITULIR INTRA IPSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULIS SINGULARUM PAGINARUM
SARGINEM SUPERIOREM DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATERIAM SIGNIFICANTIBUS, ADORNATA ; OPERIBUS
CUM DUBIIS$, TUM APOCRYPHIS, ALIQUA VERO AUCTORITATE IN ORDINE AD TRADITIONEM ECCLESIASTI-

CAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA ;

DUCENTIS £T AMPLIUS LOCUPLETATA INDICIBUS AUCTORUM SICUT ET OPERUM, ALPHABETICIS, CBRONOLOGICIS, $1ATI-
$TICI$, SYNTHETICIS, ANALYTICIS, ANALOGICIS, IN QUODQUE RELIGIONIS PUNCTUM, DUGMATICUM, MORALE, LITUAM-
GICUM, CANONICUM, DISCIPLINARE, HISTORICUM, ET CUNCTA ALIA SINE ULLA KXCEPTIONE ; 8ED PR/ESEATIM
PUOBUS INDICIBUS IMMENSIS ET GENERALIBUS, ALTERO SCILICET ΠΕΜ, Quo CONSULTO, QUIDQUID
NON SOLUM TALIS TALISVE PATER, VERUM ETIAM UNUSQUISQUE PATRUM, NE UNO QUIDEM OMISSO,

IN QUODLIBET THEMA SCRIPSERIT, UNO INTUITU CONSPICIATUR ; ALTERO. SCIUPTUILE
SACIUE, Ex QUO LECTORI COMPERIRE SIT OBVIUM QUINAM PATRES ET IN QUIBUS OPERUN
SUORUM LOCIS 8INGULOS SINGULORUM LIBRORUM 6. SCRIPTURA VERSUR, A ΡΑΙΝΟ
GENESEOS USQUE AD NOVISSIMUM APOCALYPSIS, COMMENTATI SINT:

EDITIO ACCURATISSIMA, CAKTERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, $1 PERPENDANTUR CHARACTERUM NITIDITAS,
CHARTJE QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS, PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUM VARIETAS,
TUM NUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTO PATROLOGLE DECURSU CONSTANTER
SIMILIS, PRETI! EXIGUITAS, PRASERTIMQUE 18TA COLLECTIO, UNA, SIETHODICA ET CIIRONOLOGICA,
SEXCENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE HACTENUS HIC ILLIC SPARSORUM ,

PRIMUM AUTEM IN NOSTRA BIBLIOTHECA, EX OPERIBUS ET M85. AD OMNES ETATES,

LOCOS, LINGUAS FORMASQUE PERTINENTIBUS, COADUNATORUM,

SERIES GR/ECA PRIOR,

IN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESIA GRAECAE
À S. BARNABA AD PHOTIUM,

AGCURANTE J.-P. MIGNE,
Bibilotheece Cleri universas,
SIVE CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTIA ECCLESIASTICAE RAMOS FDITORE.

PATROLOGIA, AD INSTAR IPSIUS ECCLESIE, IN DUAS PARTES DIVIDITUR, ALIA NEMPE LATINA, ALIA GRAECO-LATINA.
LATINA, J4N. PENITUS EXARATA, QUOAD PRIMAM SERIEM, VIGINTI-QUINQUE ET DUCENTIS$ VOLUMINIBUS MOLE SUA
STAT, MOXVE POST PERACTOS INDICES STABIT, AC QUINQUE-VIGINTI-CENTUM ET MILLE FRANCIS VENIT. GBACA
DUPLICI EDITIONE TYPIS MANDATA EST. PRIOR GRAECUM TEXTUM UNA CUM VERSIONE LATINA LATERALIS AMPLE-
CTITUR , ET AD NOVEM ET CENTUM VOLUMINA PERVENIT, SED SINE INDICIBUS ; POSTERIOR AUTEM HANC VERSIONEN
TANTUM EXHIBET, IDEOQUE INTRA QUINQUE ET QUINQUAGINTA VOLUMIXA RETINETUR ; UTRAQUE VIGESIMA QUARTA
ΡΙΕ DECEMBRIS 1860 OMNINO APPARUERAT. UNUXQUODQUE VOLUMEN GRAECO-LATINUM OCTO, UNUMQUODQUE MERE
LATINUM QUINQUE FRANCI8 SOLUMMODO EMITUR : UTROBIQUE VERO, UT PRETI! IIlUJUS BENEFICIO FRUATUR εν-
PTOR, COLLECTIONEM INTEGRAM 8IVE GRAECAM SIVE LATINAM, 326 VOLUMINIBUS PRO AMPLIORI EDITIONE ET 272
PRO MINORI ABSQUE INDICIBUS CONSTANTEM, COMPARET NECESSE ERIT, SECUS ENIM CUJUSQUE VOLUMIXIS AMPLI-
TUDINEM NECNON ET DIFFICULTATES VARIA PRETIA JEQUABUNT. ATTAMEN, $1 QUIS EMAT INTEGRE ET SEORSIM
COLLECTIONEM GRJECO-LATINAM, VEL EAMDEM EX GRECO LATINE VERSAM, TUM QUODQUE VOLUMEN PRO NOVEM VEA
PRO SEX FRANCIS OBTINEBIT. ISTE CONDITIONES SERIEBUS PATROLOGLE NONDUM EXCUSIB APPLICANTUR.

————— B αμ βρππα-.--------

PATROLOGI E GRUECAE TOMUS LXXVY.

S. CYRILLUS ALEXANDRINUS.
— ÁÉÉ

EXCUDERATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM,
IN VIA DICTA D'AMBOISE, OLIM PROPE PORTAM LUTETL£E PARISIORUM VULGO D'ENFEA
NOMINATAM, SEU PETIT-MONTROUGE, NUNC VERO INTRA MOENIA. PARISINA.

1863

AVIS IMPORTANT.

D'aprés uné deslots providéhtielles qui régissent Je monde , rarement les ceuvres au-dessus de l'ordinaife se font
sans contradictions plus ou moins fortes et uembreunses. Les Ateliers Catholiques ne pouvaient guére échapper à ce
cachet divin de leur utilité. Tantót on s nié leur existence ou leur importance; antt on à dit qu'ils étaient fermés

deviennent de plus en plus graves et soignées : aussi parait-il certain qu'à moius d'événements qu'aucune prudence

?d d qu'ils allaient l'étre. Cependant ils poursuivent leur carriére depuis 21 ans, οἱ les productions qui en sortent

humaine ne saurait prévoir ni empécher, ces Ateliers ue se fermeront que quand la Bibliothéque du Clergé sera
cerminée en ses 2,000 volumes in-i^ Le passé parait un sür gar.nt de l'avenir, pour ce qu'il y a à espérerou à
'Taindre. Cependant, parmi les calomnies auxquelles ils se sont. trouvés en butte, il en cst deux qui ont été conti-
nuellement répétées, parce qu'étani plus eapitales, leur effet entrainait plus de conséquences. De pelis et ignares
eoncurrents se sont donc acharnés, par leur correspondance ou leurs voyageurs, à répéter partont (ue nos Kditions
&taient mal corrigées et mal imprimées. Ne pouvant attaquer le fond des Ouvrages, qui, pour la plupart, ne sont
que le« chefa-d'euvre du Cathoticisme reconnus pour tels dans tous]es temps et dans tous les pays, il fallait bien
ae rejeter sur la forme dans ce qu'elle 3 de plus sérieux, la correction et l'imoression; en effet, Jes chefs-d'ruvre -
mme n'auraient qu'une demi-valeur, δἱ le texte en était inexact ou illisible.

I1 est trés-vrai que, dans le prineipe, un succés ínoui dans les fastes de la 'Typographie ayant forcé l'Editeur de
recourir aux mécaniques, alin de marcher plus rapidement et de donner les ouvrages à moindre prix, quatre volumes
du.double Cours d'Ecrilure sainte εἰ de T héologie furent tirés avec 1a. correction insuffisante donnée daus les impri-
meries à presque tout ce qui s'édite; il est vrai aussi qun cerisin nombre d'autres volumes, appartenant à diverses
l'ublieations, furent. imprimés ou trop noir ou trop blanc. Mais, depuis ces temps éloignés, les mécaniques ont
cédé le travail aux presses à bras, et l'impression qui en sort, sans étre du luxe, attendu que le luxe jurerait dans
des onvrages d'une telle nature, est parfaitement convenable sous tous les rapports. Quant à la correction, il est
de fait qu'elle n'a jainais été portée si loin dans aucune édition ancienne ou contemporeine. Et commeot en serait-il
autrement , aprés toutes les peines et toutes les dépenses que nous subissous pour arriver à purger nos épreuves de
inutes fautes? L'habitude, en typographie, méme dans les meilleures maisons, est de ne corriger que deux épreuves
el d'ei conf^rer uue troisiéme avec la seconde, sans avoir préparé en rien le manuscrit de l'auteur.

Dans les Atcliers Catholiques ia dilférence est presque incommensurable. Au moyen de coMrecteufs blanchis sous
le harnais et don! le coup d'uil typographique est sans pitié pour les fautes, on commence par préparer la copie d'un
bout à l'autre sans en excepter un seul mot. On lit ensuite en premiére épreuve avec la copie ainsi préparée. On lit
en seconde de la méme maniere, mais en collationnant avec la premiére. On fait la méme chose en tierce, en colla-
tionnant avec la seconde. On agit de méme en quarte, en collationnaot avec la tierce. On renouvelle la méme opé-
ration en quiute, en collationnant avec la quarte Ces collationnements ont pour but de voir si aucune des fautes
Signalées a1 bureau par MM. les correcteurs, sur la marge des épreuves, n'a échappé à MM. les corrigeurs sur le
marbre et le métal. Aprés ces cinq lectures entiéres contrólées l'une par l'autre, ei en dehors de la préparaticn
ci-dessus mentionnée, vient une révision, et souvent il en vieut deux ou trois; puis l'on cliche. Le clichage opéré, par
conséquent la pureté du texte se trouvant immobilisée, on fait, avec la copie. une nouvelle lecture d'un bout de | ὁ-
preuve à l'autre, on se livre à une nouvelle ecvision, et le tirage n'arrive qu'aprée ces innombrables précautions.

Aussi ya t il à Montrouge des correcteurs de toutes les nalions et en plus grand nombre que dans vingi-cinq
imprimeries de D'arls réunies ! Aussi eucore, la correction y coüte-t-elle autant que la composition, tandis qu'aiileurs
elle ue codte que le dixieme ! Aussi enfin, bien que l'assertion puisse paraitre téméraire, l'exactitude obtenue par
laut de frais et de soins, fait-elle que la ΗΝ. des Editions des Ateliers Catholiques laissent bien Join derriére elies
celles nimc des célebres Dénédictins Mabillon et Montfaucon et des célébres Jésuites Petau et Sirmond. Que l'on
compare, en effet, n'importe quelles feuilles de leurs éditions avec celles des nótres qui leur correspondent, eu grec
comme en lan, on se convaincra que l'invraisemblable est une réalité.

D'ailieurs, ces savant« éminents, plus préoccupés du sens des textes que de la. partie typographique et n'étant
[oint correcleurs de profession, lisaient, non ce que portaient les éprenves, mais ce qui devait s'y trouver, leur
iaute intelligence suppléant aux fautes de l'édition. De plus les Bénédictius, comme les Jésnites, opéraient presque
toujours sur des manuscrits, cause perpétaelle de la multiplieité des fautes, pendant que les Ateliers. Catholiques,
dout le propre est surtout de ressusciter ]a Tradition, n'opérent le plus souvent que sur des imprimés.

Le HR. P. De Duch, Jésuite Bollandiste de Bruxelles, nous écrivait, il y a quelque (cmps, n'avoir pu trouver en
dix-huit mois d'étude, une seule faute daus notre Patrologie latine. M. Denziuger, professeur de Théologje à l'Uni-
versitó de Wurzbourg, et M. Reissmann, Vicaire Général de la méme ville, nous mandaient, à la date du 19 juillet,
n'avoir pu également! surprendre une seule faute, soit dans le latin soit dans le grec de notre double Patrologie. Entin,
le savant P. Pitra, Bénédictin de Solesme, et M. Boneuty, directeur des Annales de philosophie chrétienne, mis. au
déll de nous convaincre d'une seule erreur !ypographique, ont éié forcés d'avouer que nous n'avions pas trop
présumé de notre parfaite correction. Daus le Clergé se trouvent de bons latinistes et de bons he'lénistes, εἰ, «ο qui
est plus rare, des hommes trés-positifs et trés-pratiques, eh bien ! nous leur promeltons une prime de 25 centimes
par chaque faute qu'ils découvriront dans n'importe lequel de nos volumes, surtout dans les grecs.

Malgré ce qui précéde, l'Editeur des Cours complets, sentant de p'us en plus l'imporlance et méme la nécessité
d'une correction parfaite pour qu'un ouvrage soit véritablement utile et estimable, se livre depuis plus d'un an, et
esL résolu de se livrer jusqu'à la fin à une opération longue, pénible et coüleuse, savoir, la révision entiére et
universelle de ses innombrables clichés. Ainsi chacun de ses volumes, au fur et à mesure qu'il les remet sous presse,
est corrigé mot pour mot d'un bout à l'autre. Qusrante hommes y sont ou y seront occupés pendant 10 ans, et une
somme qui ne saurait étre moindre d'un demi. million de francs est consacree à cet important contróle. De cette
mzniére, les l'ublications des Ateliers Catholiques, qui déjà se distiuguaient.entre toutes par la supériorité de leur
correction, n'auront de rivales, sous ce rapport, dans aucun temps ni dans aucun pays; car quel est l'éditeur qui
pourrait et voudrait se livrer APRES COUP à des travaux si giganlesques et d'un prix si exorbitant ? Il. faut
certes étre bien pénétré d'une vocation divine à cet effet, pour ne reculer ni devant la peine ni devant la dépense,
surtout lorsque l'Europe savante proclame que jamais volumnes n'ont été édités avec tant d'exactitude que ceux de
la Bibliothéque universelle du Clergé. Le présent volume est du nombre de ceux révisés, et tous ceux qui le scrout
à l'avenir porteront cette note. En conséquence, pour juger ies productions des Aleliers Catholiques sous le rapport
d^ la correction, il ne faudra prendre que ceux qui porteront en iéte l'avis ici tracé. Nous ne reconnaissons que cette
éd'tion et celles qui suivront sur nos planches de métal ainsi corrirées. On croyait autrefois que la stéréotvpie
unmobilisait les fautes, attendu qu'un cliché de métal n'est point élastique; pas du tout, il introduit la perfecttun,
ear on a trouvé le moyen de le corriger jusqu'à extinetion de fautes. L'Hebreu a όιό revu par M. Drach, le Grec
sar des Grecs, le Latin et le F'rancais par les premiers correeteurs de la capitale en ces langues. .

Nous avons la eousolation de pouvoir finir cet avis par les réflexions suivantes : Enfin, noire exemple z fini par
2nranler les grandes publications en Italie, en Allemague, en Bel;ique et en France, par les Canons grecs de lomo,
we Gerdil de Naples, le Saint Thomas de Partie, l'Encyclopélie religieuse de Munich, le recueil des déclaratiotts des
"ites de Bruxclles, lex Bollandistes, le Suarez οἱ le Spicilége de Paris. Jusqu'ici, on n'avait su réimprimer que des
ouvrages de courte haleine. Les 1η -{”, oà s'engloutissent les in-folio, faisaient peur, οἱ on n'osait y toucher, par
crainte de se noyer dans ces abimes sans fond et saus rives; mais on a fini par se risquer à nous imiter. Bien pius,
sous notre impulsion, d'autres Editeurs se prépareut au Bullaire universel, aux Décisions de toutes les ! ongreézations,
à une Biographje et à une Histoire générale, etc., ete. Malheureusement, la plupart des éditions déjà faites ou qui se
font, sont sans autorité, parce qu'elles sont sans exactitude ; la correction semble en avoir été faile par des aveugles.
soit qu'on n'en ait pas senti Ia gravité, soit qu'on ait reculó devant les frais; mais patience! une reproductier
correcte surgira bientot, Be füt-ce qu'à la lumiere des ócoles qui se sont faites eu qui se feront. encore.

TRADITIO CATHOLICA. .

SAECULUM Y, ANNUS M.

TOY EN ΑΠΙΟΙΣ ΠΑΤΡΟΣ HMON

KYPIAAOY

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ
ΤΑ ΕΥΡΙΣΚΟΜΕΝΑ ΠΑΝΤΑ.

S. P. N. CYRILLI

ALEXANDRLE ARCHIEPISCOPI

OPERA QU/E REPERIRI POTUERUNT OMNIA j

'CURA ET STUDIO

JOANNIS AUBERTI

LAUDUNENSIS ECCLESIE PRESBYTERI CANONICI! ET IN SCHOLA PARISIENSI LAUDUNENSIS COLLEGII MACISTRBI,
AC INTERPRETIS RECII.

EDITIO PARISIENSIS ALTERA DUOBUS ΤΟΝ] κοκ

*" ν »”
» οἱ
.. ο μα P

. 8.9» 9

SIVE CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTLE ECCLESIASTICAE RAMOS EDITORRE.

—— — 06 499.00 —À

TOMUS OCTAVUS.

———— sun» ϱ0 «00 Casa

vENEUNT 10 voLuMINA 100 FRANCIS GALLICIS.

EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM,

IN VIA DICTA. D'AMBOISE, OLIM PROPE PORTAM LUTETIJE PARISIORUM YULGO D'ENFER
NOMINATAM, SEU PETIT-MONTROUGE, NUNC VERO INTRA MOENIA PARISINA,

1863

TRADITIO CATHOLICA.
SAECULUM Y, ANNUS M.

ELENCHUS

AUCTORUM ET OPERUM QU/E IN Ποσο. TOMO LXXV CONTINENTUR.

Qua. stellula pramotantur, nunc primum inter 8. Cyrilli Opera comparent.

5. CYRILLUS ALEXANDRINUS ARCHIEPISCOPUS.

Thesaurus de sancta et consubstantiali Trinitate. col.
De Trinitate Dialogi vir.

* De Trinitate liber.

De incarnatione Unigeniti.

Quod unus sit Christus.

Scholia de incarnatione Unigeniti

De incarnatione Verbi Dei Filii Patris

* De incarnatione Domini

Parisiis. — Ex Typis J.-P MIGNE,

— — .---'--'''ο'-- — HÀ

TOY EN ΑΓΙΟΙΣ ΠΑΤΡΟΣ ΗΜΩΝ

KYPIAAOY
ΑΡΧΠΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

H ΒΙΒΛΟΣ

ΤΩΝ ΘΗΣΑΥΡΩΝ

ΠΕΡΙ

THXALIAZ,KAI ΟΜΟΟΥΣΙΟΥ ΤΡΙΑΔΟΣ.

imo

S. P. N. CYRILLI

ALEXANDRLE ARCHIEPISCOPI
THESAURUS

DE SANCTA ET CONSUBSTANTIALI TRINITATE "*.

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ἤτοι ΠΡΟΘΕΩΡΙΑ. A 1 PROLOGUS sive PROTHEORIA.

Οὐχ ἐπὶ μικροὺς ἡμᾶς ἀγῶνας ἐπείγεσθαι δεῖν ὁ Non exigui sunt labores quos ut suscipiam hor-
αὺς ἀναπείθει λόγος, ὦ φιλοπονώτατε ἀδελφὲ Νεμε- — taris, studiosissime frater Nemesine. Quid enim ita
αἶνε. Τί γὰρ ἂν οὕτω γένοιτο δυσέφιχτόν τε xal χα- arduum atque difficile intellectu, aut quid [ια in-
λεπὸὺν εἰς χατάλτφιν, xa οὐ σφόδρα τρανὲς εἰς ἑξ- — commodum explicatu, quam certa de sancta et eon-
Yynstw, ὡς ἡ περὶ τῆς ἁγίας xaX ὁμοουσίου Τριάδος — substantiali Trinitate observatio, et quze nolla ex
ἁπλανῆς θεωρία, xai ἡ τὸ ὑπό του διαλοιδορεῖσθα. — parte a quoquam vellicari possit dissertatio ? Exi-
µηδαµόθεν ἔχουσα διάλεξις; Λεπτὴ μὲν yóáp πως, lisenim est, imo vehementer imbecillus humanos
μᾶλλον δὲ ἀσθενεστάτη λίαν ἐστὶν ἡ ἀνθρώπου διά- — intellectus, inflrma etiam lingua, qu::que segre ea
νοια' &ábpavhe δὲ ἡ γλῶττα, χαὶ μόλις τὰ Ev χερσὶν ipsa que manibus contrectamus explicare valet.
ἑρμηνεύειν ἰσχύουσα * δυσεύρετον δὲ τῆς ἀληθείας — Preterea difficilis admodum inventu est veritatis
τὸ κάλλος χαὶ οὐ τοῖς πολλοῖς ἐχχαλύπτεσθαι πε- — pulchritudo : neque multis patet, sed iis tantum qui
φυχός ' ἀλλὰ µόνοις τοῖς kx διανοίας ἀγαθῆς xai integra mente animoque 3 sincero illam investi-
ἀχαπηλεύτου γνώμης ἀνιχνεύουσιν αὐτὸ, καὶ ἀνορύτ- gant, atque effodiunt veluti. coelestem quemdam
τουσιν ὥσπερ τινὰ θησαυρὸν obpáviov* ἵνα δὴ χαὶ thesaurum ; ut eum consecuti merito audiant :
τυχόντες εἰχότως ἀχεύσειαν' « Ὑμῶν δὲ µαχάριοι κε Vestri autem oculi beati sunt, quia vident, et au-

' [nterprete Bonaventura Vulcanio qui hoc opus — quem Cyrillus tenuit, qui totus a Trapezuntio inau-

rece eli Latine bibliotheez Leydensi legaverat, — dita audacia permutatus erat, servavi, ila ut lecteres
unde illud Joannes Aubertus accepit. Vulcanius ad — Cyrilli Thesaurum, qualis ille ab auctore concinna-
calcem operis hzc ascripserat : Ego Bonaventura — tus est, sini habituri. Dedi enim operam Νε quis
Vulcanius, Drugensis, hunc Cyrilli Thesaurum, olim — aliquid a me vel adjectum vel deiractum jure queri
a G. Trapesuntio fide non bona versum, quod multa — possit, utque sententiam Cyrilli quam fidelissime pos-
passim truncasset , innumeris locis epitomen potius — sem redderem.

quam veram interpretationem dedisset, non pauca Basilee, anno a nativitate Domini MDLXXVI,
etiam de suo adjecisset, neque pauciora perperam — mense Januario.
&ranseiulisset, de integro Latine verti ; εἰ ordinem Bonaventura VotcantUs,

PATROL. Gg. LXXV.

-
V

"n S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP. 1*
"ves vestre, quia audiunt |.) Neque tamen conatus A οἱ ὀφθαλμοὶ, ὅτι βλέπουσι, xal τὰ ia. ὑμῶν, ὅτι

detreciandus nobis est ; sed in ipso Christo spem
collocoantes, labores etiam viribus nostris niajores
aggrediemur , certissima fiducia erecti, illum nobis
adfuturum et Spiritus sancti przelustratione ad ve-
ritatis inventionem ducturum. Scopus enim nostra
oralionis est dicere quod Jesus sit Dominus. Di-
cemus autem id omnino in Spiritu sancto; ita enim
Paulus ait : « Nemo potest dicere, quia Dominus
Jesus, nisi in Spiritu sancto *. » Cum enim nonuulli
non vereantur in Beelzebul dicere anathema Jesum,
Scripturam sacram, quo ipsis libitum est, distor-
quentes, el sua ipsorum placita Spiritus sancti ora-
culis anteponentes, ac Dominum qui ipsos redemit
abnegantes, ut Scriptura loquitur * : necessarium
plane utileque et conveniens censuimus, tuo con-
silio atque hortatu, mi frater, hanc dissertationem,
que magna in posterum utilitatis occasio Ecclesiae
futura est, contexere, et ad singula qua ab eis
quiruntur et objiciuntur, summatim ac per capita
respondere. Qua: quidem lectoribus non parva uti-
litati fore existimo. Multiplex enim ac: multiformis ,
ut ita dicam, est in Arii οἱ Eunomii dogmatibus
error, variisque modis veritatis formam fucant at-
que adulterant. Quemadmodum enim imeretricule
rel ipsius turpitudinem arte industriaque occultare
putantes, ornant sese, fucoque oblinunt, aliisque
., Jd genus ornamentis adhibitis, speciosum interitum
cernentium oculis objiciunt : eadem plane raWone
hareticorum sermones exitiosos fucatam pietatis
formam prz se ferre judico, quam quidem veritatis
verbis exornare conantur, cum nullo modo verita-
tem proferant, sed exosam Deo impietatem menda-
cii plenam in pectore gerant. Czeterum qui solerti
rationis industria mentem communiunt, nequaquain
illorum sermonibus capiuntur, sed vere sincera-
que fidei mordicus adhzrentes, de seipsis conci-
punt, dicentes : « Benedictus Dominus qui non de-
&it nos ip captionem dentibus eorum *. » Visum ita-
que nobis est quz magno studio comparavimus,
eongerere, neque vero ulla ratione sermonem con-
fundere, sed potius distinctas in singula capita pro-
bationes continentem exponere. 8 Ita enim fiet, ut
eorum quain hoc opere tractantur, cognitio magis
perspicua manifestaque studioso auditori slt futu-
ra. Titulus vero hujus operis est, Thesaurus, quod
ingentem in se divinarum contemplationum thesau-
yum complectatur : tametsi ego eti doctrinam me-
diocrem et ingenium ad conteinplandum non ad-
modum acre in ine agnoscam. Gratiz vero agendie
sunt Christo, qui omnia omnibus abunde suppedi-
tat. Monendi autem sunt lectores, capita libri ad
normam hujus tabulz sive indicis, qui subjicitur,
esse compositas. Complectuntur vero singula quz-
que capita etiam ea qua: ad eumdem contemplatio-
Dis scopum pertinent, et per circuitus atque anfra-
etus ad eumdem tituli, sub quo comprehensa sunt,

* Mattb. xiij, 10. 3] Cor. xn, 3.

? Jl Petr. n, 4.

ἀχούουσιν.» Οὐχ ὀχνητέον δ οὖν ὅμως πρὸς τὴν

"ἐγχείρησιν ἀλλ᾽ ἐπ᾽ αὐτῷ τὴν ἐλπίδα τιθέµενοι τῷ

Χριστῷ, xa τῶν ὑπὲρ δύναμιν ἀφόμεθα πόνων, ὅτι
συµπαρέσται xal χειραγωγήσει ταῖς τοῦ πνεύματος
δᾳδουχίαις ἐπὶ τὴν τῆς ἀληθείας εὕρεσιν ἀνενδοιά-
στως πιστεύοντες. Σχοπὺς γὰρ εἰπεῖν ὅτι Κύριος
Ἰησοῦς. Ἐροῦμεν δὲ πάντως ὅτι ἓν ἁγίῳ Πνεύματι '
οὕτω γὰρ ὁ Παῦλός φησιν ' « Οὖδεὶς δύναται εἰπεῖν
ὅτι Κύριος Ἰησους, εἰ uh tv Πνεύματι ἁγίω. »
Ἐπειδὴ Υάρ τινες ἐν Βεελξεθοὺλ οὐχ αἰσχύνονται
λέγειν ἀνάθεμα Ἰησοῦν, τὰς μὲν θείας, πρὸς ὅπερ
ἂν αὐτοῖς δόξειε, παρατρέποντες Γραφὰς, τῶν δὲ τοῦ
Πνεύματος λογίων, τὸ ἐξ οἰχείων θεληµάτων προτάτ-
τοντες Χίνηµα, χαὶ τὸν ἀγοράσαντα αὐτοὺς Δεσπότην
ἀρνούμενοι, xaÜà γἐγραπται ᾽ ἀναγχαῖον ὁμοῦ χρή-
σιµόν τε xal πρέπον ἑλογισάμεθα κατὰ τὴν chv
ὑπόμνησίν τε καὶ προτροπὲν, ἀδελφὲ, τοῖς τῆς "Ex-
χλησίας τέχνοις, τῆς εἰς τὸ µέλλον ὠφελείας ὑπόθεσιν
ἐξυφῆνα: τὸν λόγον, χαὶ εἰς ἕχαστα τῶν παρ' ἐχεί-
νοις ζητουμένων τε xal χεχινηµένων κεφαλαιωδῶς
ἐξειπεῖν, ἅπερ οἶμαι πρὸς λυσιτελείας ἔσεσθαι τοῖς
ἑντευξομένοις οὐ μικρᾶς. Πολυσχιδὴς μὲν γὰρ xoi
πολυπρόσωπος, ἵν οὕτως εἴπωμεν, ἡ τῶν Αρείου
xai Εὐνομίου δογμάτων ἑστὶ πλάνη, xal ποιχίλως τὸ
τῆς ἀληθείας πλάττεται σχΏημα. Ὥσπερ γὰρ τὰ ἐν
τοῖς γυναίοις ἑταιριζόμενα, τὸ ἐκ τοῦ πράγματος
αἶσχος ταῖς ἐξ ἐπινοίας ἀφανίζειν οἱόμενα τέχναἰς,
ὡραΐζεταί τε χαὶ χρισιάζεται, χαὶ ταῖς ἅλλαις τοῦ
««όσµου προσθήχαις εὑτρεπεστάτην τοῖς ὁρῶσιν Em
δειχνύει τὴν ἀπώλειαν ' τὸν αὐτὸν οἶμαι τρόπον χαὶ
τὰς ὀλεθρίους τῶν ἑτερρδοξούντων φωνὰς τὸ τῆς εὖ-
σεθείας σχηματίκεσθαι Χχάλλος, xal τοῖς τῆς ἆλη-
θείας πειρᾶσθαι περιανθίξεσθαι λόγοις ' οὐδαμοῦ μὲν
ᾠδῖνον τὴν ἀλήθειαν, ἔσωθεν δὲ κεχρυμμένην ἔχον
τὴν ἀπὸ τοῦ Φεύδους θεοστυγεστάτην ἀσέδειαν. Άλλ
οἱ νήψει τῇ χατ ἐντρέχειαν λογικὴν τὸν οἰκεῖον àva-
τειχίζοντες νοῦν, τοῖς μὲν παρ) ἐχείνων οὐχ ἁλίσχον-
ται λόγοις, τῆς δὲ ὄντως ὑγιοῦς ἀπρὶξ ἐχόμενοι τί-
στεως, ἐφ᾽ ἑαυτοῖς ἀναμέλπουσι λέγοντες. «Ἐὺύλο-
γητὺς Κύριος ὃς οὐχ ἔδωχεν ἡμᾶς εἰς Ofpav τοῖς
ὁδοῦσιν αὐτῶν. » Ἔδοξε τοίνυν ἡμῖν τὰ Ex φιλομα-
θείας συνενεγχεῖν εὑρήματα, xal συγχεχυµένον μὲν
οὐδαμῶς συνθεῖναι τὸν λόγον, εὐχρινεστέραν δὲ μᾶ]-
λον εἰς ἕχαστον τῶν χεφαλαίων «nv βάσανον ἔχοντ
διεξαγαγεῖν ' οὕτω γὰρ ἂν εὐσύνοπτός τε χαὶ εἱλιχρι-
νεστέρα τοῖς φιλαχροάμµοσιν dj τῶν ἐγχειμένων γέ-
νοιτο γνῶσις. Θησαυρὸς δὲ τῷ BiU ὄνομα, πολλὴν
ἔχοντι τῶν θείων θεωρηµάτων τεθησανρισµένην ἓν
ἑαυτῷ τὴν πληθύν; εἰ xal µέτριοί τινες ἐς λόγος
ἡμεῖς, καὶ πρὸς τὸ δύνασθαί τι νοεῖν οὐ σφόδρα vop-
vol. ᾽Αναχείσθω δὲ χάρις τῷ πάντα πᾶσι πλουσίως
χορηγουντ, Χοιστῷ. Εἰδέναι δὲ χρὴ τοὺς ἑντευξομέ-
νους, ὅτι συντέθειται μὲν, χατὰ τὴν ὑποτεταγμένην
προγραφὴν, τὰ ἓν τῷ βιθλίῳ χεφάλαια. Περιέχεται
δὲ ἑχάστῳ πολλὰ πρὸς τὸν αὐτὸν συντείνοντα τῶν
θεωρηµάτων σχοπὸν, xaX διὰ χύχλου xal περιδρομῆς

* Psal, cxxin, 0.

1$

THESAURUS. 14

εἰς τὸν τοῦ περιέχοντος ἀναθαίνοντα νοῦν. Παραπέπηχε A sensum perlingunt. lis autem capitibus solis, qux

δὲ µόνοις τοῖς τῶν χεφαλαίων περιεχτιχοῖς, τῶν ἀρι-
θμῶν ἡ τάξις * τὰ δὲ παρεπόµενα τούτοις, στοιχηδὸν
μὲν ἑἐντέταχται ταῖς ὑπογραφαῖς, ἀριθμοὺς δὲ οὖχ
ἔχει, ὡς τῇ τῶν περιεχτιχῶν διανοίᾳ χρεωστούμενα,
καὶ εἰς τὸν ἐχείνων τρέχοντα axonóv.

alia ejusdem argumenti sub se continent, numero-
rum ordo est adjectus. Qu: vero primis illis ac
precipuis capitibus sive titulis annexa eunt, et ex
Jis dependent, suis etiam notis ordinatim distinguun-
tur: numeros tamen ascriptos non habent, quippe

que ab eorum titulorum sub quibus continentur sensu dependeant, et ad eumdem scopum pertineant.

TAAE ENEXZTIN EN ΤΩΔΕ TO BIBAIO.

INDEX EORUM

QUAE IN HOC LIBRO CONTINENTUR.

M ΛΟΓΟΣ A.

Περὶ ἀγενήτου καὶ γενητοῦ, ἐν ᾧ, ὅτι xpsitcór
ἐστι καὶ ἀξιολογώτερον Πατέρα κα.λεῖσθαι τὸν
θεὸν, ἡ ἀγένητον.

AUT. B

"Oti τὸ ἀγέγητον οὐκ οὐσία, ἀ.λἳ' οὐσίας ση-
μαντικόνγ.

AUT. I*.

"Ot: μὴ τὸ ἀγένητον σὺσία, µόγον δὸ τοῦ μὴ
γεγονέναι τὸν 8sóv σηµαντικόν.

AOT. Δ’.

Πρὸς τοὺς τοΛμῶντας «Ἰέγει», ὅτι « "Hy. ποτε,
ὅτε oix ἦν à Yióc.» Ἐκ.λογαὶ συ..λογισμῶν καὶ
Φοημάζω» κατασκεναὶ civ µαρευρίαις' τὸ δὲ
συναγόμενον» &x πάντων, ὅτι ἀῑδιος ὁ τοῦ 8500
Αογος.

Eic τὸ αὐτὸ κατασχευ] πιθαγἩ, ὅτι τὸ ῥητὸν
τὸ «έγον' Τὰ ἁόρατα αὐτοῦ ἀπὸ κτίσεως xó-
σµον, toic ποιήµασι νοούµεγα καθορᾶται ἤ τε
ἀϊδιος αὐτοῦ δύναμις καὶ θειότης, » τὸν Υἱὸν
σηµαίνει.

Ἕτεραι µαρτυρίαι, ὅτι ἀῑδιος ὁ Ylóc.

Ἀποδείξεις διὰ μαρτυριῶν, ὅτι αἱ θεῖαι Γρα-
gal, τὸ «ἦν,» καὶ τὸ « ὁ àv, » καὶ τὸ «ὑπάρχων, »
xal τὸ « ἤμην,» καὶ τὸ « εἰμὶ,ν καὶ τὸ « ἔστυ,
ἐπὶ τοῦ Λόγου τιθέασι µόνου, ἐπὶ δὲ τῶν Tevn-
τῶν οὐκέτι, ἆλὰ μᾶ..Ίον τὸ εποτὲ, xal τὸ
« πρὶν,» καὶ τὸ « πρὸ τοῦ,» xal τὸ « γέγονε)
xal ὅσα τούτοις ὅμοια.

Ἔτι περὶ τοῦ ἀῑδιον εἶναι τὸν Υἱὸν, ὡς ἐξ ἀν-
τιθέσεως, κατασκευή.

"Ert περὶ ἀῑδιότητος συλλοχισμὸς, µετά τωος
ἑκαπορήσεως πεπ.]εγμένος, καὶ συν άγων εἰς
ὁμολογίαν τοῦ δεῖν ἓκ τῆς οὐσίας τοῦ Παερὸς,
οὐκ ἔξωθεν ἐπιγεγονότα τὸν Υἱὸν ὑπολαμδά-
vatr* εἰ δὲ τοῦτο, δηῆ.Ίον ὅτι καὶ τῷ Πατρὶ σνυγ-
αἴδιον.

"Ert, περὶ ἀϊδιότητος Ylov.

ASSERTIO 1.
De genito et ingenito, et quod melius sit atque
dignius Deum Patrem vocari, quam ingenitum.

ASSERT. li.

Quod ingenitum non sit substantia, sed substantia

significativum
ASSERT. 11.

Quod ingenitum non sit. substantia, sed tantum

significet Deum genitum non esse.
ASSERT. IV.

Adtersus eos qui dicere non verentur , « Erat ali-
quando, cum non erat Filius. » Afferuntur sgllogismi
εἰ argumentorum probaiiones cum testimoniis Scri-
pturg : ez quibus omnibus efficitur quod Verbum
Dei sii eternum.

Ejusdem rei probatio verituti consentanea, quod
dicium illud, « Invisibilia ejus a creatione mundi
per ea κα [acia sumi intellecta , conspiciumtur ,
sempiterna quoque ejus virtus εἰ divinitas, » Filium
significat.

Alia testimonia, quod eternus sit Filius.

Demonstrationes per testimonia, quod sacra Scriptu-
rd voces has, « erat, exsistens, ens, eram, sum» et «est,»
de Verbo solum dicunt; de creaturis vero non item,
sed « olim,» sive «aliquando, pridem, ante, (uit » alia-
que his similia.

Amplius, quod &iernus sit. Filius : cum solutione
objectionum.

Aliud , de cternitate, syllogismus cum. quadam
quastione connexus, unde colligitur confitendum esse,
Filium ex essentia Patris esse, et non. extrinsecus
accessisse : si autem ila est, coeternum etiam Patri
esse.

5 Aliud, de eternitate Filii.

45 .

Interrogatio Arianorum | absurditatis — plena ; cvi
alia non absimilis interrogatio opponitur, docens non
esse aliquid stulte interrogandum.

Adversus interrogantes, « An habuisti filium ante-
quam gigneres ? » et dicentes, « Ita neque Deus habuit
Filium priusquam eum gigneret. »

ASSERT. V.

Quod Pater. non exaiitit ante Filium, tametsi inge-
mitws sil, sed coeternus ipsi [uit — Filius geni-
(us.

ASSERT. VI.

Quod Pater citra divisionem εἰ citra corruptionem

ex seipso genuerit Filium.
ASSERT. VII.

Adversus eos qui objiciunt, « Pater utrum | fortuito

genuit Filium, an voluntate?»
ASSERT. VIII.

Adversus. dicentes, non Patri, sed voluntati ejus
similem esse. Filium.

ASSERT. IX.

Quod consubstantialis sit. Filius Patri, ex dicils,
«Quid me dicis bonum? Nemo bonus nisi unus Deus.»
Et, « Vado ad Patrem meum et. Patrem vestrum, εἰ
Deum meum et Deum vestrum. » ]tem, « Pater major

πι es. »

ASSERT. X.

Quod consubstantialis Patri. sit. Filius. Defeusio
illius dicii, « Cur me dicis bonum? » εἰ illius. expo-
sitio.

ASSERT. XI.

Quod Filiussit Patri consubslantíalis, ex dicto,
« Pater meus major me est. »

Aliud docens, quod proposito majore et minore, im-
perite adimodum inequalitas. inferatur : quod, juxia
Aristotelis disciplinam, alterius sit generis.

Aliud demonstrans per id quod dicitur Pater
major, simul etiam inferri Filium. Est autem. non
sninor ipso.

Quod Filius similis sit Patri, proposito dicto {-
lo, « Amen dico vobis, non surrexit inter natos mu-
lierum major Joaune Baptista, » etc.

G ASSERT. XII.

]n illud, «Ego in Patre, et Paterin me; » et, « Ego
ei Pater unum sumus; » ubi deinceps. demonstratur
Deum fuisse qui liberavit patriarcham Jacob ex om-
nibus malis.

—. Demonstratur, quod. Verbum Dei species ipsius
sit : quod Verbum vocetur species Dei.

Vehemens demonstratio docens quod qua. aliqui-
bus. assimilantur, nonin universum et naturaliter in-
sunt iis quibus assimilantur : sed Qum naturaliter
aliquibus insunt, velut imagines quedam sunt eorum
ad que nostra voluntas. impellitur.

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP. 16

Ερώτησις Ἀρειανῶν ἀτοπίας µεστή ' πρὲς ἣν
ἀντεπερώτησις ἁτοπωτέρα, ὅτι χρὴ μὴ ἀπαιδεύ-
toc ἐρωτᾷν ἐκδιδάσχουσα.

Πρὸς τοὺς ἑρωτῶντας, « Εἰεῖχες Ylór πρὶν τέ-
χῃς; » καὶ Aérorcac, « Οὕτω καὶ ὁ θεὸς οὐκ εἷ-
χε» Υἱὸν αρὶν γεννήσει.)

AOT. E.

"Ot. οὐ προπάρχει τοῦ Υἱοῦ ὁ Πατὴρ, κἂν
ἀγέγνητος ᾗ' dAA ἦν αὐτῷ συναἴδιος ὁ Υἱὸς
γεγγητός.

AOT. Q'.

"Οτι ὁ Πατὴρ ἁμερίσεως xal ἀρεύστως ἑγέγγη-

σεν ἐξ αὐτοῦ τὸν Υἱόγ.
AOT. Z'.

Πρὸς τοὺς προτείνοντας tó,« Ἀδου.λήτως 1) κατὰ

βούληση ἐγέννησε τὸν Yior ὁ Πατήρ»)
AOT. H'.

Πρὸς τοὺς «έχοντας ὅτι οὐ τῷ IIacpl, dAAÓ τῇ

βου.1ήσει αὐτοῦ, ὅμοιός ἐστι ὁ χιός.
AOT. θ’.

"οτι ὁμοούσιος τῷ Πατρὶ ὁ Yióe, παρατεθέντων
xal τῶν ῥητῶν, « Τί µε «έχεις ἀγαθόν; Οὐδεὶς
ἀγαθὸς, εἰ μὴ elc ὁ θεός" » xal τοῦ, « Πορεύο-
pat απρὸς ccv Πατέρα µου, καὶ Πατέρα ὑμῶ», καὶ

Θεόν µου, xal θεὸν ὑμῶν » xal ὁμοίως, «Ὁ Πα-
«hp μείζων ιού ἐστιν.

AOT, 1’.

Ὅτι ὁμοούσιος τῷ Πατρὶ ὁ Yióc* ἐν d áxoAo-
ria πιθαγἡ πρὸς τὸν ἐρωτήσαντα, « Τί µε Aéveic
ἀγαθόν; » καὶ ἐξήγησις τοῦ ῥητοῦ.

AOT. ΙΑ’.

Οτι ὁμοούσιος ὁ Ylóc τῷ Πατρὶ, προκειµένου
ῥητοῦ, «'O Πατήρ µου µείζων μού ἑστών

"A44o, διδάσκον ὅτι προκειµένου τοῦ μείζονος
καὶ τοῦ ἑλάττογος, ἁπαιδεύτως τὸ ἀνόμοιον εἰσ-
φέρεται, ἑτερογεγὲς ὃν κατὰ τὴν Αριστοτέλους
τέχνη».

"AA4o ἀπόδειξι ἔχον, ὅτι διὰ τοῦ Ἰέγεσθαι
μείζονα τὸν Πατάρα, συγεισφέρεται μὲν πάντως
ὁ Yidc. "Ecti δὲ οὐκ ἑλάττων αὐτοῦ.

"AA4o, ὅτι Ίσος à Υἱὸς τῷ Πατρὶ, προχειµένου
ῥητοῦ, « Ἀμὴν Aéro. ὑμῖν, οὐκ ἐγήγερται ἐν' γεν-
νητοῖς γυναικῶν μείζων Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ,
καὶ τὰ ἑξῆς.

AOT. 18’.

Εἰς τὸ, « Εγὼ ἐν τῷ Πατρὶ, xal ὁ Πατὴρ ἐν
&pol * » xal, «' Eró xal ὁ Πατὴρ Ev ἐσμεν, » ἐν ᾧ
ἀπόδειξις ἐφεξῆς, ὅτι ὁ θεὺς ἦν ὁ ῥυόμενος ἐκ
πάντων κακῶν τὸν πατριάρχη» '"Iaxo6.

᾿Α.1Ίο ἀποδειλτικὸν, ὅτι ὁ Λόγος τοῦ θεοῦ, τὸ
εἶδος αὐτοῦ éc tiw." AAJ4o, σηµαῖγον ὅτι εἶδος Θεοῦ
κα.]εῖται ὁ Λόγος. .

"AAJo μετὰ γοργῆς ἁποδείξεως διδἀάσκον, ὅτι τὰ
ἑξομοιούμενά τισι’, οὐ πάντως καὶ κατὰ φύσιν'
οἷς ἔγεστιν ἐξομοιοῦται ' ἀ 13 ὥσπερ τινὲς εἰκό-
vec τὰ φύσει προσόντα τισὶ yivorcat τῶν xacá
προα/ρεσ;’ ἡμῶν κινημάτων.

47 THESAURUS. 18

"A Jo δεικνύον, ὅτι τὸ ἐν τῷ Θεῷ γένεσθαί ct,
οὐ φύσεως σηµαίνει μεταδο.1ὴν, AA. ὅτι δι’ αὐ-
τοῦ, ἢ παρ' αὐτοῦ.

"A.41o, δὲ οὗ µανθάνοµεν ὅπως προσήκει »οεῖν'
τὸ ῥητὸν, τουτέστιν, «" Iva ὥσπερ ἐγὼ καὶ σὺ Ev
ἐσμεν, οὕτω καὶ αὐτοὶ ἐν ἡμῖν ἓν ὥσιν ' ἑγὼ ἐν
αὐτοῖς, καὶ σὺ ἐν éuoi* Tya dci τετε.λειωμένοι εἰς
&y.»

"A.L1o δεικγύυν ἀχριδῶς, ὄτιπερ οὐ τὴν ἑαυτῶν
dpévrec gocw πρὸς τὴ» θεία μεταποιούμεθα,
ὅταν ἓν Ίέγεσθαι πρὸς θεὺν «Ἰεγώμεθα, ἀ 11 δτι
μἐτοχοι γεγογότες αὐτοῦ τοῦτο καΛλούμεθα. ,

AOT. II".

Περὶ ὁμοιότητος τῆς Υἱοῦ πρὸς τὸν Πατέρα,
καὶ ὅτι οὐκ ἔστι τρεπτῆς φύσεως ὁ Υἱὸς, f) ἔξω-
θεν ὑποστάς ' ÀAA àx τῆς οὐσίας αὐτοῦ xpos-
θὼν ὡς Yiócc.

Α.14ο δει οὖκ ἐξ ἆ.λλοιώσεως τῆς ἁπὸ τοῦ χεἰ«
porce ἐπὶ τὸ ἅμεινον ὅμοιός ἐστι d. Υἱὸς τῷ Πα-
ερὶ, àd.Alà φυσικῶς.

Α.11ο, enpairor ὅτι àx τῆς οὐσίας tov Πατρός
ἐστιν ὁ Yióc, καὶ οὐκ ἔξωθεν, xa0dxep οἱ Χρι-
στομάχοι φασέν' ἐπειδὴ δὲ οὑχ ἔξωθεν, ὅμοιος

Ἀπόδειξις ἀπὸ τῆς θείας Γραφρῆς, ὄτιπερ ἐν-

µετοχῆς τῆς πρὸς τὸ θΘεῖον κατ εἰκόνα τὴν πρὸς

αὑτὸ μορφούμεθα. OD γὰρ ἐξήρκεσε τῇ τοῦ ἀν-
Βρώπου κατασκευῇῃ πρὸς τὸ φαίγεσθαι καὶ εἶναι

αἰχόνα τοῦ πεποιηχότος, τὸ ἐν µόναις ἐνγοίαις

τὸν περὶ αὐτοῦ κεῖσθαι «Ίόγον τοιοῦτον.
AOT. 14’,

Ἔτι, περὶ ὁμοιόζητος, προχειμέγου ῥητοῦ,
εὭσπερ γὰρ à Πατλρ ἔχει ζωὴν ἐν ἑαυτῷ, οὕτω
xal τῷ ΥἸῷ δέδωχε ζωὴ» ἔχειν ἐν ἑαυτῷ' » τὸ δὲ
ὀΦυναγόμενον ἐκ τῶν σν.1λογισμῶν, ὅτι ζωὴ κατὰ
φύσιν ἑστὶν' d Yióc, ὥσπερ καὶ ὁ Πατήρ.

AOT.- IE',

Elc τὸ ἐν ταῖς Παροιµίαις, « Κύριος ἔχτισέ pa.

ἀρχὴν ὁδῶν αὐτοῦ, εἰς ἔργα αὐτοῦ: » ὅτι τὸ,
ε ἔκτισεγ, } οὐ κατὰ τῆς οὐσίας τοῦ Λόγου κεῖ-
ται, οὐδὲ κτίσμα ἢ ποίηµα ὁ χὶός.

Ἀπόδειξις ἐξ ἐπιτηρήσεὼν Γραφικῶν, ὅτι ὡς
θεὸὲς οὐδὲν προσκυνεῖται τῶν κτισμάτων οὔτε
μὴ» αροσκυγούµεγα ἀγόχεται προσκυνεῖσβαι 1)
δοξο.ἲογείσθαι.

᾿Αντίθεσις ἀπὸ τῶν Αρείου δογμάτων, αἰτίων
ἔχουσα τοῦ πεποιῆσθαι τὸν Υἱὸν, ὡς αὑτοὶ νοµί-
ὤνσιν, dAn0n, xal Avcic ἐφεξῆς μετὰ πιθαν ότη-
τος συ 1ογισμῶγ.

"Ec: elc τὸ, « Κύριος ἔχτισέ pe. » Οτι οὐ κτίσμα
ó Yióe.

"AAJdo τῶν ὀρθοδόξων «εγόντων, « El κτίσμα
ἐστὶν ὁ Υἱὸς, πῶς ἔχει κατὰ φύσιν τὸ εἶναι δη-
µιουργός; 09 γὰρ ἴδιον τῶν πεισµάεων τοῦτό v6.)
Αγθυπήνεγκαν ol αἱρετικοὶ τὰ ὑποτεταγκένα, ὧν
αἱ «Ίύσεις &lciv: ἑφεξῆς.

Επιτήρησις ὁμείως, ἐξ c µανθάνοµεν ὅτι καὶ
dzrélotQ καὶ ἁγίοις προφήταις ἔθος ἑστίκ ἐτι-

Fieri aliquid in Deo, non. nature immutationem
significat, sed per ipsum, vel ab ipso.

Quo pacio intelligendum | su dictum illud, « Ut
quemadmodum ego et tu unum sumus, ila εἰ ipsi ἵν
nobis unum sint ; ego in. ipsisel tu in me, ut sint
perfecti in «num. »

Aliud ostendens accurate, qubd nos propria nostra
nalura non amissa in divinam maturam. transmuta-
mur, quando unum cum Dee effici dicimur, sed quod
participes ipsius facti, ita vocamur.

ASSERT. ΧΙΙ.

De similitudine Filii cum Patre, εἰ quod non est-
nature mutabilis Filius, aut extrinsecus subsistens,
sed ex ejus essentia procedems, ut Filius.

Quod mon per alterationem α deteriore statu
in prestantiorem similis sit Patri Filius, sed natu-
raliter.

Aliud declarans Filium esse ex substantia Pairis,
el non extrinsecus productum, quemadmodum hostes .
Christi contendunt ; εἰ, quoniam extrinsecus produ-
ctus non est, similis illi est.

Demonsiratio ex sacra Scriptura, quod — per parti-.
cipationem divinitatis ad imaginem ipsius formemur.
Neque emim sais fuit ad id wt videretur et fieret
homo imago Creatoris, solam. cogitationem — ex».
primi.

ASSERT. XIV.

De similitudine Patris εἰ Filii, proposito 3) dicto .
hoc, « Sicut enim Pater habet vitam in seipso, ita et.
Filio dedit vitam habere in seipso.» Ex quo in[ertur ..
syl'ogistice Filium esse naturaliter vilam, sicut. et,
Pater.

ASSERT. XV.

In illud quod in lib. Proverb. dicitur, « Dominus.
creavit me principium viarum suarum, in opera sua.».
Quod verbum illud, « creavit, » non de essentia Verbi
dicatur, el quod. Filius non. sit creatura. wl
opus.

Demonstratur | auctoritatibus. saerg — Scripture,
quod nulla creaturarum adoretur quasi Deus, quod.
que eaqua adorani, adorari aut. glorificari non εδ.
tineant.

Objectio ex dogmatibus Arii, que veram, ul ipsi
pulant, causam continet, propter quam factus — sib...
Filius, et ejusdem per solidos syllogismos refuta-
tio,

Aliud in illud, «Deus formavit, me, » etc. Et quod.
Fílius non sil creatura.

Aliud orthodoxorum, «Si creatura est Filius, quo-
modo natura Creator esse polest? Non enim hoc
creaturarum proprium est.» Cui subjiciuntur hareti-
corum objeciiones εἰ refutationes. 3
' Observatio, ex qua discimus angelis et sanctis pro«
phetis consuetudinem esse jussis a. Deo etiam. inter-

19 S. CYRILLI ALEXANDRINI ΑΠΟΠΙΕΡ.

rogationes proferre, ignoramibus interdum. id quod
jussum est. Verbum. autem Dei non. ita (acere repe-
rilur.

Aliud in illud, « (Juando preparabat calum, ei
aderam.»

ASSERT. XVI.

De eternitate Filii, et quod inseparabiliter ex sub-
stantia Patris procedit.

ASSERT. XVII.

Quod eorum que creature insunt nihil Filio in-
&M, acproinde creaturam non esse.

ASSERT. XVIII.

Quod non sit idem creatum εἰ genitum, neque in
Deo creare et gignere.

ASSERT. XIX.

Adversus dicentes, quod Filius non. sit Verbum.
Patris, sed diversus ab ipso et & extraneus. Ex quo
cencluditur quod consubstantialis sit Patri, et. non
extrinsecus, sed ex ipsius essentia...

ASSERT. XX.

In illud, « Sustinuit crucem ignominia contempta.
Fdcirco et Deus. exaltavit. ipsum, εἰ dedit. ei nomen
quod est super omne nomen, » ubi annotationes.aliquot
de incarnatione eodem pertinentes.

In: illud, « Dedit iMi, » etc., et « Superexaltavit ip-
sum, » aliaque hujusmodi qua de Christe dicuntur.

In dicium illud Pauli, « Sedet in dextera. magni-
- κάν in excelsis, tante melior factus. ange-
lis. »

Exempla, quibus declaratur vocem hanc, «melior,»
in sacra Scriptura etiam de iis que multum inter se
distant, aut ratione nature, aut. dignitatis, aut se-
cundum mensuram grati, usurpari.

Quod illud, « Melior factus est: angelis, » non ad
differentiam substantiarum, sed. administrationum
referendum sit. Quod aliter etiam dicium es.

Appendiz dictorum: de humanitate Ghristi, ac pre-
terea solutio,

Quod bona sit utilissimaque administrationum com-
paratio, angelorum scilicet et Filii, vim vocis, « me-
lior,» explanans : quo pacto enim melior angelis sit,
el quanto, ez iis intelligemus.

ASSERT. XXI.

In dictum illud Apostoli, « Considerate apostolum.
et pontificem confessionis nostre Jesum, qui. fidelis
factus est ei qui fecit ipsum. » Ex quo infertur. quod
Filius non sit opus vel creatura.

ASSERT. XXI.

In illud, « De die et hora illa nemo movit, nec
angeli celorum, neque — Filius, nisi Pater — so-
lus. »

ASSERT. XXII.
Ínillud, « Pater amat Filium, εἰ omnia dedi

20.

ταττοµέγοις παρὰ θεοῦ, καὶ ὀρωτήσεις προσάγευ»'
ἁἀγγοοῦσι» ἔσθ᾽ ὅτε τὸ ἐπιταττόμενο». Ὁ δὲ τοῦ
Θεοῦ Λόγος οὐχ οὕτως ἐδείχθη ποιῶν.

"A44o εἰς τὸ, «Ἠγίκα ἡτοίμαζε τὸν οὐρανὸν,
συμπαρήµη» αὐτῷ. »

AOT. ἴσ'.

Περὶ ἀϊδιότητος Ylov, καὶ ὅτι ἁμερίστως προ--
Π.16εν éx τῆς οὐσίας τοῦ Πατρός.

ΛΟΓ. IZ'.

"Oti τῶν τῇ κεἰσει προσόντων οὐδὲν τῷ Yl

ἁρόσεστι" διόπερ οὗ ατίσµα ὁ Ylóc.
AOT. IH'.

"Or, ui) ταυτὸν κτίσμα xal yérrnpa, μηδὲ có

ατίζει καὶ τὸ vy&evyQr ἐπὶ θεοῦ.
AOT. I8.

Πρὸς τοὺς Aéyorcac, ὅτι ὁ Ylóc οὖκ ἔστι' dAn--
θινὸς Λόγος τοῦ Πατρὸς, àAA' ἕτερός τις παρ"
αὐτὸν τῇ φύσει καὶ ξένος. Τὸ δὲ ἐγτεῦθεν συν-.
αγόµενο», ὅει xal ὁὀμοούσιος τῷ Πατρὶ, καὶ ov»
ἔξωθεν, àAA' ἐκ τής οὐσίας ἑστὶν αὐτοῦ.

AUT. K'.

Elc τὺ,ι Ὑπέμεινε σταυρὸ», αἰσχύνης καταφρο--
νήσας διὸ xal ὁ 8sóc αὐτὸν ὑπερύψωσε, καὶ
ἐχαρίσατο αὐτῷ ὄνομα τὸ ὑπὲρ xav ὄνομα » ἐν
ᾧ σχόλια περὶ. σαρκώσεως, τὸν αὐτὸν ἔχοντα.
νοῦ».

Eic τὸ, « Ἐχαρίσατο αὐτῷ, » καὶ «Ὑπερύψω-
σεν αὐτὸν, » καὶ ὅσα τοιαῦτα..Ἰόγεται περὶ Χρι-
στοῦ.

E!c τὸ ἀποστολικὸν ῥητὸν có. Aéyor, «. Ἐκάθ»
ισε» ἐν δεξιᾷ τῆς μεγαλωσύνης àx ὑψηαοις, τοσ--
ούτῳ xpsittur γεγόµενος τῶν ἀγγέλων. »

Παράθεσις ῥητῶν σηµαίνουσα, ὅτι τὸ, « κρείς-
tur, » ἡ θεία Γραφἡ ἐπὶ tov πο.ὺ διεστηκότων
ἢ κατὰ τὸν τῆς φύσεως AóTor, ἢ κατὰ τὴν ἀξίαν
είθησι», ἢ κατὰ τὸ µέτρον τῆς χάριτος.

”Α.1.ο διηγηµατικὸν, ὅτι τὸ, « Κρείστων γενό-
ενος τῶν ἀγγέλων, » οὐκ οὐσιῶν εἰσφέρει σύ-.
xpwir, àAAà: μᾶλ.2ον διαχονιων. Εἴρηται δὲ καὶ.
ἄνξλως.

Παράθεσις ῥητῶν περὶ ἀνγθρωπότητος Χριστοῦ,
xal ύσις ége£nc.

"A440 éx τῶν αὐτῶν», ὅτι xaJAT) xad χρησιµωτάτη.
τῶν διακονιῶν ἡ σύγκρισις, τῆς τε τῶν drréAur
xal toU, YloU, τοῦ εχρείζτονος» τὴν δύναμιν ép-
μη»εύουσα ' πῶς γὰρ κρείττων ἀγτγέλων ὁσεὶ, καὶ
πόσον, ἐξ αὐτῶν }γωσόμεθα.

AOT. ΚΑ’.

Elc εὸ ῥητὸκ τοῦ ᾽Αποστό.ου, « Κατανοήσατε
τὸν ἁπόστολον καὶ ἀρχιερέα τῆς ὁμο.λογίας ἡμῶν
Ἰησοῦ», πιστὸν ὄντα τῷ ποιήσαντι αὐτόν.» Τὸ
δὲ συναγόµεγον, ὅτι οὗ ποίηµα οὐδὲ κτίσμα ὁ
Yióc.

AOT. KB.

Eic τὸ, ε Περὶ δὲ τῆς ἡμέρας xal τῆς ὥρας
ἐχείγης οὐδεὶς οἶδεν, οὐδὲ οἱ ἄγ]γε.ῖοι τῶν οὐρα-
νώ», οὐδὲ ὁ Υἱὸς, εἰ pij à Πατὴρ uóroc. »

AOT. KI".
Εἰς τὸ, «'O lati ἁγατᾷ τὺν Yir, xa! xárea

21 THESAURUS. 22

δέδωκε ἐν tà χειρὶ αὐτοῦ * » καὶ εἰς τὸ, « Πάντα
οι παρεδόθη ὑπὸ τοῦ Πατρός µου * » καὶ εἰς τὸ,
« Οὐ δύγαμαι ἐγὼ áx' ἑμαυτοῦ ποιεῖν οὐδὲν, ἀ.1.1ὰ
χαθὼς ἀκούω, κρίνω’ » καὶ ὅσα τούτοις ὅμοιά
ἐστι ῥητά.

AOT. ΚΔ’.

Eic τὰ «Ιεγόμεγα περὶ τοῦ Σωτήρος ἀνθρωπί-
γως παρὰ τοῖς εὐαγγε.ισταῖς , εἰς £0, «"ExAav-
σε, ? καὶ εἰς τὸ, « Νῦ» ἡ γυχή µου τετάραχται, »
καὶ εἰς τὸ, « El Óvracór, παρελθέτω ἀπ᾿ ἐμοῦ τὸ
ποτήριον τοῦτο,» καὶ εἰς τὸ, « Περί ἀυπός ἐστιν ἡ
ψύυχή µου,» καὶ ὅσα τούτοις ὅμοια ῥητά. Παρα-
θέσεις ἀποδεικτικαὶ ἀπὸ τῆς θείας Γραφῆς, καὶ
Χριστομάχων ἁποτρέπουσαι τὴν κακόνοιαν.

AOT. ΚΕ’.

Elc τὸ, « Πρωτότοχος πάσης ατίσεως * » ὅτι οὐ
κτίσμα ὁ Yióc.

ΛΘΓ. KG'.

Eic t0 εἰρημένον ἐπὶ τοῖς vloic Ζεδεδαίου, « TO
καθίσαι ἐκ δεξιῶν uov, ἢ ἐξ εὐωνύμω», οὐκ Éctw
ἐμὺν δοῦναι.

AOT. KZ'.

Elc tà, «" Ira μυ ὠώσκωσί σε τὸν µόνον ἀ.ηθινὸν

θεόν, καὶ ὃν ἀπέστειῖας Ἰησοῦν Χριστόν.»
AOT. KH'.

Elc v0 παρὰ τῷ Λουχᾷ xelpevor * « ]ησοῦς δὲ
προέκοπτε σοφίἰᾳ καὶ ἡ.λιχίᾳ καὶ χάριτι παρὰ θεῷ
καὶ ἀνθρώποις. »

AOT. Κθ'.

Εἰς τὸ, «Οταν δὲ ὑποταγῇ αὐτῷ τὰ πάντα, τότε
καὶ αὐτὸς ὁ Ylóc ὑποταγήσεται [τῷ] ὑποτάξαντι
αὑτῷ τὰ πάντα. )

AOT. Λ’.

Εἰς τὸ, « Πάεερ, δόξασόν µε τῇ δόξῃ ᾗ εἶχον

-pó τοῦ tóx κὀσμον εἶναι παρὰ col.)
AOT. ΑΛΑ’,

Πρὸς τοὺς Aérortac, ὅτι ὁ Θεὸς περὶ τῆς éav-
τοῦ οὐσίας οὐδὲν ἡμῶν zJéov ἑπίσταται, àAA"
ὅπερ ἂν αὐτὸς εἰδείη περὶ ἑαυτοῦ, τοῦτο xal ἡμεῖς
dxapaAAdáxtoc.

AOT. AB'.

'"Exloyal ῥητῶν μετὰ cvAAopwc pow éx τῆς
Καινῆς Διαθήκης, ὅτι θεὸς κατὰ φύσιν ὁ Ylóc.
El δὲ τοῦτο, οὗ ποίηµα οὐδὲ κείσµα.

AUT. AT*.

"Ott θεὸς κατὰ φύσιν τὸ Πγεῦμα, xal ἑκ τῆς
οὐσίαςτοῦ Πατρὸς, δι ΥΠοῦ δὲ τῇ κτἰσει χορηγού-
μενον.

AOT. AA.

Παραθέσεις ῥητῶν ἐφεξῆς, ἐν clc ἔστι τὸν ἐπι-
ζπροῦντα θεωρεῖν, ὅτι θεὸς, τὸ Πνεῦμα, καὶ τὴν
αὐτὴν ἐνέργειαν ἔχον τῷ Υἱῷ πανταχοῦ, x«t οὐκ
ἀτεξενωμένον τῆς οὐσίας αὐτοῦ. Ὁμοῦ δὲ διδά-
cxovcir, ὅτι 8600 .Ίεγομένου κατοιχεῖν ἐν ἡμῖν,
τὸ Πνεὺμά ἐστι τὸ ἐγοιχκοῦ».

ΛΟΡ. AE.

Μαρτυρία: ἀπὸ τῆς θείας Γραφῆς, δι ὧν ἔστιν
ἰδεῖίν, ὅτι γενητὸς ἐκ Πατρός ἐστιν ὁ Υἱὸς, καὶ
οὐχὲ xexompéroc.

in manu ejus ;» εἰ in illud, « Omnia mihi tradita sunt
a Patre, » et in illud, « Non possum a. me facere
quidquam, sed sicut audio, judico ; » εἰ in alia dicta
his similia.

9 ASSERT. XXIV.

In ea que humano more dicuntur ab evangelistis.
de Servatore, nimirum in illud, « Flevit, » εἰ in il-
lud, « Nunc anima mea turbata est, » et, « Si pos-
sibile est, transeat a me calix iste, » el, « Tristis eat
anima mea, » aliaque hujus generis dicta. Auctorita-
tes sacre Scripture falsas hereticorum opiniones ..
subvertentes.

ASSERT. XXV.
In illud, « Primogenitus omnis creaturd. » (Quod .
Filius non sit creatura.
ASSERT. XXVI.
In illud filiis Zebedei dictum, « Sedere a dexiris...
meis aut a sinistris non est meum dare. »

ASSERT. XXVII.

In illud, « Utcognoscant. te solum verum Deum,

el quem misisti Jesum Christum. »
ASSERT. XXVII.

In illud Luce dictum, « Jesus autem proficiebat
sapientia et etate αι gratia. apud Deum et homi-
nes. »

ASSERT. XXIX.

In illud, « Cum vero subjecta ei fmerint omnia,
tunc et ipse quoque Filius subjicietur ei qui sibi cun-
cta subjecit.»

ASSERT. XXX.

In illud, « Pater, glorifica me illa gloria quam
habui apud te, antequam mundus esset. »
ASSERT. XXXI.

Adversus dicentes, quod Deus nihilo plus sciat da.
sua essentia, quam. nos, sed quidquid ipse scit de
seipso , idipsum et nos quoque circa ullam differen-
tiam scire.

ASSERT. XXXII.

Testimonia ex Novo Testamento, eorumque exposi-
liones, cum syllogismis, quod Filius sit Deus, se-
cundum naturam ; ex quo infertur nom. esse opus vel
creaturam.

ASSERT. XX XIIJ.

Quod Spiritus sanctus sit Deus secundum natu-.
ram el ex essentia Patris. Et. quod per Filium crea-
luris donetur.

10 ASSERT. XXXIV.

Testimonia Scripture quibus docetur, quod Spi.
ritus sit! Deus, et eamdem omnino cum Filio operaiio-
nem liabeat, quodque non sit alienus ab ipsius essen.
tia. Hoc etiam ez iis docetur, quod cum Deus. in no
bis habitare dicitur, Spiritus sit qui inhabilat.

m.

ASSERT. XXXV.
Testimonia sacre Scripture quibus probatur
quod Filius sit genitus ex Patre, et mon. crea
(TR

25

S. CYRILLI: ALEXANDRINI ARCHIEP,

24

H BIBAOX TON ΘΗΣΑΥΡΩΝ
ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΙ ΟΜΟΟΥΣΙΟΥ ΤΡΙΑΔΟΣ.

THESAURUS

DE SANCTA ET CONSUBSTANTIALI TRINITATE.

ASSERTIO I.

De genito et ingenito.

11 Si Ariani nos sggrediantur, interrogantes
utrum unum sitingenitum an duo, ut cum unum certe
esse dixerimus, ad Patrem id referentes, Filium inter
ereaturas collocemus :ita respondereoporiet frivolam
- et ineptam interrogationem esse: varias enim signi-
ficationes habet ingenitum. Nam ingenitum est quod
mondum quidem factum est, et tamen fleri potest :
sicut e ligno scapha, et ex xre statua. Rursus in-
genitum dicitur, quod nunquam factum est, neque
fleri potest : ut, exempli gratia, triangulus nec fuit,
nec erit unquam quadrangulus. Simul enim perit
trianguli figura, alia quzdam quam erat, fit. Ad
luec ingenitum dicitur, quod quamvis sit et subsi-
&tal, nunquam tamen ex aliquo. factum fuit. Cam
ergo multis 12 modis ingenitum capiatur, dicant
quid velint ingenitum in Deo significare. Ac dicent
fortasse, quod nunquam genitum sit : confessi pri-
aum sese indocte interrogasse. Siatuamus itaque
etiam unum esse ingenitum. Quod οἱ ex hoc infe-
Fant, necesse omnino esse υἱ facturn Filium conli-
teamur, quoniam unus solummodo ingenitus est,
nimirum Pater ; hec contra audient : Si sapientia,
et virtus, et verbum Patris est Filius; eratque sem-
per in Patre Verbum, et sapientia, eL virtus : non
igitur est posterior ortu Filius, qui hzc ipsa et est
et vocatur : sed quemadmodum ex Deo Deus, et de
lumine lumen effulsit, sic ex non facto non factus.
Tale namque oportet esse Verbum, qualis etiam est
qui ipsum genuit. Ita enim id quod Patris substan-
Li proprium est, vere dicetur in eo esse, qui ex
ipso genitus est. Nihil igiturobstst quominus cum
unos sit Pater non factus, Verbum etiam quod ex
ipso est, non sit factum : quippe quod unum cum
Patre et in Patre propter nature incommutabilita-
tem esse intelligitur. Quod quidem etiam ipse de se
àit : « Ego et Pater unum sumus *. » Nam per,
wmum, identitatem substantim signiflcavit ; per,

! oan. x, 50.

Α

ΛΟΓΟΣ ΠΡΩΤΟΣ.

Περὶ γενητοῦ καὶ ἀγενήτου.

El διερωτᾶν ἡμᾶς ἐπιχειροῖεν Αρειανοὶ, ἓν τὰ
ἀγένητον f| δύο, ἵνα δῆθεν Ev εἰπόντες αὐτὸ, xax εἰς.
τὸν Πατέρα φέροντες, ἐν τοῖς γενητοῖς καταριθµῄσω-
μεν τὸν Yibv, ἀποχρίνασθαι χρὴ τοιῶσδε' πρῶτον
μὲν οὖν ἁμαθὴς xal ἀπαίδευτος ἡ ἐρώτησις : κατὰ
πολλὰ γὰρ σηµαινόµενα c6 ἀγένητον ἐχλαμθάνεται.
᾽Αἴένητόν ἔστι τὸ µήπω μὲν γενόµενον, ἑνδεχόμε-.
voy δὲ γενέσθαι, ὡς ἀπὸ ξύλου σχάφος, ἡ ἐκ χαλκοῦ
ἀνδριάς. Καὶ πάλιν ἀγένητον λέγεται τὸ µήτε Yevó-
μενον πώποτε, µήτε μὴν γενέσθαι δυνάµενον * φἐρε
εἰπεῖν, τὸ τρίγωνον σχΏμα οὐ γἐγονέ ποτε τετράγω-
vov, οὔτ᾽ ἂν γἐνοιτό ποτε * ἅμα γὰρ ἀφανίζεται τοῦ
τριγώνου τὸ σχΏμα, ἕτερόν τι παρ᾽ ὅπερ tv γίνεται.

B λέγεται πάλι ἀγένητον, τὸ ὑπάρχον μὲν καὶ ὑφ-

εατηχὺς, μὴ μὴν γεγενηµένον ὑπό τινος.Κατὰ πολλοὺς
τοιγαροῦν νοουµένου τρόπους τοῦ ἀγενήτου, τί ἄρα
σηµαίνειν ἐπὶ θεοῦ βούλονται τὸ, dyérntor ;. Αλλ᾽
ἴσως. τὸ μὴ γεγενησθαι φῄσουσιν., ὁμολογήσαντες.
πρότερον ἀπαιδεύτως πεποιῆσθαι τὴν ἑπερώτησιν.
Λεγέσθω colvuv καὶ παρ) ἡμῶν ὅτι ἓν τὸ ἀγένητον.
El δὲ πρὸς τοῦτο φαῖεν, Οὐχοῦν ἀνάγχη πᾶσα συ»-
ομολογεῖν γεγενῆσθαι τὸν Ὑἱὸν, ἐπειδὴ τὸ ἀγένητον
ἓν, ὅπερ ἐστὶν ὁ [latnp, ἀνταχούσονται πάλιν: Ei
σοφία χαὶ δύναμις, xal λόγος τοῦ Πατρός ἐστιν ὁ
Υἱός ἣν δὲ ἀεὶ ἓν Πατρὶ λόγος, xa σοφία, xai δύ-
ναμις, οὐκ ἐπιγέγονεν οὖν ὁ Υἱὸς, ὃς ταῦτά ἐστι xal
καλεῖται. Ἁλλ' ὥσπερ ix θεοῦ θεὸς, χαὶ ix. φωτὸς
ἑξέλαμφε φῶς, οὕτω xal ἐξ ἀγενήτου ἀγένητος. Δεῖ
γὰρ εἶναι τοιοῦτον τὸν Aóyov, ὁπαῖός ἐστι xal ὁ Υεν-
νῄσας αὐτόν. Οὕτω γὰρ ἂν τὸ τῆς τοῦ Πατρὸς οὐσίας
γνήσιον ἐπαληθεύοιτο τῷ ἐξ αὐτοῦ γεννωμένῳ. Κω-
λύει τοίνυν οὐδὲν ἑνὸς ὄντος τοῦ ἀγενήτου Πατρὸς,
ἀγένητον εἶναι xal τὸν ἐξ αὑτοῦ Λόγον, ὡς Ev τι μετὰ
Πατρὸς xai ἓν Πατρὶ νοούμενον διὰ τὸ τῆς φύσεως
ἀπαράλλαχτον" ὃ δη καὶ αὑτὸς περὶ ἑαυτοῦ φησιν ᾿
: Ἐγὼ καὶ ὁ Πατὲρ Ev ἐσμεν, » διὰ μὲν τοῦ, ὃν, τὴν
ταυτότητα τῆς οὐσίας σηµαίΐνων ’ διὰ δὲ τοῦ, ἐσμὸόν,

Συ. THESAURUS. 96
εἰς ὄνάδα τέµνων τὸ νοούμονον, xat πάλιν εἷς µίαν Α sumus, in duo scindens, id quod intelligitur in unam.

περισφίγγω» θεότητα.
ΑΛΛΟ.

El τοῦ Πατρὸς εἰχὼν ἁπαράλλακτός ἐστιν ὁ Υἱὸς,
ὡς ἐχεῖνον ἓν αὐτῷ Φφαίνεσθαι, χατὰ τὸ, ε« Ὁ ἕωρα-
χὼς ἐμὲ, ἑώραχε χαὶ τὸν Πατέρα, » ἀνάγχη λέγειν,
ἀγένητον εἶναι τὸν ἐξ ἀγενήτου προελθόντα Πατρός '
ἐπεὶ πῶς ἂν ἓν τῷ γενητῷ ὀφθείη ποτὲ τὸ ἀγένητον ;
E! γὰρ τὸ ἀρχέτυπον Ev τῷ µιμήματι φαἰνοιτο, ἔσται
πάντως κατὰ τοῦτο γἀχεῖνο. Ὥρα λέγειν οὖν γενητὸν
sivat xai τὸν Πα-έρα, χαθ' ὃν ἡ εἰκὼν ἐμορφώθη. El
6t τοῦτο ἄτοπον, ἔαται πάντως ἀγενήτου τὸ ἀγένητον
εἰχών,

ΑΛΛΟ.

*O µαχάριος Μωσῆς τὴν τοῦ ἀνθρώπου κατασχευὴν
ἐξηγούμενος, εἰσφέρει λέγοντα Θεόν’ «Ποιβσωμεν
ἄνθρωπον xat' εἰχόνα ἡμετέραν καὶ καθ ὁμοίωσιν'»
Ev δὲ τῷ λέγειν, ἡμετέραν, πάλιν Ἡ δυὰς σηµαίνε-
ται" συνόντος δηλονότι xal συνθεολογουµένου τοῦ
ἁγίου Πνεύματος. El δὲ ἐν ἑνὶ τῷ ἀνθρώπῳ ἡ αὐτῇ
τοῦ Πατρὸς xai τοῦ YloU φαίνεται εἰκὼν, xas' οὐδὲν
ἄρα τῆς πρὺς ἀλλήλους διαλλάττουσιν ὁμοιότητος.
ἸἈνόμοιον δὲ γενητῷ τὸ ἀγένητον οὐκ ἄρα γενητὺς
ὁ γὶὸς, ἵνα μὴ ἀνόμοιος φαίνηται.

ΑΛΛΟ.

Λέγεται παρὰ ταῖς θείαις Γραφαῖς παντοκράτωρ

xai Κύριος ὁ Πατήρ' ἀλλ' οὐχ ὡς Ev τι τῶν χρατου-
µένων 7| κυριευοµένων νοεῖται καὶ ὁ Υνς, διὰ τὸ
πάντων χρατεῖν τε xai χυριεύειν ἐκεῖνον ' χρατεῖ γὰρ
πάντων καὶ χυριεύει μετὰ Πατρὸς, παντοχράτωρ xat
αὐτὸς ὑπάρχων xai Κύριος. Ὥσπερ οὖν ἐν τούτοις
οὐχ ὡς ἓν τῶν πάντων ἐστὶν ὁ Υἱὸς, ἀλλ ἐπὶ τὴν
τῶν γενητῶν φύσιν fj τῶν λέξεων δύναμις φέρεται,
οὕτω καὶ ἐπὶ ἀγενήτου, οὗ πρὸς «bv Υἱὸν, ἀλλὰ πρὺς
τὴν χτίσιν ἡ σύγχρισις, χἂν ἓν εἶναι λέγηται τὸ ἀγά-
νητον * διὰ τὸ πάντα γεγονέναι παρὲξ 8sov.

"Or: κρεῖττόν ἐστι καὶ ἀξιο.ογώτερον Πατέρα
κα.εῖσθαι τὸν Θεὸν, ἡ ἀγένητον.

Τὸ πατλρ ὄνομα, τὴν περὶ υἱοῦ πάντως ἔννοιαν kv
ἑαυτῷ αννεισφέρει’ τὰ γὰρ τοιαῦτα δι’ ἀλλήλων ση-
μαίνεται. Τὸ δὲ ἀγένητος ὄνομα, τῷ μὴ γεγενῆσθαι
Θεὺν, την τῶν γενητῶν ἀντιπαρατίθησι μνέμην.

'Avayxaía ó& τοῖς πιστεύειν ἐθέλουσιν ὀρθῶς, τῆς D

ἁγίας Τριάδος ἡ γνῶσις. El τοίνυν ὁ μὲν Πατέρα λέ-
Yov ὁρᾶᾷ τὸν Υἱὸν Bv ὃν ἐστι Πατήρ * ὁ δὲ ἀγένητον
ὀνομάζων αὐτὸν, ὁρᾷ τὰ γενόµενα, ol; εὐλόγως ὁ μὴ
γεγονὼς ἀντιδιαστέλλεται΄ πολὺ δῆ χρεῖττον, ἀφ᾽ ὧν
ὃ περὶ τοῦ Υἱοῦ τίχτεται γνῶσις, σηµαίνεσθαι τὸν
Θεὺν, ἡ ἐξ ὧν ἡ τῶν ποιημάτων ἀναφαίνεται μνήμη,
συντελοῦσα πρὸς τὴν γνῶσιν τῆς ἁγίας Τριάδος οὐ-
δέν. Καὶ ὁ μὲν Πατέρα λένων, ἀφ' ὧν ἔστι σηµαίνει
Θεόν. ὁ δὲ ἀγένητον εἰπὼν, ἀφ᾿ ὧν οὐκ ἔστιν ' ἔστι
μὲν vip Υἱοῦ Πατὴρ, γενητὸς δὲ οὐχ ἔστι. Ὅτι δὲ
μᾶλλον ἐς ὧν ἔστιν, ἡ ἐξ ὧν οὐχ ἔστιν, οἰχειότερον
σημ.αξνεται θεὺς, ἐχ τοῦδε γένοιτ᾽ ἂν παντἰ τῳ σαφές.

* Joan. xiv, 9. 7 Gen. i1, 26.

rursus deitatem constringit.
ALIUD.

Si Filius est incommutabilis Patris iunago, adeo.
ut Pater in Filio appareat, sicut scriptum est: « Qui.
videt m., videt et Patrem *, » necesse omnino fue-
rit confiteri, non esse factum eum qui ex non faeto
Patre procedit. Quo pacto enim in facto appareot id
quod factum non est ? Nam si archetypum in ima»
gine appareat, oportet ut hiec similis sit illi. Op-
portune itaque dici posset etiam Patrem factum
esse, ad quem imago formata est. At cum hoc ab-
surdum sit, erit omnino inago non facti similiter

uon facta.
ALIUD.

B Beatus ille Moyses creationem hominis enarrans

inducit Deum dicentem : « Faciamus hominem se-
cundum imaginem et similitudinem nostram *. »
Cum vero dicit, nostram, rursus dualitas aignifica-
tur:cum alioqui etiam adsit, et deitali annume-
retur Spiritus sanctus. Si ergo in uno homine una
atque eadem Patris et Filii imago apparet, in nullo
certe inter se dissimiles sunt. Dissimile autem est
facto id quod 13 factum non est. Non est ergo fa-
ctus Filius, ne dissimilis Patri inveniatur.
ALIUD.

Pater in sacra. Scriptura omnium imperator e$
Dominus dicitur; sed non ita ut Filius unum quid sit
eorum, qua ipsius imperio et dominationi subjecta
sunt, eam ob causam quod Pater omnibus imperet
el dominetur ; imperat enim et dominatur omnibus
cum Patre, ipseque etiam omnipotens est el Dominus.
Quemadmodum igitur in. istis non veluti unus ali-
quis ex universis censetur Filius, sed horum ver-
horum vis tantum res creatas complectitur, ita
etiam in non facto, non ad Filium, sed ad creaturas
eomparatio fertur, tametsi unum dicatur non. fa-
ctum : quoniam przter unum Deum omnia facta sunt.
Quod melius atque dignius sit Deum vocari Patrem,

quam ingenitum.

Patris nomen notitiam filii necessario secum in-
ducit. Nomina enim liujusmodi sese mutuo decla-
rant. Ingeniti vero nomen ex eo quod Deus factus
non est, nos in eorum qux facta sunt. , recordatio-
nem vicissim adducit. Necessaria autem est iis qui
recta fide przditi esse velint sancte. Trinitatis co-
guitio, Si ergo is qui Patrem nominat respicit Fi-
lium per quem Pater est; qui vero ingenitum sive
increatum appellat, creata videt, quibus merito in-
creatus opponitur : certe multo satius est Patris ap-
pellationem inde suui, unde Filii cognitio gignatur,
quam inde, unde creaturarum notitia inducatur,
qua ad cognitionem Trinitatis nilil. plane con-
ducit. Et. quidem qui Patrem dicit, ex eo quod est
nominat Deum: qui vero ingenitum, ab eo quod.
nou est : est enim Pater Filii, creatua vero non est.
Quod autem potius ex eo quod est, quam quod non

«41 $. CYRILLI &LEXANDRINI ARCHIEP: 98
est, Dei appellatio sit sumenda, inde cuivis perspi- Α EL τις Υὰρ ἑχείνην st» ἄφραστον xal ἁκατάληπτον

euum fuerit : Si quis enim illam ineffabilem incom-
prehensibilemque naturam vocet Deum, abeo quod
- est recte nominat, et cum Deum dixit, illam natu-
ram signilicavit. Si quis vero ab eo quod non est
eum nominare voluerit, innocentem vel indepra-
vatum eum appellans, eo quod nihil mali vel pravi
jnea sit, vere quidem dixerit, sed non omnino
Deum; significabit. Sunt enim etiam inter homines
nonnulli, mali et pravitatis expertes. Ejusmodi vero
eiiam sanctos angelos esse credimus. Verius itaque
magisque proprie ab iis quz est, quam ab iis quae
nonest, significabitur.
14 ALIUD.

Beatus David psallit et ad Filium dicit: « Propter-
ea unxit te Deus, Deus tuus oleo exsultationis pr:e
participibus tuis *. » Si ergo diversum est quod parti-
cipat ab eo quod participatur : aliud enim in alio
intelligendum est : particeps autem fit creatura Fi-
lii, diversus profecto fuerit 4 creatura qua sui par-
ticeps fit. Quocirca neque creatus. Si vero non est
diversus ab illa Filius, neque secundum naturam
ab ea distinetus, quis est usus participalionis? vel
quomodo quis particeps fiatejus quod ipsemet est?

ASSERTIO II.

Quod ingenitum non sit subsiantia, sed substantie
significativum.

Ingenitum quasi principium et causa et intelli-

φύσιν καλοίη Θεὸν, ἀφ᾿ ὧν ἔστιν ὀνομάζει καλῶς,
καὶ θεὸν εἰπὼν, πάντως ἑχείνην ἐσήμηνεν ’ εἰ δέ τις
ἀφ' ὧν οὐχ ἔστιν ἐπιχειροίη αηµαίνειν αὐτὴν, ἄκαχον
xai ἀπόνηρον λέγων διὰ τὸ μὴ χαχίαν f| πονηρἰαν ἓν
αὑτῇ εἶναι, ἀληθεύσει μὲν, ἀλλ᾽ οὐ πάντως μηνύει
τὸν Θεόν * εἰσὶ γὰρ καὶ ἐν ἀνθρώποις ἄχαχοι xat ἀπό.
νηροι. Τοιούτους δὲ εἶναι πιστεύομεν xal τοὺς ἁγίους
ἀγγέλους. Οὐχοῦν &p' ὧν ἔστιν, ἡ àe' ὧν οὐκ ἔστιν,
ἀληθέστερον xat οἰχειότερον σηµανθήσεται..

ΑΛΛΟ,
Ὁ µαχάριος Δαθὶδ ψάλλει, xal φησι πρὸς τὸν Υἱόν

« Διὰ τοῦτο ἔχρισέ σε ὁ θεὺς, ὁ Θεός σου ἔλαιον
ἀγαλλιάσεως παρὰ τοὺς μετόχους σου.» El τοίνυν
ἕτερόν τί ἐστι τὸ µετέχον παρὰ τὸ µετεχόμµενον’ ἄλλο
γὰρ tv ἄλλῳ νοεῖσθαι χρῄή’ μετέχει δὲ ἡ χτίσις τοῦ
Υἱοῦ, ἕτερος ἂν efr, παρὰ τὴν µετέχουσαν αὐτοῦ κτί-
σιν΄ οὐχοῦν οὐδὲ γενητός. El δὲ οὐχ ἔστιν ἕτερος
παρ᾽ ἐχείνην ὁ Yibc, χαὶ κατὰ φύσιν αὑτῆς διῃρηµέ-
vog, τίς ἡ χρεία τῆς μετοχῆς; ἡ πῶς ἄν τις µετά-
σχοι τοῦ ὅπερ ἐστὶν αὐτός;

ΛΟΓΟΣ B.

"Ott τὸ ἀγέγητον οὐκ οὐσία, ἀ- 1 οὐσίας
enpgart.

Τὸ ἀγένητον ὡς ἀρχὴ xaX αἴτιον νοεῖταί τε xat

gitur et est. Nullum autem principium, in quantum C ἔστιν. Οὐδεμία δὲ ἀρχὴ, χαθὸ ἀρχή ἐστιν, ὅμοιόν τι

principium est, simile aliquid sibiipsi aut dissi-
mile significat. At vero vox bsec, ingenitum, signi-
ficat id quod creatum est, dissimile sibi esse; est
enim hoc ei oppositum. Non est igitur ingenitum
substantia, sed substantiam ουἱ opponitur non ita
se babere significat.

ALIUD.

Quod quidem ingenitum substantia non sit, jam
ostensum est. Sed dicet forsitan aliquis, substan-
tiam 1uidem non esse, sed differentiam. Cxterum
etiac hoc absurde dicere ostendetur. Si enim om-
mis differentia circa substantias fit, quzxrenda est
&ubstantia, cujus differentia sit ingenitum. Exempli
gratia, definias animal hoc pacto : substantía ani-

ἑαυτῇ ἡ ἀνόμοιον σηµαίνει. Ἡ δὲ ἀγένητος qovh
σηµαίνει τὸ γενητὸν ἀνόμοιον ὑπάρχον αὐτῷ ' τοῦτα
Y&p τὸ ἀντικείμενον. Οὐχ ἄρα «b ἀγένητον οὐσία.
ἀλλὰ τοῦ μὴ τοιῶσδε εἶναι τὴν αὐσίαν, xa0' fc ἂν
τάττοιτο τὸ σηµαντικόν.

AAAO.

Ὅτι μὲν oüx οὐσία «b ἀγένητον, ἤδη δέδειχται.
λλ' ἐρεῖ τις τυχὸν, οὐσίαν μὲν obx εἶναι, διαφορὰν
δὲ: ἀμαθῶς δὲ χαὶ τοῦτο λέγων ἐλεγχθήσεται. El γὰρ
πᾶσα διαφορὰ περὶ τὰς οὐσίας γίνεται, ζητεῖν ἀνάγ-
χης àv eU τὴν οὐσίαν, fic ἔσταιδιαφορὰ τὸ ἀγένητον.
Ofov φέρε εἰπεῖν, ὁρίζεται ζῶον τῷ τοιῷδε λόγῳ' Οὐ-
cla ἔμψυχος αἰσθητική. Περὶ ταύτην τὴν οὐσίαν f

fala sensu praedita. Circa hanc substantiam diffe- D διαφορὰ γίνεται. Τὸ μὲν γάρ koxt ζῶον λογιχὸν, θνη-

rentia fit. Aliud enim animal rationale est, mortale,
jntelligentiz: et scientie capax, ut homo. Aliud
animal irrationale, ut equus. Prisupposita itaque
substantia, differenti: postea constituuntur. Si
ergo ingenitum differentia est, qu:eratur etiam
substantia, cujus erit differentia. Absurdum enim
est differentiam substantize rationem obtinere.
ALIUD.

Si ingeultum substantia est, neque significativum
quod id de quo dicitur genitum non sit, quomodo
Filius dissimilis erit Patri, cum ex ipso genitus
sit? Nam si hzc nomina nullum inter se discrimen

* Psal. Σιν, 9.

τὸν, νοῦ xai ἐπιστήμης δεχτιχὸν, οἷον ὁ ἄνθρωπος *
τὸ δὲ ζῶον ἄλογον, olov ἵππος. Οὐχοῦν, προῦὔποχει-
µένης τῆς οὐσίας, αἱ διαφοραὶ προσεπινοοῦνται. E!
τοίνυν διαφορὰ τὸ ἀγένητον, ζητείσθω xa fj οὐσία,
τίνος ἔσται διαφορά ἀἆμῄχανον γὰρ οὐσίας φορέσαι
λόγον ttjv διαφοράν.

ΑΛΛΟ.

Ei τὸ ἀγένητον οὐσία, καὶ οὐ τοῦ ph Υενηθήναι
σηµαντιχόν ἐστι, χατὰ τίνα τρόπον ὁ Υἱὸς ἀνόμοιος
ἔσται τῷ Πατρὶ, γεννητῶς ὑπάρχών ἓξ αὐτοῦ; El γὰρ
pf τινα διαφορεῖ τὰ ὀνόματα πρὸς ἄλληλα τὴν ἁντι-

9) THESAURUS, 0
Διαστολὴν, unb ἀλλήλοις µάχεται χατὰ τὸ ἐξ ἀμφοῖν A babent, neque inter se pugnant, juxta utriusque

anpgatvópsvov, οὐδὲν κωλύσει xas' οὐσίαν ὅμοιον εἶναι
τῷ Πατρὶ τὸν Yióv: καὶ τοῦ ἀγενήτου εἰς οὐσίαν
λαμθανοµένου, ὁμοίως δὲ xai τοῦ γενητοῦ. Οὐσία
γὰρ ὡς πρὸς οὐσίαν, οὐκ ἔσται ἑναντία, παθὸ οὐσίαι
ἀμφότεραι.!

ΑΛΛΟ.

El «dv ἀγένητον παντὶ γενητῷ ἀνόμοιον, ἀληθεύ-
σει τις λέγων, ὅτι xal πᾶν γενητὸν παντὶ γεννητῷ
ὅμοιον. Γεννητὸς δὲ ὑπάρχων ὁ Υἱὸς, οὐδεμίαν ἔχει
τὴν ὁμοιότητα πρὸς τὰ ὄντα γεννητῶς: ἔστι γὰρ ὑπὲρ
πᾶσαν τὴν Χτίσιν. Οὐκ ἄρα διὰ τὸ ἀγένητον εἶναι τὸν
Πατέρα, ἀνόμοιος ἔστα. χατὰ φύσιν αὐτῷ, γεννητῶς
ὑπάρχων ἐξ αὐτοῦ Υἱός. Ὥσπερ γὰρ τὴν πρὸς τὰ
τενγτὰ ἨὙεννητὸς ὑπάρχων ἀναθέδηχεν ὁμοίωσιν *
οὕτω τῆς πρὸς «b ἀγένητον ἐμφερείας οὐ χαταθῄσε -
τα:, XÀv ὑπάρχῃ γεννητός.

Ἀγθυποφορὰ ὡς &x τῶν αἱρετικῶν.

Τὸ ἀγένητον, φασὶν, ἐπὶ θεοῦ, οὐσίαν εἶναί φαμεν'
xaX ἔσται τὸ ὄνομα ὁριχὸν, ὥσπερ ἂν el τις ὁρίσαιτο
χαὶ τὴν οὐσίαν τοῦ ἀνθρώπου λέγων, Ζῶον λογιχὸν,
θνητὸν, νοῦ xaX ἐπιστήμης δεχτικόν.

Πρὸς τοῦτο .«1ύσις.
᾽Αμαθῶς xai τοῦτο προτείνοντες ἐλεγχθήσονται *
εἰ γὰρ ὁριχὸν εἶναι βούλεσθε τὸ ἀγένητος ὄνομα, ἐκ

γένους ἔστω xal διαφορᾶς, ἤτοι διαφορῶν ' χωρὶς
γὰρ τούτων ὄρος οὐκ ἂν γἐνοιτό ποτε. Τὸ δὲ τοιοῦτον

significationem nihil obstabit. quominus similis 3B
secundum substantiam Patri sit Filius. Et, si iage-
nitum pro substantia capitur, similiter et genitum.
Nam substantia, ut ad substantiam cullata, non est
contraria, in quantum utraque substantia est.

ALIUD.

Si omne ingenitum omni genito dissimile est,
vere quispiam dixerit, etiam omne genitum omni
genito simile esse. Cum vero Filius genitus sit, nul»
lam tataen habet similitudinem cum creatis : est
enim omni creatura superior. Non igitur quia in»
genitus est Pater, dissimilis ei secundum naturam
erit, qui ex ipso genitus est Filius. Quemadinodum

B euim ipse, genitus cum sit, onem cuin creatis 8i-

militudinem excedit : ita. etiain non erit expers
similitudinis cuin ingenito, tametsi genitus sit.

Objeciio tanquam ex dictis hereticorum.

AL ingenitum, inquiunt, in Deo, substantiam esse
asserimus. Et erit. nomen definitivum ; veluti si
quis definiat etiam substantiam hominis dicens :
Animal rationale, mortale, intelligentize atque scien-
ti: capax.

Solutio.

Inepte etiam hoc objicere ostendentur. Nam si
vocem hanc, ingenitum, deflnitivam esse vultis, ex
genere erit atque differentia vel differentiis : neque
enim sine his definitio unquam constare potest.

ἀγένητον, εἰς οὐδὲν οὐσίας ὑπάρχον Ὑένος, ὄρος οὐχ C ingenitum itaque cum in nullo substantise genere

ἂν εἶναι δύναιτο’ πρὸς δέ γε τούτῳ, τὰ γένη Φφιλοσό-
Φως ὁριξόμενα παρ) ἐχείνων ὁρῶμεν, oóx ἐν μιᾷ
λάπει xaX μόνη, ἀλλ’ ἐν πλείοσιν' ὡς τὸ οὐσία ἔμόν-
χος αἰσθητιχὴ, & ζῶον λογικὸν θνητόν. Καὶ εἰ ἑνὸς
ὀνόματος ἀπόφασις οὐκ ἐξαρχέσει πρὸς οὐσίας δήλω-
σιν, οὐχ ἄρα ὁριχὸν τὸ ἀγένγητος.

ΛΛΛΟ.

El πᾶς ὄρος τὸ τί ἐστι χατὰ φύσιν τῶν σηµαινοµέ-
woy ἕχαστον εἰσφέρει, καὶ οὐχὶ τί οὐχ ἔστιν ΄ ἡ δὲ
ἀγένγητος φωνῇ, οὐ τίξστιν ὁ θεὸς, ἀλλὰ τί o)x ἔστι
δηλοῖ (ὅτι γὰρ o0x ἐγενήθη, διὰ τοῦτο ἀγένητος) ;
οὐχ ἂν εἴη ὄρος τὸ ἀγένητος ὄνομα.

ΑΛΛΟ.

Τῶν οὐσιῶν τοὺς ὅρους T) φἑρε εἰπεῖν τῶν συµθε-
θηχότων, οἱ περὶ ταῦτα σοφοὶ, οὐχ ix τῶν ἀντιχειμέ-
voy γίνεσθαι βούλοντα:, ἀλλ ἐξ ὧν εἰσὶν ὀμολογου-
Μένως οἷον ὥσπερ εἴ τις εἰπεῖν ἀπαιτούμενος τί ἐστι
λευχὸν, ἀποχρίναιτο τὸ μὴ μέλαν. Τοῦτο γὰρ οὐ τί
ἐστι τὸ ὁριζόμενον, ἀλλὰ τί οὐχ ἔστι δηλοῖ. El τοίνυν
ἡ ἁγένγητος φωνὴ τὸ ph γεγενῆσθαι σηµαίνει, Ex
εῶν ἀντιχειμένων ἔχει τὴν δήλωσιν, ὑγιῆς δὲ ὄρος
: 29x ἂν γένοιτο διὰ τῶν τοιούτων. (0x. ἄρα ὄρος τὸ

ἁγέννητον.
' AAAU.

'H ἁγένητος quyh τῶν πολλαχῶς λεγομένων
«οοἶτο χυρίως, καὶ ἓν τοῖς ὁμωνύμοις εὐλόγως ἂν

collocari possit, definitio esse non potest. Ad hsee,
genera a philosophis non in una ac sola dictione,
scd in pluribus definita videmus, ui substontia
animata sensitiva, vel animal rationale, mortale.
Et si unius nominis negatio non sufficit ad sub-
stautiz: explicationem , non erit certe ingeniti nO»
men definitio.
ALIUD.

Si omnis definitio cujuscunque vocis quid sit,
quod proponitur, non quid non sit, explicat, inge-
uiti autem vox non quid sit Deus, sed quid non sit
explicat ( quia enim genitus non est, ideo ingeuftus
dicitur) : ingeniti nomen definitio esse non potest.

ALIUD.

Substantiarum atque adeo accidentium definitio-
nes philosophi non a contrariis peti volunt, sed ex iíg
e quibus revera coustant : 16 veluti si quis rogatus
quid sit album, respondeat, id quod nigrum non
est. ld enim non quid est, sed quid non est id
quod definitur ostendit. Si ergo vox ingeniti, non
esse genitum declarat, ex contrariis suam declara-
tionem sumit : recta vero definitio nunquam ex
iis constat, Non est ergo nomen ingeniti definitio.

ALIUD.

Vox ingeniti ex iis est qux variis modis intel-
ligi possunt, meritoque inter zquivocas numerari

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

52

debet. Si ergo substantiarum definitiones non con- Ἀ χατατάπτοιτο. Ei τοίνυν oi τῶν οὐαιῶν Spot οὐκ ἐκ

siant ex zquivocis, neque ex terminis varias signi-
ficationes habentibus ( neque euim id quod definitur
explicabitur, si ex iis constet), ingeniti vero vox,
uL modo diximus, aquivoca est : certe ingenitnuin
definitio esse non potest.

ALIUD.

Si nomen sive vox ingeniti, defioitio est, susci-
plet profecto juxta rationem deflnitionum, conver-
sionem. Veluti si quis bominem deflniens, dicat esse
snimal rationale, mortale, intelligenti: et scien-
ti: capax; poterit hoc ipsum rursus convertere,
dicens : Si quod animal est rationale, mortale, in-
telligentiz et scientiz capax, id omnino etiam hono

τῶν ὁμωνύμων, οὐδ' ἓχ τῶν πολλαχῶς νοουµένων
λαμθάνονται (οὐδὲ γὰρ ἔσται σαφὲς τὸ ὁριζόμενον,
εἰ &x τούτων λαμθάἀνοιτο), ἡ δὲ dyérntoc quy,
χαθάπερ Ίδη προείποµεν, τῶν ὁμωνύμων ἑστὶν, οὐκ
ἂν εἴη ὄρος τὸ ἀγένητον.

ΑΛΛΟ.

Ei ὄρος £a τὸ ἀγένγητος ὄνομα τοι φωνὴ, δέξε-
ται δηλονότι κατὰ τὸ τῶν ὅρων σχΏμα τὴν ἀάντιστρο-
qfi: ὥσπερ eU τις τὸν ἄνθρωπον ὁρίνων, ὡς εἴη
ῥῶον λογιχὸν, θνητὸν, νοῦ xal ἐπιστήμης δεχτιχὸν,
ἀντιστρέφων πάλιν αὐτὸ λέγοι' EC τις ζῶον λογικὸν,
θνητὸν, νοῦ χαὶ ἐπιστήμης δεχτιχὺν, τοῦτο πάντως
καὶ ἄνθρωπος. El τοίνυν τὸ ἀγένητον, χαθάπερ Ἠδη

est. Quapropter οἱ ingeuitum ( sicut modo diximus) B προείποµεν, ὄρος ἐστὶ, μὴ παραιτείσθω τὴν ἄντιστρο-

deflnitio est, ne recuset conversionem. Si euin
ingeuitum substantia est : substantia etiam est in»
genitum, sed non convertitur. Neque enim omnis
substantia in universum etiam ingenita est; soli
enim Deo loc peculiare est. Non est ergo nomer

qfjv* εἰ γὰρ «b ἀγένητον οὐσία, καὶ dj οὐσία ἀγέ-
wntov* ἀλλ οὐχ ἀντιστρέφει. Οὐ γὰρ πᾶσα οὐσία
πάντως ἑστὶ xal ἀγένητος * póvo δὲ θεῷ κατ ἐξα[-
Ρρετον τοῦτό ἔστιν. Ὄρος οὖν οὐκ ἂν εἴη τὸ ἁγένητον ᾿
à)» ὅτι μὴ γεγένηται µόνον σηµαίνει.

ingeniti definitio : sed tantum non esse genitum siguificat.

ASSERTIO III.

Refutatio ad verbum, quod ingenitum non sit. sub-
stantia, sed tantum significet Deum genitum non
esse. )

Si ingenitum substantia est, et substantix nihil
est contrarium, nihil erit ingenilo contrarium. Si
vero contrarium est ingenito genitum , substan-

. Wm autem nihil contrarium, ingenitum non erit c

substantia.
17 ALIUD.

Si ingenilum est substantia, necessario etiam ge-
ultum erit substantia ; si vero utrumque est sub-
5:antia, non erit contrarium ingeuito genitum, sed
]dem. Neque enim substantia substanti: contraria
est.

ALIUD.

Si ingenilum substautiam Dei significat, non
vero notat substantiam genitam non esse, genitum
quoque similiter substantiam — significabit, nec ge-
nitum esse notabit. Cum autem utrumque substan-
tiam significet, unde cognoscet quis alteram qui-
dem gignentem, alteram genitam, cum nomina uihil
significent nisi subslautiam ?

ALIUD.

Si-ingenitum substantia est, substantia autem de
Omnibus univoce dicitur: ingenitum de ounibus
substantiis dicetur, aut de omnibus «qux sub ipsis
sunt. Si veroingenitum de omuibus non przdicatur,
substantia autem de omnibus , quo pacto unuin fue-
rint substantia el ingenitum ?

ALIUD.

Si ingenitum substantia est, in substantia vero
non cadit magis et minus, «won erit hac ratione
magis ingenitum, sed neque inus quid. Si autem
Gnia excedit ingenitum, nequaquam vero ctiam

D

ΛΟΓΟΣ T.

'Azo.loría abtoAsEsl, ὅτι μὴ τὸ ἀγένητον οὐσία,
μόνον δὲ τοῦ μὴ γεγογέγαι τὸν Θεὸν, σηµαντι-
v.

El τὸ ἀγένητον οὐσία, τῇ δὲ οὐσίᾳ οὐδὲν ἑναντίον,
οὐδὲν ἄρα ἔσται τῷ ἁγενήτῳ ἐναντίον. El δέ ἐστιν
ἑναντίον τῷ ἁγενήτῳ τὸ γενητὸν, τῇ δὲ οὐσίαᾳ οὐδὲν
ἑναντίον, τὸ ἁγένητον οὐχ ἔσται οὐσία.

ΑΛΛΟ.

El τὸ ἀγένητον οὗσία, ἐς ἀνάγχης ἔσται χαὶ τὰ
γενητὸν οὐσία * εἰ δὲ οὐσία ἑχάτερα, οὐκ ἔσται ἑναν-
τίον τῷ ἁγενήτῳ τὸ γενητὸν, ἁλλά ταυτὀν. OO γὰρ
ἑναντίον οὐσία πρὸς οὐσίαν.

ΑΛΛΟ.

El τὸ ἀγάνητον οὐσίαν Θεοῦ σηµαίνει, ἁλλ᾽ οὐ τὸ
μὴ γενέσθαι τὴν οὐσίαν, χαὶ τὸ γενητὺν εἰχότως οὗ-
σίαν, ἀλλ᾽ οὐ τὸ γενέσθαι, Οὑσίαν δὲ σηµαινόντων
ἑχατέρων, πόθεν γνῷ τις τὴν μὲν ποιοῦσαν, τὴν δὲ
γινοµένην, ἅπαξ τῶν ὀνομάτων οὐδὲν δηλούντων,
ἁλλ' ἡ uóvoy οὐσίαν;

ΑΛΛΟ.

El τὸ ἀγένητον οὐσία - ἡ δὲ οὐσία ἐπὶ πάντων συν-
ωὠνύμως λέγεται τὸ ἀγένητον ἐπὶ πασῶν τῶν ob-
σιῶν λεχθήσεται, 7| ἐπὶ πάντων τῶν ὑπ aoa. Ei
δὲ τὸ ἀγένητον ἐπὶ πάντων οὗ χατητορεῖται, ἡ δὲ
οὐσία ἐπὶ πάντων, πῶς ταυτὸν οὐσία xal ἀγένητον,

AAAO.

Ei τὸ ἀγένητον οὐσία, οὐσία δὲ οὐσίας οὐκ ἔστι
μᾶλλον καὶ ἧττον, οὐκ ἕἔσται κατὰ τοῦτο μᾶλλον τὸ
ἀγένητον, ἁλλ᾽ οὐδὲ ἧττόν v: αὑτοῦ. Βἰ δὲ πάντων
μὲν ὑπερέχει τὸ ἀγένητον, οὐχέτι δὲ xa ἡ οὐσίᾳ ”

55 1BESAURUS. . δι

εἰ δὲ μὴ, πάντα πάντων ὑπερέξει ' οὐχ ἄρα ἔσται τὸ A substantia: alioqui omnia przestabunt omnibus:

ἀγένητον οὐσία.
ΑΛΛΟ.

Ei τὸ ἀγένητον οὐσίαν θεοῦ σηµαίνει, ἁλλ᾽ οὐ τὸ
μὴ Υενέσθαι, ὀνομάτων αὐτῷ ἑτέρων χρεία τῶν bu-
ναμένων δεῖξαι, τὸ μὴ Ex τινος αἰτίου γενέσθαι τὸν
Θεόν. "Anat γὰρ τὸ ἀγένητον τοῦ θεοῦ οὐδὲν σηµαί-
νει, ἀλλ) ἡ µόνον οὐσίαν θεοῦ.

ΑΛΛΟ.

EL ἡ οὐσία τοῦ θεοῦ ἓν τί ἐστιν, ἀλλ᾽ οὗ πολλὰ τῷ
ἀριθμῷ, τὸ δὲ ἀγένητον, xat ἁθασίλευτον, xai τὰ
λοιπἁ, πολλὰ, ἁλλ᾽ οὐχ ἓν τῷ ἀριθμῷ' οὐχ ἔσται
ἄρα ταυτὸν ἡ οὐσία τῷ ἁγενήτῳ καὶ ἀδασιλεύτῳ, ὡς
οὐδὲ τὸ ἓν τοῖς πολλοῖς.

ΑΛΛΟ.

Ei τὸ ἀγένητον, xal τὸ γενητὸν, xaX τὰ λοιπὰ, οὐ-
ala Θεοῦ, ἕτερα δέ εἶσι ταῦτα ταῖς φωναῖς, ἀνάγχη
τὴν οὐσίαν ἑχείνην οὕτω συγχεῖσθαι κατὰ τὰς διαφό-
ρους φωνάς * ἵν οἰχείως αἱ φωναὶ χατ αὐτῆς λὲ-
γωνται: 3 μὴ συγχειµένης αὑτῆς, ἀχόλουθον εἶναι
ταῦτα τῶν προσόντων τῇ οὐσίᾳ σημαντιχὰ, ἀλλ οὗ
χαθ᾽ αὐτὰ οὐσίας.

ΑΛΛΟ.

Ei ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ οὐ διά τι λέγεται (ἔστι γὰρ
δι οὐδὲν), fj δὲ ἀγέγητος quvh, διὰ τὸ πάντων αὐτὸν
εἶναι χρείττω καὶ ὑπερέχειν * οὐκ ἔσται ἄρα ταντὸν
à μὴ διά τι λεγοµένη τῷ δι αἰτίαν λεγομένῳ.

ΑΛΛΟ.

E! τὸ ἀγένητον πρὸς την ἁγενησίαν ἔχει την άνα-
φορὰν, ἡ δὲ οὐσία τοῦ θεοῦ πρὸς οὐδὲν ἔχει τὴν σχέ-
σιν, πῶς ταυτὸν ἔσται τὸ πρός τί πως ἔχον τῇ πρὸς
μηδὲν ἐχούσῃ οὐσίᾳ;

ΑΛΛΟ.

El τῇ τοῦ θεοῦ οὐσίᾳ οὐδὲν ἀντιδιαστέλλεται, τῷ δὲ
ἁγενήτῳ ἀντιδιαστέλλεται τὸ γενητὸν, πῶς οἷόν τε
εἶναι ταυτὸν οὐσίαν xal ἀγένητον ;

ΑΛλλυ.

El πᾶσα οὐσία ῥηθεῖσα θατέρα πρὸς θατέραν, οὗ
δηλοΐ τὴν ἑαυτῆς ὑπεροχὴν, μὴ συμπαραληφθέντος
τοῦ τῆς ὑπεροχῆς ὀνόματος, ῥηθὲν δὲ τὸ ἁγένητον
εὐθὺς ἐμφαίνει διαφορὰν, πῶς οὐχὶ οἱ λέγοντες, Ταυ-
τὸν οὐσία xai ἀγένητον, ἀφρογέστατοι ;

ΑΛΛΟ.
El τὸ ἀγένητον οὐσία, ἔσται πᾶσα οὐσία ἀγένητον,
ὅπερ ἀσερές.
ΑΛΑΟ. .
EL τὸ ἀγένητον οὐσία, ἴδιον δὲ οὐσίας τἀναντία
δέχεσθαι, τῶν ἑναντίων ἐπιδεχτικὸν ἔσται τὸ ἁγένη-

τον. El δὲ ἴδιον μὲν τοῦτο οὐσίας (τῷ γὰρ μὴ δηµιουρ-
γεῖν τὸ δημ.ουογεῖν ἀντίχειται, οὐχέτι δὲ xal τῷ

certe ingenitum substantia non erit.
ALIUD.

Si ingenitum substantiam Dei significat,non autem
quod genitus non sit, aliis nominibus opus erit
qua habeaut viin declarandi Deum ex alia causa
sive origine genitum non esse. Ingenitum enim Dei
nihil omnino significat, sed tantum substantiam
Dci.

ALIUD.

Si substantia Dei unum aliquid est, non autem
multa numero ; ingenitum vero, et. ἀθασίλευτον (id
est, nullius imperio subditum), et alia ejus generis,
sunt multa, neque unum numero : non erit utique

B idem substantia cum ingenito et nullius imperio sub-

dito, sicut ucc unum cum multis.
ALIUD.

Si ingenitum et genitum, et czetera, sunt substan-
tia Dei, diversa vero sunt hzc vocabulis ipsis, ne-
cesse est substantiam illam ita coinpositam esse se-
cundum differentia vocabula, ut proprie de ipsa
dici possint : aut si composita ipsa nen sit, conse-
quens est illa nou per se substantiam, sed quie sub-
stantize acciduut significare.

18 ALIUD.
- Si substantia Dei non aliqua ex causa dicitur (ex

nulla enim causa est), vox autem ingeniti ea de cau-
sa dicitur quod omnibus antecellat et prastet : non

€ erit idem id quod nulla ex causa dicitur, cum eo

quod aliqua ex causa dicitur.
ALIUD.

Si ingenitum relationem habet ad ἀγενησίαν, sub-
stantia vero Dei nullam ad aliquid relationem sus-
cipit : quo pacto idem erit, id quod ad aliquid re-
fertur cum substantia in. quam relatio ad aliquid
nou cadi?

ALIUD.

Si Dei substantiz nihil opponitur; ingenito autem
opponitur genitum : quomodo idem esse possit sub-
stantia et ingenitum ?

ALIUD.

D Si omuis substantia nominata altera ad alteram,

suam ipsius praestantiam non declarat, nisi nomen
ipsum praestantiz adjicialur, ingenitum vero simul
atque nominatur differentiam declarat : quo pacto
non dementes judicandi sunt, qui idem esse dicunt
substantiam et ingenitum?

ALIUD.

Si ingenitum substantia est, crit etiam omnis
substantia ingenitum, quod impium est.

ALIUD.

Si ingenituin substantia est, proprium autem sab-
stantize suscipere contraria, ingenitum otiam cone
traria suscipiet. Si vero hoc quidem proprium est
substantie (creare enim opponitur non creare, non

sS

$. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEY.

v6

autem ingenito, neque enim contigiLei genitum es- A ἁγενήτῳ οὐ γὰρ συνέδη αὐτῷ τὸ γεγονέναι) ; οὐκ

se), certe ingenitum non erit substantia.
ALTUD.

Si substantiam dicentes de Deo philosophorum
sententíam sequuntur, proprium 'erit Deo contraria
suscipere. Si vero esse Deum significare volentes
substantie vocabulo perinde atque nos utuntur,
substantia vero et. ingenitum idem sunt: reliquum
erit vocem ingeniti essentiam Dei signiflcare, sed
non ipsum substantia.

ALIUD.

Si quidquid est'sub genere οἱ specie absque acci-
dentibus, hoc proprie substantia est, Deus vero sub
nullo horum est : non igitur proprie Deus substan-

tia dicitur. Si autem ingenitum proprie de Deo di- e

citur (neque enim genitus est), non autem 19 sab-
stantia, quo pacto idem fuerit id quod proprie cum
90 quod abusive dicitur?

ALIUD.

Si maxime propria et prima significatione sub-
stantia dicia est, quod omnibus accideutibus sub-
jecta sit, nullum vero est accidens cui suhjectus
sit Deus : certe neque substantia proprie dici potest
de Deo. Est enim omni substantia superior. Si ve-
ro ingenitum proprie de ee dicitur (genitus enim
non est), substantia autem nequaquam ? mem est
idem substantia et ingenitum.

ALIUD.

Si ingenitum, et ἁβασίλευτον (id est, nullius impe- 6

rio subditum), et reliqua, comparative subsiantias
signant atqueostendunt, at vero signans nom est
idem cum signato : non erit utique idem substantia
et ingenitum, quemadmodum neque signiücatum
cum significante,

ALIUD.

Si ingenitum non ex eo quod genitum non sit, sed
quod sit substantia Dei, dictum est : et unaquaque
etiam substantia erit ingenitum. Si vero multa qui-
dem sunt substantie, ingeuili vero non. item: noa
utique ingenitum significat substantiam, sed sub-
stantie praestantiam.

ALIUD.

Si in Deo tantum ingenitum, ut aiunt, substantia
est, fuerit etiam definitio ejus, cujus solummodo
proprium est ingenitum. Si vero nulla est delinitie
cui subjiciatur substantia Dei, ne nomen quidein
proprium est de Deo ingenitum, ut nibil aliud vox
ipsa repraesentet preterquam solam ,Dei essen-
tiani.

ASSERTIO IV.

Adversus eos qui dicere non verentur : Erat aliquando
quando nou erat Filius. Afferuntur syllogismi et
argumentorum. demonstrationes, cum testimoniis
Scripture : ex quibus. omnibus efficitur quod Ver-
bum Dei sit eternum.

" hsperite dicunt bostes Dei de Filio, quod erat

ἄρα ἔσται οὐσία τὸ ἀγένητον.
ΑΛΛΟ.

El οὐσίαν λέγοντες ἐπὶ θεοῦ, τῇ τῶν φιλοσόφων
Ἔπονται δόξη, ἴδιον ἔσται Θεοῦ, τἀναντία δέχεσθαι.
Ei δὲ εἶναι τὸν Ocby σημᾶναι βουλόμενοι, τῷ τῆς
οὐσίας, καθὰ καὶ ἡμεῖς, χρῶνται ὀνόματι” ἔστι δὲ
ταυτὸν τῇ οὐσίᾳ τὸ ἀγένητον ' ὄνομα ἔσται τὸ ἁγέ-
νητον τοῦ εἶναι τὸν Θεὸν σημαντικὸν, ἀλλ οὐχ αὐτὸ
οὐσία.

Ἀλλο.

Ei xdv τὸ ὑπὸ γένος χαὶ εἶδος χωρὶς τῶν συµθε-
Ῥηχότων, τοῦτο οὐσία χυρίως, ὑπ' οὐδὲν δὲ τούτων
ἑστὶ Θεὺς, οὐχ ἅρα οὐσία χυρίως λέγεται θεός. El
δὲ τὸ ἀγένητυν χυρίως λέγεται ἐπ᾽ αὐτοῦ (οὐ γὰρ γέ-
γονεν), οὐχέτι δὲ χαὶ ἡ οὐσία, πῶς ταυτὸν ἂν εἴη
τῷ καταχρηστικῷ τὸ χύριον ;

ΑΛΛΟ.

Ei τὸ χυριώτατον xal πρῶτον οὐσία λέλεχται, διὰ
«à πᾶσι τοῖς συµθεθηχόσιν αὑτὸ ὑποχεῖσθαι ’ οὐκ
ἔστι δὲ συμδεθηχὺς, ᾧ καθυπόχειται Θεός. οὐδὲ
οὐσία ἄρα χυρἰως λέγεται ἐπὶ θεοῦ. Ἔστι γὰρ ὑπερ-
οὖσιος. El δὲ τὸ ἀγένητον χυρίως λέγεται ἐπ αὖ-
τοῦ (ἔστι γὰρ μὴ γενόμενος), οὐχέτι δὲ χαὶ fj οὐσία *
οὗ ταυτὸν οὐσία xal ἀγένητον.

AAAO.

El τὸ ἀγένητον, xaX ἀθασίλευτον, xax τὰ λοιπὰ, Ex
παραλλήλου οὐσίας σηµαίνουσιν, οὐκ clot δὲ ταυτὰ
τοῖς σηµαίνουσι τὰ σηµαινόµενα ᾽ οὐχ ἔσται ἄρα
ταυτὸν οὐσία xaX ἀγένητον ὡς οὐδὲ τῷ σηµαίνοντι
τὸ σηµαινόμενον.

ΑΛΛΟ.

El τὸ ἀγένητον οὐ διὰ τὸ μὴ γεγονέναι, ἀλλὰ διὰ
τὸ εἶναι οὐσίαν τοῦ Θεοῦ, λέλεχται, χαὶ τῶν οὐσιῶν
ἑκάστη ἂν εἴη ἀγένητον. El δὲ εἰσὶ μὲν οὐσίαι πολ-
λαὶ, οὐχέτι δὲ χαὶ ἀγένητοι ' οὐχ οὐσίαν ἄρα ἑμφαίνει
τὸ ἁγένητον, ἀλλὰ τῆς οὐσίας τὴν ὑπεροχήν.

ΑΛΛΟ.

El ἐπὶ θεοῦ µόνον τὸ ἀγένητον, ὥς φασιν, οὐσία
ἐστὶν, εἴη ἂν αὐτῆς xa ὄρος, fic µόνον ἴδιον τὸ ἁγέ-
νητον. El δὲ µηδείς ἆστιν ὄρος ᾧ ὑποδάλλεται οὐσία
θεοῦ, οὐδ' ὄνομα ἄρα χύριόν ἐστιν ἐπὶ θεοῦ τὸ ἁγέ-
νητον, ὡς μηδὲν ἄλλο αὐτὸ ἐμφαίνειν, ἀλλ᾽ 1 μόνον
οὐσίαν θεοῦ.

ΛΟΓΟΣ X.

Πρὸς τοὺς το-μῶντας Aérew, ὅτι Ἡν ποτε, ὅτε
οὐκ ὁ Yióc. Ἐκ.ογα συ o, xal
y των κατασχεναὶ, σὺν μαρτυρίαις τὸ δὲ
συναγόµεγον ἐκ πάντων, δει ἀῑδιος ὁ cov θεοῦ

ἸΑνοήτως λέγουσιν οἱ θεομάχοι περὶ τοῦ Υἱοῦ, ὃτι

87 TIIESAURUS. 53
Hv ὅτε οὐχ fjv.» El μὲν γὰρ ἐπ αὐτοῦ φέροιτο, φασὶ, A quaudo non erat. Nam si hoc verbum, Erat, refera-

τοῦ Λόγον, τὸ " Hv, οὐδένα τόπον ἕξει τὸ Οὐχ fv. EL δέ
τις ἐπὶ χρόνου λαμθάνοι τὸ "Hv, ἵνα Mm σαφῶς, ὅτι
qv χρόνος ὅτε οὐκ ἣν ὁ ΥἸὸς, ἀμαθὴῆς ὢν χαὶ ἀνόητος
ἑλεγχθήσεται, χρόνον εἶναι λέγων πρὸ τῆς ὑπάρξεως
τοῦ Υἱοῦ, δι οὗ πεποιῆσθαι τοὺς αἰῶνας Παῦ-
λός φησιν.

"οτι ἀῑξιος. ὁ τοῦ Θεοῦ Λόγος, µαρτυρίαι.

« "Ev ἀρχῇ ἣν ὁ Λόγος, καὶ ὁ Λόγος ἣν πρὸς τὸν
Θεὸν, καὶ θεὸς ἦν ὁ Λόγος. » Ἐν τῇ ᾽Αποχαλύψει
«Ἡ Ἰωάννου κάδε λέγει, ε Ὁ ὧν, 6 ἦν, ὁ ἐρχόμενος, »
ὅτι ὁ ἑρχόμενος, ὁ Λόγος ἐστὶ, χαθ᾽ οὗ «b Ὁ ὧν, xal
"0 ἦν τέταχται. « Ἰδοὺ Y&p, φησὶν, ἐγὼ ἔρχομαι, xol
χατασχηνώσω bv µέσω σου, λέγει Κύριος. » Σαφῶς
δὲ xat ὁ Ἰωάννης ἐπὶ τοῦ Λόγου τίθησι τὸ " Hv- « "Hv
γὰρ. φησὶν, ὁ Λόγος πρὸς τὸν θΘεὀν. » Προσεῖναι δὲ
πάντως δεῖ τὸ ἀῑδιον τῷ χαθ᾽ οὗ τὸ "y καὶ τὸ "Hv
τέτακται.

Μαρτυρίαι.

Ὁ Παῦλος περὶ Ἰουδαίων * « "Qv οἱ πατέρες, xal
ἐξ ὧν ὁ Ἀριστὺς τὸ χατὰ σάρχα, ὁ ὢν ἐπὶ πάντων
Geb; εὐλογητὸς εἰς τοὺς αἰῶνας. 'Aufjv. » 'O αὐτὸς
περὶ τοῦ Λόγον ᾿ « Τὰ γὰρ ἁόρατα αὐτοῦ ἀπὸ κτί-
σεως χόσµου τοῖς ποιἠµασι νουύμενα καθοράται’
Ἡ τε ἀῑδιος αὐτοῦ δύναμις. xaX θειότης. » El δὲ ἐπὶ
toU Πατρὺς ἐνεχθείη τὸ ῥητὸν, ἑτέρως εἰς τὸν Υἱὸν
περιτραπἠσεται. Τίς γὰρ dj τοῦ Θεοῦ δύναµις, ὁ
Παῦλος Bod: « 'O Χριστὸς, θεοῦ δύναμις χαὶ θεοῦ
σοφία. Ὁ Ταλμωῳδὺς τὸ αὑτό: « Ἔντειλαι, ὁ θεὸς,
«t δυνάμει σου. Δυνάμωσον, ὁ θεὸς, τοῦτο ὃ χατειρ-
γάσω tv Ἁμῖν. » Τίς δὲ ὁ δυναμώσας τοῦτο τὸ χατ-
αρτισθὲν ἡμῖν, εἰ μὴ ὁ ἐχ τῆς φθορᾶς ἡμᾶς λυτρω-
σάἆμενος τοῦ Θεοῦ Λόγος, xai ἀναστήσας εἰς ἀφθαρ-
cíav;

ΑΛΛΟ.

Εἰς τὸ αὑτὸ χατασχευἡ πιθαγὴ, ὅτι εὸ ῥητὸν τὸ
Λέρο, « Τὰ ἁόρατα αὐτοῦ ἀπὸ κχτίσεως xó-
σµου, τοῖς ποιήµασι νοούµεγα xa0opatat * ἢ
τε ἀῑδιος αὐτοῦ δύναμις, καὶ θειότης, » τὸν
Yiór σηµαίνει. 'O δὲ Aóyoc τῆς κατασκευης
οὗτος '

Γέγραπται’ « Οὐδεὶς γινώσχει τὸν Πατέρα, εἰ μὴ
ὁ Yib;, χαὶ ᾧ ἂν ὁ Υἱὸς ἀποχαλύψῃ.,» El δὲ µόνῳ τῷ
Yio ὁ Πατῆρ γινώσχεται, χαὶ 6v αὐτοῦ μόνου τοῖς
ἄλλοις ἀποχκαλύπτεται, 0) διὰ χτίσεως ἄρα, οὐδὲ τοῖς
ποιἠµασι νοούμενος ὁ Haxhp χαθορᾶται. "AAA ἡ μὲν
χτίσις τὸν ἑαυτῆς δημιουρχὸν τὸν Θεὸν Λόγον; ὁ δὲ
λόχος ἓν ἑαυτῷ δειχνύει τὸν Πατέρα. Καὶ γοῦν τῷ
Φιίππῳ λέγοντι, « Δεῖξον ἡμῖν τὸν Πατέρα, » οὐχ
Ex τῆς Tv ποιημάτων χαλλονῆς ἀναλόγως αὐτὸν
θεωρεῖν ἐπιτάττει, ἀλλ ἑαυτὸν δε.χνύει͵ λέγων’ ε Ὁ
ἑωραχὼς ἐμὲ, ἑώραχε χαὶ τὸν Πατέρα. »

Ἕτεραι µαρτυρίἰαι, ὅτι ἀῑδιος ὁ Yióc.
Ὅ Ὑαλμῳδὸς αὐτὸν χαλεῖ, ε Ὁ ὑπάρχων πρὸ τῶν

? Hebr. 1, 3.

1!* Joap. 1, 14.
38 |] Cor. 1, 294.

11 Apoc. 1v, 8
16 Psal. ,xvn, 3t. 7 Matib. X!,

!* Exod. xxv, 8.

turad Verbum : nullum locum habebit illud, Non
erat. Si quis vero illud, 9) Erat, de tempore intelli-
gat, ut aperte dicat, fuisse tempus, quando non erat
Filius, ejus imperitia acstultitia arguetur qui tem-
pus exslitisse dicat, antequam essel Filius, ;
per quem szacula condita esse Paulus testa-
tur *,
Quod eternum sit Verbum Dei, testimonia.

- « In principio erat Verbum, et Verbum erat apud
Deum, οἱ Deus erat Verbum '!*. » In Apocalvpsi
Joannis hzc dicit : « Qui est, qui erat, et qui ventu«
rus est *. » Nam qui venturus est, Verbum est,
de quo dictum fuit, Qui est, ct qui erat. « Ecce
enim, inquit, ego veniam et habitabo in medio tui,
dicit Dominus 1. » Manifeste autem. etiam Joannes
de Verbo dicit, Erat, ita inquiens : « Erat enim
Verbum apud Deum. » Necessarium vero plane est
sgeternitatem inesse ei, de quo dictum est, Qui est,
et Erat.

Item testimonia.

Paulus de Judzis : « Quorum patres et ex quibus
Christus secundum carnem, qui est super omnia
Deus benedictus in szecula. Amen 15.) Idem de Yerbo .
t lnvisibilia eniin ejus a. creatione mundi creaturig
intellecta conspiciuntur, et terna potentia ejus ac
deitas **. » Si vero dictum hoc in Patreni referatur,
aliter in Filium convertetur. Quznam enim sit po-
tentia Dei, Paulus clamat : « Christus Dei potentia

C et Dei sapientia !*. » Idem et Psalinista : :« Manda,

Deus, potentiz tuz. Confirma hoc, Deus, quod ope.
ratus es in nobis !f. » Quis autem est qui confir
mavit instauratum corpus nostrum, nisi qui ab

. interitu nos redemit, et incorruptioni restituit Dei

Filius?

ALIUD.

Ejusdem rei probatio veritati consentanea, quod di-
clum illud :. « Inviibilia ejus a creatura mundi
per ea qu& facia. sunt. intellecta, conspiciuntur:
sempiterna quoque ejus virtus. el divinitas, » Fi-
lium significat. Probatur autem hoc modo :

Scriptum est : « Nullus cognoscit Patrem nisi

D Filius, et cui Filius revelaverit !'. » Si autem soli

Filio Pater cognoscitur, et per solum illum aliis re-
velatur, certe non per creaturam, neque creaturis
intellectus conspicitur. Ceterum creatura $93 Deum
Verbum creatorem suum esse clamat : Verbum au-
tem in seipso ostendit Patrem. ldcirco Philippo
dicenti, « Ostende nobis Patrem 18 » non ex crea-
turarum pulchritudine comparatione facta eum con-
templari jubet, sed seipsum ostendit, dicens : « Qui
vidit me, vidit et Patrem 19, »

Alía testimonia, quod elernus sit Filius.
Psalmista sic eum vocat : « Qui ezsistit arte

5 Rom. ix, 5. Ὁ Rom. 1, 20.

.. Joan. xiv, 8. '* ibid. 9.

39 S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP. 40
Φου] *?, » non qui factus est. Et Isaias : « Deus A αἰώνων, οὐχ ὁ vevóp.evoz* ó Ἡσαῖας, « θεὸς αἰώνιος,

sternus, Deus qui fundavit extremitates terra *', »
Si autem Verbum extremitates terr fundavit, di-
citur autem de eo quod :ternus est: erat certe
semper, et factum non est.

ALIUD.

Paulus etiam de Verbo ita scribit : « Qui cum sit
splendor gloriz: et character substantie ejus **. »
David quoque ita psallit : « Et sit splendor Domini
Dei nostri super nos **. » Et rursus: « In lumine
tuo videbimus lumen **. » Quando igitur erat Pater
absque suo splendore ? aut quando non exstitit in
Deo splendor ejus ? Et rursum : Si lumen est ex
lnmiue Patris Fílius, quando non erat in Patre lu-
men ejus? Quemadmodum enim illuminatio ab igne
separari non potest, sic neque a Patre lumen quod
ex eo gignitur.

ALIUD.

David canit: « Regnum tuum regnum omnium
szeculorum est **, » Si autem omne tempus omnibus
sz:culis cireumscribitur, Verbum vero omnibus ϱ-
culis regnat : nullum utique tempus erat, quando
non erat Filius.

ALIUD.

Demonstratio per testimonia quod sacre Scripture
voces has, erat, exsistens, ens, ersm, sum, et est,
de Verbo solum dicunt : de creaturis vero non
item; sed potius olim sive sliquaudo, et pridem,
et ante, εἰ fuit, aliaque his similia.

Servator zlernitatem propri: hypostaseos signi-
ficans dicit: « Ego sum veritas; ego sum lux ; ego
sum pastor **, » Et rursus ad discipulos : « Vos vo-
catis me Dominum et magistrum, et recte dicitis,
sum etenim 37.2 Et psalmista deeo canit : « Ante-
quam montes firmarentur et formaretur terra et or-
bis, et a sacculo usque ad szculum tu es **. » At
Ipse de seipso : « Egosum Q9 via; et, ego sum ja-
nua **. » Pater vero de ipso : « Tu es Filius meus
dilectus **. » Rursum ; « Dominus dixit ad πιο; Fi-
lius meus es tu **. » In omnibus his, est, et eral,
dicitur, nequaquam vero fuit. De creaturis autem,
« Spiritus divinus qui fecit me ?*. » Moses de crea-
tione mundi agens :« Et omne viride agri, antequam
factum esset in terra, et antequam omne fenum agri
ortum esset. Neque enim pluit Deus super terram,
neque homo erat ad colendam terram **. »

Quod dictio, quando, semper tempus significet.

In Deuteronomio, « Quaudo divisit Deus geu-
tes **, »

** Psal. ixxii, 19. *! Isa. χι, 28.
cxLiv, 15. ** Joan. xiv, 6; viii, 125 x, 11.
9 Marc. 1, 13... ?! Ρις]. ui, 7.

3* Hebr. 1, 5.
*! Joan. xin, 15.
99 Deut. xxxii, 6. 9! Gen. n, 5.

θεὸς ὁ χατασχευάσας τὰ ἄχρα τῆς γῆς. » El δὲ ὁ
Λόγος ἑἐστὶν ὁ χατασχευάσας τὰ ἄκρα τῆς γῆς, χεῖται
δὲ ἐπ) αὐτοῦ «b, αἰώνιος, ἣν ἀεὶ δηλονότι, χαὶ οὐχ
ἐγένετο.

ΑΛΛΟ.

Γράφει Παῦλος περὶ τοῦ Λόγου) « "Og àv ἀπαν-
γασμα τῆς δόξης, xat χαραχτὴρ 17d ὑποστάσεως αὖ-
τοῦ. » Ῥάλλει καὶ Δαθίδ' « Καὶ ἕστω ἡ λαµπρότης
Κυρίου τοῦ θεοῦ ἡμῶν ἐφ᾽ ἡμῶν. » Καὶ πάλιν’ «€ Ἐν
τῷ φωτί σου ὀψόμεθα φῶς. » Πότε οὖν fjv ὁ Πατὴρ
χωρὶς τοῦ ἰδίου ἁπαυγάσματος; πὀτε δὲ οὐχ fv iv
Θεῷ ἡ λαµπρότης αὐτοῦ; Καὶ πάλιν: El φῶς ἐστιν
ἐκ φωτὸς zou Πατρὸς ὁ Yibc, πότε οὑχ ἣν ἐν Πατρὶ
τὸ φῶς αὐτοῦ; Ὡς γὰρ ἀχώριστον τοῦ πυρὺς τὸ
φωτίζειν, οὕτω χαὶ τοῦ Πατρὸς τὸ ἐξ αὐτοῦ γεννύ-
pa vov qs.

ΑΛΛΟ.

Ἡάλλει Δαθίδ. « Ἡ βασιλεία σου βασιλεία πάν-
των τῶν αἰώνων. » El δὲ ὁ πᾶς χρόνος ἓν τοῖς αἱῶσι
μετρεῖται, βασιλεύει δὲ kv αὐτοῖς ὁ Λόγος, οὖκ ἣν
ἄρα χρόνος ὅτε οὐχ ἣν ὁ Υἱός.

AÀAO.

᾽Απόδειξις διὰ μαρτυριῶν, ὅτι αἱ θεῖαι Dpaoal,
τὸ ἣν, xal τὸ 6 ὃν, xal τὸ ὑπάρχων, xal τὸ

Ίμην, καὶ có εἰμὶ, καὶ τὸ ἔστιν, ἐπὶ τοῦ Λάγρου

τιθέασι μόνου, ἐπὶ δὲ τῶν γεγητῶν οὐκέτι,

d.4Aà μᾶ.ἰ.Ίον τὸ ποτὲ, καὶ τὸ πρὶν, καὶ τὸ πρὸ
τοῦ, καὶ τὸ γέγονε, xal ὅσα τούτοις ὅμοια.

'O Σωτὴρ τὸ ἀῑδιον τῆς ἰδίας ὑποστάσεως σηµα(-
νων ἔλεχεν. ε Ἐγώ εἰμι ἡ ἀλήθεια. ἑγώ εἰμι τὸ
φῶς ' ἐγώ elut ὁ ποιµήν.; Καὶ πάλιν πρὸς τοὺς µα-
θητάς « Ὑμεῖς χαλεῖτέ µε, ὁ Κύριος xat ὁ Διδά-
σχαλος, καὶ χαλῶς λέγετε εἰμὶ Υάρ᾽ » xat ὁ Ὑαλμ-
ᾠδὺς περὶ αὐτοῦ * » Iph τοῦ ὄρη ἑδρασθῆναι, χαὶ πλα -
σθῆναι τὴν ΥΏν καὶ τὴν olxoupévnv* xal ἀπὺ τοῦ
αἰῶνος xai ἕως τοῦ αἰῶνος σὺ cl. » Αὐτὸς περὶ ἑαυ-
τοῦ. « Ἐγώ εἰμι dj ὁδός' χαὶ ἐγώ εἰμι dj θύρα.» 'O
Πατ]ρ δὲ περὶ αὐτοῦ « Σὺ eU ὁ Υἱός µου ὁ ἀγαπη-
τός»» καὶ πάλιν, « Κύριος εἶπε πρός µε. Υἱός µου
el σύ. » Πανταχοῦ τὸ εἶ, xa τὸ ᾖ2', £v τούτοις o£pt-
ται ΄ οὐδαμοῦ δὲ τὸ γέγονεν. "Eni δὲ τῶν γενητῶν '
« Πνεῦμα θεῖον τὸ ποιῆσάν us * » ὁ Mor τὰ περὶ

D ενέσεως κόσμου διηγούμενος' € Καὶ πᾶν χλωρὸν

ἀγροῦ πρὸ τοῦ Υενέσθαι kml τῆς γῆς' xal πάντα
χόρτον ἀγροῦ πρὸ τοῦ ἀνατεῖλαι: ob γὰρ ἕδρεξεν ὁ
θεὺς ἐπὶ τὴν vv, χαὶ ἄνθρωπος οὐκ ἦν ἐργάζεσθαι
τὴν γην. )

"Ott t0, ὅτε, χρόνον ἀεὶ σηµαίνει.
Ἐν τῷ Δευτερονομίῳ, ε "Ότε διεµέριξεν 5 Ὕψι
στος ἔθνη. »

55 Psal. Lxxxix, 47. ** Psal. xxxv, 10. ** Psal.
3$ Psal, Lxxxix, 3. ?* Joan, xiv, 6; x, O.
** Deut, xxxii, 8.

Cou

"m THESAURUS. T

"Ort τὸ, πρὸ τοῦ, ἐπὶ τῶν yerntow.

Ἐν τῷ Σολομῶνι dj Σοφία περὶ ἑαυτῆς * « Πρὸ τοῦ
«tv γῆν πο:ησαι ' πρὸ τοῦ τὰς ἀθύσσους ποιῆσαι ' πρὸ
«90 προελθεῖν τὰς πηγὰς τῶν ὑδάτων ΄ πρὸ τοῦ bor
ἑδρασθῆναι, πρὸ δὲ πάντων βουνῶν Ὑεννᾷ µε. » 'O
Σωτήρ’ « ᾽Αμὴν λέγω ὑμῖν, πρὶν ᾿Αδραὰμ Ὑενέ-
σθαι, ἐγώ εἰμι. » Πρὸς Ἱερεμίαν ὁ θεός' « Πρὸ
τοῦ µε πλάσαι σε Ev. xoa, ἐπίσταμαί σε’ xal πρὸ
τοῦ σε ἐξελθεῖν ix μήτρας, ἡγίαχά σε. » Ἐν τῷ
Δανιὴλ ἡ Σωσάννα: « Ὅ θεὸς ὁ µέγας xol ὁ αἰώνιος,

ὁ τῶν χρυπτῶν γνώστης ὁ εἰδὼς τὰ “πάντα πρὶν
γενέσεως αὐτῶν. 9

"Eri περὶ τοῦ ἀῑδιον εἶναι τὸν Υἱὸν, ὡς ἐξ ἀντι-
θέσεως xatac xev].

Ἀγτίθεσις ἑτεροδόξωγν.

El μὴ ἣν ποτε, ὅτε οὐχ ἣν, φησὶν, ἀλλ᾽ ἀῑδιός
ἐστιν ὁ Υἱὸς, χαὶ αυνυπάρχει τῷ Πατρὶ, οὐκέτι Υἱὸν,
ἀλλ᾽ ἁδελφὸν εἶνα, λέγετε τοῦτον.

Πρὸς τοῦτο .«Ίὖσις.

Συναῖδιον εἶναι λέγοντες, xal Yibv εἶναί φαμεν.
El μὲν οὖν ἦν ἁπλῶς συναΐδιος καὶ οὐχ Υἱὸς, χώραν
εἶχεν ὑμῶν dj Ünóvoun: ἐπεὶ δὲ πρὸς τῷ ἀῑδίῳ xol
Yibv ὁμολογοῦμεν, πῶς ὁ Υἱὸς ἁδελφός ἐστι τοῦ γεν-
γήσαντος,

ΑΛΛΟ.

Ei ἡ πίστις ἡμῶν εἰς Πατέρα καὶ Yióy ἐστι, καὶ
οὕτω βαπτιζόµεθα, ποία ἁδελφότης ἐν τούτῳ φαίνε-
ται; $j πῶς ὁ Λόγος ἀδελφὸς εἶναι Ἀύναται οὗ ἐστι
Λόγος;

ΑΛΛΟ.

Οὑκ Ex τινος ἀρχῆς προῦπαρχούσης ἐγεννήθησαν
ὁ Πατὴρ καὶ ó Yi, ἵνα xoi ἁδελφοὶ νομισθῶσιν.
λλλ)ὁ Πατὴρ ἀρχὴ τοῦ Υἱοῦ, χαὶ τίχτε’ τὸν Υἱὸν, xoi
μένει Πατὴρ, xat οὐχ Yi o, τινος λέγεται ΄ χαὶ ὁ Υ ἰὸς
Σϊός ἐστι, xal ὅπερ icti μένει’ xal οὐχ ἁδελφός
τινος χατὰ φύσιν λέγεται. Ποῖον οὖν ἕξει τόπον ἁδελ-
φόττς ἓν τούτοις,

"Ett περὶ ἁϊδιότητος.

Ei τέλειος ὁ Πατὴρ, τέλειον ἔσται καὶ τὸ ἐξ αὖ-
τοῦ. Καὶ εἰ πρὸς τούτῳ τὸ ἀῖδιον ἔχει, ἀῑδιον ἔσται
xa* τὸ i£ ἀῑδίου Πατρὸς οὐχ ἐπισυμθεθηχὸς τῇ τοῦ
Γεννήσαντος οὐσίᾳ, ἀλλ᾽ ἀεὶ συνυπάρχον αὐτῇ xai
05x ἁτελὲς διὰ τὸ ἐν χρόνῳ γενέαθαι, χατά τινας *
ἀλλὰ τέλειον, διὰ τὸ mpb παντὸς εἶναι χρόνου.

ΑΛΛΟ.

Ἑπαπόρησις ἑτέρα διὰ τῆς εἰς ἄτοπον ἁπαγω-
γῆς, οὕτως.

Ei οὗ:: ἔστιν Υἱὸς ὁ τοῦ Θεοῦ Λόγος, ἀλλ ἐξ οὐκ
ὄντων ὡς ποίηµα γέγονε, δεικνύτω πρότερον ὁ βου-
Ἰόμενο:. Εἴθ᾽ οὕτω φερέτω λοιπὸν χατὰ ποιήµατος.
v Ἡν ὅτε οὐκ ἦν. El δὲ Yiby αὐτὸν αἱ θεῖαι χα-
4o03t Γραφαὶ, xat οὕτως ὁ Πατὴρ ὀνομάζει, τὸ Υἱὸς
ἔνομα τὴν ix. Πατρὸς γέννησιν σηµαίνει: οὐχ ἄρα
Ῥοίτμα καὶ χτίσμα ἑστίν' οὐ γὰρ «avxbv τῷ γεννω-

? Prov. vii, 15. ** Joan. vini, 58.

PsTROL. fin. LX XV,

7 Jerem. i, 5.

Quod, sntequam, de creaturis dicatur.

Apud Salomonem Sapientia de seipsa ait : « An-
tequam fecissel terram; antequam abyssos fecis-
πο; antequam fontes aquarum prorupissent ;
antequam montes formati essent, ante omnes
colles genuit me **, » Et Servator: € Amen dico
vobis, antequam Abraham fieret, ego sum **. » Et
Deus ad Jeremiam : « Antequam in utero creassem
te, cognosco te, el antequam prodires ex utero,
sanctificavi te *f. » Et Susanna apud Danielem :
« Deus magnus et zeternus, qui novit occulta, qui
novit omnia ante generationem ipsorum f*, »

Amplius, quod cternus sit. Filius. cum solutione ob-
jectionum.

Objectio hereticorum.

p Sinon erat tempus, aiunt, quando non erat, sed

eternus est Filius, et cum Patre coexsistit, jam
illum non Filium, sed fratrem esse dicilis.

Solutio objectionis.

Cum coxternum dicimus, Filium etiam esse dici-
mus. Atqui si simpliciter cozeternusesset et non Εἰ-
lius, locum haberet vestra opinio. Cur vero przter
id quod aeternus. est, Filium etiam esse profitemur,
quo pacto Filius fuerit frater sui genitoris?

ALIUD.

Si fides nostra est in Patrem et Filium, atque ita
baptizamur : quzenam fraternitas in hoc apparet?
aut quo pacto Verbum frater esse queat ejus cuius
est Verbum?

93 ALIUD.

Pater et Filius non ex aliquo principio prius -
exsistente orti sunl, uL fratres censeri possint. Se4
Pater principium est Filii, et gignit Filium, ma-
netque. Pater, neque Filius cujusquam dicitur. Et
Filius est Filius, et quod est manet : neque frater
cujusquam secundum naturam dicitur. Quem igitur
liabebit locum fraternitas in istis?

Adhuc de αἱογπί(αίε.

Si perfectus. est Pater, etiam quod ex ipso est
perfectum erit. Et si ad hoc sternitatem habet,
slernum eliam erit quod ex seterno Patre est, non
ia ut accidat Genitoris essentis, sed semper οἱ
coexsistens. Neque imperfectum ideo, quod in tem-
pore, juxta quorumdam opinionem, genitum sit;
sed perfectum, quod ante omne tempus exsistat.

ALIUD.

Questio cum reductione ad. absurdum, hoc
pacto.

Si non est Filius Verbum Dei, sed e uihilo sicul
creatura factus est, fioc prius ostendat qui. volet :
ac tum demum dicat, veluti de creatura, illud, Erat
quando non erat. Sin vero Filium sacra Scriptura
appellat, atque ita Pater nominat; nomen Filius

generationem ex Patre significat : non igitur opus .

et creatura. est : neque enim idem est cum genito
?** Dan. viii, 42.

3

45 S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP. il
ereatum. Si autem hoc verum est, non habebit A µένῳ τὸ χτιζόμενον. El δὲ τοῦτο ἀληθὲς, οὐχ ἕξει

locum illud, Non erat, de Filie, quod nimirum de
solis creaturis proprie dicitur.

ALIUD.

Si Filius genitus est a Patre : illud vero quod ex
Patre genitum est, Verbum ipsius esl, et sapientia,
et splendor *?; qui dicunt : Erat quando non erat
Filius, procul dubio asserunt fuisse tempus quando
Pater absque Verbo, absque sapientia, denique
absque proprio suo splendore exstiterit. Sin vero
hoc absurdum est, certe illud, Non erat, de Filio,
otiosom erit. Erit itaque Patri cozternus.

ALIUD.
Objectio non vera, que Filii aternitatem subvertere
videtur.

Si, inquiunt, divina nalura divisionem non ad.
mittit, eo qood nulla passio in.eam cadit (qus enim
passioni obnoxia sunt, iis etiam proprium est di-
vidi) non est 944 dicendus Filius ex essentia Patris
esae, nec passio aliqua eL divisio in simplici natura
videatur. Si enim id quod ex aliquo procedit, di-
versum plane numero cst ab eo unde processit,
divisio quedam atque sectio in divina natura vide-
tur, si non extrinsecus, sed revera ex ipsa pro-
cessisse Filium statuamus. Si vero extrinsecus est,
ergo super accessit, neque est Patri cozternus.

Solutio objectionis.

Male imperíteque corporum proprietates incor-
pores essentie& accQmmodant. ln corporibus euim
recte dici potest fleri passionem el sectionem ac
divisionem ; at in naturam incorpoream nibil ho-
rum «cadit. Si vero Deus incorporeus est, gignit
cjua sui divisionem, generat citra seclionem. Si
quidem etiam ignis gignit ex se lumen, nullam ta-
men divisionem patitur, taunetsi cogitatione separari
quodammodo ab eo videalur id quod ex eo proce-
dit. Si quis vero corporez necessitati incorpoream
naturam subjiciat, mentis sux inibecillitatem in-
cusel, qua ea intelligere nequit quae naturse incor-
poree eonveniunt. Et rursum : Si nonnulli In intel-
Mgenda sierna Filii ex seterno Patre generatione
laborant, atque ideo corporeis rationibus naturam
incorpoream subjiciunt : cum neque quid sit vel
qualis eecandam naturam sit Pater non inveniant,
negent etiain ipsum. Si vero ea qua supra nes
sunt, ide apprehenduntur, et Filii generatio supra
nos est, nemo enim ejus generationem narra-
bit, ut ait propheta **, etiam hoc flde suscipia-
tur, irritumque sit illud, Non erat, ex humani in-
tellectus imbecillitate invectum.

ALIUD. De cternitale.

Syllogisimus cum quadam quastione connexus, unde
colligitur confitendum esse : Ex. essentia. Patris
cage, nonu extrinsecus accessisse Filium : si autem
ila est, coeternum etiam Patri esse.

9? ] Cor. 1, 24; llebr. 1, S. ** Isa. Lit, 8.

τόπον τὸ, Οὐκ fv, kg' Yloo, χατὰ póvov χτισµά-
των χνρίως τιθέµενον,

ΑΛΛΟ.

Ei ἐγεννήθη 6 Υἱὸς παρὰ τοῦ Πατρὸς, τὸ δὲ ix
τοῦ Πατρὺς γεννηθὲν 5 Λόγος ἐστὶν αὐτοῦ, xal d)
σοφία, χαὶ τὸ ἁπαύγασμα, ol λέγοντες' "Hr. ὅτε οὐκ
flv ὁ Υἱὸς, ἄντιχρυς λέγουσιν, "Hy ὅτε ἄλογος fiv xai
ἄσοφος, xaX χωρὶς τοῦ ἰἱδίου ἁπαυγάσματος ὁ Πατήρ.
Ei δὲ τοῦτο ἄτοπον, ἀργήῆσει πάντως ἐπὶ τοῦ Υἱοῦ
τὸ, Οὑκ ἦν. Ἔσται οὖν τῶ Πατρὶ συναῖδιος.

ΑΛΛΟ.

Ἀγτίθεσις ovx ἀ.ηθὴς, ἀνατρέπει» δοχοῦσα τοῦ
ΥΙοῦ τὸ diti.

El τομὴν, φησὶν, dj θεία φύσις οὐχ Ἐπιδέχεται, διὰ
τὸ μὴ εἶναι πάθους δεκτιχὴν (olg Υὰρ τὸ πάσχειν
κατὰ φύσιν ὑπάρχει, τούτοις ἑστὶν οἰχεῖον xai τὸ
τέµνεσθαι), οὗ χρὴ λέγειν ἐχ τῆς οὐσίας τοῦ Πατρὸς
εἶναι τὸν Υἱὸν, ἵνα µή τι πάθος χαὶ διαίρεσις περὶ
τὴν ἁπλῆν φαίνηται φύσιν. El γὰρ τὸ Ex τινος προ-
ελθὸν, ἕτερόν τι πάντως τῷ ἀριθμῷ παρ᾽ ἐχεῖνο, ἐᾷ
οὗ xal προῆλθε, µερισµός € xaX διακοπὴ περὶ την
θείαν ὁρᾶται φύσιν, εἰ μὴ ἔξωθεν, ἀλλ᾽ ὄντως ἐξ αὖ-
τῆς δοίηµεν προελθαῖν τὸν Υἱόν. El δὲ ἔξωθέν ἐστιν,
ἐπισυμθέθηχεν ἄρα, xal οὐχ ἔστι τῷ Πατρὶ συν-
αἴδιος.

Πρὸς τοῦτο Avete.

Κακῶς καὶ ἀπαιδεύτως τὰ σωμάτων ἴδια τῇ ἁσω-
µάτῳ τινὲς προσάπτουσιν οὐσίᾳ. "Eni σωμάτων μὲν
γὰρ ἁρμόσει λέγειν, πάθος γίνεσθαι xal τομὴν xai
διαίρεσιν. ἐπὶ δὲ τῆς ἀσωμάτου φύσεως οὐδέν ἐστι
«ῶν τοιούτων. El δὲ ἀσώματος ὁ θεὺς, τίχτει μὴ
µεριζόµενος, γεννᾷ μὴ τεµνόµενος. Ἐπειδὴ καὶ τὸ
«Up ἐξ ἑαυτοῦ είκτει τὸ φῶς, οὐδεμίαν ὑπομένον
διαίρεσιν, x&v τῇ ἐπινοίᾳ χωρίζεσθαι δοκῇ πως αὖ-
τοῦ τὸ ἐξ αὐτοῦ προελθόν. Ei δέ τις ταῖς σωµατι-
xal; ἀνάγχαις ὑποδάλλοι τὸ ἀσώματον, αἰτιάσθω τοῦ
οἰχείου νοῦ τὴν ἀσθένειαν, οὐ δυναµένου νοεῖν τὰ τῇ
ἁσωμάτῳ πρέποντα φύσει, Καὶ πάλιν. εἰ ἀσθενοῦσί
τινες περὶ τὸ νοῆσαι τὴν ἐξ ἀῑδίου Πατρὸς ἀῑδιον τοῦ
Υἱοῦ γέννησιν, διά τε τοῦτο ταῖς σωματικαῖς áxoAou-
θίαις ὑποθάλλουσι τὸ ἀσώματον, ἐπειδὴ xat τί ἐστιν,

D ἡ ποδαπὺς ὁ Πατὴρ χατὰ τὴν φύσιν οὐχ εὑρίσχονσιν,

ἀρνείσθωσαν xat αὐτόν. El δὲ πἰστει τὰ ὑπὲρ ἡμᾶς
παραλαμθάνεται, ὑπὲρ ἡμᾶς δὲ καὶ ἡ τοῦ Yloo yév-
νησις * οὐδεὶς γὰρ αὑτοῦ τὴν γενεὰν διηγήσεται, καθά
φησιν ὁ προφήτης, πίστει δεχέσθω χαὶ τοῦτο, xal
ἀργείτω τὸ, Οὐκ ἦν, ἐξ ἀνθρωπίνων λογισμῶν ἀσθε-
νῶς εἰσφερόμενον.

ΑΛΛΟ. Περὶ ἀϊδιότητος.

Συ. Ίογισμὸς µετά τινος ἑπαπορήσεως πεπ.ἲε-
yuévoc, καὶ συνἆγων εἰς ὁμο.Ίογίαν τοῦ δεῖν
Ἐκ tnc οὐσίας τοῦ Παερὸς, οὐκ ἔξωθεν ἐπι-
Trova τὸν Ylór ὑπο.αμθάνει' ei δὲ covto,

qAov ὅτι xal τῷ Πατρὶ συγαἴδιον.

45

THESAURUS.

46

El χατὰ tiv ὑμετέραν ὑπόνοιαν, ὦ θεοµάχοι, ἐξ A.— Si juxta vestram, hostes Dei, opiuionem, Filius

οὐχ ὄντων ἐστὶν ὁ Χἱὸς, xal οὐχ ἣν πβὶν Ὑεννηθῇ,
χατὰ «b µετέχειν τοῦ θεοῦ, δηλονότι καθάπερ τὰ
ἄλλα λογιχὰ, xol αὐτὸς ἐχλήθη θεὸς, xal Υἱὸς, xai
Σοφία. Τοῦτο γὰρ ὑπάρχει τοῖς λογιχοῖς ατίσμασιν,
οἷς οὐ φύσει τὸ τῆς θεότηςος ἐπαληθεύεται Χάλλος,
ἀλλ ἡ τοῦ διδόντος χάρις προπενεῖ΄ ὡς ὅταν λέΥῃ᾽
« Ἐγὼ εἶπον' θεοί ἔστε, χαὶ vlov ᾿Ὑψίστου πάντες.»
Σχέσει γὰρ τῇ πρὸς θεὸν υἱοποιηθάντες παρ) αὐτοῦ
θεοποιούµεθᾳ. Ei τοίνυν Θεοῦ µετασχόντες χατὰ yá-
ῥιν, υἱοι θεοῦ χεχλήμεθα, τίνος ἂν δοίηµεν µετέχειν
τὸν Λόχον, ἵνα γένηται Yit, ἡ θ:ός; Ἡμεῖς μὲν γὰρ,
τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἐπὶ δὲ τοῦ Λόγου τοῦτο νοµἰ-
ζειν, ἀμαθές. Αὐτὸς Υάρ φησι περὶ τοῦ Πνεύματος;
«Ost ἐκ τοῦ ἐμοῦ λαμθάνει ' «Τίνος οὖν ἄρα μετέχει;
Λείπεται λέχειν, τοῦ Πατρός. Καὶ τίς ἐστιν ὁ τῆς
µετουσίας τρόπος; ἡ τί τὸ ἐκ τοῦ Πατρὸς ἑξιὸν xal
&v τῷ λόγῳ γινόµενον, ἵνα καὶ µετέχηται. Φέρε cl-
φεῖν, ὡς ἀπὸ πυρὸς θερµότης ἓν σώματι, ἢ Ex τινος
ἄνθους εὐωδία ” μᾶλλον δὲ ὥσπερ εἰς ἡμῶν τὸ Πνεὺ-
pa, περὶ οὗ φησιν ἡ Γραφή’ « "Ort ἐχ τοῦ Πατρὸς
ἐχπορεύεται.» Τί οὖν ἐστι τὸ Ex τοῦ Πατρὸς ἐδιὸν
καὶ ἓν τῷ Λόγῳ γινόµενον; " Ap! Ex. τῆς τοῦ Πατρὸς
οὐσίας, ἢἡ ἔξωθέν ποθεν xaX τοῦτο τὸ ληφθέν; Ei
μὲν οὖν ἔξωθέν ἐστιν, οὐδὲ τοῦ Πατρὸς µέτοχός
ἔστιν ὁ Υἱὸς, ἀλλ) ἑτέρου τινὸς µετέχων ἁγιάζεται,
ὅπερ ἐστὶ χαὶ µόνον ἐννοῆσαι δυσσεδές. El δὶ Ex τῆς
οὐσίας τοῦ Πατρὸς συγχωρεῖτε νοεῖσθαι τὸ τῷ Λόγφ
πρὸς μετοχὴν παρ) αὐτοῦ χορηγούμενον, T τοµήν
τινα xai μερισμὸν xal πάθος δύνασθαι συµθαίνειν
περὶ τὴν τοῦ θεοῦ φύσιν δεδώνατε, 1] λέγοντες ἆπα-
θῶς xaX ἀμερίστως ἐν τῷ θεῷ τὰ τοιαῦτα γίνεσθαι,
μάτην ἀνατρέπετε τὴν τοῦ Υἱοῦ γέννησιν, μεριαμὸν
xai πάθος περὶ αὑτῆν εἰσάγοντες. El δὲ ἀμερίστως
τίχτει Θτὸς, γεννᾷ τε ἀπαθῶς ἐξ ἑαυτοῦ, οὐδὸν χω-

λύει τὸ γεννηθὲν ὁμολογεῖσθαι τὸν ῥῶντα τοῦ Πατρὺὸς -

Aóyov. Ὁ δὲ ἐξ ἁῑδίου Πατρὸς πρρελθὼν, ἔσται
φάντως xal ἀῑδιος. οὕτω γὰρ ἂν xal τὴν πατρῴαν
εὐγένειαν ἔχων xaX διασώζων ἓν ἑαυτῷ, ἀλτθεύει
λέγων. « Ὁ ἑωραχὼς ἐμὲ ἑώραχε τὸν Πατέρα. » Οὐ
Ἱὰρ ἓν τῷ γενητῷ τὸ ἀῑδιον φαίνεται

ex nihilo productus est, neque erat priusquam gi-
gneretur, ea ratione qua particeps est Dei, nempe
sicul rationales creaturz, etiam ipse voeatus est
Deus, et Filius, et Sapientia. Id enim rationalibus
creaturis tribuitur, quibus ipsa deitatis 918 pul-
chritudo naturaliter inesse vere diei nog potest ;
sed gratia dantis hoc eis conciliat : ut cum dicit :
« Ego dixi : Dii estis, et filii Excelsi omnes ***. » Re-
latione eniin ad Deum adoptati ab ipso deificamur,
Si igitur Dei participes facti per gratiam, lilii Del
vocali sumus, cujusnam particeps esse statuemus
Verbum, ut fiat Filius aut Deus? Nos enim Spiri-
lus sancti participatione id consequimur : de Verbo
aulem ejusmodi aliquid cogitare absurdum οί.
lpse enim de Spiritu dicit : « Quoniam de meo ac-
cipit **. » Cujusnam igitur particeps est ? Reliquuin
est ut dicamus Patris, Qux nam vero est participa-
onis ratio? aut quid a Patre procedit et in Verbo
est, αἱ illius particeps sit? Exempli gratia, quetu-
admodum ex igne calor in corpore, vel ex floro
aliquo suavis odor : aut potius sicut in nos Spiri-
wis, de quo dicit Scriptura : « Quod ex Patre pro-
cedit **, » Quidnam igitur est quod a Patre procedit
εἰ in Verbo est? An ex substantia Patris, aut
extrinsecus est id quod accipitur? Porro si extrin-
secus est, non est utique Patris particeps Filius, sed
alterius alicujus participatione sanctificatur; quod
vel cogitare duntaxat, impiuin est. Sin vero id quod
a Patre Filio participandum suppeditatur, ex sub-

6 stantia ejus esse conceditis, aut βοοιἰοπειη ali-

quam, divisionem passionemque in Dei natura s!a-
lui posse ceusetis, aut dicentes citra ullam passio-
nem ac divisionem ejusmodi in Deo fleri, tewere
Fili generationem subvertitis, divisionem et pas-
Siouem in ipsam inducentes. Si veco citra divisio-
nem gignit Deus, et absque passione ex se generat,
nihil obstat. quominus, id quod genitum est, vivum
Patris Verbum esse profiteamur. Qui autem. ex
eterno Pate processit, erit omnino etiam zier-
nus : ila enim etiam paternam nobilitatem habeus

atjue in se conservans vere dicit, inquiens : « Qui vidit me, vidit et Patrem **. » Neque enim zternum

in creatura videtur.

AAAO.

ALIUD.

El ὁ µετέχων τοῦ Υἱοῦ θείας γίνεται χοινωνὸς φύ- D Si qui particeps est Filii, divine naturx commu-

σεως, χατὰ τὴν τοῦ Πέτρου quvhv, xat εἰ ναοὶ Θεοῦ
χρηµατίζουσιν οἷς ὁ Λόγος ἐνοιχεῖ, ἀνάγχη λέγειν
ix ττς οὐσίας τοῦ Θεοῦ τὸν Yióv. Καὶ εἰ οὐδὲν ἐπι-
γενητὺν ἐν θ:ῷ (τέλειος γὰρ xaX ἁπροσδεῆς), οὐκ
ἐπιγέγονεν ὁ Υἱὸς; ἀλλ’ ἣν τῷ Πατρὶ ovvatóto;.

"Ett, περὶ ἁϊδιότητος toU Ylov.
Βατέρα λέγομεν τὸν θεὸν, YUy δὲ τὸν Λόγον καὶ
θιὺν, 60y ἵνα τὸν μὲν προῦπάρχοντα, τὸν δὲ μετ)
αὐτὸν γεγονότα νοῶμεν, χατὰ τὴν ἐν ἀνθρώποις

*5* Psal, ixx11, 0, ! Joan. xvi, 11. * Joan. xv,

nicat juxta Petri sententíam, et si templa Dei νο-
cantur omues in quibus Verbum habitat **, necesse
omuino est Filium ex substantia Dei esse dicamus.
26 Et si nihil in Deo est accessorium, sive extrin-
secus advenieus (perfecius euim est et nullius egenus),
non poslea accessi Filius, sed erat Patri cox-
lernus.

Auplius, de gterniiate Filii.

Patrem dicimus Deum, Filium 3utem Verbum et
Deum, men wi illum prius exstitisse, hunc vero
postea factum buuwano more intelligasous : supe-

26. 3 Joan. xiv, 9. ** 1 Cor. in, 16.

4T S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP. | 88
rior enim est omni tempore Deus; sed ut illum qui- A «&&v: ἄνω γὰρ παντὸς χρόνου θεὸς, ἀλλ᾽ ἵνα τὺν

dem ui Genitorerh, quod patris est proprium ; hunc
vero ut legitimum Filium ineffabiliter ex substantia
Patris genitum adoremus. Pater itaque, quia genuit,
Filius, quia genitus : et hoc solum nominum usus
ex similitudine nobis significat. Si igitur in Deo
nomen, Pater, solum generautem significat, nulla
ratio est quz: cogat ut Deus, qui siue tempore ge-
nerat, primus exstitisse dicatur, quam id quod ab
eo genitum est. Et si nullum tempus interpositum
fuit inter generantem et genitum, non utique est
posterior tempore, sed coazternus est Patri Filius.

ALIUD.

Si Deus ex natura sua est creator, neque hic
facullas extrinsecus advénit, ut posset res crealas
ex nihilo producere ad esse; omnia vero per Filium
facit atque. operatur, quo pacto non fuerit impium
dicere : Erat quando non erat? Perinde enim hoc
est ac si dicas : Erat quando non erat Deus, qnod
posterius factum sit. Verbum per quod universa
creata sunt: { Sine ipso enim factum est nihil, »
ul ait Joannes 9. Si vero semper et secundum na-
turam creator est Deus ac l'ater, erat utique cum
ipso is per quem creator est, hoc est Verbum
ipsius. Quemadmodum enim id quod naturaliter
ljomiui inest, separdri ab eo non potest, ita nec a
Deo quidquid in ipso et ex ipso est, EsL autem in
Pawe et ex Patre Verbuin : ibseparabile itaque et
codeternum.

ALIUD, per reductionem ad absurdum.

Si non est Filius Patri cozternus, sed Erat
quando non erat, ut vos opinamini, necesse erit con-
cedere imperfectam aliquando fuisse sanctam Tri-
nitatem. Erat enim unitas, ut videtur, ante Filium.
Postea autem facta. est Trinitas, $7 cum accessit
quod deerat. Cum vero quidquid accessione aliqua
crevit, detractione decrescere possit, verendum
esi ne qua ratio nos cogai confiteri, sanctam Trini-
talem rursus ad unitatem redigi posse. Si autem
ita sentire vel loqui omnem itnpietatem superat ;
erat omnino sempcr cum sancta Trinitate ejus
plenitudo,

ALIUD /uic simile.

μὲν ὡς Γεννήσαντα, ὅπερ ἐστὶ πατρὸ; ἴδιον * τὸν δὲ
ὡς ὙΎνήσιον Υἱὸν ἄῤῥητον Ex τῆς οὐσίας τοῦ Πατρὸς
ἐσχηχότα τὴν γέἐννησιν προσκυνῶμεν. Πατὴρ οὖν ὅτι
γεγέννηχεν' Χἰὸς δὲ, ὅτι ἐγενήθη ' xai πρὸς µόνον
τῶν ὀνομάτων fj χρεία xai τὸ διἁ τῆς πρὸς ἡμῶν
ὁμοιώσεως σηµαινόµενον. Ei τοίνυν ἐπὶ Θεοῦ ^
Πατὴρ ὄνομα μόνου τοῦ γεννᾷν ἐστι σημαντιχὸν,
οὐδεὶς ἀναγχάδει λόγος προῦπάρχειν τοῦ ἰδίου γεν»
νἡμαῖος tbv ἀχρόνως γεννῶντα θεόν. Καὶ εἰ χρόνος
ἦν οὐδεὶς μεταξὺ κοῦ γἐννῄσαντος χαὶ γενηθέντος,
οὖχ ἐπιγέγονεν, ἀλλ ἣν ἀξὶ τῷ Πατρὶ ovvatbvoz 6
Yise.
AAAOQ.
El ποιητής ἐστι χατὰ φύσιν ὁ Ozbc, xat οὐχ ἑτι-

B γέἐγονεν αὐτῷ τὸ δύνασθὰι παράχειν &x τοῦ μὴ ὄντος

εἰς τὸ εἶναι τὰ ὄντα": πάντα δὲ δι Υἱοῦ ποιεῖ χα)
χατεργάζεται, πῶς οὐκ ἀσεθὲς τὸ λέχειν' Ἡν ὅτε
οὐκ ἦν, ἴσον Υόρ ἐστιν εἰπεῖν ' "Hv ὅτε οὐχ ἣν ὁ
θεὸς, ὕστερον ἐπιγενομένου τοῦ πάντων δημιουργοῦ
Λόγου” «Χωρὶς γὰρ αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ Ev, » κατὰ
τὴν Ἰωάννου φωνήν. Él δὲ ἀεὶ καὶ χατὰ φύσιν πο:η-
τὴς ὁ 8cb; χαὶ Πατὴρ, ἣν ἄρα σὺν αὐτῷ δι οὗ zotr,
τῆς ἐφαίνετο, τουτέστιν ὁ Λόγος αὐτοῦ. Ὥσπερ γὰρ
ἀχώριστον ἀνθρώπου πᾶν τὸ φύσει προσὺν αὐτῷ"
οὕτω xal θεοῦ πᾶν τὸ ἐν αὐτῷ καὶ) ἐξ αὐτοῦ. "Ev
Πατρὶ δὲ xai ἐκ Πατρὸς ὁ Λόγος" ἀγώριστος ἄρὰ ,
xai συναΐδιος.

ΑΛΛΟ, διὰ τῆς εἰς ἄτοπον ἁπαγωγῆς.

El οὐχ ἔστιν ὁ Υἱὸς τῷ Πατρὶ συναῖδιος, ἀλλ "Hir
ὅτε οὐκ ἦν, καθ) ὑμᾶς, ἀνάγχη συνοᾳολογεῖν ἀτελῆ
ποτε ὑπάρχειν τὴν ἁγίαν Τριάδα. "Hv. γὰρ μονὰς,
ὡς εἰχὸς, πρὸ Yioo. 1 έγονε δὲ ὕστερον Τριὰς, Eni
Ysvopévou τοῦ λείποντος. Ἐπειδὴ δὲ πᾶν ὅτερ ἂν
συμθῇ, καὶ ἀποσυμθῆναι δύναται, δἑος μὴ xai τις
ἡμᾶς ἀναγχάσῃ λόγος ὁμολογεῖν δύνασθαι τὴν ἁγίαν
Τριάδα πρὸς Eváóa παλινδῥομεῖν. El δὲ τοῦτο Φρο»
vely f| λέγειν ἁπάσης ἐστὶ δυσαεθείας ἐπέχεινα, fv
ἀξὶ μετὰ Πατρὸς τῆς ἁγίας Τριάδος τὸ πλήρωμα.

ΑΛΛΟ, τούζῳ Ojo.

Si Filius nou est proprium genimen substantie D — Ei οὐχ ἔστιν ὁ Ὑἱὸς ἴδιων Υέννηµα τῆς οὐσίας τοῦ

Patris, sed ex nihilo factus est, dissimilis sibi ipsi
fuerit sancta Trinitas ex nihilo suam constitutionem
trahens. Atque ita deinceps creatura Creatori annu-
merabitur, et opus ejusdem erit cum opillce digni-
tatis. At si hoc impium est, una enim est Deitas
sancte Trinitatis, una glorificatio, eademque dorni-
natio; inique igitur in differentes essentias scindi-
tur. Quo pacto autem non fuerit absurdum, cum
Pater sit zeternus, audere dicere Verbum quod ipsi
assidet unaque regnat, aliquando non fuisse; sed
posunodo factum esse, et novum quemdam ac re-
cens factum Deum inducere ?

4δ Joan. 1, 2.

Πατρὸς, ἀλλ’ ἐξ οὐχ bvttoy ἐγένετο, ἀνόμοιος ἔσται
πρὸς ἑαυτὴν ἡ ἁγία Τριὰς ἐξ οὔχ ὄντων ἔχουσα ttv
σύστασιν. Καὶ λοιπὸν τὸ χτίσµα τῷ Κτίστῃ συναρι-
θμεῖται, καὶ τὸ ποίημα τῷ ποιητῇ συνδοξάζεται. El
δὲ τοῦτο ἀσεδὲς, ula yàp θεότης τῆς ἁγίας Τριάδος,
µία δοξολογία, χυριότης Tj αὐτὴ, οὐχ εὐλόγως εἷς
διαφόρους οὐσίας σχίζεται. Πῶς δὲ οὖν ἄτοπον τοῦ
Πατρὸς ὄντος ἀῑδίου, τὸν συγκαθήµενον αὐτῷ καὶ
συμθασιλεύοντα Λόγον τολμῆσαι λέγειν οὐκ εἶναι
μέν ποτε. ἐπιγεγονέναι δὲ ὕατερον, καὶ πρόσφατον
ἡμῖν εἰσφέρεσθαι 8cóv ;

e9
ΛΛΛΟ.

THESAURUS,

50
ALIUD,

IInyh σοφίας xa ξωῆς χαλεῖται xai ἔστιν 6 θεός. Α — Fons sapientize et vite vocatur et est Deus. Nam

Διὰ μὲν γὰρ Ἱερεμίου φησἰν» « Ἐμὲ ἑγχατέλιπον
πηΥΏν Ὁδατος ζῶντος.» Καὶ πάλιν: «θρόνος δόςης
ὑτωμένος, ἁγίασμα ἡμῶν, ὑπομονὴ Ἱσραὴλ, Κύριος.
Πάντες οἱ χαταλιπόντες σε χαταισχυνθήτωσαν, ἀφ-

εστηχότες ἐπὶ της γῆς. Γραφήτωσαν ὅτι ἐγχατέλ,πον.

πτηγην ζωῆς τὸν Κύριον.» Διὰ δὲ τοῦ Βαρούχ”
« Ἐγχατελίπετε τὴν πηγὴν τῆς σοφίας. ». Οὕτω ταί-
νυν ὄντος τε xal χαλουμένρυ τοῦ θεοῦ, ἀκόλουθόν
ἔστι τῇ πηγῇ τῆς σαρίας αυνυπάρχειν τὰ ἐξ αὖ-
τῆς ἐπεὶ οὐχ ἂν cfr, myth μγδὲν ἀναδλύζουσα. Οὐ-
κοὺ»ν ἐν τῷ λέγειν" "Hr. ὅτε οὐκ ἦν Υἱὸς, ὁ λέ-
γων Ἐγώ εἰμι ἡ ζωὴ, xai ἐγὼ ἡ σοφία, κατεσκή:
νωσα βουλῆν, συνομολογεῖν ἔστι σαφῶς ξηράν ποτε
καὶ ἄγονον εἶναι τῶν πηγἠν. El δὲ τοῦτο ἁσεθὲς, &sl
Υὰρ χαρπογόνος ἡ θεία φύσις, χαὶ οὐδὲν ἐν αὐτῇ τὸ
παινὸν, T» ἄρα τῷ Ρεννήπαντι συναῖδιος ὁ ἐξ αὐτοῦ
Ὑνήσιος Λόγος, ὥσπερ ἀπό τινος πηγῆς τῆς πατρῴας
ἀναθλύζων οὐσίας.
ΑΛΛΟ. Eic τὸ αὐτὸ πιθανόν.

Ἐπαγγέλλεται ποιῄσειν 6 θεὸς τοὺς δουλεύοντας
αὐτῷ, ὡς πηγἣην ἣν uf] ἑξέλιπεν ὕδωρ. Οὕτω τε διὰ
τοῦ προφήτου φησὶν Ἡσαῖρυ.: «Καὶ ἐμπλησθήσῃ

καθάπερ ἐπιθυμεῖ ἡ qJXfj σου, καὶ τὰ ὁστᾶ σου πιαν-

θήσε εται' xal ἔσται ὡς χῆπος µεθύων, xal ὡς vnYh
ᾗς μὴ ἐξέλιπεν ὕδωρ.» Ταῦτα τοῦ θεοῦ ποιῄσειν Em
ἀνθρώπων ὑπισνουμένο, πῶς οὐ πάσης ἂν εἶεν
ἀσεθείας ὑπεύθυνοι, οἱ τὴν Oslay ἐχείνην xal ἀχή-
parov πηγην ξηρἀν ποτε γεγενῆσθαι λέγοντες ' ἵνα
xaX ἀνθρώπων δεύτερος φαίνηται θεός; Ei δὲ τοῦτο
ἄτοπον, fiy ἄρα iv τῇ πηγῇ τὸ ὕδωρ τῆς ζωῆς xal ἡ
ἐς αὐτῆς σοφία, τουτέστιν ὁ Υἱός.

A440, διὰ τῆς clc ἄτοπον ἁπαγωγῆς.

Γέγραπται: ' «€ EI; 855; ὁ Πατὴρ, ἐξ οὗ τὰ πάντα,
xa! ἡμεῖς εἰς αὐτόν ' καὶ εἷς Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς.
C οὗ τὰ πάντα, καὶ ἡμεῖς δι αὐτοῦ, » dXX εἴ τις τὸν
k' οὗ «X πάντα γέγονεν, ἕνα τῶν πάντων εἶναι λέ-
Tot, τὸ χωλύον οὐδὲν, καὶ τὸν ἐξ οὗ τὰ πάντα τοῖς
αὐτοῖς ὑποθάλλειν συλλογισμοῖς. El δὲ τοῦτο ἀστθὲς,
οὐδὲ ὁ Υἱὸς Ev ἔσται τῶν πάντων, δι οὗ τὰ πάντα
ΎΐΥουεν, ἀῑδιος οὖν. Ὁ γὰρ ὅλως τὸ εἶναι χτίσµα χαὶ
ποῖημα διαπεφευγὼς, οὐκ ky τοῖς πᾶσιν (v, ἀλλ' ὑπὲρ
Ἅάντα xal ἐπὶ πάντων θεὸς νρηθήσεται.

ΑΛΛΑ ἁτ.ᾷ χαι ἁπό.ντα.

Ei φῶς ἐστιν ὁ ch, χαὶ Πατὴηρ, ἣν ἀεὶ àv αὐτῷ
τὸ ἀπαύγασμα αὐτοῦ. El χαραχτήρ ἔστιν ὁ Υἱὸς τῆς
τοῦ Πατρὸς ὑποστάσεως, χατὰ τὴν τοῦ Παύλου φω-
νην, λεγέτωσαν οἱ ἐπ᾽ αὐτοῦ τὸ, Οὐκ ἦν, τολμῶντες
φέρειν, πὀτε χαρακτῆρος χωρὶς ἦν fj ὑπόστασις τοῦ
Πατρός, Ὁμοῦ γὰρ τῇ ὑποστάσε, xaY ὁ ταύτης χα-
paxthp συνεισάγεται, El ἀλήθεια καὶ σοφία ἐστὶν ὁ

** Jereii. i1, 13.

V Jerem. xvin, 12, 10.
" flebr. i, 3.

D

*" Baruch. 1, 12.

per Jeremiam ita ait : « Rveliquerunt me fontem
aqua vive *, » Et rursum : « Thronus gloriz exal-
tatus, sanctificatio nostra, exspectatio Israel, Domi-
nus. Erubescant onmes qui reliquerunt te, rece-
dentes a terra. Scribantur quoniam dereliquerunt
fontem vite Dominum "7. » Et per Baruch : « Fon-
tem. sapientiz dereliquistis *. » Cum itaque ejus-
modi sit el vocetur Deus, consequens est ut una
cum fonte exsistant qux ex eo manant. Neque enim
[uerit fons nisi manet. Dicendo igitur : Erat ali-
quando quando non erat lilius, qui dicit : Ego
suin vita, et ego Sapientia habitavi in consiliis, fa-
tendum omniuo erit siccum atque infecun/!um esse
fontem. Si vero hoc impium est, fecunda enim et
fructifera semper est divina natura, nihilque in ea
inane, erat utique coztternum Patri Verbum er ipso
genitum, e paterna essentia veluti fonte promanaus.

9&8 ALIUD, ejusdem rei probatio,

Promittit Deus facturum se eos qui ipsi serviunt,
velut fontem, cujus aqua nunquam deficit. lta enim

per Isai prophetz vocem alt : « Et impleberis sicut
anima tua desiderat, ei pinguescent ossa tua : et
erunt quasi hortus irriguus, et veluti fons cujus
aqua non deficit **. » Hec cum Deus in hominibus se
praestiturum promittat, quo pacto non extreme im-
pii censendi sunt, qui divinum illum atque peren-
nem fontem, siccum aliquando fuisse dicunt, ut et
secundus quidam hominum Deus esse videatur? At
vero si hoc absurdum est, erat utique in fonte aqua
vite οἱ sapientia qux inde promanat, hoc est Fi-
lius.

ALIUD, per reductionem ad absurdum.

Scriptum est : « Unus Deus Pater, ex quo omnia,
et nos in ipso : et unus Domínus Jesus Christus, per
quem omnia , et nos per ipsum *6; » si quis autem
illum per quem omnia facta sunt, unum ex omuibus
esse dicat; nihil oberit quominus etiam eum ex
quo omnia, eodem in ordine cum omnibus colloce-
mus. Si vero id manifeste impium est, neque Filius
unum erit ex omnibus, per quem omnia facta sunt,
zlernus itaque. Α quo enim in. universum id alie-
num, ut opus aut creatura sit, is non unus ex om-
nibus, sed super omuia et in. omnibus Deus esse
censebitur.

ALIA simplicia εἰ indissolubilia. —

Si Deus et Pater lumen est, erat semper ín ipso
lumen ejus. Si Filius est charaeter sive forma sub-
stantie Patris, juxta Pauli vocem *!, dicant ií qui
hoc, Non erat, de eo dicere audent, quando sub-
stantia Patris absque suo charactere exstiterit? Si;
mul enim cum substantia etiam charaetez ejus. in-
ducitur, Si veritas et sapientia est Filius, quando non

9 Isa, τας 11... * I Cor. viii, 6.

"-

δι S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP. 52
fnit in Patre? Semper enim sapientia et veritas in A Υϊὸς, πότε οὐχ ἦν iv τῷ IIazpt ; Αεὶ γὰρ ἀλήθεια

Deo et Patre fuit.
ALIUU.

Si in Filio videtur Pater et Filius, et est indiffe-
rens imago essentizx Genitoris, juxta id quod de eo
dicitur : « Qui vidit me, vidit et Patrein meum 3, »
necesse oimnnino est ut ei insint naturaliter omuia
qu: Patri, 99 Ita enim erit perfectus character.
AEternus autem est Pater, immortalis, rex, creator,
omnipotens , Deus, opifex ; liec ipsa est et Filius.
At quo pacto in creatura appareat sternitas? aut in
co qui aliquando non erat, perfectio, aut in opere
opifex? Imagines enini perpetuo exemplarium simi-
litudinem referunt.

Interrogatio hereticorum veluti ad stultas mulieres ,
hec est.

Án babuisti, inquiunt, (lium, priusquam pepe-
reris ? Quemadmodum autem non. habuisti, ita ne-
que Deus. Erat itaque tempus quando non erat Fi-
lins. Quid igitur ad hoc dicemus? Si ad tollendam
elernitatem Filii lumans natura proprietates
divina accommodare mon verentur , interrogent
eliam architectos, an absque materia edificare
possint. Et si negent, fatentes id quod verum est,
non posse: dicantetiam Deo ad totius universi
creationem materia opus fuisse, perinde atque ho-
mini : ita ut non jam censeatur Creator, qui ea qu:e
in natura rerum exsistunt, e nihilo ad esse tradu-
xerit, sed ex subjecto aliquo principio et materia,
ut homo, et mutasse polius quam creasse judicetur.
Si vero hoc absurdum esse dicuut, ctiam illud de-
testentur, aut causam afferant, ob quam nibil am-
plius in generando Deo tribuant quam homini ; in
creando autein non item qua hominis sunt, ei ascri-
bant. Si autem creator est, quemadmoduin. Deo
convenit, erit etiam generator eadem ratione.

luterrogatio Arianorum plena absurdiiatis, cui alia
similis. interrogatio opponitur, docens, mon esse
aliquid stulte interrogandum.

Deus, inquiunt, exsistens, exsistentem Filium
fecit, aut non exsistentem ?

Solutio seu potius subjectio.

Deus exsistens, faetusne est. exsistens, aut prius-
quam fieret exsistebat * Et, fecitne seipsum, aut
ex nihilo factus est? An cum prius nihil exsisteret ,
ipse repente apparuit? Ad hzc responderi citra
blasphemiam non potest : iis itaque qui ejusmodi
quastiones proponunt respondendum non 9) est,imo
potius pie dicendum Patrem ab qeterno exsistere.
Cum ilaque :eternus sit Pater, ab :terno etiam
exsistit ilius. Quemadmodum enim nunquam lumen

.splendore suo destitulum cernitur, ita neque Pa-
ter Filie. 901 quem Pater videtur. Erat autem sem-
per Deus Pater ; erat itaque ommpino etiam is cujus
est Patcr. .

81 Joan. xiv, 9,

καὶ σοφία tv θεῷ xa Πατρί.
AAAU.

Ei ἐν Υἱῷ θεωρεῖται 6 Πστὴρ, xaY εἰχών ἐστιν
ἁπαράλλαχτος τῆς τοῦ Γεννήσαντος οὐσίας, xat τὸ
λεγόμενον παρ᾽ αὐτοῦ. ε Ὁ ἑωραχὼς ἐμὲ, ἑώραχε
xax τὸν Πατέρα,» προσεΐναι πάντως αὐτῷ ἀναγχαῖον
χατὰ φύσιν ὅσα καὶ τῷ Πατρί. Ἔσται γὰρ οὕτως
ἀχριθῆς ὁ χαραχτήρ. ᾿Αἴδιος δὲ ὁ Πατῃρ, ἀθάνατος,
βασιλεὺς, χτίστης, παντοκράτωρ, Ocho, ποιητής /
ταῦτα xal ὁ Υἱός. Ἡ πῶς iv τῷ γενητῷ τὸ ,ἀῑδιον
φαίνεται; Ἡ ἓν τῷ ποτε μὴ} ὄντι τὸ τέλειον, f| ἐν τῷ
πο.ἡµατι ὁ ποιητής; AL Υὰρ εἰχόνες ἀεὶ πρὸς τὰ
ἀρχέτυπα τὴν ἐμφέρειαν ἔχουσιν.

Ἐρώτησις αἱρετικῶν ὡς πρὸς ἀνοήτους yvraixac
abr.

El εἶχες. φασὶν, υἱὸν πρὶν τέχῃς: Ὥσπερ δὲ οὖν
εἶχες, οὕτω χαὶ ὁ Θεός. Οὐχοῦν ἣν ποτε ὅτε οὐκ fv ὁ
Υἱός. Τί οὖν πρὸς τοῦτο; El ἐπ) ἀναιρέσει τῆς
ἁἴδιότητος τοῦ Υἱοῦ τὰ τῆς ἀνθρωπότητος ἴδια τῇ
θείᾳ φύσει περιτιθέντες o0x αἰσχύνονται, ἑρωτάτωσαν
xaX τῶν ἀρχιτεκτόνων τινὰς, εἰ δύνανται χωρὶς ὕλης
οἰχοδομεῖν. El δὲ ἀνανεύοιεν, ὁμολογοῦντες τὸ ἆλη-
θὲς, ὡς οὐ δύνανται, λεγέτωσαν ὕλης Ρεδεῆσθαι χα"
θεὸν εἰς τὴν «Gv ὅλων χατασχευὴν ὡς ἄνθρωπον'
ἵνα µηχέτι vota: Ποιητὴς £x τοῦ ph ὄντος εἰς τὸ
εἶναι τὰ ὕντα παράγων, ἀλλ' Éx τινας ὑποχειμένης
ἀρχῆς τε καὶ ὕλης, ὡς ἄνθρωπος, μετασχευαστὴς

C μᾶλλον ἢ ποιητὴς εὑρισκόμενος. El δὲ τοῦτο ἄτοπον

εἶναί φασι, χἀχεῖνο φευγέτωσαν’ 1] λεγέτωσαν τὴν
αἰτίαν, δι fjv ἐπὶ μὲν τοῦ γεννᾷν οὐδὲν ἀνθρώπου
πλέον ἔχειν βούλονται τὸν θεὸν, ἐπὶ δὲ τοῦ κτίζειν
οὐκέτι τὰ ἀνθρώπου προσάπτουσιν αὐτῷ. Εἰ δὲ ποιητής
ἐστιν, ὡς πρέπει θεῷ ἔσται xal. γεννίτωρ κατὰ τὸν
ἴσον τρόπον,

Ερώτησις ᾿Αρειανγῶν ἀτοπίας tecti), πρὺς Jw
ἂν τεπερώτησις ἀτοπωτέρα, ὅτι χρὴ μὴ ἁπαι-
δεύεως ἑρωτᾷν ἐκδιδάσκουσα.

0 àv, φασὶν, θεὸς ὄντα τὺν Υἱὸν ἐποίησεν, f
ph ὕντα,
Πρὺς τοῦτο Avc«; ἧτοι ἀνθυποφορᾶ.

*Q iy θεὸς, Gv γέγονεν, ἡ καὶ πρὶν γένηταί ἐστιν
ὦν. Καὶ, ἑαυτὸν ἐποίησεν, ἡ && οὐδενὸς ἔστι; Καὶ
μηδενὺὸς ὄντος πρότερον, ἑξαίφνης αὐτὸς ἑφάνη ;
"Ev τούτοις πᾶσα ἀπόχρισις τὸ δύσφημον ἔχει" χρῆ
τοίνυν τοῖς οὕτως ἐρωτῶσι μὴ ἀποχρίνεσθαι πρὸς
«tv προταθεῖσαν πεῦσιν, ἀλλὰ μᾶλλον εὐσεθῶς λέγω-
μεν ὡς ἔστιν ἀῑδιος ὁ Πατήρ. "Ovsoc οὖν ἀῑδίου τοῦ
Πατρὸς, ὤν ἐστιν ἀῑδιος xal ὁ Yióg. Ὡς γὰρ οὖχ
ἄν ποτε φῶς ὀφθείη τοῦ ἰδίου ἁπανγάσματος ἔρημον,
οὕτως οὐκ ἂν cf Πατὴρ μὴ ὄντος Υἱοῦ, δι΄ οὗ καὶ
Πατὴρ φαίνεται. "Hv δὲ ἀεὶ Πατὴρ ὁ θεὸς, Tv &pa
πάντως οὗ χαὶ ἔστι Πατήρ.

£3 THESAURUS. 5b

ÀAAOQ.

ALIUD.

El, χαθάπερ λέχειν τολμῶσιν ᾿Αρειανοὶ, ὄργανον Α — Si, quemadmodum Ariani dicere non verentur,

ἑαυτῷ ὁ Πατὴρ τὸν Yiov χατεσχεύασε, χρησιμεῦσαι
ὀυνάμενον εἷς την τῶν ὄντων δηµιουργίαν, διά τε
ταύτην τὴν αἰτίαν ix τοῦ μὴ ὄντος αὐτὸν εἰς τὸ εἶναι
παρήγαγε, λεγέτωσαν ἡμῖν εἰ ὁ (v τοῦ μὴ ὄντος
ἔχρηζε; Ti οὖν ἄρα ἔσται µεῖζον; τὸ ἓν χρείᾳ τινὸς
χαθεστηχὸς, ἢ τὸ τὴν χρείαν ἀναπληρῶσαι δυνάµε-
v5v ; ᾽Αλλὰ πρόδηλον ὅτι τὸ ἐνδεὲς bv. ἑκάστῳ δι ἆμ-
φοτέρων πληροῦται, καὶ ἑχάτερον ἀτελές ἔστι χαθ)
ἑαυτό. Et δὲ ἐν χρείᾳ Ὑέγονεν ὁ «ἀῑδιος Πατὴρ τοῦ
μικρὸν ὕστερον ἐπιγεγονότος Υἱοῦ, χατ᾽ ἐχείνους,
πλήρωμα τῆς ἀἁϊδιότητος τοῦ Πατρὸς ἡ γενητὴ τοῦ
χίοῦ yéyove φύσις' xal λοιπὺν ἑμίχθη τὰ ἅμιχτα.
Ei δὲ τοῦτο λέγειν f| φρονεῖν ἀσεθὲς, οὐχ ἐπιγέγονεν
&pa τῷ Πατρὶ ὁ Yib;, δι οὗ τὰ πάντα ἐποίησεν, οὐ-
δὲ ὡς ὄργανον χατεσχευάσθη πρὸς τοῦτο" ἀλλ᾽ fv
αὐτῷ συναΐδιος , δύναμις αὑτοῦ xal σοφία ὑπάρχων.

Πρὸς τοὺς ἐρωτῶώντας' El εἶχες υἱὸν πρὶν τέκῃς;
xal Aérovtac * Οὕτω καὶ ὁ θεὸς οὐκ εἶχεν Yiór

πρὶν γεγνήσῃ.

OE γυναῖχας ἑρωτῶντες' El εἶχες υἱδν πρὶν τέχῃς ;
&zó τετῆς χαθ᾽ ἡμῶν συνηθείἰας τὰ θε,ότερα δοχιµά-
ζοντες, ἑρωτάτωσαν ὁμοίως πατέρας ἢ μητέρας "Av
τέχης υἱὸν, ὅμοιος ἄρα σοὶ κατὰ φύσιν γενῄσεται; Ἡ
τῆς αὐτῆς gol xal αὐτὰς οὐσίας µεθέξει; f| ἑτεροού-
. Gi ἔσται xal ἀπεξενωμένος; Μανθάνοντες δὲ τὸ
* ἀληθὲς, οὕτω φρονείτωσαν xal περὶ θεοῦ. Καὶ μὴ
τὸν χρόνον μὲν εἰς τὴν ἑαυτῶν δυσσέδειαν ὡς χρῄσι-
μον ἁρπαζέτωσαν τὸ δὲ Ex τῆς χατὰ φύσιν διαδαχῆς
Υνήσιον παροράτωσαν. Καὶ πάλιν ὅταν µάθωσι παρὰ
τῶν ἐἑρωτωμένων Υανέων, ὅτι δὴ τὰ ἐξ αὐτῶν ἑσόμενα
τέχνα πάντως ἔσται τοῖς τοχεῦσι παραπλήσια, xal
xaz' οὐδὲν αὐτῶν διαλλάττοντα, χατά γε τὸν τῆς οὗ-
cíag λόγον, διαχείσθωσαν οὕτω xal περὶ τοῦ θεοῦ
Λόγου. Καὶ λοιπὸν ὁμολογοῦντες Ex τῆς οὐσίας αὑτὸν
γεγεννΏσθαι τοῦ Πατρὸς, περὶ µόνου τοῦ χρόνου ζη-

εἴτωσαν, xai λεγέτωσαν ἡμῖν τί τὸ χωλύον ἀεὶ Πα-
τέρα εἶναι τὸν θεὸν, εἰ uf; τις αὑτὸν ταῖς τῆς ἀνθρω-
πότητος ἀνάγχαις χαὶ τοῖς τῆς φύσεως ἡμῶν ὅροις
ὑποχεῖσθαι λέχοι ὅπερ ἐστὶν ἁσεθέστατον. Περὶ τοῦ
χρόνου τοίνυν σχεπτόµενοι, μὴ τὰ ἀνθρώπων ἴδια

πολυπραγµονείτωσαν' πολὺ '(àp ταῦτα τῆς θείας
᾽ἀπῴχιαται φύσεως. ᾽Αλλ᾽ ἑρωτάτωσαν, εἰ βούλονται ,
*bv fiov, εἰ τὸ ἐξ αὐτοῦ γεννώμενον φῶς ἣν às
οὖν αὐτῷ. Μανθανέτωσαν xaX παρὰ τοῦ πυρὺς, εἰ
προσην αὐτῷ τὸ θερµαίνειν ἀεί. El δὲ ἐπὶ τούτων
σύνδρομά τε xaX ἀεὶ συνόντα τὰ ἐξ αὐτῶν φαίνεται,
πόσῳ μᾶλλον ἐπὶ τοῦ ἀῑδίου Θεοῦ ; El τοίνυν κατὰ
"φύσιν ἐχ τοῦ Πατρός ἐστιν ὁ Υἱὸς, xal τὸ ἀναγχάνον
οὐδὲν ἐν χρόνφ τίχτειν τὸν θεὸν, ἣν ἄρα τῷ Πατρὶ
συνα]δίος ὁ ἓξ αὐτοῦ προελθὼν Λόγος, δι οὗ τοῖς μὴ
οὖσι γέγονεν 1| εἰς τὸ εἶναι πάροδος.

ΑΛΛΟ.

Εἰδέναι χρὴ τοὺς νοεῖν ἐθέλοντας χαλῶς, ὅτι οὔτε
μεριστῶς ἢ ῥευστῶς ἐγέννησε θεὸς, ἵνα τι xax πάθος
περὶ αὑτὸν γενέσθαι νοµίσωμεν' τὸ μὲν γὰο τέμνε-

Pater sibi Filium tanquam instrumentum confecit,
quo ad totius universi creationem uteretur, eamque
ob causam eum e nihilo ad esse traduxit, dicant
mihi, an is qui exsistebat, eo qui non exsistebat ,
indiguerit? Quodnam igitur est majus, i quod al-
tero eget, aut id quod alterius egestatem supplet ?
Atqui manifestum est defectum qui in singulis est.
per utrumque suppleri, et utrumque In se imperfe-
ctum inveniri. Si vero zternus Pater indiguit Filio,
qui paulo post, ut ipsi opinantur, factus est; genita
ergo Filii natura Patris zternitatem supplevit ;
atque ita mista fuerint, quz nulla ratione misceri
possunt. Si vero lioc et dictu οἱ cogitatu impium
est, non est ergo posterior Patre Filius, per quem
ille omnia fecit, neque veluti instrumentum ad hoc
factus est : sed erat οἱ cozternus, potentia ejus ac
sapientia exsistens.

Adversus interrogantes : ΑΠ habuisti filium antequam
igneres ? εἰ dicentes : Ita. neque Deus habuit Fi-
. liem, priusquam eum gigneret.

Qui mulieres interrogant : Habuistine filium an-
tequam pareres * bumano more divinas res sstiman-
tes, interrogent etiam patres ac matres : Si tibi
natussit filius, eritne is tibi similis secundum na-
turam, vel ejusdemnne tecum substantie particeps
erit? an potius allerius substantia: aliena: a tua?
Veritate itaque agnita, ita etiam de Deo sentiant.
Neque tempus quidem ad suam impietatem tanquam
utile abripiant : naturalis vero proprietatis conti-
nuationem despiciant. Et rursus, cum ex parentibus
interrogatis didicerint, filios qui ex ipsis nascituri
sunt, similes omnino parentibus fore, nulloque
modo, quautum ad substantie rationem attinet,
diversos ab ipsis fore, ita etiam de Dei Verbo sen-
tiant. Ac deinceps 31 fatentes Filium ex essentia
Patris geuitum esse, de tempore solum quazrant, et
dicant quid prohibeat, quo minus Pater sit semper
Deus, nisi quis eum lhiumanz conditionis et nature
legibus subjectum egse dicot : quod impium sumuio-
pere est. Tempus itaque considerantes, ne ea quie
hominibus propria sunt, inquirant : longissime eniin
πο a divina natura sunt remota. Sed rogent, si
velint, solem, an lumen quod ex se giguit, semper
secum fuerit. Cognoscant etiam ex igne, an semper
ei calor adfuerit. Si vero in his semper concomi-
tantur atque insunt qua: ex ipsis gignuntur, quanto
magis in Φίογπο Deo? Ergo si naturaliter est ex Pa-
tre Filius, nullaque necessitas sit. ut Deus in tem-
pore gignat : erat itaque coeternum Patri Verbum
ex ipso procedens, per quem ea quz non erant ad
esse traducia sunt,

ALIUD. |
Scire oportet eos qui recte sentire velint, Deum
non per separationem, aut. flusionem genuisse, ita
ut passionem aliquam ei accidisse cengeamus:

55 S. CYIILLI ALEXANDRINI ARCHIEP. : ^6

secari cnim ac fluere. corporeze. naturze proprium A σθαι xal ῥεῖν τῆς σωματικῆς ἂν efr, φύσεως lov

esl; incorporea» autem divinzque essentie nou
passio, non sectio, vel tale aliquid accidit. Non erit
, itaque Filius veluti pars. quedam Patris, scd ex
ipso el in ipso. Àc per Filii quidein appellationem
ex ipso : pcr sapientiz vero et Verbi appellationem,
in ipso esse significatur. Erit itaque genitori co-
rlernus. Neque enim quisquam sanz mentis dixeril
Patrem inquam absque Verbo et Sapientia cxsti-
lisse.

ALIUD.

Si mens humana citra. ullam divisionem verbun
quod profert ex seipsa, gignit, neque quidquam
ipsa ex illa verbi prolatione patitur : sed verbum
quidem in mente, mens in verbo cernitur, et alte-
rum ab altero depingitur : et nemo sani judicii
dixerit mentem unquam absque verbo fuisse : nc-
que mens unquam fuerit que verbum non habeat ;
verbum autem dicimus non in universum quod
liugua profertur, verum etiam id quod mente iutel-
lectualiter agitatur; ita. etiam nemo dixerit, non
esse omnino in Deo proprium ipsius Verbum, quod
ex integro Putre imaginem refert, et in Patre ob
essentiae incommutabilitatem animo cernitut.

392 ALIUD.

Si recte sentire velimus, necesse esl ut dicamus,
nou accessisse hoc postea Patri ut. sit Pater, sed
semper id fuisse : alioqui mutabilis nature esse

ἐπὶ δὲ τῆς ἁσωμάτου xal θείας οὐσίας, οὗ πάθος, οὗ
μερισμὸς τῶν τοιούτων οὐδὲν συµθήῄσεται, Οὐκ ἔσται
τοίνυν ὥσπερ τι µέρος τοῦ Πατρὸς ὁ Υἱὸς, ἀλλ’ ἐς
αὐτοῦ, xai ἐν αὐτῷ. Διὰ μὲν τοῦ χαλεῖσθαι Yibg τὸ
ἐξ αὐτοῦ, διὰ δὲ τοῦ χαλεῖσθαι σοφίᾳ xaX Λόγος, τὸ
ἐν αὐτῷ γνωρίζων. Οὐχοῦν ἔσται τῷ τεχόντι auvat-
διος. Οὐ γὰρ ἄν τις εἴποι τῶν εὖ φρονεῖν εἰωθότων
ἄλογόν τε xai ἄσοφον Υεγενῆσθαί ποτε τὸν Πα-
τέρα.
ΑΛΛΟ. )

El ὁ ἀνθρώπινος νοῦς ἀμερίστως ἐξ ἑαυτού τὸν
προφορικὸν ἁἀ πογεννᾶ λόγον, xai πάθος οὐδὲν περὶ
αὐτὸν Ex τούτου γίνεται, ἀλλ ἔστιν ἰδεῖν ὃν μὲν τῷ

B và τὸν λόγον, &v δὲ τῷ λόγῳ τὸν νοῦν, xal ἑχάτερον

αὑτῶν ἑκατέρῳ ζωγραφούμενον, xaX οὐκ ἄν τις εἴ-
«ot σωφρονῶν ἅἄλογόν ποτε γεγενήαθαι τὸν vouv:
οὐχέτι γὰρ ἔσται νοῦς λόγον οὐκ ἔχων, λόγον δέ φα-
pev οὗ πάντως τὸν διὰ γλώττης ἀποκτυπούμενον,
ἀλλὰ xal τὸν iv τῷ vip νοηματικῶς χινούμενον᾽ οὔ-
τως οὐχ ἄν τις εἴποι μὴ εἶναι πάντως ἓν θεῷ τὸν
ἴδιον αὐτοῦ Λόγον, ὅλην ἐξ ὅλου τοῦ Πατρὺς ἔχοντα
τὴν εἰκόνα, καὶ ἐν Πατρὶ θεωρούμενον διὰ τὸ τῆς
οὐτίας ἁπαράλλακτον.
ΑΛΛΟ.

El βουλοίµεθα δοξάξειν ὀρθῶς, ἀνάγχη λέγειν ὡς
οὐχ ἐπιγέγονε τῷ Θεῷ τὸ εἶναι Ἡατέρα, ἀλλ. Ἶν ἀεὶ
τοῦτο: ἢ γὰρ ἂν καὶ τρεπτῆς (v φαἰνοιτο φύσεως

videbitur, quippe qui postmodo factus fuerit id ᾳ ὕστερον γεγονὼς, ὅπερ οὐχ fjv, κατὰ τὴν τῶν αἱρετι-

quod mon erat, juxta lixsreticorum furorem. Nam
si bonum quoddam videtur, ipsum esse Patrem, hoc
vero non semper fuit, erat igitur tempus quando
honum non erat in Deo. Quod quidem cum impium
dictu sit, erat igitur. semper Pater, Filio manifeste
"iia exsistente : neque enim esset Pater, non exsi-
steite Filio. Si vero quis objiciat, dicens: Ergo,
siquidem secundum maluram est eliam creator
Deus, fuerunt etiam semper creatura : atque hoc
quidem dicere nos necesse est, ne postmodo acces-
sisse Deo videatur, creatorem esse, neve mutatio
aliqua circa divinam naturam facta esse censeatur :
lioc enim diximus de Filio. Aut alio etiam modo.
Quandoquidein bonum est creare et facere , fuerunt

semper creaturz, ne id quod bonum est, videatur D

aliquando in. Deo. non fuisse. Huic objectioni ita
occurrendum est ; Filius et opus tmmenso inter se
intervallo dissident, neque quidquam quale iis
intercedit : Filius enim ex substantia Patris pro-
gressus, statim eum genitorem esse ostendit, Sit
autem veluti de hominibus sermo ; opus vero extra
essentiam est, omnino tunc opiflcem ostendens eum
qui id fecit, quando fit : erat enim in ipso ars fa-
ciendi, quam omnino prius exstitisse oportet iis qux
per ipsam fiunt : prius enim aliquis erit artifex

deinde opifex. Cum igitur tantum discriminis inter-
positum sit, cumque Filius una cum Patris appella-
tione simul etiam intelligatur, simulque comprc-
hendatur; simul enim ac Pater cst, statim et Fi-

κῶν pgavlav. El γὰρ καλόν τι φαίνεται τὸ εἶναι αὐτὸν
Πατέρα, τοῦτο δὲ fjv οὐχ ἀεὶ, ἣν ἄρα χρόνος ὅτε τὸ
καλὸν οὐκ ἣν &v θεῷ. El δὲ τοῦτο δύσφημον, ἣν ἄρα
ἀεὶ Πατὴρ, Yioo δηλονότι συνυπάρχοντος' οὐ yàp ἂν
εἴη Πατὴρ obx ὄντος Υἱοῦ. Ei δέ τις ἀνθυποφέρει
λέγων “Αρ οὖν ἐπειδὴ κατὰ φύσιν ἐστὶ xal ποιητ]ς
ὁ θεὸς, fjv ἀεὶ τὰ ποιήματα xal τοῦτο λέχειν ἡμᾶς
ἀναγχαῖον, ἵνα μὴ ὕστερον ἐπιγεγονὸς τῷ θεῷ φαί-
νηται τὸ εἶναι ποιητῆν, καὶ δόξειέ τις τροπὴ περὶ
τὴν θείαν γίνεσθαι φύσιν’ τοῦτο yàp. ἑλέγομεν ἐπὶ
τοῦ Υἱοῦ. "Hi xai χαθ᾽ ἕτερον τρόπον’ ἐπειδὴ χαλὸν
τὸ χτίζειν καὶ ποιεῖν, fy. ἀεὶ τὰ ποιΏµατα, ἵνα μῆ
φαίνηταί ποτε μὴ ὃν ἓν θεῷ τὸ καλόν. Πρὸς ταῦτα
χρὴ τοῦτον ὑπαντῆσαι τὸν τρόπον’ Υἱὸς καὶ ποίηµα,
πολὺ τῆς πρὸς ἄλληλα χοινωνίας ἀπῴχισται, xal οὗ-
δὲν £v αὐτοῖς τὸ (coy: ὁ μὲν γὰρ Ex τῆς οὐσίας προελ-
θὼγ, Πατέρα εὐθὺς ἔδειξε τὸν γεννήσαντα. "Ἔστω δὲ
ὡς ἐπ᾽ ἀνθρώπὼν ὁ λόγος" τὸ δὲ ἔξωθεν τῆς οὐσίας
ἐστὶν, τότε πάντως ποιητην ἀποφαῖνον τὸν ἐργαξό-
µενον, ὅτε xat γίνεται’ iv γὰρ ἐν αὐτῷ τοῦ ποιεῖν T
τέχνη, fjv καὶ προεῖναι πάντως ἀνάγκη τῶν δι’ αὖ-
τῆς' πρότερον yàp τις ἔσται τεχνίτης, εἶθ᾽ οὕτω δη-
µιουργός. Τοσαύτης τοίνυν μεταξὺ χειµένης δ:αφο-
ρᾶς, καὶ τοῦ μὲν Υἱοῦ ἅμα τῇ τοῦ Πατρὸς προσηγη-
pia συνεπινοουµένου, xat συνεισθαίνοντος' ἅμα τε
γὰρ Ιατὴρ, εὐθὺς xal ὁ Yibq, ἅμα τε Υἱὸς, εὖθὺς
xai Πατὴρ, xai οὐχ ἂν νοηθείη χωρὶς τοῦ ἑτέρου τὸ
ἕτερον. Τοῦ 2 ποιήµατος καὶ μετὰ τὴν ὕπαρξιω του
ποιητοῦ ὀυναμένου φαΐνεσθαι (οὗ γὰρ Ex τῆς φὐσεύκ

51 THESAURUS, 58

ἑστι τοῦ ποιοῦντος, ἀλλὰ τέχνης εὕρημα” ἡ δὲ τέχνη A lius, simul ac Filius, statim et Pater, neque alterum

φύσις οὐχ ἔστιν, ἀλλ᾽ ἓν τῶν τῇ φύσει προσόντων),
πῶς τινες ἐπὶ θεοῦ ὡς ταυτὸν εἰσφέρουσι ποίηµα xal
Υέννημα, Πατέρα δύνασθαι χαλεῖν λέγοντες αὐτὸν ,
xaX οὐχ ὄντος Y!ou ; Ἐπειδὴ χαὶ δημιουργὸς ὑπῆρχε
περὸ τῶν δημιουργηµάτων. "Όμοιον γάρ ἐστιν ὡς «t
τις χαὶ τὸν ναυπηγιχὴν ἔχοντα τέχνην, Πατέρα χα-
λοίη χαὶ μὴ ὄντος Yloo: ἐπεὶ xal ναυπηγός ἐστιν
ὅσου εἰς τὴν τέχνην, xat τὴν τοῦ δύνασθαι ποιεῖν ἐπι-
ττδειότητα ἔχει, xa εἰ μή πω τὸ σχάφος χατεσχεύα-
σεν. ἸΑλλ' ὁ τοιοῦτος ναυπηγὸς μὲν ἔσται, xal πρὸ
τοῦ σχἆφους διὰ τὴν τέχνην. Πατὴρ δὲ οὐχέτι µή πω
γεγονότος τοῦ δι ὃν ἔσται πατήρ. Καὶ τὰ μὲν ποιήἡµατα
xal μὴ γεγονότα οὐχ ἀναιρεῖ τὸ δύνασθαί τινα εἶναι
ποιπτήν’ ὁ ób υἱὸς οὕπω Ὑενόμενος, ἀναιρῆσει máy-

absque altero intelligi potest. Opus autem etiam
post exsistentiam opificis possit videri ( neque enira
est ex natura opiflcis, sed artis inventuin : ars au-
tem uon est natura, sed unum aliquid eorum ους
nature insunt); quonam pacto nounulli in Deo
tanquam idem statuunt factum et genitum, dicentes
posse euin vocari Patrem, etiam non exsistente Fi-
lio? Siquidem et opifex exsistit. ante opificia. Per-
iude enim est ac si quis eum qui arte fabricandi
naves praeditus sit, patrem vocare voluerit etiam
non exsistente filio, quoniam et fabricator navium
est quantum attinet ad artem, et facultatem habilita-
temque ad fabricandum habet, etiamsi nondum naviu
S3 coustruxerit. Czeterum ejusmodi aliquis fabricator

σως τὸ εἶναι πατέρα τινά. "sve οὐκ ἂν ἴσον εἴη p quidem navis erit, etiam aute factam | navim, ob

c»inpa xai Yi xai ποιητῆς μὲν ἔστιν, ὅσον εἰς
την οἰχείαν φύσιν, χαὶ πρὸ τῶν ποιημάτων ὁ θεὸς,
Ilaz?p δὲ οὐδαμῶς οὐκ ὄντος Ytov.

arlem qua przditus est. Pater vero nulla ratione,
cum nondum factum sit id pec quod futurus est pater.
Atqui opera quidem, etiamai nondum facta sint, non

impediünt quominus quispiam opifex esse possit: fllius vero nondum atus plane impedit ut quis sit
pater. Non. est ergo. idem, opus et Filius : atqui opifex quidem est, quantum ad propriam suam na-
tram, etiam ante opera facta, Deus ; Pater autem neguaquain, non exsistente Filio.

ΛΟΓΟΣ E. |)

"Οτι οὗ προθπάρχει τοῦ Υἱοῦ ὁ Πατὴρ, κἂν
ἀγέγητος ᾗ, ἀ.Ι.1 ἦν αὐτῷ συ»αἴδιος Τε»γητὸς

ό Υιός.
Ἀνγτίθεσις ὡς ἐκ τῶν Εὐνομίου.
E! ἕἔστιν ἀνάρχως xal ἁγενῄτως ἀεὶ ὁ Πατὴρ,

ASSERTIO V.

Qucd Pater non exsistit ante Filium, tametsi ingeni-
(us sit, sed erat ei coclernus Filius genitus.

Objectio tanquam ez dictis Eunomii,

Si absque principio atque ortu semper est Pater,

ὥστερ οὖν xal ἔστιν, ἐγεννήθη δὲ 6 Υἱὸς, πῶς οὖκ C ut revera est, Filius auteur genitus est, quo pacto

ἀνάγχη .X3a τὸ γενντθὲν ἀρχὴ περιγράφεσθαι,

Πρὸς τοῦτο «Ἰύσις.

Οὐδεὶς ἀναγχάσει λόγος ἀνύπαρχτον εἶναι πάντως
πρὸ τῆς Υενήσεως τὸ γενηθὲν, 7] xaX ἀρχῇ περιγρά-
φεσθαι, xàv ὁ γεννῶν ἀγένητος fjv. OO γὰρ περί τινος
τῶν καθ’ ἡμᾶς ὁ λόγος ἡμῖν, ὦ οὗτος, ἵνα δὴ xa ἓν
χρόνῳ τὸ γεννώµενον φαίνοιτο, καὶ χαθάπερ Ex μὴ
ὄντης εἰς τὸ εἶναι βαδίζον, ἀρχῇ περιγράφοιτ» * ἀλλὰ
περ τῆς θείας τε xal ἀπερινοήτου φύσεως, ἁῤῥήτως
πάντα ποιούσης χαὶ θεοπρεπῶς. Οὐχοῦν ὑπερθήσεται
τὴν χαθ᾽ ἡμᾶς γνῶσιν xa ὁ τῆς θείας γεννήσεως
τρόπος, xai οὐ τοῖς ἀνθρωπίνοις θεσμοῖς ὑπόχειται
ἀλλ᾽ ὅσον τῆς Ev ἡμῖν σµιχροπρεπείας ἡ θεία φύσις
ἀπῴκισται, τοσοῦτον ἓν τοῖς xa0' ἑαυτὴν ὑπερέχει
τὰ ἡμέτερα. Παυέσθωσαν τοίνυν ἀνάγχῃ καὶ ἀρχῇ
περιγράφοντες τὸν ἀνάγχης χρείττονα, xai ἀρχὴν
μὲν τὴν bv χρόνῳ παραιτούμενον * λέγοντα δὲ πρὸς
Μωσέα τὸν σοφώτατον:’ « "Evo εἰμι ὁ ὤν. » Ti δὲ
ἀεὶ ὄντι (τοῦτο γὰρ σηµαίνει τὸ Qr), ποίαν τις δοίη
τὸν τοῦ εἶναι κατὰ χρόνον ἀρχῆν; "Λλλως τε οὗ
πάντως ὅπερ ἂν τοῖς τοῦ γεννῄσαντος ἰδιώμασιν
ἐναντίον εἶναι δοχῇ, τοῦτο τῷ γεννηθέντι φαίνεται
προσόν. Ὡς γοῦν ἔστιν 6 θεός: τὸ δὲ ἀντιπίπτου
εούτῳ. χαὶ ἀντιχείμενον οὗ Θεός. "AX! ἔστι θεὸς xat
ὁ Yio;, χαίτοι τοῦ Πατρὸς ὄντος θεοῦ, βασ,λέως τε
ἕντος ὁμοίως τοῦ Πατρὸς, βατιλεύς ἐστι καὶ ὁ Υ]ός,

93 Exod, i, 14.

non omnino necesse fuerit, ut id quod genitum est,

» principio circumscribatur?

Solutio objectionis.

Nulla plane ratio coget ut id quod genitum est
anle generationem non exstiterit, aut υἱ principio
circumscribatur, tametsi genitor ingenitus sit. Neque
enim, o bone, de quoquam nostrum sermo est, ut
oimirum id quod genitum est, in tempore esse dica-
tur, et quasi a non esse ad esse traductum principio
circumscribatur ; sed de divina et incomprebhensibili
natura, quz ineffabiliter eoque modo qui Deo conve.
nit omnia facit, Superat itaque humanum intellecium
divine generationis modus, neque humanis legibus
subjacet : sed quanto divina natura nostra tenuitate

P est excellentior, tanto etiam ejus actiones nostras

superant. Desinant itaque necessitate εἰ principio
circumscribere eum qui omui necessitate est supe-
rior, et principium in tempore consistens non cogno-
scit; quin potius ad sapientissimum Mosen dicit :
Ego sum ens **, Ei vero qui serper exsistit (hoc enim
significat ens), quodnam exsistendi in tempore prin-
cipium quispiam tribuet? Aliter non in universum
id quod genitoris proprietatibus contrarium esse
censetur, hoc 9A genito tribuetur. Deus itaque est
Pater; repugnans vero huic atque oppositum , non
Deus. Atqui Deus est etiam Filius, tametsi et Pater
sit Deus; ct similiter cum rex sit Pater, rex. etiam

56 S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP. (a.
est Filius. Eademque ratio est de immortali,et invisi- A Ὁ δὲ αὐτὸς σώζεται λόγος ἐπί τε τοῦ ἀφθάρτου xak

bili, et incorporeo, aliisque ejusmodi quae divinz
nature insunt. Si ergo non in universum opposita
eorum qua tribuuntur Patri, insunt Filio, nihil
edet Filii essentiam generatio, etiamsi Pater inge-
nitus exsistat. Erit autem ei co:xternus non prorsus
habens ín se contraria nsturalium proprietatum
ipsius , sieut demonstratum est.

Alia demonstratio : (uod que inter se opposita quo-
dammodo nominis ratione videntur, seeyenumero
nonnulla hateni communia in naturalibus.

Non in universum quaecunque prima voce slve
vocis significatione contraria inter se sunt, nullam
eorum quie-substantiis insunt convenientiam inter
se habent. Siquidem animal oppositum est non
animali : sed incrementum suseipit animal et non
animal, quemadmodum equus et planta. Si vero his
quamvis similem differentiam non habentibus com-
munio quedam circa rem aliquam intercedit, qux-
nam ratio coget ut nihil commune habeat Pater ac
Deus cum Filio et Deo, ideo quod ille quidem sit
ingenitus, liic vero genitus, et nominibus quodam-
modo diiíferre videantur? Neque enim quia hoc modo
se habet Filius, Pater non item, substantiz ejus
proprietatem tollit. Generatio siquidem tantum quo-
moo sit significat; ueque quidquam ejus qui sein-
per in Patre exsistit, zeternitatem l:edit.

ALIUD
Ex opposito, ostendens quod expers principii tempo-
ralis sit Filius.

Si quidquid ex genito et mortali genitum fuerit,
id omnino genitori simile sit oportet, genitum scili-
cet et mortale : necesse etiam est e contrario, ut
quidquid ex ingenito atque immortali genitum fuerit,
fioc ingenitum sit atque immortale. Ejusdem itaque
erit naturz Filius atque is qui eum genuit. Atqui
Pater faetus non est : neque Filius erge factus 95
est: qui vero factus non est, quale habet exsistendi
principlum? Corternus igitur fuit Patri.

ALIUD, ad rei explicationem pertinens.

Qui existimant Deum ab aliquo principio gene-
rare cepisse, veliementer in suas ipsorum animas
impii sunt, nihil ei amplius quam nobis tribuentes :
homo enim cum exsistendi initium habeat, gignendi
etiam initium habuerit necesse est, etl quod ex se
genitum est habet; Deus vero, cum sit ingenitus,
non generat in tempore, neque ex se genitum in
tempore liabet : sed quemadmodum ipse principii
aique ortus expers est, ita et Verbum quod ex ipsius

subslantia processit, principlo, tempore atque ortu

carebit, perinde atque is qui id genuit.
Interrogatio tanquam ex scriptis Eunomii.

Dicant nobis, inquiunt, qui Filium Patri cozternum
csse censent, an desierit generare Pater? Enimvero
desiit : Ergo illa cessatio Patria a generando est
principium exsistentia Filii.

Solutio.
Si essentia Dei omne tempus ct principium atque

&opátou, xal ἀσωμάτου, xal ὅσα τοιαῦτα πρόσεστε
τῇ θείᾳ φύσε;. El. τοίνυν οὐ πάντως τὰ ἀντιχείμενα
τοῖς προσεῖναι λεγομένοις τῷ Πατρὶ, πρόσεστι τῷ
Yi, οὐδὲν ἁδιχήσει τοῦ Ὑἱοῦ τὴν οὐσίαν dj γένντ-
σις, χἂν ἀγέννητος ὁ Πατὶρ τυγχάνη. Ἔσται bà
αὐτῷ συναΐδιος οὗ πάντως ἔχων τὰ ἑναντία τῶν φυ-
σιχῶν ἱδιωμάτων αὑτοῦ, χαθὰ δέδειχται.

Ἀπόδειξις ἑφεξῆς, "Οτι τὰ ἀντικείμενγά πως
πρὸς dAJ4nJa κατὰ τὴν ὀνομασίαν, κοιγὰ πο-
JAáxic ὄχει το ὰ τῶν φυσικῶν.

O0 πάντως ὅσα χατὰ τὴν πρόχειρον φωνὴν ἤτοι
τὸ Ev λέξει σηµα:νόµενον ἑναντίως ἔχει πρὸς ἄλλγλα,.
ταῦτα xaX χατ᾽ οὐδένα τρόπον τῶν ὅσα ταῖς οὖσίαις
πρόσεστιν ἀλλήλοις ἐπιχοινωνοῦντα φαΐνεται. Καὶ
γοῦν τὸ ζῶον ἀντίχειται τῷ μὴ Qo ἀλλ αὔξτν
ἐπιδέχεται τό τε ζῶον καὶ τὸ μὴ ζῶον, oov ὁ ἵππος
καὶ τὸ φυτόν. El δὲ τούτοις xaltot τὴν διαφορὰν
ὁμοίαν οὐχ ἔχουσι κοινωνία τις περί τι πρᾶγμα γέ-
Ύονε, εἰς ἀναγχάσει λόγος θεῷ xal Πατρὶ µηδένα
χοινότητος εἶναι τόπον πρὸς Υἱὸν xat θεὸν, ἐπειδὴ
ὁ μὲν ἔστιν ἁγενήτως, ὁ δὲ γεννητῶς, χαὶ τοῖς óvó-
µασιν ἀντιδιαστέλλεσθαί πως δοχεῖ;, Οὐδὲ γὰρ τὸ
εἶναι τοιῶσδε τὸν Υἱὸν, εἰ xat ὁ Πατὶρ μὴ οὕτως
ἔχει, τὸ τῆς οὐσίας αὐτοῦ γνήσιον ἀναιρεῖ. Σημαίνει
δὲ µόνον f) γέννησις τὸ πῶς ἐστιν, οὐδὲν εἰς ἁῑδιό-
τητα θλάπτουσα τὸν ἀεὶ ὄὕντα ἐν τῷ Πατρί.

ΑΛΛΟ.
Ἐκ τοῦ ἀγτικειμένου δεικγκύον ὅτι ἄναρχος àv
χρόγῳ à Ylióc.

El πᾶν ὅπερ ἂν Ex θνητοῦ xal φθαρτοῦ γεννηθείη,
ποῦτο πάντως ἔσται τῷ φύσαντι προσεοιχὸς, γενητὸν
δηλαδὴ xai φθαρτὸν, ἀνάγχη πᾶσα χαὶ τὸ ἑναντίον,
ὅπερ ἂν ἐξ ἀγενήτου xaX ἀφθάρτου γεγέννηται, τοῦτο.
πάντως ἄφθαρτον εἶναι χαὶ ἀγένητον. Ἔξει τοιγαρ-
οὖν οὕτω φύσεως ὁ Υἱὸς ὅπως ἂν ἔχοι xal ὁ γεννή-
σας αὐτόν. Οὐ γέγονεν δὲ ὁ Πατὴρ οὐ γέγονεν ἄρα
οὐδὲ ὁ Υἱὸς, 6 δὲ μὴ γεγονὼς, ποίαν ἔχει τοῦ εἶναι
thv ápyfv; "Hv οὖν ἄρα "ῷ Πατρὶ συναῖδιος,

ΑΛΛΟ, διηγηματικὼς.

Οἱ ἀπό τινος ἀρχῆς ἄρχεσθαι τοῦ γεννᾷν οἰόμενωι
τὸν θεὸν, λίαν ἀσεδοῦσιν εἰς τὰς ἑαυτῶν Φυχὰς, εὖ -
δὲν αὐτῷ διδόντες πλέον ἡμῶν. "Ανθρωπος μὲν γὰρ
ἐπειδὴ τοῦ elvat ἥρξατο ἀναγχαίως xal τοῦ τίχτειν
ἄρχεται, xol τὸ ἐξ ἑαυτοῦ γενητὸν ἔχει ὁ δὲ θεὸς,
ἀγένητος ὧν, οὐχ ἐν γρόνῳ γεννᾷ, οὐδὲ γενητὸν ἔχει
«bv ἐξ ἑαυτοῦ: ἁλλ) ὥσπερ αὐτὸς ἄναρχός ἐστι xal
ἀγένητος, οὕτω xal ὁ Ex τῆς οὐσίας αὑτοῦ προελθὼν
Λόγος, ἄναρχος, ἄχρονος ἔσται xat drives ὥσπερ ὁ.
ἀποχυήσας αὐτόν.

᾿Ερώτησις ὡς éx τῶν Εὐγομίου.
Λεγέτωσαν ἡμῖν, φααὶν, οἱ τῷ Πατρι τὸν Yibv
συναῖδιον εἶναι φάσχοντες, ἑπαύσατο τοῦ γεννᾶν ὁ
Πατήρ; Ἑπαύσατο δὲ. ᾿Αρχὴν οὖν ἔχει τοῦ εἶναι ὁ
Υἱὸς, τὴν ἓν τῷ γεννᾷν χατάπανσιν τοῦ Πατρός.
| Πρὸς τοῦτο Acte.
Ei παντὸς ἀνωτέρω χρόνου xai ἀοχῆς fj διαστή-

6! THESAURUS. 62
paco; ἡ οὐσία τοῦ θεοῦ, ἀνωτέρα τούτων ἔσται xat fj A spatium superat, generatio quoque hzc onmia

γέννησις, χαὶ οὐ πάντως ἀποστερήσει τὴν θείαν φύσιν
του δύνασθαι Τεννᾶν, τὸ μὴ ἓν χρόνῳ τοῦτο ποιεῖν.
Ἕτερος yàp παρὰ τὸν ἀνθρώπινον ὁ τρόπος τῆς θείας
γεννήσεως. Ὁμοῦ γὰρ τῷ εἶναι τὸν θεὺν xal τὸ γεν-
viv αὐτῷ συνεπινοεῖται, καὶ ἣν kv αὐτῷ γεννητῶς ὁ
Υἱὸς, οὗ προτρέχουσαν ἔχων τὴν γέννησιν τῆς ὑπάρ-
ξιως, ἀλλ' ἅμα xaX ovy ἀεὶ γεννητῶς.
ΑΛΛΟ.

'O τολµήσας εἰπεῖν' Κατέπαυσεν ἄρα τοῦ γεννᾷν
ὁ Πατὴρ, ἀφύχτῳ δνσφημίας ἐγχλήματι περιπεσεῖται
διχαίως. Τρεῖς γὰρ ἀλλοιώσεις εἰσφέρει περὶ τὴν
θείαν φύσιν. ᾽Ανάγχη yàp πᾶσα τῇ διαστηματιχῇ
Ὑευνήσει τρεῖς δοῦναι χρόνους. "Eva μὲν, τὸν πρὸ
τῆς γεννήσεως’ δξύτερον δὲ, τὸν Ev αὐτῷ τῷ γεννᾷν ’
τρίτον δὲ, τὸν μετὰ τὴν γέννησιν, El. δὲ kv τούτοις
Υέγονε Θεὸς ἀρχόμενος τοῦ γεννᾷν, καὶ γεννῄσας.
χαὶ χαταπαύσας, πῶς οὐκ ἡλλοιώθη: πῶς δὲ αὐτὸς
ἕσται τῶν αἰώνων ποιητής; ἡ πῶς ἀληθεύσει λέγων
ὁ Παῦλος περὶ Χριστοῦ, ὅτι « Δι αὐτοῦ γέγονε τὰ

πάντα, » χαιροῦ μεσολαδοῦντος καὶ ἀνωτέρω κειμένου.

τῆς Ὑεννῄσεως αὐτοῦ, χατὰ τὴν τῶν χριστοµάχων
μσαν-αν;
ΛΛΛΟ.

'Ev χρόνῳ μὲν οὗ τίχτει θεὸς, 6 χρόνων ἀνωτέρω
κτιμένην ἔχων τὴν φύσιν’ οὐδὲ ἀνάγχαις ὑποχείσεταί
τισιν, ὁ πάντα ὑπεραναθεθηχώς. Οὐ πάντως δὲ τὸ
τίκτειν REQUE, ὃχ τοῦ μὴ τίχτει» εἰς τοῦτο πρόει-
σιν, οὐδὲ ἐπειδὴ τίχτειν οἵδε, πάντως χαὶ χαταπαυει.

guperabit; neque omnino privabit divinam naturam
facultate generandi, quod non in tempore hoc faciat.
Diversus enim est divine generalionis modus ab
humano. Simul enim et esse et generare Deum intel-
ligimus, eratque in ipso genitus Filius; neque prz-
cedit generatio ejus exsistentiam, sed simul et ezxsi-
slit semper et generatur.

ALIUD.

Qui ausus est dicere : Desiit ilaque generare
Pater,inevitabile blasphemiz crimen meritoincurrct.
Tres enim mutationes in divinam naturam inducit.
Necesse siquidem est in generatione intervallata tria
dari tempora. Unum quidem, ante generationem ;
alterum , iu ipsa generatione ; tertium, post genera-
tionem. Si ergo ita genuit Deus, ut et iuceperit
gignere, et genuerit, et desierit, quo pacto inutatiouis
expers fuit? aut quo pacto ipse secula condiderit?
&ut quo pacto vere de Cliristo dixerit, « omnia per
eum facia 30 esse **? » Cum et tempus inter ipzius
generationem interjectum fuerit, eamque praecesserit
juxta insanam hostium Dei opinionem.

ALIUD.

Deus non giguit in tempore, quippe cujus natura
omni tempore superior est : neque legibus ullis sub-
jacet, qui omnia transcendit. Neque vero in univer-
gum id quod gignendi facultate praeditum est, a non
gignendo ad gignendum procedit; neque quando-

Καὶ 405v γεννᾷ μὲν ἐξ ἑαυτοῦ τὸ mop τήν τε κατὰ C quidem gignere rovil, gignere omnino desinit. Si

φύσιν αὐτῷ προσοῦσαν θερμότητα xai τὸν φωτισμόν'
οὔτε δὲ Ex τοῦ μὴ εἶναι θερμὸν εἰς τοῦτο προῆλθεν,
οὔτε πεπαῦσεται γεννῶν 1b χατὰ φύσιν αὐτῷ προσὀν'
ἀλλ᾽ ἅμα γέγονςε ' πυρ, καὶ ἣν αὑτῷ τὰ αὐτοῦ. El
τοίνυν xal ἐπὶ τῶν πεποιηµένων παρὰ θεοῦ τοιοῦτος
φαΐνεται γεννήσεως τρόπος, πῶς οὐκ ἁἀσεθὲς μὴ τὰ
pií$u παραχωρεῖν αὐτῷ, χᾶν μὴ φθάνῃ πρὸς xa-
τάλπγιν τῆς μεγάλης αὐτοῦ φύσεως ὁ ἀνθρώπινος

νους”

ΑΛΛΟ.

Τὸ γενητὸν πρὸς τὸ ἀγένητον, xat τὸ ποιηθὲν πρὸς
«b μὴ πεπο.ημένον πολλὴν ἔχει τὴν διάστασιν ἕναν-
τία Ὑὰρ ἀλλήλοις τὰ τοιαῦτα φαίνεται. El τοίνυν πᾶν

ὅπερ ἂν ἐκ γενητοῦ γένηται, ἀχολουθεί πάντως τῇ

οἰχεέᾳ φύσει, xaX ἔστι γενητὸν διὰ τὸ Ex τοιούτου τὴν
ὕπαρξιν ἔχειν, ἀναγχαίως ἔσται xaX τὸ ἑναντίον, καὶ
πᾶν ὅπερ ἂν ἐξ ἀγενήτου γεννηθῇ, τοῦτό ἐστιν ἀγέ-
νητον. Ἐγενήθη δὲ ὁ Yib; ἐξ ἁγενῆτου Πατρός"
ἁγένττος ἄρα καὶ αὐτὸς καὶ τῷ τεχόντι συναῖδιος ,
ούζων ἓν ἑαυτῷ τῆς Χατρφας φύσεως τὸ ἀξίωμα.
Ἀγτίθεσις dc ἐκ τῶν αἱρετικῶνγ.

Καιὰ τούτό φαµεν xai αὐτοὶ συναῖδιον εἶναι τῷ
Πατρὶ τὸν Yibv, οὗ xa0b ἣν às σὺν αὐτῷ, ἁλλ' ὅτι
τὸ θέλειν ἀεὶ τὸν YU εἴχεν ὁ Πατῃρ ἐν ἑαυτῷ.

** Joan. 1, 3.

quidem et ignis giguit ex se naturaliter sibi insitum
calorem ei lumen; neque vero ex non calido ad
calidum processit; neque desinet gignere id quod
naturaliter ei inest : sed simul ac factus est ignis,
erant etiam in eo qua ejus sunt, calor nimirum et
lumen. Si ergo etiam in creatis a Deo ejusuodi
generationis modus cernitur, quo pacto non impiun;
fuerit, si non multo majora Deo tribuamus, tainetsi
humanus intellectus divinze nature magnitudinem
percipere non possit? '

ALIUD.
Genitum ab ingenito , et factum a non facto πι,”
tum distant : contraria enim inter se esse videntur.

p Si igitur omne quod ex facto gignitur, naturam

guam omnino sequitur, οἱ faetusn est propterea quod
ex tali exsistentiam suam habeat; contrarium eadem
eiiam ratione se habeat necesse est, et quidquid ex
non facto gignitur, non factum etiam est. Genitus
autcm est Filius ex non facto Patre; ergo et ipse est
non factus, et genitori suo coxternus est, paterna
nature dignitatem in se retinens.
Objectio hereticorum.

(lac ratione, inquiunt, etiam nos cozeternum Patri
Filium esse dicimus, non quod semper cum ipso erat,
sed quod voluntatem habendi Filium Pater sempet

in se habuerit.

65 S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP. ' 61

Solutio.

Awui hoc nugacissimum est, el. incomparabilis À

cujusdam dementiae manifestum argumentum. Quis
euim ignorat de siugulis etiam creaturis producendis
voluntatem in Filio fuisse? Volens enim omnia fecil
Creator, neque absque ejus voluntate creature
ipsius exsistunt. Quzenam igitur est differentia Filii
et factura, creature et geniminis, 37 si voluntas
de utrisque in Deo sita est? Quisnam sanx mentis
iis qui ita sentiunt non acclamet, quod ea qui tan-
topere inter se ratioue uaturz distant, eodein modo
astiment, in. sola. Dei prenotione utraque posita
esse sta^uentes, et Verbo quod ex essentia Patris
pr'ocessit nihil amplius quam creaturis tribuant?

ALIUD.

Si Filius non erat semper cum Patre ex ipso se-
cundum naturam exsistens et cozxternus, sed postea
ei accidit ut esset, accidit procul dubio etiam Patri
ut ficret Pater. Atque ita. mutatio qui:edam — atque
alteratio in ipso facta videtur. Nam,ex vestra sen-
tentia , quod prius non erat, id postea factus est.
At vero in. divinam naturam nulla mutatio aut. al-
teratio cadit. Non. igitur accidit Deo ut Pater fleret :
sed erat ei cozeternum quod ex ipso: processit Ver-
bum ; quemadivodum calor in igne, qui quidem ex
igne gignitur et semper cuim eo exsistil, el ex lumine
gignitur exteriorum illuminatio.

ALIUD, Ex objectione hereticorum.

Si perfectus, inquiunt, est Pater in sua majestate,
meque ejus. nature. quidquam ad boc dcest,
supervacaneum — est veluti supplementum — sive
plenitudinem — deitatis ipsius Filium ei adjun-
gere.

Solutio.

Perfectus quidein est Pater ip sua majestate, ne-
que quisquam sanze menlis id negaverit; perfectus
autem est non eo tantum nomine quod Deus, ve-
rum eliam quod Pater. Nam si Deo ademeris Patrem
esse, fecunditatem e divina natura susiuleris: ita ut
perfectus nequaquam sit, cum generandi facultate
carcat. Docuuientum itaque perfectionis est fecun-
ditas, οἱ signum quod Patrem perfectum
ostendit, est Filius, qui ex ipso ab sterno pro-
cessit.

ALIUD.

Si Patris essentiz fecunditas naturaliter non inest,
perfectus vero est etiam citra generandi facultatem,
'superfluum igitur atque adventitium hoc ei acci-
dit : aut potius eo indiguit. Quonam vero pacto per-
fectus fuerit qui aliquo eget ? 38 aut quo pacto uon
absurdum sit aliquid extrinsecus adjicere divinae
mature, perinde ac si perfectionem ex se ipsa
non habeat ? Naturalis itaque est Patri fecundi-
tas , atque ideo perfectus est, quod genuit nullius
boni indigus.

esse D

Πρὸς τοῦτο .«ὖσις.

Ἁλλ᾽ ἔστι τοῦτο φλυαρία πολλὴ, xol ἁνοίας
ἀσυγκρίτου σαφὴς ἀπόδειξις. Τίνι γὰρ οὐκ ἔστι δᾳ-
λον ὅτι Of] xal περὶ ἑκάστου τῶν πεποιηµένων ἣν ἐν
τῷ θεῷ τὸ θέλει»; θελἠσας γὰρ τὰ πἆντα mersit xev
ὁ δημιουργός’ καὶ οὐκ ἀθέλητά ἐστιν αὐτῷ τὰ παρ᾽
αὐτοῦ πεποιηµένα. Τίς οὗ» ἡ δ.αφορὰ Yioo καὶ
ποιήµατος, κτίσεως καὶ γενήµατος, εἰ τὸ θέλειν ἐν
θεῷ χεἶται περὶ ἀμφοῖν; Οὐκ ἄν τις εὐλόγως τῶν
τοῦτο φρονούντων καταθοήσειεν, ὅτι τὰ τοσοῦτον ἆλ-
λήλων διεστηχότα χατὰ τὸν τῆς φύσεως λόγον ἐν ἴσῳ
µέτρῳ τιμᾷν ἐπιχειροῦσιν, Ev. µόνῃ προγνώσει τοῦ
θεοῦ χεῖσθαι διδόντες ἀμφότερα, xal πλέον οὐδὲν
ἔχειν τῶν γενητῶν παραχωροῦντες τῷ ix τῆς τοῦ
Πατρὸς οὐσίας προελθόντι Λόγῳ;

ΑΛΛΟ.

El μὴ συνην ὁ Υἱὸς ἀεὶ τῷ Πατρὶ ἐξ αὐτοῦ τε
(v χατὰ φύσιν xat συναῖδιος, συµδέθηνε δὲ αὐτῷ τὸ
εἶναι, συνέθη δηλονότι xaY τῷ τεχόντι τὸ Υενέσθαι
Π[ατέρα. Καὶ µεταθολή τις περὶ αὐτὸν xa ἀλλοίωσις
γενοµένη φἀίνεται. 0 γὰρ οὐχ ἣν πρότερον, καθ)
ὑμᾶς, τοῦτο γέγονεν ὕστερον. Τροπῆς δὲ ἀπάσης χαὶ
ἀλλοιώσεως ἀνεπίδεχτος dj θεία φύσις. Οὐκ ἄρα
συνέδη τῷ θεῷ τὸ γενέσθαι Πατέρα. ἀἁλλ᾽ ἣν αὐτῷ
συναΐδιος ὁ ἐξ αὐτοῦ προελθὼν Λόχος, χαθάπερ f,
θερµότης ἐν πυρὶ, γεννητῶς ἓξ αὑτοῦ πρυϊοῦσα xal
ἀεὶ συνυπἀρχουσα, xaX ix φωτὸς ὁ περὶ τὰ ἔξω φω-
τισµός.

ΑΛΛΟ, ὡς ἐξ ἁντιθέσεως τῶν αἱρετιχῶς.

El τέλειος. φη2ὶν, ἔστιν ὁ Πατὶρ £v «fj οἰχείᾳ µε-
γαλειότητι xal οὐδὲν ἑλλείπει πρὸς touto τῇ αὐτοῦ
φύσει, περιττῶς ὡς πλήρωμα τῆς Όεότητος αὐτοῦ ό
αἓὸς ἐπεισφέρετα..

Πρὸς τοῦτο Abcic.

Τέλειος μὲν ὁ IIaztp ἐν τῇ ἑαυτοῦ µεγαλειότητι’
καὶ οὐχ ἄν τις τοῦτο τῶν ED φρονούντων ἀρνῄσετα:
τέλειος δὲ, οὐχ ὅτι µόνον ἐστὶ Gehe, ἁλλ᾽ ὅτι χαὶ Πα-
τὴρ. Ei γὰρ ἀφέλοις τοῦ θεοῦ τὸ εἶναι Πατέρα, ἀναι-
ρῄσεις τῆς θείας φύσεως τὸ χαρπογόνον, ἵνα ur kic:
τὸ τέλειον ἔχοι, λείποντος αὑτῇῃ τοῦ γεννᾷν. Γνώ-
ρισµα τοίνυν τῆς τελειότητος, ἡ χαρποχονία, vai
σφαγὶς τῷ Πατρὶ τοῦ εἶναι τέλειον, ὁ ἐξ αὐτοῦ προ-
ελθὼν ἀγρόνως Yi6;.

ΑΛΛΟ.

Ei μὴ κατὰ φύσιν πρόσεστι τῇ τοῦ Πατρὸς οὐσίᾳ
τὸ xapzo[óvoy, τέλειος δέ ἐσἒι xal δίχα τοῦ δύνα-
σθαι γεννᾷν, περιττὸν ἄρα χαὶ ἐπείσακτον ἐΥγέγονεν
αὐτῷ τοῦτο' μᾶλλον δὲ ἐδεήθη τούτου. Καὶ πῶς ἔστι
τέλειος ὁ δεηθεἰς τινος; πῶς δὲ οὐκ ἄτοπον τὸ ἐπεισ-
ἀγεσθαί τι τῇ θείᾳ φύσει, ὡς οὐχ ἐχούσῃ τὸ τέλειον
ἐξ ἑαυτῆς; Φυσικὸὺν οὖν τῷ Πατρὶ τὸ χαρπογόνον, xal
διὰ τοῦτο τέλειος, ὅτι καὶ τέτοκεν οὐδενὺς τῶν ἀγα-
θῶν λειπόκενος.

ος
ΑΛΛΟ, διηγηµατιχκὠτεΓο»».

THESAURUS. ' 66

ALIUD , explicatius.

El τἐλειός ἐστιν ὁ Πατῆρ ἐν τῇ αὐτοῦ µεγαλειότητι Α — Si perfectus est Pater in. sua majestate etiamsi

xiv urbéva καρπὺν ἔχῃ xa0' ὑμᾶς, ἔξωθεν ἄρα xai
οὐχ &x -ῆς οὐσίας αὐτοῦ γέγονεν ὁ YUc, ὥσπερ xai
τὰ Xo. uaa περιττὴ δὲ ἴσως xal οὐδὲ ὅλως ἀναγ-
απία dj εἰς τὸ εἶναι πάροδος αὐτοῦ, καθάπερ ἡ &v-
θρώπων τυχὸν καὶ ἡ τῶν ἄλλων ποιημάτων. Καὶ γὰρ
xai πρὶν ἡμῶν γενέσθαι, fjv τοῦτο Θεὸς ὅπερ νῦν
ἔστι, χαὶ γενοµένων ἡμῶν, ἓν ταυτότητι μένει. 0ὐδὲν
χὰρ αὐτὴ πρρστίθεµμεν ἐχ τοῦ jh ὄντος εἰς τὸ εἶναι
καπλουμενοι οὔτε μὴν ἀφαιρισόμεθά τι τὴν θείαν
φύσιν αὑτοῦ, οὕπω τὸ εἶναι λαχόντες. Ὥσπερ οὖν
ἡμεῖς, ἐπειδὶ πεπο.ημεθα, χάριν ἔχομεν τῷ Ατ-
μ.ουνργῷ, ὁμολογείτω xat ὁ Υἱός» xaX ἕστω πάλιν
ἐμῖν xàv τοὺτῳφ παραπλήσιος, ἔξωθεν xal αὐτὸς ve-
γονὼς, χαθάπερ ἡμεῖς. ᾽Αλλ ἔστι τοῦτο βυθὸς δυσ-
enuíag. Φεύχειν οὖν ἀναγχαῖον αὐτὸ, χαὶ τῷ γεν-
νέµατ. σώσειν τὸ ἐκ τῆς τοῦ γεγεννηχότος οὐσίας
ὑπάρχειν ' οὕτω γὰρ ἂν εἴη χαὶ γέννημα. ᾽Αγένητος
δὲ f$ οὐσία τοῦ Πατρός ' ἀγένητον ἄρα xai τὸ ἑἐξ
αὐτῖ,ς Ἱροελθὸν, τουτέστιν ὁ Yió;.
ΑΛΛΟ, ὡς &£ ἀντιθέσεως τῶν αἱρετικῶ».

05 πάντως, φη1, δ.ὰ τὸ εἶναι χαρπογόνον, τέἐλειός
ἐστιν ὁ θὲός. ᾽Λλλὰ θεὸς ὢν, xal διὰ τοῦτο τέλειος,
γέγονε χαὶ Πατήρ.

Πρὸς τοῦτο Avcic.

Εἴπατε το'γαροῦν ἡμῖν οἱ πρὸς τοσαύτην ἀσέθειαν
. ἐχθαίνειν οὗ παραιτούμενοι, εἰ ἐπισυνέθη τῷ cp
τὸ γενόσθαι Πατέρα, τὶ fjv ἄρα πρὶν γένηται Πατήρ;

fecundus non sit, ut vos opinamini, et exirinsecus,

won autem ex ejus essentia factus est Filius, sicut

ct creaturz : superflua fuerit neque omnino neces-
saria ejus ad esse productio, quemadmodum liomi-
num forle et aliarum creaturarum. Priusquam
enim nos crearemur, Deus id ipsum erat quod nunc
est, et creatis nobis idem permansit, Nihil enim ei
addidimus ex nihilo ad esse traducti ; neque quid-
quam divine ejus nalurz detrahemus nondum
consecuti ut simus. Quemadmodum igitur uos gra-
tias agimus Creatori, qnod facti sumus, Filius quo-
que similiter agat : eademque ratione statuatur etiam
nobis similis, nimirum extrinsecus, sicut nos, factus.
Caterum liec ut summa blasphemia detestanda Πο.
bis est, et genimini hoc tribuenduin est, ut ex Ge-
nitoris essentia exsistat. Sic enim etiam gcni-
men fuerit. Non est autem facia essentia Pa-
wis; ergo uec id quod ex ea procedit, hoc cst
Filius.

ALIUD, ex objeciione hereticorum.

Non in universum, iuquiunt, quia fecundus est,
perfectus est Deus. Sed Deus cum sit, atque ob id
perfectus, factus est etiam Pater.

Solutio.

Dicite ergo nobis qui in tantam impietatem pro-
rumpere non veremini, si hoc postea accessit Deo
ut Pater fleret, quid erat priusquam fleret Pater ?

Τὸ γὰρ ὅλως ὃν, ἔστι τι πάντως * f) yàp λέγοντες οὐκ C Nom id quod est, aliquid omnino sit oportet; aut si

εἶναι, πωτε Πατέρα τὸν θ:ὸν, μαχόμενοι πάσαις εὑ-
ρεθήσεσθε ταῖς Γραφαῖς * οὗ γὰρ ἴσασι τὸν θεὸν οὐχ
ὄντα Πατέρα * ἢ χαὶ αὐτοὶ συγχωροῦντες ἑνυπάρχειν
ἁτὶ τῷ θεῷ τὴν τοῦ Πατρὸς ἐπωνυμίαν, ἀναγχαίως
αὐτῷ τὸ ἐξ αὐτοῦ συνεισοίσετε. Οὐ γὰρ ἂν λέγοιτο
Πατῆρ οὐχ ὄντος Υἱοῦ.

ΑΛΛΟ.

El μέγα τι χαρίζεσθαι νομίζονσιν οἱ χριστομάχοι
τῷ θεῷ, Πατέρα μὲν ἐξ ἀρχῆς οὐχ ὁμολογοῦντες
αὐτὺν, θεὸν δὲ εἶναι διδόντες, ἀχουέτωσαν ὅτι λίαν
ὑθρίζουσι, πράγματος ἀξιολογωτέρου τὴν Üclav ἆπο-
στ: μοῦντες φύσιν. θεὸς μὲν γὰρ ὡς πρὸς τὰ δοῦλα
χαὶ τὰ γενητην ἔχοντα τὴν οὐσίαν ἔχει τὴν ayésty*
Πατὶρ δὲ ὡς πρὸς Yióv. Λέγοντες τοίνυν ὅτι θεὸς
μὲν ἦν ἐξαρχῆς, οὕπω δὲ καὶ Παττρ, τὴν πρὸς τὰ
ὅουλα σχέσιν προσάπτουσι τῷ θεῷ, τοῦ μείζονος
ἀποστεροῦντες αὐτόν ' χκρεῖττον γὰρ τὸ Πα-έρα γεν-
νήματος εἶναι, xal τοσοῦτον, ὅσῳ ποιήµατος Yi
δ.αφέρει. Ἐφ) ἡμῶν μὲν yàp λέχεται' « Ἡμεῖς
λαὸς νομῆς αὐτοῦ, xat πρόθατα χειρὸς αὐτοῦ. » Περὶ
δὲ Υἱοῦ” « "Og ἐν μορφῇ θεοῦ ὑπάρχων, οὐχ ἁρπα-
γμὸν ἠγήσατο τὸ εἶναι [oa Osip* » xa πάλιν πρὸς
αὐτόν « Κάθου ἐχ δεξιῶν µου. » "O71 τὶς οὖν ἐστιν
ἡ διαφορά ποιηµατος xai Yioo, καὶ διὰ τούτων ci-
σόμεθα.

985 psal. xcix, 3.

non esse Patrem Deum dicatis, oinnibus sacris Lit-
teris repugnare deprehendemini: neque cuim illam
agnoscunt Deum, qui Pater non sit ; aut si vos ipsi
eouceditis seniper inesse Dco Patris. appellatioueim,
necessario etiam id quod ex ipso proce'it ei
wibuetis. Neque cnim Pater dici potest non ex-
sisteutis Filii.
39 ALIUD.

Si lixretici magui aliquid sese tribuere Deo existi-
mant, quod Patrem ipsum ab initio fuisse negent ,
Deum iuterim esse confitentes, imo magua contu-
melia sese cum afficere credant, cuim divinam na-
turam digniore titulo privant. Nam ut Deus rel.tio-
nem habet ad servilia et creatam substantiam ha-
lentia : ita Pater ad Filium. Cum itaque dicunt
Deum quidem ab initio exstitisse, Patrem vero non
item, comparationem sive relationem ad servilia
Deo accomimnodant, przestantiore relatione euin pri-
vantes : prastantius enim est Patrem geniminis csse
et quidem tanto, quanto Filius creatura est. excel-
lentior. Nam de nobis dicitur: « Nos populus pascua

ejus, et oves manus sux **.» De Filio autem: « Qui

cum esset in forma Dei, non rapinam est arbitratus
se esse «qualem Deo ** ; » et rursum ad. ipsum:
« Sede a dextris meis ". » Quantum igitur in-
tersit. inter. creaturam. οἱ Filium, ex his intelli-
gimus.

" Philipp. s, 7. Psal. cix, 4.

917 S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP. 68

ALIUD.

Quemadmodum Pater dicitur respectu | Filii, ita A

Deus respecta servorum et quz non eamdem babent
naturam atque ipse. Oportet itaque simul οἱ Deum
et Patrem intelligi genitorem Verbi : aut si in tem-
pore elfecetus est Pater, genito postmodum Filio, in
tempore etiam effectus est Deus, quando por Ver-
bum ad esse traducta sunt. omnia quorum est ét
Deus. Ei! si omnia facta sunt post Filium ( per ip-
sum enim facta sunt *5 ), priusquam esset Deus,
hoe etiam habebit utsit Pater qui ipsum genuit.
Ostensum enim est esse post Filium creaturam, cu-
jus est Deus, et ad quam merito refertur nomen
deitatis.

ALIUD. Per demonstrationem.
Quod convenientius est Patrem. vocare Deum quam

solum Deum.

Nisi nomen, Pater,; magis proprium digniusque
esset in Deo quam boc, Deus, quamobrem Servator
cum discipulos suos ad baptizandum mitteret, non
jussit baptizari gentes in. nomine Dei, et Filii, et
Spiritus sancti, sed divinze naturz dignitatem ve-
rius significans, dixit : ἄν « In nomine Patris. et
Filii et Spiritus sancti ** * » Et Philippus divinain
naturam curiosius, ut ita dicam, investigans, dixit :
« Ostende nobis Patrem **. » Vides quo pacto rur-
sus non vocet Deum, sed Patrem? ipse vero Serva-
tor ad. boc dicit : « Tanto tempore vobiscum sum,
et non nosti me, Philippe? Qui vidit me, vidit et
Patrem **.» Rursus non dixit vidit Deum, sed Pa-
irem, id quod majus, non quod unus est, ei tri-
buens. €uii enim vocatur Pater, ex. majore et di-
guiore, nimirum Filio, significatur. Quando autem
Deus, ex creaturis: quod minus est, et quidem tanto
quantum interest inter servam et. dominum, opus
αἱ opiflcem.

ALIUD.

Cum manifesta | demonstratione quod. primum sit
Pater, deinde Deus, tametsi etiam simul utrumque.

Servator, cum peracta ceconomia nostr: salutis,
post crucem ascendit ad coelos , ita discipulos suos
est allocutus : « Ascendo ad Patrem meum, οἱ Pa-
trem vestrum, et Deum meum et Deum vestrum 5*.»
Videsne hic manifestam nominum distinctionem ?
Vides quo pacto Pater quidem referatur ad Filium,
Deus vero ad servilia et creaturas ? Quocirca si
posterior est creatio creaturarum quam gcnera-
tio Filii, primum hoc habel quod sit Pater, conse-
quens vero quod sit Deus. Hinc vero mauifestius
ostendetur contemplationis bujus ratio, Dignita-
tem enim suam quz ei naturaliter inest, pre im-
mensa sua benignitate robis communicans, addit ;
« Patrem vestrum: » adoptati enim sumus per ipsum,

9$ Joan, 1, 5. ** Matth, xxvii, 19,

δ Joan. xiv, 8.

ΑΛΛΟ.

ὝὭσπερ τὸ Πατὴρ ὡς πρὸς Υἱὸν λαµμθάνεται, οὕτω
xai θεὸς ὡς πρὸς τὰ δοῦλα xal τὰ μὴ τοιαύτην
ἔχοντα τὴν φύσιν ὁποίαν αὗτός. ᾿Ανάγχη τοιγαροῦν
ὁμοῦ xai θεὸν xal Πατέρα νοεῖσθαι τὸν τοῦ Λόγου
γεννήτορα * 3j εἴπερ ἓν χρόνῳ γέγονε Πατὴρ, ὕστερον
τὸν Υἱὸν ἀπογεννήσας, kv χρόνῳ γέγονε χαὶ θεὸς,
ὅτε διὰ τοῦ Λόγου πρὸς τὸ εἶναι παρήχθη τὰ πάντα
ὧν ἔστι xal θεός. Καὶ εἰ φαίνεται πάντα γεγονότα
μετὰ τὸν Υὸν (bU αὐτοῦ γὰρ yéyove), πρὸ τοῦ εἶναι
θεὸς, Έξει τὸ εἶναι Πατὴρ ὁ Ὑεννήσας αὑτόν. Δέ-
δειχται γὰρ ὅτι μετὰ τὸν Υἱὸν dj χτίσις, fc dott
θεὸς, xal πρὸς ἣν νοεῖται εἰχότως τὸ τῆς θεότητος
ὄνομα,

Β ΑΛΛΟ. Αποδεικτικῶς.

"Οει πρεπωδέστερον τὸ Πατέρα gua.Adoy καὶλεῖ
τὸν θεὸν, ἢ τοῦτο αὐτὸ [όνον Θεόν.

El μὴ τὸ Πατὴρ ὄνομα κνριώτερόν πώς στι καὶ
ἀξιολογώτερον ἐπὶ θεοῦ f| αὐτὸ Ot τοῦτο τὸ θεὸς,
ὅτου 6h χάριν ἐπὶ τὸ βαπτίζειν ἁποστέλλων τοὺς
ἑαυτοῦ μαθητὰς ὁ Σωτὴρ, οὐκ ἐχέλευσε βαπτίζειν τὰ
ἔθνη εἰς ὄνομα θεοῦ, xai Ylou, xat ἁγίου Πνεύματος,
ἀλλά τὸ ἀληθέστερον σηµαίνων τῆς θείας φύσεως
ἀξίωμα ' « El; Πατέρα, φησὶ, καὶ εἰς Υῖὸν, καὶ εἰς
τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον» 'O δέ γε Φίλιππος τὴν θείαν,
ἵν οὕτως εἴπω, περιεβγαζόμενος φύσιν, ἔφασχε πρὺς
αὐτόν « Δεΐξον ἡμῖν τὸν Πατέρα. » ὉΟρᾷς ὅπως οὐ
θεὺν ὀνομάζει πάλιν, ἀλλὰ Πατέρα χαλεῖ ; Καὶ αὐτὸς
δὲ πρὸς τοῦτό φησιν ὁ Σωτήρ εΤοσοῦτον χρόνον μεθ
ὑμῶν εἰμι, xat οὖχ ἔγνωχάς µε Φίλιππε; 'O ἕωρα-
xà ἐμὲ ἑώραχε τὸν Πατέρα. » Πάλιν οὖν εἶπεν,
Ἑώραχε τὸν θεὸν, ἀλλά τὸν Πατέρα, τὸ μεῖζον ἆπο-
νέµων αὐτῷ, καὶ οὗ τὸ ἕἔλαττον. Ὅτε μὲν γὰρ xa-
λεῖται Πατὴρ, ix τοῦ μείζονος xat ἀξιολογωτέρου
σηµαίνεται, τουτέστιν Ex τοῦ Υἱοῦ * ὅτε δὲ θεὸς, éx
τῶν ποιημάτων ὅπερ ἑἐστὶν ἔλαττον. xai τοσοῦτον
ὅσον ἐστὶ τὸ μεταξὺ δούλου καὶ δεσπότου, ποιητοῦ
καὶ ποιήµατος.

ΑΛΛΟ.

Μετὰ σαροῦς ἀποδείξεως, ὅτι πρῶτόν ἐστι Πατἡρ,
εἶτα θεὺς, εἰ xal dua ἁμοότερα.

"O:s τὴν καθ ἡμῶν ἀποπληρώσας οἰχονομίαν ὁ

D Σωτὴρ ἠπείγετο μετὰ τὸν σταυρὸν εἰς οὐρανοὺς, λέ-

ει πρὸς τοὺς ἑαυτοῦ µαθητάς ' « 'Ava6atv πρὸς
τὸν Πατέρα µου xai Πατέρα ὑμῶν, xai Θεόν µου
καὶ θεὸν ὑμῶν. » 'OpX; tv τούτῳ σαφη thv τῶν
ὀνομάτων διαστολἠν;, "Opa, ὅτι ὁ Πατῆρ μὲν o;
πρὸς Υἱὸν νοεῖται, θεὸς δὲ, ὡς mph; τὰ δοῦλα xal
πεποιηµένα; Οὐκοῦν εἰ δεύτερα τῆς γεννήσεως τοῦ
Υἱοῦ τὰ ποιήµατα, πρῶτον ἔχει τὸ εἶναι Πατὶρ,
ἐπακολουθοῦν δὲ ἅμα xaX τὸ εἶναι θεός. Δειχθήσεται
δὲ ἀχριδέστερον ἐντεῦθεν fj τοῦ νοῄµατος δύναμι;ς.
Τὸ γὰρ προσὺν αὐτῷ χατὰ φύσιν ἀξίωμα χαριζόμε-
vos ἡμῖν διὰ πολλην φιλανθρωπίαν, προστέθεικεν
ὅτι, « xai Πατέρα ὑμῶν Ἰ » χεχλήµεθα γὰρ εἰς υἱο-

ο! ibid. 9. 5 Joan. xx, 17,

5 THESAURUS. | 10

Φεσίαν &' αὐτοῦ, xat γέγουεν ἡμῶν κατὰ χάριν Ὥα- A et factus est Pater. per gratiam noster, qui per na-
tho ὁ αὐτοῦ κατὰ φύσιν. ᾿Αναλαμδάνων δὲ εἰς ἑαυτὸν — turam est illius. Nostra vero in se assumeus, ac
τὰ ἡμῶν, xai ὡς τὴν τοῦ δούλου φορέσας μορφὴν τὰ — veluti. servi formam gestans, qux servorum suut
τῶν «δούλων οἰχειούμενος, λέγει’ «Καὶ Oeóv µου, sibi accommodans, dicit : « Et Deum meum et
xa Θεὸν ὑμῶν. » Οὐχοῦν αὐτοῦ μὲν φύσει Πατὴρ, — Deum vestrum. » Naturaliter itaque illius Pater est,
ἡμῶν δὲ θεός. Καὶ ἐπειδῇ, χαθάπερ Ίδη προεῖπον, noster autem Deus. Et quandoquidem, ut modo
δι᾽ 1ου πεποιήµεθα, πρῶτον ἔσται Πατὴρ, εἶθ᾽ o5- — dixi, per Filium facti sumus, priinum est Pater ,

τως θεὸς, εἰ xal ἅμα xal συνηµµένως. ac deinde Deus, quamvis simul et conjunctim.
ΑΛΛΟ, ὡς ἐξ ἀντιθέσεως τῶν Εὐνομίου. ALIUD. Ez objectione Eunomii.
Σωναῖδιον,. φησὶ, xal αὐτοὶ τῷ Πατρὶ τὸν Υἱὸν Cocternum, inquit, etiam nos Patri Filium esse

ὅμολογοὺμεν εἶναι, καθὸ τὴν τοῦ δύνασθαι τεχεῖν fatemur, quatenus facultatem in. se habuit gigneudi
a2:bv ἐξουσίαν εἶχεν iv, ἑαυτῷ xal πρὶν αὐτὸν — eiiam antequam eum gignerel.

cé xr).
Πρὸς τοῦτο «ὖσις. . B A Solutio.

El τὸ δύνασθαι γεννᾷν τὸν Πατέρα σνναῖδιον αὐτῷ Si facultas generandi qua Pater przditus erat,
τὸν Υἱὸν εἶναι ποιεῖ, xai οὐχ ὅτι συνΏν αὐτῷ Ύεννη- — coaternum ei Filium facit, non autem ipsius geniti
τῶς, tí χωλύσει λέγειν ὄτιπερ, ἐπειδὴ τὸ δύνασθαι — prasentia, quid obstabit quominus dicamus, cum
xti;ccy fiv ἐν θεῷ, ἔσται πάντως αὐτῷ xal τὰ zotf,-.— faculias creandi fuerit semper in Deo, creaturas ei
µατα συναΐδια; El γὰρ τὸ δύνασθαι µόνον τὸ ἓν τοῖς — etiam coxternas esse? Si eiim nuda facultas per-
τεράγµασιν ἀποτέλεσμα φορεῖ, fjv ἄρα xal πρὶν Yé- — feclionem rebus. affert, certe creaturae etiam fue-
vn:at τὰ ποιήματα. Ην γὰρ ἐν τῷ Ilotrgzj τὸ δύνα- riut priusquam flerent. Erat enim ín Creatore fa-
09a: ποιεῖν αὑτά. El δὲ τοῦτο ἄτοπον, xax οὐ τὸ δύ- — cultas eas faciendi. At vero si lioc absurdum est, et
νασθαι χτίζειν τὸν θεὸν τοῦτό ἐστι xal γενέσθαι τὰ — posse creare Deui non. est creare creaturas ; ergo
ποιέµατα * οὐκ ἄρα τὸ δύνασθαι τεχεῖν τὸν Πατέρα, — posse gignere Patrem, non est esse Filii, sed quod
«5 εἶναί ἐστι τοῦ You, à2À' ὅτι γεννητῶς καὶ ἐξ αὖ- generalive, et ex ipso secundum naturam una cuim
*09 χατὰ φύσιν ἐστὶν ἅμα xal συναΐδιος Gg Ex πν- — ipso est et coaiternus, sicut ex igne calor, aut ex

£s θερµότης, f) xaX ἐξ ἄνθους εὐωδία. Bore suavis odor.
AAAU. C ALIUD.
Τὸ δύνασθαι γεννᾷν οὕπω τὴν ἐπ᾽ αὑτῷ ἑνέργειαν Potentia sive facultas generandi nondum exserit

ἔχει. Ὅτε γάρ τις τίχτει, τότε xal ἐνεργεῖ. Οὐχοῦν — efficaciam suam. Quando enim quis gignit, tum actu
οὐ τὸ δύνασθα: γεννᾶν τὸν Πατέρα τὸ εἶναί ἐστι τοῦ efficax. est. Non igitur potentia gignendi in Patre
Υἱοῦ, ἀλλ' ix τοῦ εἶναι Πατέρα τὸν Θεὸν, τὸ ἐξ αὐτοῦ est substantia Filii, sed ex eo quoJ Pater cst Deus,
συνεπινοεῖται, διὸ xaX Πατήρ ἐστιν. EL δὲ ἅμα Πατὴρ — etiam id quod ex eo est, intelligitur, per quod et
xal θεὸς, ἅμα xai Υἱὸς, συντρέχων τῇ τοῦ Πατρὺς — Pater est. Si autem simul sunt Pater et Deus, si-
ἀἴδιότητι xal συνεκτεινόµενος, ἵνα σώζηται τῷ Yev- — mul quoque et Filius, concurrens una eum zeterni-

νῄήσαντι τὸ εἶναι Πατέρα. tate Patris, unaque productus, ut servetur. Geni-
tori esse Patrem.
ΑΛΛΟ. Ὡς ἐξ ἀντιθέσεως τῶν Εὐνομίου. ALIUD. Ez objectione Eunonii.
El xa0' ὑμᾶς, φησὶ, τοὺς ὀρθὰ φρονεῖν λέγοντας Si ex vestra, inquit, qui vos recte sentire dicitis,

συναῖδιός ἐστιν ὁ Υὲὸς τῷ Πατρὶ, οὐδέ ποτε ἄρα Υέ- — sententia cozlternus est Fillus Patri, nunquam vero
Ίονεν ἐνεργὸς ὁ Πατῆρ περὶ τὸ τίχτειν αὐτὸν, ἀεὶ δ — efficax. fuit Pater ad gignendum ipsum,sed semper
ἀρχγὸς, πῶς οὖν ἐγεννήθη ; El δὲ γέγονεν ἑνεργὸς καὶ D otiosus, quo pacto ergo genitus est? Si autem ef-

ἕτεχεν, ἀρχὴν ἕξει πάντως τοῦ εἶναι τὸ γεννηθξν. ficax fuit et actu genuit : necesse omnino est, ut
auod genitum est exsistendi principium habeat.
Πρὸς τοῦτο Avctc. Solutio.
El μὲν περί τινος τῶν πεπριηµένων ὁ λόγος Tv, ὦ Si de cresturarum aliqua sermo esset, o boni,

οὗτοι, χαλῶς εργάτην ἡμῖν εἰσφέρετε τὸν Θεὸὺν, καὶ — recte opificem nobis induceretis Deum, ct non po-
οὐχὶ μᾶλλον γεννήτορα. Ἐπειδὴ δὲ οὐχ kpyacíav τινὰ — tius. genitorem. Caterum cum non opus quoddain
γεγενῆσθαι παρὰ τοῦ Πατρὸς ὁμολογοῦμεν εἰς τὸν — Filium a Patre facium esse profiteamur (genitum
Υἱὸν (γεγενῆσθαι γὰρ αὐτὸν £x τῆς οὐσίας, οὐχ ἔξωθεν — eniin ipsum ex substantia Patris, non extrinsecus
πεποιῖσθαί φαμεν), πῶς ob διαῤῥήδην βλασφημέῖτε, factum dicimus) , quo pacto non mauifeste bla-
λέχοντες ἐνεργὸν γεγενῆσθαί ποτε τὸν Πατέρα περὶ — sphemi estis, dicentes operatorem aliquando fa-
την γέννησιν τοῦ Υἱοῦ, τοῦτον οὑκ ἐχούσης τὸν vópov — ctum fuisse Patrem circa generationem Filii, cum
τῆς Υεννήσεως οὐδὲ ἐφ᾽ ἡμῶν; Τὰ μὲν γὰρ ἔξωθεν, — generatio etiam in nobis hanc legem non observet?
ἐργαζόμεθα τίχτοµεν δὲ τὰ ἐξ ἑαυτῶν. Οὐχκοῦν /&Q Operamur enim qua extra nos suut : gignimus

11

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHEP.

72

qui ex nobis ipsis. Cum igitur Filius non sit opus, A ἐπειδήπερ οὐκ ἔργον ἐστὶν ὁ Yit, Yévvrua δὲ μᾶλλον

sed potius genimen zalerni Patris, paterna etiam
nobilitate pradilus erit, sternus exsisteus Filius
ut ille.

ALIUD.

Ne nimis contentiosi esse videamur, dabimus .

lustibus Dei dicentibus activam esse gcuerationem
Filii, quod non ex passione genuerit Pater. Sed
quemadmodum est. activa, ita etiam naturalis et
essentialis, et ab hypostasi ejus inseparabilis. Ne-
cessarium igitur omnino est, tametsi Pater active
Filium generet, esse plane co:xiernum : dictum
euim est ipsum gignere a propria ipsius hypostasi
separari non posse. Cum vero ejus hypostasis sem-
per sit, erit etiam semper ex nalura ipsius proce-
deus fructus. Quomodo. igitur non erit coxternus
- Filius?

ALIUD.

Videre est in iis αυ a Deo creata sunt, quod

quacunque generandi facultatem partite. habent.

(liec eniti corporum lex est), et quando ad certam
&lalis mensuram pervenerint, tum primum actu
generare posse, ut liomo, brutum animal, et planta,
Hsc enim cum adhuc parva siut, non gignunt :
ubi vero perfecta αἱ accessit, gignunt. Quid igi-
tur obstiterit quominus substantia Patris, cum
perfecta sit, genuerit ex se citra tempus cozter-
num sibi genimen? Neque enim quisquam dixerit
substantiam Dei perfectam in tempore fuisse : cum
semper eodem modo se habeat, neque augmento
ullo egeat, neque minui ulla ratione possit. Opor-
tuit itaque demirari eos nisi costernum erat Deo
id quod ex eo procedit, non ex contrariis interro-
gare illud, Quando genuit Filium? Patri ερ]! sem-
per perfecto, convenientissimum est ab zterno ci-
ra tempus generare.

ALIUD.

Conteutiosius vero interrogantibus : An Pater
eliquando genuerit Filium, objici potest, ac dici :
Quando ignis urere ceperit. Sed non poterunt hu-
jus initium | monstrare : simul ac enim factus est
ignis, urendi facultas ei infuit. Si ergo creaturis a
Deo factis et esse, et eo modo esse inest, quid pro-

bibebit quominus fateamur Patrem operibus suis D

wiajorem esse, simulque εἰ 65:6, Filiumque ex
- seipso genitum habere?

ASSERTIO VI.

3 Quod Pater citra divisionem εἰ citra corruptionem
ex seipso genuerit. Filium.

Objeciio ex Eunomio.

At quomodo, inquit, non fuerit necessarium fa-
teri diminutam esse Patris substantiam, si ex ea
processit Filius quasi pars quzdam ejus exsistens?
Si autem vultis Patri immutabilitatem servare, nul-
lique mminutioni obnoxium statuere, fatemini
wiam Filium non esse partem substantiw ejus,

ἀῑδίου Πατρὸς, ἕξει δηλαδὴ τοῦ τεχόντος τὴν εὐγέ-
vtta, ἁῑδιος ὧν ὡς ἐχεῖνος.

ΑΛΛΟ.

"Iva ut, σφόδρα Φιλόνειχοί τινες εἶναι δοχῶμεν,
συνθησόµεθα τοῖς χριστοµάχοις ἐνεργητικὴν εἶναι
λέγουσι τὴν γέννησιν τοῦ Υἱοῦ, διὰ τὸ μὴ &x πάθους
τετοχέναι τὸν Πατέρα. 'AJÀ' ὥστερ ἑἐστὶν ἐνεργητιχὴ,
οὕτω δὴ φυσιχή τε χαὶ οὐσιώδης, xat τῆς ὑποστάσεως
ἀχώριστος. Ανάγχη τοιγαροῦν, κἂν τέχη τὸν Υἱὸν
ἐνεργητιχῶς ὁ Πατὴρ, εἶναι πάντως αὐτὸν συναΐδιον
προείρηται γὰρ ὅτι τῆς ἱδίας ὑποστάσεως ἀχώριστον
ἔχει τὸ τίχτειν. Οὔσης δὲ ἀεὶ τῆς ὑποστάσεως αὐτοῦ,
εἶναι δεῖ πάντως καὶ τὸ ἐξ αὐτῆς προςἈθὸν φύσεως
ὑπάρχον χαρπὀς. Πῶς οὖν οὑκ ἔσται συναϊδιος ὁ
Υιός;

ΑΛΛΟ.

“Ορῶμεν ἓν τοῖς πεποιηµένοις παρὰ θεοῦ, ὅτιπερ
ὅσα τοῦ γεννᾶν τὴν δύναμιν ἔχει µεμερισμένως (οὗ-
τος γὰρ σωμάτων νόμος), καὶ ὅταν εἰς µέτρον ἡλι-
χίας ἔλθη φανερὸν, τότε xal ἐνεργὸν ἴσχει τὸ τίχτειν,
οἷον ἄνθρωπος, ζῶον ἄλογον, xat φυτόν. Ταῦτα γὰρ
pix px ὄντα, τίχτειν οὐ δύναται’ τελειούμενα δὲ, καὶ
τοῦτο ποιεῖ. Τί οὖν ἐκώλυε τελείαν οὖσαν τὴν οὐσίαν
τοῦ Πατρὸς τίχτειν τὸ ἐξ αὐτῆς ἀχρόνως ὡς auvatótoy
αὑτῃ; Οὐ γὰρ δήπου φῄήσειεν ἄν τις ὡς Ev χρόνῳ τὸ

. πέλειον ἔσχεν dj τοῦ Πατρὺς οὐσία, ἀεὶ ὡσαύτως

ἔχουσα, xal οὔτε προσθῄχης τινὸς δεοµένη, οὔτε
µείωσιν ὑποστῆναι δυναµένη. Ἔδει τοιγαροὺν ἆπο-
θαυμάζειν αὐτοὺς, εἰ μὴ συναῖδιον ἣν τῷ θεῷ τὸ EE
αὐτοῦ, οὐχ Ex τῶν ἑναντίων ἑπερωτᾷν τὸ, Πότε γε-
γέννηχε «bv Yióv; Ti γὰρ ἀεὶ τελείῳ Πατρὶ τὸ vev-
vdv ἀχρόνως πρεπωδέστατον.

ΑΛΛΟ.

Tot; διερωτῶσι φιλονεικώτερον , πότερόν ποτε γε-
γέννηχε τὸν Υἱὸν ὁ Πατὴρ. ἀκόλουθον ἀντιθεῖναι xal
λέγειν ' Πότε τὸ πὺρ τοῦ χα[ειν fozazo ; Α)λ' οὐχ
εὑρῆσουσι δεῖξἀι τούτου thv ἀρχίν' ἅμα τὸ γὰρ
ἐγένετο πῦρ, xal ἣν χαυστικόν. El τοΐνον τοῖς παρὰ
θεοῦ πεποιηµένοις ὁμοῦ καὶ τὸ εἶναι χα) τοιῶσδε εἷ-
ναι ὑπάρχει, ví. χωλύσει µείδονα τῶν οἰχείων ἔργων
ὁμολογεῖν εἶναι τὸν Πατέρα, ὁμοῦ καὶ τὸ εἶναι, xal
τὸν Yiov ἔγοντα γεννητῶς ἐξ ἑαυτοῦ,

ΛΟΓΟΣ α..

"Οτι ὁ Πατ]ρ ἁμερίστως xal ἀρεύστως ἐγ)ἐνγησεν
ἑὲξ ἑαυτοῦ τὸν Υἱόν.
Ἁγτίβεσις ὡς éx τῶν Εὐγνομίου.

Καὶ πῶς, φησὴν, οὐχ ἀναγχαῖον ὁμολοχεῖν tiat.
τῶσθαι τοῦ Πατρὸς τὴν οὐσίαν, εἴπερ ἓξ αὑτῖς προ-
λθεν ὁ Υἱὸς µέρος ὥσπερ τι τυγχάνων αὐτῆς; El δὲ
βούλεσθε τὸ ἄτρεπτον τηρεῖν τῷ Πατρὶ xai τὸ ἄνω
κεῖσθαι vf; ἑλαττώσεως, οὗ παρα!τήσεσθε «φρονεῖν
ὡς οὐκ ἂν εἴη µέρος ^ YUx τῆς οὐσίας αὐτοῦ. οὐδὲ

35 THESAURUS. 1
ἐξ αὐτοῦ, ἀλλ᾽ ἔξωθεν, xat κατὰ δύναμιν την ἐν βου- A neque ex ipso esse, sed extrinsecus el secundum

Xfiset μόνη την συνύπαρξιν ἔχει.

Πρὸς τοῦτο «ὖσις.

Μιχρὸν, ὦ βέλτιστε, σαυτὸν ἄνω σωμάτων Eye καὶ
τῶν περὶ τὰ σώματα παθῶν περὶ θεοῦ γὰρ ὁ λόγος.
Ei γὰρ olet καθάπερ ἄνθρωπον τίχτοντα τὸν Θεὸν
ἑλαττοῦσθαί πως ταῖς ἀποῤῥοίαις, xol δίχα τινὸς ζη-
μίας μὴ δύνασθαι τουτο ποιεῖν, µεριξόμενον ὥσπερ
εἰς τὸν ἐξ αὑτοῦ προελθόντα Aóvov, τί χωλύσαι τὴν
αὐτὴν ἐπαγαγεῖν βλασφημίαν, xai ἐπὶ τοῖς ἄλλοις
ἅπατι τοῖς προσοῦσιν αὐτῷ; El γὰρ ὡς ἄνθρωπος
τίχτει ῥευστῶς, δημιουργήσει xal ὡς ἄνθρωπος μετὰ
πόνου. El δὲ τοῦτο ἄτοπον (οὗ yàp ὡς ἄνθρωπος ὁ

sb; δημιουρχεῖ), οὐδὲ ὡς ἄνθρωπος ἄρα Υεννήσει,
ἀλλὰ τὴν ἀνθρώπου φύσιν κάν τούτῳ πάλιν ἀναδήσε-
ται, γεννῶν ἁμερίστως.
ΑΛΛΟ.

El χαθάπερ ἄνθρωπος τίχτει θεὸς, ἐργάξεται καὶ
ὡς ἄνθρωπος. Καὶ ἐπειδήπερ ἡμεῖς ὕλης παραχειµέ-
νης τινὸς διὰ χινῄσεως χειρῶν ἀποτελοῦμέν τι τῶν
ὅσα ποιεῖν βουλόμεθα, οὕτω xal θεός. EL δὲ δίχα
χειρῶν καὶ ὕλης Ex τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι τὰ
πάντα λόγῳ παράγει, την ἀνθρώπου φύσιν νιχῶν,
νιχήσξι πάντως αὐτὴν xai περὶ τὸν τοῦ γεννᾷν τρό-
πον.

ΑΛΛΟ.

Τὰ συνἐχοντά τινα, οἱονεὶ χύὐχλῳ περιτετάσθαι

πάντως &vayxaloy τῶν ὅσα συνέχει. Τὸ δὲ εἰς χύκλον C

ἑχτείνεσθαι σωμάτων ἴδιον. Πῶς οὖν τὰ πάντα συν-
έχει ὁ θεὺς ἀσώματος ὧν, καὶ διὰ τοῦτο μηδὲ iv
ςόπῳ νοεῖσθαι δυνάµενος; ᾽Αλλὰ συνέχει τὴν ἐν τού-
τοις ἀχολουθίαν, ὡς θεὺς, ἀναθαίνων. Οὐκ ἄρα τοῖς
σωματικῶν ὑποχείσεται νόµοις * οὐχοῦν οὐδὲ ὡς σῶμα
γεννήσει.

ΑΛΛΟ.

Τὸ ἐν πᾶσιν ὃν xaX διὰ πάντων διΏχον, συµπλέχε-
σθαι τοῖς πᾶσιν ἀναγχαῖον. Οὕτω γὰρ ἂν cr, καὶ tv
«dci, ᾽Αλλ’ ob. συμπεπλέχθαι μὲν τὴν οὐσίαν τοῦ
Θεοῦ τῇ ποιχιλίᾳ τῶν Ev χόσµῳ σωµάτων ὁμολογήῆσο-
μεν. μένει γὰρ Eg' ἑαυτῆς χαθαρά τε καὶ τῆς πρὸς
ἕτερον χοινωνίας, ἀσύμπλοχος φυσιχῶς ' διἠχει δὲ ὁ

facultatem sive potentiam quz ia sola voluntoie
est, coexsistere.

'Solulio objectionis,

Paulo altius, bone vir, supra corpora eorumque
affectiones mentem attolle : de Deo eniin fit sermo.
Si enim censes Deo perinde atque homini in gene-
rando aliquid decedere, neque id facere posse nisi
aliquid illi depereat, ita ut quodammodo in Verbuimn,
quod ex ipso procedit, dividatur, quid obstiterit quo-
minus eamdem blasphemiam ad reliquas ejus pro-
prietates accommodemus ? Si enim per fluxuin gi-
gnit ut homo, creabit etiam ut homo cum labore.
AL si id absurdum est (neque enim Deus ita ut homo

D creat ), neque igitur gignet ut homo, sed bumanam

naturam etiam in hoc superabit, generans citra
divisionem.

ALIUD.

Si Deus gignit eadem ratione qua homo, operatur
etiam ut hono. Et cum proposita aliqua materia
adminiculo manuum ea qux volumus perficimus, ita
ergo etiam Deus. At. si Deus absque manibus et
materia ex nihilo cuncta verbo ad esse traducit,
humanam naturam longe superans, etiam superabit
ipsam iu generandi modo.

ALIUD.

Ea qua alía in se continent, necesse est ut veluti
in orbem circumjecia sint omnibus iis quae conti-
nent. At vero in orbem flecti atque extendi corpo-
rum cst. Quo pacto igitur omnia continet Deus, cum
sit incorporeus, AJ atque ob id ne in loco quidem
esse intelligi possit? Sed continet ordinem rerum,
ut Deus, transcendens. Non itaque corporeis legibus
subjacebit : ergo neque ut corpus generabit.

ALIUD. '

Id quod in omuibus exsistit cunctaque permeat,
connecti omnibus necesse est. lta enim in omnibus
fuerit. Caeterum nequaquam fatebimur Dei substan-
tiam variis mundi corporibus connexam esse :
manet enim illa in se pura et naturalis, cum altero

. connexionis expers ; permeat tameu omnia adimi-

μὲν διὰ πάντων παραδόξως xaX ἁῤῥήτως, O0x ἄρα p rando quodam atque ineffabili modo. Non igitur

ταῖς σωμάτων ἀχολουθίαις ὑποχείσεται. Διόπερ οὐδὲ
xatà τὴν τῶν σωμάτων φύσιν γεννῇσει.

ΑΛΛΟ.

E! ἁτλοῦς xai ἀσύνθετός ἐστι χαὶ νοεῖται θεὸς,
πῶς διαφόρους χαὶ ποικίλας ἔχει τὰς ἑνεργείας,
πολλὰ ποιηµάτων εἴδη κατὰ χαιροὺς ἐργαζόμενος:
Ei δὲ οὐδὲν εἰς τὸ ἁπλοῦς εἶναι βλαθἠσεται διαφόρως
Ey ἑχάστῳ τῶν ὄντων ἐνεργῶν, ἐπεὶ μὴ χατὰ συμά
ἔστιν, ἄνω σωμάτων xaX ἐν τῷ γεννᾷν χείσεται.

Αγτίθεσις ὡς ἐκ τῶν Εὐνομίου.
El βούλεσθε, φησὶ, τὸν Υἱὸν ἐκ τῆς τοῦ Πατρὸς
οὐσίας προεληλυθότα λέγειν, ἀνάγχη πρότερον ὁμολο-
PaTROL. Gg. LXXV.

corporum connexieni subjectus est. Ergo neque
juxta corporum naturam generabit.

ALIUD.

Si simplex et non compositus est atque intelligitur
Deua, quo pacto diversas variasque habet operatio-
nes, multas creaturarum species per tempora ope-
rans? Si vero diversa ejus in singulis operatio nou
impedit quominus simplex sit, cum non secundum
corpus exsistat, corporum etiam conditionem iu
generando superabit.

Objeciio Eunomii,
Si velitis, inquit, Filium ex Patris substantia
processisse, fatendum omnino cst eum prius fu ipso

à

13 S. CYRILLI ALEXANERINI ARCIIIEP. 10
exstitisse. lta enim ex eo processisse videbitur. At si A χεῖν προὔποχεῖσθαι τοῦτον ἐν αὐτῷ. Οὕτω γὰρ δῆ xat

Filium Pater, nullumque alium post eum geniturus
est (unigenitus enim est), necesse est ut dicamus eum
generandi potestate privatum esse, aique ex parte
imminutum, genito semel Filio, neque amplius in
eo ut príus exsistente.

Solutio.

Rursus ea qux corporibus propria sunt Dei na.
turse ascribere non erubescis? Neque enim ut corpus
in corpore, ita Filium in Patre contineri cogitandum
est. Neque quemadinoduro qu:x& ex nobis gignuntur
in parentum lumbis jacuisse creduntur, ita de divino
genimine sentiendum est. Si quis enim eo audacie

ἐξ αὐτοῦ προελθὼν φαίΐνοιτο. Ka εἰ τὸν Υἱὸν ἐγέν-
νησεν ὁ Πατὴρ, xai ἕτερον ἐπ αὐτῷ οὐδένα τέξεται
(μονογενὴς Y&p), ἀφῃρΏσθαι xay αὐτὸν ἀνάγχη λέγειν
τῆς Υεννητικῆς δυνάµεως, Ἱλαττῶσθαι 65 xat Ex µέ-
ρους, γεννηθέντος ἅπαξ τοῦ Υἱοῦ xai µηχέτι ὄντος
ἓν αὐτῷ χαθάπερ xal πρότερον.

Πρὸς τοῦτο Avete.

Πάλιν τὰ σωμάτων ἴδια τῇ τοῦ θεοῦ φύσει περιτι-
θεὶς οὐχ ἐρυθριᾷς; OO γὰρ χαθάπερ σῶμα Ev σώματι
τὸν Υἱὸν ἐν Πατρὶ κχεῖΐσθαι δίχαιον ἐννοεῖν,. Οὐδὲ
ὥσπερ τὰ ἐξ ἡμῶν γεννώµενα τῇ τῶν γεννώντων
ὁσωύϊ περιέχεσθαι πιστεύειν εὐπρεπὲς, οὕτω xal ἐπὶ
τοῦ θείου γεννήµατος φρονητέον. El γάρ τις εἰς τοῦτο

proruperit ut ad corporum miseriam ineffabilem p προδαίνει τόλµης ὡς εἰς τὴν τῶν σωμάτων ἁθλιότητα

Dei essentiam protrudat, quid obsüterit quominus
ne generasse quidem Patrem contendat ? 485 Quod
nimirum parere matri potius quam viro conveniat?
Cum vero Deus iucorporeus sit, neque differentiis
qua in corpora cadunt obnoxius ( masculus enim et
femina tantum in formis corporeis quaeruntur), sed
simplicis incorporezeque naturz, et mens purissima,
eam ob causam, opinor, si quis generationem quae
Deo convenit investigare velit, fecunditatem quz in
mente consistit considerare debet, atque hinc potius
Verbi generationem comparare, non autem dicere
Deum minus esse fecundum quam sint corpora.
Neque enim ut corpus generat, siquidem et humanam
mentem gignere dicimus cogitationes bonas. Bonus

τὴν ἄῤῥητον τοῦ θεοῦ χαταφέρειν οὐσίαν, τί χωλύσει
λέγειν μηδὲ ὅλως γεγεννηχκέναι τὸν Πατέρα, Ἐπεὶ
τὸ τίχτειν μητρὶ μᾶλλον Ἡ ἀνδρὶ πρεπωδέστερον ;
Ἐπειδὴ δὲ οὔτε σῶμα θεὸς, οὔτε μὴν τὴν ἓν τοῖς
σώμασιν ἔχει διαφορὰν (ἄρσεν γὰρ xaX θηλυ µόνον ἐν
τοῖς τῶν σωμάτων ζητεῖται σχήµασιν), ἁπλοῦς δὲ
xaX ἀσώματος, xai αὐτὸ 0^ τοῦτο vou; ὁ πάντων
καθαρώτατος, διὰ ταύτην οἶμαι τὴν αἰτίαν χρΏναι
δεῖν τοὺς ὅσοι τὴν Ex αὐτοῦ γέννησιν ἑἐξετάζειν βού-
Άονται, τὰς Ex νοῦ χαρποφορίας ζητεῖν, καὶ ταύταις
μᾶλλον ἐξομοιοῦν ἐπείγεσθαι τοῦ Λόγου τὴν Υέννησιν,
καὶ μὴ λέγειν σωμάτων ἀγονώτερον εἶναι θεὸν, ἐπεὶ
ph ὡς σῶμα γεννᾷ. Γεννᾷν μὲν γὰρ καὶ τὸν ἀνθρώ-
πινον νοῦν πάντως ἂν ὁμολογήσαιμεν διαλογισμοὺς

enim vir, inquit Servator, e corde profert bona **. C ἀγαθούς. ᾿Απὸ γὰρ τῆς καρδίας ὁ ἀγαθὸς ἄνθρωπος,

Si ergo impium est dicere mentem humanam fructum
nullum proferre, cum id Dominus ipse testetur et
res ipsa probet, quo pacto non absurdum fuerit
dicere supremam omnium mentem infrugiferam
«966, et fecunditate qux ei convenit privare ; aut οἱ
dicant, generare, corporeis legibus subjicere atque
i13 perinde ac corpus generare, cum ne mens quidem
. qui ín nobis est corporeo modo generet? At vero
qui universa transcendit longeque superat Deus, quo
pacto non mentem etiam generationis modo supe-
rabit, non amissione aut fluxu cujusquam quod ei
prius inerat, sed illustratione citra ullam divisionem
cx seipso gignens Filium, secundum ineffabilem
atque inenarrabilem divin: generationis modum ?

ALIUD.

. Quidquid ad similitudinem alterius factum est, ab
:equalitate primi exemplaris recedit, et secundas ab
illo partes tenet. Creata itaque natura per potentiam
Dei effecta est fecunda, et efficta per gratiam ad
illam quz vere ac proprie fecunda est. Deliciet itaque
omnino ab illa veritate quz illi inest in modo gene-
randi; et generabit quidem, sed non ita atque illius
ad eujus similitudinem effictum est. Quod si ita esl,
geuerabit Deus, non ut creatura que per gratiam

*! Mattb. xit, 35.

χαθά φησιν ὁ Σωτὴρ, προφέρει τὰ ἀγαθά. El τοίνυν
ἀσεθὲς εἰπεῖν τὸν ἀνθρώπινον νοῦν χαρπὸν οὐκ ἔχειν,
xaX τοῦ Κυρίου φάσχοντος xal αὐτοῦ δὲ βοῶντος τοῦ ᾿
πράγματος, πῶς οὐκ ἄτοπον τὸν ὑπὲρ πάντα νοῦὺν
ἄχαρπον εἶναι λέγειν, χαὶ τῆς πρεπούσης αὐτῷ xap-
ποφορίας ἁποστερεῖν; f) εἰ λέγονται γεννᾷν, ὑποχεῖ-
σθαι ταῖς τῶν σωμάτων ἀνάγχαις ὑπολαμθάνειν, xol
οὕτως αὐτὸν ὡς σῶμα γεννᾷν, οὐδὲ τοῦ Ey ἡμῖν ὑπ-
άρχοντος νοῦ χατὰ τὸν τῶν σωμάτων γεννῶντος νό-
pov ; Ὁ δὲ ἄνω πάντων ἀναθεθηχὼς καὶ πάντα ὑπερ-
κείμενος cbe, πῶς οὐ γεννήσει xaX ὑπὲρ νοῦν, οὐχ
ἀποθολὴν 3] ἁπόῤῥοιαν προὔποχειμένου τινγὸς ὑπομέ-
wv, ἁλλ' ἐχλάμψας ἁμερίστως ἐξ ἑαυτοῦ τὸν Ylbv,
χατὰ τὸν ἄῤῥητόν τε xal ἄφραστον τῆς θείας γεννή-
σεως τρόπον;

ΑΛΛΟ.

Πᾶν ὅπερ ἂν xa0' ὁμοίωσιν Υἐνοιτό τινος, ἀπολεί-
πεται πάντως τῆς πρὸς τὸ πρωτότυπον ἰαότητος, καὶ
τῆς ἐκείνου δόξης ἐστὶ δεύτερον. Άγεται τοίνυν διὰ
δυνάµεως Θεοῦ πρὺς χαρπογονίαν ἡ γενητὴ quac,
πρὸς ἐχείνην µορφουμένη διὰ χάριτος τὴν ὄντως χαὶ
ἁληθῶς χαρπογὀνον..ΑΡ᾿ οὖν ἀπολειφθήσεται πάντως
xai τῆς ἐχείνῃ προσούσης ἀληθείας περὶ τὸν τοῦ
γεννᾷν τρόπον χαὶ γεννήσει μὲν, οὐχ ὡς ἐχεῖνο δὲ,
πρὸς ὃ χαὶ µεµόρφωται, El δὲ τοῦτο ἀληθὲς, γεννή-

1i THESAURUS. 18

σει μὲν ὁ θεὸς, οὐχ ὡς d) χτίσις δὲ κατὰ χάριν καὶ A hanc cum eo similitudinem est consecuta, sed longe

ςαύτην λαθοῦσα τὴν ποὺς αὐτὸν ὁμοίωσιν, ἁλλ' ὑπὲρ
πάντα τὰ Τενητά.
ΑΛΛΟ.
Ἐρόσησις ὡς àx τοῦ Εὐγομίου.

Ὁ Πατὶρ ἐγέννησεν ἐς ἑαυτοῦ τὸν Yl», χαθάπερ
ὑαεῖς φατε οἱ ἐπὶ πολλῇ λίαν ὀρθότητι δογμάτων
ἁἀποσεμνυνόμενοι ἀλλ ὁρᾶτε xal τοῦτο. Τέλειος fjv
ὁ Πστὴρ πρὸ τῖς Ὑεννήσεως τοῦ Yloo, ἀλλ᾽ εἰ vev-
νέσας el; δυάδα µεμέρισται, πῶς ἔτι τὸ τέλειον ἕξεις
εἰ μη ἄρα γέγονε περὶ τὴν οὐσίαν αὐτοῦ πληθυσμὸς,
οἱονεὶ τὸ χενωθὲν ἀναπληρῶν. Ανάγχη γὰρ πᾶσα τὸ
i£ ἐνάδος εἰς δυάδα τεμνόµενον, ἔλαττον ἑαυτοῦ qal-
νεσθαι, εἰ μή τις a0 En παρεισδραμοῦσα προσθείη «b

excelleutiore quam omnes creaturz modo.

ALIUD.
Interrogatio ex objectione Eunomii.

Pater genuit Filium ex seipso, ut vos 46 dicitis
qui de summa dogmatum rectitudine gloriamini ;
sed videte etiam hoc. Pater ante generationem Filii
perfectus erat ; sed si postquam genuit in dualitatein
divisus est, quo pacto manebit perfectus? nisi for-
tasse in ejus substantia suppletio quzdam facta
fuerit, qu» quodammodo id quod exhaustum fuerat
supplevit. Necessarium enim prorsus est αἱ quod
ex unitate in dualitatem secalur, minus seipso

ἐχλελοιπός. El δὲ τοιοῦτον οὐδὲν περὶ τὴν Oclav οὗ- p efficiatur, nisi incrementum aliquod accedat quod

σίαν συµθαίνειν δύναται, οὐχ ἐγέννησεν ἄρα ἐξ Eav-
τοῦ τὸν Υἱὸν ὁ IIaxhp, ἵνα μὴ φαίνηται µεριζόμενος:
ὑπέστησε δὲ αὑτὸν ὅμοιον ἑαυτῷ χατὰ πάντα.

Πρὸς τοῦτο «Ἰὖσις.

"Ecc piv xai ££ ἑτέρων ἰδεῖν ὅτι πολλὴν οἱ χρι-
ατοµάχοι νοσοῦσι φρενῶν ἑρημίαν, οὐδὲν δὲ ἧττον xal
διὰ τούτων. Πλανῶνται γὰρ ὄντως, μὴ εἰδότες τὰς
Γραφὰς μηδὲ τὴν δύναμιν τοῦ θεοῦ. Πῶς γὰρ ὅμοιον
ἔσται χατὰ πάντα τῷ ἀκτίστῳ xal ἀεὶ ὄντι θεῷ χαὶ
Πατρὶ, τὸ ἐξ οὖχ ὄντων εἰς ὑπόστασιν ἐνεχθέν; El
γὰρ ὅλως ὑπέστη, οὖχ ἣν δηλονότι ποτέ. Πῶς δὲ οὐκ

defectum compenset ac suppleat. Sí vero neutrum
horum in divina natura accidere potest, ergo non
genuit Pater ex seipso Filium, ne divisus esse videa-
tur ; euin vero sibi similem in omnibus fecit atque -
constituit.

Solutio objectionis.

Cum ex aliis multis constet quanta. mentis inopia
laborent hostes Dei, tum nihilominus ex istis.
Errant enim prorsus, neque scientes Scripturas,
neque virtutem Dei **; Quomodo enim xquale per
omnia Deo ac Patri increato semperque exsistenti
fuerit id quod ex nihilo ad esse traductum est? Si. .
enim factus et constitutus fuit, procul dubio ali-

αἰσχύνονται μερισμοὺς xal ἀποτομὰς περὶ τὴν θείαν c quando non fuit, Quo pacto autem non pudet cos

γέννηαιν εἰσφέροντες, xal τοῖς τῆς γενητῆς φύσεως
νόµοις ὑποτιθέντες τὴν ἄῤῥητον οὐσίαν, Οὐ γὰρ 5f
που τοῖς οἰχείοις ποιηµασιν ἴσος ἔσται θεὸς, οὐδὲ
οὕτω Υεννήσει χαθάπερ ἐχεῖνα' ἁλλ' ὥσπερ ἓν ἅπα-
σι ὑπερέχει αὐτῶν, οὕτως ὑπερέξει xàv τούτῳ.
Καὶ εἰ πάσης ἄνω γενητῆς οὐσίας ἐστὶν 6 θεὸς xal
Πατὴρ, ἄνω πάλιν αὑτῆς ἔσται xal χατὰ τὸν ἐν τῷ
γεννᾷν τρόπον, ἁῤῥήτως τοῦτο ποιῶν xa θεοπρε-
πῶς.
ΑΛΛΟ.

Μερ,σμοὺς καὶ ἑλαττώσεις ὑπομένειν, αὔξην τε xai
πληθυσμὸν, xal τὰς Ev τῷ τίχτειν ἁποῤῥοίας σωµά-
των, ἴδιον xaX τῶν ὅσα τῆς Υενητῆς οὐσίας ἑστίν. El
σοΐνυν οὕτω τίχτει θεὺς, ὥσπερ χαὶ τὰ σώματα, xal
χρατήσει νόμος ἐπ᾽ αὐτοῦ τοιοῦτος ὁποῖος kv τοῖς πε-
ποιηµένοις, οὕτω καὶ δημιουργήσει χαθάπερ χαὶ τὰ
σώματα, ὀργάνοις δηλαδὴ xaX χεραὶ χεχρηµένος. El
δὲ τῆς σωματιχῆς xal γενητῆς φύσεως οὕτω δυναµέ-
ντος δημιουρχεῖν καὶ οὐχ ἑτέρως, λόγῳ τὰ πάντα «b;
ἑργάζεται, χαὶ tv τῇ αὐτοῦ βουλήσει τὰ ὕντα «tv
σόστασιν ἔχει, πῶς οὗ γελοῖον ἐν τοῖς ἀξιολογωτέροις
καὶ µείζοσι uh ἄνω χεῖσθαι πάθους τὺν θεὸν, μηδὲ
ἐξάλλεσθαι τὰ τοῖς σώμασ.ν εἰωθότα συµθδαίνειν περὶ
τὸ γεννᾷν , ἁλλ᾽ ὡς ἐξ ἀνάγχης οὕτως εἶναι περὶ τὸ
χεννᾶν, χαθάπερ xat τὰ σώματα. Ὥσπερ οὖν δηµιουρ-
γεῖ μὲν οὐχ ὡς ἄνθρωπος, οὐδὲ ὡς σῶμα, οὕτω xal
γεννᾷ ταῖς τῶν σωμάτων συνηθείαις οὐχ ὑποχείμενος.

** Μον, xxi, 20.

divisiones οἱ sectiones in divinam generationem
inducere, ct ineffabilem substantiam creata naturse
legibus subjicere? Neque enim creaturis abs se
factis aequalis est Deus, neque eadeni ratione generat
qua illa; sed sicut iu caeteris oninibus illas excellit,
ji!a etiam in hoc. Et si omnei creatam substantiam
Deus ac Pater longe superat, erit €tiam ea superior
generandi modo, ineffabiliter divineque id faciens.

ALIUD.

Divisiones et imminutiones, incrementa, ct
suppletiones ac defluxus in generando corporum
propria sunt, et eorum qua creatam substantiam
habent. Si igitur Deus ita gignit sicut corpora,
eademque lege tenetur qua creaturz, creabit etiam
quemadmodum corpora, instrumentis nimirum et
manibus utens. Si vero cum corporea et creata
natura ita operari possit neque aliter, Deus verbo
omnia operatur, et in ejus voluntate omnia con-
sistunt, quo pacto non ridiculum fuerit in rebus
dignioribus et momenti Deum non esse expertem
passionis, A7 neque corporum in generando condi-
tionem superare , sed veluti necessitate quadam ila
generare ut corpus? Quemadmodum igitur creat
non ut homo, neque ut corpus, ita eliam geuerat
corporum consuetudini nequaquam astrictus.

19
ALIUD, ad rei explicationem.

Pater Filium ex seipso absque divisione aut in-
tervallo produxit, quemadmodum et &ol. splendo-
rein οκ se emissum. Quamvis splendor solis non
habeat prepriam hypostasim, neque perfecte ipse
in seipso essentia sit : habet enim suum esse in
sole; divinum vero genimen hoc tantum ex hoc
exemplo habel. quod ex Patre procedat citra divi-
sionem ullam et absque spatio, propriamque babet
lypostasim non separatam a Patre, sed in Patre et
cum Patre intellectam atque exsistentem, Dicere
autem sectionem et decisionem in divina genera-
lione factam fuisse, immanis insaniz est documen-
tum. Cum enim divinitas loco non circumscribatur,
ne id quidem quod ex eo procedit in loco erit. Quod
vero neque in loco est, neque esse potest, quomodo
separari potest ? Quonam eniin ibit quod sectum est?
aut e quo in quem transferetur? lie siquidem cor-
porum sunt propria, ab incorporea vero natura
prorsus aliena. Ne igitur iupie in. divina genera-
tione defluxus, separationes, atque his similia
comminiscantur. Suprema enim illa omnium na-
tura nulli passioni, separationi aut sectioni est ob-
noxia, neque corporum proprietates recipit. Sed
quemadmodum creat mirabiliter, longeque alio
quam. nostra consueludo fert modo, ita etiam ge-
nerat ex se alia ratione quain nos.

Exempla particulatim. declaraniia quo pacto Filius
eitra separationein. e Paire processit,

Sermo enuntiativus, quo utimur, in mente et ex
mente gignitur, atque alius quidem videtur esse ab
eo qui in corde agitatur, quatenus extra os veluti
e tenebris in lucem emittitur ; est autem rursus in
co, similisque οἱ est per omnia. In sermone enim
videtur cogitatio cordis, εἰ rursus in mente serio
nondum loquendo expressus. lta etiam Filius Dei,
absque separatione e Patre procedens, A48 cha-
racier est et expressa figura proprietatis sux : Ver-
bum enim est hypostatice exsistens et vivens ex
vivo Patre.

ALIUD.

S. CYRILLI ALEXANDRINI ΑΙΟΠΙΕΡ.

A

C

. ]ta genuit ex se Pater Filium absque separatione, -

ac si sapieus aliquis gignat aliquod inventum, sive
mecbanicum, sive geometrícum, sive ejusmodi ali-
quid. Videntur enim quodammodo sapientia fruclus
esse, atque ita natura se habent; atqui non est se-
parata a sapientia ars quz: ex ea est excogitata :
scd est ex ipsa et in ipsa genitricis suze imaginem
exprimens , et citra separationem aliud quidpiam
esse videtur. Ita οἱ generatio Filii, cuin sit absque
separatione ex Patre, in sua hyposiasi servatur ,
longe lamen hujus exempli sive similitudinis vim
excedens.

ALIUD.
Qui divinorum dogmatum veritatem quzrunt, nou
jn humanas rationes mentis oculos conjiciunt. Ne-
que quia later genuit Filium, imminutum euin

D

50
AAAU, ἑ)ηματικῶς.

Ὁ Πατὴρ ἐξέλαμφεν ἐξ ἑανυτοῦ τὸν Ylbv ἁἀμερί-
στως τε xai ἀἁδιαστάτως, ὥσπερ οὖν xal ὁ Ἆλιος τὸ
ἐξ αὐτοῦ πεµπόµενον ἀπαύγασμα. 'AXÀ' ἐχεῖνο μὲν
οὐχ ἰδιοσύστατον οὐδὲ τὴν οὐσίαν ἐντελὲς αὐτὸ χαθ᾽
αὑτό: ἔχει γὰρ ἐν τῷ ἡλίῳ τὸ εἶναι, τὸ δὲ θεῖον
γέννηµα µόνον ἔχον Ex τοῦ παραδείγµατος τὸ ἐκ
Πατρὸς προελθεῖν ἁμερίστως χαὶ ἀδιαστάτως, ἰδίαν
ἔχει τὴν ὕπαρξιν οὗ κεχωρισμένην τοῦ Πατρὸς, ἀλλ᾽
ἐν Πατρὶ καὶ μετὰ Πατρὸς νοουµένην xai ὑπάρχου-
σαν. Τὸ δὲ λέγειν ὅτι τομὴ xal ἀποχοπὴ περὶ τὴν
γέννησιν αὐτοῦ Ὑέγονε, μανίας ἀμέτρου σημεῖόν
ἐστιν. Ἐπειδὴ γὰρ οὐχ bv τύπω περιείληπται τὸ
θεῖον, οὐδὲ ἓν τόπῳ τοιούτῳ τὸ ἐξ αὐτοῦ. Τὸ δὲ μὴ
ὃν Ev τόπῳ, ἢ xal μὴ εἶναι δυνάµενον, πῶς ἐπιδέ-
χεται µερισµόν; Ποῖ γὰρ χωρήσει τὸ τεµνόμενον ;
ἡ ἐκ τίνος εἰς τί µετοιχήσεται; ταῦτα γὰρ σωμάτων
μὲν ἴδια, τῆς δὲ ἀσωμάτον φύσεως παντελῶς ἀλλό-
τρια. Mi) τοίνυν δυσσεθῶς ἀναπλάττωσάν τινες περὶ
τὴν θείαν γέννησιν τάς τε χαλουμένας ἁποῤῥοίας,
χαὶ μερισμοὺς, "xal ὅσα πρὸς ταῦτα τὴν συγγένεια»
ἔχει. Ανω Υὰρ πάθους xal μερισμοῦ xal τομῖς, f)
τῶν πάντων ὑπερχειμένη quate, xat οὐχ ἐπιδέξεται
τὰ σωμάτων ἴδια. ᾽Αλλ' ὥσπερ δτμιουργεῖ παραδὀ-
ζως, οὐ χατὰ τὸν τῆς χρατούσης παρ᾽ ἡμῖν συν- ᾿
ηθείας vópov, οὕτω xal γεννήσει τὸ ἐξ αὐτῆς ξένως
3) καθ) ἡμῶν.

'Ὑποδείγµατα µμεριχῶς σημαίνοντα τὸ,

πῶς
ἁμερίστως éx Πατρὸς προή3θεν ὁ Yióc.

Ὁ λόγος οὗτος ὁ προφοριχὸς ᾧ κἐχρήµεθα, εἰς
νοῦν καὶ Ex νοῦ γεννᾶται, xal δοχεῖ μὲν ἕτερος εἷ-
ναι παρὰ τὸν Ey χαρδία στρεςόµενον, χαθὸ ἔξω στό-
µατος Υίγνεται πεµπόµενος ὥσπερ Ex βάθους εἰς
φῶς. Ἔστι ὂξ πάλιν ἐν αὐτῷ, xai ὅμοιος αὐτῷ κατὰ
πάντα. Ἔστι yàp ἰδεῖν ἐν αὐτῷ λόγῳ τὸν ἂν καρδίᾳ
χληθέντα λογισμὸν, καὶ πάλιν ἓν τῷ vip τὸν λόγον ἔτι
σιωπώμενον, Οὕτω xal ὁ ὙΥἱὸς τοῦ θεοῦ, ἀμερίστως
ix Πατρὸς προελθὼν, χαραχτ{ρ ἐστι χαὶ ὁμοίωμα τῆς
ἰδιότητος αὐτοῦ, Λόγος ὢν ἑνυπόστατος xai ζῶν Ex
ζῶντος Πατρός.

AAAO.

Οὕτως ἐγέννησεν ἐξ ἑανυτοῦ τὸν Υἱὸν 6 Πατηρ
ἁμερίστως, ὡς ἂν εἰ σοφὸς ἁποτέχοι νόηµα σοφὸν,
μηχανικὴν τυχὸν, T) γεωµετρίαν, T] ἕτερόν τι τῶν
τοιούτων. Δοχεῖ μὲν Υάρ πως σοφίας εἶναι χαρπὺς
τὰ τοιαῦτα, xal οὕτως ἔχει τὴν φύσιν ἀλλ' οὗ µε-
µέρισται τῆς σοφίας ἡ ἐξ αὐτῆς ἐπινοηθεῖσα τέχνη
ἀλλ᾽ ἔστιν ἐξ αὐτῆς χαὶ ἐν αὑτῇ τὴν τεχοῦσαν ἔξει-
χονίζουσα, xai ἁμερίστως ἕτερόν τι παρ αὐτὴν εἷ-
ναι δοχοῦσα. Οὕτως fj Υἱοῦ γέννησις, ἁμερίστως οὖσα
ix Πατρὸς, ἓν ἰδίᾳ ὑποστάσει σώζεται, «tv τοῦ πα-
ραδείγµατος ὑπεραίρουσα δύναμιν.

ΑΛΛΟ.

Οἱ «tv ἐν τοῖς θείοις δόγµασι ζητοῦντες ἀχρίδειαν,
οὐ ταῖς ἀνθρωπίναις ἑνατενίζονσιν ἀχολουθίαις, Obok
ἐπειδὴ γεγέννηχε τὸν Yiy ὁ Πατήρ, Ἱἠλαττῶσθαι

81

THESAURUS.

€3ousty αὐτὸν, ὡς eig ὀνάδα µεμερισμένον (οὗτος À censent, perinde ac si in dualitatem divisus csset

fip τοῖς χριστομάχοις ὁ λόγος), οὔτε μὴν ἁπόῤῥοιάν
τινα Ὑίγνεσθαι περὶ τὴν οὐσίαν αὑτοῦ νομιοῦσι.
Ἑαντα γὰρ ἐφ᾽ ἡμῶν μὲν ἀχόλουθον ἐννοςῖν - ἐπὶ δὲ
θ:οῦ λίαν ἀσεθές. Φευκτέον τοιγαροῦν τὴν ἐν τούτοις
ἀτοπίαν, xal νοητέον οὕτω γεγεννῆσθαι τὸν Υἱὸν Ex
τοῦ Πατρὸς, ὡς σοφίαν &x vou, f| xal τοῦ γεννη-
6αντος ἔζω πως γενέσθαι δοχουσα χατὰ τὴν ἔχφανσιν
αὐτῆς, πάλιν ἔστιν ἐν αὐτῷ, οὗ µεμερισµένως προελ-
θοῦσα. Οὔτε μὴν ἁπόῥῥοιάν τινα γενέσθαι παρα-
σχευάσασα περὶ τὸν νοῦν τὸν ἀπογεννήσαντα αὑτῆν,
ἁλλ' Ev ὁλοχλήρῳ χαταστάσει τηρῄσασα, xat ὅλον Ev
ἑαυτῇ ζωγραφοῦσα, xai ὁρωμένη πάλιν £y αὐτῷ.

ΑΛΛΟ.

Τοιοῦτον ἕἔσ-αι τὸ ὙΥεννητιχὸν τοῦ θεοῦ, ὁποῖον
ἂν τις ὑπολάδοι xaY τὸ δηµιουρχιχόν. Ὄνπερ yàp
τοότον πολλὰ χαὶ διάφορα δημιουργῶν, οὐχ εἰς Exacta
των γινοµένων µερίρεται χατὰ τὴν οὐσίαν, καίτοι
δ.αφόρως ἑνεργῶν ἓφ᾽ ἑκάστῳ, ἀλλὰ διὰ μιᾶς καὶ
ἀῤῥήτου δυνάµεως τὰ πάντα δτμιονργεῖ, οὕτω xal
γεννᾶ. οὐ µερικόµενος, ὣς ἐχεῖνοί φασι. Καὶ πάλιν '
΄Ὥσπερ τὸ Πνευμα τὸ ἅγιον οὐ μερισμὸν ὑπομένει
περὶ τὴν οὐσίαν, διαφόρους ἐχπέμπον τοὺς ἐν τοῖς
χαρίσμασι τρόπους xal πρὸς τὸ ἑκάστου μέτρον. τοῖς
ἀξίοι; χορηχγοῦν, ἀλλ ἔστιν ἓν καὶ τὸ αὐτὸ ποιχίλως
xai ἁπαθὼώς £v πᾶσιν ἐνξεργοῦν, οὕτω χαὶ τὴ» γεν-
υητιχην οὐσίαν τοῦ θεῦ οὐχ ἄν τις τῶν εὖ φρονούν-
των ἁδ'χεῖσθαι φήσειΣν f] μερισμὸν, 3) ἁπόῤῥοιάν τινα
παθεῖν, ἕνα καὶ µόνον EE ἑαυτῆς ἐχλάμφασαν Τόν.

ΑΛΛΟ.
Ἀγτίθεσις ὡς ἐκ τῶν Εὐνομίου.

Ei γεγέννγχε, φησὶν, ἐς ἑαυτοῦ τὸν Yiby ὁ [la-
«ho, xai ἔστιν ἕτερος map' αὐτὺν Ev ἰδίᾳ τε (ov ὑπο-
σ-άσει, xai Yioo Πατῃρ νουύµενος, µεμµέρισται δη-
λαδη καὶ πάντα τὰ τοῦ Πατρὸς, xai οὐχ ἐν αὐτῷ
µείναντα µόνῳ, ἀλλὰ xal εἰς «bv. Υἱὸν, διαθεθηχότα
φαΐνεται. Οὐχοῦν f| οὐχέτι τελείαν ἔχει τὴν δόξαν ὁ
Πατῆρ, µεμερισμένης χαὶ αὐτῆς ἐν τῷ Υἱῷ, fj εἰ
τελε[χαν ἔχει τὴν δόξαν, ἁποστερεῖ τὸν Yibv, τὸ δοθὲν
ὥσπερ tlg ἑαυτὸν αὖθις ἐπαναχλίνων καὶ ἡ mpó-
τερον ἓν µονάδι θεότης τελείαν ἔχουσα δ΄ξαν, νῦν ἓν

C

(ita enim hostes Dei opinantur), nec defluxum ali-
quem in divina essentia imaginantur. Hasc euim
sicut de nobis vere dici possunt , ita de Deo impie
cogitantur. Detestanda igitur est hxc absurditas, et
Statuendum nobis est ita ex Patre genitum esse Fi-
lium, ut sapientiam ex mente : qu: et quodammodo
extra genitorem esse videtur, ratione expressionis
sive reprassentatiouis, el rursus in ipso cst, non se-
paratim progressa. Neque defluxus aliquis aut im-
minutio menti quz illam genuit inde accidit, sed
integra mentis conservatio retinetur, et sapientia
integram illam in se depingit, et in illa vicissim cer-
nitur.
ALIUD.

Talis est generativa facultas Dei, qualem quis.
etiam creativam esse statuerit, Eodem enim modo
atque multa ac diversa creans, non tamen secundum
essentiam suam in singula creata dividitur, tametsi
diversimode in eis operetur, sed per unam atque
iueffabilem potentiam cuncta creat; ila eliam ge-
nerat, non divisus, ut illi volunt. Et rursus :
Quemadmoduin Spiritus sanctus nullain in essentia
separationem subit, quamvis diversis modis dona
sua emittat, et pro uniuscujusque modulo dignis
largiatur, idem tamen cst, idemque variis 1nodis
citra ullam passionem in /&9 omnibus operatur ;
sic etiam nemo recle sentiens dixerit gencrativam
Dei essentiam damnuin ulluin accipere, aut separa
lionem ullam vel cffluxum pati, cum unus ac solus
ex ea effulgeat Filius.

ALIUD.
Objectio ex Eunomio.

Si Pater, inquit, genuit Filium ex seipso, et cst
alius ab ipso in propria exsistens hypostasi, et Filii
Pater intellectus, divisa certe erunt omnia qus
Patris sunt, nec in ipso solo manentia, sed in Filium
quoque trausmissa videbuntur. Quocirca aut non jam
ampliusperfectam gloriam babet Pater, cum cam cum
Filio partitus sit; aut si perfectam haliet gloriam,
privabit Filium, nimirum id quod ei dederat ad se
recipiens; el deitas quie prius in unitate perfectam
liabebat gloriam, nunc. in dualitate constituta, per-

δυάδι Ὑενομένη, τὸ τέἔλειον οὐκ ἔχει. Μόλις δὲ ἐξ D fectionem non habebit, AEgre autem ex seipsa

ἑαυτῆς ἐρανίςετα: τοῦτο, χιχρῶντος τρόπον τι)ὰ τοῦ
Ma:póg τῷ Yi τὴν ἑανυτοῦ, xai πάλιν ἀντικιχρω-
µένου παρ) αὐτοῦ τὴν δοβεῖσαν αὐτῷ.

Πρὺς τοῦτο Aóctc.

Πάλιν τὰ σωμάτων ἴδια τῇ ἁσωμάτῳ φύσει περι-
τιθέντες οὔχ αἰσχύνουται, μερισμοὺς xat ἀποτομὰς,
διαστάσεις τε xai χωρισμοὺς ἐπὶ τῆς θείας εἰσφά-
ρΌντες οὐσίας ἁμαθῶς ' οὐκ εἰδότες ὅτι µερίζεσθαι
λέγοντες σχήµατι σωµατ!ικῷ, εἰς τὴν τοῦ Πατρὸς
οὐσίαν δυσσεθοῦσι µεγάλως, Ἠλλοιῶσθαι xal παρατε-
«ράφθαι λέγοντες αὐτὸν, xal Ex τελείου καταθεθη-
κέναι πρὸς τὸ ἀτελές. Οἱ γὰρ ὅλως ἐχθεθηχένα; τοῦ
ατρὸς τὴν οὐσίαν οἱόμενοι τὸν Υὸν διαστατῶς τε

eam acquirit, cum quodammodo Pater. suam Filio
commodato det; ipseque rursus illain ab ceo com-
modato accipiat, quam ei dederat.

Solutio objectionis.

Rursus. impudenter ca quie corporibus propria
sunt, incorporez natur: ascribunt, partitionibus et
dissectionihus, intervallis οἱ separationibus divinam
essentiam imperite onerantes ; nescientes quod, dum
corporea figura separari dicunt, vehementer in Pa-
tris essentiam blasphemi sunt, alterataum muta-
tumque esse dicentes, οἱ a perfecto ad imperfectum
redactum. Qui enim in universum egressum esse
Filium essentiam Patris existimant scorsi:n. ac se

85 S. CYRILLI ALEXANDRINI ΛΠΟΠΙΕΡ. 8A

paratim, atque ideo divisa esse omnia qum ejus À xal xegtptauévoz, καὶ διὰ τοῦτο φάσχοντες µεμε-

sunt contendunt, et ad. dimidium glorize redactum
esse dieunt quod altera medietas in Filium translata
sit, non intelligunt in quantam absurditatem prola-
bantur. Si quidem, ut ipsi volunt, cum prius in
unitate constitutus esset, Pater creandi facultatem
labens in se ipso produxit Filium, et per ipsum
cuneta creat, omnemque creandi potestatem ex
essentia sua dimisit, et quod antea non erat, post-
modum factus est, expers nimirum creative virtu-
tis : sed hoc vel cogitare, vel dicere extreme im-
pium est : &Q «Pater enim usquedum operatur,
et ego operor, » inquit Christus **. Quemadmodum
igitur ereativa facultas Patris non cst divisa, neque
imperfecta est in ejus essentia, habente etiam illam
perfecte Filio : ita etiam perfectam liabet gloriam,
cum perfectus etiam in gloria sit Filius. Cum enim
similis per omuia sit. Genitori suo, ideo perfectam
eliam habet gloriam, siquidem ex Patre perfectam
gloriam habente genitus est.

ASSERTIO VII.

Adversus eos qui objiciunt : Utrum Pater. fortuito
genuit Filium, an voluntate sua precedente ?

Interrogatio hereticorum.
Fortuito, inquiunt, et inconsiderate genuit aut
feeit Filium Pater, aut voluntate sua intercedente?

Atqui si. fortuito genuit, passus est aliquid przter
voluntatem ; si autem volens, et necesse sit consi-

ρίσθαι πάντα τὰ αὐτοῦ, xai εἰς ημισυ δόξης αὐτὸν
ἐλθεῖν διὰ τὸ βεθγχέναι τὸ λεῖπον εἰς τὸν Υἱὸν,
ἀγνοοῦσιν otto περιπίπτουσιν ἀτοπήματι. "Apa γὰρ
ἐπειδήπερ, ὡς αὑτοί east, ἓν µονάδι πρότερον ὧν
ὁ Πατὴρ, xai τὴν δημιουργιχὴν δύναμιν ἔχων àv
ἑαυτῷ, προεδάλετο τὸν ὙΥϊὸν, καὶ δι αὐτοῦ πάντα
δημιουργεῖ, ἔξω τῖΏς οὐσίας τῆς ἑαυτοῦ τὴν ἐπὶ τῷ
δύνασθαι δημιουργεῖν ἔπεμψε δύναμιν, xaX ὃ μὴ
πρότερον ἦν, τοῦτο γέγονεν ὕστερον, ἔρημός τε νῦν
ἐστιν ἰσχύος δημ.ουργικῆς ' ἀλλὰ τοῦτο φρονεῖν ἢ
λέγειν ἄμετρον ἔχει τὴν δυσσέθειαν΄ ε 'Ὁ Πατῆρ γὰρ
ἕως ἄρτι ἑἐργάζεται, χἀγὼ ἑἐργάζομαι, » qnot ὁ
Χριστός. Ὥσπερ οὖν οὐ µεµέρισται τοῦ Πατρὸς τὸ
δημιουργιχὸν, οὐδὲ ἀτελής ἐστι νῦν ἐν τῇ οὐσίᾳ αὐτοῦ,
ἔχοντος τελείως τοῦτο xal τοῦ Υἱοῦ, οὕτω καὶ τελείαν
ἔχει τὴν δόξαν, ἔχοντος πάλιν τοῦ Υἱοῦ καὶ £v δόξῃ τὸ
τέλειον. Ὅμοιος γὰρ ὧν χατὰ πάντα τῷ γεννῄσαντι,
διὰ τοῦτο τελείαν ἔχει τὴν δέξαν, ἐπειδῆπερ Ex τε»
λείαν ἔχοντος δόξαν ἐγεννήθη Πατρός.ο

ΛΟΓΟΣ Z.

Hpóc τοὺς προτείνοντας τόὀ' Ἀδου.λήτως ἢ κατὰ
Boso. ἐγένγησε τὸν Υἱὸν ὁ Πατήρ;
Ἑρώτησις ὡς ἐκ τῶν aipstixor.

Αόουλήτως ἄρα, φασὶ, καὶ ἀσκέπτως ἐγέννησεν
τοι πεποίηχε τὸν Yibv ὁ IIaztp, ἢ χατὰ βούλησιν
οἰχείαν; Ei μὲν οὖν ἀθουλήτως ἐγέννησεν αὐτὸνν
πἐπονθἑ τι τῶν παρὰ γνώμην' ei 66 χατὰ βούλησιν,

derationem de aliqua re priorem esse quam ipsa C προὐπάρχειν δὲ τῶν Ὑινοµένων ἀνάγχη τὴν περὶ αὖ-

fiat, prior itaque fuit Pater Filio, cum voluntas
generationem praecesserit.

Riefutatio.

Unde, obsecro, hane loquendi morem accepistis
dementes, quod aut ex sua voluntate aut citra suain
voluntatem genuerit Filium; aut ex quo Scripturze
loco hujuscemodi quzstiones proferre didicistis?
Quis vero sanctorum dixit, aut ex voluntate, aut
citra voluntatem, Filium ex Patre processisse? Aut
quis hujusmodi vocabulis est usus ? Quod quidem
erat et est Dei Verbum, ex sacra Scriptura cogno-

scimus. Illud vero, citra voluntatem aut contra, ex ^

vobis solis audivimus. Ostendit enim Filium Pater
ex ccelo dicens : « llic est Filius meus dilectus **; 5
et per David : « Eructavit cor meum Verbum bo-
num *'; » et sapientissimus Joannes : « [n princi-
pio, inquit, erat. Verbum, et Verbum erst apnd
Deum, et Deus erat Verbum 6, » Et Psalmista rur-
sus ad Patrem dicit : « Quoniam apud te est fons
vitse, et in lamine tuo videbimus lumen **. » Paulus
splendorem, et formam, et imaginem 51 invisibilis
Dei vocat '*, Neminem vero horum repereris qui
Filium ex voluntate aut citra voluntatem geni-
tum dicat. Sed cum dixerint,' erat, et, est, nullum
principium in tempore tribuerunt ei qui szcula con-

* Joan, v, 17. ** Matth. ui, 17.
", 6 ; Hebr. 1, 2 ; Coloss. 1, 15.

* Psal, xLiv, 9.

τῶν σχέψιν, προῃν &pa τοῦ Υἱοῦ ὁ Πατὴρ, µεσολα-
θούσης τὴν γέννησιν τῆς περὶ αὐτοῦ βουλήσεως.
Ἀπο.ογία πρὸς τοῦτο.

Πόθεν ὑμεῖς, ὦ οὗτοι, κατὰ βούλησιν 1] ἀθουλή-
τως γεγεννῆσθαι λέγειν τὸν Υἱὸν, ἡ χαὶ ὅλως τοιαύ-
πας τοῖς ἐντυγχάνουσι τὰς πεύσεις προσάχειν, ἀπὸ
ποἰας τοῦτο µεμαθήχατε Γραφῆς; Τίς δὲ τῶν ἁγίων
ἡ χατὰ βούλησιν f| ἀδουλήτως αὐτὸν ἔφησεν ix τοῦ
Πατρὸς προελθεῖν; Παρὰ τίνι δὲ ὠνόμασται τὰ τοι-
αὔτα ῥήματα; "Oct μὲν γὰρ fjv xat ἔστιν ὁ τοῦ Θεοῦ
Λόγος, ἔγνωμεν ἀπὺ εῆς θείας ΓραφΏς. Τὸ δὲ, ἆθου -
λήτως 1| μὴ, παρὰ µόνων ὑμῶν ἠχούσαμεν. 'Άπο-
καλύπτει μὲν γὰρ τὸν Υἱὸν ὁ Πατηρ ἐξ οὐρανοῦ, xal

p φησιν» εΟὗτός ἐστιν ὁ YU µου ὁ ἀγαπητός' » xat

διὰ τοῦ Δαθὶδ λέγει: « Ἐξτρεύξατο fj χαρδία µου
Λόγον ἀγαθόν * » καὶ ὁσοφώτατος Ἰωάννης” « Ἐν ἀρχῇ
Tv, φησὶν, ὁ Λόγος, καὶ ὁ Λόγος ἣν πρὸς τὸν θεὸν,
χαὶ θεὸς fv ὁ Λόγος * » 6 Ῥαλμῳδὸς ὡς πρὸς τὸν Πα-
τἐρα πάλιν φησί’ «Παρὰ σοὶ πηγἡ ζωῆς, xai ἓν τῷ
φωτί σου ὀψόμεθα φῶς.» Ὁ Παῦλος ἀπαύγασμα, xat
μορφῆν, xai εἰχόνα τοῦ Θεοῦ 'ἀοράτου χαλεῖ. Καὶ
τούτων οὐδεὶς εὑρίσχεται λέγων ἀδουλήτως 1] χατὰ
βούλησιν γεγεννῆσθαι τὸν Υἱόν. ᾽Αλλά τὸ, ἦν, εἰπόν-

πες, χαὶ τὸ, ἔστιν', οὐδεμίαν ἀρχῆν τὴν ἓν χρόνῳ

δεδώκασὶ τῷ τῶν χρόνων ποιητῇ. Πόθεν οὖν ὑμεῖς τὰ

** joan. 1, 14... ϱ) Psal. xxxv, 10. 7* Philipp.

85 "^ THESAURUS. 96
*ouxutá φατε; 'Ànb χαρδίας τῆς ἑαυτῶν λαλοῦντες, A didit. Unde igitur vos Ίο depromitis? Ex corde

xaüá φησιν ὁ προφήτης, xal οὐχ ἀπὸ στόματος Ku-
ρίου.
ΑΛΛΟ.

El βουλήσει γεγεννῆσθαί φατε τὸν Υἱὸν, καὶ βιά-
ζεσθε τὴν περὶ αὐτοῦ θέλησιν προὐπάρχειν τῆς Υεν-
νῄήσεως αὐτοῦ, τί μὴ ταῦτά φησιν fj Γραφὴ περὶ αὐ-
τοῦ, ἃ 6h xal περὶ τῶν ἄλλων ποιημάτων λέγουσα
φαίνεται, Ἐπὶ μὲν γὰρ τῶν γεγονότων παρὰ θεοῦ,
προηγεῖται θέλησις, ὡς ἐν τῷ, « Ποιῄσωμεν ἄνθρω-
«nv, » Καὶ ἓν τῷ, ε Πάντα ὅσα ἠθέλησεν, ἐποίησεν.»
"Eri δὲ τοῦ θεοῦ Λόγου οὐδαμοῦ θέλησις τοι βού-
Ans προηγησαµένη Φαίνεται. ᾽Αλλ’ ὅτι µόνον ἦν
xai ἔστιν ἀχούομεν. Καὶ, ἵν οὕτως εἴπω, τόπος
αὐτῷ φυσιχὸς ὁ Πατήρ. El τοίνυν ἐπὶ μὲν τῶν χτι-
σµάτων ἁπάντων ἔφησεν ἡγεῖσθαι θέλησιν ἡ Γραφὴ,
ἐτὶ δὲ τοῦ Υϊοῦ οὐδὲν τοιοῦτον εὑρήσομεν παρ) αὖ-
της, οὐχ ἄρα εἷς ἐστι τῶν πάντων, οὐδὲ θελήσει γέ-
Y»vs, χαθάπερ τὰ πάντα, ix Πατρὸς προελθὼν xai
της τοῦ γεννῄσαντος οὐσίας, ὑπάρχων τε ἀῑδιος.

ΑΛΛΟ.

Λέχει που Παῦλος περὶ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Χρι-
στοῦ, ὅτι τε θεοῦ δύναµις εἴη xal θεοῦ σοφία. El
τοΐνυν σοφία xaX δύναμίς ἐστι τοῦ Πατρὸς ὁ ἐξ αὖ-
τοῦ xal ἓν αὐτῷ ὑπάρχων Λόγος, αὐτός ἐστιν Ev ᾧ
βουλεύεται, xal δι οὗ τὰ πάντα ἑργάζεται. Πῶς οὖν
βουλήσει γέγονεν ὁ ἓν ᾧπερ ἡ βούλησίς ἐστι τοῦ Πα-
τρὸς: Ἡ γὰρ ἑτέραν ἡμᾶς σοφίαν ἀναπλάττειν
ἀνάγχη, bv T) βουλευσάµενος πεποίηχε τὸν Υἱὸν, καθ-
ὡς ὑμεῖς qase, ἢ εἰ ἑτέρα οὐχ ἔστιν, ἀλλ) ἔστι µόνος
αὐτὸς fj σοφία τοῦ Πατρὸς, αὐτὸς ἄρα tact χαὶ ἡ βού-
λησις. Ἐν γὰρ σοφίᾳ πάντως τὸ βούλεσθαι τοῦ
Θ:οῦ. Καὶ µάταιος ὑμῖν ὁ λόγος, καὶ κενὸν ἐδείχθ»
τὸ ἐπιχείρημα.

ΑΛΛΟ, εἰς τὸ αὐτό.

Οὐχ Ev τοῖς Υενοµένοις fj τοῦ θεοῦ βούλησις οὐσιω- .

µένη φαίνετα:, ἁλλ᾽ ἕτερόν τί ἐστι παρὰ τὰ δι αὖ-
^ne ποιούµενα. Οἵον, θελήσει φαμὲν γενέσθαι τὸν
οὐρανὸν, οὐκ αὐτὸν εἶναι τὴν θέλησιν, El τοίνυν βου-
λεύεται μὲν ἐν σοφίᾷ θεὸς, xal ὅτε τὸν Υἱὸν, ὡς
ὑμεῖς φατε, ἀπογεννᾷν Ίθελεν, ἔστι δὲ ἡ σοφία τοῦ
Πατρὸς ὁ Υἱὸς, ἑτέραν τῷ Πατρὶ προσεῖναι σοφἰαν
ἀνάγκη, ἐν f] βουλευσάµενος ἀπέτεχε τὸν Υόν. El δὲ

vestro loquentes, ut inquit propheta, et non ex
ore Domini "'.
ALIUD.

Si ex voluntate Filium genitum dicitis, et conten-
ditis voluntatem generandi ipsius generationem pra-
cessisse, cur non hac de eo dicit Scriptura, sicut de
aliis creaturis. Nam in iis quie Deus creavit, prae-
cessit voluntas, ut in illo : « Faciamus hominem 18. »
Et in hoc : « Omnia quz voluit, fecit 1, » AL in
Verbo Dei nulla voluntas aut consilium przecessisse
legitur, Sed tantum, quod erat, el est audimus. Atque,
ut ita dicam, naturalis ejus locus erat Pater. Quare
οἱ in omnibus creaturis voluntatem przcessisse
Seriptura testatur, de Filio autem nihil ejusmodi in
sacris Litteris invenitor : non est ergo unus ex
creatis, neque ex voluntate factus est, ut omnes
creature, ex Patre procedens atque ex Genitoris
essentia , ab seterno exsistens.

ALIUD.

Paulus alicubi de Servatore nostro Christo ait
quod sit virtus οἱ sapientia Dei. Si ergo est sapientia
et potentia Patris Verbum ex ipso et in ipso exsi-
stens, ipsum eliam est in quo deliberat, et per quod
omnia operatur. Quomodo igitur voluntate vel deli-
beratione factus est is in quo est deliberatio Patris?
Aut enim aliam sapientiam effingere necesse est , in
qua deliberans fecit Filium , ut vos dicitis : aut si

C alia nulla est, sed ipse est solus sapientia Patris, ipse

quoque voluntas ejus est. Nam in sapientia omnino
voluntas Dei consistit. Atque ita inanis ac vana esse
vestra ratio frivolumque argumentum ostenditur.

ALIUD, de eodem.

Voluntas Dei non est in creatis concreta, sed alia
esl ab iis quz per eam faeta sunt. Exempli gratia,
colum voluntate factum esse dicimus, non ipsuni
esse voluntatem. Si ergo in sapientia deliberat Deus,.
eiiam quando Filium, ut vos dicitis, generare voluit,
59 Filius vero est sapientia Patris "* : necessarium.
plane est alteram inesse Patri sapientiam , in qua
deliberans genuit Filium. At cum id impium dictu

τοῦτο λέγειν ἀσεθὲς ( εἷς γὰρ Υἱὸς τοῦ θεοῦ, xat οὗ D sit. (unus enim est Filius Dei, non duo, cum sit

δύο, σοφία τοῦ Πατρὺς ὑπάρχων ὁ τοῦ θεοῦ Λόγος),
αὐτός ἐστιν ὁ OV οὗ πάντων ἡ βούλησις γίνεται.
ΑΛΛΟ.

Τῶν ἓν χρόνῳ γεγονότων, προηγεῖται πάντως τ
βουλεύεσθαί τι περὶ αὐτῶν. El τοίνυν βουλήσει γε-
γένηται, xa0' ὑμᾶς, ὁ Υἱὸς, προηγουμένην ἔχει xal
αὑτὸς τὴν περὶ αὐτοῦ βούλησιν, ὥσπερ καὶ τὰ
ποιηµατα. Καὶ οὖχ ἣν ποτε. Καὶ φεύδεται λέγων
Ἰωάννης περὶ αὐτοῦ « Ἐν ἀρχῇ ἣν ὁ Aóyo;. » El

Υ2ρ οὐχ fjv, καθ) ὑμᾶς, πῶς ὁ εὐαγγελιστῆς ἀληθεύ- -

σει τὸ, Ἡν, αὐτῷ περιτιθείς; Αλλ’ οὐχ ὑμῖν, ἐχείνῳ

"! Jerem. xxin, 16. 7* Gen, 1, 26.

κ

15 Psal, ονκχιν, 6.

sapientia Patris Dei Verbuin), ipse est per quem
omnium deliberatio fit.

ALIUD.

Qus in tempore facta suut, deliberatio de iis
faciendis omnino przcessit. Si ergo voluntate factus
est, ut vos statuitis, Filius, certe etjam de eo, ut de
creaturis, deliberatio pracesserit. Atque ita ali-
quando non erat. Et mentitur Joannes diceus de
eo : « In principio erat Verbum ?*, » Si enim, juxta
vestram opinionem, non erat, quo pacto evangelista
vere dicet, cum lioc, erat, ei tribuat? At non vobis,

** [ Cor, 1, 24. "* Joan. 1, 4.

8^ S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIIIEP. 58
sed illi, opinor, credere necesse est. Erat igitur, ut A δὲ, οἶμαι, πιστεύειν ἀναγκαῖον. "Hv. ἄρα, χατὰ τὸν

ille dicit, Filius, et illud, non erat, perperam de eo
dicitur.

ALIUD.

Si ea quz ex voluntate facta sunt, tempus prz-
cessit, in quo de ipsis deliberatum est, si exiguum
aliquod brevissimumque tempus demus, quo pacto
erit temporum conditor Filius, si deliberatio ejus
generationem przxcessit? Atqui est omnino conditor
temporum. Erat itaque, et nihil ejus generationem
praecessit. .

ALIUD.

Si Filius est sapientia Patris, ut revera est, quod -
nam tempus staluetur quo non erat in eo sapientia?

ἐχείνου λόγον, ὁ Υἱὸς, xai «b, οὐκ ἦν, Ex. αὐτῷ
µάταιόν τε καὶ διεφευσµένον.

AAAU.

El τῶν ἐν BouXf,ost γενοµένων προηγεῖται χρόνος,
xa0' ὃν fj περὶ αὐτῶν σχέψις ἐγίνετο, xat si µιχρόν
τινα xal ἁχαριαῖον δοίηµεν αὐτὸν, πῶς ἔσται χρόνων
ποιητὴς ὁ Υἱὸς, εἰ βούλησις προηγεῖται τῆς Tsvvf-
σεως αὐτοῦ; ᾽Αλλ ἔστι χρόνων ποιητής. "Hv ἄρα,
xaX οὐδέν ἐστι πρὸ ςῆς γεννήσεως αὐτοῦ.

ΑΛΛΟ.

El σοφία τοῦ Πατρός ἐστιν ὁ Yibc, ὥσπερ οὖν xat
ἔστι, ποῖός ἐστι χρόνος ὅτε οὐχ ἣν ἐν αὐτῷ σοφία;

Si autem est zternus in Patre (semper enim est B εἰ δέ ἔστιν ἀῖδιος tv. Πατρὶ (ἀεὶ yàp σοφὸς ὁ Tlachp ),

sapiens Pater) , qno pacto przcedet aliquid id quod
semper exsistit? Quo pacto inter ea deliberatio pro-
cedet, Filium aliquando non exsistentem inducens,
cum sit Genitori coeternus, nimirum sapientia ejus?

ALIUD.
Si praecedit deliberatio Filium, et necesse omnino

sit eam in tempore factam fuisse : si quantumvis
exiguum ac breve tempus detur, quo pacto erit

emnium creator? Áut quo pacto credimus Scriptur» .

dicenti omnia per eum facta esse? Aul ubi ipsum
przecesserit tempus, in quo de eo deliberatum fuit,
cum nullum tempus ante ipsum exstiterit ?

ALIUD.
Ex objeclione hereticorum.

$i, inquiunt, Filius Dei voluntate factus non est,
necessario igitur Pater non volens Filium habuit.
' Quis autem est major Patre, ut. illi necessitatem
imponat ? Qus enim prater voluntatem accidunt, ex
necessitate fiunt.

5 3 Solutio objectionis.

Interrogandi sunt vicissim Cliristi hostes, οἱ per
ea ipsa quae imperite nobis objiciunt, illis occur-
rendum est, similisque opponenda propositio. Dicite
itaque nobis: Deus estne bonus, misericors etsan-
etus ex voluntate, an prxter voluntatem? Si enim
ex voluntate, voluntas autem semper przxcedit ea de

πῶς ἡγήσεταί τι τοῦ ἀεὶ ὄντος; Πῶς δὲ fj βούλησις
χωρήσει μεταξὺ, uh ὄντα ποτὲ τὸν Υἱὸν εἰσφέρουσα,
τὸν τῷ γεννῄσαντι συναῖδιον ὡς σοφίαν αὐτοῦ ;

ΑΛΛΟ.

Ei προηγεῖται βούλησις τοῦ ὙΥἱοῦ, ἐν χρόνῳ δὲ
ἀνάγχη τὴν περὶ αὐτοῦ γενέσθαι σχέψιν, καὶ εἰ µι-
Χρός τις εἴη χαὶ λίαν βραχὺς, πῶς ἔσται πάντων
ποιητής» Ἡ πῶς πιστεύομεν τῇ Γραφῇ, πάντα δι
αὐτοῦ γενέσθαι λεγούσῃ; Όπου πρὸ αὐτοῦ φαίνεται
χρόνος, xa0' ὃν ἡ περὶ αὐτοῦ γέγονε βούλησις, χρό-
vt? 00x ὄντων πρὸ αὐτοῦ ;

ΑΛΛΟ.
Ὡς ἑξ ἀντιθέσεως τῶν aipstuxov.

El μὴ βουλήσει, φησὶ, γέγονεν ὁ Ὑἱὸς τοῦ θεοῦ,
ἐξ ἀνάγχης ἄρα χαὶ y θέλων ἔσχεν Υἱὸν ὁ Πατήρ.
Καὶ τίς ὁ μείζων αὐτοῦ χαὶ την ἀνάγχην ἐπιθεὶς
αὐτῷ; Τὰ γὰρ παρὰ γνώμην ἐπισυμδαίνοντα, ἓξ
ἀνάγχης Τίνεται.

Πρὸς ταῦτα Avete.

Αντερωτητέον τοὺς χριστηµάχους, καὶ δι ὧν ἡμῖν
προτείνουσιν ἁμαθῶς, διὰ τούτων αὐτοῖς ὑπαντήσω-
μεν, τὴν ἴσην ἀντεπάγοντες πρότασιν. Εἴπατε ἡμῖν’
᾽Αγαθὸς καὶ οἰκτίρμων, ἐλεήμων τε χαὶ ἅγιος &x βου-
λήσεώς ἐστιν ὁ θεὸς, fj παρὰ βούλησιν; El μὲν οὖν Ex
βουλήσεως, fj δὲ βούλησις προτρέχει πάντως ἐκείνων

quibus flt, erat itaque tempus quando Deus hec D περὶ ὧν καὶ γίνεται, Tiv ἄρα χρόνος ὅτε οὐκ ἦν ταῦτα -

non erat, cum nimirum adhuc de iis deliberabat, Si
vero prater voluntatem suam bonus est et miseri-
cors, ergo necessitate quadam id est. Quis vero est
qui ei necessitatem aut vim inferat, ut vos. ipsi
loquimini? Constat igitur propositionem vestram
dementiz plenam esse, nihilque boni inferre.

ALIUD, ad rei explicationem.

In rebus naturalibus non przcedit deliberatio :
versatur enim tantum circa ea quz? sunt extra de-

liberantis essentiam. Exempli gratia : Plantat ali--

quis vitem, aut navim zdificat, prius de iis delibe-

rzns: gignitur autem naturaliter ex homine proles, '

nulla przcedente deliberatione. Si quis igitur for-

θεὺς, 5ccchv περὶ αὐτῶν σχέψιν motoopevoc. EL δὲ ἆθον-
λήτως ἀγαθός ἐστι xaX ἑλεῆμων παρὰ γνώµην, ἄρα
70016 ἐστι xal ἐξ ἀνάγχης. Καὶ τίς ἐστιν ὁ την
ἀνάγχην ἐπιθεὶς αὐτῷ, xa0' ὑμῶν; Αέδειχται τοίνυν
µωρίας ἀνάμεστος ἡ παρ ὑμᾶς πρότασις, xaX ἀγαθὸν
οὐδὲν εἰσφέρουσα νόημα.

ΑΛΛΟ, διηγηματικῶς.

Ἐπὶι τῶν χατὰ φύσιν οὗ προηγεῖται βούλησις,
χωρεῖ δὲ µόνον ἐπὶ τῶν ἔξωθεν τῆς οὐσίας ὄντων
τοῦ βουλευοµένου. Οἷον φέρε εἰπεῖν ᾽Αμπέλῶνά τις
φυτεύει, ἡ ναυπηγεῖται σχάφος, βουλευσάµενος πρό-
τερον περὶ αὑτῶν᾽ τίχτεται δὲ χατὰ φύσιν τὸ ἐς
ἀνθρώπου πα!δίον, οὐδεμιᾶς ἡγησαμένης βουλήσεως.

89 THESAURUS. 900
Εἴ τις οὖν λέγοι τυχὸν ἐπί τινος τῶν ἀνθρώπων ὅτι A tasse dicat de aliquo hominum quod przter

παρὰ βούλησιν ἔσχεν viv, μὴ εὐθὺς ἐπὶ τὸ ἐξ
ἀνάγχης τρεχἐτω' οὗ γὰρ Éx τινος ἀνάγχης ἔσχεν "
ἀλλ ὁράτω μᾶλλον ὅτι τῶν ἐκ φύσεως οὗ προηγεῖται
βούλησις. ᾿Εχὼν γάρ τις γεννᾷ, οὐδεμιᾶς περὶ τού-
του προηγουµένης βουλήσεως. θελητῶς οὖν ἄρα xal
ἀθουλήτως ὑπάρχει xal ὁ Λόγος &v τῷ Πατρὶ, ὥσπερ
ἐστιν kv. ἀνθρώπῳ τὸ ἐξ ἑαυτοῦ παιδίον.

ΑΛΛΟ.

Ei κατὰ φύσιν ἀγαθός ἔστιν ὁ θεὺς καὶ Πατὴρ,
οὐχ ἐχ βουλήσεως, ἵνα μῆ φαίνηται χρόνος, ὅτε οὐχ
ἦν τοῦτο, xa0' ὃν fiv βούλησις, οὗ βουλήσει γεννᾷ
τὸν Yióv, ἀλλὰ φύσει. Ἡρέπει γὰρ μᾶλλον τοῦτο
αὐτῷ.

ΑΛΛΟ.

Ἑρωτητέον τοὺς χριστοµάχους, εἰ αὐτὸς ὁ τοῦ
Λόχου Πατὴρ ἓκ ῥουλήσεως ὑπάρχει, 1) παρὰ βούλη-
σιν ἑαυτοῦ. El μὲν οὖν kx. βουλήσεως, προηγεῖσθαι
δὲ ἀνάγχη τῆς ὑπάρξεως τὴν βούλησιν, σιωπῶ τὸ
ἑύσφημον' εἰ δὲ παρὰ ῥούλησι», ἐξ ἀνάγχης ἄρα τοῦτό
ἐστιν, ὅπερ ὑπάρχει. Καὶ τίς ὁ τὴν ἀνάγχην ἐπιθεὶς
αὐτῷ; Ei δὲ ὑπάρχει μὲν ὁ Πατὴρ, οὐκ ix Boot
σξως δὲ, οὓτς μὴν παρὰ βούλησιν, ὁ αὐτὸς χρατείτω
λόγος ἀπεριεργάστως xal ἐφ᾽ Υἱου. Ἐκφετάνειν γὰρ
τὰ τοιχῦτα ῥιφοχινδύνως οὐχ ἀχόλουθον. Χρῆ δὲ μᾶλ-
λον ἀχούοντας περὶ Θεοῦ εἰδέναι, ὅτι αὐτός ἐστιν ὁ
dv, οὐχ ἀρχήν τινα, τοῦ εἶναι λαθὼν, àXÀ' αὐτὸς
e 7; ἄλλοις ἀρχὴ τοῦ εἶναι γενόμενος.

ΑΛΛΟ, διηγηματικῶς.

"Άτοπον σφόδρα xal ἐπικίνδυνον Eo' Yloo λέγειν
τὸ, Βρυλήσει ἄρα i| παρὰ ῥούλτσιν ἐγευν[ῦη. Ὁ γὰρ
οὐχ £x ῥρυλήσεως ὑπάρχων θεὺς, οὐκ Ex. βουλήσεως
ἔχει τὸν Ex τῆς οὐσίας αὐτοῦ προελθόντα Λόγον,
ἁλλά ονσιχῶς. Εἴη γὰρ χαὶ οὕτως εἰχὼν αὐτοῦ χαὶ
yagax*hp οὗ διεφευσµένος.

ΑΛΛΟ.

E! ῥούλησις χαὶ σχέψις προηγεῖται τῆς ὑπάρξεως
τοῦ Yiou, ὁ δὲ Ὑἱὸς σοφία xaX Λόγος ἐστὶ τοῦ Πα-
τρὸς, πῶς ἐθούλετο ὁ θεὺς ἄλογός τε χαὶ ἄσορος Gv,
χαθ᾽ ὑμᾶς; Οὕπω γὰρ ἣν ὁ Υἱὸς, ἔτι τῆς περὶ αὐτοῦ
γινομένης σχέφεως. Πῶς δὲ οὐχ ἄτοπον εἰσφέρειν

π:ρὶ ἑαυτοῦ βουλευόμενον τὸν Πατέρα, πὐτερόν ποτε
yeh σοφίαν ἔχειν xaX Λόγον, f) uf; Παραιτεῖσθαι
τοιγαροῦν ἀναγκαῖον τὰς ἀπαιδεύτους τῶν χριστοµά-
χων ροτάσεις, o9 σφόδρα διατείνεσθαι mob; τὸ áv-
τιλέχειν αὐταῖς.

AAAO, διηγηματικῶς.

Διὰ πολλῶν Ἠδη δέδειχται λόγων ὅτι τῶν ποιηµά-
των ἡγίσατο βούλησις. 'ES ἑνὸς δὲ τὸ πᾶν γνωρισθή-
σεται. "Emi γὰρ τῇ τοῦ ἀνθρώπου χατασκευῇ, τὸ,
v Ποιῄσωμεν ἄνθοωπον, » καὶ τὸ, « Γενηθήτω στε-
ρέωµα. » καὶ τὸ, Γενγθήτω τόδε xoi τόδε, βο)λῆς

7?" Hebr, 1, 9... Gen. à, 6,20.

voluntatem filium habuit, ne statim ad neces.
sitatem confugial : neque enim necessario lia-
buit, sed potius intelligat, in naturalibus non
precedere deliberationem. Sponte enim quispiam
generat, nulla deliberatione przecedente. Sponte igi-
tir et citra deliberationem est Verbum in. Patre,

quemadmodum est in homine ejus proles.

ALIUD.

Si naturaliter bonus est. Deus ac Pater, non. ex
voluntate, ne videatur aliquod tempus fuisse quando
hoc ipsum non erat, in quo fiebat deliberatio, non
voluntate generat Filium, sed natura. lloc enim ei

B convenientius est.

ALIUD.

Interrogandi sunt hostes Christi, num ipse Verbi
Pater voluntate exsistat, an prater suam volunta-
tem? Nam si ex voluntate, et necesse est volunta-
tem priorem fuisse exsistentia, taceo blasphemiam
qua inde sequetur ; si preter voluntatem, ex neces-
sitate igitur est id quoJ est. At quis ei necessila-
tem imposuit? 5/4 Si vero exsistit quidem Pater,
neque ex voluntate, neque przier voluntatem, ea-
dem sane ratio obtineat etiam in Filio, Neque enim
hzc nimis audacler et temerarie inquiren/a. sunt,
Που vero potius, cum de Deo agitur, tenendum est,
ipsum esse qui est, quique nullum habet exsistendi
principium, sed reliquis omnibus «essendi initium

C dedit.

ALIUD, ad rei explicationem.

Absurdum et periculosum est de Filio dicere : Ex
voluntate aut preter voluntatem factus. est. Qui
enim nou ex voluntate exsistit Deus, non ex volur.-
tate habet Verbum quod ex ejus essentia processit,
sed naturaliter. lta enim imago ejus et. character
vere fuerit "*.

ALIUD.

Si voluntas et deliberatio Filii exsistentiam prz-
cedit, Filius autem est sapientia et Verbum Patris,
quo pacto deliberavit Pater, Verbo et sapientia,
juxta. vestram sententiam, carens? Neque enim ad-
huc erat Filius, cum adhucde eo deliberaretur. Quo
pacto vero non absurdum fuerit inducere Patrem
sccum deliberantem, an oporteret aliquando sapien-
tiam et Verbum habere, an non? Rejicienda — igitur
prorsus sunt indocta hostium Christi argumenta ,
non autem anxie laborioseque iis contradicen-
dum.

ALIUD, ezplicatius.

Multis jam verbis ostensum est voluntatem sive
deliberationem creaturarum creationem praecedere.
Ex uno autem totum intelligetur. Nam in. creatione
hominis : « Faciamus, inquit, hominem, » et, « Fiat
firmamentum", » atque lioc, Fiathoc οἱ illud, vo-

91 - S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP. 33

luntatis sighificativum est, qux» ad singulas creatu- Α ἂν εἴη σημαντιχὸν τῆς ἐφ᾽ ἑχάστῳ τῶν πεποιηµένων

Γ5 faciendas a Deo adhibita est, tametsi statim
epus subsecutum appareat. Si ergo creaturas prz-
cedit voluntas, omuia vero facta sunt per Filium ,
certe omnium numero non comprébhenditur is per
quem omnia facta sunt. Et si alius est ab iis quz
pr:ecessit voluntas, non est factus ex voluntate sic-
ut illa. Ipse enim est viva voluntas Patris, in qua
omnuía operatur. Vocat. autem etiam ipsum Psal-
mista voluntatem Patris, diceas : « In voluntate tua.
deduxisti me ?*, »

ALIUD.

Si consilium et voluntas Patris est Filius, ut re-
vera est, quo pacto przcedit voluntas ejus exsisten-
tian ? Videbitur enim ipse seipsum fecisse. S5 Et
qui nondum factus erat, ut hzretici volunt, de se
ipso deliberasse dicetur. Atsi loc absurdum dictu
est, non ergo voluntate factus est, quemadmodum
creaturas ; sed erat ut voluntas Patris in ipso, atque
adco ipsius Genitoris essenti;e proprietas.

ALIUD.

Christus alicubi inquit : Ego in Patre, et Pater
in me, veluti locum quemdam, qui se solum conti-
neat, significans Patrem, et rursus Patrem solum
in ipso exsistentem. Si ergo aliud quidpiam est in
. Patre voluntas ipsius quam Filius, quo pacto vero
hxc dixerit? Reperietur enim, juxta insanam hz-
reticorum opinionem, anle exsistentiam Filii, vo-
luntas in Patre exsistens, per quam factus cst,
ut illi dicunt. Si autem vere dicit se in Patre esse,
et rursus, solum in se esse Patrem , ubinam consti-
tuetur voluntas, cum nihil loci sit intermedii ?
Quod si verum est, non ergo voluntate factus est ,
scd ipse est Yoluntas Patris.

ALIUD.

Si quemadmoduimn creaturas, ita. etiam exsisten-
tiam Filii praecessit voluntas, cur qux idem habent
generationis principium et per eamdem voluntatem
facta sunt, tantopere inter se natura differunt, adeo
ut ille Dominus sit οἱ Deus, bx serviles sint czea-
tura? Manifestum autem est quod Filius deitati Pa-
t'is naturaliter unitus Dominus οί dicitur et est :
creatura vero serva, quia exira essentiam creato-

ris est, et a naturali ad Patrem relatione aliena. D

Necessarium igitur est ut quie lantam inter se la-
bent differentiam, non unum habeant principium.
Sed hx» quidem, ut creature, ex voluntate factae
sunt. Filius autem, quippe qui cst ipsa voluntas,
erat ab zterno in Patre,

ALIUD, ad rei explicationem.

Oportebat autem hosce Christi hostes qui non
verentur interrogare an voluntate Filium genuerit
Pater, etiam hoc dicere : An in prudentia Filium
genuerit Pater. ldem enim videntur esse deliberatio
et prudentia. Siquidem quisquis aliquid deliberat,

7 Psal. Lxxu, 21.

γενομένης παρὰ θεοῦ, εἰ καὶ mapaypnua τὸ Épyov
ἀχολουθοῦν φαίνεται. El. τοίνυν τῶν μὲν χτ'σµάτων
ἡγεῖται βούλητσις, Υέγονε δὲ πάντα δι) Υἱοῦ, ἑκτός
ἐστι τῶν πάντων ὁ δι οὗ τὰ πάντα γέγονε. Καὶ εἰ
ἕτερός ἔστιν ἐχείνων ὧν ἠγήσατο βούλπαις, οὐκ ἂν
εἴη χατά βούλησιν γεγονὼς ὥσπερ αὐτά. Αὐτὸς γάρ
ἐστιν ἡ ζῶσα βουλὴ τοῦ Πατρὸς, ἐν ᾗ τὰ πάντα ἓρ-
γάζεται. Καλεῖ δὲ αὐτὸν καὶ βουλὴν τοῦ Πατρὸς 6
Ὑαλμωῳδὸς , λέγων *. € Ἐν τῇ Boo σου ὡδήγη-
σάς µε. )
ΑΛΛΟ.

Ei Bou xai θέλημα τοῦ Πατρός ἐστιν ὁ Υἱὸς,

ὥσπερ οὖν xal ἔστι, πῶς ἡγεῖται θέλησις τῆς ὑπάρ-

B ξεως αὐτοῦ ; Αὐτὸς γὰρ ἑαυτὸν ἔσται men oro. Καὶ

ὁ µήπω γεγονὼς, κατὰ τοὺς γριστοµάχους, περὶ
ἑαυτοῦ φανεῖται βονλευόμενος. El δὲ τηῦτο λέγειν
ἄτοπον, οὐχ ἄρα βουλήσει γέγονεν, ὥσπερ τὰ ποιἠ-
para: àÀX ἦν ὡς βουλὴ τοῦ Πατρὸς £v αὐτῷ, αὐτὸ
τῆς οὐσίας ὑπάρχων τοῦ γεννήσαντος τὸ ἴδιον.
ΑΛΛΟ.

᾿ Miet που Χριστός « Ἐγὼ àv τῷ Πατρὶ, xoi ó
Πατῆρ ἓν ἐμοὶ, 2 ὥσπερ τινὰ τόπον ἑαυτὸν ἔχοντα
μόνον σηµαίνων τὸν Πατέρα, χαὶ πάλιν ὡς τοῦ Πα-
τρὸς ὄντος ἐν αὑτῷ µόνον. El τοίνυν ἕτερόν τί ἐστιν
ἐν τῷ Πατρὶ παρὰ τὸν Υἱὸν 4j βούλησις αὐτοῦ, πῶς
ἀληθεύσει τὰ τοιαῦτα λέγων; Εὑρίσκεται γὰρ, χατὰ
τὴν τῶν χριστοµάχων µανίαν, πρὸ τῆς ὑπάρξεως
τοῦ Ylou, βούλησις οὖσα ἓν Πατρὶ, καθ ἣν γέγονεν ,

C ὡς ἐχεῖνοί φασιν. El δὲ ἀληθεύει, ἑαυτὸν ἐν Πατρὶ

μὲν εἶναι φάσχων, καὶ πάλιν, ὡς µόνον Ev αὐτῷ τὸν
Πατέρα, ποῦ fj βούλησις χείσεται, οὐδενὸς ὄντος τόπου
μεταξύ; Ri δὲ τοῦτο, οὖκ ἄρα βουλήσει γέχονεν, ἀλλ'
αὑτός ἔστιν fj τοῦ Πατρὸς βούλησις.

ΑΛΛΟ.

El χαθάπερ τῶν ποιημάτων ἠγήσατο βούλησις,
οὕτω χαὶ τῆς ὑπάρεεως τοῦ Χριστοῦ, ὅτου δῆ χάριν
τὰ τὴν αὐτὴν ἔχοντα τῆς γενέσεως ἀρχὴν xai διὰ
τῆς αὑτῆς γεγονότα βουλῆς, τοσοῦτον ἀλλέλων τὴν
φύσιν διέστηχεν, ὡς τὸν μὲν Κύριον οὕτως εἶναι xal

εν, τὰ δὲ δοῦλά τε xat ποιήµατα; 'AXA' ἔστι ὃῃηλον
ὡς ὁ μὲν Υἱὸς τῇ τοῦ ἹΠατρὸς θεότητι χατά φύσιν
ἐνούμενος Κύριος εἴρηται xal ἔστιν' f; δὲ χτίσις,
δούλη, διὰ τὸ ἔξω κεῖσθαι τῆς οὐσίας τοῦ πεπο.τκό-
τος, καὶ τῆς πρὸς τὸν Πατέρα σχέσεως φνσιχῆς.
Ανάγχη τοίνυν τὰ τοσαύτην ἔχοντα πρὺς ἄλληλα «ty
διαφορὰν, uh μίαν ἔχειν ἀρχήν. 'AXAX τὰ μὲν, ὡς
ποιηµατα, ix βουλήσεως Ὑέγονεν, 'O δὲ YUA, ὡς
αὐτὸς ὧν ἡ βούλησις, ἣν ἀῑδίως £v Πατρί.

ΑΛΛΟ, διηγηµατικώς.

Εδει τοὺς χριστοµάχους ἀποτολμῶντας ἑἐρωτᾷν,
εἰ βουλήσει τὸν Υἱὸν ἐγέννησεν ὁ Πατὴρ, xa τούτο
λέγειν’ El ἐν φρονῄσει τὸν Υἱὸν ἐγέννησεν ὁ Πατήρ.
Ταυτὸν γὰρ ὑπάρχειν φαίνεται βουλὴ χαὶ φρόνησις.
Ἐπειδὴ πᾶν ὅπερ ἄν τις βουλεύηται, τοῦτο xd

ο THESAURUS. Φ!

φρονεῖ’ χαὶ πάλιν ὥσπερ ἐξ ἀντιστρέφοντος, ὃ φρο- A idem etiam prudens est : el vice versa, qui prudens

vit, xai βουλεύεται. Εὑρίσχεται γοῦν ὡς ἴσοδυνα-
μοῦντα συνάπτων αὐτὰ καὶ ὁ Σωτὴρ ἐφ᾽ ἑαυτοῦ, καὶ
λέχων Ἐμὴ βουλὴ xai ἀσράλεια, Eph φρόνησις,
ἑαὴ δὲ ἰσχύς. Ὥσπερ γὰρ ἀσφάλεια χαὶ ἰσχὺς ταυτόν
ἐστιν, οὕτω χαὶ βουλὴ χαὶ φρόνησις. El μὲν οὖν
ἄφρονά ποτε πιστεύουσι γεγενῆσθαι τὸν Πατέρα,
ἑρωτάτωσαν εἰ Ey φρονῄσει γεγέννηχε τὸν Ylóv. El
€ φρίττουσι τοῦτο xaX μήνον ἀχούοντες, πῶς οὖκ
ἀτεθὲς τὸ ἐρωτᾷν xa λέγειν ἐφ᾽ Υἱοῦ τό Βουλήσει
γεχέντται, 3] μή; τοσαύτην τοῦ λόγου thv δυσφηµίαν
εἰσφέροντος.
ΑΛΛΟ.

Ὁ µαχάριος Παῦλος τὴν ἁπαράλλαχτον ὁμοιότητα
δε'χνύων, ἦν ὁ Yl; ἔχει πρὸς τὸν ἑαυτοῦ Πατέρα,
γράφει περὶ αὐτοῦ « "Og ὢν ἀπαύγασμα τῆς δύξης
χαὶ χαρακτηρ τῖς ὑποστάσεως αὐτοῦ. » E! τοίνυν
χαραχτήρ ovt xal εἰχὼν «τοῦ γεννήσαντος ὁ Yibo,
ἐγεννέθη δὲ, x30' ὑμᾶς, προηγησαµένης βουλήσεως,
ἀνάγχη πᾶσα xai τὸν Πατέρα οὕτως εἶναι, ὥσπερ dj
εἰχὼν αὐτοῦ xal τὸ ἀπαύγασμα' ὡς χαὶ αὐτὸ ἔχειν
προηγχουμένην αὑτοῦ τὴν βούλησιν. El δὲ τοῦτο ἆσε-
6ὲς (05 γὰρ &x βουλ/σεώς ἐστιν ἡ τοῦ Πατρὸς οὐσία
xii ὑπόστασις), ἀνάγχη πᾶσα μηδὲ τὸν Yiby ix
βουλήσεως εἶναι, φρονεῖν f] λέχειν.

ΑΛΛΟ.
Ὡς ££ ἁἀγτιθέσεως τῶν αἱρετιχῶν'.

Καὶ πῶς, φησὶν, οὐχ ἀνάγχη συνομολογεῖν, ὅτιπερ
ἀθέλητός ἐστι τῷ Πατρὶ ὁ Υἱὸς, ἤτοι ἀθούλητος, εἰ
ph Ex βουλήσεως χαὶ θελήσεως Υέγονεν ;

Πρὸς τοῦτο Avete.

ἀυσωπείτω τῶν χριστοµάχων τὴν πάντολµον γλῶτ-
ταν ὁ Σωτῖρ περὶ ἑαυτοῦ λέγων, « 'O Πατὴρ φιλεῖ
t5» Υἱόν.» Ὥσπερ γὰρ fby προείρηται, τὸ εἶναι
ἀγαθός τε χαὶ ἑλεήμων, ἔχει μὲν, οὐχ ἐκ βουλήσεως
δὲ, οὔτε μὴν ἀδουλήτως ταῦτά ἐστι. θέλει γὰρ εἶναι
τοῦτο ὅπερ bati? ἀεὶ χαὶ ἔσται. (ὕτω xal εἰ ph ἐχ
βρυλἠσσως ἐγέννησε τὺν Υἱὸν, ἀλλ οὐκ ἀθουλήτως
αὐτὸν ἔχει. θέλει Υὰρ τὸν Υἱὸν xat φιλεῖ, καθὼς v£-
γραπται. Καὶ Χχνάπερ ὁ Πατὴῆρ τῆς ὑποστάσεως
τῆς E3010) θελητἠς ἐστιν, οὐκ Ex βουλήσεώς τινος
45210 ὧν ὅπερ ἐστιν, οὕτω xal ὁ Υἱὸς £x. τῆς τοῦ
Πατρὸς οὐσίας προελθὼν, οὖκ ἀθέλητός ἐστιν αὐτῷ,
εἰ xai ῥούλῃσις οὐδαμοῦ τῆς γεννήσεως προδραμοῦσα
φαίΐνσται.

ΑΛΛΟ.

Εἰ ἀτιχύγασμα χαὶ χαρακτήρ ἐστι τοῦ Πατρὸς ὁ
Υτδς, Υέγονε δὲ θελἠᾖσει, χαθ᾽ ὑμᾶς, ἣν ἄρα χρόνος
ὅτε οὐχ fw, χαθ᾽ ὃν ἡ περὶ αὐτοῦ θέλησις ἐχινεῖτο
παρὰ τῷ ἩΠατρί. Οὐχοῦν ἣν ποτε ὅτε χωρὶς ἆπαυ-
γάσµατος fv ὁ θεὸς χαὶ δίχα χαραχτῆρος. Καὶ, εἰ
τὸ ἴδιον τῆς οὐσίας τοῦ Πατρός ἔστιν ὁ Υἱὸς, οὐχ
E» δέ ποτε, xa0' ὑμᾶς, ἴσον ἐστὶ. τῷ λέγειν’ οὐχ ἣν
πστε γεννητικὴ τοῦ Πατρὺς fj οὐσία' ἀλλ ὥσπερ Ex

febr. 1, 9. ** Joan. ii, 355.

est, idem et deliberat. Atque ita Servator ipse hzc
veluti :zequipollentia conjungit dicens de se : Meum
est consilium et tutela, mea. 586 prudentia et po-
tentia. Quemadmodum enim tutela et potentia Tem
sunt; ita etiam deliberatio et prudentia. Si ergo
imprudentem aliquando fuisse Patrem | exisümant ,
interrogent an in prudentia genuerit Filium. At si
vel id audientes perhorrescant, quo pacto non im-
pium fuerit interrogare ac dicere de Filio : An vo-
luntate factus sit, necne? cum hoc ad tantam atque
illud in Verbum blasphemiam pertineat.

ALIUD.

Beatus Paulus, similitudinem quam Filius habet
cum Patre ostendens, ita scribit : « Qui cum sit

D splendor glorie ei character bypostaseos illius ?*.»

Si ergo Filius est character et imago Genitoris, ge-
nitus aulem est, ut vos dicitis, precedente delibe-
ratione, necessarium omnino fuerit Patrem ita se
habere, ut imago et splendor ipsius : adeo ut etiam
ipsum praecesserit deliberatio. Si vero hoc impium
est ( neque enim ex deliberatione est Patris essen-
tia atque bypostasis ) , ergo nec Filium ex delibera-
tione factum esse vel credere, vel dicere oportet.

ALIUD.
Ex objectione hereticorum.

At quo pacto, inquiunt, non fuerit necesse fateri
Filium citra voluntatem aut consilium Patri ac-
cessisse, nisi consilio et voluntate procedente fa-
ctus est?

Solutio objectionis.

Retundat impudentem hostium Christi linguam
Servator ipse ita de se dicens : « Pater amat Fi-
liuin *?, » Quemadmodum enim jam dictum est
quod bonus sit et misericors, liabet id non ex vo-
luntate, sed neque absque voluntate hzc sunt.
Vult enim esse id quod est semper οἱ erit. Tta etiam,
licet non ex voluntate genuerit Filium, non tamen
absque voluntate illum habet. Vult enim Filium et
anat, sicut scriptum est. EL quemadmodum Poter
suam ipsius hypostasim vult, neque tamen ex vo-
luntate est id quod est , ita etiam Filius ex essentia

D Patris procedens, non ei adest przter ipsius volun

tatem, tametsi. voluntas sive deliberatio generatio-
nem nequaquam pracesserit.

ALIUD.

Si splendor et character Patris est Filius, factus
autem est ex voluntate, ut vestra fert opinio, eral ita-
que tempus quando non erat, in quo Pater consi-
lium suum de illo agitabat. Fuit igitur etiam ali-
quando Deus absque suo splendore et cliaractere.
Et, si proprium essentiz Patris $7 est Filius, atqui
is aliquando non fuit, ut vos dicitis, idem est ac sí
dicas generativam Patris essentiam aliquando non

95 S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP. 16
exstitisse, sed veiut ex mutatione quadam eo tra- Α τινος μεταθολῆς εἰς τοῦτο παρΏλθεν ἀποχυήσασα

ductam fuisse ut gigneret Filium. Si vero id et co-
gitatu et dictu impium est, ne illud, Voluntate, an
non, de Filio objiciant. Sicut enim Poster naturalitet
est bonus, ita etiam naturaliter generativus.

ALIUD, ad explicationem.

Si omnis voluntas qua in quoquam fit non abs-
que verbo (it (voluntas enim est verbum occultum
: quod in corde agitatur), Filius autem est Verbum
Patris, idem igitur etiam est voluntas ipsius. Atqui
quo pacto voluntas in voluntate fit? aut qui Verbum
in Verbo? Omnia igitur h:ec est Filius Patri : et vo-
luntas et Verbum, et sapientia : nihilque est in Pa-
tre ante ipsum.

ALIUD sínile.

Ilabet sibi homo naturaliter insitam procreandi
filios potestatem, ei non quemadmodum homo ex
voluntate est bonus aut malus, ita etiom ex volun-
tate est pater. Sed hoc ex natura, illud ex voluntate
habet. Et illius quidem domini sumus; in hoc vero
perpetua atque incommutabilis natur lex viget.
Sicut igitur nos non ex voluntate, sed natura, ha-
hemus ut simus patres filiorum nostrorum, ita etiam
Deus ac Pater non ex voluntate Pater est, sed natu-
raliter. Et quemadmodum qui ex nobis gignuntur
similes prorsus nobis sunt secundum substantiam,
ita etiam Filius.non extrinsecus Patri accessit, sed
revera ex essentia ipsius procedens per omnia siini-
I's est Genitori. Et quemadmodum Pater non ex vo-

Inntate est Pater, ita et Filius non ex voluntate, sed C

éx natura est, splendor el character exsistens ejus
qui ipsum genuit.
ALIUD.
Objectio ex Eunonio.

Interrogandi sunt, inquit, ii qui se recte sentire
existimant, utrum aliquando voluntate genuerit Fi-
lium Pater, an citra voluutatem, Si enim exstitit in
essentia Patris, alius ab ipso Filius, non voluntarie
genuit. Necesse enim erat parere cum qui in natura
erat. Si vero non erat in Patre, sed factus est deli-
beratione Patris adhibita, necesse est omnino deli-
berationem przcessisse. Non erat igitur Patri co-
aternus.

Solutio obiectionis.

Primum quidem stupenda res est quo pacto adeo
temerarie et porleutosa velut imperitia in omnem
blasphemiam ruant. Neque 56 cniin pudet eos etiam
ipsum Deum necessitati subjicere, dicentes perinde
atque in humanis corporibus aliquid Patris essentia
comprehendi, ac quasi vas in vase, ita Filium in
Patre teneri. Nos vero, qui recte ac juste sentire

studemus , essentiam Dei omni necessitate superio-

rem esse dicimus; et Filium esse in Patre, non ut
corpus in corpore, sed ut inseparabilem ab ejus es-
sentía et ab ipso procedentem naturaliter. Si vero
ex:stimant se acutum aliquid proponere, dicentes
voluutate aut citra voluntatem eum factum esse, vi-

τὸν Υἱόν. El δὲ τοῦτο ἀσεθὲς φρονεῖν τε xal λέγεω,
μὴ προτεινέτωσάν τινες ἐφ᾽ Yiou τὸ, Βουλήσει ἢ py.
ὝὭσπερ γὰρ ἀγαθὺς κατὰ φύσιν Esc ὁ Πατζρ, οὕτω
καὶ γεννητιχκὸς κατὰ φύσιν.

ΔΛΛΟ, διηγηματικῶς.

El πᾶσα βούλησις fj Ev τισι γινοµένη οὗ δίχα λό-
γου γίνεται (λόγος γάρ ἐστιν ἀφανῶς ἐν χαρδίᾳ στρε-
φόμενος fj βούλησις), ἔστι δὲ ὁ Υἱὸς ὁ Λόγος τοῦ
Πατρὸς, αὐτὸς ἄρα ἐστὶν Ἡ βούλησις αὐτοῦ. Εἶτα
πῶς ἡ βούλησις Ev βουλήσει γίνεται; Ἡ πῶς ὁ Λό-
γος ἐν Λόγῳ; Πάντα τοίνυν ἐστὶν ὁ Υἱὸς τῷ Πατρὶ,
καὶ βουλὴ καὶ Λόγος, xai σοφία’ καὶ οὐδέν ἔστιν bv
Πατρὶ πρὸ αὐτοῦ.

ΑΛΛΟ ὅμοιον.

Ἔχει χατὰ φύσιν ὁ ἄνθρωπος τὸ δύνασθαι τέχνων
αὑτὸν γενέσθαι πατἐρα᾿ καὶ οὐχ ὥσπερ Ex βουλήσεως
ἀγαθός ἐστιν f| πονηρὺς, οὕτω xaX πατήρ. ᾽Αλλὰ τὸ

μὲν φύσει, τὸ δὲ βουλήσει ἐστι, Καὶ τοῦ μὲν ἐσμὲν

xjptov τοῦ δὲ dj φύσις ἁπαράθατον ἔχει τὸν νόµον.
ὝὭσπερ οὖν οὐκ Ex βουλήσεως ἔχομεν ἡμεῖς τὸ εἶναι
πατέρες τῶν ἐξ ἡμῶν, ἀλλὰ φυσιχῶς, οὕτω xal ὁ
θεὺς καὶ Πατὴρ οὐχ ἐκ βουλήσεως Πατήρ ἐστιν,
ἀλλὰ φυσιχῶς. Καὶ ὥσπερ ol ἐξ ἡμῶν τικτόµεναι
ὅμοιοι πάντως ἡμῖν xat οὐσίαν εἰσὶν, οὕτω καὶ ὁ YD
09x ἔξωθεν τῷ Πατρὶ προσγενόµενος, ἁλλ᾽ ὄντως ἐκ
τῆς οὐσίας αὐτοῦ προελθὼν ὅμοιός ἔστ' χατὰ πάντα
τῷ γεγεννηχότι. Καὶ ὥσπερ οὐκ ἐκ βουλήσεώς ἐστι
Πατὴρ, οὕτω καὶ ὁ Υἱὸς οὐχ ἐκ βουλήσεώς ἐστιν,
ἀλλὰ κατὰ φύσιν, ἀπαύγασμα χαὶ yapaxvho ὑπάρχων
τοῦ γεννήσαντος αὐτόν.

ΑΛΛΟ.
Ἀρτίθεσις ὡς éx τῶν Εὐγομίου.

Ἐρωτητέον, φησὶ, τοὺς ὁρθά φρονεῖν οἰομένους ,
πὀτερόν ποτε βουλήσει γεγέννηχε τὸν Υἱὸν ὁ Tacho,
ἡ ἀθουλήτως. Ei μὲν γὰρ ἐνυπηρχε τῇ τοῦ Πατρὺς
οὐσίᾳ, ἕτερος ὢν παρ᾽ αὐτὸν 6 Ylbe, «οὗ προαιρέσει
τέτοχεν. "Ην γὰρ ἀνάγχη τεχεῖν τὺν bv τῇ φύσει
χείμενον. Εἰ δὲ οὐκ ἣν ἓν Πατρὶ, ἐγεννήθη δὲ βουλη-
θέντος τοῦ Πατρὸς. ἀνάγχη προῦπάρχειν αὑτοῦ τὴν
βούλησιν. Οὐκ fjv οὖν ἄρα τῷ Υεννήσαντι συναῖδιος.

Πρὸς ταῦτα Avete.

Πρῶτον μὲν ἀποθαυμάζειν ἅδιον τοὺς ἀφυλάκτως
εἰς πᾶσαν τρέχοντας δυσφηµίαν, πολλήν τε ἁμαθίαν
αὑτοῖς ἐγχαλεῖν. Οὗ γὰρ αἰσχύνονται xol αὑτὸν
ἀνάγχαις ὑποτιθέντες τὸν θεὸν, xaX καθάπερ ἐπὶ σω-
µάτων ἀνθρωπίνων ἐμπεριέχεσθαί τι λέγοντες τῇ
τοῦ Πατρὸς οὐσίᾳ, Ἡ ὥσπερ τι σχεῦος ἓν σχεύει χεῖ -
σθαι τὺν Yibv Ev Πατρί. '᾿Ημεῖς δὲ οἷς ὁὀρθὰ xal
δίχαια φρονεῖν ἑσπούδασται, ἄνω μὲν πάσης ἀνάγχης
εἶναί φαμεν τὴν οὐσίαν τοῦ Θεοῦ» εἶναι δὲ πάλιν τὸν
Υἱὸν ἐν Πατρὶ, οὐχ ὡς σῶμα ὑπὺ σώματος περιεχό-
µενον, ἁλλ᾽ ὡς ἀχώρ.στον τῆς οὐσίας αὐτοῦ καὶ ἐξ
αὑτῆς προελθόντα κατὰ τὸν τῆς φύσεως νόμον. El
δὲ οἵονται συρήν τι προτείνειν, βουλή τει Ἰέγοντες di

Lib TIIESAURUS. C8
ἀθουλήτως αὐτὸν γεγενῆσθαι, καὶ mag! ἡμῶν ἁχωνέ- A cissim hioc a nobis audiant ; Ergo ignis etiam calo-

τωσαν" Βουλήσει ipa xb πύρ τὴν ἐξ αὐτον θερμότητα

γεννᾷ f) ἀθουλήτως; Αλλ᾽ οὐδὲν ἔξουσι πρὸς τούτο -

εἰπεῖν. Τὰ γὰρ ἐν φύσεως προϊόντα, οὖτε βούλησιν,
οὖτε ἀθουλησίαν ἐπιδέχεται. Ἐπὶ δὲ τῶν ἔξωθεν χαὶ
ὧν ἔσμεν ἐν ἐξονσίᾳ, βούλησις xaX ἀδουλησία χκρατεῖ.
Ὥστερ οὖν xai ἡμᾶς ἑἐργαζόμεθά τι βουληθέντες,
τίχτοµμεν δὲ ἐξ ἑαυτῶν, οὐδένα τόπον ἐχούσης ἐν
τούτῳ βουλήσεως ἢ ἀθουλτσίας, οὕτω xal θεὸς ἑρ-

Υάσεται μὲν βουλήσει τὰ ἑκτὸς, ἐγέννησε δὲ ἀχρόνως

τὸν } τὸν ἐξ ἑαυτοῦ, οὐδένα τόπον ἐχούσης ἐν τούτῳ
βουλίσεως χαὶ ἀδουλησίας, εἰ χαὶ οὐχ ἀθέλητός ἐστιν.
Ὁ γὰρ llaz*p ἀγαπᾶᾷ τὸν Υἱὸν, ὡς γέγραπται,

ΑΛΛΟ.
"Dc ἓξ ἀγτιθέσεως τῶν Εὐγομίου.

Ei μΏ βουλήσει, φησὶν, ἐγένντσε τὸν Yiby ὁ Ila-
"np, ἔχει δὲ αὐτὸν Ex φύσεως, δγλονότι καὶ τΏν περὶ
αὐτὸν γνῶσιν οὐχ ἔχων αὐτὸς, ἔχει πάλιν αὐτὴν ἀπὸ
4L. ᾠύσέως. ”""μαθεν οὖν ὅτ. καὶ Yibg αὐτοῦ ἔσται,
xai συνδημ:ουργήσει τὰ πάντα" xal ἐπισυμθέθτχε
τῷ Πατρὶ f; περὶ Yloo γνῶσις £x τῆς οἰχείχς δ,δασκο-
µένη «ὔσεως. Ei δὲ τοῦτο ἄτοπον, βουλήσει ἄρα,
εἰδὼς ὅτι ἕσται, προέδαλεν αὐτὸν, καὶ προτρέχει
πάντως τῆς γεννήσεως dj βούλησις.

Πρὸς τοῦτο Avcic.

"Oz ἡμῶν ὁμολογούντων, ὅτι πρῶτον ἐδιδάχθη τίς
ἔσται ὁ Yi, c10' οὕτως γεγέννηχεν αὐτὸν ὁ Πατῖρ,
χα-ασκευάσει τῶν πρότασιν ὁ περὶ ταῦτα δεινὸς, οὐκ
εἰδὼς ὅτ:, διαστήματος οὑδενὸὺς ὄντος μεταξὺ τοῦ
μεσο) αδοῦντος τὸ εἶναι τοῦ Πατρὸς καὶ την Υέννησιν
τοῦ Υἱοῦ, i περ, αὐτοῦ πρόγνωσις οὐκ ἔχει τόπον.
El γὰρ προεθουλεύσατο, xal προεδιδάχθη, ἐν χρόνῳ
& πάντως ταῦτα ἐγίνετο, χάτω χρόνων ὁ Υἱός. Ei δὲ
αὐτός ἐστιν ὁ τῶν χρόνων ποιητῆς, τί µάτην τῆς

είας φύσεως χαταρλυαρεῖ, διδασχομένην αὐτὴν εἶσ-
ςέρων àzb τῆς φύσεως, ὡς αὐτός φησι, τὰ ἐσόμξ-
γα, χαὶ πλἐον οὐδὲν ἀνθρώπῳ διδοὺς ἢ τῷ ὑπὲρ
πάντας ὄντι Oc; "Ανω. τοίνυν χειµένης αἰώνων
καὶ χρόνων τῆς γεννήσεως τοῦ Υἱοῦ, δὐσφημόν τε
καὶ ἀμαθὲς εἰχότως ἂν εἴη τὸ λέγειν προθουλεύεσθαί
^t, 3, προδ:δάσχεσθαι τὸν Πατέρα περὶ αὐτοῦ. Τέλειος
τὰρ καὶ ἐν τῷ πάντα εἰδέναι ὁ Πατὴρ, χαὶ τόπον
ουθένα πρὸ Ylou ἡ περὶ αὐτοῦ βούλησις ἔχει,

ΑΛΛΟ.

Ei οἵδεν ἑαυτὸν ἀεὶ ὄντα Πατέρα ὁ Πατὴρ, ἔχει
πάντως χαὶ ἓν ἑαυτῷ τοῦ Υἱοῦ τὴν γνῶσιν. Ἐν γὰρ
τῷ εἰδέναι ὅπερ ἐστὶν αὐτὸς, χαὶ τῆς υἱότητος τὴν
Τνυσιν φορεῖ ' Πατὴρ γὰρ ὡς πρὸς Υἱὸν ἔστι τε xal
ὀνομάζεται. Καὶ πάλιν ix τῶν ἑναντίων ' θΟἶδεν Ó
Yi τὸν Πατέρα, εἰδὼς ὅπερ ἐστὶν αὐτός. "Amb γὰρ᾽
της υἱότητος ἡ πατρότης νοεῖται ' χαὶ τὸ ἀντίστρο-
qv, Ex τῆς πατρότητος fj υἱότης: Ἶν οὖν ἀει Πατῆρ
ὁ θεξς, ἦν ἄρα χαὶ ὁ Yió;. Δύσφημον δὲ τὸ λέγειν
pb εἰδέναι τὸν Πατέρα ἐξ ἑαυτοῦ τὸν Υἱὸν, διδά-
αεσθαι δὲ ἀπὸ τῆς φύσεως, ἑχάστου δηλαδὴ ἀφ᾿ ὧν
bw αὐτὸς τὴν τοῦ ἑτέρου γνῶσιν ἔχοντος. "Άλλως

C

rem ex se voluntarie gignit aut involuntarie? Sed
nibil babebunt quod ad hoc dicant. Nam qu: ex na-
tura prodeunt, neque velle, tel non velle aduittunt.
In rebus vero quz extra nos et in nostra potestate
sunt, aut volumus, aut nolumus, Quemadmodum igi-
lur etiam nos operamur aliquid voluntate sive deli-
beratione adhibita, gignimus vero ex nobis ipsis,
neque ullum in generande locum habet velle aut
nolle, ita etiam Deus operatur quidem voluntarie
qui extra ipsum sunt, Filium autem genuit absque
tempore ex se, neque ullum ea in re locum habet
velle aut nolle, tametsi non est invito Patre genitus.
Pater enim, ut Scriptura loquitur, amat Filium.

ALIUD.
Ex objectione Eunomii.

e Si non voluntate, inquit, Filium genuit Pater, sed
ex natura ipsum habet, manifesto ctiam notitiam
de eo non habens ipse, cam a natura habet. Didicit
itaque quod Filius suus futurus esset, et omnia se-
cum crealurus ; atque ita netitia Filii accessit. Patri
à sua natura edocto. Si vero id absurdum est, vo-
luntate igitur, sciens quod futurus esset, euin pro-
duxit, przceditque omnino generationem voluntas.
Solutio objectiouis.

Perinde ac si consideremus, primum edoctuin
fuisse Patrem quis esset futurus Filius, atque ita
deinceps eum genuisse, ita versulus lie argumen-
lum suum astruit, ignarus, cum nihil sit spatii in-..
ter esse Patris et generationem Filii, pranotionem
de eo nullum habere locum. Nam si prius delibera-
vit, et prius cognovit, atque li:ec in tempore iacta
fuerint necesse sit, tempori ergo obnoxius cst Fi-
lius. At cum ipse sit temporum conditor, quid tc-
mere adversus diviuam naturam deblaterat, eJoctanm
illam esse 59 a natura de rebus futuris fingens,
neque quidquam amplius pr:epotenti Deo quam ho-
mini tribuens? Cum itaque generatio Filii s»cula ac
leinpora excedat, absurdum ac blaspheimuin est di-
cere deliberasse, et prius edoctum fuisse de illius
generatione Patrein. Perfectus enim est in. cogini-
lione omnium rerum Pater, nullumque locum hab.t
deliberatio, Filium prz»cedeus.

ALIUD.

Si Pater semper novit se esse Patrem, habel
omnino eliam iu se notitiam Filii. Eo enim quod
seipsum novit, novit et Filium : Pater enim. ra-
tione Filii est et dicitur. Et e contrario : Novit
Filius Patrem, noscens seipsum. Nam ex filiatione
intelligitur paternitas, et reciproce ex paternilate
flliatio : erat ergo semper Pater Deus ; erat utique
et Filius. Impium autem dictu est non uosse Pa-
VArem Filium, qui ex se est, sed doceri a nalura,
cuim ulerque ex eo ipso quod est alterius notitiam
habeat. Et alioqui natura Dei non sit aliud quain
ipse ; simplex enim οἱ iucompositus cst.

4 Iz: 0oy οὐκ ἂν εἴη φύσις Βεοῦ παρ) αὐτόν' ἁπλοῦς γὰρ xal ἀσύνθστος.

ALIUD.
Ex objectione Eunomii.

Yoluntate, inquit, et judicio genuit Pater aut na-
turaliter, At si naturaliter tantum, uon autem volun-
tate aut judicio, involuntarie itaque et inconside-
rate geailus est. Si vero utrumque, jam composi-
tum facitis Deum, judicium simul et naturam ei
tribueutes. Quo pacto enin. qui ex his compositus
est, simplex fuerit ?

Solutio objectionis.

Generatio Filii neque judicio neque voluntati est

obuoxia. Velle enim et judicare in tempore funt :

lilius vero temporum conditor est. Quo pacto igi-
tur id quod conditum est conditorem praecesserit ?

S. CYRILLI ALEXANDRKINI ARCIHEP.

100
ΑΛΛΟ.
Ὡς ἐξ ἀγτιθέσεως τῶν Εὐγομίου.

Θελήσει, φηῃσὶν, τοι χρίσει τὸν 1ἱὸν γεγέννηχεν
ἄρα ὁ Ilacho, 7) χατὰ φύσιν. El μὲν οὖν χατὰ φύσιν
µόνον, οὐχ ἔτι δὲ χατὰ θέλησιν ἢ χρίσιν, ἀθελήτως
ἐστὶ καὶ ἀκρίτως γεννηθείς. El δὲ τὸ συναµφότερον,
σύνθετον ποιεῖτε τὸν θεὸν, καὶ χρίσιν αὐτῷ καὶ φύσιν
διδόντες. Πῶς γὰρ ὁ &x τούτων συγχείµενος ἁπλοῦς
ἔσται;

Πρὸς τοῦτο «ύσις.

"Ανω μὲν χρίσεως χαὶ βουλῄσεως ἡ τοῦ Υἱοῦ χεῖ-
ται γέννησις. Τὸ γὰρ βούλεσθαι καὶ xplvety &v y póvip
πάντως Ecc: χρόνων δὲ ποιητῆς ὁ Υἱός. Πῶς οὖν
ἔσται τὸ ποίηµα πρὸ τοῦ ποιητοῦ» El δὲ σύνθετον

Si vero compositum existimatis fieri Deum, ideo B οἴεσθε Υίνεσθαι θεὸν διὰ τὸ φύσιν ἔχειν χαὶ xplaty,

quod naturain habeat, et judicium, sive voluntate,

videte etiam lioc : Pater generat naturaliter ; creat?

autem per Filium quatenus opifex. Neque ideo com-
positus est : unius enim nature effectus hi sunt.
Eadem vero ratio est boni , immortalis et invisi-
bilis, atque aliorum ejuscemodi que divine na-
ture insunt.

ALIUD.
Ex objectione Eunomii.
Dicite nobis, inquit, vos, qui Filium vultis esse
splendorem Patris, quidnam existimatis. Quiistio-

nis aulem ratio hzcest: Lumen, sive ignis, exempli
gratia, iu lucerna positus, exteriora G0 illuminat; ipse

τοι θέλησιν, ὁρᾶτε xal τοῦτο" "Ἔχει τὸ γεννᾷν ὁ
Πατῆρ φνσικῶς, ἔχει καὶ τὸ χτίζειν 60 Υἱοῦ δηµιουρ-
γικῶς, χαὶ οὗ παρὰ τοῦτο σὐνθετός ἔστι' μιᾶς γὰρ
φύσεως τὰ τοιαῦτα χαρπός. Ὁ δὲ αὐτὸς χρατίσει
λόγος ἐπί τε τοῦ ἀγαθεῦ καὶ ἀφθάρτου xai ἀοράτου,
xa ὅσα πρόσεστι τῇ θείᾳ φύσει.

ΑΛΛΟ.
Ὡς ££ ἀντιθέσεως τῶν Εὐνομίου.
Εἴπατε, φησὶν, ἡμῖν, ol ἀπαύγασμα λέγοντες εἶναι
τοῦ Πατρὸς τὸν Yibv, «( ποτε ἄρα λογίζεσθε. 'O δὲ
τῆς ἐρωτήσεως τρόπος, οὗτος Τὸ φῶς τοι τὸ πῦρ,
φέρε εἰπεῖν, ἐν λύχνῳ χείµενον φωτίζει τὰ ἐχτὸς,

vero non omnia implet, sed in loco situs est, οἱ cirea C ἀλλ αὐτὸ μὲν οὗ πάντα πληροί, χεῖται δὲ ἓν τόπιῳ,
παρ

ea qux exterius sunt, ut dixi, ejus illuminatio ver-
satur. Si igitur lumen esse dicitis Patrem, splen-
dorem vero qui ex lumine gignitur, Filium, necesse
est fateri essentiam Patris omnia implere non pos-
se, ut. locus relinquatur splendori qui ex ipso emit-
titur. Si vero omnia implet Pater, ubinam consistet
essentia geniminis ?

Solutio objectionis.

Si in loco constituit Patrem, et perinde ac cor-
pus progredi existimat, quxrat etiam geniinini Io-
cum. Si vero Patris essentia non consistit in loce
( neque enim divinitas loco circumsceribi potest ) ,
cur sc torquet in rebus qua nulla quistione iu-

καὶ περὶ τὰ ἐκτὸς, χαθάπερ εἴπομεν, ὁ ἐξ αὐτοῦ φω-
τισμὸς Υίγνεται. El τοίνυν φῶς μὲν εἶναί gaze τὸν
Πατέρα, &x φωτὸς δὲ ἀπαύγασμα τὸν Υἱὸν, ἀνάγχη
λέγειν τοῦ Πατρὸς τὴν οὐσίαν μὴ δύνασθαι τὰ πάντα
πλτροῦν, ἵνα τόπον ἔχοι καὶ χωρῆσαί ποι δύναιτο τὸ
ἐξ αὐτοῦ πεμπόμενον ἀπαύγασμα. Ei δὲ πάντα πλη-
eot ὁ Πατῃρ, ποῦ χωρήσει τοῦ γεννήµατος ἡ οὐσία,
Πρὸς ταῦτα ἀύσις.

El μὲν ἐν τόπῳ τίθησι τὸν Πατέρα, xai καθάπερ
τι σῶμα χωρεῖσθαι βούλεται, ζητείτω xal τῷ γεν-
νήµατι τόπον. El δὲ οὐκ ἓν τόπῳ τοῦ Πατρὸς fj οὐσία
(οὐ γὰρ τόπῳ περιληπτὸν τὸ θεῖον), τί µάτην περι-
εργάζεται τὰ µηδεμίαν ἔχοντα ζήτησιν, xaX τολμᾷ

digent, audetque dicere : Quonam evadet Filii es- D λέγειν ΄ Ποῦ χωρήσει τοῦ γεννήµατος fj οὐσία, πλη-

sentia, cum Pater omnia repleat ? Apparet itaque et
est Pater in Filio, et Filius in Patre, non tamen
ut idem exsistentes, neque uf unum numero. Est
enim Pater in sua proprietate, et est Filius in pe.
culiari sua. proprietate, hanc solam 4 Patre diffe-
rentiam habens, quod Pater quidem per se est,
neque est Filius ; Filius etiam per se est, neque
cst Pater. Sed hac quidem sola differentia a Pa-
we distinctus, eamdem habet paternze nature pro-
prietatem; estque rursus in Patre, quemadino-
dum splendor qui e sole emittitur, qui quidem pro-
cedit ex ipso, aliud quidpiam ab ipso, unum tamen
naturaexsistens. Nam lioc est sol, illud vero splendor.
Pater itaque exsistens emisit lumep, Filium , sigil-

ροῦντος τὰ πάντα τοῦ Πατρός; Φαίνεται μὲν οὖν ὁ
Πατὴρ καὶ ἔστιν ἓν Υἱῷ, καὶ Ὑἱὸς ἐν Πατρί : οὐχ ὡς
ταντὸν δὲ ὄντες, οὐδὲ ὡς ἓν ἀριθμῷ. Ἔστι γὰρ ὁ
Πατὴρ ἓν τῇ αὐτοῦ ἱδιότητι ' xai ἔστιν 6 Υἱὸς ἐν τῇ
ἰδίᾳ ἰδιότητι, ταύτην ἔχων µόνην πρὸς τὸν Γεγεννη-
Χότα τὴν διαφορἀν ' ὁ μὲν γὸρ Πατὴρ, χαθ᾽ ἑαυτόν
ἐστι, xai οὐκ ἔστιν Υἱὸς, ὁ δὲ Υἱὸς καθ) ἑαυτόν ἐστι,
xai οὐχ ἔστι Ἡατήρ. ᾽Αλλὰ κατὰ τοῦτο µόνον ὡς
πρὺς τὸν Πατέρα τὴν διαστολὴν ἔχων, φέρει μὲν
αὐτὺ τῆς πατριχΏς φύσεως τὸ ἰδίωμα, ἔστι δὲ πάλιν
ἐν τῷ Πατρὶ, ὥσπερ τὸ ἐκ τοῦ ἡλίου πεμπόμενον
ἀπαύγασμα, πρόεισι μὲν ἐξ αὐτοῦ, ἕτερον δέ τι map"
αὐτόν ἐστιν, ἓν χατὰ φύσιν ὑπάρχον. Τὸ μὲν γὰρ,
fios , τὸ δὲ, ἁπαύγασμα. "Dv οὖν, Πατὴρ, ἀπηύγασε

101

THESAURUS.

(0

«ὖν Yiv, σρρσγἶδα καὶ εἰχόνα τῆς ἑαυτοῦ φύσεως Alum et imaginem perfectissimam sux ipsius &2-

ἀνρ:θεστάτην.

ΛΟΓΟΣ W.

llgéc τοὺς «έχοντας, ὅτι οὐ τῷ Πατρὶ, ἆ 1λὰ τῇ
βου.ἱἠσει αὐτοῦ ὅμοιός ἐστιν ὁ Υἱός.

Πολλὴν ἄν τις εἰχότως ἀθονλίαν τῶν χριστοµάχων
χαταφηφίσαιτο, 9» λογιεῖται ὀρθῶς µαίνεσθαι, πι-
στεύων τοῖς τῆς βουλήσεως τοῦ Πατρὸς ὅμοιον εἶναι
λέχουσ: τὸν Υἱὸν, οὐὑχ αὐτῷ τῷ Πατρί: χαίτοι τῆς
θείας Γραφῆς οὗ τοῦτον ἐχφερούσης περὶ αὐτοῦ τὸν
ὅρον, ἀλλ οὐδὲ αὑτοῦ τοῦ Σωτῆρος λέγοντος' Ὁ ἑω-
ραχὼς ἐμὲ, ἑώραχε τὴν ῥούλησιν τοῦ Πατρός. Ἐχρῆν
δὲ ΥΣ τὸν εἰπόντα Χρισ-όν' « Ἐγώ εἰμι ἡ ἀλήθεια, »
ph τῷ Πατρὶ χατὰ φύσιν ἑαυτὸν ἐξομοιοῦν, τῇ βου-
λῆσει δὲ μᾶλλον αὐτοῦ, εἴπερ οὕτως ἔχει, καθάπερ
ἐχεῖνοί φασιν. ᾽Αλλ’ οὐδαμοῦ τὴν βούλησιν ὀνομάσας,
εἶχόνα δὲ τοῦ Πατρὸς ἑαυτὸν προσειπὼν, δῆλος ἂν ctr
tbv ἐχείνων ὑπόνοιαν ἀναιρῶν.

ΑΛΛΟ.

Ἑρωτητέον τοὺς χριστοµάχους * Ἡ βούλησις αὕτη
τοῦ Πατρὸς, ἧς ὅμοιον elvat φατε τὸν Ylbv, πότερόν
τοτε οὐσία τἰς ἐστι, xal ὑπέστη αὐτὴ χαθ᾽ ἑαυτὴν,
ἡ οὐχί; El μὲν γὰρ οὐσιώδη χαὶ ὑποστατιχὴν εἶναι
δώσετε ταύττν, πῶς ἔτι μονογενὴς ὁ Υἱὸς, τρίτος ὢν
ix Πατρός; Φαίνεται γὰρ μεσολαθοῦσα τὴν γέννησιν
αὐτοῦ βούλησίς τις ἑνυπόστατος xai ζῶσα, χατὰ τὴν
ὑμετέραν πρότασιν. Ei δὲ τοῦτο παραιτούµενοι, οὐ
καθ) ὑπόστασιν τὴν βούλησιν διαχεῖσθαι δώσετε, οὐδὲ

(lura.

ASSERTIO VIII.

Adversus dicentes, non Patri, sed voluntati ejus. si-
milem esse Filium.

Merito quis magnam hostium Christi temeritatem
damnet, aut reetius insanire judicet eos qui non
ipsi Patri, sed voluntati ejus similem esse F.lium
contendunt , cuim alioqui sacra Scriptura non ii2
de ipso definiat, sed neque ipse Servator di-
cat : Qui vidil me, vidit ct voluntatem Patris
481 mei. Oportuit vero Christum dicentem , « Ego
sum veritas *', » nequaquam se Patri secundum wna-
turam comparare, sed potius ejus voluntati, si ita
est, ut ipsi volunt. At cum se non voluntatem
nominarit, sed adjeceril se esse imaginem Patris,
manifeste eorum opinionem subvertit.

ALIUD.

Interrogandi sunt hostes Christi : Voluntas hac
Patris, cui similem dicitis esse Filium, estne cs-
sentia, exstititque ipsa per se, an non? Nam si
essentialem esse dicetis et per se exstilisse, quo
pacto deinceps Filius erit unigenitus, cum jam sit
tertius ex Patre ? Apparet enini pracessisse ipsius
generationem voluutateim. quamdam revera exsi-
stentem et vivam, juxta vestram propositionem. Quod
$i vero hoc negantes, non in propria hyposiasi

οὐσίαν εἶναι ζῶσαν xal ὑπάρχουσαν, ὥσπερ τὸν Υἱὸν, C subsistere hanc voluntatem dabitis, neque essentiam

τα, ξεύτως σφόδρα καὶ ἁμαθῶς μὴ δύο παραθέντες
οὐσίας ὁμοιότητα ζητεῖτε. Πῶς γὰρ ἔσται τὸ ἐνυπό-
στατον τῷ μὴ τοιούτῳ προσεοιχός; f) πῶς τὸ μὴ εἰς
οὐσίαν ἐνεχθὲν τῷ ὑφεστηχότι κατὰ τὸν τῆς ἔμφε-
ῥείας τρόπον ἀντεξετάζοιτο; '

ΑΛΛΟ.

Καὶ τίς οὐχ ἂν ὁμολογήσειε νοῦν ἔχων ὅτι τῷ ζώφ
πρὸς τὸ ζῶον dj ὁμοιότης, xal τῷ ph Qoo πρὸς
*b μὴ ζῶον; Τὰ γὰρ ἑτερογενῆ χαὶ πάντη τῆς πρὸς
ἄλληλα σχέσεως φυσιχῶς διαχεχοµµένα, οὐχ ἄν τις
εὖ φρονῶν ἀντεξετάζοι πρὸς ἄλληλα , οὐδὸ τοῦτο
ἐγείνῳ κροσεοιχὸς, οὔτε μὴν ἐχεῖνο τούτῳ φῄσειεν ἄν.

esse vivam atque exsistentem, υἱ Filium, inepte
cerle non positis duabus essentiis similitudinem
quiritis. Quo pacto enim id quod hypostatice ex-
sistil, non exsistenti simile dici possit? aut quo
pacto id quud nondum ad esse perductum est, ei
quod jam est, similitudinis ratione conferri potest ?

ALIUD.

Quis enim sans mentis non fateatur animali ad
animal similitudinem intercedere, et non animali ad
non animal? Nam quz diversi generis sunt, οἱ ad
invicem relata, naturaliter dissident, nemo recte
sentiens inter se comparet, neque hoc illi, aut. illud
huic simile esse dicat. Veluti, exempli gratia, sta-

O*oy φέρε εἰπεῖν ' "Ανθρωπος προσχείσθω, ἡ ἕτερόν p tuatur homo, aut alia quiepiam substantia qux sub

τι τῶν ὄντων ὅσα πίπτει πρὸς τὸν ὅρον τοῦ ζώου,
τείσθω xaX ἐπιστήμη, τοι σοφία, :ἤτοι βούλησις,
4 ἵτερόν τι τῶν ὅσα καθ) ἑαυτὰ oüx ἐἑνυπόστατα
μὲν, ἑνυπάρχει δὲ ὅμως τῶν ὄντων τισὶν, ἀνθρώ-
τοις τυχὸν ἡ ἀγγέλοις. "Ap' οὖν, et τις τὸν ἄν-
ὄρωπον 7) ἕτερόν τι ζῶον τῇ ἐπιστίμῃ "tor τῇ
ουφίᾳ 7| τῇ βουλήσει προσεοιχένα: φῄσειεν, οὐχ ἂν
εἰχότως µωρίας ὀφλήσοι γέλωτα, τὰ μηδὲν ἀλλήλοις
προσεοιχότα δοχιµάζειν τε xal ἀντεξετάζειν ἔπιχει-
ρῶν; Οὐχοῦν ἑνυπόστατος ὢν ὁ Υἱὸς τοῦ θεοῦ, τῇ
ἀνυποστάτῳ βουλήσει κατ’ οὐδὲν ἔσται προσεοικώς.
"B γὰρ ἀποτόμως ἀνόμοιον εἶναι τῷ Πατρὶ λεγέτω-

" Joan. xiv, 6G.

definitionem animalis cadit : statuatur etiam scientia,
vel sapientia, vel voluntas, vel aliud quid eorum

' qux non exsistunt per ae, insunt Lamen aliis, homi-

pibus nimirum vel angelis. Si quis igitur hominem,
aut aliud aliquod animal scientix, aut sapientie, aut
voluntati simile esse dixerit, nonne merito stultiti:ze
nomine rideatur? quippe qui ea quibus nulla inter-
cedit convenientia, comparare atque conferre inter
se velit. Filius itaque Dei lhypostatice exsistens,
voluntati hypostatice non exsistenti nulla ex parte
similis est. Αι enim plaue dissimilem Patri esse
dicant, et aperte blasphemantes detestandi sint »

105

S. CYIULLI ALEXANDRINI ARCIDEP.

101

aut si necessario similitudinem cum Patre Filio A σαν, καὶ φανερῶς δυσφημοῦντες ptoeloÜ0ucav* f

tribuere debent, necessarium eliam omnino fuerit
uon esse voluntati similem, 62. sed Genitori. Osten-
sum enim est quod iis qux in essentia et liypostasi
exsistunt, ad ea quie essentialia et hypostatica sunt,
similitudo hac servatur; non ad ea qui alterius
sunt generis, et in aliis suum esse habent : quem-
admodum sapientia in sapiente, el voluntas sive
consilium in volente vel consultante.

ALILD, per reductionem ad absurdum.

Si voluntati Patris shnilis exsistens, ex vestra
sententia, Filius dissimilis est genitori, necessarium
oinnino füerit, ncque voluntatem similem esse Deo
ac Patri; cujus character, cum sit Filius, dissimilis
est, sccundum vos, Patri. Erit itaque etiam volun-
tate sua dissimilis Pater. Ilec enim impietas ex
dicto vestro sequitur. At si voluntatem aliquid hy-
postalice exsistens esse dicetis, eril utique in es-
sentia Dei aliquid ipsi dissimile. Nam etiam Ίου
ratio vos confiteri coget. Caeterum hic quzrenda est
ratio dissimilitudinis qua voluntati intercedit cum
Patre. Si enim ca 4atione dissimilis est quod ος
aliqua parte sit ininor eo id quod processit ex
substautia Patris, erit pejus se ac minus : neque
enim extrinsecus ascita est voluntas, sed ex ipso
el in ipso. Pejora autem ex se gignere, ne iis quidem
qui creatam liabent naturam, accidere potest. Neque
enim homo aliud quid diversum a se generabit : ut
nec aliud quodvis animalium ratione carentium. Si
vero, quod nefas dictu est, Patris voluntas eo adni-
tens υἱ majus aliquid habcat, dissimilem se sibi
facit, utpo:e jam winor ac pejor se redditus, quo
pacto non impium fuerit dictu aliquid esse majus
et imelius atre? Si vero neque hoc, neque illud
concedetis, οἱ voluutatein non. per se. subsistentem
esse dicetis atque ita ut in nobis intellectam, quo
pacto etiam hine siatuetis dissimilem esse volunta-
tem Patri ? Nam 8i ita est, videbitur Pater voluisse
qua sibi minime conveniunt : quod vel sola cogita-
tione absurdum est.

ALIUD.

Ratio ipsa vos coget ut etiam inviti Filio similitu-
dinem cum Paire. tribuatis. Demonstratum enim est
absurdissiwum esse, si quis credat Deuin voluisse
ca qua sibi nequaquam conveniuut, ita ut necesse
omniuo sit voluntatlein suam similem sibi essc, Si
ergo voluntas similis est Patri, Filius autem volun-
tati : erit necessario terlius similis primo. Nam qua
in medio posita est voluntas, G3 naturalerm similitudi-
nem ejus qui eam giguit expriinens, dedit eam Filio,
juxta vestram senteutiam : hac igitur ratione sitnilis
Patri Filius, etiam nolentibus vobis, deprehendetur.
Cum vero intermedii nibil sit inter Patrem et Fi-
lium, cessabit omnino et supervacanea erit vestra
de xoluntate ratio : nulloque interveniente Filius
erit immediate secundum naturam sinilis Patri.

ALIUD.
Christus in Scriptura vocatur potentia el sapien-

εἶπερ ἀνάγχη τὴν ὁμοιότητα δοῦναι τῷ Ylo πρὸς τὸν
Πατέρα, ἀνάγχη 0$ rica ὡς οὐκ ἔσται της βουλἠ-
σεως ὅμοιος, ἀλλὰ μᾶλλον του γεγεννηχότος. Δέ-
δειχται γὰρ ὅτι τοῖς ἐν οὐσίᾳ χαὶ ὑποστάσει πρὸς τὰ
ἐνούσιά τε xaX ἑνυπόστατα d) ὁμοιότης f) χατὰ touto
σώζεται, οὗ πρὸς τὰ ἑτερογενῆ, xal &v ἑτέροις ἔχοντα
τὸ εἶναι, ὥσπερ ἡ σοφία τυχὸν ἐν τῷ σοφῷ, xa f
βῥούλησις ἐν τῷ βορλενομένῳ.
ΑΛΛΟ, διὰ τῆς εἰς ἄτοπον ἁπαγωγῆς.

El τῆς βουλήσεως τοῦ Πατρὸς ὅμοιος àv, καθ) ὑμᾶς,
ὁ αὺς ἀνόμοιός ἔστι τῷ γεγεννηχότι, ἀνάγχη «doa
τὴν βούλησιν οὐδὲν προσεοικέναι τῷ θεῷ xo Πατρὶ
λέγειν, Ti, χαρακτὴρ ὑπάρχων ὁ Yib;, ἀνόμοιός ἐστι,

p χαθ᾽ ὑμᾶς, τῷ Πατρί. Ἔσται οὖν xal τῇ βουλήσει

C

τῇ ἑαυτοῦ ἀνόμοιος ὁ Πατήρ. Τοῦτο γὰρ ἐκ τοῦ λό-
Yo» συνάγεται τὸ ἀσέθημα. Καὶ εἰ ἐνυπόστατόν τι
τὴν βούλησιν εἶναί φατε, ἔστι τι πάντως Ev τῇ οὐσίᾳ
τοῦ Θεοῦ τὸ ἀνόμοιον αὐτοῦ. Καὶ τοῦτο γὰρ ὁ λόγος
προσομολογεῖν ὑμᾶς ἀναγχάσει. 'AXY ἐνθάδε ζητη-
τἐον τῆς ἀνομοιότητος τὸν τρότον, fv d βούλησις
ἔχει πρὸς τὸν Πατέρα. El μὲν γὰρ ὡς ἑλάττων αὐτοῦ
χατά τι τυγχάνουσα, τὴν ὁμοιότητα τὴν πρὸς αὐτὸν
οὐχ ἔχει, τὸ προεληλυθὸς ἐχ τῆς οὐσίας τοῦ Πατρᾶς,
χεῖρον αὐτοῦ καὶ ἔλαττον' οὗ γὰρ ἔξωθεν, οὐδὲ —
ἐπείσαχτον dj βούλησις, ἀλλ᾽ ἐξ αὐτοῦ καὶ ἐν αὐτῷ.
Τὸ δὲ χείρονα τίχτειν, οὐδὲ τοῖς γενητὴν ἔχουσι τὴν
φύσιν οἶδε συµθαίνειν. Οὐδὲ'γὰρ ἄνθρωπος ἕτερόν τι
γεννήσει xa p' ὅπερ ἐστὶν αὐτός * ἀλλ᾽ οὐδὲ ἕτερόν τι
τῶν ἀλόγων ξΚώων. El δὲ, ὅπερ οὗ θεμιτὸν λέγειν,
ἐπὶ τὸ μεῖζον ἔχειν τι δραμοῦσα τοῦ Πατρὸς ἡ βού-
λησις αὐτοῦ τὴν πρὸς αὐτὸν ἀνομοιότητα χατὰ τοῦτο
φορεῖ, ὡς πρὸς ἑλάττονα f) κατά τι χείρονα, πῶς
οὐκ ἀσεθὲς μεϊζόν τι καὶ κρεῖττον τοῦ Πατρὸς εἶναι
λέχειν; El δὲ μήτε τοῦτο δώσετε, µήτε ἐχεῖνο, ἀν-
υπόστατὀν τε τὴν βούλησιν elvat. ὁμολογήσετε xal
οὕτω νοουµένην ὥσπερ ἑἐφ' ἡμῶν, πῶς χἀνταῦθα
θήσετε ἀνόμοιον εἶναι τὴν βούλησιν τῷ Πατρί; Ἔσται
γὰρ, ἂν οὕτως ἔχηῃ, τὰ ἑαυτῷ μὴ πρέποντα βουλη-
θείς ' ὅπερ box χαὶ µόνον ἐννοεῖν ἀτοπώτατον.
ΑΛΛΟ,

'O λόγος ἀναγχάσει xai ἄχοντας ὑμᾶς δοῦναι τῷ
Yi τὴν ὁμοιότητα τὴν πρὸς τὸν Πατέρα. Ἐδείχθη
γὰρ λίαν ἀτοπώτατον ὃν τὸ πιστεύειν, τὰ μὴ αὑτῷ
πρέπηντα βεθουλῃσθαι θεὸν, ὡς ἀνάγχην εἶναι πᾶ-
σαν ἑοιχυῖαν αὐτῷ τὴν βούλησιν αὐτοῦ λέγειν. El
τοίνυν ἡ μὲν βούλπσις ἔοιχε τῷ Πατρὶ, ὁ δὲ Yib; τῇ
βουλήσει, ἔσται πάντως ὁ τρίτος τῷ πρώτῳ προσεοι-
xus. Ἡ γὰρ ἐν τῷ µέσῳ χειµένη βούλησις, ttv τοῦ
τεχόντος αὐτὸν φυσικχὴν ἐμφέρειαν ἀναμαξαμένη,
δέδωχεν αὐτὴν τῷ Υἱῷ, καθ ὑμᾶς' οὕτω μὲν οὖν
τῷ Πατρὶ προσεοικὼς, καὶ pt βουλομένων ὑμῶν, ὁ
γἱὸς εὑρεθήσεται. Ἐπειδὴ δὲ οὐδέν ἐστι τὸ µεταξ»
Πατρὸς xai Υἱοῦ, ἀργήσει μὲν πάντως ὁ περὶ τῆς
βουλήσεως λόγος, xai οὐδενὸς ἔτι μεσολαθοῦντος
προσεχῶς ὁ Yibe ἔσται κατὰ φύσιν ἔμοιος τῷ Πατρ[.

AAAQ.
Γέγραπται Χριστὸς 8:00 δύναµις καὶ θευῦ σοφία.

τοῦ

THESAURUS.

Ei τοίνυν ἡ βούλησις τοῦ Πατρὸς χαρακ-ηρίνει τὴν A tia Dei **. Si ergo voluntas Dei exprimit ac notat

τε δύναμιν xal σοφίαν αὐτοῦ, τουτέστι τὸν Yibv,
ἀνάγχη πᾶσα μὴ ἀνομλίαν αὑτὴν εἶναι λέγειν τῷ
Πατρὶ, ἵνα μὴ φαΐνητα: δύναμιν xal σοφίαν ἔχων ὁ
Πατὴρ οὐχ ὁμοίαν ἑαυτῷ. El δὲ τοῦτο, λοιπὸν iv-
νοξίτωσαν οἱ χριστοµάχοι τῆς ἑαυτῶν ἁδουλίας τὸ
μέγεθος. Παραιτούμενοι γὰρ ἕνα ὄντα τὸν Υἱὸν,
ὅμοιον εἶναι λέγειν τῷ Πατρὶ, δύο δεδώχασιν, εἴπερ
εἶναί τι τὴν βούλησιν ἐροῦσιν ἑνυπόστατον. El δὲ
ἀνυπόστατός ἐστιν, οὐκ ἔσται χαραχτὴρ τοῦ ὑρεστῷ-
τος *b μὲ) ὑφεστηχὸς, χατ αὐτὸ δὴ τοῦτο τὸ μὴ
ὑφεστηχέναι.
ΑΛΛΟ

Τὰ τὴν αὐτὴν ἔνέργειαν ἔχοντα xaX ταῖς αὑταῖς
δυνάµεσι φυσιχαῖς ἀποχεχρημένα, τῆς αὐτῆς εἶναι
πάντως οὐσίας ἀναγχαῖον. Οὐδὲν γὰρ τῶν ὄντων
πρὸς τὸ ἑτερογενὲς xai ἑτερούσιον τὰς αὐτὰς ἅπαρ-
αλλάχτως φηρέσει δυνάμεις τε χαὶ ἑνεργείας ' χε-
χρήσεται δὲ µόνοις τοῖς ἴσοις ἰδιώμασι τὰ μίαν λα-
όντα τὴν φύσιν * οἷς δὲ fj kv τῇ οὐσίᾳ χοινότης µία,
τούτθις ἀχολουθήσει χαὶ τὸ ἀλλήλοις χατὰ πάντα
προσεοιχέναι. El τοίνυν µία μὲν ἑνέργεια Πατρὸς
καὶ Yioo, ἡ αὐτὴ δὲ δύναμµις ἓν πᾶσιν ὁρᾶται, οὐχ
ἑτερούσιος ὡς πρὺς ἑαυτὴν ἡ δυάς. El δὲ τοῦτο,
φορέσει πάντως χαὶ τὴν ὁμοιότητα τοῦ Πατρὸς ὁ
Yib;, ὡς ὁμοούσιος, xal οὐχ ἔσται τῆς βουλήσεως
εἰχώ».

ΑΛΛΟ.

ki ὅσα βονλεύεται ὁ θεὸς χαὶ Πατὴρ, ταῦτα βου-
λεύεται xa ὁ Υἱὸς (οὐδεμία γὰρ στάσις f] διχόνοια
χωρίσει ποτὲ àv τῇ μιᾷ χαὶ ἀχράντῳ Τριάδι), ποῖον
ἒξει τόπον ἑνυπόστατος βούλησις, τρίτον àmogat-
νουσα τὸν Υἱὸν τὸν προσεχῆ τῷ Πατρὶ, χαθὸ χαὶ Υἱὸς
οὐδὲν ἔχων μεσολαδοῦν τὴν γέννησιν αὐτοῦ ; Διὸ καὶ
αὐτός ἐστιν ἡ ζῶσα xal ἑνούσιος ἡ βούλησις τοῦ γε:
γεννηκύτος.

ΑΛΛΟ.

Της βουλήσεως τοῦ Πατρὸς χαραχτῆρα χαὶ ὁμοίω-
€:v εἶναι τὸν Yiby χαταφεύδονται, ἀλλ οὐχ αὐτοῦ τοῦ
Ηατρός. Aib δῇ πάλιν ἑρωτητέον τοὺς χριστοµάχους,
Ki ὅμοιός ἐστιν ὁ Πατὴρ τῆς ἑαυτυῦ βουλήσεως, i
934yl; Ei μὲν γὰρ ἀνόμοιος ἀνομοίαν ἑαυτῷ τὴν
βούλησιν ἔχει’ χαὶ σιυπῶ πρὸς τοῦτο τὸ δύσφημον ΄
εἰ δὲ ὁμοίαν ἑαυτῷ τὴν βούλησιν ἔχει, ἧς, ὥς φατε,
χαρακτὴρ ἐστι xal εἰκὼν ὁ Ὑἱὸς, ἔοιχεν ἄρα χατὰ
τοῦτο τῷ Πατρί. Πῶς οὖν ἀνόμοιος Éavat χατὰ τὴν
οὐσίαν αὐτῷ, ὁ διὰ τὸ τῇ ῥουλῆσει προσεοιχέναι χα-
ραχτὴρ av αὐτοῦ; Σνγχείσεται γὰρ, ἂν οὕτως ἔχη,
χαθ᾽ ὑμᾶς, ἐξ ὁμοίου χαὶ ἐξ ἀνομοίου ὁ Ylbe, χατά
τι μὲν ἑοιχὼς τῷ Πατρὶ, χατά τι δὲ ἀλλοτριούμενος
τῆς πρὸς αὐτὸν ὁμοιότητος. Εἶτα, molo; συγχωρήσει
Ἀόγος τὸ kv κατ' οὐσίαν ὑπάρχον xaX ἓν ἀριθμῷ, οἷον
Παῦλον τυχὸν 1) Πέτρον, δύο φέρειν ἓν ταυτῷ κατὰ
φύσιν τὰ ἑναντία; Οὐ γὰρ δυνήσεταί τις εἰπεῖν * Ao-
γικός 76 εἰμι xal ἄλογος οὐδ' a3 «b πῦρ kp: τις
θερμὸν εἶναί τε χαὶ ψυχρόν ' δεῖ γὰρ, ἑνὸς ἑνυπάρ-

* | Cor. 1, 94.
ParROoL. (Gn. LXXV.

potentiam et sapientiam suam, hoc est Filium,
necessarium plane est ut eam non absimilem Patri
esse dicamus, ne videatur Pater habere potentiam
et sapientiam qu 5 non sit similis sibi ipsi. Quod si
ita est, intelligant tandem hostes Christi dementia
ου magnitudinem. Cum enim recusent Filium, qui
unus est, Patr] similem dicere, duos constituerunt,
si voluntatem per se subsistere volunt. At cum vo-
luntas per se non subsistat, non erit character ejus
quod subsistit id quod non subsistit, ea ipsa ratione
quod non subsistit.

ALIUD.

Qus eamdem habent actionem iisdemque natura -
libus facultatibus utuntur, ejusdem essentis sint
necesse est. Nihil enim eorum quae in rerum natura,
exsistant, easdem absque ulla differentia facultates
actionesque edet, cum eo quod genere atque es-
sentia differt ; utentur vero ea tautum iisdem pro-
prietatibus, quz? una atque eadem przdita sunt na-
tura : at quibus una contigit essentiss societas, ea
etiam omnibus similia inter se erunt. Si ergo una
est operatio Patris et Filii, eademque potentia in
omnibus cernitur, non est dualitas divers:e essen-
tite. Et si ita est, gestabit omnino similitudinem Pa-
wis Filius, ut eonsubstantialis; neque erit imago
voluntatis.

ALIUD.

Si quiecunque statuit Deus et Pater, eadein sta-
tuit et Filius (nulla enim dissensio in una et incor-
rupta Trinitate), quem locum habebit voluntas per
se subsistens, tertium constituens Filium immediate
conjunctum Patri, tanquam et Filius qui nihil ba-
bel intermedium inter suam generationem? Quo-
circa ipse est vivens atque essentialis voluntas ge-
nitoris.

ALIUD

Voluntatis paternz, non autem ipsius 644 Patris
characterem et similitudinem esse Filium mentiun-
iur. Atque idcirco rursus interrogandi sunt hostes
Dei, an similis sit Pater sux voluntati, necne.
Nam si dissimilis est, ergo dissimilem sibi volunta-
tem liabet : et. taceo blasphemiam quas inde sequi-

D tur; si vero similem sibi Ipsi voluntatem habet, cu-

jus, ut dicitis, character est et imago Filius, similis
igitur hac ex parte est Patri. Quomodo igitur. ei
dissimilis erit juxta essentiam is qui ob id quod
voluntate similis sit, character ipsius est? Si enim
ita est, ut vos opinamiui, ex simili et dissimili
compositus erit Filius : aliqua ex parte similis Pa-
tri, ex olia vero a similitudine cum ipso alienus.
Deinde, quz ratio hoc fert, ut id quod substantia et
numero unum est, ut Paulus, vel Petrus, duo in se
liabeat naturaliter contraria ? Neque enim quisquam
dicere poterit: Sum ratione praditus, et sum ra-
tionis expers; neque ullus ignem calidum esse

το

S. CYRILLI ALEXANDRINI. ARCIHIEP.

105

dixerit simul et frigidum : necesse enim est, uno A χοντος, ἀναῤῥεῖσθαι τῶν σηµαινοµένων τὸ ἕτερον.

exsistente, allerum eorum quz significantur perire.
Fieri itaque non petest ut in Filio similitudo simul
sit οἱ dissimilitudo. Gum vero sacra Scriptura simi-
lem Patri esse testetur', cumque ipse dicat : « Qui
vidit me, vidit et Patrem **,» dissimilitudinem hanc
non adiittemus, per hec testimonia ad id quod ve-
rius convenientiusque estadducii. Et cum non dixe-
rit : Qui vidit me, vidit et voluntatem Patris mei,
nou voluntatis, sed Patris imaginem esse Filium
fatebimur. .

ALIUD.

Que a mutua conjunctione et naturali similitu-
dine recedunt , et essentialis qualitatis ratione inter
se dissidenl, ea aut loco, aut sola ratione sejuncta
sunt. Et loco quidem a mutua conjunctione separan-
tur qui corpoream constitutionem babent; ratione
autem disjunguntur nonnulla, quz essentiali diffe-
rentia differunt, ut homo ab equo. Quecunque vero
significationem et quod ex ipsis efficitur dissimile
habent, ea ratione cogitationeque distinguuntur,
quemadmodum sanitas et morbus. Ex his vero
quacunque sola ratioue et effectu contraria inter se
sunt, peritiores plilosophi contraria immediata
vocant; alia vero mediata. Immediata igitur, ut
modo diziimus, sunt sanitas el morbus : G5 nihil
enim inter hec est medium. Si enim aliquid horum
liomini accidat, id solum in ipso est. Aut enim bene
valet, aut aegrotat ; nullumque inter aegrotare et non

Οὐχοῦν ἀμήχανον ἐν Ylp xai τὸ ὅμοιον εἶναι xai τὸ
ἀνάμοιον. Ἐπιμαρτυρούσης δὲ τῆς θείας αὐτῷ Γρα-
φῆς τὴν ὁμοιότητα τὴν πρὸς τὸν Πατέρα, καὶ αὐτοῦ
δὲ φάσχόντος’ « Ὁ ἑωραχὼς ipi, ἑώράχε «by Πα-
τέρα, » τὸ ἀνόμοιον οὗ παραδεξόµεθα, ποδηγούµενοι
διὰ τούτων ἐπὶ τὸ ἀλήθέστερόν τε xal πρεπωδέ-
στερον. Ἐπειδὴ δὲ πάλιν οὐχ εἶπεν, Ὁ ἑωραχὼς
ἐμὲ, τὴν βούλησιν ἑώραχε τοῦ Πατρός µου, οὐ τῆς
βουλῄσεως εἰχόνα τὸν Yibv ὁμολογήσομεν, ἀλλ᾽ αὑτοῦ
τοῦ Πατρὸς ὡς Ylóv.
ΑΛΛΟ.

Τὰ τῆς πρὸς ἄλληλα συναφείας ἣ φυσιχῆς έμφε-
ρείας ἀναχωρήσαντα, χαὶ κατὰ τὸν τῆς οὐσιώδους
ποιότητος λόγον ἀπεσχοινισμένα, διίσταται 3) τόπῳ
τεµνόµενα, ἢ µόναις ταῖς ἐπινοίαις. Τόπῳ μὲν οὖν
τῆς πρὸς ἄλληλα συναφείας διίσταται τὰ σωματικὴν
ἔχοντα σύστασιν, διίσταται δὲ χαὶ λόγῳ τινὰ τῶν
χατὰ τὴν οὐσιώδη δ.αφορὰν, ὡς ἄνθρωπος ἵπ-
που. Τὰ δὲ ὅσα τὴν δήλωσιν xa τὸ ἐξ αὐτῶν ἆπυ-
τελούµενον ἀνόμοιον ἔχει, λόγῳ φιλῷ xal ἐπινοίᾳ
µεριζόμενα φαίνεται, οἷον ὑγίεια χαὶ νόσος. Ἐν δὲ
τούτοις ὅσα λόγῳ μόνῳ καὶ τῷ ἐξ αὐτῶν ἁποτελου-
µένῳ xaz' ἑναντιότητα διέστηχε, τὰ μὲν ἄμεσα xa-
λοῦσιν οἱ τὰ τῆς φιλοσοφίας Ἱσχημένοι µαθήµατα,
τὰ δὲ ἔμμεσα. "Άμεσα μὲν οὖν, καθάπερ ἤδη προεῖ-
πον, ὑγίεια xal νόσος ᾽ οὐδὲν γὰρ τούτων Eccl µε-
ταξύ. Ei γὰρ ἐπ᾽ ἀνθδρώπου τυχὸν φέἑροιτό τι τούτων,
£y ἔσται πάντως ἓν αὐτῷ. "H. γὰρ ὑγιαίνει, f νοσεῖ,

segrotare est nredium. Mediata vero contraria justi- C Χαὶ τὸ µέσον τοῦ νοσεῖν 1| μὴ νοσεῖν, οὐδέν. Ἔμμε-

tiam οἱ injustitiam esse volunt. Neque enim omnis
homo aut in universum justus, aut in universum
injustus est. Fieri enim potest ut medium aliquem
locum inveniamus , nimirum ut quis ex parte justus
δι, non autem omnibus partibus injustus. His igitur
hoc modo consideratis, et diasimilitudine in singulis
rebus pervestigata, videamus quonain. modo ex iis
qu: dicta sunt Filius » similitudine Patris differat.
Loco certe separari nemo dixerit : neque eniin est
corpus, corporum autem proprium est localibus spa-
tiis dirimi ; reliquum ergo est ut ratione differat :
ralione autem dico naturali. Àt οἱ natura est Deus
Pater, et naturo Deus Filius, qualisnam ratio ipsus:
distinguit? Quis autem non fateatur ea quz ejusdem
essentiz: sunt, similia inter se esse? Preterea, non
veluti contrarium distinguetur Filius a Patre, ut illa
qua dicuntur immediata. Neque enim ut sanitas et
morbus inter se dissident; neque quemaumodum
unum aliquid eorum que diximus, in bomine reti-
neri, ratio os:endit, ita etiam est in Paire et Filio.
lnhabitat enim in aliquo Pater : inhabitat et Filius.
Neque, quemadmodum illa simul coire, simulque in
eodem subjecto subsistere nequeunt, ita Filius et
Pater 8e habent : « Ecce enim, inquit Christus,
veniemus ego et Pater, et in ipso manebimus **. »
Sed neque ita media res erit Pater ad Filium, ut
justitia. Neque enim minus erit Pater, Pater, neque

* Joan. xiv, 9. ** Ibid. 23.

σον δὲ τὴν δικαιοσύνην εἶναί φασι xat τὴν ἀδιχίαν.
Ἐπειδήπερ οὗ πᾶς ἄνθρωπος f) ὁλοχλήρως δίχαιος, fi
ἅδιχός ἐστι. Δυνατὸν γὰρ µέσον ὥσπερ τινὰ τόπον
εὑρέσθαι Ex µέρους διχαἰου τινὸς ὄντος, xaX οὐ παγ-
τελῶς áblxou. Τούτων τοιγαροῦν χατὰ τόνδε τὸν τρό--
πον ἡμῖν διεσχεµµένων, xai τῆς ἀνομοιότητος ἐν
τούτοις ἐξεταζομένης ἐπὶ παντὸς πράγματος, ἴδωμεν
χατὰ ποῖον τῶν εἱρημένων λόγον ἀφέστηκε τῆς τοῦ
Πατρὸς ὁμοιότητος ὁ Υἱός. Ίόπῳ μὲν οὖν οὐκ ἄν τις
αὐτὸν µερίξεσθαι λέγοι, ἐπεὶ μήτε σῶμά ἐστι σω-
βάτων γὰρ ἴδιον τοπιχαῖς µερίζεσθαι διαστάσεσι"
λε[πεται τοίνυν τὸ, λόγῳ χωρίζεσθαι ' λόγῳ δέ φημι
τῷ κατὰ τὴν φύσιν. 'AXX εἶπερ φύσει sebo ὁ Πα-
tho, καὶ φύσει θεὸς ὁ Υἱὸς, ποῖος αὐτὸν ἀποτέμνει

Ὁ λόγος; Τίς δὲ οὐ συγχωρήσει τὴν πρὸς ἄλληλα φορεῖν

ὁμοιότητα τῆς αὐτοῦ οὐσίας ὑπάρχοντα;: Ἔτι τε
πρὸς τούτῳ, οὐδὲ ὡς ἐναντίον Έξει τι πρὸς τὸν Υἱὸν
ὁ Πατὴρ, ὡς τὰ ἅμεσα καλούμενα. Οὐ γὰρ ὡς ὑγίεια
xai νόσος ἀλλῆλοις ἀντίχεινται ' οὐδὲ ὥσπερ ἓν τι
πάντων τῶν εἰρημένων ἐν ἀνθρώποις σώζεσθαι ὁ των
πραγμάτων ἀναγχάσει λόγος, οὕτω xal ἐπὶ Πατρὸς
καὶ Υἱοῦ., Ἐνοιχεῖ γάρ τισιν ὁ Πατὴρ, ἑνοιχεῖ δὲ καὶ
ὁ Υἱός. Καὶ οὗ χαθάπερ ἐχεῖνα εἰς ταυτὸν ἀσύμδατά
τε xai ἀσυνύπαρχτά ἔστιν, οὕτω xal ὁ Υἱὸς xai ὁ
Πατήρ" « Ἰδοὺ γὰρ, φησὶν ὁ Χριστὸς, εἰσελευσό-
µεθα ἐγὼ χαὶ ὁ Πατ]ρ, xai μονὴν παρ᾽ αὐτῷ ποιη-
σοµεν, » Αλλ οὐδὲ οὕτως ἔμμεσον ἔσται πρᾶγμα

THESAURUS.

Πατὴρ πρὺς Yibw, ὥσπερ ἡ δικαιοσύνη τυχόν. OS A minus erit Filius, Filius, ut medius aliquis locus sit

Υὰρ ἔλαττον ἔσται Πατὴρ ὁ Πατὴρ, οὐδὲ ἔλαττον
ἔσται Ye ὁ Υἱὰς, ἵνα τις µέσος γένηται τόπος χω-
pe τῆς οὐσίας τὴν ὑπόδασιν, ὥσπερ ἐπὶ τῆς δι-
χαωσύνης xai ἁδιχίας ἑλέγετο. Οὐδενὸς τοιγαροῦν
Χωρίζοντος τόπου τῆς πρὸς θεὸν Πατέρα ὁμοιότητος
τὸν Ylby, περιττὸν τὸ λέγειν τῇ βουλήσει προσεοιχέ-
ναι μᾶλλον αὐτὸν, xal οὐκ αὑτῷ τῷ ἐχλάμψαντι αὐτὸν
ΠἩατρί.
AXAQ.

ν ὁ λόγος ὁ αὑτὸς, ταῦτα πάντως ὁμοειδῆ τε
εἶναι xa ἀλλήλοις ἑοιχότα φυσικῶς ἀναγκαῖον. Ofov
φέρε εἰπεῖν 'O τοῦ ἀνθρώπου λόγος οὕτως ἔχων,
ζῶον λογιχὸν, θνητὸν, vou xal ἐπιστήμης δεχτικόν ᾿
χαθ᾽ ὧν ὃ ἂν φέροιτο, ταῦτα τῆς αὐτῆς οὐσίας ὄντα
δειχνύει. Καὶ ol; ἂν ταῦτα ἑπαληθεύηται, τὰ ἐν τῷ
ὄρῳ, φημὶ, ταῦτα πάντως ἀνθρώπους εἶναι δεῖ. Ei
YXp ζώόν ἐστι λογιχὸν, θνητὸν, νοῦ xai ἐπιστήμης
δεχτικὸν, xi ἂν ἕτερον εἴη λοιπὸν ἡ ἄνθρωπος τὸ ση-
µαινόμενον; El τοίνυν τὸ θεὸς ὄνομα χαὶ Κύριος, xat
tà ἄφθαρτος, xal τὸ βασιλεὺς, καὶ εἴ τι ἕτερον πρὸς
τούτοις περὶ τοῦ Πατρὸς λέγεται, χαὶ ταῦτα καὶ ἐφ᾽
ΥΊοῦ φερόµενα ἐπαληθεύεται, χαὶ οὗ µέχρι µόνων τῶν
ὀνομάτων τὴν εὐφημίαν ἔχει, ἀλλ᾽ ἔστιν ὄντως οὕτω
καὶ χατὰ φύσιν, ποῖος λόγος τῆς πρὸς τὸν Πατέρα
φυσιχῆς ὁμοιότητος χωριεῖ τὸν Yióv; "Eva γὰρ
ἔχουσι τῆς οὐσίας τὸν ὅρον, καὶ πάντα ὅσα πρόσεστι
τῷ Υεγεννηχότι, xai ἐπὶ τοῦ γεννηθέντος ἔπαλη-
θεύεται. El δέ τις ἀποτολμᾷ φευδώνυμον θεὸν εἶναι
ἀέγειν τὸν Υἱὸν, xal πλέον οὐδὲν ἔχειν τῶν κατὰ χά-
piv εἰς θεότητα xal εἰς υἱότητα χεχληµένων, εἰς τὸ
Παύλου τοῦ Σαµησατέως ἐμθδεθηχὼς δόγµα, δικαίως
ἀχούτεται ταρ ἡμῶν; «€ Ἐὰν μὴ πιστεύσητε, οὐδ'
οὐ μὴ συνῆτε.» ᾽Αμήχανον γὰρ τοὺς μὴ φύσει θεὸν
ὑπάρχειν πιστεύοντας τὸν Yibv, voncat τὴν ἑμφέ-
Ρειαν ἣν ἔχει πρὸς τὸν Πατέρα χατὰ φύσιν. Τοιγαροῦν
ἑοιχὼς τῷ Πατρὶ, οὐχ ἑνυπάρκτου βουλήσεως εἰχόνα
φορεῖ, ὑπάρχων πρὸ τῶν αἰώνων Υός.

ΛΟΓΟΣ 6.

"Ott ὁμοσύσιος τῷ Πωαερὶ ὁ Ylóc, zapate0évcur
xal ῥητῶν, τοῦ, « Τί f" Aéyetc áya0óv ; Οὐ-
δεὶς ἀγαθὸς, εἰ ui) sic ὁ O6óc, » καὶ rov,
« Πορεύομαι πρὸς τὸν Πατέρα µου καὶ Πατέρα
ὑμῶν µου xal θεὸν ὑμῶν. » Kal

ὁμοίως, c 0 Πατὴρ ὁ «έμψας µε µείζων uoo D

ἐστο,. )

Ei ἤρξατο τοῦ γεννᾷν τὸν Υἱὸν ὁ Πατῇρ, καὶ κατ-
έπαυσε, χαθάπερ οἱ Χριστομάχοι φασὶ, ἐν ὑστέρῳ
χρόνῳ προσγέγονεν αὐτῷ. "Hv οὖν ἄρα πρὶν γεννη”
θῆναι, xaz' ἐχείνους àv µονάδι τὸ Gelov* Υέγονε δὲ
ὕατερον ἐν δυάδι γεννηθέντος τοῦ Υἱοῦ, χαὶ ὥσπεο τις
προσθήχη xai αὕξησις θεότητος ἐξ ἀρχαίας µονάδος
εἰς τὴν μετὰ ταῦτα δυάδα. ᾽Αποχαμὼν δὲ ὁ ΠατΏρ
ὥσκερ iv τῷ εἶναι μόνος, ἐπενόησε τὸν Υἱὸν κοινωνὸν
«ὓς δεότητος xaX τῶν ἔργων. Καὶ πολλὰ πρὸς τούτοις
δύσφηµά τε xal πολλῆς Ὑέμοντα τῆς ἀτοπίας ix
τοῦ φρονεῖν οὕτω παρενεχθήσεται' ἃ xat τοσαήτην

qui capiat essentize imminutionem, sieut de justitia
et injustitia dictum est. Cum itaque nullus modus
sit, qui Filium a similidine Patris separet, super-
vacaneum alque absurdum est dicere voluntati
Patris ipsum potius similem esse, non Patri ipsi e
quo effulget.

ALIUD.

Quorum eadem est ratio, hzc uniformia et natu-
raliter similia inter se esse necesse est. Ut exempli
gratia : hominis ratio ita habens, animal rationale,
mortale, intellectus et scientia capax, omnes ad
quos id refertur, ejusdem substantize esse ostendit.
66 E quibus hzc definitio vere competit, homines
esse necesse est. Si enim animal fuerit retionale,
mortale, intellectus et sapientie capax, quidnam
aliud quam homo siguificetur? Si ergo nomen hoc,
Deus et Dominus, et immortalis, et rex , et si quod
praterea aliud de Patre dicitur, etiam de Filio vere
dicuntur, neque nominibus solum, sed reipsa et
secundum nataram, quanam ratio a. uaturali cum
Patre similitudine Filium separabit? Unam enim
habent essentie definitionem, et oinnia qua insunt
Genitori, etiam de Genito vere dicuntur. Si quis vero
ausus fuerit dicere Filium falso nominari Deum,
neque aiplius quidquam habere quam eos qui per
gratiam ad divinilatein et filiationem vocati sunt , in

C Pauli Samosateni dogwa prolapsus, is merito à nobis

audiet : « Nisi credideritis, non intelligetis. » Fieri
eniin non. potest tit qui Filium natura. Deum esse
non credunt, intelligant naturalem quam cum Patre
liabet similitudinem. Similis itaque Patri, non autein
voluntatis: per se exsistentis imaginem gestat, ante
omnia szcula exsistens Filius.

ASSERTIO IX.

Quod consnbstantialis Patri sit Filius, appositis etiam
dictis : « Quid me dicis bonum? Nemo bonus, nisi
unus Deus ^", » et, « Vado ad Patrem meum et
Patrem vestrum, Deum meum et Deum vestrum * : »
similiter quoque , « Pater qui misit me, major me
est δι. ν

Si Pater αλᾳιαπάς οΦρ!ί generare Filium, et postea
cessavit, queiaduodum hostes Christi asserunt ,
posterior tempore Patri accessit. Erat itaque, antea
quam fleret Filius, ut illi volunt, unica in deitate
persona ; postea vero duse, facto Filio; atque ita addi-
tamentum aliquod sive incrementam deitatis factum
est ex veteri unitate in posteriorem dualitatem. Cum-
que quodammodo t:ederet Patrem $7 solitudinis,
machinatus est Filium, qui divinitatis sua atque
operum socius esset. Multaque hujusmodi blaspbema
summaque absurditate referta ex hac opinione

δὲ’ Marc. x, 18. * Joan. xx, 17. * Joan. xiv, 28.

tt

5. CYHILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

112

aecumulant : qu:& adeo atrocem blasphemiam in se A ἔχει τὴν δυσφηµίαν, ὡς παντί τῳ γενέσθαι φευκτά.

continent, ut nierito omnibus exsecranda sint. Si
ergo eam qus in dictis eorum est absurditatem de-
testari convenit, consequens est uL credamus non
additum esse Filium Patri, sed semper coxternum
ex ipso fuisse. Et quemadmodum, si additus fuit, non
erat consubstantialis : ita etiam, eum additus non
fuerit, sed semper cum ipso exstiterit, omnino etiam
consubstantialis ei est.
ALIUD,

Tametsi aliquo modo differat Filius a suo Patre,
ea nimirum ratione qua Pater principium est, Filius
autem ex priucipio, non tamen idcirco idem cum co
et consubstantialis esse desinet. Neque enim quid-
quam fuerit cozternum Patri, quod ex ipso natura-
' liter non fuerit; ne etiam creaturis hoc inesse dica-
mus , quod soli divine naturz inest. Quocirca tam-
etsi Filius Patrem suum principiuin babeat, ea tamen
ratione qua ex principio est, unaque cum ipso
exsistit, dissimilis ei secundum essentiam esse non
potest. Siquidem quia ex principio est, idcirco etiam
consubstantialis principio est, Id vero quod consub-
stantiale Patri est, ascititium non est, ne et ipse
ejusmodi esse reperiatur.

ALIUp.
Ez objectione Eunomua.

Noa recipit, inquit, generationem Patris essentia ;
genitus autem est Filius. Quo pacto igitur is qui
genitus est erit consubstantialis Patri, qui non reci-
pit generationem ?

Solutio objectionis.

Dieant nobis, obsecro, qui hujusmodi stulte pro-
ferunt : Si per generationem tollitur consubstantiali-
tas, per quam rem conservabitur? Ei rursum , si
genitum non est consubstantiale genitori , quidnam
erit consubstantiale? Certe id quod genituin nou est
et alienum est ab essentia, aut id quod sumptum est
ab aliquo eorum qua circa essentias sunt : atqui
hoc iimpossibile est. Dices igitur ingenitum ingenito
plane consubstantiale esse, ingenitum autem genito
non item. Quocirca, cum Adam genitus non sit, Abel
autem ex muliere genitus, non erit Adamo consub-
stantialia. Si vero genitus quidem est, ejusdem tawen
est cum Adamo etiam non genito naturz, quid ob-
siat quominus Filius ex ingenito Patre genitus ei
sit consubstantialis?

68 ALIUD, explicatius.

Genitum esse Filium ex Patre etiam ipsi hostes
Christi confitentur; neque quisquam, arbitror, eo
gequitiz devenit, ut audeat dicere ipsum perinde ac
ereaturas ratione nature extra. Divinam essentiam
esse. Si igitur geuuil ex se Pater Filium, cur non
erit consubstantialis? Dicant nobis Dei Verbi accu-

satores. Nam aut quia non potuit, aut quia noluit, -

talem ipsum generat. Si dicant quia non potuit,
pudeat illos Patris essentiam contumelia afficere,
«eum lmpotentiom illi tribuere audent; sei vero alio

El τοίνυν τὴν ἐν τοῖς εἰρημένοις ἁτοπίαν παραιτεῖ-
σθαι χαλὸν, πιστεύειν ἀχόλουθον ὡς οὗ προσγέγονεν ὁ
Yi; τῷ Πατρὶ, ἀλλ᾽ ἣν ἀεὶ συναῖδιος ἐξ αὐτοῦ. Καὶ
ὥσπερ, εἰ προαγεγονὼς ἐφαίνετο, οὐχ ἂν ἦν ὁμοού-
σιος, οὕτως, ἐπεὶ μὴ τοῦτό ἐστιν, ἀλλ᾽ ἦν ἀεὶ σὺν
αὐτῷ, πάντως ἔσται xal ὁμοούσιος.

ΑΛΛΟ.

Καν «χῃ τινὰ διαφορὰν ὁ Υἱὸς ὡς πρὸς τὸν ἑαυτοῦ
Πατέρα, καθ) ἣν ὁ μὲν Πατὴρ ἀρχή ἔστιν, ὁ δὲ Yibg
Ex τῆς ἀρχῆς, ἀλλ᾽ οὗ διὰ τοῦτο τῆς ταντότητος xal
τῆς πρὸς αὐτὸν ὁμοουσιότητος ἑξωσθήσεται. O0 γὰρ
ἔσται τι συναΐδιον τῷ Πατρὶ, μὴ ὃν ἐξ αὐτοῦ φυσι-
xüg* ἵνα ph xai τοῖς χτίσµασι τοῦτο προσεῖναι λέ-
γωμεν, ὃ µόνῃ πρόσεστι τῇ θείᾳ φύσει. Οὐχοῦν xày
ἀρχὴν ὁ Υὲὸς ἔχῃ τὸν ἑαυτοῦ Πατέρα, ἀλλὰ καθὸ ἐκ
τῆς ἀρχῆς ἐστι, αύνδρομον αὑτῇ τὸ εἶναι ἔχων, &v-
όμοιος οὐχ ἔσται χατὰ τὴν οὐσίαν αὐτῇ. Ἐπειδὴ vie
ix. τῆς ἀρχῆς ἐστι, διὰ τοῦτο xal ὁμοούσιος τῇ ἀρχῇ.
Τὸ δὲ ὁμορύσιον τῷ Πατρὶ, ἐπιγενητὸν oüx ἔστι, (va
μὴ τοῦτο (v εὑρίσχτται χαὶ αὐτός.

ΑΛΛΟ.
Ὡς ἐξ ἀγτιθέσεως τῶν Εὐνομίου.

Οὐκ ἐπιδέχεται, φησὶ, Ἠέννησιν di τοῦ Πατρὸς
οὐσία " ἐγεννήθη δὲ ὁ Υἱός. Πῶς οὖν ὁ γεγεννηµένος
ὁμοούσιος ἔσται τῷ Πατρὶ, τῷ μὴ ἐπιδεχομένῳ viv.
νησιν;

Πρὸς τοῦτο Avec.

Λεγέτωσαν ἡμῖν οἱ τὰ τοιαῦτα προτεΐνοντες ἆμα-
θῶς, Ei διὰ τῆς Υεννῄσεως ἀναιρεῖται τὸ ὁμοούσιον,
διὰ ποίου σωθῄσεται πράγματος; Καὶ πάλιν, εἰ τῷ
γεγεννηχότι τὸ γεννηθὲν οὐχ ὁμοούσιον, ποῖον ἔσται
τὸ ὁμοούσιον; "Δρα τὸ μὴ Υεννηθὲν xal ἀλλότριον
τῆς οὐσίας, fj τὸ ἀπό τινος ληφθὲν τῶν ὅσα box περὶ
τὰς οὐσίας * ἁλλὰ τοῦτο ἀδύνατο». Ἐρεϊῖς οὖν ὅτι τὸ
ἀγέννητον τῷ ἁγεννήτῳ πάντως ὁμοούσιον, τὸ δὲ
ἀγέννητον τῷ γεννητῷ οὐχ ὅμοιον. Οὐχοῦν ἐπειδήπερ
οὖχ ἐγεννήθη μὲν ὁ ᾿Αδὰμ, ἐγεννήθη δὲ "Αδελ ἐκ
γυναιχὸς, οὐχ ἔσται τῷ ᾽Αδὰμ ὁμαούσιος. El δὲ ἐγεν-
νήθη μὲν, ἔχει δὲ τῆς φύσεως τὴν ταυτότητα πρὸς

D τὸν Αδάμ, καίτοι μὴ γεγεννηµένον, τί χωλύει xat

τὸν Ὑἱὸν ἐξ ἁγεννῆτου Πατρὸς ὄντα γεννητὸν εἶναι
xa ὁμοούσιον»
ΑΛΛΟ, διηγηματικῶς.

Γεγεννήσθαι τὸν Ylhy £x Πατρὸς xai οἱ χριστομά-
χαι συνθήσονται ΄ καὶ οὐχ ἄν τις, οἶμαι, πρὸς τοσ-
αύτην ἑλάσαι χαχίαν, ὡς τολμῆσαι χαθάπερ καὶ τὰ
ποιῆµατα xal αὐτὸν ἔξω χεῖσθαι τῆς θείας οὐσίας
χατὰ τὸν τῆς φύσεως λόγον. El τοίνυν ἐγέννησεν ἓς
ἑαυτοῦ τὸν Y ov ὁ Πατὴρ, διατἰ μὴ ὁμοούσιος; Λεγέτω-
σαν ἡμῖν οἱ τοῦ zou Λόγου κχατήγοροι. ᾿Αδυνατήσας
ρα τοιοῦτον αὐτὸν γεννᾷ, f) ph θελἠσας; El μὲν
οὖν ἀδυνατήσας λέγουσιν, αἰσχυνέσθωσαν τὴν τοῦ
Πατρὸς οὐσίαν ὑθρίζοντες, δι ὧν αὐτῇ προσάπτειν

415

THESAURUS.

114

τὸ qi δύνασθαι τετολμ]κασιν. Εὶ δ᾽ ἐπὶ θάτερον µε- A confugiant, et noluisse dicant consubstantialem sibi

ταστήσονται, xal μὴ ἐθελῆσαι φῄσουσιν ὁμοούσιον
αὑτῷ Ὑεννῆσαι τὸν Υἱὸν, ἑτέρως ὑδρίζουσι πρᾶγμα
yas TOv xai τὸ πάντων αἴσχιστον περιτιθέντες αὐτῷ,
τὸν ἐπὶ τοῖς ἀμείνοσιν ὄχνον. El γὰρ χρεῖττον ἣν τὸ
ὁμοούσιον τοῦ μὴ τοιούτου, πῶς οὐχ ἔσται δυσφηµίας
ἁπάσης ἐπέχεινα τὸ λέγειν ὀχνῆσαι περὶ τὰ χρείτ-
τονα xai πρεπωδέστερα τὴν θείαν οὐσίαν, καὶ μὴ
μᾶλλον ἐθελῆσαι τὸ χάλλιον ἡ τὸ μὴ οὕτως ἔχον;
Αλλὰ πάντα δύναται ποιεῖν ὁ Πατὴρ, xol θέλει
Εἆλλον τὸ χρεῖττον * οὐδὲν οὖν ἐστι τὸ χωλύον ὁμοού-
σιον εἶναι τὸν Υἱόν.

ΑΛΛΟ.

᾿Αντίθεσις ὡς ἐκ τῶν Εὐνομίου.

Τὸ t$ αἰτίου -τινὸς ὃν, 7] γεγεννηµένον, φησὶν,
ἀνάγχη δεύτερον εἶναι τούτον, ὃ δὴ καὶ γέγονεν αὐτῷ
«52 εἶναι αἴτιον. Οὐχοῦν δεύτερος ἔσται τοῦ Πατρὸς
ὁ Υἱὸς αἴτιον αὐτὸν ἔχων ' χαὶ διὰ τοῦτο οὐχ ὁμοού-
σιος. "H ἀφιλονειχότερον ἑνστήσεταί τις ὁμοούσιον
αὐτὸν εἶναι λέγων, ἡ µία θεότης, ἄρα, τοµήν τινα
χωρήῄσασα, γέγονεν εἰς δυάδα οὗ γὰρ ἑτέρως ὅμο-
οὖσιος εἶναι δύναται. ᾿Ανάγχη οὖν λέγειν οὐχ ὁμοού-
σιον εἶναι τὸν Υἱόν.

Πρὸς ταῦτα Avec.

Ux αἱσθάνεται πάλιν μεθύων ὁ χριστοµάχος, xal
µάτην χαταφλυαρῶν τῆς θείας οὐσίας. Τὸ μὲν γὰρ
τέµνεσθαι xa ξιάστασίν τινα μεταξὺ τὴν πρὸς ἄλληλα
ὀύνασθαι λαθεῖν, σωµάτων ἴδιον. Ἡ δὲ θεία τοῦ
Ἡατρὸς οὐαία, ἀσώματος οὖσα, τομῆς τε xat διαιρέ-
σεως ἀνεπίδεχτός ἐστιν οὔτε δὲ ἐν τόπῳ µένουσα,
οὔτε ὑπό τινος οὖσα χωρητὴ, ἀλλ iv ἀῤῥήτῳ ct
xat ἀφράστῳ χαταστάσει χειµένη, τὸν Υἱὸν ἐξ ἑαυτῆς
ἁδιαστάτως ἐξέλαμφεν ' οὐχ ἂν ἑτέρως ἔχειν τὸ εἶναι
τελεία δυναµένη, εἰ μὴ ἐγέννησε τὸν Υἱὸν, xot ἀν-
εδείχθη χαρπογόνος ' xal πάλιν οὐχ ἂν ἑτέρως ἑσομένη
ὁπμιουργὸς, εἰ μὴ τέτοχεν ἐξ ἑαυτῆς ἁμερίστως τὸν
Yiby, δι᾽ οὗ τὰ πάντα ἑργάζεται. Ἔστιν οὖν ὁ Υἱὸς
γεννηθεὶς ix. Πατρὸς, οὐ χατά τινα τομὴν, i) ἀπόῤ-
ῥοιαν, χαθάπερ ὑμεῖς φαντάξεσθε' ἁλλ' ὥσπερ ix
πυρὸς θερµότης, ἁμερίστως ix τῆς τοῦ τεχόντος
προελθὼν οὐσίας.

AAAO.
Ὡς ἐξ ἀντιθέσεως τῶν Ebroylov.

E! ὁμοούσιός ἐστι, φησὶν, ὁ Υἱὸς τῷ Πατρὶ, τί μὴ
xat αὐτός ἐστιν ἀγαθὸς οὕτως ὡς ὁ Πατήρ; Λέγει γάρ
που πρός τινα ὁ Χριστός * « Τί µε λέγεις ἀγαθόν ;
Οὐδεὶς ἀγαθὸς εἰ μὴ el; ὁ θεός.» Ἔνα δὲ εἰπὼν,
ἑαυτὸν ἔξω τέθειχεν, ὡς ἀγαθὸν μὲν Άντα καὶ αὐτὸν,
οὐχ οὕτω δὲ ὥσπερ ἂν εἴη xal ὁ Πατῃρ.

. Πρὸς ταῦτα «1ὐσις.

Κύριον ἀποχαλούσης τὸν Υἱὸν τῆς θείας Γραφῆς,
δώσεις ἄρα xat αὐτὸν εἶναι Κύριον, χαὶ τοῦτο χατὰ
ἀλήθειαν, ἡ πρὸς τοῖς ἄλλοις ἀρνήσῃ xat τόδ». El μὲν
γὰρ οὐχ εἶναι Κύριον ἐρεῖς, τἀναντία φρονεῖς ταῖς
θείαις Γραφαϊῖς καὶ τῷ ταῦτα λαλήσαντι Πνεύματιε,

generare Filium, aliam contumeliam οἱ impingunt,
turpisslmam pessimamque rem illi ascribentes,
negligentiam nimirum atque ignaviam in melioribus
ac prastantioribus faciendis. Si enim melius erat
consubstantiale quam id quod ejusmodi non est,
quo pacto non omni blasphemia majus fuerit dicere
divinam essentiam in iis quae meliora convepientio-
raque erani faciendis negligentem fuisse, et non
potius voluisse quod melius quam quod deterius?
Atqui Pater omnia potest facere, magisque vult id
quod nielius est : nihil eat igitur quod ebstet quo-
minus consubstantialis sit Filius.

ALIUD.
Ex objectione Eunomii.

Quod ex causa aliqua est, vel genitum est, inquit,
necessarium esi ut sit secundum ab illo quod ei
causa exsistentis fuit. Secundus itaque erit Filius a
Patre, quippe qui Patrem ut causam habeat : atque
idcirco ne consubstantialis quidem ei erit. Aut si
quis conteutiosius urgeat, consubstantialem eum
esse dicens, una certe deitas sectionem admittens
in dualitatem divisa erit : neque enim aliter consub-
stantialis esse potest. Necessarium igitur est ut dica-
mus cousubstantialem non esse Filium.

Solutio.

Debaechatur rursum Christi hostis, temereque
adversus divinam essentiam blaterat. Secari enim

6 et divisionem aliquam recipere posse, corporum

proprium est. Divina autem Patris essentia, cum sit
incorporea , sectionis aut divisionis capax uon est;
neque in loco exsistit, neque a quoquam contine-
tur; sed in arcano atque ineffabili statu consistens,
Filium ex se immediate protulit; neque alia ratione
perfecta esse potest, nisi Filium genuerit, et fecunda
ostensa sit; neque rursum creatrix esse potest, nisi
genuerit ex se indivulse Filium, per quem omnia
89 operatur. Est igitur genitus ex Patre Filius, non
seclione aut defluxu aliquo, sicut vos imaginamini;

.sed quemadmodum caliditas ex igne, iudivulse ex

essentia gignentis procedit.

ALIUD.
Ex objectione Eunonii.

Si, inquit, Filius est consubstantialis Patri, cut
non etiam ipse est bonus ita ut Pater ? Christus enim
3licubi ad quemdam ita ait : « Cur me dicis bo-
num? Nemo bonus nisi unus Deus. » Unum vero
cum dixit, seipsum excepit, quippe qui bonus etiam
ipse sit, non tamen ita bonus ut Pater.

Solutio objectionis.

Cum sacra Scriptura Filium Dominum vocet, fa-
teberis profecto etiam ipsum Dominum esse, et
quidem vere, aut una cum aliis etiam hoc negabis.
At si negabis Dominum esse, contrarium plane
gentis a Scripturis et a Soiritu hoc loquente. Si

P d

119

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

116

concesaeris dixerisque Dominum esse, impie agere A Συντεθειµένος δὲ xal φάσχων αὐτὸν εἶναι Κύριον,

deprebenderis, quippe qui Dominum voces et adores
eum quem consabstantialem esse Deo ac Patri ne-
gas, ei creaturam potius quam verum Deum colis.
Quod enim alterius naturz est ab eo qui vere est
Deus, id natura Deus esse non potest. Quod etiam
ipsa saers Seriptura testatur, dicens : « Dominus
Deus noster, Dominus unus est*" : » una enim est
deitatis natura. Quod vero hanc solam adorare
oporteat, audies rursum : « Dominum Deum tuum
adorabis, et ei soli scrvies **. » Si igitur quia Deus
ac Pater solus dicitur bonus, Filius bonus esse nou
potest sieut Pater, eademque ratione cum unus Pa-
ter diekur Dominus et Deus, sequitur etiam neces-
sario ex eodem. argumento Filium neque Dominum

ἀσεδῶς ἐλεγχθήση xal Κύριον λέγων xal προσχυνῶν
ὃν οὗ φὴς ὁμοούσιον εἶναι τῷ θεῷ xal Πατρὶ, xal
χτίσµατι μᾶλλον ἡ θεῷ xatà φύσιν λατρεύεις. Τὸ
γὰρ ἑτέρας ὑπάρχον οὐσίας παρὰ τὸν ὄντα θεὸν, οὐκ
ἂν εἴη φύσει θεός. Καὶ τούτου µάρτυς fj θεία λέγουσα
Γραφή’ «Κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν, Κύριος εἷς ἐστι’ »
µία γὰρ θεότητος φύσις.: Καὶ ὅτι ταύτῃ µόνῃ δεῖ
προσχυνεῖν, ἀχούσῃ πάλιν’ «Κύριον τὸν θεόν σου
προσχυνῄήσεις, xai αὐτῷ µόνῳ λατρεύσεις.) El τοί-
νυν διὰ τὸ µόνον ἀγαθὸν λέγεσθαι τὸν θεὸν xal Πατέ-
ρα, ἐχπεσεῖται τοῦ εἶναι ἀγαθὸς ὁ Υἱὸς οὕτως ὡς ὁ
Πατὴρ, καὶ διὰ τὸ ἕνα λέγεσθαι Κύριον καὶ θεὸν
τὸν Πατέρα, ἐχπεσεῖται τοῦ εἶναι Κύριος καὶ Geb;
ὁ Υἱὸς, χατὰ «hv τοῦ νοήµατος ἀχολουθίαν' πῶς

neque Deum esse : quo pacto igitur adoras eum qui B οὖν προσκυνεῖς τῷ µήτε Κυρίῳ µήτε θεῷ; El δὲ Ku-

uec Doniinus, nec Deus est? Si vero, cum Pater sit
Dominus et Deus, simul etiam inducitur Filius,
eamdem labens proprietatem, utpote ex ipso natu-
raliter procedens, et est cum Pate Dominus ac
Deus, necessario etiam bonus erit, ut Paler, cum
paterna proprietas etíam hac in parte in ipso exsi-
stat, perinde atque in illo.

ALIUD.

Multa de Patre et Filio sacra Scriptura przedi-
cat, neque tamen differentia nominum essentiz
raüonem in universum distinguit, ita ut inde dis-
similitudo quxdam eos separet. Una enim est deitas
Patris et Filii, etiamsi uterque per varia nomina

differenter significetur : non quod alteruter pro- 6

prium 70 aliquid in se habeat, quod alteri non
insit, sed quod de utroque dici possit quidquid de
uno dicitur, excepta solummodo Patris et Filii ap-
pellatione ac re. Nam Pater semper est Pater, ne-
que unquara fuerit Filius; Filius contra semper
est Filius, neque unquam fuerit Pater. Si quis
vero voluerit dicere non posse utrique convenire
appellationem quz unt tribuatur, in maximum ma-
lum incidet. Quid enim faciat, dicente Paulo :
« Unis Deus Pater ex quo omnia, et unus Domiuus
Jesus Christus per quem omuia **? » Ecce quam
aperte Patri tribuat Deum esse et unum esse, Filio
autem. Doininum esse el unum. Nuui igitur idcirco
Filius non erit Deus, quia Pater vocatur Deus et
unus? aut Pater. non erit Dominus, quia Filius
appellatus est Dominus et unus? Minime vero, ab-
sit! Cum enim Pater sit Deus, Filius etiam est
Deus : οἱ rursus, cum Dominus sit Filius, Domi-
nus est οἱ Pater, Atqui si quz esset essentiz diffe-
rentía qua illos in duo divideret, neque naturali
identitate convenire permitteret, unius appellatio
alteri proprie tribui non posset. Quocirca cum om-
nia quz Patris sunt Filio iusint, et coutra, quz F ilii
sunt, insint Petri, ita ut nulla ratio identitatem
impedire possit, erit etiam ipse bouus, quemadmo-
dum Pater, atque ideo etiam consubstantíalis.

V Deut, vi, 4. 5 Deut. x, 20; Matth, iv, 10.

piov καὶ θεοῦ τοῦ |Πατρὸς ὄντος, συνεπάγεται xol
ὁ Υἱὸς τὴν ἐχεῖθεν ἰδιότητα ἔχων ὡς ἐξ αὐτοῦ xac
φύσιν ὑπάρχων , xal ἔστι μετὰ Πατρὸς Κύριος xai
θεὺς, ἕξει πάντως xal τὸ εἶναι ἀγαθὸς ὡς ὁ Πατὴρ,
τῆς πατριχῆς ἰδιότητος x&v τούτῳ πάλιν ὑπαρχούσης
ἐν αὐτῷ, χαθάπερ xaX ἐν ἑχείνῳ.

ΑΛΛΟ.

Πολλὰ περί τε τοῦ Πατρὸς xai τοῦ Υἱοῦ λέγουσιν at
θεῖαι Γραφαὶ, χαὶ οὗ τὸ τῶν ὀνομάτων διάφορον δια:
στέλλει πάντως αὐτοῖς χαὶ τῆς οὐσίας τὸν λόγον, ὡς
ἀνομοιότητά τινα διὰ τούτων χωρῆσαι µεταξύ. Ἔστι
γὰρ µία θεότης Ἠατρὸς xai Υἱοῦ, xàv ἑχάτερος τῇ
τῶν ὀνομάτων ποιχιλίᾳ διαφόρως σηµαίνηται, οὐχ ὡς
ἴδιον ἔχων τι καὶ καθ᾽ ἑαυτὸν, ὃ μὴ τῷ ἑτέρῳ πρόσ-
εστιν, ἀλλ' ὡς Em ἀμφοῖν χωρεῖν δυναµένονυ παντὸς
ὅπερ ἂν ἐφ᾽ ἑνὸς λέγοιτο, δίχα µόνης τῆς τοῦ Πατρὸς
χαὶ τοῦ Υἱοῦ προσηγορίἰας τε xai πράγµατος. Ἔστι
γὰρ ὁ Πατὴρ ἀεὶ Πατὴρ, xai Yibg οὐκ ἂν γἐνοιτό
ποτε * xal ἔστιν ὁ Υἱὸς ἀεὶ Yio;, xai Πατὴρ οὐχ ἂν
εἴη ποτέ. El 6£ τις βούλοιτο φάσχειν μὴ δύνασθαι
χωρεῖν ἐπ' ἀμροῖν ὅπερ ἂν ἐφ᾽ ἑνὸς φέροιτο πρόσρη-
μα, µεγάλῳ περιπεσεῖται χακῷ. Τί γὰρ ἂν ποιῇσοι,
λέγοντος τοῦ Παύλου * « El; ὁ θεὸς ὁ Πατὴρ ἓξ οὗ τὰ
πάντα χαὶ εἷς Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς δι οὗ τὰ
πάντα. » Ἰδοὺ γὰρ τῷ Πατρὶ τὸ εἴναι θεὸν xa Évo
δέδωχε» τῷ δὲ Υἱῷ τὸ εἶναι Κύριον καὶ ἕνα. "Ap'

p οὖν διὰ τοῦτο Geb; μὲν οὐχ ἔσται ὁ YU, ἐπειδὴ θεὺς

xaX εἷς ὁ Πατὴρ χατωνόµασται; Κύριος δὲ οὐχ ἔσται
ὁ Πατὴρ, ἐπειδῃ Κύριος xat εἷς ὁ Υἱὸς ἐχλήθη ; ᾽Αλλ)
οὐκ ἔστι τοῦτο, μὴ Υένοιτο. θεοῦ γὰρ ὄντος τοῦ Πα-
τρὸς, θεός ἐστι xal ὁ Yló;* χαὶ Κυρίου πάλιν ὄντος
τοῦ Ylou, Κύριός ἐστιν ὁ Πατήρ. ᾽Αλλ᾽ εἴπερ fjv τις
οὐσίας διαφορὰ τὴν δυάδα διατειχίζουσα, xal οὖν
ἑῶσα µἰσγεαθαι φυαικῶς εἰς ταυτότητα, οὐχ ἂν, ol.
μαι, χνρίως τὸ τοῦ ἑτέρου πρόσρηµα τῷ ἑτέρῳ προσ’
ἣν. Ἐπειδὴ δὲ πάντα τὰ τοῦ Πατρὸς ἐν Υἱῷ qalve-
ται, χαὶ τὰ τοῦ Υἱοῦ πάλιν Ev Πατρὶ, ὣς οὑδενὸς ἔτι
τὸν τῆς ταυτότητος διείργοντος λάγον, ἕσται χαὶ αὖ-

τὸς ἀγαθὸς, ὡς ὁ Πα-Βρ, καὶ διὰ τοῦτο ὁμοούσιος.

** | Cor. vii, 6.

217
AAAO.
"Oca τῆς πρὸς ἄλληλα φυσικῆς χυινωνίας τε xat
ςαυτότητος ἀπεσχοίνισται, ταῦτα 6h πάντως xal ξε-
νισµός τις ἰδιοτήτων τῆς πρὸς ἄλληλα σχέσεως φυσι-
xfi; ἀποτέμνει. Όἷον φέρε εἰπεῖν, ἄνθρωπος ἔστω xal
ἵππος τὰ σηµαινόµενα. ᾿Ανθρώπῳ μὲν γὰρ ὡς πρὸς
τὸν ἵππον ξένα τὰ ἴδια, ἵππῳ δὲ πάλιν ὡς πρὸς ἄν-
θρωπον, οὐ ταυτὰ τὰ ἱδίως προσόντα. El τοίνυν φυ-
σική τις διάστασις εἴργει τὸν Yibv, xal ἀλλότριον τῆς
σὺ Πατρὸς οὐσίας ὄντα δειχνύει, πῶς τὰ τοῦ Πατρὸς
ἴδια φαΐνεται φορῶν; πῶς δὲ ὁ Πατὴρ, εἴπερ ἑἐστὶν
ἀλλότριος χατὰ φύσιν τοῦ Υἱοῦ, τὰ αὐτοῦ ἴδια φορεῖ ;
Ἀληθεύει γὰρ λέγων ὁ Σωτὴρ ὡς πρὸς τὸν Πατέρα,
ὅτι « Πάντα τὰ ἐμὰ cá ἐστι’ καὶ πάντα τὰ σὰ ἑμά
&attv. » El τοίνυν πάντα, ἓν δὲ τῶν πάντων ἐστὶ xol

τὸ ἄκρως ἀγαθὸν, ἕξει τοῦτο καὶ ὁ Υἱὸς ἰδίωμα φύ- D

εεως ὑπάρχον πατρικῆς ὡς ἐξ αὐτοῦ προελθών. 0
δὲ τῆς πατριχῆς οὐσίας ἔχων τὰ ἴδια, εἴη πάντως ἂν
xai ὁμοούσιος.

"Ott ὁμοούσιος ὁ Ylóc τῷ Πατρὶ, προκειµένου
ῥητοῦ * « Πορεύομαι πρὸς τὸν Πατἐρα µου, xal
Πατέρα ὑμῶν, xal 85óv µον, καὶ θεὸν ὑμῶν.)
"Ote τὴν τοῦ ἀνθρώπου μορφὴν ὁ τοῦ Θεοῦ Λάγος

περιεθάλετο, xaX διὰ τὴν ἁπάντων ἡμῶν σωτηρίαν

ὑπάρχων ἐν» μορφῇ θεοῦ, χαθὰ γέγραπται, τεταπεί-
νωχεν ἑαυτὸν, τότε δὴ xai ὡς ἄνθρωπος ἔσθ᾽ ὅτε δια-

Ἀέγεται, οὐδὲν ἁδιχούμενος εἰς τὴν δόξαν τὴν θεοπρεπῆ

διὰ τούτου. Ei γὰρ ὄντως ἄνθρωπος véyovs, καὶ οὐ

διὰ τοῦτο ἀπέστη τοῦ εἶναι θεὸς, xày ὡς ἄνθρωπος
γΣεγονὼς λέγῃ τὰ ἀνθρώπῳ πρέποντα, οὐ δ.ὰ τοῦτο τὸ

δεοπρεπὲς ἀξίωμα ζηµιωθήσεται' ἀλλ) ἔσται πάλιν ὁ

αὐτὸς, φεροµένης ἐπὶ τὴν οἰχονομίαν τῆς kv λόγοις

ταπεινότητος. Ότι δὲ οἰχονομιχῶς ὡς ἄνθρωπος τὰ
τοιαῦτά φησι, χαλῶς ὅπερ ἀνείληφε σχΏμα λόγῳ τε
χαὶ ἔργῳ φυλάττων, ἐντεῦθεν εἰσόμεθα. Λέγει γάρ
που πρὸς τὴν iv τῇ Σαµαρείᾳ γυναῖκα τὸ Ἰουδαϊχὸν
ὑποχρινόμενος πρόσωπον' « Ὑμεῖς προσκυνεῖτε ὃ
οὐχ οἴδατε * ἡμεῖς προσχυνοῦμεν ὃ οἴδαμεν. » Καΐτοι
τῶν προσχυνουµένων ὁ Yibe, οὗ τῶν προσκυνούντων,
ἔστι. « Προσχυνησάτωσαν γὰρ αὐτῷ, φησὶ, πάντες
ἄγγελοι θεοῦ. » Καὶ περὶ μὲν ἀγγέλων f| ἑτέρας τι-
wb; τῆς χατ αὐτοὺς τάξεως οὐδὲν φέρεται τοιοῦτο
παρὰ ταῖς θείαις Γραφαῖς. Οὐ γὰρ ἀγγέλοις χελεύε-
ταέτις προσχυνεῖν, ἀλλὰ µόνῳ θεῷ. Γέγραπται χάρ'

THESAURUS.
À

e

n&
ALIUD.

Qua a naturali inter se convenientia identitate-
que aliena sunt, ea etiam proprietatum differentia
naturali relatione inter se distinguuntur. Exempli
gratia, homo et equus. [lomo enim equo collatus,
diversas habet proprietates ; equum vero si cum
homine conferas, non eadem utrique sunt propria.
Si ergo naturalis aliqua distantia arcet Filium, et
alienum ac diversum ab essentia Patris declarat,
quo pacto Patris proprietates gerere deprehendi-
tur? quo pacto vero Pater, si diverse est naturse
a Filio, quse propria sunt Filio, gestat? Verax enim
est Servator, ad Patrem dicens : « Omnia mea tua.
sunt, δἱ omnia tua sunt mea **, » Si igitur omnia,
unum vero omniem est qugd summe bonum est,
erit etiam hxc essentia paternze proprietas iu Filio
qui ex Patre processit. Qui vero paternae substantie
proprietates habet, necessario etiam consubstan-
lialis est.

"71 Quod consubstaniialis sit Filius Patri, ex dicto :
« Vado ad Patrem meum, et Patrem. vestrum ;
εἰ Deum meum, ei Deum vestrum *'. 0
Cum Dei Verbum humanam formam assumpseil,

el propter nostram omnium salutem exsistens in

forma Dei, sicut scriptum est, humiliavit seipsum**,
tum certe etiain ut. bomo interdum loquitur, nihil
tamen eam ob causam divine ου glorie detra-
hens. Si enim vere factus est homo, non idcirco
desiil esse Deus, ac tametsi, ut factus homo, loqfi-
tur qui homini conveniunt, nihil tamen divina suz
dignitati discedit; sed idem ipse est, humilitate quz
in verbis est ad incarnationem relata. Quod vero ad
incarnationem respiciens hujusmodi ut homo loqui-
tur, pulchre formam quam assumpsit verbo atque
opere servans ac prae se ferens, hinc cognoscere
poterimus. Alicubi enim ad mulierem Samaritanam
Judei personam przferens ita loquitur : « Vos
adoratis quod nescitis, nos autem adoramus quod
scimus **. » Neque enim Filius ex eorum ordine
est qui adorant, sed qui adorantur. « Adorent enim
eum, inquit Scriptura, omnes angeli Dei **. » Nibil
vero ejusmodi aul angelis aut ulli ordini a sacris

Litteris defertur. Neque enim quisquam jubetur

angelos adorare, sed solum Deum. Scriptum est

«Κύριον τὸν θεόν σου mposxuvíjse«, xal αὐτῷ µόνῳ p enim : « Dominum Deum tuum adorabis, et οἱ soli

λα:ρεύσεις. » Ὥσπερ τοίνυν προσχυνούµενος ó Yibc,
προσχυνεῖν φησιν οἰχονομιχῶς, ὡς ἄνθρωπος, οὕτως
ὅταν θεὸς χατὰ φύσιν ὑπάρχων, θεὸν ἑαυτοῦ τὸν Πα-
τέρα χαλῃ, πάλιν ὡς ἄνθρωπος οἰχονομικῶς, οὐ διὰ
τοῦτο τοῦ εἶναι Θεὸς ἐχθληθήσεται' ἁλλ' ὡς χατὰ
φύσιν ΥἼὸς, ἔσται δὲ ὁμοούσιος.

ΑΛΛΟ.
Ei ἐν μορφῇ θεοῦ ὑπάρχων ὁ YU; xat ἐν ἱσότητι
(τοῦτο γὰρ ὁ Παῦλός φησι), θεὸν ἔχει χατὰ φύσιν τὸν
θεὸν xa! Πατέρα, Ἀύναται τούτοις ὑποπίπτειν ἡ θεία

*! Joan, xx, 107.
*! Deut, vi, 15; Matth. iv, 10,

** Joan, xvii, 10.
t, 6.

?* Philipp. a, 6, 7.

servies **, » Quemadmodum igitur is cui adoratio
debetur, adorare se dicit respectu incarnationis,
ut homo : ita, quando ipse naturaliter exsistens
Deus Pairem Deum suum vocat, iterum vut homo
respectu incarnationis loquitur, non idcirco Deus
esse desinit, sed ut naturaliter Filius, erit etiam
consubstantialis,

ALIUD.
Si in forma :xqualitateque Dei exsistens Filius

(ità enim Paulus ait), Deum babet secundum natus
ram ipsum Deum ac Patrem, et divina natura liuic

*3 Joan. iw, 22. ** Psal. xcvi, 8; Hebr.

319

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

120

conditioni subjecta est, poterit etiam Pater habere A φύσις, ἕξει καὶ 6 Πατὴρ θεὸν, xai el p.f; πω véyovs.

Deum, tametsi id nunquam factum fuerit. Quod
enim fleri potest, tametsi nunquam perfectum fue-
rit, potentia id est quod esse potest. Át si hoc
blasphemum est, non secundum naturam Pater di-
citur Deus Filii, sed ratione incarnationis quatenus
homo est.

ALIUD.

Si in forma zqualitateque Dei exsistens Filius,
sicul scriptum est, humiliavit seipsum, 7 forinam
servi accipiens, atque habitu inventus ut homo,
sunt bzc verba bumiliationis eL servo convenientia,
non ad essentiam ipsius pertingentia, sed incarpa-
tioni 2ceominodata. Et quemadmodum ex sublimi-

Τὸ γὰρ ἐνδεχόμενον γενέσθαι, xal εἰ µή πω τετέλε-
σται, δυνάμει τοῦτό ἐστιν ὅπερ ἑνδέχεται. El δὲ τοῦτο
δύσφημον, οὗ χατὰ φύσιν ὁ Πατὴρ τον Υἱοῦ θεὸς
λέγεται, ἀλλὰ xa0b γέγχονεν ἄνθρωπος οἰχονομιχῶς.

ΑΛΛΟ.

El ἓν μορφῇ θεοῦ ὑπάρχων ὁ Υἱὸς χαι ἐν ἰσοτητε,
καθὰ γέγραπται, ἑταπείνωσεν ἑαυτὸν, μορφὴν δούλου
λαθὼν, καὶ σχήµατι εὑρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος, ἔσται τῖς
ταπεινώσεως τὰ δουλοπρεπῆ ῥήματα, οὐχ ἀναδαίνοντα
μὲν πρὸς τὴν οὐσίαν αὐτοῦ, ἀλλὰ τῷ τῆς ἔνανθρω-
πήσεως προσώπῳ περικείµενα. Καὶ ὥσπερ ἐκ του

tote. deitatis humilitatem qus in humanitate sive p τῆς δεότητος ὕψους τὴν ἐν ἀνθρωπότητι ταπείνωσιν

humanatione est, cognoscimus, ita contra ex huimi-
litate que in humanatione consistit, id quod in
deitate magnum et ip essentia Filii sublime est, in-
telligetis.

ASSERTIO X.

Quod consubstantialis Patri sit Filius.

Mostes Christi, cum ea quas ad deitatem Filii
pertinent, tractant, et habitudinem quam naturali-
ter habet ad Patrem, inquirunt, non recte utuntur
verbis qua» liumano more dicta sunt, et a Domino
nostro prolata, quando carnem nostram assumpsit.
Neque enim ex iis quae ut homo respectu incarua-
tionis locutus est, incorporea ejus essentia desi-
gnatur atque exprimitur, sed illud nos et scire et
credere oportet, quod Verbum exsistens Deus οἱ
eonsubstantiale per omnia Patri, humanam naturam
assumpsit, et factus est. homo, ut interduin etiam
ut homo loquatur, propter dispensationem cum
carne. Loquitur vero etiam ut Deus quzx* hominem
excedunt, quippe qui Deus naturaliter est; et cum
tempus id requirit, eo loquendi genere utitur. Cz-
terum, si quis velit ea qu: humano more et ratione
incarnationis, ut dixi, dieta sunt, ad divinitatem
ipsius referre, qua vero divino more dieta sunt ad
jllud tempus transferre quo factus est homo, is na-
turam rerum cenfundet, omnemque incarnationis
ratienem tollet. Jnterdum enim ut Deus dicit :

ἐπιγινώσχομεν, οὕτως τὸ Evavclov Ex τῆς ταπεινώσεως
τῆς ἓν ἀνθρωπότητι, τὸ ἐν θεότητι μέγα xav ὑψηλὸν
τῆς οὐσίας τοῦ Yioo γνωρισθήσεται.

ΛΟΓΟΣ ϐ..

"Οτι ὁμοούσιος τῷ Πατρὶ ὁ Yióc

υὐκ εὐλόγως οἱ χρ:στοµάχοι τὰ περὶ τῆς θεότητος
τοῦ Υοῦ γυµνάζοντες, xal σχέσιν ζητοῦντες ἣν ἔχει
φυσιχῶς πρὸς τὸν ἑαυτοῦ Πατέρα, ταῖς ἀνθρωπίνως
εἱρημέναις κέχρηνται φωναῖς, af; ὁ Κύριος εἶπεν,
ὅτε τὴν ἡμῶν σάρχα περιεθάλετο. 0) γὰρ ἐξ ὧν ὡς
ἄνθρωπος οἰχονομικῶς διαλέγεται, ἐν “ούτῳ fj ἁσώ-
µατος οὐσία χαραχτηρίσεται, ἀλλ εἰδέναι χρῆ xal
πιστεύειν, ὅτι θεὺς ὢν ὁ Λόγος χαὶ ὁμοούσιος χατὰ
πάντα τῷ Πατρὶ, τὴν ἀνθρώπου φύσιν περιεθάλετο,
xal γἐγονεν ἄνθρωπος, ἵνα καὶ ὡς ἄνθρωπος ἔσθ) ὅτε
λαλῇ, διὰ τὴν μετὰ σαρχὸς οἰχονομίαν. Λαλεῖ δὲ xal
ὡς θεὸς τὰ ὑπὲρ ἄνθρωπον, ὡς τοῦτο χατὰ φύσιν ὧν,
καὶ ὅτε χαιρὸς τὴν τούτου χρείαν εἰσφέρει. 'AXY εἰ
τις βούλοιτο τὰ ἀνθῥωπινώτερον xol οἰκονομιχῶς,
χαθάπερ ἔφην, εἰρημένα φἑρειν ἐπὶ xbv τῆς θεότητος
αὐτοῦ λόγον, xaX πάλιν, τὰ θεῖχῶς εἰρημένα φἑρειν
ἐπ᾽ ἐχεῖνον τὸν χαιρὸν καθ) ὃν ὙΥέγονεν ἄνθρωπος,
ἁδιχῆσει τῶν πραγμάτων τὴν φύσιν, xal ἀναιρήσει
τὴν οἰχονομίαν. Ποτὲ μὲν γὰρ ὡς θεὸς λέχει' « ᾽Αμῆν
λέγω ὑμῖν, πρὶν ᾿Αδραὰμ γενέσθαι, ἐγώ εἰμι. 2 Ke
πάλιν ' «Καταθέθηχα ἐκ τοῦ οὐρανοῦ. » El δέ τι;

« Àmen dico vobis, antequam Abraham fleret, ego Ὦ βούλοιτο µόνον αὐτῷ φυλάττειν τὸ θεοπρεπὲς ἀξίωμα,

sum **, » Et rursus : « Ego descendi e coelo **. » Si
vero quispiam velit solam ejus divinam dignitatem
(meri, tollet plane quod ultimis temporibus homo
factus fuerit. Neque enim ipse erat homo, prius-
quam Abraham fleret, neque ut homo descendit e
ccelo. Contra, si quis verba et res quz humanitati
conveniunt, Deo Verbo, ita ut ante incarnatio-
nem erat, accommodare volet, admodum impie fa-
ciet. Quid enim faciat, dicente Christo : « Anima
mea turbatur, 749 et tristis est valde ** »? Anne
mororem et anxietatem diving nalura accidisse
statuel, aut timori mortis obnoxiam fuisse dice?

** Joan. vii, 58. 9) Joan. vi, 38.

ἀναιρήσει πάντως τὸ Ev. ὑστέροις χαιροῖς ἄνθρωπυν
γενέσθαι αὐτόν. O9 γὰρ $v iv ἀνθρωπότητι, πρὶν
Αόραὰμ Ὑενέσθαι, οὐδὲ χαθὺὸ ἄνθρωπος χαταθέθη-
xtv ix τοῦ οὐρανοῦ. Καὶ πάλιν, εἴ τις θελήσει τὰ τῃ;
ἀνθρωπότητος ῥήματάτε xal πράγματα γυμνῷ προσ;
άπτειν τῷ θεῷ Λόγῳ πρὸ τῆς ἑνανθρωπήσεως, ἆσδ-
θήσει µεγάλως. Τί yàp ποιῄσει, λέγοντος τοῦ Χρι-
στοῦ’ « Nov fj φυχἠ µου τετάρακται, καὶ περ[λυπός
ἐστι; » Λύπην ἄρα χαὶ 0όρυδον δώσει περὶ τὴν τοῦ
θεοῦ φύσιν γενέσθαι, χαὶ κρατεῖν θανάτου φόθον; T!
δὲ ὅταν σταυρούμενον ἴδη, xal τοῦτο πάσχειν τοῦ
Υἱοῦ τὴνθεότητα δώσει οὕτως ὡς ἄνθρωπον; "H τὸ

*5 Joan. xir, 27.

121

TUESAURUS.

122

δύσφημµον παραιτήσεται; Οὐχοῦν ἑχατέρῳ χαιρῷ τε A Quid vero cum crucifixum viderit? anne etiam lioe

χαὶ πράγματι σωζέσθω τὸ πρέπον, xai γυμναζέσθω
μὲν τῆς θεολογίας ὁ λόγος, μὴ πάντως &E ὧν ὡς ἄν-
θρωπος φαίνεται λαλῶν, ἀλλ ἐξ ὧν ἐστιν Ex Πατρὸς,
ὡς Υἱὸς xai θεός. Συγχωρείσθω δὲ τῇ οἰχονομίᾳ τῇ
μετὰ σαρχὸς, τὸ λέγειν αὐτὸν ἔσθ᾽ ὅτε καὶ ἃ μὴ πρέ-
πει γυμνῆῇ xai χαθ᾽ ἑαυτὴν οὔσῃ τῇ θεότητι. "Οταν
οὖν, ὡς ἄνθρωπος, λέγη μὴ εἶναι ἀγαθὸς οὕτως ὡς
ὁ Πατὴρ, φερέσθω μᾶλλον χαὶ τοῦτο ἐπὶ τὴν οἱχονο-

píav τὴν μετὰ σαρχὸς, χαὶ ph. ἁπτέσθω τῆς οὐσίας

του Υἱοῦ xai Θεοῦ.

Ἀπο.ογία πιθανἡ πρὸς τὸν ἐρωτήσαντα” « Διὰ
tí u& Aéyeic ἁγαθόν ; xal ἐξήγησις τοῦ ῥητου.

Filii divinitatem pati concedet perinde atque homi-
nem? An potius blasphemiam vetabit ? Conservetur
itaque quod utrique et tempori et rei convenit, et
divini sermonis ratio inquiratur, nou in universum
ex iis quae ut homo loquitur, sed ex quibus est ez
Patre, ut Filius et Deus. Tribuatur vero hoc dis-
pensationi cum carne sive incarnationi, εἰ inter-
duin ipse ea dicat qua nuds ac per se exsistenti
deitati non quadrant. Cum igitur ut homo dicit se
non esse bonum ita ut Pater, ad incarnationem po-
tius illud referatur, ueque ad essentiam Filii et Dei
pertinere judicetur

Defensio verisimilis ad interrogantem » « Cur me
dicis bonum? » Et explicatio dicti.

Ἐξεταστέον ὅλην τοῦ mpoxtuuévou τὴν διάνοιαν’ Ὦ — Totius rei de qua agimus sensus inquirendus

χαὶ οὕτω γνωσόμεθα caque, ὅπερ ἐθούλετο διδάσχειν
ὁ Χριστὸς, διὰ τοῦ φάναι’ « Τί µε λέχεις ἀγαθόν ; »
Νομικὸς προσῆλθεν (οὕτω γὰρ γέγραπται), τὸ ὅπως
σωθήσεται µανθάνειν ἐπιζητῶν. Εἶτα προτείνει διδά-
σχαλον αὐτὸν xal ἀγαθὸν προειρηχὼς τὸ, « TU ποιῄσας
ζωὴν αἰώνιον χληρονομήσω; » Πρὸς ταῦτα Χριστός *
« Τί µε λέχεις, φησὶν, ἀγαθόν; Οὐδεὶς ἀγαθὸς, εἰ μὴ
εἷς ὁ θεός. Ὕπαγε, πώλησόν σου τὰ ὑπάρχοντα , xai
δὺς πτωχοῖς, xai ἒξεις θησαυρὸν &v οὐρανοῖς. » Αλλ)
02x ἐνεγχὼν τῆς ἑντολῆς τὸ βάρος, xal ἀτονῆσας περὶ
τὸν ἀρετὴν. ὀχλάζει περὶ τὸ πρόσταγμα. "Anne
γάρ, φπαὶ, λυπούµενος. Ποῖος οὖν ἣν ἐνθάδε θεολογίας
καιρός; Tip δὲ ἑρωτήσαντι, Τί ἄρα ποιήσας ἔσται xal

αὐτὸς τοῖς σωζοµένοις ἐναρίθμιος; ποῖον ἔχει λόγον, σ

uh ὅπερ ἐξήτησε μαθεῖν ἀποχαλύψφαι μᾶλλον, ἀλλ'
Ἑτερόν τι παρὰ τὸ ἐχείνῳ ποθούμενον εἰπεῖν: Πῶς
δὲ οἷόν τε ἂν «b ἑνεγχεῖν οὐχ ἰσχύσαντα μιᾶς ἐντολῆς
εὐαγγελιχῆς φορτίον, τὸ ὑπὲρ πάντα διδάσχεσθαι
µυστήριον, οὕτως ἀτονοῦντα περὶ τὴν τῶν ἀγαθῶν
ἔφεσιν, ὡς μηδὲ λόγῳ δύνασθαι ταύτην χωρεῖν; Λελύ-
πηται Υὰρ, ὡς Υέγραπται. Ἐτειδὴ τοίνυν ἄνθρωπον
βλέπον ὁ νομιχὸς, ὡς ἀνθρώπῳ πρόσεισι , xal ὡς
Φιλὸν ἄνθρωπον ἑρωτᾷ, ἐξελέγχων ὡς ἁμαθηή, μά-
λισθ᾽ ὅτι σοφίας ὑπόληψιν ἑπραγματεύετο, διὰ τοῦ
δοχεῖν εἰδέναι τὸν νόµον, δυσωπεῖ λέγων * Μόνος ἆγα-
OX χατὰ ἀλήθειαν ὁ θεός. Τί τοιγαροῦν ὡς ἀνθρώπῳ
προσελθὼν, τὸ µόνῳ προσὸν τῷ θεῷ χατὰ φύσιν, ἐμοὶ
περιτίθης, ἀγαθὸν ἀποχαλῶν; Εἷς γάρ ἐστιν ὁ φύσει
ἁγαθὺς, Oso; δηλαδή. EL μὲν οὖν οἶδάς µε, qnot,
θεὸν ὄντα, xaX δ.ὰ τοῦτο ἀγαθὸν, ὅτου δὴ χάριν ὡς
ἀνθρώπῳ προσέρχῃ φιλῷ; El δὲ οὐ πιστεύεις εἶναί
µε «bv, ἁλλ᾽ ἄνθρωπον oct µε dv, τί δή ποτε τῷ
Θθεῷ πρέπον ἀξίωμα pówp προσάπτεις ἀνθρώπῳ;
Ἔλεγχος οὖν ἁμαθίας τὸ εἰρημένον ἐστὶν , οὗ θεολο-
Τίας ἁδίωσις.

Dobis est; atque ita manifeste intelligemus quid
voluerit docere Christus dicens : « Cur me dicis
bonum ? » Legis peritus quidam (ita enim scribi-
tur) adit Dominuim, cupiens ex eo cognoscere quo-
nam pacto salutem ternam consequi possel.
Deinde boc petitioni su: przetexit, magistrum ipsu
esse et bonum, ita Christum compellans : « Quid
faciens vitam vternam possidebo? » Cui Christus :
« Quid me, inquit, dicis bonum ? Nemo bonus, nisi
unus Deus. Vade, et vende omnia quz labes, et da
pauperibus, et habebis thesaurum in colis*?, »
Atqui is non ferens precepti pondus, et languido
erga virtutem animo, przceptum non exsequitur.
Recessitenim, Iuquit, maestus. Quizenau igitur hic oc-
casio erat ut divino more loqueretur ? Cum vero legis
peritus interrogat quid faciens in eorum qui sal-
vandi sunt numerum referendus sit, quanam, ob-
secro, ratione, non id quod optabat scire, illi expli-
cet, sed potius aliquid diversum ab eo quod cupie-
bat, illi dicat ? Quo pacto vero fieri poterat. ut, qui
ne unius quidem evangelici prazcepti pondus ferre
poterat, arcanum omnium maximum doceretur,
quique ita languidus ac remissus in appetendis bo-
nis erat, ut ne ratione quidem ea percipere posset?
Moestus enim erat, ut. scriptum est'. Cum itaque
legis peritus ille hominem illum esse cernens, ut
simpliciter hominem compellaret, arguens illum
imperitiz, eo przcipue nomine quod sapientia ti-

D tulo se jactitaret, nimirum quod se peritiam legis

consecutum putabat, perstringit illum, djcens : So-
lus Deus revera bonus est. Cur igitur me ut honmi-
nem - accedendo, 7/& id quod soli Deo naturaliter
inest, mihi tribuis, bonum me vocans? Unus enim
natura sua bonus est, Deus nimirum. Si enim, in-
quit, nosti me Deum esse, atque ob id bonum,

quàm ob rem me ut nudum hominem accedis? Si vero nou credis me esse Deum, sed nihil prater
hominem vulgarem me esse censes, cur dignitatem qux soli Deo debetur mihi homini tantum tribuis?
Dictum igitur boc, tantum ad reprehensionem imperitiz illius, non ad divinitatis declarationem per-

tinet.
AAAO.

El διὰ τὸ λέγεσθαι µόνον εἶναι xaX ἕνα χατὰ φύ-

** Marc. x, 17-21. ' ]bid. 22.

ALIUD.
Si ex eo quod dicitur Deus solus esse atque unus

423

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

ti

naturaliter bonus, excluditur lac in parte a simi- Α σιν ἀγαθὸν τὸν Gsbv, ἐχθάλλεται τῆς χατὰ τοῦτο ἐμ-

litudine cum Patre Filius, et minus bonus est, at-
que idcirco non consubetautialis, dicat. nobis quis-
piam eorum qui Christo bellum indixerunt, quid
laciant si etiam nos simile aliquid ei$ proponamus.
Dicit euim alicubi quidam ex sanctis de Deo ac
Patre quod Deus sit lumen?; dicit vero idem de
Filio, quod sit lumeu verum *. Ecce Pater lumen
dicitur, et Filius item lumen, Soli autem Filio
tribuitur quod sit verum lumen. Pater itaque non
erit verum luinen, si quidem Joannes id soli Filio
ascribit, Atqui neminem arbitror eo insanie de-
venturum, ut adeo impiam opinionem tueri velit,
Si ergo cum Filius solus vere vocetur el sit lumen,
vere etiain hoc ipsum est Pater, cum Pater natu-
raliter sit bonus, et quidem solus, erit etiam Filius
naturaliter bonus, quemadmodum et Pater. Ubi
antem est identitas nalura, ibi etiam oinnino est
consubstantialitas.

ALIUD.

Si ex eo quod aliqua in re differai Filius a Patre,
fit ut non eamdem cum eo essentiam babere dica -
tur, sed alterius generis et quodammodo extraneus
sit, certe si in nullo differat, copsubstantialis erit,
Cum ergo sacra Scriptura dicit de Patre quod sit
Jumen, οἱ rursus Filium vocet lumen, nihilque bic
sit quod similüudinem impeliat, aut distinguat
(utrique enim verum lumen tribuitur), quiJ obstat
quominus consubstantialis Patri sit Filius?

ALIUD.

Si Filius divers: essentiz est a Patre, 755 quo
pacto Pater in ipso apparet, et ipse in Patre? « Qui
enim vidit me, inquit, vidit et Patrem meum *. »
Neque vero hominis formam in equo éernemus:
neque vicissim equi formam in homine. Simile
enim in simili cernitur; qua vero diverse speciei
sunt, et a naturali similitudine inter se discre-
pant, nunquam altera alteris inesse cernentur. Vi-
detur autem Pater in Filio, et Filius in Patre. Non
ergo, ut vos opinamini, diversae substantie est Fi-
lius, sed consubstantialis, ut character el imago
Patris *.,

Quod Filius sit conssubstantialis Patri, proposito

dicio : « Vado ad Patrem meum εἰ Patrem ve-
sirum, et Deum meum et Deum vestrum *. »

Ex objectione Eunomii.

Αἱ quo pacto, inquit, Filius potesl esse consub-
stantialis Patri, cum ipsum habeat Deum? lia
enim ipse loquitur : « Vado ad Patrem meum et
Patrem vestrum , οἱ Deum meum et Deum ve-
strum; » et rursum : « Deus meus, Deus meus,
cur me dereliquisti? » Si vero Deus ipsius est, quo
pacto erit consubstantialis ? Nain qua ejusdem sunt
natura, non erunl altera alteris secundum natu-
ram dii : quemadmodum nec anima alteri anim:
Ueus esse potest, neque angelus angelo.

*] Joan. 1, 5.

? joan. 1, 9. * Joan. xiv, 9.

5 Mebr. 1, ο.

φερείας τε xal ὁμοιότητος ὁ Ylbc της πρὸς τὸν Tla-
τέρα, φημὶ, χαὶ ἔλαττον ἔσται ἀγαθὸς, διά τε τοῦτο
οὐχ ὁμοούσιος, φρασάτω τις ἡμῖν τῶν χριστομαχεξν
εἰωθότων, τί ἄρα ποιῄσαι ὅταν xa ἡμεῖς προθῶμεν
αὑτοῖς τούτῳ παραπλήσιον; Λέχει μὲν γάρ που περὶ
θεοῦ χαὶ Πατρός τις τῶν ἁγίων ὅτι ὁ θεὸς φῶς ἐστν
λέγει δὲ καὶ περὶ τοῦ Υἱοῦ, ὅτι καὶ ἣν τὸ φῶς τὸ ἆλη-
θινόν. Ἰδοῦ qux; ὁ Πατὴρ, φῶς xaX ὁ Ylóc. Μόνῳ δὲ
τῷ Υἱῷ πρόσχειται τὸ ἀ.ἰηθινόν. Ἐχδληθήσεται ἄρα
τοῦ εἶναι χατὰ ἀλήθειαν φῶς ὁ Πατὴρ, ἐπειδὴ µόνῳ
τοῦτο περιτέθεικε τῷ Υἱῷ ἡ τοῦ Ἰωάννου φωνή. Ἁλλ)
οὐχ ἂν, οἶμαι, τὶς εἰς τοῦτο μανίας ἑλάσαι ποτὰ, ὡς
τοῦτο παραδέξασθαι τὸ δυσσέδηµα. El τοῖνυν κατὰ
ἀλήθειαν ὄντος τε xal xaAoupívou φωτὸς µόνου τοῦ
Υιοῦ, φῶς κατὰ ἀλήθειάν ἐστι xal ὁ Πατὴρ, xat &ya-
θοῦ χατὰ φύσιν ὄντος τοῦ Πατρὸς καὶ ἐπ αὐτοῦ xsi-
ται τὸ μόνος, ἔσται χατὰ φύσιν ἀγαθὺς καὶ ὁ Υὲς,
ὥσπερ xal ὁ Πατήρ. ᾿"ύπου δὲ «φύσεως ταντότης,
ἐχεῖ πάντως ἔσται καὶ τὸ ὁμοούσιον.
ΔΛΛΟ.

El τὸ xata τι διαφέρειν τὸν Υἱὸν ὡς πρὸς τὸν &av-
τοῦ Πατέρα, τὴν αὐτὴν οὐχ ἔχειν αὐτῷ δίδωσιν οὐ-
σίαν, ἀλλ᾽ ἑτερογενή xaX ἔχφυλον ὥσπερ αὐτὸν ἆπερ-
γάζεται, τὸ χατὰ μηδὲν διαφέρειν ὁμοούσιον ἀποδει-
χνύεί. Όταν οὖν fj θεία λέγη Γραφὴ περὶ τοῦ Πατρὸς
ὅτι φῶς ἐστιν, ἀποχαλῇ δὲ πάλιν φῶς τὸν υἱὸν, οὐδ-
ενὸς ὄντος ἐνθάδε τοῦ τὴν ὁμοιότητα διατέµνοντος
(κεῖται γὰρ ἐπ᾽ ἀμφοῖν τὸ φῶς τὸ ἀληθινὸν), τί χω-

C λύει τὸν Ylby ὁμοούσιον εἶναι τῷ Πατρί;

ΑΛΛΟ.

Ei ἑτερούσιός ἐστιν ὁ Υἱὸς ὡς πρὸς τὸν Πατέρα,
πῶς ὁ Πατὴρ ἓν αὐτῷ φαίνεται, καὶ αὐτὸς ἐν Πατρί ;
ε Ὁ ἑωραχὼς γὰρ ἐμὲ, φησὶν, ἑώραχε τὸν Πατέρα.»
O0 γὰρ δή που τὴν ἀνθρώπου μορφὴν ἓν ἵππῳ θεω-
ρήσομεν’ οὐδὲ ab πάλιν τὴν ἐχείνου χατόψεταί τις
ἀνθρωπείᾳ μορφῇ. Τὸ γὰρ ὅμοιον v ὁμοίῳ φαίνεται”
τὰ δὲ ἑτεροειδῆ, χαὶ τῆς ἀλλήλων φυσιχῆς ὁμοιότητος
ἀπεσχοινισμένα, οὐχ ἂν ἐν ἀλλήλοις φαίνοιτό ποτε.
Φαίνεται δὲ Υἱὸς ἐν Πατρὶ, xax Πατὴρ ἐν Υἱφ. O0x
ἄρα, καθ) ὑμᾶς ἑτερούσιος, ἀλλ' ὁμοούσιος, ὡς χα-
paxshp καὶ sixty τοῦ πατρὺς.

"Οτι ὁμοούσιος ὁ Ylóc τῷ Πατρὶ, προκειµένου.

ῥητοῦ ᾽ εΠορεύομαι πρὸς τὸν Πατέρα µου καὶ
Πατέρα ὑμῶν, xal Θεόν µου xal θεὺν opor. »

Ἀγτίθεσις ὡς àx τῶν Εὐγομίου.

Καὶ πῶς, φησὴν, ὁ Υἱὸς ὁμοούσιος εἶναι δύναται
τῷ Πατρὶ, Θθεὺν καὶ αὐτὸν ἔχων ; Αὐτοῦ γὰρ φαίνε-
ται φωνή « Πορεύομαι πρὸς τὸν Πατέρα µου καὶ
Πατέρα ὑμῶν, xai θεόν µου χαὶ θεὺν ὑμῶν * » xat
πάλιν’ «θεέ µου, θεέἑ µου, ἵνα τί µε ἐγχατέλιπες ; 9
El δὲ θεὺς αὑτοῦ ἐστι, πῶς ὁμοούσιος: Τὰ γὰρ τῆς
αὐτῆς ὄντα φύσεως οὐκ ἂν εἶεν ἐπ᾿ ἄλληλα κατὰ
φύσιν θεοί: ὡς οὐδὲ duy] θεὸς ἂν ἑτέρᾳ γένοιτο duy,
οὐδὲ ἄγγελος ἀγγέλῳ.

* Juan, xx, 17.

4

195
Πρὸς tavta Avete.
O2x ἀἰσθάνεται πάλιν ὁ χριστοµάχος κτίσμα μὲν,
οὐχ Y Uv εἰσφέρων τὸν Κύριον, δοῦλον δὲ ἀντὶ Δεσπό-
του, xai λάτριν ἀντὶ sov. EL γὰρ κατὰ φύσιν ofctat
Θιὸν εἶναι τοῦ Υἱοῦ τὸν Πατέρα, xat τὴν Ev τοῖς ἅλ-
Ἆοις οἰχονομίαν οὐχ ὁρᾷ, οὔτε ὁμοούσιος ἔσται, οὔτε
Δεσπότης, οὔτε θεός. Καλῶς γὰρ Oh τῇδε διϊσχυρί-
ζεται. Ἐχδαλέτω τοιγαροῦν φανερὼς xat τῆς θεότη-
τος xai χυριότητος τὸν Ylbv, xal τοῖς ποιηµασι συν-
ταττέτω, ἵνα σαφὴς αὐτῶν ἡ δυσφηµία γενοµένη,
πάντας ἀναπείσῃς λέγειν * Πλανᾶσθε μὴ εἰδότες τὰς
Γραφάς. Δέον γὰρ ἐξετάζειν τὴν χεχρυμμµένην τοῦ
Λόγου δύναμιν, δυαφημοῦσιν ἀφυλάχτως, οὐχέτι θεὸν,
ἀλλὰ vabv θεοῦ, τὸν Υἱὸν εἰσφέροντες, ὥσπερ ἣν τῶν
ἁγίων Έχαστος, περὶ ὧν φησιν. € Ἐνοιχήσω ἐν αὖ-
τοῖς, xai ἐμπεριπατήσω. » Ἔσται τοιγαροῦν χατὰ
την ἐχείνων µανίαν εἷς χαὶ αὐτὸς τῶν χατὰ χάριν
κεχλημ ένων υἱῶν xai θεῶν, πρὸς οὓς εἴρηχεν' « Ἐγὼ
εἶπα * θεοί ἐστε xaX Υἱοὶ ὑψίστου πάντες. » Ὃν ὅτι
παντελῶὸ ἀφέστηχα, xai φύσεως ὑπεροχῇ µεμέρ..
σται, διδάξει σαφῶς Ev Εὐαγγελίῳ Χριστὸς, λέγων *
€ } μεῖς ix τῶν κάτω back, ἐγὼ Ex τῶν ἄνω εἰμί.»
χάτω λέγων τὴν βασιλευοµένην xal ὑποχειμένην τὴν
φύσιν ἄνω δὲ πάλιν τὴν βασιλεύουσαν xa τοῖς πᾶ-
σ.ν ἑποχουμένην θεότητα. ᾿Αληθῶς τοίνυν τοῦ Χρι-
στοῦ λέγοντος ἄνωθεν εἶναι, οὗτος αὐτὸν ἐκ τῶν χάτω
φησὶ, φανερῶς τοῦ Yloo τὴν οὐσίαν συκοφαντῶν.

"Οει ὁμοούσιος τῷ Πατρὶ ὁ Yióc.
Αντίθεσις ὡς ἐκ τῶν Εὐνομίου.

Καὶ πῶς, φησὶν, ἔσται τῷ Πατρὶ ὁμοούσιο; ὁ Vite,
αἴτιον αὐτὸν τοῦ εἶναι ἔχων; Ὁ μὴ πρόσεστι τῷ Πα-
tol. Οὐ γὰρ ἓξ αἰτίου τινὺς, ὅπερ ἂν, ὡς οἶμαι, πᾶς
τις οὖν ἀληθὲς εἶναι φήσειεν.

Πρὸς τοῦτο «ύσις.

Πολλὴν ἄν τις εἰχότως ἁμαθίαν καταφηφίσαιτο τῶν
τὰ τοιαῦτα τολμώντων λαλεῖν. Υἱὸν γὰρ λέγοντες,
οὐχ ὁμοούσιον εἶναί φασιν , οὐχ αἰσθανόμενοι τάχα
αρὸς fj» ἐμθαίνουσιν ἄνοιαν. El γὰρ Υἱός ἐστιν, ὥσ-
περ οὖν χαὶ ἔστιν ἀληθῶς, ἔσται πάντως τῷ γεγεν-
γηχότι χατὰ τὴν οὐσίαν ὁ αὐτός. El δὲ οὐχ ἔστιν YU,
χαθ᾽ ὑμᾶς, δείξατε γυμνὴν ἑαυτῶν τὴν βλασφημίαν,
xal λέγετε mor ua εἶναι, ἵνα μηδὲ ὁμοούσιος Tj. Καὶ
τότε δειχθήσεσθε πάσαις μαχόμενοι ταῖς θείαις Γρα-
φαῖς. Υἱὰν γὰρ λέγαυσι τὸν Ylbv, καὶ οὗ ποίηµα.

ΑΛΛΟ

Αἴτιον γεγενήσθαι τοῦ εἶναι τῷ Υἱῷ τὸν Πατέρα
φατὲ, χατὰ tiva. τρόπον, ὦ χριστοµάχοι; El μὲν οὖν
ὡς δηµιουργόν τινα ποίημα φαντάζεσθε, xal οὐχ
Υἱὸν, καὶ διαῤῥήδην µάχεσθε τῷ Πατρὶ λέγοντι περὶ
τοῦ ἰδίου γεννηµατος' «Ἐκ γαστρὸς πρὸ ἑωσφόρου
ἐξεγέννησά ce. » El δὲ Υἱὸν ὄντως ὁμολογεῖτε, xaY
οὕτως εἶναι πιστεύετε, ἀνάγχη πᾶσα ut ὡς δηµιουρ-
'! Psal. v. 12.

** Matth. xxii, 29 * Psal. Lxxx1,

THESAURUS.

C

126
Α

Solutio objectionis.

Non sentit iterum hostis Christi se Dominum non
ut Filium, sed &t creaturam inducere, et servum,
noun Dominum, famulum, non Deum. Si enim ex-
is'imat Patrem secnndum naturam esse Deum Filii,
εἰ non potius ratione incarnationis, neque consub-
stantialis erit, neque Dominus, neque Deus. Optime
enim hac ratione probatur. Deturbet itaque aperte
a deitate et dominatione Filium, et creaturis aanu-
meret, ut, manifesta illorum blasphemia patefaeta,
merito ones exclament : «Erratis nescientes Scri-
pturas *,» Cum euim occultam Verbi potentiam scrue
tari. deberent, blasphemiis potius indulgent, nom
Deum, sed templum Dei, Filium esse statuenies ;
perinde atque unusquisque sanctorum, de quibus
dicitur : « Habitabo in ipsis, οἱ deambulabo *. »
Erit itaque juxta illorum insaniam perinde atque
unus (iliorum et deorum qui vocati sunt ad gratian,
ad quos dicit : « Ego dixi : Dii estis, et filii Excelsi
omnes *. » À quibus quod in universum differat, et
nature 6 excellentia separatus sit, ipsemet Chri-
stus iu Evangelio aperte docebit, inquiens : « Vos
de deorsum estis, ego ex supernis sum * ; » deorsum
appellans naturam creatam et imperio subjectam :
sursum vero divinitatem supra omnia evectam
omnibusque imperantem. Cum igitur Christus di-
cat se ex supernis esse, iste illum in inferis collo-
cat, manifeste Filii essentiam calumnians.

Quod Filius sit consubstantialis jPatri.
Objectio ex Éunomio.

Sed quo pacto, inquit, erit consubstantialis Patri
Filius, cum Pater ei causa exsistendi sit ? Quod
quidem de Patre dici non potest, Neque enim est
ex aliqua causa, qnod certe. ut arbitror, omucs
verum esse fatebuntur.

Solutio objectionis

Merito certe quis eorum imperitiam damnet, qui
ejusmodi audent dicere. Filium enim cum dicunt,
consubstantialem esse negant, non senlientes in
quam absurditatem labantur. Si enim Filius est, ut
profecto est, erit omnino ejusdem substantize cuim
Genitore. Si vero Filius non est, secundum vos,

p nudam vestram blasphemiam patefacite, οἱ dicite
creaturam esse, ut ea ratione consubstantialis etiam
non sit. Ác tum universz saerze Scriptura repugnare
ostendemini. Filium enim nominant Filium, et uou
creaturau.

ALIUD.

Dicitis Patrem fuisse Filio causam exsistendi ;
quonam vero modo, o Christi hostes? Nam, si ut
creatorem, jam creaturam esse Imaginamini, non
Filium, et manifeste Patri repugnatis, qui de Filio
suo ita ait : « Ex utero ante luciferum genui te 19. »
Si vero Filium revera esse fatemini, atqué ita esse
creditis, necessarium plaue est ut Patrem, non ul

6.

* Joan. viri, 32. !? Psal. cix, 3.

111 ,

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

128

creatorem causam exsistendi Filio fuisse dicatis, À yov αἴτιον τοῦ εἶναι τῷ Υἱῷ γεγενῆσθαι λέχειν τὸν

sed ut genitorem naturaliter. Nibil vero obstat,
hno vero necessarium est, ut id quod naturaliter
ex aliquo processit, simile ei secundum essentiam
sit, tametsi idipsum exsistendi causam habeat.

ALIUD.

Si quidquid ex causa aliqua fit, id omnino erit
dissimilis eum ipso substantie, quomodo Abel ex
Adano tanquam ex causa genitus, similis ei secuu-
dum substantiam fuit ? Necessarium igitur omuino
esi üt omnis in universum generativa natura, simi-
lia sibi ex se producat, tametsi id quod giguit,
causa sit naturaliter ei quod ex se gignitur.

ALIUD.

Si idcirco Filius non est secundum essentiam
similis 77 Patri neque consubstantialis, quia Pater
ex nulla causa sive principio est, Filius vero Pa-
Irem. principium habet, quid obstiterit quominus
dicamus Cain etiam patri suo consubstantialem non
fuisse? Si quidein Adam a nemine generatus fuil :
primus enim. hominum fuit. Cain vero ipsum au-
ctorem et principium habuit, nam ex ipso genitus
est. Atqui si hoc falsum est (consubstaniialis euim
Adamo est Cain), erit profecto consubstantialis Pa-
tri. Filius, tametsi illum causam exsistendi habeat,
procedene ex ipso absque tempore, et ab zterno
cum ipso exsistens,

ALIUD.
Ex objectione Eunomis.

Cxterum quomodo, inquit, ingenitum genito con-
substantiale erit? Multum enim inter ea est diffo-
renti:z.

Solutio objectionis.

Ardua scilicet hostium Christi objectio non effi-
ciet ut Filius non sit cousubstantialis Patri, ideo
quia Pater ingenitus est, Filius vero genitus. Si
ehim differre In aliquo facit ut diversa sit in rebus
natura, et genera a mutua ínter se convenientia na-
turalique similitudine separat, distinguant etía:n
Paulum a Petro ratione essentiz, siquidem parti-
cularem quamdam habent ac veluti in. individuo
inter se differentiam, Juxta quam hic quidem est

Petrus, hic vero Paulus. Videmus autem s:»penu- p

mero etiam ea qua alio modo a mutua inter se
similitudine multum dissident, essenti& ratione
conveuire. Nai homo niger multum differt ab albo,
sed hzc differentia eorum substantiam non facit
diversam. Si ergo etiam in nobis ipsis differentia
secundum aliquid non immutat esse ipsum sub-
stantiz, ex qua constant illi qui a nobis differunt,
quid obstat quominus etiam Filius sil consubstan-
tialis Patri, etiausi in eo inter se differant quod
l'ater sit ingeuitns, Filius autein genitus ? Una enim
in ipsis est deitas, ex Patre ingenito naturaliter in
Filium procedeus.

Πατέρα, ἀλλ ὡς γεννήτορα φυσικῶς. Κωλύει δὲ οὗ-
δὲν, μᾶλλον δὲ ἀνάγχη πᾶσα τὸ Ex τινος φυσικως
προελθὸν, ὅμοιον εἶναι χατ᾽ οὐσίαν αὑτου, xàv αἴτιον
αὐτὺ τοῦ εἶναι ἔχοι.

ΑΛΛΟ.

E! rdv ὅπερ ἂν ἓξ αἰτίου τινὸς γένηται, τοῦτο máv-
τως ἔσται πρὸς αὐτὸ χαὶ ἀνομοιούσιον (1), πῶς ὁ
"A623. ἐξ αἰτίου γεννηθεὶς τοῦ ᾿Αδὰµ, ὅμοιος ἣν αὐτῷ
κατ obalav ; (ὐχοῦν ἀνάγχη πᾶσαν ἁπλῶς γεννητι-
xhv φύσιν , ὅμοια πάντως αὐτῇ τὰ ἐξ αὐτῆς ἔχειν,
x&v τὸ τἶχτον αἴτιον ᾗ φυσικῶς τῷ EE αὐτοῦ τιχτο-
μένφ.

ΑΛΛΟ.

B Ei διὰ τοῦτο xat' οὐσίαν ὁ Yibc οὐκ ἔσται τῷ Πα-

τρὶ προσεοικὼς οὐδὲ ὁμοούσιος, ἐπειδήπερ ὁ μὲν Πα-
τὴρ οὐχ ἐξ αἰτίου τινός ἐστιν, 6 δὲ Yi αἴτιον αὐτὸν
ἔχει, τί χωλύσει λέγειν ὅτι xal ὁ Κάῑν οὐκ ἂν εἴη τῷ
πατρὶ ὁμοούσιος; Ἐπειδήπερ] ὁ μὲν ᾽Αδὰμ ὑπ οὗ -
δενὸς ἐγεννήθη' πρῶτος γὰρ ἣν ἄνθρωπος. Ὁ δὲ Κάῑν
αἴτιον ἔσχεν αὐτόν ἐξ αὐτοῦ γὰρ véyovev. El δὲ ψεύ-
σεται πάντως ὁ τοῦτο λέγων(ὁμοούσιος γὰρ τῷ Αδὰμ
ὁ Κάῑν), ἔσται τῷ Πατρὶ πάντως ὁμοούσιος ὁ Yib;,
xàv αἴτιον αὐτὸν ἔχῃ τοῦ εἶναι, ἐξ αὐτοῦ προελθὼν
ἀχρόνως, xaX ἀῑδίως (v σὺν αὐτῷ.

AAAU.
Ὡς ἐξ ἀντιθέσεως τῶν Εὐνομίου.

Καὶ πῶς ἔσται, qnoi, τὸ ἀγέννητον τῷ "εννητῷ
ὁμοούσιον ; Πολλὴ γὰρ &v αὐτοῖς dj διαφορά.

Πρὸς τοῦτο «ύσις.

Οὐκ ἀνατρέψει τὸ σοφὸν τῶν χριστοµάχων πρόθλη-
μα τὸ εἶναι τὸν Υἱὸν ὁμοούσιον τῷ Πατρὶ, ἐπειδῆπερ
ὁ μὲν Πατὴρ ἀγέννητός ἐστιν, Υἱὸς δὲ γεννητός. El
γὰρ τὸ χατά τι διαφέρειν, πάντως xal διάφορον ἐν
τοῖς οὖσι τν φύσιν ἀπεργάζεται, καὶ τῆς πρὸς ἄλληλα
κοινωνίας τε χαὶ φυσιχῆς ὁμοιότητος ἀποτέμνει τὰ
γένη’ διοριζέτωσαν, φἑρε εἰπεῖν, xaX τὸν Παῦλον ἀπὸ
τοῦ Πέτρου γατὰ τὸν τῆς οὐσίας λόγον, ἑπειδήπερ τινὰ
pe pix ἔχουσι χα) ὡς ἐν ἀτόμῳ πρὸς ἀλλήλους τῆν δια:
φορὰν, χαθ) fjv ὁ μὲν ἔστι Πέτρος, ὁ δὲ Παῦλος. 'Opt»-
μεν δὲ ὅτι πολλάχις χαὶ τὰ χαθ) ἕτερόν τινα τρόπον
τῆς .ἀλλήλων ὁμοιότητος πολὺ διεστηχότα, χοινωνεῖ
χατὰ τὸν τῆς οὐσίας λόγον. Ὁ μὲν γὰρ µέλας ἄνθρω-
πος τυχὸν ὡς πρὺς τὸν λευχὸν πολλὴν ἔχει τὴν δια-
φορὰν, ἁλλ᾽ οὗ τοῦτο τὴν οὐσίαν αὐὗτοῖς διατέµνει. Et
τοίνυν καὶ ἐφ᾽ ἡμῶν αὐτῶν f) χατά τι διαφορὰ τὸ εἶναι
τῆς αὑτῆς οὐσίας οὐκ ἀνατρέπει, Tic ἂν εἷεν χἀχεῖνοι
πρὸς οὓς ἂν διαχρινοίµεθα’ τί χωλύει xal τὸν Υἱὸν
ὁμοούσιον εἶναι τῷ Πατρὶ, κατὰ τοῦτο διαφέροντα
xa0' ὃ μὲν Πατ]ρ ἁγέννητός ἐστιν, ὁ δὲ Υἱὸς γεννη-
τὀς; Μία γὰρ ἓν αὑτοῖς ἡ θεότης, ἐχ Πατρὸς ἀἆγεν-
νήτου τρέχουσα φυσικῶς ἐπὶ τὸ γέννημα.

(1) Ed., ἀνομοούσιον. Vide Cotclerium in not. ad Monum. Eccl. Gr., p. 551. Εδιτ.

ΛΑΛΟ,
Ἀγττίθεσις ὡς ἐκ τῶν Ebrojdov.

Oüíx ἂν εἴη τέλειος, φησὶ, μη πάντως ἁτό τινος
ἐχτρέχων ἀρχῆς. El volvov χατέπανυσεν ὁ ITaxhp Υεν-
wary τὸν Yiby, τὸ δὲ χαταπαῦσαι τέλος ἐστὶν, ἀρχᾶν
ἄρα ἔχει τοῦ εἶναι. Πῶς οὖν ὁ τοιοῦτος ὁμοούσιος
ἔστα: τῷ Ex μηδεμιᾶς ἀρχῆς ὄντι Πατρί,

Πρὸς τοῦτο «ύσις.

ΕΙ χατέπαυσεν ὁ Πατὴρ, καθ) ὑμᾶς, à χριστοµά-
yo. γεννῶν τὸν Υἱὸν, καὶ ἀπό τινος ἀρχῆς Ἡρξατο
(τοῦτο γὰρ ὑμῶν ἡ πρότασις ἔχει), προσγέγονεν ἄρα
τῷ Πατρί. Τὸ δὲ προσγεγονὸς xal ἀρχὴν ἔχον τοῦ
εἶναι. πρόσφατον ἂν εἴη πάντως; xat ἀναγκαίως. Πὼς

THESAURUS.

458
ALIUD.
Ex objectione Eunomii.

Perfectus, inquit, esse non polest, nisi qui om-
nino ab aliquo principio processerit. Si igitur Pater
desiit generare Filium, illud autem desinere, finem
significat, principium itaque exsisteud? habet, Quo
pacto igitur is consnbstantialis erit Patri, qui nul-
jum principiuin habet ?

Solutio objeecionis.

Si desiit vel cessavit Pater creare Filium, Juxta
vestram opinionem, liostes Christi, et ab aliquo
priueipio ccepit 76 (ita enim vestra propositio ha-
he!), ergo adventitius est Patri. Id. vero qood ad-
ventitium sive ascititium est, οἱ principium habet

δὴ οὖν ἄρα θήσετε τὸν Ylby θεὸν εἶναι παρὰ τῆς θείας B. exsisientie, receus omnino sit necesse est. Quo pa-

Γραφῆς οὐ συγχωρούµενον, ἂν οὕτως ἔχῃ, χαθάπερ
ὑμεῖς φατε; « Οὖχ ἔσται γὰρ iv col θεὸς, qnot,
πρόσφατος. » Αλλ' οἵδεν αὐτὸν fj θεία Γραφὴ xa Ἐϊὸν
ὄντα xai θεόν. Οὖὐκ ἄρα πρόσφατος, οὐδὲ ἀρξάμενος
τοῦ γεννᾶσθαι, χαθ᾽ ὑμᾶς' ἀλλὰ γεννητὸς μὲν, συν-
αἴδιος 6k ὅμως ὡς Υἱὸς Gv ἐν τῷ Πατρί. Ei δὲ τὸ εἶναι
πρόσφατον οὐ ανγχωρήσει τῆς αὐτῆς οὐσίας εἶναι τῷ
Βατρὶ τὸν Υἐὸν, τὸ μὴ εἶναι πρόσφατον , ὁμοούοιον
ἁποδείξει.

ΑΛΛΟ.

Ei μόνῳ θεῷ τῷ κατὰ φύσιν το προσχυνεῖσθαι παρά
τε ἡμῶν χαὶ ἀγγέλων ὀφείλεται, ἑτέρῳ δὲ οὐδενὶ, xal

ἐφ᾽ ἡμῶν μὲν τέθειται;’ «Κύριον τὸν Θεόν σου προσ- C

χυνῄήσεις, » ἀγγέλοις δὲ τὸ Πνεῦμα χελεύει προσχυ-
νεῖν τὸν Y Uv, χατὰ τὸ, « Ὅταν δὲ εἰσαγάγ]ῃ τὸν πρω-
τότοχον εἰς thv οἰχουμένην, λέγει’ Καὶ προσχννη-
σάτωσαν αὐτῷ πάντες ἄγγελοι θεοῦ, » θεὸς ἄρα ἐστὶν
ὁ προσχυνούμενος Yióg. Πῶς οὖν ἔσται µία θεότης,
εἰ οὐχ ἔστι, καθ) ὑμᾶς, ὁμοούσιος τῷ Πατρί; El γὰρ
ἔχει τινὰ διάστασιν τοι διαφορὰν χατὰ τὸν τῆς οὐσίας
λόγον, ἑτεροῖος μὲν ἂν εἴη θεὸς ὁ Υἱὸς, ἑτεροῖος δὲ
ὁ Πατὴρ. xai δύο χατὰ τοῦτο θεοὺς ἀνάγχη λέγειν’
ὅπερ ἐστὶν ἁσεθὲς, χαὶ οὐδὲ µέχρι µόνον ἀχοῆς πα-
ῥαδεχτόν. Αλλ' ἔστι µία θεότης, xal οὕτω κηρύττου-
ew αἱ θεῖαι Γραφαί * ὁμοούσιος ἄρα τῷ Πατρὶ ὁ Υἱός.
Οὕτω yàp τὸ ἓν θεότητι σωθῄσεται.
ΑΛΛΟ.

El ἤρξατο τοῦ γεννᾷν τὸν Υὲὸν ὁ Πατὴρ xo χατ-
έπαυσε, χατὰ την τῶν χριστοµάχων µανίαν, ἀλλοίω-
ci τις xal μεταθολὴ περὶ αὐτὸν γέγονεν. Ὅ γὰρ οὖκ
fiv πρὶν γεννῄήσῃ, Υέγονε μετὰ τὸ γεννῆσαι. El δὲ τῶν
τοιούτων ἀνωτέρω τὸ θεῖόν ἐστι τροπῆς τε xal ἀλ-
χοιώσεως ἀνεπίδεχτον, οὐχ Άρξατο τοῦ γεννᾷν, οὐδὲ
χατέπαυσε, χαθάπερ οὗτοί φασιν' ἀλλ ἣν ἀχρόνως
ἐν Πατρὶ ὁ τῶν αἰώνων xol χρόνων ποιητῆς Υἱός.
Ἐπειδὴ δὲ συναῖδιος, διὰ τοῦτο xal ὁμοούσιος.

ΑΛΛΟ,
Ei ἤρξατο τοῦ γεννᾷν ὁ Hatho τὸν Υ'ὸν, προσγέ-

" Deut, vi, 15; Matth. iv, 10. !* Hebr. i, 0.

cto igitur statuetis sacram Scripturam non conce-
dere Filium Deum esse, si ita se res habet, ut vos
dicitis ? « Non enim erit, inquit, in te Deus recens. »
Atqui sacra Scriptura illum et Filium agnoscit, et
Dcum. Non igitur recens est, neque incoepit gene-
rari, ut vos opinamini, sed genitus quidem, co-
wlernus nihilominus, ut Filius exsistens in Patre.
Sicul igitur, si receus esset, cjusdem cssenlide esso
cum Patre Filius nequaquam pesset, ila etiam eo
ipso quod recens non est, consubstantialis esse de-
elaratur.
ALIUD.

Si soli Deo sceündum naturam adoratio a nohis
et angelis debetur, et nulli alteri, el de nobis scri-
ptum est : « Dominum Deum tuunm adorabis !! ; »
augelis vero Spiritus juhet adorare Filium, juxta
illud : « Quando induxerit primogenitum in orbem
terrarum, dicit: Et. adorent eum omnes ongeli
Dei '*:;» Deus ergo-est Filius qui adorator. Quo
pacto igitur erit una deitas, si non est, ut vos opi-
namini, cousubstautialis Patri? Si enim distantiam
sive differentiam ullam habet ratione essentiae, di-
versus sane fuerit Deus Filius a Deo Patre, atque
ita duos Deos constituere necesse erit : quod qui-
dem impium est, et vel solo auditu exsecrabile. At-
qui una est deitas, atque ita sacre Litterae preedi-
cant : consubetantialis igitur est Patri Filius. lta
enim wnitas in Deitate conservabitur.

ALIUD.

Si coepit generare Filium Pater et desiit, juxta
iusanam Christi hostium opinionem, aheratio quz-
dam et mutatie ei accidit. Nam quod non erat an-
equam generaret, factus est postquam geueravit.
Atqui si divinitas nulli alterationi mutationive eb-
noxia est, non ergo coepit generare, neque etiam
desiit, quemaduodum isti opinantur, sed eraut
absque tempore in Patre, scculoruimn et temporum
omuium conditor Filius. Cum vero cozternus sit,
Mecessario etiam consubsiautialis.

ALIUD.
Si Pater coit generare Filiuin, accessit omnino

15i

S. CYIHLLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

195*

hoe ad essentiam ipsius, et quod. initio non habe- A Ύονεν ἄρα τῇ οὐσίᾳ αὑτοῦ touto, xal ὅπερ οὐκ εἶχεν

bat, postea accepit. Quod vero incrementi alicujus
est capax, imperfectum ceuseri debet, nonu autem
perfectum. 79 Sed hoc absurdum est: perfecta
euim est Patris essentia. Generare igitur non fuit
in eo accessorium, sed infuit hoc ei ab :eterno,
neque unquam esse cepit. Si autem nou copit ge-
nerare, cozternus ergo est Patri Filius ex ipso ge-
nitus. Et quemadmodum , si initium exsistendi ha-
buisset, non esset consubstantialis Patri : ita, quia
nom habnit initium in tempore, consubstantialis

omnino erit.
ALIUD, ezplicatius.

Quemaumodum illi qui veritati repugnant, prin-
cipium et finem generationi Filii ascribentes, ipsuin
ab similitudine cum Patre excludunt; ita nos,
neque principium neque finem generationis Filii
agnoscentes, omnimodam ei similitudinem cum
Patre tribuimus. Quod vero per omnia simile est,
consubstantiale etiam est.

Quod consubstantialis sit Filius Patri.
. Objectio Aetii.

Quo paeto possit servari, inquit, identitas essen-
tie in Patre et Filio, si Pater quidem ingenitus
est, Filius autem geuitus? Necessarium enim est
plane fateri nulla. ex parte. similia esse ingenitum
el genitum. AL si siinilia sunt, nihil obstiterit quo-
minus et Patrem genitum, ct Filium ingenitum
appellemus omniaque confuudamus.

Solutio objeciionis.

Qui hec ita imperite objicit, vicissim a nobis
sudiet : Quo pacto non possit servari identitas es-
seutixe in Patre et Filio, si Filius est imago Patris,
et in seipso ostendit Patrem? Manifestum enim est
et ab omnibus admissum, neminem in alia natura
aliam cernere ; neque quisquam dicere possit se,
cum equum viderit, hominum aliquem vidisse. Nam
in iis (ως ejasdem naturze sunt similia etiam cer-
nuntur, non ín lis qux» inter se dissident , ratione
modi quo exsistunt. Si ergo Philippo cupienti Pa-
trem videre Christus seipsum ostendit, dicens:
« Qui vidit me, vidit et Patrem "^; » necesse csl
omuino ut ejusdem cssentiz dicamus esse Filium
cum Patre, ut omnimodam imaginem et cliaracte-
rem sua lypostaseos.

ALIUD.

Dominus, etiamsi genitus sit, passim seipsum
cousubstantialem Patri esse docet : siquidem quo
pacto seipsum Filiam esse dicit? E diverso, hostes
Christi imbecilla sus commenta opponentes, fieri
non posse aiunt Θ0 ut, cum sit genitus, ejusdem
essentize sil eum Paire qui est. ingenitus. Atqui
cum Chriétus illa de seipso dicat, li»c vero Christi
hostes, quisnam, obsecro, eo dementiz pervenit, ut
censeat hominibus potius credendum quam Deo, et

!5 Joan. xiv, 9.

ἐν ἀρχῇ, προσέλαθεν ὕστερον. Τὸ δὲ προσθηχην ἔπιδε-
χόμενόν τινα, ἀτελὲς ἂν εἴη, καὶ οὐ τέλειον. ᾽Αλλὰ
τοῦτο ἄτοπον * τελεία γὰρ tj τοῦ Πατρὺς οὐσία. Οὐκ
ἄρα προσγέγονεν αὐτῇ τὸ γεννᾷν, ἁλλ᾽ ἦν ἐν αὑτῇ
τοῦτο οὐχ ἀρξάμενον. Εἰ δὲ οὐκ ἤρξατο Ὑεννᾷν, συν-
αἴδιος ἄρα ἑστὶ τῷ Πατρὶ ὁ ἐξ αὐτοῦ γεννηθεὶς Υἱός.
Καὶ ὥσπερ εἰ ἀρχὴν ἔσχε τοῦ εἶναι, οὐκ ἂν ἣν ὁμοού-
σιος, οὕτως Enel μὴ ἔσχεν ἀρχὴν τὴν ἐν χρόνῳ, ἔσται
πάντως ὁμοούσιος,

ΑΛΛΟ, διηγηματικῶς.

Ὕσπερ οἱ τῇ ἀληθείᾳ μαχόμενοι, ἀρχὴν xaX τέλος
τῇ τοῦ Υἱοῦ γεννήσει περιτιθέντες, ἐχθάλλουσιν αὐτὸν
τῆς ὁμοιότητος τῆς πρὸς τὸν Γἐγεννηχότα * οὕτω xal
ἡμεῖς οὔτε ἀρχὴν, οὔτε τέλος περὶ την τοῦ Υἱοῦ γέν-
νησιν παραδεχόµενοι, εἰσφέρομεν αὐτὸν el; ἁπαράλ-
λαχτον ὁμοιότητα τὴν πρὸς τὸν Πατέρα. Τὸ δὲ ὅμοιον
γατὰ πάντα, xa ὁμοούσιον.

"Ott ὁμοούσιος ὁ Ylóc τῷ Πατρἰ.
Πρότασις ὡς ἐκ τῶν ᾿Αετίου.

Καὶ πῶς ἂν δύναιτο, φησὶ, ταυτότης οὐσίας ἐπί
τε Πατρὸς xai Υἱοῦ σώζεσθαι, εἴ ve ὁ μὲν Πατὴρ
ἁγέννητός στι, γεννητὸς δὲ ὁ Υἱός; ᾿Ανάγχη γὰρ
πᾶσα λέγειν bv οὐδενὶ παραλλάττειν τὸ ἁγέννητον
πρὸς τὸ γεννητόν. El δὲ τοῦτο, οὐδὲν χωλύσει xat τὸν
Πατέρα γεννητὸν εἶναι λέγειν xa τὸν Υἱὸν ἁγέννη-

τον, xai συγχέχυται τὸ πᾶν.

Πρὸς ταῦτα Αὖσις.

Ὁ ταῦτα προτείνων ἁμαθῶς , ἀνταχούσεται παρ᾽
ἡμῶν Καὶ πῶς ἂν δύναιτο τανυτότης οὐσίας μὴ σώ-
ζεσθαι ἐπί τε Πατρὸς xai Υἱοῦ, e! γε τοῦ Πατρὸς
εἰχών ἐστιν ὁ Ylbc, χαὶ ἓν ἑαυτῷ δείχνυσι τὸν Πατέ-
ρα; Εὔδηλον γὰρ δή πουθέν ἐστι xaX πᾶσιν ὁμολο-
γούμενον, ὡς οὐδεὶς ἓν ἑτέρᾳ φύσει τὴν ἑτέραν ὄψε-
ται ' οὐδ' ἄν τις ἔχοι λέγειν ἵππον ἑωραχὼς, ὅτι 5f)
τινα τῶν ἀνθρώπων τεθέαται. "Ev γὰρ τοῖς ὀμοφνυέσιν
1j τῶν ὁμοίων ἀπόδειξις, οὐχ Ev τοῖς ἀλλήλων διεσττ-
χόσι, κατὰ τὸν τοῦ πῶς εἶναι λόγον. El τοίνυν ζητοῦντι
τῷ Φιλίππῳ τὸν Πατέρα ἰδεῖν, ἑαυτὸν ἐπιδειχνύει
Χριστὸς, λέγων ' ε Ὁ ἑωραχὼς ἐμὲ, ἑώραχε τὸν Πα-
τέρα, » ἀνάγχη πᾶσα τῆς αὐτῆς οὐσίας εἶναι λέγειν
τὸν Υὸν τῷ Πατρὶ, ὡς ἁπαράλλαχτον εἰχόνα xai χα-
ραχτῆρα τῆς ὑποστάσεως αὐτοῦ.

ΑΛΛΟ.

Ὁμοούσιον ἑαυτὸν ὄντα τῷ Πατρὶ διδάσχων ὁ Κύ-
proc ὁρᾶται πανταχοῦ, χαΐτοι γεννητὸς ὑπάρχων *
ἐπεὶ πῶς ἑαυτὸν Υἱὸν εἶναί φησι; Πρὸς ταῦτα τὴν
ἀπὸ τῶν οἰχείων λογισμῶν ἀσθένειαν ἀντεπάγοντες οἱ
χριστοµάχοι, μῆ δύνασθαἰ φασιν , ἐπειδὴ γεννητός
ἐστι, της αὐτῆς οὐσίας εἶναι τῷ ἁγεννήτῳ Πατρί.
Ἐχεῖνα τοιγαροῦν περὶ ἑαυτοῦ φάσκοντος τοῦ Χρι-
στοῦ, ταῦτα δὲ τῶν χριστοµάχων, τίς εἰς τοῦτο µω-
plac ἐχδήσεται, ὡς οἴεσθαι δεῖν ἀνθρώπῳ μᾶλλον 1)

45

TIIESAURUS.

154

8.q» πιστεύειν, xal μὴ τὴν χαλὴν ἐχείνην τῶν ἆπο- A uon potius illam apostolicam sententiam exclameni,

στόλων φθέγγεσθαι φωνὴν, λέγειν τε πρὸς τοὺς &v-
οσίους αἱρετικούς' « Πειθαρχεῖν δεῖ Θεῷ μᾶλλον 1
ἀνθρώποις; » El γὰρ ἀτονοῦσι περὶ τὴν τῆς ἀληθείας
κατάληψιν, οὐχ ἁδιχήσει τοῦτο προσούσης αὐτοῖς
ἁθο.λίας.

ΑΛΛΟ.

Τεγεννῆσθαι τὸν Ylbv ix Πατρὸς, χαὶ αὗτοὶ máv-
Tt; ὁμολογεῖτε * οὗ γὰρ ὡς iv τῶν ποϊηµάτων ἔξω
κῆς οὐσίας tou τεχόντος χείσεται. Καὶ πῶς οὑχ ἔσται
τῷ τεχόντι πάντως ὁμοούσιος, € γε ὄντως basi γέν-
ντµα, χαρπὸς ὥσπερ τις φυσιχὸς τοῦ γεννήσαντος
ὑπάρχων; Ei μὲν οὖν τοῦτον ἔχειν δώσετε τὸν τρό-
πον, ἔσται πάντως xat ὁμοούσιος * εἰ δὲ µέχρι διακό-
vov φωνῆς xai προσηγορίας φιλῆς γέννηµα καλεῖται,
λεγέσθω ποίηµα παρ’ ὑμῶν, ἵνα δὴ xal σαφέστερον
δυσφημοῦντες φαίνησθε.

ΑΛΛΟ.
Ὡς ἐξ ἀγτιθέσεως τῶν "Aetlov.

Ei ἀμέριστός ἐστι, qnot, τὴν οὐσίαν ὁ θεὸς, οὑχ
οὐσίας διαστάσει τὸ γεννηθὲν ἐγεννήθη, ἀλλ᾽ ὑπέστη
κατ ἑξουσίαν. Καὶ πῶς ἂν εἴη τῆς αὐτῆς οὐσίας f
ὑποστᾶσα φύσις πρὸς τὸν ὑποστήσασαν αὐτόν ;

Πρὺς ταῦτα «1ύσις.
Τὸ μέγα τοῦτο καὶ βαθὺ, καθάπερ οἵονται, σὀφι-
σµα, tb uh µερίζεσθαι τοῦ Θεοῦ τὴν οὐσίαν, τῆς
αὐτῆς οὐσίας εἶναι τὸν Υἱὸν τῷ Πατρὶ, πῶς οὐκ &nt-

τρέφει παρὰ τοῖς ὀρθῶς δοχιµάζειν εἰωθόσι τὰ πρἆγ- C

µατα; Λεγέτωσαν ἡμῖν οἱ δέἐινοὶ χαὶ φιλαίτιοι. 0$
γὰρ ἔπε'δήπερ ἀμέριστός ἐστι τὴν οὐσίαν ὁ θεὸς,
διὰ τοῦτο xd τῆς γεννητιχῆς δυνάµεως ἔρημος ἔσται,
xa0' ὑμᾶς. Καὶ οὐκ ἀπόδειξιν ἔχει τοῦ μὴ δύνασθαι
Υεννᾷν αὐτὸν, τὸ ἁμέριστον εἶναι χατὰ τὴν οὐσίαν.
Ei δὲ τιμᾷν οἵονται τὸν θεὸν, σώζοντες μὲν αὐτῷ τὸ
µερίδεσθαι μηδαμῶς, ἀποστεροῦντες δὲ τοῦ δύνασθαι

γεννᾷν, ὡς διὰ τοῦτο χατ᾽ ἐξουσίαν ὑποστῆσαι τὸν.

YU, ἀκουέτωσαν ὅτι πολὺ μεῖζον xal κάλλιον τῆς
κατ ἑξουσίαν λαμπρότητος τῆς φυσιχῆς ἑνεργείας ἡ
Χάρις. ᾽Αξιολογώτερον γὰρ τὸ ἁμερίστως οἴεσθαι τὸν
Ctby γεννᾷν ἐξ αὐτοῦ ἁῤῥήτῳ τινὶ xal ἀχαταλήπτῳ
τρόπῳ, f διὰ τὸ μὴ µερίξεσθαι, καθ᾽ ὑμᾶ., μηδὲ γεν-
viv ἰσχύειν.

ΑΛΛΟ.

El xa*' ἐξουσίαν, ὣς φατε, τὸν Υὸν ὑπέστησεν ὁ
Πατῆρ, περιττῶς χαλεῖται xal Υἱός. Τὸ γὰρ οὐχ Ex
τῆς οὐσίας τοῦ Πατρὸς προελθὸν, πῶς ἂν λέγοιτο χαὶ
ὁ Υ]ός; Τὸ δὲ Ex τινος χατὰ φύσιν προελθὸν, ἑπαλη-
θεύουσαν ἔχει χαὶ τὴν τοῦ γεννήµατος ἐπωνυμίαν.
Ἐγεννήθη τοιγαροῦν ὁ Υἱὸς, ὁμοούσιος ἄρα τῷ Πα-
*pi. Καὶ µία γὰρ τοῖς γεννωµένοις πρὸς τὰ γεννῶντα
φύσις͵

ΑΛΛΟ.

Ei καθάπερ ὑμεῖς οἴεσθε πλανῶντές τε xal πλα-

"** Act. ν 29.

impiisque hzreticis objiciant : « Obedire oporiet
Deo magis quam bominibus '**? » Si enim in com-
prebeudenda veritate adco torpent et languescunt,
nullam, opinor, injuriam inferri sibi conquerentur,
cum tauta mentis cazcitate laborent.

ALIUD.

Genitum esse Filium ex Patre, vos etiam omnino
fatemini : neque enim veluti una creaturarum extra
essentiam Genitoris positus erit. Quo pacto autem
non erit in universum consubstantialis Genitori, si
revera est geuimen, ac veluti naturalis quidam
fructus Genitoris? Si vero lac ratione illum se ha-
bere couceuitis , erit profecto etiam cousubstantia-
lis; at si solum ministerio vocis nudaque appella-
lione geniimen vocatur, dicatur etiam a vobis crea-
tura esse, ut manifestior sit vestra blasphemia.

ALIUD.
Ex objeciione Aetii.

Si indivisibilis, inquit, seeundum essentiam est
Deus, non essentize separatione genimen generatum
est, sed constitutum est ex voluntate. Quo pacto
antem ejusdem essenti» esse possil natura consti.
tuta cum eam constituente ?

Solutio objectionis.

Ingens hoc ac preelarum, ut existimant, so-
plisma, quo colligunt ex ee quod separari divina ,
essenlia non possit, ejusdem essentizs esse Filium
cum Patre, quo pacto non concedatur ab iis qui
recie de rebus judicant? At dicant nobis contentiosi
isti. Non enim quia indivisibilis est secundum es-
sentiam Deus, ideo etiam. generativa facultate. ca-,
rel, juxia. vestram opinionem. Neque rursus quia
indivisibilis est secundum essentiam, declaratur
geuerare non posse. Αἱ vero 8i se Deuin. honorare
existimant, tribuentes illi quod dividi non possit,
sed geuerandi facultate privautes, ut ex hoc infe-
rant Deum ex voluntate constituisse Filium, hoc
contra audiant longe majorem prastantioremque
splendore voluntatis esse naturalis actfeuis gra-
tiam. Dignius enim est ita sentire, Deum indivise ex
se generare, ineffabili quodain et incotoprehensibili
modo, quam, ut vos opinamini, quia dividi eL sepa-
rari non potest, neque generare posse

81 ALIUD.

Si voluntate, ut dicitis, Filium constituit Pater,
temere etiam vocatur Filius. Quod enim ex. esseu-
tia Patris non processit, quo pacto vocetur Filius?
Quod vero ex aliquo secundum naturau procedit,
veram etiam genimipis appellationem habet. Geni-
Us itaque cum sit Filius, coessentialis etiam Pati
est. Una eniin est natura giguentium et eorum quz

gicuuntur.
ALIUD.

S , quemadmodum vos censetis falsi et falleutes,

155

S. CYRILLI ALEXANDRIM ARCIHEP.

1^6

uon ex essentia Patris processit Filius, sed ex vo- A νώμµενοι, οὐχ ἐκ τῆς οὐσίας τοῦ Πατρὸς προῇλθεν ὁ

luntate Patris constitutus est, et est ipse sapientia
ac potentia Patris, certe neque sapiens est secun-
dum naturam, neque potens Pater. Si vero (juxta
lueptissiinam vestram propositionem) extrinsecus
constituit Filium, qui quidem ipsius sapientia el po-
tentia est, sed est ex sua natura sapiens el potens,
necessarium omnino est, etiam Filium ex , essentia
Patris esse, atque ita etiam consubstantialein.

ALIUD. -

Necesse est υἱ qui Filium ex voluntate Patris:

constitutum esse contendunt, non. autem ex ipso ge-
nitum, dicant quid moverit Patrem ut Filium con-
stitueret, ut ipsi inepte loquuntur. Necessario igi-

tur lioc fecit : aut Filio id largiri voluit, ut illum ad B

esse traduceret perinde ac nos. Si igiiur necessario,
jam Deum necesaitati subjeclum | esse concedetis ;
sin contra Patrem hoc Filio largiri voluisse dicitis,
sibiipsi potius id largitus esse videbitur, ut sit
Creator, et potens 8ο sapiens :: siquidem Filio hxc
insunt. « Oinnia eniin per ipsuin faeta sunt, inquit
Scriptura, et sine ipso factum est nibil '*. » Et. rur-
sum, « Christus Dei potentis θἱ sapientia !*'. » Caz-
terum nos non sibi ipsi hzc largitum esse Deui ac
l'atrem dicimus, sed esse uaturaliter sapientem εἰ
potentem. Non igitur ex voluntate constitnit Filium,
ui vos opinsmini, sed veluti nature suz fru-
cius est, quod cum ita sit, etiam consubstantialis
est. Quod enim naturaliter ex Deo procedit, alie-
num ab eo esse non potest.

Quod Deo ac Patri consubstantialis sit. Filius.

Si propter formam quam accepit, in forma Dei
exsistens, consubstantialis nobis est, quia ex nobis
est, est autem forma Dei Filius, consubstantialis
igitur ei est, cujus est forma.

82 ALIUD.

Si nostro lumini splendor ejus consubstantíalis
est, Filius autem aeterni luminis est splendor; con-
substantialis igitur etiam ipse est lumini, cujus est
splendor, cum exempla parte aliqua sus naturg in
simile conveniant.

ALIUD.

Quemadmodum zqualitas in intellectualibus non
quantitate zstimatur, et quod ita zquale est, neces-
sario etiam par dignitate ac consubstanüale est,
Filius autem est par dignitate Patri, ut sacra Scri-
ptura testatur; necessurio etiam consubstantialis
erit : eequalitate nimirum illa, non ratione quanti-
tatis in natura incorporea zstimata, sed potius iden-
Litate essentise.

ALIUD.

Si que vere ac naturaliter genita sunt, non au-
tem adoptione, dubium non est quin sint consub-
stantialia cum iis qui vere ac naturaliter genuerunt,

* Joan. 1, 8. '' I Cor, 1, 94.

Υἱὸς, ὑπέστη δὲ ἐξουσιαστιχῶς, xai ἔστιν αὐτὸς ἡ
σοφία xat δύναμις τοῦ Πατρὸς, οὔτε σοφὸς χατὰ φύ-
ei στὶν ὁ Πατὴρ, οὔτε μὲν δυνατός. Ei δὲ, χατὰ
τὴν ἁμαθεστάτην ὑμῶν πρότασιν, ἔξωθεν ὑπέστησε
τὸν Yiby, ὃς ἐστιν αὑτοῦ σοφία xaX δύναμις, ἀλλ'
ἔστι κατὰ φύσιν σοφός τε xal δυνατὸς, ἀνάγχη πᾶσα
xa τὸν Υἱὸν £x τῆς τοῦ Πατρὸς οὐσίας εἵναι λέγειν,
εἰ δὲ τοῦτο, xaX ὁμοούσιος.

ΑΛΛΟ.

Αναγχαῖον ἐρέσθαι τοὺς ὅσοι τὸν Yiby xav ἑἐξ-
ουσίαν ὑποστῆναι τὴν τοῦ Πατρὸς, xai οὐκ ἐς αὐτοῦ
γεγεννῆσθα! φασι, τί τὸ πεπειχὸς τὸν Πατέρα τὸν
Υἱὸν ὑποστῆσαι χατὰ τὸν ὑμῶν ἁμαθὴ λόγον. Ἄναγ-
χαΐίως ἄρα τοῦτο πεποίηχεν, ἢ χαρίσασθαι τῷ Ylo
βουληθεὶς, ὅτι δὲ xat αὐτὸν εἰς ὑπόστασιν ἄγοι xa 0&-
περ xai ἡμᾶς. El μὲν οὖν ἀναγχαίως ἀνάγχῃ δώ-
σετε τὸν Θεὺν ὑποχεῖσθαι, εἰ δὲ μὴ τοῦτο, χαρίσα- -
σθαι δὲ βουληθέντα τῷ Υἱῷ, ἑαυτῷ χαρισάµενος
φανεῖται τὸ εἶναι δημιουργὸς xat δυνατὸς xa σοφὸς,
εἴ γε ἓν Yi ταῦτά ἐστι. « Πάντα γὰρ bU αὐτοῦ
ἐγένετο, φησὶν dj Γραφὴ, xal χωρὶς αὐτοῦ ἑγένέτο
οὐδὲ Ev.» Καὶ πάλιν, «Χριστὺς θεοῦ δύναμις xal
θεοῦ σοφία.» ᾽Αλλὰ μὴν οὐχ ἑαυτῷ ταῦτα χαρίζεσθαί
φαμεν τὸν 8ebv καὶ Πατέρα, ἀλλ᾽ εἶναι φυσικῶς σοφόν
τε xal δυνατόν. Οὐχ ἐξουσιαστιχῶς ἄρα τὸν Ylbv
ὑπέστησε, καθ) ὑμᾶς, ἀλλὰ τῆς οἰχείας φύσεως ἔχει
xapTóv: ἐπειδὴ δὲ τοῦτο, xal ὁμοούσιος. Τὸ γὰρ ix

c, θεοῦ προελθὸν χατὰ φύσιν, οὐχ ἀλλότριον αὐτοῦ.

"Oti τῷ θεῷ καὶ Πατρὶ ὁμοούσιος ó Yióc.
Ei δι fjv ἔλαθε μορρὴν 6 ἓν μορφῇ θεοῦ ὑπάρχων,
ὁμοούσιος ἡμῶν ὅτι ἐξ ἡμῶν, ἔστι δὲ μορφὴ θεοῦ 6
Υἱὸς, ὁμοούσιος ἄρα ἑχείνῳ, οὗ καὶ ἔστι µορφή:

ΑΛΛΟ.

El τῷ καθ) ἡμᾶς φωτὶ τὸ ἀπαύγασμα αὐτοῦ ἐστιν
ὁμοούσιον, ὁ δὲ Υὲὸς τοῦ ἁὶδίου φωτός ἐστιν ἁπαύ-
γασμα , ὁμοούσιος ἄρα xai αὐτὸς τῷ φωτὶ, οὗ xal
ἔστιν ἀπαύγασμα, τῶν ὑποδειγμάτων χατά τι µέρας
τῆς οἰχείας φύσεως εἰς τὸ ὅμοιο» παραγοµένων.

ΑΛΛΟ.

Ei τὸ ἴσον ἐν νοητοῖς οὗ ποσότητι μετρητὸν, τὸ
ὃ οὕτως ἴσον, xat ὁμότιμον ἐξ ἀνάγχης χαὶ ὁμοού-
σιον, ἔστι δὲ ἴσος xal ὁμότιμος τῷ Πατρὶ ὁ Υἱὸς,
χατὰ τὰθεῖα Λόγια, ἐξ ἀνάγκης ἔσται χαὶ ὁμοούσιος'
τοῦ [cou χατὰ τὸ ποσὸν ἐν ἀσωμάτῳ φύσει μὴ θεω-
ῥουµένου, ἀλλὰ μᾶλλον ἓν οὐσίας ταυτότητι.

ΑΛΛΟ.
Ei τὰ κατ ἀλήθειαν, ἀλλ οὐ θέσει, γεννώμενα,
ὁμοούσια τῶν xaz' ἀλήθειαν γεννώντων ὠὡμολόγηται,
ἔστι δὲ τῶν xaz' ἀλήθειαν γεννηθέντων ὁ Yib; περ

THESAURUS.

158

τῶν χατὰ θέσιν, ὁμοούσιος ἄρα τῷ κατ ἀλήθειαν A Filius autem est ex iis qui vere geniti sunt, longe-

αὐτὸν, ἀλλ᾽ οὗ θέσει, γεγεννηκότι θεῷ.

ΑΛΛΟ

Ei τὸ οὐσιωδῶς γεννώμενον κληρονομεῖ τὴν τοῦ
γεγεννηχότος οὐσίαν, ἔχον ταύτην ἐν ἑαυτῷ, ἔχει δὲ
πάντα τὰ τοῦ Πατρὸς ὁ Υἳὸς, οὐσιωδῶς ἄρα γεχέν-
νηται

ΑΛΛΟ.

Ki μήδὲν tv μετὰ τὸν Υἱὸν Ex μὴ ὄντων οὐσίας
ὑφῖστήσιν, ὑφίστὴσι δὲ ὁ Υἱὸς, oóx ἄρα τῶν μετ
αὐτὸν Écia ὀυγγενῆς, ἀλλὰ τῷ Ex μὴ ὄντων ὑφ-
Ἰστῶντι ὁμοούσιος. Τὰ γὰρ τῖς αὐτῆς bvepyelac ὄντα,
xaX τῆς αὐτῆς οὐσίας ὡμολόγηνται.

ΑΛΛΟ.

El τὰ τῆς αὑεῆς ἑνεργείας ἁπαραλλάκτως ὑπάρ-
Χοντα, xd τῆς αὐτῆς οὐσίας ὡμολόγηνται, ἔστι δὲ
τῆς αὐτῆς τῷ Πατρὶ ἑνεργείας ὁ Ὑϊὸς, πάντα ὅσα
ποιεῖ xal αὐτὸς ὁμοίως ποιῶν, ὁμολογουμένως ἔσται
xal τῆς αὐτῆς οὐσίας, διὰ «b καὶ τῆς αὑτῆς εἶναι
ἑνεργείας.

ΑΛΛΟ.

El φύσει θεός ἔστιν ὁ Πατὴρ, ἁλλ᾽ o0 µετοχῇ, ἔστι
δὲ φύσει θεὸς xal ὁ Υἱός. Εἴπερ τῶν κατὰ μετοχὴν
ὑπερέχει, τῆς αὐτῆς ἄρα φύσεως ἔσται τῷ Πατρὶ,
ἁλλ' ob τοῖς χατὰ μετοχῆν.

ΑΛΛΟ,

El μετοχῇ., à)! οὐ φύσει, θεὸς ὁ Υἱὸς, πολλοὶ δὲ
οἱ χατὰ μετοχὴν θεοὶ, οὐδὲν ἄρα πλέονάζει τῶν
πολλῶν εἰς ὑπεροχὴν οὐόίας. Ei δὲ μὴ ξόναι ῥετοχῇ,
ὅτι τῶν κατὰ μετοχὴν αὗτός ἐστι ποιητὴῆς, τῆς αὐτῆς
ἄρα φύσεως ἔσται τῷ Πατρὶ, ἁλλ' οὗ τοῖς χατὰ
μετοχήν.

ΑΛΛΟ.

E! πᾶσα οὐσία λογιχ], οὐ µόνῳ τῷ θέλειν, ἀλλὰ
χαὶ τῷ ἐνεργεῖν χαὶ πάσχειν δημιουρχεῖ, μόνη δὲ f
ἁγέννητος οὐσία τῷ θέλειν καὶ ph πάσχειν, θέλων δὲ
χαὶ uh πάσχων δημιουργεῖ ὁ Υϊὸς, τῆς ἓν θελήσει

que prestantior quam qui adoptioite ; eonsubstantia-.
Jis itaque est Deo qui eum non adoptioné, $ed vere
ac naturaliter genuit.

ALIUD.

Si quod substantialiter genitum est, genitoris es-
sentiam possidet, habens eam in se;: Filius vero pos-
sidet omnia quas Patris sunt ; essentialiter ergo ge-
nitus est.

ALIUD.

Si nemo post Filium ex nihilo substantias pro-
ducit, producit autem Filius : non igitur erit ejus-
dem generis cum iis qui post ipsum sunt, sed illi
qui ex nibilo producit consubstantialis. Que enim

B ejusdem actionis operationisque sunt, ejusdem etiain

sunt substantiz.
ALIUD.

. Si que ejusdem prorsus actionis operationisque
sunt, ejusdem et substantis sunt, et Filius ejusdem
est cum Patre actionis, oinnia qua facit Pater simi-
liter et ipse faciens, erit certe etiam ejusdem essen-
tiz, ideo quod ejusdem sit operationis.

ALIUD.

Si Pater est raturaliter Deus, noh aütem partici-
patione, est vero etiam Filius naturaliter Deus. At
si iis qui participatione dii &unt longe est superior :

, ejusdem ergo naturze. erit cum Pawe, non autem
cum iis qui participant.
ALIUD.

Si participationé, non autem naturá, $8 Deus
e$t Filius, thulti véro sunt participatione dii, nibil
itaque dignitate essentize aliis antecellit. Si vero nou
participatione (ipse enim est omnium qui participant
creator), ejusdem igitar erit naturse cum Patre, non
cum iis qui participant

ALIUD.

Si omnis essentia rationalis, nom voluntate sola,
sed agendo et patiendo operatur : sola autem inge-
nita essentía voléndo et non patiendo : volens vefo
ei non patiens operatur Filius; ejus ergo éssentiz

μόνῃ δηµιουργούσης οὐσίας ἐστὶν, ἀλλ᾽ οὗ τῆς ἐν- D estque voluntate sola opérátur, non per pas$iu-

εργούσης κατὰ πάθος.
ΛΛΛΟ.

Ei πᾶν τὸ γεννῆσαν οὐ νόθον, ὁμοούσιον ἑαυτῷ
γεγέννηχε, γεγέννηχε δὲ ὁ θεὸὺς τὸν Μονογενῆ, οὖκ
ὄντα νόθον, ὁμοούσιον ἄρα ἑαυτῷ γεγέννηκεν. Él δὲ
γεννᾷ μὲν, νόθον δὲ γεννήσας οὗ γεγέννηχε. Χεῖρον
Υὰρ τὸ παρὰ φύσιν τοῦ αήδόλως γἐγεννῆσθαι.

ΑΛΛΟ.

El τὸν Μονογενη Ὑεννήσας ὁ Occ xai Πατὴρ
χρειττόνως ἡμῶν γεγέννηχε, Υεννῶντες δὲ ἡμεῖς
προῦπᾶρχομεν τῶν γεγεννηµένων, θεὺς ἄρα γεννῶν
οὐ ποοὔπάρχει. El δὲ ὡσαύτως ἡμῖν γεγέννηκεν

PaTROL. Gn. LXXV.

nem.
ALIUD.

Si quidquid genuit non spurium, consuostantiale
sibi ipsi genuit, Deus autem genuit Unigenitum, non
spurium ; ergo consubstantialem sibi genuit. Si qui-
dem gignit, sed spurium gignens non genuit. Pejus
enim est prater naturam esse, quam in universum
genitum non esse.

ALIUD.

Si cum Deus ac Pater Unigenitum genuit longe
prestantiore modo quam nos genuit; nos vero cum
generamus priores quam qui ex nobis gignuntur
exsistimus; Deus eryo Filium gignens prior ipso nou

5

139

s. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

410

exstitit. Si autem Deus pari ratione qua nos, gignit A (οὐκ ἂν γὰρ εἴποι τις ἠττόνως), γεννῶμεν & ἡμεῖς

(nemo enim dixerit deteriore modo illum gignere),
nos vero ex nostra ipsorum substantia gignimus :
Deus itaque etiam ex sua ipsius essentia genuit.
Quocirca consubstantiale ei omnino id quod ex ipso
genitum est, necessario statuendum est.

ALIUD.

Si omnium creaturarum mundus universalis ve:-
uti genus est, particularia vero sunt generis spe-
cies, factus autem est Filius; species igitur est
generis, hoc est mundi. Si vero species mundi non
est,quia nimirum ante mundum exstitit, neque
fieri potest ut species prius exsistat quam genus,ex
mundo prorsus non est.Quod si ita est, non mundo,
$ed creatori mundi consubstantialis erit.

ALIUD.

Si eorum quz sunt, aliud est Deus, aliud mun-
dus, necessario Filius aut mundo secundum ortum
suum. proprius erit, aut Deo secundum essen-
tiam. Cum vero mundo proprius non sit, quia fleri
nen potest ut proprium a proprio creeltur,. erit
igitur creatori mundi Deo consubstantialis.

ASSERTIO XI.

Quod consubstantialis sit Filius Patri, ex dicto.
« Pater major me est. »

GA Objeciio Eunomii.
Quse eadew, inquit, substantia constant et .ejus-

ix τῆς ἑαυτῶν οὐσίας, xai Θθεὸς ἄρα kx τῆς ἑαυτοῦ
Υεγέννηχεν οὐσίας. Διόπερ ὁμοούσιον αὐτῷ τὸ ἐξ
αὐτοῦ πάντως που xal ἀναγχαίως τίθεσθἀι xpi.

ΑΛΛΟ.

El τῶν γενητῶν ὁ καθόλου χόσµος ὥσπερ τι γενος
ἐστὶ, τοῦ δὲ γένους τὸ χατὰ µέρος εἶδος, ἔστι δὲ Υε-
νητὸς ὁ Yibc, εἶδος &pa ἐστὶ τοῦ γένους, τουτέστι
τοῦ χόσµον. El δὲ μὴ ἔστιν εἴδος τοῦ χόσµου, διὰ τὸ
xal προὐπάρχειν αὐτοῦ, τῷ μὴ ἑνδέχεσθαι προ-
Ὀπάρχειν τὸ εἶδος τοῦ γένους, οὐδὲ Ex τοῦ χόσµου ὅλως
ἑστίν. El δὲ τοῦτο, τοῦ χοσμοποιοῦ, ἁλλ' οὗ τοῦ

B κόσμον, ἐξ ἀνάγχης ἔσται ὁμοούσιος.

ΑΛΛΟ.

El τῶν ὄντων τὸ μὲν ἐστὶ θεὸς, τὸ δὲ χόσµος, ἐξ
ἀνάγχης ὁ Υἱὸς ἡ χόσµου ἴδιός ἐστι χατὰ τὴν γένε-
σιν, ἣ θεοῦ χατὰ τὴν οὐσίαν. Ἐπειδὴ δὲ ph χόσµου
ἴδιος τῷ ph ἑνδέχεσθαι «b ἴδιον ὑπὸ ἰδίου δηµιουρ-
γεῖσθαί ποτε, τοῦ χοσμοποιοῦ ἄρα θεοῦ ὁμοούσιός
ἐστιν.

ΛΟΓΟΣ IA.

“Οτι ὁμοούσιος ὁ Υἱὸς τῷ Πατρὶ, προχειμένου
ῥητοῦ:ε Ὁ Πατήρ μείζων μού &ctur. »

Ἀντίθεσις ὡς ἐκ τῶν Εὐνομίου.
Τὰ τὴν αὐτὴν οὐσίαν λαχόντα, φησὶν, ὁμοφυῆ το

dem naiurz sunt, non recipiunt in se naturaliter ὄντα οὐκ ἔχουσι καθ) ἑαυτῶν φυσικῶς τὸ μεῖζον,

magis, neque minus. Neque enim homo, ratione
substantie, inagis homo est «quam alius, ut nec
equus equo. Si ergo Filius dicit Patrem se majorem
esse, consubstantiale autem consubstantiali majus
esse non potest ratione substantiz ; non est. igitur
ei consubstantialis.

Solutio objectionis.

Oportebat sane istos Christi hostes undequaque
veritatem sacris Litteris traditam investigare, ea
qua de Patre et Filio dicuntur expendentes; non
autem pro sua libidine syllogismos effingere, atque
argumentorum nexus excogitare. Si enim offendun-
tur dicente Filio : « Pater major me est !*; » ju-
ventur audientes de ipso dictum : « Qui cum esset
in forma Dei, non rapinam arbitratus est se esse
zqualem Deo 15. » Quod et Joannes apertissime di-
cit : « Quia Patrem suuin. dicebat Deum, sequalem
seipsum faciens Deo 37. » Si ergo, juxta sanctorum
vocem, squalis Patri est, quonam pacto erit diver-
ο. ab eo substantise? Dicemus enim eis etiam nos
Quod que nature sequalitate inter se conveniunt,
consubstantialia esse necesse sit, quemadmodum
homo homini, et equus equo.

ALIUD.

η incorporeis majus et minus non quantitate
estimaptur, corporum euim id proprium est, sed

1. Joau. xiv, 9δ. 16 Philipp. ii, 6.

! Joan .v. 18.

ἀλλ’ οὔτε «b ἔλαττον. Οὐ γὰρ µείζων ἄνθρωπος àv-
θρώπου χατὰ τὸν τῆς οὐσίας λόγον, ἀἁλλ᾽ οὐδὲ ἵππος
ἵππου τυχόν. El τοίνυν ἑἐαιτοῦ µείζονά φησιν 6
Yübg εἶναι τὸν Πατέρα, ὁμοούσιον δὲ ὁμοουσίου οὖκ
ἂν εἴη μεῖζον χατὰ τὸν τῆς οὐσίας λόγον, οὐχ ἄρα
ὁμοούσιος αὐτῷ ἑστιν.

Πρὸς τοῦτο Acte.

"δει τοὺς χριστοµάχους πανταχόθεν τὴν Ev ταῖς
θείαις Γραφαῖς ἀλήθειαν θηρᾶσθαι σπουδάζειν, τὰ
περὶ Πατρὸς xaX Υἱοῦ γυμνάζοντας * οὗ πρὸς τὰς ol-
χείας ἡδονὰς ἑαυτοῖς ἀναπλάττειν συλλοχισμοὺς, xat
πλοχὰς ἐπινοεῖν νοημάτων διεστραµµένων. El γὰρ
σχανδαλίζονται λέγοντος τοῦ Ylou* « 'U Πατήρ µου

D µείξων μού ἐστιν, » ὠφελείσθωσαν ἀχούοντες περὶ

αὐτοῦ * «Ὡς ἓν μορφῇ θεοῦ ὑπάρχων, οὐχ ἁρπαγμὸν
ἡγήσατο τὸ εἶναι ἴσα θεῷ. » Ὁ δὴ τρανότατα καὶ
Ἰωάννης φησίν ' «Ότι Πατέρα ἴδιον ἔλεγε τὸν θεὸν,
[σον ἑαυτὸν ποιῶν τῷ θεῷ. » El τοίνν, κατὰ τὴν
τῶν ἁγίων φωνὴν, Ev ἱσότητι τοῦ Πατρός ἐστι, πῶς
ἔσται πρὸς αὐτὸν ἑτεροούσιος, Ἐροῦμεν γὰρ αὐτοῖς
xai ἡμεῖς ὅτι τὰ ἰσότητι πρὸς ἄλληλα φυσιχκῶς χεί-
µενα ἔσται πάντως xal ὁμοούσια' ὥσπερ ἄνθρωπος
ἀνθρώπῳ, xal ἵππος ἵππῳ.
ΑΛΛΟ.

Ἐπὶ τῶν ἀσωμάτων τὸ μεῖζον χαὶ τὸ ἔλαττον οὗ
µεγέθει χρίνεται, σωμάτων γὰρ ἴδιον τοῦτο, ἀλλὰ

3141

THESAURUS,

1i2

µόναις ἆννοίαις δοκιµάδεται. "Έστω δὲ ὑπόδειγμα A sola cogitatione. Sit vero exemplum dictorum id

τῶν λεγομένων τὸ παρὰ τῷ Παύλῳ xeípaevoy* « Tip
μὲν γὰρ, qnot, δέδοται λόγος σοφίας παρὰ τοῦ Πνεύ-
µατος' ἄλλῳ δὲ χαρίσματα ἱαμάτων, » χαὶ πολλὰ
πρὸς τούτοις ἕτερα θεὶς, ἑπάχει' « Ταῦτα δὲ πάντα
ἐνεργεῖ «b ἓν xal τὸ αὐτὸ Ἠνεῦμα. » Εἶτα πάλιν φη-
οὖν ὅτι Ζηλοῦτε τὰ χαρίσματα τὰ μείζονα. "Ap! οὖν
ξιαφέρειν ὡς πρὸς ἑαυτὸ τὸ Πνεῦμα ἑροῦσιν, 3) οὐχ
ὅμοιον ἑαυτῷ χατὰ τὴν οὐσίαν εἶναι, ἐπειδὴ μιχρὸν
μὲν ἐν μιχροῖς, μεῖζον δὲ ἐν µείζοσι φαίνεται, τὴν
εῶν δεχοµένων ἕξιν πληροῦν ; 'AXX οἶμαι μὴ τοσοῦ-
τον ἔξω φρενῶν γενέσθαι τινὰ, ὡς τολμῆσαι xal
τοῦτο εἰπεῖν. Οὐχοῦν τῆς ἀσωμάτου φύσεως οὐ δε-
χοµένης ἐφ᾽ ἑαυτῆς δι’ ἑαυτὴν τὸ μεῖζον xal ἔλαττον,
ὅταν AE Χριστὸς ἑαυτοῦ τὸν Πατέρα μείζονα, ἔσται

quod a Paulo affertur: « Alii enim, inquit, datus
est sernio. sapienti a Spiritu : alii gratia curatio-
num, » multisque hujusmodi commemoratis, infert :
«Omnia vero haec operatur unus et idem Spiritus:?. »
Deinde rursum bortatur ut. najoresgratias a Deo
petamus. Án igitur differre Spiritum in seipso
$55 dicent, aut dissimilem sibi in essentia esse, si
quidein parvus in parvis, major iu majoribus appa-
ret, suscipientium habitum implens? Atqui neminem
ita emotze mentis arbitror, ut loc dicere audeat.
Cum igitur incorporea natura non recipiat in se per
seipsam magis aut minus, quando Christus dicit
Patrem se majorem esse, sermo hic humanitati ejus
convenit, non vero divinam suam essentiam lzedit,

φάλιν τῇ ἀνθρωπότητι πρέπων ὁ λόγος, οὗ τῆς θείας B quasi inferior ac minor sit suo Genitore.

οὐσίας αὑτοῦ χατηγόρηµα, ὡς ἓν ἑλάττοσι χειµένης,
$ ἐν ofc ἐστιν ὁ Γεννήσας αὐτόν.

ΑΛΛΟ, διηγηματικῶς εἰς τὸ ῥητόν.

Λέχει που Χριστός « 'O Πατὴρ ó πέρφας µε, µεί-
ζων μού ἐστι.» ἩΜαρτυρεῖ δὲ πάλιν ἡ θεία Γραφὴ
περὶ αὐτοῦ ὅτι «Οὐχ ἁρπαγμὸν ἠγήσατο τὸ εἶναι ἴσα
θεῷ. » Πῶς οὖν ἔσται χαὶ ἴσος, χαὶ μείζονα ἕξει τὸν
Πατέρα, ζητητέον ἀχριθῶς ΄ ἑναντία γὰρ ἀλλήλοις
τὰ τοιαῦτά ἑστιν. Ἐπειδη δὲ δοχιµάξειν εὐσεδθῶς
πρὀχειται τὰ ῥητὰ, οὔτε τὸ (soy ἐχδαλοῦμεν διὰ τὸ
μεῖσον, οὔτε μὴν τὸ μεῖζον διὰ τὸ [σον ἀναιρῆσομεν)
χρατῄσει δ' ἁμφότερα θεωρίας εὐσεθῶς εἰσφερομέ-
νης &x' αὐτοῖς. Οὐχοῦν ἁπλῃ τις οὖσα xal ἀσύνθετος
à τῆς θεότητος Φφύσις, οὐχ ἂν ἐτμήθη ποτὲ ce
ἱπινοίαις εἰς δυάδα Πατρὸς xai Υἱοῦ, εἰ µή τις εὖ-
δύχει προχεῖσθαι διαφορὰ, οὗ κατὰ τὴν οὐσίαν qni,
ἀλλ᾽ ἔξωθεν ἐπινοουμένη, δι fic τὸ ἑχατέρου πρόσ-
ὦπον εἰσφέρεται ἐν ἰδιαξούσῃ μὲν ὑποστάσει χείµε-
vov, εἰς ἑνότητα δὲ θεότητος διὰ ταυτότητος φυσιχῆς
σφιγγόµενον, ἵνα uf) τις ἀνάχνσις χαὶ olovel φυρμὸς
γένηται Πατρὸς καὶ Υἱοῦ, εἰς µόνην ἑνάδα τρεχούσης
τῆς ὑποστάσεως, τῆς πολλῆς λίαν ὁμοιότητος οὐκ
ἑώσης φαίνεσθαι δυάδα. ὡς ἐντεῦθεν ἤδη καὶ τὸν
αὐτὸν Ἡατέρα xal Υἱὸν ὑπονοεῖσθαι παρά τισιν εἷς
δυάδα μηδαµόθεν χωριζοµένους. Ἐπειδὴ δὲ ἑἐχρῆν
εἰδέναι καὶ τὴν γεννῄήσασαν φύσιν xal τὴν γεννηθεῖ-
6αν ἐξ αὐτῆς, τέθειχεν ἡ θεία Γραφὴ τὸ τοῦ Πατρὸς

ὄνομα xai τὸ τοῦ Υἱοῦ, ἵνα φῶς ix quib; νοῆται, D

xal ἑχάτερον ἐν ἰδίᾳ ὑποστάσει σωζοµένης ἐπ᾽ ἀμ-
φοῖν τῆς ταυτότητος πρὸς τὸν ἕτερον. ᾿Αχολουθοῦσα
δὲ πάλιν «fj xa0' ἡμᾶς συνηθείᾳ, τὸ μείζονα ἆπο-
δΐδωσι τῷ Πατρὶ, ἵνα πανταχόθεν dj δυὰς xai τὸ ἐς
οὗ αηµαίνηται.' προσμαρτυρεῖ δὲ τὸ ἴσον, ἵνα ui; τις
περὶ τὴν οὐσίαν ἀνομοιότης νοῆται Πατρὸς xa Yiou.
Ἴτος τοιγσροῦν χατὰ τὸν τῆς οὐσίας λόγον ὑπάρχων
ὁ Yüg τῷ Πατρὶ καὶ ὅμοιος χατὰ πάντα, μείζονα
αὐτόν φησιν ὡς ἄναρχον, ἔχων ἀρχὴν κατὰ µόνον
4b ἐξ οὗ, el xal σύνδροµον αὑτῷ τὴν ὕπαρξιν ἔχει.

ALIUD, explicatius in dictum illud.

Christus alicubi ait: « Pater qui misit me, major
me est !*. » Divina etiam Scriptura hoc de eo te-
statur, quod « Non rapinam arbitratus est se esse
vqualem Deo **. » Quonam igitur pacto futurus sit
equalis, et majorem se habiturus Patrem, accurate
nobis inquirendum est : pugnare enim bsec inter
se videntur. Cum autem nobis propositum sit pie
liec dicta examinare, neque zqualitate eum priva-
binus, eo quod major sit Pater; neque rursus ma-
jorem esse Patrem negabimus ob squalitatem Filii.

C Utrumque enim locum habebit, si ea pie considerare

intelligereque velimus. Simplex itaque et non com-
posita deitatis natura nunquam in dualitetem Pa-
is et. Filii secta fuisset, nisi prius aliqua diffcren-
tia fuisse visa esset, non secundum essentiam, sed
extrinsecus intellecta, per quam utriusque persona
inducitur peculiari quidem hypostasi constans, sed
in unitatem divinitatis per naturalem identitatem
censtrícta; ne aliqua confusio fiat Patris et Filii,
concurrente in solam unitatein hypostasi, cum mag-
na quz inter eos intercedit similitudo duslitatem
apparere non sinat : adeo ut hínc nonnulli inter
Patrem et Filium nullam plane dualitatem consti-
tuerint. Cam vero oporteret et generantem naturam,
et eam qua ex ea genita est cognoscere, sacra Scri-
piura Patris et Filii nomina constituit, ut lumen
ex lumine intelligeretur, utrique propriam suam ac
peculiarem hypostasim tribuens, servata tamen in
utroque naturz identitate. Nostr:e vero consuetu-
dini sese accommodans, Patri hoe tribuit ut major
sit: ut nimirum undequaque dualitas personarum
gignentis et genita signiflcetur; tribuit autem zqua-
litatem, ne aliqua Patris a Filio essentiae dissimili-
tudo intelligatur. ZEqualis itaque essentia ratione
exsistens cum Patre Filius, similisque per omnia,

majorem illum vocat, tanquam principio carentem, &6 ipse principium habens ea tantum raltíone quod
ex Patre. est, tametsi exsistentie ratione cum eo conveniat.

34 ] Cor. au, 10, 11. | Joan. xiv, 28,

** Philipp. 11, 6.

4s
ALIUD.

Quie ejusdem substantie sunt et. naturz, magis
etiam proprie inter se conferri possunt; quz vero
ita sese non habent, sed diverse nature sunt, atque
ea de causa diversitate quadam inter se distincta,
comparari sibi invicem non possunt. Neque enim
quisquam nisi judicii inops, hominis naturam inqui-
rens dicat, bovem homine majorem esse, aut vicis-
sim bovis naturam nosse volens, dicat hominem eo
wejorem esse. Qu» enim ejusdem nature ac spe-
ciel sunt, ut dictum est, ea commode apteque inter
se conferuntur. Si itaque confertur, secundum vos,
Filius cum Patre, ratione majorís οἱ minoris, con-
substantialis certe neque diversus ab εο erit. Con-
substantiale autem non potest consubstantiali ma-
jus aut minus esse ratione substantie : neque enim
bomo homine inajor est, quatenus homo est, Zqua-
lis igitur est et consubstantialis Patri Filius; ra-
tione vero incarnationis credimus Patrem majorem
a Filio vocatum. Quandoenim humanitatem assump-
sit, tum etiam ut homo hoc dixit.

ALIUD.

Quzxcunque proprie comparationem inter se ad-
mittunt, consubstantialia eliam sunt : homo enim
howini, et equus equo confertar. Differentia vero
quain iis est quae ejusdem speciei sunt, in acciden-
tibus consistit; atque hzc, ut plurimum, ex pas-
sione, aut alia quapiam causa fiunt, non in ratione
substantiz sita sunt, de qua przdicelur aliquod ac-

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

144
ΑΛΛΟ.

Τὰ τῆς αὐτῆς οὐσίας ὄντα xal φύσεως xa τὴν
πρὸς ἄλληλα σύγχρισιν κυριωτέραν ἐπιδέχεται’ τὰ
δὲ μὴ οὕτως ἔχοντα, ἑτεροφυῆ δὲ ὄντα, xal διὰ τοῦτο
τεµνόµενα πρὸς ἀλλοτριότητα, οὐχ ἂν ἀλλήλοις
συγκρίνοιτο ἀπαιδευσία γὰρ τοῦτό γε. Οὐ γὰρ ἄν
τις εἴποι νοῦν ἔχων, μείζονα τοῦ ἀνθρώπου τὸν βοῦν,
τὴν ἀνθρώπου φύσιν ἐρευνῶν * οὐδ' aO πάλιν τὴν τοῦ
Bob; ἐχμαθεῖν βούλοιτο, μείζονα τούτου τὸν ἄνθρωπον
λέχοι. Τὰ γὰρ ὁμοφνῆ τε xal ὁμοειδῆ , χαθάπερ εἴ-
pntat, τὴν πρὸς ἄλληλα σύγχρισιν ἀχόλουθόν τε xal
πρέπουσαν ἔχει. El τοίνυν συγχρίνεται, καθ’ ὑμᾶς,
ὁ Υἱὸς τῷ Πατρὶ χατὰ τὸ μεῖζον xoi ἔλαττον, ὁμοού-
σιος ἄρα χαὶ οὐχ ἀλλότριος αὐτοῦ ἐστιν. ᾿Ομοούσιον
δὲ ὁμοουσίου oc x ἂν γένοιτο μεῖζον xal ἔλαττον χατὰ

B τὸν τῆς οὐσίας λόγον ' οὗ γὰρ µείζων ἄνθρωπος ἀν-

θρώπου, καθὸ ἄνθρωπος. Ἴσος &pa τῷ Πατρὶ xat ὁ
Υἱὸς xoi ὁμοούσιος ΄ οἰχονομιχῶς δὲ εἱρῆσθαι πι-
στεύομεν ἐπὶ τοῦ Πατρὸς τὸ μεῖζον. Ὅτε γὰρ ἓν-
ανθρωπήσας φαίνεται, τότε xal τοῦτό φησιν ὡς ἄν-
θρωπος.

ΑΛΛΟ

"Oca τὴν πρὸς ἄλληλα σύγχρισιν χνρίως ἑπι-
δέχεται, ταῦτα πάντως ἐστὶ xat ὁμοούσια * ἄνθρωπος
γὰρ ἀνθρώπῳ , xa ἵππος ἵππῳ συγκρἰνεται. Ἡ δὲ
ἐν τοῖς ὁμοειδέσι διαφορὰ περὶ τὰ συµθεδηχότα ἔστί"
καὶ ταῦτα, ὡς ἐπὶ πλεῖστον, ix πάθους γίνδται, ἣ ἐξ
ἑτέρας τινὸς αἰτίας, οὐχ ἓν τῷ λόγῳ τῆς οὐσίας χεί-
μενα, χαθ᾽ οὗπερ ἂν χατηγοροϊτό τι τῶν συµδεδη-

cidentium. Ut exempli gratia, homo homine ma- C χότων, Οἷον φέρε εἰπεῖν, ἄνθρωπος ἀνθρώπου µεί-

jor est, maghitudine eorporis et robore, animi prz-
sentia, mentis acumine ; sed una omnibus est sub-
stanti: ratio, non vero separatim in singulis diver-
sa. Áccidentia autem ex passione veluti radi-
ce oriuntur : ex passione enim infirmus qui
est infirmus, et tardus jntellectu tíimidoque
animo. Si ergo una est natura eademque substantiz
ralio iis quie proprie inter se comparari possunt :
que vero substantiis accidunt ex passione oriuntur
aut ex eo quod non patiuntur : comparatur autem
Filius Patri ratione majoris et minoris, ipseque ex-
tra omnem passionem est (Deus enim pati non po-
test), nulla plane ratione superabit Pater Filium, qui
ejusdem cum eo essenti: est, omnisque passionis
expers est. 87 Dicitur vero major, ut principium
casterni geniminis.
In illud . « Pater qui misit me, major me est *'. ,

Ex objectione Eunomii.

Atqui Servator ipse non obscure, inquit, aut am-
bigue, sed apertissime Patrem majorem se vocat ,
cum dicit : « ater qui misit me, major me est. »
Si autem veritatem verum dicere fatemini, veritas
autem Christus, certe majorem se habet Patrem.
Quod si ita est, dissimilis etiam illi erit. At si dissi-
milis, non ergo consubstantialis

*! Joan. xiv, 28.

Cuv, µεγέθει σώματος xal ἰσχύϊ, duyfic παραστή-
ματι, διανοίας ὀξύτητι’ ἁλλ᾽ εἷς μὲν ἅπασιν ὁ τῆς
οὐσίας λάγος, καὶ οὗ µεμερισµένως ἐν ἐχάστῳ διά-
qopoc. Τὰ δὲ συµθεθηχότα ῥίζαν ἔχει τὸ πᾶθος * ἐκ
πάθους γὰρ ἁαθενὴς 6 ἁἀσθενὴς, χαὶ à νωθρὸς τὴν
διάνοιαν, xaX ὁ δειλίαν ἔχων ἐν φυχῇ]. El τοίνυν µία
μὲν ἡ φύσις καὶ τῆς οὐσίας ὁ λόγος ὁ αὐτὸς τοῖς τὴν
πρὸς ἄλληλα σύγχρισιν χυρἰως ἐπιδεχομένοις, τὰ δὲ
ὅσα περὶ τὰς οὐσίας εἰσὶν Ex πάθους Ὑίνεται ἢ ix
τοῦ μὴ παθεῖν , συγχρίνεται δὲ ὁ Υἱὸς πρὸς τὸν Πα-
τέρα χατὰ τὸ μεῖζον καὶ ἔλαττον εἰσφερομένου τοῦ
περὶ αὐτὸν λόγου, καὶ ἔστι πάθους ἐχτὸς (ἁπαθὴς
γὰρ ὡς θεὸς), χατ᾽ οὐδένα τρόπον ὁ Πατὴρ ὑπερέξει
τοῦ Υἱοῦ καὶ την αὐτὴν ἔχοντος οὐσίαν xol παθεῖν
οὐδὲν δυναµένου. Λέγεται δὲ μείζων ὡς ἀρχὴ τοῦ
συναϊδίου γεννήµατος.

Εἰς τὸ, « 'O Πατὴρ ὁ zépyac µε μείζων μού
écttr. »

Αντίθεσις ἐκ τῶν Εὐνομίου.

Αὐτὸς ὁ Σωτὴρ οὐκ ἐπικεχαλυμμένως, τρανότατα
δὲ μείζονα ἑαυτοῦ τὸν Πατέρα quot, διὰ τοῦ λέγειν:
«'O Πατ]ρ ὁ πέµψας µε µείζων μού ἐστιν. » El τοί-
νυν ἀληθεύειν δώσετε τὴν ἀλήθειαν, ἀλήθεια δὲ ὁ
Χριστὸς, μείζονα ἔχει τὸν Πατέρα. Καὶ εἰ τοῦτο,
πάντως ἔσται xal ἀνόμοιος, Ἐπειδὴ δὲ ἀνόμοιος, οὐδὲ
ὁμοούσιος.

145
Πρὸς τοῦτο Avete.

ἸΑναγχαῖον ὑμᾶς, ὦ χριστοµάχοι, xaX νῦν ἑρέσθαι,
πότε τοῦ Υἱοῦ μείζων ὁ Πατὴρ ἣ véyovev f) εὑρέθη,
ἢ ὅπερ ἂν βούλοισθε λέγειν. Χρόνον μὲν οὖν ὁριζόν-
των ὑμῶν οὐκ ἄν τις ἀνάσχοιτο ' χρόνων γὰρ ποιη-
thc 6 Υἱὸς, καὶ «ob τῶν αἰώνων ἐστὶ, χατὰ τὰς ἀφευ-
δεῖς τῶν ἁγίων φωνάς. Χρόνου δὲ ἀνῃρημένου, πάν-
τως λείπεται λέγειν χατὰ τὴν ὑμῶν πρότασιν ἀεὶ xal
ἀνάρχως «bv Πατέρα μείζονα τοῦ Υἱοῦ. Αλλ', ὦ βἐλ-
τιστοι, μιχρὸν ἀνανήφαντες ἐχεῖνο χαθ᾽ ἑαυτοὺς ἓν-
θυµήθητε, ὅτι τὸ διαφέρον τινὸς χατὰ τὸ εἶναι μεῖζον
Ἡ λέχεσθαι, «αραχείμενον ἔχει χαὶ συνεισφερόμενον
ἑαυτῷ τὸ ἔλαττον, οὗ καὶ ἐστὶ μεῖζον. Ὅταν γὰρ τὸ
μεῖζον θελἠσωμεν μαθεῖν, ἐπὶ τὴν τοῦ ἑλάττονος ὃρα-
µόντες χατάληψιν, τὴν ἐχείνου βλέπομεν ὑπεροχήν.
Ei τοίνυν ἀεὶ μείζων ὁ Πατ]ρ τοῦ Υἱοῦ, jv μὲν αὐ-
τὸς ás[- fjv δὲ σὺν αὐτῷ xal ὁ Υἱὸς, οὗ xaX µείζων
εἶναι λέγεται, xa0' ὑμᾶς. Τὸ δὲ ἀεὶ ὃν, τῷ ἀεὶ ὄντι
πῶς ἀνόμοιον ἔσται; Μεῖζον δὲ πῶς, αυντρεχούσης
τῷ Ὑεγεννηχότι τῆς ὑπάρξεως τοῦ γεννήµατος, xal
πάντα ἔχοντος φυσιχκῶς ὅσα πρόσεστι τῷ Πατρί;

ÀAAO.

Ἐκ µαθηµάτων ἡμῖν τῶν Αριστοτέλους ὁρμώμε:
vot, xal τῇ δεινότητι τῆς Ev χόσµμῳ σοφίας ἀποχεχρη-
µένοι, χτύπους ἐγείρουσι ῥημάτων χενῶν, οὐκ εἰδό-
τες ὅτι xal πρὸς ταύτην ἁμαθῶς ἔχοντες ἐλεγχθήσον-
ται. θαυμάσαι γὰρ ὄντως ἀχόλουθον ὅτι δὴ τὸν περὶ

τοῦ μείζονος καὶ τοῦ ἑλάττονος ἐξετάζοντες λόγον, C

ἐπὶ τὸν περὶ τοῦ ὁμοίου xai ἀνομοίου µεταπεπτώχα-
σιν, οὐχ εἰδότες ὅτι, χατὰ τὴν Αριστοτέλους τέχνην
ἐφ᾽ fj μᾶλιστα μεγαλοφρονεῖν εἰώθασιν αὐτοὶ, cox εἰς
ταυτὸν χατατάττεται γένος «Ó τε ὅμοιον xal τὸ ἀν-
όµοιον, ὡς xal τὸ μεῖζον χαὶ τὸ ἔλαττον. Τὸ μὲν γὰρ
μεῖζον xal τὸ ἔλαττον, τῶν πρός τι ἐχόντων παρ᾽
ἐχείνοις λέγεται. Τὸ δὲ ὅμοιον f| xal τὸ ἀνόμοιον
ἑτέρας ἑστὶ κατηγορίας fiot διαιρέσεως. Πόθεν xol-
vov ὑμῖν ἀπὸ τοῦ μείζονος ἐπὶ τὸ ὅμοιον ἡ µετάδασις ;
xai ἐξ ἑλάττονος fixo τοῦ μείζονος τὴν πρότασιν &£-
υφαΐνοντες, ἑτερογενὲς εἰσφέρετε τὸ συμπέρασμα,
λέγοντες' El ἑλάττων ἐστὶν ὁ Υἱὸς τοῦ Πατρὸς, &v-
όμοιος ἄρα - ἐχρῆν γὰρ μᾶλλον εἰπεῖν, οὐχ ἴσος ἄρα,
1| οὗ τοσοῦτος ἄρα, ἵνα μὴ πάλιν ἁμαθεῖς ὄντες ἑξ-
ελεγχθήσησθε τῷ τε µείζονι καὶ τῷ ἑλάττονι τὸ ποσὺν
ἐπιφέροντες. Οὐ γὰρ τὰ πρός τί πως ἔχοντα, ἀλλὰ τὸ
μεῖζον ἡ ἔλαττον ὑποχεῖσθαι τῷ ποσῷ νενοµοθέτηκεν
1| ᾿Αριστοτέλους τέχνη. Εἴδη δὲ αὐτῷ τίθησιν ἑπτὰ,
ἀριθμὸν, καὶ λόγον, χαὶ Υραμμὴν, καὶ ἐπιφάνειαν,
xa σῶμα, xai χρόνον, xai τόπον. Μόνων τοιγαροῦν
τῶν εἰρημένων δέχεσθαι τὸ ποσὸν πεφνχότων, πόθεν
ὑμεῖς, ὦ οὗτοι, τῷ µείζονι xal τῷ ἑλάττονι τὸ ποσὸὺν
ἐπιφέρετε, ἑτέρῳ Ὑένει ταῦτα τοῦ Αριστοτέλους
ἀνατεθειχότος: Ἐπειδὴ τοίνυν τὸν περὶ τοῦ μείζονος
xai τοῦ ἑλάττονος ἑἐξετάζοντες λόγον, ἀπαιδεύτως
ἐπὶ τὴν τοῦ ὁμοίου χαὶ ἀνομοίου παράθεσιν ἐξεχλί-
νατε, λέγοντες᾽ El ἑλάττων ἑστὶν ὁ Υἱὸς τοῦ Πατρὸς,
ἀνόμοιος ἄρα: γαλεπωτέρω δὲ πάλιν ἀπαιδευσίας

THESAURUS.

110
Solutio objectionis.

interrogandi nobis sunt hostes Christi, quando-
nam major Filio Pater aut factus sit aut. inventus,
aut quomodocunque illud dicant. Tempus eniin prz-
finientes vos nemo ferat : conditor enim temporum
est Filius, et ante szcula ipse exsistit, juxta sancto-
rum qui mentiri non possunt verissimum dictum.
Sublato autem tempore, superest, ex vestra ipsorum
sententia, semper et sine principio Patrem Filio ma-
jorem fuisse. At vos, boni viri, nonnihil ad melio-
rem mentem redeuntes ita vobiscum cogitate, quod
id quod differt ab aliquo ea ratione qua majus est
aut dicitur, propinquum sibi habet et collatum sibl
minus, quo nimirum majus est. Cum enim id quod
majus est cognoscere volumus, ad minoris notitiam
confugientes, majoris ezcellentiam cernimus. Si ergo
Pater semper major est Filio, fuit quidem ipse sem-
per : fuit vero etiam cum eo Filius, quo et major
esse dicitur, secundum vos. Quod vero semper est,
quonam pacto dissimile erit illi quod etiam semper
est? Aut quomodo majus, cum ipsa geniti exsisten-
tía cum genitore conveniat omiffaque naturaliter in
se liabeat qux Patri insunt?

ALIUD.

Ex Aristotelica disciplina nobis insu.tantes, et
mundanz sapientia) fastu turgidi, inanes verborum
erepitus excitant, paruin sibi persuadentes se Ari-
stotelicee disciplina ignaros ostendi posse. Miran-
dum enim est quod, cum rationem majoris et mi-
noris excutiant, ad sermonem de simili et dissiwili
prolabantur, nescientes , juxta Aristotelis placita
quo ipsi plurimum sese Jactitaut, simile 8$ et dis-
siinile non in eodem genere collocari, in quo majus
et minus. Si quidem majus et minus relativa sive
ad aliquid ab iis dicuntur. Siinile vero et dissimile
alterius ordinis sive przdicamenti sunt. Unde igitur
vos jta a majore ad simile transilitis? et ex majore,
sive minore propositionem deducentes, diversi ge-
neris conclusionem infertis, dicentes : Si minor est
Filius Patre, dissimilis igitur; cum potius ita diceu-
duin fuerit : Non ergo zequalis, aut non tantus, ne
imperitiam vestram proderetis, ex majore et minore
quantitatem inferentes. Neque enim quis ad aliquid
sunt, sed majus et minus, quantitati subjecta esse
Aristotelica disciplina tradit. Species autem illi con-
stituit septem : numerum , orationem, lineam, su-
perficiem, corpus, tempus et locum. Cum enim hac
solummodo quantum recipiant, undenam vos majori
ei minori quantum tribuitis, cum Aristoteles illa
sub alio genere collocet ? Cum igitur vos majoris el
minoris rationem investigantes, imperite ad similis
et dissimilis comparationem devolvimini, dicentes :
Si Filius minor est Patre, ergo etiam dissimilis;
gravius statim erratis, majus et minus ad quantita-
tem referentes, €um dicitis : Si Filius est minor
Patre, ergo non zqualis, neque tantus. Cum vero
mens vobis nulla ex parte sana sit, inanis etiam 3€
vana est vestra propositio.

441

S. CYRILLI KLEXANDRINI ARCHIEP.

148

ἐγχλήματι περιπίπτετε κατὰ τοῦ μείζονος καὶ τοῦ ἑλάττονος τὸ ποσὸν τιθέντες, ὅταν Aéynte* El ἑλάττων
ἐστὶν ὁ Υὶὸς τοῦ Πατρὸς, οὐχ (cog ἄρα, οὐδὲ τοσοῦτος. Οὐδαμόθεν δ᾽ ὑμῖν ὑγιαίνοντος τοῦ λόγου, µαταία

πάντως ἐστ) xal [χούφη| ἡ πρότασις.
"ALIUD
Docens quon, proposito rt et. minore, imperite

admodum incqualitas inferatur, cum juxia Aristo-
telis disciplinam alterius sit generis.

Nomina qua ad aliquid sunt, atque ita ab illis
vocantur, cum Aristoteles hujusce artis inventor ex-
plicat, ita definit : Ad aliquid, inquit, vocantur quz
id ipsum quod sunt, aliorum esse dicuntur, aut quo-
modolibet aliter ad aliud : ut majus, id ipsum quod
est respeciu alterius esse dicitur. Et duplum, idip-
sum quod est, alterius est : alicujus enim duplum
dicitur. Cum igitur hzc sit eorum $9 qua ad ali-
quid sunt definitio, dicant uobis isti, qui nihil quam
Aristotelem crepant, et illius potius disciplina quam
sacrarum Scripturarum cognitione sese jactitant ,
an simile id ipsum quod est alterius sit, quemad-
modum majus et duplum. Opponitur enim simili
dissimile, sicut majori, minus; sed non eodem modo
atque ratione. Majus enim dicitur ut minore majus.
Simile autem nunquam dissimili majus dicitur , ne-
que quemadmodum majus, qui oppositum suum su-
perat, est id quod esse dicitur; ita simile, quia
majus est dissimili, hoc quod est esse censebitur.
Diversi igitur generis prorsus ut sint necesse est,
qu& eamdem divisionem definitionemque non susci-
piunt.

ALIUD.
Nomina quz ad aliquid sunt , aut quacunque ra-

ΑΛΛΟ

Διδάσκον ὅτι, προκειμέγου τοῦ μείζονος xai τοῦ
ἑάττονος, ἀπαιδεύτως τὸ ἀνόμοιον εἱσφέρα-
ται, ἑτερονεγὲ. ὃν κατὰ τὴν Αριστοτάλους
τέχνη».

Τὰ πρός τι ἔχοντα τῶν ὀνομάτων οὕτω τε παρ᾽
ἐχείνοις χαλούμενα, φανερὰ καθιστῶν ὁ τῆς τοιαύτης
τέχνης εὑρετῆς ᾿Αριστοτέλης, τοιοῦτον ἐχφέρει τὺν
ὅρον * Πρός τι 65. τὰ τοιαῦτα λέγεται, ὅσα αὐτὰ ἅπερ
ὁστὶν, ἑτέρων εἶναι λέγεται f] ὁπωσοῦν ἄλλως πρὸς
ἕτερον * olov τὸ μεῖζον τοῦθ) ὅπερ ἐστὶν ἑτέρου λέ-
γεται. Καὶ τὸ διπλάσιον ἑτέρου λέγεται τοῦθ) ὅπερ
ἐστί , τινὸς Υὰρ. διπλάσιον λέγεται. Τοῦτον τοιγαροῦν
ἑχόντων τῶν πρός τι τὸν ὅρον, δειχνύτωσαν ἡμῖν οἱ
τὴν Αριστοτέλους ἐρευγόμενοι τέχνην, xal τοῖς ἐχεῖ-

B θεν µαθήµασιν, οὗ τοῖς ἀπὸ τῆς θείας Τραφῆς ἑαυ-

τοὺς ἀποσεμνύνοντες, εἰ xal τὸ ὅμουν τοῦθ) ὅπερ
ἐστὶν ἑτέρου λέγεται, χαθάπερ χαὶ τὸ μεῖζον xaX τὸ
διπλάσιον. Αντίχειται μὲν γὰρ τῷ ὁμοίῳ τὸ ἀνόμοιον,
ὥσπερ xai τῷ µείζονι τὸ ἔλαττον, ἀλλ᾽ οὐχ οὕτως
οὐδὲ ὡσαύτως. Τὸ μὲν γὰρ μεῖζον ὡς ἑλάττονος μεῖ.
ζον λέγεται. Τὸ δὲ ὅμοιον οὖχ ἂν ὡς ἀνομοίου μεῖζον
λεχθείη ποτὲ, οὐδὲ ὥσπερ τὸ μεῖζον διὰ τὸ ὑπερέχειν
τοῦ ἀνσιχειμένου τοῦτό ἐστιν ὅπερ εἶναι λέγεται”
οὕτω xai τὸ ὅμοιον διὰ τὸ μεῖζον εἶναι τοῦ ἀνομοίου
νοηθήσεται τοῦτο. Οὐχοῦν ἑτερογενῆ πάντως ἔσται τὰ
τὴν αὐτὴν διαἰρεσίν τε xat ὅρον οὖκ ἐπιδεχόμενα.

ΑΛΛΟ.
Τὰ πρός τι ἔχοντα τῶν ὀνομάτων, Ἡ xaX ὅπως 5f;

tione respectu alterius dicuntur, simul et intellectu C ποτ οὖν πρὸς ἕτερόν τι λεγόμενα, ἅμα ἑστὶ xal τῇ

et natura sunt, ut exempli gratia, duplum et ma-
gnum. Duplum enim omnino secum inducit id eujus
est duplum, et magnum secum etiam affert parvum,
cujus comparatione est magnum. Neque enim erit
duplum non exsistente medio : neque magnum, nisi
statuatur aliquod parvum. Hzec est igitur eorum quse
ad aliquid sunt definitio; simile vero non necessa-
rio una cum dissimili intelligitur, quemadmodum
illa, sicut neque justum cum injusto, neque virtus
cum vitio. Nam ejusmodi privationes potius sunt,
et eorum qua in habitu consistunt mutationes , ne-
que queimadmodum ea qua ad aliquid sunt, simul
cum suis oppositis intelliguntur. Similis enim mu-
tatio quedam est dissimile, justitize vero injustitia.

νοῄσει xal τῇ φύσει; οἷον φέρε εἰπεῖν, τὸ διπλάσιον
xai τὸ μέγα. Τὸ μὲν γὰρ διπλάσιον, συνεισφέρει τι
πάντως ἑαυτῷ οὗ καὶ ἑστὶ διπλάσιον, καὶ τὸ µέγα
συνεισοίσει πάντως ἑαυτῷ τὸ μικρὸν πρὸς ὃ xal λέ-
γεται μέγα. Οὐ γὰρ ἂν εἴη διπλάσιον, ἡμίσεος οὐχ
ὄντος, ἀλλ᾽ οὐδὲ µέγα, μιχροῦ μὴ νοουµένου τινός.
Τὰ μὲν οὖν πρός τι τοῦτον ἔχει «bv. ὅρον' τὸ δέ 6
ὅμδιον οὑκ ἐξ ἀνάγχης ἅμα τῷ ἀνομοίῳ νοεῖται,
χαθάπερ xàxsiva: ὥσπερ οὐδὲ τὸ δίχαιον ἅμα τῷ -
ἀδίχῳ, οὐδὲ fj ἀρετὴ ἅμα τῇ χαχίᾳ. Τὰ μὲν γὰρ
τοιαῦτα στερήσεις μᾶλλόν «lot καὶ ἑκτροπαὶ τῶν ἓν
ἕξει χειµένων, οὐ συνεισφέρεσθαι πάντως ὀφείλοντα,
χαθάπερ xal bri τῶν πρός τι τὰ ἀντιχείμενα. Του
μὲν γὰρ ὁμοίου ἑχτροπή τίς ἐστι «b ἀνόμοιον, τῆς δὲ

Cum vero, juxta illorum. disciplinam, privationes D δικαιοσύνης ἡ ἀδιχία. Ἐπειδὴ δὲ, κατὰ τὴν ἐχείνων

babitibus sint posteriores, uon erit itaque dissimile
ες iis quz una intelliguntur, eum potius sit privatio
et mutatio similis. |

ALIUD.

Nominum qu:e ad aliquid sun, alterum quodam-
modo in altero esse suum habet, et sublato uno al-
, Wrum etiam interit. Quemadmodum igitur sublato
wajore, tollitur etiam minus; neque enim minus
aliquid fuerit, nisi exsistat majus, eujus respectu
minus est. Si ergo simile ejusdem geueris esse cum

τέχνην, αἱ στερήσεις τῶν ἔξεων δεύτεραι, οὖχ ἂν εἴη
τῶν ἃμα νοουµένων τὸ ἀνόμοιον, στέρησις xal ἐκ-
εοοπὴ τοῦ ὁμοίου τυγχάνον.

ΑΛΛΟ.

Τὰ πρός τι ἔχοντα τῶν ὀνομάτων ο.ον Ev ἀλλήλοις
ἔχει τὸ εἶναι, χαὶ ἑνὸς ἀναιρεθέντος οὐχ ἔστι τὸ δεύ-
εερον. Ὥσπερ οὖν xai ἀναιρεθέντος τοῦ μείζονος,
συναναιρεῖται πάντως τὸ ἔλαττον * οὗ γὰρ ἂν ἔλαττον
εἴη τι, ph ὄντος μείζονος, οὗ χαὶ ἔσιιν ἕλαττον. El
τοίνυν ὁμογενὲς εἶναί qase τοῖς πρός τι καὶ vb ὅμοιον,

149

THESAURUS.

150

ἀναιρεθὲν αὐτὸν, συναναιρείτω τὸ ἀνόμοιον, xal συν- Α nominibus qua ad aliquid sunt censetis, suplato si-

αναιρείσθω πάλιν ἐχείνφ. ᾽Αλλ οὗ συναναιρεῖται,
οὐδὲ μὴν ἀναιρεῖ. ὄντος Υάρ τινος ἀνθρώπου, τυχὸν
ἔσται τι τὸ ἀνόμοιον αὐτῷ ' xal ἀναιρεθέντος τοῦ &v-
ομοίου, οὗ συναναιρεῖται «b ὃν, τουτέστιν ὁ ἄνθρω-
πος, οὗ xai γέγονεν ἀνόμοιον τὸ ἀναιρεθέν. Οὐκ ἄρα
τῶν πρὸς ἄλληλα λεγομένων τὸ ὅμοιον xal τὸ ἀν-
όμοιον.
ΑΛΛΟ.

"Eni τοῦ ὁμοίου xai τῆς ἀρετῆς xal τῶν ἄντιχει-
µένων τούτοις χωρήσει τὸ μᾶλλον xai ἦττον. Ἔστι
γὰρ εἰπεῖν οὗ ψευδόμενον τόνδε τινὰ τυχὸν ὅμοιον
τῷδε, χαὶ ἧττον 7| μᾶλλον ὅμοιον, xai μᾶλλον δίκαιον,
χαὶ δίχαιον ὕττον. Ἐπὶ μὲν τοι τοῦ μείζονος f) xal
τοῦ ἑλάττονος, διπλασίονός τε xai ἡμίσεος, οὐχ ἂν
εἶποι τις, μᾶλλον μεῖζον f] μᾶλλον ἔλαττον, ἢ μᾶλλον
διπλάσιον f] μᾶλλον μισν. Ανεπίδεχτα γὰρ τοῦ ποσοῦ
«à τῆς ποιότητος εἴδη διὰ πολλῶν ἁποδέδειχται. El
τοίνυν τὸ ὅμοιον τοῦ ποσοῦ χωρητικόν ἐστι, xal δέχε-
«at τὸ μᾶλλον xaX τὸ ἔλαττον, οὗ δεχοµένων αὐτὸ τοῦ
ἡμίσεως χαὶ διπλασίου, οὐχ ὁμογενὲς ἄρα τοῖς πρός
τί ἐστιν,

ΑΛΛΟ.

T5 μᾶλλον ἠτοι τὸ μεῖζον ἐπίτασίς ἐστι xal ὑπερ-
δολή τινος πράγματος οἰουδηποτοῦν, οὑχ ἀνομοίου
τινὸς xal ἀντιχειμένου δήλωσιν ἔχει. Τὸ δὲ ὅμοιον
οὐχ οὕτως. Εἰσφέρει γὰρ τοῦ ἀνομοίου τὴν ἔμφασιν,
Άλλως τε τῷ μὲν ἀνομοίῳ στέρησις ἀχολουθεῖ. Απο-
60) γὰρ τοῦ ὁμοίου τὸ ἀνόμοιον ἑργάζεται. Τὸ δὲ
μᾶλλον xai μεῖζον ἐπίτασίς τινος ὄντα, ποίαν ἕξει
hv ἀποδολὴν, f| πῶς ἐπ᾽ αὐτοῦ στἐρησις ἔσται, ὥσπερ
xaX ἐπὶ τοῦ ἀνομοίου; 'AX)' οὐκ ἂν ἔχοι τις εἰπεῖν.
Ἑτερογενὲς ἄρα τῷ ὁμοίῳ τὸ μεῖζον.

ΑΛΛΟ, ἁἀπόδειξιν ἔχον ὅτι διὰ τοῦ .Ἰέγεσθαι µεί-
ζονα τὸν Πατέρα, συνεισφέρεται μὲν πάντως ὁ
χίὸς, ἐστι δὲ οὐκ ἑλάττζων αὑτοῦ.

Τὸ μεῖζον el τις ὀνομάσαι, συνεισοίσει πάντως xal
ἀναγχαίως ἕτερόν τι παρ) αὐτὸ οὗ xal ἔστι μεῖζον.
ὑὕτω τοιγαροῦν ἔχοντος τοῦ νοήματος, φέρε κατ)
αὐτὸ τὴν θείαν ἐδετάσωμεν vévvratv, χαὶ τὸν περὶ
Πατρὸς xai Υἱοῦ γυµνάσωμεν λόγον. Ὅταν τοίνυν
λέγηται μείζων ὁ Πατὴρ, συνεισφέρει μὲν πάντως τὸ
ἓν σχέσει τῇ πρὸς αὐτὸν, τὴν ΥἸοῦ σηµασίαν quu,

καθ) fi; τὸ ἔλαττον νοοῦσιν οἱ χριστοµάχοι. Συνεισ- p

ενεχθέντος τοιγαροῦν ἀναγχαίως τῷ Πατρὶ τοῦ YloU,
φέρε δοχιµάζωµεν πῶς ἔξει τὸ μεῖζον 6 Πατήρ. El
γὰρ φύσει θεὸς ὁ Υἱὸς, χαθάπερ xat ὁ IIachp, φύσει
ἀγαθὺς, φύσει δημιουργὸς, φύσει βασιλεὺς, ποῖον
ἔσται τὸ μεῖζον Ev Πατρὶ, ἔχοντος αὐτὰ τελείως xal
τοῦ Υοῦ; El δὲ μὴ ἔχει τελείως, πῶς θεός ἐστι τὸ
(p τιτῶν ἀγαθῶν ἑνδεεῖ; Τὸ γὰρ οὕπω τῆς ὀφειλούσης
προσεῖναι θεῷ τελειότητος ἐπειλημμένον, οὐκ ἂν «fr
φύσει θεός’ φύσει δὲ θεὸς ὁ Υἱός' τέλειος ἄρα χαθά-
περ xa ὁ Πατήρ. Ἐπειδὴ δὲ τέλειος ὁ Πατὴρ, οὐχ
ἑλάττων δηλαδή. Οἰχονομιχῶς δέ φησιν ἑαντοῦ µεί-
ζονα τὸν Πατέρα, ἢ χαθὺ γέγονεν ἄνθρωπος, παραχω-
pev τῇ τῆς θεότητος φύσει τὸ ὑπερέχειν τῶν γενητῶν'
καὶ τῷ κατὰ φύσιν Κυρίῳ τὸ ἄνω κεῖσθαι διδοὺς τῆς

mili, interit etiam et dissimile, simulque pereant
necesse est. Θ0) Sed neque interimitur, neque in-
terimil : cum enim aliquid sit homo, erit etiam ali-
quid ei dissimile, et sublato dissimili, non perit si-
mul id quod erat, hoc est homo, cui dissimile erat
«uod periit. Simile igitur et dissimile non sunt ad
aliquid.
ALIUD.

De simili et virtute atque horum oppositis dicitur
magis οἱ minus. Vere enim dici potest, bunc illi si-
milem esse, el minus aul magis similem, et magis
aut minus justum. Et de magis duplo et medio
dici non potest magis majus, vel magis minus,
aut magis duplum, vel magis medium.Qualitatis enim
species iucapaces esse quantitatis ex multis demon-
stratum est. Si ergo simile quantitatis capax eat,
recipitque magis et minus, dimidium vero et duplum
id non recipiunt ; non ergo ejusdem generis erit cum
iis quie aunt ad aliquid.

ALIUD.

Magis sive. majus intentionem atque excellentiam
alicujus rei significat, non autem dissimile aliquid
et oppositum indicat. Simile vero non item : de-
monstrat enim id quod dissimile est. Amissio enim
similis, dissimile efficit : adde quod dissimile sequi-
tur privatio. Magis vero et minus cum sint intensio
alicujus rei, quaenam in his anissio, aut privatio
statui potest, ul in dissimili? Nulla certe. Diversi
igitur generis sunt simile et majus.

ALIUD, demonstrans per id quod dicitur Pater ma-
jor, simul etiam inferre Filium, minor autem ipso
non esl.

Si quis nominet majus, necessario etiam inferet
aliud quidpiam preter id cujus respectu majus est.
Quod cum ita omnino se habeat, age hac etiam ra-
tione divinam generationem exploremus , et sermo-
nem de Patre et Filio investigemus. Cum igitur di-
citur major Pater, infertur omnino etiam id quod
relationem ad ipsum habet, nimirum significatio
Filii, in qua minus constituunt hostes Christi. Quan-
doquidem ergo necessario una cum Potre infertur
Filius, age, examinemus quo pacto Pater major sit.
Si enim Filius est natura Deus, quemadmodum et
Pater est natura bonus, natura creator, natura rex,
qualenam erit mojus in Patre, 91 cum et Filius ea
perfecte habeat? Si vero perfecte non habet, quo
pacto dici potest Deus is cui aliquod bonorum deestf
ld enim quod eam quz inesse Deo debet perfectio-
nem non habet, Deus natura esse non potest; atqui
Filius est Deus natura : perfectus igitur quemad-
modum et Pater. Cum vero perfectus sit Pater, certe
minor non est. Cxteruni respectu incarnationis ma-
jorem dicit Patrem, sive quatenus factus est homo;
tribuens hoc natura divinitatis ul creaturis aute

151

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

153

cellat; et Domino secundum naturam hoc ascri- Α τοῦ δούλου μορφῆς, εἰ καὶ ὅτι μάλιστα χαὶ αὑτὸς κατὰ

bens quod servili forma longe superior est , tametsi
etiam ipse secundum naturam Dominus sit ; atque
ita quidem tribuens Patri, ut major sit, ut tamen
ipse nihil minus habeat ratione essentiz. Ita enim
erit verum genimen atque imago Genitoris, non ali-
qua ex parte expressa, sed omnimodam similitudi-
nem cum ipso habens; solius vero decori causa ut
Filius majorem honorem Patri tribuit.

. Adversus dicentes, quod Pater sit major Filio.

Objeciio hereticorum.

Pater, inquiunt, semper erat, F'ilius vero non
semper : quo pacip igitur non erit major qui sem-

φύσιν Κύριος, fj τὸ μεῖζον παραχωρῶν ὡς Πατρὶ,
οὐδὲν μὲν ἧττον ἔχων αὐτοῦ κατὰ τὸν τῆς οὐσίας λό-
yov. Οὕτω γὰρ ἂν εἴη χαὶ γνῄσιον γέννηµα xax εἰχὼν
ὄντως τοῦ γεγεννηχότος, οὐ χατά τι παραχεχαραγµέ-
yr, ἀλλ᾽ ὁλόχληρον πρὸς αὐτὸν σώζουσα τὴν ἑμφέ -
ρειαν * διὰ δὲ µόνον τὸ πρέπον ὡς ΧἸὸς τῷ Πατρὶ
τιμὴν ἀπονέμων τὴν μείζονα.

Πρὸς τοὺς «ἐέγοντας vin µείζωγ ὁ Ilachp τοῦ
ov.

Ἀγτίθεσις ὡς ἐκ τῶγ αἱρετικῶγ.

Ὦ Πατὴρ, φησὶν, ἣν ἀεὶ, oóx ἀεὶ δὲ ὁ Υἱός ^ πῶς
οὖν οὐχ ἔσται µείζων à ἀεὶ ὑπάρχων τοῦ μὴ οὕτως

per exsistit eo qui non semper? Aut quo pacto non p ὄντος», Πῶς δὲ οὐχ ἑλάττων τοῦ ἀῑδίως ὑπάρχοντος ὁ

sit minor go quj ab :eterno exsistit is qui zeternus
non est? Si vero major est Pater Filio, divers
ciiam essentix ab ipso erit.

Solutio objeciionis.

Oportebat sane non ita inepte atque ruditer pro-
poni gravem hanc, et imperitiz vestre convenien-
tem quzxstionem. Nam cum diversitatem essentia in
l'aire et Filio urgetis, imperite admodum ex majore
et minore id probare studetis : proinde ac si ea quz
. horum capacia sunt, necessario inter se substantia
differant. Atqui lapidis quidem ad lapidem, ligni ad
lignum , hominis ad hominem, substantie ratio est
eadem. Accidit tamen ipsis et majus et minus. Li-
gnum enim ligno majus secundum aliquid, et vicis-
sim minus apparet. Cum igitur etiam iis quz ejus-
dem substaptize sunt msjus et minus accidat, inepte
vos ex hoc diversitatem essentism in Patre et Filio
demonstrare nitimini, vestramque dementiam ni-

hilominus per hzc declaratis. Zqualis enim Patri .

exsistens Filius, minorem se facit ratione incarna-
Wonis, ut diximus.

99 ALIUD.

Qu:e naturali inter se similitudine non conjun-
guniur, et ratione essentiz differunt, per simile et
dissimile, non vero per majus et minus discernun-

ph ἀῑδιος Ov; EL δὲ µείδων ὁ Πατὴρ «oü Υἱαῦ, καὶ
ἑτερρούσιος ἄρα πρὸς αὐτόν.

Πρὸς εαῦτα «Ίύσις.

Ἐχρῆν, ω βέλτιστοι, μὴ λίαν οὕτω χαχῶς μηδὲ
ἀτέχνως προχεῖσθαι τὸ σοφὸν δᾗ τοῦτο τῆς ὑμῖν πρε-
πούσης ἁμαθίας πρόθληµα. Εἰσφέροντες γὰρ ἡμῖν
ἐπί τε Πατρὸς xai Υἱοῦ «b ἑτεροούσιον, ἀπὸ τοῦ µεί-
ζονος xal τοῦ ἑλάττονος τὴν ἀπόδειξιν ἁμαθῶς ποιεῖ-
σθαι σπουδάνετε, ὥσπερ ἀναγχαίως ἑχόντῳν πρὸς
ἄλληλα τὴν ἑτεροουσιότητα, τῶν ὅσα τούτων πέφυχεν
εἶναι δεχτικά, Καΐτοι ξύλῳ μὲν παντὶ πρὸς ξύλον,
xaX λίθῳ πρὸς λίθου, xat ἀνθρώπῳ πρὺς ἄνθρωπον,
τῆς μὲν οὐσίας ὁ λόγος ὁ αὐτός. Ἡρόσεστι bk ὅμως
χαὶ τὸ μεῖζον χαὶ τὸ ἔλαττον ’ ξύλον γὰρ ξύλου μεῖ-
ζον χατά τι, καὶ πάλιν ὁμοίως ἔλαττον φαίνεται.
Ἑμόθαίνοντος τοίνυν xal ἐπὶ τῶν ὁμοουσίων τοῦ τε
μείζονος xal τοῦ ἑλάττονος, περιττῶς ὁμεῖς ἐπὶ Πα-
τρὸς xal Ylou ταύτην ἀπόδειξιν ποιεῖσθε τοῦ ἕτερο-
ouglou* xal διὰ τούτων δὲ οὐδὲν ηττον ληροῦντες εὖ-
ρίσχεσθε. Ἴσος γὰρ ὑπάρχων ὁ Υἱὸς «p Πατρὶ, τὸ
ἔλαττον ἐφ᾽ ἑαυτοῦ τίθησιν οἰχονομιχῶς, [bc δέδει-
χται.

ΑΛΛΟ.
Τὰ τῆς πρὸς ἄλληλα φυσιχῆς ὁμοιότητος ἑστερη-
μένα, xai χατὰ τὸν τοῦ πως εἶναι λόγον διεστηχότα,
τῷ ὁμοίφ καὶ τῷ ἀνομοίῳ χρίνεται μᾶλλον, καὶ οὐδέ

tur. Si ergo unum est Pater et Filius ratione natura, p) που τῷ τε µείζονι καὶ τῷ ἑλάττονι. El μὲν οὖν &v

dicant nobis acerbi isti disceptatores, quomodo ma -
jus et minus eis competere poterit? Si vero alterius
plane diverszque a Paire essenti Filium esse di-
citis, quo pacto ea qua plane essenti:z ratione inter
se dissident, compgrari inter se poterunt? Neque
enim non ridiculus esse possit, qui quz nulla ex
parte conveniant inter se compararit, quique solein
ligno spleudidiorem dicere voluerit. Si ergo qua
diversi generis sunt, a mutua inter se comparatione
abhorrent : inepta certe est propositio, quz:e majus
et minus Patri et Filio accommodat , si modo non
ejusdem , juxta vestram opinionem , sunt essenlid ,
et qui eam essentiz diversitatem demonstrat, quam
nescio unde excogitarint de natura omnium suprema,

ἐστιν ὁ Πατὴρ ὡς πρὸς τὸν Υἱὸν χατὰ τὸν τῆς φύσεως
λόγον, λεγέτωσᾳν ἡμῖν οἱ πιχροὶ συζητηταὶ, χατὰ
tva τρόπογ χωρήσει ἐπ᾽ αὐτῶν τὸ μεῖζον xal τὸ
ἔλαττον; El δὲ πάντη διεστηκὼς xal χεχωρισµένος τῆς
τοῦ Πατρὸς οὐσίας ὁ Yl, εἰσφέρεται, ἑτέρας τε φύ-
σεως ὑπε[ληπται παρ) ὑμῖν, πῶς τὰ πάντη διεστηχότα
κατὰ τὸν τοῦ πως εἶναι λόγον τὴν πρὸς ἄλληλα σύγ-
χρισιν ἐπιδέξεται; Οὐ γὰρ δή τις ἔξω γελοιότητος
χείσεται τὰ κατὰ μηδὶν ὀλλήλοις κρινωνοῦντα συγχρί-
νων, xal Ώλιον ξύλου λάγων εἶναι λαμπρότερον. El
τοίνυν τὰ ἑτερογενῆ καὶ τὴν πρὸς ἄλληλα σύγχρισιν
παραιτούμενα Φαίνεται, ἀπαίδευτος à Ππρότασις τὸ
μεῖζον xaX τὸ ἔλαττον ἐπὶ Υἱοῦ καὶ Πατρὸς εἰσφέ-
ρουσα, εἴπερ εἰσὶν οὐ τῆς αὐτῆς οὐσίας, xa0' ὑμᾶς,

A53

THESAURUS.

154

xai ταύτην ἀπόδειξιν ποιουµένη τῆς ἑτεροουσιότη- A et in quam minus nulla ratione cadere potest, sed

τος, ἣν οὐχ οἶδα πόθεν ἐπινοοῦσιν ἐπὶ τῆς τὰ πάντα
ὀπερχειμένης οὐσίας, χαὶ τὸ ἔλαττον οὐδαμόθεν χω-
ρεῖν δυναµένης' ἁἀπαιτούτης δὲ μᾶλλον τὴν αὐτῇ
πρέπουσαν τελειότητα, ἐπείπκερ οὐδὲν ἔλαττον οὐδὲ
ἀτελὶς &v τῷ κατὰ φύσιν θεῷ, ὅπερ ἰστὶν ὁ Υἱός. —

ΑΛΛΟ.

Μείζονἁ φασιν οἱ χριστοµάχοι τοῦ Υἱοῦ τὸν Πατέρα
δυσφἡμοῦντες ἀφυλάκτως, χαὶ μὴ νοοῦντες, καθὰ
γέχραπται, μήτε ἃ λέγουσι, μήτε περὶ τίνων διαθε-
6αιοῦνται. Ad δὴ πάλιν ταῖς ἑχείνων µανίαις τὸν
ὁρθὸν ἀντιστρατεύοντες λόγον, ἑρωτήσομεν αὐτούς
Λέγετε πάλιν ἡμῖν, ὦ οὗτοι, πὀτερὀν ποτε, χαθάπερ
ὑμεῖς φατε, μείζων ἣν ἀεὶ ὁ Πατὴρ τοῦ Yloo, 7| γέ-
ονεν Όστερον ; El μὲν οὖν χατά τινα χρόνον μείζων
ἐφαίνετο τοῦ Υἱοῦ, προσγέγονέτι τῷ θεῷ χαὶ Πατρί"
χαὶ ὃ yh πρότερον ὑπῆρχεν αὐτῷ, νῦν ἔχων φαίνεται’
πῶς οὖν τέλειος ἣν ὁ τούτου λειπόμενος EE ἀρχῖς;
Ἁλλ' $v ἀεὶ τέλειος, oüx ἄρα ἑλείπετο τοῦ μείζονος
ἓν δὲ ἀεὶ τοῦτο, xa0' ὑμᾶς. Ἁλλ', à βέλτιστοι, σιιν-
ορᾶτε δἡ που xai ὑμεῖς ὅτι διὰ τὸ ἔλαττον xal τὸ
μεῖτον ὑμῖν εὐλόγως χινδυνεύσει, χαὶ δειχθήσεται
λοιπὸν ἔωλος ὑμῶν f) πρότασις. Τὸ γὰρ μεῖξόν τινος
λεγόμενον, οὐχ ἂν eU μεῖζον, iu. ἑτέρου τινὸς πάν-
τως παραχειµένου xaX ἑλάττονος, πρὸς ὃ 6h xai µε-
τρούμενον, μεῖζον ὡς πρὸς αὐτὸ φαίνεται. El τοίνυν
ἀεὶ μείζων ἦν ὁ Πατὴρ τοῦ Yloo, ἀνάγχη πᾶσα τὸν
Yüw συνεισφέρεσθαι τῷ Πατρὶ, πρὸς ὃν ὡς, χαθ
ὑμᾶς, ἑλάττονα ὄντα συγχρινόµενος, μείζων ἑφαίνετο.

qua potius perfectionem sibi convenientem requi-
rit, siquidem nihil minus aut imperfectum est in eo
qui naturaliter Deus est, hoc est in Filio.

ALIUD.

Hlostes Christi majorem Patre Filium esse dicunt
graviter blasphemantes, et non intelligentes, ut scri-
ptum est **, neque ea quz dicunt, neque quz asse-
verant. Quocirca rursus illorum insania veritatem
opponentes, eos interrogabimus. Dicite nobis, boni
viri, Fuitne semper major, ut vos loquimini, Filio
Pater, an postmodo id factus est? Nam si tempore
aliquo major Filio effectus est, accessit igitur aliquid
Deo ac Patri : et quod antea ei non inerat, nunc
habere cernitur; quomodo igitur perfectus erat; cui
id ab initio deerat? Atqui semper erat perfectus :
non igitur caruit majore : semper enim id erat juxta
vos. Cieteruin videtis etiam vos per minus et majus
periclitari, vanamque deprehendi vestram proposi-
tionem. Quod enim majus aliquo dicitur, non sit.
majus, nisi aliud quidpiain quod minus sit appona-
tur, ad quod collatum majus eo appareat. Si ergo
Pater seinper fuit major Filio, necessarium 8$ om-
uino est ut una cum Patre inferatur Filius, ad quem,
secundum vestram opinionem, comparatus, mniajor
apparuit, Si ergo, ut vos opinamini, ideo Pater est
major Filio, quia ille ab :eterno erat, hic vero non

Ei τοίνυν, κατὰ τὴν ὑμετέραν πρότασιν, διὰ τοῦτο ϱ item, cum jam ostensum sit eum semper cum Pa-

μείζων ἐστὶν ὁ Πατὴρ τοῦ Υἱοῦ, ἐπειδήπερ αὐτὸς
ἀϊδίως μὲν ἂν, ὁ δὲ Υἱὸς οὐχ οὕτως, ἐπειδὴ δέδειχται
συνὼν ἀεὶ xal συνυ πάρχων τῷ Πατρὶ, οὐκ ἔσται χατά
«t γοῦν ἑλάττων, 7| ἑτεροούσιος αὐτοῦ. Ὢ γὰρ λόγῳ
μὴ συνὼν ἀπελείπετο τῆς ἱσότητος, τῷ αὐτῷ πάλιν
xal ἐξ ἀντιστροφῆς λόγῳ, ἐπειδῃ συνυπάρχει, xaz'
οὐδένα τρόπον ἀπολειφθήσεται. Ἐπὶ δὲ τῶν ἀλλήλοις
χατὰ πάντα προσεοιχότων φυσικῶς, xal µεχέθει μὴ
Μετρουµένων, ποῦ χωρήσει τὸ µεῖδον καὶ τὸ Das
τονς
ΑΛΛΟ.

Ei µείζων ὁ Πατὴρ τοῦ Υἱοῦ, xavà τὴν ὑμετέραν
πρότασιν, ὦ χριατοµάχοι, πῶς αὐτῷ τὴν ἰσότητα
Παῦλος ἁἀποδίδωσι, λέγων’ « "Oz ἐν μορφῇ θεοῦ ὑπ-
άρχων, οὐχ ἁρπαγμὺν ἠγήσατο «b εἶναι ἴσα θεῷ -
ἁλλ ἑαυτὸν ἑχένωσε, μορφὴν δούλου λαδὼν, καὶ σχή-
ματι εὑρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος, ἑταπείνωσεν ἑαυτόν; »
Ei τοίνυν à τῆς ἑνανθρωπήσεως τρόπος τὴν ταπείνω-
σιν ἔχει, xaX τὴν λεγομένην ἐνθάδε χένωσιν, ἀνάγχη
πᾶσα αώζεσθαι τὸ τέλειον τῷ Yl κατ) ἱσότητα τὴν
πρὸς «bv θεὸν xaX Πατέρα πρὸ τῆς ἑνανθρωπήσεως.
Ἐντεῦθεν γὰρ ἡμῖν φανεῖται xaX fj ταπείνωσις. El
Y&p ἂν ἑλάττων ἐξ ἑαυτοῦ xaX πρὸ τῆς ταπεινώσεως,
ποῖ δὴ ἄρα καταθεδηχὼς ὀφθήσεται, χαὶ τἰς ἡμῖν ὁ
τῆς τακεινώσεως τρόπος; |

* | Timoth. 1, 7. ** Philipp. n, 6, 7.

tre exsistere : non erit certe secundum aliquid mi-
nor, aut divers ab eo essentiz. Eadem eniin ra-
tione qua probatur, si una cum Patre non exsistit,
ab equalitate deflcere : eadem. eliam ex adverso,
quia una cum Patre exsistit, nullo plane modo sb
eo dispar erit. In iis vero qu: per omnia inter se
naturaliter similia sunt , et magnitudine non men-
surantur, quem locum habebit inajus et minus]

ALIUD.

Si Pater major est Filio, secundum vestram, o
hostes Christl , propositionem , quo pacto Paulus ei

D ;qualitatem tribuit, dicens : « Qui in forma Dei

exsistens , non rapinam arbitratus est se esse aequa-
lem Deo, sed seipsum exinanivit, formam servi ac-
cipiens, atque habitu inventus ut homo, humiliavit
seipsum **? » Si ergo incarnationis ratione humi-
liatus atque exinanitus dicitur, necesse omnino est
ut perfectio Filii retineatur, vatione sequalitatis quae
ei cum Deo et Patre intercedit ante incaruationem.
Hinc enim et humiliatio a nobis cognoscetur. Nam
si per se minor erat etiam ante incarnationem , que
pacto descendisse cernetur, aut quanam erit humi-
liationis ratio?

155
ALIUD.

Si per passionem mortis imminutum Jesum cer-
nimus , juxta Pauli vocem **, ergo ante passionem
minus in ipso non erat. Cum vero hic dicat, per-
fectum ipsum esse necesse est. Cum autern perfectus
sit Filius, et perfectioni Patris asdzquatus, certe il-
lud hzreticorum minus, locum in ipso non habebit.

ALIUD.

Paulus, testificans qualitatem qua Filio cum Pa-
tre intercedit, alicubi- ita inquit : « Qui in forma
Patris exsistens non rapinam arbitratus est se esse
v:qualem Deo. » Dicit vero etiam ipsum imminutum
fuisse per passionem mortis. Cum igitur fleri non

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

156
ΑΛΛΟ.

Ei διὰ τὸ πάθηµα τοῦ θανάτου βλέπομεν ἠλαττω-
µένον τὸν Ἰησοῦν, χατὰ τὴν τοῦ Παύλου φωνὴν, πρὸ
τοῦ πάθους &pa τὸ ἕλαττον οὐχ ἣν ἐν αὐτῷ. Εἰπόντος
δὲ τυύτου, τὸ εἶναι τέλειον αὐτὸν εἰσδαίνειν ἀνάγχη.
Τέλειος δὲ ὧν ὁ Ylbc, καὶ τῇ τοῦ Πατρὸς τελειότητι
παρισούμενος, οὐχ ἐπιδέξεται δηλονότι τῶν ἀνομοίων
τὸ ἔλαττον. |

ΑΛΛΟ.

Th» ἱσότητα τῷ Yl προσμαρτυρῶν ὁ Παῦλος fv
ἔχει πρὸς τὸν Πατέρα, φησί που σαφῶς' «Ὁς ἐν
μορφῇ Θεοῦ ὑπάρχων, οὐχ ἁρπαγμὺν ἡγήσατο τὸ
εἶναι ἴσα θεῷ. » Λέγει δὲ αὐτὸν χαὶ ἠλαττῶσθαι διὰ
τὸ πάθηµα τοῦ θανάτου. Οὐχ ἐνδεχομένου τοιγαροῦν

possit ut de uno atque eodem simul significentur B ἐφ᾽ ἑνὸς καὶ τοῦ αὐτοῦ σηµαίνεσθαι ὁμοῦ τό τε μεῖ-

majus et minus naturaliter; querendum est quo
pacto utrumque in Deo Verbo tuebimur, et in uno
ac solo duo hzc sita esse statuemus. Θή, Quocirca
quatenus natura sua Deus est, sequalis est Deo qui
eum genuit ; quatenus vero factus est homo, immi-
nutus esse dicitur. Si quis autem a naturali ejus exsi-
tentia zqualitatem adimat, neque hanc in eo con-
servari contendat, ubinam igitur sita erit? Aut quem
locum habebit Filii exeellentia, cum sola imminu-
tio appareat circa incarnationis rationem ?

In idem : Quod Filius per omnia similis sit Deo ac
Pairi, proposito et examinato dicto illo : « Amen
dico vobis, non surrezil inter natos mulierum major
Joanne Baptista, » etc.

Objectio hereticorum

At quomodo, inquiunt, sit zqualis aut similis
Christus, hoc est Filius, Patri perfectissimo, qui
alicubi aperte ait : « Neminem inter natos mulierum
majorem Joanne Baptista surrexisse; et minorem
in regno caelorum, majorem ipso esse ** ? » Ipse enim
minor exsistens, ratione temporis quo natus est ex
sancta Virgine, tum demum se ad summam virtu-
tum mensuram perventuruin fatetur, quando regnum
ccelorum advenerit, ac veluti mercedem quamdam
propter administrationem nostrz salutis reportatu-
rum. Qui vero ejusmodi naturse, quo pacto sit simi-
lis, aat quo pacto statuatur sequalis Patri ?

Solutio objectionis.

Imperite admodum atque inepte qui ita sentiunt,
eorum quz a Servatore nostro Christo dicla sunt
vim interpretantur. Neque enim ut propriam suam
naturam accuset, haec dicit, neque tanquam magnum
et praeclarum aliquid statuit Joanne majorem esse,
qui Dei ac Patris dignitate gloriatur, et naturaliter
ounía qu:e Patris sunt, in se babet, atque ob id
proclamans : « Ounia quz habet Pater mea sunt, »
l'erfectus autem est Pater: nullius itaque indigens ;
perfectusque est Filius ex ipso genitus. Qui vero ita

** Hebr. πι, 7. ** Luc, vit, 28. ** Joan. xvi, 15.

ζον xal τὸ ἔλαττον φυσιχῶς, ζητητέον ὅπως ἐπὶ τοῦ
Θεοῦ Λόγου διασώσομεν ἀμφότερα, xaX περὶ τὸν ἕνα
xaX µόνον τὰ δύο κεῖσθαι δώσοµεν. Οὐχοῦν χαθὺ φύ-
σει θεὺς, ἴσος ἔσται τῷ Υεγενηχότι θεῷ' χαθὸ δὲ
γέγονεν ἄνθρωπος, Ἰλαττῶσθαι λέγεται. El δέ τις
ἀφέλοι τῆς φυσιχῆς ὑπάρξεως αὐτοῦ τὴν ἱσότητα, xal
μὴ iv τούτῳ ταύτην σώζεσθαι λέχοι, ποῖ δὴ λοιπὸν
χείσεται; Ἡ ποῖον ἕδει τὸν τόπον τοῦ Υἱοῦ τὸ ἕξαί-
ρετον, µόνης τῆς ἑλαττώσεως φαινοµένης περὶ τὸν
41; ἑνανθρωπήῄσεως τρόπον;
"Ert εἰς τὸ αὐτό. "Οτι ἴσος ὁ Ylóc κατὰ πάντα τῷ
θεῷ καὶ Πατρὶ, προκειµένου xal ἐξεταζομέγου

ῥητοῦ * ε᾽Αμὴν «έχω ὑμῖν, οὐκ ἐγήγερται év
γεγγητοῖς γυν αικῶν μείζων Ἰωάννου τοῦ Ba-
ατιστοῦ, » μετὰ τῶν ἐφεξῆς,

Ἀντίθεσις ὡς ἐκ τῶν δι àyartíac.

Καὶ πῶς ἂν εἴη, φησὶν, f| ἴσος f) ὅμοιος ὁ Χριστὸς,
τουτέστιν, ὁ Υἱὸς τῷ παντελείῳ Πατρὶ, ὃς γε σαφῶς
πού φῆσιν ὡς « Οὐκ ἐγήγερται μὲν ἐν γεννητοῖς Υγυ-
ναιχῶν Ἰωάννου μείζων οὐδείς' 6 δὲ µιχρότερος ἐν
τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν, μείζων αὐτοῦ ἐστιν. »
Αὐτὸς γὰρ ὧν ὁ μικρότερος χατὰ τὸν ἓν τῷ γεγεννῆ-
σθαι χρόνον διὰ τῆς ἁγίας Παρθένου, τότε μόλις xal
τὸ τῶν εἰς ἄχρον ἡχόντων ἀρετῆς ὑπεραναθήσεσθαι
µέτρον ἑαυτὸν ὁμολογεῖ, ὅταν ἡ τῶν οὑρανῶν βασιλεία
παραγένηται, μισθὸν ὥσπερ τινὰ τοῦτον τῆς εἰς ἡμᾶς
διαχονίας ἀντικομιζόμενον. Ὁ δὲ οὕτως ἔχων φύσεως,
πῶς ἂν fjv ὅμοιος, f) καὶ kv ἱαότητι φαίνοιτο τοῦ Θεοῦ
xat Πατρός;

Πρὸς ταῦτα «Ίὖσις àgstnc.

Ανοήτως σφόδρα χαὶ ἁμαθῶς ol τῆσδε διεσχεµµέ-
vot τὴν τῶν εἰρημένων παρὰ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Χρι-
στοῦ διειλήφασι δύναμιν. Οὐ γὰρ ἵνα τῆς οἰχείας χατ-
ηὙορήσῃ φύσεως, τὰ τοιαῦτά φησιν, οὐδὲ ὡς μέγα τι
xai ἀξιοζήλωτον χαύχηµα περιτίθησιν ἑαυτῷ τῶν
Ἰωάννου µέτρων τὴν ὑπεροχὴν, ὁ τοῖ, τοῦ Θεοῦ xal
Πατρὸς ἐπιχομπάξων ἀξιώμασι, χαὶ πάντα ἔχων ἐν
ἑαυτῷ τὰ ἑχείνου φυσιχῶς, διά yt τοῦτο βοῶν '
«Πάντα ὅσα ἔχει ὁ Πατὴρ ἐμά ἔστιν. » Ἔχει ὃξΣ ὁ
Πατῆρ τὸ παντέλειον * ἀπροσδεῆς ἄρα χοὶ τέλειος ἐς

157

THESAURUS.

αὑτοῦ Υεγεννηµένος ὁ Τίός. 'O δὲ οὕτως ἔχων φύσεως A se naturaliter babet, quo pacto non sit similis per

χατὰ τὸν παρ᾽ ἑχείνων λόγον, πῶς οὐχ ἂν εἴη λοιπὸν

ὅμοιός τε xal ἴσος χατὰ πάντα τῷ φύσαντι;

ΑΛΛΟ, διὰ τὴ ης,
ὁμολογίαν», pond deoa dos. tu» D oe tac a
θεώρημα * καὶ δει τὸ οὕτω νοεῖν, ἁμαθές.

Φησί που Χριστός * « O0x ἐγήγερται ἓν γεννητοῖς
τυναιχκῶν μείζων Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ * ὁ δὲ µι-
χρότερος iv τῇ] βασιλεία τῶν οὐρανῶν µείζων αὐτοῦ
ἐστιν. » Ἁλλ' εἴπερ ἐνεχθὲν ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ τὸ µι-
χρότερον τὴν kv χρόνῳ ποσότητα σηµαίνει, xai ἐπ
αὐτοῦ χρατήσει τοῦ ἁγίου Βαπτιστοῦ τὸ ἴσον ἀναλό-
qox τοῖς θεωρήµασι. Σημαίνει δὲ ὁμοίως τὸν χρόνον
τὸ, « Οὐκ ἐγήγερται μείζων. » Αλλ' οὐχ ἀληθῆς ἡμῖν
ὁ ἐπὶ τούτῳ λεχθήσεται λόγος, ἀντελεγχούσης τρόπον
τινὰ τῆς θείας Γραφῆς χαὶ βιῶναι λεγούσης τὸν μὲν
499 γένους ἡμῶν ἀρχηγέτην ᾿Αδὰμ ἐφ) ὅλοις ἔτεσιν
ἐννεαχοσίοις τὸν ἀριθμὸν xol πεντήχοντα”᾽ ἑτέρους
δ πάλιν ἐχείνῳ τιθείσης εἰς ποσότητα τὴν ἓν χρόνῳ
γείτονας, γεννητοὺς ὄντας kx γυναικῶν, xatà τὴν τοῦ
Σωτῆρος φωνὴν, xaltot τοῦ προχκηρύττοντος Βαπτι-
eto) χομιδῇ véov τὸν χαθ᾽ ἡμᾶς ἀναλύσαντος Βίου.
ὑὐχοῦν o) τὸν χρόνον ἐπ᾽ αὐτοῦ τὸ μείζων δηλοῖ,
μᾶλλον δὲ τὸν ἓν ἀρετῇ χεχτῆσθαι τὸ ὑψηλὸν, καὶ En"
αὐτοὺς ἀναδῆναι λοιπὸν τῆς ἑνούσης ἀνθρώποις δι-
χαιοσύνης τοὺς ὅρους ' τούτοις ἀχολούθως xal ἐπὶ τοῦ
Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ τὸ μικρότερος τῷ µείζονι
ἀντιπαραχείμενον οὗ χρόνου δέξεταί τι σηµαντιχόν.
Εἴη γὰρ ἂν οὕτως xai Ὑγέλωτος ἄξιον τὸ ἐν χρόνφ
πραὸν, τῶν χατὰ ἀρετὴν ὑψωμάτων ἔσεσθαι μεῖζον
ἐννοεῖν. Ποῖα γὰρ ὅλως τὰ τοιαῦτα πρὸς ἄλληλα τὴν
σύγχριαιν ἐπιδέξεται; δηλώσει δὲ μᾶλλον ὡς ἐξ ἀν-

omnia et :equalis suo Patri 5

ALIUD, per reductionem ad absurdum, ostendens
[alsam esse adversariorum propositionem ; εί ab-
surdum esse iia sentire.

Christus alicubi ita ait : « Non surrexit inter na-
tos mulierum major Joanne Baptista : minor autem
in regno celorum major 95 ipso est. » Ceterum
si id quod affertur de Christo minus quantitatem
temporis significat, easdem ratione etiam Joannem
B.ptistam liec comprebendet. Signilicat autem si-
militer tempus, illud : « Non surrexit major. » At-
qui boc verum non est, cum ipsa sacra Scriptura
repugnet, et Adamum generis nostri auctorem non-

B gentos quinquaginta annos vixisse testetur, aliosque

recenseat qui longitudine vitz proxime ad Adamum
accesserunt, et ex mulieribus nati, ut Christus lo-
quitur, fuerant, cum przcursor Christi Baptista ju-
venis adinodum e vivis excesserit. Hzc igitur vox,
major, non tempus significat , sed potíus quod vir-
tutis fastigium sit consecutus, et ad ipsam justitiae
que in homines cadit metam pervenerit; eadem
plane ratione de Servatore nostro Christo minor
majori oppositus non tempus significat. Ridiculus
enim sit qui id quod temporis quantitatem liabet,
virtutis celsitudine majus existimet. Quomodo enim
talia inter se comparari possint ? Át vero potius
necessaria ratione minorem sanctitatem significat ,
ut hoc pacto Christus vitz sanctimonia Joanne in-

C ferior judicetur. Quod cum per se suam blasphe-

miam ostendat, merito exsecramur.

avxalou λόγου τὸ àv ἁγιασμῷ µειονέχτηµα ' ἵνα λοιπὸν καὶ τῆς Ἰωάννου πολιτείας φαίνηται δεύτερος ὁ
Υϊός. Ἐχούσης δὲ οἴχοθεν τῆς δυσφηµίας τὸν ἔλεγχον, «b οὕτω νοεῖν παραιτούµεθα.

Ὡς ἐχ τῶν δι ἑναντίας.

Τὴν ἁπλῆν, φασὶ, χαὶ ἀπεριεργοτέραν τοῖς παρὰ
τοῦ Σωτῆρος εἱρημένοις θεωρίαν ἑπάγοντες, χαριέ»-
τως αὐτὸν εἰρηχέναι πιστεύοµεν ὅτιπερ ὁ μικρότερος
ὡς iv ποσότητι χρόνου τοῦ χατὰ τὴν γέννησιν τὴν
μετὰ σαρχὸς, ἔσται μείζων ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν obpa-
νῶν χαὶ τοῦ τελείου πρὸς τὴν ἐν ἀνθρώποις ἀρετήν.
Οὐχοῦν τὸ μὲν µιχρότερος τὸ Κυριαχὸν εἰσοίσε: πρόσ-
ωπον ἡμῖν, τὸ δὲ ἐν τελειότητι τῇ κατ εὐσέδειαν
ἀνθρωποπρεπεῖ χεῖσθαι τὸν ἅγιον Βαπτιστὴν, τὸ,
Ἐν Υεννητοῖς γυναικῶν ph Ἠγηγέρθαι μείζονα, µαρ-
τυρεῖ ἀλλὰ xal τὸν οὕτω µέγαν ὑπεραλεῖται Χρι-
στός. Ποῖον àv τούτοις 1b ἄτοπον ;

Πρὸς ταῦτα «ύσις.

E! μηδὲν ἐν τούτοις τὸ ἄτοπον, οὐχ ἁπλῶς εἰπεῖν,
ἀλλὰ ζητεῖν ἀναγχαῖον.' χρῆναι γὰρ οἶμαι γοργῶς
τοῖς θείοις ἐπαγωνίξεσθαι λόγοις, οὗ πάντως τὴν ἐξ
ἁπλουστέρων θεωρηµάτων ἑρανίζειν διάγνωσιν, ὅτε
δὴ µάλιστα πολλὴν ἡμῖν ἐμποιοῦσα τὴν ζημίαν ὁρᾶ-
ται. Ἵνα γὰρ xal νοήσωµεν οὕτως τὸ εἰρημένον, ὡς
-Ἀμεῖς φατε xal βουλεύεσθε, σηµαινέσθω χαριέντως
Ὅδια τοῦ Μικρότερος ὁ Σωτήρ. Ὑπερχείσετα: τοίνυν

7? Luc. vir, 28.

Objectio adversariorum.

Simplicem, aiunt, minimeque curiosam eorum
qua a Christo dicta sunt interpretationem sequen-
tes, urbane illum dixisse credimus quod, minor ni-
mirum quantitate temporis ab ortu secundum car-
nem, major foturus sit in regno ccelorum, etiam eo
qui humans virtutis perfectionem est consecutus.
Minor itaque personam Domini nobis significat ; il-
lud vero non surrexisse majorem inter natos mu-
lierum, significat sanctum Baptistam perfectionom
pietatis quae in hominem cadere possit, consecutum
fuisse : ezterum hunc quantumvis magnum Chri-
stus superabit. Quid hac in re est absurdi?

Solutio objectionis.

An nihil in his absurdi sit, non simpliciter dicere,
sed inquirere oportet ; magna enim diligentia divina
Scripta pervestiganda sunt , neque omníno simplex -
2c rudis sententia colligenda est. Maximum enim
damnum id nobis inferre $6 cernitur. Nam ut nos
etiam ita dictum intelligamus, ut vos dicitis et sta-
tuitis, demus siguificari Servatorem per vocem il-
lam, Minor. Quanam igitur ratione superabit Bapsi-

159

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.,

160

stam in regno ecelorum, aut quomodo erit major Α κατά τινα ερόπον τὸν ἅγιον Βαπτιστὴν ἓν τῇ βασι-

eo? Quantitate enim temporis ex quo natus est,
nemo, nt arbitror, compos mentis dixerit. Quo pacto
enim quispiam pretereat id quod semper ipsnm
precedit, atque una cum ipsa temporis evolutione
raptatur atque percurrit? Quemadmodum enim in
rotarum volutatione, anteriorum semper (it pro-
gressus, sequentibus semper in posteriore situ 4
tergo relictis; ita etiam in progressu temporis qui
prior est, posterioribus major est. Non igitur hoc
modo superari Baptistam a Christo, sed sanctitatis
duntaxat ratione, opus est profiteri. Quomodo enim
quispiam aliter in ipsis majus intelligere possit? At
οἱ cum regnum eclorum adveneri! major illo cer-
netur, nunc certe aut xqualis, aut minor eo est.
Cum vero impii isti Christum Joanne inferiorem
existiment, zxqualitatem illi tribuent. Sed videant
prorsus quam imbecilli argumento nitantur. Quz-
nam euim zqualitas sanctitatis ex his constitui po-
test? Aut quo pacto non incomparabiliter superare
censebitur Christus, cum videamus ipsum Joannem
ita ad Christum loquentem : « Mihi opus est abs te
baptizari *^. » Id vero extra omnem controversiam
est, id quod minus est 4 prastantiore benedici et
sanetiflcari.

ALIUD.

Bestus Baptista Judzos its alloquitur : « Ego vos
baptizo in aqua: sed post me venil vir, cujus non
sum dignus ut pronus solvam corrigiam calceamenti
ejus. lile vos baptizabit in Spiritu sancto et igne.
Cujus ventilabrum in manu ejus, et purgabit aream
St2:n , et congregabit triticum in horreis suis, pa-
leam vero exuret igne inexstinguibili. » Quznam
igitur inter hos zequalitatis ratio constare potest 5”,
Josnnis, inquam, et Chrisii? Nondum enim major,
si aliquando futurus erat, juxta istorum opinionem,
cur seipsum aqua haptizare, Christum autem Spi-
ritos datorem futurum affirmat? Atque hic quidem,
ut famulus, ne corrigiam quidem calceamenti attin-
gere audet, hunc vero areg Dominum esse dicit.
Hoc enim significat illud, « Purgobit aream $uam **. »
Distributorem enim ac veluti designatorem fere 9/7
ait eorum quae singulis conveniunt ; ita ut justos ac
honos instar boni tritici in ccelestes mansiones in-
ducturus sit, impios vero instar palearum igni pa-
bulum projecturus. At si erat equalis ei qui paulo
post erat futurus major, cur non etiam ipse baptiza-
vit in Spiritu, areamque suam expurgavit, et Do-
mini dignitatem sibi arrogans, judicavit mundum in
justitia? Cum vero beatus Baptista Joannes nihil
herum prestitisse inveniatur, Christus autem in
potestate divina prastitit : non erat igitur zequalis
illi qui tanto intervallo eum superabat.

? Matth. τς 14... ?** fbid. 11, 19, ?* Luc. in, 07

λείᾳ τῶν οὐρανῶν, ἡ πῶς ἔσται uelQuv αὐτοῦ ; Κατὰ
μὲν οὖν τὸν kv ποσότητι τοῦ γεγεννησθαι χρόνον,
οὐκ ἄν τις, οἶμαι, σωφρονῶν kvvofjssu. IIoc Υὰρ ἄν
τις χαὶ φθάσαι τὸ ἀεὶ προδαδίζον αὐτοῦ, xat ταῖς τοῦ
χρόνου περιόδοις ἀεὶ σνντρέχον xal συνελχόµενον ;
Ὅνπερ γὰρ τρόπον τὰ ἓν ταῖς τῶν χύχλων περιστρο-
φαῖς ἀεὶ πρὸς τὸ πρόσω χωρεῖ τὴν τοῦ διώχοντος
xai χατόπιν χειμένου παρεχνεύοντα θέσιν, οὕτως οἱ
τὸ lv χρόνῳ τρίθοντες µέτρον, ἀεὶ μεῖζον ἐν αὐτῷ
χατὰ τῶν ὕστερον χεχτήµεθα. Οὐκοῦν οὗ χατὰ τοῦτο
πλεονεχτήσει Χριστὸς τὸν ἅγιον Βαπτιστὴν, λείπει
δὴ λοιπὸν ὡς ἐξ ἀνάγχης εἰπεῖν, ὅτι κατὰ τὸν τῆς
ἁγιότητος τρόπον. Πῶς γὰρ ἄν τις ἑτέρως ἐν αὐτοῖς
ἐπινοήσειε τὸ μεῖζον; ᾽Αλλ’ εἰ τότε χατὰ τὸν τῆς

B βασιλείας δηλονότι χαιρὸν µείζων ὀφθήσεται, νῦν ἄρα

τὸ [coy f) τὸκἔλαττον ἔχει. Ἐπειδὴ δὲ, ὡς εἰχὸς, τὸ ἓν
ἑλάττοσι τῶν Ἰωάννου χεῖσθαι Χριστὸν λοχιοῦνται
δυσσεθεῖς, ἁποδώσουσιν ἄρα τὸ ἴσον.Αλλ’ ὁράτωσαν
xai τοῦτον αὐτοῖς ἀσθενοῦντα τὸν λογισµόν. Ποία γὰρ
ἱσότης αὐτοῖς ἐν ἁγιασμῷ σωθῄήσεται; IIo; δὲ οὗ νι-
χήαει Χριστὸς ἀσυγχρίτοις ὑπεροχαῖς, ὅταν [orc τὸν
µαχάριον Ἰωάννην λέγοντα πρὸς αὐτόν" « Ἐγὼ χρείαν
ἔχω ὑπὸ σοῦ βαπτισθῆναι; » Χωρὶς δὲ πάσης άντιλο-
γίας τὸ ἔλαττον ὑπὸ τοῦ κχρείττονος εὐλογεῖται xai
ἁγιάξεται.

ΑΛΛΟ.

Ἡροσεφώνει τοῖς Ἰουδαίοις ὁ µαχάριος Βαπτιατῆς'
ε Ἐγὼ ὑμᾶς ἑδάπτισα bv ὕδατι. Ὀπίσω µου ἔρχεται

C ἀνὴρ, οὗ οὐκ εἰμὶ ἰκανὸς ἵνα χύψας λύσω τὸν ἑμάντα

τοῦ ὑποδήματος. Ἐκχεῖνος ὑμᾶς βαπτίσει ἓν Πνεύματι
ἁγίῳ καὶ πυρἰ. Οὗ τὸ πτύον kv τῇ χειρὶ αὑτοῦ, xal
διαχαθαριεῖ τὴν ἅλωνα αὐτοῦ, xaX συνάξει τὸν σῖτον
εἰς τὴν ἀποθήχην, τὸ δὲ ἄχυρον χαταχαύσει ml
ἀσθέστῳ. » Ποῖος οὖν ἄρα πρὸς ταῦτα γενήῄσετα.
λόγος τοῖς kv ἱσότητι τῶν Ἰωάννου µέτρων τιθεῖσι
τὸν Κύριον; (ὕπω γὰρ μείζων, εἴπερ ἴἔσται ποτὲ,
χατὰ τὴν ἑχείνων διάληψιν, ὅτου χάριν ἑαυτὸν μὲν
ὕδατι βαπτίζειν, τὸν δὲ τοῦ Πνεύματος ἔσεσθαι yo-
ρηγὸν διϊσχυρίζεται; Καὶ αὐτὸς μὲν, ὡς οἰχέτης,
οὐδ' ὅσον ἀποθίγειν τοῦ ἱμάντος ἀποτολμᾷ ΄ τὸν ὃξ
τῆς ἅλω Δεσπότην εἶναί quat. Τοῦτο γὰρ σηµαίνει
ςὺ, «Διαχαθαριεῖ τὴν ἅλωνα αὐτοῦ.» Καὶ διανοµέα τε
xa olovet σηµάντορα τῶν ἑκάστῳ πρεπόντων ὀφθή-
σεσθαι λέγει’ ὡς τὸν μὲν δίχαιόν τε xal ἀγαθὸν σίτου
δίχην ταῖς οὐρανίοις εἰσχομίζειν αὐλαῖς, πυρὸς δὲ
ποιεῖσθαι τροφὴν ἀχύρου τρόπον ἀποτιναχθέντα τὸν
ἅδιχον. Αλλ εἴπερ ἣν Ev ἴσῳ µέτρῳ τῷ μικρὸν ὕστε -
pov ἑσομένῳ µε[ζονι, τί μὴ xal αὐτὸς βαπτίρει μὲν
ἐν ἁγίῳ Πνεύματι’ διαχαθαἰρει δὲ τὴν ἅλωνα αὐτοῦ,
xai τὸ Δεσποτιχὸν ἀξίωμα περιχείµενος xplvet τὴν
οἰχουμένην ἐν διχαιοσύνῃ; Ἐπειδὴ δὲ τούτων οὐδὲν
6 µαχάριος Βαπτιστὴς Ἰωάννης ἐπιτελῶν εὑρίσκεται,
πράττει δὲ ὁ Χριστὸς kv ἑξουσίᾳ θεοπρεπεῖ, o0x (ao;
ἄρα ἐχεῖνος τῷ τοσοῦτον ἑξαλλομένῳ xai ἀναδαί-
vovit.

161
ΑΛΛΟ.
Την διὰ πίστεως ἄφεσιν ὑπισχνούμενος ἡμῖν ὁ τοῦ
Θεοῦ Λόγος, διὰ τοῦ προφήτου φησὶν "Ἡσαῖου "
t Ἐγώ εἰμι ὁ ἐξαλείφων τὰς ἀνομίας σου, xat οὐ μὴ
μνησθήσοµαι. » Ἐπειδὴ δὲ ἤδη παρῆΏν, xoi διὰ τῆς
ἁχίας ἐχεννήθη Παρθένου, ἐπὶ γῆς τε ὤφθη, χαθὰ
γἐχραπται, xal τοῖς ἀνθρώποις συνανεστρέφςτο,
χατασηµαίνει τοῖς ὁρῶσιν αὐτὸν ὁ χἠρυξ χαὶ mpó-
ὄρομος, xai δὴ xal φησιν ὁ µαχάριος Βαπτιστής:
« "B ὁ ἁμνὸς τοῦ θεοῦ, ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ
χόαµου. » ἘΕϊἴπερ οὖν ἔσται, χατά τινας, μείζων
Ἰωάννου Χριστὸς ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν, xal
τοῦτο kv ἑλπίσιν ἔχει τὸ Ἱέρας, fv. ἄρα πάντως οὐχ
bv ἑλαττώσει, bv ἰσότητι δὲ, χατὰ τὸ εἰχός. Εἶτα πῶς
τὰ ἐν ἴσῳ µέτρῳ τοσοῦτον δι’ ἀλλήλων ἀπολιμπάνε-
ται, ὡς τὸν μὲν δύνασθαι τοῦ χόσµου τὴν ἁμαρτίαν
ἀφαιρεῖν, xal τοῦτο ἓ ρεργεῖν ἐξουσιαστιχῶς ' τὸν 0t
τοῦ χαθαίροντος xal ἁγιάζοντος ἐπιδεᾶ χαθεστάναι ;
« Χρείαν γὰρ ἐγὼ, φησὶν, ἔχω ὑπὸ σοῦ βαπτισθή-
ναι.» Ἐπειδὴ δὲ οὐχ kv τοῖς τινος δεοµένοις, ἀλλ)
iv τοῖς χορηγοῦαι τὸ μεῖζον ὁρᾶται, χαὶ ὁ μὲν, ὡς
θεὸς, ἀφίησιν ἁμαρτία»ς, 6 δὲ δύναται τοῦτο ποιεῖν
οὑδαμῶς, οὑχκ ἴσος ἄρα τῷ τοσοῦτον ἐξηλλαγμένῳ.

ΑΛΛΟ, ὡς ἐν ἐπιτομῇ καὶ ἁπ.Ιότητ,.

El µείζων ἔσται τοῦ ἁγίου Βαπτιστοῦ, xata τινας,
6 Σωτὴρ ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν, ἡ ἴσος, ἣ ἐν
ἑκαττώσει ἐστὶ χατὰ τὸν τῆς ἑνανθρωπήσεως χρόνον.
Ἑν μὲν οὖν ἑλαττώσει, οὐδαμῶς. Ἐν ἰσότητι 667 τοῦ.
το γάρ πώς ἐστι τὸ πρεπωδέστερον. Αλλ᾽ εἴπερ ὄντως
ὁτῆς ἰσότητος ἐπ ἀμφοῖν σώζεται λόγος, χαλείσθω xoi
Ἰωάννης σοφία xai δύναµις τοῦ Πατρὸς, χρηµατιζέτω
δὲ « εἰχὼν χαἡχαρακτὴρ, χαὶ ἀπαύγασμα τῆς ὑποστά-
σεως αὐτοῦ. Φερέτω χαὶ αὐτὸς τὰ πάντα τῷ ῥήματι
τῆς δυνάµεως αὐτοῦ * » ἀχονέτω χαὶ αὐτὸς παρὰ τοῦ
Πατρός, « Yló; µου εἴ o0, ἐγὼ σήμερον γεγέννηχά
σε» xai - « Κάθου ἐχ δεξιῶν µου, ἕως ἂν θῷ τοὺς
ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου. » Εἱσαγέαθω
xai αὐτὸς ὡς πρωτότοχος εἰς τὴν οἰκουμένην, προσ-
χυνείσθω παρὰ τῶν ἁγίων ἀγγέλων, λεγέτω δὲ
ἀνεγχλήτως περὶ ἑαυτοῦ' ε Ἐγὼ καὶ ὁ Πατὴρ ἓν
ἐσμεν. Ὁ ἑωραχὼς ἐμὲ, ἑώραχε τὸν Πατέρα * » xai
κάλιν΄ « Ἐγώ εἰμι fj ἀνάστασις χαὶ dj ζωή” » xat*
ε Ἐγώ εἶμι ὁ ἄρτος ὁ ζῶν ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ χατα-

THESAURUS.

102
ALIUD.

Deus per prophetam Isaiam remissionem per Δ-
dem promittens : « Ego, inquit, sum qui deleo
iniquitates tuas, et non recordabor ?! . » Cum vero
ex sancla Virgine natus est et in terra apparuit,
sicut scriptum est ?** , cumque hominibus versatus
esi, Joannes Baptista ejus przco atque precursor
ostendit dicens ; « Ecce Agnus Dei qui tóllit pec-
cata mundi ?. » Si igitur, ut nonnulli volunt,
Christus futurus est major Joanne in regno celo-
ruin, atque hoc premium se consecuturum sperat,
erat igitur, ut verisi mile est, non ininor, sed sequalis.
Αἱ vero que zqualia sunt, quo pacto tahtopere
inter se discrepant, ut hic quidem peccata mundi
tollere possit, atque hoc ex sua potestate praestet ;
alter vero purgante et sanctificante indigeat? « Ópus
enim est, inquit, ut abs te baptizer ?*. » Cum vero
non Ís qui aliquo indiget, sed is qui id quo alius
eget suppeditare potest, major sit, et Deus quidetu
remittat peccata, hic vero nullo pacto id pre-
stare qaeat : non est. igitur aequalis illi a quo tan-
topere soperatur.

ALIUD, succincte et. ruditer.

Si Servator, ut nounulli opinantur, major est
Joanne Bapiista in regno ccelorum , cerie eo tene
pore quo inter homines versatus esl, 'aut aequalis,
aut minor eo fuit. Minor autem nulla ratione. ZEqua-
lis igitur. Hoc enim est convenientius. AL si &qua-
les omnino inter se fuerunt, vocetur etiam Joannes
sapientia et potentia Patris **; vocetur etiam « imago
et character, ac splendor exsisteutiz ipsius : Portet
etiam omnia verbo] potenti: suz **, » audiat οἱ
ipse a Patre : « Filius meus es tu, ego hodie genui
te **; 98 et « Sede a dextris meis, donec ponam
inimicos tuos scabellum pedum tuorum **, » Intro-
ducatur etiam ipse in orbem terrarum tanquam pri-
mogenitus ; adorelur a sauctis angelis, recteque
de seipso dicat : » Ego et Pater unum sumus. Qui
vidit me, vidit et Patrem ** ;» et rursum ; «Ego sum
resurrectio et vita ; ** » et « Ego sum panis vivens
qui e calo descendi, et vitam dans mundo '*, »
Si vero liec omnia est Christus, non autein ille qui

63e, χαὶ ζωὴν διδοὺς τῷ χόσμῳ. » El δὲ ταύτα μὲν p imperite zqualis esse dicitur : quo pacto gon ab-

ἔστι πάντα Χριστὸς, οὐχέτι δὲ xal 6 πρὸς ἱσότητα
*hv πρὸς αὐτὸν χαλούμενος ἁμαθῶς, πῶς οὐ λίαν
ἀπαίδευτον παντί τῳ φανεῖται λοιπὸν, τὸ µείζονά ποτε
Τενῆσεσθαι νοµίζειν αὐτοῦ, τὸν ἀεὶ τοῦτο ὑπάρχοντα
φυσιχῶς, ὡς θεόν ;

ΑΛΛΟ.

Ei ἐν τῷ ποτὲ τὴν Ἰωάννου πλεονεχτήσειν ἀρὲ-
τὴν ἀξιάγαστος ὀφθήσεται Χριστὸς, οὐδὲν Ev αὐτῷ τὸ
μέγα’ ἐπεὶ χαὶ ἄγγελοι χρείττους αὐτοῦ χατά γε τὸν
λόγον τῆς οἰχείας φύσεως, xai τῆς εἰς θεὸν εὖσε-
θιίας τὴν ὑπεροχήν. Εἶτα ποῖ ποτε βαδιεῖται Παῦλος

3! Jsa, xpi, 95. ?* Barucb qni, 08.
* Psal. n, 7. ?* Ρεαλ]. cix, 1... ?? Joan. xiv, 9.

33 Joan. 1, 29.
** Joan. x1, 25.

surduin dictu censeri debeat, Christum aliquaude
Joanne mojorem futurum, qui suapte natura sem-
per major fuit, nimirum Deus ?

ALIUD.

Si in futuro szculo tantum Christus Joannis vir-
tutem superaturus est, certe nihilin ipso magnum
est : eum et angeli meliores przstantioresque eo
sint proprie sux naturz ratione, et pietatis erga
Deum excellentia. Deinde quid de sapientissimi illius

* Matth. i0, 14. 35 1 Cor. 1, 34. ** Hebr. 3, 9.

*! Joan. vi, 99.

162

S. CYRILIJ ALEXANDRINI ΑΒΟΡΙΕΡ.

164

Pouli testimonio statuent, qui Christum tauto su- A ἡμῖν ὁ σοφώτατος τοσοῦτον ἀγγέλων ὑπερτιθεὶς τὸν

periorem angelis esse teststur , quanto divina na-
tura creata antecellit? « Cui enim, inquit Paulus ,
angelorum unquam dixit : Sede a dextris meis?
Nonne omnes sunt administratorii spiritus, in mi-
nisterium missi **? » Quo pacto igitur is qui
tanto est angelis przstantior Filius , ut et Patris
sedili et tabernaculo adjungatur, quasi magnum
sliquid et praeclarum de se prsedicet, majorem
Joanne Baptista in regno caelorum fore, cum sem-
per major sit? Quomodo enim non sit major, qui
Deo ac Patri equalis est ?

ALIUD.
Si Joannes Baptista erat lucerna, Christus vero

Χριστὸν, ὅσον fj θεία φύσις τὴν γενητὴν ὑπερτρέχει.
€ Τίνι γὰρ, εἶπε, ποτὰ τῶν ἀγγέλων, φησί ' Κάθου ix
δεξιῶν µου; Οὐχὶ πάντες εἰσὶ λειτουργικὰ πνεύματα
εἰς διαχονίαν ἁποστελλόμενα:; » Πῶς οὖν ὁ τοσοῦτον
τοὺς Ἰωάννου µείζονας ἀγγέλους ἀναθδαίνων Υἱὸς,
ὡς xa τοῖς τοῦ Πατρὸς ἐνιδρύσθαι θώχοις, ὡς uta
τι xai ἀξιόπιστον ἐφ᾽ ἑαυτῷ φησὶν, ὡς ἔσται μείζων
αὐτοῦ χατὰ τὸν τῆς βασιλείας καιρὸν, καἰτοι τὸ μεῖζον
ἔχων ἀεί; Πῶς γὰρ οὐχ οὕτως ὁ ἓν ἱσότητι τοῦ Θεοῦ
xat Πατρός;

ΑΛΛΟ.
El λύχνος fjv ὁ µαχάριος Βαπτιστὴς, qox δὲ ὁ

lumen, quo pacto erit. zequale cum lucerna lumen p Χριστὸς, πῶς ἐν ἱσότητι χείσεται τῇ λύχνφ τὸ φῶς,
ipsum **, aut id quod illuminandi vim habel, cum καὶ τὸ φωτίζειν πεφυχὺς τῷ φωτὸς δεοµένῳ; Τὸ δὲ

eo quod illuminatione indiget ? Quod vero tanto
intervallo superat , quonam pacto minus exsistens,
majus fiat ?

ALIUD.

Si is qui habet sponsam, sponsus est, hoc est
Christus, amicus autem sponsi qui stat et audit
Ipsum, hoc est beatus Joannes Baptista, diversus
itaque ab ipso est non solum numero distinctus,
verum etiam aequalitate dignitatis et honoris de-
stitutus. Siquidem hic revera festum diem inchoat,

ille vero alterius festivitatis est particeps, ac proinde

Mlustrior.
ALIUD.

Joannes Baptista ita alicubi de Servatore nostro C

dicit : « Qui de sursum venit, super omnes est **. »
99 Deinde suam etiam conditionem explicans :
« Qui de terra est, inquit, terrena loquitur **. »
Si ergo Servator ei zequalis est, quippe qui nondum
majus accepit , nibil, ut verisimile est, obstiterit
quoininus id quod proprium alterutri est, in al-
rerum trauseat, ita ut Baptista desursum oiunnium-
que supremus censeatur, Christus vero terrenus.
Sed hoc absurdum est. Hic enim, ut naturaliter
Deus, super omnes est : ille vero ex inferiore et Deo
subjecta creatura terrenus est. Non ergo zequalis,
quz potius incomparabili excellentia a Christo su-
peratur. Quo pacto igitur censeri potest aliquando
futurus major, qui semper tantopere exeelluit ?

ALIUD.

Servator post resurrectionem a mortuis instau-
rans in nobis priscam Spiritus gratiam, inspiravit
apostolis, dicens : « Accipite Spiritum sanctum **. »
Et rursum ipse de Spiritu ita ait : « Quia de meo
accipiet "". » Sed et Spiritus Christi Spiritas san-
ctus 4 sacra Scriptura appellatur, ut in Actibus
apostolorum legitur : « Cum vero transissent Asiam
et Galatie regionem, tentarunt proficisci in Bi-
thyuiam, et non. permisit eos Spiritus Jesu **. »

* Hebr. 1, 15, 14. *? Joan. v, 5-5.
*5 Act. xvi, 7. ub

** Joan. 1, 51.

ποσοῦτον ἀεὶ πλεονεχτοῦν, πῶς ἐν ἑλαττώσει ὃν, ἐπὶ
τὸ μεῖζον ἀναθήσεται ;

ΑΛΛΟ.

El ὁ ἔχων τὴν νύμφην νυµφίος ἐστὶ, τουτέστιν ὁ
Χριστὸς, ὁ δὲ φίλος τοῦ νυμφίον ὁ ἑστηχὼς xal ἀχούων
αὐτοῦ, τουτέστιν ὁ µαχάριος Βαπτιστὴς, ἕτερος ἄρα
παρ᾽ αὐτόν ἐστιν οὗ µόνον δηλονότι διαστελλόμενος
ἀριθμῷ, ἀλλὰ τὺΐσον οὐχ ἔχων ἐν ἀξιώματι καὶ vua.
Εἴπερ ὁ μέν ἐστι πανηγυράρχης ἀληθῶς, ὁ δὲ τῆς
ἑτέρου πανηγύρεως μέτοχος, xaX διὰ τοῦτο λαμπρό-
τερος. '

AAAQ.

Αυτός πού φησιν ὁ µακάριος Βαπτιστῆς περὶ τοῦ
Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ». « 'U ἄνωθεν ἑρχόμενος
ἑπάνω πάντων ἑστίν. » Elxa τὸ οἰχεῖον ἑχχαλύπτων
péspov* ε Ὁ ὢν ἐκ τῆς γῆς, φησὶν, τὰ τῆς γῆς λα:
Ast. ». Είπερ οὖν ἐν ἰσότητι χείσεται τῇ πρὸς αὐτὸν ὁ
Σωτὴρ, ὡς οὕπω τὸ μεῖζον ἁπολαδὼν, οὐδὲν, ὡς cl-
xbc, διαχωλύσει xaX τὸ ἑχατέρῳ χυρίως προσὸν µε-
ταθαίνειν ἐπὶ τὸν ἕτερον ΄ ὡς νοεῖσθαι μὲν, ἄνωθέν
τε χαὶ ἑπάνω πάντων τὸν ἅγιον Βαπτιστὴν, ἀπὸ δὲ
τῆς γῆς τὸν Κύριον. ᾽Αλλὰ τοῦτο ἄτοπον. Ὁ μὲν
γὰρ, ὡς χατὰ φύσιν ὑπάρχων θεὸς, ἑπάνω πάντων
ἑστίν * ὁ δὲ τῆς χάτω xal ὑποκειμένης τῷ θεῷ κχτ(-
σεως ἐχπεφνχὼς ix τῆς γῆς ἐστιν. Οὐκ ἴσος ἄρα,
μᾶλλον δὲ ἀσυγχρίτοις ὑπεροχαῖς παραχωρήσει τὸ

D νικᾷν τῷ Χριστῷφ. Πῶς οὖν ἔσεσθαί ποτε προσδοχη-

θήσεται μείζων ὁ ἀεὶ τοσοῦτον ὑπερχείμενος -
ΑΛΛΟ.

Μετὰ τὴν ἐχ νεχρῶν ἀναδίωσιν ἀνακαινίζων ἓν
ἡμῖν ὁ Σωτὶρ τὴν ἀρχαιοτάτην τοῦ Πνεύματος χάριν,
ἐνεφύσησε τοῖς μαθηταῖς λέγων ' « Λάδετε Πνιῦμα
ἅγιον. » Καὶ πάλιν αὑτός πού φησι περὶ τοῦ Πνεύ-
patoc* « Ὅτι ix τοῦ ἐμοῦ λαμθάνει. » 'AXA& xol
Πνεῦμα Χριστοῦ τὸ ἅγιον Πνεῦμα κχαλεῖται παρὰ
ταῖς θείαις Εραφαῖς, χατὰ τὸ àv ταῖς Ἡράξεσι τῶν
ἁποστόλων χείµενον * « Διελθόντες δὲ ᾿Ασίαν xal τὴν
Γαλατιχὴν χώραν, ἐπείραζον εἰς τὴν Βιθυνίαν ἀπελ-
*5 ibid.

* Joan. xx, 23, "' Joan. xvi, 14.

465

THESAURUS.

166

θεῖν, xai οὐχ εἴασεν αὐτοὺς τὸ Πνεῦμα Ἰησοῦ. » A Si ergo Christus ut aliquando futurus major Joanne

Εἴπερ οὖν ὡς ἑσόμενός ποτε µείζων Ἰωάννου Xpi-
στὸς, kv ἰσότητι τέως τῇ πρὸς αὐτὸν εὑρεθήσεται,
ἀνανεούτω χἀχεῖνος ἓν ἡμῖν τὴν τοῦ Πνεύματος χά-
prv, xai χορηγείτω xai αὐτὸς, ὥσπερ οὖν ἐποίει Χρι-
συὺς, λεγέσθω δὲ xal αὐτοῦ Πνεῦμα τὸ ἓν θεῷ xal
Πατρὶ, βοάτω καὶ αὐτὸς περὶ τοῦ Πνεύματος” « "Ost
ἐκ τοῦ ἐμοῦ λαμδάνει. » ᾽Αλλὰ τοῦτο xal µόνον kv-
νοεῖν, ἀσεδές. Οὐκ ἄρα ἴσος ἐστὶ τῷ Χριστῷ, οὐδὲ
ὀψὲ παραχωρήσει τὸ μείζον, ἀεὶ τὸ ἔλαττον ἔχων,
καὶ τοσοῦτον ἠἡττώμενος, ὅσον ἄνθρωπος θεοῦ.
ΑΛΛΟ.

xbv ὄντα χατὰ φύσιν ἐπιδειχνύων ἑαυτὸν ὁ Υἱὸς,
ἀντιδιαστέλλει τῇ χτίσει, xal φῃσιν΄ ε Ἐγὼ ix τῶν

equalis interea ei fuit, instauret eliam Joannes in
nobis gratiam Spiritus, ducatque etiam ipse nos,
ut fecit Christus; dicatur etipsius esse Spiritus Dei
ac Patris : clamet etiam ipse de Spiritu ; « Quia
de meo accipiet. » Ceterum hoc vel sola cogitatione
impium est. Non est igitur equalis Christo, neque
in futuro szculo desinet esse major, cum semper
minor fuerit, tantoque inferior, ut homo Deo.

ALIUD.

Filius Deum se naturaliter esse ostendens, op-
ponit se creatura dicens :«Ego ex supernis sum, vos

ἄνω εἰμὶ, ὑμεῖς Ex τῶν χάτω ἁστέ, » Οὐχοῦν λεγέτω p €x infernis estis *. » Dicatigituretiam hoc Joannes
ποῦτο xai ὁ µαχάριος Βαπτιστὴς, ὡς οὕπω τὸ ἐν ps(-— Baptista, ut qui nondum majoritatem, ut ita dicam,

ζοσιν εἶναι παραχωρῶν τῷ Χριστῷ, εἴπερ ἔσται τοῦτό

ποτε, χατὰ τήν τινων ὑπόνοιαν. ᾽Αλλὰ μὴν Ex. τῆς

γῆς εἶναί φησιν ἑαυτὸν, xal τὸ οἰκεῖον οὖχ ἠγνόησε

µέτρον. Μείζων ἄρα Χριστὸς, οὐχ ἑσόμενος τοῦτο

ποτὲ, ἁλλ᾽ ἔχων dsl τὸ πλέον ὡς θεὸς ix θεοῦ’

τοὺὈ» yàp σηµαίνει τὸ, « "Ex τῶν ἄνω εἰμί. »
ΑΛΛΟ.

Ὅ µμαχάριος εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης τὸ φύσει
xposby ἀξίωμα τῷ Υἱῷ διερμηνεύων ἀχριθῶς, xol
τὸ Ἰωάννου µέτρον ὡς οἰχέτου γνησίου παρατιθεὶς,
οὕτω gnolv: ε Ἐγένετο ἄνθρωπος ἀπεσταλμένος
παρὰ θεοῦ, ὄνομα αὐτῷ Ἰωάννης, οὗτος ἆλθεν εἰς
µαρτυρίαν, ἵνα µαρτυρήσῃ περὶ τοῦ φωτός. "Hv τὸ
φῶς τὸ ἀληθινὸν, ὃ φωτίζει πάντα ἄνθρωπον Epyó-
µενον εἰς τὸν xócpov. » IIot ποτε οὖν ἄρα προχόψει
Ἀριστὺς τοῖς Ἰωάννου συγχρινόµενος µέτροις; Ἡ
πῶς οὐ μεῖζον ἀεὶ τὸ φωτίζειν εἰδὸς xal δυνάµενον,
τοῦ δεοµένου φωτίζεσθαι, xat τῆς ἀπὸ τοῦ λαμπρύ-
νοντος χρῄζοντος χορηγίας: Πῶς δὲ οὐχὶ πάντως à
πρὸς µόνην μαρτυρία» παραληφθεὶς xal τοῦτο ἔχων
ἀξίωμα, παραχωρήσει τὸ μεῖξον ἀεὶ τῷ δι ὃν ἐστιν
ἐξαίρετος ;

ΑΛΛΟ.

Αναλεγόμενός ποτε τοῖς Ἰουδαίοις ἔφησεν ὁ Χρι-
στός « Ὑμεῖς ἀπεσιάλχατε πρὸς Ἰωάννην, xat µε-
μαρτύρηχε τῇ ἀληθείᾳ. Ἐγὼ δὲ οὐ παρὰ ἀνθρώπου
«ἣν µμαρτυρίαν λαμθάνω. » Αλλ’ εἴπερ ἐστι χαὶ τῆς
Ἰωάννου μαρτυρίας χρείττων ὁ Σωτὴρ, οὐχ ἄρα
ἴαος, ἀλλὰ µείζων ἀεὶ χαὶ ἀξιολογώτερος. 'U δὲ οὕτως
ἔχων xol ποτε ἄρα προθήσεται, f) πρὸς ποῖον ἔτι
Μεῖζον ἀναθήσεται ;

ΑΛΛΟ.

Ὁ μαχάριος Ζαχαρίας ὁ τοῦ ἁγίου Βαπτιστοῦ,
χατὰ σάρχα πατὴρ, ὅτε τὴν ὑπὲρ αὐτοῦ προσῆγεν
εὐχαριστίαν ταῖς ix προφητείας ἀναμεμιγμένην
φωναῖς, ἀπεφθέγγετο" « Καὶ σὺ, παιδίον, προφήτης
ὑφίστου χληθήσῃ' προπορεύσῃ γὰρ πρὸ προσώπου
Κυρίου ἑτοιμάσαι αὐτῷ λαὺν χατεσχευασμµένον. »

ν Joan. vin, 22. ** Joan. 1, 6- 9.

δι joan. v, 39, 94.

sive excellentiam suam Christo cesserit , cessurus
eam in futuro szeculo, ut nonnulli opinantur. Atqui
ipse se terrenum esse ait, neque suam conditionem
ignorat. Major itaque ést Christus, non id aliquan-
do futurus, sed semper superior, ut Deus ex Deo:
hoc enim siguificat illud, à Ego ex supernis sum. »

ALIUD.

Beatus evangelista Joannes dignitatem quie
Filio naturaliter inest, aperte explicans, 100 εἰ
Joannis conditionem ut servi fidelis describens, ita
ait: « Erat homo missus a Deo, cui nomen erat
Joannes : hic venit in testimonium , ut testimo-
nium perhiberet de lumine, ut omnes crederent per
ipsum. Erat lux vera qua illuminat omnem homi-
nem venientem in hunc mundum **. » Quo pacto
igitur promovebitur Christus Joanni comparatus ?
Aut quomodo non semper major prestantiorque
erit qui illuminare novit el potest eo qui illumi-
natione iudiget ? Quomodo vero non omnino is qui
solum ad testimonium perbibendum sumptus est,
eaque sola dignitate ac munere fungitur, cedat
suam excellentiam sive majoritatem illi propter
quem clectus est?

ALIUD.

Christus cum Judzis disserens, ita alieubi in-
quit : « Vos misistis ad Joannem, et ille testimo-
nium perhibuit veritati. Ego autem non ab homine
testimonium aceipio **. » Atqui si,testimonio Joannis
superior est Servator, non igitur sequalis, sed major
semper et dignior. Qui vero ita se habet, quo pacto.
proniovebitur, aut ad quale majus evehetur ?

t7 ALIUD. -

Beatus Zacharias, sancti Baptist: secundum
carnem pater, cum gratiarum actionem pro eo of-
ferret, ejusmodi vocem prophetico spiritu plenam
edidit : « Et tu, puer, propheta Altissim] vocaberis :
preibis enim ante faciem Domini ad parandum ei
populum instructum **. » Ipse etiam a Judsis in--

.. juc. 1, 76.

1€7

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIIIEP.,

168

terrogatus quianam esset : « Ego, inquit, sum vox Α Καὶ αὐνὺς δέ tov παρὰ τῶν Ἱουδαίων τὸ τὶς ἂν εἴη

clamantis in deserto : Preparáte viam Domini 5). »
Dicite igitur nobis qui imperite Christe aliquandé
promotendum opinamimi , et .Joanmis virtület
vixdum in futuró seculo soperaturum, quando pro-
pheta Altissimi non meritó minor censeri debuetit ?
Qesndo teto prieeó 6ἱ prücursor , quique servi
officio fungitar, tsqualis habestur ei qui naturaliter
Dominus, est? Quam quidem fem omnibus satis
cognitam esse arbitror. Quomodo igitur qui semper
major fuit, temporum evolutione talis flet, si Chri-
sius tanquam futurus majer Joaune Baptista ita
a : « Minor in regno colorum major ipso
erit 91)

Pia 10tins capitis explicatio, 'sensum sive scopum B

illius dicti accurate declarans,

Cum jaw sss pro meo intellectu, propositse
quastionis rationem iavestigaverim, 101 singulas-
que ejus partes accurate periractarim , et adver-
sariorum opiniones ut falsas refutarim , superest
ut verum bujus dicti sensum explicem. Neque
enim arbitror sufficere, ut eos qui male sentiunt
(statuentes nimirum Christum quodam. tempore
majorem Joanne futurum), reprehendamus , verum
etiam necessarium esse ut, allata in medium vera
sententia, intelligatur ton temere nos ad eos re-
prehendendos accessisse. Age igitluf totam rem
denuo recitemus, et eorum qui a Christo dicte
sunt causam breviter recensentes , doceamus audi-

tores, quisnam sit hujus dicti $copus. Quocirca C

(nam inde initium faciemus, cum in carcere Joannes
miracula Christi audivisset , missis duobus disci»
pulís suis dixit ei : « Tu cs qui veuturus es, an
alium exspectamus ? « Ad hoc Christus respondit :
« Euntes dicite Joanni quz audistis et vidistis **, »
et przeclara miracula abs se edita enumerat. Cum
vero discipuli ad Joannem rediissent, Christus ita
ad circumfusam Judaeorum urbain locutus est :
« Quid existis in desertum videre , arundinem
veuto agitatam ? an hominem mollibus vestimentis
indutum ? an prophetam? certe dico vobis et plus
quam propbetam. Hic euim est de quo scriptum
est : Kéce ego mnittam angelum meunt ante. faeieim
tuam, qui preparabit viam (twam ante te". »
Deinde addit id quod interrogatur : « Amen, amen
dico vobis, nos surrexit inter natos mulierum ,
inajor Joaniee Baptista, sed minor in regno coelo-
rum major ipso est 57. » Neque lic finem verbo-
rum fecit. Addit enim stant : « Α diebus autem
Joannis usque nunc regnum coelorum vim patitur,
et violenti rapiunt illud *5, » Atque hzc quidem est
votius capitis summa. Nunc vero oportet ut singula
percusrentes dicamus, quam ob caussm Joannes
Baptista iu carcerem conjectus fuerit; quamobrem
etiam per discipulos suos Christum interrogaril ,
utrum ipse omnino esset qui venturus erat ; deinde

95 Luc. 115,4; Isa. 31, 9. ** Luc. vir, 28.

" Motth. xi, 5, 4.

bu ptotopevos * « Ἐγὼ quyh βοῶντος &v τῇ ἑρήμῳ,
entiv: Ἑτοιμάσατε τὴν ὁδὸν Κυρίου. » Λέγετε τοί-
νυν ἡμῖν οἱ προθεόλῆσθαί ποτε τὸν Ἀριστὸν ἐπὶ τὸ
μεῖζον ἀμαθῶς ὑποπτεύοντες, xal τὸ Ἰωάννου µέ-
τρον ὑπεράλείσθάι μόλις iv. τῇ βασιλείφ 9a» οὖρα-
νῶν, πότε τοῦ "'Ὑφίστου προφὴτης οὐκ ἂν ἑλάττων
νοοῖτο διχαίως ; Πότε δὲ ὁ κήρυξ xà πρόδρομος xat
τὴν οἰκέτῃ πρέπονυσαν διακονίαν ἀποπληρῶν, sig vb
ἴσον ἀναδαίνει μέτρὀν τῷ κατὰ φύσιν Κνρίφ; 'AXX,

οἶμαι, πᾶσίν ἔστιν ὁ λόγος εὐσύνολβίός. Tl οὖν 6

μείζων ἀεὶ, τοῦτο ἔσται xavà καιροὺς, εἴπερ ὡς ἐσό-

µενος µείζων Ἰωάννου Χριστὸς, « Ὅ μικρότερος,
φησὶν, iv «fj βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν, µείξων αὐτοῦ
ἑστιν; )

ἘἙξήγησις εὐσεδὴς 6Aov τοῦ κεφα.αίου, τὸν ἐν
τῷ θεωρήµαει σκοπὺν ἀπογυμνοῦσα γοργῶς.
Ἑξαρκούντως Ίδη χατά γε τὸν ἡμέτερον νοῦν τὸν

ἐν τοῖς κρολαθοῦσι βασανίσαντες λόγον, χαὶ τῶν θεω-

ρημάτων ἕκαστον μετὰ τῆς δεούσης ἀχριθείας διευ-

Χρινήάάµενοι «όν ve τῶν δι) ἑναντίας ὡς οὐκ ἔχοι

καλῶς διελέγξαντες σχοπὸν, ἐπ᾿ αὐτὰ δὴ λοιπὸν Ιέναι

προσήχειν ἑνενοῄσαμεν τὰ ἐξ ἀληθείας θεωρήματα
καὶ τὴν bv τῷ παροισθέντι ῥητῷ διαπτύσσειν διά:
νοιαν. O0 γὰρ οἶμαι δεῖν, ὡς οὐκ ἄριστα νοοῦσι, µό-
voy ἐπιτιμᾷν τοῖς ὅτι µείζων ἔσται Χριστὸς Ἰωάννου
χατά τινα χρόνον διειληφόσιν, ἀλλὰ καὶ αὑτῇ τῇ παρα-
θέσει τῶν ἀληθεστέρων ἑννοιῶν ἀποχρούεσθαι τῷ
μὴ δοχεῖν οὐ δεόντως ἐπισχήπτειν αὐτοῖς. Φέρε Oh
οὖν Ec" αὐτὸ λοιπὺν ἵωμεν τὸ ἀνάγνωσμά, xài τῶν
εἱρημένων παρὰ τοῦ Σωέηρος ἡμῶν Χριστοῦ τὴν
αἰτίαν ἀνακεφαλαιούμενοι, τοὺς ἀχροωμένους διδά-
σχωµέν, τίς ἂν εἴη λοιπὸν ὁ τοῦ λόχου σχοπός. Οὖχ-

οὖν, ἑντεῦθεν γὰρ Ίδη τὴν ἀρχὴν ποιησόµεθα, ὁ

Ἰωάννης ἓν τῷ δεσµωτηρίῳ ἀχούσας τὰ ἔργα τοῦ

Χριστοῦ, πέµψας δύο τῶν μαθητῶν αὐτοῦ εἶπεν

αὐτῷ; « Xo el ὁ ἑρχόμενος, fj ἕτερον προσδοκῶμεν ; »

Πρὸς ταῦτα Χριστὸς á&nexplvavo* « Πορευθέντες εἴ-

πατε Ἰωάννη & ἠχούσατε καὶ βλέπετε, » xal τὴν

τῶν σημείων χαταλέχει µεγαλουργίαν, Ἐπειδὴ δὲ
πρὸς τὸν µακάριον Βαπτιστὴν πάλιν ἀνεχομίζοντο

ol μαθηταὶ, λέχει πρὸς τὴν περιεστῶσαν πληθὺν τῶν

Ἰουδαίων 6 Σωτήρ’ « Τί ἐξήλθετε εἰς τὴν ἔρημον

ἰδεῖν, χάλαμον ὑπὸ ἀνέμου σαλευόµενον; ἀλλ' ἐν

μαλαχοῖς ἱματίοις ἄνθρωπον ἡμφιεσμένον; ἀλλὰ προ”
φήτην; Nat λέγω ὑμῖν καὶ περισσότερον προφήτου’

Οὗτος γάρ ἐστι περὶ οὗ γέγραπται' δου ἁποστελῶ

τὸν ἂγγελόν µου πρὺ προσώπου σου, ὃς χατασχευάσει

τὴν ὁδόν σου ἔμπροσθέν cou. » Εϊτα πρὸς τούτοις
φησὶ ζητούμενον. « 'Aphv, ἁμὴν λέγω ὑμῖν, οὐχ
ἐγήγερται ἓν γεννητοῖς γυναιχῶν μείζων Ἰωάννω
τοῦ Βαπτιστοῦ ΄ ὁ δὲ μικρότερος ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν
οὐρανῶν, μείζων αὐτοῦ ἐστι. » Καὶ οὐ µέχρι τούτων

ὁ λόγος. Ἐπιφέρει γὰρ εὐθύς' « ᾿Απὸ δὲ τῶν ἡμερῶών

Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ ἕως ἄρτι ἡ βασιλεία τῶν

οὐρανῶν βιάδεται, xal βιασταὶ ἁρπάζουσιν αὐτήν. »

"Ὅλον ἐν τούτοις, ὡς ἔπος εἰπεῖν, τὸ χεφάλαιον τὴν

9 [bid. 7-10. *' Ibid. 11. **Jbid. 12.

THESAURUS.

170

συμµπλήρωσιν ἔχει. Χρῆηναι δὶ οἶμαι τῶν verpávov A quid etcur id Ghristus turbis responderit. Prieter-

ἕχαστον ἐπιδρομάδην διεξιόντας εἰπεῖν, τίς μὲν αἰτία

δεσμώτην ἐποίει τὸν ἅγιον Βαπτιστὴν, ὅτου δὲ χάριν
ἀνεπυνθάνετο τοῦ Χριστοῦ διὰ τῶν οἰκείων μαθητῶν,
εἴπερ sir σαφῶς αὐτὸς ὁ ἐρχόμενος * καὶ τίς 9) πόθεν
{ & αρὸς τοὺς ὄχλους ἀπόχρισις γέγονε τοῦ Χριστοῦ.

ea quid illum moverit ul diceret, non surrexisse
e natis mulierum inajorem Joanne Daptista , et
tamen majorem eo esse eum qui in reguo calo-
rum minor esset. Áccedendum itaque nobis ad
eorum quas proposita sunt nobis explicationem.

Ἡ τί τὸ πεπειχὸς ὡς "Evíyeptat μὲν οὐὖδεὶς àv Ὑγεννητοῖς γυναιχῶν μείζων Ἰωάννου λέγειν, εἶναί vt
μὲν τοῦ τοσούτον μείζονα τὸν ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν µικρότερον; Οὐχοῦν ἐπ αὐτὴν ἱτέον τὴν

τῶν προτεθέντων ἐξήγησιν.

Παράδοξόν τινα χαὶ ξένην ἐπιτηδεύσας πολιτείαν 6
Κανάριος ΠΒαπτιστὴῆς, xai βίου τρίδον ἑλάσας ἀσυνήθη
τοῖς ἄλλοις xai οὗ τοῖς τυχοῦσι βατὴν, ἐθαυμάζετο
μὲν, gal λίαν εἰχότως, παρὰ τῶν Ἰουδαίων. τὸν δὲ
ὅσον οὐδέπω, μᾶλλον δὲ ἤδη παρόντα, χηρύττων Χρι-

104 Beatus Baptista, inauditum quoddam et in-
usitatum vite geuus ducens, quodque alii imitari
nom possent, inagnam merito sui admirationem
aped Judzos excitavit, et Christum qui tastum non
venisset, imo jaw advenisset, praedicans, digitoque

στὸν, μονονουχὶ καὶ χεῖρα προεείνει λέγων « δε ὁ D illum commonstrans, ait: « Eece Aguus. Dei, qui

"A pvo tou 8:95, ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ xóspou. »
Ἐκειδὲ δὲ 6 παρ) αὐτοῦ μαρτυρούμενος Κύριος,
λιπεῖν ἑλόχει τὴν ἐχ νόµου διὰ Μωσέως λατρείαν,
τὸν εὐαγχελιχὴν ἀντ ἑχείνης πολιτείαν εἰσφέ-
Qu», μᾶλλον δὲ τὰ bv τύπῳ καὶ σκιᾷ µεταρυθµί-
ζων εἰς ἀλήθειαν, οὐκ ἔξω μομφῆς ὁ µακάριος ἔχειτο
Βαπτιστὴς, ἅτε δὲ σννηγορεῖν ἀναπεπεισμένος τῷ
«hv νομεχὴν ἀνατρέποντι παίδευσιν, χατἀ χε τοὺς
τῶν ἀνοήτων λόγους. Ei γὰρ ἣν οὗτος παρὰ θεοῦ,
ἔφασχον, ὁ ἄνθρωπος, οὐχ ἂν Elus τὸ Σάδόδατον. Τί
οὖν ἄρα μηχανᾶται πρὸς τοῦτο; Τὰς τῶν Ἰουδαίων
οὐ πάντως ἁποχρουόμενος, à", ἵν' οὕτως εἴπω, δια-
χλευάζων ἑννοίας, συναγορεύειν προσποιεῖται τῷ
νόµῳ, xal Μωσαϊχκῶν ὑπεραγωνίζεσθαι προσταγµά-

tollit peccatum mundi 5. » Cum vero Dominus, de
quo iestimonium perhibuerat , deserto cultu. le-
g»li per Mosen prescripto, loco illius evangelicam
vitam induceret, et qua in typo atque umbra in-
voluta erant, ad veritatem transferret, Baptista
reprehensionem incurrit, quippe qui patrocinaretur
illi, wai legalem doctrinam, juxia ipsorum sermo-
aem, everteret. Si enim homo hic , dicebant, a
Deo esset, haudquaquam dissolveret Sabbatum **.
Quid igitor adversus hzc excogitat εἰ molitur
Boptiats ?* Judzorum opinionem aon plane rejieiens,
sed, ut ita dicam, irridens, patrocinium legis et
Mosaieorum przceptorum propugnationem simulat.
Cum enim tunc temporis variis modis in legem

των. Πολλῶν γὰρ τῷ τηνιχάδε κατὰ ποιχίλους παρα- C pecearetur, solum Herodem repcehensurus accedit,

νομούντων τρόπους, πρόσεισοι µόνον τὸν Ἡρώδην
διελέγχων, xal ῥιφοχινδύνως περὶ τῆς ἨἩρωδιάδος
᾿ βοῶν” «Οὐκ ἔξεστί σοι ἔχειν αὐτὴν" » οὐδένα γὰρ
ὅλως τοῦ παθεῖν ἐποιεῖτο λόγον, ἄχρις ἂν αὐτῷ κατὰ
tbv προτεθέντα σχοπὺν διεξίοι τὰ πράγµατα. Δεσμώ-
«^n τοίνυν ὁ δίχαιος ἐκ τυραννικῶν ἐγίνετο προστα-
Ὑμάτων, xai τὸ πάθος :ἐδυσώπει τὸν φιλεγχλήµονα
«ov Ιουδαίων λαόν. Ὡς γὰρ ὑπὲρ νόµου πάσχοντα
λοιπὸν, ἀγαπᾶν ἠναγχάζετο, ἑτοιμότερός τε Ίδη τοῖς
παρ) αὐτοῦ χηρυττοµένοις πρὸς τὸ πιστεύειν ἑγίνετο,
Οὐχοῦν τὰς τῶν Ἰουδαίων εὐνοίας, xal τὴν τῶν
αχληροτέρων ἀπείθειαν ἀγοράζειν ὥσπερ ὁ Βαπιι-
στὴς διὰ τοῦ πάσχειν Ἠπείγετο. Ἐπειδὴ δὲ Πνεύ-
µατος ἁγίου μέτοχος ὧν, χαὶ προφητιχῆς ἆναπε-

et audacter de Herodiade clamans : « Non licet,
inquit, tibl eam habere *' ; » contempto plane mortis
periculo, dum ei ad przeétitutum scopum res ageren-
tur. Tyranni itaque jussu in vincula conjectus, Ju-
49.09 ad aecusandum pronos sibi conciliavit. Nam quia
pro lege patiebatur, amare eua) cogebantor, prom-
ptioresque ad adhibendum praedicationi ejus fidem
reddebantur. Judeorum itaque benevolentiam, et
duriorum incredulitatem morte sua qnodammodo
mercari Baptista volnit, Cum vero Spicitus sancti
particeps et prophetica gratia ex utero matris suse
plenus esset, tyrannieumque ensem jam strictum
et cervici sum imminentem previdisset, discipulos
suos in flde erga Cliristum Servatorem. confirmare

πλησμένος χάριτος ἔτι &x χοιλίας μητρὸς αὐτοῦ, «b D ac stabilire voluit, ntque id citra omnem dubita-

^upavytxby ἐθεώρει ξίφος ἀπογυμνούμενον ἤδη, χαὶ
«by τοῦ «pato; ἁπαστράπτον θάνατον, ἑξήτει τοὺς
οἰχείους μαθητὰς βεθαιῶσαι πρὸς τὴν πίστιν τὴν
ἐπὶ wp Σωτῆρι Χριστῷ εἰδέναι τε xol µάλα σαφῶς
ἐπεθύμει xaz' οὐδὲν ἑνδοιάζοντας, ὅτιπερ αὐτός ἐστιν
ὁ ἐπὶ σιοτηρίᾳ πάντων ἠξειν προσδοχώµενος. Ἡροσ-
ποεεῖται τοίνυν οἰχονομικῶς ἀγνοεῖν, ἵνα πιστεύσαντι
σύνδρομοι πάλιν οἱ μαθηταὶ πρὸς τὸ πιστεύειν εὖ-
ρίσκοιντο. "Hv. γὰρ δὴ xaX φρονῄµατος o9 μιχρᾶν àv
ἑαυτῷ τὴν ἁλαδονείαν ὠδίνοντος, μὴ ταῖς τοῦ διδα-
σχάλου μᾶλλον, ἀλλὰ ταῖς οἰχείαις παιδαγωγεῖσθαι
βουλαῖς. Οὐχοῦν οἰχονηρμιχῶς, καὶ ἵν οὕτως εἴπω-

9 Joan. 1, 20. 9 Joan. ix, 10. *! Matth. xiv, 4.
PaThoL. Gn. LXXV, |

tionem persaasum . haberent, cupiebat, quod ípse
esset qui pro salute omnium verntirus esse esspe-
ctalrmatur. Certo itaque consilio simulat se neseire ,
ut credenti ipsi discipulorum fides aggregare-
tür. Regnabat enim non exigna in animis eo-
rum arrogantia, neque se tam magistri. quam
suis ipsorum consiliis gubernari volebant. 103
Certo igitur consilio, atque, ut ita dicam, vel-
uti in scerra ignorantium persouam induens, mittit
ex suis discipulis duos reliquis intelligentiores, eis-
que jubet αἱ sciscitentur, et ex viva Servatoris
voce cognoscant, an ipse sit is qui exspectatur. Cum

371

S. CYHLLI ALEXANDRINI ΑΠΟΠΙΕΡ,

172

vero ii ad Christum venissent, hoc intelligens, A psv, ὥσπερ ἐπὶ σχηνΏς τὸ τῶν ἁγνοούντων προσ-

quippe qui verus Deus erat, przeclariora circa zegro-
tos opera miraculaque edebat, quam antea; ea
vero certo consilio per illud tempus praestabat, quie
ipsum, cum ad nos venisset, prophete prastiturum
. proedixerant. Interrogatus itaque non statim profi-
- tetur se illum esse, sed propheticis preedictionibus
factorum et miraculorum magnitadinem adaptans :
ε lte, inquit, et renuntiate Joanni quse audistis ct
vidistis ; » audistis enim per prophetas, vidistis au-
tem per me impleta, Cum itaque hi abiissent, ut
evaugelista ipse testatur, ccepit Christus loqui tur-
bis de Joanne: « Quid existis videre?» et que
deinceps sequuntur. Necessarium vero plane fuit,
ut Cliristus de Joanne sermonem faceret. Cum enim
eircuw fusa auditorum turba cognovisset, diseipu-
los Joannis esse, qui interrogationem illam Christo
^proposuissent, cumque ipsi non ut sua ipsorum du-
bitatione sese liberareut, venissent, sed illum a
^quo inissi erant, quique eis uL id sciscitarentur, in-
Sjunxerat; intellexit. statim. Christus, quippe qui
ουρία et cogitationes hominum novit **, dicturos
«esse nonnullos, aut alioqui secum cogitaturos : Si
-Ín hunc usque diem Joannes Daptista Ghristum non
»novit, quo pacto nobis illum ostendit diceus : « Ecce
Agnus Lei, qui tollit peccatum mundi ? » Et quidem
-verendum crat ne non parum damni inde in tur-
«δι perveniret. Quamobrem, ut scrupulum illum
-àuimis eorum eximeret et. scandali ansam prari-
peret, ita ad eos ait: « Quid existis in desertum

videre? Arundinem veuto agilatam? » Adiuirati C

-eslis, inquit, Joannem Baptistam, et frequenter
lenga per solitudinem profectione illum adiistis,
-multis laboribus utilitatem, quam iude exspectaba-
tis, redimentes. Caiterum temerarie profecto nulla-
«ue idonea de causa illum admirati estis, si eum
»deo levem cxistimatis, uL arundini comparetur,
qua facillime in quamvis partem vento impellitur.
Quomodo 104 cnim non-ejusmodi esse deprelien-
datur, si, pru magna animi levitate, quem novit
«osse se inficiatur? AL non aruudinem certe. « Quid
tamen existis videre? llominemne mollibus vesti-
mentis indutum? Ecce qui mollibus indwuutur, in
domibus regum sunt. » Atque iis quidem, inquil,
convenientius sit levitate animi laborare. Uude enini
qui perpetuis laboribus sese exercet, corporeasque
affectiones assidue reprimit ac domat, in tautam
levitatem labi posset? Nam hujuscemodi levitate
mentis laborare est animi, inquit, qui non tam
aspera vivendi ratioue, quam mundanis deliciis de-
lectetur. Si ergo eum adiniramini tanquam a molli-
tie abliorrenteum, tribuite etiam illi firmitatem aninii
ejusmodi layoriosze vite conveuientem. Si vero in
optimo vit: genere uihil amplius statuitis, sed eo-
dem ordine habetis eum qui laborat cum 6ο qui
deliciatur, cur, contemptis lis qui sericis vestibus
utuntur et in aulis regum versantur, eum qui in

** Psal, scu, 11.

ωπεῖον ἑαυτῷ Περιθεὶς, πέµπει τῶν οἰκείων µαθη-
τῶν, οἵπερ ἦσαν συνετώτεροι, καὶ δῆ xal άναπυν-
θάνεσθαι χελεύει, καὶ διὰ Quang τοῦ Σωτῆρος φωνῖς
ἐχμαθεῖν. εἰ αὑτός ἐστιν προσδοχιυµενος. Ἐπτειδὴ
δὲ ἦχον ἤδη πρὸς τὸν Ἰησοῦν οἱ ἀπεσταλμένοι, τοῦτο
συνεὶς, ἅτε 0h Θεὸς ὑπάρχων ἀληθινὸς, 'πλονυσιω-
τέραν ἐποιεῖτο τὴν ἐπὶ τοῖς χάµνουσι φιλοτιµίαν, καὶ
παραδόξων πὑρίσχετο ποιητὴς τότε μᾶλλον 7| πρό-
τερον * Exsiva δὲ οἰχονομιχῶς εἰργάξζετο xaz' ἐχεῖνο
μάλιστα καιροῦ, ἅπερ αὐτὸν ἐπιτελέσειν, ὅταν fixot
πρὸς ἡμᾶς, οἱ προφῆται δι{γγελλον. Ἐρωτώμενος
τοίνυν, οὐχ εὐθὺς ὑπαντᾷ xal φησι τὸ, Ἐγώ εἰμι,
ἀλλὰ τοῖς προφητιχοῖς κηρύγμασι τὴν Ev τοῖς ἁποτε-
λεσθεῖσι παραθεὶς µεγαλουρχίαν ΄ « Πορευθέντες, ov.

B οἳν, ἀπαγγείλατθ Ἰωάννῃ ἃ εἴδετε καὶ Ἰχούσατε᾿ »

ἡκούσατε μὲν γὰρ διὰ τῶν προφιητῶν, εἴδετε δὶ πλη-
ρωθέντα δι ἐμοῦ. ᾽Αλλὰ τούτων πορευοµένων, ὡς
αὐτός φησιν ὁ εὐαγγελιστὶς, ἤρξατο ὁ Χριστὸς λέγειν
τοῖς ὄχλοις περὶ Ἰωάννου, « Τί ἐξήλθετε ἰδεῖν; » xal
τὰ τούτοις ἑφεξῆς xelpevae ᾽Αναγχαῖον δὲ πάλιν xal
τὸν περὶ τούτου λόγον ἑποιῄσατο Ἀριστός. Ἐπε:δὴ
Υὰρ ἐμάνθανεν ἡ περιεστῶσα τῶν ἀχρουµένων πλη-
θὺς, ὡς σαν μὲν τῶν Ἰωάννου μαθητῶν οἱ τὸν
πεῦσιν προσάγοντες, xov δὲ οὐχ ἰδίας ὥσπερ ἀγνοίας
ζητοῦντες ἁπαλλαγὴν, ἀλλὰ τῆς αὐτοῦ πεπομφότ.ς
καὶ διερωτᾷν ἀναπείθοντος, χατενόησεν ἅτε δὴ xol
χαρδίας εἰδὼς, καὶ τὰ bv τῷ ἀνθρώπῳ γιγνώσχων,
ὅτι πάντως ἑἐροῦσί τινες xal λογιοῦνται xa0' ἑαυ-
τοὺς El µέχρι σήμερον ἀγνοεῖ τὸν Ἰησοῦν ὁ µα-
χάριος Ἰωάννης, πῶς ἡμῖν αὑτὸν ἐδείχνυε λέγων
« "lós ὁ Αμνὸς τοῦ θεοῦ, ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ
κόσμους» Καὶ ἣν οὗ μιχρὸν ἐντεῦθεν ὑπολαθεῖν
ἔσεσθαι τοῖς ὄχλοις τὸ βλάδος. 0ὐχοῦν τὸ συμδεδηχὸς
αὐτοῖς θεραπεύων πάθος, xai τὴν ἀπὸ τοῦ σχανδά-
λου; ζημίαν ἀποῤῥιξῶν, λέγει mph; αὐτούς' « Τί
ἐξήλθετε εἰς τὴν ἔρημον ἰδεῖν ; χάλαμον ὑπὸ ἀνέμου
σαλευόµενον»» Ἐθαυμάσατε, qnoi, τν µαχάριον
Βαπτιστὴν, xai δὴ xal την mph; αὐτὸν ἀπυδημίαν
ἐπονίσασθε πολλάκις, τὰς οὕτω μαχρὰς τῆς ἑρήμου

«Χατατρίδοντες ὁδοὺς, xal ἱδρῶτι πολλῷ τὴν ἐντεῦθεν

ὠφέλεδιαν ὠνούμενοι. "Ap' οὖν clxr, χαὶ προχείρως,
φησὶν, ἑθαυμάσετε, εἴπερ οὕτως αὐτὸν ἑλαφρὸν ἔχειν
οἵεσθε τὸν νοῦν, ὡς προσεοικέναι χαλάμῳ τῷ λἰαν
ἑτοίμως ἐφ᾽ ὅπερ ἂν συνωθῇ τὸ πνεῦμα συννεύοντι͵,

D πῶς γὰρ οὐχὶ τοιοῦτος ὧν εὑρεθήσεται, εἴπερ ὄντως,

ὃν οἵδεν, ἀγνοεῖν ὁμολογεῖ, ἐκ πολλης τινος τοῦτο παθὼν
ἑλαφρίας; 'AXX οὗ χάλαμον μέν ΄ « Τί δὲ ὅμως ἰδεῖν
ἐξήλθετε; "Ανθρώωπον ἐν μαλαχοῖς ἠμφιεσμένον; Ἰδοὺ
οἱ τὰ μαλακὰ φοροῦντες Ev τοῖς οἶχοις τῶν βασιλέων
εἰσίν. » OI; δη χαὶ μᾶλλον ἄν εἴη, φησὶν, ἁρμοδιώ- ᾿
τερον τὸ Ev φρεσὶν ὑπάρχειν ἑλαφραῖς. Πόθεν γὰρ
ὁ σύντονος οὕτω περὶ τὴν ἄσχησιν, βέδαιός τε χαὶ
πολὺς εἰς τὸ xal αὐτῶν τῶν τῆς σαρχὸς χαταγων(-
ζεσθαι παθῶν, εἰς τοσαύτην ἁμαθίαν ἐχδήσεται; 10
γὰρ iv τοιαύτῃ χεῖσθαι διανοίας χουφότητι, ψυχῆς
ἂν εἴη, φησὶν, οὗ σχληραγωγίαις μᾶλλον, ἀλλὰ ταῖς

4173

"IIESAURUS. N

124

ἐν κόσµῳ τρυφαῖς ἡδομένης. El. μὲν οὖν ὡς οὐκ A solitudine degit, vilique vestitu seu potius pills ca-

ὄντα ἐν μαλαχοῖς θαυμάνετε, δότε «fj ἀσκήσει τὴν
αὑτῆ α,έπονσαν ἀασφάλειαν. El δὲ ἓν τῷ βιοῦν
ἄριστα τὸ πλέον οὐδὲν, Ev δὲ loy τάξει τὸν πονοῦντα
wp τρυφῶντι θήσετε, τί τὸ σεμνύνειν ἀφέντες τοὺς
οἵπερ εἰσὶν ἓν μαλαχοῖς ἁμφίοις xat iv αὐλαῖς βα-
σιλέων, τὰς ἐν ἑρήμῳ διατριθὰς, xal περιθόλαιον
εὐτελὶς, μᾶλλον δὲ τὰς Ex χαμήλων τρίχας θαυμά»
ζετε: Ἁλλ' οἶμαι δυσωπήἠσειν ὑμᾶς τὸ ἐν τούτοις
ἄτοτον, ἀξιοςήλωτον δὲ ὄντως ἐρεῖτε τὸν βαχάριον
Βαπτιστήν. 'Ap' οὖν οἵεσθε προφήτην ὑπάρχειν αὐ-
τόν; Ναὶ προφθτην, μᾶλλον δὲ xai προφήτου πλεον-

εχτοῦντα τὸ µέτρον. Οἱ μὲν γὰρ ὡς Ίξει προεκἠρυτ-'

τον, οὕπω παρόντα θεώµενοι ' ὁ δὲ τὸ συναμφότερον.
Πανταχόθεν τοιγαροῦν ὁ Σωτὴρ ἀξιάγαστον οὖσαν ἔπι-

δειχνύει τὴν ἐπὶ τῷ προδρόµῳ διάληψιν, ἵνα φαίνηται B

κηρύξας ἀληθῃ ΄ xai μαρτυρεί μὲν αὐτὸς εἰς ὑψηλὸν
Δναφέρων ἀξίωμα, καὶ προφητιχῶν ἐξάλλεσθαι τό-
φων τὸν ἄνδρα διαθεδαιούµενος. Παρατίθησι δὲ εὐθὺς
ὡς τοῖς ἑαυτοῦ λόγοις ἐποιεῖτο γείτονα τοῦ Πατρὸς
«ὖν φωνὴν, ἵνα τρόπον τινὰ καὶ &x νομεχοῦ διχαιώ-
µατος ἡ tx αὐτῷ μαρτυρία σφραγίζηται. ε Οὗτος
γάρ ἐστι, qnoi, περὶ οὗ γέγραπται’ ἸΙδου ἐγὼ ἀπο-
στέλλω τὸν ἄγγελόν µου πρὸ προσώπου ocu, ὃς xata-
σχενάσει τὴν ὁδόν σου ἔμπροσθέν σου.» Εἶτα τί
φησιν ἐπὶ τούτοις περὶ αὐτοῦ; ᾽Αμὴν λέγω ὑμῖν, οὐχ
ἐγήγερται kv. γεννητοῖς γυναιχῶν µείζων Ἰωάννου
τοῦ Βαπτιστοῦ, ὁ δὲ µιχρότερος ἐν τῇ βασιλείᾳ΄ τῶν
οὐρανῶν, µείζων αὐτοῦ ἔστιν.» "Opa δη πάλιν iv
εούτοις ὅσην ἑποιῄσατο τὴν olxovoulav 5 Σωτήρ.

melorum induitur, admiramini? Se puto vos vereri
absurditatem hujus rei; Joannem vero Daptistam
admiratione dignum esse dicetis. Existimatis itn-
qve prephetiam ipsum esse? Cerie prophela est,
imo potius prophetarum conditionem longe superat.
Prophete enim venturum eum pradixerunt, prie»
sentem tamen non viderunt : hie vero utrunque.
lta Christus admirandum omnibus modis Baptistae
institutum esse ostendit, ut credatur vera pradi-
care; ac testatur quidem ipse in sublimem eum
dignitatem extollens, et prophetas excellere aflir-
mans. Adjicit vero statim quo pacto suis verbis Pa-
wis etiam vox respondeat, ut quodamimqyio etiam
ex legali justitia testimonium de eo consiguetur.
« llic enim est, inquit, de quo scriptum est : Ecce
ego mittam angelum meum ante faciem tuam, qui
parabit viam tuam ante te. » Quid vero prxterea
de eo prsdicat Τε Amen dico vobis, non surresit
inter natos mulierum major Joanne Baptista ; ιοί
nor autem in regno celorum major eo est. » Hic
vide rursus quanta oconomia usus sit Seevator.
Prolixum enim de Baptista habuit sermonem. Opi
nionem enim quz, ut verisimile est, fraudi ipsi fu-
tura erat, repulit. Cumque illum aliquid amplius
quam prophetam habere dixisset, admiratione at-
que amore digaum auditoribus ostendit, Deiude
105 non surrexisse inquit e natis mulierum ma-
jorem. Cum igitur. illum veluti imaginem summa
virtutis, quse in u3108 e mulieribus eadere!, statuis- -

Πολὺς αὐτῷ xal μακρὸς περὶ τοῦ ἁγίου Βαπτιστοῦ C set, majus bonum. opponit, hoc est, qui recens re-

κεχίνηται λόγος. Τὴν μὲν γὰρ, ὅθεν ἦν εἰχὸς ἁδιχη-
θήσεσθαί πως αὐτὸν, ἀπεχρούσατο δόξαν. Προφήτου
δέ τί πλέον ἔχειν εἰπὼν, ἀξιοθαύμαστον ἤδη xal
ἁξιεραστότατον τοῖς ἀχροωμένοις ἐδείχνυεν. Εἶτα πρὸς
τούτοις οὐκ ἐγηγέρθαι φησὶν ἐν γεννητοῖς γυναικῶν
μείζονα. Εἰχόνα τοιγαροῦν ὥσπερ αὐτὸν ἀναθεὶς τῆς
ἑνούσης ἀρετῆς bv γεννητοῖς Υυναικῶν ἔχουσαν τὸ
᾿ἀχρότατον, ἀντιπαρατίθησιν τὸ µειζόνως ἀγαθὸν,
τουτέστι͵, τὸν ἄρτι τῆς βασιλείας ἀφάμενον, xat εἰς
υἱὸν ἀναγεννηθέντα θεοῦ διὰ τοῦ Πνεύματος ἵν ἐς
ὧν ἐκεῖνος τὸ ἔλαττον ἔχων θαυμάζεται, ἀξιολογώ-
τατοι Φφαἰνοιντο τῆς βασιλείας οἱ μέτοχοι, βαδίδοιεν
δὲ προθύμως τινὲς ἐπὶ τὸ ἀρπάξειν αὑτὴν, ix τῆς
Ἰωάννου τιμῆς τὸ ὑπερφέρον αὐτῆς ἀναμετρούμενοι

gnum ceelorum consecutus esset, εἰ in filium Dei
regeueratus per Spiritum, ut ex quibus ille minus
habens, admirationi esset, regni participes admira
Lione dignissimi videantur, uique alii alacriter ad
capessendum illud contendant, ex loannis gloria
immensam illius pulchritudinem astimantes. Ne-
que enim qui cum parva re conteudit, nagnau glo-
riam consequi potest, sed si cum magno conferatur,
majore mensura vincit. Regnum autem colorum
Spiritus donum esse dicimus, juxta illud Christi
dictum : « Regnum colorum intra vos est **. » Ma-
jor itaque omnibus natis e muliere est, qui per Spi- —
ritum regeneratua est. lili enim adhuc filii caruis
appellautur; li vero Deum totius universi Patrem

χάλλος, Ub γὰρ τὺ μικρῷ τινι φιλονεικοῦν εἰς mo- D vocantes, ut filii eum invocant, dicentes : « Abba,

σότητα, thv τοῦ μεγάλου δόξαν ἀποίσεται, ἀλλ εἴ τι
πρὸς µέγα τὴν σύγκρισιν ἔχοι, τῷ πλείονι µέτρῳ
νικᾷ xat ὑπερτείνεται. Βασιλείαν δὲ οὐρανῶν τὴν τοῦ
Πνεύματος δόσιν εἶναί qapev, χατὰ τὸ εἰρημένον
παρὰ Χριστοῦ: « Ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν ἑντὸς
ὑμῶν ἐστι.» Μείζων οὖν ἄρα παντὺς γεννητοῦ }ν-
ναικὸς ὁ τῇ τοῦ Πνεύματος ἀναγεννήῆσει τετιµηµένος.
Οἱ μὲν γὰρ ἔτι τέχνα χαλοῦνται σαρχὺς, οἱ δὲ Πα-
τέρα τὺν τῶν ὅλων ἐπιγραφόμενοι θεὸν, ὡς υἱοὶ
προσεύχονται, λέ"οντες ’ « 'A66d, ὁ Πατήρ. Οὐχοῦν
εἰ xai ἑνυπάρχῃ, qot, γεννητῷ γυναικὸς τὸ iv Ep-

* Luc. xvii, 91... Που. τί, 1.

ο5 [E Petr. 1, 4.

Pater **. » Quocirca tametsi Baptist, ut ex mu-
liere nato, summa operum prasiantia insit : major
tamen eo erit qui ad regnuin ceelorum vocatus
fuerit; quia non amplius vocabitur filius mulieris,
sed diviuze naturas particeps fiet **, et filius Dei vo-
cabitur ** : tametsi minor sit iis qui perfectiore sunt
habitu, et pusillus infans adhuc receusque natus
videatur. Quia vero regeneratio per Spiritum Joan-
nis οἱ omnium qui ex mulierjbus nati sunt condi-
tionem multis intervallis il euperatura, non extra-
neus nobis qesrendus est testis, sed Joaunes ipso

66 | Joan. iii, 2.

-

175

'S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIHEP.

116

declarat, dicens ad Jesum : « Opus mihi est ut abe A γοις ἐξαίρετον, ἀλλ᾽ ἔξει τὸ μεῖζον 6 πρὸς τὴν τῶν

te. baptizer **'. » Ecce enim is-qui summa virtutis
perfectione przeditus erat, regenerationis per Spiri-
ytum donum poscit, utpote qui per id major seipso
: efliciendus esset, neque amplius id habiturus, quod
ex muliere natus esset, sed ad divinam nobilitatem
Aransformatus. Cujus rei fidem Setvator ipse facit,
non dicens, Habes, amice, perfectionem in bonis,
eliam citra sanctificationem baptiematis, sed signi-
ficans quidem eum summopere ea indigere, donum
ismen ejus rei consulto iu. aliud tempus differens.
iloc enim omnino existimo siguificare illud : « Di-
mitte modo 67. » Quod vero rursus regumn. coelo-
. ruin YoCc&t donum Spiritus sancti, et quie per eum
confertur credentibus regenerationem, minino ne-

.gotio 106 dewonsirare possumus, ex istis nostri B

' Servatoris verbis : « A diebus enim Joannis, iuquit,
| usque inodo regnum celorum vim patitur, et vio-
lenti rapiunt illud **. » Nam cuin Joannes pradica-
«Φοξ : « Parate viam Domini, rectas facite semitas
ejus ** : » multi auditorum a peccatis οἱ turpltu-
dine vitxe desciscentes, magno studio et conten-
tione animi mores suos ad virtutis normam compo-
mentes, filii Dei per Spiritum declarati sunt, imente
jllorum illustrata οἱ per sanctum baptismum pur-
gata. Atqui si. ii$ qui contrariam opinionem tuen-
4ur, non recte neque utiliter dicta hae videntur :
doceant qua de causa dicat, a diebus Joannis Ba-
q*istae regnum. colorum rapi : quippe quod nemo
. Ante eum rapuerit. Quonam igitur spes propheta-

οὐρανῶν βασιλείαν χεχληµένος διὰ τὸ μηχέτι χρη:-
µατίζειν υἱὸν γυνσιχὸς, ἀλλὰ θείας μὲν φύσεως γενέ-
σθαι χοινωνὸὺν, τέχνον δὲ ἤδη χαλεῖσθαι Θεοῦ, xat
εἰ µιχρότερος εἴη τῶν Ev ἕξει τελειοτέρων, βρέφο;
τε ἔτι νοοῖτο βραχὺ καὶ ἀρτιγενές. "Οτι δὲ τῶν
Ἰωάννου µέτρων, ἢ xai παντὸς γεννητοῦ γυναιχῶν
ἡ διὰ τοῦ Πνεύματος ἀναγέννησις οὐχ ὀλίγῳ διοίσει
«ónq, οὗ θύραθεν ἡμῖν ὁ µάρτυς, ἀλλ᾽ αὐτὸς ἀσεθί-
σεται λέγων πρὸς τὸν Ἰησοῦν' « Ἐγὼ χρείαν ἔχω
ὑπὸ cou βαπτισθῆναι.» Ἰδοὺ γὰρ, ἰδοὺ καίτοι τὸ τέ-
λειον ἔχων Ev ἀρετῇ, τῆς διὰ τοῦ Πνεύματος àva-
γεννήσεως τὴν χάριν alzet, ὡς εἰς τὸ μεῖζον f] xa0'
ἑαυτὸν δι αὐτῆς ἀναβησόμενος, xal τὸ μὲν εἶναι
γεννητὸς γυναικὸς οὐχ ἔξων ἔτι, πρὸς δὲ τὴν θείαν
εὐγένειαν ἀναμορφούμενος. Be6a:ot δὲ μάλιστα thv
ἐπὶ τούτῳ πίστιν ὁ Σωτήρ’ Ἔχεις, ὦ οὗτος, τὸ τέ-
λειον kv ἀγαθοῖς, οὐχ εἰπὼν, xat δίχα τοῦ διὰ βα-
πτίσµατος ἁγιασμοῦ, ἀλλ’ ὡς ἓν χρείᾳ μὲν αὐτοῦ
καὶ λίαν ὑπάρχοι συννεύων χαὶ συντιθέµενος, oixo-
νομιχῶς δὲ τὴν χάριν ἑτέρῳ φυλάττων χαιρῷ. Τοῦτο
γὰρ δὴ xaX νομίζω τὸ, « "Agtc ἄρτι,» δηλοῦν. Ὅτι
δὲ πάλιν οὐρανῶν βασιλείαν ἀποχαλεῖ τὴν τοῦ θείου
Πνεύματος δόσιν, xal τὴν δι’ αὐτοῦ τοῖς πιστεύουσιν
εἰς «bv ἀναγέννησιν, οὗ μαχρῶν ἡμῖν δεῄσει πό-
νων, εἰς ἐναργεστάτην ἀπόδειξιν, ἀλλ ἐξ αὐτῶν εἰσό
µεθα τῶν τοῦ Σωτήρος ῥημάτων' « Απὺὸ γὰρ τῶν
ἡμερῶν Ἰωάννου ἕως ἄρτι, φησὶν, ἡ βασιλεία τῶν
οὐρανῶν βιάξεται, xat βιασταὶ ἁρπάζουσιν αὐτὴν. »
Ἰωάννου γὰρ δὴ τὸ, « Ἑτοιμάσατε τὴν ὁδὸν Κυρίου,

rum abibit? Quid tantus. sanctorum catus faciet, (; βοῶντος, εὐθείας ποιεῖτε τὰς τρίδους αὐτοῦ,» πολλοὶ

οἱ reguo coelorum exclusus est? cum tuuc primum
ecperit rapi, quaudo multis temporibus posterior
ostensus tandem est Joaunes, clamans : « Pani-
tentiam agite, apprupinquavit enim regnum coelo-
rum *, ». Catterum facile intellectu. est. reguam
. "etPloruim priscis etiam patribus paratum fuisse,
. utpote conforinibus imagini Filii sui, atque idcirco
: Φ Deo ac Patre przcoguitis. Tempore vero Joannis
"Boptistm, atque ab eo tempore deiuceps donum
Spiritus sancti, et regeneratio per sanctum Bapti-
mum, fide rapitur. Cum itaque hzc quastio jam
omni ex porte explicata sit, salis apparet quam sit
'inane ac frivoluui existimare majorem Christo esse
- Baptistam. Quod cum ita sit, corruit plane adver-
' sariorum objectio.

τῶν ἀχροωμένων, τὸν ἓν ἁμαρτίαις ἔτι χαὶ ἀσχήμονα
παραιτούµενοι βίον, ἐφέσει τε τῇ πρὸς τὸ ἄμεινον
σὺν Bla χαὶ τόνῳ τὸν οἰχεῖον εἰς ἀρετὴν ἀναρνυθμί-
ζοντες τρόπον »Υεννητοὶ Θεοῦ διὰ Πνεύματος ἀνεδεί-
Χνυντο, πεφωτισµένοι τὸν νοῦν xal χεχαθαρµένοι διὰ
τοῦ ἁγίου βαπτίσματος. "Η εἴπερ οὐχ ὀρθῶς τε xal
ἀναγχαίως εἰρῆσθαι τὰ τοιαῦτα δοχεῖ τοῖς τὴν ἑτέ-
p&v πρεσθεύουσι δόξαν, διδασχύτωσαν ὅτου δὴ χάρι»
ix τῶν Ἰωάννου φησὶν ἡμερῶν τὴν τῶν οὑρανῶν
βασιλείαν ἁρπάξεσθαι, ὡς οὐδενὸς ἄρα «pb αὐτοῦ
τὴν τῶν οὐρανῶν βασιλείαν ἁρπάσαντος. lot ποτε
οὖν ἄρα τῶν προφητῶν fj ἑλπὶς οἰχήσεται; Τί δὲ ὁ
εοσοῦτος τῶν ἁγίων πράξει χορὸς, εἴπερ ἔξω τῆς
τῶν οὐρανῶν βασιλείας χείσεται; τότε δὴ πρῶτον

D τοῦ ἁρπάζεσθαι λαθούσης ἀρχῆν, ὅτε χρόνοις ὑστε-

Ρῆσας paxpol;, ἀνεδείχθη μόλις ὁ Βαπτιστὴς, « Μετανοεῖτε, λέγων ^. Ίγγιχε γὰρ ἡ βασιλεία τῶν οὖρα-
VOV, » 'AXX ἔστιν εὐσύνοπτον, ὡς Ἠὐτρέπιστο μὲν τοῖς ἁγίοις «b. ἐν βασιλείᾳ Ὑίνεσθαι, χαὶ πάλαι, ἅτε
δη χαὶ συµµόρφοις ὑπάρχουσι τῆς εἰκόνος τοῦ YloU αὐτοῦ, καὶ διὰ τοῦτο προεγνωσµένοις παρὰ τῷ θεῷ
καὶ Πατρί. Κατὰ δὲ τὸν Ἰωάννου καιρὸν, καὶ λοιπὸν ἐφεξῆς, ἡ τοῦ Πνεύματος δόσις xai fj διὰ τοῦ ἁγίου
βαπτίσματος εἰς θεὸν ἀναγέννησις, διὰ πίστεως ἁρπάξεται, Πανταχόθεν τοίνυν ἀποδεδειγμένου σαφὼς
τοῦ θεωρήματος, περιττὸν ἤδη φαίνεται τὸ µείζονά ποτε τοῦ Σωτῆρος ξσέσθαι τὸν Ἰωάννην ὑπολαμδά-
νειν. Ei δὲ τοῦτο ἀληθὲς, λελύσθω πάλιν τῶν δι ἑναντίας πρόθληµα.

j* . 2. ο» € .
** Mit. h. 1, 14. 8 Dil 13. *! Mattli. x1, 12. ** Matth. 11, 5. Τὸ Matih. iv, 17,

(FÉ

"
'w"
* vt

171
ΛΟΓΟΣ, IB.

Εἰς τὸ, « Ἐγὼ ἐν τῷ Πατρὶ, καὶ d Πατᾗρ ἐν épol,»
xal, « Ἐγὼ καὶ à Πατὴρ £v ἐσμεν. »

A

Ἀντείθεσις ὡς dx τῶν αἱρετικῶν.
928v, qaot, θαυμαστὸν, εἰ ὁ Πατήρ ἐστιν tv Υἱῷ,
χαὶ ὁ Υϊὸς ἐν Πατρὶ, ὅπου χαὶ περὶ ἡμῶν αἱ θεῖαι
λέχουσι Τραφαὶ ὅτι € Ἐν αὐτῷ ζῶμεν xat χινούµεθα,
καὶ ἑσμέν., Ὥσπερ οὖν xal ἡμεῖς àv αὐτῷ ζῶμεν,
χαὶ χινούμεύα, xal ἐσμὲν, χαθάπερ εἴρηται, οὕτω
xal ὁ Υἱός ἐστιν ἓν Πατρί. Ho γὰρ οἷόν τε μείζονα
ὄντα τοῦ Υἱοῦ χωρεῖν ἐν αὐτῷ τὸν Πατέρα; "H πῶς
χατὰ πολὺ νοῦ Πατρὸς ἑλαττούμενος ὁ YU, ἐν αὑτῷ

χωρῖσαι δυγήσεται xal πληρῶσαι τὸ μεῖνον;

Πρὸς τοῦεο «ἰόσις.

Εἰχαθάπερ σῶμα ἓν σώματι χωρεῖν οἵεσθε τὸν Υἱὸν
kv Πατρὶ, εἰχότως àv, οἶμαι, xal ζητεῖν ἕλοισθε τὸν
εἰς ἀλλήλους ἀντεμθιθασμόν. Ἐπὶ μὲν γὰρ σχεύους
ὀστραχίνου τυχὸν 7) ἐς ἑτέρας τινὸς ὕλης χατεσχευα-
σµένου, οὐχ ἄχομφον ἴσως τὸ λέγειν μὴ δύνασθαι τὸ
μεῖζον τῷ ἑλάττονι γενέσθαι χωρητὸν, μηδ aj
πάλιν τὸ ἔλαττον ἀναπληροῦν τὸ μεῖσον. Ἐπὶ δὲ τῶν
ἀσωμάτων, xat ὧν fj φὖσις τὸ Éx τινος ὕλης εἶναι
διαπέφευχε, ποῖον ἂν ἔχει λόγον fj πρότασις; Καὶ .
ταῦτά φαµεν ὡς πρὸς τὸ παρὸν, τὸ παρ᾽ ὑμῖν ἆμα-
θῶς ὑπονοούμενον, συγχωρήσαντες, xat καθάπερ αὖὑ-
«o πλανώμενοι πεπιστεύχατε, µείνονα τοῦ Υἱοῦ
εἶναι λέγειν τὸν Πατέρα" ὁ δὲ τῆς ἀληθείας λόγος οὐχ
οὕτως ἔχει. Ἔστι γὰρ ἴσος τῷ Πατρὶ χατὰ πάντα.
θἶμαι 8 αὖ οὐκ ἂν ὑμᾶς ὅλως τούτοις χρήσασθαι ϱ
τοῖς λόγοις, εἴπερ Ίδειτε τί ἐστιν ἀληθινὸς ὁ Πατὴρ,
xaX ἀκηθινὸς ὁ Y!bc, xat τί φῶς ἀόρατον xai ἀῑδιον,
xai τὸ ἀπαύγασμα αὐτοῦ, xa τὶ πάλιν ἐστῖν ἁσώ-
µατος ὑπόστασις xat yapaxvho ἀσώματος. El γὰρ τὰς
περὶ τῶν τοιούτων µνήµας κατὰ τὴν ἀχριθῆ κατά-
ληψιν εἰς νοῦν ἐμφορεῖτε, πάντως ἂν xai τὴν τοῦ
Θεοῦ φύσιν ἑννοήσαντες, οὐκ ἂν ὡς περὶ σωµά-
των ἐφαντάξεσθε, ἀλλ ἀχολούθως τοῖς εἰρημένοις
ἀχριθῶς ἐζητεῖτε. πῶς μὲν ὁ Υἱὸς ἐν Πατρὶ, πῶς δέ
ἐστιν ὁ Πατὴρ ἐν Υἱῷ. Ὡς γὰρ χαραγτὴρ, χαὶ εἰ-
X», χαὶ ἀπαύγασμα xai ὁμο:ότης, οὗτος ἐν ἐχείνῳ
χἀχεῖνος iv τούτῳ φαίνεται. Ἐπειδὴ 66 cate μηδὲν
εἶναι θαυμαστὸν, εἰ χαὶ ὁ Yló; ἐστιν &v Πατρὶ, διὰ
τὸ xaX ἡμᾶς ἐν αὑτῷ χινεῖσθαι καὶ (3v, ἀναγχαῖον
ὑμᾶς xàv τούτῳ πολὺ πλανωμένους ἐπιδεῖξα: καὶ τῖς
ἀληθείας ἐκθεθηχότας τὸν ὅρον. O0 γὰρ χαθάπερ ἐν
ἑχάστῳ τῶν ἁγίων Υινόµενος ὁ θεὸς ἁγιάςει τού-
τους, οὕτως ἐστὶ xal ἐν τῷ Χριστῷ. 'AXY αὐτὸς ὁ
Yib; δύναμίς ἐστι χαὶ σοφία τοῦ Πατρὸς, ἁγιάζων
πάντα τὰ µετέχοντα αὐτοῦ Ev Πατρὶ, αὐτὸς δὲ πάλιν
οὗ χατά τινα μετουσίαν ἅγιος (v ὥσπερ fusi, οὐδὲ
κατὰ χάριν Υἱὸς χεχληµένος , ἀλλὰ γέννημα τὰς τοῦ
Πατρὸς οὐσίας ὑπάρχων àiótov. Οὺχ ἔστι δὲ πάλιν

ὕτως ὁ Υἱὸς ἐν Πατρὶ καθάπερ ἡμεῖς' ἡμεῖς μὲν
γὰρ ἐν θεῷ ζῶμεν χαὶ χινούµεθα, χαὶ ἐσμέν ' 6 δὲ
χατὰ φύσιν Υἱὸς, ὥσπερ ἁπό τινος πηγῆς ἀεὶ ζώσης,

D

! Joan. xiv, H1, 7? Joan. x. 00. Τὸ Act. xvu, 28.

THESAURUS.

F8
ASSERTIO XII. -

In. illud : « Ego in Patre, et Pater in. me; » et,
« Ego et Pater unum sumus ?*. »

Objectio hareticorum.

Nihil mirum est, inquiunt, si Pater est in Filio,
el Filius iu Patre, cum de nobis etiam 107 sa-
cere Scripture dicant, quod « In ipso vivimus, et
movemur, et sumus "*, ». Quemadmodum igitur
eiiam nos in ipso vivimus, et movemur, et sumus,
sicut scriptum est, ita et Filius est in Pate. Quo
pacto enim fleri potest, ut Pater cum major sit Fi-
lio, in ee contineatur? Aut quomodo Filius, qui
mulio ininor est, majorem implere possit

Solutio objectionis.

Si ut corpus corpore continetur, ita Filium in
Patre contineri existimatis, merito fortasse alterius
in altero impositionem quaratis, Nam in vaae
figulino, aut ex alia aliqua materia conflato, non
inepte. dixeritis, majus in minore contineri non
posse : neque rursus minus posse implere id quod
majus est. In incorporeis vero, et quorum natura
omnis materie expers est, quem locum habeat vestra
propositio? Atque liec quidem in prissentia diximus,
aliquid a vobis imperite dictum concedentes, et
quemadmodum vos errantes credidistis, Patrem Fi-
lio majorem dicendum; veritatis autem ratio non
ita se habet : est enim xqualis Patri per omnia. Sed
neque vos ejusmodi verbis usuros existimarim, si
Intelligeretis quid sit verus Pater, quid verus Filius,
οἱ quid lumen invisibile, et zxternum, et splendor
ejus, et quid rursum hypostasis incorporea et cha-
racter incorporeus. Nam si hzc in memoriam revo-
eantes aecuraiam perfectamque eorum intelligenti:
mente conceperitis, certe intellecta natura Dei, non
hze corporea imaginaremini, sed, ea ratione quam
diximus, perfecte inquireretis quo pacto Filius in
Patre sit, et quo pacto Pater in Filio. Quemadmodum
enim character, et. imago, et splendor, atque si-
militudo **, hic in illo, et ille in hoc cernitur. Cum
vero dicatis nihil mirum esse, si Filius sit in Patre,
quia et nos in ipso movemur et vivimus, necessariun
oinnino declarare quantopere etiam hac in parte a
vero aberretis. Neque enini quemadmodum Deus est
in unoquoque sanctorum eosque sanctificat, ita eliam
est in Christo. Sed ipse Filius est sapientia Patris οἱ
potentia 15, sanctificans omuia participautia ipsi iu
Spiritu : ipse veronulla participatione sanctus, ut nos.
Sed neque per gratiam est Filius, sicut nos, sed ab
zterno ex essentia Patris genitus. Neque rursus Fi-
lius in Patre est, sicut nos : siquidem nos in Deo vivi-
inus, et movemur, 10 et sumus. At vero naturaliter
Filius, ex essentia Patris veluti perenni quodam fonte
procedens, vita est naturaliter oinnia vivificans : non
per participationem vitze vivificatus sicut nos. Nain
alioqui non esset ipse naturalis vita. Quod enim 45”

^ Hebr. 1, 9... * I Cor. », 24.

479

9. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIIEP.

180

eititium est et extrinsecus adveniens, naturaliter ei A &x τῆς τοῦ Πατρὸς οὐσίας προελθὼν, ζωὴ χατὰ

qui possidet, inesse non dicitur. Dicit vero Filius :
« Ego sum vita. » Non igitur quemadmodum nos in
Dco vivificamur, ita etiam ipse vivit, et est; sed re
vera naturaliter est. quod seipsum esse dicit, hoc
est vita, et naturaliter in Patre exsistens, unum
cum eo identitate essenti:e, que est deitas.

φύσιν ἐστὶ, πάντα ζωογονῶν ' οὐ χατὰ μετοχὴν ζωῆς
ζωογονούμενας ὥσπερ ἡμεῖς. Ἡ γὰρ ἂν οὐχ ἂν εἴη
χατὰ φύσιν ζωή. Τὸ γὰρ ἐπείσαχτον xal ἔξωθεν
προσπορισθὲ», οὐχ ἂν νοοῖτο χατὰ φύσιν προσὺν τῷ
χεχτηµένῳ. Λέγει δὲ ὁ Υἱός' « Ἐγώ εἰμι ἡ ζωή,
Οὐχ ἄρα, χαθάπερ ἡμεῖς ἓν θεῷ ζωογονούμεθα,

ταυτὸν Uh xal αὐτὸς τὸν τρόπον (fj xai ἔστιν' ἀλλ' ὄντως τοῦτο κατὰ φύσιν ὑπάρχων ὅπερ εἶναι φησὶν
ἑαυτὸν, τουτέστι, ζωὴν, xal ὢν kv Πατρὶ φυσιχῶς, Ev τε ὑπάρχων ὡς πρὺς αὐτὸν διὰ τὴν ταντότητα τῆς

οὐσίας, ἥτις ἐστὶν ἡ θεότης,
ALIUD.
Ex objectione hereticorum.

Àtqui seipsum in Patre esse ait et Patrem in se,

ΑΛΛΟ.
Ὡς ἐξ ἀγτιθέσεως τῶν αἱρετεικῶν.
Ἑαντὸν εἶναί φησιν ἐν Πατρὶ, xai àv αὐτῷ τὸν

«uia neque sermo quo ad omnes utebatur, neque p Πατέρα, διὰ τὸ µήτε τὸν λόγον, ὃν ἐποιεῖτο πρὸς

opera propria ipsius erant, sed Patris qui ejuscemodi
loqui jubebat, quique facultatem ei suppeditabat ad
ejuscemodi operum impletionem.

Solutio objectionis.

Liceat ergo per vos, hzreiici, etiam unicuique
sanctorum hujusmodi vocem edere ; siquidem et ipsi
sunt divinorum verborum ministri, et facultate de-
soper accepta admiranda opera fecerunt. Beadus
enim David : « Audiam, inquit, quid loquatur in me
Dominus Deus'*. » Et sapientissimus ille Salomen :
« Verbo, inquit, mea 8 Deo dicta sunt 77. » Et beatus
Moses üdelis verhorum Dei minister fuit, et, ut semel
dicam, unusquisque prophetarum non propriis suis

ἅπαντας, μήτε μὴν τὰ ἔργα ἴδια αὐτοῦ εἶναι ' ἀλλὰ
τοῦ τὰ τοιαῦτα λαλεῖν ἐντειλαμένου Πατρὸς, xai τοῦ
δεδωκότος τὴν δύναμιν εἰς τὴν τῶν ἔργων συμπλή-
puc.

Πρὸς ταῦτα Avc'c.

Οὐχοῦν ἑἐξέστω, xa0' ὑμᾶς, ὦ αἱρετιχοὶ, xal
ἑχάστῳ τῶν ἁγίων τὴν τοιαύτην ἁ ποφθέγγεσθαι qu-
vfv* ἐπεὶ xal αὐτοὶ θείων Ὑεγόνασι ῥημάτων διά,
xowot, xai τὸ δύνασθαι λαδόντες ἄνωθεν, ἔργων πα-
ῥραδόξων γεγόνασι ποιηταί. 'O μὲν γὰρ µακάριος
Δαθὶδ, « ᾿Αχούσομαι, φησὶ, τί λαλήτει ἐν ἐμοὶ Ko-
ριος ὁ θεός.» Ὁ δὲ σοφώςατως Σολομῶν ' « Ol ἐμοὶ
λόγοι εἴρηνται ὑπὸ θεοῦ.» Καὶ Μωαῆς ὁ µαχάριος
τῶν τοῦ θεοῦ ῥημάτων πιστὸς γέγονε διάχονος, xal

verbis est usus, sed lic semper in. ore habuerunt : C ἁπαξαπλῶς ἔχαστος τῶν προφητῶν οὗ τοῖς ἰδίοις

« liec dicit Dominus. » Ex his igitur satis liquet,
multos etia:n alios sermonem Dei administrasse, et
miracula edidisse, nimirum 4 Deo, ut dicunn est,
facultate accepta. Idcirco et «discipuli Servatoris ad
ees qui ipsorum facta admirabantur, dicunt ; « Viti
fratres, quid nobis attenditis, quasi propria virtute et
pietate id effüüciamus, ut claudi ambulent '* ? » Liceat
igitur etiam unicuique horum illo Domini dicto uti
οἱ dicere : « Ego in Patre, et Pater in mie ; » cum et
hi, ut antea dictum est, divinis verbis usi sint, et
potestatem. edendi miracula a Deo acceperint. Atque
ita nihil eximium ac singulare erit in Filio, sed erit
veluti unus ex inultis, frustra, nt apparet, se voeans
Filium, si uihil excellens ei inest. Sed hoc absus-
dum est contrarium igitur omnino verum erit.

ἐχέχρητο λόγοις, ἀλλὰ, « Τάδε λέγέι Κύριος, » εἶγεν
ἐπὶ γλώττης ἀεί. Ἔστι μὲν οὖν &x τούτων ἰδεῖν, ὅτι
χαὶ πολλοί τινες ἕτεροι τοὺς παρὰ θεοῦ διακονησά-
µενοι φαίνονται λόγους * εἰργάξοντο δὲ παράδοξα χαὶ
αὐτοὶ, παρὰ θεοῦ δὲ, χαθάπερ εἴρηται, λαθόντες τὸ
δύνασθαι,. Καὶ γοῦν οἱ τοῦ Σωτῆρος μαθηταὶ πρὺς
τοὺς ἁποθαυμάζοντας τὰ παρ) αὐτῶν γινόμενα λέ-
γωσιν. «Άνδρες ἀδελφοὶ, τί ἡμῖν προσέχετε ὡς
ἰδίᾳ δωνάµει χαὶ εὐσεθείᾳ πεποιηχόσε τοῦ περιπα-
τεῖν τὸν χωλόνε» Ἑξέστω τοιγαροῦν xai ἑχάστῳ
τούκων τῇ τοῦ Κυρίου χεχρῆσθαι φωνῇ χαὶ λέγειν’
(€ Ἐχὼ ἐν τῷ Πατρὶ, xai à Πατ]ρ ἐν ἐμοί; » ἐπειδῆη
xal αὐτῶν, χαθάπερ Ίδη προείρηται, ἕκαστος xal
λόγυις ἐχρήσατο θείοις, xaX δυνάμεις πεποίηχε παρὰ

D θεοῦ τὸ δύνασθα; λαθών. Καὶ οὕτως οὐδὲν ἐξαίρετον

ἐν Yi, ἀλλὰ ἔσται xai αὐτὸς τῶν πάντων εἷς, µάτην, ὣς ἔοιχς χρηµατίζων Ylbe, εἰ τὸ περιττὸν οὗ-
δὲν ἐν αὐτῷ. ᾽Αλλὰ τοῦτο ἄτοπον, κρατήσει πάντω; τὸ ἕτερον.

109 ALIUD.

Si omnibus sanctis atque adeo cuivis alteri crea-
tam naturam habenti licuisset licere : « Ego in Patre,
et Pater iu we *5, » certe Servator hoc non ignorans,
si verum erat, dixisset : Ego quoque in Patre sum,
et Pater quoque iu me est, ut deelararet quod, sicut
l'ater in aliis est, ita etiai in me : et quemadmodum
alii in Patre sunt, ita et ego. Nunc vero neminem
aliorum sihi asciscens, sed sibi soli hoc inesse
scieus, q»ia nimirum ex ipsa Patris essentia. est,

* Ρε. cxx, 9. 7 Ῥιον. n, 1.

7 Aet. in, 12.

AAAU.

El πᾶτιν ἐξῖν τοῖς ἁγίοις ἣ χαὶ ὅλως ἑτέρῳ τινὶ
χτιστὴν ἔχοντι τὴν φύσιν εἰπεῖν, e Ἐγὼ iv τῷ
Πατρὶ, xai 6 Πατὴρ ἐν ἐμοὶ, » εἶπεν ἂν ὁ ἐπιστά-
µενος τοῦτο Σωτὴρ, εἴπερ ἣν ἀληθές ' Κάγὼ ἐν τῷ
Πατρὶ, xa ὁ Πατηρ δὲ ἐν Σμοί ἐστιν ΄ ἵνα φαίντται
διδάσχων, ὅτι χαθάπερ ἐν ἑτέροις ἐστὶν, οὕτω καὶ ἐν
&pol* xai ὥσπερ ἄλλοι τινὲς ἐν αὐτῷ εἶσιν, οὕτω
χἀγώ. Now δὲ προσλαθὼν οὐδένα τῶν ἄλλων, ἑαυτῷ
δὲ µόνῳ προσὸν ἐπιστάμενος τοῦτο διὰ τὸ Ex. τῆς

79 Juan, viv, df.

181

TIIESAURBS.

183

οὐσίας εἶναι τοῦ Πατρὸς, μετὰ πολλΏς τινος τῆς ἔπι- A circumspecte dixit : « Ego iu Patre, et Pater ln me. 5.

τηρήσεως, « Ἐγὼ, qnot, ἓν τῷ Πατρὸ, xat ó Πατῆρ

iv ἐμοί.» Οὐχ ρα κχοινὺν ἔχει μετὰ πάντων τὸ

ἀξίωμα, ἀλλ᾽ ἰδιάζον καὶ ἐξαίρετον ὡς Υἱὸς, καὶ Λό-

Ὑος, χαὶ θεός.

AXAO, διδάσκον ὅπως χρὴ vosiv τὸ προχεἰµεγον
ῥητόν.

Ὅ Υἱὸς à» τῷ Πατρὶ, xoi ὁ Πατὴρ ἐν τῷ Υἱῷ
νοηθήσεται χατὰ τοῦτον τὸν τρόπον. Ἐκ τῆς τοῦ
Πατρὸς οὐσίας προῇλθεν ὁ Υἱὸς, o) καθάπερ τὰ χτί-
σµατα Ex τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὺ εἶναι παρελθών, ἡ ἔξωθέν
qv τὴν τοῦ εἶναι σύστασιν ἔχων, à) ἔστι τῆς τοῦ
γεννῄσαντος οὐσίας «b ἴδιον' ὥσπερ οὖν Ex φωτὸς
ἁπαύγασμα, fj xal ἀπό τινος πηγῆς ἐχθαίνει πρτα-
µός. Ἔστιν οὖν τοῖς ὁρῶσι τὸν Υὸν, τὴν τοῦ Πατρὸς

Non igitur communem illam. hahet. cum omnibus
dignitatem, sed propriam sibi ac peculiarem ut Fi-.
lius, et Verbum, et Deus. .

ALIUD, docens quo pacto dictum. istud. vrefataum
intelligendum εἰ!.

Filius in Patre, et Pater in Filio esse hac ratione.
intelligitur. Filius ex essentia Patris processit, now
quemadmodum creature, ex non esse ad esse tra-
ductus, aut extrinsecus substitutus; sed est ipsa
essentiz Patris proprietas, sicut ex lumine splendor,
aut ex aliquo foute flutnen. promanst,. Licet. igitur
iis qui Filium vident, Patris essentiam intueri, et
genitoris proprietatem ex loc cognoscere. Quia enim

οὐσίαν ὁρᾷν, xaX τὸ τοῦ γεννῄσαντος ἴδιον ἀπὸ τούτου B universum esse Filii ex essentia Patris procedit, ea

νοεῖν. Ὅτιπερ ἐπειδὴ σύμπαν τὸ εἶναι τοῦ Yloo Ex τῆς
του Πατρὸς οὐσίας πρόξισιν, οὕτως ἐστὶν Ev Πατρὶ,
χαὶ πάλιν ix τῶν ἐἑναντίων, ὁ Πατήρ ἐστιν ἐν Υἱῷ,
ἐπειδήπερ ὅπερ ἐστὶν αὐτὺς φύσει, τοῦτο xal ὁ ἐξ
αὐτοῦ προελθὼν sb; Λόγος. Φαίνεται δὲ χαὶ ἔστιν
ἓν Yit, ὥσπερ οὖν xal ἐν τῷ παρ᾽ αὐτοῦ προελθόντι
ἀπαυγάσματι ὁ Ίλιος, xaX ἓν τῷ λόγῳ ὁ νοῦς». xo
Ev τῷ ποταμῷ fj τοῦτον ἀναθλύζουσα πηγη. Τὸ γὰρ
ἴδιων τῆς τοῦ Πατρὸς οὐσίας tv Υἱῷ κείµενου, xai
τῆς θεότητος, (v^ οὕτως simt, τὸ εἶδος δειχνύει
πᾶσιν αὐτὸν kv αὐτῷ. Ἐπ.τηρῆησαι δὲ χρὴ xat ἆναγ-
χαΐως εἰδέναι ὄτιπερ οὗ τῆς τυχούσης οἰχονομίας
ἕνεχα τὴν τοιαύτην ὁ Σωτὴρ εἴρηχε φωνήν. Ἐπειδὴ
γὰρ τὴν ταυτότητα τῆς φύσεως ἣν ἔχει πρὸς τὸν

Τεννῄσαντα, δεῖξαι βουληθεὶς, εἶπεν, « Ἐγὼ xat 6

Πατῃρ tv ἐσμεν, » ἵνα μή τις τὸν αὐτὸν εἶναι Πατέρα
καὶ YUby ὑπολάδῃ, µόνοις ὀνόμασι διαστελλοµένους
εἰς δυάδα, ὄντας δὲ οὐχ οὕτως ἐν ὑἠποστάσει, ἀναγ-
παίως ἐπιξηγούμενος ὅπερ. εἴρηχε, χαὶ σαφέστερον
τοῖς ἀχρρωμένοις αὐτὸ καθιστῶν, ἐπιφέρει τὸ, ε Ἐγὼ
ἐν τῷ Πατρὶ, καὶ ὁ Πατὴρ ἐν ἐμοὶ, » ἵνα διὰ μὲν
τοῦ, τοῦτον by ἐχείνῳ, χἀκτῖνον ἓν τούτῳ φαίνεσθαι,
τἣν ταυτότητα τῆς θεόζητος xaY τῆς οὐσίας τὴν ἑνό-
τητα δείξῃ΄ διὰ δὲ τοῦ ἕτερον ἓν ἑτέρῳ εἶναι, μὴ
£y τι ὃν ἐν ἀριθμῷ νοηθῇ, ὃ ποτὲ μὲν. Πατὴρ, ποτὲ
δὲ YU; λέγεται ἀλλ ὄντως ὑφεστῶτα Πατέρα, xal
ὑφεστῶτα Υὸν ἑναργέστερον ἀποδείςη.
ΑΛΛΟ.
"0 Πατὶρ χαὶ ὁ Υἱὸς ἓν μέν εἰσι χατὰ φύσιν, δύο

δὲ ἐν ἀριθμῷ, οὐχ ὡς ἑνός τινος εἰς δύο χαταδιαιρε- p

θέντος µέρη. ὡς εἶναι λο,πὸν τῆς πρὺς ἄλληλα xot-
νωνίας τε xal σχέσεως ἁμέτοχα, οὔτε μὴν ὡς τοῦ
αὐτοῦ xai ἑνὸς διττοῖς ὀνόματσιν ἀποχαλουμένου, ἵνα
bv. µόνῃ προσηγορίὰ φαίνηταν τῆς δυάδος ἡ δύναμις᾽
οὐδὲ ὡς τοῦ αὑτοῦ ποτὰ μὲν Πατρὸς, ποτὸ: δὲ Yiou
λεγομένου, τοῦτο γὰρ Σαθελλίου τὸ δόγµα, ἁλλ᾽ εἰσὶ
μὲν ἀριθμῷ δύο; ἔστι γὰρ ὁ Πατὴρ ἀεὶ. ΠατΏρ, οὐδέ
πητε εἰς YUv µεταποιούµενος * xaX πάλιν, ὁ Υἱὸς
οὐλέποτε εἰς Πατέρα µεταθαλλόµενος. Οὕτω δὲ ὄντος
τοῦ πράγµατος, καὶ ἐν δυάδι χευµένου τοῦ ἀριθμοῦ,
µία φύσις ἀμφοτέροις χαὶ fj αὐτὴ θεότης, ξοικότος
ἀτὶ τοῦ γεννήµατος τῷ γεγεννηχότι φυσιχῶς. Εἰχὼν
γάρ ἐστι, xai ἀπαύγασμα, xai χαρακτηρτῆς ἡποστά-

ratione est in Patre, et e contrario Pater est in Filio,
siquidem id quod ipse est natura, hoc etiam est
Deus Verbum ex ipso procedens. Apparet autem et est
in Filio quemadmodum sol in splendore quem emitl-
tit ex se, et sicut mens in sermone, et fons in Qluvio
qui ex se promanat. Proprietas enim essentix Patris
in Filio sita, et divinitatis, ut ita dicam, species,
ipsum in eo esse omnibus ostendit. Observandum att-
tem est, et necessario sciendum, non vulgari consilio
atque dispensatione hanc vocem a Servatore pro-
Jatam fuisse. Cum enim, identitatem naturx: quam
habet cum Patre ostendere volens, dixit : « Ego et
Pater unum surrus, » ne quis eumdem esse suspi-
caretur Patrem, et Filium, solis tantum nominibus,
non hypostasi in dualitatem personarum distinctos:
necessario utiliterque explicans id quod dixit, et
manifestius auditoribus faciens, addit lioc : « Eg»
in Patre, et Pater in. me; » ut per hoc, quod bic
quidem in illo, ille vero in hoc appareat, identitatem
deitatis et essenti:e unitatem demonstret; utque
per id quod alter in altere sit, non unum numero
esse iutelligatur, quod aliquando Pater, aliquando
Filius vocetur; sed vere atque hypostatice exsistere
Patrem, vere etiam atque hypostatice exsistere
Filium manifestissime ostendat.

110 ALIUD.

Pater et Filius unum quidem sunt. secundum na-
turam, dao vero numero; neque ita ac si unum
aliquod in duas. partes divideretur, ut a mutua inter
se societate habitudineque sejungantur, neque
rursus ita ut unum atque idem duobus nominibus
vocetur, ut in una appellatione dualitatis virtus ap-
pareat; neque ut idem aliquando Pater, sliquando
Filius dicatur, hoc enim Sabellii dogma est, sed ut
sint duo nuinero ; nam Pater semper est Pater, nun-
quam in Filium mutatis : et. Filius semper est Fi-
lius, nunquam in. Patrem mutatus. Cumque ila. se
res habea!, et sit nuinero dualitas personaruin, una .
utrique est natura, eademque deitas, cum Filius .
semper sit similis ei qui naturaliter eum genuit.
Est enim imago, et splendor, et eharacter hypo-

455

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

184

si2seus essentize Patris Filius. Nam bac ratione unum A σεως τῆς τοῦ Πατρὸς οὐσίας ὁ Yióg. θὕτω γὰρ ἕνα

dicimus esse Deum, ob identitatem natura Patris
' cum Filio , et Filii cum Patre

ALIUD

Quemadmodunm nemo dixerit splendorem quem sol
ex se emittit, aliud et diversum natura. lumen ab
lllo esse, neque participstiene quadam atque habi-
tudine ex ipso sole illud fleri judicabit, sed na-
turaliter ex ipso emitti ; et duo quidem lumina esse
ratione percipiet, unum tamen natura : ita etiam
nemo recte censuerit, tametsi Pater et Filius sint
humero duo, diversum esse Filium a Patre ratione
deltatis et idenuitatis essentixe. Sed sicut sol est in
splendore quem ex se emittit, eL splendor in ole a
quo exiL: ii3 eliam Pater ja Filio, et Filius in

Patre; numero quidem in duas personas distincui, B

atque ita byposiatice exsistentes, identilate vere
natura in unam deitate redacti.

ALIUD.

Si quis divinam Seripturam accurate perserutetur,
joveniet iisdem nominibus vocatem Filium, quibus
et Pater, excepto qued non dicatur Pater; idque
vice versa Patrem comperiet iisdem nominibus vo-
eari Patrem, quibus Filius, eo exeepto quod uon
dicatur Filius : quod quideur manifestis exemplis
probari potest. Omnipotens Pater, diciur et de Filio:
«λος dieit qui erat, qui venturus est, omnipotens 9.»
Domiuss Pater; et « Unus Dominus Jesus Christus.»

φαμὶν εἶναι θεὸν διὰ τὴν ταυτότητα τῆς φύσεως Tla-
τρὸς πρὸς Υὲὸν, xa Υἱοῦ πρὸς Πατέρα
ΑΛΛΟ.

Ὥσπερ τὸ bx τοῦ ἡλίου πεμπόµενον ἀπαύγασμα
οὐχ ἄν τις εἴποι κατὰ φύσιν ἕτερον εἶναι φῶς παρ᾽
ἐχεῖνον, ἡ κατὰ µετουσίαν τινὰ xai σχέσιν τὴν t£
αὑτοῦ τοιοῦτο Υένεσθαιε, ἀλλ᾽ ὄντως φύσει προῖϊὸν ἐξ
αὐτοῦ, xai δύο μὲν ταῦτα φῶτα κατ ἐπίνοιαν ὁρᾶται,
ἓν δέ εἰσι χατὰ φύσιν" οὕτως οὐκ ἄν τις εὑλόχως, εἰ
παὶ εἰς δυάδα τἐμνοιτο Πατρός τε xai Ylou ὁ ἁἀρι-
(Ux, ἕτερόν τι παρὰ τὸν Πατέρα ἑρεῖ τὸν YR, ὅσον
εἰς τὴν θεότητα xai τὴν ταντότητα τῆς οὐσίας. ᾽Αλλ'
ὥσπερ ὁ ἥλιος &v τῷ ἀπαυγάσματί ἐστι τῷ ἐξ αὑτοῦ
προελθόντε, xal τὸ ἀπαύγασμα ἐν τῷ ἡλίῳ ἀφ᾿ οὗ
καὶ ἐξῆλθεν, οὕτως ἑστὶ Πατὴρ ἐν χἸῷ, καὶ Υὸς ἐν
Πατρὶ, ἀριθμῷ μὲν εἰς δυάδα τεµνόµενοι, χαὶ ὄντες
οὕτως ἐν ὑποστάσει, τῇ δὲ ταντότητε τῆς φύσεως εἰς
Μίαν σφιγγόµενοι θεότητα.

AAAO.

EU τις ἀχριθῶς ἑξετάσαι τὴν θείαν Γραφὴν, εὖ-
βήσει τοσούτοις ὀνόμασιν ἀποχαλούμενον τὸν Υἱὸν,
ὅσοισπερ ἂν ἴδοι χαὶ τὸν Πατέρα, δίχα µόνον τοῦ λέ-
γεσθαι Πατέρα. xaX πάλιν ἐπὶ Πατρὸς τὴν ἴσην ἀν-
ειστροφὴν, τοσούτοις ὀνόμασιν ἀποχαλούμενον αὐτὸν,
ὅσοις xal ὁ Yibz, δίχα µόνον τοῦ λέγεσθαι Ytóv. "Hasc
δὲ ἡμῖν xal δ.᾽ ἐναργῶν ἀποδείζεων ὁ λόγος. Παντο-
χράτωβ ὁ Πατὲρ, φέρεται xai ἐφ᾽ χἸοῦ ’ ε Τάδε λέγει
ὁ ἦν, ὁ ἐρχόμενας. & παντοκράτωρ.» Κύριος ὁ Πα-

Lumen Pates : dicit et Filius : « Ego sum lux mun- € tno. xat « EI; Κύριος Ἰησοῦς Χριστός,» Φὼς 6

di **. 1 Pater remittit peeeata : remiuit et Filius :
« Ut sciatis enim, inquit, quod Filius hominis babet
potestatem in terra remittendi peccata **. » Quoniam
igitur emuia insunt Filio, qua Patri, vere dicit :
. € Omnia qux habet 11 E Pater, meo sunt 5.» Et
rursus ad Pastrem suum loquens, dicit : « Omnia
mate subi (u3, eL tua sunt mea **. » Si ergo omuia
«que iwsunt Patri, insunt οἱ Filio, el e contrario,
qu»tunque insunt Filio, insunt et Patri, nou imenti-
tur eum dicil : « Ego in Patre, et Pater in me, »
cui eoruui qua: insunt identitas in dualitate perso-
narum absque ulla diffcrentia. appareat. Quod cum
verum omnino sil; proprium certe genimen Patris
est Filius : neque enim gestavit secundum naturam

Βατὴρ, λέγει χα. ὁ Υἱός' « Ἐγώ εἰμι τὸ φῶς τοῦ
χόσμον.» 'O Πατὴρ ἀφίησιν ἁμαρτίας " Tout τοῦτα
καὶ ὁ Yió;: « Ἵνα vip, qrotv, εἰδῃητε ὅτι ἐξουσίαν
ἔχει ὁ YU; τοῦ ἀνθρώπου ἐπὶ τῆς γῆς ἁγιέναι ἆμαρ-
tlac. » Ἐπειδὴ τοίνυν πάντα πρόσεστι τῷ Υἱῷ ὅσα
xai iv τῷ Πατρὶ, ἀλτθεύων λέγει’ « Πάντα ὅσα Eye:
ὁ Πατὴρ, ἅμά ἐστι.» Καὶ πάλιν πρὸς τὸν ἑαυτοἈ
Πατέρα τοὺς λόγους ποιούµενος φάσχει. e Tà ἐμὰ
πάντα cá ἐστι, χαὶ τὰ σὰ ἐμά.» El τοίνὸν ὅσα πρόσ-
εατι τῷ Πατρὶ, ταῦτα καὶ τῷ Yüp* xal πάλιν, ὅσα
πρόσεστι τῷ Yi, ταῦτα xat τῷ Πατρὶ, οὐ φεύδετα,
λέγων ΄ « Ἐγὼ iv τῷ Πατρὶ, καὶ ὁ Πατὴρ ἐν &poí*»
τῆς τῶν προσόντων ταυτότητος ἐν τῇ δυἀάδι φαινο-
Μένης ἁπαραλ)άκτως. Ἐπειδὴ δὲ τοῦτο ἀληθὲς, ἴδιον

ea qu: Genitoris sunl, uisi ex ipso est; neque insunt D ἂν εἴη γέννημα τοῦ Πατρὸς ὁ Υἱός: οὐ γὰρ ἂν ἐφό-

Patri ea qua Filii sunt, nisi id quod geuitum est,
proprium essent sud esset.

ALIUD, per exemplum.

Quemadmodum, si quis imaginem optime depi-
ctam videat atque admiretur, regis item vultum et
quacunque in illo cernuntur intueri in tabella possit,
cupiditas illum incessat regem ipsum videudi : at
tabella merito illi dicere posslt : Vidisti me, vidisti
el regem ; et rursum : Ego ét rex unum sumus,
quantum ad perfectam similitudinem attinet ; et rur-

9 Άμου 1v, 9. ** Joan. vut, 12, 55 Luc. v, 94,

*
*.
.

55 Joan, avi. fo.

βεσε χατὰ guGiw τὰ τοῦ γεννήσαντος, οὐχ àv ἐξ αὖ-

τοῦ, οὐδ' a9 προσῆν τῷ Πατρὶ τὰ τοῦ γεννήµατος, εἰ

μὴ τῆς οὐσίας αὐτοῦ ἴδιον ὑπτρχε τὸ γεννηθέν
"A..luc ὡς ἐξ ὑποδεέγμαάτος.

Ὥσπερ ἂν εἴ τις el; εἰχόνα διαγεγραμμένην áp: στ
βλέποι, xat ἁποθαυμάτοι μὲν τὸ τοῦ βασιλέως σχῆ po
xal ὅσαπερ ἓν ἑχείνῳ φαΐνεται, ταῦτα xat ἐν «i
Yea? δυνάμενός τε xal ἔχων ὁρᾶν, εἰς ἐπιθυμί..
ἕλθοι τοῦ καὶ αὐτὸν ἰδεῖν τὸν βασιλέα’ εἴποι ὃ ἂν
εἰχότως πρὸς αὐτὸν ἡ Υραφή᾽ Ὁ ἑωραχὼς ἐμὲ, ἑώ-
paxe τὸν βασιλέα, xal πάλιν. Ἐγὼ xai ὁ 9ασιλεὺς

δν juan. xvii, 10.

185

TIIESAURUS,

186

ἓν ἐσμεν, ὅσον εἲς ὁμοιοτητα xol ἀχριθεστάτην ἐμ- A sum : Ego in rege, et rex iu me, juxta. formae spe-

φέρειαν, xaX πάλιν" Ἐγὼ £v τῷ βασιλεῖ. xot 6 βα-
σιλεὺς bv ἐμοὶ, χατὰ τὸ τῆς μορφῖς σχῆμα (τὸ γὰρ
εἶδας τὸ ἐχείνου πάντυι φορεῖ ἡ γραφὴ, xai τὸ τς
χραφῆς εἶδος bv ἑἐχείνῳ πάντως σώτεται)' οὕτως
ist xal ὁ Yib; λέγων. ε Ὁ ἑωραχὼς ἐμὲ, bopaxz
τὸν Πατέρα. Κἀάγὼ xax ὁ Πατὶρ Ev ἑἐσμεν. Ἐγὼ ἐν
*y Πατρὶ, καὶ ὁ Πατλρ àv ἐμοί.» Τὸ γὰρ ἴδιον τῆς
τοῦ Πατρὸς οὐσίας ἁπαραλλάχτως ἔχων ὁ Υἱὸς, εἰ-
χών ἐστι τοῦ Πατρὸς ἀχριθῆς, xai μορφὴ τοῦ γεν-
"ἠσαντος, ὅλον àv ἑαυτῇ δειχνύουσα τὸν vtyevvm-
χότα. Οὕτω γὰρ νθῄσεις xai τὸ παρὰ τῷ Παύλῳ
χείµενον’ ε "O; iv μορφῇ θεοῦ ὑπάρχων, οὐχ ἁρ-
παγμὸν ἠγήσατο τὸ εἶναι ἴσα θεῷ.» "Ίσος γὰρ ἣν τῷ
Θεῷ ὅλος ὧν Occ, ὥσπερ χαὶ ὁ Πατλρ" οὕτως ἂν
bv Χριστῷ χόσµον ἑαυτῷ χαταλλάττων 6 θεός ’ οὔ-
τως ἅχκερ ἐργάζεται ὁ Υἱὸς, τοῦ Πατρός ἐστιν ἔργα.
Οὐδεμιᾶς γὰρ Ev αὐτοῖς οὕσης διαφορᾶς ὅσον εἰς θεό-
τητα xal φύσιν, τὸ χωλύον οὐδὲν ἔργα τοῦ Πατρὸς
λέχεσθαι τὰ τοῦ Υἱοῦ, xaX τὸ ἀντιχείμενον.
AAAU.

El κάντα ὅτα πρήσεστιν ἑξαίρετα τῷ Πατρὶ, ταῦτα
προσόντα xal τῷ Yl φαίνεται, οὗ κατὰ χάριν ἐπι-
γεγονότα, οὐδὲ χατά τινα μετοχὴν, ἀλλὰ φυσιχῶς,
ὥσπερ xal τῷ γεγεννηχότι, xat τὸ μεσολαθοῦν οὐ-
ἂν, f τὸ µερίζον εἰς ἀναμοιότητα, δῆλον ἂν εἴη xal
παντί tv σαφὲς, ὄτιπερ αὐτὸ τῆς πατριχῆς οὐσία; τὸ
ἔδιον ὑπάρχων ὁ Υἱὸς, ὅλον tv ἑαυτῷ φορεῖ τὸν Πα-
«fpa: xaX ὅλος ἐστὶν ἐν Πατρὶ χατὰ τὴν ταυτότητα
φῆς οὐσίας χαὶ διά τοι τοῦτο χαλῶς τε xal ἀχολου-

θως ἐρεῖ- « Ἐγὼ ἐν τῷ Πατρὶ, xot ὁ Πατὴρ iv ἐμοί. » C

Καὶ, « Ἐγὼ καὶ ὁ Πατὴρ £v ἑσμεν. » Διὰ γὰρ τοῦ
μηδὲν αὐτῷ παραλελεῖφθαι τῶν ὅσα πρόστστι τῷ Πα-
«ρὶ, τονοῦτος ἔσται πάντως ὁποῖος ἂν εἴη xal ὁ γεν»
visas αὐτόν.

ΑΛΛΟ.

Πατὴρ χαλεῖται θεὸς, συνεισφεροµένης αὑτῷ πάν-
φως τῆς ὑπάρξεως τοῦ Υἱοῦ . οὗ γὰρ àv εἴη Πατὸρ,
οὐχ ἔχων τὸν ἐξ ἑαυτοῦ προελθόντα Λόγον. Καὶ πάλι»
4 τοῦ Ylou zposnyopla συνεισάχει πάντως τὴν τοῦ
Πατρὸς ὕπαρξιν. Τοῦτο γὰρ ὡς πρὸς ἐχεῖνο σηµαί(-
νεται. El τοίνυν ἀναγχαίως θάτερόν ὲστιν ἐν θατέρῳ,
xai «Ιατὶρ μὲν σηµαίνεται μετὰ τοῦ ἱδίου γεννήµα-
τος” Υἱὸς δὲ πάντως μετὰ τοῦ γεννήσαντος αὐτὸν,

ciem (nam illius formam tabella plane refert, οἱ
ferma tabelle sive picture in ipso etiam est) ; ita et
Filius dicit : « Qui vidit me, vidit et Patrem **; ;
et, « Ego et Pater unnm sumus **, Ego iu Patre, οἱ
Pater in me *'. » Filius enim habens proprietatein
essent: Patris citra ullam differentiam, est perfecia
imago Patris et forma genitoris, totum in se geui-
torem referens atque exprimens. ]ta euim etiais
illud Pauli intelliges : « Qui cum eseet ia forma Dei,
non rapiuaim arbitratos est se esse cequalem Deo ^". »
AEqualis enim erat Deo totus exsistens Deus, sicut
et Pater : ita erat. in Christo mundum sibi conci-
lians Deus : ita quzcunque operatur Filius, Patris
opera suut. Cuin enim nulla iuter eos sit dillerentia

B quantum ad deitatem ct naturam, nihil obstat quo-

ininus opera Filii dicantur opera P'atris, et e con-
trario |

ALIUD.

Si quecunque eximia sunt in Patre, ea et ΕΗἰ9
adesse cognoscuntur, uon per gratiam adjecta. aet
per participationein, sed naturaliter, sicut et Patri,
nullumque omnino est discrimen, aut dissimilitudo;
manifestum etiam cuivis fuerit quod Filius cum sit
ipsamet proprietas essentixs Patris, totum In se Pa«
trem gestat, et totas est im Patre secundum identi-
tatem esseutie. 1134 Recie igitur et convenienter
dicit ; « Ego in. Patre, et Pater. ip mie; » et, « Ego
et Pater unum sumus. » Quia. enim nihil iu eo de-
sideratur eorum qua Patri insunt, talis ommino est
qualis est is cui eum genuit.

ALIUD.

Pater vocatur Deus, intellecta simul cum eo ex-
sistentia Filii, neqve enim esset Pater, nou. habens
Verbum ex se proccdeus. Et vicissim appellatie
Filii necessario etiam statuit. exsistentiam Patris.
lioe enim respeciu illius dicitur. Si ergo necessario
alterum est in altero, et Pater quidem significatur
cum proprio sue Filio, et Filius cum suo Patre,
vere profecto dicit : « Ego in Patre, et Pater. in

πρσαληθεύει, λέγων" « Ἐγὼ ἓν τῷ Πατρὶ, καὶ ó D me. »

Πατὶρ ἐν &pol. »
ΑΛΛΟ.

Ei rd; ὁ πιστεύων εἰς τὸν Ὑἱὸν, εἰς τὸν Πατέρα
πιστεύει, xal Ó τιμῶν τὸν Υὸν, τιμᾷ τὸν Πατέρα,
χαὶ πάλιν, À προσχυνῶν τῷ Πατρὶ, προσκυνεῖ τῷ
Yüp, πῶς οὐχ οὗτος ἐν ἐχείνῳ., χἀχεῖνος ὢν ἐν τούτῳ
ξειχθήσεται χατὰ τὸ τῆς οὐσίας ἁπαράλλαχτον; Διὰ
Υὰρ τοῦτο χαὶ µία προσχύνησις ἡ £v Υἱῷ xal Πατρὶ
Υωοιένη σὺν ἁγίῳ Πνεύματι, χαὶ εἷς cb; παρὰ máv-
των ὁμολογεῖται, xal ἔστιν, ὡς οὐδεμιᾶς μεταξὺ χει-
pívn; 61227003; Πατρός τε xaX Υἱοῦ, ἁλλ᾽ £v ταυτό-
Joan, xiv, 11.

” J;an. xiv, 9. ** Joan. x, 50.

ALIUD.

Si omnis qui eredit in Filium, credit etiam in
Patrem, et qui colit Filium, colit οἱ Patrem; et
conira, qui adorat. Patrem, adorat et. Filium : quo
pacto non sit hic in illo, et ille in hoe, emui:moda
essenti:e similitudine? ldceireco. unica est adoratio
qua Filio et Patri cum Spiritu sancto. praestatur, et
unus Deus ab omuibus, et praedicatur, et est; quod
nimirum: nulla differentia disjungat Patrem. et Fi-
lium, sed identitate e-scutise priediti sint; nihilque

58 Philipp. 1, 6.

187

5. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP,

habeant quod a naturali proprietate eos sejun- A tnt: τῆς οὐσίας ὄντων καὶ οὐδὲν ἑχόντων ὃ τῆς φυ-

gat.
ALIUD.
Όοσφιμα veluti ex objectione hareticorum.

Pater, inquiunt, est in Filio, et Filius in Patre,
eecundum habitum. Cum enim nullo modo dissen-
tiant in judiciis, vel cogitationibus, sed quxcunque
vult Pater, ea vult et Filius, et vicissim quicuuque
vult Filius, vult et Pater, et consensus quidem atque
identitas voluntatum in eis deprehenditur, atque ea
ratione Pater est in Filio, et Filius in Patre.

Solutio objectionis.
Licebit igitur etiam angelis, aut aliis rationalibus

σιχῆς ἱδιότητος ἀποτέμνει τὸν ἕτερον.
ΑΛΛΟ.

Δύγμα, ὡς ἐξ ἀγτιθέσεως τῶν χριστοµάχω».

Ὁ Πατὴρ, φασὶν, £v. τῷ Yi, καὶ ὁ Yió; ἐστιν ἓν
τῷ. Πατρὶ, χατὰ τόδε τὸ σχῆμα. Ἐπειδὴ γὰρ xav
οὐδένα τρόπον διαφωνοῦσιν ἓν τοῖς χρίµασιν, 7| ἓν
τοῖς νοήµασιν, ἁλλ᾽ ἄπερ ἂν ὁ Πατὶρ βούληται, xai
ὁ Υἱὸς ταῦτα, xal πάλιν ἅπερ ἂν ὁ YS; ἐθελήσῃ,
ταῦτα χαὶ ὁ Πατὴρ, xai συµ.ρωνία τις xaX ταντότης
θεληµάτιν xa γνώμης iv αὐτοῖς φαΐνεται, χατὰ
τοῦτο Πατὴρ ἐν Yi, xai Yióg ἐστιν tv Πατρί.

| IIpóc τοῦτο Avete.
"Αρ οὖν ἑξέσται καὶ ἀγγέλοις f) xa ἄλλαις λογι-

potestatibus, de quibus Psalmista ail: « Benedicite B yat; δυνάµεσι, περὶ ὧν ἐν Ὑαλμοῖς εἴρηται: « Εὐλο-

Dominum, omnes angeli ejus, ministri ejus facientes
voluntatem. ejus **, » Servatoris ipsa voce uti,
singulique eorum dicere poterunt : « Ego in Patre,
et Pater in me. » — « Qui vidu me, vidit et Patrem.»
Nemini enim dubium est, quin omnia qu:e vult Pater,
velint etiam Angeli et Archangeli, et Throni, et
Dominationes, et Botestates; neque quidquam ho-
rum dissentit a voluntate Dei. Neque enim manerent
in suo ordine, nisi hunc scopum sibi poposituim
baberent 11 9. Nam is qui aliud quam Dei voluntatem
αυφεεὺαί, audivit : Nunc autem ad inferos descendes,
οἱ ad fundamenta terre. Si ergo unumquodque
eorum qua dicta sunt, vult quzcuuque Deus vuit,
firmuinque i 60 manet, suamquo dignitatein. peti-

γεῖτε τὸν Κύριον, πάντες αἱ ἄγγελοι αὐτοῦ, λειτουργοὶ
αὐτοῦ ποιοῦντες τὸ θέληµα αὐτοῦ,» ταῖς τοῦ Σιυ-
τῆρος χεχρῆσθαι φωναῖς, ὡς ἕχαστον εἰπεῖν» « "Evo
ἐν τῷ Πατρὶ, χαὶ à Πατὴρ £v Epot,» καὶ « 0. ἓω-
ῥαχὼς ἐμὲὸ, ἑώραχε τὸν Πατέρα.» Καΐτοι παντί «tp
δἥλον, ὅτι πάντα ὅσα βούλεται θεὺς, ταῦτα πάντως
χαὶ "Αγγελοι βούλονται, χαὶ ᾿Αρχάγγελοι, xat θρόνοι,
xai Κνρώτητες, xal Ἑξουσίαι, καὶ τούτων οὐδὲν
διαφωνοῦν εὑρίσχεται πρὸς τὴν θείαν βούλησιν. OO
γὰρ ἂν ἔμεινεν kv τῇ οἰχείᾳ τάξει, μὴ τοῦτον ἔχοντα
τὸν σχοπόν. Ὅ γὰρ ἕτερόν τι παρὰ τὸ τοῦ Θεοῦ θέ-
ληµα ζητήσας, Ίχουσε' Nov δὲ εἰς ἅδην χαταθήση,
καὶ εἰς τὰ θεμέλια τῆς γῆς. Ej τοίνυν ἔχαστον τῶν
εἰρημένων θέλει μὲν ὅσα βούλεται θεὺς, ἕστηχε ὃ ἐν

net, nullaque ratione hls Filii verbis utuntur ; nou 6 τούτῳ, xal σώζει τὴν οἰχείαν ἀρχὴν, xat οὐδαμοῦ

consensus animorum, identitasque voluntatum de-
clarat Filium in Patre esse, et Patrem in Filio, sed
omnimoda essentiae similitudo, et naturalis proprie-
tatis identitas.

ALIUD.

€um immotum et Inconcussum statum habeant,
suumque principatum servent angeli, atque arclian-
geli, alieque his superiores rationales potestates,
manifestum sane est eos voluntati Dei nequaquam
repuguare, sed creatoris imperio ac legibus morem
gerere, suamque voluntatem ad. divinam aggregare,
ut omuia et velint et faciaut quie. illi placent. Quod
cum ita sit, neque ullus οπλο iuficietor, quam-
obrem solus Filius Unigenitus,et Verbum ac sapien-
tía est ? Oportebat enim profecto, si ob id dicitur
Unigenitus, et sapientia, et Verhum, quia omnia
qnz vult Pater, vult et ipse, reliquas etiam ratio-
nales creaturas idem esse, iisdemque nominibus
illas appellari, quibus Filius. Si vero nulla ex iis,
aut Unigenitus est Filius, aut Verbum, neque sapien-
tia, neque lumen, neque splendor, neque forma,
eque imago Patris, necessariwn plane est ut
sentiamus;Filiutm non eam ob causam dixisse : «Ego
jn Patre, et Pater in me; » et rursum : « Ego et Pa-

*! P354]. citi, 20.

φαίνεται ταῖς τοῦ Ylou χεχρημένον φωναῖς, οὐχὶ
συμφωνία τῆς γνώμης, οὐδὲ τὸ βούλεσθαι τὰ αὐτὰ,
δειχνύει τὸν } τὸν ἓν Πατρὶ xaX τὸν Πατέρα πάλιν ἓν
χἸῷ, ἁλλ' fj τῆς οὐσίας ἁπαράλλαχτος ὁμοιότης, καὶ
$3, ταυτότης τῆς χατὰ φύσιν ἱδιότητος.

ΑΛΛΟ.

Ἐπειδὴ µένουσιν ἀχλόνητον ἔχοντας τὴν στάσιν
χαὶ σώκνοντες τὴν οἰχείαν ἀρχὴν "Αγγελοί το xat
Αρχάγγελοι, καὶ αἱ τούτων ἀνωτέρω. λογιχαὶ δυνά-
μεις, πρόδηλον δἠ πουθεν ὡς οὗ στασιάζουσι χατὰ
τῶν τοῦ tou θεληµάτων, ἀλλ' εἴχονσί τε xal ὑπο-
τάσσονται τοῖς τοῦ πεποιηχότος νόµοις, καὶ σύμφυω-
voy Éyous: πρὸς θεὸν τὴν γνώµην, ὡς πάντα βούλε-
σθαΐ τε χαὶ ποιεῖν ὅσαπερ αὐτῷ δοχεῖ. Οὕτω τοίνυν

D ἔχοντος τοῦδε, καὶ συναμολογουµένου παρὰ πᾶσιν,

ὅτου δὴ χάριν μόνος ὁ Yi; Μονογενῆς, xai Λόγος
xaY σοφία ἑστίνς Ἔδει Υὰρ, εἴπερ ὄντως τὸ θέλειν
ὅσα xai ὁ Πατὴρ βούλεται, Μονογενῆ κχαλεῖσθαι
ποιεῖ, χαὶ σοφίαν, xaY Λόγον, xaX τοῖς ἄλλοις λογι-
xolg χτίσµασι ταῦτα ὑπάρχειν, χαὶ τοσούτοις ὀνόμα-
σιν ἀποχαλεῖσθαι χαὶ αὐτὰ, ὅσοισπερ ἂν καὶ ὁ Ylóg.
Ei δὲ τούτων οὐδὲν, οὔτε Μονογενής ἐστιν }ὸς, οὔτε
Λόγος, οὔτε σοφία, οὔτε φῶς, οὓτε ἀπαύγασμα, οὔτε
μορφὴ, οὔτε εἰχὼν τοῦ Πατρὸς, ἀναγχαῖον εἰδέναι
40:n5v, ὄτιπερ 03 τὸ βώλεσθαι τὰ αὐτὰ τῷ lavet.

189

THESAURUS.

οὐδὲ τὸ µίαν ἔχειν πρὺς αὐτὸν. «ku γυώμτν παρα- A ter unum sumus : » quia eadem vult quas Pater,eam-

εχευάζει λέγειν τὸν Ylóv* « "Evo ἐν τῷ Πατρὶ, καὶ
ὁ Πατὴρ ἐν ἐμοὶ, » καὶ πἀλιν: € Ἐγὼ xal ὁ [lazte
lv ἐσμεν ΄ » ἁλλ᾽ ὅτι, τς τοῦ Πατρὸς οὐσίας γνήσιον
ὑπάρχων γέννημα, φέρει μὲν ἓν ἑαυτῷ τὸν Πατέρα,
φαίνεται δὲ xal αὐτὸς ἐν Πατρί. Κρατοίη δ' ἂν ὁ
αὐτὸς οὗτας λόγος xal im" ἀνθρώπων ἁγίων, οἷς τὸ
ἀχολουθεῖν τοῖς θείοις θελ{µασι σκοπὺς, xai οὐχ
ἔστιν εἰπεῖν. « Ἐγὼ ἐν τῷ Πατρὶ, x21 ὁ Πατὴρ £v
ἐμοί. »
ΑΛΛΟ.
Ὡς ἐξ ἁντιθέσεως tor αἱρεεικῷὼν.

Ei τὸ χαλεῖίσθαι, φασὶν, Yibv καὶ εἰχόνα τοῦ Πα-
τρὸς, ἕνα αὐτῷ χατὰ φύσιν ἐργάτεται τὸν τοιούτοις
Δνόμασιν ἁποσΣμνυνόμενον, τί χωλύσει χαὶ fud;
ἀνθρώπους ὄντας, ἐπειδήπερ xal υἱοὶ χεχλήµεθα,
χαὶ κατ εἰχόνα γεγόναμεν θεοῦ, ὁμοίους εἶναι χατ᾽
οὐσίαν αὐτῷ;

Πρὸς τοῦτυ «ῑὖσις.

Αλλ ἡμῖν μὲν, ὦ βέλτιστοι, χατὰ χάριν ' τῷ δὲ
Oeo. Αόγῳ χατὰ φύσιν τοῦτο ὑπάρχει. Καὶ περὶ μὲν
ἐχείνου λέγεται’ « Τίς ὅμοιός σοι ἓν θεοῖς, Kupts; »
ὡς οὖχ ἐπείσαχτον ἴχοντος, ἀλλὰ φυσιχὸν τὸ ἀξίωμα.
Περὶ δὲ ἡμῶν ε Ἐγὼ εἶπα ᾽ θεοί ἑστε, xal Yiol
Ὑψίστνυ πάντες. » Ὑμεῖς δὲ δὴ ὡς ἄνθρωποι ἆπο-
θνήσκετε, xai ὡς εἷς τῶν ἀρχόντων πίπτετε. "D; εἰ
gh «σαν ποιησαίµεθα σπουδὴν εἰς τὸ ταραιτεῖσθχι
4b Φαῦλον, ῥᾳδίως ἐξ ὧν εἱλήφαμεν ἀποπεσεῖν δννά-
µεθα. Εἰλήφαμεν δὲ χατὰ χάριν τὸ χαλεῖσθαι χαὶ
vlol χα] θεοὶ, & δὴ 2υσικῶς πρόσεστι τῷ Yi. Εἰχὼν
δὲ πάλιν χρηµατίζομεν θεοῦ, ἐπειδήπερ τὴν ἆληθι-
viv εἰχόνα τὸν Λόγον αὐτοῦ ἑἐδεξάμεθα, χαὶ ᾧχησεν
ἓν ἡμῖν, ἢἡ χαὶ £v τελευταίοις xatpot; ἐνηνθρώπησε
διὰ τὴν ἡμειτέραν σωτηρίἰαν. Πολλή τις οὖν xa ἅμε-
τρος ἡ διαφορὰ, µεταξύ τε ἡμὼν τῶν χατὰ χάμων
χεχληµμένων υἱῶν, χαὶ τοῦ χατὰ φύσιν ὄντος xal
ἀλιθινῶς. Καὶ φλναρία μᾶλλον ὑμῶν 1j πρότασις ἢ
νέηµα χρήσιµον δέδεικτα:.

ΑΛΛΟ.

E! ταύτης ἕνεχα xai µόνης τῆς αἰτίας ὅμοιον εἶναι
τῷ Πατρί φατε «bv Yibv, ὦ χριστοµάχοι, ὅτι δῆ
πάἀνθ᾽ ὅσα βούλεται ὁ Πατ]ρ, ταῦτα xat αὐτὸς, οὐκ
ἔσται τῷ Πατρὶ μᾶλλον προσεοιχὼς, ἀλλὰ τοῖς τοῦ
Πατρὺς θελήµασι. Καὶ ὁ piv Πατὴρ, χαθ᾽ ὑμᾶς,
ὀνόματι µόνον τοῦτό ἐστιν ' ὁ δὲ Yibs, οὔτε υἱὸς, οὔτε
ἁπαράλλαχτος τοῦ γεννήσαντος εἰχὼν, ἀλλὰ µόνων
τῶν θελτµάτων αὑτοῦ µιµητής. Ἐπεὶ xat ὁ Παῦλος
μιμητῆς ὑπάρχων τοῦ Χριστοῦ xal προσεοιχὼς αὐτῷ
χατά τε τὸ βούλεσθαι πἀνθ᾽ ὅσα xal αὐτὸς ἐβούλετο,
καὶ χατὰ τὸν τῆς διδασχαλίας λόγον. ἔχει μὲν εἰκόνα
τῶν θεληµάτων αὐτοῦ, οὐχ ἔστι δὲ χατὰ φύσιν ὁ
αὐτὸς τῷ Υἱῷ τοῦ Θεοῦ. El δὲ τοῦτο ἄτοπον ὁμρῦ
xal ἀσεθὶς, ἀνάγχη φέρειν τὴν ὁμοιότητα χατὰ pó-
vr; τῆς οὐσία; χαὶ τοὺς τὶς ρύσεως χαρακτΏρας.
Οὕτω γὰρ ὄντω; ἀληβέστερον εἰχὼν τοῦ Ι]ατρὸς ὁ

*5 Ες]. ελλ, 0. δὲ Psal. oxxxv, 6.

^5 Ρ. αἱ. cxxx:, 8.

demque habet cum Patre animi sententiam; scd
quia, cum sit verum ac genuinum essentie — Patris
germen, ipse in sePatremgestat, ipseque vicissim
in Patre cernitur. Porro eadem quoque ratio obti-
neat in sanctis hominibus, quorum scopus atque in-
stitutum cuim sit divine voluntati obedire. de seip-
sis tamen dicere non possunt * « Ego in Patre, et
Pater in me. κ

ALIUD.
Ex objeciiune hareticorum.

Si, inquiunt, quia vocatur Fílius et imago Patrip,
unum eum ipso naturaliter facit eum qui ejusceto-

B di nominibus isignitus est, quid obstiterit quoini-

nus etiam nos homines qui filii vocamur **, et. ad
imaginem Dvi facti sumus, similes ei secundum es-
sentiam simus?

Solutio objectionis.

At nobis, 9 boni, per gratiam : Verbe autem Dei
id naturaliter inest. Ac de illo quidem dicitur:
« Quis similis tibi ip diis, Domine** ? » quique qui
non ascititia, sed naturali dignitate praeditus | sit.
114, De nobis vero: « Ego dixi : Dii estis, et &lii
Excelsi omues, Vos autem sicut. homines moriemi-
ni, et sicut unus principum cadetis **, » Nisi enim
summo s!udio vitiuin fugiamus, facile iig quae acce-
pinus excidemus. Accepimus autem gratiam, ut

C vocemur filii et dii : qua quidem naturaliter | Filio

insunt. Vocamur autem etiam imago Dei, siquidem
veram iaiaginem Verbum ipsius suscepimus,et habi-
tavit in. nobis**, et ultimis temporibus factus est
bomo propter nostram salutem. Magna igitur at-
que immensa est differentia inter nos per gra-
tíam vocatos filios, et eum qui vere ac naturaliter
est Filius. Frivola igitur atque inanis plane est. ve
stra objectio

ALIUD.
Si eam et quidem solam ol causam, vos, Christi
hoates, Filinm Patri similem esse dicitis, quia om-
nia quz vult Pater, vult et ipse, non erit. 1am Patti

p sinilis, quam. volunta. Patris. Et Pater. quidem

juxta vos, nomine solum hoc est, Filius antem. ne-
que filius, neque omnimoda Patris imago, sed soluiw
voluntatis ejus iinitator. Siquidem et. Paulus imita
tor exsistens Chrisü *', et similis εἰ in ευ
quod vellet omnia qua ipse, οἱ ratione doctrinir,
liabet quidem imaginem ipsius voluntatis, non est
autem naturaliter idem cum Filio Dei. Quod cum ita
sit, absurdum simul et. impium est, in alia. re con
stituere similitudinem Filii cum Patre, praterquam
in sola essentia, et in eharacteribus naturae, [ta
euim profecto verius imago Patris F.lius essc osteu-
ditur, adeo ut dicere possit: « Ego in Paue, ct Pa-

** Joan. 9, (4... 7 E Cor. iv, 16.

(40

S. CYRILLU ALEXANDRINI. ARCUIEP.

192

ter im me; » et rüóisum : « Qi. vidit. me, vidit et A Υἱὸς ἀναδειχθήσεται, ὡς χαιωυνασθαι λέγειν’ € Ἐγὼ

Patrem. »

ALIUD, modo exzylicativo.

lta est unum Pater et Filius, eaque ratione simi-
lis ipsi est, quema:muxdum in nobis Filius ratione es-
sentiesimilis esse Patri intelligitur,et quemadmodum
eplendorex sole procedens. Idcirco, cun ita se habeat
Filius ad Patrem, operante Filio operatur et Pater :
eoque rursum ad sanctos venieute venit etiam Pa-
ter, sicut. ipse ait: € Venuiemus, ego et Pater, οἱ
mansionem apud ipsum faciemus **. » Omnia cniin,
ut modo dictum est, 4 Patre per. Filium fiunt :: id-
eirco si quibus unquam sanctis gratia data est, cam
Pater per Filium largitus fuisse 135 ceruitur. Cu-

ἐν τῷ IIazpt, xat ó ΠατΏρ àv ἐμοὶ, » xal πάλιν. ε ο
ἑωραχὼς ἐμὲ, ἑώραχε τὸν Πατέρα. »

ΑΛΛΟ, τρόπφῳφ διηγηµιατικῷ.

Οὕτως Év ciotv ^ Πατὶρ xai ὁ Υἱὸς, xai χατὰ
τόνδε τὸν τρόπον ἐμφερής ἐστιν αὑτῷ, ὡς ἂν ἐφ᾽
ἡμῶν νοηθείη υἱὸς πρὸς τὸν ἑαυτοῦ πατέρα κατά γε
τὸν τῆς οὐσίας λόγον, χαὶ ὡς ἂν ἴδοι τις πρὸς «hv
Άλιον τὸ ἐξ αὐτοῦ προϊὸν ἀπαύγασμα. Διὰ γὰρ τοῦτο
xaX διὰ τὸ οὕτως ἔχειν τὸν Yiby πρὸς τὸν ἑαυτοῦ Πα-
τέρα, ἐργαζομένου τοῦ Yloo, ὁ Πατὶρ ἑργάξδετα:,
xai πρὸς τοὺς ἁγίους ἑρχομένου πάλιν αὐτοῦ, ὁ IIa-
τ{ρ ἐστιν ὁ ἑρχόμενος, ὡς αὐτὸς ἔφησεν ε Ἐλευ-
σόμεθα, ἐγὼ xai ὁ Πατὶῖρ, xat μονὴν παρ) αὑτῷ
ποι]σομὲν. » Πάντα γὰρ. χαθάπερ Ίδη προείρηται,

jus rei Paulus testis est, ad quosdam scribens : B παρὰ Πατρὸς 6c Υἱοῦ γίγνεται’ xai γοῦν et ποτέ

« Gratia volis et pax a Deo. Patre. et Domino Jesu
Christo δὲ, » Et ipse rursum alibi : « lpse Pater. et
Deus noster et Donibmus noster Jesus Christus dirig:t
viam nostram ad vos **. » At οἱ nou essel unitas
Patris com Filio, dixisset profecto, Dirigant vilam
nestram, ut duos significaret. Nunc vero. id. non
facit : unitàtem autem Patris et Filii manifeste
observans, singulariter dixit, dirigat, non quasi
seorsim Pater, et seorsim Filius suppeditet gra-
Dam, sed lanquam Pater per Filiwm ἵα Spi-
ritu sancto ex una deitate dona sua sanctis cenferat.
ὡς ἰδίᾳ μὲν τοῦ Πατρὸς, ἰδίᾳ δὲ χορηγοῦντος τοῦ
τες pug θεότητος πεμπομένων τῶν χαριαµάτων al;
ALIUD

Si separatus esset secundum naturam ab es-
sentia Patris Filius, et nisi inter eos inseparabilis
quadam unitas intercederet, qualis est inter splen-
dorem et solein, sufficeret solum Patrem sanctis do-

pa conferre, non admisso simul ad boc Filio. Nam οἱ
erenue uaturz est, et diversum quid a Deo, quam ob
causam cum nulla ex omnibus ereaturis Deo. com-
municet ad divinorum donorum largitionem, solus
ipse admittatur? Nemo enim ferat aliquem dicen-
tem : Det tibi petitiones cordis tui Deus Pater et
sngelus; sed neque si quid majus angelo neminet.
Soli enim Deo convenit hoc, dare. Si vero dat non
eunr ulla ex creaturis, sed cum solo Filio et pec
Filium in Spiritu sancto, manifestum satis hinc
fuerit illum naturaliter ex essentia Patris genitum
esse, Patremque in 66 habere : ipsumque vicissim
exsistentem in l'atre omnia efficere atque operari,et
dona sanctia conferre. Quod et. Paulus testatur. di-
cens : « Gratias ago Deo meo semper de vobis pro-
pter gratiam Dei qua data vobis in Christo Je-
su *!, »

ALIUD.
Ex objectione haereticorum,
Dixistis, aiunt, nullam creaturarum Deo cominus

*5 Joan. xiv, 25, ** om. 1, 7.

*9 | Thes. 1, 1d.

τισιν ἁγίοις δέδοτα! χάρις, ταύτην ὁ Πατὴρ δι Υἱοῦ
χαρηγήσας φαίνεται. Καὶ µάρτυς ὁ Παῦλος γράφων
πρός τινας" « Χάρις ὑμῖν καὶ εἰρήνη &nb θεοῦ Ila-
τρὸς xal Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ. » Πάλιν ὁ αὐτὸς
ἑτέροις ἐπιστέλλων ' ε Αὐτὸς δὲ ὁ Πατὴρ xai θεὺς
ἡμῶν, χαὶ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριατὸς χατευθὺ-
ναι τὴν ὁδὸν ἡμῶν πρὸς ὑμᾶς. » Ἁλλ' εἰ µή τις fiv
ἑνότης Πατρὶ πρὸς Yiov, εἶπεν ἂν, Κατευθύνοιεν τὴν
ὁδὸν ἡμῶν, ἵνά τοὺς δύο σηµάνῃ. Νυνὶ δὲ τοῦτο μὲν οὗ
ποιεῖ: τὴν δὲ ἑνότητα τοῦ Πατρὸς xal τοῦ Yio) ττ-
plica σαφῶς, τὸ κατευθύναι τέἐθεικεν ἑνικῶς ΄ οὐχ

Yleo, ἁλλ' ὡς Πατρὸς δι Υἱοῦ ἓν ἁγίῳ Ἠνεύματι ix
τοὺς ἀγίους.

ΑΛΛΟ.

€ Εἰκχεχώριστο χατὰ φύσιν τῆς τοῦ Πατρὸς οὐσίας à

YBe, xai εἰ µή τις ἑνότης ἁδιάστατος fjv kv αὐτοῖς
ὁποίαν ἔχει τὸ ἀπαύγασμα πρὸς τὸν Ἠλιον, ἐξίρχει
xat μόνον τὸν Πατέρα τοῖς ἁγίοις ἐπιδιδόναι τὰ χα-
ῥίσµατα, μὴ συμπαβαλαμθανοµένου πρὸς τοῦτο xal
τοῦ Υἱοῦ. El γὰρ χτιστῆς ἐστιν οὐσίας, χαὶ ἕτερόν τι
παρὰ τὸν θεὸν, ποῖον ἔχει λόγον οὐδενὸς τῶν ἄλλων
κτισμάτων ἐπιχοινωνοῦντος θεῷ πρὸς τὴν δόσιν τῶν
θείων χαρισµάτων, µόνον αὐτὸν παραλαμδάνεσθαι,
Θὐ γὰρ ἀνέξεταί τις λέγοντός τινος Δοίη σοι τὰ
αἰτήματά aou θεὸς τυχὸν ὁ Πατὴρ xaX ^ ἄγγελος ᾿
ἁλλ᾽ οὐδὲ εἴ τι μεῖζον ὀνομάσειεν ἀγγέλου. Μόνῳ γὰρ
«5 διδόναι πρέπει θεῷ. Εἰ δὲ δίδωσιν, οὐ µετά τινος

"ἑτέρου τῶν χτισµάτων, ἀλλὰ µόνῳ σὺν Τίῷ καὶ δι’

Υἱοῦ ἐν ἁγίῳ Πνεύρατι, δῆλον ἐντεῦθεν ἂν ei. xol
mavil τω γνώριµον, ὅτιπερ τῆς οὐσίας τοῦ Πατρὸς

D ἴδιόν ἐστι γέννημα, xat τὸν Πατέρα ἔχων ἐν ἑαυτῷ,

αὐτός τε ὁμοίως ὑπάρχων ἓν τῷ Πατρὶ, πάντα ἕνερ-
γεῖ χαὶ ἑργάζεται χαὶ χορηγεῖ τοῖς ἁγίοις τὰς δω-
ρεάς. Καὶ µάρτυς ὁ Παῦλος λέγων « Εὐχαριστὼ
τῷ θεῷ µου πάντοτε περὶ ὑμῶν ἐπὶ τῇ χάριτι του
θεοῦ τῇ δοθείσῃ ὑμῖν ἐν Χριστῷ Ἰησου. »
ΑΛΛΟ.
Ὃς ἐξ ἀντιθέσεως τῶν «ρετικῶγ.

Εἱρίκχατε, φασὶ, μ.ηλὲν τῶν κτισμάτων σ»µπαρα”

* [ Gor. 1, t.

195

THESAURUS.

191

laufáves0ac τῷ θεῷ ἓν ταῖς τῶν χαρισµάτων ἐἔπι- A hieare, in donorum largitionibus, At. quid statuetis

δόσεσι. Τί οὖν ἄρα ποιήσετε τὸν πατριάρχην Ἰακὼςδ
εὑρίσχοντες ἐν ταῖς θείαις Γραφαῖς τοὺς ἐξ "Iocto
εὐλογοῦντα τόν τε Ἑφραῖμ δηλονότι xal τὸν Μα-
νασσῃῆ, xal λέγοντα” ε 'O Θεὺς ὁ τρέφων µε ix
χεότητός µου ἕως τῆς ἡμέρας ταύτης, xol ὁ ἄγγε-
Aoc ὁ ῥυόμενός µε Ex πάντων τῶν χαχῶν µου, εὖ-
λογήσαι τὰ παιδία ταῦτα: » Ἰδοῦ, φτοαὶν, ὀνομάσας
θεὺν, προστέθειχε xal τὸν ἄγγελον, ὡς εὐλογεῖν σὺ

αὐτῷ δυνάµενον. |

Ηρὺς ταῦτα .Ίύσις.

Ei προφητικὸν ἑνυπάρχειν πνεῦμα τῷ τὰ τοιαῦτα
αέχοντι ἐνομολογοῦσιν οἱ χριστοµάχοι, xal πιστεύου-
σ.ν ὄντως ἅγιον ἄνδρα γεγενΏσθαι τὸν Ἰαχὼθδ, ὅτου
Un χάριν τοσαύτην αὐτῷ περιτιθέντες πλάνην, οὐχ
αἱσχύνονται ὡς ἄγγελον συνάπτειν τῷ πάντων θεῷ,
χαὶ δύνασθαι συνενλογεῖν τῷ πεποιηχότι τὸ δι) αὐτοῦ
γΣνόμενον νοµίέξειν; El δὲ τοῦτο ἄτοπον, ἀχουέτω-
60ν xai παρ) ἡμῶν. El μὲν ἅγιον ὄντως πιστεύετε
γεγενησθαι τὸν Ἰαχὼδ, παύσασθε δυσφημοῶντες
αὐτόν - ζητεῖτε δὲ μᾶλλον τῶν εἰρημένων παρ᾽ αὐτοῦ
τὴν ἀληθη διάνοιαν. EL δὲ οὐχ ἦν ἅγιος, πρὸς δὲ τοῖς
ἄλλοις ἅπασι xal τοῦτο λέγειν τολμᾶτε, τί πρὸς
ἀνατροπὴν, ὡς οἴεσθε, τῶν τοσούτων xal τηλικούτων,
ἀνδρὸς οὐχ ἁγίου φέρετε φωνήν; Παρελθόντες τοι-
αροῦν τὰς ὑμῶν ἁμαθίας, ἑρμηνεύσομεν xaü' ὃν
δεῖ τρόπον τοῦ πατριάρχου τοὺς λόγους. Ὡς γὰρ
&vhp ἅγιος xat Ἠνεύματι θείῳ πρὸς τὴν γνῶσιν τῶν
τῆς εὐσεθείας δογμάτων παιδαγωγούμενος, πρῶτον

μὲν ἔφησεν Ὁ 0:6; ὁ τρέφων µε ix. νεότητός C

μου, εὐλογίσαι τὰ παιδία ταῦτα. Ἐἶτά φησι * Καὶ ὁ
ἄγχελος ὁ ῥυόμενός µε Ex πάντων τῶν χαχῶν µου;
ἵνα διὰ μὲν τοῦ λέγειν, 0 Θεὸς, σηµαίνῃ τὸν Πατέρα *
διὰ δὲ τοῦ λέγειν, 'O ἄγγελος, τὸν ἐξ αὐτοῦ Λόγον.
δει γὰρ ὅτι χαλεῖται τὸ ὄνομα αὐτοῦ, μεγάλης
βουλῆς ΄Άγγελος. "Οτι δὲ τὸν Yibv ἐνθάδε φησὶ, xal
οὐ τοιοῦτον ἄγγελον, ὁποῖον dj συνήθεια δίδωσι νοεῖν,
ἐντεῦθεν ἔσται χαταφανές. Εἰρηχὼς γὰρ, Ὁ ἄγγελος,
οὐχ ἵστητι µέχρι τούτου τὸν λόγον, ἀλλὰ προστέ-
Onxsv* « Ὁ ῥυόμενός µε ix πάντων τῶν χαχῶν
pov. » Ἴδωμεν τοίνυν &x τῶν αὐτοῦ ῥημάτων, εἰ μὴ
ὁ θεὸς ἦν ὁ ῥυόμενος αὑτὸν, ἀλλά τις τῶν γενητῶν
ὀγπέλων,

de patriarcha Jacob, cum in sacris Scripturis inve-
nietis eum posteris Josepli benedicentem,et Ephraim
et Mausssi, et dicentem : « Deus. qui me nutrit a
juventute mea usque ad hunc diem, et angelus. qui
liberat me ex ounibus malis meis, benedicat pueris
istis **. » Ecce, inquiunt, cum. nominasset. 116
Deum, adjecit etiam angelum, utpote. qui una cum
ipse benediecre posset.

Solutio cbjectionis.
Si hostes Christi fatentur proplietico spiritu affla-
tuin fuisse Jacob, cuin ejusmodi diceret, neque. dif-
fiteutur illum revera sanctum virum fuisse, quam-

p obrem eos tautum errorem ei ascribere non. pudet,

quantus. est, angelum Deo totius. universi conjun-
gere et pulare creaturam simul eum eo a quo creata
est beucdicere posse * Si vero hoc absurdum est,
audiant a. nobis. Si sauctum omnino fuisse virum
Jacob persuasum habetis, desinite ejusmodi contu-
melia eum onerare : at potius eorum quz dixit ve-
ram sententiam investigate. Si autem sancius. non
fuit, et pr:eter alia hoc etíatm dicere audetis, cur
ad subverteudas res tanti momenti auctoritate viri

, Ron sancti utimini? Ceterum nos omissis vestris

deliramentis, patriarebse verba quomodo intelligeu-
da sint, explicabimus. Nam ut vir sanctus et a Spi-

ritu divine ad notitiam dogmatum pietatis ductus,

primum quidem dixit : Deus qui nutrit me a juven -
tute. mea, benedicat pueris hisce. Deinde sit: Ει
angelus qui liberat me abomnibus malis meis, ui
cum nominat Deum, intelligat Patrem : cum ange-
lum, Verbum ex Patre signilicet. Sciebat euim
vocari uomen ejus, magni consilii Augelus **.. Quod
vero Jacob ibiFilium siguiflcare voluerit, non autem
talem angelum, qualem consuetudo est. vocare an-
gelum, inde manifestum est. Cum enim, »ngelus,
dixit, non sistit in eo sermonen, sed addit : « Qui
liberat me ez amnibus malis meis. » Videamus
itaque ex ipsius verbis, an non sit Deus qui eum
liberatex omnibus malis suis, sed aliquis ex auge-
lis creatis.

Ααόδειξις ἐφεξῆς, ὅτι Θεὸς ἦν ὁ ῥυόμενος ἐκ p) Demonstrarur Deum. fuisse. qui liberavit, putriur-

LÁ

ων tor xaxor τὸν πατριάρχην 'Iaxo€.

Λέγεται παλαῖσαι πρὸς τὸν πατριάρχην "laxi
ἄγγελος, xai τοῦτο χεῖται παρὰ τῇ θείᾳ Γραφῇ.
᾽Αλλὰ συσχὼν αὐτὸν ὁ ἅγιος ἔφασχεν' « Οὐ pf) σε
ἀνῶ, ἐὰν µή µε εὐλογήσῃς. » "Hv δὲ οὗτος ὁ θεός.
Αυτοῦ τε τοῦ πατριάρχου φέρεται φωνή" « Εἶδον
θεὺὸν πρόσωπον πρὸς πρόσωπον. » Τοῦτον τὸν ὡς
ἄγγελον αὐτῷ ὀφθέντα παρεχάλει τοῖς ἐχγόνοις
ἐπιπέμφαι τὴν εὐλογίαν.

ΑΛΛΟ, £x τῶν αὐτῶ».

"(90 τῷ πατριάρχη Κύριος ὁ 0:5, ὡς γέγρα-
σται, xa εἶπεν αὐτῷ ' ε Ἰδου ἐγὼ μετὰ σοῦ, δια-

cham Jacob ex omnibus mulis

Angelus luctatus esse dicitur cum patriarcha Ja-
cob, idque divina Scriptura testatur. AL sauctus re-
tinens eum, dixit : « Non dimittam te, nisi mihi he-
nedicas **, » Erat autem is Deus. Quod. οἱ — ipsius
patriarciiz verba ostendunt dicentis : Vidi Deum fa-
cie ad faciem **. » Hunc itaque qui ut angelus ipsi
visus es! , rogat ut pueris benedicat.

ALIUD, ex iisdem.

Visusest patriarcha Dominus Dcus, ut. scriptum
est, et dixit ei: « Ecce ego 1177 tecum. sum, cu-

*5 Gen. ΣΙ, 16. 9? Isa. ix, 0 scc. LXX. ** Gen. xxxi, 294-26, ** Ibid. 50.

195

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

196

stodiens te in via quocunque ieris **. » Deus igitur A φυλάσσων σε iv τῇ ὁδῷ οὗ ἐὰν πορενθῆς. » Οὐχοῦ»

erat qui liberavit, uon angelus. Et rursus : quaudo
Laban persecutus est Jacob et comprehendit, tunc
quoque Deus probibuit violentiam, non permittens
alloqui Jacob. Quod autem Deus. hzc iili prastite-
rit, ipsemet testatur uxoribus suis dicens : « Non
dedit Deus potestatem Laban malefaciendi mihi 91.)
Rursus cum frater Esau ipsi insidiaretur, non invo-
cavit angelum, sed Deum, dicens: « Eripe me, Do-
mine, de manu fratris mei Esau, quia timeo ip-
suin 3.

" ALIUD, per. demonstrationem, quod. Verbum Dei,
species ipsius est.

θεὺς ἦν 6 ῥυόμενος, καὶ οὐκ ἄγγελος. Καὶ πάλιν, ὅτε
Λάβαν χατεδίωξε τὸν ᾿Ἰαχὼθ xai χατέλαδε, τότε
πάλιν Osbz κεχώλυχε «hv ἐπήρειαν, οὗ συγχωρῄσας
λαλῆσαι ῥήματα πρὸς τὸν Ἰακώδ. "Oct δὲ θεὸς αὐτῷ
καὶ τοῦτο ἐξήνυσεν, αὐτὸς ἕσται μάρτυς λέγων πρὸς
τὰς ἑαυτοῦ γυναῖχας ' « Οὑκ ἔδωκεν ὁ θεὸς τῷ Aá-
6av χακοποιῖσαί µε. » Καὶ πάλιν ἐπιδουλευόμενος
παρὰ τοῦ ἁδελφοῦ Ἡσαῦ, oíx ἄγγελον ἐπεχαλεῖτο,
ἀλλὰ Θεὸν παρεχάλει βοῶν' ε Ἐξελοῦ µε, Κύριε,
ἐκ χειρὺς τοῦ ἀδελφοῦ µου Ἡσαῦ, ὅτι φοδουµαι
αὑτόν.

ΔΛΛΟ, ἁπτοδειχτικῶς, ἔτι ὁ Λόγος tov θεοῦ, τὸ
εἶδος αὐτοῦ ἐστιν.

Servator alicubi ad Judzeos admodum refractarios Β ἍΛΑέχε: που πρὸς Ιουδαίους λίαν ἀπειθοῦντας ὁ

dicit: « Qui me misit Pater, ille testimonium per-
hibuit de me, cujus vocem nec vos unquam
audistis, neque specieu ejus vidistis, et verbum ejus
non habetis manens in vobis: quia quem ille mi-
sit, huic vos non creditis. » Quia igilur non cre-
diderunt Verbo ex Patre inisso, dicuntur neque vo-
cem Dei audisse, neque speciem ejus unquam vi-
disse,sed neque habere inhbabitans in ipsis verbum.
Aqui manifestum hoc omnibusque perspicuum
esse potest, si recepissent eum qui missus erat,
vocem quoque Dei audissent, et speciem ejus vidis-
sent, et habuissent inhabitaus in ipsis Verbum. llzec
igitur omnia est Filius : nimirum vox, species, et
Verbum Patris. Si autem species est, certe et ima-

Zotío:« Ὁ néudjas µε Ilatko, ἐχεῖνος μεμαρτύρηχε
περὶ ἐμοῦ, οὔτε φωνὴν αὐτοῦ ἀχηχόατε πώποτε, οὔτε
εἶδος αὐτοῦ ἑωράκατς, xal τὸν λόγον αὐτοῦ οὐκ ἔχετε
ἐν ὑμῖν µένοντα, ὅτι ὃν ἀπέστειλεν ἐχεῖνος, τούτῳ
ὑμεῖς οὐ πιστεύετε. » Τοΐνυν ὅτι μὴ πεπιστεύχασι
τῷ ἐχ τοῦ Πατρὸς ἀποσταλέντι Λόγῳ, οὔτε τῆς qu-
νῆς ἀχηχοέναι λέγονται τοῦ θεοῦ, οὔτε μὴν τὸ εἶδος
αὐτοῦ τεθεᾶσθαι πώποτε, ἀλλ) οὔτε ἔχειν bv. αὐτοῖς
ἑνοικοῦντα τὸν λόγον. "Εστι δὴ λοιπὸὺν ἅπασι σαφὲς
καὶ εὐσύνοπτον, ὄτιπερ, εἰ ἐδέξαντο τὸν ἀπεσταλμέ-
vov, fixoucav ἂν καὶ τῆς φωνῆς τοῦ Θεοῦ, xal τὸ εἷ-
6o; ἐθεάταντο αὐτοῦ, καὶ εἶχον ἑνοικοῦντα τὸν Λόγον.
Ταῦτα τοίνυν πάντα Loci ὁ Υἱὸς, φωνὴ xat εἶδος,
xai Λόγος τοῦ Πατρός. El 6b εἶδός ἐστι, ὅπλον ὅτι

go, et character est '. labens itaque ut. cbaracter C xai εἰχὼν xal yopaxvtp. Ἔχων οὖν ὡς yapaxthp

in se naturaliter archetypum, sive exemplar ejus
cujus est character, vere dicit; « Ego in. Patre, et
Pater in me *; » et, « Ego et Pater unum 6υ-
inus ?, »

ALIUD, ostendens quod Verbum vocetur species

ei.

Patriarcha Jacob cognominatus fuit aliquando 4
Deo lsrael. « Nam, ut inquit Scriptura, exortus est
ei sol quando transivit species Dei *. » Species au-
tein Dei quiduam aliud sit, quam isqui libere cla-
tiat: c Qui vidit me, vidit et Patrem *. Ego in Pa-
üre, et Pater iu. me ; » et, « Ego et Pater unum su-
n.us ?

Objeciiones nostium Christi plene impietate.

aervator, inquiunt, ipse Patrem suum pro disci-
pulis suis, proque uuiversis qui 118 in ipsum cre-
dunt, orat, ita dicens : « Pater sancte, custodi eos
in nomine tuo quos dedisti mihi, ut siut. unum
sicut el nos *. » Et paulo post : « Nec pro ilis so-
lis rogo, sed eiiam pro credentibus per sernionem
eorum in me : ut omnes unum sint, sicut tu, Pater,
in me, et ego in te, ut et ipsi in nobis unum sint ;
ut mundus credat quod tu. iie. nüslsti. Et ego glo-

** Gen, xxvni, 925.

ιν, 11. ? Juan. x, 50... * Gen. vxxit, 91.

? Gen, xxxi, 7.. " Gen. xxxi, 404.
* Joan. xiv, 9.

χατὰ φύσιν iv ἑαυτῷ τὸ πρωτότυπον, οὗ xai ἔστι
χαρακτὴρ, ἀλιθεύσει λέγων ΄ « Ἐγὼ &v τῷ Πατρὶ,
xaX ὁ Πατὴρ àv &yol* » καὶ, « Ἐγὼ xat ὁ Πατῆρ ἓν
ἑσμεν. »

ΑΛΛΟ, σηµαῖνον ὅτι εἶδος Θεοῦ καεῖται Ó
Λόγος.

Ὁ πατριάρχης Ἰακὼθδ µετωνοµάσθη παρὰ τοῦ
Gto) καὶ χέχληται xatá τινα χρόνον "Iopah, ὅτε,
καθά φησιν ἡ θεία Γραγὴ, « ᾿Ανέτειλεν αὐτῷ ὁ ἥλιος,
ἠνίκα παρΏλθε τὸ εἶδος τοῦ Θεοῦ. » Εἶδος δὲ θεοῦ εί
ἂν ἕτερον εἴη, εἰ ph πάντως ὁ μετὰ παῤῥησίας
βοῶν: « Ὁ ἑωραχὼς ἐμὲ, ἑώραχε τὸν Πατέρα,
Ἐγὼ ἐν τῷ Πατρὶ, xai à Πατὶρ ἓν &ucl* » xai,
ε Ἐγὼ χαὶ ὁ Πατὴρ Ev &aptv ; »

D Αντίθεσις ὡς ἀπὸ τῶν χριστομάχων, doetslac

μεστή.

Ἑὐρίσχεται, φασὶν, αὐτὸς ὁ Σωτὴρ τὸν ἑαυτοῦ
Πατέρα παραχαλῶν ὑπέρ τετῶν ἑαυτοῦ μαθητών,
xai ὑπὲρ πάντων τῶν εἰς αὑτὸν πεπιστευκότων, xai
οὕτω λέγων: «Πάτερ yu, τἠρησον αὐτοὺς ἐν τῷ
ὀνόματί σου, οὓς δἐδωχάς pot, ἵνα ὧσιν ἓν χαθὼς
καὶ ἡμεῖς. » Καὶ µεθ᾽ ἕτερα" « Οὐ περὶ τούτων δὲ
µόνων ἐρωτῶ, ἀλλὰ xal περὶ τῶν πιστενόντων διὰ
τοῦ λόγου αὐτῶν εἰς ἐμέ : ἵνα πάντες Ev ot, καθὼς
σὺ, Πατὴρ, ky ἐμοὶ, χἀγὼ ἓν aot, ἵνα xal αὐτοὶ ἓν

** Juan. v, 37. 58. * Joan.

! flebr. 1, 5.
* Juan. xvii, 11.

197

THESAURUS.

128

$plv ἓν ὧσιν ' ἵνα ὁ κόσμος πιστεύσῃ ὅτι οὐ µε ἁπ- A riam quam dedisti mihi dedi eis, ut sint unum sicut

ἑστειλας. Κἀγὼ «tv δόξαν ἣν δἐδωχάς pot, δέδωχα
αὐτοῖς, ἵνα ὧσιν ἓν καθὼς ἡμεῖς Ev. Ἐγὼ ἐν αὐτοῖς καὶ
αὖ bv ἐμοὶ, ἵνα ὧαι τετελειωμένοι εἰς Ev* ἵνα γινώσκῃ
ὁ χόσµος ὅτι c0 µε ἀπέσταλχας. » Οὐχοῦν ὥσπερ
ἄνθρωπο: τὴν φύσιν ὄντες ἡμεῖς ἓν τῷ Πατρὶ γινό-
µεθα, οὕτω xal αὐτὸς ὁ YU; Éy στι πρὸς τὺν Πα-
τέρα. Καὶ αὐτὸς δὲ πάλιν ὁ Πατλρ, οὕτως ἓν ἐστι
πρὸς τὸν Υἱὸν, χαθάτερ xai πρὸς ἡμᾶς. Καὶ ὥσπερ
οὐδεὶς ἀναγχάζει λόγος ὁμοίους ἡμᾶς εἶναι κατὰ οὐ-
σιν τῷ Πατρὶ, ὅτι δῆ καὶ πρὸς σὺτὸν Ev γίνεσθαι λε-
γόµεθα, οὕτως οὖκ ἀνάγχη πᾶσα λέγειν ἐκ τῆς οὐσίας
εἶναι τοῦ Πατρὸς τὸν Υἱὸν, ἐπειδήπερ φησί « "Ey
ἐν τῷ Πατρὶ, χαὶ ὁ Πατὴρ ἐν ἐμοί. » Ὡς γὰρ προ-
λαθόντες εἰρήχαμεν, οὕτως ἐστιν bv Πατρὶ, χαθὰ
x2 ἡμεῖς. "H τοίνυν χαὶ ἡμᾶς ἀχόλουθον ὁμολοχεῖν
ἐκ τῆς οὐσίας εἶναι τοῦ Πατρὸς, διὰ τὸ £v γίνεσθαι
πρὸς Gzbv, d) εἰ µένομεν ἄνθρωποι, κἂν ἓν γενώ-
µεθα πρὸς τὸν Πατέρα, δίχαιον χαὶ ἐφ᾽ Yiloo τοῦτο
φρονεῖν. Μένει γὰρ ἐπὶ τῆς ἑαυτοῦ φύσεως, οὐχ
ὑπάρχειν λέγηται πρὸς αὐτόν.
Λύσις ἐφεξῆς.

Ταῦτα xai ὁ τῶν χριστομάχων πατὴρ xal τῆς
φ)υαρίας αὑτῶν χορηγὸς διάδολος ciprxi; ἤχουτε *
« Nov δὲ εἰς ἆδην χαταθ/ση χαὶ εἰς τὰ θεμέλια τῆς
γῶς-. * Ὡς γὰρ τετόλµηχεν εἰπεῖν ἐχεῖνος. ει "Ava-
6ήσοµαι ἑπάνω τῶν νεφελῶν, xal ἔσομαι ὅμοιος τῷ
Ὑγίστῳ"» » τὸν αὐτὸν δῆ τρόπον xax οὗτοι, πολὺ τῆς
ὀνθρώπων φύσεως τοὺς ὄμους ὑπερβαινόμενοι χαὶ
εἲς οὐσίας ἀναδάντες τὸ µέτρον, οὐ φοθοῦνται λέ-
Ίοντες. Ἑσόμεθα ὅμοιοι τῷ Ὑψίστῳ. "ΏὭσπερ οὖν
ἀλτθεύει ὁ τοῦ θεοῦ Λόγος 9o0v, ὅτι « Ἐγὼ χαὶ ὁ
Πατὴρ ἓν tcpev, » διὰ τὸ τῆς οὐσίας ἁπαράλλαχτον,
οὕτω xai οἱ γριστοµάχ»: εἴποιεν ἂν ἀλγθεύοντες *
Ἡμεῖς xai ὁ πατὶρ ἡμῶν ὁ διάδολος Ev ἐσμεν, διὰ τὸ
τῆς γνώμης ἁπαράλλακτον. El; τοῦτο δὲ ἔδη µωρίας
ἐλαύνηυσιν ὡς οἴεσθαι χατὰ χάριν ἔχοντας τὸ καλεῖ-
cat θεοὺς, ὁμοίους εἶναι δύνασθαι κατὰ τῆν φύσιν
τοῦ τὴν χάρ.ν ἑἐπιδεδωχότος. Καὶ viol χεχληµένοι,
χαθ᾽ ὁμοιότητα τοῦ χατὰ φύσιν Ylog, ἴσους ἑαυτοὺς
εἶναι πιστεύουσι 152 πρὸς υἱοθεσίαν ἀναγαγόντος,
xa τὸ ἴδιον αὐτοῦ χατὰ φύσιν ἀξίωμα, κατὰ vápt
ajzol; ἐπιθέντος διὰ πολλῖν φιλανθρωπίαν.

Ἁγτίθεσις ὡς ἐκ τῶν ulpetixow.

Kàv Ἰέγῃη, φασὶν, ὁ Υἱὸς, Ἐγὼ xai ὁ Πατῆρ Ev
ἐσμεν, οὐ πάντως ἔσται τῆς αὐτῆς οὐσίας τῷ Πατρὶ,
ἐπεὶ xal ἡμεῖς ἄνθρωποι χατὰ φύσιν ὕντες, ἓν ὡς
πρὸς τὸν Θεὸν γινόμεθα: xax µάρτυς αὐτὸς λέγων ὁ
YU: « θέλω, Πάτερ, ἵνα ὥσπερ ἑγὼ καὶ σὺ ἓν
ἐσμεν, οὕτω xat αὐτοὶ ἐν ἡμῖν ἓν ὥσιν.

Πρὺς τοῦτο Aoctc.

El οὕτως εἰσὶν ὁ Πατηρ χαὶ ὁ Υἱὸς Év, ὡς καὶ
iust; πρὸς τὸν Πατέρα, xai ὁ Ἡατηρ πρὸς ἡμᾶς,
οὐδὲν ἄρα τὸ μεταξὺ τοῦ θεοῦ Λόγου χαὶ ἡμῶν, ἀλλ'
ἕτται χατὰ φύσιν ἡμῖν ὁ αὐτὸς, διοΐίσει δὲ µόνον τῷ

et nos unum surans. Ego in. ipsis, οἱ tu in me; ut
sint perfecti in unum ;. tt cognoscat mundus. quod
tu me misisti *. » Quemadmodum | igitur nos qui
homines sumus, in Patre sumus : ita. etiam Filius
unum est cum l'atre, Et vicissim, Pater ipse ita est
unum cum Filio, sient et nobiscum. Et quemadmo-
dum nulla ratio cogit, ut nos secundum naturam οἱ-
miles simus Patri, qui unum cum ipso fleri
dicimur : ita non prorsus necesse est ul Filius sit
ex essentia Patris, quoniau ait: « Ego. in. Patre,
ei Pater in me. » Nam, ut aute diximus, ita. est. in
Patre, sicut et nos. Aut ergo necesse est fateri etiam
nos ex essentia Patris esse, quia unum facti. sumus
cum Deo, aut si homines manemus. etiamsi. unum

p fiamus cum Deo, a quim cst, ut idem de Filio cen-

seamus. Manet enim in sua nalura, non sublatus
in essentiam Patris, tametsi unum cum ipse esse
dicatur.

à»af6alvo. εἰς τὴν τοῦ Πατρὸς οὐσίαν, xàv ὡς ἓν

Solutio objeciionis.

H:ec ipsa diabolus etiam, hostinm Christi pater,
ei illorum nigacitatis autesiguanus, dixit, atque
ideo, audivit : « Nunc ad inferos descendes et in fun-
damenta terri, » Queunadmolum enim ille ausus egt
dicere : « Ascendam super nubes, et ero similis Al-
tissimo * : » eadem ratione. etiam isti humanz na-
υγ limites longe transilientes, et. sulistuitize suae
modulum transcendentes, uon verentur dicere :
Ert us similes Altissimo. Sicut igitur vere dicit
Verhum Dei, elamans : «Ego et Pater unum sumus.»
propter identitatem esseutiz : ita etiam liostes Chri -
sti dicant vere: Nos et pater noster diabolus unum
sumus, propter voluntatum similitudinein. . Eo enim
jam dementig venerunt, ut. cum per gratiam id
conseculi sint ut dii vocentur, existiment se simi-
les esse posse secundum naturam ei qui. ipsis illam
gratiam largitus est. Cumque vocentur filii, ad simi-
litudiuem ejus qui naturaliter est Filius, zequales
se putant οἱ qui eos adoptavit, 119 quique diguni-
tatein qua sibi naturaliter propria est, per gratiam

D pro ingeuti sua benignitate eis concessit,

Objeciio hereticorum.

Tametsi, inquiunt, Filius dicat : Ego et Pater
unum sumus, non tauren erit ejusdem prorsus cum
eo essentiz, siquidem et nos eum natura simus ho-
mines, unum cum Dco. efficimur: cujus rei testis
est ipse Filius dicens : « Volo, Pater, ut sicut ego
et tw unum sumus, ita et ipsi in nobis unum
sint ο)

Solutio objectionis.

Si Pater et Filius ita sunt. unum, sicut. δἱ που
cum, Patre, et later nobiscum : nulla. igitur erit
differentia inter Dei Verbuin et nos ; sed erit natu-
raliter idem nobiscum, et tempore tantuni differet,

* Joap. xvn, 90-92. * Isa. xiv, 19. * ή. 14. ^ Joan. xvu, 24.

199

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP

siquidem el ipse anle omnes exsistit ; αἱ tamelsi A χοόνῳ, ἐπεὶ xal αὑὐτός ἔστι πρὸ πάντων * ἁλλὰ κἂν

tempore prior sil, idem (11161 . nobiscum erit ra-
tlone essentiae. Quid enim obstiterit quominus Adam
secuudum naturam sit Paulo similis, aut alicui al-
(eri post. se. nato, lanmeisi ante omnes ipse a Deo
creatus fuerit? Si ergo in his tempus | nihil juvat,
Quid prolibet quominus οἱ Filius ante 10s genitus
ejusdem essentia? nobiscum sit, si nihil aliud est
discriminis inter nos et ipsum? Atqui si lioc ex
vestra sententia verum est, quam ob causam ipse
solus vocatur creator, cum nulli nostruni id nomen
compelat? Et nos quidem per ipsum creati sumus,
ipse vero creatoris glorisun sibi ascribit. Et aequuim
erat, si idem natura cum ipso sumus, eumdem
etiam cum illo apud Patrem locum obtinere, et
UDumquemque mostrum etjam vocari Unigenitum,
et Verbum, et sapientiam Patris. Quorum enim ua-
tura una atque eadem est, iis communge etiam inter
se nomen est : el quod uni naturaliter inest, id ex-
' terís quoque qui ejusdem naturse sunt inest, At ve-
το si hoc absurdum est, e! neque creatores sumus
aut vocamur, neque sapientia, aut. Verbum, aut
splendor, solus autem hic est Filius; non igitur
naturaliter idem nobiscum est, sed .peculiarem ac
propriam ex Patre generationem habet, atque ita
est unum cum suo Patre, non sicut nos qui ad ip-
sum relati, per participationem commmnnicationem-
que unitatem consecuti ssunus: quemadmodum
ferrum igni admotum, ab eo calefit.

ALIUD, c«m evidenti demonstratione docens, quod C ΑΛΛΟ, μετὰ

que aliquibus similia sunt Non 199 in universum
el naluraliter insunt dis quibus. atmilia sunt; sed
ea que naturaliter aliquibus insunt, veluti imagi-
xes auedam fiunt molionum nostra voluntatis.
Scriptura sacra ita ad nonnullos loquitur : « No-
lite fieri sicut equus et mulus, in quibus non est
intellectus !; » et rursum de aliis: « llomo cum
in borfore esset non iutellexit, comparatus est bru-
tis insipientibus, et similis factus cst eis !*. » Et
ilerum : « Equi furentes in equas facil. sunt !*, »
Servator autem ad discipulos suos mauifestius di-
Cil : « Estote prudentes sicut. serpentes, et. simpli-
ces sicut columb:e !*. » Et rursum : « Estote mise-
ricordes sicut et Pater vester coelestis misericors

Eyn τὸ προτερεύειν χατὰ τὸν χρόνον, ἔσται πάλιν
ἡμῖν xaz' οὐσίαν «ὁ αὐτός. Τί γὰρ χωλύσει τὸν ᾿Αδὰμ
εἰς τὸ εἶναι χατὰ φύσιν ὅμοιον τῷ Παὖὐλφῳ τυχὸν, 1)
ἑτέρῳ τινὶ τῶν μετ αὐτὸν γεγονότων, τὸ πρὸ πάντων
αὑτὸν πεποιῆσθαι παρὰ θεοῦ; El τοίνυν οὐδὲν ἐν
τούτοις ὁ χρόνος ὡκρελεῖ, tL χωλύει χαὶ τὸν Υἱὸν πρὸ
ἡμῶν γεγονότα, τῆς αὐτῆς οὐσίας ἡμῖν ὑπάρχειν, el
μηδὲν ἔστιν ἕτερον τὸ μεταξὺ ἡμῶν τε καὶ αὐτοῦ;
Καὶ εἰ τοῦτο χαθ᾽ ὑμᾶς ἐστιν ἀληθὲς, ὅτου δὴ χάριν
αὐτὸς μόνος χαλεῖται Ποιητῆς, ἡμῶν οὐχ ἑχόντων
τοῦτο; Καὶ ἡμεῖς μὲν δι αὐτοῦ γεγόναµεν, αὑτὸς δὲ
τἣν τοῦ Δημιουργοῦ δόξαν φέρει. "Hv C ὄντως ἀχό-
λουθον εἰ ταυτόν ἐσμεν χατὰ φύσιν αὐτῷ, τὴν αὐτὴν
ἐκείνῳ χώραν ἐπέχειν παρὰ τῷ Πατρὶ xat ἡμᾶς, καὶ

D ἕχαστον ἡμῶν καλεῖσθαι καὶ Μονογενῆ, καὶ Λόγον,

καὶ αοφίαν τοῦ Πατρός. "Qv γὰρ ἡ φύσι; µία, τού-
τοις ἔσται xal τὸ ὄνομα χοινόν ' καὶ ὅπερ ἑνὶ xatá
φύσιν ὑπάρχει, τοῦτο πάντως ἑγχείσεται xai τοῖς
τῆς αὐτῆς µετέχουσιν οὐσίας. El δὲ τοῦτο ἄτοπον,
καὶ οὔτε δημιουργοί ἔτμεν f) χεκλήμεθα, οὔτε μὴν
σοφία, ἢ Λόγος, fj ἁπαύγασμα * μόνος δὲ ταῦτά ἐστιν
6 Ylbc, οὑκ ἄρα κατὰ φύσιν ἕτται πρὸς ἡμᾶς ὁ αὐτὸς,
ἁλλ᾽ ἰδιάζουσαν ix τοῦ Πατρὸς ἔχει τὴν γέννησιν,
xaY οὕτως ἑστὶν ἓν πρὸς τὸν ἑαυτοῦ Πατέρα, οὐ xa-
θάπερ ἡμεῖς τῇ πρὸς αὐτὸν σχέσει τὴν ἑνότητα χερ-
δαίνοντες μετοχιχῶς τε xal μεταληπτιχῶς, ὥσπερ
ἂν εἰ καὶ σίδηρος πυρὶ ὁμιλήσας περιθερµαίνοιτο
παρ᾽ αὐτοῦ.

Tic ἁποδείξεως διδάσκον ὅτι τὰ
ἐξομοιούμενά τισι». 00 πάντως xal κατὰ φύσιν
ἔνεισι οἷς ἐξομοιοῦνται, ἆ.11 ὥσπερ τινὲς
εἰκόγες τὰ φύσει προσόντι τισὶ γίνονται τῶν
κατὰ προαίρεσς’ ἡμῶν κι’ηµάεων.

Λέγει πρός τινας ἡ θεία Γραφή: « Mh γίνεσθε ὡς
ἵππος χαὶ fiulovoz, οἷς οὐκ ἔστι σύνεσις. » Καὶ πάλιν
περὶ ἑτέρων' ε "Άνθρωπος ἐν τιμῇ Gv οὐ συνῆχε,
παρασυνεδλήθη τοῖς χτήνεσι τοῖς ἀνοῆτοις, καὶ
ὡμοιώθη αὐτοῖς. » Καὶ πάλιν’ « Ἴπποι θτλυμανεῖς
ἐγενήθησαν. » 'O δέ γε Σωτὴρ πρὸς τοὺς ἑαυτοῦ µα-
θητὰς τρανότερον λέγει’ « Γίνεαθε φρόνιμοι ὡς ol
Ὄφεις, xal ἀχέραιοι ὡς αἱ περιστεραἰ. » Καὶ πάλιν :
» Γένεσθε οἰχτίρμονες χαθὼς ὁ Πατὴῆρ ὑμῶν ^ οὐρά-
γιος οἰχτίρμων ἑστίν. » El μὲν οὖν τὸ τοῖς ἀλόγοις

est !'. » Si ergo brutis animantibus similes facti D ζώοις ἑἐξομοιοῦσθαί τινας, ὅτι τὴν αὐτὴν ἐχείνοις

sunt nonnulli, quod eadem cum illis mentis inopia
laborarint, facitque hoc ut paturaliter sint id quod
illa; et rursus, si discipuli imitantes prudentiam
serpeutüm, et simplicitatem columbarum, et Patris
celestis ad misericerdiam propensionem zinulantes,
serpentes οἱ columbse [iunt, atque adeo ipsi Deo na-
turaliter similes evadnnt , nihil obstiterit quomi-
nus, quando dicimur unum fieri euu Domino, unum
cum Deo ratione δυο flamus, quemadmodum
Filius eum Patre. Si vero sola cogitationis, vel ac»
tionis similitudine ea quibus eomparannr fieri di-
cimur, non sumus igitur secundum essentiam idem

" Psal. xxxi, 9. :* Psal. xcvi, 10.

! Jerem, v, 8.

ἑνόσησαν ἀθουλίαν, xaX χατὰ φύσιν elvat τοῦτο ποιεῖ
ὅκερ ἰστὶν ἐχεῖνα . χαὶ πἀἁλιν, εἰ τὸ μιμεῖσθαι τοὺς
μαθητὰς τὸ τοῦ ὄφεως Φρόνιμον, xal τὸ τῆς τερι-
στερᾶς ἀχέραιων, χαὶ τὸ τοῦ Πατρὸς τοῦ ἐν τοῖς οὗ-
ρανοῖς πρὀχειρον περὶ τὸ πάντας ἐλεῖν, καὶ ὄφει- αὖ-
τοὺς xai περιστερὰς καὶ χατὰ φύσιν ὁμοίους γ[νεσύαι
παρααχευάζει τῷ θεῷ * ὅταν λετώµεθα γίνεσθα: πρὸς
Κύριον ἓν, οὐδὲν χωλύει λέγειν, ὅτι δὴ χατὰ τὸν τῆς
οὐσίας λόγον lv γεγόναµεν πρὸς τὸν θεὸν, ὥσπερ E25
χαὶ ὁ Υἱὸς πρὸς τὸν ἑαυτοῦ Πατέρα. Ei δὲ µέχρι p^
vns ἑννοίας f| πράξεως ἡ ὁμοιότης ἡμῖν πρὸς τὰ
ἀντιπαραβαλλόμενα πἐφνχε γίνεσθαι, οὔκ ἐσμὲν po

" Matth, x, 10. '5 Luc. vi, 56,

"04

TIHFSALRUS.

320

xiv οὐσίαν ol αὐτοὶ πρὸ; τὸν θ1ὸν, ὅταν ἓν πρὸς A cum. Deo, quando anum cum ipso fleii. dicimur,

αὐτὸν γίνεσθαι λεγώµεθα. ᾽Αλλ ὥσπερ αὐτὸς ἓν ἐστι
ᾳὗσει πρὸς τὸν ἑαυτοῦ Λόγον, εὕτω χαὶ ἡμεῖς iv ὡς
πρὶς ἀλλήλους γινόµεθα τῇ τε γνώµῃ, καὶ ὀμονοίᾳ,
καὶ τῷ χατὰ µτδένα τρόπο» στασιάνειν πρὺς ἀλλή-
λους, ἁλλ᾽ ἑνὶ δεσμῷ τῖς ἁγίας ἀγάπτς ὥσπερ εἰς
ταυτότητα περ'ισργγσσθαι.

AAAQ.

Ἔθος τῷ Σωτῆρι Χριστῷ τὰ κατὰ φὺύσω αὐτῷ
προσόντα ἀγαθὰ προφέρειν ἀεὶ, xal τούτοις ἑξ-
οµοιοῦσθαι χελεύειν, ὡς πρὸς thv θείαν ἡμᾶς áva-
τλάττων εἰχόνα, χαθ᾽ fiv xai πεποι/µεθα. "Occ γοὺν
πράους xaX ἡμᾶς δ.δάξαι βούλεται, λέγει’ « Μάθετε
àv ἐμοῦ ὅτι πρᾶός εἰμι, χαὶ ταπεινὸς τῇ καρδία. »
Καὶ οὐχ ὅταν ἐξ αὑτοῦ µαθόντες γενώμεθα πρᾶοι,
πάντως ἑἐξομοιοῦμεθα χατὰ φύσιν αὐτῷ, ἀλλά µόνον
χατὰ τὸ τῆς πραότητος σχῆμα. Οὐκοῦν ὅταν λἐγῃ
περὶ ἡμῶν, « Ἵνα ὥσιν ἓν, χαθὼς ἡμεῖς £v ἔσμεν, »
ἐξ ἑαυτοῦ λαθὼν τὸ παράδειγµα, οὐ πάντως ἵνα χατὰ
φύσιν lv ὡς πρὸς τὸν θεὺ» γενώμεθα τοῦτό φησιν,
ἀλλ ἵνα ὥσπερ φυσ'κῶς Ev ἐστιν αὐτὸς πρὸς τὸν
Πατέρα, οὕτω xal ἡμεῖς τῇ ὁμοφυχίᾳ καὶ τὰ αὐτὰ
φρονεῖν εἰς ἀλλήλους Ev γενώµεθα, τὴν φωυσιχἣν ταν-
τότητα τοῦ Πατρὺς πρὸς τὸν Yibv εἰκόνα λαμδάνον -
τες τῆς ἁδιαστάτου γνώμης ὥσπερ Ev ἡμᾶς σῶμα
xai play ΨυχΏν δυναµένης ἀποτελεῖν. Οὕτω γὰρ
περὶ τῶν πιστε:σάντων γέγραπτα., ὅτι € Too T1007;
τῶν πιστευσάντων ὃν d) χαρδία χαὶ duyh µία. ν

ΛΛΛΟ.
Τὰ φύσει προσόντα τισὶν ὥσπερ εἰχόνες ἀἁμετά-
6κητοι γίνονται τοῖς πρὸς αὐτὰ τὴν οἰχείαν προα(-
ρεσιν διαπλάττειν βουλομένοις ΄ ὁποῖόν ἐστι τὸ, « Ti-

l

C

νεσθε dX; οἱ ὄφεις, xat ὡς αἱ περιστεραί. » Οὐχοῦν *

εἰχόνα τινὰ ὑπογραμμὸν τῆς ὀφειλούσης &v ἡμῖν Evó-
τητος Υίνεσθαι προαιρετιχῶς, προτείνε, xal νῦν ὁ
γΌς, fjv ἔχει πρὸς τὸν Πατέρα φυσικὴν ταυτότητα.
"Όταν οὖν λέγη περὶ ἡμῶν « "Iva χαὶ αὐτοὶ ἓν ὧσε,
χαθὼς xai ἡμεῖς ἓν ἔσμεν, » oby ἵνα τὴν φύσιν
ἀγέντες τὴν ἑαυτῶν, εἰς τὴν τοῦ Υἱοῦ μεταποιτθῶ-
μεν, tovtó φησιν (ἀδύνατου γὰρ), ἁλλ᾽ ἵνα χαθάπερ
{δη προεἰρηται, 100:0 χατὰ γνώµην ὡς πρὸς ἁλλή-
λους γενώμεθα ὅπερ ἐστὶ xatà φύσιν αὐτὸς τρὸς τὸν
Ηκτέρα * Ev δηλαδἠ. El δὲ οὐκ ἔστιν εἰχὼν xai ὑπό-
δειγμα τὸ λεγόμενου, ἁλλὰ πάντως φυσιχὴν ἔσεσθαί
τινα μεταθολὴν οἴεταί τις, ἑαυτὸν ἑξαπατᾷ τὸ ἆλη-
Gic οὐχ ὁρῶν. Εἰ γὰρ ἑθούλετο γενέσθαι χατὸ φύσιν
ἡμᾶς ὁ Υἱὸς ὅπερ ἐστὶν αὐτὸς πρὸς τὸν Πατέρα,
ἐχρῆν εἰπεῖν ΄ "Iva. bt, ὥσπερ ἐγὼ πρὸς σὲ, Πάτεο,
tv cipi, οὕτω xal αὐτοί. Nov δὲ τοῦτο μὲν οὐχ εἰ.
πὼν, τῷ ἓλ πληθυντικῷ χρησάµενος ἀριθμῷ, xal
έχων: « "Iva ὥσπερ ἐγὼ xal oo &v ἆἔαμεν, οὕτω
xai αὐτοὶ iv ἡμῖν ἓν ὧσι, » διδάσχει σαφῶς ὅτιτερ
vix εἰς τὴν τῆς θεότητος φύσιν µεταποιηθῆναι βού-
Ίεται τοὺς εἰς αὐτὸν πιστεύοντας (ἀπίθανον γὰρ),
ἀ)λ᾽ εἰχόνα τῆς κατὰ προαίρεσιν ἑνότητο; λαδόντας

18 Matth, σι, 99. U Joan. xvn, ΕΙ.
PaTnO1. Gg. LXAXV.

D

15 Act, 18, 93.

Sed quemadmodum ipse est unum natura eum suo
Verbo , ita et nos inter nos unum cfficimur meutis
atque voluntatis consensu atque coucordia, quando
nullo inter nos dissentimus, sed uno sanctse chari-
ttis vinculo velati in. identitatem quamdam coa-
leecimus.

ALIUD.

Christus Servator noster boua quz naturaliter
*ibi insunt nobis proponere solet, etad eorum itni-
lationem similitudinemque nos hortari, ad diviuam
imaginem ad quam facti sumus ea ratione quo-
dammodo nos reformans. Quando nos ut mites si-
mius hortatur, dicit : « Discite a me quia mitis sum
(£ lnwilis corde **, » Nec tamen cum ipsum ini-
tati mites facti fuerimus, prorsus ei similes secun-
dum naturam erimus ; sed solo iapsuetudinis ha-
bitu. Quocirca cum de nobis dicat, « Ut sint unum,
sicut uos unum sumus '", » ab seipso supipto exem-
plo, uon ut prorsus unum natura cum Deo efficia-
mur, boc ait, sed quemadmodum ipse uium. natu-
raliter 1941 est cum Patre, ita. eiizun uos coasen-
sione animorum et voluntatum uuum fiaius, natu-
ralem identitatem Patris cuin Filio, imaginetn atque
exemplar uobis proponentes, iudivulsze inter. nos
concordi, qua nos veluti unum corpus unumque
animum cfficere valeat. ta enim 4ο iis qui. eredi-
derunt. scriptum est : « Mulütudinis credentium
e13t cor unum, ct ania una. "5. »

ALIUD.

Qus uatiraliter aliquibus. insunt, veluti: imagi-
nes quadam. immutabiles sunt ijs qui ad ea volu -
latem suam corformare volunt :. quale. est hoc ;
« Estote sicut. serpentes, et sicut colun.bae !?, » Fi-
l:us itaque identitatem naturalem quam cum l'atra
liabet, veluti exemplar quoddam ad iinitandum no-
his proponit, ad quod mutuam inter nos arctissi-
mamque voluntatum unitatem. efformeimus.. Cum
ergo de nobis dicit: « Ut et ipsi uuum sint, quem-
admodum et nos unum sumus, » non ut abjecta
natura nostra iu. Filii naturaim transmutemur, hoe
dicit (fieri enim non potest), sed, ut dictum est, il-
lud inter nos animorum consensione (lamus, quod
ipse naturaliter c&t cum Patre, unum scilicet. Si
vero id quod dicitur non est imago atque exeuplar,
sed onmino naturalem aliquam iunutationen fu-
turam imaginatur, seipsum decipit verum non cer-
nens. Nam si Filius voluisset nos secundum nata-
ram fleri id quod ipse est cum Patre, dixisset pro-
fecto : Ut, quemadmodum tecuni ego unum Sui,
ita et ipsi. Nunc vero non ita dicit, sed plurali nn-
mero utens, et diceus : « Ut, quemadmodum «go et
tu unum sumas, ita et ipsi in nobls unum sint, »
docet aperte, non. hoc velle se, ut qui crediderint :
in eum transmutentur in naturam deiatis (lioc euim
(ieri nou potest), sed ut proponentes nobis exeiplaz

79 Mitth. x, 16.

205

5, (ΥΠ LLI ALEXANDIUNI ARCILEP.

201

unitatis voluntatum, id que;l ipsi naturaliter inest, A τὸ «ὖσει προσὸν αὐτῷ, τοῦτο εἴναι χατὰ vy oOpmv

id esse inter nos consensione animorum uitamur,
quod ipse est naturaliter cuu Patre.

ALIUD, estendens fieri in Deo, non nature immuta-
tionem sig'ificare, sed per ipsum vel ab ipso.

Psalmista alicubi ita ait: « In. te inimicos no-
stros cornu petemus **. » Et rursum : « In Deco meo
transgrediar murui *!, » Atqui perspicuum est quod
nou in Deo naturaliter versatus muros trauscendat,
aut cornu petat, sed in nomine Dei ct in virtute
ipsius id 199 prastiturus sit, Cum igitur Filius
dicat : « Ut et ipsi in nobis unum sint, » non loc
dicit, ut eredentes unum naturaliter cum Deo sint,
sed ut in nomine Patris et Filii, una inter se volun-
tate conjungantur, et in amicitiz charitatisque uui
(item coalescant. Cum vero addit hoc, « quemad-
modum nos unum sumus, » manifestum est. illud
non Batüuralem inimutationem credentibus largiri,
sed veluti imagiuem atque exemplar, uobis propo-
nere id quod naturaliter sibi inest, ad unitatem vo-
Inntatum in nobis cfformandam. Vox enim quemad-
modum non rem ipsam, sed similitudinem quamdain
significat.

ALIUD, per quod discimus quo pacto intelligendum
sit diclum. illud : « Ut quemadmodum ego ει tu

NRMEE ΜΗΝ, ilg el ipsi unum sim ; ego in ipsi»,
ει tu in me, ul sint per[ecti in unum **. »

Deus Verbum magnam, imo vero immensam
quamdam gratiain humano geueri przestare volens,
trahit omnes veluti ad unitatem quamdam secum,
Cum eniin gestarit corpus humanunt, versatua est
in nobis. Habet autem in aeipso Patrem, utpote
Verbum ipsius et splendor. Quemadmodum igitur,
ait, ego sum in eis, quia eamdem cum eis carnem
gesto, et tu Pater in me, quia ego sum proprietas
tuze essentiz : ita volo ut et ipsi unitate quadam
coalescant inter se, et veluti unum corpus effecti in
mé. omues sint, quippe qui omnes gesto propter
unum templum humanitatis quam assuimnpsi ; atque
ita et erunt et cernentur perfecti. Nam et ego per-
fectus sum, tametsi homo factus sii.

ALIUD, ostendens manifeste, quod non propria no-
stra natura amissa in divinam naturam transmu-

tamur, quando nnum cum Deo effici dicimur, sed
quod puriicipes ipsius effecii, loc vocamur.

« In hoc, » inquit beatus Joannes, « coguosciimus
quod iu ipso maneinus, εἰ ipse in nobis, quia ex
Spirit! suo. dedit nobis **. » Si ergo per participa-
tionem Spiritus unum eflicimur cum Deo, el uos
quidem in ipso, ipseque iu nobis esse dicitur; Ver-
bum autein Dei nou est ex corum numero qui par-
ticipes Spiritus sancti lunt, sed ipse petius. Spiri-
Uni largitur : manifegium certe erit, non ita nos
in Deo ac Paire esse, quemadmodum ipee est, Sed
ipse in natura ipsa geniteris sui eut, utpote Verbum,

** Psal. sum, 6. *! Psol. xvn, 30.

** Joan. xvii, 23.

ἐπείγεσθαι, ὃ ἐστιν αὐτὸς φυσιχῶς πρὸς τὸ» v&vuh-

σαντα.

ΑΛΛΟ, δεικ»ὑύον ὅτι có. ἐν cip Υίνεσθαι, οὐ gó-
σεως cnpalra: jpetaCo. Av, dA ὅτι oU αὐτοῦ f
παρ αὐτοῦ.

Εὐρίσκεταί[ που λέγων ὁ Ὑαλμῳφδός:,ε Ἐν εοιτοὺς
ἐχθροὺς ἡμῶν χερατιοῦμεν. » Καὶ πάλι) € Ev» τῷ
Θεῷ µου ὑπερθδήσομαι τεῖχος. » ΆΑλλ' ἔστι ὅξλον
ὄτιπερ οὐχ ἐν τῷ θεῷ γενόμενος φυσικῶς xai τεῖχος
ὑπερθήσεσθαι xal χκερατιεῖν, ἁλλ᾽ ὅτι Ev τῷ ὀνόματι
τοῦ Θεοῦ χαὶ iv τῇ δυνάµει αὑτοῦ τοῦτο motos.
Οὐχοῦν ὅταν ὁ Υἱὸς λέγῃ΄ « Ἵνα xat αὐτοὶ &v ἡμῖν
£v ὥσιν, » οὐχ ἵνα χατὰ φύσιν ἓν γένωνται πρὸς τὸν
θεὸν οἱ πιστεύοντες, τοῦτό φησιν, ἁλλ᾽ ἵνα kv ὀνό.

, ia Πατρὸς xai Ylou, µίαν ἔχοιεν εἰς ἀλλήλους τὴν

γνώμµην, χαὶ εἰς φιλίας ἑνότητα περισφίγγωντα..
Ἐπειδὴ δὲ προστίθησι τὸ, « χαθὼς ἡμεϊ, Ev ἐσμεν, »
δηλός ἐστιν οὐ φυσιχὶν τοῖς πιστεύουσι χαριξόμενος
μεταθολὴν, ἁλλ᾽ ὡς εἰχόνα xal ὑπόδειγμα τὸ φύσει
προσὸν αὐτῷ τιθεὶς τῆς προαιρετιχῆς ἡμῶν ἑνότη-
τος. Τὸ γὰρ, καθὼς, οὗ πάντως ἀλήθειαν, dA
ὁμοίωσίν τινα παραδηλοῖ.

ΑΛΛΟ, δι οὗ µανθἀνοµεν ὅπως προσήκει νοεῖν
τὸ ῥητὸν, τουτέστι». « "Iva ὥσπερ ἐγὼ xal σὺ
&y ἐσμεν, οὕτω »al αὐτοὶ ἐν ἡμῶν ἓν ὥσιν'
ἐγὼ ἐν αὐτοῖς, xal σὺ ἐν ἐμιοὶ, ἵνα ὧσι εετε-
«Ἰξιωμένοι εἰς ἔγ. )

Μεγάλην τινὰ xal ὑπερφυῦ τῷ γένει τῶν ἀνθρύ-
πων καταθέσθαι χάριν βουλόμενος ὁ τοῦ θεοῦ Λόγος,
ἕλχει σύμπαντας ὡς πρὸς ἑνότητα τὴν πρὸς ἑαυτόν.
Φορέσας μὲν γὰρ τὸ σῶμα v5 ἀνθρώπινον, γέγυνεν Ev
ἡμῖν. Ἔχει δὲ ἐν ἑαντῷ τὸν Πατέρα, ὡς Λόγος αὐτοῦ
xai ἀπαύγασμα. Ὥσπερ 02v, φησὶν, ἐγώ εἰμι ἐν αὖ-
τοῖς, διὰ τὸ τὴν αὑτὴν αὐτοῖς «ορέσαι cápxa, xai σὺ,
Πάτερ, tv ἐμοὶ, διὰ «b εἶναί µε τῆς σῆς οὐσίας τὸ
ἴδιον, οὕτω βούλομαι ἵνα xal αὐτοὶ εἰς ἑνότητά τινα σν-
νας|θ|έντες ἀλλίλοι; ἀναχραθῶσι, καὶ ὥσπερ Ev σῶμα
γενόµενοι ἐν ἐμοὶ πάντες ὧσιν ὡς πάντας φοροῦντι
διὰ τοῦ ἑνὸς ἀναληφθέντος ναοῦ, οὕτω τε εἴεν xal
φα(νοιντο τετελειωμένοι. Καὶ γὰρ ἐγὼ τέλειός εἰμι
χαὶ ἄνθρωπος γεγονώς.

ΑΛΛΟ, δεικνύον ἀκριόῶς ὄτιπερ οὐ τὴν ἑαντων
ἀφόέντες φύσιν», πρὸς τὴν θείαν μεταποιού-
µεθα, ὅταν ἓν γίγνεσθαι πρὸς τὸν θεὸν Jas
µεθα. 44A. ὅτι μέτοχοι γεγονότες αὐτοῦ, τούτο
κα λούμεθα.

Ὁ µαχάριος Ἰωάννης φησίν΄ « Ἐν τούτῳ γινώ-
σχοµεν ὅτι £v αὐτῷ µένοµεν, xal αὐτὸς kv ἡμῖν, ὅτι
ix τοῦ Πνεύματος αὐτοῦ ἔδωχεν ἡμῖν. » Ei τοίνυν
διὰ τὸ µετέχειν τοῦ Πνεύματος Bv γινόµεθα πρὺς
θιὸν, xaX ἡμεῖς μὲν ἐν αὑτῷ, αὐτὸς δὲ ἐν ἡμῖν εἶναι
λέγεται * ὁ δὲ τοῦ Θεοῦ Λόγος οὐχ ἔστι τῶν µετεχόν-
των τὸ Η]νεῦμα, ἀλλὰ μᾶλλον τοῦ Πνεύματος yop.
ηγὸς, πρόδηλον ἂν εἴη ὄτιπερ οὐχ ὡς αὑτός ἔστιν Ev
θεῷ xai Ηατρὶ, οὕτω xol ἡμεῖς. Αλλ᾽ αὐτὸς μὲν
ἐν τῇ φύαει τοῦ γεγεννηχότος ἐστὶν, ὦ; Λόγος αὐτοῦ

5 | Jgan. iv, 13.

907 THESAURUS. 233

καὶ ἁπαύγασμα. Huet; δὲ δι αὐτοῦ τῆς του Πνεύ- A et splendor ipsius : nos vero per ipsum participa-
pato; μετοχῆς ἀξιούμενοι, Ey ὡς πρὸς θεὺν Ὑϊνε lone Spiritussancti, digui effecti unum cuin. Deo

σθαι λεγόμεθα. fieri dicimur.
ΑΛΛΟ, tijv αὐτὴν ἔχον διάνοια». 1998 ALIUD, in eumdem sensum.
Λέγει που πάλιν ὁ μακάριος Ἰωάννις * « Ὃς ἂν Beatus Joaunes alibi inquit : « Quicunque conflte-

ὁμολογήση ὅτι Ἰησοῦς ἐστιν ὁ Yibg τοῦ Θεοῦ, ὁ Osb; — bitur quod Jesus sit Filius I'ei, Deus in ipso manet, et
ἐν αὐτῷ μένει, xal αὐτὸς ἐν τῷ θεῷ. » Fl τοίνυν ipse in Deo **. » Si ergo coutl:entes Jesum esse Fi-
ὁμολογοῦντες, ὅτιπερ Υἱός ἐστιν Ἰγσοῦς τοῦ 81:09, — litm Dei, in Dco sumus, et ipse vicissim in nobis,
ἐν θεῷ Υινόµεθα, xat αὐτὸς ὁμοίως ἐν tpiv* 6 δὲ — Filius autem non ita est in Patre : neque enim est
Υἱὸς οὐχ οὕτως ἑστὶν iv Πατρὶ, οὐ γὰρ δῶρον óvo- — donum confessionis sux quod sit in ipso; inanife-
λογίας ἔχει τὸ εἶναι iv αὐτῷ, δῃΏλόν ἐστι xal πᾶσιν stum est omnibusque couspicuuta homines per gra-
εὐσύνυπτον ὅτ,ιπερ ἄνθρωποι μὲ» χαλοῦνται χάριτι — tiam vocari ad ünitatem eum Deo, atque hoc vel-
πρὸς ἑνότητα τὴν εἰς 8sbv, xal γέρας ὁμολογίας xal — uti premium 5c denunt sux confessionis ct fidei
πίστεως ἔχουσι τοῦτο, Ὁ δὲ τοῦ Θεοῦ λόγος δίχα τι- — accipere. Verbum autem Dei absque dono naturali-
νὸς 10:02:09 φυσιχῶς ἐστιν ἐν Πατρὶ, xai tv ἑαυτῷ Π ter e-t iui Patre, et in seipso Patrem gestat, et re-

τὸν Πατέρα o£pzt, xal ὄντως ἓν ἐστι πρὸς αὐτόν. vera unum cun ipso est.
AAAU. ALIUD.
Κατὰ th» Ἰωάννου φωνὴν, ὁ ὀμοκογήσας ὅτι "In- Juxta dictum Joannis, qui confitetur Jesum Fi-

σοῦς ἐστιν ὁ Yübg τοῦ θεοῦ, ἔχει τὸν θεὸν ἐν ἑαυτῷ — lium Dei, habet Deum in seipso manentem, ipseque
µένοντα, xal αὐτὸς δὲ ἐν τῷ Θθεῷ vívezac. Ὠμολό- — in Deo est. Ergo exempli causa confessus est uli-
γησέ τις, ὑποκείσθω yàp τοῦτο τῷ λόγῳ, χαὶ λαδὼν — quis, et accepto Spiritu in donum su:e co;.fessionis
Πνεῦμα τῆς ὁμολογίας δῶρον, ἐδέξατο μὲν θεὸν ἓν suscepit Deum in seipso, et vicissim susceptus est
ἑαυτῷ, véyovs δὲ καὶ αὑτὸς ἐν θεῷ. ᾽Αλλά τὸν οὕτω — in Dee. Ceterum hunc ita affectum. comigit cx ali-
διατιθέντα, σ»µδέθτχεν Ex τινος διαθολικῆς ἑπηρείας — qua diaboli suggestione mutare sententiam et de-
μετάγνωσιν τῶν ὀρθῶς βεδουλευµένων ἑλθεῖν, ἁπ- — sciscere a confessione, ideoque & gratia excidere,
έστη τε τῆς ὀμολογίας, xa διὰ τοῦτο thv χάριν — divinoque Spiritu destitui , neque enim ille in blas-
ἀποβέθληχε, χαὶ τοῦ θείου Πνεύματος ἔἕρημος Y&yovog* — phemantibus Filium: habitat. Desiit itaque esse in
οὗ Υὰρ Ev τοῖς δ,σφημοῦσι τὸν YUv κχατοιχεῖ. 'Az- — Deo, et Deum in. se habere. Atqui is homo erat
ώλεσε καὶ τὸ εἶναι ἐν θεῷ, xa τὸ ἔχειν αὐτὸν Ev ἑαυτῷ. ( el cum confessionem edidit, et cum a confessione
"Ανθρωπος δὲ fjv καὶ ὁμολογήσας, χαὶ ὅτε τῆς ὁμο- — de:scivit. Natura igitur nostra in divinam uon Lraus-
λογίας ἀπέστη. 02x ἄρα φύσει rp); τὴν θείαν οὐσίαν — mutatur, tametsi unum. cum Deo fieri dicamur :
μεταποιούμεθα, Ev ὡς πρὸς τὸν θεὺν Υίνεσθαι Xz- — sed gratia οἱ virtus nos ei conjungit, vitium contra
γόμενοι. ἀλλὰ χάρις ἡμᾶς, xa ἀρετὴ συνάπτει, καὶ — disjungit. Porro si nos profitentes Jesum esse Fi.
χαχία πάλι» ἀφίστησι xai εἰ ὁμολογοῦντες ὅτι "Im- — lium. Dei, in Deo sumus; negantes vero alieni
σοῦς Lati ὁ Yi; τοῦ θεοὺ, ἐν Occ γινόµεθα, Xp- — prorsus ab eo efficimur. Et mauifesium est. nou ut
νούµενοι δὲ πάντως ἀἁλλοτοιούμεθα. Φαίνεται δὲ οὗ — pramium virtutis loc Filio inesse, Non igitur tali
$opov ἀρετῆς τοῦτο ἔχων ὁ Υἱός. Oj« ἄρα οὕτως ratione ac modo est in l'atre quali nos. sed ipse
ἐστιν iy Πατρὶ ὥσπερ ἡμεῖς, à2' αὐτὺς μὲν φυσιχῶς — quidem naturaliter et incotumutabiliter ex ipso gt-
χαὶ ἁμεταπτώτως ἐξ αὐτοῦ γεγεννηµένος, ἡμεῖς δὲ — nitus, nos vero gratia et participatione. Quare sicut
yáovt xal µετοχῃ. Ὥσπερ οὖν αὐτοῦ κατὰ φύσιν — ipse secundum naturam est Filius et Deus ; ita nos
ὄντος YioU καὶ Θεοῦ. οὕτω xat ἡμεῖς χαθ᾽ ὁμηιύτητα — per similitudinem ipsius, et fllii et dii voeamur.
12770 καὶ ui^ xal θεοὶ χρτµατίνομεν.

ΛΟΓΟΣ II. D ASSEHTIO XIII.

Περὶ ὁμοιύτητος τοῦ Υἱοῦ πρὸς τὸν Πατέρα: καὶ, Ἰ9ί, De similitudiue Filii cum Patre , et quod. non

ὅτι οὐκ ἔστι τρεπτης Φύσεως ὁ Ylóc, ἡ ἔξωθεν si mutabilis natura Filius, neque exirinsecus,
ὑποστὰς, d.LA ἐκ τῆς ovcíac αὐτοῦ προεθὼν, subsistens, sed ex essenljd ipsus procedens, ul
ὡς Υἱὸς καὶ γέννημα. Filius εἰ genimen.

Ἀντίθεσις ὣς ἐκ τῶν θεοµάχω». Ου) εειἰο hereticorum.
El ἀπαράλλαχτος, φχσοὶν, εἰχών ἐστιν ὁ Yib; τοῦ Si Filius, inquiunt, est omnimoda imago Patris, et

Πατρὸς, καὶ ὅμοιός ἐστι χατὰ πάντα τῷ γεγεννηχότι, — peromnia similis est suo Genitori ; giguat etiam ipse,
γεννάτω καὶ αὐτὸς, xax Υἱοῦ γενέσθω Πατήρ: οὕτω οἱ fiat Pater Filii: ita euim ipsuin perfecte inita-
γὰρ αὐτὸν ἀχριθῶς µιµλσεται. El δὲ οὐ vevud, πῶς bitur. Si vero non gignit, quo pacto is qui gignil,
ἐν τῷ μὴ tbeooye τὸ τἶχτον φαίνεται; "Avópotoz γὰρ — in eo qui non gignit. ceruitur? Dissimilis euim erit
έσται x3zÀ τοῦτο τῷ Πατοί. bac ratione Patri.

** [| Joan. iv, 13.

291
Solutio objections.

Si nullum esset. discrinen inter Deum et honi-
nes, exigatur ut gignat ita uL homo. Si vero eximia
est. Dei natura, evit etiam ab homanis Tegibus li-
bera. Neque enim vt homo genuit Deus, ut etiam'is
qui geuitus est, noturz nostre conditionem sc-
quens, gignat, sed. divino atque ineffabili modo e&
Patre genitus est. Si. autem uecesso est ut is qui
genuit gignat, propter naturalem nostram consuelu-
dinem, et ca. quz deitatis propria. suut, humanis
legibus subjecta sunt, quid obstiterit. quominus
Patri etiam patrem constituamus ? Ita enim vostra
consuetudo fert. AL vero sí Pater ex. nullo principio
esl, rostrasque leges et morem longe superat, ut
Deus, nulla ratio coget Filium gignere. Erit enim
lioc pacto Patri similis, ut omni necessit te superior
exsistens, ut Deus.

ALIUD.

Nemo menmtis compos dixerit, dissimilem Patri
Filium videri, eam ob causam, quod ipse etiam nou
genuit, neque filii pater faetus sit. lino. vero per
lioc potius admirabilem quamdam et perfectissimam
cernet. Patris in. Filio iniagiueim. Quemaduniodum
enim Pater mutationis alterationisque expers scui-
per manet. Pater, neque in. Filium. trausmutatur :
ita Verbum ex ipso Filius procedens, manel id
quod est, Patris immutabilitatem etiam per hoc in
s€36 ostendens. Similis igitur juxta loc quoque
est Patri.

195 ]nterrogatio Arianorum, per quam, wt ipsi

quidem putant, ostendunt Filium Patri ine'qualem
eset.

Filius, inqniant, aut est liberi arbitrii, aut non
est. Si est, certe electione voluntatis bonusest. Quod
vero-electione et non natura circa aliquid tenetur,
potest etiam in alia immutari : et in quam partem
electionis impetus feratur, illic omnino erit id quod
electione adininistratur. Id aotem mutatio et passio
est, Qui vero nutstioni et passioni obnoxius est,
quonam pacto sit cjus qui immutabilis et impatibilis
cst imago et similitudo? Sin autem immutabilis est,
ueque in aliud ferri potest, sed id quod est semper
manet, certe ut lapis vel lignum semper in seipso

S. ΟΣΗ ALENXANDRIM ARCIIED.

208
Πρύὺς rocco «ύσις.

El τὸ παραλλάττου οὐδὲν bv Grip xal ἀνθρώπο:ς,
ἀπαιτείσθω τὸ γεννᾶν χαὶ οὕτως ὡς ἄνθρωπος. Εἰ δὲ
ἑξαίρετος ἡ θεοῦ φύσις, ἔσται πάντως xal της χαθ᾽
ἡμᾶς ἀνάγχης ἐλευθέρα. OO γὰρ ὡς ἄνθρωπος ἐγέν-
ντσε θεὸς, ἵνα xal ὁ τεχθεὶς ταῖς φυσιχαῖς ἡμῶν
ἑπόμενος ἀχολουθίαις τέχῃ, ἀλλὰ θείαν τινὰ καὶ ἄρ-
ῥητον ix Πατρὸς ἔχει τὴν γέἐννησιν. El δὲ ἀνάγχη
τὸν γευνηθέντα γεννᾷν διὰ την παρ) ἡμῖν φυσιχκὴν
συνήθειαν, «ak τοῖς τῆς ἀνθρωπότητος vópot; ὑπο-
πίπτει τὰ τῆς θεότητος ἴδια ^ τί τὸ χωλύον πατέρα
δοῦναι τῷ Πατρί; ὐὕτω γὰρ οἱ παρ ἡμῖν. E! δὲ
ἔστιν οὐκ ἔχ τινος ἀρχῆς ὁ Πανὴρ, χαὶ τὴν χαθ᾽
ἡμᾶς ἀναβαίνει συνήθειαν ὡς θεὸς, οὐδεὶς ἀναγχάσει
λόγος τίκτειν τὸν Y'lóv. "Ἔσται γὰρ χαὶ οὕτω μᾶλλον
τῷ Πατρ. παρατλλσιος, ἄνω πάσης ἀνάγχτς ὑτάρ-
yov, ὣς θεός.

ΑΛΛΟ.

Ὁὺχ ἄν τις εἶποι νοῦν ἔχων, ἀνόμοιον Φφαΐϊνεσθαι
τῷ Πατρὶ τὸν Yibv, ἐπεὶ μὴ καὶ αὐτὸς ἐγέννησε,
μηδὲ υἱοῦ γέγονε πατήρ. ᾿Ἀλλὰ μᾶλλον χαὶ διὰ τοῦτο
θανμαστήν τινα χαὶ ἀκριθεστάτην ὄψεται τοῦ Πατρὺς
ἐν Υἱῷ τὴν εἰχόνα. "Ώσπερ γὰρ ὁ Βατὴρ ἄτρεττός τε
xai ἀναλλοίωτος Qv, ἀεὶ μένει Haztp, χαὶ εἰς Tiv
οὐ µεταθάλλεται, οὕτως ὁ ἐξ αὐτοῦ Λόγος Υἱὸς προ-
ελθὼν, µένε: τοῦθ) ὅπερ ἐστὶ, τοῦ Πατρὸς τὸ àvaa-
λοίωτον καὶ διὰ τούτου δειχνύων ἓν ἑαυτῷ. Ὅμοιος
οὖν vaY κατὰ τοῦτο Πατρ!.

Ἐρώτήσις Ἀρειανῶν, δι ἧς, ὡς olortat, δεικν ύοιυ»
' cur. ἀγόμοιον τῷ Πατρὶ τὸ» Ylóv.

Λὐτεξούσιος, φασὶν, ἐστὶν ὁ Υὲὸς, f; οὑκ ἐστ v. Ei
μὲν οὖν αὐτεξούσιός ἐστι, προαιρέσει φα[νοιτ' ἂν ci-
xótto; χαλός. Τὸ δὲ προαιρέσει xal o) φύσει περί τι
κρατούμενον, δύναιτ᾽ ἂν ἐφ) ἕτερα µεταθάλλεσθα:,
xaX ἐφ᾽ ὅπερ ἂν dj τῖς προαιρέσεως Ὑένοιτο dort,
ἐχεῖ πάντως ἔσται τὸ προαιρέτει διοιχούμενον.Τροτῦ
δὲ τοῦτο χαὶ πάθος. Ὁ δὲ τροπὴν ὑπομένων xo
πάθος, πῶς ἂν εἴη τοῦ ἀτρέπτου xal ἁπαθοῦς εἰχὼν
xaX ὁμοιότης; El δὲ ἄτρεττός ἔστιν, εἰς οὐδὲν ἕτερον
παρενεχθΏναι δυνάµενος, ἀλλ᾽ ὅπερ ἐστὶ µένων ἀεὶ.
ὡς λίθος ἄρα f| ξύλον ἔστηχεν ἐφ᾽ ἑαυτῷ φυσιχῷ τινι

subsistit, naturali quodam et indissolubili vinculo D xa ἀῤῥήχτῳ ὃξσμῷ, εἰς τοῦθ) ὅπερ ἑστὶ χρατούμε-

ad id quod est devinctus, libertatemque arbitrii won

habet.
Solutio objectionis.

Oportet sane adco ineptis interrogationibus quas
proponunt in universuin non respondere. Quando
enim responsio undequaque cui blasphemia con-
juncta est, silentium prestare satius est. Si enim
libertate arbitrii praeditum esse Filium dicam, statini
etiam mutatio liberi arbitrii simul inducitur. Ao-
nexum cst enim libertati arbitrii mutationem 8usci-
pere, Uunelsi eam passionem voluntas. nonduin
sulicrit, Sin vero hoc przetermisso alterum dixero,
nimium immutabilem esse Filium, statim nobis

e

νος, xaX τὸ αὐτεξρύσιον οὐχ ἔχων.

Πρὸς ταῦτα «ὖσις.

Ἔδει μὲν ταῖς οὕτως ἁπαιδεύτως προσφεροµέναις
ἐρωτήσεσι µηδόλως ἁποχρίνεσθαι. Ἔνθα γὰρ fj ἀπά-
Χρισις πανταχοῦ τὸ δύσφημον ἔχε:, ἐχεῖ χρείττων d)
σιωπή. Αν μὲν γὰρ αὐτεξούσιον εἴπω τὸν Υἱὸν, εὐ-
θὺς ἡ τῆς αὑτεξουσιότητος συνεισάγεται µεταθολ{.
ΑἈχολουθεῖ γὰρ τῷ αὐτεξουσίῳ τὸ ἐπ'δέχεσθαι µετα:
θολὴν, εἰ xa μµήπω πεπονθὸς cin τοῦτο διὰ «b pit,
ἐθελῆσα; παθαᾳῖν. Ἐὰν δὲ τοῦτο ἀφεὶς, τὸ ἕτερον εἴ-
πω, τουτέστιν, ΄Ατρεπτος ὁ Λόγος ἐστὶν, εὐθὺς ἡμῖν
τοῦ ξύλου τὴν ἀχινησίαν προτείνοντες, οὐκ αἰσθά -

909

TBUESAURCS.

210

νονται τολμῶντες λέγειν, ἃ' καὶ µόνον T» ἐνθυμεῖσθαι KM immobilitatem ligni ohjicientes, non sentiunt se di-

κινδύνου µεστά. ΤΕ γὰρ ἂν εἴποιεν οἱ πάντα τολ-
μῶντες ῥᾳδίως, cU τις αὐτοῖς περὶ τοῦ Πατρὸς πεῦ-
ety προτάχοι την αὐτήν; "Apa τὸν (aov ἡμῖν φοδη-
θήτονται φόδον, xal τὴν ἐπὶ τούτοις ἐπαινέσουσι
Suorfjv; "H τἰ ποτε ἄρα mph; ταῦτα ἑἐροῦσιν; Ἐγὼ
μὲν οὖχ ἔχω λέγειν, χαλὸν δὲ χαὶ χρήσιµον εἰ μηδὲ
ἑνενόησαν οὗτοι. "Ott δὶ ἄτρεπτος Gv ὁ τοῦ θεοῦ
Λόγος ὥσπερ ὁ γεννήσας αὐτὸν, ὅμοιός ἐστι χατὰ
πάν-α τῷ Πατρὶ, γένοιτ᾽ ἂν διὰ τούτου σαφές. El
ἀπαράλλακτός ἐστιν εἰχὼν τοῦ Πατρὸς, xal ἀληθεύει,

λέγων «'O ἑωρακὼς ἐμὲ ἑώραχε τὸν Βατέρα,) xat

πάλιν € Ἐγὼ χαὶ ὁ Πατῃρ £v Eopev, ἕσται πάντως
ἄτρεπτος xal ἀναλλοίωτος ὡς ὁ Πατήρ. Ἐπεὶ πῶς ἂν
vívetto εἰχὼν τοῦ ἀεὶ xal ὡσαύτως ἔχοντος, τὸ τρο-

cere ea. qus vel nuda cogitatione concipere pericu-
losissimum est. At quid dicant isti, qui quidvis
audent, si quis eis eamdem de Patre interrogationem
proponat ? anne eodem quo. nos metu percellentur,
el silentium hac in re laudabunt ? aut quid tandem
ad lioc respondebunt ? Equidem non habeo quid di-
cam, pulchrumque certe et utile csset si εἰ isti
e:m cogitationem deponerent. Quod vero immuta-
bile exsistens Verbum Dei, quemadmodum is qui
illud genuit, simile per omnia sit Patri, ex hoc con-
giare. potest. Si est omnimoda et indifferens imago
Patris, vereque dicit : « Qui vidit m-. vidit et Pa-
Lrein ?*, » et rursum : € Ego et Pater unum sumus**, »
erit omnino mutationis alterationisque expers sictit

zi» ἐπιδεγόμενον; "H πῶς ἂν εἴποιεν, Ἐν ἑσμεν, τὰ Ὁ οἱ Pater. Quomodo enim sit imago ejus qui semper

24055109 ἀλλήλων δ.εστιχότα , καὶ μαχρὰν οὕτω φέ-
porta τὴν ἀνομοιότητα, Ἐπειδη δὲ ἀμήχανον Φεύ-
ὄσσθαι τν ἀλήθειαν, τουτέστι τὸν Υἱὸν, ὅμοιον a3-
*by εἶναι λέγοντα τοῦ Πατρὸς, ἀνάγχη πᾶσα τοῦθ'
ὅπερ ἑστὶν ὁ Πατὴρ εἶναι πιστεύειν κατὰ φύσιν xal
*bv Yióv." Ac gero; οὖν, ὡς ἐκεῖνος, καὶ χατὰ πάντα
82-69 προσεοικώς.

"AJAJuc τὸ αὐτό.

El τρεπτῆς Qv φύσεως ὁ Υἱὸς, αὑτοπροαίρετός τε
χαὶ αὐτεξούσιος, xav! ἐχείνους, ὑπάρχων, ἐφέσει τῇ
περὶ τὸ ἀγαθὸν εἰς τοῦτο γέγονε χαταστάσεως, ὡς
µηθεμίαν ἔχειν πρὸς τὸν Πατέρα διαφορὰν, ἀλλὰ

λοι πὸν δύνασθαι λέγειν ' ε Ὁ ἑωραχὼς Egi, ἑώραχε,

τὸν Πατέρα, » οὐδὲν ἐν θεῷ uéva , εἰ καὶ τοῖς τρε-
πτὴν ἔχουσι τὴν φύσιν ἔξεστι βουλοµένοις εἶναι
*0910 χατὰ φύσιν , ὅπερ Exelvóz ἐστιν. El δὲ ἄδατα
παντελῶς ἐστιν ἑτέρᾳ φύσει τὰ τῆς θεότητος ἴδια,
φάν-α. δὲ ταῦτα φυσικῶς iv Yi φαίνεται, ὅμοιος
ἄρα ἰστὶ χατὰ πάντα too Πατρός οὐχ Ex τινος προ-
χοπης f| ἁλλοιώσεως τῆς εἰς τὸ ἀγαθὸν Ex τοῦ μὴ
τοιούτου ὅπερ ἑἐστὶν ὑπάρχων, ἀλλὰ τέλειος Ex τε-
λείου, χαὶ ἄτρεπτος ἐξ ἀτρέπτου Πατρὸς προελθών.
Πῶς γὰρ οὐ τέλειος ὁ οὐχ ἁρπαγμὸν ἡγησάμενος τὸ
εἶναι (ga. Θεῷ; Πῶς δὲ οὐχ ἄτρεπτος ὁ μετὰ τοῦ
Πατρὸς ἓν ὧν, χαθά φησιν αὐτός,

AAAO.

Ei ix τοῦ χαρποῦ τὸ ó£fvbpow γινώσχεται, χαρπὸς p

& τῆς τοῦ Πατρὺς οὐσίας ὁ ἐξ αὐτοῦ προελθὼν Λό-
ος, τουτέστιν ὁ Yióc * f) ποιείτωσαν xat τὸ δἐνδρον
σαπρὸν, τρεπτῆς αὐτὺ φύσεως εἶναι λέγοντες (οὕτω
Υὰρ βούλονται τὸν xapmbv), ἢ εἰ καλὸν ποιοῦσι τὸ
ῥένδρον, τοιοῦτον εἶναι πιστευέτωσαν xal τὸν ἐξ αὖ-
162 προελθόντα xapmbv, οὗ τῆς ἀλλοιουμένης , ἀλλὰ
τῆς ἀτρέπτου φύσεως εἶναι λογιζόμενοι, χαθὰ χαὶ τὸ
Δένδρον.
ΑΛΛΟ.

Ἐρωτῶντι Φιλίππῳ xai λέγοντι' « Δεῖξου ἡμῖν

«ὺν Πατέρα, » Ἄριοτὸς ἀποχρίνεται' « Τοσούτφ

55 Joan. κιν, 0. **Joan. x, 20.

* Philipp. n, 6.

alque eodem modo se habet, i4 quod. mutatione:
suscipit? Aut. quomodo dicant, Unum sumus, quie
tantopere inter se dissident, tantaque dissimilitudine
disjunguntur ? Cum vero ficri nulla. ratione possit
ut veritas, lioc est Filius, mentiatur, qui se similem
Patri esse dicit, necessarium 196 plane est ut
credamus Filium idem prorsus. natura esse quod
Pater. limmutabilis igitur est, aicut ille, et peromnia
ei similis. .
ldem aliter explicatum.

Si Filius, mutabilis naturze. exsistens, libero .suo
arbitrio et voluntate fertur, secundum illos, desi-
derio tantum boni eo provectus est, ut 9 l'atre non

C differret, sed deinceps dicere posset, « Qui vidit me,

vidit et Patrem , » nihil in eo magni ac przclari
est, si eliam iis qui mntabilis naturze sunt integrum
est, cum velint, idem natura fleri quod ille est. Al
vero si quz deitati sunt propria, alter) cuivis uatur:e
ingCccessa prorsus sunt ; omnia auJem lrzc natura-
liter iu Filio apparent ; similis itaque est per omnia
Pati: non ex aliqua progressione sive promotione
alterationeque. iu bonu: ex eo quod. non erat; sed
perfectus ex perfecto, eL immutabilis ex jmmutapill
Patre procedens. Quomodo enim non sit perfectus,
qui non rapinau arbitratus esi esse se aqualem
Deo *' * Aut quomodo uon sit immutabilis, qui cum
Patre unum est, ut ipse dicit?

ALIUD.

Si ex fructu arbor cognoscitur **, fructus. autem
essentiz Patris est procedens ex ipso Verbum, hoc
est, Filius : aut arborem potrem esse statuant, Που»
tabilis illam naturz esse dicentes (ita enim volunt
fructum esse y, aut si bonam arborem esse censent,
talem etiam esse credant fructum qui ex ea profer-
tur.: non inmutatz, sed. iimulabilis naturae esse
censentes, sicut arborem ipsam.

ALIUD.

Interroganti Philippo et dicenti, « Ostende nobis
Patrem, » Christus respondet : « Tanto tempore

6 Luc, vl M.

i

i

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

219

vobiscum sum, et non cognovisti me, Philippe? A χρόνῳ μεθ’ ὑμῶν εἰμι, xat οὐχ ἑγνωκχάς µε, ΨΦίλιππε,

Qui vidit me vidit et Patrem **. » Si ergo cognitio
Filii cst cognitio Patris, necessarium plane est ut
talein credamus esse Filium, qualis est Pater. Quod
si ila est, immutabilis autem Pater, erit hoc ounino
el Filius. Ita enim in ipso cognoscitur et apparet.

Testimonia sacra! Scripture , quod. immutabilis sii
Filius εἰ ez iis syllogismus eodem pertinens.

Paulus ait : « Jesus Christus heri et hodie, ipse
quoque in secula **. » Psalmista : « Tu ab initio,
Domine, terram fundasti, ct opera manuuu tuarum
sunt cadi; ipsi peribunt, tu autem permanes οἱ
Omnes quasi vestimeutum veterascent; εἰ sicul
opertorium mulahis eos et nutabuntur, 197 tn
autem idem ipse eset anni tui non deficient **. »
Servator ipse de se: « Videte me, videte quia ego
Sum, et non mutor ** : » Et Jeremias : « Quia tu
insidens seculum, eL nos perdentes szculum ?*. »
lllie enim stabilitatem atque immwutabilitatem di-
vinz nalure, quodque semper eodem modo se ha-
beat signiüicans propheta, dicit τε Tu insidens sc-
culum ; » creaturarum vero in omni tempore muta-
tionem significans, infert : « Nos autem perieptes
szculum. » Si ergo sacra Scriptura creaturis tau-
tum mutationem, alterationem et interitui agnoscit,
et ab horum societate Filium eximit, dicens : « Tu
sutem idem Ipse es : » non igitur mutabilis natura
est. Neque enim idem sit, si In aliud quidpiam quam
es! mutari possel.

ALIUD.

Si secundum n3turam immutabilis nou est Filius,
sed accidens ei est, uL sit id quod est, adscititiam-
que habet cum Patre similitudinem : aliquo igitur
vempore fuerit quidem Filius, sed dissimilis Patri ?
At quomodo Filius censeri posset, quem non nati-
ralis similitudo eum esse declarat ? Aut quo pacto
firma ac stabilis beatitudo in illo erit, qui per ac-
cidens eam habet? Nar si illi accidit, potest etiain
non accidere. Si vero sacra Scriptura Filium in
identitate manere dicit, amnia quie divinitatis pro-
pria sunt, naturaliter in ipso exsiswnt : aliena au-
tem est a deitate mutatio; mutationis itaque et al-

. Verationis expers est.

ALIUD.

I4 quod mntari et alterari potest non dixerit de
seipso : « Ego sum veritas. » Nam quod modo sic
est, modo non est, repugnantia sibi ipsi dicit, Filius
autem de seipso dicit : « Ego sum veritas. » Non est
igitur ex iis quee mutantur atque alierantur, seJ si-
milis Patri, mutationis et alterationis expers.

ALIUD, exzplicaiius.
Uaretici cenantes ostendere Filium ex eorum

Ὁ ἑωραχὼς ἐμὲ ἑώραχε τὸν Πατέρα. » El τοίνυν ἡ
περὶ τοῦ Υἱοῦ γνῶσις, γνῶσίς ἐστι τοῦ Πατρὸς,
ἀνάγχη πᾶσα τοιοῦτον εἶναι πιστεύειν τὸν Yiby,
ὁποῖός ἐστιν ὁ Πατήρ. El δὲ τοῦτο, ἄτρεπτος δὲ ὁ
Πατὴρ, ἔσται τοῦτο πάντως χαὶ ὁ Υἱός. Οὕτω γὰρ
ἂν ἓν αὐτῷ γνωσθείη καὶ φαίνοιτο,

ΝΜαρτυρίαι ἀπὸ τῆς Γραφῆς, δει ἄεροπτος ὁ Ylàc,
xal ἐξ αὐτῶν συ ἑο]ισμὸς εἰς τοῦτο xspiepé-
zur.

'O Παῦλος λέγει’ Ἰησοῦς Χριστὸς χθὲς xoi σᾳ-
µερον, ὁ αὐτὸς χαὶ εἰς τοὺς αἰῶνας. » 'U Ἑαλμῳδός'
« Σὺ χαταρχἁς, Κύριε, τὴν γῆν ἐθεμελίωσας, xal
ἔργα τῶν χειρῶν σού claw οἱ οὐρανοί * αὐτοὶ ἆπο-
λοῦνται, σὺ δὲ διαµένεις' xal πάντες ὡς ἱμάτιον
παλαιωθῄσονται ' xaX ὡσεὶ περιθόλαιον ἑλίξεις αὐτοὺς
xal ἀλλαγήσονται, σὺ δὲ ὁ αὐτὸς εἶ, xal τὰ ἔτη σου
οὑχ ἐχλείφουσιν.» Ὁ Σωτὶρ περὶ ἑαυτοῦ: « Ἴδετέ
µε, ἴδετε ὅτι ἐγώ εἰμι, χαὶ οὐκ ἡλλοίωμαι. ν Ὁ Ἱε-
ρεμίας ' «Οτι σὺ χαθήµενος τὸν αἰῶνα, xal ἡμεῖς
ἀπολλύμενοι τὸν αἰῶνα. » Ἐνταῦθα γὰρ «b ἱδρυμένον
xai ἀμετάθετον, καὶ ἀεὶ ὡσαύτως ἔχον τῆς θείας φύ-
σεως ὁ προφίτης σηµαίνων φησί’ « Zo χαθήµενος
τὸν αἰῶνα”.»τὴν δὲ ἐν παντὶ χρόνῳ τῶν γενητῶν
μεταθολὴν ἑἐξηγούμενος, ἐπιφέρει’ «Καὶ ἡμεῖς
ἀπολλύμενοι τὸν αἰῶνα. » El τοίνυν ἐπὶ μὲν τῶν ve-
νητῶν τροπὴν, xai ἀλλοίωσιν, καὶ ἀπώλειαν, xal
ἐδαλλαγὴν ἡ θεία λέγουσα Γραςῇ, τῆς πρὸς ταῦτα
ποινωνίας ὑπεξαιρεῖ τὸν Yibv, « Σὺ δὲ ὁ αὐτὸς el, »
λέγουσα, οὐκ ἄρα τρεπτῆς φὐσεώς ἔστιν, Οὐδὲ γὰρ
ἂν 6 αὐτὸς efr, ἐφ) ἕτερόν τι παρ' ὅπερ ἑστὶ µετα-
τρέπεσθαι δυνάµενος.

ΛΑΛΟ,

Ei xatà φύσιν ovx ἔστιν ἄτρεπτος ὁ Υἱὸς, σννέθη
δὲ αὐτῷ τὸ εἶναι τοῦτο ὤπερ Eccl, xal ἑπίκτητον
ἔχει τὴν πρὸς τὸν Πατέρα ἁμοιότητα, ἣν ἄρα χρόνος
ὅτε ἦν μὲν ὁ Υἱὸς, ἀνόμοιος δὲ τῷ Πατρί; Καὶ πῶς
YU ἔτι νοηθήσεται ὁ μὴ £x τῆς xatà φύσιν ὁμοιό-
τητος μαρτυρούμεγοςς Ἡ πῶς ἐν βεθαίῳ «fc µακα-
ριότητος στήσετ-αι, ὁ ἐπισν μθςθηχὸς τοῦτο ἔχων; El
γὰρ συνέθη, xal ἀποσυμθῆναι τοῦτο δυνἠσεται. Ei δὲ
ἐν ταυτότητι µένειν τὸν Υἱὸν dj θεία λέγει Γραφῇ,
πάντα bv αὐτῷ κατὰ φύαιν ἑατὶ τὰ τῆς θεότητος
ἴδια, ἀλλότριον δὲ ταύτης dj τροπῇ, ἄτρεπτος ἄρα

D ica xa ἀναλλοίωτος.

ΑΛΛΟ.

Τὰ τρεπόµενον xai ἀλλοιωθῆναι δυνάµενον, οὐκ ἂν
λέγοι περὶ ἑαυτοῦ’ « Ἐγώ εἰμι dj ἀλήθεια. » El γὰρ
ποτὲ μὲν τόδε katie, ποτὲ δὲ οὐχ ἔστι, ψεύδεται
πρὸς ἑαυτόν. 'O δὲ Υἱὸς περὶ ἑαυτοῦ λέγει" « Ἐγώ
εἰμι ἡ ἀλήθεια. » Ox ἄρα τῶν ἁλλοιουμένων, fi τρε-
ποµένων ἑἐστὶν, ἀλλ' ὅμοιος τῷ Πατρὶ, ἄτρεπτός τε
χαὶ ἀναλλοίωτος (y.

ΑΛΛΟ, διηγημαεικῶς.

"Eva τῶν ἀλλοιουμένων απουδάζοντες δεῖξαι τὸν

5 joan. xiv, 8, 9. 3 Hebr. xu, 8. *! Psal. cy, 10-38. ** Luc. xxiv, 99; Malach. ui, 6. 33 Baruch i1, 5,

51Ἡ

THESAUKLS.

218

Yihv, ἵνα àx τούτου νοµίφηται εἶναι καὶ γενττὸς, καὶ Α numero esse quie mutantur, nt ex lioc eliam censea-

λοιπὸν ἀνόμοιος τῷ Πατρὶ, εἰς ἀπάδειξιν τῆς ἑαυτῶν
μανίας προφέρουσί τινα τῶν kv ταῖς θείαις Γραφαῖς'
x4( qaot τὸν ᾽Απόστολον εἰπεῖν: € As) xal ὁ 815; αὖ-
τὸν ὑπερύγωσε, xai ἐχαρίσατο αὐτῷ ὄνομα τὸ ὑπὶρ
xdv ὄνομα ' ἵνα ἐν τῷ ὀνόματι Ἰητοῦ πᾶν γόνυ
xápym.» Παρά δὲ τῷ Ψαλμῳδῷ γέγραπται πάλιν "
t Διὰ τοῦτο ἔχρισέ σε ὁ Os», ὁ θεός σου ἔλαιον
ἀγαλλιάσεως ταρὰ τοὺς μετόχους 000.» Εἶτα λέγουσ.
τὰ ῥήματα σοφινόµενοι, ὅτι τὸ, διὰ, xal διὰ τοῦτο,
αἰτίαν τινὰ σηµαίνει, δι ἣν ὑπερυψώθη, xat ἐχαρί-
σθη αὐτῷ τὸ ὄνομα τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα, xat ἐχρίσθη
τῷ bal τῆς ἀγαλλιάσεως. El δὲ αἰτία τις τούτων
αὐτῷ γέχονε πρόξενος, ἢλλοιώθη δηλονότι xal µετα-
6έδληται, τοῦτο γεγονὼς ὅπερ οὐκ ἣν πρὸ τούτου -
καὶ εἰ δοτὸν ἐν αὐτῷ τὸ ἀξίωμα, ἔσται xol ἀφαιρε-
15v. Τὸ δὲ ἐν τοιαύτῃ καταστάδει τυγχάνον, πῶς ἂν
eU χατὰ φύσιν τῷ ἀτρέπτῳ Όμοιον, xal τοῦ ét
ὡσάύτως ἔχοντος εἰχών ;

ITp/c ταῦτα Avec.

El xa0' ὑμᾶς vévovt τις αἰτία àv fv ὑπερυφώθη,
xal τοῦ ὀνόματος ἔτυχεν, ἐχρίσθη τε τῷ ἑλαίῳ τῆς
ἀγαλλιάσεως, οὐκ ἂν ἦν τοῦθ ὅπερ ἑστῖ νῦν, τῆς αἱ-
tí&; o) Ὑενομένης. Οὐκοῦν οὗ φύσει θεὸς ὁ Yibs, εἰ
ἐξ αἰτίας κατὰ χάριν θεός - οὐδὲ φύσει Υιὸς, εἰ ἐξ
αἰτίας χατὰ χάριν Υἱὸς, καὶ μισθὸς ὡς ἔοιχεν ἀρετῆς ἡ
υἱότης αὐτῷ, xal τὸ τῆς θεότττος ὄνομα, ὥσπερχαὶ ἐφ᾽
ἡμῶν. 09ὐδὲν οὖν ἔσται τὸ αὐτοῦ τε xal ἡμῶν μεταξύ.
"Ἔθδεστι yàp διὰ Ρίου σεµνότητος τῶν ἴσων τυχεῖν, εἴ χε
καλούμεθα xal θεοὶ καὶ υἱοὶ, xat χριόµεθα τῷ ἑλαίῳ
ες ἀγαλλιάσεως, τούτων ἀδίους ἑαυτοὺς παραστ/-
αντες. EL δὲ τοῦτο ἄτοπον xal νοεῖν xal λέγειν,
ὑπὲρ ἡμᾶς ἔσται καὶ οὐχ ὡς ἡμεὶῖς ὁ Yló;. Ὁ μὲν
TÀp ἐκ τοῦ Πατρὸς κατὰ φύσιν ὑπάρχων, Ylóg ἐστιν
ἁληθινὸς, ὡς ἄνθρωποη ἐξ ἀνθρώπου, xat θεός ἐστιν
ἐκ θεοῦ γεννηθείς. Ἡμεῖς δὲ οἷς ταῦτα xat φύσιν
οὐ πρόσεστι, τὴν ἀπὸ τοῦ λαδεῖν χάριν, ἀντὶ τοῦ
χατὰ ἀλήθειαν ἐσχήχαμεν, υἱοὶ xat θεοὶ διὰ τὴν τοῦ
δεδωχότος φιλανθρωπίαν χρηµατίζοντες * µέχρι γὰρ
μόνου *00 ὀνόματος ἐφ᾽ ἡμῶν fj κτῆσις τῶν ὑπὲρ
ἡμᾶς, ἔτι δὲ τοῦ Υἱοῦ, φυσική τε xax οὐαιώδης.

ΑΛΛΟ.

lur esse creatus, atque ja dissimilis lP'atri, ad compro-
handam suam insaniam nonnulla ex Scripturis sacris
proferunt, ainntque Apostolum dicere : « Idcirco Deus
exaltavit illum, et donavit illi nomen quod est super
omne nomen, ut in nomiue Jesu omne genu flecta-
tur 5.» Et a Psalmista ruraus scriptum eat : « Propter.
ea unxit te Deus, Deus tuus, oleo exsultationis pr:e
participibus tuis .» Deinde verba cavillantes, dicunt,
idcirco ei propterea 198 causam quamdam siguifl-
care, propter quam exaltatus sit, οἱ propter quain
douatum ei sit nomen, quod cst super omne nomen,
et unetus sil oleo exsullaiionis. Si ergo causa aliqua
hoc ei conciliavit, cerle mutationeui aliquam subiit,
factus nimirum id quod antea non erat ; et οἱ dignitas
in illo donatitia est, auferri etiani potest. Quod vero
ita coniparatuim est, talique statu przeditum, quo-
modo possit naturaliter immutabili simile esse, aut
imago ejus quod semper eodem modo se liabet?

Solutio objectionis.

Si, juxia vestram opinionem, aliqua causa est
propter quam exaltatus est, et nouen consecutus
est, el oleo exsultationis unctus est, certe non erat
id quod nunc est, cum causa non esset, Non igitur
patura Deus est Filius, si ex causa aliqua per gra-
tiam Deus est; neque natura Filius, οἱ ex causa per
gratiam Filius esi, et tanquam imerees. quadam
virtutis filiatio ei et deitatis nomen datum est, per-
inde atque nobis. Nihil igitur erit discriminis inter
illum et nos. Licet enim nobis per vltze integritatetn
zqualia consequi, siquidem vocanmur e! dii, et filii,
el ungimur oleo exsultationis, dignos nos iis donis.
prastautes. Si vero id et cogitatione. el dieta absur-
dum es!, superior longe erit, neque nobis sequalis
Filius. Nam ex Patre naturaliter exsistens Filius
verus est, ut bomo ex homine, e& Deus est ex Deo
genitus, Nos autem quibus haee naturaliter non in-
sunt, non vere, sed. per gratiam: filii et dii, ex illius
qui id. nobis largitus est benignitate voeamur : Fi-
Hus autem. naturaliter. atque. essentialiier hoe est.

ALIUD.

"U' Oeloc ᾽Απόστολός πού φησι περὶ τοῦ Yloo: «*Oc D' Divinus Apostolus de Filio alicubi ita ait : « Qui.

ἐν μορφῇ Θεοῦ ὑπάρχων, οὐχ ἁρπαγμὸν ἠγήσατο τὸ
εἶναι (sa. θεῷ, ἁλλ᾽ ἑαυτὸν ἑχένωσε μορφὴν δούλον
λαδὼν, » xai τὸ ἑξης' « Διὸ καὶ ὁ sb; αὐτὸν ὑπερ-
ύψωσε, xai ἐχαρίσατο αὐτῷ ὄνομα τὸ ὑπὶρ mv
ὄνομα. » Ὅτε τοίνυν ἑνηνθρώπησε τὴν τοῦ δούλου.
μορφὴν ἀναλαθὼν, ἑχαρίσθη αὐτῷ τὸ ὄνομα, xal
ὑπερυγώθη. Οὐχοῦν πρὸ τῆς ἑναάρκου παρουσίας
χαὶ τῆς τοῦ δούλου μορφῆς, οὔτε εἶχε τὸ ὄνομα, οὔτε
fv ὑψηλότερος κατὰ τὸν τῶν ᾿Αρειανῶν λόγον. El
γὰρ ἣν ταῦτα xal πρὸ τῆς ἐπιδημίας, περιττός που
πάντως ἑστὶν ὁ τοῦ εἰληφέναι τι λόγος. El δὲ οὐκ
εἴχεν, ὅπερ οὐχ ἣν ἐγένετο. Τί οὖν ἣν πρὶν ταύτης

ον Philipp. i, 9, 10. ** Psal. aLiv, 8. ** Philipp

. I1, 6, 7.

in forma Dei exsistens non rapinam arbitratus est
esse se aequalem Deo, sed exinanivit scipsum, formam
servi accipiens **; » el deinceps : « Propterea Deus
exaltavit illum, et donavit illi nomen quod est super
omne nomen 57. » Quando igitur faetus ext. homo,
forma servi accepta, donatum ei es, nomen, et exal-
tatus est. Ergo ante incarnationem, el ante forniaun
servi acceptam, neque nomen habuit, neque magis
excelsus fait, secunduia Arianos. Si enim hzc erat
ante incarnationem, supervacaneum certe est dicere
illum postea id accepisse. Si vero non habuit , factus
est id quod non erat. Quid igitur erat secundum-

*' ibid. 9.

415

$. CYRHILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

216

vos priusquam | acciperet? Rursus : Si quaudo B δέξασθαι xa0' ὑμᾶς; Καὶ πάλιν El ὅτε ἑταπείνωσεν

hnniliasit seipsum, acceptis his apparet is qui uunc
est: est antem. Verbnm, sapientia, potestas, 199
veritus, lumen, vita, resurrectio, imago Patris ;
vibil horum erat amte. linniliationem. Considerent
ergo in quantum blasphemia barathrum ruant. Si
enim veluti mercedem quamdam ae premium hu-
miliationis liec habet a Patre ; neque is alio tempore
sese humiliasse cernitur, quam cum factus est
homo : universum rerum. ordinem confusum vide-
mis. Nom Sacra Seriptur; incarnationem — Verbi
lsctom esse siunt ad. emendationem ,. atque. im-
Maurationem — Carus, universieque nature lrima-
ux. Si autem Deus, et Filius, et Excelsus. faetus
€st teinpore. incarnationis, ipse eerte melior effe-
ctus, uon antem. nos. ineliores effecisse videbitur ,
el commodo affectus. potias, qua: coninodo. affe-
cjsse. Non igitur propter nos, sed propter se adve-
nit Dei Verbum, neque nostra salutis causa earnem
assumpsit, sed ut sua. conditio melior efficeretur.
Quoinodo ergo prophete et apostoli ipsum Serva
torem appellant? Oportebat enim illum potins. sui
status. emcendalorem vocare. Quomodo autem pro
nobis mortuus est, qui hujus mercedem ean acce-
pil, ut Deus et Filius vocetur ? At si hoc impietatem
iieram apirat, nihil ex inutationeet alteratione Filio
accessit, sed nataraliter id est quod Pater : atque
ideo ei persimilis.
ALIUD.

ἑαυτὸν εἱληφὼς ταῦτα φαίνετα. iv olo vov latu»,
ἔστι δὲ Aéro, σοφία, δύναμµις, ἀλήθεια, que, ζωὴ,
ἀνάστατσες, εἰκὼν ταῦ Πατρὸς, τούτων οὐδὸν ἣν πρὺ
^M, ταπεινώσεως. Σκοπείτωσαν τοῖνων εἰς ὅσον αὐτοῖς
δυσφηµίας βάραθρον & λόγος χωρεξ' εἰ γὰρ ἆθλον
ὥσπερ xai μισθὸν τῆς ταπεινώσεως ταῦτ᾽ ἔχει map
Πατρὸς , φαίνετα, δὲ obx kv ἄλλῳ χρόνῳ ταπεινώσας
ἑαυτὸν, ἁλλ᾽ ὅτε γἐγονὲν ἄνθρωπος, ἀνεστραμμένην
ὁρῶμεν τῶν πραγμάτων τὴν τάξιν. Ab μὲν vào θεῖαι
Γραφα) th» ἐπιδημίαν τοῦ θεοῦ Λόγου γΣγενῆσθαι
λέγουσιν Ent ῥελτιώσει τῆς σαρχὺς, xat ὅλης της &v-
θρώπου φύσεως. Ei δὲ θεὸς, καὶ YE, xaX 'Ὑφηλὺς
γέγουςν kv τῷ χαιρῷ τῆς σαρχὸς, βελτιωθέντα μᾶλ-
ον ὁρῶμεν fj βελτιώσαντα" ὠφεληθέντα μᾶλλον fj

D. ὠφελήσαντα. Οὐκοῦν οὐδὲ δι ἡμᾶς ἐπεδίμησεν ὁ τοῦ

θ:οῦ Λόγος, ἀλλὰ δι ἑαυτὸν οὐδὲ τῆς Σμετέρας
ἕνεχα σωτηρίας τὴν cápxa Ππεριεθάλετο, ἁλλ' ἵνα
βελτιωθῇ. Πῶς οὖν οἱ προφῆται καὶ ἁπόστολοι Σω-
τῆρα καλοῦσιν αὐτόν; "Eóst yàp μᾶλλον βελτιωτὴν
ἑαυτοῦ ὀνομάζειν ἢ τοῦτο. Πῶς δὲ ὑπὲρ ἡμῶν ἁπ-
ἐθανεν, ὁ τούτου μισθὸν τὸ εἶναι θεὸς xax Yibc εἶλη-
φέναι λεγόμενος; El δὲ τούτο φρονεῖν δυσσεθέστατον,
οὐδὲν ἐξ ἀλλοιώσεως xal τροπῆς προσγέγονεν ἄρα
τῷ Yi, ἀλλ' ἔστι τοῦτο φυσιχῶς ὡς ΥΏς, ὅπερ ἂν
εἴη καὶ ὁ Πατήρ ' διὸ 65 xat ὅμοιης.

ΑΛΛΟ.

Si juxta illerum opinionem non erat Filius, 111, σ Ei κατ ἐκείνους οὐχ $» 6 YU, ἡ ἣν μὲν, ἐδελ-

erat quidem, sed postmodum melior prastautiorque
eflectus est, mutationen in. melius subiens, quando
forma servi accepta se bhwniliavit (propter hoc
enim Deus illum exoltavit, et donavit. illi nomen
super omue nomen **), (ctus autem id. fuit in ulti-
mis szeculi teinperibus, quando iu carnem advenit ;
quomodo per eun facta sunt omnia ?*, aut quomodo
Pater gavisus est de illo qui perfectionem. noudum
eonsecuius erat 5 Quod enim adhuc augineuto ege!,
imperfectum est. Aut quo pacto rursus in. nhiwis
temporibus adorari capit, cuim ab initio adoratus
fuisse reperiatur? Adorat enim ipsum Abraham ad
quercum Mambre **; adorat et Moses in rubo, di-
centem : « Ego sen qui. sum **. » Quomodo autem,

τιώθη δὲ ὕστερον τροπὴν ὑπομείνας τὴν εἰς τὸ ἅμει-
νο”, ὅτε καὶ μορφὴν δούλου λαθὼν ἑαυτὸν ἑταπείνωσ:
(διὰ τοῦτο γὰρ αὐτὸν 6 θεὺς ὑπερύγωσς xa ἑχαρί-
σατο αὐτῷ ὄνομα τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα), Υέγονε δὲ
τοῦτο bv ὑστέροις τοῦ αἰῶνος χαιροῖς, ὅτε xai ἡ ἐν
σαρχὶ παρουσία” πῶς δι) αὐτοῦ γέγονε τὰ πάντα, πῶς
δὶ ὁ Πατἡρ ἔχαιρεν ἐπ᾽ αὐτῷ, οὕπω τὸ τέλειον ἔχοντι,
Τὸ γὰρ προσθήκης ἔτι δεόµενον ἀτελές. Πῶς δὲ πάλιν
ἐν ὑστέροις καιροῖς ἔλαδε τὸ προαχυνεῖσθαι , καὶ ἐς
ἀρχῆς τοῦτο ἔχων ἐφαίνετο; Προσχυνεξ γὰρ αὐτὸν
᾽Αόραὰμ ἐπὶ τῇ δρυῖ τῇ Μαμθρῇ, προσχυνεῖ xol
Μωσῆς iv τῇ βάτῳ λέγοντα" « Ἐγώ εἰμι ὁ (v. »
Ilo; δὲ, xa0á φησιν ὁ Δανιλλ, « Μύριαι μυριάδες
ὀλειτούργουν αὑτῷ;» Πῶς δὲ πάλιν ἐπὶ θρόνου ύψη-

ut. inquit Daniel, « Millies ceutena millis servierunt D λοῦ xot ἐπηρμένου χαθήµενας φαίνεται, καὶ ὑπὸ τῶν

ei ** * » Quomodo rursus in throno excelso et su-
blimi sedens cernitur, cirewnstantibus eum et glo-
rificantibus Seraphim ** * Aut quomodo rursus po-
testates quae in coelo sunt, audita per Spiriunn hac
voce : « Tollite portas, priucipes, vestras, » et cum
dixissent : « Quis est iste Rex glorie? » audiverunt :
« Dominus virtutum ipse est [ος gloriz **. » Non hic
factus est Dominus virtutum, sel 130 hic est ab
zterno Dominus virtutam. Si autem hoc exsistens
apparet ante adventus sui tempus, quod etiam nunc
est, &upervacaneum certe fucrit dicere, imo peri-

* Philipp. n, 7-9. ?* Joan. 1, 3,
* Psal. xxi, 7-10.

... - - ——— —— "A * ore

"* Gen. xvii, 2.

Σεραφὶμ. δορυφορούμενος xai δοξολογούµενος; Πῶς
65 πάλιν αἱ Ev τοῖς οὐρανοῖς δυνάµεις διὰ τοῦ Πνεύ-
µατος ἀκούουσαι' € "Αρατε πύλας, ob ἄρχοντες,
ὑμῶν, » καὶ λέγουσαι” « Tío ἐστιν οὗτος ὁ βασιλεὺς
τῆς δόξης: » Αντήχουον’ «Κύριος τῶν δυνάµεων
αὑτός ἐστιν à βασιλεὺς τῆς δόξτς.» Οὐχ οὗτος γέγονε
Κύριος τῶν δυνάµεων, ἀλλ᾽ οὗτός ἔστιν ὁ πάλαι Ku-
ριος τῶν δυνάμεων. Ei δὲ τοῦτο ὧν φαίνεται ὃ Oh καὶ
νῦν ἐστι xal πρὸ τοῦ τῆς ἐπιδημίας χαιροῦ, περιττὸν
ἂν cn λέχειν, μᾶλλον δὲ κινδύνου μεστὸν, τροπῆς
δεχτιχὸν ὑπάργχειν τὸν Υἱόν. ἡ προαιρέσεως ἀγαβῆς

M Εχου. i1, 14. "! Das. viri, 10. t sa. vi, 1-5.

21]

THESAURUS.

218

ἐτχηχένα. μισθὸν την υἱότητα, καὶ τὸ εἶναι σοφίαν, A culosissimum Filium mutationis capacem esse, aut

xat Λόγον, xai θεό». "Ατρεπτος γὰρ val ἀναλλοίωτος
ὧν, ὅμοιός ἐστι χατὰ πάντα τῷ γεγενντκότ',

ΛΑΛΟ, ὅτι οὐκ ἐξ ἀ.ἰλοιώσεως τῆς áxà τοῦ χεί-
povroc ἐπὶ τὺ ἄμεινον, ὅμιοιός ἐστιν ὁ Υἱὸς τῷ
ΗΙατρὶ, ἀ.ὶ.1ὰ φυσικῶς.

Ei £v μορφῇ θεοῦ ὑπάρχων ἑαυτὸν ἐχένωσε μορφὴν
$4240» λαθὼν, τοσοῦτον ἂν δόξεις τῆς κατὰ φύσιν
ἁνίας ὑποθεθηχέναι, ὅπερ ἂν ὀφθείη χεῖσθαι μεταξὺ
0:22 καὶ ἀνθρώπου. Οὐ γὰρ ἣν μὲν πρότερον ἄνθρω-
πος, Ὑέγονε δὲ ὕστερον ὁ Osbc, ἀλλὰ θ1ὺς (ov γένο-
νεν ἄνθρωπος" ἔχει τοίνυν οὐδὲν εἰς βελτίωσιν ix
τούτων ὁ τοῦ θεοῦ Λόγος. El δὲ ὑφοῦσθαι λέγεται,
χαὶ kv τάξει χαρίσµατος τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα δέχεσθαι,
εἰς ἐχεῖνο δηλονότι μετὰ σαρχὸς ἑπανάγετα:, εἰς ὅπερ
T» χαὶ δίχα σαρχός. Καὶ αὐτὸς δέ πού φησι: «Πάτερ,
δόςασόν µε τῇ δόξῃη ᾗ εἶχον πρὸ τοῦ τὸν χόσμον εἶναι
παρὰ go. » Ποία δὲ f» ἡ πρὸ τοῦ χόσµου δόξα τοῦ
Yiov; Τὸ iv μορφῇ τοῦ Πατρὸς ὑπάρχειν. Οὐδὲν ἄρα
ἑστὶ τὸ ἐξ ἀλλοιώσεως xal τροπῆς τῆς ἐπὶ τὸ ἅμεινον
προστεῦὲν τῷ Υἱῷ , ἀλλ᾽ dj Ev χαρίσµατος τάξει vov
αὐτῷ διδοµένη δόξα χαὶ ὕψωσις, λύσις ἐστὶ τῆς µετὰ
σαρχὺς ἁδοξίας, τὴν ἀπὸ τῆς τοῦ δούλου μορφῆς ἀτι-
µίαν ἐξαφανίζουσα. Λέγεται δὲ δίδοσθαι ταῦτα παρὰ
Πατρός. θεῷ γὰρ πάντα τὰ ὑπὲρ ἀνθρωπότητα διοι-
χεῖν οἰχειότερον., οὐχ ἔξω τῆς τούτων οἰκονομίας
ὑπάργχοντος τοῦ Υἱοῦ χατὰ tr,» τῆς θεότητος ἑνότητα,
el χαὶ Ιδιαζόντως Υἱός ἐστιν ὡς πρὸς Πατέρα.

ΑΛΛΟ, sic τὸ αὑτό.

El καθ) ὑμᾶς, ὅτε ἑταπείνωσεν ἑαυτὸν, ύπερ-
νγώθη, διὰ τοῦτο xa ἐχαρίσθη αὐτῷ τὸ ὄνομα τὸ
ὑπὶρ «xdv ὄνομα, τουτέστι, χέχληται θὲεὸς, xal διὰ
τοῦτο ἐχρίσθη xal ΥἼὸς ὠνομάσθη. πρὸ τῆς ταπει-
νώδεως ἀνάγχη λέγειν οὐκ εἶναι ταῦτα τὸν τοῦ θεοῦ
Λόγον ' οὐδὲ γὰρ ἂν δέξαιτό τις ὅπερ ἔχει χαὶ μὴ
λαθών. Καὶ εἰ πρὸ τῶν τῆς ταπεινώσεως χρόνων
εὑρίσχεται λέγων πρός τινας θεός: « Ἐγὼ εἶπα '
θεοί ἔστε, χαὶ υἱοὶ Ὑψίστου, » πολλοι πρὸ αὐτοῦ
φαίνονται γεγονότες vio. xaX θεο/. Πῶς οὖν ἀληθὲς
. ὅτι πάντα δι᾽ αὑτοῦ ἐγένετο; Πῶς δὲ αὐτός bote πρὸ
τάντων πολλοὺς ἔχων πρὸ αὐτοῦ; Ilo, δὲ xai πρω-
τότοχος πάσης χτίσεως; Καὶ εἰ πρὸς μἰμησω τοῦ
χατὰ φύσιν Yiou τίθενται xal οἱ χατὰ χάριν, πῶς
οὗτοι πρὺ τοῦ χατὰ φύσιν; Καὶ «l τοῦ Υἱοῦ µετέχον-
τες υἱοποιούμεθα δι) αὐτοῦ, πῶς τὸ µετέχον πρῶτον
ἕσται τοῦ µετεχομένου καὶ δι’ οὗ γίνεται, Πῶς δὲ οὐ
χρείττων ὁ πρῶτος τούτου τυχὼν τοῦ πολλαῖς ὕστε-
gov Ἱενιαῖς, ᾽Αλλὰ πολλὴν ἔχει ταῦτα τὴν ávomíav.
Οὐχοῦν ἄτρεπτό, τε χαὶ ἀναλλοίωτος ὁ Yloc, οὗ κατὰ
χάριν, οὐδὲ kx προαθήχης ἔχων τὴν πρὸς τὸν Πατέρα
ἁμοιότητα, ἁλλ᾽ οὐσιωδῶς τε xal φυσιχῶς.

eam bonz voluntatis sux mercedem accepisse quod
sit Filius, et sapientia, et Verbum et Deus. Oris
cuim mutationis alterationisque expers, similis ner
omuia est suo Genitori. |

ALIUD, quod non per alterationem a deteriori steim
In prestantiorem similis sit Patri Filius, sed natn-
raliter,

Si in forma Dei exsistens seipsum exinauivit fur-
mani servi accipiens, tantum videri possit a narurali
diguitale recessisse, quantum discriminis est inter
Deutn οἱ hominem. Neque eniin. erat prius hoino,
po-teaque factus est Deus ; sed. Deus cum esset, fa-
ctus est homo : niliil itaque majoris prixstantize ex
hac re Verbo accessit. Si vero exaltatus esso diei-
tur, et instar doui nomen super omine nomen οὐ”
cepisse, in illud procul dubio evehitur cum carne
quod erat absque carne. Jpse vero etiam alibi iuquit:
« Pater, glorifica me gloria illa quam habui apud
te antequam mundus esset . » Qusnam autem erat
gloria Filii ante creationem iundi? Profecto esse
in forma Patris. Nihil igitur est quod ex mutatione
iu melius Filio accessit : sed gloria et exaltatio quz
illi instar doni nunc collata est, vilitatis ης car-
nem comitabatur abolitio est, contemptum ob
servi formam assumptam deleus. Dicuntur autem
h:ec data 4 Patre, quia convenientius est. magisque
proprium ca qua supra humanitatem sunt 4 Deo
3dmiuistrari, non excluso tamen secundum unitatem

C deitatis ab hac administratione Filio, tametsi pe-

culiariter exsistat Filius a Patrem relatus.
ALIUD, ín eamdem sententiam.

Si, jux'à vestram opinionem, quando seipsum
limniliavit superexaltatus est, et propterea dona.
tm ei est nomen super omne nomen, loc est, Deus
vocatus est, et propterea etiam unctus est díctusque
Filius; necessarium plane est ut dicamus Verbum
Dei ante humilationem lioc non fuisse: ncque enim
acceperit quis id quod Dabet etiain cum non acce-
perit. EL οἱ ante humiliatiouis tempora reperitur
Deus alibi ita dicens : « Ego dixi : Dii estis, οἱ
filii Excelsi omnes **, » multi certe ante ipsum ap-
parent facti esse filii et dii. Quomo:lo igitur verum
est, omnia per ipsum facta esse? ÁÀut quomodo ipse

D sit aute omnia, cum multi illo priores sint ? Aut quo.

modo erit primogenitus 131 omnis creature *"'?
Praierea si ad imitationem veri et naturalis Filii
statuuntur etiam ii qui per gratiam sunt, quomodo
erunt hi priores eo qui naturaliter est Filius ? ltem,
si participatione Filii per ipsum adoptamur, quomodo
id quod particeps fit prius erit eo quod participem
facit? Quomodo autein. non. sit praestantior. i$ qui
priuus id consecutus est, quam multe generationes
subsccut ? Caeterum. hzc absurditate plenissima

sunt. lnmutabilis itaque est Filius, nou per gratiam, neque ex additione sive accessione aliqua si-
miljitudinem cum Pajre nactus, sed. esscutialiter et naturaliter.
9

*5 joan, xvii, 5, ** Psal. 13xat, 6.

* Culuss. 1, 15.

219
ALIUD, ia idipsum.

Si veluti mercedem quamdain. virtutis, vel. hu-
miliationis, aut obedienti:e consecutum esset. Ver-
hum Dei quod sit Filius, quonam modo etiam ante
humiliationis tempora nonnulli cognoverunt Patrem?
eum Filius dicat **: « Nemo cognoscit Patrem nisi
Filius, et cui Filius revelaverit. » Non exsistente eniin
Filio qui revelat, quo pacto Pater ab aliquo cogne-
scatur? Si vero Pater semper cognoscitur, semper
itaque etiam. exstitit. Filius, ipsum revcelans. Non
igitur ex mutatione aliqua vel adjectione vousecu-
ttis est id quod est, sed semper hoc quod est. exsti-
tit naturaliter, Patri suo, nullius rei indigentia,
perfectione atque immutabilitate similis exsistens.

S. CYIULLI ALEXANDRINI ARCIHEP. 220)

AAAU,, εἰς τὸ αὐτό.

Ei χαθάπερ τινὰ μισθὸν ἀρετῆς f ταπεινώσεως f,
ὑπαχοῆς ἔχει τὸ εἶναι Υἱὸς 6 τοῦ Θεοῦ Λόγος, xaxa
τίνα τρόπον πρὸ τῶν τῖς ταπεινώσεως χρόνων ἐπ-
εὐίνωσχόν τινες τὸν Πατέρα: λέγοντωος τοῦ Υἱοῦ "
ε 0ὐδεὶς ἐπιγινώσχει τὸν Πατέρα, εἰ μὴ ^ Υἱὸς, καὶ à
ἂν YU; ἁποχαλύνη.ν Mh ὄντος γὰρ χατ' ἐχείνους τοῦ-
ἀποχαλύπτοντος Yiou, vus ἐπιγνωσθείη παρά τινος ὁ
Πατήρ, εἰ δὲ ἀεὶ Πατὴρ γνωρίζεται, ἣν ἄρα xal ἀεὶ
ὁ ἁποχαλύπτων Yló;. Οὐκοῦν οὐχ ix µεταθολῆς τινος,
οὐδὲ ἐν προσθήχης µέρει φαίνεται λαθὼν τοῦθ᾽ ὅπερ
ἐστὶν, ἁλλ᾽ ἣν ἀεὶ τοῦτο φυσικῶς , ὅμριος ὧν καὶ
xatà «b ἀπροσδεές τε xal τέλειον xal ἄτρεπτον τῷ.
Πατρί.

ALIUD, declarans Filium esse ex essentia Patris, et Π ΑΛΛΟ, σηµαϊνον ὅτι £x. τῆς οὐσίας τοῦ Πατρός

mon eririnsecus producium, quemadmodum ho-

sles Christi volunt. Et quoniam extrinsecus produ-

clus non est, similis illi est. Argumentum hareti-
corum.

Quid, inquiunt, est przstantius in Deo? Aut quo
pacto non erit nostri similis, si eliam ipse ex sua
substantia gignit Filium, perinde atque nos? Cum
vero tantum humanam naturam. excedat, quantuin
crealuras, nequaquam nos imitabitur, neque sicul
aliquis nostrum ex essentia sua producet Filium,
sed extrinsecus constituet. Quod si ila est, dissini-
lis certe erit.

Soluio objectionis.
Dixerim equidem merito istis hostibus Christi : si

in universum Deus omnem similitudinem nobiscum C

respuit, nulla etiam ratione quie homini conveniunt
gestabiL. Si enim dicent divinam essentiam non om-
uino a nostra discedere, inanis illorum proposiüo
esse deprehendetur, quzque confessioni ipsi refu-
tationem conjunctam habeat, Si autem in iis qui
uobis objiciunt imperite pertinaciterque lizerent,
dicant nobis, anne homosubstantia sit, cur non ne-
g10t 139 Deum substantiam esse? Et. rursus cum
liomo rationalis sit, faciant illi Deom irrationalem,
ut humana respuat. Si vero. cum nos hiec simus,
Deus etiam loc est : non eril alienus a gignendo
exse Filium, siquidem ita nos gignimus. At vero
potius intelligendum erat quod qui ad imitationem
, divinae naturze juxta imaginem illius facti sumus,hoc

ἐστιν ὁ Yióc, καὶ οὐκ ἔξωθεν, καβάπερ ol χρι-
στομάχοι φασἰν. Ἐπειδὴ δὲ ovx ἔξωθεν, ὅμοιος
ápa. Πρότασις ὡς &x των aipstixow.

Καὶ «i τὸ πλέον, φασὶν, tv θεῷ; Ilo δὲ οὖκ ἔστα:
xa0' ἡμᾶς, εἰ xaX αὐτὸς bx τῆς οὐσίας τῆς ἑαυτου
τίχτει τὸν Υἱὸν, ὥσπερ καὶ ἡμεῖς; Ἐπειδὴ δὲ ἄνω
τῆς ἀνθρωπείας φύσεως τοσοῦτόν ἐστιν, ὅσον τῶν.
γενητῶν ὑπερέχει, οὐ τὰ ἡμῶν µιµῄσεται' οὐδὲ
ὥσπερ τις τῶν καθ᾽ ἡμᾶς ἐκ τῆς οὐσίας τῆς ἑαυτοῦ
προθαλεῖ τὸν Υἱὸν, ἀλλ ἔξωθεν ὑποστήσει. El δὲ τοῦτο».
xal ἀνόμοιος ρα.

Πρὸς ταῦτα «ύσις.

Ἐροίμην ἂν δικαίως τοὺς χριστοµάκχους, εἰ παντά-
πασι τὴν πρὸς ἡμᾶς ὁμοίωσιν παραιτεῖται θεὸς,
xai χατ οὐδένα τρόπον τὰ ἀνθρύπῳ προσήχοντα
φορέσει. El μὲν γὰρ ἐροῦσι μὴ πάντη τῶν ἡμετέρων
ἀποφοιτᾷν τὴν θείαν οὐσίαν, ἕωλος αὐτοῖς ἡ πρότα-
σις εὑρεθῆσέται, λύσιν ἔχουσα τὴν αὑτῶν ὁμολογίαν..
El δὲ ἐπιμένουσιν ἀμαθῶς ofc προτείνουσιν ἑνιστά-
µενοι, λεγέτωσαν ἡμῖν, εἰ μὴ ὁ ἄνθρωπος ὀὐσία ἑστί.
Καὶ πάλιν ἐπειδήπερ λογιχὸς ὁ ἄνθρωπος, ἔστω 8:57
κατ ἐχείνους ἄλογος, ἵνα παραιτΏται τὰ ἀνθρώπινα.
Ei δὲ £y τούτοις ὄντων ἡμῶν, bv αὐτοῖς ἐστι καὶ θεὸς,
ob παραιτήσεται γεννᾷν ἐξ ἑαυτοῦ τὸν Υἱὸν, ἐπειδή-
περ οὕτω πκτομεν ἡμεῖς. Ἔδει γὰρ μᾶλλον ἐννοεῖν
ὅτι χατὰ µίµησιν τῆς θείας φύσεως οἱ xat' εἰχόνα
γεγονότες αὐτῆς, xal τοῦτο μετὰ τῶν ἄλλων χεχτή-
µιθα. Ἐπειδὴ δὲ τέτοχεν ἐξ ἑαυτοῦ τὸν Υἱὸν, xal οὐκ

eliam prater alia consecuti sumus. Cum autem ge- D ἔξωθεν ὑπεστήσατο, ἀνάγχη δοῦναι τὸ ὅμοιον αὐτῷ.
nuerit ex se Filium, et non extrinsecus eum constituerit, necessarium plaue ut illum similem εἰ

coustituamus.

ALIUD.
Ez objeetione hereticorum.

At nos, inquiunt, veluti materia quadam qua a
corporea natura suppeditatur utentes, prolem ex
nobis giguimus; quemadmodum quando aliquid
extra nos conatruere volumus, accepta materia id
facimus. Deus vero cum sit plane incorporeus, nul-
lam ex se materisz affluentiam habet ut. gignat Fi-
lium : sed ex nihilo creat. Oimnibus itaque iis quie
nosirz consuetudinis sunt rejectis, nen ex 5ο pro-

9* Matth. xi, 97.

AAAO.
'Qc ἐξ ἀγτιθέσεως τῶν χριστοµάχω».

Πμεῖς, φασὶν, ὥσπερ ὕλῃ τινὶ ταῖς ἐκ τῆς σωµα-
τικῆς φύσεως χορηχίαις ἀποχεχρημένοι, τίχτοµεν ἐς
ἑαυτῶν τὰ Yevvfiuata" x&v τι τῶν ἔξωθεν χατασχενά-
ζειν ἐθελήσωμεν, ὕλην λαθόντες τοῦτο ποιοῦμεν.
8:0; δὲ παντελῶς ἀσώματος Gv, Όλης μέν t:voc ἐς
ἑαυτοῦ χορηγίαν οὑκ ἔχει, ἵνα τἐχῃ τὸν Υτὸν, δη-
μιουρχεῖ δὲ ἐξ οὐχ ὄντων. Οὐχοῦν πάντα τὰ χαθ
ἡμᾶς παραιτούµενος, οὔτε ἐξ ἑαυτοῦ προθάλλει τὸ»

271

TIIESAURLS.

232

Υἱὸν, οὔτε ἐξ Όλης προνποκειμένης ἐργάξεταί τι τῶν A ducit Filium; neque quidquam. eorum quae suut,

ὄντων * ἀλλ᾽ ἔξωθεν τὰ πάντα πρὸς τὸ εἶναι χαλεῖ σὺν
Yitp. EL δὲ τοῦτο, xaX ἀνόμοιος ἄρα.

Πρὸς τοῦτο Avete.

Καὶ πῶς ἡμῖν, ὦ γενναῖοι, μονογενῆς ὁ Σἱὸς εὗρε-
θήσεται, εἰ xal αὐτὸς ἔξωθεν ὥσπερ τὰ πάντα ἐστί ;
lac 56k ὅλως Yib; ὁ uh Ex τῆς οὐσίας ὑπάρχων τοῦ
γεγεννηχότος; El μὲν οὖν ἑνδέχεται χαὶ τὰ ἐξ οὐκ
ἔντων ἤτοι ἔξωθεν γεγονότα χαλεῖσθαι xat εἶναι κατὰ
φύσιν υἱοὺς, οὐδὲν, ὦ; ἔοιχε, χωλύσει πάντα τὰ πι-
ποιηµένα χαλεῖσθαι γεννήµατα. Καὶ οὐχέτι µονογε-
νὰς ὁ Ytbc, πηλλοὺς ἔχων τοὺς ἀδελφοὺς χατὰ φύσιν.
El δὲ οὐχ ἑνδέχεται, μόνος 66 ἐστι μονογενὴῆς, ἑξηλ-

Δαγμένην ἄρα πάντη τὴν ὕπαρξιν ἔχει, οὐχ ὥσπερ p

ἐχεῖνα πρὸς τὸ εἶναι χεχλημένος, ἁλλ᾽ ὡς Υἱὸς &x
Πατρὸς προελθὼν φυσιχῶς, xat διὰ τοῦτο ὅμοιος,

ΑΛΛΟ.

Ei πάντα ἐξ οὖχ ὄντων ἑστὶ, xal μετὰ πάντων ὁ
Γιὸς, διὰ ποίαν αἰτίαν ὁ μὲν φύσει Κύριος, τὰ δὲ φύ-
χει 0023 ; Ἡ γὰρ τὰ πάντα χυριότητι τῇ χατὰ φύσιν
᾿ειμᾶσθαι δίκαιον τὴν αὐτὴν ἔχοντα Υένεσιν τῷ Yit,
ᾗ καὶ αὐτὸν μετὰ πάντων ὡς δοῦλον εἶναί τε xal λέ-
γεσθαι. Νῦν δὲ οὐχ ὁρῶμεν τοῦτο χηρύττουσαν τὴν
θείαν Γραφήν. Αλλὰ Κύριον μὲν χατὰ φύσιν οἵδε τὸν
Yi5vy, δοῦλα δὲ τὰ πριήµατα, λέγουσα, ὅτι « Τὰ σὐμ-
παντα δοῦλα σά. » Καὶ πάλιν, μετὰ Πατρὸς ὑμνούμε-
νον xal σπουδαζόµενον αὐτῷ τὸν Yiby εἰσφέρει, thy
ατίσιν δὲ δοςυλογοῦσαν. Οὐκ ἄρα τοῖς πᾶσιν (co;
εστὶν, οὐδὲ ἔξωθεν, ὥσπερ ἐχεῖνα, ἀλλ᾽ ὁ μὲν Yi;
κατὰ φύσιν, τὰ δὲ δοῦλα xal ποιλµατα. Οὕτω δὲ
ἔχοντα τὸν Υιὸν, τί τὸ χωλύον ὅμοιον εἶναι τῷ Πα-
sp! ;

Αλλο.

Ἀγνοοῦσιν, ὡς ἔοιχεν, οἱ λογιαμοῖς ἀσυνέτοις ἐπ-
ερειδόµενοι, καὶ φόφῳ διακένων ῥημάτων f) ταῖς ἀχρι-
θείαις τῶν θεωρηµάτων ἐπικομπάζοντες, ὅτι τὸ ὄντως
ὃν χαὶ xax' αὐσίαν τίχτειν δυνάµενον, τὸ θεῖόν ἐστιν.
Λὐτὸ γὰρ δὴ περὶ ἑαυτοῦ φῆσιν ^ Ἐγώ εἰμι ὁ v,

ex praesubjecta materia operatur; sed extriusecus
omnia ad esse vocat, unaque et Filium. Quod si ita
est, dissimilis igitur est.

Solutio objectionis.

At quonam pacto, boui viri, unigenitus erit Fi-
lius, si etiam ipse extrinsecus, ut reliqua omnia, fa-
ctua est? Aut quo pacto in universum Filius est, si
ex ipsa genitoris substantia non exsisiit? Si enim
ea quae ex nihilo, sive extrinsecus ereata sunt, {ἰ-
lii etiam vocari et esse possuat, nihil certe, ut appa-
ret, obstiterit quominus omnia creata (ilii vocentur.
Nec jam amplius dici poterit unigenitus Filius, mul-
tos secundum naturam habens fratres. At siid fieri
non potest, sed solus est unigenitus, peculiarem
igitur omnino exsistentiam habet; non. quemad-
modum alia ad esse vocatus, sed υἱ Filius na-
turaliter. ex. Patre procedens, atque idcirco ssimi-
lis.

ALIUD.

Si omnia ex nihilo producia sunt, unaque cum
omnibus etiam Filius, quam ob causam hic quidem
est natura Dominus, ilia vero natura serva? Aut
euim dominationis titulum naturalem reliquis etiain
deferri par est, utpote qux&e eumdem eum Filio or-
tum habeant ; aut ipsum una cum reliquis servum
esse et dici. At vero nuspiam id saeram Seripturam
de eo przdicare comperiemus. Sed Dominum quidem
sccundum naturam agnoscit Filium, creaturas aiu-
tem servas, dicens: « Oicnia serviunt tibi *. » Et
rursus Filium una cum Patre celebratum et. con-
gloriticatum inducit, creaturas vero laudes ac gloriam
Filij celebrantes. Nonigitur 3939 omuibus similis
cst, neque extrinsecus ut ille factus: sed ipse qui-
dem Filius secundum naturam, hi: vero servie, Cuin
autem ita sese habeat Filius, quid prohibeat illum
l'atri siinilem esse ?

ALIUD.

lgnorant, ut. apparet, isti. ineplis ratiociuationi-
bus innitentes, οἱ inani verborum strepitu potius
quam veris speculationibus sese jactitantes, id quod
vere exsistiL et ex propria sua essentia gignit, Deum
esse. lloc euim de seipso inquit : Ego sum ex-

ὡς τῶν ἄλλων ἁπάντων, οὐκ ὄντων μὲν πρὶν Yevé- D sistens, cum reliqua omnia non exsistant, prius-

σθαι, βουλήσει δὲ Oelq πρὸς τὸ εἶναι παρενεχθέντων.
Ο0χοῦν τὸ ὄντως ὃν, ᾧ xat τὸ εἶναι χνριώτατον ὄνομα,
αὑτὸ δη καὶ µόνον χατ) οὐσίαν γεννήσει. Tà γὰρ ἄλλα
ποιῄματα, ἄνθρωποι «ευχὸν, βουλῆσει μᾶλλον θεοῦ
πρὸς τὸ δύνασθαι τίχτειν ἐχλήθησαν, f| xav ἰδίαν
οὐσίαν τοῦτο ποιοῦσι. θεῖος γάρ τις ἀναγχάξει νόµος
τίχτειν xat τὸ μὴ τίχτειν πεφυχός. Ἐπειδὴ γὰρ οὕτως
ἠθέλησεν 6 Δημιουργὸς, οὕτω xaX Υέγονεν, El γὰρ
κατ’ οὐσίαν ἰδίως τε χαὶ χνρίως ἔχει τὸ τέχτειν τὰ
ποιηµατα, διατἰ μὴ πάντα δύναται τίχτειν; Ἐπειδὴῆ
δε είχτει τινὰ, δηλονότι τὰ χεχελευσµένα, τρόδηλον
δήπουθεν ὡς οὗ χατὰ φύσιν τοαοῦτον τοῖς ποιήµασιν

66 Psal. cxviui, 91.

quam fiant : voluntate vero divina educta sint in
ortum. Quod igitur vere est (cui et maxime pro-
prium est nomen esse), hoc et quidem solum secun-
duin essentiam gignit. Reliqui omnes creaturae, ut,
verbi gratia, homines, potius voluntate Dei gignen-
di facultate donat sunt, aut secundum propriam
essentiam hoc faciunt: divina enim quxdam lex
cogit gignere eliam àd qnod gignere non solet.
Quandoquidem enim Deus ita voluit, ita et faetum
est. Nam si ex sua substantia. proprie ac peenliari-

ter creaturae gignenli. facultatem haberent, eur non

omnes possunt gignere? €um vero nonnulle gi-

225

S. CYIULLLF ALEXANDIUM. ARCHIEP:

tis

gant, nimirum ill. quibus id imperatum est ; ma- A ἑνυπάρχειν τὸ vtvviv, ὅσον ix τοῦ xiAeUovtoc xal

nifestum est gignendi facultatem non tam secundum
naturam creaturis inessc, quain jubente el cogente
lege quam unicuique creaturarum imposuit Creator.
Quocirca id quod proprie ex se giguit,Deus est ; nos
vero ad ilius imitationem. Quomodo autom non. ab-
surdum fuerit hominem sccundum imitationem cx
seipso gignere, archetypum antem, sive exemplar
ad quod formatis est, non ex se potius, sed extrin-
secus g'guere? Cum itaq«e veritas hujus rei s2tis
declarata sit, nihil erit quod obstet. quominus Pater
Filium ex scipso gignat. Quo! οἳ ita est, similis
etiam per omuia illi erit, cum proprietas ejus natu-
raliter in Filium. concurrat.

ALIUD, de similitudine Filii cum Patre. Objectio ad-
B

versariorum.

Si neuo, inquiunt, est bonus, nisi solus Deus,
juxta ipsius Servatoris vocem **, cumque ipse suam
personam a-naturali bonitate excipiat, dicens ad
Scribam : « Cur me dicis bonum? » quonaw tnodo
similis erit Patri naturaliter bono Filius non ta-
lis?

Solutio objectionis.

Mostes Christi inzequalem esse Patri Filium sta-
tuunt, quantum periculi ac damni ex eorum verbis
sequatur nequaquam contemplantes, aut videntes
quidem, sed in hujusmodi magnis rehus lu.entes
potius, quam veritatem inquirentes. Si enim dissi-
milis, juxta. 194 illos, est FiliusPatri, dicant no-
bis quem tandem naturaliter bonum esse statuant ,
Patremne an Filium? Si ergo Patri hoc tribuant,
mecessarium est omnino non esse bonum eum qui
Patri similis non sit. At si hoc dicere verebuntur,
transferuutque in. Filium. essentialem bouitatem :
necessario rursus eo revolventur, ut dicant Patrem
non esse bonum, siquidem a similitudine cum Filio
abhorret, Cum vero summopere | absurdum sit, vel
contra Patrem, vel contra. Filium hujusmodi blas-
phemiam proferre (nam cum bonus sit Pater, bo-
nus etiam oripino erit qui ex essentia ipsius proce-
dit Filius), non erit certe ulla in re dissimilis
Patri : bonum enim bono simile esse plane est ne-
cesse.

Objeciio hostium Christi.

lu hoc, inquiunt, fatemur similem esse Filium
Patri, non quod essentialem omuino ac naturalem
cum illo similitudinem habeat; sed, quod voluerit
tantum Pater eum talem constituere, qualis ipse
est, cum illo similitudinem liabet. Quemadinodum
forie etiam domus in certam formam coustructa, est
veluti imago exemplaris, quod is qui aedificavit
mente conceperat : ac ratione quidem materi:e di-
versa ab eo est; quatenus vero ita facta est, ut ani-
t0 agitarat, similis.

Selutío ebjectionis.

Risu, imo potius lacrywis digua oratio. Quis enim

9? Luc. xviii, 19.

ἀναγχάζοντος νόµου, ὃν ἑχάστῳ τῶν ὄντων ἐπέθηχεν
6 Δημιουργός. 0ὐχοῦν τὸ κυρίως τίχτου i$ ἑαυτοῦ. τὸ
θεῖόν ἐστιν ' ἡμεῖς δὶ κατὰ µίμησιν τὴν ἐχείνου.
Εἶτα πῶς οὐκ ἄτοπον τὸ μὲν κατὰ µίµησιν τίχτειν ἐξ
ἑαυτοῦ, τὸ δὲ ἀρχέτυπον πρὸς ὃ χαὶ µεμόβφωται, μὴ
ἐξ ἑαυτοῦ μᾶλλον, ἀλλ᾽ ἔξωθεν ἔχειν τὸ vevvdy ; Φα-
νερᾶς τοιγαροῦν ἐντεῦθεν τῆς ἀληθεξας γεγενηµένης,
οὐδὲν τὸν Πατέρα χωλύσει γεννᾷν τὸν YUv ἐξ ἑαυτοῦ.
Ei δὲ τοῦτο, xaX ὅμοιος ἔσται χατὰ πάντα αὐτῷ, τῆς
τοῦ Πατρὸς ἰδ.ότητος φυσικῶς τρεχούσης ἐπὶ τὸν.
Y^».

ΛΛΛΟ, περὶ ὁμοιόεητος τῆς τοῦ Y$oU πρὺς tur
Πατέρα. Ἀντίθεσις ὡς ἐκ τῶν δε ἐγαγτίας.

Ei οὐδεὶς, φασὶν, ἀγαθὸς, εἰ μὴ εἷς ὁ θεὺς, χαςὰ
τὴν αὐτοῦ τοῦ ΣωτΏρος φωνὴν, φαίνεται δε xal τὸ
οἰχεῖον πρόσωπον τῆς κατὰ φύσιν ἀγαθότητος Eo.
τιθεὶς, « Τί γάρ µε qii ἀγαθῦόν; » πρὺς τὸν Γραμ-
pacta λέγει, χατὰ τίνα τρόπον ὅμοιος ova: τῷ χσ-ὰ.
φύσιν ἀγαθῷ Πατρὶ ὁ μὴ τοιοΆτος Υἱός ;-

Πρὲς ταῦτα «ύσις.

'Avópotoy εἶναί φασιν οἱ χριστοµάχοι τὸν Ylbv τῷ
Πατρὶ, τὸν ἑπηρτημένον τῷ λόγῳ χίνδυνον µηδόλως
θεωροῦντες, f] θεωροῦντες μὲν, ἐν δὲ τοῖς οὕτω µε-
γἆλοις πράγµασι παίζοντες μᾶλλον f| τῆς ἀλτθείας
ὄντες ἑἐξετασταί. El yàp ἀνόμοιος, κατ ἐχείνους ν
ἐστὶν ὁ Υὸς τῷ Πατρὶ, λεγέτωσαν ἡμῖν τίνα ποτὶ

C ἐροῦσι τὸν ἀγαθὸν χατὰ φύσιν. τὸν Πατέρα fj τὸν

Υιόν; Ei. μὲν οὖν τῷ Πατρὶ τὴν ἐπὶ τούτῳ φῆφον
ἀπονέμουσιν, ἀνάγχη πᾶσα μὴ εἶναι ἀγαθὸν τὸν τῷ
Πατρὶ μὴ προσεοιχότα. EL δὲ τοῦτο μὲν παραιτήσον-
ται λέχειν, µεταθῄήσουσι δὲ ἐπὶ τὸν Υἱὸν «b οὐσιωδῶς
ἀγαθὸν, ἐξ ἀνάγχης πάλιν συνελαθήσονται πρὸς τὸ
χρῆναι λέγειν οὐχ εἶναι τὸν Πατέρα ἀγαθὸν, εἴ γε τῆς
πρὸς τὸν Υἱὸν ὁμοιότητος ἀποφοιτᾷ. Ἐπειδὴ δὲ λίαν.
ἐστὶν ἀτοπώτατον f) χατὰ τοῦ Πατρὸς ?| χατὰ τοῦ
Υἱοῦ τὴν τοιαύτην φθέγξασθαι δυσφημίαν ( ἀγαθοῦ
γὰρ ὄντος τοῦ Πατρὸς, ἀγαθὸς ἔσται πάντως χαὶ ὁ ἐκ
τῆς οὐσίας αὐτοῦ προελθὼν Υἱὸς), οὐκ ἕσται χατά τι
γοῦν ἀνόμοιος τῷ Πατρὶ, εἴπερ τὸ ἀγαθὸν προσεοιχέ-
ναι πάντως ἀνάγχη τῷ ἀγαθῷ.
Ἀνθυποφορὰ ὡς ἐκ τῶν χριστοµάχω».
Κατὰ τοῦτο, φασὶν, ὁμολογοῦμεν ὅμοιον εἶναι τὸν
Υἱὸν τῷ Πατρὶ, οὐχ ὅτι πάντως τὴν οὐσιώδη xai qu-
αιχὴν ἔχει πρὸς αὐτὸν ὁμοιότητα, ἁλλ᾽ ὅτι διὰ τὸ θε»
λῆσαι µόνον τὸν Πατέρα τοιοῦτον ὑποστῆσαι τὸν Yibv
ὁποῖός ἐστιν αὐτὸς, τὴν πρὸς αὐτὸν ὁμοίωσιν ἔχει.
ὝὭσπερ οὖν ἀμέλει καὶ οἶχος εἰς εἶδός τι χαὶ σχῆμα
µεταπεποιηµένος ὥσπερ εἰχών ἐστι τῆς τοῦ δηµιουρ-
γήσαντος ἑννοίας” διὰ μὲν τὴν Όλην ἕτερος ὧν ὡς
πρὸς αὐτὸν, διὰ δὲ τὸ οὕτω πεποιῆσθαι ὡς ἐπενόησε
προσεοικὼς αὐτοῦ τῇ διανοίᾳ.
Πρὸς ταῦτα «ἰύσις.
έλωτος ἀξία, μᾶλλον δὲ ὀδυρμῶν t$ τοῦ λόγου κα-

925 '

τη ολ. RUS.

236

ca3xsufh. Τίς γὰρ τῶν εὖ qpovuovztov οὐκ ἂν εἰχότως A recte sentiens non ingemiscal ac doleat, eos in tau-

ἐπ, στυγνάσαι τοῖς εἷς τοσαύτην ἐμπεπτωχόσιν ἁμα-
θίαν» Τίς δὲ οὗ θρηνἠσαι τοὺς εἰς τοσαύτην ὁλισθί-
cavtag ἀθουλίαν; El γὰρ ἀνόμοιός ἐστι χἀτ᾽ οὐσίαν ὁ
Yibg τῷ Πατρὶ, ὅμοιος δὲ χατὰ τὸ εἶδος, πρῶτον μὲν
ἀνάγχη λέγειν &x διαφόρων συγχεῖσθαι τὸν Yibv, καὶ
τοῦτο, ἀλλήλοις πολὺ µαχομένων καὶ ἑναντίως ἐχόν:
πω», τοῦ ὁμοίον, φημὶ, καὶ τοῦ ἀνομοίου' ἅπερ ἆλ-
ὰἡλοις καθ) Ev τι τὸ ὑποχείμενον ἅμιχτά x£ ἐστι xal
ἀσύμθατα. Καὶ εἰ xatá τι προσεοικὼς, οὐχ ὅλος ἐστὶ
φῶς, ἁλλ᾽ οὐδὲ ὅλος ἀλήθεια, οὐδὲ φύσει θεός. Εἶτα
πρὸς τούτῳ xal εἰς αὐτὸν διαθήσεται τὸν γεγενντχότα
τῆς δυσφημίας τὸ βάρος. Ἔσται γὰρ ἡμῖν σύνθετος
χαὶ αὐτὸς ὁ Πατὴρ ἔχ τε οὐσίας xat νοήµατος, εἴπερ
χατλ μὲν τὸν τῆς οὐσίας λόγον ἀνόμοιός ἐστι τῷ Υἱῷ,
ὅμοιος δὲ χατὰ τὴν ἕννοιαν. Io; οὖν ὁ Πατὶρ εὑρε-
θήσετα. τῶν πάντων ἀρχὴ, σύνθετος ὧν xa0' ὑμᾶς
καὶ οὐχ ἁπλοὺς ; Καίΐτοι τῖς ἀρχης οὐδὲν προξτι-
νοξῖσθαι δύναται. Μηδενὸς δὲ προεπ.νοουµένου τῆς
ἀρχῆς, οὐδαμόθεν αὑτῇ τὸ σύνθετον προσγενήσεται.
Ἐπείτπερ τὰ σύνθετα σύνοδός τις τῶν ἁπλῶν ἑργάζε-
ται. Πανταχόθεν τοιγαροῦν ὁρωμένης τῆς ἓν τούτοις
ἀτοπίας, σαθροτάτη μὲν ἔσται τοῖς χριστοµάχοις f,
πρότασις. Ἀναιρεθείσης δὲ τῆς ἐν τούτοις δυσφηµίας,
ὅμοιος ἔσται xax οὐσίαν ὁ Υἱὸς τῷ Πατρὶ, οὐδαμόθεν
The πρλς αὐτὸν φυσιχΏς ὁἁμοιότητος ἐξωβούμενος.

AAAQ.

iam dementiam devenisse ? Quis non lamentetur cos.
in tantam ingeuii caliginem cecidisse? Nam si Fi-
lius dissimilis est secundum essentiam Patri, simi-
lis vero secundum formam : primum quidem neces-
sarium est, ul dicamus Filium ex diversis compo -
situm esse, atque jis quidem multum inter se
pugoantibus, et contrariis, simili nimirum et dis-
simili; quze quidem inter se in eodem subjecto mi-
sceri. simulque congredi non possunt. Et sj aliqua
tantum ex. parte est similis, uon totus. erit lux,
neque totus verítas, neque natura Deus. Propterea
blasphemia hujus maguitudo ad Patrem etiam per-
tinget. Compositus enim erit. etiam. ipse Pater ex
essentia et cogitatione ; siquidem essentize ratiofte

B dissimilis ei est Filius ; similis vero cogitatione.

Quo pacto igitur Pater. censebitur esse omnium
principium, cum sit compositus secundum vos el non
simplex? Atqui priucipio nihil prius intelligi potest.
Cuw vero nihil prius 395 principio intelligi possit,
nulla certe ratione compositus dici potest, Siqui-

. dem cougressus quidam simplicium compositum effl-

cit. Cum itaque istorum absurditas omui ex parte
sese prodat, feedissima sane Christi hostium pro-
positio censenda est, Sublatis vero hisce blasphe-
miis, similis erit secundum essentiam Filius Patri,
nulla rationea naturali cum ipso similitudine excla-
sus.

ALIUD.

Ei μὴ κατ οὐσίαν ὅμοιός ἐστιν ὁ Yio; τῷ Πατρὶ, C Si Filius non est secundum essentiam — similis

µόνης δὲ τῆς ἑννοίας αὐτοῦ yapaxthp ὥσπερ τις xal
εἰκὼν, τελείαν ἔχειν πρὸς αὑτὸν ὁμοιότητα οὗ δυνα-
σαι ἐπειδὴ xol ἡμεῖς χατ᾽ εἰκόνα γεγονότὲς τοῦ Ar,-
μιουργοῦ, τότε μάλιστα τοῦτο φαινόµεθα σώζοντες,
ὅτε τῆς θειότητος αὐτοῦ μέτοχοι Υινόµενοι διὰ τοῦ
ἱνοιχοῦντος ἡμῖν ἁγίου Πνεύματος, πρὸς τὴν θε[αν
μορφούµεθα φύσιν. Καὶ χοῦν οἱ µήπω µετασχόντες
αὑτοῦ, οὕπω σύμμορφοι χαθεστήχασι τῆς εἰχόνος τοῦ
Yioo αὐτοῦ. El τοίνυν φυσιχὴ μὲν ὁμοιότης οὐδεμία
τοῦ Πατοὺς ἐν Υἱῷ, μόνοι δὲ τῆς ἑννοίας οἱ χαρακτῃη-
ρες ἐμφαίνοντα:, οὐχ ἕξδει τὸ τελείως ὅμοιον, ὅπερ
ἐστὶ xal µόνον, ἐννοεῖν ἀπίθανον. Πῶς γάρ ἐστιν [ca
θεῶῷ; El δὲ τοῦτο ἄτοπον, χρατήσει ἄρα «b. ἕτερον,
ὅπερ ἐστὶ καὶ ἀληθέστερον * ὅτ. τῆς τοῦ Πατρὸς o5-

Patri, sed. tantum. character quidani atque. ím2g0
ipsius cogitationis, perfectam cum . ipso similitudi-
nem babere non potest; siquidem — etiam nos. ad
imagiuem Creatoris facti, tinc. maxime eam. cou-
servare cernimur, quaudo divinitatis suae participes
effecti, habitante in nobis Spiritu sancto ad. divi- -
nam naturam efformauur. Idcirco qui nondum ejus
participes sunt effecti, nondum conformes facti
sunt imagini Filii ipsius. Si ergo nulla est naturalis
similitudo Patris in Filio, sed nudi cogitationis
characteres in ipso apparent, certe similis non
evit , quod vel sola cogitatione absurdum est. Quo-
niodo ergo non rapinam arbitratus est esse seaequa.
lem Deo **? At si hoc absurdum est, alterum igitur

σίας αὑτὸ δη τὸ ἴδιον ὑπάρχων ὁ Ylbc, ὅμοιος ἔσται D illud tenenduin est, quod οἱ veritati consentaneum

χαὶ κατ οὐσίαν αὑτῷ.

Ἀπόδειξις ἀπὸ τῆς θείας ΠΓραφῆς, óccxep ἐκ (ιετ-
οχῆς τῆς απρὸς tó θεῖον, xat' εἰκένα τὴν πρὸς
αὐτὸν μορφούμεθα. Οὐ γὰρ ἑξήρχεσε τῇ avrov
ἀγθρώπου κατασκευῃ, αρὸς τὸ φαίνγεσθαι xal
1ενέσθαι εἰχόνα τοῦ πεποιηχότος, τὸ ἐν (ιό»αις
ἐνγοίαις, cv περὶ avtov χεισθαι «1όγο).

Αέχει που Παῦλος * EL δὲ τις πνεῦμα Χριστοῦ οὐχ
ἔχει, οὗτος οὐχ ἔστιν αὐτοῦ. Αλλ᾽ εἴπερ ἐξήρχει καὶ
δίχα τῆς τοῦ Πνεύματο; μετοχῆς xaz' εἰχόνα φαἰνε-

ο Philipp. n, 6, ο) Rom. vii, 9.

est, quod Filius cum sit ipsa proprietas essentie
Patris, similis etiam ei oinnino sit secundum es-eu-
tiam.

Demonsira!io ex sacra Scriptura, quod per yattici-
palionem divinitatis ad. imaginem — ipstus. forme-
mur, Neque eum satis fuit ad id s videre.ur et
βετεί homo imago creatoris , solam de ipso in in-
tellecto cogitationem exprimi.

Paulus alicubi inquit : « Si quis spiritum Christi
non habet, hic ipsius non est *'. » At si eliam abs-
que participatione Spiritus, homo ad imaginem

$227

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCITIET.

228

Dei factus csse videri poluisset, omnes essemus A σθαι θεοῦ τὸν ἄνθρωπον, πάντες ἂν μεν Χριατοῦ,

Christi, etiausi. Spiritus. sancti participes effecti
non essemus. Beatus. etjam — Joannes. alicubi ait :
« Qui inandata ejus servat. in ipso manet, οἱ ipse
in eo. Et in hoc coguoseinius quod. ipse manet in
nobis, ex Spiritu quem dedit nobis **, » Quocirca
$i observantia mandatorum qua nob:s dedit, Spi-
ritus participationem nobis conciliat ; cum vero
Spiritus participes effecti sumus δὲ, ad imaginem
Creatoris formati sumus : manifestum igitur est,
similitudinem cum Deo obtinere uon posse eum qui
natnree ipsius aliquo modo particeps nun fuerit, Et
rursus Servator renovans hominem ad imaginem
quam perdiderat, insufflavit 196 discipulis, di-
cens : « Accipite Spiritum sanctum **. » ld igitur
quod hzc renovatio atque instauratio habet, lioc
etiam primum hominis statum habuisse credendum
est. Ut. igitur imago illa essentize divine perfectior
sit, Spiritus participatio homini tribuit, non simpli-
citer in cogitatione ac mente Dei forintum esse ta-
lem qualis ipse est. Si vero accepto Spiritu — Filii
formam Dei accipimus, quomodo erit inzqualis
Patri Filius, qui, ut. illi conformemur, etiam nobis
per seipsum donat?
Objectio adversariorum.

Incommunicabilis, aiunt, est Pater, neque per
scipsum a nobis participari potest, ob summam il-
lam excellentiam, atqueemiuentiam deitatis, quz
ab humana. natura percipi non potest. Percipitur
autem, el in nobis est per Filium, nimirum tan-
quam per minorem. Quomodo igitur similis erit Pa-
tri, cum a nobis percipi possit Filius, Pater vero mi-
nime?

Ad hec exceptio, sive soluiio.

Temulentis similes hostes Dei, ut apparet, igno-
rant quid dicant, aut de quibus contendant, Si enim,
υἱ vos dicitis, omnia sunt magna el supernaturalia
in Patre, necesse est ut ejusdem quoque conditio-
nis esse fateamur bonitatem qua in ipso est. Quo
pacto 'gitur is qui summe bonus est percipi non
poterit ab iis qui bonitate indigent? Aut quo pacto
in universum bonus censendus sit, qui excellentia
quadam creaturas superante omnes a δεί participa-
tione excludat ? Oportet enim, quod verissimum esse
deprehenditur, eum qui oinniuo bouus. est, bonita-
iem euam omnibus proponere, facilemque fruitio-
ueni iis qui ejus indigeut, explivare. Quod. quidem
ipse facere. cernitur, cum se in. nobis habitaturum
sique ambulaturum promittit, et filios suos decla-
vat, Vana itaque. est. impiorum propositio. Neque
euim per excellentiaim suam. el naturz eminentiam
ad ferocitatem vergit : sed potius, tantus cum sil,
£ummanm beuignitatem pra se fert. Ex omnibus vero
quz ei insunt pulcherrima rcs est bonitas ejus, qux
per Filium, ut ait. Scriptura, in malos juxta ae bo-
&cs conuneat: uullumque omnino a sui participatione

33 | Joan. 11, 9 1.

9 Hebr, vi, d. ** Joan, xx, 22.

xai Πνεύματος ὄντες ἀμέτογχοι. Φησί xou πάλιν ἑ
µακάριος Ἰωάννης ' «'O τηρῶν τὰς ἑντολὰς αὐτοῦ,
ἐν αὐτῷ μένει. χαὶ αὐτὸς ἐν αὐτῷ. Καὶ by τούτῳ
γινώσχοµεν ὅτι μένει àv ἡμῖν kx τοῦ Πνεύματος οὗ
ἔδωχεν ἡμῖν. » Οὐκοῦν εἰ τὸ φυλάττειν τὴν δοθεῖσαν
ἐντολὴν πρόξενον ἡμῖν τῆς τοῦ Πνεύματος µετουσίας
εὑρίσχετα:, μέτοχοι δὲ γεγονότες τοῦ Πνεύματος,
πρὸς τὴν τοῦ πεποιηχότος εἰχόνα μορφούμεθα, mpó-
δηλον δήπθυθεν ὅτι τὴν πρὸς θεὸν ὁμοίωσιν ἔχειν
ἀδύνατον tiv μὴ μετἐχωντάἆ πως τῆς αὐτοῦ φύσεως.
Καὶ πάλιν ἀνανεῶν εἰς τὸ χατ᾽ εἰχόνα τὸν ἄνθρωπον
ὁ Ewthp, ἐνεφύσησε τοῖς μαθηταῖς λέγων * ε«Λάδετε
νεῦμα ἅγιον. » Ὅπερ οὖν fj ἀνακαίνησις ἔχει, τοῦτο
πεχτῖσθαι πάντως xai τὴν ἀρχαιότητα προσήχει
νοεῖν. Οὐχοῦν τελείωσιν ἐξειχονισμοῦ πρὸς τὴν Oclav
οὐσίαν t τοῦ Πνεύματος μετοχὴ τῷ ἀνθρώπῳ χαρίζε-
ται, οὐχ ἁπλῶς τὸ ἓν µόναις ἐννοίαις Θεοῦ διαπλα-
σθῆναι τοιοῦτον ὁπτοῖός ἐστιν αὐτός. El δὲ τὸ Πνεῦμα
τοῦ Υἱοῦ λαμθάνοντες πρὺς rbv μορφούμεθα, πῶς
ἀνόμοιος ἔσται τῷ Πατρὶ ὁ Υἱὸς ὁ τὸ μορφοῦσθαι
πρὸς baslvov καὶ ἡμῖν δι᾽ ἑαυτοῦ δωρούμενος;

Πρότασις ὡς éx τῶν δι ἑναντίας.
᾿Αχο:νώνητος, φασὶ, xal οὗ μεθεχτὸς ἡμῖν ὁ Πατὸρ
δι ἑαυτοῦ, διὰ τὴν ὑπερθολὴν xal τὴν ἄχραν ὥσπερ
xai ἀχώρητον τῇ ἀνθρωπείᾳ φύσει τῆς θεότητος
μετάληψιν. Χωρεῖται δὲ xal ἐν ἡμῖν γίνεται δι) Ylos,

C ὡς δι) ἑλάττονος δηλαδή. Πῶς οὖν ὅμοιος ἔσται τῷ

Πατρὶ, χωρητὸς àv kv ἡμῖν τοῖς ἐχεῖνον οὐ δυναµένοις
χωρεῖν; |

Πρὸς τοῦτο ἀνθυποφορὰ ῆτοι Aóctc.

Μεθύουσι πάλιν ταῖς ἁθουλίαις οἱ θεοµάχοι, uh
εἰδότες, ὡς φαίνεται, μήτε ἃ λέγουσι, μήτε περὶ τί-
νων διαδεβαιοῦνται. El γὰρ, παθάπερ ὑμεῖς φατε,
πάντα μεγάλα χαὶ ὑπερφνῇ τὰ ἐν τῷ Πατρὶ, ἀνάγχη
δοῦναι τοιαύτην xal τὸν ἑνυπάρχουσαν αὐτῷ ἀγαθό-
τητα. Πῶς οὖν ὁ εἰς ἄκρον ἀγαθὸς, ἀχώρητος ἔσται
toi; ἀγαθότητος δεοµένοις; Πῶς δὲ ὅλως ἀγαθὸς ὁ
ταῖς ὑπὲρ τὴν κτίσιν ὑπερθολαῖς ἀποχλείων ἅπασι τὸ
μετασχεῖν αὐτοῦ ; Χρὴ yàp δήπονθεν, ὃ δὴ xal ἆλη-

D oic ὃν φαίνεται, τὸν ἅπαξ ἀγαθὸν, ἀναλογοῦσαν αὐτοῦ

τοῖς πᾶσι προθεῖναι τὴν ἀγαθότητα, xai εἰς ἀἁπόλαυσιν
τοῖς αὐτῆς δεοµένοις ἑτοίμην ἑξαπλοῦν. Αλλ' Τδη xaX
τοῦτο ποιῶν φαίνεται, δι ὧν xal ἑνοιχήσειν Ev ἡμῖν
ἐπαγγέλλεται καὶ ἐμπεριπατήσειν, xal υἱοὺς ἀπο-
δεικνύει. Οὐχοῦν ἕωλος τοῖς ἀθέοις ἡ πρότασις. Φαί-
νεται Yàp οὐ δι ὑπερθολὶν xal µεγαλοφνῖαν, εἰς
ἀγριότητα θεὺς ἀποχλίνων: ἀλλὰ μᾶλλον τοα,ῦτος
ὑπάρχων εἰς ἡμερότητα Bow μεγάλα τὰ αὐτοῦ. Liv ἓν
6h τὸ κάλλιστόν ἐστιν f; ἀγαθότης, φθάνουσα 5x Ylov,
χαθά φησιν αὐτὸς, ἐπὶ πονηρούς τε xal ἀγαθοὺς, χαὶ
μηδενὶ τὸ παράπαν ἀποχλείουσα τὸ μετασχεῖν αὐτῆς.
Μετογὴ δὲ Πατρὸς δι Yioo iv Πνεύματι χυρίως τε

229-

THESAURUS.

250

xai πρεπόντως ἂν Ὑένοιτο. Ὥσπερ οὖν xai tAlou A excludit, Patris nutem participatio per Filium | in

µετέχοµεν διὰ τῆς ἐξ αὐτοῦ τικτοµένης αὐγῆς, οὗ
δίχα θερµότητος ἡ τῆς τοῦ Πνεύματος ἑνεργείας εἰ-
χόνα φἑρει. Ὥσπερ οὖν τῷ ἡλίῳ οὐκ ἄν τις ἀνόμοιον
εἶναι λέγοι τὸ ἐξ αὐτοῦ πεμπόµενον φῶς ἤτοι τὴν
θερμότητα, διὰ τὺ μετὰ τούτων εἶναι μεθεκτὸν, οὕτως
φὐδὲν ἀναγχάσει τὸν Υἱὸν ἀνόμοιον εἶναι τῷ Πατρὶ τὸ
δι αὐτοῦ µετέχεσθαι τὸν Πατέρα. Μᾶλλον δὲ ὅμοιον
ὄντα χατὰ πάντα δειχνύει. Ὅπου γὰρ λἱοῦ µετέχον-
τὲς, τῆς τοῦ Πατρὸς µετουσίας οὐχ ἑστερήμεθα, πῶς
οὐκ ἔσται ταντότης οὐσίας Πατρὸς καὶ Yiou ; "Όπου
δὲ οὐτίας ταντότης, ποῖον ἕξει τόπον ἡ ἀνομοιότης;
Λεγέτωσαν οἱ χριστομάχοι.

Spiritu proprie et convenienter fit. Quemadinodum
igitur οἱ solis participes cfficimur per splendoreui
quein ex $e gignit, non. citra calorem qvi imago
quaedam est operaliouis Spiritus : nemo vero «ἶτε-
rit lumen sive caliditatem. qux ex sole emittitur
dissimilem soli esse, 337 quia cum his sol parti-
cipatur : ita. nihil est quod cogat ideo dissimilem
dici Filium a Patre, quía per ipsum. Patris partic:--
pes efficimur. Imo vero hoc ipsum — similem ei per
ownia esse. ipsum ostendit. Cum enim Filii partici-
pes cffecti, Patris communicatione non privamur,
(uo pacto non sit. eadem cssentia Pairis ei Filii?

Ubi vero est identitas essent, quem locum habebit dissimilitudo? Respoudeant nobis hostes Christi.

᾽Αγτίθεσις ὡς ἐκ τῶν αἱρετικῶν.

Καὶ πῶς ἂν sl, φασὶ, χατὰ τὸν τῆς οὐσίας λόγον
ὅμοιος τῷ Πατρὶ ὁ Υἱὸς, ὃς ye τοσοῦτον ἑλάττων
φαίνεται, ὡς μηδὲ ὁρᾶν αὐτόν; Καὶ τοῦτο γὰρ αὑτός
πον διαμαρτύρεται λέγων’ «θεὸν οὐδεὶς ἑώραχε πώ-
ποτε’ ὁ μονογενῆς θεὸς, ὁ ὢν εἰς τὸν χύλπον τοῦ Πα-
τρδς, ἐχεῖνος ἐξηγᾗσατο,» El τοίνυν ἀθεώριτον
τοῖς πᾶσι τὸν Πατέρα φησὶν ὁ Υἱὸς, &v δὲ τοῖς πᾶσι
xaX αὐτὸς, πῶς ἂν εἴη κατὰ τὴν οὐσίαν ὅμοιος ὁ
τοσοῦτον ἑττώμενος:,

Πρὸς τοῦτο «ύσις.

Καὶ πῶς οὐχ ἄντιχρυς αὐτῇῃ μαχόμενοι τῇ ἀληθείᾳ
φανεῖσθε, xal πάσαις ὁμοῦ ταῖς θείαις Γραφαῖς &v-
τιπίπτοντες, μηδὲ αὐτῷ λέγοντες ὁρᾶσθαι τῷ Υἱῷ τὸν
Πατέρα, χεχρύφθαι δὲ τὴν τοῦ Μονογενοὺς αὑτοπρόσ-
«oy. θέαν ; χαίτοι χαὶ αὐτοῦ διαῤῥήηδην βοῶντος οὐχ
ὅτι τὸν Πατέρα ἑώρακέ τις, εἰ μὴ ὁ iv παρὰ τοῦ θεοῦ,
οὗτος ἑώραχε τὸν Πατέρα. Πῶς δὲ εἰ μὴ χατάληπτός
ἐστιν ὁ Πατῆρ τῷ Yl, καὶ ἡμῖν αὐτὸν ἐπιδειχνύει,
λέγων. « Ὁ ἑωραχὼς ἐμὲ, ἑώραχε τὸν Πατέρα: »
Πῶς δὲ τὸ Πνεῦμα αὐτοῦ πάντα ἑπίσταται xal τὰ
βάθη τοῦ Θεοῦ, καθάπερ χαὶ τὸ πνεῦμα τοῦ ἀνθρώ-
που τὰ àv αὑτῷ; [log δὲ πάλιν οἱ xat' οὐρανὸν ἄγ-
γελοι ὡς τὸ «ούτου πρόσωπον θεωροῦντες ἀνεγράφῃ-
σαν, εἰ μηδὲ τῷ Υἱῷ τοῦτο ὑπάρχει, xa0' ὑμᾶς; Ἡ
πῶς οὐχ ἀληθεύσει, λέγων’ «€ Καθὼς γινώσχει µε ὁ
Πατ}ρ, χἀγὼ γινώσχω τὸν Πατέρα; » Καὶ πάλιν’
« Οὐδεὶς ἐπιγινώσχει τὸν Υἱὸν, εἰ μὴ ὁ Πατὴρ, οὐδὲ
τὸν Πατέρα τις ἐπιγινώσχει, εἰ μὴ ὁ Υἱὸς, xai ᾧ

Objectio hereticorum.

ΑΙ 1ο pacto, aiunt, sit similis Patri Filius ra-
tione essentize, qui tanto minor csse cernitur, ut ne
videat quidem ipsum ? Quod quidem ipse alibi testa-
tur, inquiens : « Deum newo vidit unquam : unige-
nitus Filius Dei, qui est in sinu Patris, ille expo-
suit 15. Si ergo Filius Patrem omnibus invisibilem
esse dicit, εἰ significatione omnium ipse etiam
comprehenditur, quomodo sit similis secundam es-
sentiam, qui tanto inferior est?

Solutio objeciiouis.

At vero quomodo non aperte νοῦ cum omnibus
Scripturis sacris et. veritate pugnare censeamini,
qui ne ab ipso quidem Filio visum esse Patrem con-

6 'enditis, el. coram intuendi Patris facultatem Uui-

genito adimitis, cum ipse aperte clamet, quod ne-
mo viderit Patrem nisi qui ex Deo est, ipse vidit
Patrem ? Quomodo autem nisi a Filio percipi potest
Pater, nobis etiam ipsum ostendit, diceus : « Qui
vidit me, vidit et Patrem ** ? » Quomodo etiam Spi-
ritus ejus omnia novit, etiam abdita Dei, sicut spi-
ritus hominis qua in ipso sunt 17 ? Quomodo rursus
angeli ceelestes tanquam faciem ejus contemplantes
descripti sunt, si ne Filio quidem boc conceditur?
Aut quomodo mentiatur, dicens: « Sicut cognoscit
me Pater, et ego cognosco Patrem *5? » Et rursus :
« Nemo cognoscit Filium uisi Pater, nec Patrem ul-
lus cognoscit nisi Filius, et cui voluerit Filius reve-
Jare ** ? » Qui ergo Ώου solum novit, verum eliam

ἐὰν βούληται ὁ Υἱὸς ἀποχαλύψαι;, » 'O τοίνυν μὴ D aliis revelare Patrem potest, quomodo ipsum uon

µόνον tibio;, ἀλλὰ xal ἀποχαλύπτειν ἑτέροις τὸν Πα-
τέρα ὀυνάμενος, πῶς αὐτὸν οὐχ ὁρᾷ ; Πῶς δὲ οὐχ οἷ-
δεν ὁ ἐξ ὧν ἐστιν αὐτὸς εἰδὼς τὸν Πατέρα, xaX λέγων
πρὸς αὐτόν «Τὰ ἐμὰ πάντα cá ἔστι, xal τὰ cà
tpgá ; » "Donep οὖν, εἴπερ ἣν ἀθεώρητος αὐτῷ, xa0'
ὑμᾶς, 6 Πατὶρ, οὐχ ἂν fv αὐτῷ xax! οὐαίαν ὅμοιος,
οὕτως ἑπειδήπερ ὁρᾷ χαὶ γινώσχει τὸν Πατέρα, ἔσται
πάντως αὐτῷ xatà πάντα προσεοιχὼς, xai διαφεύ-
estat πάλιν τῆς παρ᾽ ὑμῶν συχοφαντίας ὁ λόγος.
Ἀνθυποφορὰ ὡς ix τῶν αἱρετικῶν.
Κατὰ τοῦτο, φασὶ, µόνον ὅμοιον εἶναι δώσομεν τὸν

videt? Aut quomodo non cognovit qui ex quo esl
ipse novit Patrem, quique ad Patrem dicit :
« Omnia mea tua sunt, et tua. mea ^ ? » Quemad-
modum igitur, si a Filio videri nou possel, ut vos
opinamini, similis essentize cum eo non esset : ila
cum videat et cognoseat Patrem, similis etiam per
omnia illi fuerit, mendacissimaque eril vestra ca-
jumnia. '

188 Objeciio replicans hareticorun.
Eo tantum modo, inquiunt, similem esse Filium

55 Joan. 1, 18. ** Joan. xiv, 9... J Cor. ui, 11. * Joan. x, 15. " Mattb. xi, 27. ** Joan. xvn, 19. Lad

t

351

$. CYRILLI ALEXANDHINI. AHCHIEP.

353 .

Patri concedimus, quatenns affaiim ipsius particeps A Υἱὸν τῷ Πατρὶ, xabo τ.κουσίως αὐτοῦ ματεσχηκὺς,

electus est quodammodo εἰ formatus ad. ipsum.
Quemadmodum et nos, quintum possibile est ho.
mitibus, divine naturae participes effecti, sicut scri-
pium est **, imaginem caelestis accepimus **, et ad
dicínos quod:immodo. characteres forinamur.

eolutio oDjectionis.

Αι quisnam, obsecro, qui sacras. Seripturas.— le-
gerit, tantam vestram tnugacitatem ferat? Divina
enim Scripta praedicant non esse recenter. Deum iu
nobis; vos autem iis qui e Spiritu lequuntur teme-
rarie olluctantes, recentem uobis, atque, ut ila di-
cam, nuper factum Ώουμι nobis proponentes non

πεποίητα: τρόπον τινὰ καὶ µεμόρφωται πρὸς αὐτόν.
Ὅσπερ οὖν xax ἡμεῖς, κατὰ τὸ ἐφικτὸν ἀνθρώποις,
κοινωνοὶ thc θείας γενόµενοι φύσεως, χαθὼς γέ-
γραπτα:, τὶν εἰχόνα τοῦ ἑπουρανίου λαμθδάνομεν,
xai «(bc τοὺς θείους ὥσπερ γαραχτήρας μορφού-
μεθᾳ.

Ηρὸς tavca vote.

Kai vlc àv, εἰπέ pot, τῶν τὰς θείας ἀνεγνωκότων
Γραφὰς, τῆς τοσαύτης ὑμῶν φλυαρίας ἀνάσχοίτο ;
Οἱ μὲν γὰρ θεῖοι χηβόττουσι λόγοι πρόσφατον οὐκ
εἶναι θεὸν ἓν ἡμῖν, ὑμεῖς δὲ τοῖς ἀπὸ τοῦ Πνεύματος
λαλουμένοις ῥιψοχινδύνως ἀντιτείνοντες, πρόσφρατον
ἡμῖν, καὶ ἵν οὕτως εἴπωμεν, ἁρτιχενῃ θεὸν εἰσφέ-

erubescitis. Quod enim communicatione et partici- B ροντες τὸν Υἱὸν οὐχ αἰσχύνεσθε. Τὸ γὰρ ix μετοχῆς

patione deitatis, ad illam quodammodo effiugitur at-
que formatur, adventitiun atqueacquisitum liabet id
quod ei per participationem inest. Quod vero ali-
quid accepit, necesse est fateri, ex eo quod ab initio
nou ita erat, ad aliud quidpiam trausferri. Hoc au-
tem accidens est. At quoniodo non sit facilius amit-
tere id quod quis accepit? Nam quod. datum est,
adimi etiam potest : et quod acquisitum est, potest
quoque amitti. Aut igitur dicant Filium posse ex-
cidere ex eo quod sit Deus, et Doininus, et Filius :
aut si id dlcere verentur, potiusque fatebuntur Filii
essentize nullain felicitatis immutationem — accidere
pusse, deponant etiam illam opinionem quod cx par-
ticipatione Patris sit conformatus : et naturalem
atque essentialem similitudinem Verbo quod ex es-
sentia Patris processit, tribuant.

ALIUD.

Qui participatione sanctificantis Dei ad sanctita-
(ια vocati sunt, sobrietate id quud ipsis datum est
in sese conservant ; participes vero alios sauctita-
tis quie Ipsis indita est, efficere nequeunt. Neino
enim mortalium qui Spiritum cx participatione ac-
cepit, aliis illum suppeditare potest, siquidem οἱ
ipse accepit a Deo; soli autem hoc convenit s2n-
ctitatis fonti, sanetitatem iis quibus voluerit con-
ferre. Quocirca augeli etiam coelestes saucti quidein
$Unt, et communione, et participatione sancti Dei,
sanctitatem vero conferre hominibus nunquam visi
smit. Similiter et 139 Moses septuaginta seniori-
lius priepositis οὗ inevitabilem necessitatem con-
gregationis, non dedit ipse Spiritum : sed. Deus abs-
αι, ul scriptum est **, ab eo qui in Mose erat, et
indidit eum clectis. Quocirca qui ex participatioue
sanctí sunt, gratia qua ipsis data. est. frui. possunt,
aliis quidem largiri uulla ratione possunt. Filii au-
tem longealia ratioest : nau ipse ut sanctitatis fous
discipulus sanctificavit, dicens : « Accipite Spiritum
sancium **, » ]lipsum porro Pater. etiam pr:estare
invenitur, Qui vero camdem eum Patre. ha-

4! |1 Petr, 1, 4.

-
--

*3] Cor. xv, 49. 9 Nun. xi, 95.

xai µεταλίφεως τῆς περὶ τὸ θεῖον ὡς πρὸς αὐτὸν
πεποιηµένον τε καὶ µεμορφωμένον, ἐπίχτττον ἔχει
καὶ προσγεγονὸς τοῦθ) ὅπερ ἂν abri διὰ tf, µετ-
οχής ἑνυπάρξαι. Τὸ δὲ τι προσειληφὸς, ἀνάγχη αυν-
ομολοχεῖν, Ex τοῦ μὴ οὕτως ἔχοντος ἐξ ἀρχῆς , εἰς
τερόν τι μεταχωρεῖν. Τοῦτο δέ ἐστι συµθεβηχός.
Καὶ πῶς οὗ ῥᾷδιον ἁἀποθαλεῖν, ὅπερ ἄν τις προσλά-
601; Τὸ γὰρ ὅλως δοτὸν, χαὶ ἀφαιρετόν' χαὶ τὸ
ἑπίχτητον, ἔσται δηλαδη xa ἁπόθλητον. Ἡ τοίνυν
λεγέτωσαν δύνασθαι µεταπίπτειν τὸν Υἱὸν ἔχ τε τοῦ
εἶναι θεὸν, xal Κύριον, χαὶ Yióv: 3 εἰ τοῦτο ἀπο-
ναρχῄσουσιν εἰπεῖν, συγχωρήἠσουσι δὶ μᾶλλον ἐν
ἁδιαπτώτῳ µακχαριότητι τοῦ Yloo τὴν οὐσίαν ἑστά-
ναι, παραιτείσθωσαν καὶ τὸ Ex μετοχῆς τῆς πρὸς τὸν
Πατέρα μεμορρῶσθαι νοµίζειν αὑτόν ' φυσιχὴν δὲ
μᾶλλον καὶ οὐσιῴώδη th» ὁμοίωσιν ἀποσωνέτωσαν τῷ
Ex τῆς οὐσίας τοῦ Πατρὸς προελθόντι Λόγῳ,

AAAU.

Τὰ ix μετοχῖς τοῦ ἁγιάνειν πεφυχότος θεοῦ πρὺς
ἁγιασμὸν κεχλιµένα, σώσει μὲν διὰ νήψεως kv Eav-
τοῖς τὸ δοθὲν, ἕτερον δὲ μεταδοῦναι τῆς ἑντεύείσης
αὐτοῖς ἁγιότητος, o0 δύναται. Οὐδεὶς γὰρ ἀνθρώπων
&x μετοχῆς τὸ Πνεῦμα λαθὼν, ἑτέρῳ τοῦτο χορτγί,-
σει πώποτε, ἐπεὶ xat αὐτὸς χεχόµισται παρὰ θεοῦ '
μόνη δὲ ἀρμόσει τῇ τῆς ἁγιότητος πηγᾖ, χοριγεῖν
ἐξ ἑαυτῆς ol, ἂν βούληται τὸν ἁγιασμόν. Καὶ γοῦν οἱ
κατ οὐρανὸν ὄντες ἄγγελοι, ἅγιοι μέν εἰσιν Ex µε--
οχῆς χαὶ µεταλήψεως τῆς τοῦ ἁγίου θεοῦ" ἁγιότητα

D δὲ δεδωχότες ἀνθρώποι; οὐ φανοῦνται πώποτε.

Ὁμοίως καὶ ὁ µαχάριος Μωσῆς προθληθέντων ἐδδο-
μῄχοντα πρεσθυτέρων διὰ τὰς ἁπαραιτήτους χρείας
τῆς σνναγωγῆς, οὐχ αὐτὸς ἐδίδου τὸ Πνεῦμα, ἀλλὰ
θεὸς ἀφηρεῖτο, χαθὰ Υγέγοαπται, ἀπὸ τοῦ ὄντος ἐν
αὐτῷ, xaX ἑνετίθει τοῖς προχεχειρισµένοις. Obxouv
τοῖς ix μετοχΏς ἁγίοις, φορεῖν μὲν ἔξεστι τὴν Oo-
θ1ἴσαν ἀπὺ θεοῦ χάριν’ δ.δόναι δὲ ἑτέρο:ς, οὐδαμῶς.
ο δὲ Ys, οὐχ οὕτως, ὡς γὰρ ἁγιότητος ὑπάρχων
σηγὮ τοὺς μαθητὰς ἁγιάζει, λέγων « Λάδετς Πνευμα
&v:ov. » Τοῦτο δὲ ποιῶν xat ὁ Πατῖρ φαίνεται" ὁ
δὲ τὴν ἴσεν ἔχων τῷ Πατρὶ γατὰ την τοῦ ἁγιάνειν

*: joan. xx, 23.

2535

THESAURUS.

οἱ

ἐξουσίαν τε χαὶ δύναμιν, πῶς οὐχ ἀλτγθινην ἔχει τὴν A bet sanctificandi potestatem , quo pacto non veram

πρὸς αὑτὸν ὁμοιότητα;

ΛΟΓΟΣ IA.

"Eti περὶ ὁμοιοτητος, προχειιέγου ῥητοῦ «Qo aep
γὰρ ὁ Πατὴρ ζωὴν ἔχει ἐν ἑαυτῷ, οὕτω xal
τῷ Yio δέδωκε ζωὴν ἔχειν ἐν ἑαυτῷ. » Τὸ δὲ
συναγόμενον ἐκ tov. συ. ογισμῶν, ὅτι ζωὴ
κατὰ φύσιν éctlr ὁ Υἱὸς, ὥσπερ καὶ ὁ Πατὴρ,
xal διὰ tovto ὅμοιος.

Πρότασις ὡς ἐκ τῶν» Ἀρειανῶν.

Καὶ πῶς ἂν δύναιτο, φασὶ, xav! οὐσίαν ὅμοιος
ε.ναι τῷ Πατρὶ ὁ Yióc ; "H πῶς οὐχ ἔσται μετ αὐ-
τὸν ὁ ἐξ αὐτοῦ δεχόµενός τι, χαθά φησιν αὐτός' « ὪὭσ-
περ γὰρ ὁ Πατὴρ ἔχει ζωὴν ἐν ἑαυτῷ, οὕτω χαὶ τῷ
ΥἸῷ δέδωχε ζωλν ἔχειν ἐν ἑαυτῶ ; »

Πρὸς τοῦτο Acc.
0ὐδὲν, ὦ βέλτιστοι, τὴν οὐσίαν ἁδικήσει τοῦ Λό-
Υου, τὸ δέχεσθαἰ τι παρὰ τοῦ Πατρός. 00 γὰρ ἓν τῷ
δἐχεσθαι τὸ εἶναι ἔχει, ἀλλὰ (ov χαὶ ὑπάρχων πρότε-
gov, δἐχεταί τι. Καὶ χαθὸ ἓχ Πατρὸς φυσικῶς ye-
γεννημένος, ἑπάγεται πάντα τὰ ἴδια τοῦ Πατρός.
ἜὭσπερ ἂν εἰ καὶ τὸ φῶς EE ἡλίου προελθὸν, δέχεσθαί
τι λέχοιτο παρ) αὑτοῦ, ἐπειδήπερ πᾶν ὅπερ ἑἐστὶν
ἐν αὐτῷ, τοῦτο φαίνεται τοῦ τεχόντος ἡλίου, καὶ οὐ
δή που τὸν Ίλιον πρὸ τοῦ ἀπαυγάσματος εἶναι χατ-
αναγχάσει, τὸ τὴν ἐξ αὑτοῦ προϊοῦσαν ἔχλαμφιν ἆμε-
picto ὥσπερ ἐξ αὐτοῦ προελθοῦσαν, τὰ αὐτῷ προσ-
όντα φορεῖν φυσιχῶς. Οὐχοῦν οὗ τὸ Aafeiv τι παρὰ
τοῦ Πατρὸς ἀναγχάσει πάντως δεύτερον εἶναι τῷ
χρόνῳ τὸν Ylóv. Ti γὰρ ὄντι χαὶ ὑφεστῶτι δώσει τι,

οὗ τῷ μὴ ὄντι xat µή πω γενομένῳ.

ΑΛΛΟ.

El ἐν τῷ δἐχεσθαἰ τι τὸ εἶναι τοῖς οὖσιν ὁριούμεβα,
χαὶ ἀρχεῖ τοῦτο πρὸς δἠλωσιν οὐσίας xatá τινος χατ:
ηγορούμενον, τί χωλύει χαὶ δυσφημοῦντας εἰπεῖν,
τότε τοῦ εἶναι τὴν ἀρχὴν ἔχειν τὸν Πατέρα, ὅτε δέ-
χεσθαί τι λέγεται παρ) ἡμῶν; Ἔξεστι γὰρ ἐπακροᾶ-
σθαι τοῦ Ῥαλμῳδοῦ λέγοντος’ « Aóze δόξαν τῷ Beo. »
El τοίνυν οὐχ ἐν τῷ δέχεσθαι παρ) fido τὴν δόξαν
ἔχει τὸ εἶναι ὁ Πατὴρ (ῶν γὰρ xaV ὑπάρχων ὡς
: παρ) οἰχετῶν τὴν δοξολογίαν κοµίζεται), οὐκ ἔσται
τοῦτο τοῦ Yloo τὸ εἶναι, ἓν τῷ λαθεῖν τι παρὰ τοῦ
Πατρός. "Qv γὰρ χαὶ ὑπάρχων ἀνάρχως xai ἀῑδίως
ἐξ αὐτοῦ προελθών, λαμθάνειν λέγεται τὰ προσόντα
αὐτῷ φυσικῶς' ὥσπερ ἂν εἰ χαὶ ἐξ ἀνθρώπου προελ-
θὼν υἱὸς, πάντα φαίνοιτο φορῶν τὰ τοῦ γεγεννηχότος,
μετὰ πάντων τῶν αὐτοῦ, ἐξ αὐτοῦ xal τὸ εἶνα, ἔχων.
Ὑπερχείσθω δὲ πάλιν ἡ θεία καὶ ἄῤῥητος Υέννησις,
τὴν τοῦ παροισθέντος ἡμῖν ὑποδείγματος δύναμιν,
χαὶ νοείσθω τὸ πρᾶγμα θεοπρεπῶς.

Ἀγτίθεσις ὡς éx τῶν χριστοµάχων.
"Ὅτι μὲν, φασὶ, τοῖς οὖσιν ἤδη xaX ὑφεστηχόσιν,

60 Joan, v, 260. ** Psal. rxvit, 55.

PATROL. Gn. LXÀV.

cum ipso similitudinem habere censebitur ?

ASSERTIO XIV.

De similitudine Patris et Filii, proposito dicto : « Sic-
ut enim Pater vitam habei in seipso, ita et Filio
dedit vitam habere in seipso **. » lIufjertur autem
ex syllogismis, quod vita secundum naitram— eat
Filius sicut et Pater, atque ob id similis.

Objectio Arianorum.
At quomodo, inquiunt, possit Filius similis esse
Patri secundum essentiam? Aut quomodo non erit
posterior illo is qui ex ipso aliquid accepit, quem-

D 3dmodum ipse inquit : « Sicut enim Pater habet

vitam in seipso, ita et Filio dedit habere vitam in
seipso? »
Solutio objectionis.

Nihil, o boni viri, ledit essentiam Verbi, aliquid a
Patre accipere.Neque enim in accipiendo esse suum
habet, sed cum prius esset atque subsisteret, susci-
pit aliquid. Atque ea ipsa ratione qua ex Patre na-
turaliter genitus est, simul etiam habet enia qua:
Patri propria sunt. Quemadmodum tametsi lumen
ex sole procedens aliquid ab ipso accipere dicatur,
siquidem quidquid in ipso est, idipsum apparet ease
gignentis solis, neque coget ut sol ante splendorem
exsistat, quia splendor qui ex ipso procedit, insepa-
rahiliter 1450 ex ipso procedens, ea quz soli insunt
patuiraliter habet, Non igitur quia Filius aliquid a
Patre accipit, necessarium omnino est posteriorem
illum tempore esse. Dat enim aliquid ei qui estat-
que subsistit, non ei qui non exsistit, neque adliuc
factus est.

ALIUD.

Si ea quas exsistunt, inde definimus quod ali-
quid accipiant, sufficitque ad signilicationem sub-
siantiz si id de aliquo praedicetur: quid obstiterit
quomiuus dicamus Patrem tum exsistentize — sua
prineipium habuisse, quando aliquid a nobis susci-
pere dicitur? Licet enim awdire Psalinistain dicen-
tem : « Date gloriam Deo **, » Si igitur Pater esse
dicitur (nam in sua essentia subsistens tanquam a
servis gloriam accipit), certe Filii essentia in eo
non consistet, quod aliquid a Patre accipiat. Cum
enim sit atque subsistat absque principio, ab :eterno
ex ipso procedens dicitur accipere qua naturaliter
ei insunt; quemadmodum et ex homine procedens
filius omnia habere videtur qux patris sui sunt, una
cum omnibus, quze illius sunt, eliam esse ex ipso
liabens. Cxeterum divina atque ineffabilis generatio
exempli a nobis allati rationem longe excedat, et res
divino modo intelligatur. |

Objectio hereticorum.

Quod, inquiunt, iis quie jam. sunt alque 8ubsi-

235

Stunt, non aulem iis qui non
conveniat aliquid accipere, nos etiam concedimus.
Ceterum illud nunc necesse est dicere, quod id quod
accipit aliquid ab alio, tanquam non habens acci-
pit. Si ergo Pater quidem habet hoc, ut sit vita
secundum essentiam, dat vero id Filio, nimirum
ut non habenti : quo pacto igitur erit ratione essen-
tie similis ei, ab eo accipiens quod ipsemet non ha-
bet?

Solutio objectionis.

Inquirenda est accurate dicti ipsius de quo agi-
mus, ο boni, sententia, ac tum rationis vim videbi-
mus. À nobis enim contra audietis. Si sic babet vi-
tam Filius quemadmodum et! Pater, hoc est, in
seipso, per quod significatur essentialiter, quid ob-
$tabit quominus qua similiter se habent, ejusdem
quoque sint substantize ? Si enim Pater babet vitam
in seipso, et Filius vicissim vitam in seipso habet,
non per adjectionem, ut vos opinamini, erit ctiam
Patri secundum essentiam zqualis, qui eodem mo-
do vitam habet atque ille, et non aliter.

ALIUD.

Si Filius non est vita secundum naturam, 141
quo pacto vere dicit : « Qui credit. iu me, habet vi-
tam aternam ''? » Et rursus: « Oves mes vocem
meam audiunt **; » et : « Ego do ipsis vitam zeter-
nam; » et rursus : « Qui credit in me, non gusta-
bit mortem in zternum **. » Oportebat enim dice-
re: Qui credit in me, accipiet vitam, quam dedit
mihi Pater. ltem : Eum qui crediderit in. me, non
sinet Pater gustare mortem. Si vero id non dixisse
cernitur, sed promittit se daturum iis qui cre-
dunt in ipsum vitam quz naturaliter et essentialiter
fibi ipsi inest, quomodo intelligi potest Filium vi-
tum non habentem eam 4 Patre accepisse? Hoc
enim quavis blasphemia gravius est. Sed, ut modo
dictum est,procedeps ex Patre, omnia quz illius sunt
simul secundum naturam secum affert, et ea ratione
qua accepit, dicitur splendor et imago ipsius.
Unum autem. corum qua Patri insunt etjam est
vita.

ALIUD.

Si Filius Dei non est naturaliter vita, sed tantum
vita: particeps, quemadmodum hostes Christi opi-
nantur , aliud quidpiam est secundum essentiam
quam illud quod ab eo participatur. Quomodo igi-
turipse in imedium prodit, nobis dicens : « Ego
sum panis qui de caelo descendi. Si quis comederit
ex hoc pane, vivet in zeternum "*? » Oportebat enim
sic potius dicere, si modo ipse non erat secundum
naturam vita ipsa : In me est panis qui de coelo de-
scendit ; et, Si quis comederit ex pane qui in me
est, vivet in zeternum. At vero cum dicit, Ego sum,
seipsum designat, non autem aliquid eorum quz

*! Joan, vi, 47.

** Joan. x, 27. ** Joan. vtri, 52.

S. CYRILLI ALEXANDRINI ΛΠΟΠΙΕΡ.

exsistunt magis A οὐ τοῖς pt; οὖσι δέχεσθαί τι πρεπωδέστερον, συνθη-

956

σόµεθα καὶ αὐτοί. ᾿Αλλ' Exelvo νῦν ἀναγχαῖον εἰπεῖν,
ὅτι τὸ δεχόµενόν τι παρά τινος, ὡς οὐκ ἔχον λαµόθά-
νει. El τοίνυν ἔχει μὲν ὁ Πατῆρ τὸ εἶναι ζωὴ κατ
οὐσίαν, δίδωσι δὲ τοῦτο τῷ Yl ὡς οὐκ ἔχοντι δηλα-
oh, πῶς οὖν ἔσται κατ οὐσίαν ὅμοιος αὐτῷ παρ᾽ αὐ-
τοῦ δεχόμενος ὅπερ αὐτὸς οὐκ ἔχει;

Πρὸς τοῦτο Aci.

Ἐξεταστέον ἀκριθῶς, ὦ βέλτιστοι, τοῦ προτεθέν-
τος ῥητοῦ τὴν διάνοιαν, xal τότε τοῦ λόγου τὴν δύνα-
µιν ὀψόμεθα, ᾽Ανταχούσεσθε γὰρ παρ) ἡμῶν, εἰ οὔ-- ᾽
τως ἔχει τὴν ζωὴν ὁ Υἱὸς ὥσπερ καὶ ὁ Πατὴρ, του-
τέατιν, £v ἑαυτῷ, δι’ οὗ τὸ οὐσιωδῶς σηµαίνεται͵ τί
χωλύσει τὰ ὁμοίως ἔχοντα, τῆς αὐτῆς εἶναι xai οὐ-
σίας; El yàp ὁ Πατὴρ ἔχει τὴν ζωὴν ἐν ἑαυτῷ,
ἔχει δὲ πάλιν αὐτὴν ὁ Υἱὸς tv ἑαυτῷ, οὐκ ἓν προσ-
θήχης µέρει, καθάπερ ὑμεῖς qase, ἔσται xal τῷ Πα-
τρὶ κατ οὐσίαν ἴσος, ὁ ὡσαύτως ἔχων τὴν ξωὴν
ἐγείνῳ, xal οὐχ ἑτέρως.

ΑΛΛΟ.

Ei µη ζωὴ κατὰ φύσιν ἐστὶν ὁ Υἱὸς, πῶς ἐπαλη-
θεύσει λέγων’ « Ὁ πιστεύων εἰς ἐμὲ, ἔχει ξωὴν alo-
vtov ; ? Καὶ πάλιν’ « Τὰ πρόδατα τὰ ἐμὰ τῆς ἐμῆς
ἀχούειφωνῆς.»--εΚἀγὼ δίδωµι αὐτοῖς ζωὴν αἰώνιον.»
Καὶ πάλιν « Ὁ πιστεύων εἰς ἐμὲ οὐ μὴ γεύσηται
θανάτου εἰς τὸν αἰῶνα. » "Έδει γὰρ λέγειν: 'O πι.
στεύων εἰς ἐμὲ λήψεται map! ἐμοῦ ζωὴν, ἣν δἐδωχέ

C por ὁ Πατήρ. Καὶ πάλιν Tbv εἰς ἐμὰ πιστεύοντα

οὗ συγχωρήσει ὁ Πατὴρ γεύσασθαι θανάτου. El δὲ
τοῦτο μὲν εἰρηχὼς οὐ φαίνεται, ὡς δὲ φύσει προσοῦ-
σαν ἑαυτῷ τὴν ζωὴν, xal ὡς οὐσιωδῶς ὑπάρχουσαν
Ev ἑαυτῷ, δώσειν τοῖς εἰς αὐτὸν πιστεύουσιν ἔπαγ-
Ὑέλλεται, πῶς ἑνδέχεται νοεῖν οὐχ ἔχοντα τὸν Υἱὸν
εἰληφέναι ταύτην παρὰ τοῦ Πατρός; Καὶ γὰρ ἂν εἴη
πάσης ἐπέχεινα δυσφηµίας τοῦτό γε. Ἁλλ', ὥσπερ
Ίδη προείρηται, προελθὼν Ex. Πατρὸς, πάντα τὰ ab -
του κατὰ φύσιν ἐπάγεται, xal ὡς eng, κατὰ
τοῦτο νοεῖται, xal ἀπαύγασμα xoi εἰκὼν ὑπάρχων
αὐτοῦ. "Ev δὲ τῶν προσόντων τῷ Πατοὶ xal ἡ
ζωή.
ΑΛΛΟ.

D Εἰ μὴ ζωὴ κατὰ φύσιν ἐστὶν ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ

ζωῆς μέτοχος, χαθάπερ οἱ χριστοµάχοι φασὶν, ἔτε-
póv τί ἐστι κατ᾽ οὐσίαν αὐτὸς παρὰ τὸ µετεχόμενον
ὑπ αὐτοῦ. Πῶς οὖν ἡμῖν αὐτὸς εἰς μέσον ἔρχεται
λέγων’ « Ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος ὁ ἐχ τοῦ οὐρανοῦ xa-
ταθάς. Ἐάν τις φάγῃ Ex τούτου τοῦ ἄρτου, ζήσεται
εἰς τὸν αἰῶνα, » "Ἔδει γὰρ οὕτως εἰπεῖν, εἴπερ οὐχ
Tv χατὰ φύσιν αὐτὸς ἡ ζωή: Ἐν ἐμοὶ ὁ ἄρτος ὁ ix
τοῦ οὐρανοῦ χαταθάς. Καὶ, Ἐάν τις φάγῃ ἐκ τοῦ ἄρ-
του τοῦ ἓν ἐμοὶ, ζήσεται εἰς τὸν αἰῶνα. Nuw δὲ λέ-
γων τὸ, "Evo εἰμι, ἑαυτὸν ὀρίξει, καὶ οὐχ ἓν τι τῶν
προσγεγονότων ἤτοι προσόντων αὐτῷ. Ei τοίνυν αὖ-

19 joan, vi, 51.

271

THESAURUS.

258

vé; ἐστιν ὁ ἄρτος ὁ τοὺς μετέχοντας ἀπαθανατίζειν A illi adjecta sunt, vel insunt. Si ergo ipse est pauis,

δυνάµενος, οὐχ ἔξωθεν οὐδὲ ἐπίχτητον ὄχει τὸ ζωο-
ποιεῖν, ἁλλ᾽ ὧν χατὰ φύσιν ζωὴ, τοὺς μετέχοντας
αὑτοῦ ζωοποιήσειν ἀληθῶς ἑἐπαγγέλλεται.

ΑΛΛΟ.

E! μὴ χατὰ φύσιν ἔχει τὸ εἶναι ζωὴ ὁ τοῦ θεοῦ
Λόγος, ἐπείσακτον δὲ, ὡς ὑμεῖς cate, χεχτηµένος
αὐτὸ, ζωοποιεῖν δύναται, τί χωλύσει λέγειν xal ἀγ-
έλους τοὺς ἀληθῶς μετόχους γεγονότας ζωῆς δύνα-
σθαι ζῥωοποιεῖν; ᾽Αλλὰ τοῦτο μὲν οὐκ ἐνδέχεται: µό-
vog yàp ὁ Υὶὸς ζωοποιεῖν δύναται, καθάπερ καὶ ὁ
Πατήρ. Οὐχοῦν οὐκ ἐπείσαχτος bv Yi f ζωοποιὸς
ὀύναμις, ἀλλὰ κατὰ φύσιν αὑτῷ προσοῦσα χαὶ οὐ-
σιωδῶς ὥσπερ καὶ τῷ Πατρί. |

AAAO.

Λέγων ὁ Υἱὸς τὸ, « Ὥσπερ γὰρ ὁ Πατὴρ ἔχει
ζωὴν ἐν ἑαυτῷ, οὕτω καὶ τῷ Υἱῷ δέδωχεν ἔχειν ζωὴν
ἐν ἑαυτῷ,» τὴν ἁπαράλλακτον ὁμοιότητα δειχνύει
σαφῶς, ἣν ἔχει πρὸς τὸν γεννήσαντα. Ἔχει γὰρ
οὕτω τὴν ζωὴν, ὥσπερ xal ὁ Πατὴρ , φυσικὲν δηλον-
ότι καὶ οὐσιώδη. Τὸ δὲ, δέδωκε, προσθεὶς, τὴν ἐξ
αὐτοῦ φυσιχἠν τε xa* οὑσιώδη σηµαίνει πρόοδον. Οὐ
τὰρ δἠ που δέδωχεν ὁ Πατὴρ, ὥσπερ τι τῶν αὑτῷ

προσόντων ἀφελόμενος, xal οὐχ ἔχοντι προστεθει- -

xd τῷ Υἱῷ, κατὰ σωματιχὴν ἀποτομὴν ἢ διά-
στασιν τὶν Éx τινος ἑτέρου πρὸς ἕτερον, fl τοπικῶς
3| διαιρετικῶς νοουµένην. Αλλ᾽ ὥσπερ δίδωσι τὸ
φυτὸν τῷ ἐξ αὐτοῦ προελθόντι καρπῷ τὴν αὐτῷ χατὰ
Φύσιν προσονσαν ποιότητα φορεῖν, οὕτως ὁ Υἱὸς
εἰληφέναι παρὰ Πατρὸς τὰ αὑτῷ προσόντα νοεῖται,
πάντα ὢν ὅσα xal ὁ Πατὴρ, δίχα μόνου τοῦ εἶναι
Πατήρ.

ΑΛΛΟ.
Ἀγτίθεσις ὡς ἐκ τῶν χριστοµάχω»ν.

El ζωὴ, φασὶ, κατὰ φύσιν ἐστὶν ὁ Υἱὸς, ὡς ὑμεῖς
Φιλονειχότερον ἑνιστάμενοι Ἀλέγετε, πῶς ἀληθεύσει
λέγων ὁ Παῦλος περὶ τοῦ Πατρός « Ὁ μόνος ἔχων
ἀθανασίαν;» El γὰρ ἔχει χαὶ ὁ Υἱὸς, οὐ μόνος ἔχει
ὁ Πατήρ; εἰ δὲ μόνος ἔχει, οὐχ ἕξει δηλαδῆ xa ὁ
Υιός.

Πρὸς τοῦτο «Ἰύσις.

Πολλὰ προσεῖναι λέγεται póvo τῷ Πατρὶ, χαὶ el
τούτων ἔσται πάντων οὐκ ἔρημος ὁ Υἱός. Ἐπειδὴ
γέγραπται, Μόνος ἀληθινὸς Θεὸς ὁ Πατὴρ, ἔστω μὴ
ἀληθινὸς ὁ Υϊὸς, νόθος δὲ ὥσπερ τις xai φευδώνυμος
ἐπίχτητον ἔχων τὸ εἶναι Θεός. Καὶ πῶς ὡς τοῦτο
χατὰ φύσιν ὢν προαχυνεῖται παρά τε ἡμῶν xal ἀγ-
γέλων, τοῦ θείου νόµου διαῤῥήδην λέγοντος' «€ KU pov
τὸν Θεόν σου προσκυνῄσεις, καὶ αὐτῷ µόνῳ λατρευ-
σεις; Πῶς δὲ φυλάξομεν τὸ, «Οὐκ ἔσται ἓν σοὶ
cbe πρόσφατος ; » Ei γὰρ µόνος κατὰ φύσιν θεὸς ὁ
Πατὴρ, xax διὰ τὸ οὕτω λέγεσθαι τοῦ εἶναι φύσει

qui ejus participes a morte vindicandi vim habet,
non extrinsecus, aut ascititiam vel acquisitam ha-
het vivificandi potestatem : sed vita secundum natu-
ram exsistens, participes ipsius vere se vivificatu-
rum pollicetur.

ALIUD.

Si Verbum Dei ex sua natura non habet quod
Bit vita, sed extrinsecus, ut vos opinamini, hoc illi
accessit, ut vivificare possit : quid obstabit quoimi-
nus dicamus etiam angelos, qui vere participes facti
sunt vite, vivificare posse? Sed lioc quidem fieri
nullo modo potest : solus enim Filius viviflcare po-
test, sicut et Pater. Non est igitur accessoria in Fi-
lio viviflcandi facultas, sed naturaliter atque essen-
tialiter ipsi inest ut Patri.

ALIUD.

Cum Filius dicit, « Sicut enim Pater habet vi-
tam in seipso, ila eliam Filio dedit babere 1442
vitam in seipso '!, » aperte omnimedam similitudi-
nem ostendit, quam habet cum Patre, Habet enim
ita vitam, sicut et Pater, naturalem nimirum et es-
sentialem. Cum autem additillud, dedit, naturalem
atque essentialem progressum significat. Non enim
dedit Pater, tanquam aliquid ex iis quz sibi insunt,
adimens, et non habenti Filio adjieiens, quemad-
modum in sectionibus ac distantiis corporeis flt, οἱ
localiter divisumjaliquid ab alio in aliud transfertur :
scd sicut planta in fructum, qui ex se procedit, na-
turalem suam qualitatem propagat, ita et Filius a
Patre accepisse quie ipsi insunt intelligitur, omnia
exsistens qua et Pater, przter id solum quod sit
Pater.

ALIUD.
Objectio hostium Christi.

Si Filius, inquiunt, est naturaliter vita, quemad-
modum vos contentiosius urgentes dicitis, quo pa-
cto verum erit quod Paulus de Patre dicit: « Qui
solus habet immortalitatem "*? » Sienim etiamFilius
habet, non itaque solus Pater eam habet; si
vero Pater solus habet, certe non habebit ean
Filius.

Solutio objectionis.

Multa dicuntur inesse soli Patri, tametsi Filius
iis omnibus non careat. Siquidem scriptum est, So-
lus verax Deus Pater : igitur non verax Filius,
spurium vero ac falsum nomen gerens, ascititiume
que Dei titulum. Quomodo autem tanquam natura-
liter id exsistens adoratur a nobis atque angelis,
divina lege aperte dicente : « Dominum Deum tuum
adorabis, et illi soli servies 17 » Quomodo etiam.
observabimus illud : « Non erit in te Deus re-
cens 1} » Si enim solus Pater est nawraliter Deus,

atque ea ipsa ratione Filium inde excludit ut sil
. «

τι Joan. v, 90. "* 1 Timoth. vi, 16. *! Deut, vi, 45; Mattb, τν, 10. ** Psal. Lxxx, 9.

259

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP

24)

naturaliter Deus, ergo recens ac novusaliquis quo- A θεὸὺν ἐχθάλλει τὸν Υἱὸν, πρόσφατος ἄρα xat νέος τις

dammodo preter eum qui ab initio et naturaliter
erat, inducetur. Atqui hoc absurdum est. Non igi-
tur idcirco, quia Pater dicitur habere immortalita-
tem, Filius contrariorum capax erit, sed, veluti
coucurrenie iu. Filium naturaliter paterna proprie-
tate, id ipsum essentialiter esse censebitur quod est
is qui ipsum geauit.
ALIUD

Multa dicuntur inesse Patri przciara. ac veluti
peculiaria. At vero si Filius iis carere dicatur, et
Paulus alicubi dicit : « lumortali, invisibili, soli
sapienti Deo **; » Filius ergo neque erit immorta-
lis, neque invisibilis, neque sapiens,juxta vestram
opinionem. Atqui hoc vel cogitatione sola impium
valde est. Quomodo 143 enim erit corruptibilis,
auctor ipse et largitor incorruptionis? Aut quomodo
natura Dei oculis cerni possit? Aut quo pacto insi-
pientem censebimus Filium, de quo scriptum est,
quod sit « potentia et sapientia Dei "*?» Restat enim
dicere, sapientiam Dei insipientem sive sapientize
expertem esse. Filius itaque nihilominus erit natu-
raliter eadem qux Pater, tametsi nonnulla de eo 80-
lum priedicentur. Omnia enim quz Patri insunt, na-
turaliter ac necessario in Verbum, quod ex ipso pro-
cedit, transeunt.

ALIUD.

Si Pater est naturaliter vita, quemadmodum re-
vera est, habet omnino lioc etiam Filius. Vere enim

ὥσπερ ἐπεισαχθήσεται παρὰ τὸν ὄντα ἐς ἀρχῆς xal
κατὰ φύσιν. ᾽Αλλά τοῦτο ἄτοπον. Οὐχοῦν οὐ διὰ τὸ
λέγεσθαι µόνον ἀθανασίαν ἔχειν τὸν Πατέρα, τῶν
ἐναντίων ἔσται δεκτιχὸς ὁ }ἱὸς, ἁλλ᾽ ὡς τρεχούσης
εἰς τὸ γέννηµα φυσικῶς τῆς πατριχῆς ἱδιότητος,
τοῦτο xal αὐτὸς ὑπάρχων χκατ᾽ οὐσίαν νοηθήσεται,
ὅπερ ἂν cn xal ὁ γεννήσας αὐτόν.

ΑΛΛΟ.

Πολλὰ προσεῖναι λέγεται τῷ Πατρὶ πλεονεκτήματα.
'AAX εἰ τούτων ἕσται γυμνὸς ὁ χἱὸς, λέγει δέ που
Παῦλος, « ᾿᾽Αφθάρτῳ, ἀοράτῳ, µόνῳ σοφῷ θεῷ, »
οὔτ᾽ ἄφθαρτος, οὔτε ἀόρατος, οὔτε σοφὺς ἔσται, καθ)
ὑμᾶς. Αλλ' ἔχει τὴν ἀσέθειαν ἄμετρόν τινα τὸ οὕτω

Β νοεῖν. Πῶς γὰρ ἔσται φθαρτὸς ὁ τῆς ἀφθαρσίας χορη-

γός; Ἡ πῶς ὁραθήσεται θεοῦ φύσις; "H πῶς ἄσοφον
εἶναι νομιοῦμεν τὸν Υἱὸν, περὶ οὗ γέγραπται ὅτι δὴ
« θεοῦ δύναµις xal Θεοῦ σοφία Eazlv; » Ὥρα γὰρ
λέγειν ἄσοφον εἶναι τὴν σοφίαν τοῦ Θεοῦ. Οὐχοῦν οὗ κ
ἀποστερήσει τὸν Υἱὸν τὸ εἶναι ταῦτα φυσιχῶς, ἅπερ
ἂν λέγοιτο xol ὁ Πατὴρ, εἰ καὶ ἐπ᾽ αὐτοῦ µόνον τάτ-
τηιτο. Φθάσει γὰρ πάλιν ἐπὶ τὸν ἐξ αὐτοῦ προελθόντα
Λόγον, πάντα τὰ αὐτῷ προσύντα φυσιχῶς τε καὶ
ἀναγχαίως.

AAAO.

Ei ζωὴ χατὰ φύσιν ἐστὶν ὁ Πατὴρ, ὥσπερ οὖν καὶ
ἔστιν, ἔχει πάντως τοῦτο καὶ ὁ Υἱός. ᾿Αληθεύει γὰρ

dicit cum ait :« Omnia cuz habet Pater, mea € λέγων «Πάντα ὅσα ἔχει ó llavhp, ἐμά ἐστιν. »

sunt ". »
ALIUD, idem ex contrario.

Si Pater est vita naturaliter, Filius vero non item,
quo pacto vere dicit : « Omnia quz liabet Pater mea
sunt? » Atqui non mentitur veritas. Est igitur re-
vera naturaliter vita Filius, quemadmodum et Pa-
ter.

Idem alüer.

Si Pater est naturaliter vita, Filius autein non
item, sed accessoriam alque ascititiam vitam ha-
bet, quo pacto vere ad atrem dicit : « Omnia mea
tua sunt, et tua inea **? » Aut enim habet naturali-
ter quodsit vita etiam ipse : quod quidem Patris
est ; aut si non hoc, sed qux sua sunt Patris suut,
cum non sit naturaliter vita Filius, ne Pater quidem
naturaliter vita erit: quod est absurdum. Pater
enim naturaliter est vita : erit autem lioc ipsum
Filius, ne a similitudine cum Patre recedat.

ALIUD.

Si Filius est omnimodus planeque indifferens
character liypostaseos Patris, naturaliter etiam lioc
liabebit, quod sit vita, ne obliteretur ac depravetur
character Patris. ΄

ALIUD.
Cbristus alicubi ad discipulos suos ita ait : « Qui

Y5 | Timoth. 1, 17, '*1 Cor. 1, 21.

7! Joan. xvi, 15.

ΑΛΛΟ, τὸ αὐτὸ àx τοῦ évavtiov.

El ζωὴ κατὰ φύσιν ἐστὶν ὁ Πατὴρ, ὁ δὲ Υὶὸς οὐχ
οὕτως, πῶς ἀληθεύσει λέγων ' « Πάντα ὅσα ἔχει ὁ
Πατὴρ, ἐμά ἐστιν» » Αλλ) οὐχ ἂν φεύσαιτο f; ἁλή-
θεια, ἔσται δηλονότι ζωὴ χατὰ φύσιν ὁ Υἱὸς, ὥσπερ
xat ὁ Ηατήρ.

"AJAuc τὸ abtó.

El ζωὴ κατὰ φύσιν ἐστὶν ὁ Πατὴρ, ὁ δὲ Υἱὸς οὐχ
οὕτως, ἀλλ ἐπείσαχτον ἔχει τὸ εἶναι τοῦτο, πῶς
ἀληθεύσει λέγων πρὸς τὸν Πατέρα, ὅτι « Πάντα τὰ
ἐμὰ cá ἐστι, χαὶ τὰ σὰ ἐμά; » Ἡ γὰρ δει χατὰ φύ-
ctv τὸ εἶναι ζωὴ xa αὐτὸς, ὅπερ ἑατὶ τοῦ Πατρός.

D Ἡ εἰ μὴ τοῦτο, τοῦ δὲ Πατρός ἐστ' τὰ αὐτοῦ, ἐπεὶ

μὴ κατὰ φύσιν ἐστὶ ζωὴ ὁ Σὸς, οὐκ ἔσται τοῦτο xal
ὁ Πατέρ. ᾽Αλλὰ τοῦτο ἄτοπον. Φύσει γὰρ ὁ Πατῆηρ
ζωὴ, ἔσται τοῦτο καὶ ὁ Υἱὸς, ἵνα μῆ φεύδηται τὴν
ὁμοίωσιν.

-

ΑΛΛΟ.

Ei χαραχτ]ρ ἀπαράλλακτος τῆς τοῦ Πατρὸς ὑπο-
ατάσεώς ἐστιν ὁ Υἱὸς, φορέσει φυσικῶς καὶ τὸ εἶναι
ζωὴ, ἵνα uf παραχαράττηται τοῦ Πατρὸς ὁ χα-
ρακτῆρ

AAAO.
Φγαί που Χριστὸς πρὸς τοὺς ἑαυτοῦ µαθητάς: « Ὁ

16 Joan. xvii, 10.

EI

THESAURUS.

242

ἑωραχὼς ἐμὲ, ἑώραχε τὸν Πατέρα. » El τοίνυν ὁ IIa- A vidit me, vidit et Patrem ?*. » Si igitur Pater iu

thp ἐν Υϊἱῷ φαίνεται Qu χατὰ φύσιν ὑπάρχων, É3cat

τούτο xal ὁ Υἱὸς, ἵνα μὴ φεύδηται τὴν ὁμοίωσιν.

AAAO, éx τῶν αὐτῶν διὰ τῆς εἰς ἄτοπον áz-
αγωγης.

Φησί που Χριστός’ « Ὁ ἑωραχὼς ἐμὰ, ἑώραχε τὸν
Πατέρα. » El τοίνυν ἐπείσαχτον ἤτοι κατὰ μετοχὴν,
καὶ οὐχ οὐσιῶδες ἔχει τὸ εἶναι ζωὴ, ἔσται τοῦτο xal
ὁ Πατήρ. Φυγὼν δὲ τοῦ λόγου τὴν ἀτοπίαν, ἐξ ἀνάγ-
χης ὁμολογήσεις τὸ ἕτερον' ζωὴ γὰρ χατὰ φύσιν
ὁ Yi.

ΑΛΛΟ.

El τοῦ Πατρὸς τὴν οὐσίαν ὁ Υἱὸς ἀἁπαραλλάχτως
χαραστηρίζειν λέγεται, ἔστι δὲ οὐ κατὰ φύσιν ζωὴ,

Filio apparet vita naturaliter exsistens, erit hoc etiain
Filius, ne falsa sit similitudo.

ALIUD, ex iisdem cum reductione ad absurdum.

Christus alicubi inqui. « Qui vidit me, vidit et
Patrem. » Si ergo accessorinm hoc illi est, sive
per participationem, et non essentiale, quod sit
vita, erit hoc etiam Pater. Cujus dicti absurditatem
fugiens, necessario fateberis contrarium : vita enim.
est naturaliter Filius.

ALIUD.

Si Filius Patris essentiam omnimoda 14A simi-
litudine exprimere dicitur, estque ipse non natura-

ἀλλ' £v προσθήχης µέρει τοῦτο λαµθάνει, τοῦτο xa Ὦ liter vita, sed per adjectionem illud accipit, Pater

ὁ Ilazhp νοηθήσεται. Τὸ δὲ ἐν τούτοις ἄτοπον, παρ-
εισοίσει τὸ ἐναντίον, ὅπερ ἑστὶ χαὶ ἀληθές.

ΑΛΛΟ.

Τὰ ἑτερογενῆ τε xat ἑτεροφυῆ τὴν αὐτὴν ἑνέργειαν
ἔχειν, οὐχ ἄν τις δῴη σωφρονῶν. 0ὐδὲ γὰρ ἂν ὕδατι
πυρ ἕν τι xai ταυτὸν ἐνεργήσειεν, ἀλλ ὥσπερ ἁπ-
εσχοινισμένον ἔχουσι τῆς οὐσίας fixot τῆς ποιότητος
τὸν λόγον, οὕτω καὶ διάφορον ἀποδώσουσι τὴν ἑνέρ-
χειαν. El τοίνυν ζωῆς ὄντος χατὰ φύσιν τοῦ Πατρος,
οὐχ ἔστι τοῦτο χατ οὐσίαν ὁ Υἱὸς, ὥσπερ τοῖς χρι-
στηµάχοις δοκεῖ, πῶς τὴν αὐτὴν ἐνέργειαν φορέσει τῷ
Πατρί; Φησὶ Υάρ που Χριστὸὺς, ὅτι Ὥσπερ ὁ Πατὴρ
οὓς θέλει ζωοποιεῖ, οὕτω xal ὁ Yibe οὓς θέλει ζωο-

quoque boc esse censebitur. lloc vero absurdum,
necessario iufert contrarium , quod et verum est..

ALIUD.

Qus diversi sunt generis et nature, nemo com- /
pos mentis eamdem operationem habere dicet ; ne-
queenim ignis et aqua idem efficient: sed quem-
admodum diversam habent essentix sive qualita-
tis rationem, ita etiam diversam operationem edent,
Si ergo cum Pater sit naturaliter vita, Filius id na-
turaliter nou. est, quemadmodum hostes Christi
opinantur, quo pacto eamdem cum Patre operationem
habebit? Inquit enim alieubi Cliristus quod «Sic-
ut Paterquos vult vivificat, ita et Filius quos vult

ποιεῖ. 09. γὰρ δή που ζωοποιεῖσθαι μὲν ἑτέρως ἐροῦσι ϱ vivificat *P. » Neque enim vivificari dicuntur quotquot

τοὺς ὅσοι παρὰ τοῦ Πατρὸς τοῦτο λαµδάνουσι, ζωο-
ποιεῖσθαι δὲ πάλιν καθ’ ἕτερον τρόπον τοὺς παρὰ
του Ylou τοῦτο δεχοµένους. Οὕτω γὰρ ἔφησε ζωο-
ποιεῖν τὸν Πατέρα, ὡς ἂν ζωοποιήσειεν ὁ Yibe, παν-
ταχοῦ τὴν αὑτὴν ἐνέργειαν ἔχοντα τῷ Πατρὶ ἑαυτὸν
ὁριζόμενος. Οὐχοῦν οὐκ ἀνόμοιος ἔσται πρὸς τὸν Υε-
εννηχότα᾽ ἀλλ' ὥσπερ ἐχεῖνος φύσει νωῇ λέγεται
xat ἔστιν, οὕτω xal ὁ χἱός.
ΑΛΛΟ.

El τὴν ἀλήθειαν ταῖς Ἰωάννου φωναῖς ἐπιψηφιού-
µεθα, πάντα δώσοµεν ἑργάζεσθαι δι Υἱοῦ τὸν Πα-
τέρα. Ei δὲ τοῦτο, ἓν δὲ τῶν ἔργων τοῦ Πατρὸς xal
€b ζωοποιεῖν τινας, ἔσται ζωὴ χατὰ φύσιν ὁ Υἱὸς, δι
οὗ τὰ πάντα ζωοποιεῖ, ἵνα uh νόθος µεσίτης παρ-
εισαγόµενος, ἀμέτοχον δείξῃ Θεοῦ τὸ τῇ πρὸς αὐτὸν
σχέσει ζωοποιούμενονο

ΑΛΛΟ.

El μεσίτης Θεοῦ xal ἀνθρώπων ἐστὶν ὁ Υἱὸς, ὥσ-
αρ εἰς ἑνότητα φυσιχὴν συνάπτων τὰ ἄχρα ἀναγ-
χαῖον εἰπεῖν ὅτι, ὥσπερ ἀνθρώπλις συνἠφθη φυσι-
xix ἄνθρωπος γεγονώς, οὕτω xai τῆς θείας φύσεως
ἔρτηται θεὺς χατὰ φύσιν ὑπάρχων. El δὲ τοῦτο, ἐπεὶ
χατ᾽ οὐσίαν καὶ οὐχ ἔξωθεν ἔχει τὸ εἶναι ζωὴ ὁ Πα-
ttp, ἔσται τοιοῦτος xaX ὁ προσεχῆς αὐτῷ xat ἐς αὖ-
τοῦ χατὰ φύσιν Τἱός.

1 Joan. xiv, 9. ** Joan. v, 21. " Joan. ui, 35.

a Deo hoc accipiunt : aliter vero qui a Filio hoc ac-
cipiunt, Nam eadem ratione dixit Patrem vivilticare
qua vivificat Filius, declarans se omni ex parte
eamdem cum Patre operationem babere. Quocirca
non dissimilisest a Patre; sed sicutille naturaliter
vita dicitur el est, ita et Filius.

ALIUD.

Si Joannis verbis fidem adhibemus, concedemus-
.Patrem omnia operari per Filium *!'. Quod quidem
si verum est, unum vero ex operibus Patris est
nonnullos vivificare, certe naturaliter vita erit Fi-
lius, per quei oninia vivifieat, ne spurius mediator
inureductus expers partieipationis Dei ostendat id
quod respectu ipsius vivificatum est.

ALIUD.

Si Filius mediator est Dei et hominum **, qui
extrema veluti in unitatem copulavit : necessarium
est ut, quemadmodum hominibus naturaliter copu-
latus est, cuim factus est homo, ita etiam divin:
natura unitussit, Deus vere exsistens. Si nuteur
hoc verum est, cum essentialiter et. non extrinse-
cus id babeat Pater quod sit vita : erit etiam οἱη-
nino talis qui ei conjunctus est, et naturaliter εκ.
ipso est Filius.

*! | Tiinoth. 11, 9.

945
ALIUD.

Scripturze passim Filium vocant Veritatem, et
ipse alicubi de seipso ait: « Ego sum veritas*?. »
Si ergo fictitia inipso vita est, non autem essentia-
liter ac vere, quo pacto non mentietur dicens seip-
sum esse veritatem ? Atqui non mentitur : impium
enim hoc vel sola cogitatione fuerit : veritas autem
est. Vere igitur vita est.

145 ALIUD.

Si notitia Patris vivificat eos qui illam nabent,
vivificat vero similiter etiam notitia Filii : quo pa-
cto non fuerit naturaliter idem, qui Patris proprie-
tates adeo excellentes habet in se atque ipse Pa-
ter?

ALIUD, per reductionem | ad absurdum.

« Quemadmodum Pater , inquit. Scriptura, habet
vitam in seipso, ita et Filio dedit habere vitam in
svipso. » Hic qui recte sentire nolunt, summum
blasphemiz periculum incurrunt. Nain $i Pater di-
citur habere in seipso vitam, diversum | quid cst a
vita que in se est. Si autem hoc duplicitatem
«quamdam et compositionem inferre videtur, quo
pacto igitur simplex et non. compositus secundum
essentiam est Deus? Sed hoc absurdum est. Vita
igitur quam habet Pater in seipso, non est alia et
diversa quedam a Filio: et vicissim, vita qua in
Filio est non est, diversa a Patre, et vere dicit :
« Ego in Patre, et Pater in me δὲ. »

ALIUD.

Quae Deo ac Patri insunt, naturales et essentiales
proprietates vocans Paulus, alicubi ita ait : « Qui
solus habet immortalitatem 35.2 Si. vero quispiam
dicens immortalitatein, nihil aliud per id intelligat
quam vitam, vita autem est Filius dicens : Ego sum
vita **; ergoPaterhabet in seipso vitam, nimirum
Filium : neque diversum quid a $e. Ipse etiam si-
militer exsistens vita, dedit seipsum Filio; nontan-
quam corpus corpori committens, neque tanquam
cedens Filio suam hypostasim,et deinceps esse suum
in Filio habens ; sed exsistens id quod semper est

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

214

ΑΛΛΟ.

Πανταχοῦ τὸν Υἱὸν αἱ θεῖαι Γραφαὶ καλοῦσιν Αλή -
θειαν, xai αὐτὸς δὲ περ) ἑαυτοῦ τοῦτό φησιν’ « Ἐγώ
εἰμι, λέγων, dj ἀλήθεια. » El τοίνυν διεψευσµένον Ev
αὑτῷ τὸ τῆς ζωῆς πρᾶγμα, xa* οὐχ οὐσιῶδες, οὐδὲ
ἀληθινὸν, πῶς οὐ φεύσεται λέγων ἑαυτὸν εἶναι τὴν
ἀλήθειαν» ᾽Αλλὰ μὴν οὐ ψεύδεται ΄ τοῦτο γὰρ ἀἁσε-
6b; xal µόνον ἐννοεῖν: ἀλήθεια δέ ἐστιν. Οὐκ ἄρα
διεφευσμένον ἔχει τὸ εἶναι ζωή.

ΑΛΛΟ.

Ei ζωοποιεῖ τοῦ Πατρὸς ἡ γνῶσις τοὺς ἔχοντας αὖ-
τὴν, ζωοποιεῖ δὲ ὁμοίως xai fj τοῦ Υἱοῦ, πῶς οὐχ
ἔσται χατ᾽ οὐσίαν ὁ αὐτὸς, ὁ ταῖς τοῦ Πατρὸς ἰδιότη-
σιν οὕτω διαπρέπων, ὡς ἂν εἰ xot αὐτὸς ὁ Πατήρ;

ΑΛΛΟ, διὰ τῆς εἰς ἄτοπον ἁπαγωγης.

« Ὥσπερ ὁ Πατὴρ, φησὶν, ἔχει ζωἣν £v ἑαυτῷ, οὕτω
καὶ τῷ Υἱῷ δέδωχε ζωὴν ἔχειν Ev ἑαυτῷ” » Ἐνταῦθα
τοῖς οὐχ ἑἐθέλουσι νοεῖν ὀρθῶς, εἰς πολλὴν ὁ λόγος
κινδυνεύσει δ»σφημίαν ἐκπεσεῖν. El γὰρ ἔχειν ἐν
ἑαυτῷ λέγεται ζωὴν ὁ Πατὴρ, ἕτερόν τί ἐστιν αὐτὺς
παρὰ τὴν ἐν αὐτῷ ζωήν. Εἰ δὲ τοῦτο διπλόη τις
ὥσπερ xal σύνθεσις περὶ αὐτὸν νοηθήσεται, πῶς οὖν
ἁπλοῦς καὶ σύνθετος κατ οὐσίαν ὁ θεός, ᾽Αλλὰ τοῦτο
ἄτοπον. Ἡ ζωὴ ἄρα ἣν» ἔχει ὁ Πατῆρ ἐν ἑαυτῷ, οὐχ
ἑτέρα τἰς ἐστι παρὰ τὸν Ylóv* xa πάλιν ἡ ἐν Υἱῷ
ζωὴ, οὐχ ἑτέρα sl; ἐστι παρὰ τὸν Πατέρα, xal ἁλη-
θεύει λέγων" ε Ἐγὼ ἐν τῷ Πατρὶ καὶ ὁ Πατὴρ ἐν

C &pot. »

AAAO.

Τὰ προσόντα τῷ θεῷ xat Πατρὶ φυσικά τε xoi οὗ-
σιώδη λέγων ἰἱδιώματα, φησί που Παῦλος: « Ὁ µύ-
νος ἔχων ἀθανασίαν. » El τοίνυν οὐδὲν ἕτερόν τις
ὁριείται λέγων τὴν ἀθανασίαν παρὰ τὴν ζωὴν, αὕτη
δὲ ἐστιν ὁ Υἱὸς ὁ λέγων. Ἐγώ εἰμι fj ζωὴ, ὁ Πα-

"hp ἔχει ζωὴν ἐν ἑαυτῷ, τὸν Ylbv δηλονότε, xat οὐχ

ἕτερόν τι παρ) αὑτόν. Αὐτός τε ὁμοίως ὑπάρχων Qu,
δέδωχεν ἑαυτὸν τῷ Υἱῷ ' οὐχ ὡς σῶμα χωρήσας Ev
σώματι, οὐδ' ὡς τῷ Yio παραχωρῄήσας την ἰδίαν ὑπό.
στασιν, χαὶ £v αὐτῷ λοιπὸν τὸ εἶναι ἔχων ’ ἀλλ ὑπάρ-
χων μὲν τοῦθ) ὅπερ ἑἐστὶν ἀεὶ Ἡατὴρ xal θεός. T3

Pater ac. Deus. Essentizx vero identitate, ei naturz p δὲ τῆς οὐσίας ταυτότητι καὶ τῇ τῆς φύσεως ἑνότητι

unitate ineffabiliter cum Verbo quod ex se processit
copulatus.

ALIUD.

Quxecunque naturaliter ac essentialiter Patri. iu-
esse dicuntur, illa omnia est Filius. Solus Pater ve-
rus Deus est, quia solus habet Filium dicentem :
Ego sum veritas 51. Sapiens ac potens similiter ,
quia Cliristus Dei poientia, οἱ Dei sapientia. Solus
dicitur inhabitare lucem | inaccessibilem **; babet
enim in seipso dicentem : Ego sum lux. Solus im-
mortalitatem habere dicitur, quia habet inse Filium
dicentem : Ego sum vita, Si ergo quidquid Patri
proprium est, hoc ipsum est Filius ; cum Pater di-

πρὸς τὸν ἐξ αὐτοῦ προελθόντα Λόγον ἀποῤῥήτως συν-
δούμενος.
ΑΛΛΟ.

"σα προσεῖναι λέγεται τῷ . ατρὶ φυσιχῶς τε xal
οὐσιωδῶς, ταῦτα πάντα ἐστὶν ὁ Υἱός. Μόνος ἀληθινὸς
λέγεται θεὸς ὁ Πατὴρ, ἐπειδῆ μόνος ἔχει τὸν Ylo
τὸν Ἀλέγοντα "Evo εἰμι ἡ ἀλήθεια. Σοφὸς xa!
δυνατὸς ὁμοίως. ἐπεὶ Χριστὸς θεοῦ δύναμις, καὶ θεοῦ
σοφία. Μόνος λέγεται φῶς οἰχεῖ, ἀπρόσιτον: ἔχει
γὰρ ἐν ἑαυτῷ τὸν λέγοντα * Ἐγώ εἰμι τὸ φῶς. Μόνος ᾿
ἔχειν ἀθανασίαν λέγεται" ἔχει γὰρ Ev ἑαυτῷ τὸν λέ :

γοντα Yióv* Ἐγώ εἰμι fj ζωή. El τοίνυν σύμπαν τ΄’ .

τοῦ Πατρὸς ἴδιον, «οῦτό ἐστιν ὁ Υἱὸς, ὅταν λέγητα!

* Joan. xiv, 6. ** ibid. 10. *'ITinoth, vi, 6. *5Joan. xiv, 6. οἱ Ibid. ^ f£ Timoth. vi, 16.

945

THESAURUS.

216

ζωὴν ἔχειν ὁ Πατὴρ ἐν ἑαυτῷ, τὸν Υἱὸν σηµαίνει, καὶ A catur habere vitam in seipso, Filium significat, non

οὐχ ἕτερόν τι παρ᾽ αὐτόν. Ὑπάρχων δὲ xaX αὐτὸς ἓν
YiQ χατὰ τὸ τῆς οὐσίας ἁπαράλλαχτον. χαὶ ζωὴ κατὰ
"φύσιν ὧν, δέδωχεν ἑαυτὸν αὐτῷ.

ΑΛΛΟ.

Ζω] χατὰ φύσιν ὑπάρχων ὁ Υἱὸς, δέχεσθαι πχρὰ
του Πατρὸς ταύτην φησὶν, οὐχ fj Λόγος ἐστιν ἢ
ἀπαύγασμα φυσιχῶς ἔχει τὰ τοῦ Πατρὸς ἴδια, ἀλλὰ
χαθὸ γέγονεν ἄνθρωπος, ᾧ πάντα θεόσδοτα. Κατα-
ἀτήσει δὲ τοῦτο σαφὲς ἓν τοῖς ἐφεξῆς, τοῦ δεδόσθαι
την αἰτίαν ἐξηγούμενος. Ἐξουσίαν γὰρ, φησὶν, ἔδω-
χεν αὐτῷ χρίσιν ποιεῖν, ὅτι Υϊὸς ἀνθρώπου ἑστίν. El
δὲ ἐπειδήπερ Υἱὸς ἀνθρώπου Esc, τὴν ἐπὶ τῷ χρἰ-

aliquid a se diversum. — Exsistens vero etiam
ipse in Filio propter omnimodam essentie si-
militudinem, cum etiam naturaliter sit vita, dedit
illi seipsum.

146 ALIUD.

Filius vita naturaliter exsistens, eam se a Patre
accipere dicit, non quatenus Verbum est,aut splen-
dor naturaliter habens quas Patris propria sunt,
sed quatenus factus est homo, cui omnia a Deo data
sunt. Quod ipsum in sequentibus aperte declarat,
causam cur data sit explicans. Potestatem eniin,
inquit, dedit ei Judicium facere, quia Filius hominis
est 50. Si vero quia Filius hominis est, potestatem.

νειν ἐξουσίαν εἰληφέναι λέγεται, τὸν αὐτὸν ἀναχν- p judicandi accepisse dicitur, eodem modo repetentes.

χλώσαντες λόγον bpoüusv* Ἐπειδὴ Υἱὸς ἀνθρώπου
Υέχονε, τὴν ὁμοιότητα φορέσας τῶν παρὰ θεοῦ δέχε-
σθαι τὰ πάντα πεφυχότων, xal ζωὴν εἰληφέναι λέ-
γεται, µόνῃ xal γυμνῇ τῇ θείᾳ φύσει τηρῶν, καὶ τὸ
µετοχῆς τινος ἀνεπίδεχτον xai τὸ δύνασθαι τοῖς πᾶσι
τὰ πάντα χορηγεϊν

ΛΟΓΟΣ IE.

Εἰς τὸ ἐν ταῖς Παροιμίαις, « Κύριος ἔκτισέ µε
dpyüv ὁδῶν αὐτοῦ slc ἔργα αὐτοῦ. "Οτι τὸ,
ἔχτιαεν, οὐ κατὰ τῆς οὐσίας τοῦ Λόγου κοαῖται"
οὐδὲ ατίσµα i) ποίηµα ὁ Ylióc.

Οἱ τῆς Αρείου μανίας προστάται τὴν ἑαυτῶν ἁσέ-
θειαν πιθανοῖς, ὡς οἵονται, χαλλωπίζοντες ῥήμασι,
λέγουσι’ Ετίσµα ἐστὶν ὁ Ylbe, ἀλλ οὐχ ὡς ἓν τῶν
κτισμάτων * ποίημά ἐστιν, ἀλλ οὐχ ὡς Bv τῶν ποιη-
µάτων' γέννηµά ἔστιν, ἀλλ οὐχ ὡς Bv τῶν γεννη-
μάτων.

Πρὸς ταῦτα «ἀύσεις ἑφεξῆς διάφοροι.

EL πρίηµά ἐστιν ὁ Υϊὸς, πῶς οὐχ ἓν τῶν ποιηµά-
τωνς xal εἰ ὅλως χτίσµα, πῶς οὐχ ἓν τῶν χτισµά-
των; Ἔστι Υὰρ τοῦτο φρονεῖν γελοιότατον. El γὰρ
ὅλως χτίσµασιν f) ποιηµασιν οὐχ ἔστιν ἑναρίθμιρς ὁ
Υἱὸς, οὔτε χτίσµα ἂν εἴη οὔτε ποίηµα. El 65 ἐχτίσθη
x30' ὑμᾶς καὶ πεποίηται, πῶς οὐχ ἀναγχαίως ὡς Ev
ἔσται τῶν γενοµένων ;

ΑΛΛΟ.

Φασὶν ὅτι ποίηµά ἐστιν ὁ Υἱὸς, ἀλλ᾽ οὐχ ὡς Ev τῶν
ποιημάτων. Καὶ νοµίζουσι μὲν, ἑξαίρετόν τινα διὰ
τούτου προσάχειν αὐτῷ τὴν τιμὴν, ἐπειδήπερ ποίηµα
μὲν εἶναι, οὐ μὴν ὡς ἓν τι τῶν ποιημάτων ὁμολογοῦ-
atv αὐτόν. ᾽Αλλ’ οὐδὲν Ev τούτῳ τὸ ἐξαίρετον * ἀλλ᾽ Éy
τι xal αὑτὸς τῶν ἄλλων φανεῖται. Ἔως γὰρ ἂν ἐπ'
αὐτοῦ τὸ πεποιῆσθαι χρατῇ, xai εἶναι χτίσµα πι-
στεύηται, οὐδέν τι τῶν ἄλλων κατὰ τοῦτο διορίσει, χᾶν
διαλλάττῃ χατὰ τὴν φύσιν, ἡ κατά τινα τρόπον ἔτε-
pav. Οὕτω yàp ἄν τις ἔχοντα βλέποι τὰ πεποιηµένα
παρὰ θεοῦ συγχρίνων᾽ πρὸς ἄλληλα. Εὐρήσει yàp

5» Joan. v, 93, ?* Prov. βιι, 92.

dic emus : Quia Filius hominis factus est, similitu-
dinem gerens eorum qui quidquid habent, a Deo ac-
cipiunt, vitam quoque accepisse dicitur;.soli ac
nuda divin: natura id reservans, quod nullius par-
Licipationis capax sit, quodque omnia omnibus lar-
giatur alque suppeditet..

ASSERTIO XV.

In illud guod. in libro Proverbiorum dicitur, « Doe
minus creavit me principium viarum suarum in.
opera sua ^. » Quod verbum illud , creavit, non
de essentia Verbi dicatur ; quodque lilius non sit
creatura vel opus.

Qui insaniam Arii sectantur ac tuentur, verisimili

C in speciem oratione impietatem suam fucantes, ita

dicunt : Filius est creatura, sed non tanquam una
creaturarum ; opus est,. sed non veluti unum ex
operibus; germen est, sed non quasi unum ex ger-
minibus.

Varie hujus operationis. confutatioues.

Si Filius est opus, quo pacto non erit unum ex.
operibus? et si omnino creatura esi, quomodo non-
erit una ex creaturis? Est enim lioe veliementer
ridiculum cogitatu. Nam si in universum creaturis
aut operibus non annumeretur, certe neque crea-.
tura, neque opus fuerit. Si vero juxta vestram opi-
nionem creatus et factus est, quomodo non fuerit.
necessario tauquam ununi aliquid ex numero eorunr.
qu: facia et creata sunt ?

ALIUD.

Filium opus esse aiunt, sed non tanquani unum
ex operibus. Et quidem existimant se liac ratione
eximium quemdam honorem illi deferre, quod
creaturam quidem illum esse dicant, non tamen vel-
uti unam e numero creaturarum. Caterum nihil
in lioc est eximium ; 147 sed unum aliquid inter
alia creata apparebit. Quandiu enim de eo dici po-
terit factum esse, et creatura esse credetur :. nihil
ab iis hae in parte differet, tametsi ratione naturz,
aut alio aliquo modo sit prxstantior. Ita enim vide-
re est habere se qua a Dco creata sunt, si quis ea

297

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

248

inter se conferat. Inveniet enim illa 'excellentia A αὐτὰ xal ταῖς ὑπεροχαῖς νικῶντα πολλάχις τὰ ἕτερα,

quadain ssepenumero aliis praestare, et. naturis dif-
ferre , ita ut. quispiam dicere possit de singulis eo-
rum : Creatura est, sed non tanquam una ex crea-
turis. Exempli gratia, sol opus est,non tamen unum
ex operibus : neque enim est alius sol. Simili ra-
tione etiam luna, ccelum, stelle, terra: omnia enim
hzc opera sunt, et singula eorum, non ut. unum
ex operibus. Creatura enim hoc solum commune ha-
bent, quod fact» sint. Formam vero, speciem, at-
que naturam singulz: peculiarem nacte sunt. Nihil
igitur amplius est in Filio, si factus esse dicatur;
etiamsi aliud aliquid magnum atque eximium pra
reliquis creaturis exsistat : neque enim sol ob prz-
stantiara suam qua reliqua astra longe superat, opus

esse desinel, Eadem vero ratio est, etiam earum B

quse in celo sunt rationalium potestatum, quibus
quidem omnibus commune est factas esae. Ratio
autem qua quid quaque earum sit, diversa est.

ALIUD.

Si Filius, juxta vestram opinionem, est creatura,
atqne, id cum sit, potestatem habet creandi, quia
non est ut una reliquarum creaturarum : cur ca-
terze quoque creature creandi facultatem non ha-
beant, quia variaest ac diversa in eis natura, εἰ
unaquzque earum creatura est, non lamen veluti
unum aliquid reliquorum ? Unum enim est ccelum,
unussol, una luna, natura stellarum una, et terra
una, unus homo quantum ad substantiam attinet :
aique his quidem nihil inter se ratione natur:
commune est, tametsi omnibus id commune sit,
quod fezta sint. Nihil tamen creatoris in creaturis
cernitur, sed potius creatorem Verbum Dei adorant,
et faetoris gloriam extollunt. « Coeli enim enarrant
gloriam Dei, et lirmamentum enuntiat opera manuum
ejus*', » Et quemadmodum Esdras ait : « Omuis
terra veritatem vocal, et coelum ipsuin adorat, εἰ
omnes creaturd ipsain tremiscunt ?*. » Filius autem
de seipso ait : « Ego sum veritas **. » Non ergo
opus est, nequecreatura ob id creandi facultatem
liabens, quia non veluti una creaturarum est: sei
quia cum sit proprium germen essentiz Patris, to-

χαὶ ταῖς φύσεσιν ἐξηλλαγμένα, ὡς δύνασθαί τινα λέ-
ειν ἐφ᾽ ἑχάστου τε ἐχείνων, ποϊηµά ἐστιν, ἀλλ᾽ οὐχ
ὡς ἓν τῶν ποιηµάτων. 'O ἥλιος τυχὸν ποίηµα μὲν,
οὐχ ὡς ἓν δὲ τῶν ποιημάτων οὗ Υὰρ ἔστιν ἕτερος
ἥλιος. Ἡ σελήνη ὁμοίως, ὁ οὐρανὸς, οἱ ἁστέρες, 1)
ΥΠ΄ πάντα γὰρ ταῦτα ποιήµατα, xaX ἕχαστον αὐτῶν,
οὐχ ὡς ἓν τῶν ποιημάτων. Μόνον Υὰρ τὸ Ὑενέσθαι
χοινὸν ἔχει τὰ χτίσµατα τὸ δὲ σχΏμα xal τὴν φύσιν,
ἔχαστον ἰδιάξουσαν. Οὐδὲν οὖν τὸ πλέον ἐν Ylip πε-
ποιῆσθαι λεγοµένῳ, χἂν ἕτερόν τι µέγα xal ἑξαίρε-
τον ὑπάρχῃ παρὰ τὰ ἄλλα ποιήματα. Τί γὰρ ὠφελί-
δει τὸν ἥλιον εἰς τὸ μὴ εἶναι ποίηµα, τὸ πολὺ τῶν
ἀστέρων ὑπερέχειν; Ὁ δὲ αὐτὸς οὗτος χρατήσει λό-
γος χαὶ ἐπὶ τῶν iv οὐρανῷ λογικῶν δυνάµεων, αἷς
πάλιν τὸ μὲν πεποιῆσθαι χοινέν ἐστιν. 0 δὲ τοῦ τί
ἕκαστον εἴη λόγος, ἐξηλλαγμένος.

ΑΛΛΟ.

Ei ποιηµά ἐστι, καθ) ὑμᾶς, ὁ Υἱὸς, xol τοῦτο ὧν
ἔχει τὸ δύνασθαι χτίζειν, διὰ τὺ uh ὡς Ev ὑπάρχειν
τῶν ἄλλων ποιημάτων, ἕστω ποιητιχὰ xat τὰ ἕτερα
χτίσµατα, διὰ τὸ ποιχίλην ἐν αὐτοῖς εἶναι τὴν φύσιν’
xaX ἔχαστον αὐτῶν εἶναι ποίηµα μὲν, οὐχ ὡς Ey δὲ
τῶν ἄλλων. El; vàp ὁ οὐρανὸς, foc εἷς, µία σε-
λήνη, qot; ἀστέρων µία, µία τε γη, εἷς ἄνθρωπος
ὅσον εἰς οὐσίαν ' καὶ τούτων οὐδὲν ἀλλήλοις ἔπιχοι-
νωνεῖ χατὰ τὸν τῆς φύσεως λόγον, εἰ χαὶ πᾶσι τὸ πε-
ποιησθαι χοινόν, Αλλ᾽ οὐδὲν Ev τοῖς χτίσµασι φαίνε-
σαι δημιουργοῦ, ἀλλά μᾶλλον προσχυνεῖ τὸν δηµιουρ-
γὸν τοῦ Θεοῦ Λόγον, xal τοῦ ποιητοῦ εν δόξαν ἆνα-
θοᾷ/ « Οἱ οὐρανοὶ διηγούνται δόξαν θεοῦ, χαὶ ποίησιν
χειρῶν αὑτοῦ ἀναγγέλλειτὸ στερέωμα.) Καὶ χαθάπερ
ὁ Ἕσδρας qnot: « Πᾶσα ἡ yf, τὴν ἀλήθειαν χαλεῖ,
χαὶ ὁ οὐρανὸς αὐτὴν προσχυνεῖ, xal πάντα τὰ ἔργα
αὐτὴν σείεται xai τρέμει. » '0 δὲ ὸς περὶ ἑαυτοῦ
φησιν € Ἐγώ εἰμι ἡ ἀλήθεια. » Οὐκ ἄρα ποίηµά
ἐστιν, οὐδὲ χτίσμα διὰ τοῦτο χτίζειν δυνάµενος, ὅτι
ph ὡς Ev ἐστι τῶν ποιημάτων, ἀλλ ὅτι τῆς τοῦ Πα-
τρὸς οὐσίας ἴδιον ὑπάρχων γέννημα, ὅλον τε Ev ἑαυτῷ
δειχνύων αὐτὸν, ἔχει xal τὸ δύνασθαι χτίζειν ὡς ὁ

tuin illum in seipso ostendens, habet quoque creandi p) Πατήρ.

potestatem ut Pater.

148 ALIUD.

Si Filius est creatura, et adoratur a reliquis crea-
turis, quia diversum quid ab iis exsistit, neque est
velut una creaturarum, oportebat etiam illas a se
jnvicem adorari, quia diversa inter se nalura prz-
dite sunt. Magna enim est in creaturis differentia :
et unaquzque peculiarem suam naturam sive qua-
litatem hahbet,neque id ipsum est omnino quod alia.
Nulla tamen ex iis adoratur, quin potius omnes
creatorem Verbum Dei adorant. Non igitur unus ex
creaturis est Filius, neque creatura, ut vos opina-
minui. Quo pacto enim is cui adoratur, in numero

*! Psal. xvin, 2. ?* HI Esdr. iv, 26.

55 Joan. xiv, 0.

AAAO.

El χτίσµα ἑστὶν ὁ Υἱὸς, προσχυνεῖται δὲ παρὰ τῶν
ἄλλων αχτισµάτων, διὰ τὸ ἕτερόν τι ὑπάρχειν map'
αὐτὰ, xal εἶναι μὴ ὡς Ev των χτισµάτων, ἔδει xá-
xilva προσχυνεῖσθαι map! ἀλλήλων, διὰ τὸ ἐξηλλα-
γμένην ἔχειν τὴν φύσιν πρὸς ἄλληλα. Πολλὴ γὰρ ἐν
τοῖς ποιήµασιν ἡ διαφορά * xaX ἔστιν ἕχαστον ἰδεῖν Ev
ἰδιαξούσῃ φύσει Πτοι ποιότητι, xal οὐχ ὅπερ bati
πάντως τὸ ἕτερον. Αλλ' οὐδὲν ἐν αὐτοῖς προσχυνεῖ- :
ται, πάντα δὲ τὸν δημιουργὸν τοῦ Θεοῦ Λόγον προσ-,
κυνεῖ. Oüx ἄρα ἓν ἐξ αὐτῶν ὁ Υἱὸς, οὐδὲ χτίσµα, ᾽
καθ) ὑμᾶς. Ἔσται γὰρ κατὰ viva τρόπον bv τοῖς,

Ep

THESAURUS.

350

προσχυνοῦσιν ὁ προσχυνούµενος, tv τοῖς δοξολογοῦ- A eorum ponatur qui adorant, aut. qui. glorificatur sit

e ὁ δοξολογούμµενος; Πολὺ γὰρ ἐν τούτῳ τὸ μεταξὺ
xai διάφορον, xal τὸ ἑχάστῳ πρέπον διορίζον
σαφῶς.

ΑΛΛΟ.

El χτίσµα ἑἐστὶν ὁ Υἱὸς, πάντα δὲ ὁ Πατὴρ ἐργάζε-
ται δι αὐτοῦ, αὐτὸς ἑαυτὸν ἄρα ποιεῖ καὶ χτίσει:
ἀλλ᾽ ἔστι τοῦτο νοεῖν τῶν ἁτοπωτάτων. Πῶς γὰρ τὸ
µήπω, χαθ) ὑμᾶς, ὃν, Exuxb ποιέσει; ϱΟὐχκοῦν οὐ
χτίσµα ἑἐστὶν, οὐδὲ ποίηµα, ἀλλὰ μᾶλλον τῆς τοῦ Πα-
τρὸς οὐσίας χαρπὺς, ἔχων ὡς θεὸς τὸ δύνασθαι xzl-
ζειν χαὶ ποιεῖν.

ΑΛΛΟ.

El χτίσµα ἑἐστὶν ὁ YR, πῶς iv αὐτῷ χείσεται τὸ

ex iis qui glorificant? Maxima enim inter hos est
differentia, manifeste id quod cuique convenit dis-
tinguens.

ALIUD.

Si Filius est creatura, et Pater omnia per psuin
operatur, ergo sui ipsius est factor et creator : sed
hoc vel sola cogitatione absurdissimum est. Quo-
modo eniin id quod nondum, juxta vos,ezsistit, seip-
sum creare possit ? Quocirca non creatura, neque
opus est, sed potius fructus essentiz& Patris , ha-
bens, ut Deus, facultatem creandi et faciendi.

ALIUD.
Si Filius est creatura, quonam pacto creandi fa-

δύνασθαι κτίζειν, xat εἰς τὸ εἶναι παράγειν ἐξ οὐκ p cultate preditus erit, aut creaturas ex nihilo ad

ὄντων τὰ ποιήµατα; El γὰρ ὅλως ἑνδέχεται φύσιν
γενητὴν £x τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι παράγειν, ἔσται
δυνάµει δημιουργὰ xa τὰ ἄλλα ποιήματα, xal εἰ
µήπω τοῦτο διὰ τῆς ἑνεργείας ὁρᾶται' ὥσπερ ἁμέ-
Aet χαὶ ὁ maig ὁ βραχεῖαν ἄγων ἔτι τὴν ἡλιχίαν, δυ-
νάµει μὲν σπερματιστῆς, καθὸ xal ἀνήρ ἐστιν, οὕπω
δὲ τῇ ἑνεργείᾳ. Τὸ δὲ ἔχον τι πεφυχὸς, o)x ἂν λέ-
Υοιτο μὴ ἔχειν, εἰ xa µήπω τοῦτο φαίνεται χρυπτο-
µένης ἔτι τῆς φυσιχκῆς ἑνεργείας, διά τινα πρόρασιν,
$ διὰ τὸν χρόνον. Οὐκοῦν ἔσται δημιουργὰ xaX τὰ
ἆλλα ποιῆµατα, xal τὸ περιττὸν οὐδὲν ἐν Θεῷ. ᾽Αλλὰ
τοῦτο ἄτοπον. 0ὐδὲν γὰρ τῶν ποιημάτων δημιουργεῖ.
Oóx ἄρα χτίσµα ἑἐστὶν ὁ Υἱὸς, δι’ οὗ τὰ πάντα ἐγέ-
νετο, ἵνα μὴ τὸ αὐτὸ φαΐνηται ποιοῦν xal ποιούµε-

vov, χτίζον xai χτιξζόμενον’ Geb; δὲ μᾶλλον ὡς Ex C

Oto) χαὶ Πατρός.

ΔΛΛΟ, μετὰ συμπ.ϊοκῆς ἑτέρου συ..Ίογισμοῦ.

El χτίσµα ἑστὶν ὁ Υἱὸς, πῶς αὐτὸς µόνος ἆποχα-
λύπτει τὸν Πατέρα, τῶν ἄλλων χτισµάτων οὐχ ἐχόν-
των τοῦτο ποιεῖν; Πῶς δὲ μόνος ὁ Υἱὸς γινώσχει τὸν
Πατέρα, τῶν ἄλλων ποιημάτων οὐκ εἰδότων ὅπερ
ἐστίν; « Οὐδεὶς γὰρ, φπαὶ, Υινώσχει τὶς ἐστιν ὁ Πα-
*hp εἰ phó Υἱὸς, καὶ ᾧ ἂν ὁ Υἱὸς ἀποχαλύφῃ. »
Πῶς δὲ θεὸν μηδενὸς ἑωραχότος πώποτε, χαθά φησιν
6 εὐαγγελιστῆς, βλέπει μόνος ὁ Yióz; Γέγραπται
Υὰρ οὐχ ὅτι τὸν Πατέρα τις ἑώραχεν, εἰ μὴ ὁ ὧν
παρὰ τοῦ Πατρός; Οὐχοῦν εἰ μόνος ὁ Ἡλὸς ὁρᾷ καὶ

esse traducere poterit? Si enim omnino fleri potest
nt natura creata ev nihilo ad esse traducat, erunt
etiam reliquz creatura potentia creatrices, tametsi
id nondum actu esse conspiciatur : quemadmodum
fere puer in tenera adhuc ztate, potentia quidem
seminosus est, utpote qui mas est, actu vero none
dum. Quod autem aliquid insitum sibi habet, non
dicitur non habere, tametsi id nondum appareat,
latente adhuc naturali operatione propter aliquan
occasionem, vel propter tempus. Erunt igitur crea-
trices etiam relique creaturm, nihilque excellens
est in Deo. Czterum absurdum lioc est. Nulla enim
creaturarum creandi facultatem habet. Filius ergo
creatura non est, per quem omnia facta sunt, ne
jdem esse videatur, faciens et facium, creans et
creatum : al potius Deus, utpoté ex Deo et Pa-
tre.

ALIUD, cum connexione alterius. syllogismi.

Si Filius est creatura, quomodo ipse solus reve-
lat Patrem, quod czterz creatura facere nequeunt ?
Aut quomodo solus Filius cognoscit Patrem, cum
reliqu:» creatur nesciant quis sit? « Nemo enim,
149 inquit, novit Patrem nisi Filius, εἰ cui Fi-
lius revelaverit **. » Quo pacto vero, cum Deum ne-
mo viderit unquam, sicut ait evangelista 35, solus
Filius videt? Nonne enim scriptum est **, « Patrem
nemo vidit unquam, nisi qui est ex Patre? » Quocirca
si solus F ilius videt et cognoscit Patrem, ipsumque

γινώσχει τὸν Πατέρα, χαὶ ἀἁποχαλύπτει αὐτὸν, οὐκ ἄρα D revelat : non igitur creatura est, sed proprium ip-

χτίσμα ἑἐστὶν, ἀλλ' ἴδιος αὐτοῦ Λόγος, ὅπερ ἐστὶν αὖ-
τὸς χατὰ φύσιν ' τοῦτο ὑπάρχειν εἰδὼς xal τὸν ὅθεν
ἑδλάστησε, Πατέρα, χαὶ &v ἑαυτῷ δεικνύων αὐτὸν,
χαίτοι τῶν ἄλλων κτισμάτων οὐ δυναµένων τοῦτο
ποιεῖν. Οὐ γὰρ ἐν τοῖς ποιβµασιν ἡ τοῦ ποιοῦντος
ὁμοιότης σώζεται, οὐδὲ Ev τοῖς γενητοῖς ὁ ἀγέννητος,
οὐδὲ ἐν τοῖς ἐχ τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι παρηγμέ-
νοις 6 ἀεὶ χαὶ ὡσαύτως ὢν ὁραθήῆσεται. Φαίνεται δὲ
ἐν Yl: ἔστι γὰρ εἰχὼν ἁπαράλλακτος αὑτοῦ. Ὅμοιος
οὖν xat' οὐσίαν ἐστὶ τοῦ Πατρὸς, οὐ χτίσµα xol
Tonga. Ἐπειδὴ τούτων οὐδέν ἐστιν ὁ Πατὴρ, πρὸς
ὃν xai µεμόρρωται.

δν Matili, xi, 21. 5 Joan. 1, [δ. ?* Joan. vi, 40.

sius Verbum, quod quidem est ipse naturaliter :
lioc etiam exsistere sciens eum a quo procedit Pa-
trem, et in seipso eum ostendens,cum caetera crea-
ture id prestare non possint. Neque enim in crea-
turis creatoris similitudo servatur, neque factoria
in iis qux facta sunt: nequein iis que ex nibilo ad
esse traducta sunt, is qui semper eodemque modo
exsistit, cernitur. Cernitur autemin Filio : est enim
omnimoda ipsius imago. Similis itaque secundum -
essentiam est Patri, non opus aut creatura. Si-
quidem nihil borum est Pater, cujus imaginem rc-
fert.

£54

S. CYRILLI ALEXANDRINI ΑΠΟΠΙΕΡ,

959

Demonstratur per observationes ex sacra Scriptura. Α Απόδειξις ἐξ ἐπιτηρησεων 1ραφικῶν, ὅτι ὡς θεὺς

petitas, quod nulla creaturarum. adoretu quasi

Deus : quodque ea qu& adorant adorari aut. glori-

ficari non sustineant.

Petrus Cornelium adorantem se prol;ibet atque
arcet, dicens :« Ne facias; nam et egosum lomo δν)
Angelus etiam in Apocalypsi Joannem adorantem
se increpat, dicens : « Cave ne facias, conservus
enim tuus sum, et fratrum tuorum prophetarum,
ei eorum qui custodiunt verba libri hujus 1.2 Manoe
quoque patrem Sampsonis, sacrificium offerenteu,
angelus prohibuit, dicens : « Si sacrilicabis hadum,
Domino sacriflcabis eum **, » De Filio autem scri-
ptum est : « Adorent eum omnes angeli Dei **. » In
Isaia scriptum est : « In te adorabunt, et in te vota
facient. Tu enim es Deus, et nescivimus, Deus Is-
rael Servator !. » Fuerit autem verisimiliter lizc
vox eorum qui ex gentibus vocati sunt, qui Deum
deinceps cognoverunt. Si vero Filium cognoscentes
Deum cognoverunt, et tanquam Deum adorant, non
igitur creatura est, ne gentes creaturam potius
quam Creatorem colere videantur.

ALIUD.

Christus ad discipulos suos ο ait : « Vos vocatis
me, Dominus, et Magister, et recte dicitis : suin
euim *. » Deinde Thomas ita ad ipsum dicit : « Do-
minus meus, et Deus meus *; » neque tamen pro-
hibuit, ne discipulus id diceret, quemadmodum
angeli sauctis, Psalimista etiam : « Thronus tuus,

οὐδὲν τῶν κτισμάτων προσκυνεῖται ' οὔτε μὴν

προσκυνούµενα ἀνέχεται προσκυγεῖσθαι ἢ

δοξο.λογ)εῖσθαι.

'O µαχάριος Πέτρος προσχυνοῦντα τὸν Κορνήλιον,
διακωλύει λέγων ε Mt ποίει' χαὶ γὰρ ἐγὼ ἄνθρωπός
εἰμι, » Ἐχώλυσεν ἄγγελος προσχυνοῦντα τὸν Ἰωάννην
ἐν τῇ αὐτοῦ ᾽Αποχαλύψει, λέγων « "Opa p.f; σύνδουλός
σου εἰμὶ, xal τῶν ἁδελφῶν σου τῶν προρητῶν, xat
τῶν φυλασσόντων τοὺς λόγους τοῦ βιθλίου τούτου. »
Tóv Μανωὲ τοῦ Σαμφὼν τὸν πατέρα θυσίαν προσ-
άγχουτα, χεχώλυχεν ὁ ἄγγελος λέγων ' « Koi ἐὰν
ποιῄσῃς ἔριφον, Κυρίῳ ποιῄσεις αὐτόν. » Περὶ δὲ
τοῦ Υἱοῦ γέγραπται’ « Προσχυνησάτωσαν αὐτῷ πάν-
τες ἄγγελοι θεοῦ. » Ἐν τῷ 'Haata γἐγραπται πάλιν"
« Καὶ ἐν col προσχυνῄσουσι, xaX ky cot προσεύξον-

D cun Σὺ γὰρ εἶ ó θεὸς, χαὶ οὐχ ᾖδειμεν ΄ ὁ θεὸς τοῦ

Ἰαραἢλ Σωτήρ. » Εἴη δ᾽ ἂν εἰχότως τῶν t£ ἐθνῶν
χεχλημένων ἡ τοιαύτη φωνὴ λοιπὸν ἐπεγνωχότων
O:óv. El δὲ τὸν Υἱὸν ἐπιγνόντες, θεὸν ἑπέγνωσαν,
xaY ὡς 8c προσχυνοῦσιν, οὐκ ἄρα χτίσµα ἑἐστὶν,
ἵνα μὴ πάλιν κτἰσµατι λατρεύῃ τὰ ἔθνη παρὰ «bv
χτίσαντα.
ΑΛΛΟ.

λέγει πρὸς τους ἑαυτοῦ μαθητὰς ὁ Χριστός '
ε Ὑμεῖς χαλεῖτέ µε, ὁ Κύριος xal ὁ Διδάσχαλος, xal
xag λέγετε’ εἰμὶ γάρ. » Εἶτα λέγει πρὸς αὐτὸν ὁ
θωμᾶς ' «0 Κύριός µου, xat ὁ θεός µον, » xaY οὐκ
ἁπεχώλυσε ταῦτα λέγοντα τὸν μαθητὴν ὡς οἱ ἄγγελοι
τοὺς ἁγίους. Καὶ ὁ Ψαλμῳδός ᾽ « Ὁ θρόνος σου, ὁ θεὸς,

Deus, Deus, in seculum szculi *. » 150 At si erat C ὁ θεὸς, εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος. » 'AXX e'nep ἣν

creatura etiam ipse, non fuisset adoratus, neque
. vocatus Dominus, neque tulisset quemquam dicen-
tem : Tu es Deus meus. Cum vero naturaliter haec
sit, habens ea qua Patris sunt, ut Filius et verum
ipsius germen, admittit etiam eos qui talia de se
przdicant, ut verum prolitentes.
ALIUD.

Objectio ex. dogmatibus Arii, que veram, wt. ipsi
putant, causam continel, propler quam factus. sit
Filius, et ejus per solidos syllogismos re[utatio.

Cum, inquiunt, Deus vellet creaturarum naturam
constituere, cum illa in;imensam ipsius vim ac virtu-

tém capere non posset, primum creavit Filiuimn, D

quem et Verbum nominavit, ul per ilium quasi
medium relique creature tante virtutis capaces
efficerentur. Erat enim alioqui absurdum ineffabilem
Dei virtutem ad hac ininima perveuire, et circa
adeo exilia laborare.

Solutio objectionis.

Si virtutem ac potentiam Dei natura creaturarum
copere οἱ ferre non potest, quo pacto eam tulit Fi-
lius, cum sit et ipse creatus factusque e uihilo, ut
vus censctis? Aut quo pacto sustinuit ingentem
illam Patris operationem, cum sit, ut dicilis, crea-

35 * Act. x, 20.
? Joan, xx. 28.

57 Apoc. xix, 10.
* Toal. Σων, 7,

** Judic. xui, 5.

Χτίσμα xai αὐτὸς, οὐχ ἂν προσεχυνήθη, οὐχ ἂν

ἐχλήθη Κύριος, οὐχ ἂν ἠνέσχετο ἀχούων τινὸς λέ-

qovtoc * Σὺ εἶ 6 θεός µου. Ἐπειδὴ δὲ χατὰ φύσιν
ταῦτά ἐστιν, ἔχων τὰ τοῦ Πατρὸς ὡς Yib; καὶ γνή-
σιον γέννημα, xaX ἁποδέχεται τοὺς τὰ τοιαῦτα λέγον-
τας, ὡς ὁμολογοῦντας τὸ ἁληθές.

ΑΛΛΟ.

Αγτίῦεσις ἀπὸ τῶν Αρείου δογμάτων, αἰτίαν
ἔχουσα τοῦ πεποιῆσθαι τὸν Υἱὸν, ὡς αὐτοὶ
γοµίζουσι» ἀ.ληθῆ., xal Abcic ἑωεξῆς μετὰ πι-
θανότητος συ Λογισμῶν.

Βουλόμενος, φασὶν, ὁ τῶν ὅλων θεὸς τὴν τῶν }ε-
νητῶν ὑποστῆσαι φύσιν, ἐπεὶ μὴ Ἰδύνατο χωρεῖν
αὕτη τὴν ἄχρατον αὐτοῦ δύναμιν, χτίζει πρῶτον τὸν
Υἱὸν, ὃν xai Λόγον ὠνόμασεν ' ἵνα δι αὐτοῦ τἄλλα
γένηται μέσου γενοµένου χωρεῖν ἰσχύοντα τὴν αὐτοῦ
μόλις δύναμιν.” Άλλως τε ἣν ἄτοπον τὴν ἄφατον τοῦ
Θεοῦ δύναμιν µέχρι τῶν οὕτως ἐλαχίστων φθάσαι,
xaX ἀσχολεῖσθαι xa περὶ τὰ οὕτω μ.χρά.

Πρὸς τοῦτο «ύσις.

Ei ἀφόρητος ἣν fj τοῦ θεοῦ δύνσμις τῇ τῶν γενη-

τῶν Quost, πῶς αὑτὴν Ίνεγχεν ὁ Υἱὸς, γενητὸς ὧν

xai αὐιὸς xaX ££ οὐκ ὄντων, χαθ᾽ ὑμᾶς; Πῶς δὲ ὑπ-
έμεινε τὴν ἄκρατον αὑτουργίαν τοῦ Πατρὸς κτίσμα
ὑπάρχων, ὣς φατε ' Ανάγκη γὰρ f| τούτου δυνηθέν-

lsa. xtv, 4. *Joan. xii, 15.

Ρε]. xcvi, 7.

255

TIIESAURUS.

25.

τος, πᾶσαν δύνασθαι τὴν χτίσιν' ἡ τῆς ἄλλης ἆτο- A tura? Necessarium enim est, ut cum ipse illius capax

νούσης Χτίσεως, συνασθενεῖν xal αὐτὸν ὡς χτιστῖς
ὄντα φύσεως. El δὲ ἐχώρησεν ὁ Υἱὸς χτίσµα, καθ)
ὑμᾶς, ὑπάρχων τὴν τοῦ Πατρὸς αὐτουργίαν, χωρήσει
xai τἆλλα χτίσµατα, χαὶ περιττῇ φανεῖται λοιπὸν ἡ
τοῦ Yloü γένεσις ftot ποίησις, ἵνα τὰ ἄλλα χτισθῇ,
ἀτονήσει δὲ xal τὸ ὑδρίζον σόφισµα τὸ χρεῖττον bv
ποιηµασιν ἀπονέμον τῷ Υἱῷ ' xal δι ὧν ὑὐπονοοῦσι
τιμᾷν, ὑθρισταὶ μᾶλλον ἁλώσονται. Τὸ γὰρ ὅλως ἐν
ποιηµασι χαταριθµούμενον, γενητῆς ἂν εἴη φύσεως,
χᾶν ἀμέτροις ὑπεροχαῖς τῶν ἄλλων φαίνηται κρεῖτ-
τον. El δὲ ἄτοπον εἶναί φασι τὸ µέχρι τῶν ἑλαχίστων
φθάσαι τὴν ἄφατον τοῦ θεοῦ δύναμιν, δυσωπείσθωσαν
ἀχούοντες λέγοντος τοῦ Χριστοῦ) « Οὐχὶ δύο στρουθία
ἀσσαρίου πωλεῖται, καὶ ἓν ἐξ αὐτῶν οὐ πεσεῖται ἐπὶ
τὴν γην ἄνευ τοῦ Πατρὸς ὑμῶν τοῦ Ev τοῖς οὐρανοῖς ; »
Καὶ πάλιν’ «Ἐκχθλέψατε εἰς τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ,
ὅτι οὐ σπείρουσιν, οὐδὲ θερίζουσι, χαὶ ὁ IIachp ὑμῶν
ὁ οὐράνιος τρέφει αὐτά. » Καὶ πάλιν. «€ EL δὲ τὸν
χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήμερον ὄντα χαὶ αὗριον εἰς χλί-
6avov βαλλόμενον, ὁ Θεὸς οὕτως ἀμφιέννυσι, πῶς
οὐχὶ μᾶλλον ὑμᾶς ;» TLO' ἂν γένοιτο χόβτου χαὶ στρου-
θίων εὐτελέστερον, ὧν ἐξ ἀγαθότητος ὁ 8zbc προνοεῖ ;
Εἶτα πῶς τὸ εἶναι ποιητὴς οὐκ ἂν ἀξιώσειεν, ὧν οὐ
παραιτεῖται τὴν πρόνοιαν; 'AXX οὗτοι τύφον οὐχ
εἰδότες προσάπτουσι τῷ θεῷ, λέγοντες αὐτὸν οὐχ
ἀξιοῦν τῶν ἑλαχίστων εἶναι ποιητήν. El τοίνυν πάν-
των ἐστὶ motn the, φθάνει δὲ χαὶ µέχρι τῶν ἐλαχίστων
δ.ὰ φιλανθρωπίαν τοῖς πᾶσι χωρούμενος, περιττὴ
τῶν αἱρετικῶν ἡ πρόρασις διὰ τὰ μικρὰ τῶν χτισµά-
των προθεθλῆσθαι λεγόντων τὸν Ylóv.

Sit, capaces etiam sint reliquze creatura : aut si
inmbecillior sit creaturarum natura, quam ut ejus
capax esse possit, eadem imbecillitate etiam ipsum
laborare, quippe qui creatze sit naturze. Si vero Fi-
lius cum sit creatura, ut vos opinamirui, capax fuit
paternz virtutis : capaces erunt el czetere creaturae;
atque ita supervacanea fuerit Filii generatio, sive
formatio ad alia creandum : οἱ imbeciilum plane
atque inane erit contumeliosuim illud inventum ac
cavillum, quod prastantiam inter creaturas Filio
tribuit : et eo ipso quo illum honore afficere sese
existimant, contumeliosi potius esse cernentur.
Quod enim omnino creaturis annumeratur fact:e
naturze sit oportet, tametsi immenso intervallo reli-

B quis prastantius sit. Si vero absurdum esse censent

ad minimam etiam Dei potentiam ac virtutem pene-
trare, erubescant, cum Christum ipsum dicenteimn
audiant : « Nonne duo passerculi asse vaeneunt, et
unus ex eis non cadet in terram absque Patre
vestro qui in coelis est *. » Et rursus : « Respicite
volatilia celi, quod non serunt neque metunt, et
Pater vester ccelestis nutrit illa *. » Et rursum : « Si
fenum agri quod hodie est et cras in clibanum mit-
titur, Deus sic vestit, quanto magis vos '? » Quid
autem feno et passerculis 1351 vilius est, quibus
Deus pro sua bonitate providet ? Aut quomodo non
dignetur esse creator eorum, quorum providentiain
non detrectat? AL isti. ignorantes superbiam Deo
impingunt, dicentes eum dedignari minimorum

C creatorem esse. Si ergo omnium est creator, et pro

sua benignitate etiam ad minima permeat, omuesque sui capaces facit, inanis est hareticorum pro-
positio dicentium, propter minores creaturas productuin esse Filium,

"Ert elc τὸ « Κύοιος ἔκτισέ µε") ὅτι ob Στίσμα
χΊός.

Ei xa0' ὑμᾶς, ὢ θεοµάχοι, διὰ τὸ μὴ δύνασθαι τὴν
τῶν γενητῶν φύσιν χωρῆσαι τὴν ἄχρατον αὐτουργίαν
τοῦ θεοῦ xa Πατρὸς, µεσίτου χρείἰα γέγονε, xaX οὔ-
τως ἕχτισε τὸν Yibv ὁ Πατὴρ, πῶς ὁ Υἱὸς γενητὸς ὧν,
χαθ᾽ ὑμᾶς, ἐχώρησε τοῦ Πατρὸς τὴν δύναμιν; "Av-
éyxr γὰρ χαὶ αὐτῷ δοῦναι τὸν µεσιτεύοντα' ἀλλὰ
χἀχεῖνος, El ὑπάρχοι γενητὸς, δεῖται πάλιν τοῦ µε-
σιτεύοντος, χαὶ οὕτως εἰς ἄπειρον μεσιτῶν ὄχλον ὁ
λόγος ἐχθήσεται. Εἰχαῖον οὖν ἄρα τὸ περὶ τούτου σό-

φισμα, πᾶσαν ὁμοῦ τὴν δηµιουργίαν ἀνατρέπον. Οὐχ D

εὑρισκομένου γὰρ, μᾶλλον δὲ uh ζητουµένου µεσι-

τεύοντος, οὐχ ἂν ὑπέστη τὰ γενητά.

ΑΛΛΟ. Tàv ὀρθοδόξων «Ἰεγόντων' El κτίσμα ὁ
Yióc, πῶς ἔχει κατὰ φύσιν τὸ εἶναι δημιουργός;
Ov» γὰρ ἴδιον τῶν κτισμάτων τοῦτό ve: ἀνόυπ-
ἡνεγκαν οἱ αἱρετικοὶ τὰ ὑπυτεταγμένα, ὧν αἱ
Aóc&tc εἰσὶν ἐφεξῆς.

Ἀγθυποφορὰ ὡς éx τῶν αἱρετικῶν.
Κτίσμα, φασὶν, ἔστιν ὁ Υἱὸς, xal τῶν γενητῶν elg
ὑπάρχει ΄ τὸ δὲ χτίσειν ὡς παρὰ διδασχάλου μαθὼν

ἡ τεχνίτου, ὑπηρέτησε πρὸς τὴν τῶν ἔργων χρείαν

τῷ διδάξαντι θεῷ.

* Mattli. vi. 20,

* Matth. x. 29. ' bid. 30.

1n illud, « Deus formavit me" : » quod Filius non
sil creaturafP
Si juxta vestram, Dei hostes, opinionem idcirco
opus fuit mediatore, quia creaturarum natura im-
mensam Dei virtutem capere in se non poterat, ideo-
que Pater Filium creavit : quo pacto Filius, qui ut
vos dicitis, creatus est, Dei virtutem capere potuit?
Necesse enim fuerit etiam illi mediatorem aliquem
dare : cxterum etiam ille, si creatus est, indigel
mediatore; atque ita turba mediatorum in infinitum
crescel. Frivolum itaque est vestrum commentum,
universam simul creationem subvertens. Nam non
iuvento aut potius non quaesito mediatore, creata
non substiterunt.
ALIUD. Cum orthodozi dicun! : Si Filius est creatura,
quo pacto hoc ei naturale est, ut sit creator ? neque
enim creaturarum proprium est ; heretici contra

objiciunt que sequuntur, quorum solutiones eliam
adjicientur.

Objectio hereticorum.

Filius, inquiunt, creatura unusque est ex iis que
facta suut : creandi vero facultatem a magistro aut
artilice didicit, et Deo qui ipsum docuit, in operibue
suis ministravit.

* Prov. vut, ^.

ο S. CYIULLI ALENANDIUNI ARCHIEP.

Solutiones objections.

Si quidquid non naturaliter alicui insitum est,

$ed tantum accidentarie inest, et quodammodo ac-
quisitum est, fieri potest ut aliquando non accidat
(ea enim est accidentium natura) accidens illud
per quod Filius creator est, aliquaudo in eo evane-
scere poterit, Alque ita dignitate sua privabitur,
amittens id quod didicerat. Nam is qui aliquando
quod nesciebat didicit, potest etia ejusdem obli-
visci.
ALIUD.

Creaturas a nihilo ad esse traducere, non est opus
artis, sed facultatis sive potentix creative. Ars
enim ea qua exsistunt in aliud quid mutat : crea-

25 —
Λύσις ἑφεξῆς.

Ei πᾶν ὅπερ ἄν τινι φαίΐνοιτο συμθεθηχὸς, xat cox
ἐν τῇ φύσει χείµενον, ἐπικτηθὲν 66 πως κατά tja
τρόπον, τοῦτο xal ἀποσυμθῆναι δύναταἰ ποτε, οὕτω
φύσεως ἔχοντος ἀεὶ τοῦ συµθεθηχότος, ἀποσυμθήσε-
ταί ποτε τοῦ Υἱοῦ τὸ εἶναι δηµιουργόν. Καὶ ἔσται τοῦ
ἀξιώματος ἔρημος, ἀποθαλὼν ὅπερ ἔμαθεν. 0 γὰρ
ὅλως Ex τοῦ μὴ εἰδέναι τι πρὸς τὸ εἰδέναι χεχληµέ--
vog, δέξεταί ποτε χαὶ τῆς λήθης τὸ πάθος.

ΑΛΛΟ
Τὸ £x τοῦ ph ὄντος εἰς τὸ εἶναι παράχειν τὰ κτί-
σµατα, οὗ τέχνης ἔργον ἐστὶν, ὀλλὰ δυνάµεως δη-
μιουργικῆς. Τέχνη μὲν γὰρ τὰ ὄντα πρὸς ἕτερόν τι

trix autem facultas, ea qux non exsistunt facit ut B µετασχευάζει ' δημιουργικὴ δὲ δύναµις τὰ μὴ ὄντα

exsistant. Si ergo ab arte 1542 aut doctrina potest
esse creator Filius, videant quid de Patre statuere
velint, si quis etiam de illo ο dicat. At dices,
Patrem quidem natura esse, Filium vero edoctum :
fleri itaque potest ut quis consequatur doctrina na-
' turalem operationem Dei, utque edoctus creare,
idem naturaliter sit quod ipse. Nullum igitur discri-
men erit inter Deum et creaturam, preterquam
scienti: dispáritas : natura autem ab ipso non
differemus, sed sola scientia inferiores illo erimus :
qua ubi adjecta nobis fuerit, erimus omnes natura
dii. Quomodo igitur unus est Deus, si per solam
doetrinam quam consequimur, dii eflicimur? At si
ipsa se harum ratiocinationum absurditas prodit,
naturaliter itaque creator est Filius, που per do-
ctrinam, ut vos opinamini.

ALIUD.

Aliud quidpiam est sapientia, alind sapiens : sa-
pieutia enim est res qui sapere facit; sapiens vero
qui rem quz sapere facit, suscipit. Si ergo Filius
seipsum sapieutiam esse dicit, quomodo sapiems
effectus est? Nam si omnino doctrina indigebat,
hon erat sapientia, Et si sapientia accidentalis in eo
est, poterit aliquando talis non esse, cuim id quod
accidit possit etiam non accidere. Quidnam igitur
erat ante lioc? sapientia enim non erat, cum sapien-
tia indigere. At semper fuit sapientia Filius. lloc
enim sacra Scriptura de ipso przdicat. Vanum ita-
que et absurdum est dicere, Filio aliquid doctrina
accidisse.

ALIUD.

S. facultas creandi Filio per doctrinam accessit,
atque ita factus est creator Filius, invidi: vitio Pa-
trem onerant, si cum multos docere posset, nnum
tantum docuit. Quid enim nocuisset, multos circa
ipsum creatores versari, quemadmodum multos ar-
changelos atque angelos habet? Nunc vero solus
Filius operatur quz Pater. Naturaliter itaque ei
insita, non doctrina acquisita est creandi facultas,
ne Pater invidia laborasse censeatur : quippe qui
non docuit, sed ex se genuit unum creatorem, per
quein omnia operatur.

πρὸς τὸ εἶναι καλεί. El τοίνυν ἀπὸ τέχνης xaX µα-
θήσεως εἶναι δύναται δημιουργὸς ὁ Υἱὸς, ὁράτωσαν
τί ποτε ἄρα χαὶ περὶ τοῦ Πατρὸς ἑροῦσιν, el τις καὶ
ἐπ' αὑτοῦ ταῦτα λέγοι’ 'AX)' ἐρεῖς, ὅτι φύσει μὲν ὁ
Πατὴῆρ, διδαχτὸς δὲ ὁ Υἱός. Ἔξεστιν οὖν διδαχτῶς
χτῄσασθαί τινα τὴν φυσιχὴν ἐνέργειαν τοῦ θεοῦ, καὶ
µαθόντα χτίζειν γενέσθαι τοῦτο ὅπερ ἐστὶ xax φύσιν
αὐτός. 0ὐδὲν οὖν ἄρα τὸ μεταξὺ θεοῦ χαὶ χτισµάτων,
εἰ μὴ γνῶσις περιττὴ, xat φύσει μὲν πρὸς αὑτὸν οὗ
διηρήµεθα, µόνῃ δὲ τῇ γνώσει λειπόµεθα” f; προσ-
τεθείσης, ἑσόμεθα πάντες χατὰ φύσιν θεοί. Πῶς οὖν
εἷς θεὺς, εἰ ἓν µόνῳ τῷ μαθεῖν χεῖται τὸ γενέσθαι
«Ὀεούς; El δὲ πολλή τὶς ἐστιν Ev τούτοις f) τῶν λογι-
σμῶν ἁτοπία, φυσικῶς ἄρα δημιουργὸς ὁ Yibc, οὗ
διδαχκτῶς, χαθ᾽ ὑμᾶς.

ΑΛΛΟ.

"Ἑτερόν τἰ ἔστι σοφία, χαὶ ἕτερον ὁ σοφός * ἡ μὲν
γὰρ σοφία αὐτὸ τὸ πρᾶγμα τὸ σοφοῦν ἐστιν, ὁ δὲ
σοφὸς ὁ τοῦ σοφοῦντος δεχτιχός. El. τοίνυν σοφίαν
ἑαυτὸν εἶναί φησιν ὁ Υἱὸς, πῶς ἐσοφοῦτο; El γὰρ ὅλως
ἐδεῖτο µαθῄσεως, οὐχ ἣν σοφία. Καὶ εἰ συµθέδηχεν
αὐτῷ τὸ σοφὸν, ἔσται ποτὲ xal οὗ τοιοῦτος, τοῦ συµ-
6εθηχότος xai ἀποσυμθῆναι δυναµένου. Τί οὖν ἦν
ἄρα πρὸ τούτου; σοφία γὰρ otx ἦν, λειπόµενος
Φρονῄσεως. Ἁλλ' ἣν ἀεὶ σοφία ὁ Yió;. Τοῦτο γὰρ
χηρύττουσιν αἱ θεῖαι Γραφαί. Διεψευσμένον ἄρα xat
ἀμαθὲς τὸ ἐκ μαθήσεώς τι προτγεγονέναι λέγειν
αὐτῷ.

ΑΛΛΟ.

El διδαχτόν ἐστι τὸ δύνασθαι δηµιουργείν, χαὶ οὕτω
γέγονε δημιουργὸς ὁ Υἱὸς, φθόνου πάθος εἰσάγουσι
γεγονὸς πρὸς τὸν Πατέρα, εἴ Ye πολλοὺς διδάξαι δυ-
νάµενος, ἕνα µόνον ἐδίδαξε. Ti γὰρ ἑἐλύπει πολλοὺς
περὶ αὐτὸν εἶναι δημιουργοὺς, ὥσπερ οὖν xal πολλοὺς
ἀρχαγγέλους καὶ ἀγγέλους ἔχει; Νῦν δὲ μόνος ὁ Υἱὸς
τὰ τοῦ Πατρὸς ἑργάζεται. Φυσιχὸν οὖν ἄρα χαὶ οὗ
διδακτὸν iv αὐτῷ τὸ δημιουργεῖν, ἵνα χαὶ φθόνου
φαϊνηται χρείττων 5 Πατὴρ, οὐ διδάδας μᾶλλον, ἀλλά
γεννήσας ἐξ ἑαυτοῦ τὸν ἕνα δημιουργὸν, δι οὗ τὰ
πάντα ἑργάςεται,

ΑΛΛΟ, πιθανὸν ἔχον εὺ σχῆμα.

Ei διὰ τοῦτο, xa0' ὑμᾶς, τὸν Υἱὸν ἔχτισεν ὁ Πατὴρ,
ἵνα τῆς Ἱενητῆς φύσεως εὑρεθῇ ποιητῆς, ἐχρῆν αὖ-
τὸν ἀργῆσαι λοιπὸν ἅπαξ τοῦ Υἱοῦ γενοµένου. Πῶς
οὖν ἐργάζεται xal μετὰ τὸν Υἱόν; Αὐτὸς γάρ που
τοῦτό φησιν ὁ Σωτ{ρ «'O Πατήρ uou ἕως ἄρτι Ep-
γάνεται, χἀγὼ ἐργάζομαι. » El τοίνυν ἑργάδεται καὶ
μετὰ τὸν Υἱὸν, περιττὸς ἂν εἴη xa0' ὑμᾶς ὁ Υἱός.
Αλλὰ τοῦτο ἄτοπον φρονεῖν τε xal λέγειν. Οὐκ ἄρα
παρήχθη πρὸς τὸ εἶναι γενητὸς ὁ Yibz, ἵνα τῶν ἄλλων
γέντται ποιητῆς, ἀλλ ἐχ τῆς ἀῤῥήτου τοῦ Πατρὸς
οὐσίας προελθὼν, ὡς Υἱὸς, πάντα τὰ τοῦ Πατρὸς
μετὰ τοῦ Πατρὸς ἐργάζεται, φυσικῶς ὑπάρχων τοῦῬ '
ὅπερ ἐστὶ, Ocho; δηλονότι, xal διὰ τοῦτο δηµιουρ-
Tóc. :

AAAO.

El τῷ θείῳ βονλήματι, χατὰ τὸν Oclav l'padcty,
ἀνθέσττχεν οὐδεὶς, ἁλλ᾽ ἐξαρκεῖ τοῦτο xal µόνον,
πρὸς τὴν τῶν ὅλων σύστασιν" ἅμα γὰρ Ἰθέλησέ τι,
παραχοῆμα γίνεται, κατὰ τὸν λέγοντα Ναλμῳδόν *
c Πάντα ὅσα ᾖθέλησεν ἐποίησε, » τίς ἣν fj τοῦ µεσι-
τεύοντος χρεία; Περιττῶς ἄρα γέγονεν ὁ Υἱός. Αλλά
τοῦτο λέγειν τῶν ἁτοπωτάτων. Αὐτὸς ἄρα ἐστὶν d)
ἑνούσιος xal ζῶσα τοῦ Πατρὸς βούλησις, δι f; τὰ
πάντα πρὸς τὸ εἶναι χαλεῖ. Elsa. πῶς αὕτη πεποίη-
421; Πῶς δὲ ὅλως οὐκ ἣν ἐχείνων εἰπεῖν ;

ΑΛΛΟ, xal δριμµύ.

THESAURUS.
Α ALIUD, ut videtur probabile.

2^3

Si propterea, ut vos opinamiui, Filium creavit
Pater, ut creat: naturz factor esse cerneretur,
necessarium omuino est ut creato Filio cessaverit.
Quomodo igitur operatur post Filium? Ipse enim
Servator hoc ait : « Pater meus usque nunc opera-
tur, et ego operor *. » Si ergo operatur etiam post
Filium, supervacaneus igitur fuerit, secundum vos,
Filius. Caeterum hoc et dictu et cogitatu absurdum
est. Non est ergo creatus Filius, ut ipse reliquorum
153 creator fieret : sed ex ineffabili Patris essentia
procedens, ut Filius, omnia quas Patris sunt cum
Patre operatur, naturaliter id exsistens quod est,
nimirum Deus, ac propterea creator.

ALIUD.

Si voluntati divinze , ut Scriptura sacra testatur,
nemo restitit, sed hoc et quidem solum sníficit ad
universorum constitutionem, simul enim atque vo-
luit, confestim facta sunt, juxta Psalmistze vocem :
« Omnia quascunque voluit, fecit !?; » quis igitur erat
usus mediatoris? Frustra ergo factus est Filius : at
lioc absurdissimum dictu est. Ipse igitur est inexsi-
stens ac viva Patris voluntas, per quam omnia ad
esse traducit. Quomodo itaque h:ec ipsa facta est?
Aut quomodo in universum non erat, ut isti vo-
luni?

ALIUD, idque acutum.

Eb διὰ «00:0 φασιν ἑχτίσθαι τὸν Υἱὸν, ἵν᾽ ἡμᾶς ς Si propterea creatum esse Filium dizant, ut nos

ὁτμυιυργήσῃ θεὸς δι’ αὐτοῦ, ὁράτωσαν εἰς ὅσην ἁσέ-
θειαν αὐτοῖς ὁ λόγος ἐχδήσεται. Φαίνεται γὰρ αὐτὸς
δι ἡμᾶς γεγονὼς, xa οὐχ ἡμεῖς δι’ αὐτόν. Καὶ ἡμεῖς
μὲν ποίηµα, αὐτὸς δὲ ποιήσεως ὕὄργανον. Οὐχοῦν
ὁμολογείτω μὲν αὐτὸς xai χάριν ἡμῖν' ὑπέστη γὰρ
δι ἡμᾶς. Ἔσται δὲ ἡμῶν καὶ δόξα, ὥσπερ xat ἡ γυνὴ
τοῦ ἀνδρός' «'H γὰρ γυνὴ, qnot, δόξα ἀνδρός ἐστι)
xa γείτονα τίθησι τὴν αἰτίαν, λέγων’ « Οὐ γὰρ ἑχτί-
σθη Xvho διὰ τὴν γυναῖχα, ἀλλὰ γυνὴ διὰ τὸν ἄν-
δρα.» Ei τοίνυν δι ἡμᾶς véyovev ὁ Υἱὸς, καὶ οὐχ
ἡμεῖς δι αὐτὸν, ἑσόμεθα πάντως αὐτοῦ τελειότεροι,
ὥσπερ οὖν xal 'Aóàp τῆς γυναιχὸς τῆς δι) αὐτὸν
Υενοµένης. Αλλὰ τοῦτο ἄτοπον * οὐκ ἄρα χτίσμα ἐστὶν
ὁ Υἱὸς, οὐδὲ γέγονε 0) ἡμᾶς ' ἁλλά φύσει θεὸς ὑπ-

Deus per ipaum crearet, videant in quantam impic-
tate. labantur. Videtur enim lioc. pacto ipse pro-
pter nos, non vero nos propter. ipsum facti esse. Et
nos quidem opus, ipse vero operis instrumentum.
Moc igitur nobis acceptum ferat, quod sit constitutus
propter nos. Eritque ipse gloria nostra, quemad-
modam mulier est viri. « Mulier enim, ut ait Scri-
piura, gloria viri est !!, » causamque addit dicens :
« Non enim vir creatus est propter mulierem, sed
mulier propter virum 13.2 Si ergo propter nos crea-
tus est Filius, non autem nos propter ipsum : erimug
profecto nos illo prestantiores , quemadmodum
Adam muliere propter ipsum facta. Sed hoc absur-
dum est. Filius itaque creatura non est, neque pro-

άρχων, ὡς ὁ Πατὴρ, τῇ οἰχείᾷ 6uvápec καὶ ἡμᾶς εἰς D pter nos factus est : sed cum sit naturaliter Deus,

τὸ εἶναι mapfy(ayev.

ΑΛΛΟ, xal δριμύ.

El γέγονεν ὁ Yib, δι’ ἡμᾶς, χαθάπερ ἐχεῖνοί φασιν,
οὐχ ἔστιν οὐδὲ πρῶτος ἡμῶν παρὰ θεῷ' οὐ γὰρ
ἐχεῖνον ἔχων εἰς νοῦν, ἡμᾶς ὕστερον ἑργάζεται δι
αὐτὸν, ἀλλὰ τὰ περὶ ἡμῶν ἑννοήσας, ἐχεῖνον ἐργά-
ζεται δι ἡμᾶς.

ΑΛΛΟ.

ΕΙ δι ἡμᾶς ἔχτισε τὸν Υἱὸν ὁ Πατγρ, οὐ πάντως
&x προαιρέσεως τοῦτο ποιεῖ, ἀλλ ὡς ἐξ ἀνάγχης OU
* Joan. v, 17.

? Psal. cxi, 9... !! E Cor. xi, 7.

sicut Pater, propria sua virtute etiam nos ad esse
traduxit.

ALIUD, etiam acutum.

Si Filius propter nos factus est, ut illi dicunt, non
erit ille primus nostrum apud Deum : neque enim
illum mente concipiens, nos postea propter ipsum
creavit, sed de nostra creatione cogitans, illum
propter nos creavit.

ALIUD.

Si Pater Filium nostra causa creavit, non omnino
ex voluntate loc fecit sed ex necessitate propter

' [big. 9.

959

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

260

nos. Non igitur omnino factus fuisset Filius, nisi Α ἡμᾶς, Οὐκ ἂν οὖν ὅλως 6 Yl, ὑπέστη τῆς καθ ἡμᾶς

nostri causa ; sed neque voluit quidem Pater creare
Filium, sed necessitas ipsa illum, ut vellet, coegit :
atque ita ex illorum 1544 opinione, Deus ipse ne-
cessitati subjectus fuit. Apagesis istam ratiocina-
tionis absurditatem !

ALIUD.

Si propter nos Filium creavit Pater, cum jam
factum sit atque absolutum opus cujus causa creatus
est, supervacaneus deinceps est Filius, utpote *in-
strumentum illius operis jam absoluti, cujus causa
factus erat.

Alia probabilia theoremata.

Si Pater propter nos Filium creavit, de nobis
primis deliberavit. Si vero ejus deliberatio circa nos
primos versata est, quamobrem ille ante nos crea-
tur, qui in consilio et deliberatione erat ultimus ?
Aut cur, cum illum primum creavit, non etiam pri-
mo de illo deliberavit? quare etiam cum de nobis
primum cogitarit, illum quidem Filium et haredem
vocat, nos autem servos, et h»reditatem illius qui
propter nos factus est ? Oportebat enim e contrario,
nos quidem filios et hzredes esse, instrumentum
vero nostza facture, quod quoque propter nos fa-
etum est, servum esse nobisque inferiorem. Facessat
absurda ejusmodi ratio!

Expositio recie sententie et. fidei.

Filius nequaquam propter nos factus est, sed ne
factus quidem omnino est. Nam etiamsi creaturas

producere Pater noluisset , « erat Verbum in ipso, €

et Deus erat Verbuia , » quemadmodum scriptum
est !?. Ea tamenqua creata sunt, omnino per ipsum
fleri oportebat. Nain sicut lumen aliter. illuminare
Ποπ potest, nisi per suum splendorem : ita nibil
(orum qua sunt operatur Pater, nisi per suum
Yerbum. « Omnia enim, inquit Scriptura, per ipsum
facta sunt, et sine ipso factum est nihil !*. » Idcirco,
et dextera, et brachium Dei vocatur. Omnia enim
per ipsum, veluti per mauum, operatur.

Observatio quedam sacre Scripture pulchra atque

utilis.

Dixit Deus, inquit Scriptura !** : Fiatlux, fiat firma-
mentum, flant luminaria : et factum est ita. Dixit :
Faciamus hominem : et fecit Deus hominem. At in
his omnibus nusquam est videre Filium alloqui Pa-
trem, quasi volentein discere qualianam esse opor-
tet que creauda eraut, sed vox ipsa opus est : si
autem Verbo opera fiunt juxta voluntatem Patris,
Verbum itaque est voluntas Patris vivens atque ei
inexsistens, quae siniul in ipso est, et vicissim ipsum
in se habet.

155 Alia observatio, ex qua discimus angelis et
sanclis prophetis consuetudinem esse jussis α Deo
etiam interrogationes proferre, ignorantibus iuter-

dum id quod jussum est. Verbun autem non ita
[acere reperitur.

Deus promisit Abrahz filium, et ipse interroga vil :

33 Joan. 1, 1. !** lbid. σοι, 1.

ἀπούσης αἱτίας, xal τάχα οὐδὲ χτέζειν Ίθελε τὸν
Υὸν ὁ Πατὴρ, ἀλλά μόλις αὑτὸν εἰς τὸ ἐθελῆσαι προ:
Ίγαγεν ἡ χρεία, χαὶ γέγονε, κατ’ ἐχείνους, xal ὑπὸ
ἀνάγχην θεός. Φεῦγε τοῦ λόγου τὴν ἁτοπίαν.

ΑΛΛΟ.

El δι ἡμᾶς ἔχτισε τὸν ὸν ὁ Πατὴρ, γέγονε δὲ xai
πεπλήρωται τὸ ἔργον δι) ὃ xaX ἐχτίσθη, περιττὸς λοι-
πὸν ὁ Υἱὸς, ὡς ὄργανον τῆς δι’ ἣν προθέθληται χρείας
ἀποτελεσθείσης.

"AA..a πιθανὰ θεωρήματα.

Ei δι ἡμᾶς ἔχτισε τὸν Υἱὸν ὁ Πατὴρ, περὶ πρώ-
των ἡμῶν βεθούλευται. El δὲ περὶ πρώτων ἡμῶν f
σχέψις ἐγγέγονε τῷ Πατρὶ, διατί πρὸ ἡμῶν ἑκεῖνης
χτίζεται ὁ Ev. βουλαΐς τελευταῖος ; Διατί δὲ πρῶτον
αὐτὸν κτίσας, οὗ περὶ πρὠτου xat ἐθουλεύετο ; διατί
6b πάλιν πρώτους ἡμᾶς ἔχων ἓν σχέφει, ἐχεῖνον μὲν
Υἱὸν xai χληρονόμον ἀποχαλεῖ, ἡμᾶς δὲ δούλους καὶ
χλῆρον τοῦ δι ἡμᾶς γενοµένου; Ἔδει γὰρ ix τῶν
ἑναντίων, ἡμᾶς μὲν Υἱοὺς xaY κληρονόμους ὑπάρ-
χειν ' τὸ δὲ τῆς ποιήσεως ἡμῶν ὄργανον, ὃ καὶ γέγονε
δι ἡμᾶς, δοῦλον εἶναι xol ὐποχείμενον. Φεῦγε τοῦ
λόγου τὴν ἀτοπίαν.

Ἐξήγησις Aoizév. τῆς ὀρθῆς πίστεως.

Οὐ δι ἡμᾶς γέγονεν ὁ Υἱὸς, ἀλλ οὐδὲ γέγονεν
ὅλως. Καὶ γὰρ xaX εἰ μὴ δόξαν ἣν τῷ Πατρὶ ποιῆσσοι
τὰ γενητὰ, « fjv ὁ Λόγος ἓν αὐτῷ, καὶ θεὸς ἦν ὁ
Αόγος, » ὡς γἐγραπται. Τὰ μέν τοι χτιζόμενα πάν-
τως ἔδει γενέσθαι δι) αὑτοῦ. ὍὌνπερ γὰρ τρόπον οὐχ
ἂν ἑτέρως φωτίσαι τὸ φῶς, εἰ μὴ διὰ τοῦ ἰδίου ἆπαυ-
γάσµατος' οὕτως οὐχ ἄν τι τῶν ὄντων ἑργάσαιτο Πα-
τἣρ, εἰ μὴ δ.ἀ τοῦ οἰκείου Λόγου. ε Πάντα γὰρ,
qnoi, δι αὑτοῦ ἐγένετο, xal χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο
οὐδὲ Év. » Διά τοῦτο xal « δεξιὰ xal βραχίων » ὀνομά-
ζεται θεοῦ. Πάντα γὰρ δι αὐτοῦ, ὡς διὰ χειρὸς, Ep-
γάζεται.

Ἐπιτήρησις ἀπὸ τῆς θείας Γραφῆς, χα-ἡ xal

ἐπωφειλής.

Εἶπε, φησὶν, ὁ θεός' Γενηθήτω φῶς, γενγθήτω
στερέωμα, Ὑενηθήτωσαν φωστῆρες ΄ xal ἐγένετο

D οὕτως. Εἶπε' Ποιῄσωμεν ἄνβρωπον ' xal ἐποίησεν ὁ

Θεὸς τὸν ἄνθρωπον. 'AX)' ἐν τούτοις ἅπασιν οὐδαμοῦ
φαίνεται λόγος ὡς ἐξ Υἱοῦ πρὸς τὸν Πατέρα µανθά-
νειν ἐθέλοντος ὁποῖά τινα χρὴ γενέσθαι τὰ χτιζόμενα᾽
ἀλλ ἡ φωνὴ τὸ ἔργον γίνεται. El δὲ λόγῳ τὰ ἔργα
γίνεται κατὰ τὴν βουλὴν τοῦ Πατρὸς, ὁ Λόγος ἄρα
ἑστὶν dj βουλὴ τοῦ Πατρὸς fj ζῶσα καὶ ἐνούσιος, αὑτή
τε οὖσα Ev Πατρὶ, καὶ ἔχουσα αὐτὸν Ev αὐτῇ
Ἐπιτήρησις ὁμοίως. ἐξ ἧς µανθάνοµεν ὅτι καὶ
ἀγγέ.οις καὶ ἁγίοις προφήταις ἔθος ἑστὲν ἐπι-
tattouévoic, παρὰ θεοῦ, καὶ ἐρωτήσεις ἀγγεοῦ-

cix. ἔσθ' ὅτε τὸ ἐπιταττόμενον. 'O δὲ τοῦ θεοῦ
Λόγος οὐχ οὕτως ἐδείχθη ποιῶν.

Ti ᾿Αθραὰμ υἱὸν ἐπηγγέλλετο ὁ θεὸς, χαὶ αὐτὸς

261

TIIESAURUS.

203

ἔφασκξ᾽ εΚατὰ τί γνώσομαι τοῦτο; » ᾿Απεστέλλετο Α « Quo signo cognoscam hoc '*? » Mittebatur Moses,

Mosfj; xal φησιν’ « Ἐὰν ἐρωτίσωσί µε, Τί ὄνομα
αὐτῷ; τί Epio πρὸς αὑτούς;» Καὶ ὁ ἄγγελος δὲ ὁ ἐν
τῷ Ζαχαρίᾳ διηρώτα θεὸν, λέγων ΄ « Κύριε παντ-
χράτωρ, ἕως τίνος οὐ μὴ ἑλεήσῃς τὴν Ἱερουσαλὴμ.)
Καὶ πάλιν ἐχδέχεται ἄχρις ἂν ἀχούσῃ λόγους χαλοὺς
xai παραχλητικούς. Καὶ ὁ ᾿Αδθαχοὺμ δέ φησιν:
« Ἐπὶ τῆς φυλαχκῆς µου στήσοµαι, xal ἐπιθήσομαι
ἐπὶ πέτραν., xal ἁποσχοπεύσω τοῦ ἰδεῖν τί λαλήσει
iv ἐμοὶ ὁ θεός. » Ταῦτα γὰρ ὡς δοῦλα καὶ πηιηµατα,
xai τῆς τοῦ λόγου µεσιτείας δἐόµενα, Ἱξίου παρ)
αὐτοῦ διδάσκεσθαι «hv βουλῆν τοῦ Πατρός. Ὁ δὲ
. YU µανθάνειν οὐκ ἐπικητεῖ Λόγος àv τοῦ Πατρὸς
xai ἑνούσιος βούλησις. Οὐκ ἄρα &x µαθῄσεως ἔχει
τὸ εἶναι δημιονργὸς, ἁλλ᾽ οὐσιωδῶς τε xal φυσιχῶς.

"Ett εἰς τὸ, « Κύριος ἕκτισέ µε ἀρχὴν ὁδὼν αὖ-

τοῦ. » "Οτι ob xtícqua ὁ Υἱὸς, ἁ..ὰ τῷ Πατρὶ

συναἴδιος. "Οπως δὲ χρὴ »οεῖν τὸ, « Κύριος

Exticé µε ἀρχὴν ὁδῶν αὐτοῦ, » ἐκ cor ἐφεξῆς

κειμένων εἱσόμεθα.

Πρῶτον μὲν ἐχεῖνο χρὴ λέγειν, ὅτι τὰ παροιµιω-
Log λεγόμενα δοκεῖ μέν τι σηµαίνειν κατὰ τὸν
πρόχειρον νοῦν, ἔχει ὃξ οὐχ οὕτως ὡς λέγεται, ἀλλ
ἑτέραν ὠδίνει διάνοιαν. Καὶ γοῦν ἔφασχεν ὁ Σωτὴρ
πρὸς τοὺς ἑαυτοῦ µαθητάς ᾿ « Ταῦτα ἓν παροιµίαις
λελάληχα ὑμῖν ' ἔρχεται δὲ (opa ὅτε οὐχέτι ἐν παροι-
µίαις λαλῄσω ὑμῖν, ἁλλὰ παῤῥησίᾳ, » ὡς τῆς παροι-
µίας οὐχ ἐχούσης τὴν παῤῥησίαν. Τὸ τοίνυν « ἔχτισέ
με,» Ἡ σοφία γυµνότερον λέγουσα, τίθησι πάλιν
τοιαύτην τινὰ φωνήν' « Ἡ σοφία ᾠχοδόμησεν ἑαυτῇ

οἴχον. » Ei τοίνυν ἡ σοφία μὲν ἔστιν ὁ τοῦ θεοῦ C

Λόγος, ἑαυτῇ δὲ τὸν οἶχον οἰχοδομεῖ, ποὺ τὸ « ἔχτισέ
µε » χωρήσει, πιθανῶς ζητητέον. "Ἔστι τοίνυν ὁ
τοῦτο λέγων Χριστὸς, ὡς Άδη τεχθεὶς xol γενόμενος
ἄνθρωπος * Eg' οὗ τὸ, « ἔχτισέ µε, » ἀδυσφημήτως
χείσεται, χαθὸ ἄνθρωπος. Γέγονε δὲ τῆς σοφίας οἶχος
ὑπ αὐτῆς κχατεσχευασµένος τὸ σῶμα τοῦτο τὸ
κοινὸν τὸ ἐχ τῆς ἁγίας Παρθένου τεχθὲν, bv ᾧ εὖ-
δύχησε χατοιχῆσαι πᾶν τὸ πλέρωμα τῆς θεότητος
σωματικῶς, κατὰ τὴν τοῦ Παύλου φωνὴν. Οὐχοῦν
ἐπειδήπερ ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο, τίθησι περὶ αὐτοῦ
τὸ, « ἔχτισέ µε, » d θεία Γραφῇ, xa05 γέγονε σάρς
χαὶ οὕτως νοεῖσθαι χρῆ τὸ λεγόμενον.

ΑΛΛΟ, "Οτι τὸ, « ἔκτισέ µε, » µόνον χείµενον,

cb πάντως τὴν αἰτίαν' σηµαίνει, ἀ.].Ἰὰ civ ἀπό p

τινος τοι κατασχευῆς ἢ πράγματος εἰς ἔτει όν

τι μετάστασιν. Εστω δὲ, el βού.ει, τὸ, « ἔχτι-

σεν, » ἁδιορίστως ἐπὶ Χριστοῦ.

« Κύριος ἔχτισέ µε ἀρχὴν ὁδῶν αὐτοῦ» » εἴ τις
ἀχριθῶς ἑἐθέλοι τὸ γεγραμμένον νοεῖν, εὑρήσει τὸ,
€ ἔχτισεν, » ἐνθάδε οὗ τοῦ Λόγου τὴν οὐσίαν σημαϊ-
vov ὡς πεποιηµένην, ἀλλ ἑτέραν τινὰ διάνοιαν ὁρ-
$fv. Λέγεται γὰρ χτίζεσθαι καὶ τὰ ὄντα τε Ἠδη,
xaX τὰ µήπω Ὑγενόµενα. Τὸ δὲ ὑπάρχον ἤδη, πῶς
ἂν λέγοιτο χτίζεσθαι, καὶ ἀρχὴν ἑτέραν λαμθάνειν,
ἀχκόλουθον ἰδεῖν. Ἐπὶ μὲν γὰρ τῶν οὕπω γεγονότων
εἰ τεθείη τὸ, « ἔχτισεν, 0 εὑλόγως ἂν τὴν Ex τοῦ

"5 (sen. xv, 8.
35 Γιου. is, 4.

1!* Exod. 11, 13.
11’ Coloss 1, 9.

Y. Zachar. 1, 12.

et dixit !*: « Si interrogant me : Quod est nomen ejus
qui te misit? quid dicam eis? » Angelus etiam
spud Zachariam a Deo quarebat, dicens : « Do-
mine omnipotens, usquequo non misereberis Jeru-
salem Τὸ » Et exspectabat quousque verba bona ct
consolatoria audiret. Et llabacuc inquit : « lu
mea custodia stabo, et ascendam in petrain, et con-
siderabo quid loquatur in me Deus '*. » Hi enim
omnes ut servi et creatur», verbi meditatione in-
digentes, voluntatem et consilium Patris ab eo
discere cupiebant. Filius vero cum sit Verbum Pa-
tris, οἱ voluntas ipsi inexsistens, non quzrit discere.
Non igitur per doctrinam lioc consecutus est ul sit
creator, sed essentialiter et. naturaliter hoc habet.
Adhuc in illud, « Dominus creavit me initium υἱα-
rum suarum !*. » Quod. Filius non sil. creatura,
sed cod'lernus Patri. Quomodo autem intelligere
oporteat illud, « Dominus creavit me initium vía-
rum suarum, » ex consequentibus intelligetur.
Primum illud dicendum est, quando quz prover-
bialiter dicuntur, videntur significare aliquid se-
cundum obvium sensum : non tamen ita ut dicuntur
sese habent, aliumque reconditum sensum liabent.
Idcirco Servator ad discipulos suos dixit : « lzc in
parabolis locutus sum vobis, sed veniet hora quando
non in proverbiis loquar vobis, sed palam **; »
quippe quod in proverbiis res ipsa non palam aper-
teque explicetur. Cum itaque nudius dixisset Sa-
pientja, « creavit me, » ejusmodi quidpiam addit :
c Sapientia zdificavit sibi domum ?*!. » Si ergo Sa-
pientia est Verbum Dei, zdificatque sibi ipsi do-
mun, quonam illud, « creavit me, » pertineat, me-
rito quzri potest. Christus itaque est qui hoc dicil,
utpote jam natus et homo factus : de quo ut homine
illud, « creavit me, » citra blasphemiam dici potest.
Facta est autem domus sapientiae a se constructa
commune hoc corpus ex sancta Virgine natum, in
quo dignata est babitare 156 plenitudo divinitatis
corporaliter, juxta Pauli vocem ***. Cum igitur Ver-
bum caro factum sit, de ipso dicit sacra Scriptura
illud. « creavit me, » quatenus factus est Caro:
itaque hoc dictum intelligi debet.

ALIUD, Quod hoc solum positum, « creavit me, »
non in universum causan significat, sed ex aliqua
constitutione vel. re translationem in aliam. Su
vero, si voles, illud, « creavit me, » indefinite de
Christo dictum.

« Dominus creavit me initium viarum suarum , »
si quis exacte intelligere velit, inveniet, « creavit, »
hic non Verbi essentiam significare, ut factam, sed
alium quemdam rectum sensum. Dicuntur enim
creari, et qu:e jam exsistunt, et quz? nondum facta
sunt. ld vero quod jam exsistit, quomodo dicatur
creari, aliudque initium nancisci, videndum es!.
Nam si de iis qu» nondum facta sunt dicatur,
« creavit, » ea cum antea non essent, jam ad esse
** Joan. xvi,

19 Hlabac. n, 4. !? Prov. vini, 20.

33$

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIED.

261

waducta significantur : ve lis vero quz jam exsi- A μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι σηµαινοι παραγωγην: ἐπὶ δὲ

s'üh!, neque creatione, ut sint, indigent, non jam
creare essentiam signilicat, sed ex alio quodam in
aliud translationem. Ut eum David dicit : « Et po-
pulus qui creabitur laudabit Dominum **. » Et rur-
545 : € Cor mundum crea in me, Deus 15. » Et Pau-
lus alicubi de Christo ait: « Legem. mandatorum
decretis evacuans, ut duos creet jn seipso unum
novum hominem **, » Et rursum : « Induamini no-
vum hominem creatum secundum Deum in justitia
ei sanctitate veritatis **. » Certe David non popu-

lum quemdam secundum essentiam creandum signi-

, fcavit, sed ex errore ad cognitionem Dei transla-
tum. Neque etiam aliud preter id quod habet, cor
creari in se petit, sed ad puritatem cordis trans-
ferri cupit. Sapientissimus autem Paulus, non duos
homines in unitatem naturalem per Christum creari
dicit, ita ut exsistendi principium acciperent, sed
populum Israeliticum et gentes in novitatem men-
tis traductos dicit, atque illos quidem a legali
cultu, hos vero ab usitato et familiari "ipsis errore
abductos. Et rursus omnes indui jubet hominem
novum, qui secundum Deum creatus est. Atqui ma-
uifeatum. est, illum non hominem aliquem secun-
dum essentiam factum significare, quem induere
oporteat, sed vitam juxta virtutis normam insti-
tui, et. voluntatem instaurari atque innovari. Si
ergo creari non semper 157 essentiam significat,
quam rationem babet, aut. quomodo non stultuin
fuerit, de iis quidem qui revera creature sunt
recte id quod scriptuin est accipere, de Verbo au-
tem Dei, in quo pracipue id observari oportet, si-
ristre hoc interpretari? « Dominus enim, inquit ,
creavit ine, » neque in hoc verbo, « creavit, » dicti
vim sistit, sed addit, « initium viarum suarum in
opera ejus * creavil, et non ad esse traducens, sed
creavit initium viarum suarum in opera ejus; quod
ita intelliges : Vita legalis a Judzeis colebatur, a
gentibus vero vita secundum justitiam nullo modo
cognoscebatur. Verbum itaque Dei factum est, sive
creatum est, caro, hoc est homo, ul initium via-
rum Doniini et operum ejus omnibus inveniatur. Iu
primo enim Christo evangelica vita effulsit. Vias
autem et opera Domini, quid aliud esse censea-

τῶν ὄντων ἤδη χαὶ τῶν κτίζεσθαι χατὰ τὸ εἶναι μὴ
δεοµένων, οὐχέτι τὴν οὐσίαν σηµαίνει, ἀλλὰ τὴν Éx
τινος ἑτέρου πρὸς ἕτερόν τι µετάστασιν. Ὡς ὅίαν
λέγῃ Aa6ib* « Καὶ λαὸς ὁ χτιζόµενος, αἱνέσει τὸν
Κύριον. » Καὶ πάλιν « Καρδίαν χαθαρὰν χτίσον
ἐν ἐμοὶ, ὁ θεός.» Ὁ δὲ Παῦλός φησί που περὶ Χρι-
ovou * « Τὸν νόμον τῶν ἐντολῶν kv δόγµασι χαταργἡ-
σας, ἵνα τοὺς δύο κτίσῃ ἐν ἑαυτῷ εἰς ἕνα χαινὸν
ἄνθρωπον. » Καὶ πάλιν ε Ἐνδύσασθε τὸν νέον
ἄνθρωπον τὸν κατὰ θεὸν χτισθέντα ἐν δικαιοσύνῃ
xai ὁσιότητι τῆς ἀληθείας. » Καὶ οὗ δἠ που λαὸν
μέν τινα κατ) οὐσίαν κτιζόμενον ἐσήμαινεν ὁ Δαθίδ'
ἁλλὰ τὸν kx πλάνης εἰς ἓπίγνωσιν θεοῦ µετατιθέ-
µενον λέγει. Ἐν ἑαυτῷ δὲ κτίζεσθαι καρδίαν οὐχ
ἑτέραν παρ) ἣν εἶχεν ἡξίου, ἀλλ᾽ εἰς καθαρότητα
αὐτὴν µεταποιεῖσθαι παρεχάλει. Ὁ δέ γε σοφώτα-
τος Παῦλος, οὐ δύο τινὰς ἀνθρώπους εἰς ἑνότητα
φυσιχἣν ἀνακτίζεσθαι λέγει διὰ Χριστοῦ, ὡς ἀρχῖν
τοῦ εἶναι λαµθάνοντας " ἀλλά τούς τε ἐξ Ἱσραὴἡλ καὶ
τοὺς ἐξ ἐθνῶν εἰς καινότητα γνώμης µεταποιηθίέσε-
σθαι λέχει" τοὺς μὲν χατὰ υόμον λατρείας, τοὺς δὲ
τῆς συντρόφου πλάνης ἐπιλαθομένους. Καὶ πάλιν
ἐνδύσασθαι πᾶσιν ἡμῖν ἐπιτάττει τὸν xawby ἄνθρω-
πον τὸν χάτὰ θεὸν χτισθέντα. Καὶ δηλόν ἐστιν ὡς
οὐχ ἄνθρωπόν τινα xav' οὐσίαν γεγονότα σηµαίνει,
ὃν ἑνδύσασθαι χρὴ, ἀλλὰ τὸν κατ ἀρετὴν βίον καὶ
τὸν τῆς προαιρέσεως ἀναχαινισμόν. El τοίνυν τὸ
χτίζεσθαι οὐ πάντως τὴν οὐσίαν δηλοῖ, ποῖον ἂν ἔχοι
λόγον, fj πῶς οὐχ ἀνόητον ἐπὶ μὲν τῶν ὄὕντως κτι-
σµάτων ὀρθῶς τὸ γεγραμμένον ἐχδέχεσθαι, ἐπὶ δὲ
τοῦ Θεοῦ Λόγου, ἐφ᾽ ᾧ 6i µάλιστα τοῦτο φυλάττε-
σθαι χρὴ, σαθρὰ νοοῦντας εὑρίσχεσθαι; « Κύριος γὰρ,
φησὶν, ἔχτισέ µε" » καὶ οὗ µέχρι τοῦ, € ἔχτισέ µε, »
τοῦ λόγου τὴν δύναμιν ἵστησιν, ἀλλὰ προστίθησιν,
ὅτι t ἀρχὴν ὁδῶν αὐτοῦ » εἰς ἔργα αὐτοῦ ἕκτισε, καὶ
οὐχ εἰς τὸ εἶναι παραγαγὼν, ἀλλ ἔκτισεν ἀρχὶν
ὁδῶν αὐτοῦ εἰς ἔργα αὐτοῦ * ὅπερ οὕτω νοῄσεις, Ἡ
κατὰ vópov πολιτεία ἑτετίμητο μὲν παρὰ τοῖς Ἴον-
δαίοις, παρὰ δὲ τοῖς ἔθνεσιν οὐδ' ὅλως ὁ κατὰ δι-
καιοσύνην Bloc ἑγινώσκετο. Γέγονε τοίνυν, Πτοι ἑχτί-
σθη, σὰρξ ὁ τοῦ Θεοῦ Λόγος, τουτέστιν ἄνθρωπος,
ἵνα καὶ ἀρχὴ τῶν ὁδῶν τοῦ Κυρίου xai τῶν ἔργων
αὐτοῦ πᾶσιν εὑρεθῃ. Ἐν γὰρ πρὠτῳ Χριστῷ Ó

wus, quam przcepla ejus? αι prastantes atque p εὐαγγελικὸς ἀνέλαμψε βίος. 'Οδοὺς δὲ καὶ ἔργα Κυ-

exsequentes veluti multis ac variis viis ad ipsum
procedimus, Quod vero opera eximiam et rectam
vitam significent, et precepta Dei, audi quid sacra
Seriptura dicat : « Vae qui faciunt opera Dei negli-
genter ***, » Beatus autem David przcepta Dei ap-
pellans vias, ita exclamat : « Vias tuas, Domine,
holas fac iibi, et semitas tuas doce me 19, »

ρίου, τί χρὴ νοεῖν ἕτερον, Ἡ πάντως τὰς ἐντολὰς αὖ-
τοῦ; ἄσπερ ἐπιτελοῦντες xai ἑργαζόμενοι, ὥσπερ
διὰ πολλῶν xal ποικίλης ὁδοῦ βαδἰίζοµεν πρὸς αὐτόν.
Ὅτι δὲ τὰ ἔργα τὸν ἐξαίρετον σηµαίνει βίον, xat
τὰ προστάγµατα τοῦ θεοῦ, ἄχουε τί φησιν ἡ θεία
Γραφή" « Οὐαὶ ol ποιοῦντες τὰ ἔργα Κυρίου ἀμε-
λῶς.» 'U δὲ µαχάριος Δαθὶδ, ὁδοὺς εἶναι λέγων τὰς

ἐντολὰς, ἀναφθέγγεται: « Τὰς ὁδούς σου, Kopie, γνώρισόν µοι, καὶ τὰς τρίδους σου δἰδαξόν µε. »

Idem aliter.

« Dominus creavit me initium viarum suarum in
opera ipsius. » Verbum hoc, « creavit, » non es-

3! Psal. οι 19. ** Psal. 1, 12. ** Ephies, i1, 15.
xxiv. 4. .

"Α.1.Ίως τὸ αὐτό:

ε Κύριος ἔχτισέ ps ἀρχὴν ὁδῶν αὑτοῦ εἰς εργσ
αὐτοῦ. » Τὸ, « ἔχτισεν, » οὐ κατὰ τῆς οὐσίας τοῦ

9 Ephes. iv, 34. *"' Jerem. κ ων, 10. ** Psal.

965

TIIESAURUS.

Λόγου θετέον - 625r uov γὰρ ὄντως xal ἀσεδὲς, «bv A sentiam Verbi significat : blasphemum enlm. im-

&si χαὶ ὡσαύτως ὄντα μετὰ Πατρὸς, νῦν ἐχτίσθαι
λέχειν ἨΝοῄσεις δὲ οὕτω πιθανώτερον. « Ἔχτισέ
µε, φησὶν, ἀρχὴν ὁδῶν αὐτοῦ. ν 'Οδοὺς ἐνθάδε cst,
τόν τε γοµοθέτην Μωσέα καὶ τοὺς προφήτας, ἐφ᾽ οὓς
ἀρχή τις ὥσπερ xat ἐξουσία τέταχται Χριστός" µε-
τασχευάζων εἰς τὴν τῶν εὐαγγελικῶν χηρυγµάτων
χαινότητα τὰ παρ) ἑχείνων εἱρημένα, xai τοῦτο
ἐξουσιαστικῶς. Ὁ μὲν γὰρ νόµος φησίν ' « Οὐ πορ-
γεύσεις.) ὁ δὲ Χριστός. « Ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν Οὐχ ἐπι-
θυµήσεις. »᾿Οδοὺς δὲ τοὺς ἁγίους ἐκάλεσεν ὡς δυνα-
µένους ἀποφέρειν διὰ νουθεσίας πρὸς θεόν. Οὕτω
νοήσεις τὸ παρὰ τῷ Ἱερεμίᾳ χείµενον' « Στητε ἀπὶ
ταῖς ὁδοῖς, xal ἑρωτήσετε τρίθους Κυρίου αἰωνίους,
χαὶ μάθετε mola ἐστὶν ἡ ὁδὸς ἡ ἀγαθὴ, xaX βαδίνετε
ἐν αὐτῇ, χαὶ εὑρίσετε ἀγνισμὸν ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν. »
Καὶ ἔστι δῆλον ὡς οὐ περὶ τούτων φηαὶ τῶν ὁδῶν
τῶν χατὰ συνῄθειαν νοουµένων. Πῶς γὰρ ἄν τις
αὐτὰς ἑρωτήσειε; Πῶς δὲ παρ᾽ ἐχείνων µαθήσεται ;
Ei 6i τις ἐπὶ τοὺς ἁγίους ἀγάγοι τὸν λόγον, εὑρῆσει
τὸ ἐκ τοῦ νοήµατος χοῄσιμον. El γάρ τις ὥσπερ
τισὶν ὀδείαις, τοῖς ἁγίοις προφήταις ἐπιστήσαι τὸν
νοῦν, μὴ παρατρεχόντως αὐτοῖς ὁμιλῶν, ἀλλ ἑξάγων
ἀχριδῶὼς τῶν γεγραμµένων ἓν αὑτοῖς τὴν διάνοιαν,
µαθήσεται τὴν ὁδὸν τὴν ἀγαθὴν, τουτέστι, τὸν λέ-
γοντα Χριστόν *« Ἐγώ εἰμι ἡ ὁδός.» Δι αὑτῆς ἁγνι-
σθήσεται τῶν ἁμαρτιῶν τὴν ἄφεσιν καχιζόμενος.
Ἔχτισεν οὖν µε, Qrol, τουτέστι, πεποίηχεν ἐπὶ
vóuov χαὶ προφῆτας &pyhv τοι ἑἐξουσίαν, οὗ τὰ
ἐχείνων πάντως ἱστῶντα ῥήματα τυπικἁἀ, ἁλλ εἰς
ἔργα αὑτοῦ νομοθετοῦντα τὰ βελτίονα."Οτι δὲ τὸ,
€ ἔχτισεν. » οὐ πάντως τὴν οὐσίαν δηλοῖ, ἀρχούντως

Ίδη προείρηται.
"Αι. ως τὺ αὐτό.

« Κύριος ἔχτισέ µε, » ὅμοιον ὥσπερ ἂν sl καὶ
A£yot* Ὁ [Πατήρ pot σῶμα κατηρτίσατο, xal οἷον
ἄνθρωπόν µε ἔχτισεν ὑπὲρ τῆς ἀνθρώπων σωτηρίας.
Ὄσπερ Yàp Ἰωάννου μὲν λέγοντος « ὍὉ Λόγος
σὰρξ &v£vsto, » Παύλου δὲ γράφοντος περὶ Χριστοῦ
ε "Oct γέγχονεν ὑπὲρ ἡμῶν κατάρα, » xal πάλιν '
« Τὸν μὴ γνόντα ἁμαρτίαν, ὑπὲρ ἡμῶν ἁμαρτίαν
ἐποίησεν», » οὔτε τὸν Λόγον εἰς σάρχα µεταπεποιη-
σθαι πιστούοµεν, οὔτε μὲν αὐτὸ χατάραν Ἡ ἆμαρ-
τίαν ὄντως Φφαμὲν γενέσθαι Χριστὸν, ἁλλ', οὕτω λε-

γούσης τῆς θείας ΓραφΏς, νοοῦμεν εὐσεθῶς' τὸν p Scriptura ita loquatur, pie intelligimus :

αὐτὸν δη τρόπον, εἰ λέγοι περὶ ἑαυτοῦ τὸ, «"Εχτισέ
µε, » ὁ τοῦ θεού Λόγος, ἀντὶ τοῦ, "AvÜpu mov ἐποίησε,
νοητέον, xal μὴ χατὰ τῆς οὐσίας αὑτοῦ τὸ εἰρημένον
ἐχδεχώμεθα.

ΑΛΛΟ, ὅτι οὐ κτίσμα ὁ θεὺὸς Λόγος.

Et γἐννηµά ἐστι τοῦ Πατρὸς ὁ τοῦ θεοῦ Λόγος,
καὶ οὕτω καλεῖται παρὰ τῇ θείᾳ Τραφῇ, πῶς ἂν εἴη
καὶ χτίσµα; ᾽Ανάγχη yàp αὐτὸν δυοῖν εἶναι θάτε-
ρον” vàp γέννημα ὑπάρχων, τὸ εἶναι χτίσµα δια-

*! Exod. xx, 14. ** Matth. v, 28.
a1, ο. ** Hl Cor. v, 21.

Ῥατποι,. Gn. LXXV.

*? Jerem. vi, 16.

piumque hoc esset, eum qui semper eodemque
modo cum Patre exsistit, creatum dicere. Ita veró
facilius. intelliges : « Creavit me, inquit, initium
viarum suarum. » Vias bic nominat legislatorem
Mosen el prophetas, quibus velut principium quod-
dam ac caput εἰ potestas. constitutus est Cliristus;
qua ab illis dicta sunt ad evangelicz pr:edicationis
novitatem traducens, idque cum proprietate absoluta.
Lex enim dicit : « Non mechaberis *! ; » Christus
vero : « Ego autem dico vobis : Non concupisces 13.)
Vias autein sanctos vocavit, quippe qui suis admo-
nitionibus ad Deum ducere possint. lta intelliges
illud Jeremiz dictum : « State. iu. viis, et qurite
semitas Domini sempiternas, et discite qualis sit
via ejus bona, et ambulate in ipsa, et invenietis
munditiam auiuabus vestris **. » Manifestum vero
est eum uon de viis vulgari significatione ita dictis
loqui. Quomodo enim «quispiam illas interroget ?
Aut quomogo ab iis discat ? Si quis autem. serino-
nem ad sanctos referat, 1356 seuteutie. utilitatem
percipiet. Nam si quis, tanquam viis quibusJam,
sanctis prophetis mentem applicet, non leviter illos
percurrens, sed accurate illorum sententiam eruens,
discet viam bonam, boc est, Christum dicentem :
«Ego suin via 5,» per hanc mundabitur, remissionem

peccatorum consequens, Creavit igitur ine, inquit,

hoc est, constituit me principatuur alque pietatem
habentem) super legem et prophetas, non illorum
dicia typica in universum statuentem, sed in opera
ipsius meliora legem transferentein. Quod vero | il-
lud, « creavit, » non omnino essentiam siguificet,
abunde satis antea dictum est. |

Idem aliter

« Dominus creavit me, » periude est ac sí dicat :
Pater mihi corpus constituit, et veluti hominem
me creavit, pro salute hominum. Quemadmodum
enim cum Joannes dicit : « Verbum caro factum
est; » et Paulus de Christo : « Quod factus
est pro nobis maledictio **; » et rursus : « Eun
qui non novit peccatum, pro nobis peccatum fe-
cit! ; » neque Verbum in carnem mutatum esse
credimus, neque Christum ipsam maledictionem
aut peccatum revera factum fuisse, sed cui sacra
eadem
ratione si dicit de seipso Verbum Dei, « Crciit
me, » ila intelligenduui est, Hominem me fecit, nou
vero de essentia ipsius dictum iuterpretandum est.

ALIUD, quod Verbum Dei non sil creatura.

Si Verbum Dei est genimen Patris, atque ita a
divina Scriptura vocatur, quomodo sit et creatura?
Necesse cnim est ipsum e duobus his alterum esse.
Aut enim, cum sit genitus a Patre, creatura non

3! Joan. 1, 14. ?* Galat.

10 Joan. xiv, 6.

201

S. CYRILLI ALEXANDRINI ΑΠΟΠΕΡ.

308

erit : aut si opus et creatura esit, juxia vos, geni- Α φεύξεται, Ἡ ποίηµα xal χτίσµα χαθ᾽ ὑμᾶς (v, οὐκ

tus a Patre non erit. Nemo euim unquam opus

suum genimen et filium vocat. Cum vero genimen

sit, l'ilius ergo et non creatura censebitur.
ALIUD, in eamdem sententiam.

Sacra Scriptura vocat Verbum Dei, Unigenitum.
Si ergo hoc est, quomodo censeri possit creatus
esse secundum essentiam in principium aliorum,
quos auctor Proverbiorum vocat vias? Nam si om-
nino aliis annumeratur, atque aliquorum princi-
pium ezt, certe pars totius corporis fuerit, et non
erit unlgenitas, cum multos praterea habeat quo-
rum principium creatum se esse dicit. Si enim pri-
inus aliorum est, non erit idcirco solus. Principiuin
enin; alicujus, tametsi iis qux» post ipsum sunt tem-
pore prius sit, 159 erit tamen ex eorum numero,
atque adeo ipsis cognatum. Atqui Ruben factus est
principium filiorum Jacob, sed non idcirco unigeni-
tis, neque ab. eorum qui posteriores erant, sub-
stantia alienus. Si ergo Verbum principium aliquo-
fum creatum est, neque unigenitus fuerit, neque
radoue nature ab iis quorum est principium di-
versus, atque ita creaturis annumerabitur. Et men-
tietur quidem Pater Filium ipsum vocans; mentie-
tur etiam beatus Joauhes dicens: « in. principio
erat Verbuin **. » Quoinodo enim erat, si factum
est? Aut quomodo Deus erat Verbum, si creatum.
est? Aut quomodo sit Dominus, qui una cum aliis
ut servus factus est et pars universe creationis?
Sed lioc absurdum est. lllud itaque, « creavit, » ad
essentiam referendum non est.

ALIUD.

Si, per vos, Filius secundum essentiam creatus
est, principium. reliquorum exsistens, ul. scriptum
est, quomodo preeditus est facultate creandi, aut
quomodo aliorum creator. factus est ? Necesse enim
est, ut id quod alicujus principium est, ejusdem
&ubstantie sil cum 1t0to cujus principium est. Si
ergo Filius, cum sit creatura, creandi facultatein
habet, habebunt hoc et reliqu: creaturz, tametsi
per Filium facte sint, et natura creatrice predite
erunt. Nihil itaque amplius erit in Deo quam in
creaturis. Si vero non est principium reliquarum
creaturarum, ut creatura. ctiam ipse : Filius itaque
est unigenitus,

ALIUD, per reductionem ad absurdum.

« Dominus creavit ie principium viarum suarum
in opera ipsius. » Si quis contentiosius dictum in-
quirere velit, malitiose dicet : Si primus creatus
. esl, factusque est principium, ut vos opinamini,
quomodo in opera creatur? Non enim dixit : Crea-
vit me Doinipus, ut faciam opera ipsius, sed, « in
opera ipsius. » Nam quasi jain constitutis operibus,
creatum se dicit in ea. Quod si ita est, quomodo
adhuc primus est, secundus post illa factus? Aut
quomodo sit principium aliorum, qui post ea factu:

** joan. 1, 1.

ἂν s'y Ὑένντμα. Οὗὖδεὶς yàp πώποτε τὸ ἑαυτοῦ
ποίηµα γέννημα xaX υἱὸν ἀποχαλεῖ. Ἐπειδὴ δὲ γέν-
νηµά ἐστιν, Υἱὸς ἄρα καὶ οὗ ποίηµα νοηθήσεται.

ΑΛΛΟ, εἰς τὸ αὐτό.

Μονογενῆ τὸν τοῦ Θεοῦ Λόγον ai θεῖαι χαλοῦσι
Γραφαί. El τοίνυν τοῦτό ἐστι, πῶς ἂν 9oolto χτίσε-
σθαι xaz' οὐσίαν εἰς ἑτέρων ἀρχὴν, ἃς ὁδοὺς ἑχάλε-
σεν ὁ Παροιµιαστής; El γὰρ ὅλως ἑτέροις συντέτα-
χται xal τινών ὲστιν ἀρχὴ, µέρος ἂν εἴη τοῦ παντὸς
σώματος, καὶ oüx ἔσται µονοχενἠς, ὁ πολλοὺς ἔχων
τοὺς ἑφεξῆς, ὧν ἑαυτὸν ᾿χαὶ ἀρχὴν ἑχτίσθαι φησίν.
El γὰρ καὶ πρῶτος ἑχτίσθη τῶν ἄλλων, ἀλλ’ οὑχ
ἕσται διὰ τοῦτο μόνος. Ἡ Τάρ τινος ἀρχὴ, xàv προ-
τερεύῃ τῶν μεθ) ἑαυτὴν διὰ τὸν χρόνον, ἔσται πάλ.»
αὐτοῖς ἑναρίθμιός τε xal συγγενής. Γέγονε Υοῦν ὁ
Ῥουθὶμ ἀρχὴ τέχνων Ἰαχὼδ, ἀλλ οὗ διὰ τούτο µο»
voyevhe, οὐδὲ τῆς τῶν μεθ) ἑαυτὸν οὐσίας ἀλλότριος.
El τοίνυν ἀρχή τινων ὁ Λόγος ἑκτίσθη, οὔτ' ἂν εἴη

povoyevhe, οὔτε μὴν χατὰ τὸν τῆς φύσεως λόγον

ἐχείνων ἀπεξενωμένος ὧν ἐστιν ἀρχὴ, οὕτω τε τοῖς
χτίσµασι συνταχθήσεται. Καὶ φεύσεται μὲν ὁ Πατηρ
Υἱὸν αὐτὸν ἁποκαλῶν * φεύσεται δὲ xal ὁ µαχάριος
Ἰωάννης, λέγων « Ἐν ἀρχῇ fv ὁ Λόγος. » Πῶς
γὰρ ἂν, εἰ γέγονε; Πῶς δὲ θεὸς Tv ὁ Λόγος, εἰ xst-
ζεται; Πῶς δ' ἂν εἴη xat Κύριος ὁ μετὰ τῶν ἄλλων
ὡς δοῦλος πεποιηµένος, xai µέρος Gv τῆς πάσης
κτίσεως; ᾽Αλλὰ τοῦτο ἄτοπον * τὸ « ἔχτισεν » ἄρα
χατὰ τῆς οὐσίας οὗ χείσεται.

ΑΛΛΟ.

Ei κατ οὐσίαν ἐκτίσθη, xa0' ὑμᾶς, ὁ Υἱὸς ἀρχῃ
τῶν ἐφεξῆς ὑπάρχων, ὡς Τέγραπται, πῶς ἔχει τὸ
δύνασθαι δημιουρχεῖν, πῶς δὲ τῶν ἄλλων Υέγονς
ποιητής; ᾿Ανάγχη γὰρ τήν τινος ὑπάρχουσαν ἁρ-
yhv τῆς αὐτῆς οὐσίας εἶναι τῷ παντὶ, οὗ xai ἔστιν
ἀρχή. El τοίνυν χτίσµα ὧν ὁ Yibg ἔχει xai δύναμιν
δημιουργιχὴν, ἕξει τοῦτο xat τὰ ἄλλα χτίσµατα, εἰ
καὶ γέγόνε δι’ Υἱοῦ, xaX αὐτὰ φύσιν ἔχοντα δηµιουρ”
γιχήν. Οὐδὲν οὖν ἐν θεῷ τὸ πλέον παρὰ τὰ κτίσματα.
Εἰδὲ οὐκ ἔστιν ἀρχὴ τῶν ἄλλων κτισμάτων ὡς ποίηµα
παὶ αὐτός ' Υἱὸς ἄρα xaX µονογενῆς ἐστιν.

AAAU, τὸ αὐτὸ διὰ τῆς εἰς átoxtor ἁπαγωγῆς.

« Κύριος ἔχτισέ µε ἀρχὴν ὁδῶν αὐτοῦ εἰς ἔργα
αὐτοῦ. » Εἴ τις Φιλονεικότερον ἐξετάζειν ἐθελήσαι
τὸ εἰρημένον, χαχοτρόπως ἑἐρεῖ' El πρῶτος ἐκτίσθή,
xai ἀρχὴ Υέγονε χαθ᾽ ὑμᾶς, πῶς εἰς τὰ ἔργα κτί-
ζεται; Οὐ γὰρ εἴρηχεν' "Εκτισέ µε Κύριος, ἵνα
ποιησω τὰ ἔργα αὐτοῦ, ἀλλ « εἰς ἔργα αὐτοῦ. »
Ὡς γὰρ Ίδη συνεστώτων τῶν ἔργων, ἑχτίσθαι φη-
olv εἰς αὐτά. El δὲ τοῦτο, πῶς ἔτι πρῶτός ἑστιν ὁ
μετ) ἐχεῖνα δεύτερος, Πῶς δ' ἂν εἴη τῶν ἄλλων
ἀρχὴ ὁ ἐπ᾿ αὐτοῖς γεγενηµέως; Πῶς δὲ πάντα 6:

$69

THESAURUS.

αὐτοῦ ἐγένετο, εἰ αὐτὸς pez! ἐχεῖνά ἐστιν; El δὴ A est? Aut quomodo sint omnia per ipsum facta, cum

τοῦτο νοεῖν οὗ θέµις, τὸ « ἔχτισεν » οὐ χατὰ τῆς
οὐσίας τοῦ θεοῦ Λόγου τεθήσεται, ἀλλ᾽ εὐσεθῶς νοη-
θήσεται παρ᾽ ἡμῶν, εἰς τὸν περὶ τῆς ἑνανθρωπήῄσεως
λόγον ἀνατρέχοντος τοῦ νοήματος.
AAAU.
'üc ἐξ ἁἀντιθέσεως τῶν αἱρετικῶν.

Κύρίον, qaot, τὸν Πατέρα καλεῖ ' οὕτως οἶδεν ἑαυ-
4bv χτιστῆς ὄντα φύσεως. Πάντα γὰρ τὰ γενητὰ,
δοῦλα τοῦ ποιῄσαντος θεοῦ.

Πρὸς τοῦτο Avcic.

"AX ὥσπερ Κύριον, οὕτω χαὶ Πατέρα χαλεῖ. Καὶ
εἰ δι ἐχέῖνο δσοῦλον οἶδεν ἑαυτὸν, οἶδεν ἄρα xai διὰ
κοῦτο ὙΥϊόν. Bi δὲ Υϊὸς, οὗ Χχτίσµα τοῦ γεννῶντος
εἰχότως ἂν λέγοιτο, ἀλλ' ix τῆς οὐσίας αὐτοῦ προ-
ελθὼν ὁμολογεῖται. Οὐχοῦν ἔστι μὲν Ylbe χατὰ φύ-
etw * ὅτε δὲ δι ἡμᾶς τὴν» τοῦ δούλου μορφὴν ὑποδὺς
γἔγονον ἄνθρωπος, τότε χαὶ Κὐύριὸν τὸν Πατέρα xa-
λεῖ. ΄Ὥσπερ γὰρ Υἱὸς ὢν κατὰ φύσιν ἀληθεύει Πα-
τέρα χαλῶν τὸν θεὸν, οὕτως ὅτε τὴν τοῦ δούλου
μορφὴν ἀναλαθεῖν οὐ παρῄῃτήσατο, πρεπόντως xai
καλῶς ἁἀποχαλεῖ Κύριον τὸν Πατέρα. Καὶ ταύτην
οἶδεν αὐτὸς τὴν διαφορὰν, λέγων « Ἐξομρλογοῦμαί
σοι, Πάτερ, Κύριε τοῦ οὐρανοῦ xai τῆς γῆς. » "loo
Πατέρα μὲν ἑαυτοῦ φησιν εἶναι τὸν θεὸν, Κύριον
δὲ τῶν τε ἐν τοῖς οὐρανοῖς xal τῶν ἐπὶ τῆς γῆς. Αλλ'
εἴπερ Tfjv xal αὐτὸς ὥσπερ ἐχεῖνα γενητὸς, οὐχ ἂν
ἑαυτῷ χληρον ὥσπερ ἑξαίρετον τὴν τοῦ Υἱοῦ τάξιν

ipse posterior iis factus sit? Si véro hoc δοεῖίιατο
nefas est, « creavit » non de essentia Verbi Dei
interpretandum est, sed pie a nobis explicandum,
atque ad incarnationis rationem referendum.

ALIUD.
Ez objectione hereticorum.

Dominum, inquiant, Patrem appellat, nimitum
create sue nature conscius. Omnia enim creata
serva surt cfeantis Dei.

160 Solutio objectionis.

Atqui sicut Dominum, ita et Patrem appellat. Et
si propter hoc servum se agnoscit, novit etiam se
Filium esse. Si autem Filius, non ergo recte crea-
tura Genitoris dicatur, sed ex essentia ipsius pro-
cessisse. Est igitur Filius quidem secundum natu-
ram. Cum vero propter nos forma servi accepta
factus est homo, tum Patrem Dominum vocat.
Quemadmodum euim cum sit natura Filius, vere
Patrem vocat Deum : ita cum servi formam acci-
pere dedignatus non est **, convenienter Dominum
Patrém vocat. Atque hanc quidem differentiam ipse
agnoscit; dicens : « Conüiteor tibi, Pater, Domine
celi et terrz **. » Ecce Patrem. quidem Deum esse
przdicat : Dominum vero omnium qua in celis et
qua in terris suot, Caeterum, si etiam ipse ut illa
creatus esset, nequaquam veluti eximiam quam-
dam hireditatem Filii titulum sibi arrogasset, re-

ἐτήρησε, πάντα τὰ ἄλλα τῷ ζυγῷ τῆς δουλείας ὑπο- G liqua omnia servitutis jugo subjiciens. Cum enim |

θείς. Ἐν γὰρ τῷ λέχειν ' « Κύριε τοῦ οὐρανοῦ xal
τῆς γῆς, » οὐδὲν ἀφῆχεν ἐλεύθερον, εἰ ph µόνον
ἑαυτὸν ὡς Υἱὸς Πατέρα χκαλέσας τὸν θεόν.

ΑΛΛΟ.
'üc ££ ἁγτιθέσεως τῶν αὐτῶν.
Κύριον, φασὶν, ἑαυτοῦ τὸν Πατέρα χαλεῖ. ᾽Αλλ᾽
εἴπερ ἣν Υἱὸς χατὰ φύσιν, οὐχ ἂν εἶπε Κύριον.

Πρὸς tovto ἀύσις.

Πῶς ουν ἡμεῖς δοῦλοι xat φύσιν ὄντες (ἄνθρωποι
Υὰρ), Πατέρα χαλούμεν τὸν θέόν; El γὰρ ξιὰ τὸ
εἰπεῖν αὐτὸν Κύριο», οὐχ ἔσται γέννημα, χαθ᾽ ὑμᾶς,
6 Υἱὸς, οὐδὲ ἡμεῖς ἑσόμεθα χατὰ φύσιν ποίήµατα,
Πατέρα χαλοῦντες τὸν ποιητήν. El δὲ ἡμᾶς οὐχ ἔξω
τοῦ πεποιῆσθαι τίθησιν ἡ χάρις ἐπιτρέπουσα Πατέρα
καλεῖν τὸν Δεσπότην, οὐδὲ ὁ Υἱὸς ἀποπεσεῖται τοῦ
εἶναι κατὰ φύσιν Τἱὸς, διὰ τὴν χρείαν καὶ τὸ πρέπον
vf] καθ) ἡμᾶς οἰχονομίᾳ Κύριον ἀποκαλῶν τὸν γεν-
νῄήσαντα. Ἐπεδήμησε γὰρ ὁ τοῦ θεοῦ Λόγος, ἵνα εἰς
ἑαυτὸν ἀναλαθὼν τὰ ἀνθρώπινα, τὰ ἑαυτοῦ τῇ φύσει
χαρίσηται. Καὶ τοῦτο δειχνύει λέγων ᾽ « Πορεύομαι
πρὸς τὸν Πατέρα µου xai Πατέρα ὑμῶν, xai θεόν
pou xai θεὺν ὑμῶν. » Δίδωσι μὲν γὰρ τῇ ἀνθρώπου
φύσει τὸ ἑαυτοῦ, Πατέρα χαλεῖν ἐπιτρέπων αὐτῇ τὸν
Θεόν. ᾽Αναλαμόδάνει δὲ αὐτὸς τὰ τῆς ἀνθρωπότητος
ἴδια, Θεὸν ἑαυτοῦ τὸν Πατέρα xaXov. Αλλ' οὔτε

ο Philipp. n, 6, Ἱ. ** Matth. xi, 25.

dicit : « Domine celi et terra, » nibil a servitute

eximit, prster se nimirum, ut Filius Patrem Deun
vocans.

ALIUD.
Ex objectione eorumdem.

Dominum, inquiuut, Patrem suuin vocat. Atqui
si erat Filius secundum naturam, non dixisset Do-
minum.

Solutio objectionis.

Quomodo igitur nos, cum simus natura servi
(homines enim sumus), Patrem Deum vocamus ? Si
enim, quia Dominum ipsum vocat, ideo non erit, ut
vos opinamini, genitus ex Patre Filius : ne nos
quidem erlmus secundum naturam creaturz, Pa-
trem vocantes creatorem. Quemadmodum enim
gratia qux nobis concessa est, ut vocemus Patrem
eum qui noster est Dominus, non efficit uL non si-
mus creatura, ita et Filius non desinet esse natura
Filius, etiamsi respectu incarnationis convenienter
Patrem suum vocet Dominum. Incarnatum enim
est Verbum Dei, ut assumptis In se humanz carnis
proprietatibus, suas proprietates naturz humanae
largiretur atque communicaret. Quod quidem ipse
ostendit, dicena : « Vado ad Patrem meum et Pa-
trem. vestrum, et Deum meum οἱ Deum ve-
strum ". » Largitur enim humane nature quod !

" joan. xx, 17.

27

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIIIEP. rz

sibi proprium est, concedens ei ut Deum possit vo- A ἡμεῖς ἀρνησόμεθα τὴν χατὰ φύσιν δουλείαν Πατέρα

care Patrem. ipse vero humauitatis proprietates
in se suscipit, Deum suum Patrem vocans. Αἱ ne-
que nes naturalem servitutem rejicimus cum Patrein
vocamus Deum : neque Filius naturalem suam di-
gnilatem. amittit, 'similem seipsum nobis faciens.

ALIUD.

« Dominus creavit me principium 16] viarum
suarum iu opera ipsius. » Neque vero idcirco creatae
nature erit Filius, neque factura secundum es-
sentiam censebitur; neque enim simpliciter crea-
tum se dicit, sed in opera eL in prineipium viaruin
suarum. Proposiia igitur causa propter quam
ereatum se dicit, manifestum fuerit non signilicare
ipsum motum, sive preductionem a non esse ad
esse, sed translationem ex alio in aliud. Erat enim
in principio Verbum. Cum vero caro factum est ,
ut Joannes loquitur, initium omuis bonz via nobis
factum est. Verbum igitur semper exsistens, ea ra-
tione qua hono. faclum est, creatum se esse dieit
in opera Patris.

Observationes ex sacra Scriptura, quod quando Fi-
lius geuitum se ex Patre significat, aut álius quis-
piam: sanctorum id de ipso dicit, causam non ad-
dit. Non enim propter aliquid Deus exsistit, aul ex
Patre genitus est. Cum vero sacre Scriptura: simi-
litudiuem illius nobiscum significare volunt, vel
quod matus sit ex Virgine, statim etiam causam
sabjiciunt, ut cognoscamus quum ob rem Verbum
Dei semper exsistens homo [actum sil, non. prin-
cipium exsistiendi tunc accipiens, sed in formam

servi, quantum ad hubitum attinet, mutatus, Aique C

hac ratione (actus ei crealus esse dicitur.

eIn. principio erat Verbum,» causa non additur :
e eti Verbum erat apud Deuan, » causam non habet :
« et Deus erat Verbum **, » neque lic causa adjici-
tur. « Ego suin in. Patre, et Pater in. me?*. Ego εἰ
Pater unum sumus 9, Qui vidit me, vidit et Pa-
tem *. Ego sum lux *. Ego sum veritas **. Qui
cum 8it splendor οἱ character substantiie ejus 9* : »
hac omnia Filii essentiam significant, causam vero
quare liz;c est, non addunt. Cuin autem de incarua-
tione loquitur Scriptura, causas simul commeino-
rat. Servator itaque ipse ait : « Descenili de coelo,
non ut voluntatem iueaimn faciam, sed voluptatem
Patris qui misit me *. » Et rursus : « Ego sum lux,
in bunc mandum veni, ut omnis qui credit in me,
non maneat in tenebris **. » Et rursum : « Ego in
hoc natua sum, et ad hoc veni in hunc mundum, ut
testimonium perhibeam veritati **. » Beatus vero
Paulus causam adventus ejus ad nos manifestissime
explicans, ait : « Quoniam igitur pueri sauguinem
el carnem communicant, el ipse similiter iisdem
participavitL ". » Et rursus : « Nam quoniam per
bomiuem mors : 1682 etiam per hominem resur-
yectio mortuorum **, » [tem : « Quod eniin iupossi-
bile erat legi , in quo infirmabatur per carnem, Deus

935 joan, 1, 4... ?* Joan, xiv, 461.
μ' Hebr. 1,2... "* Joau.

** Joan. x, 50.

; *! Joan, xiv, 9.
v1, 98. **,loap. xri, 46. ** Joan. xvin, 37..." Hebr. i, 44. *5 E Cor, xv, 91.

καλοῦντες τὸν θεὺν, οὔτε μὴν ὁ Υἱὸς ἀπολέσει τὸ
κατὰ φύσιν ἀξίωμα, ἡμῖν ἑαυτὸν διὰ τὸ χρήσιµον
ἐξομοιῶν.

ΑΛΛΟ.

« Κύριος ἔχτισέ µε ἀρχὴν ἑδῶν αὗτου εἰς ἔργα
αὐτοῦ. » Ob διὰ τοῦτο χτιστῆς ἔσται φύσεως ὁ Υἱὸς,
οὐδὲ ποίηµα χατ οὐσίαν νοηθήσεται' οὐ γὰρ ἁπλῶς
ἑχτίσθαι φησὶν, ἀλλ εἰς ἔργα καὶ el; ἀρχὴν ὁδῶν
αὐτοῦ. Προχειμένης δὲ τῆς αἱτίας, δι fiv ἑχτίσθαι
φησὶ, πρόδηλον ἂν εἴη ὡς οὗ τὴν &£x τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ
εἶναι χίνησιν αὑτοῦ σηµαίνει, ἀλλὰ τὴν ἀπό τινος εἰς
ἕτερόν τι µετάστασιν. "Hv μὲν γὰρ àv ἀρχῇ ὁ Λόγος,

B γεγονὼς δὲ σὰρξ, xavà την Ἰωάννου φωνὴν, ἀρχὴ

πάσης ὁδοῦ γέγονεν ἡμῖν ἀγαθῆς. "Dv οὖν ὁ Λόγος
ἀεὶ, χαθὸ γέγονεν ἄνθρωπος, ἑχτίσθαι φησὶν ἑαυτὸν
εἰς τὰ ἔργα τοῦ Πατρός.

Ἐπιτηρήσεις ἀπὸ τῆς θείας Γραφῆς, ὅτι ὅτε τὴν
ἐκ Πατρὸς γένγησιν ἑαυτοῦ σηµαίνει ὁ Υἱὸς, ἢ
ἕτερός τις τῶν ἁγίων περὶ αὐτοῦ, οὐ προστί-
θησιν αἰτίαν. Ob γὰρ διατί θεὸς ὑπάρχει, f) ἐκ
τοῦ Πατρὺς ἐγεγνήθη. "Ocs δὲ τὴν πρὸς ἡμᾶς
ὁμιοίωσιν αὑτοῦ σηµαίνουσιν αἱ Γραφαὶ καὶ τὴν
διἁ τῆς Παρθένου yérrnotr, εὐθὺς καὶ τὴν ai-
τίαν συνάπτουσο, ἵγα µάθωμεν ὅτιπερ ὁ dw
ἀεὶ τοῦ Θεοῦ Λό]ος, διὰ τίνα χρείαν γέγονεν
ὄνθρωπος, οὐκ ἀρχὴν τοῦ εἶναι εότε «1αθὼν,
ἀ-.ἳ εἰς τὴν) cov δού.ου pops ὅσον εἰς τὸ
σχῆμα μεταποιούμενος, κατὰ τοῦτο πε-
ποιησθαί τε καὶ ἑκτίσθαι γοούµενος.

« Ἐν ἀρχῇ ἣν ὁ Λότος,» οὐχ ἔχει τὴν αἰτίαν' « καὶ

6 Λόγος ἣν πρὸς τὸν θεὸν , » οὐκ ἔχει τὴν aizíav:

« xai θεὸς ἦν ὁ Λόχος, » οὐκ ἔχει τὴν αἰτίαν. «Ἐγὼ

ἐν τῷ Πατρὶ, xaX ὁ Πατῆρ ἓν ἐμοί. Ἐγὼ xoi ὁ

Πα-]ρ ἓν ἐσμεν. 'O ἑωραχὼς ἐμὲ, ἑώραχε τὸν Πα-

τέρα. Ἐγώ εἰμι τὸ φῶς. Ἐγώ εἰμι ᾖἀλήθεια. Ὃς ὧν

ἀπαύγασμα xai χαραχτὴρ τῆς ὑποστάσεως αὐτοῦ * »
ταῦτα πάντα τοῦ Ylou τὴν οὐσίαν σημαίνοντα, την
αἰτίαν οὐκ ἔχει δι’ ἣν ταῦτά ἑστιν. Ἐπὶ δὲ τῆς ἓν-
σάρχου γενέσεως, συμπεπλεγµένας ἡ Γραφὴ τὰς αἰ-
τίας εἰσφέρει. Λέγει γοῦν αὐτὸς ὁ Σωτήρ ' εΚαταθέ-
θηχα ix τοῦ οὐρανοῦ , οὐχ ἵνα ποιῶ τὸ θέληµα τὰ

p ἐμὸν, ἁλλὰ τὸ θέλημα τοῦ πἐμψαντός µε Πατρός. »

Καὶ πάλιν * « Ἐγὼ qox, εἰς τὸν κόσμον ἐλήλυθα, ἵνα
πᾶς ὁ πιστεύων sl; ἐμὲ, bv τῇ σχοτίᾳ p µείνῃ. »
Καὶ πάλιν’ « Ἐγὼ εἰς τοῦτο γεγχένηµαι, χαὶ εἰς
τοῦτο ἑλήλυθα εἰς τὸν xóapov, ἵνα µαρτνρήσω τῇ
ἀληθείᾳ.» 'O δὲ γε µαχάριος Παῦλος τὴν αἰτίαν τῆς
πρὸς ἡμᾶς ἀφίξεως αὐτοῦ σαφέστατα λέγων, ἐπιστέλ-
λει’ «Ἐπεὶ οὖν τὰ παιδία χεχοινώνηχεν αἵματος xat
σαρχὸς, xai αὐτὸς παραπλησίως µετέσχε τῶν αἲ-
τῶν. » Καὶ πάλιν. ε Ἐπειδὶὴ γὰρ δι’ ἀνθρώπου 0á-
νατας, xai δι᾽ ἀνθρώπου ἀνάστασις νεκρῶν. » Καὶ
πάλιν’ «€ Τὸ γὰρ ἀδύνατον τοῦ νόµου, &v ᾧ ἠσθένει

** Joan. γη, 19. ** Joan. xiv, G.

273

THESAURUS.

97À

| &à τῆς σαρχὸς, ὁ Geb; τὸν ἑαυτοῦ Υἱὸν πέμψας ἐν A Filium suum mittens in similitudinem carnis pec-

' ὁμοιώματι σαρχὸς ἁμαρτίας, xax περὶ ἁμαρτίας κατ-
έχρινε τὴν ἁμαρτίαν ἐν τῇ σαρχὶ, ἵνα τὸ δικαίωµα
τοῦ νόµου πληρωθῇ ἐν ἡμῖν, τοῖς μὴ κατὰ σάρχα
περιπατοῦσιν, ἀλλὰ κατὰ πνεῦμα,.» Καὶ πάλιν;
« 02 γὰρ ἀπέστειλεν ὁ θεὺς τὸν Yibv εἰς τὸν κό-
σµον, ἵνα χρίνῃ τὸν χόσµον, ἀλλ᾽ ἵνα σωθῇ ὁ χόσµος
δι αὐτοῦ. » Καὶ πάλιν ὁ Σωτὴρ περὶ ἑαυτοῦ ' « Εἰς
χρίσιν ἐγὼ εἰς τὸν χόσμον τοῦτον ἦλθον, ἵνα ol μὴ βλέ-
ποντες βλέπωσε, χαλ οἱ βλέποντες τυφλοὶ γένωνται.)
Ὅτε τοίνυν γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα ταῦτα πληρώσῃ
τὰ ἔργα, καὶ ἀρχὴ γένηται τῶν τοιούτων ὁδῶν , εἰ»
χότως ἂν λέγοι περὶ ἑαυτοῦ * «.Κύριος ἔχτισέ µε
ἀρχὴν ὁδῶν αὑτοῦ εἰς ἔργα αὐτοῦ.» Οὐχ ἐχτίσθη
γὰρ εἰς τὸ εἶναι παρενεχθεὶς, ἀλλ Gv del xal ὑπ-
άρχων, ἐχτίσθη σὰρξ διὰ τὰς προχειµένας αἰτίας.

"Ett εἰς τὸ, « Κύριος ἔκτισέ µε, » ὅτι οὐ κτίσμα
ὁ Υἱός.

dal που Παῦλος περὶ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ.

«Αὐτὸς Υάρ ἐστιν d) εἰρήνη ἡμῶν, ὁ τὸ µεσότοιχον
τοῦ φραγμοῦ λύσας, τὴν ἔχθραν Ev τῇ σαρχὶ αὐτοῦ,
τὸν νόµον τῶν ἐντολῶν ἐν δόγµασ; χαταργῄήσας, ἵνα
τοὺς δύο xtloy bv ἑαυτῷ εἰς ἕνα χκαινὸν ἄνθρωπον.»
Ei τοίνυν τὸ xai δύο χτίζει Χριστὸς ἓν ἑαυτῷ, xal
εἰς ἕνα χαινὸν ἄνθρωπον ἀναμορφοῖ , τουτέστιν, εἰς
τὸν χατὰ ἀρετὴν βίον ἡμεῖς γὰρ μεν οἱ ἓν αὐτῷ
χτ:'ζόμενοι, xa05 τῆς πρὸς ἡμᾶς ὑμοιώσεως ἐπελά»
δετο, xal ἓν αὐτῷ πρώτῳ τῆς ἀρεσχούσης cd πολι-
τείας ἐἑσχήχαμεν τὰς ἀρχὰς εἰς ἀμείνονα βίον ἀναχτι-

cati, de peccato damnavit peccatum in carne, ut
justificatio legis impleretur in nobis, qui non secun-
dum carnein ambulamus, sed secundum spiritum **. »
Et alicubi : « Non enim misit Deus Filium in mun-
dum, ut judicet mundum, sed ut mundus salvetur
per eum **, » Rursum Servator de seipso : « In
judicium ego in hune mundum veni, ut qui non vi-
dent, videant, et qui vident, czci fiant δὲ. Cum igi-
tur factus est homo, ut hiec opera impleat, et prin-
cipium fiat hujusmodi viarum, merito de se dicit :

:« Dominus creavit me principium viarum suarum

in opera ipsius. » Neque enim ita creatus est, ut
ad esse tradactus sit, sed cum semper sit atque sub-
Sistat, creatus est caro oh causas jam dictas.

Aliud in idem, « Dominus creavit me; » quod Filius
non sil creatura,

Paulus alicubi de Servatore nostro Cliristo ita
ait : « lpse enim est pax nostra, medium parietem
maceriz solvens, inimicitias in carne sua, legem
mandatorum in decretis evacuans, ut duos crceet in.
seipso in unum novum hominem **. » Si ergo duos
creat Christus in seipso, et in unum novum hoirni-
nem transformat, hoc est, in vitam secundum virtu-
tem : nos enim sumus in ipso creati, quatenus síi-
militwdinem nostram assumpsit, el in ipso primo
consecuti sumus initia conversationis qua Deo acce-
pta sit, in meliorem vitam reformati : inerito dicere

ζόμενοι' εἰχότως ἂν λέγοι καὶ νῦν ὡς ὑπὲρ ἡμῶν εἰς ϱ potest, cum pro nobis in unum hominem creatus sit, -

τὸν ἕνα χτιζόµενος ἄνθρωπον’ «Κύριος ἔχτισέ µε.»
AAAOQ.

Γέγραπταί που περὶ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ;
« Ότιπερ αὐτὸς τὰς ἀσθένείας ἡμῶν αἴρει. » Καὶ
πάλιν ' « 1έγονεν ὑπὲρ ἡμῶν κατάρα.» Καὶ πάλιν’
« Τὸν μὴ Ὑνόντα ἁμαρτίαν ὑπὲρ ἡμῶν ἁμαρτίαν
ἐποίησεν. » Ὥσπερ οὖν ἠσθενηχέναι λέγεται, χαίτοι
t ἀσθενῆσας πώποτε (δύναμµις γὰρ θεοῦ ἐστιν), ὅτι
τὰς ἁμῶν ἁἀσθενείας ἐβάστασε' γεγενῆσθαί τε αὐτὸν
κατάραν ἡ θεία φησὶ Γραφὴ, οὐχ αὐτὸ δὴ τοῦτο εἰς
κατάραν µεταπεποιῆσθαι σηµαίνουσα , ἀλλ᾽ ὅτι τὴν
ὑπὲρ ἡμῶν κατάραν ὑπήνεγχε' xai πάλιν ἁμαρτία
γεγενῆσθαι λέγεται, οὐ τῆς οἰχείας φύσεως ἐπιλελη:
σµένος, οὐδὲ εἰς ἁμαρτίαν μετενεχθεὶς, ὁ ταύτην οὐχ.
εἰδὼς, ἀλλ᾽ ὅτι τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν ἀνήνεγχε, xaüà
γέγραπται, Ey τῷ σώματι αὐτοῦ ἐπὶ τοῦ ξύλου οὕτως
ὅταν ἡμεῖς ἐν αὐτῷ κτιζώµεθα εἰς ἕνα καινὸν ἄνθρω-
πον, ὡς xal αὑτὸς χτικόµενος λέγεται. Καὶ διὰ τοῦτό
φησι’ « Κύριος ἔχτισέ µε, » Χτίσμα μὲν αὐτὸς οὗχ
ὢν, τῆς δὲ τοῦ Πατρὸς οὐσίας ἴδιον γέννημα.

ΑΛΛΟ.
Ei, xa0' ὑμᾶς, αὐτὸς χαθ᾽ ἑαυτὸν ὁ τοῦ θεοῦ Λόγος
κτιστῆς οὐσίας στὶ, καὶ περὶ ἑαυτοῦ φησι’ « Κύριος
ἔχτισέ us. » οὗ "έγονεν ἄρα δι ἡμᾶς ἄνθρωπος ὁ

*» [toin. vit, 9, 4. 9 Joan. 11, 407.
in, 15. " Hl Cor. v, 21.

*! Joan. 1x,239.
56 fs3. Lini, 5 ; D Petr. 1, 24.

« Dominus creavit me. »
ALIUD.

Scriptum est alicubi de Servatore nostro Christo :.
« Quia ipse infirmitates nostras tollit. » Ej rur-
sus : « Facius est pro nobis maledictio 55. » Item :
« Eum qui non novit peccatum, pro nobis peccatum
fecit 55. » Quemadmodum igitur infirmitates ha-
buisse dicitur, qui nulla unquam in(irmitate laboravit
(virtus enim ac potentia Dei est), quia infirmitates
nostras tulit: factum etjam maledictionem sacra .
Scriptura dicit : non quod illum in maledictionem
mulatum signiticet, sed quod maledictionem pro
nobis tulerit; οἱ rursus peccatum factus esse dici-

D tur, non quod sua natura exutus in peccatum πια”

tatus sit, qui peccatum non novit, 163 sed quod.
peccata nostra tulit, ut scriptum est **, in corpore
suo, ligno crucis affixus ; ità cum nos in ipso crea-
mur in unum novum hominem , etiam ipse creatus
dicitur. Atque ideo dicit, « Dominus creavit me , ».
cum ipse nequaquam sit creatura, sed proprie ex,
essentia Patris genitus.
ALIUD.

οἱ, ut vos opinaimnini, Verbum Dei in se create
nature est, et de seipso dicit : « Dominus creavit
me; » non est igitur pro nobis factus homo, qui
85 (5 idat«

?' Ephes, 175, 14, 15. Isa. rini, 4.

245

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

276

looge ante nos fuit. Quod si vero quis hoc conce- A πολὺ πρὸ ἡμῶν. El δέ τις τοῦτο δοίη χρατεῖν, οὔτε

dat, neque nos creati sumus in ipso, neque ipse
nos in se habuit, quomodo igitur in unum novum
hominem in Christo creamur? Atqui pudorem vobis
eiiam nolentibus incutiet Paulus, dicens : « Ipsius
enim creatura sumus, creati in Christo Jesu 1. » Si
autem creati sumus in Christo, Verbum igitur Dei
create essentia non est. Sed quando factus est
homo, in ipso creamur, et ipse quodammodo pro-
pter nos dicit : « Dominus creavit me.» Nam qua-
tenus est Verbum, hzc vox nequaquam ei convenit,
sed propter nostram salutem, cum alioqui sit crea-
tor, incarnatus est, ut nos in seipso creatos ba-
: bens, dicat: « Dominus creavit me. » Ac sicut zter-
nam suam cum Paire exsistentiam declarans ait :

ἡμεῖς ἐχτίσθημεν ἓν αὐτῷ, οὔτε αὑτὸς εἶχεν ἡμᾶς tv
ἑαυτῷ, πῶς οὖν εἰς ἕνα χαινὸν ἄνθρωπον Ev Χριστῷ
χτιζόµεθα; Δυσωπήσει γὰρ ὑμᾶς, xàv μὴ βούλησθε,
λέγων ὁ Παῦλος ' « Αὐτοῦ γάρ ἔσμεν ποίηµα, xtt-
σθέντες ἐν Χριοτῷ Ἰησοῦ.» El δὲ ἐκτίσθημεν ἓν
Χριστῷ, οὐχ ἄρα χτιστῆς οὐσίας ἐστὶν ὃ τοῦ θεοῦ
Λόγος. ᾽Αλλ' ὅτε γέγονεν ἄνθρωπος, ἐν αὐτῷ χτιζό-
µεθα, χαὶ αὐτός ἔστι τρόπον τινὰ δι’ ἡμῶν ὁ λέγων
« Κύριος ἔχτισέ µε. » OO γὰρ f] Λόγος ἐστὶν, ἁρμό-
σει λέγειν αὐτῷ τὴν τοιαύτην φωνὴν, ἀλλὰ διὰ τὴν
ἡμετέραν σωτηρίαν, χαΐτοι κτίστης ὧν, Υέγονεν iv
σαρχὶ, ἵνα ἡμᾶς bv. ἑαυτῷ κτιξοµένους ἔχων εἴπῃ -
« Κύριος ἔχτισέ µε. » Καὶ ὥσπερ τὴν ἀῑδιον αὐτοῦ
xai μετὰ Πατρὸς ἐξηγούμενος ὕπαρξιν λέγει’ ε« Ἐγὼ

« Ego eram qua gaudebat, et quotidie letabar in B £usv fi προσέχαιρε, xa0' ἡμέραν δὲ εὑφραινόμην Ev

facie ipsius "5; » et rursus :,« Απίθ omnes colles
genuit me** : » ità quando propter omnium nostrum
salutem liumanam formam induit, recte ut homo
dicit . « Dominus creavit me. »

ALIUD.

Si Christus vere homo factus esse creditur, quo-
modo non necessarium fuerit ut homini etiam cou-
venientia loquatur? Oportebat enim dicere : Non in
principio eram lomo, quod soli divine naturz con-
venit, sed quod creatz substantie congruit obser-
vare. Creatus autem est homo : idcirco inquit :
« Dominus creavit me : » quia factus est homo, ut
semper et absque principio exsistere soli Deo ser-
' vetur.

ALIUD.

« Doimninus creavit ine principium viarum sua-
rum. » Si idcirco creatam omnino Filii essentiam
existimatis, cum deinceps illud dicentem audiatis :
«Ante omnes colles genuit me,» irrita ac vana pror-
gus fuerit vestra accusatio, qua creatum illum dicitis,
cum ille genitum se esse dicat. Aliud enim est crea-
tura, aliud genimen. ilec enim ex substantia cjus
qui giguil naturaliter 1844 procedit : illud extra
positum est, tanquam alienum. Cum igitur Deus
exsistens Verbum, hoino factum est, censeatur ut
homo dicere : « Dominus creavit me. » Cum vero
exclamat :« Ante omues colles genuit me, » aeterna

suam ante oinnia szcula exsistentiam siguificare in- D

djcetpr.
Objectio adversariorum.

Atqui, inquiunt, verbum hoc, « genuit, » non om-
nino Filium ex essentia Patris esse ostendit. Indif-
ferenter enim utitur verbis sacra Scriptura. Nam et
de creaturis de quibus nulla controversia est, voce
« Genuit » utitur, ut cum dicit : « Filios genui atque
exaltavi **. » Et rursus : « Deum qui te genuit de-
reliquisti *. » ltem : « Quis est qui genuit glebas
roris ** » Neque enim per hoc Deum roris patrem

προσώπῳ αὐτοῦ" » xal πάλιν’ « Ilpb δὲ πάντων βου-
νῶν γεννᾷ µε" » οὕτως ὅτε διὰ τὴν ἁπάντων ἡμῶν
σωτηρίαν τὴν ἀνθρώπου μορφὴν ἑνεδύσατο, εἰκότως
ὡς ἄνθρωπος λέγει’ « Κύριας ἔχτισέ µε. »

ΑΛΛΟ.

El ἄνθρωπος ὄντως γεγενῆαθαι πιστεύεται Ἆρι-
στὸς, πῶς οὐκ ἀναγχαῖον τὰ ἀνθρώπῳ πρέποντα λα-
λεῖν; Ἔδει γὰρ εἰπεῖν" O0x ἓν ἀρχῇ ημην ἄνθρωπος,
ὃ µόνῃ πρέπει τῇ θείᾳ φύσει, ἀλλὰ τηρῆσαι τὸ ἀρ-
µόζον τῇ τῶν γενητῶν οὐσίᾳ. Γενητὸς δὲ ὁ ἄνθρωπος"
διὰ τοῦτό φησι’ « Κύριος ἔχτισέ µε, » ὅτι Υέγονεν
ἄνθρωπος, ἵνα τὸ ἀεὶ ἀνάρχως εἶνφι μόνῳ σώζηται

ο Gto.

ΑΛΛΟ.

« Κύριος ἕκτισέ µε ἀρχὴν ὁδῶν αὐτοῦ. » El διὰ
ταύτην οἴεσθε τὴν φωνὴν, χτιστὴν εἶναι πάντως τοῦ
Υἱοῦ τὴν οὐσίαν, ὅταν ἐφεξῆς φαίνηται λέγων ΄ « Πρὸ
δὲ πάντων βουνῶν γεννᾷ µε, » διαφευγέτω τοῦ χεχτί-
σθαι τὸ ἔγχλημα, Υεγεννῆσθαι φάσχων ἑαυτόν. Ἔτε-
pov Υάρ τί ἐστι παρὰ τὸ χτίσµα τὸ γέννημα. Τὸ μὲν
γὰρ ix τῆς οὐσίας τοῦ γεννῶντος πρόεισι φυσικῶς *
τὸ δὲ ἔξωθέν ἐστιν, ὡς ἀἁλλότριον. El τοίνυν θεὸς iv
ὁ Λόγος γέγονεν ἄνθρωπος, λεγέτω μὲν ὡς ἄνθρωπος:
« Κύριος ἔχτισέ µε.» Thy δὲ προαιώνιον ὕπαρξιν
αὐτοῦ σηµαινέτω, βοῶν' « Πρὸ δὲ πάντων βουνῶν

γεννᾷ µε.)

᾽Αγτίθεσις ὡς éx τῶν δι ἑναγτίας.

Q3 πάντως, qaot, τὸ « ἐγέννησεν » Ex τῆς οὐαίας
τοῦ Πατρὸς ὄντα δειχνύει τὸν ΥἸόν. ᾿Αδιαφορεῖ Υὰρ
περὶ τὰς λέξεις dj θεία Γραφή. Καὶ γὰρ καὶ ἐπὶ τῶν
ὄντως χτισµάτων xal ἀντιλογίαν οὐκ ἑχόντων εἰς
τοῦτο τίθησι τὸ, « ἐγέννησεν, » ὡς ὅταν λέγῃ ᾽ εΥἰοὺς
ἐγέννησα καὶ ὕφωσα. » Καὶ πάλιν" «θεὺν τὸν γεννή-
σαντά σε ἐγχατέλιπες. » Καὶ, « Τίς ἐστιν ὁ τετοχὼς
βώλους δρόσου ;» 0ὐ γὰρ δἡ που xat δρόσου Υενέσθα»

" Ephes. u, 30. " Prov. vin, 34. 00 Ibid. 25, ** sa, 1, 2. "' Mbid. 4. ** Job xxxvin, 38.

77

TIIESAURUS.

278

πατέρα φυσικῶς ἑἐροῦμεν τὸν Θεὸν διὰ «oüto, "Ey A naturaliter esse dicimus. ldem itaque est genuil,

τοιγαροῦν ἔσται xai τὸ αὐτὸ τῷ ἕχτισε τὸ ἐγέννησε,
xai ἐφ᾽ Υἱοῦ ταττόµενον.

Λύσις ἑφεξῆς.

Thy μὲν θείαν Γραφὴν ἁδιαφοροῦσαν περὶ τὰς λέ-
st; πολλάχις εὑρήσομεν, οὐ μὴν ἀγνοοῦσαν τὴν Exá-
στης δύναμιν, χαταχρηστικῶς δὲ ἔσθ᾽ ὅτε δεχοµένην
αὑτάς. Ἐπὶ μὲν γὰρ τῶν ποιημάτων ὅτε κτιστῆς
οὐρίας αὐτὰ δειχνύειν βούλεται, λέγει" « "Ev ἀρχῇ
ἐποίησεν ὁ Geb; τὸν οὐρανὺν xal τὴν γῆν. — Καὶ
ἐποίησεν ὁ eb; τὴν ἄνθρωπον. » Οὐκ ἐγέννησεν, ἀλλ'
ἐποίησε. Τὴν δὲ τοῦ οἰχείου Λόγου γέννησιν ὁ Θεὸς
ἐξηγούμενος « Ἐξηρεύξατο, φησὶν, ἡ xapbla µου
Λόγον ἀγαθόν.» Καὶ τοῖς μὲν χτίσµασιν ὀρίζουσα τοῦ
εἶναι τὴν ἀρχὴν, λέγει πάλιν dj θεία Γραφή” « Ἐν
ἀρχῇ ἐποίησεν ' » ἀπὶ δὲ τοῦ Θεοῦ Λόγου: «Ἐν ἀρχῇ
Tv ὁ Λόγος.» Τοῖς μὲν οὖν χτίσµασιν ὁ χρόνος ἐστὶν
fj ἀρχὴ, ὁ δὲ πρὺ τῶν αἰώγων ὑπάρχων τοῦ θεοῦ
Λόγος, &pyhv ἔχει µόνον τὸγ ἄναρχον Πατέρα, ἁῑδίως
ὧν iy αὐτῷ. Ὥσπερ οὖν ἐπὶ τῶν ὄντως χτισµάτων
ὅτε τὸ ἐγέννησε χεῖται, χαταχρηστικῶς xa ob φυ-
σιχῶς νοητέον, οὕτως ὅταν ἐπὶ τοῦ ὄντως γεννήµατος
τὸ, ἔκτισεν, Ἡ ἐποίησε φἐρεται, χαταχρηστικῶς
νοητέον, σωζοµένης αὐτῷ τῆς φυσιχῶς Υνησιότητος.
Τοῖς μὲν γὰρ χτίσµασιν ἡ χάρις τὸ ἐγέγγησε προ-
ξενεῖ' τῷ δὲ ἁγεννήτῳ χαὶ ἀχτίστῳ Λόγῳ τοῦ Πατρὸς,
ἡ τῆς ἀνθρωπότητος χρεία τὸ λέγειν ἑαυτὸν ἑχτίσθαι
δίδωσι. Καὶ τὰ μὲν χτίσµατα λόγῳ καὶ βουλήσει θεοῦ
χαλεῖται πρὸς υἱοθεσίαν. « Ἐγὼ γὰρ εἶπα, nov,

quod creavit, cum de Filio dicitue,

Solutio objectionie.

Sepenumero quidem sacram Scripturam promi-
scue atque indifferenter vocibus uti reperiemus, non
quod vím singularum perspeetam non habeat, sed.
quod abusive nonnunquam eas accipiat. Nam de
operibus, cum illa creatz nature esse ostendere
vult, ita ait : « In principio fecit Deus coelum οἱ (90
ram. — F4 fecit Deus hominem. ». Non genoit, sed
fecit. Deus autem Verbi generationem declarans :
« Eructavit, iuquit, cor meum Verbum bonum **. »
Rursus sacra Scriptura, cum creaturis exsistendi
principium definit, ita loquitur : « In principio fecit, »
at de Dei Verbo loquens : « In principio erat Ver-
bum. » Creaturis itaque tempus est principium; sed
Dei Verbum ante szcula exsistens solum Patrem.
principii expertem principium babet, 3b zterno in.
jpso exsistens. Quemadmodum igitur cum de iis.
qua vere creeture sunt, dicitur, gemuit, abusive,
non uaturaliter intelligendum est : ita quandocup-
que de eo qui vere genimen est, dicitur, crecvit, vel
fecit, abusive sumendum est, servata ipsi. naturali.
sua proprietate. Gratia enim hoc creaturis largitur,
ut de iis dicatur, genuit. Increato autem atque seterno,
Dei Verbo, incarnationis. ratione boc tribuitur ut.
creatum dicatur. Et creature quidem verbo ac vo-.
luntate Dei vocantur in adoptionem filiorum. « Kgo.

Ubx ἐγέννησα, » Ὁ δὲ Υἱὸς τὴν ἄῤῥητον ἑαυτοῦ xax C enim dixi, inquit: Non genui **.» Filius vero ineffa-.

φυσικὴν ix Πατρὺς γέννησιν χαταμηνύων ἔλεγεν -
ε Ἐγὼ ἓκ τοῦ Πατρὸς ἐξῆλθον καὶ ἤχω. » Καὶ πάλιν
ἕτερον ἑαυτὸν παρὰ τὴν τῶν γενητῶν φύσιν ὄντο δει-
Χνύων, φησίν. « Ὑμεῖς ix τῶν κάτω ἐστὰ, ἐγὼ ix
τῶν ἄνω εἰμί. » Οὐ γὰρ δή τις ἐρεῖ σωφρονῶν τοπι-
xoi; xai διαστηματικοῖς ὑψώμασιν ἀποσεμνύνεσθαι
τὸν τοῦ Θεοῦ Aóyoy: ἀλλὰ τὸ μὲν ταπεινὸν τῆς χτι-
στῆς οὐσίας διὰ τοῦ κάτω σηµαίνεται, τὸ δὲ Όψος
τῆς θείας χαὶ πάντα ὑπεραιρούσης φύσεως δ.ὰ τοῦ
ἄνω νοεῖται. Τοσαύτης τοιγαροῦν μεταξὺ χειµένης
διαφορᾶς χτιξομένου καὶ γεννήµατος, ἁδιαφορείτω-
παν al λέδεις, ὅτε βλάδος οὐδὲν κατὰ τῶν σηµαινοµέ-
νων Υίνεται,

AAAO, διηγηματικῶς, εἰς τὸ, « Κύριος ἔχτισέ µε
ἀρχὴν ὁδῶν αὐτοῦ,» καὶ ἐφεξῆς' « Πρὸ δὲ
πάντων βουνών γεγγᾷ µε. »

El 19b πάντων ἑαυτὸν γεγεννῆσθαί φῄῆσιν, ουχ ἂν
^o εἴη τῶν πάντων εἷς, ἀλλ) ἕτερος παρ) αὐτά. Τὰ μὲν
γὰρ πάντα iv ἑαντοῖς ἔχει χαὶ τὴν οἰχείαν ἀρχὴν *
οὐκ ἂν γὰρ εἴη πάντα εἴ τι τῶν ἐν αὐτοῖς ἔξω µένον
εὑρίσχοιτο. El οὖν πρὸ πάντων ὁ Υἱὸς ἐγεννήθη, ἐν
ἰδίῳ μὲν ἀριθμῷ τὰ πάντα χείσεται’ ἔξω δὲ αὐτῶν
ἡ τοῦ Υἱοῦ νοηθήσεται γέννησις. Ὁ δὲ τοῖς γενητοῖς
ἀσύντακτος, ἑτέρας ἂν εἴη φύσεως παρ᾽ αὑτά. Ἐγεν-
νήθη τοιγαροῦν, χαθὸ Λόγος ἐστὶν, &x Πατρός: ἑκτί-
σθη δὲ, χαθὸ ἄνθρωπος, xai γέγονεν ἀρχὴ ὁδῶν.
Ὥσπερ οὖν ἡμεῖς, ὅτε τὸν τοῦ Θεοῦ Λόγον ἐν ἑαυτοῖς

bilem suam οἱ naturalem ex Patre generationem,
declarans, inquit : « Ego ex Patre exivi et venio **, ».
Et rursus alium esse ee a creaturis ostendens, ait :
165 « Vos de deorsum estis, ego ex supernis
sum **, » Neque enim quisquam sanz mentis dixe-
rit, locali, queque spatiorum intervallis constet, al«
titudine Dei Verbum gloriari, sed humilitatem create
substantie per deorsum signilleari : celsitudinem.
vero divina omniaque transcendentis naturz per.
supcerua. Cum igitur tantum sit discrimen jater.
creatum et genitum, verba indifferenter capiantur,
quando nullum iis que significantur damnam in-
fertur.

ALIUD ezplicatius, in hoc ipsum : « Dominus creavit
me initium viarum suarum. » Et deinde : « Aute
omnes colles genuit me. »

Si ante omnia se genitum esse inquit, certe non.
erit unus ex omuibus, sed diversus ab aliis, Caetera.
enim omnia in seipsis habent suum principium ;
neque enim essent omuia, si quid in ipsis extra
manens reperiretur. Si ergo ante omnia genitus
est Filiua, proprio suo numero omnia -omprehen-
duntur : extra vero illa Filii generatio intelilgitur.
Qui autem generatis annumerari non polest , di-
versz ab ipsis naturz sil oportet. Genitus itaque
est quatenus est Verbum ex Patre; creatus vero ,
quatenus homo, ct factus est principium viarum.

*! Psal. xiv, 2... δα. xau, 4. * Joan, xvi 28. ** Joan. visi, 25.

379

$. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

Quemadmodum igitur nos,.cum Verbum Dei in no- A δεχόµεθα, δι’ αὐτὺν vlot χαλούµεθα τοῦ θεοῦ, χατὰ

bis suscipimus, per ipsum vocamur filii Dei *',
cum natura simus creaturz, ita etiam ipse, quando
carnem nostram assumit, vocatur creatura et opus,
cum natura sit Filius. Et rursus : sicut Deus cum
sit noster creator, Pater item noster, sic etiam
cuin Verbi Dei Pater. secundum naturam exsistat,
ejus quoque creator efficitur; cum nimirum pro-
pier nos fit similis creaturis. Si ergo nos natura
filii sumus, erit etiam ipse naturaliter creatura
εἰ opus. At vero si nos dispositione et gratia vo-
camur fllii, erit etiam ipse dispositione creatura ,
baturalem suam dignitatem ob incarnationem noa
amittens.

ALIUD , quo perspicue ostenditur quo pacto pie

intelligi oportegt. illud, « Dominus creavit me prin-
cipium viarum suarum. »

Adant primus homo factus est, dataque illi est a
Deo via salutis : quam quide;n, divinum mandatum
transgressus, amisit, lapsusque est in interitum,
provolutus ín peccatum , descendit in tnortem.
Aliam igitur viam nobis pramonstrari opus erat,
qua ad pristinum statum couscenderemus. Cui qui-
dem pramonstrandze cum nullus hominum par esset,
166 ipsum Verbum Dei , eum sit natura | increa-
tuin, propter nos creatur homo, voluntate Patris
carneu nostram assumens, ul, quemadmodum iu-
«uit Paulus *5, viam nobis instauret recentem
ac manentem, operaque Patris impleat , corpore
quidem nostro ad iocorruptionem reformato , et
morte , quee per peccatum imperium obtinuerat,
sublata, ipsoque peccato condeunalo, ceterisque
bonis qux» contulit, per ipsum nature lumanz
prestitis. Si ergo factus est homo , yt nobis etiam
bonorum via fiat, eaque opera perficiat, qua a
Patre per ipsum fiunt, merito certe dieat: « Dotni-
nus creavit me principium viarum suarum in opera
ipsius. » Deinceps vero rursus, exsistentiam suam
ante omnia szxeula significans, ail : « Aute sacula
fundavit me. » Si vero et gignitur, et creatur,
utrumque decenter convenienterque fleri dicatur.
Gignitur enim ut. Verbum ex Potre ante szcula
productum, ut ipsemet testatur : creatur vero , ut
homo, quando propter nos factus est caro : ita
sit evangelista **,

ALIUD.

Psalmista alicubi de Verbo Dei ita ait : « Qui est
ante szcula Τὸ, » Si ergo Filius ante s:zecula. exsi-
iil, creatum vero dicit se esse in opera Patris :
necessarium plane est constitutis jam operibus
illum creatum fuisse. Postquam eniwm creaturze ad
esse traduci» essent, novissimis temporibus lomo
factus est: quo quidem tempore convenienter op-
portuneque dicit , « Dominus creavit me. » Quo-
modo igitur possit esse eorum creator, si post
illa creatus est ? Si autem ante opera est. Verbum

*! 1 Joan. i11, 1.

$* Philipp. 11, 291 ; Hebr. n, 14; x, 20.

φύσιν ὄντες ποιήµατα, οὕτω xal αὐτὸς ὅτε τὴν ἡμῶν
σάρχα λαμθάνει, χτίσµα χαλεῖται χαὶ ποίηµα, χατὰ
φύσιν ὑπάρχων Yióz. Καὶ πάλιν, ὥσπερ ἡμῶν ποιη-
τὴς ὧν ὁ θεὸς γίνεται καὶ Hah, οὕτω xat τοῦ θεοῦ
Λόγου Πατὴρ κατὰ φύσιν ὑπάρχων γίνεται χαὶ χτί-
στης, ὅτε δι ἡμᾶς ἑξομοιοῦται τοῖς χτίσµασιν. El
μὲν οὖν ἡμεῖς χατὰ φύσιν ἐσμὲν υἱοὶ, ἔσται χαὶ αὖ-
τὸς κατὰ φύσιν χτίσμα xal ποίηµα. El δὲ ἡμεῖς,θέ- '
σει χαὶ χάριτι πρὸς υἱότητα χαλούμεθα, xat αὐτὸς
θέσει χτίσµα διὰ τὴν xa0' ὑμᾶς οἰχονομίαν, τὸ Ex
φύσεως οὐχ ἀπολλύων ἀξίωμα.

ΑΛΛΟ, διδασκα.]ία σαφὴς, ὅπως χρὴ νοεῖν εὖσε-

B δῶς τὸ, « Κύριος ἔχτισέ µε ἀρχὴν ὁδῶν αὖ-

του. )

Γέγονεν ὁ πρῶτος ἄνθρωπος Αδὰμ, xaX 465; αὐτῷ
σωτηρίας δέδοται παρὰ θεοῦ. Ταύτην ἁπώλεσε, τὴν
θείαν ἐντολὴν παραθεθγκὼς, πἐπτωχεν εἰς φθορὰν,
Ἠνέχθη πρὸς ἁμαρτίαν, χαταθέδηχεν εἰς θάνατον.
Ἔδει πάλιν ἡμῖν ὁδὸν ἑτέραν ἀναδειχθῆνα:, δι T; τὴν
ἀρχαίαν χατάστασιν ἑἐχείνην ἀναθῆναι δυνησόμµεθα.
Ἐπειδὴ δὲ ἀνθρώπων οὐδεὶς ἰχανὸὺς (v εἰς τοῦτα
χατεφαίνετο, ἀναγχαίως αὐτὸς ὁ φιλάνθρωπος τοῦ
θεοῦ Λόγος, ἄχτιστος ὢν τὴν φύσιν, ἄνθρωπος κτί-
ζεται δι ἡμᾶς, βουλήσει τοῦ Πατρὸς τὴν ἡμῶν σάρχα
περιθαλόµενος * ἵνα, καθάπερ ὁ Παῦλός φησιν, ὁδὺν
ἡμῖν ἐγχαινίσῃ πρὀσφατον xaX µένουσαν, xat πλη-
ρώσῃ τὰ ἔργα τοῦ Ηατρὸς, ἀνανεῶν μὲν εἰς άἆφθαρ-
σίαν τὸ σῶμα, τὸν δ᾽ ἐξ ἁμαρτίας χρατήσαντα θάνσ-
τον ἀναιρῶν, xat αὐτὴν xavaxplvov τὴν ἁμαρτίαν,
χαὶ τὰ ἄλλα πάντα ποιῶν ὅσα τῇ φύσει γέγονεν ἀγαθὰ
δι’ αὐτοῦ. Ei τοίνυν γέγονεν ἄνθρωπος, ἵνα xat ὁδὸς
ἡμῖν γένηται τῶν ἀγαθῶν, χαὶ τὰ ἔργα ταῦτα πλη-
ρώσῃ, ἃ δη παρὰ Πατρὸς δι’ αὐτοῦ γίνεται, εἰχότως
ἂν λέγοι’ « Κύριος ἔχτισέ µε ἀρχὴν ὁδῶν αὐτοῦ εἰς
ἔργα αὑτοῦ. » ᾿Εξῆς δὲ πάλιν τὴν προαιώνιον ὕπαρ-
ξιν ἑαυτοῦ σηµαίνων, const: « IIpb τοῦ αἰῶνος ἔθεμε-
λίωσέ µε. » Ei δὲ χαὶ γεννᾶται καὶ χτίζεται, ἆμφο-
τέροις ἀποδώσει τὸ πρέπον. Γεννᾶται μὲν γὰρ ὡς
Λόγος παρὰ Πατρὸς πρὸ τῶν αἰώνων, χαθάπερ φησὶ,
χτίζεται δὲ ὡς ἄνθρωπος, ὅτε δι) ἡμᾶς γέγονε cáp
οὕτως φησὶν ὁ εὐαγγελιστής.

ΛΛΛΟ.

(asl που περὶ τοῦ θεοῦ Λόγου Δαδίδ' « 'O ὑπάρ-
yov πρὺ τῶν αἰώνων. » El τοίνυν ὁ μὲν Υἱὸς πρὸ τῶν
αἱώνων ὑπάρχει, χτίζεσθαι δέ φησιν ἑαυτὸν εἰς τὰ
ἔργα τοῦ Πατρὸς, ἀνάγχη πᾶσα συνεστώτων Ίδη τῶν
ἔργων γτίζεσθαι νοεῖν αὐτόν. Μετὰ γὰρ τὴν τῶν ποιη-
µάτων εἰς τὸ εἶναι πάροδον, ἓν τελευταίοις τοῦ αἱῶ-
νος χαιροῖς Υέγονεν ἄνθρωπος, ὅτε δη πρεπόντως τε
xai λίαν εὐχαίρως τὸ, « ἔχτισέ µε, » qnot. Πῶς οὖν
αὐτὸς ἂν ὑπάρχῃ τούτων ὁ ποιητὴς, el pev. ἐχεῖνα

τίζεται; El δὲ πρὸ τῶν ἔργων ἑἐστὶν ὁ τούτων ποιη-

$* Joan. 1, 14. "* Psal. Lxxuit, 12.

26i

THESAURUS.

«he τοῦ Θεοῦ Λόγος, χτίζεται δὲ εἰς αὐτὰ, οὗ τῆς A Dei quod illa ereavit , creatur vero in illa : certc

οὐσίας αὐτοῦ δηλωτιχὸν ἂν εἴη τὸ « Éxvtos * ) σηµαί-
vst ὃ ἂν εἰχότως τὴν ἐνανθρώπησιν ὅτε πρὸς ἑπανόρ-
θωσιν τῶν ἔργων τοῦ Πατρὸς γέγονε σάρς. Καὶ διὰ
τοὺτό φησι’ « Κύριος ἔχτισέ µε ἀρχὴν ὁδῶν αὐτοῦ
εἰς ἔργα αὑτοῦ.

ΔΛΛΟ, ὡς ἐν ἐπιτομῇ.

Ἑκτίσθαι φησὶν ἑαυτὸν εἰς ἀρχὴν ὁδῶν. Καὶ ποίων
ἆρα, µαθήσῃ διὰ τῶν ἐφεξῆς. Πρῶτον μὲν τὰς ápe-
τὰς ἐξαριθμούμενος, ἃς πρῶτος ποιῄσας ἑδίδαξε xal
ἡμᾶς. «Γίνεσθε γὰρ, φηαὶν, οἰκτίρμονες:; xai, « Ἐάν
εἰς σε ῥαπίσῃ εἰς τὴν δεξιἀὰν σιαγόνα, στρέφον αὐτῷ
χαὶ τὴν ἄλλην. ᾿Απὸ τοῦ αἴροντος τὰ σὰ, μὴ ἁπαίτει.
— * 'O νόµο; φησίν’ Οὐ μοιχεύσεις. Ἐγὼ δὲ λέγω
ὁμῖν ' Οὐκ ἐπιθυμήσεις , » xal ὅσα πρὸς τούτοις iy
τοῖς εὐαγγελιχοῖς χεῖται χηρύγµασι. Ταῦτα γὰρ fjo-
ξατο μὲν ἐν πρώτῳ Χριστῷ, τρέχει δὲ ἐφεξῆς εἰς
ἡμᾶς. Διὰ τοῦτό φησιν ε Ἐγώ εἰμι fj θύρα, Ἑγώ
εἰμι dj ὁδός.» ᾿Αρχὴ τοιγαροῦν τῶν τοιούτων ἡμῖν
ἔργων γενόμενος, ὅτε διὰ τοῦτο τὴν ἡμῶν σάρχα πε-

εεθάλετο, xal γέγονεν ἄνθρωπος, εἰχότως ἂν λέγοι »
t Κύριος ἔχτισέ µε ἀρχὴν ὁδῶν αὐτοῦ εἰς ἔργα αὐτοῦ.»
Τὸν αὐτὸν δὲ τοῦτον ἐφαρμόσεις λόγον καὶ τῇ Ex νε-
χρῶν ἀναστάσει, xai τῇ εἰς ἀφθαρσίαν τῆς σαρχὸς
µεταθολῇ, καὶ τῇ ἀνόδῳ τῇ εἰς οὐρανούς. Καὶ τούτων
γὰρ ἡμῖν γέγονεν &pyt, xaX διὰ ταῦτα χτίζεται.

ΑΛΛΟ.

Ἀπέθανε δι ἡμᾶς καὶ ὑπὲρ ἡμῶν 6 Χριστός. Ὢσ- C

περ οὖν τεθνηκότος τοῦ σώματος αὐτὸς τοῦτο λέγεται
ταθεῖν, κα[τοι τὴν φύσιν ἀθάνατος (v, οὕτω χτιζο-
μόνου τοῦ σώματος, αὐτὸς ἑαυτὸν χτίζεσθαι λέγει,
χαίτοι τὴν οὐσίαν ἄχτιστος (0v. Αὐτοῦ γὰρ οὔστς καὶ
οὐχ ἑτέρου τινὸς τῆς σαρχὸς, ἰδιοποιεῖται τὰ εἰς αὖ-
tiv συµδαίνοντα.

ΑΛΛΟ,

"Vpyov τῶν ἐπὶ τῆς γῆς τὸ κάλλιστον ἄνθρωπος,
ὃς δῆ τέλειος γεγονὼς, ἀτελῆς εὑρέθη διὰ τὴν παρά-
θασι», πεσὼν μὲν ἐξ ἀθανασίας εἰς θάνατον, ἐς ἀφθαρ-
σίας δὲ εἰς φθοράν. Ἐπεὶ τοίνυν Év τι τῶν ἁτο-
πωτάτων ἐφαίνετο, xai ἣν ὄντως αἰσχρὸν µέχρι
παντὺς ἀτελὲς διαμεῖναι τὸ ἔργον τοῦ θεοῦ, ἀναι-
χαίως ὁ τοῦ Θεοῦ Λόγος, ὁ τέλειος τὸν ἀτελῃ ἄνθρω-
πον περιεθἀλετο" χαὶ διὰ τοῦτό φησιν εἰς τὰ ἔργα
κτίφεσθαι, ἵνα τελειώσῃ αὐτὰ, ἵνα πάλιν αὐτοῖς τὴν
τελειότητα περιθήσῃ, τὸ λεῖπον τῷ ἀνθρώπῳ πλη-
ρώσας δι᾽ ἑαυτοῦ. Καὶ γοῦν ἓν τοῖς Εὐαγγελίοις qnot
πρὸς τὸν ἑαυτοῦ Πατέρα * « Ἐγώ σε ἑδόξασα ἐπὶ τῆς
Υῆς, τὸ ἔργον τελειώσας ὃ δἐδωχάς uot ἵνα ποιῄσω.)
Καὶ πάλιν « Tà ἔργα ἃ δἐδωχέ pot ὁ Πατὴρ, ἵνα
Ξελειώσω αὑτὰ, αὐτὰ τὰ ἔργα μαρτυρεῖ περὶ ἐμοῦ.ν
Ei τοίνυν ὅτε γέγονεν ἄνθρωπος, τότε τὰ ἔργα τε-
λειοῖ, xaX εἰς αὐτὰ χτίζεται, πράδηλον δήπουθεν ὅτι-
περ οὐ τῆς οὐσίας τοῦ Λόγου σημαντικὸν ἂν εἴη τὸ,

?! Luc, vi, 260.

"o 56 7! ibiq. 29, 50.
.. 7 joan. v, 36.

7! Matti. v, 28, 39.

verbum hoc « creavit, » essentiam ejus nequaquam
significat, sed potius incarnationem quando ni-
mirum ad reparationem operum Patris factus est
caro. Atque ideo dicit : « Dominus creavit me prin-
cipium viarum suarum in opera ipsius, »

ALIUD, compendiosius.

Creatum se dicit in principium viarum. Qua-
lium autem viarum, disces ex reliquis. Primum
quidem virtutes recensens quas ipse primus exer.
cuit, nos etiam docuit : « Estote enim, inquil,
misericordes "*;» et, « Si quis percusserit te in dex-
teram maxillam, pra;be illi et alteram. Ab eo qui
abstulerit qux tua sunt, ne reposcas '*. » — « Lex

B jubet : Non mechaberis. Ego autem dico vobis:

Non concupisces 1, » aliaque quam in evangelicis
przconiis habentur. Hxc enim coepta sunt in primo
Christo, deinceps 167 autem in nos propagantur.
ldcirceo inquit : « Ego sum janua **, Ego sum
via '*. » IIujusmodi itaque operum priucipium no-
bis factus , quando nimirum propter lioc carnem
nostram assumpsit, factus«que est homo, merito
dixerit : « Dominus creavit me principium viarum
suarum in opera ipsius. » Eadem porro ratio est
eiiam resurrectionis e mortuis, mulationisque in
carnis incorruptionen et ascensionis in caelos. Nam
et horum principium nobis factus est, et propter
ιο creatus.

ALIUD.

Christus propter nos et pro nobis mortuus est.
Queinadinodum igitur, mortuo corpore, ipse loc
passus esse dicitur, tametsi iwimnortalis naturz sit :
jta creato corpore, ipse seipsuin creari dicit, cum
lamen increata: essenti: sit. Cum enim ipsius sit,
ct non alterius caro, qua illi aceiduut propria illius
liunt.

ALIUD.

Pulcherrimum ac przstantissimum opus omniura
qua in terra fiunt est homo : qui cum esset factus
perfectus, per pravaricationem inventus est inper-
fectus, ex immortalitate in mortem lapsus, ex
incorruptione in corruptionem. Cum itaque defor-
missiium quid esset, turpeque revera viderelur
opus Dei imperfectum remanere, necessario Ver-
bum Dei perfectum imperfectum homiaem induit ;
atque idcirco dicit se in opera creatum esse, ul
nimirum illa perficeret, utque rursus homini pri-
stinam perfectionem restitueret, id quod in homine
deerat, per se implens atque compensaus. Ideoque
in Evangeliis ad Patrem suum ita dicit : « Ego te
glorificavi in terra , perfecto opere quod dedisti
mihi ut faciam ?*. » Et rursus ; « Opera qua dedit
mihi Pater, ut perficiam , illa testimonium perhi-
bent de πιο ο. » Si ergo cum factus est homo, tunc
opera perficit, et in ipsa creatur ; manifestum est

16 Joan, xiv, 0.

** Joan. x, 9. 76 Joan. X v1l,

985

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

284

verbum illud, « creavit, » non significare essentiam A « ἔχτισε * » δηλοῖ δὲ μᾶλλον τὸν τῆς ἐπιδημίας χαι--

Verbi , sed potius tempus incarnationis site, qua-
tenus caro factus, creatus dicitur. Tunc enim per-
fectis operibus Patris, humanaque natura in pri-
stinum statum restitula, adjunxit sibi Ecclesiam
omnis maculae et rugs expertem, sanctam et mun-
dam "*, et facti sumus in ipso nova creatura '*,
non amplius itmperfectione illa, quam per pravari-
cationem contrayeramus laborans, neque peccato
mortua, sed perfectionem consecuta per obedien-
tiam Christi ejusque resurrectionem a mortuis.
Has igitur ob. causas 16068 homo factus , merito
dixerit : « Dominus creavit me principium viarum
suarum in opera ipsius. »

ALIUD, in illud, « Dominus creavit. me, » quod
Filius Dei non sit opus, vel creatura. Et in id,
« Ante secula fundavit me. »

Si Verbum Dei est creatura, ut vos opinamiui,
omnis impietatis inventores, quomodo Deo con-
glutinati et. dii effecti sumus, uniti ipsi } Quo pacto
vero Christus mediator Dei et hominum ** ? Unitur
enim nobis, quatenus facius est homo. Si autem
creatura est, et non Deus, quomodo unitur Deo?
Aut quís modus ac ratio ipsum illi uniet * Qu»
enim dissimilia sunt secundum essentiam , noa
utique naturaliter iuyicem uniautur. Aut quomodo,
si creatura est, per ipsum salvati sumus, cum
Scriptura dicat : « Non legatus, non angelus, sed
ipse Dominus salvavit eos ** ? » Quomodo autem cre-

pbv, χαθὸ σὰρξ γεγονὼς, ἐχτίσθαι λέγεται. Τότε γὰρ
xaX ὁλόχληρα ποιῄσας τὰ ἔργα τοῦ Πατρὸς, xoi
ἀποχαταστήσας εἰς τὸ ἀρχαῖον τὴν ἀνθρώπου φύσιν,
παρέστησεν ἑαυτῷ τὴν Ἐκχλησίαν μὴ ἔχουσαν σπῖ-
λον ἢ ῥυτίδα, fj τι τῶν τοιούτων, ἀλλ ἁγίαν xal
ἅμωμον xaX γεγόναµεν Ev αὐτῷ χαινὴ Χτίσις, οὐχέτι
φοροῦσα τὸ ἀτελὲς διὰ τὴν παράδασιν χαὶ τὴν Ex τῆς
ἁμαρτίας νἐέχρωσιν, ἀλλὰ λοιπὺν ἁπολαθουσα τὸ τέ-
λειον διὰ τὴν ὑπαχοὴν τοῦ Χριστοῦ xa τὴν Ex. νε-
χρῶν ἀνάστασιν. Οὐχοῦν ἄνθρωπος διὰ ταῦτα γενό-
µενος, εἰκότως ἂν λέγοι τὸ, « Κύριος ἔχτισέ µε ἀρ-
χἣν ὁδῶν αὑτοῦ εἰς ἔργα αὐτοῦ. »

AAAU, εἰς τὸ, « Κύριος ἔκτισέ µε, » ὅτι οὐ ατί-
σµα, οὐδὲ ποίηµα ὁ Ylóc τοῦ θεοῦ. Καὶ εἰς τὸ.

t Πρὸ τοῦ αἰῶνος ἐθεμείωσέ µε. »

Ei χτίσµα ἐστὶ, καθ ὑμᾶς, ὁ τοῦ θεοῦ Λόγος, ὦ
πάσης ἁσεθείας εὑρεταὶ, πῶς θεῷ χολλώμεθα xai
θεοποιούµεθα συναφθέντες αὐτῷ; Πῶς δὲ μεσίτης
icti θεοῦ χαὶ ἀνθρώπων ὁ Χριστός, ΄Απτεται μὲν
γὰρ ἡμῶν, xa0b γέγονεν ἄνθρωπος. El δὲ χτίσµα
ἐστι xal οὐ θεὸς, πῶς ἄφεται θεοῦ, Ποῖος αὐτὸν
ἐχείνῳ συνάψει τρόπος; Τὰ γὰρ ἀνόμοια χατὰ τὴν o0-
σίαν οὐχ ἂν ἀλλήλοις φυσιχῶς συναφθείη voté. πῶς
δὲ, el χτίσµα ἐστὶ , δι’ αὐτοῦ σεσώσμεθα, τῆς θείας
λεγούσης Γραφῆς ' « O0 πρέσδυς , οὐχ ἄγγελος, ἀλλ'
αὐτὸς ὁ Κύριος ἔσωσεν αὐτοὺς; » Πῶς δὲ εἰς αὐτὸν
πιστεύοντες διχαιούµεθα, εἴπερ χτίσμα ἐστί; Πῶς δὲ

. dentes in euin justificamur, si est creatura? Quomodo ρ τὸ, «Γη el, καὶ εἰς γῆν ἀπελεύσῃ, » λύεται δι’ αὐτοῦ»

vero illud, « Terra es, et in terram reverteris **, »
per ipsum solvitur * Neque enim est opus quod crea-
turz? conveniat sententiam a Deo datam subvertere.
Quomodo etiam si creatura est, peccatum delere
potest, cum propheta de ipso dicat : « Quis Deus
sicut tu, tollens iniquitates et praeteriens injusti-
tías ** ? Quo pacto vero, si creatura est, potuil di-
cere : «Nisi Filius vos liberarit **? » liberavit autem
uj Patris heres, non autem creatura, ut ingani
bzretici opinantur,
ALIUD.

Si ad imitationem naturalis Filii, etiam ado-
ptittii vocantur filii, necessarium plane est ut
nauiralis Filius alius sit ab iis, et essentia diver-

Οὐ γὰρ ἓν ἔργον χτίσµατι πρέπον, ἀνατρέπειν τὴν
παρὰ Θεοῦ δοθεῖσαν ἁπόφασιν. Πῶς δὲ πάλιν, el

. κτίσμα ἐστὶν, ἀναιρεῖ την ἁμαρτίαν, λέγοντος τοῦ

προφἠτου περὶ αὐτοῦ ' «Τίς θεὺς ὥσπερ σὺ, ἑξαίρων
ἀνομίας χαὶ ὑπερθαίνων ἁδικίας» » Πῶς δὲ, εἰ χτίσµα
ἐστὶν, ἠδύνατο Avete Ἐὰν μὴ ὁ Υἱὸς ὑμᾶς ἔλευθε-
ρώσῃ; » xal γοῦν ἠλευθέρωσεν ὡς τοῦ Πατρὸς κληρο-
νόμος, xai οὗ ποίηµα ὑπάρχων, χατὰ τὴν τῶν θεο-
µάχων µανίαγ.

ΑΛΛΟ.
El χατὰ µίµησιν τοῦ κατὰ φύσιν Υἱοῦ καὶ οἱ χατὰ
θέσιν υἱοὶ καλοῦνται, ἀνάγχη πᾶσα τὸν κατὰ φύσιν
ἕτερον εἶναι παρ αὐτοὺς xai κατὰ τὴν οὐσίαν ἐξ-

sus. Si ergo filii adoptitii sunt creaturz, naturalis D Πλλαγμένον. El τοίνυν οἱ κατὰ θέσιν υἱοὶ κτίσματα,

certe creatura aut opus non erit :
idem erit cum adoptitiis.
ALIUD.

Si juxta vos, o Ariani, Filius Dei est creatura ,
in qua igitur sapientia factus est ? aut. quxnam
manus ipsum post alia creavit? Scriptum est enim :
« Omnia jn sapientia fecisti **. » Et Deus ipse
alicubi ait : « Manus mea fecit omnia hxc δὲ)
Atqui, si omnia in sspientia et manu Dei facta sunt,
et sacra Scriptura de Dei Verbo passim przdicat,
quod « Omnia per ipsum facta sunt, et sine ipso

nam alioqui

"! Ephes, v, $7.

* II Cor. v, 17.
** joan. virt, 56.

6ο] Tim. i1, 5.

** Psal. ci, 34, ** [52. 1.xvi, 9.

ὁ χατὰ φύσιν οὐκ ἔσται κτίσµα ἣ ποίηµα, ἵνα μὴ ὁ
αὐτὸς ὑπάρχῃ τοῖς κατὰ θέσιν.
ΑΛΛΟ.

El, καθ) ὑμᾶς, ὢ Λρειανοὶ, χτίσµα ἐστὶν ὁ Υἱὸς
τοῦ θεοῦ, ἐν ποίᾳ γέγονεν ἄρα σοφίᾳ; mola δὲ χεὶρ
1| xaX αὑτὸν μετὰ τῶν ἄλλων δηµιουργήσασα; Γέ-
γραπται γὰρ, ὅτι «Πάντα ἓν σοφίᾳ ἑποίησας. » Καὶ
αὐτὸς 6E πού φησιν ὁ θεός» « Ἡ χείρ µου ἑποίησς
ταῦτα πάντα. » Καὶ εἰ πάντα ἓν σοφίᾳ xal χειρὶ γέ-
γονε θεοῦ, αἱ δὲ θεῖαι Γραφαὶ περὶ τοῦ θεοῦ Λόγον
βοῶσιν, ὅτι «Πάντα δι αὐτοῦ ἐγένετο, xat χωρὶς αὖ-
δὲ δα, ασ, 9.

** Gen, 11, 19. *! Mich. vij, 18.

255

THESAURUS.

286

799 ἐγένετο οὐδὲ ἓν * οὐχ ἂν εἴη τῆς τοῦ Θεοῦ σοφίας A factum est nihil 27: » certe Fillus non erit opus sa-

ἔργον ὁ Υἱός * ἀλλὰ μᾶλλον αὐτός ἐστιν fj σοφία xal

᾿ἡ χεὶρ, δι᾽ ἧς τὰ πάντα θεὺς ἑργάζεται. Οὐχοῦν οὐ

Ἀτίσμα, οὐδὲ ποίημά ἐστιν.

Ἐπιτηρήσεις ἀπὸ τῆς θείας Γραφῆς, ὅτι οὐχ εἷς
των κτισμάτων ὁ Υἱὸς, ἀ.ἳ λὰ paAAor ποιητ]ς
αὐτῶν «Ἰέγεται xal ἔστι'.

Οἱ ἐν Βαδυλῶνι νεανίαι πᾶσαν, ὡς ἔπος εἰπεῖν, τὴν
χτίσιν ἐξαριθµούμενοι, τά τε kv τοῖς οὐρανοῖς καὶ
τὰ ἐπὶ τῆς γῆς χαταλέγοντες, xai παρὰ πάντων
ὑμνεῖσθαι δεῖν φάσκοντες τὸν θεὸν, οὐδαμοῦ τὸν Yiby
ἐν τοῖς εὐλογεῖν ὀφε[λουσι κατατάττουσιν, οὐδὲ εἰρή-
χασιν Εὐλογείτω ὁ Λόγος f| ἡ σοφία τοῦ Θεοῦ τὸν
Κόρων. ᾽Αλλ᾽ εἶδότες ὅτι μετὰ Πατρὸς τὴν προσ-
χύνησιν ἔχει, πάντων ὁμοῦ τῶν κτισμάτων ποιησά-
µενοι μνήμτν, σιωπῶσιν αὐτὸν ὡς Δεσπότην xal ὡς
ὑμνωύμενον. Οὐδὲν δὲ ἧττον xal ὁ µαχάριος Ταλμ-
ᾠδὸς πολλάχις ὑμνεῖσθαι χελεύων τὸν Θεὸν, xal πᾶ-
σαν ὀνομάζων τὴν xzlat , λειτουργούς τε xal ἁγγί-
λους, xat δυνάµεις, xal οὐρανοὺς οὑὐρανῶν, xaX σελήνην
xai Ίλιον, ὡς δοῦλα τῇ τοῦ Θεοῦ προσχυνήσει χρῆναι
δεῖν ὑποχεῖσθαι λέγων, οὐδαμοῦ μὲν ἐν τούτοις κατα-
τάττει τὸν Υἱὸν, ἁλλ' ἐκ τῶν ἑναντίων xol mpoa-
χυνεῖσθαι χελεύει otv * « Kal προσχυνησάτωσαν
αὐτῷ πάντες ἄγγελοι θεοῦ. » El δὲ πᾶσα ἡ χτίσις
προσχυνεῖ, προσχυνεῖται δὲ ὁ Υἱὸς, οὐχ ἄρα χτίσµα
ἐστὶν, ἀλλὰ ὙΥἱὸς ἁληθινὸς μετὰ τοῦ 'Πατρὸς mpos-
χυνούµενος.

ΑΛλΛύὐ."Οτι ἕτερός ἐστι παρὰ τὰ κτῖσματα ὁ Ylóc,

xal οὐχ εἷς τῶν πάντωγ.

Πάντα διὰ τοῦ θεοῦ Λόγου πεποιῆσθα, σηµαἰνουσα
xai dj θεία Γραφῇ, οὕτω φησί’ «Πάντα δι αὐτοῦ
ἐγένετο. » Καὶ πάλιν’ « ET; Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς,
δι οὗ τὰ πάντα. » Ὦ δέ γε Παῦλος τρανότατα τῶν
πάντων αὐτὸν διαστέλλων, λέγει « Ζῶν γὰρ ὁ Λόγος
τοῦ θεοῦ χαὶ ἑνεργῆς, χαὶ τοµμώτερος ὑπὲρ πᾶσαν µά-
χαιραν δίστοµον, xaX οὐκ ἔστι χτίσις ἀφανῆς ἑνώπιον
αὐτοῦ πάντα δὲ γυμνὰ xal τετραχηλισµένα τοῖς
ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ. » El τοίνυν πάντων ἑστὶ ποιητῆς,
χαὶ πάντα ἐἑνώπιον αὐτοῦ τετραχήλισται , οὐχ ἂν εἴη
τῶν πάντων εἷς ὁ τούτων ποιητής, Καὶ ᾧ τὰ πάντα
γυμνὰ xai τενραχηλισµένα ἐστὶν, οὐχ ἂν εὐλόγως
ὑπάρχειν νοοῖτο τῶν τετραχηλισµένων. Ἐν τῷ γὰρ
λέγειν τὰ πάντα, οὐδὲν ἀφῆχεν ἑχτός ^ καὶ εἰ ἐν
µόνοις τοῖς χτίσµασι πληροῦται τὰ πάντα, ἕτερος ἂν
εἴη παρ' αὐτὰ, ὁ μὴ £v αὐτοῖς ἀριθμούμενος. θὕτω
καὶ ὁ µαχάριος Παῦλος τοῦ πάντα νοεῖ τὴν δύναμιν.
Ἑρμηνεύων ip τὸ, «Πάντα ὑπέταξας ὑπὸ τοὺς
πύδας αὑτοῦ, » ἐπιφέρει σαφῶς ' Ἐν δὲ τῷ λέχειν τὰ
πάντα, οὐδὲν ἀρΏηχκεν αὐτῷ ἀνυπότακτον. El τοίνυν
4b πάντα τῶν ὅλων Lo: περιεχτιχὸν, πάντα δὲ ὁ
YH ποιεῖ, χαὶ τὰ πάντα αὐτῷ τετραχήλισται,
οὐχ ἂν εἴη τῶν πάντων εἷς, ἀλλ᾽ ἕτερος παρ᾽ αὑτά.

ΑΛΛΟ.

Γέγραπται, ὅτι € Ἐν τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ πᾶν Υόνν

χάµφει ἐἑπουρανίων, xaX ἐπιγείων, χαὶ καταχθονίων.)

t opo. 59.
26, 27.

55 Psal. xcvi, 7.

** Joan. 1, 5.
»! ΡΕ p. 1, 10.

ο | Cor. vin, 6.

pientix Dei , sed ipse potius est sapientia, etl manus

per quam Deus omnia operatur. Non est ergo crea-

tura, vel opus

169 Observationes ez sacra Scriptura, quod. Filius
non sit unus ex creaturis, sed potius ipse illarum
creator dicitur et est.

Adolescentes illi Babylonici, cum omnes pro-
pemodum creaturas recenserent, owmnia qua in
colis et in terra sunt enumerautes, Deumque ab
omnibus celebrari oportere dicentes, nusquam Fi-
lium inter ea collocant qua Deum benedicere debent :
neque dixerunt : Benedicat Verbum aut sapientia
Dei Dominum. Sed cum scirent quod cum Patre
adoretur, omnium simul creaturaruin mentione fa-
cta, ipsum silentio pr:tereurt, ut Dominum cui
benedictio et laus debeatur. Nihilo autem secius
beatus Psalmista sepenumero laudari Deum jubens,
omnes creaturas vocans, ministros, et angelos, ac
potestates, et caelos celorum, et [unam ac solem,
dicens debere ut servos adorationem Deo deferre,
nullum inter creata locum statuit Filio, sed e con.
trario adorari etiam jubet clamans : « Et adorent
eum omnes angeli Dei **. » Si vero omnis creatura
adorat, Filius autem adoratur, uon igitur creatura
est, sed verus Filius simul cum Patre adoratus.

ALIUD. (Quod diversus sit a creaturis Filius, et non
unus omnium.

Divina etiam Scriptura euim omnia per Verbum
Dei facta esse significat, ita ait : « Omnia per ipsum
facta sunt **. » Et rursus : « Unus Dominus Jesus
Christus, per quem omnia **, » l'aulus autem apet-
tissime illum ab omuibus separans, dicit ; « Vivum
enim est, atque efficax verbum Dei, et penetrabilius
omni gladio ancipiti : et non est ulla creatura invi-
sibilis in conspectu ejus, omnia autem nuda et aperta
sunt oculis ejus **, » Si ergo omnium creator est,
et omnia sunt nuda in oculis ejus, certe non eril
unus omnium, qui omnium creator est, Et cui om-
nia nuda atque aperta sunt, non erit unus de nudis
atque apertis. Nam cum dicit omnia, nihil extra
omisit : atqui si sole creaturz efficiunt omnia,

D certe diversus erit ab iis quibus nou annumeratut.

lta et beatus Paulus vim vocis omnia accipit. Ex-
plicans enim illud : « Oinnia subjecisti sub pedibus
illius, » subjungit : « Cum vero dicit, omnia, nihil
omisit quod ei subjectum non sit **. » Si ergo hzc
vox, omnia, comprehendit universa, Filius vero
omuia facit omniaque οἱ sunt aperta, non 170 erit
ilaque unus omuium, sed ab iis diversus.

ALIUD.
Scriptum cst quod «in nomine Jesu omue genu
flectetur, caelestium, terrestrium et infernorum **. »

* llelr. 1v, 12, 15. ** E Cor. xv.

98]

S. CXRILLI ALEXANDRINI ΑΠΟΠΙΕΡ.

288

Si vero Filio genua flectuntur, non erit ipse ex eorum A EL δὲ τῷ Yüp χάµπτει πᾶν yóvo, οὐκ ἂν εἴη τῶν

numero qui genua flectunt, sed ab iis diversus.
Rursus scriptum est quod « Oinnis creatura in-
gemiscit, et parturit usque nunc, exspectans re-
demptionem et libertatem filiorum Dei **. » Si vero
ingemiscit omnis creatura, et exspectat redemptio-
nem et libertatem filiorum Dei, at Filius neque in-
gemiscere deprehenditur, neque adoptione: aut li-
berationem exspectare, sed ipse est qui creaturarum
epem adimplet, et. ingemiscentes adoptat, liberta-
temque largitur : non igitur unus omnium erit, ue-
que creaturis annumerabitur, sed diversus ab eis
erit, quatenus, ut creatur, ingemiscunt auxiliatoris
epe indigentes, ipse vero, ut F'ilius, servitutis jugo
pressos in liberiatem asserit.

In illud, « Ante sccula fundavit me **. ν

Scriptum est : « Deus sapientia terram funda-
vit **.» Si ergo sapientia terram fundat, et ipse est
firmitas et stabilimentum omnium (per ipsam enim
terra stabilis manet ) , diligenter investigandum est
quo pacto sapientia qux terram fundat a Deo fun-
datur. Dictum igitur etiam hoc proverbiali modo,
oblique quodammodo significans, et latentem iu se
babens veriorem iutelligentiam : hoc enim plerum-
que proverbiis proprium est. Fundatur itaque sa-
pientia, hoc est Filius Dei, non quod, quatenus est
Verbum, principium exsistendi acceperit, sed qua-
tenus factus est liomo, nostramque similitudinem
induit, principium ac fundamentum nobis factus est,
sdediflcatis nimirum ad pietatem per fidem in ipsum,
*t in novam, ut scriptum est 7, creaturam refor-
matis. Atqui non simpliciter dixit, Deus Verbum aut
Filium me fecit, ne qua hereticis occasio praebere-
tur calumniandi ipsius essentiam tanquam factam ,
sed absolute, « fundavit me. » Quod enim in supe-
rioribus dixit, « Dominus creavit me, principium
viarum suarum in opera .psius » ^ hoc etiam
per hoc significatur. Πίο enim factum esse
6 principium viarum suarum dicit; hic vero se
fundamentum jactum esse eorum qui suoperzdifi-
cantur affirmat, diversis modis idem plane dicens,
aViisque verbis eamdem rationem expticans. Perinde
'enim est sive dicas principium, sive fundamentum.
'Quemadmojum enim in illis principium, 17] ita
etíam hic fundamentum [it iis qui ipsi per fidem
superadificantur.

ALIUD.

Sapientissimus Paulus ita alicubi scribit.: « Fun-
damentum illud nemo potest ponere, prater id quod
positum est, quod est Christus Jesus **. » Si ergo
Christus fundamentum jactus. est, oportet autem ea
quie superaedificantur. omnino sint talia, quale est
subjectum fundamentum (ita enin structura conve-
niens, ut scriptum est **, implebitur in templum

1348. viu, 19,22,, ** Eccli. xxiv, 11. ** Prov

χαµπτόντων εἷς, ἀλλ᾽ ἕτερος παρ) αὑτά. Καὶ πάλιν
γέγραπται ' « "Ott πᾶσα dj χτίσις συστενάζει, χαὶ -
συνωδίνει ἄχρι τοῦ νῦν, ἀπεχδεχομένη τὴν ἁπολύ-
Έρωσιν τῶν υἱῶν τοῦ Θεοῦ. » El δὲ στενάζει μὲν ἡ
χτίσις, xal ἀπεχδέχεται τὴν ἀπολύτρωσιν χαὶ τὴν
ἐλευνθερίαν τῶν υἱῶν τοῦ θεοῦ , οὔτε δὲ στενάζων ὁ
Yi; φαίνεται, οὔτε τὴν υἱοποιῖαν ἐχδέχεται f) τὴν
ἑλευθερίαν, ἀλλ᾽ αὐτός ἐστιν ὁ τὴν ἐλπίδα τῆς χτί-
σεως ἀποπληρῶν, xal εἰς υἱοθεσίαν τοὺς στενάξοντας
χαλῶν, xal ὁ τῆς ἐλευθερίας δοτηρ᾽ οὐκ &pa Ev τοῖς
πᾶσίν ἐστιν, οὐδὸ ἓν τῇ κτίσει χαταριθµηθήσεται'
ἀλλ ἕτερός ἐστι παρ) αὐτὴν, χαθὰ μὲν ὡς κτί-
σµατα στενάνει τοῦ βοηθοῦντος δεΦῄενα - ὁ δὲ, ὡς
Υἱὸς , ἑλευθεροῖ πάντα τῷ τῆς δουλείας δεσμῷ συν-

B εχόμενα.

Εἰς τὸ, « Πρὸ τοῦ αἰῶνος ἐθεμε.ἒίωσέ µε. »

Γέγραπται' « Ὁ Geb, τῇ σοφίᾳ ἐθεμελίωσε τὴν
17v. » El τοίνυν θεμελιοῖ μὲν ἡ σοφία τὴν γην, αὕτη
δέ ἐστιν ἡ πάντων ἁἀσφάλεια (μένει γὰρ ἑδραία δι
αὐτὴν), κατὰ τίνα τρόπον f) θεμελιοῦσα θεμελιοῦται
παρὰ θεοῦ, ζητητέον. Εἴρηται τοίννν xal τοῦτο κατὰ
τὸγ ταῖς παροιµίαις πρέποντα τύπον, πλαγίως παρα-
δηλούµενον, xal χεχρυµµένην ἔχον ἐν ἑαυτῷ τὴν
ἀληθεστέρα» διάνοιαν᾽ τοιοῦτο γὰρ ἀεὶ τῆς παροιµίας
τὸ σχΏμα. θεμελιοῦται τοίνυν 1) σοφία, τουτέστιν͵, ὁ
Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, οὗ χαθὸ Λόγος ἐστὶν ἀρχὴν τοῦ εἶναι
δεχόµενος, ἀλλὰ xa0b γεγονὼς ἄνθρωπος xai τὴν
πρὸς ἡμᾶς φορέσας ὁμοίωσιν, ἀρχὴ καὶ θεμέλιος

C ἡμῖν γίνεται, οἰκοδομουμένοις εἰς εὐσέδειαν διὰ τῆς

εἰς αὐτὸν πίστεως, xal εἰς τὴν χαινὴν χτίσιν ἆνα-
µορφουμµένοις, χαθὼς γέγραπται. Λέχει γοῦν οὐχ
ἁπλῶς, Ὁ θεὸς Λόγον 7) Yióv µε πεποίηχεν, ἵνα μή τις
τοῖς ἑτεροδοξοῦσιν ὑπάρχοι παρείσδυσις τοῦ χατα-
Ψεύδεσθαι τῆς οὐσίας αὐτοῦ ὡς πεποιηµένης, ἀλλ᾽
ἀπολελυμένως, « Ἐθεμελίωσέ µε. » "O γὰρ ἔφασχεν
Ev τοῖς ἀνωτέρω, εΚύριος Ἐχτισέ µε ἀρχὴν ὁδῶν αὐ-
τοῦ εἰς ἔργα αὐτοῦ, τοῦτο χαὶ διὰ τοῦτο σηµαίνετα,.
Ἐχεῖ μὲν γὰρ ἀρχὴν ὁδῶν ἑαυτὸν πεποιῆσθαί φησι»,
ἐνταῦθα δὲ θεμέλιον ἐποιχοδομουμένων ἐπ᾽ αὑτῷ
χαταθεθλῆσθαι διϊσχυρίζεται, πολυτρόπως τὰ αὐτὰ
λέγων, χαὶ διὰ τῶν αὐτῶν νοημάτων ἀναχυχλώσας
τὸν λόγον. Ἴσον Υάρ ἐστιν εἰπεῖν ἀρχὴν χαὶ θεµέ-
λιον. Ὡς γὰρ ἐν ἐχείνοις ἀρχὴ, οὕτω xal ἐνταῦθα
θεμέλιος τῶν ἑποικοδομουμένων ἐπ᾽ αὑτὸν διὰ τῆς
πἰστεως Υίνεται.

ΑΛλυ.

Λέγει που Παῦλος ἐπιστέλλων ὁ σοφώτατος) « 8c-
µέλιον ἄλλον οὐδεὶς δύναται θεῖναι παρὰ τὸν χείµε-
vov, ὃς ἐστιν Ἰησοῦς Χριστός.» El τοίνυν χεῖται μὲν
θεμέλιος ὁ Χριστὸς, δεῖ δὲ τὰ ἐποιχοδομούμενα πάν-
τως εἶναι τοιαῦτα, ὁποῖόν περ ἂν ὑπάρχοι τὸ ὑπο;
χείµενον (οὕτω γὰρ ἂν καὶ ἡ οἰχοδομὴ αυναρµολο-
ουµένη, χαθὰ γέγραπται, πληρωθήσεται elg ναὺν

, i, 19. 9 IL Cor. v, 17. ** I Cor. ni, 11. 7? lbid.

-

289

TIIESAURDS.

290

ἅγιον), εὔδηλον δήπουθεν ὅτιπερ οὗ καθ) Λόγος A sanctum) : manifestum certe est quod non quate-

ἐστὶν, ἑαυτὸν τεθεμελιῶσθαί φησιν ' οὐδὲν Υάρ ἐστι
χατὰ φύσιν τῷ Λόγῳ προσεοιχὸς, οὐδ' ἂν ἁρμοσθείη
τι τῶν ὄντων πρὸς ἐχεῖνον φυσικῶς' ὁ μὲν γὰρ
ποιητὴς, τὰ δὲ χτίσµατα ' ἀλλὰ χαθὸ γέγονεν ἄνθρω-
vog καὶ ὅμοιος ἡμῶν xatà πάντα, χωρὶς ἁμαρτίας,
θεµέλιον ἑαυτὸν χαταθεθλῆσθαί φησι τῶν ἔποιχοδο-
µουμµένων ἐπ) αὐτῷ, δυναμένων αὐτῷ συναρμολοχεῖ-
σθα.. Καθὸ γὰρ xai αὐτὸς γέγονεν ἄνθρωπος, πολλὴν
ἔχει πρὸς ἡμᾶς τὴν συγγένειαν διὰ τὴν τῆς σαρχὸς
φύσιν. Οὐκοῦν ἐπὶ τὴν τοῦ Σωτῆρος ἐνανθρώπησιν
xa τοῦτο παρενεχτέον, ἵνα τὸ δύσφημµον διαφύγωµεν,
γεγενῆσθαι φάσχοντες, xal ἀρχὴν τοῦ εἴναι λαµθά-
νειν τὴν σοφίαν τοῦ θεοῦ. ὍὌνπερ γὰρ τρόπον ἑτέ-
pot; ἄμτελον μὲν ἑαυτὸν εἶναί φησιν, ἡμᾶς δὲ τὰ
χλήματα, οὐ δένα δειχνύων , οὐδὲ ἑτερογενῆ τῆς
ἀμπέλου τὰ χλήματα , ἀλλ ἐδ ἑἐχείνης ὄντα κατὰ
φύσιν, οὕτως ἐνταῦθα θεµέλιον ἡμῶν ἑαυτὸν elvat
Φησιν, ἵνα τῶν ἑποικοδομουμένων ἐπ᾽ αὐτῷ τὴν πρὸς
αὑτὸν ἐπιδείξῃ συγγένειαν φυσιχἣν, ὅτε γέγονεν ἄν-
θβωπος. Τότε γὰρ xaX xatà φύσιν αὐτῷ συναπτό-
µεθα, xal τῆς πρὸς αὑτὸν ὁμογενείας ἐξηρτημένοι
ὥσπερ τῖς ἀμπέλου τὰ χλῆματα, χαρποφοροῦμεν
τὴν εἰς Θεὸν εὐσέδειαν. Κεῖται τοιγαροῦν θεμέλιος
μὲν ἑνανθρωπήσας ὁ τοῦ θεοῦ Λόγος" ἡμεῖς δὲ ἐπ᾽
αὐτῷ χαθάπερ «wig ἅγιοι λίθοι ἐποιχοδομούμεθα,
ἵνα xal ναὸς τοῦ ἐνοιχοῦντος ἓν ἡμῖν ἁγίου Πνεύμα-
τος χρηµατίσωμεν.

ΑΛΛΟ.

« Πρὸ τοῦ αἰῶνος ἐθεμελίωσέ µε. » Εὔλογον οἶμαι ο

zal ἀναγκαῖον αὐτῶν φαινομένων παραδε'γµάτων τὰς
ἀνοήτους τῶν αἱρετικῶν ἀναχόπτειν χαχοδοξίας»
τάχα xàv οὕτω δυσωπηθέντες τὴν ἀλήθειαν, πρὸς τὰς
δυσφημίας ἁποναρχήσωσι. Τὸ θεμελιούµενον τοίνυν,
χαὶ εἰς τοιαύτην τινὰ λαμθανόμενον χρείαν, οὗ πἀν-
τως τότε τοῦ εἶναι τὴν ἀρχὴν ἔχον φαίνεται, ὅτε xal
εἰς θεµέλιον πέµπεται. Φέρε γὰρ εἰπεῖν, ἕστω λίθος
τὸ χαταπεμπόµενον χαὶ Ev τῇ vf] χρυπτόµενον’ δεῖ
πρῶτον αὐτὸν ἁπό τινος πέτρας f| ἐξ δρους ἀποτμη-

θέντα, ποὺς τὴν τοιαύτην λαμύάνεσθαι ypelav* xaV

πρὀτερόν Υε ἔστιν, εἶθ᾽ οὕτω θεμέλιος γίνεται el;
βάθος γῆς καταχωννύμενος. Αλλ᾽ εἴπερ τις τῷ χατα-
θληθέντι λίθῳ δοίη φωνὴν, χαὶ τὸν ἀνθρώπῳ πρέ-
ποντα χορηγήσειε νοῦν, εἶποι ἂν τὰ καθ) ἑαυτὸν ἕξ-
ηγούμενος, ὅτι Λίθος μὲν fium» εἰς πέτραν χείμενος
$j ἐν ὄρει’ νυνὶ δὲ γέγονα θεμέλιος, τὴν συνἐχουσάν
µε γῆν περιδεθληµένος. Οὕτω πως νοῄσεις εὐσεθῶς
xai ἐπὶ τῆς τοῦ θεοῦ σοφίας, τουτέστι, τοῦ Υἱοῦ ' ἣν
μὲν γὰρ iv ἀρχῇ πρὸς τὸν Θεὸν, xal θεὺς ἦν, χαθὰ
γέγραπται. "Occ δὲ χαθάπερ τις λίθος ἄνευ χειρῶν
ἐξ ὄρους ἀποτμηθεὶς, τουτέστιν, ἀπὸ τῆς οὐσίας τοῦ
Πατρὸς προελθὼν, χαθάπερ τινὰ γην τὴν ἡμετέραν
σάρχα περιεθάλετο, τότε χαὶ τεθεμελιῶσθαί φησω
ἑαυτὸν, μονονουχὶ λόγων᾽ Λόγον μὲ ὄντα καὶ Υἱὸν ἆλη-
θινὸν ó Πατὴρ Υηῖνῳ περιθέθληχε σώματι, ἵνα θεµέ-
Atog γένωμαι xal ἀρχὴ τῶν ἑἐποικοδομουμένων elo

! Joan. xv, 5. * Joan. 1, 4, 2.

nus est Verbum, fundatum se dicat : nihil enim est
secundum naturam Verbo simile, neque quidquam
eorum qua exsistunt naturaliter cum ea construi
possit : nam ipse creator est, hzc vero creature:
sed quatenus factus est hoino, et similis nobis in
omnibus, excepto peccato, fundamentum se jactum
esse dieit iis qui superadificautur ipsi, ut in unam
cuim ipso structuram concinnari possint. Nam ea
ratione qua etiam ipse factus est lomo, magnam
nobiscum convenientiam et cognationem habet ob
carnis naturam. Quocirca etiam ad incarnationem
ipsius referendum est, ut blasphemiam cvitemus,
quam incurreremus si diceremus illum factum esse,
ei sapientiam Dei principium exsistendi accepisse.

B Quemadmodum enim aliis vitem seipsum esse dicit,

nos aulem vitis palmites *, qui naturaliter ex illa
sint, íta hic fundamentum nostrum seipsum esse
affirmat, ut eorum qui ipsi superazediflicantur natu-
ralem secum cognationem declaret, quando factus
est homo. Tunc enim secundum naturam ei copu-
lamur, eademque conjunctione qua palmites viti
ipsi inserti, pietatis in Deum fructus edimus. Ver-
bum itaque Dei fundamentum nostrum posilut est,
cum humanitatem assumpsit : nos vero ei vcluti
sancti quidam lapides superzedificamur, ut et. tem-
pli iahabitantis in nobis Spiritus sancti vocemur.

ALIUD.

ε Ante. secula fundavit me. » Opere pretium
existimarim evidentibus exemplis insanas h:reti-
corum opiniones confutare : fleri enim potest ut
ita ad veritatis cognitionem erubescentes a bíasphie-
miis abstineant. Quod igitur fundatur et. ia. illiun
usum sumitur, non omnino tunc exsisteudi initiuni
habere cernitur, quando in fundamentum mittitur.
179 Nam exempli gratia, saxum in terram funda-
menti loco jactum, necesse est ul. primum ex petra
vel rupe excisum ad ejusmodi usum accommodetur :
atqui prius exsistit, deinde fundamenti loco alte iu
terram demittitur. AL si quis saxo in terram misso
vocem οἱ intellectum homini congruentem tribuat,
id de seipso ita dicere possit: Saxum quidem eram,

D in rupe vel monte jacens : nunc vero factus sum fua-

damentum, terre qus continet obrutus. Ita etiam
pie de sapientia Dei, hoc est Filio, judicare possis :
erat enim in principio apud Deum, οἱ Deus erat,
sicut seriptum est *. Quando autem veluti lapis qui-
dam, nulla inanuum opera e monte excisus, lioc est,
ex egsentia Paris procedeus, carne nostra veluti
terra. quadam obrutus est, tunc. fundamentum se
dicit, quasi dicat : Pater me, cum sim Verbum ac
verus Filius, terreno corpore involvit, ut fiam fuu-
dameutum et principium eorum qui super me zifi-
cabuntur per fidem, ut corporeus cui eis effectus
suscipiam eos in unam mecum structuram concin-

291

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

252

natos, atque compactos per cognationem carnalem. A ἐμὲ διὰ τῆς πίστεως χαὶ συσσωµο;ς τούτοις áva-
δειχθεὶς, δέξωµαὶ συναρμολογουµένους φυσικῶς xal συνδεσµουµένους πρὸς ἐμὲ διὰ τὴν χατὰ σάρχα σνγ-

τένειαν.
ALIUD.
Κα objectione hereticorum.

Δι quo pacto, iuquiunt, possit illud, « fundavit
me, » de ihcárnatione Verbi intelligi, cum ipse dicat
se ante sd:cula fundatum, antequam terra fieret 5, et
antequam montes stabilirentur* Manifestum enim est,
multis postea temporibus, quam totum universum
et quidquid in eo est, fleret, incarnationem Verbi
factam esse,

Solutio objectionis.

Nequaquam difficile est ad ejusmodi hereticorum
objectiones tespondere ; necessaria tamen esL audi-

ΑΛΛΟ.
Ὡς ££ ἀνἑιθέσεως τῶν αἱρετικῶν.

Καὶ πῶς ἂν δύναιτο, φασὶ, τὸ « ἐθεμελίωσέ με ,
εἰς τὴν μετὰ σαρχὸς ἐχλαμθάνεσθαι τοῦ Λόγου παρ-
ουσίαν, ὅπου φησὶν αὐτὸς πρὸ τοῦ αἰῶνος ἡδρᾶσθαι,
πρὸ τοῦ τὴν γῆν ποιῆσαι, πρὺ τοῦ ὄρη ἑδρασθῆναι ;
Εὔδηλον γὰρ ὡς πολλοῖς Όστερον χρόνοις μετὰ τὸ γε-
νέσθαι τόδε τὸ σύμπαν xal τὰ ἓν αὐτῷ, véyovey f) Év-
σαρχος οἰχονομία τοῦ Λόχου.

Πρὸς τὀῦτο Acc.
Πρὸς δὴ τὰ τοιαῦτα τῶν αἱρετικῶν προθλἠµατά,
δυσχερὲς μὲν οὐδὲν ἀντιλέγειν ^ χρεία δὲ ὅμως τῆς

torum prudentia et pietas. Quod enim sub finem p τῶν ἀχροωμένων εὐλαθείας. "Oct μὲν γὰρ ἐπὶ τέλεε

praesentis seculi Christi adventus per carnem factus
sit, nemo, ut arbitrof, eotum qui tecte sentiunt ne-
gabit. Manifesta etim sunt quae sacra Scriptura
proclamat. At Deus qui futura omnia novit, non
quando res ipsz eveniunt, etiam ante constitutionem
mundi novit, qua ultimis temporibus eventura
essent. Idcirco quz ipsum decent, faciens , mom
quando nos facti sumus, tunc primum de nobis de-
liberat, verum etiam antequam fletet terra, et ante
saecula rerum nostrarum successüs et eventus prz-
novit : el ante saecula fandavit Filium) suum, quam-
tuin ad suam przemotienem attiuet, ut nos. super
eum sedilicati, resurgamus in incorruptiouem *, qui
alioquin per 1749 prevaricationem in interitum et

τοῦ παρόντος alo vog ἡ μετὰ σαρχὸς τοῦ Λόγου γέγονε
παρουσία, οὐκ ἄν, οἶμαι, τὶς τῶν εὖ φρονούντων áp-
νήσαιτο. Φανερὰ γὰρ τὰ iv ταῖς θείαις βοώμενα
Γραφαῖς. 'AXX ὁ γινώσκων τὰ ἑσόμενα θεὺς καὶ οὐχ
ὅτε γίνεται τὰ πράγµατα , καὶ πρὸ τῆς τοῦ χόσµου
χαταθολῆς δει τὰ ἐν ἑσχάτοις συµθησόµενα xatpotc.
Aib δῆ τὰ ἑαυτῷ πρέποντα πράττων, οὐχ ὅτε γεγόνα-
pev, τότε πρῶτον περὶ ἡμῶν βουλεύεται͵ ἀλλά xal
πρὶν γενέσθαι τὴν γῆν καὶ τοὺς αἰῶνας , ἔαχεν ἓν
ἑαυτῷ τῶν xaÜ' ἡμᾶς τὴν γνῶσιν;' καὶ προεθεµε-
λίωσε τὸν ἑαυτοῦ Υἱὸν ὅσον εἰς τὴν οἰχείαν πρό-
γνωσιν, ἵνα ἡμεῖς ἐποιχοδομηθέντες αὐτῷ, πάλιν
ἀναστῶμεν εἰς ἀφθαρσίαν οἱ πεσόντες εἰς φθορὰν διὰ
τὴν παράθασιν. δει γὰρ ὅτι νεχροὶ μὲν ἑσόμεθα

corruptionem incideramus. Sciebat enim nos per C διὰ τὴν ἁμαρτίαν" χεισόµεθα δὲ ἐν γῆς χώµατι,

peccatum morituros, et propter inobedientiam iu
sepulcro terra, ut scriptum est, cubitures, atque
audituros : « Terra es, et in terrain reverteris. » Cum
autem que ex re nostra erant, etiam ab Φίθγαο
precogitarit omnium nostrum conditor et creator,
previdit atque przefinivit eum qui propter nos et
pro nobis homo futurus esset, hoc est, Verbum
suum, ut initium viarum et fundamentuu reperiatue
instaurata? in ipso humans nature ad incorruptio-
nem, utque vocelur' primogenitus in multis fratri-
bus *, et resurgat primitia eorum qui dormierunt *.
Quod enim sapientissimus Salomon in Proverbiis
inquit : « Ante szcula fundavit me, » et quie dein-
ceps sequuntur, hoc ipsum explicat Paulus ad Ti-
motheum discipulum suum scribens : « Collabora
in Evangelio secuudum virtutem Dei, qui nos libe-
ravit, et vocavit vocalione sua sancta, non secune«
dum opera nostra, sed secundum proposituimn suuin
et gratiam quz data est nobis in Christo Jesu ante
tempora szecularia, manifestata est autem nunc per
illuminationem Salvatoris nostri Jesu Christi, qui
destruxit quidem mortem, illuminavit autem vitam
et incorruptionem?. » Si ergo ante &zcula, nimirum
cuim nondum facti essemus, vocatione sancta vocati

! Prov. viii, 25-25. * 1 Cor. xv, 53.

5 Rom. vii, 29.

χαθὰ γέγραπται, διὰ τὴν ἑαυτῶν ἀπείθειαν, ἀχούον-
τες. «Γη et, xot εἰς γην ἀπελεύσῃ. » Ἐπειδὴ δὲ
Xpnovà περὶ ἡμῶν xal πάλαι προεθουλεύετο ὁ πάν-
των ἡμῶν ποιητής τε xal δημιουργὸς, προεθεώρει
καὶ προώριζε τὸν δι’ ἡμᾶς xat ὑπὲρ ἡμῶν ἑσόμενον
ἄνθρωπο», τουτέστι, τὸν ἑαυτοῦ Λόγον, ἵνα xaX ἀρχὴ
ὁδῶν xai θεμέλιος εὑρεθῇ, ἀνακαινιζομένης εἰς
ἀφθαρσίαν τῆς ἀνθρώπου φύσεως iv αὐτῷ, καὶ χρη-
µατίσῃ πρωτότοχος ἓν πολλοῖς ἀδελφοῖς, xat ἀναατῇ
τῶν χεχοιμηµένων ἀπαρχή. Ὅπερ γὰρ ὁ πάναοφος
Σολομῶν ἐν ταῖς Παροιμίαις φησί: «ΒΠρὸ τοῦ αἰῶνος
ἐθεμελίωσέ µε, » χαὶ τὰ τούτοις ἐφεξῆς ' τοῦτο καὶ
ὁ Παῦλος σαφηνίζει πρὸς Τιμόθτον τὸν ἑαυτοῦ µα-
θητῆν ἐπιστέλλων ὧδε « Συγκαχοπάθησον τῷ E5-

D αγγελίῳ κατὰ δύναμιν Θεοῦ τοῦ σώσαντος ἡμᾶς, xai

χαλέσαντος χλήσει ἁγίᾳ, οὐ χατὰ τὰ ἔργα ἡμῶν,
ἀλλὰ κατὰ ἰδίαν πρόθεσιν καὶ χάριν τὴν δοθεῖσαν
ἡμῖν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ πρὺ χρόνων αἰωνίων, φανε-
᾿ρωθεῖσάν τε νῦν διὰ τῆς ἐπιφανείας τοῦ Σωτῆρος
ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, χαταργήσαντος μὲν τὸν θάνα-
τον, φωτίσαντος δὲ ζωὴν xat ἀφθαρσίαν. » El τοίνυν
xai «0b τοῦ αἰῶνος, οὕπω γεγονότες δηλαδὴ, χλήσει
ἁγίᾳ χεχλήμεθα κατὰ χάριν xat πρόθεσιν τοῦ πάντα
προειδότος Θεοῦ, χεχλήµεθα δὲ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ,

* | Cor. xv, 20. * 1l Tim. s, 8-10.

233

TIIESAURUS.

904

δῆλον ἂν εἴη xal παντί τῷ σαφὲς, ὄτιπερ οὐχ ὅτε A Sumus secundum gratiam et propositum pr:escientis

τεθεµελίωται, τότε xal ἀρχὴν τοῦ εἶναι λαμθάνει ὁ
τοῦ Θεοῦ Λόγος: ἀλλὰ τὴν ἔνσαρχον ἑαυτοῦ παρου-
σίαν ἑρμηνεύει διὰ τούτων , xal πρὸ τοῦ αἰῶνος
ἠδρᾶσθαί φησι καὶ πρὸ πάντων τῶν χτισµάτων, ὅσον
εἰς τὴν πρόγνωσιν τοῦ Πατρός.

ΑΛΛΟ. Ἔτι &lc τὸ, « Κύριος ἔκτισέ µε, » xa. εἷς
τὸ, «Πρὸ τοῦ αἰῶνος ἐθεμε.ἰίωσό µε. »

Λέχει που Παῦλος Ἐφεσίοις ἐπιστέλλων ’ « Εὖλο-
γητὸς ὁ θεὸς xal Πατῆρ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ
Χριστοῦ, ὁ εὐλογήσας ἡμᾶς ἓν πάσῃ εὐλογίᾳ πνευ-
ματιχῇ ἓν τοῖς ἐἑπουρανίοις v Χριστῷ ' χαθὼς ἑξελέ-
ξατο ἡμᾶς &v αὑτῷ πρὸ χαταθολῆς χόσµου εἶναι ἡμᾶς
ἁγίους xal ἁμώμους χατενώπιον αὐτοῦ ἐν ἀγάπῃ,
προορίσας ἡμᾶς εἰς υἱοθεσίαν διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς
αὐτόν. » El τοίνυν οὕπω γεγονότες, εἰς υἱοθεσίαν
προοριζόµεθα διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς αὐτὸν, xal εὖ-
λογίαις πνευματικαῖς εὐλογούμεθα ἓν τοῖς ἑπουρα-
νίοις, πῶς οὐχ ἄν τις ἀχούσας λέγοντος τοῦ Υἱοῦ τοῦ
θεοῦ. « Ilph τοῦ αἰῶνος ἐθεμελίωσέ µε, » ὅσον εἰς
«hv πρόγνωσιν τοῦ Πατρὸς τὰ τοιαῦτα λέγειν αὑτὸν
ὑπολαμθάνοι, xa0' ἣν προγνωσθέντες Ev αὐτῇ κεχλἠ-
µεθα, xal πάσης οὐλογίας ἀπολαύομεν, οὕπω πρὸς
Όπαρξιν ἑνεχθέντες ὅλως, ἀλλὰ πολλοῖς ὕστερον Υε-
γονότες καιροῖς; Αὐτὸ δὲ δᾗ τοῦτο σαφέστατα διδά-
όχων ἡμᾶς, αὐτὸς 6 Κύριος λέγει ’ ε«Δεῦτε, οἱ εὖλο-
γηµένοι τοῦ Πατρός µου, χληρονοµήῄσατε τὴν ἠτοιμα-
αµένην ὑμῖν βασιλείαν ànb χαταδολῆς xóspov. Εἰ
δὲ ἠτοίμαστο xai ἡ βασιλεία παρὰ τοῦ Πατρὸς τοῖς
οὕπω γεγονόσι, χαὶ πρὸ τῆς τοῦ χόσµου κχαταθολῆς,
ἡδοίμαστο δὲ πάντως ἐν Χριστῷ, εἰχότως ἂν λέγοι
περὶ ἑαυτοῦ' « Ilpb τοῦ αἰῶνος ἐθεμελίωσέ µε,
πρὸ τοῦ ὄρη ἑδρασθῆναι, πρὺ τοῦ προελθεῖν τὰς πη-
γὰς τῶν ὑδάτων.) Ταῦτα γὰρ πάντα τῆς κτίσεως ση-
µαίνε: τὴν ἐκ τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι πάροδον.
ΑΛΛΟ, διηγηματικῶς, δι οὗ τὴν αἰτίαν ὥσπερ

µανθάνοµεν τοῦ προωρίσθαι &r Χριστῷ, καὶ εἰς

νἱοθεσἰαν ἡμᾶς κατατετάχθαι ἐξ ἁγάπης Geov
zal Πατρός.

Τὰ συμφέροντα τῇ ἀνθρώπου φύσει προνοῄσας ὁ
θεὺς xai Πατὴρ, xai γινώσχων μὲν ὅτι πεσεῖται
πάντως εἰς φθορὰν, τρόπον δὲ αὐτῇ ζητῆσας ἀνανεώ-
σεως xai τῆς εἰς ἀφθαρσίαν ἑπανόδου, ῥίξας ὥσπερ
αὐτῇ τῆς τοιαύτης ἐλπίδος iv τῷ ἱδίῳ κατεθάλετο
γεννήµατι, χαὶ εἰς υἱοθεσίαν ἡμᾶς προορίξει δι᾽ αὐ-
400, xal πάσης εὐλογίας πνευματικῆς ἀξιοῖ, χαίτοι
οὕπαω Ὑενοµένους * ἵν ὅταν συμθῇ πεσεῖν εἰς θάνα-
«0v Ok τὴν παράδασιν, ὥσπερ ἓξ ἀρχαίας ῥίξης πάλιν
εἰς ζωὴν ἀναθλαστήσῃ, xal ὡς ἤδη προευλογηθεῖσα,
ph παντελῶς ὑπὸ τὴν χατάραν Υένηται, ὅταν ἀχού-
ση» «Γη el, xai εἰς γῆν ἁπελεύσῃ. » Προθεμελιοῦται
τοίνυν ἡμῶν ὁ Χριστὸς, xaX kv αὐτῷ πάντες ἡμεῖς
ἐποιχοδομούμεθα, xal τοῦτο πρὸ χαταθολῆς χόσµου
χατὰ πρόγνωσιν τοῦ πάντα εἱδότος Θεοῦ * ἵνα, χαθά-
περ Ίδη προείποµεν, ἀρχαιοτέραν ἔχωμεν τῆς xatá-

* Ephes. 1, 5-5. * Matth. xxv, 54.

19 Gen, in, 19.

omnia Dei, vocati autem sumus in Christo Jesu:
manifestum profecto cuivis fuerit quod, non quando
fundatum fuit, tum exsistendi initium nactum est
Verbum Dei : sed per hzc adventum suum in carne
declarat, et ante szcula firmatum ail, atque arte
omnes creaturas, quantum ad pranotionem Patris
attinet.

ALIUD. In illud, « Dominus creavit me, » et in illud,

« Ante secula. (undavit me. »

Paulus ad Ephesios scribens ita ait : « Dencdictus
Deus et Pater Domini nostri Jesu Christi, qui bene-
dixit nos in omni benedictione spiritali in ceelestibus
in Christo : sicut elegit nos in ipso ante mundi con-
stitutionem, ut essemus sancti et immaculati in
conspectu ejus in charitate, praedestinavit nos in
adoptione filiorum per Jesum Christum in ipsum *. »
Si ergo, cum nondum facti essemus, in adoptionem
electi sumus per Christum in ipsum, et benedictio-
nibus spiritalibus in celestibus benedicimur : cur
non cum quis audiat dicentem Filium Dei, « Ante
szcula fundavit me, » 1744 censeat illum ejusmodi
dicere respectu prenotionis Dei, qua pranoti in
ipsa vocati sumus, omnique benedictione fruimur,
cum nondum omnino facli essemus, sed muliis
postea szculis esse consecuti simus? Atqui hoc
ipsum manifestissime nos docens ipse Dominus, di-
cil : « Venite, benedicti Patris niei, possidete regnum
quod paratum est vobis ante constitutioneni mundi *.»
Si vero etiam,regnum paratum est a Patre nondum
factis, atque ante creationem mundi, przeparatuut
autem omnino est in Christo, merito de se ipso di-
cat : « Ánte secula. fundavit me , priusquam mon-
tes. stabilirentur, priusquam erumperent fontes
aquarum : » hacenim nilil aliud significant quam
creature ex nihilo ad esse traductionem.

ALIUD, explicattus, ex quo causam quodammodo co-
gnoscimus, cur predestinati sumus. in. Christo, et
adoptati in filios ex charitate Dei ac Pauiris.

Deus ac Pater prasciens qux: humane nature
conducibilia forent, neque ignorans quod omnino
in corruptionem prolapsura esset, rationem vero
ac modum instaurationis reductionisque ad incorru-
ptionem ei quirens, veluti radices ei quasdam
ejusmodi spei egit in Filio suo, et in adoptionein
nos predestinat per ipsum, omnique benedictione
spiritali dignatur, etiam nondum factos : ut, quando
contingeret in mortem labi per pravaricationem,
veluti ex prisca illa radice rursus in vita natura
repullularet, et tanquam jam ante benedicta, non
in universum maledictioni obnoxia fieret, cum au-
diret : « Terra es, et in terram reverteris '*. »
Antea itaque nobis fundainenti loco ponitur Cliristus,
atque in ipso nos omnes superzdificamur, et quidem
ante creationem mundi juxta prznotionem Dei oum-

405

S. CYRILLI ALEXANDRINI ΑΠΟΠΙΕΡ.

290

πια prascientis, ut, quemadmodum modo diximus, A pas τὴν εὐλογίαν, καὶ τῆς εἰς τὸν θάνατον χαταδίχης,

antiquior in nobis sit benedictio quan maledictio,
antiquior promissio ad vitam quam condemnatio ad
mortem, antiquior adopiatio in libertatem quam
diabolica servitus. Redit autem natura in pristinum
8$tatum, superatis qux deinceps ei acciderunt, gratia
ac benelicio illius qui eam fnndavit in bonis in
Christo, rursumque fit id ipsum quod erat in pre-
notione Dei, ex charitate pradestinata ad omnia
optima per Filium.
ALIUD, per similitudinem et ezemplum.

Cielerum necesse est ut accuratius investigemts
175 quo pacto nobis sapientia Dei ante szcula prz-
fundata fuerit. Quemadmodum si quis architectus, do-
mus :edificationem incipiens, cogitans secum, ut
par est, ne domus successu temporis aliquod vitium
accipiat eorum qux domibus accidere solent, fir-
missimum fuudamentum jacit, ac veluti radicem
incoucussam operibus excogitat, ut, si vitium faciat,
eum principium sive fundamentum salvum sit, aliam
Fursus domum ei superstruere possil : eadem ra-
tione omnium creator Christum salutis nostr: fun-
damentum etiain. ante creationem mundi jecit, ut
cum eam per peccatum labefactari contigerit, ite-
rum in ipso instauremur. Quantum igitur attinet ad
consilium et propositum Patris, etiam ante szcula
fundatur Christus ; opus vero ipsum suo tempore ef-
fecium est, ita exigente rei necessitate. Instaurati
enim sumus in Chliristo, adventus sui in carnem

tempore, ab zeterno salutis nostrze fundamentum n ip- C

sum habentes.

ASSERTIO XVI.

De ciernitate Filii, εἰ quoa inseparabiliter ex sub-
stantia Patris emanat.

Objectio Arianorum; quam suc sequuntur solu-
(tones,

At quo pacto, inquiunt, possit esse veternus Fi-
lius? Aut quomodo, cum ex Patre procedat, non om-
nino ab ipso separetur? Nam quod ex aliquo
procedit, necesse est ut sit pars essentie ex
qua processit. Quod autem separatum est ac di-
visum, omnibus suis partibus integrum esse nequit.

Solutio per exemplum.

Quid igitur dicent accidere soli, quando splende-
rem suum ex se emittit? Quid igni, ex quo calor
procedit? Separationesne ac divisiones in ejusce-
modi substantiis lieri censent? AL vero sol nonne
ita splendet ut nulla ratione imminuatur? Neque
euim quisquam splendorem localiter ab eo secer-
nere possil. Ex igue vero non separatim calorem
procedeutem videmus : sed est ipsius essentize ignis
fructus, inseparabiliter 17G ex ipso procedens,
sicut et splendor e luce. Neque enim lumen subsi-
stere potest absque splendore; neque iguis absque
vi calefaciendi. Semper enim adhzrescunt et adnata
sunt ipsis substantiis qu: ex iis gignuntur. lta

τὴν εἰς ζωὴν ὑπόσχεσιν, xai τῆς Ex τοῦ διαθόλου
δουλείας, τῆς υἱοθεσίας τὴν ἑλευθερίαν. Ανατρέχει δὲ :
ἡ φύσις εἰς τὸ ἀρχαῖον, τὰ μεταξὺ συµθεθηχότα νι-
χῄσασα, διὰ τὴν χάριν τοῦ θεμελιώσαντος αὐτὴν ἓν
ἀγαθοῖς ἐν Χριστῷ, χαὶ πάλιν ἐχεῖνο γίνεται ὅπερ
Tiv ἐν προγνώσει τοῦ Θεοῦ, ἐξ ἀγάπης προοριζοµένη
πρὸς πάντα τὰ χἀλλιστα δι’ Υἱοῦ.

ΑΛΛΟ, ὡς ἐν ὑποδείγματι.
Πῶς ἡμῖν προθεμελιοῦται fj τοῦ Θεοῦ σοφία «pb
τοῦ αἰῶνος, ἀναγχαῖον ἰδεῖν. Ὥσπερ eU τις ἀρχιτέχτων
σοφὸς οἴκου χατασχευῆς ἀρχόμενος, ἑννοῄσας τε, χατά

n τὸεἰκὸς, p.f, τι ápa xal πάθοι, προϊόντος τοῦ χρόνου,

τῶν ὅσα πέφυχε γίνεσθαι περὶ τὰς τῶν οἰχοδομημά-
των χατασχευὰς, θεµέλιον ἁῤῥαγη χαταδάλλεται, xai
ῥίζαν ὥσπερ ἀχλόνητον τοῖς ἔργοις ἐπινοεῖ, ἵν) εἴ τι
χαὶ πάθοι σωζοµένην ἔχοντα τὴν ἀρχὴν, αὖθις ἐπ᾽
αὑτῇ xai ἀναστῆναι δυνηθῇ ' τὸν αὐτὸν δὴ τρόπον ὁ
πόντων δημιουργὸς, τῆς ἡμετέρας σωτηρίας προ-
εθεµελίωσε τὸν Χριστὸν, χαὶ πρὸ τῆς τοῦ χόσµου xa-
τασχενῆς, tv' ἐπειδήπερ συμόθῇ πεσεῖν διὰ τὴν παρά-
θασιν, αὖθις ἀνακτισθῶμεν ἐπ᾽ αὐτῷ. Ὅσον μὲν οὖν
εἰς βουλήν τε xat πρόθεσιν τοῦ Πατρὸς, χὰὶ πρὸ τοῦ
αἰῶνος θεμελιοῦται Χριστός ΄ τὸ δέ ys Épyov οἰχείῳ
YéYovs χκαιρῷ, οὕτως ἀπαιτούσης τῆς χρείας τοῦ
πράγματος. ᾽Ανανεούμεθα γὰρ ἐν Χριστῷ χατὰ τὸν
τῆς ἐπιδημίας χαιρὸν, οἱ xal πᾶλαι τῆς σωτηρίας
αὐτὸν θεµέλιον ἔχοντες.

ΛΟΓΟΣ IG.

Περὶ ἁϊδιότητος Υἱοῦ. καὶ ὅτι ἁμερίστως xpotiA-
θεν ἐκ τῆς οὐσίας τοῦ Πωτρός.

Ἀγτίθεσις ᾿Αρειανῶν * πρὸς iv αἱ .Ίύσεις ἑφεξῆς.

Καὶ πῶς ἂν δύναιτο, φασὶν, ἁϊδιος εἶναι ὁ Υἱός :
πῶς δὲ προελθὼν ix Πατρὸς, οὗ πάντως αὐτοῦ καὶ
µεμέρισται; Τὸ γὰρ Ex τινος προελθὸν, µέρος ἂν ctv
τῆς οὐσίας, ἀφ fj; xal προελήλυθε. Τὸ δὲ ἅπαξ ἆπο-
μερισθὲν, οὐκ ἂν ὁλόχληρον αἶναι νοοῖτο.

Ἑξ ὑποδείγματος ἡ Avcic.

Τί οὖν ἄρα φῄσουσι συµμθαίνειν περὶ τὸν fiov,
ὅταν ἐκπέμπῃ τὸ ἴδιον ἁπαύγασμα; Τί δὲ περὶ τὸ
πῦρ νοµίζουσι Ὑίνεσθαι, ὅταν ἐᾷ éautou τὴν θερµα-
clay ἑκπέμπῃ; Μερισμοὺς ρα καὶ ἀποχοπὰς ἐν ταῖς
τοιαύταις οὐσίαις ὑπολαμθάνουσι Ὑγίνεσθαι; Καὶ μὴ
λάμπει μὲν ὁ ἥλιος χατ᾽ οὐδένα τρόπον ἑλαττούμενος ;
Auot δ ἂν οὐδεὶς τοπικῶς τὸ ἀπαύγασμα ἀπ᾿ αὐὑ-
τοῦ. Απὸ δέ γε τοῦ πυρὸς, o) µεμερισµένως ὁρῶμεν
τὴν θερµασίαν ἐχτρέχουααν, ἀλλ ἔστι τῆς τοῦ πυρὸς
οὐσίας καρπὺς ἀμερίστως ἐξ αὑτῆς προϊὼν, ὥσπερ '
xai τὸ ἀπαύγασμα τοῦ φωτός. Καὶ οὐχ ἂν εἴη τὸ φὼς
ποτε χωρὶς ἁπαυγάσματος, οὐδὲ τὸ πῦρ χωρὶς :του
θερµαίνειν. "Asl γὰο παραπέφυγε ταῖς το;αύταις οὗ-

297

THESAURUS,

998

σίαις τὰ ἐξ αὐτῶν τικτόµενα. Οὕτω μοι νόει τὸν Υἱὸν A etiam statuas Filium ex essentia Patris proceden-

ix τῆς τοῦ Πατρὸς οὐσίας προερχόµενον, ἀῑδίως τε
ὄντα ἐν αὐτῷ, xaX ἓν ἰδίᾳ νοούµενον ὑποστάσει, xat
χατ᾽ οὐδένα τρόπον ἑλαττοῦντα τὴν τοῦ Πατρὸς οὐ-
σίαν, ἣ αὐτὸν ταύτης ἀπομεριζόμενον - ἀλλ’ εἶναί τε
αὐτὸν kv Πατρὶ, χαὶ ἔχειν ἓν ἑαυτῷ τὸν Πατέρα, ὡς
xai ἀληθεύειν λέγοντα" « Ἐγὼ ἐν τῷ Πατρὶ, χαὶ ὁ
Πατὴρ ἓν £pol* » xat διὰ τὸ τῆς οὐσίας ἀἁπαράλλα-
τον, αὗτόν τε ἓν τῷ Πατρὶ, xai ἓν αὐτῷ φαίνεσθαι
τὸν Πατέρα, οὕτω τε δύνασθαι λέγειν’ ε Ἐγὼ καὶ ὁ
Πατῆρ ἓν ἔσμεν' Ὁ ἑωραχὼς ἐμὲ, ἑώραχε τὸν Ila-
τέρα. »
ΑΛΛΟ.

Οἱ λέγοντες ἀποχεχόφθαι τῆς τοῦ Πατρὸς οὐσίας

τὸν Y Ἐν, διὰ τὸ ἓξ αὐτῆς προελθεῖν, χαὶ εἶναι µέρος Β

λοιπὸὺν οὐχ ὁλόχληρον, λεγέτωσαν ἀποχεχόφθαι xal
τοῦ φωτὸς τὸ ἀπαύγασμα, xal τοῦ πυρὸς τὴν ἐξ αὐ-
τοῦ προϊοῦσαν θερµασίαν, xat τοῦ νοῦ τὸν λόγον’ xal
δειχνύτωσαν ὅτι µέρη ταῦτα διῃρηµένως ἐστὶ τῶν
οὐσιῶν, ἐξ ὧν xal προέρχονται, fj ὅτι χωρὶς μὲν
ἁπαυγάσματος ἣν ποτε τὸ qux, χωρὶς δὲ θερµασίας
τὸ πῦρ, ἄλογος δὲ ὁ νοῦς. Καὶ τότε φανταζέσθωσαν
φοιαῦτά τινα xat περὶ τὸν τοῦ θεοῦ Λόγον. EL δὲ ταῦτα
σύνεστι μὲν ἀεὶ ταῖς οὐσίαις, ἀφ' ὧν χαὶ προέρχονται,
ἀμερίστως δὲ τοῦτο ποιοῦσι, xal οὗ χεχωρισµένως (οὐ
γὰρ πάθη xal ἀποχοπὰς ἐμποιοῦσιν αὑταῖς), πῶς οὐ
πάσης εἰσὶν ἀσεθείας ἐπέχεινα ταῦτα τῇ θείᾳ φύσει
προσάπτοντες, ἃ μηδὲ περὶ τὴν τῶν γενητῶν φύσιν
γενέσθαι δοίη τις ἂν, ef γε νοῦν ἔχοι χαὶ φρονοίη

χαλῶς ; C

ΑΛΛΟ.
Ὡς ἑξ ἀντιθέσεως τῶν αἱρετικῶν.

Καὶ πῶς, φασὶ, δύναται ὁ Υἱὸς ἀῑδιος εἶναι μετὰ
Πατρός; Καὶ γὰρ οἱ τῶν ἀνθρώπων υἱοὶ τίχτονται
μετὰ τοὺς πατέρας, xal χρόνοις ὕστερον γίνονται
πολλοῖς, οὐχ ὄντες πρὶν γεννηθΏναι. Πῶς δὲ πάλιν ὁ
Ye Αόγος εἶναι δύναται, f| εἰχὼν τοῦ θεοῦ; Καὶ γὰρ
ὁ τῶν ἀνθρώπων λόγος οὔτε ἑνυπόστατός ἐστιν, οὔτε
μετὰ τὸ ῥηθῆναι σώζεται ΄ ἁλλ᾽ εὐθὺς εἰς τὸ μὴ ὃν
ἀναλύεται, σηµήνας τὸ χατὰ διάνοιαν τῷ λαλοῦντι
χείµενον, xal τὰ ἓν τῷ βάθει τῆς χαρδίας Φανερο-
ποιῄσας νοήματα.

Πρὸς τοῦτο Avete.

El μὲν ὡς ἄνθρωπος οὕτως ἐστὶ xal θεὺς. xal 9

πλέον τῶν Lv ἡμῖν οὐδὲν Ev αὑτῷ, χρατείτω χαὶ ἐπ

αὑτοῦ τὰ ἀνθρώπινα. xal προὐπαρχέτω τοῦ ἱδίου
χεννήµατος ὥσπερ xaX ἡμεῖς' xai ix τοῦ μὴ ὄντος
ἔστω τὸ ἐξ αὐτοῦ προελθόν. El δὲ πολὺ τῶν ἡμετέ-
pov τὸ θεῖον ἀπφχισται, xal οὐδὲν αὐτῷ χοινὸν πρὸς
ἡμᾶς, ὅσον εἰς τὸν τῆς οὐσίας λόγον, πῶς αὐτὸ τοῖς
ἀνθρωπίνοις χαταδεσμοῦσι xaxol;, xal ταῖς ἡμετέ-
gau ἀνάγχαις ὑποτιθέντες οὐκ αἰσχύνονται; Ὅσφ
γὰρ ἂν τὴν ἀνθρώπου φύσιν ἑἐξάλληται, τοσοῦτον,
οἶμαι, xat τῶν παρ᾽ ἡμῖν ἐθῶν τε xol νόµων φυσικῶν
ἔσται χαὶ ἀμείνων. Οὐχοῦν φθαρτοὶ μὲν ἡμεῖς, ἄφθαρ-

*! Joan. xiv, 11. '* Joan. x, ὀ0.

PaTrROL. Cn. LXXV.

!3 Joan, xiv, 9.

tem, ab :terno in ipso exsistere, tametsi in propria
hypostasi subsistat, nullaque ratione Patris essen-
tiam imminuere, aut ab illa separari : sed. esse
ipsum in Patre, et vicissim Patrem in se habere;
adeo uti vere dicat : « Ego in Patre, et Pater in
me !! : » et propter omnimodam essentiz similitu-
dinem ipsum in Patre, et Patrem in ipso cerni, at-
que ita posse dicere: * Ego et Pater unum su-
inus !* : Qui vidit ne, vidit et Patrem !?. »

ALIUD.

Qui dicunt resectum atque divisum esse ab es^
sentia Patris Filium, quia ex ipso procedit, atque
ideo partem esse, non vero integrum : dicant etiam
splendorem separatum esse a lumine, et calidita-
tem ab igne, e quo procedit, et verbum a mente :
ostendantque hzc esse separatim partes substan-
tiarum, e quibus procedunt; aut. probent lumen
aliquando fuisse absque splendore, aut ignem abs-
que caliditate, et mentem absque verbo. Ac tum
demum cum hoc probarint, imaginentur etiam tale
quidpiam de Verbo Dei. Si vero hzc insunt sempee
substantiis e quibus procedunt, citraque ullam se-
parationem hoc prastant (neque enim ullam pas-
sionem aut sectionem in eis efficiunt), quomodo non
sint censendi vehementer impii, qui divinze natur
illa tribuunt, qua nemo sana mentis ne creatura-
rum quidem natur: accidere posse fateatur?

ALIUD.
Ex objectione hereticorum.

Sed quomodo, inquiunt, potest Filius aternus
esse cum Patre? Nam filii hominum nascuntur post
suos parentes, multoque post tempore flunt, nou
exsistentes priusquam fiant. Aut quo pacto Filius
possit esse Verbum, aut imago Dei? Nam verbum
quod ab hominibus profertur, neque per se subsi-
stil, neque postquam prolatum est manet, sed sta-
tim in nihilum evanescit, cum explicarit quod lo-
quens mente conceperat, cumque cogitationes animi
patefecerit.

Solutio objeciionis.

Si Deus perinde est atque liomo, 1777 nihilque
amplius in eo est quam in nobis : humana etiam
in ipso locum habeant, et ipse quoque prior exsi-
stat Filio suo, ut nos, et ex nihilo sit, quod ex ipso
procedit. At vero si Deitas longe a nostra natura dif-
fert, nibilque ei nobiscum commune est, quantum
ad rationem substantia attinet : quo pacto eam hu-
manis incommodis εἰ malís astringunt, et nostra
necessitati subjicere non verentur ? Quantum enim
humanam naturam excellit, tantum etiam nostra
consuetudine eL naturalibus legibus est superior.
Nos itaque corruptibiles : Deus autem incorruptibi-

10

299

S. CYRILLI ALEXANDRINI AACHIEP.

500

lis. Nos ex nihilo ad esse traducii sumus : Deus A τος δὲ ὁ θεός. Ἐκ τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι παρἠχθη-

vero semper et eral, οἱ erit. Qualis vero est is qui
gignit, talem etiam esse oportel qui ex eo gigni-
tur. JEternus autem est Deus ac Pater, zternum
itaque etiam quod ex ipso procedit lumen, et
erat, et est. Aderat igitur lumini splendor. Praterea
verbum quod ex liomine procedit, in nihilum eva-
nescit, et neque vivum est, neque efficax. Nam qui
illud gignit homo ex nihilo est, et corruptioni ob-
noxius, Verbum autem Dei vivum est, et εκ vivo
procedens, erat et est semper. Neque eniin Deus
unquam aut erat, aut. eril absque Verbo. ldcirco
Paulus de ipso inquit: « Vivum est Verbum Dei at-
que efficax !*. » Creator itaque est, et omnia per
ipsum facta sunt, et sinc ipso factum est nihil !*. »

ALIUD.

Ez objectione hareticorum

Non est, inquiunt, Christus innata atque inexsi-
stens Deo potentia ac sapientia, sed diversa quidem
est illa, de qua Paulus inquit '*, terna ejus po-
tentia οἱ deitas : aljus vero ab hac est Christus,
alieque multe cum ipso potestates el sapientiam
appellat». Atqui innata ac vera Dei potentia est
creatrix universorum ; lie vero ab ipsa factae sunt,
tametsi eximia quadam Dei potentia supra reli-
quas sit Christus, idcirco facta ut virtutem ac po-
tentiam tribuat iis qui ea egent : et sapientiam dei
ea egentibus, utque justa efficiat qu:e justitia ca-
rent. Est itoque, aiunt, innata Dei potentia princi-
pio careus et non facta, ab zterno in Patre. Factus
est autem Christus dictis de causis. Si vero nou-
nulli existimant Christum ipsum esse innatam Dei
potentiam, quia Paulus scribit : « Christus potentia
Dei, el. sapientia Dei" : » quid dicent audientes
Deum dicentem de eruca : « Potentia 378 mea
inagna !*? » Aut quid facient, cum Psalmista mul-
tas Dei virtutes ac potentias statuat, dicens : « De-
nedicite Deum, omnes poteutiz ejus !? ? »

Soltiio objectionis.

Si idcirco factus est Christus, ut justitiam, sa-
pientiam, virtutem sive potentiam largiatur iis qui
indigent : nos ergo causa sumus cur ipse factus
sil; neque factus fuisset nostri similis, nisi Deus
primum de producendis creaturis cogitasset. Et si
hac ipsa est nostri usus causa, ergo instrumentum
est nostra creationis, non ex seipso talis exsistens,
sed ita factus propter nos. Quemadmodum igitur
vocatur potentia, propter ea quibus potentia datur,
et sapientia, propter ca quiLus sapientia confer-
uir : ita eliam filius vocabitur, propter eos qui
[iunt filii : nihilque erit. proprie per se, sed omnia
hxc propter uos. Quo pacto igitur constabit illud
quod in Psalmis canitur, « Ipse fecit nos, ei non
ipsi nos** » gi nos illi sumus auctores et causa

5 [lebr. iv, 12.

e !5 Joan. 1, 3.
XCIX, 5.

!* | Cor. 1, 21.

"' jbid.

psv ἀεὶ δὲ fv xal ἔσται θεός. Οποῖος δ ἂν ὁ τίχτων
ὑπάρχῃ, τοιοῦτον εἶναι χρὴ xal τὸν ἐξ αὐτοῦ τικτό-
µενον. Αἴδιος δὲ ὁ θεὺς xai Πατὴρ, ἀῑδιον ἄρα xat
τὸ ἐξ αὐτοῦ φῶς fjv χαὶ ἔστι, Συνῆν ἄρα τῷ φωτὶ τὸ
ἀπαύγασμα. Καὶ ὁ μὲν ἐξ ἀνθρώπου προερχόμενος
λόγος, εἰς τὸ μὴ ὃν ἀναλύεται, xal οὔτε ζῶν ἔστιν,
οὔτε ἑνεργήῆς. Καὶ γὰρ xal ὁ τοῦτον γεννῄσας ἄνθρω-
Toc, Ex τοῦ μὴ ὄντος (asi xal ὑπόχειται φθορᾷ. Ὁ δὲ
τοῦ Θεοῦ Λόγος ζῶν ἐστι’ xal ἐκ ζῶντος προελθὼν,
ἣν ἀεὶ καὶ ἔστιν. Οὐ γὰρ ἣν, οὐδὲ ἔσται ποτὲ, χωρὶς
Λόγουθεός. Καὶ γοῦν ὁ Παῦλός φησι περὶ αὐτοῦ, ὅτι
« Züv ὁ Λόγος τοῦ Θεού xal ἑνεργής. » Δημιουργὸς
γοῦν ἐστι, καὶ πάντα γέγονε δι’ αὐτοῦ, xal χωρὶς αὖ-
τοῦ ἐγένετο οὐδὲ £v.
ΑΛΛΟ.

Ὡς ἑἐξ ἀγτιθέσεως τῶν αἱρετικῶν.

Οὐκ ἔστι, φασὶν, ὁ Χριστὸς ἡ ἔμφυτος xat ἑνυπ-
άρχουσα τῷ θεῷ δύναµις xaX σοφία, ἀλλ ἑτέρα μὲν
ἐχείνη περὶ ἧς xat ὁ Παῦλός φησιν, fj τε ἀῑδιος αὐτοῦ
δύναµις καὶ θεότης ' ἕτερος δὲ παρ) ἐχείνην ὁ Χρι-
στὸς, xai ἕτεραι πολλαὶ σὺν αὐτῷ δυνάµεις τε καὶ
σοφίαι χαλούμεναι. Kal ἡ μὲν ἔμφυτος ὄντως καὶ
ἀληθὴῆς τοῦ θεοῦ δύναµις, ποιητικὴ τῶν ὅλων ἑστίν
αἱ δὲ γεγόνασι παρ᾽ αὐτῆς, εἰ xai τις ἐξαίρετος τοῦ
Θεοῦ δύναµις παρὰ τὰς ἄλλας ὑπάρχει Χριστὸς, εἰς
τοῦτο γενοµένη, ἵνα δυναμώσῃ τὰ δυνάμεως χρῄζοντα’
ἵνα σοφώσῃ τὰ δεόµενα σοφισμοῦ, ἵνα δικαιώσῃ τὰ
δικαιοσύνην οὐχ ἔχοντα. Ἔστιν οὖν, φησὶν, ἡ piv
ἔμφντος τοῦ Θεοῦ δύναµις ἄναρχός τε χαὶ ἀγένητος,
ἀῑδίως ἐν Πατρί. Γέγονε δὲ ὁ Χριστὸς ἐπὶ ταῖς elpn-
μέναις αἰτίαις. El δὲ νοµίζουσί τινες αὐτὸν εἶναι τὸν
Χριστὸν τὴν ἔμφυτον τοῦ Θεοῦ δύναμιν διὰ τὸ γε-
γράφθαι παρὰ Παύλῳ * «Χριστὸς θεοῦ δύναμις xai
Θεοῦ σοφία, » τί ἄρα ἑροῦσιν ἀχούοντες τοῦ Θεοῦ
λέγοντος περὶ τῆς χάµπης €'H δύναμίς µου ἡ µε-
Υάλη:» Ti δὲ ποιῄσουσι πολλὰς θεοῦ δυνάµεις ση-
µαίνοντος τοῦ Ἑαλμῳδοῦ, δι) ὧν φησιν’ « Εὐλογεῖτ:
τὸν Κύριον, πᾶσαι αἱ δυνάµεις αὐτοῦ; »

Πρὸς ταῦτα «Ίύσις.
El διὰ τοῦτο γέγονεν 6 Χριστὸς, ἵνα διχαιώση τὰ

δικαιοσύνης δεόµενα, ἵνα σοφώσῃ τὰ δεόµενα σοφι-
σμοῦ, ἵνα δυναμώσῃ τὰ δυνάµεως χρῄζοντα, ἡμεῖς

D &pa αὐτῷ Yeyóvapev τοῦ εἶναι αἴτιοι, xal οὐδ' ἂν

ἐγένετη καθ᾽ ἡμᾶς, εἰ μὴ θεὸς ἐδουλεύσατο δηµιουρ-
Υῆσαι τὰ γενητά. Καὶ εἰ τῆς ἡμῶν ἕνεχα χρείας
ταῦτά ἐστιν, ὄργανον ἄρα τῆς ἡμῶν δημιουργίας
ἐστὶν, οὐκ ἐξ ἑαυτοῦ τοιοῦτος ὑπάρχων, ἁλλ᾽ οὕτω

'γεγονὼς Ov ἡμᾶς. Αρ' οὖν ὥσπερ καλεῖται δύναμις

διὰ τὰ δυναμούμενα, χαὶ σορία διὰ τὰ σοφούμενα,
οὕτω xal ὁ Υἱὸς διὰ τὰ ν.οπθιούµενα, xaX οὐδέν ἐστι
χυρίως δι’ ἑαυτὸν, πάντα δὲ ταῦτα δι ἡμᾶς. Πῶς οὖν
σωθήῄσεται τὸ ἐν Ῥαλμοῖς ἀδόμενον ' « Αὐτὸς ἐποίησε
ἡμᾶς, χαὶ οὐχ ἡμεῖς, » εἴπερ ἡμεῖς αὐτῷ δεδώχαµεν
τοῦ εἶναι τὰς αἰτίας; El γὰρ χαὶ αὐτὸς φαίνοιτο τῖς
!* Joel 11, 95.

15 Psal. οχ νι, 2. *9 Psal.

501

THESAURUS.

$0

ποιήσεως ἡμῶν αὐτουργὸς, ἀλλ ἡμεῖς αὐτῷ veyóva- A exsistendi? Etsi enim videatur creationis nostra

μεν τοῦ εἶναι τὰ σπέρµατα, xal διὰ τὴν ἡμετέραν
χρείαν ἑχτίσθη, χαθ᾽ ὑμᾶς. Ὥσπερ ἀμέλει χαὶ ὁ οὗ-
ρανὸς, ἵνα χαλύπτῃ τοὺς ἐπὶ γῆς, καὶ ὁ Ίλιος ἵνα
φαίντῃ τοῖς φωτὸς δεοµένοις * xaX ἡ yt) δὲ ὁμοίως ἵνα
τρέφῃ τὰ τροφῆς δεόµενα. Καὶ τὸ περιττὸν οὐδὲν Ev
Υἱῷ xai χτίσµασεν. eU γε καὶ αὐτὸς ὡς ἐχεῖνα τάξιν
ἔχει τὴν ὑπουργικήν * φεῦγε τοῦ λόγου τὴν ἀτοπίαν.

ΑΛΛΟ, éx τῶν αὐτῶν.
Ὁμολογεῖς καὶ ἄχων, αἱρετιχὲ, τὴν ἔμφυτον τοῦ
Θ:οῦ σοφίαν καὶ δύναμιν, ἀγενήτως ἐνυπάρχειν αὖ-
τῷ ὅταν οὖν ἀχούσῃς ἀγένητον τὸν Ylbv, μὴ πάλιν

esse opifex, nos lamen sumus causa et quasi se-
mina ipsius exsistentizx, et in nostrum usum crea-
tus est, ut vos vultis. Quemadmodum fortasse cce-
Inm ut tegat eos qui in terris sünt, et sol ut luceat
iis qui lumine egent, et terra ut nutriat ea que
nutrimento indigent. Atque ita nihil amplius in Fi-
lio, quam in creaturis; siquidem et ipse perinde
atque illa ministrandi munus habet : quod in pri-
mis absurdum est.

ALIUD, ez iisdem.

Fateris etiam invitus, h:zretice, innatam Dei sa-
pientiam ac potentiam iucreatam in ipso exsistere :
cum igitur audies ingenitum esse Filium, ne rur.

λέγε” Δύο οὖν ἀγένητα. Λὐτὴν δὲ ταύτην τὴν £v Oc p sum dicas: Duo igitur sunt ingenita, Hanc enim

σοφίαν xat δύναμιν ἀγενήτως τε xal ἀχρόνως ὑπάρ-

χουσαν πιστεύομεν εἶναι τὸν Υἱὸν, ὃς xat πάντα δεδη-

µιούργηχε, xal δι ἡμᾶς Τέγονε σὰρξ, κατὰ τὴν Ἰωάν-

νον φωνήν.

ÁAAO, ὡς ἐν ἑρωτήσεως σχήματι, ἀποδειατικὴν
xor δύναμιν.

Διατί τὰ πάντα ὁ Πατὴρ ἑργάζεται δι) Yio2 ; ἡ
διατί πᾶλιν ἐν τῷ ἁγίῳ βαπτίσµατι χαὶ ὁ Υἱὸς τῷ
Πατρὶ συγχατονοµάζεται ; Διατί δὲ γενητής ὑπάρ-
χων φύσεως, χαθ᾽ ὑμᾶς, συναριθμεῖται τῷ κτίσαντι;
Τίς δὲ χρεία τοῦ πεποιηµένου εἰς τὴν τῶν πάντων
τελείωσιν xay ἁγιασμόν;, Πῶς δὲ βοηθὸν αὐτὸν ἐπι-
χαλούμεθα; Καΐτοι πολλὰ μὲν xai ἕτερα χτίσµατα
γεγονότα φαίνεται, ἀλλὰ τούτων οὐδὲν εἰς την τῶν

εἰρημένων χρείαν παραλαμθάνεται μόνος δὲ ὁ Yib; C

&zl συνυπάρχων τῷ Πατρί. Ποῖον γὰρ ἔχει λόγον, εἰ
μὴ Θεὸς ὑπάρχο: χαὶ αὐτὺς, εἰς χτίστην χαὶ χτίσµα
τὴν πίστιν χυρήττεσθαι; Διατί δὲ xal δημιουργὸς
ὀνομάζεται, εἰ μὴ τοῦτό ἐστι κατὰ φύσιν ὅπερ xal ὁ
Πατήρ: Καὶ μὴν αὐτὸς ἔφησεν ὁ Υἱός' «Πάντα ὅσα
ἔχει ὁ Πατὴρ, ἐμά ἐστι. » Ἔχει δὲ ὁ Πατῆρ τὸ δύνα-
σθαι δημιουργεῖν, τοῦτο xal ἐν Υἱῷ σώζεται. Ὁμοίως
τὲ ἐνιάζειν, τὸ σώξειν, xal ὅσα πρέπει θεῷ, πάντα
δι) Υἱοῦ. Σύνεστι γὰρ δεὶ τῷ Πατρὶ, ὡς τῷ φωτὶ τὸ
ἁπαύγασμα. θεὸς ἄρα Υἱὸς, οὐ πεποιηµένος, χαθά-
περ ἐχεῖνοι Φευδόµενοι λέγουσιν, ἀλλ᾽ Ex. τῆς τοῦ
Πατρὸς οὐσίας προελθὼν γνήσιον γέννημα.

ΛΟΓΟΣ IZ.

"Ott τῶν προσόντων τῷ Υῷ, οὐδὲν τῇ κτισει
πρόσεστι φυσικῶς' πάντα δὲ ἑκ µετοχης ἢ
xuO' ὁμοίωσιν τὴν πρὸς τὸν διδόντα φορεῖ. ὁ
δὲ Υἱὸς οὐχ οὕτως. Διόπερ ἕτερος παρ) αὐτήν.
El δὲ τοῦτο, οὐχ ἄρα κτίσμα ἑστίν. |

'AzoAoría αὐτο.εξεί.

El πᾶσα ἡ χτίσις £v. ἀγνοίᾳ χαθέστηχε τῇ περὶ
πὸὺν Πατέρα, οὐδεὶς yàp olbe τίς ἐστιν ὁ Πατὴρ,
οἵδε δὲ µόνος ὁ Υἱὸς, οὐχ ἄρα Χτίσμα τυγχάνει.

ΑΛΛΟ.

El μηδὲν τῶν γεγονότων ἐστὶ φύσει θεὸς, φύσει

δὲ θεὸς ὁ }]ὸς, οὐκ ἄρα τῶν γεγονότων ἑστίν. "Hv

*! Joan. 1, 14. ** Joan, xvi, 105.

ipsam in Deo sapientiam et potentiam iucreatlam,

atque ab «πιεγπο ipsi inexsistentera. Filium esse

credimus, qui omnia creavil, el propter nos, juxta

Joannis vocem *', factus est caro.

ALIUD, per interrogationem, demonstrationis vim
habens.

Quamobrem Pater omuia per Filium operatur?
aut quare in sancto baptismate etiam Filius cum
Patre nominatur? Qua de causa etiam, cum sil
creatze nature, ut vos opinamini, connumeratur
creatori? (um vero necessitas erat crealure ad
omnium perfectionem et sanctificationem ? Aut cur
auxiliatorem nostrum invocamus? Atqui multe
etiam aliz creaturz factae apparent : 1179 sed nulla
harum ad pradictos usus accommodatur, sed solus
Filius semper coexsistens Patri. Quznam igitut ra-
tio est, si ipse non sit Deus, in creatorem el crea-
turam credere? Aut quare creator vocatur, Si o4
est natura id quod Pater? At vero Flius ait ; « Om-
nia qu» habet Pater mea sunt?*. » Pater autem
liabet facultatem creandi, habet ergo et Filius. Si-
militer et sanctilicare, et servare, et quzecunque Deo
conveniunt, omnia per Filium. Semper enim una
cum Patre exsistit, quemadmodum splendor cum
lumine. Deus itaque est Filius, non factus, sicut
illi mentientes asserunt, sed naturaliter ex essentia
Patris genimen procedens.

ASSERTIO XVII.

Quod eorum qua Filio insunt, nihil creaturis na-
turaliter insit, sed. ea per participationem vel se-
cundum similitudinem ejus qui dat habeant ;: Fi-
lius autem non ila. A(que idcirco ab iis diversus.
Quod cum ita sit, Filium creaturam non esse.

De[ensio simplex ex puris syllogismis.
Si omnis creatura constituta. est in ignoratione

Patris, nemo enim noviL quis sit Pater, novit au-
tem solus Filius : non est ergo creatura.

ALIUD. -

Si nihil eorum quas facta sunt, est natura Dens,
Filius autem est natura Deus : non est igitur ex ii$

5305

ο, CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

δυ8

qua facta sunt. Aiqui si ridicula fuit prior nostra A δ᾽ ἡμῶν καταγἑλαστος ὁ πρότερος βίος, ὅτι μὴ οὖσι

vita, quod diis qui nalura non exstant, servieri-
mus; certe nunc multo miseriores censeri debere-
mus, quod eum qui natura deus non sil, colamus :
quod absurdum est.

ALIUD.

Si quod factum est, diversum est omnino natura
ab eo quod fecium non est, non potest equaliter
illius glorie particeps esse. « Gloriam enim meam,
inquit, alteri non dabo **. » Si vero zqualiter par-
ticeps est Filius veniens in gloria Patris : non est
igitur creatura, qui iucreati gloriam indutus eat.

180 ALIUD.

Sacre Scripture Filium verum Deum vocant :
atque ita credimus. Si vero quidquid factum est,
recens est respectu increali ; neque par est ut Deum
recentem ac novum colamus ? non est igitur Fi-
lins Deus recens, quippe qui est id quod creatum
non est.

ALIUD.

Si quod creatum est, diversum plane est ab in-
creato, adorari non debet. Divino enim przcepto
boc vetitum est. Si vero Filium jubemur adorare,
non autem alium deum, qui sit creatus : increatus
igitur est Filius.

ALIUD.

Si quidquid factum est, servum est ejus, 4 quo
facium est - impossibile igitur illi est libertatem al-
teri conferre quam non habet. Si autem eam con-
fert Filius, servus itaque non est, sed potius Domi-
nus et Deus.

ALIUD.

Si omnis creatura sub natura consistens naturz
ili, sub qua est et facta est, servit, deitas auteui
libera est, oinnique naturali necessitate superior :
manifestum est Deum non servire naturz. Cum
vero Filius sit Deus, certe natura subjectus non
erit, quod creaturis proprium est. At qui cogua-
tione naturali a creatura differt, quo pacto non sit
diverse ab ea naturx?

ALIUD.

Si nulla creatura naturaliter perfecteque Deo ac
Patri similis est, similis autem est Filius, adeo ut
qui eum videat, Patrem videat : non est igitur
creatura, qui perfectam absolutamque Patris simi-
livudinem gestat. |

ALIUD.

Si omnes creature Deo serviunt, non autem
sunt domine glorie, Filius vero non ita, sed Do-
μα] gloriz **; noa est igitur creatura.

] ALIUD.

Si quidquid ex nihilo ad esse traductum est, fieri

potest ut iterum in nihilum redigatur, hoc vero in

93 dga. χω, δ. ** LCor. 11, 8.

φύσει θεοῖς ἑδουλεύσαμεν, πολλῷ μᾶλλον νῦν ἔμεν
ἀθλιώτεροι, τῷ μὴ φύσει θεῷ προσάχοντες thv λα-
τρείαν' φεῦγε τὸ ἄτοπον.

ΑΛΛΟ.

El πᾶν τὸ γενητὸν ἕτερόν ἐστι πάντη τοῦ ἀγενήτου
χατὰ τὴν φύσιν, o0 δύναται τῆς ἐχείνου δόξης ἰσομέ-
τρως χοινωνεῖν. « Thy γὰρ δόξαν µου, φησὶν ὁ θεὸς,
ἑτέρῳ οὐ δώσω. 2 El δὲ κοινωνεῖ ὁ Υἱὸς ἑρχόμενος
ἐν τῇ δόξῃ τοῦ Πατρὸς, οὐχ ἄρα κτίσμα ἑστὶν ὁ τὴν
τοῦ ἀχτίστου δόξαν ἠμφιεσμένος.

ΑΛΛΟ.’

θεὸν ἀληθινὸν ἁποχαλοῦσιν al θεῖαι Γραφαὶ τὸν

B Yibv, χαὶ οὕτω πιστεύοµεν. El δὲ πᾶν τὸ γενόµενον

πρόσφατόν ἐστιν ὡς πρὸς τὸ ἀγένητον' οὐχ ὅσιον δὲ
εἶναι Θεὺν πρόσφατον &v ἡμῖν, οὐκ ἔσται ἄρα θεὸς
πρόσφατος ὁ Υἱὸς, ὅπερ ἐστὶ τὸ ἀγένητον. ᾿

ΑΛΛΟ.

El «b γενητὸν χαθόλου ἕτερόν ἔστι τοῦ ἀγενήτου ,
οὐ δεῖ αὐτῷ προσχυνεῖν. ᾿Απηγόρευσε γὰρ τοῦτο τὸ
θεῖον λόγιον. El 6b τῷ Yl προστασσόµεθα προσ-
χυνεῖν, οὐκ ἔτι δὲ xai ἑτέρῳ θεῷ, ὅπερ ἑστὶ τὸ γε.
νητόν’ οὗ γενητὸς ἄρα ὁ Υἱός.

ΑΛΛΟ.

. El πᾶν τὸ γενόµενον δοῦλόν ἐστι τοῦ πεποιηχότος ,
ἁδυνάτως ἄρα ἔχει ἑτέρῳ τὴν ἐλευθερίαν ὀρέχει»,
ἧς αὐτὸ οὐχ ἔτυχεν, Ei δὲ παρέχει ὁ Υἱὸς, οὐχ ὡς
δοῦλος δηλονότι, Κύριος δὲ μᾶλλον xal θεός.

ΑΛΛΟ.

El πᾶσα ij χτίσις ὑπὸ φύσιν οὖσα τῇ φύσει δου-
λεύει ὑφ) fjv καὶ πεποίηται, ἐλεύθερον δὲ πάντη τὸ
θεῖον καὶ χρεῖττον ἀνάγχης φυσιχῆς, δῆλον ὡς οὗ
δεδούλωται φύσει θεός. Ἐπεὶ δὲ θεὸς ὁ Υἱὸς, οὐχ
ἔσται ἄρα ὑπὸ φύσιν, ὅπερ τῶν γεγονότων ἑστὶν οἱ-

χεῖον. 'O δὲ τῆς πρὸς τὴν χτίσιν ὁμογενείας φυσικῶς

ἀπῳκισμένος, πῶς οὐχ ἂν εἴη παρ᾽ αὐτὴν ἕτερο-
quf; τε καὶ ξένος ;

ΑΛΛΟ.

E! μηδὲν τῶν ἐν τῇ χτίσει φυσικῶς ἀπηχρίθωται
πρὸς τὴν τοῦ θεοῦ χαὶ Πατρὸς ὁμοιότητα, ὅμριος δὲ
ὁ Τἱὸς, ὡς τὸν ὁρῶντα αὐτὸν, τὸν Πατέρα ὁρᾷν, οὐκ
ἄρα κτίσμα ὁ τὴν ἐχείνου ἁπηκριθωμένως φέρων
ὁμοιότητα.

ΑΛΛΟ.

El πάντα τὰ χτίσµατα δοῦλα τοῦ θεοῦ, ἀλλ οὗ χύ-
put τῆς δόξης, οὐχέτι δὲ ὁ Yióz- τῆς γὰρ δόξης Κύ-
Ρριος᾽ οὐχ ἄρα χτίσµα τυγχάνει.

ΑΛΛΟ.

El πᾶν τὸ ἐκ τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι παρενεχθὲν,

αὖθις ἑνδέχεται xal εἰς τὸ μὴ ὃν χωρῆσαι, οὐχ ἔστι

505

TIIESAURUS.

506

δὲ τοῦτο ἑνδεχόμενον ἐπὶ τοῦ Υἱοῦ, εἴπερ ἀληθῶς A Filium cadere non potest, siquidem vere est Deus :

ἐστι θεὸς, οὐχ ἄρα ἐκ τοῦ μὴ ὄντος 6 Υἱὸς, ἀλλ᾽ ix
toU ὄντως Πατρὸς γενητός.

ΑΛΛΟ.

El χτισµάτων ἴδιον τὸ δύνασθαι ἁμαρτάνειν, οὐκ
ἔτι δὲ χαὶ τοῦ Υἱοῦ, οὖν ἄρα κτίσμα τυγχάνει.

ΑΛΛΟ.

El μηδὲν τῶν γεγονότων ἀνεδείχθη ποτὲ ix μὴ
ὄντων ποιοῦν οὐσίας, ποιεῖ δὲ ὁ Ylàc, πῶς τῶν γε-
γονότων ἑἐστίν ;

ΑΛΛΟ.

El πᾶν τὸ γενητὸν ὅμοιον ὡς πρὸς ἑαυτὸ κατὰ τὸν
τοῦ πεποιῆσθαι λόγον, χαὶ οὐδὲν οὐδενὸς διαφέρει
χαθὸ γέἐγονεν ἕκαστον' ἔστι δὲ γενητὸς xal ὁ Υἱὸς,
οὐδενὸς ἄρα ἔσται διαφέρων T] καὶ αὐτὸς γέγονεν. El
δὲ πάντων τῶν γενητῶν κατὰ πάντα διαφέρει, δῆλον
ὅτι χαὶ κατὰ τὸν τῆς Υενέσεως τρόπον, ὅπερ ἐστὶ τὸ
ph Υενέσθαι. Οὕτω γὰρ διοίσει τῶν γεγονότων. El δὲ
τοῦτο, πῶς οὐ θεός ;

ΑΛΛΟ.

El πᾶσα ἡ χτίσις £v διαστήµατι ᾖτοι χρόνῳ Yévo-
wv, οὐδὲν δὲ τούτων προλαμθάνει τὴν Υἱοῦ γέννησιν,
οὐχ ἄρα γέγονεν αὐτός. El δὲ προλαμάδάνεται διαστή-
Matt χρονικῷ τε καὶ γενητῷ, πῶς πάντων ἐστὶ δη-
μιουργὸς, διαστήµατι προλαμθανόμενος γενητῷ: El
U ἁγένητον εἴη τοῦτο τὸ διάστηµα, συνἀμιλλον εὑρή-
σει θεὸς τῆς ἑαυτοῦ ἀγενησίας τὸ διάστηµα. El δὲ
pfe ῥοπὴ, μήτε διάστηµα, μήτε ἄλλο τί ἐστι πρὸ

non igitar ex nihilo factus estXFilius, sed ex vero
Patre genitus.

ALIUD.

Si proprium ereaturis est peccare, Filii autem
nequaquam ** ΠΟ) igitur est creatura.

ALIUD.
Si nihil ex iis qux facta sunt, 181 substantiam
ex nihilo creare possil, potest autem Filius : quo
pacto ex eorum numero erit, 48 facta supt ?

ALIUD.

Si omui& creata similia sibi sunt in eo quod
creata sunt, nullaque creatura ab alia differt ea ra-
tione qua faciz sunt, factus autem est et Filius :
in nulla itaque re differet, quia et ipse factus est. Si
vero ab omnibus creatis per omuia differt : certe etiam
generationis modo, nimirum quod factus non sit.
lta enim differet a creatis. Quod si ita est : quomodo
noD sit Deus ?

ALIUD.

Si omnis creatura iu. spatio sive tempore facta
est, nibil vero horum Filii generationem precessit :
factus itaque non est. Si vero illum spatium ali-
quod temporarium vel factum precessit, quomodo
est omnium creator, quem spatium crestum praces-
sit? At si spatium illud sive duratio increata δἱέ,
erit aliquod spatium siveduratio diviox sternitati
par. Si vero nullum momentum vel spatium tem-

τοῦ Yiou, πόθεν προὐπάρχειν λέγουσι τὸν Πατέρα, C poris, neque aliud quidquam Filium przcessit,

τοῦτο προὐπάρχειν σηµα[νοντος οὐχ εὑρισχομένου ;

*

AAAO.

El μηδὲν τῶν γενοµένων λέλεχταί τε xal ἔστιν
ἐκὶ πάντων cbe, ἔστι δὲ ἐπὶ πάντων θεὺς ὁ Υἱὸς,
οὐχ ἄρα τῶν γενοµένων ἑστίν. El δὲ θεὸς ἐπὶ πάν-
των ὑπάρχων ὁ Υἱὸς, καὶ γενητός ἐστιν, «στι δὲ ἐπὶ
πάνφων θεὸς καὶ ὁ Πατὴρ, γενητὸς ἔσται χατ᾽ αἎ-
τοὺς, ὅπερ ἁσεδὲς ἐννοεῖν.

ΑΛΛΟ.

El μηδὲν τῶν γενοµένων τὰ αὑτὰ δύναται ποιεῖν
τῷ θεῷ, πάντα δὲ ἃ ποιεῖ ὁ Πατὴρ, ὁμοίως xat ὁ Ylbe,
οὐχ ἄρα τῶν γενοµένων ἑστίν.

ΑΛΛΟ.

El πάντα τὰ γενητὰ ἐξ ἑτέρου τὸ εἶναι ἔχει, πολ-
λῷ μᾶλλον τὸ λέγεσθαι αὐτοὺς θεούς. El δὲ μετοχῇ
ἔχουσι τὸ εἶναι θεοὶ (οὐ φύσει δηλονότι θεοὶ τὰ γενη-
τὰ), τοῖς δ' οὗ φύσει θεοῖς προσχυνεῖν ἀπαγορευ-
τέον. El δὲ τούτοις μὲν ἀπαγορευτέον, οὐχέτι δὲ xal
τῷ Ylp, οὐχ ὡς μὴ φύσει ἄρα θεῷ ὅπερ ἐστὶ τὰ
γεννητά.

ΑΛΛΟ.
Ei τὸν ἐχ μὴ ὄντων ὑφιστῶντα οὐσίας ἑνεδέχετο

*! | Petr. 1), 22.

quomodo aiunt Patrem prius exslilisse, cum
id quod prius exstare significet , non inve-
niant?

ALIUD

Si nihil eorum qua facta sunt, dicitur aut est

universorum Deus, Filius autem estomnium Deus:
non est igitur ex iis qua facta sunt. Si vero
Filius cum sit omnium Deus, factus etiam est,
Pater autem etiam omnium Deus est : certe
erit factus, secundum illos, quod impium cogitatu
est.

ALIUD.

Si nihil eorum qua facta sunt eadem potest prae-

D stare αμ Deus, omnia vero quie przstat Pater,

prastat et Filius : non est igitur facLus.
ALIUD.

Si quaecunque facta sunt. ab alio esse suum ha-
bent, multo magis deorum appellationem. Si vero
per participationem sunt dii (neque enim creature
natura sunt dii), et qui natura dii non sunt, ad-
orari prohibentur, Filius autem adorari jubetur, ut-
pote natura Deus, quod creaturae nom sunt : aliud
igitur est quam creatura.

ALIUD.
Si possibile esset, ut is qui ex nihilo substantiss

907

S. CYRILLI ALEXANDRINI ΑΠΟΗΙΕΡ.

508

producit atque constituit, fieret sive crearetur ab.alio, A óq' ἑτέρου γενέσθαι, ποιεῖ δὲ ἐχ μὴ ὄντων ὁ Πατὴρ,

Pater vero ex nihilo creat : fieri itaque potest, ex il-
lorum sententia, ut et Pater ex nihilo flat. At si hoc
inconveniens, atque adeo impossibile est, ut qui
alias naturas creat, 189 ab alia natura. creatus
sit : longe profecto absurdius est, universe natu-
rz? opiflcem ab alia natura creatum esse existimare.
Nam quod creat creatum esset, et quod creatum est
crearet, si Filius cum sit factus, ut ipsi opinantur,
faceret, quod est absurdissimum : siquidem soli
naturz divina tribuenda et relinquenda sunt, qua
ipsius sunt propria el peculiaria, quorum unum ac
praecipuum est, ex nihilo creare posse.

ASSERTIO XVIII.

Quod non sit idem creatura et filius : neque in Deo,
creare el gignere : aliaque conclusionem inferentia
per reduciionem ad impossibile.

Defensio simplex ex nudis argumentis.

Si gignere et creareidem esset in Deo, non fuis-
set lata jn Unigenitum vox illa, « Hic est Filius meus
dilectus ** : » cum etiam ea qui? nalura inanimata
suut, (ilii Dei sint, si idem est creatura et geui-
meu.

ALIUD.

Si, quemadmodum creatura proprie dicitur de
vobis, ita etiam genimen, ac perinde de Fillo : nihil
amplius quam nos habebit, cum sit proprie creatura
et genimen.

ALIUD.

Si genimen et creatura sunt idem, est vero etiam
Spiritus sanctus, ut isti volunt, creatura: certe et
genimen, Si autem et Spiritus sanctus est. genimen,
οἱ Filius Dei est genimen, omniaque sunt geni-
mina: quomodo unigenitus dicitur Filius in multis
frauribus 11

ALIUD.

Si quidquid creatura Dei est, genimen quoque
est : nihil eorum qua facta. sunt, ab adoptione in
filios est alienum. Quod si verum est, frustra. no-
. bis adoptionem annuntiat Deus, cum et inanimata
Baturaliter eam — consequantur : siquidem — quid-

ἑνδέχεται ἄρα αὐτὸν, χατ᾽ αὐτοὺς, Ex uh ὄντων Yevo-
νέναι. El δὲ ἀπρεπὲς xai ἀδύνατον ἑτέρων φύσεων
δημιουργὸν ἐννοεῖν ὑφ) ἑτέρας ἐχτίσθαι φύσεως,
ἀτοπώτερον ἄρα, τὸν ἁπάσης φύσεως αὐτουργὸν ὑφ)
ἑτέρας δημιουρχεῖσθαι φύσεως ὑπολαμθάνειν. Καὶ
γὰρ ἂν τὸ ποιοῦν ἐγίνετο χαὶ τὸ γινόμενον ἐποίει,
εἴπερ ὁ Υἱὸς γινόµενος ἐποίει, xav! ἐχείνους, ὃὅπερ
ἐστὶν ἀτοπώτατον ' εἴ γε μόνῃ προσήχει τηρεῖσθαι
τῇ θείᾳ φύσει τὰ αὐτῆς ἐξαίρετα, ὧν ἓν xal πρῶ-
τον ὑπάρχει τὸ Ex. μὴ ὄντων δύνασθαι δημιουργεῖνο

ΛΟΓΟΣ IH'.

B "Οτι μὴ ταυτὸν κτίσμα καὶ γέννημα. μηδὲ và

χτίζειν τὸ γενᾷν ἐπὶ 8600 xal dAAa διὰ τῆς
εἰς ἅἄτοπον ἁπαγωγῆς ἔχονγτα τὸ συμπέ-

ρασμα.

ἉἈπο.]ογία αὐτολεξεί.

El τὸ γέννημα τῷ κτίσµατι ταυτὸν ἣν παρὰ θεῷν
οὐκ ἂν ἐπὶ τὸν Μονογενῆ ἐφέρετο φωνή’ « Οὗτός ἐστιν
6 Υϊός µου ὁ ἀγαπητός' » ἅτε δὴ καὶ τῶν ἀφύχων
χατὰ φύσιν νυἱῶν ὄντων θεοῦ, εἴπερ τὸ χτίσµα ταν»
τὸν τῷ γεννήµατι τυγχάνει.

ΑΛΛΟ.

El ὥσπερ τὸ Χτίσμα γυρίως λέγεται ἐφ᾽ ἡμῶν,
οὕτως xai τὸ γέννηµα, ὡσαύτως δὲ xai ἐπὶ τοῦ Υἱοῦ,
οὐδὲν ἡμῶν ἕξει πλέον εἰς ὑπεροχὴν κχτίσμα xal

C γέννημα χυρἰως ὤν.

ΑΛΛΟ.

Bo τὸ γέννημα καὶ τὸ χτίσµα ταυτὸν τυγχάνει,
ἔστι δὲ χτίσµα καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, xaz' αὐτοὺς,
δῆλον ὅτι καὶ γέννημα. Ei δὲ xal τὸ Πνεῦμα γΥέν-
νηµα, xal ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ γέννημα, καὶ τὰ πάντα
γεννήµατα, πῶς μονογενὴῆς ὁ Υἱὸς ὁ μετὰ πολλῶν
ἁδελφῶν εἰσαγόμενος ;

ΑΛΛΟ.

El, e τι κτίσμα θεοῦ, τοῦτο xal γέννημα, οὐδὲν
τῶν γεγονότων λείπεται τῆς υἱοθεσίας. Εἰ δὲ τοῦτο,
µάτην ἡμῖν υἱοθεσίαν ἐπηγγείλατο ὁ θεὸς, ἅτε Oh
xal τῶν ἀφύχως ἑχόντων τοῦτο xatà φύσιν, εἴπερ,
εἴ τι χτίσµα, τοῦτο xai γέννηµα χνρίως ἑἐστίν.

quid est, genimen quoque sive filius proprie p -

est.
ALIUD.

Si genimen et créatura idem sunt, quod vero ge-
mitum a Deo est, creatura naLuraliter est : ergo
creatura Dei et naturale genimen Dei idem sunt. Si
vero id quod natura, non autem quod adoptione ge-
nitum est, consubstantiale Deo est: omne quod
183 factum est, natura tale invenietur : siquidem
creatura genimen quoque natura est, et non partici-
patione,

ALIUD.

Si creatura etiam genimen proprie est, certe

** Matth. it, 17; xvin, δ. 9 Rom. viu, 39.

ΑΛΛΟ,

El τὸ γέννηµα xal τὸ χτίσµα ταυτόν ἔστιν, ἔστι δὲ
τὺ γενόµενον Θεοῦ χτίσµα φύσει, χτίσµα Geou δηλον-
ότι xai φύσει γέννημα θεοῦ τὸ αὐτό. El δὲ τὸ φὺ-
σει, ἀλλ᾽ οὗ θέσει γεννώµενον, ὁμοούσιον τῷ θεῷ, πᾶν
τὸ γενόµενον εὑρεθήσεται φύσει, εἴπερ τὸ χτίσμα
φύσει xat γέννημα τυγχάνει, καὶ o0 µετοχῇ.

ΑΛΛΟ.
El τὸ x*apa τοῦτο xal γέννημα χυρίως ἦν, πολ)ῷ

509

THESAURUS.

$10

μᾶλλον ὑπὲρ τὰ ἄλλα σαν ot ἄγγελοι Χυρίως υἱοί. A multe magis proprie prz reliquis angeli erunt filii.

Ei δὲ «à πολλῷ χρείττονα µέτρῳ χυρίως ox εἰσὶν
υἱοὶ ( οὐδενὶ γάρ ποτε τῶν ἀγγέλων εἶπεν, Υἱός µου
εἶ σὺ ), οὐχ ἔσται ἄρα τὸ χτίσμα τοῦτο xai γέννημα
χυρίως,

ΑΛΛΟ.

El κτίσμα xai Ὑέννηµμα ταντόν ἐστ.ν, ὁ χτίζων
ἔσται χαὶ Πατήρ. El δὲ χτίζει ὁ Υἱὸς, ἔσται ὁ αὐτὸς
χαὶ Πατήρ. El δὲ τοῦτο, ἔσται Πατρὺς Πατὴρ ὁ
ἀγένητος, οὐδὲν πλέον ἔχων τῆς xa0* ἡμᾶς πραγµα-
τείας ἐν τῇ ἑαυτοῦ θεογονίᾳ, εἴπερ τὸ γέννημα τοῦτο
ὃ χαὶ χτίσµα τυγχάνει.

ΑΛΛΟ.

El τὸ χτίσµα ἐστὶν ἀληθῶς xal γέννημα, χαθάπερ Β

ὁ Υἱὸς, ἔσται τῶν πάντων ἁδελφὸς ὁ Υἱὸς, οὐ μὴν Κύ-
ρ'ος ὁ θεός. Βἰ δὲ ἔστι Κύριος χαὶ 8cb;, οὐχ ἄρα
ἀδελφός. El τοίνυν τῷ Yi ὄντι μονογενεῖ οὐδὲν
τῶν ὄντων ἐστὶν ἁδελφὸν, οὐδὲ γεννήµατα χυρἰως
εἰσὶ τὰ λοιπὰ, εἰσὶ δὲ χτίσµατα κΧνρίως ' πῶς Apa
ταυτὸν χτίσµα χαὶ γέννημα;

ΑΛΛΟ.

Ei τὸ ποίηµα ἔσται χαὶ γέννημα, ὁ ποιῶν ἔσται χαὶ
γεννῄτωρ. Καὶ προάγων μὲν τὸ πᾶν ἓξ ἑαντοῦ ὡς
γεννῄτωρ, ἔξωθεν δὲ τὸ αὑτὸ ποιῶν ὡς δημιουργός.
Εἰ δὲ ἔξωθεν τοῦτο ποιεῖ ὃ χαὶ τίχτειν ἐξ ἑαυτοῦ δύ-
ναται, ἑνὸς ὄντος fn τοῦ ἐπ Apol, τρόπου, πῶς
τὸ iy ἑνὶ πράγματι συναχθὲν, δύο πραγμάτων ἂν

ἔχοι προσηγορίας, εἰ uy, ἅρα θατἐρα αὐτῶν εἴη δι- C

εφευσµένη,
ΑΛΛΟ.

Εἰ τὸ χΧτίσµα «τοῦτο xa γέν/ηµα, χτίσμα δὲ, ὥς
φασι, τὸ Πνεύμα, δήλον ὅτι χαὶ γέννημα. Αλλ εἰ
μὲν Πατρὸς, οὐχέτι μονογενὴς ὁ Υἱός. EL δὲ Υἱοῦ,
ἔσται Υἱὸς Υἱοῦ, εἴπερ τὸ χτίσµα τοῦτο xal γέννημα
τυγχάνει.

"Οτι μὴ τῷ κτίδειν τὸ γενγᾷν ταυτόν ἑστυ' &al
θεοῦ.

El τὸ γεννᾷν xaV τὸ ποιεῖν ταυτόν ἐστι παρὰ θεῷ,
γεννᾷ δὲ τὸν Υὸν ἁμεσιτεύτως, δηλον ὅτι καὶ πάντα
γεννᾷ f| ποιεῖ ἁμεσιτεύτως. ΕΒΕ δὲ γεννᾷ μὲν οὗ διά
τινος, οὐχέτι δὲ xal τὰ πάντα ποιεῖ ἁμεσιτεύτως,
πῶς τὸ γεννᾶν ταυτόν ἐστι τῷ ποιεῖν παρὰ θεῷ;
Ποιεῖ δὲ σεισμὸν, λοιμὸν, κατακλυσμὸν, ταῦτα ἔσται
γεννῶν & ποιεῖ, εἴπερ τῷ ποιεῖν τὸ γεννᾷν ταυτόν
ἐστι παρ᾽ αὑτῷ.

ΑΛΛΟ,

El ὄθεν γεννᾶ θεὸς, ἑχεῖοεν χαὶ χτίξει, οὐδὲν
ἀράχνου διοίσει, χατ᾽ αὐτοὺς, τοῦ τὸ χτίζειν παρὰ τὸ
γεννᾷν οὐχ ἄλλως ἔχοντος. ᾽Αλλ) οὕτος μὲν vópup φύ-
σεως ἀγόμενος, ὅθεν γεννᾶ, ἐχεῖθεν xat χτίζει. θεὸς
65, οὐκ ὢν ὑπὸ φύσιν, ὡς ἀνάγχη φύσεως ὑποχείμενος
παρ᾽ αὐτῶν ἀτιμάζεται.

ΑΛΛΟ.

Ei ἐπεὶ ἀσύνθετον τὸ θεῖο», ὠσαύτως ἔχει τῷ γεν-

Sivero quz praestantiora multo sunt, nonsunt filii
(nemini enim unquam angelorum dixit Deus : Fi-
lius meus es tu) : non erit itaque creatura proprie
genimen.

ALIUD.

Si ereatura et genimen sunt idem, qui creat erit
Pater. Si autem creat Filius, erit ipse etiam Pater.
Quod si verum est, erit Patris Pater ingenitus, nihil
amplius habens quam nos in sua divina generatio-
ne, siquidem genimen et creatura idem est.

ALIUD.

Si creatura vere etiam est. genimen, sicut Fi-
lius : erit certe Filius oinnium frater, non autem
Dominus Deus. Si vero est Dominus et Deus, non
igitur frater. Si ergo Filio, cum sit unigenitus, ni-
hil ex iis quae exsistunt possit dici frater, profe-
cio reliqua genimina proprie non erunt, sed proprie
creature. Quomodo ergo idem sint creatura el ge-
nimen?

ALIUD.

Si opus et genimen sunt idem, opifex etiam et
genitor idem erunt. Et producens quidem omnia ex
se ut genitor, extrinsecus vero hoc faciens ut crea-
tor. Si vero extrinsecus idem facit, quod et gignere
ex se potest, cum una eademque sit in utroque ra-
tio, quomodo quod in unam rem collatum est, dua-
rum rerum appellationem habeat, nisi alterutrum
corum sit falsum?

ALIUD.

Si creatura et genimen idem sunt, creatura au-
tem est, ut aiunt illi, Spiritus sanctus, certe et ge-
nimen erit, Atqui si Patris genimen est, jam nou
erit unigenitus Filius : si vero Filii, erit Fi-
lius Filii, sicuidem creatura et genimen idem
sunt.

Quod creare et gignere non sunt idem. in Deo. —
Si gignere et creare idem est in Deo, generat au-

tem Filium immediate per se : certe etiam omnia
immediate per se generat vel facit. Si autem gene-

D rat non per aliquem, at non omnia facit immediate

per se, quomodo idem erit generare et facere in
Deo? Facit vero terre motum, pestem, diluvium :
ergo εἰ generat quz facit, si modo generare et fa-.
cere idem in ipso est.

1844 ALIUD.

Si undegenerat Deus, inde etiam creat, nihil: aly
araneo differet, juxta illos, qui non alia ratione ge-
nerat, quam facit. Sed hic quidem lege nature du-
clua, unde generat, inde et creat, Deus autem cum
non sit naturz subjectus, tanquam natura legibus
subditus ab ipsis contemnitur.

| ALIUD.
Si quoniam Divinitas composita non est; ni

δι!

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

512

ratione generat, qua creat: eadem etiam ratione Α vdv τὸ ποιοῖν, ὡσαύτως EGc. καὶ τὸ προγινώσχειν

prenoscet, qua faciet, ut nimirum etiam bac ratione
sit non composita. Quod si ita est, eritomnino etiam
faciens mala qua prsnoscit, si modo idem sunt
hac in ipso, quod quidem est non esse composi-
tum.

ALIUD.

Si Deus eadem ratione generat el creat, quia com-
positus non est : videre et generare idem etiam in
ipso fuerit, ut in universum non sit compositus. Si
vero hac non sunt in eo indifferentia , atque
eadem (neque enim quod videt, hoc et generat)
simplicitas ejus non leditur : ne id quidem quod
aliter generet, aliter creet, efficiet ut sit com-
positus.

ALIUD.

3i in quibus generare et creare diversa sunt, ii
generant ex seipsis, creant vero extrinsecus: in
quibus vero generare et creare idem est, in iis crea-
re extrinsecus non exsistit, quemadmodum neque
ex sese generare. Si vero extrinsecus tantum illi
concedunt, quod quidem est facere, generare vero
non item : adoptione erit pater, qui naturalis crea-
tor est.

ALIUD.

Si generare et creare in Deo, quia compositus
non est, idem sunt, non autem etiam in nobis, quia
tales non sumus : idem erit in illo preenoscere et ge-

τῷ ποιεῖν, ἵνα καὶ ταύτῃ ᾗ ἀσύνθετον. El δὲ τοῦτο,
ἔσται ποιῶν ἃ προγινώσκει χαχὰά, εἴπερ ταυτὸν ταῦτα
παρ᾽ αὑτῷ, ὅτι Oh xat ἀσύνθετον.

ΑΛΛΟ.

El τὸ γεννᾷν xax το χτίζειν ὡσαύτως ἔχει θεὸς,
ἐπειδὴ ἀσύνθετος, xaX τὸ ὁρᾷν τῷ γεννᾶν ταυτὸν ἂν
εἴη παρ) αὐτῷ, ἵνα πάντη ἐν αὐτῷ τὸ ἀσύνθετον fi.
Ei δὲ μὴ ὄντα map! αὐτῷ ταῦτα ἁδιάφορα (οὐ γὰρ
ὅπερ ὁρᾶ, τοῦτο πάντως χαὶ τίχτει), τὸ ἁπλοῦν αὐτοῦ
οὗ λυµαίνεται, οὐδὲ τὸ γεννᾷν δηλονότι αὐτὸν ἑτέρως
καὶ Χχτίζειν ἄλλως, στέρησιν αὐτῷ τοῦ ἀσυνθέτου

p ἐργάξεται.

ΑΛΛΟ.

El παρ᾽ οἷς τοῦ γεννᾷν τὸ χτίζειν ἕτερον, παρὰ
τούτοις τὸ ἐξ ἑαυτῶν γεννᾷν, ἔξωθεν δὲ χτίζειν ὑπάρ-
χει, παρ᾽ ᾧ δὲ τὸ γεννᾷν τῷ χτίζειν ταυτὸν, τὸ ἔξω-
θεν χτίζειν οὐχ ὑπάρχει, ὡς οὐδὲ τὸ οἴχοθεν γεννᾷν.
El δὲ τὸ ἔξωθεν µόνον αὐτῷ συγχωροῦσιν, ὃ ἐστι μὲν
ποιεῖν, γεννᾷν δὲ οὗ θέλουσι, θέσει ἔσται πατὴρ ὁ
χατὰ φύσιν δημιουργός.

ΑΛΛΟ.
El τὸ γεννᾷν xol τὸ χΧτίξειν παρὰ θεῷ, ἐπειδὴ
ἀσύνθετος, ταυτόν ἐστιν, οὐχέτι δὲ xal παρ ἡμῖν,
ἐπεὶ μὴ τοιοῦτοι, ἔσται ταυτὸν παρ) αὐτῷ τὸ προνοεῖν

nerare. Non enim hoc in nobis idem est, quia com- C τῷ γεννᾷν. Οὐ γὰρ ταυτὸ τοῦτο map' ἡμῖν, ὅτι σύνθε-

positi sumus. Si vero simplex illius natura οἱ com-
positionis expers, eam quz in nobis est, differen-
liam, non diversam ab eo esse coegit : ne hoc qui-
dem quod aliter generet, aliter creet, efficiel ut sit
compositus.

ALIUD.

Si generare idem est quod creare, generans erit
creans id quod generatum est, et generaus id
quod creatum est. Αἱ vero facere sive creare est
operationis, generare vero naturz. Natura autem
et operatio non sunt idem : generare igitur et creare
nou sunt idem.

ALIUD.

τοι" εἰ δὲ τὸ ἁπλοῦν αὐτοῦ xai ἀσύνθετον τὴν παρ)
ἡμῖν διαφορὰν οὐκ ἀλλοίαν εἶναι παρ) αὐτῷ ἐξεδιά-
σατο, οὐδὲ τὸ γεννᾷν αὐτὸν ἄλλως, xaX χτίζειν ἑτέρως,
στέρησιν αὐτῷ τοῦ ἀσυνθέτου ἑργάζεται.

ΑΛΛΟ.

El τῷ γεννᾷν ταυτόν ἐστι τὸ ποιεῖν, ὁ (εννῶν ἔσται
ποιῶν τὸ γεννώµενον, καὶ γεννῶν τὸ ποιούμενόν,
Αλλά τὸ μὲν ποιεῖν, ἐνεργείας ἐστὶ, φύσεως δὲ τὸ
γεννᾷν. Φύσις δὲ xal ἑνέργεια οὐ ταυτόν’ οὖχ ἄρα
τῷ γεννᾷν τὸ ποιεῖν ταυτὸν ἔσται.

ΑΛΛΟ.

Si qui aliquid facit opifex est, qui vero generat D — Ei τῷ ποιεῖν δημιουργός τἰς ἐστι, τῷ δὲ γεννᾷν πα-

pater, certe non sunt idem facere et genera re : si-
quidem aliud 185 quidem est pater, et vicissim
opifez aliud. Si vero facere idem est quod geuerare,
opifex erit et pater. Si autem filius est factor
una cum patre, qui vero factor est, est. etiam
pater : filius etiam ipse erit pater, quod absurdum
est.

ALIUD,

Si idem sunt pater et creator, siquidem generare
6ἱ facere idem sunt, et creator est nomen operatio-
nis : pater quoque merito operationis, non relatio-
ni$ nomen fuerit. Si vero et hoc et illud operatio-
" hi$ nomen esi: certe uno atque eodem tempore

τὴρ, οὐχ ἂν εἴη ταυτὸν τὸ ποιεῖν τῷ γεννᾷν, εἴπερ
ἕτερον μὲν ἔστι mah, δημιουργὸς δὲ ὁμοίως ἕτερον.
El δὲ τῷ ποιεῖν ταυτόν ἐστι τὸ γεννᾷν, ὁ ποιῶν ἔσται
xai πατὴρ. El δὲ ἔστι ποιητῆς ὁ υἱὸς ἅμα τῷ πα-
τρὶ, ὁ δὲ ποιῶν ἔστι καὶ πατὴρ, ἔσται καὶ αὑτὸς
mathp, ὅπερ ἄτοπον.

ΑΛΛΟ.

Ei ταυτόν ἐστι πατ]ρ xai δημιουργὸς, ἐπεὶ xal τῷ
γεννᾷν τὸ ποιεῖν ταυτὸν , ἔστι δὲ ἑνεργείας ὄνομα ὁ
δημιουργὸς, χαὶ τὸ πατὴρ εἰχότως ἑνεργείας, ἀλλ᾽ οὗ
σχέσεως ἂν εἴη * εἰ δὲ χαὶ τοῦτο χἀχεῖνο ἑνεργείας
ἐἑστὶ, κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον ἔσται γεννῶν χαὶ ποιῶν

THESAURUS.

. 814

ὁ θεὺς, τῆς ἑνεργείας xaX Ev τῷ γεννᾷν xoi ἓν τῷ A erit Deus. et generans, et creans ; cum operatio et

χτίζειν οὐχ ἄλλως ἐχούσης.

ΛΟΓΟΣ IQ.

Πρὸς τοὺς Aérortac, ὅτι ὁ Υἱὸς οὐκ ἔστιν dAn0i-
γὸς Λόγος τοῦ Πατρὸς, ἁ.ὶ.1 ἔτερός ἐστι zap'
αὐτὸν τῇ φύσει καὶ ξένος, τὸ δὲ ἐγτεῦθεν cvr-
αγόμενον, ὅτι καὶ ὁμοούσιος τῷ Παερὶ, καὶ οὐκ
ἔξωθεν, dAA' ἐκ τῆς οὐσίας ἐστὶν αὐτοῦ.

Ἀντίθεσις ὡς ἐκ τῶν Κὐνομίου.

El Λόγος, φησὶν, ὁ Υἱός ἐστιν, ὁμοούτιον δὲ εἶναι
φατε τῷ Πατρὶ, uh διαλλαττέτω χατά τι γοῦν ὡς
πρὸς αὐτόν * οὕτω γὰρ ἂν εἴη xaX ὁμουύσιος. El δὲ
τοῦτο, χαλείσθω καὶ ἕστω Λόγος χαὶ ὁ Πατήρ. Αλλ'

increando, et in. generando eodem modo sese ha-
beat.

ASSERTIO XIX.

Adversus dicentes, quod Filius non sit verum Verbum
Patris : sed diversus ab. ipso, et extraneus : atque
hinc concluditur, quod consubataniialis sit Patri, et
non extrinsecus, sed ex ipsius essentia.

Objectio Eunomii,

Si Filius, inquit, est Verbum, consubstantiale
vero id esse dicitis Patri : nulla igitur in parte ab
eo differat: ita enim consubstantialis fuerit. (Quod
8i ita est, vocetur el sit Verbum etiam Pater. Sed

οὗ παραδέξεται τοῦτο τῆς θείας Γραφῆς ὁ σχοπὸς, p divine Scripture scopus, et sanctorum apostolo-

xai τῶν ἁγίων ἁποστόλων τὸ χήρυγµα. Πατέρα γὸρ
οἵδε τὸν Πατέρα καὶ οὐχ Ylóv* xal πάλιν τὸν Υἱὸν ἓν
µόνῃ τῇ τοῦ Υἱοῦ προσηγορίᾳ τηρεῖ, οὐχ ἑῶσα xa-
λεῖσθαι οὐδὲ εἶναι Πατέρα * ἕτερος ἄρα map! αὐτόν
ἐστι xai διεστηχὼς xatà τὴν οὐσίαν. Οὐχοῦν ob
Λόγος ἀληθινὸς, οὐδὲ ἐξ αὐτοῦ προελθὼν ὁ φύσει µε-
μερισµένος.
Πρὸς τοῦτο Avete.

Καὶ ποῦ τὸν Ἰωάννην, ὦ βέλτιστε, θήσεις, Λόγον
ἀποχαλοῦντα τὸν Υἱὸν, xal ταύτην αὐτῷ κνριωτάτην
ἀνατιθέντα τὴν ἐπωνυμίαν xal τῆς οὐσίας αὐτοῦ µά-
λιστα σηµαντιχἠν; Φάσχει váp- « "Ev ἀρχῇ ἣν ὁ
Λόγος, xal ὁ Λόγος ἣν πρὸς τὸν θεὸν, χαὶ Θεὸς fjv ὁ
Λόγος. » Ορᾶς ὅπως τῆς οὐσίας τοῦ Υἱοῦ παραστα-
τιχόν ἐστι τοὔνομα, xal tb καλεῖσθαι Λόγον, ὅπερ
kot χατὰ φύσιν σηµαίνει. θεὸς γὰρ ἣν 6 Λόγος, φη-
civ. E! δὲ μὴ φύσεως cr xai τῆς οὐσίας δηλωτικὸν
ἐπὶ τοῦ Υἱοῦ τὸ Λόγος ὄνομα, σηµαἰνει τι πάντως
ἕτερον. Καὶ γὰρ ζητεῖν ἀναγχαῖον, τί χατὰ φύσιν ὢν
ὁ Υἱὸς, ἐχλήθη Λόγος, εἰ μὴ τὴν οὐσίαν αὐτοῦ σηµα(-
νει τοὔνομα. Οἷον τέχτονά τις εἰπὼν , T] λιθοξόον, 1|
ταχνγράφον, οὐ τί ἐστι χατὰ φύσιν σηµαινόµενον ὁρί-
ζεται, ἀλλ ofoy ἔχει τὸ ἐπιτήδευμα μηνύει. El τοίνυν
οὐ τὴν οὐσίαν τοῦ Υἱοῦ σηµαίνει τοὔνομα, χαὶ τὸ xa-
λεῖσθαι Λόγον, οὐ τί ἔστιν χατὰ φύσιν παρἰστησιν
αὐτὸν, ἀλλὰ φέρς εἰπεῖν οἷον ἔχει τὸ ἑπιτήδευμα, τί
µάτην τὸν εὐαγγελιστὴν θαυμάζομεν; IIo δὲ ὁ υἱὸς
ἐχλήθη βροντῆς ὡς μέγα τι λαλήσας χαὶ ὑπέρογχον;

rum przdicatio id non feruut. Patrem enim sciunt
esse Patrem et non Filium : et vicissim | Filio solain
Filii appellationem tribuunt, non autem permittunt
ut vocetur aut sit Pater : alius itaque ab ipso est,
et substantiz ratione diversus. Quocirca neque Vere
bum vere, neque ex ipso procedit, cum sit natura
disjunctus.
volutio objectionis.

At quid, obsecro, de Joanne statues, qui Filium
vocat Verbum, atque hanc maxime propriam appel-
lationem ei tribuit, queque essentiam ipsius sigui -
ficatissime exprimat? Ait enim : « In principio erat
Verbun, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat
Verbum **. » Vides quomodo ipsam Filii essentiam
haec vox explicet, et cum vocetur Verbum, 1 86 quid
naturaliter sit significet? Deus enim, inquit, erat
Verbum. Si vero vox hac, Verbum, non explicaret
ipsam naturam atque essentiam Filii, aliud aliquia
profecto significat. Quaerendum porro nobis est,
quidnam natura exsistens Filius. vocatus sit Ver-
bum, nisi vox liaec essentiam ipsius significat. Quem-
admodum si quis fabrum aut statuarium , aut no»
tarium dicat, non quid naturaliter sit, sed quale
vitee institutum sectetur, explicat. Si ergo vox hzc,
Verbum, essentiam Filii nonsignilicat, neque ipsius
naturam declarat, sed vite ipsius institutum, cur
frustra evangelistam admiramur? Aut cur eum {-
lium tonitrui vocamus, quasi magnum aliquid et

Καΐτοι πολλοῖς ἑτέροις ὀνόμασιν ἁἀποχαλούσης τὸν p sublime dixerit? Atqui cum multis aliis nominibus

Υἱὸν τῆς θείας Γραφῆς, ἀλλὰ Λόγον εἰρηχὼς , παρά-
δοξόν τι xal ὑπερφυὲς ἐφθέγξατο" xal οὐδὲν ἕτερον
ἐπ᾽ αὐτῷ προατέθειχεν, οἷον ἐπὶ τοῦ Παύλου φαίνεται,
τὸ, ε Παῦλος ἁπόστολος. » Ἡρκέσθη δὲ τῷ εἰπεῖν,
Λόγον, εἰς τὸ παραστῆσαι τοῦ Υἱοῦ τὴν οὐσίαν. Αὺ-
tb; ἄρα ἐστὶν ὁ ἀληθινὸς Λόγος τοῦ Πατρὸς, χαὶ οὐχ
ἕτερός τις παρ) ἐχεῖνον.
ΑΛΛΟ.

Ei διὰ ταύτην ὑπειλήφασι τὴν αἰτίαν ol. χριστοµά-
χοι μὴ εἶναι τὸν Υἱὸν ὁμοούσιον τῷ Πατρὶ, ἐπεὶ µήτε
ὁ Πατὴρ Λόγος ἐστὶ, µήτε ὁ Λόγος Πατὴρ, xai τὴν
ἑνότητα τῆς φύσεως τῷ διαφόρῳ τῶν ὀνομάτων δια-

5ο Joan. 1, 1. Π Cor, 1, 1 et alibi.

sacra Seriptura Filium appellet, cum Verbum νο-
cat, adinirandum aliquidatque eximium dixit ; ni- -
hilque aliud ad banc vocem adjecit, ut in Paulo vi-
detur illud, « Paulus apostolus **. » Suffecit enim ei
dixisse, Verbum, ad essentiam Filii declarandam.
Ipse itaque est verum Verbum Patris, no" autein
aliquis alius praeter ipsum.
ALIUD.

Si eam ob causain existimant hostes Christi Fi-
lium non esse consubstantialein Patri, quia neque
Pater est Verbum, neque Verbum Pater, et unita-
tem naturz ob differentiam nominum convelli posse

$15

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

516

crediderunt : dicant nobis quomodo primus parens Α τέμνειν δύνασθαι πεπιστεύχασι, λεγέτωσαν ἡμῖν πῶς

Adam cousubstantialis erit illi qui ex se genitus est,
cum neque ipse possit esse Abel, neque Abel un-
quam futurus sit Adam ? Atqui nominum differentia
substantiz identitatem non tollit. Atque hoc quidem
in faeta. et creata natura. Quomodo igitur non fue-
rit impium in natura increata, quas omnibus creatis
longe antecellit, illud statuere? Quemadmodum igi-
tur si esset diversx essenlize, non esset verum Ver-
bum,ita cum sit consubstantialis, verum etiam Ver-
bum est,
ALIUD.

Nomina quz substantiam rerum declarant prima
maximeque propria supt : multam tamen in iis dif-
ferentiam videre licet. Alia enim universalius res
ipsas signilicant, et generaliter explicant; alia vero
universalia in singularia secant, multasque res ap-
parere faciunt, Exempli gratia, hominis nomen sim-
pliciter atque absolute dictum, universum genus ho-
minum significat, aut substantiam ipsam : Paulus
vero aut Petrus, 18/7 aut Jacobus, aut Cephas hu-
manitatem in singularia partitur, multosque homi-
nes constituit, Nominum itaque differentia accipitur
quidem in iis qui ejusdem substantie sunt, neque
tollit eorum qux cjusdem speciei sunt, naturalem
inter se similitudinem. Cum igitur Pater dicatur
Pater, Filius vero Verbum, non erit vel hic illi, vel
Kle huic dissimilis natura, cum solis nominibus dfs-
tinguantur. Ostensum autem est, nominum diffe-
rentiam naturalem inter se similitudinem eorum qua
consubstantialia sunt nequaquam subvertere. Nihil
itaque obstat quominns Filius consubstantialis sit
Patri, tametsi vocetur Filius, eLnon sit Pater ipse
verum ipsius Verbum. Cum enim sit simplex Patris
essentia, nullum aliud intermedium excipiet genera-
tionem Verbi naturaliter ex ipso procedentis. Quod-

qué unum revera cum ipso est, quatenus naturali-

ter etiam ipse est Deus, et vivens e vivo Patre ef-
fulsit.

Ez objectione Eunomii.,

In Evangeliis, ait, Filius ad Patrem ita dieit :
€ Pater, glorifica Filium tuum ; » Filius contra au-
dit: « Et glorificavi, et rursus glorificabo 39, ,
Αἱ quo pacto possit Filius vere esse Verbum Patris,
cum Pater ipsum alloquatur ? allocutio autem abs-
que verbo fieri non potest. Aut igitur ipsemet se-
cum loquitur, aut si Pater. revera Filium alloqui-
tur, alius profecto erit a Verbo quod insitum atque
inexsistens Deo secundum naturam est, quod ipsum
alloquitur, juxta voluntatem Patris,

Solutio objectionis.

Non desinet iste incorpoream essentiam calum-
niari, persuadens sibi sermonem ex ea proferri ta-
lem, qualis est huinanus, qui labiorum et lingue
adminiculo pronuntietur; atque illa adstantium au-
ditum feriat, ut ita loquentis voluntas intelligi pos-

** Joan. xii, 38.

ὁ προπάτωρ ᾿Αδὰμ ὁμοούσιος ἔσται πρὸς τὸν ἐξ αὐ-
τοῦ γεγονότα, οὔτε αὐτὸς "Λ6δελ εἶναι δυνάµενος, οὔτε
μὴν τοῦ "Αδελ ἐσμένου ποτὲ Αδάμ. Αλλ' οὐκ Ex-
ἑάλλει τῆς οὐσίας τὴν ταυτότητα, ἡ τῶν ὀνομάτων
διαφορά. Καὶ τοῦτο ἐπὶ γενητῆς xal χτιστῆς οὐσίας.
Πῶς οὖν οὐχ ἀσεθὲς ἐπὶ τῆς ἀγενήτου φύσεως ἑἐχεῖνο
δοξάζειν, πάντα ὑπερχειμένης τὰ γενητά; Ὡς οὖν
εἴπερ ἣν ἑτεροούσιος, οὐχ ἂν ἣν Λόγος ἀληθινὸς, οὔ-
τως ἐπειδήπερ ὁμοούσιος, ἀληθινὸς ἂν εἴη Λόγος.

ΑΛΛΟ.
Σημαντικὰ μὲν τὰ ὀνόματα τῶν οὐσιῶν ἐστι, τὰ

πρῶτα δἣ μάλιστα xai τὰ χνυριώτατα * ἀλλὰ πολλὴν

ἄν τις ἓν τούτοις loot τὴν διαφοράν. Τὰ μὲν γὰρ xa-
θολικώτερον τὰ ὄντα σηµαίνει, xaX γενιχὴν ποιεῖται
τὴν δήλωσιν * τὰ δὲ εἰς τὸ καθ) ἓν τὰ χαθόλου σηµαι-
γόµενα διατέµνοντα, πολλὰ τὰ ὄντα φαίνεσθαι ποιεῖ.
Οἷον φέρε εἰπεῖν, τὸ ἄνθρωπος ὄνομα ἁπλῶς τε xal
ἀπολελυμένως λεγόµενον, σύμπαν σηµαίνει τὸ ἀνθρώ-
πειον γένος, 7| τὴν οὐσίαν αὐτὴν ' τὸ δὲ Παῦλος τυ-
ybv 3j Πέτρος, Ἰάχκωθος ἣ Κηφᾶς , εἰς τὸ xa0' ἕνα
σχίζον τὴν ἀνθρωπότητα, πολλοὺς εἶναι τοὺς ἀνθρώ-
πους ποιεῖ. θὐχοῦν fj τῶν ὀνρμάτων διαφορὰ| λαµθά-
νεται μὲν ἐπὶ τῶν ὁμοουσίων, οὗ μὺν ἐχθάλλει τῆς
πρὸς ἄλληλα φυσιχῆς ἐμφερείας τὰ τοῖς αὐτοῖς εἴδε-
σιν ὑποπίπτοντα. "Όταν οὖν ὁ μὲν Πατὴρ λέγηται
Πατὴρ, ὁ δὲ Υἱὸς Λόγος, οὐχ ἔσται τὴν φύσιν 1] οὗτος
πρὸς ἐχεῖνον, f] ἐχεῖνος ὡς πρὸς τοῦτον ἀνόμοιος, ἓν
μόνοις ὀνόμασιν ἔχοντες τὴν διαστολἠν. Δέδειχται γὰρ
ὡς o)x ἀνατρέψει τῶν ὁμοφυῶν τὴν πρὺς ἄλληλα
φυσιχὴν ὁμοιότητα τῶν ὀνομάτων f διαφορά. Οὐδὲν
ἄρα χωλύει τὸν Υἱὸν ὁμοούσιον εἶναι τῷ Πατρὶ, xàv
Υἱὸς καλεῖται xaX pt Πατὴρ αὐτός ἐστιν ὁ ἀληθινὸς
αὐτοῦ Λόγος. ᾿Απλῆ γὰρ οὖσα ἡ τοῦ Πατρὸς οὐσία,
οὐδὲν ἕτερον ἐπιδέξεται μεσολαθοῦν τὴν γέννησιν τοῦ
ἐξ αὑτοῦ φυσικῶς προελθόντος Λόγου, καὶ ὡς Ev by-
τως πρὸς αὐτὸν, χαθὸ φύσει χαὶ αὐτὸς θεὸς χαὶ ζῶν
Ex ζῶντος ἐξελάμφθη Πατρός.
Αγτίθεσις ὡς ἐκ τῶν Εὐνομίου.

Ἐν τοῖς Εὐαγγελίοις, φησὶν, εὑρίσχομεν λέγοντα
τὸν Υἱὸν ὡς πρὸς τὸν Πατέρα. « Πάτερ, δόξασόὀν σου
τὸν Υἱὸν, » ἀνταχκούοντα δὲ παρ) αὐτοῦ: « Καὶ ἐδό-
ξασα, χαὶ πάλιν δοξάσω. » Καὶ πῶς ἂν εἶναι δύναιτο
Λόγος τοῦ Πατρὸς χατὰ ἁἀλήθειαν ὁ Υἱὸς, ὅπου φαί-
vexat πρὸς αὐτὸν διαλεγόµενος ὁ Πατήρ; διάλεξις δὲ
λόγου χωρὶς οὐκ ἂν yévotzó ποτε. "H τοίνυν αὐτὸς
ἑαυτῷ ἔσται διαλεγόµενος, f| εἴπερ ὄντως λέγει τι
πρὸς αὐτὸν ὁ Πατὶρ, ἕτερός ἐστι παρὰ τὸν ἐνδιάθε-
τον xal ἑνυπάρχοντα τῷ Oso χατὰ φύσιν Λόχον, ὃς
λαλεῖ πρὸς αὑτὸν, χατὰ βούλησιν τοῦ Πατρός.

Πρὸς ταῦτα .1ύσις.

Q0 παύσῃ συκοφαντῶν τὴν ἀσώματον οὐσίαν, λόγον
ἐξ αὐτῆς ἁποτελεῖσθαι πιστεύων τοιοῦτον, ὁποῖος ἂν
e! καὶ ὁ ἀνθρώπινος, διὰ χειλέων xaX γλώττεης ἀπο-
χτυπούµενος * καὶ τὴν τοῦ πέλας προσαράσσων ἀχοὴν,
ἵνα δὴ καὶ γένοιτο σαφῆς τοῦ λαλοῦντος fj βούλησις.

«7

THESAURUS.

53

Ei yàp ἐθελήσαις ἀποσώζειν τῇ ἀσωμάτῳ φύσει τὸν A sit. Nam si velis servare incorporez nature con-

αὐτῇ κατάλληλον λόγον (1), οὐ τοιαύτην εἶναι νομιεῖς
τοῦ Πατρὸς τὴν φωνἠν, ὡς εἰς ἀχοὴν φέρεσθαι συµα-
τικῶς. Οὐ γὰρ μόνος ὁ Κύριος ἠκροάσατο τοῦ Πατρὸς
λέγοντος: «Καὶ ἑδόξασα, χαὶ πάλιν δοξάσω"» ἀλλὰ
τὰρ xal οἱ συνόντες αὐτῷ. Διδάσχων δὲ σαφῶς ὁ Χρι-
στὸς, ὅτι χυρἰως xal φυσιχῶς οὐκ ἐχείνη τοῦ Πατρὸς
ἂν ἡ φωνὴ, ἀλλά τις τύπος φωνῇ προσεοιχὼς ἑξήγ-
Τελλε τοῦ Πατρὸς τὴν ἐφ' Υἱῷ βούλησιν. Καὶ ὄτιπερ
εἴη τίµιος map! αὐτῷ, λέγει πρὸς τοὺς ἀκροωμένους:
«4 00 bt ἐμὲ ἡ φωνὴ αὕτη Υέγονεν, ἀλλὰ δι ὑμᾶς. »
Ηρόσχες γὰρ ἀχριδῶς ὡς οὐκ ἔφησεν, Οὐ t ἐμὲ λελά-
Amxev ὁ Πατὴρ, | ἐδόησεν, Àj ἕτερόν τι τοιοῦτον,
ἀλλ’ ὅτι «Οὐ δι’ ἐμὲ γέγονεν ἡ vh, ἀλλὰ δι’ ὑμᾶς.»
El τοίνυν διά τινος θείας ἐνεργείας γέγηνεν ἡ φωνὴ,

οὐ διὰ Χριστὸν, ὡς αὐτός φησιν, ἀλλὰ διὰ τοὺς συν- Β

ὀντας αὐτῷ, ἀμήχανον δὲ ἣν ἀνθρώπους ὄντας ἐτέ-
ρως δύνασθαι μαθεῖν τοῦ Πατρὸς τὴν βούλησιν, el μὴ
ἀνθρωπεία πρὸς αὐτοὺς ἐγένετο φωνή” τί µάτην τὰ
οἰκονομικῶς γεγονότα καὶ ἀνθρωπίνως διοικούµενα
& ἡμᾶς πάλιν ἀναφέρεις ἐπὶ τὴν ἀσώματον οὐσίαν,
ῥιφοκινδύνως τὰ τῇ γενητῇ πρέποντα φύσει καὶ ἐπὶ
τὴν αχένητον ἀνατιθείς;

ΑΛΛΟ.
Ἀντίθεσις ὡς ἐν τῶν Εὐνομίου.
Φαίνεταί που λέγων, φασὶν, ὁ Πατὴρ πρὸς τὸν
Yióv- «Ποιῄσωμεν ἄνθρωπον. » Καὶ αὐτὸς δὴ πάλιν

ὁ Σωτὴρ πρὸς Ἰουδαίους διαλεγόµενος λέγει: «Απο

ἐμαντοῦ οὗ λαλῶ, ἀλλ' ὅσα χουσα παρὰ τοῦ Πατρὸς,
ταῦτα ἀπαγγέλλω ὑμῖν.» “Αρ οὖν εἴτις ὑμᾶς ἔροιτο
τοὺς ἐπὶ δογμάτων ὀρθότητι µεγαλανχουµένους, mó-
περόν ποτε ὡς πρὸς εἰδότα τὸν Yibv ὁ Πατὴρ ὅπερ
Έμελλεν ἐρεῖν διαλέγεται, ἢ ὡς πρὸς μὴ εἰδότα, τί
ἂν ἀποχρίνοιαθε ; Ei μὲν οὖν οὐκ obe, µανθάνει δὲ
τότε ὅταν ὁ τοῦ Πατρὸς λόγος πρὸς αὐτὸν γένηται
περί τινος, ἕτερός ἐστι παρὰ τὸν ὄντα φύσει: εἰ δὲ
οἶδε, πῶς οὐκ ἀμαθὲς xxi ἀνόητον τὸ πρὸς εἰδτα
λέγειν ὥσπερ οὐκ εἰδότα; Καὶ ἐπ᾿ ἀνθρώπων γὰρ
οὐκ ἔξω λόγου τὸ τοιοῦτον χείσεται. El δὲ ἄτοπον
ποιούτῳ co περιπίπτειν φάναι τὸν θεὸν, δῆλον ὅτι
ὡς πρὸς οὐκ εἰδότα λέγει. Οὔτε οὖν αὐτός ἐστιν ὁ
Σνδιάθετος Λόγος, οὔτε μὴν οἶδεν ἅπερ βούλεται à
Θεὺς xal Πατὴρ, εἰ μὴ Ὑένοιτο πρὸς αὐτὸν ὁ map"
αὐτοῦ λόγος.
Πρὸς τοῦτο «Ίύσις.

Οὐδὰν οὖν διοίσει προφητῶν ὁ ἐν προφήταις λαλῶν
τοῦ θεοῦ Λόγος, xal τὰ ἑσόμενα προμηνύων abtol *
ob γὰρ εἶχον ἐξ ἑαυτῶν τὸ εἰδέναι ταῦτα: µόνῳ δὲ
ἁρμόζει θεῷ ἑσομένων ἡ πρόγνωσις, Καὶ τί ποιῄσω-
μεν, τοῦ Κυρίου σαφῶς ἑαυτὸν τῆς πρὸς ἐχείνους
σότητος ἀποδιορίζοντος; B ὧν οὕτω φησίν" «Εἰ
ἀχείνους εἶπε θεοὺς, πρὸς οὓς à λόγος τοῦ Θεοῦ ἐγέ-

?! Joan. xit, 50. ?* Gen, 1, 36. ?? Joan. xui, 49.

D nisi sermo Patris ad ip:

venientem ei rationem, non talem esse censebis
Patris. vocem, ut in auditum corporaliter fera-
tur. Neque enim solus Dominus audivit Pa-.
trem dicentem : « Et gloriüicavi, et iterum glori-
ficabo, » sed etiam qui Domino aderant, Christus
aulem manifeste docens quod proprie ac. natura-
liter non erat. Patris illa vox, sed sonus quidam
voci similis enuni 1 Patris de Filio voluntatem.
188 Quod autem non ad se facta fuerit, ad eos
qui eum sonum audierant, Ita. ait : « Non propter
mee vox ista facta est, sed propter vos ?', » Ai
adverte enim diligenter, quo pacto non dixeri
Non propter me locutus est Pater, aut. clamavit,
aut aliquid ejuscemodi, sed, « Non propter me facta
est liec vox, sed propter vos. » Si ergo divina qua-
dam efficacia vox illa facta non propter Christum
Vt ipsemet testatur, sed propler eos qui ei a
erant, impossibile vero erat, cum homines essent,
ut voluntatem. Patris alia ratione. discerent, ni
humana voce ducerentur : quid frustra. quz ratio-
ne incarnalionis et humano more adiinistrata
sunt nostri causa, ad incorpoream essentiam refers,
lemerarie admodum quz creatz naturse conveniunt,
increatz tribuens?
ALIUD.
Objeciio Eunonii.

Invenitur alicubi, inquiunt, Pater ad Filium di-
cens: « Faciamus hominem ?*. » Et ipse rursum
Servator Judzos alloquens, dicit : « Ego a me ipso
non loquor, sed qux audivi a Patre, hzc nuntio
vobis Si quis igitur interroget vos, qui dogma-
tum rectitudine gloriamini, utrum ad scientem Fi-
lium Pater quod dicturus erat, an vero ad nescien-
iem locutus sit, quidnam respondeatis? Nam sí
mescivit, ac. tum primum didicit, quando Patris
sermo quapiam de re ad illum habitus est, diver-
808 erit ab eo qui natura exsistit: si vero δι
quomodo non fuerit absurdum ad scientem loqui,
tanquam non scientem ? Atqui etiam inter homines
hoc ridiculum fuerit. Cum igitur absurdum sit hoc
Deo tribuere, manifestum est, ad non scientem
locutum fuisse. Non est igitur ipse Verbum Patri
insitum, neque scivisset quie vult Deus ac Pater,
liabitus fuisset.

Solutio objectionis.

Nihil igitur. differet 4 prophetis Verbum Dei in
prophetis loquens et futura eis przdicens
enim ex seipsis horum notitiam habeban
namque Deo convenit futurorum prznotio. Quid
vero faciemus, cum Dominus. mauifeste se ab illo-
rum similitudine eximat? ita dicens: « Si illos
dixit deos ad quos sermo Dei factus est, et non Ρυ-

(1) Sic Coteler. in Monum. E. G. Il, 59i. Edit. Aub., «v αὐτὸν xav' ἄλληλον λόγον. Nam si in natura in-

corporca fieri velis mutuum hune sermonem. FE.

$19

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIIIEP.

220

test solvi Scriptura; quem Deus sanctificavit, εἰ À vsto, xal o) δύναται λυθῆναι ἡ Γραφὴ, ὃν 6 θΘεὸς

misit in mundum, vos dicitis quia Blaspbemas,
quia dixi : Filius Dei sum **. » Si enim naturalem
eum prophetis similitudinem babuisset, ?non utique
veluti à 1389 minoribus se comparationem fecis-
Set. Nam curn dixit, « Si illos dixit deos, ad quos
sermo Dei factus est, manifeste ostendit Dei ser-
monem ad se factum non esse, sicut ad illos : sed
quod ipse sit sermo Patris ad prophetas dictus.
Quomodo igitur is, qui tanto intervallo prophetas
superat, nihi! habet amplius quam prophetz, ut tu,
blaspheme, impudentissime asseris?

ALIUD.

Si nescivit Filius voluntatem Patris, sed, quem- B

admodum hostes Christi asserunt, sermonem ab
ipso suscipit, ut ita discat, et perinde ac prophetarum
aliquem Pater ipsum alloquitur : z:equslis igitur est
prophetis. Quid igitur rursum statuent de Psalmi-
sta, in Spirita dicente : « Quis in nubibus exsequa-
bitur Domino ? et quis similis erit Domino in filiis
bominum **? » Viden' quo pacto aperte neminem
inquit in prophetis, quos figurate nubes vocat, neque
in lis, qui per gratiam in filios Dei adoptati sunt,
squalem fore Filio naturali? Quomodo igitur cen-
sendus est vere loqui David, qui talia in Spiritu di-
cit, si sermo Patris etiam ad ipsum fit, sicut ad
sanctos, et non novit voluntatem Patris perinde at-

que illi, et per auditum revelationem illius suscipit ? C

At si blasphemum est dicere, Spiritum mentiri, ut
omnino est blasphemum, neque aliter se res liabet :
certe Deus incomparabili excellentia prophetis su-
perior erit, quippe qui verus sermo, et voluntas ac
Sapientia Patris.

ALIUD *

Si Verbum Patri naturaliter inexsistens aliud est
aL eo quod sacre Scripture nobis proponunt, ut
sit quoddam occultum et latens in Patre, aliud ve-
ro quod enuntiat | que Pater loquitur, quem et
Joannes Deum esse dicit: quomodo igitur simplex
εἰ compositionis expers esse censebitur ? Siquidem
necessario qul aliquid occultum et aliquid appa-
rens habet, non simplex, sed potius composilus est
et ex duobus constans. Atqui Deus est natura sua
simplex, nihilque in se habet compositum. Unus
itaque in ipso est naturalis et insitus Filius.

ALIUD.

Si, quemadmodum hostes Christi 190 audent
dicere, Verbum quód in Evangelio nobis przdica
tur, diversum est ab eo quod Patri natura inexsi
stit, neque novit arcana Patris, sed discit quando
eum alloquitur : ergo ex, ignorantia ad scientiam
traducitur. Atqui quo pacto vere dicit : « Ego et

** Joan. x, 35, 90... '* Psal. Lxxxvil, 7.

ἡγίασε χαὶ ἀπέστειλεν εἰς τὸν χόσµον, ὑμεῖς λέγετε
ὅτι Βλασφημεῖς, ὅτι εἶπον * Υἱὸς τοῦ θεοῦ εἰμι.) Kal
γὰρ εἰ τὴν πρὸς τοὺς προφήτας εἶχεν ἱσότητα φυσι-
χὴν, οὐχ ἂν ὡς Ex τοῦ ἑλάττονος τῶν χαθ᾽ ἑαυτὸν
ἐποιεῖτο τὴν σύὐγχρισιν, τὰ ἐχείνων λαμθάνων εἰς
παραδείγματος δύναμιν. Λέγων γὰρ, « El ἐχείνους
εἶπε θεοὺς, πρὸς οὓς ὁ λόγος τοῦ θεοῦ ἐγένετο, » σα-
φῶς ἁποδείχννσιν οὗ λόγον γεγενῆσθαι θεοῦ πρὸς ao-
τὸν, ὥσπερ xaX πρὸς ἐχείνους, ἀλλ᾽ ὅτιπερ αὑτὸς εἴη
τοῦ Πατρὸς ὁ λόγος ὁ πρὸς τοὺς προφήτας λεγόμενος.
Πῶς οὖν ὁ τοσοῦτον τῶν προφητῶν ἀπεσχοινισμένος
καὶ ἄνω που χείµενος, οὐδὲν ἕξει πλέον αὐτῶν χατὰ
τὴν chv, ὦ βλάσφημε, τόλμαν ;
ΑΛΛΟ.

El οὐκ οἶδεν ὁ Υἱὸς τὴν τοῦ Πατρὸς βούλησιν, ἐχδέ-
χεται δὲ, χαθάπερ οἱ χριστοµάχοι νοµίζουσι, τὸν παρ᾽
αὐτοῦ λόγον, ἵνα δἡ ποτε χαὶ µάθοι, χαὶ ὥσπερ πρός
πινα τῶν προφητῶν ὁ Πατὴρ διαλέγεται πρὸς αὐτὸν,

"ἴσος ἄρα προφἠταις ἐστ[. Ποῖ δὴ οὖν ἄρα χωρήσει

πάλιν ἡμῖν ὁ ἅγιος Ῥαλμῳδὸς ἓν Πνεύματι λέγων,
ὅτι ε Τίς ἐν νεφέλαις ἰσωθήτεται τῷ Κυρίῳ; xal
τίς ὁμοιωθήσεται τῷ Κυρίῳ ἐν υἱοῖς θεοῦ.: » Ἰδοὺ
γὰρ ἐνθάδε σαφῶς οὐδένα φησὶν οὔτε Ev προφήταις,
οὓς xai νεφέλας τροπικώτερον λέγει, οὔτε μὴν τοῖς
εἰς υἱότητα Θεοῦ καταταττοµένοις διὰ τῆς χάριτος,
ἴσον ἔσεσθαι τῷ χατὰ φύσιν Υἱῷ. Πῶς οὖν ἀληθεύσει
Δαθιδ ὁ v Πνεύματι τὰ τοιαῦτα λέγων, ef rep xa λόγος
τοῦ Πατρὸς πρὸς αὐτὸν γίνεται, χαθάπερ πρὸς τοὺς
ἁγίους, xai οὐκ olbs τὴν τοῦ Πατρὸς βούλησιν καθά-
περ ἐχεῖνοι, ἀλλ ἐχδέχεται τὴν ἀποχάλυψιν αὐτῆς
διὰ τῆς ἀχροάσεως; El δὲ δύσφημον τὸ φεύδεσθαι
τὸ Πνεῦμα λέγειν, δύσφημον δὲ πάντως, χαὶ οὐχ
ἑτέρως ἔχον, ὑπερέξει προφητῶν ὁ Κύριος ἀσυγχρί-
τοις ὑπεροχαῖς, αὐτὸς ὢν ὁ ἀληθινὸς λόγος xa ἡ τοῦ
Πατρὸς βούλησις xaY σοφία.
ΑΛΛΟ.

Ei ἕτερός ἐστιν ὁ ἑνυπάρχων τῷ Πατρὶ χατὰ φύσιν
Θεὸς Λόγος παρὰ τὸν ἐν ταῖς θείαις Γραφαῖς σηµαι-
νόμενον, xal χεῖται μέν τις ἓν Πατρὶ χεχρυµμµένος xai
ἑνδιάθετος) ἕτερος δέ τίς ἔστιν ἐξαγγελτιχὸς τῶν παρ'
αὐτοῦ λαλουµένων, ὃν xal Ἰωάννης θεὸν Λόγον slvat
qnot, πῶς ἔτι τῷ θεῷ xal Πατρὶ τὸ ἁπλοῦν xol
ἀσύνθετον σωθῄσεται; Εἴπερ ἀναγχαίως ὁ χεχρυµ-
pévov τι xal ἐμφανὲς ἔχων, ἁπλοῦς οὑκ ἂν en, σύν-
θετος δὲ μᾶλλον καὶ ἐν δύο συγχείµενος. "Ἔστι δὲ
ἁπλοῦς χατὰ φύσιν ὁ cbe , καὶ οὐδὲν Ev αὐτῷ σύν-
θετον. Ei; ἄρα Λόγος ἐν αὐτῷ φυσικός τε xat ἑνδιά-
θετος ὁ Υἱός.

ΑΛΛΟ.

El, χαθάπερ οἱ χριστοµάχοι τολμῶσι λέγειν, ἕτερος
(v παρὰ τὸν ἑνυπάρχοντα φύσει θεὺν Λόγος 6 διὰ -
τῶν Εὐαγγελίων ἡμῖν χηρυττόµενος, οὐχ οἶδε τὰ χε-
κρυμμένα τοῦ Πατρὸς, µανθάνει δὲ ὅτε πρὸς αὐτὸ,
διαλέγεται ' ἐξ ἁγνωσίας dpa εἰς γνῶσιν ἔρχεται,
xa ἐξ ἀνοίας εἰς νόησιν. Καὶ πῶς ἀληθεύσει λέγων’

à

THESAURUS.

« Ἐγὼ χαὶ ὁ Πατὴρ ἓν ἑσμεν. » Πῶς δὲ ἁπαράλλα- A Pater unum sumus **? Aut quo pacto erit. omni-

χτος εἰχὼν ἕσται τοῦ γεγεννηχότος, εἰ χαθάπερ ἄν-
θρωπος ἀγνοίᾳ γρατεῖται; Χρὴ yàp πάντως Ἡ καὶ τὸν
Πατέρα λέγειν τι τῶν ἑσομένων ἀγνοεῖν, 7| εἰ πάντα
γινώσχει, χαὶ εἰχόνα τῆς ἰδίας ἁϊδιότητος (4) ἔχει τὸν
Υἱὸν, ἀδύνατον uf τοιαύτην ἔχειν αὐτὸν τὴν γνῶσιν,
ὁποίαν χαὶ ὁ Πατὴρ, οὗ xai ἔστι χαρακτὴρ xai εἰκὼν
ἁπαράλλακτος.
Αγτίθεσις ὡς ἐκ τοῦ Εὐγομίου.

Καὶ «iq οὕτω, φησὶν, &ga0hc ὡς τολμῆσαι λέγειν
τὰ ὀνόματα χατὰ πραγμάτων κείμενα, μὴ ἕτερα
εἶναι παρ᾽ αὐτά; "loo γὰρ, ὁ μὲν οὑὐρανὸς, ἔργον
οὕτω μέγα xai ἐξαίρετον Θεοῦ * τὸ δὲ ὄνομα , δι οὗ
σηµαίνεται, ἕτερόν ἐστι παρ᾽ αὐτόν ' καὶ γνωσόµεθα
τοῦτο ἐντεῦθεν. Ὁ μὲν γὰρ οὐρανὸς πρᾶγμά ἐστιν
ὁρατὸν, τὸ δὲ ἐπ᾿ αὐτῷ κείµενον ὄνομα οὐ ταῖς ὄψεσιν
ὑποπίπτει, ἁλλ᾽ ἔστι µόνον ἀχουστόν. Οὐκ οὖν διὰ τὸ
λέχεσθαι Λόγος ὁ Υἱὸς, πάντως ἑστὶ τοῦτο ὃ νοοῦσί
τινες, ἀλλὰ χαλεῖται μὲν Λόγος. ἔστι δὲ ἕτερόν τι
χατὰ φύσιν.

Πρὸς ταῦτα «ὖσις.

Σιωπᾷν ἔδει, xai μηδὲν ἀποχρίνεσθαι πρὸς τὴν
οὕτως ἀνόητον τοῦ λόγου χατασχευἠν. Όμως δ' οὖν
ἑἐρωτητέον τοὺς ὅσοι τὰ τοιαῦτά φασιν, εἰ μὴ τὰ óvó-
pata χυρίως χατὰ πραγμάτων χείµενα, τὰς οὐσίας
αὐτῶν σηµαίνει, xàv ἕτερα παρὰ ταῦτα τυγχάνῃ. Καὶ
qovv τὸ ἄνθρωπος ὄνομα, σηµαίνει μὲν τοῦ ἀνθρώπου
τν φύσιν, ἕτερον δέ τί ἐστι map! αὐτόν. 'O μὲν γὰρ
ἄνθρωπος πρᾶγμα ὁρατὸν, τὸ δὲ Ex' αὐτῷ ὄνομα µό-
voy ἀχουστόν. Οὐχοῦν εἴ τις ἄνθρωπον ὀνομάσαι,
ἐπειδὴ μὴ τοῦτό ἐστι πάντως ὃ σημαίνει τοῦὔνομα,
κατὰ τὸν ἑχείνων σ)λλογισμὸν, ἕτερόν τι νοείτω, xal
ph πάντως τοῦτο ὃ σηµαίνει τοὔνομα. El δὲ µανίας
ἀνάμεστον τοῦτό γε, οὐχ d ποθλητέον τὰς τῶν ὀνομά-
των χυριολογίας, οὐδὲ ἕτερόν τι παρὰ τὸ σηµαινόµε-
voy δι’ αὐτῶν νοητέον ' ἀργήσει γὰρ οὕτω τῶν αἱρε-
τιχῶν ἡ µανία. Δειχνύτω δὲ ἡμῖν ὃ δεινὸς εἰς λογι-
σμοὺς ὅτι μὴ χύριον ὄνομα τῷ Υἱῷ τοῦ θεοῦ τὸ Λό-
γος, χαὶ ἀντιταττέσθω ταῖς θείαι; Γραφαῖς, xac τῷ
paxaply εὐαγχελιστῇ Ἰωάννῃ, πρεπωδεστάτην xal
χυριαιτάτην εἰδότι τοῦ Υἱοῦ τὴν προσηγορίαν διὰ
τοῦ χαλεῖσθαι Λόγον' « Ἐν ἀρχῇ γὰρ, φησαὶν, ἣν ὁ
Λόγος. ?

Αγτίθεσις ὡς àx τῶν Εὐνομίου.

Καὶ πῶς ἂν δύναιτο, φησὶ, λόγος εἶναι τοῦ Πατρὸς
xai σοφία ὁ Υἱὸς, εἴπερ ἡ μὲν σοφία ἐπιστήμη ἐστὶν,
ὁ δὲ λόγος ῥήματος ἀργὴ προφορά; Ἐπιστήμη δὲ
οὖχ ἑνυπόστατόν τί ἐστιν, ἀλλ᾽ οὐδὲ ξδῶον καὶ λόγος
ὁμοίως. 'O δὲ Υἱὸς.ζῶόν ἐστιν οὐχ ἄρα ἐπιστήμη,
οὐδὲ σοφία , οὐδὲ λόγος. Εἶτα πρὸς τούτῳ , πῶς ἂν
γένοιτο λόγος kv λόγῳ, ἀδυνάτου παντάπασιν ὄντο,
κοῦ τὸ ὅμοιον ky ὁμοίῳ Υίνεσθαι; οὐδὲ γὰρ ἂν γένοιτο
χρῶμα iv χρώματι. Εἴπερ οὖν ἣν ὁ λόγος ὄντως ὁ

35 joan. x, 30. "' Hebr. 1, 9. ὃν Joan. 1, 1.

1) Lege ἰδιότητος, et. verte, imaginem sue pecu-
liaris proprietatis habet Filiwun. Sic infra, p. 60, iv

moda similitudo Patris, si perinde atque homo igno-
rantia laborst ? Necessarium enim est, ut aut Pa-
trem aliquid futurorum ignorare dicamus : aut si
omnia novit, et imaginem zternitatis suz habet
Filium, Seri non potest, quin eadem praeditus sit
notitia qua Pater, cujus character est, et omnimo-
da similitudo ?",

Objectio Eunomii.

Atqui quisnam adeo imperitus fuerit, ait, ut aae
deat dicere, nomina qux rebns imposita sunt, non
esse diversa a rebus ipsis? Nam colum, magnum
illud atque eximium Dei opus, aliud est a nomine
quo significatur, quod quidem inde cognoscemus.
Nam colum res est visibilis, nomen vero illi iudi-
tuin in aspectum non cadit, sed tantum auditu per-
cipi potest. Filius itaque, non idcirco quia vocatur
Verbum, est in universum id quod quidam existi-
mant, sed vocatur quidem Verbuin, est vero aliud
quid secundum naturam.

Solutio objectionis.

Tacendum est, nihilque ad hujusmodi ineptias
respondendum. Rogandi tamen sunt, qui ejusmodi
effutiunt, annon nomina quz proprie rebus imposita
sunt, substantiam earum significent, tametsi diversa
ab iis sint. Nomen enim, homo, signilicat hominis
naturam : est tamen diversum quid ab ipso. Nam
liomo est res visibilis, nomen vero ei impositum
auditu tantum percipi potest. Quocirca si quis ho-
ininem nominet, quandoquidem non idipsum quod
est nomen hominis significat, ut illi argumentantur,
aliud igitur aliquid esse censeatur, et non plane id
quod nomen significat, At si hoc insania plenum
est : uon sunt igitur rejiciendz proprie nominum
significationes, neque sliud quidquam prater id
quod siguificatur per ipsa intelligendum est; atque
ita haereticorum insania reprimetur. Ostendat vero
nobis gravis iste disputator, Verbum non esse pro-
prium Filii Dei nomen: repugnetque sacris Scri-
pturis ac beato Joanni evangeliste, qui convenientis-
simam maximeque propriam Filii appellatiouem
novit, cum vocet Verbum : « In principio enim, in-
quit, erat Verbum **, »

191 ΑΙία objectio Eunomii.

At quo pacto, inquit, possit Filius esse sermo et
sapientia Patris, cuin sapientia sit. scientia, sermo
autem nuda verbi prolatio? Scientia vero non est
aliquid bypostatice inexsistens, sed ne animal qui-
dem ; eadem vero ratio est et sermonis. Filius au-
tem est animal : non igitur scientia, neque sapien -
tja, neque sermo. Deinde quomodo sit sermo ín
sermone, cum impossibile prorsus sit ut simile sit
in simili? neque enim fuerit color in colore. Si er-

τῇ ἰδίᾳ ἱδιότητι, et dialogo vit de Trinitate, p. 64^,
ἰδίας ἰδιότητος. CorELER. Eccl. Gr. Monum. 1, κ

225

S. CYIILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

221

go qui Filius Dei natura est, erat revera sermo, Α φύσει τοῦ Πατρὸς Υἱὸς, πῶς ἂν πρὸς αὐτὸν ἐγένετο

quomodo factus est ad illum sermo. cum dixit
Deus, « Faciamus hominem **? »

Solutio objectionis.

Rursus impingis, non attollens te ultra huma-
nas cogitationes, ac veluti oblitus quod de divina
essentia sermonem habeas, ex iis qu:e nobis pro-
pria sunt, illam metiris. An ignoras Divinitatem
nominibus nobis usitatis appellari, omnia vero
louge aliter quam nostra se habere? Non enim quia
verbum sive sermo hominis hypostatice non subsi-
slit, eL sonitus quidam linguz est in aerem emis-
sus: ideo diviuus etiam sermo ita 56 habet; sed
vivens ex vivo, atque hypostatice exsistens ex hy-

λόγος, φέρε εἰπεῖν, ἐν τῷ, « Ποιήσωμεν ἄνθρω-
πον; )»
Πρὸς τοῦτο Avctc.

Σκανδαλίζῃ πάλιν οὐχ ἀναθαίνων τὰ ἀνθρώπινα:"
ἀλλ ὥσπερ ἐπιλελησμένος ὅτι σοι περὶ τῆς θείας οὐ-
σίας ὁ λόγος ἐστὶν, Ex τῶν xaO" ἡμᾶς ὁρίξῃ τὰ ἑχείνῃ
προσόντα. Ἡ οὐχ οἶσθα ὅτι τοῖς xa0' ἡμᾶς ὀνόμασι
τὸ θεῖον ἀποχαλεῖται, πάντα δὲ ἑτέρως ἑστὶν ἡ χαθά-
περ ἡμεῖς; Οὐ γὰρ ἐπειδήπερ ὁ μὲν ἀνθρώπου λόγος
ἀνυπόστατος χαὶ γλώττης ἐξήχημα πρὸς ἀέρα πεµπό-
µενον, διὰ τοῦτο xal ὁ θεῖος ὡσαύτως ἕξει λόγος,
ἁλλὰ ζῶν Ex ζῶντος, καὶ ὑφεστηκὼς ἓξ ὑφεστηχότος
ἑστί. Καὶ πάλιν, οὐχ ἐπειδήπερ ἡ £v ἡμῖν σοφία καὶ

postatice exsistente procedit. Rursus, non quia $a- p ἐπιστήμη οὐκ ἓν ὑποστάσει κεῖται καθ᾽ ἑαυτὴν, διὰ

pientia et scientia quz in nobis est, hypostaticam
per se exsistentiam non habet : idcirco sapieutia
αυ in Deo est non erit hypostatica. At vero si fa-
teris Deum non esse nobis similem, fateberis etiam
omnia ipsius non esse nostra, sed tanto esse excel-
lentiora nostris, quanto ipse etiam essentize ratione
est prestantior.

ALIUD, ín idem.

Non animadvertit prxclarus iste argumentator, in
quam ingentem blasphemiam ruat : Dominum enim
appellat animal, non intelligens aliud esse animal
quam vitam, quemadmodum scientia aliud est quam
sciens. Nam si quis dicat vitam, significat rem illam

qu:e si alicui insit, vivum ul siLeflicit : animal vero C

est id quod ejus rei qua vivificat, particeps est.
Atqui Dominus non ita seipsum vocat, sed potius
vitam. Si vero, cum sit vita, est etiam animal, juxta
illius insaniam , dicatur etiam Pater esse animal,
cum ipse de se dicat: « Vivo ego, dicit Dominus ^, »
Sed valere jussis perditi hominis nugis, et aposto-
licum illud ei dicentes : « Cogitationes sint tibi in
perditionem *', » ad 1929 veritatem doctrine nos
conferamus, et Dominum non animal, ut illi, sed
vitam ipsam esse dicamus, ας omnia vivificat *5,
quippe quz in ipso, juxta Pauli sententiam, et mo-
veantur, et sint **.

ALIUD, in eamdem sententiam.

Sacram Seripturam Filium vocare Verbum **,
boc est, prolationem ejusmodi verboruin qualia
sunt humana, temerarius iste ac praeclarus scilicet
arcanorum Dei interpres imaginatur: non intelli-
gens quod sacrz Litterz illum ita ex nostro more
appellent. Loquitur enim Pater arcane atque inef-
fabiliter ad Filium, cui naturaliter voluntas Patris
cognita est, neque exspectat sermonem, qui occul-
tam illius voluntatem explicet. Quando igitur de
Deo dicitur sive prxdicatur aliquid eorum qua ho-
minibus potius conveniunt, auditor ultra humanum
morem cogitationem suam erigat, et ad spiritua-

5 Gen. 1, 96.

9 Ezech. xxxni, 1414.
I, 1 seqq.

*! Act. vint, 20,

τούτο χαὶ ἡ ἐνυπάρχουσα τῷ θεῷ σοφία τὸ Evumó-
στατος εἶναι καθ) ἑαυτὴν ζηµιωθήσεται. ᾽Αλλ' εἴπερ
ὁμολογεῖς μὴ καθ) ἡμᾶς εἶναι τὸν θεὸν, ὁμολογεῖς
δηλονότ' xal πως τὰ αὐτοῦ μὴ εἶναι τῶν xaO ἡμᾶς,
ἀλλ ὑπὲρ ἡμᾶς τοσοῦτον, ὅσον καὶ κατὰ τὸν τῆς οὐ-
σίας λύγον δ.,έστηχεν.

ΑΛΛΟ, πρὸς τὸ αὐτό.

Ἡγνόησεν ὁ σοφὸς, ὡς ofezat, xal ὀξὺς εἰς τὸ νοεῖν
ἀμέτρῳ περιπεσὼν δυσφηµίᾳ' ζῶον γὰρ ὀνομάζει
τὸν Κύριον, οὐχ εἰδὼς ὅτι τὸ ζῶον ἕτερόν ἐστι παρὰ
τὴν ζωὴν, ὥσπερ fj ἐπιστήμη παρὰ τὸν ἐπιστήμονα.
Ζωὴν μὲν γὰρ eU τις λέγοι, αὐτὸ σηµαίνει τὸ πρᾶγμα
τὸ Év τισι γινόμενον xat ζωοποιοῦν αὐτά' ζῶον δὲ
λέγων, τὸ µετέχον τοῦ ζωοποιοῦντός φησιν. Αλλ᾽ οὐχ
οὕτως ἑαυτὸν ὁ Κύριος ὀνομάζων φαίνεται, ζωὴν δὲ
μᾶλλον ἀποχαλεῖ. El δὲ ζωὴ ὑπάρχων χα) ζῶόν ἐστι
κατὰ τὴν ἐχείνου φρενοθλάβειαν, λεγέσθω xat à Πα-
τρ ξῶον, ἐπειδήπερ φαίνεται λέγων’ « Zo ἐγὼ, λέ-
χει Κύριος.) Αλλὰ ταῖς ἐχείνου φλυαρίαις ἐῤῥῶσθαι
φράσαντες , xat τὸ ἀποστολιχὸν ἐχεῖνο προσθέντες
« Τὰ vofjuazá σου σὺν coi εἴη εἰς ἀπώλειαν, » ἐπὶ
τὴν ὀρθότητα τῶν δογμάτων δραμούμεθα, xal ob ζῶον
xav' ἐχείνους, ἀλλὰ ζωὴν ἐροῦὺμεν τὸν Κύριον, ζωο-
γονουσαν τὰ πάντα ὡς ἓν αὐτῷ χινεῖσθαι xal εἶναι,
κατὰ τὴν Παύλου quvfv.

ΑΛΛΟ, εἰς τὸ αὐτό.

p Aóyov fj θεία Γραφὴ τὸν Ylbv ὀνομάζειν, καὶ προ-

φορὰν ῥημάτων τοιούτων ὁποῖά ἐστι τὰ ἀνθρώπινα,
φαντάζεται πάλιν ὁ γοργὸς εἰς ἀθουλίαν χαὶ νεανιχὸς
εἰς τὸ μὴ νοεῖν ὀρθῶς «à θεῖα μυστήρια’ οὐχ εἰδὼς
ὅτι κατὰ μὲν τὴν ἡμετέραν συνήθειαν οὕτως αὑτὸν
αἱ θεῖαι χκηρύττουσι Γραφαί. Διαλέγεται δὲ ἀῤῥήτως
Πατὴρ πρὸς Υὸν, ἔχοντος αὐτοῦ φυσικῶς τοῦ εἰδέναι
τοῦ τεχόντος τὴν βούλησιν, οὗ λόγον ἐχφαίνειν δυνά -
µενον τὰ χεχρυμµένα περιµένοντος , ἐπεὶ xat αὐτός
ἐστιν ὁ Λόγος. Ὅτε τοίνυν ἐπὶ θεοῦ τι λέγεται τῶν
ὅσα μᾶλλον ἀνθρώποις ἐστὶ πρεπωδέστερα, ἆναθα:-
γέτω τὰ καθ ἡμᾶς ὁ ἀχκροώμενος, καὶ ἐπὶ τὸν
μ [ Tim. vi, 15.

9 Act, xvin, 389. 5 Joan.

928

THESAURUS.

026

πνευματιχὴν xai τὴν ἓν νοῄσει τῇ θείᾳ τρεχέτω A lem, quique in divino intellectu consistit, sensum

χατάληψιν.
Ἀγτείθεσις ὡς àx τῶν Εὐνομιου.

Ἁλλ' οὐχ ἐξαρχεῖ, φησὶν, εἰς Υἱοῦ δήλωσιν τὸ
Λόγος ὄνομα, οὐδ' ἂν γένοιτο caqghc fj οὐσία αὐτοῦ
διὰ τῆς τοιᾶσδε προσηγορίας. φἐρεται γὰρ χαὶ
χατὰ πολλῶν ἑτέρων ῥημάτων ἀργῶν τε καὶ &vumo-
στάτων.

Πρὸς ταῦτα «ύσις.

Οὐχοῦν ἀτονήσει πρὸς τὸ παραστῆσαι τοῦ Θεοῦ
τὴν οὐσίαν τὸ θεὸς ὄνομα. Φέρεται γὰρ χαὶ χατὰ
τῶν μὴ φύσει θεῶν, χατὰ τὸ, « Ἐγὼ εἶπα᾽ θεοί ἔστε.ν
T6 δὲ χωλύσει χἀχεϊῖνο λέγειν, ὡς ἐπείπερ τὸ δίχαιος
ὄνομα, xaX τὸ ἀγαθὸς, χαὶ τὸ ἅγιος, καὶ ἐπ᾽ ἀνθρώ-
πων τάττεται {πολλοὶ γὰρ τοιοῦτοι χατὰ μετοχὴν
τοῦ χατ᾽ ἀλήθειαν χαὶ ὄντως ἀγαθοῦ καὶ διχαίου
τυγχάνοντος), οὐ χυρίως ἐπὶ θεοῦ τετάξεται τῶν
εἰρημένων ἕχαστον; El δὲ χοινὰ μὲν ἡμῖν πρὸς αὐτὸν
τὰ ὀνόματα, αὐτῷ δὲ µόνῳ κατὰ φύσιν τὸ πρᾶγμα
ἐπαληθεύεται, οὐδὲν χωλύσει xaX Λόγον χυρίως χε-
χλῆσθαι τὸν Υἱὸν, παραστατιχἠν vs τῆς οὐσίας αὐτοῦ
ταύτην ἔχειν τὴν ἐπωνυμίαν, εἰ χαὶ ἕτεροι λόγοι
πολλοί τινες εἶεν χαταχρηστικῶς xai πρὸς µίµησιν
τοῦ χατ᾽ ἀλήθειαν χεχλημένου. Διὰ γὰρ ταύτην τὴν
αἰτίαν περὶ ἑαυτοῦ φησιν ὁ Υἱός' ε Ἐγώ εἰμι ἡ ἁλή-
θεια. » Ὥστε ὅπερ ἄν τις εἴποι περὶ αὐτοῦ θεοπρεπές
τε χαὶ ἄξιον τῆς θείας γεννήσεως, Eget μὲν Em αὐτοῦ
χυρίως, ἐπὶ δὲ τῶν ἑτέρων οὐχέτι, χατα«ρηστικῶς δὲ
μᾶλλον, χαθάπερ εἴρηται.

Ἀντίθεσις ὡς éx τῶν Εὐγομίου.

Λόγος εἴρηται, φησὶ, παρὰ ταῖς θείαις Γραφαῖς,
οὐχ ὡς Ex Πατρὸς χατὰ φύσιν ὑπάρχων, 7| αὑτὸς ὧν
ὁ ἐνδιάθετος λόγος, ἀλλ ὅτι τὸν Πατρὺὸς λόγον
ἀχούσας xai ἡμῖν ἑἐξαγγέλλει' ὥσπερ οὖν xal
ἁγιασμὸς εἴοηται, ὅτι ἁγιάζει, καὶ δικαιοσύνη, ὅτι
διχαιοῖ.

Πρὸς τοῦτο Avete.

El Λόγος ἐχλήθη , χατὰ τὴν chv, ὦ βέλτιστε, δυσ-
φηµίαν, οὐχ ὅτι χατὰ φύσιν τοῦτό ἐστιν Ex Πατρὺς
προελθὼν , χαὶ τῆς τοῦ τεχόντος οὐσίας ἐχφαντιχὸς,
ἁλλ᾽ ὅτι τὸν παρὰ Πατρὸς ἀκούσας λόγον, ἑξαγγέλλει
τοῦτον εἰς ἡμᾶς ΄ τρει χαὶ ἐν τοῖς ἄλλοις τὴν ἴσην

conscendat.
Ex objeciione Eunomii.

Atqui non sufficit, inquit, Verbi nomen ad signi-
ficationem Filii, neque ex hujusmodi appellatione
essentia ejus explicatur: refertur enim etiam ad
alia multa verba αυ hypostatice non exsistunt.

Solutio objectionis.

Ergo ne Dei quidem nomcn sufficit ad essentiam
Dei explicandam. Refertur enim etiam ad eos qui
natura dii non sunt, juxta illud : « Ego dixi : Dii
estis "5.2 Quid vero obstiterit quominus etiam il-
lud dicamus : cum nomen justus, et bonus, et san- -

p ctus etiam de hominibus dicatur (multi enim sunt

lales per participationem ejus qui vere atque re-
ipsa bonus et justus est), non proprie singula hzc
que diximus de Deo przdicari? At si communia
quidem nobis sunt cum illo nomina, sed de ipso
tantum vere secundum naturam dicuntur, nihil im-
pedit quominus Filius proprie dicatur Verbum, ea-
que appellatio essentiam ejus explicet, tametsi alia
quoque multa sint verba abusive et ad imitationem
illius quod vere ita vocatur. Eam enim ob causain
Filius de seipso inquit : « Ego sum veritas **. » Quo-
circa quidquid de eo dixeris divinitati divingque
ejus-generationi conveniens el par, proprie quidem
de ipso dices; de aliis vero non item, sed poiius
abusive, ut dictum est.

199 Objectio Eunomii.

Verbum, inquit, dictum est in saera Scriptura, non
quia ex Patre secundum naturam exaistat, aut quod
sit intrinsecum sive insitum Patri verbum, sed quia
Patris verbum audiens, id nobis annuntiat : sicut et
sanctificatio dictus est, quia sanctificat, et justitia,
auia Justificat.

Solutio objectionis.

Si, juxta tuam blasphemiam, Verbum dictum est,
non quod naturaliter hoc sit ex Patre procedens, et
genitoris sui essentiam declarans, sed quod Patris
verbum audiens, nobis id annuntiet, observa etiain
in aliis eamdem rationem et consequentiam, ut gra-

ἀχολουθίαν, ἵνα χαὶ µειζόνως ἀσχημονίσης. El γὰρ p vius apertiusque delinquas. Nam si Verbum est

Λόγος ἐστὶν, ὅτι λόγον àxf;xocev, ἀναγχαῖον εἰπεῖν
ὅτι xal διχαιοσύνη xaX ἁγιασμός ἐστιν, ὡς διχαιο-
σύνης xal ἁγιασμοῦ μέτοχος, xal οὗ κατὰ φύσιν
ταῦτα ὑπάρχων. Tà δὲ μὴ χατὰ φύσιν προσόντα τι-
σὶν, ἁλλ᾽ ἔξωθεν ἑπιγεγονότα, ῥᾳδίως ἀποσυμθήσε-
ται. Kal ποτε διχαιοσύνης xal ἁγιασμοῦ ἔρημος,
x10' ὑμᾶς, ὁ τοῦ Θεοῦ Λόγος φανεῖται, ὁ λέγων « Ὁ
ἑωραχὼς ἐμὲ , ἑώραχε τὸν Πατέρα. » Φθανούσης
τοιγαροῦν καὶ εἰς αὑτὸν Ίδη τὸν Πατέρα τῆς
δυσφηµίας, παραιτητέον τῶν χριστοµάχων τὴν xa-
χόνοιαν.

*5 Psa], εκχχι, 6, Joan. x, 54. ** Joan. xiv, 0.

quia verbum audivit, necessarium est etiam ipsum
esse justitiam et sanctificationem quia justitizxe et
sanctificationis est particeps, non autem naturaliter
id esse. Quas vero non naturaliter alicui insunt, sed
extrinsecus accidunt, facile etiam possunt non acci-
dere. Atqueila aliquando, juxta vestram opinionem,
justitia et sanctificatione vacuum erit Dei Verbum,
quod de se dicit : « Qui vidit me, vidit et Patrem 1.)
Cum igitur ad Patrem ipsum hzc blasphemia perti-
neat, detestanda merito est bec immanis hostium
Christi perversitas.

V Joan. xiv, 9.

$21
ALIUD.

Ne sacris Scripturis legem imponas, hzretice :
nemo vero ita emots mentis erit, ut cum Spiritus
saucius alia praedicet de Filio, tuis cavillatoriis
expositionibus potius quam illi fidem adhiheat. Spi-
ritus igitur sanctus appellat Filium Verbum : tu
vero non Verbum, sed Verbi participem eum facis.
Nam si idcirco ipsum dicis vocatum Verbum, quia
id quod audit a Patre, nobis annuntiat, quomodo
non delirare censearis * Qui enim talis est, non am-
plius Verbum, sed Verbi particeps est : neque enim
idem per se fuerit particeps et participatum. Exem-
pli gratia, aliud est sapientia, aliud sapiens qui
sapientia particeps est; aliud grammatica, aliud
grammaticus : alierum enim est res ipsa, alterum
qui rei illius particeps est. Necessarium igitur est,
aut Verbum esse fateri, et non Veibi participem :
aut si particeps est Verbi, non jài Verbum vocare.
Nam utrumque simul respoctu sui ipsius esse non
potest. Planeque necesse est, ut Filius alterum
horum sit : utrumque vero nequaquam. Cum vero
divina Scriptura ipsum appellet Verbum, valeant
illi qui ipsum non Verbum, sed Verbi participem
esse volunt.

ASSERTIO XX.

194 In illud : « Sustinuit crucem ignominia con-
tempta **, idcirco et Deus exaltavit illum, εἰ dedit
ei nomen, quod esl super omne nomen "5, )

Objectio hereticorum.

Scriptum est, inquiunt : « Cogitate hoc singuli in
vobis, fratres, quod et in Christo Jesu, qui cum esset
In forma Dei, nou rapinam arbitratus est se esse
sequalem Deo ; » usque eo : « ldeo et Deus exaliavit
ilum, et dedit ei nomen quod est super omne no-
men **, » Si ergo exaltatus est a Deo, et glorificatus,
ac veluti per gratiam accepit nomen super omne
nomen, quia humiliavit seipsum usque ad mortem:
ergo honorem liunc et nomen super omnia mercedem
sua! liumilitatis accepit, non natura exsistens Deus
aut Filius, sed accessione quadam id effectus. ld
vero quod adjectione aliqua eget, imperfectum. est,
neque in sua natura absolutum atque integrum ; et
quod exaltatum aliquando fuit, necesse est ex infe-

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

$28
ΑΛΛΟ.

Οὐκ ἐπινομοθετήσεις, ὦ χριστοµάχε, ταῖς θείαις
Γραφαῖς ' οὐδ' ἂν γἐνοιτό τις ἔχφρων τοσοῦτον, ὡς
ἕτερα λέγοντος τοῦ θείου Πνεύματος περὶ τοῦ Ylou,
τοῖς gol, πείθεσθαι νόθοις σοφίσµασι μᾶλλον, καὶ μὴ
ἐχείνῳ προσέχειν. Λόγον τοιγαροῦν ὀνομάζει τὸν
Yibv τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον , αὐτὸς δὲ οὐ Λόγον εἰσφέ-
ρεις, ἀλλὰ Λόγου µέτοχον. El γὰρ διὰ τοῦτο χεχλη-
σθαι φὴς αὐτὸν Λόγον, ἐπειδήπερ λόγον ἀχούσας
παρὰ τοῦ Πατρὸς, τοῦτον εἰς ἡμᾶς ἐξήγγειλε, πῶς
οὐχ εὑρεθήσῃ ληρῶν; Ὁ Υὰρ τοιοῦτος οὐχέτι Αόγος
ἐστὶν, ἀλλά Λόγου μέτοχος" οὗ γὰρ ἂν εἴη ταυτὸν
ὡς πρὸς ἑαυτὸ τὸ µέτοχόν τινος χᾶὶ µετεχόμενον.
Ofov φέρε εἰπεῖν, ἡ σοφία πρὸς τὸν σοφὸν τὸν µετ-
έχοντα αὐτῆς , οὐδὲ ἡ γραμματιχὴ πρὸς τὸν γραµ-
ματικὸν τὸν µετέχοντα αὐτῆς. Ἔτερον γάρ τι πρᾶγμα
xai ἕτερόν ἔστιν. ᾽Ανάγχη τοίνυν f| Λόγον ὁμολογεῖν
xat οὐ Λόγου uécoyov * ἢ εἰ µετέχει Λόχου, µηχέτι
Λόγον ὀνομάξειν. 'Avatpet γὰρ τοῦτο ἐχεῖνο. Καὶ
ἑχείνῳ τοῦτο μάχεται, xai δεί πάντως Ev τι τῶν εἰ-
ῥρηµένων ὑπάρχειν τὸν Υἱόν ' ἀμφότερα δὲ οὐδαμῶς.
Λόγον δὲ αὐτὸν ὀνομαξούσης τῆς θείας Γραφῆς, ἑῤ-
ῥῶσθαι φράσωµεν slxótu τοῖς εἰσφέρουσιν αὐτὸν οὗ
Λόγον, ἁλλά Λόγου µέτοχον.

ΛΟΓΟΣ K.

Εἰς τὸ, « Ὑπέμευε ctavpór αἰσχύνης χαζαφρο-

γήσας, διὸ καὶ ὁ θεὸς αὐτὸν ὑπερύψωσε, καὶ

ἐχαρίσατο αὐτῷ τὸ ὄνομα τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα.υ
Ἀγτίθεσις ὡς ἐκ τῶν δὲ ἑναντίας.

Γέγραπται, φασίν' ε Ἔκαστοι τοῦτο φρονεῖτε Ev
ὑμῖν, ὃ καὶ iv Χριστῷ Ἰησοῦ, ὃς ἓν μορφῇ θεοῦ
ὑπάρχων, οὐχ ἁρπαγμὸν ἠγήσατο τὸ εἶναι ἴσα Geo»
ἕως τοῦ, € Διὸ xal ὁ θεὸς αὐτὸν ὑπερύψωσε, xai
ἐχαρίσατο αὐτῷ ὄνομα τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα. » El
τοίνυν ὑψώθη παρὰ τοῦ θεοῦ, χαὶ ἐδοξάσθη, xai ὡς
ἓν χαρίσµατος µέρει ἔσχε τὸ ὄνομα τὸ ὑπὲρ πᾶν
ὄνομα, ὅτι ἑταπείνωσεν ἑαυτὸν µέχρι θανάτου, µι-
σθὸν ἔχει τῆς ταπεινώσεως τὴν τιμὴν xol τὸ ὄνομα
τὸ ὑπὲρ πάντα. οὐ φύσει θεὸς ὢν f) Υἱὸς, ἀλλ᾽ ἐκ
προσθήχης ταῦτα γενόμενος. Τὸ δὲ προσθήχης δεό-
µενον, ἀτελὲς ἂν s'y. χαὶ ἑλλιπὲς ὅσον εἰς τὴν ol-
χείαν φύσιν. Καὶ τὸ ὑφούμενόν που, χάτωθεν ἀνάγχη
πρὸς τοῦτο ἐπαίρεσθαι ΄ χαὶ τὸ χάριν δεχόµενον δεῖ-

riore statu €o sublatum esse : et quod gratiam acci- D σθαι χρὴ πάντως οὗ δέχεται" xa τὸ τιμᾶσθαι ζη-

pit, ea omnino indigeat : et qui honorari cupit,
oportet ut talis non fuerit, qualis esse optabat. Si
'ergo datum est illi nomen super omne nomen, certe
cx natura sua hoc non erat, sed postmodo per gra-
tain hoc factus est. Quod vero ita se habet, Deus
ess6 non potest : receus enim est.

Brevis hujus objectionis solutio.

Qualisnam vero accessio honoris in eo facta est
qui cum esset in forma Dei, servi formam induit ?
At quomodo non potius imminutio dicenda est, cum
relicto majore, id quod minus est assuimpserit ?

*5 Hebr. xi, 2.

* Philipp. n, 9. 59 Ibid. 5-9.

τοῦν, οὐκ εἶναι τοιοῦτον ἀνάγχη λέγειν, ὅπερ δὴ xal
γενέσθαι βούλεται. El οὖν ἐχαρίσθη αὐτῷ τὸ ὄνομα
τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα, φύσει μὲν τοῦτο οὐχ ἣν, γέγονε
δὲ ὕστερον χατὰ χάριν ' τὸ δὲ οὕτως ἔχον, οὐχ ἂν
εἴη θεὺς, πρόσφατον γάρ.

Πρὸς εαῦτα .1ὐσις ἐφεξῆς ὡς ἐν ἐπιτομῇ.
Καὶ ποία γέγονε προσθήχη τιμῆς τῷ ἐν μορφῇ μὲν
ὑπάρχοντι θεοῦ, ἑνδυσαμένῳ δὲ τὴν τοῦ δούλου µορ-
φἠν; Πῶς δὲ μᾶλλον οὐκ ἡλαττῶσθαι δόξειεν ἂν, ὁ τὸ
μεῖνον ἀφεὶς καὶ τὸ ἔλαττον ἀναλαθών; θεὸς ὑπ-

THESAURUS.

530

άρχων Υέγονεν ἄνθρωπος, ἵνα ποῖον εὕρῃ µισθὀν; Ἡ A; Deus exsistens factus est homo, qualemine mercedem

φῶς ἐδοξάσθη ὁ ἀπὸ δόξης εἰς ἀτιμίαν χαταθεθηχώς;
Ila δὲ γέγονεν ὀψηλὸς 6 τῆς θεότητος τὸ ἀξίωμα
ὑπεριδὼν, xat εἰς ἀνθρωπότητα κατελθών; Πῶς ὁ
«ατελθὼν, γέγονεν ἄνω; Ποίαν ἔχει βελτίωσιν ὁ &v
ἑλάττοσι γεγονὼς ἐξ ἀμεινόνων» El θεὺς ὢν Όψιστος
καὶ ἓν ὑφηλοῖς κατοικῶν ὑψοῦσθαι λέγεται, ποῖ δὲ
ἔτι μετὰ τὴν τοῦ θεοῦ φύσιν ἀναθήσεται τὸ ὑψούμε-
voy ; Πῶς δὲ fv ταπεινὸς ὁ ἐν χόλποις ὢν τοῦ ὑψηλο-
κάτου Πατρός; Ποίας προσθήχης ἑδεῖτο Θεός; El διὰ
τοῦτο χαταθέδηχεν, ἵνα καὶ ὑψωθῇ, τίς ἣν fj χρεία τῆς
χαταδάσεως; El διὰ τοῦτο ἑταπείνωσεν ἑαυτὸν, ἵνα
xai δοξασθῇ, τίς ἦν ἡ χρεία τῆς ταπεινώσεως; Πῶς
δὲ οὐχ ἄσοφος ὁ μετὰ πόνου ζητῶν, ὃ χαὶ δίχα πόνων
ἔχειν ἐδύνατο; Πῶς ἔλαδε τὸ ὄνομα τὸ ὑπὲρ πᾶν
ὄνομα ὁ διαπαντὸς ἐν αὐτῷ προσχυνούµενος;

accepturus? Aut quomodo glorificatus est qui e
gloria ad contemptibilem statum descendit? Aut
quomodo exaltatus, qui e divinitatis fastigio ad
humanitatem se demisit? Quomodo autem qui de-
scendit, evectus est? Aut quo pacto melior illius
conditio est effecta, qui veluti e majoribus et prs&e-
stantioribus ad minora devenit ? SI Deus cum sit
aliissimus, et in excelsis habitans, exaltari dicitur,
quonam ultra Dei naturam íd quod exaltatur eon-
scendet ? Aut quomodo humilis erat, in sinu excel-
sissimi Patris exsistens * Aut qua accessione sive
incremento indigebat Deus ? Si idcirco descendit ut
exaltaretur, quid erat opus descensu? Si ideo se-
ipsum humiliavit, ut glorificaretur, 195 quid όδοι

B opus bumiliatione ? aut quomodo non sit censendus

insipiens qui id magno cum labore quarit, qued citra laborem babere, potest? At quomodo accepit no-
men quod est super omne nomen, qui semper in ipso est adoratus?

'"Pneó, δει θεὸς ὁ Ylóc.

« Ὁ θεὺς kv τῷ ὀνόματί σου gio µε’) xat, «Προσ.-
κυνησάτωσαν τῷ ὀνόματί σου, Κύριε, τῷ μεγάλῳ.
Πρὸ τοῦ ἡλίου διαμένει τὸ ὄνομα αὐτοῦ. Δότε δόξαν
ὀνόματι αὐτοῦ. Οὗτοι ἓν ἅρμασι xal οὗτοι Ey ἵπποις,
ἡμεῖς δὲ àv ὀνόματι Κυρίου θεοῦ ἡμῶν µεγα-
λυνθησόμεθα,.» Πῶς οὖν ἔλαδεν, ὅπερ ἔχων ddl
φαίνεται;

Λύσις ἑτέρα.

Et « &v ἀρχῇ fjv ὁ Λόγος, καὶ θεὸς fjv 6 Λόγος, καὶ
fj» ἐν ἀρχῇ πρὸς τὸν Θεὸν, » ὕστερον δὲ διὰ τὴν
ἡμετέραν σωτηρίαν ἑταπείνωσεν ἑαυτὸν, διά τε τούτο
ὑφοῦσθαι λέγεται, πῶς οὐχ ἔσται παντί τῳ σαφὲς,

, Aucloritates quod Filius sit Deus.

« Deus, in nomine tuo salvum me fac 51. et, « Ado-
rent nomen tuum, Domine, magnum **. Ante solem
permesnet nomen ejas **. Dateglorism nomini ejus **.
Hi in curribus et hl in equis, nos autem in nomine
Domini Dei nostri magnificabimur **. » Quomodo
igitur accepit quod semper habuisse cernitur?

Adia solutio.

Si « Verbum erat in principio, et Deus erat Verbum,
et erat in principio spud Deum *'*,» ultimis vero
temporibus propter nostram salutem humiliavit se-
ipsum *", atque idcirco humiliatus esse dieitur : quo

ὅτιπερ οὐ περὶ τὴν τοῦ Λόγου φύσιν τοῦτο Υίνεσθαι C pacto non fuerit cuivis manifestum, non circa Verbi

συµδαίνει, ἀλλ) εἰς τὸ τῆς ἀνθρωπότητος μυστήριον;
*Q γὰρ ἁρμόσει τὸ ταπεινὸν, τούτῳ xal τὸ ὑψοῦσθαι
πρέπειν ἀχολουθεῖ. Ταπεινὸν δὲ χρημα ἡ ἀνθρωπό-
της, περὶ αὐτὴν ἄρα xal τὸ ὑψοῦσθαι νοηθήσεται.
Οὐ πρότερον δὲ περὶ τοῦ Θεοῦ Λόγου τοιοῦτόν τι λέ-
qoucav εὑρήσομεν τὴν Γραφὴν, εἰ ph, « Zàp£ Υέγονε,
xa ἑσχήνωσεν ἐν ἡμῖν. » El τοίνυν περὶ τὴν πρόσ-
ληΦιν τῆς σαρχὸς ἡ ταπείνωσις γεγενῆσθαι λέγεται,
&' αὐτὴν ἔσται χαὶ περὶ αὐτὴν ἡ ὕψωσις.
ΑΛΛΟ, slc τὸ αὐτό.

Ὁ Παῦλος ἐπιστέλλων φησὶν, bu Ἡρόδρομος ὑπὲρ
ἡμῶν εἰσῆλθεν Ἰησοῦς, οὐκ εἰς ἀντίτυπα τῶν ἀληθι-
νῶν, ἀλλ᾽ εἰς αὐτὸν τὸν οὐρανὸν, νῦν ἐμφανισθῆναι

τῷ προσώπῳ τοῦ θεοῦ ὑπὲρ ἡμῶν. » Ὥσπερ οὖν àv D

εοῖς οὐρανοῖς καὶ ἓν προσώπῳ τοῦ Πατρὸς ὑπάρχων
dst, νῦν ὑπὲρ ἡμῶν εἰσέρχεται μὲν εἰς τὸν οὐρανὸν,
ἑμφανίζεται δὲ τῷ Πατρί: οὕτω πάλιν xai vov ὑπὲρ
ἡμῶν ὀψοῦται καὶ δοξάξεται, xat λαµδάνει « τὸ ὄνομα
τὺ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα" » ἵν ὥσπεριὲν αὐτῷ καὶ εἰς τὸν
οὐρανὸν εἰσερχόμεθα xal ἐμφανιζόμεθα τῷ Πατρὶ,
οὕτω πάλιν àv αὐτῷ δοξαζόμενοι, καὶ ὑψούμανοι, xal
uiou Θεοῦ χρηµατίζωµεν.

** Psal. vi, δ. 5* Psal. rxxui, 21.
4,2. *' Philipp. 1, 7. "* Joan. 1, 14.

ParaoL. Ga. LXXV.

53 Psal. Lxv, 9.
9" Bebr, 1x, 24.

naturam, sed circa humanitatis mysterium lioc ac-
cidisse? Nam cui humilitas congruit, ei etiam
exaltari conveniet : atqui humanitas bumilis res
est : huic igitur exaltatio tribuenda est. Neque enim
sacram Scripturam priue tale quidpiam de Verbo
dixisse comperies,quanm quatenus, « Caro factum est,
et habitavit in nobis **. » Si ergo seeundum assum -
ptionem carnis humiliatio facta esse dicitur, propter
hanc et circa hanc etiam exaltatio facta fuerit.

ALIUD, in idem.

Paulus ad Hebraeos scribens, ita ait : « Praecursor
pro nobis introivit Jesus, non ia exemplaria vero-
rum, sed in ipsum ccelum, ut apparest nunc vultoi
Dei pro nobis 5. » Quemadmodum igitur semper in
coelis, et coram facie Patris exsistens, nunc pro
nobis ingreditur, et apparet coram Pour » ita vi-
eissim nunc exaltstur pro nobis et glorificatur, acci-
pitque « nomen quod est super omne nomea **; » ut
quemadmodum in ipso etiam in coelum ingredimur,
et apparemus coram Patre, ita etiam in ipso glorifi-
cati et exalitati, filii Dei quoque vocemur *'

ο» Pyaj, xxi, 17. 9 Psaal. xix, 8.
ο Philipp. n, 9. *' 1 Joan. in, 1.

1

5 Josn. 1,

$51

ALIUD.

Servatoris nestri in ccelum assumptionem Psal-
mista declarans per Spiritum, ita ait : « Tollite por-
tas, principes, vestras, et élevamini, portz zternales,
et introibit rex gloriz **. » Hic enim sanctis ccelo-
rum virtutibus Spiritus imperat, ut ingredienti
Christo portas aperiant. Atqui erat etlam ante 3s-
sumptionem intra portas, et in colis, ut Deus.
196 Quid igitur opus foit ejusmodi mandato Spi-
ritus * Aut quomodo qui intus est, iütroire dieitur?
Quemadmodum igitur non quatenus: est Deus, sed
quatenus homo, propter nos et pro mobigs portas
coelorum ingreditur, nos in eas per se introducens,
eamque propter nos viam instauravit : ita etiam
eum sit altissimus, exaltatur propter nos, ut homo,
wt nos exaltemur in ipso gestante similitudinem
. mostri, utque ita reformaret nos in seipsum ad
jmaginem Creatoris, instaurans naturam, pristinoque
statui restituens.

Annotationes a.tquot de incarnatione eodem perti-
nentes. In illud, « Dedit illi, » etc., et « Super-
exaltavit ipsum, » aliaque ejusmodi qug de Christo
dicuntur **.

Verbum Dei semper'est altissimum ut Deus; exal-
tatur autem ut homo : cumque sit nullius indigus,
ut Deus, dicitur accipere, ut homo; adorabatur
semper, ut Deus : nunc adorationem suscipit, ut
bomo. Si ut homo mortuus est, hoc tamen nibil
dignitati Dei Verbi detrabit; ita etiam nulla est

contumelia, si dicatur accepisse aliquid * quemad--

modum enim illud humanitati accidit, ita etiam
heec. Si cum immortalis sit, ut Deus, mortuus esse
dicitur ut homo, altissimus cum sit, ut Deus , exal-
tatus dicitur, ut homo.
Quomodo Jesus Christus sit in gloria Patris.

Quia per humanitatis assumptionem quod perdi-
tum erat recuperatum est, quod eontritam instau-
ratum est, quod errabat conversum ac reductum :
quas omnia spectant ad gloriam Dei ae Patris.

ALIUD.

Si, Deus cum esset, homo factus est, atque hoc re
ipsa subire voluit, nemo offendatur si-qu:e humani-

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

$52
ΑΛΛΟ, )

To) Σωτῆρος ἡμῶν τὴν εἰς οὐρανοὺς ἀνάληψιν 6
Ψαλμῳδὸς ἐξηγούμενος διὰ τοῦ Πνεύματος λέγει;
t Αρατε πύλας, ol ἄρχοντες, ὑμῶν, xat ἐπάρθητε,
πύλαι αἰώνιοι, χαὶ εἰσελεύσεται ὁ Βασιλεὺς τῆς δόξης.»
Ἐνταῦθα γὰρ ταῖς ἓν τοῖς οὐρανοῖς ἁγίαις δυνάµεσιν
ἐπιτάττει τὸ Βνεῦμα τὰς πύλας ἀνοίγειν εἰσερχομένωῳ
Χριστῷ. Ἁλλ) yv xal πρὸ τῆς ἀναλήψεως εἴσω τε τῶν
πυλῶν καὶ tv τόῖς οὐβανοῖς ὡς 6εὂς. Τί οὖν ἔδει τῶν
τοιούτων τοῦ Πνεύματος προσταγµάτων; Ἡ πῶς 9
ἔνδον ὧν εἰσξρχεσθαι λέγείαι; Ὥσπερ οὖν o0. χαθὸ
θιός ἐστιν, ἀλλὰ χαθὸ ἄνθρωπος, δι’ ἡμᾶς καὶ ὑπὲρ
ἡμῶν τὰς τῶν οὐρανῶν ἐϊσέρχεται πύλας, ἡμᾶς ἐν
αὐταῖς εἰσάγων δι ἑαυτοῦ, xal παῦτην bc ἡμᾶς
ἑνεκαῖνιαε thv ὁδόν" ὁὀὕτω καὶ Ὄψιστος τυγχάνω»,
ὑφοῦται δι ἡμᾶς, ὡς ἄνθρωπος, ἵν᾽ ἡμεῖς ὑψωθῶμε»
ἐν αὐτῷ φοροῦντι τὴν πρὺς ἡμᾶς ὁμοίωσοω, καὶ
"οὕτως ἀναμορφώσῃ πρὸς ἑαυτὸν εἰς «b χατ εἰχόνα
τοῦ χτίσαντος, ἀναχαινίζων τὴν φύσιν ὥσπερ ἂν ἐξ
ἀρχῆς.

Σχόλια, περὶ σαρκώσεως cór αὐτὸν ἔχοντα vovv.
Elc τὸ, « Ἐχαρίσατο αὐτῷ.; xal, « Ὕπερ-
ύγψωσεν αὐτόν » καὶ ὅσα τοιαῦτα «Ἰέγεταοι
περὶ Χριστοῦ.

Ὕψιστος à τοῦ θεοῦ Λόχος ἀεὶ, χαθὸ θεός’ ὑφοῦ-
ται δὲ ὡς ἄνθρωπος ' ἀνενδεῆς ὧν ὡς θεὸς, λαμθά-
νειν ὡς ἄνθρωπος λέγεται’ προσεχυνεῖτο παρὰ «áv-
των ὡς θεὸς, δέχεται vov τὴν προσχύνησιν ὡς &v-
θρωπος. El ὡς ἄνθρωπος ἀπέθανε, καὶ ψόγον οὐδένα
τῷ Θεῷ Λόγῳ τοῦτο κροστρίθεται, οὐδὲν ἁἀδιχήσει
xa τὸ λέγεσθαι λαθεῖν’ ὥσπερ γὰρ ἐχεῖνο περὶ τὶν
ἀνθρωπότητα Ὑέγονεν, οὕτω xal ταῦτα ὁμοίως. Ei
ἀθάνατος ὢν Orbe, λέγεται τεθνάναι ὡς ἄνθρωπος.
Ὕψιστος ὢν ὡς θεὸς, ὑψοῦσθαι λέγεται, ὡς ἄν-
θρωπος.

Πὼς 'IncoUc Χριστὸς εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρός.

"Urt διὰ τῆς ἐνανθρωπήσεως τὸ ἁπολωλὸς &v-
εσώθη * τὸ συντετριμμένον κατεδεσµεύθη. τὸ πλανύώ,-
µενον ἐπεστράφη συντείνει δὲ ταῦτα εἰς δόξαν τοῦ
ϐεοῦ xat Πατρός.

AAAQ.

El θεὸς ὢν véyovev ἄνθρωπος, xal ἔργῳ τοῦτο πα.
θεῖν ὑπέμεινε , σχανδαλιξέσθω μηδεὶς, εἰ τὰ τῇ àv

tati et servili conditioni conveniunt, ' etiam in'se D θρωπότητι πρέποντα καὶ τῷ σχήµατι τῷ οἰχετιχῷ

gestavit; nam, ut homo, et aceipere et exaltari di-
citur. Qui vero humanitatem ipsam subiit, certe
reprehendi non possit, si etiam ea qux humanitati
propria sunt subire non recuset : proprium autem
humans naturz est a.Deo accipere, juxta illud di-
ctum : « Quid enim babes-quod non accepisti **?»
Accepit igitur ut homo per gratiam, que ut Deus
babuit naturaliter.

ALIUD.

Si Pater omnia operatur per Filium ***, et absque
ipso factum est nihil **, necessario dicendum est
ipsum sibi ipsi exaltationem dedisse, gratiamque a

5** Psal]. xxu, 7.

*! Philips. n, 9. ** t Cor. iv, 7. **' Joan. v, 17.

φέρεται xal bx' αὐτοῦ. ὥς Ὑὰρ ἄνθρωπος καὶ λαμ-
θάνειν χαὶ ὑφοῦσθαι λέγεται. Ὁ δὲ τὴν ἀνθρωπότητσ
αὐτὴν ὑπομείνας , οὐχ ἂν εὐλόγως ψέγοιτο, xa τὸ
τῆς ἀνθρωπότητος ἴδια φορέσαι μὴ παραιτούµενο;.
Ἴδιον δὲ ἀνθρώπου φύσεως τὸ λαμδάνειν παρὰ Θεοῦ,
χατὰ τὸ ῥητὸν τὸ λέγον’ « Τί γὰρ ἔχεις ὃ οὐχ ἔλα.
θες; » Ἐΐληφεν ἄρα ὡς ἄνθρωπος κατὰ χάριν, ἅπερ
εἶχεν ὡς θεὸς φυσικῶς.
ΑΛΛΟ.

El πάντα δι Υἱοῦ 6 Πατὴρ ἑργάζεταε, χωρίς τε
αὐτοῦ γέγονεν οὐδὲν, ἀναγκχαῖον εἰπεῖν, ὄτιπερ αὐτὸς
ἣν ἑαυτῷ xai τὸ ὑφοῦσθαι διδοὺς, xal τὴν παρὰ

*5 Joan. 1, 9.

THESAURUS.

854

Ἡατρὸς χάριν διαχονούµενος. Ἐδέχετο μὲν γὰρ 0co- A Patre suppeditasse. Suscepit enim deificato templo

ποιουµένου τοῦ ἀναληφθέντος ναοῦ, xai fv φύσει
Geb; Λόγος ὧν vou Πατρός. ὑψοῦτο δὲ πάλιν χαθὸ
καὶ ἄνθρωπος γεγονὼς, xai ἓν τῇ τοῦ δούλου μορφῇ
Φαινόμενος προσεχυνεῖτο, xal πάλαι τοῦτο ἔχων
μετὰ Πατρός. Ἔσται «olvov περὶ τὴν ἀνθρωπότητα
ἡ χάρις χαὶ dj ὄφωσις, sl; ἑαυτὸν οἰχειουμένου τοῦ
Θεοῦ Λόγου τὰ περὶ τὸν ἴδιον αὐτοῦ vaby συµδαί-
νοντα. Οὐ γὰρ ἑτέρον τινὸς, ἀλλ᾽ αὐτοῦ τὸ σῶμα, διὸ
καὶ ὡς αὐςὸς λελόγισται, El; γὰρ ὁ Χριστὸς Ex τε
ἀνθρωπότηεος χαὶ Θεοῦ Λόγου χεχερασµένος, οὐκ
Ex τοῦ τετράφθαι πρὸς ὅπερ οὐχ Tj», ἀλλ ἐχ τοῦ
φροσλαδεῖν τὸν Ex Παρθένου ναόν.

ΔΛΛΟ.

quod assumpsit, eratque natura Deus Verbum οχεἰ-
stens Patris : exaltatus autem est, quatenus factus
homo, et in forma servi 197 apparens adoratus
est, ab zterno hoc habens cum Patre. Gratia itaque
et exaltatio cirea hominem facta est, adoptante ad
seipsum Filio Verbo ea qua templo suo, quod as-
sumpserat, accedebant : neque enim alterius cujus-
piam, sed suum corpus erat; ideoque uti ipse
censetur. Unus enim Christus ex humanitate et Deo
Verbo miatus est, non per mutationem in id quod
hon erat, sed per assumptionem templi ex Virgine.

ALIUD. -

Ψάλλει που Δαδίδ. «*O θρόνος σσυ, ὁ Bebe, εἰς τὸν B. David alicubi ita canit : « Sedes tua, Deus, in

ulüva τοῦ αἰῶνος. » Εἶτά φησι * « Διὰ τοῦτο ἔχρισέ
σε ὁ θεὸς, 6 θεός σου, ἔλαιον ἀγαλλιάσεως. » Kol
Tv ὁ Λόγος xal πρὸ τῆς χρίσεως βασιλεύων μετὰ
Πατρός. Πῶς οὖν εἰς βασιλέα χρίεται καὶ ἁγιάζεται ὁ
ἀεὶ βασιλεύων καὶ ἅγιος ὤν; ὝὭσπερ τοίνυν ἀεὶ
οοῦτο àv, ἐν ἑσχάτοις χαιροῖς βεδασιλευχέναι λέγετα:"
οὕτω καὶ ὕψιστος ὧν, ὑψοῦσθαι λέγεται διὰ τὴν
ἕνσαρχον οἰχονομίαν. Ὑφοῦται δὲ χαὶ χρίεται καὶ
ἁγιάξεται OU ἡμᾶς, ἵνα GU αὐτοῦ τρέχῃ λοιπὸν εἰς
πάντας ἡ χάρις, ὡς ἤδη δοθεῖσα τῇ φύσει, xat λοιπὸν
ὅλῳ σωζομένη τῷ γένει. Οὕτω xal ὁ Σωτὴρ ἔλεγεν
ἐν τῷ χατὰ Ἰωάννην Εὐαγγελίψ’. ε Ὑπὲρ αὐτῶν ἐγὼ
ἁγιάζω ἐμαντὸν, ἵνα ὥσι καὶ αὐτοὶ ἡγιασμένοι. »
"Oca γὰρ ἐν Χριστῷ, ταῦτα καὶ εἰς ἡμᾶς. 0ὐχ ἑαυτῷ
δεχοµένου τὸν ἁγιασμὸν ( αὐτὸς γὰρ ἣν 6 ἁγιάζων),
ἀλλ ἵνα τοῦτον τῇ φύσει δι’ ἑαυτοῦ προξενίσῃ, ὁδὸς
ὥσπερ xal ἀρχὴ τῶν εἰς ἡμᾶς ἀγαθῶν γινόµενος. Ad
9h xal. φησιν c Ἐγώ εἰμι ἡ ὁδός᾽ » δι’ fic ὥσπερ πρὸς
ἡμᾶς ἡ θεία χαταθέδηκε χάρις, ὑφοῦσα χαὶ ἁγιά-
Qouca xaX δοξάζουσα, xal θεοποιοῦσα «hv φύσιν àv
πρώτῳ Χριστῷ.

ΑΛΛΟ.

Ei θεὺς ὢν ἄνθρωπος γέγονε, xaX οὐχ ἄνθρωπος
ὧν Ὑέγονε θεὸς, χρίεται δὲ ὡς ἄνθρωπος, ἵνα
δοξασθῇ, ὅῆλον ὅτι περὶ τὴν ἀνθρωπότητα ἡ
χάρις.

ΑΛΛΟ.

El αὐτὸς ὧν τοῦ Πνεύματος χορηγὸς, xavck τὺ περὶ
αὐτοῦ λεγόμενον « Λάδετε ΠἩνεῦμα ἅγιον.» τὸ Πνεῦ-
pa λαμθάνειν λέγεται περὶ «hv ἀνθρωπότητα, xa f
δόσις χαὶ τὸ λαμθάνειν ὁμοίως.

ΑΛΛΟ.

Φησί που Χριστὸς ὡς πρὸς τὸν Πατέρα διαλεγό-
µενος « Ὑπὲρ αὑτῶν ἑγὼ ἁγιάζω ἐμαντόν. » Ὁ δὲ
ἑαυτὸν ἁγιάσαι δυνάµενος, xaX μὴ παρ) ἑτέρου τοῦτο
ζητῶν, χύριος τοῦ ἁγιάξειν ἐστίν. El δὲ οὐχ ἔστιν
&v χρείᾳ, περὶ τὸ χρῆζον ὁ ἁγιασμὸς ἀποτελεῖται.
ἍΑγιάζεται δὲ f) ἀνθρώπου φύσις,. Καὶ τοῦτο fjv ἄρα

seculum seculi. » Deinde ait : « Propterea unxit te
Deus, Deus tuus, oleo exsultationis prz participibus
tuis **. » Atqui erat Verbum etíam ante unctionem
regnans cum Patre. Quomodo igitur in regem ungi-
tur et sanctificatur, qui semper regnat sanciusque
exsistit? Quemadmodum igitur cum semper id sit,
ultimis tamen temporibus regnasse dicitur : ita
cum sit altissimus, exaltaius esse dicitur, propter
incarnationem. Exaltatur autem, et upgitur, et san-
ctiflcatur propter nos, ut per ipsum gratia in omnes
derivetur, ut jam nature collata totique generi
largita. Sic enim Servator ipse in Evangelio Joannis
ait : « Pro ipsis ego sanctifico meipsum, ut sint et
ipsi sanctificati *'. » Quecunque enim Christo insunt,
eadem in nos derivantur. Quippe qui sanctificationem
non sibiipsi accepit (ipse enim erat sanctificans ),
sed ut per se eam humane naturz conciliaret : via
quodammodo et principium bonoium qua in nos
fluxerunt effectus. Idcirco etiam ait: « Egosuim via**,»
per quam divina gratia quodammodo in nos descen-
dit, exaltans et sanclificans et glorificans, atque
adeo deiflcans naturam humanam in primo Christo.

ALIUD.

Si, Deus cum esset, factus est homo, non autem
homo exsistens factus est Deus ; ungitur autem sicut
homo, ut glorificetur : perspicuum est in hominem
gratiam conferri.

ALIUD.

Si, cum ipse sit largitor Spiritus, Juxta illud
de ipso dictum : « Accipite Spiritum sanctum ** : »
certe de humanitate dicitur et dare et accipere Spi-
ritum.

ALIUD.

Christus alicubi ad Patrem loquens, ita ait : « Pro

ipsis ego sanctifico meipsam. » Qui vero seipsum

sanctificare potest, neque id aliunde petit, certc
sanctificationis ipsius dominus est. At si 13968 ipse
sanctificatione non eget, indigenti itaque confertur.
Sanctiflcatur autem humana nator», Atque hoc erat

** Psal. xtiv, 7, 8. '' Joan.^xvn, 19. ** Joan, xiv, 6. ** Joan. xz, 99.

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

quod propter nos i3 Christo impletur, ut nos in ipso A δι ἡμᾶς tv Χριστῷ πληρούμενον, ἵνα ἡμεῖς ἁγιασθώ-

Sanotificemuf.
ALIUD.

Ex objectione hereticorum.

Seriptum est, inquiunt : « Dilexisti justitiam, et
odisti iniquitatem, idcireo unxit te Deus, Deus
tuus ο.» Non igitur in universum unctam esse Do-
minum dabimus, nisi dilexisset justitiam et odisset
iniquitatem. Vox enim hzc, idcirco, Qus causam
significat, adjeciá, unctionem tanquam mercedem
virtutis esse ostendit. Si vero idcirco ungitur, quia
justitiam dilexit et odit iniquitatem, ergo sanctifi-
cationem dono accipit, Qui vero adjectione aliqua
eget, imperfectus sit oportet, neque Patri perfecto
similis.

Solutio ebjectionis.

Surge, qui dortuis, ét suscitare e mortuis "', stque
audi vicissim, heretice. Quià inquit, « Odisti íni-
quitatem, ei dilexisti justitiam, ideitco uhxit te
Deus : » non ut quispiam illam unctionem mercedis
Joco accepisse suspicetur, sed ut hoc pacto dictum
intelligamus. Priraus hoster parens Adam metabilis
fuit nature, quique interdum quidem justitiam 13ma-
ret, et iniquitatem odissel : interdum vero in cen-
trarium habitum transiliret. Cum enim hoc proprium
sit natura» mutabili, seductus fuit a diabolo. Cum
vero ad curandum hunc morbum necessarium esset
ut immutabile Del Verbum seipsum pro nobis dia-
bolo opponeret, ut, quemadmodum per illius muta-
bilitatem victi eramus, ita per- immutabilitatem
Verbi vincamus. Idcirco ungitur, utpote aemper et

immutabiliter justitiam diligens, et iniquitatem

exosam habens, quique mutari nequeat. Cum igitur
dicit : « Dilexisti. justitiam et odisti iniquitatem,
idcirco ünzit te Deus, » ita Intellige: Cum ex om-
nibus creatis niutabilem naturam habentibus nibil
diabolo obsistere posset; t1! vero ex immutabili
Patre immutabilis exsistens, Deus Verbum, semper
justitiam diligis, et iniquitatem odisti , unxit te
Deus, ut in te, et quidem primo, bominis natura ad-
versus eum victrix evaderet.

ALIUD, ez eodem syllogismo illatum.

Multa hujuscemodi in sacra Scriptura de Deo ac Pa-
tre dicuntur,quod 199 «Justus Dominus et justitias
dilexit "*. » Et rursus : « Odisti omnes operantes
iniquitatem ?*, » Item : « Ego Dominus qui diligo ju-
stitiam, et odi rapinas ex iniquitate ?*. » Atqui οἱ
quis dicat : Magnus Dominus noster, quia justitiam
diligit el odit iniquitatem : an titulus hic, stagnus,
erit Deo ac Patri merces virtutis, quod bec quidem
amet, illa vero ederit Certe nemo;unquam adeo insa -
nierit, Quemadmodum igitur hujusmodi recte ac
pie de Patre dicuntur : ita etlam recte de Filio ἱη-

56 Psal. xLiv, δ. '* Ephes. v, 14. '? Pyal. x, 8.

15 Psal. v, 7.

μεν &v αυτῷ.
ΑΛΛΟ.
Ὡς 85 ἁντιθέσεως αἱρετικῶν.

Γέγραπται, qaciv: ε Ἠγάπησας δικαιοσύνην, 2o
ἑμίσησας ἀνομίαν, διὰ τοῦτο ἔχρισέ σε 6 θεὺς, 6 θεός
σου. » Οὐκ ἂν οὖν ὅλως χεχρίοθαι τὸν Κύριον δώσυ-
μεν, εἰ μὴ διχαιοσύνην Ἠγάπησε, xal ἐμίσησεν ἆδι-
χίαν. Ὁ γὰρ σύνδεσμος ὁ αἰτιολογικὸς, τουτέστε, διὰ
τοῦτο, μεταξὺ κχείµενος, μισθὺν ὥσπερ ἀρετῆς τὸ
χρίσμα δειχνύει. EL δὲ διὰ τοῦτο χρίεται, ὅτι ὃν-
χαιοσύνην ἀγαπᾷ, καὶ ἀδυκίαν μισεῖ, δῶρον ἔχει τὸν
ἁγιασμόν. Ὁ δὲ προσθήχης τινὸς δεηθεὶς, ἀτελὴς ἂν
εἴη, καὶ οὐχ ὅμοιος τῷ τελείῳ Ἱατρί.

Πρὸς τοῦτο «ύσις.

Ἐγειραι ὁ καθεύδων., xa ἀνάστα ἐκ τῶν νεκρῶν,
καὶ ἀχούσῃ πάλιν, αἱρετιχέ. Ἐπειδὴ, φησὶν, « ἐμί-
6ησας ἀδικίαν, καὶ ἠγάπησας διχαιοσύνην, διὰ τοῦτο
ἔχρισέ σε 6 θεὸς, » οὐχ ἵνα μισθὸν ἀρετῆς τὸ χρίσμα
δεδόσθαι τις ὑπολάδῃ, ἀλλ᾽ ἵνα τοιῶσδε νοήσωµεν «b
λεγόμενον. Τρεπτῆς ὑπάρχων φύσεως ὁ προπάτιερ
'Abkp, καὶ πεφυχὼς ἔσθ ὅτε ποτὲ μὲν τὴν δικαιοσύ-
νην ἀγαπᾷν καὶ μισεῖν τὴν ἀδιχίαν, ποτὲ δὲ πάλιν
εἰς τὴν ἐναντίαν Ef µεταπηδᾶν, καὶ ἀγαπᾷν μὲν ci»
ἀδιχίαν, μισεῖν δὲ τῇν διχαιοσύνην «(τοῦτο γὰρ τῶν
τρεποµένην ἑχόντων τὴν φύσιν ἴδιον), παρηνέχθη
παρὰ τοῦ διαδόλου. Ἐπειδὴ δὲ πρὸς τὴν τοῦ εοισύτου
νοσήµατος λύσιν ἔδει τὸν ἄτρεπτον τοῦ Θεοῦ Λόγον
ἑαυτὸν ὑπὲρ ἡμῶν ἀντιθεῖναι τῷ πονηρῷ, ἵν ὥσπερ
διὰ τῆς ἐχείνου εροπῆς ἐνιχήθημεν, οὕτω διὰ τῆς
ἀτρεψίας τοῦ Λόγου χρατήσωμεν διὰ τοῦτο yplecat
ὡς ἀεὶ κα. [ἀ]παραλλάκτως δικαιοσύνην ἀγαπῶν, καὶ
μισῶν ἁδικίαν, xal τραπῆναι μὴ δυνάµενος. Ὅταν
οὖν λέΥῃ, «Ἠγάπησας δικαιοσύνην, xai ἐμίσησας
ἀδικίαν, διὰ τοῦτο ἔχρισέ σε ὁ Osbc, » τοιαύτην τινὰ
δέχου διάνοιαν * Ἐπειδὴ πάντων τῶν γενητῶν τρεπο-
µένην ἑχόντων τὴν φύσιν οὐδὲν ἠδύνατο µάχεσθαι τῷ
διᾶδόλἸῳ, ab δὲ ἐξ ἀτρέπτου Πατρὸς ἄτρεπτος Ov,
θιὸς Λόγος, ἀεὶ δικαιοσύνην ἀγαπᾶς, τὴν τε ἀδικίαν
μισεῖς, ἔχρισέ σε 6 θεὸς, ἵνα ἓν σοὶ xai πρώτῳ τὴν
ἀνθρώπου φύσιν παρ αὐτὰ νικῶσαν θεάσηται.

Ὁ ΑΛΛΟ, ex τοῦ αὐτοῦ συναχθὲν συ ἑογισμοῦ.

Εὐρίσκεται παρὰ τῇ θείᾳ Γραφῇ περὶ vos. Θεοῦ xal
Πατρὸς κείµενα τοιαῦτα πολλὰ, ὅτι « Δίχαιος Κύ-
pios χαὶ δικαιοσύνας Ἰγάπησε. » Καὶ πάλιν « Ἐμί-
σησας πάντας τοὺς ἑργαζομένους τὴν ἀνομίαν. » Καὶ
πάλιν’ « Ἐγώείμι Κύριος ὁ ἀγαπῶν δικαιοσύνην͵,

"καὶ μισῶν ἁρπάγματα ἐξ ἀἁδιχίας. » "Ap οὖν εἴ τις

καὶ διὰ ταῦτα λέγοι' Μέγας ὁ Ἱύριος ἡμῶν, ὅτι «hy
δικανοσύνην ἀγαπᾷ, μισεῖ δὲ τὴν ἁδικίαν, μισθὺς
ἔσται τῷ Θεῷ καὶ Πατρὶ τὸ µέγας καὶ ἀρετῆς ἀντ-
απόδοσις, ὅτι τάδε μὲν ἀγαπᾷ, μισεῖ δὲ ἐχεῖνα :
Ἅλλ' οὑκ ἄν τις οὕτω µανείη ποτέ. Ὥσπερ οὖν ἐαὶ

τν jaa. x1, 8.

331

THESAURUS.

τοῦ Πατρὸς εὐσεδῶς νοεῖται τὰ τοιῶσδε λεγόμενα, A telligi possunt, Nam imago archetypum, et arche-

οὕτως ἂν εὐλόγως ἐχληφθείη xat ἐφ᾽ Yloo. Hobo γὰρ

τὸ ἀρχέτυπον ἡ εἰκὼν, χαὶ πρὸς τὴν. εἰχόνα τὸ ἀρχέ-

TUTO.

Εἰς τὸ ῥητὸν τοῦ 'Axocvó.lov τὸ Aérov * « Εκάθ-
σε ἐν δεξιᾷ τῆς μεγαἰωσύνης àx ὑγηάοῖς,
τοσούτῳ αρείττων γεγόµενος τῶν ἀγγέλων. »
Ul τῆς οὐσίας τοῦ Θεοῦ Λόγου τολμῶντες χατηγο-

ρεῖν. xal τὸν Y'lbv τοῖς γενητοῖς συντάττειν. σπουδά-

ζοντές Φασι, σοφιζόµενοι τὴν ἀλήθειαν'. El χρείττων
γέγονε τῶν ἀγγέλων ὁ YU, ἀπὸ «port; ἄρα ἔχει
τοῦτο τῆς ἐπὶ τὸ ἄμεινον ὃ γὰρ οὐκ ἦν ἐγένετο. Τὸ
ὅλως µεταποιεῖσθαι δυνάµενον, xal ἀπό τινος εἰς
ἕτερόν τι παραφέρεσθαι, τρεπτῆς ἂν εἴη φύόεως.

Bi δὲ τρεπτῆς, διηλον ὅτι xal γενητῆς, dg ἴδιον f

τροπή.

Πρὸς τοῦτο «ύσιο.

Πρῶτον μὲν οὖν προσήχει τὸν εἰς ἔρευναν τῶν.
θείων εἰσθαίνοντα Γραφῶν, τὸν καιρὺν ἐπιτηρεῖν
xz0' ὃν λέγεται τὸ δηλούμενον, xal πρόδωπον map!
οὗ, ἢ δι οὗ. fj περῦ οὗ λέγεται’ οὕτω. γὰρ ἂν ἆπλα-
vis ἡ διάνοια φυλαχθείη τοῖς ὀρθῶς ἐθέλουσι νοεῖν..
Γνωσόμεθα μὲν οὖν τὸ ἀπὸ τοῦ χαιροῦ χρήσιµον,
τῶν ἁγίων ἁποστόλων ἀχούοντες λεγόντων Χριστῷ *-
« Πότε ταῦτα ἔσται, xai τί τὸ σημεῖον τῆς σῆς παρ-
9υσίας;» Ἐκ δὲ τοῦ μὴ εἰδέναι χαιρὸν, ἐζημιώθησαν
οἱ περὶ Ὑμέναιον χαὶ Αλέξανδρον, νοµίσαντες ἀνά-
στασιν ἤδη veyovévat, χαὶ τοῦτο. λέγοντες. "Ότι δὲ
τῶν προσώπων ἀναγχαία καὶ ἐπωφελῆς ἡ γνῶσις,

typus imagineu refert.

In dietum illud Pauli : « Sedet in deatera magnitu-
dinis in-excelsia, lanto melior (acius angelis *, »

Qui essentiam Verbi Dei calumoiari audent, et
Filium inter creaturas redigere conantur, veritatem
adulteraates ita aiunt : Si Filius factus est melior
angelis ; ergo ex mutatione in melius id consecu-
tus est : factus enim est, quod non erat. Quod vero
in universum. mutari potest el ex uno in aliud
transferri, mutabilis naturae sit, necesse est. Si ve-
TO mutabilis naturz est, erit etjam create, cui

B. propria est mutatio.

Solutio objectionis.

Primum quidem oportet eum qui ad investiga-
tiosem sacrerum Scripturarum accedit, observare

tempus quo aliquid dicitur, et personam a qua ,

propter quid, et de quo dicitur : ita enim qui recte
sentire velint, citra ullum errorem qes scripta
sunt intelligent.. Temporis itaque utilitatem eogno-
scemus, cum audiemus sanctos apostoles ad Chri-
etum dicentes : « Quando hsc erunt, et quod si-
gnum est tui adventus '*? » Hymensus etiam et
Alexander propter ignerantiam temporis errarunt,
asserentes resurrectionem jam factam esse 17. Quod
wero personarum notitia necessaria utilisque sit,

εἰσόμεθα πάλιν, ὅταν ὁ Εὐνοῦχος λέγῃ πρὸς Φίλιππον - C οκ eo intelligemus, cum eunuchus ad Philippum

« Δέομαί σου, περὶ τίνος ὁ προφήτης λέγει, περὶ έαυ-
τοῦ 4| περὶ ἑτέρου τινός; » ἡ ὡς ὅταν ὁ µακάριος
Παῦλος, τοῦ Σωτῆρος τὸ πρόσωπον εἰσφέρεσθαι βου-
λόβενος, Mn « Ἐφ' ὃν γὰρ λέγεται ταῦτα, φυλῆς
ἑτέρας µετέσχηκε. Πρόδηλον γὰρ, ὅτι ἐξ Ἰούδα &va-
τέταλχεν ὁ Κύριος.» "Ότι δὲ xal τὸ πρᾶγμα μὴ
ἀγνοεῖν ἀναγχαῖον, ἐντεῦθεν ἔσται χαταφανές. Ὅταν
γὰρ οἱ προφῆται τὰ περὶ τοῦ Σώὠτῆρος προχηρύττωσι,
xai ὁ μὲν λέγῃ΄ « Ἰδου fj παρθένος ἐν.γαστρὶ eec»
ἑτέρωθι δὲ πάλιν, ε Ὡς πρόδατον ἐπὶ σφαγὴν Ίχθη")
xaX μὴ χυρίως τὰ τοιαῦτα νοῆται περὶ Χριστοῦ, µα-
χράν που τῆς ἀληθείας ὁ νοῦς οἰχήσεται, καὶ τῶν
εὐσεθῶν ἐχπετασθήσεται νοημάτων. Ἀναγκαία τοίνυν
εῶν εἱρημένων fj ἐπιτήρησις. Ἐπιτηρηθέντων τοίνυν.
ἀπριθῶς χαιροῦ, χαὶ προσώπου, χαὶ πράγματος,

ἑνηνθρώπησεν ὁ τοῦ Θεοῦ Λόγος, ὅτε τῶν ἁμαρτιῶν
ἡμῶν καθαρισμὸν ποιησάµενος ἐχάθισεν ἓν δεξιᾷ τῆς
μεγαλωσύνης ἐν. ὑψηλοῖς, τότε χρείττων γέγονε τῶν
ἀγγέλων' οὐ τὴν φύσιν εἰς ἕτερόν τι μεταδαλὼν, ἢ
ὅπερ οὐχ àv φαίνεται πρότερον, ὕστερον γεγονώς' οὐ
γὰρ περὶ τῆς φύσεως τοῦ Υοῦ νῦν ὁ λόγος ἐσιὶ τῷ
Παύλῳ, ἀλλὰ περὶ πράγματος γενοµένου ἐν χαιρῷ.
της ἑνανθρωπήσεως. Οὐκοῦν οὐ τῇ φύσει τῶν ἀγ-
γέλων τὴν τοῦ Υἱοῦ φύσιν συγχρίνεσθαι θέλων, χρείτ-
τονα τῶν ἀγγέλων αὐτὸν γεγενῆσθαί φησιν, ἀλλὰ

?» Hebr. i, 5, 4.

** ]sa. vii, 14. ** Isa. nan, 7.

το Matth. xxiv, ὅ, στ Tim. r1, 17, 18. "* Acl. viu, 54.

ait: « Oro te, de quo loquitur propheta ? de seipso
aut de alio aliquo '* ? » Aut quando Paulus Serva-
toris personam intelligi voleus, dicit : « De quo eniw
bec dicuntur, is de alia tribu est. Manifestum est
quod ex Juda ortus est Dominus '*. » Quod aetem
necesse sit rem ipsam non ignorare, inde constat.
Quando enim prophete , qux ad Christum perti-
nent, praedicunt, atque bic quidem dicit : « Ecce
900 virgo in utero eoncipiet **; »alibi vero :
« Sicut ovis. duetus ad occisionem 84, » nisi proprie
hzc de Christo intelligantur, sensus longe a νρ-
ritate aberrabit, et a piis cogita tionibus deflectet.
Neeessaria igitur est eorum qua dicuntur conside-
ratio. Si quis ergo accurate animadvertat tempus,

D personam, et rem, hoc a Paulo dictum esse com-
εὑρεθήσεται ταῦτα λέγων ὁ Παῦλος, ὅτι δι ἡμᾶς ,

periet, Verbum Dei propter nos incarnatum esse,
quando purgatis peccatis nostris sedit in dextera
mojestatis in excelsis; tunc melior angelis factus
est : non natura ipsius in aliud quidpiam mutata,
aut quod antea nou erat, postea effectus ; neque
enim Paulus nunc de natura Filii loquitur, sed de
re quz facta est tempore incarnationis. Non igitur
naturam Filii cum natura angelerum comparare
volens, przstantiorem ipsum angelis eBectum esse
ait, sed res atque actiones inter se comparat, at-
que hac ratione prastantiorem facture esse Filium

Hebr. vn, 15, 14.

5. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP ,

$40

estendit. Est vero bic dicti sensus : Paulus cum A *payuócov ποιεῖται σύγχρισιν’ xal χατὰ τοῦτο

Hebrzis disserens, magnaque libertate demonstrare
volens ministerium Christi praestantius fuisse et
prophetarum missione et administratione legis per
angelos f&ets, ex dignitate personarum compara-
tionem facit, et inquit : « Olim Deus loquens patri-
bus in prophetis, novissimis istis diebus locutus
est nobis in Filio, quem constituit haeredem uni-
versorum, per quem fecit et excula. Qui cum sit
splendor glorie , et character substantie ejus,
portansque omnia Verbo virtutis suz, purgationem
peccatorum faciens, sedet ad dexteram majestatis
in excelsis **. » Cum igitur tantam gloriam Filio
ascribit, οἱ qux nature Patris propria sunt ipsi
accommodat : tunc illum tanto prestautiorem an-

χρείττονα τὸν Ὑἱὸν γενέσθαι φησίν. Ἔσται δὲ τοῦ
λεγομένου τοιοῦτος ὁ νοῦς' 'O Παῦλος Ἑδραίοις δια-
λεγόμενος xai μετὰ πολλῆς παῤῥησίας ἀποδεῖξαι
βουληθεὶς, ὅτι χρείττων ἐστὶν ἡ Χριστοῦ διαχονία
καὶ τῆς τῶν προφητῶν ἁποστολῆς xal τοῦ διαχονη-
θέντος δι’ ἀγγέλων νόµου, ἀπὸ. τῆς τῶν προσώπων
ἀξίας ποιεῖται τὴν σύγχρισιν, xat φῃσι’ « Πάλαι λα-
λήσας 6 θεὸς τοῖς πατράσιν ἡμῶν Ev τοῖς προφή-
ταις, bx ἱσχάτου τῶν ἡμερῶν τούτων ἐλάλησεν
ἡμῖν £v Υἱῷ, ὃν ἔθηχε χληρονόμον πάντων, δι’ οὗ.
καὶ ἑποίησε τοὺς αἰῶνας. "Oc ὢν ἀπαύγασμα τῆς
δόξης καὶ χαρακτὴῆρ τῆς ὑποστάσεως αὐτοῦ, φέρων τε
τὰ πάντα τῷ ῥήματι τῆς δυνάµεως αὐτοῦ, χαθα-
ρισμὸν τῶν ἁμαρτιῶν ποιησάµενος, ἐχάθισεν by δεξιᾷ

uelis factum esse ait, quanto etiam praestantius pras B τοῦ θρόνου τῆς µεγαλωσύνης ἓν ὑφηλοῖς. » Τοσαύτην

illis nomen est adeptus, utpote Filius, et haeres, et
splendor, et character, et iimogo, et in eodem solio
sedens, et creator. Atqui si per hac multo excel-
lentior angelis censetur, excellentior etiam ipsius
erit administratio quam illorum. Cum vero dicitur
factus esse, non quod ex nihilo ad esse traductus
sit significatur ( erat enim Verbum in principio **),
Reque quod a minore in majus mutatus sit (per-
fectus enim est Filius ex perfecto Patre) , sed
quod veluti ex comparatione gloriz et dignitatis ma-
jus οι $01 minus appareat. Quemadmodum si quis
hominem equo conferat, dicat ab eo qui sstimarit
boainem przstautiorem factum, quia sit rationis
psrüceps. Nam quod hoc verbum fieri. non semper
matura mutationem signiflcet, manifestum fuerit
ex Davide dicente ad Deum : « Fias mihi in Deum
protectorem ** ; » et rorsum : « Factusest mihi Do-
winus in salutem **; » et : « Factus est mihi Domi-
nus in refugium **. » Administretiouis igitur et
glorie, non naturz in Filio ad angelos compara-
tio Δι.

Esempla quibus declaratur. vocem hanc, « melior, »
in sacra Scriptura eliam de iis qug mulium inter
εε distant, aut ratione natura, aut. dignitatis, aut

.. 9 secundum mensuram gratie usurpari.

Quantum ad gratiam : « Melior est dies una in
atriis tuis super mille *'; » quid enim cequale atriis
celestibus inveniri potest ? Quantum ad dissimili-

C

tudinem nature : « Accipite doctrinam , et non ar-

gentum ; melior enim est sapientia quam lapides
electi **. » Isaias de eunuchis Deum dicentem in-
ducit : « Dabo eis nomen s;iernum, quod est me-
lius quam filii et filie **. » Melius itaque, non de
quavis differentia, sed de magna et incomparabili
Kepenumero excellentia dicitur.

ALIUD, ín eamdem sententiam.

Beatus Paulus suum ipsius dictum explicans,
manifestissimeque ostendens quidnam sit hoc, « Me-
lior factus angelis **, » ad ea qus dixit infert :

ο) Hebr. 1, 1-2. ** Joan. 1, 4.
41. * Prov. vini, 10, 11.

8* Psal. xxx, 5.
ο [s2, Lv, 5.

δὲ Psal. cxvii, 98,
** Hebr. 1, 4.

τοίνον περιθεὶς τῷ Y lp τὴν δόξαν, xal τὰ τῆς φύσεως
τοῦ Πατρὸς ἴδια προσάφας αὐτῷ, τότε φησὶ κρείτ-
τονα γενέσθαι τῶν ἀγγέλων, bou xaX μεῖζον ἔχει παρ᾽
ἐχείνους τὸ ὄνομα, ὡς Υἱὸς xal κληρονόμος, xal
ἀπαύγασμα, χαὶ χαρακτὴρ, xa εἰχὼν, xal ὀμόθρονος,
xai ποιητής. El δὲ πολὺ χρείττων xai διαφορώτερος
τῶν ἀγγέλων διά ταῦτα νοεῖται, κρείττων ἄρα xal ft
αὐτοῦ τῆς ἑχείνων διαχονίας. Σηµαίνοι δ᾽ ἂν εἰχότως
ἑνθάδε τὸ « γέγονεν, » οὗ τὴν ἐχ τοῦ μὴ ὄντος elc τὸ
εἶναι παραγωγὴν (v γὰρ ὁ Λόγος ἐν ἀρχῇ), οὐδὲ
τὴν ἐξ ἑλάττονος εἴς τι μεῖζον µεταθολὴν (τέλειος γὰρ
ἐχ τελείου Πατρὸς ὑπῆρχεν ὁ Υἱὸς), ἀλλ' ὥσπερ ἓν
συγχρίσει δόξης xal ἀξιώματος τὸ μεῖζον xaX κρεϊτ-
τον ὀφθέν. Ὥσπερ ἂν εἴ τις ἄνθρωπος ἵππῳ σνγχρἰ-
νοιτο, καὶ λέγοιτο χρείττων αὐτοῦ γεγενῆσθαι παρὰ
τοῖς δοχιµάζονσι διὰ τὸ εἶναι λογιχόν. "Oct γὰρ τὸ
verég 0a. οὗ πάντως φύσεως αηµαίνει μεταθολὴν,
πρόδηλον ἔσται διὰ τοῦ.λέγοντος πρὸς Θεόν, « Γενοῦ
pot εἰς θεὺν ὑπερασπιστήν' » xal πάλιν ε Ἐγένετό
pot Κύριος εἰς χαταφυγἠν’ ». καὶ, « Ἐγένετό uot
Κύριος εἰς σωτηρίαν. » Διαχονίας ἄρα χαὶ δόξης ,
καὶ οὗ φύσεως, τῷ Yl πρὸς ἀγγέλους ἡ σύγχρισις.
εσις ῥητῶν σ

erii caet Magt ur

4| κατὰ τὸν τῆς «φύσεως «Ἰόγον, ἡ κατὰ τὴν

ἀξίαν τἰθησιν, ἢ κατὰ τὸ μµέτρον τῆς χάριτος.

Ὅσον εἰς τὴν χάριν’ « Κρείσσων ἡμέρα µία àv
ταῖς αὐλαῖς σου ὑπὲρ χιλιάδας.; τί γὰρ ἴσον ἔσται
τῶν αὑλῶν τῶν οὐσῶν kv τοῖς οὐρανοῖς; Elg ἀνομοιό-
τητα φύσεως « Λάδετε παιδίαν, χαὶ ply ἀργύριον ’
κρείσσων γὰρ σοφία λίθων ἐχλεχτῶν. » Ἡσαῖας περὶ
τῶν εὐνούχων εἰαφέρει λέγοντα Θεόν’ « Κρεῖσσον
νἱῶν xai θωγατέρων ὄνομα αἰώνιον δώσω αὐτοῖς. »
Οὐχοῦν τὸ χρεῖσσρν, οὐχ ἐπὶ τῆς τυχούσης διαφο-
ρᾶς, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ μεγάλης χαὶ ἀσυγχρίτου πολλάκις
ὑπεροχῆς τάττεται,

ΑΛΛΟ, sic τὸ αὐτό.

Ἐπεξηγούμενος τὴν οἰκείαν φωνὴν ὁ µαχάριος
Παῦλος, xa σαφέστατα δειχνύων, τί ἐστι τὸ, « Κρείτ-
των γενόμενος τῶν ἀγγέλων, » ἐπιφέρει τοῖς εἰρη-

** Psal. xcu, 22. ** Psal, Lxxxili,

THESAURUS.

µένοις € Tivc γὰρ εἶπέ ποτε τῶν ἀγγέλων. Κάθου A « Cui enim unquam angelorum. dizit : Sede a. dex-

ix δεξιῶν µου; » xat ὅτι περὶ τοῦ Υἱοῦ γέγραπται"
« Καὶ προσχυνησάτωσαν αὐτῷ πάντες ἄγγελοι θεοῦ.»
Ei δὲ ὁ τῆς συγχρίσεως λόγος, τὸ μὲν ὡς συγχαθ-
εζόμενον τῷ Πατρὶ xai προσχυνηύµενον εἰσφέρει, τοὺς
Gk ὡς παρεστηχότας τε χαὶ πρασχυνεῖν ἐπιτεταγμέ-
νους, οὐχ ἐπὶ τῆς οὐσίας ἔσται πάντως τὸ, ε χρείτ-
των’ » ἀλλ by τοῖς περὶ τὴν οὐσίαν ἀξιώμασι xal
ταῖς ἔξωθεν τῆς φύσεως τιμαῖς. Οὐχοῦν οὐχ ἓν τι
τῶν γενητῶν ὁ Υἱὸς, ἀλλ᾽ ἕτερόν τι παρὰ ταῦτα, του-
τέστι, Λόγος ἴδιος τοῦ Πατρός.
ΑΛΛΟ, εἰς τὸ αὐτό.

T6: « γέγονεν,; ὅτε µόνον xal καθ) ἑαυτὸ λέγεται,
σηµαίνει πολλά’ χαὶ οὐ πάντως ὑπαστάσεώς ἐστι δη-
λωτικὸν, ἀλλ᾽ ὅταν αὐτῷ τι συνάπτηται, τότε γνω-
ριεῖ τὴν xa9' οὗ χατηγορεῖται δύναμιν" olov, cipe εἰ-
πεῖν, γέγονέ τις τέχτων f| λιθοξόος, o0. πάντως &v-
θρωπος ἵνα xai τέχτων ἀλλ᾽ ἐπειδήπερ ἄνθρωπος,
Ὑέγονε τάχτων, τῆς τέχνης ὧν δεχτιχὸς, xal χατὰ
póvtc ἐνθάδε τῆς ἐπιστήμης χωρήσει τὸ « γέγονεν͵)
οὐ πάντως χατὰ τῆς ὑποστάσεως f| τῆς εἰς τὸ εἶναι
παραγωγῆς. Οὐχοῦν εἰ λέγοιτο Χριστὸς χρείττων
γεγενῆσθαι τῶν ἀγγέλων, οὗ περὶ τὸν τῆς φύσεως
λόγον ἔχει τὴν σύγχρισιν, ἀλλὰ περὶ τιμὴν καὶ

τίωμµα.
ΑΛΛΟ, slc τὸ αὐςό.

ε. Τοσούτῳ χρείττων γενόμενος τῶν ἀγγέλων. » Τὸ
e γέγονεν 2 εἰ xal xatà τῆς οὐσίας τάττοιτο τοῦ
You, οὐδὲν αὐτὴν ἀδιχήσει τῆς λέξεως fj δύναμις,
ἁδιαφόρως χειµένης πολλάχις χατὰ τῶν γεννωµένων.
"Emi μὲν οὖν τῶν ὄντως Υινοµένων xai ποιοωµένων,
οὐκ ἄν τις ἐπιδείξαι τὸ γεννᾶσθαι χείµενον χυρίως
xol κατὰ φύσιν’ ὅτι χᾶν γεννώμµενον φαίνηται, ἔχει
«ρὸ ἑαυτοῦ τὸ πεποιῆσθαι παρὰ τοῦ χτίσαντος. 0ἷον
ἄνθρωπος γεννᾶται μὲν, πεποίηται δὲ, xal xüptoy
αὑτοῦ τοῦ-ο μᾶλλον 3, τὸ δεύτερον. El δὲ xal λέγοιντό
σινες διὰ τοῦ Πνεύματος γεγεννῆσθαι, ἀλλὰ xal οὗτοι
πρὸς µίµησιν τοῦ ἀληθῶς Ὑεννηθέντος ix Πατρὸς
θεοῦ Λόγου, xat οὐκ ἔξω τοῦ πεποιῆσθαι τυγχάνου-
ctv: ὥστε τὸ τῆς Ὑεννήσεως ὄνομα χαταχρηστιχῶς
ἂν εἴη μᾶλλον 1| φυσικῶς Ev. τοῖς γενητοῖς. Τὸ δὲ
γεννηθὲν, κἂν γενέσθαι λέγηται, οὐδὲν ὑπομένει τὸ
βλάδος, ἁδιαφορούσης περὶ τοῦτο τῆς θείας Γραφῆς.
Λέχει γὰρ ὅτι ἑγένοντο τῷ Ἰὼθδ υἱοὶ ἑπτὰ xat θυγα-
τέρες τρεῖς. Καὶ πάλιν « "Hy ᾿Αθραὰμ ἑχατὸὺν ἑτῶν
ὅτε ἐγένετο αὑτῷ Ἰσαὰχ ὁ υἱὸς αὐτοῦ. » El δὲ τὸ
γεννώµενον γενέσθαι λέγεται. xal ἐπ᾿ ἀνθρώπων,
ἁδιαφορείτω τις τοῦτο ἀχούων καὶ περὶ τοῦ Υἱοῦ.
"Eni δὲ τῶν γενητῶν oóx ἁδιαφορήσει διἁ τὸν προ-
αποδεδοµένον λόγον.

ΔΛΛΟ.

Εἰς τὸ (αὐτὸ, ὡς ἐκ τῶν δι évarclac.
Γέγραπται, qnot, περὶ Υἱοῦ, ὅτι « Τοσούτῳ χρείτ-
των γενόμενος τῶν ἀγγέλων. » Ἐπειδὴ δὲ φιλοῦσιν
αἱ συγκρίσεις ἀεὶ γίνεσθαι περὶ τὰ ὁμοειδῆ (οὐδὲ yàp
5» ibid. 6.

**- Hepr. 1, 5. 9»! Job 1, 9.

wis meis *! ? » et quod de Filio scriptum est : «Et
adorent eum omnes ongeli.Dei **.. » Si vero. com-
parationis ratio hzc est, ut hunc quidem. assiden-
tem Patri et adoratum inducat, illos vero. eireum-
stantes et adorare jussos : certe illud, « melior, »
nen de esgentia.dicetur , sed. de dignitatibus qua
substantizs accidunt, deque ezirinsecis naturae ho-
poribus, Non est igitur. unus ex creaUs Filius, sed
diversum quidpiam ab iis, hoc est,proprium Verbum
Patria

ALIUD, ἐκ idem.

eFactus est, » quando solum, ac per se dieitur,
multa significat; neque in universum hypostasim

B denotat : sed cum illi aliquid conjungitur, tum

ejus de quo pr:edicatue vim atque virtutem decla-
rat : ut, exempli gratia, factus est aliquis faber, vel
statuarius : non in universum homo ut et faber ; sed
quando homo factus est faber, artis capax exsistens,
de sola scientia dicitur illud, 90949 «factus est, »
non autem de ipsius hyposiasi, aut de traductione
ad esse. Quocirca si dieatur Christos factus esse
melior angelis, comparatio hsec ad rationem naturz
referenda nen est, sed ad honorem οἱ dignitatem.

ALIUD, in idem.

e 'Fanto factus est melior angelis. » In hoc dicto
si VOX hsc « factus est, » ad essentiam Filil re-
feratur , nihil illi officiet bujus vocis vis, quz in-

C differenter sx»penumero de genitis ponitur. Atqui

de iis quse re vera fscta sunt, nemo certe propríe
ac naturaliter dici ostendet generari; quia ;tam-
etsi generatum appareat, habet tamen ant^ se quod
factum sit a Creatore. Quemadmodum homo gene-
ratur quidem, factus tameu est : atque hoc quidem
illi magis proprium est , quam illud. Si vero di-
cantur nonnulli per Spiritum geniti esse : sed el
hi ad imitationem Verbi, quod vere ex Patre ge-
nitum est, ita vocantur : facti tamen. esse non de-
sinunt ; quocirca generationis nomen abusive po-
tius quam proprie de iis quie facta. sunt, usurpatur.
Genitum vero, tametsi dicatur factum esse, nihil
dauni inde percipit, cum sacra Scriptura indif-
ferenter eo utatur. Dicit quod facti sint Job fllii
septem, el filiz. tres **. ltem : « Erat Abraham an-
norum. centum quapdo factus est ei Isaac filius
ejus **. » Si vero quod generatum est, factum esse
dicitur etiam in hominibus, indifferenter hoc etiam
accipiat, si quis de Filio id dici audierit. De lis
autem qua facta sunt, non item indifferenter ac-
cipiel, ob rationem jam dictam. !

ALIUD. ;

1n idem , ex objectione hereticorum.

Scriptum est, inquiunt, de Filio, quod, « tanto
melior factus sit angelis. » Cum vero comparatio-
nes semper fleri soleant inter ea que ejusdera

** Gen. xxi, 6.

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

544

sunt speciei (neque enim quispiam recte hominem A ἄν τις εὐλόγως ἵππῳ συγχρίναι ον ἄνθρωπον f) χυνὶ

equo contulerit, aut ovem cani, sed hominem ho-
minibus , οἱ ovem ovi ), necessarium omnino est
ut factum esse Filium fatesmur, cum compacetor
angelis, quorum natura facta est.

Solutio objeetionis.

Solent quidem comparationes inter res specie
convenientes fleri. Sed cum ejusniodi inter se com-
parantur, vocem illam, « melior » non libenter
aeque proprie admittunt ; sed magis et mínus po-
tius eis convenit, aut prz interduin etíam plus de
eis dici : quippe qu» magis propriam compara-
tionem estendit : ita Joseph fermosus plu3 quam
fratres soi dicitur **. Stella vero non 403 dicitur
melior quam alia stella, sed excellere gloria. fta
Servator quande hominibus ut liomo comparatur,
mon dicitur melior pulchritudine, sed formosus
pre filiis hominum **. Cum vero quz diverse spe-
eiei sunt. inter se comporsaatur, tum magis proprie
dicitar, melius. Atque ita scriptum est : e Melior
est enim sapientia quam lapides pretiosi **, » Quse-
nam enim est societas natura sapientiz cum lapi-
dibus? Si ergo comparatio rerum specie conve-
nientium aliam rationem babet, de iis vero qua
secundum naturam suam diverse sunt speeiei,
melius dicitur : certe Filius angelissimilis non erit,
neque factus ut illi, sed hyperbolica tomparauone
hec fiet. Atqueea ipsa ratione qua dicitar melior,
diverse potius quam ejesdem speciei eum eis erit.

AMUD, ín idem.

Si, quia sacra Scriptura dickt : « Tanto melior fa-
etus angelis, » cjusdem specier eum angelis est Fi-
fius, utpote eis comparatus, videant quam pericu-
jesa inde sequatur consequentia. Quid enim oberit
quominus Deo assidere angelos, unaque cum eo
regnare dicamus, nihilque excellentius in Filio
quam in angelis esse? Nam quz ejusdem speciei
sunt, tametsi quamdam imer se differentiam ba-
beant, ejusdem tamen sunt naturz. Hac enim ra-
tione etiam ejusdem speeiei sint, Quocirca cum de
angelis dicatur : « Faciens angelos suos spiritus ** ; »
de Filio autem : « Sedes (ua, Deus, ín s:eculum sz-
uli **; » et angeli, juxta illorum opinionem, ejus-
dem sint speciei cum Filio, quia nimirum ideo quod
dicitur melior, cum eis comparatur : nihil obstite-
fii quominus etiam angeli possint assidere Deo;
amets! nemo eorum eam dignitatem sit adeptus ;
— frustraque, ut verisimile est, Paulus dicit : « Cui
enim uaquam angelorum dixit : Sede a dextris
meis '?» Aut quomodo illud tanquam eximium
largitur Filio, si angelorum quoque natura id sibi
vindicat, siquidem ejusdem. sunt cum eo speciei?
Omnía enim unius nature attributa, cum omnibus
ejusdem speciei sunt conimunia. Przrogativz autem
qus adjectione aliqua cuipiam accidunt, ad sub-
stantiam non pertinent. Exempli graiia, una qui-

" Gen. sxxrs, 6. '* Psal. xciv, 5.

" Prov. vur, 19.

*b πρόδατον, ἀλλ ἄνθρωπον μὲν ἀνθρώποις, τὸ δὲ
πρόθατον τῷ προδάτῳ), ἀνάγκη «lea γενητὸν εἶναι
αυνομολογεῖν τὸν τὸν, ὃς ἀγγέλοις συγκρίνεται τοῖς
γενητὴν ἔχουσι τὴν φύσιν.

Πρὸς τοῦτο «ὐσις.

Φιλοῦσι μὲν ὁμολογουμένως Ev τοῖς ὁμοειδέσιν αἱ
συγχρίσεις Ὑίνεσθαι. AJ) ὅταν τὰ τοιαῦτα πρὺς
ἄλληλα χρίνηται, τὸ « χρείττων 2 λέγεσθαι μισεῖ,
xaX οὐχ οἰχείως ἐπιδέξεται τὴν φωνήν' ἁρμόσει δὲ
ἐπ αὐτῶν τὸ μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον, παὶ τὸ διαφερόν-
τως λέγεσθαε, χαὶ τὸ πλέον ἔσθ᾽ ὅτε ἃ δῃ xol xv-
ῥριωτέραν δειχνύει τὴν σύγχρισιν οὕτως "lecho
ὡραῖος παρὰ τοὺς ἀδελφούς. ᾿Αστὴρ δὲ πάλιν ἁστέ-

p Ρος οὐ χρείττων, ἀλλὰ διαφέρει ἐν δόξῃ * οὕτως ὁ

Σωτὴρ, ὅτε τοῖς ἀνθρώποις ὥς ἄνθρωπος συγχρίνε-
ται, 00 χρείττων χἀλλει λέγεται, ἀλλ ὡραῖος παρὰ
κοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων. "ὍΌτε δὲ τὰ ἑτεροειδῆ πρὺς
ἄλληλα τὴν σύγχρισιν ἔχει, τότε λέγεται τὸ χρεῖτ-
τον οἰχειότερον. Οὕτω καὶ γέγρακται’ εΚρείσσων γὰρ.
σοφία λίθων πολυτελῶν. » Ποία δὲ χοινωνία φύσεως
σοφἰᾳ xai λίθοις; El. τοίνυν ἕτερον μὲν ἔχει τύπον
ἐν τοῖς ὁμοειδέσιν ἡ σύγχρισις, ἐπὶ δὲ τῶν ἀνομοίων
κατὰ τὴν φύσιν τὸ χρεῖττον τάττεται, οὐκ ἔσται col;
ἀγγέλοις ὅμοιος ὁ Υἱὸς, οὐδὲ γενητὸς ὥσπερ ἐχεῖνοι,
ἀλλ᾽ ὑπερδολιχὴν ἔχει τὴν σὐγχρισιν. Καὶ διὰ του.
λέγεσθαι κρείττων , ἑτεροειδὶς ἕαται μᾶλλον T7.
ὀμοειδής.

ΑΛΛΟ, sic τὸ εὐτό.

Et διὰ τὸ λέγειν τὴν Γραφὴν , « Tocoítp χρείττων
γενόμενος τῶν ἀγγέλων, » ὁμοειδὴς ἔσται τοῖς ἀγγέ-
λοις 6 Ylbe ὡς πρὸς αὐτοὺς ἔχων τὴν σύγχρισιν,
Δράτωσαν Tol ποτε ὁ λάγος αὐτοῖς χινδυνεύσει. Ὥρα
γὰρ ὁμολογεῖν xal συγχαθεσθῆναι δύνασθαι τῷ θεῷ
τοὺς ἀγγέλους χαὶ συμθασιλεύειν αὐτῷ ' xal τὸ πε-
Αιττὸν οὐδὲν ἐν Ylip παρ) ἐχείνους. Τὰ γὰρ ἀλλήλοις
ὀμοειδῃ, χἂν ἔχῃ τινὰ πρὸς ἄλληλα τὴν διαφορὰν,
ἁλλὰ τῆς αὐτῆς ἔχεται φύσεως. Οὕτω γὰρ ἂν εἴη xav
ὁμοειδη. Οὐχοῦν ἐπειδήπερ περὶ μὲν ἀγγέλων λέχε-
και €'O ποιῶν τοὺς ἀγγέλους αὐτοῦ πνεύματα, »
περὶ δὲ τοῦ Ylou* ε Ὁ θρόνος σου, ὁ θεὸς, εἰς τὸν
αἱῶνα τοῦ αἰῶνος, » ὀμοειδεῖς δὲ ἄγγελοι χαὶ ὁ Υἱὸς
κατ’ ἐχείνους, διὰ τὸ πρὸς αὐτοὺς ἓν τῷ λέγεσθαι.
κρείττων ἔχειν τὴν σύγχρισιν' οὐδὲν ἄρα χωλύσει

"καὶ ἀγγέλους δύνασθαι συγχαθεσθΏναι τῷ θεῷ, cl
xaX μὴ τις αὐτῶν ἠξιώθη τοῦ πράγματος. Καὶ µάτην,
ὡς εἰχὸς, ὁ Παῦλος λέγει ' « Τίνι γὰρ εἶπέ ποτε τῶν.
ἀγγέλων' Κάθου £x δεξιῶν µου»; Ἡ πῶς τοῦτο δίδω-
αιν ὡς ἐξαίρετον τῷ Υἱῷ, ἑλκούσης αὐτὸ πρὸς ἑαυτὴν
χαὶ τῆς τῶν ἀγγέλων φύσεως, εἴπερ εἰσὶν ὁμοειδεῖς
πρὸς αὐτόν; Κοινὰ γὰρ ἅπασι τοῖς ὀμοειδέσι τὰ Ev
τῇ αὐτῇ φύσει χείµενα.Τὰ δὲ Ex προσθήχης ἔπισυμ-
θαϊνοντά «tat πλεονεχτήµατα, τῆς οὐσίας οὐχ ἅπτε-
ται. Ofov µία μὲν ἀνθρώποις ἡ φύσις, πλουτοῦσι δὲ
οὗ πάντες, οὔτε μὴν βασιλεύουσι: δεχτικοὶ δὲ ὅμως

** Hebr. ;, . Psal. a&v, Ἱ. ! Hebr. 1, 12,

I'HESAURUS.

xai τούτων εἰσίν. ᾽Αλλ’ οὐδεὶς ἐπιτρέπει τοῖς ἀγγέλοις A dem est hominum naturs, at non omnes sunt opu-

vh Υἱοῦ δόξαν φορεῖν' ὁ μὲν γὰρ Δεσπότης, τὰ δὲ
ἑοῦλα τυγχάνει. Οὐχ ὀμογενῆς ἄρα τοῖς ἀγγέλοις
ἐστῖν, ὁ τῷ Πατρὶ αυμθασιλεύων καὶ συγχαθήµε-
νος.

AAAO. "Οτι οὐχ ὁμοφυὴς τοῖς ἀγγό-οις ὁ Yióc.

Βοίημα χαὶ ποιητὴς οὐχ ἄν ποτε τῆς αὐτῆς εἴεν
φύσεως. Ἕτερον yáp τι τὸ ποιοῦν, xal ἕτερον τὸ
ποιούμενόν ἐστιν. El γὰρ μὴ οὕτως ἔχει, τί τὸ διαι-
ροῦν χατὰ φύσιν τῶν γενητῶν τὸν Θεόν; "Οτειτοίνυν
πάντα δι Υἱοῦ 6 θεὺς xal Πατ]ρ ἐργάζεται, ἓν δέ τι
τῶν πάντων ἑστὶ xal fj τῶν ἀγγέλων φύσις, γέγονεν
ἄρα δι Υἱοῦ xal πεποίηται. Οὐχ ὁμογενὴς οὖν τοῖς
δι) αὐτοῦ γενοµένοις xat διὰ τούτου φανεῖται ἁλλ᾽ ὁ
μὲν φορέσει τοῦ Δημιουργοῦ τὴν ἀξίαν, τὰ δὲ τὴν
πατὰ τὸ πεποιῆσθαι δουλείαν. « Τὰ γὰρ σύμπαντα,
«na^, δοῦλά σου, » ἡ θεία Γραφή.

AAAU. "Ort οὐχ ὁμογενὴς τοῖς ἀγγέ-οις ὁ Ylóc
διὰ τὸ «ἰέγεσθαι xpsittur αὐτῶν γεγενῆσθαι.
Ἠᾶν ὅπερ ἂν φαίνηται γεγονὸς xac' οὐσίαν, χαὶ εἰς

€) μὴ εἶναι καταλήξει ποτὲ θελήσαντος τοῦ Δημιουρ-
γοῦ: xal ὅπερ ἂν ἔχοι φύσιν τοῦ παθεῖν δεχτιχἡν,
πάθοι, ἂν εἰ xa uf] πω πέπονθε. Τὸ δὲ πάσχειν οὐ
πεφυκὺὸς, οὐχ ἄν τι πάθοι ποτὲ, xai ἕτερόν τι map"
ἀχεῖνό ἐστι καὶ τὸ ἀεὶ ὡααύτως ὃν, οὔτε τοῦ εἶναι
ἤρξατο, οὔτε μὴν οἶδε τὸν ἐπὶ τέλει δρόµον, ὥσπερ

*k τοῦ εἶναι ἀρξάμενα. Ἁλλ' οὐχ ἄν τις εἴποι νουν C

ἔχων, τὰ τοσαύτην ἔχοντα πρὸς ἄλληλα τὴν ἑναντιό-
451a, xal οὕτω χατὰ φύσιν διεστηχότα, ὁμοφυη τε
εἶναι xal τῆς αὐτῆς ὑπάρχειν οὐσίας. El τοίνυν ἐπὶ
μὲν τῶν ποιημάτων ὡς ὑποχειμένων καὶ φθορᾷ λέγε-
ται, « Λὐτοι ἀπολοῦνται' » ἐπὶ δὲ τοῦ Υἱοῦ, Σὺ δὲ
διαµένεις' κἀχεῖνα μὲν παλαιωθήσεται, ὡς γενητὴν
ἔχοντα τὴν φύσιν’ τοῦ δὲ Υἱοῦ « τὰ ἔτη οὐκ ἐχλεί-
Φουσι» πῶς ὁμοφυῆς ἔοται τοῖς ἀγγέλοις ὁ χἰὸς,
«olg πεποιηµένοις ὁ ποιητῆς, τοῖς Υεγενηµένοις ὁ
ἀγένητος, τοῖς παρελθεῖν δυναµένοις 5 αἰώνιος; El
γὰρ xat ἀθάνατόν τι χρῆμα ὁ ἄγγελός ἔστι διὰ τὴν
οὕτω χειµένην ἐπ᾽ αὐτῷ τοῦ ποιήσαντος βούλησίν τε
καὶ χάριν, ἀλλ᾽ ἐπείπερ ἀρχὴν τοῦ εἶναι ἔχει, δύναιτ᾿

ἂν xaV εἷς τέλος ἐλθεῖν. Φύσεως δὲ πλεονεχτήµατα

«olg ἔχουσίν ἐστιν ἰσχυρὰ, xal οὐχὶ τῷ πεποιηκότι
Θεῷ. Ὥσπερ οὖν xaX τὸ πῦρ καυστικὸν μέν ἐστιν,
ἁλλ' οὐ τῷ Oei: οὕτω xal ἄγγελος ἀθάνατος μὲν,
ἀλλ οὗ τῷ Θεῷ. Μόνος γὰρ αὐτὸς χυρίως ἀθάνατος,
φυσιχῶς ἔχων, οὐχ ἀπὸ χάριτος, τὴν ιἀσφάλειαν,
ὥσπερ τὰ γενητά

ΑΛΛΟ, μετὰ ἀποδείξεως, ὅτι ἄγγε.οι µεν OovAot,
Δεσπότης δὲ ὁ Χἱός.

Kl οὐδεὶς δύναται ἀφεῖναι ἁμαρτίας, εἰ μὴ μόνος ὁ
Gd, ἀφίησι δὲ ὁ Yib;, θεὸς ἄρα, xal οὗ τοῖς ποιή-
µασιν ἑναρίθμ.ος. ΄Αγγελοι μὲν Υὰρ προσεύχονται

* Psal. cxvip, 9ἱ. ?* Psal. ci, 27, 98.

lenti, aut reges, quamvis tamen etiam earumdem

rerum sint capaces. AL nemo angelis Filii gloriam

deleret : nam bic Dominus, illi vero servi sunt. Non
est igitur ejusdem generis cum angelis Filius, qui
una cum Patre regnat eique assidet.

404 ALIUD. Quod non sit ejusdem nature. cum

angelis Filius.

Creator et creatura nunquam ejusdem nature
fuerint. Aliud enim est id quod ereat, aliud quod
creatar. Nam si res ita se non haberet, quidoam
distingueret Deum secundum naturam a creatis?
Cum igitur Deus ac Pater omnia per Filium opere-
tur : unum vero ex omnibus est. etiam angelorum
natura : facta itaque est et creata per Filium. Hae
ipsa igitur ratione non est ejusdem generis cum iis
qui per ipsum facta sunt; sed hic quidem Creatoris
dignitatem obtinebit, hze vero ea ratione qua facta
sunt, servilem conditionem. « Universa enim ser-
viunt tibi, » inquit sacra Scriptura *.

ALIUD. Quod non sit ejusdem generis cum angelis
Filius ideo quia melior ipsis [actus esse dicitur.
Quidquid secundum substantiam suam factum

est, potest etiam volente Creatore in nihilum redigi ;

et quidquid habet naturam passionis capacem, fleri
potest ut patiatur, tametsi nondum passum sil.

Quidquid natura ita comparatum est, ut pati. non

possit, certe nunquam patietur, et diversum est ab

illo : et quod semper eodem modo exsistit, noque
exsistendi initium habuit, neque ad interitum aut
finem vergere potest, quemadmodum illa αυ exsi-
steudi initium habuerunt, Atqui nemo sanze mentis
dixerit ea quz» adeo contraria inter se sunt, et tan-
tupere natura dissident, ejusdeuw natura atque sub-
stantia esse. Si ergo de creaturis, utpote corru-
ptioni obnoxiis, dicitur : « Ipsa peribunt ; » de Filio
autem : « Tu vero permanes , » et «psa vetera-
scent, » utpote creatam bábentia naturam ; Filii
vero « anni non deficient *** : » quomodo erit. ejus-
den natur» cum angelis Filius, cum conditis eon-
ditor, cum creatis creator, cum transitoriis zler-
nus? Nam etsi angelus immortale quiddam sit, id-
que ex voluntate et beneficio Creatoris, cum tamen
exsistendi principium habeat, potest etiam finem
sortiri. Naturales enim prerogative, quz nonnullis.
creaturis insunt, validas sunt : apud Deum vero qui
eas creavit, nibil sunt. [Quemadniodum igitur ignis

urendi vim habet, sed non Deo ; ita et angelus im-

mortalis quidem est, sed non Deo. Ipse enim solus

proprie est immortalis, naturaliter, non per gra-
tiam ut creatura, firinitatem illam et perpetuitatem
in se babens. (

ALIUD, cum demonstratione, quod angeli sint servi,

ilius vero, Dominus.

Si nemo potest remittere peccata, 3205 nisi so-
lus Deus, remittit vero Filius : Deus itaque est,
neque creaturis annumerandus. Angeli enim orant,

sm

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

^4 V7

548-

dicentes : « Domine omnipotens, usquequo non ÀAÉyovteo- e Kopie παντοχράνωρι ἕως. τίνος οὗ μὴ

misereris Jerusalem, et urbium Juda?» Filius

vero eum potestate dicit : « Homo, dimittuntur tibi

peccata iua *. » Non est igitur ejusdem generis cum

domino servus, neque ei qui largitur ís qui petit ut

accipiat.

ALIUD Auic simile, quod Filius non sit annumeran-
dus servis.

Deus prophetas mittit, qui exigant fructum vi-
nez, qui, preterquam quod nihil acceperunt, in-
terfecti sunt. Servator, ut Dominus, debita remit-
tit, et in alies colonos transfert vineam ", ut herus
et Dominus; sed el angeli administrationi legis
inserviiase comperiuntur, et nihil eorum qua fecit
Filius, fecisse. Non est igitur ejusdem generis cum
angelis Filius, sed Magister et Dominus.

ALIUD, explicatius, quod illud, « Melior (actus est
angelis *, » ad differentiam administrationum re-
[erendum sit.

Paulus de Filio inquit : « Tanto melior factus an-
gelis : » non. quod Dei Verbi naturam angelorum
naturse comperare velit, neque dissimiles substan-
tjas eodem modo ac ratione examinet (Deo enim
nibil comparari, aut conferri potest), sed admini-
strationum differentias proponit, ut ex administra -
tione quze cuique commissa est, quid quisque sit
cognoscatur. Quod vero « melior » ad comparatio-
nem adininistrationis angelorum referendus sit ,
inde manifeste constat: propositum erat Paulo,
ostendere quz per Christum pr:edicabantur lega.i-
bus przceptis longe prastantiora esse. Unde igitur
hoc demonstrat ? Ad administratores se convertit :
εἰ ex eorum differentia ea qu: per ipsos admini-
strata sunt zstimat, Angeli ergo administrant le-
gem, οἱ per eos pronuntiata est ; Filius vero noti-
tium eorum quz per Evangelium annuntiantur prz-
dicat. Atqui melior, inquit, est Filius quam angeli;
quatenus excellentior administratio illi commissa
est, ea ratione melior est. Administrantur enim res
magnas a magnis, οἱ parva a parvis. Mognus au-
tem est Filius, quatenus est splendor et chara-
cter*, et quatenus ei dicitur : « Sede a dextris
meis '*; » quatenus primogenitus, et ab ipsis an-

ἐλεήσῃς τὴν Ἱερουσαλὴμ xai. τὰς πόλεις. Ἰούδα: ».
'O δὲ Υἱὸς ἐξουσιαστικῶς» ε Ἀνθρωπε, ἀφέωνταί.
σοι αἱ ἁμαρτίαι. » Οὐχ ὁμογενὲς οὖν ἄρα τῷ δεσπότῃ
τὸ δοῦλον, οὔτε τῷ χαριξομένῳψ τὸ αἱτοῦν ἵνα λάδῃ.

ΑΛΛΟ τούτῳ ὅμοιον, ὅτι οὖκ ἐν τοῖς δού.Ίοις
ὁ ΥΙός.

Αποστέλλει τοὺς προφήτας ὁ θεὺὸς ἀπαιτῆσαι τοῦ
ἀμπελῶνος τοὺς χαρποὺς, οἳ πρὸς τῷ μηδὲ δύνασθαι
λαθεῖν, xaX ἀπέθανον. 'O Σωτὴρ ὡς Δεσπότης xal τὰς
ὀφειλὰς ἀφίησι, xaX εἰς ἑτέρους γεωργοὺς µετατίθησι
τὸν ἀμπμελῶνα ὡς δεσπότης xat Κύριος ' φαίνονται
δὲ xal τῇ τοῦ νόµου διαχονίᾳ ὑπηρετήσαντες ἄγγε-
λοι, xai ποιῄσαντες οὐδὲν ὧν ἐποίησεν ὁ Υἱός. Οὐχ-

B οὖν οὐχ ὁμογενὴς ἀγγέλοις ἐστὶν, ἀλλὰ Δεσπότης xat

Κύριος.
foc τῶν ird ων, οὖν οὐσιῶν εἰσφέρει σύτ.
χρισυ, àAAó ua Aor διακογιῶν.

« Τοσούτῳ xpslttuv γενόμενος τῶν ἀγγέλων, »
ἐπὶ τοῦ Υἱοῦ φησιν ὁ Παῦλος, οὐ τῇ φύσει τῶν ἆγ-
γέλων τὴν τοῦ θεοῦ Λόγου συγχρίνεσθαι θέλων, οὐδὲ
τῶν ἀνομοίων οὐσιῶν ἑξίσου ποιούµενος τὴν ἐξέτασιν
(ἀσύγχριτον γὰρ πρᾶγμα θεότητος καὶ ἁπαράθλητον)ι
ἁλλά «hv ἐπὶ ταῖς διαχονίαις εἰσφέρων διαφορὰν, ἵν'
ἀφ' ὧν ἕκαστος ἐπιστεύθη xal ᾠχονόμησεν, ἐκ τού-
των ὅστις εἴη γινώσχηται. Ὅτι δὲ τὸ « χρείττων, ὡς
πρὸς τὴν τῶν ἀγγέλων διαχονίαν ἔχει τὴν σύγχρισινι
γἐνοιτ᾽ ἂν ἐνθένδε χαταφανές' Σχοπὺὸς fv τῷ Παύλῳ

C κρείττονα τῶν νομιχῶν ἐνταλμάτων ἐπιδεῖξαι τὰ διὰ

Χριστοῦ χηρυττόµενα. Πόθεν οὖν ποιεῖτα: τὰς ἆπο-
δείξεις; "Eni τοὺς διαχονοῦντας χωβρεῖ, χαὶ ταῖς τού-
των διαφοραῖς ἀναλόγως ὀρίξει τὰ ὑπ) αὐτῶν διαχο-
νούµενα. ΄Αγγελοι μὲν οὖν διακονοῦσι τὸν νόµαν, xal
λαλεῖται δι αὐτῶν * ὁ δὲ Υἱὸς, τὴν διὰ τῶν Εὔὐαγγχε-
λίων χηρύττει γνῶσιν. Αλλὰ χρείττων, φησὶν, ὁ Υἱὸς
τῶν ἀγγέλων xa0b τῶν ἁμεινόνων χατέστη διάχο»
voc, χατὰ τοῦτο χρείττων. Διαχονεῖται δὲ xà μεγάλα
διὰ μεγάλων, καὶ τὰ μικρὰ διὰ τῶν μιχρῶν. Μέγας
δὲ ὁ Υἱὸς, χαθὸ ἁπαύγασμα χαὶ χαραχτὴρ, χαθὸ
ἀχούει’ « Κάθου ἐχ δεξιῶν µου» » χαθὸ πρωτότοχος
χαὶ ὑπ' αὐτῶν ἀγγέλων προσχυνούµενος. Οἱ δὲ ἅγ-
Υελοι, τούτων οὐδὲν, ἀλλ᾽ οἱ μὲν ὡς λειτουργοὶ παρ-

gelis adoratur, Angeli vero nibil eorum habent, sed p) «ΤηΧασιν, ὡς δοῦλοι προσκυνοῦσιν, ὡς ὑπηρέται

ut ministri circumitant, ut servi $06 adorant,
ministeriumque suum prastant propter eos qui sa-
lutem sunt consecuturi 3. Tanto itaque prastan-
tior est admipistratio Servatoris quam angelorum,
quanto unus quidem in illis, alteri autem in his
versantur. Hanc igitur ob causam Paulus volens
coiparare inter se hasce admiuistrationes, inquit :
« Melior factus angelis. » Cum vero ad substantia-
rum comparationem venit, inquit : « Quanto diffe-
rentius Christus illis nomen sortitus est!*. » Non
jam ait. melius, sed differentius : quod quidem ma-
gnam diversitatem significat.

AZach.:, 12. * Mattb. 1x,9.. " Matth. xxi, 28-41.

44. ο) ιά, 4.

τρέχουσι διὰ τοὺς μέλλοντας Χληρονομεῖν σωτηρίαν.
Κρείττων ἄρα τοῦ Σιτῆρος fj διαχονία τῆς δι ἀγγέ-
λων, ὄσφπερ ὁ μὲν Ev τούτοις, οἱ δὲ ἐν ἐχείνοις. Διὰ
ταύτην τοιγαροῦν τὴν αἰτίαν ὁ Παῦλος τὰς διαχονίας
συγχρῖναι θελἠσας, Ave? « Κρείττων γενόμενος τῶν
ἀγγέλων, » Ὅτε δὲ ἐπὶ τὴν τῶν οὐσιῶν ἔρχεται σύγ-
Χρισιν, λέγει’ «Ὅσῳ διαφορώτερον παρ᾽ αὐτοὺς χε-
χληρονόμηχεν ὄνομα. » θὐχέτι, κρεῖττον , ἀλλὰ, δια-
φορώτερο», à δὲ xaX πολλὴν εἰσφέρει τὴν ἔξαλλα-
Την.

t! Hebr. r,4.. "ibid. 5. '* Psal. cix, 1... " Hebr. 1,

ef

349
ns d εξ he p^ p^ « Τοσούτῳ κρείττων

Τενόµενος τῶν dvyéAov. »

Ὅτι τὸ « χρείττων » ἐνθάδε τιθέµενον, τῶν δια-
χονικῶν εἰσφέρει τὴν σύὐγχρισιν, γνωσόµεθα, Παύλου
λέχοντος * « EL yàp ὁ δι’ ἀγγέλων λαληθεὶς λόγος,
ἱγένετο βέδαιος, χαὶ πᾶσα παράθασις xal παρακοὴ
ἔλαδεν ἔνδιχον µισθαποδοσίαν, πῶς ἡμεῖς ἐχφευξόμεθα
φοιαύτης ἁμελήσαντες σωτηρίας, τις ἀρχὴν λαθοῦσα
λαλεῖσθαι διὰ τοῦ Κυρίου, ὑπὸ τῶν ἁχουσάντων εἰς
ἡμᾶς ἐδεδαιώθη; » Καὶ πάλιν’ «Αθετήσας τις νόµον
λωσέως, χωρὶς οἰχτιρμῶν ἐπὶ δυσὶν f) τρισὶ µάρτυσιν
ἀποθνήσχει. Πόσῳ δοχεῖτε χείρονος ἀξιωθήσεται τι-
µιρρίας ὁ τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ χαταπατῄσας ; » Καΐτοι
εἰ διὰ τὸ χρείττονα λέγεσθαι τῶν ἀγγέλων αὐτὸν,

THESAURUS.

ος Χριστοῦ, & Appendix dictorum de humanitate Christi ; pra-

lerea solutio ejus dicti : « Tanto. melior facius

angelis. »

Quod vox « melior, » eo loco posita, administra-
tionum: comparationemr significet, inteliigemus ex
Paulo dicente : « Si enim qui per angelos dictus

. est sermo, factus est firmus, et si omnis prsvari-

catio et inobedientia accepit justam retributionem
mercedis, quomodo. nos effugiemus, si tantam ne-
glexerimus salutem quz, cum initium accepisset
enarrari per Dominum, ab eis qui audierunt, in
nos confirmata est !*? » Et rursus : elrritam quis
faciens legem Mosi, sine ulla miseratione in duo-
bus aut tribus testibus moritur. Quanto magis pu-
tatis eum graviora mereri supplicia, qui Filium

εἶναι δεῖ πάντως αὐτοῖς xat ὁμοφυῆ (αἱ γὰρ συγκρἰ- Β Dei conculcaverit '*? » Aiqui si, quia ipse dieitur

σεις ἑ πὶ τῶν ἀλλήλοις προσεοιχότων φιλοῦσι γίνεσθαι),
«εί μᾶλλον ἔδει χείρονος ἀξιοῦσθαι τιμωρίας τὸν χα-
φαπατοῦντα τὸν Yibv, o) τοιαύτης µετέχοντος τοῦ
παταπατοῦντος τοὺς ἀγγέλους διὰ τῆς παραθάσεως
ςοῦ λαληθέντος νόμου:δι’ αὐτῶν; Ὁ γὰρ εἰς τοὺς ἴσους
xa ὁμοειδεῖς ἑξυδρίζων, τῆς αὐτῆς ἂν εἰχότως µετ-
ἐχοι τιμωρίας, xaX οὗ τῶν ἁδικουμένων οὐχ ἔστι δια:
qopi, χαὶ τῶν χολάσεων ὁμοιότης εὐλόγως ἂν Υένοιτοι
Νυνὶ δὲ ὁ μὲν εἰς τὸν Υἱὸν ἑξαμαρτάνων, χείρονος
ἀξιωθήσεται τιµωρίᾳς ᾿ ὁ δὲ εἰς τὸν ὑπ᾿ ἀγγέλων λα-
ληθέντα vópov, ἑλάττονος. Οὐχ ὁμογενῆς ἄρα τοῖς
ἀγγέλοις ἐχεῖνος, εἰς ὃν xal μεῖξόν ἐστι τὸ ἁμαρτά-
νειν * xal τὸ τιμωρίας µέτρον, ἀναλόγως τῇ ὑπεροχῇ
τοῦ πατηθέντος ἐχτίνεται,

ΑΛΛΟ.
Ὡς ἐξ ἀντιθέσεως εἰς τὸ αὐτό.

Χείρονος, φασὶν, ἀξιοῦται τιµωριας ὁ ἑξδαμαρτά-
φων εἰς τὸν Υἱὸν, ὡς εἰς μείζονα τῶν ἀγγέλων.Τοῦτο
δὲ αὐτὸν οὐ πάντως ἔξω τῆς πρὸς ἀγγέλους ὁμογενείας
γενέσθαι ποιεῖ. Αναλόγως γὰρ τῇ ἑχάστῳ χρεωστου-
µένῃ τιμῇ xat ἡ εἰς αὐτὸν ὕδρις ἐχμετρεῖται. Ἐπειδὴ
φοΐνυν χρείττων véyove τῶν ἀγγέλων ὁ Υϊὸς, ἔχει
βαρυτέοως τὴν τιµωρίαν ὁ εἰς αὐτὸν ἑξαμαρτάνων.

Πρὸς ταῦτα J?cic àx τοῦ αὐτοῦ.

Ἐχρῆν οὖν ἐπὶ τῇ παραδάσει τῶν νομικῶν ἕντο-
λῶν, μὴ ἀναλόγως τοῖς πλημμελήμασι τὰς τιμωρίας
ἐρίζεσθαι, μηδὲ πάντως τῷ µεχέθει τῆς ἁμαρτίας
συμμετρεῖσθαι τὴν χόλασιν, ἀλλὰ μᾶλλον ὀρίζεσθαι
αρὸς τὴν ἀξίαν τοῦ διαχονήσαντος αὐτὴν ἀγγέλου. El
ἃ τοῦτο μὲν οὐχ ὁρῶμεν γενόµενον, εἷς δὲ ὁ νόμος,

: φολλῶν ὄντων ἀγγέλων, χαὶ διὰ τῶν αὐτῶν τιμωριῶν

τρέχει τὰ ἁμαρτήματα * οὐχ ἄρα ἁληθὲς τὸ λεγόµενον,
ὅτι χείρονος ἀξιωθήσεται τιμωρίας ὁ elc τὸν Υἱὸν
ἑξαμαρτάνων, ὡς εἰς χρείττονα τῶν ἀγγέλων, ἀλλ”
ὡς εἰς ἑτεροφυᾶ χαὶ πολὺ παρηλλαγμένον. Οἱ μὲν
γὰρ γενητο, ὁ δὲ θεὸς ἀληθινὸς, οὗ τῶν γενητῶν els,
εὐδὲ πρὸς αὐτὰ τὴν σύγχρισιν ἔχων ' ἀλλ' ὄσῳπερ ἂν
αὐτὸς ἀξιολογώτερος φαίνεται, τοσούτῳ µείζονι xat

9? flebr. µ, 2, ο. '* llebr. x, 23, 29.

melior angelis, necessarium plane est etiam ejus-
dem cum ipsis nalure esse (comparationes enim
inter res sibiipsis similes fleri solent), cur graviore
supplicio affici oportuit eum qui Filium conculca-
verit, cum levius supplicium mereantur qui angelus
conculcaverint, transgressione legis per ipsos pro-
nuntiat: ? Nam qui zquales ejusdemque speciei con-
tumelia afficit, merito eamden penam mereatur :
cumque eorum qui injuria affecti supt nulla sit
differentia, supplicia quoque zqualia esse oportet.
Ceterum qui ia Filium delinquit, graviore suppli-
cio afficitur; qui vero ip legem ab angelis pronun-
tatam, leviore. Non est igitur Filius ejusdem ge-
neris cum angelis, cum gravius sit delictum quod

C in illum committitur quam quod ín hos, et suppli-

cium proportionatum gravitati delicti irrogetur.

ALIUD.
Ez objectione hereticorum in idem.

Gravius, inquiunt, punitur qui delinquit in Fi-
Hum, ut. maximum angelorum. Ceterum non idcirco
desinit esse ejusdem generis cum angelis. Nam ex
honore qui singulis debetur, contumelia etiam ei
allata zstimatur. Cum igitur factus sit Filius melior
angelis, 307 gravius quoque supplicium sumitur
de eo qui in ipsum peccat.

Solutio objectionis ex eodem.

Oportuit itaque in transgressione legalium pra-
ceptorum non irrogari poenas delictis proportione :
respondentes ; neque omnino supplicium peccate
commensurari, sed potius pro dignitate angeli le-
gem administrantis hoc definire. At vero si non ita
factum esse cernimus : una autem est lex, cum an-
geli sint multi, atque lisdem poenis peccata puniun-
tur: non est igitur verum illud dictum, graviore
supplicio dignum esse qui in Filium deliquerit, ut
in maximum angelorum, sed ut in eo qui alterius
naturx slt quam angeli, multumque ab eis diffe-
rat. Nam angeli creati sunt, Filius autem verus
Deus, non unus ex creatis, neque quidquam simile
cum eis habens ; sed quanto ipse est dignior atque

δει δ. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIIEP. S52
excellentior, tanto majori graviorique supplicio A χαλεπωτέρᾳ τιµωρίᾳ ὑπεύθυνον ὄντα δεικνύων τὸν τὰ

ebaozium esse declarans eum qui mandata sua fue-

rit transgressus.

ALIUD, ez iisdem, quod bona sit utilissimaque ad-
ministrationum comparatio, angelorum scilicet et
Filii, vim vocis « melior » explanans. Quo pacto
enim melior angelis sit, et quanto, ez iis intelli-
gemus.

Angeli legem edixerunt ; sed lex. nihil perfecit **.
Filius autem perfecit opus Patris. Perfectus enim
est in pietate qui ipsius legibus instructas est. Re-
gnavit mors etiam legis tempore: nimirum «ab Adam,
inquit, usque ad Mosen **. » Abolita autem est mors
per Christum; neque enim amplius in Adam
morimur , sed in Christo vivificamur *'. A Dan

αὐτοῦ παραθαίνοντα.

ΑΛΛΟ, ἐκ τῶν αὐτῶν', ὅτι καλἡ καὶ χρησιµωτάτη.
τῶν διακονιῶν ἡ σύγχρισις, τῆς τε τῶν ἀγγέ-
Aor hes tov Ylov, rov M κρείττων» chr pude

* ἁρμηγεύουσα. Πῶς γὰρ εζων τών
yt éctl xal πόσο», ἐξ Mode iini

"Αγγελοι «by νόµον ἐλάλησαν, ἀλλ᾽ οὐδὲν Ece)slo-
σεν ὀνόμος. Ὁ δὲ Υἱὸς ἑτελείωσε τὸ ἔργον τοῦ Πατρός.
Τέλειος γὰρ εἰς εὐσέδειαν 6 τοῖς αὐτοῦ νόµοις παιδ--
αγωγούµενος. Ἐδασίλευσεν ὁ θάνατος xal χατὰ «by
τοὐἱνόμου xatpóv: « 'Anb γὰρ Αδὰμ, qnot, xal µέχρ:
ἹΜωσέως. » Λέλυται δὲ θάνατος διὰ Χριστοῦ ' οὐχέτι
γὰρ kv ᾽Αδὰμ ἀποθνῄήσχομεν, ἆλλ᾽ ἓν Χριστῷ ζωο-

ad Bersabee legalia precepta denuntista sunt, B ποιούµεθα. Απὸ Δὰν xal ἕως Βηρααθεὶ τὰ νομικὰ

eratque in sola Judz:a notus Deus ''* : nunc vero in
omnem terram exivit sonus ejus ', omnesque edo-
cti sunt a Deo, non ab angelis, sed a Deo :**. Dei
enim etiam lex est, sed per angelos prolata :* ; Filius
autem inquit : «| Ego ipse loquens adsum ***. »)Quo-
eirca, juxta Pauli sententiam, quanto differentiorem
nactus est administrationem, et quanto melioris te-
stamenti sponsor factus est **, tanto etiam excel-
lentior erit angelis : non ratione naturz eis compa-
ratus, sed tanto superior quanto Deus essentiz ϱα-
tione creata antecellit. Dictio itaque baec, « melior, »
ad administrationem relata, quanto eam illorum
administratione prsestantiorem dignioremque esse
ostendit, tanto magis Filium supra creatam natu.
ram extollit. EL augelis quidem 908 ut servis in-
feriorem administrationem tribuit , Filio antem
esm qua Filio et Domino congruat. Nam in melio-
ribus, ut inquit Scriptura, repromissionibus sanci-
tus esi **.

ALIUD, quod melior sit. Dei Verbi administratio
quam angelorum, etiam | aliis modis : εἰ quanto
wmelior est administratio, tanto et ad ministratorem
meliorem esse.

Paulus ait : « Quoniam quod impossibile erst
legi, in quo infirmabatur per 'carnem, Deus Filium
suum mittens in similitudinem carnis peccati, et de
peccato damnavit peccatum in carne, ut signiflca-
tio Jegis impleretur in nobis, qui non secundum
carnem ambulamus, sed secundum Spiritum ὃν.)
Quod si lex non potuit peccatum in carne condem-
nare, condemnavit autem Christus; quippe qui
carnem Spiritus sancti capacem effecit, ita ut pos-
simus dicere : Jam non sumus in carne, sed in
Spiritu ** : factus igitur est etiam bac ratione me-
lior angelis per quos lex edita est : et rursum mun-
dus sub lege coudemnatus est propter peccatum.
Advenit 3utem Filius non ut damnaret mundum,
sed ut salvaret mundum **, neque supplicium sumat
de peccato, sed ut peccatorum remissionem omni-
bus largiatur. Melior igitur est qni justificat, quam

προσακάγµατα διηγγέλλετο, χαὶ ἣν ἓν μόνη τῇ Ἰου-
δαίᾳ γνωστὸς ὁ θεός * νυνὶ δὲ εἰς πᾶσαν τὴν γῆν ἑξ-
ἦλθεν ὁ φθόγγος αὐτοῦ, xat γεγόνασι πάνεες διδακτοὶ:
θεοῦ, οὔχ ἀγγέλων, ἀλλὰ θεοῦ. θεοῦ μὲν γὰρ χαὶ 6
νόμος, ἀλλὰ δι ἀγγέλων - 6 δὲ Υϊός φησιν; « Αὐτὸς
ὁ λαλῶν πάρειµι.» Οὐχοῦν κατὰ τὴν τοῦ Παύλου
φωνὴν, ὅσῳ διαφορωτέρας τετύχηχε λειτουργίας, xal-
ὅσῳ χρείττονος διαθήχης Υέγονεν. ἔγγνος, τοσοντον
ὑπερέξει τοὺς ἀγγέλους, οὐχ. ὡς πρὸς αὐτοὺς συγχρι-.
νόµενος χατὰ τὴν φύσιν, ἀλλά τοσοῦτον ὑπεραιρόμενος,
ὅσον ἀπῴχιαται τῶν γενητῶν ὁ θεὺς χατὰ τὸν τῆς.
οὐσίας λόγον. Τὸ ἄρα ε χκρείετων » kn τῆς διαχονίας-
φερόµενον, ὅσον αὐτὴν τῆς ἐκείνων δειχνύει μείζονα
xai ὑφψηλοτέραν, τοσοῦτον ἑξαίρει τῆς τῶν γενηςῶν-

C φύσεως τὸν Υἱόν. Καὶ τοῖς μὲν ἀγγέλοις ὡς δούλοις

ἀπονέμει διαχονίἰαν τὴν ἑλάττονα": τῷ δὲ Υἱῷ, τὴν»
Υἱῷ πρέπουσαν xai Αεσπότῃ. Emi. γὰρ. χρείττοσε,
φησὶν, ἐπαγγελίαις νενοµοθέτηται.

ΑΛΛΟ, δει κρείττων ἡ τοῦ coU Λόγου διαχογία-
τής τῶν ἀγγέάων, καὶ καθ ἑτέρους τρόπους”
ὅσῳ δὲ xpsictur αὕτη, τοσούζῳ xal ὁ διακο--
ήσας αὐτόν.

Ὁ Παῦλός φησιν. «Ότι τὸ ἀδύνατον τοῦ νόµου ἓν

ᾧ ἠσθένει διὰ τῆς σαρχὸς, ὁ θεὸς τὸν ἑαυτοῦ Ylbv.
πέμψας bv ὁμοιώματι σαρχὺς ἁμαρτίας, καὶ περὶ
ἁμαρτίας χατέχρινε τὴν ἁμαρτίαν &v τῇ σαρχί. » EL
δὲ ἠσθένησεν ὁ νόμος χαταχρϊΐναι τὴν ἁμαρτίαν Ev τῇ
D σαρχὶ, χατέχρινε δὲ ὁ Χριστὸς, δεχτιχὴν αὐτὴν ἀπο-
δείξας τοῦ ἁγίου Πνεύματος, ὡς δύνασθαι λέχειν
ἡμᾶς * Οὐκ ἐσμὲν ἐν σαρχὶ, ἀλλ᾽ kv Πνεύματι’ γέγονεν .
ἄρα xaX χατὰ τοῦτο χρείττων ἀγγέλων, δι) ὧν ὁ νόμος
λελάληται’ xal πάλιν ὁ χόσµος ὑπὺ μὲν τοῦ νόµου
Ἱχατεχρίνετο διὰ τὴν ἁμαρτίαν. Ἐπεδήμησε δὲ ὁ Υἱὸς,
οὐχ ἵνα χρίνη τὸν xócpov, ἀλλ' ἵνα σώση τὸν χόσμον,
οὐδὲ ἀπαιτήσων τινὰ τιµωρίαν, ἀλλ᾽ ἵνα πᾶσι χαρὶ-
σηται. Κρείττων οὖν ὁ δικαιῶν τοῦ χαταχρίνοντος,
χρείττων τοῦ ἀπαιτοῦντος ὁ χαριζόµενος, χρείττων
τοῦ μὴ ἰσχύσαντος χατακρῖναι τὴν ἁμαρτίαν ἐν τῇ
σαρχὶ, ὁ χαὶ τοῦτο πληρώσας Yió;. Κρείττων ἄρα

15 Hebr. vit, 19. |!» Rom. v, 14. ΙΤ I Cor. 15, 39. ''* Όλα]. uxxv, 3. !* Psal. xvii, ὃς Rom. κ, 18.

3$* Joan. vit, 45. '* Gal. m, 19. !** [sa. Lu, 6.

--—. 4. "ibid. 9. ** Joan. "1, 17.

* Hebr. vi, 22... *! Hebr. vir, 6. ?* Rom. vini,

σου

THESAURUS.

"οι

κατὰ τοῦτο τῶν ἀγγέλων τῶν τὸν ἀσθενῃ καὶ κατα- A qui condemnat, melior qui veniara largitur quam

χρίνοντα λαλησάντων vóp.ov.

qui poenam exigit ; melior est eo qui peccatum in

earne condempare non potuit, is qui hoc przstitit Filius. Melior itaque bac ratione est quam angeli,

qui imbecillam et condemnantem legem edíderunt.

ΑΛΛΟ, ὅτι toic! ποιήµασιν ἢ τοῖς áyréAorc οὐχ
ὁμοφυὴς ó Yióc.

El ποίηµά ἐστιν ὁ Υἱὸς, χαὶ ὁμοφυῆς τοῖς ἀγγέλοις,
χαλείσθωσαν χαὶ αὐτοὶ παρὰ τοῦ Πατρὸς ὥσπερ Exst-
yos υἱοὶ, 7| αὐτὸς ὥσπερ ἐχεῖνοι ἄγγελος. "AX" οὐδενὶ
κῶν ἀγγέλων εἶπέ mots * ε«Υἰός µου el ao, ». χατὰ
thy τοῦ Παύλου quvfjv: οὔτε μὴν αὐτὸς ἄγγελος χε
χλημένος φαίνεται χατὰ ἀλήθειαν. Καθεζέσθωσαν ἓν
δεξιᾷ τοῦ Πατρὸς ὥσπερ Υἱός’ ἀλλ' οὐδεὶς τῶν ἀγγέ-
λων συγχάθηται τῷ Πατρὶ, ἀλλά μᾶλλον παρεστήχασι
λειτουργοῦντες αὐτῷ. Λεγέτωσαν ἄγγελοι διατάττον-
τες ὥσπερ ὁ Yió;: «Ἐγὼὺ δὲ λέγω ὑμῖν * » &AX οὗ
τοὺτό Φφασιν, ἀλλὰ μᾶλλον) « Απεστάλην λαλῆσαι
πρὸς σέ. » Καὶ οἱ μὲν διαχονοῦσιν, ὁ 65 διαχονεῖται»
ε Ἰδου γὰρ, φησὶν, ἄγγελοι προσελθέντες διηχόνουν
αὐτῷ.» Καὶ ὁ μὲν ἔστι δημιουργὸς, οἱ δὲ Υεγόνασι
δι αὑτοῦ. xal οἱ μὲν προσχυνοῦσιν, ὁ δὲ προσχυνεῖ-
σαι’ xai οἱ μὲν ἄγγελοι τὰς τῶν οὑρανῶν πύλας αἷ-
ῥειν προστάττονται * ὁ δὲ εἰσέρχεται ὡς Κύριος τῶν
δυνάμεων, ὡς βασιλεὺς τῆς δόξης ᾽ xal οἱ μὲν ζωῆς
µετέχουσι τῆς πσρὰ θεοῦ. 6 δὲ τῆς ζωῆς ἐστι χορ-
ηγὸς, αὐτὸς ζωὴ τοῖς πᾶσιν ὑπάρχων. Καὶ ὁ μέν φη-
σιν’ «'Eyó xal ὁ Πατὴρ Ev ἔσμεν, » xai «'O &opa-

xü ἐμὲ, ἑώραχε τὸν Πατέρα,» xat, «Πάντα ὅσαρ

ἔχει ὁ Πατὴρ, ἐμά ἐστι, χαὶ «e Ἐγώ εἰμι τὸ φῶς
φοῦ χόσµου,» xal «Ἑγώ εἰμι dj ἀνάστασις xo ἡ
ζωπ' » ἄγγελοι δὲ τὰς τοιαύτας οὐ τολμῶσι φθέγγι-
σθαι φωνάς. Κὰν ἓν τῷ ὀνόματι τοῦ Υἱοῦ προσευξώ-
µεθα, ὅσαπερ ἂν αἰτήσωμεν, ληψόμεθα ’ ἐν ὀνόματι
8b τῶν ἀγγέλων οὐχ ἄν τις προσεύξαιτο. Καὶ τῷ μὲν
Yl σὺν τῷ Πατρὶ χαὶ μετὰ Πατρὸς fj δόξα’ ἄγγελοι
δὲ οὐ δοξάζονται, ἀλλὰ μᾶλλον δοξάζουσι μετὰ τοῦ
Πατρὸς τὸν Υἱόν. Πῶς οὖν τοσαύτης χειµένης διαφο-
ρᾶς μεταξὺ τῶν ἀγγέλων χαὶ τοῦ Υἱοῦ, τῆς αὐτῆς
οὐσίας εἶναι νοµισθήσονται, οὐδενὸς συγχωροῦντος
λόχου» Αναλόγως γὰρ τῇ τῶν προσώπων ἀξίᾳ τὸ
τῆς φύσεως διάφορον ὁρισθήσεται.

ΑΛΛΟ, ὅτι xal ἐπὶ τοῦ Πατρὸς εὑρίσχεται τὸ, D

« éréreco. »

'O Ταλμιδὸς λέχει: « Γενοῦ pot eig 8ebv ὑπερ-
ασπιστήν’ 0 xol πάλιν, « Ἐγένετό µοι εἰς σωτη-
plav. » Ei δὲ ἐπὶ τοῦ Ylou καὶ ταῦτα φῄσουσιν εἰρῆ-
σθαι, xai ἄχοντες αὐτῷ µαρτνρήσουσιν ὅτι τοῖς
κτίσμασιν οὐχ ἔστιν ὁμοφυῆς, ὁ τοὺς ἁγίους διασώ-
ζων, χαταφυγή τε αὐτοῖς xal σχέπη φαινόµενος. Καὶ
τοῦτο γὰρ ἔσται yov πρέπον θεῷ.

AAAOD, εἰς τὸ, « Τοσούσεῳ κρείττων γενόμενος τῶν
drréAÀwv, » ὅτι τὸ « γενόμενος, » οὐ κατὰ τῆς
οὐσίας vontéov.

El τὸ « γενόμενος » πάντως σηµαίνει τινὸς τὴν
ἀπὸ τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι πάροδον, xal ἀεὶ κατὰ

Y Hebr. 1, 5, ** Matth. iv, 11.

*** P323]. xxu, 7-10.

ALIUD, quod Filius non sit ejusdem nalure cum
creaturis vel angelis.

Si Filius est creatura, et ejusdem mature cum
angelis, vocentur etiam ipsi a Patre filii, sicut iller
aut vocetur ipse, quemadmodum illi, angelus. Cee-
terum. nemini angelorum unquam dixit : « Filius
meus es tu, » uL ait Paulus *; neque ipse upquam
angelus revera dictus est. Sedeant etiam illi ad
dexteram Patris, sicut Filius. Atqui nemo unquam

B angelorum assedit Patri; sed potius astiterunt mi-

histrantes ei. Dicantur vero etiam angeli imperan-
tes, ut Filius : « Ego autem vobis dico : » sed ne
hoc quidem dicere eos comperias : sed potius;
« Missus sum loqui ad te. » Atque hi quidem mi-
nistranl, buic vero ministratur : « Ecce enim, in-
quit, angeli progressi ministrabant ei **, » Atque
hic quidem est Creator, hi vero per ipsum creati
sunt ; hi adorant, ille adoratur ; angeli portas coelo-
rum tollere jubentur, ipse vero ingreditur ut' Domi-
Dus potestatum, ut rex gloriz*** ; angeli 409 vitse
participes fiunt a Deo: hic vero viue largitor est,
ipsemet vita omnibus exsistens. Hic dicit : « Ego et
Pater unum sumus ο et : « Qui vidit me, vidit οἱ
Patrem **; » et : « Omnia qua habet Pater mea
sunt **. » et, « Ego sum lux mundi **; » et : « Ego
sum resurrectio οἱ vita *'; » augeli autem, ejusce-
modi dicere non audent. Praeterea si in nomine
Filii oraverimus, quzecunque petierimys, accipie-
mus **; in nomine autem angelorum, nemo orave-
rit. Et Filio quidem una cum Patre gloria debetur;
angelis vero gloria non defertur, sed potius glori-
ficant Filium cum Patre, Quomodo, igitur cum tan-
tum sit discrimen inter angelos et Filium, ejusdem
essentiz esse censebuntur, cum id nulla ratio fe-
rat? Natorse enim differentia personarum dignitati
proportione quadam respondet.

ALIUD, quod etiam de Patre dicatur,
« factus est. »

Psalmista inquit : « Fias mibi in Deui protecto-
rem ?*; » et rursum : « Factus est mihi in salu-
tem **. » Quod si de Filio Ίο dieta 9856 conten-
dant, etiam — nolentes testabuntur quod is qui
83ncios protegit et conservat, non sit ejusdem ΗΝ”
ture cum creaturis ; cum ipsis refugium atque
defensio esse cernatur. Hoc enim soli Deo conve-
nit.

ALIUD, quod in illo dicto; « Tanto melior factus
est angelis, » verbum « facius est » non de essen-
tia. intelligendum est.

Si « factus, est » semper omnino significat ali-
quid a nihilo ad esse trapslatum, et semper ea vox

37 Joan. x, 30. ** Joan. xiv, 9. ** Joan. xvi,

13. ?*Joan. vin, 412, *' Joan. x1, 25. ** Joan. xiv, 45. 35 Psal. xxx, 5. ?* Psal, cxvii, 14

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

bos

de substantia intelligenda est ; quibusnam dixit Pa- À τῆς οὐσίας ἡ λέξις τἀττείαι, slow Deyev 6 Σωτήρ”

ter : « Fiatis misericordes aicut Pater vester ccle-
stis misericors est ?*? » Si enim erant jam ii ad
quos sermo ille habitus fuit, quomodo hzc vox,
fieri ,' semper significet traductionem ad esse? Ne-
que enim id quoa jam est, sed quod non est, ad
esso traducitur. Si autem fieri, cum de rebus jan
exsistentibus dicitur, non initium quoddam exsi-
stendi in ipsis significat, sed potius mutationem ali-
eujus in aliquid, nulla certe ratio coget ut in Filio
Dei, « factus est, » essentiam ipsius signifi-

cet.
219 ASSERTIO XXI.

In dictum illud Apostoli : « Censiderate apostolum et
pontificem con[essionis nostre Jesum, qui

est ei qui fecit ipsum ** : » ex quoinfertur quod Fi-

lius non sit opus, aut creatura.

Si Filius est. creatura, necesse est fateri ipsum
etiam esse unum aliquid éx omnibus , neque habere
deitatis praerogativam, nimirum semper exsistere.
Atsi hoc verum est, omnia autem facta sunt per
Filiam, et sine ipso factum est nibil *' ; ergo Ver-
hum seipsum creat. Sed quo pacto possit id. quod
nondum exsistit, seipsum ad esse traducere? At si
hoc impossibile est, non est igitur Filius unus
ex omnibus, ne, si omribus annumeretur, suuin ip-
sius opus esse videatur.

ALIUD.

Si Filius est creatura : vocatur autem et est sa- €

pientia Patris **, qui omnia in sapientia fecit? : ergo
sapientia seipsam fecit. At si hoc absurdum est, non
est ergo creatura Filius, hoc est, sapientia Patris,
ne seipsain creasse dicatur.

ALIUD.

Si Filius est factus; vocatur autem et est potentia
et sapientia Dei ** : fuit ergo tempus aliquod [in
quo Deus potentia et sapientia caruit ; nimirum non
exsistente Filio. Creatura enim ex eo quod pon est
fit. At Pater sempererat sapiens et potens. Erat
itaque et Filius qui hzc ipsi est.

ALIUD.

Si Filius est creatura, vere autem dicit: « Qui
vidit me, vidit Patrem meum *',» in creatura appa-
ret imago Patris, archetypi sive exemplaris eui si-
militudinem referens. Quod si ita est, nulla est in-
ter creaturam et Deum differentio ; imo vero etiam
ipse erit creatura. Atqui si creatura non est, appa-
ret autem totus in Filio; non est ergo creatura Fi-
lius qui est imago Patris.

ALIUD.
Si Filius est creatura, cum Pater factus non sit :
. dicit vero de seipso: « Qui vidit me, vidit Patrem,»
quomodo in eo quod 911 creatum est, id quod

creatum non est omniinode apparebit? Et si creatu--

fidelis B

« Γίνεσθε οἰχτίρμονες, χαθὼς καὶ ὁ Πατὶρ ὑμῶν *
οὐράνιος οἰκτίρμων kaviv; » El μὲν οὖν ὑπῆρχον Ίδη
πρὸς οὓς fjv ὁ λόγος, πῶς ἂν σηµαίνοι πάντως τὸ Τί-
νεσθαι τὴν εἰς τὸ εἶναι πάροδον; Οὐ γὰρ ἂν δήπου
τὸ ἤδη ὃν εἰς τὸ εἶναι φέροιτο, ἀλλὰ τὸ μὴ bv. EL δὲ
χατὰ τῶν ὄντων τὸ Ίίγεσθαι κείµενον, οὐχ ἀρχὴν
τινα σηµαίνει τῆς ὑπάρξεως τούτων, ἀλλὰ τὴν ἀπό
τινος εἴς τι μεταθολὴν, οὐδεὶς ἀναγχάσει λόγος ἐπὶ
τοῦ Yloü τοῦ Θεοῦ, τὸ ε γενόμενος » τῆς ὑπάρξεως
εἶναι σηµαντικὀν.

ΛΟΓΟΣ ΚΑ.

Elc τὸ ῥητὸν τοῦ Ἀποστόλου: « Κατανοήσατέε

4tóv ἁπόστολον xal ἀρχιερέά τῆς ὁμολογίας
ἡμῶν Ἰησοῦν, πιστὸν ὄντα τῷ ποιήσαντι αὐ-
τόν. » τὸ δὲ συγαγόµεγον, ὅτι οὗ ποίηµα οὐδὲ
κτίσμα ὁ Ylóc.

El ποίηµά ἐστιν ὁ Υἱὸς, Év τι xai αὐτὸν εἶναι τῶν
πάντων ἀνάγχη προσομολογεῖν, οὐχ ἔχοντα τῆς θεό»
τητος τὸ ἑξαίρετον, τὸ ᾿ἀεὶ εἶναι, φημἰ. El δὲ τοῦτο
ἀληθὲς, πάντα δὲ γέγονε δι Υἱοῦν xal χωρὶς αὐτοῦ
ἐγένετο οὐδὲ ἓν, ἑαυτὸν ὁ Λόγος δημιουρχεῖ. Καὶ πῶς
ἂν ἑνδέχοιτο µήπω ὃν, ἑαυτὸ παράχειν εἰς τὸ εἶναι ;
El δὲ τοῦτο ἀδύνατον, οὐχ ἄρα ἓν τῶν πάντων ἐστὶν
ὁ Υἱὸς, ἵνα μὴ τοῖς πᾶσι συναριθμούμενος, ἑαυτοῦ

φαίνηται ποίημα.

AAAU,

El ποίηµά ἔστιν ὁ Υἱὸς, χαλεῖται δὲ xai ἔστι σοφία. ᾿
τοῦ Πατρὸς, ὃς πάντα ἓν σοφίᾳ ἐποίησεν, ἑαυτὴν ἡ
σοφία ποιεῖ. El δὲ τοῦτο ἄτοπον, οὐχ ἔστι ποίηµα ὁ
Υἱὸς, τουτέστιν, ἡ copia τοῦ Πατρὸς, ἵνα μὴ ἑαντὴν
ἐργάζηται.

ΑΛΛΟ.

El γἐγονεν ὁ Υἱὸς, καλεῖται δὲ xat ἔστι Θεοῦ δύ-
ναµις xal Θεοῦ σοφία, fiv ἄρα χρόνος, tv ᾧπερ ἦν
ἄσοφός τε xaX ἀδύνατος ὁ θεὺς, οὐχ ὄντος Υἱοῦ. Τὰ
γὰρ ποίηµα πάντως ἐκ τοῦ μὴ ὄντος Υίνεται. Σοφὸς
δὲ fv ἀεὶ χαὶ δυνατὺὸς ὁ Πατήρ. "Hv ἄρα xai Υἱὸς ὃς
ταῦτά ἐστιν αὐτῷ.

ΑΛΛΟ.

El ποίηµά ἐστιν 6 ΥἸὸς, λέγει δὲ ἀληθεύων ' « Ὁ
ἑωραχὼς ἐμὲ, ἑώραχε τὸν Πατέρα. ». ἓν τῇ χτίσει
φαίνεται τοῦ Πατρὸς ἡ εἰχὼν, ἔχονσα τὴν ὁμοίωσιν
πρὸς τὸ ἀρχέτυπον. El δὲ τοῦτο, οὐδὲν ἐν τῇ χτίσε:
καὶ τῷ θεῷ τὸ διάφορον; ἔσται δὲ ποίηµα xat αὑτός.
El δὲ οὐχ ἔστι ποίηµα, φαίνεται δὲ ὅλος ἐν Υἱῷ, οὖχ
ἄρα ποίημά ἐστιν ὁ Υἱὸς f εἰκὼν τοῦ Πατρός.

ΑΛΛΟ.

Ei ποίηµά ἐστιν ὁ Ὑἱὸς, τοῦ Πατρὺς οὗ ποιηθέν-
τος, λέγει δὲ περὶ ἑαυτοῦ:ε Ὁ ἑωραχὼς ip, ἑώ-
ραχε τὸν Πατέρα" » πῶς àv τῷ πεποιηµένῳ τὸ μὴ
ποιηθὲν ἀ παραλλάχτως φανεῖται, Καὶ εἰ ποίηµα ὧν,

* Luc. vi, 26. ** [lebr. uj, 1, 9..." Joan. 1, 5.. * I Cor. 1,94. ? Psal, cin, 34. ** I Gor. 1, 94.

”. Joan. xiv, 9

THESAURUS.

λέγει: € Ὁ ἑωραχὼς ἐμὲ, ἑώραχε τὸν Πατέρα, » τί A ra cum sit, dicit : « Qui vidit me, vidit Patrem, »

χωλύσει xai ἡμᾶς τῇ αὐτῇ χεχρῆσθαι φωνῇ, εἰ µη-
δὲν ἕτερον παρ᾽ ἡμᾶς ὁ Υἱὸς, χαθὸ ποίηµα χαὶ αὐτὸς
ὥσπερ fuste; ᾽Αλλὰ τοῦτο ἄτοπον ' οὐ γὰρ ἐν ποιή-
ματι τοῦ μὴ ποιηθέντος fj ὁμοιότης. Οὐχ ἄρα ποίηµα
ὁ Υἱὸς ἡ τοῦ Πατρὸς ἁπαράλλακτος εἰχών.

ΑΛΛΟ.

Ei rou ἑότιν ὁ Υἱὸς, λέγει δὲ ἀληθεύων, ὅτι
« Πάντά ὅσα ἔχει ὁ Πατὴρ, ἐμά ἐστιν) » οὐδὲν ἄρα
περιττὸν ἐν cip xal χτίσµασιν, εἰ πάντα πρὀσεστιν
αὐτοῖς ὅσα χαὶ τῷ Πατρἰ. El δὲ τοῦτο ἄτοπον (πολὺ
γὰρ τὸ θεῖον τῶν ποιημάτων ἀπφῴχισται), oüx ἄρα

ποίηµά ἐστιν ὁ Υἱὸς, ᾧ Πάντα πρόσεστι φυσιχῶς τὰ Β

τοῦ Πατβὸς ἴδια xai ἐξαίρετα.
ΑΛΛΟ.

Ei ποἰηµά ἐστιν ὁ Υἱὸς, μὴ καλείσθω Πατὴρ αὐτοῦ
à θεὺς, ἀλλὰ μᾶλλον ποιητῆς ἡ δημιουργός. Υἱὸς
τὰρ δειχνύει πατέρα, χαὶ ποίηµα τὸν δηµιουργόν. El
δὲ Ilasho χαλεῖται καὶ ἔστι θεὸς, οὐχ ἄρα ποίηµα ὁ
Ye, ἀλλὰ γέννημα, οὐχ ὡς ποιητὴν τὸν θεὸν, à"
ὥς Πατέρα δηλοῦν.
ΔΛΛΟ.

Ei ποίημά ἔστιν ὁ Υἱὸς, μὴ χαλείσθω Λόγος, uh
σοφία, μὴ δύναµις, μὴ ἀπαύγασμα, f ταῦτα χοινὰ
καὶ τοῖς ἄλλοις ἔσται ποιήµασιν, εἴπερ ὅλως χεχώρη-
χεν αὐτὰ φορεῖν ποίηµα ὢν xa0' ὑμᾶς ὁ Υἱός. Kv

quid obstat quominus eliam nos eadem voce uta-
mur, si quidem nihil diversum est a nobis quate-
nus et ipse creatura est ut nos? Sed hoc absurdum
est : neque enim in eo quod creatum est, ejus qui
creatus non est similitudo consistit. Non est igi-
tur creatura Filius, qui est omnimoda Patris
Imago.
ALIUD.

Si Filius est creatura, et vere dicit: « Omnia qu:
habet Pater *mea sunt *^ : » nibil igitur est prz-
stantius in Deo quam in creaturis, si omnia illis in-
sunt quz Patri. At si hoc absurdum est (Deus enim
immensa differentia a creaturis distat), non est igi-
tur creatura Filius cui omnia insunt naturaliter quss
Patri propria eximiaque insunt.

ALIUD.

Si Filius est creatura, ne vocetur Pater ejus Deus,
sed potius creator aut opifex. Filius enim ostendit
patrem, et creatura creatorein. Sin autem vocatur
et est Deus, non utique creatura est Filius, sed ge-
nimen, Deum non ut factorem, sed ut Patrem de-
monstrans.

ALIUD.

Si Filius est creatura, ne vocetur Verbum, ne sa-
pientia, ne potentia **, ne splendor *: aut certe .
communia hzc erunt etiam cum aliia creaturis ; si
quidem horum omnium capacem esse dicitis Filium

Υάρ τι πλέον τῶν ἄλλων αὐτὸν ἔχειν λέγητε ποιηµά- C qui tamen, ex vestra sententia, est. creatura. Nain

των, ἀλλ᾽ ἔσται πάλιν οὐδὲν ἧττον ποίηµα. El δὲ ἐπὶ
μὲν τῶν ἄλλων οὐδενὸς τὰ τοιαῦτα λέγεται, µόνῳ δὲ
πρέπειν τῷ Υἱῷ ἐπαληθεύεται, οὐχ ἄρα ἓν τῶν
ποιημάτων ἑστὶν, ἀλλὰ χαρπὺς τῆς οὐσίας τοῦ Πα-

ΑΛΛΟ.

El πάντα δι) Υἱοῦ γεγενῆσθαί φησιν ἡ θεία Γραφὴ;
ποίηµα δέ τις xat οὐχ Υἱὸν ὁμολογεῖ τὸν Λόγον, Yiby
οὐχ ἔχει θεός. El δὲ τοῦτο ἀληθὲς, πῶς ἔσται ποιη-
τῆς, οὐχ ἔχων δι οὗ τὰ πάντα ἑργάζεται; 'AXX
ἐργάζεται καὶ δημιουργεῖ τὰ πάντα θεός - ἔστιν ἄρα
καὶ ὁ Υἱὸς δι’ οὗ τὰ πάντα, τὸ εἶναι ποίηµα διαφεύ-
Των ὡς θεός.

ΑΛΛΟ.
Ὡς ἐξ ἀντιθέσεως τῶν δι ἐναντίας.
Βουλήσει, φασὶν, ὁ Πατὴρ τὸν Ὑἱὸν ὑποστήσας,
οὕτως αὐτὸν ἐποίησε xal δηµιουργόν. "Amb δὲ τῆς
οὐσίας τοῦ Πατρὸς o6 φαµεν ὑπάρχειν αὐτὸν, ἵνα μὴ

τοµή τις xai ἁπόῥῥοια νοῆται περὶ τὴν ἄφραστον
ἐχείνην οὐσίαν.

Πρὸς tovto «ύσις.
Ἁλλ' ἔστι ταῦτα λῆρος xaX φλυαρία πολλή. 'Anóp-
ῥοια]μὲν γὰρ xaX «oy, χαὶ ὅσα τοιαῦτα πάθη, νοείσθω

^ Joan, xvi, 45. *^ 1Cor. 1, 94. ^ Hebr. 1, 5.

tametsi eum aliquid amplius quam reliquas creatu-
ras habere censeatis, nihilominus tamen eliam
creatura est. Αἱ si de nulla alia creatura ejusmodi
dicuntur, sed soli Filio vere conveniunt: nou est
igitur Filius unus ex creaturia, sed fructus essentiae
Patris.

ALIUD.

Si Seriptura sacra omnia per Filium facta esse
affirmat, at vos Verbum creaturam esse contendi-
tis, non Filium : Deus ergo Filiam non habet. Quod
si verum est, quomodo erit creator, cum non fia-
beat per quem omnia creat? Atqui operatur et
creat omnia Deus : est ergo et Filius, per quem

D omnia, alienus ab eo ut sit crestura, quemadmodum

Deus.
ALIUD.
Ez objectione hereticorum.

Pater, inquiunt, voluntate Filium substituens,ita
quoque et ipsum creatorem effecit. Ex essentia vero
Patris eum exsistere negamus, , ne sectio que-
dam aut divisio in illa ineffabili essentia statua-
tur.

919 Solutio objectionis.

Merz nugs, meraque deliramenta hzc sunt. Se-
ctio enim et divisio, alieque id genus affectiones

ο

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

corporibus tribuantur, quibus et affectio sive passio A περὶ τὰ σώματα, οἷς xat τὸ πάσχειν olxetoy: 6 δὲ τὸ

propria est ; qui vero corporeus non est, ab eo
etiam corporee affectiones aliene sunt. Gignit ita-
que citra ullam sectionem aut passionem is qui in-
corporeus est. Quzenam enim passio soli accidere
cernitur, cum ex se gignit lumen ? Quanam divisio
accidit igni, quando illuminationem ex se emitti: ?
At si liec gignunt citra. ullam separationem, pro-
ducuntque ea quz in ipsis sunt absque ulla passione,
quomodo non multo magis boruim creator ex sua na-
tura emittet splendorem ? Aut. quomodo character
2b imagineseparetur ? Semper enim hzc conjuncta
sunt simulque exsistunt. Sin vero juxta illorum
opinionem, arida ae sterilis est Dei natura : quase-
Mam ex ipso procedens volun!as efficax est, quse
Filium, ut illi volunt, substituit, creatrix quz»dam
exsistens, eL eorum qux non exsistunt effectrix? Cum
cnim deirectant fateri, ex essentia Patris genitum
esse creans ipsius Verbum, a veritate in hunc erro-
rem labuntur. Est enim Filius viva atque cssentia-
liter inexsistens Patris voluntas, et. Verbum ipsius,
per quod omnia operatur.

Observatio ex sacra Scriptura, quod eliam de iis qui
naiuraliter flii sunt, « genitum esse, ». et « factum
esse, » indifferenter dicatur.

Nomina nibil officlunt, cum res ipse aliter se
habent. Tametsi enim iis qui natura &8lii sunt, ser-
vitutis nomen 3ccommodetur , naturalis nobilitatis
dignitati nibil derogat. Atque ita eliam si qui geni-

εἶναι σῶμα διαφυγὼν, χαὶ τὰ σωµάτων διαφεύξεται
πάθη. Έίκτει τοιγαροῦν ἁμερίστνως καὶ ἁπαθῶς ὁ
ἀσώματος. Ποῖον γὰρ πάθος περὶ τὸν ἥλιον ὁρᾶτα,
γινόµενον, ὅτε τἶχτει τὸ φῶς; Ποῖος συµδαίνει περὶ
τὸ πῦρ μερισμὸς, ὅταν ἐχπέμπῃ τὸν ἐξ ἑαυτοῦ φω-
τισµόν; El δὲ ταῦτα γεννᾷ μὲν ἁμερίστως, ἑχπέμπει
δὲ τὰ ἐξ ἑαυτῶν ἁπαθῶς, πῶς οὐ πολλῷ μᾶλλον ὁ
τούτων ποιητὴς τῆς ἑαυτοῦ φύσεως ἐχπέμψει τὸ
ἀπαύγασμα ; Πότε χαρακτὴρ εἰχόνος χωρίζεται; Αεὶ
γὰρ αὐτῇ συμπέφυχέ τε xal ἑνυπάρχει. El δὲ κατ
ἐχείνους ξηρὰ xal ἄχαρπός ἐστιν f) τοῦ Θεοῦ] φύσις,
τίς ἡ ἐξ αὐτοῦ προελθοῦσα βούλησις ἑνεργὴῆς, fj xal
τὺν Υἱὸν χατ᾽ ἐχείνους ὑπέστησε, δηµιουρχιχή τις
οὖσα xal τῶν οὐκ ὄντων ποιητιχἠ; Φεύγοντες γὰρ

B τὸ ix τῆς οὐσίας τοῦ Πατρὸς γεγεννῆσθαι λέγειν τὸν

δημιουργὸν αὐτοῦ Λόγον, kx τῆς ἀληθείας εἰς αὐτὸ
σννελαύνονται. Ἔστι γὰρ Υἱὸς ἡ ζῶσα xai ἑνούσιος
τοῦ Πατνρὸς βούλησις, xal ὁ Λόγος αὐτοῦ, δὺ οὗ τὰ
πάντα ἑργάνεται,

Ἐπιτήρησ pag
tor φύσει ον ο nro , P d
θησαν » κχεῖται ἁδιαφόρως.

Οὐδὲὰν αἱ λέξεις ἀδιχοῦσιν, ὅταν ἑτέρως ἔχῃ τὰ
πράγματα. Ἐπὶ γὰρ τῶν φύσευνϊῶν, κἂν τὸ τῆς δου-
λείας ὄνομα τάττηται, οὗ -“αραιτεῖται τῆς φυσιχῆς
εὐγενείας τὸ ἀξίωμα. Küv à γεννηθεὶς πεποιῆσθαι

tus est, factus esse dicatur, quandiu veram suam Q λέγηται, ἕως ἂν αὑτῷ περισώζηται τὸ ἀληθέστερον,

originem retinet, nomen ipsum ei damno esse non
potest. Naturam euim non noinina in universuin
inquirimus. Cum igitur de genito Dei Verbo dicitur,
quod sit fidelis ei qui fecit ipsum'*', ne quis proprie-
tatem exsistentiz ipsius calumnietur, sed aut intelli-
gat ratione incarnationis dictum, aut nibil officiat
veritati nomen quod indifferenter accipitur. Betsa-
bee Salomonem servum David vocavit, dicens :
« Servum tuum Salomonem 5. » Patres quoque sz-
penumero. eos qui ex ipsis geniti sunt servos vocant
et servos, filios. Ceterum nomina naturam non im-
mulant, sed potius potestatem illorum qui iia illos
appellare voluerunt, significant. Quod autem etiam
ji qui geniti sunt, « facti » dicantur, inde manife-

οὐδὲν ἀπὸ τῆς λέξεως ὑπομένει τὸ ἀδίχημα. Ἡ γὰρ
φύσις, o) πάντως ἡ λέξις ἐξετάζεται. "Όταν τοίνυν
ἐπὶ τοῦ γεννηθέντος Θεοῦ Λόγου φέρηται τὸ, Πιστὸν
ὄντα τῷ πο,ῄσαντι αὐτὸ, μὴ συχοφαντείσθω τὸ γνή-
σιον τῆς ὑπάρξεως αὐτοῦ, ἁλλ᾽ 3) νοείσθω περὶ τὸν -
τῆς ἑνανθρωπήσεως λόγον, f| μηδὲν ἁδιχείτω τὴν
ἀλήθειαν τὸ τῆς λέξεως ἁδιάφορον. Βηρσαθεὲ τὸν Σο-
λομῶνα δοῦλον ἐχάλει τοῦ Δαθὶδ, λέγουσα * « Tov δοῦ-
λόν σου Σολομῶνα. » Καὶ πατέρες πολλάχις τοὺς ἐξ
ἑαυτῶν Ὑεννηθέντας δούλους ἀποχαλοῦσι, xai τοὺς
οἰχέτας υἱούς. 'AX)' οὐχ αἱ λέξεις τὴν φύσιν ἀλλάτ-
τουσι, μᾶλλον δὲ τὴν ἑξουσίαν τῶν οὕτω βουλομένων
ἀποχαλεῖν ἐπιδειχνύουσιν. Ὅτι δὲ χαὶ ἐπὶ τῶν γεννω-
µένων εὑρίσχεται τὸ « ἐποίησε, » δῆλον ἐντεῦθεν. 'O

stum est. 213 Ezechias enim ita inquit : « Ab ho- D μὲν γὰρ Ἐζεχίας φησίν᾽ « Απὺ γὰρ τῆς σήµερον

dieruo die filios faciam **. » Et de Job scriptum
est : « Facti sunt ei filii septem, et filie tres '. »
Si ergo in hominibus, non absolute nomina, sed
res ipsas intuentes, qus dicuntur interpretamur :
quoniodo non. utiliter idem in Filio Dei statue-
uius?

ALIUD.

Nomen, filius, generationem ex* patre siguificat,
εγέαίντα vero, quod exterius constitutum est. Si
ergo Filius est, ne vocetur creatura : ej creatura

παιδία ποιἠσω. » Περὶ δὲ τοῦ Ἰὼδ γέἐγραπται, ὅτι
« Ἐγένοντο αὐτῷ υἱοὶ ἑπτὰ xal θυγατέρες τρεῖς. »
Ei τοίνυν ἐπ᾽ ἀνθρώπων οὐ ταῖς ἀκριθείαις τῶν λέ-
ξεων, ἀλλὰ τῇ φύσει τῶν πραγμάτων ἑνορῶντες kx-
δεχόµεθα τὸ λαλούμενον πῶς οὐκ ἀναγκαίως τὸν
αὐτὸν διαχεισόµεθα τρόπον kml τοῦ θείου γεννή-
ματος;
ΑΛΛΟ.

Τὸ υἱὸς ὄνομα τὴν ix πατρὸς σηµαίνει γέννησιν :
τὸ δὲ ποίηµα, τὸ ἔξωθεν συνιστάµενον. El. τοίνυν
YU; ἐστι, μὴ χαλείσθω ποίηµα. εἰ ποίημά ἐστι, uh

^* Hebr. n9. **] Reg. 1, 19. ** IV Reg. xr, 9. "Job 1,2.

961

THESAURUS.

$61

χαλείσθω deubuvu po; Ylóz, ᾽Αλλ' Yl; καλεῖται χαὶ Α est, ne falso nomiae vocetur Filius. Caterum

ἔστο * οὐχοῦν οὗ ποίηµα.

AAAO, «όγος πιθανὸς δεικνύων, ὅτι οὐ ποἰημὰ
ἐστυ ὁ Ylóc.

Εἴρηχέ που Σολομῶν ὁ σοφώτατος , ὅτι «€ Σύμπαν
τὸ ποίηµα ἄξει ὁ θεὸς εἰς χρίσιν. ». El τοίνυν ἓν τῶν
ποιημάτων ἐστὶν ὁ Υἱὸς, ἀχθήσεται χαὶ αὐτὸς εἰς
κρίσιν. Καὶ πῶς ἀληθεύσει λέγων περὶ ἑαυτοῦ, ὅτι
« Ὁ Πατὴρ xpivet οὐδένα, ἀλλὰ πᾶσαν τὴν χρίσιν
δέδωχε τῷ Ylo; » "IH πῶς ὁ Δανιὴλ οὗ φεύσεται λέ-
qe ὅτι αὑτῷ ἑδόθη dj χρίσις; Αληθεύει δέ' αὐτὸς
Yáp ἐστιν ὁ ἑρχόμενος χρῖναι ζῶντας xal νεχρούς.
Οὐχοῦν οὐ ποίηµα, οὐδὲ τῶν πάντων ἓν, ἵνα μὴ ἄγη-
ται χαὶ αὐτὸς εἰς γρίσιν.

ΑΛΛΟ, διηγηματικῶς elc τὸ, « Κατανγοήσατε τὸν
ἀπόστο.]ον καὶ ἀρχιερέα τῆς ὁμολογίας ἡμῶν,
πιστὸν ὄντα τῷ ποιήσαντι αὐτόν ' » καὶ ἑξῆς
ἡ διάνοια τοῦ ῥητοῦ.

Οὐ τὴν τοῦ Λόγου φύσιν ἐξηγουμενος ὁ ᾿Απόστολος,
τοιαῦτά φησιν, ἀλλά τὴν μετὰ σαρχὸς οἰχονομίαν.
Πότε γὰρ γέγονεν ἀρχιερεὺς τῆς ὁμολογίας ἡμῶν ;
Πότε δὲ ἁπόστολος, Πότε δὲ πιστὸς τῷ ποιῄσαντι
αὐτόν; 'H ὅτε δι’ ἡμᾶς xal ὑπὲρ ἡμῶν γέγονεν ἄν-
θρωπο:, χαὶ χατὰ τὴν Ἰωάννου φωνὴν, « Ὁ Λόχυς
αὰρς ἐγένετο. » Τότε τῷ ποιῄσαντι αὐτὸν, ὡς ἄν-
θρωπος, καὶ πιστὸς ἐγένετο πληρῶν αὐτοῦ τὸ ἔργον,
καθάπερ αὑτὸς ἔλεγε ' τότε γἐγονεν ἀπόστολος ὑπὲρ
ἡμῶν χαὶ δι ἡμᾶς ἁποσταλείς' τότε γέγονε τῆς ὀμρλο-

Filius et vocatur, et est : non. est igitur creatura.

ALIUD, verisimilis ratiocinatio ostendens quod Filius

non sit creatura,

Sapientissimus ille Salomon alicubi ita inquit :
« Omnem «creaturam ducet Deus ad judicium **.»
Si ergo Filius est unam aliquid ex creatis, ducetur
etiam ipse in judicium. Atqui quomodo vere dicet
de seipso: « Pater non judicat quemquam, sed om-
ne judicium dedit Filio **? » Aut quomodo non meu-
üelur Daniel dicens, quod ipsi datum est judi-
cium 55 7 Sed vere dicit : ipse enim venturus est
ad judicandum vivos et mortuos 59”, Non est igitur
creatura, neque unus ex omnibus, ne nimirum etiam
ipse in judicium ducatur.

ALIUD, explicatius in illud, « Considerate apostolum
el pontificem confessionis nostre Jesum Christum,
qui fidelis est ei qui fecit ipsum : » εἰ deinceps vera
sententia hujus dicti.

Non naturam Verbi declarans Paulus hzc dixit,
sed illius incarnationem. Quando enim factus est
pontifex confessionis nostre? quando apostolus?
quando fidelis ei qui ipsum fecit? Nonne quaudo
propter nos ei pro nobis factus est homo, et ut
Joannes scribit, « Verbum caro factum est! ? »
Tunc factori suo, ut homo, fidelis factus est, perli-
ciens opus illius, sicut ipse testatur ?!* : tunc eliam
apostolus factusest, pro nobis et propter nos missus:
tunc factus est pontifex confessionis nostrz, offerens

γίας ἡμῶν ἀρχιερεὺς, προσφέρων τῆς πίστεως ἡμῶν C confessionem fidei nostre Patri, et corpus suum,

τὴν ὁμολογίαν τῷ Πατρὶ, xai τὸ ἴδιον σῶμα, χαθά-
περ τι θῦμα προσάγων ἅμωμον, ἵνα πάντας ἡμᾶς
δι αὐτοῦ χαθαρίἰσῃ. "Av τοίνυν λέγηται περὶ Υἱοῦ
ὅτι Υέγουε πιστὸς, ὅτι γέγονεν ἁπόστολο-, Yévovsv
ἀρχιερεὺς, μὴ κατὰ τῆς οὐσίας αὐτοῦ φερέσθω τὸ
fua, ἀλλὰ χατὰ τῆς τῶν πραγμάτων ποιότητος.
Ἐπειδὴ χαὶ Παῦλος, ἄνθρωπος ὢν xal ὑπάρχων Ίδη,
γέχονεν ἀπόστολος, χαὶ Μωσῆς ὡσαύτως γέγονε πι-
στὸς bv ὅλῳ τῷ ofxi αὐτοῦ, καὶ ᾿Ααρὼν ὡσαύτως
Τέγονεν ἀρχιερεὺς ἐν ἑαυτῷ καὶ πάλαι τὸν Σιτῆρα
μορφῶν. "Ὄνπερ γὰρ τρόπον ὁ 'Aapüv οὐκ ἐγεννήθη
μὲν ἀρχιερεὺς, πολλοῖς δὲ ὕστερον χρόνοις τοῦτο γέ-
Ύονε, τὸν ποδήρη περιδαλόμενος, xal τὴν ἐπωμίδα,
xai τὰ ἄλλα τῆς ἱερατιχῆς ἐσθῆτος σχήματα, ἅπερ
Tv ἔργα γνυναικῶν τὸν αὐτὸν δη τρόπον xaX ἐπὶ
Χριστοῦ. "Ην μὲν γὰρ ὁ Λόγος bv ἀρχῇ, πολλῷ δὲ

Όὕστερον χρόνῳ γέγονεν ὑπὲρ ἡμῶν ἀρχιερεὺς, ὥσπερ

τινὰ ποδήρη τὸν Ex γυναιχὸς ἄνθρωπον Ώτοι ναὸν
ἀναλαθών * ἵνα τῷ ἰδίῳ αἵματι καθαρίσῃ τὸν λαὺν,
ἑαντὸν προσενεγχὼν ὡς ἁμνὸν ἅμωμον τῷ θεῷ;
« O5 yàp ἐποίησεν ἁμαρτίαν, οὐδὲ εὑρέθη δόλος iv
τῷ στόµατι αὐτοῦ. »
"Οτι οὐδὲν ἕτερον σηµαϊνειν βού.λεται τὸ πιστὸς,
ἢ ὅτι ἀληθινὸς xal ἀναλλοίωτος.

Πιστὺς ὁ Σωτὴρ καλεῖται δικαίως, μίαν ὑπὲρ πάν-

των θυσίαν προσενεγκὼν, «tv αὐτὴν ἀεὶ καὶ οὐκ

** Eccle. xii, 1. 9 Joan. v, 39,
4, " Num. xiu, 7, [ειν n, 22.

PaArROL. Gn, LXXV.

veluti immaculatam quamdam hostiam adducens,
ut omnes nos per ipsum mundaret. Si ergo de Εἰ-
lio dicitur, quod factus sit fidelis, quod factus | sit
apostolus, factus pontifex ; non ad essentiam ipsius
dictum referenduin est, sed ad qualitatem 214 re-
rum. Siquidem εἰ Paulus homo cum esset, et jam
exsisterel, faclus est apostolus : et Moses eadem ra-
tione factus est fidelis, in tota domo ejus **. Simili
modo etiam Aaron factus est pontifex, Salvatoris
typum jam olim in se referens. Quemadmodum
enim Aaron non est natus pontifex,sed multis post-
ea temporibus id factus est, talarem vestem indu-
tus, et superliumerale, reliquaque pontificalis habi-
tus ornamenta a mulieribus confecta : idem plane
de Christo etiam censendum est. Erat enim Verbum
in principio : multis vero postea temporibus factus
est pro nobis pontifex, hominem ex inuliere veluti
talarem vestem sive templum assumens, ut proprio
suo saaguine populum mundaret, ut seipsum veluti
agnum immaculatum Deo offerret : « Neque enim
fecit. peccatum, neque inventus est dolus iu. orc
ejus **, »
Quod fidelis nihil aliud significet quam verus. atque
immutabilis.

Servator noster merito vocatur. fidelis, quippe qui

unam pro ominibus liostiam obtulit, quz? semper ea-

9? Dan. vi, 45,44. *" HE Tim. 1v, 4. "' Joan, i, 14. *'* Joan. xvii,

1

903

5. CYMLLI ALEXANDRINI ARCIIEDP.

$64

dem esi, neque unquam mutatur. « Semel enim pro A ἀλλαττομένην. « Ἁπας yàp ἀποθανὼν ὑπὲρ ἡμῶν;

nobis mortuus, non videbit amplius mortem **. » FA
rursum Apostolus ad Corinthios scribens, uit: « Fi-
delis Deus, per 41610 vocati estis in societatem Filii
ejus **. » Similiter et Peirus : « ldeo ii qui patiun-
tur, (ideli Creatori commendent anjmas suas 50. »
Paulus etiam ad Thessalevicenses : « Fidelis est
qui nos yocavit, qui el. facies 57, » Et ad alios: « Si
iucreduli fuerimus, ille &delis permauet. Nam semet-
ipsum abuegare non potest "5. » Fidelis igitur est
Cbristus, quia et homo .factus mansit idem
usque uunc, ei ig cula : atque. ita quidem fi-
delis est, sicut et Pater fidelis dicitur in sacra Scri-
ptura.

In illud, « Firmiter igitur sciat omnis dones Israel,

quia Dominum ipsum εἰ Christum. [fecit Deus hunc p

Jesum, quem crucifixistis δι »

Necesse rursus est, ut hic verbum, « fecit, » non
ad essentiam Verbi referatur : meque exsistentiz
Filii propter hóe nomen insultare. Nam ei verbum
« fecit, » naturaliter accipere velis, recte de templo
ex Marja facto interpretari poteris; si vero apte
atque ita. ut. oportet, nibil ad Verbum. Exempli
gratia: Qui olim pauper erat, factus est dives; aut
qui ab initio propheta nou erat, in prophetam a Deo
electus est, Nam in hujusmedi locutionibus, « factus
est » non principium 415 exsistendi significat, sed
traductionem in aliud quam erat. Quomode igitur
Deus Jesum- fecerit. Dorbinum .pie querendum est.

οὐχ ὄψεται θάνατον Ex δευτέρον. » Kot πάλιν ὁ ᾿Από-
σεολος ἐπιστέλλων τισὶ λέγει « Πιστὸς ὁ θεὸς, δι
οὗ ἐχλήθητε εἰς χοινωνίαν τοῦ Υἱοῦ αὐτοῦ. » Πέτρος
ὁμοίως * «Ὥστε χαὶ οἱ πάσχοντες πιστῷ χτίστῃ πα-
ραςιθέσθωσαν τὰς ψυχὰς αὐτῶν. » Ὁ Απόστολος
θεσσαλονιχεῦσι’ « Πιατὸς ὁ καλῶν ἡμᾶς, ὃς xai
ποιῄσει. » Καὶ ὁμοίως πρὸς ἑτέρους ' « El ἀπιστῄσο-
μεν, ἐχεῖνος πιστὸς μένει. ν ᾿Αρνῄσασθαι γὰρ &av-
τὸν οὐ δύναται. Πιστὸς οὖν ὁ Χριστὸς, ὅτι καὶ ἄνθρω-
πος Υεγονὼς, ἔμεινεν ὁ αὐτὸς, χθὲς, χαὶ σήμερον, xal
εἰς τοὺς αἰῶνας * καὶ πιστὸς οὕτως, ὡς χαὶ ὁ Πατὴρ
εἶναι λέγεται πιστὸς παρὰ ταῖς θείαις Γραφαῖς.

Εἰς τὸ, « 'Acgadoc οὗν γινωσκέτω πᾶς οἶκος
Ἰσραὴ-ῖ, ὅτι xal Κύριον αὐτὸν καὶ Χριστὸν
ἐποίησεν ὁ θεὸς τοῦτον Ιησοῦν, ὃν ὑμεῖς
ἑσταυρώσατε.υ ^
Χρὴ πάλιν ἐνθάδε τὸ, « ἑποίησε, μὴ εἰς τὴν οὗ-

σίαν ἀναφέρειν τοῦ Λόγου, μηδὲ τῆς ὑπάρξεως τοῦ

YioU διὰ τὴν λέδιν καταθρασύνεσθαι. ᾽Αλλὰ τὴ,

« ὀποίησεν, » εἰ μὲν φυσιχῶς ἀἐθέλοις, ἐχλήφῃ xa;

ἐπὶ τοῦ àx Μαρίας ποιηθέντος ναοῦ el δὲ πραγµα-

τικῶς πάλιν, οὐδὲν πρὸς τὸν Λόγον, olov φέρε εἰπεῖν"

Ηένης τις πάλαι τυγχάνων, χρημάτων Ὑγέγονε κύ-

p fj προφήτης οὐχ ὢν ἐξ ἀρχῆς, εἰς προφήτην

προεχειρίσθη παρὰ Θεοῦ. Αλλ' ἐν τοῖς τοιούτοις τὸ

« ἐγένετο, » οὐ τὴν ἀρχὴν τοῦ εἶναι σηµαίνει, ἀλλ'

εἰς Xolóv τι πρᾶγμα xai ἀπὸ τίνος ἑτέρου µετέστη

τὸ σηµαινόμενον. Πῶς οὖν Κύριον &xolnos τὸν Ἰη-

Cuni itaque Deus Verbum exsistens atque. omnium C σοῦν ὁ θεὸς, πῶς δὲ Χριατὸν, ἀναγχαῖον ζητεῖν εὖ-

Dominus, per. incarnationem factus :est. in forma
sorvi **, ungitur quidem unctlusque esse dicitur 6,
propter id quod bomini convenit. .Conscendit vero
rureus in dominationis potestatem, ut homo, tametel
Dominussit, vimirum ut Deus. lIncarnatum eniin
est Dei. Verbum, non ut liberam Dei naturam servi
forma obrueret, neque usua natura ac proprieta-
tibus abjectis ab humapa nature proprietatibus su-
peraretur, sed-ut servilem nostram conditionem ad
Domini gloriam eztolleret, et contemptibilem natu-
ram nostram ad suam nobilitatem traduceret. Quo
pacto enim vocamur fratres Christ **, quomodo an-
pellamur filii **, si Verbum Dei factum nihil nos ju-
vit ?-Cum vero sacram Scripturam dicentem audies,
quod Deus ipsum fecerit Dominum et unctum, et
Dei appellationem ad Patris personam refers : fa-
teris eliam ita voluptatem Filii accedore ad bene-
placitum Patris. Et Dominum ipsum esse scivit etiam
cum factus est in forma servi; neque lamen repe-
ries Filium ab bec operatione exclusum. Nam qua
l'ater operatur sunt omnino opera Filii; et quae per-
ficit Filius, eadem et Pater operatur. ldcirco inquit
Servator : « Ego a me nihil facio; sed Pater qui in
me manel, ipseopera facit **. » Fit itaque Dominus et
unctus, cui homo factus est, atque ob id vocatus

9 Rom. vi, 10.
** Philipp. u, 6.

"5 1 Cor. 1, 9.

55 | Pew. iv, 19.
*! Luc. 1v. 18; Act, iv, 27. ** Joan. ΣΣ, 11. 3514010. 11, 4. ** Joan. xiv, 10,

σεθὼῶς. Ἐπειδὴ γὰρ Geb; Λόγος v xal πάντων
ὑπάρχων Δεσπότης, ἐνανθρωπήσας γέγονεν ἐν τῇ τοῦ
δούλου μορφῇ, χρίεται μὲν, fj χεχρίσθαι λέγεται διὰ
τὸ ἀνθρώπῳ πρέπον. ᾿Αναδαίνει δὲ εἰς τὴν τῆς χν-
punto; ἑξουσίαν πάλιν ὡς ἄνθρωπος, χαίτοι Ku-
Ριος ὢν ὡς θεός. Ἐπεδήμησε γὰρ ὁ τοῦ Θεοῦ Λόγος,
οὐχ ἵνα τὴν ἑλευθέραν τοῦ Θεοῦ φύσιν τῇ τοῦ δούλου
καταχώσῃ μορφῇ , οὐδὲ ἵνα τὸ οἰχεῖον ἀφεὶς, τοῖς
τῆς ἀνθρωπότητος ἰδιώμασι κρατηθῇ: ἀλλ ἵνα τὸ
δοῦλον εἰς τὴν τῆς χυριότητος ἀναρπάσῃ study, xol
εἰς τὴν οἰχείαν εὐγένειαν µετασχευάσῃ τὸ ἠτιμωμέ-
voy. Ἐπεὶ πῶς ἀδελφοὶ καλούµεθα Χριστοῦ, πῶς δὲ
υἱοὶ χρηµατίζοµεν, εἰ μηδὲν ἡμᾶς ὠφέλησεν ἄνθρω-
σος Υεγονὼς ὁ τοῦ Oto) Λόγος; 'Eàv δὲ λεγούσης
ἀχούσῃς τῆς θείας Γραφῆς ὅτι xal Κύριον αὐτὸν καὶ
Ἀριστὸν ἐποίησεν ὁ θεὺς, καὶ τὴν τοῦ Θεοῦ προσηγο-
plav εἰς τὸ τοῦ Πατρὸς πρόσωπον ἀναφέρῆς, σννοµο-
λοχεῖς μὲν καὶ οὕτως ὅτι τοῖς θελήµασι τοῦ Υἱοῦ
συνευδοχεῖ xat ὁ Πατήρ. Καὶ Κύριον οἶδεν αὐτὸν καὶ
ὅτε γέγονεν ἐν τῇ τοῦ δούλου μορφῇ ' οὐκ ἔξω δὲ
ὅμως οὐδὲ τοῦ ταῦτα ποιεῖν ὁ Υἱὸς εὑρεθήσεται. ᾿Α
Y&p ἂν ἐργάζηται ὁ Πατὴρ, ταῦτα πάντως ἐστὶν ἔργα
τοῦ Υἱοῦ, καὶ ἅπερ ἂν ὁ Υἱὸς ἐπιτελῇ, ταῦτα πάντω:
ὁ Πατῃρ ἑργάξεται. Διὰ τοῦτό φησιν ὁ Σωτέρ᾽
€ "Am ἐμαυτοῦ ποιῶ ᾿οὐδέν ' ὁ δὲ Πατὴρ &v ἐμοὶ
*' [ Thess. v, 95.

5]] Tim, 1, 19. ** Aet. 11

265

THESAURUS,

566

µένων, ποιεῖ τὰ ἔργα αὑτός. » Γίνεται τοίνυν Kó- A servus, dietus etiam. est Jesus. Neque enim alisque

ριως καὶ ΧἈριστὸς, ὅτε xal ἄνθρωπος γεγονὼς, xat
διὰ τοῦτο χρηµατίσας δοῦλος, ἐχλήθη καὶ Ἰησοῦς.
03 γὰρ ἁπαρατηρήτως ὁ ἅγιος ἔφη μαθητής « Ko-
ριον αὐτὸν καὶ Χριστὸν ἐποίησεν ὁ θεός" » ἀλλὰ
προ σέθηχεν, ὅτι « Τοῦτον τὸν Ἴησουν ὃν ὑμεῖς ἑσταυ-
ρώσατε. ) Χρὴ δὲ πάλιν εἰς τὴν τῶν γεγραµμένων
ἀχρίδειαν ἐφορᾶν. Οὐ γὰρ εἶπεν ὅτι πεποίηχεν ἑαυτῷ
Λόγον ἡ Υἱὸν, ἀλλὰ Κύριον xal Χριστὸν, ὅπερ Οὺν
ἀρχὴν» σηµαίνει τοῦ εἶναι, ἀλλὰ τὴν ἀπό τινος εἰς
Ἑτερόν τι µετάστασιν. "Ono; δὲ γέγονε Κύριος ἢ
Χρ:στὸς, Ev τοῖς ἀνωτέρω προοείρηται.
"Α.1 ως τὸ αὐτό.
Κύριον αὐτὸν xai Χριστὸν ἐποίησεν ὁ θεὸὺς, οὐχ

&r3 τοῦ μὴ ὄντος cla τὸ εἶναι παράγων’ ἣν γὰρ ἀεὶ p non exsistente ad esse traducens

καὶ πρὸ τῆς σαρχώσεως ὁ τοῦ Θεου Λόγος, καὶ obx
ἄν τις εὖ φρονῶν τὸ «ἐποίησεν ». ἐνθάδε χατὰ τῆς
οὐσίας ἐχλάδοι, ἵνα μὴ ἀσεθεῖν ἀναγχάζηται’ τότε
πρῶτον διδοὺς ὑπάρξαι τὸν τοῦ Θεοῦ Aóyov, ὅτε
γέγονεν ἄνθρωπος * ἁλλά τὸ «ἐποίησεν, » ἀντὶ τοῦ,
ἁτέδειξε, νοητέον. Οὕτω xat αὐτὸς ὁ Πέτρος τοῖς 'lov-
δαίοις προσδιαλεγόµενος ἔφασχεν « Ἰησοῦν τὸν Να-
ζωραῖον ἄνδρα ἀποδεδειγμένον ἀπὸ τοῦ Θεοῦ εἰς
ὑμᾶς δυνάµεσι xal τέρασι xal σηµείοις, χαθὼς αὐτον
οἵἴλατε. » Οὐχοῦν διὰ τῶν ἔργων δειχνύων ἐνυπάρχον
αὐτῷ τοῦ Πατρὺς τὸ ἀξίωμα, Κύριος Υίνετα. τῶν
γ.ιστευΣάντων εἰς αὐτόν. ἀναδείκνυτα. Gb ὅτι καὶ
αὐτὸς ἐστιν ὃ Χριστός. Διὰ γὰρ τοῦτο τοῖς Ἰουδαίοις
ἀπειθοῦοιν ἔλεγε: «Κἂν ἐμοὶ μὴ πιστεύητε, τοῖς
ἔργοις µου πιδτεύσατε, ἵνα γνῶτε ὅτι ἐγὼ ἐν τῷ
flaco, *3x ὁ Πατὶρ ἐν ἐμὸί: » xal πάλιν’ € El οὗ
ἀοιῶ τὰ ἔργα τοῦ Πἀτρός pov, uh πιστεύέτέ μοι.)
Ki δὲ διὰ τοῦ δύνασθαι foit) τὰ ἔργα τοῦ Πατρὸὺς
1) ἔχειν ty ἑαυτῷ τὸν Πατέρά, εἶνάί τὲ ὁμοίως ἐν
Παερὶ, 0:5; v ἀληθινὸς ἀμάδέίλνυτᾶι, κάτὰ τοῦτο
Υέγὸνε τῶν elg αὐτὸν πιστευδάνίων Κύριός, ἑφάνη
$3 καὶ αὐτὸς ὢν ὁ Χριστός: εἰ δὲ Παρὰᾶ θὲοῦ m:-
Φοιῃσθαι Ἠόριος λἐγείάι, καὶ τοῦτὸ ἔχει καλώς.
Ἐπιγινωσχόμενος yàp διὰ τῶν Εἔῥγων Τνῆσιόν τε xal
ἀληθινὸν τοῦ Θεοῦ γἐννηµα, ἀυριεύει tOy ἀπὲί:
θούντων máXd:, τῷ τὸ οἰκξίῳ ἀξιώματι χαὶ τῇ ix
Πατρὸς εὐγενεία μαῤτυρούμενὺς ὡς θὲός. Ἐπειδή
γὰρ ὅλως ἐγνώσθη θεοῦ ὑπάρχων Υἱὸς, γἐγονέ καὶ
Κύριος, οὗ τότε Tpotoy τοῦ ἑἵναι Κύριος ἀρξάμενος
(fjv γὰρ ἀεὶ καὶ θεὸς χαὶ Κύριος), ἀλλ᾽ ὅτε παρὰ τοῖς
απεπιστευχήσιν Σγνώσθη, τότε γἐγονὼς xal Er? αὐτοὺς
Κύριος.
Ἀπόδειξις ἀπὸ τῆς θείας Γραφῆς, ὅτι ὁ Λόγος
ἦν' del Κύριος xal βασιἁεύς.,

O ᾿Αδραάμ αὐτὸν πρησεχύνει, Κύριον &zo£a-
λῶν. Ὁ Music ὁμοίως φἠσί’ «Καὶ Κύριος ἕδρεξὲ
παρὰ Κυρίου «jp γαὶ θᾳῖον ἐπὶ Σόδυμα xoi Γό-
µοῤῥα.» Ὁ Ὑαλμῳδὺς πάλιν’ «Εἶπεν 6 Κὐριὸς τῷ
Κυρίῳ µου: Κάθου £x δτειῶν µου.» Καὶ πάλιν: ἑὉ
θρόνος σου, ὁ θεὸς. εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος. Διὰ
τοῦτο ἔχρισέ σε’ ῥάδδος εὔθύτητος ἡ ῥάθδος τῆς

ϱ6 Act. ΙΙ, 2 *6.9? Joan, x. 58. *' ibid. 37.

15 Psal. xíiv, 71,

** (05. 1v 9 5.

magna ratione sanctus discipulus simpliciter dixit :
« Dominum ipsum et unctum fecit Deus; » scd
adjecit, « liune Jesum, quem vos crucifixistis. »
Oportet autem ut rursus ea qus scripta sunt accu-
rate inspiciamus. Non enim dixit : Fecit sibiipsi
Filium, aut Verbum, sed Dominum et unctum : quod
quidem non principium exsistendi significat, sed
traduc:fonem ex uno in aliud. Quoi odo autem
factus sit. Dominus et unctus, superius dictum
est.

Idem aliter,

Deus ipsum fecit Dominum et unctum, non ὁκ
: eral enint sem-
per, etiam ante incarnationem Bei Verbum, neque
quisquaimn recte sentiens verbum illud, « fecit, » eo
loco de essentia 4916 interprétetur, ne impiuri se
deelaret , qui tum primumi Verbum Dei esse cepisse
dicat , quando factum est homo : sed « fecit » ac-
cipiendum est pro declaravit, vel ostendit. lta οἱ
Petrus cum jud:eis disserens dixit : « Jesum Naza-
renim, qui declaratus est vir a Deo in vos virtuti-
bu&, et prodigiis, elsignis quae fecit, sieut ipsi sci-
tis *, » Quocirca cum per opera ostendit dignitáteim
Patris sibi inexsistentem, Doininus fit credentium
jn ipsum : ostenditur vero quod ipse eliam sit Chri-
$tüs. Nàm idcirco Judsis incredulis dixit : « Etianisi
mihi nori credatis, operibus meis crediie, ut eogno-
$catis quia ego in Patre, et Pater in me ὁςί **** ; « el
fur&urh : 4 Si ego nen facio opera Paírís miei, noà
credatis tnihi **, 5 Si ergó, quia polest facéré opéra
Pátris, ét duia habét ici se Patrem, ipseque vicissim
est ih. Patré, verás Déus esse declaratur : hac rà-
tione fáctus ést Doíninius eredentiuni in ipsu, de- -
claralusqué est euam ipse esse Christus; ei vero a
Deo facetus esse Dotninus dicitür, etlam hoc recie
habet, Cogriitus enlih per opera éssé verus Dei Fi-
Jus, deminatür in eos qui olim non crediderunt,
propria &ua dignitate, et Pattis nobilitate ipsi testi-
fonium perlilbenté ut Deo. Cutd dnim omnino ca-
pnitus sit ésse Filius Dei, factus etiarh est Do-
minus : non quod tunc primum exsistendi initlüm
acceperit (seniper enim erat et Deus, et Dominus),
sed quando a credentibus cognitus est , tum factus
est éis Dominus.

Demonstratio ex sacra Scriptura, quod Verbum erat
sempér Domitius et rez.

Abrahznr ipsurt adorabat, Dominum appellans **.
Moses similiter * « Et Dominos pluit a Domino ignem,
et sulphur supér Sodomam et Gomorrham '*. » Psal
mista etiam : « Dixit Dominus Domino meo : Sede
a dextris méis **. » Ft rursus : « Solium tuam,
Deus, in saeculum szeuli. Propterea unxit te : virga
reciiiudinis, virga regni tui 73. » Et rursus : « Regnum

τὸ Gen. xix, 9ὰ. ἵἹ Psal. cim, f.

07

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIHEP.

508

tuum, regnum omnium saeculorum ??. » Si ergo Α βασιλείας σου. » Καὶ πάλι « 'H βασιλεία σου, βα-

etiam ante incarnationem Verbum Dei erat rex et
Dominus, quomodo non is blasphemus censendus
sit qui faetum esse de essentia interpretetur? Fa-
clus enim est noster Dominus, cum illum talem co-
guoviinus, quando, omnibus nobis sanguine suo re-
demptis, declaratus est Christus et Dominus.

217 Idem aliter, exemplo a nobis sumpto.

Si de homine aliquo diceretur : Factus est iste
hujus possessionis dominus : quis adeo delirus fue-
rit, ut tum substantiam illius factam esse existimet,
quando declaratus est alicujas rei dominus? Factus
enim est non quod tum exsistendi initium nactus
sit, sed quod aliquid in suam potestatem reduxerit.
lta etiam de Christo cogitandum est. Serviebamus
elim falsis diis, et corruptioni obnoxii eramus; at
Dei Verbum ex beneplacito Patris factum est homo,
vt nobis ab errore abduciis fiat omnium Dominus.
Unxit vero ipsum Pater, ut per ipsum vis ac virtus
ungenlis eliam in nos perveniret. Nam in primo

Christo natura nostri bona instaurata sunt, faetz-

que sunt nobis primitize divinorum donorum in ipso
et per ipsum, ut in homine et a Deo : Deus eniin
erat in carne.

Idem aliter.

Beatus David alicubi ita psallit : « Fias mihi in
Deum protectorem ?* ; » et rursum : « Et factus est
Dominus réfugium. pauperi '*. » Ceterum in bis,
nemo certe dixeritDeum tum coepisseexsistere quando
factus est refugium pauperi. Semper enim hoc {ρ-
sum exsistens, semperque servans oppressos, factus
est Davidi in Deum protectorem , et pauperi refu-
gium. Quemadmodum igitur jid quod semper erat,
hoc ipsum rursus fit petenti, et oranti : ita et Chri-
sius cum semper sit Dominus et rex, utpote Deus,
factus est etiam in nobis. Dominus, quando ἀείο-
stantes tyrannidem diaboli qua nos opprimebat, cla-
mavimus ad Patrem : « Emitte lumen tuum et veri-
latem tuam "^. » Deo autem sacra Scriptura opus
attribuit. Omnia enim que bumanam maturam ex-
cedunt, opera Dei merito vocantur.

ASSERTIO XXII.

In illud, « De die εἰ hora illa memo novit, nec angeli
celorum, neque Filius, nisi Pater solus "'. »

Objectio hereticorum.

At quomodo, inquiunt, erit similis Filius Patri
secunduin essentiam, cum dicat 9168 se nescire
die: consummalionis. Sculi : quem alioqui Pater
novit, ut ipse fatetur? Magna enim in boc dissimili-
tudo cernitur, el naturalis quaedam discrepantia.

Solutie objeciionis.

Si ipse est conditer sseculorum, et temporum, at-

σιλεία πάντων τῶν αἰώνων. » El τοίνυν καὶ πρὸ τῖς
σαρχώσεως βασιλεύς τε xal Κύριος Ev ὁ τοῦ θεοῦ
Λόγος, πῶς οὐχ ἄν τις ἔνοχος εἴη τοῖς τῆς δυσφη-
μίας ἐγχλήμασ:, κατὰ τῆς οὐσίας αὐτοῦ φέρων τὸ
πεποιῆσθαι; Γέγονε γὰρ ἡμῶν Κύριος τῶν ἐπεγνω-
χότων τὸν ἑαυτῶν Δεσπότην, ὅτε τῷ οἰχείῳ αἵματι
πάντας ἀγοράσας, ἀνεδείχθη Χριστὸς χαὶ Κύριος.
"AA4oc τὸ αὐτὸ, ἐκ τῶν καθ ἡμᾶς ἔχον τὸ

ὑπόδειγμα. — 7 '

Ei ἐπ ἀνθρώπου λέγοιτο τυχόν’ Γέγονεν ὅδε

τοῦδε τοῦ χτήµατος Χχύριος, τίς οὕτως ἂν εἴη λή-
piv, ὡς τότε τὴν οὐσίαν αὐτοῦ πεποιῆσθαι νοµίζειν,
ὅτε xal χύριος ἑἐδείχθη τινός; Γέγονε γὰρ οὐχ αὐτὸς
εἰς σύστασιν τοῦ εἶναι τότε προελθὼν, ἀλλ᾽ ὑφ᾽ ἑαυτῷ
τι ποιησάµενος. Οὕτω qot vóst xal ἐπὶ Χριστοῦ.
Ἐδουλεύομεν πάλαι τοῖς μὴ οὖσι θεοῖς» ὑπεχείμεθα
τῇ φθορᾷ ' ἀλλὰ γέγονεν ἄνθρωπος à τοῦ θεοῦ Λό-
Tos εὐδοχήσαντος τοῦ Πατρὸς, ἵνα τῆς πλάνης ἡμᾶς
ἁπαλλάξας Ὑένηται πάντων Κύριος. Ἔχρισε δὲ σὺ-
τὸν ὁ Πατὴρ, ἵνα δι᾽ αὐτοῦ φθάσῃ καὶ εἰς ἡμᾶς d
τοῦ χρίσαντος δύναµις. Γέγονε γὰρ Ev πρώτῳ Χριστῷ
τὰ τῆς φύσεως ἡμῶν ἀγαθὰ, xal ἆ παρχὴ τῶν θείων
ἡμῖν χαρισµάτων £v αὐτῷ χαὶ δι᾽ αὐτοῦ ὡς ἀνθρώπιρ
xai παρὰ θεοῦ ' θεὺς γὰρ ἦν ἓν capxt.

έως τὸ αὐτό. |
Ψάλλει που xal φησιν ὁ µαχάριος Δαθίδ. «Γε-
νοῦ µοι εἰς θεὺν ὑπερασπιστήν ^ » xaX πάλιν» « Καὶ

C ἐγένετο Κύριος χαταφυγὴ τῷ πένητι.» "AX Ev τού-

τοις, οὐκ ἄν τις εἴποι τότε πρὸς οὐσίαν χεχλῆσθαι
τὸν θεὺν, ὅτε τῷ πένητι γάγονε χαταφυγή. "Acl γὰρ
ὢν τοῦτο xal σώζων τοὺς ἁδιχουμένους, Υέγονε τῷ
μὲν Δαθὶδ εἰς θεὸν ὑπερασπιστὴν, τῷ δὲ πένητι χα-
ταφυγή. Ὥσπερ οὖν ὅπερ Tv ἀεὶ, τοῦτο γίνεται πάλιν
τῷ αἰτοῦντε xal προσευχοµένῳ' οὕτω xal ὁ Xpi-
στὸς, Κύριος ὢν ἀεὶ καὶ βασιλεὺς ὡς 6εὸς, γέγονε
καὶ ἓν ἡμῖν Κύριος, ὅτε τοῦ συνέχοντος ἡμᾶς δια-
θόλου τὴν τυραννίδα µιτήσαντες, ἐθοῄσαμεν πρὸς
τὸν Πατέρα ' « Ἐξαπόστειλον τὸ φῶς cou xal τὴν
ἀλήθειάν σου. » θεῷ δὲ τὸ ἔργον ἀνατίθησιν fj θεία
Γραφή. Πάντα γὰρ ὅσα τὴν ἀνθρώπου φύσιν ἑξάλ-
λεται, ταῦτα διχαίως ἕργα καλεῖται Θεοῦ.

ΛΟΓΟΣ KB:

Εἰς τὸ, « Περὶ τῆς ἡμέρας ἐκείνης καὶ ὥρας
οὐδεὶς οἶδεν, οὐδὲ οἱ ἄγγε.οι τῶν οὐρανῶ»»,
οὐδὲ ὁ Yióc, εἰ μὴ ὁ Πατὴρ μόνος.)

Ἀνγτίθεσις ἐκ τῶν Χριστομάχω».

Καὶ πῶς, φασὶν, ἔσται xav' οὑσίαν ὅμοιος ὁ Y
τῷ Πατρὶ, λέγων μὴ εἰδέναι τὴν ἡμέραν τῆς ουντε-
λείας τοῦ αἰῶνος χαΐτοι τοῦ Πατρὸς εἱδότος, ὥς
φησιν αὐτός; Πολὺ γὰρ ἐν τούτῳ τὸ ἀνόμοιον qaí-
νεται, χαὶ φυσιχὴ τις διάστασις.

Πρὸς τοῦτο Avctc.
. Ei αὑτός στι ποιητὴς αἰώνων, xal χρόνων, xat χαι-

"5 psal. cxciv, 15. 7* Pgal, xvn, 19, 15 Psal. ix, 10. 7* Psal. χι, 5. 7! Matth. xxiv, $6,

509

THESAURUS.

919

pav, ἔστι δὲ οὕτως, πῶς ὡς µίαν ἡμέραν xai ὥραν A que hoc vere ita est : quomodo unum diem atque

ἀγνοῄσας map' ὑμῖν χρίνεται; Πῶς δὲ ἅπερ αὐτὸς
ἐπρίησε, μὴ εἰδέναι δύναται; ἜΕστι τοίνυν ἐξετάσχι
τὰ εἱρημένα παρ) αὐτοῦ πρὸς τοὺς µαθητάς. Καὶ
σαφῶς ἔστιν ἐντεῦθεν ἰδεῖν, ὄτιπερ οἶδεν xal τὴν ἡμέ-
pa» xal την (pav ὡς θεὸς, xàv ἀποδειχνύων ἐν
ἑαυτῷ τὸ ἀνθρώπιναν, μὴ εἰδέναι Myr. El γὰρ τὰ
ἐσόμενα πάντα πρὸ τῆς ἡμέρας xal τῆς ὥρας ἐχεί-
ης διηγεῖται σαφῶς, xal φησιν Ἔσται μὲν τόδε,
συµέήσεται δὲ ἐχεῖνο, εἶτα τὸ τέλος * δῆλον ὅτι τὰ
πρὸ αὐτῆς εἰδὼς, xai αὐτὴν ἑπίσταται. Μετὰ γὰρ
τὰ εἰρημένα παρ) αὐτοῦ, τίθησιν, ὅτι «Τὸ τέλος ἐστι.»
Τέλος δὲ τί ἂν ἕτεραν efr ἡ πάντως fj ἑσχάτη ἡμέρα,
f£» ἀγνοεῖν ἔφησεν οἰχονομικῶς, ἀποσώζων πάλιν τῇ
ἀνθρωπότητι τὴν αὑτῇ πρέπουσαν τάξιν, Ανθρωπό-
τητος γὰρ ἴδιον τὸ μὴ εἰδέναι τὰ μέλλοντα.

ΑΛΛΟ, διηγηματικῶς.

Ἑν ταῖς τοῦ Σωτῆρος φωναῖς ἀνάγχη τὸν χρόνον
ἑξετάσεσθαι, καθ᾽ ὃν εἴρηται παρ αὑτοῦ * οὕτω γὰρ
τὸ πλανᾶσθαι διαφευξόµεθα. El μὲν οὖν πρὸ τῆς kv-
ανθρωπήτεως ὁ τοῦ Θεοῦ Λόγος εὑρίσχεταί που τα-
πεινόν τι περὶ ἑαυτοῦ λαλήσας, ἁπτέσθω τῆς θεότητος
αὑτοῦ, καὶ φερέσθω χατ' ἐχείνης τὰ ῥήματα, EL δὲ
ὅτς Υέγονε σὰρξ, ὀνθρωπίναις ἐγρήσατο φωναῖς, ἵν'
ὄντως ἑαυτὸν xal ἄνθρωπον ὄντα δείξῃ, πῶς οὐχ
ἀκόλουθον εἰς την ἀνθρωπότητα φέρειν τὰ ἀνθρωπί-
νως εἰρημένα ; Τοῦτο γάρ ἔστιν ἀποδέχεσθαι τῆς ol-
χονοµίας τὸν τρόπον. El μὲν γὰρ οὐ γέγονεν ἄνθρω-
πος, λαλείτω πάντα ὡς θεός' ci δὲ γέγονεν ἄνθρω-
πος, συγχωρείσθω λαλεῖν χαθὼς ἄνθρωπος, οὐδὲν αὖ-
τὸν ἀἁδικούσης εἰς τὸν τῆς θεότητος λόγον τῆς xa"
ἡμᾶς οἰχονομίας. Τοῦτο γὰρ ἕσται τὸ παρὰ τοῦ Παύ-
409 εἱρημένον" « Αἰχμαλωτίζοντες πᾶν νόηµα εἰς τὴν
ὑπαχοὴν τοῦ Χριστοῦ. » "ἶδιον -μὲν οὖν τοῦ Λόγου,
χαθὸ Λόγος ἐστὶ, τὸ εἰδέναι τῶν παρ) αὐτοῦ πεποιη-
µένων τὴν ἀρχὴν xal τὰ «£3: Ev δὲ τῶν ποιημάτων
ὁ χρόνος, χαὶ ὁ ποιήσας αὐτὸν οἶδέ c0) πάντως xa
µέχρι τίνος αὐτῷ τὸ συνεστάναι δεδώρηται.

ΑΛΛΟ.

Λέχει που πρὸς τὸν ἑαυτοῦ Πατέρα δίαλεγόµενος

ε Πάτερ, ἐλήλνθεν dj ὥρα, δόξασόν σου τὸν }ἱόν. )
El τοίνυν οἶδεν ἀχριθῶς τὴν ὥραν, ἣν ἑληλυθέναι

horam ignorare vobis censetur? Quomodo item esa

qua fecit, nescire potest? Investiganda igitur suut
que ab ipso discipulis dicia sunt. E quibus facile
constabit ipsum et diem et horam novisse, ut Deum;
tametsi, humanitatem suam ostendens, ignorare se
dicat.
horam eventura essent, manifeste explieat, et dicit :

Si enim omnia qua ante diem illum et

Moc quidem erit, illud vero accidet, et tum erit fi-
nis, manifestum est quod, si qua diem illum ante-
cessura erant, nosset, ipsum etiam diem noverit.
Nam post illa quz» ab ipso przedicta sunt, subjungit,
« Tunc erit finis "* : » finis autem, quidnam aliud
$it quam ipse ultimus dies, quem ignorore se re-
spectu incarnationis dixit, ordinem et decorum hu-

B manitati eonveniens servans? Humanitatis enim

proprium est futura ignorare.

ALIUD, narrative.

In iis qu:e a Servatore nostro dicta sunt, oportet
diligenter animadvertere quo quidque tempore dixe-
rit; ita enim facile errorem evitabimus. Si ergo aote
incarnationem Verbum Dei humile aliquid de se

dixisse reperitur, divinitatem ejus objurgent, et
contra eain dietum jnterpretentar. Siu vero cum

factus est curo, humano more locutus est; ut vere se.
hominem esse ostendat , quo pacto nom sit consen-

taneum ad humanitatem referre quae humano more
dixit. Hoc enim est sese administrationi quam sus-
cepit, sive incarnationi, accommodare. Nam si
C homo factus. non est, loquatur omnia ut Deus; si

vero factus est homo, concedatur etiam ei ut sicut
homo loquatur, cum incarnatio qua nobis similis fa-
etus est, nihil ejus divinitati officiat. lloc enim est
quod a Paulo dictum est : « Captivantes omnem in-
tellectum in obedientiam Christi"*. » Proprium ita- .
que est Verbo, quatenus Verbum est, nosse eorum
qux ab ipso condita sunt principia et fines; unum
vero eorum qua condita sunt es( tempus, el qut
tempus cendidit., novit quandiu illud sit duraturum.

ALIUD.

Servator alieubi ad Patrem suum ita ait : 219.
c Pater, venit hora, glorifica Filium tuum**.»Si ergo
exacte novit horam, quam venisse dicit, quid obstat

λέγει, τί τὸ χωλύον εἰδέναι χἀχείνην, ἣν ὡς ἄνθρωπος D quominus et illam norit, quam, ut homo, ignorare se-

ἁἀγνοεῖν μέν φησι διὰ τὸ τῇ ἀνθρωπότητι πρέπον,
οἵδε δὲ πάντως ὡς θεός; Χρὴ δὲ οὗ διὰ τὴν. τοιαύ-
την φωνὴν κατηγορεῖν τοῦ θεοῦ Λόγου, xat ῥιφοχιν-
δύνως ἄγνοιαν αὐτῷ προσάπτειν «τινά ἀλλὰ μᾶλλον

θαυμάζειν αὐτοῦ τὴν φιλανθρωπίαν, οὗ παραιτησα”-.

µένου διὰ τὴν εἰς ἡμᾶς ἀγάπησιν εἰς τοσαύτην ἑαυ-
τὸν ταπείνωσιν χαταγαγεῖν, ὡς πάντα φορέσαι τὰ
ἡμῶν, ὧν ἓν ὑπάρχει χαὶ ἡ ἄγνοια.
ΑΛΛΟ:
Ἐρωτητέον τοὺς χριστοµάχους, ὅτου 6h χάριν &
Σωτήρ ἀγγέλους xai Ὑἱὸν ὀνομάσας, οὐδαμοῦ «τοῦ.

inquit, quod id humanitati conveniat, norit autem.
omuino ut Deus? At non oportet ob hanc vocem
Verbum Dei incusare, et ignorantiam temere illi ob-

jicere; sed potius mirari amorem quo erga huma-

num genus flagravit, quo impulsus non recusavit ad
tantam humilitatem sese. demittere, ut omnia nostra.
susciperet, quorum etiam unum est ignorantia.

ALIUD.

Iuterrogandi sunt hostes Christi, quamobrem
Servator cum angelos et Filium-nominarit, Spiritus«

'* Matth, xxiv, 14. "* 1 Cor. x, δ. * Joan, xvn, |.

$11

S. CYRILLC KLEXANDRINI ΛΗΟΠΙΕΡ.

$72

mentionem nusquam fecerit? Non enim dixit : A Πνεύματος ἐποιῄσατο μνήμην», 00 γὰρ εἴρηχεν ' O2x

Mon novit Spiritus, sed, « Nor norunt angeli, ne-
que novit Filius; »atque hoc quiders simpliciter :
non enim adjecit, Dei. Manifestum igitur est. quod
angelos ignorasse dixerit, ut. creaturas. Cum vero
discipulis id dicere nollet, ob ineffabilem quamdam
divin;e administrationis el consilii rationem : « Quis
enim novit meptem Domini, aut quis consiliarius
ejus fuit *!? » ne videretur illos hoc [celare velle
eoque nomine illos moerore afficere, dixit, ne Filium
quidem hoc nosse ; humano more de se loquens, ut
homo : et omnium interim notitiam sibi servans, ut
Deus. Idcirco enim pon dixit, Spiritum ignorare.
Nag si spiritus omuia serutatur, etiam oeculta Dei,
nt scriptum est *!*, novit profecto omnia qua in ipso
supt. Quad si Spiritus qui omnia scit, omniaque
mquirere potest, a Filio accipit : « Ille enim, in-
quit, de meo accipiet**, » quomodo Filius censebitur
Agnorare, qui Spiritut omnia scienti suppeditat ?
ALIUD.

Si Patet omnia operatur per Filium, ut inquit
&eriptura, et sine ipso fetum est pihil ; unum vero
emnium eliam est prenitio diei οἱ horze quo myn-
dua, finiatur : certe etiam hoc pra(initum ost et ex-
wressum per Filium. Quod vero prxünitum est per
idum, quorgodo ignorare queat? Novit itaque hoc
δι Deus, tametsi nescire se dicat quatenus factus
est caro, et qu:e homini conveniunt sentiat.

ALIUD.

Si omma. qux habet Pater, sunt. Filii, ut ipse
testatur : at Pater. ultiinum illum diem et horam
norit : certe etiam Filius norit. Ita enim vcre dixe-
rii: « Onnia quae babet Pater, mea sunt **, »

220 5^11UD.

Si vete dicit : « Ego ia Patre, et Pater iy me δν.)
e Pater ultimum illum diem et horam novit : novit
profecto et Filius, qui in Potre exsistit, omniaque
in ipso novit, et Patrem qui omnia novit in se
habet.

ALIUD.

οἵδε τὸ Πνεῦμα, ἀλλ «Οὐκ ἴσασιν οἱ ἄγγελο:, οὐδ'
οἶδεν ὁ Yióg: » χαὶ τοῦτο ἀπολελυμένως * οὗ γὰρ
προστέθειχε, τοῦ Θεοῦ. Δλον οὖν ὅτι ἀγγέλους μὲν
ἔρησεν ἁγνοεῖν ὡς χτίσµατα. Εἰπεῖν δὲ τοῖς µαθη-
ταῖς οὗ θελήσας, διά τινα λόγον οἰχονομίας ἀπόῥῥη-
του" € Τίς γὰρ ἔγνω νοῦν Κυρίου, ?| τίς σύμδουλος
αὐτοῦ ἐγένετο; » ἵνα μὴ φαίνηται χρύπτων αὗτοὺςν
χαὶ διὰ τοῦτο λυπἠσῃ, xal τὸν Υἱὸν ἔφησε μὴ ci-
δέναι͵, ἀνθρωπινώτερον μὲν περὶ ἑαυτοῦ λέγων, ὥσπερ
περὶ ἀνθρώπου * φυλάττων δὲ ἑαυτῷ τὸ εἰδέναι πάλιν
πάντα ὡς θεός. Διὰ γὰρ τοῦτο οὐδὲ τὸ Πνεῦμα ἔφησεν
ἀγνοεῖν. El γὰρ τὸ Πνεῦμα πάντα ἐρευνᾷ, xai τὰ
βάθη τοῦ θεοῦ, χαθὰ γέἐγραπται, οἶδε δηλονότι πάντα
τὰ ἐν αὐτῷ. Καὶ εἰ τὸ Πνεῦμα τὸ πάντα εἰδὸὺς, xai

Β τὰ πάντα περιεργάζεσθαι δυνάµενον, παρὰ xou Υἱοῦ

λαμθάνει’ « Ἐχεῖνο γὰρ, φησὶν, ἐξ ἐμοῦ λήψεται .»
πῶς ὁ Λόγος ἀγνοεῖ, ὁ τοῦ πάντα εἱδότος Πνεύματος
χορηγός;

ΑΛΛΟ.

Ei πάντα δι Yloo 6 Πατῖρ ἑργάζετα:, xa0& φησιν
ἡ Γραφή’ χωρὶς γὰρ αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ Ev: ἓν δὲ τῶν
πάντων ἑστὶ xal τὸ ὁρισθῆναι τὴν ἡμέραν χαὶ tiv
ὥραν καθ) ἣν ὁ χόσμας ἕξει τὸ τέλος ὥρισται δηλον -
ότι xal τετύπωται: xal τοῦτο δι’ ΥΠοῦ. Τὸ δὲ ὁρισθὲν
&' αὐτοῦ, πῶς ἀγνοεῖν δύναται; Οὐχοῦν οἶδεν ὡς
θεὸς, xÀv ἀγνοεῖν λἐγῃ, χαθὺ Υέγονε σὰρξ, xaX τὰ
ἀνθρώπῳ πρέποντα φρονῇ.

ΑΛΛΟ.

El πάντα ὅσα ἔχει ὁ Πατὴρ τοῦ Yioo ἐστι, χκαθά
«nat αὐτὺς, ἔχει δὲ ὁ Πατῆρ τὴν γνῶσιν τῆς ημέρας
xal τῆς (pag ἐχείνης, ἔχει δηλονότι ταύτην χαὶ ὁ
Yl. Ob: γὰρ ἀληθεύσε, λέγων «Πάντα ὅσα ἔχει
6 Πατὴρ, ἐμά ἐστιν. »

ΑΛΛΟ.

Et ἀληθεύει λέγων « Ἐγὼ ἓν τῷ Πατρὶ, xai ὁ
Ἡατὴρ ἐν ἐμολ, » οἵδε δὲ την ἡμέραν ἑχείνην xa την
ὥραν ὁ Πατ]ρ, οἷοε δηλονότι xal ὁ Yibc, ἓν Πατρί

τε ὢν xal πάντα γινώαχων τὰ ἐν αὐτῷ, xal ἔχων ἓν
ἑαυτῷ τὸν εἰδότα Πατέρα.

ΑΛΛΟ.

Filius dicitur et est omnimoda Patris imago *5. D Εἰχὼν ἁπαράλλαχτος τοῦ Πατρὸς ὁ Υἱὸς λέγεται

Si vero Pater novit diem illum. et horam ; ignorat
antem Filius : quomodo id quod ignorat referet
cbaracierem ejus qui novit ? Atqui est omnino ima-
go Patris, licet maxime bostes Christi nolint. Si-
milis itaque est etiam bac jo pazte Patri ; et sicut
novit ille, novit eL ipse.

ALIUD.

Qui dicit Filium, quatenus est Verbum, ignorare
diem illum et horam, blasphemiam evitare non po-
test. Si enim novit Patrem, sicut ipsemet testatur :
quid obstat quominus etiam finem treationis norit ?
Si vero dixerint amplius esse finem creaturarum

δι [sa, xr, 15; Rom. x1, 54. *'* I Cor. 1, 10.
93» Coloss. 1, 15.

*! Joan. xvi, 44.

καὶ ἔστιν. El δὲ οἵδεν ὁ Πατὴρ τὴν ἡμέραν χαὶ την
ὥραν, ἀγνοεῖ δὲ ὁ Yib;, πῶς τὸ ἀγνοοῦν εἰδότος φο”
ρέσει τὸν χαρακτῆρα; 'AXX ἔστιν εἰκὼν τοῦ α-
τρὺς, xÀv οἱ χριστοµάχοι μὴ βούλωνται. Ἔοιχεν ἄρα
xa κατὰ τοῦτο τῷ Πατρὶ, χαὶ ὥσπερ οἶδεν ἐχεῖνος,
οὕτω χαὶ αὑτός.

ΑΛΛΟ.

Ὅ μὴ εἰδέναι λέγων τὸν Ὑἱὸν, xaüb Λόγος ἐστὶ,
τὴν ἡμέραν καὶ τὴν (pav ἑἐχείνην, o0x ἔξω τῶν ἀπὸ
τῆς βλασφηµίας ἐγκλημάτων εὑρεθήσεται. Eb yàp
οἶδε τὸν Πατέρα, χαθἀ qnsw αὐτὸς, τί χωλύει xal
τὃ τέλος εἰδέναι «fc κτίσεως; El μὲν οὖν μεῖζον
^! Joan. xvi, 15, ** Joan. xiv, 14.

$15

THESAURUS.

214

ἐρρῦσι τοῦ γινώσχειν τὸν Πατέρα τὸ εἰδέναι 9b τῆς A nosse, quam Patrem, remotebant a se blasphe-

Χτίσεως τέλος, ἀποίσονται τῆς βλασφηµίας τὴν xó-
λασιν. Ei δὲ πάσης γνώσεως ὑπεραναθέδηχε τὸ Υι-
γώσχειν τὸν Πατέρα, πῶς ὁ τὸ μεῖζον εἰδὼς ἀγνοίήσει
«b ἕἔλαττον ;

ΑΛΛΟ, διηγηματικῶς.

Οὐκ ἀγνοῶν ὁ Λόγος, T] Λόγος ἐστὶ χαὶ σοφία τοῦ
Πατρὸς, τὸ, θὺκ οἶδα, φᾳῃσὶν, ἀλλὰ δειχνύων ἓν ἑαυτῷ
καὶ τὸ ἀνθρώπινον, d μάλιστα πρέπει τὸ ἆγνοεῖν
ἔδιον γὰρ ἀνθρωπότητος τοῦτό γα. Ἐπειδὴ γὰρ τὴν
ἡμῶν περιεθάλετο σάρχα, διὰ τοῦτο xal την ἡμῶν
ἄγνοιαν ἔχειν ἐσχηματίζετο. "θτι γὰρ τῇ ἀνθρωπό-
τητι xal οὗ τῇ οἰχείᾳ φύσει τὸ ἀγνοεῖν περιτίθησιν,
ἐντεῦθεν ἔξεστι μαθεῖν, Παραγαγὼν γὰρ εἷς μέσον
τὴν ἱστορίαν τῶν κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ Νῶε vtyo-
νότων ἀνθρώπων, xal εἰρηχώς' e σθιον, ἔπινον,
ἐγάμουν, ἐγαμίξοντο, ἕως 4X0ev ὁ παταχλυσμὺς, xal
Ἶρεν ἅπαντας, » ὄπ/γαγεν εὐθύς: « Γρηγορεῖτε οὖν
xa ὑμοῖς, ὅτι οὐχ οἵδατε ποίᾳ ὥραᾳ ὁ Κύριος ὑμῶν
Épyezac* ». χαὶ πάλιν. e Ἡ o0 δοχεῖτε ὥρᾳ, ὁ Yi;
τοῦ ἀνθρώπου ἔρχαται.» Ἐχρῆν, δὲ εἴπερ αὐτὸς ἣν ὁ
ἀγνοῶν, κχαθὸ Λόγος ἐστὶν, ἐχεῖνο μᾶλλον εἰπεῖν *
Οὐκ οἶδα ποίᾳ ἡμέρᾳ ἔρχομαι, καὶ fj οὐ δοχῶ ὥρᾳ

πεμφθήσοµαι. Ἐπειδὴ δὲ τοῖς ἀχροωμένοις, τὸ μὴ:

εἰδέναι τὸν καιρὺν ἣ τὴν ἡμέραν τῆς παρουσἰας αἎ-
τοῦ περιτέθειχε, δηλός ἔστω αὐτὸς μὲν εἰδὼς ὡς
Λόγος. ᾽Αγνοεῖν δὲ λέγων, καθὸ τῶν ἀγνοεῖν πεφυ-

χότων, δηλονότι ἀνθρώπων, τὴν ἁμοίωσαιν ἑνεδύ-.

Gato.
ΑΛΛΟ.

El ἐχ τῆς εἰχόνος τῆς κατὰ τὸν Νῶε σηµα/νειν
βούλεται τῆς δευτέρας. αὐτοῦ παρουσίας τὸν χαιρὸν,
ὅτε χρίνων ἑλεύσεται τὴν οἰχουμένην, φαίνεται δὲ
τοῦ χατακλυσμοῦ τὴν ἡμέραν οὐκ ἀγνηήσας (οὕτω
γὰρ ἕρισα τῷ Νῶε' « Εἴσελθε, σὺ καὶ οἱ υἱοί σου, εἰς
την κχιθωτόν’ ἔτι γὰρ ἡμερῶν ἑπτὰ, ἐγὼ ἑπάγω
ὑετὸν ἐπὶ τὴν. γην)’ » οἶδεν ἄρα ττς ἑαυτοῦ παρουσίας
τὴν τε ὥραν χαὶ τὴν ἡμέραν, ἵνα σώζηται τῶν πραγ-
µάτων ἡ ὁμοιότης, χαὶ d) kv ἐχείνοις εἰχὼν, ταύτην
σηµαίνη.

ΑΛΛΟ, ἔτι εἰς τὸ αὐτό' « Περὶ δὲ τῆς ἡμέρας καὶ
ὥρωας ἐκχείνης, οὐδεὶς olótr, οὔτε οἱ ἄγγεῖοι τῶν

οὐρανῶν, οὐδὲ ὁ Yióc, εἰ μὴ µόνος ὁ Πατήρ. »-

Ὅταν ἡ θεία λέγῃη Γραφὴ περὶ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν
Χριστον, ovt xat ἐπείνησε, χαὶ ἑδίφηῃσε, xat ἑχοπίασεν
ix τῆς ὁδοιπορίας, χαὶ ἐχάθευδεν εἰσελθὼν εἰς τὸ
σχάφος, τί ἄρα ποιῄσουσιν οἱ χριστοµάχοι; Ῥολμή-
σουσιν ρα λέγειν χαὶ ταῦτα ὑπομεῖναι τὸν τοῦ Θεοῦ
Λόγον, ἡ ταῦτα μὲν ὡς τῆς ἀνθρωπότητος ἴδια προσ-
άφουσι τῇ σαρχὶλ, ἔξω δὲ αὐτῶν ὁμολογήσουσιν elvat
τὸν τοῦ θεοῦ Λόγον, ᾗ Λόγος ἐστίν; Ὥσπερ οὖν συγ-
χεχώρηχεν ἑαυτὸν ὡς ἄνθρωπον γενόµενον μετὰ &v-
θρώπων xaX πεινῇν καὶ διφῆν, xax τὰ ἄλλα πάσχειν,
ἅπερ εἴρηται περὶ αὐτοῦ, τὸν αὑτὸν δὴ τρόπον àxó-
λουθον μὴ σκανδαλίσεσθαι, x3» ὡς ἄνθρωπος λέγῃ

8€ | Cor. 1, 95... Μαι, xxiv, 98, 12, 4.
iv, 6; Matth, vii, 25, 24.

miam. ÁLsi omni notitia seperias peostaniusque
est nosse Patrem : quomodo is qui quod mous est
novit, ignorabit id quod minus est? -

v

B

ALIUD, erplicatius.

Non quod ignoret Verbum, quatenus Verbüm est
et sapientia Patris **, dicit se nescire, sed bhuma-
nam naturam in se ostendens, cui przcipue convenit
ignorare : humanitatis enim hoc proprium est. Cum
enim carnem nostram assumpsit, idcirco etiam in
eum uf in nos ignorantia cadere visa est : quod -
autem non proprie nature sue, sed humanitati
ignorantiam ascribat, inde cognosci potest. Cum -
enim ín medium adduxissel historiam eorum qui
temporibus Noe vixerunt, et dixisset : « Comede-
bant et bibebant , nubebant viris, et ducebant uxo-
res, donec venit diluvium, et abstulit omnes ; ».
subjecit statim: « Vigilate igitur et. vos, quia ne-
scitis qua hora Filius hominis veniet ; » et rursum :
« Qua non putatis hora Filios hominis veniet. »-
Oportebat autem, si ipse quatenus. est Verbum
ignorabat, .dicere potius : Nescio qua die venturus
sim : et que minime exspeotanim hora mittar. Cum .
vere auditoribus ignorantiam temporis sive diei qua -
venturus esset, ascribat, manifestum est. ipsum qui-
dem id scire, ut Verbum. lgnerare autem. se dicit,..
quatenus hominibus, in quos iguorantia cadit, si-
milis factue est.

491 ALIUD.

Si ex imagine Noe, secundi adventus sui lempus-
significare vult, quando venturus est ad judican-
dum orbem terrarum, constatque eum diluvii dien -
non ignorasse : ita enim ad Noe inquit : « Ingredere,
tu et filii tui, in arcam : ego enim post dies septem -
inducam pluviam in terram **: » novit itaque horam
et diem sui adventus, ut rerum similitudo conser-
velur, el typus sive imago qua in iHis est, lianc
significet.

KLIUD in idem : « De die illa et hora nemo novit, .
neque angeli celorum, neque Filius, sed solus
Pater. ν΄

p. Cum saera Scriptura dicat Servatorem nostrum

Christum: esuriisse, sitiisse, defatigatum fuisse ος.
itínere, et navem ingressum obdormilsse **', quid sta-
tuent hostes Christi ?* Audebunine dicere Verbum
Dei haee perpessum faisse, aut hxec ut humanitati
propria carni ascribent, Verbum autem Dei quate-
nus Verbum est iis rebus obnoxium non esse?:
Quemadmodam igitur hoe in se recepit, ut liomo
factus uua cum hominibus esuriret, atque sitiret,
reliquaque pateretur, quz» de ipso dieta sunt: ea-
dem plane ratione non est quou quem offendat, si,
ut homo, una cum hominibus ignorasse dicatur:

95 Gen, vii, 4-4... ** Math. iv, 2; Joan. xix, 28; Joau.

$75

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIIIEP.

$16

eamdem enim nobiscum carnem gestavit. Novit Α μετ’ ἀνθρώπων ἁγνοεῖν, ὅτι τὴν αὑτῆν ἡμῖν ἐφόρεσε

enim ut sapientia et Verbum in Patre exsistens;

ignorare vero se dicit propter nos et. nobiscum, ut

liomo.

ALIUD, quo ostenditur manifeste Servatorem no-
tisse quedam, sed ratione incarnationis ignora-
lionem pre se tulisse.

Servator alicubi ad discipulos suos ait : « Laza-
rus amicus noster *obdormiit 55, » cum alioqui ne-
mo hoc ei nuntiasset, sed ut Deus qui omnia co-
gnilà habet. Deinde longo itinere cum discipulis
profectus, venit ad sorores Lazari jam sepulti, et
rogavit : « Ubi posuistis eum **? » Quem mortuum
esse sciebat, quomodo ignorabat locum in quo con-
ditus erat? sed norat profecto. Verisimile enim non
est, ipsum lllud scivisse, hoc nescivisse. Quemad-
modum igitur singulari quodam consilio dixit se
nescire ubi jaceret Lazarus ; ita etiam de die et ho-
τα, tametsi dicat se ignorare, utilitatis οἱ boni ali-
cujus eausa id facit : $99. novit eniin ut Deus.

ALIUD, ad eamdem sententiam pertinens.

Cum in partibus Cesarez Philippi esset Servator,
interrogavit discipulos : « Quem dicunt me homi-
ues esse Filium hominis *! ? » Cumque Petrus re-
spondisset et dixisset : « Tu es Christus, Filius Dei
viventis ; » statim ipse intulit, « Beatus es, Simon
Darjona, «quia Pater revelavit tibi, qui in coelis
est **. » Nemo enim novit Filium nisi Pater, juxta
ipsius Servatoris vocem **. Αι si Pater per Filium

σάρχα. Οἶδε μὲν γὰρ ὡς σοφία xal Λόγος iv ἐν Πα-

τρ!" μὴ εἰδέναι δὲ φησι δι ἡμᾶς xa μεθ ἡμῶν ὡς

ἄνθρωπος.

ΑΛΛΟ, δι οὗ δείχνγυται σαφῶς ὁ Σωτὴρ εἰδὼς
έν cura, οἰκογομίας δὲ χάρι’ ἀγοείν αὐτὰ
σχηματιζόµενος.

Λέχγει που πρὸς τοὺς ἑαυτοῦ μαθητὰς ὁ Σωτήρ'

« Λάζαρος ὁ φίλος ἡμῶν χεχοίµηται, » χαἰτοι µηδε-

νὸς ἁπαγγείλαντος αὐτῷ περὶ τούτου, ἀλλ’ ὡς θεὸς

τὰ πάντα γινώσχων. Εἶτα μαχρὰν ἑλάσας ὁδὺν ἅμα
τοῖς μαθηταῖς, ἔρχεται πρὸς τὰς τοῦ μνημονευθέντος

ἀδελφὰς, xal Πρώτα: «loo τεθείχατε αὐτόν» 'O

εἰδὼς ὅτι κεχοίµηται, πῶς οὐχ οἵδε τὸν τόπον ὅπου

ἔχειτο τὸ σῶμα ; ἀλλ᾽ οἶδεν. ᾿Απίθανον γὰρ τὸ Exstvo

B. μὲν εἰδέναι, τοῦτο δὲ ἀγνοεῖν. Ὥσπερ οὖν οἰχονομίας

τιγὸς ἕνεχεν τὸ μὴ εἰδέναι ποῦ χεῖται Λάζαρος ἔφα-
σχεν, οὕτω xai περὶ τῆς ἡμέρας xai τῆς ὥρας, xdv
Ayr μὴ εἰδέναι, χρἠσιμόν τι xal ἀγαθὸν οἰκονομῶν ,
τοῦτο ποιεῖ, οἵδε γὰρ ὡς θεός.
ΑΛΛΟ, τὴν αὐτὴν ἔχον Óudroiuav.*

Περὶ τὰ µέρη Καισαρείας τῆς Φιλίππου γεγονὼς
ὁ Σωτὴρ, ἡρώτα τοὺς ἑαυτοῦ µαθητάς' « Tiva µε
λέγουσιν οἱ ἄνθρωποι τὸν Υἱὸν τοῦ ἀνθρώπους »
Αποχριναμένου δὲ Πέτρου xal εἰρηκότος, « Σὺ εἴ ὁ
Χριστὸς ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος, » ἐπήγαγεν εὖ:
θὺς, ὅτι « Maxáptoz εἶ, Σίµων Βὰρ Ἰωνᾶ, ὅτι ὁ Πα-
τἣρ ἀπεχάλυψέ σοι ὁ £v τοῖς οὐρανοῖς. » Οὐδεὶς γὰρ
οἵδε τὸν Υἱὸν εἰ μὴ ὁ IIazp, κατὰ τὴν αὐτοῦ τοῦ Σω-

omnia operatur, ununi vero ex operibus est reve- C τῆρος φωνήν. El δὲ δι’ Υἱοῦ πάντα Πατὴρ ἐργάξε-

latio, ipsum Verbum Petro revelat qux Patris sunt ;
quomodo autem is qui revelat, tanquam ignorans
interrogat, quemnam ipsum homines esse dicant ?
Certo igitur ac singulari consilio interdum ignora-
tionem simulat. Sciens enim quid discipuli respon-
suri essent, interrogat : ut accepta eorum respon-
sione fidem stabiliat.

ALIUD, enarrative.

Filius, quatenus est Verbum et sapientia, non
ignorat diem et horam sui adventus : sed ne me-
rorem discipulis incutiat, nolens eorum interroga-
tioni respondere, dixit se nescire, ut homo ; quippe
qui id dicere potuit quatenus caro factus est, ut
scriptum est 5", carnisque infirmitates proprias sibi
fecit. Quod enim hac de causa se nescire dixit, in-
de coguosci potest, Nam postquam e mortuis resur-
rexit, cum jam in coelos ascensurus esset, interro-
gantibus eum discipulis, quando finis futurus, ipse-
que iterum venturus esset, acerbius eis respondit,
dicens : « Non est vestrum noscere tempora et mo-
menia, qui? Pater posuit in sua potestate "δ, » At
si illud penitus ignorasset, oportebat dicere : Dixi
vobis me nescire, et nescio. At vero quasi non re-
cte interrogantes reprehendit, et tanquam majora
quam par sit inquirentes rejicit. Manifestum itaque

** Joan. xi, 11.

** ibid. 34.
55 Act, 1, 7.

* Math, xvi, 10.

ται, Ev δὲ τῶν ἔργων καὶ dj ἁποχάλυψις, αὐτὸς 6 Λό-
γος ἀποχαλύψφας τῷ Πέτρῳ φαίνεται τὰ παρὰ τοῦ
Πατρός, πῶς οὖν ὁ ἀποχαλύψας ὡς ἀγνοῶν ἑρωτᾶ,
τίνα λέγονσιν οἱ ἄνθρωποι; Οὐχοῦν οἰχονομεῖ τι πολ-
λάχις τῆς ἁγνοίας τὸ σχΏμα. Εἰδὼς γὰρ ὅπερ ἔμελ-
λον ἐρεῖν οἱ μαθηταὶ, προσάχει τὴν πεῦσιν, ἵν᾽ ἆπο-
δεξάµενος αὐτῶν τὴν ἀπόχρισιν, βεβαιώσῃ τὴν
πίστιν.
ΑΛΛΟ, διηγηματικῶς.

Οὐκ ἀγνοεῖ τὴν ἡμέραν χαὶ τὴν pav τῆς ἑαυτοῦ
παρουσίας ὁ Υἱὸς, T] Λόγος ἐστὶ καὶ σοφία , ἀλλ ἵνα
μὴ λύπην ἑντέχῃ τοῖς μαθηταῖς, ὡς οὐ θελἠσας
ἀποχρίνεσθαι τῇ παρ) αὐτῶν προσενεχθείση πεύσει,
τὸ, Οὐκ οἶδα, φησὶν ὡς ἄνθρωπος, ἐξουσίαν ἔχων χαὶ
τοῦ, εἰπεῖν διὰ, τὸ γενέσθαι σὰρξ, χαθὺ γέγραπται,
καὶ τὰς τῆς σαρχὸς ἀσθενείας ἰδιοποιῄσασθαι. "Ott
γὰρ ταύτης ἕνεχα τῆς αἰτίας τὸ μὴ εἰδέναι φησὶν, ἓν-
τεῦθεν εἰσόμεθα. Μετὰ γὰρ τὸ Ex νεχρῶν ἀναστῆνσι,
µέλλων τε Ίδη λοιπὸν ἀναθαίνειν εἰς οὐρανοὺς, ἔρω-
τησάντων αὑτὸν τῶν μαθητῶν, πὀτε τὸ τέλος ἔσται,
xaX πότε πάλιν παραγενήσεται, δριμύτερον ἀπεχρί-
vato λέγων’ « Οὐχ ὑμῶν ἐστι γνῶναι χρόνους Ἡ xat-
ροὺς, οὓς ὁ Πατὴρ ἔθετο &v τῇ ἰδίᾳ ἑξουσίᾳ. » Αλλ)
εἴπερ ἡγνόει, σαφῶς αὐτὸν ἐχρην λέγειν’ Elzov ὑμῖν,
οὐχ οἶδα. Νυνὶ δὲ ὡς ox εὐλόγως ἐρωτῶντας ἑλέγ-
χει, xai ὡς μείζονα 7) xa0' ἑαντοὺς ἐξετάξοντας
5 ibid. 16, 17.

ο Matth. xj, 27. ** Joan. 1, 14.

311

THESAURUS.

3:3

ἀποτρέπει. Δῆλον οὖν ἐστιν ὅτι καὶ τότε, xaízo: πάντα A est eliam tunc ipsum, famelsi omnia nosset ul

εἰδὼς ὡς θεὸς, διὰ τὸ εἶναι τὴν γνῶσιν ὑπὲρ τοὺς
μαθητᾶς, ἀνθρωπίνως ἔφασχε μὴ εἰδέναι τὴν ἡμέραν
μτδὲ τὴν ὥραν ἐχείντν.

ΑΛΛΟ.

Ὅταν εὑρίσχηται ὁ θεὺς ἐν μὲν τῷ παραδείσῳ
λέγων πρὸς τὸν ᾿Αδάµ. «Ποῦ et; » πρὸς δὲ τὸν Κάῑν'
« Ποῦ ”"Λθελ 6 ἁδελφός σου; » τί ἄρα χαὶ περὶ τοῦ-
του φατέ; Αν μὲν γὰρ ἁγνοοῦντα ποιεῖσθαι τὴν ἐρώ-
«ησιν λέγητε, φανερῶς δυσφτμοῦντες εὑρίσκεσθε.
Ei δὲ τρόπον οἰχονομίας εἰσάγεσθαί τινα διὰ τοῦτο
δώσετε, μὴ ξενίζεσθε, xàv ὁ τοῦ θεοῦ Λόγος, δι οὗ
χαὶ τότε τὴν ἐρώτησιν πρός τε ᾿Αδὰμ ναὶ τὸν Κάῑν
ἐπο,εῖτο θεὸς, οἰχονομῶν τ, χρήσιμον μὴ εἰδέναι

Deus, humano tamen more dixisse quod diem illum
et horam ignoraret, quia discipulorum captum ejus
rei notitia superabat.

ALIUD.

Cum inveniatur Deus in paradiso dicens ad
Adamum : « Ubi es **? οἱ ad Cain : « Ubinam est
Abel frater tuus *' ? » quid hac de re statuitis ? Nam
si Deum ignorantem lioc interrogasse dicatis, mani-
festam blasphemiam $9 3 incurretis. Si autem sin-
gulari consilio hoc ita adininistratum fatemini : ne
vobis insolens ac mirum videatur, si Verbum Dei,
per quem etiam tunc interrogatio Dei ad Adamum:
et Cain facta est, bono utilique consilio dixerit se

λέγῃ την ἡμέραν ὡς ἄνθρωπος, xaízot πάντα εἰδὼς β nescire illum diem ut homo, tametsi omnia norit

ὡς σοφία τοῦ Πατρός.

ΑΛΛΟ, δι’ οὗ δείκγυται σαφῶς οἰκονομικῶς ἔσθ'
ὄτε την ἄγνοιαν σχηµατιζόµεγος ὁ Σωτήρ.
"Οτε χατὰ τὴν ἔρημον ὁ Σωτὴρ ἀποτρέφειν ἐδού-

λετο τοὺς ἀχολουθήσαντας αὐτῷ, λέγει πρὸς Φίλιππον"

εΠόσους ἄρτους ἔχετε ;» καὶ ἔστι μὲν ὡς ἀγνοοῦντος ἢ

ἐρώτησις. Διαμαρτύρεται δὲ παραχρΏημα λέγων ὁ

εὐαγγελιστήῆς * « Τοῦτο δὲ ἔλεγς πειράζων τὸν Φίλιπ-

vov αὐτὸς γὰρ fec τί ἔμελλε ποιεῖν. » Ei τοίνυν
ἕπερ ἔμελλε ποιεῖν ἐπιστάμενος, ὡς ἀγνοῶν ἐρωτᾶ,
τί χωλύει xal νῦν χρησίµου τινὸς ἕνεχα συγχωορεῖν
αὐτῷ, μὴ εἰδέναι λέγειν τὴν ἡμέραν xaV τὴν ὥραν;

Καὶ οὗ φευδόµενος τοῦτό φησιν’ εἰδὼς γὰρ ὡς θεὺς

Λόγος, ὄνναται ὡς ἄνθρωπος ἀγνοεῖν, ἵνα χατὰ

αάντα τοῖς ἁδελροῖς ὁμοιωθῇ, xarà τὴν τοῦ Παύλου

quf.

"Ett &lc có, « Περὶ δὲ τῆς ἡμέρας καὶ τῆς ὥρας
ἐκείνης οὐδεὶς οἶδεν, οὔτε οἱ ἄγγε.ῖοι τῶν οὐ-
ῥρανῶν, οὔτε ὁ Yi?c, el μὴ ó Πατὴρ μόνος. 1

Πρότασις ὡς ἐκ τῶν αἱρετικῶγ.

Πάντα, qaot, οἶδεν ὁ Πατὴρ, οὗ πάντα δὲ ὁ Υἱὸς ,
χχτὰ την αὐτοῦ φωνήν' ταύτῃ Υὰρ μάλιστα πρὸς
ἁπόδειξιν χρῆσθαι χαλόν. Ei τοίνυν οἵδε μὲν ὁ Πα-
tho τὴν (pav ἑχείνην, ἀγνοεῖ δὲ ὁ ὙΥἱὸς, πῶς τῆς
αὐτῆς Esta: φύσεως τῷ πάντα εἶδότ. ὁ pt τοι-
οὗτος; |

Πρὸς τοῦτο Avcic.

El μὴ πάντα οἶδεν ὁ Ὑἱὸς, καθ) ὑμᾶς, ὦ »ριατο-
- p&yot, ψεύδεσθαι λέγειν ἀνάγχη τὰς θείας Γραφὰς,
xat τῶν ἁγίων χκαταθρασύνεσθαι λεγόντων περὶ ab-
τοῦ. « 'O εἶδὼς τὰ πάντα πρὶν Ὑενέσεως αὐτῶν. »
Καὶ γὰρ tv τοῖς παᾶσιν isl καὶ dj τῆς συντελείας
fu£pa: οὐδὲν γὰρ ἔξω χεῖσθαι τὸ πάντα συγχωρξῖ.
Ei δὲ ταύτην ἀγνοεῖ ὁ Υἱὸς, πῶς οἵδε τὰ πάντα; ᾽Αλλὰ
δεῖ πάντως τὰς τῶν ἁγίων ἀληθεῖς εἶναι φωνάς. Καὶ
οἵδε τὰ πάντα ὁ Yióg. Εἰ δ) ἓν τοῖς πᾶσιν ἀνάγχη καὶ
*&b τέλος νοεῖν, µάταιον ἡμῶν ἀναπέφανται «b σό-
φ'σμα. Οἰχονομεῖ γάρ τοι Χριστὸς, μὴ εἰδέναι λέγων
τὸν ὥραν ἑἐχείνην, xa οὐκ ἀλτθῶς ἀγνοεῖ.

*5 Gen. 11, 9. 7 Gen. iv, 9.

ut sapientia l'atris.

ALIUD, quo ostenditur Servator singulari consilio
interdum ignorantiam pra se tulisse.

Cum Servator in deserto turbas ipsum secutas
pascere vellet, rogat Philippum : « Quot panes habe-
tis ? » qua: quidem est interrogatio ignorantis. At
evangelista stati adjicit : « Hoc dixit, tentans
Philippum ; sciebat enim ipse quid facturus esset 98.)
Si ergo sciens quid facturus esset, interrogat ut
ignorans : quid impedit quominus etiam nunc uti-
litatis alicujus causa prz se ferat sc nescire diem et
horam. Neque enim false hoc dicit : sciens enim,
ul Deus Verbum, potest ut lomo ignorare, ut per
omnia fratribus fiat similis, ut Paulus loquitur **.

Adhuc in idem : « De die illa et hora nemo novit ;
neque angeli celorum, neque Filius, sed solus
ater. »

Objectio hereticorum.

Omnia, inquiunt, novit Pater, sed non omnia
Filius, ut ipsemet ait: nam ipsius testimonium
optimum est ad hoc demonstrandum. Si ergo Pa-
ter novit illam horam, ignorat autem Filius, quo-
modo erit ejusdem natur: eum eo qui omnia no-
vit, is qui aliquid ignorat?

Solutio objectionis.
Si, juxta vestram, hostes Christi, opinionem,

D Filius non omnia novit, necesse est ut saeram

Scripturam mentiri dicamus , sanctisque refrage-
mur dicentibus : « Qui novit omnia ante genera-
tionem ipsorum !. » Nomine enim omnium, etiam
dies consummationis continetur : nam cum diei-
mus omnia , nihil excludimus. Si vero diem hanc
ignorat Filius, quomodo novit omnia ? Cxterum
necesse omnino ut sancti vera przdicarint. Et Fi-
lius omnia novit. Si vero in omnibus necesse est
etiam (inem comprehendi ; vanum certe est vestrum
commentum. Christus enim singulari consilio hoc
facit, quod se horam illam nescire dicit, vere ta-
men non ignorat.

?* Marc. vi, 58;Joan, vi, 5, 0. ** Hebr. 11, 17. ! Dan. xin, 42.

579
995 ALIUD.

Si Paulue vere de Filio dicit *, quod omnia sint
nuda atque aperta in conspectu ejus, unum vero
omnium est etiam hora illa, quomodo illam ignorat
is in eujus conspectu sunt omnia nuda atque
aperta.

ALIUD.

Si citra blasphemiam existimatie dici posse Fi-
lium aliquid eorum quos exsistunt ignorare ; ita se
res, secundum vos, liabeat : sed videamus an vestra
vos fallat opinio, atque ex ipsa re consideremus
quam imbecillibus rationibus, veluti arundineo ba-
culo, iunitamini. Solem illam diem ignorare se
dixit Filius : ergo si solsas hane ignorgvit, novit

S. CYRILL! ALEXANDRINI ARCHIEP.

980
AAAO.

Ei ἀληθεύει λέγων ὁ Παῦλος, ὅτε πάντα γυμνὰ xal
τετραχηλισµένα ἑνώπιον αὐτοῦ ὅστι, περὶ δὺ τοῦ
Υἱοῦ δηλονότι φησὶν, ἓν δὲ τῶν πάντων xal à ὥρα
ἐχείνη, πῶς ἀγνοεῖ ταύτην ὁ. kv. ὀφθαλμοῖς ἔχων τὰ

πάντα τετραχηλισµένα ;

ΑΛΛΟ.

- El μὴ δύσφρημον εἶναι πιστεύετε τὸ λέγειν Ίγνοη--
Χόναι τι τῶν ὄντων τὸν Υἱὸν, ἐχέτω, καθ᾽ ὑμᾶς, καὶ
οὕτως, 'AXX' εἰδῶμεν εἰ μὴ σφάλλεσθε τὰ τοιαῦτα
Φρονοῦντες περὶ αὑτοῦ" ἐξ αὐτοῦ θδωρήσοµεν τοῦ
πράγματος, εἰ μὴ σαθροτάταις ἑννοίαις ἑπερείδεσθε,
χαλαμίνην ὥσπερ ἑαυτοῖς ὑποθένεες τὴν βακτηρίαν.
ἩΜόνην ἔφησε τὴν ἡμέραν ἐχείνην ἀγνοεῖν ὁ Yi:

certe alias ; atqui in his etiam erit qux illam ργω- B οὐχοῦν sl µόνην ἑχείνην ἀγνοεῖ, οἶδε τὰς ἄλλας' iv

cessit. At si eam quz pracessit novit, quomodo
nom. noverit quod illam quam novit, illa quam, ut
vos dicitis, $on Bovit, sequatur. Perinde eaim hoc
est ac sj quis dicat, aliquem ignorare qualem defini-
tionem habeat numerus denarius, qui norit novem,

Manifestum euim est statim post novem sequi de- .

cem. Si.erge diem movit qux novissimam pr:ecedit,
«uo pacto ipsam etiam. novissimam mon uorit? Aut
quomodo, qui. tanta signa finem przcessura dixit,
nesciat post illa signa edita (inem futurum? Unde-
Qnaque igitur vestra inscitia se prodit, qui veritati
repugnare non veremini. Omnia enim novit Filius,
tametsi singulari consilio. ignorare se dicat.

ASSERTIO XXIII.

Jn illud, « Pater amat Filium, et omnia dedit in
manu ejus *. » Et in illud : « Omnia mihi tradita
sunL a. Patre 5,» Et in illud : « Non possum a me
facere quidquam : sed sicut audio, judico * ; » ei in
alia dicia his similia.

Objectio hereticorum.

Sed quomodo, inquiunt, possit Filius secundum
essentiam similis esse Patri, qui dicit se accepisse
omnia a Patce ? Nam qui liabet, nou accipit, 995
Cus vero appareat cum accepisse, ut ipsemet testa-
iur, manifestum est eum nihil habere ex se-
ipso.

Solutio objectionis.

δὲ ταὖταις xal ἡ pb αὐτῆς χείσεται. Καὶ πῶς ὁ ci-
δὼς τὴν πρὸ αὐτῆς, οὐχ οἶδεν ὅτι μεθ) ἣν οἶδεν εὖ-
θὺς ἡ ἀγνρουμένη χαθ᾽ ὁμᾶς εἰσθαίνει;, "Όμοιον γὰρ.
ὥσπερ eU τις λέχοι μὴ εἰδέναι τὸν δέχα ἀριθμὸν,
ποίαν ἔχει τὴν θέσιν, τοὺς εἱδότας τὸν ἑννέα. Πρόδη-
λον γὰρ ὅτι μετὰ τὸν ἑννέα ὁ δέχα χείσεται πάντως.
Et τοίνυν οἵδε τὴν πρὸ αὑτῆς, πῶς οὐκ εἴσεται xal
αὐτὴν; Πῶς ὁ τοσαῦτα σημεῖα πρὸ τοῦ τέλαυς ἔσεσθαι
λέγων, obx οἶδεν ὅτι μετὰ τὰ σημεῖα τὸ τέλος ; Παν-
ταχόθεν τοιγαροῦν ἀνόητοι δειχθήσεσθε, τῆς ἀληθείας᾽
ςολμῶντες καταφεύδεσθαι, Οἶδε γὰρ τὰ πάντα ὁ Υἱὸς,
x&v οἰχονομικῶς ἀγνοςῖν τι λέγῃ.

ΛΟΓΟΣ ET.

Εἰς τὸ, « Ὁ Πατὴρ ἁγαπῷ τὸν ΥΙὸν, xal πάντα
δέδωκε» àv τῇ χειρὶ αὐτοῦ. » Καὶ εἰς τὸ,
« Πάντα μοι παρεδόθη. ὑπὸ τοῦ Πατρός µου. »
Καὶ elc τὸ, « Οὐ δύγαμαιἑγὼ à z' ἑμαυτοῦ ποιεῖν
οὐδέν' ἀν 1ὰ καθὼς ἀκούω, κρίνω" » καὶ ὅσα
τούτοις ὅμοιά ἐστι ῥητᾶ.

Ἀγτείθεσις ἐκ τῶν αἱρετικῶν.

Καὶ πῶς ἂν δύναιτο, φααὶ, xaz' οὐσίαν ὅμοιος εἷ-
ναι τῷ. Πατρὶ ὁ Υὶὸς, ὁ λέγων εἰληφέναι πάντα παρὰ
τοῦ Πατρός, Ἔχων γὰρ, οὐχ ἂν ἑδέξατο. Ἐπειδὴ
δὲ φαίνεται λαθών, ὡς αὐτός φησι, ἁηλός ἐστιν οὐδὲν
ἔχων ἐξ ἑαυτοῦ.

Πρὸς τοῦτο .Ίύσις.

Gum igitur. audies dicentem Filium * : c Om- D Ὅταν οὖν ἀχούσῃς λέγοντος τοῦ Υἱοῦ, « Πάντα

nia que habet Pater mea sunt, et. omnia mea sunt
Pairis, » quid. dices, lizretice ? Si enim ex vestra
opinione Filius nihil babet ex seipso, nihil etiam
ex seipso hahebit Pater ; et.si Pater omuia natuta-
lier habet, habebit hoc et Filius. Necessarium
igitur prorsus est, ut qui dicunt Filium nibil posse,
idem quoqua Paui tribuant, nimirum υἱ babeat
qua Filius ; ant αἱ hoc detestandum est, necesse
εδὶ fateri Filium, possidere omnia qum Paler. Om-
nio, enim sua Patris 95696 dixit, οἱ ipse vioissim
liabere omuia qux Patris sunt.

* Luc. x, 22.

! Hebr. iv, 15... ? Joan. ni, 52»

! Joan. v, 50.

ὅσα ἔχει ὁ Πατὴρ, ἁμά ἔστι,; χαὶ τὰ ἐμὰ πάντα τοῦ
Πατρός ἐστι, τί ἄρα ποιῄσεις, αἱρετιχέ; El γὰρ οὗ-
δὲν ἔχει, xa0' ὑμᾶς, ὁ Υὸς ἐξ ἑαυτοῦ, ἔχει τοῦτο xai
ὁ Πατήρ χαὶ εἰ πάντα ἔχει φυσικῶς ὁ Πατὴρ, ἔχει
τοῦτο xal ὁ χἱός. ᾽Ανάγχη τοίνυν, 1?) τὸ μηδὲν ἔχειν
δύνασθαι λέγοντας τὸν Υἱὸν, περιθεῖναι τοῦτο xai
τῷ Πατρὶ, ἵν᾽ ἔχων φαίνηται τὰ τοῦ Ylou* fj el τοῦτο
φευχτέον, ἀνάγχη συνομολογεῖν κεχτῆσθαι τὸν Υἱὸν
ὅσα καὶ ὁ Πατήρ. Tou Πατρὸς yàp ἔφησεν εἶναι
πάντα τὰ ἑαυτοῦ, καὶ αὐτὸς ἔχειν πάντα τοῦ
Πατρός, |

! Joan. xvi, 15.

381
AAÀAO, Omyngacaxoc.

À
O0 διὰ τὸ μὴ ἔχειν ὁ Υἱὸς, εἱληφέναι λέγεται

παρὰ τοῦ Πατρός. Ἔχει γὰρ φυσιχῶς, ἴδιος (ov αὐτοῦ
Λόγος xaX ἀπαύγασμα, πάντα τὰ αὐτοῦ, δίχα μόνου
«οῦ εἶναι xai λέγεσθαι Πατήρ. Λέγει δὲ εἰληφέναι
παρὰ τοῦ Πατρὸς, προαναιρῶν ὡς θεὸς τὰς τῶν αἷ-

τιχῶν ὑπονοίας. Ἵνα γὰρ pf) τις τὸν Yióv θεωρῶν
πάντα τὰ τοῦ Πατρὸς ἔχοντα ἐχ τῆς πολλῆς λίαν
ὁμοιότητας xal ἁπαραλλάκτου ταντότητος νοµίσῃ τὸν
αὐτὸν εἶναι Πατέρα καὶ Υἱὸν, καὶ εἰς τὴν Σαθελλίου
πλάνην ἐχπέσῃ, ἀναγχαίως εἱληφέναι φησὶ παρὰ
Πατρὸς, φυσικῶς τοῦτο ἔχων' ἵν ὁ λόγος εἰσφέρων
ἕνα μὲν τὸν διδόντα, δεύτερον δὲ τὸν δεχόµενον, ἐν
ἴδια»ούσαις ὑποστάσεσι δυάδα δεικνύῃ οὗ µόνοις ὀνό-
past ὃ,αστελλοµένην. Ἴδιος δὲ Gv τοῦ Πατρὸς ὁ Λό-
γος, xal ix τῆς οὐσίας αὐτοῦ προελθὼν, πάντα piv
τὰ τοῦ Πατρὸς ἀῑδίως ἔχει. Παρ) αὑτου δέ qnot ci-
ληφέναι διὰ τὸ ἐξ αὐτοῦ προελθεῖν, φυσικῶς ἔχων τὰ
πάντα προσόντα αὑτῷ.

ΑΛΛΟ.

Οὐδὲν εἰς τὸν θεότητος λάγον τὸν Υἳὸν ἁδιχὴσει τὸ
λέγειν. € Πάντα pot. παρεδόθη παρὰ τοῦ Πατρός
µου. » ἁλλὰ μᾶλλον ἀποδεικνύει σαφῶς κατὰ φύσιν
ὄντα Yióv. El γὰρ πάντα αὐτῷ παρεδόθη, £v δὲ τῷ
πάντα εἰπεῖν οὐδὸν ἀφῆκεν ἑχτός' οὐχ ἄρα εἷς ἐστι
τῶν τάντων, ἅπερ χαὶ εἰληφέναι φησὶν, ἀλλ ἰδιά-
ζουσα» £x Πατρὸς τὴν γέννησιν ἔχει. Ylbc δὲ (ov κατὰ
φύσιν, ἔγει πάντως τὰ τοῦ γεννῄσαντος ἴδιχ. "Tótov
Ct τοῦ γεννβσαντος τὸ πάντα ἔχειν οὐχ ἄρα ἑνδεής
τινος ὁ Υἱός.

ΑΛΛΟ.

Ei πάντα αὐτῷ παρεδόθη, καθἀ φησιν αὐτὸς, xal
δέδοται àv τῇ χειρὶ αὐτοῦ, οὔτα τῶν πάντων sie
ἔαται, ἀλλὰ xal μόνος φανεῖται χληρονόμος, ὡς Ylé.
Ei γὰρ εἷς ὢν καὶ αὐτὺς τῶν πάντων ἐτύγχανε, xaz-
τριθµεῖτο ἂν ἐν τοῖς πᾶσι, καὶ οὐκ ἂν ἣν κληρονόμος.
Ἐκειδὴ δὲ φαίνεται πάντα λαθὼν φυσικῶς τε xol
οὐσιωδῶς , δηλονότι διατρεχούσης εἰς αὐτὸν τῆς Σοῦ
γεννίααντος ἀρχῆς τε χαὶ χυριότητος, ἄλλος ἐστὶ
τῶν πάντων ἐξ ἀνάγχης, xai μόνος ἴδιος τοῦ Πα-
τρὸς Υἱός.

ΑΛΛΟ, διηγηματικῶς.

Ἑδοίσκεταί που λέγων ὁ Σωτήρ) « Ὥσπερ ὁ IIa-
τὶρ ἔχει ζωῆν Ev. ἑαυτῷ, οὕτω xal τῷ Yi δέδωχε
ζωὴν ἔχειν Ev. ἑαυτῷ. » ὅπερ ἀκόλουθον οὕτω νοεῖν.
At μὲν γὰρ τοῦ λέγειν, « Δέδωχε, » τὸ ἐκ Πατρὺς
ἔχειν φυσικῶς σηµαίνει, xaX καθ ὑπόστασιν ἕτερον
ἑαυτὸν πρὸς τν δεδωχότα δειχνύει’ ἕτερον δὲ λέγω
µόνον τῷ ἀριθμῷ. Διὰ δὲ τοῦ λέγειν, « Ὥσπερ ἔχει ὁ
Πατ]ρ, οὕτως ἔχει xay ὁ Yibe, » δηλός ἐστιν Excivo
διδάσχων, ὅτι ὥσπερ ἀῑδίως ἔχει ὁ Πατὴρ ày ἑαυτῷ

thv ζωὴν, οὕτω xaX ὁ Υὸς ἀῑδίως ἔχει ζωὴν ἐν &ao- .

τῷ. El μὲν οὖν τολμᾷ τις λέγειν εἴναι χρόνον ὅτε
ζωὴν οὐκ εἴχεν ὁ Πατὲρ ἐν ἑαυτῷ, χρατεῖν ἀνάγχη

7 Joan. v, 95

THESAURUS.

589
ALIUD, narrative.

Non ideo dicitur Filius « Patre accepisse, quod
antea non babuerit. Hábct enim naturaliter, cum sit
proprium ejus Verbum et splendor, omnia quz Pa-
trís : excepto eo quod neque sit, neque dicatur Pater.
Dicit autein se accepisse a. Patre, preoccupans et
tollens, ut Deus, h:eretieorum suspicionem. Nam ne
quispiam , Filium contemplans habentem ompia quae
Pater, existimet ob summam hane similitudinem et
omnimodam identitatem ipsum esse Patrem simul
εἰ Filium, et in Sabellii errorem incidat, utiliter
admodum se a Patre accepisse dicit, cua natura-
liter id babeat, ut ratio ipsa infereus unum quidera
esse qui dat, alterum qui suscipit, dualitatem per-
sonarug manifeste ostendat non solis nominibus
distinctam. Cum vero sit proprium Patris Verbum,
οἱ οχ essentia ipsius procedat, cerle omnia qus
Patria sunt, ab stergo habet. Dicit autem se ab
illo accepisse, quia ex ipso procedit; cum alioqui
naturaliter habeat omnia qua Patri insunt.

ALIUD.

Nibil plane divinitati Filii officere potest, dicere :
« Omnia mihi tradita sunt a Patre meo : » sed po-
tius declarat ipsum naturaliter Filium esse. Si enim
omuia illi tradita sunt, et cum dicinus, omnia,
nihil excludimus ; certe non erit ipse unus ex ome
nibus qux? se accepisse dicit, sed distinctam a Pa-
tre generationem liabet. Filius vero natucaliter cum
sit, habet omnia qu:xe Genitoris sunt propria. Pro-

, prium autem Genitoris est omnia habere : non est

igitur Filius alicujus rei indigus.
ALIUD,

Si omnia ei tradita sunt, sicnt ipse testatur, ci-
que in manus data, non est unus $96 omnium;
sed solus est hzres, ut Filius. Nam si ipse unus
omn'um exsisteret, certe omnihus annumeraretur ,
neque esset hzres. Cum vero omnia acceperit,

" paturaliter atque essentialiter, propagato nimirum

in ipsum Genitoris sui imperio et dominatione : ne-
cessario diversus est ab omnibus, et solus proprius
Patris Filius.

ALIUD, narrative.

p Servator alicubi inquit, « Sieut Pater habet

vitani in seipso, sic dedit et Filio habere vitam in
scipso? : » quod s:c intelligi par est. Nam cum dicit,
« dedit, » quod ex Patre naturaliter habeat signi-
ficat, et hypostatice ab eo qui dedit alium csse:
οἱ], inquam, numero solum. Cum vero. dicil,
« Sicut habet Pater, ita habet et Filius : » manifeste
hoc significat, quod, quemadmodum Pater babet in
se vitam ab slerno, ita et Filius vitam ab :eterno
in se habet. Si quis )gitur audet dicere, tempus
aliquod fuisse quo Pater vitam in se non liabuit,
hoe ipsum etiam ip Filio loeum habebit. At si hoc

985

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

984

impium est, et fatemur omnino Patrem semper in Α τοῦτο xal ἐφ᾽ Ylo). Ei δὲ τοῦτο ἀσεθὲς, ἔχειν ὃς

se vitam labuisse, idem etiam de Filio fatendum
est ; hoc cnimest ita se habere ipsum sicut et Pater.
Si vero is qui semper habet, accipere se dicit ,
singulari aliquo consilio dicitur, nihilque id Filio
quod ad naturam attinet, officit.

ALIUD.

Si quis splendori luminis sermonem tribuat, et di-
cat: Lumen mili dedit omnia quas habet : illumino
enim perinde at4ue illud ; anne recte quispiam dixe-
rit splendoremillum aliquando non liabuisse illumi-
nandi facultatem ? et quomodo splendor erat ? Si
vero cum semper illuminandi facultatem habeat,
quia omnia quae in lumine sunt, habet, et qui gi-
gnitur ex ipso, accepisse ab ipso dicitur : quomodo
non absurdum fuerit nolle amplius aliquid de Verbo
'Dei, quam de hoc exemplo intelligere ? Cum enim
omnia naturaliter liabeat ex Patre, accepisse se ex
ipso dicit, quia ex ipso genilus est, cum omnibus
quie habet.

ALIUD, in illud : « Data est mihi omnis potestas ὃς »
et, « Glorifica Filium tuum * : » aut universalius
de eo quod glorificatur, εἰ an aliquid accipiat
Filius.

Filius Dei, quatenus Verbum est, non ideo petit 3
Patre, vel alioqui accipere dicitur, quod aut gloria
aut alia quapiam re egeat, sed ratione incarnatio-
nis hoc facit. Accipit enim respectu human: naturz,
quia nobis similis factus cst. Abundat Q9" autem

ὃ ύσομεν ἀεὶ τὸν Πατέρα ζωὴν ἐν ἑαυτῷ, ἔσται τοῦτο
xai ἐφ᾽ Ylo): τοῦτο γάρ ἐστι τὸ οὕτως ἔχειν αὑτὸν,
ὥσπερ xai ὁ Πατήρ. Ei δὲ ἀεὶ ἔχων, εἰληφέναι λά-
γει, οἰκονομεῖ τι σοφρὺν ἡ φωνὴ, xal οὐδὲν εἰς τὸν
τῆς φύσεως λόγον ἁδιχήσει τὸν Ylóv.

ΑΛΛΟ.

Εἴ τις τῷ £x τοῦ quib; ἁἀπαυγάσματι περιθείη
φωνὴν, εἶτα τοῦτο λέγοι’ Πάντα gov. δέδωκε τὸ φῶς
τὰ ἑαυτοῦ, φωτίζω γὰρ ὥσπερ ἐχεῖνο' ἄρ᾽ εὐλόγως
ἂν εἴποι uh ἑσχηχέναι ποτὲ «b. ἀπαύγασμα τοῦ qu-
τίξειν τὴν δύναμιν; xal πῶς ἀπαύγασμα ἣν; EL 63
χαὶ φωτίζειν δυνάµενον διὰ τὸ πάντα τὰ τοῦ φωτὸς
ἔχειν, xaX γεννᾶσθαι πάλιν ἐξ ἑαντοῦ, εἱληφέναι λέ-

p Yet παρ αὐτοῦ, πῶς οὐκ ἄτοπον μὴ xai πλέον τι

τοῦ παραδείγματος νοεῖν ἐπὶ τοῦ Θεοῦ Λόγου; Πάντα -
γὰρ ἔχων φυσικῶς ix Πατρὸς, εἱληφέναι φησὶν ἐξ
αὐτοῦ διὰ τὸ ἐξ αὐτοῦ γεγεννῆσθαι, μετὰ πάντων
ὧν ἔχει,

ΑΛΛΟ, εἰς τὸ, « Ἑδόθη poi πᾶσα ἐξουσία' » xal,
« Δόξασόν σου τὸν Υἱὸν, » 3) καὶ χαθο.λικὠτε-
pov, περὶ τοῦ δοξἀζεσθαι d) δέχεσθαί τι τὸν
Ylóv.

Ox iv χρείᾳ δόξης i) ἑτέρου τινὸς χαθεστηχὼς ὁ
Υἱὸς, ᾗ Λόγος ἐστὶν, αἱτεῖ παρὰ τοῦ Πατρὸς, i| xat
λαμθάνειν λέγεται, οἰκονομιχῶς δὲ τοῦτο ποιεῖ. Δέ-
χεται μὲν γὰρ ἀνθρωπίνως διὰ τὸ σχημα τῆς πρὸς
ἡμᾶς ὁμοιώσεως. Ἔστι δὲ πλήρης ὡς θεός. Ἐπειδὴ

omnibus ut Deus. Cum enim solus, ac per se homo, ϱ Υὰρ μόνος καὶ χαθ᾽ ἑαυτὸν ὁ ἄνθρωπος, x&v τι τῶν

tametsi aliquid boni a Dee acceperit, facile hoc ipsum
amittit (quod quidem et Adam perpessus est), destitu-
tus per inobedientiam ea gratia quz prius illi collata
fuerat: necessarium omnino fuit, ne rursus in eadem
incideremus, ut immutabile Dei Verbum homo fa-
ctum peteret a Patre dona quae ab illo proficiscuntur;
ut per ipsum in quem nulla mutatiu alteratiove
cadit, in nostra etiam natura eadem dona stabili-
rentur atque confirmarentur. Gratia enim princi-
pium nacta, firmiter in Christo manet ; ipseque
similitudinem in nos quoque transmiltit : omnes
enim in ipso sumus, quatenus homo factus est et
eandem quam nos carnem gestavit. Nam hac ra-
tione et fratres, et unum cum 90 facti dicimur.

ἀγαθῶν παρὰ θεοῦ λάδη, τοῦτο ῥᾳδίως ἀπολλύει (0
δη xal πἐπονθεν Ἀδὰμ), xal γυμνὸς Ex παραχοης
ἐδείχθη τῆς προτεθείσης αὐτῷ χάριτος, ἀναγχαῖον
ἣν, ἵνα μὴ πάλιν τοῖς αὐτοῖς περιπέσωμεν, τὺν
ἄτρεπτον τοῦ Θεοῦ Λόγον γενόµενον ἄνθρωπον, al-
τῆσαι παρὰ τοῦ Πατρὸς τὰ ἐξ αὐτοῦ χαρίσματα; ἵνα
δι’ αὐτοῦ βέθαια τῇ ἡμετέριᾳ φύσει φυλάττηται,
ἀτρέπτου xai ἀναλλοιώτου τυγχάνοντος. ᾽Αρχὴν γὰρ
ἡ χάρις λαθοῦσα, μένει μὲν ἀσφαλῶς ἐν Χριστῷ,
παραπέμπει δὲ αὐτὸς xal εἰς ἡμᾶς τὴν ὁμοίωσιν;' ὅτε
πάντες ἑαμὲν ἐν αὐτῷ, χαθὸ ἄνθρωπος γέἐγονε, xal
τὴν αὐτὴν ἡμῖν ἑφόρεσε σάρχα. Οὕτω γὰρ καὶ ἁδελ-
qot xat Ev ὡς πρὸς θεὺν γεγεννήσθαι λεγόµεθα. Al-
τεῖ τοίνυν χαὶ δέχεται παρὰ τοῦ Πατρὸς δι ἡμᾶς,

Petit itaque et accipit a Patre propter nos, qui D ἅπερ ἔχει μὲν φυσιχῶς, ὡς θεός; ἐπειδὴ δὲ σάρχα

ipse habet naturaliter, ut Deus. Cum vero carnem

assumpsit, qua» glorificatione egebat , atque lioc

quidem non alterius cujuspiam, sed sua facta est :

merito sibi vindicat atque adjungit, quee in illam

et circa illam fiunt, et ut homo non habens, accipit

a Patre qua naturaliter habet ut Filius et Deus.
ALIUD.

Si Verbum Dei factum est homo, ut omnino fa-
cium est "6, neque quemquam negare arbitror, quid
cst quod nonnullos movet, ut eum lumauis verbis
uti non permittant ? Nam qui rem ipsam subire non

* Matth. xxvin, 48. * Joan. xvii, J.

τοῦ δοξάζεσθαι χρῄζουσαν ἔλαδε, xai οὐχ ἑτέρου
τινὸς, ἀλλ᾽ αὐτοῦ γέγονεν αὕτη , εἰχότως ἰδιοποιεῖται
τὰ εἰς αὑτὴν ἣ περὶ αὐτὴν γινόμενα, xaX ὡς ἄνθρω-
πος μὴ ἔχων, δέχεται παρὰ τοῦ Πατρὸς ἅπερ ἔχει
φυσιχῶς, ὡς Yibe xai θεός,

ΑΛΛΟ.
Ei γἐγονεν ἄνθρωπος ὁ τοῦ Θεοῦ Λόγος, Υέχονε
t, xal ἀντερεῖν οἴμαι µηδένα, εί τὸ ἀναπεῖθόν τι-
νας, μὴ ἐπιτρέπειν αὐτῷ ταῖς ἀνθρώπου χεχρῆσθαι
φωναῖς; 'U γὰρ αὐτὸ τὸ πρᾶγμα μὴ φυγὼν, ἀλλ'

ιο Joan. 1, 14.

$85

TIIESAURUS.

$86

εἰς τοσαύτην ἑαυτὸν ταπείνωσιν χαταγαγὼν, οὐκ ἂν A recusavit, sed in tantam humilitatem se demisit ,

ἔφυγε τὸ ky λόγοις ἑαυτοῦ φαίνεσθαι μετριώτερος.
El μὲν οὖν οὗ γέἐγχονεν ἄνθρωπος, περιαπτέτωσάν
τινες τῷ Λόγῳ τὰ ταπεινὰ ῥήματα, χαὶ λεγέτωσαν
αὖὑτὸν xaX ἀγνοεῖν xal δόξης χρῄζειν, χαὶ δέχεσθαἰ
σι παρὰ τοῦ Πατρός. Ei δὲ γέγονεν ἄνθρωπος,
ἔστωσαν τῆς ἀνθρωπότητος αἱ φωναὶ, xal μηδεὶς
συχοφαντείτω τὸν τοῦ θεοῦ Λόγον, ὡς οὐχ ἔχοντα τὸ
τέλειο», ὥσπερ ὁ Πατήρ μηδὲ ὑθριξέτω τὸ τοῦ
θεοῦ Υνήσιον γέννημα.
ΑΛΛΟ.

Οὐχ ὁ τοῦ Θεοῦ Λόγος, ᾗ Λόγος ἐστὶ, δοξάζεται xal
δέχεταί τι παρὰ τοῦ Πατρὸς, ἡ xaX ἁγιάζεται, ἀλλ᾽
ἡμεῖς ἐν αὑτῷ' χαὶ δι’ ἡμᾶς ταῖς τοιαύταις αὐτός τε
ἐχρήσατο φωναῖς, xaX dj θεία Γραφῇ τοιαῦτά τινα
λέχει περὶ αὐτοῦ. El. γὰρ, χαθὼς olovzal τινες, εἰς
tbv τοῦ θεοῦ Λόγον ἀναφέρειν yph τὰ τοιαῦτα, ὁρά-
τωσαν μὴ xai τὸν τῆς ἐπιδημίας τρόπον ποιοῦσιν
ἀργὸν, καὶ τῆς παρὰ θεοῦ χάριτος ἔρημον ἡμῶν τὴν
φύσιν ἀποδειχνύουσιν. El γὰρ ὁ Λόγος ἑἐστὶν ὁ δοξα-
σθεὶς xal ἁγιασθεὶς κατὰ τὴν θεότητα, mola γέγονε
τοῖς ἀνθρώποις Ἡ ὄνησις, ix τοῦ γενέσθαι αὐτὸν
ἄνθρωπον ; Φαίνεται γὰρ αὑτὸς ἀναστὰς ἐκ νεχρῶν,
οὐχ ἡμεῖς. Τί δὲ αὐτὸν Ἔπεισε γενέσθαι χαὶ σάρκα;
E! μὲν γὰρ, ἵνα «hv ἀνθρώπου φύσιν ὠφελήσῃ,
ἀργὸν xav' ἐχείνους τὸ ἐπιχείρημα ΄ οὐδὲν γὰρ ἡ
σὰρξ ὠφεληθεῖσα φαίνεται, ἀλλὰ μᾶλλον αὐτός. Καὶ
εἰ ὅτε γέγονεν ἄνθρωπος, τότε φαίνεται καὶ δόξαν
λαθὼν, χαὶ ἁγιασμὸν, χαὶ ἑξουσίαν, xaX ὅσα τοιαῦτα
φέρεται περ) αὐτοῦ, πρόδηλὀν ἐστιν ὅτι πρὸ τῆς
ἐπ.δημίας τούτων ἔρημος Gv, κατ ἐχείνους, λαμθάνει
ταῦτα χατὰ τὸν τῆς ἐπιδημίας χαιρὀν. Χάριν οὖν
ὁμολογείτω τῇ σαρχὶ, βελτίων ἀναδειχθεὶς, ὅτε πε-
φόρεχεν αὐ -Ίν, οὗ βελτιώσας αὐτήν. Αλλ’ ἔστι τοῦτο
xa φρονεῖν xal λέγειν δυσσεθέστατον. Ἐπεδήμησε
γὰρ ἵνα δοξάσῃ τὸν ἄνθρωπον xal ἁγιάσῃ. Οὐχ ὁ
Λόγος ἄρα ἑἐστὶν ὁ δεχόµενός τι ' τέλειος γὰρ, ὥσπερ
xa ὁ γεννήσας αὐτόν. ᾿Αλλ' ἡμεῖς iv αὐτῷ λαµθά-
νοµεν, ὅτε «hv ἡμετέραν ἑφόρεσε σπάρχα ^ ὡς γὰρ
ἀναστάντος αὐτοῦ, ἡμεῖς ἀνέστημεν, xa ἀναθεθηχότος
αὐτοῦ πάλιν, εἰς οὐρανοὺς ἡμῖν fj ἄνοδος ἀνεχαινί-
σθη ΄ οὕτως xai δοξάζεσθαι xal ἁγιάζεσθαι λεγοµέ-
νου, ἡμεῖς ἐσμεν οἱ τούτων ἀπολαύοντες.

non abhorruit ab hujusmodi moderato atque huni-
liore loquendi genere. At vero si homo factus nou
est, 4ribuant nonnulli Verbo humiles istas locu-
tiones, dicantque ipsum et ignorare, et gloria in-
digere, atque aliquid a Patre accipere. Sed si fa-
ctum est homo, sint haec verba humanze nature con-
venientia : et nemo calumnietur Verbum Dei, tan-
quam non habentem ear perfectionem, quam babet
Pater : neque vero Dei Filio contumeliose insultent.

ALIUD.

Verbum Dei, quatenus Verbum est, neque glo-
ríam, neque aliud quidquam a Patre accipit, neque
sanctificatur ; sed nos in ipso : et propter nos, et
ipse ejuscemodi verbis utitur, et sacra Scriptura
talia qusedam de ipso dicit, Si enim, ut nonnulli
opinantur, ad Verbum Dei ejuscemodi dicta referri
debent, videant ne incarnationem ipsam otiosam in-
frugiferamque faciant, et naturam nostram gratia
Dei vacuam declarent. Nam si Verbum est, quod
in sua deitate gloriflcatum et sanctificatum 998
est, quid fructus aut. emolumenti bominibus inde
accessit quod factus sit homo ? Ipse enim e mortuis
resurrexisse videtur, non autem nos. Quid vero
ipsum movit ut fleret homo? Nam si, ut humanam
naturam juvaret, inanis est, juxia illos, hic cona-
tus : natura enim adjuta non fuisse cernitur, sed
ipse potius; et si, quando factus est homo, tum
etiam gloriam accepisse et sanctificationem, et po-
testatem, et alia quz ipsi tribuuntur, cernitur :
manifestum est ipsum, juxta illorum opinionem,
ante incarnationem iis vacuum fuisse, et tum pri-
mum cum carnem assuimpsit, ea accepisse. Carni
igitur acceptum ferat, quod per cjus assumptionem
melior sit effectus, non vero ipsam nreliorem effecc-

. rit. Atqui hoc et cogitatu et dictu impium est. Incas-

natus enim est ut hominem glori(icaret et sanctifica-
ret. Verbum itaque, quatenus Verbum, nihil accepit :
perfectum enim est, quemadmodum et Pater. Sed
nos in ipso accipimus, quando carnem nostram ge-
stavit : sicut enim cum ipse resurrexit, nos etiam
resurreximus; cumque ipse rursum ascendit ia
colos, ascensus nobis est instauratus : ita cuim

ipse glorificari et sanctificari dicitur, nos significamur hisce rebus frui.

ΑΛΛΟ, δι οὗ δείχνυται σαφῶς, ἅπερ εἶχεν ὡς D ALIUD, quo manifeste ostenditur. que. habuit. ut

θεὸς, δι ἡμᾶς αἰτῶν ὡς ἄγθρωπος.

Λέγει που Χριστός « Πάτερ, δόξασόν σου τὸν
Yióv. » Καὶ πάλιν « Πάντα poc παρεδόθη ὑπὸ τοῦ
Πατρός. » Καὶ μετὰ τὴν ἀνάστασιν ^ ε Ἐδόθη pot,
φησὶ, πᾶσα ἑξουσία ἓν οὑρανῷ xal ἐπὶ γῆς.» "AX
δείχνυται xal πρὶν αὐτῷ παραδοθῆναι τὰ πάντα,
πάντων ὧν Κύριος. Γέγονε γὰρ τὰ πάντα δι αὐτοῦ,
xai ὁ Ταλμῳδὺὸς δὲ δοῦλα τοῦ πεποιηχότος εἰδὼς
αὐτὰ λέχει, ὅτι « Τὰ σύμπαντα δοῦλα σά. » Αἰτῶν
δὲ δύξαν φαίνεται, καΐτοι τῆς δόξης ὢν Κύριος. θὕτω
γὰρ ὁ Παῦλος έλεγε περί τινων, ὅτιπερ «. El ἔγνω-

Deus, petiisse propter nos ut homo.

Christus alicubi inquit : « Pater, glorifica Filium
tuum '!. » Et rursus : « Omnia mihi tradita sunt a
Patre 13.2 Et post resurrectionem : « Data est
mihi potestas et in ccelo et in terra **. » Atqui
etian antequam illi traderentur omnia, omnium
Dominus erat. Omnia enim per ipsum facta sunt **,
et Ps»lmista sciens omnia esse serva Creatoris, ait:
« Omnia serviunt tibi 15. » Cum vero gloriam petit,
glori:e Dominus esse cernitur. lta enim Paulus de
quibusdam dixit, quod « si cogauovissent, noun

15 Joan. xvii, ος 5 Math. xt, 27. H Matth. xxviu, 48. P Joan. 1,5. 9 Psal, σαν, 91.

681

S. CYRILLI ALE&SANDIUNI ARCIIEP.

583

utique Dominum glorix crucifixissént !*. » Quod A σαν, οὐκ ἂν τὸν Κύριον τῆς $ófvc ἑδξέαύρωσάν. »

autem aptequani gloriam a Patre ρεῖοτεὶ, eam
habuerit, «i Filius, ipse manifeste docet, dieens :
« Pater, glori&ca Filium tuum ea gloria quam habe-
bain apud teante constitutionem mundi. Si vero fate-
tur se habere gloriam ante constitutum mundüm , et
nunc eam petitut non babens, nostra eausá iu faeit ;
et nostfa in ipso facia est petitio, poóscehs glóriam
huimanz natura cénferri. Cum autem post resut-
reetionem dieit : « Data est mihi pótesiás ; » ctiam
ante resurrectionem eam habuisse cernitur. Nam
si non habuit, quo pacte increpat diabolum, dicens :
« Vade retiro, Satana !' ? » aut quomedo largitus
est discipulis potestatem in duemones "122908 quo-
modo filiam Abrabz, ut scriptum est, ligatam 4

"Ott δὲ xai πρὶν αἰτῖόαι Γαὰρὰ Πάτῤὸς τὴν δόξαν
εἶχέν ὡς Υἱὸς, αὐτὸς διδάσχει σαφῶς λέγων: « Πά-
«ep, δόξασόν dou τὸν Τιὸν tjj δόξη ᾗ εἶχον, πρὸ
τοῦ τὸν χόσμον εἶναι, παρὰ ool. » El δὲ ὁμολογεῖ
μὲν ἔχειν xaV πρὸ τοῦ ὰόσμου τὴν δόξαν, αἰτεῖ 6i
νῦν αὑτῆν ὡς o02 ἔχων, δι ἡμᾶς ἅρα τοῦτο motel *
καὶ ἡμῶν Ev αὐτῷ γέγονεν ἡ ἀἴτηδις, χαλοῦσα τὴν
δόξαν εἰς τὴν ἀνθρώπου φύδὶν. Λέγων δὲ μετὰ τὴν
ἀνάστασιν, « 'Eóóün pot πᾶσα ἐξουσῖα, » καὶ πρὸ
τῆς ἀναστάσεως ταύτην ἔχων φαίνεται. El γὰρ μὴ
εἶχε, πῶς ἐπετίμα τῷ διαδόλῳ λέγων. € Ὕπαγε
ὁπίσω µου, Σατανᾶ: » πῶς δὲ τοῖς μαθήταϊς χᾶτὰ
δαιμόνων ἑχαρίζεῖο τὴν ἐξουσίαν; üg 8i τν
Αθραὰμ ὐυγατέρα, χαθὰ γέἐγραπται, δεδεμένην ὁ τὸ

diabolo ut potestate praeditus solvit !!?* aut quo p τοῦ 660109. ὡς ἑἐξδρυσίαν ἔχων ἔλυσεν αὐτός:; 1i

paeto paralytico sanitatem eountulit ** ? quoniodo
mulieri peccatrici peccata remisit *! ? quomodo
mortuos resuscitavit ?!? cxois visus restiteit *5?
Manifestum itaque est illum verbis wii quae liomihi
eonveniant, nou quando erat Verbum extra corher,
sed quando factus est homo Patris dona nobis pe-
tens. lta euim dicimur etiam divinae mature faeti
esse participes **, cum Verbum nostram humili
tatom suscepit, u& nos ad suam celsitudinem eve-
hat, non ut ipse infra maneat, sicut nos. lucireo
enim cum sumus natura bomines , dii vucamur **,
quippe qui hoc in Christo simus : Christus euim
Deus est.

ALIUD.

Si humilia qeiejam vérba qui éafni convetiant,
nonnulll divinitati Verbi ascribere eUnontur : cafn
viderint Christem pér carnem miracula edentem,
quid dicent? Cam enit éx saliva et terra lutum
confecisset, cttam eo curavit : extensa tnanu, fe-
retroque tacito vidas filium unigeénituiti suscitavit ;
voce etiam per corpus edità Lazarut e thonumento
evocavit. Hiec enim prestita sunt per carneni, sed
non erant operas carnis. Qaernadtinodum igitur $i
naluram rei aspicíamus, ex divinitatis vi ac virtute
operwm ejuscemodi cventum 5stimamüs, tametsi
per carnem facta sint: ita quando propter carnem
humanum aliquid dicit, non Deo Verbo id ascriba-
mus ; sed cum id a divinitate alienum esse videri-
mus, ad carnem referamus. lta enim singula ipsius
facia vel dicta in suum locam referentes, verain
minimeque errónéam Servatoris nostri cognitionem
«4onsequemur.

ALIUD, xarra!ise.
Sacra Scriptura unum Christum przedieat :
« Unus enim Deus Pater, οὐ unus Dominus Jesus
Christus **, » Nam ex operibus quie soli Deó
€onveniunt, Deus coguoscitur. Cum enim Verbum
care facium, ut scriptum est *', homó quoque cerni

!* | Cor. 1, 8.

πῶς παραλυτικῷ τὴν ὑγίειαν ἔχαρίσατο; πῶς τῇ
γυναιχὶ τῇ ἁμαρτωλῷ τὰς ἁμαρτίας Ἠφίει; νεχροὺς
δὲ πῶς Ίγειρε; τυφλῶν δὲ πῶς ἀνέωξεν ὀρθαλμούς:
AT)ov οὖν ἐντεῦθέν ἐστιν, ὅτι τὰς ἀνθρώπῳ πρε-
πούσας λέγει φωνὰς, οὐχ ὅτε Λόγος fv mph τῆς
ἐπιδημίας ἔξω σαρχός * ἀλλ ὅτε Υέγονεν ἄνθρωπος,
εἰς ἡμᾶς χαχῶν τὰς παρὰ τοῦ Πάτρὸς δωρεάς. Οὕτω
Υὰρ λεγόµεθα χαὶ Ὀείας φύδεως γενέσθαἰ κοινὠνοὶ,
τοῦ Λόγου φορέσαντος τὴν ἡμῶν τἀπείνώσιν, ἵν ἡμᾶς
ἀναγάγῃ πρὸς τὸ Όψος ^b ἑαυτοῦ, οὐχ ἵνα µείνῃ κάτω
χαθάπερ ἡμεῖς. Διὰ Tàp τοῦτὸ καὶ ἄνθρωπάι τὴν
φύσιν ὄντες, θεοὶ χρηµατίζοµεν, ὡς ὄντες καὶ τοῦτο
ἓν Χριστῷ' 8:0; Υὰρ 6 Χριστός.
ΑΛΛΟ.

C Eis τῆς σαρχὸς ταπεινὰ ῥήματα τῇ θεότητι τοῦ

Λόγου προσάπτειν ἐπιχειροῦαί τινες, ὅτα» ἴδωσι θαν-
μἀτουργοῦντα Χριστὸν διὰ τῖς σαρχὸς, τί ἐροῦσιν
ἄρα; Πτύσας μὲν γὰρ xal ποιῄσας πηλὸν, ἐθερά-
Ίευσε τὸν τυφλόν ^ ἐχτείνας δὲ τὴν χεῖρα καὶ ἀφά-
µενος t9; σὸροῦ, τὸν μονογενΏη τῆς χήρας ἀγέστησεν
vlóv* φωνὴν δὲ ἀφεὶς διὰ τοῦ σώματος, ἔξω τοῦ
μνήματος ἑἐχάλεσε {ὸν Λάζαρον. Ταῦτα μὲν γὰρ
ἐτελεῖτο διὰ τῆς σαρχὸς, ἀλλ᾽ οὑχ ἦν ἔργα sapxóg.
Ὥσπερ οὖν εἰς τὴν φύσιν τοῦ πράγματος βλέποντες,
τῇ δυνἀάμειτῆς θεότητος τὴν τῶν ἀποτελεσμάτων ἔχδα-
διν λογιζόµεθα, εἰ χαὶ διὰ τῆς σαρχὺς ἐγένετο" οὕνως
ὅταν διὰ τν σάρχα λέγη τι καὶ ἀνθρώπινου, μὴ τῷ θεῷ
Λόγῳ τοῦτο προσάπτωµεν, ἀλλὰ τῆς θεότητος ἀλλό-

p Τριον ὁρῶντες αὐτὸ, φέρωμεν ἐπὶ τὴν σάρχα. θῦτω

γὰρ Ἑχαστον τῶν Ὑινοµένων Ἠτόι λεγομένων παρ'
αὐτοῦ, ὥσπερ Ev τῷ ἰδίῳ τόπῳ τιθέντες, ἁπλανῆ
τὴν περὶ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν γνῶσιν ἔχοντες εὑρι-
σχόμεθα.

ΑΛΛΟ, δίηγηματιχῶς.

"Ἔνά Χριστὺν χηρύττουσιν αἱ θεῖαι Γραφαί’ « ER
γὰρ 6εὺς 6 Tacho, χαὶ ef; Κύριος Ἰησοῦς Χριστός. »
Απὸ μὲν γὰρ τῶν ἔργων τῶν, ὅσα πρέπει µόνῳ tp.
Θεῷ, γνωρίζεται Θεός. Ἐπειδὴ δὲ σάρχα γεγονότα
τὸν Λόγον, καθὰ γέγραπται, δεῖ καὶ ἄνθρωπον φαί-

11 Marc. wis, ὅδ, 3 Matth. χ,Β. '* Mau. xv, 4909. ** Matth. ix, 2 seqq.— 3 Luc.
«if, 57 νέα. ** ibid. 1(-17; vii, 41-56; Joan. xi, 1 seqq.

? Matth, xx, 90 seqq. ; Joan. 1x, 1 seqq.

* |l Petr. 1,4. 9 1 Joan. an, 4. ," 1 ου. vin, 6. " Joan. i, 14.

325

"THESAURUS. σας

νεσθαι, οὐχ ἣν δὲ ἀλλαχόθεν ὀρᾶόθαι το"οὕτον, εἰ A debeat; 3L talis non aliunde cerni poterat, nisi ex

μὲ ix τῶν τῆς σαρχὸς ἁλοιδορήτων παθῶν τε xal
λόγων, ἀναγχαίως χαὶ τὰ ἀνθρώποις πρέποντα ποιεῖ
σε καὶ λαλεῖ, ἵν' οὕτως δειχνύηται χαὶ ἄνθρωπος ΥεΥο-
νως. "Εστιγοῦν ἰδεῖν χατὰ ταυτὸν ἀμφότερα ἓν αὐτῷ.
Ἐκπυνθάνετο μὲν γὰρ ποῦ χεῖται Λάζαρος ἀνθρωπο-
πρεπῶς * Ίχειρε δὲ αὐτὸν, ὡς Θεός. Καὶ τῇ μὲν μητρὶ
λεγαύσῃ, «Οἶνον οὐκ ἔχουσιν, » ἐπέπληττεν ὡς ἄνθρω-
πος τὸ δὲ ὕδωρ εὐθὺς εἰς οἵνον µετεποίει. θεὺς γὰρ Tv
ἀληθινὸς bv σαρχὶ, καὶ σὰρξ ἀληθῶς kv Geo. Δι) ὧν
οὖν ἔδει γνωρίζεσθαι θεὸν, ταῦτα θεῖχῶς ἑνεργεῖ
καὶ ἀφ᾽ ὧν fv ἀναγχαίως ἄνθρωπον ὄντως ὁρᾶσθαι,
ταῦτα ποιεῖ xal λέγει, οἰκονομῶν τῷ μνυστηρίῳ τὴν
ἀλήθειαν. ᾽Αποδιδόσθω τοίνυν Bei τὰ Θεῷ χρεωστού-
μενα, xal τῇ ἀνθρωπότητι τὰ αὑτῇ πρέποντα xal

passionibus et dictis cerni convenientibus, peccati
tamen expertibus : necessario etiam qux homini.
bus conveniunt οἱ facit, et loquitur; ut. nimirum
hac ratione declaret se hominem factum. Utrum-
que igitur in ipso eadem in re cernimus. 999" Πιι-
terrogavit eniin ubi positus esset Lazarus, quod ni-
miren ea Interrogotio homini conveniret : suscita-
vit autem ipsum, ut Deus. Et matrem qnidem di-
centem : « Vinum non bhabent*5, » increpabat ul
homo : aquam vero statim In vinum mutavit, Deus
enim verus etat in carne, ei caro verc in Deo. llla
igitur, per que oportuit cognosci Deum, divino
more fecit : ea vero per quz necesse erat hominem
vere cerni, hsc facit et dicit, arceàna quadam ra- -

ἐφειλόμενα, xal οὕτως ἔξω παντὸς σκανδάλου χαὶ B tione veritatem administrans. Ascribantur itaque

πλάνης ὁ sl; αὐτὸν πιστεύων Yevfjascat.

ΑΛΛΟ.

Ὡς ἑξ ἁντιθέσεως.

ε Πάντα pot, qaot, παρεδόθη ὑπὸ «οῦ Πατρός
μου. » 'O δξ πάντα παρ’ ἑτέρου λαδὼν, ὃηλός ἔστιν
οὐδὲν ἔχων ἐξ ἑαυτοῦ * ὁ δὲ τοιοῦτος, πῶς ἔσται xav
οὐσίαν ὅμοιος τῷ πάντα ἔχοντι θεῷ xal Πατρί,

ἀλρὸς τοῦτο Aícic, ὡς διὰ τῆς εἰς ἄτοκον ἀπ.
αγωγῆς.

El πάντα λαθὼν ὁ Υἱὸς, οὐδὲν ἔχων ἐξ ἑαυτοῦ

Φαίνεται, πάντα δοὺς ὁ Πατῆρ, οὐδὲν ἔχει νῦν iv

Deo, quz ei dehentur : et humanitati qux ipsi con-
veniunt. el debentur ; atque ita, qui in Ipsum ere-
dit, liber erit àb omni offensione atque errore.
ALIUD.
Ex objections hereticorum.

« Omnia mibi, inquiunt, tradita sunt a Patre
meo **, » Qui vero omnia ab alio aceipit, certe ni-
hil a seipso habet. At qui ejusmodi est, quomodo
erit secundum essentiam similis Deo ae Patri omnia
habenti ?

Solutio objectionis, per reductionem ad absurdum.

Si Filius cum omnia acceperit, nihil ex seipso
habet, Pater. qui omnia dat, nihil nunc in se ha-

ἑαυτῷ. ᾽Αλλὰ τοῦτο ἄτοπον ' πῶς γὰρ ἔρημος ἔσται C bet. At hoc absurdum est : quomodo enim Patec

τῶν προσόντων αὐτῷ φυσιχῶς ὁ Πατήρ; Ἔχει δὲ
πάντα, xal bou; αὐτὰ τῷ Υἱῷ δηλονότι xày ὁ Υἱὸς
εἰλτφέναι λἐγῃ, χρόνος ἣν οὐδεὶς ὅτε τούτων ἔρημος
ὧν. Λαμέάνει μὲν γὰρ χατὰ τὸ σχΏμα τὸ ἀνθρώπι-
voy * ἔχει δὲ αὐτὰ φυστικῶς, ὥσπερ χαὶ ὁ Πατήρ.
ΑΛΛΟ.
Λέγει που Χριστός « Ὁ Πατηρ ἀγαπᾷ τὸν Υἱὸν,

καὶ ἐξουσίαν ἔδωχεν αὐτῷ χρίσιν ποιεῖν, ὅτι Υἱὸς

ἀνθρώπου ἑστίν. » El τοίνυν ἐξηυσίαν τοῦ κρἰνειν
λαμθάνει, οὐ διά τ'να πρόφασιν ἑτέραν, à2Y ὅτι
µόνον Tib; ἀνθρώπου ἐστὶν, οὐχ ᾗ Λόγος ἐστὶ xal
θεὺς 6 Υἱὸς λαµδάνει, ἀλλὰ χαθὺ γέγονεν ἄνθρωπος.
Λογιστέον οὖν τῇ μὲν ἀνθρωπότητι τὸ λαθεῖν, τῇ δὲ
θεότητι τοῦ Υἱοῦ, τὸ πάντα χεχτῆσθαι φυσιχῶς τὰ
του γεννήσαντος αὑτόν. Οὕτω γὰρ ἂν εἴη χαὶ εἰχὼν
ἁπαράλλαχτος τοῦ Πατρός.

ΛΟΓΟΣ ΚΔ.

Κὶς eà Aeyógera περὶ τοῦ Σωτήρος ἀγθρωπίνως
παρὰ τοῖς εὐανγελισταῖς, εἰς v0, Εν.αυσε.
xal eic τὸ, « Nov ἡ ψυχή µου τετάραχται’
καὶ εἰς τὸ, « El Óvracóv, παρε.ϊθέτω ἁπ᾿ ἐμοῦ
τὸ ποτήριον τοῦτο” » καὶ εἰς τὸ, « ΠερίἈυπός
ἐστιν ἡ γυχή µου". xal ὅσα εούτοις ὅμοια
ῥητὰ, παραύέσεις ἁἀποδεικτικαὶ καὶ ἁπὺ τῆς
θείας Γραφῆς, tox χριστοµάχων ἁνατρέπου-
σαι τὴν κακόγοιαγ’.

Ei παρά τινος τῶν τυχόντων Tj xa ἀνθρώπου φι-

6 Joan. 1t, 3.
99. *'"ibid. 58.

?* Matti, xt, 27«. 39 Joan. v, 22.

vacuus erit eis qua naturaliter ipsi insunt? Omuia
vero habet, tametsi ea Filio dederit : et tametsi
Filius dicatur accepisse, nullo tamen tempore []6
vacuus fuit. Accipit enim ratione forma humana :
naturaliter vero ea habet, sicut οἱ Pater.

ALIUD.

Christus alicubi dicit : « Patet diligit Filium, et
potestatem dedit ei judicium facere, quia Filius ho-
minis est ^. » Sij ergo potestatem judicandi accipit,
non aliam ob causam qeam quod sit Filius homi-
Bis: non quatenus Verbum est et Deus, dicitur
accipere Filius, sed quatenus factus est homo. Ac-
cipere igitur humange naturzs tribuendum est : di-
vinitati autem Filii sscribendum est naturaliter
omnia possidere qua Pater. lta enim fuerit omhi-
moda imago Patris.

ASSERTIO XXIV.

999" In eaque humano more dicentur ab evangelis-
tis de Servatore : nimirum, in illud, « Flevit **, » el
tn illud, « Nunc anima mea turbata est ** ; » el, « Si
possibile est, transeat a me caliz iste? ;» et,
« Tristis est anima mea **, » aliaque hujus generis
dicia, auctoritates sacre Scripture harreiicerum
[«lo«s opiniones ewbvertentes.

Si a vulgari quopiam homine hac dicta esse

3! Joan. xr, 95. ?* Joan. xn, 27, ? Mattb. xxvi,

991

S. CYRILL! ALEXANDRINI ΑΒΟΠΙΕΡ.

5923

existimamus, fleat ut. homo, timeatque et mortem Α λοῦ τὰς τοιαύτας εἱρῆσθαι πιστεύομεν φωνὰς, χλαιέ-

expavescat, fiatque tristis et turbetur, aliaque οµι-
nia patiatur, quz? et ipsa humana natura pati solct.
Si vero Deus in carue erat, et quidem erat, et non
aliter, quem timeat Deus? Si vere dicit : « Ego sum
vita **, » quomodo mortem timet vita? Si alios a
morte conservavit, quoniodo ipse timuil mortem?
Quomodo timeat mortem, qui discipulos ad forti-
tudinem, mortisque contemptum cobortatur, di-
cens : « Nolite timere eos qui occidunt corpus,
animam autem non possunt occidere **? » Quomodo
ipse hoc timeat, si Abrahz animum addit, di-
cens : » Ne timeas, quia tecum sum ?'. » 8i Mosen
adversus Pharaonem incitavit, et ad Josue Nave
filium dicit : « Confortare et viriliter age *5, » quo-
modo in illum metus cadat, aut quo pacto liomines
timuit, qui alios ad abjiciendum metum Aortatur,
facitque ut clament : « Dominus mihi adjutor, et
non timebo quid faciat mihi homo ?*? » Quomodo
is qui ad hoc venit, ut mortem interimat, ipse li-
meat id contra quod venit? Aut quomodo non
extrema impietatis fuerit dicere, ipsum timuisse
infernum, cujus custodes ad ipsius conspectum
expaverint, reseralisque portis, spiritus inclusos
dimiserunt, 930 adeo ut multi sanctorum resur-
rexerint, urbemque ingressi, ut scriptum est ^, a
multis visi sint? Quomodo timuit mortem, qui dum
qusreretur, dixit eis qui ad ipsum comprehen-
dendum accesserant : « Ego sum *! ? » Quomodo ti-

muit inortem qui dicit : « Ego potestatem habeo ϱ

dimit'endi animam meam, ct rursus potestatem ha-
beo accipiendi eam; » et « nullus eripiet eam
mihi, sed ego depono eam a meipso "ο » Verbum
itaque Dei in se mortem non timuit ; sed bumani-
tas quz $ua natura inortem reformidat.

ALIUD, narrative.

Necessarium plane est, ut qui recte intelligere
velit qua de Servatore nostro in sacra Scriptura di-
cuntur, occasionem ipsam spectet et tempora in
quibus, aut ipse de se, aut sacra Scriptura aliquid
de eo dixit. Si ergo Verbum Dei antequam fieret
Coro, unquam vel floruisse; vel mortem timuisse,

τω μὲν ὡς ἄνθρωπος, xaX φοθείσθω πάλιν xa
δειλιάτω τὸν θάνατον, καὶ γινέσθω περίλυπος, xai
ταραττέσθω, xal ὅσα πέφυχεν ἡ ἀνθρώπου cst;
ὑπομένειν, ταῦτα xal αὐτός. El δὲ Θθεὸς ἦν ἐν σαρχὶ,
ἣν δὲ τοῦτο, xat οὐχ ἑτέρως, tiva. φοθεῖται θεός; El
ἀληθὴς fiv λέγων, « Ἐγώ εἰμι ἡ ζωὴ, » κατὰ τίνα
τρόπον φοθεῖται τὸν θάνατον ἡ ζωή; EL ἄλλους ix
θανάτου διέσωσε, πῶς δὲ αὐτὸς ἐφοθεῖτο τὸν θάνατον,
ὁ τοὺς μαθητὰς ἑἐπαλείφων εἰς φρόνηµα νεανιχὸν,
xai λέγων « Mh φοθεῖσθε ἀπὸ τῶν ἀποχτεινόντων
τὸ σῶμα, τὴν δὲ Φυχῆν μὴ δυναµένων ἀποχτεῖναι; »
Πῶς ἂν αὐτὸς ἐφοδεῖτο τοῦτο παθεῖν, εἰ τὸν ᾿Αδραὰμ
παραθαρσύνει, λέγων’ « MT, φοδοῦ, ὅτι μετὰ σοῦ
εἶμι; » El Μωσέα γοργότερον ἐποίει χατὰ τοῦ Φα-
pac, καὶ πρὺς Ἰησοῦν τὸν τοῦ Ναυῆ λέγει’ « Ἴσχυς
xaY ἀνδρίδου, » πῶς αὐτὸς δειλίας ἔσται δεχτιχὸς, ἢ
πῶς ἀνθρώπους ἐφοθίθη, ὁ ἄλλοις συμδουλεύων εἰς
τὸ jh φοθεῖσθαι, καὶ πείθων Bodv- « Κύριος ἐμοὶ
βοηθὸς, οὗ φοθηθήσοµαι τί ποιῄσει µοι ἄνθρωπος; »
IIo δὲ ὁ εἰς τοῦτο παρελθὼν, ἵνα τὸν θάνατον ἆπο-
κτείνῃ, αὑτὸς ἐφοθεῖτο τὸν xaü' οὗ παραγέγονεν ;
ἛἩ πῶς οὗ πάσης ἐπέχεινα δυσσεθείας ἐστὶ τὸ λέγειν
φοδεῖσθαι τὸν ἄδην, ὃν οἱ τούτου πυλωροὶ xol µόνον
ἰδόντες χατέπτηξαν, xal τὰς ἀφύχτους πετάσαντες
πύλας, ἀφῆχαν τὰ ἑναποχλεισθέντα πνεύματα, ὡς
ἀναστῆναι τῶν ἁγίων πολλοὺς, καὶ εἰσελθεῖν εἰς τὴν
πόλιν, χαθὰ γέγραπται, xai ὀφθῆναί τισι; Πῶς ἔφο-
θεῖτο τὸν θάνατον ὁ ἓν τῷ ζητεῖσθαι λέγων πρὸς
τοὺς παραγεγονότας αὑτὸν συλλαδέσθαι» « Ἐγώ
sipt; » Ἡῶς ἐφοθεῖτο τὸν θάνατον 6 λέγων *
ε Ἐξουοίαν ἔχω θεῖναι την φυχἠν µου xai πάλιν
ἐξουσίαν ἔχω λαδεῖν αὑτήν: » xaY * « θὐδεὶς αἴρει
αὐτὴν ἀπ᾿ ἐμοῦ, ἀλλ᾽ ἐγὼ τίθηµι αὐτὴν ἀπ' ἐμαυ-
τοῦ; » Οὐχ ἣν οὖν ἄρα χαθ᾽ ἑαυτὸν ὁ τοῦ Θεοῦ Λό-
Yos ὁ τὸν θάνατον ὑποπτήξας ' ἀλλ fjv tv αὐτῷ τὸ
ἀνθρώπινον πεφυχὸς τοῦτο πάσχειν ἀεί.

ΑΛΛΟ, διηγηματικῶς.

Ανάγκη πᾶσα τοὺς ὀρθῶς ἐθέλοντας νοεῖν τὰ
παρὰ ταῖς θείαις εἰρημένα Γραφαῖς περὶ τοῦ Σωτῇ-
po; ἡμῶν Χριστοῦ, τὸν χαιρὸν ἐξετάζειν xal τοὺς
χρόνους καθ) οὓς 1| αὐτὸς εἰρηκώς τι περὶ ἑαυτοῦ
φαίνεται, ἢ αἱ θεῖαι Γραφαὶ περὶ αὐτοῦ. El μὲν οὖν
πρὶν γένηται σὰρξ 6 τοῦ θεοῦ Λόγος, 1) χλαύσας

aut aliud quidpiam humanum passum fuisse repe- D ὁρᾶται πώποτε, ἡ θάνατον φοθηθεὶς, ἢ ἕτερόν τι τῶν

ritur, etiam nunc illa ipsa locum in eo habeant. At
εἰ quando factus est bomo, tum primum sacra
Scripturz ejusmodi de eo dixerunt : cur non potius
humano more illa dicta esse censebimus, ut blas-
phemia crimen effugiamus ?

ALIUD.
Ex objectione haereticorum.
Qui. flevit, inquiunt, et timorem ac mestitiam
concepit, quomodo erit natura Deus? Hzc enim
hominum sunt propria.

* Joan. xiv, 6. ** Matth. x, 28.

δα, 95. "! Joan. xvin, 6. Joan. x, 17, 18.

?! Gen. xv, 1.

ἀνθρωπίνων ὑπομείνας, κρατείτω xal νῦν τὰ elpn-
μένα περὶ αὐτοῦ. El δὲ ὅτε γέγονεν ἄνθρωπος, τότε
καὶ τὰς τοιαύτας φωνὰς περὶ αὐτοῦ εἱἰρήχασιν αἱ
θεῖαι Γραφαὶ, τί μὴ μᾶλλον ἀνθρωπίνως εἰρῆσθαι τὰ
τοιαῦτα φῄσοµεν, ἵνα τὸ ἐκ τῆς βλασφηµίας διαρύ-
γωμεν xaxóy ;
AAAO.
Ὡς ἐξ ἀντιθέσεως τῶν χριστοµάχων.

'O κλαύσας, φασὶ, xai φοθηθεὶς, xal περέλυπος
εγονὼς, πῶς ἔσται φύσει Θεός; ᾿Ανθρώπων γὰρ
ἴδια τὰ τοιαῦτα.

*! Josue 1, 6.

» Psal cxvn, 6. ** Matti, xxv,

Πρὸς τοῦτο Ave.

ϱ τὸν Λάζαρον ἀναστήσας ἐχ vexpiov, xal τὸ
ὕδωρ εἰς olvov µεταποιῄσας, xal τὸ βλέπειν χαρισά-
"90e τῷ ix γενετῆς τυφλῷ, εἰρηχώς τε ὅτι « Ἐγὼ
χαὶ ὁ Πατὴρ £v ἔσμεν, » πῶς οὐχ ἔσται φύσευ θεός;
θεότητος yàp ἔργα φαίνεται τὰ γενόμενα. El δὲ ix
τῶν ἀνθρωπίνως εἰρημένων ἢ καὶ γενοµένων σκανδα-
Αίφεσθε, διὰ ποίαν αἰτίαν οὐχ ὠφελεῖαθε δ,᾽ ἐλείνων,
074 χαὶ ποιῄσας xai λαλίσας θεοπβεπῶς εὑρίσχέ-
ται; Καὶ πάλιν, εἰ δι ἐχείνων εἰς τὸ νοεῖν τι τά-
στεινὸν περὶ τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ χαταδαϊνετε, τί μὴ
διὰ τούτων cl; τὸ μεγάλα χαὶ ὑψηλὰ νοεῖν ἀναδαί-
νετες Ὁ γὰρ ἐχεῖνα ταπεινῶς εἰρηχώς τε xai πα-
θὼν, καὶ ζαῦτα ὑΦηλῶς, ὡς θεὸς, εἶπέ τε χαὶ πέ-
πραχεν. Οὐχεῦν fj τῆς ἐνανθρωπήσεως αἰτία, καὶ 1,
τῆς ἑνσάρχου παρουσίας οἰκονομία, πρόφασις ἂν
Ἀναγχαία τοῦ ψΨενέσθαι τινὰ xal ἀνθρώπινα.

| λλλο. |

Ἐξεταζέσθω τῆς ἑνσάρχου παρουσίας ἡ oixovoulz,
xai τῆς ἐνανθρωπήσεως ὁ τρόπος, χαὶ πόῤῥω παντὸς
Κείσονται σκανδάλου τινὲς τῶν ἀχροωμένων, ὅσα περὶ
τοῦ Σωτῆρος ἀνθρωπινώτερον λέγουσιν αἱ θεῖαι
Γραφαἰ. Σχοπὸς τοίνυν τῷ ἑἐνανθρωπήσαντι Λόγῳ
δεῖξαι σαφῶς, ὅτιπερ ὕντως σάρχα περιεθἀλλετο, xal
Υέγονεν ἄνθρωπος, οὐκ ἁἀποδαλὼν τὸ εἶναι θεὸς Λό-
ος ( οὗ γὰρ fv ἑτέρως διασωθῆναι τὸ ἀνθρώπινον
Υένος)’ ἀλλ ἵνα µή τις ἀχούων ὅτι γέγονὲ σὰρξ,
μεταπεποιῆσθαι τὸν ἄτρεπτον τοῦ Θεοῦ Aóyov ὑπο-
λά6ῃ, xal ἕτερόν τι γενέσθαι map' ὅπερ ἣν ἐξ ἀρχῆς,
ἀναγχαίως ποτὲ μὲν τὰς ἀνθρώπῳ πρεπούσας ἀφίτσι
φωνάς ΄ ποτὲ δὲ δειχνύεί πράγματα θεότητι µόνῃ
Χρεωστούμενα, ἵνα νοῆται τὸ συναµφότερον. Ὅθεν
οὖν ἔδει φαίνεσδαι σαφῶς, ὅτιπερ ὄντως ἄνθρωπος
εἴη, xal οὗ φάντασμα, ἐχεῖθεν αὐτὸ δειχνύειν ἐπεί-
γεται. Αμαρτία μὲν γὰρ, ὡς ἀναμάρτητος, xa οὐκ
εἰδὼς τοῦτο παθεῖν, παραιτεῖται δικαἰως * ἐπιτρέπει
δὲ τῷ σώματι καὶ τῇ ἀνθρωπότητι τὰ τῇ φύσει αὑτῇ
προσόντα παθεῖν, εἰς ἁπόδειξιν τοῦ ὄντως xaY χατὰ
ἀλήθειαν φορέσαι σάρχα, καὶ ἄνθρωπον Ὑενέσθαι,
χατὰ τὰς Γραφάς. Ἐπειδὴ δὲ, χαθάπερ {δη προειρή-
xav, ἐχρῆν αὐτὸν xa bv σαρκὶ γεγονότα φαίνεσθαι
θεὸν, ἐργάζεται μὲν ἔσθ᾽ ὅτε τὰ πρέποντα Θεῷ, λέ-
Τει δὲ πρὸς τοὺς ὀρῶντας αὐτόν" « El ἐμοὶ οὐ πι-

ατέύετε, » διὰ τὸ ἄνθρωπον βλέπειν δηλονότι, ἀλλὰ b

« τοῖς ἔργοις µου πιστεύετε’ ἵνα γνῶτε ὅτι ἐγὼ ἐν
τῷ Πατρὶ, xat ὁ Πατὴρ ἐν ἐμοί. » θὐχοῦν τὰ θεοπῥε-
πῶς εἰρημένα τε xal πεπραγμένα δειχνύει τὸν Σω-
τῆρα θεόν. Καὶ πάλιν τὰ ἀνθρωπίνως εἰρημένα τε
xal Ὑεγονότα δειχνύει χατὰ ἀλήθειαν ἄνθρωπὸν. λύτη
1áe ἐστιν ἡ τοῦ μυστηρίου δύναμµις.

ΑΛΛΟ.

Πανταχόθεν ἀναισχυντοῦντες οἱ χριστοµάχοι φα-
νοῦνται, καὶ σχοπὸν ἔχοντες ἕνα τὸ µάτην διαλοιδο-
βεῖσθαι τῷ Yi τοῦ Θεοῦ. ᾽Ακούοντες μὲν γὰρ λέγον-
τος αὐτοῦ" ε Ἐγὼ χαὶ ὁ Ἱατὲρ Ev ἔσμεν,ι ἀπειθοῦ-

^3 Joan. xi, 1 seqq. ** Joan.
€ joau. x, 98. ** ibid. 20.

PaTROL. GR. LXXV.

n, 1 seqq.

THESAURUS. 9

*5 Joan.

58i

Solutio oljeciionls.

Qui Lazarum suscitavit e mortuis * hs « quique
aquam in vinuni mutavit ** » Cecoque ah ortu visum
largitus est **, et qui dixit : « Ego et. Pater unum
sumus *5*; » quomodo non erit natura Deus? Div: na
enim hzc opera sunt, Si vero iis quae humanitus
dixit aut fecit, offendimini, quare non juvamini ex
iis que divinitus et fecit et locutus est? Et rur-
8us, si illa vos ad cogitandum et statuendum ali-
quid humile de Filio Dei abripiunt, cur non lire
vos ad magna el sublimia cogitauda erigunt? Nam
qui illa humiliter et dixit et pertulit, idem hzc su-
limi modo, ut Deus, et dixit et. fecit. Humanitas
ilaque et carnalis adventus adwinistratio in causa
fuit, ut necessario eliam nonnulla humano more
βοτοπι.

2931 ALIUD.
luquiratur carnalis ipsius adventus adwinistra-
tio, et incarnationis ratio, longeque ab omni scan-
dalo atque offensione nonnullos auditorum remo-
vebuut, quacunque sacrae Scripturae de Servatora
dicunt. Scopus itaque Verbi ihcdrhati fuit, manife-
ste declarare quód réverà carnem assumpserit fa-
ctusqüe sit homo, non quidem desinens esse Ver-
buw Deus (neque euim aliter genns humanum sal-
vari poterat) : sed ne quis audiens quod factus sit
caro, transmutatum esse immutabile Dei Verbum
&uspicelur, οἱ aliud. quidpiam factum, quam initio
erat, utiliter admodum verba homini convenientia
interdum profett ; interdum etiam edit facta que
soli divinitati debentur, ut ipse uirumque esse lu-
lelligatur. Ui igilur oportebat mznifeste apparere
quod revera esset homo, ibi illud declarare nititur.
Peccatum enim, utpote qui ejus expers est, neque
illud cominittere. potest, merito aversatur; in cor-
pore vero atque humanitate ea qui mature ipsi
insunt, pati non recusat, ut demonsirel 69 verd
ec re ipsa carnem gestare, el hominem faciuui
e»se, ul scriplum est ' uu Cum vero, ut. mo.lo dix-
mus, oporteret euni jam carne indutuin Deum quo-
que cerni, operatur quidein. nonnunquam quie. Dco
conveniunt, dicitque ad videntes ipsum : ( Si mihi
non creditis, » quia videlicet hominem videtis, sil-
tem « operibus meis crediie, ut sciatis quod ego in
Patre, et Pater in. me 18. Qux igitur divino more
dicta el facia sunt, Servatórem Deum, ostendunt.
Qu:e vero humano more aut dixit aut fecil, homi-
nem revera esse declarant, Hc enim est arcan&
Verbi vis ac virtus. mE ;

ALIUD.

Hostes Christi impudetniiani suam omni ος parte
produnt, hoc unum sibi propositdm habentes, ut
Filio Dei insultent. Cuin enim ipsum dicentem au-
diaut : « Ego οἱ Pater unüm. sunius **, 1. temicrarie

* Joan. 1, 14.
13

ix, 1 seqq... "^ Joan. x, $0.

ος. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

596

vépognaut, dictumque In. aliam sententiam. detor- A σιν ἀθούλως, καὶ πειρῶνται τὸ εἰρημένον εἰς ἑτέρας

φὐδτε conantur, non íribuentes Filio quod sit
uríüm cum Patre, sed id quod recte pulchreque di-
€tbm est convellere conantes. Rursum invenientes
in 'Exangeliis, quecunque 0t homo aut dixil, aut
fécit, uimirum quod flerit, «οί merore affectus fue-
?ft, saque his similia, non feferunt ad bhurmanita-
tem, sed 939 Verbo illa sscribenles, ex iis de-
miopstrare nituntur non csse Déum qui hec fecerit
et passus fuerit, adeo ut et ipsum creaturis annu-
*nerent, cum earum sit creator. Aut ergó attri-
*buite Filio quod sit unus cum Patre, aut certe non
"invenietis Verbum quod Patri zquale est per se,
"quatenus Verbum est, flere, aut πιῶτογθ vel inetu
affici, aut, si non creditis dicentt ipsi quod sit

"unum cum Patre, ne hoc quidem éredátis, cum B

dicit se tristari : atque ita incredulis Judzis ascri-
bemini, niliil omnino eorum qux de Servatore scri-
pta sunt, recipientes.

ALIUD.

"Paulus alicubi dicit de Filio Dei : « Qui in
forma Patris exsistens, non rapinam arbitratus est
se esse qualem Deo, sed seipsum .exinani-
'wit, forma servi accepta, el diabitu inventus uf
"liomo **. » Verbüm itaque Dei factum est homo :
feque enim inmisit se in hominem, ut in prophe-
tis, sed revera id factus est quod nos, excepto solo
peccato. Est igitur Deus, quatenus est Verbum Pa-
tris, οἱ proprietas essentize cjus; lomo vero, qua-
tenus factus est caro, sicut scriptum est,
siram carnem assumpsit. Cum itaque his terminis
des de Servatore nostro Chriato deflniatur, dis-
cernantur dicta quie ad eum pertinent convenienter
fraüoni. Et cum audis : « Ego et Pater unum su-
wus, » ad solam Filii et Patris divinitatem respice,
εἰ Deum cogita Filium ex essentia Patris genitum.
Ubi vero audieris eum flevisse, el mcerore ac metu
affectum fuisse, prxter id quod fuerit Deus, hoini-
hem quoque fuisse intelligas, et tribue humanz
h»ture quz illi debentur. Cum enim mortale et
corruptibile corpus assumpsit, et ejusmodi affe-
(tionibus obnoxium, necessario etiam una cum
exrne ejus proprietates et passiones in se recipll :
quas cum caro sustineat, ipse eas sustinere ac

terre dicitur. lta euim jllum crucifixum et mor- D

(uum esse dicimus, cum caro id passa sit, non
ipsum per se Verbum; nam id passioni et morti
fibnoxium non est. Pie igitur atque orthodoxe dicta
hterpretabimur, divinitati quidem tribuentes qux
divino more dicta sunt : carni vero quz per insitos
nobis naturales motus, quorum sensu cum mens
afficiatur, tacitus eccultusque mentis susurrus per
linguze scaturiginem erumpit.

933 ALIUD, narrative.

Verbum Dei non aliam ob causam factum est
lomo, quam ut oninia que sia sunt, nostris infirmi-

9 Philipp. 11, 6, 7.

et no- C

περιέλχειν ἐννοίας, οὐχ ἀποδιδόντεν τῷ Υἱῷ τὸ ἓν
εἶναι Ἱ]ατρὸς (πρὸς) τὸν Πατέρα, ἀλλὰ τὸ χαλῶς τε
xai ὀρθῶς εἰρημένον ἐπιχειροῦντες πάραλύειν. Εὺ-
ῥίσκοντες δὲ πάλιν ἓν τοῖς Εὐαγγελίοις τὰ ὅσακερ
ὡς ἄνθρωπος f] πέπονθεν f], xal εἰρηχὼς φαίνεται,
οἷον τὸ ἔχλαύσεν fj xal ἐλυπήθη, xal τὰ τούτοις ὅμοια,
οὗ φέρουσιν ἐπὶ τὴν ἀνθρωπότητα, ἀλλ’ εὐθυς τῷ
Λόγῳ ἑαῦτα προσάπτοντες, ἀπόδειξιν ποιουνται τοῦ
μὴ εἶναι Θεὸν εὺν ταῦτα πεπονθότα * ὥστε xal αὐτὸν
συναριθµεῖσθαι τῇ χτίσει, τὸν ταύτης ὄντα ποιητήν.
Ἓ τοίνυν ἀπόδος τῷ Ylp τὸ ἓν εἶναι πρὸς τὸν Πατέρα,
xa οὐχ εὑρήσεις τὸν v ἱσότητι τοῦ Πατρὸς ὄντα Λό-

«ον xa0' ἑαυτὸν, ᾗ Λόγος ἐστὶ, κλαίοντα ἠλυπούμε-

vov, ἡ φόδῳ βαλλόμενον ' ἢ εἰ μὴ πιστεύεις λέγοντι
αὐτῷ, δτιπέρ ἓν ἐστι πρὸς τὸν ἑαυτοῦ Πατέρα, μηδὲ
ὅτι λελύπηται λέγοντι πιστεύσῃς ' καὶ οὕτως ἔσῃ'
μετὰ τῶν ἀπίστων Ἰουδαίων, οὐδὲν ὅλως τῶν παρὰ
τοῦ Σωττρος εἱρημένων δεχόμενος.

AAAU.,

Λέγει vou Παῦλος περὶ τοῦ Υἱοῦ τοῦ θεοῦ. «Ὁς
Ev μορφῇ 8:02 ὑπάρχώὼν, οὐχ ἁρπαγμὸν ἠγήσατο τὸ
εἶναι (oa. Θεῷ, ἀλλ' ἑαυτὸν ἑχένωσε, μορφὴν δούλου
λαθὼν, καὶ σχέµατι εὑρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος.» Γέγονεν
οὖν ἄνθρωπος ὁ τοῦ Θεοῦ Λόγος" οὐχ εἰς ἄνθρωπον
ἆλθεν, ὥσπερ ἓν τοῖς προφήταις * ἀλλ ὄντως τοῦτο
Ὑέγονεν ὅπερ xal ἡμεῖς, δίχα µόνης ἁμαρτίας. Ἔστιν
οὖν θεὸς piv, ᾗ Λόγος ἐστὶ τοῦ Πατρὸς, καὶ τῆς
οὐσίας αὐτοῦ τὸ ἴδιον' ἄνθρωπος δὲ, χαθὸ viyove
σὰρξ, ὡς Ὑέγβαπται, xai τὴν ἡμῶν περιεθάλετο
αάρχα. Ὅρον οὖν ἐχούσης τοῦτον τῆς πίστεως τῆς
περὶ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ, διαχρινέσθωσα» al
περὶ αὐτοῦ φωναὶ χατὰ τὸν λόγον τὸν πρέποντα. Κὰν
ἀχούσῃς ' «Ἐγὼ xai ὁ Πατῆρ Ev ἔσμεν, ». µίαν ὅρα
τὴν θεότητα τοῦ Yloo καὶ τοῦ Πατρὸς, xai Θεὸν ἑννόει
τὸν Υἱὸν Ex τῆς οὐσίας ὄνία τοῦ Πατρός. Ἐλν δὲ πἀ-
λιν ἀχούσις περὶ αὐτοῦ, ὅτι ἔχλαυσε xa ἑλυπήθη,
καὶ ἐπτοίθη, xal ἁδημονεῖν Ἡρξατο, ἑννόει πάλιν
ἄνθρωπον ὄντα μετὰ τὸ εἶναι θεὸν, xat ἀνατίθει τῇ
ἀνθρωπότητι τὰ αὐτῃ χρεωστούµενα. Ἐπειδὴ yàp
θνητὸν καὶ φθαρτὸν ἀπέλαδε σῶμα, xaX τοῖς τιούτοις
πάθεσιν ὑποχείμενον, ἀναγχαίως μετὰ τῆς σαρχὺς
καὶ τὰ αὐτῆς ἰδιοποιεῖται πάθη xal αὐτῆς ὑπομενοῦ-
σης αὑτὰ, ὡς αὐτὸς ὑπομένων λέγεται. Οὕτως γάρ
φάμεν ὅτι χαὶ ἑσταυρώθη xal ἀπέθανε, τοῦτο παθού -
σης τῆς σαρχὸς, οὐχ ἰδίᾳ χαὶ xa0' ἑαυτὸν τοῦ Λόγου"
ἁπαθὴς Ὑάρ ἐστι xal ἀθάνατος. Οὐχοῦν ὀρθοδόξως
ἐκληφόμεθα τὰ εἰρημένᾶ, τῇ μὲν θεότητι νέµοντες
τὰ θεοπρεπῆ, ἀνατιθέντες δὲ τῇ σαρχὶ τὰ δι αὑτὴν
xai ὡς ἐξ αὑτῆς εἰρημένα διὰ τῶν ἐν ἡμῖν φυσιχῶν
κινημάτων * ὧν ὁ voU; ἔχων τὴν αἴσθησιν, ἀναθλύσει
διὰ γλώττης τὰ iv βάθει κατὰ τὸ ἀφανὲς ἀφώνως
Ψιθυριζόµενα.

ΑΛΛΘ, διηγηματεικῶς.

Γέγονεν ἄνθρωπος ὁ τοῦ Θεοῦ Λόγος οὗ διά τινα

πρόρασιν Ext pa, ἁλλ᾽ ἵνα πάντα τὰ ἑαυτοῦ ταῖς ἡ piov

$91

TIIESAURUS.

$98

ἀσθενείαις ἀναμίξας τρόπον τινὰ xoi συγκερἆάσαςι Α Vstibus commiscens, ac veluti contemperans, litma -

εὑρώσῃ τὴν ἀνθρώπου φύσιν. καὶ πρὸς τὶν ἕκνυτου
µεταποιήσῃ στεῤῥότητα, Όταν οὖν φαίντται δξιλιὼν
τὸν θάνατον καὶ λέγων * « El δυνατὸν, παρελθέτω ἀπ᾿
ἐμοῦ τὸ ποτήριον τοῦτο, » ἐννόει πάλιν ὅτι δειλιῶσα
τὸν θάνατον ἡ σὰρξ, ἐδιδάσχετο φορουµένη cáp τοῦ
Λόγου µηγέτι τοῦτο πάσχειν. Έλεγε Υὰρ πρὸς τὸν
Πα-ἑἐρα” « 05y ὡς ἐγὼ θέλω, ἀλλ ὡς σύ.» Οὐκ ἔφο-
θεῖτο μὲν γὰρ, xaÜb Λόγος £azi καὶ Oeb,, τὸν θάνα-
του αὐτὸς, à)X εἰς τέλος Σιεξάγειν τὴν οἰκονομίαν
ἠπείγετο. Τοῦτο γὰρ ἦν τὸ θέλημα τοῦ Πατρός. Ἔχει
δὲ καὶ τὸ μῆ θέλειν ἀποθανεῖν, διὰ τὸ παραιτεῖσθαι
τῆς σαρχὸς τὸν θάνατον φυσικῶς. Διδάσχων τοίνυν
την ἀνθοωπότητα µηχέτι τὰ αὐτῇ προσόντα φρονξῖ»,
ἀλλὰ τὸ τοῦ θεοῦ θέλημα ζητεῖν ὡς ἄνθρωπος List
Uy ὡς ἐγὼ θέλω; ἀλλ’ ὡς σύ. Διὰ τοῦτο Υὰρ φα(-
vetat χαὶ πβοσθείς ΄ «Τὸ πνεῦμα πρόθυµον, f; δὲ σὰρξ
ἀαθένής. »
ΑΛΛΟ.

Ei θανάτου χαταφρονοῦντας οὕτως εὑρίσχομεν τοὺς
ἁγίους, ὡς οἵεσθαι μᾶλλον εἰς ζωὴν µεταθαίνειν, et
τις αὐτοὺς πρὸς τὸ τοῦ παθεῖν καλοίη χαιρὸς, ἀνδρεῖοί
τξ ὄντως εἰσὶ, διὰ τὸ ἔχειν &v ἑαυτοῖς, εἰς τὸν ἔσω
ὄνθρωπον, xaüà γέγραπται, κατοικοῦντα τὸν Χριστὸν,
πῶς δειλιᾷ τὸν θάνατον ὁ τοὺς ἄλλους διδάσχων θα-
νάτου χκαταφρονεῖν, Πῶς δὲ οὐκ ἄτοπον θᾳυμάδειν
μὲν τὴν ἀνδρίαν τῶν ἑχόντων ἓν ἑαυτοῖς τὸν Λόγον,
αὐτὸν δὲ οἴεσθαι τὸν λόνον ἀσθενῆ καὶ ἄνανδρον ὑπ-
ἄρχειν οὕτως, ὡς καὶ φέθῳ κρατεῖσθα:. χαὶ τῷ τῆς
δειλίας νοσίµατ:;

ÀAAO.

Τῷ οἰκσίῳ θανάτῳ τὸν θάνατον κατήργησεν ó fu-
τὴρ. Ὥσπερ οὖν o)x ἂν 6 θάνατος κατηργήθη μὴ
ἁποθανόντος αὐτοῦ, οὕτως ἑφ ἑχάστου τῶν τῆς σαρχὸς
εταθῶν. El μὴ γὰρ ἑδειλίασεν, οὐκ ἂν ἑλευθέρα τοῦ
δειλιᾷν à φύσις ἐγένετο, εἰ uf] ἐλυπήθη, οὐκ ἂν ἁπ-
ηλλάχθη τοῦ λυπεῖσθαί ποτε, εἰ pij ἑταράχθη, οὐχ
ἂν E; ποτὰ τούτων ἐγένετο. Καὶ ἐφ᾽ ἑχάστῳ τῶν
ἀνθ ρωπίνως γεγόνότων τὸν αὐτὸν ἑφαρμόζων λόγον,

εὐρήσεις ἓν Χῤιστῷ τὰ τῆς σαρχὺς πάθη χεχινηµένα,
οὐχ ἵνα χράτῄση ὥσπερ xaX ἐν ἡμῖν, ἀλλ ἵνα Χινη-
θέντα χαϊαργηθῇ τῇ δυνάµει τοῦ ἑνοιχήσαντος τῇ
σαργνλ Λόγου, πρὸς τὸ ἄμεινον µεταποιορυµένης τῆς
φύσεως.
ΑΛΛΟ, εἰς τὺ, εθεέ pov, Θεέ pov.»

Ἐπὶ τῷ σταυρῷ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ χαν-
Ἰώμεθα, xaX πιστεύοµεν διὰ τοῦτο σεσῶσθαι, ὅτιπερ
6 τοῦ θεοῦ Λόγος ἄνθρωπος γεγονὼς Ov ἡμᾶς χα)
ὑπὲρ ἡμῶν ἐσταυρώθη, ἵνα τὸν Ev ἡμῖν χαταργ/σῃ
θάνατον, χαὶ πάλιν ἡμᾶς ἑαυτῷ συναναστἠσῃ, ἀπὸ
τῆς φθορᾶς εἰς ἀφθαρσίαν μεταθαλών. Ἔδει τοίνυν
καὶ παρ’ αὐτὸν τὸν τοῦ πάθους χα.ρὸν ἄνθρωπον ὄν-
τως γεγονότα φαίνεσθαι, καὶ o0 χατά τινα φαντασίαν
ὑπονοεῖσθαι ὡς ἄνθρωπον. Καὶ διὰ ταύτην τὴν αἰτίαν
ἑλάλει μὲν τὰ ἀνθρώπῳ πρέποντα΄ « 8s£ µου, θεἑ
pov, ἵνα 5! µε ἐγχατέλιπεςι » καὶ, «Παρελθέτω ἀπ᾿
" ibig.

^ Matth. xxvi, 59. 53 ibid. 4l.

^ Ephes. 1, 46.

nam naturam conlirmaret, atque ad. suum ipsius
robur traduceret. Cum igitur videtur morteni lormis,
dasse, et dixisse : « Si fleri potest, transeat a. ie
cali$ iste *', ». considera quod caro qui a Verbo
gestabatur, non bene ad hoc ferendum affecta erat,
Dixit enim ad. l'atrem : « Non. ut ego volo, sed ut
tu 11. » Nam ipse non timebat ΙΗΟΓΙΕΙΗ, quatenus est
Verbum et Deus, sed administrationem sum ad flnem
perducere optabat. H.ec enim erat. voluntas Patris.
Exhorrescit autem mortem, quia Caro naturaliter ab
ea abliorret. Doceris itaque bumanam naturam non
qui sibi insita sunl cogitare, sed Dui voluntatem
quaerere, inquit ut homo : « Nou sicut ego volo, sed

. Sicut tu. » lucirco etiam adjecit : « Spiritus quideim
ῃ prouiptus esl, caro autein intitiua 9),

| ALIUD.

Si sanctos ità mortem contemnentes reperimms,
ut existiment se potius in vitam Lrausferri, si aliqua
necessitas moriendi eis offeratur, et forteg revera
sunt, quia habenl i in sese, in interiore nimirum ho-
mine, ut scriptum e-t**, habitantem Christuu :
quomodo mortem timeat, qui ul alii mortem conu-
temugnt przstat ? Aut quo pacto non sit absurdam
mirari fortitudinem eorum qui Verbum in scipsia
habitans habeant, ipsi autem Verbo tautam imbecil-
litem et mollitiem tribuere, ut metu ac terrore mor-
Us pereclli evistimetur ?

ALIUD. —

Servator uiorte sua iorieni abolev:t 15, Queinad-
modum igitur mors abolitá non fuisset, nisi ipse
mortuus esset, ita etiatu de singulis affectionibus
carnis sentiendum est. Nisi enim ille timuisset, na»
wra metu liberata non fuisset, nisi doluisset, ne
noster quidem dolor sublatus esset : nisi perturbatus
fuisset, nos perpetuo in perturbatione versareinur.
Exdemque ratione de reliquis et singulis qui liu-
mano more fiunt, judicans, invenies iu Chrislo éar-
nis affectiones motas : non ut in ευ perinde atque Ín
nobis imperium obtinerent, sed üt superate. dole-
rentur vi ac virtute inhabitantis carnem Verbi, tra-
ducta in meliorem statum natura.

2 3/$ ALIUD, in illud : € Deus meus, Deus meus **. »

In cruce Servatoris nostri Cliristi gloriamur, cre-
dimusque nos per lioc salvos factos esse, quod Ver-
bum Dei s:t factum liomo propter uos, οἱ crucifixum
pro nobis , ut mortem in nobis destrueret, rursum-
que nos simul cum ipso erigat e corruptione ad in-
corruptionem traductós, Oportebat itaque etiam in
ipsu passionis sux tempore vere hominem factum
videri, et nou imaginariam quamdam lioníinis opi-
nionein de eo concipi, Eamque ob causam, quie ho -
mini conveniunt locutus est, dicens : « Deu$ meus,
Dcus meus, cur. ine dereliquisti? » ct: « Transeat

"Jr Tim. 1, 1θ. ?* Math. xxvii, 40-

4

"&xxvi, 6; Joan. x,954.. ** Jerem. xix, 5.

399

S, CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

400

a me calix. iate. » Et re ipsa. ostendit quod Deus Α ἐμοῦ τὸ ποτήριον. » Ἐδείχνυ δὲ διὰ τῶν ἔργων ὅτι

easet qui propter nos incarnatus erat, atque hzc in
ruce sustinens propter omnium nostrum salutem.
res enim radios contraxit, et tenebris coeluin
Iavolvit. Scidit petras, et terram, et velum templi,
aliaque multa miracula edidit "', ut Deus esse, qui
lacarnatus erat, manifeste Ostenderetur. Unde et
it qui eum crucifixerunt, anteaque deriserant, vi-
dentes qua divinitus edebantur miracula, dicebant :
« Vere Filius Dei erat. iste 5.)

ALIUD.

Verbum Dei factam est liomo, non ut tanquam
Deus ante incarnationem omnia faciat εἰ loquatur,
sed αἱ multa, ex necessitate administrationis in
earne, etiam ut homo loquatur. Cam igitur hiec sit
Verbi potentia, quomodo non absurdum sit offendi
nonnullos, cam audiunt ipsum humano more aliquid
jocutum ? Loquitur enim ut homo; loquitur etiam ut
Deus : utrumque enim in ipsius potestate est. Hu-
mano cerie more dixit : « Nanc anima mea turba-
tue 9*; » divino autem more, « Potestatem habeo
peaere ipsam, et rursus polestatem habeo su-
were ipsam **. » Turbari itaque, affectio est carni
propria : potestatem vero habere deponenadi, et
rursus aseumendi animam, potenti: Verbi opus est.
Quemadmodum igitur, cum aliquid divino more
dicit, tametsi appareat hewo, non offendimur, sed
intelligimus Verbum carni iuhabitans : ita. cum
aliquid ut homo loquitur, neoffendamur,intclligentes

quod propter nos factus est homo, et quae humanae €

waturze conveniunt, loquitur.
ALIUD.

Ob n'ultam atque adeo immensam benignitatem,
Verbum nobis seipsum 935 commiscuit atque con-
temperavit, non ut in nostram naturam. mularetur,
neque enim ulla mutatio in ipsum cadit, sed ut nos
sibi comumisceis ad suam trausferat. Quemadmodum
enim nos qui ipsum suscepimus per ipsius inbabita-
tjonem iu carne, omnia qua ipsius sunt babemus:
nám, el filii vocati sunius ** et dii *5*, si non noiu-
raliter, ut ipse, saltem per gratlam : ita eiiam ipse
quaudo nobis coummístus est, factus nimirum homo,
emnes inliriitates nostras gestavit : et ipse passus

Θιός ἐστιν, ὁ δι ἡμᾶς ἐνανθρωπέσάς, xal ταῦτα
ὑπομένων iv τῷ σταυρῷ, διὰ τὴν ἁπάντων ἡμῶν
σωτηρίαν ' συνέστελλε μὲν γὰρ τὴν ἡλιαχὴν ἀχτῖνα,
xai σχότῳ περιέδαλλε τὸν οὐρανὸν, ἔσχιζε δὲ τὰς πέ-
τρας, xal thv γῆν xal 4b χαταπέτασµα τοῦ ναοῦ *
ἕτερά «s πρὸς τούτοις ἐποίει μεγάλα, ἵνα θτεὸς Ev-
ανθρωπἠσας φαίνηται. Καὶ γοῦν οἱ σταυρώσαντες xal
πάλαι γελῶντες αὐτὸν, τὰ γενόµενα θεῖχῶς ὀρῶντες
ἔλεγον * € Αληθῶς θεοῦ Υἱὸς ἣν οὗτος. »
ΑΛΛΟ.

΄Ανθρωπος Υέγονεν Ó τοῦ θεοῦ Λόγος, οὐχ ἵνα πά-
λιν ὡς θεὸς πρὸ τῆς ἐνανθρωπήσεὼς πάντα πρἀττ
xai λαλῇ, ἀλλ᾽ ἵνα πολλάχις καὶ διὰ τὴν χρείαν τῆς

B μετὰ σαρχὸς οἰχονομίας xaX ὡς ἄνθρωπος λέγῃ τινά.

Ταύτην ἔχοντος τοῦ µυότηρίου τὴν δύναμιν, πῶς οὐχ
ἄτοπον σχανδαλίζεσθαι τοὺς ἀχβοωμένους ἀνθρωπὸ
νώτερον ἔσθ᾽ ὅτε λαλοῦντος αὐτοῦ; Λαλεῖ γᾶρ ὧς
ἄνθρωπος, λαλεῖ δὲ xal ὡς θεὸς, ἔχων kv ἀμφοτέροις
τὴν ἐξουσίαν. Ἀνθρωπίνως μὲν γὰρ ἔλεχε' « Nov ἡ
Ψυχή µου τετάραχκται, » θεϊχῶς δὲ πάλιν’ ε Ἐξουσίαυ
ἔχω θεῖναι αὐτὴν, xal πάχιν ἐξουσίαν ἔχω λαθεῖο
αὐτήν.» Τὸ μὲν οὖν ταράττεσθαι, τῆς σαρχὸς ἴδιον
πάθος’ τὸ δὲ ἐξουσίαν ἔχειν θεῖναί τε καὶ πάλιν λα-
θεῖν, τῆς τοῦ Λόγου δυνάµεως ἔργον ἑἐστίν. Ὥσπερ
οὖν ὅταν Myr τι θεϊχῶς, χαἰτοι φαινόµενος ἄνθρω-
πος, οὗ σκανδαλιζόµεθα , ἁλλ᾽ ἐννοοῦμεν τὸν ἑνοι-
χοῦντα τῇ σαρχὶ Λόγον οὕτως ὅταν τι λαλῇ xal ὡς
ἄνθρωπος, μὴ σχανδαλιξώμεθα, ἐννοοῦντες ὅτι δι
ἡμᾶς Ὑέγονεν ἄνθρωπος; xaV τὰ τᾗ ἀνθρωπότητι
πρέποντα λαλεῖ,

ΑΛΛΟ.

Διὰ πολλὴν καὶ ἄμετρον φιλανθρωπίαν ἑαυτὸν ἡ μῖν
ἑχέρασεν 6 τοῦ Θεοῦ Λόγος, οὐχ ἵνα µεταποτηθῇ
πρὸς tb ἡμέτερον αὐτὸς, ἄτρεπτος Υάρ ἐστι καὶ ἀλ-
λοίωσιν οὐχ εἰδὼς, ἀλλ᾽ ἵν ἡμᾶς ἀναμίξας ἑαυτῷ,
µεταδάλῃ πρὸς τὸ οἰχεῖον. Ὥσπερ γὰρ ἡμεῖς αὐτὸν
δεξάµενοι διὰ τὺ ἐνοικῆσαι σαρχὶ, πάντα λοιπὸὺν ἔχο-
μεν τὰ αὑτοῦ ' xal γὰρ χαὶ υἱοὶ χεχλήµεθα xai θεοὶ,
εἰ xai μὴ φυσιχῶς ὥσπερ αὐτὸς, ἀλλά γε κατὰ χάριν’
οὕτω xal αὐτὸς; ὅτε πρὸς ἡμᾶς ἀνεμίχθη γενόμενος
ἄνθρωπος, ἑφόρεσε τὰς ἀἁσθενείας ἡμῶν xal ὡς
αὐτὸς πεπονθὼς νενόµισται ἰδιοποιούμενος μετὰ τοῦ

esse censelur, cum omnes templi quod inhobitavit D ἀναληφθέντος ναοῦ καὶ τὰ ἐν αὐτῷ, ἵνα καὶ ἓν ἡμῖν

proprietates sibi vindicasset, ut etiam in nobis
passiones carnis exstinguerentur, similesque effice-
remur Christo, qui nostra propter nos in se as-
sumpsit,

ALIUD.

Deus alicubi per sanctos prophetas oit , Israe-
litas de quibusdam peccatis arguens, quoniam «Fj-
lios eorum traduxerunt per. ignew, quem non prz-
εερὶ eis, neque cogilsvi in corde meo **, » FL rursus
ad Jerusalem : « Dolore aífecisli ie in omnibus
his **. » ltem. de aliis peccatis : « Nunquid super

, * Matth. axvit, 51-55. ο ibid. 54.

50 Josn. xi, 97.
** ibid. 43.

γεχρωθῇ τὰ τῆς σαρχὸς πάθη, τρεχόντων «lg ὁμοιό-
τητα τοῦ τὰ ἡμῶν δι) ἡμᾶς εἰς ἑαυτὸν ἀναλαθόντος
Χριστοῦ.

ΑΛΛΟ,

^ Scl που θεὸς διὰ τῶν ἁγίων προφητῶν, ἐπί τισιν
ἁμαρτίαις τοὺς ἐξ Ἱσραὴλ καταιτιώµενος, ὅτι « Τὰ
τέχνα αὐτῶν διῆγον διὰ πνρὸς, ὃ οὐχ ἐνετειλάμην
αὐτοῖς, xài οὐ διενοήθην ἐν τῇ χαρδίᾳ pov. » Kal
πάλιν ὡς πρὸς τὴν Ἱερουσαλήμ' « Καὶ ἐλύπεις µε ἓν
Tc τούτοις.» Καὶ πᾶλιν ἐφ᾽ ἑτέροις χακοῖς ' « Μὴ
*! Psal.

* Joan, x, 18. *f 1 Joan. in, 1.

49

THESAURLS.

402

ἀπὶ τούτοις οὐκ ὀργισθήσομαι, λέγε. Νόύριος, $. lv A lis non irascur, dicit Dominus, el in gente tali non

λσῷ τοιούτῳ οὐχ ἐχδιχήσει ἡ ψυχἠ µου; » Δήλου
τοιγαροῦν ὑπάρχοντος ἅπασιν ὡς ὁ τοῦ θεοῦ Λόγος
$v ὁ ἐν τοῖς προφήταις τὰ τοιαῦτα λαλῶν, τί ποιἠ-
σουδιν οἱ χριστοµάχοι, Ῥυχὴν ἆρα χαὶ χαρδίαν περι-
θήσουσιν αὐτῷ, ἐροῦσι δὲ τῷ τῆς λύπης κρατεῖσθαι
πάθει xal τῷ τῆς ὀργῆς, ἵνα μὴ πλέον τι ἔχων ἀν-
θρώπου φαίνηται, ὁ ὑπὲρ πᾶσαν γενητὴν φύσιν ὑπ-
άρχων τοῦ θεοῦ Λόγος, xal τοσοῦτος ὅσος γα) ὁ Ila-
«fp; Αλλ' ἴσως τοῦτο μὲν παραιτήσονται’ ἐροῦσι. δὲ
εἱρῆσθαι τὰ τοιαῦτα παρὰ τοῦ Λόγου τροπικῶς τε
xal σνγχαταθατικῶς. El ταίννν πρὸ τῆς ἐπιδημίας
τὰ τοιαῦτα λέγοντι τῷ Υἱῷ τοῦ θεοῦ, τὸ αὑτῷ πρέπαν
ἀξίωμα σώζομεν, ἄνω xaX λύπης xal ὀργῆς χαὶ παντὸς
πάθους ὑπάρχειν αὐτὸν διαθεδαιούµενοι, κἂν διὰ τὸ

χρήσιμον ὑπομένειν αὐτὰ προσποιῆται, πῶς οὐκ &to- B

πον, ὅτε γέγονεν ἄνθρωπος γαὶ ἐν τῇ ταῦτα πασχούσῃ
σαρχὶ καταθέδηχε, μὴ ονγχωρεῖν αὐτῷ τὰ το'αῦτα
λέγοντι µένειν iv. ἀπαθείᾳ, ἰχούσης αὐτὰ φυσιχῶς
τῆς σαρχὸς, fjv. δι ἡμᾶς ἀνέλαδε μετὰ πάντων τῶν
αὐτῇ προσόντων φυσιχῶς; ᾿Ανθρωπότητος δὲ ἴδιον,
τὸ χλαίειν, xal ταράττεσθαι, xoi ἁδημονεῖν, xal
παραιτεῖσθαι τὸν θάνατον, xat τὰ τούτοις ὅμοια
πάσχειν.

ΛΟΓΟΣ ΚΕ.

Κὶς có, « Πρωτότοχκος πάσης κτίσεως, » ὅτι oo
κτίσμα ὁ Υιός.

Αγτίόεσις ἐκ τῶν χριστοµάχω»,

El ph χτίσµα , φασὶν, ὑπάρχει ὁ Υἱὸς, οὐχ ἂν C

ἐχλήθη πρωτότοχος πάσης κτίσεως ὡς γὰρ πολλὴν
ἔχων πρὸς τὰ γεγονότα τὴν εὐγένειαν, εἰ xal πρῶτος
αὐτῶν εἴη χαὶ πρὸ πάντων bot, xal ταύτῃ χἐχληται
«f ἐπωνυμίᾳ.

Πρὸς τοῦτο «ὖσις.

Πρὸς μὲν τὰ τοιαῦτα τῶν αἱρετιχῶν προδλήµατα
ο) χαλεπὸν ἀντιλέχειν. "Exsivo δὲ yph πρῶτον εἰπεῖν,
El * πρωτότοχος ὄνομα συγχατατάττει τῇ χτίσει τὸν
Υἱὸν, ὑπεξελεῖται πάντως αὐτὸν dj τοῦ Μονογενοῦς
προσηγορία ΄ ὥσπερ Ὑὰρ οὐκ ἄν τις χαλοΐτο πρωτό-
τοχος, εἰ μὴ πολλοὺς ἔχοι τοὺς ἀδελφοὺς, ὧν ἐστι
xai πρωτότοχος, οὕτως οὐχ ἂν εἴη μονογενὴς, εἰ μὴ

ulciscelur anima mea 10 Cum igitur οπιηίθφηι.
manifestum sit Dei Verbum in prophetis ejuscemodi
locutum esse, quid facient hostes Christi? Anl-
mamne et cor tribuent Deo, et dolori atque ire
obnoxium fuisse dicent, ut nihil amplius quam
homo habuisse videatur Verbum Dei omnem crestam
naturam superans , quodque tantum est quantos est
ipse Pater *. Non facient, opinor; sed ejusmodi a
Verbo dicta esse affirmabunt figurative, vel huwiliter
cum demissione sui. Si ergo Filio.Dei ejuscemoli
dicta ante incarnationem diceuti, eamdem suam di-
gnitatem servamus, neque ulla vel. ira, vel dolore.
affici censemus, omnisque passionis expertem esse
afürmamus, tametsi utilitatis alicujus causa iis obne-
xius esse fingatur : quomodo non absurdum fuerit,
cum factus sit bomo et in carnem lis. affectionibus
obnoxiam descenderit, non concedere el, ut etiamsi
ejusmodi dicat, passionis tamen sit expers, cem,
naturaliter illa iusint carni, quam pro nobis assum-
psit, cum omnibus ejus naturalibus proprietatibus?
Homini autem proprium est, [lere ei turbari,
mororeque affici, οἱ mortem formidare, aliaque his
aimilia pali.

ASSERTIO XXV.

9936 In illud, « Primogenitus omnis creature **, 4
quod Filius non sit creatura.

Objectio hostium Christi.

Si Filius, inquiunt, non est creatura, non esset.
vocatus primogenitus omnis creature : nam ut
magnam habet cum creaturis affinitatem, tamelsi
primus in iis atque ante omues sit, idcigco banc ap-
pellationem nactus est.

Solutio objectionis.

Difficile non est cjuscemodi objectionibus hzreti-
cormn respondere, lllud vero primum dicendum est :
Si nomen primogeniti Filium in eodem qum ecea-
turis ordine collocat, eximet certe, illnm ab earum
numero Unigeniti appellatio. Quemadmodum gitur
nemo primogeuitus, nisi multos habeat (ratres, inter
quos ipse sit primogenitus ; ita etiam nemo fuerit

μόνος ὑπάρχοι, ἑτέροις τιαὶν o). συναριθμηύμενος. p unigenitus, nisi sit solus, aliisque non annumeretur.

Πῶς οὖν ἐστι χαὶ πρωτότοχος xaX povoysvts ; Ast γὰρ
ἡ ἐχεῖνο κρατεῖν 3) τοῦτα. Ἐπειδὴ δὲ ἡ θεία Γραφῇ
Ἀμφοτέροις αὐτὸν ἀποχαλεῖ τοῖς ὀνόμασι, ζητεῖν ἄναγ-
καῖον τοὺς ὅσοι ταῖς θείαις Γραφαῖς προσθάλλουσ.ν
ἀχριδῶς, πῶς μὲν ἔσται πρωτότοχος, χατὰ viva, δὲ
“κρόπον καὶ µονογενής. Μονογενὴς μὲν οὖν, καθὺ Aó-
γος ἐστὶν Ex Πατρὸς, ἀδελφοὺς χατὰ φύσιν οὐχ ἔχων,
' οὐδὲ ἑτέρῳ τινὶ συνταττόµενος” εἷς γὰρ xal μόνος
ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ» πρωτότοχος δὲ οὐχ ἁπλῶς, οὐδὲ
— Απολελυμένως, ἀλλ kv πολλοῖς ἀδελφοῖς, xa0à γέ-
γραπται. Πότε οὖν ἄρα /ἐγονεν ἡμῶν ἁδελφὸς, ei
ph ὅτε τὸν ἡμῶν περιεθἀλετο σάρκα; Οὐκοῦν τότε

** Jerem. 1x, 9. ** Coloss. 1, 15.

Quomodo ergo simul est et primogenitus et unige-
nitus ? Necesse enim ot aut hoc, aut illud vincat.
Cum vero Scriptura utroque nomine eum appellet,
necessario quzerendum est ab omuibus qui diligentem
in sacris Scripturis versantur, quanam. ratione sit
primogenitus, et quanam ratione unigenitus, Unie
genitus itaque dicitur, quatenus est Verbum ex Pa-
tre, fratres secundum naturam non habens, neque
alteri cuipiam annumeratus : unus es, enim et aohus
Filius Dei : primogenitus vero noy simpliciter, sed
jn multis fratribus, ut scriptum est *'. Quando igi-
tur factus. est noster. frater, nisi quando carnem

" Ram, vini, 99,

4075

S. CYNILLI ALENANDRINI ARCIHEP.

404

nostram assumpsit? Ideirco tunc. dicitur primoge- Α πρωτότοχος, ὅτε πολλοὺς xai χάριν ven, ἀτέδειξε

uftüs, qui indo per gratiam multos Dei filios effecit.
ALIUD.

Primogenitus omnis creature. yocatur, non quod
primus creaturarum sit ratione temporis, neque ejus-
dem cum eis esseuti:e, sed, uL modo dictum est, ob
demissionem sui ad creaturas, et ob similitudinem no-
biscum. lllud tamen etiam observatione diguum est,
unigenitum vocari et primogenitum. Quando igitur
unigenitüs diciiur,nulla ei causa adjecta 937 secun-
dum quam unigenitus est, seg simpliciter id vocatur
unigenitus Deus exsistens i sinu Patris ; quando
vero sacra Scriptura eum vocat primogenitum, $la-
tiu eiiam subjungit quorum sit primog^nitus, οἱ
causam addit quare ea appellatione vocetar. Inquit
enim, « Primogenitus in mulis fratribu 6.0 οἱ
«Primogeni(us ex mortuis**.» Cum enim oportuerit
Filium Dei qui naturaliter primatum obtinet, eum
quando liomo factus est non amittere, merito etiain
quando nostram similitudinem assumpsit, omni
creatura preponitur. Neque enim quatenus factus
δὲ homo, quidquid illi eorum quas divinas nature
dignitati conveniunt, deperit : sed el ita primatum
obtinebit uuiversz creaturze, ul nimirum ejus creator
et Dominus. Atque ita etiani evangelista inquit :

« Vidimus gloriam ejus, glorjani velut Uvigeniti a
Patre ?*, )

ALIUD.

Si, juxta Paulum, universa in ipso creala sunt "!,
certe Ipse alius erit ab omnibus. Nam cum dixit,
'vniversa, nifiil excepit quod non per ipsum factum
sit. Filius itaque που erit creatura, sed potius creator
omnium, sicut scriptum est. Non euim dixit Scri-
ptura quod sit primogenitus aliarum creaturarum,
ue nimirum tanquam ex earum humero esse cen-
seatur, sed primogenitum omnis creature ipsum
vocat, ul pef loc universa simul, uL ità dicam,
creatura seorsim posilà, ipse alius ab ei esse cre-
datur, Qui vero extra omnem creaturam ezsistit,
create substantiz esse non potest, sed ab ea diver-
sus. Quocirca sacra Scriptura hanc observationem
optime intelligens non vocavit Ruben primogenitum

Θεοῦ.
ÀAAOQ.

Πρωτότοχος πάσης χαλεῖται χτίσεως, οὐχ ὡς mpi)
τος αὐτῆς χατὰ χρόνον ὑπάρχων, οὐδὲ τῆς αὐτῆς τοῖς
κτίσµασιν ὑπάρχων οὐσίας, ἀλλὰ καθάπερ Ίδη προ-
είρηται, διὰ τὴν πρὸς τὰ κτίσματα συγχατάδασιν,
καὶ τὴν πρὸς ἡμᾶ: ὁμοίωσιν. Ἐπιτηρῆσαι δὲ ὅμως
x&xsivo χαλὸν, uovoyevts καλεῖται χαὶ πρωτότοκος»
"τε μὲν οὖν μονοχενῆς ὀνομάζεται, οὐδεμιᾶς αὐτῷ
συμπεπλεγµένης αἰτίας, χαθ ἣν ἐστι μονογενὰς,
τοῦτο χαλεῖται , ἀλλ ἀπολελυμένως, govoyevhc θεὸς
ὁ ὢν εἰς τὸν κόλπην τοῦ Πατρός. Ὅτε δὲ πρωτότοχοὺ
αὐτὸν αἱ θεῖαι κἀλοῦσι Γράφαλ, εὐθὺς ἐπιφέρουσι
xqi ὧν ἐστι πρωτότοχος, χαὶ τὴν αἰτίαν δι) fiv xal
ταύτην ἔχει τὸν ἐπωνυμίαν. Φασὶ γὰρ, « Πρωτότοκος
ἐν πολλοῖς ἀδελφοῖς, » καὶ « Ἡρωτότοχος Ex τῶν νε-
κρῶν. » Ἐπειδὴ γὰρ ἔδει τὸν Υἱὸν τοῦ θεοῦ χατὰ φύ-
σιν ἔχοντα τὸ πρωτεύειν, xal ὅτε Υέγονεν ἄνθρωπος
τοῦτο μὴ ἀπολέσαι, εἰκότως xat τῆς πρὸς ἡμᾶς ὁμοιώ-
σεως ἐπιλαθόμενος, πάσης προτάττεται κτίσεως. Οὐ
γὰρ καθὸ Υέἐγονεν ἄνθρωπος, ἑλάττων ἔσται τινὸς
ὅσον cl, τὸ πρέπον ἀξίωμα τῇ θείᾳ φύσει’ ἀλλὰ xal
οὕτω πρωτεύσει xal χαθηγήσεται πάσης ὁμοῦ κτί-
σεως, τε δὴ ποιητὴς ὑπάρχων αὐτῆς xal Κύριος.
Οὕτω xal ὁ εὐαγγελιστής φησιν” «Ἐθεασάμεθα τὴν
δόξαν αὐτοῦ, δόςαν ὡς Μονογενοῦς παρὰ Πατρός. 1

ΑΛΛΟ.

Ei, κατὰ την τοῦ Παύλου φωνὴν, £v αὐτῷ ἐκτίσθη
τὰ πάντα, ἄλλος ἔσται τῶν πάντων. Ev γὰρ τῷ «l-
πεῖν πάντα, οὐδὲν ἀφῆχεν ἐχτὸς ὃ μὴ γέγονεν δι᾽ αὖ-

τοῦ. Οὐχοῦν κτίσμα μὲν ὁ Υἱὸς οὐκ ἔσται, Χτίστης
δὲ μᾶλλον τῶν πάντων, χαθὰ γέγραπται. 0ὺ γὰρ et
ρηχεν ἡ θεία Γραφὴ, ὅτιπέρ ἐστι πρωτότοχος τῶν
ἄλλων κτισμάτων, ἵνα ph ὄντως ὡς ἐξ αὐτῶν εἶναι
νοοῖτο, ἀλλὰ πάστς κτίσεως πρωτότοχον αὐτὸν εἶναί
φησιν, ἵνα διὰ τοῦτο, ὡς εἰπεῖν, ὅλης ὁμοῦ τῆς χτί-
σεως iv μέρει χειµένης, ἕτερος εἶναι; map" αὐτιν
πιστεύηται. 'O δὲ ἔξω πάσης ὑπάρχων χτίσεως, οὐκ
ἂν εἴη κτιστῆς οὐσίας, ἀλλ᾽ ἕτερος παρὰ ταύτην. Καὶ
γοῦν dj θεία Γραφὴ τὴν τοιαύτην ἐπιτήρησιν εἰδυῖα
σαφῶς, οὐκ ἐκάλεσε τὸν 'Ῥουδὴμ πρωτότοκον πάντων

omnium filiórum Jacob, ne diversus esse ab iis exi- Ώ τῶν τέχνων τοῦ Ἰαχὼδ, ἵνα μὴ ἕτερος εἶναι παρὰ

slimetur, sed éircimspecte aümodum primogenitum
ipsum vocavit Jacob et fratrum ipsius.

ALIUD.

$i ideo quia Filius vocatur primogenitus omnis
creature, nonnulli eum creaturis annumerandum
contendunt, erit profecto etiam ipse ex omnium
nomero. Quod si quis concedat, sui ipsius primoge-
nitus erit, quatenus omnis creatur: primogenitus
exsistens, etlam ipse in omnium numero continetur.
Erit ergo sibi ipsi e& primus el secundus. Nam si

^ Rom. vii, 29, *? Coloss. ly 18.

** Joan, !, 14.

τούτους νοµίξηται’ ἁλλὰ μετὰ πολλῆς ἀχριδείας
πρωτότοχον αὐτὸν εἶναί φησι τοῦ Ἰαχὼδ xai τῶν
ἀδελφῶν αὐτοῦ.

ΑΛΛΟ.

El διὰ τὸ χαλεῖσθαι πρωτότοχον πάσης κτίσεως
τὸν Υἱὸν, τῇ χτίσει συγχαταριθμεῖν αὐτὸν ἐπιχει-
ροῦσί τινξὲς, ἔσται xal αὐτὸς ἐν τοῖς πᾶσιν. El δέ. φις
δοίη τοῦτο κρατεῖν, ἑαυτοῦ πρωτότοχος ἔσται, καθὰ
πάστς κτίσεως πρωτότοχος Qv, xat αὐτὸς ἐν τοῖς
πᾶσίν ἐστιν. Ἔσται οὖν ἑαυτοῦ xal πρῶτος καὶ δεύ-
τέρος. El μὲν γὰρ διὰ τὸ πάσης χτίσεως εἶναι πρω-

τι Coloss. 1, 16.

40$

πρῶτος ἕσται τῶν πάντων. El δὲ τοῖς πᾶσι xa αὐτὸς
συνταχθήσεται, ἑαυτοῦ κατὰ χρόνον ἔσται δεύτερος
πρῶτος μὲν xav ἐχεῖνον τὸν τρόπον, δεύτερος δὲ
κατὰ τοῦτον. |

ΑΛΛΟ.

El διὰ τὸ χαλεῖσθαι πρωτότοχος πάσης χτίσεως,
εἷς ἔσται χαὶ αὐτὸς τῶν κτισμάτων, γέγονε δὲ πάντα
δι αὐτοῦ, ἑαυτοῦ ποιητὴς ἔσται, καθ) ὑμᾶς, xal ὁ
κτίζων κτίζεται, xai τοῦτο δι’ ἑαυτοῦ. El γὰρ ἐν τοῖς
πᾶσίν ἐστι xal πάντα δι’ αὐτοῦ, ἀληθὲς ἔσται τὸ εἰ-
ρηµένον. Καὶ εἰ πᾶσα fj χτίσις Ev αὑτῷ συνέστηκε,
πῶς εἷς τῶν πάντων εἶναι δύναται, ὁ τοῖς πᾶσι τὸ
συνεστάναι διδούς; |

ΑΛΛΟ διηγηματικῶς, κατὰ τὴ» εὐσεθῆ νόήῆσιν,
καθ' ἣν γοεῖται « Πρωτότοκος. » |

Πρωτότοχος by πολλοῖς ἁδελφοῖς, xa0b γέγονεν
ὅμριος ἡμῶν χατὰλ πάντα χωρὶς ἁμαρτίας, xaX καθὸ
τὴν ἡμετέραν σάργα φορέσας ἁδελφός τε ἡμῶν χρη-
µατίσας, τοῦτο καλεῖται δικαίως. Πρωτότοχος δὲ καὶ
Ex τῶν νεχρῶν ΄ πρῶτος Υὰρ αὐτὸς εἰς ἀφθαρσίαν
ἀνέστησεν τὴν ἑαυτοῦ σάρχα, καὶ πρῶτος αὐτὴν εἰς
οὑρανοὺς ἀνήγαχε. Au xa! φησιν’ « Ἐγώ εἰμι ἡ
ὁδὺς, καὶ ἐγώ εἰμι fj θύρα. » Δι αὐτοῦ γὰρ ἡ φύσις
f, ἀνθρωπεία καὶ τὴν χαινῆν τῖς ἀναστάσεως βαδί-
ζειν ὁδὺν ἐχδιδάσχεται, καὶ ὥσπερ διά τινος θύρας
εἰς αὐτὸν εἰσέρχεται τὸν οὐρανόν.

ΔΑΛΟ, πῶς ἂν εὐσεξῶς κοηθείη, « Πρωτότοχος
πάσης κτίσεως. »

Διὰ τὴν τοῦ Πατρὸς φιλανθρωπίαν ἣν ἔχει περὶ τὰ
αὐτοῦ χτίσµατα, πρωτότοχον ἑαυτὸν πάσης κτίσεως
ἐχάλεσεν ὁ Υἱὸς, καὶ τῇ πρὸς τὰ πεποιηµένα σνγ-
χαταθᾶσα μονονρυχὶ xal ἑαυτὸν τούτοις συντάττειν
οὐκ Óxvcl- iv! ἐπειδήπερ χαλεῖται τούτων πρωτότο-
κος, 0v αὐτὸν σώζηται τὰ μετ) αὐτόν. El γὰρ δεῖ
πάντως αὐτὸν εἶναι πρωτότοχον, μενοῦσ. πάντως καὶ
ὧν ἐστι πρωτότοχος. Ἔστι τοίνυν μονογενῆς μὲν
κατὰ φύσιν, ἅτε δη uóvo; ὢν ἐκ Πατρὸς, θεὺς ix
Θερῦ, φῶς Ex φωτὸς ἀναλάμψας ' πρωτότοκος δὲ δι
ἡμᾶς, (v' ὥσπερ ἀθανάτῳ vt ῥίζη πᾶσα ἡ χτίσις
ἐγχεχεντρισμένη xal ἐχ τοῦ ἀεὶ ὄντος ἀναθλαστή-

TIIESAURLS.

τότοχος, ἔζω τῶν πάντων avtov κεῖσθαι νοῄσαιµεν, À quia primogenitus est omnis crealurg, extra omneg

106

positum esse ipsum intelligamus, primus erit οι-
nium. Si vero ipse quoque omnibus annumeretur,
erit sibi ipsi 9968 ratione temporis secundus, pri-
mys quidem juxta illum modum, secundus juxta
buuc.

ALIUD

Si idcirco quia vocatur primogenitus omnja crea-
(σας, ipse quoque est unus ex creaturis, et ojnig
per ipsum facta sunt '*, sequetur ex vestra opiojone
quod seipsum crearit, εἰ quoad creator creatus sit,
et quidem a seipso. Nam si omnium numero etiam.
ipse continetur, omniaque per ipsum sunt, verum,
omnino erit quod diximus. At si omnis creatura in.
ipso condita est, quomodo potest esse unus omnium

'" js à quo omnia sunt condita?

ALIUD narrajive, et quomodo pie intelligi debeat,
| « Primogenitus. »

Primogeuitus in inultis fratribus dicitur, quatenug
per omnia faclus est nobis similis excepto peccato,
et quatenus carnem nostram gestans, fraterque
noster diclus, merito ita vocatur. Primogenitus au-
tem ex iortuis dicilur, quia ipse primus suam
ipsius carnem ad incorruptionem reduxit, primusque
eam in coelum evexit. ldcirco etiam inquit : « Ego.
sum via 13, el ego sum janua ?*. » Per ipsum, euim
natura humana. novum iter lngredi docta est, ag
veluti per januam quamdam celum ipsum ingre-
ditur.

ALIUD, quo pacto. intelligi possit, « Primogenitua,
omuis creulura. »

Filius propter benignitatem Patris erga suas crea-
turas seipsum vocavit primogenitum omnis creaturas,
el lantum non se demittens ad creata, annumerari
etiam iis nou recusat : ut cum horum primogenitus.
vocetur, per ipsum serventur, quz ipsum sequuntur.
Nam si oportet ΟΡΙΟ ipsum esse primogenitum,
manebunt profecto. etiam ii. quorum est primoge-
nitus. Est igitur unigenitus quidem secundum na-
turam, quippe qui solus exsistit e Patre, Deus ey
Deo , lumen ex lumine : primogenitus autem pro-
pter nos, ut tanquam immortali cuidam radici om
nis creatura insila, οἱ ex eo qui sempcr est, ger-

caca ᾗ. Γέγονε γὰρ τὰ πάντα δι αὐτοῦ, καὶ συν- D minet. Omnia enim per ipsum facta sunt, et sub-

έστηχεν εἰς ἀεὶ, xat αὐτῷ δ.ασώκετα.,
ΑΛΛΟ.

El τὸ χαλεῖσθαι πρωτότοχον πάσης χτίσεως ὡς
χτίσμα χατὰ φύσιν ὄντα, τῇ χτίσει συντάξοµε» τὸν
Υἱὸν, ἔσται πρῶτος μὲν ταύτης xazà τὸν χρόνον,
συγγενῆς δὲ ὅμως χατὰ τὴν φύσιν, καὶ διὰ τὸ εἶναι
Χτίσμα τοῖς ἄλλοις ἅπαδι προσεοιχώς. Συγγενῆς οὖν
Ἔσται χαὶ ἀλόγοις ζώοις, ὀρνέοις τε xaY νηκτοῖς. Καὶ
ταῦτα γὰρ, εἰ xal ἑλάχιστα, µέρη γοῦν πάσης τῆς
χτίσεώς ἐστιν. ᾽Αλλὰ τοῦτο ἅτογου. Οὐχοῦν εὐσξθῶς
πρωτότοχος μὲν, ὡς ἐν πολλοῖς ἁἀδελφοῖς δ.ὰ τοὺς
χατὰ χάριν εἰς υἱοθεσίαν χεχλημένους νοηθήσετα».

1. Joan. 1, 9.

7? Joan. xiv, 6. 7* Joan. x, 9.

sistunt, el per ipsum conservantur.
ALIUD.

Si propterea quod Filius vocelur primogenitus
omnis creature, eum utl creaturam nalura sua
exsistenten! creatis annumerare velimus : erit certe
primus inter creata ratione temporis, cognatus ve-
ro seeundum naturam, et qua ratione creatura ΟΙ,
aliis similis erit. Cognatus 999 itaque erit eliam
animalibus ralione carentibus, avibus nimirum et
piscibus. Nam et hac animalia, quamvis minima,
pars totíus creaturae sunt. Sed hoc absurdum es!.
Pie igitur primogenitus quidem censebitur, ut {η

401

S. CYHILLU ALEXANDRINI ARCIHEP.

408

multis fratribus, propter eos qui per gratiam in A Πάσης δὲ χτίσεως ἀνωτέρω χείσεται, ὡς mp5 ταύτης

filios adoptali sunt, Omni" vero créaturà superior
erit, ui qui ante eam exsistat, eamque ad esse "tra-
duxerit, ipse increatze essentize exsisténs.

ALIUD.

Quemadmodum vocatus es, primogenitus iu. tuul-
tis fratribus, quia adoptaii sunt In filios per gratiam
Qui per ipsum salvati sunt ; et rursum primogeni-
tus et primitize mortuorum, quia ante omnes ad in-
corruptionem resurrexit : ita principium viarum
creatus esse dicitur 5, quia omnibus deinceps per
ipsum vía ad salutem est aperta.

Quod non aliam ab causam unigenitus vocelur, quam
ul solus revera genitus.
Defensio ex simplicibus syllogismis.

. Si quia solus immediate factus est, idcirco uni-
geniius, preter voluntatem factusest : sed cum nibil
factum sit, nisi mediante atque intercedente Del vo-
Tuntate : non ergo ideo quia immediate factus est,
unigenitus est , sed quia ipse solu; est fructus pa-
ternus.

ALIUD.

Si unigeuitus est, quia solus ab illo factus est,
Juxta vestram opinionem , non esset totius universi
éreator, qui hoc solum, non autem omuia, fecerit.
Si vero Pater est totius universi creator (omnia
enim ex ipso 73), non est igitur Filius ea ratione uni-
genitus quod solus exsistat, sed quod solus natu-
raliter genitus sit.

ALIUD.

Si unigenitus est, quia solus a solo factus est,
tolus autem sol diem facit : ergo etiam unigenitus
- solís dies dicetur. Si vero etiam solus quispiam unam
aliquam scientiam invenerit, aut unam imaginem
confecerit, üinigénita" etiam vocari poterunt, qua ab
ipso confecta! fuerint. At οἱ neino unquam solum
ailquod opus unigenitum vocavit, quomodo Filius ut
factus, non autem, ut genitus, unigenitus esse cen-
sebitur? |
, ALIUD.

. $i non ut salus genitus, sed ut facetus, unigenitus
vocatus est, et Jeplilje filia. etiam unigenita dici-
tur "
genimen. Aut si fatendum est unigenitam cam csse,
quià sola ex proprio patre genita sit: QAO certé οἱ
Filius unigenitus erit, quod solus paterne essentia
lieres genitus sit.

ALIUD.

Si quia solus (alis (actus est, ideirco unigenitus
est, et colum solum tale opus factum est. quale est,
erit etiam ccelum unigenitum, Si vero, tametsi mul-
t: et quidem sole creatura facte, non. tamen. di-
cuntur unigenite : Filius itaque est unigenitus, non
pL solus talis factus, sed ut solus genitus.

7? Prov. vin, 22. '* Coloss. 1, 16.

d στ]

: fuerit igitur solum opus ipsius, non autem D

ὢν, χαὶ εἰς τὸ εἶναι ταύτην παραγαγὼν, κτιστῆς τς
αὐτὸς o5; ὑπάρχων οὐσίας,

ΑΛΛΟ.

Ὥσπερ πρωτότοχος iv πολλοῖς ἀδελφοῖς ἐχλήθη,
διὰ τὸ κεχλῆσθαι πρὸς υἱοθεσίαν θεοῦ κατὰ χάριν
τοὺς δι αὐτοῦ σεσωσµένους xal πάλιν πρωτότοκος
xaY ἀπαρχὴ τῶν νεκρῶν διὰ τὸ αὐτὸν εἰς ἀφθαρσίαν
ἐγηγέρθαι πρὸ πάντων, οὕτως ἀρχὴ ὁδῶν ἑχτίσθαι
λέγεται, διὰ 4b πάντας δι᾽ αὐτοῦ δύνασθα: λοισὸν
τρέχειν εἰς σωτηρίαν. m

"Oti μὴ δὲ dA.nv αἰτίαν pororevic xéxAncat,
dAA 4| óc μόνος xac dArn8sav γεγγηθείς.
᾽Αποογία αὐτολεξεί.

El διὰ τὸ µόνον ἀμεσιτεύτως αὐτὸν γεγονέναι, διὰ
τοῦτο μονογενὴς, ἀθουλήτως γέγονεν ᾿ εἰ δὲ τῶν γε-
νοµένων οὐδέν ἐστιν, ὃ βουλὴ θεοῦ οὐχ ἐμεσίτευσεν -
οὐχ ἄρα διὰ τὸ ἀμεσιτεύτως γεγονέναι, διὰ τούτα
μονογενὴς, ἀλλὰ διὰ τὸ µόνον τοῦτον εἶναι καρτὴν
πατρ' (όν.

ΑΛΛΟ.

Ei διὰ τοῦτο μονογενῆς, ὅτι μόνος ὑπ' Exelvou γέ-
Υονε, καθ) ὑμᾶς, οὐχ ἂν εἴη τῶν καθόλου δημιουργὸς
ὁ τοῦτὸν µόνον, ἀλλ᾽ οὐ πάντα, πεποιηχώς. El δὲ
ἔστι τῶν καθόλου δημ:ουργὸς ὁ Πατήρ: τὰ πάντα γὰρ
ἐξ αὑτοῦ' οὐχ ὡς μόνος ἄρα ὑπάρξας ὁ Υἱὸς µονθ-
γενῆς, ἀλλ᾽ ὡς μόνος φυσιχῶς Ὑεννἠθείς,

ΑΛΛΟ.

Ei μονογενὴς, ὅτι μόνος ὑπὸ μόνου γέγονε, μόνος
δὲ cog ἡμέραν ποιεῖ, μονογενῆς ἡλίου καὶ fj ἡμέρα
λεχθήσεται. El δὲ καὶ μόνος τις xat pid; ἐπιστήμης
γέγχονεν εὑρετῆς, ἡ wd; elxóvog αὑτουργὸς, µονο-
γενῆ ctr, ἂν αὐτῷ Ὑεννήματα τὰ μόνα ὑπ' αὐτοῦ πε-
ποιηµένα. El δὲ μηδεὶς πώποτε μονογενὲς τὸ μόνον
ἔργον χέχληχε, πῶς ὁ Υἱὸς ὡς γενόμενος, ἀλλ᾽ οὐχ
ὡς γεννηθεὶς, μονογενῆς νοηθήσεται ;

ΑΛΛΟ.

El μὴ ὡς γεννηθεὶς μόνος, οὐ μὴν xat γενόμενος,
μονογενὴς κέχληται, χέχληται δὲ xal τὸ τοῦ Ἱεφθάε
θυγάτριον μονογενὲς, εἴη ἂν µόνον ἔργον αὐτοῦ,
ἀλλ᾽ οὐ γέννημα. "H εἴπερ ὠμολόγηται μονογενὲς
αὑτὸ εἶναι, διὰ τὸ µόνον &x τοῦ ἱδίου γεγεννῆσθαι πα-
«gis, καὶ ὁ Υιὸς δηλοὺ 6 ὅτι μονογενῆς , μόνος τῆς τοῦ
Πατρὸς οὐσίας Υαννητῶς κληρονόμος,

AAAQ.

El ἐπεὶ μόνος τοιοῦτος γέγονε, διὰ τοῦτο µονογε-
vhe, µόνον δὲ ἔργον τοιοῦτον ὁ οὑρανὸς ὙΥέγονεν,
ὁποῖόν ἐστιν, εἴη ἂν χαὶ αὐτὸς µονογενής. El δὲ καί-
τοι πολλὰ xal póva Χτίσματα γενόµενα οὐχ ἑῤῥέθη
μονογενῆ, ὁ Υ ἰὸς ἄρα μονογενῆς οὐχ ὡς μόνος τοιοῦ.
τος Υευόµενος, ἀλλ᾽ ὡς μόνος γεννγθείς.

1 jydic. x1, 51i.

409 THESAURUS. 4:0

ÀAAQ. Α ALIUD.
El διὰ τοῦτο μονογενὴς ὅτι µύνος τῶν πάντων Si unigenitus dicitur, qui solus omuia excedit :
ὑπερέχει, ὑπερέχει δὲ τῶν πάντων xal ὁ Πατὴρ, — excedit vero omnia etiam Pater : dicetur itaque e
μονογενὴς ἄρα λεχθείη ἂν καὶ αὑτός. El δὲ uj ἔστι Pater unigenitus. Si vero non est unigenitus, tam-

povoysviy, χαίτοι τῶν πάντων ὑπερέχων, οὐδὲὁ Υἱὸς — etsi omnia excedat, neque Filius igitur dicitar uni-
ἄρα μονοχενῆς, διὰ τὴν ὑπεροχὴν τὴν πρὸς τὰ πε- — genitus, quia creata omnia excedit, sed quia ex Da-

Ππιηµένα, ἀλλὰ διὰ τῶν ἐκ Πατρὸς vévvnow. tre genilus est.
AAAQ. ALIUD.
Ei διὰ τοῦτο μονογενῆς ὅτι póvog τῶν πατρικῶν — — Sij unigenitus ideo dicitur quod solus paterna

βουληµάτων ἑστὶν ἄγγελος, μόνος δὲ ὁ χαθ᾽ ἡμᾶς — voluntatis nuntius sit : solus autem noster, sive qui
fjso« bv ἡμῖν ἔμφυτος λόγος τῶν τοῦ vou βουλευµά- — pobis insitus est serio cogitationes mentis nostra
των ἐστὶν ἀγγελτιχός” povoyevhe ἂν υἱὸς τοῦ voU — enuntiat : ergo et sermo noster unigenitus mentis
xArÜüsir καὶ οὗτος. Ei δὲ μηδεὶς τῶν &m' αἰῶνος τὸν — gius dici poterit. At οἱ nemo unquam ab omni zevo
τῶν ἀποῤῥήτων ἐκφαντικὸν λόγον μονογενῆ χέκληΧε, — sermonem qui concepliones mentis enuntiat, unige-
ux ἂν Υἱὸς ὡς ἐξαγγελεὺς, ἀλλ' οὐχὶ ᾧς γεννηθεὶς p nitum vocavit, quomodo Filius ut. nuntius, et non

I ἄλλον µονογενής , potius ut genitus unigenitus dicetur ?.
ΑΛΛΑ. ALIUD.
Ei διὰ τοῦτο μονογενὴς, ὅτι µόνος τῶν μετ αὐτόν —— Si unigenitus dicilur, quia solus eorum quae post

ἐστι δημιουργὸς, οὐδένα toe τὸν συνδηµιουργή- — ipsum sunt est creator, neminem habebit creationis
σαντα, οὐδὲν Gov αὐτῷ πεποιηχότα τι πλὴν μόνου — gocium, neque qui una cum eo aliquid fecerit, prz-
τοῦ Πατρός. El δὲ πάντα ἓν αὐτῷ ὡς ἓν σοφίᾳ γε- — (ep solum Patrem. At si omnia in ipso ut in sapieu-
Ὑένηται, xai àv αὐτῷ οἱ οὐρανοὶ ἑστερεώθησαν, καὶ — ja facta suut, et in ipso cceli (rmati sunt, et. Spi-
τῷ Πνεύματι τοῦ Θεοῦ πᾶσα ἡ δύναµις αὐτῶν, pig Dei omnis virius eorum, supervacaneum est
περιττὸν τὸ λέγειν αὐτὸν μονογενῆ, ὡς τῶν μετ) ipsum dicere unigenitum, ul qui eorum qua post
αὐτὸν ὄντα µόνον δημιουργὸν, ἀλλ οὐχ ὡς μόνου δη- — ipsum sunt solum sit creator, non autem ut solus
μιουργὸν Ex Θεοῦ γεννηθέντα φυσικῶς — 70 creator ex Deo naturaliter genitus.

AAAQ. ALIUD.

El τὸ µόνον γενόµενον, ἀλλ᾽ οὐχὶ τὸ µόνον γεγνη- Si id quod solum factum est, gon εις solum
05v χατὰ ἀλήθειαν τοῦτο μονοχενὲς, οὐχ ἄρα µονο- C genitum est, vere hoc unigenitum est : pon ext igi-
γενῆς ὁ Σάῤῥας υἱός' οὐ Υὰρ Ὑέγονεν ὑπ' αὐτῆς, — wur unigenitus filius Sarra; neque enim factus est ab
ἀλλὰ γεγέννηται. ipsa, sed genitus.

ΑΛΛΟ. ALIUD.

Ki διὰ τοῦτο μονογενῆς ὅτι µόνον αὐτὸν ὁ Dlavhp — — Si unigenitus est, quia Pater ipsum solum con-
ὑπεστήσατο, οὐχέτ ἂν εἴη πρωτότοχος οὔτε αὐτὸς — cuituit, nonjam amplius sit primogenitus, neque ipse
Τεννηθεὶς, xal τῶν ἄλλων ἁδελφῶν οὐκ ὄντων ix Πα- — genitus, cum et alii fratres non. sint ex Patre. 8i
τρός. EL δὲ ἀληθῶς ἔστι πρωτότοκος tv πᾶσι πρω- — autem vere est primogeuitus, in omnibus primatum
τεύων, οὐχ ὡς μόνον ἄρα ὑποστὰς, μονογενῆς, obünens '*: non igitur ut solus constitulus
μόνος δὲ ὡς ix Πατρὸς ἀγαθοῦ χκαρπὸς ἀποχνηθεὶς — qiciuur, sed ut ex bono Patre bonus fructus ge-
ἀγαθός. mE | | nitus.

ΑΛΛύ. 9&1 ALIUD.

Ei πρωτότοχος Ex θεοῦ, ὡς τῶν πολλῶν πρῶτος Si primogenitus est ex Deo, αἱ inter multos prl-
τεννηθεὶς, ἔστι δὲ xal ix Παρθένου πρωτότοχος, εἴη mus, genitus est autem etiam ex Virgine primoge-
ἂν xoi ἐξ αὐτῆς ὡς πρῶτος ἑτέρων. El δὲ μόνος, D nitus : erit eiiam ex illa. genitus ut. primus multo-
ἀλλ οὗ πρὸ ἄλλων γεννηθεὶς ix Μαρίας, πρωτό- pum. Si vero solus, sed non ante alios genitus ex
voxo; αὐτῆς χέχληται' χαὶ bx Θεοῦ ἄρα πρωτό- — Maria, primogeuitus ejus vocatus est: ergo etiam ex
τοχος, οὐχ ὡς πολλῶν πρῶτος, dXX ὡς µόνο Deo primogenitus, non ut inter multos primus, sed

γεννηθείς. ut solus genitus dicitur.
AAAO, ALIUD.
El διὰ τοῦτο πρωτότοχος , ἅτι τῶν ἄλλων πρῶτος Si ideo primogenitus dicitur, quod inter alios pri-

“εγέννητα:, τὸ δὲ πρῶτον γενγώμενον οὐ διοίσει τῶν — mus genitus sit, prinum autem genitum non diffe-
ἐχ τοῦ αὐτοῦ μετ αὐτὸ γεννηθέντων, οὐδὲ ὁ Υἱὸς τοι ab iis quz ex eodem post ipsum genila sunt ;
ἄ[α τῶν μετ) αὐτὸν εἴη ἂν χρείττων. Εἰ δὲ τὸ ποιοῦν — ergo neque Filius erit prostantior iis. qui post ip-
τοῦ ποιουµένου κατὰ πάντα διαφέρει, ποιε δὲ ὁ — sum facti sunt, Si vero faciens a faeto per omnia
Tibe, διαφἐροι ἂν τῶν πάντων’ xai πῶς ἂν τῶν» — differ, facit nutem Filius, reliqua vero fiunt : certo

** (Coloss. 1, 18.

4t
Filius a reliquis differet :
operum sit primogenitus qui primus appellationis
Filii auctor ipsis factus sit?

ALIUD.

Si prima manifeste sunt causa secundorum, pri-
mum autem est Dcus et Dei Filius : ergo Filius
eorum qui dicuntur causa est, utpote ab illo. Causa
igitur secundorum filiorum si dicatur primogenitus,
jon tanquam primus inter illos sit dicitur, sed
quod primus filii appellationis auctor sit ipsis.

ALIUD.
Si primogenitus dicitur quia primus factus est,
eum vero qui primum, sed non solum aliquid fecit,

consentaneum est post illud primum etiam alia fe- B

cisse : Filius itaque nihil fecit. Cum vero fecerit,
non igitur, lanquam creatus, primogenitus est, eed
tanquam omnibus, qua in ccelo οἱ terra sunt, in ip-
$0 creatis. |

ALIUD.

Si propter creaturas substitutus est Filius, ipsis
graliam habebit, quippe qui ei generationis suz
causa exstiterint. | .

ALIUD.

Si Filius ideo creat. quia creatura. ingenitum per
&e operantem ferre non. poterat, quare ipse est me-
dia quxdam potentia, et ipse non est ingenitus : ne-
que enim creatura ipsum ferre potui!, neque etiam
erit ex uttmero eorum quie creata sunt: pam nec
ipse ingenitum ferre potuisset. Cum vero ipse neu-
wum ipsorum sit, 3uperest ut necessario illum ex
ingenita natura genitum esse fateamur. — —

ALIUD.
Objectio Eunonii.

Si Filius, inquit, est verus Deus, quomodo 9449
ipsum etiam sacra Scriptura creatis annumerat, di-
cens, « Primogenitus omnis creaturze?* ? » Necessa-
rium enim omnino est ut lalis naturaliter sit, qua-
lia sunt illa quorum est primus.

Solutio objectionis.

Impia oratio et absurditatis plena. Nam si Filius D

necessario est. similis iis qui post ipsum facti sunt,
quia primogenitus illorum vocatur, factus autem est
non homo solum,sed multa diversaque animalia :
lempestivum erlt, ut vos, impii hostes Christi, dein-
ceps impudenter dicatis, Filium animantibus quoque
ratione carentibus siinilem esse. Non est igitur in
universum cognatus et similis iis quorum primoge-
nitus esse dicitur : voeatur autem ita, ostendente
nobis divina Scriptura, quod omnes in Filio et per
rm ad zqualem cum ipso formam vocamur, [-
Wi Dei per gratiam declarati **, Aique ipse est
principium gratie nobis dat»: et per. immensam

1 Coloss. 1, 15.

" Galat. 1v, 4-6.

S. CYRILLI ALEXANDRIN. ARCIIEP.
et quomodo suorumnet À ἑχυτοῦ δηµιουργηµάτων εἴη πρωτότοχος, ὃς πρῶτος

412
τῆς Yio) προσηγορίας Ὑενόμενος αὐτοῖς αἴτιος;

ΑΛΛΟ.

El τὰ πρῶτα τῶν δευτέρων alta ὡμολόγηται,
πρῶτον δὲ ἦν θεὸς χαὶ Θεοῦ Υἱὸς, τῶν ἄρα Λεγοµέ-
νων καὶ αἴτιος ὁ Υἱὸς, ὡς ἐξ ἐχείνου. Ὁ ἅρα αἴτιος
τῶγ δευτέρων vlov, εἰ λέγχοιτο πρωτότοχος, οὐχ ὡς

πρῶτος ἐχείνων ὑπάρξας , ἁλλ' ὡς πρῶτος τῆς υἱοῦ
προσηχορίας γενόμενος αὐτοῖς que.

Αλλο.

El διὰ τοῦτο πρωτότοχος ὅτι πρῶτος Υέγονε, τῷ
δὲ πρῶτον, ἀλλ᾽ οὗ µόνον τι πεποιηχότι, μετὰ τὸ
πρῶτον ἔπεται πεποιηχέναι xal ἕτερα ὁ Υἱὸς ἄρα
πεποίηχεν οὐδέν. Ἐπεὶ δὲ πεποίηχεν, οὐχ ὡς χτι-
σθεὶς πρωτότοχος, ἀλλ ὡς τῶν πάντων Ev αὑτῷ
χτισθέντων τῶν τε kv οὐρανῷ χαὶ τῶν ἐπὶ γῆς.

ΑΛΛΟ.

El διὰ τὴν τῶν χτισµάτων πάροδον ὑπέστη, χάριν
αὐτοῖς Est, ὅτι τῆς γενέσεως αὑτοῦ γεγόνασιν αἴτια.

ΑΛΛΟ.

El ἐπεὶ pd ἔφερεν d χτίσις αὐτουργοῦντα τὸν
ἀγένητον, διὰ τοῦτο δημιουργεῖ ὁ Υἱὸς, µέση τις ἂν
εἴη αὐτὸς δύναμις, χαὶ οὔτε αὑτὸς ἂν εἴη ἀγένητος ’
οὐκ ἂν γὰρ ἔφερεν αὐτὸν fj χτίτις, οὐδ' αὖ τῶν Υινο-
µένων ᾿ οὗ γὰρ ἔφερεν αὐτὸς τὸν ἀγένητον. Τούτων
δ᾽ ὁπότερον οὐκ ὄντος αὐτοῦ, λείπεται γέννημα αὐτὸν
τῆς ἀγεννήτου φύσεως ὁμολογεῖν.

ΑΛΛΟ.
Ἀνγτίθεσις ὡς ἐκ τῶν Εὐνομίου.

Ei θεὺς ἀληθινὸς, φησὶν, ἔστιν ὁ Υἱὸς, πῶς αὐτὸν
τοῖς γενητοῖς συναριθμεῖ xat fj θεία Πραφὴ λέγουσᾳ,
« Πρωτότοχος πάσης χτίσεως; » ᾽Ανάγχη γὰρ πᾶσα
τοιοῦτον εἶναι xai αὐτὸν χατὰ φύσ'ν, ὁποῖά περ ἂν
ὑπάρχῃ καὶ τὰ ὧν ἐστι πρῶτος. |

| Πρὸς ταῦτα AUcic.

Ασεδῆς ὁ λόγος, καὶ πολλὴν ὠδίνων τὴν ἀτοπίαν.
E! γὰρ 35a: τοῖς μετ αὐτὸν γεγονόσιν ἀναγχαίως à
Υἱὸς παραπλἠσ,ος, ἐπεὶ xal πρωτότοχος αὐτῶν χα:
λεῖται, γέγονε δὲ o0x ἄνθρωπος µόνον, ἀλλά xal ζῷῶα
πολλὰ xat διάφορα, ὥρα λοιπὸὺν δυσσεθοῦντας ὑμᾶ,
ἀδεῶς, ὦ χριστοµάχοι, λέγειν ὅτι xal τοῖς ἁλόγοις
ζώοις ὁ αὐτός ἐστι χατὰ φύσιν ὁ Υἱός. Οὐχοῦν οὐ
πάντως ἴἔσται συγγενὶς ὧν xal πρωτότοχος εἶναι
λέγεται χαλεῖται δὲ τοῦτο, δειχνυούσης ἡμῖν τῆς
θείας Γραφῆς , ὅτι πάντες ἐν Yio καὶ Bv Υἱοῦ πρὸς
τὸ ἴσον αὐτῷ σχΏμα καλούµεθα , υἱοὶ θεοῦ χατὰ χά-
ριν ἀναδεικνύμενοι, Καὶ αὐτός ἔστιν ἀρχὴ τῆς δο-
Octave ἡμῖν γάριτος, ἐξημοιῶν ἑαυτῷ διὰ φιλανθρω-

ια NEM

-

415

εἶναι πρῶτον, εἰχόνα δείχνυσιν αὑτὸν τοῦ Πατρὸς
ἀληθ:νήν. Ὥσπερ γὰρ ὁ Πατὴρ πρῶτον αὐτὸν slvat
φτσιν, οὕτω xal ὁ Υϊὸς εἰχὼν ἀχριθὴῆς χαὶ ὁμοίωμα
τοῦ πρὠτου Πατρὸς ὑπάρχων, πρῶτος xai ἔστι xal
λέγεται ἐν αὐτῷ áp ἔστιν ὁ πρῶτος Πατἡρ, xal
αὑτὸς ὁμοίως bv τῷ πρὠτῳ Πατρὶ, χαὶ δι’ αὐτοῦ
τὰ πάντα Ὑέγονε, xai πρὸς υἱοθεσίαν χαλεῖται τὰ
Àeqixá.

AAAO.

E! πάντως τὸ λέγεσθαι πρῶτον τῆς χτίσεως εἶναι
τὸν 1 1ὸν, ἀναγχάσει συγΥσνη τοῖς uev! αὐτὸν Υγενο-
µένοις ὑπάρχειν αὐτὸν, καὶ τοιοῦτον εἶναι κατὰ φύ-
σι’, ὁποῖά περ ἂν efr τὰ τῷ χράνῳ δεύτερα, τί &pa

THESAURUS.

πίαν τοὺς δι αὐτοῦ Υενομένους' αὐτὸ δὲ 6h τοῦτο À suam beuignitalem similes sibi facit eos qui

B

φατὲ xàv ὁ IIazt;p TR περὶ ἑαυτοῦ, « Ἑγὼ πρώτος,

xai ἐγὼ μετὰ ταῦτα; » "Apa xa! αὑτῷ τὸ τῷ χρόνῳ
προτερεύειν µόνον τῶν χτισµάτων παραχωρίσαντες,
γενητὴν περιθήσετε τὴν οὐδίαν, χαὶ τοῖς πεποιηµέ-
νοις αὐτὸν συγχαταριθµήσετε; "AAA οὐκ ἄν, οἶμαι,
Ές εἰς τοσαύτην ἕλθοι µανίαν, ὡς τολμῆσαι τοῦτο
xà» δέχεσθαι χατὰ νοῦν. Ὥσπερ οὖν τὸ λέγεσθαι
πρῶτον τὸν Πατέρα, οὐχ ἀναγχάσει πάντων αὐτὸν
συγγε»ῆ τοῖς µετ αὐτὸν νοεῖσθαι ' οὕτω γᾶν πρῶτος
λέπιται τῖς χτίσῖως Ó Υἱὸς, οὗ πάντως ἔσται τῶν
πο.ηµάτων εἰς. λλλ' ὥσπερ ὁ Πατὴρ, ἀρχὲν ἑαυτὸν
τῶν πάντων ἀποῦς,χνύων, ἔλξγεν, « Ἐγώ εἰμι πρῶ-
τος, 2 οὕτω χαὶ ὁ Yibg πρῶτος τῆς πάσης κτίσεως
λέγετα:. Àj. αὐτοῦ γὰρ τὰ πάντα yéyove, καὶ αὖ-
τός ἔστιν f) 5 πάντων Χτισμάτων ἀρχὴ, ὡς χτίστῃς xav
br, jpuooprós.

ΛΟΓΟΣ K^.

δις τὸ εἱρημένον ἐπὶ τοῖς υἱοῖς Ζερεδαίου, τὸ,
« Καθίσαι éx δεξιῶν µου ἢ ἐξ εὐωνόμωνν οὐκ
ἔσειν ἐμὸν δοῦναι. à

Ἀγτίθεσις ὡς ἐκ τῶν Εὐγομίου.

Καὶ πῶς, εἴπερ ἦν ἓν ἱσότητι τοῦ Πατρὸς, ἔφησεν
ἂν ἐπὶ τοῖς Ζεθεδαίου παισίν’ «0ὺκ ἔστιν ἐμὸν δοῦ-
vai; ) Τοῦτο γὰρ διαῤῥέδην οὐκ ἔχοντος ἑἐξηυσίαν
ἐστὶν, οὐδὲ δυναµένου παρασχεῖν ὅσπερ ἣν ἐκείνοις
ἐν εὐχῇ. θὐχοῦν οὐδὲ (cog τῷ Πατρι τῷ πάντων
ἔχοντι τὴν ἐξουσίαν.

Πρὸς τοῦτο AUCIC.

Πολλὴν, ὦ θεομάχοι, x&v. τούτῳ την ἀπαιδευσί[αν
ἔχοντες εὑρεθήσεσθε. Ἐχρην 5p δἠ που πάντως
ὑμᾶς τὰς τοῦ Σωτῆρος ἀχριδῶς περιεργάζεσθαι φω-
vie, οὐκ ἀπερισκέπτως τὰ καλῶς εἰρημένα χατηγο-
plac ποιεῖσθαι προφάσεις. ΠροσΏηλθον οἱ Ζεδεδαίου
παῖδες τὰς Ev ἄχρῳ χειμένας αἰτοῦντὲς τιµάς. Ἅλλ'
dv ἀπίθανον μὴ τὴν τοῦ χορηγοῦντος περιµένειν φι-
λοτιµίαν, ἁρπάζειν δὲ ὥσπερ τὴν ἑτέροις Σσθ᾽ ὅτε
χρεωστουµένην δωρεάν. Πρὸς οὖν τὴν οὕτως ἄτοπον
αἴτησιν εἰχότως qno ὁ Σωτὴρ, « Oox ἔστιν ἑἐμὸν
δοῦναι, » οὐχ ὅτι μὴ ἑδύνατο παρασχεῖν, ἀλλ' (zt
τῶν πονούντων ἑἐστὶν ἀναλόγως οἷς κάμνουσι xopi-
θ

*! Isa. xpiv, 6. 7*1 Joan. 19, 9... ο Matth ax, 25.

C

At

per
ipsum facti suut. lloc vero ipsum quod sít primus,
declarat ipsum esse veram imaginem Patris. Quem-
adimodum enim Pater ipsum esse primum dicit,
ita et Filius, cum sit per(ecta imago et similitado
primi Patris, primus et est. οἱ dicitur : nam in ipso
est primus — Pater, ei ipse vicissim in primo
Patre , omniaque per ipsum facta sunt, οἱ ra-
tionales. creatura in adoptionem — filiorum — vo-
cae. ——
ALIUD.

Si quia Filius dicitur primus. omuis ereaturz,
necessarium omnino est ipsum ideirco iis qui post
ipsum facti sunt, similem et cognatum esse, et talem
uatura esse, qualia sunt qua tempore sunt. poste-
riora : quid dicetis cum et Patrem de se diceutem
auditis, « Ego primus, ct ego post bxc *!? » An for-
tasse ipsum ea solum ratione a creaturis distinguen

tes quod tempore prior, creatam quoque essentiam

ei tribuetis, et creaturis ipsum annumerabitis ? Sed
non existimo juemquam eo insauim venturum, ut
boc yel cogitare audeat. Quemadmodum igitur, tàam-
elsi Pater dicitur. primus, non inde sequitur ut
necessario iis qui post ipsum sunt, similis censca-
tur: ita quanquam Filius dicatur primus omnis
creatura, non erit omnino unus ex creaturis. Sed
sicut Pater, ostendens se principium omnium esse,
dixil, « Ego sum primus : r ita et Filius primus om-
nis creaturze dicitur. Nam per ipsum. omnia facta
sunt * : 943 ipseque est omnium creaturarum priu-
cipium, utpote earum creator atque opifex. |

ASSERTIO XXVI.

In illud [iliis Zebedei dictum: « Sedere a dextris
meis, aut a sinistris meis, non est meum dare ***.)

Ez objectione : Eunomii.

At quomodo, inquit, si Filius est zqualis Patri,
dixit ad filios Zebedxi: « Non est meum dare?»
Nam hoc manifeste est illius qui potestatem non
babet, quique id quod optabant, largiri eis non
poterat, Quocirca Patri omuium potestatem. ha-
benti equalis non est.

Solutio objectionis.

Summam etiam bhac in parte vestram, bostes
Dei, ignorantiam proditis. Oportebat enim vos om-
nino Servatoris nostri dicta accurate investigare,
ueque ita inconsiderate rectissime dicta in calum-
niaw rapere. Accesserunt ipsum filii Lebedzi, sum-
mos honores sibi conferri petentes. Clerum ab-
surdum erat, ejus, qui eos honores largitur, lilie-
ralitatem non exspectare , sed. quodainmodo velle
preripere donum quod interdum aliis debetur.
Servator itaque ad. ejusmodi absurdam petitionem
merito respondet, « Non est. meum dare: » non
quod id prestare non posset, sed quia ισα. cer-

415

S. CYHILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

46

tntium laboribus proportione quadam respondere Α ζεσθαι τὸν µισθόν. Ὥσπερ Υὰρ εἴτις τοῖς εἰς ἀγῶνα

debent. Perinde ac si quis iis qui ad certamen vo-
«ail sunt, praemia proponens dicat : Non est meum,
boni viri, summum priemium rapere, et cni libue-
rit conferre, neque enim idcirco curriculi termi-
nos statui ; sed ille hoc auferet, qui reliquos vin-
cendo summo honore affci meritus fuerit. lta οἱ
Servator iniquum esse censuit summum honorem
petentibus prompte conferre, repulsis iis quibus le-
gitime debetur; iis enim deferri zequius est, qnibus
praescientia Patris, ob virtutum recteque factorum
excellentiam eum praeparavit : quocirca dictum hoc
Servatoris non ipsius impotentiam demonstrat, sed
incarnationem ipsius respicit.

ALIUD.

25 Si, juxta vestram, hostes Dei, opinionem, fi- B

lioruii Zebedizi petitioni satisfacere non potest,et id-
circo dicit,«Non est meum dare,» quo pacto in aliis
invenitur ipse omnibus simul discipulis hoc largitus,
cum ita ait: « Amen, amen dico vobis, quando Fi-
lius hominis sedebit in solio majestatis suz, sede-
bitis et vos super duodecim thronis *'? » Neque
enità hoc est przedicentis futura, sed largientis gra-
tiam, ut lis qui collaborarunt. Si ergo vere hzc
dicit, quomodo qui omnibus largitur, duobus lar-
girl nequeat! Si vero audetis dicere vanam esse
promissionem, sufficiet hoc ad omnem nequitiam
vestram confirmandam. Mentiri enim dicitis veri-
tatem. Quemadmodum igitur οἱ filiis Zebedzi non

κεκληµένοις tà Yipa προθεὶς, λέγοι πρὺς αὐτούς *
Οὐκ ἐμόν ἐστιν, ὦ οὗτοι, τὸ μεῖζον ἐλεῖν, καὶ ᾧ βού-
λομαι παρασχεῖν, οὐ γὰρ ἐπὶ τούτοις τέθεικα τῷ
σταδίῳ τοὺς ὅρους " ἀλλ ἐκεῖνος λήψεται τοῦτο, ᾧ |
τὸ πάντας νικᾶν περιποιῄσει δικαίως τὸ τιμᾶσθαι |
µειζόνως. Οὕτω καὶ ὁ Σωτὴρ οὐκ εὔλογον εἶναί φησι
τοῖς αἰτοῦσι τὸ μεῖζον ἐπιδοῦναι προχείρως, τὸν ὀφεί-
λοντα διχαίως λαθεῖν παρωσάµενον. Αλλ’ ἑἐχείνους
ἔχειν ἐστὶ πρεπωδέστερον, οἷς ἡ τοῦ Πατρὺς πρό-
γνωσις διά τὴν τῶν ἀνδραγαθημάτων ὑπεροχὴν τοῦτο
ηὑτρέπισεν ' ἔστιν οὖν ὁ λόγος οὐχ ἀσθενείας ἀπό-
δειξις, ἀλλ᾽ οἰχονομιχῆς ἀσθενείας,

ΑΛΛΟ.

El μὴ δύναται, καθ᾽ ὑμᾶς, à θεοµάχοι, τοῖς Z«-
θεδαίου παισὶν ἀποπληρῶσαι τὴν αἴτησιν, xat διὰ
τοῦτό φησιν, « Οὐκ ἔστιν ἐμὸν δοῦναι, » πῶς ἐν ἑτά-
ροις εὑρίσχεται πᾶσιν ὁμοῦ τοῖς μαθηταῖς τοῦτο ya-
ῥισάμενος, δι ὧν οὕτω φησίν’ « ᾽Αμὴν, ἁμὴν λέγω
ὁμῖν, ὅταν καθίἰσῃ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπὶ θρόνου
δόξης αὑτοῦ, καθίσεσθε xal ὑμεῖς ἐπὶ δώδεχα θρό-
νους; » Τεῦτο Υὰρ οὐ τὰ ἑσόμενα προφητεύοντός
ἐστιν, ἀλλ ὀρέγοντος ὡς συγχεχµηχόσι τὴν χάριν.
El! μὲν οὖν ἀληθεύει τὰ τοιαῦτα λέγων, πῶς ὁ πᾶσι
διδοὺς, δύο µόνων αἰτούντων ἀσθενεῖ; El δὲ τολμᾶτε
λέχειν μὴ εἶναι τὴν ὑπόσχεσιν ἀληθῆ, ἀρχέσει τοῦτο
πρὸς τὸ πᾶσαν καθ' ὑμῶν κυροῦσθαι χακίαν. εύδε-
σθαι γάρ Φατε τὴν ἀλήθειαν. Ὥσπερ οὖν εἰ τοῖς

potuisset dare, non esset aqualis Patri , ita cum ϱ Ζεδεδαίου παισὶν οὐκ ἐδύνατο παρασχεῖν, οὐκ ἂν ἦν

omnibus discipulis dare potuerit, Patri omnino
similis est.
| ALIUD.
Si Servator vere dicit, « Omnia mihi tradita sunt
a Patre**, » in omnibus vero continetur etian, ut
gratiam quibuscunque velit, conferre possit : non
ergo impotentiam suam dandi arguit, cum dicit,
« Non est meum dare, » sed. incarnationem respi-
cit.
ALIUD.

Propheta ldeaias de Scrvatore loquens alicubi ita
mafeste ait : « Propterea ipse dominabitur multis,
et fortium spolia partietur, quoniam tradita est in

ἴτος τῷ Πατρὶ, οὕτως ἐπειδήπερ πᾶτι φαίνεται δι-
δοὺς, ἴσος ἔσται τῷ γεγεννηχότι,
AAAQ.

El ἀληθεύει λέγων ὁ Σωτὴρ, « Πάντα pot παρ-
εδόθη ὑπὸ τοῦ Πατρός µου, » iv δὲ τοῖς πᾶσίν ἐστι
καὶ τὸ διδόναι χάριν ἣν ἂν βούλοιτό τισιν, οὐκ ἐξ
ἀσθενείας ἔφησεν, « Οὐκ ἔστιν ἐμὸν δοῦναι, » ἀλλ'
ἔχει λόγον ο]χονομίας τὸ ῥημα.

ΑΛΛΟ.
'U προφήτης ὙἩσαῖας τοὺς περὶ τοῦ Σωτῆρος
ποιούµενος λόγους, φησί που σαφῶς' « Διὰ τοῦτο
αὐτὸς χυριεύσει πολλῶν, καὶ τῶν ἰσχυρῶν μεριεῖ

mortem auima ejus**.» Si ergo ipse bonores sanctis D σχῦλα, àv0' ὧν παρεδόθη εἰς θάνατον ἡ quyh αὖ-

distribuit, quomodo dicemus eum non posse dare
petentibus quz& velit? Et si. Pater omnia operatur
per Filium, unum vero omuium est, distribuere et
largiri sanctis dona, ipse certe erit qui largitur
atque distribuit, Patrem in seipso habens.

Explicatio apertissima dicti, « Nou est meum dare, »
et quomo:o intelligi debeat.

Servator noster Jesus Christus discipulos adhor-
tans ut nibil prorsus eorum quz in hac vita sunt
appeterent, sed polius contemnerent, atque. indi-

** Mattli, x5, 28.

** Matth, 31, 97. ** Isa. rur,

τοῦ. » El τοίνυν αὐτὸς ἐπιμερίζει τοῖς ἁγίοις τὰς
τιμὰς, πῶς αὐτὸν ἑἐροῦμεν μὴ δύνασθαι παρασχεῖν
ὅπερ ἂν βούλοιτό 1:01; Καὶ εἰ πάντα ὁ Πατὴρ ἑἐργά-
ζεται δι Y loo, ἓν δὲ τῶν πάντων ἑστὶ xal τὸ διανέµε-
σθαι τοῖς ἁγίοις τὰ γέρα, αὐτὸς ἕἔστα: πάλιν ὁ δ:-
δοὺς, ἔχων ἐν ἑαυτῷ τὸν Πατέρα.
Λύσις τοῦ ῥητοῦ, « Οὐκ ἔστιν ἐμὸν δοῦναι, » xal
ὅπως αὐτὸ χρὴ νοεῖν σαφὴς διδασκα.ία.
Τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ παραινοῦντος τοῖς
μαθηταῖς, τὸ μηδὲν ὅλως τῶν ἐν τῷδε τῷ βίῳ κεκτῆ-
ofa: θέλειν, ἀφιλοχρηματεῖν δὲ μᾶλλον, καὶ ἄπερι»

|?!
-9

&!1 THESAURUS:

4/8

σπάστως προσεδρεύειν Θεῷ, ὅλους τε E& ὅλων ἀνακχεῖ- A vulse Dco adbiereicerent, lotosque se cultui ipsius

60α: τῇ εἰς αὑτὸν Xatpsla, xai πλονσίαν ἐπὶ τούτοις
ἁποδώσειν ἐπαγγελλομένου τιμὴν τοῖς φυλάττουσι
thv ἐντολὴν , προσῆλθον λέγοντες' « Ἰδου ἡμεῖς
ἀφίχαμεν πάντα, xaV ἠκολουθήσαμέν σοι, τί ἄρα
ἴσται ἡμῖν; » Πρὸς ταύτην αὐτῶν τὴν πεῦσιν ἀπο-
πρίνεται Χριστός’ « Ὑμεῖς οἱ ἀχολουθήσαντές µοι
ἐν τῇ παλιγγενεσίᾳ, ὅταν χαθίση ὁ Yib τοῦ ἀνθρώπου
ἐπὶ θρόνου δόξης αὐτοῦ, καθίσεσθε xal ὑμεῖς ἐπὶ
ξώδεχα θρόνους, Χρίνοντες τὰς δώδεχα φυλὰς τοῦ

Ἱσραίλ. » Ταύτην οἱ Ζεθεδαίου παΐδες τὴν ἐπαγγε-

Ala» ἀχούσαντες ᾖλθον εἰς ἐπιθυμίαν οὗ πρέπουσαν
αὐτοῖς. Τὸ γὰρ πᾶσι τοῖς μαθηταῖς προτεθὲν ὡς ἐν
ἁμοιθ] τῆς πρὸς τὸν Χριστὸν εὐνοίας, ἁρπάτειν
ᾖθελον μόνοι” αἱδοῖ δὲ τοῦ μὴ δοχεῖν ἐπιθυμίᾳ δόξης
ἠττῆσθαι χενῆς,
οὐχ ἐχφαίνοντες, διακονεῖν δὲ αὐτοῖς την μητέρα
πρὸς τοῦτο παρασχευάζουσι. Καὶ δη προσελθοῦσά
φησιν’ « Εἰπὲ ἵνα οἱ δύο υἱοί µου χαθίσωσιν εἷς ἐκ
ἐεξιῶν σου, καὶ εἷς ἐξ εὐωνύμων σον. » Φαίνετα,
φοίνυν διὰ τούτων, τὸ πᾶσι χρεωστούμενο», µόνοις
ἁρπάζουσα τοῖς ἑαυτῆς παισὶν dj γυνή. Ei γὰρ μὴ
τοῦτό ἐστι, ποῖον ἔχει λόγον, τὸ ἤδη δοθὲν αὖθις
προσιοῦσαν αἰτεῖν; Καὶ αὐτοὶ yàp σαν ἐν τοῖς
ἀχούσασιν, ε Ὑμεῖς οἱ ἀκολουθήσαντές μοι, χαθίσε-
σθε ἐπὶ δώδεχα θρόνους. » Εἰδὼς δὲ ὁ Σωτὴρ ὡς θεὸς
τί ἦν &v τῷ ἀνθρώπῳ, προσχαλεῖται μὲν τοὺς Ζε6ε-
ξαΐου παῖδας, ἁποτόμως δὲ οὐκ ἑλέγχει φιλάγαθας
ὧν, ἵνα μὴ τῷ ῥάρει τῆς λύπης ῥαπτίσῃ πρὸς ἀθν-
nlav * πιθανῶς δέ φησιν, Οὐκ ἔστιν ἐμὸν δοῦναι΄ καὶ
οὗ δή που κατηγορεῖ τῆς ἑαυτοῦ φύσεως, ὡς οὐχ
ἐχούσηξ τὸ δύνασθαι παρασχεῖν (ἄτοπον γὰρ ὄντως
xal λίαν εὔηθες οὕτω votlv, εἴπερ ἤδη φαίνεται τοῦτο
παρεσχηχὼς xat ἐπαγγειλάμενος), ἀλλ᾽ ἐπειδὴ, φτοὶν,
ἄδιχον αἴτησιν «aV χάριν τοιαύτην, ἣν οὐκ ἐμοὶ πρέ-
πει παρασχεῖν, ἐπιζητεῖτε λαθεῖν, « Οὐκ ἔστιν ἐμὸν
ξοῦναι. » Εἰμὶ γὰρ δίΧἀιὸς κριτῆς, xat πρὸς ἀξίαν
τοῖς ἑχάστου πόνοις ἀποδιδοὺς, ὡς Lv ὀφλήματος τά-
ξει τὰ γέρα. "Άλλως τε δόξαν ἑνομίσατε χενὴν τὸ
Ἀαθίσαι kx δεξιῶν μον καὶ ἐξ εὐωνύμων, ἁλλ᾽ ozx
ἔσιιν ἐμὸν τοῦτο παρασχεῖν. Ὁ γὰρ διδάσχων μὴ
νοσεῖν, οὐχ ἂν αὐτὸς νόσον ἐπιδοίη τιν!" ὥσπερ ἂν εἰ
«b «Jp τῷ χαταφύχεσθαι βουλοµένῳ, Καὶ τοῦτο αἰ-
τοῦντι παρ᾽ αὐτοῦ, λέγοι, Οὐκ ἔστιν ἐμὸν ὃ ζητεῖς

ὑτοὶ μὲν σιωπῶσι τὸ xazX νοῦν B

consecrarent, cum ingentem lionur&i observatori-
bus precepti sui. polliceretur, accessetant discipuli
dicentes: « Ecce nos reliquimus omnia, et secuti
suinus te ; quid ergo erit nobia **? » Ad banc eoram
interrogationem respondet Christus : Vos qui secuti
estis me, Q5 iu illa regeneratione quando sedebit
Filius homiuis in throno glorie sus, sedebitis ct
vos super duodecim thronos, judicantes duodecim
tribus Israel **. » Hanc promissionem cum audissent
filii Zebedzi, cupiditate quadam, quz Ipsos non de-
Cebat, sueceusi sunt. Nam quod omnibus discipulis
veluti premium benevolentiz erga. Christum pro-
positum erat; soli praripere nitebantur : veriti au-
tem ne inanis glori: desiderio incitari viderentur,
ipsi quidem silent, neque animum suum declarant,
matris vero ope utuntur, quae Christum oggress3;
sit : « Dic ut duo ΕΙ mei sedeant, unus a dextris
tnis, et anus a sinistris tuis. » Aperte ergo his ver-
bis videtur mulier, id quod omnibus debetur, solis
fiis suis capere velle. Nam si hoc non est, qua
ratione id quod jam datum erat rursus accedens
peti ? Siquidem et ipsi erant in numero eorum qui
audierant Christum dicentem: « Vos. qui seculi
estis me, sedebitis super duodecim throuos. » Ser«
vator vero, cum perspiceret, ut Deus, humani auimi
recessus, filios Zebedzi ad sc vocat, leniterque eos
pro sua bonitate reprehendit, ne gravitate doloris
eorum animi cousternarentur : modesteque dicit,
nou esse suum dare ; neque vero naturz sug impo-

' tentiam arguit, quasi illud dare non posset (stultum

enim atque absurdum fuerit id cogitare, cum jam
omnibus id et dedisse ed promisisse cernatur), sed
quoniam iniquam petitionem, et donum quod me
non decet, vobis largiri petitis, inquit, € Non est
meum dare. » Sum enini justus judex, et pro digni-
tate uniuscujusque laboribus premia vcluti ex 6δ-
bito persolvo. Ad hzc inanem gloriam esse cen-
suisiis sedere a dextris meis et sinistris : sed non
est meum loc dare. Nam qui docet fugiendum esse
morbum, non illum alteri dederit. Quemadmodum £i
ignis ei qui refrigerari cupit, atque lioc ab ipso ρε-
tit, dicat, Non est meum id quod petis tibi dare :
diverse euim sum naturzs. Cum itaque sim justus

ἐπιδοῦναί σοι’ φύσεως γὰρ ἑτέρας εἰμί[. Δίχαιος οὖν p certaminis prefectus, non iis qui simpliciter petuut

ὑπάρχων ἀγωνοθέτης, οὐ τοῖς αἰτοῦσιν ἁπλῶς ὀφείλω
παρασχεῖν, οὐδὲ πάντας ἀδιχήσας τοὺς ἀγωνιζομέ-
νους, εἰς δύο μόνους συνενεγχεῖν τὰς τιµάς' ἀλλὰ
τοῖς ἑχάστου κατορθώμασιν ἀναλόγως ἀποδοῦναι τὰ
αὐτῷ χρεωστούμενα. Ἐχείνων οὖν ἐστι λαθεῖν οἷς
τοῦτο δικαίως πὐτρέπισται παρὰ τοῦ Πατρὸς, τοῦ £v
ἐμοὶ xat δι ἐμοῦ πάντα ἑργαζομένου. Οἰέσθω δὲ
μηδεὶς, διὰ τὸ αὐτὸν μὴ δύνασθαι παρασχεῖν, τὴν τοῦ
Πατρὸς ἐπωνυμίαν εἰσφέρεσθαι, xaX παρ᾽ αὐτοῦ τοῖς
ἁγίοις ηὑτρεπίσθαι λέγειν τὰς τιµάς. Άλλ) οἰχονομι-
xi; φησι τοῦτο" ἔθος γὰρ αὑτῷ πᾶν ὅπερ ἂν ὑπερέχοι
τὴν ἀνθρώπηυ φύσιν ἀναδαΐνον, τοῦτο ἀνατιθένα: τῷ

ο Math. xix, 91. *' Μαι, xix, 271,38,

praewia conferre debco, neque omnes certatores
injuria afficiens, duobus solis honorem largiri, sed
uniuscujusque virtuti pria proportione respon-
dentia tribuere. lllorum igitur est accipere, quibus
hoc juste a Patre servatum est, qui iu πιο el per
me omnia operatur. Nemo autem existimet, quasi
ipse non possit dare, Patris appellationem 946 in-
ferri, atque ab ipso honores sanctis priparatos
dici. Sed ratione incarnationis hoc dicit : familiare
enim hoc ei est, ut quie naturam humanam εχος-
dunt, Patri ut Deo. ascribat, Nam et ipse Deus cx
$ua natura exsistens, et unum cum Patre, poterit,

419 S. CYluf.LI ALEXANDIUNI ARCHIEDP, 429

quidquid divinz nature tribuitur, pr:sstare. Ambi- A Πατρὶ ὡς Θεῷ. θεὸς δὲ ὢν xal αὐτὺς κατὰ φὖσιν xal
tiosos itaque et inanis glorie cupidos Zebed:ei filios — &v ὡς πρὺς τὸν Πατέρα, οὐκ ἀδυνατήσεί περὶ τὸ ἆνα-
offendit, illesque modeste ab co vitio abducit et Ἅτεθὲν τῇ θείᾳ φύσει, ἀλλ’ αὐτὸς ἔδται πάντων Epyá-
deterret , utque modestite studeant docet, Quod tts. Φιλαρχίαν οὖν τινα xaX xevhv ὠδίνοντας δόδχν
quidem cx sequentibus intelligemus. indigne enim εὑρίσχει τοὺς Ζεθεδαίου πᾶϊΐδας, xal πιθανῶς ἆπο-
ferebant reliqui discipuli, id quod omnibus propo- —«pé£nzt μὲν xat ἑξίστησι τοῦ χαχοῦ, μέτρια δὲ μᾶλλον
situm ac debitum erai, ab uno atque aliero. prae-— ῥδιδάσχει φρονεῖν ' xal τοῦτο διὰ τῶν ἑφεξῆς elzó-
ripi; quantum ad petitionem οἱ mulieris accessuM — ps0a. 'Ayavaxcoüs:. μὲν γὰρ οἱ ἕτεροι. μαθηταὶ, τὸ
sltínet. Servator aulem, accersitis ad se omnuibüis πᾶσι προτεθὲν xa ὀφειλόμενον ὑπὸ δύο µόνων ἁρ-
discipulis, ul scriptum est, dixit geueraliter univers παζόμενόν βλέποντες, ὅσον εἰς hv αἴτησιν χαὶ τοῦ
sis, ne ad illos solos oratio ipsius pertinere vide- Tovatos την πῤόσοδον. Προσκαλεσάµενος δὲ, ὡς Ti-
retur : ς Reges gentium domiuaftur cis, et princi- γραπται, πάντας ὁ ᾿Σωτὴρ, παιδεύει τοὺς Τεδεδαίου
pes potestatem liabent in 208. Inter vos autem non παΐδας, xal φησιν ἀπολ ελυµένως, ἵνα μὴ πρὸς μόνους
éic erit : sed qui voluerit inter v08 primus esse, erit αὐτοὺς ἀποτείνεσθαι ε Ol βασιλεῖς τῶν ἐθνῶν xata-
omnium servus **. » Deinde seipsum Ín exemplum . χυριεύουσιν αὐτῶν, , xa οἱ ἄρχοντες κατεξουσιάζουσιν
proponit : « Sicut , inquit; οἱ Fillus hominis uon " αὐτῶν, Οὐχ οὕτως δὲ ἔσται ἐν ὑμῖν: ἀλλ ὃς ἂν θέλῃ
venit ut sibi uninistreiur, sed ut ministret δ0. » ἐν ὑμῖν εἶναι τρῶτος, ἔσται ὑμῶν δοῦλος.» Εαντὸν δὲ
l'ostremo quasi obsignans ea qua dixit, eorumque — coU U πράγματος eixóva. 5 παράγει προθείς” «Καθὼς $al ὁ
ΡΟ) «01 manifestius expfanans, adjungit similitudis Yib; τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἦλθε δ.ακονηθῆναι, ἀλλὰ
nem, qua consulit iis qui ad prandium vocati sunt, διαχονῆται. » Ἐπισφραγίζων δὲ ὥσκερ τὰ εἰρημένα,
ue sua sponte primum locum capiant, sed ut exspé- — xai τρανότερον ix: ιθέµενος τ τὸν Ev αὐτοῖς σχοπὸν,
cient, dum ille honor a convivatore cis deferatur. ἐπισυνάπτει capafokhy, δι fo πάλιν συµδουλεύει
Prxstat enim, inquit, ut a contivii principe ab ex- τοὺς x:xinpévoug εἷς ἄριστον, μὴ δεῖν αὐτομάτως
tremo loco ad primum voceris, quam ut impudenter ἐπὶ τὸν πρῶτὸν ifvat τόπον’ περιμένειν δὲ «hy ἀτὸ
occupato primo ad extremum relegeris, accedente τοῦ δειπνοχλήτορος τιμέν. Κρεῖττον γὰρ, φησὶ, τὸ ἓν
alio cui convivator primüm lociim déberi judicarit. τῷ τελευταίῳ χείμενον τόπῳ διὰ τῆς τοῦ ἑστιῶντος
Salis itaque jam ex totius capitis explicatione φωνῆς ἐπὶ τὸν πρῶτον καλεῖσθαι, 1 iy πρώτῳ τε-
óstensum est, Servaloreni non ideo dixisse, ( Noh Κζέντα θερμῶς πέµπεσθαι πρὸς τὸν ὕστεβον, ἑτέρου
est mcum dare, » quod dandi gratiam potestatem παρόντος, ᾧ τὸ ἓν πρώτῳ χεῖσθαι παρὰ τοῦ mavnyu-
non haberct, sed rcspectu incarnationis : unde su- - ῥιάρχου χρεωστούμενον φαίνετα.. Δέδειχται τοίνυν
fervacanea est hzreticorum insania. ὅλου τοῦ xt φα)αίου καθεξῖς την : πρέπουσαν ἔσχηχό-
τος βάσανον, οὐκ ἀσθενήσας πεοὶ τὸ δοῦναι τὴν yáptv ὁ Σωτήρ" ἀλλὰ τΏς προαποδεδοµένης οἰχονομίάς
ἕνεχα, λέγων τὸ, «Οὐκ ἔστιν ἐμὸν δοῦνα:' » xal περιττῆ λοιπὸν dj τῶν φλυαρούντων μανία.

247ASSERTIO XXVII. AOTOX KZ.

]u illud, 4 Ut cognoscant te solum verum Dcum, el E lc τὸ, ( Iva νιγὠώσκωσί σε tór μόνον d.iq0u à»

quem misisti Jesum Christtm **, » ziv, xal 0v ἀπέστει.ῖας Ἱησουν αριστό». ,
Objectio hereticorum. Ἀγτίθεσις ὡς éx τῶν αἱρετικῶ».
Atqui Filius ipse, inquiunt, profitetur solum Pa- Ἰδοῦ, φασὶν, αὐτὸς ὁ Yib; μόνον εἶναι Θεὺν ἀλη-

(rem esse verum Deum, et Pater ipse reperitur, di- θινὸν ὁμολογεῖ τὸν Πατέρα, xai αὑτὸς δὲ ὁ Il5:*0
cens: « Ego Deus primus, et ego post liaec, et non εὑρίσχεται λέγων: « Ἐγὼ θεὸς πρῶτος, xai ἐχὼ
est Deus praeter me **. » Quomodo igitur conjungi- μετὰ ταύτα’ xal οὐκ ἔστι θεὸς πλὴν ἐμοῦ. Πῶς
(is primo ac soli εἰ vero Deo ac Patri Filimn, quasi οὖν ὑμεῖς συνεισάγετε πρώτῳ xol µόνῳ xal χατ
et ipsesit secundun naturam Deus ? ἀλίθειαν ὄντι θεῷ xaX Πατρὶ «bv Υἱὸν, ὡς ὄντα xat
D αὐτὸν νατὰ φύσιν θεόν;
Solutio objectionis. .[] Πρὸς τοῦτο .Ἰύσις.

Primo considerandum est hzc non ideo a Pate Εἰδέναι χρὴ πρῶτον (v; οὐκ εἰς ἀναίρεόιν τοῦ
dici ut Filium subvertat. Quid enim ipsum eo im- Yio3 τὰ τοιαῦτά φησιν ὁ Πατήρ. Τί γὰρ ἓν τὸ εἰς
fellat, aut mo*eat 7 ? Nam si ut homo cum eo quod ταῦτα παρελθεῖν παροτρύναν αὐτόν; El μὲν γὰρ ὡ;
ἐτ se genitum cst conteudit, quemadmodum David ἄνθρωπος τῷ ἐξ αὐτοῦ Ὑεννηθέντ t Φιλονε'χεῖ' ὥσπερ
η flliis suis bello lacessitus fuit, fortassis aliquem — 6 Δαθὶδ πολεμούμενος O ὑπὸ τῶν ἑαυτοῦ maibuvw ἔχει
locum ejusmodi commentum habebit. At si nulla τινὰ λόγον ἴσως ὁ τοιοῦτος μῦθος. E! δὲ στασιἀζειν
dissensio in divinam naturam cadit, sed potius Fi- καθ ἑαυτῆς 3| θεία φύσις οὐκ olóz, φαίνεται δὲ μᾶλ-
lius semper Patri honorem deferre cernitur, quam — 20v ὁ Yi; ἀεὶ τῷ Πατρὶ τὴν δόξαν ἀποδιδοὺς, ποῖον
verisimilitudinem habere potest, h:ec Patris dicta ἔμει λόγον τὸ eig ἀναίρεσιν αὐτοῦ tota Uca φάναι τὸν
$J subversionem Filii pertiuere ? Quocirca ad abo- Πατέρας Οὐκοῦν πρὸς ἀνατροπὴν μᾶλλον τῶν dec-

ab ο» - ^. e
Mattli, xx, 25-97, ' ibid, 93. ?* Juan. xvii, 9. ?! [s3. Σιν, 6.

41

THLSAUREDES.

4n

Ἀωνύμων θεῶν slprsÜa: τὰ τοιαῦτα δώσομεν. Eliza A litionem. potius. falsorum deorum. lime dicta. esge

πρὸς τούτοις ὁ Σωτὴρ λέγων, « "Iva γινώσχωσί σε τὸν
µόνον ἀληθινὸν θεὸν, » ἑαυτὸν εὐθὺς συνάπτει, «xal
ὃν ἀτέστειλας Ἰησοῦν Χριστὸν, » ὡς τῆς τοῦ Πατρὸς
οὐσίας ἁδιαίρετος ὢν ὅσον Ίχεν εἰς θεότητος λόγον,
xa πάντως μετὰ Πατρὸς νοούµενος.

ΑΛΛΟ.

Κι Λόχος ἐστὶ τοῦ Πατρὸς ὁ Υἱὸς, ὥσπερ οὖν καὶ
ἔστι, καὶ τοῦτο ὢν ὁμολογεῖται, τίς οὕτως φρενῶν
ἐχθέδηχεν, ὡς νοµίσαι πρὸς ἀναίρεσιν τοῦ οἰχείου
Λόχου, δι’ οὗ τὰ πάντα ἐργάζεται, µόνον ἑαυτὸν Θεὸν
ἀληθινὸν εἰπεῖν τὸν Πατέρα; Ἐπειδὴ δὲ τοῦτο ἅτο-
sv, ἔρχέται μᾶλλον ἡ τοῦ ῥήμάτος δύναμις χατὰ

τῶν φευδωνύμων θεῶν, xXv oi χρ.στοµάγχοι ph βού-

λωνται.
ΑΛΛΟ, ἐξ ὑποθέσεωδ.

Ὑποχείσθω νῦν ἡμῖν ὅτι Πλανώμενοϊ τινες τῶν
ὅσοι τῆς ἁλήθινῆς ἁμοιροῦσι σοφίας, εἰχόνα στ/σαν-
τες, xal τινα τυχὸν μορφῆν ἀνθρώπου f| ἑτέρον ζώου
σαταγράφαντες bv αὑτῇ, τοῦτο χεχλ/κασι cà , ἐχεῖ-
θεν ὄντως οἱόμενοι γεννᾶσθαι τοῦτο αὐτοῖς' φωνΏν δὲ
εἴ τις ἡλίῳ περιθείη, εἶτα Ἰέγοι πρὸς αὑτούς' "Av-
θρωποι, πλανᾶσθε, ἐγὼ μόνος εἰμὶ τὸ φῶς, οὐκ ἔστιν
ἄλλος πλὴν ἐμοῦ, ἆρ ἐχδάλλει τοῦ εἶναι φῶς τὸ ἴδιον
ἀπαύγασμα, πρὸς ἀναίρεσιν τοῦ φευδωνύµου φωτὶς
ἐχεῖνο βοῶν; 'AXA' οὐχ ἔχει λόγον τὸ οὕτώ νοεῖν.
Οὐχοῦν ὅτε qnoi xat ὁ Πατήρ « Ἐγώ εἰμι θεὺς pó-
vog, χαὶ πλὴν ἐμου οὐκ ἔστιν, » οὖχ ἐχδάλλέι τῆς

θεότητος τὸ ἴδ.ον τῆς ἑαντοῦ οὐσίας, τουτέστι, τὸν .

ἐξ αὐτοῦ προελθόντα Λόγον, ἀλλ Ev τῇ ταυτότητι
τῆς φύσεως ἔχει παρ) ἑαυτῷ σωνόμενον χαὶ &v τῇ
μιᾷ θεότητι συνομολογούμενόν τε xai συνδοξαζό-
μενον. |
ΑΛΛΟ, δειχ»ὑύον ὅτι κἂν uóroc θεὲς Aéynrai ὁ
Πατὴρ, συγεισἀάγεται πάντως ὁ Yióc.

Λέχει που πρὸς θεὺν εἷς τῶν προφητῶν; « Ὁ τα-
νύσας τὸν οὐρανὸν μόνος » φέρεται δὲ καὶ Θεοῦ φω-
vh « Ἐγὼ μόνος ἐξέτέινα τὸν οὐρανόν. » Καὶ πάλιν
ἑτέρα σαφῶς περὶ τοῦ Yloo, ὅτι « To Λόγῳ Κυρίου
οἱ οὐρανοὶ ἑστερεώθησαν. » El τοίνυν τοῦ Θεοῦ xal
Πατρὸς λέγοντος τὸν οὐρανὸν εἰργάσθαι μόνου, ὁ Υἱὸς
εὑρίσχεται τοῦτον πεποιηλὠς, Πᾶντί που δηλον ὅτι-
περ x&v ὡς μόνος ὀνομάζηται ὁ Πατὴρ θὲὸς Gv ἆλη:

affirmabimus. Deinde, cum Servator dicat, « Ut ο0-
gnoscant te verum Deum, » seipsum statim conjun-
git, « et quem misisti Jesum Christum : » quippe
qui ratione divinilalis ab essentia Patris separari
nou possit, el seinper una cum Patre exsistat.

ALIUD.

Si Yerbum est Filius Patris, ut revera est, quis-
nam adeo emota mentis est, ut existimet Patreui
ideo dicere se solum verum Deum esse, ut Verbum
suum per quod oninia operatur, e medio tollat ? Cum
igitur hoc absurdum sit, superest dicti bujus vim
ad falsorum deorum subversionem pertinere, quau-
μη τὶς hizeretici repugneut,

ALIUD, ex hypothesi.

Fingamus aliquos verz sapienti: expertes, itma-
ginem aliquam aut hominis 9946 vel allerius ali-
cujus animalis formam pra se ferentem crexisse,
eamque appellasse lucem, existimasseque Junienj
vere inde gigni; si quis vero soli sermonem tribuat,
qui his ita dicat : Erratis, homines, ego solus sum
lux, non est alius przeter uie ; anne idcirco propriunf
suum splendorem lumine privat, cum potius id di-
cat, ut falsam lucem e medio tollat ? Alggurde profe-
cto ita sentiretis. Cum igitur Poter dicit: « £go sum
Deus solus, et uon est alius preter ie, » non exclu-
dità deitate id quod est proprium suz ipsius es-
sen'tiz, hoc est, Verum ex se procedens, sed in
identitate nalur:e tiia cum eo exsistit,et in una dei-
tate illum. simul cum Patre confitemur οἱ | glojifi-
camus.

ALIUD, ostensens quod, tametsi ater solus dicatur
Deus, siuul quoque intelligitur Filius.

Quidam prophetarum alicubi ad Deum ait: « Qui
extendit coelum solus ** ; » et Dei vox : « Ego solus
extendi coelum. » Rursus de Filio manifeste dicitur :
« Verbo Domini firmati sunt. cceli **. » Cum igitur
dicente Deo ac Patre se solum extendisse caelum,
Filius etiam illud condidisse dicitur, mauifestum
cuique est, tametsi Pater solus dicatur esse verus
Deus, non excludi a divinitate Filium, per quem

θινδς, συμπαραλαμθάνεται πάντως xat ὁ Yibe, bv οὗ ᾗ omnia operatur, et loquitur , et est revera in uuo ef

τὰ πάντα ἑργάζεται xa AoÀel* xa ἔστιν ὄντως àv
τῷ E καὶ µόνῳ χαὶ Πρώτῳ xal ἀληθινῷ φυσικῶς;

ὥσπερ àv τῷ qul τὸ ἀπαύγασμα αὐτον.

ΛΟΓΟΣ KH.

Elc τὸ παρὰ τῷ AovxQ xelperov, « Ιησοῦς δὲ
προέχοπτε σοφίᾳ xal ἡαικίᾳ καὶ χἀριτι παρὰ
εῷ xa) àv0poaoic. »

Ἀγτίθεσις ὡς ἐκ τῶν Εὐλομίου.
Καὶ πῶς δύναιτο, φησὶν, ἴσος εἶναι κατ οὐσίαν

«ῷ Βατρὶ, ὁ μὴ τέλειος ὤν ; "Io Υὰρ φαίνεται προ-

*! |a. xyww, 94, * Psal. Χχχιι, 6.

ον Luc. i, 53.

$0lo, ac primo et vero naturaliter, quemadmoduni'
in lumine splendor ipsius.

ASSERTIO XXVIII.

In illud Luce dictum, « Jesus autem proficiebat εἰ-
pientía et atate ας gratia apud. Deum. et homi-
nes **, )

Objectio Eunomii.

At quo pacto, inquil, potest esse xqualis essen-
tialiter Patri qui perfectus non est ? Invenitur enim

453 S. CYRU.LU ALEXANDIUNI ARCHIEP, 424

proficere in sapieutia, Paler vero, cum nullius rei A κόπτων ἓν σοφίᾳ. '0 δὲ γε Tlazto ἀνενδεὶς Gv, oUs

indigus sil, proficere nequit. ἑπιδέχεται c poxontv.
Q9 Sclutio objettionis. Πρὸς tovto «ύσις.
Interrogandi sunt liostes Christi, de quo putent Ἐρωτῆσαι ροσήχει τοὺς χριστοµάχους, περὶ

dictum esse, « Profecit in sapientia et gratia. 2 Αί — c(voz εἰρῆσθαι νοµίζουσι τὸ, « Προέχοπτεν ἐν σοφίᾳ
certe dicent de Jesu Christo, Atqui, 0. omaium ho- καὶ χάριτι.ν Αλλ) ἐροῦσι δηλονότι περὶ τοῦ Ἰησοῦ
minum dementissimi, quemnam aut qualem existi- Χριστοῦ. Εἶτα, ὦ πάντων ἀνοητότατοι, τίνα οἴεσθε
matis esse Christum, de quo Lucas nunc. loquitur? — f$ ροδαπὸν εἶναι τὸν Χριστὸν περὶ οὗ νῦν ὁ λόγος
Na: sí communem aliquem homincm esse censetis, ἑττὶ τῷ Λουκᾶ; EI μὲν 09V χοινὸν ἄνθρωπον εἴναι
nihilque amplius quam reliqui habere eum existima- πιστεύετε, xal πλέον οὐδὲν ἔχειν τῶν ἄλλων ὑπο-
tis, proficiat etiam ipse, ut homo. Si vero Deus est λάμφβάνετε, προχοπτέτω καὶ αὐτὸς, ὡς ἄνθρωπος.
incarnatus, et Verbum, sicut. scriptum est 5, fa- — Ei δὲ θεός ἔστιν ἑνἀνθρωπήσᾶς, xal Λόγος, xa03
ctuiB caro, quomodo proficere potest? aut quomodo ἍΤέγραπται, γενόμενος σὰρξ, ποἰαν ἐπιδέξεται qpo-
erit imperfectus, qui est equalis Deo? Necesse enim — xozijv; f| πῶς ἀτελής ἐστιν ὁ ὑπάρχων ἴσα θιῷ;
est imperfectum esse etiam illum cui est similis, p ᾿Ανάγχη γὰρ ἀτελῆ xáxelvoy ὑπάρχειν, ᾧ ἐστιν ἴσος,
si ila se habet ex. vestra sententia. Caeterum, si hoe.— ἂν οὕτως ἔχει καθ) ὑμᾶς. El δὲ τοῦτο φρονεῖν τε xat
et cogitalu et dictu impium est, et vobis ipsis ilà λέγειν δυσσεθὲς, χαὶ παρ' ὑμῖν αὑτοῖς fin φαίνεται
apparet (perfectum enim esse Patrem confessi estis', — (z£)etov γὰρ εἶναι δεδώχατε ἐὸν Πατέρα), ἀνάγχη
necesse est. ut perfectum quoque credamus esae Fi- Ἅτέλειον εἶναι πιστεύειν xal τὸν ἴσον αὐτῷ Yióv. 0ὐχ-
lium, qui ei :equalis est. Quocirca, non qualenus οὔν οὐ xabb Λόγος kac, προχόπτεἰν λέγεται, ἀλλὰ
ει Verbum, proficere dicitur, sed quateuus —xa0b véyovey ἄνθρωπος ' xal φύσιν πεφόρηχε τὴν
fa&tus est liomo et naturam profectus capacem ge- τούτου δἐχτιχέν.

8i3vit.

ALIUD: ΑΛΛΟ.

Paulus alicubi de Deo Verbo ait, quod àit in fór- Λέγει που Παῦλος περὶ τηῦ Θεοῦ Λόχου, ὅτι xal
ma Dei; et equalis Deo **. Si ergo cum sit aqiia-— &y μορφῇ 8509 ὑπάρχε:, xat ἔστιν (sa. Beip. El τοί-
lis Patri, profectus capax est, et reverá profecit: est— vuv ἐν ἱσότητι τοῦ Πατρὸς ὑπάρχων προχοπὴν imi-
aliquid majus Pátte, et Verburi proficiens supera- δέχεται, χαὶ προέχοψεν ὄντως, ἔστὶ τι μείζων τοῦ
vit Patrem, si ita, ui vos opinamini, se habet. Sed ρ Πατρὸς, καὶ ὑπερήλατο τὸν γεννήσαντα ὁ προχόφας
lioc absurdissimum est. Non ergo profecit quatenus Λόγος, ἂν οὕτως ἔχῃ xa0 ὑμᾶς. ᾽Αλλὰ τοῦτο τών
est Verbum. Perfectus enim est, ut {ρ8ο Ραίθγ: sed ἁτοπωτάτων. Ox Ἆρα προέχοψεν, fj Λόγος ἑστίν"
et hoc dictum est propter humanze nature admini- ἔστι γὰρ τἐλείος ὡς 6 Πατὴρ, ἀλλ᾽ εἴρηται xol τοῦτο
sirationem. διὰ τὴν τῆς ἑνανθρωπήσεως οἰχηνομίαν.

ALIUD. ΑΛΛΟ.

Si profecit Verbum quando factum est homo,el — Ei προέχούεν ὁ Λόγος ὅτε γέγονεν ἄνθρωπος, xal
carnein nostram gestavit : certe ipsius incarna- τὴν ἡμῶν &gópeae σάρχα, οὐχ αὐτὸς ὠφέλησεν ἡμᾶς
tio niliil emolumenti nobis attulerit, sed potius ἐἑνανθρωπήσας, ἁλλὰ μᾶλλον fj σὰρξ abt véyova
caro ipsa perfectionem illi conciliarit. Nam si revera — «rg τελειώσεως πρόξενος. El γὰρ ὄντως προέχοψεν,
profecit quando factus est caro, ergo imperfectus ὅτε γέγονε σἀρξ, ἀτελῆς ἣν ἄρα πρὸ τῆς ἐπιδημίας
erat ante incarnationem, et nunc, juxta vestram opi- καὶ νῦν τετελείωται καθ ὑμᾶς. Πῶς οὖν εὐχαριστοῦ-
ulonem, perfectus est. Quomodo igitur nos ei gratias — pev ὡς δι ἡμᾶς ἐνανθρωπήσαντι, δἐον αὐτὸν xal
agimus; uL propter nos incarnato, cum ipse polius — 4áptv ὁμολογεῖν τῷ πράγµατι; Αλλὰ τοῦτο ἄτοπον.
: earni suam perfectionem sicceptam referre deberet ? p Οὐκ ἄρα προέχκοψεν f] Λόγος ἐστὶν, ἀλλ᾽ εἴρηται τοῦτο
Sed loc absurdum δεί, Νου igitur profecit quale- διὰ τὴν μετὰ σαρχὸς οἰκονομίαν.
nus est Verbum, sed hoc dictum est propter. ipsius
in carue administrationem.

ALIUD. ΑΛΛΟ.

Verbum Dei multis nominibus a. sacra Scriptura Πολλοῖς ὀνόμασιν ὁ Λόγος τοῦ θεοῦ καλεῖται παρὰ
vücatur. Dicitur enim et est Filius : τοδλίας et έα- «3 θείᾷ Γραφῇ. Εἴρηται γὰρ χαὶ ἔστιν Ylóz- ἐχλήθη
pientia, et Deus, el potentia *!, et forima atque ima- καὶ σοφία, ὠνόμαστα: xai θεὺς, xai δύναµις, xal
go ** Patris. Si 95() vero, cum lisc omnia sit, pro- µμορφὴ, xat εἰχὼν τοῦ Πατρός. Ei δὲ ταῦτα ὧν σύμ-
licit, quidnam majus de ipso praedicare possint,quam παντα mpoxómzet, sb ἄρα μεῖζον ἔχουσιν εἰπεῖν Υἱοῦ
Filium esse, et sapientiam, el potentiam, atque — xal cogla;, xat δυνάµεως, xal θεοῦ, xal τῶν ἄλλων

Deum, reliquaque quie sigillatim recensere prolixum — ázávzov, ἵνα uf; τις τὰ καθ ἕκαστον X601 ; Αλλ' ἔστι

* Joan, 1, 11. ** Philipp. ui, 6. " 1 Cor. 1, 2$. ** Coloss. 1, 15.

495

THESAURUS.

426

τοῦτο φρονεῖν δυσσεθές. θεοῦ γὰρ uslzov οὐδέν. Οὐκ A esset? At hocimpium cogitatu. est, Nihil euin est

ἄρα, * Λόγος ἐστὶ ποοχόπτειν λέγεται.

ΑΛΛΟ.
Αρχαὶ, καὶ θρόνοι, καὶ Κυριότητές, ᾿ΑΥγελοί τε
καὶ ᾽Αρχάγγελοι, χαὶ πᾶσα δύναμις λογιχὴ, ἔτι τε
πρὸς τούτοις ἄνθρωποι τῇ τοῦ Λόγου μετοχῇ, τέλειοι
πρὸς πᾶσαν εὐσέθειαν εἰσί τε χαὶ γίνονται. [lux
οὖν ὁ τοῖς ἄλλοις τὴν τελειότητα διδοὺς, ἀτελῆς εἶναι
“δύναται, ὡς xaX προχόφαι ζητεῖν, χαὶ εἰς αὕξην Ent-
δοῦναί τινα; πῶς δὲ εἴπερ ὄντως σορία ἐστὶ, προ-
χόπτειν ἓν σοφίᾳ δύναται; ἡ πῶς ὁ ἄλλοις τὴν χάριν
διδοὺς, αὑτὸς ἐν χάριτι προχόπτει ὡς οὑχ ἔχων αὖ-
τήν; εἰ μὴ ἄρα ψεύδεσθαι τὸν Παῦλον ἐροῦσι, καὶ
σοφίαν καλοῦντα τὸν Ὑϊὸν, xoi χάριτος χορηγόν;
Αλλ’ οὗ ψεύδετα!: τῆς ἀληθείας ὁ ὑπηρέτης. Οὐχ ἄρα
προἐχοφεν, Tj Λόγος ἐστὶν, ἀλλ ὡς περὶ ἀνθρώπου

λένεται, πάντα τὰ ἡμῶν ἀναλαθόντος δι’ ἡμᾶς.
ΑΛΛΟ.

Τὸ ἀτελὲς ἀεὶ πρὸς τὸ τέλειον ἐπείγεται, τὸν μὲν
πρῶτον ἓν ᾧπέρ ἐστιν ἀτιμάξον τόπον, ζητοῦν δὲ
ὥσπερ ἀεὶ τὸν ἓν µείζωσι xal ἀμείνονα. Οἷον φέρε
εἰπεῖν, ἄνθρωποι προχόπτοµεν ἐν aogla * ὄντες ταῖς
ἆλλαις ἀρεταῖς χαὶ βραχὺ βελτιούμενοι, οὕτω τε
πρὸς τελειότητα βίου φερόµεθα. Ὁ δὲ τοῦ θεοῦ Λόγος
ὅλως ὧν ἐν Πατρὶ, ποῖ ποτε ἀναδραμεῖται; ποίαν δὲ
αὔξην ἐπιδέξεται οὕτω τέλειος (v, ὡς ὅλον ἔχειν ἐν
ἑαυτῷ τὸν Πατέρα, xat ὅλος εἶναι πάλιν àv Πατρί;

Ei γὰρ v» Πατέρα πληρῶν (εἰρήσθω γὰρ xat σω-ρ

τιχώτερον ὡς ἐν ὑποδείγματι), προχκοπὴν fj αὔξην
ἐπεδέξατό τινα, ἔξω γέγονε τοῦ Πατρὸς, μείζων τοῦ ἐν
ᾧπέρ ἔστι γεγονώς. Αλλ) οὐκ ἐχδέθηχε τὸν Πατέρα.
"Ectt δὲ ἀεὶ ἓν αὐτῷ, τέλειος Ev τελείῳ µένων, χαὶ
4bv τέλειον ἔχων ἐν ἑαυτῷ. Οὐκ ἄρα προέχοφεν, fj
Λόγος ἐστν, ἀλλ) ἔστι τέλειος, µένων ὁ αὐτὸς, xol
oOx ἀλλοιούμενος.

ΑΛΛΟ.

Λέχει που Παῦλος περὶ τοῦ Υἱοῦ ὕτιπερ ἑτα-
πείνωσεν ἑαυτὸν μορφὴν δούλου λαθών. El τοίνυν
οὐδεὶς ἐπὶ τούτῳ σχανδαλίζεται, οὐδὲ ἀχούων, Ἐτλ-
πείνωσεν ἑαυτὸν, µιχρόν τ, περὶ τοῦ θΞοῦ Λόγου

D

majus Deo. Ergo, quatenus Verbum est, nou pru-
fecit.

AL!UD.

Priucipatus, Throni, οἱ Dominationes, Angeli,
Archangeli, atque omuis potestas rationalis, ad lice
etiam homines participatione Verbi, perfecti in
omni pietate et sunt et. fiunt. Quomodo igitur qui
aliis perfectionem largitur, imperfectus esse queat,
ità ut proficere cupiat, et incrementum accipiat?
aut quoniodo, si vere est sapientia, proflcere in sa- .
pientia potest? aut quo pacto qui aliis gratiam con-
fert, ipsemet ut expers, in ea proficit ? An fortasse
Paulum mentiri dicent, qui. Filium Sapientiam vo-
cat et grati:x datorem? Àt non mentitur veritatis mi-
nister. Non ergo proficit, quatenus est Verbum, sed
sicut de homine dictum est, qui omnia nostra propter
nos assumpsit.

ALILD.

ld quod imperfectum cst semper ad. perfectionem
contendit, el conte:npto priore suo loco ac statu, ad
majorem melioremque aspirat. Exempli gratia, ho-
mines proficimus in sapientia, atque ita in aliis
virtutibus paulatim progressus facientes, ad perfe-
ctionem vit:e pervenimus. At vero Verbum Dei, cum

sit touin in Patre, quouam progredietur? aut quod-

nam incrementum accipiet, qui ita perfectus est ut
totum in seipso Patrem habeat, et totus vicissim
sit in Patre? Si cuim Patrem implens (ut crassius et
modo corporum, exempli causa, loquamur) progres-
sum aliquem fecit, aut incrementum accepit: erge
extra Patrem factus est, utpote major eo in quo erat
effectus. Caeterum non excessit e Patre, sed sem-
per in ipso est, perfectius in perfecto manens, et per-
fectum habevs in seipso. Non ergo profecit, quate-
nus Verbum est, sed est perfectus, manens idem,
nullamque mutationem recipiens.

ALIUv.

Paulus alicubi de Filio inquit quod humiliavit
seipsum, forma servi accepta **. Si ergo nemo hoe
dicto offenditur, neque cum audit, quod huiniliavit
seipsum, huinile aliquid de Verbo Dei cogitat, sed

φρονεῖ, ἀλλὰ μᾶλλον αὐτοῦ θαυμάζει τὴν φιλανθρω- p potius ipsius benignitatem admiratur : 951 Quo-

πίαν. Πῶς οὐ περιττὸν ἀχροωμένους ὅτι προέχοπτε,
σχανδαλίζεσθαι;: El γὰρ οὐδὲν Ex τοῦ ταπεινωθῆναι
πέπονθεν εἰς τὴν θεότητα, οὐδὲ Ex τούτου πείσεται.
Καὶ ὥσπερ δι ἡμᾶς ἑταπείνωσεν ἑαυτὸν, οὕτω καὶ
δι’ ἡμᾶς ἐπιδέχεται τὸ προχόπτειν, ἵνα πάλιν ἡμεῖς
àv αὐτῷ προχόπτωµεν kv σοφίᾳ, οἱ πάλαι διὰ τὴν
ἁμαρτίαν ἀποχτηνωθέντες προχόνωµεν 6E xal iy
χάοιτι οἱ πάλαι µεμισηµένοι διὰ τὴν àv. ᾿Αδὰμ πα-
ράδασιν. Πάντα γὰρ τὰ ἡμῶν δι ἡμᾶς εἰς ἑαυτὸν
ἀνεδέξατο Χριστὸς, ἵνα πάντα µεταποιῄσῃ πρὸς τὸ
ἄμεινον, xaX ἀρχὴ Ὑένηται τῶν γενητῶν ἀνθρώπων
παντὸς ἀγαθοῦ.

** Philipp. t1, 7.
PaTnor. Gg. LXXV.

modo non sit absurdum, cum audimus ipeum pro-
fecisse, offendi? Nam si ex illa humiliatíone divini-
tas nihil passa est, certe neque ex hoc patietur. Et
quemadmodum propter nos humiliavit seipsum, ita
propter nos proficere voluit, ut nos vicissim in ipso
proliceremus in sapientia, qui antea per peceatum
obruti eramus : utque progressus faceremus in gra-
tia, qui olim propter Adzx prizvaricationem — exosi
eramus. Omnia enim nostra propter nos in se as-
suinpsit Christus, ut omnes ad meliorem statum tra-
duceret, utque hominibus omnis boni principium fie-
ret.

14

427
Alia hujus dicii verisimilis explicatio.

Naturalis quaedam lex vetat ne hemo majore pru-
dentia quam corporis atas ferat, sit przeditus : sed
una cum incremento corporis, concurrit quodammo-
do in nobis, parique passu incedit sapientia. Erat
itaque Verbum in carne factum homo, sicut scriptu
est! ; atque erat perfectus; sapientia enini erat et po-
tentia Patris *. Cum vero naturz nostre consuetu-
dínem prz se ferre deberet, ne peregrinum quid at-
que diversum ab ea esse censeretur, ut. homo, cre-
scente paulatim corpore, sapientiorea se in wies
audientibus et videntibus ipsum osteudit : perfectus
quidem in onibus exsistens, sicut ante dictum est,
communem vero natura morem sequens. Cum igi-
tur audies eum profecisse sapientia et gratia, ne
accessionem aliquam sapienti: in ipso factam fuisse
existimes, nulla enim re indiget Verbum Dei ; sed
quia cernentibus sapientia ipsius et gratia magis
conspicua flebat, prolicere dicitur, ut profectus ille
ad habitum eorum qui ipsum admirabantur, potius
sit referendus.

ALIUD.

Quod in aliquo proficit, diversum est ab illo in
quo proficere dicitur. Si ergoin sapientia profecisse
dicitur, non sapientia ipsa profecit, sed bumana na-
tora ir saptentia profecit. Cum enim revelaretur
atque wianifestaretur quotidie magis ac magis in
ipso divinitas, majorem quoque in dies sui admira-
tionein in cernentium animis excitabat. Atque hoc
est illud, « Proficiebat in sapientia. »

ALIUD.

Humana natura profecit in sapientia, boc pacto :
Sapientia qua hominis naturam induit, hoc est,
Verbum Dei, cum paulatim adimirandis operibus
templum quod assumpserat deifiegre cerneretur,
proficere illud hac ratione fecit : ita humanitas: in
sapientia profecit, per ipsam deificata. 959 Ijcirco
et,nos ad similitudinem Verbi propter nos incarnati,
et filii Dei vocamur et dii. Profecititaque natura no-
stra in sapientia, provecta a corruptione ad incor-
ruptioneim, ab buwmauitate ad dignitatem diviuitatis
in Christo.

Objectio hereticorum.

Sed audivimus, iuquit, sacram Scripturam dicen-
tem, quod Verbum Dei, faciam bomo, vocatum est
Jesus *. ipse igitur est qui profecit. Neque eni di-
vidas ipsum, cuim Paulus unum esse Christum pra-
dicet. Atqui οἱ profectus capax est, liperfectus ita-
que est, At quo pacto qui talis est, zequalis erit Pa-

ri perfecto?

Solutio objectionis.

Nihil derogabitis divinitati Filii, neque truncare
3teritis naturalem ipsius dignitatem, etiamsi hoc
dicatis, sed potius per ea quibus vincere speratis
* | Cor. 1, 24.

Joan. 1, 14. * Luc. 1, 91.

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

4348
ΑΛΛΟ, ἐξήτησις πιθανἡ του αὐτοῦ ῥητοῦ.

Φυσικός τις νόμος οὖκ ἑπιτρέπει τὸν ἄνθρωπον τῆς
τοῦ σώματος ἡλικίας ὥσπερ μείζονα πολὺ τὴν φρό-
νησιν ἔχειν ΄ ἀλλὰ συντρέχει πως χαὶ ἡ ἐν ἡμῖν σύν-
εσις, xai συµθαδίξει τρόπον τινὰ ταῖς τοῦ σώματος
προχοπαῖς. "Hv οὖν ὁ Λόγος ἐν σαρχὶ γενόμενος ἄν-
θρωπος, xa0à γέγραπται ΄ xol ἣν τἐλειός, σοφία τοῦ
Πατρὸς xai δύναµις Ov. Ἐπειδὴ δὲ τῷ τῆς φύσεως
ἡμῶν ἔθει παραχωρεῖν πως ἐχρῆν, ἵνα uf) τι ξένον
παρὰ τοῖς ὁρῶσι νομισθῇ, ὡς ἄνθρωπος, κατὰ βραχὺ
πρὸς αὔξην ἰόντος τοῦ σώματος, ἀπεχάλυπτεν ἑαυτὸν
xai ὁσημέραι σοφώτερος παρὰ τοῖς ὁρῶσιυ fj xal
ἀκούουσιν ἐφαίνετο. Τέλειος μὲν ὢν Ev ἅπασι, χαθὰ
προείρηται, ἀχολουθῶν δὲ τῷ κοινῷ τῆς φύσεως ἔθει.
"Όταν οὖν ἀχούσῃς, Προέχοπτεν bv σοφίᾳ καὶ χά-
ριτι, μὴ αὐτῷ τινα προσθήχκην σοφίας ἐγγενέσύαι
νοµίσῃς, ἀνενδεὴς γὰρ ὁ τοῦ θεοῦ Λόγος” ἀλλ' ὅτι
παρὰ τοῖς ὁρῶσι σοφώτερος ἀεὶ xal χαριέστερος ἣν,
προχόπτειν εἴρηται, ὡς ἑἐντεῦθεν Ίδη τὴν τῶν θαυ-
µαζόντων προχόπτειν ἕξιν, ἡ τὴν αὐτοῦ.

ΑΛΛΟ,

Τὸ ἕν τινι προχόπτον, ἕτερόν ἐστι παρ) ἐχεῖνο Ev
ᾧ προχόπτειν λέγεται. El τοίνυν ἓν σοφίᾳ προχό-
στειν εἴρηται, οὐγ fj σοφία προέχοπτεν, ἀλλ᾽ kv acf]
τὸ ἀνθρώπινον, ᾽Αποχαλυπτομένης γὰρ xal φανερού-
µένης ὁσημέραι τῆς θεότητος Ev αὐτῷ, ἀεὶ θαυμα-
στότερος παρὰ τοῖς ὁρῶσιν éylvexo. Καὶ τοῦτό ἐστι
τὸ, « Ἡροέχοπτεν ἐν σοφίᾳ. »

ΑΛΛΟ.

Ἐν σοφἰᾳ προέχοπτε τὸ ἀνθρώπινον, xarà τόνδε
τὸν τρόπον. ἡ τὴν ἀνθρώπου φύσιν ἑνδυσαμένη σο-
φία, τουτέστιν, ὁ τοῦ Θεοῦ Λόγος, χατὰ βραχὺ διὰ τῶν
ἔργων χαὶ τῶν παραδόξων ἁἀποτελεσμάτων, ϐεο-
ποιοῦσα παρὰ τοῖς ὁρῶσι τὸν ἀναληφθέντα vabv,
προχόπτειν αὐτὸν ἐποίει κατὰ τοῦτο. Οὕτως ἐν σοφίφ
προέχοπτεν 1j ἀνθρωπότης, θεοποιουµένη δι αὐτῆς.
Διὸ καὶ ἡμεῖς xa ὁμοιότητα τοῦ δι ἡμᾶς ἑνανθρω-
πῄσαντος Λόγου, xa υἱοὶ θεοῦ χεχλήµεθα xal θεο[.
Προέχοπτεν οὖν ἡ φύσις ἡμῶν tv τῇ σοφίᾳ, τρέχουσα
μὲν ἀπὸ φθορᾶς εἰς ἀφθαρσίαν, ἀπὸ δὲ ἀνθρωπότητος
εἰς τὸ τῆς θεότητος ἀξίωμα Ev Χριστῷ.

Ἀγείθεσις ὡς ἐκ τῶν δι ἐναντίας.

Ἠχουσα, φησὶν, ἀπὸ τῆς θείας Γραφῆς, ὅτιπερ ὁ
τοῦ Θεοῦ Λόγος γενόμενος ἄνθρωπος, Ἰησοῦς ἐχλήθη.
Λὐτὸς οὖν ἐστιν ὁ περοχόπτων. Mh γάρ µοι διέλη:,
ἕνα Χριστὸν τοῦ Παύλου χηρύττοντος. Καὶ εἰ προ-
χοπὴν ἐπιδεχόμενος φαίνεται, ἀτελὴς ἄρα. Καὶ πῶς
ὁ τοιοῦτος ἴσος ἔσται τῷ τελείῳ Πατρί:

Πρὸς τοῦτο Avcic.
0ὐδὲν ἁδιχήσεις εἰς θεότητα τὸν Υἱὸν, οὔτε χολο-
όῶσαι δυνῄσῃ τὸ φυσικὸν ἀξίωμα, κἂν τοῦτο λέγων
ἑμμένῃς, ἁλώση δὲ μᾶλλον ἐξ ὧν οἵει νικᾷν. El γὰρ

429

THESAURUS.

ι50

ὅλως οἶσθα σάρχα γΞγονότα τὸν λόγον, χαὶ ἄνθρωπον Α Caspiemini. Nam si omnino nostis Verbum esse fa-

γεννηθέντα, χαθά φησιν ἡ θεία Γραφὴ, τί p δίδως
αὐτῷ χαὶ τὰ ἀνθρώπῳ πρέποντα πάσχειν χωρὶς
ἁμαρτίας; Ἐπειδῃ γὰρ τῇ σαρχὶ τὸ προχόπτειν
ὀφείλεται, λεγέσθω προχόπτειν, ὡς bv αὐτῇ γενόμε-
νος, χαὶ τὰ αὐτῆς οἰχειούμενος ἀχατηγόρητα πάθη.
ὑὐὐ γὰρ ἑτέρου τινὸς ἣν fj σὰρξ, ἀλλ᾽ αὐτοῦ τοῦ Λό-
yov. Καὶ ὥσπερ λέγομεν αὐτὸν πεπυνθέναι σαρχὶ,
xalxot µόνης παθούσης τῆς σαρχὸς, ἐπειδήπερ xaX
εἰ μὴ πέπονθεν, ὡς θεὺς, ἀλλ ἴδιον fjv αὐτοῦ τὸ
πάσχον σῶμα., οὕτω κὰν προχόπτειν λέγηται, προ-
χοπὴν οὐδαεμίαν ἐπιδεχόμενος ὡς θεὸς, διὰ τὸ προ-
κόπτειν v αὐτῷ τὴν ἰδίαν ἑαυτοῦ σάρχα τοῦτο λέ-
γεται.

ΑΛΛΟ.

Καὶ αὐτὸς ὁμολογεῖς, ὦ χριστομάἀχε, τὸν τοῦ θ:οῦ
Λόγον γεγενῆσθαι σαρχὶ, ὅπερ οὐδὲν ἕτερόν ἐστι λέ-
χει, f] ὅτι σᾶρχα περιεθάλετο, xal ὄντως Υέγονεν
ἄνθρωπος. Ὥσπερ οὖν, ὅταν ἀχούστις µέγα τι περὶ
τοῦ Λόχου, χαὶ ὅπερ αὐτῷ πρέπει γυμνῷ καὶ οὕπω
vie αάρχκα περιδεθληµένῳ, ὡς ὅταν λέγηται φῶς xat
ἀπαύγασμα à σοφία τοῦ Πατρὸς, οὗ τὴν σάρχα νοεῖς,
ἀλλὰ τὸν ἐν τῇ οαρχὶ χαλοικήσαντα Λόγον, οὕτως
ὅταν λένηταί τι παρὰ ταῖς θᾳίαις Τραφαῖς, ὃ µόνῃ
πρέπει τῇ σαρχὶ, f| καὶ τῷ ἀνθρωπίνῳ σχἠµατι, uh
ἐπὶ xbv Λόγον ἁγάγῆῃς, ἀλλὰ δίδον τ] φύσει τῆς σαρ-
«be τὰ αὐτῇ χρεωστούμενα. Οὐχοῦν ὅταν προχόπτειν

ctum carnem, et hominem natum, ut loquitur sacra
Scriptura, cur nou etiam hoc ei tribuitis, ut. que
liomini conveniunt patiatur, excepto peccato? Cuin
itaque proficere carni proprium sit, dicatur profi-
cere, utpote incaruatus, quique carnis affectiones
peccati expertes sibi proprias fecit : neque enim
alierius cujuspiam erat caro, sed ipsius Verbi. Et
quemadmodum dicimus ipsum passum esse, cum
alioqui sola caro passa sit, ct tametsi non sit passus
ut Deus, erat tainen corpus quod passum est ipsius
proprium : ita etiamsi proficere dicatur, quatenus
Deus nequaquam prolicere potest; sed ideo id
dicitur, quia caro quam assumpsit in ipso pro-
fecit.

ALIUD.

Fatenini etiam vos, hostes Christi, Verhum Dei
in carne factuin esse, quod quidem nihil aliud est
quam si dicatis quod carnem indutus est et revera
factus est bomo. Quemadmodum igitur, quando ali-
quid magnum de Verbo auditis, quodque ipsi nude
et nondum carnem induto convenit, nimirum cum
dicitur lumen et splendor* ac sapientia Patris *,
non carnem intelligitis, sed Verbum carnem inha-
bitans : ita quotiescunque in sacris Litteris aliquid
dicitur quod soli carni atque humane figurie conve-
nit, ad Verbum referre non debetis ; scd naturse
carnis tribuenda sunt qux ei debeutur. Quocirca

λέγηται, οὐχ ἡ σοφία xa0' ἑαυτὴν προέχοπτεν fj ϱ cum proficere dicitur, non sapientia in se pro-

σοφία ἐστιν, ἁλλ ἐν σοφίᾳ τὸ ἀνθρώπινον, xavà
βραχὺ διαλάµπον καὶ φαινόμενον δι αὐτῆς. "Ότιπερ
χαὶ ὄργανον εἴη τῆς ἓν αὐτῇ θεότητος, χατὰ βραχὺ
πρὸς τὴν ἔχφασιν αὐτῆς διὰ τῶν ἔργων ὑπηρετοῦν.
Ἐπιτῆρει δὲ ὅμως, ὅτι οὐχ εἶπεν, Ὁ Λόχος δὲ προ-
έχοπτεν, ἁλλ Ἰησοῦς, ἵνα ph Ὑυμνὸν νοῄσῃς τὸν
Λόγον, ἀλλ᾽ ὅτε γέγονε σάρξ. Καὶ εἰ προχόπτειν λέ-
γεται, ὅτι τὸ προχόπτειν πεφυχὸς ἀνεδέξατο, τουτ-
έστι, τὸ ἀνθρώπινον, τῆς ἀνθρωπότητος ἂν ei xat
xat' αὐτῆς εὐλόγως ἂν φέροιτο τὸ προχόπτειν. ὑῦτω
γὰρ ἕχαστον τῶν λεγομένων ἓν τῇ οἰχείᾳ τάξει χεί-
σεται, οὔτε τῶν ὅπα πρέπει γυμνῷ τῷ Λόγῳ χατα-
φεροµένων εἰς τὸ ἀνθρώπινον, οὔτα μὴν τῶν ἀνθρω-
πίνων ἀναβαινόντων εἰς τὸν τῆς θεότητος λόγον.

ΛΟΓΟΣ KO.

Εἰς τὸ, « Οταν δὲ ὑποταγῃῇ αὑτῷ tá πάντα, τότε
xal αὐτὸς ὁ Ylóc ὑποταγτήσεται τῷ ὑποτάξαντι
αὐτῷ τὰ πάντα.)

Αγτίθεσις ὡς ἓκ tov αἱρετικῶν.

Καὶ πῶς ἴσος ἔσται, φασὶ, κατὰ φύσιν τῷ Πατρὶ
ὁ YU, eU γε ἀληθεύειν λέγει ὁ Παῦλος, ὅτι xat αὖ-
τὺὸς ὁ Yi; ὑποταγήσεται τῷ Πατρί, ᾿Ανάγχη γὰρ
αᾶσα συνομολογεῖν ὅτι τὸ ὑποτασσόμενον τοῦ ὑποτάσ-
σοντος ἔλαττον ὥσπερ οὖν ἀμέλει χαὶ τοῦ νικῶντος
τὸ νικώμενον.

* Hebr. :, 5.

ΣΤ Cor. 348. ^ F Cor. xv, 58,

fecit, quatenus sapientia est, sed humanitas if
sapientia profecit, paulatim per ipsam resplendens
atque apparens. Siquidem et instrumentum erat «i-
vinitatis ipsam inhabitantis, paulatim ad illam per
opera declarendam 953 inserviens. Observa autem
non dici quod Verbum profecerit, sed Jesus, ne
nudum Verbum intelligas ; sed quando factum es*
caro. Et si dicitur proficere, quia assumpsit id quo!
profectus capax est, nimirum humanitatem nil,
mirum ; ad eamque hic profectus referendus est. lia
enim unicuique dicto suus ordo conservabitur, cum
neque ea qua nudo Verbo conveniunt, ad humani-
tatem rejiclemus,neqne rursus humana ad divinitatis
rationem extollemus.

ASSERTIO XXIX.

In illud, « Cumvero subjecta ei [uerint omuia, tunc
et ipse quoque Filius subjicielur ei qui sibi cuncta
subiecit *. »

Objectio haereticorum

At quo pacto, inquiunt, erit Filius secundum na-
turam zqualis Patri, si vere dicit Paulus, quod ip»
se quoque Filius subjicietur Patri? Necessarium
enim est fateri subjectum minus esse eo quod sub-
jicit : quemadmodum οἱ victum minus est vin-
cente.

431
Solutio objectionis.

Non intelligunt hzretici se per hxc suze ipsorum
impietati repugnare. ΝΑΙ οἱ des Filium esse mino-
rein Patre, atque hoc valere vis, cur non nunc sub-
jectus est? Cum enim Paulus dicat quod Tunc subji-
cietur, tempusque illius rei ut futurum prz(hnit,
"nondum ostendit ipsum subjectum esse. Praterea
quomodo non sit quavis blasphemia gravius dicere,
non esse nunc subjeetum Patri Filium, sed po-
tius repugnare ac dissentire a Patre? Nam quod
subjectum non est, ut. in rationalibus, propriam
suam voluntatem habet. Quid ergo dicemus, cum
Christus inquit: « Non veni ut faciam voluntatem
ineanm, sed voluntatem ejus qui misit me". » Dicant
uobis insignes isti sacre Scripture. interpretes 1
non subjectum se declarat, cum — voluntatem — Patris
se facere dixit? Quomodo ergo is qui nunc subjectus
est, tunc subjectum irj dicitur? Audiant igitur
boc merito: « Erratis nescientes Scripturas *. »

Si opus et creaturam esse Filiwmn statuis, et
ereatis illum annumeras, quonam pacto, obsecro,
cum, juxta tuam opinionem, servilis esseutix sit,
Patri nunc nou subjicitur , cum Psalinista. de crea-
tis dicat, « Omnia serviunt tibi *? » Aut. enim ne-
cesse est dicere Patrem non posse invitum ac re-
pugnantem Filium subjicere: atque ita fit major,
qui juxta vos minor est : out si honestum est subji-
ci Patri Filium, sed nou subjicitur nunc, quippe qui
ad extremum subjieiendus dicitur : peccasse igitur
ipswmn dicetis. At quomodo verum erit quod de ipso
dicitur ;: « Qui peccotum non fecit !*? » Facessat
igitur bujus dicti absurditas.

ALIUD.
Ex objectione hereticorum. -

At quo pacto, inquiunt, non sit omnibus manife-
sumi Filium esse minorem Patre cum sit ei sob-
jecuis ?

Solutio objectionis.

Atqui quo pacto non sit omuibus manifestum
(utendum enim jam mibi est verbis vestris), quod
aquale zequali sepenumero divino quodam consilio

et dispositione subjicitur ? Nonne unum atque eum- p

dem esse fatebimur Spiritum in prophetis? Αι
quomodo Paulus ait, Spiritus prophetarum prophetia
subjici? Aut quomodo subjectionis nomen Filium
abaqualitate cum. Patre. excludit? Nonne etiam
apud nos filii parentibus obediunt, atque subjiciun-
tur, cum tamen ejusden; cum ipsis sint. substautiz,
ejusdemque natura sint participes? Neque enim — in
iis qui subjecti sunt minor est naturz ralio,ut neque
in iis qui subjiciunt, major. Nam cum una sit at-
«que eadem in omnibus homiuibus. substantiz ratio,
infinita per quorumdam subjectionem commoda ad-

loan. vi, 88. ^ Matth. xxu», 99.

? Psal, cxviu, 91.

S. CYRILLI ALEXANDRIM ARCHIEP. £52

Πρὸς τοῦτο JAv?cic.

Οὐ νοοῦσιν οἱ χριστοµάχο: καὶ ταῖς ἑαυτῶν ἆσε-
θείαις διὰ τούτων μαχόμενοι. EL γὰρ δίδως εἶναι τὸν
Υἱὸν ἑλάττονα τοῦ Πατρὸς, χαὶ τοῦτο χρατύνειν
ἐπείγη, διατίἰ μὴ νῦν ὑποτέτακται; Λέγων γὰρ ὁ Παῦ-
λος ὅτι Τότε ὑποταγήσεται, τόνδε τὸν τοῦ πράγματος
χαιρὸν ὡς ἑσόμενον ὀρίζων, οὕπω δείχνυσιν ὑπο-
τεταγμένον αὐτόν. Elta πῶς o) πάσης ἐπέχεινα
δυσφηµίας ἐστὶ τὸ λέγειν οὐχ ὑποτετάχθαι νῦν τῷ
Πατρὶ τὸν YU, µάχεσθαι δὲ ὥσπερ χαὶ στασιάζειν
πρὸς τὸν γεννήσαντα; Τὸ γὰρ ἀνυπότακτον ὡς iv
λογιχοῖς, ἐν ἰδίοις ἐστὶ θελµασι. Τί οὖν ἐροῦμεν,
ὅταν λέγη Χριστός" ε«Οὐκ ἦλθον ἵνα ποιήσω τὸ θέ-
λημα τὸ ἐμὸν, ἀλλὰ vb θέληµα τοῦ πἐμφαντός µε;
Λεγέτωσαν ἡμῖν οἱ δεινοὶ περὶ xb δύνασθαι νοεῖν τὰς

D θείας Γραφὰς, el μὴ ὑποταχῆς ἔχει δύναμιν τὸ ἕξ-

ανύειν τὸ θέλημα τοῦ Πατρός ; Πῶς οὖν ὁ νῦν ὑπο-
τασσόμενος ὡς τότε ὑποταχθησόμενος λέγεται; Obxouv
ἀχουέτωσαν εὐλόγως" εΠλανᾶσθςε yi εἰδότες τὰς
Γραφᾶς. »

ΑΛΛΟ.

El ποίημα xa κτίσμα δίδως εἶναι τὸν Υὸν, καὶ
τοῖς Υεγονόσιν αὐτὸν si χαταριθμεῖς, πῶς, εἰπέ uot,
κατὰ τὴν ohv, ὦ οὗτος, ἀθουλίαν δουλικῆς ὑπάρχων
οὐσίας, οὐχ ὑποτάσσεται νῦν τῷ πάντων Πατρὶ , τοῦ
Ψ αλμῳδοῦ περὶ τῶν παποιηµένων λέγοντος ὅτι « Tà
σύµπαντα δοῦλα cá; » Ἡ yàp ἀνάγχκη μὴ δύνασθαι
λέγειν τὸν Πατέρα xat ἄχοντα τὸν Yiby ὑποθεῖναε, xai
γέχονε κρείττων ὁ xa0' ὑμᾶς ἑλάττων, | εἶπερ ἐστὶ
τὸ ὑποτάσσεσθαι χαλὸν, οὐχ ὑποτάσσεται δὲ νῦν ὁ
YU, ὡς γὰρ εἰς ὕστερον ὑποταχθηαόμενος λέγεται,
ἁμαρτίαν αὑτοῦ χαταφηριεῖσθε. Καὶ ποῦ σωθήῄσεται
τὸ Πατρὶ αὐτοῦ λεγόμενου, « "Oc ἁμαρτίαν οὐχ ἐποίη-
GeV ; » Φεῦγε τὴν ἁτοπίαν τοῦ λόγου.

ΑΛΛΟ.
Αγτίθεσις ὡς ἐκ τῶ» αὐτῶν

Kat πὼς οὗ πᾶσιν εὐσύνοπτον ἔσται, φασὶν, ὅτι
τοῦ Πατοὺς ἑλάττων ἐστιν à Υἱὸς, ὑποταττόμενος
αὐτῷ;

Πρὲς ταῦτα Ave.

Καὶ πῶς οὐ πᾶσιν εὐσύνοπτόν ἐστι (χεχρηαθαι
γὰρ ἀχόλουθον ταῖς ὑμῶν Ὥδη φωναῖς), ὅτι τὸ ἴσον
ἴσῳ πολλάκις οἰκονομιχῶς ὑποτάσσεται; Ἡ γὰρ οὐχ
ἓν καὶ τὸ αὐτὸ δώσομεν ἐν τοῖς προρήταις εἶνα, τὸ
Πνεῦμα; Καὶ πῶς ὁ Πανλός φησιν, ὅτι καὶ Πνεύματα
προφητῶν προφήταις ὑποτάσσεται; Πῶς δὲ τῆς ἅπο-
ταγῆς ὄνομα τῆς πρὸς τὸν Πατέρα ἱσότητος ἐχθάλ-

Aet τὸν Yióv ; "H γὰρ οὐχὶ xai ἓν ἡμῖν εἴχουσι μὲν

πατράσιν οἱ νἱοὶ χαὶ ὑποτάττονται, μίαν ἔχοντες ὡς
πρὸς αὐτοὺς τὴν οὐσίαν, καὶ τῆς αὐτῆς ὄντες φύσεω»
μέτοχοι; Οὔτε γὰρ ἓν τοῖς ὑποτεταγμένοις ἑλάττων
ὁ τῆς φύσεως λόγος, οὔτε ἐν τοῖς ὑποτάττουσι μείζων
3| ὑπερθεθηχὼς εθρίσχεται. Ἑνὸς γὰρ ὄντος xai τοῦ
αὐτοῦ χατὰ πάντων ἀνθρώπων τοῦ λόχου τῆς οὐσίας,
µυρία διὰ τῆς τινων ὑποταγῆς θἰχονομεῖται τὰ χρὶ-

1ο P Petr, 11,92

433

THESAURUS. 491

σιµα. El δὲ χαλὺν τοῦτο τέταχται xal Eq' ἡμῶν, xat A ministrantur. Si vero id etiam in nobis bonum est,

χατ᾽ οὐδένα τρόπον τοῦ χοινοῦ τῆς φύσεως ἑξίστησιν
ὅρου, τί μὴ τὸ ἴσον φυλάττοντες ἐπὶ τοῦ Θεοῦ Λό-
You, τὴν ἄτοπον ταύτην παραιτεῖσθε δυσφηµίαν ;

ΑΛΛΟ.

Ἠόθεν ὑμῖν, ὦ οὗτοι, παρέστη λέχειν ἑλάττονα τοῦ
Πατρὸς εἶναι τὸν Υἱὸν διὰ τὴν χαλουμένην ὑποταγήν ;
Οὐ γὰρ ἐν τῷ ὑποτάσσεσθαι τῆς οὐσίας αὐτοῦ τὸν
λόγον ὁριζόμεθα: οὔτε μὴν ἐν τῇ ὑποταγῇ ἐστι τὸ εἷ-
vat τοῦ Yioo: ἀλλ᾽ ὧν xal ὑπάρχων ἰδιαζόντως, ὑπο-
τάσσεσθαι λέγεται. Οὐκοῦν εἰ τῆς οὐσίας αὐτοῦ τὸν
ὅρον οὐκ ἔχει τὸ τῆς ὑποταγῆς ὄνομα, οὐ δι αὐτὴν
ἑλάττων ἔσται τοῦ Πατρός. Ei δὲ οἴεσθε τὴν ὑποτα-
Thv ὄρον εἶναι τῆς οὐσίας τοῦ Υἱοῦ, σχοπεῖτε λοιπὸν
εἰς ὅσον ἀσεδείας καταφέρεσθε βόθρον. ᾽Ανάγχη γὰρ
εἰπεῖν τότε εἰς ὕπαρξιν χαλεῖσθαι τὸν Yibv, ὅταν xal
ὁ τῆς ὑποταγῆς γένηται χαιρός. Ὡς γὰρ ὑποταχθή-
σεσθαι μέλλοντα, xal οὕπω ὑποτεταγμένον ὁ Παῦλος
εἰσφέρει.

AAAO, ἐξήγησιν ἔχον πιθανἡν τοῦ ῥηεοῦ.

Ἠάντα ὁ Πατὴρ ἑἐργάζεται δι) Υἱοῦ, xaY τοῦτό
ἐστι τὸ τῆς ὑποταγῆς σχῆμα, τὸ δοχεῖν ὥσπερ τοῖς
τοῦ Πατρὸς ὑποκεῖσθαι θελήμασιν. Ὥσπερ ἀμέλει
xai τοῦ Πατρὸς λέγοντος' « Ποιῆσωμεν ἄνθρωπον, »
χουν ἀπὸ τῆς γῆς 6 Λόγος λαμθάνει θεοπρεπῶς, καὶ
τὸ δύδαν ἑργάζεται. « Πάντα γὰρ δι αὐτοῦ ἐγένετο. ν
Διδάσκων τοιγαροῦν ὁ Παῦλος, ὅτι χαὶ χατὰ τὸν αἰῶνα
τὸν μέλλοντα τὰ πάντα ὁ Πατὶρ ἓν ἡμῖν γενῄσεται
πάλιν δι’ Yiou, σοφῶς δὴ λίαν φησίν’ « Ὅταν δὲ ὑπο-
ταγῆ αὐτῷ τὰ πάντα, τότε xal αὐτὸς ὁ Υὲὸς ὑποτα-
γήσεται τῷ ὑποτάξαντι αὐτῷ τὰ πάντα, ἵνα ὁ θεὺς
ᾗ τὰ πάντα ἓν πᾶσιν. » Ὅμριον γὰρ ὡς εἰ ἔλεγεν :
Ἰέηδεὶς οἱἐσθω χατὰ τὸν αἰῶνα τὸν μέλλοντα, ἑτέρως
ἡμᾶς µετόχους ἔσεσθαι τοῦ Πατρὸς, εἰ μὴ πάλιν δι

Ιοῦ. Τὸ δὲ, bv Υοῦ, τὴν ὑποταγ]ν σηµαίνει, οὐδὲν.

μὲν εἰς τὺν τῆς οὐσίας λόγον ἁδιχοῦσαν τὸν ΥἼὸν,
την δὲ τῆς ἁγίας Τριάδος ἑνότητα xal συνήθη στά-
σιν ἁπαράλλαχτον εἰσφέρουσαν. Οὐ γὰρ στασιάσει
τότε πρὸς ἑαυτὴν, οὐδὲ ἀτάχτοις μεταθολαῖς θορυ-
6ηθήσεται τὸ ἀεὶ ὡσαύτως ἔχον, ἀλλ) ἔσται πάλιν
χαὶ κατ ἐχεῖνο χαιροῦ Πατὴρ 57 1ἱοῦ τὰ πάντα ἓν
«dt, χαὶ Qwh, xal ἀφθαρσία, xaY χαρὰ, χαὶ ἁγιότης,

nullaque ratione nos a communis nalure ter-
minis submovet : cnr. non idem de Verbo Dei
statuentes, adeo absurdam blasphemiam vitatis ?

ALIUD.

Quid vos movet, ut Filium minorem Patre esse
censeatis propter hanc «qua dicitur subjectionem ?
Nequeenim in subjectione essenli sus rationem
statuimus : neque esse Filii in eo consistit, quod
subjiciatur ; sed cum sit atque in propria hypostasi
subsistat, subjici dicitur. Quocirca, si objectionis
nomen non est essentie 955 ipsius delinitio, certe
propter illani ininor Patre non erit, Si vero exist:-
matis subjectionem esse delinitionem essentiz Fi-
lii, videte, obsecro, in quantum barathrum przcipites
ferimini. Necesse enim fuerit dicere, tum primum
ad esse vocari Filium, quando subjectionis illius
tempus advenerit, Nani Paulus ut subjiciendum et
nondum subjectum eum inducit.

Alia congrua hujus dicti explicatio.

Pater omnia operatur per Filium. Atque lizc est
subjectionis species, quod videatur Potris voluntati
suljacere. Quemadinodum, exempli grada, dicente
Patre : « Faciamus hominem *!, » Verbum e terra
pulverem accipit, eti quod placitum est operatur.
« Omnia enim per ipsum facta sunt 13. » Doceus vero
Paulus quod in futuro szculo Pater omuia iu uobis.
rursum flet, sapienter admodum dicit : « Quando ei
subjecta erunt omnia, tunc et ipse Filius subjicietur.
Patri, qui subjecit ei omnia, ut Deus sit omnia in
omnibus. » Perinde enim est ac si dicat : Nemo
existimet in futuro sxculo aliter nos participes fu-
turos Patris, nisi rursus per Filium. lllud vero, per
Filium, subjectionem significat, qux: quidem quoad:
essentia rationem Filio nihil denegat, sed unitatetu.
Trinitatis statumque incommutabilem inducit. Ne-
que illa tunc inter se dissentiet, neque inordinatis.
mutationibus turbabitur, qux semper eodem. inodo
se habet : sed erit etiam tunc temporis Pater per
Filium omnia in omuibus, et vita, ct incorruptio, et
gaudium, et sanctificatio, ct potentia, ac. denique
quidquid sanctis iu promissione situm est. Vide

xai δύναμις, xal ὅπερ ἂν ὑπάρχοι τοῖς ἁγίοις &v D enim quam admirabili consilio hic dicta. sint.

ὑποσχέσει χείμενον. "Opa γὰρ óor,v οἰχονομίαν ὁ Λό-
Toc φέρει. "Ensió γὰρ ἔφησεν ὑποταχθῆσεσθαι τῷ
Yüp διὰ τοῦ Πατρὸς τὰ πάντα, ἵνα μὴ τῆς ἁπάντων,
κυριότητος ἔξω γεγονὼς ὁ Πατὴρ ὑποπτεύηται ὡς
χρατῄσαντος αὑτῶν tou Ylou, ἀναγχαίως τὸν πάν-
' €wv χρατήσαντα, οὐκ ἀνυπότακτον εἰσφέρει πρὸς
εὺν Πατέρα, ἵνα τῆς πάντων χυριότητος τὸ «dv ἔχοι
χράτος ὁ Πατὴρ, συμμµετέχοντος αὐτῷ φυσικῶς τοῦ
Yiou, χαθὸ µία θεότης ἡ βασιλεύουσα, Π]ατὴρ δι) Ytou
οὖν ἁγίῳ Πνεύματι.
ΑΛΛΟ.
El τὸ τῆς ὑποταγῆς ὄνομα τῆς πρὸς τὺν Πατέρα

* (ορ. 1, 260. !* Joan. 1, 5.

Postquam enin dixit, subjicienda esse Filio per Pa-
wem omnia, ne a dominio omnium rerum Pater
excludi videatur, utpote potestatem in ea habituro
Filio, neeesaario omnium Doininum obedientem ac
subjectum Patri inducit, ut. dominationia omniu
rerum universam potestatem habeat Pater, partici-
pante ipsi naturaliter Filio, quatenus una divinitas
reguat, Pater per Filium in Spiritu saucto.

ALIUD.
Si nomen subjectionis Filium ap zqualitate cum

A

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIIEP.

450

Ῥοιτο excludit, tempestivyum erit, ut dicatis, vos qui À ἰσότητος ἐχβάλλει τὸν Ylby, ὥρα λέγειν ὑμᾶς, οἷς

nihil non audetis dicere quod in przsenti tempore
Kater sit minor Filio, subjectionis modo inserviens,
οἱ dicens ad Filiun 956 : « Sele a dextris meis,
donec ponam inimicos {1ος scabellum pedum tuo-
yum !?, » Si vero Pater omnium subjectione inser-
viens Filio, non idcirco minor est : ergo nec Filius
erit minor Patre, tametsi ei sit subjectus. Naim quod
Pater jam fecisse visus est, id ouoda nmodo a Filio,
ei rependitur.

ALIUD.

Qui etiam nunc subjectus est Patri, quomodo in
ultimis temporibus, aut potius in futuro seculo
snbjieiendus dicitur * Quomodo enim non sit subje-
elus nuuc, qui Patris voluntatem implet, quique
humiliavit seipsum, sicut scriptum est '*, οἱ servi-
lem habitum ac formam 2ssumpsit, ut impleat
opus ipsius, quemadmodum ipse inquit*** ? Ceterum
arbitror hoc omnibus manifestum esse, atque ita
quidem se babere ex ipsa rerum investigatione de-
preheuditur. Quomodo igitur eum qui jam subjectus
est, divinus Paulus iu futuro szculo subjectum iri
statuit? Dictum itaque diligenter pervestigeut.
« Quando, inquit, subjecta illi erunt. omnia, tunc
etiam ipse Filius subjicietur ei, qui subjecit ei om-
via, ut sit Deus omnia in omnibus. » Quevam igitur
l:ujus dicti est sententia ? Subjectus est etiam uuuc
Christus Patri, non tamen pro omnibus, sed pro iis

solis qui crediderunt in ipsum, et pro iis veluti C

agnum immaculatum obtulit seipsum Patri : crucem
et ignominiam subire non detrectans, ut nos ab
owni peccato liberatos atque iminaculatos Creatori
sistat !*. Cum igitur, omni errore sublato, universus
orbis terrarum verum Deum coguoverit, et regem
ac Dominuin confessus fuerit Chrism, salutaribus
ipsius preceptis obteimperaus, tum demnm, utpote
omnibus subjectis, pro omnibus subjicietur, Deus
οἱ Dominus ac pontifex omnium declaratus, ac per
sc omnibus id largiens, ut in se Patris participes
esse possint. Nam ita erit Deus omnia in omnibus,
nimirum per Filium mediatorem in omuibus inha-
bitaus, et singulis coru qui vocati sunt, ad salutem
sesc permiscens.

ALIUD.

Animadvertant pii dictorum vim, atque accurate
ipsum orationis sensum investigent : hac enim ra-
tione facile ignorantize malum superabitur. Ait igitur
l'aulus: « Quando subjecta ei fuerint omnia, tunc et
Vilius subjicietur ei, 957 qui omnia ipsi subjecit,
u! sit Dominus omnia in omnibus.» Primum quidem
ehservatu. dignum est iu. qualem sensum desierit
Pauli. dictum. Non enim dixit subjectum iri Filium
Patri, ut minor. ipso secundum essentiam fiat; sed
μὲ Deus sit omnia in omnibus, Vides quo pacto in-
hort mediztienem Filii inter nos et Patrem ? Simul

Γκυ cix, 1, 2. Philipp. ur, 7.

U* Joan. xvii), 4.

αὐδὲν ἀτόλμητον εἰπεῖν, ὄτιπερ b)átwov ἐστὶ χατὰ τὸν
πορόντα χαιρὸν ὁ Πατὴρ τοῦ Yiou τῷ τῆς ὑποταγῆς
διαχονούµενος τρὀπψ, xal λέγων πρὸς αὐτόν « Ká-
θου Ex δεξιῶν µου, ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑπο-
πὀδ.ον τῶν ποδῶν σου. » El δὲ τῇ πρὸς τὸν Υἱὸν
τῶν πάντων ὑποταγῇ διαχονούµενος ὁ Πατὴρ, οὐ διὰ
τοῦτο ἑλάττων ἑστὶν, οὐδὲ ὁ Yl; ἑλάττων ἔσται τοῦ
Πατρὸς, διὰ τὴ» ὑποταγὴν. Ὅπερ γὰρ ἤδη φθάσας
ποτταίηχεν ὁ Πατὴρ, τοῦτο παρὰ τοῦ Υἱοῦ ερόπον τινὰ
καὶ αὐτὸς ἀντιχομίζεται.
ΑΛΛΟ.

'O καὶ νῦν ὑποτεταγμένος τῷ Πατρὶ, πῶς ἐν ὑστέ-
po; xatpolc, μᾶλλον δὲ χατὰ τὸν αἰῶνα τὸν μέλλοντα
ὑποταχθήσεσθαι λέγεται; Ἡ γὰρ οὐχ ὑποτέταχται
χαὶ νῦν τοῦ Πατρὸς ἐξανύων τὸ θέληµα χαὶ ταπεινώ-
σας ἑαυτὸν, χαθὰ γέγραπται, δουλιχὸν δὲ σχῆμα χα»
μορφὴν ἀναλαθὼν, ἵνα πληρώσῃ τὸ ἔργον αὐτοῦ,
xa0á φησιν αὐτός; Αλλ' οἶμαι τοῦτο mot) ὑπάρχειν
χαταφανὶς, ἆληθές τε ὃν διὰ τῆς τῶν πραγμάτων
ἐρεύνης εὑρίσχεται. Πῶς οὖν τὸν ὑποτεταγμένον ἤδη
ὡς ἐς ὕστερον ὑποταχθησόμενον ὁ θεσπέσιος ἡμῖν
εἰσφέρει Παῦλος ; Οὐχοῦν ἑἐξεταξάτωσαν τὸ ῥητὸν
ἀχριθῶς. « Ὅταν, qt3iv, ὑποταγῇῃ αὐτῷ τὰ πάντα,
τότε χαὶ αὐτὸς ὁ Υἱὸς ὑποταγήσεται τῷ ὑποτάξαντι
αὐτῷ τὰ πάντα, ἵνα f) ὁ θεὸς τὰ πάντα &v τοῖς πᾶαι.ι
Τί οὖν ἐστιν ὃ βούλεται λέγειν; ὑποτέταχται xat νῦν
ὁ Χριστὸς τῷ Πατρὶ, οὐχ ὑπὲρ πάντων, ἀλλ' ὑπὲρ
µόνων τῶν πεπιστευχότων εἰς αὐτόν. xai ὑπὲρ αὐ-
τῶν ὡς ἁμνὸν ἅμωμον ἑαυτὸν προσήνεγχε τῷ Πα-
τρὶ, σταυροῦ xal αἰσχύνης χαταφρονῄσας, ἵνα πάσης
ἁμαρτίᾳς ἑλευθερώσας, χαθαροὺς xaX ἀσπίλους προσ-
αγάγῃ τῷ πεποιηχότι. "Όταν οὖν πάσης ἐκποδὼν
γενομένης πλάνης οἱ χατὰ πᾶσαν τὴν ὑφ fp τὸν
ἀληθινὸν ἐπιγνοῖεν Θεόν, xat βααιλέα xai Κύριον
ὁμολογήσωσι τὸν Χριστὸν τοῖς σωτηρίοις αὐτοῦ ἐπι-
τάγµασιν ὑποτασσόμενοι, τότε δῆ, τότε ὡς πάντων
ὑποτεταγμένων, ὑπὲρ πάντων ὑποταχθήσεται, θεὺς
xai Κύριος xal ἀρχιερεὺς πάντων εὑρισχόμενος, xal
δι ἑαυτοῦ τοῖς πᾶσι διδοὺς τὸ µετέχειν δύνασθαι τοῦ
Ly αὐτῷ Πατρός. Οὕτω γὰρ ἓν πᾶσιν ἕσται τὰ πάντα
Θεὸς, δι Ylou µεσίτου τοῖς πᾶσιν ἑνοιχιζόμενος,
χαὶ χωρῶν εἰς ἕκασταν τῶν χεχληµένων εἰς Gtu-

D τηρίαν.

ΑΛΛΟ.

Σχοπείτω πᾶς εὐσεθῆς τῶν εἱρημένων τὴν δύνα-
pav, xaX περιεργαζέσθω σαφῶς τὴν ἀχριθεστάτην τοῦ
ῥητοῦ διάνοιαν’ τρόπον γάρτινα τὸ ἐξ ἁμαθίας δια-
θήσεται χαχόν. Φησὶ τοιγαροῦν ὁ Παῦλος ὅτι, «ταν
δὲ ὑποταγῇ αὐτῷ τὰ πάντα, τότε xal αὑτὸς ὁ Υἱὸς
ὑποταγήσεται τῷ ὑποτάξαντι αὐτῷ τὰ πάντα, ἵνα
j| ὁ θεὸς τὰ πάντα ἓν πᾶσι. » Ἱρῶτον μὲν ἄξιον ἔπι-
τηρεῖν εἰς ποίαν χατέληξε διάνοιαν ἡ τοῦ Παύλου
φωνή. Οὐ γὰρ εἶπεν ὑποταγήσεσθαι τῷ Πατρὶ τὸν
Υἱὸν, ἵνα ἑλάττων αὐτοῦ κατ οὐσίαν γένηται, ἀλλ᾽
fva. fj ὁ Geb, τὰ πάντα ἐν πᾶσιν. ᾿Ορᾶς ὅτι τὴν µε-

' Coloss. 1, 92:

45]

TIESAURUS.

458

evca(av εἰσφέρει τοῦ λόγου τὴν πρὸς ἡμᾶς ὡς πρὸς A enim rursus sanctis aderit, et proportionaliter sc

τὸν Πατέρα ; Συνέσται γὰρ πάλιν τοῖς ἁγίοις, &va-
λόγχως τῇ ἑχάστου χάριτι χορηιγῶν ἑαυτὸν, ἵνα δι
αὐτοῦ μέτοχοι Υένοιντο τοῦ Πατρός. Καὶ οὗτός ἐστι
τῆς ὑποταγῆς ὁ τρόπος διακονεῖ γὰρ ὥσπερ τὴν
παρὰ Πατρὸς εὐλογίαν, φυσικῶς 6i ἑαυτοῦ µεταδι-
δοὺς τοῖς εἰς αἰώνιον χεχληµένοις ζωήν. 00x ἀναγ-
χάσει δὲ τοῦτο τῆς φυσιχῆς ἀξίας ἔξω γενέσθαι τὸν
Yióv- ἀλλ ὢν καὶ ὑπάρχων ὅπερ ἐστὶν, τῇ πρὸς ἡμᾶς
συγκαταθάσει, διαχονῄσει xal τότε τῷ Πατρὶ, χορ-
viov ἡμῖν τὴν περὶ θεότητος γνῶσιν ὡς µανθάνειν
δυνάµεθα. Εἶτα κἀχεῖνο πρὸς τούτοις ἀχόλουθον νοεῖν,
ὥσπερ ἡμᾶς ὑποτάττων ὁ Πατὴρ τῷ Υἱῷ, οὐκ ἄλλο
τι χατὰ τὴν οὐσίαν ἑργάνεται, οὐδὲ ἕτεροί τινες
χατὰ τὴν φύσιν ix τὴν ὑποταγὴν εὑρισχόμεθα, παρ᾽
ὅπερ Υεγόναμεν ἐξ ἀρχῆς, Ὑνώμης δὲ μµεταθολῇ xal
τρόπου χαὶ γνώσεως «tv ὑποταγὴν ἑργάζεται, οὕτω
καὶ ὁ Υἱὸς, οὐ τῆς οἰχείας φύσεως τοὺς ὄρους ἐχδαί-
νων (οὗ γὰρ οἵδε µεταποιεῖσθαι θεὺς), ὑποτάσσεται
τῷ Πατρὶ, ἀλλά τις ἔσται τρόπος πράγµατος xal κατ'
ἐχεῖνο xatpoU ὑποταττόμενον αὑτὸν, δειχνύων, xal ἓν
θελήµατι µόνῳ, οὗ πάντως ἐν οὐσίας μεταθολΆ τὸ
τῆς ὑποταγῆς εὑρεθήσεται πρᾶγμα.
AAAOD.

Et ἑλάττων ἔσται τοῦ lla:pb; xol χατὰ φύσιν
ἕτερος ὁ Υἱὸς ὑποταττόμενος αὐτῷ χατὰ τὸν ὁριαθέντα
xatpby διὰ τῆς τοῦ Παύλου φωνῆς , οὕπω δὲ ὑποτέ-
ταχται, ἔχει νῦν ἄρα πρὸς αὐτὸν τὴν ἱσότητα. Καὶ
πῶς τὰ νῦν χατὰ φύσιν ἴσον τῷ γεγεννηχότι, ἔλαττόν

pro uniuscujusque gratia cis largietur, ut per ipsum
participes fiant Patris. Atque hic est subjectionis
modus : subministrat enim quodammodo benedi-
ctionem a Patre, naturaliter eam. per. se. communi-
cans eis qui ad ateruam vitam sunt voca. Porro
hoc nequaquam a naturali sua dignuitaje Filium
sübmovebit, sed hoc ipsum atque idem. exsistens
quod est, ratione deinissionis ad. nos ministrabit
etiam tum Patri, suppeditans uobis cognitionem di-
vinitlatis, prout discere possumus. Preterea illud
etiam par est ut iptellizamus quod, quemadmodum
Pater subjiciens nos Filio, non aliud quidpiam in
essentia nostra operatur, neque diversi a nobis
ipsis secundum naturam per banc subjectionem re-
perimur; sed voluntatis immutationem 96 morum
et cognitionis subjectionem effjcit : ite et Filius. non
propria sus natura (ines egrediens (neque enim
immutari, potest Deus ), subjicitur Patri, sed ratio
subjectionis tum temporis in voluntate sola consistet,
non in essentiz imnutstione.

ALIUD.

Si Fillus erit minor Patre et secundum naturam
diversus, cum ei definito tempore juxta Pauli dictui
subjectus fuerit, nondum vero subjectus est,
ergo nunc zqualis est ei. Αἱ quomodo qued
nunc naturaliter Patri zequale est, in. fnturo. sse-

ἐστι χατ᾽ ἐχεῖνο χαιροῦ; "H γὰρ φθορά τις ἔσται περὶ C culo minus erit? Aut enim corruptio. quedam,

αὐτὸν xaX ἑλάττωσις, xal λοιπὺν τοιούτοις ὑποπεσεῖ-
ται τὸ θεῖον, 7| ἐπείπερ τοῦτο ἀσεθὲς χαὶ ἁλόγιστον
εἰπεῖν, αὐτοὶ τῆς ἑλαττώσεως εἰσηγείσθωσαν τὸν
τρόπον. 0ὐδὲν γὰρ εἰς οὐσίαν ἁδικουμένου τοῦ ΥἸοῦ,
οὐδὲν ἁδιχήσει τῆς ὑποταγῆς ὁ τρόπος.

ΛΟΓΟΣ M.
Ele τὸ, « Πάτερ, δόξασόὀν µε cj δόξῃ m εἶχον
πρὸ τοῦ τὸν κόσμον εἶναι παρὰ col. »
Ἀγτίθεσις ὡς éx τῶν χριστοµάχων.

Καὶ πῶς, φασὶν, οὐκ ἄτοπον ὅμοιον εἶναι λέγειν
χατ᾽ οὐσίαν τὸν Υϊὸν τῷ Πατρὶ, 6; ve δόξαν αἰτῶν
εὑρίσχεται παρ) αὐτοῦ; Λέχει γάρ' « Πάτερ, δόξασόν
µε τῇ δόξῃ f| εἶχον πρὺ τοῦ τὸν γόσμον εἶναι παρὰ

col. » Ei μὲν γὰρ ἔχων αἱτεῖ, περιττῶς τοῦτο.

φανεῖται ποιῶν) εἰ δὲ ph ἔχων, OnAog ἐντεῦθέν
ἐστιν, οὐχ Qv τοσοῦτος ὅσος Ó χορηγὸς Gv ἑξῄήτει
λαθεῖν.
Πρὸς τοῦτο «ύσις.

᾿Καὶ πῶς ἂν δἐοιτοδόξης 6 τῆς δόξες Κύριυς ; τὶ δὲ ἑλ-
A&Uxov, εἰπέ µοι, τῷ τελείῳ φανεῖται ; Οὐ γὰρ ἀνέξεταί
τις λεγόντων ὑμῶν ἁτελῃ χατά τι γοῦν ὑπάρχειν τὸν
Yiày τοῦ θεοῦ. "Ἀλλως τε χἀκχεῖνο λίαν ἁἀτοπώτατον
ἐννοεῖν, ὅτι καθάτερ τις ἄνθρωπος ἐπὶ δόξαις ἡδό-
µενος καὶ bx πάθους τοῦτο ποιῶν, οὕτως ott καὶ ὁ

10 Joan. xvii, 5.

ei imminutio ipsi accidet, atque ejusmodi, affe-.
etionibus subjecta erit divinitas : aut si hoc ab-
surdum est et rationi repugoat, ipsi nugc. immi-
nutionis rationem explicent. Cum enim Filii,
easentia non Izdatur, cert:e neque subjectionis mo-.
dus ilii officiet.

ASSERTIO XXX.

9558 In illud, « Pater, glorifica me illa gloria quam,
abui apud te antequam mundus esset '*. )

Objectio hereticorum.

At quo pacto, inquiunt, non sit absurdum dicere .
Filium: secundum essentiam similem esse Patri,
cum ipse gloriam a Patre petat? Dicit enim, « Pater,
glorifica me ea gloria quam habebam apud te apte-
quam mundus esset. » Nam si habeus petit, teinere..
ac supervacanee id facere videtur ; si vero nou ha-.
bens, manifeste. boc ipso declarat se non tantum.
esse atque est largitor ille a quo sihj dari petit.

Solutio objectionis.

At quomodo egeat gloria Dominus glorig? aut
quid, obsecro, requiratur in perfecto? neque eniui
quiaquam ferat vos dicentes imperfectam uila ex
parte esse Filium Dei. Sed οἱ hoc absurdissiuwm
est existimare, quod, quemadmodum horno aliquis
gloriz studiosus, atque cx affectu quodam id faciens,

459

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCILEP.

440

ita etiom sit Filius, gloriam petens a Patre. Sed A Υἱὸς δόξαν αἰτῶν παρὰ τοῦ Πατρός. Αλλ᾽ ἔστι τις

latet in. hoc dicto areano quedam divini consilii
ratio ac modus.

ALIUD.

Consentiemus etiam allato a vobis dicto, bostes
Christi. Revera enim dixit Servator : « Pater, glo-
ος Filium tuum !* ; » sed sd hxc ipsius verba
respondit Pater dicens : « Et glorificavi, et rursus
gloriieabe 15. » Si ergo Filius talem, ut opinamini,
gloriam a Patre petiit, quod gloria careret, et Pater
promisit se illi gloriam daturum, cur post petitio-
nem contumeliis affectus est, nimirum a Judaeis
caesus flagris, spiuea corona redimitus, et consputus?
Neque enim hic glorificare eum Pater cernitur, sed

ἐν τούτῳ βαθὺς οἰκανομίας λογισμὸς χαὶ τρόπο».

ΑΛΛΟ.

Συνθησόµεθα xal αὐτοὶ τῷ παροισθέντι ῥητῷ παρ'
ὑμῶν, ὦ χριστοµάχοι. Ἔφησε μὲν yàp ὁ Σωτῆρ
ὁμολογουμένως” «Πάτερ, δόξασόν σου τὸν Υἱόν. »
'AXAà πρὸς ταύτην αὐτοῦ τὴν φωνὴν ἀπεχρίνατο xat
ὁ Πατὶρ, λέγων «Καὶ ἑδόξασα, xal πάλιν δοξάσω.»
El τοίνυν δόξαν ὡς οἴεσθε τοιαύτην ὡς δόξης λειπό-
µενος ᾖτησεν ὁ Υἱὸς, ὑπέσχετο δὲ δοξάσειν αὐτὸν ὁ
Πατὴρ, ὅτου 8h χάριν ὕδρεις ἀχολουθοῦσι μετὰ τὴν
αἴτησιν, xoi τὰ παρὰ τῶν Ἰουδαίων ῥαπίσματα, xat
στέφανος ἐξ ἀχανθῶν, xal ἐμπτύσμαται; Ἑνταῦθα

«Ῥίαιο contrarium prxstare, quam juxia vestram p γὰρ οὐ δοξάσας αὐτὸν ὁ Πατὴρ Φαίνεται, ἀλλὰ πᾶν

opinionem cupiebat, et petebat. Quocirca non sibi
ipsi gloriam a Patre dari petit Filius (non enim eget
gloria utpote natura Deus), sed attrahit per se glo-
riam ia genus humanum. Nam omnibus in ipso et
per ipeum locupletati sumus bonis.

2859 ALIUD, interpretationem Irujus dicli continens.

Qui nominum vim accurate iuquirunt, et uniuscu-
jesque significationem diligenter excutiunt, δόξης
nomen dupliciter accipiunt. Aliquando enim id pro
honore accipi debere censent, aliquando pro opinione
slve notitia : ut si quis roget quid aliquis δοξάσαι,
hoe est, opinetur ac sentiat de sole, aut alio quodam
elemento , utrum creata liec sint necne, dicet pro-
fecto, qui recte opinatur ac sentit, esse creata. £rgo
οἱ cognitio alicujus rei, ab iis qui nominum pro-
prietates ac significationes tenent, δόξα vocatur.
Quando igitur Filius dicit: « Πάτερ, δόξασόν µε ea
δόξῃ quam habui apud te aute constitutionem mun-
di !*, » dictum hoc ita intelligendum est : Quoniam,
inquit, o Pater, bomo per incarnationem factus, id
solum esse existimor quod appareo, multique me
non ut Filium tuum ab zterno exsistentem agne-
scunt, δόξασόν µε, hoc est, manifesta me, talem ho-
minibus opinionem atque notitiam de me indens,
qualem haberent de me audientes me etiam aute
constitutionem mundi esse, nimirum natura Deum,

τοὐναντίον ἐχθεδηχὼς οἷς Ίθελε καὶ ἐθούλετο Aa6sly,
xatà τὸν ὑμέτερον λόγον. Οὐχοῦν οὐχ ἑαυτῷ δόξαν
ᾖτει παρὰ τοῦ Πατρὸς ὁ Υἱὸς ( ἀνενδεῆς Υὰρ δόξης,
χαθὰ φύσει θεὸς), ἀλλ) ἕλχει δι ἑαυτοῦ τὴν παρὰ
Πατρὸς δόξαν εἰς τὸ γένος τὸ ἀνθρώπινον. Πάντα
γὰρ ἐν αὐτῷ xai δι αὐτοῦ πεπλουτήχαμεν τὰ
ἀγαθά.
AAAD, ἑρμηνείαν ἔχον του ῥητοῦ.

Οἱ τῶν ὀνομάτων ἀχριθεῖς ἐξετατταὶ, xal τὸ ἐξ
ἑκάστου σηµαινόμενον σαφῶς δοχιµάζοντες, τὸ τῆς
δόξης ὄνομα νοοῦσι διχῶς. IIT, μὲν γὰρ ἐπὶ τιμῆς αὐτὸ
λαμθάνειν ὑπειλήφασι δεῖν, vij δὲ πάλιν ἐπὶ τῆς
γνώσεως τάττουσιν * ὥσπερ ἂν εἴ τις λέγοι, zl ἄντις
δοξάσαι περὶ τοῦ ἡλίου τυχὸν, f| περί τινος ἑτέρο»
στοιχείου, πότερον Υενητὰ ταῦτα 7| ἁγένητα; Epit.
γοῦν πάντως ὁ δοξάζων ὀρθῶς, ὡς sfr, γενητά. Οὐχ-
οὖν καὶ ἡ περί τι τῶν ὄντων γνῶσις, δόξα καλεῖται
παρὰ τοῖς ταῦτα σοφοῖς. Οταν οὖν εὑρίσχηται λέγων
6 Υἱός * «Πάτερ, δόξασὀν µε τῇ δόξῃη ᾗ εἴχων πρὸ τοῦ
τὺν χόσµον εἶναι παρὰ aot, » νοεῖν ἀκόλουθον τοιῶσδε
τὸ λεγόµενον ἐπειδήπερ, φησὶν, ὦ Πάτερ, ἄνθρωπος
δι οἰκονομίαν γεγονὼς, αὐτὸ δη τοῦτο νομίζομαι
µόνον ὅπερ ὀρῶμαι, xa οὐ πολλοῖς προαιώνιος ὧν
Yüg Υινώσχοµαι, δόξασόν µε, ἀντὶ τοῦ, Φανέρωσόν
µε, τοιαύτην ἐνθεὶς περὶ ἐμοῦ γνῶσιν τοῖς ἀνθρώποις,
ὁποίαν ἂν δέχοιντο περὶ ἐμοῦ, καὶ πρὶν γενέσθαι τὸν
χόσμον ὑπάρχειν ἀχούοντες, θεὸν δηλαδὴ χατὰ φύσιν,
φῶς ἐκ φωτὸς, ἀλήθειαν ἐξ ἀληθινοῦ προελθόντα Πα-

lumen ex lumine, veritatem ex. vero Patre proce- p) τρός. Γνωσόµεθα δὲ τοῦτο μάλιστα διὰ τῆς ἑπαγωγῆς.

dentem. lia. vero intelligendum esse ex sequeutium
serie faeile constabit. Inquit. enim δόξασόν µε,
« glorifica 116, » pro, manifesta me, siquidem et ego
nomen tuum manifestavi hominibus. Si ergo id quod
ipse fecit, fieri sibi cupit, glori(icavit autem Patrem
manifestans eum hominibus, glorificari euam ipsi
cupit, nimirum a Patre hominibus manifestatus. At-
que ita inanis ac vanus est haereticorum cavillus,
«qui honore sive gloria indiguisse Filium censent.

ALIUD.
Si existimatis Filium honore et gloria indiguisse,
ideoque petere ut a. Patre glorificetur, atque inde

'* Joan, xii, 28. | Ibid. !'* Joan. xvni, 5.

« Δόξασόν µε » γὰρ, φησὶν, ἀντὶ τοῦ, Φανερόν µε χα»
τἀστησον, ἐπειδὴ cou. κἀγὼ τὸ ὄνομα πεφανέρωχα
τοῖς ἀνθρώποις. El τοίνυν ὅπερ πεποίηχε γενέσθαι
βούλεται, ἑδόξασε δὲ τὸν Πατέρα φανερώσας αὐτὸν
τοῖς ἀνθρώποις, δοξάζεσθαι βούλεται xal αὐτὸς, φα-
νερὸς ὑπὸ τοῦ Πατρὸς τοῖς ἀνθρώποις γινόµενος. Καὶ
περιττὸς τῶν χριστοµάχων ὁ λόγος, τιμῆς ἧτοι δόξης
ἑνδεᾶ τὸν Υἱὸν εἰσφέρων.

ΑΛΛΟ.

El δόξης εἶναι καὶ τιμῆς ἑνδεᾶ φατε τὸν Yiov, διά
τε τοῦτο παρὰ τοῦ Πατρὸς δοξάζεσθαι ζητεῖν, καὶ ἓν-

2314

TIIESAURUS.

412

τεῦθεν ὑμῖν τὸ τῆς ἀνομοιότητος ἔγχλημα πλέχεται, A dissimilem illum Pati esse. contenditis , dicite vi-

λέγετε δὴ πάλιν, πῶς ὁ Πατὴρ ἐν Υἱῷ θεωρεῖται; El
γὰρ χρῄζει δόξης ὁ Υἱὸς, οὖκ ὄντος τοῦ Πατρὺς, πῶς
τὸ δόξης μὴ δεόµενον, ὃν δεοµένῳ καθ) ὑμᾶς ὀρθήσε-
ται *

ΑΛΛΟ.

El ἀληθεύει λέγων ὁ Σωτήρ” «'O ἑωραχὼς ἐμὲ,
ἑώραχε τὸν Πατέρα, » τελείαν ἔχει τὴν δόξαν, ὥσπερ
xaX ὁ Πατ]ρ, ἵνα φαίνητα" καὶ tv αὐτῷ. Οὐ γὰρ ἂν
ἁπαραλλάχτως tv ἑαυτῷ δείξειε τὸν Πατέρα, pij τοῦτο
&y xaX χατὰ τὴν δόδαν, ὅπερ ἑχεϊνός ἐστιν.

AAAQ.

El δόξης ἐστὶν ἐνδεὴς ὁ Yibc, Evepóv τι παρὰ τὸν
Πατέρα φανεῖται. Οὐ γὰρ ἂν εἴη τὸ ἑνδεές τινος τῷ
παντελείῳ ταυτόν. El δὲ ἀληθεύει λέγων ὁ Σωτήρ
« Ἐγὼ χαὶ ὁ Πατὴρ &v ἔσμεν, » ἔσται τέλειος ὥσπερ
xai ὁ Πατὴρ, πρὸς óv ἐστιν Ev. El δξ τούτο, τελείαν
ἔχει τὴν δόξαν, ὥσπερ xat à γεννήσας αὐτόν.

ΛΟΓΟΣ AA.

Πρὸς τοὺς οἱέ ας, ὅτι ὁ θεὸς περὶ τῆς ἑαυτοῦ
οὐσίας oris zAéov ἡμῶν éxiovacau: àAA ὅπερ
ἂν αὐτὸς εἰδείη περὶ ἑαυτοῦ, τοῦτο xal ἡμεῖς
dxapa.AAáxtoc.

Ἀγτίθεσις ὡς ἐκ τῶν δὲ ἑναντίας.

Αγένητός ἐστιν, ςασὶν, ἡ τοῦ θεοῦ σοφία, xat τοῦτό
ἐστι τὸ εἶναι αὐτῇ. Οὐκοῦν ὁ γινώσχων ὅτιπερ τοῦτο εἴη
θεὸς, εἴσεται πάντως αὐτόγ. Οἶδε δὲ xal αὐτὸς ἑαυτὸν
ἀγένητον. 0ὐδὲν οὖν τὸ παραλλάττον, αὐτοῦ μὲν περὶ
ἑαυτοῦ τοῦτο δοξάζοντος, ἡμῶν δὲ αὖ πάλιν οὕτως
ἔχειν αὐτὸν πισταυόντων.

Πρὲς τοῦτο «Ίύσις.

Γέλως μὲν ὄντως τὰ τοιαῦτα καὶ µωρία πολλὴ,
μᾶλλον δὲ µανίας ἁπάστς ὀπέχεινα χωρεῖ τοῖς οὕτω
διαχειµένοις ὁ νοῦς.΄ Ανθρωποι γὰρ ὄντες, xal τοσοῦ-
τον χαταθεθηχότες τὴν θείαν οὐσίαν, ὅσον αὐτῶν
ὑπερέχει, τὸν αὑτὸν ἔχειν ἑἐχείνῃ φαντάζονται νοῦν,
εἴ γε δεῖ χαὶ τοῦτο λέγειν ἐπὶ θεοῦ" οὗ γὰρ ἤχουσαν,
ὡς εἰκὸς, Ἡσαῖου λέγοντος. « Tf; ἐμέτρησε τῇ χειρὶ
τὸ ὕδωρ, χαὶ τὸν οὐρανὸὺν σπιθαμῇ. Τίς ἔγνω νοῦν
Κυρίου.» Λεγόντων τοιγαροῦν ἡμῖν οἱ τὴν ἀμέτρη-
τον xai ἀχστάληπτον τοῦ Θεοῦ φύσιν ἀνθρωπίνοις
μετρεῖν ἐπιχειροῦντες λογισμοῖς, ὥσπερ οἱ τὸν οὖρα-
νὸν σπιθαμῇ ᾽ x6 ποτε ἄρα φῄσουσιν ἀντερωτώμενοι
παρ ἡμῶν, πότερὀν ποτε κατὰ τὴν ἑαυτῶν ἐπιχεί-
ρῖσιν, Ev τῷ ἁγενήτῳ εἶναι τὸν Θεόν’ καὶ αὐτὸ δὴ
τοῦτο thv ἄῤῥητον οὐσίαν δηλοῦν, f| οὐχί; El μὲν γὰρ
ἀρνέσονται, οἴχεται σύμπαν αὐτοῖς τὸ χατασκεύασμα,
xa: fj cogh πρότασις ὡς ἕωλος εὑρεθήσεται, αὐτῶν
ὅπερ ἔθεντο παραιτουµένων εἰπεῖν. El δὲ χρατύνειν
οἴυνται δεῖν τὸ χατασχεύασμα, χαὶ οὕτω ληροῦντες
ἐλεγχθήσονται. Οὐ γὰρ ἐπειδήπερ ἁγενήτως εἶναι δεῖ
τὸν shy, διὰ τοῦτο πάντως καὶ ἓν τῷ ἁγενήτῳ τὸ
εἶναι ἔχει. Ὅμοιον γὰρ, ὡς εἴτις λἐγοι' Ἐπειδὴ πᾶς

** Joan. xiv, 9. ?'! Isa. xL, 20.

cissim, quomodo Pater in Filio appareat ? Si enim
Filius gloria indiget, Pater veru non item, quomodo
id quod gloria non eget, cernetur in eo quod, juxta
vesirain opinionem, eget ?

ALIUD,

Si vere dicit Servstor : « Qui vidit me, vidit et
Patrem 19 : ) perfectam quoque habet gloriam, sicut
et Pater, ut nimirum 1n ipso videatur. Neque enim
omnimodam Patris similitudinem in seipso ostendat,
nisi hoc ipsum etiam gloriz ratione sit, quod ille
est.

AL'UD.

Si Filius eget gloria, diversum aliquid a Pstre
esse cernetur. Neque enim id quod 260 3liquo in-
diget, idem erit cum eo quod perfectissimum. At ai
vere dicit Servator : « Ego οἱ Pater unum sumus, » .
certe perfectius erit sicut et Pater, cum quo unum
est. Si vero hoc ita est, perfectam igitur habet glo-
riam, quemadmodum qui ipsum genuit.

ASSERTIO XXXI.

Adversus dicentes quod Deus nihilo plus sciat de swa
essentia quam nos; sed quidquid ipse scit de
seipso, idipsum et nos quoque citra ullam diffe-
renliam scire .

Objectio hareticorum.

Sapientia Dei, inquiunt, est non genita; alque
hoc est ipsius esse. Quocirca qui novit quod hoc sit
Deus, ipsum quoque prorsus norit. Novit. autem
eiiam ipse se nou genitum. Nibil itaque est diffe-
renti, cum et ipse lioe de se sentiat : nos vero vi-
cissim ila se rem liabere credamus.

Solutio objectionis.

Ridicula certe haec sunt, et μι] plena : aut
potius eum ila affecti sunt, penitus insaniunt. Nam
cum sint bomines et tanto divina essentia infe-
riores, quanto ille est superior, eamdem se cum illa
mentem habere imaginantur, sl hoc de Deo dicere
oportet; neque enim audierunt, ut verisimile est,
Isaiam dicentem : « Quis mensus est manu aquas,
et coelum palino ? Quis novit. mentem Domini *! ? »
Dicant ergo nobis qui immensam atque incompre-
hensibilem Dei naturam humanis rationibus, per-
inde atque illi qui caelum palmo inetiri volunt,
qnid dicent si contra a nobis interrogentur, utrum
juxta ipsorum ratiocinationem, in non genito sit
Deus, atque hoc ineffabilem ipsius essentiam signi-
ficet nec ne. Nam si negabunt, totum ipsorum
commentum corruet, οἱ arguta illorum oljectio
vana atque inanis esse deprelendetur, ipsismet
quod statuerant affirmare recusantibus. Sin autem
pergent asserere, etiam ita deliria illorum 5ο pro-
dent : neque enim quia Deum ingenituni esse op-
portet, idcirco et in ingenito esse suum QG] habet.
Perinde euim hoc fuerit, ac si quis dica!, quia

445

S. CYIULLI ALEXANDIUNI AACIHEP.

us

omuis numerus aut par est, aut impar in his Α ἀρ:θμὸς f| ἄρτιός ἔστιν ἢ περιττος, ἓν τούτοις τὸ εἶναι

esse liabere, Et rursum, cum omnis numerus ea
unitate compositus sit, in unitate esse suum habere.
item, cum omnis homo sit animal rationale, mortale,
intellectus et discipliie capax, hominem per se noo
subsistere, sed in his esse suum habere. Rursum,
cmn omnis homo sit implumis, in eo quod implumis
sit, esse suum habere consistere. C:eterum hzc vel
sola cogitatione ridicula sunt. Quaudoquidem enim
homo est, idcirco est animal rationale, mortale :
et quandoquidem homo est, idcirco est ünpluinis :
et quia numerus, idcirco in impari et pari fit. Quo-
circa, prazsupposita substantia, omnia dicuntur quz
de ea praedicantur, non sublata substantia; sicut
definitiones quz ipsis accidunt, accipiunt. Si ergo
eiiam vox ingenitus przdicatur de essentia Dei, tan-
quam unum aliquid eorum quz ad ipsam pertinent,
ΠΟΠ autem essentia ipsa est (significat enim quod
non sit genitus), certe essentia Dei non consistit in
ingenito ; sed cum sit atque subsistat, ingenitus est.

Si quidquid de solo Deo dicitur, hoc etiam pror-
&us substantia ipsius est, profecto ex multis sub-
stantiis constabit. Multa enim sunt quz soli ipsi
waturaliter insunt : qui nulli ex ereaturis in-
sunt, nimirum rex et dominus, eL incorruptibilis
atque — invisibilis, aliaque innumera quae sacre
Seripturze ei tribuunt. Si ergo singula quz ipsi
tusunt, substantie vim obtinent, quomodo non erit
compositus qui simplex est? Quod quidem cogitare
absurdissimum est. Vox itaque íngeniti, qus aliquid
eorum qua ipsi insunt significat, substantia non cst,
absuidumque esi. Dei essentiam in ingenito consi-
stere.

ALIUD.

Si omnis substantia, ex eo quod est definitur,
^on autem ex eo quod noa est ( nemo enim sane
wientis deflnieus hominem dixerit esse implumem,
et nou quadrupedem, sed potius ex quibus signifi-
falur magis proprie et ex quibus consistit, hoc est,
Animal rationale mortale), et vox ingenitus nop quid
eit naturaliter Deus, sed quid non sil significat ( ni-
bil enim aliud significat quam quod non sit creatus),

certe subsiontia non est, neque Deus in ingepito D

f£sse suum babet.
ALIUD.

Quidquid praedicatur de alio, ut quid $489 sit bene
sSiynificet, vel ut genus, vel ut species, vel ut diffe-
rentia, vel ut definitio de eo dicitur. Necesse eniin
omnino est ut unum aliquod ex his sit. Vox igitur
quomojo nobis divinam naturam signiflcabit ? Re-
spondeant qui adeo absurdas objectiones proponunt ;
neque enim genus aut species fuerit, juxta Aristo-
telis doctrinam : nam genera et species de pluribus
predicantur, differentibus niinirum specie οἱ nu-
mero. Vox autem ingenitus non convenit alicui al-
teri, «e soli Deo, ideoque de ipso solo pr:zedicatur.

ἔχει. Καὶ πάλιν’ Ἐπειδὴ πᾶς ἀριθμὸς ἀναγχαίως Ev
µονάδος σύγκειται, ἐν τῇ µονάδι τὸ εἶναι ἔχει. Καὶ
πάλιν Ἐπειδὴ πᾶς ἄνθρωπος ἓν τῷ εἶναι ζῶον λογι-
xbv, θνητὸν, vou xai ἐπιατήμης δεχτιχὸν, οὐχ αὑτὸς
ὑπάρξει χαθ)᾽ ἑαυτὸν ὁ ἄνθρωπος, ἀλλ Ev τούτοις τὸ
εἶναι ἔξει. Καὶ πάλιν Ἐπειδήπερ πᾶς ἄνθρωπος ἅπτε-
góc ἐστιν, ἓν τῷ ἅπτερος εἶναι τὸ εἶναι ἔχει. Ἁλλ᾽
ἔστι γελοῖον τὰ τοιαῦτα χαὶ µόνον ἐννοεῖν. Ἐπειδὴ
γὰρ ἄνθρωπος, διὰ τοῦτο xal ζῶον λογικὸν, θνητόν -
xa ἐπειδὴ ἄνθρωπος, διὰ τοῦτο ἅπτερος” xat ἐπειδή-
περ ἀριθμὸς, διὰ τοῦτο iv τῷ περιττῷ xal ἁρτίῳ
γίνεται. Οὐχοῦν ὑποχειμένης τῆς οὑσίας, πάντα λέ-
γεται τὰ ἐπ᾽ αὐτῇ χατηγορούµενα, οὐκ ἀναιρεθείσης
τῆς οὐσίας, ὡς ὅροι τὰ ἐπισυμθεθηχότα αὐταῖς λαµ-
θάνονται. El τοίνυν χαὶ $ ἀγένητος φωνἣῇ χατηγο-
ρεῖται τῆς τοῦ θεού οὐσίας, ὡς Év τι τῶν περὶ αὐτὸν,
οὐχ αὐτὴ τυγχάνον τὸ γὰρ μὴ γενέσθαι δηλοῖ, οὗ
μὲν τῷ ἁγενήτῳ τὸ ὑπάρχειν ἕξει θεός * ἀλλ' ὧν xat
ὑπάρχων, ἁγένητός ἔστιν.

ΑΛΛΟ.

Ei ὅπερ ἂν ὑπάρχοι µόνῳ τῷ θεῷ, τοῦτο πάντως
xat οὑσία ἔσται αὐτοῦ, Ex πολλῶν ἡμῖν οὐσιῶν ονγ-
χείσεται. Πολλὰ γάρ ἐστιν, ἃ µόνῳ μὲν αὐτῷ χατὰ
φύσιν ὑπάρχει. Ἑτέρῳ δὲ τῶν ὄντων οὐδενὶ, xaX βα-
σιλεὺς, xal χύριος, xal ἄφθαρτος, xal ἁόρατος, xal
πρὸς τούτοις ἕτερα µυρία περὶ αὐτοῦ λέγουσιν αἱ
θεῖαι Γραφαί. El τοίνυν ἔχαστον τῶν αὐτῷ προσόν-
των, bv οὐσίας τάξει χείσεται, πῶς οὐχ ἔσται σύν-
θετος ὁ ἁπλοῦς; "Ὅπερ ἐστὶν ἐννοεῖν ἁτοπώτατον.
Οὐχοῦν fj ἀγένητος quvh, ἓν τε τῶν αὐτῷ προσόντων
γνωρίζουσα, οὐχ ἔσται οὐσία, καὶ περιττὸν τὸ λένειν
ἐν τῷ ἁγενήτῳ τὸ εἶναι ἔχειν τὸν Θεόν

ΑΛΛΟ,

Ei πᾶσα οὐσία τὸ τί ἐστι σηµαίνει τὸ ὁριζόμενον
οὐχὶ τί οὐχ ἔστιν (οὐ γὰρ ἄν τις εὖ φρονῶν τὴν &v-
θρώπου φύσιν ὁριζόμενος λέγοι, ἅπτερος, οὐχὶ τε-
τράπους, ἀλλὰ μᾶλλον ἐξ ὧν αηµαίνεται χυριώτερον,
καὶ ἐξ ὧν ἐστι, τουτέστι͵, ζῶον λογικὸν θνητὸν), ἡ δὲ
ἀγένητος φωνὴ, οὗ τί ἐστι χατὰ φύσιν θεὸς, ἀλλὰ τὲ
οὑχ ἔστι δηλοῖ (ὅτι γὰρ μὴ γενητός ἐστι, σηµαίνει),
οὐχ ἂν εἴη οὐσία, οὐδὲ àv αὐτῷ τὸ εἶναι ἕξει θεός.

ΑΛΛΟ.

Πᾶν ὅπερ ἂν κατηγοροῖτο χατά τινος, ὡς τὸ τί
ἐστιν εὖ µάλα σημαϊΐνον ' f| ὡς γένος, 1] ὡς εἶδος, 1)
ὡς διαφορὰ, T] ὡς ὄρος ἔσται. Act γὰρ πάντως ἓν
εἶναι τῶν εἰρημένων. Ἡ τοίνυν ἀγένητος φωνὴ πῶς
ἡμῖν τὴν θείαν οὐσίαν σημανεῖ; Λεγέτωσαν οἱ τὰς
ἁμαθεῖς προτάσεις εἰσφέροντες' Ὑένος μὲν γὰρ 1)
εἶδος οὐχ ἂν εἴη, χατὰ τὴν Αριστοτέλους τέἐχνην.
Κατὰ πλειόνων γὰρ κατηγορεῖται τὰ γένη xai τὰ
εἴδη ᾽ διαφερόντων δὲ, ἡ τῷ εἴδει ?) τῷ ἀριθμῷ. To
δὲ ἀγένητος ὄνομα, οὐχ ἂν φἑροιτο χατά τινος ἑτέ-
ρου, µόνῳ δὲ ὑπάρχει θεῷ;' διὸ δὴ χατ᾽ αὐτοῦ xav-

445

καὶ διαφορὰς, xat ἀριθμὸν τέµνεσθαι ut δυνάµενον.
Ἁλλ' ἐρεῖ τις τυχὸν, ὅρον εἶναι τὸ ávévnzov* ἐντεῦ-
θεν ἡμῖν xat τοῦτο φεῦδος ὃν ἐλεγχθήσεται. Πᾶς μὲν
γὰρ ὄρος λόγος ἐστὶ, τὸ τί ἐστι κατ’ οὐσίαν τὸ ση-
µαινόµενον ἀποδιδούς' τὸ δὲ ἀγένητος, οὐ λόγος ὃν,
ἀλλ᾽ ὄνομα φαίνεται. Διαφορὰ τοιγαροῦν Éstat τὸ
ἀγένητον, xat διαφορὰ οὐσιώδης ΄ τοῦτο γὰρ «b λει-
πόμµενον. Ἁλλ' ἴδωμεν εἶ τις ἡμῖν ἐπιτρέπει λόγος,
οὕτω νοοῦντας μὴ σφἀάλλεσθαι. Ορῶμεν τοίνυν ὅτι
πᾶν ὅπερ ἂν δέχοιτο τὴν διαφορὰν, σύνθετον ἔσται,
χαὶ οὐχ ἁπλοῦν. Ἐπειδὴ δὲ ἁπλοῦς τε Qv xal ἁσύν-
θετος παρὰ παντὸς ἂν δήπουθεν ἀνθρώπου θεὸς ὁμο-
λογηθήσεται, οὐχ &v εἴη διαφορὰ xb ἀγένητον. El δὲ
τῶν εἱρημένων οὐδέν ἐστιν, οὐκ ἓν τῷ ἁγενὴτῳ τὸ
εἶναί ἐστι τοῦ Θεοῦ. Οὐ γὰρ οὐσίαν σηµαίνει τοῦτο,
ἀλλὰ τοῦ εἶναι τοιῶσδε αὐτὴν παραστατιχὸν calvc-
σαι.
ΑΛΛΟ.

Ei τὸ ἀγένητος ὄνομα, τὸ yh γεγενῆσθαι σηµαῖνον,
τῆς οὐσίας ioci δηλωτικὸν τῆς τοῦ Θεοῦ, τί χωλύσει
xal τὸ γελαστιχὸν τῇ τοῦ ἀνθρώπου φύσει προσὺν,
οὐσίαν αὐτοῦ εἶναι: xal πἀνθ᾽ ὅσαπερ ἂν τοῖς οὖσιν
ἰδίως προσῇ, ταῦτα λέγειν αὐτοῖς εἶναι οὐσίας; El
δὲ «b ἑχάστου ἴδιον, οὐχ αὐτό ἐστιν οὐσία, ἁλλὰ τῇ
οὐ σίᾳ πρῃσὺν, olov ἀνθρώπῳ τὸ γελαστιχὸν, καὶ ἵππῳ
τὸ χρεμετιστιχὸν, οὐκ ἂν el τὸ ἀγένητον οὐσία, οὗ
«εί ἐστι σημαῖνον χατὰ φύσιν θεὸς, ἀλλ᾽ ὅτι τοιῶσδέ
ἐστι, xal ὥσπερ ἐπὶ τῶγ ἄλλων ἴδιον αὐτοῦ τυγχά-
γε.

ΑΛΛΟ,

T£; οὐσίας τοῦ θεοῦ τὺ ἀγένητον d; ἀχώριστον
χατηγορηθῄσεται, ὥσπερ ἂν εἰ καὶ χατὰ παντὺὸς σώ-
µατης χρῶμα. Ἁλλ' οὐχ ix τῶν ἀχωρίστως προσόν-
των αἱ εὐσίαι νοηθῄσονται, ἀλλ᾽ ἐξ ὧν εἰσιν αὗται.
ζῳσπερ 09x ἄν τις εἰδείη τὸν χύχνον, fiov τὴν χιόνα
τί χατὰ φύσιν εἰσὶν, εἰ µάθοι µόνον ὅτι λευχὰ ταῦτά
ἐστιν. Οὐ γὰρ ἡ λευχότης εἰς οὐσίαν νοηθήσεται,
ἀλλά τι τῶν τῇ οὐσίᾳ προσόντων. Ἡ το΄νυν ἁγένητος
φωνὴ. Ev τι τῶν προσόντων ἀχωρίστως τῇ οὐσίᾳ τοῦ
Θεοῦ σηµαίνουσα, οὐκ ἂν εἴη xaD' ὑμᾶς οὐσία. EL δὲ
τοῦτο, ὁ εἰδὼς ὄτιπερ ἁγένητός ἐστιν ὁ θεὸς, οὕπω
τί ἐσ-ὶ χατὰ φύσιν ἐπίσταται, ἀλλ᾽ ὅτι τὸ μὴ γενέσθαι
πλόσεστι τῇ οὐσίᾳ αὑτοῦ

Ἁγτίθεσις àx τῶν «1εγόγζων εἰδέναι τὸν θεὺν,

ὡς αὐτὸς ἑαυτόν.

Τὸ ἀγένητος ὄνομα, φασὶν, fj τι παραστατιχὸν τῆς
οὐσίας τοῦ θεοῦ νοηθήσεται, f) σηµαίνει τι τῶν συµ-
θεθηχότων αὑτῇ. Αλλά μὴν οὐδὲν τῇ θείᾳ συμδέδηχεν
οὐσίᾳ᾽ τελεία γὰρ ἐξ ἑαυτῆς. Τὸ ἀγένητον ἄρα τῆς
οὐσίας ἔσται δηλωτικόν. El δὲ τοῦτο, olbe θεὸς ἑαυτὸν
ἁγένητον. Καὶ cef τις ἕτερος τοῦτο εἰδείη, εἴσεται
πάντως θ:ὸν, ὡς αὐτὸς ἑαντό».

Πρὸς τοῦτο Avete.
Σοφὸν μὲν τὸ λέγειν μηδὲν ἐπ,συμθαίνειν τῇ οὐσίᾳ
τοῦ Θεοῦ. διὰ τὸ ἔχειν αὐτὴν ἐξ ἑπυτῆς τὸ εἶναι τὲ-

THESAURUS.
ηγορεῖται µόνον. Οὐχοῦν οὐκ ἂν εἴη γένος τὸ εἰς εἴδη, A

146

Quocirca non erit. genus, quod in. species et. diffe-
rentias el. numerum secari non potest. AL dicet for-
lasse aliquis, ingenitum, esse deflnitionem : sed et
hoc falsum esse ostendetur, Omnis enim definitio
est oralio quz, quid sit id quod definitur, explicat ;
ingenitus autem non cst oratio, sed unica vox.
Differentia igitur erit, ingeuitum, οἱ quidem diffe-
rentia essentialis : hoc enim solum relinquitur. Cze-
terum videamus au aliqua ratio permittat ut. ita
sentientes non erreuns. Videmus itaque quod
quidquid suscipit differentiam, compositum est, et
non simplex. Cum vero universum genus liumanum
Deum simplicem et non compositum esse fateatur,
certe iugenitus differentia esse non potest. At si in-
genitus nihil corum qua diximus est, profecto
ὁ569 Dei in ingenito non consistit. Neque enim bxc
vox essentiam ipsius significat, sed eam ita se ha-
bere declarat,

ALIUD.

Si ingenitum, quod idem est atque quod creatum
uon est, essentiam Dei significat, quid obstabit
quominus visibile, quod humans naturz tribuitur,
ejus substantia sit : eodemque modo omnia qua re-
bus proprie insunt, subatantias eorum nominare?
Si vero quod cuique proprium est, non ipsum est
substantia, sed ei inest, sicut" homiui risibile, et
equo hinnibile, certe ingenitum substantia non erit,
non quid sit natura sua Deus significans, sed quod

C eo modo se habet, ac prater alia proprium ipsi est.

ALIUD.

Ingenitum de essentia Dei inseparabiliter przdi-
catur, quemadmodum de quovis corpore color.
Caterum non ex iis qua inseparabiliter accidunt
essenti:e intelliguntur : sed ex quibus ipsae constat,
Neque enim quisquain intelligat quid sit secundum
naturam suam cycnus , aut nix, si tantum sciat illa
963 alba esse. Neque enim albedo substantiam ilto-
rum explicat, sed aliquid quod substantise accidit, Si
ergo vox ingenilus significat aliquid eorum que
inseparabiliter essentiz: Dei accidunt, non erit, juxta
vestram opinionem, substantia. Quod si ita est, qui
novit Deum iugenitum esse, nondum scit quid 50”

D cundum naturam suam sit, sed quod essenti ejus

inest, creatuim uon esse.

Objeciio eorum qui dicunt se Deum nosse, ut. ipse
seipsum,

Atqui vox ingeuitus, inquiunt, αἱ ipsam essen-
tiam Dei significat, aut aliquid eorum quz ei acci-
dunt. Czeterum divinz essentize nihil accidit : per-
fecia enim ex se est. Ingenitum itaque essentiam
Dei significat. Quod οἱ ita est, novit Deus seipsum
ingenitum. Et si quis alius lioc norit, noscet omnino
Deum, ut ipse seipsum.

Solutio objectionis.

Sopienter quidem dícitur nibil accidere esscutiz
Dei, quoniam in seipsa perfecta cat. Videmus taucn

441

S, CYRILLI ALEXANDRINI ARCIHIEP.

4t8

magna ratione nos cogi, ut talia accidere Deo ima- Α λείαν. Ορῶμεν δὲ ὅτι πολὺς ἡμᾶς ἀναγχαζει λόγος,

ginemur, tametsi prorsus non accidant. Quid enim
dicemus intelligentes quod aule constitalionem
snundi Creator secundum essentiam suam eral:
actu tàmen nondum ; quippe qui nihil adhuc eorum
quie sunt produxerat ? Cum vero universa creavit,
factus est. quodammodo creator, atque ei aliquo
muodo accidit, nimirum cum | jam id actu esse visus
eit. Si ergo intelliguntur nonnulla tanquam acci-
disse Deo, cur frustra contenditis non debere dici
ingenitum Deo accidisse, cum multa in ejus esseutia
accidentium speciem imitentur?

ALIUD.

espondeant nobis qui celum palmo tetiri co-
nantur, et divins essenti:e naturam intelligere sese
jactant, quid tandem dicent cum nomen. patris
Deo tribuitur? Utrumne substantiam ejus siguilfi-
care, an accideus aliquod judicabunt? Atqui, cun
nibil essentize Dei accidere censeant, accidens esse
nequaquam eoncedent. Superest itaque, essentiam
Dei eo nomine significari. Idem igitur est pater
quod ingenitus, ne nimirum compositus $964 atque
ex duabus essentis consiare Deus dicatur. Quod
οἱ ita est, cum idem ex vestra senteutia fuerit ingeni-
tus et pater, quemadmodum esse non cepit, ita
neque pater esse cepit, sed semper hoc erat, si-
inulque cum eo et Filius : itaenim fuerit Pater. Prz-

terea si ingenitus el pater essentiam in Deo signili- C

cant, quid obstiterit quominus dicamus liaec noinina
reciproca prorsus inter se esse: ita ul qui sit pa-
ter, i$ etiam sit ingenitus ; et qui ingenitus, idem
quoque pater? Atque ita fiet ut appellatio ingeniti ,
quz soli Deo propric ac peculiariter convenit, omni-
bus (iat coninunis. Videte igitur in quantam absur-
ditatem devolvamini.

ALIUD.

Si nihil Beo accidere mente concipitis, neque
aliis ita cogitare permittitis, magnz vos undequa-
«que. difüiculiates prement, et. innumera. impiarum
cogitationum turba circumsistet. Nam si quis vos
interroget, pater, ingenitus, incorruptibilis, im-
mortalis, invisibilis, aliaque ejus generis quz na-
turaliter Deo. insunt, et de sola ipsius essentia
pradicautur, utrum essentize sint, an potius unum-
«quodque essentiam significet, necne? Quid sta-
tuetis? Nam si singula essentiam significant, ex tot
essentiis vobis simplex Deus compositus erit, quot
sunt ea qua ipsi naturaliter inesse cernuntur. Ad
heec illud etiam necessario verum est, quod opposita
iis quae diximus, nimirum creatum, corruptibile et
visibile, omnía erunt ejusdem substantiz, imo po-
tius eamdem substantiam signiücabunt. (Quod si ita
est, nibil impediet quominus dicamus idem esse
lignum et filium, lapidem et genimen. Creata enim,
corruptibilia et visibilia hec sunt ; atque ita rerum
omnium ordo perturbabitur. Si ergo non quecunque

ὡς συµθεθγχότα τὰ τοιαῦτα νοεῖν ἐπὶ Θεοῦ, xal εἰ ua
πάντως αυνέδη. Τί γὰρ ἑἐροῦμεν ἐννοοῦντες ὅτι πρὸ
μὲν τῆς διαχοσµῄσεως τοῦδε τοῦ παντὸς, ἣν μὲν xat"
οὐσίαν δημιουργὸς, οὕπω δὲ τοῦτο τῇ ἑνεργεία, διὰ
«b µήπω τῶν ὄντων τι παρΏχθαι πρὸς Ὑένεσιν;
Ἐπειδὴ δὲ ἑποίησε τὸ πᾶν, γέγονεν ὥσπερ καὶ δη-
μιουργὸς, xal τρόπον τινὰ συµδέδηχε τοῦτο αὐτῷ,
διὰ τοῦ καὶ ἐξ ἑνεργείας ὀφθῆναι τοιοῦτον. El τοίνυν
νοεῖταί τινα τῶν πραγμάτων ὡς ἐ:ισνμθεθηχότα
Oc, τὶ µάτην περὶ τοῦ μὴ δεῖν ἐπισυμεεθηχέναι
λέχειν τῷ θεῷ τὸ ἀγένητον διατείνεσθε, &v τῷ τοιῷδε
σχἡµατι φαινομένων τινῶν τῶν ὕσαπέρ ἐστι χατ᾽
οὐσίαν αὐτῷ;
ΑΛΛΟ.

᾿Αποχρινάσθωσαν ἡμῖν οἱ σπιθαμῇ μετρεῖν &nt-
χειροῦντες τὸν οὐρανὸν, xat τὴν θείαν οὐσίαν ὅπως
ἔχει φύσεως νοεῖν ὑπισχνούμενοι, τί ποτε ἄρα Epoust
τὸ mathp ὄνομα ταττόµενον ἐπὶ θεοῦ; Τῆς οὐσίας
αὑτοῦ παραστατικὸν ἡ συµθεθηχότος αὑτῇ τινος;
Αλλ οὐδὲν ἐπισυμδαίνειν τῇ οὐσίᾳ τοῦ θεοῦ φάσκον-
τες, 00x εἶναι δώσουσι συωµδεθηχός. Λείπεται τοίνυν
εἰπεῖν ὅτι τῆς οὐσίας δηλωτικόν ἐστι. Ταυτὸν οὖν τὸ
πατὴρ τῷ ἁγενήτῳ, ἵνα μὴ σύνθετος χαὶ Ex δύο συγ-
κείµενος οὐσιῶν νοῆται θεός. El δὲ τοῦτο, ἐπειδὴ
παυτὺν ἀγένητος καὶ πατὴρ χαθ᾽ ὑμᾶς, ὥσπερ τοῦ
εἶναι οὐκ Ἡρξατο, οὕτως οὐδὲ τοῦ εἶναι πατήρ ἀλλ᾽
Tv ἀεὶ τοῦτο, συνεισφεροµένου δηλαδὴ xaX τοῦ γεννή-
pato; οὕτω γὰρ ἂν εἴη Πατὴρ. Ἔτι τε πρὸς τούτῳ,
εἰ τὸ ἀγένητον xa πατὴρ ἐπὶ Θεοῦ τὴν οὐσίαν ση-
µαΐνει, τί χωλύσες λέγειν ὅτι πάντως ἀντιστρέφει
πρὸς ἑαυτά τὰ ὀνόματα, ὡς el τίς ἐστι πατὶρ, τοῦτ
εἶναι xal ἀγένητον" xaX eU τι ἀγένητον, τοῦτο καὶ
πατὴρ; Οἰχήσεται 6h οὖν xai χωρήσει λοιπὸν ἐπὶ
πάντας τὸ µόνῳ προσὸν τῷ θεῷ ὡς ἴδιον αὑτοῦ xal
ἐξαίρετον τὸ ἀγένητον εἶναί φημι. Ὁρᾶτε τοίνυν εἷς
ὅσην ἁτοπίαν ὑμῖν καταστρέφουσιν οἱ λόγοι.

AAAU.

Μηδὲν κατ ἐπίνοιαν συμθεύθηχὸς νοοῦντες ἐπὶ
θεοῦ, µήτε μὴν οὕτω τισὶν νοεῖν ἑπιτρέποντες, πολλῇ
δυσχερείᾳ περιπεσεῖσθε πάντως, xaX μυρίος ἡμᾶς
νοημάτων ἀθέσμων περιεστήξει θόρυβος. Apa γὰρ εἴ
τις ὑμᾶς ἔρωτφη, τὸ πατὴρ χαὶ τὸ ἀγένητος, ἄφθαρ-
τός τε καὶ ἀθάνατος, χαὶ ἀόρατος, xaX ὅσα ἕτερά ἐστι
τοιαῦτα, χατὰ φύσιν ἑνυπάρχηντα τῷ θεῷ, καὶ χγατὰ
µόνης τῆς οὐσίας αὐτοῦ κατηγορούµενα, πότερον
οὐσίας εἶναι δώσετε, μᾶλλον δὲ ἕχαστον αὐτῶν οὐσίαν
σηµαίνει, 3 οὐχί; Ποῖον ἁποδώσετε λόγον; El μὲν
οὖν ἔχαστον οὐσίαν σηµαίνει, Ex τοσούτων ὑμῖν οὐ-
σιῶν, ὁ ἁπλοὺς συγχείσεται θεὸς, ὅσαπερ ἂν αὐτῷ
φυσιχῶς προσόντα φαΐνηται. Πρὸς δέ Υε τούτῳ
χἀχεϊῖνο πάντως ἀναγχαῖον ὑπάρχειν ἀληθὲς, ὅτι xal
τὰ ἀντιχείμενα τοῖς εἱἰρημένοις τὸ γενητὸν δηλαδη,
τὸ φθαρτὸν, τὸ ὁρατὸν ἔσται πάντα τῆς αὐτῆς οὐσίας"
μᾶλλον δὲ µίαν οὐσίαν σηµαίνει. El δὲ τοῦτο, οὐδὲν
κωλύσει λέγειν ταυτὸν εἶναι ξύλον xa υἱὸν, λίθον xaX
γέννημα. Γενητὰ γὰρ καὶ φθαρτὰ χαὶ ὁρατὰ ταντά
ἐστι’ καὶ συγχἐχυται λο,πὸν τῶν πραγμάτων f; τάξις.

49^

TIIESAURUS.

I0

Ei τοίνυν o4 ὅσα προσεῖναι λέγεται κατὰ φύσιν τῷ A Dco naturaliter insunt, essentia ipsius sunt : super-

Θεῷ, ταῦτα πάντως ἔσται αὐτοῦ xxt οὐσία, λείπεται
λέχειν αὐτὰ τῇ οὐσίᾳ συµθεθηχότα, µέχρι µόνης φω-
νῆς οὕτω νοούµενα. Οὐκ ἔχει γὰρ fj ἀνθρώπου φύσις
μεῖζόν τι τῶν καθ) ἑαυτὴν λέγειν ἐπὶ θεοῦ. Διὸ δῆ
τοῖς ἰδίοις ἔθεσιν ἐπ᾽ αὐτοῦ χεχρήµεθα, τὰ xaO"
ἑαυτοὺς µειζόνων ὑπόδειγμα ποιούμενοι, ὥσπερ οἱ
ἐν μιχρῷ πίναχι τὸν οὐράνιον χαταγράφοντες χύ-
χλον.

᾿Αγτίθεσις ἐκ τῶν αὐτῶν διὰ τῆς εἷς ἄτοπον

ἁπαγωγῆς.

Ὅ θεὸς, φασὶ, τὴν ἑαυτοῦ φύσιν οἶδεν ἀχριθῶς
xaX ἀληθῶς , xal ὅπερ ἐστὶ xav! οὐσίαν ἑἐπίσταται
σαρῶς. El δὲ οὐχ ἴσμεν ἡμεῖς οὕτως ὡς αὐτὸς οἵδε»,
ἑσφαλμένως ἅρα χαὶ διεστραµµένως τὰ περὶ αὐτὸν
δοξάζοντες ἁλισχόμεθα. 'O γὰρ pt ὁμοίως τῷ ἆλη-
θῶς εἰδότι γινώσχων, οὐκ ἁληθῶς εἴσεται, πλανᾶται
δὲ πάντως ὁ τοιοῦτος.

Ηρὸς τοῦτο Avec.

0ὐχ ὁρῶσι πάλιν οἱ δεινοὶ πρὸς τόλμας , εἰς ὅσον
ἀσεθείας χαταφέρονται βάραθρον, Δεδοίχασι γὰρ, ὡς
εἰχὸς, ἑλάττους φαίνεσθαι χατὰ τὸ νοεῖν τοῦ θεοῦ "
φρίτνουτι δὲ ὡς εὐτελὲς τὸ μὴ οὕτως εἶναι νοµίζε-
σθαι λεπτοὺς εἰς γνῶσιν, ὡς ἂν εἶναί τις δῴη xat
τν θείαν οὐσίαν, οὐχ”εἰδότες ὅτι τοσοῦτον ὑπερέξει
xai χατὰ τοῦτο τῶν γενητῶν, ὅσον αὐτῶν χαὶ χατὰ
φύσιν διέστηχεν. Εἶτα πρὸς τούτῳ πῶς οὐ λίαν ἑστὶν
ἀτοπώτατον, οὑχ ἀληθῶς εἰδέναι λέγειν τὸν yh παρα-
πλησίως εἰδότα τι τῷ τελείαν ἔχοντι τὴν γνῶσιν

D

est υἱ ea accidentia essentia dicamus sola voce
ita appellata. Neque enim potest humana natura
majus aliquid quam pro suo ipsius modulo de Deo
dicere. Quo fit ut nostro more in explicanda illias
natura utamur, per ea qux nobis insunt quasi per
exempla majora, hoc est divina, declarantes, ut
qui in exigua tabella ccelestes orbes describunt.

965 Objectio hereticorum per reductionem. ad
absurdum

Deus, inquiunt, suam ipsius essentiam et na-
turam, perfecte. vereque novit, et quod secundum
essentiam est, optime scit. Si vero nos nescimus
ia ut ipse scit, false ergo atque perperaw ipsum
glorificamus. Nam qui non similiter eadeinque ra-
tione novit, atque ià qui vere novit, certe nou vere
cognoscit ; sed errare omnino judicandus est.

Solulio objeciionis.

Non videut temerarii isti in quantum impietatis
barathrum ruant. Verentur enim, ut apparet, ne
inferiores Deo in intelligendo videantur, et abhorrent
ut a re vili, quod ita subtilem halff)ant cognitionem,
atque divinz essentize tribuitur, nescientes Deum
tanto intervallo etiam hac in parte creaturas supe-
rare, quanto eliam ipsius natura est. excellentior.
Przterea quomodo non summopere absurdum sit
dicere, non vere scire eum qui non perinde sciat,
atque is qui perfeetlam ligbeat cognitionem ejus de

πράγµατός τινος τυχὸν , ἐφ᾽ οὗπερ ἂν τυχὸν καὶ οἱ C quo sermo fiat. Possumus enim minus scire, atque

λόγοι γίνονται; Ἔστι μὲν γὰρ ἧττον εἰδέναι xai
κατὰ τοῦτο τοῦ τελείως εἰδότος ἀπολιμπάνεσθαι, οὐ
μὴν παντελῶς καὶ διεστραµµένως. Otov φέρε εἰπεῖν,
ἐπίσταταί τις ὅτ. περὶ τὴν σελήνην ἔχλειψις γίνεσθαι
συµθαίνει, ἀγνοεῖ δὲ ὅπως xai τίνα τρόπον. ἀλλ'
ἕστω «εις ἕτερος τυχὸν ὁ καὶ τοῦτο εἰδώς. "Ap' οὖν
ἑπειδήπερ ὁ μέν τις σοφώτερος (v οἵδε τὸ συναµφό-
τερον, ὁ δὲ χατὰ τὸ δύνασθαι νοεῖν ἑλάττων ἐχείνου
τυγχάνων, οἵδε τὸ ἕτερον, ψευδῶς δοξάσε; περὶ τὴν
σε)ήνην τὰς ἐκλείψεις γίνεαθαι λέγων; ᾽Αλλ' οὐκ
ἔστι τοῦτο. El τοίνυν ἑνδέχεται περὶ ἑνὸς χαὶ τοῦ
αὐτοῦ πράγματος, μείζονα μὲν Ev τισι χεῖσθαι τὴν
γνῶσιν, ἑλάττοντα δὲ ἐν ἑτέροις, xat ἀληθεῖς εἶναι
τὰς δόξας ἐν ἀμφοτέροις, τί χωλύσει χαὶ ἡμᾶς ἀν-

hac ratione ab eo qui perfecte scit superari, neque
tamen aberrare 4 vero, Exempli gratia, sciL aliquis
lunz eclipsim accidere, at quaudo aut qua ratioug. ΄
nescit : alius. quispiam id optime novit. Quocirca
cum aliquis doctior novit utrumque, alius vero do-
etrina inferior, alterum ex his novit, falsone sentire
existimabitur de luna, qui eclipses ei accidere di-
cit? Nequaquam profecto. Si ergo fieri potest ut
unam eamdemque rem plenius perfectiusque ali-
quis intelligat, alius vero minus perfecte, et tataeg
vera sit amborum sententia, quid obstiterit quomi-
nus nos, cum simus homines, minus sciamus quam
Deus, aut ut ipse seipsum novit, quid secundum es-
seutiam sit, ita nos non erremus?

θρώπους ὄντας, ἔλαττον μὲν εἶδεναι θεοῦ, f] ὡς αὐτὸς ἑαυτὸν οἵδε, τί ποτέ ἐστι κατ᾽ οὐσίαν, μὴ μὴν ψενδῶς

τε xaX διεστραµµένως;
ΑΛΛΟ.

Ἐκὶ τὴν τῶν ὄντων σηµασίαν Ίητοι χατάληφιν,
πολλαῖς xai διαφόροις ἑννοίαις ἐρχόμεθα. Καὶ οὐ
πάντως Φφευδῶς τα xal διεστραμµένως δοξάσει τις
phe ἕτερον, ὅτι μὴ ταῖς αὐταῖς ἐννοίαις, ἀλλ᾽ ἑτέ-
ραις τισὶν ἐπί τι τῶν ζητουµένων βαδίζει. Οἷον φέρε
εἰπεῖν, ἔστωσαν δύο τινὲς ἑρωτώμενοι, εἰ ταυτόν East
τῷ ἀνθρώπῳ ὁ ἵππος, xal ὁ μὲν ἀποχρινέσθω μὴ
εἶναι ταντὸν, Evil πᾶς ἄνθρωπος γελαστιχὸν, ὁ δὲ
ἵππος οὐ τοῦτο’ ὁ δὲ ἕτερος λεγέτω, Οὐ ταυτὸν ἵππῳ
ὁ ἄνθρωπος, ἐπειδήπερ τὸ χρεμετιστιχὸν τῆς οὐσίας
αὐτοῦ 0) χατηγορεῖται. "Ap' οὖν οὐκ ἀληθεύσουσιν

D

ALIUD.

Multis ac diversis rationibus ad significationem,
sive cognitionem rerum pervenitur, neque omnino fal.
se ac perperam quissentiat, 986 tametsi non iisdem,
sed aliis quibusdam rationibus ad id quod qusritur
pertingat. Exempli gratia, sint due qui interrogen-
tur, utrum liomo el equus sint idem : atqne hie qui-
dem respondeat non esse idem, siquidem omnis
honio sit risibilis, equus vero non item : alter au-
tem respondeat differre equum ab bomine, siquidem
hinuibile de substantia hujus nou prsedicetar. Nonne
uterque verum pr:edicat, eL rectam differentige

461

S. CXHILLI ALEXANDR2M. ARCHIEP

451

causam assignant, tametsi diversis rationibus utan- A ἀἁμφότεροι, χαὶ λόγον ἁποδώσουσιν ὁρθὸν, εἰ xal µῆ

tur? Cum itaque fleri possit ut diversimode de rebus
sentiamus, neque tamen a vero aberremus , quid
obstabit. quominus Deus quidem perfecte seipsum
cognoscat, quid sit secundum essenliaim ; nos vero,
cum simus homines, minorem, non tamen falsam ,
de eo notitiam habeamus?

ALIUD.

Si cognitionem, quz cuivis rationali creatufz
inest, generis cujusque differentie commensurari
videmus, ita ut alia censenda sit esse in angelis,
major autem in arcbarigelis, eaque ipsa major in
superioribus potestatibus, cotnmensürata igitür est
etiam hominis cognitio, minor videlieet iis, quas
diximus, exsistens. Quoinodo ergo erit par cogni-
tione cum Deo, qui angelos quidem ihteliectü zequat ,
presertim cum id indubitatum sit, Dei scientiam
omnem intellectum superare ?

ALIUD.

Multa nomina de Deo przdicanurr, quorum sin-
gula non quid eggentialiter Deus sit, signilicant, sed
aut quid non sit, aut relationem quamdairn ad aliud
que ab eo distinguuntur. Exempli gratia, incor-
ruptibile et immortale significant quid non sit:
pater vero aut ingenitus, quia genitor est ad
distinctionem filii, et quia creatus non est ; sed
siugula hzec, ut diximus, non ipsam essentiam de-
clarant; sed aliquid eorum quz circa essentiam
versantur. Si ergo per hsec nomina sive significatio-
nes ad cognitionem Dei quodammodo manu duci-
mur, quomodo essentiam ipsius cognoscemus, si
ea solum qux circa eam versantur discimus, non
autem quid naturaliter sit? Perinde enim est ac si
quis dicat se nosse quid sit anima hominis secun-
dum substantiam, si norit eam esse qualitatis,
quanüitatisque et forma expertem ; aut si dicat
se nosse quid sit ex sua natura corpus humanum,
267 αἱ sciat album aut nigrum illud esse. Sub-
stauti: igitur non ex iis quae circa ipsas versantur
cognosci possunt, scd ex quibus ips:e per se sub-
sistunt

ALIUD.

Deus simplex esse et non compositus ab omnibus
przdicatur. Absurdum itaque est dicere, talem ip-
sum de se habere cognitionem, qualem et nos. Nam
si ipse aliud quidpiam est, alia vero quidam ab ipso
cognitio que ei iuest , compositus erit, et non sim-
plex. Cum vero absque ullo dubio simplex sit, certe
cognitio qua in ipso est diversa ab ipso non est. In
nobis autem οἱ est ratio. Sumus enim secunduin
substantiam proprie, in substautia autem sitam hia-
bemus cognitionem, veluti colorem in corpore. Non
ergo similiter eodemque modo cognoscemus quo
Deus, quippe qui aliter exsistamus quam ipse. Nam
ipse, tanquam hoc ipsum, intellectus omnium supre-
mus divinitus contemplatur omuia ac novit seipsum.

ταῖς αὐταῖς ἐννοίαις ἐχρήσαντο; Δυνατοῦ τοιγαροῦν
ὄντος διαφόρως μὲν δοξάζειν περί τι τῶν ὄντων, μὴ
φενδῶς δὲ μηδὲ διεστραµµένως, τί χωλύσει Osbv μὲν
ἑαυτὸν εἰδέναι τελείως ὅπερ ἐστὶν χατ οὐσίαν
ἡμᾶς δὲ ἀνθρώπους ὄντας ἕλαττόν τε νοοῦντας
αὐτοῦ, μὴ πάντως xal διεφευσµένας ἔχειν τὰς
δότας ;
AAAO.

Ei παντὶ λόγικῷ τὴν ἑνυπάρχουσαν αὐτῷ γνῶσιν
ὁρῶμεν τῇ τοῦ Ὑένους διαφορᾷ συμμεμετρημµένην,
ὡς ἑτέραν μὲν εἶναι πιστεύειν Ev ἀγγέλόις, μείζονα
δὲ ἐν ἀρχαγγέλοις, xal ἔτι ταύτης ὑπερέχουσαν ἐν
ταῖς ἀνωτέρω δυνάµεσι’ συμμεμέτρηῖαι tolvuv xal
ἀνθρώκπου γνῶδις ἑλάττων οὖσα τῆς τῶν εἱρημένων.
Πῶς οὖν ὁμοίως δοξάσει Θεῷ ὁ μὴ τοσοῦτος εἷς
νοῦν, ὅσον ἂν εἶναί τις δοίη τὸν ἄγγελον, ὁμολογου-
µένου δήῄπουθεν ὅτιπερ ἡ θεοῦ γνῶσις ὑπερέχει
πάντα νοῦν, xal πᾶσαν κατάληψιν ἀναθήσεται:;

ΑΛΛΟ

Πολλά τῶν ὀνομάτων ὁρῶμεν ἐπὶ Θεοῦ ταττόµενα,
ἀλλ) ἕχαστον αὐτῶν οὗ τί χατ᾽ οὐσίαν ἁστὶν ὁ θεὸς,
σημαΐνον φαίνεται, ἀλλ᾽ ἢἡ τί οὐχ ἔστι δηλοῖ, ἡ σχέσιν
τινὰ σηµαίνει πρός οι τῶν διαστελλοµένων.Οἷον φέρε
εἰπεῖν, τὸ ἄφθαρτον χαὶ τὸ ἀθάνατον τί οὑχ ἔστι δη-
λοῖ * τὸ δὲ πατὴρ f| ἀγένητος, ὅτι γεννήτωρ box πρὸς
vy ἀντιδιαστελλόμενον, xaX ὅτι οὗ Yévovev* ἀλλὰ
φούτων ἔχαστον οὐ τῆς οὐσίας és: σημαντιχὸν,

C Χαθάπερ ἤδη προείποµεν, ἀλλά τι τῶν περὶ τὴν οὗ-

σίαν σηµαίνει, El τοίνυν ἓχ τῶν τοιούτων ὀνομάτων
ᾖτοι σημασιῶν ἡμεῖς ἐπὶ τὴν τοῦ θεοῦ γνῶσιν χειρ-
αγωγούμεθα, πῶς εἰσόμεθα τὴν οὐσίαν αὐτοῦ µόνα
τὰ περὶ αὐτὴν µανθάἀνοντὲς, οὗ τί ἔστι κατὰ φύσιν
παιδευόµενοι; ΄"Ὅμοιον γὰρ ὡς et τις λέγοι τὴν &v-
θρώπου φυχὴν τί πατ᾽ οὐσίαν ἐστιν ἐπίστασθαι σα:
φῶς, εἴπερ εἰδείη ὅτιπερ ἅποιος , ἄποσός τέ ἐστι xol
ἀσχημάτιστος * f| εἴπερ λέγοι τὸ σῶμα τυχὸν τὸ ἀν-
θρώπινον τί χατὰ φύσιν ἐστὶν εἰδέναι, f] λευχὸν ἡ
μέλαν εἶναι Aéyot. Οὐκοῦν οὐχ ἐκ τῶν περὶ τὰς οὗ-
σίας αἱ οὐσίαι γνωσθήσονται, ἀλλ ἐξ ὧν ciaty αὐταὶ
χαθ᾽ ἑαυτάς.

ΑΛΛΟ.

᾽Απλοῦς xai ἀσύνθετος (uy ὁ θεὸς πρὸς ἁπάντων
ὁμολογηθήσεται. Οὐχοῦν ἄτοπον τὸ λέγειν τοιαύτην
ἔχειν αὐτὸν περὶ ἑαυτοῦ τὴν γνῶσιν, ὁποίαν ἂν xal
ἡμεῖς. Eb γὰρ αὐτὸς ἕτερόν τί ἐστιν, ἑτέρα δέ τις
παρ αὐτὸν ἡ ἓν αὐτῷ γνῶσις, σύνθετος ἔσται, xat
οὐχ ἁπλοῦς. Ἐπειδὴ δὲ ἁπλοῦς ὁμολογουμένως, οὐχ
ἕτερόν τι παρ᾽ αὐτὸν fj ἓν αὐτῷ γνῶσαις' ἡμεῖς δὲ οὐχ
οὕτως. Ἐσμὲν γὰρ κατ' οὐσίαν ἰδίως' ἐν δὲ τῇ οὗ-
cia χειµένην ἔχομεν τὴν γνῶσιν, ὥσπερ χρῶμα ἐν
σώματι. Οὑκ ἄρα παραπλήσιον εἰσόμεθά τι τῷ θεῷ
οἱ μὴ οὕτως ὄντες ὡς αὐτός. Ἁλλ' αὐτὸς μὲν ὧν
αὐτὸ δὴ τοῦτο νοῦς ὁ πάντων ἀνωτάτω, θεωρήσει
θεοπρεπῶς τά τε ὄντα xai ἑαυτόν. "Hysi; δὲ τὸ
δοθὲν ἡμῖν µέτρον ὑπερθαίνειν οὐ δυνάμεννι ὧς ὃν

453

THESAURUS.

451

ἑσόπτρῳ xo αἰνίγματι τὸν ἀκατάληπτον υρῶμεν A Nos autem cum mensuram qu: nobis data est , ex-

θεόν.

ΛΟΓΟΣ AB.

Ἐκ Ίογαὶ ῥητῶν μετὰ συ.1λογισμῶν ἑκ τῆς
Καινῆς Διαθήκης ὅτι θεὸς κατὰ φύσιν ὁ Ylóc,
εἰ δὲ τοῦτο, οὗ Δοίημα, οὐδὲ χέίσµα.

Ἐκ τῆς xpóc Ῥωμαίους ἸΕπιστο.ῆς.
Ῥωμαίοις ἐπιστέλλων Παῦλος, « Δοῦλος, φησὶν,

Ἰησοῦ Χριστοῦ, χλητὸς ἀπόστολος, ἀφωρισμένος εἰς
Εὐαγγέλιον θεοῦ.» Καὶ πάλιν £v τῇ αὑτῇ Ἐπιστολῇ
περὶ τοῦ Σωτῆρος λέγει’ «Δι οὗ ἑλάδομεν χάριν
χαὶ ἁποστολὴν εἰς ὑπαχοὴν πίστεως ἐν πᾶσι τοῖς
ἔθνεσιν ὑπὲρ τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ.» 'O λέγων εἰς
Εὐαγγέλιον ἀφωρίσθαι Θεοῦ, παραχρΏημά now,
ἀπεστάλθαι χηρύξων by πᾶτι τοῖς ἔθνεσιν ὑπὲρ τοῦ
ὀνόματος τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Ἀριστοῦ, ὡς ὁόμο-
λογεῖν ἐντεῦθεν δηλονότι θεὺν ὄντα τὸν Χριστόν. Πῶς
οὖν ἔτι χτίσμα f| ποίηµα οὐχ ἑνδεχομένου χτιστὴν
εἶναι τὴν οὐσίαν τοῦ κατὰ φύσιν ὄντος θεοῦ;,

ΑΛΛΟ.

Χάρις ὑμῖν χαὶ εἰρήνη, φησὶν, ànb Θεοῦ Πατρὸς
ἡμῶν, καὶ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ. El συµπαραλαμ-
θάνεται Χριστὸς παρὰ τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὸς εἰς τὴν
τῶν θείων χαρισµάτων ἑἐπίδοσιν, xal συγχορηγεῖ
τοῖς ἁγίοις τὰ δῶρα, πῶς οὐ Ocho ὁ ἐν θεοῦ τάξει
τεθεὶς, xal πάντα ῥᾳδίως ἐνεργεῖν δυνάµενος ἅπερ
ἂν χαὶ ὁ γεννῄσας αὑτόν ; Οὐ γὰρ δἡ που µίαν εἶναι
φυσικὴν τὴν ἐνέργειαν δώσοµεν Θεοῦ xal ποιήµατος)
t/a µῄτε τὸ ποιηθὲν εἰς τὴν θείαν ἀνάγωμεν οὐσίαν,
μήτε μὴν τῖς θείας φύσεως τὸ ἑβαίρετον εἰς τὸν τοῖς
γενητοῖς πρέποντα κατάγωµεν τόπον. Οἷς γὰρ ἡ ἓν-
έργεια καὶ dj δύναµις ἁπαραλλάχτως µία, τούτοις
ἀνάγχη xal τὴν τοῦ εἴδους ἑνότητα σώζεσθαι.Άλλως
τε xai τοῦ προφήτου λέγοντος 'Hsatou* « Kupts, ὁ
Gc ἡμῶν, εἰρήνην δὸς ἡμῖν, » ταύτην ὁ Υἱὸς μετὰ
Πατρὸς χορηγῶν φαίνεται. Θεὸς οὖν ἄρα xal θιὸς
ἁληθινὸς ὁ ἓν θεῷ Πατρὶ xol μετὰ Πατρὸς Πάντα
ἑνεργῶν.

ΑΛΛΟ, εἷς τὸ αὐτό.

Συνταττόµενος τοῖς ἑαυτοῦ μαθηταῖς ὁ Χριστὸς,
χαὶ ὅσον οὐδέπω µέλλων fb πρὸς τὸ σωτήριον &va-
θήσεσθαι πάθος. « Εἱρήνην, qnot, τὴν ἐμὴν δίδωµι

cedere non possimus, veluti in speculo et zenigmate
Deum incomprehensibilem cernimus **.

ASSERTIO XXXII.

Expositiones dictoram cum syllogismis ex Novo Te.
stiamento, quod Filius sil naturaliter Deus, ex quo
infertur non esse opus vel creaturam.

Κα Epistola ad Romanos.

Paulus ad Romanos scribens : « Servus, inquit,
Christi vocatus apostolus, segregatus in Evangelium
Dei *?, » Rursus in eadem Epistola de Servatore ita
ait : « Per quem accepimus gratiam et apostolatum
in obedientiam fldei in omnibus gentibus pro no-
mine ipsius **. » Qui dicit segregatum se in, Evan-

D gelium Dei , statim addit, missum se ut pr:edicaret

in omnibus gentibus pro nomiue Domini nostri Jesu
Christi : ut inde manifeste declaret Christum esse
Deum. Quomodo igitur opus vel creatura erit, cum
fieri nulla ratione possit, ut creata sit essentia ejus
qui natora sua est Deus?

968 ALIUD.

Gratia, inquit, et pax vobis a Deo Patre et Domino
Jesu Christo 35. Si Christus Deo ac Patri annumeratne
in divinorum denorum largitione, ipseque sanctis
ea confert, quomodo non sit Deus qui Dei loco con-
sttuitur, facileque omnia przsiare potest qux» Pa-
ter? Nemo enim unam esse naturalem operationem
statuet Dei et creaturz : ne videlicet id quod crea-
tum est ad divinam essentiam evehamus : neve e
contrario divine nature excellentiam, ad locum
creaturis convenientem deprimamus. Nam quoruu
operatio et vis eadem omnino est, ea etiam speciei
unitate conveniunt, Cum vero etiam Isaías exclamet,
« Doinine Deus noster, da nobis pacem **, » hanc
Filius cum Patre iargiri cernitur. Deus itaque et
verus Deus est qui in Deo Patre, et cum Patre om-
nia operatur ac praestat.

ALIUD, in idem.

Christus cum suis discipulis przcepta daret, et
jam salutarem passionem adiret, « Pacem, inquit,
meam do vobis, pacem mean relinquo vobis f'. » Si

ὑμῖν εἰρήνην τὴν ἐμὴν ἀφίημι ὑμῖν. » El τοίνυν D ergo pscem suam esse dicit, tanquam proprium suum

ἑαυτοῦ τὴν εἰρήνην εἶναί φησιν, ὡς ἴδιον ἀγαθὸν xal
φυσιχῶς ἑνυπάρχον αὐτῷ , πῶς οὐκ ἔσται παντί τῳ
σαφὲς, ὄτιπερ οὐ μετοχικῶς ἐπὶ τὸν Υἱὸν τὰ Πατρὸς
ἑξαίρετα διαθαίνῃ, χαθάπερ χαὶ iv τοῖς λογιχοῖς
χτίσµασιν, &))' οὐσιώδης Exec λάγος ἐπὶ τὸν Υ:-
γεννηµένον τὰ τοῦ Ἰεννήσαντος ἴδια; Διὸ Oh xai
συνδοτ]ρ χαὶ συγχορηγὸς φυσικῶς τε xai ἁδιαστά-
τως παραλαμθάνεται, xai διανέµει σὺν Πατρὶ τοῖς
ἁγίοις τὰς δωρεάς. Ὁ δὲ οὕτως ἔχων οὐσίας, nu;
οὖκ ἂν εἴη φύσει θεός; Ei δὲ φύσει θεὺς, οὗ
κημα.

** ]bid. 3.

33 | Cor, xin, 13. ** Rom. i, 4.

15 Αρος. 1, 2.

bonum, et naturaliter ipsi inexsistens, quomodo
non erit perspicuum quod eximiz Patris proprieta-
tes non participatione quadam in ipsum derivantur,
quemadmodum fere in rationales creaturas, sed es-
sentialis ratio trahit in Filium qua Patri propria
sunt? [taque una cum Patre dare atque largiri na-
turaliter οἱ inseparabiliter dicitur, simuique cuim
genitore dona sanctis distribuere. Qui vero ita sua
natura comparatus est, quomodo non sit natura
Deus? At si Deus natura est, creatura esse nequit.

*']1sa, 3xvi, δν. Ὁ Joan, xiv, 27.

455
ALIUD.

c Revelatur, inquit, ira Uei a ecelo in omnem im-
pietatem. ex injustitiam hominum, qui veritatem in
ivjustitia contiínuerunt, quia cognoscibile Dei ma-
uifestum est in ipsis. Invislbilla enim ejus a crea-
tione mundi, 3 creaturis intellecta conspiciuntur, el
zeterna ipsius virtus et divinitas 15. » Si ergo ex ope-
ris admirabilis magnificentia Creator proportione
quadam cognoscitur, certe Filius inter creaturas
uon collocabitur. Cum vero rursum ipse sit omnium
ercator, divinitas ipsius ex operibus eluceecat : quo-
modo possit esse opus vel creatura is quem creatu-
rarum 969 natura per hoc ipsum quod creat
sunt, Deum naturaliter esse deelarant?

ALIUD.

Eos qui ex creaturis divinitatem Creatorig pro-
portione quadam cognoscere possunt, inexcusabiles
futuros ait Paulus, quod, cum cognovissent Deum,
που ut Deum glori(icaverant, vel gratias egerunt **,
Quocirca, si Deum cognoscunt qui creaturarum opi-
ficem contemplantur, Verbo autem Dei coli firmati
sunt 3, Deus itaque, nom creatura est Filius, qui
omnibos suum esse dedit : quem qui glorificare de-
treciant, manent inexcusabiles, de quibus nobis est
sermo. Praeterea glorificatio soli Deo debetur et
eonvenit, a creata autem natura est aliena : quod
ipsum Servator nos docens, ad discipulos suos in-
quit : « Luceat lux vestra coram hominibus, ut vi-

S, CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

420
ΑΛΛΟ.

« Αποχαλύπτετα, γὰρ, φησὶν, ὀργὴῇ θεοῦ ἀπὸ
οὐρανοῦ ἐπὶ πᾶσαν ἀσέθειαν xal ἁδικίαν ἀνθρώπων
τῶν τὴν ἀλήθειαν ἐν ἁδιχίᾳ χατεχόντων, διότι τὸ
γνωστὸν τοῦ 8:09, φανερόν ἐστιν Ey αὐτοῖς. Τὰ γὰρ
ἀόρατα αὐτοῦ ἀπὸ κτίσεως χόσµου, τοῖς ποι/µασι
νοούμενα χαθορᾶται, f, τε ἁῑδιος αὐτοῦ δύναμις xal
θειότης. » El τοίνυν ἀπὺ τῆς kv τοῖς ποιῆµασι µεγα-
λουργίας ἀναλόγως fj τοῦ µεγαλουργήσαντος ὁρᾶται
θειότης, ἕξω μὲν πάντων τῶν γενητῶν 6 Υἱὸς χείσε-
και. Ἐπειδὴ δὲ πάλιν αὐτός ἔστιν ὁ πάντων ποιητὴς,
αὐτοῦ δηλονότι xal fj θειόττς διὰ τῶν πεποιτµένων
ὁρᾶται: πῶς οὖν ποίηµα f) χτίσµα ὃν fj τῶν γενη-
τῶν φύσις δι αὑτοῦ τοῦ πεποιῆσθαι δειχνύει Θεοῦ
ὄντα χατὰ φύσιν;

ΑΛΛΟ.

Toug éx τῶν ποιημάτων ἀναλόγως τοῦ δηµιουρ-
you τὴν θειότητα δυναµένους ὁρᾷν, ἀναπολογήτους
ἔσεσθαί φησιν ὁ µακάριος Παῦλος, διότι γνόντες τὸν
θεὸν, οὐχ ὡς θεὸν ἐδόξασαν fj ηὐχαρίστησαν. Οὐχοῦν
εἰ θεὸν ἐπιγινώσχουσιν οἱ τὸν τῆς χτίσεως ὁρῶντες
δημιουργὸν, τῷ δὲ Λόγῳ Κυρίου οἱ οὐρανοὶ ἑστερεώθη-
σαν, θεὺς ἄρα, xaX οὗ ποίηµα ὁ Υἱὸς, 6. πάντα πρὺς
τὸ εἶναι χαλέσας" ὃν xai δοξάσαι παραιτησάµενοι
Μένουσιν ἀναπολόγητοι, περὶ ὧν ἡμῖν ὁ λόγος. Δοξο-
λογία δὲ πάλιν χρεωστεῖται xal πρέπει µόνῳ θεῷ,
γενητῆς δὲ φύσεως ἀἁλλότριον' ὃ xal διδάσχων ἡμᾶς ὁ
Σωτὴρ, πρὸς τοὺς οἰχείους φησὶ µαθητάς' «.Λαμφάτω
τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσι

dentes bona opera vestra, gloriflcent Patrem ve- C τὰ xaJà ἔργα ὑμῶν, καὶ δοξάσωσι τὸν Πατέρα ὑμῶν

strum qui in coelis est *!, » Neque enim discipulis
. recte factorum suorum gloriam aseribi debere sta-
iuit, sed potius Deo, ut videlicet ipsi debitam. Si
vero ipse veritalis lestis, uL ostensum est, glori-
eari debere Christum dicit, quomodo non sit Deus is
cui gloriain Deo eonvenientem ascribit ?

ALIUD.

Paulus testatur traditos esse in intellectum re-
probum, el in passiones ignominiz, « omnes qui
Dei veritatem in mendacium mutarunt ; qui et co-
luerunt et servierunt creature potius quam Crea-
tori, qui est benedictus in. saecula. Amen ?*. » Si
ergo immutat veritatein. in mendacium qui creatu-
ram colit potius quam Deum , certe veriiateu inte-
gram conservat qui id non facit, sed potius, con-
tra quam flli errantes, creatorem et faciorem colit.
Creator autem et factor est Filius, ipsumque coli-
mus tanquam omnium Dominum. Neque enim am-
plius erramus, veritatem in mendacium commu-
tantes, Non est igitur ereatura, qui contra quam
creatur perinde censetur creator ac Pater, et est
beuedictus jn saecula. Amen.

ALIUD.
De iis qui nullam de peecatis suis poenitentiam
agunt, sed iudissolubili quodam vineulu vitiis suis
aunexi sunt, Paulus ita loquitur : « Secundum au-

*5y ἐν τοῖς οὐρανοῖς. » O0 γὰρ τοῖς μαθηταῖς τὴν ἐφ᾽
οἷς εὐδχιμοῦσι δόξαν, ἀναχεῖσθαι δεῖν ἑδοχίμασε :
Θεῷ δξ μᾶλλον ὡς αὐτῷ χρεωστουµένην. El δὲ χρῆ-
ναι δοξάζεσθαι τὸν Χριστὸν, ὡς ἀποδέδειχται, xal ὁ
τῆς ἀληθείας µάρτυς Φησὶ, πῶς οὐχ ἔστι θεὸς ὁ
τὴν θεῷ πράέπουσαν δόξαν περιχείµενος;

| ΑΛΛΟ.

Παραδεδόσθαι φησὶν ὁ μαχάριος Παῦλος εἰς ἀδόχι-
pov νοῦν, καὶ εἰς πάθη ἀτ'μίας τοὺς ἀἁλλάξαντας
τὴν ἀλήθειαν τοῦ θεοῦ ἐν τῷ φεύδει oi χαὶ ἐσεδά-
σθησαν καὶ ἑλάτρευσαν τῇ χτίσει παρὰ τὸν κτίσαντα"
ὃς εὐλογητὸς εἰς τοὺς αἰῶνας. "Apfv. El τοίνυν
ἀλλάττει τὴν ἀλήθειαν ἐν τῷ φεύδει ὁ τῇ χτίσει λα-

D Ξρεύων παρὰ τὸν χτίσαντα, φυλάττει δηλαδη τὴν

ἀλήθειαν ὁ μὴ τοῦτο ποιῶν, ἀλλ᾽ ἐς ἀντιστρόφου τοῖς
πλανωμένοις τῷ χτίστῃ λατρεύων xal ποιητῇ. Κτίστης
δὲ xal ποιητὴς ὁ Υἱὸς, xat αὐτῷ λατρεύομεν ὡς θεῷ
πάντων. Οὐ Υὰρ ἔτι πλανώμµεθα τὴν ἀλήθειαν οὐχ
ἀλλάξαντες. Οὐκοῦν οὐ ποίηµα ὁ ἐξ ἀντιστρόφου τοῖς
ποιῆµασιν, ὡς κτίστης μετὰ Πατρὸὺς νουύμενος, καὶ
ὑπάρχων εὐλογητὸς εἰς τοὺς αἰῶνας. ᾽Αμήν.

ΑΛΛΟ,
Πρὸς τοὺς ἐπὶ τοῖς οἰχείοις πταίσµασιν οὐχ εἰδότας
μετανοεῖν, ἄῤῥηχτον δὲ ὥσπερ ἐπιθέντας ἑαυτοῖς
τῆς φανλότητος τὸν δεσμὸν, ὁ Παῦλός φησι’ « Kazà

* Rom. 1, 18, 19. ** ibid, 941, 39 Psal. xxxi. θ, ο Matth. v, 46. ?* fom. 1, 25.

φ

4517

TIIESAURUS.

4358

δὲ τήν σχληρότητἁ σου καὶ &uezavóntoy xapbíav.0n- A tem duritiem tuam, οἱ cor tuum imponitens, iram

σαυρίζεις σεαυτί ὀργὴν ἐν ἡμέρα ὀργῃῆς καὶ ἆπο-
χαλύψεως διχαιοχρισίας τοῦ θεοῦ, 0; ἀποδώσει Exá-
ct κατὰ τὰ ἔργα αὑτοῦ.» Elta πάλιν ἑτέροις
ε Τοὺς γὰρ πάντας ἡμᾶς δεῖ φανερωθῆναι ἐνώπιον
τοῦ Χριστοῦ, ἵνα χοµίτηται ἕχαστος τὰ διὰ τοῦ σώ-
µατος πρὺς ἃ ἔπραςεν, εἴτε ἀγαθὸν, εἴτε φαῦλον. »
ὑὐκοῦν e) παραστταόμεθα πάντες τῷ βήμµατι τοῦ
Χριστοῦ ( « Οὐδὲ γὰρ ὁ Πατὴρ κρίνει οὐδένα, ἀλλὰ
τὴν κρίσιν πᾶσαν δέδωκε τῷ Ylo),» χαὶ αὐτὸς ἁποδώ-
σ6ε ἑχάστῳ κατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ. πῶς οὐχ ἔσται
φύσει θεὸς, τοῦ Παύλου λέγοντος ἀποχάλυψιν ἔσεσθαι
διχαιοχρισίας Θεοῦ, «hv ἓφ᾽ Exástu τῶν χρινοµένων
παρ) αὐτοῦ τιθεµένην Φῆφον δηλαδη, ὡς τοῖς μὲν
φαύλοις εἰπεῖν « ΙΠορεύεσθε ἁπ᾿ ἐμοῦ, οἱ Χατηρα-
µένο., εἰς τὸ mop τὸ αἰώνιον *
τὸν εὐνεθείας ἐργάταις « Δεῦτε, οἱ εὐλογημένοι τοῦ
Πατρός µου, » χαὶ τὰ ἑξῆς.
ι AAAD.

Γέγρατται πάλιν’ «Διότι ἐξ ἔργων νόµου οὐ δι-
χαιωθήῆσεται πᾶσα σὰρς ἐνώπιον αὐτοῦ. Διὰ γὰρ vó-
poo ἐπίγνωσις ἁμαρτίας, vov δὲ χωρὶς νόµον διχαιο-
vov θεοῦ πεφανέρωται, μαρτυρουµένη ὑπὸ τοῦ
νόµου xai τῶν προφητῶν. Δικαιοσύνη δὲ θεοῦ διὰ
πίστεως Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς πάντας τοὺς πιστεύον-
τας. 2 "Ote τοίνυν πιστεύοντες εἰς Χριστὸν διχαιού-
µεθα, c; τὸν ὄντα φύσει xol χατὰ ἀλήθειαν ἐπι-
γνόντες θΞὺν (τοῦτο γὰρ ἐπισφραγίζει χαὶ αὐτὸς ὁ
Παῦλος τοῖς ἐξ ἐθνῶν ἐπιστέλλων; « Νννὶ δὲ γνόντες

Oz)», μᾶλλον δὲ γνωσθέντες ὑπὸ Θεοῦ » )' πῶς ἔσται C

ποίηµα f, κτίσμα ὁ Υἷὸς, xaX οὐχὶ μᾶλλον θεὸς, χατὰ
τὰς τῶν ἁγίων φωνάς;

ΑΛΛΟ.

Toi; δικαιουµένοις διὰ τῆς πἰστεως τῆς εἰς Χ ριστὺν
δυναγορεύων Παῦλός φησι * « Λογιζάμεθα γὰρ διχαιου-
σθα: ἄνθρωπον χωρὶς ἔργων νόµου". f) Ἰονδαίων ὁ
zb; µόνων, οὐχὶ xaX ἐθνῶν; val καὶ ἐθνῶν. Εἴπερ
εἷς θεὺς ὃς δικα:ώσει περιτομὴν ἐκ πίστεως, xal
ἀκροθυστίαν διὰ τῆς πίστεως. » Τοῦτο ποιοῦντα Χρι-
στὸν εὐρίσχομεν. Δικαιοῦν γὰρ ὑπισχνούμενος τοὺς
σεστεύύντας εἰς αὐτὸν, « ᾽Αμὴν, φποὶ, λέγω ὑμῖν'
ὁ πιστεύων εἰς ἐμὲ, οὐ χρίνεται, ἀλλ ἔχει ζωὴν αἰώ-
vtov. » Ei δὲ πρέπει µόνῳ τὸ «δικαιοῦν τῷ θεῷ, δι-
χαιοῖ δὲ Χριστὸς, πῶς οὐκ ἔστι φύσει; θεός; ELE
τοῦτο, οὗ ποίτµα.,

ΑΛΛΟ.

Proí που πάλιν ὁ Παῦλος περὶ τοῦ προπάτορος
ζμῶν ᾿Αθραάμ’ « "Uc ἐστι πατὶρ πάντων ἡμῶν, xa-
Oc; γέγραττα:.' "Οτι πατέρα πολλῶν ἐθνῶν τέθειχἁ
σε χατέναντι θεοῦ τοῦ ζωοποιοῦντος τοὺς νεκρούς. )
Θεοῦ τοιγαροῦν ζωογονεῖν τοὺς νεχροὺς λεγοµένου,
εἶτα τοῦ Υἱοῦ φάσχοντος' « Ἐγώ εἰμι ἡ ζωή" » πά-
Àtv, € 'O πιστεύων εἰς ἐμὲ, ἔχει ζωὴν αἰώνιον, χἀγὼ

33 Rom. i, 5, 6.
99. ?* Galat. iv, 0.
** Joan. xiv, 6.

ParBoL. Ga. LXXV.

?* |] Cor. v, 10. 25 Joan. v, 22
55 Γουι. 10, 28-50.

) τοῖς δὲ τῆς εἰς αὐ- B

9? Joan. ut, 18 ; vi, 47.

libi thesaurizas in die ir:? et revelatiouis justi ju-
dicii Dei, 970 qui rctribuet singulis secundum
opera ipsorum **. » Rursum aliis: « Omnes nos opor-
tet manifestari coram Chiisto, ut unusquisque acci-
piat propria corporis, prout gessit, sive bonum,
sive inalum ὃν. » Si ergo omnes sistemur ante tri-
bunal Christi, « Neque enim Pater judicat quein-
quam, sed omne judicium dedit Filio, et ipse re-
wibuel unicuique secundum opera ipsorum ?*; )
quomodo non erit naturaliter Dcus, cum Paulus
dicat revelationem justi judicii Dei futuram, sen-
tentiam nimirum quam ipse de singulorum factis.
est laturus: ita ut malis quidem sit dicturus : « Dis-
cedite a me, maledicti, in ignei zeternum ?*; » pie-
latis vero cultoribus : « Venite, benedicti Patris
mei ?*, » etc,

ALIUD.

Scriptum est etiam : « Quia ex operibus legis uon
justilicabitur omnis caro coram ipso. Nam per lege
cognitio peccati : nunc autem sine lege justitia Dei
manifestata est, cui attestantar lex et prophetae. Ju-
stitia vero Dei per fidem Jesu Christi in omnes crc-
dentes 213. Cum igitur credeutes in Cliristum justifi-
cemur, utpote Deum vere ac naturaliter exsistcntem
cognoscentes : hoc enim ipse Paulus gentibus scri-
bens confirinat, cum dicit : v Nunc autem coguo-
scentes Deum, aut potius cogniti a Deo **, » qun-
modo sit Filius opus 'vel creatura, et non potius
Deus, jaxta sanctorum testimonia?

ALIUD.

Praterea Paulus iis qui per fidem in Christum ju-
stificati sunt patrocinans : « Putamus, inquit, fide
justificari hominein sine operibus legis : an Judxo-
rum solum est Deus, non autem ctiam gentium?
certe et gentium. Siquidem unus Deus qui justifica-
bit circumcisionem ex fide, et preputium per li-
gem 30. » lloc Christum prasiare invenimus, Pro-
mittens enim se justificaturum credentes in se,
inquit. « Amen dico vobis, qui credit in me non ju-
dicatur, sed habet vitam zeternam *?, » Si vero justi-
(icare soli Deo convenit , justificat autem Christus,
quomodo non erit nalura Deus? At, si hoc esl, quo-
modo sit creatura?

ALIUD.
Paulus alicubi de parente nostro Abrabam ita di-

cit : « Qui est pater omnium nostruin, ul scribitur **,

Quia patrem multarum gentium posui te coram Deo
qui vivificat mortuos *'. » Cum igitur Deus dicatur
viviicare mortuos, 97 1 cumque Filius dicat : « Ego
sum vita **; » el, « Qui credit in me, liabet vitam
cternam, et ego resuscitabo eum in novissimo

17* Rom. 11, 20-
M, 16, 4.

3 Εμ]. 55.
*! fton.

15 bh

*8 Matth. xxv, 41.
*9' Gen. xvil, 4

459

die ; » οἱ rursum :
vita *; » quis non confiteatur, mado sana. mentis
sit, ipsum ex essentia Patris esse, proprium ac ve-
rum ipsius Filium, omnes Patris proprietates natu-
raliter in ae gesiantem? Quod si verum est, ergo
Deus ex Beo cst, non vero opus vel creatura.

ALIUD.

Paulus ad gentes scribens : « Kecordamiui, in-
quit, vos gentes dicte preputia, quod alienati era-
tis a testamentis promissionis, separati a benedi-
ctione Israel, spem non habentes, et sine Deo vos
fuistis in hoc mundo; nunc vero cognovistis Deum.»
Deinde rationem cognitionis ipsis explicans inquit :
« Prope te verbum est in ore tuo εἰ in corde tuo,
id est, verbum fidci quod przdicamus. Quia si con-
fessus fucris ore tuo quod Dominus est Jesus, et
credideris in corde tuo, quod Deus ipsum suscita-
vit ex mortuis, salvus eris **. » Si ergo qui credit
in Christum, et confitetur quod est Dominus, ut ve-
rum Deum cognoscens, juetifieatur , quomodo, non
erit naturaliter Deus Filius? Qui autem lioc est,
quomode sit creatura?

ALIUD.

Paulus divinorum arcanorum administratorem ac
ministrum seipsum esse declarans : « Audacius, in-
quit, scripsi vobis ex parte in memoriam vos redu-
cens per gratiam datain mili a Deo, ut. essem mi-

niger Jesu Christi ad gentes, ministrans Evange-
Jium Dei, ut flat oblatio gentium acceptabilis, san-
ctificata in Spiritu sancto ". » Ecce etiam bic nma-
uifeste se per gratiam affirmat a Deo accepisse
quod sit minister Jesu Christi. Deinde sacri sui mi-
nisterii rationem declarans, « in Evangelium, inquit,
Dei **. » Atqui Christum Jesum praedicans atque
evangelisans, ita novit Filium naturaliter Deum esse.
Neque enim nominasset Deum, qui id ex natura
684 non esset ; neque bac de re tantopere gloriare-
ter dieens : « Beneplacitum fuit Deo revelare
Filium saum per me *''*, » si creatura et opns fuis-
set.

Ex Epistola ad Corinthios prima.

De principibus hujus s:xculi, et ipsorum stultitia
verba faciens Paulus : « Si enim 979 novissent,
inquit, non utique Dominum glorise cruciflxis-
seut *, » Si ergo Filius est Dominus glori, qui
pro nobis crucem sustinuit ", quomodo non sit na-
tura Deus, aut quomodo sit opus vel creatura, qui
a Seraphim decantatur? Plenos enim clamant esse
eclos et terram gloria ipsius , et Dominum Sabaoth
appellant *". Manifestum enim est de ipso hoc
dici, siquidem est Dominus gloriz, juxta Panli di-
ctum. |

V Jean. vi, 40. ** Joan. xt, 95.

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIIIET.
« Ego sum resurrectio ei A ἀναστήσω αὐτὸν àv τῇ ἑσχάτῃ ἡμέρᾳ᾽ » χαὶ πόλιν,

e

*5 Ephes. τι, 11, 13.

460

e Ἐγώ εἰμι dj ἀνάστασις χαὶ ἡ ζωή” » εἰς οὐκ ἂν
ὁμολογήσειον, eU γε νοῦν ἔχοι, τῆς οὐσίας αὐτὸν
ὑπάρχειν τῆς τοῦ Πατρὸς Υνήσιὀν τε xal ἀληθέστα-
τον γένντµα, πάντα φέρον £v ἑα.τῷ φυσιχῶς τὰ τοῦ
γεννήσαντος ἴδια; Ei δὲ τοῦτο, θεὸς ἄρα τὸ Ex Gcov ,
καὶ οὐ κτίσμα f) ποίηµα.

Αλλο.

Tol; ἐξ ἐθνῶν ἐπιστέλλων ὁ Παὺλός φησι’ ε Mys-
μονεύετε γὰρ ὑμεῖς τὰ ἔθνη οἱ καλούμενοι ἀχροθ»-
στία, ὅτι τό ποτε ἀπεξενωμένοι τῶν διαθηκῶν t1;
ἑπαγγελίας, χαὶ χεχωρισµένοι τῆς εὐλογίας τοῦ Ἰσ-
ραἡλ, ἐλπίδα μὴ ἔχοντες, xal ἄθεοι ἓν τῷ χόσµμῳ,
νυνὶ δὲ ἐπιγνόντες θεόν. » Εἶτα τὸν τρόπον τῆς ἔπι-
γνώσεως αὑτοῖς ἐξηγούμενος λέγει’ € Ἐγγύς σου τὸ
ῥῆμά ἑοτιν ἓν τῷ στόµατί σου, χαὶ ἓν τῇ χαρδίᾳ σου,
τουτέστι, τὸ ῥῆμα τῆς πίστεως ὃ χηρύσσομµεν. Ὅτι
ἐὰν ὁμολογήσῃς ἓν τῷ στόµατί σου, ὅτι Κύριος Ἰη-
σοῦς, xai πιστεύσῃης ἓν τῇ χαρδἰᾳ σου, ὅτι ὁ θεὸς
αὐτὸν ἤγειρεν ἐκ νεχρῶν, σωθήσῃ. » "Ocs τοίνυν ὁ
πιστεύων εἰς Χριστὸν Ἰησοῦν, xal ὁμολογῶν ὅτι Κύ-
ριός ἐστιν, ὡς Θεὸν ἐπιγνοὺς τὸν ἀληθινὸν, δικαιοῦ.
ται, πῶς οὐχ ἔστι κατὰ φύσιν θεὸς ὁ Ylóc; Ὁ δὲ
τοῦτο ὑπάρχων, πῶς ἂν cir xat ποίηµα ;

ΑΛΛΟ.

Τῶν θείων µνστηρίων οἰχονόμον xai λειτουρτὸ»
ἑαυτὸν ἀναδειχνύων ὁ Παῦλος, « Τολμηρότερον δέ,
φησὶν, ἔγραψα ὑμῖν ἀπὸ µέρους, ὡς ἐἑπαναμιμνήσχων
ὑμᾶς διὰ τὴν χάριν τὴν δυθεῖσάν uox ὑπὺ τοῦ θεοῦ,
εἰς τὸ εἶναί µε λειτουργὸν Ἰησοῦ Χριστοῦ, εἰς τὰ ἔθνη
ἱερουργοῦντα τὸ Εὐαγγέλιού τοῦ «02, ἵνα γένηται 3
προσφορὰ τῶν ἐθνῶν .εὑπρόσδεχτος Ἡχιασμένη Ev
Ηνεύματι ἁγίφ.» "looo πάλιν ἑνθάδε σαφῶς εἰληφένα:
μὲν ἐν χάριτος µέρει παρὰ τοῦ θεοῦ δισχυρίζεται
τὸ εἶναι λειτουργὸς Ἰησοῦ Χριστοῦ. Εἶτα τῆς lspoup-
Τίας τὸν τρόπον ἐξητούμενος, « el; τὸ Εὐαγγέλιον,
φησὶ, τοῦ Θεοῦ.» Βαίτοι Χριστὺν Ἰησοῦν κηρύσσων
xaX εὐαγγελιζόμενος, οὕτως οἵδε φύσει Geby ὄντα τὸν
Yiév. Οὐ γὰρ ἂν ὠνόμασε θεὸν p τοῦτο χατὰ φύσιν
ὑπάρχοντα” οὐδ) ἂν Eg' ἑαυτῷ πολὺ λίαν ἐκαυχήσατο
λέγων, « Εὐδόχησεν ὁ θεὸς ἀποχαλύψαι τὸν Υἱὸν αὐτοῦ
bv ἐμοῦ, 1 εἴπερ ἣν κτίσμα καὶ τοίηµα.

'Ex tuc πρὺς Κοριθίους a'.

Περι τῶν ἀρχόντων τοῦ αἰῶνος τούτου καὶ τῆς iv
αὐτοῖς µωρίας τοὺς λόγους ποιούµενος, « El γὰρ
ἔγνωσαν, φησὶν, οὐχ ἂν τὸν Κύριον τῆς δόξης ἑσταύ -
Ρωσαν. » Οὐχοῦν εἰ τῆς δόξης Küpió; ἐστιν ὁ τὸν
σταυρὸν ὑπομείνας Υἱὸς, πῶς οὐκ ἔστι φύσει θεός ;
πῶς δὲ κτίσμα ἡ ποίημα, ὁ xal ὑπὸ τῶν Σεραρὶμ.
ὑμνούμενος; Πλήρη γὰρ elvai qaot τόν τε οὑρανὸν
xaX τὴν γῆν τῆς δόξης αὐτοῦ: xal Κύριον Σαθαὼφθ
ὀνομάζουσι. Δηλον γὰρ ὅτι περὶ αὑτοῦ τὰ τοιαῦτά
Φασιν, εἴπερ ἐστ' της δόξης Κύριος, χατὰ τὴν του
Παῦ)ου qovt.».

*5 Ram. x,8, 9. " Rom. xv, 15, 10. Ποπ.

1, 1. "" Galat. 1, 15, 10. 5 Cor. 1, 8... 9 Hebr. xi, 9... 5 13a, νι, 2

£61
ΑΛΛΟ.
ε Οὕτω, φησὶν, ἡμᾶς λογιζέσθω ἄνθρωπος ὡς
ὑπηρέτας Χριστοῦ, xa οἰχονόμους μυστηρίων θεοῦ.)
El τοίνυν τὸ περὶ τοῦ Υἱοῦ µνυστήριον, θεοὺῦ µυστή-
prov ὁ Παῦλος ἀποχαλεῖ, πῶς οὐχ ἔσται φύσει θεὺς,
$ πῶς ἐν ποιῄµασι τετάξεται ὁ διὰ τῶν ἀποστόλων
ὑπηρετούμενος: Πῶς δὲ οὐχ ἀληθεύσει, Θεον µυ-
στήριον ὀνομάζων τὸ Εὐαγγέλιον Χριστοῦ, ὁ μετὰ
πολλῆς παῤῥησίας εἰπών' « 0ὐδὲ γὰρ ἐγὼ παρὰ àv-
θρώπου παρέλαθον αὑτὸ, οὐδὲ ἑδιδάχθην , ἁλλ᾽ ὑπὸ
τοῦ Θεοῦ δηλαδή» "Occ τοίνυν θεοδίδακτος ὤν, Θεὸν
ὄντα τὸν Υ1ὸν ἐπιγινώσχει, τίς τῶν ἕτερα διδασχόν-
των ἀνέξεται ;

AAAQ.

TIIESAURUS.
A ALIUD.

« lta, inquit, nos existimet homo ut ministros
Christi, et dispensatores mysteriorum Dei **, » Si
ergo mysterium Fili, mysterium Dei Paulas vocat,
quomodo non erit natura Deus, aut quomodo crea-
luris oanumerabitar is cui apostoli miuistrant?
Quemodo autem non verum dicat, Dei mysterium
appellans Evangelium Christi, quique magna aniuii
fiducia dixit : « Ego enim non accepi ab liomine,
neque doctus sum, sed a Deo *'? » Cum igitur a Deo
edoctus, Filium Deuin esse agnoscat, quis bxreticos
audiat ?

ALIUD.

e Ὥστε, qnot, μὴ πρὸ χκαιροῦ τι xplveve, bez; ἂν ἢ κ« Quocirca, inquit, nolite ante tempas aliquid

Ελθῇ ὁ Κύριος, ὃς χαὶ φωτίσει τὰ χρυπτὰ τοῦ σχό-
κους, xal φανερώσει τὰς βουλὰς τῶν καρδιῶν, xat
τότε ὁ ἔπαινος Υενήσεται ἑκάστῳ ἀπὸ τοῦ θεοῦ. »
Ἐν δὲ τοῖς Εὐαγγελίοις, στήσειν μὲν ἐχ δεξιῶν τὰ
περόδατα, ἐξ εὐωνύμων δὲ τὰ ἑρίφια Χριστὺς ἔπαγ»
γέλλεται, κατὰ τὸν χαιρὸν τῆς δευτἑρας αὐτοῦ καρου-
σίας' xal τοὺς μὲν τῆς ἀνομίας ὀργάτας ἑχπέμψειν
εἰς τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον, τοῖς δέ γε τὸν δεξιὸν ἐπέχουσι
τόπον τοὺς ἑπαίνους ὁμοῦ τοῖς μισθοῖς ἁποδώσειν,
λέγων τὸ, « Δεῦτε, οἱ εὐλογημένοι τοῦ Πατρός µον,
Χληρονομήσατε τὴν ἠτοιμασμένη» ὑμῖν βασιλείαν
ἀπὸ χαταδολῆς χόσµου. » Οὐκοῦν εἰ τὸν «fj, ἀρετῆς
ἑργάτην χαὶ ἐπιστήμονα ἐπαινέσειν μέλλοντος τοῦ
Θεοῦ, Χριστός ἐστιν ὁ ἐπαινῶν, πῶς ἔσται ποίηµα,
καὶ οὐχὶ μᾶλλον θεὺς Ex θεοῦ, τῆς πατρῴας οὐσίας
ὅλον ἔχων τὸ ἴδιον, xaX Ov διὰ τοῦτο φύσει θεὸς,
ὥσπερ χαὶ ὁ γεννήσας αὐτόν;

ΑΛΛΟ.

e Δοχῶ Υὰρ, φησὶν, ὁ θεὸς ἡμᾶς τοὺς ἁποστδλους
ἐσχάτους ἀπέδειξεν ὡς ἐπιθανατίους. » Ἰδοὺ πάλιν
τοὺς ἁγίους ἀπηωστόλους ἀποδεῖξαι λεγομένου τοῦ
Θεοῦ, Χριστός ἐστιν ὁ ἀναδείξας. Πῶς οὖν [οὐ] φύσει
θεὸς, ὁ τοῦτο ὢν xal χαλούμενος; Ὁ δὲ οὕτως Eytov,
πῶς ἔσται ποιητός:

ΑΛΛΟ.

ε Ἐγενόμην, qnoi, τοῖς ἀνόμοις ὡς ἄνομος, μὴ
ὢν ἄνομος θεοῦ, ἀλλ ἔννομος Χριστοῦ, ἵνα xsp-
δάνω τοὺς ἀνόμους. » Orb; οὖν ἄρα à Χριστὸς, οὗ
τὸν νόµον ἔχοντες, οὐκ ἐσμὲν ἄνομοι Θεοῦ. "Ότι δὲ
πάλιν µόνῳ Gc τὸ νομοθετεῖν οἰχεῖον, οὖκ ἀμ-
φίδολον,

Ἐκ τῆς πρὸς Μοριγθίους 3.

« O3 γὰρ θέλοµεν ὑύμᾶς, φησὶ», ἀγνοεῖν, ἀδελφοὶ,
ὑπὲρ τῆς θλίφεως ἡμών τῆς γενομένης ἐν τῇ Ασίᾳ,
ἔτι καθ ὑπερδολὴν ὑπὲρ δύναμιν ἐθαρήθημεν, ὥστε
ἑξαπορηθῆναι ἡμᾶς καὶ τοῦ Qfjv: ἀλλ αὐτοὶ ἐν αὖ-
τοῖς τὸ ἁπόκριμα τοῦ θανάτου ἐσχῆκαμεν, ἵνα μὴ
πεποιθότες pev ἐφ᾽ ἑαυτοῖς, ἀλλ ἐπὶ τῷ θεῷ τῷ

39 | Cor. iv, 5. "! Galat. 1, 14. ** D Cor. 1v, 9.

vii, 291. **J1 Cor. 1, 8, 9.

judicare, donec venerit Dominus, qui et illuminabit
occulta tenebrarum, et manifestabit consilia cor-
dium, et tunc. unicuique laus flet ab eo 53. » In
Evangeliis autem scribitur, quod ín nowissimo die
Christus eves ab hsedis separabit, atque oves qui-
dem a dextris, hzdos autem a sinistris collecabit :
malos quidem missurus in ignem :lernum; a
dextra vero constitutis laudes ana cum prsmiis lar-
giturus, dicens : « Venite, benedicti Patris mei, et
possidete regnum quod paratum est vobis a con-
stitutione mundi **. » Si ergo cum virletis cultores
laudibus affecturus est Deus, Christus est qui tlau-
dat, quomodo sít creatura, el non polius Deus ey
Deo, universam paterna essenli:e proprietatem in
se habens atque idcirco Deus exsistens, gerimde aL-
que ipse Pater?

ALIUD.

« Deus, inquit, nos apostolos novissimo4 osten-
dit tanquam morti destinatos **. » Ecce rursus, cum
Deus dicatur sanctos apostolos declarasse, Cliristug
eat qui eos declaravit. Quomodo igitar non sit na-
tura. Deus, qui hoe est et vecatur? At qui ita se hr-
bet, quomodo sit creatura ?

973 ALIUD.

c Factus sum, inquit, non labentibus legem, tan-
quam non habens legem, cum non sim non habeus

plegem Pei; sel babens legem Christi, ut lucri-

fáetiam eos qui legem non babent ὃν » Deus
itaque est Christus, cujus legem qui habent, nou
carent Dei lege. Quod vero soli Deo conveniat leges
ferre, duhium non est.

Ex Eyistola ad Corinthios secunda.

« Nolumus, inquit, vos iguorare, fratres, de tribu-
latione nostra facta in Asia, quoniam supra moduin
gravati sumus supra virtutem, ita ut Uederet. etiam
nos vivere : sed ipsi in nobismetipsis responsum
mortis babuimus, ut nou simus lidentes in nobis, sed
in Deo qui suscitat nioriuos **. » Ecce rursus — hic
9 [| Cor.

" Maub, xiv, οἱ seqq... * d Cer. 1v, 9.

«463

S. CYlu Li ALEXANDRIN. ARCHIEP.

464

aperte aii Deum esse qui suscitat mortuos. 1d autem Α ἐγείροντι τοὺς νεχροῦύς. » Ἰδοὺ πάλιν ἐνθάδε σαφῶς

Christus facit, alicubi quidem diceus : « Ego. sum
resurrectio et vita " ; » alicubi vero : « Qui credit
in me, habet vitam xternam, et. ego suscitabo eum
jn novissimo die *5. » Filius itaque est natura Deus,
quippe qui ea faciendi potestatem label qui soli
Deo convenit. Non est ergo creatura, neque
opus.
ALIUD.

€ Fidelis, inquit, Deus, quia sermo noster ad

vos non est, ita et non. Dei enim Filius Jesus Chri-
stus qui per nos in vobis predicatus est, per me
et Silvanum et Timotheum nonu est, ita et nou : sed
ita in ipso est 5. » Quoniam ergo przdicatur ut Fi-
lius a Patre dicente de ipso: « Mic est Filius
meus ** : » et rursus : « Ex utero ante luciferum
genui (e*! ; » opus vero eL creatura a nonnullis voca-
tur, quomodo non erit, iia et non? Neque enim erit
creatura, quod ex natura genitum est : neque con-
tra erit naturaliter geuitum,quod creatui cst. Cum
vero Christus sit veritas, οἱ factum est in ipso ίία,
ut ait Paulus, Filius exsistens, atque ita praedica-
tus, opus certe sive creatura non erit,

ALIUD.

« Gratia, inquit, Deo, qui semper triumphat nos
in Christo Jesu, et odorcin. justiti: sua manifestat
per nos in omni loco : quia Christi odor sumus in
Deo in iis qui salvantur, et in iis qui pereuut **. » Si
ergo per sanctos apostolos Deus et Pater nobis ma-
nifestat odorem cognitionis Christi, hoc est, sermo-
nem de coguiiione ipsius, quem qui acceperunt, non
amplius QA crrant, neque impiis et spem non lia-
bentibus annuimerabuntur, sed cognoverunt quidem
Deum, ut inquit Paulus **, vcl potius cogniti &unt a
Deo. Christus itaque ex sua natura est Deus, qui
gentes a cultu falsorum deorum abduxit, atque liac
raGone ab ipsis cognitus est : εἰ vicissim cas cogno-
vit, per fidem in ipsum. Qui autem revera est Deus,
quomodo sit opus vel creatura?

ALIUD,

« Non enim sumus, inquit, ut multi adulterantes
sermonem Dei **', » Si ergo apostolorum sermo est
pradicatio de Servatore, Deus igitur est Filius, cu-
jus sermonem non adulterant qui ita praedicant, οἱ
creaturam sive opus esse negant. Sincerus itaque
3c purus est de veritate sermo, falsis hereticorum
opinionibus nequaquam adulteratus.

ALIUD, in illud, « Gratia Deo, qui semper trium-
phat nos in Cliristo, εἰ odofem justitie εκ mani-
[estat per nos.»

Qui per apostolicam et evangelicam przdicationem
nnifestatus est, quisnam alius sil quam Christus?

5 juan. xi, 35. 9* Joan. vi, 40. ** IH

Cor, 1, 18
u, 45, 13. ο Qbid. ΙΤ. "Galat v, 9. 7

θεὸν εἴναί φησι τὸν ἐγείροντα τοὺς νεχρούς. Τοῦτο

δὲ Χριστὸς ἑργάζεται, λέγων, ποτὲ uév* « Ἐγώ

εἶμι ἡ ἀνάστασις χαὶ dj ζωή’ » ποτὲ δὲ πάλιν. ε 0

πιστεύων εἰς ἐμὲ, ἔχει ζωὴν αἰώνιον, κἀγὼ ἀναστήσω

αὑτὸν Ev τῇ ἑσχάτη ἡμέρα. » θεὸς οὖν ἄρα χατὰ
φύσιν ὁ Ylb;, ἐνεργεῖν δυνάµενος, ἃ µόνῳ πρέπει

Θεῷ. Οὐχοῦν οὗ ποίηµα, οὐδὲ γενητός.

ΔΛΛΟ.

v Πιστὸς δὲ ὁ θεὸς, ὅτι ὁ λόγος ἡμῶν ὁ πρὸς ὑμᾶς
οὖκ ἔστι, vat xal o0. 'O τοῦ θεοῦ γὰρ Υἱὸς Χριστὸς
Ἰησοῦς, ὁ £v ὑμῖν δι ἡμῶν χηρυχθεὶς, δι ἐμοῦ xal
Σιλουανοῦ xaX Τιµοθέου, οὐχ ἐγένετο, ναὶ xa οὗ"
ἀλλὰ ναὶ bv. αὐτῷ véyovsv. » Ὅταν οὖν χκηρύττηται
μὲν ὡς Υἱὸς, τοῦ ΠἩατρὸς λέγοντος περὶ αὑτοῦ" «θὔ-
τός ἐστιν ὁ Yióg pou*» xoi πάλιν « Ἐκ γαστρὸς
πρὸ ἑωσφόρου ἐγέννησά oc: » ποίηµα δὲ χαὶ χτἰσμα
παρά τινων ὀνομάτεται' πῶς οὐκ ἔστι, val καὶ o5;
Οὐ γὰρ ἂν εἴη χτίσμα τὸ φύσει γεννώμενον’ οὐδ ἂν
γένοιτο φύσει τέχνον τὸ πεποιηµένον. Ἐπειδῇ δὲ
ἀλήθειά ἐστιν ὁ Χριστός, καὶ Υέγονεν ἓν αὑτῷ τὸ
val, χαθά φησιν ὁ Παῦλος, Ylóz ὑπάρχων, καὶ οὔνω
κηρυττόµενος, οὐκ ἂν em κτίσμα fj ποίηµα.

ΑΛΛΟ.

« Τῷ δὲ θεῷ χάρις, φησὶ, τῷ πάντως τε θριαµ-
θεύοντι ἡμᾶς ἐν τῷ Χριστῷ, xal την ὀσμὴν τῆς γνώ-
σεως αὐτοῦ φανεροῦντι, δι ἡμῶν Ey παντὶ τόπῳ, ὅτι
Χριστοῦ εὐωδία ἐσμὲν τῷ Oc ἐν τοῖς σωσοµένοις
χαὶ &y τοῖς ἀπολλυμένοις.» Οὐχοῦν cl διὰ τῶν ἁγίων
ἀποστύλων φανερὰν τῷ κόσμῳ χαθἰστησιν 6 θεὸς
καὶ Πατηρ τὴν ὀσμὴν τῆς γνώσεως τοῦ Χριστοῦ,
τουτέστι͵ τὸν περὶ τῆς ἐπιγνώσεως αὐτοῦ λόγον" οἱ
δὲ τοῦτον λαθόντες οὐκ ἔτι πλανῶνται, οὔτε μὴν ἓν
τοῖς ἀθέοις xat ἁλπίδα μὴ ἔχουσι χαταταχθήσονται,
ἁλλ᾽ ἔγνωσαν μὲν τὸν 8cóv, ᾗ φησιν ὁ Παῦλος, μᾶλ-
λον δὲ ἑγνώσθησαν ὑπὸ Θεοῦ’ θεὸς ἄρα χατὰ ἀλήθειαν
ὁ Χριστὸς, ὁ τῶν φενδω»ύμων θεῶν ἀποστήσας τὰ
ἔθνη, καὶ γνωσθεὶς μὲν absol, χατὰ τοῦτο, ἐπιγνοὺς
δὲ πάλιν αὐτὰ διὰ τῆς εἰς ἑαυτὸν πίστεως Ὁ δὲ
ἀληθῶς ὑπάρχγων O:à;, πὠς ἄν εἴη χτίσµα 1)
ποίημα;

ΑΛΛΟ.

« Ob γάρ ἔσμεν ὡς οἱ πολλοὶ χαπτλεύοντες τὸν
λόγον τοῦ Θεοῦ. » Οὐκοῦν cl τῶν ἁγίων ἁποστόλων ὁ
λόγος τὸ περὶ τοῦ Σωτῆρός ἐστι κήρυγμα, θεὸς ἅρα
ἐστιν ὁ Υἱὸς, οὗ τὸν λόγον οὗ χαπηλεύουσιν οἱ οὕτω
χηρύττοντες, xal ποίημα λέγειν αὑτὸν Ἡ xvlopa
παραιτούµενοι. "Ακρατος οὖν ὥσπερ ἐστὶν ὁ περὶ
τῆς ἀληθε-ας λόγος, τὰς ὑδαρεστέρας τῶν αἱρετιχῶν
Φενδοδοξίας οὗ χ ἔχων.

ΑΛΛΟ, εἰς τὸ, « TQ δὲ θεῷ χάρις τῷ πάντοτε
θριαμθεύοντι ἡμᾶς ἐν τῷ Χριστῳ, xal τὴν ὀσμὴην
τῆς 1γώσεως αὐτοῦ φανεροῦντι ÓU ἡμῶν. »

Ὁ φανερούµενος διά τε τῶν ἀποστολικῶν καὶ eoxy-
γελικῶν χηρυγµάτων, τίς ἂν ἕτερος εἴη παρὰ Xpt-

Ι9. {6 Matth. 1n, 18. ** Psal. cix, S. ** ll Cor,

405

THESAURUS.

466

στόν, Αὐτὸς τοιγαροῦν ἐστιν dj ὀσμῆ τῆς Yvoctos Α Ipse igitur est odor cognitionis Dei ac Patris, juxta

1^0 θεοῦ xai Πατρὸς, χατὰ τὸ εἰρημένον. παρ᾽ αὑ-
459" «Οὐδεὶς ἔρχεται πρὸς τὸν Πατέρα, εἰ μὴ δι
ἑωοῦ. » Καὶ xí € Ὁ ἑωραχὼς iub, ἑώραχε τὸν
Πατέρα.» ἸΟσμὴῆ τοιγαροῦν ὑπάρχων τοῦ θεοῦ χαὶ
Πατρὸς, οὐκ ἂν εἴη πρὸς αὐτὸν ἑτεροούσιος' ἀλλ
ὥσπερ ἡ Ez ἀνθέων εὐωδία φυσικῶς τε xaY οὐσιωδῶς
τρρεχχύπτουσα, τοῦ γεννήσαντος αὐτὴν εἴδους ἑστὶν
ἐκραντιχὴ, οὕτω xa ὁ Ὑἱὸς ὀσμή τις ὥσπερ ὑπάρ-
χων τῆς πατρῴας οὐσίας, ἀφ' ἧς ἐστι) αὐτὸς, τὸν
γεννήσαντα Oriol. Οὐχοῦν οὗ ποίημα, ἐπεὶ μὴ τοῦτό
ἔστιν ὁ Πατέρ.
AAXAQ.

ε Οὐ γὰρ ἑαυτοὺς, φησὶ, χηρύττομεν, ἀλλὰ Xpt-
στὺν Ἰησοῦν Κύριον. ἑαυτοὺς δὲ δούλους ὑμῶν διὰ
Χριστοῦ. "Οτι ὁ 8:0; ὁ εἰπὼν, « "Ex σχότους φῶς
λάμψει, ὃς ἔλαμφεν ἐν ταῖς χαρδίαις ἡμῶν πρὸς
Φωτισμὸν τῆς γνώσεως τῆς δόξης αὐτοῦ. » Ἰδοῦυ δόξαν
τοῦ Πατρὸς ὀνομάζει τὸν Υἱόν. Ἑλλάμψαντος γὰρ ἐν
ταῖς χαρδίαις ἡμῶν τοῦ θεοῦ xai Πατρὸς, φωτιζό-
µεθα πρὸς ἐπίγνωσιν τοῦ Χριστοῦ, χαθὰ καὶ αὐτός
755 φησιν’ «Οὐδεὶς δύναται ἑλθεῖν πρός µε, ἐὰν μὴ
ὁ Πατὴρ, ὁ πἐµψας µε, ἑλχύσῃ αὐτόν.) Ἔλκει δὲ πρὸς
ἑἐ-τέγνωσιν τοῦ. Υἱοῦ τὴν : ἑκάστου φωτίζων καρδίαν.
Ἀόξα τοιγαροῦν ὑπάρχων τοῦ Πατρὺς, πῶς ἔσται
πρίηµα, xal οὐχὶ μᾶλλον Yibz, χαὶ θεὸς Ex Θεοῦ, διὰ
τῆς ἐνοῦύσης αὐτῷ µεγαλειότητος φυσικῆς παρα-
σχευάζων δοςάζεσθαι τὸν γευνῄσαντα αὐτὸν, ὡς ἐν
εἰχόνι τῷ Υἱῷ φαινόμενος, χατὰ τὸ παρ) αὐτοῦ

illud ab ipso dictum : « Nemo venit ad Patrem, nisi
per me *';»et rursus : « Qui vidit me, vidit
Patrem **. » Cum itaque sit odor Dei ac Patris, di-
νους ab ipso essentia: esse nequit : sed quemad-
modum bonus odor qui ex floribus naturaliter atque
substantialiter diffunditur, speciem! unde gignitur
declarat, ita. et Filius cum sit veluti odor quidam
essentize paternz, a qua ipse est, Patrem ipsum si-
gnificat. Non est igitur creatura, quia neque Pater
lioc est.

ALIUD.

« Non enim, inquit, nosipsos praedicamus, sed
Christum Jesum Dominum: nos autem servos ve. -
siros per Christum. Quoniam Deus qui dixit: E«
tenebris lux fulgebit, qui fulsit in cordibus nostrisud
illuminationem cognitionis glorize sux **. » Ecce Fi-
lium gloriam Patris appellat, Cum enim fulserit in
cordibus nostris Deus ac Pater, illuminati sumus ad
cognitionem Christi, sicut et ipse «alicubi inquit :
« Nemo potest venire ad me, nisi Pater, qui misit
me, traxerit ipsum *'. » Trahit autem ad cognitio-
nem Filii illuminans nniuscujusque 975 cor. Cum
ergo sit gloria Patris, quomodo sit creatura, ac non
potius Filius et Deus ex Deo, per suam naturalem
magnificentiam efficiens ut glorificetur ipsius Pa-
ter, qui in Filio tanquam in. imagine cernitur, ut
ipsemet dixit: « Qui videt me, vidit et Pa-

Asyógsvoy * « Ὁ ἑωρακὼς ἐμὲ, ἑώρακε τὺν Πα- C tren *5? 1

tépa ; ».
ΑΛΛΟ, εἷς τὸ αὐτό.

Ei δόξα τοῦ. Πατρὸς ὑπάρχων ὁ Υἱὸς, ποίηµα καὶ
κτίσμα ἐστλ, λεγέσθω xat ἔχαστον τῶν πεποιηµένων
δόξα τοῦ Θεοῦ καὶ Ἱ]ατρός. Ei yàp ὅλως ἑνδέχεται
κτιστὴην xal πεποιηµένην. οὐσίαν. ἀναθῆναι πρὸς
τοῦτο, τὸ χωλύον οὐδὲν ἐπὶ πᾶσαν τὴν χκτίσιν ἄγεσθαι
τὸ ἀξίωμα. Τὸ γὰρ δυνάμει πεφυχός τι γενέσθαι,
γένοιτ ἂν ἔσθ' ὅτε, xoY cl µή πω Ὑέγονεν. El δὲ
ἐπὶ τῶν ἄλλων οὐδὲν τὸ τοιοῦτον. εἴρηται, µόνῳ δὲ
πρόσεστι τῷ Υἱῷ, οὐχ ἄρα εἷς τῶν πάντων ἑστία.
Ei δὲ τοῦτο, οὐ ποίηµα τὸ Υὰρ ἔξω πάντων ὃν, οὐχ
b) τοῖς πᾶσιν ἔσται, ἀλλ ἕτερόν τι παρὰ πάντα,
ὅπερ ἑστὶ θεός.

ΑΛΛΟ, |

« Τοὺς γὰρ πάντας ἡμᾶς φανερωθήνα: δεῖ, φησὶν,
ἔμπροσθεν τοῦ βήματος τοῦ Χριστοῦ ' ἵνα 6h χοµί-
σηται ἕχαστος mob; ἃ ἔπραξεν, εἴτε ἀγαθὸν, εἴτε
φαῦλον. » Οὐχοῦν εἰ Χριστῷ παραστησόµεθα, xal
αὐτός ἐστιν ὁ χρίνων τὴν γῆν, καὶ ἀποδιδοὺς ἑχάστῳ
χατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ, καθά φησιν ὁ Ὑαλμῳδός' θεὺς
ἄρα ἔαστὶ xaX Υἱὸς, o) ποίηµα. Ἐπεὶ χαὶ ὁ πάνσοφος
Σολομὼν Ey Ἐχχκλησιαστῃ τοιοῦτόν τί φησιν
« Ὅτι σύμπαν τὺ ποίημα ἄδει ὁ θΘεὸς εἰς χκρίσιν
ἐν παντὶ παρεωραμµένῳ, δὰν ἀγαθὸν, iàv. πονη-
ρόν. »

** Joan. xiv, 6.
** Psal. Lxi, 15.

εν ibid. 9.
"! Eccle. xut, 14,

ALIUD, in idem.

Si Filius, cum sit gloria Patris, est opus sive
creatura, certe unaquique etiam creatura dici po-
terit gloria Dei ac Patris. Nam si essentia creata co
dignitatis conscendere potest, nihil obstiterit quo-
ininus lic dignitas etiam aliis creaturis sit commue
nis. Quod enim potentia fieri aliquid potest, id ali-
quando actu- esse potest, tametsi facium nondum
sit. At vero si de aliis hoc dici non potest, sed soli
Filio convenit, non est igitur Filius unus ex om-
nibus. Ergo nec creatura : nam quod extra. omues
est, hoc in omnibus non erit, sed diversum aliquid

p οὐ omnibus, quod est.Deus.

KLIUD.

« Omnes nos, inquit, oportet, manifeslari aute
tribunal Christi, ut unusquisque accipiat. secundum
ea qua fecit, sive bonum, sive malum **. » Quando
ergo ante tribunal Christi sistemur, et ipse est
qui judicat terram, et retribuit unicuique secun-
dum opera ipsius, sieut ait Psalmista Τὸ: ergo et
Filius est Deus, non creatura; siquidem et sa-
pientissimus Salonion tale quid in Ecclesiaste ait :
« Quia universam creaturam — adducet Deus in
judicium pro omni errato sive bonum, sive ma-
lum Τον

** IL Cor. 1v, 5, 6, 1 Joan, vi, M. ** Joan, xiv, 9. ** Ι Cor. v, 19.

107
ALIUD.

« Non iterum nosipsos vobis commendamus, sed
occasionem damus vobis gloriandi pro nobis, ut ha-
beatis ad eos quigloriantur in facie et non in corde,
Sive eniin mente excessimus Deo, sive sobrii su-
mus vobis 13.2 Ecce rursus Christum Deum appellat,
cui etiam mente eessisse se dicit. Et quomodo ces-
serit ipse docet diceus : « Mihi autem absit gloria-
ri, nisi in cruce Christi, per quam mibi mundus
crucifixus est, et ego mundo 15; » et alibi : « He-
brzi sunt, et ego ; Israelite sunt, et ego ?*. » —
« Hebraeus ex Hebrzis : secundum legem,Phariszus,
secundum justitiam legis factus irreprehensibilis :
Bed quscunque. erant mibi lucra hxc propter Chri-
sium jacturam puto, et arbitror αἱ stercora, ut
Christum luccifaciam, et inveniar in ipso non habens
mean justitiam qua ex lege est, sed justitiae qux
est ex üde Jesu Christi '*. » 976 Vides quo poeto
eb omni legal gloriatione remotus fuerit, ut Chei-
etum lucrifaceret ? Quod et Salvator nobis per pa-
rabolam quamdam — ppoponit. « Simile est, inquit,
pegnum colorum homini mercatori bonas quacenti
margantas; qui cum enam magni prelii iavenerit,
ivit et vendidit omnia sua, et emit ipsam '*, » (juo-
eirca si excessit mente pro Christe, Deo autem se

hoc fecisse ait, quomedo Filiws non sit natura.

Deus? Asi hoc est, ergo nen creatura.
ALIUD.

$. CYIULLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

468
kAAO.

« Ob πάλιν ἑαυτοὺς συνιστάνοµεν ὑμῖν, ἀλλὰ
ἀφορμὴν διδόντες χαυχήµατος ὑπὲρ ἡμῶν, ἵνα ἔχητε
πρὸς τοὺς ἓν προσώπῳ χανχωµένους, xal uh ἓν χαρ-
δίᾳ. Eie γὰρ ἑξέστημεν θΘεῷ, εἴτε σωφρονοῦμεν
ὑμῖν. » "Ióob πάλιν ὁ Παῦλος Θεὸν ὀνομάζει Xpi-
στὸν, (p xal ἑχστῆναί φησιν. Καὶ ὅπως ἐξέστη, δι-
δάξει λέγων αὐτός « Ἐμοὶ δὲ μὴ Υένοιτο χαυχᾶσθαι,
εἰ μὴ ἐν τῷ τοῦ Χριατοῦ σταυρῷ, δι’ οὗ ἐμοὶ χόσµος
ἑσταύριυται, χἀγὼ τῷ χόσμῳ' » xal πάλιν ἓν ἑτέροις '
« Ἑδθραϊοί tiet, χἀγώ" Ἱσραηλῖταί elot, χἀγώ. » —
« Ἑδθραϊος ἐξ Ἑδθραίων, χατὰ νόμον Φαρισαῖος,
κατὰ διχαιοσύνην τὴν iv. νόµῳ γενόμενος ἄμεμπτος.
"AX ἅτινα ἣν µοι χέρδη, ταῦτα ἤγημαι διὰ «by
Χριστὸν ζηµίαν, καὶ ἠγοῦμαι σχύδαλον εἶναι, ἵνα
Χριστὸν χερδάνω, xol εὑρεθῶ ἐν αὐτῷ, μὴ ἔχων
ἐμὴν δικαιοσύνην τὴν £v νόµῳ, ἀλλὰ διχαιοσύνην τὴν
διὰ πίστεως Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὁρᾶς ὅπως ἁπάντων
φῶν χατὰ vópow ἑἐξέστη καυχηµάτων, ἵνα χερδάνῃ
Κριστόν, Ὅπερ xai αὐτὸς ἡμῖν ὁ Σωτὴρ, ὡς ἐν πα-
ραδολῆς εἰσηγεῖται σχήµατι, λέγων ᾿ « ᾿θμµοία ἐστὶν
$ βασιλεία τῶν οὐρανῶν ἀνθρώπῳ ἑμπόρῳ ζητοῦντι
χαλοὺς µαργαρίτας ' εὑρὼν δὲ ἕνα πολύτιμον µαρ-
γαρίτην, ἀπελθὼν πέπρακεν ὅσα &Uyc, xai ἠγόρασεν.
αὐτόν. » Οὐχοῦν εἰ ἐξέστη Χριστῷ, cip δὲ τοῦτο
πεποιηκέναι φησὶ, πῶς οὗ Osho χατὰ φύσιν ὁ χἱός;
Ei δὲ τοῦτο, o0 ποίηµα.

ΑΛΛΟ.

ε Vetera, inquit, transierunt, ecce facta sunt om- ε Τὰ ἀρχαῖα, φησὶ, παρΏλθεν, ἰδοὺ γέγονε τὰ
nia nova. Ownia autem ex Deo, qui conciliavit nos πάντα xawá. Τὰ δὲ πάντα Ex τοῦ θεοῦ, τοῦ καταλ-
sibi per Christum, et dedit nobis ministerium re- ἍἹλάξαντος ἡμᾶς ἑαυτῷ διὰ Χριστοῦ, xal δόντος ἡμῖν
cenciliationis, quia Deus erat in. Christo, muudum — «kv &uaxovíay τῆς χαταλλαγῆς, ὡς ὅτι θεὸς Tv iv
sibi reconcilians, nec reputans eis. delicta eorum Τι Χριστῷ, χόσµον καταλλάσσων ἑαυτῷ, μὴ λογιξόμενος
je hisitaque snimadvertendum est qua ratione re- αὐταῖς τὰ παραπτώματα αὐτῶν. Σητητέον bv τού-
conciliati simus. Neque vero dubium est quia cre- *otg τῆς αρὸς θεὸν ἡμῶν παταλλαγῆς τὸν ερόπον.
dentes ia Christum, quod sit Filies Dei, ipsum ut — 'AJX ἔστι δηλον ὅτι πιστεύσαντες εἰς Χριστὺν, ὡς
*erem Deum suscipientes, per ipsum accedimus ad — Yi, τε εἴη τοῦ θεοῦ, xal θεὺν αὐτὸν ἀληθινὸν xapa-

Patrem, sicut et ipse ait : « Nullus veniet ad Pa-

δεξάµενοι, δι᾽ αὐτοῦ προσίεμεν τῷ IIa«pt, xa0 καὶ

(rem nisi per me **& ». Quin et ipse Servutor 608 αὐτός φησιν’ εΟὐδεὶς ἔρχεται πρὺς τὸν Πατέρα εἰ

«ui propier peccatum alieni ab ipso sunt, pro sua
benignitate ad se vocat, sibique concilians dixit :
«Venite ad me, omnes qui laboratis et onerati estis,
et ego reíiciam vos "*. » Si ergo ad Christum acce-.
dantes, eique conciliati, Deo conciliamur, et rewis-
Sionem peccatorum comsequimur, quomodo non
erit Deus ex Deo, qui in Patre et cum Paire exsi-
slit, jusiificans eos qui &d ipsum accedunt, οἱ mun-

dum sibi ipsi concilians? Quod si ita est, creatus.

BOR erit,

ALIUD.

«Pro Christo, inquit,legatione fungimur,tanquam.
Deo exhortante per nos, obsecramus yro Christo,
yeconciliamini Deo. Eum enim qui peccatum non no-
verot, pro nobis peccotum fecit, ut nos efficeremur.

τα [| Cor. v, 19, 13.

354 Cor. v, 17-19. ?* Joan. xiv, 6.

** Galat, vi, 14. * IL Cor. σ!, 22,
1 Math. x1, 38,

μὴ δι ἐμοῦ. » Άλλως τε xal αὐτὸς 6 Σωτὴρ τοὺς
διὰ «hv ἁμαρτίαν ἁποστήσαντας ix φιλανθρωπίας
χαλεῖ. πρὸς ἑαυτὸν, χαὶ ἑαυτῷ χαταλλάσσων ἔλεγςε ᾿
4. Δεῦτε πάντες πρός µε, οἱ χοπιῶντες καὶ πεφορ-
τισµένοι, χἀγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς. » Οὐκοῦν εἰ tpos-
(όντες xal χαταλλασσόμενοι τῷ Χριστῷ, θεῷ καταλ-
λασσόμεθα, xa τὴν ἄφεσιν τῶν ἁμαρτιῶν χοµιξό-
qua: πῶς οὐχ ἔσται θεὸς Ex θεοῦ, ὁ ἓν Πατρὶ xoi
μετὰ Πατρὸς, δικαιῶν μὲν τὸν προσερχόμενον, xó-
σµαν δὲ χαταλλάσσων ἑαυτῷ; Eli δὲ τοῦτο ἀληθὶς,
aix ἔσται γενητός.
ΑΛΛΟ.

4 Ὑπὲρ Χριστοῦ οὖν πρεσθεύοµεν, ὡς τοῦ θεοῦ
παρακαλοῦντος δι ἡμῶν ΄ δεόµεθα ὑπὲρ Χριστοῦ,
χαταλλάγητε τῷ θεῷ. Τὸν γὰρ μὴ γνόντα ἁμαρτίαν,
ὑπὲρ ἡμῶν ἁμαρτίαν ἐποίησεν, ἵνα ἡμεῖς γενώµεθα

1 Philipp. 1, 5-9. ** Maub. xui, 45, 46.

469

TIESAURUS.

ATO

δικαιοσύνη θεοῦ Ev αὐτῷ. » Οὐκοῦν ὥσπερ ὁ µονο- A justitia Dei in ipso **, » Quocirca, quemadsmodam

γενῆς Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, 5v ὁμοιύματι σαρκὸς ἁμαρτίας
γενόμενος, αὐτὸς χεχρηµάτινεν ἁμαρτία. οὕτως καὶ
ἡ μεῖς, ἀναμορφωθέντες εἰς αὐτὸν διὰ τῆς πίστεως,
διχαιοσύνη Θεοῦ Υεγενῆσθαι λεγόμεθα, ὅπερ Eod
χυρίως ὁ Ὑϊός. Ἡμεῖς μὲν γὰρ τῶν αὐτῷ φύσει
προσόντων ἀγαθῶν Ἱξιώμεθα, μέτοχοι γεγονότες
αὐτοῦ διὰ τοῦ Πνεύματος ' αὐτὸς δὰ πάλιν εἰς ἑαυτὸν
ἀναδέχεται τὰ ἀνθρώπινα, πρὸς «b 0εῖον χάλλος ἐν
ἑαυτῷ τὴν φύσιν ἀναζωγραφῶν. "Ὅτε τοίνυν ἐστὶν ὁ
Χριστὸς ἡ δικαιοσύνη τοῦ Πατρὸς, πῶς ἂν efr γενη-
τὸς, xai οὐχὶ μᾶλλον τῷ γεννήσαντι συναΐδιος, εἴπερ
ἀεὶ ἣν δίκαιος ὁ θεὸς xai Πατὴρ, αυνούσης αὐτῷ
δηλονότ. τῆς δικαιοσύνης αὐτοῦ, τουτέστι τοῦ Υἱοῦ ;

'Ex τῆς πρὸς Γαάτας.

ε Εἴ τις ὑμᾶς εὐαγγελίζεται παρ) ὃ παρελάδετε,
ἀνάθτμα ἔστω. "Αρτι γὰρ ἀνθρώπους πείθω, f) τὸν
Θεόν; "H ζητῷ ἀνθρώποις ἀρέσχειν; El ἔτι ἀνθρώ-
στις Πρεσχον, Χριστοῦ δοῦλος οὐκ ἄν μην.» Ὁ
πείθων Θεὺν, τουτέστιν, ἐπὶ τοῖς οἰχείοις τρόποις,
ὡς ἐπ᾽ ἀγαθοῖς πλητροφορεῖν ἐπαγόμενος, οὐχ &v-
θρῶποις ἀρέσαι ζητεῖ, ἀλλ' ἵνα μᾶλλον δουλεύσῃ
Χριστῷ. Θεὸς ἄρα χατὰ φύσιν 6 Yib;, ᾧ τὴν ἐξ
ἔργων ἀγαθῶν δουλείαν προσάγοντες ὡς θεῷ xal
Δεσκύτῃ πάντες ἀπολογούμεθα: τοῦτο γάρ ἐστι «b
πείθειν αὐτόν. Ὁ δὲ φύσει θεὸς, οὐχ ἂν cf γενητός.

ΑΛΛΟ.

€ Ὥστε ὁ vóuog παιδαγωγὸς ἡμῶν γέγονεν elo C

Ἄριστὸν, ἵνα Ex. πίστεως δικαιωθῶμεν. Ἐλθούσης
δὲ τῆς πίστεως, οὐκ ἔτι ὑπὸ παιδαγωγόν ἑσμεν.
Πάντες yàp Υἱοὶ Θεοῦ ἔστε διὰ τῆς πίστεως àv
ΧἈριστῷ Ἰησοῦ. "Όσοι γὰρ εἰς Χριστὺν ἐδαπτίσθητε,
Ἀριστὸν. ἐνεδύσασθε. » El δὲ Χριστὸν ἑνδυσάμενοι
διὰ τῆς πίστεως, ἀνεμορφώθημεν εἰς αὐτόν" xal
διὰ τοῦτο χρηµατίζοµεν υἱοὶ Θεοῦ, χατὰ θέσιν δηλον-
ὅτι, τὰ δὲ χατὰ θέσιν ἀεὶ πρὸς µίµησιν τοῦ χατά
φύσιν γίνεται φύσει ἄρα χαὶ οὐ θετῶς Υἱὸς ὁ Χρι-
στός. Τὸ δὲ φύσει γεννηθὲν ἀπὺ θεοῦ, πῶς ἂν εἴη
κτίσμα 7| ποίηµα, πάντας ἡμᾶς ἑπαναγχάζοντος λό-
Υου τῷ γεννήσαντι τὴν αὐτὴν ἔχειν οὐσίαν ὁμολογεῖν
τὸ ἐξ αὐτοῦ γεννώμενον;
ΑΛΛΟ.

D
€ Λέγω δὲ ἐφ᾽ ὅσον χρόνον ὁ xXnpovóyos; νἠπιός

ἐστιν, οὐδὲν διαφέρει δούλου, Κύριος πάντων ὧν,
ἁλλὰ ὑπὸ ἑπιτρόπων ἑστὶ καὶ οἰχονόμων, ἄχρι τῆς
προθεσμίας τοῦ Πατρός. Οὕτως xal ἡμεῖς ὅτε Ίμεν
νῄπιοι, ὑπὸ τὰ στοιχεῖα τοῦ χόσµου Ίμεν δεδουλω-
plvot* ὅτε 0b Έλθε τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου, ἕξαπ-
έστειλεν 6 θεὸς τὸν ΥἸὸν αὐτοῦ, γενόµενον Ex γυναι-
χὸς, Ὑενόμενον ὑπὸ νόµον, ἵνα τοὺς ὑπὸ νόµον ἐξ-
αγοράση, « ἵνα τὴν υἱοθεσίαν ἀπολάδωμεν. » El τοῖς
τοῦ χόσµου στοιχείοις, ὡς ποιημασι δουλεύοντες,
Ἠπιοί τε μεν xal παράφρρονες, ποίημα δὲ xav
χ"ίσμα κατ ἐχείνους ἐστὶν ὁ Υἱὸς τοῦ θεοῦ. ἔτι
«ot; ἀρχαίοις ἐγκλήμασιν ἐνεχόμεθα, νήπιο: δὲ οὐδὲν

** {{ Cor. v, 20, 291, *! 1 Cor. 1, 50,

*! Galat. 1, 9, 10.

vnigenius Filius Dei factus in similitudiee carnis
peccati, dicitur vocatus peccatum , ita et nos Γ6.
formati ad ipsum per fldem dicimur facii essa
justitia Dei : quod proprie est Filius. Nos enim
bonis quie ipsi naturaliter insunt accipiendis digni
habiti sumus, participes ipsius per Spiritum effecti:
ipse vicissim bumana in se recipit, 977 humanam
naturam ad pulchritudinem divinam in seipso in-
siaurans. Cum igitur Christus sit justitia Patris *!,
quomodo sit creatura, οἱ non potius Patri coxternus,
siquidem Deus ac Pater semper est. justus, semper-
que ipsi adfuit justitia sua, hoc est Filius?

Ez Epistola ad Galatas.

«Si quis vobis evangelizat aliud quam accepistis,
anatliema sit. Modo enim heminibus suadeo, an Deo?
Aut 4υΦτο hominibus placere? Si adhuc hominibus
placerem, Christi servus non essem **, » Si Paulus
suadens Deo, hoc est, suis actionibus bonis vitam
suam probare studens, liominibus placere non cu-
pit, sed potius Christo servire, certe Filius natu-
raliter Deus est, cui ex operibus bonis servitutem
offerentes ut Deo et Domino , ipsi nos probamus :
hoc enim est ei suadere. Qui vero est natura Deus,
creatura esse nequit.

ALIUD.

« [taque lex, inquit , padagogus noster fui. ad
Christum, ut ex (ide justificemur. Sed nbi venit
fides, jam non sumus $ub pxdagogo. Omnes enim
filii Dei estis per fidei in Christo Jesu. Quicunque
enim in Christo baptizati estis, Christum indui-
stis *?, » At vero 'si Christum induentes per fidem
reformati sumus in ipsum , ideoque vocamur filii
Dei, adoptione nimirum , adoptio autem semper
imitatur id quod naturaliter fj; ergo Christus est
natura, non adoptione Filius. Quod vero naturaliter
genitum est a Patre, quomodo possit esse creatura,
cum ratio ipsa nos cogal fateri id quod genitum
est, ejusdem esse substantig cum eo quod ge-
nuit ?

ALIUD.

« Dico autem quod quanto tempore h:zeres parvulus
est, non differt a servo, quamvissit Dominus omnium *
sed sub tutoribus et dispensatoribus est, donec ad zeta-
tem constitutam a Patre deveniat. Sic et nos quando
eramus parvuli, sub elementis mundi serviebamus;
quando autem venit plenitudo temporis, misit Deus
Filium suum natum ex muliere, factum sub lege,
ut eos qui erant sub lege redimeret, ut adoptio-
nem filiorum reciperemus **. » Si elementis mundi,
utpote creaturis servientes , iufantes ac dementes
eramus, Filius autem Dei, juxta hereticorum opi-
nionem, est creatura, certe adhuc veteri illi culpae
obnoxii sumus, quippe qui rursus creaturam pro

*: Galat. 1, 24-27, ** Galat. iv, 1-5.

An

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIHIEP.

E

Creatore colamus. At si. cognito 978 vero Deo A ἧττον καὶ νῦν ἐσμεν, δουλεύοντες xsispatt .πάλιν

ac Domino, qui propter nos factus ex muliere, et
factus sub lege, a cultu. creaturarum recessimus,
οἱ Creatorem colimus : Christus itaque est Deus οἱ
verus Filius, cujus etiam nos participes effecti,
adoptionem filiorum consecuti sumus, et liberi jam
vocamur, utpote qui ipsum liberum Filium indue-
rimus, ut servitutis nostrz forma abolerewr.

AMUD.
« Significo, inquit, vobis, fratres , quod Evange-

lium, quod a me vobis evangelizatum est , non est.

secundum bominem. Ego enim non accepi illud ab
homine, sed per revelationem Jesu Christi **. »
Videamus itaque quid de Filio dicat, qui a Christo
mysterium Christi didicit : « Jesus, inquit, heri οἱ
liodie, ipse etiam in ssecula δὲ. » Ecce quam aperte
profitetur, Christum immutabilis nature esse ; quod
quidem soli Deo ac Patri proprium est, neque cui-
quam creaturz congruit. Quocirca, si solus Deus
ac Pater est immutabilis, Filius autem ejus-
dem plane naturz, quippe qui semper idipsum est
quod.Pater, quomodo possit esse creatura, qui
solus ineffabilis essentix:e ratione Patri consimilis
eset, idemque secundum naturam suam est quod
Pater, eo solo excepto quod non sit Pater ?

ALIUD.

« Ego enim per legem legi mortuus sum, ut Deo ς

vivam, Christo crucifixus sum.Vivo autem, jam non
ego, vivit autem ia me Christus *'. » Si accepta nova
fegeServatoris vivimus quidem Deo, legi vero Mosaicze
mortui sumus (ueque enim amplius secundum illam
vivimus), Deus iteque est Christus et quidem verus
Deus. Quod si ita est, non ergo creatura. Quod au-
tem vivimusipsi Christo, testabitur ipsemet veritatis
preco, dicens : « St enim unus pro omnibus mor-
tuus est, omnes ergo morlui sunt, ut viventes non
sibiipsis vivant, sed ei qui pro ipsis mortuus est,
et resurrexit *5. » Si autem viveittes Christo, Deo
vivere dicimur, quomodo non sit Deus ? Aut quo-
modo possit esse creatura ?
| ALIUD.

« Cum, inquit,
fide justificat Deus gentes , antea evangelizavit
Λυγα]να, quia Benedicentur in te oinnes gentes 55, )
Si Deus dicitur gentes justificare, Christus autem
hoc przstat, et tollit peccata mundi, juxta dictum
279 Joannis ***, Deus itaqueest Filius, et Deus verus.
Perversi enim cum essent Jud:i, illud solum vere
dixerunt, neminem posse remittere peccata, nisi
solum Deum ****, utpote legis Dominum.

ALIUD.
« Sed tunc, iuquit, ignorantes Deum, serviebatis

5 (531at. 1, 11, 12.

56 |Teb 8.
0 Joan. 1, $6. "m,

"s Luc. v, 2t.

previdisset Scriptura quia ex D

"' Galat. 1! 19, 20.

παρὰ τὸν κτίσαντα.. El δὲ ἐπεγνωχότες ὡς ἀληθινὸν
θεὺν καὶ Δεσπότην τὸν δι ἡμᾶς γενόµενον Ex Υυναι-
χὸς, xai γενόµενον ὑπὸ νόμον, ἐξέδθημεν τοῦ λα-
τρεύευν τῇ χτίσει παρὰ τὸν χτίσαντα * θεὸς ἄρα καὶ
Yibg ἀληθινὸς ὁ Χριστὸς, οὗ καὶ ἡμεῖς ἀναδειχνύμε-
vot. μέτοχοι, τὴν υἱοθεσίαν ἁπολαμβάνομεν, ἑλεύθεροί
τε Ίδη χρηµατίζοµεν, ὡς αὐτὸν ἐνδυσάμενοι τὸν
ἐλεύθερον Υὲὸν, ἵνα τὸ τῆς δουλείας ἡμῶν ἀφανίφηται
σχημα.
AAAOQ.

« Γνωρίζω 0x. ὑμῖν, ἀδελφοὶ, τὸ Εὐαγγέλιον τὸ
εὐαγγελισθὲν ὑπ ἐμοῦ, ὅτι οὖχ ἔστι χατὰ ἄνθρω-
πον. Οὐδὲ γὰρ ἐγὼ παρὰ ἀνθρώπου παρέλαθον αὐτὸ,
οὐδὲ ἐδιδάχθην, ἀλλὰ δι ἀποχαλύψεως Ίησου Xp:-
στοῦ. Ἴδωμεν τοίνυν τί περὶ τοῦ Yiou φῃσιν ὁ
παρ᾽ αὑτοῦ τὸ περὶ αὐτοῦ μεμαθηνὼς μυρτήριον *
€ Ἰησοῦς Χριστὸς, φησὶ, χθὲς xat σήμερον ὁ αὐτὸς
χαὶ εἰς τοὺς αἰῶνας. » Ιδοὺ σαφῶς τὸ iv ἀτρέπτῳ
καὶ ἁμεταποιῆτῳ φύσει χεῖσθαι τὸν Υἱὸν ὁμολογεῖ *
ὕπερ ἴδιον µόνου Θεοῦ xal Πατρὸς, ἑτέρῳ δὲ πρόσ-
εστι τῶν γενητῶν οὐδενί[. Οὐκοῦν εἰ μόνος ἄτρε-
πτος ὁ Ocb; xai Πατὴρ, iv ταυτόσητι δὲ φύσεως
xai ὁ Υἱὸς, ἀεὶ τοῦτο ὧν ὅπερ ἑστὶν ὁ γεννῆσας αὖ-
τὸν, πῶς ἂν ey τῶν γενητῶν εἷς, ὁ μόνος τῷ φύ-
ααντι χατὰ τὸν ἄφραστον τῆς οὐσίας λόγον ἁμιλλώ-
µενος, χαὶ τοῦτο ὧν χατὰ φύσιν, ὅπερ ἐστὶν ὁ Πατὶρ
δίχα μόνου τοῦ εἶναι Πατήρ;

ΑΛΛΟ.

ε Ἐγὼ γὰρ διὰ νόµου νόμῳ ἀπέθανον, ἵνα zi
ζήσω Χριστῷ συνεσταύρωµαι, ζῶ δὲ οὐχέτι ἐγὼ, t8
δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστός. » El τοῦ ΣωτΏρος τὸν vfov παρα-
δεξάµενοι vópov, ζῶμεν μὲν τῷ θεῷ, νόμῳ δὲ τῷ
διὰ Μωσέως ἀποθνήσχομεν (οὐ γὰρ ἔτι xav ἐχεῖνον
βιοῦμεν f| πολιτευόμεθα)' θεὸς ἄρα Χριστὺς χαὶ
θεὸς ἀληθινός. El δὲ τοῦτο, o) ποίηµα. "Ὅτι δὲ ζῶ-
μεν αὐτῷ τῷ Χριστῷ, µαρτυρήσει λέγων αὑτὸς τῆς
ἀληθείας ὁ xfjpu&* « Ei γὰρ εἷς ὑπὲρ πάντων ἀπέθα-
νεν, ἄρα οἱ πάντες ἀπέθανον, ἵνα οἱ ζῶντες µηχέτι
ἑαυτοῖς ζῶσιν, ἀλλὰ τῷ ὑπὲρ ἀὐτῶν ἀποθανόντι xal
ἑγερθέντι. 2 Bi δὲ ξῶντες τῷ Χριστῷ, θεῷ (fv λε-
γόμεθα, πῶς οὐκ ἔστι θεός; Πῶς δέ ἐστι χτίσµα 1)
ποίημα;

ΑΛΛΟ.

.* Προϊδούσα δὲ ἡ Γραφὴ ὅτι Ex πἰστεως δικαιοῖ
τὰ ἔθνη ὁ θεὸς, προξυηγγελίσατο τῷ ᾿Αδραὰμ, ὅτι
Ἐνευλογηθήσονται £v σοὶ πάντα τὰ ἔθνη. » El θεὸς
τὰ ἔθνη λέγεται διχαιοῦν, Χριστὸς δέ ἐστιν ὁ τοῦτο
ποιῶν, xai αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ χόσµου, χατὰ
τὴν Ἰωάννου φωνήν' θεὸς &pa ἐστὶν ὁ Υἱὸς, xol
Θεὸς ἀληθινός, Ηονηροὶ γὰρ ὄντες Ἰουδαῖοι, µόνον
ἐχεῖνο λέγουσιν ἁἆληθὲς, ὡς οὐδεὶς ἁμαρτίας ἀφεῖναι

δύναται, el pij μόνος ὁ θεὸς, ὡς τοῦ νόµου Κύριας.

AAAU.
ε ᾽Αλλὰ τότε μὲν οὐχ εἰδότες θεὸν, ἑδουλεύσατε

"5 [I Cor. v, 14, 15. ο Galat. ΙΕ, 8.

4:3

TIIESAURUS.

Au

. * -
τοῖς φύσει gh ovat θεοῖς * vov δὲ γνόντες Osbv, μᾶλ- A non natura diis : nunc autem Deum cognoscentes,

λον δὲ Υνωσθέντες ὑπὸ θεοῦ, πῶς πάλιν ἐπιστρέφετε
ἐπὶ τὰ ἀσθενῃ xal πτωχὰ στοιχεία τοῦ κόσμον, οἷς
πάλιν ἄνωθεν δουλεύειν θέλετε; » El τοῖς τοῦ χόσµου
ατοιχείοις, γεννητην ἔχουσι τὴν φύσιν, ἀντιπαρα-
θάλλεται Χριστὸς, ὡς μὴ τοῦτο (v, ὅπερ ἐχεῖνα οὐχ
ἄρα τῶν γενητῶν elc χαὶ αὐτὸς εὑρίσχεται, ὁ τοσοῦ-
τον διεστηχὼς, ὡς τὰ μὲν μὴ εἶναι φύσει θεοὺς, τὸν
δὲ τοῦτο ὑπάρχειν ἀληθινῶς. Ταύτην γὰρ ὁ Παῦλος
εἰσφέρει τὴν διαφορὰν διὰ τοῦ προτεθέντος χέφα-
λαίου. "Ort δὲ τὸν Χριστὸν ὡς θεὸν ἑπέγνωχε τὰ
Εύνη, πᾶσίν ἐστιν, ὡς οἶμαι, χαταφανές. Εἰς αὐτὸν
Υὰρ πιστεύοντα, τῆς πολυθέου πλάνης ἁπαλλάττεται.
"Ότι δὲ πάλιν αὐτὸν ἐπέγνωχε τὰ ἔθνη, xat ἐπεγνώ-
σθη παρ᾽ αὐτοῦ, ἄχουε λέγοντος. « Τὰ πρόθατα τὰ
ἐμὰ τῆς φωνῆς µου ἀχούει, χαὶ γινῴσχω τὰ ἐμὰ, xal
γινώσχουσί µε τὰ ἐμά. »
ΔλΛΟο.

« Αδελφοὶ, δέοµαι ὑμῶν, οὐδέν µε Ἰδιχήσατε,
οἴδατε δὲ ὅτι δι’ ἀσθένειαν τῆς σαρχὺς εὐηγγελισά-
μην ὑμῖν τὸ πρότερον, xaX τὸν πειρασμὸν ὑμῶν τὸν
&v τῇ σαρχί µου οὐκ ἐξουθενῄσατε, οὐδὲ ἑξεπτύσατε,
ἀλλ ὡς ἄγγελον θεοῦ ἐδέξασθέ µε ὡς Χριστὸν "In-
σοῦν. » Ὑποδεξάμενος xai λίαν θαυμάσας τῶν iv
Γαλατίᾳ τήν τε εἰς θεὸν εὐλάδειαν, χαὶ τὴν εἰς αὐ-
τὸν ἀγάπησιν, εἰρηχώς τε, ὅτι « Ὡς ἄγγελον θεοῦ
ἑδέξασθέ µε, » χαὶ ἐπὶ πολὺ μεῖζον ἀναθαίνει, προσ”
(ci, « ὡς Χριστὸν Ἰησοῦν. » Τίς οὖν ὑπεροχὴ
Χριστοῦ πρὸς ἀγγέλους, αὐτὸς διδασχέτω, λέγων ’

imo vero cogniti a Deo, quomodo rursus conver-
timini ad imbecilla elementa mundi, quibus rursus
servire vultis **? » Si elementis mundi, quorum na-
tura ereata. est, Christus ex adverso comparatur,
nimirum, ut non idem exsistens quod illa, non
est ergo etiam ipse ex numero creaturarum, qui
tanto intervallo ab iis differt, ut hx:» quidem non
sint natura dii, ipse vero sit vere Deus. Παπο enim
Paulus eo loco differentiam statuit. Quod vero
Christum ut Deum cognoverint gentes, omnibus,
ut arbitror, manifestum est: nam in ipsum cre-
dentes a falso. deorum cultu abducti sunt. Quod
autem rursus eum cognoverint gentes, et ab eo
cognitze sint, audi dicentem ipsum * « Oves mex

B vocem meam audiunt, et cognosco eas, et cogno-

« Ὅταν δὲ εἰσαγάγῃ τὸν πρωτότοχον εἰς τὴν olxov- (C

µένην, λέγει. Καὶ προσχυνησάτωσαν αὐτῷ πάντες
ἄγγελοι θεοῦ. » Καὶ πάλιν’ «€ Τίνι γὰρ εἶπέ ποτε
«iov ἀγγέλων * Υἱός µου sl σὺ, ἐγὼ σήμερον γεγέν-
νηχἀ σε» καὶ, Κάθου ix δεξιῶν µου, ἕως ἂν 00
τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου; » Γέ-
Υραπται δὲ πάλιν περὶ αὐτῶν « 'O ποιῶν τοὺς
ἀγγέλους αὐτοῦ πνεύματα, xaX τοὺς λειτουρχοὺς αὖ-
τοῦ πυρὸς φλόγα. » Τοσαύτης τοιγαροὺν μεταξὺ
Χειμένης διαφορᾶς, ὡς τὸν μὲν Yibv προσχυνεῖσθαι ,
λειτουργεῖν δὲ αὐτῷ τοὺς ἀγγέλους' xal τὸν μὲν ἐν
τάξει βασιλέως χαὶ Υἱοῦ xai Δεσπότου χαθέζεσθαι,
τοὺς δὲ ἁποστέλλεσθαι εἰς διαχονίαν' πῶς οὐχ ἕσται
Geb, ὁ χαὶ ὑπὸ τῶν ἀγγέλων ὡς τοῦτο ὧν χατὰ φύ-
σιν γινωσχόµενος; El γὰρ ποίηµά ἐστι, χατὰ τὴν
κῶν ἑτεροδοξούντων ἀθουλίαν, (pa λέγειν οὗ µόνον
ἡμᾶς, ἀλλὰ xal αὐτὰς τὰς Ev οὐρανοῖς πεπλανῆσθαι
δυνάµεις, ὡς λατρεύειν τῇ χτίσει παρὰ τὸν χτί-
σαντα. El δὲ τοῦτο ἄτοπον (οὐ γὰρ ἄν τις πλανᾶσθαι
φῆσειε τοὺς ἁγίους ἀγγέλους, ἁληθῆς δὲ μᾶλλον Ev
αὐτοῖς ἡ περὶ τοῦ Θεοῦ γνῶσις, xal προσχυνοῦσιν
ὡς τοῦτο κατὰ φύσιν ὄντα τὸν Υἱὸν), οὐχ ἄρα χτίσµα
ἐστὶν, οὐδὲ ποίηµα. Τὸ γὰρ ὅλως ποιηθὲν, οὐκ ἂν εἴη
φύσει θ:ός.
ΑΛΛΟ.

« Ab, ἀδελφοὶ, οὐκ ἐσμὲν παιδίσχης τέκνα, ἀλλὰ

τῆς ἐλευθέρας, τῇ ἑλευθερίᾳ ᾗ Χριστὸς ἡμᾶς ἡλευθέ-

*! Joan. x, 14.

*? Galat. itv, 8, 9. "? Galat. iv, $51,

cm, 4. ο Bom. à, 25.

D

» Galat. I, 16, 1/1.

scurt me *!, ,
ALIUD.

« Fratres, obsecro vos, nihil me lzsistis : scitis
autem quoniam per in(ürmitatem carnis evangcli-
zaverim vobis jampridem, et tentationem ve-
stram in carne mea non sprevistis, neque respuistis :
sed sicut angelum Dei recepistis me sicut Jesum
Christum 13. » Paulus exosculans, multumque ad-
mirans pietatem Galatarum erga Deum, et amorem
erga se, cum dixisse!, « Sicut angelum Dei recepistis
me,» ad aliud longe majus conscendit , addendo,
« sicut ἆθδυπι Christum. » Quomodo autem sit. ex-
cellentior angelis Christus, ipaemet docet dicens ;
« Quando primogenitum in orbem terrarum intro-
duxit, dicit: Et adorent eum oinnes angeli Dei *. »
Et rursum : « Cui unquam angelorum dizit : Filius
meus es tu, ego hodie genui te : et, Sede a dextris
meis, donec ponam inimicos tuos scabellum pedum
tuorum ** ? » Scriptum etiam est de angelis : « Qui
facit angelos suos spiritus, et ministros suos flam-
mam ignis 05. « Cum igitur tantum inter eos sit
differentize, ut Filius quidem adoretur, angeli vere
ei ministrent, atque ille instar regis et 380 Filii
ac Domini sedeat, hi vero ad ministeria allegentur,
quomodo non erit Deus, qui etiam ab angelis wa-
turaliter talis esse cognoscitur ? Nam si creatura
est, juxta vesanam hzreticorum opinionem, óppor-
tune dici poterit nun solum nos, sed etiam ipsas
potestates coelestes errasse, quippe qui creaturam
pro Creatore coluerunt **. At si hoc absurdum est
(neque enim quisquam sanctos angelos errasse
dicet, imo potius vera Dei cognitione przditi sunt,
et adorant Filium tanquam natura Deum), nun est
igitur Filius creatura vel opus. Quod enim factum
est, Deus natura esse non potest.

ALIUD. |
« Wdeirco, inquit, fratres, non sumus (ilii ancilli,
sed liber:e, libertate qua nos Christus liberavit *". »

9? Hebr. 1, 6. ?* Ibid. 6, 7, 15. ** Psal.

415

S. CYRILLI ALEXANDRINI ΑΠΒΟΠΙΕΡ,

4:6

Si Domini est liberare, liberat autem nos Christus, A ρωσεν. » Ei Δεσπότου τὸ ἐλευνθεροῦν, ἑλευθεροῖ δὲ

et jugum servitutis nobis adimit , in [lios ad-
optans; non est ergo servus, sed Filius et Dominus :
id quod ipse naturaliter est, etiam iis qui digni
sunt per gratiam ascribens.

Ex Epistola ad Ephesios.

« l'aulus apostolas Jesu Christi per voluntatem
Dei factus, omnibus qui sunt in Epheso οἱ fidelibus
ip Christe Jesu 09. » Qui per voluntatem Dei ac
Patris electus est in. apostolatum, ut ipse ibi affir-
mat , is ipse vocat Filium splendorem Patris
et charaeterem exsistentise ipsius **. Praeterea quo-
modo increate atque ingenitze Pateis esseatise, sub-
sisteutizqne ipsius character erit Filius, si juxta
quorumdam opiuionem , ex non entibus conili-
titutus est? Necessarium enim est. ut. imago
alicujus perfectam similitudinem habeat illius
cujus est iinago. Si vero Filius est character ingce-
niti Patris, erit profecto etiam ipse, sicut ille in-
genitus et increatus, ac denique omne id quod est
Dcus verus. Quod si ita est, creatura non est.

ALIUD.

« Quare memores, iuquit, estote, quod aliquando

vos eratis gentes, in carne, qui dicebamiai prepu-
tiam, ab ea quise dicitur cireumcisio in caree manu-
f:eta : quia eratis in illo tempore sine Christoaliena-
ti a circumcisicae Israel, et procul a testamentis pro-
^ wissiouis, spem non habentes et sine Deo ia hoc
mundo. Nanc outem in Christo Jesu vos qui olim
longe aberatis, facii estis prope ia sanguine Chri-
eti '. » Si eo tempore quo geutes errabant, sepa-
rete erant a Christo, atque $28] ideo eiiam bona
6pe vscui erant, et sine Deo in mundo : Christus
AMaque est. omnium spes et Deus, quem si coguo-
scant gentes, non amplius erunt sine Deo, quippe
que didicerint verum Dominum. Quomodo igitur
sit opus vel creatura, qui ab errantibus, ut Deus
cognites est, quique eos qui ipsum invenerunt sal-
v3, omnique spe bona implet, juxta illud, « Euge,
serve bone et fidelis, quia in pauca fuisti fidelis,
eupra multa te constituam, iotra in. gaudium Do-
mini tui *. »

ALIUD.

«lpse enim est pax nostra, qui fecit utraque D

unum, medium parietem maceria solvens, inimici-
tas in carne sua, legem mandatorum decretis
evacuans *, » Scriptum est alicubi de lege Dei, quod
nihil ei liceat adjicere, nihil detrahere *. Cum ita-
que Deus id omnibus modis probibeat, dicatque
nemini licere quidquam adjicere suis preceptis,
nihil etiam detrahere, Christus hoc solus fecisse
deprehenditur. Detraxit enim evacuatis praeceptis
legis : adjecit vero precepta de fide in ipsum et
pietate, At quomodo a vobis annuuieratur creatu-
ris, qui potestatem Deo propriam sibi arrogat,

** Ephes. 1», 1, 9. ** Hebr. 1, 3.
Xil, 92.

! Ephes. u, 11,12. * Mauli. xxv, 25. * Eplies. uj, 14.

ἡμᾶς ὁ Χριστὸς, xai τὸν ζυγὸν τῆς δουλείας ἀνίησιν
εἰς υἱότητα xaXov οὐχ ἄρα δοῦλος, ἀλλὰ Υἱὸς καὶ
Δεσπότης, ὅπερ ἐστὶ χατὰ φύσιν, τοῦτο τοῖς ἀξίοις
κατὰ χάριν περιτιθείς.

Ex τῆς αρὸς Ἐφεσίους.

« Παῦλος ἁπόστολος Ἰησοῦ Χριστοῦ, διὰ θελήµα-
«og θεοῦ, τοῖς ἁγίοις πᾶσι τοῖς οὖσιν ἐν Ἐφέαπρ
χαὶ πιστοῖς £v Χριστῷ Ἰησοῦ.» Ὁ διὰ θελήµατος τοῦ
θεοῦ χαὶ Πατρὸς προχεχειρισµένος εἰς ἀποστολὴν,
ὡς αὑτὺς ἐνθάδε διϊσχυρίζεται, ἁπαύγασμα τοῦ
Πατρὸς xol χαρακτῆρα τῆς ὑποστάσεως αὐτοῦ τὸν
Υἱὸν ἀποχαλεῖ. Εἶτα πῶς τῆς ἁκτίστου καὶ ἀγενῆτου
τοῦ Πατρὶς οὐσίας τε χαὶ ὑποστάσεως ἔσται χαρα-

p χκτὴρ ὁ Υἱὰς, εἴπερ ἐξ οὐκ ὄντων ὑπέστη, κατά τινας;

Ανάγχη Υὰο πᾶσα τὴν τινος εἰχόνα ἀκριθῆ τὴν
ὁμοίωσιν ἔχειν ὡς πρὸς ἐχεῖνον, οὗ καὶ ἔστιν εἰχών.
El δὲ χαραχτήρ ἐστιν ὁ Υἱὸς τοῦ ἀγενήτου Πατρὸς,
ἔσται xal αὐτὸς xai! ἐχεῖνον ἀγένητος, ἄχτιστός τε
καὶ τὸ πᾶν fb θεὺς ἁληθινός. E! δὲ τοῦτο, οὗ
κοίηµα.

ΑΛΛΟ.

ε Διὸ μνημονεύετε, ὅτι ποτὲ ὑμεῖς τὰ ἔθνη ἐν
σαρχὶ, οἱ λεγόμενοι ἀχροθνστία, ὑπὸ τῆς λεγομένης
περιτομῆς àv σαρχὶ χειροποιήῄνου, ὅτι fie. ἓν τῷ
καιρῷ ἐχείνῳ χωρὶς Χριστοῦ, ἀπηλλοτριωμένοι τῆς
πολιτείας τοῦ Ἱσραὴλ, καὶ ξένοι τῶν διαθηχῶν τῆς
ἐπαγγελίας, ἑλπίδα μὴ ἔχοντες xal ἄθεοι £v τῷ xó-
guty. Nov δὲ iv Χριστῷ Ἰησοῦ ὑμεῖς, ot ποτε ὄντες
μαχρὰν, ἐγενήθητε Εγγὺς ἐν τῷ αἵματι τοῦ Χρι-
στοῦ. » El χαθ᾽ ὃν ἐπλανᾶτο τὰ ἔθνη χαιρὸν, χεχό-
puro τοῦ Χριστοῦ, xal fv διὰ τοῦτο xal ἑλπίδος
ἔρημα χρηστῆς, x«l ἄθεα ἓν τῷ χόσμῳ' Χριστὸς
ἄρα ἑἐστὶν fj πάντων ἑἐλπὶς καὶ Gebc, ὃν εἴπερ ἐπι-
γνοίη τὰ ἔθνη, τὸ εἶναι λοιπὸν Ev ἀθεότητι διαφεύ-
ξεται, ὡς µεμαθηχότα τὸν ὄντως Κύριον. Πῶς οὖν
ἂν εἴη χτίαμα f) ποίηµα ὁ παρὰ τῶν πλανωμένων ὡς
θεὺς ἐπιγινωσκόμενος, xal διασώζων τοὺς εὑρί-
σχοντας αὐτὸν, εἴσω τε πάσης ἀγαθῆς ἐλπίδος εἰσ-
φέρων, κατὰ τὸ, « Eo, δοῦλε ἀγαθὲ χαὶ πιστὲ, ἐπὶ
ὀλίγα fc πιστὸς, ἐπὶ πολλῶν σε καταστήσω, εἴσελθς
εἷς τὴν χαρὰν τοῦ Κυρίου σον. »

l AAAO.

« Αὐτὸς váp ἐστιν fj εἰρήνη ἡμῶν ὁ ποιῆσας τὰ
ἁμφότερα Ev, xaX τὸ µεσότοιχον τοῦ φραγμοῦ λύσας,
τὴν ἔχθραν ἓν τῇ σαρχὶ αὐτοῦ, τὸν νόµον τῶν Évro-
λῶν ἓν δόγµασι χαταργήσας. » Γἐγραπταί που περὶ
τῶν τοῦ Θεοῦ νόμων, ὡς Ev αὐτοῖς οὐχ ἔστι προσ-
θῆναι, xal ἀπ᾿ αὐτῶν οὐχ ἔστιν ἀφελεῖν. ᾿Αποφῄσαν-
τος τοίνυν τὸ τοιοῦτον παντελῶς τοῦ Θεοῦ, xal µη-
6: λέγοντος ἐξεῖναι προσθῆναί τι τοῖς παρ᾽ αὐτοῦ
διατεταγµένοις, ἡ xat ἀφελεῖν, τοῦτο μόνος πεποιη-
χὼς εὑρίσχεται Χριστός. Αφεῖλε μὲν γὰρ χαταργἡ-
σας τῶν ἐντολῶν τὸν νόµον * προστέθηχε 55 τὰ π’ρὶ
τῆς εἰς αὐτὸν πἰστεώς τε καὶ εὐσεθείας δόγματα. Καὶ

* Deut.

4717

TIIESAURUS.

s c

πῶς ἡμῖν ἐν τοῖς γενητοῖς ἀριθμηθήσεται, ὁ τὴν τῷ A quiqne. &olus ea przstot, quz soli Deo conve-

Θεῷ πρέπουσαν ἐξουσίαν περιχείµενος, xai uóvog
ἑργασάμενος, ἃ uóvo προσήχει θεῷ ;
AAAO.

« "Apa οὖν οὐχ ἔτι ἐστὲ ξένοι xal πάροιχοι, ἀλλὰ
συμπολίται τῶν ἁγίων καὶ οἰκεῖοι τοῦ θεοῦ. Εἶτα
πῶς οὐκ ἔσται θεὸς ὁ Υἱὸς, εἴπερ αὑτῷ διὰ τῆς mi-
στεις συναπτόµενοι, οἰκεῖοι Θεοῦ διὰ τοῦτο χρηµα-
εἶἰζουσιν; Καὶ αὐτὸς δὲ που τῆς κατὰ πνεῦμα συγ-
γενείας ἐπιδειχνύων τὸν τρόπον, λέγει περὶ τῶν Éau-
«oU μαθητῶν * « "Όστις γὰρ ἂν ποιῇ τὸ θέληµα τοῦ
Πατρός µου τοῦ &v οὐρανοῖς, οὗτος ἀδελφός µου xat
ἁδελφή µου xai µήτηρ ἑστίν. » |

AAAO.

Τούτου χάριν κάμπτω τὰ Ὑόνατά µου πρὸς τὸν b

Πατέρα, ἐξ οὗ πᾶσα πατριὰ ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς
ὀνομάζεται. » Τὰ χατὰ θέσιν ἀεὶ γινόμενα τοῖς χατὰ
φύσιν ἀπεικάζεται. Πάλιν τε αὖ χαὶ τὰ χατὰ µίµη-
σιν τὴν τινος ἀνατυπούμενα, τῆς TOV πρωτοτύπων
ἀληθείας ἀπολιμπάνεται. El τοίνυν ἐχ τῆς τοῦ θεοῦ
πατρότητος, τὸ τῆς πατριᾶς ὄνομα διαθαίνει χαὶ εἰς
ἡμᾶς * πῶς οὗ λίαν ἀσεθοῦσιν οἱ λέγοντες, δεῖν ἡμᾶς
μὲν εἶναι φύσει τῶν ἐξ ἡμῶν πατέρας, τοὺς κατὰ
μίµησιν τοῦ ἁἀληθινοῦ τοῦτο Υεγονότας xai χεχλη-
µένους' τὸν δὲ ἀρχέτυπον xal πρῶτον Πατέρα Gcbv,
τῆς ἓν τῷ γεννᾷν ἀληθείας ἀποστερεῖσθαι , xal μὴ
ἐξ αὐταῦ μηδὲ οὐσιωδῶς προελθόντα τὸν Υἱὸν όμολο-
γεῖν, ἀλλ ἔχφυλόν τινα τῆς πατρῴας οὑσίας xa

niunt ?

ALIUD.

« Ergo jam, inquit, nou amplius estis hospites et
βι]νοῃα., sed estis concives sanetorum et domestici
Dei *. » Quomodo igHur non erit Filias Deus, si
qui per fidem ei adoptati sunt, domestici Dei id-
circo vocantur? Quin οἱ ipse quoque spiritalis hu-
jusce conjunctionis atque affinitatis modum decla-
rans, de discipulis suis ita ait: « Quicunque fece-
rit voluntatem Patris mei qui in calis est, hic fra-
ter et soror et mater mea est*. o» —

ALIUD.

« Rujus, inquit, gratia, fleeto genua mea ad Pa-
(rem, ex quo omnis paternitas in celo et in terra
nominatur *, » Quz adoptione fiunt, semper assimi«
lantur iis quee natura talia sunt. Similiter et quz
ad imitationem alicujus affinguniur, a veritate
primi exemplaris desciscunt. Si ergo ex Dei pater-
nitade nomen in nos etiam transit, quomodo nou
vehementer impii sint qui dicunt , debere nos esse
natura paires filiorum nostrorum, qui lamen ad
imitationem 4289 veri Patris hoc facti et νου
sumus? Primum vero exemplar, et primum Pa-
trem Deum vera generatione privare, el negare
Filium ex ipso esee essentialiterque procedere, sed
extraneum ab esseutia paterna, ascititiumque im-

ἐπείσαχτον φαντάζεσθαι; Πῶς δ' ἂν ὅλως efr, xat C ginari? Quomodo autem omnino sit Pater qui eibi

Ἡατὴρ ὁ μτδὲν γεννῄσας, et γε τὸ zatfyp ὄνομα, τῆς
ἓν τῷ δύνασθαι γεννᾷν ἐπιτηδειότητός ἐστι σηµαντι-
xbv, χαὶ τὸν γεννῄσαντα τῷ γεγεννημένῳ διὰ γεννή-
ese ὥσπερ ὠδῖνος εἰς ἑνότητα τῆς οὐσίας συνδεῖ ;
Ἐπεὶ οὖν ἀληθεύει λέγων ὁ Πατὴρ πρὸς τὸν ἴδιον
χίόν ’ «Ἐκ γαστρὸς πρὺ ἑωσφόρου ἑἐγέννησά σε’ »
xai γεγέννηχεν ὄντως αὐτὸν ἐξ ἑαυτοῦ (τοῦτο γὰρ
σηµαίνει τὸ, « Ex Υαστρός» ): οὐκ ἂν εἴη ποίηµα,
θεὸς δὲ μᾶλλον ὡς ἐκ θεοῦ, χαὶ Υἱὸς ὡς ἐκ Πατρὰς
φυσικῶς.
ΑΛΛύυ.

« Εἷς Κύριος, µία πίστις, ἓν βάπτισμα, εἷς θεὸς
xai Πατλρ πάντων, ὁ ἐπὶ πάντων, xat διὰ πάντων,
xaX ἓν πᾶσιν. » Ἑνὸς ὄντος Κυρίου τοῦ θεοῦ χαὶ Πα-
ερὸς, πῶς ἔσται Κύριος ὁ Υἱὸς, εἴ γε ποίηµα 1] χτίσµα
ἐστί; Πρόδηλον yàp ὅτι τὰ πεποιηµένα δούλην ἔχει
τὴν φύσιν. Πῶς δὲ xa πίστεως οὔσης μιᾶς ὁ πιστεύων
tlg τὸν Ὑἱὸν, elg τὸν Πατέρα πιστεύει, et γε χατὰ
τὴν τινων ἀθουλίαν διαχέχοπται τῆς πρὸς τὸν Πα-
τέρα κοινωνίας φυσιχῆς; Ἀλλ' ὄντος Κυρίου τοῦ
θεοῦ xat Πατρὸς, Κύριός ἔστι xal ὁ Υἱὸς, xoi ὁ πι-
στεύων εἰς αὐτὸν, εἰς τὸν Πατέρα πιστεύει. Ἐκ Ila-
τρὸς γὰρ δηλονότι xal ἓν Πατρὶ φυσιχῶς ὑπάρχων
Υἱὸς, ἔχων τε ab πάλιν &v ἑαυτῷ τὸν Πατέρα, συν-
θεολογεῖται xai συνδοξάζεται. Καὶ οὕτως εἰς μίαν
ἀναδαίνει θεότητα τῶν προσιόντων ἡ πίστις. Πῶς

8 Ephes. 1, 19.

* Mattli. xit, 50. " Ephes.

ni, (5, * Psal. cix, 9.

genuit, cum noinen patris signiücet aptitudinea et
facultatem generandi, et genitorem cuim genilo per ΄
generationem veluti partum in unitatem substantiae
copulet? Cum igitur vere dicat Pater ad Filium
suum: « Ex utero ante luciferum genui te *, » et re-
vera ipsum ex se genuerit, hoc enim significat « ex
Utero, » certe creatura esse nequit, sed potius Deus
ex Deo οἱ Filius naturaliter ex Patre genitus.

ALIUD.

« Unus Dominus, una fides, unus baptismus,
unus Deus et Pater omnium, qui est super omnia,
et per omnia, el in omnibus *. » Cum unus sit Do-
minus Deus Pater, quomodo erit Filius Dominus
si est creatura ? Manifestum enim est creata omnia
servilis esse natur.e.:Quomodo. autem, cum sit una
fides, qui credit in Filium credit in Patrem, si,
juxta quorumdam insaniam, a naturali cum Patre
conjunctione sejunctus est? Atqui, cum Pater sit
Dominus, Filius quoque est Dominus, et qui credit
in ipsum, in Patrem credit. Ex Patre enim mani-
feste et in Patre naturaliter exsistens Filius, ha-
bensque vicissim in se Patrem, simul cum eo Deus
dicitur, et simul glorificatur. Atque ita credentium
fides in unam deitatem tendit. Quomodo igitur an-

* Ephes. 1v, b, 6.

115

5. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIIIEP.

450

numerabitur creaturis qui omnia habet communia Α οὖν ἐν πο.ήµασιν, ὁ πάντα ἔχων xowi πρὸς τὸν Ἱ]α-

cüm Patre, ut verus essentiz ipsius fructus, non
autem sicut nos adoptitii filii atque inserti sur-
culi?

ALIUD.

ε Sitis ergo, inquit, imitatores Dei, sicut filii
dilecii, et ambulate in charitate, sicut et Christus
dilexit nos, et tradidit scipsum pro nobis !*. » Vide
rursus quomodo Christum Deum ac Dominum no-
minet. Cum enim dixisset debere nos fieri imitato-
res Dei, statim, Seipsum, adjungit, el quo pacto
imitandus sit, docet dicens : « Sicut οἱ Christus di-
lexit nos, et tradidit seipsum pro nobis. » Cum ita-
que Christus sit revera et vocetur Deus, ab eo cui
creditum est Deo ac Patre Evangelium, quis ferai
eus qui contra sentiunt ? Qui vero est natura Deus,
quomo 'o 489 sit opus vel creatura?

ALIUD.

« Hoc enim, inquit, scitote, quod omnis forni-
cator, aut immundus, aut avarus, qui est idolorum
eultor, non habet lizereditatem in. regno Cliristi ac
Dei !* !*, » Ecce. rursus cum Christum nominavit,
statim subjungit et Deum, utpote Deo et Patre in
ipso regnante, ipseque rursum in Patre, juxta il-
μά 4 se ad Patrem dictum : » Oinnia mea. tua
sunt, et tua. mea !*. » Unum autem omnium est
regnum : commune quidem Patri cum Filio, com-
muue vero Filio cum Patre, conregnante nimirum

τέρα, ὡς ἀληθὴς αὐτοῦ τῆς οὐσίας χαρπὸς, χαὶ οὗ
χαθάπερ ἡμεϊς θετοὶ πρὸς υἱότητα xal ἔγχεχεντρι !
σµένα βλαστήματα ;-

ΑΛΛΟ.

« Γίνεσθε οὖν µιμηταὶ τοῦ θεοῦ, ὡς τέχνα ἀγα-
πυτὰ, xol περιπατεῖτε ἐν ἀγάπῃ, χαθὼς xai ὁ Xp:-
στὸ; ἠγάπησεν ἡμᾶς, xa παρέδωχεν ἑαυτὸν ὑπὲρ
ἡμῶν. » "Opz δὴ πάλιν ὅπως θεὸν οἷδέ τε καὶ ὀνο-
µάζει Χριστόν. Εἱρηχὼς γὰρ δεῖν ἡμᾶς μιμητὰς Υε-
νέσθαι 8:00, εὐθὺς παρατίθησιν αὑτὸν, xal ὅπως
μιμεῖσθαι προσήχει, διδάσχει λέγων’ « Καθὼς καὶ
ὁ Χριστὺς Ἰγάπησεν ἡμᾶς, xal ἑαυτὸν ἔδωχεν ὑπὲρ
ἡμῶν. » 8:09 τοιγαροῦν ὄντος τε φύσει xal ὀνομαζο-
µένου Χριστοῦ, xal τοῦτο παρὰ TOU πεπιστευµένου
τὸ Εὐαγγέλιον παρὰ θεοῦ χαὶ Πατρὸς, τίς τῶν ἕτερα
λεγόντων ἀνέξεται; Ὁ δὲ φύσει θεὺς, πῶς ἂν εἴη
χτίσμα f ποίηµα ;

ΑΛΛΟ.

« Τοῦτο γὰρ ἴστε Υινώσχοντες ὅτι md; πόρνος, 1]
ἀχάθαρτος, 7) πλεονέχτης, óc ἐστιν εἰδωλολάτρης, οὔκ
ἔχει χληρονοµίαν ἓν τῇ βασιλείᾳ τοῦ Χριστοῦ xal
θεοῦ. » Ἰδοὺ πάλιν Χριστὸν ὀνομάσας, εὐθὺς αὑτὺν
εἰσφέρει xai Θεὸν, ὡς τοῦ Θεοῦ xai Πατρὸς ἐν
αὑτῷ βασιλεύοντος, αὐτοῦ τε a0 πάλιν ἓν τῷ
Πατρὶ, κατὰ τὸ παρ᾽ αὐτοῦ λεγόμενον ὡς πρὸς τὸν
Ἱατέρα, ὅτι ε Πάντα τὰ ἐμὰ σά ἐστι, χαὶ τὰ cà
ἐμά. » "Ev δὲ τῶν πάντων ἡ βασιλεία, xowb μὲν
Yi πρὸς Πατέρα, χοινὴ δὲ Πατρὶ πρὸς Υἱὸν, συµ.-

et Spiritu. sancto : ita. enim sancta et adoranda C θασιλεύοντος δηλαδὴ τοῦ ἁγίου Πνεύματος * οὕτω γὰρ

Trinitas in unam deitatis naturam colligitur. Quo-
modo igitur sit creatura Deus Verbum in Patre et
cum Patre reguans?

ALIUD. .

« Nullus, inquit, . vos inanibus decipiat verbis.
P'ropter bec enim venit ira Dei in filios inobedien-
tiz !*. » Quinam vero sint filii inobedientiz, nisi
qui per peccata a Servatoris nostri legibus resilie-
runt? Si vero is qui iram in illos immittit est ipse
Christus, dicens : « Discedile a me, maledicti, in
ignem aternum !5; » et beatus Páulus Deum ipsum
esse novit, talemque inducit, quisnam eos ferat
qui ipsum creaturam esse dicunt?

ALIUD.

c Idcirco inquit, Su»ge qui dopmis, et excitare a
mortuis, et illuminabit te Christus !*. οἱ Domini
est facultas illuminandi, est opus lucis : illuminat
autem Christus, lux itaque est Cliristus, et. vera
lux. « Tenebre euim ipsum non comprehende-
runt ", » Sed et Pater est. vera lux, lumen itaque
de lumine est Filius, et Deus ex Deo. Quod si ita
est, nion ergo creatura.

ALIUD, in ilem.
^ Quod ex participatione alterius illuminandi fa-

19 Ephes. v, 1, 2. !*!* Ephes. v, 9.
** Ephes, v, 14. '" Joan. 1,5.

535 Joan, ον, 0.

ἡ ἁγία xal προσχυνουµένη Τριὰς, εἰς την pav τῃς

θεότητος ἀναφέρεται φύσιν. Πῶς οὖν ποίηµα 6 Bast-

λεύων Ev Πατρὶ xax μετὰ Πατρὸς θεὸς Λόγος,
ΑΛΛΟ.

« Μηδεὶς ὑμᾶς ἁπατάτω xevol; λόγοις. Διὰ ταντα
γὰρ ἔρχεται tj ὀργὶ τοῦ θεοῦ ἐπὶ τοὺς υἱοὺς τῆς ἀπε:-
θείας. » Καὶ «veg ἂν εἶεν οἱ τῆς ἀπειθείας viol, εἰ
μὴ πάντως οἱ διὰ τοῦ πλημμελεῖν τῶν τοῦ Σωτῆρος
ἁποσχιρτήσαντες νόμων; Εἰ δὲ τούτοις ἑπάγων τὴν
ὀργὴν, αὐτός ἐστιν ὁ Σωτὴρ διὰ τοῦ λέγειν ' « Ilo-
ρεύεσθε ἀπ᾿ ἐμοῦ, οἱ χαττραµένοι, εἰς τὸ mUp τὸ
αἰώνιον' 2 xaY θεὸν αὐτὸν ὁ µακάριος Παῦλος οἶδέ τα
ὄντα, xal εἶσφέρει διὰ τούτων) τίς τῶν ποίημα λεγόν-

D των ἀνέξεται;

ΑΛΛΟ.

ε Διὸ λέγει’ Ἔχειρε, ὁ χαθεύδων, καὶ ἀνάστα ix
τῶν νεκρῶν, χαὶ ἐπιφαύσει σοι ὁ Χριστός. » EL Κυ-
ρίου τὸ δύνασθαι φωτίζειν, ἔργον ἑστὶ φωτός * φωτί-
ζει 65 ὁ Ἀριστός ' qug ἄρα ἑστὶ, xal φῶς ἀληθινόν.
c Ἡ γὰρ σχοτεία αὐτὸν ob χατἐλαδε. » Φῶς δὲ καὶ ὁ
IIz:p ἀληθινὸν, φῶς ἄρα Ex τοῦ φωτὸς ὁ Υἱὸς, καὶ
0:5; ix 0:052. Ei δὲ τοῦτο, οὗ ποίηµα.

ΑΛΛΟ, εἰς τὺ αὐτό.
T^ ix μετοχῆς ἑτέρου τὸ δύνασθαι φωτίξειν ἔσχη-

" Ephes. v, ὐ. Μαιν σχν,

4δἱ

TIESAURUS.

482

χὸς, &rixtrtov ἔχει zt,» χάριν, χαὶ οὐχ ἂν αὐτὸ κν- A cultatem habet, id. acquzsziai gratiam liabet : ue-

ρίως ὀνομάξοιτο φῶς. 'O δὲ Yib, οὐχ οὕτως « "Evo
γάρ εἰμι, φτσὶ, τὸ φῶς. » ᾽Αληθινὸν ἄρα φῶς ὥσπερ
καὶ ὁ Πατῆρ. To δὲ τῷ θεῷ καὶ Πατρὶ κατὰ φύσιν
ἁπαραλλάχτως ἔχον, πῶς ἂν εἴη χτίσµα f) ποίημα;
ρα γὰρ ἤδη χαὶ αὐτὸν τὸν Πατέρα τοῦτο χαλεῖν,
ὅπερ ἑἐστὶν ἁτοπώτατον», καὶ ἅμετρον ἔχκον zi) ὃυσ-
φημίαν.
Άλλο.

« Οἱ ἄνδρες, ἀγαπᾶτε τὰς γυναῖχας, χαθὼς καὶ ὁ
Χριστὸς Ἰγάπησε τὴν Ἐκκληαίαν, xai ἑαυτὸν παρ.
έδωχεν ὑπὲρ αὐτῆς, ἵνα αὐτῖν ἁγιάσῃ, χαθαρίσας τῷ
λουτρῷ vou ὕδατος ἓν ῥήματι. » Ei μηδὲν τῶν προσ-
όντων τῇ θείᾳ φύσει πλεονεκτημάτων ἐν θὐδενὶ τῶν

que id proprie vocari possit lumen. Filius autem
nou ως « Ego enim, inquit, sum. lux !*. » Vera
ilaque lux est, sicul et Pater. Quod vero omnimo:
dam cum Patre nature. similitudinem habet, quo-
modo sit opus vel creatura? Nam et Patreni licebit
ea ratione hoc ipsum vocare, quod est absurdissi-
inum, et immensam blasphemian: habet.

ALIUD.

« Viri, inquit, diligite uxores vestras, sicut et
Christus dilexit Ecclesiam, et 98/4 tradidit senei-
ipsum pro ea, uL ips»m sancetilicarel, mundans la-
vacro aquz in verbo '*, » Si nihil eorum qua divi-
nw nalurz insuut, ulli creatur naturaliter ac pro-

Tevrstv εὑρίσχεται φυσιχῶς τε xal χνρίως ὑπάρχον, p prie inest, sed ab ipso Creatore illi insitum atque

ἑνεσπαρμένον δὲ μᾶλλον xa ἐντεθειμένον παρὰ τοῦ
πεποιηχότος αὐτὰ, ὥσπερ οὖν ἀμέλει xal ὁ Παῦλος
τοιοῦτόν τινα χατὰ πάντων ὅρον τιθεὶς ἀληθέστατον»

« Τ{ γὰρ ἔχεις ὃ οὐκ ἔλαθες; » λέγει. πρόδηλον ὅτι

xat ἡ ἁγιότης ἓν µόνῳ χεῖται θεῷ, ἓν δὲ τοῖς ἄλλοις
οὐχ ἔτι. ᾿Αγιάξεται γὰρ μᾶλλον παρὰ τοῦ ἁγίου
Θεοῦ, χαθάπερ ἀπὸ πηγῖς δεχόµενα τὸν ἁγιασμήν.
Αὐτὰ δὲ ἁγιάνειν οὗ δύναται. (ὐκοῦν εἰ μηδενὸς τῶν
πεποιηµένων ἁγιάζειν ἰσχύοντος, τοῦτο ποιῶν εὖἡ-
ρίσχεται Χριστὸς, ἕτερος ἔσται χατὰ φύσιν ὡς πρὸς
αὑτά. Ὁ δὲ τὸ εἶναι ποίηµα διαφυγὼν, xal τὰ τῆς
θείας quce; ἔκων ἆγαθὰ, πῶς οὐκ ἂν εἴη φύσει
θεός;
'Ex τῆς zpóc Φιλιππησίους.

«Πάντα ποιεῖτε, φησὶ, χωρὶς Υογγυσμῶν καὶ διαλο-
Υ"σμῶν, ἵνα γένησθε ἄμεμπτοι xal ἀχέραιοι, τέχνα”
4Φεοῦ ἅμωμα. » El, χαθάπερ αὗτός πού φτσιν ὁ µα-
κάριος Παῦλος, Χριστός ἐστιν ὁ λέγων περὶ ἡμῶν :
« Ἰδου ἐγὼ xal τὰ παιδία ἅ µοι ἔδωχεν ὁ 8:6; »
αὐτοῦ ὃτλονότι τέχνα ἐσμὲν διὰ προσοχῆς ἁμώ-
qma. » θεὸς οὖν ἄρα ὁ Χριστός. Ei δὲ τοῦτο, πῶς
ἔσται ποίτµα;

ΑΛΛΟ.

« ᾿Ημῶὼν γὰρ τὸ πολίτευμα &v οὐρανοῖς ὑπάρχει,
££ οὗ χαὶ Σωτῆρα ἀπεχδεχόμεθα Κύριον Ἰησοῦν Ἆρι-
στὸν, ὃς μετασχηματίσει τὸ σῶμα τῆς ταπεινώσέως
ἡμῶν σύμμορφον τῷ σώματι τῆς δόξης αὐτοῦ, xat
&tv Ἑνέργειαν τον ὀύνασθαι αὐτὸν καὶ ὑποτάξαι αὐ-
τῷ τὰ πάντα. » — « Κάθου £x δεξιῶν pov, » φῃσί που
πρὸς τὸν Υἱὸν ὁ Πατ]ρ, «ἕως ἂν 0t τοὺς ἐχθρούς σου
ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου. » 'AAX ἰδου xai Παῦλος
ἐπιμαρτυρεῖ τὸ δύνασθαι τῷ Yüp xat ὑποτάττειν ἑαυ-
τῷ tà πάντα, xai τοῦτο ῥᾳδίως ἐπιτελέσειν, ὅπερ ἐν
μόνη xeisat τῇ τοῦ Πατρὸς ἰσχύῖ, Επειδη δὲ ἁπλοὺς
ὁ θ:ὸς, οὐχ ἕτερόν τι rap! αὐτὸν ἡ ἰσχὺς T; ἓν αὐτῷ,
QAM αὑτὸς ὀηλονότι ὁ Yio;, µίαν ἔχων ὡς πρὸς αὐτὸν
τὴν οὐσίαν, χαὶ τῇ ταυτότητι τῆς φύσεως ὥσπερ Ev-
νπάρχων πρὸς τὸν γεννῄσαντα, εἰ χαὶ Θεὸς ἐκ Θεοῦ,
xai φῶς ἑἐξέλαμφεν Ex φωτὸς, Υἱὸς xal οὗ ΠἩατὴρ
νοούµενος. El τοίνυν πᾶσα ἐνέργεια xal δύναμις τοῦ

!* Joau, vini, 12.

' Joan. v, 25, 96.
9 Philipp. 11, 20.

αν νι], cix, 1.

* | Cor. iv, 7.
*! [ Cor. 1, 24.

immersum, quemadmodum et Paulus. hujuscemodi
fines cunctis statuens verissime dixit * « Quid ha-
bes quod non accepisti **? » manifestum est sanctis
tatem quoque in solo Deo consistere, in aliis vero
nequaquam, Sed potius a Deo qui sanctus est, san-
ctificantur : ab illo tanquam a fonte sanctificatio-
nem accipientia. Ipsa autem sauctificare non pos-
sunt. Quocirca, si, cum nulla creatura. sanctificare
queat, Christus id przstare invenitur, diversze ita-
que natura ab iis erit. Qui vero creatura ΠΟΠ est,
οἱ divine uaturze bona. in se habet, quomodo non
erit natura sua Deus?

Ex Epistola ad Philippenses.

« Oninia, inquit, facite siue murmuratione et h.e-
sitatione, ut sitis sinceri, absque ulla querela, filii
Dei sine reprehensione **. » Si, sicul ipse Paulus
alicubi dicit, Cliristus est qui de mobis dicil 1
« Ecce ego et filii quos mihi dedit Deus **, » ipsius
profecto filii sumus per gratiam immaculati,
Christus itaque est Deus. At si Deus, quomodo erit
creatura ?

ALIUD.

« Nostra autem, inquit, conversatio est in calis.
Unde et Salvatorem. exspectamus Dominum Jesum
Christum qui reformabit corpus humilitatis nostrae
conforme corpori glorix sua, secundum operatio-
uem qua ipse sibi potest subjicere omnia 15, » —
« Sede a dextris meis, » inquit alicubi ad Filium Pa-
ter, « donec ponam inimicos tuos scabellum pedum
tuorum **, » Ecce quomodo Paulus testetur Filium
sibi posse subjicere omnia, idque facile pr»stare
posse quod in. sola Patris potestate situm est, Gum
vero sit simplex Deus, potentia qus in ipso est,
non est aliquid diversum ab ipso, sed ipse Filius
unam habeus cum Paire essentiam, et. identitate
nature veluti inexsistens Patri, tametsi Deus ex
Deo, et lumen e lumine effulsit; cum Filius et non
Pater intelligatur. Si ergo est tota potentia ac vir-
tus Patris , per quam ille omnia operatur, quo-

ει Philipp n, 14, 15. ** Hebr. n, 15.

485

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCITIEP.

49i

modo sit creatz nature? Non erit igitur Filius A Πατρὸς δι ἧς τὰ πάντα ἑργάνετα:, zu ἂν ecv φύ-

creatura, ut quidam insulse opinantur.

993 ALIUD, in eamdem sententiam. syllogistice.

Si quidquid creatum est, ex nihilo ad esse trans-
latum est, Christus vero, cum sit sapientia ac poten-
tia Dei et Patris **, creat: nature est, ut quidam
volunt, neaessarium fuerit fateri Deum aliquando
sapientia et potentia caruisse, successu vero tem-
poris id factum fuisse, Filio nimirum ad esse pro-
ducto. Talis enim est creatorum natura : sed al»
surdum pariter et blaspbemum est {αἱ quidpiam de
Deo cogitare. Blasphemum quidem : neque enim
Pater unquam sapientia et potentia destitutus fuit ;
absurdum vero, hac de causa. Nam si, ut nounulli
volunt, creatus est Filius, certe a Patre creatus
fuerit. Cxterum, cum Pater potentia simul ei 82-
pientia destitutus esset, tentum Filium preducere
μου potuisset, qui et image, et character exsisten-
tim ipsius vocaretur *'. Quomodo enim absque sa-
pientia el potentia creari potuisset Filius omnem
creaturam superans, cuum sacra Scriptura creatu-
ram, qua tanto minor ipso est, in sapientia et po-
tentia Dei factam esse affirmat? Atqui, si in minori
sapientia Creatori opus fwit, ut recte fleret, quo-
modo noa multo magis in majori? Tanta est in
istorum opinione absurditas. Ca:terum, cuin semper
fuerit sapiens ac potens Pater, uon cst igitur Fi-
lius creatura, quippe qui Patri coxternus est, αἱ
nimirum ipsius potentia et sapientia.

ALIUD.

« Dominus, iuquit, prope est, nihil solliciti si-
tis *9, » Vide rursum quomodo nobis etiam per boc
Filius verus esse Deus declaretur. Cum enim Paulus
eum prope esse dicat, ui Dominum, ipsemet per
quemdam prophetam ait : « Deus propinquans suam
ego, dicit Dominus, et non Deus e longe **. » Cum
itaque Filius ipse Deuin se esse sciat, atque ita se
appellet, ut audivimus, quomodo non peccet. qui
dicenti ipsum esse creaturam &dein. babeat?

ALIUD.
« Sed in omni, inquit, oratione et. obsecratione,

cum gratiarum actione petitiones vesirz innote- D

scant apud Deum, et pax Dei quie exsuperat om-
nem intellectum, custodiat corda vestra, et intelli-
gentias vestras iu Christo Jesu **, » Servator cum
discipulis suis dissereus, ita alicubi ait : « Pacem
meam do vobis, pacem meam relinquo vobis ?!. »
Cum itaque suam dicat esse pacem, Paulus vero
eam Dei esse dicit, manifeste Filium 986 Deum
esse declarat, qui pacem sanctia largiatur : ad
quem beatus etiam Isaias prophetico spiritu affla-
lus, veluti ex persona eorum qui in ipsum cre-
dusi , dicebat : « Domine Deus noster, da nobis

** ] Cor. 1, 94.

" Mebr. |, 3.
? Joan, xiv, 27.

** Philipp. iv,

5b, 6. ** ferem. xvin, 25,

σεως τῆς γενητῆς; Οὐκοῦν οὗ ποίηµα ὁ Υἱὸς χατά
πινων ἀθουλίαν.
Αλλυ, τοῦ αὐτοῦ συ.1ογισειχως.

Ei πᾶν τὸ ὡς kv ὑποστάσει πεποιηµένον ix τοῦ
ph ὄντος εἰς τὸ εἶναι παρήχθη, Χριστὸς δὲ σοφία
καὶ δύναµις Gv τοῦ coU καὶ Πατρὸς τῆς τῶν γενη-
τῶν ἐστι φύσεως χατά τινας, ἀνάγχη συνομολογεῖ»
ἄσοφον μέν ποτε καὶ ἀδύνατόν εἶναι τὸν θεὸν, ὕστ:-
pov δέ πως γενέσθαι τοῦτο, πρὸς τὸ εἶναί moss χλη-
θέντος τοῦ Υἱοῦ. Τοιαύτη γὰρ τῶν γενητῶν ἡ φύσις.
Ἁλλ' ὁμοῦ δύσφημόν τε xat ἁμαθὲς, τὸ το,αύττν
ἔχειν περὶ Θεοῦ τὴν δόξαν. Δύσφημον μὲν, οὗ γὰρ
ἦν ἄσοφός ποτε xa ἰσχύος ἔρημος ὁ Πατήρ ' ἁμαθὲς

B δὲ πάλιν διὰ τοῦτο. El γὰρ xai πεποίηται χατ’ ἑχεί-

νους ὁ Υἱὸς, πεποίηται δγλονότι παρὰ Πατρός. 'AXX"
οὐχ ἂν ἰσχύθς τε ὁμοῦ xal σοφίας ἔρτμος ὧν ὁ Πα-
tho, πρὸς τὸ εἶναι παρήγαχεν τὸν τοσοῦτον Y'Ry, ὡς
xai εἰχόνα xul χαραχτῆρα καλεῖσθαι τῆς ὑποστὰ-
σεως αὐτοῦ. Πῶς γὰρ ἂν γένοιτο μὴ iv. ἰσχύει καὶ
σοφίχ ὁ ὑπὲρ πᾶσαν vv κτίσιν Τἱὸς, ὅπου xal τὸν
τοσοῦτον αὐτοῦ µείονα χτίσιν kv. σοφίᾳ πεποιῆσθαί
φησιν ἡ θεία Γραφη, xai ἐν δυνάµει θεοῦ; Καὶ εἰ
τῷ μιχρῷ σοφίαν ἑδέησε τῆς «oU ποιοῦντος πρὸς τὸ
Τενέσθαι καλῶς, πῶς οὐ πολλῷ μᾶλλον τῷ µείζονις
λλλὰ πολὺ μᾶλλον ἐν τούτοις ἡ τῶν λογισμῶν &to-
πία. "Hy δὲ ἀεὶ σοφός τα καὶ δυνατὺὸς ὁ Πατὴρ, οὐκ
ἄρα τῶν γενητῶν ἐστιν ὁ Υἱὸς, ὁ τῷ Πατρὶ συναῖδιος,
ὡς σοφία xal δύναµις ὑπάρχων σὐτοῦ.

ΑΛΛΟ.

* Ὁ Κύριος, φησὶν, ἐΥγὺς, μηδὲν μεριμνᾶτε. »
"Opa 65 πάλιν, ὅπως ἡμῖν καὶ διά τούτου Geb, ὑπάρ-
yov ἁληθινὸς ὁ Yibg ἀναδείχνυται. Παύλου γὰρ
ἡμῖν ἑγγὺς εἶναι φάσχοντος τὸν Χριστὸν ὡς Κύριον,
αὐτὺς δι ἑνός rio: τῶν» προφητῶν ΄ « sebo ἐγγίζων
ἐγώ εἰμι, λέγει Κνριος, xat οὐχὶ Θεὸς πόῤῥωθεν. »
Αὐτοῦ τοιγαροὺν τοῦ Yiou θεὸν ἑαυτὸν εἱδότος τε καὶ
ἁποχαλοῦντος, ὡς Ἱκούσαμεν, πῶς ἄν τις εἴτῳ ποίημα
δυχείη λέγειν αὐτὸν, οὕτως ἔχων ὀφθήσεται, xal οὐχ
ἁμαρτήσει

ΑΛΛΟ.

€ Αλλ' ἐν παντὶ, τῇ προσευχῇ xat τῇ δεῄσει, pez
εὐχαρ:στίας τὰ αἰτήματα ὑμῶν γνωριςέσθω «pb; τὸν
Θεόν * καὶ fj εἰρῆνη τοῦ cou ἡ ὑπερέχουσα πάντα
νοῦν, φρονρήσει τὰς χαρδίας ὑμῶν καὶ τὰ νοηµατα
ὑμῶν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ. » Διαλεγόμεγός πού φησιν
6 Σωτὴρ πρὸς τοὺς οἰχείους pati nvác* « Εἱἰρήνην τὴν
ἐμὴν δίδωµι ὑμῖν, εἰρήνην τὴν ἐμὴν ἀρίημι ὑμῖν, »
Ὅτε τοίνυν ἑαυτοῦ μὲν εἶναί φησιν τὴν εἰρήνην,
Παῦλος δὲ αὑτῆν τοῦ θεοῦ λέγει, Θεὺν ὄντα τὸν ΥἸὸν
δηλονότι ἐπίσταται, τὸν τῆς εἰρήνης τοῖς ἁγίοις χορ-
"YÓv* πρὸς ὃν καὶ ὁ µαχάριος Ἡσαῖας προφητικ:
κινούμενος πνεύµατι, ὡς Ex προσώπου τῶν εἰς αὐτὸν
πεπιστευχότων φησί’ « Kopie ὁ θεὸς ἡμῶν, εἰρήνην

* Philipp. iv, 60, 7.

485

Θεὲν ὁ Παῦλος oió£ τε ὄντα xal ὁμολογεῖ τὸν Yibv,
οχέσθω μακρὰν τῶν ἕτερα δοξαζόντων ὁ λῆρος.
AAAQ.

« Τὸ λοιπὸν, ἁδελφοὶ, ὅσα ἐστὶν ἀχηθῃ, ὅσα σεμνὰ,
ὅσα δίχαια, ὅσα ἀγνὰ, ὅσα προσφιλῆ, ὅσα εὔφημα,
εἶ τις ἀρετὴ, εἴ τις ἔπαινος, ταῦτα λογίζεσθς, ἃ xai
ἐμάθετε xal παρελάδετε, xai ὁ θεὸς τῆς εἱρήννς
ἔσται μεθ) ὑμῶν. » Ἰδου πάλιν Θεὸν ἐνθάδε χαλεῖ
τὸν λέγοντα Χριστόν ' « Εἱρήνην τὴν ἑἐμὴν δίδωμι
ὑμῖν. » Ἑφαρμόσεις τοίνυν xai τούτοις τὸν ἐν τοῖς
ὀπίσω προαπ)δοθέντα λόγον.

Ἑκ tnc πρὸς Κο.οσσαεῖς.

« Ἐν παντ], φησὶν, ἔργῳ ἀγαθῷ χκαρποφοροῦντες
καν αὐξανόμενοι τῇ ἐπιγνώσει τοῦ θεοῦ. » El. «hv
Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν τὸν Χριστὸν ἐπιγινώσχοντες διά
τῶν ἀποστολικῶν τε xal εὐαγγελικῶν χηρυγµάτων,
οὐχ ἓν τι τῶν ποιημάτων, ἀλλ᾽ αὐτὸν Ίδη τὸν ἐπὶ
πάντων Ücbv ἐπιγιωώσχομεν, πῶς οὐκ ἔστι χατὰ
ἀλήθειαν θεὺς ὁ YR, συνεισάγων μὲν ἑαυτῷ τὴν
περὶ τοῦ Πατρὸς (f) γνῶσιν, ἀντεἰσφερόμενος δὲ αὖ-
θις διὰ τῆς τοῦ Πατρὸς ἐπωνυμίας ὡς Τἱός ; ᾿Ανάγχη
γὰρ θάτερον iv θατέρῳ * ἐπείπερ οὗτος τῶν ὡς πρός
τι ἑχόντων ὀνομάτων ὁ τύπος. Καὶ αὐτὸς δέ πού φη-
«vv 6 Σωτὴρ ὡς πρὸς τὸν ἴδιον Πατέρα « Ἐφανέρωσά
σον τὸ ὄνομα τοῖς ἀνθρώποις, » Υνωστὸν ἐμαυτὸν δη-
λονότι χαταστήσας αὐτοῖς. "Apa γὰρ ἔγνωτις τί ἐστιν
YS, ἔγνω καὶ τοῦ γεγεννηχότας τὸν ὅρον, ἤτοι τὸ

τί ἐστι Πατήρ. "Ovz τοίνυν Υἱός ἐστι xal θεὺς, πῶς C

ἂν εἴη πεποιηµένος ὑπ αὐτοῦ, xat οὐχὶ μᾶλλον γε-
γεννημένος, &; àx Πατρός; "Όπερ ἑἐστὶ καὶ ἀλτθές.
AAAO.

Εὐχαριστοῦντες τῷ θεῷ xal Πατρὶ τῷ ἱκανώ-
6αντι ἡμᾶς εἰς τὴν μερίδα τοῦ κλήρου τῶν ἁγίων ἓν
τῷ quit, ὃς ἑῤῥύσατο ἡμᾶς ix τῆς ἑξουσίας τοῦ
σχότους, καὶ µετέστησεν εἷς τὴν βασιλείαν τοῦ Υἱοῦ
τῆς ἀγάπης αὐτοῦ, ἓν ᾧ ἔχομεν τὴν ἀπολύτρωσιν,
xa τὴν ἄφεσιν τῶν ἁμαρτιῶν. » Πᾶσαν τῶν γενητῶν
hv φύσιν τῷ xavóvt τῖς πρὸς θεὸν δουλείας, ὑποτί-
now Ἠθεία Γραφὴ λέχουσα, ὅτι « Τὰ σύμπαντα
δοῦλα cá. » Μόνῳ δὲ τῷ cip τὸ βασιλιχὸν ἀξίωμα
τετήρηχεν ὡς ἐξαίρετον συνηµµένως βοῶσα; « Σὺ el

THESAURUS.
55; ἡμῖν ' Πάντα γὰρ ἀπέδωκας ἡμῖν. » Oóxouv εἰ A pacem

486
: omnia enim reddidisti nobis **. » Quo-
circa, si Paulus Filivm verum Deum esse nevit €
fatetur, valeaut bzereticorum deliria.

ALIUD.

« De extere, inquit, fratres, quacumque sam.
vera, quacunqwe pudica, qegecunque justa, qus-
eunque s$áncta, quecunque ΑΛΛΗ, quacunque
bone famae, si qua virtus, si qua laus diseiplimar,
hec cogitate, qua et didicistis et aecepistis, et
Deus pacis erit vobiscum **. » Ecce rursus hic
Deum vocat Cliristuin qui dicit : « Pacem meam do
vobis. » Eadem itaque ratione de hoc testimonio
quod de reliquis judica.

Ez Epistola ad Colossenses.

« In omni, inquit, opere bomo fructiflcantes et
crescentes per cognitienem Dei **, » Si, qui Doui-
num nostrum Jesum Christum cognoscunt per apo-
stolicam el evangelicam praedicationem, non crea-
turam, sed ipsum universorum Deum cognoscunt,
quomodo non sit vere Deus Filius, simul etiam se-
cum comprehendens Patris cognitionem, unaque
vicissim sub Patris appellatione comprehensus? .
Necessarium eninr est alterum in altero cognosci :
nam hzc est ratio eorum qua relationem inter se
habent. Ipse vero Servator alicubi ad Patrem suum
ita ait : « Manifestavi nomen tuum liominibus 9*5, »
nimirum quia me ipsis notum feci. Simul ac euim
aliquis novit quid sit Filius, novit et Patris defini-
tionem, sive quid sit Pater. Cum itaque Filiug sit
et Deus, quomodo sit ab ipso factus, et nop potius
genitus ex Patze? Quod et verum est.

ALIUD.

« Gratias, inquit, agentes Deo et Patri, qui di-
gnos nos fecit, in partem sortis sanctorum in lu-
mine, qui eripuit nos de potestate tenebrarum, et
wanstulit in regnum Filii dilectionis su, in quo
habemus redemptionem et remissionem peccalto-
rum **, » Qunem creaturarum naturam sacra Scti-
ptura communi regula servituti Dei subjicit, dicens :
« Quia omnia serviunt tibi **, » Soli autem Deo re-
giam dignitatem utpote eximiam servat, 287 simul
dicens : « Tu es ipse rex et Deug meus ?', » per-

αὐτὸς ὁ βασιλεύς µου xal ὁ θεός µου, » ὡς ἐπομένου p inde ac sí necessario consequatur ut qui natuia

πάντως τῷ κατὰ φύσιν βασιλεῖ τοῦ εἶναι χαὶ Gsóv.

Οὐκοῦν εἰ μηδενὸς ἑτέρου τῶν γενητῶν εἰς τὴν βα-

σιλίδα παραλαμθανοµένου τιμὴν, κατὰ φύσιν xal κατὰ

ἀλήθειαν βασιλεύει μετὰ Πατρὸς ὁ Yioz, πῶς ἂν el

τῶν γενητῶν ὁ τῆς θείας τε xai πατρῴας οὐσίας

ἔχων ἐν ἑαυτῷ φυσιχῶς τὰ ἴδια xax ἑξαίρετα ;
ΑΛΛΟ.

«Ότι ἓν αὐτῷ ἐκτίσθη τὰ πάντα ἓν τοῖς οὐρανοῖς

9? [sa. xxvi, [2.

9 Philipp. ιν, 8, 9.
exvin, 91.

9! Psal. Lua xii, 4.

(4) Ed. Aub., Πνεύματος: ! Εριτ.

**^ (Coloss,

rex sit, etiam sit Deus. Cum igitur nulla ex crea-
turis in regni consortium admissa, secundum natu-
ram suam, et vere regnet cum Patre Filius, quo-
modo sit creatura qui divin:e ae paterna essen-
tiw proprietates ac prarogalivas naturaliter in se
babet ?

ALIUD.
« Quia in ipso, inquit, creata sunt oinnia, qux in

1, 10. 7 Joan. xvi, 6. Ibid. 19-14. 5 Psal.

£i

S. CYRILLI ALEXANDIUNI ARCHIEP.

499

celis, et qux in terra sunt, sive visibilia, sive in- A xal ἐπὶ τῆς Υῆς, εἴτε ὁρατὰ, εἴτε ἁόρατα. » Ei iy

visibilia **. » Siomniain eo creata sunt, certe ipse
omnibus annumerari merito non poterit , quinimo
extra ordinem omuium ponetur. Nam, cum dixit,
« oninia,» nihil eorum omisit quz ex niliilo ad esse
traducta sunt, Si vero omnia per ipsum, et ipse est
diversus ab omnibus, quomodo erit creatura, qui
propter nature differentiam abhorret a numero οἱ
consortio omnium?

ALIUD.

« Volo enim, inquit, vos scire qualem sollicitudi-
nem habeam pro vobis, et pro iis quicuuque non vi-
derunt faciem meam in carne, ut consolentur corda
ipsorum, instructi jn charitate, οἱ in omnes divitias
plenitudinis intellectus, in agnitionem mysterii Dei
et Patris et Christi Jesu, iu quo sunt omnes thesau-
ri sapienti et scientie absconditi 3. » Si omnem
sapientize οἱ scientie mensuram excedit myste-
rium Dei, et omnis sapienti:e ac scientie fastigiuin
in verbis ipsius conspicitur, et in mysterio Chris
omnes thesauri sapientiz et scientie suut absconditi,
quomodo non erit Deus, qui omnis lingue modum
excedit, omnemque intellectum. et sapientiam supe-
Fat, quem nulla creatura potest comprehendere?
« Generatioucmi enim ejus quis enarrabit? » inquit
propheta **.

ALIUD.
« Igitur, inquit, si. consurrexistis cum Christo,

qus sursum sunt quxrite : ubi Christus est. in dex- C

tera Dei sedens *. » Si ex omnibus creaturis qux
eodem throuo et solio cum universorum rege sedet.
« Cui enim unquam angelorum dixit : Sede a dex-
tris neis ** * » omnes vero potius sunt administratorii
spiritus *; solus vero Filius ea dignitate praeditus,
simulque cum Patre sedet et regnat, quomodo sit
unus ex creaturis qui diguitatle omnem creatura
excellit, ut Deus, et regii solii cum Patre consors
cet? |j
ALIUD.

« Qua sursunisunt sapite, non qux» 98$ super
terram. Mortui enin estis, et vila vestra est abs-
condita cum Christo in Deo. Cum Christus appa-
ruerit, et vos apparebitis cum ipso in gloria **, »
Si omues iu Deo et vivimus, et movemur, etsuinus *^,
quoinodo non crit Deus Filius qui est omnium vita?
Nam si facultas vivificandi soli inest secundum na-
turam Deo, niliil corum quas creata sunt, vita pro-
prie ac vere dici potest, sed polius vite ejus qui
eam largitur particeps. Si vero in Christo nihil est
falsum (veritas enim. ipsa est **), vita igitur ex
£uà natura est, el per cousequentiam etiam Deus,

ALIUD.
ε Nolite, inquit, mentiri invicem ; exspoliantes

15 Coloss. 1, 46.

** Coloss. n, 1-5.
* Coloss. in, 9-4. 1

" Act, xvii, 29.

^ σα, rui, 8.
δὲ Joan. xiv, 6.

αὑτῷ τὰ πάντα ἐχτίσθη, οὐχ ἄν τοῖς πᾶσι συναΡι-
θμοῖτο διχαίως, πάντων δὲ μᾶλλον αὐτὸς ἔξω κείόε-
ται. Ἑν γὰρ τῷ « τὰ πάντα» εἰπεῖν, οὐδὲν ἀφῆχεν
ἑκτὸς τῶν ὅσα πρὸς Υένεσιν ἐς οὐχ ὄντων ἐνεχθέντα
φαίνεται. El δὲ πάντα δι) αὐτοῦ, xal αὐτὸς τῶν πάν-
των ἕτερος, πῶς ἂν εἴη χτίσμα, ὁ τὸ Ev τοῖς πᾶσιν
εἶναι διαφυγὼν διὰ τὸ τῆς φύσεως ἐξηλλαγμένον ;

ΑΛΛΟ.

« θέλω γὰρ ὑμᾶς εἰδέναι ἠλίχον ἀγῶνα ἔχων ὑπὲρ
ὑμῶν xal τῶν &v Λαοδιχείᾳ, xal πάντων ὅσοι οὐχ
ἑωράχασι τὸ πρόσωπὀν µου ἐν σαρχὶ, ἵνα παραχλη-
θῶσιν αἱ χαρδίαι αὐτῶν, συµθιθασθέντες Ev ἀγάπῃ,
εἰς πᾶν τὸ πλήθος τῆς πληροφορίας τῆς συνέσεως εἰς
ἐπίγνωσιν τοῦ μυστηρίου τοῦ θεοῦ xal Χριστοῦ, ἓν
ᾧ elo: πάντες οἱ θησαυροὶ τῆς σοφίας xal γνώσεως
ἀπόχρυφοι.» Εἰ πάσης γνώσεως μµέτρον ὑπεραίρει
τὸ περὶ θεοῦ µυστήριον, xal πάσης σοφίας τε xal
συνέσεως τὸ ἀχρότατον ἓν τοῖς περὶ αὐτοῦ λόγοις
ὁρᾶται, xat ἓν τῷ μυστηρίῳ τῷ περὶ Χριστοῦ πάντες
εἰσὶν οἱ θησαυροὶ τῆς σοφίας, xal τῆς γνώσεως ἀπό-
Χρυφοι, πῶς οὐχ ἔσται θεὺς, ὁ πάσης μὲν γλώτττς
ἀναθαίνων τὸ µέτρον, πάντα δὲ vouv xal σοφίαν ἓξ-
αλλόμενος, οὗ πρὸς κατάληψιν οὐδὲν ἐξαρχεῖν τῶν
πεποιηµένων φαίνεται; « Thy γενεὰν γὰρ αὐτοῦ τίς
διηγήσεται; » χαθά φησιν ὁ προφήτης.

ΑΛΛΟ.

« El οὖν συνηγέρθητε τῷ Χριστῷ, τὰ ἄνω ζητεῖτε,
οὗ ὁ Χριστός ἐστιν ἓν δεξιᾷ τοῦ θεοῦ καθἠμµενὸς. »
Ei τῶν πεποιηµένων οὐδὲν τῷ βασιλεῖ τῶν ὅλων
ὁμόθρονόν τέ ἐστι καὶ σύνεδρον (« Τίνι γὰρ εἶπέ ποτε
τῶν ἀγγέλων' Κάθου ἐχ δεξιῶν µου; » ), πάντες δὲ
μᾶλλόν slot λειτουργιχὰ πνεύματα, εἶτα μόνος ἔχων
ὁ YU τὸ ἀξίωμα φαίνεται, xat συνεδρεύει καὶ συµ-
θασιλεύει τῷ Πατρί' πῶς ἂν εἴη τῶν πεποιηµένων
εἷς, 6 «b ὑπὲρ πᾶσαν τὴν κτίσιν ἀξίωμα φέρων, ὡς
θεὺς, καὶ τῶν βασιλιχῶν θρόνων τῷ γεννῄήσαντι χοι-
νωνός»

ΑΛΛΟ.

c Τὰ ἄνω φρονεῖτε, p] τὰ ἐπὶ τῖς γῆς. Ἀπεθάνττε
γὰρ, xaX ἡ ζωὴ ὑμῶν χέχρυπται σὺν τῷ Χριστῷ.
ταν ὁ Ἀριστὸς φανερωθῇ ὑμῖν, τότε καὶ ὑμεῖς σὺν

D αὐτῷ φανερωθήσεσθε ἐν δόξῃ. » EL £v θεῷ πάντες καὶ

ζῶμεν, xoi χινούμεθα, xal ἐσμὲν, πῶς οὐχ ἔσται θεὸς
ὁ Yl, ἢ πάντων ζωής El γὰρ µόνῳ τὸ δύνασθαι
ζωογονεῖν πρόσεστι χατὰ φύσιν θεῷ, τῶν πεποιηµέ-
wy οὐδὲν ζωῇ χυρἰως τε xal ἀληθῶς χληθήσεται,
ζωῆς δὲ μᾶλλον τῆς τοῦ χορηγοῦντος µέτοχον. El δὲ
ἐν Χριστῷ τὸ ἐψευσμένον οὐδὲν (ἀλήθεια γὰρ), ζωὴ
χατὰ φύσιν ἄρα ἑστίν ' εἰ δὲ τοῦτο, xat θεός.

ΑΛΛΟ.
« Mi, φεύδεσθε εἰς ἀλλήλους, ἀπεκδυσάμενοι τὸν

* Coloss. im, 1. ** ποτ. 1, 16. ο ibic. 14.

491

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

492

in vobis qui credidistis **. » Si omnis apostolorum A τοῖς πιστεύουσιν. » El τοῖς µακαρίοις ἁποστόλοις ὁ

sermo fuit de fide iu Christum, juxta ipsius Pauli
diclum : « Nón enim judicavi me scire aliquid inter
vos, nisi Jesum Christum, et hunc crucifixum *'; »
deinde verbum Dei prsdicationem ejus vocant,
quisnam igitur adeo temerarius est ut audeat dice-
re creaturam esse eum qui ab apostolis przedicatus
est Deus? aut quis. iis qui per Spiritum loquuntur,
occlamare non vereatur Ἱ

Ex 1] Epistola ad Thessalonicenses.

« Fidelis autem Dominus est, qui confirma-
bit vos et. custodiet a malo **. » Si fidelis est Ser-
vator, quia fideles efficit eos qui ad ipsum accedunt,
conürmans per fidem : erit profecto etiam natura

λόγος περὶ τῆς εἰς Χριστὸν γέγονε πίστεως, κατὰ τὸ
εἰρημένον παρὰ τοῦ Παύλου * «Οὐ γὰρ ἔχρινά τι
εἰδέναι ἓν ὑμῖν, εἰ μὴ Ἰησοῦν Χριστὺν, καὶ τοῦτον
ἑσταυρωμένον, » εἶτα λόγον Θεοῦ τὸ περὶ αὐτοῦ xa-
λοῦσι χήρυγµα * τίς ἄρα οὕτως θρασὺς ὡς τολμῆσαι
ποίηµα λέγειν τὸν διὰ γλώττης ἀποστολἰχῆς θΘεὸν
ὀνομαζόμενον, χαὶ ῥιφοκινδύνως τοῖς διὰ Πνεύματος
λαλοῦσιν ἀντιφωνεῖν ;
Ἑκ τῆς πρὸς θεσσαἲογιεῖς β.

« Πιστὸς δέ ἐστιν ὁ Κύριος ὃς στηρίξει ὑμᾶς
καὶ φυλάξει ἀπὸ τοῦ πονηροῦ. » El πιστός ἐστιν ὁ Σω-
τὴρ ὅτι πιστοὺς ἀπεργάζεται τοὺς προσιόντας αὐτῷ,
στηρίζων διὰ τῆς πίστεως, ἔσται δηλονότι χαὶ φύσει

Deus, quia deos efficit eos qui sperant in ipsum. Fi- p θεὸς, ὅτι θεοὺς ἀποτελεῖ τοὺς ἐλπίζοντας ἐπ᾿ αὐτόν.

délis enim est, (ideles efficere : Dei vero, deillca-
re, quemadmodum et luminis opus est illumi-
nare.

Ez Epistola ad Hebreos.

« Multifariam multisque modis olim Deus loquens
patribus in prophetis, novissime diebus istis locutus
est nobis in Filio, quem constituit heredem uni-
versorum, per quem Tecit et secula *, » Cum evan-
gelicam doctrinam Testamento Mosis et propheticis
pradicationibus przstantiorem esse declarare vellet
Paulus, ex personarum diversitate differentiam sta—
tuit. Atque olim quidem patribus sermonem per
prophetas praedicatum fuisse asserit; ultimis vero
temporibus per Filium, qui ea excellentia prophetas
antecedit, quod illi servile munus non exces-
serint, clamantes, « Hac dicit Dominus : » hic vero
herilem dignitatem gerens diclü ut Filius: « Di-
etum 90 est veteribus : Non mochaberis : ego au-
tem dico vobis, etc. **. » Quomodo igitur creaturis
annumerabitur, qui natura sua est Deus, aut quo-
niodo inter servos collocabitur universorum Domi-
nus ? Przterea, ai est omnium heres, diversus est ab
omnibus, quorum est hzres; et, si per ipsum fecit
ssecula, certe nen eril creatus, qui exsistit. ante
ssecula; siquidem nulla creatura ante. ssecula exsti-
tit, sed in tempore creata est. Soli vero Filio conve-
nit, ab selerno exsistere cum Patre.

ALIUD.

« Si enim, qui per angelos dictus est sermo,
facetus. est firmus, et omnis prevaricatio οἱ in-
obedientia accepit justam retributionem mercedis,
quomodo nos refugiemus, si tantam neglexerimus
salutem, qux cum initium accepisset enarrari per
Dominum, abeis qui audierunt in nos confirmata
est *! ? » Hic aperte ex personarum differentia de-
monstrat quanto prestantior sit doctrina evange-
lica, quam legales umbre. Si enim, inquit, tanta
fuit auctoritas eorum que in lege praecepta fuerunt,
ut transgressoribus gravissima poena proposita es-

P Thess. 2, 15. *' 1 Cor. 11, 9.
Hl, 2,

Πιστοῦ μὲν γὰρ τὸ πιστοποιεῖν, Θεοῦ δὲ πάλιν τὸ
θεοποιεῖν΄ ὥσπερ ἀμέλει xal τοῦ φωτὸς τὸ φωτίζειν
ἔργον ἑστίν.
Ἐκ τῆς πρὸς Ἑδραίους.

εΠολυμερῶς xaX πολυτρόπως πάλαι ὁ 8ebc λαλή-
σας τοῖς πατράσιν kv τοῖς προφήταις, tv ἑσχάτων
τῶν ἡμερῶν τούτων ἐλάλησε ἡμῖν ἐν Υἱῷ, ὃν ἔθετο
κληρονόμον πάντων, &t οὗ xaX ἐποίησε τοὺς αἰῶνας. »
Κρείττονα τῆς διὰ Μωσέως Διαθήχης xal τῶν προ-
φητιχῶν χηρυγµάτων τὴν εὐαγγελιχὴν ἀποδειχνύων
παίδευσιν, ἀπὺ τῆς τῶν προσώπων διαφορᾶς ποιεῖται
τὴν διάχρισιν. Κατὰ μὲν οὖν τὸ ἀρχαῖον διὰ τῶν
προφητόιν τοῖς πατράσιν ἀνακεχηρύχθαι τὸν λόγον

C διισχυρίσατο ἐπ' ἑσχάτων δὲ τῶν χαιρῶν δι’ Yloo,

τοῦ τοσαύτην ἔχοντος πρὸς ἐχείνους τὴν ὑπεροχὴν,
ὡς τοὺς μὲν τὸ οἰχετιχὸν οὐχ ὑπερδαίνοντας µέτρον,
τὸ, «€ Τάδε λέχει Κύριος, » ἀναφωνεῖν, τὸν δὲ τὸ δε-
σποτιχὸν ἀξίωμα φοροῦντα λέγειν ὡς Ylóv: « Ἐῤῥέθη
τοῖς ἀρχαίοις Οὐ μοιχεύσεις' ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν, »
xai ἑξδης. Πῶς οὖν ἓν κτίαµασιν ὁ κατὰ φύσιν θεὺς, f)
πῶς iv δούλοις ὁ πάντων Δεσπότης τετάξεται; Καὶ
εἰ πάντων ἐστὶ κληρονόμος, ἕτερός ἐστι παρὰ. πάντα,
ὧν καὶ ἔστι χληρονόµος. Καὶ εἰ δι αὐτοῦ πεποίηχε
τοὺς αἰῶνας, οὐκ ἂν en τῶν γενητῶν ὁ ὑπάρχων πρὸ
τῶν αἰώνων, ἐπείπερ οὐδὲν τῶν χτισµάτων προχενε-
στέραν τοῦ αἰῶνος ἔχει τὴν γένεσιν, ἀλλ' Ev χρόνῳ
πεποίηται. Μόνῳ δε πρόσεστι τῷ Υἱῷ, τὸ ἀχρόνως
εἶναι μετὰ Πατρός.
ΑΛΛΟ.

«Εἰ γὰρ ὁ δι ἀγγέλων λαληθεὶς λόγος ἐγένετο .
βέδαιος, καὶ πᾶσα παράδασις χαὶ παρακοὴ ἔλαδεν
ἔνδικον μισθαποδοσίὰν, πῶς ἡμεῖς ἐχφευξόμεθα τηλι-
καύτης ἀμελήσαντες σωτηρίας, fist ἀρχῆν λαδοῦσα
λαλεῖσθαι διὰ τοῦ Κυρίου, ὑπὸ τῶν ἀχουσάντων εἰς
ἡμᾶς ἐδεδαιώθη:,» Ἐνταῦθα σαφῶς ix τῆς τῶν
προσώπων διαφορᾶς, ὅσην ἔχει. τὴν ὑπεροχὴν τὰ
εὐαγγελιχὰ χηρύγματα ὡς πρὸς τὰς διὰ τοῦ νόµου
σχιὰς, ἀποδειχνύειν πειρᾶται. El γὰρ τοῖς δι ἀγγέ-
λων, φησὶ, διατεταγµένοις προσΏν οὕτως τὸ ἀξιόπι-
στον ὡς τοῖς παραθαίνειν ἐπιχειροῦσι τὴν χαλεπω-

"* Thess. 1, 5. 5 Hebr. 1, 4,9. ** Matth. v, 27 seqq. *! Hebr,

495

THESAURUS.

494

τάτην ἐπηρτῆσθαι χόλασιν, πῶς οὐ μᾶλλον τοσοῦτον A sel, quomodo non tanto gravius supplicium mere-

µειζόνως εἰς τὸ χολάξεσθαι δικαιότερος ὁ τὰ OU Υἱοῦ
παραθαίνων φανεῖται, ὅσον περ ἂν εἴη τῆς εἰς ἀγγέ-
λους τιμῆς ἀξιολογώτερος ὁ Υἱός; El δὲ χρὴ καὶ τὸ
ἑχάστου µέτρον συνιδεῖν, ol μὲν παρεστῶτες ὑμνοῦσι,
λειτουρχιχά τε elot πνεύματα εἰς διαχονίαν ἆποστελ-
λόμενα ὁ δὲ ὑμνολοχεῖται μετὰ Πατρὸς, σὐνθρονός
τε ὧν xat συμθασιλεύων αὐτῷ, καὶ ὑπὸ τῶν ἀγγέλων
διαχονούµενος, χατὰ τὸ ἐν τοῖς Εὐαγγελίοις * « Kal
Ιδοὺ ἄγγελοι προσΏλθον, xal διηχόνουν αὐτῷ" » πῶς
οὖν ὁ τοσοῦτον ὑπερέχων, ἓν τοῖς τοσοῦτον ὑποθεδη-
χόσιν, ὡς ὁ Μονογενὴς εὑρεθήσεται; Ios δὲ ὁ Πατρὶ
συγχαθήµενος, ἓν τοῖς παρεστηχόσι, xai tv τοῖς δια-
κονοῦσιν ὁ διαχονούμµενος, f| &v τοῖς βασιλευομένοις
ὁ βασιλικὸν ἀξίωμα περιχείµενος;

AAAGQ.

Elc Χριστὸν ἀναφέρων ὁ µαχάριος Παῦλος τὸ tv
ὁγδόφῳ φαλμῷ, λέγες» « Τί ἐστιν ἄνθρωπος ὅτι µι-
µνῄήσχῃ αὐτοῦ, fj υἱὸς ἀνθρώπου ὅτι ἐπισχέπτῃ ἀὑτόν ;
Ἠλάττωσας αὐτὸν βραχύ τι παρ) ἀγγέλους, δόξῃ xal
τιμῇ ἑστεφάνωσας αὐτὸν, χαὶ χατέστησας αὐτὸν ἐπὶ
τὰ ἔργα τῶν χειρῶν σου. Πάντα ὑπέταξας ὑποχάτω
τῶν ποδῶν αὐτοῦ.» Elta τούτοις συνάπτει’ « Ἐν γὰρ
τῷ ὑποτάξαι αὐτῷ τὰ πάντα, οὐδὲν ἀφιχεν αὑτῷ &v-
υπόταχτον. Αρ οὖν οὐχὶ βασιλέα xoi Κύριον, xat
ij θεοπρεπῇ περιχεῖσθαι δόξαν ὀμολογήσαιμεν ᾧ τὰ
πάντα ὑποτέταχται; Πῶς οὖν οὗ θεός» Ὠῶς δὲ ἐν
«οῖς πᾶσιν ὁ ὑπὲρ πάντα, xai τοσοῦτον τῶν γενητῶν
τὴν φύσιν ὑπερχείμενος, ὡς τὰ μὲν ὑποτετάχθαι, καὶ
τῷ τῆς δουλείας ἐνέχεσθαι ζυγῷ, τὸν δὲ ab πάλιν
περιχεῖσθαι μὲν τῆς χυριότητος τὸ ἐλεύθερον ἀξίωμα,
πάντα δὲ ἔχειν ὑπὸ τοὺς πόδας; ὡς καὶ αὐτός πού
φησι δι) ἑνὸς τῶν ἁγίων προφητῶν ’ «'O οὑρανός pet
θρόνος, f δὲ ή ὑποπόδιον τῶν ποδῶν µου. »

ΑΛΛΟ.

«"O0cv, ἁδελφοὶ ἅγιοι, χλήσεως ἑπουρανίου μέτ-
οχοι, χατανοῄσατε τὸν ἁπόστολον xal ἀρχιερέα τῆς
ὁμολογίας ὑμῶν Ἰησοῦν, πιστὸν ὄντα τῷ ποιῄσαντι
αὐτὸν, ὡς xal Μωσῆς Ev ὅλῳ τῷ οἴχῳ αὐτοῦ. Πλείονος
γὰρ οὗτος δόξης παρὰ Μωσην Ἀξίωται, χαθόσον
πλείονα τιμὴν ἔχει τοῦ ofxou ὁ χατασχευάσας αὐτόν.
Πᾶς γὰρ οἶχος κατασχευάζεται ὑπό τινος ΄ ὁ δὲ πάντα
χατασχευάσας, θεός. » Οὐκ kv ἴσῳ μέτρῳ τὸν ποιη-
θέντα τῷ πεποιηχότι τιμᾶσθαι δεῖν ἑχδιδάσκων, δΏλος
ἂν εἴη δήπουθεν οὐκ ἐπιτρέπων kv ποιηµασι κατα”
πάττεσθαι τὸν Yióv* « Πλείονα γὰρ, qnot, τιμὴν ἔχει
φοῦ οἴχου ὁ κατασχενάσας αὐτόν. » Καὶ εἰς ὁ τότε τὸ
σύμπαν τεχνησάµενος, λεγέτω πάλιν αὐτὸς περὶ τοῦ
χιοῦ, ὅτι « Δι) αὐτοῦ ἑχτίσθη τὰ ὁρατὰ, xa τὰ ἀόρατα,
εἴτε θρόνοι, εἴτε "Apyat, εἴτε Κυριότητες, τὰ πάντα
ἐν αὐτῷ xal 5v αὐτοῦ ἐχτίσθη, καὶ αὐτός στι πρὸ
πάντων. » Πῶς οὖν &v ποιηµασιν ὁ ποιητής; Καὶ εἰ
ἐν τοῖς πᾶσι xal αὐτὸς ὁ χρόνος ἐστὶν, ὡς Bv τῶν
πάντων, ἔστι δὲ πρὸ πάντων αὐτὸς, δῆλον ὅτι καὶ τοῦ
χρόνου πρεσθύτερος ὁ Yló;. « Δι’ αὐτοῦ yàp, qnot,

bitur, qui Filii precepta transgressus fuerit, quanto
gloria Filii est excellentior gloria angelorum f At
vero si amborum conditio exploranda est, hi qui-
dem circumstantes celebrant laudibus, et ministran-
tes spiritus sunt, qui ad ministeria ablegantur : Fi
lius autem glorilicatur cum Patre in. eodein cum
ipso throno sedens et regnans, augelis ei inservien-
tibus, juxta illud in Evangeliis scriptum : « Et ec-
ce angeli veniebant, et ministrabant ei **; » quo-
modo igitur qui tagto intervallo superat, ut Uuige-
nitus, iis qui tauto inferiores sunt, ascribetur? Aut
quomodo is qui Pati assidet annumerabitur eir-
cumstantibus, et ministrantibus is cui ministra-
tur, aut subditis i$ qui regiam dignitatem obti-

B net?

C

D

ALIUD.

Beatus Paulus ad Chrisium referens quod in octavo
psalmo scribitur,dicit : « Quid est homo quod memor
sis cjus, aut Filius hominis quoniam visitas eum?
Minuisti eum paulo minus ab angelis, gloria et bo-
nore coronasti eum, et constituisti eum super opera
manuum tuarum. Omnia subjecisti sub pedibus
ejus; » deinde statim subjungit : « Cum enim omnia
ei subjecerit, nihil reliquit non subjectum ei **, »
Nonne igitur natura rex et Dominus 49] et diviaa
gloria preditus censebitur is cui omnia subjecia
sunt ? Quomudo igitur non erit Deus } Aut quomodo
inter omnia est, qui super omnia est, quique tanto
creaturas omnes superat, ut hs» quidem subjecta:
sint, et servitutis jugo obnoxiz, ipse vero libero
dominationis dignitate praditus sit, omniaque sub
pedibus habeat? ut ipsemet alicubi per quemdam
prophetam ait: « Ceelum mihi sedes, terra vero sca-
bellum pedum meorum **. »

ALIUD.

« Unde, fratres sancti, vocationia coelestis par-
ticipes, considerate apostolum el pontificein con-
lessionis nostrz Jesum, qui fidelis est ei qui fecit
ipsum, sicut et Moses in omni domo ejus. Majore
enim gloria bic quam Moses dignus babitus est. Si- -
quidem plus honoris debetur ei qui domum ex-
struxit, quam domui. Omnis enim domus ab aliquo
:edificatur : Deus vero est qui omnia condidit *.» Cum
non aequalem honoreni deferri debere statuit operi
3tque opifici, imanifeste eo ipso demonstrat nolle se
ut Filius iuter creata numeretur: « Majorem enim,
inquit, habet honorem quam domus, qui eam aedi-
ficavit. » Quis autem tunc omnia condiderit ipse
rursum Paulus de Filio ita loquens dicat :« Per ipsum
enim creata sunt omnia, sive visibilia, sive invisibi-
lia, sive Principatus, sive Dominationes, omnia iu
ipso et per ipsum ereata sunt, et ipse est ante om-
nia **, » Quomodo igitur Creator creaturis annume-
rabitur? Et si numero omnium tempus eliam com -
prehenditur, utpote unum ex omnibus, ipse vero

* Matth, iv, 14, € febr. 0, 6.8. ** Isa. Lxvi, 4. " Hebr. 11, 14. Coless. 1, 16.

495

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

496

est anie omnia, manifestum est Filium omni tem- A τοὺς αἰῶνας ἐποίησε. Πῶς ο οὖν ὁ πρὸ αἰώνων ἐν τοῖς

pore antiquiorem esse. Nam « Per ipsum, inquit,
condidit szeeula ***, » Quomodo igitur qui ante szecula
est, annumerabitur iis quz ia. tempore facta sunt?
Quidquid enim est factum sive; creatum, id omnino
in tempore esse ccpit, zternitas siquidem soli di
vinz atgue immortali nature convenit.

ALIUD.

« EtMoses quidem fidelis in tota domo sua, tan-
quam famulus, in testimonium eorum quz dicenda
erant, Christus vero tanquam Filius. super domum
ejus, cujus domus nos sumus *. » A nominibus
atque operationibus excellentie comparationem su-

bv χρόνῳ Yevopvoto ἀριθμηθήσεται; ; Ἐπεὶ χαὶ πᾶν
ὅπερ ἂν εἴη ποιηθὲν ὡς ἓν γενέσει, τοῦτο πάντως
ἔσται xal Ev χρόνῳ τοῦ εἶναι ἁρξάμενὸν, εἴπερ µόνῃ
σώζεται τὸ ἀΐδιον, ὡς ἐξαίρετον, τῇ θείᾳ καὶ ἀχηράτῳ
φύσει,

ΑΛΛΟ. |
εΚαὶ Μωσῆς μὲν πιστὸς ἓν ὅλῳ τῷ οἵχῳ αὐτοῦ,
ὡς θεράπων, εἰς μαρτύριον τῶν λαληθησοµένων.
Χριστὸς δὲ ὡς Υἱὸς ἐπὶ τὸν οἶχον αὑτοῦ, οὗ οἴχός
ἐσμεν ἡμεῖς. » "Amb τῶν ὀνομάτων xal τῶν ἀποτελε-
σµάτων τῆς ὑπεροχῆς ποιεῖται τὴν σύγχρισιν, xal

mit, et substantialis, ut. ita dicam, qualitatis diffe- p τῆς οὐσιώδους, ἵν' οὕτως εἴπω, ποιότητας τὴν δια-

reutiam statuit, qua: est inter Cbristum et Mosen, et
per ipsum inter omuia creata. Tale eniin. quidpiam
hic sermo concludere velle videtur. Si ergo hic qui-
dein ut servus, ille vero ut Filius: 292 aque bic
quidem ut minister fidélis In domo,ille vero ut hzres
non ip domo, sed super domum auam : quomodo
erit ejusdem cum eo generis qui tantopere ab eo dif-
fert ? Qui ejusdem cum Mose generis non est (creatae
euim natura est Moses), neque conservus ipsi est,
nequaquam alteri cuipiam, ratione naturse, ut co-
gnatus aunumeretur. Nam ad creata, non ad Mosen
omnino fit comparatio : tameisi persona Mosis in
nresenti nominetur.
ALIUD, in eadem forma.

φορὰν δειχνύει, ἣν ἔχει Χριστὸς πρὸς Μωσέα, xal δι ᾿

αὐτοῦ πρὸς πάντα τὰ πεποιηµένα. Τρέχει γὰρ ὁ λόγος
εἰς τουτὶ τὸ συμπέρασμα. El τοίνυν ὁ μὲν ὡς θερά-
πων, ὁ δὲ ὡς Υἱός' καὶ ὁ μὲν ὡς οἰχέτης ἐν τῷ obup
πίστὸς, ὁ δὲ ὡς χληρονόμος, οὐκ ἐν τῷ οἴχῳ, ἀλλ)
ἐπὶ τὸν οἴχον αὐτοῦ. πῶς ἔσται λοιπὸν ὁμογενῆς, ὁ
τοσοῦτον αὐτοῦ διενεγχών;, Ὁ δὲ Μωσῇ µήτε ὀμογε-
νῆς ὑπάρχων γενητῆς ὄντι φύσεως, µήτε μὴν ἄλλως
ὁμόδουλος, οὐχ ἂν ἑτέρῳ τινὶ κατὰ τὸν τῆς φύσεως
λόγον ὁμοφυὴῆς συντάττοιτο. Πρὸς γὰρ τὰ πεποιηµένα,
xai οὗ πρὸς Μωσέα πάντως 1j αύγχρισις, εἰ xal τὸ
λωσέως πρόσωπον ἐπὶ τοῦ παρόντος ἑξετάζεται.

ΑΛΛΟ, ἐκ τοῦ αὐτοῦ σχηµατος.

Si quidquid ortus sui initium accepit, servit erea- c El «iy τὸ εἰς γένεσιν ἐναχθὲν, δοῦλόν ἐστι τοῦ πε-

tori Deo, juxta illud Psalmista : ε Omnia serviunt
tibi **, » filii autem liberi sunt, ut vere Servator
dicit, quomodo fleri possil ut sit ejusdem nature
cum iis qux, quia creata sunt, serviunt, Filius,
qui ob ineffabilem senerationem οκ Patre est
ber?

ALIUD, in illud, « Cujus domus nos sumus. »

Si Deus esi qui in prophetis dicit, « Inhabi-
labo in ipsis, et ambulabo inter eos, et ero Deus ip-
sorum, et ipsi erunt mibi populus **, » quomodo
sumus nos nunc domus Filii, si non est natura
Deus? « Ceterum oramus, ut inquit Paulus, ut

ποιηχότος θεοῦ, χατὰ τὸ ἐν Ἑαλμοῖς μµελῳφδούμενον,

ὅτι « Τὰ σύμπαντα δοῦλα σὰ, » ἐλεύθεροι δέ εἰσιν οἱ
viol, κατὰ τὴν ἀφευδῆ τοῦ Σωτῆρος φωνὴν, πῶς ἂν
ἑνδέχοιτο τῆς αὐτῆς εἶναι φύσεως τοῖς διὰ τὸ πεποιῃ-
σθαι δουλεύουσι τὸν διὰ τὴν ἐχ Πατρὸς ἄῤῥητον vé£v-
ησιν ἐλεύθερον Yióv;
ΑΛΛΟ, ἐκ τοῦ αὐτοῦ, εἷς τὸ, « OO οἶκός ἑσμεν
ic.»

El 6 θεός ἐστιν ὁ ἐν προφήταις εἰπὼν, « ὅτι Ἑν-
οιχήσω ἓν αὐτοῖς xai ἐμπεριπατήσω, xai ἔσομαι
αὐτῶν θεὺς, xat αὐτοὶ ἔσονταί µου λαός») πῶς νῦν
ἡμεῖς οἶχός ἐσμεν τοῦ ὙΥἱοῦ, εἴπερ μὴ ἔστι φύσει
θεός; « Ἁλλ' εὐχόμεθα, χαθά φησιν ὁ Παῦλος, xat-

Christus in interiore homine inhabitet, et domus D οιχῆσαι τὸν Χριστὸν εἰς τὸν ἔσω ἄνθρωπον, xal οἶχας

Dei sumus atque appellamur 16. Deus itaque est
Christus. At si ita est, creatura non est.

ALIUD.

« Videte, íratres, ne [forte sit in aliquo ve-
. atrum cor malum incredulitatis, discedendi a Deo
vivo '!. » Fidesin Cbristum est, et in illa sanctis
premia conferuntur, atque zeterua vita debetur. Hoc
enim nos docens alicubi ait: « Amen, ámen dico
vobis, qui credit in me, habet vitam sternam ?*, ,
Si ergo qui a fide in ipsum desciscit, et cor assumit
malum, a Deo vivo defectionem facit, quomodo non
sit Filius natura sua Deus? Aut quomodo sit opus

ο Hebr. 1, 9. *! Hebr.

nm, 16, 17... *! Hebr. ii, 12... 7* Joan. vir, 47.

wt, 5, 6. *5 Psal. cxvin, 91.

τοῦ Yloó ἑσμέν τε xal χρηµατίζοµεν. ». θεὺς ἄρα à
Χριστός. El δὲ τοῦτο, οὐ ποίημα.
ΔΛΛΟ.

ἑΒλέπετε, ἀδελφοὶ, μή ποτε ἔσται Ev τινι ὑμῶν
καρδία πονηρὰ ἀπιστίας ἓν τῷ ἀποστῆναι ἀπὸ θεοῦ
ζῶντος.» Ele Χριοτὸν ἡ πἰστις, xal ἐπ αὐτῇ τοῖς
ἁγίοις τὰ γέρα, χαὶ ἡ ἀπέραντος χρεωστεῖῖαι ζωή.
Τοῦτο γὰρ ἐχδιδάσχων ἡμᾶς αὐτός πού φησιν
ε Αμὴῆν, ἁμὴν λέγω ὑμῖν, ὁ πιστεύων εἰς ἐμὲ ἔχει
ζωὴν αἰώνιον. » Εἴπερ οὖν ὁ τὴν πίστιν εἰς αὑτὸν
ἀρνούμενος, xai χαρδίαν ἀναλαδὼν πονηρὰν, Θεοῦ
ζῶντος ἀποστατεῖ, πῶς οὐ χατὰ φύσιν θεὸς ὁ Yió,;

** Levit, xxvi, 12, ll. ου. νε, 16, 9 Fphes.

497

TBESAURUS.

498

llo; δὲ χτίσµα f| ποίημα, τοῦτο ὑπάρχων, ὅπερ ἂν A vel creatura, cum sit. idem quod Pater, cujus et

εἴη xat 6 Πατῆρ οὗ xai ἔστιν Υἱὸς, πάντα φέρων τὰ
τοῦ γεννήσαντος ἴδια χαὶ ἑξαίρετα; Ζῶν γοῦν θεὸς ὁ
Πατῆρ, ζῶν ὁμοίως xat ὁ Υἱός.

ΑΛΛΟ.

« Ζῶν γὰρ ὁ Λόγος τοῦ θεοῦ xal ἑνεργὴς, xal το-
µώτερος ὑπὲρ πᾶσαν μάχαιραν δίστοµον, χαὶ διιχνού-
ενος ἄχρι μερισμοῦ φυχῆς καὶ πνεύματος, ἁρμοῦ τε
καὶ μυελῶν, καὶ χριτικὰς ἐνθυμήσεων xal ἐννοιῶν
χαρδίας. Καὶ οὐκ ἔστι χτίσις ἀφανὴς ἑνώπιον αὐτοῦ,
πάντα δὲ Υθμνὰ xai τετραχηλισµένα τοῖς ὀφθαλμοῖς
. αὐτοῦ.» Ταῦτα δὴ πάλιν ἔξεστιν ὁρᾷν τὰ τοῦ Πατρὸς
ἴδια φέροντα τὸν Υὲὸν, καὶ τοιούτοις ἑπαγλαϊζόμενον
ἀγαθοῖς, οἴσπερ ἂν φαίνοιτο καὶ ὁ γεννήσας αὐτόν.
Toà Θεοῦ καὶ Πατρὸς τοιγαροῦν φέροντος ἑτοίμως
. πάντα, xal πᾶσιν ἀχωλύτως ἑνατενίζοντος, εἰδότος
ἔτι χαρδίας καὶ νεφροὺς, xal διὰ τοῦτο λέγοντος, ποτὲ
μέν «Τές οὗτος ὁ χρύπτων µε βουλἠν; » ποτὲ δέ:
« se ἑγγίζων ἐγώ εἰμι,λέχει Κύριος, καὶ οὐχὶ Θεὸς
πόῤῥωθεν. Mh ἀπ᾿ ἐμοῦ χρυδήσεταί τι; » ταῦτα
προσεῖναι xal τῷ Ylo, &' ὧν ἔφησεν ὁ Παῦλος ἐπι-
μαρτυρεῖ ’ εἶτα ζῶντος xal τοῦ Πατρὺς διὰ τὸ εἶναι
ζωὴν, ζῶντα xal τὸν Λόγον ἀποχαλεῖ, διὰ τὸ εἶναι
xat αὐτὸν χατὰ φύσιν ζωήν. Πάντων οὖν ὅσα δίχαια
πρόσεστι τῷ Πατρὶ χατὰ φύσιν καὶ ἓν Ylo κειμένων
φυσιχῶς τε xal οὐσιωδῶς], τἰς οὐκ ἔσται, ποίηµα M-
γων αὐτὸν, τοῖς ἀφύχτοις «rc δυσφηµίας ἐγχλήμασιν
ἔνοχος; Πῶς γὰρ οὐκ εἶεν ἀλλήλοις ὁμοφυῆ τὰ τῆς
αὑτῆς ὄντα φύσεώς τε καὶ οὐσιώδους ἑνεργείας ;

ΑΛΛΟ.

c Πίἰστει νουῦμεν χατηρτίσθαι τοὺς αἰῶνας ῥήμα-
τι θεοῦ, εἰς τὸ μὴ ἐκ φαινομένων τὸ βλεπόμενον ε-
Ἰονέναι. » El τῶν ποιημάτων οὐδὲν προαιώνιον ἔχει
τὴν ὕπαρξιν, τῷ δὲ θείῳ ῥήματι, τουτέστι, τῷ Geip
Δόγῳ καὶ Υἱῷ καὶ αὐτοὺς χατηρτίσθαι τοὺς αἰῶνας
πιστιύοµεν, ἀνάγχη προῦπάρχειν αὐτὸν καὶ τῶν aló-
νων ὁμολογεῖν. "iy γὰρ xol ὑπάρχων πρότερον αὖ-
τὸς, τοὺς οὐχ ὄντας αἰῶνάς ποτε πρὸς τὸ εἶναι παρ-
ἆγει. Πῶς οὖν ἓν ποιηµασιν ὁ ποιητής; Πῶς δὲ
πάλιν ἓν τοῖς ὑπὸ χρόνον ὁ χρόνων ἑργάτης, καὶ «bv
µόνην πρέπουσαν τῷ θεῷ χαὶ Πατρὶ φέρων ἀῑδιότητα ;

ΑΛΛΟ.

«Tc δὲ εὐποιῖας xal κοινωνίας μὴ ἐπιλανθάνεσθε
τοιαύταις γὰρ θυσίαις εὐαρεστεῖται ὁ θεός. » "Opa
πάλιν ὅπως ἑνθάδε 8sbv ὁ Παῦλος τὸν Υἱὸν ἆποχα-
Ast. El γὰρ αὐτός ἔστιν ὁ σύμπαν ἄγων εἰς χρίσιν τὸ
ποίηµα, xol ἀποδιδοὺς ἑκάστῳ κατὰ ἔργα αὐτοῦ,
διά τοι τοῦτο xal τοὺς εὐποιοῦντας τὸν πλησίον ἆπο-
δεχόμενος, xai λέγων * « Δεῦτε, οἱ εὐλογημένοι τοῦ
Πατρός µου, χληρονομῄσατε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν
βασιλείαν ἀπὸ κἀταθολΏς χόσµου. Ἐπείνααα γὰρ,
καὶ ἐδώχατέ pot φαχεῖν ἑδίφησα, χαὶ ἑποτίσατέ
µε; πῶς οὐκ ἔσται θεὺς, οὕτως ἁποχεχλημένος διὰ
τῆς ἀφευδοῦς οὖν ἁγίων φωνῆς, xal τὰς τῶν εὖ

15 Hebr. ιν, 19, 15. 7* Psal. vir, 10. "* Job
"* flebr. 11, 46. 7? Rom. i1, 6.

XLI, 9.
** Mattli, xxv, 94, 99.

Filius est, omnes in se Patris proprietates ac przero-
gativas habens? Vivens itaque Deus est Pater, vi-
vens quoque Deus Filius.

ALIUD.

Vivum enim est Verbum Dei, et efficax, et
penetrabilius omni gladio ancipiti, et perveniens
usque ad divisionem anima et corporis, junctura-
rum quoque et medullarum : et discretor cogitatio-
m«m οἱ intentionum cordis. Nec est ulla creatura
299 invisibilis in conspectu ejus, omnia vero nuda
εἰ aperta. sunt oculis ejus ?. » Hic etiam videre
licet proprietates. Patris Filio ascriptas, ownibusque
bonis exornatum Filium, quibus Pater. Quod itaque
Deus ac Pater omnia facile et sine ullo obstaculo

* videat, et corda ac renes norit "*, atque idcirco di-

eat alibi quidem : « Quis iste est qui me consilium ϱ8-
lav"? » alibi vero: « Deus appropinquans sum
ego, dieit Dominus, et non Deus de longe : num
poterit aliquid a me occultari *'*? haec ipsa
Filio etiam esse propria Paulus per ea qus dixit
testatur ; preterea, cum vivens sit Pater, propterea
quod sit vita, vivens etiam Verbum appellat, quia
et ipse ex sua natura vita est. Cuim igitur omnia
qua naturaliter insunt Patri, insunt οἱ Fi-
lio naturaliter atque essentialiter, quomodo non sit
exsecrabilis blasphemiw reus qui Filium creaturam
esse dixerit? Quomodo enim non sint ejusdem inter
&e natura qu& easdem essentiales operationes ha«

bept?
C

ALIUD.

« Fide, intelligimus aptata esse ssecula Verbo
Dei, quod ei invisibilibus visibilia facta sunt στ.)
Si nulla creatura ante szcula condita exsistit, Verbo
autem divino, hoc est Deo Verbo et Filio, szcula
ipsa condita esse credimus, necesse est fateri ipsum
ante secula exstitisse, Nam ipse prius exsistens,
szcula, qua aliquando non erant, ad esse traduxit.
Quomodo igitur erit creatura creator ? Aut quomodo
inter ea qu:& tempori subjiciuntur numerabitur is
qui tempora condidit, quique soli Deo ac Patri con-
venientem aeternitatem in se labet?

ALIUD.

. « Beneficientie et communionis non oblivisca-
mini : talibus enim bostiis Deus placatur ?*. » Ani-
madverte rursus quomodo bic Paulus Filium Deum
appellet. Nam si ipse est quj omnem creaturam ju-
dicat, et retribuit unicuique secundum opera ipso-
rum ?*, atque ideirco beneficos ad se recipit, ac di-
cit: « Venite, benedicti Patris mei, possidete re-
gnum quod paratum est vobis ante constitutionem
mungi. Esurivi enim, et dedistis mihi manducare ;
sitivi, et dedistis mihi bibere *^ : » quomodo non sit
Deus, cum ita a sanctis vere vocetur, benelicorum
sacrificia suscipiens, et convenientem cuique mer-

19 ferem. xxii, 30, 384. "" Πεὺν. τι 5

499

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

500

cedem retribuens, Θή, quique sanctorum eetum A ποιούντων θυσίας ἀποδεχόμενος, ἀποδιδούς τε ἑχάστῳ

in regnum colorum recipit ?

Ex [ Epistola ad Timotheum.

« Paulus apostolus Jesu Christi secundum im-
perium Dei Salvatoris nostri, et Christi Jesu spel
nostre, Timotheo proprio filio in flde 4". » Ecce
ex imperio Dei Salvatoris nostri se apostolatus
ministerium accepisse Paulus testatur. Videamus
ergo, inquirentes e sacra Scriptura, an non sit Chri-

stus qui eum in apostolatu constituit. Cum itaque -

oppugnaturus, ut scriptum est, discipulos ex Hiero-
solymis Damascum proficisceretur, in medio itinere
Christus ei apparuit dicens : « Saule, Saule, quid me

τὴν αὐτῷ πρέπουσαν ἁμοιθὴν, xai εἰς τὴν τῶν οὐ-

ρανῶν βασιλείαν εἰσπέμπων τὸν τῶν ἁγίων χορόν.
'Ex τῆς πρὸς Τιμόθεον σα.

« Παῦλος ἁπόστολος Ἰησοῦ xa*' ἐπιταγὴν θεοῦ
Σωτῆρος ἡμῶν, καὶ Χριστοῦ Ἱησοῦ τῆς ἑλπίδος
ἡμῶν, Τιμοθέῳ γνησίῳ τέχνῳ ἐν πίστει. » Ἰδοὺ xav
ἐπιταγὴν θεοῦ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ἀναδεδέχθαι τὴν
τῆς ἀποστολῆς λειτουργίαν. 6 Παῦλος διισχυρίσατο.
Αλλ) ἴδωμεν ἐξετάζοντες ἀπὺ τῆς θείας Γραφῆς, αἱ
μὴ Χριστός ἐστιν ὁ ἐπιτάξας αὐτῷ. "Ότε τοίνυν
πορθήσων, ὡς γέγραπται, τοὺς μαθητὰς ix τῶν
Ἱεροσολύμων εἰς Δαμααχὺν ἠπείγετο, κατὰ µέσην
ὄντι τὴν ὁδὸν, ἐπιφαίνεται Χριστὸς λέγων ᾿ « Σαοὺλ,

persequeris ? » Respondente vero Paulo ac dicente: B Σαοὺλ, τί µε διώχεις; » Παύλου δὲ ἀναπυνθανομένου

« Quis es, Domine? Ego, inquit, sum Jesus, quem
tu persequeris. Sed surge et intra in urbem, et di-
cetur tibl quid oporteat te facere. » Quid autem ei
dictum sit in eisdem rursum Actibus invenitur ** :
« Jejunaptibus enim ipsis, et administrantibus Do-
wnino, dixit Spiritas sanctus : Segregate mihi Bar-
nabam et Paulum ad epus ad quod eos vocavi **. »
Deinde rursus de illis scriptum est qued, « Missi
per Spiritum sanctum profecti sunt. In Seleuciam,
et inde navigarunt in. Cyprum, et postea in Sala-
minam, et annuntiaverunt verbum Del in synagogis
Judsorum **. » Vides quomodo ex mandato Salva-
toris nostri per Spiritum sanctum ad praedicandum
mittitur? Cum igitur et Deum ipsum et Salvatorem,
et spem nostram vocet : quomodo non sit vehemen-
ter impium Filium creaturam vocare? Nam, si ita
esset, creaturam colere deprehenderemur, et per
creaturam salvati esse, et in creatura spem no-
stram collocasse, nihiloque meliores esse nos quam
qui creaturas adorant. |

ALIUD.

« Justo lex posita non est, sed injustis et ino-
bedientibus **. » Deinde multa his annumerans
mala, tandem infert : « Et si quid aliud san: do-
cirinz adversatur qua est secundum Evangelium
glori beati Dei, quod creditum est mihi **. » Cujus

καὶ λέγοντος « Tig et, Κύριε; Ἐγὼ, φησὶν, «lp
Ἰησοῦς, ὃν aU διώχεις. ᾽Αλλὰ ἀνάστηθι, καὶ εἴσελθε
εἰς τὴν πόλιν, xai λαληθήσεταί σοι ὅ τί σε δεῖ
ποιεῖν. » Τί οὖν ἄρα πρὸς αὐτὸν ἑλαλήθη πάλιν, ἓν
ταῖς Πράξεσιν τῶν ἁποστόλων εὑρίσχομεν, ὅτι « Νη-
στευόντων δὲ αὐτῶν xat λειτουργούντων τῷ Κυρίῳ,
εἶπε τὸ Ἠνεῦμα τὸ ἅγιον. ᾽Αφορίσατε δή µοι ον
Βαρνάδαν xai τὸν Σαῦλον εἰς τὸ ἔργον ὃ προσκέχλη-
pat αὐτούς. » Elea πάλιν γέγραπται περὶ αὐτῶν,
ὅτι « Οἱ μὲν οὖν πεµφθέντες διὰ τοῦ Πνεύματος τοῦ
ἁγίου, ἀπῆλθον εἰς Σελεύχειαν, ἐχεῖθεν δὲ ἀπέπλευ-
σαν εἰς Κύπρον. Καὶ γενόµενοι ἓν Σαλαμῖνι, xat-
ἠΥγειλαν τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ kv ταῖς συναγωγαῖς τῶν
Ἱουδαίων. » Ὁρᾶς ὅπως xav' ἐπιταγὴν τοῦ Σωτῆρος

C ἡμῶν διὰ τοῦ ἁγίου Πνεύματος χηρύξων ἀποστέλλε-

ται; Ὅτε τοίνυν xal Θεὸν αὐτὸν, xal Σωτῆρα, xai
ἑλπίδα ἡμῶν ἀποχαλεῖ, πῶς οὗ λίαν ἀσεθὲς τὸ
ποίηµα λέχειν τὸν Υἱόν; Εὐρεθησόμεθα γὰρ, ἂν οὔ-
τως ἔχῃ, xal ποιήµατι λατρεύοντες, xal διὰ ποιημᾶ-
τος ἀνασεσωσμένοι, xaX εἰς ποίηµα τὴν ἑλπίδα ἔχον-
τες, xal τὺ πλέον οὐδὲν ἡμῖν παρὰ τοὺς τῇ χτίσει
λατρεύοντας.
ΑΛΛΟ.

« Δικαίῳ νόμος ου χεῖται, ἀνόμοις δὲ xal ἀνυπο-
τάχτοις. » Εἶτα τούτοις ἕτερα προσαριθµήῄσας xaxá,
τελευταῖον ἑνάχει’ « Καὶ el τι ἕτερον τῇ ὑγιαι-
νούσῃ διδασχαλίᾳ ἀντίκειται, κατὰ τὸ Εὐαγγέλιον
τῆς δόξης τοῦ µαχαρίου θεοῦ, 5 ἐπιστεύθην ἐγώ. »

ergo Evangelium Paulo creditum est? Cujusnam D Τίνος οὖν ὁ Παῦλος ἐπιστεύθη τὸ Εὐαγγέλιον; Τίνος

praeco, et predicator fuit, nisi Salvatoris nostri
Christi, quem beatum Deum vocans creatum dici
non posse |declarat? Quomodo enim Deus sit id
quod factum et recens est? Nam si. quidquid crea-
tum est, et factam essentiam habet, 998 ex nihilo
ad esse traducitur, quomodo non sit recens ? Quod
vero ejusmodi est, Deus non est: « Neque erit tibi
Deus recens *', » inquit sacra Scriptura. Cum vero
sit Deus Filius, non est itaque recens. Quod si ita
οἱ, ergo nec creatura. Quod autem Evangelium
Servatoris nostri ei ab ipso creditum sit, ipse rur-

*! | Tim. 1, 1, 9.

5. Act. ix, 46-7.
*' Psal. LAxx, 00.

5. Act. xiu, 9.

δὲ χήρυξ ἑστὶ xaX ἀπόστολος, tl. μὴ τοῦ Σωτῖρος
ἡμῶν Χριστοῦ; ὃν δὴ uaxáptov ὀνομάζων θεὺὸν, ποτη-
τὸν εἶναι λέγειν οὐκ ἐπιτρέπει τιαἰ. Πῶς γὰρ ἔτι
Orb; τὸ πεποιηµένον χαὶ πρόσφατον; El γὰρ xdv
τὸ χτιζόµενον xal γενητὴν ἔχον τὴν οὐσίαν, ἐκ τοῦ
ph ὄντος εἰς τὸ εἶναι καλείται, πῶς οὐ πρόσφατον;
Τὸ δὲ τοιοῦτον, οὐ θεός * « OO γὰρ ἔσται ἐν σοὶ Θεὸς
πρόσφατος, » φησὶν fj θεία Γραφή. Ἐπειδὴ θεὺὸς ὁ
Υἱὸς, οὐ πρόσφατος ρα. El δὲ τοῦτο, οὐ ποίηµα.
"Οτι δὲ τὸ Εὐαγγέλιον τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ὁ µαχάριος
Παῦλος ἐπιστεύθη παρ) αὐτοῦ, δηλοῖ πάλιν αὐτὸς kv

δν ibid. 4, 5.

9? | Tin. 1, 9. *Fibid. 10, 11.

501

THESAURUS.

τοῖς ἑφεξῆς ἐπιλέγων ΄ « Χάριν ἔχω τῷ ἑνδυναμώ- A sum declarat cum postea addit : « Gratias. habeo

σαντί µε Χριστῷ, ὅτι πιστόν µε ἠγήσατο θέµενος
εἰς διαχονίαν, τὸ πρότερον ὄντα βλάσφημον, καὶ διώ-
χτην xal ὑδριστήν. ᾽Αλλὰ ἠλεήθην, ὅτι érvoiy
ἑποίησα ἓν ἀπιστίᾳ. »

ΑΛΛΟ.

« Πιστὸς ὁ λόγος, χαὶ πάσης ἀποδοχῆς ἄξιος, ὅτι
Χριστὸς Ἰησοῦς Ἴλθεν εἰς τὸν χόσµον ἁμαρτωλοὺς
σῶσαι, Qv πρῶτός εἰμι ἐγώ. ᾽Αλλὰ διὰ τοῦτο Ἰλεί-
θην, ἵνα ἓν ἐμοὶ πρὠώτῳ ἑνδείξηται Χριστὸς τὴν
ἅπασαν µακροθυμµίαν, εἰς ὑποτύπωσιν τῶν μµελλόν-
των πιστεύειν ἐπ αὐτῷ εἰς ζωὴν αἰώνιον, » El διὰ
πἰστεως τῆς εἰς Χριστὸν σωζόµεθα, καὶ τῆς αἰωνίου
µετίσχομεν ζωῆς, τὸν τοῦ θανάτου ζυγὸν ἀποσειό-
µενοι, πῶς οὐ θεὸς κατὰ φύσιν ὁ Ylbc, ὁ χαὶ ζωῆς
παρεχτιχὸς, ὡς αὐτὸς κατὰ φύσιν ὑπάρχων ζωὴ,
xai διασώζων ὡς ὁ θεὸς, ὁ µόνος τοῦτο ποιεῖν δυνά-
ἄενος, xai διὰ τοῦτο λέγων' « Ἑγώ εἰμι ὁ θεὸς ὁ
σώζων σε, xal οὐχ ἔστι πάρεξ ἐμοῦ;» Καὶ γὰρ
ὄντως τε xal ἀληθῶς οὐ πρέσδυς, οὐχ. ἄγγελος, ἆλλ᾽
αὐτὸς ὁ Κύριος ἔσωσεν ἡμᾶς, ὁ πάλαι μὲν σώζειν διὰ
τῶν ἁγίων προφητῶν ὑπισχνούμενος, xazk δὲ τὸν τῆς
ἐπιδημίας χαιρὸν ἑαυτὸν δη παρόντα δειχνύων, xat
διὰ τοῦτο βοῶν' « Αὐτὸς ὁ λαλῶν πάρειµι. Ὡς ὡραῖοι
krÀ τῶν ὀρέων, ὡς πόδες εὐαγγελιζομένων ἀχοὴν εἰρή-
νης!» Ἑλθὼν (ὰρ εὐηγγελίσατο εἰρήνην ἡμῖν τοῖς µα-
xp&w, xai εἱρήνην τοῖς ἐγχὺς, χατὰ τὴν τοῦ Παύλου
φωνήν,

ΑΛΛΟ.

« Ti δὲ βασιλεῖ τῶν αἰώνων, ἀφθάρτῳ, ἁἀοράτῳ,
µόνῳ Θεῷ, τιμὴ xal δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας. ᾽Αμήν. »
El βασιλεὺς τῶν αἰώνων ἑἐστὶν ὁ Υἱὸς, ὡς ἀεί τε xai
ἀτελευτήτως χρατῶν, αὐτοὺς δὲ τοὺς αἱῶνας πε-
ποτηχὼς, αὐτὸν ἄρα καὶ Θεὸν ἄφθαρτόν τε xat ἀόρα-
τον ἀποχαλεῖ. Ὁ δὲ τῆς τοῦ Πατρὸς οὐσίας ἔχων ἐν
ἑαυτῷ φυσιχῶς τε xal οὐσιωδῶς τὰ ἑξαίρετα, πῶς ἂν
th πρὸς αὐτὸν ἑτεροούσιος, xai οὐχὶ μᾶλλον ὁμοφυής
τε χαὶ ἐξ αὐτοῦ, οὐδενὸς ἐπιτρέποντος λόγου προσ-
εἶναι τοῖς κτίσµασιν φυσιχῶς τὰ τῆς θεότητος ἴδια;
"Ότι δὲ βασιλεὺς τῶν αἰώνων ἑστὶν ὁ Υἱὸς, καὶ αὐτὸς

ἡμῖν ὁ ἀρχάγγελος Γαθρι]λ ἐπιμαρτυρήσει λέγων
περὶ αὐτοῦ πρὸς τὴν ἁγίαν Παρθένον * « Οὗτος ἔσται

Christo, qui me confirmavit, quia θὐείθπι me exi-
stimavit ponens in ministratione, qui prius bla-
sphemus fui, persecutor et contumeliosus. Sed mi-
sericordiam Dei conseculus sum, quia ignorans feci
in incredulitate mea **. »

ALIUD.

« Fidelis sermo , et omni acceptione dignus,
quia Christus venit in. hunc mundum pecca-
tores salvos facere, quorum primus sum ego : sed
ideo misericordiam consecutus sum, ut in me primo
ostenderel Christus omnem clementiam, ad infor-
mationem eorum qui credituri sunt in ipsum ad
vitam :zlernam**, » Si per fidem in Christum ser-
vamur, et seterna vitze participes efficimur, abjecto
mortis jugo, quomodo non sit secundum naturam
suam Filius, qui vitam przbet, ut nimirum ipsamet
naturaliter vita, et servans, ul Deus, quique hoe
solus prestare potest? Atque idcirco dicit: « Ege
sum Deus salvans te, et non est preter me**. »
Revera enim non legatus, nec angelus, sed ipse
Dominas salvavit nos *!, qui nobis salutem per
prophetas pollicitus est, et carne assumpta seipsum
prasentem ostendeus clamat : « Ecce adsum qui
loquor. Quam speciosi in montibus, sicut pedes
evangelizantium pacem **! » Nam cuni venit, an-
nuntiavit nobis pacem, qui longe aberamus, et pa-
cem iis qui prope erant, juxta Pauli dictum **.

ALIUD.

« Regi seculorum incorruptibili, invisibili, soli
Deo, honor et gloria in secula, Amen **. » Si
rex saeculorum est Filius, quippe qui semper et
sine flue regnat, ipsa vero secula condidit : ipsum
itaque οἱ Deum incorruptibilem οἱ invisibilem vo-
cat. Qui vero naturaliter atque essentialiter pa-
terna essentia proprietates ac prarogativas in se
habet, quomodo diverse ab eo essentis erit, el non
potius ejusdem nature atque ex ipso, cum nulla
ralio permittat ut quae divinitati propria sunt,
creaturis naturaliter conveniant ? Quod vero Filius
sit rex szeculorum, ipse etiam arclangelus Gabriel
testalur, qui de ipso ad sanctam Virginem dicit :

μέγας, καὶ Υἱὸς Ὑψίστου χληθήσεται. Καὶ δώσει p 196 « Πίο erit magnus, et Filius Altissimi voca-

αὐτῷ Κύριος ὁ θεὸς τὸν θρόνον Δαδὶδ τοῦ πατρὸς
αὐτοῦ, xai βασιλεύσει ἐπὶ τὸν οἶχον Ἰαχὼδ εἰς τοὺς
αἰῶνας, χαὶ τῆς βασιλείας αὐτοῦ οὐκ ἔσται τέλος. »

ΑΛΛΟ.

Tàg ὑπὲρ ἁπάντων ποιεῖσθαι προσευχἁς, ὑπέρ τε
βασιλέων ὄντων ἓν ὑπεροχῇ ἐπιτάξας ὁ Παῦλος τῷ
οἰχείῳ μαθητῇ χρησίµως ἐπάγει" ε Τοῦτο χαλὸν
xai ἁπόδεχτον ἑνώπιον τοῦ Σιτῆρος ἡμῶν θεοῦ, ὃς
πάντας ἀνθρώπους θέλει σωθῆναι, χαὶ εἰς ἑπίγνωσιν
ἀληθείας ἐλθεῖν. » Οὐχοῦν εἶπερ ἐστὶν ἁπάντων Σω-
τὴρ ὁ θεὺς, σωζόμεθα δὲ τὴν ἀλήθειαν ἐπιγινώσκον-

*? ibid. 15, 16.

^* | Tim. 1, 12, 15. nd 52 os
uc. 1, 33, 33.

.47.. ** I Tim. 1, 17.

50 |sa, xev, 9l.
** [ Tün. i1, 5, 4.

bitur. Et dabit ei Dominus sedem David patris sui,
et regnabit in domo Jacob in sscula, et regni ejus
non erit (inis **.

ALIUD.

Cum Paulus pro omnibus orandum esse monet,
et pro regibus in summa dignitate constitutis, ila
deinceps utiliter discipulo suo scribit : « Hoc enim
bonum est et acceptum coram Salvatore nostro
Deo, qui omnes homines vult salvos fleri, εἰ ai
agnitionem veritatis venire **. » Quocirca, si est
omnium Servator Deus, salvati autem suinus veri-
** Ephes. 18,

*! [sa. Lxni, 0. ?* [sa. 1, 6, 7.

503 S, CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP. 504

tatem cognoscentes, et veritas est Christus *! : ipse A τες, ἀλῆθεια δὲ 6 Χριστος, aucóc ἄρα ἐστὶν ὁ θεὺς xal
itaque est Deus et Servator. At, αἱ hoe est, quomodo Σωτήρ. El δὲ τοῦτο, πῶς. οὗ φύσει θεὸς ὁ Tió; ; Hx
non sit nalura Deus Filius? At quo paeto qui na- δὲ xai ὁ φύσει Ἐὸς ἐν πθιήµααι ἐξαριθμοῖνο; ΄Ατο-
tura est Filius, ereaturis annumeretur? Absurdum — «ov γὰρ ἁμοῦ τε καὶ δύαφημον.. θὐκοῦν oi ποίηµα
enim simul et blaspbemurm id est. Non est ergo — à Υἱὸς, Geb; δὲ μᾶλλον καὶ Σωςὴρ, ἐκ. Σωτῆρος xai
creatura Filius, sed potius Beus et Servater, ας θεοῦ Πατρός.

Salvatore Deo ac Patre

ALIUD. ΑΛΛΟ.

« Unus ením, Deus, unus et mediator Dei οἱ « EI; γὰρ θοὲς, εἷς xai µεσέτης θεοῦ χαὶ ἀνθρώ-
bominum, homo Christus Jesus, qui dedit redem- — xwv, ἄνθρωπος Χριατὸς Ἰησοῦς, ὁ δοὺς ἑαυτὸν ἀντί-
ptionem semetipsum pro omnibus **. » Si medis- ἍΆντρον ὑπὲρ πάντων. » El μεσίτης ἐστὶ θοοῦ καὶ ἀν-
tor est Dei et hominum Jesus Christus, som θρώπων Ἰησοῦς ὁ Χριατὺς, οὐ φύσει xat οὐσιωδῶς
naturaliter atque essentialiter Deo et heminibus θεῷ τε καὶ ἀνθρώποις συναπτόµενος, διαλλάττων δὲ
copulatus, sed tantum reconcilians, atque in amici- µόνον, xat εἷς φιλίαν εἰσάγων τὰ τῆς πρὸς ἄλληλα
tiam reducens quz a mutua inter se societate defe- χόινωνίας ἁποστατήσαντα, τουτέστιν ἄνθρωπον xal
cerant, boc est bominem et Deum, quomodo Pau- ῥθεὸν, πῶς ἕνα φηαὶν ὁ Παῦλος αὐτόν; ἐπεὶ xa ἕτεροι
lus eum dicit unum, cum et alii multi ex sanctis — cv ἁγίων πολλοὶ τῆς τοιαύτης ἠξίωνται λειτουργίας,
eo ministerio digni habiti sint, atque ipse primus — xat αὐτὸς δὴ πρῶτος, ἀναδοῶν' « Δεόμεθα ὑπὲρ Xpi-
exelamet: « Rogamus pro Christo, reconciliamini στοῦ, χαταλλάγητε τῷ θεῷ » Γέγονε μεσίτης xai ὁ
Deo **? » Fuit et beatus Moses mediator ministrans µαχάριος Μωσῆς διαχονήσας τοῖς υἱοῖς "Iapat «iv
lsraelitis legem Dei. Fuit et sapientissimus Jere- παρὰ Θεοῦ vópov. Μεσίτης ὑπῆρχε xat ὁ πάνσοφος

mias dicens ad Deum de Israelitis : « Recordare mei
stantis coram te ad loquendum pro ipsis !. » Quin
el singuli sanctorum prophetarum hoc praestitisse
inveniustur. Quomodo igitur mediator unus est
Christus, si ipsius mediatio ab aliorum mediatione
non differt ? Atqui unus est medialor, ut vere dieit
Paulus. Diverso itaque modo, neque ila sicut alii,
est mediator Christus , ratioque diversitatis nobis

Ἱερεμίας λέγων πρὸς Θεὸν ὡς περὶ τῶν ἐκ Τένους
Ἱσραήγλ * «Μνήσθητι ἑστηχνότος µου χατὰ πρόσωπόν
σου, τοῦ λαλῆσαι ὑπὲρ αὐτῶν. » "AJ xai ἕχαστος
τῶν ἁγίων προφητῶν τοῦτο πεποιηχὼς εὑρίσχεται.
πῶς οὖν µεσίτης elg ὁ Χριστὸς, εἰ μή τι ξένον τὸ
ἐπ᾽ αὑτοῦ; 'AJX ἔστιν elc, ὡς ὁ Παῦλος ἀἁληθεύων
φησί. Σένως ἄρα καὶ οὐχ ὁμοίως τοῖς ἄλλοις , xal
ὅπως εἰπεῖν ἀναγκαῖον. Οὐχοῦν ἐπειδήπερ τὸ δύο

explicanda est. Cum igitur quod in medio duorum quo- C τινῶν χατὰ µέσου χείµενον, ἀμφοτέρων δηλαδῆ τοῖς

rumdam consistit, utrumque suis extremitatibus
attingit, ea qua diversa erant unitate quadam co-
pulans, mediator vero Dei et hominum est Christus ,
manifestum est quod Deum quidem ut Deus, ho-
mines vero ut homo, tangit naturaliter. Ipse enim
est pax. nostra *, qui per similitudinem nostri hu-
ΙΠ4Π4ΠΙ nataram cum divina essentia 4997 copulat
alque unit, Quomodo enim aliter divinz nature
participes inveniemur ? Quocirca, si est natura Deus,
ejusdem cum naturali Deo ac. Patre nature atque
essentiz, quo p3cto opus et creatura esse queat,
cum tantum hic sermo absurditatis habeat?

ALIUD.

« Fidelis sermo, et omhi acceptione dignus:
in hoc laboramus, certiamus, quia speramus in
Deum vivum, qui est Salvator omnium hominum,
et maxime fidelium *. » Beatus Psalmista cum per
Spiritum sanctum quie futura essent contemplare-
tur, ei Salvatoris nostri incarnationis benelicium
declararet, ita ad ipsum exclamat : « Spes omnium
finium terr, et in mari longe*.»Cum igitur Christus
sit spes omnium, et in eum omnes credentes spera-

vimus; Paulus vero ipsum Deum viventem vocat, -

intelligens nimirum ipsum hoc natura sua esse :
quomodo erit creatura, et non potius Filius vivens

** joan. xiv, 6.
10.

** [bid. 5, 6.

** Jl Cor. v, ὐ
* Psal. 1xiv, 7.

ἰδίοις ἄχροις ἑφάπτεται, συνέχων εἰς ἑνότητα τὰ δι-
ἠρηµένα, μεσίτης δὲ Θεοῦ xal ἀνθρώπων ἑστὶν ὁ
Χριστὺς, πρόδηλον ὅτι θεοῦ μὲν ὡς θεὺς, ἀνθρώπων
δὲ ὡς ἄνθρωπος ἅπτεται φυσιχῶς. Αὐτὸς γάρ ἐστιν
$ εἰρήνη ἡμῶν, διὰ τῆς πρὺς ἡμᾶς ὁμοιώσεως slc
ἑνότητα χαὶ χοινωνίαν τῆς θείας οὐσίας τὴν ἀνθρώ-
που φύσιν ἀναδεσμῶν. Ἐπεὶ πῶς ἂν ἑτέρως εὑρι-
σχοίµεθα θείας φύσεως χοινωγοί; Οὐκοῦν εἴπερ Lac
φύσει θεὸς, τῷ κατὰ φύσιν θεῷ χαὶ Πατρὶ συμφυῆς
τε xat ὁμοούσιος, πῶς ἂν εἴη χτίσµα fj ποίηµα, πολ-
My ἔχοντος τοῦ λόγου τὴν ἀτοπίαν ;

ΑΛΛΟ.

« Πιστὸς ὁ λόγος, xol πάσης ἀποδοχῆς ἄξιος * εἰς
τοῦτο γὰρ χοπιῶμεν, καὶ ἀγωνιζόμεθα, ὅτι ἠλπίκα-
μεν ἐπὶ Θεῷ ζῶντι, ὃς ἐστι Σωτήρ πάντων ἀνθρώπων,
μάλιστα πιστῶν.» Ὁ µαχάριος Ψαλμῳδὸς διὰ Πνεύ-
µατος ἁγίου τὰ ἑσόμενα ὁρῶν, χαὶ τῆς τοῦ Σωτῆρος
ἡμῶν ἐπιδημίας τὴν χάριν ἑχδιδασχόμενος, ἀνεφώνει
βοῶν ὡς πρὸς αὐτόν « 'H ἑλπὶς πάντων τῶν περὰᾶ-
των τῆς γῆς, xat τῶν εν θαλάσσῃ μακράν. » "Ort
τοίνυν ἡ πάντων ἐλπίς ἔστιν ὁ Χριστὸς, xai ἐπ᾽ αὐτῷ
πάντες ἠλπίχαμεν οἱ πιστεύοντες, Θεὸν δὲ ζῶντα ὁ
Παῦλος αὐτὸν ἁποχαλεῖ, τοῦτι «ατὰ φύσιν ὄντα γι-
νώσχων, πῶς ἔσται τῶν γενητὼν εἷς τις χαὶ αὐτὸς,

- eerem. xviii, 20, * Ephes. 1, 14. ? 1 Tim. 1v, 9,

-

$505

νούσης tig αὐτὸν φυσιχῶς τῆς τοῦ γεννήσαντος ἰδιόρ
71106.
ΑΛΛΟ.

« Παραγγέλλω σοι, ἑνώπιον τοῦ Θεοῦ τοῦ ζωογο-
νοῦντος τὰ πάντα, xai Χριστοῦ Ἰησοῦ τοῦ µαρτυρῃ-
σαντος ἐπὶ Ποντίου Πιλάτου τὴν χαλὴν ὁμολοχίαν,
τηρῆσαί σε τὴν ἐντολὴν ἄσπιλον, ἀνεπίληπτον µέχρι
τῆς ἐπιφανείας τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ,
fjv χαιροῖς ἰδίοις δείξει à µαχάριος καὶ μόνος δυνά-
στης, ὁ βασιλεὺς τῶν βασιλευόντων, καὶ Κύριος τῶν
χυριευόντων, ὁ μόνος ἔχων ἀθανασίαν, qu οἰκῶν
ἀπρόσιτον. » Αὐτὺς ἄρα τὴν ἑαυτοῦ παρουσίαν χαι»
ροῖς ἴδίθις δείξει Χριστὸς, ἢ μᾶλλον ὁ τούτου Πατήρ.

El μὲν οὖν αὐτὸν εἶναξ φαµεν τὸν ἐπιδειχνύντα Χρι- &

στὸν, πῶς ὁ τοσούτοις ἀξιώμασι φυσιχοῖς εἰς ἀκρό-
τητα δόξης µαρτυρούµενος γενητὸς εἶναι νοµισθήσε-
ται; Φθάσει γὰρ οὕτω δυνάµει xal ἐφ᾽ ἕχαστον τῷν
χενητῶν, ἃ µόνον πρέπει τῇ θείᾷ φύσει. Kal οὐδὲν
ἔσται λοικὸν àv αὐτῃ τὸ παράδοξον, εἴπερ ὅλως xai
volg γενητοῖς προσεῖναι ταῦτα vati φισιχῶς,
ἅπερ ἂν αὐτῆς ὑπάρχει χαὶ µάόνης ἴδια. AM" οὐδὲν
χοινὸν, εἰς θεότητος λόγον, τοῖς πεποιηµένοις πρὸς τὸν
ποιητὴν, πάντα δὲ πρόσεστι τῷ Κυρίῳ τὰ τοῦ Πατρὸς
Bia, χαὶ fj τῆς θεότητος φύσις Ev αὐτῷ διαγράφεται,
ovx ἄρα τῶν ποιημάτων εἷς ἔσται. El δὲ ὁ Πατὲρ
ἐπιδείζει τοῦ Υἱοῦ τὴν παρουσίαν, χαὶ αὐτῷ μᾶλλον
τῶν θεοπρεπῶν ἀξιωμάτων τὸν χατάλογον περιτίθησι
τῆς ἁληθείας ὁ χήρυξ, πῶς µόναυ τοῦ Πατρὸς ἆθα-
νασίαν ἔχοντος, ἔχει ταύτην ὁ Υἱός; « Ἐγὼ γάρ εἰμι,
φησὶν, ἡ ζωή. » Αλλ' ἔστι δηλονότι τῆς τοῦ Πατρὸς
οὐσίας οὐχ ἀλλότριος (v, οὐδὲ εἰς ἔχφυλόν τινα xal
ξένην ἐχδεδηχὼς ἱδιότητα, χαθάπερ τὰ πεποιηµένα.
Μένει δὲ χαὶ σώζεται xal ἔστιν εἰχὼν τοῦ γεννῄήσαν-
τος ἁπαράλλαχτος , xai διὰ τοῦτο διαφεύγων τὸ εἶναι
γενητὸς, θεὸς δὲ μᾶλλον ὡς Ex θεοῦ, καὶ φῶς ix
φωτὸς, xal ζωὴ πάλιν ix ζωῆς. Οὐχ ἄρα ποίηµα f
χτίσμα ἑἐστὶ χατὰ τάς τινων ἀθυρογλωσαίας.

Ἐκ τῆς πρὸς Τιμόθεον B',
« Mh οὖν, ἐπαισχυνθῆς τὸ μαρτύριον «oU. Κυρίου
ἡμῶν, μηδὲ ἐμὲ τὸν δέσµιον αὐτοῦ, ἀλλὰ συΥχάχο-
πάθησον τῷ Εὐαγγελίῳ κατὰ δύναμιν θεοῦ «oU σώ-

| THESAURUS,
xat οὐχὶ μᾶλλον Υἱὸς ζῶν ix ζῶντος Ilaspbc, διαδαι- Α ex vivente Paire, transeunte. in ipsum naturaliter

08
Patris proprietate ?

ALIUD.

« Praécipio tibi, coram Deo qui vivificat om-
nia, et Christo Jesu qui testimonium reddidit sub
Pontio Pilato bonam confessiones, ut serves wman-
datum sine macula, irreprehensibile , usque ad
adventum Domini nostri Jesu Christi, quem suis
temporibus ostendet beatus, et. selus potens, Rex
regum et Dominus dominantium, qui solus habet
jrmorialitatem , et lucem inhabitat ipaccessibi-
lem *. 1 lpse ergo Christus adventum, suum certis
temporibus ostendet, sut petius hujus Pater. Si
ergo ipsum esse dicimus ostendentem Chrigtum,
quomodo qui tantis dignitatibus paturalibus. ad
summum gloriz fastigium evectus est, «reatus esse
censebitur? Nam ita etiam ig singulas creaturas
Wwansirent, qua soli diving npstura conveniunt.
Nahilque erit deinceps in bae admiratione dignum,
οἱ nimirum etiam creaturis bec naturaliter inesse
possunt, qua. soli Deo sunt propria. Ceterum nibil
commune est, quantum ad divinitatis rationem atti -
net, creaturis cum Creatore : omnia vero insunt Fi-
lio, qua Patri propria sunt, et deitatis natura in
Ipso describitur : non igitur erit ereatura. Si vero

Pater ostendet Filil adventum in corne, ipsique

potius divinarum dignitatum catalogum 496 ascri-
bit veritatis przco Paulus: quomodo cum solus

C Pater sit immortalis, erit etiam immortalis Filius?

« Ego enim, ipquit, sum vita *. » Atqui est profecto
8 Patiis essentia non alienus sive exiraneus, neque
est ad extraneam quamdam proprietatem produ-
cius, ut. creature , sed manet et servatur in ipso,
ut nulla in parte differens Patris imago : atque. kl-
circo creatus esse nequit, sed potius est Deus ex
Deo, et lumen ex lumine, itemque vita ex vita. Nou
est igitur opus vel creatura, ut heretici calum-
niantur. |
Ex 11 Epistola ad Timotheum.

« Noli igitur erubescere testimonium Domini
nostri, neque me vinctum ejus; sed collabora
in Evangelio secundum virtutem Dei, qui nos li-

ααντος ἡμᾶς xal χαλέσαντος χλήσει ἁγίᾳ. » Ἰδοὺ p) beravit et vocavit vocatione sua sancla". » Ecce

πάλιν ἀναφανδὸν xat θεὸν xaX Σωτῆρα τὸν Ylby ὀνο-
µάζει. Αὐτὸς Υάρ ἐστιν ὁ χαλῶν ἡμᾶς, διὰ τοῦ λέ-
γειν΄ « Δεῦτε πάντες πρός µε, οἱ χοπιῶντες xal
πεφορτισµένοι, χἀγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς. » Πῶς οὖν
ἔσται γενητὸς, εἴπερ ὄντως East xal θεὸς xal Σω-
τὴρ: 00 γὰρ ἂν διὰ χτίσµατος, ἀλλὰ διὰ µόνου θεοῦ
σεσώσµεθα.
Ἐκ τῆς πρὸς Ticov.

« Ἐπεφάνη γὰρ fj χάρις «o0 θεοῦ ἡ σωτήριος πᾶ-
σιν ἀνθρώποις, παιδεύουσα ἡμᾶς, ἵνα ἀρνησάμενοι
τὴν ἀσέθειαν χαὶ τὰς χοσμιχἀὰς ἐπιθυμίας, σωφρόνως,
xaX δικαίως, xai εὐσεδῶς ζήσωμεν ἐν τῷ νῦν αἰῶνι,

* | Tim. vi, 19-16. * Joan. xiv, 6.

' Jl Tim. 1, 8,9.

rursus aperte Filium et Deum et Salvatorem
vocet ; ipse enim est qui nos vocat, dicens : « Ve-
pite ad me, omnes qui laboratis et onerati estis , et
ego reficiam vos*. » Quomodo igitur erit creatus,
si revera est et Deus et Salvator? Neque enim per
creaturam, eed per solum Deum salvati sumus.

Ex Epistola ad Titum.

« Apparuit enim gratia Dei salutaris omui-
bus hominibus, erudieus nos, ut abyeganteg im-
pietatem et &xecularia desideria, sobrie, et juste, et
pie vivamus in hoc saeculo : exspeclantes beatam

* Mauh. xi, 28.

507

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

508

spem et adventum glori roagni Dei et Salvatoris A mpoateyóuevor. «ἣν µαχαρίαν ἐλπίδα χαὶ ἐπιφάνειαν

nostri Jesu Christi *. » Si Christus estompium spes,
et magous Deus, et Salvator, quomodo non vehe-
meater impii et dementes sint qui Filium dicunt
esse creaturam, neque verentur servis annumerare
illum eui insunt omnia quas soli divina nature con-
veniunt , et per qux revera Deus esse cognoscitur ?

ALIUD.

Si, juxta Prophetam, benedictus est homo qui
confisus est {η Domino, et Dominus est spes ejus '*,
certe contrarium etiam erit verum ; omni enim be-
nedictione carebit qui in Deo spem suam non col-
locarit 3. Si ergo Filius est opus vel creatura,
servus itaque est, et non natura Dominus. Quo-
modo igitur, juxta sanctum Psalmistam, « Benedicti
nos 3 Domino, qui speramus in ipso '*? » Aut quo-
modo vere dicit ipse Paulus : « Benedictus Deus et
Pater 499 Domini nostri Jesu Christi, qui bene-
dixit nos in omni benedictione spirituali?» Filius ita-
que est. natura Dominus. At si hoc, ergo non est
creatura. De creaturis enim dicitur : « Quia omnia
serviunt tibi **. »

Ex Actibus Apostolorum.

« Pertransierant autem Phrygiam οἱ regio-
nem Galatim, et prohibiti sunt a Spiritu sancto
predicare in Asia. Venientes autem per Mysiam,
tentabant in Bithyniam ire, et non dimisit eos Spi-
ritus Jesu !*, » Ecce manifeste Spiritus sanctus,
Spiritus Jesu dicitur. Cum igitur Spiritus Patris ,
etiam Filii Spiritus sit, quomodo noa sit natera
Deus, qui naturaliter exsistentis Dei ac Patris pro-
prietates ac prserogativas naturaliter in se habet ?
Alioqui etiam hoc considerandum est. Nam si sn-
geli aut alterius cujuspiam rationalis potestatis
dictus unquam est is qui in Deo naturaliter est
Spiritus sanctus, statuatur etiam Filius inter creatu-
ras, quippe qui nibil quantum ad hoc ab iis differat,
tametsi Spiritus sanctus, Spiritus ipsius dicatur.
Si vero hoc tantum dicitur de eo qui naturaliter
Deus est , quomodo sit ejusdem generis cum aliis
creaturis, qui. tanto illas excellit, ut ipse praeditus
sit divina patermz essentize diguitate, et communem
babeat cum Patre essentiam ?

ALIUD.

« Media autem nocte Paulus et Sylas oran-
tes Jaudabant Deum : et audiebant eos qui ín
custodia erant. Subito vero terrezmotus factus est
magnus , ita ut moverentur fundamenta carce-
ris : et statim aperta sunt omnia ostia, et uni-
versorum vincula soluta sunt '*. » Deinde, cum
custodem carceris perterritum, et verba Pauli enar-
ravit, subdit: « Tremens custos carceris genua flexit
Paulo et Sylie : et educens 608 foras, dixit : Quid
oportet me facere, domini, ut salvus sim? lili autem

* Tit. ui, 11-135,
$^ Λει. XVI, 6, 1.

19 Psal. xxxix, 5.
" jbid, 25, 96,

!! Psal]. Lxxvit, 21, 29.

ες δόξης τοῦ μεγάλου Gco0 xal Σωτῆρος ἡμῶν
Ἰησοῦ Χριστοῦ. » El πάντων ἑἐλπίς ἔστιν ὁ Χριστὸς,
ἔστι δὲ xat θεὺς μέγας xal Σωτὴρ, πῶς o0 λίαν εἰσὶ
δυσσεθεῖς xai παράφρονες οἱ ποίηµα λέγοντες τὸν
Υἱὸν, xai ἓν δούλοις χατατάττειν τολμῶντες τὺν ᾧ
πάντα πρόσεστιν, ὅσα µόνῃ πρέπει τῇ θείᾳ φύσει,
xa δι ὧν ὄντως τοῦτο οὖσα γινώσχεται;
ΑΛΛΟ.

El, κατὰ τὴν τοῦ προφήτου φωνὴν, εὐλογημένος
ὁ ἄνθρωπος ὃς πέποιθεν ἐπὶ τῷ Koplp, xoi ἔστι
Κύριος ἐλπὶς αὐτοῦ, χρατήῄσει πάντως xal ἑναντίον -

ἔξω γὰρ ἁπάσης εὐλογίας χείσεταί τις οὐχ ἔχων.

ἐπὶ θεὸν τὴν ἑλπίδα. Είπερ οὖν χτίσµα xai ποίηµά

B ἐστιν ὁ Υἱὸς, δοῦλος ἄρα Eat, καὶ οὐ φύσει Κύριος.

Πῶς οὖν, κατὰ τὸν ἅγιον Ῥαλμῳδὸν, « Εὐλογημένοι
ἡμεῖς τῷ Κυρίῳ, οἱ τὴν ἐλπίδα ἔχοντες εἰς αὐτόν; »
Πῶς δὲ καὶ αὐτὸς ἀληθεύσει λέγων ὁ Παῦλος" « Εὖ-
λογητὸς ὁ Geb xai Πατὴρ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ
Χριστοῦ ὁ εὐλογήσας ἡμᾶς ἐν πάσῃ εὐλογίᾳ πνευµα-
τικῇ;» Κύριος ἄρα κατὰ φύσιν ἐστὶν ὁ Υἱός. EL δὲ
τοῦτο, οὐ ποίηµα. ἹΚατὰ γὰρ τῶν ποιημάτων λέγε-
ται € "Ott τὰ σύμπαντα δοῦλα cá. »
Ἐκ τῶν Πράξεων.

Διῆλθον δὲ «hv Φρυγιαν xac τὴν Γαλατιχὴν χώ-
pav, χωλυθέντες ὑπὺ τοῦ ἁγίου Πνεύματος λαλῆσαι
τὸν λόγον kv τῇ "Acla. Ἐλθόντες δὲ χατὰ τὴν Μυ-
ciay, πειράζοντες εἰς τὴν Βιθυνίαν πορευθῆναι, xal
οὐχ εἴασεν αὐτοὺς τὸ Πνεῦμα Ἰησοῦ. » Ἰδοὺ πάλιν
ἑνθάδε σαφῶς τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, Πνεῦμα χέχληχεν
Ἰησοῦ. Ὅτε τοίνυν τὸ τοῦ Πατρὸς Πνεῦμα, καὶ Υϊοῦ
Πνεῦμά ἰστι, πῶς οὐχ ἔσται χατὰ φὺσιν θεὸς ὁ τοῦ
χατὰ φύσιν ὕντος θεοῦ xal Πατρὺς ἔχων οὐσιωδῶς
τὰ ἴδια χαὶ ἐξαίρετα; "Άλλως τε χἀχεῖνο πρὸς τῷδε
θεωρητέον. El. μὲν γὰρ ἀγγέλου τυχὸν f| ἑτέρας τινὸς
λογιχῆς δυνάµεως εἴρηταί ποτε Πνεῦμα τὸ ἓν θεῷ
φυσιχῶς ἅγιον Πνεῦμα, τετάχθω μετὰ τῶν ποιηµά-
των xai ὁ Ylbe, οὐδὲν ἔχων ὡς πρὸς ταῦτα τὸ πλέον
αὐτοῦ *, x&v Πνεῦμα αὐτοῦ λέγηται τὸ ἅγιον Πνεῦμα.
El δὲ ἐπὶ µόνου φέρεται τοῦ χατὰ φύσιν ὄντος Υἱοῦ
τὸ τοιοῦτον, πῶς ἂν εἴη τοῖς ἄλλοις ὁμογενὴς, ὁ τοσοῦ -
τον αὐτῶν ὑπερχείμενος, ὡς µόνον ἔχειν αὐτὸν τῆς
πατρῴας φύσεως τὸ θεοπρεπὲς ἀξίωμα, xat χοινο-

D ποιεῖσθαι τὰ τῆς οὐσίας τῷ ἰδίῳ γεννήτορι;

ΑΛΛΟ.

« Κατὰ δὲ τὸ μεσονύχτιον Παῦλός τε xai Σύλας
προσευχόµενοι ὕμνουν τὸν θεόν' ἐπηχκροῶντο δὲ αὖ-
τῶν οἱ δέσµιοι. "Αφνω δὲ σεισμὸς μέγας ἐγένετο,
ὥστε σαλευθῆναι τὰ θεµέλια τοῦ δεσμωτηρίου' ἂν-
εῴχθησαν δὲ αἱ θύραι πᾶσαι, xal πάντων τὰ δεσμὰ
ἀνέθη.» Εἶτα διὰ μέσον θεὶς τὸν ἐπὶ τούτῳ τοῦ δε-
σμοφύλαχος θόρυδον, xal τὰς τοῦ Παύλου φωνὰς,
πάλιν ἐπιφέρει' € Ἔντρομος δὃξ γενόμενος (ὁ δεσµο-
φύλαξ δηλονότι), προσέπεσε τῷ Παύλῳ καὶ τῷ Σύλᾳ.
Καὶ προαγαγὼν αὐτοὺς εἰς τὸ ἔξω, ἔφη * Κύριοι, τί

5 Pgal, cxut, 15. ?? Psal. cxvini, 91.

THESAURUS.

510

µε δεῖ ποιεῖν, ἵνα σωθῶ; Οἱ δὲ erov* Tliovtucov εἰς A dixerunt : Crede in Dominum Jesum, et salvus eris,

vv Κύριον Ἰησοῦν, xai σωθἠσῃ σὺ, xa ὁ οἶχός σου.
Καὶ ἐλάλησαν αὐτῷ τὸν λόγον τοῦ Κυρίου, σὺν πᾶσι
τοῖς kv «fj olxía αὐτοῦ. Καὶ παραλαδὼν αὐτοὺς Iv
ἐχείνῃ τῇ ὥρᾳ τῆς νυχτὸς, ἔλουσεν ἀπὸ τῶν πληγῶν,
xai ἑδαπτίσθη αὑτὸς xal ol αὐτοῦ πάντες παρα-
χρημα. Αναγαγών τε αὐτοὺς εἰς τὸν οἶχον αὐτοῦ,
παρέθηχε τράπεζαν, xai ἠγαλλιάσατο πανοικεὶ πε-
πιστευχὼς τῷ Or.» Ὁ πιστεύσας cl; τὸν Κύριον
Ἰησοῦν, χατὰ τὴν τῶν ἀποστόλων παραίνεσιν, ὡς θεῷ
πιστεύσας Ἠγαλλιάσατο πανοιχεὶ πεπιστευχώς. ᾽Αλλ’
εἴπερ ἣν ποίηµα χαὶ χτίσµα ὁ Υἱὸς, κατὰ τὸν δυσ-
σεδή τῶν αἱρετιχῶν λόγον, διατί μὴ πρὸς γνῶσιν
ἀληθῇ χειραγωγεῖται παρὰ τῶν ἁποστόλων ὁ δεσµο-
φύλαξ, ἀχούων' Οὐχ εἰς θεὸν, ὦ οὗτος, ἐπίστευσας,
ἀλλ᾽ εἰς Ev τι τῶν ποιημάτων καὶ γενητῶν ; Νννὶ δὲ,
τοῦτο μὲν εἰπόντες οὐ φαίνονται, ἦν δὲ μᾶλλον αὐτοῖς
xa λίαν ἁποδεχτὺς ὡς ἄριστα διατιθέµενος, xal
ἁληθῆ περὶ τῆς πίστεως τὴν διάληψιν ἔχων. Καὶ πῶς
οὐχ ἤδη παντί τῳ σαφὲς, ὅτι θεὸς χατὰ φύσιν ὁ Υἱός ;
Ὁ δὲ τοῦτο ὑπάρχων, πῶς ἂν εἴη κτίσμα xal ποίηµα»
Ex εῆς Ἰακώδου Ἐπιστο-λης.,
ους Ἰάκωθος, θεοῦ χαὶ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ δοῦ-

Ms, ταῖς δώδεχα φυλαῖς ταῖς ἓν τῇ διασπορᾷ, χαί-
getv. » Θεὸν ἐνθάδε καὶ Κύριον ἀποχαλεῖ τὸν Ἰησοῦν
Χριστὸν, τοῦτο χατὰ φύσιν ὄντα γινώσχων τῆς ἆλη-
θείας ὁ χἠρυξ. Καὶ πῶς εἰς τοσοῦτον ἀποθρασύνεται
«ῶν ἑτεροδοξούντων ὁ νοῦς, ὡς τὸν οὕτως ἔχοντα
φύσεως Ὑἱὸν, γενητὸν ἣ ποιητὸν ὑπολαμδάνειν; Οὐ
γὰρ ἔξω θήσουσι φόγου τὸν Πατέρα καὶ θεὺν ὄντα
φύσει xal Κύριον, ὥσπερ οὖν xai ἔστιν ὁ Υἱὸς,
εἴπερ ὅλως ἑνδέχεται γενητῆς εἶναι φύσεως τὸν ὃν -
φως Θεόν. ᾽Αλλὰ τοῦτο ἄτοπον, χαὶ γυμνὴν ἔχων φαί-
war τὴν εὐσέθειαν. Οὐχοῦν οὗ χτἰσμα ὁ Υἱὸς, θεὸς
δὲ μᾶλλον οὐσιωδῶς xat Κύριος, ὥσπερ ὁ ἐξ οὗπερ
ἰτέχθη Πατήρ.

ΑΛΛΟ.

« Ἀδελφοὶ, μὴ ἐν προσωποληψίαις ἔχετε τὴν nC
τιν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ τῆς δόξης.)
Ἑν τοῖς ἁγίοις προφήταις ὁ θεός πού φησι’ «Τὴν
ἑόξαν µου ἑτέρῳ οὐ δώσω.» Πῶς οὖν ἔσται τῆς δόξης
Κύριος ὁ Υὸς, εἴπερ ὄντως ἀλλογενής τέ ἐστι, xal τῆς
τοῦ Πατρὸς οὐσίας ἀλλότριος; Οὐδὲν γὰρ φορέσει
tiv µόνῳφ πρέπουσαν τῷ Θθεῷ δόξαν, εἴπερ ὅλως εἴη
πεποιηµένον. ᾽Αλλ' ἔστι Κύριος τῆς δόξης ὁ Ylóc* οὐ
γὰρ φεύδεται τῆς ἁληθείας τὸ Πνεῦμα τὸ ἐν τοῖς
ἁγίοις τὰ τοιαῦτα λαλοῦν. Οὐχοῦν οὐ γενητὸς, εἰχὼν
ἃ μᾶλλον χαὶ χαραχτὴρ τοῦ Πατρὸς, ὅς ἐστι τῆς
δόξης Κύριος. Ὢ δὲ πάντα πρόσεστι φυσιχῶέ τὰ τοῦ
Πατρὸς ἴδια, ἔποιτο ἂν εἰχότως μετὰ τῶν ἄλλων xat
τὸ εἶναι τῆς δόξης Κύριον.

'Ex τῆς Πέτρου Ἐπιστο-ίῆς.

« Πρεσθυτέρους τοὺς àv ὑμῖν παρακαλῶ, ὁσυμ-
πρεσθύτερος, xal µάρτυς τῶν τοῦ Χριστοῦ καθηµά-
τών, ὁ τῆς μελλούσης ἁποκαλύπτεσθαι δόξης χοινω-

tu et domus tus. Et Joeuti sunt. ei verbum Domini,
cum orenibus qui ersnt in domo ejus. Et tollens
eos in illa hora noctis, lavit plagas eorum, et léptiza-
tus est ipae, et omnis domus ejus continuo. Cumque
perduxisset eos in domum suam, apposuit eis men-
82m, et lazatus est cum omni domo sua eredens
Deo !*. » (Qui credidit in. Dominum Jesum, juxta
apostolorum admonitionem , ut Deo eredens lzta-
tus est, eum omni domo sua. Atqui, οἱ erat Filius opus
vel creatura, ut hzretici impie opinantur, cur non
potius cusios carceris ad veram Dei notitiam ab
apostolis 300 instruitur, et cur non ab iis illi dici-
tur : Non ia Deum credidisti, bone vir, sed in ali-
quam creaturam ? At vero nequaquam id dixerunt,
quin potius gratus admodum illis vir ille fuit, ut-
pote sincerus, et veram de fide cognitionem habens.
Cui ergo dubium esae potest Filium esse natura
Deum? Qui vero. Deus est, quomedo si epus vel
creatura ?

Ez Epistola Jacobi.

« Jacobus, Dei et Domini Jesu Christi servus ,
duodecim tribubus qua sunt in dispersione, salu-
tem 1. 2 Hic manifeste Christum Deum et Dori-
num appellat veritatis przco : quippe qui boc ip-
sum natura esse sciebat. At quo pacto haeretici eo
insaniz ae dementis proruperunt, wt Filium qui
ita se ex natura sua babet, factum vel creatum
censeant? Nam et hzc contumelia ad Patrem ac
Deum, qui ex natura Dominus est, pertinet. Qualis
enim est Filius, si omnino create naturse esse po-

test qui revera est Deus et Dominus, talis et Pater.

Sed hoc absurdum est, et meram impietatem in se
habet : non est igitur Filius creatura.

ALIUD.

« Fratres, nolite in personarum acceptione ha-
bere fidem Domini nostri Jesu Christi gloria 5.)
Deus alicubi in prophetis ita ait : « Gloriam meam
alteri non dabo **. » Quomodo igitur erit Filius Do.
minus gloriz, si extraneus est, et a Patris essentia
alienus * Nihil enim creatum possit praeditum esse
ea gloria quz soli Deo conveuit. Atqui Filius est
Dominus glori»; neque enim mentiri potest Spiri-
tus in sanctis hoc dicens. Creatus itaque non est,
sed potius imago et character Patris, qui est Do-
minus glorise **. Cui vero omnes Patris proprietates
naturaliter insunt, consentaneum est cum reliquis
proprietatibus babere etiam illam quod sit Dominus
gloris.

Ex Epistola Petri.

« Presbyteros qui in vobis sunt obsecro, com-
presbyter, et testis passionum Christi, qui οἱ ejus
qua in futuro revelanda est clorie particeps, pa-

* Act, «vi. 27-84. 7 Jac. i1. 1. 1 Jae. d, 4. [sac Σωῃ, δ. πώ. Ι, 5.

$11

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

913

seite gregem Dei qui est in vobis *'. » Sapienter ad- A vé; * ποιµαίνετε τὸ Ey ὑμῖν ποίµνιον τοῦ Θεοῦ.» Σο-

modum Petrus hic Filium Deum appellat , sciens
nimirum ipsum natura Deum esse; neque enim
mentitur. Cum enim a SalvaJore nostro Jesu Chri-
sto audisset : « Simon Jonz, 8Π)38 me? Pasce agnos
meos ; » et rursum : e Pasce oves meas ?* ; » simile
praeceptum suis etiam dat, appellans gregem Chri-
sti, gregem Dei : quippe qui desuper ex Patre, non
per carnem οἱ sanguinem, divini mysterii cogni-
tionem acceperat, $01. Si vero Filius est. natura
Deus, quomodo erit opus vel creatura ?

ALIUD.

Psalmista cum immensam atque incomparabilem
differentiam operis ab opifice declarare vellet, ita

φῶς πάλιν ἐνθάδε θεὸν ὁ Πέτρος ἀποχαλεῖ τὸν Υἱὸν,
τοῦτο χατὰ φύσιν ὄντα γινώσχων » οὗ γὰρ φεύδεται.
Αχηχοὼς γὰρ αὐτὸς παρὰ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν τοῦ
Χριστοῦ * «Σίμων Ἰωνᾶ, φιλεῖς µε; Ἑόσχε τὰ ἁρνία
pou*» xal πάλιν, « Ποίμαινε τὰ πρόδατά µου,»
τὴν ὁμοίαν δίδωσιν ἐντολὴν, Θεοῦ ποίµνιον τὰ τοῦ
Σωτῆρος ὀνομάζων, ὡς ἄνωθεν Ex Πατρὸς, χαὶ οὐ διὰ
σαρχὸς xat αἵματος, τοῦ θείου μυστηρίου τὴν γνῶσιν
παραλαθών. El δὲ θεὺὸς χατὰ φύαιν ἐστὶν ὁ γες, πῶς
ἔσται χτίσµα Ἡ ποίηµα;

ΔΛΛΟ,

Ποιητοῦ xai ποιήµατος ἅμετρόν τινα xal ἀαύγ-
κριτον οὖσαν τὴν διαφορὰν ἐπιδειχνύων ὁ Έαλμ-

exclamat : « 1pse feqit nos, ei non ipsi nos : sed p ᾠδὰς, ἀναφθέγγεται «Αὐτὸς ἑποίησε ἡμᾶς, xal οὐχ

nos populus ejus, et oves pascua ejus **. » Divina
igitar οἱ dominstrix natura ex creandi facultate
eoguoscitur'; ΘΦΕΤΑ voro et creata natura, ex eo
quod (acia et ortum nacia sit. Atqui quum omnium
creator sit Filius, neque unus quispiam erit ex
ownibus, neque inter creata numerabitur , quippe
qui facultate cteandi 4 creaturarum natura dif-
fert, et servilem conditionem longe excedit, ita ut
ci domipanüs natura vis tribuatur.

Es Epistola Joannis.
e«Beribo vobis, patres, quia eognovistis eum
qui est a prinelpio **. » Si nulla creatura ab ini-

ἡμεῖς' ἡμεῖς δὲ λαὺς νομῆς αὐτοῦ, καὶ-πρόδατα χει-
ρὸς αὐτοῦ.» Ἐν μὲν οὖν τῷ δύνασθαι ποιεῖν τε xal
κτίζειν, fj θεία xal δεσκόζουσα φύαις διαχινώσχε-
ται. ἐν δὲ τῷ πεποιῆσθαι xal παρῆχθαι πρὸς Υένι-
σιν, 1j δούλη xa γενητή. Ἐπειδὴ δὲ πάντων δηµιουρ-
γός ἐστιν ὁ Υἱὸς, οὔτε εἷς ἔσται τῶν πάντων, οὔτε
ἐν τοῖς πεποιηµένοις τετάξεται, ὁ διὰ τοῦ δύνασθαι
χτίζειν ἑτεροφυὴς ὡς πρὸς τὴν Χτίσιν ἀναδειχνύμε-
vog, καὶ τὸ δουλικὸν ἀναδεδηχὼς µέτρον, ὥστε xal
ἐντὸς ὅρων τῆς δεσποζούσης οὐσίας ὑπάρχειν.

Ἐκ τῆς Ἰωάννου Ἐπιστολῆς.

ε Γράφω ὑμῖν, φησὶ, πατέρες, ὅτι ἐγνώκατε τὸν τ᾿
ἀρχῆς. » El τῶν ποιημάτων οὐδὲν ἀπ᾿ ἀρχῆς t ἐν ἀρχῇ.

tío sive in initio exstitit (omnes enim in tempore c διὰ τὸ πάντα ἓν χρόνῳ χεχλῆσθαι πρὸς Υένεσιν, ἦν

ortum suum nacte sunt), Filius autem erat ab initio,
quem et cognoverunt ii ad quos sermo (it, quomodo
erit creatura, qui aliter se habet quam creatura.

ALIUD.

« Qui negat Patrem, Filium quoque negat : et
qui negat Filium, is quoque Patrem negat **. »
Nemo aliter Filium negaverit, quam si dixerit esse
creaturam, et a consubstantialitate cum Patre ex-
cluserjt. Confteptr autem qui veram Filii digni-
, latem in ipso agnoscunt et tuentur, el naturali
similitudine cum Patre, ipsum non privant. Quid-
quid igitur de Patre dicitur, idipsum omnino etiam
de Filio dicitur : eo solo excepto quod sit Pater.

6k ἀπ ἀρχῆς 6 Υἱὸς, ὃν xaX ἐγνώχααι πρὸς οὓς ὁ
λόχος, πῶς ἔσται τῶν ποιημάτων ὁ μὴ «οὕτως ἔχων
χαθάπερ ἐχεῖνα ;

ΑΛΛΟ.

ε Ὁ ἀρνούμενος τὸν Πατέρα, xat τὸν Υἱὸν ἀρνεῖ-
ται, χαὶ ὁ ἀρνούμενος τὸν Yibv, οὐδὲ τὸν Πατέρα
ἔχει.» ᾿Αρνήῄσεταί τις by Υἱὸν οὐχ ἑτέρως, «l μὴ
διὰ τοῦ ποίηµα λέγειν αὐτὸν, xal τῆς τοῦ Πατρὸς
ἐχπέμπειν ὁμοουσιότητος, ὁμολογήσει δὲ πάλιν ἆπο-

ώζων αὐτῷ Υγνῄσιόν τε χαὶ ἀληθὲς τὸ τῆς υἱότητος
ἀξίωμα, καὶ τῆς πρὸς Πατέρα ὁμοιώσεως φυσιχῆς οὖκ
ἀποστερίσχων αὐτόν. Οὐχοῦν ὅπερ ἂν ὑπό του περὶ τοῦ
Πατρὺὸς λέγηται, τοῦτο πάντως xal περὶ τοῦ You,

Et quidquid de Filíe preedicatur, ld de Patre quo- p) δίχα µόνου τοῦ ὅτι Πατήρ ἐστι. Καὶ ὅπερ ἂν ἐφ᾽ Υἱοῦ

que, excepto eo quod sit Filius. Exempli gratia,
. Pater est Deus. secundum naturam , omnipotens ,
ereator, rex, Dominus, incorruptibilis, immortalls,
vita, principium ezsistentix sux non habens, sed ne-
que cx nihilo ad esse traductus : hzec ipsa citra ullam
differentiam habet et Filius. Si vero fatearis Patri
quidem heec inesse, Filium autem excluseris, creatu-
ram esse dicens , et Creatorem in creaturarum ordi-
nem redigens, Patrem quoque iis privabis, Filium
imperite condemnans, et charocterem Patris divina
dignitate spolians : cum tamen in hunc cbaracte-
rem intuentes , Patris naturam contemplemur ,

" [Petr v, 1, 2. *! Joan. yu, 15, 17.

3? Psal. xctx, 5, 0.

τάττοιτο, τοῦτο κρατήσει xai περὶ τοῦ Πατρὸς, δίχα
μόνου πάλιν τοῦ ὅτι Υἱός ἐστιν. Οἷον ὁ Πατηρ θεὸς
χατὰ φύσιν, παντοκράτωρ, δημιουργὸς, Κύριος, βα-
σιλεὺς, ἄφθαρτος, ἀθάνατος, ζωὴ, &pyhv τοῦ εἶναι
μὴ ἔχων, ἀλλ) οὐδὲ ἓχ μὴ ὄντος elc τὸ εἶναι παρενε-
χθείς" ταῦτα καὶ à Υἱὸς ἁπαραλλάκτως. El δὲ δίδω;
μὲν ταῦτα προσεῖναι τῷ Πατρὶ, καὶ οὕτως ἔχειν αὖ-
τὸν ὁμολογεῖς, ἐχδάλλεις δὲ αὐτὸν τὸν Υὸν, ποίηµα
λέγων, xa) τὸν δημιουργὸν ἐν τῇ τῶν κτισμάτων τάξει
χαταφέρων, ἐξωθήσεις αὐτῶν χαὶ τὸν Πατέρα, χατα-
διχάζων ἁμαθῶς τοῦ Ylou, καὶ τοῦ θεοπρεποῦς ἀξιώ.
µατος ἀλλότριον εἶναι φάσχων τὸν τοῦ γεννήσαντος

? | Joan. i, ἐν. **. ibid. 27.

513

TIIESAURUS.,

544

χαραχτῆρα, εἰς ὃν ἑνορῶντες τὴν τοῦ Πατρὺς φύσιν A juxta illud ab ipso discipulis dietam : « Qui vidit

χαταθεώµεθα χατλ «b map' αὑτοῦ τοῖς μαθηταῖς cl-
ρημένον΄ « 'O ἑωραχὼς ἐμλ, ἑώραχε τὸν Πατέρα.»
0ὐκοῦν ἁγενήτου τυγχάνοντος τοῦ Πατρὸς, ἀγένητον
εἶναι χρὴ καὶ τὸν Ylóv ' ἀγένητον δέ φημι τὸ uh
πεποιηµένον.

ΑΛΛΟ.

ε Καὶ ἑωράχαμεν xal μαρτυροῦμεν, xal ἁπαγ-
γέλλομεν ὑμῖν ζωὴν τὴν αἰώνιον, fiet; ἣν πρὸς τὸν
Πατέρα, xai ἐφανερώθη ὑμῖν.» Τὸ ἀἰῶνος ὄνομα,
κολλάκχις ἐπὶ θεοῦ τἐθειτἀι παρὰ τῇ ἁγίᾳ Τραφῇ,
ὡς τὴν ἓν τῷ χρόνῳ γέἐνεἀιν ἀναιροῦν ἐπὶ τῆς θείας
xai ἀχηράτου φύσεως, f| καὶ µόνῃ τὸ μὴ πεποιῆσθαι
πρόσεστιν οὐσιωδῶς. EL τοίνυν αἰώνιος Tiv fj ζωὴ
ταρὰ τῷ θεῷ xai Πατρὶ, τουτέστιν ὁ Υἱὸς, πῶς ἂν
εἴη γενητὸς, χατὰ τήν τινων ἁδουλίαν; Τὸ Yàp ὅλως
γενηθὲν, οὐχ αἰώνιον.

ΑΛΛΟ.

ε Καὶ οἵδαμεν ὅτι ὁ Υἱὸς τοῦ θεοῦ Έχει, χαὶ ἔδω-
χεν ἡμῖν διάνοιαν, ἵνα γινώσχοµεν * τὸν ἀληθινὸν θεὸν,
χαὶ ἐσμὲν iv τῷ ἀληθινῷ Ylp αὐτοῦ Ἰησοῦ Χριστῷ.
Οὗτός ἐστιν ὁ ἀληθινὸς θεὺὸς χαὶ ζωὴ ἡ αἰώνιος. »
Τί πάλιν ἑροῦσιν οἱ φιλεγχλήµονες αἱρετιχοὶ xal
πρὸς ταύτας τοῦ ἁγίου τὰς ἀφευδεῖς τε χαὶ ἠχριδω-
µένας φωνάς; El θεὸς ἀληθινὸς ὁ Ylbc, οὐσιωδῶς
ἄρα τοῦτό ἐστι xal οὗ χάριτι, καθάπερ xai τὰ ποιἠ-
pata. Ὁ δὲ φύσει θεὺς, εἰ πεποίηταε, χατ αὐτοὺς,
οὐδὲν ὅλως οὐδὲ kv τῷ Πατρὶ τὸ ἑξαίρετον, χαὶ εἰ
λέγοιτο φύσει θεός. Τὸ γὰρ ἅπαξ ποιητὸν f) χτιστὸν .
τοῦ πεποιῆσθαι τὴν αἰτίαν, κἂν ποιηθὲν οὕπω φαίνη-
ται, οὐδαμῶς διαφεύξεται, ποιεῖσθαι πεφυχός ' ὥρα
τοίνυν xai εἰς αὐτὸν εὐσεθεῖν τὸν Πατέρα. ᾽Αλλ᾽ οὐ
παραδέχεται τὸν τοῦ πεποιῆσθαι λόγον ἡ θεία xal ἀχή-
ρατος quu" τοῦτο δέ ἐστιν ὁ Υἱός ’ οὐχ ἄρα ποιητὸς,
ἁγένητος δὲ μᾶλλον, ὡς φύσει θεὸς xal ἀληθινὸς xal
ζωὴ αἰώνιος. |

Ἐκ τῆς Ἰσύδα Ἐπιστο.ῖης.
ε Ὑπομνῆσα δὲ ὑμᾶς βούλομαι, εἱδότας ἅπαξ
πάντα, ὅτι Ἰησοῦς λαὸν ἐχ γῆς Αἰγύπτου σώσας, τὸ
"δεύτερον τοὺς μὴ πιστεύσαντας ἀπώλεσεν. » El χατὰ
tjv προχειµένην τοῦ ἁγίου φωνὴν διέσωσεν ὁ Ἰησοῦς
ἐξ Αιγύπτου τὸν λαὸν, αὐτὸς ἄρα ἐστὶν ὁ λέγων πρὸς
tbv ἱεροφάντην Μωσέα΄ « Ἐχώ εἰμι ὁ (py* ἀχούων

Te, vidit et Puirem **, »'Cum itaque increatus
Wit Pater, increstom quoque esse Filium necesse
it; increatim autem intelligo mon "actum.

3092 ALIUD.

« Et vidimus, et testamur, et annuntiamus
vobis vitam :ternam qua est apud Patrem, et ma-
"nifestata est nobis 3". » Nomen elernitatis szpe-
pumero in sacra Scriptura de Deo dicitur , utpote
quod in divina aique immortali natura ortum in
"tempore factum :toliat, cni quidem soli convenit
essentialiter factum non esse. Si ergo zterna erat
vita apad Deum ac Patrem, hoc est Filius, quo-
modo sit ereatus, ut hzeretici opinantur? Nam quod
Tn universum creatum est, sterbum non est,

ALIUD.
«Et scimus quia Filius Dei vehit, δι de-
dit nobis mentem, ut cognóscámus verum Deum,
et sinus in vero Filio ejus Jesu Christo. lic est

"verus Deus, et vita seterna **, » Quidnam hic dicent
.calumniatores heretici, ad hzc verissima aper-

tissimaque sancti Joannis verba? Si Filius est ve-
rus Deus, essentialiter hoc est, nou gratia, ut

ereaturz. Qui véro est natura Deus, si creatus est,
Mt illi volunt, nihil prorsus erit in Ipso Patre exi-
wüum ac singulare, (amétsi dicatàr natura Deus.

Quod enim omníno factum aut créatum est, tamet&t
nondum factum appareat, causam lámen ortus sui
neutiquam defugiet, cum natura sua fleri possit :
sequitur ergo, io ipsum Patrem impios esse. Cz-
terum factum esse non eadit in divinam atque im-

mortalem naturam, hoc est in Filium. Non est igitur

ereatus, sed potíus inereatus, ut natura Deus et
verus, οἱ vita seterna.
Ex Jude Epistola.

« Comimonere "ἀὐίοπι tos volo, scientes semel
ómnia , quoniam Jesus popolum de ierra Jgypii
salvans, eos qui non crediderunt ' perdidit **.. »
$i, juxta hoc dancti apostoli dictum , Jesus. popu-

lum ex Egypto salvavit, ipse igiturf est qui ad

Mosen' dicit, « Ego suin qui sum, et audiens au-

ἤκουσα τοῦ στεναγμοῦ τῶν υἱῶν Ἱσραὴλ, xai χατ- Ὁ divi genitum filiorum Israel, et descendi ad libe-

έδην τοῦ ἐξελέσθαι αὐτούς. » Εἴπερ οὖν ὄντως αὐτός
ἐστιν ὁ ὧν, πῶς ἂν εἴη xa γενητός; Οὖκ ἔτι γὰρ ὧν,
ἀλλὰ πεποιηµένος. 'AAX οὐ φεύδεται Χριστός. "Ov
γάρ ἐστι xal ὑπάρχων ἀεὶ, o0x ápa πεποιηµένος εὖ-
ρίσχεται, οὐδὲ ἀρχὴν τοῦ εἶναι λαχὼν τὴν ἓν χρόνψῳ,
χαθάπερ τὰ ποιήματα.

Ἐκ τοῦ κατὰ Ματθαῖον Εὐαγγείου.

« douche, υἱὸς Δαθὶδ, μὴ φοθηθῆς παραλαδεῖν
Ἱαριὰμ τὴν γυναϊχά σου τὸ yàp &v αὑτῇ γεννηθὲν
ix Πνεύματός ἐστιν ἁγίου. Τέξεται δὲ Υἱὸν, xa
χαλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰπσοῦν. Αὐτὸς γὰρ σώσει
15 ] Joan. v, zv.

10 Joan. xiv, 9. Ὁ 1 Joan. 1, 3.

randum eos ?*, » Si ergo ipse estqui est, quomodo
sit creatus? Neque enim amplius est, sed factus est.
Sed non mentitur Christus. Ens enim est, atque
exsistens semper. Nou igitur creatus esse reperie-
tur, neque pribcfpium ortüs' sui in tempore acce-
pisse, sicut creatura.

Ez Evangelio secundum Mattheum.

« Joseph fili David, ne timeas accipere Mariam
Uxorem tusm : quod enim in utero habet, de
Spiritu sancto est. Pariet aetem Filium, et voeabis
nomen ejus Jesum. lpse enim salvab'! populum

* Jude 5. — ?* Exod. iu, 14.

-

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

516

cuum a peccatis suis *'. » 903 Si salvat populum A τὸν Aabv αὐτοῦ ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν αὐτοῦ. » El δια-

suum Fillus , et remittit peccata, ut Dominus legis
et Deus, quisnam illum, ereaturis ascribet, qui ra-
tionem omnem divinitatis subit, quique natura
Deus est ?* Atqui neminem puto inflcias iturum soli
Deo deberi, possidere populum ut Domino ac
regi

ALIUD.

« Hoc autem totum factom est, ut adimpleretur
quod dictum est per Isaiam prophetam, dicentem :
Ecce virgo in utero concipiet, εἰ pariet Filium,
et vocabitur nomen ejus Emmanuel, quod interpre-
tatur, Nobiscum Deus **. » Nisi Filius fuisset Deus
secundum naturam, non vocatus esset, Nobiscum
Deus : quod quidem factum est quaudo per mulie-
rem natus est, similitudine nostra assumpta. Ne-
que enim nomen Emmanuel, aut angeli, aut slte-
rius cujuspiam creature inventum est, sed Pater
ita vocavit Filium : quod quidem testatur sanctus
Propheta dicens de Filio Dei : « Et vocabunt no-
men ejusnovum, quod Dominus nominabit ipsum ο
Novum enmim revera nomen est Filio, Emmanuel,
hoc.est Nobiscum Deus. Nam ante adventum in
inundum per carnein nude ac simpliciter Deus tan-
tum et erat et vocabatur : postquain vero ex Virgine
natus est, tum non solum Deus, sed, nobiscum,
hoc est, incarnatus Deus appellatus est. Cum igi-
tur Pater Filium suum Deum vocet, erubescant qui
imperite atque impie creatum esse dicunt, Nam qui
nalura Deus est, creatura esse nequit

ALIUD.

« Audistis quis dietam est priscis : Non oc-
eides : quicunque autem oceiderit , reus erit ju-
dicio, Ego vero dico vobis, quod quieunque irasci-
tur fratri. suo, reus erit judicio *. » Ex his verbis
rationem bujusmodi collige ; auimadverte an recte
dicam : Cum soli regi conveniat leges ferre, ne-
mini omnino permittit Deus adjicere quidquam iis
qua ipse per Mosen przcepit. Dicit enim, Nihil iis
adjicere licet, nihil etiam detrahere **. Si vero Sal-
vator abstulit minus, et adjecit majus et perfectius,
ergo ui Deus et Dominus legis hoc facit ; aut si hoc
omnino non est, certe non erit immunis a peccató :

quippe qui preceptum Dei infregerit. Atqui veris- D

simum est quod de ipso scribitur, « Quoniam pec-
caum Don fecit **, » Ergo ut Deus prius quidem
preceptum abrogavit, et pro suo jure secundum
indixit. Hoc enim significare videtur illud, « Ego
autem dico vobis. » Quomodo 304 igitur sit fa-
etus aut creatus qui leges saucit ut natara Deus,
atque idcirco recens esse nequit?

ALIUD. .

« Si enim dimitiatis hominibus peccats ipsorum,
dimittet etiam vobis Pater vester ccelestis. Si au-

σώξει τὸν οἰχεῖον λαὺν ὁ Υἱὸς, xal ἀφίησιν &pap-
τίας, ὡς τοῦ νόµου Κύριος xal θεὸς, τίς τοῖς ποιἠ-
pacc συντάξει τὸν εἴσω βεδηχότα τῶν τῆς θεότητος
ὅρων, xal αὐτὸν χατὰ φύσιν ὄντα Θεόν; Οἶμαι δὲ ὅτι
πᾶς ὅστις οὖν ἑἐρεῖ χαὶ συνθήσεται µόνῳ χρεωστεῖ-
σθαι θεῷ τὸ χεχτῆσθανλαὸν, ὡς Δεσπότῃ xal βασιλεῖ.

ΑΛΛΟ.

Τοῦτο δὲ ὅλον γέγονεν, ἵνα πληρωθῇ τὸ ῥηθὲν διὰ
Ἡσαῖου τοῦ προφήτου, λέγοντος᾽ Ἰδοὺ ἡ παρθένος
kv γαστρὶ ἕξει, χαὶ τέξεται υἱὸν, χαὶ χαλέσουαι τὸ
ὄνομα αὐτοῦ Ἑμμανουὴλ, 6 ἐστι μεθερμηνευόµενον,
Μεθ’ ἡμῶν ὁ θεός.» El μὴ θεὺς χατὰ φύσιν ὑπῆρχεν
ὁ Υἱὸς, οὐχ ἂν ἐχλήθη Μεθ᾽ ἡμῶν ὁ θεὺς, ὃ δὴ xot
Υέγονεν ὅτε διὰ γυναικὺς ἐγεννήθη τὴν πρὸς ἡμᾶς
ὁμοίωσιν ἀναλαθών, Οὐκ ἀγγέλου δὲ ὅλως, ἀἁλλ᾽ οὐδὲ
ἑτέρου τινὸς εὕρημα τῶν γενητῶν τὸ Ἐμμανονὴλ,
ἀλλ’ ὁ Πατὴρ οὕτως ὠνόμασε τὸν Ylbv, καὶ µαρτν-
ρἡσει λέγων ὁ ἅγιος προφήτης περὶ τοῦ θείου γεν-
νήματος" « Καὶ χαλέσουσι τὸ ὄνομα αὐτοῦ τὸ χαινὸν͵
ὃ Κύριος ὀνομάσει αὐτό. » Καινὸν γὰρ ὄντως ὄνομα
τῷ Υἱῷ τὸ Ἑμμανονήλ, τουτέστι, Μεθ) ἡμῶν ὁ θεός.
Πρὺ μὲν yàp τῆς μετὰ σαρχὸς ἓν τῷ χόσµῳ παρου-
etas, αὐτὸ δὴ τοῦτο γυμνῶς ἂν τε xai ἐκαλεῖτο θεός
μετὰ δὲ εν ἐκ Παρθένου γέννησιν, οὐχέτι µόνον θεὺὸς,
ἀλλὰ μεθ) ἡμῶν, τουτέστιν, ἑνανθρωπήσας θιός.
θεὸν τοιγαροῦν ὀνομάζοντος τοῦ Πατρὸς «bv ἴδιον
Yibvs, ἑρυθριάτωσαν οἱ πεποιῆσθαι λέγονεες αὐτὸν
δυσσεθῶς τε xoà ἁμαθῶς. Ὁ γὰρ φύσει .Geb;, οὐχ

C ἴστι ποίηµα.

ΑΛΛΟ.

« Ἠχούσατε ὅτι ἑῤῥέθη τοῖς ἀρχαίοις, ὅτι Οὐ φο-
νεύσεις. ὃς δ' ἂν φονεύσει, ἔνοχος ἔσται τῇ χρίσει.
"Evo δὲ λέγω ὑμῖν, ὅτι πᾶς ὁ ὀργιζόμενος τῷ ἀδελσῷ
αὐτοῦ, ἔνοχος ἔσται τῇ χρίσει.) Δέχου pot. πάλιν
ἐνθάδε τοιόνδε τινὰ λογισμὸν, χαὶ περιάθρει σαφῶς
εἰ µή σοι φανοῦμαι λέγων ὀρθῶς' Ἐπειδὴ µόνῳ τὸ
νομοθετεῖν βασιλεῖ πρεπωδέστατον, οὐδενὶ τῶν ὄντων
ἐφίησι Θεὸς προσθεῖναί τι τοῖς παρ᾽ αὐτοῦ διὰ Μω-
σέως τετυπωµένοις, Λέχει γάρ. Ἐπ) αὐτοῖς οὐκ ἔστι
προσθεῖναι, xal ἀπ᾿ αὐτῶν οὐκ ἔστιν ἀφελεῖν. Ei δὲ
ἀφεῖλε τὸ ἕἔλαττον ὁ Σωτὴρ, προσέθηχε δὲ τὸ μεῖζον
xai τελεώτερον, ὡς Osbc ἄρα xai τοῦ νόµον Κύριος
τοῦτο ἐργάξδεται, Ἡ πάντως, εἰ μὴ τοῦτό ἐστιν, οὐχ
ἂν εἔη παρανοµίας ἐλεύθερος, παραλύσας τὴν kvto-
λήν. ᾽Αλλ’ ἔστιν ἀληθὲς τὸ γεγραμμένον, «Ὅτι ἅμαρ-
τίαν οὖκ ἐποίησεν.» Ὡς θεὺς ἄρα τὴν μὲν πρώτην
ἀπεσχεύασεν ἑντολὴν, ἀντεισφέρει δὲ τὴν δευτέραν
ἐξουσιαστικῶς. Τοῦτο γὰρ σηµαίνειν ἔοιχε τὸ, « Ἐγὼ
δὲ λέγω ὑμῖν. Πῶς οὖν ἔσται γενητὺς ἣ χτιστὺς, ὁ
νομοθετῶν ὡς φύσει θεὸς, διά τε τοῦτο πρόσφατος
εἶναι μὴ δυνάµενος;

ΑΛΑΟ.

ε Ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπκιώ-

paca αὐτῶν, ἀφήσει xai ὑμῖν ὁ Πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐ-

8 1, 20.291. ** Isa. v, 4. οἱ δα, Lxu, 9, ** Matth. v, 21, 24. ** Deut, xii, 52. . 8 1 Petr,

517

THESAURUS.

518

ῥάνιος. Ἔὰν δὲ p ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις, οὐδὲ ὁ A tem non dimittetis hominibus, nec Pater vester di-

Πατὴρ ὑμῶν ἀφήσει τὰ παραπτώματα ὑμῶν. Τοῦ
Θεοῦ xai Πατρὸς ἀφιέντος ἁμαρτίας χαὶ τὸν ταῖς
παρανομἰαις ἔνοχον ἀπολύοντος, ἑἐξουσαίαν ἔχει τοῦτο
χαρίζεσθαι xal ποιεῖν xal ὁ Υἱός. Καὶ γοῦν ὁ Σωτήρ
που πρός τινά φησι’ « Τέχνον, ἀφέωνταί σοι αἱ
ἁμαρτίαι σου. » Ὅτε τοίνυν τοσαύτης ἑξουσίας ἔπει-
λημμένον ὀρῶμεν τὸν Yióy, fic ἂν ἔχῃ χαὶ ὁ Πατὴρ,
πῶς αὐτὸν ἑτεροφυῆ τε χαὶ ἔχφυλον λεγόντων ἀνεξό-
µεθα τῶν ἀνοσίων αἱρετιχῶν, bv οὐδενὶ τῶν πεποιη-
µένων ἐπιδεῖξαι δυναµένων χειμένην οὕτω τὴν μόνψ
Θεῷ πρέπουσαν ἑξονσίαν;
ΑΛΛΟ.

« Οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν χαρποὺς πονηροὺς
φοιεῖν, οὐδὲ δένδρον σαπρὺν χαρποὺς χαλοὺς ποιεῖν.ν
ὌὍρος οὗτος ἐξ ἑνὸς χατὰ πάντων τοῦ Σιυτῆρος ἡμῶν
Ἀληθέστατος. "Ίδωμεν τοίνυν ἀχριθῶς τῶν elpnpá-
νων τὴν δύναμιν, χαὶ ἐπ᾽ αὐτῆς δη τῆς θείας οὐ-
σίας ἐξεταζέσθω τὸ πρᾶγμα. Οὐχοῦν τό τινος χατά
τι γένος τῶν ἀγαθῶν ἑλαττούμενον, ὡς πρὸς ἐχεῖνο
τὸ νικῶν, οὐ χαλόν * οὐ γὰρ ὅμοιον οὐδὲ coy ἆπαραλ-
λάχτως αὐτῷ. Καλοῦ δὲ ὄντος τοῦ ἀγενήτου λίαν, ἐν
ἑλάττονι µοίρᾳ τὸ Υενητὸν εὑρίσχεται, xal ὡς πρὸς
ἐχεῖνο, οὗ χαλόν. Πῶς ἔσται χαρπὸς γενητὸς ἐξ άγε-
νήτου φυτοῦ, εἴπερ ὢν ἁγένητος ὁ Πατὴρ πιστεύε-
ται; El γὰρ οὗ δύναται δένδρον χαλὸν χαρποὺς πο-
γηροὺς ποιεῖν, δένδρον τε χαλὸν ὁ θεὸς xal Πατὴρ
χαὶ διὰ τὸ εἶναι ἀγένητος, πῶς δὴ xai πόθεν ὁ ἐξ
αὐτοῦ χαρπὺς ἔσται γενητὸς, ὡς ἐντεῦθεν ὁρᾶσθαι

mittet peccata vestra *'. » Cum Deus et Pater pec-
cata remittat, remittendi peccata proprietstem ba-
bet et Filius. Idcirco Salvator alicubi ad quemdam
ait : « Fili, dimittuntur tibi peccata tua *. » Cum
ergo eamdem videamus esse potestatem Filii quz est
Patris, quomodo feremus impios haereticos qui
ipsum diverse nature atque extraneum esse di-
cunt, cum in nulla prorsus creatura potestatem quae
soli Deo convenit sitam esse ostendere possint ?

ALIUD.

« Non potest arbor bona frucius malos facere,
nec arbor vitiosa bonos fructus facere **. » Hac
verissima est Servatoris nostri delinitio. Dictorun
itaque vim diligenter inquiramus, atque ad divi-
nam essentiam res ipsa referatur. ld igitur quod ab
aliquo genere boni vincitur, cum eo quod vincit
comparatum, bonum non est : neque enim simile,
neque par illi omni ex parte. Cum vero inereatum
vehementer bonum sit, certe id quod creatum est
minus atque deterius erit, et increato compara-
tum, bonum non est. Quomodo autem erit fructus
creatus ex increata planta, si quidem Pater inerea-
tus esae creditur? Nam si non potest arbor bona
malos fructus facere, cumque Deus ac Pater sit
arbor bona etiam idcirco quod sit increatus, quo-
modo aut unde erit ex ipso fructus creatus, 9490

πονηρὺν, διὰ τὺ φεύδεσθαι τοῦ γεννήσαντος αὐτὸν ϱ ut hac de causs malus dici possit, quod Patris no-

εὖν εὐγένειαν; ᾽Αλλὰ μὴν ἀγαθὸν ὁ καρπὸς, ὥσπερ
οὖν ἀμέλει xal τὸ φυτόν. Οὐκ ἄρα διαψεύσεται τοῦ
Πατρὸς τὴν εὐγένειαν ὁ Ylóc, ἐξ ἀγενήτου γενητὸς
ἀναδειχνύμενος. Ἔσται δὲ xat αὐτὸς ἁγένητος ὥσπερ

xdi ὁ Πατήρ. Ei δὲ τοῦτο, πῶς ἔσται ποίηµα f
χτίσμα, χατὰ τὴν τῶν αἱρετικχῶν ἀθουλίαν;

ΑΛΛΟ.

« Kai ἰδοὺ προσελθὼν προσεχυνει αὐτῷ λεπρὺς,
λέγων’ Κύριε, ἐὰν θέλῃς δύνασαί µε χαθαρίσαι. Καὶ
ἐχτείνας τὴν χεῖρα, fiato αὐτοῦ, λέγων ΄ θέλω, xa-
θορίσθητι. Καὶ εὐθέως ἐχαθαρίσθη αὐτοῦ fj λέπρα.»
Ἑξ αὐθεντίας ἡ χάρις * δεσποτιχὸν τὸ ἐπίταγμα. Πῶς
οὖν ἐν δούλοις ὡς γενητὸς ὁ Yibc, ὁ καὶ ἐν τῷ iOc-
λῆσαι µόνον πάντα ποιεῖν δυνάµενος, xal τὸ θεῖχὸν
ἀξίωμα χαὶ τοῦ τεχόντος ἴδιον καὶ κατὰ τοῦτο φέρων;
Γέγραπται γὰρ περὶ τοῦ Θεοῦ xai Πατρὸς, ὅτι
ε Πάντα ὅσα ἠθέλησεν ἐποίησεν, » ὡς ἐν τῇ θείᾳ
θελήσει τῶν ἔργων εὐθὺς ὑφισταμένων, xal νεύματι
µόνῳ πρὺς τὸ εἶναι καλουµένων. 'O δὲ τοῦ ἰδίου Πα-
ερὺς τὴν τε δύναμιν ἔχων καὶ τὴν ἑξουσίαν, πῶς ἂν
εἴη πρὸς αὐτὸν ἑτεροφυῆς διὰ τὸ εἶναι γενητὸς, οὐχ
οὕτω φύσεως ἐχούσης ἐχείνου ; Φιλεῖ γὰρ ἀεὶ τὰ τὴν
αὐτὴν ἑνέργειαν ἔχοντα, τῆς αὐτῆς ὑπάρχειν xal
οὐσίας, καὶ τὸ ἑτεροφυὲς Ev τούτοις ἀπίθανον. Οὐχ-
ov ὁμοφνὴς ὁ Υἱὸς τῷ Πατρὶ, καὶ ἐξ ἀγενήτου ἁγέ-
νητος, ὡς τὴν αὐτὴν ἔχων ἑἐξουσίαν xai δύναμιν,

" Matth. vi, 14 15... Matth. ix,2, "* Matth. vi, 18 ** Matti, vin, 2, δ. " Psal. cxi, 3. ώ

bilitatem mentiatur ? Atqui bonus est fruetus, sicut
et planta ipsa. Filius ergo non mentitur nobilita-
tem poterpam, ex increato íncreatus declaratus.
Erit autem etiam ipse increa(us sicut et Pater. AL
vero si increatus, quomodo erit opus vel creatura,
ut heretici opinantur?

ALIUD. |

«Et ecce leprosus adorabat ipsum dicens:
Domine, si vis, potes me mundare; et extendens
manum tetigit ipsum, dicens : Volo, mundare.
Et statim mundatus fuit *. » Cum auctoritate boe
beneficium confert, imperatque- ut 805 Dominus.
Quomodo igitur Filius inter servos numerabitur ut
creatura, qui vel sola voluntate omnia prestare
potest, quique divina dignitate, et Patris proprie-

tate etiam hac in parte praeditus est? Scriptum enim.

est de Deo ac Patre : « Omnia quise voluit fecit ο". »
Nam divinam voluntatem effectus immediate *e-
quitur, et nutu solo res ad esse tradueuntur. Qui
vero Patris sui vim et proprietatem habet, quomodo
diversa sit ab illo naturse, propterea quod est crea-
tus, cum ea non sit ejus natura? Nam qua eam-
dem virtutem babent, ejusdem solent esse substan-
tis, et diversae naturz esse non est probabile.
Ergo Filius ejusdem est nature cum Patre, el ex
iucreato increatus, quippe qui eamdem babet pro-

σιο

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

320

prietatem, et virintem, imo vero, cum ipse Sil Vi- A μᾶλλον αὐτὸς ὧν fj ζῶσα xal οὐσιώδης ἑνέργεια καὶ

vens, et substantialis virtus et proprietas, οἱ sa-
plentia Patris.
ALIUD.

« Tunc surgens increpavit ventum ac mare, et
facta est tranquillitas magna. Homines autem mirati
sunt, dicentes : Quis est iste, quoniam mare et venti
obediunt ei **? » Deus ad demonstrandam suam
majestatem alicubi per quemdám prophetarum ad
improbos ita ait : «Απ non timebitis me? dicit Do-
minus? An non pavebitis a facie mea, qui posui
arenam terminum mari, mandatum clernum quod
non pertransibit * ? » ld. ipsum quoque significans
in Job, de mari ita lequitur.: « Posui terminos ei, οἱ

bove pi, «καὶ σοφία τοῦ Ἡατρός.

ΑΛΑύ.

« Ἰότε ἐγερθεὶς ἐπετίμησε τῷ ἀνέμῳ xai τῇ 9a-
λάσσῃ, xai ἐγένετο γαλήνη μεγάλη. Οἱ δὲ ἄνθρωποι
ἐθαύμασαν, λέγοντες * Ποδαπός ἐδτιν οὗτος, ὅτι καὶ
ἡ θάλασσα χαὶ οἱ ἄνεμοι ὑπαχούουσιν αὐτῷ; » El;
ἀπόδειξιν τῆς ἐνούσης ᾽αὐτῷ µεγαλείόθητος, φησἰ
που Θεὸς bU ἑνὸς τῶν προφητῶν πρὸς τοὺς΄ἀναίδην
ἔξαμαρτάνοντας' « Mh tub οὐ φοδεῖσθε; λέχει Κύν
ριος. Ἡ ἀπὸ τοῦ προαώπου΄µου οὐκ εὔλαδηδήσεσθε,
τὸν τάξαντα ἆμμον ὅὄριον €f θαλάσσῃ, πρόσταγμα
αἰώνιον., xal οὐχ ὑπερθήσεται αὐτό; à Καὶ πάλιν

hnposui claustra et ostia; et dixi ei : Ad boc usque pg αὐτὸ δὴ τοῦτο σηµαίνων bv Ἰὼό περὶ τῆς θαλάσσης

venies, et non pertransibis : sed 'in 4eipso oonte-
rentar undze tua» *,» Beatus oetiam-Psalmista.spiri-

talem: palsans ly few, etgloriicuns-Beumy,ita ait:

« Tu donminaris potestati maris, motus autem -flü-
ctum ejus tu. mitigas 1 Gem [taque potestas
etque dominium in mare sit siguum.naturse:diviua,
posseque leges prieseribere aquis, et precipua mun.
di elementa jugo subjicere : atque liec magna sua-
dém potestate Filius prestat, quomodo nou erit
natura Deus Τ Aut quomodo sit creatus, qui facile
sdniodum ea qtie soli Deo ac Patri eouveniunt effi-
eere;potest? Nam si nihil .prersus esse dieimus
posse imperari meri, claustrisque et portis illud
coercere, quam eb rem Deusac Pater de iis tanquam

admirabilibus gloriatur ? Ceterum, si 808 ex soia C

divina potestate et:gloria: Irarum rerum potestas de-
pendét, nulla eerte ratio permittét ut quae divinz
watura couveniunt, creatz substantis tribuanmus.
Non est igitur ereatura Filius qui intimam divini-
tatis rationem subit, ea prestando naturaliter quae
soli divinas naturze sunt propria

enolv * « Ἐθέμην δὲ αὐτῇ ὅρια ἐπιθεὶς χλεῖθρα xoi
πύλας * εἶπα δὲ αὐτῇῃ ᾽ Μέχρι τούτου ἐλεύσῃ, xal οὐχ
ὑπερθήσῃ ἁλλ' iv σεαυτῇ συντριδθήσεταί σου τὰ
χύµατα.»2 '0-56 γε;µαχάριης Ἑαλμιδὸς τὴν πνευ-
patothy ἀναχρουόμενας λύραν εἰς «δαξολογίας φησὶ
πρὸς Gaóv: « Eu δεσπόξεις τοῦ κράτους τῆς θαλάσ-
σης, xai τὸν σάλον τῶν χιηµάτων αὐτῆς σὺ χατα-
πραθνεις.» Ὅτε τοίνυν τὴν θείαν χαρακτηρίζει φύ-
ew, xal «ὸ δύνασθαι τῆς «θαλάσσης χρατεῖν, καὶ
νόμους ἐπιθεῖναι τοῖς-ὕδασιν, ἄγειν τε ὑπὸ τὸν τῆς
δεσποτείας ζωγὸν τῶν iv xógjup «στοιχείων τὰ χαι-
ῥιώτατα , τοῦτο -δὲ ποιῶν μετὰ πολλῆς τινος τῆς ἐξ-
ουσίας ὁ Υἱὸς φαίνεται, χατὰ τίνα τρόπον οὐκ ἔσται
φύσει θεός; Πῶς δ᾽ ἂν cl γενητὸς ὁ χαὶ µάλα ῥᾳ-
δίως ἐξανύειν δυνάµενος ὅσα µόνῳ πρέπει τῷ θεῷ
καὶ Πατρί; El μὲν γὰρ οὐδὲν ὅλως εἶναί φαμεν τὸ
δύνασθαι τῆς θαλάσσης χρατεῖν, χλεῖθρά τε αὐτῇ καὶ
πόλας ἐπιτιθέναι, τί µάτην ἐπικομπάξζει τούτοις, ὡς
πολὺ τὸ «ἀξιόπισταν ἔχοναιν, ὁ θεὸς xat Πατήρ; El
δὲ :µόνης τῆς θεοπρεποῦς δυνάµεώς τε xal δόξης
ἑξήρτηται «τὸ δύνασθαι ταῦτα ποιεῖν, οὐδεὶς ἐπι-

τρέψει λόγος τῇ τῶν γενηνῶν οὐσίᾳ χαρίζεσθαι τὰ µόνῃ τῇ θείᾳ φύσει χρεωστούμενα. Οὐχοῦν οὐκ ἂν
ei] γενητὸς ὁ Yibg ὁ τῶν τῆς θεότητος ὄρων εἴσω βεθηχὼς διὰ τοῦ ταῦτα δύνασθαι φυσικῶς ἑνεργεῖν,

bsp ἑχείνης ἴδιά τε χαὶ ἑξαίρετα φαίνεται.
ALIUD.
'« Demones awtem rogabánt eum, dicentes: Si
ejicis nos Μία, mitte ros $n. gregoin:poreorum. Et

Αλλο.
-« Οἱ δὲ δαίμονες: παρεχάλουν αὐτὸν, λέγοντες * El

ἐχθάλλεις ἡμᾶς, ἁπόστειλον ἡμᾶς εἰς τὴν ᾽ἀγέχην

dixlt ' ela -desus : We.-At Gli exbittes: sbiéruat in D νῶν χοίρων. Καὶ εἶπεν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς : "Ὑπάχετε.

pereos : et eece nispeo Hmpelu- abiit eetus grex. per
praeceps in: mare, et mortoi sunt in aquis **. Ἡνυς
etiam diving naturte proprium ac peculidre -est,
posse onmia continere, ' € zd: minutissipta- etiam
"providentis :$uz de'singulis rationem explicare.
Quod et Salvator ipse'1esiatur, diceus : « Nonne
uiuo passeres asso" veuémmit, et unusey.eis-non cadet
"itt terrmn: sie : Patres vestro: qui in calis est "'. » Si
'ergo mogua etiatn bec-et divina est in. Ῥαιεο digni-
uis, Filius vero eadem prieditus est, quippe qui ne
hoc quidenr demonibos ; permiserit ut in porcos po-
"testatem liabereut. (cupiebant enim eam accipere,

* Matth. viu, 96, 97.

”1
51,52. "Math. x, 99. σος ο 2

ὃν Job xxxvi, 8-11.

QE δὺ ἐξελθόντες ἀπηλθον εἰς τοὺς χοίρους, xai ἰδοὺ

ὥρμησεν ἡ ἀγέλη πᾶσα πατὰ τοῦ χρημνοῦ él; τὴν

(θάλασσαν, xai ἀπέθανον tv τοῖς ὕδασιν. » Ἔτι καὶ
«φοῦτό ἐστι «τῆς θείας οὐσίας τὸ ἑξαίρεῖον, τὸ δύνα-

6θαι πάντα συνέχειν δηλαδη, xal µέχρι τῶν εὖτελε-
στάτων τῆς ἐφ᾽ ἑκάστῳ. προνοίας λόΊους ἐξαπλοῦν.
Καὶ µαρτυρήσει λέγων αὐτὸς .ὁ Σωτήρ’ « Οὐχὶ δύο

στρουθία ἁἀσσαρίου πωλεῖται, xal ἓν ἐξ αὐτῶν o0 'πε-

σεῖται ἐπὶ τὴν. γΏν ἄνευ τοῦ Πατρὸς ὑμῶν τοῦ Ev τοῖς
οὐρανοῖς;» El τοίνυν µέγα xal τοῦτο xai θεοπρεπὲς
ἐν τῷ Πατρὶ τὸ ἀξίωμα, φέρει δὲ τοῦτο xat ὁ Υἱὸς,
τοῖς πονηροῖς δαιµονίοις οὐδὲ χοίρων ἔχειν ἑπιτρέ-

*5 Psal. .xxxvin, 10. ** Matth. viu,

THESAURUS.

«mv τὴν ἑξουσίαν (ἀξιοῦσὶ γὰρ λαθδεῖν, ὡς οὐχ ἔχον- A ut nimirum non habentes), quomodo non sit abeur-

«ac δηλαδη], ποῖον ἔχει λόγον ἑτεροφνυῆ xal ποιητὸν

ὑπολαμδάνειν τὸν ἐκ θεοῦ πεφυχότα θεὸν Aóyov,

xai πάντα ἔχοντα φυσικῶς τὰ τοῦ γεννήσαντος ἴδια;
ΑΛΛΟ.

«e, Kal προσχαλεσάµενος τοὺς δώδεκα μαθητὰς
αὐτοῦ , ἔδωχεν αὐτοῖς ἑἐξουσίαν κατὰ πνευμάτων
ἀχαθάρτων , ὥστε ἐκδάλλειν αὐτὰ, xal θεραπεύειν
πᾶσαν νόσον καὶ πᾶσαν µαλαχίαν. » "Opa µοι πάλιν
ἐνθάδε θεῖχην τοῦ Υοῦ τὴν ἑξουσίαν, καὶ οὗ γενητῃ
πρέπουσαν φύσει. Τὸ μὲν γὰρ δύναόθαι δρᾷν τι τῶν
ὅσα διχαίως θαυμάζετὰι, χκάὶ τοῖς ἁγίοις προσΏν οὐ
φυσιχῶς, ἁλλ᾽ Ex μετολῆς τοῦ ἁγίου Πνεύματος xal
παρᾶ Θεοῦ. Τὸ δὲ καὶ ἑτέροις διδόναι τὴν ἐπὶ τού-

dum Deum Verbum ex Deo genitum diverses eb
ipso nature et creatum esse existimare, eum omaia
habeat naturaliter que Patri propria sunt?

ALIUD. TM

« Et. voeatis, inquit, ad se duodecim discipulis
suis, dedit eis potestatem contra spiritus immundos
ut ejiciant ipsos, et curent omnem :egritudinem et
languorem **. » Vide rursus hac in re divinam Filii
potestatem in immundos spiritus, qua certe creata
nature non convenit. Nam posse aliquid praestare
eorum qus merito admiratione digna sunt, etiam
sancti potuerunt, non quidem nauiraliter, sed par-
ticipatione Spiritus sancti et a Deo. Hanc vero

τσιό χάριν, παντελῶς τῆς ἐχείνων δυνάµεώς τε xal B ipsam gratiam aliis conferre, id in universum ab

ἑξουσίας ἁλλότριον. Πῶς γὰρ ἂν δύναιτο γενητὴ δε-
σπόξειν φύδις τῶν τοῦ Πνεύματος χαρισµάτων; Ὁ δὲ
Κύριος ἡμῶν ἸΙησοῦς ὁ Χριστὸὺς, ἅτε θεός τε ὑπ-
άρχων φύσει xal ἳὸς, θεραπεύει μὲν ἐξουσιαστιχῶς,
οὐχ εὐχῆς ἔργον ἐπιδειχνύων, καθάπερ ἐχεῖνοι,
ἀλλ' οἰχείας xat οὑσιώδους ἑνεργείας ἁποτελέσματα.
Χορηγεῖ δὲ ὁμοίως οἶσπερ ἂν βούλοιτο τὴν ἐπὶ τούτῳ
χάριν, οὐχ ἀλλοτρίαν ἐπ αὐτοὺς δύναμιν καλῶν,
ἀλλ οἴχοθεν ἑντιθείς ὥσπερ ἂν εἰ xax τὸ «2p τοῖς
αὐτῷ πλησιάζουσιν, ἐμθάλλοι τῆς ἰαυτοῦ φύσεως
τὴν ἑνέργειαν. Πῶς οὖν ὁ μετόχους τῆς θείας οὐσίας
ἀποτελῶν τοὺς bv οἷς ἂν Υένοιτο τῇ δυνάµει τοῦ
Πνεύματος, Ὑενητός τε εἴη xol πεποιηµένος, καὶ
οὐχὶ μᾶλλον φύσει θεός ;

mE ΑΛΛΟ.

ε Πάντα µοι παρεδόθη ὑπὸ τοῦ Πατρός uoo, xai
οὐδεὶς ἐπιγινώσχει τὸν Yiby, εἰ μὴ ὁ Ἠατὴρ, οὐδὲ
τὸν Πατέρα τις ἐπιγινώσχει, εἰ μὴ ὁ Υὶός. » Οὐ 6v-
ναµένης τῆς τῶν γενητῶν διανοίας περιδράττεσθαι
τρόπον τινὰ τῆς θείας οὐσίας, διὰ τὺ πάντα ὑπερ-
χεῖσθαι vouv, xal πάσης διανοἰας ἐξάλλεσθαι τὸ ὑπερ-
φυὲς αὐτῆς xal ἀχήρατον χάλλος, ὑπὸ µόνης ἑαυτῆς
ὅπερ ἐστὶ χατὰ φύσιν γινώσκεται. Οὐχοῦν ἀφ᾿ ὧν
ἐστιν ὁ Πατὴ]ρ, οἶδε τὸν ἴδιον Υὲὸν, xal πάλιν à ὧν
ἐστιν ὁ Υἱὸς, οἵδε τὸν ἑαυτοῦ Πατέρα. Καὶ οὕτω γὰρ
xai ἂν ἀληθεύοι λέγων’ « Ἐγὼ ἐν τῷ Πατρὶ, καὶ ὁ
Πατ]ρ ἐν ἐμοί’ » χαὶ, € Ὁ ἑωραχὼς ἐμὲ, ἑώραχε τὸν
Πατέρα. Οὐδεμιᾶς τοιγαροῦν ἑἐξαλλαγῖς μεταξὺ
κειµένης, ὅσον εἰς θεότητος φύσιν, πῶς ἂν εἴη γενη»-
τὸς 6 Υ τὰς, οὐχ ὄντος τοῦτο τοῦ Πατρὸς, οὗ xai ἑστὶν
e!xiy xal χαραχτὴρ ἁπαράλλακτος;

ΑΛΛΟ.

t Δεῦτε πρός µε, not, πάντες ol χοπιῶντες xal πε-
φορτισµένοι, χἀγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς. Αρατε τὸν ζυγόν
µου ἓφ' ὑμᾶς. » El πᾶσα τῶν γενητῶν d) φύσις ὑπὸ
τὸν θεῖόν ἐστι ζυγὸν, χαὶ µόνῳ δουλεύει τῷ χτίσαντε,
Χλίνασα τὸν αὐχένα, κατὰ τὸν λέγοντα πρὸς Θεὸν,
ε "Ott τὰ σύμπαντα δοῦλά σου’ » ὑπάχει δὲ ἡμᾶς ὁ
Σωτὴρ xai ὑποτίθησι τῷ οἰχείῳ Quy: Δεσπότης ἄρα

μοι, x, 1. * Luc. x, 32.
9* Psal. cxvin, 91,—

/ PaTROL. Gn. LNNV.

νο Jaan. xiv, ft.

eorum potestate alienum est. Quomodo enim possit
natura creata dominium ac potestatem In dosa
Spiritus sancti habere? Dominus sutem noster
Jesus Christus, utpote Deus natura exsistens et
Filius, ex potestate sanat zegrotos, non per orationem,
ut sancti, sed ex propria atque essentiali vi ac. fa-
cultate id praestans. Tribuit vero quibuscunque illi
visum fuerit gratiam, non alienam ad id opem im-
plorans, sed ex seipso immittens; 307 quemadmo-
dum et iguis iis qui propius ad se accedunt, natura
su: vim atque efficaciam immittit, Quomodo igitur
qui divipz essenti» participes efficit eos in quibus
efficacia Spiritus versatur, sit creatus, aut factus, et
non potius natura. Deus ?

ALIUD.

« Oinnis, inqoit, mihi tradita sunt a Patre meo,
et nemo cognoscit Filium, nisi Pater, neque Patrem
aliquis cognoscit, nisi Filius *. » Intellectus createra-
ruin divinam essentiam apprehendere nequit; omnem
enim mentem atque intellectum immensa illa pul-
chritudo superat, atque a seipsa sola quid natursliter
sit cognoscitur. Pater itaque ez seipso novit Filium,
οἱ vicissim Filius ex seipao novit Patrem. Atque
ita vere dicit, Ego in Patre, et Pater in me *5,» et,
« Qui vidit me, vidil et Patrem meum 5)» Cum igitur
nulla differentia interposita sit, quantum ad divinits-
tis naturam attinet, quomodo sit creatus Filius,
cum Peter sit increatus, et Filius sit omnimoda
image atqne character Patris **?

ALIUD.

« Venite, uquit, ad me omnes qui laboratis el
onerati estis, et. ego reficiam vos. Tollite jugum
meum super vos **. » Si universa creaturarum na.
tura divino jugo subest, et soli Creatori servit, in-
clinans cervicem, juxta Psalmiátam dicentem : « Quo-
niam omnia serviunt tibi **; » Salvator vero nos
subigit, suoque jugo subjicit : Dominus itaque et

$5 ibid. 9. 5* Hebr. », 5. '* Mouth. x», 23, 29.

1]

425

$. CYIILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

«reator est, ut Deus. Àt quomodo, talis cum sit, eril Α ἐστὶ xat Κύριος xal χτίστης ὡς θεός. Πῶς ἐν voif-

creatura ? Aut quomodo sub jugo ei servitute eril,
49i omnia regit ac gubernat, ut Dominus? Nam si
talis non est, videbimur adorare creaturam, et crea-
Aure potius servire quam Deo. Sed res ita se
non habet : verus enim Deus est Filius. Non ergo
«Crentura.

KLIUD.

« An non, inquit,legistis in lege, quia diebus Sab-
-batorum sacerdotes in templo Sabbatum non custo-
diunt, et tamen síne culpa sunt? Dico autem vobis
quia templo major est hic **, » Major est magisque
venerandus quam Iiemplum constructum e lapi-
dibus Deus qui in ipso habitat, ipsumque san-

µασιν ὁ τοιοῦτος; Πῶς δὲ ὑπὸ Quyou xai δονλείας ὁ

πάντα ἠἡνιοχῶν xat διιθύνων ὡς Κύριος; Et γὰρ μὴ

τοῦτό ἐστι, προσχυνοῦντες ἁλωσόμεθα ποίηµα, καὶ

Χτίσματι παρὰ τὸν Χτίστην δουλεύοντες. Ἔχει δὲ

οὐχ οὕτω τὰ χαθ᾽ ἡμᾶς. ἀληθινὸς γὰρ θεὸς 6 Υἱός.

Οὐχ ἄρα ἐστὶ χτίσμα f] ποίημα. .
ΑΛΛΟ.

€ Ἡ οὐχ ἀνέγνωτε ἐν τῷ νόµῳ, ὅτι τοῖς Σά6δασιν
οἱ ἱερεῖς &v τῷ ἱερῷ τὸ Σάθθατον βεδηλοῦσι xai ἀν-
αίτιοί εἰσι; Λέγω δὲ ὑμῖν ὅτι τοῦ ἱεροῦ μείζων ἑατί.,
Καὶ πλέον ἔχει τὸ σέθας τοῦ Ex λίθων διηρτιαµένου
ναοῦ, Geb; ὁ χατοιχῶν Ey αὑτῷ xat ἁγιάζων αὐτὸν,
οὗ xal εἰς δόξαν ἡ τοῦ ἱεροῦ γέγονε χατασχευή.

etiicat, et in eujus gloriam templum constructum p Ηλείονα πῶς οὖν τοῦ ἱεροῦ τὴν τιμὴν ἔχει Χριατὸς,

est. Quomodo ergo majorem habet gloriam Christus,
αἱ non est Deus qui in ipso templo adoratur? Est
autem major et $08 sanctior. Deus itaque est, ut
Filius ex Deo Patre procedens. Quod si ita est, certe
neque opus, neque creatura est. Neque enim errabat
Israel colens ipsum atque adorans in templo, de quo
scribitur : « Dominum Deum tuum adorabis, et
“ΜΗ soli servies **, »

ALIUD.

« Aut facite arborem bonam et fructum ejus bonum:
aut arborem malam, et fructum ejus malum : ex
fruciu enim arbor cognoscitur 57. » Fructus autem
Patris est Filius : erit omnino talis Pater, quale est

id quod ex ipso genitum est. Quocirca, si Filius est €

creatura, erit hoc ipsum et Pater. Si vero increatus
est Pater, increatus quoque erit Filius, siquidem
«3 fruciu arbor cognoscitur.

ALIUD.

Tempestate in. lacu orta, jactabatur vehementer
ecapha in qua apostoli navigabant, cum, quarta
οσοι] custodia, tanquam per terram ambulans Sal-
vator a discipulis conspicitur. Qui cum sese spectrum
Φἰϊααοά cernere putarent, pre lerrore elamarunt.
4um vero eos asnimaret Balvator : « Ego sum,
nolité (imere, » vixdun! timorem abjecerunt, admis-

εἴπερ o0x ἔστι Geb; 6 ἓν αὐτῷ τῷ ἱερῷ προσκυνού-
pevoc ; 'ÀXX ἔχει τὸ πλέον xa ἀληθεύει. πῶς γὰρ
96; 6cb; ἄρα ἐστὶν ὡς Υἱὸς ἐχ Θεοῦ Πατρὸς πεφη-
νώς. El Ck τοῦτο, οὐ ποίηµα οὐδὲ κτίσμα ἑστίν. OO
γὰρ ἐπλανᾶτο λατρεύων αὑτῷ xal προσχυνῶν ὁ
Ἰσραὴλ ἓν τῷ ἱερῷ, πρὸς ὃν εἴρηταί που; «Κύριον
τὸν Θεόν σου προσκυνήσεις καὶ αὑτῷ µόνῳ λατρεύ-
σεις. )

ΑΛΛΟ.

«^H ποιῄσατε τὸ δένδρον χαλὸν, καὶ τὸν καρπὸν
αὐτοῦ καλὸν, fj ποιῄσατε τὸ δένδρον σαπρὸν, xa τὸν
χαρπὸν αὑτοῦ σαπρὀν’ &nb γὰρ τοῦ χαρποῦ «b δέν-
δρον γινώσχεται. » Καρπὺς δὲ τοῦ Πατρός ἐστιν ὁ
YU τοιοῦτος ἂν. εἴη πάντως αὐτὸς, ὁποϊόνπερ ἂν
ὑπάρχοι τὸ ἐξ αὐτοῦ γεννηθέν. Οὐχοῦν εἰ χτίσµα xai
ποίηµά ἐστιν ὁ Ylbc, ἔσται τοῦτο καὶ ὁ Πατὲρ. Ei
δὲ ἀγένητος. ὁ Πατὴρ, ἀγένητος ἔσται xai ὁ Υἱὸς,
ἐπεὶ κατά τινα τρόπον ἐκ τοῦ καρποῦ «b δένδρον
ἐπιγνωσθήσεται.

ΑΛΛΟ.

Ἐθασανίζετό ποτε τῶν ἀποστόλων τὸ σχάφος, χει-
μῶνος ὄντος κατὰ τὴν λίμνην σφοδροῦ, xal πνευµά-
των ἀφορήτου βίας τῶν ὑδάτων χαταῤῥηγγυμένων,
Τετάρτῃ δὲ φυλαχῇ, ὡς ἐπὶ ξηρᾶς βαδίζων ἐπὶ τοῦ
κύματος ὁ Σωτὴρ, κατὰ µέσην τὴν λίµνην τοῖς µα-
θηταῖς ἐπιφαίνεται. Ol δὲ φάντασμα βλέπειν οἵη-
θέντες, ὑπὸ τοῦ δέἑους ἔχραξον. Ὡς δὲ παρεθάρ-

«eque ipso in scapham, confestim, inquit, ουυ9θάῑἰ D σννεν αὐτοὺς ὁ Σωτὴρ λέγων, « Ἐγώ εἰμι, ph qo-

ventus. Et qui erant ín navicula adorarunt eum di-
centes : « Vere Filius Dei es tu *^. » Quid igitur di-
cent veritatis hostes, et sua tantum somnia sequen-
tes, cum videant universum apostolorum coetum
simul adorare filium ut Deum, et jurejurando ad-
hibito dicere : « Vere Filius Dei es tu? » Manifestum
quod et Deus. Nam si, ut ipsi opinantur, creatura
est, quoinodo sit vere Filius Dei? Fieri enim non

potest ut qui non ex aliquo naturaliter processit, .

neque ejusdem eum genitore suo substantiz est, sit
vere fllius, At vero si errarunt discipuli cum hoc
dicerent, quomodo Salvator tacuit, curumque erro-

9 Matth, xit, 5,6.

*5 Deut. vi, 15; Matth. àv, 10.

δεῖσθε,» µόγις μὲν τὸν φόδον ἐξέπτυσαν, εἰσδέχονται
δὲ αὐτὸν εἰς τὸ σχάφος, xai παραχρῆμα, φησὶν,
ἑχόπασεν ὁ ἄνεμος. Οἱ δὲ Ev τῷ πλοίῳ προσεχύνησαν
αὑτῷ λέγοντες' ε᾿Αληθῶς θεοῦ Υἱὸς «t. » Τί οὗν
πάλιν ἐροῦσιν οἱ τῇ ἀληθείᾳ μαχόμενοι, xat µόνοις
τοῖς ἰδίοις ἀχολουθοῦντες θελήµασιν, ὅταν ἴδωσιν ὅλον
ὁμοῦ τὸν τῶν ἁποστόλων χορὸν ὡς θεῷ προσχυνοῦντα
τῷ Yl, καὶ μεθ) ὄρχου λέγοντα, ὅτιπερ ἀληθῶς
Υἱὸς εἴη 8600 ; Δῆλον δὲ ὅτι xal θεός. El γὰρ ἓν τῶν
κτισμάτων ἐστὶ χατὰ τὴν αὐτῶν ἁμαθίαν, πῶς ἆλη-
θῶς Υἱός ἔστι τοῦ Θεοῦ; ᾿Αμήχανον γὰρ τὸν μὴ Ex
τινος κατὰ φύσιν προεληλυθότα χαὶ τὸ ἴδιον τῖς τοῦ

7 Maul, xi, 53. ?? Mattli, xiv, 99.05,

525

THESAURUS.

e

on

Γεννήσαντος οὐσίας ἑπαγόμενον, ἀληθῶς εἶναι vióv. A rem non reprehendit? Atqui Peiro non recig re-

IIo; δὲ, εἴπερ ἑσφά)[λ]οντο τοῦτο λέχοντες οἱ µαθη-
τα], σεσιώπηχε ὁ Σωτὴρ, καἰτοι σφαλλομένους οὐ
δυσωπούµενος; Καὶ γοῦν τῷ Πέτρῳ φησὶ οὐκ ὀρθῶς
ἀποχριναμένῳ * «Ύπαγα ὀπίσω µου, Σατανᾶ, σχάν-
δαλόν µοι εἴ, ὅτι οὗ φρονεῖς τὰ τοῦ θεοῦ, ἀλλὰ τὰ τῶν
ἀνθρώπων. » Ἐπειδὴ σεσιώπηχε, ἀληθῶς Υἱὸς εἶναι
Θεοῦ λεγόμενος , δι ὧν ὡς σφαλέντας οὐκ Ίλεγξεν,
ORA. ἐστιν ὡς ὀρθῶς λέγοντας ἀποδεχόμενος. Yibv
οὖν αὐτὸν καὶ ἀληθῶς εἶναι φασχόντων τῶν ἁγίων
ἁποστόλων, καὶ αὐτοῦ δὲ τούτῳ συνεπινεύοντος τοῦ
Χρισ-οῦ, τίς τῶν ἕτερα θρυλλούντων ἀνέξεται ;

ΑΛΛΟ, ὡς ix cov αὐτοῦ.
Kai τῶς οὐ πάσης ἔξω χείσονται φρενὸς ἀγαθῖς

spondenti : « Vade, inquit, post me, Satana, scanga -
lum mihi es, quia non sapis quz sunt Dei, sed qua
hominum *. » Cum vero tacuerit, dicentibng eis
ipsum vere Filium Dei esse, «o ipso quod non re-
prehendit υἱ errantes, declarat eos recte sensisse,
Cum itaque ssncti apostoli Christum vere Dei Filium
309 esse profiteantur, et Christus corum dicto
consentiat, quisnam hzreticorum Christi divinitati
reclamantium fereudus est ?

ALIUD, ἐπ eamdem sententiam.
O.»ni profecto mente carere censendi sunt, qui

οἱ τολμῶντες ποίηµα λέγειν τὸν Ylbv τοῦ Θεοῦ; El µ Filium Dei creaturam esse dicere non verentur. Nass

Υὰρ ἀληθῶς Υἱός ἐστι, πῶς ἂν εἴη γενητὸς, ὁ ἐκ τῆς
πατρφας προελθὼν οὐσίας, Τοῦτο γὰρ σηµαίνει τὸ
τῆς υἱότητος ὄνομα, φυσικῶς κατά τινος τεταγµένον.
"Ἔτερον δὲ τὸ σχῆμα τῶν κατὰ θέσιν vlov. Ἐπειδὴ
οὐχ ἐν τούτῳ Χριστὸς, ἀληθῶς ἄρα Υἱός ἐστιν, ὡς διὰ
τοῦτο τοῖς κατὰ θέσιν ἡμῖν ἀντιδιαστέλλεσθαι ΄ οὑκ
ἂν γὰρ εἴη τὸ χατὰ θέσιν xal ὁμοίωσιν, μὴ προ-
᾿Ὀποχειμένου πρότερον τοῦ ἀληθοῦς, πρὸς ὃ xal µορ-
φουται τὸ εἰς ὁμοίωσιν αὐτοῦ διά τινος τέχνης καὶ
χάριτος καλούμενον.
Αλλύ.

« Ἐλθὼν δὲ ὁ Ἰησοὺς εἰς τὰ µέρη Καισαρείας τῆς
Φιλίππου, Ἱρώτα τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ λέγων Τίνα
Δε λέχουσιν ol ἄνθρωποι εἶναι τὸν Υἱὸν τοῦ ἀνθρώ-
που; Οἱ δὲ εἶπον ' Οἱ μὲν Ἰωάννην τὸν Βαπτιστὴν,
ἄλλοι δὲ Ἠλίαν, ἕτεροι δὲ Ἱερεμίαν, f; ἕνα τῶν προ-
φητῶν. Λέγει αὐτοῖς' Ὑμεῖς δὲ τίνα µε λέγετε εἷ-
ναι; Αποχριθεὶς δὲ ὁ Πέτρος, εἶπε ' Zo el ὁ Χριστὸς
$ Υϊὸς τοῦ θεοῦ. ᾽Αποχριθεὶς ὁ Ἰησοῦς εἶπεν αὑτῷ'
Μακάριος εἶ, Σίµων Βὰρ Ἰωνᾶ, ὅτι σὰρξ χαὶ αἷμα
οὖχ ἀπεχάλυψέ σοι, ἀλλ᾽ ὁ Πατήρ µου 6 &v τοῖς οὐ-
gavok. » 'Ex τῶν προκειµένων ἔξεστιν ὁρᾷν, καὶ
αὐτῆς δὲ µάλιστα τῆς τοῦ Κυρίου φωνῆς, ὡς ὁ Πα-
τρ ἀπεχάλυψε τῷ Πέτρῳ, xaX οὐκ ἀνθρωποδίδαχτος
qv, Yüv ὁμολογῶν τὸν τοῦ Θεοῦ Aóyov. Καΐτοι μετὰ
σαρχὸς ὁρῶν ἐπὶ γῆς ἀνθρώποις συνδια.τώµενον, καὶ
τό Yt παραδοξώτερον, Yibóv ὁμολογῶν, οὐκ kv τοῖς
χατὰ χάριν εἰς τοῦτο τεθειµένοις ὀρίξεται. Οὐ γὰρ
εἶπεν Εἷς ὑπάρχει τῶν υἱῶν τοῦ Θεοῦ; ἀλλ ἕνα χαὶ
μονοειδῶς , ὡς 65 xaY χυρίως xavà φύσιν ἐστὶν Yi;
τῆς τοῦ Πατρὸς οὐσίας ἑξαστραφεὶς, αὑτὸν εἶναί
φησι τὸν Χριστόν. Μακαρίἰζεται δὲ ὡς ἀληθεύων, xal
τὰ ὑπὲρ ἀνθρώπου διάνοιαν θεόθεν ἐχδιδαγμένος.
Πῶς οὖν ποίηµα fj χτίσµα τολμῶσι λέγειν ὃν οἶδεν
1 ὃν ὁ Πατὴρ, xai οὗτος αὑτὸν τοῖς ἀξίοις &zo-
καλύπτει;

ΑΛΛΟ.

« Μέλλει γὰρ ὁ Υἱὸδς τοῦ ἀνθρώπου ἔρχεσθαι ἓν
τῇ δόξη τοῦ Πατρὸς αὐτοῦ μετὰ τῶν ἀγγέλων αὐτοῦ,
καὶ τότε ἀποδώσει ἑκάστῳ χατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ. »

9? Matth, xvi, 2ο. ** Μαι, xvi, 13-107.

si vere Filius est, quomodo sit creatus, qui ex pa-
terna essentia procedit? [1ου enim signidcat nomen
filii, naturaliter alicui tributum, Alia vero est rate
filiorum per adoptionem. Cui autem non sit ado-
piivus Christus, vere itaque Filius est, ut per hoc
nobis adoptivis opponatur : neque enim adoptione et
similitudine lii essemus, nisi ipso vero Filio prae
supposito , ad quem efformawur, qui ad similitu-
dinem ipsius arte quadam et gratia traducimur.

ALIUD.

« Cum autem venisset Jesus im partes Casare:e
Philippi, interrogabat diseipulos suos dicens : Quem
dicunt homines esse Filium hominis? llli autem
dixerunt : Alii Joannem Baptistam, alii Eliam, alii
Jeremiam, aut unum ex prophetis. Et dixit eis : Vos
autem quem ine dicitis esse? Respondens Petrus
dixit : Tu es Christus Filius Dei vivi. Respondens
Jesus dixit : Beatus es, Simon Bar Jona, quia caro
et sanguis non revclavit tibi, sed Pater meus qui
est in celis **. » Ex his dictis videre est, ac praci—
pue ex dicto ipsius Domiui, Patrem ipsum revelasse
Petro, non autem ab bumana doctrina hausisse hanc
confessionem, quod Verbum sit Filius Dei. Cumque
illum carne indutum reliquorum hominum instar
ja lerra versari cerneret, eo admirabilius Filium
Dei vocat : neque illum inter eos qui per gratiam id
nominis adepti sunt statuit, Non enim dixit, Tu es

D unus ex filiis Dei, sed simpliciter eum qui proprle

secundum naturam suam est Filius, atque ex Patris
substantia effulsit, Christum esse dicit. Beatus itaque
judicatur; ut. vers dicens, et quz humanum intcl-
lecium superant divinitus edoctus. Quomodo igitur
opus vel creaturam appellare audent, quem Filium
Pater esse novit, ipsumque talem dignis revelat?

ALIUD.

« Veniurus est, inquit, Filius hominis in gloria
Patris sui cum angelis suis, et tunc reddet unicui-
qe secundum opera sua δἳ, » Si Deus ac Pater vere

*t ibid. 27.

321

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

528

dixit : « Gloriam meam alteri non dabo **; » quomodo Α El ἀληθεύει λέγων ὁ Θεὺς χαὶ Πατήρ εΤὴν δόξαν µου

310 eam dat Filio, si omnino, quia genitus est,
diverse naturse ^b ipso est, et a naturali cum ipso
societate alienus ? Atque necessarium est fateri "Pa-
trem vera dicere. Et dedit suam ipsius gloriam Fi-
lio, divinitate quse una est nequaquam eam privans.
Ita enim vere dicet : Filium ilaque nature atque
essentie suz vere porticipem novit, Spiritu sancto
semper commemorato, Ita enim sancta οἱ consub-
stantialis Trinitas coalescit. Quomodo igitur erit

Filius creatura, qui ejusdem est cum Patre essen- ,

tize, ut Filius ex Patre verus?

ALIUD.

« Et ecce, Inquit, nubes lucida obumbravit eos,
et ecce vox e nube, dicens : Hic est Filius meus
difectns, ín quo milii bene eomplacui 5, » Si non
est magra differentia inter creaturam et Filium, sed
idem a nonnullis esse judicatur, omne quod est
creatura, erit et Filius. Et quidquid est Filius, erit
etiam creatura. Si vero filios quidem ex nobis ipsis
gignimus, facimus autem quz extra nos sunt, alienam
4 nostra natura materiam accipientes : quomodo
non sit magna différentia inter Filium et creaturain ?
Quod itaque in nobis verum, hoc etiam in Deo va-
leat. Quomodo ergo fieri potest ut is qui revera Filius
est, sit factus vel creatus, cum ipsemet Deus ac
Pater de ου1ἱ0 clamet : « Hic est Filius meus **?»
«ion unus filiorum, sed proprie ac naturaliter Filius :

ἑτέρῳ οὐ δώσω’ » πῶς αὐτὴν δίδωσι τῷ Tip, εἴπερ
ὄντως διὰ τὸ εἶναι γενητὺς, ἑτεροφυής τέ ἔστι xal
τῆς πρὸς αὐτὸν φυσὶχῆς κοινωνίας διωρισµένος;
5 Αλλά μὴν xol ἀληθεύειν ἀνάγκη συνομολοχεῖν τὸν
Πατέρα. Καὶ δέδωχε τὴν ἑαυτοῦ δόξαν τῷ Ylip, οὐκ
Ἔξω τῆς μιᾶς θεότητος ταύτην τιθείς. Οὕτω γὰρ
ἀληθεύσει φύσεως ἄρα χοινωνὸν, xa τῆς αὐτῆς οὗ-
σίας οἶδεν ὄντα τὸν Υἱόν. Οὕτω γὰρ εἰς µίαν θεότητα
σύμπαν ὁρᾷ διὰ τῆς ἁγίας xai ὁμοουσίου Τριάδος
ἀποπληρωμένην. Πῶς οὖν ποίηµα Ἡ χτίαµα 6 Υἱὸς
ὁ τῷ Πατρὶ κατ οὐσίαν ὁ αὐτὸς ὡς Yibg ἐκ Πα-
τρὸς ἀλτθινός;

ΑΛΛΟ.

B «Καὶ ἰδοὺ, νεφέλη φωτεινὴ ἐπεσχίασε αὐτοὺς *

χαὶ ἰδοὺ φωνὴ Ex τῆς νεφόλης, λέγουσα" « Οὗτός ἐστιν
ὁ Υἱός µου ὁ ἀγαπητὸς, ἐν d εὐδόχησα. » El μὴ πολύ
τι τὸ μεταξὺ φαίνεται ποιήµατος xat Υἱοῦ , ταυτὸν
δὲ εἶναι δοχεῖ παρά τισιν, πᾶν ὅπερ Eos ποίηµα,
τοῦτο πάντως ἔσται xal Υἱός. Καὶ εἴ τί ἐστιν Yile,
τοῦτο χαὶ ποίηµα. El δὲ τίχτοµεν μὲν ἐξ αὐτῶν τὰ
γεννώµενα, παιοῦμεν OE «c τῶν ἔξωθεν, ἀλλοτρίαν τῆς
ἑαυτῶν φύσεως Όλην λαµδάνοντες, πῶς οὐ πολὺ τὸ
διάφορον Υἱοῦ χαὶ ποι]µατος; "Όπερ οὖν ἔστιν ἐφ᾽
ἡμῶν ἀληθὲς, σωζέσθω τοῦτο καὶ ἐπὶ Θεοῦ. Elta
πῶς ἑνδέχεται τὸν ὄντως Ylby ποιητὸν f) χτιστὸν
ὑπολαμθάνειν, καὶ ταῦτα τοῦ θΞοῦ χαὶ Πατρὸς &vo-
θεν ἐπιθοῶντας" « Οὗτός ἐστιν ὁ Υἱός pov; » 02;
εἷς τῶν νἱῶν, ἀλλ' ὁ χυρίως xal κατὰ φύσω Υἱὸς,

ad cujus imitationem nos fllii adoptivi sumus, quia C οὗ xazà µίµησιν οἱ χατὰ θέσιν viol, διὰ «o δύνασθαι

in Spiritu Filii clamare possumus : « Ábba, Pater*'*.»
ALIUD.

ες Quid, inquit, faciens, Magister bone, vitam
«eternam possidebo? Cui Cbristus respondit : Cur
me interrogas de bono? nullus bonus nisi unus
Deus **. » Id quod proprie bonum est, non ex par-
ticipatione alterius hoc est, sed in propria sua na-
tura bonitatem sitam habet, et quodammodo ex se
manantem : imo id naturaliter est quod dicimus
esse bonum. Cum itaque Pater in propria sua per-
$003 exsistat, εἰ Filius vicissim in sua propria per-
sona, cuinam οἱ soli bonum tribuemus? Aut quale
revera erit bonum? At fortasse dixerit aliquis id

βοᾶν ἐν τῷ Πνεύματι τοῦ Ytoo* «A668, ὁ Πατήρ. »
ΑΛΛΟ.

« Διδάσχαλε, τί ἀγαθὸν ποιῄσας ζωὴν αἰώνιον
χληρὀνομήσω; Ὁ δὲ εἶπεν αὐτῷ * Τί µε ἐρωτᾷς περὶ
τοῦ ἀγαθοῦ; Οὐδεὶς ἀγαθὸς εἰ μὴ εἷς 6 θεός.» Τὸ
χυρίως ἀγαθὸν, οὐ xatà μετοχὴν τὴν ἐξ ἑτέρου τοῦτό
ἑστίν, ἀλλ᾽ ἓν τῇ οἰχείᾳ φύσει χειμένην ἔχει τὴν
ἀρετὴν, χαὶ ὥσπερ ἓξ ἑαυτοῦ πηγάζουσαν ' μᾶλλον
δὲ αὐτὸ 5h τοῦτο χατὰ φύσιν ὑπάρχει ὅπερ elvai
φαμεν τὸ ἀγαθόν. "Όντος οὖν ἐν ἰδίᾳ μὲν ὑπάρξει
τοῦ Πατρὸς, ὄντος δὲ πάλιν ἓν ἰδίᾳ ὑπάρξει τοῦ Υἱοῦ,
τίνι xai µόνῳ τὸ ἀγαθὸν περιθήσοµεν; Ἡ ποῖον ὃν-
"t; ἔσται τὸ ἀγαθόν;, 'AXX ἴσως φῄσειεν ἄν vg

Patri convenire. Recte quidem, et sit ita : concede- D πρέπειν αὐτὸ τῷ Πατρί. Καλῶς ἐχέτω xal τῇδε'

inus enim, utpote qui questionem aperiamus. C:e-
lerum quis audebit negare Filium natura bonum
esse, cum audiet dicentem : « Ego et Pater unum
suiaus *5; » et : «Qui vidit me, vidit et Patrem τν
Nam si Filius non est natura Dnus, 811 quomodo
nobis in seipso ostendit Patrem, qüi naturaliter bo-
nus est? Atqui est imago etiam liac ex parte Patris.

Bonus itaque etiam ipse, sicut et Pater. Quomedo-

giur, juxta ipsius dictum, unus est bouus? Certe
quia, cum sancta Trinitas propter identitatem es-
sentis. in unam divinitatem copuletur, sola divina

*3 να, xti), 8. ** ihid.

*' Joan, xiv, 9.

9 Maul, xvi, 5.

*** Rom. viu, 15.

συνθησόµεθα γὰρ, ὡς ἔτι γυμνάζοντες τὸ θεώρημα.
Elta τίς ἀποτολμῆσει λέγειν οὐχ εἶναι φύσει τὸν
Yibv ἀγαθὸν, ὅταν ἀχούσῃ λέγοντος« Ἐγὼ χαὶ ὁ Πατὲρ
ἓν ἐσμεν; » ι Ὁ ἑωρακὼς ἐμὲ, ἑώραχε τὸν Πατέρα ; »
El γὰρ μὴ ἀγαθὸς χατὰ φύσιν ὁ Υἱὸς, πῶς fipiv ἐν
ἑαυτῷ δειχνύει τὸν χατὰ φύσιν ἀγαθὸν ὄντα Πατέρα;
λλ' ἔστιν εἰχὼν καὶ χατὰ τοῦτο τοῦ Πατρός. Ἄγα-
θὸς ἄρα xal αὐτὸς, ὥσπερ οὖν χαὶ ὁ Πατήρ. Πῶς οὗ»
εἷς ἐστιν ἀγαθὸς χατὰ τὴν αὐτοῦ φωνήν; Δῆλον ὅτι
τῆς ἁγίας Τριάδος διὰ thv ταυτότητα τῆς οὐσίας εἰς
µίαν θεότητα ὃ.᾽ ἑαυτῆς ἀναπλεχομένης, ὡς εἶναι

^ Matth. xis, 16, 17. ** Joan. x, 20.

349

THESAURUS.

µόνην τὴν θείαν οὐσίαν tb xuplus ἀγαθόν. 'O δὲ εἰς Α essentia proprie bona est, At vero Verbum Dei,

«ogaUtny ἑνότητα τῷ Πατρὶ περισφιγγόµενος quot-
κῶς θεὸς Λόγος, πῶς ἂν εἴη γενητὸς f) πεποιηµένος;

ΑΛΛΟ.

Ἐρωτώμενος ὑπὸ τῶν ἀρχιερέων ἐπὶ Ποντίου
Πιλάτου Χριστὸς, εἰ αὐτός ἐστιν ὁ Yibo τοῦ θεοῦ,
« EU εἶκας, » φησὶν, οὐκ ἀρνούμενος. Εἶτα προστι-
θεὶς λέχει' € Πλὴν λέγω ὑμῖν, ἁπάρτι ὄφεσθε τὸν
Χἱὸν τοῦ ἀνθρώπου χαθήµενον Ex δεξιῶν τῆς δυνά-
µεως, xai ἐἑρχόμενον ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ.»
Τί οὖν ἡμῖν τὸ ἐντεῦθεν συναγόµενον, "Οτι [ὅταν] ἐπὶ
θεοῦ λέγηται τὸ χαθέζεσθαι xaX θρόνος, τό τε ἀρχι-
γόν τε xai δεσποτιχὸν, βασιλικὀν τε ὁμοῦ χαὶ πάντων
χρατοῦν ἀξίωμα σηµαίνεται. Οὐ γὰρ δήπου φῄσειεν

quod tanta unitate Patri naturaliter copulatum est,
quomodo creatuni aut factum dici possit ?

ALIUD.

Christus interrogatus a principibus sacerdotum
et Pontio Pilato an ipse esset Filius Dei, « Tu di-
xisti, » respondit, non negans. Deinde addidit:
« Verumtamen dico vobis, ex nunc videbitis Fi-
lium hominis sedentem a dextris virtutis Dei, et
venientem super nubibus coeli **. » Quid autem
hinc colligi potest, cum de Dco dicatur sedere, ot
thronus principatus ipsius atque dominium, ct regia
dignitas omnibus imperans significatur ? Neque enim
quisquam recte sentiens dixerit ita esse cogitandum

ἄν τις τῶν σοφῶν χατὰ τὰς Ev. τοῖς πίναξιν ὁρωμένων Β de Deo, sicut in tabulis sive imaginibus depingi-

τραφὰς χρΏναι νοεῖσθαι περὶ Θεοῦ. οὐδὲ θρόνον
μέν τινα λογιούµεθα χεῖσθαι, τῶν δὲ ἁπάντων Kó-
ριον ἀναχεχλίσθαι πιστεύομεν ἐπ᾽ αὐτῷ, à)" οὐδὲ
ὅλως εἶναι δεξιόν τε xa ἀριστερὺν ἐπὶ τῆς θείας xai
ἀπερινοῆτου φύσεως. Σωμάτων vàp οἰχεῖον xai
σχῆμα χαὶ τόπος, ἵδρυσίς τε xal ἔγερσις. Ταύτην
οὖν ἑχόντων τὴν δύναμιν ἐπὶ Θεοῦ, τῶν τε ὀνομάτων
χαὶ τῶν λέξεων, ὅσαι δηποτοῦν τὰ τοιαῦτα σηµα(-
γουσι’ χατὰ τίνα τρόπον ὁ Υἱὸς ἐχ δεξιῶν τῆς δυνά-
µεως κχαθεζόµενον ἑαυτὸν ὀφθῄήσεσθαι λέγει, f) ὡς
ὁμόθρονον δηλαδὴ χαὶ οὐ δεύτερον elc τιμὴν, ὥσπερ
ἂν εἴτις οἱηθείη, τοῦ Πατρός; Τοῦτο γὰρ τὸ « ix
δεξιῶν » ἔοιχε δηλοῦν, ἀπὸ τῆς παρ) ἡμῖν συνηθεἰας
εὺ ὑπὲρ ἡμᾶς ἀνατυποῦν. Πῶς οὖν ὁμόλιμός τε καὶ

ἐν τοῖς αὐτοῖς τῷ Πατρὶ θρόνοις ὁ Υἱὸς ὧν εὑρεθήσε- ^

ται, εἴπερ οὐκ ἔστι χατὰ φύσιν }ὸς τὴν τοῦ Πατρὸς
ἰδιότητα φυσιχῶς ἔχων Ev ἑαυτῷ, ποίηµα δὲ μᾶλλον,
ὡς ἐχεῖνοι ληροῦντες φασίν;, Ἡ γὰρ ἀνάγχη συν-
ομολογεῖν μὴ ὑπὸ 'uóvoo τοῦ χατὰ ἀλήθειαν ὄντος
θεοῦ βασιλεύεσθαι τὴν κτίσιν, ἐπιστατεῖν δὲ αὐτῇ
χαὶ ἕτερόν τινα γενητὸν χαὶ ἐπείσακτον θεὸ», xal
cx ἔτι Geb; εἷς ἐφ᾽ ἡμᾶς, χατὰ τὴν Γραφην’ f] εἴπερ
εἷς ἐστιν ὁ θεὸς, συμδασιλεύει δὲ αὐτῷ Θεὺς ὧν ὁ
Υὓς, τῆς αὐτῆς ἂν εἴη φύσεως εἰχότως, ἧσπερ ἂν
ὢν ὑπάρχει xo ὁ Πατήρ. Οὕτω γὰρ εἷς ἔσται θεὸς,
*f| τῆς φύσεως ταυτότητι πρὸς θεότητα µία» τρε-
χούσης τῆς ἁγίας Τριάδος, εἰ xai ἓν τῇ xa0' ἕχαστον
, τῶν ὀνομάτων θέσει καὶ ἰδιαζόντως ἐν ὑπάρξει µο-
ναδινῇᾗ νοουµένη, τὸν εριττὸν εὑρύθμως ἀριθμὸν ἐπι-
Δέχοιτο. Ὅτε τοίνυν τῆς αὑτῆς οὐσίας ἐστὶν ὁ Υἱὸς
τῷ ἀκτίστῳ Πατρὶ, πῶς ἂν αὑτὸς ὡς χτίσµα νοοῖτο,
ὡς γνήσιον γέννημα, ὅπερ ἐστὶ xol ἀληθές ;

Ἑκ τοῦ κατὰ Ἰωάνγην Εὐαγ}ε-ίου.

e "Ev ἀρχῇ ἣν ὁ Λόγος.» El ἣν ἐν ἀρχῇ τῇ xav
ἐπίνοιαν χρονιχῇ (οὕτω γὰρ ἡμῖν ἐσγηματίσθω πρὸς
τὸ παρὸν οἰχονομικῶς ὁ λόγος) , πῶς ἂν ἐγένετο μετ
αὐτήν; Τὸ γὰρ ὅλως διὰ τοῦ πεπο,ῆσθαι πρὸς τὸ εἷ-
ναι χεχλημένον, οὐχ ἂν ὑπάρχειν tiv ἀρχῇ vooltó
ποτε, ἀλλ᾽ οὐδ' ἂν ὅλως ἀρχὴ κχαλοῖτο, χρόνου μὲν
αὐτῆς προθαδίζοντος, Φφαίΐνέσθαι δὲ τι πρὺ αὐτῆς

** η. xxvi, 61. 7? Deut, vi, 4.

ο Joan, 1, 1l.

tur : neque thronum aliquem in ccelo posttugy esse
jmaginabimur, et Dominum universi ei insidere :
sed nequc omnino dextrum aut sinistrum latus in
divina atque incomprehensibili natura statuemus.
Corporum enim propria est forma et locus, erectio-
que et sessio. Cum igitur nomina et voces qum
hujusmodi significationes habent, banc in Deo vim
habeant, Filius quonammodo a dextris virtutis Dei
sessurus dicitur, nisi quatenus nibil ilii de gloria
quz Patris.est, desit? Hoc enim videtur siguificare
illud, « sedere a dextris: » e nostra consuetudine
que supra nos sunt exprimens. Quomodo autem
eamdem gloriam habeat, et in eodem cum Patre solío
sedeat Filius, si non sit natura Filius, paternam
proprietatem naturaliter in se habens, sed potius
creatura, ut illi asserunt? aut enim necesse est fa-
teri, non solum re vera exsistentem Deum imperium
in creaturam liabere, sed alium quemdam creatum
atque ascititium Deum consortem imperii cnm ipeo
esse, atque ita non erit unus Deus, juxta Scriptu-
ras ** : aut si est unus Deus, unaque cum eo regnat
Deus exsistens Filius, certe ejusdem nature erit,
cujus Pater. lta enim unus erit Deus, identitate na-
turs$,ad unam deitatem concurrentesancia Trinitate,
tametsi peculiaria 314: nomina, distincteque per-
sone ternarium nümerum conficiant. Cum igitur
Filius sit ejusdem essentiz cum increato Patre ,
quomodo censeatur esse creatura, juxta hzereticorumi

D absurdam opinionem, ct non potius, ul revera es!,

genuinus Filius?

χατὰ τὴν τῶν αἱρετικῶν ἀθουλίαν, xai οὐχὶ μᾶλλον

Ez Evangelio in Joaunem.

« In principio, inquit, erat Verbum ?*. » Si erat
in.principio, quod temporali cogitatione concipitur
(iia enim in praesentia eerto cousilio serme nobis
componatur), quomodo creatum est. poet. illud?
Nam quod omnino per creationem ad esse traduetgm
est, nequaquam exstitisse iu initio intelligi potest :
scd neque in universum principium vocetur, cun.

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIIIEP.

tempus ipsum przcesserit, quod aliquid exs:itisse Α ἐπιτρέποντος. "H τοίνυν οὐδὲν ὅλως εἶνας πρὸ αὐτῆς

sntea declarat. Aut igitur nihil prorsus ante ipsum
6966 dicant, quistioque per hoc soluta sit : aul si
aliquod aliud principii priucipium statuunt, scisnt
se absurde hoc dicere, et preterea hoca nobis au-
diant : supremum illud quod statuunt principium,
illud esie in quo erat Verbum. Sed quomodo non
sufficiet nobis ad subvertendam eorum opinienem
qui ipsum creatum esse volunt, vox hsc, erat ? Nam
si erat, factum non est : si factum est, non erat.
Sed quoniam erat, factum non est : quod enim jam
cst atque subsistit, idque in principio, id fleri sive
factum esse dici non potest.

ALIUD.

« EA Verbum erat apud. Deum ?*. » Beatus evan-
gelista apertius nobis principii vocabulum expla-
nat. Nihil enim aliud, ut videtur, principium esse
dicil, quam ipsum Patrem, e quo vivus effulsit Fi-
lius : quemadmodum lumen ex sole. Quod quidem
aliud ab ipso intelligitur, tamen non extra essen-
tiam ejus a quo emittitur, positaw. Principium iia-
que Filio est Pater, sed principium istud non tem-
porariis intervallis metiendum dicimus, sed tale esse
atque est illad in quo et ex quo est; quemadmodum
ealor ex igne principium habet ignem, sed simul
etiam ex ipso el in ipso inseparabiliter intelligitur ;
frigus item in aqua, principium habet aquam, sed
simul et ex ipsa el in ipsa etiam inseparabiliter
cognoscitur. Fieri enim non polest ut aliquid ex

ijs qure dicia sunt, absque iis qua naturaliter in- €

Suhl, aut exsistat, aut appareat: nisi forie alio
quopiam artificio, οἱ vi quadam cousueta ipsi ae
familiaris facultas atque operatio labefactetur :
quemadmodum si aqua per ignis vim ferveliat. Di-
vina vero atque incorruptibilis natura longe exeim-
plerum jam allatorum vim superans, 919 semper
in seipsa ürma ac stabilis est, semperque eodem
iuodo se babet : quippe qua οὐ omni passione li-
hera est. Quocirca Verbum erat in. Patre, utin
principio, ut intelligas simul exsistere Patrem et
Verbum quod. ex ipso et in ipso est, nullo ad ipsius
exaisientiau intercedente tempore. Nam hzc vox,
Erat, sic intelligere cogit.
ALIUD.

« Et Deus, inquit, erat Verbum. » Hic aperte (οἱ-
litur occasio suspicandi recens factum esse Deuin
Filium. Erat enim Deus exsistens, inquit sanctus
evangelista. Qui vero hoc est in principio, quomodo
fiai? sed et illud insuper sciendum est : quod per
gratiam deificatur, εἰ Deus ex sua uaturs non est,
necesse est ut per se οἱ peculiariter aliquid om-
nino sii atque subsisiat, atque ita quasi per iucre-
meotum illam dignitatis accessionem acquirat :
quemadmodum ut nos, eum simus natura homines ,
per gratiam id consequimur ut vocemur dii ?*, Aut
igitur dicant, quidnam antea. erat Verbum ex Patre

7 Joan. i, 4. 7* Ευρ τς 4.

λεγέτωσαν, χαὶ λελύσθω διὰ τούτου τὸ ζητούμενον»
$ εἴπερ ἀρχήν τινα τῆς ἀρχῆς ἑτέραν εἶναί φασιν,
ἴστωσαν μὲν τοῦτο λέγοντες ἀμαθῶς, πλὴν xal παρ)
ἡμῶν ἀχουέτωσαν, ὡς Ίνπερ ἂν ἀνωτάτω δοῖεν
&pyhv, ταύτην εἶναί φαµεν χαθ᾽ ἣν ἦν 6 Λόγος. Tox
δὲ ἡμῖν οὐχ ἀρχέσει τὸ, ἦν, πρὸς ἀνατροπὴν τῶν πὲ-
ποιῆσθαι λεγόντων αὐτόν; El γὰρ ἣν, οὐκ ἐγένετο"
εἰ ἐγένετο, οὐκ fv. Ἐπειδὴ δὲ fjv, οὐκ ἐγένετο" τὸ
γὰρ ὃν καὶ ὑπάρχον ἤδη, καὶ τοῦτο ἐν ἀρχῇ, οὐκ ἂν
λέγοιτο πεπιιῆσθαί ποτε.

Αλλυ.

« Καὶ ὁ Λόγος ἣν πρὸς τὸν Θεόν. » Φαίνεται λοιπὸν
ὁ µαχάριος εὐαγγελιστὴς σαφἑστερον fjpiv ἑρμη-
νεύων τὸ τῆς ἀρχῆς ὄνομα. Οὐδὲν γὰρ ἕτερον, ὡς
εἰνὸς, τὴν ἀρχὴν εἶναί φησιν, fj αὑτὸν τὸν Πατέρα,
ἀφ᾽ οὗπερ ὁ ζῶν ἐξέλαμφε Λόγος, καθάπερ ἐξ ἡλίου
τὸ φῶς. Ἕτερον μέντοι παρ᾽ αὐτὸν εἶναι νουύμενον,
οὐκ ἔξω δὲ ὅμως τῆς τοῦ ἑκπέμποντος οὐσίας χέίµε- ^
voy. Οὐχοῦν ἀρχὴ τῷ Υἱῷ ὁ Πατήρ. ᾿Αρχὴν δὲ οὐ «hv
tv διαστήµασι χρονικοῖς µετρουµένην φαμὲν, ἀλλὰ
μᾶλλον τὴν τοιαύτην, de ἧς τό τε ἅμα καὶ τὸ ἐξ αὖ-
τῆς νοεῖται. Οἷον ἡ àx πυρὸς θερµότης, ἀρχὴν ἔχει
τὸ πῦρ: ἀλλ) ἅμα κα) ἐξ αὐτοῦ χαὶ ἐν αὐτῷ νοεῖτάι
xai ἀχωρίστως' ἡ Φύξις dj ἐδ ὕδατος, ἀρχὴν ἔχει τὸ
ὕδωρ' ἀλλ) ἅμα xal ἐξ αὑτοῦ xal ἐν αὑτῷ πάλιν
ἀχωρίστως. ᾽Αμήχανον γάρ τι tv εἰρημένων δίχα
τῶν προσόντων αὐτῷ φυσικῶν, 3| elvat, 1j φαίνεσθαι’
εἴ ye μὴ διά τινος μηχανῆς ἑτέρας ἐκδιασθὲν, τῆς ἐξ
ἔθους αὐτῷ xai φίλης ἑνεργείας παρασαλεύοιτο"
ώσπερ ἀμέλει τὸ ὕδωρ ix πυρὸς εἰς θερμότητα
συννωθούµενον. Ἡ θεία καὶ ἀχήρατος φύσις πολὺ τῶν
παρενεχθέντων ὑποδειγμάτων τὴν δύναμιν ἀναδαί»
νουσα, πάντως που στήσεται μὲν ἐφ᾽ ἑαυτῇ, ἕξει δὲ
ἀεὶ ὡσαύτως, ἐπεὶ xal παντὸς ἑλενθέρα πάθους
ἐστίν. θὐχοῦν ὡς ἐν ἀρχῇ τῷ Πατρὶ fjv ὁ Λόγού, ἵνα
νοῖς ἅμα τε ὄντα τὸν Πατέρα, καὶ τὸν ὃς αὐτοῦ καὶ
ἐν αὑτῷ Λόγον, οὐδενὸς μεαολαθοῦντος χρόνου
τὴν ὕπαρξιν αὐτοῦ. Τὸ γὰρ, fjv, οὕτω νοεῖν ἡμᾶς

ἀναγχάςς..

ΑΛΛΟ.

«Καὶ θεὸς fy ὁ Λόγος. » Ἐνταῦθα σαφῶς &vai-
ρεῖται «b πρόσρατον "εἶναι θεὸν τὸν Yióv. "Hv yàp
θεὸς Qv, φησὶν ὁ ἅγιος εὐαγγελιστή:. 'Ὁ δὲ τοῦτο
ὧν ἓν ἀρχῇ, πῶς ἂν cir, πεποιηµένος; "AJ 5ε
xàxelvo πρὸς τούτοις εἰδέναι καλὸν, τὸ bv χάριτος
μέρει θεοποιούµενον, xal Θεὸς κατὰ φύσιν οὖν ὃν,
ἀνάγχη χαθ᾽ ἑαυτὸ xal ἰδιαξόντως ὑπάρχειν τι καὶ
ὑφεστάναι, εἶθ᾽ οὕτω προσθέχην ὥσπερ τινὰ τὴν τοῦ
ἀξιώματος δέχεσθαι περιθολἠν’ ὥσπερ οὖν xol ἡμεῖς
ἄνθοωποι χατὰ φύσιν ὑπάρχοντες, χάριτι πλουτοῦ-
μεν τὸ καλεῖσθαι θεοί. Ἡ τοίννν λεγέτωσαν τί μὲν
πρότερον ἣν ὁ ἐκ Ηατρὸς θεὸς προελθὼν Λόγος, rx,

555

THESAURUS.

δὲ xai ὕστέρον ἐκλήθη θέός' f| εἴπερ αἰσθάνονται À procedens, et quo pacto postea sit vocatum Deus :

δυσσεδοῦντες ἁμέτρως, τῆς xatà φύσιν θεότητος
ἀπογυμνοῦντες τὸν Υἱὸν, παυέσθωσαν ἁμαθῶς .πε-
ποιῆσθαι λέχοντες τὸν χατὰ φύσιν ὄντα θεὸν, οὐδενὸς
αὐτοῖς τοῦτο φρονεῖν ἐπιτρέποντος λόχου.

ΑΛΛΟ.

« Οὗτος ἦν ἓν ἀρχῇ πρὸς τὸν θ:όν. » Οὐκ ἔξωθεν
ὄντα τῆς τοῦ Πατρὸς οὐσίας ἐπιδειχνύει τὸν Yiby,
ἀλλ ἓν αὐτῷ xal ἐξ αὐτοῦ κατὰ φύσιν ὑπάρχοντα.
Καὶ τοῦτο πάλιν, οὐκ ἐν χρόνῳ φησὶ λαθεῖν τὸ ἀξίωμα,
ἀλλ᾽ οὕτως εἶναι ἓν ἀρχῇῃ. 'O δὲ τῆς τοῦ γεννήσαν-
τος οὐσίας χαρπὸς ἀληθῆς, χατὰ τίνα τρόπον ἑτε-
posutc εὑρεθήσεται; "Ὥσπερ γὰρ ἐξ ἀχανθῶν οὐκ
ἄν τις τρυγήσαι σταφυλὰς, οὕτως ἀδύνατον ἐξ ἀμ-

aut, si ingentis suze impietatis sibi conscil sunt, na»
turali sua divinitate Filium spoliantes, desinaet
Imperite dicere factum esse enm qui natura sua est
Deus cum nulla plane ratio ita sentire permittat.

ALIUD.

« Hic, inquit, erat in. principio apud Deum ***. »
Non extra essentiam Patris constituit Filium, sed
in ipso et ex ipso secundum naturam ezsistentem.
Ει rursum, non in tempore eam dignitatem conse-
cutum esi6 dicit, sed ita esse in principio. Atqui
verus paterna essentix fructus, quonam modo di-
vers a Patre naturzs censeri possit? Quemadmo-
dum enim ox spinis nemo uvarum vindemiam facit,

πέλου τεχθῆναι τὴν ἄχανθαν. Οὐχοῦν ἐπειδήπερ p ita eri non potest ut ex vite nascantur spinas. Cum

θεὸς κατὰ φύσιν ἑστὶν ὁ Πατὴρ, οὕτως ἡμῖν ἕξει
xat ὁ Υἱὸς, ἵνα μὴ φαίνηται τῶν ἑαυτοῦ ποιημάτων
ἑλάττων ὁ θεὺς xat Πατήρ' εἴ γε τὰ μὲν οὐχ ἔχφυ-
Aov τὸν ἐξ ἑαυτῶν ἁἀποτίχτει χαρπὸν, ὁ δὲ τοῦτο
φαίνοιτο παθὼν διὰ τὸ γεννᾷν τὸν μὴ φύσει Ocóv.
Τοῦτο γὰρ τὸ πεποιῆσθαι δίδωσι νοεῖν καθ’ οὗπερ
ἂν φέροιτο. Οὐ γὰρ ἂν εἴη φύσει θεὸς ὁ πεποιη-
Μένος..
ΑΛΛΟ.

ε Πάντα δι) αὐτοῦ ἐγένετο, χαὶ χωρὶς αὐτοῦ ἐγέ-

vtto οὐδὲ Ey. » El Ev τῷ πάντα εἰπεῖν, οὐδὲν ὅλως

χαταλελοιπὼς εὑρίσχεται, ὃ μὴ τῷ τῶν γεγονότων.

ἐριθμῷ συγγράφεται, ἕτερος ἄρα ἑατὶ παρὰ πάντα
λοιπὺν, 6 πάντα πρὸς τὸ εἶναι χεχληκὼς Geb; Λόγος.
Πῶς οὖν ἕτερος, εἴπερ ἑστὶν ὁμογενής τε αὐτοῖς xat
δυμπεποιηµένος; Ἐπειδὴ δὲ ἕτερος, οὐχ ἄρα ὀμογε-
γής. Οὐχοῦν οὐδὲ ποίημα, ποιητὴς δὲ μᾶλλον xa
ατίστης, o; θ:ός.

ΑΛΛΟ.

Γέγραπται' € Κύριον τὸν Θεόν σου προσκυνήσεις,
χαὶ αὐτῷ µόνῳ λατρεύσεις. » Πῶς οὖν, εἴπερ ἐστὶ
ποίηµα, xav! ἐχείνος, ὁ Υἱὸς, προσχυνεῖται παρ'
ἡμῶν τε xal τῶν ἁγίων ἀγγέλων; Καὶ µάρτνς ὁ Παῦ-
λος παρέσται λέγων « Όταν δὲ εἰσαγάγῃ τὸν Πρω-
τότοχον εἰς τὴν οἰχουμάνην, λέγει’ Καὶ προσχυνη-
ϱάτωσαν αὐτῷ πάντες ἄγγελοι Θεοῦ. ν Πῶς δὲ, εἰκέ
μοι, κατὰ τῶν λελατρευχότων τῇ χτίσει παρὰ τὸν

igtur Pater sit natura Deus, ila etiam erit et Εἰ-
lius; ne nimirum Pater videatur creaturis suis in-
ferior, qu:& quidem alienum a se [ructum.non gi-
gnunt : ipse vero diversum a se gignerel, si Filius
ipsius non esset naturo Deus. Hoc enim sigoiücatar
per factum in eode quo preedicatur: neque enim
queal esse natura Deus, qui factus est,

ALIUD.

« Omnia pet ipsum faeta sunt, etsine ipso factum
est nihil **. » Si, eum dicit omaia, nihil preetermi-
sisse censetur, quod numero eorum quis faeta sunt
non compreheuditar, diversus sit ab omnibus ne-
cesse 93/4 est, qui omnia ad esse iraduxerit
Deus Verbum. Quomodo igitur erit diversus, si
ejusdem generis sit, et simul cum ipsis factus ?
Ceterum cum sit diversus, ejusdem generis non est.
Ergo nec creatura, sed potius factor et creator,
ut Deus. | !

ALIUD. -

Seriptum est : « Dominum Deum tuum adorebis ,
et ipsi soli servies Τδ. » Quomodo igitur, si esl
ereatura, ut illi volunt, adoratur a. nobis et a san-
ctis angelis. Quod et Paulus testatur, dicens :
« Quando autem introducit Primogenilum in orbem
terrarum, dixit : Et adorent ipsum omnes an-
geli Dei 71» At quo pacto, obsecro, corum impie-
tas fertur, qui creaturze. potius: quam Creatori ser-

χτίσαντα, βαρύ τι τὸ ἔγχλημα φέρεται, εἴπερ ὧδε D viunt? Siquidem ita natura sua se habentem Filium,

φύσεως ἔχοντα τὸν Υἱὸν xai χτίσµα τυγχάνοντα,
κατ αὐτοὺς, θεραπεύουσιν ὡς Ocbv καὶ αἱ καθαρώ-
«atat τῶν οὗρανῶν δυνάµεις; alc δὴ xal μάλιστα τὸ
μηδαμοῦ πλανᾶσθαι δοίη τις ἂν προσεῖναι διχαίως ,
ónp δὴ καὶ μᾶλλόν clot τῶν παρ᾽ ἡμῖν συνετῶν
νουνεχέστεραι. λλλ’ οὐδεὶς ὁ ἔλεγχας τοῖς λατρεύουσι
Χριστῷ, ἐκ δὲ τῶν ἑναντίων πολὺς ὁ μισθός. Οὐχ
ἄρα ἑστὶ ποίηµα, 8:5; δὲ μᾶλλον, ἀκατηγορήτως τε
καὶ ἀνεγχλήτως παρὰ πάσης ὁμοῦ τῆς Χτίσεως προσ-
χυνούµενος.
ΑΛΛΟ, éx τοῦ αὐτοῦ.
ΕΙ ποίηµα χαὶ χτίσµα, κατ' ἐχείνους, ἐστιν ὁ Υἱὸς,

10 Joan. 1, 9. "* ibid. 2. ** Deut. vi, 13;

Matth.

ut sit creatura, juxta ipsorum opinionem, purissim:e
colorum potestates, ut Deuia colunt, quas cerle
nemo merito errare dixerit, cum tanto Intervallo
humanam sapientiam superent. Atqui qui Christam
eolunt, non modo ezxira. culpam sunt, sed contra
magna premia eis proposita sunt. Non est igitor
creatura, sed pottus Deus, qui citra culpam ab omni
simul creatura adoratur,

ALIUD, ez eodem.
Si Filius, ut illi volunt, cst opus vel creatura,

ww. 10, τσ Hebr. 1, 6.

S. CYRILLI ALEXANDRINI ΛΗΟΠΙΕΡ.

omnia vero per ipsam facia esse constat : creatura Α πάντα δὲ δι’ αὐτοῦ γεγονότα φαίνεται, ἑαυτὴν ἡ xcf-

itaque seipsam creat, et frustra ac temere ut
ereator gloriatur dicens : « Manus mea [fecit hec
omnia '**, » Atqui nihil quod factum est, creare
potest, sed creatura omnis Deum creatorem predi-
cat. Non est igitur Filius creatura, neque rerum
factarum ulla, juxia temerariam atque impiam ba-
reticorum opinionem.
ALIUD.

« Erst, inquii, lux vera δν Si, cum Pater s
vera lax, vera quoque lux est Filius, quomodo dif-
ferat ratione naturze a Patre, qui etiam bac in parte
in eodem cum ipso ordine collocatur ? Si vero, cum
sit diversa a Patre nature, juxta hsreticos, verum

lumen esse potest, quanam est hee sanctorum p

evangelistarum observatio? Aut quid tanquam ma-
gnum atque eximium Deo ac Patri tribuunt, quod
sit lux vera, cum et Filius, qui, juxta illorum opi-
nionem, ereatus est, verum quoque lumen sit?
Quocirca, si divinse naturse excellentia creatis inac-
ecsaibilis est, et sí nulla in universum creatura es-
sentialiter sive proprie hoc ipsum esse potest, quod
818 Deus naturaliter in su» proprietate est, illud,
« Quid enim babes quod non accepisti '*? » dica-
tur eréatur:e duntaxat. Filio autem proprietates Pa-
tris naturaliter inesse deprehenduntur. Consobstan-
tialis igitur Patri est, tantumque a cognatione cum
creaturis distat, quantum ipse Pater. Idcirco inac-
eessibilem habet divinam dignitatem, atqué hoc
quidem non ex parte sed in integrum.

ALIUD.

« Erat, inquit, lux. vera, qua illuminat omnem
heminem venientem in hunc mundum ?*. » Si lux
a Patre ac Deo in mupdum missa, est Verbum ex
ipeo procedens, juxta illad ab ipso dictum : « Ego
ex Patre exivi, et veni '*; » et rursos : « Ego lux
in mundom veni **; » ad ipsum ergo beatos Psal-
mista dicit, spiritalem ]yram pulsans : « Quia tu il-
luminabis lucernam meam, Domine Deus, lux in
venebris meis. » Cum itaque, juxta ipsius Servatoris
vocem, David in Spirita Dominum ipsum ac Deum
esse profiteatur, quanam, obsecro, ratione erit crea-
(us, qui est natara Deus?

ALIUD.

« Quotquot autem, inquit, recéperunt eum, dedit
eis potestatem filios Dei &eri **. » Expendant rursus
etiam hoc its, audiantque contentiosi bsereticl. Sin-
gulis creaturis suus quodammodo locus est, pro-
pria naturse ratio, aut dignitatis quae ipsi inest con-
ditio. Exempli gratia, quantum ad naturse rationem
atinet, ego quidem homo, angelus vero alius.
Quantum vero ad dignitatem sive conditionem atti-
Det, alia est sérvilis, slia non item, sed libera.
Quasdo autem. aliquid horum copulatum illi qui

σεν Job xin, 9.
** joan. 1, 13,

σις δημιουργεῖ, καὶ µάτην ὡς ποιητὴς ἐπιχομπάδες,
λέγων’ « Ἡ yelp µου ἐποίησε ταῦτα πάντα. » "AX"
οὐδὲ[ν| τῶν πεποιηµένων φαίνεται δημιουργοῦν, θοὺν
δὲ ἡ χτίσις ἀναχηρύττει τὸν ποιητήν. Οὐχ ἄρα χτίσµα
ἐστν ὁ Υἱὸς, οὐδὲ τῶν ποιημάτων lv, κατὰ τὴν τῶν
πλανωμένων ἀθουλίαν τι ὁμοῦ xat ἀσέδειαν.

ΑΛΛΟ.

ε "Hv τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν. » El φωτὸς ὄντος ἆλη-
θινοῦ τοῦ Πατρὸς, φῶς ἀληθινόν ἐστι xal ὁ Υἱὸς,
ποίαν ἕξει τὴν διαφορὰἀν, χατά ve τὸν τῆς φύσεως λό-
yov, ὡς πρὸς αὐτὸν ὁ kv ἴσῃ τάξει xal χατὰ τοῦτο
τιθέµενος αὑτῷ; El δὲ ὑπάρχων ἑτεροφυὴς, χατὰ τὴν
τῶν ἀνοσίων αἱρετ'χῶν ἁδουλίαν, ἁληθινὸν εἶναι ἂύ-
ναται φῶς, τίς dj ἐπιτήρησις τοῖς ἁγίοις εὐαγγελι-
σταῖς; Τίδὲ ὡς µέγχα xal ἑἐξαίρετον τῷ θεῷ xol
Πατρὶ τὸ εἶναι φῶς ἀληθινὸὺν ἀπονέμουσι ; Φαίνεται
γὰρ, καΐτοι xav' ἐχείνους γενητὸς ὧν ὁ Υἱὸς, que
ὑπάρχων ἀληθινόν. Εἶπερ οὖν ἅθατα τοῖς γενητοῖς
ἐστι τὰ θεῖα πλεονεκτήματα, χαὶ οὐκ ἄν τι τῶν πε-
ποιηµένων οὐσιωδῶς, fio: χυρίως, τοῦτο ὑπάρχει
ποτὲ, ὅπερ ἂν «(n φυσικῶς χατά τι γοῦν ὁ ἐπὶ πάν-
των θεός « Τί γὰρ ἔχεις ἃ οὐχ ἔλαδες ; » εἰρήσθω τῇ
χτίσει. Βὑρίσκεται δὲ φασικῶς ἑνυπάρχοντα τῷ Yup
τὰ τοῦ Πατρὸς ἴδια. Ὁμοούσιας ἄρα ἑατὶν ὡς πρὸς
αὐτὸν, xal τοσοῦτον τῆς τῶν γενητῶν ἁμοχενείᾳς
ἀπφχιαμένος, ὅσον ἄν τις ἴδοι καὶ τὸν γεννήσαντα
αὐτόν. Διὰ τοῦτο xol ἅβατον ἔχδ τὸ θεοπρεπὲς

C ἀδίωμα, qi τοῦτο οὗ μεριχῶς, ἀλλ᾽ ὀλοχλήρως.

ΑΛΛΟ.

« "Hv τὸ φῶς τὸ ἀληθινὸν, ὃ φωτίζει πάντα ἄν-
θρωπον ἑρχόμενον εἰς τὸν χόσμον. » El τὸ ἆποστελ-
λόµενον τῷ χόσμῳ φῶς παρὰ τοῦ θεοῦ χαὶ Πατρὸς,
ὁ Λόγος ἑστὶν ὁ ἐξ αὐτοῦ προελθὼν, χατὰ τὸ εἰρημέ-
vov παρ' αὑτοῦ. « Ἐγὼ ix τοῦ Πατρὸς ἐξῆλθον, xai
χω; » xal πάλιν. € Ἐγὼ φῶς εἰς τὸν χάσμον ἑλή-
λυθα” » πρὸς αὐτὸν ἄρα φησὶ καὶ ὁ µαχάριος Ταλμ-
φδὸς, τὴν πνευματικὴν ἀναχρουόμανος λύραν' « "Οτι
σὺ φωτιεῖς λύχνον µου, Κύριε ὁ θεὺς, φῶς εἰς τὸ
σχότος µου.» "Οτε τοίνυν κατὰ «ἣν αὐτοῦ τοῦ Σιοτῆ-
poc φωνὴν ὁ µαχάριος Δαθὶδ ἓν Πνεύματι Κύριον αὐ-
τὸν ὀμολογεῖ xai Gebv, πῶς ἔσται ποίηµα, κατὰ viva

D δὲ τρόπον γενητὸς ὅλως ὁ φύσει θεός;

ΑΛΛΟ.

« Όσοι δὲ ἔλαδον αὐτὸν, ἔδωχεν αὑτοῖς ἐξουσίαν
τέχνα Θεοῦ γενέσθαι. » Περιαθρείτω µοι πάλιν xol
τοῦτο τοιῶσδε, xai ἀἁχουέτω xal νῦν ὁ φιλεγχλήµων
αἱρετιχός,. Ἰόπος ὥσπερ οἰχεῖός ἐστιν ἑχάστῳ τῶν
ὄντων, ὁ ἴδιος τῆς φύσεως λόγος, f) καὶ τὸ τοῦ προσ-
όντος ἀξιώματος µέτρον. Οἵον ἐπὶ μὲν τοῦ λόγου
τοῦ κατὰ τὴν φύσιν, ἐγὼ μὲν ἄνθρωπος, ἄγγελος δὲ
ἕτερος. Τὸ δὲ ὅσον εἰς ἀξίωμα, τὸ µέν τοι δοῦλόν
ἐστι, τὸ δὲ οὗ τοῦτο τυχὸν, ἀλλ' ἐλεύθερον, Αλλ' ὅταν
v: τούτων τῷ βελτιοῦν εἰδότι συμπλαχὲν, ἵτερόν ει

" Josn. 1, 9. "* [ Cor, 1v, 7, "' Joan. xvi, 286. "* Joop. xit, 1δ, 7* Psal. xvi), 99.

857

THESAURUS.

558.

φαίνηται γεγονὸς παρ ὅπερ fjv ἐξ ἀρχῆς, ἐξηλχύσθη A melius id efficere polest, aliud quidpiam factum

ερόπον τινὰ τοῦ οἰχείου τόπου, xal πρὸς τὴν τοῦ
βελτιοῦντος μεταχεχώρηχε θέσιν. Τούτο χαὶ Λμεῖς
ὑπομείναντες, εἰς υἱότητα τὴν θεοῦ καὶ Πατρὸς uat -
έστηµεν ἐκ δουλείας, τὸ μὲν οἰχεῖον ἐχδεθηχότες
µέτρον, el; δὲ τὸ τοῦ χαριζοµένου xal τοῦτο ἡμῖν
µεταπηδῄήσαντες, εἰ καὶ μὴ τῇ φύσει χατὰ γοῦν τὸ
χεχλῆσθαι τέχνα θεοῦ. "Ap' οὖν οὐχ ὠφελῆσθαι τὴν
ἀνθρώπου φύσιν χατὰ τοῦτο φήσομεν; Αλλ) ἔστιν
ὁμολογούμενον. Εἶτα τίς ἔσται τῆς ὠφελείας ὁ τρό-
πος, εἰ μηδὲν ὅλως τὸ μεταξὺ ποιήµατος xal Ylou;
Ποία δὲ ὅλως ἐν ἡμῖν φαίνεται µετάστασις dj ἐπὶ τὸ
ὄμειναν, εἰ μηδὲν ἐν νἱότητι τὸ πλέον παρὰ τὸ πε-
ποιῆσθαι χείσεται; "H πῶς ἂν αὐτοὶ χρηματίσαιµεν
vlol, ὡς λαθόντες ἓν αὐτοῖς τὸν τοῦ Θεοῦ Λόχον, εἰ
μὴ κατὰ φύσιν YD, ὑπάρχει τοῦ Πατρό;; El 6i
Υἱὸς κατὰ φύσιν ἐστὶ, πῶς ἂν εἴη καὶ ποίηµα, οὐκ
ἐνδεχομένου μὴ πάντως ἐκ τῆς τοῦ γεννῄσαντος εἷ-
Y8t φύσεως, ὅπερ ἂν εἴη γεννηθὲν ὑπό τινος;

ΑΛΛΟ.

ε Ὅτι ὁ νόµος διὰ Μωσέως ἐδόθη, ἡ χάρις xa £d)
ἐλήθεια διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐγένετο. » EL μὴ) θεὸς
χατὰ φύσιν ἑστὶν ὁ Υὲὸς, θετὺὸς ἄρα χαὶ διεφευσµένος.
Ἁλλ' εἴπερ ἀλήθεια καὶ τῆς ἀληθείας ἑργάτης ἐστὶ,
πῶς ἂν εἴη καὶ ἐφευσμένος; Οὐκοῦν κατὰ φύσιν
Θιός. 'O δὲ τοῦτο ὑπάρχων, πῶς ἂν εἴη γενητός ;

ΑΛΛΟ.

« "Ite ὁ ᾽Αμνὸς τοῦ θεοῦ, ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν C

τοῦ κόσµου. » Φησί που πρὸς τὸν τῶν ὅλων Δεσπότην
ὁ µαχάριος προφήτης Ἡσαῖας' « Τίς Geb, ὥσπερ
οὗ, ἐξαίρων ἀνομίας xa ὑπερθαίνων ἁδιχίαν» » Ὅτε
τοίνυν Θεοῦ ταῦτα ποιεῖν λεγοµένου, Χριστός ἐστιν
ἀραιρῶν τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου, πῶς οὐχ ἔστι
θεός ; El δὲ τοῦτο, οὐ ποίηµα.
ΑΛΛΟ.
€ Tfj ἑπαύριον, φηαὶν, Ἠθέλησεν ἐξελθεῖν εἰς τὴν
Γαλιλαίαν, xat εὑρίσχει Φίλιππον, χαὶ λέγει αὐτῷ;
Ἀχολούθει uot. ». ᾿Αναδείχννσιν ἓν τούτοις µαθη-
*hv τὸν Φίλιππον ὁ Συτήρ. Σχόπει δὴ οὖν εἰ μὴ σο-
φός τις xai ἐπ αὐτῷ διήρτισται λόγος, συναινεῖν
ἀνεαπείθων, ὅτι δὴ xal ὑπάρχοι θεὸς χατὰ φύσιν ὁ
Υἱός. Πολλὼν ἀεὶ τῷ Σκωτῆρι προσεδρευόντων, xai
µνριάνδρου τοὺς μαθητὰς περιθέοντος πλήθους, ἑπ-
άρας τοὺς ὀφθαλμοὺς, ἔφησεν αὐτοῖς ὁ Σωτήρ" ε Ὁ
μὲν θερισμὸς πολὺς. οἱ δὲ ἑργάται ὀλίγοι. δεήθητε
οὖν τοῦ Κυρίου τοῦ θερισμρῦ, ὅπως ἐχδάλῃ ἐργάτας
εἷς τὸν θερισμὸν αὐτοῦ» θερισμὸν οὐδὲν ἕτερον εἷ-
ναι λέγων, f| τοὺς διὰ τῆς πίστεως τῆς εἰς ἑαυτὸν
ἁσταχύων δίχην ἀναθλαστῶντας εἰς εὐλάδειαν. Τούτων
δὲ εἰς ἂν εἴη Κύριος, εἰ μὴ πάντων θεός; Ὢ 05 καὶ
ὁ Παῦλος διὰ µετανοίας συνάπτεσθαι τοὺς ἔτι χληρο-
νόμους παραχαλεῖ βαῶν' « Δεόμεθα ὑπὲρ Χριστοῦ,
καταλλάγητε τῷ θεῷφ. "Οτι τοίνυν µόνος ἐστὶ τοῦ
“θερισμοῦ Κύριος ὁ θεὸς, ἅτε 085 πάντων ὑπάργων
*! jbig, 29.

δι Joan. 1, 17. *'' να. χω, 29..."

videlur, quam quod initio erat, extractum ést
quodammodo e proprio suo loco, et in illius qui cor-
rigere meliusque efficere potest, conditionem trans-
latum. ldipsum etiam in mobis usuvenit : nam e
servis in (ου Dei traducti sumus, nostram quideni
conditionem egressi, atqué in ejus qui id nobis
largitur translati, ac tametsi non natura, appella-
tione tamen sumus filii Dei. An non itaque hmimna-
nam naturam hac in parte adjutam esse dicemus?
Procul dubio. At vero quenam erit utilitatis ratio,
si nihi! omnino interest inter creaturam et Filium?
Àut quaenam in nobis mutatio in melius accidit, si
in adoptione ín filios nibil amplius situm est quam
in creatione? Aut quomodo vocemur filii, wt qui ae-

B cepérimus in nobis Verbum Dei, si nen est natura-

liter Filius Patris? At sl est Filius 416 naturali-
ter, quomodo sit creatura, cum fleri non possit ut
quod ex aliquo genitum est, genitoris naturam non
referat?

ALIUD.

t Quía, ioquit, lex per Mosen dala est, gratia et
veritas per Jesum Christum facta est *!, » Si Filius
non est Deus secundum naturam, adoptivus itaque
est et non verus. Caeterum, cum sit veritas et veri-
tatis operator, quomodo non sii verus? Naturslis
ique Déus est. Αἱ si naturalis, quomodo sit
factus ?

ALIUD.

« Ecce, inquit, Agnus Del, ecce qui tollit pee-
cata mundi **. » Beatus propheta Isaias alicubi ad
totius universi Domiuum ita alit : « Quis Deus sicut
tu, qui tollis iniquitates,et praeteris injustitias *** ? »
Cum igitur Deo hoc ascribatur, Christus autem sit
qui tollit péccata mundi, quomodo nou sit Deus?
At si Deus, ron ergo creatura est.

ALIUD.

ε l'ostridie, inquit, voluit Jesus exire in Galilsam,
et inveuit Philippum, et dixit ei: Sequere me **. »
Salvator in his Philippum discipulum declarat.
Animadverte aotem anne etiam in hoc testimonie
preclara ratio subsit, persuadens Filium natura
8ua Deum esse. Cum multi quotidie ad Salvatorem
confluerent, atque innumera turba ad discipulos
concurreret, sublatis oculis ila ad discipulos dixit
Salvator : « Messis quidem multa, operarii vero
pauci. Rogate igitur Dominum messis, ul multo s
in messem suam operarios immitlal **; » snessem
nihil aliud appellans quam qui per fidem in ipsum,
instar spicarum, germinarent ad pietatem. Horum
vero quisnam sit Dominus, nisi totius universi Deus?
Cui etiam Paulus ut per penitentiam copulentur
heredes hortatur dicens : « Rogamus pro Christo,
reconciliamini Deo **. » Cum igitur solus Deus sit
Dominus messis, utpote omnium Dominus et erea-
tor, ipsi etiam operariorum desiguationem conve-

Joan. 1, 49. " Luc. x,2.. " IE Cor. v, 20.

939

6. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

510

nire inquil Salvator, sed postea ipsemet hoc sua A Δεσπότης xal ποιητῆς, αὐτῷ δὲ προσήχειν µόνῳ xal

auctoritate facit. Jubet enim Philippo ut sequatur
se. Deus itaque verus est, ut Dominus messis nimi-
rum reipsa declaratus.

ALIUD.

« Tollite, inquit, ista hinc, et nolite $17 facere
donum Patris mei, domum mercatus **, » Si Filius
est creatura, ergo etiam per gratiam id cossecutus
est quod vocetur Deus, et Filii nomen per adoptio-
nem illi inditum est, sicut et reliquis rationalibus
creaturis, quibus non ipsa natura eam dignitatem
indidit, sed gratia et beneficium ejus qui dixit :
« Ego. dixi : Dii estis, et filii Excelsi omnes *'. »
Si ergo non est essentialiter Filius, frater itaque
est eorum qui per adoptionem filii Dei sunt. Quo-
modo igitur (dixerit merito aliquis ), cum nihil ha-
beat, quantum ad Filii dignitatem attinet, amplius
quam nos, Patrem qui omnibus communis est, sibi
soli arrogat, dicens : « Nolite facere domum Patris
αεί ? » Oportebat enim filum, cum sit justus et bo-
nus, ita polius negotiatoribus dicere: Nolite fa-
cere domum Patris vestri, domum mercatus, Aiqni
hoc non dixit, sed magna auctoritate slbi soli Patris
nomen vindicat. Norat itaque se proprie ac natu-
raliter Filium esse, ad cujus Imitationem nos a Deo
jtà vocati sumus. Qui vero ita natura sua est Filius,
quomodo sil creatus ?

ALIUD.

« Quod signum, inquit, nobis ostendis, quod hxc
facis? Respondit Jesus, et dixit eis : Solvite tem-
plum hoc, et in tríbus diebus suscitabo ipsum **. »
Quod vero Cliristus corpus suum templum appellet,
ipse evangelista nobis declarat dicens : « Mle autein
dicebat de templo corporis sui **. » Quando autem
surrexit e mortuis, recordati sunt discipuli, quod
lioc erat templum de quo dixerat eis. Atqui teinplum
vere ac proprie dici non possit, non inbabitante
in ipso Deo. Quemadmodum neque im nobis neuio
vocaverit corpus templum babitantis in eo apima :
templa vero tum demum vocamur, quando per fi-
dem in. Cliristum Spiritus sanctus ia. nobis habitat.
Christi vero corpus merito ac vere est templum.
Nom in ipso inbabitavit omnis plenitudo divinitatis
corporaliter , ot Paulus inquit **, Deus nimirum
Verbum incarnatum, Quomodo igitur sit creatus,
qui templum effecit, ut vere Deus; corpus quod
inhabitavit ?

ALIUD.

t Cum autem, inquit, esset ín Jerusalem in festo
Paschz, multi crediderunt in nomine ejus, videntes
signs qu: faciebat. Ipse vero Jesus non credidit
seipsum eis, qnia ipse omnes cognoscebat, nec in-
digebat ut aliquis testarctur de homine : ipse enim

** Joan. u, 16. *' Psal. Lxxxi, θ. ** Joan. n. 19.

τὴν τῶν ἐργατῶν ἀνάδειξιν ἔφησεν ὁ Σωτήρ’ εἶτα
τοῦτο ποιῄσας αὐτὸς ἐξ οἰχείας αὐθεντίας ὁρᾶται”
ἀχολουθεῖν γὰρ αὐτῷ κχελεύει τὸν Φίλιππον. θεὺὸς '
ἄρα ἐἑστὶν ἀληθινὸς, ἅτε 6h xai τοῦ θερισμοῦ Κύριος
δι) αὐτοῦ χαταληφθεὶς τοῦ πράγματος.

AAAOQ.

'« "Apaze ταῦτα ἐντεῦθεν, μὴ ποιεῖτε τὸν οἶκον
τοῦ Πατρὸς, οἶχον ἐμπορίου. » El. ποίηµά ἐστιν ὁ
Υἱὸς, χατὰ χάριν ἔχει δηλονότι χαὶ τὸ χεχλῆσθαι
θεὸς, xai θετὸν αὐτῷ τὸ τῆς υἱότητος ὄνομα, χαθά-
περ οὖν χαὶ τοῖς ἄλλοις λογιχοῖς χτίσµασιν, οἷς οὐχ
ij φύσις τὸ ἀξίωμα προξενοῦσα φαίνεται, ἀλλ ἡ τοῦ
λέχοντος χάρις € Ἐγὼ «Ima: θεοί ἐστε χαὶ υἱοὶ
'Ὑψίστου πάντες,» El τοίνυν οὐχ οὐσιωδῶς Υ]ός
ἐστιν, ἀδελφὸς ἄρα τῶν χεχληµένων εἰς υἱότητα θεοῦ.
πῶς οὖν, εἴπῃ τις ἂν εἰκότως, οὐδὲν ἔχων, ὡς πρὸς
ἡμᾶς τὸ πλέον εἰς τὸ τῆς υἱότητος ἀξίωμα, τὸν χοι-
νὸν δη xal πάντων μόνος ἰδιοποιεῖται Πατέρα, λέ-
Yov* « Mh ποιεῖτε τὸν οἶχον τοῦ Πατρός µου; »
Ἐχρην γὰρ 65 τὸν ὄντα δἰχαιόν τε xat ἀγαθὸν τοῖς
ἑμπορευομένοις εἰπεῖν Mi ποιεῖτε «bv. οἶχον φοῦ
Πατρὸς ὑμῶν, οἶχον ἐμπορίου. ᾽Αλλὰ μᾶν τοῦτο εἰ-
πὼν οὐ φαίνεται, ἑαυτῷ δὲ μόνῳ «b τοῦ Πατρὺς
ὄνομα μετὰ πολλῆς τινος ἐπιγράφει τῆς ἑδουσίας.
Όἶδεν ἄρα χυρίως ὄντα ἑαυτὸν καὶ κατὰ φύσιν Yibu,
οὗ κατὰ µίµησιν ' ἡμεῖς εἰς τοῦτο παρὰ θεοῦ xs
χλήμεθα. 'O δὲ οὕτως ἔχων φύσεως Yibe, πῶς ἂν
εἴη γενητός;

ΑΛΛΟ,

« Τί σημεῖον δειχνύεις ἡμῖν δτι ταῦτα moule;
Απεκρίθη Ἰησοῦς xai εἶπεν αὐτοῖς, Λύσατε τὸ»
ναὸν τοῦτον, xal iv τρισὶν ἡμέραις ἐγερῷ αὐτόν. »
"Q« vaby τὸ ἴδιον ἁποχαλεῖ σῶμα Χριστὸς, xal αὐτὸς
ἡμῖν 6 εὐαγγελιστῆς καταστήσει φανερὸν εὐθὺς ἐπ-
άγων’ « Ἐχεῖνος δὲ ἔλεγε περὶ τοῦ ναοῦ τοῦ σώματος
αὐτοῦ. » "Οτε οὖν ἠγέρθη ἐχ τῶν νεκρῶν, ἑμνήσθη-
σαν oi µαθηταὶ, ὅτι τοῦτο ἦν ὃ ἔλεγεν αὐτοῖς. Nab;
τοιγαροῦν οὐχ ἂν λἐγοιτό τι χυρίως xal ἀληθῶς μὴ
ἑνοικοῦντος ἐν αὑτῷ τοῦ Θεοῦ. ὌὭσπερ οὖν καὶ ἐρ'
ἡμῶν οὐκ ἄν τις ὀνομάσαι τὸ σῶμα vaby τῆς ἑνοι»
κούσης ἐν αὐτῷ φυχῆς ^ ναοὶ δὲ τότε χρηµατίζοµεν,
ὅτε διὰ τῆς εἰς Χριστὸν πίστεως τὸ Πνευμα ἡμῖν «b

D ἅγιον ἑνοιχίζεται. Ναὺς δὲ τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ ὃι-

καίως τε xat ἀληθῶς' ἐν αὐτῷ γὰρ εὐδόχησεν ἔγχα-
τοικῆσαι πᾶν τὸ πλήρωμα τῆς θεύτητος σωματικῶς,
ὡς ὁ Παῦλός φησιν ἁλλ᾽ ἔστι δῆλον ὡς 6 θεὸς Λόγος
ὁ ἑνοιχήσας ὲστί. Πῶς ἂν οὖν ὑπάρχοι γενητὸς, ὁ
ναὺν ἀποδείξας ὡς φύσει θεὸς τὸ ἐν dep ἣν ἅγιον
σώμα;

ΑΛΛλύ.

ε Ὡς δὲ ἣν E» τοῖς Ἱεροσολύμοις bv τῷ Πάσχα iv
τῇ ἑορτῇ, πολλοὶ ἐπίστευσαν εἰς τὸ ὄνομα αὐνοῦ,
θεωροῦντες αὐτοῦ τὰ σημεῖα & ἐποίει. Αὐτὸς δὲ "fn-
σοῦς οὐκ ἑπίστευσε αὐτὸν αὐτοῖς διὰ τὸ αὐτὸν γινώ-
ὄχειν πάντας, xal ὅτι οὐ χρείαν εἶχεν ἵνα τις µαρ-

δε ibid. οἱ. ** Ccloss. 11, 9.

544

THESAURUS.

$4*

τυρήσῃ iv τῷ ἀνθρώπῳ ' αὐτὸς Υὰρ ἑγίνωσχε τὶ fjv A cegnoscebat 3418 quid erat iu. homine **, » Psal-

kv τῷ &vOpi zu. » Τὴν θείαν ὑπερθαυμάνων φύσιν
ὁ Ψαχμιδὸς, ὡσανεὶ µέγα τι xal ἀξιολογώτατον
πλεονέκτημα, χαὶ aj] µόνη χυρίως προσὸν, προ-
ἴσχεται λέγω» ὡς πρὸς τὸν τῶν ὅλων Δεσπότην ’
ε Ὅ πλάσας χατὰ µόνας τὰς καρδίας αὐτῶν, ὁ συνιεὶς
πάντα τὰ Épyx αὐτῶν. » Ἔστι δὲ, ὡς οἶμαι, δηλον
ὅτι περὶ ἀνθρώπων τὰ τοιαῦτά φησιν. "Occ τοίνυν
μόνου τοῦ xarà τὴν ἀλήθειαν ὄντος θεοῦ «b εἰδέναι
às: χαρδίαν, xat πάντα συνιέναι τὰ ἐν ἀνθρώπῳφ
χρυπτά » συνίησι xa οἶδεν ὁ Υἱὸς, πῶς οὖχ ἂν εἴη
φύσει τε xai ἀληθῶς θεός; El δὲ τοῦτο, πῶς ἂν εἴη
Ἱενητός,
ΑΛΛΟ.

Τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ πρὸς Ναθαναἡλ εἰ-
πόντος” « Πρὸ τοῦ σε Φίλιππον φωνῆσαι, ὄντα ὑπὸ
τὴν συχΏν, εἶδόν σε » πάλιν αὐτός φησιν, ὁ Na-
θαναἡλ, ὡς θεὺὸν ἀποθαυμάξων ἐξ ἑνὺς δὴ τούτου
xal µόνου σημείου’ « ἜῬαθδι, σὺ εἶ ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ.
σὺ el ὁ βασιλεὺς τοῦ Ἰσραήλ. » Εἴπερ οὖν, χατὰ τὴν
ἐπ᾿ αὐτῷ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν paptuplav, ἀληθῶς
Ἱσραηλίτης ὑπῆρχεν ὁ Ναθαναἡλ, tv d δόλος οὐχ
fv, πῶς ἂν αὐτὸν ἑνδέχοιτο ψεύδεσθαι περὶ τοῦ
Χριστοῦ λέγοντα, ὅτι « ZU εἶ ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ καὶ ὁ
βασιλεὺς τοῦ Ἱσραήλ; » El γὰρ οἶδεν ὅλως τὸ φεύ-
δεσθαι, δόλον ἐπὶ γλώττης φορεῖ. El δὲ ἀληθὴς ἡ τοῦ
Σωτήρος φωνὴ, δόλον obx εἶχε, ψεύδους xaX ἁπάτης
ἐλεύθερος (v. Οὐχοῦν ἀληθῆς, Υἱὸν ἀἁποχαλῶν τὸν
τοῦ Θεοῦ Λόγον καὶ μετὰ σαρχὸς, xal τὸ τῷ χατὰ

mista divinam naturam supra modum admirans,
veluti maximam quamdam atque ezimiam prero-
gativam ipsique soli conveyientem tribuens, ita ad
totius universi Dominum clamat : « Qui &ünxil sigil-
latiin corda eorum, qui intelligit omnra opera eo-
rum **, » Manifestum vero est ipsum de hominibus
hac dicere. .Cum igitur solius veri Dei sit nosse
corda, ouniaque intelligere qua iu homine sunt
occulta, novit autem atque intelligit h:ec ipsa Fi-
lius, quomodo non sit nstora ac vere Deus? AL si
lioc est, quomodo sit creatus.

ALIUD.

Cum Salvator noster Christus ad Natbanselen
diceret,« Antequam Philippus vocaret te, cum esses
sub ficu, vidi te, » lioc solo signo Nathanael adimira-
tus dixit : « Rabbi, tu es Filius Dei, tu es rex
Israel **. » Si ergo, juxta ipsiusmet nostri Salvalo-
ris testimonium, verus Israelita erat Nathanael, iu
quo dolus non erat, quomodo fleri possit ut men-
tiatur dicens de Christo : « Tu es Filius Dei et rex
Israel * » Nam si omnino mentiri novit, dolus erat ia
lingua ipsius. At si verus est Christi sermo, dolus
jn eo non erat, et a mendacio ac íraude libe rerat.
Verus itaque est Filium appellans Verbum incarna-
tum, et dignitatem qua naturali Filio convenit ei
ascribens : regem enim Israel vocat. Qui vero Filius
est atque idcirco rex, quomodo sit servus et

gio Υἱῷ πρέπον ἀξίωμα ouvájac: βασιλέα γὰρ C creatus?
epa. ὀνομάζει. Ὁ δὲ ὑπάρχων Υἱὸς καὶ βασιλεὺς διὰ τοῦτο, πῶς ἂν εἴη δοῦλός τε ὁμοῦ καὶ πε ποιη-

μένος;
Αλλο.

Εὐὑρίσχεταί που Χριστὸς ἀπαιδεύτως ἑρωτᾷν ἐπι-
χειροῦσι τοῖς Φαρισαίοις εἰπών ᾽ « Πλανᾶσθε μὴ εἰ-
δύτες τὰς Γραφάς' » ἣν γὰρ 85 καὶ ὄντως διδασχάλῳ
σοφῷ πρεπωδέστατον σπούδασµα, xal τοὺς οἴπερ
ἦσαν ἑπερωτῶντες ἐπανορθοῦν, χαὶ τοῖς ox εἰδόσιν
ἡγεῖσθαι τὰ κάλλιστα. Οὐχοῦν εἶπερ ὄντως -ῆς ἆλη-
θείας ὁ Ναθαναὴἡλ ἀπεσράλ[λ]ετο, xat Υἱὸν τοῦ θεοῦ
x« βασιλέα τοῦ Ἱσραὴλ τὸν Χριστὸν ἀποχαλῶν, τί
μὴ παραχρῆμα πρὸς τὴν εὐθεῖαν Ίγετο γνῶσιν.
Ἐπλανήθης, ὦ οὗτος, áxoutov ; Ἔχει γὰρ οὐχ οὕτως,
χαθάπερ αὐτὸς ὑπετόπησας. El μὴ γὰρ οὐχ Υἱὸς τοῦ
8:02, ποίηµα δὲ μᾶλλον ' xal βασιλεὺς μὲν οὐδαμῶς,
δοῦλος δὲ ὡς πεποιηµένος. Τοῦτο γὰρ ἣν οὕτως ώφε-
λῆσαι μάλιστα πρὸς τὰ χαιριώτατα τὸν εἰς µαθη-
τείαν ἄρτι χεχλημένον, xal πρὸς τοῦτο βαδίζοντα.
“λλλως τε xai τὴν αὐτῷ πρέπουσαν ἐπιστήμην ὁ
ἑιδάσχαλος ἁλοιδόρητον ἂν διεσώσατο, πρῶτον αὐτῷ
xaX σωτήριον ὥσπερ µάθηµα παραθεὶς, τῆς οὐχ
ἀληθοῦς διαλέψεως τὴν ἁπαλλαγήν. Ἐπεὶ δὲ τοῦτο
ποιεῖν εἰθισμένος ἐπὶ τῶν ἄλλων, ἐπὶ ταῖς τοῦ Na-
Gave ὁμολογίαις μονονουχὶ καὶ ἐχπλήττεται, δῆλος
ἂν εἴη δήπουθεν ὡς σοφῶς τε καὶ εὐπαιδεύτως νε-
νηχότα * τιμῶ». El δὲ τὸ εἶναι }ὺς θεοῦ καὶ «ασι-

*! Joau. 1, 20-20. "! Psal. xxxi, Τὸ.

*? Joan. 1, A8, ἐν.

ALIUD.

Christus alicubi ad Pharissos imperite interro-
gantes ita ait : « Erratis nescientes Scripturas ** : »
erat enim ipsi vere sapienti magistro convenientis-
simum perperam interrogantes corrigere, et igno-
rantes veritatem docere. Quocirca si Nathanael re-
ipsa a veritate aberrabat, Filium Dei regew Israel
Christum appellans, cur non statim ipsum vera
notitia sui imbuit ; aut cur ei non dixit : Erras,
o amice? Neque enim ita se res habet, uti censes.
Nam non sum Filius Dei, sed potius creatura : ne-
que ulla ratione sum rex, sed servus, ulpote crea-
tus. Iloc enim crat revera instruere ac juvare eum
qui in discipulatum vocatus erat, et ad eum se con-
ferebat. 319 Praeterea convenientem ei scientiam
magister nullis conviciis obnoxiam servasset, pii.
mum ei el salutare veluti documentum proponens,
quo eum ab ejusmodi falsa presumptioue deter-
ruisset, Verum, si in aliis rebus ita se habere sole-
bat, in confessione vero Nathanaelis propemodum

. obstupescit, mauifestum est utique quod sa-

pienter nec temere locutum αρρτουει. Quod
si sit Filius Dei, et rex Israel, quomodo sit creatus
vel factus, quateuus. est. Verbum? Neque eniu id

ν Matti, xxi, 29. * Forte εἐρηχότα.

διδ

5, CYRILLI. ALEXANDRINI ARCIIIEP.

544

'quod creatum est in dignitatem Filii, neque in re- A λεὺς τοῦ Ἱσραἡλ χαταδέχεται, πῶς ἂν «Ur, γενητὸς fj

gnum naturaliter vocabitur. Nam qua creata suut,
creatori serviunt el quod factum est, genitum esse
nequit. 9

ALIUD.

ε Ita enim, inquit, Deus dilexit mundum, ut Fi-
lium suum unigenitum daret, ut omnis qui credit
jn eum , non pereat, sed habeat vitam eternam **, »
Si magna atque adeo immensa Dei ac Patris erga
muudum dilectio in boc cognoscitur quod Filium
pro ipso et propter ipsum incarnari voluerit, certe
res hzc non adco magpi facienda est, si id quod a
Paire pro mundi salute datum est, non fuit Filius,
sed creatura. Prseterea nomen Unigeniti flctuim eril,
non verum. Nam si Filius est ex creaturis, quomodo
censeri possit unigenitus? Cum vero sit magpa at-
que eximia Dei ac Patris dilectio, Filius itaque ext
qui pro mundi salute datus est. In hoc euim cousi-
stit rei dignitas. Eet et unigenitus : non igitur unus
ex creataris, sed solus ex Patre genitus. Hoc enim
ewnino significat unigeniti nomen et res.

πεποιηµένος ᾗ Λόγος &atlv ; Οὔτε γὰρ εἰς υἱότητα
τὸ ποιηθὲν, οὔτε μὴν εἰς βασιλείαν τὴν χατὰ φύσιν
χεχλήσεται. Δοῦλα γὰρ τοῦ πεποιηχότος τὰ σύμ-
παντα, xal τὸ ποιηθὲν ὅλως, οὐχ ἂν εἴη γεγεννη-
pévov.

ΑΛΛΟ.

« Οὕτως γὰρ ἠγάπησεν ὁ θεὸς τὰν χόσµον, ὥστε
τὸν μονογενῆ αὐτοῦ Υἱὸν ἔδωχεν, ἵνα πᾶς ὁ πι-
ατεύων εἰς αὐτὸν, μὴ ἁπόληται, ἀλλ' ἔχῃ ζωὴν alo-
wov. » El τὸ µέγα καὶ ὑπερφνὲς τῆς ἁγάπης τοῦ
8:09 xai Πατρὸς Κύριος ἔχει περὶ τὸν χόσµον, kv
τούτῳ διαγινώσκεται, ἐν τῷ εἶναι Υἱὸν τὸν ὑπὲρ
αὐτοῦ xal δι αὐτὸν σαρχὶ χινδυνεύσαντα, σμιχρὺν
&pa φαίνεται τὸ πρᾶγμα, χαὶ τοῦ μηδενὸς ἄξιον, εἰ
μὴ Yiég ἐστιν, ἀλλὰ ποίηµα τὸ δοθὲν ὑπὲρ αὐτοῦ.
Εἴη à ἂν χαὶ ἑτέρως τὸ τοῦ Μονογενοὺς ὄνομα πε-
πλασμένον τε xat οὐχ ἀληθές. El γάρ ἐστι τῶν ποιη»
θέντων ὁ Υἱὸς, πῶς ἂν νοοῖτο µονογενής; Ἐπειδὴ
δξ µεγάλη τε xal ἑξαίρετος ἡ ἀγάπη τοῦ θεοῦ xal
Πατρὸς, Y'ib; ἄρα ἐστὶν ὁ ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμον δοθεὶς
δωτηρίας. Ἐν τούτῳ γὰρ ὄντως ἐστὶ τοῦ πράγματος
τὸ ἀξίωμα. ἛἜστι δὲ χαὶ µονογενής ' oOx ἄρα τῶν

ποιημάτων εἷς, ἀλλ' ὡς µόνος bx Πατρὸς Ὑεννηθείς. Τοῦτο γὰρ πάντως σηµαίνει τὸ τοῦ μανογενοῦς ὄνομά

«ε χαὶ πρᾶγμα.
ALIUD.
« Non enim, inquit, misit Deus Filium suuin in

ΑΛΛΟ.

«€ O9 γὰρ ἀπόστειλεν ὁ θεὸς τὸν Υἱὸν αὐτοῦ εἰς

mundum , ut judicet mundum , sed ut mundus sal- C τὸν κόσμον, ἵνα χρίνῃ τὸν χόδµαν, ἀλλ’ ἵνα σωθγ à

vetur **, » Propheta Isaias magnam illain totius uni--

versi Domini personam loquontem inducens, ait :
« Ego sum Deus, et non est preter me salvans justus
et Salvator*!*, » Si vero hee omnia est Filius, et
salvat mundum, atque idcirco a Patre missus dici-
tur : ipseigiturest qui per prophetam dicit ;: « Ego
sum Deus, et non est preter ine.» Quomodo igitur,
cum hoe sit, creatus esse censeri possit ?

ALIUD.

Deatus Joannes Baptista de Salvatore 390 n»-
stro Jesu Christo :ta ait: « llam oportet. cre-
scere, me autem minui **. » At dicat aliquis ve-
ritatis inteilligendze studiosus, incrementum atque
decremeentuin. de corporum statura. intelligi : sed
quomodo non delirus censeatur, qui tale quidpiam
animo concipiat? Nam incrementum quidem susci -
pít humanorum corporum natura; quod vero deor-
sum vergit, ac semel preter nature modum dis-
solvitor, linpossibile est propria sponte et nullo
impendio subsidere : mult namque passiones cor-
poribus accidunt. Absurdum igitur dictu est valde
de eorporibus dici, « Illum oportet crescere, me au-
tem minui. » Quserendus ftaque est sensus a Joannis
mente non alienus. Crescit igitur Christus, Joannem
continue minorein ostenilens : non quo: przstet ut
bomo homini, aut creatura creature (exigua eniin

*5 Joan. i1, 16.

** ibid. 17, *" Ix. x&v, 21.

κόσμος. » Τὸ µέγα τοῦ πάντων Δεσπότου πρόσωπο»,
ἡμῖν εἰσρέρων ὁ προφήτης Ἡσαῖας, φησίν' « Ἐγώ
εἰμι ὁ θεὺὸς, xaX οὐχ ἔστι πἀάρεξ ἐμοῦ σώζων δίκαιος
xa Σωτήρ. » El δὲ ταῦτα πάντα ἐστὶν ὁ Υἱὸς καὶ
διασώζει τὸν χόσμον, διά τε τοῦτο παρὰ τοῦ Πατρὸς
ἀπεστάλθαι λέγεται’ αὐτὸς ἄρα ἐστὶν ὁ διὰ τοῦ προ-
φήτου λέγων" « Ἐγώ εἰμι ὁ θὲὸς, xot οὐκ favi πἀρέξ
ἐμοῦ. » Εἶτα πῶς ἂν ὁ τοῦτο ὑπάρχων vootto χαὶ γὲ-
νητός;
ΑΛΛΟ.

Ἰωάννης qnoi ὁ µαχάριος Βαπτιστὲς περὶ τοῦ
Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ, ὅτι ε Ἐκεῖνον δεῖ αὐξάνειν,
ἐμὲ δὲ ἑλαττοῦσθαι. » "Ap! οὖν εἴποι τις ἂν, ὅτῳ δὴ

D τὸ νοεῖν ἄριστα περισπούδαστον, τήν τε αὔξησιν Ev-

θάδς xai τὴν ἑλάττωσιν περὶ τὰς τῶν σωμάτων ἡλι-
χίας σηµαίνεσθαι * xal mg οὐκ ἂν φαίνοιτο ληρῶν
εἴ γέ τοι τοιοῦτον ἐχλάβοι χατὰ διάνοιαν», Αὔξην μὲν
γὰρ ἐπιδέχεται τυχὸν τῶν ἀνθρωπίνων σωμάτων fj
φύσις τὸ δὲ κάτω πίπτον χαὶ τὸ ἅπαξ ἐξυφανθὲν
παρὰ τῆς φύσεως µέτρον, ἀδύνατον ὑφιζάνειν αὖτο-
µάτως xai ἁπλεονέκτως * πολλὰ γὰρ τὰ τοῖς ἡμετέ-
βδις σώμασιν ἐπισυμθαίνοντα πάθη. Οὐκοῦν ἀπίθα-
voy χομιδῇ περὶ σωμάτων εἱρῆσθαι τὸ, ε Ἐχεῖνον δεῖ
αὐξάνειν, bpb δὲ ἑλαττοῦσθαι. » ᾿Αξιόπιστον δὲ τι
xai τῆς Ἰωάννου διανοίας οὗ ξένον ἀχόλουθον ἓν-
νοεῖν. Αὔξει τοιγαροῦν Χριστὺς ἀεὶ τὸν Ἰωάννην
ἑλάττονα δειχνύς ' οὗκ iv τῷ προφέρειν ὡς ἄνθρω-

5 Joa, ti, 90.

$45

THESAURUS.

510

moy ἀνθρώπον, 7| ὡς ποίηµα πριέµατος (μ:χρὰ Υὰρ Α hec, neque magni momenti differentia est), sed quis

χαὶ οὐ λίαν ἀβιόχρεως ἡ διαφορὰ), ἀλλ᾽ kv τῷ διὰ
τῶν ἔργων αὐτὸν μὲν ὁρᾶσθαι θεὸν, xaX πρὸς τὸ iv-
τεῦθεν ἀναθαίνειν Όψος ἀεὶ, τὸν δὲ ὡς ἄνθρωπον
ὑποπίπτειν τοσοῦτον ὅσον τῆς θείας οὐσίας τὸ ἀν-
θρώπινον ἑλαττοῦται γένος. Εἶτα πῶς οὐ λίαν ἔστα;
δυσσεθὴς ὁ τὸν εἰς τοῦτο τρέχοντα τὸ ἀξίωμα τῇ τοῦ
ΓεποιΏσθαι σµιχροπρεπεἰᾳ περιθάλλειν ἀποτολαῶν;

ΑΛΛΟ.

ε Ὁ ἄνωθεν ἐρχόμενος, ἑπάνω πάντων koci. » Τὸ
ἄνωθεν ἐν τούτοις οὐδὲν ἕτερον οἶμαι σηµαίνειν, fj
τὸ ix τῆς ἀνωτάτω πασῶν οὐσίας. Οὐ γὰρ δήπου
σωματιχοῖς, ἵν οὕτως εἴπωμεν, καὶ τοπιχοῖς ὑψώμα-
σιν ἐἑναμθρύνεσθαι τὸν Υἱὸν ἐροῦύμέν τε ἡμεῖς, ἡ xai

ille per opera sua magis ac magis se Dcum esse
de-larabat, semperque ad illud fastigium conscen-
debat : Joaunes vero ut homo subsidebat, tanto in-
tervallo quanto genus hamanum divína esseutia est
inferius. Quo pacto igitur non sit vehementer im-
pius, qui tanta dignitate preditum Filium ita de-
primere audeat, ul creatum esse contendat?

ALIUD.

« Qui desuper, inquit, venit, snper omnia est **. »
Desuper hoc in hoc loco nihil alind siguiflcare ar-
bitror quam, ex suprema omnium essentia, Neque
enim nos corporali, ut ita dicam, et locali celsitu-
dine Filium gloriari dicimus, aut sanctam Bapti-

τὸν ἅγιον Βαπτιστὴν διισχυρίζεσθαι δώτοµεν. Ὅπου p stam id affirinare existimamus. Cum igitur. desuper

τοίνυν τὸ ἄγωθεν οὐκ ix τόπον νοεῖται σωματιχοῦ,
ἁλλ᾽ οὐδὲ τὴν ἀπό τινος εἰς ἕτερόν τι χίνησιν ἔχει
πραγματικᾶς, τί ἂν ἕτερον εἴη λοιπὸν, f| ὅπερ εἷ-
ποµεν φθάσαντες, αὐτῆς ἄνωθεν οὐσίας, τῆς ἐν τῷ
εἶναι, θεοπρεπῶς τὸ τοῦ ἀξιώματος ὕψος ἐχούσης;
Πῶς οὖν ὁ ἐντεῦθεν προεληλυθὼς θεὺς Λόγος τὴν μὲν
ἀπογεννῆσασαν αὐτὸν διαφεύστται φύσιν, ἀνατελεῖ
δὶ ἡμῖν ἑτερογενής τε xal ἔχφυλος, ποίημα μᾶλλυν
xaX οὐχ Υἱὸς, δοῦλος xai οὗ Δεσπότης ; Πῶς ὃ᾽ ἂν xa
ἑπάνω πάντων νοηθείη λοιπὸν, ὁ διὰ τὸ εἶναι τοῖς
κᾶσιν ὁμογενῆς, μετὰ πάντων ὑποχείΐσθαι παρ᾽ ἐχεί-
νων ἀναγχαζόμενος, εἴπερ ὄντως ἑἐστὶ πεποιηµένος:
Καὶ γὰρ ἀληθεύει λέγων ὁ Ἑαλμῳδὸς, ὡς πρὸς θεὸν
xai Πατέρα" « "Οτι τὰ σύμπαντα δουλά σου. » Τοῦτο
γὰρ τὸ πρέπον τῇ χτίσει µέτρον * ὁ δὲ Υἱὸς ἑπάνω
πάντων ἑστίν. Οὐχ ἄρα τῶν ὑποχειμένων δουλικῶς
εἷς ὑπάρχει χαὶ αὑτὸς, μᾶλλον δὲ τὸ ἐναντίως ἔχον
τῷ τοιῷδε σχἡμµατέτε καὶ πράγματι.

ΑΛΛΟ, éx τοῦ αὑτοῦ.

Ei ἑπάνω πάντων ἐστὶν ὁ Υἱὸς, οὐχ kv τοῖς πᾶσι
τετόξεται, ἀλλ ἕτερος ἕστα, παρὰ πάντα xal ἑπάνω,
τουτέστιν, iv. ὑψηλοτέρᾳ τινὶ χαὶ ἀῤῥήτῳ φύσει τὴν
ὁμοίωσιν ὑπερχειμένῃ τὴν πρὸς τὰ γενητά. Τοῦτο
γὰρ πάλιν ἡμῖν τ) ἐπάνω σηµαίνει, τὴν ὡς ἓν τόπφ
- φωματιχῶς παρα:τούµενον θέσιν ἐπὶ θεοῦ. El δὲ

τως ἔχει φὐσεώς τε xai λόγων τῶν xa0' ἑαυτὸν ὁ
Ye, πῶς ἂν νοοῖτο xai πεποιηµένος ;

ΑΛΛΟ.

Περὶ τοῦ Σωτῆρός φησιν ὁ µαχάριος Βαπτιστὴ», ὅτι
(0 λαμθάνων αὐτοῦ τὴν µαρτυρίαν, ἑσφράγισε ὅτι
θιὸς ἁληθής ἐστιν. » El ὁ πιστεύων olg ἂν λέγοι καὶ
ὃ.αθεδαιοῖτο Χριστὸς, ἑσρράγισε ὅτι ὁ θεὺς ἀληθής
ἐστι Χριστὸς ἄρα ἐστὶν ὁ Θεὸς 6 ὧν ἀλτθῆς παρὰ
t&v ἀκροωμένων πιστευόµενος' Θεοῦ δὲ οὐκ ὄντος Ev
ἡμῖν προσφάτου, πῶς ἂν efr, Υενητός ;

AAAU.

Φησί που πάλιν ὁ Σωτήρ’ « Ἐγώ εἰμι ἡ ζωή. 2
Καὶ οὕτως ἔχειν περὶ αὐτοῦ πιστευτέον, el y: θεὸς
οὐ ψεύδεται. ᾽Αλλὰ μὴν οὗ φεύδεται᾽ ἁληθὴς γάρ
ἐστι. ζωὴ δὲ χατὰ φύσιν ὁ Ylb;, οὖκ ἄρα γενητὸς.

** Joan. 18,21. ' Psal. cxvin, 91.

* Joan. i11, 55.

nou de loco corporali intelligatur, neque de motu
ex aliquo loco in alium, quid aliud restat, quai
quod modo diximus, supremam omuium essentiam,
summamque divinitatis sublimitatem slgniflcari :
quomodo igitur qui inde venit Deus Verbum, a Pa-
tri8 sui natura desciscet, diverseque ab eo substan-

tie apparebit, et creatura potius quam Filius erit,

et servus verius quam Dominus? aut quomodo su-
pra omnes esse existimetur is qui, idcirco quod sit
ejusdem generis cum omnibus, una etiam cum onm-
pibus subjectus esse cogstur, si medo revera crea-
tus est? Verc enim dicit Psalinista ad Deum et Pa-
trem loquens, « Quoniam omnia serviunt tibi *. ».—
Hzc enim est propria creaturarum conditio ; Filius
vero supra omnes est : 3911 non igitur est unus ex
iis qui servili more subjecti sunt, sed potius di-
verso modo reipsa se habens.

ALIUD, ez eodem.

Si supra omnia est Filius, certe inter omnia non
colloeabitur, sed alius erit ab omnibus, utpote su-
pra omnia : hoc est, in sublimiore atque ineffabili
natura quz omuem cum creatis similitudiaeimn ex-
cedit. Iloc enim nobis significat, desuper, corpora-
lem Dei in loco situm excludens, Atqui si ita «9 na-
tura liabet Filius, quomodo creatus dici possit?

ALIUD.

Deatus Baptista de Salvatore nostro dicit : t Qi
acceperit ejus testimonium , signavit quia Deus ve-
rus est *. » Si is qui credit iis quie dicit et affirmat
Christus , obsignavit quod Deus verus est ; Christus
itaque est qui verus Deus ab audientibus ipsum οἱ
creditus. Cum vero iu nobis non sit Deus recens,
quomodo sit creatus?

ALIUD.

Salvator rursus alicubi inquit : « Ego sum vita*. »
Atque ita omnino esse eredere dehemus, si modo
Deus 00n meutitur. Atqui non menülnr : verus euin
esi, οἱ vita secundum naturam suam Filius, Nou

* Joan. xiv, 0.

NT

S. CYHILLI ALEXANDRINI. ΑΠΟΙΗΕΡ.

548

igitur est creatus vel factus, scd potius vita ex vita, A οὐδὲ πεποιηµένος, ζωὴ δὲ μᾶλλον ὡς Ex. ζωῆς: οὕσιω-

essentialiter babens suum esse ab zterno. Quod
quidem est plane contrarium ab eo quod creatur,
aut fit. Nam quod omnino factum est, id ab aelerno
esse nequit , sed lempore potius eductum est in ortum.

ALIUD.

« Pater, inquit, meus, usque modo operatur, et
ego operor *. » Idcirco potissimum qux»rebant Judzi
interficere Jesum, quia non solum solvebat Sabba-
tum, verum etiam Deum Patrem suum esse dicebat,
aqualem se Deo faciens. lndigpissime ferebant
Judazi, graviterque Cliristo infensi erant, quod, cuin
esset homo, non commngnem Patrem, sed suum pro-
prium vocet Deum, dicens: « Pater ineus, asque inodo

δῶς ἔχουσα τὸ εἶναι διὰ παντός. Ὅπερ ἐστὶ τῷ ve-
νέσθαι πολεμιώτατον. Τὸ γὰρ ὅλως γεγονὸς ἀνάγχη
λέγειν οὐκ εἶναι μὲν διὰ παντὸς, Άχθαι δὲ χρόνψ
μᾶλλον εἰς Υένεσιν.

ΑΛΛΟ.

ε Ὁ Πατὴρ µου ἕως ἄρτι ἐργάξεται, κἀγὼ ἑἐργά-
ζομαι. » Διὰ τοῦτο οὖν μᾶλλον ἐζήτουν οἱ Ἰουδαῖοι
ἀποχτεῖναι τὸν Ἰησοῦν, ὅτι οὗ µόνον ἕλνε τὸ Zá66a-
τον, ἀλλὰ xal Πατέρα ἴδιον ἔλεγε τὸν θεὺν, [aov
ἑαυτὸν ποιῶν τῷ θεῷ. ᾿Αγανακτοῦσιν οἱ Ἰουδαῖοι
χατὰ τοῦ Σωτηρος ἡμῶν Χριστοῦ, ὅτι φαινόμενος
ἄνθρωπος, μὴ μᾶλλον Πατέρα χοινὸν, ἀλλ᾽ ἴδιον ἆπον
χαλεῖ τὸν θεὸν, λέγων ΄ ε Ὁ Πατήρ µου ἕως &prt

operatur, » Cum vero proprium suum Patrem oppel- B ἐργάζεται. » Απὸ δὲ τοῦ λέγειν αὐτὸν ἴδιον Πατέρα

lat Deum, ad naturalem ac veram contemplationem
vocati , qualitatem cuim Deo eum sibi rapere dice-
bant, Siquidem quod vaturaliter ex aliquo procedit,
sequale est ratione esseulize cum eo ex quo est.
Cum itaque Judzi hanc de Christo 89 opinionem
haberent, quisuam eos reprehendit, aut quis eos ila
affectos, ut quia Deum proprium suum Patrem vo-
caret, qualem se facere Patri crederent, falsitatis
arguit, maleque sentire censuit? Caeterum neque
ipse Salvator perpetuus veritatis propugnator, qui-
que errantes ad veram cogoitionera iustruit, Jud:zeo-
rum opinionem reprehendit. Sed contra id quod
animo conceperant confirmat, cum adjicit : « Qua-
cunque enim Pater facit, liec et Filius similiter fa-

τὸν Θεὸν, πρὸς φνσιχήν τινα xat ἀληθη θεωρίαν χα;
λούμµενοι, xal τὴν πρὸς θεὸν ἁρπάζειν ἱσότητά φασιν
αὐτὸν, ἐπείπερ τὸ Éx τινος φυσιχῶς προελθὸν , ἴσον
ἐστὶ χατὰ τὸν τοῦ πῶς εἶναι λόγον τῷ ἐξ οὗπερ koci.
Ταύτας οὖν ἑχόντων τῶν Ἰονυδαίων τὰς ὑπονοία; περὶ
Χριστοῦ, τὶς δῆ ὁ σφἀλ[λ]εσθαι τῆς ὀρθότητο; χα) τῆς
ἀληθείας εἰπὼν τοὺς τῇδε διαχειµένους, ὅτι Πατέρα
ἴδιον τὸν 6εὸν, (coy. ἑαυτὸν ἐποίει τῷ γεγεννηκότε:
Ἁλλ) οὐδὲ αὐτὸς ὁ Σωτὴρ, xaltot τῆς ἀληθείας
προστάτης ὑπάρχων ἀεὶ, xal διὰ ταύτης τοὺς προσιόν»
τας αὐτῷ χειραγωγῶν εἰς ἁπλανῆῃ xat καθαρωτάτην
διάληψιν, τῆς τῶν Ἰουδαίων ὑπονοίας ἐπιλαμδάνε-
ται. Ἐκ δὲ τῶν ἑναντίων φαίνεται χαὶ ὅπερ ὑπετό-
πῃσαν βεθαιῶν διὰ τοῦ λέγειν ἐφεξῆς' « "À γὰρ

ciL*, » Proprium itaque suam Patrem Deum novit : C ἐὰν ὁ Πατὴρ.ποιῇ, ταῦτα xal Ylbo ὁμοίως «ott. »

et :xqualis ei est, naturalem per omnia zqualitatem
cum eo habens. Qui vero talis est Filius, quomodo
sit creatura?

ALIUD.

« Sicut enim Pater suscitat mortuos, et vivificat,
sic et Filius quos vult vivificat *. » Quo tandem, oh-
secro, se hostium Cbristi convertet oratio? Quid-
nam heeretici etium de boc Cliristi dicto sunt judi-
caturi?* Quomodo Pater suscitat mortuos? Utrum ab
altero sitze particeps effectus, au ipsemet vita natu-
raliter exsistens? Atqui existimo ipsos hoe prorsus
Coucessuiros esse, illum esse vitam, atque ita vivifi-
care posse eos qui ipsius participes fiunt. Cum igi-

Ἴδιον ἄρα Πατέρα τὸν θεὸν ἑπίσταται, xal [aw
ἐἑστὶν αὐτῷ, φυσιχὴν ἔχων εἰς πάντα τὴν ὁμοίωσιν.
Ὁ δὲ τοιοῦτος Υὲὸς, πῶς ἂν εἴη xal ποίηµα;

ΑΛΛΟ.

« Ὥσπερ Υὰρ ὁ Πατὴρ ἐγείρει τοὺς νεχροὺς καὶ
ζωοποιᾶῖ, οὕτω xai ὁ Υἱὸς οὓς θέλει ζωοποιεῖ. »
IIot ποτε ἄρα ὁραμεῖται χαὶ νῦν τοῖς Χριστομάχοις ὁ
λόγος; "H ^t xal πρὸς ταύτην ἐροῦσι τοῦ Υἱοῦ τὴν
quvfjv ; Πῶς ἀνίστησι τοὺς νεκροὺς ὁ Πατίρ; "Apo
ζωῆς τῆς ἐξ ἑτέρου µετέχων, f] αὐτὸς ὑπάρχων f
ζωὴ xazà φύσιν; Ἁλλ, οἶμαι, πάντω; αὐτὸν εἶναι
δώσουσι τὴν ζωὴν, οὕτω τε δύνασθαι ζωογονεῖν τοὺς
ἐν of; ἂν Υένοιτο µεθεχτός, Οὐχοῦν ἐπειδήπερ οὕτω

tur etiam Filius eodem modo vivificet, certe et ipse D χαὶ à Υἱὸς ζωογονεῖ τοὺς νεκροὺς, ζωὴ πάντως ix

vita erit ex vita naturaliter procedeus. Qui vero om-
nunoda similitudine Patrem refert, quouiodo sit
creatus, si Pater idipsum non est, uL neque est?
Semper enim erat et est, ut vita. Non est igitur
creatura Filius, qui semper vivit atque exsistit sic-
ut Pater.
ALIUD.

€ Pater cnim, inquij, noun judicat quemquam, sed
omne judicium dedit Filio, ut omnes honorent Fi-
lium sicut honorant Patrem *. » Pater citra ullam
controversiam est natura Deus. Filius vero juxia

ζωῖς xarà φύσιν ἑἐστίν. 'O δὲ οὕτως ἔχων ἁπαραλ-
λάχτως πρὸς τὸν Πατέρα, πῶς ἂν εἴη γενητὸς,
εἶπερ οὗ τοῦτό ἐστιν ὁ Πατήρ; Αλλά μὲν οὗ τούτα,
"Hv γὰρ ἀεὶ xal ἔστιν ὡς ζωή. Οὐχ &ga ποίηµα ὁ
Yibg, ἀεὶ ζῶν καὶ ὑπάρχων, ὡς ὁ Πατήρ.

ΑΛΛΟ.

ε 0ὐδὲ γὰρ ὁ Πατὴρ χρίνει οὐδένα. ἁλιὰ πᾶσαν
τὴν χρίσιν δέδωχε «i Υἱῷ, ἵνα πάντες τιμῶσι τὸν
Yiby, χαθὼς τιμῶσ, τὸν Πατέρα. » θεὸς χατὰ σύσιν
ἑστν ὁ Hazho ὁμολογουμένως. Ὁ δὲ Υἱὸς κατὰ τὴν

Joan. v, 17, 18. . * Joan. v, 19. *ibid. 91. 7 ibid. 22, 95.

549

THESAURUS.

κῶν ἑτεροδοξούντων µανίαν, xclapa τε ὑπάρχων xol A insanam hareticorum opinionem, cum sit creatura,

ποίηµα, θεὸς εἶναι χατὰ φύσιν οὐ δύναται. Πῶς οὖν,
εἴποι τις ἂν, ἱἰσοστάθμῳ xaX ἰσοῤῥόπῳ τιμῇ χαὶ τὸν
Θεὺν xa τὸ ποιηθὲν θεραπεύσοµεν, καὶ οὐχ ἁμαρτή-
σοµεν; Ἡ πῶς αὐτὸς ἡμᾶς ὁ Πατὴρ 5pdv ἐπιτάτ-
τει, χελεύει δὲ ὥσπερ λατρεύειν τῇ χτίσει παρὰ τὸν
χτίσαντα, χαίΐτοι διὰ Μωσέως εἰπών ε« Κύριον τὸν
Θεόν σου πρλσκννήέσεις, καὶ αὑτῷ µόνῳ λατρεύσεις;)
Αλλ) ἔστιν, ὡς φαίνεται, τῶν λίαν ἁτοπωτάτων τῇ
χτίσει λάτρεύειν ἡμᾶς ἐθέλειν οἴεσθαι τὸν Θεὸν xal
Πατέρα. Ἐπιτάττει δὲ οὕτω τιμᾶσθαι τὸν Ylbv ὥσπερ
οὖν xal ἑαυτόν. Οἶδεν ἄρα χατὰ φύσιν ὕντα θτὸν,
καὶ τῆς οὐσίας τῆς ἑαυτοῦ χαρπὸν ἀληθη τε xal γνή-
σιον. Ἐἶτα πῶς ἂν λέγοιτο γενητὸς ὁ οὕτως ἔχων φύ-
σεως Υἱὸς, εἰ τοῦ πεποιῆσθαι μακρὰν τὸν ἐξ οὐπέρ
ἐστιν ὁμολογοῦμεν Πατέρα,
ΑΛΛΟ.

«Ὥσπερ γὰρ ὁ Πατὴρ ἔχει Quy. ἐν ἑαυτῷ, οὕτω
x2 τῷ Yip δέδωκχε ζωὴν ἔχειν ἐν ἑαυτῷ. » El οὕτως
ἔχει τὴν ζωὴν ὁ Υἱὸς ἐν ἑαυτῷ, ὥσπερ ἔχει καὶ ὁ
Πατὴρ,οὐσιωδῶς ἄρα, χαὶ οὗ μεθεχτῶς. 0ὐσιώδης γὰρ
ἡ ζωὴ ἐν Πατρὶ, μᾶλλον δὲ αὐτοζωὴ κατὰ φύσιν ἐστὶν
ὁ Πατήρ. Mh γὰρ δὴ θορυδείτω τοὺς ἀχροωμένους ὁ
ἱὸς δεδόσθαι λέγων ἑαυτῷ παρὰ Πατρὸς τὴν ζωήν.
"Opotov γὰρ ὡς ἂν εἰ xaY fj ix τοῦ πυρὸς mpolooca
MTot θερµότης' Ὥσπερ τὺ op ἔχει τὸ θερμὸν iv
ἰαυτῷ, οὕτω κἀμοὶ δέδωκχεν ἔχειν ἐν ἑμαυτῇ. Καὶ οὐ
δήπου χατὰ μετοχὴν τοῦ λαµθάνοντος, f| χατὰ ἀπο-
µεοισμόν τινα xal ἀποχοπὴν τὴν ὡς Ex τοῦ διδόντος

ἐν τοῖς τοιούτοις ἡ λῆξις νοεῖται * ἀλλ᾽ ὡς ἐξ ἑνότητος (C

εἲς πρὸς τὸ ἐχπέμπον οὐσιώδους ἀποτελεῖται τον
τεμπομένου φορά. Ἔχων οὖν ὁ Υἱὸς οὕτω ἐν ἑαυτῷ
τὴν ζωὴν ὥσπερ ἔχει xat ὁ Πατὴρ, καὶ τοῦτο ὑπάρ-
yov ἁπαραλλάχτως ὅπερ ἐχεῖνάς ἐστι, πῶς ἂν εἴη
γενητὸς, οὐκ ἔχοντος οὕτως τοῦ γεννήσαντος ai-
τόν; -

AAAO.

« Ἐὰν ἐγὼ μαρτυρῶ περὶ ἐμαυτοῦ, f, μαρτυρία
yoo οὐχ ἔστιν ἀληθῆς, ἄλλος ἐστὶν ὁ μαρτυρῶν περὶ
ὶμοῦ, xax οἶδα ὅτι ἀληθινὴ αὑτοῦ ἡ μαρτυρία ἣν µαρ-
τυρεῖ περὶ ἐμοῦ. "Y uel; ἀἁπεστάλχατε πρὸς Ἰωάννην,
xai μεμαρτύρηχε τῇ ἀληθείᾳ. Ἐγὼ οὗ παρὰ ἀνθρώπου
τὴν µαρτυρίαν λαμβάνω. » Μεμαρτύρηκε μὲν τῇ ἆλη;
θείᾳ xai ὁ paxápto; Βαπτιστῆς περὶ τοῦ Σωτῆρος
εἰπών' «δε ὁ ᾽Αμνὸς τοῦ θεοῦ, ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν
τοῦ χόσµου.» Ἐπειδὴ δὲ ἅπαξ roiv ὁ Σωτὴρ, οὐ
παρὰ ἀνθρώπου τὴν μαρτνρίαν βούλεσθαι λαθεῖν,
ἄλλον δὲ εἶναι τὸν ἀληθῆ μαρτυροῦντα περὶ αὐτοῦ,
τίς ἄρα οὗτός ἐστιν, ὁ καὶ τῆς Ἰωάννου φωνῆς ἀξιο-
λογώτερος; ' H δηλονότι πάντως πού φησι τὸν Πατέρα,
τὸν Ἰωάννῃ λέγοντα" εἘφ' ὃν ἂν εἴδῃης τὸ Πνεύμα
καταθαῖνον xai µένον Ez' αὐτὸν, οὗτος ὁ ῥαπτίζων Ey
Πνεύματι ἁγίῳ" » ὅτε χα) ἄνωθεν ἡ τοῦ Πατρὺς ἠνέχθη
φωνὴ λέγοντος' «Οὗτός ἐστιν ὁ ΥΊός µου ὁ ἀγαπητὸς,
ἐν ᾧ εὐδόχησα. » Τοῦ Θεοῦ το.γαροῦν καὶ Πατρὸς
Υἱὸν ἀποκαλοῦντος αὐτὸν, xal ἀλχθη ποιρυµένου «tv

* Deut, νι, 15 ; Matth. iv, 10. ^ Joan, v, 26.

bl

'* iliid. 51-5t.

Deus naturaliter esse nequit. Quomodo igitur, dize-
rit aliquis, x&quali honore Deum et creaturam cole-
mus, et non peccabimus? Aut quomodo Pater ipse
nobis hoc pracipit, jubetque creaturam colere po-
tíus quam creatorem, eum per Mosen dicat : « Do-
minum Deum tuum adorabis et illi soli servies *? »
Atqui absurdissimum certe fuerit Deum ac Patrem
velle ut creaturam colamus. Filium vero ita colere
jubet ac seipsum. Novit itaque illum Deum natura-
liter esse, et verum ossentiz suz fructuin, 3:39 Quo-
modo itaque Filium, qui se ita naturaliter habet,
creatum esse dicamus, cui is ex quo geuitus est
Pater, increatus sit?

ALIUD.

« Sicut Pater, inquit, babet vitam in seipso, sic
dedit et Filio habere vitam in seipso *. » Si Filius
ita habet in se vitam, sicut Pater, essentialiter
ergo, non per participationem. Essentialis enim
vita est in Patre, imo vero Pater est naturaliter
ipsa vita. Neque enim turbetur aliquis si audiat
dicentem Filium, vitai sibl a Patre datam esse.
Nam perinde est ac οἱ calor ex igne procedens di-
cat : Quemadmodum ignis habet in se calorem, ita
el mihi dedit calorem in me habere. Neque enim
per participationem accipientis aut per separatio-
nem a dante acceptio illa fleri dicitur, sed veluti
ex unitate, que est cum eo qui emittit, in accipien-
tem essentialiter ferar. Cum itaque Filius ita in
se habeat vitam, sicut et Pater, cumque omnimo-
dam cum eo similitudinem habeat, quomodo cen-
seri possit creatus, cum Pater sit increatus ?

ALIUD.

v Si eoo, inquit, testimonium perb:bco de me,
testimonium meum non esl verum, alius δεί qni
testimonium perhibet de me, et scio quod vernm
est testimonium quod perhibet de me. Vos misistis
ad Joannem, et ipse testimonium perhibuit veri-
tati, Ego autem non accipio testimonium ab ho-
mine **. » Perhibuit quidem testimonium veritati
beatus Baptista de Salvatore dicens : « Ecce Agnus
Dei, qui tollit peccata mundi 11. » Cum vero dicit
Salvator se testimonium ab homine accipere noile,
alium autem esse vere de ipso testificantem,
quisnam hic est cujus auctoritas major est quam
Joannis? certe constat ipsum Patrem intelligere,
dicentem Joanni : « ln quem videris Spiritum de-
scendentem,et manentem in ipso, hic est qui bapti-
2a in Spiritu sancto ; » quando et vox Patris coeli-
tus delata est. dicentis: « Hic est Filius meus 4i-
lectus, in quo mihi bene complacui '*. » Cum ita-
que Deus ac Pater ipsum Filium vocat, verumque

" Juan. 1, 29. !* Matth, ες UT.

$51

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIIIEP.

boe de ipso testimonium perlibcai, quis eum crea- A τοιαύτην ἐπ᾿ αὐτῷ papsoplav, τίς ὁ ποίηµα λέγων

turam esse dicat , 89A quin manifeste notitiz: quam
Pater babet de suo Filio repugnet? ls vero quamodo
Ώθη merito insanire censeatur ?

ALIUD.

t Ego habeo testimonium Joannis testimo»
nio majus. Opera enim qua dedit mihi Pa-
ter ut faciam ea, ipsa opera quie ego faeio,
(-stimonium perhibent de me, quia Pater nie
Πηκ **, » Christus testimonium Joannis cxi-
guum esse dicit ad testificandum de ipso, non quod
Joannes vere indignus esset qui testimonium de
ipso perhiberet (venit enim omníto in testimonium,
ut testimonium perbiberet de lumine, et quidem
hac de causa missus a Deo), sed quod impii Judzi
eum tametsi summa virtute predium nihili face-
rent. Opera itaque optime fidem factura esse ait, quod
'sit Deus, ex Deo Patre procedens. Nain ex majesta-
te que in ipsius operibus elucet vult coguosci, ut
ipse ait, quod ex Patre processit ac procedit :
quippe qui nihil plane prastare posset ewrum qua
80oli Deo conveniunt, si essel revera diverse natu-
Γ a Patre. Cum itaque appareat illum eadem prz-
stare posse qua Pater, quomodo non sit necessa-
rium credere ipsum essc Deum ex Deo, eos vero
Qui creaturam esse dicunt, impios ac blasplemos
esse?

ALIUD.

« Ego veni in nomine Patris mei, et non susce- 6

pisti$ me. Si alius veniretin nomine proprio, illum ac-
cipietis **. » Quomodo venit in nouine Patris Filius ?
cerie ut Deus, ut Dominus, ut vita, ut omnipotens,
ut lumen, ut potestatem suscitandi moriuos ba-
bens. lH:ec enim ipsa est Pater, Atqui, si est natura
sua veritas Filius, ut omnino est, nihil eorum que
dieta sunt non vere in ipso erit. Qui vero natura
&ua idem est quod Pater, excepto eo solo quod non
sit Pater : quomodo sit creatus, cum Pater sit in-
creatus ?

ALIUD.

« Sient, inquit, misit me vivens Pater, et ego
vivo propter Patrem, et qui 99) manducat me,
vivet propter me !5, » Filius se a Patre missum esse
dicit ratione obedientie el. incarnationis. Exinani-
vit enim seipsum forma servi accepta, factusque est
obediens usque ad mortem '* : aut quemadmodum
ex sole id quod cx co gignitur atque. emittitur lu-
men: aut calor ex igne, sine ulla separatioue in
eum qui particeps fit transiens : vivere quoque se
propter Patrem dieit, non particeps vite, sicut nos,
sed tanquam paterna proprietate naturaliter in
ipsum transeunte: utpote qui sit Filius, atque es-
sentialiter ex Patre processerit. Ex. proprietatibus
autem Patris est vivere. Hoc itaque ipsnm exsistit

H joan. v, 56. '* ibid. 15. ! Joan. v1, 58.

αὐτὸν, καὶ o9 διαῤῥηδην τῇ τοῦ πάντων κρατοῦντος
ἁπομαχόμενος γνώσει, fjv ἔχει περὶ τοῦ ἰδίου γεννἠ-
µατος; 'O δὲ τοιοῦτος πῶς ἂν ὅλως φαίνοιτο σωφρο»
νῶνς

ΑΛΛΟ,

ε Ἐγὼ ἔχω τὴν μαρτυρίαν µείζω too Ἰωάννου. Τὰ
Υὰρ ἔργα & δἐδωχέ µοι ὁ Πατὴρ, ἵνα τελειώσω αὐτὰ,
αὐτὰ τὰ ἔργα ἃ ποιῶ, μαρτνρεῖ περὶ ἐμοῦ, ὅτι 6 Tla-
fip µε ἀπέσταλχεν. » Et [fort. εἰς] τὸ δύνασθαι µαρ-
τυρεῖν περὶ αὐτοῦ, μιχρὰν μὲν εἶναι τυχὸν τὴν Ἰωάν»:
νου φωνὴν διαθεθαιοῦται Χριστὸς, οὐχ ὡς Ἰωάννου
τὸ ἀξιόχρεων ἓν τῷ μαρτυρεῖν οὐκ ἔχοντος ἀληθῶς
(ἐπεί πως Ίλθεν εἰς µαρτυρίαν ἵνα µαρτυρήσῃ περὶ
τοῦ φωτὸς, xal τοῦτο ἀπεσταλμένος παρὰ τοῦ θεοῦ),
ἀλλ᾽ ὅτι παρὰ τοῖς ἀνοσίοις Ἰουδαίοις ἓν τῷ μτδενὶ
λελόγισται χαὶ αὐτὸς, xaltot τοσοῦτος ὑπάρχων εἰς
ἀρετίν. Αξιολογωτάτην δ' οὖν ὅμως τὴν ἀπὸ τῶν
ἔργων ἀπόδειξιν ἔσεσθαί φησιν, ὄτιπερ etn θεὸς ἐχ
Θεοῦ Πατρὸς προελθών. Απὸ γὰρ τῆς &v τοῖς ἔργοις
µεγαλειότητος ἀξιοῖ γνωρίζεσθαι, χαθά φησιν αὐτὶς,
ὅτιπερ αὐτοῦ Πατρὸς ἐξῆλθε xai Ίχει, ὡς οὐκ ἂν
ἰσχύσας ἑργάσασθαί τι τῶν ὅσα µόνῳ πρέπει θτῷ,
εἴπερ fjv ὄντως ἑτεροφνὴς ὡς πρὸς τὸν Ὑεννήσαντα
αὐτόν. Ὅταν οὖν φαίνηται τοσαῦτα ἰσχύων ὅσα xal ὁ
Πατὴρ, πῶς οὐχ ἀναγχαῖον θεὸν ix θεοῦ χατὰ φύσιν
ὄντα κιστεύειν, xat μὴ ποίηµα λέγοντας βλασφημεῖν
ἀσεθῶς τε χαὶ ἁμαθὼς:

ΑΛΛΟ.

ε Ἐγὼ ἑλήλυθα iv τῷ ὀνόματι τοῦ Πατρός µου
xai οὐ λαμθάνετέ µε. Ἐὰν ἄλλος ἔλθῃ lv τῷ ὀνόματι
τῷ ἰδίῳ, ἐχεῖνον λήψεσθε.» Πῶς ἐλήλνθεν ἐν τῷ ὁνό-

τι τοῦ Πατρὸς ὁ Υἱός; ὡς Gabe δηλονότι, ὡς Χύ-
pios, ὡς ζωὴ, ὡς παντοκράτωρ, ὡς φῶς, ὡς ζωογο-
νεῖν τοὺς νεχροὺς δυνάµενος. Ταῦτα γάρ ἐστιν ὁ Πα-
τὴρ. Ἁλλ) εἴπερ ἐστὶν ἀλήθεια xaxà φύσιν ὁ Ye,
ἔστι δὲ πάντως, οὐδὲν τῶν εἰρημένων Ev αὐτῷ δι-
εφευσμένον εὑρεθήσεται' ὁ δὲ τούτο ὢν xatà φύσιν,
ὅπερ ἂν εἴη χαὶ à Πατ]ρ δίχα µόνου τοῦ εἶναι Πατὴρ,
πῶς ἂν «Ur γενητὸς, οὐχ ἔχοντος οὕτως τοῦ γεννή-
φαντος αὐτόν

ΑΛΛΟ.

Καθὼς ἀπέστειλέ µε ὁ ζῶν Πατὴρ, χἀγὼ ζῶ διὰ
τὸν Πατέρα, χαὶ ὁ τρώγων µε χάχεῖνος ζήσει δι Ead. »
Ἀπεστάλθαι quot παρὰ τοῦ Πατρὸς ὁ Yib;, χατὰ τὸν
τῆς ὑπακοῆς τε xal ἑνανθρωπήσεως τρόπον. Ἑαυτὸν
γὰρ ἑχένωσε μορφὴν δούλου λαδὼν, χαὶ γέγονεν ὑπ-
ἴχοος µέχρι θανάτου, f) χαθάπερ ἐξ flou τὸ ἐξ αὐτοῦ
τιχτόμενόν τε xal ἐχπεμπόμενον φῶς, 7) xal x πνρὸς
θερµότης, ἁμερίστως τε χαὶ ἁδιαστάτως ἐπὶ τὸν µετ-
έχοντα διατοέχουσα, ζῶν δὲ πἀλίν διὰ τὸν Ἡατέρσ
φησὶν, οὗ ζωῆς μέτοχος, χαθάπερ ἡμεῖς, Υινόμενος,
ἀλλ ὡς τῆς Πατρὸς ἱἰδιότητος φυσιχῶς διαδαινούση:
el; αὐτὸν, Rte δὴ xoi Υἱὸν ὄντα, χαὶ οὐσιωδῶς ἐξ
αὐτοῦ πρρεληλυθότα. Ἱδιότητος δὲ τοῦ Πατρὸς τὸ ζην.
Τοῦτο 5h οὖν ὑπάρχε' xaY ὁ Υἱὸς διὰ τὸν Πατέρα. Ho

'* Philipp. n, 7, 8.

553

THESAURUS.

55V

γὰρ δὴ χαὶ ἀμίχανον μὴ οὐχὶ πάντως V.fv τὸν ἐν A Filius propter Patrem. Fieri enim nequil ut mon

ζῶντος Πατρὸς, εἴπερ ἐστὶν ἁπαράλλαχτος εἰχὼν τοῦ
γεννήσαντος αὐτὸν ὁ 1ός, Ὥσπερ οὖν ἐκ ζῶντός ἐστι
Πατρὸς, ζῶν ἐστι χαὶ «αὐτὸς, οὕτω τῆς φυσιχκῆς

ὁμοιότητος ἀνασώνων τὸν χαραχτῆρα πανταχοῦ,»

ἐπείπερ ἑἐστὶν ἐξ ἀγενήτου Πατρὸς, ἀγένητος ἔσται
xai αὐτός. Καὶ ἑπείπερ ix θεοῦ τοῦ χατὰ ἀλίήθειαν,
ἀληθινὸς ἔστα: θεὸς, χαὶ o0 ποιητὸς d) χτιστὺς ij
πρόσφατος.

ΑΛΛΟ.

c Απεχρίθη ὁ Ἰπηαοῦς Οὔτε ἐμὲ οἴδατε, οὔτε
τὸν Πατέρα µου’ εἰ ἐμὲ ᾖδειτς, xat τὸν Πατέρα µου ἂν
ἤδειτε. » Ὅρα µοι πάλιν ἐντεῦθεν ἀκριθεστάτην ὄντα
τοῦ Πατρὸς εἰχόνα τὸν Ylóv. El γὰρ, st τις αὐτὸν εἰ»
δείη, Υινώσχει πάντως xat τὸν Πατέρα, πῶς οὐ πρό-
δηλον ὡς ἀνάγχη πᾶσα τοιοῦτον εἶναι πιστεύειν,
ὁποῖός περ ἂν ὑπάρχοι χατὰ φύσιν ἐχεῖνος; οὐδεμιᾶς
τοιγαροῦν µεσολαθούσης παραλλαγῆς, σωζοµένης τε
τῆς ὁμοιότητος ἁπαραλλάκτου, πῶς ἂν εἴη γενητὸς ὁ
Y ic, οὐχ ἔχοντος οὕτω τοῦ Πατρός;

ΑΛΛΟ.

Τὰ πρός vl πως ἔχοντα τῶν ὀνομάτων οὐ µόνα
νοεῖται xat ἰδιαζόντως καθ ἑαυτὰ, ὥσπερ οὖν καὶ τὰ
λοιπὰ, ἁλλ᾽ εἰσφέρει πάντως xat τοῦ ἑτέρου τὴν δή-
λωσιν, καὶ χατασημµαίνει χἀχεῖνο πρὸς ὅπερ ἔχει τὴν
σχἑσιν. Οἷον, ἡμέραν εἰπών τις, οὐδὲ νυκτὸς ἅμνη-
Μονεῖ" δεξιὸν ὡσαύτως ὡς πρὸς ἀριστερόν' οὕτω xai
υἱὸν ὡς πρὸς πατἐρα. Οὐχοῦν οὐ ποίημα λέγων τὸν
YUov, οὐχ εὐλόγως αὐτὸν ἀντιδιαστέλλει τῷ Πατρί. 0
δὲ Yibv ὁμολογῶν, οἶδεν ὅτι καὶ Πατέρα ἔχει. ITo:fj-
µατος yàp ὁ ποιητῆς oóx ἂν νοοῖτο πατήρ ' χτίστης
γὰρ μᾶλλον xat δημιουργός. Ἐπεὶ οὖν εἰδέναι βονλό-
µεθα τὸν Θεὺν ὄντα Πατέρα, Υἱὸν χατὰ φύσιν ὁμο-
Ἰογῶμεν τὸν EG αὐτοῦ, f| πάντη τε xal πάντως
μετὰ τῶν ἀπαιδεύτων Ἰουδαίω» ἀκουσόμεθα παρ)
αὐτοῦ. « El ἐμὲ Ίδειτε, xol τὸν Πατέρα µου ἂν
δειτε. » .

AAAU.

v Ἀπεχρίθησαν, φησὶν, ei Ἰουδαῖοι'. Ἡμεῖς ἐχ
πορνείας οὗ γεγεννηµεθα, iva πατέρα ἔχομεν τὸν
θεόν. Εἴπεν οὖν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς : El ὁ θεὸς πατὴρ
ὑμῶν ἣν, Ἀγαπᾶτε ἂν Ld. Ἐγὼ γὰρ Ex τοῦ Θεοῦ ἑξ-
7400v xal ἥχω, οὐδὲ γὰρ ἀπ᾿ ἑμαυτοῦ ἑλήλυθα, ἀλλ᾽
ἐχεῖνός µε ἀπέστειλεν. » Οἱ τὸν ix θεοῦ Πατρὸς πε-
θυχότα Ylbv οὐκ ἀγαπήσαντες, πῶς ἂν ἀληθεύσειαν

λέγοντες ἠγαπηχέναι τὸν ἐξ οὗπέρ ἐστι; Καὶ οἱ τὸν.
χαρρὸν ἀτιμάσαντες, ποἰαν χαὶ προσοίσουσι τῷ δέν-

opp τιμήν; El δὲ χαρπός ἐστι τοῦ θεοῦ καὶ Πατρὸς
ὁ Υἱός - τοῦτο γὰρ σημαίνει 56, « Ἐκ τοῦ Πατρὸς ἑξ-
Ίλθον xai χω, » πῶς ἂν εἴη γενητός; Πῶς δὲ ὅλως

ἡτῆς θεότητος ἄῤῥητος φύσις ἔχφυλόν τι xat ἀλλο».

νενὲς ὡς πρὸς ἑαυτὴν ἀποτέξετα., οὐδὲ τῆς γενητῆς
ὡσίας ἀνεχομένης τοῦτο παθεῖν ; "Άνθρωπος γὰρ ἐς
ἀνθρώπων, xai βοῦς ἐχ βοός. Οὐχοῦν ἀνάγχη θτεὸν
ἐχ θεοῦ πεφνκέναι τὸν Yiby ὁμολογεῖν, ἵνα μὴ φα[-

"Joan. vin, 19. '* ibid. 41, 19.
ParROL. GR. LXXV. y

vivat, (ui ex vivo Patre processit, siquidem Filius
est omnimoda image Patris. Quemadinodum igitur,
cuin sit ex. vivente Patre, etiam Ipse vivit 1 ita na-
turalis similitudinis eharacterem omni ex parte re-
tinens, si Pater est increatus, Filius quoque est in-
creatus. Et cum ex vero Deo verus sit Deus, crea--
tus, aut facetus, vel recens esse nequit.

ALIUD.

« Respondit, inquit, Jesus: Neque me cognovi-
stis, neque Patrem meum : si me nossetis, Patrem
utique ineum nossetis 17. » Ex iis etiam apparet
Filium esse absolutissimam Patris imeginem. Si
enim cum quis Filium norit, novit omnino et Pa-
trem : quemodo non manifestum sit necessarium
plane esse, ipsom talem proraus esse, qualis ille
natura sua est? Cum itaque nulla differentia in-
tersit, sed omnimoda potius inter eos sit similitudo,
quomodo sit creatus Filius, cum Pater sit in-

creatus ? y

ALIUD.

Nomina relativa non pef se et seorsim intelli-
guntur, ut reliqua nomina, sed omnino ea etiam
quorum respectu dicuntur significant. Exeupli gra-
tla, cum quis nominat diem, noctem quoque innuit ;
cum dextrum, simul etiam sinistrum intelligitur :
ita quando neminatur filius, pater quoque intelligi-
tur. Quocirca qui crestaram voeat Filium, non recte

ilum opponit Patri. Qwi vero Filiam esse fatetur,

scit quoque ipsum habere Patrem. Nam qui opus
aliquod conficit, non potest dici pater, sed, potius
opifex. 398 Si ergo cognoscere velimus Deum Pa-
trem, Filium naturaliter ex ipso esse fateamur, aut
una cun) Judazis audiemus : ο Si mo nossetis, Pa-
trem quoqne meum nosselis. » .

« Responderunt, inqoit, Jadzi: Nos ex fornica-
tione nou sumus nati, unum patrem Deum bhabe-
mus. Dixit eis Jesus: Si Deus pater vester. eiset,
diligeretis utique me. Eyo enim ez Deo exivi οἱ
veni: non enim veni.a memetipso, sed ille miait
me **. » Qui Filium ex Patre procedeutem nun di-
lezerunt, quomodo recte «dicant se diligere .eum
ex quo procedit? Et qui fructum contemnunt, quem
honorem éeferent arbori? Si autein Filius est fru-
cius Dei ac Patris : bec enim significat, « Ex Deo
ezivi et veni, » quomodo sit creatus? Áut quomodo
ineffabilis natura deitatis alienum a se genuerit,
cum vel ipsa creatanatura ab boc abhorreant ? llomo:
enim ex homine, ei vacca ex vaeca gignitur. Faten--
dum itaque necessario est Filium esse Deum ex Deo,
ne l'atris conditio deterior videatur, quam creatu-
rarüm. Missum vero se a Patre dicit Filius, non

18

555
quod e
hoe proprium est), sed quemadmodum ex igne ca-
lor, aut sicut ex lumine illuminatio,

*

ALIUD.

« Pater, inquit, meus qui dedit mibi, omnibus
major est, et nullus potest rapere de manu Patris
mei. Ego et Pater unum sumus **. » Si Pater est
major omnibus, divinam certe excellentiam pra:
ereaturis habens, extra omnes et supra omnes est.
Qui vero ea natura atque dignitate prseditus est,
unum est eum Filio. At vero, quoodo ille erit crea-
tus, qui eum inereoto Patre ratione essenti est
idem ? Aw quoniodo tanquam ereatura omnibus em»
munerabitur, qui mejor omnibus est eem Patre,
major aulem ut Deas creatnris compersus ?

ALIUD.

« Multa bena opera ostendi vobis ex Patre mee.
Propter quod igitur eorum lapidatis me? Respoade-
runt Judei: De bono opere non lapidamus te, sed
de $97 blasphemia, quia tu, cum sis lomo, facis
telpsum Deum **. » Cum Salvator noster diceret :
« Ego et Pater unum sumus, » indignantur Jui,
non intelligentes quis esset qui hoc diceret ; solam
wero carnem intuentes, lapidibus ipsum obruere
volebant, blasplemia commisse accusantes. Éo
ewim ipso, inquiunt, «quod dieis, « Ego et Pater

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARLCIIIEP.
e loeo in loeum concesserit (corporem enim A νηται τῶν ἑαντοῦ χτισµάτων ἑλάττων 6 Πατήρ.

556

Απεστάλθαι δὲ παρ) αὐτοῦ qnot ὁ Υἱὸς, ob τόπον ix
τόπον µεταµείδων (σωμάτων γὰρ τοῦτό ve), ἀλλ ὡς
ἐχ πυρὸς ἡ αὐτοῦ θερµότης, f) καθάπερ ἐχ qure e ὁ

: &£ εὐτοῦ φωτισμός.

AAAO.

«'O Πατήρ µου, ὃς δέδωχέ pot, πάντων μείζων
ἐστὶ, χαὶ οὐδεὶς δύναται ἁρπάσαι ἐκ τῆς χειρὸς τοῦ
Πατρός. Ἐγὼ καὶ ὁ Πατὴρ Ev ἑσμεν. » El πάντων
µείζων ἐστὶν ὁ Πατὴρ, θεοπρεπὴ δηλονότι τὴν ὑπερ-
oyhv ἔχων ὣς πρὸς τὰ ποιήματα, xal ἔξω πᾶντων
καὶ ἐπὶ πάντων ἑστίν. Ὁ δὲ οὕτως ἔχων φύσεώς τε
χαὶ ἀξιώματος, ἓν ἐστι πρὸς τὸν Υἱόν. Εἶτα πῶς
ἔσται γενητὸς, ὁ τῷ ἁγενήτῳ Πατρὶ χατ’ οὐσίαν ὅ

g αὐτός; Ἡ πῶς kv τοῖς πᾶσιν ὡς ποίηµα λογισθήσε-

ται, ὁ μείζων πάντων μετὰ Πατρὸς,
Θεὸς πρὸς ποιῆμἛτα;
ΑΛΛΟ.

c Πολλά χαλὰ ἔργα ἔδειξα ὑμῖν ἐκ 700 Πατρός µου.
Διὰ ποῖον ἔργον αὐτῶν ἐμὲ λιθάζετε; Απεκρίθησαν
αὐτῷ ol Ἰουδαῖοι' Περὶ παλοῦ ἔργου οὐ λιθάζομέν
σε, ἀλλὰ περὶ βλασφηµίας, ὅτι σὺ, ἄνθρωπος v,
ποιεῖς σεαυτὺν Θεόν. » Τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν διαλεγο-
µένου xa φᾶσχοντος' « Ἐγὼ xai ὁ Πατὴρ Ev ἐσμαν, »
ἀγανακτοῦσιν οἱ Ἰουδαῖοι, μὴ νοοῦντες εἰς 6 ταῦτα
Ἱέγων ἐστὶ, µόνην δὲ εἰς τὴν σάρχα. βλέποντες, εἶτα
χαταλεύειν αὐτὸν ἐδούλοντό τε xal ἑπεχείροιυν, ήδη
βλασφημίας ἑγχλήματι περιδάλλοντες. Διὰ Υὰρ τοῦ

μείζων δὲ ὣσεὶ

unum sumus, » Deui teipsum natura facis, recte φάναι, φασὶν, « Ἐγὼ καὶ ὁ Πατὴρ ἓν ἔσμεν, » Θεὸν

hoe απ ἱμιοβῖβοπίες, Meliores itaque Arianis
sunt Judxi, quippe qui eum qui dicere audebat,
c Ego et Pater unum sumus, » necessaria quadam
ratione ad divinitatis dignitatem conseenderé , et
Deum esse affirmabant. Quo pacto enim untm sit
eom eo qui natura saa Deus est, qui non sit et
ipse Deus? Cun vere ipse nequaquam meniiatur,
Deus itaque eliam maluraliter exsistens unum est
cum Patre. At qui talis est, quomodo sit creatus
vel factus?!
ALIUD.

e Respondit Jesus : Nonne eeriptum est in feye
vestra : Ego dixi : Dit eatis? Si Hlos dixit deos ad
«quos verbum Dei factum est, et mon potest solvi
Scripture; quei Pater. sanctideevit, et misit in
mwidum, vos dicitis me blasphemere, quia dixi,
Vins Dei sum ?'. » Viden' quomode manifeste se
eppoBat iis qui sunt adoptione dii, quippe qui. na-
wurslites est id qued ipsis per graliam est eonces-
' swa? Quouiodo igitur feri petest, ut quí. essentia-
Mter ess Deus, sit cresture, cum. alienum sie 4
divina. aique. iueomprebessibili,. natara. creatum
etae?

ALIUD

τε Si, inquit, opera Patris mei non facio, nolite
credere niil. Si autem facio, et si mibi non credi-

ποιος x, 29, 20. 1t ibid, 22, 35. "ibid. 51-26.

δεαυτὸύ χατὰ φύσιν ποιεῖς, τοῦτο µόνον νοοῦντες ὁρ-
θῶς. Κρέίττους οὖν ἄρα τῶν ἀνοσίων ᾿Αρειανῶν "lou-
δαῖοι, τὸν ὅλως εἰπεῖν θαῤῥήσαντα, «Ἐγὼ xai ὁ
Πατὴρ ἓν ἑσμεν, » ὥσπερ ἐξ ἀναγχαίου λόγου λοιπὸν
πρὸς τὸ τῆς θεότητος ἀναδαίνειν ἀξίωμα διαθεδαιού-
μενοι. Πῶς γὰρ ἂν lv ὑπάρχαι πρὸς τὸν φύσει θεὸν, à
pl] τοῦτο ὑπάρχων; Επειδὴ δὲ οὗ φεύδεται, χατὰ φύ-
σιν ἄρα xai αὑτὸς ὑπάρχων 8«5;, Ev ἐστι πρὸς τὸν
Πατέρα. Ὁ δὲ τοιοῦτος, πῶς ἂν εἴη γενητὸς ἡ πεποιη-
μένος;
ΑΛΛΟ.

« Ἀπεχρίθη αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς * Οὐχ ἔστι γεχραμμµέ-

vov Ev τῷ νόµμῳφ ὑμῶν) Ἐγὼ εἶπα, θεοί Leve; El

By ἑχείνους εἶπε θεοὺς, πρὸς οὓς ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ ἐγένε-

το, xal οὐ δύναται λυθΏναι 4j Γραφὴ, ὃν ὁ Πατὶρ
ἡγίασε, xaX ἀπέστειλεν εἰς τὸν xósyov, ὑμεῖς λέγετε,
ὅτι Βχασφημεῖς, ὅτι εἶπον, Υἱὸς τοῦ Βεοῦ εἰμι; » Ὁρᾷς
ὅχως ἑαυτὸν ἀντιδιαστέλλει σαφρῶς τοῖς xavà θέσιν
θεοῖς, ὡς αὐτὸς δηλονότι χατὰ φύσιν ὑπάρχων, ὅπερ
ἐχείνοις ἐν χάριτος µέρει προστίθεται; Πῶς οὖν ἐν-
δέχεται τὸν οὐσιωδῶς ὄντα Θεὸν μὴ οὐχὶ xal πάντως
τὸ εἶναι ποῖηµα διαφεύγειν, εἴπερ ἄνω τοῦ κτίζε-
σθαι θήσομεν τὴν θείαν τε καὶ ἀπερινόητον φύσιν:
ἀλλυ.

τε Ei οὐ ποιῶ τὰ ἔργα τοῦ Πατρὸς, μὴ πιστεύετέ
μοι. Ei δὲ ποιῶ, κἂν ἐμοὶ μὴ πιστεύητε, τοῖς ἔργοις

THESAURUS.

$78

πιστεύετε, ὅτι Ev ἐμοὶ ὁ Πατὴρ, χἀγὼ iv τῷ IIaxot. » À tis, operibus credite, ut eognoscatis οἱ credatis

"Ur τὰ κατὰ φύσιν τῆς ἀλλήλων ὁμογενείας διεστη-
χότα, διάφορον ἔχει καὶ τὴν ἑνέργειαν, σαφέστατα δὲ
δεικνύει δι ὧν ἔφησεν ὁ Σωτήρ. El γὰρ εἰς τὴν τῆς
σαρκὸς εὐτέλειαν ἀποθλέποντες, οὐ πιστεύστε, φησὶν,
εἰς ἐμὲ, ἀλλά vs τῶν ἔργων ἡ µεγαλειότης ἀξιόχρεώς
«s xai ἀξιολογωτάτη πρὸς τὸ δύνασθαι πείθειν ὑμᾶς
δτικέρ εἰμι θεὸς ix 6εοῦ προεληλυθώς. Ὁ γὰρ ἐν
ἔργοις ἴσας Gv τῷ Πατρὶ, πῶς ἂν εἴη δευτερεύων
χατὰ τὴν φύαιν αὐτοῦ; Καὶ ὁ τὴν αὐτὴν ἑνέργειάν τε
xat δύναμιν ἐχείνῳ περιχείµενος, πῶς ἂν ὙΥένοιτο
πρὸς αὐτὸν ἑτεροφυής: Μᾶλλον δὲ πῶς οὐχὶ xat
φΦάντα προσεοιχώς, χαὶ οὕτω πρὸς ἐμφέρειαν οὐσιώδη
καλῶς ἀπηκρίδωμένος, ἔχων τε ὅλον τοῦ γεννήσαντος
àv ἑαυτῷ τὸ ἰδίωμα φυσικῶς, ὡς εἴναι μὲν αὑτὸν ἓν
Πατρὶ, ἔχειν τε ὁμοίως bv ἑαυτῷ τὸν Πατέρα ;
τές ὁ τολμῶν ποίηµα λέγειν τοῦ Πατρὸς τὴν εἰχόνα,
xal οὐχὶ πάντως εἰς αὐτὸν ἀσεθῶν τὸν Πατέρα;

KAAO.

ε Εγώ εἰμι ἡ ἀνᾶστᾶσις καὶ ἡ ζωή.» El ποίηµα
καὶ χτίσμᾶ, κατά τινας, ὑπάρχων ὁ Tibe, ἀνάστασίς
ἐστι χαὶ ζωὴ, μὴ θαὑμάζέόθω ταῦτα ὧν ὁ Πατήρ.
TY γὰρ τὸ πλέον ἐν αὐτῷ Λαρὰ τὰ Δοιήματα; Ei δὲ
τῶν πὑἡμάϊτων τὀσοῦτον, ὅσον ἵδμεν, ἀτφχισται
κατὰ τὸν τῆς φύσεως λόγον xat διὰ τὸ εἶναι ζωὴ, πῶς
ἂν εἴη ποίηµα ὁ Yibc, ζωῇ καὶ αὐτὸς χατὰ φύσιν ὑπ-
ἀρχών, ὥσπερ οὖν ἀμέλει xal ὁ γεννήσας αὑτόν ; Ζωῇ

«uia in me Pater esi, et ego in Patre **, » Qua na-
toraliter a mutua. inter se cognatione dissident, di-
versam quoque vim atque operationem habere, id
vero Salvator apertissime ostendit per ea que dixit.
Nam si ad carnem respicientes, inquit, non creditis
in me, operum certe magnitudo atque presitantia
Édem vobis facere deberet me esse Deum ex Deco
procedentem. Qui enim eRectu atque operibus est
idem cum Patre, quomodo sit diverse ab eo natu—
re? Λα potius quomodo 398 non erit ei per om-
uia similis, qui eadem eum eo operandi virtute et
facultate praeditus est? Imo vero, quomodo non pet
omuia similis, qui tam exaete secundum essentiam
ei proportionatus eat, quique ita essentislem ipaius

exa. B aimilitudinem refert, universasque Patris proprie-

tates naturaliter in se habet, ita ut ipse quidem sil

in Patre, et vicissim Pestrem in seipso habeat?

Quis igitur creaturam audebit dicere Patris imagi-

nem, quin in ipsum Patrem impie delinquat?
KLIUP.

« Ego, iuquif, sum résürréetio et vita **, » SI
Filius, cum sit ojus *el éreátüra, üt nonnaffl. vo-
lünt, ést étiam Fésdrréctió et vita ; cur admttaniur
Patrem qui hoc ipsum quoque est? Quid enim zm-
plius in ipso est quam in creaturis * Ceterum cum,
quantum scimus, a creaturis distet ratione nature,
et quia est vita, quomodo sit ereatura Filius, qui et
ipse est naturaliter vita sicut et Pater ? Vita autem

δὲ Beg τῶν ποιήµάτων οὐδέν ἐστι, ζωῆς δὲ μᾶλλον ς creaturarum prorsus nihil est, sed. potius sunt vi-

τῆς ditb τοῦ ζῶντος θεοῦ βέτοχα. Ἐπεὶ xai tv Θεῷ
χινούµεθα xdi Σσμὲν, ὡς ὁ Παῦλός gro.
AANO

« Ὁ ἠιότεύων εἷς ἔμὲ, οὗ πιστεύει εἰς ἐμὲ, d»
εἰς ἐν πἐμψφανίά µε. » Eb τοσαύτην ἔχει τὴν ὁμοίω-
ew ὁ YU; πρὸς xv ἑἀυτοῦ Πατέρα, ὡς ἀνάχεχρά-
οθαι τρόπον τινὰ χατ οὐσίαν αὐτῷ xal thy Exefvou
φύσιν χαθάπερ ἐν εἰχόνε δέιχνύειν, πῶς οὐ λίαν ἑστὶ
ὀνσσεθὴς d ποίημα λέγειν αὐτὸν ἁποτολμῶν, εἰ μὴ
xek αὑτῷ τὸ 4εκοιῆσθαι 65531 {ῷ Πατρί ; Εἶναι yàp
ἀνάγχη τὀιόῦτον τὸν Υἱὸν ὁποῖόρ περ ἂν ὑπάρχοι
χατὰ φύοιν ὁ Πατήρ. Ἐπειδὴ δὲ οὗ πούημά ^ Πατὶρ,
οὑχ ἄρα ἔσται ποίήµα ὁ Yib;, ἄχτιότος δὲ μᾶλλον,
ὥσπερ ὁ γεννήόας αὐτόν. Οὕτως γὰρ ἕξει xat τὸ εἷ-
γαι χατὰ ἀλήθείαν ὁ ΥἼὸς, xat ἐν αὐτῷ τὸν Πατέρα
ωρήσομεν.

ΑΛΛΟ.

t Πάντα ὅσά ἔχει ὁ Taxe ἵμά Ecc. » El ἡάντα
ὅσα ἔχει ὁ Dacho, ταυτά ἐστι καὶ τοῦ Υοῦ. (πρόδη-
Aw δὲ ὅτι ἐοῖς φυσ]κοῖς ἀξιώμασὶ {οῦ γέννῆδάντός
ἱναμθρόνἑτάι), πῤόδεστι δὲ τῷ Πατρὶ μέτὰ τῶν ἅλ-
My Been fe tov ἀγαθων xd τὸ εἶναι ἀφένήνως, Éflec
τὀῦτὸ xdi ὁ Υϊδ,. Ἔθει yàp o0. πεποιἡµένός, ἀλλ ἣν
Iv &pyf μετὰ Πατρὸς xoi tv Πάτρ), 8:6; τε ὧν Λόγος,
ἄλῥητον δὲ καὶ ἄφραστον ἔχων τὸν τῆς Υἐννήσεως
τόπον,

1. Joan. x, 57,58. 3040, xi. 95.

33* Act, xvyr. 98.

i à vivente Deo pariieipes : siquidem i^ Deo mo-
vemur et sumus, ut Paulus dicit 12’.
ALIUD.

« Qui credit in me, nof érédit in me, sed
in eum qui niisll mé *. ; Sí (antdm habet Fi-
lius cam Patre similitudinem , αἱ qnodouimodo
coimistus ei sit secundum essentiam, illiusque na-
tram velut in imagine reprsesentet : quomodo non

sit veliementer impius, qui ipsam ereaturam facit,
nisi forte ipsum eliam Patrem creatum dicat? Ne-
cessari&m enim omnino est talem essc Filium qua-
lig naterg exsistit Pater, Cum vero Pater. non sit
creatura, neque Filius creatura erit ; sed potius iu-

jj creatus, ut qui ipsam genuit ; ita enim revera erit

Filius, et Patrem in ipso cernemus.

ALIUD.

c (fasecunidde Ιάδέι Pater mea dunt *. » Sr -
cüfiqe hatt Pavey', ila iss sont et. Filii (niatit-
fésium véro est duod de rüilalibus Patéiy Ρόμαν,
tatu glurletury, Patri autéim plopri ét, iter
ο) κ divini Dóha, ασ sit meréiiuy : όν hdd e
Filio pfoprium. εις édà iieréitos, ét ὃν priitipto
erat cuti Patrd el hi. Patid, Deus. edsibtérs. Ver-
bum : ineffabilem atque nienorraliléni latens sus
generationls modam.

αν Joan. xij, 44. 5 Joan. xvi, 15.

559
399 ALIUD.

« Exivi , inquit, a Putre, et veni in. mundum ; et
rursum diteitto mundum et vado ad. Patrem. Di-
cunt ipsi discipuli ejus : Ecce uunc. palam loqueris;
et proverbium nullum dicis : nune scimus quia
nosti omnía, nec opus est tibi ut quisquam te iuter-
roget : in hioc credimus quia à Deo existi **. » Ma-
ximuim est sanctoram apostolorum testimonium, οἱ
quasi quoddam sigillum fldei, firmiter credentium,
quod ex essentia Dei ac Patris effülsit Filiog. Iloc
euim. arbitror significare, neque aliud quidquam,
exire a Patre. Qu:rendum tamen est unde cis fides
illa aeciderit, aut qua occasione hanc fldem eonce-
; perint. « Nunc, inquiunt, seimus te omnia nosse,
neque opus tibi est, ut ab aliquo interrogoris. In hoc
credimus, quod a Deo ezivisti. » Ex eo quod Filios
omnia nosset, affirmarunt apostoli ipsum vere ex
*: Deo Patre processisse. Del enim proprium est nihil
ignorare : quse quidem proprietas in Filio erat. At-
que idcirco Deum esse credunt, et e Patre effulsisse,
oinnia qua habet Pater natureliter in se habentem.
QuomoJo autem erit creatus is in quo proprietatea

Dei eluceut? Neque solum omnia novit, verum etia.

alta voce exclamat, « Omuia qux habet Pater, inea
sunt ?*.

ALIUD.
« fic est, inquit, vita selerna, ut cognoscant ta

5. CYHILLI ALEAANDIUNI AKCHILI.

900
Αλλο.

« Ἐξήηλθον ix τοῦ Πατρὸς, xai ἑλίλυθα εἰς τὸν
χόσµον, xai πάλιν ἀφίτμι τὸν κόσμον, xal πορτύο-
μα. πρὸς τὸν Πατέρα. Λέγουσιν αὐτῷ οἱ μαθηταεὶ αὐ-
τοῦ, δε vuv παῤῥησίᾳ λαλεῖς xai παροιµίαν οὐδε-
μίαν λέγεις. Νὺῦν οἵδαμεν ὅτι οἶδας πάντα, xat ob
χρείαν ἔχεις, ἵνα τίς σε ἑρωτᾷ. Ἐν τούτῳ πιστεύοµεν
ὅτι ἀπὸ θεοῦ ἑξηλθες. » ᾿Αξιολογωτάτη λίαν ἡ τῶν
ἁγίων ἁποστόλων σφραγἰς τε καὶ μαρτυρία διατεθεῖ-
σθαι φασχόντων πεπιστευχέναι τε Ίδη χαὶ µάλα γορ-
γῶς, ὅτι περ ix τῆς οὐσίας τοῦ θεοῦ xat Πατρὺς
ἐξέλαμφεν ὁ Ytó;. Τοῦτο γὰρ οἶμαι σηµαίνειν, xat
οὐχ ἕτερόν τι, τὸ ἐξᾳ.ἱθεῖν ἐκ Πατρός. Ζητητέον δὲ
ὅμως πόθεν αὐτοῖς τὸ πιστεῦσαι συµδέδηχε, καὶ ἐπὶ
τίσιν fj ποίαις ἀφορμαὶῖς ἡ τῆς συνέσεως δέδοται φῆ--.

B qos. « Nouv, φασὶν, οἴδαμεν ὅτι οἶδας πάντα, xal o)

χρείαν ἔχεις ἵνα τίς σε ἐἑρωτᾷ. Ἐν τούτῳ πιστεύοµεν
ὅτι ἀπὸ θεοῦ ἐξήλθες.; Ἐν τῷ εἰδέναι τὰ πάντα τὸν
Yióv, διετέθησαν οἱ μαθηταὶ ὅτιπερ ὄντως εἴη παρὰ
0:02 xa Πατρὸς ἐχφανείς. θεότητος γὰρ ὄντως ἴδιον
τὸ μηδὲν ἀγνοεῖν, ὅπερ ἣν ἐν Υἱῷ. Διὸ δὴ xal θεὸν
εἶναι πιστεύουσιν αὐτὸν, ἀναπεφάνθαι τε γεννητῶς
ix Πατρὸς, ἔχοντα τὰ ἐχείνου φυσιχῶς ἐν ἑαυτῷ.
E:ta πῶς ἔσται γεγητὸς ὁ τοῖς τῆς θεότητος ἰδιώμα-
sw ἑχλάμπων, xot οὗ µόνον ἔχων τὸ πάντα εἰδένας,
ἀλλὰ γὰρ «καὶ µεγάλῃ λέγων τῇ φωνῇ, «Πάντα ὅσα
ἔχει ὁ Πατὴρ, ἐμά ἐστι. »
ΑΛΛΟ.

« Αὕτη δὲ ἐστιν ἡ αἰώνιος ζωὴ, ἵνα γινώσχωσί σε

solum verum Deum, et quem misisti Jesum Cbri- C τὸν µόνον ἀληθινὸν 8sbv, καὶ ὃν ἀπέστειλας Εηανῦν

stum **. » Si falsis gentium diis oppositas solus est
verus Deus Pater, identitate nimirum nature cum
Filio copulatua : videant qui ipsum creaturam esse
dicunt, an non extreme impii sint, cum creatum
- 9606 contendant, cui hoc vere inest, ut simul cum
Patre sit Deus.

ALIUD. ,
t Manifestavi nomen tuum bominibas **. » Quod-

nam vero nomen est, quod Christus se bowinibus:

manlifestasse affirmat? Án fortasse idem est ac sí
dicat : Ego te praedieovl hominibes Deum ? Quid vero
prophetse ? nonne et hi tanto tempore ante inearna-

Χριστόν.» El τοῖς ψευδωνύμοις θεοῖς τῶν ἐθνῶν
ἀντιδιαστελλόμενος, μόνος ἐστὶν ἀληθινὸς ὁ Πατὴρ,
συνηµμµένος δηλαδὴ χατὰ τὴν ταντότητα τῆς φύσεως
τῷ Ylo, ὁράτωσαν οἱ ποίηµα λέγοντες αὐτὸν, εἰ μὴ
πάσης ἀσεθείας ἐπέχεινα βαδιοῦνται, γενητὸν εἶναι
φάσχοντες τὸν ᾧ πρόσεστι xarà ἀλήθειαν τὸ εἶναι
θεὸν μετὰ τοῦ γεννήσαντος αὐτόν.
ΑΛΛΟ.

« Ἐφανέρωσά σου τὸ ὄνομα τοῖς ἀνθρώσοις. »
"Apa ποῖον ὄνομα τοῦ Πατρὸς φησὶν ὁ Σωτὴρ, ὃ δὴ
xa φανερὸν τοῖς ἀνθρώποις χαταστῆσαι διῖσχυρίζο-
ται; Αλλ’ ἔστιν εἰπεῖν ὅτι, Θεόν σε παρὰ ἀνθρώποις
ἐχήρυδα; Τί δὲ ἄρα τῶν προφητῶν οἱ λόγοι; Geby ἡ

lionem totius universi Dominum Deum appellarunt? Ώ οὐχ οὕτω χαλοῦσι τὸν ἁπάντων Δεσπότην τοσούτοις

Quid amplius ergo fecit Christus? At fortassis crea-
torem ac totius mundi opificem illum esse annun-
tiavit. Atqui 990 primus Moses couscripto de
creatione mundi libro, Deum simul et creatorem
' eum declarat, dicens ; « in. priucipio creavit Deus
- ecelum et terram **. » Quale igitur nomen est quod
se manifesjasse dicit? Nonue mavifeste nomen Pa-

Uu ist Postquain. enim crediderunt in Filium, aperte '

confessi sunt esse, Patrem, coguoveruutque quis οἱ
qualis essct Pater : à nalurali pulchritudine Filii
ad eximiam Patris formam deducti, 3tque ex. per-

fceta absolutaque imagine exemplar ipsum sive ar-.

35 Joan. xvj, 98, 99. *' ibid. 15.

35 Joan. x vit, 3.

ἄνωθεν τῆς ἑνανθρωπήσεως χρόνοις; Τί οὖν τὸ πλέον
διὰ Χριστοῦ: ἀλλ’ ἴσως, Δημιουργὸν, φτοὶ, καὶ τοῦ
παντὸς χόσµου ποιπτὴν τε καὶ φιλοτεχνήµονα xatay-
Υέλλωνδιατετέλεχα. Καΐτοι πρῶτος ὁ µαχάριος Μω-
σῆς, τὸ περὶ τῆς χοσμοποιῖας συντιθεὶς βιδλίον, ὁμοῦ
xai θεὸν xal ποιητὴν αὐτὸν εἰσφέρει, λέγων, « Ἐν
ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ θεὸς τὸν οὐρανὸν xa τὴν την.
Ποῖον οὖν ὄνομα πεφανερῶσθαί φησιν; 'H δῆλον ὅτι
τοῦ Πατρός; Ἐπειδὴ γὰρ πεπιστεύχασιν ὡς Υὸν,

συνωμµολόγησαν δηλονότι τὸ εἶναι Πατέρα, xai Σγνἰυ-
σαν τὶς ἐστιν xal ὁποῖος ὁ Πατὴρ, ἀπὸ τῆς κατὰ qU-
σιν ὡραιότητος τοῦ Υἱοῦ πρὸς τὸ τοῦ γεννέσαντος

? ibid. 6. **Gen. 1, f.

THESAURUS.

$69

κάλλος χειραγωγούμενοι, xat ἀπὸ τῖς ἀχριδοῦς εἰχό- A chetypuin cernentes *!, Quidnam vero ex his colli-

voc tb ἀρχέτυπον βλέποντες. Τί οὖν ἄρα ἑἐστὶν τὸ διὰ
τούτων χατασχευαζόµενον; El ποίηµά ἐστιν ὁ Υἱὸς,
οὐχ ἂν ἐς αὐτοῦ νοοῖτο Πατὴρ ὧν ὁ θεός. ποίηµα
Υὰρ ὡς πρὸς ποιητὴν, υἱὸς δὲ πρὸς πατέρα νοεῖται;
τοιαύτη γὰρ ἡ θέσις ἀεὶ τῶν πρός τί πως ἑχόντων
ἑστίν. EL δὲ χρὴ χατὰ ἀλήθειαν ἐνεργείᾷ χαὶ πρά-
Υματι Πατέρα νοεῖσθαι θΞεὸν, Yibv ὁμολογητέον τὸν

ἐξ αὐτοῦ: ὁ δὲ αὐτὸς xal ἐφ᾽ Yloo χρατήσει λόγος.

Γέννημα γὰρ εἶναι χαὶ οὗ ποίηµα πιστευόµενας, συν-
εισοίσει πάντως ἑαυτῷ τὴν τοῦ γεννήσαντος γνῶσιν'
καὶ οὕτως ἀληθεύει λέγων, « Ἑφανέρωσά σου τὸ
ὄνομα τοῖς ἀνθρώποις. »

ΑΛΛΟ.

gitur? Si Filius est creatura, certe nequaquain ex
ipso intelligeretur Pater esse Deus. Creatura enim
Tespeciu creatoris, fllius re$pectu patris dicilur.
llujusmodi enim semper est conditio eorum qu:e
sunt ad aliquid. Si vero oportet revera effectu ac re
ipsa Patrem intelligi Deum, Filium quoque qui ex
ipso procedit confiteri oportet. Eadem autem est
ratio de Filio. Nam si Filius censealur esse genitus,
non creatus, Patris quoque notitiam secum indacit.
Atque ita vere dicit : « Manifestavi nomen tuum Lo-
ininibus. »

ALIUD.

'O Σωτήρ που qnoi πρὸς τὴν Μαριὰμ, μετὰ τὸ ἐκ Salvator alicubi ad Mariam ita inquit, postquam

νεχρῶν ἀναστῆναι «€ Mf; µου ἅπτου, οὕπω γὰρ &va-
ῥέδηχα πρὸς τὸν Πατέρα µου’ πορεύου δὲ πρὸς τοὺς
ἀδελφούς µου, xaY εἰπὲ αὐτοῖς, ὅτι ἀναθαίνω mobs
τὸν Πατέρα pov , καὶ Ἡατέρα ὑμῶν, καὶ Θεόν µου
γαὶ 8€)v ὑμῶν. » θέα δὴ πάλιν μικρὸν ἐπιστήσας
τοῖς λεγομένοις τὸν νοῦν, ὅτι πἀρεστι χατὰ ἀλήθειαν
6 Y'c ὁ ix θεοῦ xal ΠἩατρὺς ἀναλάμφας Λόγος, xat
οὐχὶ Χτίσμα, χατὰ τὴν τῶν αἱρετιχῶν ἁπόνοιάν τε
ὁμοῦ xaX ἀπαιδευσίαν. Διασχευνάσθω 5h πάλιν ὁμοῦ
κατὰ τόνδε τὸν τρόπον ἡ τοῦ θεωρήματος ὀύναμις;
Eig τὸ τῆς ἀνθρωπότητος σχημά τε xal πρᾶγμα
χαταθεθηχὼς ὁ θεὸς Λόγος, ἵνα διασώσῃ τὸν ἄνθρω-
πον, ἅτε 6] λοιπὸν τοῦτο γεγονὼς ὅπερ ἡμεῖς χατὰ
φύσιν ἑσμὲν, λαµδάνει μὲν εἰς ἑαυτὸν τὰ τῆς &vOpo-
πότητος ἴδια τὰ δὲ οἰχεῖα πάλιν αὐτὸς ἀντιδίδωσιν
*uiv, xal οὕτως εἰς τὴν αὐτῷ φύσει πρέπουσαν τι-
μὴν ἀναφέρει τὸν ἄνθρωπον, αὐτῆς ἀρχαίας χατολι-
σθήσαντα δόξης διὰ τὴν ἐν ᾿Αδὰμ παράδασιν. "Ava-
µέξας τοίνυν τρόπον τινὰ xal ἀναχεράσας ἡμᾶς ἐν
ἑαυτῷ , xal πάλιν ἡμῖν ἑαυτὸν, κάτεισι μὲν εἰς τὰ
ἡμέτερα αὑτὸς, ἀναρπάζει δὲ ἡμᾶς εἰς τὰ ἑαυτοῦ "
οἷον ἄνθρωποι μὲν χατὰ φύσιν ἡμεῖς, αὐτὸς δὲ εἰς τὸ
παρὰ φύσιν διὰ φιλανθρωπίαν χαταδραμώὼν, Υέγονεν
ἄνθρωπος. Δοῦλοι θεοῦ χατὰ φύσιν ἡμεῖς ὡς ποι]-
ματα᾽” δοῦλος ἐχρημάτισε xal αὐτὸς εἰς τὸ παρὰ φύ-
σιν ἐνεχθεὶς, ὅτε γέγονεν ἄνθρωπος. ᾽Αλλά χαὶ τὸ
ἑναντίον, θεὺς χατ᾽ οὐσίαν αὐτό; ' θοὶ xal ἡμεῖς εἰς
τὸ παρὰ φύσιν ἀναδαίνοντες διὰ τὴν χάριν ἄνθρωποι
Τάρ΄ Yib; κατὰ φύσιν αὐτός' υἱοὶ χαὶ ἡμεῖς χατὰ
θέσιν, ὡς εἰς ἀδελφότιτα τὴν πρὸς αὐτὸν χεχληµένοι.
Φὐχοῦν εἴπερ ἡμεῖς κατὰ θέσιν υἱοὶ xal θεοὶ, τοῦτο
πάλιν αὐτὸς ἔσται κατὰ ἀλήθειαν ὦ- τοῖς xatk θέσιν

ο mortuis resurrexit: « Noli me taugere : nondum
ascendi ad Patrem meum. Vade 'autem ad fratres

meos, et dic eis, quod ascendo ad Patrem meum,

et Patrem vestrum, et Deum meum et Deum ve-
strum **, » Anitnadverte rursum diligenter Verbum
quod ex Deo ac Patre effülsit, esse revera Deum,
non autem creaturam, ut haretici opinantur. In-
siruatur ergo in hunc modum tota. vis et efficacia
arguinenti : Verbum Dei forma ac re ipsa homo fa-
ctum fuit, ut bominem salvet : nimirum idipsum
factum, quod nos natura sumus, assumit quidem in
seipsum qua humauitatis sunt propria : suas vcro
proprietates contra nobis largitur. Atque ita homi-
nem in gloriam sux ipsius natura convenientem

€ extollit, qui per peccatum Ada e pristina gloria ex-

ciJerat. Commiscens itaque nos atque contemperans
sibi, et se nobis, ipse quidem ad nostra se demittit,
et nos ad sua evehit, Nos enim natura homines &u-
mus; ipse vero pro sua benignitate, preter suam
naturam factus est homo. Nos natura 3311 sumus
servi, ulpote creaLurz : servus autem vocalus est et
jpse cum prater suam naturam factus est homo.
Contra ipse juxta essentiam suam cst Deus. Nos
vero eliam sumus dii **, preter nostram naturam
per gratiam eo evecti; homines enim sumus, ipse
natura Filius. Filii etiam nos, per adoptionem, tan-
quam in ipsius fraternitatem vocati **. Quocirca si nos
per adoptionem sumus filil et dit, hoc idem ipse sua
natura vere est, utpote adoptivis oppositus. Qui vero
est verus Filius et Deus, quomodo sít creatus, cum
creatum 6556 in diviuam essentiam nullo modo
cadat? -

ἀντινοούμενος. Ὁ δὲ ἀληθινὸς Yióz τε ὑπάρχων καὶ Ozb, πὺς ἂν εἴη νενητὸς, οὐδχμήύθεν παριδεχοµένης |

τὸ κτίζεσθαι τῆς θείας οὐσίας ;
| AAAO.

'O Σωτὴρ πρὸς τοὺς ἑαυτοῦ μαθτητὰς φησί που πά-
ιν’ « Εἱρήνη ὑμῖν χαθὼς ἀπέσταλχέ ps ὁ IIatto,
χἀγὼ ἁποστέλλω ὑμᾶς. Καὶ τοῦτο εἰπὼν, ἐνεφύσησε,
καὶ λέγε: αὐτοῖς' Λάθετε Πνεῦμα ἅγιον.» Δτμιουρ:
Υ:κὸν χατὰ φύσιν τὸ Ηνευμα εἰδὼς καὶ 6 Ἑαλμφδος,
Quei πρὸς τὸν ὅλων Ἀξεσπότην θεὺν xav Πατέρα '

ALIUD.

Salvator ad discipulos suos alicubi ita ait : « Pax
vobis : sicut misit me Pater, et ego mitto vos. Cum-
que hoc dixisset, insufflavit eis, dicens : Accipite
Spiritum sanctum ?*, » Cum etiam Psalmista. Spi-
ritum natura &ua ereatorem esse nosset, ita alicubi
ad totius universi Deminuin Deum ac P'atrem dicit :

* Hebr. 1, 9... 9*Joan. xx, ΕΤ. ? Psal. εκατ, 6; Joan. x, οἱ. ?* Rom. viu, 29... ?* Juan. xs, 21, 22.

965

S. CYRILLl ALEXANDRIN! ARCHIEP.

564

* « Eimnittes. Spiritum tuuu, ei ereabuntur, et. repo- À «'ECanooteáct; τὺ Πνεῦμά cou, xa* χτισθήσονται, xal

vabis faciem terra **. » Cum igilur Spiritus sanejus
creet, aique renovet omnia, uippte cjusiodi nalura
praeditus, quomodo sii crealus Filius qui. Spiritum
creandi facultate przdilum suppeditaL ?

ALIUD.

Beatus discipulus Thomas cum ei apostoli nun-
tiarent se vidisse Dominum, qui e mortuis resur-
rezerat, subdubitans dixit : « Nisi immisero manus
mess in fixuram clavorum, non credam *'. » Cum
vero Salvator przsens esset, ipsumque a diffidentia re-
vocaret, et manus clavorum vestigiis immittere ju-
beret, credens clamavit : « Dominus meus et Deus
meus **. » Quo dicto non solum apud eos, qui tum
temporis una cum ipso vivebant, verum etiam apud
nos, in hunc usque diem magnam laudem alque
admirationem sibi conciliavit, ut nimirum reote
vereque de Salvatore sentiens. Si ergo et Dominns
est et Deus, quomodo unus e creaturis gris? Omue
enim quod factum est, natura sua servum esp, ei nom
Deus. Salvator autem patura sua Dominus et Deug
est : creatus. itaque non est, cui diving egseutiz
pulehritudo quadrat.

ALIUD, ex eodem.

Si Filius est naturaliter creatura, cumque ita
se babeot, juxta illorum sententiam, Tliomas eum
alloquitur, dicens : « Dominus meus, et Deus meus.»
Mque citra 884 blasphemiam dicere potuit, quod
nimirum etiam angelis ea appellatio convenit : quid
obstiterit quominus etiam angelis aut cuivis san-
ctorum idipsum dicamus, cum illos ob rem aliquam
magnam admiramur ? Ceterum nemo sans mentis
censuerit euiquam eorum quae diximus ejusmodi
appellaionemy convenire, quse soli Deo competit :
longe vero ab errore abfuisse dicimus discipulum,
jmo potius verissime sensitse, cum .Christum ac
Dominum appellaret. Qui vero hoc naturaliter ex-
sistit, atque ita vocatus est, quomodo sit creatus ?

m ALIUD.

ε Multa ejiam, inquit, alia fecit Jesus coram di-
scipulis suis, qux non sunt scripta in libro hec :
hac autem scribuntur ut credatis quod Jesus esi
Christos Filius Dei 5. » Dicant nobis Ariani qui Deo
repugnare nog verentur, an, cum Christum, quate-
nus est Verbum, ereáturam esse dicunt, Filium
Dei ac Patris ipsum esse statuant. Ceterum arbi-
iror eos suam ipsorum temeritatem damnaturos, si
quid sit creatum, quid genitum accurate animadver-
tant, Nam quod creatum est, non ex essentia ipsius
creatoris sumitur. Genitum vero, genitoris sui na-
turam depradatur. Atque hoc quidem dicimus de
corporibus, cum- in Deo alia sit ratio : sed tamen

** Psal, cin, 0. ? Joan. xx, 91-46. 3 ibid. 38.

(D Lig. ἡμᾶς,

ἀνακαινιεῖς τὸ πρόσῳπον τῆς γῆς. » "Use τοίνυν τὸ

Πνεῦμα τὸ ἅγιον xaV δημιουργεῖ καὶ ἀνακαινίδει τὰ
πάντα, τοιαύτην ἔχον τὴν φύσιν, «s ἂν en. Τενη-
τὸς, f] πῶς ἂν χτίαµα νοοῖτο χατὰ φύσιν ὁ Υἱὸς, ὁ
τοῦ χτίνειν ἰσχύοντος Πνεύματος χορηγός ;
AAAU. .

Θωμᾶς ὁ µαχάριος µαθητὴς ἁπαγγελλόντων αὐτῷ
τῶν συναποστόλων, ὅτι δὴ Τεθεάµεθα τὸν Κύριον Ex
νεχρῶν ἐγηγερμένον, ὀλίγον ἀπιστήσας φησίν' « Ἑὰν
ph βάλω τὰς χεῖράς µου εἰς τοὺς τύπους τῶν flv,
οὗ μὴ πιστεύσω. » Ἐπειδὴ δὲ παρΏν ὁ Σωτὴρ xai
αὐτὸν ἀποπείσων, xai δῆ xa τὰς χεῖρας τοῖς τύποις
τῶν ftv ἑντιθέναι προσέταττεν, ἀναχεχλημένος εἰς
πίστιν ὁ μαθητὴς λέγει πρὸς αὐτόν «'O Κύριός µου
xai ὁ Θεός µου. » Καὶ τοῦτο εἰπὼν, οὗ µόνον παρὰ
τοῖς τὸ τηνικάδε συμδιοτεύρυσιν αὐτῷ , ἀλλὰ µέχρι
νῦν xa παρ ἡμῖν θαυμάζεται, ὡς ὀρθῶς δηλονότι
xai ἀληθῶς περὶ ταῦ Σωτῆρβος διαλαθών. EL τφίνυν
καὶ Κριός ἐστι χαὶ θεὰς, πῶς ἔσται τῶν ποιηθέντων
εἷς, πᾶν γὰρ τὸ πεποιηµένον, xat boulov τῇ φύσει,
καὶ οὐ θεὸς κατὰ φύσιν. ὁ δὲ Σωτὴρ φύσει Κύριος
καὶ Gabe, οὐχ ἄρα γενητὸς, ᾧ τὰ τῆς θείας οὐσίας
ἑφήρμοσται χάλλη.

ΑΛΔΟ, ἐκ τοῦ αὐτοῦ.

El χτίσµα χατὰ φύσιν ἐστὶν ὁ Υἱὸς, οὕτω δὲ ἔχοντι
xat ἐχείνους φησὶν ó θωμᾶς, « Ὁ Κύριός µου xoi ὁ
θεός µου, » xal τὸ Ex. τῆς δυσφηµίας ἔγχλημα δια-

σ πἐφεύγε, ὡς iv xal χτίσµατι ταῦτα χαλεῖσθαι, τί

χωλύσει χαὶ ἀγγέλοις καὶ ἑχάστῳ τῶν ἁγίων τυχὸν
τοῦτο λέγειν ἡμῶν, (1) ὅταν αὐτοὺς ἐπί τισι παραδό-
ξοις θαυμάζωμεν; 'AXX οὐκ ἄν τις εἶποι νοῦν ἔχων
EV τῶν χατειλεγµένων τὴν τοιαύτην quyhv, ὡς µόνῳ
πρέπουσαν Θεῷ, paxpáv τε εἶναί φαµεν τοῦ δι-
εσφάλθαι τὸν µαθητήν. Οὐχοῦν ἀληθεύει θεὺν αὐτὸν
ἁποχαλῶν καὶ Κύριον’ 6 δὲ τοῦτο ὑπάρχων φυσικῶς,
καὶ οὕτω κχεχληµένος, κατὰ τίνα τρόπον Ἔσται
γενητός; |

AAAQ.

« Πολλά μὲν, φησὶ, οὖν χαὶ ἄλλα ἐποίῃσε αημεῖα 6
Ἰησοῦς ἑνώπιον τῶν μαθητῶν αὐτοῦ, & οὐκ ἔστι γε”

D γραμμένα ἐν τῷ βιδθλίῳ τούτῳ. Ταῦτα δὲ vévgamca:

ἵνα πιστεύσητε ὅτι Ἰησοῦς ἔστιν ὁ Χριστὸς Υἱὸς τοῦ
θιοῦ. » Αεγέτωσαν ἡμῖν οἱ θεομαχεῖν ἀνοήτως ἀπο-
τολμῶντες ᾽Αρειανοὶ, εἰ ποίηµα λέγοντες «bv Xpt-
στὸν, χαθὸ Λόγος ἐστὶν, Yibv αὐτὸν ὀμολογοῦμεν (2)
τοῦ θεοῦ xaX Πατρός. Αλλ’ οἶμαί € σφόδρα κατηγο-
phot: αὐτους τῆς ἑαυτῶν ἁθδουλίας, εἰς τὸν ἐπὶ
τούτοις ἀναθλέποντας λογισμὸν, xal τί μὲν ἔστι τὸ
ποιηθὲν, τί δὲ τὸ γενηθὲν ὑπό του θεωρήσαντας
ἀχριδῶς. Τὸ μὲν γὰρ ποιηθὲν οὐχ ix τῆς οὐσίας τοῦ
ποιοῦντος λαμδάνεται' τὸ δὲ γεννώµενον, τὴν τοῦ

** ibid. 50, 51.

(2) Forte legendum ὁμολογοῦσιν.

565

TIIESAURUS.

γεννῶντος φύσιν ἀποσυλᾷ. Τοῦτο δὲ φαμὲν ὡς ἐπὶ A verissimam nostri afferens imaginem, qus per ezem-

σωμάτων, ἕτερον ἔχοντος τοῦ πράγβατος τύπον ἐπὶ
θεοῦ, ὅμως δ' οὖν ἐχ τῶν χαθ᾽ ἡμᾶς ἀληθεστάτην
εἰσφέροντος thv εἰκόνα. Ἰοσαύτης τοίνυν μεταξὺ
χειµένης διαφορᾶς, xat οὕτω μαχροῦ διορίζοντος λό-
1?» ποίηµα xai Υἱὸν, ὅτου δὴ χάριν ὁ µαχάριος εὖ-
αγγελιστὴς τὰς Ex τοῦ Πνεύματος ἡμῖν διαχονῶν
ἁληθείας, πολλὰ xol ἀξιοθαύμαστα γενέσθαι σημεῖά
qna, ἵνα πιστεύσωμεν ὅτι Ἰησοῦς ἄριστὸς αὐτός
ἐστιν ὁ Υἱὸς τοῦ θεοῦ, xal οὐχὶ μᾶλλον εἷς τῶν
ποιηθέντων παρὰ θεοῦ, εἴπερ ἐστὶ γενητὸς, ὡς
ἐχεῖνοι ληροῦντες φασίν. ᾽Αλλὰ τοῦτο μὲν οὐ φησὶν,

pla a nobis petita elucescit. Cum itaque tania sit
differentia Inter creaturam et Filiam, tantoque in-
tervallo inter se dissideant : quamobrem evange-
lista, veritatem ex Spiritu nobis ministrans, multa
eliam alla miracula edita esse inquit, ut eredamus
quod Jesus Christus sit Filius Dei, et non potius
unus ex iis quz creata sunt a Deo, si modo est
creatus, ut illi delirantes opinantur, Ceterum hoc
non dicit, quin potius audientium mentem ad no-
titiam Filii transfert. Non ergo creatum censeri vult
Filium, quatenus est Verbum.

εἰς δὲ τὴν τῆς υἱότητος ἔννοιαν ἀναφέρει τῶν ἀκροωμένων τὸν νοῦν. Οὐκ ἄρα γενητὸν νοεῖσθαι βούλεται

εὺν Υἱὸν, χαθὸ Λόγος

ΛΟΓΟΣ AT,

"Ort θεὸς κατὰ φύσιο τὸ Πγεῦ ῆ

t pa, xal ἐκ c

οὐσίας τοῦ Πατρός: δι Yiov δὲ τῇ α«τίσει χο-

ῥρηγούμεγον.

Πρότασις ὡς ἐκ τῶν δι érarciac.
El! &à «b λέγεσθαι, φααὶ, παρὰ ταῖς θείαις Γρα-
φαῖς ix Θεοῦ τὺ Πνεῦμα, τῆς οὐσίας αὐτὸ δώσομεέν
του Πατρὸς, καὶ ὁμοούσιον ὁμολογήσομεν τῇ τὰ
πάντα ὑπερχειμένῃ φύσει, ἕστω xa πάντα τὰ ἄλλα
κατὰ τόνδε τὸν τρόπον’ ἐπειδήπερ τὰ πάντα ἐκ θεοῦ
τῆς ἀληθείας à χἠρυξ ὁμολογεῖ. Τί ὃ] λοιπὸν τὸ ἐν-
τεῦθεν; Πλήθος ἄπειρον ἡμῖν εἰσῆκται θεῶν, εἴπερ
*b ἐᾷ οὗ τοῖς πᾶσι προσκείµενον, πάντα δεἰχνυσιν
ἀμοούσια τῷ Πατρί.

Πρὸς τοῦτο Avo.

Tol; μὲν συνιέναι τὰς θεία; ἐπιθυμοῦσι Γραφὰς,
«Χρεία τις elg τὸ πιστεύειν ἑτοιμότητος. «'Eàv γὰρ
μὴ πιστεύσητε, οὐδ' οὐ μὴ συνῆτε, » φησί που λόχος
προφητιχός. ᾿Ἐπειδῇ δὲ ἁμαθῶς καὶ ταῦτα προτεί-
νουσιν οἱ OV ἑναντίας, ἀνάγχη 6h λοιπὸν ἐπ᾽ ἐχεῖνα
χωρεῖν, δι ὧν τὸ ἐξ ὧν δυσφημοῦαιν ἁμαθῶς ἀπο-
κρουσθήσετχι βλάδος. Οὐχ οὕτως, ὦ βέλτιστοι, τὰ
πάντα φαμὶν ix θεοῦ, χαθάπερ xai τὸ Πνεῦμα. Τὸ
μὲν váp ἐστι φυσικῶς ἑνυπάρχον αὐτῷ, xai οὐσιω-
ζῶς ἐμπεπηγὸς, ἵν) οὕτως εἴπωμεν, xat ἁμερίστως
ἐξ αὐτοῦ προϊόν. Τὰ δὲ τῆς ἑνεργείας ἔργα xal
ποιήματα , δι’ Yioo iv Πνεύματι γεγονότα καὶ οὕτως
ix Θεοῦ νοούµενα. El δὲ τούτοις ἡμῶν οὐ πείθεσθε

ASSERTIO XXXIII.

333 Quod Spiritus sanctus sit. secundum naturam
eus, el ex essentia Patris, e( quod per Filium crea-
turis donetur.

Objeciio hereticorum.

SI quia Spiritas, inquiunt, in. sacris Litteris ex
Deo esse dicitur, ideireo essentiss Ipsius Patris esse
concedimus, et consubstantislem suprem» omnium
Datura esse fatemur : eadem sit reliquorum etiam
omnium ratio. Siquidem przco veritatis omnia ex
Deo esse profitetur. Atque ita nobis infinita quasdam
deorum multitodo introducetur, $i ils quibus ex
Deo esse tribuftur, consobstantialitas cum Patre
tribuatur. '

Solutio objectionis.

Qui sacras Scripturas recte intelligere volunt,
necesse est ut parato ad credendum animo acce-
dant, « Nisi enim credideritis, non intelligetis, » ait
propheta "ο. Caterum cum adversari hac obji-
CiaBt, necessarium est ut damnum quod ex lpsorum
blasphemiis oriri possit propulsemus. Dicimus itaque
non omnia similiter, eodemque modo ex Deo esse,
quemadmodum est Spiritus sanctus. Nam hic natu-
raliter in ipso exsistit, atque essentialiter impactus
est, ut ita loquamur, citraque ullam separationem
ex ipso procedit. Creature vero per Filium in. Spi-
ritu factae sunt, atque itaex Dco esse censentur. At
si nostro sermoni non creditis, sed uno ordine

τοῖς λόγοις, ἓν ἴσῃ δὲ τάξει τοῖς πεποιηµένοις xax τὸ D creaturas cum Spiritu collocatis, quia et Spiritus

Πνεῦμα θήσετε, διὰ τὸ Ex θεοῦ χαὶ αὐτὸ λέγεσθαι,
. xal &mep ἐχεῖνοι, τί τὸ χωλύον χαὶ ἡμᾶς άνθυπ-
ενεγχόντας εἰπεῖν' El ἐκ θεοῦ τὰ πάντα ἐστὶν, ὥσπερ
καὶ τὸ Πνεῦμα, χαὶ τὸ ἐξαίρετον οὐδὲν Ev αὐτῷ παρὰ
τὰ ποιήματα , διατί μὴ xal ἕκαστον τῶν γεγονότων,
ἐπειδήπερ Ex θεοῦ εἶναι λέγεται, οἵδε τὰ τοῦ θεοῦ,
xai ἐρευνᾷ τὰ βάθη τοῦ Θεοῦ; Διατί ih διὰ πάντων
ἀποχαλύπτιι θεὸς , ἀλλὰ διὰ μόνου τοῦ Πνεύματος:
Ὅτε τοίνυν τὰ μὲν ἄλλα ποιήµατα, διὰ τοῦ Πνεύμα-
τος τὴν ἀποχάλυψιν ἔχει' αὑτὸ δὲ τὸ Πνεῦμα ἐρευνᾷ
καὶ τὰ βάθη τοῦ θεοῦ, ὡς ἐξ αὐτοῦ xal ἐν αὑτῷ φυ-
α,κῶς ὑπάρχον, ὥσπερ xa £v τῷ ἀνθρώπῳ τὸ ἀν-

*" [sa, vir, 9. " DF Cor. n, 10.

ex Deo esse dicitur, sicut et ille ; quid obst»hit
quominus etiam nos iia. inferamus, et dieámus : Si
omnia ex Dco sant, sicut et Spiritus, nihilque sin-
gulare in ipso est magis quam in creaturis : eur non
et singule creaturz, cum alioqui ex Deo esse di.
cantur, norunt qux» Dei sunt, et scrulantar arcana
Dei * Cur etiam non per omnes revelat Dens, sed
tantum per Spiritum ? Cum Itaque reliquis creaturis
per Spiritum revelatio flat : Spiritus autem ipse
scrutatur arcana Dei *, utpote ex ipso atque in ipso
naturaliter 4946, exsistens, sicut humanitas in ho-
mine: manifestum omnino cst Deum ease Syiri-

567

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

508

tunm, el suum ex.quo proprie atque naturaliter in A θρώπινον, πρόδηλον δήποθεν ὡς Θεὸς μὲν, τὸ [νεύμα

Deo habere; creaturas vero abusive, utpote a crea-
tore 31que opifice ortum suum habentes ex Deo
esse dici.

Testimonia dicti.

Paulus ita ait: «Nos autem Spiritum Dei aece-
pimus, ut sciamus qus a Deo donata sunt nobis **.»
Et rarsum : « Quis hominnm norit, qus in homine
sant, nisi splritas hominis qui est in ipso? Sic οἱ
que Dei sunt, nuilus novit, nisi Spiritus Del qui est
in ipso ** .»

ALIUD.

« Nobis enim revelavit Deus per Spiritum san-
cium. Spiritus enim omnia invesligat, etiam
profuuda Dei **. »

ALIUD.

Si spiritas humanus, non ex revelatione alterius
- cujuspiam novit qua in se sunt, sed proprie ac na-
turaliter suus, arcana cordis sui novit atque scru-
tatur, ita Spirius sanctus in Deo ac Patre. Divine
ilaque natprss proprius est, quemadmodum spiritus
humanus homini proprius est.

ALIUD.

Paulus ad quosdam ita scribit : « Vos autem non
estis in carne, sed in Spiritu : siquidem Spiritus
Dei habitat in vobis. Si quis autem Spiritum Christi
non habet, hic non est ejus. Si autem Christus in

τὸ ἐξ οὗ κυρίως ἔχον xaX φυσιχῶς ἐν 8s. Τὰ 8

ἄλλα ποιήµατα χαταχρηστικώτερον, ὡς ἐκ πλιητοῦ

xat δημιονργοῦ πεφηνότα, τὸ ἐξ οὗ λεγόμενα.
Μαρενρίαι τοῦ ῥητοῦ.

Ὁ Παῦλος: « Ἠμεῖς δὲ τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ ἑλά-
6opsv, ἵνα εἰδώμεν τὰ ὑπὸ τοῦ θευὺ χαρισθέντα
ἡμῖν.» Καὶ πάλιν» εΤίς γὰρ οἶδεν ἀνθρώπων τὰ τοῦ
ἀνθρώπου, εἰ μὴ τὸ πνεῦμα τοῦ ἀνθρώπου «b ἓν
αὐτῷ: Οὕτω xal τὰ τοῦ Θεοῦ οὐδεὶς οἶδεν, εἰ μὴ
«5 Πνεῦμα τοῦ θεοῦ τὸ Ev αὐτῷ. »

ΛλΛλΟ. :
ε Ἡμϊν γὰρ ἀπεχάλυψεν ὁ θεὺὸς διὰ τοῦ Πνεύματος
αὐτοῦ. Τὸ γὰρ Πνεῦμα πάντα ἐρευνᾷ , χαὶ τὰ βάθη

B τοῦ θεοῦ.

ΑΛΛΟ.
Ei τὸ πνεύμα τὸ ἀνθρώπινον οὐχ ἐξ ἀποχαλύφεως

ἑτέρου τινὸς οἶδε τὰ ἐν αὐτῷ, ἁλλ' ὡς φυσικῶς xal
κυρίως ὑπάρχον αὐτοῦ, τὰ τῆς καρδίας βάθη γινώ-
σχει xal ἐρευνᾷ, οὕτω δὲ [f. 65] ἐν θεῷ xal Πατρὶ τὸ
Πνεῦμα τὸ ἅγιον: Τῆς φύσεως ἄρα τῆς θείας ἔσται,
χαθάπερ xal τοῦ ἀνθρώπου τὸ ἀνθρώπινον.

ΑΛΛΟ.

Ἐπιστέλλει δὲ τισὶν ὁ Παῦλος: « Ὑμεῖς οὐκ ἐστὲ
ἐν σαρχὶ, ἀλλ ἐν Πνεύματι, εἴπερ Πνεῦμα θεοῦ οἱ-
χεῖ ἐν ὑμῖν. El δὲ τις Πνεῦμα Χριστοῦ οὐκ ἔχει, οὗ-
τος οὐχ ἔστιν αὐτοῦ. El δὲ Χριστὺς àv ὑμῖν, τὸ μὲν

vobis, corpus quidem mortuum propter peccatum, C σῶμα νεχρὸν δι ἁμαρτίαν, τὸ δὲ Πνεῦμα ζωὴ διὰ

Spiritus autem vita propter justitiam **. » Hinc etiam
rectam de Splzitu notitiam haurire potes, et discere
ilum ex Salvatoris essentia subsistere, neque ab
una deitate alienum esse. Cum enim Spiritum ipsius
Dei vocasset, statim subjungit esse Spirituta Chri-
μὶ, ut oBtenderet omnia quz Patri propria sunt,
in Filiam qui naturaliter ex ipeo gignitur transire.
Christum vero rursus Spiritum vocat, dicens : « At si
Cliristas in vobis, » declarans non esse alienum a
Verbi natura, sed ita ei unitum, tametsi propriam
lhypostasiu habeat, ut ipse exsistat in Filio, et Fi-
lius in ipso propter essentize identitatem.

ALIUD.

Spiritum sanctum ex Deo esse dicimus, atque ita
profitemur. Illi qui solum ad blasphemiam prompti
sunt, reliqua etiam omnia ex 39J$ Deo facta esse
comntendunt, ex Paulo ita scribente : « Unus Deus
Pater, ex quo omnia *. » Atque ita exiatimaut se
posse evincere "Spiritum cx esseotia Patris non
esse : quia etiam ad creaturas referatur illud, ex
q«o, quod de Spiritu dicitur, declarans ipsum natu-
raliter de illius essentia esse : sed ad hoc responden-
dum est quod nomen filii propriapde Filio Dei di-
c4jur, sbusiyo autem etiam de ll'ominijbus dicitur.
Neque vero quod per adoptionem ei gratiam cuiquam

"* [6Gor. ut, 12. - ibid. 14. ** ibid. 10.

9 tom. viui, 5, 10.

διχαιοσύνην. » Δέχου. µοι πάλιν ἐντεῦθεν ὀρθὰς περὶ
τοῦ ἁγίου Πνεύματος τὰς ἑννοίας, ἵνα δὴ χαὶ ἑχμά-
(nc ἀπὸ τῆς τοῦ Σωτῆρος ὑπάρχον οὐσίας, xat τῆς
μιᾶς θεότητος οὐχ ἀλλότριον. Πνεῦμα γὰρ ἀποχαλέ-
σας αὑτοῦ θεοῦ, εὐθὺς αὑτὺ xaX Πνεῦμα λέχει Χρι-
στοῦ. Δειχνύων μὲν ὅτι πάντα τὰ τοῦ Πατρὸς ἴδια,
διαδαίνει ἐπὶ τὸν ἐξ αὐτοῦ φυσιχῶς γΥεννηθέντα
ΥἸόν. Χριστὸν δὲ πάλιν εὐθὺς τὸ Ἠνεῦμα χαλεῖ, M-
Tov* « EL δὲ Χριστὺς ἐν ὑμῖν, » οὐχ ἀἁλλότριον
αὐτὸ δειχνύων τῆς τοῦ Λόγου φύσεως, Αλλ᾽ οὕτως
ἠνωμένον, εἰ xat ἔστιν ἰδιοσύστατον, ὡς αὐτό τε ὑπ-
άρχειν ἐν Υἱῷ, χαὶ Υἱὸν ἐν αὐτῷ διὰ τὴν τῆς οὐσίας
ταυτότητα.

ΑΛΛΟ.

Ἐκ θεοῦ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον εἴναί φαµεν, καὶ
οὕτω πιστεύομεν. ᾽Αλλ᾽ οἱ πρὸς µόνον τὸ δυσφημεῖν
ἑτοιμότατοι, xai τὰ ἄλλα πάντα ix Θεοῦ γενέσθαι
qaot, τοῦ Παύλου γράφοντος͵ « El, θιὸς ὁ Πατὴρ, ἐξ
οὗ τὰ πάντα. » Εἶτα νομίζουσιν δύνασθαι ἀνατρέπειν
τὸ kx τῆς οὐσίας εἶναί τε τοῦ Πατρὸς τὸ Πνεῦμα, δ.ὰ
τὸ φέρεσθαι xa χατὰ τῶν ποιημάτων, τὸ, ἐξ οὗ,
ὅπερ ἐπὶ τοῦ Πνεύματος χείµενον, ix τῆς οὐσίας
αὐτὸ φυσικῶς ὑπάρχον ἀποδειχνύογ ' ἁλλ᾽ ἔστι πρὸς
τοῦτο λέχειν, ὅτι xal ἐφ᾽ Υἱοῦ κυρίως μὲν χεῖται τὸ
υἱὸς ὄνομα, χκεῖται δὲ χαὶ ἐπ᾽ ἀνθρώπων xata pn-
στικῶς. Καὶ οὗ δὲ που τὸ θέσει τισὶ χαὶ χατὰ χάριν

** | Cor, vin, 6.

" THESAURUS.

510

προσκεέµενον, ἀνατρέφει τὸν ἔχοντα φυσιχῶς - οὕτω A tribultar, subvértit eum qui natdrsHter idigeutma est :

καὶ τὸ, ὃξ οὗ, τῶν ποιημάτων κατηγορούµενον, οὗ
πατοίσει πρὸς τὴν οἰχείαν ταπείνωσίν τε καὶ ὁμοιό-
«ήτα tb τοῦ Πνεύματος ὑψηλόν τε xai θεῖχόν - ἀλλὰ
μενεῖ μὲν αὐτῷ χυρίως τὸ, ἐξ οὗ, διὰ τὸ ἐκ τῆς οὐ-
σίας εἶναι τοῦ Πατρός. Χωρήσει δὲ xal ἐπ᾽ ἐχεῖνα,
διὰ cb kx θεοῦ πρὸς) τὸ εἶναι τὰ οὐκ ὄντα δραμεῖν,
δι Υἱοῦ. δηλαδή. Ei δὲ τὸ πλέον οὐδὲν ἐν Πνεύματι
χαὶ ποιήµασι διὰ τὸ κατηγορεῖσθαι τὸ ἐξ οὗ xav
ἀμφοῖν, λεγέτωσαν ἡμῖν ὅτου δὴ χάριν, τοῦ μὲν
Πατρὸς οἰχοῦντος àv ἡμῖν, Χριστὸς ἐν ἡμῖν ἐστιν "
ἑτέρου δέ «ivo; τῶν ποιημάτων ἀγγέλου τυχὸν ἢ
ἀρχαγγέλου f) λαλοῦντος ἢ ἑνεργοῦντος kv ἡμῖν, οὐχ
ἔτι Χριστὺς xai θεὸς λέγεται χατοιχεῖν ) Ὅπου δὲ
ταύτῃ διαφορὰ φαίνεται, πῶς οὐχὶ xal πάντα τὴν

ita neque illud, ez quo, de creatüris priedicatum,
Spiritus excellentiam atque divinHatem. ad ereatera-
nm humilitstem atque similitudinem pertrahere po-
terit ; sed preprie quidem de Spiritu dieetér, ez que,
quia ex essentia Patrie subsistit. Conveniel vero etiam
creaturis, qoia ex Deo, per Filium seilicet, ex niliilo
ad esse traducte sunt. Si vero nihil amplius aut
excellentius est in Spiritu quam In creaturi, quia,
ez quo, de utrisque prsedieetur : dicant nobis quam
ob causam, habitante in. nobis Patre, Christus in
nobis eit : alia vero quapiam ereaturarum, nimirem
angelo vel archengclo, aat loquente ant operante in
nobis, Christus et Deus in nobis liabitare non dieitur.
Quorum vero natura adeo est diversas, quomodo

φύσιν αὐτῆς ὑπάρχειν ἑξηλλαγμένην ὁμολοχεῖν p non etiam naturam eoram magnopere inter se dif-

ἀναγχαῖον, ὡς τὰ μὲν εἶναι ποιήµατα, τὸ δὲ ποιη-
τιχὸν, φυσιχῶς μὲν ἑνυπάρχον τῷ Ποιητῇ, φοροῦν
δὲ πάλιν bv ἑαυτῷ τὸν ποιητὴν διὰ τῆς φύσεως
ταυτότητα, xal τὸ τῆς οὐσιώδους ποιότητος ἆπαρ-
ἀλλαχτον;

AAAO.

Ἐπιστέλλει τιοὶν ὁ Παῦλος, xal µάλα δὴ φρονῶν
τε χαὶ λέγων ὀρθῶς' « Ὅσοι γὰρ Ἠνεύματι θεοῦ
ἄγονται, οὗτοι Θεοῦ υἱοί εἰσιν. Οὐ yàp ἑλάδετε
Πνεῦμα δουλείας πάλιν εἰς φόδον. ἀλλ ἑλάδετε
Πνεῦμα υἱοθεσίας, iv ᾧ χράζοµεν' ᾿Αέ6ᾶ, 6 Πα-
εἡρ. » θὐχοῦν εἰ «b Πνεῦμα τὸ ἅγιον νἱοὺς ἀποδει-
χνύει θεοῦ τοὺς ἓν οἷς κατοιχεῖ, xai θείας ἑργάζεται
φύσεως χοινωνοὺς, ὡς ἐντεῦθεν ἡμᾶς ἠνωμένους bv-
τας τῷ ὑπὲρ πάντα ὄντι θεῷ, μετὰ παῤῥησίας &va-
Codv* « 'A662, ὁ Πατὶρ,; οὐχ ἓν δούλοις οὐδὲ iv
τοῖς ποιήµασι τετάξεται' φορέσει Ub μᾶλλον φυσικῶς
τὸ τῆς θείας οὐσίας ἀξίωμα, ἐξ αὐτῆς τε ὑπάρχον
xai παρ᾽ αὐτῆς, τοῖς ἁγίοις δι Υἱοῦ χορηγούμενον,
δ.ἀ τε τοῦτο θεοποιοῦν, χα) εἰς υἱότητα χαλοῦν τοὺς
ἐν ofc ἂν γένοιτο.

ΑΛΛΟ.

Γέγραπται πάλιν’ « Λὺτὸ γὰρ τὸ Πνεῦμα συµµαρ-
τυρεῖ τῷ πνεύματι ἡμῶν, ὅτι) ἑσμὲν τέχνα θεοῦ. »
Ὡς γὰρ ἐκ τῆς οὐσίας ὑπάρχον τῆς τοῦ χορηγοῦντος
αὐτὸ τοῖς ἁγίοις, Χριστοῦ δηλαδη, χαὶ ὡς τοῦ θεοῦ
Λάγου διὰ Πνεύματος ἡμῖν ἑνοικιζομένου χαὶ ἓν ἡμῖν

γινομένου, πρὸς τὸ τῆς υἱοθεσίας ἀναθαίνομεν ἀξίω» .'

ferre [αιουίσιας ? ita οἱ hzc quidem sint οτθαίυσε,
hie vero creandi facultate -przditus, naturaliter
inexsistens Creatori, gestansque in seipso creatorem
propter naturz identitatem, atque .esseatialis quali-
tatis omnimodam similitudinem ?

ALIUD.

Paulus quibusdam ita, scribit, idque sane pre-
denter ac sepienter : « Quicunque enim Spiritu Dei
aguntur, li sunt ΙΙ! Dei. Non enim accepistis spi-
ritum servitutis iterum in timore; sed accepistis
Spiritum adoptionis liorum, ia quo elamamus :
Abba, Pater". » Si ergo Spiritus sanetus efficit
βίου Dei eos in quibus habitat, et divinse matur

C participes faeit, ka ut nos Deo ipel wniti summa

fiducia clamemus : « Abba, Pater: » eerte inter
servos et creataras collocari non petest : sed potius
divinze essentiss dignitatem in se gestabit, nimirum
in ipsa exsistens, et ab ipsa sanetis per Filium
donatus : atque idcirco delficans, et (ilios: eos in
quibus versatur efficiens.

336 ALIUD.

Scriplum esL rursus : « Ίρεο enim Spiritus con-
testatur spiritui nostro, quod sumus filii Dei **. »
Nam tanquam ex essentia exaisiens ejus qui eum
sanciis largitur, nimirum Christi, et tanquam Deo
Verbo per Spiritum in nobis habitante, dignitatem
adoptionis in filios consequimur : ipsom in nobis

pa, αὐτὸν ἔχοντες kv αὐτοῖς τὸν Υἱὸν, πρὸς ὃν καὶ D habentes Filium, ad quem reformamur, Spiritus sui

ἀναμορφούμεθα τῇ τοῦ Πνεύματος αὐτοῦ μετοχῇ,
xaX εἰς τὸ (cov τῆς παῤῥησίας ἀναθαίνοντες σχΏμα,
τολμῶμεν λέγειν « Αδ06ᾶ, ὁ Πατήρ. » Οὐχοῦν τὸ
Πνεῦμα θεὸς, εἴπερ ἑργάζεται θεοὺς τοὺς δεχοµένους
αὐτό.

ΑΛΛΟ.

Ἐπιστέλλει πάλιν 6 Παῦλός τισιν’ « Ὥσπερ γὰρ
ἑφορέσαμεν τὴν εἰχόνα τοῦ χοϊκοῦ, φορέσωμεν τὴν
εἰχόνα τοῦ ἐπουρανίου * » χοϊχὸν εἶναι λέγων τοῦ ἂν-
θρωπίνου γένους τὸν ἀρχηγέτη» ἈΑδὰμ, οὗ τὴν εἰχόνα
πιφορέκαμεν ἐπὶ τῷ ὁὀμοιώματι τῆς παραδάσεως

V ftom. vii, 15, 15. "* ibid. 16.

" J Cor. xv, 49.

participes effecti, et ad eamdem cum ipso liberta-
tem evecti, audemus dicere : « Abba, Pater. » Deus
itaque est Spiritus, quippe qui participes sui deos
efficit. '

ALIUD.

Paulus rursum ita scribit : « Sicut. enim gesta-
vimus imaginem terrestris, gestemus lwueginem cen-
lestis **. » Terrenum vocat primum generis humani
auctorem Ádam : cujus imaginem ygestavimus, {9
similitudine pravaricatiouis ejus ad mortem atque

YR

S. CYRILLI ALEXANDIUNI AHCHIEP.

$t

corruptionem proyoluti, Corlestem vero Demigum Α Αδὰμ χαταθεθηχότες εἰς θάνατον χαὶ φθοράν, "Es-

nost, Jesum Christum, cujus imaginem cum.

accepimwe, libabitentem in Bobis. vivificantem et
saücium Spiritum, ad ipsum rursus vivum Dei Verz-.
bum.reformali sumus, rursus incorruptiouem coa-
seculi ei ad vitam seternam instaurati, « Spiritus
enim egt qui vivificat, » ut Salvator ait *. Quess-
admodum igitur, quia Filius est absolutissima Patria
imsge, qui suscipit Filium, suscipit et Patrem : ita
servMa eadem analogise ratione, qui recipit jenggi-
nom Filii, hoe est Spiritum, recipit omaine per
ipsum elaw Filium et Patrem, qui es in Filio.
Quomodo igitur Spiritus sancius eresturis. snaeme-
rabiter, ei est. omnimoda imsgo Filii Dei? Negae
enim 69 insani devenient quidam, ut audeant di-

αυράνιον δὲ «bv Κύριον ἡμῶν ᾿Ἰησοῦν Χριστὸν, οὗ
τὴν εἰχόνα λαθόντες, *b ἐνοικῆσαν ἐν ἡ μὲν ζωθφοιόν
πε καὶ ἃγιον Πνεύμα, πρὸς αὐτὸν ἀναμαρφούμεθα
45» ζῶντα τοῦ Θεοῦ Λόγον, πάλιν εἰς ἀφθαρσίαν
ἀναδαίνοντες, xai elc αἰώνιον ἀνακαινιζόμενοι ζωήν.
« Τὸ γὰρ Πνεῦμά ἐστι τὸ ζωοποιοῦν, » χατὰ τὴν αὑ-
109 τοῦ Σωτῆρος φωνήν. Ὥσπερ οὖν ἐπειδήπερ εἰχών
ἐστιν ἀχριθεότάση τοῦ Πατρὰς ὁ Υἱὸς, ὁ δεξάµενος
αὐτὸν καὶ τὸν Πατέρα ἔχει" οὕτως ἐπὶ τὸ ἴσον σχῆμα
τῆς àvaloylac τρεχούσης, ὁ δεξάµενος τοῦ Υἱοῦ τὴν
εἰχόνα, τουτέστι τὸ Πνεῦμα, ἔχει πάντως δι’ αὐτοῦ
τὸν Yibv, xai εὺν kv αὐτῷ Πατέρα. Πῶς οὖν kv ποιή»
µααι «b Πνεῦμα τὸ ἅγιον καταριθµηθήσεῖτα:, εἴπερ
ἐστὶν εἰχὼν ἁπαράλλακτος τοῦ Ylou τοῦ θεοῦ, O0 γὰρ

core hnaginewm cresteris pesse citra ullam diffe B δή που καὶ εἰς τοῦτο παρανοίας βαδιθῦνταί τινες, ὡς

rentiam in erealiuta elucere, emnisque in os.natu-
raliter habere quacuaque; ineunt ilJi cujus eat ime«
go. Bi vero Spiritus vocatur imago Filii, Deus itaque
est, ei non aliter. '

ALIUD.

Seriptum est rursus : « Prophedse deo vel4res lo-
quantut '*, -» KA doinceps : « Si autem omnes pre.
pbetant, introjerit autem infidelis aliquis vel-idiote,
redargnitgr' ab omnibus, examinatur sb omnibus,
Κι Φου] cordis iius meaifesta Gun, et. sic .o9«
deos jn [aciem edorabit Deum, enruntians quiá
vere Deus jn pobis est 5”. » 937 Gum itaqae. qoi

«olpfcm. λέγειν bv τοῖς πεποιηµέγοις νοῦ ποιοῦντος
εἰχόνα δύνασθαι διαπρέπειν ἁποραλλάντως, xal πάν-
κα φέρειν ἓν ἑαυτῇ φυσικῶς ὅσαπερ ἑκείνψ πρὀσ-
εστιν, οὗ xat ἔστιν εἰχών. El δὲ εἰχὼν. τοῦ Ylou τὸ
Πνεῦμα χαλεῖται, θεὸς ἄρα χαὶ οὐχ ἑτέρως.
ΑΛΛΟ.

- Γέγχραπται míhw- « Προφηται δύο 1$ τρεῖς
λαλείτωσαν. » Εἶτά φησιν « Ἐὰν δὸ πάντες
«ροφητεύοναιν, εἰσέλθῃ δέ τις ἄπιστος ?) ἰδιώ-
«nc, ἑλέγχεσαι ὁπὸ πάντων, ἀναχρίνεναι ὑπὸ πάνὸ
τών. Τὰ πρυπτὰ τῆς καρδίας αὐτοῦ φανερὰ vivecui,
xai οὕτως πεσὼν ἐπὶ πρόσωπον προσχυνῄσει τῷ
Ge, ἁπγγέλλων ὅτι ὄνοως 6 θεὺς ἐν ἡμῖν ἐστιν. »

Spiritum saacing acceperunt, hébentes in. seipsis c, "Ote εοίνυν el τὸ Πνεῦμα λαµδάνονεες τὸ ἅγιον, Selby

Deum peephetant, 68406: nomine admirandi sunt;
quomodo. eris oreatura Spiritus, et aon potius su
prem. illius oseentse consors, naturaliter a Patre
per Filium in eos qui apii ad accipiendum sumt
transiens, sicut calor ex igne iu corpora?

ALIUD.

Scriptum est etiam : « Qui enim loquitur linguis,
non heminibus lequitur, sed Deo. Nemo enim audit,
Spiritu sutem loquitur mysteria **. » Eoce Paulus
aperte dicit Deo lequi ipsum qui linguis loquitur.
Deinde Deum ostendens esse Spiritum, subjungit :
« Spiritu autem lequitur mysteria. » Quomodo igitur

ἔχοντες tv ἑαυτοῖς προφητεύουσι, καὶ διὰ κοῦτοθαυ-
µάζονται, πῶς ἔσται ποίηµα, wal οὐχὶ μᾶλλον τῆς
Δνωιάτω «αοσῶν οὐσίας µετόάληψις σχετιχἡ, φυεος
διαδαίνουσα καρὰ Πατρὸς δι Υἱοῦ πρὺς τοὺς ἑλιτη-
δείους εἰς "b λαθεῖν, ὥσπερ ἂν γένοιτο χαὶ ἐκ αυρὺὸς
θερμότης tv σώμαει ;

ΑΛΛΟ.

Γέγραπται t&v: « 'O γὰρ λαλῶν γλὠώσσαις, οὐκ
ἀνθρώποις λαλεῖ, ἀλλὰ τῷ θΘεῷ. Οὐδεὶς γὰρ ἀχούει,
Πνεύματι δὲ λαλεῖ μυστήρια.» Ἰδοὺ τὸν γλώσσαις
λαλοῦντα, θεῷ διαλέγεσθαι σαφῶς ὁ Παῦλός φησιν.
Εἶτα θεὺν δειχνύων τὸ Πνεῦμα, συνάφας ἐπάχει ᾿
« Πνεύματι δὲ λαλεῖται μυστήρια. » Πῶς οὖν oUx

non erunt blesphemim rel qui Spiritam sanctum D ἔσονται τοῖς τῆς δυσφηµίας ἐγχλήμασιν ἔνοχοι, οἱ

ereaturis ahnumerare non verentur?
ALIUD.

Paulus rursum ad Corinthios ita scfibit : « Nog
euim templa sumus Dei vivi, sicut dixit Deus : In-
habitabo in ipsis et inambulabo, οἱ erunt mihi in
populum, ei ego ero ipsis in Deum **. » Et paulo
post : « Nolite contristare Spiritum sanctum Dei,
qui habitat [n vobis **, » Et rursum : « Si quis tem-
plum Dei corrumpit, cerrumpet hunc Deus : tem-
plum enim Dei sanctum est, quod estis vos**. » Cum
igitur Ἡ qui Spiritum sanctum acceperunt, οἱ do-

*9 Joan. vi, 64.

*! [ Cor. xiv, 99
** | Cor. 1n, 17. ,

^ ibid. 21, 23.

sb Πνεῦμα τολμῶντες χαταριθμεῖν ἓν ποιήµασιν;
ΑΛΛΟ.
Ἐπιστέλλει πάλιν Κορινθίοις ὁ Παῦλος. ε ἨἩμεῖς

Ὑὰρ ναοί ἔσμεν θεοῦ ζῶντος, Χαθὼς εἶπεν ὁ θεός"

Ἐνοιχήσω ἐν αὐτοῖς χαὶ ἐμπεριπατήσω, xal ἔσονταί
pot εἰς λαὺν, xat ἐγὼ ἔσομαι αὐτοῖς εἰς θεόν. » Καὶ
πάλιν ἐπὶ τούτοις « Mh λυπεῖτε τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον
τοῦ Θεοῦ tb ἑνοιχοῦν ἓν ἡμῖν. » Καὶ πάλιν’ € Ec τις
οὖν τὸν ναὺν τοῦ Θεοῦ φθείρει, φθερεῖ τοῦτον ὁ θεός.
'O γὰρ ναὸς τοῦ Θεοῦ Ἁγιός botw, οἵτινές Eats
ὑμεῖς. » Οὐχοῦν εἰ τὸ Πνεῦμα λαδόντες, xai ναὺς

5 ibig. 3.

^ ll Cor. vt, 16. * Ephes, iv, 30.

515

THESAURUS.

LL.

χαὶ οἵχος Θεοῦ χρηµατίζοµεν, ὡς θεὸν ἔχοντες iv A mus et templum Dei vocentur, utpote Deum in

ἑαντοῖς οἰχοῦντα xai ἐμπεριπατοῦντα, χαθὼς Υέ-
γβαπται, πῶς οὐ θεὸς τὸ Πνεῦμα «b ἅγιον, χᾶν μὴ
βούλωνταί «ινες τῶν δι ἑναντίας, ol; τὸ μὴ πείθε-
«0a; τῇ θείφ Γραφῇ σύνηθές τε xal φίλον ;

ΑΛΛΟ.

'O µαχάριος Παῦλος δοῦλον ἑαυτὸν Ἰησοῦ Χριστοῦ
xai χλητὸν ἁπόστολον ἁποχαλῶν, ἀφωρίσθαι φησαὶν
εἰς Κὐαγγέλιον θεοῦ. Elta πάλιν ἑτεροτρόπως τὸ αὑτὸ
σηµαίνων, ἑἐπιστέλλει πρός τινας ὡς περὶ θεοῦ
t "UO ἱχάνωσεν ἡμᾶς διαχόνους Καινῆς Διαθήχης, οὐ
γράµµατος, ἀλλὰ πνεύματος.) Et τοίνυν διαθήχην
Πνεύματος οἶδεν τὸ Εὐαγγέλιον τοῦ Θεοῦ εἰς ὃ xoi
ἀφωρίσθαι ret, πῶς οὗ ch, τὸ Πνεῦμα «b ἅγιον ;

ΑΛΛΟ.

Γέγραπται πάλιν « El δὲ τὸ Πνεῦμα τοῦ ἐχγείν
ραντος Ἀριστὸν Ἰησοῦν kx νεκρῶν οἰχεῖ kv ὑμῖν, ὁ
ἐγείρας Ἰησοῦν Χριστὸν kx νεκρῶν, ζωοποιήσει xal
tà θνητὰ σώματα ὑμῶν, διὰ τοῦ ἑνοικοῦντος αὐτοῦ
Πνεύματος ἐν ὑμῖν. » Αλλ᾽ εἴπερ fiv. ὄντως ποίημα
xai κτίσμα κατὰ τὴν τῶν ἑτεροδόξων µανίαν τὸ
Βνεῦμα «b ἅγιων, πῶς ὅλην ἔχει τοῦ θεοῦ τὴν ἑνέρ-
ειαν» Οὐ γὰρ 5f τις τοσοῦτον, οἴμαι, τοῦ φρονεῖν
ὀρθῶς ἐχθδήσεται, ὡς τολμῄσαι xal µόνον εἰπεῖν τὴν
᾿θείαν οὐσίαν δι’ ὀργάνων εινῶν ἔξωθεν εἰς τὸ εἶναι
παρενεχθέντων διακονεῖσθαι πρὸς ἑνέργειαν τὴν ἐξ
αὐτῆς φυσικῶς διαθαἰνουσαν πρός τινας τῶν ἔπιτη-

seipsis habentes inhabltantem atque αι α]αηίεπι,
sicut scriptum esL : quomodo non sit Spiritus san-
etus Deus, velint nolint, heretici quibas usitatam
jliud stque familiare est Seripturte fidem dero-
gare?

Beatus Paulus cum seipsum servum (Cbristi et
vocatum apostolum nomioat, destinatum se ip Evan-
gelium Dei ait *'. Deinde rursus alio moda idipsum.
significans, ad quosdam de Deo ifa scribil ; « Qui
sufficientes nos fecit ministroa Novi Tesiamenti,,
non littere, sed spiritus **, 9ἱ ergo testamentum
Spiritus esse novit Evangelium Dei, ad quod desii-.
natum se dicit, quomodo non sit Spirilus sanclus.
Deus?

ALIUD.

Bcripum est rursum : « 8i agtem Bpiritus ejus.
qui Jesum Christum suscitavit 898 a mertuis,
habitat io vobis, ipse qui suseitavit Jesum Christum
a mortuis, viviticabit e mortalia corpora vestra
per Spiritum suum qui habitat in vobis **. », Atqui
si, Juxta. hzreticorum insaniam, Spiritus sanctus
esset creatura, quomodo universam vim atque ope-
rationem Dei habet? Neque enim quisquam ita
επιοίφ, ut arbitror, mentis erit, ut audeat dicere
divinam essentiam per organa quzdam extrinsecus
ereata. administrare operationem, quz ipsa natura-
liter in quosdam transit, qui apti sunt ad accipien-

ῥείων πρὰς τὸ λαθεῖν, Ἐπειδὴ δὲ ζωὴ μὲν ἔστι χατὰ C dum. Cum igitur Filius sit. natuzaliter vita, wivi-

φύσιν à YU, ἑωρπαιεῖ δὲ τὸ Πνεῦμα τὸ παρ᾽ αὑτοῦ χω-
βηγούμανον, ἀνάγχη λριπὸν ἐκ νῆς αὐσίας ὑπάρχειν
ὀἀψολογεῖν αὐτὰ τῆς τοῦ Υἱοῦ xa θεοῦ, καὶ πᾶσαν αὑτοῦ
τήν τε ῥύναμιν καὶ τὴν ἑγέργειαν ἔχον, ὥσπερ ἂν εἰ
καὶ Όδατος ἀτμὶς ἀγαθαίνοι, καὶ δι ὧν ἐνεργεῖ τοὺς
παρ) οἷς ἂν γένριερ ψύχουσα, τοῦ ἐκπέμποντος gü-
τὴν τὴν φύσιν σηµαίνουσα.

ΛΟΡΟΣ ΑΔ..

Παράθεσις ῥητῶν ἐφεξῆς, &v οἷς ὅστι τὸν ἐπι-
τηρούντα θεωρεῖν, ὅτι θεὺς τὸ Πνεῦμα, καὶ τὴν
αὐτοῦ ἐνέργειαν ἔχον τῷ YlQ παγταχοὺ, καὶ
obx ἀπεξεγωμένον τῆς οὐσίας αὐτοῦ ' ὁμοῦ δὲ

ιδάσκουσ!’ δει eov Aeyopérou κατοικεῖν &v

ἡμῖν», τὸ Βγεύὐμά ἐστι τὸ ἐγοιχοῦν.

Πρὸς Τιµόθεον 6 Παῦλος’ ε Τὴν xaXijv παραθήχην
φύλαβξον, διὰ Πνεύματος ἁγίου τοῦ ἐἑνοινοῦντος iv
ἡμῖν.» Πρὸς Ῥωμαίονς' «Οὐ τολμῶ μὲν λαλεῖν tt,
ὧν οὗ κατθιργάσατο Χριστὸς δι ἐμοῦ, εἰς ὑπακοὴν
ἐθνῶν λόγω καὶ ἔργῳ, ἐν δυνάμει σημείων xal τερά-
των, iv δυνάµει Πνεύματος θεοῦ. » Καὶ πάλιν"
« Ἡαρακαλῶ αὖν ὑμᾶς, ἁδελφοὶ, διὰ φοῦ Κυρίου
ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ χα) διὰ τῆς ἀγάπης τοῦ Πνεύ--
µατος, συναγωνίἰσασθαί µοι iv ταῖς κροσενχαῖς. »
Πρὸς Κορινθίους’ε Ἡ οὐκ οἴδατε ὅτι τὰ σώματα ὑμῶν
vae τοῦ ἐν ὑμῖν ἁγίου Πνεύματός ἐστιν, οὗ ἔχετε
* |ECor. η]. 6.

'" Roin, 1, f. 9? Rom. vint. 6.

ficat autem Spiritus, quem ipse largitur, fatendum
itaque egt ejusdem illum essentim esse cujus eet
Filius et Deus, universamque illius vim atque ope
rationem habere, veluti si ex aqua vapor aseondat,
et per suam operationem qua eos ad quos perve-
nit refrigerat, nateram ejus unde emiuitor siguk
ficat,

ASSERTIO XXXIV.

Testimonia quibus docetur. quod Spiritus sit Deus
et eamdem omnine cum Filio operationem habeat :
quodque non sit alienus qb ἱρείνα essentia : hoc
eliam ez iia docetur, qued, cum Deus in nobis he
biture dicitur, Spiritus sit qui inhabitat.

Paulus ad Timotheum scribens ait : «Bonom de-
positum serva, per Spiritum sanctum qui habitat in
nobis **. » Ad Βοπιδιος vero: « Non audeo loqui
aliquid eerum quie non fecit Christus per me in
obedientiam gentium verbo et opere, in virtute
signorum οἱ prodiglorum, in virtute Spiritus Dei **. »
Et rursus : e Obseero igitur vos, fratres, per Do-
minum nostrum Jesum Christum, et per charitatem
Spirits saneti, ut adjuvetis me in orationibus ve-
stris **. » Ad Corinthios : ε Απ ignoratis quia cor-
pora vestra templum | Spiritus saneti. sunt, qui {η

* Ji Tim. 1, 14... *! Rom. xv, 18. ** ibid. 90. am

55

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIIIEP.

b76

vobis est, quem habetis a Deo**? » Et rursus : « Qui Α ἀπὸ τοῦ θεοῦ; » Καὶ πάλιν ε Ὦ χολλώμενος τῷ

adlzret Domino, unus Spiritus est **. » Ecce aperte
hie Spiritum Dominum esse ait ; 839 spertius vero
id faciens, ita rursus de Judeis scribit: « Usque ad
hodiernum diem idem velamen in lecfiope Veteris.
Testamenti manet non revelatum, quoniam iu Chri-
sto evaeuatur. Sed usque in lodiernum diem cuin
legitur Moses, velamen super cor ipsorum jacet.
Quando autem convertuntur ad Dominum, aufertur
velamen : Dominus vero Spiritus est, Ubi: autem
Spiritas Domini, ibi libertas **. » Et rursus : « Nos
antem omnes discooperta facie gloriam Domini in-
tuentes in eamdem imaginem reformamur, a gloria
in gloriam sicut a Domini Spiritu**. » Cum igitur
ufius sit Dominus Jesus Christus, juxta Pauli sen-
tentiam , Dominum vero Spiritum vocet , nullam
itaque agnoscit differentiam Filii et Spiritus, sed
tanquam ex ipso et in !pso naturaliter exsisteuntem
Domini nomine appellat.

ALIUD.

Scribit rursum : « Quis enim cognovit mentem Do-
mini, qui instruat eum? Nos sutem mentem Christi
liabemus *', » Spiritum in nobis habitantem ita vo-
cans. Cum igitur vocatus sit Spiritus mens Christi :
quomodo sit crestura , cum fleri non possit. ut di-
vina atque incorruptibllis natura habeat in se
essentialiter aliquid eorum qua extrinsecus sunt?

ALIUD.

. levenitur .etíam scriptum , imo potius bestus
evangelista Joannes inquit : « la. hoc cognoscimus
quia in ipeo manemus, et ipse in nobis, quia de
Spirita suo dedit nobis «ὁ, » Si ergo inbabitante in
Npbis per participationem Spiritu, Deus est qui
Inbabitat, nosque in ipso sumus, atque ipse io nobis,
quía Spiritem in nobis gestamus : quomodo non erit
Spiritus Deus, qui totam Dei ac Patris deitatem in
se essentialiter continet, cujus et Spiritus est, et
per Filium creaturis donatur?

ALIUD.

Christus Jud:cos alloqueus ita alicubi loquitur :
«Si vero in digito Dei ego ejieio dxonia, ve-
nit ergo in vos regnum Dei **? » Digitum Dei hic
Spiritum sanctum vocat, qui quodammodo ex divina
essentia oritur, et naturaliter ex ea dependet, sicut
digitus ex humana manu. Bracbium enim et dex-
wam Deli sacra Scripture Filium vocant, juxta
illud : « Selvavit eum dextera ejus, et brachium
sanctam ejus '*.» Et rursum : « Domine, sublime est
lrachiuni tuum, οἱ nesciveruuL; ubi eutem cognove-
rint, confundentur "*. » Quemadmodum igitur bra-
€ ium naturaliter coaptatum est integro corpori,
9340 omniaque operstur quse ment placent,
e inuogere solet, digito utens : ita et Verbum
. Vei ex ipso ctia ipso naturaliter coaptatum, ut ila

*i | Cor. vi, 19.
* Luc. xi, 30,

* ibid. 17.

19 Pal. acvni, d. ?! Ίνα, Lic, 3.

* [ Cor. ni, 14-17.

Κυρίῳ, ἓν Πνεὺμά ἐστιν.» 'lóoo σαφῶς ἑνθάδε Πνεῦ-
μα λέγει Κύριον. σαφέστερον δὲ τοῦτο ποιῶν, ἔπι-
στέλλει πάλιν περὶ τῶν Ἰουδαίων * « "Αχρι Υὰρ τῆς
σήμερον ἡμέρας τὸ αὐτὸ χάλυµµα ἐπὶ τῆς Παλαιᾶς
Διαθήχης μένει μὴ ἀναχκαλυπτόμενον, ὅτι ἓν Χριστῷ
χαταργεῖται. ᾽Αλλ’ ἕως σήμερον ἠνίχα ἀναγινώσκη;:
ται Μωσῆς, χάλυµµα ἁπὶ τὴν χαρδἰαν αὐτῶν χεῖται.
'Hvíxa δ' ἂν ἐπιστρέφά πρὸς Κύριον, περιαιρεῖται
τὸ χάλυµµα. 0 δὲ Κύριος τὸ Πνεῦμά ἐστιν. 0o δὲ
τὸ Πνεῦμα Κυρίου, ἐχεῖ ἐλευθερία.» Καὶ πάλιν’
« Ἡμεῖς δὲ πάντες ἀναχεχαλνμμένῳ προσώπῳ τὴν
δόξαν Κυρίου χατοπτριζόµενοι, τὴν αὐτὴν εἰχόνα
μεταμορφούμεθα ἀπὸ δόξης εἰς δόξα», χαθάπερ ἀπὸ
Κυρίου Πνεύματος. » Ὅτε τοίνυν εἷς ἐστι Κύριος

Β Ἰησοῦὺς ριστὸς, κατὰ τὴν τοῦ Παύλου φωνὴν, Κύ-

ριον δὲ τὸ Πνεῦμα χαλεῖ, οὐδεμίαν ἄρα φύσεως οἷδε
διαφορὰν τοῦ Υἱοῦ xai Πνεύματος, ἀλλ ὡς ἐξ αὐτοῦ
xaX kv αὐτῷ φυσιχῶς ιὑπάρχον τῷ τῆς χυριότητος
ὀνόματι χαλεῖ.

AAAO.

Γράφει πάλιν’ « Tí; γὰρ ἔγνω νοῦν Κυρίου, ὃς
συµθιδάσει αὐτόν, Ἡμεῖς δὲ νοῦν Χριστοῦ ἔχομεν.ν
τὸ Πνεῦμα λέγων τὸ ἑνοιχοῦν Ev ἡμῖν. "Ὅτε τοίνυν νοὺς
ἀπεχλήθη Χριστοῦ ' πῶς ἂν εἴη τῶν πεποιηµένων,
οὐχ ἑνδεχομένου τὴν θείαν χαὶ ἀχήρατον φύσιν ἔχειν
τι τῶν ἔξωθεν οὐσιωδῶς ἐν a011 ;

ΑΛΛλύυ.

Εὐρίσχεταί που γεγραμμένον, μᾶλλον δέ φησιν ὁ
µαχάριος εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης, € Ἐν τούτῳ vv
νώσκομεν ὅτι ἐν ἡμῖν ἐστιν ὁ θεὺς, ix τοῦ Πνεύμα»
«ος οὗ ἔδωχεν ἡμῖν. » El τοίνυν ἑνοιχισθέντος ἡμῖν
διὰ μετοχῆς τοῦ Πνεύματος, Θεός ἔστιν ὁ ἐνοικῶν,
xai ἡμεῖς μὲν ἐν αὐτῷ γινόµεθα, αὑτὸς δὲ Λάλιν kv
ἡμῖν, διὰ τὸ Πνεῦμα φορεῖν, πῶς οὐκ ἔσται τὸ Πνεῦ-
µα θεὸς, ὅλην ἔχων οὐσιωδῶς Ev ἑαυτῷ τὴν ἰδιότητα
τοῦ Πατρὸς χαὶ θεοῦ, οὗ καὶ Πνεῦμά ἐστι δὺ Υἱοῦ
τῇ χτίσει χορηγούμενον;

ΑΛΛΟ.

Φησί που Χριστὺς Ἰουδαίοις προσδιαλεγόµενος *
« Ei δὲ ἓν δαχτύλῳ θεοῦ ἐγὼ ἐχθάλλω τὰ δαιμόνια,
ἄρα ἔφθασεν àg' ὑμᾶς ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ; » Καὶ
δἀχτυλόν φησιν ἐνθάδς τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, τρόπον
τινὰ τῆς θείας οὐσίας ἐχπεφυχὸς χαὶ φυσιχῶς αὐτῆς
ἐχχρεμάμενον, ὥσπερ χαὶ ὁ δάχτνλος ἐκ τῆς ἀγθρω-
πείας χειρός. Βραχίονα μὲν γὰρ καὶ δεξιὰν θεού τὸν
Υ ὃν ἀποχαλοῦσιν αἱ θεῖαι Γραφαὶ, χατὰ τό « Ἔσω-
σον αὐτὸν ἡ δεξιὰ αὑτοῦ, xal ὁ βραχίων ὁ ἅγιος ao-
τοῦ. » Καὶ πάλιν «Κύριε, ὑψηλός σου ὁ Bpayluv,
xai oox ᾖδεισαν' Ὑνόντες δὲ αἰσχυνθήσανται. » Ὢσ-
περ οὖν ὁ βραχίων φυσικῶς ἑνήρμοσται τῷ ὅλῳ σώ-
past, πάντα ἑνεργῶν ὅσαπερ ἂν δόξη τῇ διανοἰᾳ, xa-
ταχρίει δὲ συνήθως, τῷ δακτύλῳ πρὸς τοῦτο χεχρη-
μένος: οὕτω τὸν μὲν τοῦ Θεοῦ Λόγον ἐξ αὐτοῦ xal
** ibid. 18.

v5 [ Cor. i, 10, **1 Joan. iv, 15.

511

THESAURUS. -

518

ἐν αὐτῷ φυσικῶς ἡρμοασμένον, ἵν' οὕτως εἴπω, καὶ 4 dicam, atque. eianantem existimemns, et in Filic

iprtQuxóva λογιξώμεθα, Lv δὲ τῷ Yl φνυσιχῶς τε
xai οὐσιωδῶς διηχον παρὰ Πατρὸς τὸ Πνεῦμα, δι) οὗ
τὰ πάντα χρίων ἁγιάζει. Οὐχοῦν οὐχ ἀλλότριον οὐδὲ
ἀπεξενωμένον τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον τῆς θείας φύσεως
φαίνεται, ἀλλ) ἐξ αὐτῆς xal ἐν αὑτῇ φυσιχῶς. Ὥσπερ
οὖν xat ὁ τοῦ σώματος δάκχτυλος bv τῇ χειρὶ, ὁμοφυὴς
ὧν αὐτῇ, xaX dj χεὶρ αὖ πἀλιν ἐν τῷ σώµατι οὐχ
ἑτεροούσιος ὡς πρὸς αὐτὸ τυγχάνουσα. Τούτων δὲ
ἡμῖν ἑχόντων «ᾖδε, θεὸς ἄρα τὸ Πνεῦμά ἐστι, xal
023 ἑτέρως.
ΑΛΛΟ.

Λέγει που Ῥάλλων ὁ µακάριος Δαθὶδ, xal τοὺς λό-
Ίους ἀνατείνων πρὸς τὸν Osóv* « Hou πορευθῶ ἀπὸ
τοῦ Πνεύματός σου; xal ἀπὸ τοῦ προσώπόυ σου ποῦ
φύγω; Ἐὰν ἀναδῷ εἰς τὸν οὐρανὸν, σὺ ἐχεῖ εἴ ' ἐὰν
καταδῶ εἰς τὸὺν ἅδην, πάρει. Ἐὰν ἀναλάδω τὰς
πιέρυγάς µου xat' ὄρθρον, xat χατασχηνώσω sic τὰ
ἔσκατα τῆς θαλάσσης, χαὶ γὰρ ἐχεῖ ἡ χείρ σου ὁδη-
γήσει µε, xal χαθέξει µε ἡ δεξιά σου.» "Oct τοίνυν
τὺ Πνεῦμα xai πρόσωπον ἀποχαλεῖ τοῦ Πατρὸς ὡς
ἐξειχονίζον διὰ τῆς θεοπρεποῦς ἑνεργείας τὴν ἐξ fc
ἐστιν οὐσίαν ἀποκαλεῖ δὲ χαὶ χεῖρα διὰ τὴν ἑνυπάρ-
χουσαν αὐτῷ παντουργὸν δύναμιν, πῶς οὐχ ἂν΄ εἴη
Oel, xas': οὐσίαν τῷ Πατρὶ συνηµµένον, ἐξ αὐτοῦ
τε ὃν xa lv αὐτῷ, ὥσπερ οὖν xal ἡ χεὶρ τοῦ ἀνθρω-
πείου σώματος οὐ χεχώρισται, δέδεται δὲ μᾶλλον ἐν
αὐτῷ xat ἐῥῥιζώθη φυσιχκῶς.

ΑΛΛύ.

naturaliter atque. essentialiter procedere a Patre
Spiritum, per quem omnia ungens sanctificat. Quo-
circa non est alienus vel extraneus a divina natura
Spiritus sanctes, sed ες ipsa et in ipsa naturaliter.
Sicut digitus in manu ejusdem naturz? cum ipsa est,
et vicissim manus in corpore nequaquam diversae
substantim ab ipso corpore est. Quz cum ita sint,
Deus certe est. Spiritus. sanctus, neque aliter zen-
tiendun est.

ALIUD.

Psalmista David alicubi ad Deum lta exclamat :
* Quo ibo a Spiritu tuo ? et quo a facie tua fugiam?
Si ascendero in celum, tu ibl es ; si in infernum de-

B scendero, ades. Si suseipiam alas meas diluculo, &t

babitabo in extremis maris; etenim ibi minus tria
deducet me, et detinebit me dextera taa 5. » Cína
igitur Spiritum etiam faciem Patris appellet, veluti
exprimens, per divinam ipsius operationem, essen-
Uam ex qua est: cumque etiam eum manum vo-
cet, propter virtutem omnipotentem quss οἱ Igest :
quomodo non sit Deus, qui secundum essentiam
Patri copulatus est, atque ex. ipso οἱ in ipso esi :
quemadmodum et manus nom ost separata a cot-
pore humano, sed potius naturaliter ei iuberet.

ALIU D. :

"Ot: θεὸς τὸ Ἠνεῦμα, xal ἐντεῦθεν εἰσόμεθα: 'O C Quod Spiritus sit Deus, etiam binc intelligi po-

τῶν ἀποστόλων πρὀχριτος, (p τὸ θεῖον µυστήριον
σὰρξ χαὶ αἷμα, xa0& φησιν ὁ Σωτὴρ, οὐχ ἀπεχάλυ-
Ψεν, ἀλλ’ ὁ Πατὴρ ὁ tv τοῖς οὐρανοῖς λέγει που πρὸς
Ανανίαν, προσάγοντα μὲν τὴν τοῦ χωρίου τιμὴν,
ἁ πονοσφισάµενον δέ τι µέρος ἀπ αὐτῆς ' « ΑἈνανία,
διὰ τί ἐπλήρωσεν ὁ Σατανᾶς τὴν χαρδίαν σου ψεύ-

σασθαἰσε sb Πνεῦμα τὸ ἁγιον, καὶ νοσφίσασθαι ἁπὺ τῆς

τιμῆς τοῦ χωρίου; » Εἶτα συνάπτει πρὸς τούτοις τό»
« Οὐχ ἐφεύσω ἀνθρώποις, ἀλλὰ τῷ θεῷ. » Οὐχοῦν εἰ
ὁ τῷ Πνεύματι τῷ ἁγίῳ ψευδόµενος, τῷ θεῷ φεύ-
δεται, θεὺς ἄρα τὸ Πνεῦμα χαὶ iy θεῷ φυσιχῶς.

ΑΛΛΟ.

Γαλάταις ἐπιστέλλων ὁ Παῦλός φησι « Τεχνία,
οὓς πάλιν ὠδίνω, ἄχρις οὗ μορφωθῇ Χριστὸς iv
ὑμῖν. » El δὲ μορφοῦται Χριστὸς ἐν ἡμῖν διά τῆς
Πνεύματος ἑνερχείας, διὰ πάσης ἀρετῆς ἀναπλάττων
ἡμᾶς εἰς οἰχείαν ἑμφέρειαν, xal πνευματικοὺς ἕπερ-
γαζόμενος, θεὺὸς ἄρα «b Πνεῦμα Χριστοῦ τὸ ὡς αὐτὸς
ἓν ἡμῖν μορφούμενον.

ΑΛΛΟ.

Τὰ ix τῆς τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ἐπιδημίας εὐαγ-
γελιζόµενος ἀγαθὰ, φησί που sb; περὶ τῶν ἑαυτοῦ
ποιµνίων, ὅτι « ᾽Αναστήσω αὐτοῖς ποιµένας κατὰ τὴν
καρδίαν µου, χαὶ ποιμανοῦσιν αὐτὰ ποιµαίνοντες μετ)
ἐπ.στήνης. » Παῦλος δὲ τῆς ἀληθείας ὁ χἠρυξ τοῖς

test : Preeeipuus apostolorum Petrus, cui divinum.
mysterium caro et sanguis, ut inquit Salvator, non.
revelavit, sed Pater quí est. in coelis ?*, ita
alicubi ad Anahiam offerentem agri sul prétiimn,
sed aliquam ejus portionem detrahenten, loquitur :'
« Anania, cur Satanas implevit cót tuum, et men--
titus es Spiritui sancto, tibique attribuisti de pretio
loci *» Et addit : « Nón es mentitus hominibus, $ed
Deo **. » Si ergo Spirltuí sancto mentiens, Deo men-
titur, Deus itaque est Spiritus, et in Deo natura-
liter exsistit.

οι ALIUD.
Paulus ad Galatas scribens ita ait : « Filioli, quos'

D iterum pariurio, quoadusque formetur Christus in

vobis '*. » Si vero formatur Christus in nobis per
operationem Spiritus, per. omuem virtutem refor-
mans nos in propriam similitudinem et spiritales
efficiens, Deus Itaque est. Spiritus Cbrisii, quippe
qui, ut Christus, in nobis formatur.

ALIUD.

Deus bona. qux adventus Salvatoris nestri esset
allaturws, prasmentiane, ita alicubi de suis gregibus |
ait : «Suseitabo ipsis pastores secundum cor meum,
el pascent greges cum scientia "*. » Paulus vero
praeco veritatis Ephesiorum senioribus scribens :

1 Psal. cvxxvut, 7-10. 12 Matfh, xvi, 17. 7* Act, Y, 9, 4. "Galat. 1v, 19. ο Jerem 11, 15.

519

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

586

« Attendite, inquit, vobisipsis, et omni gregi in A Ἐφεσίων xpsc6utépotg προσομιλῶν' « Προσέγετε,

quo vos Spiritus sanctus posuit episcopos "". » Cum
igitur ea que Deus promisit se facturum, Spiritus
aancius cum potestate facit et prsestat, suscitang pa-
sores, ut per prophetas promissum est, nom es
igitur alienus a divina essentia Spiritus, sed tanquam
naturalis operatio atque essentialis, et inexsistens
ipsi, et ex ipsa precedens, et ip ipsa meneus, enia
operatur qui Deus.
ALIUD.

Christus alicubi ad Patrem de nobis ita. dicit :
« Sanctifica ipsos in véritafe Lua "5. » Ipse quoque
Deus per Ezechielem prophetanr : ε Rt éro ifbis
Deus, et ipsi οτυοί quibi populus. Bi cognoscent

φησὶν, ἑαντοῖς καὶ παντὶ τῷ ποιμνίῳ ἐν ᾧ ὑμᾶς τὸ
Πνεῦμα «5. ἅγιον ἔθετο ἐπισχάπους, » "Ote τοίνυν
ἅπερ ὑπέσχετο &gáv ὁ θεὸς µεῖ) ἑξουσίὰς xb Πνεῦμα
πληροξ, xal Ποιβένας ἐγείρει χατὰ τὴν ἐν προφήται:
ὑπχαγγέλίαν, οὐχ ἀἁλλότριαν ἄρα τῆς θείας οὐσίας
bti, ἁλλ᾽ ὡς ἑνέρχεια φυσιχή τε xal οὑσιώδης xai
ἐνυπόσταίος, ἐξ αὐτῆς Αροϊοῦσα καὶ Ev αὗτῇ µένον-
Φά πἀνία ἐργάζεται τὰ τοῦ θεοῦ.
AAAQ.

Λέγει που Χριστὸς πρὸς τὸν ἑαυτοῦ, Πατέρα περὶ
ἡμῶν « Αγίασον αὐτοὺς Ev τῇ ἀληθείᾳ aov. » Αὖ-
τός τε πάλιν uei ὁ θεὸς διὰ τοῦ προφήτου Ίεζε-
xw: « Kal ἔσομαι αὐτοῖς θεὺς, καὶ αὐτοὶ ἔφονταί

geotes quia ego sum Demiaes, qui μαποίίθέσ y por λαός. Καὶ γνώσονται τὰ ἔθνη ὅτι ἐγὼ Κύρως, à

ipsas '*. » Si ergo, cum Deus dicat se'senetifeare
eos qui sibi adhzeront, Spiritus illam prethniedionensi
prestat, atque sanctilica,, Deus idque est Spiritus,
et non alienus a suprema onmiugs essentia.

ALIUD.

lacarhetunr esse Dej Verbum. nsivorsa " faces
Soriptura confarmet, οὐ ipei bweretiei fütente,
Cum anmem soripeem οί dea ipse qwed aliquando
dues fuit Spiriur ie desetum: τε
ducius fuit Jesus virtete Spirws im Guliieuni 7 di-
cant nobis isti qui Spiritum a divina essentia exclu-
dunt et creaturis annumerare non verentur, quo»
modo Filius, sapientia et potentia Patris, virtute ac

-ἁτιάζων αὐτούς. » El τοίνυν θεοῦ λέγοντος ἁγιάζειν

τοὺς αὐτῷ προσεδρεύοντας, τὸ Ἠνεῦμά ἔστι τὸ τὴν
ὑπόσχεσιν ἁποπληροῦν xal ἁγιάξον, θεὺς ἄρα τὸ
Πνεῦμα, καὶ οὐχ ἀλλότριον τῆς ὀνωτάτν παἀσῶν οὗ:
glas.
ἀλλ. | .ἑ.

dos pontam «o9 460 Guo Λόγου, πᾶσα μᾶν $
θεία &iicypglGeton. Ἑ αρ, καὶ αὐνόῖ δὲ xávtec ὁμο-
χογόουδο ὁὲ δὺ Ἀνανκὰς;, Ἐπωιδὴ δὲ γἐγραπταε
qf Y αὐλοῦ, ὅτι fb μὲν frrehlo ti Βνεύματι e «kv
ἔρημον, TUE δὲ καὶ freto 6 Ῥηθοῦς (v. τῇ δυνάμει
do Πνεόματὸς eto 45v ΓάΧυλαἰάν, Χεγἐοσάν ἡμῖν ol
τῆς θείας οὐσίας τὸ Πνεῦμα δορἑζόντες χαὶ τολμῶν-
τες αὐτὸ τοῖς χτίσµασιν εγλαταριθμεῖν, tiva. τρόπον

vi Spiritus in Galikeam ductus fuerit, et diabolum C .6 Υἱὸς ἡ σοφία xoi δύναµις τοῦ Iaophe, τῇ δυνάμει

in deserto per Spiritum vicit? Anne ita 4$ νεὶ-
bus destitatum dicere audebunt, aut potius tanta
imbecillitate laborasse affirniabunt, ut Spiritus, qni
ex haereticorum opinione factus et creatus est, ope
iadiguerit? Αἱ quomode est Dominus virtutum, qui
creaturz auxilio eget 1 Caeterum hec vel sola cogite-.
tione absurdum est. Deus itaque est. Spiritus, qui
in Filio a Patre nsturaliter exsistit, atque univer-
sam ipsius operationem habet. Vicit autem diabolum
Verbum per Spirilum, uk ea utens potentia quam
essentialiter in se habet, diabolo quidem in solitu-
dine resistens, in Galilea autem sigua efficiens.
Omnia enim a Patre: per Fiunt. in Spiritu sancto
facit είν

τοῦ Πνεύματος εἰς τὴν Γαλιλαίαν ἀνήγετο, καὶ τὸν
διάδολον t τῇ iplo διὰ τοῦ Πνεύματος ἑνίκα xat
κατηγωνίζετο. Apa xai ἰσχύος αὐτὸν ἑνδεᾶ τολμῆ-
σουσι λέχειν, μᾶλλον 8E εἰς τοσαύτην ᾿δώσουσιν ἀσθέ-
νειαν ἐλθεῖν, ὡς ἓν χρείᾳ καθεστηχέναι τῆς ἀπὸ τοῦ
Πνεύματος βοηθείας τοῦ πεποιηµένου xal ἐκτισμέ-
νου, κατά «bv tov ἑτεροδόξων λόγον; Καὶ πῶς ἔτι
τῶν ὀννάμεων Κύριος ὁ διὰ χτίσµατος βοηθούμενος ; ;
Αλλά τοῦτο xat µόνον ἐννοεῖν ἁτοπώτατον. 8i ἄρα,
τὸ Πνεῦμά ἐσίι τὸ ἐν ru παρὰ Πατρὸς φνσιχῶς
ὑπάβχον, καὶ ὅλην αὐτοῦ τῶν ἑνέργειαν ἔχον, Evtp-
γὸς δὲ 6 Λόγός εἰς τὴν ἐπ᾽ ἐχείνῳ νἰκὴν διὰ Πνεύ-
µατος fjv, ὡς ταύτῃ χθχρλβένος ἰσχύτ, ἔχων τὸ
οὐσιωδῶς ἐν ἑαυνῷ, τῷ διαδόλῳ μὲν κατὰ τὴν Egt-

pev ἀντιστατοῦν, ἐν δὲ τῇ αλλαίᾳ τὰκ διὰ τῶν σημεβὸν δννώμεις ἐκιτελοῦν. Τὰ γὰρ πάντα παρὰ [la-

7pbq δὲ Υιοῦ ἐν Ηνούμκιι.
"^. ALIUD.

Deus sicubi ita alt: « Nonne colüm οἱ terram
ego impleo *67 » implet vero quia ubique per Spiri-
tum suum est. Quod intelligens Psalmista dixil :
« Qno ibo a Spiritu (ο Sf agcendero in culum, tu
ibb es. δὲ desosndero i iulemum, ades "..» Si
erge Deus. per Spirit. omnia iaplet. et. abiqué

ades, Deue anuo est Bpit, -«4uippé det omniu
implet ut Deus.

7 Act, xx, 38, 7* Joeu,. xeu, 17.

? Ezech. xxxvii, 27, 98.

AAAÓ.

ΦΠσί too θὲὸς' « Ἡ οὐχὶ καὶ 5v οὔρανὺν καὶ τὴν
Thy QU spo, λέγει Κύριος; » Καὶ πληῤός δηλον-
ὁτι, πανταχόθεν διὰ Πνεύματος παρών. Ὅπερ εἰδὼς
ὁ Ταλμῳδὸς Ere: « Ποῦ πόρευθῶ ἀπὸ τοῦ Πνεύ-
µατός cov; Εὰν ἀναδῶ εἰς. ev οὐρανὺν, εὐ ἑνάῖ «T.
Ρὰν κἀταθὸ εἰς τὸν' Xov, πάρει. rf BC τοίνυν διὰ
τοῦ Πνεύματος, πιηροῖ μὲν τὰ πἀντὰ θεὸς, πάρεατς
δὲ πανταχοῦ, Θθεὸς ἄρα τὸ Ηνευμα, τὸ τὰ πάννα έλη»
ροῦν ὡς. Gkó;.

* Jerem, xxi, 24. *! Psal cxxxvin, 8.

581
AAAO.

Ἀθηναίοις ὁ Παῦλος τὰ πρὸς εὐσέδειαν διαλεγό-
µενος, χαὶ τὸν ἀληθη χαταγγέλλων θεὸν, ἔφασχεν,
ὡς € Ἑν αὑτῷ ζῶμεν, xai χινούµεθα, xai ἐσμέν. »
'O δὲ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς τὴν τοιαύτην
ἑνέργειαν τὴν ἓν ἡμῖν γινοµένην παρὰ θεοῦ, τῷ ἁγίῳ
Πνεύματι περιτίθησι λέγων' « Τὸ Πνεῦμά ἔστι τὸ
ζωοποιοῦν. » θεὸς οὖν ἄρα τὸ Πνεῦμα τὺ ἓν ᾧ ζῶμεν
καὶ χινούµεθα xal ἔσμὲν, κατὰ τὴν τοῦ Παύλου
φωνὴν, xai τὴν τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν μαρτυρίαν.

ΑΛΛΟ.

Λέγει που Ἆριστὸς περὶ τῶν ἀξίων, εἰς τὸ xal
θεότητος μετασχεῖν' ε Ἑγὼ χαὶ ὁ Πατὲρ ἑλενσόμεθα,
χαὶ μονὴν παρ) αὐτῷ ποιησόµεθα. » Αλλ᾽ ἔστι δηλον

THESAURUS.

589
ALIUD.

Paulus apud. Athenienses de religioue disserens,
verumque Deum annuetians, « In Deo vero, inquit,
vivimus el movemur et sumus **. » Dominus antem
noster Jesus Christus hanc operationem qui in
nobis fli a Deo Spiritui sancto ascribit, dicens :
« Spiritus est qui vivifleat **, » Deus itaque est Spi-
rilus in quo vivimus et movemur et sumus, juxta
Pauli verba et Salvatoris nostri testimonium,

ALIUD.
Christus alicubi de iis qui participatione deitatis
digni sunt, ita dicit : « Ego et Pater veniemus, et
mansionem apud eum faciemus **. » Atqui constat

ὅτι τοῖς ἁγίοις ἑνοιχεῖ διὰ Πνεύματος. Ὅτε τοίνυν «y β eum per Spirituin. in sanctis. habitare; Cam ergo

xov Πατρὸς παρονσίαν, ὁμόίως δὲ xai τὴν τοῦ Yloo
τὸ Ηνεῦμα τὸ ἅγιον ἀναπληροϊ, πῶς ox ἔσται ὃσλον,
ὡς οὗ διώρισται τῆς οὐσίας τῆς θείας, ἀλλ ἐξ αὐτῆς
φυσιχῶς ἐχπεμπόμενον, ὅλῆν ἔχει τοῦ Πατρὸς xal
τοῦ Υἱοῦ τὴν ἑνέργειαν ; Καὶ ὅτι «b Πνεῦμά ἐστι τὸ
τοῖς ἁγίοις παρὰ Πατρὸς δι’ Υἱοῦ πεµπόµενον, αὐτὸς
µαρτυρήσει λέγων ὁ Σωτήρ' « Ὅταν δὲ ἔλθῃ ὁ Πα-
ῥράκλητος ὃν ἐγὼ πέµφω παρὰ τοῦ Πατρὸς, τὸ Πνεῦ-
pa τῆς ἁληθείας, ὃ παρὰ τοῦ Πατρὸς ἐχπορεύεται,
ἐχεῖνος µαρτυρῄήσει περὶ ἐμοῦ. » Kal πάλιν ε Ὁ
δὲ Παράχλητος τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, ὃ πἐμψειόὸ Ilacho
ἓν τῷ ὀνόματί µου, ἐχεῖνος διδάξει ὑμᾶς, χαὶ ὑπο»
µνήτει ὑμᾶς πάντα ὅσα εἶπον ὑμῖν. »

ΑΛΛΟ.

| C
Κορινθίοις 6 Απόστολος ἐπιφτέλλων, περὶ ἑαυτοῦ'

φΏσιν iv ἀρχῇ τῆς ἐπιατολῆς' ε Παῦλος ἁπόστολος
Ἰησοῦ Χριατοῦ. » ἸἼδοὺ σαφῶς ἐνθάδε τὸ τΏς ἆπσ-

ατολῆς ὄνομα xal πρᾶγμα καρὰ Χριστοῦ καὶ Ἱη-

σοῦ διισχυρίςεται λαμθάνειν. Ἐν δὲ ταῖς Πράξεσι
τῶν ἁποστόλων γέγραπταί τι τοιοῦτον « Λειτουρ-
γούντων δὲ αὐτῶν vip Κυρίῳ, xal νηστευόντων, are
τὸ Πνεῦμα τὸ ἆγιον' ᾿Αφορίσατε δή µοι τὸν Βαρνά-
6αν, χαὶ τὸν Σαῦλον. εἰς τὸ ἔργον ὃ προσχέχληµαι
αὑτοὺς, » El τοίνυν χεχληχότος αὐτὸν elc ἁποστολὴν
τοῦ Πνεύματος, παρὰ Χριστοῦ Ἰησοῦ κεχλῆσθαί
erat, δείχννται σαφῶς οὐκ ἀλλότριον τῆς οὐσίας τοῦ
Yioo «b Πνεῦμα τὸ ἅγιον. ᾽Αλλ' ἐν αὐτῷ χαὶ ἐξ αὖὐ-

τοῦ, xal ὥσπερ ἑνέργειά τις φυσιχὴ πάντα δυναµέ-

vnl πλτεροῦν ὅσα xaX βούλεται.

AAAO, ὅτι εάλειον τὸ Πνοῦμω τὸ ἅγιον καὶ οὐδὲν
ἀτελὲς ἐν αὐεῷ' xür γὰρ φόρηταί τινα περὶ αὐ-
τοῦ παρὰ ταῖς θείαις Γραφαίς, ὑπε γοντά τι
εοιοῦτον, τῆς οἰχονομίας ἔγεχα €nc δι ἡμας
εἰρῆσθαι δώσοµε».

Πρόεασις ὡς ἐκ τῶκ δι ἐχανείας.

Καὶ πῶς οὐχ ἄτοπον xat σφόδρα, qaot, δυσμαθὶς,
τὸ ix τῆς οὐσίας τῆς τοῦ θοοῦ λέγειν τὸ Ἠνεῦμα, τὸ
οὕτως ἁἀτελὲς, καὶ οὐδὲν ἔχαν ἐξ αὐτοῦ. ἁλλ' ix
µετοχῆς ἐκχείνου ὑπάρχον |ὅπερ ἐστί; Σαφέστατα
χουν ἐν τοῖς Εὐαγγελίοις, τοῦτο περὶ αὐτοῦ φησιν ὁ

93 Act. xvir, 98

*! Juan, vi, 64.
** Act. xin, 9.

** Joan. atv, 25.

Spiritus sanctus, Patris οἱ η αἱ et ΕΠΗ prseseotfa. noy
inplest : quowmedo hon sit manifestam Spiritum a
divina essentie sejungt non posse, sed ex ipsa natu-
raliter emitti, e$ universam Patris ac Filii operatio-
nem habere? Qaod a8t&m Spiritus sit qui sanctis x
Paire per Filium mittitur, ipsemet Salvatortestatur,
dites : « Quando venerit Parsefetus, quem ego miíi-
te & 9i Pee, Spiritum. veríftatis, qui a Patte
procedit, ie testimonium perfibebit de me 9. »
Et rersas ; « -Paracietes autem. Spirítus. ssrictus,
quem mittet Pater im tomine meo, iffe docebit vos
omnis, et suggeret vobis omnia quse dixt vobis *. i

ALIOD. E
Faulus ad Corinthios scribens, sub inüium. Epi-
stole ita de seípso inquit : « Paulus apostolus. Jesa
Christ *'.» Ecce aperte hic apostolatus nomen οἱ offi-
ciui se a Jesu Christo accepisse affirmat. la Acti-
bus vero apostolorum tale qnid acriptum est : « Mi-
nistrantibus auteni ipsis Domino et jejunantibus,
dixit Spiritus sancius : Segregste mihi Barnabam
et Paulum ad opus adquod vocavi eos 34. » Sic ergo
cum Spiritus ipsum ad apostolatum vocaril, a
Christo Jesu vocatum se esse ail, ostendit aperte
non alienum esse ab essentia Filii Spiritum san-
ctum, sed in ipso et ex ipso, ac veluti vim quam-
dam naturalem, quà omnia qusecunque velit, pras-
stare possit.

ALIUD, quod per(actus si4 Spirilus sencius , nikilque
in ipso imperfecium ; tametsi enim nonnulla de eo
in sucrix Litteris dicantur, qua tale quidpiam tn-
nusre widentur, psopter Jacarnationem nostra. d
causa auseoplam dicia eese censemus.

Objeciio hereilcorum.

At quomodo, inquiunt, non sit vehementer alisur-
dum dicere, Spiritum esse ejusdem essenliz eum
Deo, cum ita sit imperfectus, et nihil ex se babeat,
sed ex participatione illius exsistens id quod est?
Quod quidera Servatur apertissime de ipso in Evan-
t] Cor. ἐν l.

55 Joan. xv, 26. * Joan, xiv, 26.

585
geliis dicil :
quam a seipso, sed quacunque audierit, loquetur **. »
Si ergo ex seipso perfectionem habere posset, locu-
ius etiam esset ex seipso, alterius adinonitione nc-
quadam egens.

Solutio objectionis.

Non injuria admiretur quispiaw hzreticorum un-
peritiam ae temeritatem : iiy enim ipsis e quibus
mysterium Spiritus sancti doceri poterant, et di-
scere quod fructus quidam sit divinze essentiz in
ipsa exsistens, el ex ipsa citra ullam separationem
procedens, eique identitate naturz unitus, « Ex iis
ipsis $4545 offenduntur, et funibus snorum petcato-
rum copstringuntur, » ut scribitur ** : atque idcirco
recia discipling via iacedere nequeunt. Neque enim

cuim Salvator hzc de Spiritu dicit, imperfectum eum B

esse ostendit, sed ut certiorem audientibus fidem
faciat, eum, cum ex sua essentia sit, nibil alied lo-
culurum, quame quod ipse vult, Nam cum sit ipsius
Filii meus, juxta Paulum dicentem de Spiritu : « Νου
autem mentem Christi babemus *', [λα ipsa loque-
tur quae ipse cujus mens est. idcirco affirmavit Spi-
ritui nibil ex se ipso jecuturum, tantum noa di-
cens 1 Ego sum rursus qui loquor : perinde ac si
mens quise est in bomine dicat de sermone qui ex se
procedit : Noa loquetur a seipso quidquam, sed qua-
cunque asdierit, loquetur. Nemo vero dixerit com-
munem bunc bominis, sermonem, quo conceptiones
enuntjamus', imperfectum esse, ídeo quia prius in
mente formatur, et iis quae in ea sunt, acceptis,
procedit. Naturalis enim unitas celeriter ea qua iu
mente sunt, in sermonem transmittit. Idem fere de.
Spiritu sancto sentiendum est. Coni enim sit. mens.
Christi, omnia quie in Ίρεο sunt, discipulis eloqui-.
tur, non in propria ac peculiari quadain voluntate,
neque in aliena voiuntáte ejus in quo et ex quo est,
congrediens, sed tanquam ex essentia ipsius natu--
raliter procedens, integramque ipsius voluntatem,
quemadmodum et operationem labens. |

Quod Spiritus sanctus sit. ex essentia Patris el. Filii.

P]

Beatus Moses creationem homínis et ejus a nibilo.
ad esse productionem describens , affirmat Deum
sumpsisse pulverem e terra, et omnipoteute sua
viriute furmasse eam corporis forruam quas ocolis-
cernitor, et inspirasse in faciem ejus spiracnlum
vitse **. Hoc vero upirsculpm divinum howini creato
daium, non dicimes esse animam (esset enim im-
mutabilis, etpote ex divina natura progressa), sed
Spiritus divini participationem, qui humane ani-
nre initio inditus fuit. Omnis enim perfectio creatis
aceidit a Spiritu. flinc et ad imaginem Dei homo
creatus dicitar, utpote per participationem Spiritus
ipi confonnia factus. Οπίοτυπι quem Spiritum
Mosex insufflasse Deum homini affinnat, 35 hunc

*' Jagn. xvi, 19. ** Prov, v, 93.

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIITED.
« Neque enim loquetur, inquit, quid- A Σωτήρ' « 02 γὰρ λαλῆσει χέγων d ἑαυτιῦ οὐδιν,

*' [| 05. 11, 16.

b84

&AX ὅσα ἀχκούσει, λαλήσει. » Εἴπερ οὖν ἣν ἐξ ἑαυτοῦ.
τὸ τέλειον ἔχειν δυνάµενον, ἑλάλησεν ἂν χαὶ ἐφ'
ἑαυτοῦ, μηδὲν τῆς παρ ἑτέρου δεηθὲν ὑπομνή-
σεως.

Πρὸς τοῦτο «ύσις.

Θαυμάσειιν ἄν τις, xal µάλα εἰκότως, ἑννοή-
σας τὴν τῶν δι ἐναντίας ἀπόνοιάν τε xal ἀθουλίαν *
δι ὧν yàp ἐχρῆν ἐχπχιδεύεσθαι μᾶλλον τὸ περὶ
τοῦ ἁγίου Πνεύματος µυστήριον, xai νοεῖν ὅτι δὴ
χαρπός τις ὥσπερ ἐστὶ τῆς θείας οὐσίας, àv αὐτῇ τε
ὃν xà) ἐξ αὐτῆς ἀμεβίστως τε xat ἀχωρίστως προσερ-
χόµενον, χαὶ ἠνωμένον χατὰ τὴν ταυτότητα τῆς
φύσεως. ε Διὰ τούτων αὐτῶν σκανδαλἰζονται, σει-
ραῖς τῶν οἰκείων ἁμαρτημάτων σφιγγόµενοι, » χατὰ
τὸ Τεγραμμµένον, xai τὴν εὐθεῖαν τῶν µαθηµάτων
ὁδὺν διὰ τοῦτο βαδίζειν οὐχ ἰσχύοντες. O0 γὰρ ἁτε-
ὃὶς τὸ ΗἨνεῦμα δειχνύων ταῦτα περὶ αὑτοῦ φησιν
ὁ Σωτίρ, ἀλλ᾽ ἵνα μᾶλλον πληροφορήσῃ τοὺς ἀχροω-
µίνους, ὡς τῆς οὐσίας ὑπάρχον αὐτοῦ, οὐχ ἕτερόν τι
λαλήσει παρ' ὅπερ αὐτὸς βούλεται. Καὶ γὰρ νωὼς
Umápgov αὐτοῦ, Χατὰ τὸν µαχάριον Πανλον"
« Ἠμεῖς δὲ νοῦν Χριστοῦ ἔχομεν, » λέχονῖα περὶ
τοῦ Πνεύματος, Exelva πάντως λογιεῖται xal διατά-
ξει, ἅπερ ἂν χαὶ αὐτὸς, οὗ καὶ ἔστι νοῦς. Διὰ τοῦτο
μηδὲν ἐξ αὐτοῦ λαλήσει τὸ Πνεῦμα) διϊσχνρίσατο,
μονονονυχὶ λέγων γώ εἰμι πάλιν ὁ λαλῶν, ὥσπερ ἂν
εἰ xa ὁ ἐν ἀνθρώπῳ νοῦς λέγοι περὶ τοῦ προ-
χύπτοντος ἐξ αὐτοῦ λόγου. OO λαλήσει ἀφ᾿ ἑαυτοῦ οὐ-
δέν’ 02)" ὅσα ἂν ἀχούσῃ λαλήῆσει. Καὶ οὗ 5f που τὸν
χοινὸν toutov xal προφοριχὸν τοῦ ἀνθρώπον λόγον,
ἁτελή τις Egal, διὰ τὸ ἓν wp μορφοῦσθαι πρότερον,
xai τὰ ἐξ αὐτεῦ λαθόντα προέρχεσθαι. Φνυσιχὴ vip
ἕνωσις ὀξέως τὰ ἐντεῦθεν ἐν ἐχείνῳ τίθησι. Τοιαύτην
τινὰ διάνοιαν δέχεσθαι χρὴ καὶ περὶ τοῦ ἁγίου Πνεύ-
µατος. Noo; Υὰρ ὑπάρχων Χριστοῦ, πάντα τὰ iv
αὐτῷ διαλέγεται τοῖς μαθηταῖς, οὐχ ἐν ἰδία rv Os-
λήσει, οὐδὲ μὴν kv ἀλλοτρίᾳ βουλήσει τοῦ ἐν ᾧ xol
ἐξ οὗ ἐστιν ὁμιλοῦν, ἁλλ ὡς ἐκ τῆς οὐσίας αὐτοῦ
φυσιχῶς npotbv, καὶ ὅλην αὐτοῦ τὴν βούλησιν Éyov
ὥσπερ xai τῖν ἑνέργειαν.

"Ott ἐκ τῆς οὐσίως τοῦ Πατ
Πνεῦμα: τὸ

Τὴν ἀνθρώπον ποίησιν καὶ τὴν εἰς τὸ εἶναι má:
Ῥοδον ἐξηγούμενος ὁ µακάριος Μωεῆς, [εἱληφέναι
τὸν θεὸν χοῦν ἀπὸ τῆς γῆς διισχυρίζεται, xal πλά.».
σαι μὲν τῇ παντονργῷ δννάµει τὸ ὀρώμενον δη
τοῦτο τοῦ σώματος σχῆμα, ἑμφυσῆσαι δὲ εἰς ”ὸ
πρόσωπον αὑτοῦ πνοῆν ζωῆς” ὡς γενέσθα; τὸν ἄνθρω-
πον εἰς doy hv ζῶσαν. Τὸ δοθὲν τοιγαροῦν ἐμφύσημα
θεῖον τῷ πεπλασμένῳ, οὐχ αὐτὴν εἶναί φαμεν τὴν
ψυχὴν (f$ γὰρ ἂν ἄτρεπτος Ἶν, ὡς ἐκ τοιαύτης
προελθοῦσα φύσεως), ἀλλὰ «hv τοῦ ἁγίου Ηνεύματος
µετουσίαν ἐντεθεῖσαν ἐξ ἀρχῆς τῇ ἀνθρωπείᾳ Ψυχῇ. ᾿
Ηᾶσα γὰρ ἡ τελειότης τοῖς πεποιηµένοις διὰ τοῦ
Πνεύματος, ὅθεν καὶ xat' εἰχόνα θεοῦ τὸ τεχνηθὲν
ἐποιήθη ζῶον, ὡς.διὰ τῆς µετυυσίας τοῦ Πνεύματυςι

** Gen. ii, 7.

c xal τοῦ Yioo τὸ
tov. .

585

THESAURUS.

586

πρὸς αὑτὸν µεμορφωμένον. Αλλ' ὅπερ ὁ µαχάριος A Christus in nobis renovans post resurrectionem a

Μωσῆς ἑἐμπεφυσῖσθαι παρὰ Gco0 τῷ ἀνθρώπῳ
διτσχυρίσατο, τοῦτο Χριστὺς ἀνανεῶν Ev ἡμῖν μετὰ
τὴν Ex νεχρῶν ἀναθίωσιν, ἑνεφύσησε τοῖς ἑαυτοῦ pa-
θηταῖς λέγων « Λάδετε Πνεῦμα ἅγιον, » ἵνα πάλιν
ἀναμορφωθέντες εἰς τὴν ἐξ ἀρχῆς εἰχόνα, σύμ-
µορφο;: φαινώμεθα τῷ πεποιηχότι διὰ τῆς τοῦ
Πνεύματος μετοχΏς. "Οτε τοίνυν τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον
ἐν ἡμῖν Υγενόµενον, συµµόρφους ἀποδειχνύει θεοῦ,
πρόεισι δδ χαὶ ix Πατρὸς xai Υἱοῦ. πρόδηλον ὅτι
τῆς θείας ἑστὶν οὐσίας, οὐσιωδῶς ἐν αὑτῇ καὶ ἐξ
αὐτῆς προϊόν. Ὥσπερ οὖν ἀμέλει χαὶ τὸ ἐξ ἀνθρω-

mortuis, inspiravit discipulis suis dicens : « Acci-
piie Spiritum sanctum ** ; » ut reformati ad pristi-
nam imaginem, conformes Creatori natura per par»
ticipationem Spiritus fieremus, Cum igitur Spiritus
sanctus nobis inminissus conformes uos Deo elliciat :
procedat vero is a Patre et Filio : manifestuin est
ex divina essentia ipsum esse, essentialiter in ipsa
et ex i[sa procedentem, Sicut et spirilus qui ex liu-
mano ore prodit, tametsi humile hoc atque indignum
tania re exemplum videatur; Deus eniu: onmia
excedit.

πείου στόματος ἑκτρέχον ἐμφύσημα, εἰ xal μιχρὺν xai οὐχ ἄξιον τοῦ λόγου τὸ ὑπόδειγμα" πάντα γὰρ

ὑπερέχει θεύς.
| Αλλο.

Ὅρηυς ἐπωφελεστάτους ταῖς Ἑκκλησίαις ὁ Παῦ-
λος τιθεὶς, xal ὅπως ἡμᾶς ἐν αὐταῖς εἶναι χρὴ δια-
τάσσων, xa τῷ ἐπὶ πάντων φαίνεσθαι Ocip* ε 'Avbo
μὲν, qnot, οὐχ ὀφείλει χαταχαλύπτεσθαι τὴν χερφα-
λὴν, εἰχὼν xat δόξα Θεοῦ ὑπάρχων. » Εἶτα τὴν γν-
ναῖχα δόξαν ἀνδρὸς εἶναι διῖσχυρίσατο. Καὶ χατὰ
ποῖον λόγον, ἀναγκαῖον ἐξετάζειν ἀμφότερα. Προ-
χείσθω δη οὖν £v πρώτοις τὸ περὶ ἀνδρὺὸς εἰρημένον,
xai ζητῶμεν ὅπως εἰκὼν ὑπάρχει xal δόξα Θεοῦ.
'AXX' οἶμαι πρόδηλον εἶναι πᾶσι οὕτω προαγορεύε-
σθαι τὸν ἄνδρα, διὰ τὸ µετεσχηχέναι θείου Πνεύμα-
τος, καὶ δι αὐτοῦ τῆς θεία; γενέσθαι φύσεως χοι-
νωνὸν, ὡς ἐντεῦθεν xal τῆς παρὰ θεοῦ πληρωθῆναι
δόξης. Ὡς ἔχων το'γαροῦν &v ἑαυτῷ τὸ Πνεῦμα τὸ
&x τῆς οὐσίας τοῦ θεοῦ, καὶ διὰ τῆς πρὸς αὐτὸ χοινω-
νίας μεμορφωμένος εἰς ὁμοιότητα τοῦ πεποιηχότος,
εἰχὼν ἐχλίήθη xal δόξα Θεοῦ. Μάθοιµεν δ᾽ ἂν οὐδὲν
ἅττον, διὰ τοῦ καὶ τὴν γυναῖχα χεχλῆσθαι τοιῶσδε ,
«59 λεγομένου την δύναμιν. Δόξαν αὐτὴν εἶναι τοῦ
ἀνδρὸς ὁ Παῦλός φησι, διὰ τὸ ἐκ τῆς οὐσίας αὐτοῦ
γενέσθαι ταύτην. « "EXa6: γὰρ, φησὶν, ὁ θεὸς µίαν
τῶν πλευρῶν αὐτοῦ, καὶ τὴν γυναῖκα εἱργάσατο. »
Ὥσπερ οὖν ἡ γυνὴ δόξα κέχληται τοῦ ἀνδρὸς διὰ τὸ
µέρος εἰληφέναι τῶν αὐτοῦ μελῶν εἰς τὴν οἰχείαν
Χατασχευέν οὕτω xal ὁ ἀνῖρ δόξα χέκληται θεοῦ,
διὰ τὸ γενέσθαι µετέχων τῖτς οὐσίας αὑτοῦ, διὰ τοῦ
ἑνοιχήσαντος ἐν αὐτῷ Πνεύματος ἁγίου. Τούτων
τοιγαροῦν ἑχόντων τῇδε, ἀνάγκη πᾶσα τὸ Πνεύμα

ALIUD.

Paulus utilissimam Ecclesiis doctrinam prz:ceri-
beus, et quo pacto uos in iis versari et. coraw Dvo
apparere oporteat docens : « Vir, inquit, non. debe.
caput velare, imago enim el gloria Deiest**. ο
Postea mulierem gloriam viri esse asserit. Qua vere
ratione utrumque dicatur, inquirendum est. Ae
primum quidem, quod de viro dietum esi, videainug
quomodo sitimago et gloria Dei. Ac manifestum
quidem esse arbitror ita prius appellatum esse vi«
rum, quia particeps factus fuit Spiritus diviui **, et
per bunc diving nature, sicut etiam iude divina
gloria repletus fuit. Ergo ut habeus in se Spiritum
qui est ex essentia Dei, el per communionem cum
ipso ad imaginem Creatoris foruiatus, imago οἱ gloría
vocatus est. Niliilo vero secius ex eo quod et είς
ita vocata sit, dicti vim iutelligemus. Gloriam autem
viri Paulus eam vocat, quia ex aubsianua
ipsius lacta est. « Accepit enim, inquit Scriptura,
Deus unam de costis viri, et fecit ex ea muliereni *6, »
Quemadwodum igilur mulier dicta est. gloria viri,
quia esl pars membrorum ejus, unde suam cousti-
tuliouem habet ? ita εἰ vir dietus est gloria Dei,
quia factus est particeps essentize ipsius per iubabi-
tantem in eo Spiritum sanctum. Qua cum ita se liae
beant, necessarium plane est dicere, Spiritum sau-
ctuin factum vel creatum non esse, sed ex essentia
Dei, videlicet Deum cum Patre et Filio secundum
identitatem natur: adoratum.

λέγειν uh, εἶναι γενητὺν f| χτ.στὸν, ἀλλ &x τῆς οὐσίας τοῦ Θεοῦ, θεὺν δηλαδη μετὰ Πατρὸς xai Ylou χατὰ

τὴν ταυτότητα τῆς φὕσεως προσχυνο”ενον.
ΛΑΛΟ.

Ἡροσέρχεταί τις £v τοῖς Εὐαγγελίοις, καί qnot
πρὸς τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Ἀριστόν' « Διδάσκα-
λε ἀγαθέ. » Πρὸς τοῦτον Χριστὸς ἀπεχρίνατο" «Τί µε
λέγεις ἀγαθόν; Οὐδεὶς ἀγαθὸς, εἰ μὴ εἷς ὁ θεός. »
Χριστοῦ τοίνυν ἕνα τὸν ὄντως xal οὐσιωδῶς ἀγαθὸν
εἶναι φάσχοντος, ὁ Ὑαλμιδός ποὺ φτσι' εΤὸ Πνεὺμά
σου τὸ ἀγαθὸν ὁδηγίσει µε ἓν γῇ εὐθείᾳ. » Ei τοί-
vov kw; ὕντος ἀγαθοῦ, τὸ Πνευμά ἐστι ἀγαθὸν ,
πρόδηλον ὅτι τῆς θείας ἐστι φύσεως, ἐφ᾽ f; im-
αληθεύεται τὸ χυρίως xa μοναδικὼῶς ἀγαθόν.

-.

ALIUD.

Adiit quidam in Evangeliis, dixitque 34456 ad Do-
minuni nostrum Jesum Christum : « Magister boue. »
Cui Christus respondit: «Cur me dicis bonum ? Nul-
lus bonus nisi unus Deus *', » Cum itaque Christus
unum Deum revera atque essentialiter bonum esse
dicat, Psalmista alicubi inquit : « Spiritus tuus be-
nus deducet me in terram rectam **, » Si igitur cum
unum sit bonum, Spiritus est bonus : manifestun-est
ex divina natura esse, qui vere ac proprie et sola ^
bona est. :

*! Joan, xx, 29. ** IL Cor. x1, 7, ** Hebr. vi, d. ?* Gen. 0, 31. * Matth. xix, 46, 47. ** Psal. οσε.!, 10.

Parnot, Ga. LNNV.

19

$87
ALIUD.

Paulus ad quosdam ita scribit : « Notum facio vo-
bis, quod nemo in Spiritu Dei loquens, dicit auathe-
ma Jesu. Et nemo potest dicere: Dominus Jesus,
nisi in Spiritu sancto **. » Hinc manifeste patet
quod qui particeps est Spiritus sancti, novit qux
sunt Domini Jesa ; qul vero non est particeps, igno-
rat. Quomodo iyitur is qui Spiritus particeps, novit
quod Dominus Jesus? Quemadmodum qui inel
gustant, ex ipsa qualitate sciunt mel dulce esse : ita
etiam qui Spiritus sancti particeps fit. Quocirca
ex essentia Filii Spiritus sanctus, qualitas quadam,
ut iia dicaimus, exsistens Domini omnium Dei. Quod
si ita est, Deus certe est, nou autem creatus Spiri-
tus, ut heretici somniant.

ALIUD.

Paulus divinorum donorum distributionem Spi-
rjius sancti. operatioui tribuens, ita scribit : « Alii
quidem per Spiritum datur sermo sapienti.e, alteri
(ides in eodem Spiritu, alii gratia &anltatum in uno
Spiritu, alii operationes virtutum, alii prophetia,
alii discretio spirituum, alil genera linguarum, alii
interpretatio sermone. lix*cautem omnia operatur
unus atque idem Spiritus, dividens singulis prout
vult *. » Atquisciens Spiritum esse Deum, in eadem
Epistola ita ait : « Et quosdam quidem posuit Deus
in Ecclesia, primum apostolos, secuudo prophetas,
tertio doetores, deinde virtutes, exinde gralias cu-
rationum, opilulationes, gubernationes, genera lin-

8. CYIULLI ALEXANDRINI ARCIIEP.

A

528
AAAO.

Ἐπιστέλλει τισὶν ὁ Παῦλος τοιῶσδε' « Γνωρίζω δὲ
ὑμῖν, ὅτι οὐδεὶς v Πνεύματι θεοῦ λαλῶν, λέγει ἀνά-
θεμα Ἰησοῦ) καὶ οὐδεὶς δύναται εἰπεῖν: Κύριος "In-
σοὺς, εἰ μὴ ἐν Πνεύματι ἁγίῳ. » Πρόδηλον οὖν ὅτι ὁ
µετέχων τοῦ ἁγίου Πνεύματος, οἶδεν ὄντα Κύριον
Ἰησοῦν' ὁ δὲ μη µετέχων ἀγνοεῖ. Dog οὖν ὁ τοῦ
Πνεύματος μετασχὼν, οἶδεν ὅτι Κύριος Ἰησοῦς ;
ὝὭσπερ οἱ μέλιτος γευσάµενοι, διὰ «nc ἐξ αὐτοῦ

ποιότητος ἴσασιν ὅτι γλυχὺ τὸ µέλι, οὕτω xai ὁ τοῦ

Πνεύματος μέτοχος. Οὐχοῦν Ex τῆς οὐσίας τοῦ Υἱοῦ
τὸ Ηνεῦμα, ποιότης τις, ἵν) οὕτως εἴπωμεν, ὑπάρχων
τοῦ κυρ,εύοντος ἁπάντων Θεοῦ. El δὲ τοῦτο, Oc;
ἄρα, χαὶ οὗ γενητὸν ἢ κτιστὸν, ὥσπερ τοῖς ἑτεροδό-
ξοις δοχεῖ.

ΑΛΛΟ.

Τὰς τῶν θείων χαρισµάτων διανομὰς ὁ µαχάριος
Παῦλος τῇ τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἀναθεὶς ἑνεργείᾳ,
γράφει πάλιν ε "Q μὲν γὰρ διὰ τοῦ Πνεύματος δί-
ὅσται λόγος σοφίας, ἄλλῳ δὲ πίστις tv τῷ αὐτῷ Πνεύ-
ματι, ἄλ)ῳ δὲ χαρίσματα ἰαμάτων Ev τῷ ἑνὶ Πνεύ-
ματι, ἄλλῳ δὲ ἐνεργήματα δυνάμεων, ἄλλῳ δὲ προ-
φητεία, ἄλλῳ δὲ διαχρίσεις πνευμάτων, ἄλλῳ γένη
γλωσσῶν, ἄλλῳ δὲ ἑρμηνεία γλωσσῶν. ἸΤαὔτα δὲ
πάντα ἐνεργεῖ τὸ ἓν xai τὸ αὐτὸ Πνεῦμα, διαιροῦν
ἰδίᾳ ἑχάστῳ χαθὼς βούλεται. » Αλλ' εἰδὼς ὅτι 55
Πνεῦμα θεός ἐστιν, Ev τῇ αὐτῇ Ἐπιστολῇ πάλιν φησί:
« Καὶ οὓς μὲν ἔθετο ὁ Θεὸς ἐν τῇ Ἐχχλησίᾳ, πρῶτον
ἀποδτόλους, δεύτερον προφῄτας, τρίτον διδασχάλους,

goarum *. » Quid ergo dubitant Spiritum esse Deum C ἔπειτα δυνάμεις, ἔπειτα χαρίσματα ἱαμάτων, ἀντι-

heretici ad blasphemiam promptissimi, cum Paulus
apertissime dicat Spiritum esse qui dividit, prout
ipsi placet, divinorum donorum varia geuera? οἱ
oum rursus dieat Deum esse qui ejusmodi dona
sapciis in Ecclesia largitur? Quomodo autem non sit
3&7 absurdum, eos qui recte sentire volunt, non
Pauli sententiae, sed haereticorum temerariz opinioni
acquiescere? Spiritus iisque est Deus, quantumvis
reclameni heretici.

ALIUD.

Paulus, mulieribus leges preescribens, ita ait :
v Mulier, quanto tempore vivit vir ejus, ligata est.
Si autein mortuus fuerit vir, libera est nubere cui
velit, solum in. Domino. lileatior autem erit, si sic
maneat, juxta sententiam meam. Videor aulem ego
Spiritum Dei babere *. » Quid vero hinc nobis col-
ligitur? Si soli Deo convenit leges sancire, l'aulus
vero leges sancit, tanquam liabeus Spiritum Dei :
Deus itaque est Spiritus qui in. ipso est, qui ipsi
auctor est przescribendi leges.

ALIUD.

Paulus rursum alicubi scribit: « Si nos. vobis
spiritslia seminamus, magounme est, si carnalia
vetira nmetamug *? » Atqui inanifestum est. quod

"ICor.xu,8. 'ibid. 8-11. * ibid. 25.

? | Cor. vii, 39, 49.

λήψεις, Χνθερνῄήσεις, Ὑένη Ὑλωσσῶν. » T! τοίνυν
ἀμφιθάλλουσιν, εἰ θεὺ; τὸ Πνεύμα ὑπάρχει κατ) οὐ-
σίαν, οἱ πρὸς µόνον τὸ δυσρημεῖν ἑτοιμότατοι, Παύ-
λην σαφέστατα διειπόντος μὲν, ὡς «b Πνεῦμά ἐστι τὸ
διαιροῦν μὲν χαθὼς ἂν αὐτὸ βούληται τὰ τῶν θείων
χαρισµάτων εἴδη ; εἶτα πάλιν φάσχοντος, θεὸν εἶναι
τὸν ἓν ταῖς Ἐχκχλησίαις τὰ τοιαῦτα χορηγοῦντα τοῖς
ἀξίοις, Ilo; δὲ o)x ἄτοπον τοὺς ὀρθῶς ἑθέλοντα-
φρονεῖν, ut ταξς τοῦ Παύλου φωναῖς, ἀλλὰ ταῖς ἄλλων
προσέχειν ἀδουλίαις; θεὺς οὖν τὸ Πνεῦμα, xv οἱ
ἀμαθεῖς ub βούλωντα»,
AAAO.

Τοὺς ἐπὶ ταῖς Υυναιξὶν ópl2ev νόμους 6 Παῦλός
φησι΄ € luvi δέδεται ἐφ᾽ ὅσον χρόνον (jj ὁ ἀντρ
αὐτῆς. 'Ekv δὲ ἀποθάνῃ ὁ &vho, ἐλευθέρα ἐστὶν (o
θέλει Υαμηθῆναι, µόνον ἐν Κυρίῳ. Μαχαριωτέρα 64
ἐστιν, ἂν οὕτως µείνῃ, χατὰ τὴν ἐμὴν γνώµην. Aoxi
γὰρ χἀγὼ Πνεῦμα Θεοῦ ἔχειν. » Τί οὖν τὸ ἐἑντεῦθεν
ἡμῖν συναγόµενον; El µόνῳ πρέπει τὸ νομοθετεῖν
Θεῷ, νομοθετεῖ δὲ Παῦλος, ὡς ἔχων Ηνεῦμα θεοῦ,
θεὸς ἄρα Πνεῦμα τὸ ἐν αὐτῷ, τὸ xal νόµους αὐτὸν
ἀναπεῖθον ὀρίζειν.

ΑΛΛΟ.

Ἐπιστέλλει πάλιν ὁ Παῦλός τισ’ «El dut;
ὑμῖν τὰ πνευματιχὰ ἑσπείραμεν, µέγα εἰ ἡμεῖς ὑμῶν
τὰ capxixà θερίσοµεν; » Αλλ' ἔστι ὅῆλον ὅτι τὰ

* | Cor. ix, 11.

b59

TIIESAURUS.,

$50

πνευματικὰ τὰ θεῖα πάντως εἶναί φησιν, ὥσπερ οὖν A spiritalia divina. vocet, quemadmodum carnalia

xai capxixX τὰ τῆς σαρχός. El τοίνυν τὰ θᾳῖα, τοντ-
ἐστι, τὰ περ; θεοῦ μυστήρια, χαλῶς 6h uda
ποιῶν ἀποχέχληχε πνευματικά.

ΑΛΛΟ.

Ἐν τοῖς Εὐαγγελίοις ὁ Σωτ{έρ πού φησι περὶ
ἑαυτοῦ:' « "Evo cipe ἡ ἀλήθεια. » Ὁ δὲ µανάριος
Ἰωάννης Ex τε τῆς τοῦ Πατρὸς οὐσίας xai τοῦ Υἱοῦ
τὸ Πνεῦμα δειχνύων, £v. μὲν τοῖς Εὐαγγελίοις rot
« Τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας παρὰ τοῦ Πατρὸς ἐχπο-
ῥεύεται. » Ἐν δὲ τῇ Ἐπιστολῇ ’ «Τὸ Πνεῦμά ἐστιν
ἡ ἀλίθεια. ». Πῶς οὖν τὸ &x τοῦ Πατρὸς ἐκπορευό-
μενον, καὶ Πνεύμα τῆς ἀληθείας ὑπάρχον, τοσαύτην
τε πρὸς τὸν Υἱὸν ἔχον τὴν ἐμφέρειαν διὰ τὴν τῆς
οὐσίας ταυτότητα, ὡς ἀλήῆθειαν καλεῖσθαι xaX αὐ ὃ,
πῶς γενητὸν ἂν efr, xai πεποιηµένου; Αλλά τοῦτο
ἄτοπον. Οὐχοῦν τὸ Πνεῦμα θεὸς, εἴπερ ὄντως ἁλή-
θεια, καὶ ἐκ []ατρὸς πορεύεται.

ΛΛΛΟ.

'O µαχάριος Ἰωάννης πδρὶ τοῦ Θεοῦ Λόγου δια-
λαμδάνων, αὐτὸν εἶναί φησι τὸ φῶς τὸ ἀλπθινὸν, ὃ
φωτίζει πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον.
'O 63 σοφώτατος Παῦλος ἑλλάμπειν τὸ Πνευμα
τὸ ἅχιον ταῖς χαρδίαις ἡμῶν διϊσχυρίσατο τρὺς cu-
τισμὸν της Υνώσεως τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ ἐν προσώπῳ
Χριστοῦ. "ῦτε τοίνυν ὁ Λόγος μέν ἐστι τὸ φῶς τὸ
ἀληθινὸν, ἑλλάμπει δὲ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, ἀνάγχη
πᾶσα τῆς οὐσίας του Λόγου xal τὸ Πνεύμα συνοµο-
λοχεῖν, δι οὗ φωτίζει πάντα ἄνθρωπον, ὥσπερ τινὰ
τῆς οἰχείας φύσεως ἀχτῖνα, προτείνων την τοῦ
Πνεύματος ἕλλαμψιν.

Αγτίθεσις ὡς &x τῶν δι ἑναντίας.

El τὰς τῶν ἁγίων, qaot, Ψυχὰς χαταχρίεσθαί φατε
παρὰ θεοῦ τῷ ἁγίῳ Πἱνεύματι, ἓν τάξει μύρου τὸ
Πνεῦμα κχείσεται. Καὶ moz ἂν εἴη τῆς αὑτης οὐσίας
τῷ χρίοντι τὸ μύρον, proi τῆς χαθ᾽ ἡμᾶς συνηθείας
τὸ τοιοῦτον ἐπιδΣχόμενον»

Πρὸς tovto Avete.

Ὢ πάσῃ μεθύοντες &vola, χαὶ τῆς ἁπασῶν αἰσχί-
στης ἀθουλίας ἀνάπ)εοι' o2 yàp βραχὺ διανήψαν-
τες, καὶ τὰς περὶ σωµά-ων ἀφέντες &vvola;, ἀνελεύ-
σεσθε πρὶς τὰ μεγάλα τῆς θεολογίας ὑψώματα, xal
θεοπρεπῷς τὰ περὶ τῆς θείας φύσεως λαλούμενα
διαλίφεσθε, κᾶν ἀνθρωπίνοις προσφέρητα: ῥήμασ:.,
xai τῆς καθ ἡμᾶς συνηθείας οὐκ ἀναθαίνει τὸ
σχΏμα, διὰ τὸ μόλις οὕτω δύνασθαι νοεῖν τοὺς
ἀχροωμένους. "Iva δέ τι ταῖς ὑμῶν ἁμαθίαις εἴπω-
μεν συγγενὲς, εἰ ἐν τάξει μύρο» τὸ Πνεῦμα χείσε-
τα:, καθ ὑμᾶς, καὶ ἐπειδη τὸ χρίσμα τοῦ χρίοντος
εἶναι δεῖ πάντως ἑτεροούσιον, ἀνάγχη λέγειν καὶ τὸ
Πνεύμα τοῦ Πατρὸς ἑτεροούσιον. Ἐπειδὴ δὲ τὸ μύ-
pov ix πιλλῶν συντέθειται, παρὰ τῶν εἰς τούτο
σορῶν, ἀνάγχη xai τὸ Πνξῦμα τὸ ἅγιον διὰ πολλῶν
xai ποικίλων ἡμῖν συγκεῖσθαι μερῶν. Καὶ πάλιν,
ἐπειδὴ τὸ μρον ἄλογον, ἕστω χαὶ τὸ Πνευμα τὸ

* Juau. 515, 6, * Juan. xv, 26.

* [ Joan. v,6 juxta Bibl. grzc..— .* Joan. 1, 9.

qui carnis suut. Quocirca divinas, hoc est, ar-
canas res de Deo, recte admodum vocavit spi-
ritalia.

ALIUD.

Salvator alicubi iu Evangeliis ila de seipso ail:
« Ego sum veritas *. » Beatus vero Joannes, osten-
dens ex esseutia Patris et Filii esse Spiritum, in
Evangeliis quidem ait : « Spiritus veritatis a Patre
procedit *. » Iu Epistola vero: « Spirilus est ve-
ritas Ἱ. » Quomodo igitur, cum procedat ex Patre
et sit Spiritus veritatis, tantamque liabeat cuui. Fi-
lio similitudiuem propter esseutke identitatem, ut
ipse quoque vocetur veritas : quomodo, inquaimn,

D possit esse factus vel creatus ? At hoc absurdum est.

Spiritus itaque Deus est, siquidem revera est. veri-
ta8, εἰ ες Patre procedit. .

ALIUD.

Beatus Joannes, de Deo Verbo disserens, dicit ip-
suin esse lucem veram, qua illuminat omnem ho-
minem venientem. in. muudum 8. Sapientissimus
vero Paulus Spiritum sauctum cordibus uostris
illucescere ait, ad illuminationem cognitionis glorige.
Dei in facie Christi Jesu *. Cum itaque Verbum
sit lux vera, illuminat vero Spiritus sanclus : ne-
cessarium plane est Spiritum esse de esseitia
Verbi, per quod illuminat omnem hominem, veluti
quemdam proprie nature radium emittens, Spiri-
tus illuminationem.

93 8 Ohjeciio hereticorum.

Si, inquiunt, sanctorum animas ungi dicitis à

Deo Spiritu sancto, Spiritus itaque erit loco unguen-

ti. Αι quomodo sit ejusdem essentiz id quod ungit

el unguentum ipsum, cuim neque nostra consue-
tudo tale quidpiam ferat?

Solutio objectionis.

O temulentos omui amentia homines, et turpissi-
wa omnium fatuitate refertos ! Neque enim ad so-
brieigtem paululum reversi, omissa illa cogitatione
de corporibus, ad sublimitatem eorum quse de Deo
dicuntur conscendetis, et divino more qua de divi-
na natura dicta sunt. accipietis, tametsi humatis
verbis proferantur et nostrae consuetudini accoiui-
modatis, quia ue iia quidem nis) agre audientes -
intelligunt, Caeterum ut aliquid ipsorum imperitiz
simile dicamus, si Spiritus uuguenli loco est, ut vus
opinamini, εἰ cum unguenluin. diverse substantiz.
sit ab eo qui ungit, necesse eliam fuerit Spiritum
diverse a Paire essentize esse. El cum unguentum
ex multis et variis rebus componatur, ab jis qui
eam artem callent, ngcessarifm quoque Spiritum
sanctum ex multis et diversis partibus copstitutuin
esse. ltem cuim unguentumsil falionis expers, Spi-

* JI Cor. rv, 6.

S. CYRMLLI ALEXANDRINI ARCHIEP,

569

Vitus etiam sanctus rationis expers erit. Hzc itaque A ἅγιον. Ἡ μὲν οὖν ἐπὶ τούτῳ δυσφηµία δραμεῖται

blasphemia in illorum capita redundabit. Nos vero
contra inférimus : Si Spiritus sanctus esl diversz
essentiz a Deo, qui in ipso sanctos ungit, quomodo,
habitante in nobis Spiritu sancto, Clhiristus inhabi-
tare dicitur, qui a Patris essentia diversus non est?
Quod quidem intelligens Paulus inquit τε Ut. det
vobis secundum divitias glorie sux confortari vir-
tute per Spiritum suum iu interiori. homine, et ha-
bitare Christum per fidem in cordibus vestris !*. »
Cum itsque Christus per Spiritum in interiore
homine habitet, manifestum ést non esse di-
versum ab ipsius essentia id per quod in sanctis
habitat.

ALIUD.

Lex Mosaica inevitabile supplicium proponit iis
qui in Deum totius universi sunt blasphemi. Unde et
filius /Egyptize in eremo lapidibus a tota multitu-
dinejussu Dei obrutus est, quod nomine Dei abusus
et aliquid lege vetitum dicere ausus fuisset *!. 1pse
etiam divinus noster Jesus Christus eumdem 349
divinse natura servans honorem, inquil remitten-
dum esse peccatum ei qui dixerit in Filium hominis:
blasphemantibus vero in Spiritum sanctum, neque
Ín hoc, neque in futuro szculo remittendum csse **.
Atqui sl esset creatura Spiritus sauctus, et non di-
ία essentiz, ac si non una. cum PDatre. et Filio
glorificaretur : quomodo blasphemia in ipsum com-
missa adeo grave supplicium meretur, atque eorum
qui in Deum blasphemi fuerunt? Sed manifestum est
quod sit Deus ex Deo et in Deo Spiritus, cui a sacris
Scripturis honor defertur ut Deo, atque ita natura
$ua exsistit,

ALIUD.

Si, quemadmodum Salvator inquit, qui genera-
tus est ex Spiritu, est Spiritus !*; qui vero
talis est, non ex sanguinibus neque ex voluntate
viri, sut muliere, sed ex Deo natus est '* : Deus
itaque esi sua nalura Spiritus, qui sanctos regene-
rat in unitatem cum Deo, quià in eis habitat, suz-
que naturg participes efficit.

ALIUD.

Bi Spiritus eos in quibus versatser. vivificat et. di-
vins naturse participes efficit : Deus itaque est,
et ex divina essentia naturaliter per Filium | erea-
ture suppeditatur, earique in se reformat, Nain
sicut proprium luminis opus est illuminare, et nulla
res in universum illuminare queat nisi sit lumen:
Ma etiam divini Spiritus opus est, eos qui ipsum
suscipiunt deos efficere. Neque vero divine nature
participem quemquam eflicere posset, nisi jpse
eliam divinse essentis esset,

πάντως εἷς τὰς ἑχείνων χεφαλάς. Ἡμεῖς δὲ αὐτοῖς
ἀντεπάγομεν Εἰ ἑτερηούσιον τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον
τοῦ iv αὐτῷ χρίοντος τοὺς ἁγίους θεοῦ, πῶς τοῦ
Πνεύματος οἰκοῦντος ἐν ἡμῖν, Χριστὺς οἰχῶν ἀπο-
δείχνυται, ὁ τῷ Πατρὶ xaz' οὐσίαν οὐχ ἕτερος Óv;
"Oxep εἰδὼς xai ὁ Παῦλος ἐπιστέλλει' € "Iva δῷ
ὑμῖν χατὰ τὸν πλοῦτον τῆς δόξης αὑτοῦ δυνάµει
χραταιωθῆναι διὰ τοῦ Πνεύματος αὐτοῦ εἰς τὸν ἔσω
ἄνθρωπον, χατοικῆσαι τὸν Χριστὸν διὰ τῆς πίστεως
ἓν ταῖς χαρδίαις ὑμῶν. » "Ote τοίνυν διὰ τοῦ Πνευ-
pato; &ig τὸν ἔσω ἄνθρωπον ὁ Χριστὸς χατοιχεῖ.
πρόδηλον δήπουθεν ὡς οὐκ ἁἀλλότριόν ἐστι τῆς οὐσίας
αὐτοῦ τὸ bU οὗ τοῖς ἁγίοις ἑνοιχεῖν φαίνεται.

ΑΛΛΟ.

"Aquxtov ἐπάγει τὴν τιµωρίαν τοῖς εἰς τὸν ἁπάν-
των βλασφημοῦσι Θεὺν xal ὁ διὰ Λίωσέως νόμος.
Καὶ γοῦν τὸν τῆς Αἱγυπτίας υἱὸν χατὰ τὴν ἔρημον
λιθόλευστον παρὰ πάσης τῆς συναγωγῆς προστάττε:
γενέσθαι θεὸς, μνημονεύσαντα τοῦ ὀνόματος, χαθὰ
γέγραπται, χαὶ εἰπεῖν τι τῶν ἀπηγορευμένων τοῖς
µῄσαντα. Οὐδὲν δὲ ἧττον χαὶ αὐτὸς ὁ Κύριος ἡμῶν
Ἰησοῦς ὁ Χριστὸς, τὴν αὐτὴν ἀποσώξων τιμὴν τῇ
θείᾳ φύσει, ἀφεθήσεσθαι μὲν διῖσχυρίζεται τῷ λέ-
γοντι λόγον κατὰ τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου * τῷ δὲ εἰς
τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον δυσφηµήσαντι οὐκ ἀφεθίσι-
σθαι, οὔτε ἓν τῷ νῦν αἰῶνι τούτῳ, οὔτε Ev τῷ µέλ-
λόντι. "AX εἴπερ ἣν ποίημα τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον,
καὶ ph τῆς θείας οὐσίας ὑπῆρχα Πατρὶ xoi Υἱῷ
συνθεολογούµενον, πῶς ἡ εἰς αὐτὸ δυσφηµία τοταύ-
την ἔχει τὴν χόλασιν, ὅση χατὰ τῶν εἰς Gsbv δνα-
Φημούντων ὀρίζεται; "AXI ἔστι ὃηλον ὅτι 8c5; Ex
Θεοῦ καὶ ἐν θεῷ τὸ Πνεῦμα, τὸ ὡς Θθεὺς τιμώµενον
παρὰ ταῖς θείαις Γραφαῖς, xaX οὕτως ὑπάρχον τῇ
φύσει.

AAAO.

El, χαθάπερ «roiv ὁ Σωτῖρ, 6 γεννώμενος ix
τοῦ Πνεύματος Πνεῦμά ἐστιν. 6 δὲ τοιρῦτος, οὐκ
ἐξ αἱμάτων, οὐδὲ ἐκ θελήµατος ἀνδρὸς f) γυνχιὸς,
ἀλλ' ἐχ Θεοῦ ἐγεννήβη ' Θεὸς ἄρα τὸ Πνεῦιμά ἐστι
χατὰ φύσιν τὸ τοὺς ἁγίους ἀναγεννῶν εἰς ἑνότητα
τὴν πρὺς θεὸν, διὰ τοῦ χατοικεῖν Ev αὐτοῖς, xal τὶς

D οἰχείας φύσεως ἑργάκεσθαι χοινωνούς.

ΑΛΛΟ

Ei θεοποιεῖ τὸ Πνεῦμα τοὺς Bv of; ἂν γένοιτο, xal
μετόχους θείας ἐργάζεται φύσεως, θεὸς ἄρα ἐστὶ,
χαὶ ἔχ τῆς θείας οὐσίας φυσικῶς δι Υἱοῦ τῇ vios
χορηγούµενον, xai ἀναμορφοῦν αὐτὴν ὡς mph
ἑαυτό. Ὥσπερ Υὰρ φωτὸς ἔργον οἰχεῖον τὸ φωτίςε:ν
ἐστὶ, καὶ οὐκ ἄν τι δύναιτο φωτίζειν ὅλως, εἰ μὴ
ὑπάρχοι φῶς ΄ οὕτω xal θείου Πνεύματος ἔργον, τὸ
θεοὺς ἑργάξεσθαι τοὺς δεξαµένους αὐτό. Καὶ οὐδ' ἂν
φύσεως θείας ἐδείχννε κοινωνοὺς τοὺς ἔχοντας αὐτὸ,
εἰ μὴ τῆς θείας οὐσίας ῥπῆρχεν αὑτό.

** Ephes. 11, 16, 11. !' Levit, x«i, 10-25. μ Matth. xit, 3l... !* Joan, iit, δ. 1* Joan. 1, 43.

505

THESAURUS.

"Or οὐκ ἐκ µετοχῆς τῆς τοῦ Θεοῦ xal Πατρὸς A Quod Spiritus santtus. non. sil ex participatione

ἅγιόν ἐστι τὸ Πγεῦμα, dAAà φύσει καὶ οὐσιω-
δως ἐξ αὐτοῦ.

Ἀγτίθεσις ὡς ἐκ τῶν δι ἑναντίας.

Ἁγιάστικὸν εἶναι, φασὶν τὸ Πνεῦμα, καὶ αὐτοὶ
ὀυνομολογήσομεν, οὐκ αὐτὸ xa0' ἑαυτὸ φύσει τοιοῦ-
τον ὑπάρχον, ἀλλ ὥσπερ τι σχεῦος Ex dió pou τυχὸν
ἡ «καὶ ἑτέρας τινὸς Όλτς, τῆς Ex Topo; µετίσχον θερ.
µότητος τὰ πυρὸς ἐργάνεται' οὕτω xal αὑτὸ τῆς
παρὰ τοῦ θεοῦ πληρούμενον ἁγιότητος µεταδίδωσι
τῇ χτίσει του ἁγιασμου. Καὶ ἐπὶ τούτοις μάρτυς
ἡμῖν ἀφευδὴς αὐτὸς ὁ Σωτὴρ γενήσεται λέγων περὶ
αὐτοῦ» « "Ότι Ex τοῦ ἐμοῦ λήψετα,. »

Πρὸς tovto .«ἲύσις.

Πανταχόθεν αὐτοῖς 1| πρότασις ἁτοπωτάτη πάλιν
ἀποδειχθήσεται, xal δυσφηµίαν μᾶλλον περ ἁλη-
θείας εὗρξσιν ἔχουσα. OO γὰρ νοεῖν, ὡς ἔοικε, τὰς
θείας Γραφᾶς, παρατρέπειν δὲ μᾶλλον ἐπείγονται
πρὸς τὸ ἑκάστῳ δοχοῦν. ᾿Ἰδοὺ γὰρ πάλιν xal τὴν
τοῦ Σωτῖτρος φωνὴν εἰς ὀχύρωσιν τῆς οἰχέίας Φευδο-
λογίας ἁρπάζονυσιν, οὗ τὴν διάνοιαν τοῦ ῥητοῦ σαφῶς
ἱχκαλύπτοντες τοῖς ἀχροωμένοις, οὔτε μῆν τὰ
ἐφεξῆς τῷ λόγῳ συνείροντες παρατομὰς Ob τῶν
στίχων δυστρόπως ἐργαζόμενοι, xaX τὸ δωχοῦν εἶναι
χρήσιµον πρὸς τὸν ἁτόπως αὐτοῖς προτεθέντα σχο-
Tbv, αὑτὺ 65 xat µόνον πανούργως ἁρπάκοντες. Οὐ
γὰρ, Ἐκ τοῦ ἐμοῦ λήφεται, xat ἁγιάσει ὑμᾶς, φτοὶν
ὁ Σωτήρ; εἰ χαὶ ὅτι μάλιστα καὶ εἰ χατὰ τοῦτον
εἴρητο τὸν τρόπον, οὐδεμίαν τοῖς ὀρθῶς ἀχροωμέ-
vot; ἑνεποίησεν ἂν τὴν ζημίαν * πλὴν, ε Ἐκ τοῦ
ἐμοῦ λήψεται, qnot, καὶ ἀναγγελεῖ ὑμῖν. OO λαλήσει
&g' ἑαυτοῦ, ἁλλ᾽ ὅσα ἂν ἀχούσῃ, λαλήσει. » Ἐπειδὴ
γὰρ ἔμελλε τὴν μετὰ σαρχὸς ἀποπληρώσας olxovo-
µίαν ἀναδαίνειν πρὸς τὸν Πατέρα, πέμφειν δὲ ὑπ-
έσχετο τὸν Παράχλητον τοῖς ἑαυτοῦ μαθηταῖς, ἵνα
µή τις ὑπολάθῃ τὰ μὴ χατὰ γνώμην αὐτοῦ δια-
τάξειν ποτὲ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅνιον, δειχνύς τε σαφῶς
ὅτι Πνεῦμα αὑτοῦ ὑπάρχον τὰ ἐξ αὑτοῦ πάλιν δ.α-

χονήσει ῥήματα: « Ob λαλίτσει, φησὶν, &q' ἑαυτοῦ,

ἁλλ᾽ ὅσα ἂν ἀχούση λαλήσει, ὅτι Ex τοῦ ἐμοῦ λήψε-
ται. » "Opotov γὰρ ὡς εἰ xal τὸ µέλι περὶ τῆς ἑνού-
σης αὐτῷ φυσικῆς ποιότητος λέγοι, Οὐκ ἐνθήσει τι
àg' ἑαυτῖς τοῖς ἀπογευομένοις, ἀλλ Ex τοῦ ἐμοῦ
Ἀήψεται, φυσιχῶς διαθαινούσης τῆς ἐκ τῶν οὐσιῶν,

. Dei ac Γωιγίς, sed muluraliter atque essentialiter ος

Objectio hereticorum.

Sanctificantem esse Spiritum, inquiunt, nos etiam
profitemur, non quod ipse per se natura talis exsi-
stat, sed quemadmodum vasculum aliquod ex ferro
aut alia. quapiam maleria confectum, quando calo«
ris ex igue particeps factum est, ipsius iguis
opera facit : ita etiam Spiritus, sanctitate a Deo re-
ferius, creaturas sanctitatis participes facit, Cujus.
rei verissimus testis ο Salvator, "ita de ipso di-
cens :; « Quia ex meo accipiet !*. »

Solutio objectionis.

Oui ex parte ista. liereticorum — objectio 350
absurdissima est, et blasphemiam potius quam. ve-
ritatem iu se habens. Neque enim intelligere Scri-
pturas, ut apparet, adnitautur, sed eas ad suain
quisque libidinem detorquere. Ecce enim verba
Salvatoris ad confirmanda sua. mendacia abripiunt,
neque dicti sensum mauifeste audientibus exponunt,
neque sequentia cum priniis colizerenti serie conne-
cientes, sed interpolatis susdeque versiculis, sen-
tentiam mutilantes, quidquid arriserit, ad absurdam
suam opinionem accomimodant, Neque enim, Ex meo
aecipiel, et sauclificabit vus, dicit Salvator, tametsi
quamvis ita diceret, nihil damni inde. recte. intelli-
geutibus oriretur; sed inquit, « Ex meo accipiet, et
aununtiabit vobis. Non loquetur a seipso, sed ques
cunque audierit, loquetur. » Cum enim absoluta
sua administratione in. carne ascensurus esset. ad
Patrem, promisit se missurum | Paracletum suis di-
scipulis, ne quis suspicaretur doctrinam — Spiritus
sancti alienaim a sua fore; ostendens manifeste quod,
cum Spiritus ex se esset, verba quoque ex ipso ad-
winistraret. « Non loquetur, inquit, ex seipso, sed
quiecunque audierit loquetu r, quia ex ineo accipiet.»
Perinde eniw est ac si mel de qualitate naturali qus.
sibi inest, dicat : Nihil ex seipsa gustautium sensui
immittet, sed ex ieo accipiet : transeunte videlicet
naturaliter substantiarum, ut ita. dicam, qualitate,
iu ea qua inseparabiliter ex eis procedunt : quem-
almodum, ut modo dixiuus, duleedo ex ielle,
calor ex igne, reírigeratio ex aqua. Non esl

ἵν' οὕτως εἴπω, ποιότητος ἐπὶ τὰ ἐξ αὐτῶν ἁμερί- D igitur. Spiritus ex participatione, ut. hzretici opi-

στως προερχόμενα, οἷον, χαθάπερ fón προείποµεν,
ἐκ μέλιτος ἡ γλυχύτης, Ex. πυρὸς dj θερµότης, ἐξ

nautur: sed potius naturaliter atque esseutiali-
ter.

Ὀδατος ἡ Φύξις. Οὐκ οὖν μετοχικῶς ἅγιον τὸ Πνεῦμα, χατὰ τὸν ἐχείνων λόγον * φυσιχῶς δὲ μᾶλλον καὶ οὐ»

σιωδῶς.
ΑΛΛΟ.

Τὸ ix μετοχῆς ἅγιον, δοχεῖόν ὥσπερ ὑπάρχον τοῦ
προσγεγονότος ἁγιασμοῦ, αὐτὸ xa0' ἑαυτὸ πρότερον
àv ἰδίᾳ φύσει χείσεται, ὥσπερ οὖν καὶ ὁ ἄνθρωπος
καὶ ὁ ἄγγελος τυχὸν, f| xal τις ἑτέρα φύσις λογική.
Λεγέτωσαν τοίνυν ἡμῖν οἱ ἐκ μετοχῆς τῆς τοῦ Θεοῦ
καὶ Πατρὸς τὸ Πνεῦμα τολμῶντες λέγειν ἅγιον εἶναι

" Joan. xvi, 14.

ALIUD.

Quod ex participatione sanctum est, cum sit
tanquam vas atque receptaculum sanctitatis qui
ei accidit. ipsum hoe per se prius it sua propria Να”
tora exstitit, quemaduoduin angelus, vel homo, aut
alia quaepiau rationalis natura. Dicant igitur nobis
qui Spiritum ex participatione Dei ac Patris audent

495

'$. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

"$96

dicere esse sanctum, et non naturaliter : Quidnam Α καὶ οὗ φυσικῶς' Τί xov ἄρα αὐτὸ xa0' bautb xai

ergo per se atque in propria sua hypostasi est Spi-
ritus ? Sed nihil aliud esse quam sanctum Spiritum
ex sacris Litteris accepimus. Non est igitur per par-
ticipationem vel compositionem sanctus, sed es-
sentia et natura sanctiflcans, 351 atque ipsa dei-
tatis que in Deo ac Patre est, qualitas, ut ita di-"
cam, sicut. dulcelo ex inelle, et bonus odor ex
flore.

ALIUD.

Quod ex parücipatione alicui inest, id. quemad-
modum datum est, auferri etiam potest, Sola enim
illa qux essentialiter alicui insunt, inseparabiliter
inhzrent. Si ergo sanctitatem quasi accidens ali-
quod in Spiritu collocant, necesse est ut fateantur,
eam eliam posse non accidere. Commode ergo dici
poterit, juxta illorum sententiam, Spiritum etiam
sine sanclitale esse posse. Àt hoc impium est. Non
igitur ex participatione, sed ex Deo naturaliter eat
Spiritus sanctus,

ALIUD.

Spiritum sanctum Seriptura sacra. Spiritum. ex
Deo semper vocat, significans non accidens ipsius
sliquod, ut hzretici opinantur, sed id quod. natura
$ua est, quemadmodum si quis hominem definiens,
quid secundum substantiom suam sit. significans,
dicat, quod sit animal rationale, mortale. Quomodo
igitur non. sit absurdissimum, hominem quia ila

delinitur esse omnino id quod esse solet : Spiritum c

autem sanctum aliud quidpiam ab eo quod. est ima-
ginari, cum hzc ipsius appellatio, quid secunduin
esseutiam sit significet? Sanctus enim appellatur.
Proinde si est natura sanctus, nequaquam extrin-
secus id conscquetur, sed potius cum sit naturalis ac
viva et inexsistens essentiz:: Dei operatio, creatur
semper perfectionein adjicit, per sauctilicationein οἱ
participatiouem ipsius.

ALIUD.

Nomina quz singulis rebus indita sunt, aut suh-
stantias ipsas significant, perfectam subjecti de(ini-
lionem habentia, sut ministerii sive muneris spe-
ciem declarant, nt in his nominibus, Λοπιο, et pro-
pheta. Nam si hominem voearo, jam prazdicati vel
suhjecti substantiam signiflcavi. Si vero nominem
prophetam, ministerium sive munus atque olficium
el commissum indico. Proinde si Spiritus sanctus
estex participatione sanctus, ergo appellatio illa
ministerium sivo olficium illius potius quam essen-
tiam declarabit ; neque ea intelligere possumus, quid
naturaliter sit, $ed quid muneris ei injunetum sit.
Quocirca aliud quidpiam secundum essentiam est,
3542 atque aliam quamdam propriam operationem
habet, przter sancitificantem, quam. extrinsecus, ut
illi blasphemi contendunt, adjectam sibi et acci-
deutariam a Deo babet. Imperfectus itaqne est Spi-
rilus sanctus, quippe qui impletione per sauctifica-

ἰδιαζ όντως ἐστιν; ᾽Αλλ᾽ οὐδὲν ἕτερον ἡ ἅγιον Ἰχού-
σαμεν παρὰ val, θείαις Γραφαῖς. 00x &pa ix µετ-
οχῆς, οὐδὲ Ex συνθέσεως ἅγιον, ἀλλ᾽ οὐσία χαὶ φύσις
ἁγιαστιχὴ, καὶ τῆς τοῦ Θεοῦ xal Πατρὸς θεότητος,
ἵν οὕτως εἴπω, ποιότης, ὥσπερ οὖν καὶ ὁ γλυχα-
σμὸς τοῦ μέλιτος, f| καὶ ἐξ ἄνθους εὐωδία.

ΑΛΛΟ.

Τὸ £x μετοχῆς προσγενόμενόν τισιν, ὡς δοτὸν ἔσται
xal ἁφαιρετόν. Móva γὰρ τὰ οὐσιωδῶς προσόντα
τοῖς ἔχουσιν, ἀχωρίστως συµπεφυχότα φαίνεται. El
τοίνυν Ev προσθήχης τάξει χαὶ συµθεθηκότος χεῖαθαί

p Φασιν ἐν τῷ Πνεύματι τὸν ἁγιασμὸν, ὁμολογήσουσι

πάντως ὅτι καὶ ἀποσυμθῆναι δυνῄσεται. Ὥρα δὴ οὖν
xaX ἁγιότητος δίχα τὸ Πνεῦμα λέγειν εἴναι δύνασθαι,
κατὰ τὸ ἐχείνων ἐπιχείρημα. λλλὰ τοῦτο δυσσεθές.
Οὐκ ἄρα ix μετοχῆς ἅγιον τὸ Πνεῦμα, ἁλλ᾽ ὡς Ex
θεοῦ φυσιχῶς.

ΑΛΛΟ.

Πνεῦμα ἅγιον ἡ θεία Γραφὴ τὸ ἐκ Θεοῦ Πνεῦμα
διηνεχῶς ἀποχαλοῦσα φαίνεται, οὐχ Ev τι τῶν συµ-
θεθηχότων αὑτῷ δηλοῦσα, xatà τὴν ἑχείνων ἆδου-
λίαν, ἀλλ᾽ ὅπερ ἐστὶ κατὰ φύσιν τοῦτο σηµαίνουδα,
ὥσπερ οὖν sl τις καὶ ἄνθρωτον ὁριζόμενος τὸ «!
ἐστι χατ᾽ οὐσίαν σηµαἰνων, λέγοι, ὅτι ζῶον λογιχὸν,
Üvntóv. Εἶτα πῶς οὐ σφόδρα ἐστὶν ἁτοπώτατον, τὸν
μὲν ἄνθρωπον διὰ τὸ οὕτως ὀρίσεσθαι, εἶναι πάντως $
καὶ εἶναι πέφυχε, τὸ δὲ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἕτερόν τι παρ᾽
ὅπερ ἐστὶ φαντάςεσθαἰ τινας, τοῦ ὅπερ ἑστὶ xas'
οὐσίαν τῆς Τροσχειµένης αὐτῷ σημαινούστης ἔπωνυ-
μίας; ἅγιον γὰρ θὀνομάζξεται. Οὐχοῦν εἴπερ ἐστὶ
χατὰ φύσιν ἅγιον, οὐχ ἔξωθεν ἔχει τὸ εἶναι τοιοῦτο,
μᾶλλον δὲ αὐτὸ, τῆς θείας ὑπάρχον οὑσίας ἑνέρχεια
Φυσιχή τε xal ζῶσα καὶ ἑνυπόστατος, προστίθησιν
ἀεὶ τῇ χτίσει τὸ τέλειον δι᾽ ἆγ,ασμοῦ xal τῆς πρὸς
ἑαυτὸ μετοχῖς.

ΔΑΛΟ.

Τὰ ἐφ᾽ ἑχάστῳ τῶν ὄντων χείµενα ὀνόματα, fi
τῶν οὐσιῶν slo: παραστατικὰ, ὄρον ἔχοντα τοῦ ὑπο-
χειµένου τέλειον, 7] λειτουργίαν τινὰ xal ἐπιτηδςύ-

p µατος εἶδος σηµαίνει, ὡς ἐν τῷ ἄνθρωπος καὶ apo-

gitnc. Αν μὲν γάρ ἄνθρωπος εἴπω, πορέἑστησα τοῦ
χατηγορηµένου, fj ὑποκειμένου τὴν οὐσίαν. Προφή-
τη» δὲ λέγων, διαχονίαν ftot ἐπιτήδευμα δοθὲν ἀν-
θρώπῳ δηλῶ. Οὐχοῦν εἴπερ ἅγιον Ex μετοχῆς τὸ
Πνεῦμα τὸ ἅγιον, λειτουργίας μᾶλλον Ίπερ οὐσίας
ἔσται σημαντιχὸν τοὔῦνομα αὐτῷ, καὶ οὗ τί ἐστι χατὰ
φύσιν Ex τούτου µανθάνοµεν, ἀλλ ὅ τ, τέταχται ποιεῖν.
Οὐχοῦν ἕτερόν τι χατ᾽ οὐσίαν ξστὶ, xal ἑτέραν ἔχει
τινὰ ἰδίαν ἑνέργειαν xapk τὴν ἁγιαστιχὴν, ἣν ἔξω-
θεν, ὡς αὑτοὶ δυσφημοῦντές act, προστιθεμέντν
αὑτῷ xai ἐπισυμθᾶᾷσαν ἔχει παρὰ θεοῦ. ᾿Ατελὲς οὖν
ἄρα τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, τὸ ὃεηθὲν πληρώσεως δι
ἁγιασμοῦ. Elsa πῶς τὸ οὕτως Éyov, ὡς ἐχεῖνοί qat.
τὸ ἐν τελειότητ, γίνεσθαι τοῖς µετόχοις αὐτοῦ γινη-

091

THESAURUS.

uévotg παρέχει; Τὸ ἀτελὶς ὅσον εἰς τὴν οἰχείαν φύ- A tionem egeat. Atqui quomodo id quod imperfectum

σιν, πῶς ἁγιάζει μὲν ᾽Αρχὰς, θρόνους, Κυριότητας,
Δυνάμεις, Ἐκουσίας, ᾽Αγγέλους, ἀνθρώπους; Πῶς
δὲ ἄρα φασὶν ἁγιασμοῦ πληροῦσθαι τὸ Πνεῦμα παρὰ
τοῦ Πατρὸς, ἁγιαστιχῆς δηλονότι δυνάμεώς τε xal
ἑνεργείας ἑρχομένης Ex' αὐτό: Τοῦτο γὰρ, ὡς εἰ-
χὸς, δυσφημοῦντες ἐροῦσι. Τίς οὖν 1j χρεία περιόδου
μαχκρᾶς καὶ πολυπλόχων νοημάτων; Αὐτὴν γὰρ ἐχεί-
νην τὴν ix Πατρὸς φυσικῶς προϊοῦσαν δύναμιν
ἁγιαστιχὴν τὴν τοῖς ἀτελέσι τὸ τέλειον παρεχοµένην,
φαμὲν εἶναι τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον. Καὶ περιττὸν, ὡς φαί-
vetat, τὸ διὰ µέσου τινὸς ἁγιάζεσθαι τὴν χτίσιν, οὐχ
ἀπαξιούσης τῆς τοῦ θεοῦ φιλανθρωπίας xat μἐχριτῶν
ἑλαχίστων διϊχνεῖσθαι, xa ἁγιάρειν αὐτὰ διὰ τοῦ
ἁγίου Πνεύματος, ἐπείπερ αὐτοῦ τὰ πάντα otf paca.

est, ut illi volunt, possit perflcere οἱ participes ?
Αι quomodo quod suapte natura. imperfectum est,
sanctilicare queat Principatus, Thronos, Dominatio-
nes, Potestates, Viriutes, Angelos, bomines? Quo-
modo vero aiunt impleri sanctitate Spiritum a Deo,
sanctificaute nimirum vi atque operatione in ipsum
iminissa? At verolioc, ut. apparet, blasphemautes
dicunt. Sed quid opus est istis ambagibus ct versu-
tis commentis ? [psam enim illam sanctificautem vim
atque virtutem, quie ex Patre naturaliter procedit,
et imperfectis perfectionem tribuit, dicimus esse
Spiritum sanetum. Supervacanenm enim est, ut ap-
paret, per medium aliquod. sanetificari. creaturam,
cum Dei benignitas non dedignetur ad minutissi-

mis eliam res pervenire, easque per Spiritum sanctum sanctiflcare, siquidem ipsius sunt omaes

creatur.

ΑΛΛΟ. D

« Ὀνόμος διὰ Μωσέως b660n, » φησὶν ἡ θεία Γραφὴ,
« fj χάρις δὲ καὶ ἀλήθεια διὰ Ἰησοῦ Χρ'στοῦ ἐγένετο.»
Οὐχοῦν εἴπερ πολύ τι φαίνεται, τὸ μεταξὺ τῆς τε
Μωσέως διαχονίας, καὶ τοῦ µετιτεύσαντος θεοῦ τε
καὶ ἀνθρώπου Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀνάγχη τὸν μὲν διὰ
λῖωσέως νόµον áve)T, συνομολογεῖν' οὐδὲν γὰρ ἑτε-
λείωσε, φησὶν ὁ Παῦλος τὴν δὲ διὰ τοῦ Σωτῆρος
ἡμῶν χάριν ἀληθή xal τελείαν εἶναι πιστεύοµεν.
Τίς οὖν ἄρα ἡ χάρις, f| πάντως ἡ τοῦ ἁγίου Πνεύμα-
τὸς χύσις fj £v ταῖς καρδίαις ἡμῶν γινοµένη, χατὰ
τν τοῦ Παύλου φωνήν; Πῶς οὖν ἁληθινὴ φανεῖται
λοεπ)ν Ti ἐν ἡμῖν χάρις, εἴπερ διηχο»ήθη διὰ χτίσµα-
τος El; ἡμᾶς ὁ ἁγιασμὸς, ὥσπερ οὖν καὶ ὁ νόμος δι
ἀγγέλων, El γὰρ οὐχ αὐτουργεῖ τὸ Πνεῦμα τὸ
ἅγιον ἓν ἡμῖν, οὐδὲ τοῦτό ἐστι χατὰ φύσιν ὅπερ
ἀχούομεν , μετοχιχῶς δὲ xal μεταληπτιχῶς ἁγια-
σμοῦ πλτρούμένον, παρὰ τῆς θείας οὐσίας, εἰς ἡμᾶς
ἐχπέμπει τὴν δοθεῖσαν αὑτῷ χάριν, πρόδηλον ὅτι
ὃ:ὰ κτίσματος ἡμῖν dj τοῦ ἁγίου Πνεύματος διηχονέθη
χάρις, Αλλά τοῦτο μὲν οὐχ ἁληθές. Διὰ Μωσέως
μὲν γὰρ ὁ νόμος, ᾖτοι δι ἀγγέλων ^ διὰ δὲ τοῦ Σω-
τῖρος ἡμῶν ἡ χάρις καὶ fj ἀλήθεια. Αὐτουργὸν ἄρα
τὸ Πνεῦμα ἐν ἡμῖν, ἀληθῶς ἁγιάζον xat ἑνοῦν ἡμᾶς
ἑαυτῷ διὰ v5; πρὸς αὐτὸ συναφείας, θείας τε φύσεως
ἁ ποτελοῦν χοινωνοὺς.
"Οτι θεὺς κατὰ φύσιν éctl τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον,

xal οὗ ατίσµα οὐδὲ ποίημα.
Ἐκ τῆς πρὸς Ῥωμαίους ᾿Επιστολῆς.

Ἐπιστέλλει Ῥωμαίοις ὁ Παῦλος περὶ τοῦ ΣωτΏρος
.μῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ: «Τοῦ ὁρισθέντος, φησὶν, Υἱοῦ
Θεοῦ iv δυνάµει χατὰ τὸ Πνεῦμα vtov mg ἐξ
ἀναστάσεως νεκρῶν Ἰησοῦ "Χριστοῦ τοῦ Κνρίο
Γμῶν. » Ei τοίνυν διὰ τὸ Ex νεκρῶν ἀναστῆναε, xat
τῇ ζωοποιῷ δυνάµει τοῦ ἁγίου Πνεύματος λῦσαι τὰ
ὃεσμὰ τοῦ θανάτου, ὁ Χριστὸς εἰς Υἱὸν ἀληθινὸν
ὀρίζεται τοῦ Θεοῦ, xal τοῦτο ὑπάρχων νοςῖται, οὐκ
ἂν εἴη χτίσµα f| ποίημα τὸ δι) οὗ τῆς θείας δυνάµεως
& ἐπίδειξις γίνεται, τουτέστι τὸ Πνεῦμα, ἵνα y διὰ

** Joan. 1, 17. U Ilebr. vn, 19, !* Il Cor. », 22.

ALIUD.

« Lex per Mosen data est, » inquit sacra Scriptura ;
« gratia autem et veritas per. Jesum Christum facta
est !*, » Quocirca si magna quzdam est differentia in-
ter minister ium Mosis, et imediatoris Dei ac homl-
num Jesu Christi, necessarium est ut legem Mosis
imperfectam esse fateamur : nihil enim perfecit, ut
Paulus testatur 7: at vero Salvatoris nostri gra-
tiam veram et perfectam esse credimus. Quanam
igitur hzc gratia est? Non alia certe quam sancti
Spiritus in cordibus nostris facta infusio, juxta Pauli
sententiam !*. Quomodo igitur erit vera In nobis
gratia, si subministrata nobis eat per creaturam
sanctificatio, sicut et lex per angelos? Nam si 5pi-

C ritus sanclus non operatur in nobis per se, neque

idipsum est naturaliter, quod audimus, sed per
participationem sanctitate repletus 4 divina essen-
tia, gratiam sibi datam in nos emittit: manifestum
est gratiam Spiritus sancti nobis per creaturam
conferri. At hoc falsum est. Nam per Mosen, sivo
per angelos lex !* : gratia vero οἱ veritas per Sal-
vatorem nostrum Jesum Christum **. Spiritus ita-
que sanctus per seipsum in nobis operatur, vere
sanetificans atque uniens nos 853 sibi ipsi : et per
conjunctionem 46 copulam uostri secum natura di-
vin: participes facit.
(uod Spiritus sanctus sit natura Deus, et non epus
tel creatura. -

Ex Epistola Pauli ad Romanos.

P paulus de Salvatore nostro Jesu Christo ita ad

Romanos scribit: «Priedeatinato, inquit, Filio Dei
in virtute per Spiritum sanctificationis ex resur-
rectione de mortuis Jesu Christi Domini nostri *!. »
Si ergo quoniain e mortuis resurrexit, εἰ vivifica
virtute Spiritus sancti vincula mortis solvit, idcirco
Christus verus Dei Filius esse cognoscitur : certe
non erit opus vel creatura ille per quem divina hee
virius ostenditur , hoc est Spiritus sanctus, ne
videatur Christus quodammodo per creaturam ad-

* Galat. it, 10. ** Rom. vn, 25. 3" Rom. 1, 4.

MD

S. CYRILLI ALEXANDIUNI ARCHIEP.

jutus, sed potius propria sua vi ae virtute per Spi- A χτίαµατος φαίνητα: Χριστὸς τρόπον τινὰ βοηθούμε-

ritum usus fuisse,

ALIUD.

Paulus rursum : « Desidero, inquit, videre vos,

ut tradam vobis aliquam gratiam spiritalem ad
eonfirmandos vos **, » Si Spirftus confirmat eos in
quibus versatur, donorum suorum largitione : ma-
nifestum profecto fucrit iis qui recte sentire vo-
Ἰσυί, eum ínter creaturas et servos collocandum
non esse. Scriptum eniin est : « Confirmabit justos
Dominus **. » Cui vero naturale dominium tribuitur,
et confirmandi facultas, gerit omnino etiam digui-
tatem. domino convenientem. Servum autem est
quidquid creatum est, quantum ad ortum attinet.
Spiritus itaque non est creatura : dominus enim
esse declaratur, non servus.

ALIUD.

Quantam benignitatem erga nos ostenderit to-
tius universi Dominus , declarare voleus Paulus :
« Charitas, inquit, effusa est in cordibus nostris
per Spiritum sanctum qui datus est. nobis **. » Si
ergo Deus charitas est, ut Joannes testatur, et non
aliud quidpiam est ipse, aliud quod ín ipso est
(simplex enim est et non compositus), infusus au-
tem est in cordibus nostris per inhabitantem in nobis
Spiritum sauctum , Deus itaque est Spiritus sanctus,
quippe qui iustar Dei in. nobis habitet, atque, ut

voe , οἰχείᾳ δὲ μᾶλλον ἀποχεχρημένος loyot τῇ διά
Πνεύματος.
ΑΛΛΟ.

Ὁ Παῦλος πάλιν: € Ἐπιποθῶ γὰρ, (roiv, ἰδεῖν
ὑμᾶς , ἵνα τι μεταδῶ χάρισμα ὑμῖν πνευματικὸν εἷς
τὸ στηριχθῆναι ὑμᾶς. » El στηρίζει τὸ Πνεῦμα διὰ ΄
τῶν οἰκείων χαρισµάτων τοὺς v οἷς ἂν Υένοιτο, δῆ-
λον ἂν εἴη τοῖς ὀρθῶς ἐθέλουσι νοεῖν, ὡς οὔτ Ly
ποιήµασιν, οὔτε μὲν ἐν δούλοις τετάξεται. Γέγραπται’

« Ὑποστηρίξει δὲ τοὺς δικαἰους ὁ Κύριος. » Τὸ δὲ Ev
χυριότητος τόπῳ φυσιχῆς τεθειμένον, xal διὰ τοῦ
στηρίζειν δύνασθαι, φέρει πάντως xal τὸ κυρίῳ
πρέπον ἀξίωμα. Δοῦλον δὲ τὸ ποιηθὲν ὅσον εἰς γένε-
σιν. Οὐκ ἄρα ποἰηµά ἔστι τὸ Πνεῦμα χύριον Υὰρ
ἀποδέδειχτα, χαὶ οὗ δοῦλον.

΄

ΛΛΛΟ.

"Ὅσην ἁμῖν τὴν φιλανθρωπίαν à πάντων ἐποιη-
σατο Δεσπότης, διδάσχων 5 Παῦλος, φησὶν, ὅτι « 'H
ἀγάπη τοῦ θεοῦ ἐκχέχνται £v ταῖς καρδίαις ἡμῶν.
διὰ Πνεύματος ἁγίου τοῦ δοθέντος ἡμῖν. » Ei τοίνυν
ὁ θεὸς ἀγάπη ἐστὶ, κατὰ «hv Ἰωάννου φωνὴν, καὶ
οὐχ ἕτερον μέν τι αὐτὸς, ἕτερον δέ τι 5b ἐν αὐτῷ,
ἁπλοῦς γὰρ xai ἀσύνθετος, PHA δὲ i) ταῖς'
χαρδίαις ἡμῶν διὰ τοῦ ἐνηικοῦντος ἐν ἡμῖν ἁγίου
Πνεύματος” 8:55 ἄρα τὸ Πνεῦμά ἐστιν, ὡς ἐν τάξει
Θεοῦ, χατοικοῦν ἐν ἡμῖν, xal, ἵν οὕτως εἴπω, τῆς

jt& dicam, ex suprema omnium essentia prodi : in C ἀνωτάτω πασῶν ἑξέρπον οὐσίας ἓν ἰδίᾳ τε ὑπάρζξει

propria tawen subsistentia et ex Patre intellectus, et
per Filium creaturz donatur.

ALIUD, quo declaratur. quod lex à Spiritu posita
sil, ut a Deo.

« Scio, inquit Paulus, qvia lex spiritalis 456,
est **. » Et post pauco subjicit : « Condelector legi
Dei secundum iuteriorem hominem **, » Et rur-
sum : « Lex enim Spiritus vit» in. Christo Jesu, li-
beravit me a lege peccati et mortis *7. » Ecce cuu
legem vocet spiritalem, hoc est per Spiritum, sta-
tim eam legem Dei appellat. Sed opertius in se-
quentibus quod Deus sit Spiritus ostendit, cla-
mans: ε Lex Spiritus vitz, » ne solummodo Spiri-

xai ἐκ Πατρὺς voojgsvov, OU Υἱοῦ τῇ χτίσει χορ-
f| 102 vov.

ΑΛΛΟ, £nAobv. ὅει Ó γόμος zapa τοῦ Πνεύματος
ἑτέθη ὡς παρὰ θεοῦ.

« υἶδα μὲν, φησὶν, ὅτι ὁ νόμος πνευματικός ἐστι.»
Εἴτα βραχὺ προελθὼν ἐπιλέγει" « Σννῄδοµαι γὰρ τῷ
νόµῳ τοῦ Θεοῦ κατὰ τὸν ἔσω ἄνθρωπον.» Καὶ ná-
Aty* € Ὁ γὰρ νόµος τοῦ Πνεύματος τῆς ζωῆς ἐν
Χριστῷ Ἰησοῦ Ἠλευθέρωσέ µε ἀπὸ τοῦ νόµου τῆς
ἁμαρτίας καὶ τοῦ θανάτου. » Ἰδοὺ τὸν νόµον ὀνομά-
σας πνευματιχὸν, τουτέστι τὸν διὰ Πνεύματος, εὖ-
θὺς αὐτὸν καὶ Θεοῦ νόµον ἀποχαλεῖ. Γυμνότερον δὲ
διὰ τῶν ἐφεξῖς ὅτι θεὺς cir τὸ Πνεύμα, δειχνύει

tus leges ferre dicatur, verum etiam esse Spiritus p Boi»v * «'O νόμος τοῦ Πνεύματος τῆς ζωῆς, ) ἵνα μὴ

vitx. Αι quanam est. vita, nisi Christus ipse di-
cens: « Ego sum veritas οἱ vita 1532) Cum itaque
. Christus leges ferat, Spiritus sanctus ut in ipso et
ex ipso naturaliter exsistens legislator esse di-
citur.

ALIUD.

Paulus carnis motus damnans, ct declarans quan-
topere voluntati Spiritus repugnent : « Caro, in-
quit, adversus Spiritum, et Spiritus adversus car-
uem, JIec enim contraria inter se sunt **. » Dein-

3* fom, 1, dl.

* Ρε], xxxvi, 17,
35 juan, xiv, 6.

" Galat. v, !7.

* Rom. v, 5

µόνον νομοθετοῦν εὑρίσκηται τὸ Πνεύμα τὸ ἅγιον,
ἁλλ᾽ ἤδη xaX Πνεῦμα ὑπάρχον ζωῆς. Καὶ τίς ἡ ζωὴ,
ἡ πάντως ὁ λέγων Χριστός: « Ἐγώ εἰμι dj ἀλήθεια
καὶ fj ζωή» » Νομοθετοῦντος τοιγαροῦν τοῦ Χριστοῦ,
ὡς iv αὐτῷ xal ἐξ αὐτοῦ ᾠυσικῶς ὑπάρχον τὸ
Πνεῦμα αὐτὸ νομοθετεῖ.

ΑΛΛΟ. |

Τοῦ σαρχιχοῦ χινήµατος ὁ Παῦλος κχαττγορῶνν
χαὶ δειχνὺς ὅσην ἔχει πρὺς τῖν τοῦ Πνεύματος βού-
λησιν την ἀνάστασιν, « Ἡ σὰρς, qgol, κατὰ του
Πνεύματος, τὸ δὲ Πυεῦμα κατὰ τῆς σαρχός. Ταῦτα

* hom. τη, 14. ** Ibid. 39. *' Βου. vin, 2.

.
001 -

THESAURUS.

Υὰρ ἀλλήλοις ἀντίχειται.» Εἶτα βραχὺ προελθὼν ἅπι- Α de post pauca infert : « Ego igitur ipse mente qui.

λέγει’ € "Apa οὖν αὐτὸς ἐγὼ τῷ μὲν vol. δουλεύω
νόμῳ θεοῦ, τῇ δὲ σαρχὶ νόμῳ ἁμαρτίας » νόμον
μὲν ἁμαρτίας τὰ àv τῇ σαρχὶ πρὸς τὰς ἑχτόπους
ἡδονὰς χινήµατα λέγων ᾽ θευὺ δὲ νόµον, τὴν τοῦ
Πνεύματος βούλησιν ἀποχαλῶν. Πρόδηλον οὖν ὅτι
θεὸς τὸ ἅγιον Πνεῦμα, τὸ xai νόµους ὁρίζον ἐν ἡμῖν
τὸ οἰχεῖον θέλημα. Πρέπει δὲ οὐχ ἑτέρῳ νομοθετεῖν,
ἀλλὰ uóvtp θεῷ.
T ΑΛΛΟ.

ε Τῇ γὰρ µαταιότητι, φησὶν, d χτίσις ὑπετάγη
οὐχ ἔχουσα, ἀλλὰ διὰ τὸν ὑποτάξαντα ἐπ᾽ ἐλπίδι. »
Οὐχοῦν εἴπερ εἶναί φασι χτιστόν τε χαὶ ποιητὸν τὸ
Πνεῦμα τὸ ἅγιον, ἀνάγχη συνομολογεῖν ὑποτετάχθαι

dem servio legi Dei, carne autem legi pecca!i 39. »
Legem peccaii varios in carne ad voluptatem mo.
tus appellat ; Dei vero legem vocat voluntatem Spi-
ritus, Manifestum itaque est, Spiritum sanctum
esse Deum, qui leges nobis suam voluntatem prz
scribat. Atqui leges aliis praescribere, nemini quam
soli Deo convenit.

ALIUD.

« Vanitati, inquit, creatura subjecta est nom
volens, sed propter eum qui subjecit eam in spe?'. »
Proinde si Spiritum sanctum creatum esse dicunt,
necesse est, ut etiam ipsum vanitati subjectum esse

xal αὐτὸ «fj µαταιότητι, xal συστενάζειν μὲν χαὶ p fateantur, unaque nobiscum gemere et dolere, ut-

συνωδίνειν, εἶναί te νῦν ὥσπερ ἐν δουλίᾳ, ἔλευθερω-
θ/σεσθαῖ τε μόλις εἰς τὴν ἀπολύτρωσιν τῆς δόξης
τῶν τέκνων θεοῦ. Ἑἶτα «ot ποτε ἡμῖν ὁ Παῦλος οἱ-
χήσεται λέγων) « Οὐ γὰρ ἐλάθετε πνεῦμα δουλείας
πάλιν εἰς φόδον, ἁλλ᾽ ἑλάθετε Πνεῦμα υἱοθεσίας, ἐν
ᾧ κράζοµεν ' 'A66d, ὁ Πατήρ.» Αλλὰ τῆς μὲν δου-
λείας ἀπαλλάττει τοὺς ἐν οἷς ἂν γένοιτο, ἀναμορφοῖ
δὲ μᾶλλον εἰς τὴν ἐλευθερίαν χαὶ υἱότητα, μετόχους
ἁἀποδειχνύων τῆς οἰχείας φύσεως. Οὑχ ἄρα δοῦλόν
ἐστιν, εἰ δὲ τοῦτο, οὐ χτίσμα. Τὸ δὲ xai τὸ εἶναι
χτίσμα xal τὸ Ev δούλων τετάχθαι διαφυγὸν, τῆς
Ota; ἂν εἴη λοιπὸν οὐσίας δηλαδή.
ΑΛΛΟ.

pote in servitute constitutum, atque zgre liberta-
tem in redemptionem gloriz filiorum Dei consecu-
turum. Sed quid dc Paulo statuent dicente : « Non
enim acccepistis spiritum' servitutis iterum in ti»
more; sed accepistis Spiritum — adoptionis filio-
rum Dei, in quo clamamus : Alba, Pater ?*? » Lii-
berat itaque a servitute eos in quibus versatur,
eosque liberos et filios efflcit, proprie su:e naturze
participes declarans. Spiritus itaque servus non
est : atque idcirco neque creatura. Qui vero alie-
nus est a natura creaturarum et servorum, divina
essentize sit oportet.

355 ALIUD.

Συστενάσειν ὁ Παῦλος τὴν χτίσιν εἰπὼν, ἐπιφέρει.ς ῥῬΡαυ]αν cum una. nobiscum gemere creaturam

« 05 µόνον δὲ, ἀλλὰ χαὶ αὐτοὶ οἱ τὴν ἀἁπαρχὴν τοῦ
Πνεύματο; ἔχοντες ἡμεῖς.» Καὶ «0 τὸ ἐν τούτοις ζη-
τούµενον; 'H ἀπαρχὴ, τινός ἐστιν ἀπαρχὴ, xal
ὁμοειδῆς ἐχείνῳ πάντως, οὗ xat ἔστιν ἀπαρχή ' οἵον
οἴνου μὲν οἶνος, σίτου δὲ ὁμαίως αἴτος. El τοίνυν ὡς
ἐν τῷ αἰῶνι τῷ μέλλοντι τελειοτάτην ἔχειν µέλλουσιε
the θεύτητος τὴν µετηυσίαν, kv ἁπαρχῆς ἡμῖν τάξει
τὸ Πνευμα τὸ ἅγιον ἐχορηγήθη , ἀνάνχη δὴ πᾶσα
τῆς θείας φύσεως εἶναι Ἀέχειν αὐτὸ, fc καὶ ἔστιν
ἀπαρχί. ΕΒΕ) δὲ τοῦτο, οὗ χτίτμα , οὐδὲ ποίημά ἐστι,
θεὸς δὲ μᾶλλον ὡς &£x θεοῦ xai ἐν sio. φυσιχῶς.

ΛΛΛΟ.

D
Ῥωμαίοις ἐπιστέλλει πάλιν ὁ HauXoz* «Λέγω 'tàp

διὰ τῆς χάριτος τῆς δοθείσης µοι παντὶ τῷ ὄντι ἐν
ὑμῖν, μη ὑπερφρονεῖν παρ' ὃ δεῖ φρονεῖν, ἀλλὰ φρ»-
νεῖν εἰς τὸ σωφρονεῖν, ἑχάστῳ ὡς 6 θεὸς ὥρισε µέ-
«pov πίστεως. » Εἶτα πάλιν τῇ τοῦ Πνεύματος ἑξ-
ουσία τὴν τῶν θείων χαρισµάτων διανομἣν ἀναθείς'
«Ὢ μὲν γὰρ ὁ θεὸς, φησὶ, δίδωσι Πνεῦμα σοφίας" »
εἶτα τούτῳ προσθεὶς δωρεῶν εἴδη πολλὰ, « ἑτέρῳ δὲ
πίστιν,» ἐπιλέγει εΤαῦτα δὲ πάντα ἑνεργεῖ τὸ Bv xal
τὸ αὑτὸ Πνεῦμα, διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλε-

ται. » Οὐχοῦν sl πρὸς τοῖς ἄλλοις ἀγαθοῖς χαὶ πί-:

στεως Φαίνεται τὸ Πνεῦμα παρεχτιχὸν, xal τὸ ἁρ-

** Rom. vii, 25.
** ibid. 11.

Rom. vii, 20.

?! ibid, 15.

dixit, infert : « Non solum autem, sed. etiam nos, qui
primitias Spiritus habemus **. » Quid vero ex his
quzritur? Primitiz, alicnjus rei. primitize sunt, et
ejusdem speciei eum eo cujus sunt primitise, ut
exempli gratia vini primitize viuum est, et simili-
ter tritici triticum. Si ergo. in futuro. s:eculo per-
fectissimam eousecuturi sunt sancti divinitatis par-
ticipationem, et primitiarum loca Spiritus sanctus
nobis datus est : necessarium plane est, ut. divinas
nature esse dicamus id quod primitiarum rationem -
habuit. Quod cum ita sit, opus certe. vel creatura
esse nequit; sed potius Deus ex Deo naturaliter pro-
cedeus.
ALIUD.

Ad Romanos rursus ita scribit: « Dico enim per
gratiam, qux mihi data est, oinnibus qui sunt inter
vos, non plus sapere, quam sapere oportet, sed sa-
peread sobrietatem, unicuique sicut Deus divisit
mensuram fidei **. » Et idem rursus Spiritus pote-
stati divinorum donorum distributionem ascribens
inquit: « Alii enim dat Deus Spiritum sapientie **;»
deinde multis donorum generibus enumeratis, in-
quit : «Alii idem.» Et, « Hzc omnia operatur unus at-
que idem Spiritus, dividens unicuique sicuti vult **.»
Si ergo przeter alia bona Spiritus sanctus etiam fl-
dem largitur, et unicuique pro mensura | sullicienti
9 | Cor. x, 8.

3 jbid. 95. — ** Rom. xi $.

6C

S. CYRILI.I ALEXANDRINI ARCIIIEDP.

604

dispertit ut Deus : quomodo non. fuerit. vehementer A χοῦν ἑκάστῳ µέτρον ὁρίζον ὡς θεὸς, πῶς οὗ λίαν

impium eum creaturis aununierare, ac non potius
profiteri ipsum a Deo procedere?

ALIUD.

Paulus de iis que per se in utilitatem gentium a
Salvatore acta erant glorians, ita ait : « Gluriari ha-
beo in Jesu Christe ad Deum. Nec enim audeo ali-
quid loqui eorum qa per me uon eflicit Christus in
obedientiam gentium, verlo et factis, in virtute si-
gnorum et prodigiorum, in virtute Spiritus sancti 17.)
Bi ergo Christus per Paulum signa operatur iu vir-
tute Spiritus. sancti, vis quedam — naturalis. ac
vivens, »ique, ut ita dicam, qualitas deitatis Filii est
Spiritus sanctus. Quod si ita est, quomodo sit crea-
tura, quod in Deo et ex Deo naturaliter est ? Aut
quomodo sit in ereatura omnis virtus Filii
Sila * Cxterum Loc vel sola cogitatione impium
est.

356 Ez ! Epistola Pauli ad Corinthios.

Paulus cum. docere vellet, praedicationem. evan-
gelicai vi orationis atque eloquentia nou egere, ita
Corinthiis scribit : « Et ego in infirmitate ettimore
in«lto fui apud vos; et sermo meus, et. przdieatio
inea non fuit in persuasione sapientia lhumanm;
seid in demonstratione Spiritus et. virtutis, ut fides
vestra non esset in sapientia hominum, sed ín vir-
tute Dei *^, ». Vide quomodo demonstrationem Spi-
ritus, hnocest. operationes atque elfectus Spiritus,

νἰτιπίομι Dei esse ait. Ex hoc enim et in ipso natu- C

raliter est Spirilus omnia operans. Quomo.lo igilur
sit opus vel creatura id in quo Deus hoc ipsum qued
est, quantuim 4 nobis percipi polest, cognoscitur
veluti in speculo atquo znigmate 101

ALIUD.

Paulus neminem impure viventem regni colorum
heredem fore diceus, enumeratis fornicatoribus et
avaris ac raptoribus, statim infert : « Et haec. qui-
dew fuistis : sed abluti estis, sed sanctificati estis,
sed justificati estis iu nomine Domini nostri Jesu
Christi, et in Spiritu Dei nostri *". » Proinde si soli
Deo tribuimus potestatem. remittendi peccata, re-
mittit vero οἱ justificat Spiritus, sanctos efficiens eos
in quibus versatur : Deus itaque est, divinam in se
operationem naturaliter habens.

ALIUD.

« Αη nescitis, inquit, quod qui conjungitur cum
$corto, unum corpus (it? qui vero cum Domino cou-
jungitur, unus Spiritus est *! ? » Quemadmodum igi-
tur qui $corto copulatur, unum cum ipso (ii : ita
qui Spiritus sancti particeps faclus est, unum cum
Domino effcitur **. Deus ilaque est Spiritus san-
cius, per quem Deo copulamur, et unum cum eo
eflicimur, divinzque ejus naturz participes reddi-

?' Rom, xv, 17-19. 3 ! Cor. 11, 5-5.

9 | Cor. xiii, 13,

ἀσεόθὶς ἐπαριθμεῖν αὐτὸν τοῖς xtlopaoi, καὶ μὸ
μᾶλλον 3x. θεοῦ πεφηνέναι λέγεεν ;
AAAU.

"Exi τοῖς 0i αὐτοῦ Yevopévot; παρὰ τοῦ Zwtfpoc
χατορθώμασιν kr ὠφελείᾳ τῶν ἐθνῶν, χαυχᾶται λέ-
γων ὁ Παῦλος’ « Ἔχω οὖν χαύχησιν iv. Χριστῷ Ἱη-
σοῦ τὰ πρὸς τὸν Θεόν. Οὐ γὰρ τολµήσω τι λαλεῖν,
ὧν οὐ χατειργάσατο Χριστὸς δι’ ἐμοῦ εἰς ὑπακοὴν
ἐθνῶν, λόγῳ xal ἔργῳ, ἓν δυνάμει σημείων καὶ τε-
ῥράτων. ἐν δυνάμει Πνεύματος ἁγίου. » Οὐχοῦν εἰ
σημεῖα χα) τέρατα διὰ τοῦ Παύλου Χριστὸς ἐργάζε-
ται Év δυνάµει Πνεύματος ἁγίον, ἑνέργειά τις φυ-
eux xax Q32, xal, ἵ,᾿ οὕτως εἴπωμεν, ποιότης τῆς

D θεότητος τοῦ Υἱοῦ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιόν ἑστινι El δὲ

τοῦτο, πῶς ἔσται πυίηµα τὸ bv Occ xal ix Θεοῦ
φυωσικῶς: Πῶς δὲ ἓν ποιηµατι πᾶσα fj δύναµις τοῦ
Υἱοῦ; ὅπερ ἐστ'ὶ καὶ µόνον εἰπεῖν ἀσεβέστατον.

'Ex τῆς πρὸς Πορινθίους a'.

Qj τῆς ix λόγων δεινότητος τὸ σωτλριον δεῖσθαι
κήρυγμα διδάσχων ὁ Παῦλος, ἐπιστέλλει Κορινθίοις -
« Κἀγὼ ἐν ἀσθενείᾳ χαὶ ἓν τρόµῳ πολλῷ ἑἐγενόμην
πρὸς ὑμᾶς, xat ὁ λόγος µου, καὶ τὸ χἠρυγµά µου οὐκ
ἐν πειθοῖς σο-ίας λόγοις, ἀλλ᾽ ἐν ἀποδείξει Πνεύμα-
τος xai δυνάµεως, ἵνα ἡ πίστις ὑμῶν μὴ fj ἐν σοφίᾳ
ἀνθρώπων, ἀλλ ἐν δυνάµει Θεοῦ. » Ἱδου την τοῦ
Πνεύματος ἀπόδειξιν, τουτέστι τὰ διὰ τοῦ Πνεύμα-
τος Σνεργήµατα , δύναμιν εἶναί φησι τοῦ θεοῦ. Ἐξ
αὐτοῦ γὰρ xa ἓν αὐτῷ φυσιχῶς τὸ Πνεῦμα αὐτοῦ τὸ
πάντα ἑνεργοῦν. Πῶς οὖν κτίσμα f) ποίημα. τὸ ἓν
ᾧ θεὺς ὅπερ ἑστὶ χατὰ qot. γνωρίζεται, καθόσον
ἡμῖν ἐφιχτὸν, ἐν ἑσόπτρῳ καὶ ἓν αἰνίγματι;,

ΑΛΛΟ.

Οὐδένα τῶν ἀσχήμονα µετιόντων βίον, χκληρονόμον
ἔσεσθαι τῆς τῶν οὐρανῶν βασιλείας εἰπὼν, πόρνους
τε ἀπαριθμήσας καὶ πλευνέχτας xat ἅρπαγας, ἔκ-
ἀγει παραχρῆμα « Καὶ ταῦτά τινες ῆτε, ἀλλ᾽ ἅπε-
λούσασθε, ἀλλὰ ἡγιάσθητε, ἀλλὰ ἐδιχαιώθητε ἐν τῷ
ὀνόματι τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, χαὶ ἐν τῷ
Πνεύματι τοῦ θεοῦ ἡμῶν. » Οὐχοῦν εἰ µόνῳ θεῷ τὸ
ἐξεῖναι συγχωρεῖν ἁμαρτίας δώσομεν, ἀφίησι δὲ xal

D διχαιοῖ τὸ Πνεῦμα, ἁγίους ἀποδειχνύον τοὺς Ev οἷς ἂν

γένοιτο, Θεὸς ἄρα τὸ τὴν θείαν ἑνέργειαν ἔχων ἐν
ἑαυτῷ φυσικῶς.
ΑΛΛΟ.

«Ἡ οὐκ οἴδατε, φησὶν, ὅτι ὁ χολλώµενος τῇ πύρνῃ
ἓν σῶμά ἐστιν, ὁ δὲ χολλώµενος τῷ Κυρίῳ ἓν Πνευμά
ἐστιν»; » Ὥσπερ οὖν ὁ τῇ πόρνῃ χολλώµενος, ἓν ὡς
πρὸς αὐτὴν γίνεται, οὕτως ὁ τοῦ ἁγίου Πνεύματος
μέτοχος γεγονὼς, ἓν ὡς πρὸς τὸν Κύριον γίνεται.
8:5; οὖν ἄρα sb Πνεῦμα τὸ ἅγιον, δι οὗ τῷ θεῷ

«ολλώμεθα, xaX ἓν ὡς πρὸς αὐτὸν ἁποτελούμεθα, τῆς

τε θείας αὐτοῦ φύσεως Υινόµεθα κχοινωνοὶ, διὰ τῆς

* [ Cor. vi, 14. "ibid. 9. ** ibid. 13, 16.

605

THESAURUS.

ση6

πρὸς τὸ Πνεῦμα συναφείας τε xai ἑνότητος. El δὲ A mur "5, per copulam | illam atque unitatem Spiri-

τὸ Πνευμα 8555, πῶς ἔσται xal ποίηµα ;

ΛΛΛΟ.

εἩ οὐκ οἴδατε, φησὶν, ὅτι τὰ σώματα ὑμῶν vali,
τού bv ὑμῖν ἁγίου Πνεύματός ἐστιν, οὗ ἔχετε ἀπὸ
θεοῦ; » "Ute τοίνυν Lv ἡμῖν τοῦ ἁγίου Πνεύματος
οἰχοῦντος, οἶχος θεοῦ xai ναὺς χρηµατίζομεν, πῶς
οὔχ ἔσται τῆς θξίας φύσεως , ἀλλ᾽ ἐν τοῖς γενητοῖς
ἀριθμηθήσεται, ὅτε χἀχεῖνο πρόδηλόν ἐστιν, ὡς οὐ-
δὲν τῶν Υενητῶν | πεποιηµένων ὡς θεὸς ἐν ναῷ
λέγεται χατοιχεῖν; Ἀόνης δὲ τῆς θείας φύσεως xal
τοῦτό ἐστι μετὰ τῶν ἄλλων ἑκαίρετον.

AAAQ.

εὉ γὰρ λαλῶν, qno, γλώσση, οὐχ ἀνθρώποις
λαλεῖ, ἀλλὰ τῷ θεῷ.» Οὐδεὶς γὰρ ἀχούει, Πνεύματι
δὲ λαλεῖ μυστήρια. θεὺς οὖν ἄρα, xal ἐκ θεοῦ τὸ
Πνεῦμα, εἴπερ ὁ αὐτῷ λαλῶν, θεῷ διαλέγεται.

Ἐκ τὴς πρὸς Κοριθίους 8.

T^v περὶ τῆς ἀναστάσεως τῶν νεκρῶν λόγον εἰσ-
φέρων ὁ Παῦλος, φησί’ Καὶ γὰρ οἱ ὄντες ἐν τῷ
σχήνει, στενάνοµεν βαρούμενοι, ἐφ᾽ ᾧ οὐ θέλοµεν
ἐχδύσασθαι, ἀλλ᾽ ἐπενδύσασθαι, ἵνα τὸ θνητὸν xaza-
ποθῃ ὑπὸ τῆς ζωῆς. Ὁ δὲ κατεργασάµενος ἡμᾶς εἰς
αὐτὸ τοῦτο θὲὺς, ὁ καὶ δοὺς ἡμῖν τὸν ἀῤῥαδῶνα τοῦ
Πνεύματος. » Αῤῥαθῶνα ζωῆς «b Πνεῦμα διδόσθαι
φησῖν, ὡς τοῦτο κατὰ φύσιν ὑπάρχον ' τὸ γὰρ Πνεῦμα

B

tus. Αι οἱ Spiritus est Deus, quomodo sit creatura?

ALIUD.

« Λη ignoratis, inquil, quod corpora vestra tem-
plum sunt Spiritus sancti, qui in vobis est, quem
habetis a Deo **? » Cum igitur habitante in nobis
Spiritu sancto, domus Dei et templut appellamur ;
quomodo non sit divin: nature, sut quomodo
creaturis annumeretur, cum illud manifestum sit,
rihil omnino ex lis qux facta sunt. vel eieata, in
templo, :sicut Deus, habitare dici? Nam 357 id
inter alias proprietates Deo soli convenit.

ALIUD.

« Qui loquitur linguis, inquit, non hominibus lu-
quitur, sed Deo **. » Neuo enim audit, Syiritu au-
tem loquitur mysteria. Deus itaque el ex Deo Spiri-
tus sanctus : siquidem qui Spiritu loquitur, cum Deo
loquitur.

Ez Il Epistola ad Corinthios.

Paulus de resurrectione mortuorum disserens, ita
ait : « Nos qui sumus in tabernaculo loe, ingeimni-
seiinus gravati, eo quod nolumus exspoliari, sed su-
pervestiri, ut absorbeatur quod mortale est a. vita.
Qui autem effecit nos in hoc ipsum Deus est, qi
dedit nobis arrham Spiritus **. » Arrhabonem vita:
Spiritum datum esse inquit, utpote qui lioe uattra
sit : Spiritus enim vivificat . Ceterum ex sacer s

ζωοποιεῖ. Ἁλλ' εὑρίσχομεν ὅτι τὸ εἶναι κατὰ φύσιν C Litteris constat, de solo Deo ac Putre et Verbo, quod

ζωη, µόνῳ πρόσεστι τῷ 8e xal Πατρὶ, xai τῷ ἐξ
abo προξλθόντι Λόγῳ. «Ὥσπερ γὰρ, onov, ὁ Πχ-
τηρ ἔχει Gov ἐν ἑαυτῷ, οὕτω καὶ τῷ Υἱῷ δέδωχεν
ἔχειν ζωὴν ἐν ἑαυτῷ. » Καὶ πάλιν «Ὥσπερ γὰρ ὁ
Ἡατὸρ οὓς θέλει ζωοποιξῖ, οὕτω xai ὁ Υἱὸς οὓς θέλει
ζωοποιεῖ.» Οὐχοῦν εἰ «ωοποιοῦντος τοῦ Πατρὸς,
ζωοποιοῦντος δὲ ὁμοίως xai τοῦ Yloo, ζωοποιεί xai
τὸ Πνεῦμα, πῶς ἔσται χτίαµα f| ποίηµα, τὸ Πατρὶ
xai Υἱῷ προσεοιχὸς, xai τῆς οὐσίας ἔχον τὴν ταυτό-
τητα,
ΑΛΑΟ, εἰς τὸ αὐτὸ συ. 1ογιστικῶς.

El ποίηµα xai Χτίσµα τὸ Πνεῦμα ὑπάρχον, χατὰ
τοὺς ἀνοήτους αἱρετιχοὺς, ζωοποιεῖν δύναται τοὺς Ey
οἷς ἂν γένοιτο, οὐδὲν ἓν Θεῷ τὸ ἑξαίρετον ζωοποιοῦντι
xal αὐτῷ, ἑνέργειαν δὲ πάντως τὴν αὐτὴν εἶναι δώ-
σοµεν ποιητοῦ xal ποιήµατος. Εἶτα πῶς Ex. διαφόρου
xai παρηλλαγμένης οὐσιώδους ποιότητος, [ow χα)
ἁπαράλλακτος àv δοθῄσεται δύναµις; Τὰ γὰρ µἰαν
ἔχον-α τὶν ἑνέργειαν, ἕνα xal τὸν τοῦ πῶς ἐστι φο-
ρέσει λόγον. Ὥρα τοίνυν Ἡ τὸ θεὸν εἰς τὸν τῶν ποιη-
μάτων καταφέρειν ὅρον, ἢ τῷ ποιήµατι τὸν τῇ θεότττι
πρέποντα λόγον ἀπονέμειν, εἴπερ, χατ ἐχείνους,
ποίημα καὶ χτίσμα τὸ Πνεῦμα óxápyov, ἴσην τῷ θεῷ
την ἑνέργειαν ἔχει. Καὶ συγχέχυται λοιπὸν τὰ πάντη
κατὰ φύσιν ἅμιχτα. Ἁλλὰ τοῦτο ἄτοπον, xal οὐδὲν

*? |] Petr. t, 1.
** Joan, v, 21.

"[ Cor. v1,16. "I Cor, xiv, 3.

ex Patre procedit, dici posse, «quod sit naturaliter
vita : « Quemadmodum enim Pier, iuquit, habet
vitam in seipso : ita et Filio dedit liabere vitam im
seipso 55, » El rursus: «Sicut euim Pater quos vult
vivi(icat, sic et Filius quos vult vivilicat 9. » Proinde '
si cum Pater vivificet, vivilicat similiter et Filius,
itemque Spiritus sauctus, quomodo erit. opus. vel
creatura is qui Patri et Filio persimilis cst , idem-
que essentia cum ipsis est?

ALIUD, in eamdem sententiam syllogistice.

Si Spirilus sanctis, cum sit crentnra, ut lrvetici
imperite opinantur, facultatem habet vivificaudi eos

p in quibus versatur : nihil erit exiniium in Deo, qui

et ipse vivificat: eamdem enim vim atque operatio-
nem esse statuemus creatoris et ereaturags,. AL vero
quo pacto in diversis essentialibus qualitatibus ;e-
qualis omnino et par facultas statuetur? Nam qui
unius atque ejusdem sunt operationis et effectus,
qualitate etiam inter se conveniunt. Commode ita-
que aut Deum in ordinem creaturarum. redigelis,
aut creature id quod Deo conveull tribuelis, οἱ
modo, juxta vos, cum Spiritus sauctus sit opus et
creatura, aqualem cum Deo operationem habei.
Atque ita deinceps confundentur inter se quB ra-
5 Joan, v, 20.

ΜΗ Cor. v, 4, 5. " IE Cor. in, 6.

607

5. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIHEP.

tione paturz dissentiunt, et commisceri nequeunt. Α τῶν οὐσιωδῶς προσόντων τῷ θὲῷ, πρὀσεότι ποιήματι,

Αι hoc absurdum cst, et uihil eorum quae essentia-
liter Deo insunt, creaturz inest, sicut illi. Vivificat
vero Spiritus , sicut et Deus ac Pater. Quomodo igi-
tur erit creatura, qui divin: essenti:e proprietates
ac prerogativas in se habet Spiritus? Itaque ez Deo
et Deus 958 est, et non creatura, quemadmodum
.Imperite sentiunt, qui veritati repuguaant.

ALIUD.

« Si qua in Christo, inquit, nova creatura : ve-
lera (transierunt, ecce facia sunt oinnia nova : om-
Ria autem ex Deo**. » Proinde si renovante nos
Christo, et iu wovam vitam transferente, Spiritus
renovare dicitur, juxta illud Psalnist : « Emitte
Spiriuumn tuum el creabuntur, et reuovabis faciem
terrae **, » necesse est fateri Spiritum ex essentia
Filii esse. Nam ut ex ipso naturaliter exsistens, et
in creaturam ab ipso missus renovationeiun opera-
wr, plenitudo ae complementum nimirum sancte
Trinitatis; Quod si ita est, Deus itaque et ex Deo
est Spiritus, et non creatura.

ALIUD.

« Suavissime, inquit, gloriabor in infirmitatibus
meis , ut inhabitet in me virtus Christi**. » Si Spi-
ritus est qui in nobis habitat, et per ipsum Christus :
vis itaque ac virtus Christi est Spiritus sanctus.
Quod si ita est, quomoto sit opus vel creatura quod
uawra Filio inest? Nisi fortasse dicere velint Ver-
bum Deum compositum esse, et ex. creata et in-
creata, hoc est, sua natura constare. At cum hoc
absurdum sit, non est itaque factus vel creatus Spi-
ritus : sed ex incompreheusibili et divina esseutia ,
ul vis ac virtus ipsius, et naluralis operatio.

ALIUD.

ε Tentate, inquit, vosmelipsos si estis in flde,
vosimetipsos probate. Annon cognoscitis vos ipsos ,
quia Christus Jesus in vobis est, uisi forte reprobi
estis? Spero autem quod cognoscetis quia nos non
sumus reprobi **. » Cum itaque habitante in proba-
tis Spiritu, Christus sit qui inhabitat, necessarium
est divin; essentig esse Spiritum, quippe qui di-
vinz essentim eos participes efficiat, Neque eniin
quisquam sauz mentis dixerit Dei participationem
in nobis per creaturam; siquidem diversa prorsus
dissimiliaque inter se sunt, substautia creata et iu-
creuta.

ALIUD.

ε Gratia, inquit, Domini nostri Jesu Christi et
charitas Dei Patris, et communicatio sancti Spiri-
wi$, sit cum omnibus vobis. Amen **, » Ecce rur-
sum hic'Spiritus sanctus Trinitatem 359 complere
dieitur. Quomodo vero unus, aut quomodo simplex
est Deus, si cum Spiritus qui in ipso est sit erea-

ὥσπερ xai αὐτῷ. Ζωοποιεῖ δὲ τὸ Ηνεῦμα, ζωοποιοῦν-
τος τοῦ θεοῦ xat Πατρός. Καὶ πῶς ἔσται ποίηµα τὸ
ἔχον ἐν ἑαυτῷ φυσιχῶς τῆς θείας οὐσίας τὸ ἴδιον χαὶ
ἐξαίρετον; Οὐχοῦν &x θεοῦ xat θεὺς τὸ Πνεῦμα * xol
οὐ «κτίσμα, xav& τινα τῶν ἀνοήτων, ol; ἀεὶ γλυχὺς
ὁ πρὸς τὴν ἀλήθειαν πόλεμος.

KAAU.

«στε εἴ τις £y. Χριστῷ χαινὴ χτίσις, τὰ ἀρχαῖα
παρῇλθεν, ἰδοὺ γέγονε τὰ πάντα xa, τὰ δὲ πάντα
Ex Θεοῦ. » (ὐκοῦν ἐπειδήπερ ἀναχαινίσοντος ἡμᾶς
τοῦ Χριστοῦ, xal εἰς νέαν µετατιθἐντος Qukv, τὸ
Πνεῦμα ἀνακαινίζον λέγεται, κατὰ τὸ ἓν Ῥαλμοῖς

p ἀδόμενον, « Ἐξαποστελεῖς τὸ Πνεῦμά σου xa χτισθί-

C

σονται, xal ἀναχαινιεῖς τὸ πρόσωπον τῆς Ὑῆς, »
ἀνάγχη τὸ Πνεὺμα τῆς οὐσίας ὁμολοχεῖν τοῦ Yiou.
Ὡς γὰρ ἐξ αὑτοῦ χατὰ φύσιν ὑπάρχον xal ἐπὶ viv
κτίσιν παρ) αὑτοῦ πεμπόμενον τὸν ἀναχαινισμὺν
ἑργάζεται, συμπλήρωμα τῆς ἁγίας ὑπάρχον Τρ:άδος.
Ei δὲ τοῦτο, 8c); ἄρα xal ἐκ θεοῦ τὸ Π»εῦμα, xal
οὗ ποίημα.
ΑΛΛΟ.

«Ἠδιστα οὖν μᾶλλον καυχήσοµαι:, φησῖνι àv ταῖς
ἀσθενείαις µου, ἵνα ἐπισκηνώσῃ ἐπ᾽ ἐμὲ ἡ δύναμις
τοῦ Χριστοῦ. » El δὲ τὸ Πνεῦμά ἐστι τὸ ἐπισχηνοῦν
xq χατοιχοῦν Ev ἡμῖν, xat δι) αὐτοῦ Ἀριστνὸς, δύναµις
ἄρα αὐτοῦ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον. El δὲ τοῦτο, πῶς
ἔσται ποίηµα τὸ φύσει προσὸν τῷ Yi; "pa γὰρ
λέχειν σύνθετον εἶναι τὸν οὐδεμίαν ἔχοντα διπλότν
Θεὸν Λόγον, ἔχ τε γενητῆς xaX Ex τῖς οἰχείας συγ-
χείµμενον φύσεως. El δὲ τοῦτο ἄτοπον, οὗ χτιστὸν τὸ
Πνεῦμα f| ποιητὸν, ἀλλ ἐχ τῆς ἀπερινοήτου xat θείας
οὐσίας, ὡς δύναµις αὐτῆς καὶ ἑνέργεια φυσιχή.

ΑΛΛΟ.

ε Ἑαυτοὺς πειράζετε, εἰ ἑστὲ ἐν τῇ πίστει, ἑαυτοὺς
δοχιµάζετε. "lI. οὐχ ἐπιγινώσχετε ἑαυτοὺς, ὅτι Χρ:-
στὸς Ἰησοῦς ἐν ὑμῖν ἔστιν, εἰ µή τι ἀδόχιμοί bote ;
Ἐλπίζω δὲ ὅτι γνώσεσθε ὅτι ἡμεῖς οὐκ ἐσμὲν ἁδό-
xot. 0ὐχοῦν ἐπειδήπερ ἐν τοῖς δοχίµοις xatot-
χοῦντος τοῦ Πνεύματος, Χριστός ἐστιν ὁ χατοιχῶν,
ἀνάγχη λέγειν αὐτὸ τῆς θείας ὑπάρχειν οὐσίας, ὃς
xa ἑργάνεται κοινωνοὺς τοὺς µετασχόντας αὐτοῦ. Οὐ
γὰρ δή που φῄσειεν ἄν τις, εἴ γε νοῦν ἔχοι, διὰ χτί-
σµατος τὴν τοῦ θεοῦ μετοχὴν ἐν ἡμῖν ἀποτελεῖΐσθαι,
εἴπερ ἔχφυλα παντελῶς xai ἀλλήλοις ἀνόμοια, xat
πολὺ τὸ διεῖργον μεταξυ γενητῆς τε xal ἁἀγενέτου
οὐσίας.

ΑΛΛΟ.

ε Ἡ χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ, καὶ dj ἀγάπη
τοῦ θεοῦ, xai 1j χοινωνία τοῦ ἁγίου Πνεύματος, μετὰ
πάντων ὑμῶν. Αμήν. » Ἰδου πάλιν ἑνθάδε συμπληρω-
τικὸν τῆς ἁγίας Τριάδος τὸ Πνεῦμα φαίνεται. ΠἙῶς
οὖν εἷς, πῶς δὲ ἁπλοῦς ὁ θεὺς, εἴπερ τὸ ἐν αὐτῷ
Πνεῦμα χτιστὺν ὑπάρχον f ποιητὸν, ἕτερόν τι παρ᾽

» |I Cor. v, 17. ."! Psal, cin, 51. 3 IE Cor. xu, 9. "' || Cor. xin, 5, 6, "Ibid. t5.

600

THESAURUS.

610

αὐτὸν εὀρίσχετχι, 'AAA! εἷς ὄντως ἐστὶν ὁ θεὸς, A Lus aut factus, diversnm quid ab ífpso sit? Atqui

ἁπλοῦς xal ἀσύνθετος, xaX πάσης ἑτεροειδοῦς φύσεως
ἁμιγῆς. Ἐξ αὐτοῦ δηλονότι xa ἐν αὐτῷ τὸ Πνεῦμα
φυσιχῶς χαρπὸς ὑπάρχον αὑτοῦ, xat οὐκ ἔξωθεν εἰς

ὑπόστασιν ἐνεχθὲν, οὐδὲ ἑπίκτητον ἔχον τοῦθ) ὅπερ .

ἐστι, χατὰ τὴν τῶν ἑτεροδόξων ἀθουλίαν.

'Ex τῆς πρὸς Γα.άτας.
«€ Τεχνία, qnot, οὓς πάλιν ὠδίνω, ἄχρις οὗ μορφωθῇ
)Χριστὸς ἐν ὑμῖν. » El διὰ µόνον τοῦ Πνεύματος µορ-
φοῦται Χριστὸς ἐν ἡμῖν, xa* τοὺς ἰδίονς ὥσπερ ἑντί-
θησι χαρακτΏῆρας, ἀναζωγραφῶὼν εἰς τὸ τῆς θεότητος
γάλλος τὴν ἀνθρώπου φύσιν, θεὺς ἄρα τὸ Πνεῦμα
Χριστοῦ, τὸ ὡς αὐτὸς iv ἡμῖν µορφούμενον, ἴδιον δὲ
πάντων τῆς οὐσίας αὐτοῦ, xal o)x ἔξωθεν ὑποστα-
τόν.
ΑΛΛΟ.

« Πνεύματι περιπατεῖτε, xai ἐπιθυμίαν σαρχὺς οὗ
ph τελέσητε. "ll γὰρ σὰρᾶ ἐπιθυμεῖ χατὰ τοῦ IIveo-
µατος, τὸ δὲ Πνεῦμα κατὰ τῆς σαρχός᾽ ταῦτα γὰρ
ἀλλήλοις ἀντίκειται, ἵνα μὴ ἐὰν θέλητε, ταῦτα ποιῆτε.
Ei δὲ Ἠνεύματι ἄγεσθε, οὐκ ἔτι ἑστὲ ὑπὸ vópov. » El
διὰ τῶν θεληµάτων τοῦ Πνεύματος εἰς εὐλάθειαν χα),
ὀρθότητα Ρίου παιδαγωγούµενοι πρὺς ἐλευθερίαν
χαλούμεθα, τὴν ἓν νόµῳ δουλίαν ἐχθβαίνοντες, Geb;
ἄρα τὸ Πνεῦμά ἐστι τὸ ἐλευθεροῦν δυνάµενον, xal
δεσποτιχὸν ἔχει τὸ ἀξίωμα. Ὅτι γὰρ uóv τῷ θεῷ
τὸ ἐλευθεροῦν ἐφεῖται, πρ/δηλον μὲν Ex τοῦ µιτδένα
δύνασθαι ἀφαιρεῖν ἁμαρτίας πλὴν αὐτοῦ. Οὐδὲν ἧττον
xal αὐτὸς ἡμᾶς ὁ Σωτῆρ π.στώσεται λέγων «Αμὴν,
&phv λέγω ὑμῖν, ἐὰν uh ὁ Υἱὸς ὑμᾶς ἑλευθερώση,

δοῦλοί ἔστε.» Ποιήματι μὲν γὰρ τὸ δύνασθαι τοῦτο .

ποιεῖν οὗ πρόσεστι, µόνῳ δὲ ὡς Υἱῷ xal κληρονόμῳ,
τῷ £x Θεοῦ xat Πατρὺς προξλθόντι Λόγῳ. El τοίνυν
μόνου ποὰς ἐλευθερίαν χαλοῦντος ἡμᾶς τοῦ }οῦ.
φαίνεται τὸ Πνεῦμα τοῦτο ποιοῦν, πῶς οὖχ ἔσται τῆς
οὐσίας αὐτοῦ τὸ ὡς αὐτὸς πάντα πράττον, pet. ἐζ-
ουσίας xal δυνάµεως θεοπρεποῦς; El δὲ τοῦτο, οὐ
χτίσμα ἑἐστὶν, οὐδὲ ποίηµα τὸ Πνεῦμα Χοιστοῦ. Πολ-
Ab» γὰρ ὁ λόγος ἔχει τὴν ἀσέδειαν.
Ἐκ τῆς πρὸς Ἐφεσίους.

Περὶ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ τὸν λόγον
ποιούμενος, «Ἐν ᾧ xal ὑμεῖς, ἀκούσαντες, qnot,
εὺν λόγον τῆς ἀληθείας, τὸ Εὐαγγέλιον τοῦ ΣωτΏρος
ἡμῶν, ἐν ᾧ xoi πιστεύσαντες ἑσφραγίσθητε τῷ
Πνεύματι τῖς ἐπαγγελίας ἁγίῳ, ὃς ἐστιν ἀῤῥαδὼν
τῆς χληρονομίας ἡμῶν. » El τῷ ἁγίῳ Πνεύματι
.. σφραγιζόµενοι πρὸς θεὸν ἀναμορφούμεθα” πῶς ἔσται
γενητὸν τὸ δι οὗ τῆς θείας οὐσίας ἡμῖν ἡ εἰχὼν ὲΥ-
χαράττεται, xai τῆς ἀγενήτου φύσεως ἑναπομένει τὰ
σήµαντρα; Οὐ γὰρ δήπου «b Πνεύμα ἐν ἡμῖν σχια-
γράφου δίχην τὴν θείαν οὐσίαν ζωγραφεῖ, ἕτερον
αὐτὸ map' ἐχείνην ὑπάρχον ' οὐδὲ τοῦτον ἡμᾶς τὸν
τρόπον εἰς ὁμοίωσιν áyst θεοῦ, ἀλλ) αὐτὸ θεός τε
ὑπάρχον xal ix Θεοῦ προελθὸν, ὥσπερ ἓν τινι χηρῷ

unus revera est Deus, οἱ simplex atque compositio-
nis expers , nullique nature alterius speciei inistus.
Ex ipso itaque οἱ io ipso Spiritus naturaliter est,
utpote fructus ipeius, neque extrínsecus ad esse
traductus, neque, ut h:zeretici opinantur, id quod
est ascititio quodam modo habens.

Ex Epistola ad Galatas.

« Filioli, inquit, quos iterum parturio, quousque
Christus formetur in vohis **, » Si per solum Spiri-
tum formatur in nobis Christus, suosque characte-

. res quodammodo nobis imprimit, humanam na-

turam. divinitatis pulchritudine iusigniens : Deus
itaque est Spiritus Christi, qui, ut ipsemet, pro

p nobis formatur, et proprietas essentiz ipsius est,

non vero extrinsecus subsistens.
ALIUD.

c Spiritu. ambulate , et desideria carnis non
perficiatis. Caro euim concupiscit adversus Syi-
ritum : Spiritus autem adversus carnem : lizc eniin
sibi invicem adversantur, ut non quzcunque vuliis,
illa faciatis. Quod si Spiritu ducimini, non estis sub
lege**. » Si per voluntatem Spiritus ad pie recteque
vivendum. instructi ad libertatem vocamur, el ser-
vitute legali liberamur : Deus itaque est Spiritus,
quippe qui Jiberandi facultatem habet, et Dominica
diguilate prx»ditus est. (Quod enim soli Deo conve-
niat libertatem donare, ex eo patet, quia nullus po-
test przeter Deum peccata remittere. Ipse vero Sal-
vator ejus rei fidem facit inquiens : « Amen, amen
dico vobis, nisi Filius vos liberarit, servi estis", »
Creature enim libertatis danda facultas non ine-1,
sed soli Filio tanquam hseredi, Verbo nimirum ex
Deo et Patre procedenti. Si eryo cum solus Filius
nos in libertatem asserere queat, idem etiam praz-
$tat Spiritus : quomodo non erit ejusdem esseuti;e
cu Filio, cuin omnia divina sua potentia efficiat
qua Filius? Quod si ita est, non est ergo opus vel...
creatura Christi Spiritus. Neque enim absque sunima
impielate id dici potest.

360 Ex Epistola ad Ephesios.

Paulus de Salvatore nostro Jesu Christo sermo-
nem faciens, « [n quo, inquit, et vos, cum audie-
ritia verbum veritatis, Evangelium salutis vestrse, in
quo etiam credentes siguaU estis Spiritu reprowis-
sionis sancto, qui est arrlia bzreditatis nostra: **,
Si Spiritu sancto signati ad Deum reformamur,
quomodo erit creatum id per quod divin essenti:e
imago et increatse nalurz sigua nobis imprimun-
tur? Neque enin Spiritus sanctus pietoris instar in
nobis divinam essentiam depingit, aliud quidpiam “.
ab illa exsistens : neque hoc modo nos ad similitu-
dinem Dei ducit : sed cum ipse sit Deus et ex Deo
procedat, in cordibus eotum qui ipsum sascipiunt,
velut cera invisihiliter instar sigilli imprimitar : et

$* Galat. iv, 19. ** Calat, v, 16-18, '" Joan. vn, 90. ?* Ephes. 1, 15, 14.

οι!

&, CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIED.

012

naturam nostram per communicationem similitudi- Α ταῖς τῶν δεχοµένων a2:b χαρδίαις ἀοράτως δίχην

nemque sui , ad arclietypi pulchritudiaem depingit ,
Deique imaginem homini restituit. Quomodo igitur
erit creatura i$, per quem natura hutaana ad Dei
imaginem reformatur, utpote Dei particeps facta?

ALIUD.

Idem de adventu Salvatoris nostri disserens, « Et
veniens, inquit, 'evangelizavit pacem vobis qui
Jonge, et pacem nobis qwi prope, quia per ipsum
liabemus accessum utrique in uno Spiritu ad Pa-
trem 1, » Si cum Spiritum Christi accepimus, per
ipsum addncimur ad Deum et Patrem, utpote divina
ipsius naturae participes declarati, quomodo sit crea-
tura is per quein Deo tanquam genus speciei copu-
lamur?

ALIUD.

« Ergo, inquit, jam uon estis liospites et advena :
sed estis cives sanclorum οἱ domestici Christi. Su-
perzdificati super fundamentum apostolorum et pro-
phetarum, ipso summo angulari lapide Jesu Christo:
in quo omnis aedificatio constructa , crescit in tem-
plum sanetui in Domino. ]n quo et vos coz .lifica-
miu in. habitaculuu Dei in Spiritu sancto **. » Si
templum sanctum appellamur per Spiritum sanctum,
habitante li! nobis Deo : quomodo non summe iin-
pielatis et dementie 861 fuerit, Spiritum ereatu-
ris annumerare, ac non potius ex divina natura es«e

σφραγῖδος ἐνθλίθετα:, διὰ τῆς πρὸς ἑαυτὸ χοινωνίας
τε xai ὁμοιώσεως, εἰς τὸ ἀρχέτυπον χάλλος τὴν φύ-
σιν ἀναζωγραφοῦν, xai xat' εἰχόνα Θεοῦ δειχνύον
αὖθις τὸν. ἄνθρωπον. Πῶς οὖν ἔσται ποίηµα, τὸ δι
οὗ πρὸς θεὸν ἡ φύσις ἀνασχηματίζεται, ὡς Θεοῦ
γενοµένη μέτοχος;

ΑΛΛΟ.

Περὶ δὲ τῖς τοῦ Σκυτῆρος ἡμῶν ἐπιδημίας διαλε-
γόµενος, « Καὶ ἐλθὼν, φησὶν, εὐτγγελίσατο εἰρήνην
ὑμῖν τοῖς μαχρὰν, xai εἰρήνην τοῖς ἑγγύς ΄ ὅτι 5v
αὑτοῦ ἔχομεν τὴν προσαγωγῖν οἱ ἀμφότεροι ἐν &vi
Πνεύματι πρὸς τὸν Πατέρα. » El τὸ Πνεῦμα λαθήντες
Χριστοῦ προσαγόµεθα δι’ αὐτοῦ τῷ θεῷ xal Πατρὶ,
ὡς τῆς θείας αὐτοῦ φύσεως ἀναδεδειγμένοι χοινωνοὶ,
πῶς ἂν εἴη ποίημα, τὸ 6: οὗ τῷ Ocip ὣς γένος ἔδη
σνναπτόµεθα ;

AAAOQ.

«΄Αρα οὖν, φησὶ, οὐκ ἔτι ἑστὲ ξένοι xal πάροιχος,
ἁλλά συμπολῖται τῶν ἁγίων xat οἰχεῖοι τοῦ Χριστοῦ.
Ἐποιχοδομηθέντες ἐπὶ τῷ ὑεμελίῳ τῶν ἀποστόλων xai
προφητῶν, ὄντος ἀχρογωνιαίου αὐτοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ,
àv ᾧ πᾶσα ἡ οἰχοδομῆ συναρμµολογουµένη, αὖξει εἰς
vaby ἅγιον £v Κυρίῳ, ἐν ᾧ xal ὑμεῖς συνοιχοδομεῖσθε
εἰς ναὺν ἅγιον, εἰς χατοιχητήριον τοῦ θεοῦ ἐν Πνεύ-
ματι. » El ναὺς ἅγιος χρηµατίζοµεν διὰ τοῦ ἁγίδυ
Πνεύματος, χατοικοῦντος ἐν ἡμῖν τοῦ θεοῦ, πῶς οὐ
πάστς ἁἀσεθείας ἐπέχεινα βαδιοῦνταί τινες τοῖς πε-
ποιηµένοις τὸ Πνεῦμα συντάττοντες, καὶ οὐχὶ μᾶλλον

profiter , utpote ex ipsa essentialiter procedentem , C àx τῆς θείας φύσεως ὁμολογοῦντες ὐπάρχειν, τὸ ἐξ

atque instar Dei habitautem iu nobis?

9
ALIUD.

ε Mihi, inquit, minimo omuium sanctorum data
est gratia hrec, in geutibes evangelizare investiga-
biles divitias Christi , et illuminare quz sit dispeu-
satio mysterii occulti a seculis in Deo qui omnia
creavit 61. » Deinde rursus paulo post inquit : « Sie-
uti scripsi vobis paueis, ad quod potestis lezentes
intelligere intellectum. meum in mysterio Cnrisii,
quod aliis generationibus non est cognitum filiis
hominum , sicut nunc revelatum est sauctis aposto-
lis ejus οἱ prophetis in Spiritu **. » Si ergo verax
est propheta clamaus : « Quis cognovit mentem
Domini **? » manifestum est nulli creatura divi-
num consilium cognitum esse : hominuin vero cou-
rilia etiam puer aliquis conjiciat. Ceterum videa-
mus, si €ui iia videtur, an etiam sancte. virtutes
colorum ejusmodi honore careant. Audiamus ergo
angelum apud Zachariam erantem ac dieentem :
« Domine omnipotens, quousque misereberis Jeru-
salem, et civitatibus Jude, quibas iratus es? iste
jam septuagesimus annus est *. » Quomodo enim,
si &ciebat, cognoscere id eupit, Atqui certum est,
idipsum ignorasse. Si ergo cum nulla creatura di-
vinum consilium perspeetum habeat , Spiritus illam

αὐτῆς οὐσιωδῶς προερχόμενον, χαὶ ἐν O:o0 τάξει
χατοικοῦν £v ἡμῖν;
AAAO.

€'Euol, qnoi, τῷ ἐλαχιστοτέρῳ πάντων ἁγίων
ἐδόθη ἡ γάρις αὕτη, ἓν τοῖς ἔθνεσιν εὐαγγελίσασθαι
τὸν ἀνεξιχνίαστον πλοῦτον τοῦ Χριστοῦ, xal φωτίσαι
τίς ἡ οἰκονομία τοῦ μυστηρίου, τοῦ ἀποχεχρυμμένου
ἀπὸ τῶν αἰώνων Ey τῷ Θεῷ τῷ τὰ πάντα κτίσαντι. »
Elsa πάλιν ἓν τοῖς ὀλίγον ὀπίσω φησί’ εΚαθὼς προ-
ἐγραγα ὑμῖν ἐν ὀλίγῳ πρὸς ὃ δύνᾶσθε ἀναγινώσχοντες
νοησαι τὴν συνεσίν µου ὃν τῷ μυστηρίῳ τοῦ Χριστοῦ,
ὃ ἑτέραις γενεαῖς οὐκ ἑγνωρίσθη τοῖς υἱοῖς τῶν àv-
θρώπων, ὡς νῦν ἀπεχαλύφθη τοῖς ἁγίοις ἁποστόλοις
αὐτοῦ χαὶ προφίέταις ἓν Πνεύματι. » Εἴπερ οὖν ἐστιν
ἁληθῆς ὁ προφήτης βοῶν εΤίς ἔγνω νοῦν Κυρίου; »
πρόδηλον ὅτι τῶν πεποιηαένων οὐδὲν τὴν θείαν οἷδε
βουλήν ἐπὶ μὲν οὖν ἀνθρώπων ὅταν λέγηται, τοῦτο
παῖς τις, οἶμα!, σννθίαετα:. Ἁλλ' ἴδωμεν, εἴτῳ δοχεῖ,
χαὶ τὰς ἓν τοῖς οὐρανοῖς ἁγίας δυνάμεις, εἰ μὴ τῆς
τοιαύτης λείπονται τιμῖς. Δέχου pot τοίνυν τὸν Ev τῷ
Ζαχαρίᾳ προσευχόµενον ἄγγελον xax λένοντα « Κύ-
pu παντοχράτορ, ἕως τίνος οὗ ph ἑλεήσῃς τὴν Ἰε-
ρουσαλημ, χαὶ τὰς πύλεις Ἰούδα, ἃς ὑπερεῖδες
τοῦτο ἑβδομηκοστὸν ἔτος; » Πῶς σὺν εἴπερ ᾖδε.,
πρησῄει µανθάνειν ἀξιῶν ; Αλ. ἔστι nov ὡς
ἀγνοεῖ. Οὐκοῦν εἰ τῶν ἄλλων οὐδευὺς «hv θείαν εἰ-

9 Ephes. 1, 17, 18. ** ibid.u, 19-22. *! Ephes. 11, 8,9. ** jbid. 5-5, ** dsa. x1, 45. ** Zach er. 4, 42.

613

THESAURUS.

ol4

δότος Bovitv, τὺ Πυεῦμα ταύτην ἐρευνᾷ καὶ περιερ- A iuvestigat, εἰ novit arcana Del, quaeque occulta iu

γάζεται, xal οἵδε τὰ βάθη τοῦ θεοῦ, καὶ τὰ χεχρυµ-
μένα ἐν αὐτῷ τοῖς ἁγίοις ἀποχαλύπτει χαὶ χαθίστησι
φανερά ' πῶς ἂν εὐλόγως ἀποτέμνοιτο τῆς πρὸς Θεὺν
ὁμρουσιότητος; Πὼς δὲ οὐχὶ πάντως ἐξ αὐτοῦ τὸ ἐν
αὐτῷ φυσιχῶς ὑπάρχον ὡς Ηνεῦμα αὐτοῦ, καὶ εἰδὸς
φάντα τὰ ἐν αὐτῷ; El Cb τοῦτο, οὐ χτίσµα, οὐδὲ
ποίημά ἔατιν.
Ἐκ τῆς ᾽Ιαχώδου Ἐπιστολῆς.ἰ

« Mh πλανᾶσθε, qnot, ἁδελφοί µου ἀγαπητοί. Πᾶσα
δύσις ἀγαθὴ, καὶ πᾶν δώρηµα τέλειον, ἄνωθέν ἐστι
χαταθαῖνον ix τοῦ Πατρὸς τῶν φωτῶν. » El Ex τοῦ
Πατοὺς τῶν φωτῶν fj ποικίλη τῶν θείων χαρισµάτων
καταπέµπεται δόσις, qno! δὲ ὁ Παῦλος ταῦτα πάντα

ἐνεργεῖν τὸ Πνεῦμα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑχάστῳ, χαθὼς ῥού- p

λεται, πῶς 00 θεὺς Ex Θεοῦ xal &v τῷ θεῷ Πνευμα,
τὸ πάντα ἐνεργοῦν τὰ τῷ Θεῷ πρέποντα, xal τοῦτο
ἑξουσιαστικῶς» Οὐχουν οὐ κτίσμα, χαθάπερ ἐχεῖνοι
Σηροῦντές φασι.
Ἐκ τῆς Πέτρου Επιστοίῆς.

«Σωφρονἡήσατε οὖν, φγοὶ, xal νήφατε εἰς προσευχὰς,
πρ) πάντων τὴν εἰς ἑαυτοὺς ἀγάπην ἑχτενῆ ἔχοντες,
ὅτι ἀγάπη καλύπτει πλῆθος ἁμαρτιῶν * φιλύξενοι εἰς
ἀλλέλους ἄνευ γογγυσμοῦ. Ἕκαστος καθὼς ἔλαθε
χάρισμα, εἰς ἑαυτοὺς αὐτὸ διαχονοῦντες, ὡς χαλοὶ
οἰχονόμοι ποικίλης χάριτος θεοῦ. » "Opa 6f µοι πά-
λεν, Ott τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἐξουσιαστικῶς, χαὶ χαθὼς
ἂν βούληται τὰ θεῖα χαρίσματα δ.ανἑµοντός τε xal

ἑχάστω τῶν ἁγίων ἐπιμερίνοντος, ὁ θαυμάσιος Πέ- C

τρης Ex θεοῦ τῆς τοιαύτης χάριτος τὴν ποιχιλίαν τε
xal ὅύσιν εἶναι διϊσχυρίζεται, οὐκ ἀλλότριον τῆς θείας
φύσεως τὸ) Πνεῦμα εἰδώς. Θεὸν οὖν τὸ Πνεῦμα xa-
λοῦντος τοῦ Πέτρου, πῶς οὗ δυσσεθῆ»ς ὁμοῦ xal πα-
ῥράβρων ὁ τοῖς ποιἠµασιν ἑναρίθμιον τοῦτο τιθεὶς,
xai τοῖς τῶν ἁγίων ἀποστόλων χηρύγματιν ἀντι-
φθέγγεσθαι ῥιψοχινδύνως κατατολμῶν;
Ἐκ τῆς Ἰωάννου ἘἙπιστο.]ῇς.

« Ταῦτα, 33, ἔγραφα ὑμῖν περὶ τὸν πλανώντων
"ad. Καὶ ὑμεῖς τὸ χρίσμα ὃ ἑλάδετε παρ) αὐτοῦ,
μενεῖ τε ἐν ὑμῖν, xai οὗ χρείἰαν ἔχετε, ἵνα τις διδάσχη
ὑμᾶς, ἁλλ᾽ ὡς τὸ αὑτοῦ χρἰσμα διδάσχει ὁμᾶς περὶ
πάντων, xat ἀληθές στι, xal οὐχ ἔστι ψεῦδο»ς. Καὶ χα-
θὼς ἑδίδαξεν ὑμᾶς, µένετε ἐν αὐτῷ. » Φαίνεταί τις ἓν
απροφήταις τοιοῦτος λόγος «Καὶ ἔσονται πάντων

διδαχτοὶ θεοὺ. » Ὅτε τοίνυν ol πιστεύααντες εἰς Χρ.-

στὸν, xal τῷ ἁγίῳ καταχεχρισµένοι Πνεύματι πάντα
δι αὐτοῦ µανθάνοντες, τῆς μὲν ἐξ ἀνθρώπων διδα-
χῆς οὐχ iv χρείᾳ χαθιστᾶσι, δ,δαχτοὶ δὲ μᾶλλον εὑ-
ῥἰσκονται Θεοῦ, χατὰ τὸν ἐν τοῖς προφήταις λόγον,
Oe, ἄρα τὸ Πνεῦμα σαφῶς. Τὸ δὲ οὕτως ἔχον φύσει,
Ti, ἂν εἴη ποίηµα;
AAAU..

« Καὶ ὁ ττρῶν τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ, ἐν αὐτῷ μένει,
xal αὑτὸς àv αὐτῷ, καὶ Ev τούτῳ γινώσχομεν ὅτι àv
ἡμῖν μένει, ἐκ τοῦ Πνεύματος οὗ ἔδωχεν ἡμῖν. » El

** Jacob. i, 17.
in, 24.

** | Petr. ww, 7-10.

*

*! Joan. n, 26, 27.

eo suni, sanctis revelat atque aperit : quomodo µιε-
rito à consubstantialitate cum Deo separari possit?
Aut quo pacto non sil omnino ex ipso et in ipso
naturaliter exsistens, ut Spiritus ipsius, omnia quae
in ipso sunt cognoscens ? At si hoc ita est, non ergo
opus vel creatura est.

Ex Epistola Jacobi.

t Nolite, inquit, errare, fratres mei dilectl. Omne
datum optiimum, et omne donum perfectum desuper
est descendens ex Patre luminum **, , Si ex Paira
luminum divinorum donortm largitio mittitur, Pau-
lus vero omnia hzc operari Spiritum ait, dividen-
tem ea. unicuique sicut vult : quomodo non erit
Deus ex Deo et in Deo Spiritus, 369 omnia pre-
stans atque efliciens quie Deo conveniunt, idque
eum proprietate? Non est igitur creatura, quemad-
nodum illi opinantur.

Ez Epistola Petri.

« Molesti, inquit, sitis et vigilate in oratione, et.
ante omnia charitatem inter vos babeatis, quia cha-
ritas multitudinem peccatorum operit: hospitales ad
invicem sine murmuratione. Unusquisque sicut ac-
cepit gratiam , in vos ipsos ean ministrantes, sicut
boni dispensatores variz gratiz* Dei 66 » Observa
hic rursus, quod cuim Spiritus sanctus cum pete-
State, et prout vult divina dona distribuat, οἱ siu-
gulis sanctorum partiatur, admirandus ipse l'etrus
hanc gratiarum varietatem et. donationeu ex Deo
esse a[lirmat, scieus Spiritum a diviua essentia
alienum. nou. esse, Cua itaque Petrus. Spiritum
Deum appellet , quomodo non impius pariter ac de-
meus sit, qui buuc inter creaturas collocet, et sau-
ctorum apostolorum pradicationi teinerarie occla-
mare uon vereatur?

«4

Ex Epistola Joannis.

c Hac, inquit, scripsi vobis de decipientibus τος,
et vos unctionem quam accepistis ab eo, maneat in
vobis : nec opus habetis ut aliquis vos doceat, sel
sicut unctio ejus vos de omnibus docet : et verum
est, et non est falsum, Et sicut docuit vos, manete
in ipso 67. » In prophetis bujusmodi quidpiam dici-

D tur : « Et erunt omnes docibiles Dei **. » Cuni igi-

tur ii qui credideruut in Christum, et sancto Spiritu
delibuti omnia ab ipso didicerunt, humana dottrina
nequaquam egeant, sed solum a Deo edocti sunt, ut
inquit propheta : Deus itaque est Spiritus. Qni vero
iia se naturaliter babet, quomodo sit opus vel erea-
tara?

ALTUD.

«Qui servat mandata. ejus, in ipso manet,
et ipse in eo. Et in hoc cognoscimus quia in nobis
manet, ex Spiritu quem dedit nobis **. » Si babi-

* 55, Liv, 19; Joan. vi, 45.

e? | Joan. "

615

S. CYRILLI ALEXANDRINI. ARCHIEP.

616

tante in nobis Spiritu sancto, Deus in nobis habitat, A τοῦ Πνεύματος τοῦ ἁγίου ἐν ἡμῖν οἰκοῦντος, Θεός

quomodo non sit Spiritus Deus et ex Deo, cun qul
Spiritum habet, Deum inliabitautem habeat? Qui et
per prophetam ait : « Habitabo in ipsis et inambu-
labo, 963 εἰ ero Deus ipsorum "*. » At si Spiritus
est Deus et ex Deo : quisnam igitur temerarie crea-
tum illum esse contendeas, seternum supplicium ef-
{υριοι Ἱ

ALIUD.

« Quis est, inquit, qui vicib mundum, nisi qui
credit quia Jesus est Filius Dei? Hic venit per aquam
εἰ sanguinem, et Spiritum, Jesus Christus : non in
aqua solum, sed in Spiritu et sauguine : et Spiritus
est qui testimonium perhibet ; Spiritus enim veritas
est. Quia tres sunt qui testimonium perhibeut, Spi-
ritus et aqua el sanguis, et hi tres uuum sunt. : si
testimonium bominum accipimus, testimouium Dei
majus est *!. » Animadverte rursus, quo pacto praeco
veritatis Deum ex Deo naturaliter Spiritum vocet.
Cuui enim. dixisset, Spiritum esse qui testimonium
perhibet, statim subdit : « Testimonium Dei majus
est. » Quomodo igitur erit ereatura, qui una cum
Deo ac Patre przdicatur, sanctamque Trinitatem
εοιηρΙει ?

Ex Evangelio secundum Matlucum.,

« Jesu. Christi. nativitas ita se habet : Cum de-
Sponsala esset. mater ejus Maria Joseph. antequam
convenirent, inventa est in utero habens ex Spi-
ritu sancto ?*. » Si facultas creandi soli diviu.e ua-
ture competit, eaque Inter alias eximia ac peculia-
ris ipsius proprictas est, creat vero Spiritus sanctus
iun Virgue templum : nonne merito iwpius et de-
miens esse censeatur, qui creatum. Spiritum con-
tendat ? Supremam euim omnium essentiam calun-
nlatur, ad creaturaruin couditiouem vi quodamino-
do illam pertraliens, receuteinique esse el non. in
priucipio asserit. Atqui non erit iu. nobis Deus re-
cens, juxta illud Psalmiste. Non est igitur factus
vel creatus : sed potius divina illa atque eterna na-
tura in principio erat. Quod si ita est, quomodo
ceuseatur creatus esse qui in Deo ac Patre est, di-
viuus ei sanctus Spiritus ?

ALIUD.

« Si ego, inquit, in Deelzebul daemonia cjicio,
filii vestri in quo ejiciunt ? Propter hoc ipsi judices
vestri erunt, Si autew in Spiritu Dei ejicio damonia,
ergo pervenit ad vos regnum Dei ?*, 1 Si per ope-
rationem Spiritus sancti. Deus. ejiciens. diemonia
glorificatur, creatus vero et factus est, juxta 364
quorumdam imperitorum bominum opinionem, Spi-
ritus sanctus : ergo proprietas Dei crit sita in crea-
tara. ΑΙ quo. pacto. non erit majus eo id in quo
glorificatur ?* Sed loc vel sola. cogitatione, nedum

" Levit. xvi, 148. 7! HJuoan. v, 5-9

7* Mattb. 1, 18.

ἐστιν 6 χατοιχῶν, πῶς οὐ θεὸς καὶ Ex θεοῦ τὸ Πνεν -
μα, ὅπερ εἴ τις ἔχοι, θεὸν ἐνοιχοῦντα φορεῖ; Ὡς xaY
διὰ τοῦ προφήτου φησὶν, ὅτι « Ἐνοιχήσω ἓν αὐτοῖς,
xai ἐμπεριπατήσω, xat ἔσομαι αὐτῶν θεός. » Καὶ cl
θεὸς χαὶ ix θεοῦ τὸ Πνεῦμα, τίς αὐτὸ ῥιψοχινδύνως
Utt γενητὸν εἴη λέγων τὴν αἰώνιον ἐχδήσεται χόλα-
σιν;
AAAU.

« Ti; &axtv, φησὶ, ὁ νιχῶν τὸν χόσµον, εἰ ph 6 πι-
στεύων ὅτι Ἰησοὺς ἐστιν ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ; Οὗτός ἐστιν ὁ
ἐλθὼν δι’ ὕδατος xaX αἵματος xai Πνεύματος, Ἰπσοὺς
Χριστὸς, οὐχ àv τῷ ὕδατι µόνον, ἀλλὰ καὶ iv τῷ
Πνεύματι καὶ ἐν τῷ αἵματι ' καὶ τὸ Πνεῦμά ἐστι τὸ

B μαρτυροῦν, ὅτι «b Πνεῦμά ἐστιν ἡ ἀλήθεια. "Οτι οἱ

«pet; εἰσιν ol μαρτυροῦντες, τὸ Πνεῦμα, xal τὸ
ὕδωρ, xai τὸ αἷμα, καὶ οἱ τρεῖς εἰς τὸ Ev εἰσιν. El
τὴν μαρτυρίαν τῶν ἀνθρώπων λαμθάνοµεν, 1; µαςρ-
τυρία τοῦ θεοῦ μείζων Esci. » Θέα δῆ πάλιν ὅτι τῆς
ἀληθείας ὁ χήρυξ Θεόν τε xal ix θεοῦ φυσικως Ξὸ
Πνεῦμα καλεῖ. Elpnxóx vào ὅτι τὸ Πνεῦμά ἐστι τὸ
μαρτυροῦν, προελθὼν βραχὺ ἐπιφέρει « Ἡ µαρ-
τυρία τοῦ Θεοῦ μείζων ἐστί.» IIo οὖν ἔσται ποίηµα
τὸ τῷ Πατρὶ τῶν ὅλων συνθεολογούµενον, xal της
ἁγίας Τριάδος συνμπληρωτικόν;,

Ἐκ τοῦ κατὰ Ματθαῖον Εὐα]]είου.

« Τοῦ δὲ Ἰησοῦ Χριστοῦ fj γέννησις οὕτως ἣν ' Μνη-
στευθείσης τῆς μητρὸς αὐτοῦ Μαρίας τῷ "loch,
πρὶν fj συνελθεῖν αὐτοὺς, εὑρέθη ἐν γαστρὶ ἔχουσα
ix Πνεύματος ἁγίου.» Ei µόνῃ τὸ δύνασθαι κτίςειν
τῇ θείᾳ πρόσεστι φύσει, xai τοῦτο aiv] μετὰ τῶν
ἄλλων θεοπρεπῶν ἀξιωμάτων τὸ ἐξαίρετον. κτίσει
δὲ τὸ Πνεῦμα τὸ θεῖον ἐν τῇ Παρθένῳ ναὸὺν, τίς αὐτὸ
πεποιῃσθαι λέγων, οὐχὶ δυσσεθἠς τε ὁμοῦ xoi πα-
βάφρων εὑρεθήσεται; τῆς γὰρ ἀνωτάτω πάντων οὗ-
σίας χατηγορεῖ, χαθέλχων ὥσπερ αὑτὴν βιαζόµενος
εἰς τὸν τῶν ποιημάτων ὅρον, εἰς τὸ εἶναι πρόσφατν
καὶ οὐκ ἐν ἀρχῃ. Ἑν ἡμῖν δὲ πρόσφατος οὐχ ἔσται
θιὸς, κατὰ τὸ ἐν Ῥαλμοῖς γεγραμμένον. Οὐ» ἄρα γέ-
γονεν ἡ πεποίητα:, μᾶλλον δὲ ἣν ἓν ἀρχῇ ἡ θεία xat
ἀκήρατος φύσις. El δὲ τοῦτο, πῶς ἂν γεγενησθαι
νοοῖτο τὸ iv Θεῷ xai ἹἩατρὶ θεῖόν τε xal ἅγιον

p Πνεῦμα,

ΛΛΛΟ.

« Εἰ ἐγὼ, ero, ἐν Βεελζεδοὺλ ἐχδάλλω τὰ δαιμόνια,
υἱοὶ ὑμῶν ἓν τίνι ἐχθάλλουσι; διὰ τοῦτο αὐτοὶ χριταὶ
ὑμῶν ἔσονται. El δὲ ἓν Πνεύματι θεοῦ ἐχδάλ)ω τὰ
δαιµόνια, ἄρα ἔφθασεν ἐφ ὑμᾶς f βασιλεία τοῦ
θεοῦ.» Ei διὰ τῆς ἑνεργείας τοῦ Πνεύματος θεὸς
ἐξελαύνων τὰ δαιμόνια δοξάζεται, χτιστὸν δέ ἐστι xat
γενητὸ», χατά τινας τῶν ἁἀπαιδεύτων τὸ Πνεῦμα τὸ
ἅγιον, ἓν ποιἡµατι ἄρα ἑστὶ τὸ δύνασθαι τῷ cip. Καὶ
πῶς οὐ µείνων ἐστὶν αὑτοῦ «b Ev (p δοξἀ»εται; ᾽Αλλὰ
τοῦτο δυσσεθὲς νοΏσαί τε καὶ ὅλως εἰπεῖν. Ox ἄρα

73 Matth. κ, 27,28.

617

THESAURUS.

613

γενητὸν Πνεῦμα τὸ £v ᾧ 'Θεὸς δι Yloo τὰ πάντα ἓο- A dictu impium est. Non est igitur creatus Spiritus,

γάζεται, χα) διὰ τοῦτο δοξάζεται.

'Ex τοῦ κατὰ Ιωάννην Εὐαγγε.ίου.

ε Ὅσοι δὲ, φησὶν, ἔλαδον αὐτὸν ἔδωχεν αὐτοῖς ἐξ-
ουσίαν τέχνα Θεοῦ γενέσθαι, ol οὐκ ἐξ αἱμάτων, οὐδὲ
ἐχ θελήµατος σαρχὸς, οὐδὲ Ex θελήµατος ἀνδρὺς, ἀλλ᾽
ix 8:09 ἐγεννήθησαν.» El τὸ Πνεῦμά ἐστι τὸ διὰ
τῆς πίστεως τῆς εἰς Χριστὸν ἀναγεννῶν ἡμᾶς εἰς
σωτηρίαν, ὡς αὐτοῦ 6h τούτου χάριν γεννητοὺς ἡμᾶς
χρηµατίζειν θεοῦ, πῶς οὐχ ἂν efr τὸ Πνεῦμα θεός;
"Οτι δὲ γεννητοὶ Πνεύματος ἡμεῖς οἱ πιστεύσαντες,
µαρτυρήσει λέγων ὁ Σωτὶρ πρὸς Nixóónuov- «Τὸ
Πνεῦμα ὅπου θέλει πνεῖ, xol τὴν φωνὴν αὑτοῦ
ἀχούδις, ἁλλ᾽ οὐχ οἶδας πόθεν ἔρχεται, xal ποῦ ὑπ-
ἀχει. Οὕτως πᾶς ὁ γεγεννηµένος ix τοῦ Πνεύμα-
τος.» L

ΑΛΛΟ.

« Ὅταν δὲ ἔλθη ὁ Παράχλητος, ὃν ἐγὼ πέµμφω
ὑμῖν παρὰ τοῦ Πατρὸς, τὸ Πνεῦμα τῆς ἁληθείας, ὃ
παρὰ τοῦ Πατρὺὸς ἐχπορεύεται, ἐχεῖνος μαρτυρὴσει
περὶ ἐμοῦ.» El παρὰ τοῦ Θεοῦ xai Πατρὸς ἔχπο-
ρεύεται τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, xal ὥσπερ τις καρπὸὺς
ἢ ποιότης toti τῆς οὐσίας αὐτοῦ, ἁἀγένητος δὲ καὶ
ἄχτιστος ὁ Πατὴὶρ, πῶς ἂν εἴη γενητὸν τὸ ἐξ αὐτοῦ
προχεόµενον Πνεύμα; Πῶς δὲ ναοὶ Θεοῦ χρηµατίζο-
μεν ἡμεῖς τὸ Πνεῦμα λαθόντες, εἴπερ οὐκ ἔστι θὲὸς,
κατὰ τὴν τινων ἀδουλίαν;

ΛΟΓΟΣ AE.

Μαρευρίαι ἀπὸ τῆς θείας Γραφῆς, δι ὧν ἔστιν
δεῖ», ὅτι γενητὸς éx Πατρός ἐστιν ὁ Yióc, xal
οὐχὶ πεπυιηµέγος.

Ἡ Σοφία φησί: «Πρὸ τοῦ αἰῶνος ἐθεμελίωσέ µε,
ἐν ἀρχῇ πρὺ τοῦ τὴν γῆν ποιῆσαι, xal πρὸ τὰς
ἀθύσσους ποιῆσαι, πρὸ τοῦ ἐλθεῖν τὰς πηγὰς τῶν
ὑδάτων, πρὸ τοῦ bpm ἑδρασθῆναι, 3ρὸ δὲ πάντων
βουνῶν γεννᾷ µε.

Ὁ Ψαἱμῳδός. « Κύριος εἶπε πρός µε ᾿ Υἱός µου
el ab, ἐγὼ σήµερον γεγέννηχά os. ». 'O αὐτός"
« Mezà σοῦ ἡ ἀρχὴ ἓν ἡμέρᾳ τῆς δυνάμεώς σου, ἐν
τῇ λαμπρότητι τῶν ἁγίων, x γαστρὸς πρὸ ἑωσφόρου
ἐξεγέννησά σε. »

Ὅτι ἀῑδιος xal πρὸ τῶν αἰώνων ὁ θεὸς Υἱὸς,
ἄῤῥητον ἔχων éx Πατρὸς τὴν γέγγησυ’.

Ἰωάννης εὐαγγελιστής. "Ev ἀρχῇ ἣν ὁ Λόγος,
χα) ὁ Λόγος ἣν πρὸς τὸν θεὸν, xaX Geb, T,» ὁ Λόγος.
Οὗτος ἣν bv ἀρχῇ πρὺς τὸν θεόν. Πάντα δι’ αὐτοῦ
ἐγένετο, xal χωρὶς αὑτοῦ, ἐγένετο οὐδὲ £y ὃ γέ-
γονεν.

'Ex τῆς Ἰωάννου Ἐπιστοθῆς. "0 ἣν ἀπαρχῆς,
0 ἀχηχόαμεν, ὃ ἑωράκαμεν τοῖς ὀφθαλμοῖς ἡμῶν, ὃ
ἑθεασάμεθα, xal αἱ χεῖρες ἡμῶν ἑψηλάφησαν περὶ
τοῦ Λόγου τῆς ζωῆς. Καὶ fj ζωὴ ἑἐφανερώθη, καὶ

** Joan. 1, 12, 15. '* Joan. ut, 8.

PaArROL. (8. LXXV.

** J9an. xv, 20.

in quo Deus per Filium omnia operatur : atque id-
circo glorificatur.

Ex Evangelio secundum Joannem.

« Quotquot autem, inquit, acceperunt eum, dedit
eis potestatem (ilios Dei fieri, qui non ex sangui-
nibus, neque ex: voluntate carnis, neque ex volun-
tate viri, sed ex Deo nati sunt 75,» Si Spiritus san-
ctus est qui per fidem in Christum regenerat nos in
salutem, adeo ut hac de causa filii Dei vocemur,
quomodo non sit Spiritus Deus? Quod autem nos
credentes ex Spiritu nascamur, Salvator ipse fidem
facit, qui ad Nicodemum ita loquitur : « Spiritus
ubi vult spirat, et vocem ejus sudis, sed nescis

B unde venit, et quo vadit. Sic est, iuquit, omnis qui

natus est ex Spiritu '^, »

ALIUD.

« Quando autem, inquit, venerit Paracletus, quem
ego mittam vobis a Patre, Spiritus veritatis qui ex
Patre procedit, ille testimonium perhibebit de me'*.»
Si ex Deo et Patre procedit Spiritus sanctus, et ve-
luti fructus quidam atque qualitas est essentiae
ipsius : Pater vero creatus aut factus non est : quo-
wodo erit creatus Spiritus, qui ex ipso procedit?
Aut quomodo templum Dei vocabimur, cum Spi-
ritum accepimus, si Spiritus non est Deus, ut qui-
damn imperite contendunt ?

ASSERTIO XXXV.

Testimonia sacre Scripture, quibus probatur quod
Filius sit genitus ex Patre, et non creatus.

Prov. vini, 25-25. Sapientia inquit : « Antesazcula
fundavit me, in principio antequam terra facla easet,
antequam lierent abyssi, et antequam erumperent
fontes aquarum, priusquam montes firmarentur,
anteomnes colles parturiebar. »

365 Psal. 11, 7. « Dominus dixit »d me, Filius
meis es tu, ego hodie genui te. » ldem: « Tecum prin-
cipium in die virtutis tuze, in splendoribus sanctorum,
ex utero ante luciferum genui te 17118. »

Quod cternus sit atque ante secula Filius, ineffabili
generatione ez Patre procedens.

Joan. 1, 1-3. In priucipio erat Verbum, et Ver-
Lum erat apud Deum, et Deus erat Verbum. Hoc
eral in principio apud Deum. Omnia per ipsum
facta sunt, el sine ipso factum est nihil quod factum
est.

I Joan. 1, 1-5. Quod erat ab initio, quod audivi-
mus et vidimus oculis nostris : quod perspeximus,
el manus nosire contrectaverunt de Verbo vit.
Et vita manifestata est, et vidimus, et testainur, et

77.75 Psal. cix, $.
20

€19

S. CYRILLI ALEXANDRINI ΑΠΟΠΕΡ

630 .

aunmuntiamus vobis vitam. zternam, quie erat apud A ἑωράχαμεν, xoi ἀπαγγέλλομεν ὑμῖν τὴν ζωὴν τὴν

Patrem, et apparuit nobis.

Salvator in Evangelio.

Math. xi, 27. Omnia mihi tradita sunt a Patre
meo, et nemo novit Filium, nisi Pater , neque Pa-
(rem. quis novit, nisi Filius, οἱ cui Filius reve-
lavit.

Joan. 1, 18. « Deum nemo vidit unquam : unige-
nitus Filius qui est in sinu Patris ipse enarravit. »
Erst enim Verbum in sinu, hoc est, in natura Pa-
tris.

lsa. yin, 7. « Sicut ovis ad occisionem ductus
est, ei quasi agnus coram tondente ipsum obmutuit,
et non aperuit os suum. In humilitate judicium ejus
sublatum est. Generationein ejus quis enarrabit? »
lIneffabiliter enim a Patre effulsit Filius,

Michec v,2. « Et tu, Bethlehem domus Ephrata,
minima esin millibus Juda: ex te mihi egredietur qui
sit dominator in Israel, et cgressus ejus ab initio a
diebus zternitatis. » Processit enim et tanquam
egressus esl ex essentia Patris Filius ; non per ali-
quam separationem, vel sectionem, sed veluti splen-
dor ex lumine. Preterea, « ab initio, » atque, ut ita
dicamus, extra dies seculi. Ex Patre igitur, et atter-
nus est.

Coloss. 1, 15-17. « Qui est imago Del invisibilis,
primogenitus omnis creature, quia in ipso creata
sunt omnia qua in celis et qua in terra, sive visi-
bilia, sive invisibilia, sive Throni, sive Dominatio-
nes, sive l'rincipatus, sive Potestates, omnia 366
per ipsum et in ipso creata sunt, el ipse est ante
omnes. » Nomine vero omnium comprehenduntur
etiam sxcula et tempora. /Eternus itaque et ante
ssecula esi Filius.

Hebr. 1, 1, 2. « Multifariam multisque modis olim
Deus locutus est patribus in prophetis; novissimis
autem his diebus locuuis est nobis in Filio, quem
statuit heredein omnium, per quem et condidit sz-
cula, » Porro si szcula ipsa per Filium condita sunt :
quomodo non sit zternus qui ante s:ecula est?

Psal, Lxxxix, 1, 2. « Domine, refugium factus es
nobis a generatione in generationem. Priusquam
montes fierent, aut formaretur terra et orbis, a sze-
culo et in seculum tu es Deus. » Vide quo pacto
Filio tribuat esse ante omnem creaturam; appella-
tione vero creature, szcula etiam comprehenduntur.
Quomodo igitur non sit zternus Filius qui aute
omnia est?

Joan. xvn, 5-5. « IIoc est vita :terna, ut cogno-
scant te solum verum Deum, et quem misisti Jesum
Christum. Ego te clarificavi super terram, opus
ceusummavi quod dedisti mihi ut faciam. Et nunc
claritica me, Pater, apud teinetipsum ea claritate
quam habui, antequam mundus fieret, apud te. » Si
antem erat in Patre Filius, etjam ante constitutio-
nem mundi, quomodo non sit xternus qui ante
omnia erat?

αἰώνιον, ἥτις fjv. πρὸς τὸν Πατέρα, xaX ἐφανερώθη
ἡμῖν.

Ὁ Σωτὴρ ἐν Εὐαγγελίφ.

Πάντα pot παρεδόθη ὑπὸ τοῦ Πατρός µου * χαὶ οὐ-
δεὶς ἐπιγινώσχει τίς ἐστι ὁ Yibc, εἰ μὴ ὁ Πατήρ;
οὐδὲ τὸν Πατέρα τις ἐπιγινώσχει τίς ἐστιν, εἰ μὴ ὁ
Υ]ὸς, καὶ ᾧ ἂν ὁ Υἱὸς ἀποχαλύψῃ.

Ἰωάννης εὐαγγελιστής. « θεὺν οὐδεὶς ἑώραχξ
πώποτε ὁ μονοχενὴς Yibz, 6 Gv εἰς τὸν χόλπον τοῦ
Πατρὸς, ἐχεῖνος ἐξηγήσατο. » "Hy γὰρ ὁ Λόγος tv
χόλπῳ, τουτέστιν, Ev τῇ φύσει τοῦ Πατρός.

'Heafac. « Ὡς πρόδατον ἐπὶ σφαγὴν Ίχθη, xol
ὡς ἁμνὸς ἐναντίον τοῦ χείροντος αὐτὸν ἄφωνος, οὗτος
οὐκ ἀνοίγει τὸ στόµα αὐτοῦ.» Ἐν τῇ ταπεινώσει, 1)
χρίσις αὐτοῦ ἤρθη. Τὴν δὲ γενεὰν αὑτοῦ τίς διηγἠ-
σεται; » Αῤῥήτως γὰρ &x Πατρὸς ἐξέλαμφεν ὁ Υἱός.

Μιχαίας. « Καὶ σὺ, Βηθλεὲμ, οἶχος τοῦ Ἐφρατᾶ,
ὀλίγος εἶ τοῦ εἶναι ἓν χιλιάσιν Ἰούδα, ἓξ οὗ poc ἑξ-
ελεύσεται ἡγούμενος τοῦ εἶναι εἰς ἄρχοντα ἐν τῷ
"opa, καὶ αἱ ἔξοδοι αὐτοῦ ἀπ᾿ ἀρχῆς ἐξ ἡμερῶν
αἰῶνος.» Ἐξηλθε γὰρ ὥσπερ καὶ ἐξήλατο τῆς τοῦ
Πατρὸς οὐσίας 6 ὙΥἱὸς, οὐ xatá τινα μερισμὸν ἢ
ἀποχοπὴν, ἀλλ ὡς ἐκ φωτὸς ἁ παύγασμα.Πλὴν εἁπαρ-
χῆς, » xai tv οὕτως εἴπωμεν, ἔξω τῶν ἡμερῶν τοῦ
αἰῶνος. θὐχοῦν ix Πατρὸς, xaX ἀϊδιος.

IlavAoc. « "Oq ἐστιν εἰχὼν τοῦ θεοῦ τοῦ ἀοράτου,
πρωτότοχος πάσης Χτίσεως ΄ ὅτι ἓν αὐτῷ ἑκτίσθη

C τὰ πάντα τὰ kv τοῖς οὐρανοῖς xal τὰ ἐπὶ τῆς γῆς,

εἴτε ὁρατὰ, εἴτε ἁόρατα, εἴτε θρόνοι, εἴτε "Apyat,
εἴτε Ἐξουσίαι, εἴτε Κυριότητες, τὰ πάντα δι αὑτοῦ,
καὶ εἰς αὐτὸν ἕχτισται, xal αὐτός ἐστι πρὺ πάντων. »
Ἐν δὲ τοῖς πᾶσιν, αἰῶνές εἰσι χαὶ χρόνοι χαὶ χαιροί *
ἀΐδιος οὖν ὁ xai πρὺ τούτων Υἱός.

Ὁ αὐτός. «Πολυμερῶς xal πολυτρόπως πάλαι
ὁ θεὸς λαλήσας τοῖς πατράσιν ἓν τοῖς προφήταις,
ἐπ ἑσχάτου τῶν ἡμερῶν τούτων ἐλάλησεν ἡμῖν ἐν
Υἱῷ, ὃν ἔθηχεν χληρονόμον πάντων, δι οὗ καὶ
ἐποίησε τοὺς αἰῶνας. » El δὲ καὶ αὐτοὶ γεγόνασιν οἱ
αἰῶνες δι χἱοῦ, πῶς οὐκ ἀῑδιος ὁ πρὸ αἰώνων ἑστί ;

Ὁ Ψαλμφδός. « Κύριε, χαταφυγὴἣ ἐγενήθης ἡμῖν
ἐν Υενεᾷ. IIpb τοῦ bpm ἑδρασθηναι xai πλασθΏναι

D τὴν γῆν καὶ τὴν οἰχουμένην, xat ἀπὸ τοῦ αἰῶνος xat

εἰς τὸν αἰῶνα σὺ el.» Ἰδου τὸ εἶναι πρὸ πάσης χτί-
σεως δίδωσι τῷ Υἱῷ. Πάντως δὲ 65 που χαὶ τοὺς
αἰῶνας ἓν τῇ χτίσει θήσομεν. Εἶτα πῶς οὐχ ἀῑδιος ὁ
"pb πάντων Υἱός;

Ὁ Σωτήρ. « Αὕτη δέ ἐστιν dj αἰώνιος ζωὴ, ἵνα
γινώσχωσί σε τὸν µόνον ἀληθινὸν θεὸν, xat ὃν ἁπ-
έστειλας Ἰησοῦν Χριστόν. Ἐγώ σε ἑδόξασα ἐπὶ τῆς
γῆς. τὺ ἔργον τελειώσας ὃ δέδωχάς pot ἵνα ποιἠσω
αὑτό. Καὶ νῦν δόξασόν µε, σὺ Πάτερ, παρὰ σεαντῷ
τῇ δόξη f] εἶχον, πρὸ τοῦ τὸν χόσμον εἶναι, παρὰ aol.»
Ki δὲ ἣν ἐν Πατρὶ, καὶ πρὸ τῆς τοῦ xócpou συστά-
σεως ὁ Υἱὸς, πῶς ὁ πρὸ πάντων οὐχ ἁἴδιος ;

611
Ὅτι Λό}ος ἑστὶγ ὁ τοῦ θεοῦ Ylóc.

Ἱερεμίας. « Οὕτως λέγει Κύριος. El. προφῆται
εἰσὶ, χαὶ ἔστι Λόνος Κυρίου Ev αὐτοῖς, ἁπαντησάτω-
σάν pot. » Οὐ γὰρ fjv ἐν τοῖς ψευδοπροφήταις ὁ τοῦ
θεοῦ Λόγος, τουτέστιν ὁ Υἱός.

Ὁ αὑτός. « Ἡσχύνθησαν σοφοί’ ἑπτοήθησαν xal
ἑάλωσαν. Σοφία τίς ἐστιν ἐν αὐτοῖς, ὅτι τὸν Λόγον
Κύριον ἀπεδοχίμασαν; » ᾿Απεδοχίμασαν γὰρ τὸν Υἱὸν
τοῦ Θεοῦ, λέγοντες οἱ δοχησίσοφοι Γραμματεῖς τε
χαὶ Φαρισαῖοι ’ « El ἣν οὗτος παρἀ θεοῦ ὁ ἄνθρω-
πος, οὐχ ἂν ἕλνυε τὸ Zá66atov. » Aib δὴ διχαίως
κατῃσχύνθτσαν.

'Heaiov. « Καὶ αὐτὸς σοφὸς γεν ἐπ᾽ αὐτοὺς
χαχὰ, xai ὁ Λόγος αὐτοῦ οὐ μὴ Ἠθετήθη., Σοφὸς γὰρ

THESAURUS.

023
Quod Verbum sit Dei Filius

Jerem, xxvii, 18. « Sic dicit Dominus ; Si pro-
phete sunt, οἱ Verbum Domini in eis, occurrant
mihi. » Neque enim in pseudoproplhetis est Verbum
Dei, hoc est Filius.

Jerem, viui, 9. « Confusi sunt sapientes, perterriti
et capti sunt. Verbum enim Domini projecerunt, et
sapientia nulla est in eis. » Rejecerunt enim Filium
Del Scribe et Phariszi, epinione sapientie elati,
dicentes : « Si 4 Deo esset homo iste, non solvisset
Sabbatum '*. » ldeoque merito confusi sunt.

15a. xxxi, 9. « Ipse autem sapiens adduxit malum,
εἰ Verbum ipsius non est neglectum. » Sapiens

ὄντως ὁ τοῦ Θεοῦ Λόγου Πατὴρ τοῖς τὸν Ylby ἀθετή- p enim revera Dei Verbi Poter neglectoribus et con-

σασιν ἐπισωρεύει xaxá.

Ὁ VaAgoóóc. Ἐξηρεύξατο ἡ καρδία µου Λόγον
ἀγαθόν. --- Ei; τὸν αἰῶνα, Kupus , ὁ Λόγος aou δια-
μένει ἐν τῷ οὐρανῷ.

"Ασατε τῷ Kopip ἆσμα χαινὺν, χαλῶς ψάλλετε
αὐτῷ £v ἁλαλαγμῷ. "Ότι εὐθὺς ὁ Λόγος τοῦ Κυρίου,
χαὶ πάντα ἔργα αὐτοῦ ἐν πίστει.

Ἐξαπέστε:λε τὸν Λόγον αὐτοῦ xai ἱάτατο αὐτοὺς,
xai ἐῤῥύσατο αὐτοὺς ἐχ τῶν διαφθορῶν αὐτῶν.

Tou ἑλέους Κυρίου πλήρης ἡ yn. Τῷ Λόγῳ Kvu-
plou οἱ οὐρανοὶ ἑστερεώθησαν.

Βοηθός µου xai ἀντιλήπτωρ µου εἶ σύ’ xal εἰς τὸν
Λόγον σου ἐπήλπισα.

temptoribus Verbi sui mala accumulat.

Psal. xiv, 1; cxvin, 89. Eructavit cor meum
Verbum bonum. — In seculum, Domine, Verbum
tuum permanet in coelo.

Psal. xxxn, $5, 4. Cantate Domino canticum no-
vum, bene psallite ei iu vociferatione. Quia re-
ctum est Verbum Domini, et omnia opera ejus ín
fide.

Psal. cvi, 20. Emnisit Verbum suum, et. sanavit
eos, et eripuit eos de interitionibus eorum.

267 Psal. xxxu, 5, 6. Misericordia Domini plena
est terra. Verbo Doinini coeli firinati sunt.

Psal. cxvin, 114. Adjutor et protector meus es
tu : in Verbut tuum supersperavi.

Ἐκλείπει εἰς τὸ awvf;pióv σου ἡ ψυχή µου, καὶ εἰς C. Paal. cxvini, 81. Defecit in salutare tuum anima

τὸν Λόγον σου ἐπήλπισα.

Ἡ διχαιοσύνη σου, δικαιοσύνη εἰς τὸν αἰῶνα. Kal
ὁ Λόγος σου ἀλήθεια.

'O HlavAoc. Ζῶν γὰρ ὁ Λόγος τοῦ θεοῦ, xa
ἑνεργὴῆς, xai τοµώτερος ὑπὲρ πᾶσαν μάχαιραν δί-
στομον.

"Oct πᾶν χτίσµα θεοῦ χαλὸν, καὶ οὐδὲν ἀπόθδλη-
τον. ἁγιάνεται Υὰρ διὰ Λόγου θεοῦ xal ἑντεύ-
ξεως.

Ιωάννης ὁ εὐαγγελιστής. "Ev ἀρχῇ hv ὁ Λόγος,
χαὶ ὁ Λόγος fjv πρὺς τὸν Osbv, xat θεὸς fiv ὁ Λόγος.
Καὶ ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο, χαὶ ἑσχήνωσεν ἓν ἡμῖν.

Ὁ Σωτήρ. Πάτερ. ἁγίασον αὐτοὺς &v τῇ ἀληθείᾳ
σου, xal ὁ Λόγος δὲ ὁ abc, ἀλήθειά ἐστιν.

mca : et in Verbum tuum supersperavi.

Psal. cxvi, 142. Justiua tua, justitia In seter-
num, et Verbum tuum veritas.

Hebr. ww, 12. Vivum enim est Verbum Dei, atque
ellicax et penetrabilius omni gladio ancipiti.

1 Tim. 1v, 4,5. Omuis creatura Dei boua, et nibil
rejiciendum : sancti(icatur enim per Verbum Dei et
orationem.

Joan. 1, 4, 2, 14. In principio erat Verbum, et
Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum. Et
Verbum caro factum est, et habitavit in nobis.

Joan. xvii, 17. Pater, sanctifica eos in veritate
tua, et Verbum iuum veritas est.

Ὁ IlavAoc πρός τινας. Καὶ τανῦν παρατί- D — Act. xx, 52. Et nunc commendo vos Deo, et Verbo

θεµαι ὑμᾶς τῷ θεῷ, καὶ τῷ Λόγῳ τῆς χάριτος αὐτοῦ.

Ἰάκωδος. Βουληθεὶς ἀπεχύησεν ἡμᾶς Λόγῳ ἁλη-
θείας, εἰς τὸ εἶναι ἡμᾶς ἀπαρχὴν τῶν αὐτοῦ
κτισμάτων.

Πέτρος. ΑἈλλήλους ἀγαπήσατε ἑχτενῶς, ἀναγεγεν-
νηµένοι οὐχ ix. σπορᾶς φθαρτῆς, ἀλλὰ διὰ Λόγου
ζῶντος θεοῦ xaX µένοντος.

Ἰωάννης. Ὁ Ἶν ἀπ ἀρχῆς, ὃ ἀχηχόαμεν, ὃ
ἑωράκαμεν τοῖς ὀφθαλμοῖς ἡμῶν, ὃ ἐθεασάμεθα xal
αἱ χεῖρες ἡμῶν ἐψηλάφησαν περὶ τοῦ Λόγου τῆς ζωῆς.

Ὁ αὐτός. 'Eàv εἴπωμεν ὅτι οὐχ ἡμαρτήχαμεν,

1* Joan. ΙΧ, 16.

gratiz ipsius.
Jac. 1, 18. Volens genuit nos Verbo veritatis, ut
simus nos priiniti:e creaturarum.

l1 Petr. 1, 99. invicem diligite attentius, regene-
rati non ex semine corruptibili, sed per Verbum
Dei vivi et manentis.

I Joun. 1, 1. Quod erat in principio, quod audivti-
nus et vidimus oculis nostris, quod perspeximus et
manus nosirz contrectaveruut de Verbo vila. ΄

] Joan. 1, 10. Si dixerimus quod non peccaviinus,

-

623

S. CYRILL! ALEXANDRINI ARCIIIEP.

621

mendacem facimus ipsum, el non est in nobis Ver- A Φεύστην ποιοῦμεν αὐτὸν, xal οὐκ ἔστιν kv ἡμῖν ὁ

bum ipsius.

1 Joan. n, 14. Scripsi vobis, juvenes, quoniam
fortes estis, et Verbum Dei manet in vobis, et vici-
siis malignum.

Quod Filius Dei sit lumen.

Isa. 1x, 4. Hlaminare, illuminare, Jerusalem, ve-
nit enim dumen taum.

]sa. 1x, 4, 2. Regio Zabulon, terra | Nephtbalim ad
viam maris, et reliqui maritimi, et trans Jordanem
habitantes, Galilzx€v gentium, partes Judzze, populus
sedens in tenebris,vidit lucem magnam.

Isa. 1,5, 6. Et nunc, domus Jacob, venite, ambu-

lemus In lumine Domini. Projecisti enitn populum B ρευθῶμεν τῷ φωτὶ Κυρίου.

wuum 368 domum Jacob.

1sa. x1ix, 6. Ecce dedi te in lumen gentium, ad
aperiendum oculos caecorum.

Psal. cxi, 4. Lumen ortum est justo.

Psal. χι. 5. Emitte lucein. tuam et veritatem
tuam.

Psal. vxxxvin, 16. Beatus populus qui scit jubi-
lationem, Domine, in lumine vultus tui ambulabunt.

Psal. xui, 4. Nec. enim in. gladio suo possede-
runt terram, et brachium eorum non salvavit eos :
sed dextera tua et brachium tuum, et illuminatio
vultus tui.

Dan. n, 20-25. Quia sapientia et prudentia ejus
sunl : et ipse mulat tempora et aetates , transfert
regna atque constituit, dat sapientiam sapientibus
et scientiam intelligentibus disciplinam. Ipse revelat
profunda et abscondita, et novit in tenebris consti-
tuta, et lux cum eo est.

I Tim. vi, 16. Paulus de Deo ac Patre loqueus :
« Solus habens immortalitatem, lucem habitans
inaccessibilem. »

Ephes. v, 8. Ui filiiducls ambylate : fructus enim
lucis est in omni bonitate, et justitia, et veritate.

Colose. 1, 12. Gratias agimus Deo ac Patri, qui
dignos nos fecit in partem sortis sanctorum in lu-
mine.

J Petr. n, 9. Ut virtutes annunitietis illius qui de
tenebris vos vocavit, in admirabile lumen suum.

1I Petr. 1,19. Donec dies elucescat, et lucifer oria-
tur in cordibus vestris.

I Joan. 3, 7. « Si in luce ambulamus, sicut ipse
est in luce, societatem habemus ad invicem. »
Nam qui in luce ambulat, in Christo conversatur.

I Joan, n, 8. « Quia tenebre transierunt, et lux
vera jam apparet, » lioc est, Christus.

I Joan. vi, 10. « Qui amat fratrem suum, in luce
inanet, οἱ scandalum in eo non est. » Neque enim
extra vitam in Christo positus erit, qui dilectionem
Christo gratam in seipso possidet.

Λόγος αὐτοῦ.

'O αὐτός. Ἔγραφα ὑμῖν, νεανίσχοι, ὅτι ἰσχυροί
ἔστε, χαὶ ὁ Λόγος Ev ὑμῖν μένει, καὶ νενιχῆχατε τὸν
πονηρόν.

"Οτι φῶς ἐστιν ὁ Υἱὸς τοῦ θεοὺ.

Ἡσαϊῖας. Φω-ίζωυ, φωτίζουν, Ἱερουσαλὴμ’ Ίχει
γάρ σου τὸ φῶς.

Ὁ αὐτός. Χώρα Ζαθουλὼν, ἡ γη Νεφθαλεὶμ,
πρὸς ὁδὺν θαλάσσης, xal οἱ λοιποὶ οἱ τὴν παραλίαν
χατοιχοῦντες, xai πἐραν τοῦ Ἱορδάνου, Γαλιλαία τῶν
ἐθνῶν, τὰ µέρη τῆς Ἰουδαίας, 6 λαὸς ὁ χαθήµενος
kv σχότει, ἴδετε Qux μέγα.

'0 αὐτός. Καὶ νῦν, οἴκος τοῦ Ἰαχὼδ, δεῦτε 4-
Ανῆηχε γὰρ τὸν λαὺν
αὐτοῦ τὸν οἶχον τοῦ Ἱσραῇλ.

'O αὐτός. Ἰδοὺ δἐδωχά ds εἰς φῶς ἐθνῶν, &vol-
Eat ὀφθαλμοὺς τυφλῶν.

Ὁ ΨαΛμφδός. Φῶς ἀνέτειλε τῷ διχαίῳ.

Ἐξαπόστειλον τὸ φῶς σου χαὶ τὴν ἀλήθειάν σου.

Μαχάριος ὁ λαὸς ὁ γινώσχων ἁλαλαγμὸν, Κύριε,
ἐν τῷ φωτί σου προσώπου σου πορεύσονται.

O0 τὰρ ἐν τῇ ῥομφαίᾳ ἐχληρονόμησαν γῆν, χαὶ ὁ
βραχίων αὑτῶν οὐχ ἔσωσεν αὐτοὺς, ἁλλ᾽ ἡ δεξιἁ
σου καὶ ὁ βραχίων σου xai ὁ φωτισμὸς τοῦ προσ-
ώπου σου.

Δανιήλ}. "Ότι ἡ σοφία xaX ἡ σύνεσις αὐτοῦ ἐστι»
xaX αὐτὸς ἀλλοιοῖ χαιροὺς xaX χρόνους, καθιστᾷ βα-
σιλεῖς καὶ μεθιστᾷ, διδοὺς σοφίαν τοῖς σοφοῖς, xol
φρόνησιν τοῖς εἶδόσι σύνεσιν. Αὐτὸς ἁποχαλύπτει
βαθέα xaX ἁπόχρυφα, γινώσχων τὰ ἐν τῷ σχότει, xal
τὸ φῶς μετ) αὐτοῦ ἐστιν.

Ὁ Παῦλος περὶ τοῦ Θεοῦ καὶ Ἡατρὸς λέγων. « Ὁ
μόνος ἔχων ἀθανασίαν, φῶς οἰχῶν ἀπρόσιτον. »

Ὅ αὐτός. Ὡς τέχνα φωτὸς περιπατεῖτε' ὁ Υὰρ
χαρπὺς τοῦ Πνεύματος ἓν πάσῃ ἀγαθοσύνῃ καὶ
ἁληθείᾳ.

Ὁ αὐτός. Εὐχαριστοῦμεν, φηαὶ, τῷ Πατρὶ, τῷ
ἱχανώσαντι ἡμᾶς ἐν τῷ χλήρῳ ἐν τῷ ust,

ὍὉ Πέτρος. Ὅπως, φησὶ, τὰς ἀρετὰς ἐπαγγεί-
λητε τοῦ Ex σχότους ὑμᾶς καλέσαντος, εἰς τὸ θαυ-
μαστὸν αὐτοῦ φῶς.

Ὁ abtóc. Ἔως v5, φησὶν, ἡμέρα διαυγάσῃ, xat
φωσφόρος ἀνατείλῃ ἐν ταῖς χαρδίαις ὑμῶν.

Ἰωάννης ἐν ἘπιστοΛῇ. « Ἐὰν Ev τῷ φωτὶ πε-
ριπατῶμεν, ὡς αὐτός ἐστιν ἓν τῷ quil, χοινωνίαν
ἔχομεν ges! ἀλλήλων.» Ὁ γὰρ ἐν τῷ φωτὶ περιπα-
τῶν ἐν Χριστῷ πολιτεύεται.

"0 αὐτός. « Ότι 1j oxosela παράγεται, καὶ τὸ
φῶς τὸ ἀληθινὸν ἤδη φαίνει, » τουτέστιν, ὁ Χρι-
στός.

Ὁ αὐτός. « 0 ἀγαπῶν τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ, tv τῷ
φωτὶ μένει’ xal σχάνδαλον ἓν αὐτῷ οὐκ ἔστιν. » Οὐ
γὰρ. ἔξω τῆς ἐν Χριστῷ πολιτείας χείσεται ὁ tbv
αὐτῷ φίλην ἀγάπην ky αὐτῷ κεχτηµένος.

625

THESAURUS.

Ο Σωτήρ. Ἐγὼ φῶς εἰς τὸν χόσµον ἑλήλυθα, A — Joan. χι, 46. Ego lux. in mundum veni, ut omnis

ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς ἐμὲ, bv τῇ σκοτείᾳ μὴ µείνῃ.

Ὁμοίως. Ἐγώ εἰμι τὸ φῶς τοῦ χόσµου, ὁ ἀχο-
λουθῶν ἐμοὶ oó μὴ περιπατήσει ἓν τῇ σχοτείᾳ, ἀλλ
ἕξει τὸ φῶς τῆς ζωῆς.

Ὁμοίως. Αὕτη δέ ἐστιν ἡ χρίσις, ὅτι τὸ φῶς ἑλή-
Ἄνθεν εἰς τὸν χόσµον, χαὶ ἠγάπησαν οἱ ἄνθρωπηι
μᾶλλον τὸ σχότος ἡ τὸ φῶς. "Hv γὰρ αὐτῶν πονηρὰ
τὰ ἔργα.

Ὁμοίως. Πᾶς γὰρ ὁ τὰ φαῦλα πράσσων, μισεῖ τὸ
φῶς, xai οὐκ ἔρχεται πρὸς τὸ φῶς, ἵνα μὴ ἐλεγχθῇ
τὰ ἔργα αὐτοῦ.

Ἰωάννης εὐαγγελιστής. Ἐγένειο ἄνθρωπος
ἀπεσταλμένος παρὰ Θεοῦ, ὄνομα αὐτῷ Ἰωάννης.

Οὗτος ᾖλθεν εἰς µαρτυρίαν, ἵνα µαρτυρήσῃ περὶ τοῦ Β

φωτός. "Hy τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν.

Ὁ αὐτός. Ἐν αὐτῷ ζωὴ fjv, καὶ ἡ ζωὴ fjv τὸ φῶς
τῶν ἀνθρώπων, xal τὸ φῶς ἐν τῇ σχοτείᾳ φαίνει,
χαὶ 1j σχοτεἰα αὐτὸ οὐ χατέλαθεν.

“Ὁ Σωτὴρ πρὸς "Iovóulovc. Ἔως τὸ φῶς ἔχετε,
πιστεύσατε εἰς τὸ φῶς, ἵνα υἱοὶ φωτὸς γένησθε.

Ὁ αὐτὸς πρὸς αὐτούς.' Ἔτι μικρὸν χρόνον τὸ
φῶς ἓν ὑμῖν ἐστιν. "Eng τὸ φῶς ἔχετε, περιπατεῖτε
ἐν τῷ quis, ἵνα pij ἡ σχοτεία ὑμᾶς χαταλάδῃ.

"Oc: ἀ.ῑήθειά ἐστιν ὁ τοῦ Θεοῦ Ylóc.

Ὁ Παῦ.ιος. Καὶ τῇ φανερώσει τῆς ἁληθείας συν-
ιστάνοντες ἑαυτοὺς πρὸς πᾶσαν συνείδησιν ἀν-
θρώπων,

Ὁ αὐτός. Ἑτρέχετε καλῶς, τίς ὑμᾶς ἑνέχοψε «fj
ἀληθείᾳ μὴ πείθεσθαι;

Ὁ Πέτρος. Τὰς ψυχὰς ὑμῶν ἡγνιχότες ἐν τῇ
ὑπαχοῇ τῆς ἁληθείας.

Ὁ IlavAoc. Ἐν ᾧ χαὶ ὑμεῖς ἀχούσαντες τὸν Λό-
ov τῆς ἁληθείας, τὸ Εὐαγγέλιον τῆς σωτηρίας ὑμῶν,
kv ᾧ xa πιστεύσαντες ἑσφραγίσθητε τῷ Πνεύματι
τῆς ἐπαγγελίας τῷ ἁγίῳ.

Ὁ αὐτός. Ὁ θεὸς γὰρ, φησὶ, θέλει πάντας àv-
"θρώπους σωθῆναι, χαὶ εἰς ἐπίγγωσιν ἁληθείας ἑλ-
θεῖν.

Εἴλετο yàp, φησὶν, ἡμᾶς ὁ θεὸς ἀπαρχὶν εἰς
σωτηρίαν ἐν ἁγιασμῷ Πνεύματος, xaX πίστει ààn-
θείας.

'O αὐτός. Ἑκουσίως γὰρ ἁμαρτανόντων ἡμῶν,

qui venit ad me, in tenebris non maneat.

.. Joan. viri, 12. Ego sum lux mundi : qui sequiter
me non ambulabit in tenebris, sed habebit lumen
vite.

Joan. m, 19. Hoc est autem judicium, quod lax
venit in mundum, et dilexerunt 39 homines magis
tenebras quam lucem. Erant enim eorum opera
mala.

Joan, nt, 90. Omnis qui mala facit, odit lucent,
et non venit ad lucem, ne manifesta fiant opera
ipsius.

Joan, 1, 6, 9. Factus est. homo missus a Deo,
cui nomen Joannes. Hic venit in testimonium, ut
testimonium perhiberet de lumine. Erat lux vera.

Joan. t, 4, 5. Inipso vita erat, et vita erat lux ho-
minum, et lux in tenebris lucet, et tenebre illam
non comprehenderunt.

Joan. xn, 36. Quandiu lucem habetis, credite In
lucem, ut filii lucis sitis.

Joan. xii, 55. Adhuc modicum tempus lux in vobis
est. Dum lucem habetis, ambulate in luce , ne tene-
bra vos comprehendant.

Quod Filius Dei sit veritas.

11 Cor. 1v, 2. 1n manifestatione veritatis commen-
dantes nosmetipsos ad omnem conscientiam homi-
num.

Galat. v, 7. Currebatis pulchre, quis vos impe--
divit veritati non obedire ?

Ι Petr. 1, 99. Animas vestras castificantes iu
obedientia veritatis.

Ephes. 1, 15. In quo et vos cum audissetis Verbum
veritatis, Evangelium salutis vestrz,'in quo et cre-
dentes signati estis Spiritu promissionis sancto.

l1 Tim. n, 4. Deus vult omnes homines salvos fleri,
et ad cognitionem veritatis pervenire.

11 Thess. n, 19. Accepit enira. nos , inquit, Deus,
primitias in salutem, in sanctitate Spiritus et fide

veritatis.
Hebr. x, 260. Voluntarie autem peccantibus nobis

μετὰ τὸ λαθεῖν τὴν ἐπίγνωσιν τῆς ἀληθείας, οὐκ ἔτι p post acceptam cognitionem veritatis, jam non re-

περὶ ἁμαρτιῶν ἀπολείπεται θυσία.

Ὁ Σωτήρ. Πᾶς ὁ àv ix τῆς ἀληθείας, ἀχούει
µου τῆς φωνῆς.

Ὁμοίως. Κάγὼ, φησὶ, παραχαλέσω τὸν Πατέρα,
ἵνα µείνῃ μεθ) ὑμῶν τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὃν ὁ
χόσµος οὐ δύναται λαθεῖν.

Ὅταν δὲ ἔλθῃ ὁ Παράκλητος τὸ Πνεῦμα τῆς ἆλη-
θείας, ὁδηγήτει ὑμᾶς ἐν τῇ ἀληθείᾳ πάσῃ.

Καὶ ὑπὲρ αὐτῶν ἐγὼ ἁγιάζω ἐμαντὸν, ἵνα ὧσιν
ἡχιασμένοι ἐν ἀληθείᾳ.

Καὶ ἔλεγεν, φησὶν, ὁ Ἰησοῦς' Ἐγώ εἰμι ἡ ὁδὸς,
xaY ἡ ἀλήθεια, χαὶ ἡ ζωή.

Καὶ ἁποχριθεὶς ὁ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς, τοῖς "lou-
δαίοις δηλαδή. "'ὙΥμεῖς Ex τοῦ πατρὸς τοῦ διαδόλου

linquitur pro peccatis hostia.

Joan. xvin, 57. Omnis qui ex veritate est, audi
vocem meam.

Joan. xiv, 16. Ego rogabo Patrem ut maneat vo»
biscum Spiritus veritatis, quem mundus non potest
accipere.

Joan. νι, 15. Cum autem. venerit. Spiritus ille
veritatis, deducet vos in omni veritate.

Joan. xvn, 19. Et pro ipsis ego sanctiflco me-
ipsum, ut sint sanctificati in veritate.

Joan. xiv, 6. Et dixit Jesus: Ego sum vis, 37Q
veritas et vita.

Joan. vin, 44. Et respondens Jesus dixit eis ,
Judzis nimirum : Vos ex patre diabolo estis,

021

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

623

et desideria patris vestri vultis facere. ls homicida À ἐστὲ, xat τὰς ἐπιθυμίας τοῦ πατρὸς ὑμῶν θέλετε

erat ab initio, εἰ in veritate non stetit, quia non
est veritas in eo.

11 Esdr. 1v, 35, 56. Et dixit Zorobabel : Veritas
magna et fortior pre omnibus. Omnis terra veri-
tatem invocat. Coelum etiam ipsam vocat, et bene-
dicit, et omnia opera moventur et tremunt ean.

I1] Esdr. ww, $8, 59. Et veritas manet et in-
valescit seternum, et vivit, et obtinet in szcula sx-
culorum. Nec est apud eam accipere personas.

Psal. cxvini, 160, « Principium verborum tuorum
veritas. » Primum enim οἱ innatum atque essen-
Wale in Deo ac Patre Verbum est veritas, Filius
nimirum.

Psal. Lxxxvin, 9. Potens es, Domine, et veritas
tua in circuitu tuo.

Psal. xc, 1-5. « Qui habitat in adjutorio Altis-
simi, eic., » usque ad illud, « Scuto circumdabit te
veritas ejus. »

Psal. .xxxvin , 34, 25. De justo dicens : « Et
odientes eum in fugam convertam, quia misericor-
dia mea et veritas mea cum ipso. »

Psal. cxvii, 0. « Viam veritatis elegi. » Amat
enim sapiens vitam evangelicam in Christo, ut
legali longe przstantiorem,

Psal, cxvin, 142. Justitia tua, justitia in eternum,
Yerbum tuum, Domine, veritas.

Joan. xvii, 17. Pater, sanctifica eos in veritate
Va. Verbum enim tuum veritas est.

| Joan. n, 4. Qui dicit, Novi ipsum, et mandata
ejus non servat, mendax est, et veritas iu eo nou
est.

] Joan. n, 21. Non scripsi vobis quod nescitis
veritatein : sed quod scitis ipsam, et quod onine
mendacium ex veritate non est.

I Joan. 1, 8. Si dixerimus quod peccatum non
babemus, nos ipsi decipimus, et veritas iu nobis
non est.

11 Thess. n, 10 ; Joan. v, 45. Paulus de iis qui
in Christum non credunt : « Eo quod, inquit, cha-
ritatem veritatis non receperunt, ul salvi fierent ;
ideo mittet illis Deus operationem erroris, » hoc est,

ποιεῖν. Ἐκχεῖνος ἀνθρωποχτόνος ἣν ἀπ᾿ ἀρχῆς, xal
ἐν τῇ ἀληθείᾳ οὐχ ἕστηχεν, ὅτι ἀλήθεια οὐχ ἔστιν ἓν
αὐτῷ.

"Εσδρας. Καὶ εἶπε, φησὶ, Ζοροδάδελ' Ἡ ἀλήθεια
µεγάλη xai ἰσχυροτέρα παρὰ πάντα. Πᾶσα fj v5?
τὴν ἀλήθειαν χαλεῖ. Καὶ ὁ οὐρανὸς αὐτὴν χαλεῖ,
καὶ προσχυνεῖ, xai πάντα τὰ ἔργα αὐτὴν σε[εται xal
τρέμει.

Ὁ αὑτός. Καὶ ἡ ἀλήθεια μένει καὶ ἰσχύει εἰς
«bv αἰῶνα τοῦ αἰῶνος. Καὶ οὐχ ἔστι παρ᾽ αὑτῇ λαμ-
6άνειν πρόσωπα.

Ἐν ΒΨα.λμοῖς. « "Apyh τῶν λόγων σου ἀλήθεια. »
'O γὰρ πρῶτος xai ἔμφυτος xal οὐσιώδης ἐν θεῷ

P xaX Πατρὶ Λόγος, fj ἀλήθειά ἐστιν, ὁ Υἱὸς δηλαδή.

Δυνατὸς εἶ, Κύριε, xal dj ἀλῆθειά σου χύχλῳ
σον.

c Ὁ χατοικῶν ἐν βοηθείᾳ τοῦ Ὑψίστου, » καὶ τὰ
ἑξῆς, ἕως τοῦ, « Ὅπλῳ χυχλώσει σε ἡ ἀλήθεια
αὑτοῦ. )

Περὶ τοῦ δικαίου λέγων. «Καὶ τοὺς μισοῦντας
αὐτὸν τροπώσοµαι, ὅτι τὸ ἔλεός µου xat ἀλῆθειά µου
μετ) αὐτοῦ. »

« Οδὸν ἀληθείας ἠρετισάμην. » ᾽Αγαπᾷ γὰρ σο-
φὸς tv θεῷ τὴν εὐαγγελιχὴν πολιτείαν, ὡς πολὺ τῆς
νομιχῆς βελτίονα.

Ἡ δικαιοσύνη σου, δικαιοσύνη εἰς τὸν αἰῶνα xal
ὁ Λόγος σου, Κύριε, ἀλήθεια.

'0 Σωτήρ. Πάτερ, ἁγίασον αὐτοὺς &v τῇ ἀληθείᾳ
σου. 'O Λόγος ὁ cbe ἀλήθειά ἐστιν.

Ἰωάννης ἐν ἘΕπιστο-ῇ. 0 λέγων Ἔγνωχα αὖ-
τὸν, xal τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ μὴ τηρῶν, φεύστης ἑἐστὶ,
x4, lv τούτῳ fj ἀλήθεια οὐκ ἔστιν.

Ὁμοίως. Οὐκ ἔγραφα ὑμῖν ὅτι οὐχ οἴδατε τὴν
ἀλήθειαν, ἀλλ᾽ ὅτι οἴδατε αὐτὴν, xal ὅτι πᾶν Φεῦδος
Ex τῆς ἀληθείας οὐχ ἔστιν,

Ἐὰν εἴπωμεν ὅτι ἁμαρτίαν οὐκ ἔχομεν, ἑαυτοὺς
πλανῶμεν, xai ἡ ἀλήθεια οὐχ ἔστιν Ev ἡμῖν.

Ὁ Παῦλος περὶ τῶν ἀπειθούντων τῷ Χριστῷ. « 'AvO'
ὧν τὴν ἀγάπην τὶς ἀληθείας οὐχ ἑδέξαντο εἰς τὸ
σωθῆναι αὐτοὺς, διὰ τοῦτο πέμψει αὐτοῖς ὁ θεὺς
ἐνέργειαν πλάνης, » τουτέστι, τὸν ᾽Αντίχριστον ὃν

Antichristum , quem ipsemet significavit Salvator D αὐτὸς ἐσήμαινε λέγων ὁ Σωτέρ' « Ἐγὼ ᾖλθον ἐπὶ

dicens: « Ego veni in nomine Patris, et non rece-
pistis me : ai alius venerit in nomine proprio, illum
reeipietis. »

371 Quod Filius sit imago εἰ similttudo Dei ac
Patris et vultus ipsius.

Psal. 1xxxvii, 15, 16. Beatus populus qui | scit
jubilationem, Domine; in lumine vultus tui ambu-
labunt, et in nomine tuo tota die exsultabunt.

Psal. αν], &. Neque enim in gladio suo posse-
derunt terram, et brachium eorum non salvavit
606 : sed dextera tua. et brachium tuum οἱ illu-
minatio vultus tui.

τῷ ὀνόματι τοῦ Πατρὸς, xai οὐκ ἑδέξασθέ µε": iav
ἄλλος ἔλθη ἓν τῷ ὀνόματι τῷ ἰδίῳ, ἐχεῖνον λέ-
ψεσθε. »

"Οτι εἰκών ἐστι καὶ ὁμοίωσις τοῦ θεοῦ καὶ Πα-
tpóc ó Ylóc xal πρόσωπο» αὑτοῦ.

Ἐν τῷ VaAcnpio. Μακάριος ὁ λαὺς ὁ γινώσχιυν
ἁλαλαγμὸν, Κύριε, ἓν τῷ φωτὶ τοῦ προσώπον σου
πορεύσονται, χαὶ ἓν τῷ ὀνόματί σου ὅλην τὴν ἡμέ-
pav ἁγαλλιάσονται.

Οὐ γὰρ ἐν τῇ ῥομφαίᾳ αὐτῶν ἐχληρονόμησαν γῆν,
xai ὁ βραχίων αὐτῶν οὐχ ἔσωσεν αὐτούς ἀλλ ἡ
δεξιά σου καὶ ὁ βραχίων σου, χαὶ ὁ φωτισμὸς τοῦ
προσώπου σον.

639

THESAURUS.

Ἐσημειώθη ἐφ᾽ ἡμᾶς τὸ φῶς τοῦ προσώπου σου,Α — Psal. iv, 7. Signatum est super nos lumen vel :

Κύριε. Ἔδωχας εὐφροσύνην εἰς τὴν καρδίαν µου.

Ἐν τῇ xpóc Ἑδραίους. Πολυμερῶς xal πολυ-
τρόπως πάλαι ὁ θεὸς λαλήσας τοῖς πατράσιν ἐν τοῖς
προφήταις, ἔπ᾽ ἐσχάτου τῶν ἡμερῶν τούτων ἑλάλη-
σεν ἡμῖν ἐν Υἱῷ ὃν ἔθηχε χληρονόμον πάντων, δι
οὗ καὶ ἐποίησε τοὺς αἰῶνας, ὃς ὢν ἀπαύγασμα τῆς
δόξης χαὶ χαραχκτὴρ τῆς ὑποστάσεως αὐτοῦ.

'Ev τῇ πρὸς Κολοσσαεῖς. Εὐχαριστοῦμεν τῷ
θεῷ καὶ Πατρὶ τῷ ἱκανώσαντι ἡμᾶς εἰς τὴν µερίδα
τοῦ χλήρου τῶν ἁγίων ἐν τῷ φωτὶ, ὃς ἑῤῥύσατο ἡμᾶς
ἐκ τῆς ἐξουσίας τοῦ σχότους, xal µετέστησεν εἰς τὴν
βασιλείαν τῆς ἀγάπης τοῦ Υἱοῦ αὐτοῦ, ἓν ᾧ ἔχομεν
την ἀπολύτρωσιν, τὴν ἄφεσιν τῶν ἁμαρτιῶν, ὅς
ἑστιν εἰχὼν τοῦ Θεοῦ ἀοράτου, πρωτότοχος πάσης
χτίσεως.

Ἐν τῇ πρὸς Φι]ιππησίους. Ἕκχαστοι τοῦτο opo-
vele ἐν ὑμῖν, 0: xal kv Χριστῷ Ἰησοῦ, ὃς àv μορφῇ
θεοῦ ὑπάρχων, οὐχ ἁρπαγμὸν ἠγήσατο «b εἶναι ἴσα
θιῷ.

Ἰωάννης ὁ εὐαγγεβιστής. Καὶ ἀποχριθεὶς Φί-
λιππος εἶπε τῷ Ἰησοῦ" Δεῖξον ἡμῖν τὸν Πατέρα, καὶ
ἀρχεῖ ἡμῖν. Λέγει αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς' Τοσοῦτον χρόνον
μεθ) ὑμῶν εἰμι, xal οὐχ ἔγνωχάς µε, Φίλιππε; 0
ἑωραχὼς ἐμὲ, ἑώραχε τὸν Πατέρα.

"0 ΣοΛομῶν. ᾿Απαύγασμα γάρ ἐστι φωτὸς ἀϊδίου,
xai ἔσοπτρον ἀχηλίδωτον τῆς τοῦ θεοῦ ἑνεργείας,
xa εἰχὼν τῆς ἀγαθότητος αὐτοῦ.

Ἑν τῇ Γεγέσει. Καὶ εὐλόγησε τὸν Ἰαχὼδ 6 πά-
λαι μετ) αὐτοῦ ἐχεῖ, xax ἐχάλεσεν ὁ Ἰαχὼδ τὸ ὄνομα
τοῦ τόπου ἐχείνου [εἶδος Θεοῦ]. Ἐϊδον γὰρ Θεὸν
πρόσωπον πρὸς πρόσωπον, χαὶ ἐσώθη µου ἡ ψυχή.
᾿Ανέτειλε δὲ αὐτῷ ὁ fioc, ἠνίχα παρῆλθε τὸ εἶδος
τοῦ θεοῦ.

Ἐν τῷ αὐτῷ, ὅτι δικαιοσύνη ἑἐστὶν' ὁ τοῦ θεοῦ
χ]ός.

Ἐν τῇ Γενέσει. Καὶ εἶπεν à. θεός Ποιῄσωμεν
ἄνθρωπον xat' εἰχόνα ἡμετέραν xa ὁμοίωσιν.

'O IlavAoc. Καὶ οὗ θαυµαστόν' αὐτὸς γὰρ ὁ Σα-
τανᾶς μετασχηματίζεται εἰς ἄγγελον φωτός. O0
μέγα οὖν εἰ καὶ οἱ διάκονοι αὐτοῦ µετασχηματίζονται
ὡς διάχονοι δικαιοσύνης.

Ὁ αὐτός. Ἐξ αὐτοῦ δὲ ὑμεῖς ἓν Χριστῷ Ἰησοῦ,

tus tui. Dedisti letitiam in corde meo.

Hebr. 1, 1-8. Multifarism, multisque modis ollm
Deus locutus est patribus in prophetis ; novissimis
autem diebus locutus est nobis in Filio, quem sta-
tuit. heredem omnium, per quem et condidit ss-
cula; qui cum sit splendor glorie, et figura sub-
stantix ejus.

Coloss. 1, 19-15. Gratias agimus Deo ac Patri,
qui dignos nos fecit in partem sortis sanctorum
lumine ; qui eripuit nos de potestate tenebrarum,
et transtulit in regnum dilectionia Filii sui, in quo
habemus redemptionem et remissionem peccato-
rum; qui est imago Dei invisibilis, primogenitus
omnis creature.

Philip. n, 5, 6. Hoc enim sentite in vobis qued
et in Christo Jesu; qui cum in forma Dei esset,
non rapinam arbitratus est esse se x: qualem Deo.

Joan. xiv, 8, 9. Et respondens Philippus dixit
ad Jesum : Ostende nobis Patrem, et sufficit nobis.
Dicit ei Jesus: Tanto tempore vobiscum sum, et
non nosti me, Philippe? Qui vidit me, vidit Pa-
trem.

Sap. vii, 20. Splendor enim lucis zernz, et
speculum sine macula Dei majestatis, el. imago
bonitatis illius.

Gen. xxxn, 28-31. Et benedixit Jacob, vocavit-
que Jaeob nomen loci illius, Phanuel, dicens : Vidi
Dominum facie ad faciem, et salva facta est anima
me3. Ortus autem est ei statim sol, postquam trans-
gressa est facies Dei.

Quod Filius Dei sit justitia. .

Gen. 1, 26. Et dixit Deus : Facianius 1793 homi-
nem ad imaginem et similitudinem nostram.
14 Cor. xi, 14. Et non mirum ; nam ipse Sa-

(πα transfiguratur in angelum lucis. Non est igi-

tur magnum si mipistri illius transflgurentur, ut
ministri justitiz.,
I Cor. 1, 50. Ex ipso autem nos in Christo Jesu,

ὃς ἐγενήθη ἡμῖν σοφία ἀπὸ Θεοῦ, xai δικαιοσύνη, D qui factus est nobis sapientia a Deo, et justitia , et

καὶ ἁγιασμὸς, xal ἀπολύτρωσις.

Ὅ αὐτός. Μαρτυρῶ γὰρ αὐτοῖς, ὅτι ζῆλον Θεοῦ
ἔχουσιν, ἁλλ οὗ xav ἐπίγνωσιν. ᾽Αγνοοῦντες γὰρ
τὴν τοῦ Θεοῦ διχαιοσύνην, xai τὴν ἰδίαν ζητοῦντες
στήσαι, τῇ διχαιοσύνῃ τοῦ θεοῦ οὐχ ὑπετάγησαν.

Ὁ αὐτός. Ἐλευθερωθέντες οὖν ἀπὺ τῆς ἁμαρτίας,
ἐδουλώθητε τῇ διχαιοσύνῃ.

Ὅ ᾽Απόστο.ος. Δικαιοσύνη θεοῦ πεφανέρωται
μαρτυρουµένη ὑπὸ τοῦ νόµου καὶ τῶν προφητῶν,
διχαιοσύνη δὲ θεοῦ διὰ πίστεως Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Ἐν ταῖς Πράξεσιν. Τοὺς μὲν οὖν χρόνους τῆς
ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὺς, τὰ νῦν παραγγέλλει τοῖς
ἀνθρώπλις, πάντας πανταχοῦ μετανοεῖν, ὅτι ἔστησεν

sanctificatio, et redemptio.

Rom. x, 2,5. Testimoninm enim perhibeo illis"
quod emulationem quidem Dei habent, sed non
secundum scientiam. Ignorantes enim justitiam Dei,
et suam querentes statuere, justitia Dei non sunt

subjecti.
Rom. vi, 18. Liberati itaque a peccato, servi
facti estis justitiz. t

Rom. 11, 91, 22. Justitia Dei manifestata est,
testificata a lege et prophetis. Justitia autem Dci
per fidem Jesu Christi.

Act. xvii, 30, 51. Ignoranti:s quidem tempora
despiciens Deus, nunc annuntiat hominibus, ut
omnes ubique penitentiam agant, eo quod statuit

651

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

652

diem in quo judicaturus est orbem in justitia. A ἡμέραν ἐν fj κρινεῖ τὴν οἰχουμένην ἓν δικαιοσύνη,

Mátih. xxi, 53. Venit Joannes ad vos in via ju-
stiti:e, et non credidistis ei. Publicani autem et me-
retrices crediderunt ipsi.

Matth. vi, 55. Quxrite primum justitiam Dei et
regnum ejus, et hec omnia adjicientur vobis.

Matth. v, 10. Beati qui persecutionem patiuntur
propter justitiam, quia ipsorum est regnum co-
lorum.

Matth. v, 6. Beatiqui esuriuntet sitiunt justitiam,
quoniam ipsi saturabuntur.

Mulach. ww, 2. Et orietur vobis timentibus nomen
meum sol justitiz, et sanitas in pennis ejus.

Amos v, 7, 8. Dominus faciens in excelso judi- B

cium, et justitiam in terra collocavit. Faciens
hec omnia et preparans ea, Dominus nomen ejus.

Dan. ix, 94, 25. Et dixit Gabriel ad Danielem :
Septuaginta hebdomades abbreviatze sunt super po-
pulum tuum, et super urbein sanctam tuam, ut con-
summeturpravaricatio, et inem accipiat peccatum,
' et deleatur iniquitas, et adducatur justitia sempiter-
"^ ma,et impleatur visio et prophetia, et ungatur San-
ctus sanctorum. Scito ergo et animadverte ab exitu
sermonum.

]sa. vx1, 5. Et vocabuntur generationes justitiz,
3773 plantatio Domini in gloriam.

]sa. 11, 5$. Appropinqual statim justitia mea, et
egredietur ut lumen salutare meum, et in bra-
chium meum gentes sperabunt,

Psal. cxvin, 160. Principium verborum tuorum
veritas, εἰ in szculum omnia judicia justitiz:e tus.

Psal. cxvini, 142. Justitia tua, justitia in seculum,
et verbum tuum, Domine, veritas.

Psal. cxvini, 7, 8. In eo quod didici judicia justitize
(ας, justificationes tuas custodiam.

Psal. xcvi, 2. Notum fecit Dominus salutare
suum, in conspectu gentium revelavit justitiam
suam.

Psal. xcii, 14, 45. Quia non. repellet Deus ple-
bem suam, et hereditatem suam non derelinquet.

Ἐν τῷ Εὐαγγεάίφῳ. Ἠλθεν Ἰωάννης πρὸς ὑμᾶς
ἐν ὁδῷ δικαιοσύνης, xat οὐκ ἐπιστεύσατε αὐτῷ. Οἱ δὲ
πελῶναι χαὶ αἱ πόρναι ἐπίστευσαν αὑτῷ.

'Ev τῷ κατὰ Ματθαῖον. Ζητεῖτε πρῶτον «hv
διχαιοσύνην αὐτοῦ xai τὴν βασιλείαν, xai ταῦτα
πάντα προστεθήσεται ὑμῖν.

Maxáptot οἱ δεδιωγµένοι ἕνεχεν δικαιοσύνης, ὅτι
αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν.

Μακάριοι οἱ πεινῶντες χαὶ διΦῶντες τὴν διχαιο-
σύνην, ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται.

E» τῷ Μα.Ἰαχίᾳ. Καὶ ἀνατελεῖ ὑμῖν τοῖς φοδου-
µένοις τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἥλιος δικαιοσύνης, χαὶ ἴασις
ἐν ταῖς πτέρυξιν αὐτοῦ.

'Ev τῷ Αμῶς. Κύριος ὁ ποιῶν slg ὕψος γρῖμα,
χαὶ δικαιοσύνην εἰς γην ἔθηχεν. Ὁ ποιῶν πάντα xa
µετασχευάζων, Κύριος ὄνομα αὐτῷ.

'Ev τῷ Δανιήλ. Καὶ εἶπε Γαθριηλ πρὸς Δανιήλ
Ἑδθδομήχοντα ἑθδομάδες συνετµήθησαν ἐπὶ τὸν λαόν
σου, καὶ ἐπὶ τὴν πόλιν τὴν ἁγίαν, τοῦ αυντελεσθῆναι
ἁμαρτίαν, καὶ τοῦ σφραγίσαι ἁμαρτίας, xaX ἀπαλεῖ-
qat ἀνομίας, xai τοῦ ἐξιλάσασθαι ἁδιχίας, xal τοῦ
ἀγαγεῖν δικαιοσύνην αἰώνιον, καὶ τοῦ σφραγίσαι
ὅρασιν καὶ προφήτην, xai τοῦ χρίσαι "Άγιον ἁγίων.
Καὶ γνώσῃ xat συνἠσεις ἀπὸ ἐξόδου λόγων τοῦ ἆπο-
χριθῆναι.

Ἐν τῷ Ἡσαϊᾳ. Καὶ κληθήσονται γενεαὶ δικαιο-
σύνης, φύτευμα Κυρίου εἷς δόξαν.

Ἐγγίζει ταχὺ ἡ δικαιοσύνη µου, καὶ ἐξελεύσεται
ὡς φῶς τὸ σωτήριόν µου, xa εἰς τὸν βραχίονά µου
ἔθνη ἐλπιοῦσιν.

Ἐν τῷ Ψα.Ἱτηρίῳ. ᾿Αρχὴ τῶν λόγων σου ἁλῆ-
θεια, χαὶ εἰς τὸν αἰῶνα πάντα τὰ χρίµατα τῆς δι-
χαιοσύνης σου. |

Δικαιοσύνη cou διχαιοσύνη εἰς τὸν αἰῶνα, xal ὁ
λόγος σου, Κύριες, ἀλήθεια.

Ἐν τῷ µεµαθηχέναι τὰ χρίµατα τῆς δικαιοσύνης
σου, τὰ δικαιώματά σου φυλάξω. ,

Ἐγνώρισε Κύριος τὸ σωτήριον αὐτοῦ, ἑναντίον
τῶν ἐθνῶν ἀπεχάλυψε τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ.

"Oct οὐκ ἁπώσεται Κύριος τὸν λαὸὺν αὐτοῦ, καὶ
τὴν κληρονοµίαν αὐτοῦ οὐκ ἐγχαταλείψει, Ἔως οὗ

Quoadusque justitia convertatur in judicium, ct p) διχαιοσύνη ἐπιστρέψει εἰς xplatv, καὶ ἐχόμενοι αὗτης

juxta illam omnes qui recto sunt corde.

Psal. ,xxxiv, 14, 412. Misericordia et veritas ob-
viaverunt sibi, justitia et pax osculat: sunt. — Ὑθ-
ritas de terra orta est, et justitia de collo prospe-
xit.

Psal. uxx, 1. In te, Domine, speravi, non confun-
dar in zeternum., In justitia tua libera me, et eripe
me.

Psal. xxi, 54. Et. annuntiabunt coli justitiam
Ipsius, quia Deus judex est.

Psal. xxxix, 10, 19. Annuntiavi justitiam tuam
in ecclesia magna, ecce labia mea non prohibebo,
Domine, tu scisti. Justitiam tuam non abscondi in
corde meo. 7

πάντες οἱ εὐθεῖς τῇ xapbla.

Ἔλεος xai ἀλήθεια συνῄντησαν, δικαιοσύνη xal
εἰρήνη χατεφίλησαν.

Ἁλήθεια £x τῆς γῆς ἀνέτειλε, xai διχαιοσύνη àx
τοῦ οὐρανοῦ διἐχυψεν.

Ἐπὶ cot, Κύριε, Ίλπισα, μὴ χαταισχυνθείην εἰς
τὸν αἰῶνα. Ἐν τῇ δικαιοσύνῃ σου ῥῦσαί µε, χαὶ ἓδ-
ελοῦ µε.

Καὶ ἀναγγελοῦσιν οἱ οὐρανοὶ τὴν δικαιοσύνην αὖ-
τοῦ, ὅτι ὁ cbe χριτής ἐστιν.

Εδηγγελισάµην διχαιοσύνην ἓν ἐχχλησίᾳ µεγάλη,
ἰδοὺ τὰ χείλη pou οὗ ph χωλύσω. Κύριε, σὺ ἕγνως
τὴν δ,καιοσύνην μον.

υὁὁ

THESAURUS.

634

Γλὼσσά µου μελετήσει τὴν διχαιοσύνην σου, ὅλην A — Psal. xxxiv, 28. Lingua mea meditabitur justitiam

τὴν ἡμέραν τὸν ἔπαινόν σου.

Ἀναγγελήσεται τῷ Κυρίῳ γενεὰ f, ἑρχομένη, xal
ἀναγγελοῦσι τὴν διχαιοσύνην αὑτοῦ λαῷ τεχθησο-
µένῳ, ὃν ἐποίησεν ὁ Κύριος.

Ἡτοίμασεν ἓν χρίσει τὸν θρόνον αὐτοῦ, xal αὐτὸς
κρινεῖ τὴν οἰχουμένην ἐν διχαιοσύνῃ.

Ὅτι δόξα τοῦ Πατρὸς καεῖται xal ἔστιν ὁ
Yióc.

'Ev τῷ WaAtnplo. Ἐγὼ δὲ ἓν διχαιοσύνῃ ὀφθή-
σοµαι τῷ προσώπῳ σου, χορτασθήσοµαι ἐν τῷ ὀφθῃ-
vat pot τὴν δόξαν σου.

ΑἉνήγγειλαν οἱ οὐρανοὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ,
χαὶ εἴδοσαν πάντες οἱ λαοὶ τὴν δόξαν αὐτοῦ.

Ὁ θεὸς, ὁ θεός µου, πρὸς ab ὀρθρίζω. Ἐδίφησέ σε
ἡ Φυχή µου, ποσαπλῶς σοι dj σάρξ pov. Ἐν y ἑρή-
ptp xai ἁθάτῳ xal ἀνύδρψ, οὕτως ἓν τῷ ἁγίῳ ὤφθην
σοι, τοῦ ἰδεῖν τὴν δύναμίν σου χαὶ τὴν δόξαν aov.

Αναγγείλατε ἐν τοῖς ἔθνεσι τὴν δόξαν αὐτοῦ, ἓν
πᾶσι τοῖς λαοῖς τὰ θανµάσια αὐτοῦ.

Ὑψώθητι ἐπὶ τοὺς οὐρανοὺς ὁ θεὸς, χαὶ ἐπὶ πᾶσαν
thv ΥΏν fj δόξα σου.

Ἡσαϊον. Ὃν τρόπον ἑάν τις καλαμᾶται ἑλαίαν,
οὕτως χαλαμήσονται αὐτοὺς, χαὶ ἐὰν παύσηται ὁ
τρυγητὺς, οὗτοι Bof] φωνήσουσιν, οἱ δὲ χαταλειφθέντες
ἐπὶ γῆς, εὐφρανθήσονται ἅμα τῇ δόξῃ Κυρίου.

Ἑν τῷ Ψα.Ίτηρίφ. Καὶ φοδηθήσονται τὰ ἔθνη C

τὺ ὄνομά σου, Κύριε, xal πάντες οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς
τὴν δόξαν σου.

Ev τῷ Ἰεζεχιή.. Καὶ ἀνέλαδέ µε Πνεῦμα τοῦ
Κυρίου, χαὶ Ίχουσα χατόπισθέ poo φωνῆς σεισμοῦ
μεγάλου λεγούσης: Εὐλογημένη ij δόξα Κυρίου ix
τοῦ τόπου αὐτῆς.

'Ev τῷ 'Hcatg. Ἐκ νυχτὸς ὀρθρίζει τὸ πνεῦμά
µου πρὸς ci, ὁ θεὺὸς, διότι φῶς τὰ προστἀγµατά
σου, ἐπὶ τῆς γῆς' δικαιοσύνην μάθετε ποιεῖν, οἱ ἓν-
οιχοῦντες ἐπὶ τῆς γῆς. Πέπανται γὰρ ὁ ἀσεθὴῆς, οὗ
ph µάθῃ διχαιοσύνην ἐπὶ τῆς γῆς ΄ ἀλήθειαν οὐ μὴ
ποιἠσῃ ἀρθήτω ὁ ἀσεθῆς, ἵνα μὴ ἵδῃ τὴν δόξαν
Κυρίου.

Φωτίζου, φωτίζου, Ἱερουσαλήμ * χει yáp σου τὸ

tu&m, tota die laudem tuam.

Psal. xx, 32. Annuntiabitur Domino generatio
ventura, et annuntiabunt coli justitiam ejus populo
qui nascetur, quem fecit Dominus.

Psal. 1x, 8, 9. Paravit in judicio thronum suum,
et ipse judicabit orbem terrz in zequitate.

Quod Filius sit et vocetur gloria Patris.

Psal. xvi, 15. Ego in justitia videbo vultum
tuum, satiabor in ceruendo gloriam tuam.

Psal. xcvi, 6. Annuntiaverunt coeli justitiam ejus,
et viderunt omnes populi gloriam ejus.

Psal. Lxn, 1-5. Deus, Deus meus, ad te de luce
vigilo. Sitivit in te anima inea, quam multipliciter
tibi caro mea. In terra deserta, et invia et in-
aquosa : sic in sancto apparui tibi, ut viderem vir-
tutem tuam, et gloriam tuam.

Psal. xcv, 5. Annuntiate in gentibus gloriam ip-
sius, in omnibus populis mirabilia ipsius.

Psal. tvi, 6. Exaltetur super ccelos Deus, et ευ-
per omnem terram gloria tua.

76, Isa. xxiv, 15, 14. Sicut pauce olivse quae
remanserunt in olea excutiuntur, ita excutient eos.
Et cum finita fuerit vindemia, hi voce sua clama-
bunt, et qui relicti erunt in terra, exsultabunt cum
gloria Domini.

Psal. ci, 16. Et timebunt gentes nomen tuum,
Domine, et omnes reges terrze gloriam tuam.

Ezech. m, 19. Et assumpsit me Spiritus Domini,
et audivi post me vocem commotionis magne : Όο-
nedicta gloria Domini de loco suo.

]sa. xxvi, 9, 10. Anima mea desideravit (à in
nocte, Deus, quia lux jussa tua super terram:
justitiam discite facere, qui habitatis super terram.
Cessavit enim impius ; non discat justitiam super
terram ; veritatem non faciat : tollatur impius; ne
videat gloriam Domini.

Isa. tx, 1-5. Illuminare, illuminare, Jerusalem ;

φῶς, xal ἡ δόξα Κυρίου ἐπὶ σὲ ἀνατέταλχεν. Ἰδου D venit enim lumen tuum, et-gloria Domini super te

σχότος xa Ὑνόφος χαλύψει γῆν, ἐπὶ δὲ σὲ φανἠσε-
ται Κύριος, καὶ ἡ δόξα αὐτοῦ, ἐπὶ σὲ ὀφθήσεται.
Καὶ πορεύτονται βασ.λεῖς τῷ φωτί σου xai ἔθνη τῇ
λαμπρότητί σου.

Tov αὐτοῦ. Εὐφράνθητι, ἔρημος ἡ διφῶσα, ἀγαλ-
λιάσθω ἔρημος xaX ἀνθείτω ὡς χρίνον. Καὶ ἐξανθήσει
xaX ἀγαλλιάσεται τὰ ἔρημα τοῦ Ἰορδάνου, καὶ fj δόξα
τοῦ Λιθάνου ἐδόθη αὐτῇ, xa ἡ τιμὴ τοῦ Καρμήλου,
xai ὁ λαός µου ὄψεται τὴν δόξαν Κυρίου, xal «b
Ὀψος τοῦ θεοῦ.

Ἐν τῷ ᾿Εζξεχιή.. Καὶ τὰ Χερουδὶμ εἱστήχει ἐχ
δεξιῶν τοῦ oixov, Ev τῷ εἰσπορεύεσθαι τὸν ἄνδρα τὸν
ἑνδεδυμένον τὴν στολὴν, χαὶ fj νεφέλη ἐπλήρωσε τὴν
αὐλὴν τὴν ἐσωτέραν. Καὶ ἀπΏῆρεν ἡ δόξα Κυρίου ἀπὸ

orta est. Quia ecce tenebrze operient terram, et ca-
ligo populos : super te autem orietur Dominus, et
gloria ejus in te videbitur. Et ambulabunt gentes
in lumine tuo, et reges ia splendore ortus tui.

Isa. xxxv, 4, 9. Lztetur desertum sitiens, exsul-
tet solitudo et floreat quasi lilium. Et florebunt, et
exsultabunt deserta Jordanis, et gloria Libani data
est ei, et decor Carmeli, et populus meus videbit
gloriam Domini, et altitudinem Dei nostri.

Esech. x, 5, 4. Et Cherubim stabant a dextris
domus, cum ingrederetur vir indutus stola, et nu-
bes implevit atrium interius. Et elevata est gloria
Domini a Cherubim ad limen domus, et replevit

655

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

656

domum nubes, et atrium repletum est splendore Α τοῦ Χερουδεὶμ εἰς τὸ αἴθριον τοῦ οἴχου, καὶ ἐνέπλησε

glorie Domini.

Jonn. v, 44. Quomodo potestis credere gloriam
ab invicem accipientes, et gloriam qua est a solo
Deo non qusrentes?

] Petr. v. 4. Seniores itaque qui in vobis hor-
tor, consenior et testis Christi passionum, qui et
ejus qux in futuro seculo revelanda est glorize
communicator.

Jac. n, 4. Fratres mei, nolite in personarum
acceptione babere fidem Domini nostri Jesu Christi
gloriz.

75 ! Petr. iv, 14. Si exprobramini in nomine
Christi, beati eritis, quoniam, quod est honoris,
glorix* et virtutis Dei, et qui est ejus Spiritus super
vos requiescet,

11 Petr. 1, 5. Quomodo omnia nobis divine vir-
tutis suz qux ad vitam et pietatem donata sunt,
per cognitionem ejus qui vocavit nos propria gloria
el virtute.

Philipp. ιν, 19. Deus autem meus impleat omne
desiderium vestrum secundum divitias in gloria iu
Christo Jesu.

Ephes. 1, 17, 48. Ut Deus Domini nostri Jesu Christi,
Pater glori, det vobis Spiritum sapientia: et. reve-
lationis io agnitione ejus, illuminatos oculos cordis
vestri.

Coloss. 1, 14. In omni virtute confortati secundum
potentiam gloria ejus.

I] Tim. 1, 11. Juxta Evangelium glori» beati
Dei.

Quod Filius sit dextera et brachium Dei.

] sa. yx, 5, 6. Circumspexi, et non erat auzxilia-
tor; quaesivi et non erat qui adjuvaret, ei salvavit
eos brachium meum, et indignatio mea ipsa auzi-
liata est mibi, et conculeavi eos in furore meo.

Πτα. ΜΗ, 4. Domine, quis credidit auditui nostro,
εἰ brachium Domini cui revelatum est?Ànnuntiavi-
mus coram ipso.

Isa. Vi, 4, 5. Audite me, audite me, populus

meus, et reges, ad me attendite, quia lex a me ex-
ibit, et judicium meum in luce populorum requie-
'$cel. Prope esi cito justitia mea, et exibit quasi
lumen salutare meum, et in brachium meum gen-
165 sperabunt : mo insule exspectant, et brachium
meum sustinebunt.

Exod. xv, 15, 16. Tunc conturbati sunt principes
Edom, robustos Moab obtinuit tremor, obriguerunt
omnes habitatores Chanaan. lrruat super eos
formido et pavor, in magnitudine brachii tui ; flant
immobiles quasi lapis, donee pertranseal populus
tuus, Domine.

1sa. χει, 20. Ut videant, et. seiant, et recogitent,
et intelligant pariter, quis manus Domini fecit baee,
οἱ sanctus Israel creavit illa.

τὸν οἶχον ἡ νεφέλη, xat ἡ αὐλὴ ἐπλήσθη τοῦ φέγγους
τῆς δόξης Κυρίου.

Ἑν τῷ Εὐαγγελίφῳ. Πῶς δύνασθε πιστεύειν, δ6-
ξαν παρὰ ἀλλήλων λαµθάνοντες, χαὶ τὴν δόξαν τὴν
παρὰ τοῦ μόνου θεοῦ οὐ ξητοῦντες;

Πέτρος. Πρεσθυτέρους οὖν τοὺς ἐν ὑμῖν παραχαλῶ
ὁ συμπρεσθύτερος xal µάρτυς τῶν τοῦ Χριστοῦ πα-
θηµάτων, ὁ xal τῆς μελλούσης ἁποχαλύπτεσθαι δό-
ξης χοινωνός.

Ἑ» τῷ "Iaxofq. ᾿Αδελφοὶ, μὴ tv προοωποληψίαις
ἔχετε τὴν πίστιν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ
τῆς δόξης.

Ἐν τῷ Πέτρφ. El ὀνειδίζεσθε ἐν ὀνόματι Κυρίου
Ἰησοῦ Χριστοῦ, µαχάριοι, ὅτι τὸ τῆς δόξης χαὶ τὸ
τοῦ θεοῦ Πνεὺμα ἐφ᾽ ὑμᾶς ἀναπέπανται.

Ὡς τὰ πάντα ἡμῖν τῆς θείας δυνάµεως αὐτοῦ τὰ
πρὸς ζωὴἣν xat εὐσέδειαν δεδωρηµένου διὰ τῆς ἐπι-
γνώσεως τοῦ χαλέσαντος ὑμᾶς ἰδίᾳ δόξη χαὶ ἀρετῇ.

'Ev τῷ 'AzoctóAq. Ὁ δὲ Θεός µου πληρώσαι
πᾶσαν χρείαν ὑμῶν κατὰ τὺν πλοῦτον αὐτοῦ kv δόξη
ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ.

Ἵνα ὁ θεὸς τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ
Πατὴρ τῆς δόξης δῷ ὑμῖν Ἠνεῦμα σοφίας xai ἆπο-
χαλύφεως by. ἐπιγνώσει, πεφωτισµένους τοὺς ὀφθαλ-
μοὺς τῆς καρδίας ὑμῶν.

Ἑν πάσῃ δυνάµει δυναμούμενοι χατὰ τὸ χράτος

C τῆς δόξης αὐτοῦ.

Κατὰ τὸ Εὐαγγέλιον τῆς δόξης τοῦ µαχαρίου
θεοῦ.

"Οτι δεξιὰ καὶ Ppay Luv éccl τοῦ Πατρὸς à
C.

'Ev τῷ Ἡσαϊᾳ. Ἐπέθλεψφα, xaX oóx ἣν βοηθὸς,
προσενόησα xal οὐδεὶς ἀντελάθετο, xal ἑῤῥύσατο
αὐτοὺς ὁ βραχίων µου, χαὶ ὁ θυμός µου ἐπέστη, καὶ
χατεπάτησα αὐτοὺς iv τῇ ὁργῇ µου.

Κύριε, τίς ἑπίστευσε τῇ ἀχοῃ ἡμῶν, xat ὁ βραχίων
Κυρίου τίνι ἀπεχαλύφθη:, ᾽Ανηγγείλαμεν ἐνώπιον αὐ-
τοῦ.

Αχούσατέ µου, ἀχούσατέ µου, λαός µου, χαὶ οἱ
βασελεῖς πρός µε ἑνωτίσασθε, ὅτι νόµος παρ) ἐμοῦ
ἐξελεύσεται, χαὶ ἡ χρίσις µου εἰς que ἐθνῶν ἑἐγγίζει.
Tayo fj διχαιοσύνη pou, xal ἐξελεύσεται ὡς φῶς τὸ
σωτήριόν pov, xaX εἰς τὸν βραχίονά µου ἔθνη ἐλπιοῦ-
σιν ἐμὲ νῆσοι ὑπομένουσι, χαὶ εἰς τὸν βραχίονά
µου ἐλπιοῦσιν.

'Ev τῇ Εξόδῳ. Τότε ἔσπευσαν ἡγεμόνες Ἐδὼμ,
καὶ ἄρχοντας Μωαδιτῶν ἔλαδεν αὑτοὺς τρόμος. ἑτά-
χησαν πάντες οἱ χατοιχηῦντες Χαναάν. ᾿Επιπέσοι
ἐπ αὐτοὺς φόδος xat τρόμος, µεγέθει βραχίονός
σου ἀπολιθωθήτωσαν, ἕως ἂν παρέἐλθῃ ὁ λαός σου,
Κύριε.

Ἐν τῷ Ἡσαϊᾳ. "Iva ἴδωσι χαὶ ἐπιγνῶσι, χαὶ
ἐννοηθῶσι , χαὶ ἐπιστῶνται ἅμα, ὅτι χεὶρ Κυρίου
ἑποίησε ταῦτα, καὶ ὁ ἅγιος τοῦ ἸσραὴἨλ χατέδειξεν
αὑτό.

651

THESAURUS.

638

Ἐν τῷ "PIeteyuiA. Καὶ ἐγένετο &x'. ἐμὲ yep Ku- A.— Ezech. xxxvii, 1. Et. facta. est super ine manus

pfou, xai ἔθηχέ µε Ev µέσῳ τοῦ πεδίου.

Ἐν τῇ Εξέδῳφ. Καὶ εἶδεν ἸἹσραὴλ τοὺς Αἰγυ-
πτίους τεθνηχότας παρὰ τὸ χεῖλος τῆς θαλάσσης,
xal εἶδεν Ἰσραὴλ τὴν χεῖρα τὴν μεγάλην, & ἐποίησε
Κύριος τοῖς Αἰγυπτίοις. Καὶ ἐφοδήθη ὁ λαὸὺς τὸν
Κύριον, xai ἐπίστευσαν τῷ θεῷ χαὶ Μωσῇ τῷ θερά-
ποντι αὐτοῦ.

Ἐν τῷ TaAtnpiq. Καὶ ἔθου τόξον χαλκοῦν τοὺς
ἠραχίονάς µου, xaX ἔδωχάς µοι ὑπασπισμὸν σωτηρίας
μου, xa ἡ δεξιά σου ἀντελάθετό µου.

Ἐν cà ᾿Εξόδῳ. Ἡ δεξιά σου, Κύριε, δεδόξασται
ἐν ἰσχύϊ, ἡ δεξιά σου χεὶρ, Κύριε, ἔθραυσεν ἐχθρούς.

Ἐν τῷ Ῥα τηρἰφ. Εὑρεθείη ἡ χείρ σου πᾶσι τοῖς

ἐχθροῖς σου, ἡ δεξιά σου εὕροι πάντας τοὺς μισοῦν- B

τάς σε.

Καὶ eina: Νῦν ρξάμην αὕτη fj ἁλλοίωσις τῆς
δεξιᾶς τοῦ 'Ὑφίστου.

O0 yàp tv τῇ ῥομφαίᾳ αὐτῶν ἐχληρονόμησαν γῆν,
xai ὁ βραχίων αὐτῶν οὐκ ἔσωσεν αὐτούς: ἀλλ ἡ
δεξιά σου καὶ ὁ βραχίων σου, xal ὁ φωτισμὸς τοῦ
προσώπου σου.

'O θεὸς τῶν δυνάµεων, ἐπίστρεφον δὴ xat ἐπί-
ὄλεψον ἐξ οὑρανοῦ, καὶ ἴδε, xo ἐπίσχεψαι τὴν ἅμ-
Ίελον ταύτην, xal κατάρτισαι αὐτὴν fjv ἐφύτευσε» ἡ
δεξιά σου.

Κατὰ τὸ ὄνομά σου, ὁ θεὸὺς, οὕτω xal ἡ αἴνεσίς
σου Exi τὰ πέρατα τῆς γῆς. Δικαιοσύνης πλήρης ἡ
δεξιά σου.

Ἐν τῇ Εξόδῳ. Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς Μωσῆν
Εἴσελθε πρὸς Φαραὼ, καὶ ἐρεῖς αὐτῷ. Τάδε λέγει
ὁ Θεὺς τῶν 'E6paluv* Ἑξαπόστειλον τὸν λαόν µου.
Καὶ οἱ ἔτι ἐγκρατεῖς αὐτοῦ, ἰδοὺ χεὶρ Κυρίου ἔσται
ἐν τοῖς χτήνεσί σου τοῖς ἓν τοῖς πεδίοις.

Ev Ψα ἱτηρίῳ. "Ασατε τῷ Κυρίῳ ἆσμα κχαινὸν,
ὅτι θαυμαστὰ ἐποίησεν ὁ Κύριος. Ἔσωσεν αὑτὸν ἡ
δεξιὰ αὐτοῦ, χαὶ ὁ βραχίων ὁ ἅγιος αὐτοῦ.

Δεδιὰ Κυρίου ἐποίησεν δύναμιν, δεξιὰ Κυρίου
Ὀψωσέ µε.

Δεῦτε προσχυνήσωµεν xal προσπέσωµεν αὐτῷ, xat
χλαύσωμεν ἐνώπιον Κυρίου τοῦ ποιήσαντος ἡμᾶς, ὅτι
αὐτός ἐστιν ὁ θεὸς ἡμῶν, καὶ ἡμεῖς λαὺς νομῆς αἎ-
τοῦ, xal πρόθατα χειρὸς αὐτοῦ.

Domini, et posuit me in medio campl.

Ετος. xiv, 51. Et vidit Israel. &gyptios mortuos
super littus maris, 378 οἱ vidit Israel manum
magnam, qua fecit Doininus JEgyptiis. Timuitque
populus Dominum, et crediderunt Domino, et Mosi
servo ejus.

Psal. xvii, 54, 55. El posuisti ut arcum zereum
brachia mea, et dedisti mibi protectionem salutis
tum, et dextera tua suscepit me.

Exod. xv, 0. Dextera tus, Domine, magnificata
est in fortitudine; dextera tua, Domine, percussit
inimicos

Psal, xx, 9. Inveniatur mauus tua omnibus Ἱπί-
micis tuis : dextera tus inveniat omnes qui te
oderunt.

Psal. vxxvi, 44. Et dixi : Nunc coepi, hzec mutatio
dexter:e Excelsi.

Psal. χω, 4. Neque enim in gladio possederunt
terram, et brachium eorum non salvavit eos : sed
dextera tua et brachium tuuni, et illuminatio vui-
tus tui.

Psal. 1xxix, 15, 16. Deus virtutum, convertere,
respice de coelo, et vide, et visita vineam istam, οἱ
perfice eam quam plantavit dextera tua.

Psal. τιν], 34. Secundum nomen tuum, Deus,
sic et laus tua in fines terrz. δις] plena est
dextera tua.

Exod. ix, 4-5. Et dixit. Dominus ad Mosen ; ln-
gredere ad Pharaonem ei dic ei: Hzc dicit Deus
Hebrz»orum : Dimitte populum. Quod si adbuc re-
tiues eum, ecce manus mea eril super jumepta quo
in campis sunt.

Psal. xcvit, 4, Cantate Domino canticum novum,
quia mirabilia fecit. Salvavit ipsum dextera ejus,
el brachium sanctum ejus.

δια. cxvri, 16. Dextera Domini fecit virtutem,
dextera Domini exaltavit me.

Psal. xciv, 6, 7. Venite, adoremus, οἱ procida-
mus ante Dominum qui fecit nos. Quia ipse e»t
Dominus Deus noster, et nos populus pascuz ejus,
et oves manus ejus.

Ἐν τῷ 'ApióuQ. Ἑξακόσιαι χιλιάδες πεζῶν à D.— Num. xi, 31-30. Sexcenta millia peditum hnjus

λαὸς, ἐν oic εἰμι ἓν αὐτοῖς, Καὶ σὺ εἶπας, Küpu*
Κρέα δώσω αὐτοῖς, xaY φάγονται μῆνα ἡμερῶν. Mh
πρόθατα xal βόες σφαγίσονται αὐτοῖς καὶ ἀρχέσει
αὐτοῖς; Kal εἶπε Κύριος πρὸς Μωσην' Mh ἡ χεὶρ
Κυρίου οὐχ ἐξαρχεῖ; "Ἠδη γνώσῃ εἰ ἐπιχαταλήψεταί
σε ὁ λόγος µου.

"οτι δύναμίς ἐστι τοῦ θεοῦ xal Πατρὺς ὁ Yióc.

Ἐν τῷ Ἀποστόλφ. Κατὰ τὴν ἑνέργειαν τῆς δυ-
νάµεως αὑτοῦ, ἐμοὶ τῷ ἑλαχιστοτέρῳ πάντων ἁγίων
ἐδόθη ἡ χάρις αὕτη.

Καὶ ὁ λόγος µου χαὶ τὸ χἠρυγμά µου, οὐχ ἐν πει-
θοῖς σοφίας λόγοις, ἀλλ ἓν ἀποδείξει Πνεύματος xal
δυνάμεως.

populi sunt in quibus sum in ipsis. Et tu dicis, Do-
mine : Dabo eis carnes et comedent mense integro.
Nunquid ovium et boum multitudo czedetur, ut pos-
sit sufficere ad cibum? Et dixit Dominus ad Mosen :
Nunquid manus Domini invalida est? Jam videbis
utrum meus sermo opere compleatur.

377 Quod Filius sit potentia Dei ac Patris.

Ephes. 1, 19. Secundum operationem potentiae
ipsius, mibi minimo omnium sanclorum dala est
gratia bsec.

] Cor. n1, 4. Sermo meus et praedicatio mea, non
in persuasibilibus sapientie verbis , sed in demosa-
stratione Spiritus et potentiae.

050

S. CYRILL! ΑΙΕΧΑΝΟΒΙΝΙ ARCHIEP.

610

Ι Cor. 1, 94. lpsis autem vocatis Judzis atque A — Aó«ol, δὲ τοῖς χλητοῖς Ἰουδαίοις τε xai Ἕλλησι

Grzcis Christum Dei virtutem atque sapientiam.
Luc. v, 15. Et potentia Dei erat in curando eos.

Psal. Lxxxui, 8. Etenim benedictionem dabit le-
gislator : ibunt de potentia in potentiam : videbitur
Deus deorum in Sion.

Luc. xxiv, 49. Vos autem sedete in civitate Je-
rusalem, quoadusque induamini potentia ab ϱλ-
celso.

Matth. xxi, 329, Erratis. nescientes Scripturas,
neque potentiai Dei.

Psal. Lxvii, 39. Manda, Deus, virtuti tuse.

Psal. xvii , Lini, 9. Deus, in. nomine tuo salvum
me f3c, et in virtute tua judicabis me.

Psal. uxxvi, 14,15. Tu es Deus faciens mirabilia
solua. Notam fecisti in populis virtutem tuam. Re-
demisti in brachio tuo populum tuum, filios Jacob
οἱ Joseph.

Psal. Lxn, 9, 5. Deus, Deus meus, ad te de luce
vigilo. Sitivit anima mea, quam multipliciter tibi
caro mea. In terra deserta, et. invia, et inaquosa,
sic in sancto αρραγυὶ tibi ut viderem virtutem
tuam et gloriam tuam.

Psal. xx, 14. Exaltare, Domine, in virtute tua,

cautabimus et psallemus virtutes tuas. 9

lbid. 4. Domine, in virtute tua lztabitur rex, et
super salutare tuum exsultabit vehementer.

Jerem. x, 12. Dominus qui fecit terram in forti-
tudine sua, preparans orbem in sapientia sua.

Deut. v, 71-15. Non timebitis deos alios, neque
adorabitis eos, neque sacrificabitis eis, neque co-
letis eos amplius, sed Dominum qui eduxit vos de
terra Egypti, in fortitudine sua magna et brachio
excelso.

Quod Filius vocetur et sit Deus.

Gen. 1, 97. Et creavit Deus hominem, secundum
jmagiuem suam fecit eum.

378 ! Tim. 1,5, 4. Hoc enim bonum est et
acceptum coram Salvatore nostro Deo, qui omnes
hoinines vult salvos fleri. et ad agnitionem veritatis
venire.

Hebr. 1, 8, 9. Ad Filium autem : « Thronus tuus
Deus in szculum seculi, virga zquitatis, virga regni
tui. Dilexisti justitiam, et odisti iniquitatem. Pro-
pterea: unxit te Deus tuus oleo exsultationis pre
participibus tuis. »

Hebr. 1, 6. EL cum iterum introducit Primogenitum
in orbem terrz, dicit: Et adorent eum omnes an-
geli Dei.

Joan. xx, 27, 98. Et dixit Jesus ad Thomam:
Immitte digitum tuum huc, et vide manus meas, et
affer manum tuam, et mitte in latus nieum , et noli
esse incredulus, sed (idelis. Respondit Thomas et
dixit : Dominus meus et Deus meus.

Χριστὸν θεοῦ δύναμιν xal θεοῦ σοφίαν.

Ἐν τῷ Εὐαγγελίῳ. Καὶ δύναµις θεοῦ ἣν &v τῷ
ἰᾶσθαι αὐτούς.

Ἐν τῷ Ψαἱτηρίῳ. Καὶ γὰρ εὐλογίαν δώσει ὁ νο-
μοθετῶν, πορεύσονται Ex δυνάµεως εἰς δύναμιν’
ὀφθήσεται ὁ θεὸς τῶν θεῶν ἐν Σιών.

Ἐν τῷ Εὐαγγεάίῳ. Ὑμεῖς δὲ χαθίσεσθε ἓν τῇ
πόλει Ἱερουσαλὴμ, ἕως οὗ ἐνδύσησθε δύναμιν ἐς
ὕψους.

Πλανᾶσθε μὴ εἰδότες τὰς Γραφὰς, μηδὲ τὴν δύ-
ναµιν τοῦ θεοῦ.

Ἐν τῷ ΨαἸτηρίῳ. Ἔντειλαι, ὁ θεὸς, τῇ δυνάμει
σου.

Ὁ θεὸς, ἐν τῷ ὀνόματί σου σῶσόν µε, χαὶ ἐν τῇ

B δυνάµει σου χρινεῖς µε.

Xu εἶ ὁ 8sb; πυιῶν θἀυμάσια µόνος. Ἐγνώρισας
ἐν τοῖς λαοῖς τὴν δύναμίν σου. Ἐλυτρώσω iv τῷ
βραχἰονί σου «bv λαόν σου τοὺς υἱοὺς Ἰακὼδ xol
Ἰωσήφ.

*Q0 θεὸς, ὁ θεός µου, πρὸς σὲ ὀρθρίζω. Ἑδίψησέ σε
ἡ ψυχἠ µου, ποσαπλῶς σοι ἡ σἀρξ µου, ἐν vf] ἑρή-
pap. xaX ἁδάτῳ xaX ἀνύδρῳ, οὕτως ἐν τῷ ἁγίῳ ὤφθην
σοι τοῦ ἰδεῖν τὴν δύναμίν σου xal τὴν δόξαν σου.

Ὑφώθητι, Κύριε, ἓν τῇ δυνάµει σου, ἄσομεν καὶ
φαλοῦμεν τὰς δυναστείας σου.

Κύριε, ἐν τῇ δυνάμει σου εὐφρανθήσεται ὁ βασι-
λεὺς, xa ἐπὶ τῷ σωτηρίῳ σου ἀγαλλιάσεται σφό-
δρα.

Ἐν τῷ Ἱερεμίᾳ. Κύριος ὁ ποιῄσας τὴν γῆν ἓν τῇ
ἰσχύϊ αὐτοῦ, ἀνορθώσας τὴν οἰχουμένην ἓν τῇ σοφίᾳ
αὐτοῦ.

'Ev τῷ Δευτερογομίφ. Οὐ φοθηθήῄσεσθε θεοὺς
ἑτέρους, καὶ οὐ προσχυνῄήσετε αὐτοῖς, xal οὐ θυσιάἀ-
σετε αὐτοῖς, xal ob λατρεύσετε αὐτοῖς ἔτι, ἁλλ᾽ f$
Κνυρίῳ ὃς ἀνήγαγεν ὑμᾶς Ex. γῆς Αἰγύπτου, ἐν τῇ
ἰσχύϊ αὑτοῦ τῇ µεγάλη, xat ἓν βραχίονι ὑφπλῷ.

"Οτι θεὸς κα.εῖται καὶ ἔστιν ὁ Υἱός.

Ἐν τῇ Γενγέσει. Καὶ ἐποίησεν ὁ θεὸς τὸν ἄνθρω-
mov, χατ εἰχόνα θεοῦ ἑπο[ησεν αὑτόν.

Ἐν τῷ Ἀποστόαφ. Τοῦτο χαλὸν καὶ ἁπόδεχταν
ἑνώπιον τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν θεοῦ, ὃς πάντας ἀνθρώ-
πους θέλει σωθῆναι, xai εἰς ἐπίγνωσιν ἁληθείας

D ἑλθεῖν.

Πρὸς δὲ τὸν Υἱόν' « Ὁ θρόνος ὁ 8sbc, εἰς τὸν αἰῶνα
τοῦ αἰῶνος, ῥάθδος εὐθύτητος, ἡ ῥάδδος τῆς βασι-
λείας σου. Ἠγάπησας διχαιοσύνην xat ἑμίσησας &vo-
µίαν. Διὰ τοῦτο ἔχρισέ σε ὁ 8cb;, 6 θεός σου ἔλαιον
ἀγαλλιάσεως παρὰ τοὺς µετόχους σου. »

"Όταν δὲ πάλιν εἰσαγάγῃ τὸν πρωτότοχον εἰς τὴν
οἰχουμένην, λέγει’ Καὶ προσκυνησάτωσαν αὑτῷ
πάντες ἄγγελοι θεοῦ.

Ἐν τῷ Εὐα]γεάίφ. Καὶ εἶπε τῷ θωμᾷ ὁ Ἰησοῦς:
Φέρε τὸν δάχτυλόν σου ὧδε, xal ἴδε τὰς χεῖράς µου,
xai φέρε τὴν χεῖρά σου xal βάλε εἰς τὴν πλευράν
µου, xal uh. Υίνου ἄπιστος, ἀλλά πιστός. Καὶ &x-
εχρίθη θωμᾶς, καὶ εἶπεν αὐτῷ ' 'O Κύριός µου xat
θεός pov.

6Η

θεὸν, xaX θεὺς fv ὁ Λόγος. Οὗτος ἣν ἐν ἀρχῇ πρὸς
τὸν θεόν.

Hcatac. Οὕτως λέγει Κύριος Σαθαώθ Ἐχοπίατεν
Αἴγυπτος χαὶ ἐμπορία Αἰθιόπων, χαὶ οἱ Σαθαεὶμ ἄν-
δρες ὑψηλοὶ ἐπὶ σὲ διαδήσονται, xal σοὶ ἔσονται δοῦ-
Aot. Καὶ ὁπίσω σου ἀχολουθήσουσι δεδεµένοι χειρο-
πέδαις, xat διαθήσονται πρὸς σὲ, xat προσχυνήσουσί
σοι, xai ἓν col προσεύξονται. "Οτι θεός ἐστιν Ev aol,
xai οὐκ ἔστι θεὸς πλὴν σοῦ. Zu yàp εἶ ὁ θεὺς, xal
οὖχ Ίδειμεν, θεὸς τοῦ "Iopati) Σωτὴρ.

Ἐν τῷ αὑτῷ. Τάδε λέγει Κύριος Σαδαώθ. Ἐπ'
ὄρος ὑψηλὸν ἀνάθηθι, ὁ εὐαγγελιζόμενος Σιών ᾽
"χψωσον τῇ ἰσχύϊ τὴν φωνὴν σου, ὁ εὐαγγελιζόμενος
Ἱερουσαλὴμ, ὑψώσατε, μὴ φοθεῖσθε. Εἶπον ταῖς πό-
λεσιν "loóba* Ἰδοὺ ὁ θεὸς ὑμῶν, ἰδοὺ Κύριος μετὰ
ἰσχύος ἔρχεται, καὶ ὁ βραχίων μετὰ χυρείας. Ἰδοὺ
ὁ μισθὸς αὐτοῦ uet! αὐτοῦ , xaX τὸ ἔργον ἑναντίον
αὐτοῦ. Ὡς ποιμὴν ποιμανεῖ τὸ ποίµνιον αὐτοῦ, xal
τῷ βραχίονι αὐτοῦ συνάξει ἄρνας, xal iv γαστρὶ ἐχού-
σας παραχαλέσει.

Ἐν τῷ αὐτῷ. Ἰσχύσατε, χεῖρες ἀνειμέναι, xal
γόνατα παραλελυµένα. Παραχαλέσατε, οἱ ὁλιγόφυχοι
τῇ διανοίᾳ, ὑψώσατε, μὴ φοθεῖσθε' ἱδοὺ ὁ θεὸς
ἡμῶν κρίσιν ἀνταποδίδωσι καὶ ἀνταποδώσει, αὐτὸς
ἥξει χαὶ σώσει ἡμᾶς.

Καὶ ἐροῦσιν iv τῇ ἡμέρᾳ ixelvm* Ἰδοὺ ὁ Oeo
ἡμῶν, ἐφ᾽ ᾧ ἠλπίζομεν, καὶ ἠγαλλιώμεθα ἐπὶ τῷ
σωτηρίῳ ἡμῶν, ὅτι ἀνάπανσιν δώσει ὁ θεὸς ἐπὶ τὸ
ὄρος τοῦτο.

Ἰδοὺ ἡ Παρθένος ἓν γαστρὶ EGet, xax τέξεται Ylv,
χαὶ χαλέσουσι τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἐμμανουήλ. Βούτυρον
xai μέλι φἀγεται, πρὶν 4 Ὑνῶναι αὐτὸν ἢ προελέ-
σθαι movnpbv; ἐκλέξεται τὸ ἀγαθὸν, διότι πρὶν f
γνῶναι τὸ παιδίον ἀγαθὸν 1| xaxbv , ἀπειθεῖ movn-

(q.
' ur τῷ Ψατηρίῳ. θεὸς ἐχδικήσεων Κύριος, θεὸς
ἐχδιχήσεων ἐπαῤῥησιάσατο ὑψώθητι, ὁ χρίνων τὴν
γῆν, ἁπόδος ἀνταπόδωσιν τοῖς ὑπερηφάνοις.

Καὶ γὰρ εὐλογίας δώσει ὁ νομοθετῶν. Πορεύσονται
àx δυνάµεως εἰς δύναμιν. ὀφθήσεται ὁ θεὸς τῶν
θεῶν ἐν Σιών. Κύριε ὁ θεὺς τῶν δυνάμεων, εἰσάκου-
σον τῆς προσευχῆς µου.

| THESAURUS.
Ἐν ἀρχῇ ἣν 6 Λόγος, xaX à Λόγος ἣν πρὸς τὸν Α — Joan. 1,1, 2. In principio erat Verbum et Ver-

612

bum erat apud Deum, et Deus erat Verbum. [ος
erat in principio apud Deum.

lsa. x,v, 14, 15. Sic dicit Dominus Sabaotb :
Labor /Egypti et negotiatio Ethiopie, et Sabaim
viri sublimes ad te transibunt, et servi tui erunt.
Post te ambulabunt vincti manibus ; pergent, et te
adorabunt, teque deprecabuntur. Tantum in te est,
Deus, et non est absque te, Deus. Tu enim es Deus,
et non sciviius, Deus lIsrsel Salvator.

Isa. xv, 9-143. Hac dicit Dominus Sabaoth : Su-
per moutem excelsum ascende, tu. qui evangelizas
Sion : exalta in fortitudine vocem tuam, qui evan-

B gelizas Jerusalem ; exaltare, noli timere. Dic civi-

tatibus Jud: : Ecce Deus vester, ecce Dominus Deus
in fortitudine veniet, et brachium ejus dominabi-
tur. Ecce merces ejus cuin eo, et opus in con-
spectu ejus. Sicut pastor gregem suum pascet, in
brachio suo congregabit agnos, fetas ipse por
tahit.

l1sa.xxxv, 5,4. Confortate, manus remissz, et, ge-
nua debilia, roborate. Dicíte : Pusillanimes, conforta-
mini et nolite timere: ecce Deus vester ultionem
adducet retributionis. Deus ipse veniet, et salvabit
nos.

]sa. xxv, 9. Et dicent in die illo : Ecce Deus no-
sler in quo sperabamus, et exsultabamus in salutari

C nostro, quia requiem dabit 3'79 Deus in monte isto.

]sa. vn, 14, 15. Ecce virgo concipiet et pariet
Filium, et vocabunt nomen ejus Emmanuel. Butyrum
et mel comedet, ut sciat reprobare malum et eligere
bonum.

Psal. xci, 4, 2. Deus ultionum Dominus, Deus
ultionum libere egit : exaltare, qui judicas terram,
redde retributionem superbis.

Psal. ΙΧΧΧΗΙ, 8, 9. Etenim benedictionem dabit
legislator. lbunt de virtute in. virtutem : videbitur
Deus deorum in Sion. Domine Deus virtutum, exaudi
orationem meam.

"Alo. Ανέδη ὁ θεὸς iv ἁλαλαγμῷ, Κύριος iv D.— pol y1vi, 6, Ascendit Deus in jubilo, Dominus

φωνῇ σάλπιγγος.

Ὁ θρόνος σου, ὁ θεὺς, εἰς τὸν αἰῶνα vou alü-
νος.

'Ev τῇ Γενέσει. Ἐπηρώτησε δὲ αὐτὸν Ἰαχὼδ xai
εἶπεν ᾽Ανάγγειλόν got τὸ ὄνομά σου. Καὶ εἶπεν ᾿
Ἵνα τί ἐρωτᾷς τὸ ὄνομά µου, χαὶ αὐτό ἐστι θαυμα-
στόν; Εὐλόγτσε δὲ αὐτὸν ἐχεῖ, xai ἐχάλεσεν Ἰαχὼδ
τὸ ὄνομα τοῦτό που ἐχείνου Ἐΐδος Θεοῦ εἶδον γὰρ
Gto) πρόσωπον xal ἐσώθη µου f) ψυχή. ᾽Ανέτειλεν δὲ
ὁ fioc ἠνίχα παρηλθεν τὸ εἶδος τοῦ Θεοῦ.

'O ἐχχέων αἷμα ἀνθρώπου, ἀντὶ τοῦ αἵματος αὐτοῦ
ἐχχυθήσεται, ὅτι ἓν εἰχόνι Θεοῦ ἐποίησα τὸν ἄνθρω-
πον.

in voce tuba.
Psal. τιν, 7. Thronus tuus, Deus, in seculum
seeculi.

. Gen. xxxn, 29 51. Interrogavit autem eum Jacob,
et dixit : Dic mihi quo appelleris nomine ? Respondit :
Cur quzris nomen meum quod est mirab:le? Et be-
nedixit ei in eodem loco : vocavitque Jacob nomen
loci illius Species Dei : vidi enim faciem Dei, et
$ulva faeta est anima mea. Ortusque est ei statim
sol, postquam transgressa cst facies Dei.

Gen. 1x, 6. Quicunque effuderit sanguinem homi-
nis, fundetur sanguis illios, ad imaginem quippe
Dei feci hominem.

615
Quod Filius Dei sit Dominus.

Malach. 1v, 5-6, Et calcabitis impios, cum fue-
rint cinis sub planta pedum vestrorum in die qua
ego facio, dicit Dominus omnipotens. Ecce ego mit-
tam vobis Eliam Thesbiten, antequam veniat dies
Domini magnus et horribilis, Et convertet cor pa-
wum ad filios, et cor hominis ad proximum
"suum, ne forte veniam el percutiam terram οἱ-
mul.

Zach. n, 40, 11. Laudaet lztare, (ilia Sion, quia
ecce ego venio, et habitabo in medio tui, dicit Do-
minus. Et applicabuntur gentes multa. ad Dominum
iu die illa, et erunt mihi in populum, et habitabo in
medio tui, οἱ scies quia Dominus omnipotens misit
ine ad Le.

Sophon. wi, 16, 17. In dieilla dicit Dominus ad
Jerusalem : Noli timere, Sion, non dissolvantur
manus tuz, Dominus Deus tuus in. medio tui fortis
ut te salvet. Gaudebit super te in letitia, et reno-
vabit 38Q ιο dilectione sua.

Mich. 1, 2, 5. Audite, populi omnes, et attendat
terra et plenitudo ejus, et erit Dominus Deus vo-
bis in testem. Dominus de templo sancto suo. Quia
ecce Dowuinus egredietur de loco suo, et descendet
et calcabit super excelsa terra.

Πτα. 1x, 22. Minimus erit in mille, et parvulus
in geutem fortissimam. Ego Dominus in tempore
congregabo eos.

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

644
"Οτι Κύριός ἐστιν» ὁ τοῦ θεοῦ Yicc.

Ἐν τῷ Μα.αχίᾳ. Διότι ἔσονται σποδὸς ὑποχάτω
τῶν ποδῶν ὑμῶν iv τῇ ἡμέρᾳ Tj ἐγὼ mou», λέγει
Κύριος παντοχράτωρ. Ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστελῶ ὑμῖν
Ἠλίαν τὸν θεσδίτην πρινἡ ἐλθεῖν τὴν ἡμέραν Κυρίου
τὴν μεγάλην xaX ἐπιφανη. "Oz ἁποχαταστῆσει xap-
δίαν πατρὸς πρὸς υἱὸν, καὶ καρδίαν ἀνθρώπου πρὸς
τὸν πλησίον αὐτοῦ, μὴ ἐλθὼν πατάξω τὴν viv ᾱἄρ-
δην.

Ἐν τῷ Ζαχαρίᾳ. Τέρπου καὶ εὐφραίνου, θύγατερ
Σιὼν, διότι ἰδοὺ ἐγὼ ἔρχομαι, χαὶ χατασχηνώσω ἐν
µέσῳ σου, λέγει Κύριος. Καὶ χαταφεύξονται ἔθνη
πολλὰ ἐπὶ τὸν Κύριον ἐν τῇ ἡμέρᾳ Exelvn, xal ἔσονται
αὐτῷ εἰς λαὸν, xai χατασχηνώσουσιν ἓν µέσῳ σου,
xai ἐπιγνώση ὅτι Κύριος παντοκράτωρ ἑξαπέστειλέ
µε πρὸς σἁ. .

Σορωνίας. Ἐν τῇ ἡμέρα ἑχείνῃ, ἐρεῖ Κύριος
πρὸς τὴν Ἱερουσαλήμ * θάρσει, Σιὼν, μὴ παρείσθω-
σαν αἱ χεῖρές σου, Κύριος ὁ θεός σου ἐν cot δυνατὸς
σῶσαί σε. Ἐπάξει ἁπὶ ab εὑφροσύνην, καὶ xatvut σε
τῇ ἀγαπήσει αὑτοῦ.

Ἐν τῷ Μιχαίᾳ. ᾽Αχούσατε λόγον, χαὶ προσχέτω
ἡ γη, χαὶ πάντες οἱ ἐν αὐτῇ, xal ἔσται Κύριος ὁ
θεὺς ἐν ὑμῖν εἰς μαρτύριον. Κύριος ἐξ οἴχου ἁγίου
αὐτοῦ. Διότι ἰδοὺ Κύριος ἐχπορεύεται Ex τοῦ τόπου
αὐτοῦ, xal ἐπιθήσετα, ἐπὶ τὸ ὕψος τῆς γῆς.

Ἐν τῷ Ἡσαϊᾳ. 'Ὁ ὁλιγοστὸς ἔσται εἰς χιλιάδας,
xal ὁ ἑλάχιστος εἰς ἔθνος µέγα. Ἐγὼ Κύριος χατά
χαιρὸν συνάξω αὗὑτους.

Iia. ixi, 1, 2. Spiritus Domini super me, 606 ἉµΠνεῦμα Κυρίου ἐπ ἐμὲ, οὗ ἕνεχεν ἔχρισέ µε’

quod unxerit me; ad anuuntiandum mausuelis mi-
sil me, ut mederer contritis corde, et priedicarem
captivis indulgentiam οἱ οδοί» visum, ut prezedica-
rem annum placabilem Dominoetdiem retrihutio-
nis Deo nostro.

Isa. vx, 1, 2. luminare, illuminare, Jerusalem,
quia venit lumen tuum, et gloria Domini super te
orta cst. Quia ecce tenebrz operient terram, et ca-
ligo populos. Super te autem orietur Dominus, et
gloria ejus in te videbitur.

Isa. xL,9-5. Voxclamantis in deserto : Parate
viam Doinini, rectas facite in solitudine vias Dei
nostri. Omnis vallis exaltabitur, et omnis mons οἱ
colis humiliabitur, et erunt prava in directa, et as-

pera in vias planas. Et revelabitur gloria Domini, et D

videbit omnis caro pariter quod os Domini locutum
est.

]sa. xxxv, 1, 2. Laetore, deserium sitiens, et ex-
sultet solitudo, et floreat quasi lilium. Et florebit, et
exsultabit, et gloria Libani data est. ei : decor Car-
meli εἰ populus meus videbit gloriam Domini et
altitudinem Dei nostri.

Psal. cxvii, 95. O Domine, salvum me fac ο Do-
mine, bene prosperare. Benedictus qui venit in no-
mine Domini.

Psal. xcv, 12. Tunc exsultabunt omnia ligna
siivze ante faciem Domini, quouiam venit judicare
terram.

εὐαγγελίσασθαι πτωχοῖς ἀπέσταλχέ µε, ἰάσασθαι
τοὺς ανντετριµµένους τὴν χαρδίαν, χηρύδαι αἰχμ-
αλώτοις ἄφεσιν, xal τυφλοῖς ἀνάδλεψιν, χκαλέσαι
ἐνιαυτὸν Κυρίῳ δεχτὺν, χαὶ ἡμέραν ἀνταποδόσεως τῷ
θεῷ ἡμῶν. -

Φωτίζου, φωτίζου, Ἱερουσαλὴμ. fxev γάρ σου τὸ
φῶς, xai ἡ δόξα Κυρίου ἐπὶ σὲ ἀνατέταλχεν. "Ott
ἰδοὺ σχότος χαλύψει τὴν γῆν, xal γνόφος ἐπὶ ἔθνη.
Ἐπὶ δὲ σὲ φανῄσεται Κύριος, xal ἡ δόξα αὐτοῦ ἐπὶ
oi ὀφθήσεται.

Φωνὴ βοῶντος ἓν τῇ ipfi? Ἑτοιμάσατε τὴν
ὁδὸν Κυρίου, εὐθείας ποιεῖτε τὰς τρίδους τοῦ θεοῦ
ἡμῶν. Πᾶσα φάραγξ πληρωθήσεται, xa πᾶν ὄρας
καὶ βουνὸς ταπεινωθήσεται, καὶ ἔσται πάντα τὰ axo-
λιὰ εἰς εὐθεῖαν, xat 1j τραχεῖα εἰς πεδία. Καὶ ὀφθή-
σεται ἡ δόξα Κυρίου, xat ὄψεται πᾶσα σὰρξ τὸ σωτή-
pxov τοῦ θεοῦ, ὅτι Κύριος ἑλάλησεν.

Εὐφράνθητι, ἔρημος διφῶσα, ἀγαλλιάσθω ἔρημος,
xa ἀνθείτω ὡς χρίνον. Καὶ ἐξανθήσει xal ἁγαλλιά-
σεται͵ καὶ ἡ δόξα τοῦ Λιθάνου ἐδόθη aoc, καὶ fj τιμὴ
τοῦ Καρμήλου, xat ὁ λαός µου ὄψεται τὴν δόξαν Κν-
plou, xaX τὸ ὕψος τοῦ Θεοῦ.

Ἐν τῷ ΨαΊτηρίφ. "Q Κύριε, σῶσον δᾳ, 0 Κύριε,
εὐόδωσον δἠ. Εὐλογημένος ὁ ἑρχόμενος iv ὀνόματι
Κυρίου.

Τότε ἀγαλλιάσονται πάντα τὰ ξύλα τοῦ δρυμοῦ πρὸ
προαώπον Κυρίου, ὅτι ἔρχεται χρῖναι τὴν Tfjv.

cis

THESAURUS,

616

Εἴπατε τοῖς ἔθνεσιν ὅτι Κύριος ἑθασίλευσεν. Καὶ Α — Psal. xcv, 9, 10. Dicitein gentibus : Quia Dominus

γὰρ χατώρθωσε τὴν οἰχουμένην ἧτις οὗ σαλευθῄσε-
ται.

Οδοποιῄσατε τῷ ἐπιθεθηχότι ἐπὶ δυσμῶν, Κύριος
ὄνομα αὐτῷ.

Ἰδοὺ γὰρ ὁ θεὸς βοηθεῖ pot, χαὶ ὁ Κύριος ἀντιλὴ-
πτωρ τῆς φυχῆς µου.

Κύριος χραταιὸς xai δυνατὸς,
πολέμῳ, xal τὰ ἑξῆς.

Οὗτος λήφεται εὐλογίαν παρὰ Κυρίου, xat ἐλεημο-
σύνην παρὰ θεοῦ Σωτῆρος αὐτοῦ.

Ἐν τῇ Γεγέσει. Καὶ Λὼτ εἰσῆλθεν εἰς Σηγὼρ,
καὶ Κύριος ἔόρεξεν ἐπὶ Σόδομα χαὶ Γόμοῤῥα θείον
καὶ πῦρ παρὰ Κυρίου ἐχ τοῦ οὐρανοῦ, xat κατέστρε-
Ψεν τὰς πόλεις αὐτῶν.

Κύριος δυνατὸς iv

"Οτι βασιωεύς ἐστιν ὁ τοῦ 850v Ylóc.

Ἐν τῷ ᾿Αποστόλφ. Διαμαρτύρομαι ἑνώπιον τοῦ
θεοῦ χαὶ Χριστοῦ Ἰησοῦ, τοῦ μέλλοντος χρῖναι ζῶν-
τας χαὶ νεκροὺς, xal τὴν ἐπιφάνειαν αὐτοῦ, xal τὴν
βασιλείαν αὐτοῦ.

Πιστὸς ὁ λόγος’ εἰ γὰρ συναπεθάνοµεν, xai συζη-
σοµεν’ εἰ ὑπομένομεν, xai συμθασιλεύσομεν.

Πρὸς δὲ τὸν Υἱόν. «'O θρόνος σου, ὁ θεὸς, εἰς τὸν
αἰῶνα τοῦ αἰῶνος, ῥάδδος εὐθύτητος, fj ῥάδδος τῆς
βασιλείας σου.

Ὃς ἑἐῤῥύσατο ὑμᾶς ἐχ τῆς ἑξουσίας τοῦ σχότους,
xal µμετέστησεν εἰς τὴν βασιλείαν τῖς ἀγάπης τοῦ
You αὐτοῦ, iv (p ἔχομεν τὴν ἀπολύτρωσιν, τὴν ἄφ-
εσιν τῶν ἁμαρτιῶν , ὃς ἐστιν εἰχὼν τοῦ ἁρράτου
θεοῦ. |

Τοῦτο γὰρ [ote γινώσκχοντες, ὅτι πᾶς πόρνος 1)
ἀχάθαρτος 7| πλεονέχτης, 0 ἔστιν εἰδωλολάτρης, οὐκ
ἔχει χληρονοµμίαν ἓν τῇ βασιλείᾳ τοῦ Χριστοῦ xat
θ:οῦ.

Ἐν τῷ Εὐαγγε.ίῳ. ᾿Απεχρίθη ὁ Ἰησοῦς xal εἶπε
τῷ Πιλάτφ' Ἡ βασιλεία ἡ ἐμὴ οὐχ ἔστιν ix τοῦ
χόσµου τούτου. El ἣν ἐχ τοῦ χόσμον τούτου ἡ βασιλεία
ἡ ἐμὴ, οἱ ὑπηρέται οἱ ἐμοὶ Ἠγωνίζοντο ἂν, ἵνα μὴ
παραδοθῶ τοῖς Ἰουδαίοις.

Εὐρὼν δὲ ὁ Ἰησοῦς ὀνάριον, ἐχάθισεν ἐπ᾽ αὐτὸ,
«καθώς ἐστι γεγραμμµένον ' Mt φοδοῦ, θύγατερ Σιὼν,
ἰδοὺ ὁ βασιλεύς σου ἔρχεται πρᾶος, xat ἐπιδεθηχὼς
ἐπὶ ὑποζύγιον xi πῶλον νέον.

Καὶ ἀπεκρίθη αὐτῷ ἹΝαθαναἡλ’ ἜΜαθθι, σὺ el
ἀληθῶς ὁ }ὸς τοῦ Θεοῦ. σὺ cL ὁ βασιλεὺς τοῦ Ἰσ-
pat).

Καὶ 6 συσταυρωθεὶς αὐτῷ ληστὴς Deye* Κύρις
Ἰησοῦ, Κύρις Ἰησοῦ, μνήσθητί µου ὅταν ἕλθῃς iv
τῇ βασιλεία.

Καὶ εἶπεν ὁ ἄγγελος πρὸς αὐτὴν; Mh φοθδοῦ, Μα-
ριάµ’ εὗρες γὰρ χάριν παρὰ τῷ θτῷ, xal (bo) συλ-
Ajo ἐν γαστρὶ, xai τέξεις υἱὸν, καὶ καλέσεις τὸ
ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν. Αὐτὸς γὰρ ἔσται μέγας, xal
Yib; Ὑψίστου κληθήσεται, xai δώσει αὐτῷ Κύριος
ὁ θεὸς τὸν θρόνον Δαθὶδ τοῦ Πατρὸς αὑτοῦ. Καὶ βα-
σιλεύσει ἐπὶ τὸν οἶχον Ἰαχὼδ εἰς τοὺς αἰῶνας, xal
τῆς βααιλείας αὐτοῦ οὐκ ἔσται τέλος.

regnavit. Etenim correxit orbem terr:ze, qui non
commovebitur.

Psal. xvii, 5. lter facite εἶ qui ascendit super
occasum, Dominus uomen illi.

Psal. Li, 6. Ecce enim Deus adjuvat me, et Do-
minus susceptor est anima meze,

Psal. xxii, 8. Dominus fortis et potens, Dominus
potens in prelio, etc.

381 Psal. xxii, 5. Hic accipiet henedictionem
a Dowino, et misericordiam a Deo salutari suo.

Gen. xix, 25-25. Et Lot. ingressus est. Segor, οἱ
Dominus pluit super SoJomam et Gomorrham sul-
phur et ignem a Domino de ccelo, et subvertit civi-
lates eoruin.

Quod Filius Dei sit. res.

]I Tim. 1v, 4. Testificor coram Deo et Jesu Chiri-
siu, qui judicaturus est vivos el mortuos, ct. per
adventum ipsius et regnum ejus.

11 Tim. n, 11, 129. Fidelis sermo, nam sí com-
mortui sumus, et convivemus ; οἱ sustinebimus, et
conregnabimus.

Hebr. 1, 8. Ad Filium autem : « Thronus. tuus
Deus in seculum szculi : virga aequitatis, virga re-
gri tui. »

Coloss. 1, 15-15. Qui eripuit nos de potestate (6-
nebrarum, et transtulit nos in regnum dilectionis
Filii sui, in quo habemus redemptionem, remis-
sionem peccatorum : qui est imago invisibilis
Dei.

Ephes. v, 5. Hoc enim scitote intelligentes, quod
omnis fornicator, aut immundus, aut avarus, quod
est idolorum servitus, non habet liereditatem in
regno Cliristi et Dei.

Joan. νι, 96. Respondit Jesus, et. dixit Pilato :
Regnum meum non est de hoc mundo. Si ας lioe
munde esset regnum meum, ministri utique mei de-
certarent ut non tradercr Judzis.

Joan. ΧΙ, 14, 15. Et invenit Jesus asellum, et se-
dit super eum, sicut scriptum est : Noli timere, fi-
lia Sion : ecce rex tuus venit mansuetus, et sedens
super pullum asinz.

Joan. 1, 49. Et respondit Natlianael :
es vere Filius Dei, tu es rex Israel.

Rabbi, tu

Luc. xxi, 49. Et latro qui una cum eo crucifixus
erat, dixit : Domine Jesu, Domine Jesu, memeuto
mei eum veneris in regnum tuum.

Luc. 1. 50-535. Et dixit angelus ad eam : Ne timeas,
Maria : invenisti enim gratiam apud Deum, et ecce
concipies in utero, et paries filium, et vocabis no-
men ejus Jesum. Hic erit magnus et Fillus Altis-
simi vocabitur, et dabit ei Dominus Deus sedem
David patris ejus. Et regnabit indomo Jacobim
eternum, et 889 regni ejus non erit finis.

641

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIIIEP.

018

Matth. xxv, 1-54. Tunc sedebit super sedem ma- A Τότε καθίσει ἐπὶ θρόνου δόξης αὐτοῦ, xat συναγθή-

jestatis suze : et congregabuntur ante eum omnes
gentes, et separabit eos ab invicem, sicut pastor
segregat oves ab hzdis. Et statuet oves. quidem a
dextris suis, li:sdos autem a sinistris. Tunc dicet
rex iis qui a dextris ejus erunt : Venite, benedicti
Patris mei, possidete paratum vohis regnum a con-
siitutione mundi.

Matth. xx. 20, 21. Tunc accessit ad eum mater
filiorum Zebedai, cum filiis suis adorans et petens
aliquid ab eo. Qui dixit ei : Quid vis? Ait. illi : Dic
ut sedeant hi duo filii mei, unus ad dexteram tuam,
el unus ad sinistram in regno Luo,

H1 Esdr. ιν. 58-40. Et veritas vivit, et manet, et B

inva'escit, et obtinet in secula sseculorum. Nec est
apud eam accipere personas, neque differentia : sed
quz justa sunt facit omnibus injustis et malignis, et
omnes benignantur in operibus ejus, et non est. iu
judicio ejus iniquum. Sed fortitudo et regnum, ct
potestas, οἱ majestas omnium avorum data est ei,
et benedictus Deus veritatis.

Dan. vii, 15, 44. Aspiciebam ergo in. visione no-
ctis, et ecce cum nubibus coeli quasi Filius hominis
veniebat, et usque ad Antiquum dieruin pervenit, et
in conspectu ejus obtulerunt eum. Et dedit ei pote-
statem, et honorem, et regnum : et omnes populi,
tribus et linguz ipsi servient. Potestas ejus, pote-

sias eterna qux non auferetur, et regnum ejus, C

quod non corrumpetur.

Jerem. xxm, 5. Ecce dies venient, dicit Domiuus,
et suscitabo David germen justum, et regnabit rex,
et sapiens erit, et faciet judicium et justitiam in
terra.
]sa. xxxi, 22. Deus enim meus magnus est :
"eque enim transibit me Dominus judex, Dominus
princeps noster, Dominus rex noster, ipse salvabit
nos.

Isa. xxxiii, 17, 18. Regem cum gloria videbitis, et
oculi vestri videbunt terram procul, anima vestra
meditabitur timorem.

]sa. xxxii, 4. Beatus qui habet in. Sion semen, et
domesticos in Jerusalem. Ecce enim rex 383 ju-
sius regnabit : et principes cum judicio impera-
hunt.

]sa. xxiv, 25. Per multas generationes erit inspe-
ctio eorum, et tabescet later, ei murus corruet,
quia regnabit Dominus ín Sion et in Jerusa-
lem, et in conspectu seniorum suorum glorifica-
bitur.

Sophon. 11, 14, 15. Lztare valde, filia Sion ; pre-
dica, filia Jerusalem, laare et exsulta ex toto corde
tuo, filis Jerusalem. Abstulit Dominus iniquitates
tuas, redemit te ex manu inimicorum tuorum. Hex
Israel Dominus io medio tui, non videbis mala am-
plius.

Zachar. 1x, 9. Exsulta satis, filia Sion, pra-dica,

σονται ἔμπροσθεν αὑτοῦ πάντα τὰ ἔθνη, xal ἀφορίσει
αὐτοὺς ἀπ ἀλλήλων, ὥσπερ ὁ ποιμὴν ἀφορίζει τὰ
πρόθατα ἀπὸ τῶν ἑρίφων, xal στήσει τὰ μὲν πρόδατα
ἐχ δεξιῶν αὐτοῦ, τὰ δὲ ἑρίφια ἐξ εὐωνύμων. Τότε
ἐρεῖ ὁ βααιλεὺς τοῖς ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ ' Δεῦτε, οἳ εὖ-
λογημένοι τοῦ Πατρός µου, Χχληρονοµήσατε τὴν
ἠτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν &nb χαταθολῆς xó-
σμου.

Καὶ προσήλθεν fj µήτηρ τῶν υἱῶν Ζεθεδαίου μετὰ
τῶν νἱῶν αὐτῆς προσχυνοῦσα xal αἰτοῦσά τι παρ᾽
αὐτοῦ. Ὁ δὲ εἶπεν αὐτῇ' Τί θέλεις; Λέχει αὐτῷ;
Εἰπὲ ἵνα χαθίσωσιν οὗτοι οἱ δύο υἱοί µου, elc ἐχ δε-
ξιῶν σου, xal εἷς ἐξ εὐωνύμων σου ἓν τῇ βασιλείᾳ
σου.

Ἐν τῷ "Εσδρᾳ. Καὶ ἡ ἀλβθεια ζῇ, χαὶ μένει, καὶ
ἰσχόει xal xpazet εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ alüvog, xal οὐχ.
ἔστι παρ αὐτῇ λαμθάνειν πρόσωπον, οὐδὲ διαφορὰ,
ἁλλὰ τὰ δίχαια ποιεῖ, à xb πάντων τῶν ἀδίκων xal
πονηρῶν, xal πάντες εὐδοχοῦσι τοῖς ἔργνις τοῖς αὖ-
τῆς, xa οὐχ ἔστιν Ev χρίσει αὐτῆς οὐδὲν ἄδιχον. Καὶ
αὕτη ἰσχύει, xat τὸ βασίλειον χαὶ ἐξουσία, χαὶ fj µε-
γαλωσύνη πάντων τῶν αἰώνων ἑἐδόθη αὐτῇ, xat εὖλο-
γητὸς ὁ θεὸς τῆς ἀληθείας.

Ἐν τῷ Δαγιή.. Ἐθεώρουν iv ὁράματι τῆς νυ-
χτὸς, xai ἰδοὺ μετὰ τῶν νεφελῶν τοῦ οὑρανοῦ ὡς
Υἱὸς ἀνθρώπου ἐρχόμενος ἣν, χαὶ ἕως τοῦ Παλαιοῦ
τῶν ἡμερῶν ἔφθασε, xal ἑνώπιον αὐτοῦ προστγνἐχθη.
Καὶ αὐτῷ ἐδόθη ἡ ἀρχὴ, καὶ fj τιμὴ, καὶ fj βασιλεία,
xa πάντες οἱ λαοὶ, φυλαὶ, γλῶσσαι αὐτῷ δουλεύσου-
otv. Ἡ ἑξουσία αὐτοῦ, ἑξουσία αἰώνιος, ftt; οὗ παρ-
ελεύσεται, xal 1j βασιλεία αὐτοῦ οὗ διαφθαρήσεται.

Ἐν τῷ Ἱερεμίᾳ. Ἰδου ἡμέραι ἔρχονται, λέχει
Κύριος, xal ἀναστήσω τῷ Δαθὶδ ἀνατολὴν διχαίαν,
χαὶ βασιλεύσει βασιλεύς xaX συνῄσει, καὶ ποιῇσει
χρῖμα xai διχαιοσύνην ἐπὶ τῆς γῆς.

Ἐν τῷ ᾿ΠΗσαϊᾳ. Ὁ γὰρ θεός µου μέγας ἐστὶν, οὐ
παρελεύσεταί µε, Κύριος χριτὴς ἡμῶν, Κύριος ἄρχων
ἡμῶν, Κύριος βασιλεὺς ἡμῶν, Κύριος αὐτὸς ἡμᾶς
σώσει.

Βασιλέα μετὰ δόξης ὄψεσθε, xal οἱ ὀφθαλμοὶ ὑμῶν
ὄψφονται γῆν πόῤῥωθεν, fj φυχὴ ὑμῶν μελετήσει φό-
60v.

Μακάριος ὃς ἔχει ἐν τῇ Σιὼν σπέρµα, xai οἰχείους

p ἓν Ἱερουσαλὴμ.. Ἰδοὺ γὰρ βασιλεὺς δίχαιος βασιλεύσει,

χαὶ ἄρχοντες μετὰ χρίσεως ἄρξουσιν.

Διὰ πολλῶν γενεῶν ἐπισχοπὴ ἔσται αὐτῶν, xal τα»
χῄήσεται ἡ πλίνθος, xal πεσεῖται τὸ τεῖχος, ὅτι βασι-
λεύσει Κύριος ἐν Σιὼν xal £v Ἱερουσαλὴμ, xai ἓν-
ὠπιον τῶν πρεσθυτέρων δοξασθἠσεται.

Ἐν τῷ Σοφονίᾳ. Χαῖρε σφόδρα, θύγατερ Σιών:
χρυσσε, θύγατερ Ἱερουσαλὴμ, εὐφραίνου xat χατα-
τέρπου ἐξ ὅλης τῆς χαρδίας σου, θύγατερ Ἱερουσα-
λἡμ. Περιεῖλε Κύριος τὰ ἁδικήματά σου, λελύτρωταί
σε ix χειρὸς ἐχθρῶν σου. Βασιλεὺς Ἰσραὴλ ὁ Κύριος
ἐν µέσῳ σου, οὐχ bet χαχὰ οὐχέτι,

Ἐν τῷ Ζαχαρίᾳ. Χαῖρε σφόδρα, θύγατερ Σιών *

649

THESAURUS.

οὐ

πήρυσσε, θύγατερ Ἱερουσαλὴμ, ἰδοὺ 6 βασιλεύς σου A filia Jerusalem : 9666 rex tuus venit tibi justus. et

lpyeval σοι δίχαιος καὶ σώζων, αὐτὸς πραῦς, xal
ἐπιδεθηχὼς ἐπὶ ὑποζύγιον καὶ πῶλον v£ov.

Ἑν τῷ Ὡσηέ. Διότι ἡμέρας πολλὰς καθίσονται οἱ
ν]οὶ Ἱσραἡλ οὐχ ὄντος βασιλέως οὐδὲ ὄντος ἄρχοντος,
οὐχ οὕτης θυσίας, οὐδὲ ὄντος θυσιαστηρίου, οὐδὲ
ἱερατείας, οὐδὲ δήλων. Kat μετὰ ταῦτα ἐπιστρέφου -
σιν οἱ vio Ἱσραὴλ, καὶ ζητήσουσι Κύριον τὸν θεὸν
Ἰπὐτῶν, xaX Δαθὶδ τὸν βασιλέα αὐτῶν, xal ἑχστήσον-
ται ἐπὶ τῷ Κυρίῳ, καὶ ἐπὶ tel; ἀγαθοῖς αὐτοῦ br"
ἑσχάτου τῶν ἡμερῶν.

Ἐν τῷ Φα Ίτηρίῳ. '0 Κύριος ἐθασίλενσεν, ὁρχι-
ζέσθωσαν λαοὶ, ὁ χαθήµενος ἐπὶ τῶν Χερονθὶμ,
σαλευθήτω ἡ T5.

Κύριε, tv τῇ δικαιοσύνῃ δου Ὀψλυθήσονται, ὅτι τὸ

Salvator : ipse mansuetus et ascendens super asinum
et pullum asina.

Osee i, 4, 5. Quia. dies multos sedebunt filii
Israel siue rege, et sine priucipe, et sine sacrificio,
ei sine altari, et sine ephod, et sine therapbim. Et
post haec revertentur filii I3rael, et querent Domi-
num Deam suum, et David regem suum, et pave-

bunt ad Dominum, et ad bonum ejus novissimo
dierum.

Psal. xcvi , 1. Dominus regnavit, irascam-
iur populi : qui sedet super Cherubim, moveatur
terra.

Psal. vxxxvit, 17-19. Domine, in jestitia tuas

καύχηµα τῆς δυνάµεως αὐτῶν εἶ σύ: xai ἐν τῇ εὖ- B exaltabuntur, quoniam gloria virtutis eorum tu es,

δοχίᾳ σον ὑψωθήσεται τὸ χέρας ἡμῶν, ὅτι του Κυρίου
ἡ ἀντίληψις, καὶ τοῦ ἁγίου Ἱσραὴλ βασιλέως ἡμῶν.

0 θεὸς, τὸ χρῖμά σου τῷ θασιλεῖ Oe, xal τὴν δι-
καιοσύνην σου τῷ υἱῷ τοῦ βασιλέως.

᾽Ανέδη ὁ θεὸς ἐν ἀλαλαγμῷ, Κύριος ἐν φωνῇ σάλ-
πιγγος” φάλατε τῷ θεῷ ἡμῶν, φάλατε, ψάλατε «ip
Δασιλεῖ ἡμῶν, φάλατς * ὅτι βασιλεὺς πάσης τῆς γῆς
ὁ θεός’ φάλατε συνετῶς, ἑδασίλευσεν ὁ θεὸς ἐπὶ
πάντα τὰ ἕθνη.

Παρέστη ἡ βασἰλιόσα tx δεξιῶν σου ἐν ἰματισμῷ
θιαχρύσῳ, περ'6εθληµένη, πεποιχιλµένη.΄Ακχουσον,
θύγατερ, xal ἴδε, xai χλῖνον τὸ ος σου, καὶ ἑἐπιλά-
Θου τοῦ λαοῦ σου, xai τοῦ πατρός σου, ὅτι ἐπεθύμη-
σεν ὁ βασιλεὺς τοῦ κάλλους σου.

Ὁ θρόνος sou, ὁ θεὸς, εἰς tbv αἰῶνα τοῦ αἰώνος,
ῥάδδος εὐθύτητος f ῥάδδος «fic βασιλείας σου.

"Apatzt πύλας, οἱ ἄρχοντες, ὑμῶν, καὶ ἐπάρθητε,
φύλαι αἰώνιοι, xal εἰσελεύσεται ὁ βασιλεὺς τῆς δό-

ης.
* duh «oUto ἐξομολογήσομαί σοι ἓν ἔθνεσι, Κύριε,
xaX τῷ ὀνόματί coo φαλῶ, µεγαλύνων τὰς σωτηρίας
ποῦ βασιλέως, xai ποιῶν ἔλεος τῷ Χριστῷ αὖ-
κοῦ.

"Ort ζωὴ κατὰ φύσιν ἐστὶν ὁ YEc τοῦ θεοῦ.

Ἐν τῷ Εὐαγγεάίφ. "Evo εἰμι fj όδος, χαὶ ἡ ἁλή -
θεια, χαὶ fj ζωή.

etin beneplacito tuo exaliabiter Cornu nostrum ;
quia Domini est assumptio nostra, et sancti Israel
regis nostri.

Psal. Lxxi, 2. Deus, judicium tuum regi da, et ju-
stitiam tuam fllio regis.

Psal. x,v1,6-9. Ascendit Deus in jubilo, et Do-
minus in voce tübz : psallite Deo nostro, psallité;
psallite regi nostro, psallite : quoniam rex omnis
terre Deus : psallite sapienter, regnavit Dominus
Deus super omnes gentes.

Psal. xiv, 10-12. Astitit regina a dextris tuis,
in vestitu deaurato, circumdata varietate. Audi, (i-
lia, et vide, οἱ inclim awrem tuam, et obliviscere

^ populum tuum et domum patris tui, quoniam con-

cupivit rex decorem tuum.

Ibid. 1. Sedes tua, Deus, in ssculum ezculi, virga
directionis virga regni tui.

Psal. ΧΙ, 9. Attollite portas, principes, vestras,
394 ει elevamini, porta oternales, οἱ introibit
rex glori.

Psal. xvii, 50,51. Propterea confitebor tibi in
gentibus, Domine, et nomini tuo psallam, magnif-
cans salutes regis, οἱ faciens misericordlam Christo
jpsius.

Quod Filius Dei sit vita. secundam naturam.

Joan. xiv, 6. Ego sum via, veritas et vita,

Καὶ πά.λιν. 'O ἀχολουθῶν ἐμοὶ οὗ uj περιπατῆσῃ p 4oan. vii , 12. Qui sequitur me non ambulat in

ἐν 4f σχοτείᾳ, ἀλλ᾽ ἕξει τὸ φῶς τῆς ζωῆς.

Τὸ Πνεῦμά ἐστι τὸ ζωοποιοῦν, fj σὰρξ οὐκ ὠφελεῖ
οὐδέν. Τὰ ῥήματα ἃ ἐγὼ λελάληχα ὑμῖν, πνεῦμα xal
ζωή ἐστιν.

Ἐγώ εἰμι ἡ ἀνάστασις καὶ fj ζωή. Ὁ πιστεύων εἰς

bp, χᾶν ἀποθάνῃ, ζήσεται. Καὶ πᾶς ὁ ζῶν xol πι-
στεύων εἰς ἐμὲ, οὐ μὴ ἁποθάνῃ εἰς τὸν αἰῶνα,

Ὁ γὰρ ἄρτος τοῦ θεοῦ ἐστιν ὁ καταθαίνων ἐκ τοῦ
οὗ ρανοῦ, xaX ζωὴἣν διδοὺς τῷ xóapup.

Ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος ὁ ζῶν ἐχ τοῦ οὐρανοῦ καταθάς *
ἑάν τις φάγῃ Ex τούτου 140 ἄρτου, ζήσεται εἰς τὸν
αἰῶναιν

Ἑγώ εἰμι ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς.

l'ATRoL. GR. LXXNV.

tenebris, sed habebit lumen vitz.

Joan. vi, 64. Spiritus est. qui vivificat, caro non
prodest quidquam. Verba quae ego dixi vobis, spi-
ritus et vita sunt.

Joan. ΧΙ, 25, 20. Ego sum resurrectio et vita.
Qui credit in me, etiamsi moriatur, vivet. Et omois
vivens et credens ín me non morietur in seter-
num. ΄

Joan. vi, $3. Panis Dei est qui de coelo descendit,
et dat vitam mundo.

Ibid. 51, 52. Ego sum panis viveus qui de coelo
descendi : si quis comederit ex lioc paue, vivet in
eternum.

Ibid. 48. Exo sum panis vites.

21

1.

Joan. v, 93. Sicut Pater suscitat mortuos et vivi- A

ficat, ita et Filius quos vult vivificat.

Joan. 1, 4. In ipso vita erat, et vita erat lux ho-
minum,

l Cor. xv, 29. Factus est primus Adam in ani-
mam viventem, ultimus Adam in Spiritum vivifi-
captem.

Rom. vi, 2. Nam lex Spirius vitae liberavit me
a lege peccati et mortis.

liom. v, 48. Sicut per unum peccatum. condemna-
lio transiit in omnes, ita gratia οκ multis peccatis
in justi(icationem vite.

1 Joan. 1, 4, 2. Quod erat ab initio, quod audivi-
mus et vidimus oculis nostris, quod perspeximus, et

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

«y^

"Qarsp vàp 6 Πατηρ tvelpec τοὺς νεχροὺς, xai
ζωοποιεῖ: οὕτως xal ὁ }ὶὸς οὓς θέλει ξωοποιεῖί.

Ἐν αὐτῷ ζωὴ fjv, xai ἡ ζωὴ ἣν τὸ φῶς τῶν ἀν-
θρώπων.

Ἐν τῷ Ἀποστό]φ. Ἐγένετο ὁ πρῶτος ἄνθρωπος
Ἀδὰμ εἰς φυχὴν ζῶσαν, ὁ ἔσχατος ᾽Αδὰμ, εἰς Πνεῦμα
ζωοποιοῦν.

'O γὰρ νόμος τοῦ Πνεύματος τῆς ζωῆς {λενυθέ-
ρωσέ µε ἀπὺ τοῦ wópou τῆς ἁμαρτίας καὶ τοῦ θα-
νάτον. .

"Apa οὖν ὡς δι’ ἑνὸς παραπτώματος εἰς πάντας
ἀνθρώπους εἰς κατάκριµα, οὕτως xat δι’ ἑνὸς διχαιώ-
µατος εἰς πάντας ἀνθρώπυνς εἰς δ,χαίωσιν ζωῆς.

Ἐν τῷ ἸἸωάνγῃ. Ὁ ἣν ἀπ' ἀρχῆς, ὃ ἀχηχόαμεν,
ὃ ἑωράχαμεν τοῖς ὀφθαλμοῖς ἡμῶν, ὃ ἐθεασάμεθα,

manus nostr: contreciaverunt de verbo vitz : et Ὦ καὶ αἱ χεῖρες ἡμῶν ἑψπλάφησαν περὶ τοῦ λόγου τῆς

vita manifestata est, et vidimus, et testamur, et
annuntiamus vobis vilam aernam qua erat apud
Patrein, et apparuit nobis.

* | Joan. v, 20. Et scimus quod Filius Dei venit,
et dedit nobis intellectum, ut. cognoscamus veruin
Deun,, et simus in vero Deo Filio ipsius Jesu Chri-
sto. llic est verus Deus, et vita 3855 aterna.

Jbid. 12. Qui habet Filium, habet vitam, et
qui non habet Filium Dei, vitam non habet.

Act. v, 19. Educens autem eos angelus, dixit eis :
lte et stantes loquimini in templo plebi omnia verba
vite hujus.

Prov. 111, 18. Lignum vitz est his qui apprehende-
Tunt eam, ei qui tenuerunt eam beati.

Psal. xxxv, 10. Quoniam apud te fons vitz, iu
lumine tuo videbimus lumen.

Boruch. 11, 10. Audi, Israel, przcepta vite, au-
ribus percipite ut sclatis prudentiam.

Quod sit Filius voluntas Dei ac Patris.

Psal. xxii, 24. 1n voluntatetua deduxisti me, et
cum gloria suscepisti me.

Isa. xi, 2. « In die illa fulgebit Deus in consilio
cum gloria super terram. » Effulsit enim in Filio
magni consilii,

Psal. xxxi, 141. Voluntas Domini in «ternum
manet.

Eccli. wi, 1. « Et consilium ssnctorum iutellc-
euis, » Intellectus enim sanctornm est consilium Dei
ac Patris, hoc est Filius. |

Psal. txxxvin, 8. « Deus glorificatus in voluntate
sanctorum. » Gloriflcatue enim in Christo Pater,

juxta ipsius dietam : « Ego glorificavi te Super ter-
ram **, ,

Quod Spiritus sanctus ait. naturaliter ex Deo.

Joan. w, 21. Deus Spiritus est, et qui ad-

" Joan. xvii, 4.

ζωῆς, xaX ἡ Qe] ἐφανερώθη, καὶ ἑωράχαμεν, xal
μαρτυροῦμεν, καὶ ἁπαγγέλλομεν ὑμῖν τὴν ζωὴν ctv
αἰώνιον, Ἆτις ἣν πρὺς τὸν Πατέρα, χαὶ ἑφανερώθη
λμῖν.

Καὶ οἴδαμεν, ὅτι ὁ Ylbz τοῦ Θεοῦ fist, καὶ ἔδωχεν
ἡμῖν διάνοιαν, ἵνα γινώσκωμεν τὸν ἀληθινὸν θεὸν,
xai ἑσμὲν ἐν τῷ ἀληθινῷ,ὲν τῷ Υἱῷ αὐτοῦ 'Inaou
Χριστῷ. Οὗτός ἐστιν ὁ ἀληθινὸς θεὸς, χαὶ ζωὴ ἡ
αἰώνιος.

"O ἔχων τὸν Υἱὸν, τὴν ζωὴν ἔχει, ὁ μὴ ἔχων τὸν
1 ὸν τοῦ θεοῦ, τὴν ζωὴν οὐκ ἔχει.

Ἐν ταῖς Πράξεσι. Ἐξαγαγὼν δὲ αὑτους ὁ
ἄγγελος, εἶπε' ΠἩορεύεσθε, xai σταθέντες λαλεῖτε
ἐν τῷ ἱερῷ τῷ λαῷ πάντα τὰ ῥήματα τῆς ζωῆς
ταύτης.

Ἐν ταῖς Παροιµίαις. Ξύλον ζωῆς ἔστι πᾶσι τοῖς
ἀντεχομένοις αὐτῆς χαὶ τοῖς ἑπερειδομένοις ἐπ᾽ αὑ-
τὴν ὡς ἐπὶ Κύριον ἀσφαλής.

"Ότι παρὰ σοὶ tr, vh ζωῆς, ἐν τῷ quil σου ὀτόμεθα
φῶς.

Ἑν τῷ Βαρούχ. "Αχους, Ἰσραὴλ ἐντολὰς ζωῆς,
ἑνωτίζεσθα γνῶναι φρόνησιν.

"Ot. βουλή ἐστι τοῦ θεοῦ xal Πατρὸς à ΥΊἹός.

Ἐν τῷ VaAcnpiq. Ἐν τῇ βουλῇ σου ὡδήγησάς
ps, χαὶ μετὰ δόξης προσἑλαθές µε. |

Ἑν τῷ 'Hoatg. « Tjj ἡμέρᾳ &xclvr ἑτιλάμψει ὁ
θεὸς ἐν βουλῆ μετὰ δόξης ἐπὶ τῆς γῆς. » Ἐπέλαμφε

D γὰρ ἐν Υἱῷ τῖς μεγάλης βουλῆς,

Ἐν τοῖς WaApoic. Ἡ δὲ βουλὴ τοῦ Κυρίου εἰς
τὸν αἰῶνα μένει.

ε Καὶ βονλὴ ἁγίων σύνεσις. » Σύνεσις γὰρ
ἁγίων Ἡ βουλὴ τοῦ Θεοῦ xal Πατρὸς, τουτέστιν ὁ
Υ]ός.

Ev τῷ Ψαλτηρίφ. «'O θεὸς ἑνδοξαζόμενος &v
βουλῇ ἁγίων. » Δοξάζεται γὰρ ἐν Χριστῷ ὁ Πατὴρ
κατὰ τὴν αὐτοῦ φωνήν΄ « Εγώ σε ἑδόξασα ἐπὶ τῆς
γῆς. ? |
Ὅτι κατὰ φύσιν καὶ éx Θεοῦ τὸ Πγεῦμα τὸ

ἆγιον.

Ἐν τῷ Εὐαγγεβίφ. ΠἨἩνεῦμα ὁ cbe, χαὶ τοὺς

e

655

THESAURUS.

654

προσχυνοῦντας αὐτὸν, bv πνεύματι xol ἀληθείᾳ δεῖ A orant ipsum, in spiritu et veritate adorare opor-

προσχυνεῖν.

Βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ
τοῦ Υἱοῦ χαὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματας,

.. Ἐν ταῖς Πράξεσιν. Τί ὅτι συνεφωνήθη ὑμῖν
πειράσα. τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον: οὐχ ἐφεύσασθε &v-
θρώποις, ἀλλά τῷ θεᾷῷ.

'O Παῦ.ος. Διαιρέσεις δὲ χαρισµάτων clot, τὸ δὲ
αὐτὸ Πνεῦμα, xoi διαιρέσεις διαχονιῶν elotw, ὁ δὲ
αὐτὸς Κύριος. Καὶ διαιρέσεις ἑνεργημάτων εἰσὶν, ὁ
δὲ αὐτὸς θεὸς 6 ἑἐνεργῶν τὰ πάντα iv πᾶσι. Ταῦτα
δὲ πάντα ἑνεργεῖ τὸ ἓν χαὶ τὸ αὐτὸ Πνεῦμα, διαιροῦν
ἰδίᾳ ἑχάστω, καθὼς βούλεται.

"Hply γὰρ ἀπεκάλυνεν ὁ θεὸς διὰ τοῦ Πνεύματος.
T^ γὰρ Πνεῦμα ἅπαντα ἐρευνᾷ, xal τὰ βάθη τοῦ
Θεοῦ. Tí; γὰρ οἶδεν ἀνθρώπων τὰ τοῦ ἀνθρώπον, εἰ
μὴ τὸ ανεῦμα τοῦ ἀνθρώπου τὸ ἐν αὐτῷ; Οὕτως
καὶ τὰ τοῦ θ:οῦ οὐδεὶς ἔγνωχεν, εἰ μὴ τὸ Πνεύμα τοῦ
Θεοῦ.

Ὁ Ματθαῖος. Πᾶσα ἁμαρτία xaX βλασφημία ἁφ-
εθῄσεται ὁμῖν τοῖς ἀνθρώπο.ς, fj δὲ τοῦ Πνεύματος
βλασφημία obx ἀφεθῆσεται.

Ὁ Ἰώδ. Πνεῦμα θεῖον τὸ ποιησάν µε, πνοῇ δὲ
παντοκράτορος à διδάσχουσά µε.

Ἐν τῷ Πα Ιτηρίφ. Ἐξαποστελεῖς τὸ Πνεῦμα
xa χτισθήσονται, xai ἀνακαινιεῖς τὸ πρόσωπον τῆς

$.

Τάδε λέχει τὸ Πνεῦμα τὸ &yov* Τῷ λόγῳ Κυρίου
el οὐρανοὶ ἑστερεώθησαν , xai τῷ Πνεύματι τοῦ
ἑτόµατος αὐτοὺυ, πᾶσα 1j δύναμις αὐτῶν.

'O Παῦ.υς. Καὶ οὗ χαθάπερ Μωσῖς ἑτίθει xá-
λυμμα ἐπὶ τὸ πρὀσωπον ἑαυτοῦ αρὸς τὺ μὴ ἀτενίσαι
τοὺς υἱοὺς 'Iopzt) εἰς τὸ τέλος τοῦ χαταργουµένου
ἀλλ' ἐπωρώθη τὰ vof uasa αὐτῶν ᾽ ἄχρι γὰρ τῆς af-
µερον ἡμέρας τὸ αὐτὸ κάλυµµα ἐπὶ τῇ ἀναγνώσει
τῆς Παλαιᾶς Διαθήχης μένει, pj. ἀναχαλυπτόμενον
ὅτι ἐν Χριστῷ χαταργεῖται ' ἀλλ' ἕως σήμερον ἠνίχα
ἀναγινώσχηται Most, κάλυμμα ἐπὶ τὴν xapblav
αὐτῶν χεῖται. "Ivixa δ' ἂν ἐπιστρέψῃ πρὸς Κύριον
περιαιρεῖται τὸ χάλυµµα, ὁ δὲ Κύριος τὸ Πνεῦμα
τοῦ Θεοῦ iy ἡμῖν, οὗ δὲ τὸ Πνεῦμα Κυρίου, ἐλεν-
Cepla.

Ox οἴδατε ὅτι vate Θεοῦ ἐστε, xat τὸ Πνεῦμα τοῦ
8:65 ἐν ὑμῖν οἰχεῖ;

Ἑν τῷ Εὐαγγελίῳ. Τὸ Πνεῦμα. τῆς ἀληθείας ὁ
πύσμος λαθεῖν οὐ δύναται, ὅτι οὗ θεωρεῖ αὐτὸ, οὐδὲ
γινώσχει αὗτό, Ὑμεῖς δὲ γινώσχετε αὐτὸ ὅτι map
ὑμῖν μένει.

'Ex τούτου ἔγνωμεν ὅτι by ἡμῖν ἐστιν, Ex. τοῦ
Πνεύματος οὗ ἡμὶν ἔδωχεν.

'0 Παῦ.ῖος. 05 γὰρ ὑμεῖς ἔστε οἱ λαλοῦντες, ἀλλὰ
τὺ Πνεῦμα τοῦ Πατοὺς τὸ λαλοῦν ἓν ὑμῖν.

Οὐ γὰρ τὸ Πνεῦμα τοῦ xóspou ἑλάδομεν, ἀλλὰ τὸ
Πνεῦμα τὸ ἐχ τοῦ θὲοῦ.

Ey τῷ Ἰωή... Ἐκχεῶ ἀπὸ τοῦ Πνεύματός pov
ἐπὶ πᾶσαν σάρχα, χαὶ προφητεύσουσιν οἱ νἱοὶ ὑμῖν,
καὶ αἱ θυγατέρε; ὑμῖν, καὶ οἱ νεανίσχο: ὑμῶν ὁράσεις

ὄψουται.

tet.

Matth. xxvi, 19. Biptizantes eos in. nomine Pa-
tris, et Filii, et Spiritus sancti.

Act, v, 9, 4. Cur plaeuit volris tentare Spiritam
sanctum? neque enim hominibus mentiti estis, sed
Deo.
Ι Cor. xit, 4-134. Divisiones vero gratiarum sunt,
idem autem Spiritus, et divisiones ministrationum
sunt, idem autem Dominus : et divisiones opera-
tionum sunt; idem autem Deus, qui operatur omnia
in omnibus. Hec autem omnia operatur unus
atque idem Spiritus, dividens singulis prout
vult.

] Cor. n, 10, 11. Nobis enim revelavit Deus. per

D Spiritum. Spiritus enim oria scrutatur, etiam

profanda Dei. Quis enim bominum scit que suat
hominis, nisi spiritus hominis qui in ipso est? lta et
qu: Dei sunt nemo cognovit nisi Spiritus 8868
Dei.

Matth. xn, 51. Omne peccatum et blasphemia re-
mittetur hominibus, Spiritus autem blasphemia non
remittetur.

Job xxxin, 4. Spiritus divinus fecit me, spiracu-
lum Omnipotentis docet me.

Psal. cin, 50. Emittes Spiritum tuum et creabun-

tur, οἱ renovabis faciem terra.

Psal. xxxii, 6. Hac dicit Spiritus sanctas : «Verbo

C Domini firmati sunt celi, et Spiritu oris cjus virtus

eoruin. )

J1 Cor. mi, 15-A7. Non sicut Moses ponebat vela-
men super faciem suam, ut non intenderent fllii
Israel in faciem ejus quod evacuatur, sed obtusi sunt
sensus eorum. Usque ín hodiernum enim diem id-
ipsum velamen in lectione Veteris Testamenti ma:
nel non revelatum, quoniam in Christo evacuatur ?
sed usque in hodiernum diem, cum legitur Moses, ve-
lamen positum est super cor eorum. Cum autem
conversi fueriut ad Dominum, auferent velamen, Do-
minus autem Spiritus est : ubi autem Spiritus Do-
mini ibi libertas.

Ι Cor. mi, 16. Án nescitis quod templum Dei sitis,

D et Spiritus Dei habitat in vobis ?

Joan. xiv, 17. Spiritum veritatis mundus capere
non potest, quia non videl eum, nec scit eum. Vos
aulem cognoscetis, quia apud vos manebit.

1 Joan. iv, 15. Ex hoc cognoscimus, quod in nobis
est, ex Spiritu quem dedit nobis. ,

Matth. x, 90. Neque enim vos estis qui loquimini,
sed Spiritus Patris loquens in vobis.

I Cor. 1i, 19. Neque enim spiritum mundi accepi-
mus, sed spiritum Dei.

Joel n, 28. Effundam e Spiritu meo in omnem
carnem, et prophetabunt filii vestri, οἱ fili:xe vestrae,
juvenes vestri visiones videbunt.

S. CYIULLI ALEXANDRINI ARCIIEP.

. 1 Cor., 15-160. Quse autem loquimur, non in do- Α 'O 'A«xócecoloc."A δὶ λαλοῦμεν, oux àv διδακτοῖς

ctis humane sapientiz verbis, sed in doctrina Spi-
ritus, spiritualibus spiritualia comparantes. Anima -
lis autem hoino non percipit ea quee sunt Spiritus
Dei : stultitia enim est illi, e& non potest intelligere,
quia spiritualiter examinatur. Spiritualis autein judi-
cat omnia, el ipse a nemine judicatur. Quis enim
coguovit senaum Domiui, aut quis iustruxit eum ?
Nos autem Christi sensum babemus.

] Cor. vi, 44. Et hac aliquando quidem fuistis :
$ed abluti estis, sed sanctiflcati estis, sed justificati
esiis in nomiue Doinini nostri Jesa Christi, et in
Spiritu 387 Dei nostri.

Act. xvi, 6, 7. Transeuntes autem Phrygiam et
Galatia regionem, velati suut a Spiritu sancto loqui

ἀνθρωπίνης σοφίας λόγοις, à) ἓν διδακτοῖς Πνεύ-
µατος, πνευματιχοῖς πνευματιχὰ συγκρἰνοντες. Ἠ'»-
χιχὸς δὲ ἄνθρωπος οὐ δέχεται τὰ τοῦ [Πνεύματος τοῦ
Θεοῦ * µωρία γὰρ αὐτῷ ἐστι, xal οὐ δύναται γνῶναι,
ὅτι] πνευματικῶς ἀνακρίνεται,. Ὁ δὲ πνευματιχὸς
ἀναχρίνει μὲν τὰ πάντα, αὐτὸς δὲ ὑπ' οὐδενὸς ἀνα -
χρίνεται. Τίς γὰρ ἔγνω νοῦν Κυρίου, ὃς σνµδιδάσει
αὐτόν; Ἡμεῖς δὲ νοῦν Χριστοῦ ἔχομεν.

Καὶ ταῦτά sive; Tie, ἀλλὰ ἀπελούσασθε, ἀλλὰ
ἡχιάσθητε, ἀλλὰ ἐδιχαιώθητε kv τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ
Χριστοῦ, xai ἐν τῷ ΠΗνεύματι τοῦ Θεοῦ ἡμῶν.

Ἐν ταῖς Πράςεσι. Διελθόντες δὲ τὴν Φρυγίαν xai
τὴν Γαλατιχῆν χώραν, χωλυθέντες ὑπὸ τοῦ ἁγίου

verbum Dei in Αξία. Cum venissent. autem in. My- B Πνεύματος λαλῆσαι τὸν λόγον ἓν τῇ "Acla, ἑλθόντες

Siam, tentabant ire in Bithyniam, et. non perinisit
εος Spiritus Jesu.

Bom. vin, 9-11. Vos autem non estis iu carue,
sed in Spiritu, siquidem Spiritus Dei habitat in vo-
bis. Si quis autem Spiritum Christi non habet, hic
non esi ipsius. Si autein Cbristus est in vobis, cor-
pus quidem mortuuin est propler peccatum ; spiri-
tus autem vivit propter justificationem. Quod si Spi-
ritus ejus qui suscitavit Jesum a mortuis habitat iu
vobis, qui suscitavit Jesum Christuim a. mortuis
vivificabit el iortalia corpora vestra propter iuba-
bitantem Spiritum in vobis. .

] Cor. 1, 16. An nescitis quod templum Dei estis,
οἱ Spiritus Dei babitat in vobis?

δὲ εἰς τὴν Muelay, ἐπείραχον εἰς τὴν Βιθυνίαν mo- .
ρευθῆναι, καὶ οὐκ εἴασεν αὐτοὺς τὺ Πνεῦμα Ἰησοῦ.

Ὁ Παῦλος. Ὑμεὶς δὲ, οὔχ ἑστὰ ἐν σαρχὶ, ἀλλ'
£y Πνεύματι, εἴπερ Πνεῦμα θεοῦ οἰχεῖ ἐν ὑμῖν. Ei
δέ τις Πνεῦμα Χριστοῦ οὐκ ἔχει, οὗτος οὐχ ἔστιν
αὐτοῦ. El δὲ Χριστὸς Ev ὑμῖν, τὸ μὲν σῶμα νεχρὺν
δι) ἁμαρτίαν, τὸ δὲ πνεῦμα ζωὴ διὰ διχαιοσύνην. El
δὲ τὸ Πνεῦμα τοῦ ἐγείραντος τὸν Χριστὸν οἰκεῖ ἓν
ὑμῖν, ὁ ἐγείρας τὸν Χριστὸν ἐκ νεχρῶν, ζωοποιήῆσει
καὶ τὰ θνητὰ σώματα ὑμῶν διὰ τοῦ ἐνοιχοῦντος αὐτοῦ
Πνεύματος £v ὑμῖν.

Οὐκ oibaze ὅτι ναὺς θεοῦ ἐστε, xal τὸ Πνευμα τοῦ
θεοῦ οἰχεῖ ἐν ὑμῖν;

] Cor. vi, 19, 20. An nescitis quod corpora vestra C Oóx οἴδατε ὅτι τὰ σώματα ὑμῶν ναὸς τοῦ Ev ὑμῖν

templum sunt Spiritus saucti qui in vobis est, queni
habetis a Deo, et non estis vestri * Empti enim cstis
pretio maguo.

Act. v, 6, 4. Anania, ους implevit Satanas cor
tuum mentiri te Spiritui sancto, et fraudare de
pretio agri? Non es meptilus hominibus, sed Deo.

Κω xui, 28. Si ego in Spiritu ejicio daemonia,
jam pervenit ad vos regnum Dei.

Gen. vi, 5. Non nianeat Spiritus meus in lhomi-
nibus his, quia carnei sunt.

Bom. v, 5. Quin charitas Dei diffusa est in
cordibus vestris per Spiritum sanctum qui datus
est vobis.

Fecistis consilium et non per me, et pacta, non
per Spiritum meum.

Agg. 1i, 5, 6. Idcirco ego vobiscum sum, dicit Do-
minus omnipotens, et Spiritus meus stetiL in medio
vestri. |

Joan. 1,15. Non ex sanguinibus, aut ex volun-
late carnis, neque ex voluntate viri, sed ος Deo nati
sunt.

ἁγίου Πνεύματός ἐστιν, οὗ ἔχετε ἀπὸ θεοῦ, xal οὐχ
ἑστὲ ἑαυτῶν; Ἡγοράσθητε γὰρ τιμῆς.

Ἐν ταῖς Πράξεσι. ᾿Ανανία, διὰ τί ἁπλήρωσεν 6
Σατανᾶς τὴν xapblav σου ψεύσασθαί σε τὸ Πνεύμα
τὸ ἅγιον xaX νοσφίσασθαι ἀπὺ τῆς τιμῆς τοῦ ἀγροῦ;
Οὐκ ἑφεύσω ἀνθρώποις, ἀλλὰ τῷ θεῷ.

Ἐν τῷ Εὐαγγελίφ. Et δὲ ἑγὼ ἐν Πνεύματι ἐχ-
θάλλω τὰ δαιµόνια, ἄρα ἔφθασεν ἐφ᾽ ὑμᾶς ἡ βασιλεία
τοῦ θεοῦ.

Ἐν Γενέσει. Οὺ μὴ µείνῃ τὸ Πνεῦμά µου ἓν τοῖς
ἀνθρώποις τούτοις διὰ τὸ εἶναι αὐτοὺς σάρκας.

'O IlauAoc. Ὅτι ἡ ἀγάπη τοῦ θεοῦ ἐχχέχυται
ἐν ταῖς χαρδίαις ὑμῶν διὰ Πνεύματος ἁγίου $00 δο-.

D θέντος ὑμῖν.

Ἐποιήσατε βουλὴν καὶ οὐ δι ἐμοῦ, xal συνθῄχας,
οὐ διὰ τοῦ Πνεύματός µου.

Ἐν τῷ ᾽Αγγαίφ. Διότι ἐγὼ μεθ' ὑμᾶς εἰμι, λέχει
Κύριος παντοχράτωρ, καὶ τὸ Πνεῦμά µου ἐφέστηχεν
ἐν µέσῳ ὑμῶν.

Ἐν τῷ Εὐαγγε1ίῳφ. El οὐχ ἐξ αἱμάτων, οὐδὲ ἔχ
θελήµατος σαρκὺς, οὐδὲ ἐκ θελήµατος ἀνδρὺς, ἀλλ᾽
ἐκ. θεοῦ ἐγεννήθησαν.

DE SS. TUNITATE DIALOGUS I.

658

TOY EN ALIOIZ HATPOZ ΗΜΩΝ

KYPIAAOY

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟ} ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ,

ΠΕΡΙ ΑΓΙΑΣ ΤΕ ΚΑΙ ΟΜΟΟΥΣΙΟΥ ΤΡΙΑΔΟΣ.

S. P. N.

CYRILLI

ALEXANDRLE ARCIHIEUISCOPI ,

DE SANCTA ET CONSUBSTANTIALI TRINITATE.

Seco

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΗΣ ΒΙΒΛΟΥ.

Δυσέφιχτα μὲν χομιδῇ τὰ περὶ Θεοῦ χαὶ τοῖς
ἄγαν ἐξησκημένοις xol ἁρτίως ἔχουσιν elc τὸ δύνα-
σθαι χαταθρεῖν μυστήρια, xal τὰ παντὸς ἐπέχεινα
νοῦ xal γοῦν ἐν ἑσόπτρῳ xal αἰνίγματι βλέπειν, χατὰ
τὸν σοφώτατον Παῦλον. Παχὺς δὲ 65 λίαν ὁ ἀνθρώ-
πινος λόγος ἐπὶ τῇ τῶν ἐννοιῶν ἰσχνότητι συµπαρ-
ομαρτεῖν οὐχ οἷός τε. Τοιγάρτοι πολὺ τὸ δέος φάναι
τὰ περὶ θεοῦ, xal σοφὸν μὲν λίαν τὸ ἕν γε τούτοις
ἑλέσθαι σιγᾷν ^ πλὴν οὔ cL που τοῖς διδάσχειν ἐπιτε-
ταγµένοις, ἀζήμιον,. Καὶ τοῦτο εἰδὼς ὁ θεσπέσιος
ἔφη Παῦλος’ « Οὐαὶ Υάρ pol ἐστιν, ἐὰν μὴ εὖαγ-
γελίξωµαι. » Αφίγμαι δὴ οὖν ἐπὶ τὴν τοῦδε τοῦ
προχειµένου βιθλίον συγγραφὴν, xal. σοι πάλιν, ὦ
φιλομαθέστατε ἁδελφὲ Νεμεσῖνε, τὸν περὶ τῆς ἁγίας

383 (sic) PRAEFATIO HUJUS LIBRI.

Rerum divinarum comprelhensio difficilis est ad-
modum eliam iis qui. contemplandis mysteriis ac
supra intellectum omnei positis rebus perspicien-
dis, in speculo cerle el znigmate, ut sapientissimus
Paulus ait 8, valde sunt exercitati ac perfecti.
Crassissima quippe cum sit hominis ralio , contem-
plationum subtilitatem assequi non potest. Quare de
rebus divinis nou sine multo metu verba facienda
sunt, et in his silere longe cousultius fuerit, verum-
tamen iis quibus docendi munus incumbit, non im-
pune futurum; Quod cum beatus Paulus nosset, aie-
bat: « Τα enim mihi est si non evangelizavero 33.)
Ad hunc ergo librum scribendum accessi, tibique
rursus, studiosissime frater Nemesine, de sancta et

τε xal ὁμοουσίου Τριάδος Exrenóvnxa λόγον. Κατὰ D consubstantiali Trinitate dissertationem elaboravi.

γένος δὲ ὥσπερ, Qvo κατ εἶδος, τὰς ἐφ᾽ ἑχάστῳ
τῶν ζητουµένων συνενεγχόντες &vvolac, ἐν ἑ πτὰ λοχι-
δίοις τὸ σύμπαν τοῦ βιδλίου συντεθείχαµεν σώμα '
φιλολογωτάτῳ δὲ ὄντι λίαν xal φιλοπευστοῦντι τὰ
τοιάδε αυχνῶς τῷ ἐπιειχεστάτφῳ Ἑρμείᾳ προσπε-
φωνήχαμεν. Καὶ ἔστι μὲν ἀνειμένος ὁ λόχος, ὡς
πρὸς πεῦσιν δὲ xal ἀπόχρισιν διὰ δυοῖν προσώποιν
ἔρχεται' xal τοῦ μὲν πρώτου τὸ Α, πρότερον τῶν
στοιχείων, τοῦ δὲ δευτέρου τὸ B. Ἐπειδὴ γὰρ πολλἡ
τις ἄγαν £v τοῖς ζητουμένοις ἑστὶν dj λεπτότης, ἵνα
ταῖς ἑρωτήσεσι χαὶ ταῖς ἀποκρίσεσιν ἀεὶ τὸ βασανι-
ζΓόμενον χατασχευάκηταί τε x31 ἀνασχενυάξηται πι-
χρῶς, ἀναγκαία γέἐγονεν ἡ τῶν προσώπων εἰσχομιδή.
Παραφυλακτέον οὖν ἀχριθῶς τὰ προτεταγµένα αὖ-

Ceterum, collatis generatim aut speciatim quodam -
modo singularum quaestionum sententiis, septem
dissertatiunculis totum libri corpus absolvimus, et
cum $84 optimo nostro Ilermia eruditissimo illo
αἱ liujusmodi rerum assiduo percontatore dialogum
iustituimus, Et est quidem remissum dicendi ge-
nus : sed ex interrogatione eL responsione duarum
personarum conslat, quarum prior, per litteram Α
primam elementorum, altera per B siguatur. Cum
enim multa sit questionum subtilitas, uL interro-
gando el respondendo id quod exaniinandum venit,
astruatur, acriterque confutelur, uecesse fuit per-
sonas introducere. Observanda sunt igitur accurate
praefixa his elementa. Nam distinctam hoc pacte. et

τῶν στοιχεῖα. ᾿Ασύγχυτον γὰρ οὕτω xal ἐν τάξει τῇ C eleganti ordine dispositam | servabimus sententia

παναρίοτη Χειμένην τηρήσομεν τὴν τῶν ἑννοιῶν
εὗρεσιν, καὶ τὴν τοῦ παντὸς βιθλίου σύνταξίν τε xai
δύναμι,. Ἑῤῥώσθαι σε iv Kuplp εὔχομαι, áya-
πητέ.

*! | Cor. xiu, 2. ** 1 Cor, 1x, 16,

rum inventionem,.ac libri totius vim et. compositio-
nem. Opto te in Domino valere, dilecte.

659 '

INDICULUS EORUM QU.E ΙΝ HOC LIBRO ^
CONTINENTUR.

1. Quod coceternus εἰ consubstantialis sit Deo ac Pa-
tri Filius.

9. Quod etiam ex ipso secundum naturam genitus sil
Filius.

2. Quod Deus verus sit, quemadmodum et Pater.

4. Ouod creatura non sit neque factura Filius.

5. (Quod que divinitatis propria sunt, εἰ gloria,
naturaliter sint in Filio, quemadmodum et in Pa-
(re.

6. Quod qua propria sunt humanitatis, queque non

de Deo convenienter dicia sunt de Filio, inear-
nationis administrationi conveniant, non ipsi na-
ture Verbi, quatenus intelligitur et est Deus.

7. De sancto Spiritu, quod Deus εἰ, et ex Deo, sc-
cundum naturam.

55. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

ΤΑΔΕ ΕΛΕΣΤΙΝ EN THAE TH BIBAQ.

a'. "Ort cvraitióc τε xal ὁμοούσιος τῷ θεῷ xal
Πατρὶ ὁ Υἱός.

Ανά καὶ ἐξ αὐτοῦ κατὰ φύσώ γεννηςτὸς Ó

p "θει θεὸς ἆ λη0υ ὃς, καθὰ xal ó Πατήρ.

. "Ott οὐ κτίσμα ὁ Υἱὸς, οὐδὲ ποίηµα.

€. "Οτι τὰ τῆς θεότητος ἴδια, xal ἡ δόξα, φυ-
σικῶς ἐν τῷ Yi, xa0à καὶ ἐν τῷ Πατρἰ.

ς’. "Οτι τὰ τῆς ἀνθρωπότητος ἴδια, xal τὰ μὴ
σφόδρα θεοπρεπῶς εἱρημένα περὶ τοῦ Ylob,
πρέποι ür ua. lox. τῇ μετὰ σαρκὸς οἰκονομίᾳ,
καὶ οὑκ. αὐτῇ τῇ φύσει τοῦ Λόγου, καθ ὃ vosi-
ται xal ἔστι θεός.

6. Περὶ τοῦ ἁγίου Πνγεύματος, ὅτι xal θεὸς, xal
ἐκ θεοῦ κατὰ gc.

TOY EN ΑΓΙΟΙΣ ΠΑΤΡΟΣ ΗΜΩΝ

KYPIAAOY

HPOZ EPMEIAN ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΝ, ΚΑΤΑ HEYZIN ΚΑΙ ΑΠΟΚΡΙΣΙΝ,

ΛΟΓΟΣ A.

"Οει ὁμοούσιος καὶ συναἴδιος τῷ Θεῷ καὶ Πατρὶ ὁ Υἱός.

385 SANCTI PATRIS NOSTRI CYRILLI

AD HERMIAM PRESBYTERUM,

DIALOGUS Ι:.

Quod consubstantialis et coeternus Deo et Patri sit Filius.

A. Sanctum nobis Hermiam heri ac nudius- A — A. Tbv ἱερὸν ἡμῖν Ἑρμείαν χθές τε xai τρίτην

tertius videre nen licebat, cum nec in foro versari,
nec foras prodire, opinor, statuisset, sed domi certe
frigus depellebat : ita quippe factum oportuit, Nunc
autem apertum ac serenum eclum vix illum in con-
spectum dedit.

B. Vere dicis, Est enim senectos morosa, et
Φ στὸ admodum, presertim ccelo pluvio, precedit ex
sedibus.

A. Non inscite ergo, nec inepte, piscibus te ma-
vinis comparaverim, qui, si ventus vehementior flu-

* In notulis ad calcem hujus voluminis positis,
ubi plerumque iu. reformanda OEcolampadii inter-
pretatione versatur, Aubertus monet. se Augustarno
eoque unico usum horum librorum exemplari, οἱ

ἰδεῖν μὲν οὐκ Tv, µήτε ἀγοράνειν, οἶμαί mou, μήτε
μὴν ἑξοίχεσθαι δοχοῦν, ἀλλ᾽ οἴκοι μὲν δὲ) χατεσόδει
τὸ χεῖμα πεπρᾶχθαι yàp ὧδε καὶ µάλα εἰχός. Λαμ-
πρὰ δὲ νῦν μόλις ἔδειζεν εὐδία.

B. Λέγεις ἀληθηῆ. Γηράς τε γὰρ ἀεὶ δυσπέµφελον,
καὶ ἐς *b ἔξω [έναι δυσοχνότατα ἔχον, ἣν μάλιστα
δοι.

A. Εὔχαρι δὴ οὖν xai εὐθυεπὲς τὸ, εἴπερτις ἕλοιτο,
τοῖς ἓν τῇ ἁλί σε παρειχάζειν ἰχθῦσιν, ol πιεύµατος

ideirco divinandum ipsi sspe fuisse, cumque non
pauca animadvertenda suppeterent, per biliiopola-
rum festinationem sibi non licuisse. Epi.

661

DE SS. TRINITATE DIALOGUS I.

662

μὲν ἀπηνοῦς xalóuonyg:atázoo διαχυκῶντος τὸ ῥόθιον, A clus commoverit, et inaguo cum siridore incubue-

χαὶ ῥοιςηδὺν χαταθρώσχοντος, χηραμούς τε τοὺς ἐν
βυθῷ xa0' ἕνα τε χαὶ ἀγεληδὸν εἰσχέονται, χαὶ ὥσ-
περ τινὰ δουμὸν 7) λόχμην τὴν εὐανθη εἰσδύνοντες,
ἐχμηχανῶνται τὸ ὠφελοῦν * ἐπειδὰν δὲ τοῖς ὕδασι τὸ
τῆς ἡλίου βολῆς ἐπινήχηται σέλας, ὅλην τε ab Ίδη
χαταθρῄσειαν οἶονεὶ γελῶσαν τὴν θάλασσαν, ἆναθο-
ροῦσί τε χαὶ ἀνανήχονται, xaX ἐπ ἄχρων σχαἰρουασι
κυμάτων, δεῖμά τε ὁμοῦ καὶ ὄχνον ἀποπεμφάμενοι.

B. 'Q; εὖ ἴσθι τοι μὴ ἑτέρως τὀ γε ἐμὸν, ὦ τᾶν,
3 οὕτως ἔχειν.

A. Ὄχλου δὲ δὴ χαὶ πραγμάτων el τέως ἁπωτάτω,
xai ἐνηρεμεῖ σοι χατὰ τὴν ἑατίαν ὁ νοῦς, χαθάπερ
ἐγῷμαι.

B. Καὶ τἰ τὸ ἐντεῦθεν ;

rit, in profundos recessus ad unum omnes grega-
tim illabuntur, ac velut in silvam quamdam aut
locum densis arboribus consitum subeuntes adver-
sus aeris injuriam se tuentur : Sed postquam radii
solaris fulgor aquis innatarit, ac jam totum mare
quodammodo ridere perspexerint, tum receptis ani-
mis emergere, et abjecto metu ac torpore iu sum-
mis fluctibus lascivire.

B. Quam certo tenes, amice, nihil nos οὐ istis
differre!

A. Α turbis nimirum el negotiis procul remotus
es, et ad focum tibi, ut opinor, quiescit animus.

B. Quid tum inde?

A. Πιείστη τις ὅση xaX ἁγιοπρεπῆς ἡ ὄνησις. "H B. A. Commodi certe plurimum, quodque sanctos

οὐχὶ 61) τ, τῶν ἀγαθῶν καὶ ταῖς hpeplat; δώσομεν;

B. Μάλιστά γε,

À. Τὸ γὰρ τοι παρὰ coU διὰ τῆς τοῦ Φάλλοντος
ἀδόμενον λύρας, ἀληθή που πάντως τὸν ἐπὶ τούτῳ
λόγον ἀποφανξῖ.

B. Τὸ mio» 65 φῆς;

Α. «Σχολάσατε xai γνῶτε, ὅτι ἐγώ εἰμι ὁ θεός. »
"Ὄψις μὲν γὰρ ἡ σωματικ], χόνεώς τε xaY χαπνοὺ
καὶ ἱτέρου παντὺς τοῦ χαταθολοῦν ἰσχύοντος ἔλευ-
(ipe, λεπτὴν καὶ ἁπαρεμπόδιστον ἑνίησι τὴν ἑνέρ-
γεια” τοῖς ὑποπίπτειν εἰωθόσιν aiti]. El δὲ 85 που
τι χατασίνοιτο τὼν παθῶν, μεῖον μὲν ἡ yph τοῖς
ὀρωμένοις προσθαλεῖ, ἀφαμαρτῆσει δὲ ὅτι xal αὐτῆς
τις ἀχριθείας Eg" ὅτε, τὸ ἀπειχὸδς οὐδὲν. Νοῦς γε
μ.ν ὁ ἀνθρώπινος, εἰ μὲν Ἱρεμαῖός τις εἴη xat χαθ-
εσ'ηχὼς, xal φαντασίας ἑώλου xai βδελυρᾶς ἆπο-
φο-ᾶν εἰθισμένος, ὁξύ τε xal διειδὲς ἐμθλέπεται,
xaiizAavi| τῶν ὄντων εἱἰσδέχεται γνῶσιν. EU ve μὴν
ὑπό του χαταπλχύνοιτο τῶν παθῶν, obz' ἂν αὑτό
ποτε τὸ θεῖον διόνεται κάλλος, ἑνιζῆσει δὲ ὥσπερ
τοῖς "εωδλεστέροις, χαθάπερ τὰ τῶν στρουθίων δ.ά-
ϐροχα, τὴν εἰς τὸ ἄνω πτῆσιν τῷ δεδέσθαι παρῃρη-
poa.

3. E5 λέγεις.

|. "Ap" οὖν, ὦ Ἑρμεία, ayoXatog οἴχοι διατελῶν,
τα ττοὶ τῆς θείας ἀπομεμνῆσθαι φωνῆς ὅτι προσ-
Txv fy; Kal σοι xa0X χθὲς χαὶ πρώην, βίδλοι μὲν
μεὰ χεῖράς claw ἱεραὶ, φιλομαθεστάτη δέ τις ἓν-
ερφἒται προθυμία τῷ vi, καθάπερ τινὰ τῶν εὗρι-
γοάτων παραθίγουσα χυνῶν, εἰς φιλοθηρίαν ὧν ἂν

δὲ σε μαθεῖν. "IL τάχα που χαὶ τῆς ἐπὶ τούτοις
ἁλεργίας ἀνάτομεν τὰς αἰτίας, ἀφηθηκότι τῷ
χβΦ τῆς τοῦ σώματος ἡλιχίας, f| Υοῦν ἕτερόν τι

χαοὺκ ἀληθὲς ἐρεῖς; Καταχερτομµοίην δ' ἂν xa ἡ

διέασις (1), τοιόνδε τι λέγων, ὡς φιλοψευδές τι

χραα, χαὶ τὰ ig' ol; ἂν βούλοιτό ποτε xal λέγοι
πιὸς ἑτοιμότατα δέχεσθαι δητοῦν, ἄνθρωπος vé-
ρω

. Πολλά μὲν ἂν ἔχοιμι τῆς τοῦ σώματος ἁῤῥω-

'Psal. xvv, 11.

( Corrupte, OEcol. legisse videtur 75:514 σοι.

deceat. Annon enim boni aliquid quieti tribuemaus?

B. Omnino.

À. Quippe Dei carmen Psalte lyra decantatum
verum id esse prorsus demonstrabit.

/

B. Quale carmen?

A. « Vacale, el videte, 988 quoniam ego sum
Deus **, » Oculus enim corporeus pulvere ac fume
aliisque rebus vacuus quze turbidum illum efficere
queunt, subtili nec impedita vi res objectas perspi-
cit. Sin autem affectu quodam ledatur, minus
quan par est in eas obtutum (get, nec dubium est
quin ah ipsa interdum exacta ratione deerret. Atqui

c mens humana si quieta et tranquilla sit, el. vanis

D

alque impiis cogitationibus vitandis assuela, acute
et clare cernit, οἱ rerum cognitionein erroris In-
sciam in se capit. Quod si ab aliquo affectu cras-
sior facta fuerit, non jam ipsam divinam pulchri-
tudinem perspiciet, sed quodammodo terrenis rebus
incubabit, non secus ac aviculze madefact:e quoini-
nus in altum volent, impediuntur.

B. Recte dicis.

A. Numquid ergo, Hernia, quietus domi cum
sis, divinam hanc sententiam in memoriam revo-
candam existimas? Ac tibi quidem heri et nudius-
tertius, quod aiunt, in manibus sunt libri sacri:
in animo vero singularis quispiam discendi amor
inolevit, qui te ceu canem sagacissimum incitet ad
ea indaganda quz te scire conveniat. An forte quód
laborem in his detrectes, affectee jam corporis setati
tribuemus, an quiddam aliud, etiam minus veruin
nobis afferes? Atego tibi libentissime convicium
fecerim, asserens hominem senem esse mendacem,
et dictis suis cumprimis fidem haberi velle.

B. Multam quidem corporis infirmitatem aceu-

665

S. CYIILLI ALEXANDIUNI ARCHIEP.

ου

sare possem : ad ipsum enlm vltze occasum deveni- A στίας κατηγορεῖν' ἐπ αὐτὰς γὰρ ἔχομεν τὰς τοῦ

wis; sed bis pratermissis, nunc proferam quod ad
rem faciat. Bonarum rerum studium mihi semper
fuit, nec aliud fere przter hoc unum appetit ani-
mus ; sed quemadmodum generosus ac peruicissi-
mus equus, licet pedum velocitatem probare maxime
velit, campi scabritie vel invitus ostendere cogitur
exerendi roboris sibi ademptain esse facultatem :
sic meipsum vehementi quodam et incitato studio
captum divinas Litteras perscrutandi, ardua loca et
jnaecessa prohibent, qux& nec plano nec facili aditu
constant, 987 ut. videtur, et assequi volentibus
pervio. Quare mentein interdum locoruimn difficultas
ad ignaviam quodammodo retrudit : prz omnibus
autem aliis animus sermonem de fide, tametsi no-
gu: spei caput est, maxime reformidat,

βίου δυσμάς: τὸ δ' οὖν ἀναγχαῖον ἐρῶ, παρεὶς τὰ
τοιαῦτα νυνἰ. Χρηστομαθὴς γὰρ ἀεί πως ὁ νοὺῦς μὲν
ἐμοὶ, Υλίχεται δὲ οὐδενός πω τάχα, πλὴν τοῦδέ τε
Xil μόνου. ἀλλ ὥσπερ τινὰ πῶλον εὐγενῃη τε xal
δρομιχώτατον, χαίτοι ποδῶν ἀρετὴν ἀναφαίνειν ἐθέ-
àov:a, τὰ μὴ σφόδρα τῶν πεδίων ἐφιλωμένα, xai οὐχ
ἑχόντα παραθιάνεται, διαχεχομµένην τῆς, ἑνούσης
εὐσθενείας αὐτῷ ποιεῖσθαι τὴν ἔνδειξιν: χατὰ τὸν
ἴσον, οἶμαι, τοντον) τρόπον, xal αὐτὸν ἐμὲ θερμῆ
τινι χαὶ ἀτχέτῳ προθυµἰᾳ χατισχηµένον, εἰς τὸ δεῖν
ἑλέσθαι πολυπραγμονεῖν τὰ παρὰ τῇ θεοπνεύστῳ
Γραφῇ, δυσἐµδατά τε καὶ ἁστιθῃ χατάγχει χωρία,
οὐχ ἁπλην, ὡς ἄν τις εἰχάσαι xai εὐχατάδρομον
ἔχοντα τὴν προσδολὴν, οὔτε μὴν τοῖς ἐθέλουσιν ἑκ-

DB χειµένην ἐλεῖν. Ταύτη τοι χατασοθεῖ μὲν εἰς ὄκνον

ἔσθ᾽ ὅτε τὸν νοῦν, olov: πως dj δυσχωρία' χαταπέφριχα δὲ τῶν ἄλλων ἁπάντων, ὅτι µάλιστά Ye. τὸν
περὶ πίστεως λόγονι xaltot κεφάλαιον ὄντα υῆς ἐν ἡμῖν ἐλπίδος.

A. lta prorsus : tibi enim vera dicenti assentiar.
Αι cuivis patet supernum aliquod ac cceleste bo-
num assequi sine sudore posse neminem. Nàm quz
supra naturam longe posita sunt, et summa gloria
praedita, non sunt cuivis protrita, sed captu quidem
difficilis, inaccessa, ardua, et quid non habent in
se difficultatis ac laboris?

B. Quid ergo faciant quibus incessit optimarum
barumce rerum ac przstantissimarum cupiditas ac
desiderium? sed eas assequi est ditficillimum.

A. Quid aliud, queso, faciendum existimas, quam C

ganctorum vocibus obtemperandum esse, a quibus
boc utique proclamatum est : « Si quis vestruin
indigel sapientia, postulet a Deo, qui dat omnibus
afflueuter, οἱ non. improperat, οἱ dabitur ei**?»
Divina quippe luce et intelligibili collustrantur ea
qui lucis indigent, adeoque Sapientia sapientiam
indit iis qu:e intellectu et sapientia carent. Lux au-
tem et sapientia censetur esse Christus, « qui il-
luxit in cordibus nostris ad illuminationem scientize
ejus **. » Eripuit. enim nos Deus et Paler, ut divi-
pus certe Paulus ait, « de potestate tenebrarum, εἰ
transtulit in regnum Filii dilectionis suze **, » in lu-
mine. Quin et diei Splendorem sanctus quidam vo-
cavit il'um, el Luciferum praterea. Ait enim : « Do-
nec dies illucescat, et lucifer oriatur in cordibus
vestris *' ; » splendorem diei, opinor, et luciferum
exorieutem vocans, illuminationem in Spiriiu per
Christum.

B. Atqui nemo dubitaverit Christum lucem, nec-
non diem esse, ac splendorem, et luciferum eorum
qui in fideliutn numeruin semel ascripti sunt. Czete-
rum, 8i quzsierimus ut clarissime nobis exponas
fidei doctrinam firmam et erroris nesciam, an lo-
qui deirectabis, et mihi familiarem desidiam assu-
mes? Inünita enim a multis circumferuntur, qui
rectum. veritatis 988 sermonem blandis interpre-
tationibus in sententiam suam pervertunt , οἱ in-

"^ Jac. 1, 9.

9 |[Cor. iv, 6, ** Coloss. 1, 15.

A. Nat δη οὖν, φαίην yàp ἀληθη Movil σοι.
ID;t) ὅτι τὸ χαταχτέσασθαί τι τῶν ἄνωθέν τε xal
θεοσδότων ἀ- αθῶν, οὐκ ἄν, οἶμα:, τὶς ἀν'δρωτὶ πο-
ρίσαιτο, παντί που σαγές. Τὰ Υάρ τοι λίαν ὕπερ-
φυᾶ, καὶ ἀνωκισμέντν ἔχοντα την δόξαν, οὐλ τοῖς
ἐθέλουσιν εὐστιδῆ, ἀλλ ἐλεῖν μὲν οὗ ῥάδια, δισεια-
ποίητα üb καὶ ἀνάντη, xai τί γὰρ οὐχὶ λαχόντο τῶν
εἰς ὀυσχέρειάν τε καὶ πόνον; .

B. Elsa «! ὄρῷεν ἂν οἷς ἕνεστι μὲν ἔφξσις τι καὶ
προθυμία τῶν ἀρίστων τουτωνὶ xat παγκάλων εἶρη”
µάτων, τό γε μὴν ἐφικέσθαι δυσαλωτότατον,

A. TU δὲ ἕτερον οἵει χρΏναι δρᾷν αὐτοὺς, | τὲς
τῶν ἁγίων καταπείθεσθαι λόγοις, ἐπικεχραγότων εὖ
µάλα τὸ, « E! τις ὑμῶν λείπεται σοφίας, αἰτέτω
παρὰ τοῦ διδόντος θεοῷ πᾶσιν ἁπλῶς, xal µη Νει»
δίσοντος, xai δοθήσεται αὐτῷ; » Φωτὶ γάρ πουπάν-
τως τῷ θείῳ xal νοητῷ καταφωτίφεται τὰ ῥωτὰς
ὁπιδεᾶ, xal μὴν καὶ Σοφία τελεῖται σοφὰ, τὸ O?V-
ἐστώς τε καὶ σηγίας ητώμενᾳ. Φῶς δ' ἂν νοάτο καὶ
σοιία, Χριστὸς, «ὃς ἔλαμφεν Ev ταῖς χαρδίαις ἡμῶν,
πρὸς φωτισμὸν ^f. γνώσεως αὐτοῦ.» Ἐξείλετο rp
ἡμᾶς ὁ θεὸς καὶ Ilazho, ὡς γοῦν ὁ θεσπέσιος Iv
Παῦλος, « ἐκ τῆς ἑξουσίας τοῦ σχότους, xai µετέτη-
qcv εἰς τὴν βασιλείαν τῆς ἀγάπης τοῦ Yloo αὐτῷ, »
ἐν τῷ quil. Καὶ uiv xat ἡμέρας Διαυγασμὺ» ἁπκά-
AsGÍ τις τῶν ἁγίων αὐτὸν, καὶ Φωσφόρον ἐπὶ tok.
Φησὶ γὰρ, ὅτι « Ἔως οὗ ἡμέρα διαυγάσῃ, xal ὡσ-
φόρος ἀνατείλῃ ἐν ταῖς χαρδίαις ὑμῶν.» ἡμέβς,
opa, διαυγασμὸν, καὶ φωσφόρον ἀνίσχοντα, τὸ ἓν
Ηνεύματι διὰ Χριστοῦ φωτισμὸγ ὀνομάκων.

B. "A22' ὅτι μὲν qux, ὁ Χριστὸς, xai μὴν xai ἡέρα
χαὶ αὐτὴ, xal φωσφόρος τῶν ἅπαξ τελούντωι slg
τοὺς διὰ πἰστεως χεχληµένους, οὑκ ἑνδοιάσαι cg dv.
El δὲ δή που ὃξηθείημεν, παραδείξαις ἂν fiui εὖ-
συνοπτότατα τὸν ἁπροσχλινῆ τε xal ἁμώμως ντα
τῆς πίστεως λόγον, ἡ xaxapvfor τὸ φάναι, xa τὸν
ἐμοὶ συνήθη xal περιτιµέσεις ὄχνον; Μνρία v3 ὅσα
τὰ παρὰ πολλῶν θρυλλούμενα, ot τὸν ὀρθὸν τῆςσβλη-
θείας ἐχκολαχεύοντες, λόγον παρατρέπουσι ποβλως

"ΤΗ Petr, à, 19.

665

DE SS, TRINITATE DIALOGUS I.

ἐπὶ τὸ σφίσι δοχοῦν, xaX σφηκῶν ἀγρίων διιπτάµενοι A star vesparum ferocium, regiones et oppida pervo-

δίχην, πόλεις τε ὁμοῦ xal χώρας χαταθομδοῦσι δει-
νῶς, τὰ ἀπὸ χαρδίας αὐτῶν λαλοῦντες, xal οὐχ ἀπὸ
στόματος Κινρίου, χατὰ τὸ γεγραμμένον.

A. Ὡς ἅ-αμαί σε τῆς ἀσυγκρίτου φιλοθεῖας, ὦ
τᾶν, xal σου δέοµαι, ph καταλῆδαι πώποτε τῆς οὕτως
ὀρθῆς χαὶ ἀξιεπαινετωτάτης γνώμης. Πλὴν, à ἑταῖρε,
πάρα σοι µετέχειν χαὶ λίαν ἁμογητὶ χα) ἀμφιλαφῶς
ὧν ἐρᾷς, καὶ oU τἰ πού φηµι τὸν νοητὸν ἐχθδασανίσαι
λόγον, ὡς 5f τι τῶν πρ) ἡμῶν ἄμεινον ἐρεῖν xal
ἐχδιδάσκειν ὑπισχνούμενος. "Αλις γὰρ, ἅλις αἱ τῶν
ἁγίων Πατέρων εἰς τοῦτο συγγραραλ, atc εἴπερ τις
ἕλοιτο νουνεχῶς ὁμιλεῖν xal ἐγρηγορότως προσφέ-
ρεσθαι, φωτὸς ἂν τοῦ θείου τὸν οἰχεῖον εὐθὺς ἀναμε-
στώσεις νοῦν. σαν γὰρ οὐχ αὐτοὶ λαλοῦντες iv
αὐτοῖς. «Πᾶσα δὲ Γραφὴ θεόπνευστος xal ὠφέλι-
pos. » Ἡ γάρ;

B. Noi, xai τοῦτο ἀληθές, ἀλλ εἰ χατοχνήσεις
αὐτὸς, xal συνεργάσῃ μὲν τὸ παράπαν οὐδὲν, xat-
εγχλείσας δὲ ὥσπερ ὀδόντων' εἴσω τὴν γλῶτταν,
ἁπρακτεῖν ἀναπείσεις, τὸ διαρκῶς τε xal ἀποχρών-
τως περὶ τῶν τοιούτων ἡμῖν τοὺς Πατέρας εἰπεῖν,
ὡς δυσανάτρεπτόν τε χαὶ δυσχαταγώνιστον σχκῆψιν,
τοῖς τῶν τοιούτων φιλαχροάμοσιν ἐπιτειχίζειν ἐτι-
χειρῶν, οὔτ ἂν ἐπαινέσαιμι τοῦτο Ópdv ἠρημένον,
ἐρομένῳ τε εἰπεῖν ἐχεῖνο ἀξιῶε

Α. Τί γὸρ ἄν µου διαπύθοιο, Mf γὰρ 55 χατάθει
τοῦ μετρίου φρονήµατος, ὦ γενναῖς.

B. Καταθεῖν μὲν οὐ exonb; ἐμοὶ, πολλοῦ γε xal
δεῖ: ἀπόχριναι δ' οὖν, xol µή µε ποιχίλως ἁποχό-

litantes, importunis bumbis obstrepunt, loquentes
quie de corde suo sunt, non de ore Domiui, sicut
scriptum est**,

Α. Ut te adiniror, o bone, propter incoupara-
bile illud religionis studium, ac precor te ut nun-
quam a recta et laudabili sententia desistas. Ve-
ruimntamen, amice, licet tibi ea qua cupis valile fa-
cile el abunde consequi, non dico spiritalem sen-
sum eruere, quasi melius quiddam quam quz aute
nos dicta sunt afferre et explanare promitam. Ad
hoc enim sufficiunt sanctorum Patrum lucubratio-
nes, in quibus si quis accurate versari ac iis atten-
dere velit, divina luce illico perfundetur animus.
Non enim erant ipsi qui loquebantur in semet-

B ipsis **. « Omnis autein Scriptura divinitus inspl-

rata est etiam utilis **, » Nonne?

B. Etiam, verum istud quoque. Sed si pigriteris
ipse, ac nihil nos prorsus juveris; verum lingua
intra dentes quodainmodo coercita, nihil agere
persuaseris, cessatlionis causam firmam et inexpu-
guabilem quodammodo struens earum rerum stu-
diosis, quod de iis abunde ac sufficienter Patres
nobis locuti sint, neque te factum ob istud lauda-
verim, el mihi percontanti respondeas velim.

A. Nam quid ex me perconteris ? Noli, obsecro,
in mediocritatem nostram invehi,

B. invehi mihi propositum non est; multum
abest : responde vero, et ne me vafre ab indagane

µιζε τῆς θἑρας, ὧν ἂν χρῄζοιμἐ σου διαπυνθάνε- C dis iis abducas, quae ex te sciscitari mihi est aui-

σθαι.

Α. Αλλ' ἔρου λοιπὸν, εἴ σοι δοχεῖ.

B. 'Ao' st τῳ τῶν καθ) ἡμᾶς φέρδειν ἐδόχει τὰς
χατ ἀγροὺς οἷς τυχὸν fj αἴγας, o0x ἂν (pou δεῖν καλαύ-
ροπός τε xal σχυλάχωγ αὐτῷ, lv ἐξαμύνοιτο μὲν
αὐτὸς, εἰ δήπου τι τῶν ἀτιθάσσων ἐπιθρώσχοι θη-
ρίων * οἱ δὲ προεχδειματοῦντες ταῖς παρὰ σφῶν ὑλα-
χαῖς, χαταχωλύειεν μὲν τῆς ἐφόδον τὸ θράσος, ἁλώ-
6πΠτον δὲ τὴν ἀγέλην διατηρῄήσειαν;

Α. Ὀρθῶς ἔφης.

B. Ei δὲ 65 χαιροῦ διιππεύσαντος ἐχτεθνάναι τινὰς
τῶν σχυλάκων συνέδη, εἶθ᾽ ἑτέρους εἰσέφρησεν ὁ
ποιμὴν, ἀρ᾽ εἰχαῖον ἓν τοῖς δευσέροις ἡ ὑλαχὴ xel

ἐγρήγορσις, ἐπεί τοι τοῖς πρὸ αὐτῶν τὸ εὐδοχιμεῖν ἐν D

τούτοις ἑδόχει ;

A. Καὶ πῶς εἰχαῖον τὸ ὠφελοῦν νοοῖτ ἂν f| λέ-
γοιτο;

B. Εἶτι σιωπῄσεις ἀνεγχλήτως αὐτὸς, µόνοις
ἡμᾶς τοῖς τῶν Πατέρων σνγγράµµασιν ἐφιστὰς, τό
γε μὴν ἐν ἴσοις ἱέναι θέλειν φιλοθεωτάτοις σπου-
δάσµασι, χρῆμα περιττὸν εἶναι λέγων, χαίτοι τῶν
ἀγρίων αἱρετιχῶν ἀθυρώτῳ τε xal ἀπυλώτῳ στό-
µατι τὰς τῶν ἁπλουστέρων δαπανώντων ψυχάς;

A. Οὐκοῦν, ἐπεί µε δριμὺς εἰσέδυ πόθος: παρα-
ςέθηγµαι γὰρ οὐ µετρίως, xaX παρωρμήθην ἱκανῶς,
slg τὸ ἐθελῆσαι πονεζν, τοῖς σοῖς, ὦ οὗτος, ῥήμαφι "

mius.
A. lnterroga demum, si libet.
B. Si quis nostrum pascere vellet in agris ovcs
aul capras, annon putares ei opus esse pedo et ca-
nibus, uL ipae quidem feras immanes, si qu:ze forte

. invaderent, repelleret : hi autem suis latratibus Jg-

cusso metu, invadendi prohiberent audaciam, et il-
lesum gregem servarent?

A. Recte ais. -

B. Si vero post aliquod tempus canes illos mori
contigerit, ac alios pastor in eorum locum sufficiat :
an supervacaneus erit in secundis latratus, el excu-
bitus, quod priores eo potissimum commendati suut ?

A. Qui supervacaneum 889 censeatur aut díca-
tur quod est usui?

B. Ergone citra noxam tacebis ipse, qui nos itt
solis Patrum lucubrationibus hzrere vis, quippe
cum scripta sanctissima azquare velle absurdum
esse dicas, cum interim feroces hzretici effreui liu-
gua simpliciorum animos invadant?

Α. lgitur quando me vehemens desiderium in-
cessit : nec enim mediocriter exstimulatus, et ad la-
borem capessendum satis superque tuis verbis sum

μα Jerem. xxr, 16. ** Matth. κ, 20. ** 1 Tim. au, 10.

667

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIHEP.

668

impulsus, amice , agedum iis allatis in medium qux A φέρε δη, φέρε, παροισθέντων εἰς µέσον τῶν ἀχριθῶς

In saucta et celeberrima synodo Niczena quondam
definita sunt, videamus, si placet, quid heterodoxis
non rectum esse videatur. Fidem enim optime et
cum Deo definitam expositamque a sancta illa et
magna synodo fundamentum et fulcrum inconcus.
sum ac firiuum esse nostrarum animarum, si quis
asserere velit, vere quidem dicet, et laudem apud
Christum consequetur, fidelissimusque ac verus
adorator elucebit. lllius autem sancte synodi divi-
pum ei sacrum oraculum, hoc est, accuratum et
omnimodz veritatis sententiis elaboratum fldei sym-
bolum, ad verbum recensebimus, ut qui nostri ca-
villandi causas quxrunt, nullam intemperantiz suz
rationem habeant, quasi aliena dogmata cupide ar-
ripiamus, et relicta via regia, in alteram deflectamus,
privatam οἱ singularem opinionem secuti. Istud
eniin etiam ego ipse animi morbum intractabilem
esse revera censuerim. « Sapientia enim qux caret
increpatione, errat, » ut scriptum est 51, Fidei autem
expositio ita se habet : Credimus in unum Deum,
Patrem. omnipotentem, omnium visibilium et invisi-
bilium factorem : et in unum Dominum Jesum Chri-
sium, Filium Dei ex Patre. natum Unigenitum, hoc

est, ex substantia ejus; Deum de Deo, lumen de lu- —

mine, Deum verum de Deo vero ; genitum, non factum,
consubstantialem Patri, per quem omnia (acta sunt,
ei qua in calo, et qu& in terra; qui propter nos ho-
mines, et propler nostram 890 salutem descendit, et
incarnatus est, et homo factus, passus est et sepultus,
el resurrexit teria die : qui ascendit ad caelos, ven-
turus judicare.vivos et mortuos : el in Spiritum san-
ctum. Eos autem qui dicunt: Erat aliquando, quando
nom erat : aut, Non erat antequam nasceretur ; aut,
Ex iis que non sunt factus est : aut ex alia substan-
tia, vel essentia dicunt esse, vel creatum, vel muta-

bilem, vel convertibilem Filium Dei, tales anathe- .

malizat calholica et apostolica Ecclesia.

xal ἑξητασμένως διωρισµένων ἐν τῇ ἁγίᾳ τε καὶ
πανευφήμῳ συνόδῳ, τῇ σνυνειλεγμένῃ χατὰ χαιροὺς
ἐν πόλει τῇ Νιχαέων, καταθρήσωµεν, εἰ δονεὲ, τί
τοῖς ἑλομένοις ἑτεροδοξεῖν οὐκ ἁδιαθλήτως ἔχειν δο-
χεῖ. Τὴν γὰρ ἄριστά τε χαὶ μετὰ Θεοῦ διωρισµένην
τς xai ἐχτεθεῖσαν πίστιν παρὰ τῆς ἁγίας καὶ µεγά-
Ang ἑχείνης συνόδου, κρηπῖδα καὶ ὑποθάθραν ἆκα-
τἀσειατόν τε xat ἐρηρεισµένην τῶν ἡμετέρων, φυχῶν
εἴ vé τῳ φάναι σχοπὺς, δοχιµώτατα μὲν Epet, καὶ
ἐπαίνων τεύξεται “τῶν παρὰ Χριστῷ , πιστότατος δὲ
xa ἀληθινὸς ἀναλάμψει προσκυνητής. Ἐπ) αὐτῆς δὲ
ἡμῖν ἀναγεγράφθω λέξεως τὸ θεῖον καὶ ἱερώτατον.
τῆς ἁγίας ἐχείνης συνόδου χρησµῴδηµα, τουτέστι,͵ τὸ
ἀπεξεσμένον xai τετορευµένον ταῖς εἰς πᾶν ὁτιοῦν

D ἀληθὲς ἑννοίαις, τῆς πίστεως Σύμδολον, ὡς ἂν τοῖς

ἐθέλουσι φιλοφογεῖν, τῆς xx0' ἡμῶν γλωσσαλγίας
μηδεὶς τὸ παράπαν εἰσδεχθείη λόγος , ὡς ὀθνείοις
τισὶν ἐπιπηδώντων δόγµασι, χαὶ παρέντων μὲν vat
τὴν βασιλιχὴν, imi θάτερα δὲ παρεχτετραµµένων,
χατὰ τὸ µόνῳ καὶ ἰδίᾳ δοκοῦν. Τουτὶ γὰρ xal αὐτὸς
ἐγὼ λογισαίµην ἂν οὐχ εὑμεταχείριστον àv ux,
ἁῤῥώστημα νοῦ. « Σοφία γὰρ ἀνεξέλεγχτος πλανᾶ-
ται, ) χατὰ τὸ γεγραμμένον. Ἔχει δὲ οὕτως ἡμῖν d
τῆς πίστεως ἔχθεσις' Πιστεύομεν slc ἕγα θεὸν,
Πατέρα παντοκράτορα, πάντων ὁρατῶν τε xal
ἁοράτων ποιητήν' καὶ εἰς ἕνα Κύριο» Ἱησοῦν
Χριστὸ», τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ, γεΥγηθέγτα éx toU
Πατρὺς Μογογεγῆ, τουτέστυ’, éx τῆς οὐσίσς αἎἌ-

C τοῦ, θεὺν àx θεοῦ, φῶς ἑχ φωστὸς, θεὸν ἀηθι-

φὀν' ἐκ θεοῦ ἆ.ηθιοῦ γενγηθέντα, οὐ ποιη-
θέντα, ὁμοούσιον τῷ Πατρὶ, δι οὗ τὰ πάντα
ἐγένετο, τά τε ἐν τῷ οὐρανῷ, xal τὰ ἐν τῇ vij. τὸν
δυ ἡμᾶς τοὺς ἀνγθρώπους, καὶ διὰ τὴν ἡμετέρα.
σωτηρία» xateA0óvca, xal σαρκωθέντα, xal ἐν-
αγθρωπήσαντα, παθόντα, καὶ ταφέντα, καὶ ἆνα-
στάντα τῇ τρἰτῃ ἡμέρᾳ) ἀνε.]θόντα εἰς οὐρανοὺς,
ἐρχόμενον κρῖναι ζώντας xal vexpovc* καὶ εἰς τὸ

ἅγιον Πνεῦμα. Τοὺς δὲ «λέγοντας Ἡν ποτε, ὅτε οὖκ sv, 9, Οὐκ ἦν απρὶν revrrn0n, ?), Εξ οὐκ ór-
τω» ἑέγετο, ἢ ἐξ ἑτέρας ὑποστάσεως 7] οὑὐσίας «φᾠάσκοντας εἶναι, ἢ ατισςὸν, ἢ τρεπτὸν, ἡ àA-
εδοιωτὸν τὲν Yiór τοῦ Θεοῦ, τοὺς τοιούτους ἀναθεματίζει ἡ καθο.ικὴ καὶ ἀποστολικὴ Ἑκ-

χ.]ησία.

D. O accuratam οοηδυηιηΔίΑπιηυς solertiam! Ὁ ὮἙ. Βαθαὶ τῆς ἀχράτου νήψεως, xat εἰς λῆξιν

Boanerges, hoc est, tonitrui filii utique vocari pos-
sunt quotquot ista nobis ediderunt. Magnum enim
quiddam et supra naturam effati sunt.

A. Optime ergo dispexisse atque fecisse mihi vi-
deor. Nihil enim aliud in animo aut lingua prater
hzc habere, sed judicium ac verba sequi qux a Spi-
ritu excogitata sunt, mibi crede, maximi omnino
duxcrim.

B. Recte ais : sed tibi ut adversarii assentiantur
non persuaseris, Non secus enim ac vituli segreges
ei petulantes, temere feruntur quo libet, optimaque
et praestantissima pastione relicta, in spinas et tri-

*! Prov, x, 18.

ἡχούσης τὴν ἀνωτάτω, Βοἀνεργὲς, τοντέστιν, υἱὸς
βροντῆς, ἕκαστος, οἶμαί mou, διαχεκλήσεται τῶν
ταῦτα τεθεσπιχότων. Ἐξαίσιον γάρ τι xal ὑπερφυὸς
ἐφθέγξαντο.

Λ. "Ap:ota δὴ οὖν uot διεσχέφθαι τε οὕτω χαὶ
δράσαι δοχῶ. Τὸ γάρ τοι pij δεῖν ἕτερα ἄττα παρὰ
ταῦτα φρονεῖν, Ίγουν ἐπὶ γλὠττης ἔγειν, ἔπεσθαι δὲ
μᾶλλον χρίσει τε xal λόγοις, τοῖς διὰ τοῦ Πνεύ-
µατος εὑρημένοις τιμησαίμην ἂν, εὖ ἴσθι, τοῦ παντὸς
λόγου.

B. ᾿Ορθῶς ἔφης' ἁλλ' οὐκ ἂν ἀναπείσαις ταντό
σοι φρονεῖν ἑλέσθαι τοὺς διεναντίας. Μόσχοι γὰρ
ὥσπερ ἀτιμαγέλαι καὶ ἀγέρωχοί τινες , ἵενται μὲν
εὐτόνως ἐπὶ τὸ σρίσιν αὐτοῖς δυχοῦν, την ἀρίστην δὲ

629

DE SS. TRINITATE DIALOGLS I.

09

ὥσπερ xal παγκάλην ἀληθῶς παρεχθέοντες νομΏν, A bulos ruunt, falsorum quorumdam ei inanium de*

ἔπ᾽ ἀχάνθας σπεύδουσι xat τριδόλους, ἀσυνέτων τι-
νῶν Ψευδοδ.δασχάλων χαταφερδόµενοι λόγους, olg
τάχα που χαὶ ὁ τῆς σοφίας αὐτῖς ἁπεδάχρυσε λόγος.
Ἔφη γάρ: «Ω οἱ ἐγκαταλιπόντες ὁδοὺς εὐθείας, τοῦ
πορξύεσθαι iy ὁδοῖς σχότους , οἱ εὐφραινόμενο, ἐπὶ
καχοῖς, καὶ χαίροντες ἐπὶ διαστροφῇῃ κακῇ , ὧν αἱ
τρίθοι σχολια}, xat χαμπύλα:ι αἱ τροχιαὶ αὐτῶν. »

À. Εὖ λέγεις. Πρέποι 5' ἂν καὶ µάλα κατοιµώζειν
αὐτοὺς ὁμοῦ τῷ προφήτῃ λέγοντας 'Ispepia * εΤίς
δώσει τῇ χεφα)ῇ µου ὕδωρ, καὶ τοῖς ὀρθαλμοῖς µου
πηγὴν δαχρύων, xal χλαύσομαι τὸν λαὺν τοῦτον
ἡμέρας xal νυχτός; » Ὁ γὰρ, παρὸν ἑλέσθαι τῆς ἁἆλη-
θείας τὴν γνῶσω , ἀσυνέτως ἐχνενευχὼς εἰς ἀἁπάτην
xai παραφθορὰν, χαὶ εἰς βεθήλους ψευδοδοξίας, πῶς
οὑκ ἂν εἴη λοιπὸν καταθρηνεῖσθαι πρέπων; « Καὶ
ἐς ἡμῶν μὲν ἐξλλθον, ὥς v6 τις τῶν ἁγίων τοῦ Σω-
τηρος ἐπέστειλε μαθητῶν, πλὴν οὐκ ἦσαν ἐξ ἡμῶν *
εἰ γὰρ Ίσαν ἐξ ἡμῶν, µεμενήχεισαν ἂν μεθ) ἡμῶν.»
Κατὰ τἰ δὲ ἄρα xal ἐπιτιμᾷν ἐγνώκασι τῇ οὕτως
ὁρθῇ xat ἀχριθεστάτγ xal οὐδαμόθεν ἐχούσῃ τὸ εὖ-
θύνεσθαι πίστει, Ίγουν τῇ τῆς πίστεως ὁμολογία;

B. Ναὶ, φασίν. Ἐπιτιμήσομεν γὰρ εἰκότως τῇ τοῦ
ὁμοουσίου λέξει, χαινοφρωνουµένην τε xal ἄγραφον
εἶναι διαθεθαιούµξνοι, τουτέστι, ταῖς θεοπνεύστοις
οὐκ ἐγχειμένην Γραφαῖς.

A. ᾿Ανοητότατά γε ταυτὶ φαῖεν ἂν, ὦ ἑταῖρε.
Λυπεῖ γὰρ dj λέξις τὸ σύμπαν οὐδὲν, ἔνθαπερ ἂν
ὅλως ἀληθὲς ὑπάρχῃ τὸ ἐξ αὐτῆς δηλούμενον."Η γὰρ
οὐχὶ δοίης ἂν εἶναι, χα) αὐτὸς ἀληθὲς ὅ quu ;

B. Καὶ µάλα.

Α. Σχόπει δῆ οὖν, εἰ μὴ χαὶ ἑτέρας τῇ τοῦ θεοῦ
φύσει τοιαυτασί πως φωνὰς ἐφαρμόττειν ἔσθ᾽ ὅτε
χατε,θίσµεθα , καΐτοι τοῖς ἱεροῖς τε καὶ θείοις οὐχ
ἑγνωσμένας Γράμμασι.

B. Tà; ποίας δη φῆς;

Ο.Α. "Apa γὰρ, ei τις ἀσώματόν τε xol ἀσχημάτι-
στον, ἅποσόν τε χαὶ ἀμέγεθες ὀνομάσαι τὸ θεῖον,
ἑξοίχοιτο ἂν τοῦ πρέποντος ὁ λόγος αὐτῷ; EL δὲ δὴ
καὶ ἀπεριόριστον, xat ἀβασίλευτον λέγοι, οἰηθείη τις
ἂν εἰπεῖν τῶν ἀναγχαίων οὐδὲν, καίτοι δοξάζοντα
τάληθη;

Β. Καὶ μὴν λῆρος ἂν ct τοῦτό γε.

A. Ti οὖν ἔδει μᾶλλον αὐτοὺς προχειρότατα χιν-

ctorum scripta depascentes; quorum vicem dolere
videtur Sapientia ipsa his verbis : «0 vos, iuquit,
qui dereliquistis vias rectas, abeundo in vias teue-
brarum, qui lactamini in malis, et gandetis in ever-
sione mala, quorum semitze pravz, ct flexuosie viae
eorum 13. 0

A. Praeclare. Illos quippe lugere una cum Jeremia
propheta maxime decuerit, his verbis : « Quis da-
bit capiti meo aquam, et oculis meis fontem lacry-
marum, et plorabo populum istum die ac nocte *??
Qui euim in fraudem et corruptelam, et profaua
mendacia, cum verilatis cognitione frui liceret,
stulte incubuit, annon demum luctu dignus est?
« Et ex nobis quidem prodierunt, ut scripsit sanctus
quidam Salvatoris discipulus; sed non erant ex no-
bis : si enim fuissent ex nobis, nobiscum utique
mansissent **, » Quid est autem in quo carpere so-
lent tàm rectam et accuratam, et inculpatam prorsus
fidem, seu fidei 391 confessionem?

B. Est prorsus, inquiunt. Jure enim reprehende-
mus ὁμοουσίου vocabulum, asserendo recens exco-
gitalum esse, et non scriptum, hoc est, in Scripturis
divinis nequaquaimn reperiri.

A. Stultissime hxc dixerint, amice. Nibil enim
officit vocabulum, ubi verum plane est id quod illo
significatur. Annon id verum esse ipse quoque fa-
teberis?

B. Maxime.

À. Vide ergo num alias quoque ejuscemodi voces
Dei nature accommodare quandoque soleanmus,
quamvis sacris ac divinis Litteris incognitas.

B. Quasnam?

À. Άη enim si quis incorporeum, el figurz,, quan-
titatis οἱ magnitudinis expertem, Deum nominet,
absurde locuturus esi? Quod si praterea loco mi-
nime circumscrili, et pullius imperio subditum esse
dicat, num existimabis nihil eum ad rem loqui,
licet vera sentiat ?

B. Certe quidein nugari hoc esset.

Α. Cur igitur illi potius przcipiti quadam auda-

δυνξεύοντας μειραχιωδῶς ἐπιτιμᾷν τῷ ὁμοουσίῳ τὸ p cia consubstantialis vocabulum pueriliter reprebeu-

ξένον xa ἄτπθες τῆς οὕτως εὐσημοτάτης xaX ἐμφιλο-
σόφου λέξεως καταγράφοντας, Χαίτὸι πράγµατας
ἀληθοῦς ὄντος τε xal ὁμολογουμένου, παρά ye τοῖς
τὰ θεῖα ασορῶς ἑἐξηκριθωχόαι xal πεπαιδευµένοις
μυστήρια, ὡς ἐξ αὐτῆς ἀναφὺς τῆς οὐσίας ἡμῖν τοῦ
Θεοῦ xal Πατρὺὸς ὁ Υἱὸς, οὐχ ἔχφυλος ἔσται κατὰ τὸ
αὐτοῖς εὖ ἔχειν δοκοῦν, οὔτε μὴν ὀθνεῖος τοῦ γέεγεν-
νηχότος, ἁλλ᾽ ὁμοούσιός τε αὐτῷ, σὐμμορφός τε καὶ
óuoguf;; Απερυθριάσω γὰρ οὐδαμῶς τὸ ἁπάσῃ
χεχρΏσθαι λέξει πρὸς τὴν τοῦ καλῶς τε xal ἁληθῶς
ἔχοντος τελούσῃ δήλωσιν. Γένους μὲν γὰρ χαὶ δια-
φορᾶς εἱδοποιοῦ τιαντδλῶς τὸ Oslo ἀνώγισται ' à

?! Prov, n, 13-15. Jerem. ix, 1.

dunt, vocem signilicantissimam, et cumprimis phi-
losophicam, tanquam peregrinam et insolitam con-
tinuo proscribentes, quamvis res vera ac manifesta
sit apud eos qui divina sapienter expenderunt didi-
ceruntque mysteria, quod Filius ex ipsa Dei et Pa-
tris substantia nobis genitus, non diversi generis
sil, ut ipsi putant, neque alienus a Genitore, sed ipsi
cousubstantialis, et conforinis, ejusdemque naturse?
Nequaquam enim me pudebit quocunque vocabulo
uti quod ad verum rectumque significandum condu-
cat. Deus siquidem supra genus ac differentiam
specificam oinnino constitutus cst; sed si rejicere

** f Joan. ui, 19.

e

S. CYRILLI ALEXANDRINI. ARCIHEP.

6]

e 9.9 PLE 4 s. *Y
velimus ea per qux vel ad exiguam cognitionem su- Α εἰ παραιτεῖσθαι μέλλοιμεν τὰ ὃς ὤνπερ ἄν τις xav

premz substantiz vocetur aliquis, ex eo increduli et
]mperiti erimus, et quis naturalis ac verus Deus sit
prorsus ignari, « sed quodammodo fluctuantes, atque
omni vento huc et illuc agitati, » sicut. scriptum
est ***. Si vero ex parte cognoscere et videre sal-
tein. in speculo et znigmate ** prorsus contemnamus
ac rejiciamus, surdis utique et sensu destitutis lapi-
dibus omnino similes erimus.

0n S Lelltris inutile pondus,

39242 vt e Grecis poeta quidam cecinit.

χοῦν εἰς βραχεῖαν καλοῖτο γνῶσιν τῆς τὰ πάντα
ὑπερχειμένης οὐσίας, ἄπιστοί τε καὶ ἁμαθεῖς τοὺν-
τεῦθεν ἑσόμεθα, vl; μὲν ὁ φύσει καὶ ἀληθῶς Óm-
άρχει θεὺς οὐδαμόθεν ἐκπαιδευόμενοι, « κλυδωνιζό-
µενοι δὲ ὥσπερ xal περιφερόµενοι παντὶ ἀνέμῳ, 9
κατὰ τὸ γεγραμμένον. Καταδείσαντες δὲ, xaX διω-
σάµενοι, xai τοῦτο εἰσάπαν, τὸ x&v γοῦν ἓν ἑσόπτρῳ
καὶ αἰνίγματι βλέπειν, χαὶ γινώσχειν ix. μέρους,
χωφοῖς τε καὶ ἀναισθήτοις ἓν ἴσῳ που πάντες ἑσόμεθα
λίθοις,

MEM ἑτώσιον ἄγθος ἀρούρης,

καθάπερ τις ἔφη τῶν παρ᾽ Ἕλλησι ποιητῶν.

B. Atenim, inquiunt, ubinam Scriptura consub- B — B. Αλλά γὰρ, ποῦ, φασὶν, ἡ Γραφὴ τὸ ὀμηοῦσιον

staniialis voce utitur?

À. Eodem revolvi orationem nostram cogis,
amice. Ubi enim nuncupavit illum universi Deum,
incorporeum , figure expertem, incircumscriptum,
et nullius iwperio subditum? AL is natura hzc est,
velint nolint ipsi. Si ergo recte sentimus, non ex»
cludenda sunt ea vocabula quas ad veritatis cogui-
tionem attinent. Numquid enim. mentitum Deum
putaverint, iu eo quod Mosi ait : « Ego sum qui
sum **? » Hoc enim est weum nomen, inquit, el
memoriale :ternum in generationes generationum.
Bed non arbitror illos eo vecordi:xe prolapsos, ut in
animum iuducere audeant Deum nou esse qui est.
Est euim revera àv : illudque nomen ei soli proprie

ac peculiariter convenit, lieet ad alia forsan abu- C

sive traducatur. Ex hoc vero, οὐσίας quoque vocem
formasse veteres dicimus, idque jurc optimo, ita ut
licet aliquis ὁμοφυᾶ et ὁμοούσιον Patri Filium esse
dicai, nequaquam illum insolens vocabulum con-
fluxisse censeamus, sed ejusmodi dictione uti, qui
primam sedem, ut ita loquar, obtinet in sacra
Seriptura, Nomina enim derivativa in semetipsis
utique non lzrent ut in loco proprio, sed e prima
veluii radice et primitivo nata sunt. Quamobreni si
vocabulum illud ὁμοούσιον, a sacra consuetudine et
usu alienum esse contenderint, in verum ac legiti-
num derivandarum dictionum modum utique pec-
cant, Ex ὄντος enim flt οὐσία, et ὁμοούσιον. Tanta
autem imperitia cum laborent, una cum hac voce
tollunt quoque czeleras per quas nobis liceat per
speculum certe et snigma contemplari, et subtiles
divinitatis imagines animo concipere.

λέγει;

Α. "Eri τὸν αὐτὸν ἡμᾶς ὑπονοστῆσαι λόγον àva-
πείθεις , ὦ τᾶν. Ποῦ γὰρ ὠνόμασε τῶν ὅλων θεὸν,
ἀσώματόν τε καὶ ἀσχημάτιστον, χαὶ ἁπερ:όριστον
xai ἀθασίλευτον; Αλλ' ἔστι ταῦτα τῇ φύσει, xal
οὐχ ἑχόντων ἐχείνων. Εἴπερ οὖν ἑλοίμεθα φρονεῖν
ὀρθῶς , παραιτητέον οὔτι mov τὰ εἰς ἐπίγνωσιν τῆς
ἀληθείας τελοῦντα τῶν ὀνομάτων. "Apa γὰρ οὐχ οἱη-
θεῖεν ἂν o5 φευδοεπΏσαι τὸν θεὸν, τὸ, « Ἐγώ εἰμι ó
Gv, » πρὸς τὸν ἱερὸν εἰ λέγοι Μωσέα: Τοῦτο γάρ
μού ἐστι τὸ ὄνομα , qnoi, καὶ μνημόσυνον αἰώνιον
γενεῶν γενεαῖς. "AAA οἷμαί γε δεῖν, μὴ ἂν εἰς τοῦτο
χατολισθεῖν ἀποπληξίας αὐτοὺς , ὡς μτδὲ ὅτι ὧν
ἐστιν ὁ θεὸς, χατατολμῆσαιὶ φρονεῖν. Ὢν γάρ ἐστιν
ἀληθῶς, ὧδέ τε χαλεῖσθαι πρέποι ἂν αὐτῷ τε xai
µόνῳ χυρίως τε xai ἰδιχῶς, εἰ xal καθ) ἑτέρων
διάττοι τυχὸν ὡς Ev καταχρῄσει τοῦνομα. Ἐκ δὲ του-
tovt, καὶ τὸ τῆς οὐσίας ὄνομα τοῖς ἀρχαιοτέροις ἑκ-
πεποιΏσθαί φαμεν, xal μάλιστα εἰχότως, ὥστε ei
xai τις ὁμορυᾶ τε χαὶ ὁμοούσιον εἶναι λέγοι τῷ Πα-
tp τὸν Υἱὸν, οὐκ ἀσύντηθές τι χεχαινουργηχὼς ὡς ἓν
ὀνομάτων θέσει νοοῖτ ἂν ἡμῖν, ἀλλ tv! οὕτως εἴπω-
μεν, τὰς πρώτας ἔδρας ἐχούσῃ παρά ve τῇ θεοπνεύ-
στῳ Γραφῇ, τῇ τοιᾷδε λέξει χρήσεται. Τὰ γάρ οος
τῶν ὀνομάτων εἰς παραγωγἣὴν Ἠγμένα, οὑχ αὐτά που
πάντως ἐφ᾽ ἑαυτοῖς διερἠρεισται κατὰ θέσιν ἱδίαν,
ῥίζης δὲ ὥσπερ ἑξέφυ τῆς πρώτης xal iv ἀρχαῖς.
El τοίνυν ἔξω τριβῆς τε xal συνηθείας τῆς ἱερᾶς, τὸ
ὁμοούσιον εἶναι δ.ισχυρίσαιντο, μάλιστα μὲν ἆδι-
κοῦσι τῆς τῶν ὀνομάτων παραγωγῆς τὺν εὐφυᾶ τρό-
mov. Ἐκ Υάρ τοι τοῦ ὄντος, οὐσία xai ὁμοούσιον.
᾽Λμαθαίνοντες δὲ οὕτω λίαν, συναναιροῦσιν αὑτῷ

καὶ τὰς ἑτέρας φωνὰς, δι’ ὤνπερ ἂν ἡμῖν ὑπάρξαι τὸ, x&v. γοῦν δι ἑσόπτρωυ καὶ αἰνίγματος καθορᾷν,
xaY ἰσχνὰς τῆς θεότητος φαντασίας εἰσδέχεσθαι τὸν νοῦν,

D. Quid vero, si non ὁμοούσιον quidem Patri Fi-
lium, sed potius ὁμοιούσιον esse dicant?

À. Noa recte dicent, ο bone, sed ipsi primum
secum dissentire deprehendentur, rejecio malitiose
hoc vocabulo, quasi minus exstet in Scripturis. Etsi
enim ὁμοούσιον Filium, aut si non hoc quidem, sed
ὁμοιοῦσιον ex eorum mente dicendum esse quispiam

** Ephes. 1v, 14, ** I Cor. xin, 12.

B. Τί γὰρ εἰ p ὁμοούσιον μὲν τῷ Πατρὶ τὸν
Υἱὸν, λέγοιεν δὲ μᾶλλον, ὡς ἔστιν ὁμοιούσιος;

A. Obx ὀρθῶς ἑἐροῦσιν, ὦ τᾶν, ἀλλὰ πρῶτον μὲν
αὐτοὶ πρὸς ἑαυτοὺς ἑτερογνωμοῦντες ἁλώσονται,
καχουργότατα παραιτούµενοι τὴν λέξιν ὡς ἄγραφον.
Εἴτε γὰρ ὁμοούσιον τὸν Yibv, xàv sl τοῦτο μὲν οὗ -
δαμῶς, ὁμοιούσιον δὲ χρῆναι λέγειν, κατὰ τὸ ἐχείνοις.

** Exod. 1, Τά.

σδιὸ

b£E SS. TiuNITAT1E DIALOGUS I,

074

δοχοῦν, οἵοιτό τις, οὐδὲν fjtxov. ἡμῖν bv ἀμφοῖν τὸ Α existimet, niliilominus tamen nobis per utrumque

τῆς οὐσίας ὄνομα παρειστρέχει. Καταχιθδτλεύοντες
δὲ τὴν φωνὴν, φημὶ δὴ τὸ ὁμοούσιον, νόθη», καὶ
ἡμαρτιμένην, χαὶ τοῖς θξᾳίοις Γράμμασιν ἀπῳδὸν,
xai τί γὰρ οὐχὶ τῶν τοιῶνδε χαταχεχραγότες προσ-
(ενται πάλιν αὐτὴν, χαὶ ταῖς ὅτι μάλιστα δοχιµωτά-
ταις ἐγγράφουσιν. "Hv ἄρα τις ἑφίῃ λέχειν αὑτοῖς
ἁμοιούσιον τῷ Πατρὶ τὸν Yibv, εἶτα τί σοι δρᾶν οἱ
τονοῦτοι δοχοῦσιν ἄν ;

B. OU μετρίως ἀδικεῖν, xal thv ix τῆς λέδεως
χατατεφριχέναι δύναμιν, ἅτε δὴ γεννικῶς τε xol
µάλα σαφῶς ὑποφαινούσης τὸ ἀληθές.

A. ΜΗ ἑτέρως ἔχειν ὑπολάθης f) οὕτως , ὦ τᾶν'
νεανιευόµενοι δὲ ὥσπερ ἐπὶ ταῖς σφῶν αὐτῶν ἀθυρο-
στοµίαις, καὶ τοῖς τῶν ἱδίων καθηγητῶν ἀνοσιωτά-
τοις δόγµασι, τῆς μὲν πρὸς τὸν θεὸὺν: xol Πατέρα
σχέσεώς ts χαὶ οἰχειότητος φυσιχῆς ἐκχόπτουσι τὸν
Υὸν, ἑξεικονισμὸν δὲ μόλις καὶὁμοίωσιν αὑτφτάχα που
καὶ ἑποιχτεἰροντὲς , ἐφιᾶσιν ἔχειν, ἵν ὀρῷτο λοιπὸν,
τῶν xat' εἰχόνα διεχτισµένων, f| γοῦν χατὰ τρόπων
ποιότητα διαπεπλασµένων, ὡς πρὸς τὸ θεῖόν τε xal
ἀκήρατον χάλλος, ὀλίγα διενεγκών.

B. Πῶς λέγχεις;

A. Οὐ yàp ἔπαῖεις, ὦ τᾶν, διαχελευοµένου τε xal
µάλα ἑναργῶς φάσχοντος τοῦ Χριστοῦ « Γίένεσθε
οἰχτίρμονες, χαθὼς χαὶ ὁ Πατηρ ὑμῶν ὁ οὐράνιός
ἐστι, n

B. Nai.

A. "Ap" οὖν οὐ συνίης. ὅτι xal τρόπων ἡμᾶς
ποιότῆς διαμορφοῖ, χαὶ οἶονεί πως ὁ θεῖος ἡμῖν ἓν-
θλίθεται χαραχτῆρ, διὰ της χατ ἐνέργειαν ἀρετῆς;
Ἀρῆμα γὰρ ἀγαθὸν ἁπαραποιήτως τε xaX οὐσιωδῶς
τὸ θεῖον' τοῦτο δὲ καὶ ἡμᾶς αὐτοὺς χατὰ µίµησιν ety
ἂν τῶν ἑνδξχομένων, ἐξ ἐθῶν θεᾶσθα, χάὶ τρόπων,
πρλαιρετιχὴν εἰ ποιοίµεθα τὴν ἐφ᾽ ἅπασι τοῖς τεῦαυ-
μαμμένοις ἔφεσίν τε xal προθυµἰαν. Οὐ γὰρ δή πον
νομιοῦμεν, εἰ νοῦ καὶ φρενῶν ἐσμεν Ev χαλῷ, τοὺς
τὸν θεῖον ἔχοντας ἐξειχονισμὸν Ev ἰδίαις φυχαῖς , τῇ
τῶν ἠθῶν ποιότητι διαστίλδοντα, τὴν πρὸς αὐτὺν
ἐμφέρειαν ἔχειν οὐσιώδη tz xal ἁμετάστατον, xal
εἰς «iv ὁτιοῦν ἱσομέτρως τῶν ἐγείνῳ προσόντων,
προἠχουσάν τε xai ἐχτεινομένην ἐπεὶ χαθ) ἡμᾶς
αὐτοὺς τὸ θεῖον εἶναι δώσομεν, οὐδενὸς τὸ παράπαν
ιατειχίζοντος slg διαφορἀν. Ἐκχτίσμεθα γὰρ κατ
εἶχόνα καὶ ὁμοίωσιν αὐτοῦ. ᾽Αλλ' οὐχ ἂν ὧδε ἔχοι
ταῦτα, πολλοῦ γε xaY δεῖ: µυρία γὰρ ὅσα τὰ μεταξύ.
Ἡμεῖς μὲν γὰρ, οὐχ ἁπλοῖ τὴν φύσιν, τὸ δέ ve θεῖον,

Φλοῦν xai ἀσύνθετον χκομιδῇ, πλουτεῖ δὲ αὐτὸ τὸ
παντέλειον ἐφ᾽ ἑαυτῷ, δεηθὲν οὐδενός. Σωματικὴ δὲ
πᾶσα σύγχειται φύσις Ex µορίων τινῶν, εἰς ἑνός τι-
νος τοῦ τελείως ἔχοντος συνθεόντων πλἠρωσιν. Kat
ἡμεῖς μὲν ἐχ γης, χατά γε τὴν σάρκα, φθαρτοὶ xaX
εὐμάραντοι, χλόοις ἐν ἴσῳ, xal χρίνοις ἐξειχασμένοι
τοῖς £v ἁγρῷ. θΘεὸς δὲ τούτων ἀνφχισται. Καὶ εὖ-
παράφορος μὲν fj ἀνθρώπου wuyh, xal ποιχίλας
ἔχουσα τὰς µεταθολὰς , Ex τε τῶν ἀρίστων ἐπὶ τὸ
φαῦλον, xal Ex φαυλότητος αὖ πρὸς τὸ ἀγαθόν. Πέ-

9? Luc. vi, 96. ** Gen. 1, 26.

leudit vox οὐσίας. llli autem adulterantes vocem,
nimirum ὁμοούσιον, postquam eam spuriam. 394
el depravatam, ac divinis Litteris absonam esse,
nihilque non ejusmodi vociferali sunt, rursus eam
admittunt, et inter probatissimas ascribunt. Si quis
ergo permittat ipsis dicere Filium esse Patri 6uot-
οὐσιον, quid hi tibi demuin facere videntur?

B. Non mediocriter peccare, et vim istius vocis
pertimescere, quippe qux egregie el clare adinodum
veritatem demonsiret.

Α. Ne aliter rem esse putes, e bone : quin effreni
sua lingua, et suorum doctorum impiis dogmatis
juveniliter elati, relationem et habitudinem natura-
lem erga Patrem Filio adimunt, et vix similitudinem
ac figuram, si Deo placet, idque miseratione qua-
dam habere sinurt, ut demum videatur parum ab
iis differre quz ad imaginem creata, aul sane pro

: qualitate morum ad divinam οἱ incorruptam pul-

chritudinem quodammodo sunt efformata.

B. Qui tu istud ais?

A. Nonne audis, amice, Christum jubentem, et
clare dicentem : « Estote misericordes, sicut el Pa-
ler vester qui in calis est *! ? »

B. Audio.

A. Numquid ergo intelligis morum qualitate noe
Deo couformari, ac divinum veluti characterem
exercitatione virtutis in nobis exprimi? Deus
enim rcs vere bona est ac subsian(ialiter : tales
autem per imitalionein ex virtute ac moribus etiam
nos videri poterimus, si sponte eL alacri.animo in
praeclara quaeque feramur. Non enim certe putabi-
mus, si recta mens nobis est, eos qui Dei effigiem
in animis suis habent moruw qualitate relucentem,
similitudinem habere cum ipso substantialem, et
immutabilem, et ad omnes ejus naturales ργοργῖο-
tates cequaliter accedentem, siquidem Deum simi
lem nobis esse admitteremus, nullo intercedente dis-
crimine, Conditi enim sumus ad imaginem et simi»
litudinem ipsius 26, Sed non ita res est : multum
abest : infinito quippe intervallo distamus. Nos enim

D simplices natura haud sumus : Deus autem siniplex

est, el in quem compositio non eadit, sed omnimo-
dam in se perfectionem habet, nullius egeus. Cor-
porea autem omnis natura ex partibus quibusdam
componitur, qux ad unum aliquod integrum com-
plendum concurrunt. 394 Et nos quidem e terra
sumus, quod ad carnem spectat, corruptibiles, et
marcescibiles, herbis ac liliis agrestibus similes.
Deus autem supra hzc positus. Adde quod animus
hominis pro sua levitate varias mutationes capit a
virtute ad vitium, et rursus a vitio ad virtutem.
Deus autem veluti fixus in suis bonis ac stabilitus,
ab uno in aliud migrationem non patitur : estque

676

S. CYLILLI ALEXANDRINI ARCIUEP.

676

substantialis illa stabilitas, non voluntatis et ratio- A πηγε δὲ ὥσπερ xat ἐρίρεισται θεὺς, ἓν ἰδίοις ἆγα-

nis. Liquet ergo in rebus creatis non esse naturalem
cum Deo similitudinem, sed eam in actioue quo-
dammodo et morum qualitate cerni,

θοῖς, τὴν ἐφ᾽ ἕτερα µεταχώρησιν ὑπομένειν οὐκ
ἀνεχόμενος ' χα) οὐσιώδης fj ἑδραιότης, οὗ Άροαιρε-
τιχῖς ἀσφαλείας εὕρημα. Πρόδηλον οὖν, ὅτι τοῖς εἰς

vb εἶναι παρενηνεγµένοις o0 φυσική τίς ἐστιν ἡ πρὸς Ocbv ἐμφέρεια, ἀλλ olovel πως ἓν τῷ πράχµατι, xal

ἐν τῇ τῶν τρόπων ποιότητι διαφαίνεται.

B. Nou abs re illud dicitur, siquidem angeli,
qui principatum suum non servavere, Dei consortio
exciderunt, et nos itidem ipsi, sed in natura nihil

| dainni cepimus. Neque enim e rerum natura plane
! deleti sumus, sed exsistimus porro etiam virtute
destituti, Sed scientiz: veluti cujusdam aut artis

notitia pr:e nimia nostra facilitate et proclivitate in .

vitium, privati, in pristinum statum denuo revocati
sumus per Christum, a quo nos aid illam pulchritu-
dinem primam et exemplarem reformamur. Neque
vero dicimus nos ejus ope istiusmodi gloriam asse-
qui, quasi ex bumana in aliam naturam transeamus,
sed quod ex malis moribus ad meliorem frugem ac
mentem trausferamur.

A. Igitur obscurum non est, Hermia, quod tam-
etsi divin: imaginis characteres in nobis eluceut
alacri mente ad bene agendum contendentibus, sic-
ut ipse modo quoque confessus es, non tamen
iidem per ounia cum Deo sumus, ob similitudinem
cum ipso. Nihil enim prohiberet, si res ita esset,
quominus ejusdem essemus nature cum Opifice. Quse

enim ad invicem referuntur, et omnimodam simili- C

tudinem inter se habent naturalem, nulla, opinor,
ratio a uaturoli inter se coinmunione sejunget. Au-
non enim similis est secundum naturam angclus
angelo, et homo alteri homini ?

B. lia planc.

A. luque vox bec ὁμοούσιον, quamvis iderne
titatem naturalem imprimis significet, ceu futili
praetermissa, homines perverse mentis admiltunt
quidem libentissime eam quam excogitaruut , 395
nimirum ὁμοιούσιον, externam sinilitudinem Ver-
bo eflngentes, el per summam valritiem occul-
tantes blasphemiam, et Deum, et Filium nomi-
nànt, necnon. Servatorem οἱ Redemptorem, neque
secundum naturam Filium, neque secuudum ve-
ritatem Deum esse ipsum, miseris nescio quibus
ratiunculis persuasi, quas ex sxculari sapientia col-
liguut, eum deinum quantum in se est inter lhiomi-
nes propositi ac voluntatis similitudine ad Dei ima-
ginem forinatos, el inter creaturas miseri conscri-
bunt, nihil veriti universitatis Opi(icem, ὁμοούσιον
quidem euin non esse dicentes, sed ὁμοιούσιον. AL
cur demum, quzret aliquis, rejecto ὁμοουσίου voca-
bulo, et tanquam peregrino οἱ insolenti repudiato,
non illaudatum dimittitis eum qui ὁμοιούσιον vobis-
cum dixerit ? Opinor ad hoc ipsos bzesuros. Quippe
difficile non erit intelligere vel si taceant, ὁμοουσίου
significationem ipsos reformidare et adulterare,
non quod a nobis, ut arbitrantur ac dicunt, ex Ji-

B. Οὐχ ἂν ὁ λόγος ἡμῖν ἁμάρτοι τοῦ πρέπωντος,
ἐπεί τοι διώλισθον μὲν τῆς πρὸς Ocby οἰχειότητος,
ἀγγέλων τε οἱ ph τηρήσαντες τὴν ἑαυτῶν ἀρχὴν, xat
μὴν xai ἡμεῖς αὐτοὶ, ἠδικήμεθα δὲ εἰς την φύσιν
οὐδέν. Ὠχόμεθα γὰρ οὐδαμῶς εἰς τὸ μὴ ὑπάρχειν
ὅλως , ἀλλ) ἑσμὲν xal δίχα τοῦ χεχτῆσθαι τὴν ἀρε-
τὴν. Ἐπιστήμης δὲ olovel πὠς τινος xai τέχνης εἴ-
δησιν, ἐκ τῆς ἄγαν ῥᾳστώνης xal τῆς εἰς φαυλότητα

B ῥοπῆς, ἁπημποληχότες, χεχλήμεθα πάλιν εἰς ἀνά-

ληψιν τῶν πάλαι διὰ Χριστοῦ πρὸς ἐχεῖνο µεταπαι-
δεύοντος ἀναμορφοῦσθαι τὸ χάλλος, τὸ πρῶτόν τε xal
ἀρχέτυπον. Kat oU c. πού φαµεν, ὡς eig ἑτέραν τινὰ
φύσιν ἐξ ἀνθρωπότητος µεταθρώσχοντας, ἐφιχέσθαι
τῆς τοιαύτης δίδωσιν εὐχλείας, ἀλλ᾽ Ex προαιρέσεως
μοχθηρᾶς ἐπὶ v) ἑλέσθαι ὁδρᾷν καὶ φρονεῖν τὰ ἁμείνω
μεθορµιζοµένους.

A. Οὐκοῦν, οὐκ ἀσυμφανὲς, ὦ Ἑρμεία, ἐπὶ [qp.
ἐπεὶ] τῆς θείας ἡμῖν εἰκόνος ol χαραχτῆρες ἑλλάμ-
Ψουσι , νενενχόσι προθύµως ἐπὶ τὸ ὁδρᾷν ἑλέσθαι τὸ
ἀγαθὸν, καθὰ καὶ αὐτὸς διωµηλόγηχας ἁρτίως, οὐκ
ἁπαράλλακτοι πρὸς θεὸν ἡμεῖς διὰ τὴν' πρὸς αὐτὸν
ὁμοίωσιν. ᾽Απεῖρξε γὰρ ἄν οὐδὲν, εἴπερ ye ἔχει xavà
τὸ ἀληθὲς, τῆς αὐτῆς ἡμᾶς εἶναι φύσεως τῷ Δη-
μιουργῷ. Τὰ γάρτοι πρὸς ἄλληλα τὴν εἰς πᾶν ὁτιοῦν
ὁμοίωσιν ἔχοντα φυσιχἠν, οὐδεὶς ἄν, οἶμαί που, τῆς
πρὸς ἄλληλα φυσιχῆς οἰχειότητος ἀποτεμεῖ λόγος. Η
γὰρ οὐχ ὅμοιος χατὰ φύσιν, ἄγγελος μὲν ἀγγέλῳ τυ-
χὸν, ἄνθρωπος δὲ ἑτέρῳ vu τῶν xa0' ἑαυτόν ;

B. δε ἔχει.

A. Ταύτη τοι τὸ ὁμοοῦσιον, καΐτοι ταυτότητα qu-
σ'χὴν εὖ µάλα καταδηλοῦν, παρέντες ὡς ἕωλον, οἱ
μόνα φρονοῦντες τὰ διεστραµµένα , προαίενται μὲν
ἤδιστα τὸ clot ἐξευρημένον, φημὶ δὴ τὸ ὁμοιού-
σιον, τὸ» θύραθεν ἐξεικονισμὸν ἐπιῤῥιπτοῦντες τῷ
Λόγῳ, χατασκχιάξοντες δὲ πανούργως τὴν χατάῤῥη-
σιν, xal Θεὸν καὶ Υἱὸν ὀνομάξουσι, xal μὴν xal Σω-
τῆρα xal Λυτρωτὴν, μήτε χατὰ «hv φύσιν Υἱὸν,

D µήτε χατὰ τὴν ἀλήθειαν θεὸν ὑπάρχειν αὐτὸν ἐξ

ἀθλίων τινῶν ἀναπεπεισμένοι σκεμµάτων ἃ παρὰ
«ῆς ἐν χόσµῳ σοφίας συλλέγουσι, συντάττουσι δὲ τό
γε ἦχον εἰς αὐτοὺς οἱ δείλαιοι τοῖς ἐξ ὁμοιότητο:
προαιρετιχῆς μεμορφωμένοις πρὸς θεὸν, xal τῇ
χτίσει σουγκαταγράφουσι, καταπεφριχότες οὐδὲν «bv
τῶν ὅλων Δημιονργὸν, ὁμοούσιον μὲν οὐκ εἶναι λέ-
Ύοντες, ὁμοιούσιον δὲ. Καΐτοι τί δήποτε, καὶ µάλα
εἰκότως , ἔροιτ ἄν τις αὐτοὺς, διωθούµενοι τὴν λέ-
ξιν, xàv τὸ ἄηθές τε xai ξένον χατηγοροῦντες αὐτῆς.
οὐκ ἀθαύμαστον Ede τὸν, εἴπερ τις ἕλοιτο χαθ᾽ ὑμᾶς
ὁμοιούσιον λέγειν; AAA οἴμαι "πρὸς τοῦτο διαπορή-
σειν αὐτούς. Σνυνιέναι ys μὴν χαλεπὸὺν οὐδὲν, xal
[1σ. καὶ εἰ] αὐτοὶ μῆ λέγοιεν, ὅτι τοῦ ὁμοουσίου τὴν
δύλωσιν ἐχδεδίασί τε xat χιθδτλεύουσιν, οὐχ ἑἐπεί-

677

DE SS. TRINITATE DIALOGUS I.

013

πεσον ἡμᾶς (Y), xaÜ0ázep οἴονται xal φασιν, ἐξ A ctione couflata sit. qux in Scriptura sacra non ra-

ἀγράφου πεποίηται λέξεως, Ἁλλ ὅτι τῆς ἀληθείας
ἐστὶ παραστατικῆ, οὐχ ἑτέρας εἶναι φύσεως τὸν
Υἱὸν ἀποφαίνουσα, πλὴν ἐξ αὐτῆς ἀληθῶς τῆς τοῦ
θεοῦ καὶ Πατρός. |

B. "Αριστα ἔφης,

A. Ἐπιλελῆσθαι γὰρ οἶμαι, κατά γε τὸ εἰχὸς,
τοὺς θ:ομαχεῖν ἠρημένους τῆς τοῦ Ῥωτῆρος φωνῆς,
διαῤῥήδην ἀναχεχραγότος, ὡς τΏς ἀῤῥήτου φύσεως
εἴη χαρπὸς, xal οὐχὶ τῆς εἰς τὸ εἶναι παρενηνεγµέ-
νης, καὶ τῆν ἐν χρόνῳ λαχούστς ὕπαρξιν. ι Ἐγὼ
vào, ἕφασχεν, οὐκ εἰμὶ Ex τοῦ χόσµου τούτου: ὑμεῖς
£x τοῦ χόσµου τούτου ἐστέ. » Καὶ αὗ ' « Ὑμεῖς ix
τῶν χάτω ἑἐστὲ, ἐγὼ Ex τῶν ἄνω εἰμίε» Καὶ μὴν xal
ὁ σοφὸς Ἰωάννης γράφει περὶ αὐτοῦ. « Ὁ ἄνωθεν

ἐρχόμενος, ἑπάνω πάντων ἐστί. » Τί γὰρ ἂν εἴη τὸ B

ἄνωθεν, Ἡ ὅτι που πάντως ἐκ τῆς ἀνωτάτω καὶ
ὑπερανισχούσης τὰ πάντα φύσεως; Tl δὲ τὸ ε μὴ
εἶναι Ex τοῦ χόσμου, » f] ὅτι τῆς πρὸς πᾶν ὁτιοῦν
τῶν Ὑγενητῶν ὁμοφυῖας ἀπήλλαχται, πηγΏν ἔχων
μόνος τὸν ἑαυτοῦ Πατέρα θεὀν;

B. Ei δὲ δῆ βούλοιντο τὸ ἄγωθεν, ojy οὕτω νοεῖ-
σα: δεῖν, χαθὰ vov ἔφης αὐτὸς, ἁλλ᾽ ὅτι οὐκ ἐχ τῆς
κάτω καὶ περὶ thv γῆν ἀνθρωπότητος, ἀλλ f] ἐξ οὐ-
ρανοῦ τυχὸν, T] £x φύσεως ἑτέρας, πολὺ τὸ μεῖσον, fj
καθ᾽ ἡμᾶς ἐχούσης, τί φαῖμεν ἂν καὶ πρὸς τοῦτο
αὐτοῖς :

À. Τί δὲ ἕτερον 1] τούτο; Καὶ τί τὸ ἐξαίρετον ἐν
τῇ τοῦ Υἱοῦ καταθρῄσαι τις ἂν φύσει τε xal δύδη,

periatur, sed quod veritatem reprzxsentet, demon-
strando non esse alterius nature Filium, quam ex
ipsa vere Dei ac Patris natura.

B. Optime dicis.

À. Puto enim Dei hostes quantum conjicit ani-
mus, oblitos esse vocis Salvatoris palam et aperte
profitentis, se natura ineffabilis fructum ac fetum
esse, non create aut in tempore productie. « Ego
enim, inquiebat, non sum de lioc mundo : vos de
hoc mundo estis **. » Et rursus : « Vos de deorsum
estis, ego de supernis sum *. » Quinetiam sapiens
ille Joannes de eo scribit : « Qui desursum venit,
super omues esL *. » Quid enim sibi vult, « desur-
sum, » nisi quod est ex suprema et qua omnibus
rebus excellit natura? Quid vero, « non esse de
munudo, » nisi quod nullam proraus liabet cum re-
bus creatis naturz identitatem, cum solus fontem
habeat suum Patrem Deum?

B. At certe si. velint. illud desursum ΠΟΠ sic
intelligendum esse, quemadmodum ipse nunc dixisti,
sed quod non sit ex inferiore ac terrena humani-
(te, sed vel de colo aut altera forte natura quz
nostrz? longe przeccellat, quidnam ad hoc porro illis
respondebimus ?

A. Quid aliud quam istud? Απ quid exinii in Fi-
lii natura et gloria spectare licebit, si 396 talem

εἰ τδε ἔχειν ἐροῦσι, καθὰ xal vostv ἐγνώχασιν; "H ϱ Filium esse dicent, qualem sibi fluxerunt? Annon

Υὰρ οὐχ) xaX ἕκαστος τῶν ἁγίων ἀγγέλων, ἄνωθέν
tí ἔστι, καὶ ὡς ἡμᾶς ἔρχετα!, τουτέστιν ἐξ οὖρα-
v02 ; Ἐν ἀμείνοσι δὲ πολὺ λίαν fj καθ) ἡμᾶς, κατά γε
τοὺς ἑνόντας τῇ φύσει λόγους, θρόνος τε zai Ἐξου-
cia, xa: Κνριότης, xal αὑτὰ τὰ Σεραφίµ; El μιδὲν
οὖν ἄρα τὸ ὑπερχείμενον ἐν Υἱῷ, ἀλλ ἐν τουτοισὶ
xai αὐτὸς τοῖς φυσιχκοῖς ὀρῷτο µέτροις, διοίσει μὲν
δὴ, χαθάπερ ἐγῴμαι, κατ οὐδὲν ἔτι τῶν λογικῶν
κτισμάτων, ἅπερ ἄνωθεν ὡς ἡμᾶς fxst κατὰ χαι-
ροὺς, « El; διακονίαν ἁποστελλόμενα πνεύματα λει-
τουργιχὰ, διὰ τοὺς μέλλοντας κληρονομεῖν σωτη-
plav *» ἑπαχτὸν δὲ ὥσπερ τὸ τῆς θεότητος ἀξίωμα
περιχείσεται, καὶ ψευδομυθήσει λέγων’ « Ἐγώ εἰμι
ἡ ἀλήθεια. » Ποῦ γὰρ ἢ πῶς ἀλήθεια τὸ μῆ οὕτως
ἔχον, ὡς ὀνομάζεται παρά γε ταῖς θεοπνεύστοις Γρα-
φαῖς; Ti δὲ δη ὅλως χαὶ τὸ μὴ εἶναί φασιν, ἀπὸ τοῦδε
τοῦ χόσμου τὸν Yióy;

B. Ἐγὼ φράσω. Ὁμοούσιον μὲν γὰρ οὐκ εἶναί φατι
τῷ θεῷ καὶ Πατρὶ, τῆς ys μὴν ἀῤῥήτου φύσεως o2x
οἵδ' ὅπως ὑποέιβάζοντες, τετηρέχασι τὸ ἑξαίρετον
αὐτῷ παρὰ τὴν χτίσιν. Οὐ γὰρ εἶναι λέγουσιν ὁμοφυᾶ
τοῖς πεποιηµένοις, µέσην δὲ ὥσπερ τινὰ χώραν En-
έχειν, ἤτο: φύσεως ἐκθεθγχέναι λόγον, οὔτε προσεχῶς
εἰσάπαν xal οὐσιωδῶς cuvsíoovza τῷ Υγεγεννηχότι,

** Joan. vit, 25. ! ibid. * Joan, ui, οἱ.

(1) Corrupte. Legendum forte, οὐχ ὅτι

? [Iebr. i, 14.

enim quilibet etiain angelus desursum est, et ad nos
venit, hoc est, de celo? Et nolis longe prazstaut
quoad insitas natura rationes, Thronus, et Ροίθ-
stas, et Dominatio, et ipsa Seraphim ? Si nihil igi-
tur excellenti: sit in Filio, sed istis ipse quoque
nature modulis coerccri videatur, nilil differet,
opinor, a rationalibus creaturis, qu:e superne ad
nos interdum veniunt, « ia. ministerium missi ad-
ministratorii spiritus *, » eorum causa qui salutis
hzreditatem sunt consecuturi : sed ascititio. dei-
tatis honore przditus erit, mentieturque direns :
« Ego sum veritas *. » Ubi enim aut quomodo veri-
tas erit, id quod tale non est, quale in Scripturis
sacris nominatur ? Quid porro est illud, quod ctia

D dicunt non esse de hoe mundo Filium ?

D. Exponam ego. Consubstantialem non csse
aiunt Deo et Patri :sed ineffabill natura nescio
quomodo minorem facientes, quiddaim ei przcel-
lentius quam ereaturz tribuunt. Non enim ejusdem
cum creaturis naturze esse dicunt, sed medium ve-
luti quemdam locum tenere, sive nature prwter-
gredi rationem, neque proxime et substantialiter

* Joan. xiv, 6.

mobs ἡμῶν.

679

S. CYIULLI ALEXANDRINI AACIHIEP.

: $80

prorsus Putri cohzrere, neque vero omnibus mo- A οὔτε μὴν ὁλοτρόπως ἱέντα πρὸς τὸ Χάτω, τουτέστιν

dis ad id quod inferius est, hoc est ad creaturam,
scceere.

A. ltaque si velint clare οἱ manifeste Filii natu-
ram exponere, non sine rubore dicent, opinor, ne-
que Deum esse seeundum waturam, neque porro
genitum. Nam αἱ de substantia Dei .ac Patris pro-
dierit, rursus aulem, reruin creatarum naturam
exsuperet, Deus verus esse pro certo desiit, nec
intelligo qui effugere possil ut creaturis nou annu-
meretur.

B. Recie capis. Enimvero dicunt, ul sententiam
suam confirinent, ipsum nuncupatum esse mediato-
rem Dei et hominuni *, non aliam ob causain, quan
istam, ut reor.

A. At quid his stupidius? Inimici nostri sunt in-
sipientes, ul. scriptum est *. Qui enim a recto sensu
non sint alieuissimi, qui frigidis suis commentis
veritatis dogmata expugnare se posse credunt? San-
cius enim ille noster ac sapientissimus Paulus, imo
vero sanctorum chorus omnis, duplicem quodam-
modo nobis de Filio sermonem statuerunt, post-
quam unitus est carni, id est, 397 postquam
ποιο factus est secundum integrain similitudinem,
excepto solo peccato. Quocirca variam nobis my-
steriorum traditionem contexentes, modo quidem
nudum adhuc, οἱ a creature conditionibus alienum,
nostreque nature nullatenus implicitum, Unigeni-
tum ὀεπιοιιδίγαπί : modo servi forma tantum uon
obumbratum, verumtamen bonis nalure sus con-
venientibus firmiter inhzrentem et deitatis digui-
tate immutabiliter ornatum. Semper enim eodem
modo se habere, et mutationis obumbrationem, ac
vicissitudinis nescire demonstrat ille Spiritu affla-
tus, dicens : « Jesus Christus, heri et hodie idem,
εἰ in secula *. »

B. Quid ad eorum sententiam istud facit?

A. Quod cum ad sacras Litteras par sit animum
afferre non ignavum nec remissum, in tam sanctis
rebus luduut quodammodo, a recta via nescio quo
pacto digressi, et in semitam pravam dilapsi ac
disjecti,. Nam quod vulgo fertur, viain regiam insi-

iv χτίσµασιν.

Α. Οὐχοῦν εἴπερ ἕλοιντο σαφῶς xat ἀναφανδὸν cl-
πεῖν τὴν τοῦ Υἱοῦ φύσιν, ἀπερυθριάσαντες, οἶμαί
που, φαῖεν ἂν, ὡς οὔτε Θεός ἐστι χατὰ φύσιν, οὔτε
μὴν γεννητός. Ei γὰρ ἑξοίχοιτο μὲν τῆς οὐσίας τοῦ
θεοῦ xal Πατρὸς, ἀμείνων δὲ αὗ f) κατὰ τὴν τῶν
γεννητῶν ἐστι φύσιν, ἀπώλισθε μὲν ἀραρότως τοῦ
χατ ἀλήθειαν εἶναι Θεὸν, διαφεύξεται δὲ οὐχ ol
ὅταν τὸ ἐναριθμεῖσθαι χτἰσµασιν.

B. Συνίης εὖ µάλα. Καὶ δή φασιν ἐπαγωνιζόμενοι
τῷ λόγῳ, µεσίτην αὐτὸν ὠνομάσθαι θεοῦ καὶ ἀνθρώ-
πων, οὐχ ἑτέρου του χάριν, fj ὥσπερ ἑγῷμαι τού-
του[.

B — A. Εἴτατί τῶν τοιούτων ἀποπληχτότερον ; Οἱ ἐχθροὶ

ἡμῶν, ἀνόητοι, χατὰ τὸ γεγραμμένον. Πῶς γὰρ οὐχ
ἁπάσης εἶεν ἂν ὡς ἁπωτάτω σοφῆς xai ἁδιαθλήτου
φρενὸς, ψυχροὶς ἀννοιῶν εὑρήμασι χαταθλεῖν δύνα-
σθαι τῶν τῆς ἀληθείας δογμάτων ὑποτοπήσαντες;, 'O
μὲν γὰρ ἱερός τε ἡμῖν ἀληθῶς καὶ σοφώτατος Παν-
λος, μᾶλλον δὲ σύμπας ὁ τῶν ἁγίων χορὺς, διττὸν
οἱονεί πως ἡμῖν τὸν ἐφ᾽ Υἱῷ λόγον ἐγνώχασί τε xal
εἰσχομίζουσι, μετὰ τὸ ἑνωθῆναι σαρχὶ, τουτέσειι
καθ) ἡμᾶς γενέσθαι καθ) ὁλόχληρον ὁμοίωσιν, δίχὰ
µόνης ἁμαρτίας. Τοιγάρτοι, ποιχίλην ἡμῖν ἔξυφαί-
νοντες τὴν μυσταγωγίαν, ποτὲ μὲν, ἔτι γυμνὸν, καὶ
τῶν τῆς χτίσεως µέτρων ἀφεστηχότα, xal ἀσύμπλο»
Xoy παντελῶς τῇ χαθ) ἡμᾶς φύσει, παραδεικνύδυσι
πὸν Μονογενῆ, ποτὲ δὲ a) {ῇ τοῦ δούλου μορφῇ µο-
νονουχὶ κατεσχιασμµένον, πλὴν ἐχόμενόν τε χαὶ ἑξημ-
µένον ἀπρὶξ τῶν τῇ ἰδίᾳ φύσει πρεπόντων ἀγαθῶν,
xai τοῖς τῆς θεότητος ἀξιώμασιν ἁπαραποιήτως xat-
εστεµµένον. "Ael γὰρ ὡσαύτως ἔχοντα καὶ τροπῆς
ἀποσχίασμα xal παραλλαγὴν ὀὺχ clóóta παθεῖν ,
ἀποφαίνει λέγων ὁ πνευµατοφόρος: « Ἰησοὺς Χρι-
στὸς, χθὲς καὶ σήμερον ὁ αὐτὸς, xai εἰς τοὺς
ἀἰώνας. »

B. Τί οὖν τοῦτο πρὸς τὰ παρ) ἐχείνων;

Α. "Ότι τοῖς ἱεροῖς Γράµµασιν οὐ ῥάθυμόν τε xal
ἀναπεπτωχύτα τὺν νοῦν ἐγχαθιέναι δέον, οἱονεί πως
ἀθύρουσιν Év γε τοῖς οὕτω σεπτοῖς, ἐκτρεπόμενοι
μὲν οὐκ οἵδ' ὅπως τὴν εἰς τὸ εὐθὺ, διεκπίπτοντες δὲ
καὶ κατασειόµενοι πρὸς την ἐφ᾽ ἑκάτερα τρίδον. Τὸ

stendam esse, non oliud esse dixerimus, quam. 116- p Y&p, οἶμαι, δεῖν ὁδὺν ἱέναι βασιλικὴν, οὐχ ἕτερον εἴ-

que nimis ad dexteram, neque ad l»vam esse de-
flect« ndum. Considera enim quo pacto inconsiderate
feruntur in id quod lubet, non expendentes aut pro-
bantes quieuam in Scriptura sacra mero Verbo con-
veniant, nimirum ut ante incarnationem intelligitur
εἰ est : quanam item postquam jam nostrani simi-
litudinem subiit. Nam si horum nullam habendam
esse rationem existimaut, et lioc modo temere et
incousiderate capiendum esse quidquid scriptum
est, doceant ipsi, quzso, quid prohibeat quominus
licet edere dicatur, et somnum rapere, el non posse
absque labore incedere : fessum enim est de via-

* | Tim. i1, 5.

* Jl Petr. 01, 47. * llebr. xui, 8.

val *t φαῖμεν ἂν, f| τὸ µήτε ἄγαν εἰς δεξιὸν, pica
μὴν εἰς εὐώνυμον ἀποχλίνειν. θέα γὰρ, ὅπως ἅπερι-
νοῄτως ἴενται πρὸς τὸ δοχοῦν, οὐκ ἀναμετροῦντες 1)
δοχιµάζοντες, τίνα μὲν ἂν ἀἁρμόσαι τῶν γεγραμµένων
γυμνῷ τῷ Λόγῳ, τουτέστι, πρὸ τῆς ἐνανθρωπήσεως
ὄντι τε xal νοουμένῳ' τίνα δὲ a5 Ίδη τὴν πρὸς ἡμᾶς
ὁμοίωσιν ὑποδεδυχότι. El γὰρ οἵονται µηδένα μὲν
δεἵν τουτωνὶ ποιεῖσθα: λόγον, ἀτέχνως δὲ οὕτω xal
ἀπερισχέπτως πᾶν ὁτιοῦν ἐχδέχεσθαι τῶν γεγραμ-
µένων, τί τὸ ἐμτοδὼν, εἰπέ uot, διδασχόντων αὐτοὶ,
xà» ἐσθίειν λέγηται, καὶ ὕπνον εἰσδέχεσθαι, xaX
διαστείχειν ἀμογητὶ μὴ δύνασθαι’ χεχοπίαχε γὰρ Ex

DE SS. TRINITATE DIALOGUS 1. -

682

ες ὁδοιπορίας' xaX τὸ ἔτι τούτων ἐπέχεινα, τὸ ἐκ- A et, quod majus est, mortem obire, et alimento indi-

τεθνάναι φημὶ, xal τροφής ἐπιδεᾶ, πόνου τε xal
ἀσθενείας δεχτιχὸν, xal μὴν xal θανάτου µέτοχον
ὁμολογεῖν εἶναι τὸν τοῦ Θεοῦ Aóyov; "Ap' οὖν οὐχὶ
τῶν τοιούτων ἡμῖν ἀναγχαιοτάτην εἶναί φησιν τὴν
διαστολὴν, τὸ ἑχάστῳ πρέπον χαιρῷ, χαθηχόντως
διανέμουσάν τε xal ἀποχρίνουσαν;

B. ᾽Αναγχαιοτάτην' πῶς Υὰρ οὔ;

Α. Αναγχαίου τοιγαροῦν xal ἀρίστου παντάπα-
σιν ἀποδεδειγμένου, τοῦ διαχρίνειν ἕκαστα τῶν περὶ
αὐτῶν [0 εο). αὐτοῦ.] χεχρησµῳδηµένων, ἀχούοις
ἂν ἤδη, τὸ, τἱ χατὰ φύσιν ἑστὶν, ἀναγράφοντος τοῦ
Παύλου. « "0g àv γὰρ, φησὶ», ἁπαύγασμα τῆς δόξης
τοῦ Πατρὸς, καὶ χαρακτὴρ τῆς ὑποστάσεως αὐτοῦ,
φέρων τε τὰ πάντα τῷ ῥήματι τῆς δυνάμεως αὐτοῦ.

Καὶ ἑτέρωθι δὲ a): « Ζῶν γὰρ ὁ Λόγος τοῦ θεοῦ, xal B

ivepyte, xat τοµώτερος ὑπὲρ πᾶσαν µάχαιραν δί-
στοµον, xal διιχνούµενος ἄχρι μερισμοῦ φΦυχῆς xaX
σώματος, ἁρμῶν τε xaX μυελῶν, χριτικὸς ἐνθυμήσεων
xai ἐννοιῶν καρδίας. Καὶ οὐχ ἔστι χτίσις ἀφανῆς
ἐνώπιον αὐτοῦ, πάντα δὲ γυμνὰ χαὶ τετραχηλισµένα
τοῖς ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ, πρὸς ὃν ἡμῖν ὁ λόγος. » Καὶ
«αυτὶ μὲν δὴ περὶ τοῦ Μονογενοὺς, οὕπω νοουµένου
μετὰ σαρχός. Περὶ δὲ τοῦ αὐτοῦ καθ) ἡμᾶς ἤδη ve-
χεννηµένου χαὶ £v capxl* « "Os ἓν ταῖς ἡμέραις τῆς
οαρχὺς αὐτοῦ, δεήσεις τε xal ἵγετηρίας πρὸς τὸν
δυνάµενον σώζειν αὐτὸν ἐκ θανάτου, μετὰ χραυγῆς
Ἰσχυρᾶς, xaX δαχρύων προσενέγχας, χαὶ εἰσακουσθεὶς
ἀπὸ τῆς εὐλαβείας, χαΐίπερ ὢν Υἱὸς, ἔμαθεν ἀφ᾽ ὦν
ἔπαθε, τὴν ὑπαχοήν. » "Ap' οὖχ ἁραρότως κατά γε
τὸ ἐξ ἀμφοῖν δηλούµενον ἑαυτῇ διαμαχεῖται τῶν
πραγμάτων dj φῦσις; Τὸ ἀπαύγασμα τῆς δόξης τοῦ
θεοῦ καὶ Πατρὸς, ὁ τῆς θείας ἡμῖν ὑποστάσεως
χαρακτὴρ, ὁ φέρων τὰ πάντα τῷ ῥῆματι τῆς δυνά-
µεως αὐτοῦ, ὁ ζῶν τε xat ἑνεργῆς xaX τομώτατος Λό-
γος, δεῄσεις λέγεται xal ἱκετηρίας ἀνασχεῖν, xal
τοῦτο, δεδαχρυµένος, ὡς ἂν διακρούσαιτο τοῦ θανά-
φου τὴν ἔφοδον ἀλλ’ « ἓν ταῖς ἡμέραις, qnot, τῆς
οαρχὸς αὐτοῦ, » τουτέστιν, ὅτε θεὸς ὧν ὁ Λόγος, γέ-
yov σὰρξ, κατὰ τὰς Γραφὰς, xai οὐχ ἓν ἀνθρώπῳφ
γέγονε, xa0à xaX ἓν τοῖς ἁγίοις, οἷς χατὰ µέθεξιν
ἐναυλίζεται τὴν διά γὲ φηµι τοῦ ἁγίου Πνεύματος.
Διττὸς οὖν ἄρα ἐστὶν ὁ ἐφ᾽ Yl λόγος. ᾽Αναθετέον
δὴ οὖν ὡς θεῷ, τὰ τοῦ Θεοῦ, καὶ ὡς καθ ἡμᾶς γε-

gere, labori et infirmitati obnoxium, necnon mortis
particeps esse, Dei tamen Verbum esse fateantur?
Nunquid ergo ejuscemodi rerum valde necessariam
esse aiunt distinctionem, qux quid cuique tempori
sit accommodatum digerat ac disceruat?

B. Valde necessariam : quidnl enim?

A. Cum igitur demonstratum sit necessarium
esse prorsus et utilissimum discernere singula quz
de illo divinis prodita sun! oraculis, audias jam
Paulum describentem quid sit secundum naturam :
ε Qui cum sit enim, inquit, splendor gloriz Patris,
et figura 398 substantix ejus, portansque omnia
verbo virtutis δυ 5. » Et alibi rursus : « Vivus est
enim Sermo Dei, et efficax, et penetrabilior omni gla-
dio ancipiti, οἱ pertingens usque ad divisionem
animz ac spiritus, compagum quoque ac inedulla-
rum, et discretor cogitationum et intentionum cor- -
dis. Et non est ulla creatura invisibilis in conspectu
ejus : omnia autem nuda et sperta sunt oculis ejus,
ad quem nobis sermo*. » Et hzc quidem de Unige-
nito, qui nondum cum carue intelligitur. De ipso
vero jam incarnato et nobis simili : « Qui in die-
bus carnis suze, preces supplicationesque ad eum
qui possit illum salvum facere a morte, cum cla-
more valido et lacrymis offerens, exauditus est
pro reverentia. Et quidem, cum esset Filius, didicit
ex lis quae passus est, obedientiam !'*. » Nunquid
profecto si utriusque significatio spectetur, rerum
natura secum pugnabit? Splendor glorix Dei ac Pa-
wis, divinze substantiz character, ille qui portat
omnia verbo virtutis sug, vivus et efficax, eL maxime
penetrabilis Sermo, preces dicitur et supplicationes
offerre, idque cum lacrymis, ut mortis impetum
repelleret : sed « in diebus, inquit, carnis sus, »
loc est, cum Deus Verbum caro facium est, se-
cundum Scripturas !', nec in homine fuit sicut in
sanctis, in quibus per participationem sancti Spi-
ritus nimirum inhabitat. Itaque duplex est sermo
de Filio. Referenda sunt igitur tanquam ad Deum
quae Dei sunt, et tanquam ad hominem qus no-
stra sunt, hoc est humans. Inconcinpam vero ct
indistinctam rerum confusionem rejicere oportet,

γονότι, τὰ xa0' ἡμᾶς, τουτέστι, τὰ ἀνθρώπινα. Tiv p qua exactam εἰ accuratam mentis comprehensio-

δὲ ἄῤῥυθμόν τε xal οὐκ εὑκρινῆ τῶν πραγμάτων
ἀνάχυσιν εὖ µάλα παραιτητέον, τὴν ἀχριθῃ xal &£-

nem suffuratur, el veritatis decus non parum labe-
factat.

ητασμένην τῶν νοημάτων κατάληψιν ὑποχλέπτουσαν, xal τῆς ἁληθείας τὸ κάλλος οὗ petploc παραπηµαί-

νουσαν.

B. ES λέχεις.

Α. "Όταν οὖν λέγηται µεαίτης, οὐχ ὁριστιχὸν τῆς
οὐσίας τοῦ Μονογενοῦς οἰηθείη τις ἂν εἶναι τοΌνομα'
πολλοῦ Ye χαὶ δεῖ: περιτρέφειε δ' ἂν μᾶλλον αὑτὸ

εἰς ὑπακοὴν τοῦ Χριατοῦ. Καθαιρήσει γὰρ οὕτω λο-

γισμοὺς ἀσυνέτους, xal xdv Όψωμα ἑπαιρόμενον
κατὰ τῆς γνώσεως τοῦ θεοῦ, xal αἰχμαλωτίσει πᾶν

5 Hebr. 1, 5.
PATROL. Gn. LXXV.

B. Recte ais.

A. Cum ergo dicitur mediator, noli putaro no-
men illud indicare Uuigeniti substantiam : absit !
sed illud transfer potius ad obedientiam Christi. Sic
enim stulta consilia destruet et omnem altitudi-
nem extollentem se adversus scientiam Dei,
et in captivitatem rediget omnem intellectum

* Πού. iv, 42, 15. ** Hebr. v, 7, δ. !! Joan. 1, 34.

22

X85

in obsequium Dei, 'sleot seriptam οί

B. Vera loqueris. Sed horum quidem satis est,
quandoquidem nihil in se dubitationishabent. Li-
bet vero sciscitari ex te 399 quanam a nobis ceu-
seri debeat esse medistionis Filii ratio. Που enim
vanam esse ostendet bzereticorum fraudem.

A. Agedum ergo, si libet, etiam illuc se jam no-
stra convertat oratio. Inquirendum.vero primum
omnium, quandonam Filio mediatoris partes Sceri-
ptura tradiderit. Dixit ergo Paulus: « Mediator
Dei et hominum, houo Christus Jesus, qui dedit
seipsum redemptionis pretium pro nobis *? : » non
aliud, opinor, tempus convenire Filii mediationi
significans quam novissimum illud, quando, sicut
ait ipse, «in forma Déi cum esset, non rapinam
arbitratus est esse àe dequalem Deo, sed semet-
ipsum exinanivit, formam servi accipiens !*, » licel
Deus esset ac Dominus, ut mnos per seipsum lucri-
faceret Deo ac Patri οἱ reconciliaret, omnia, sicut
scriptum est, « pacificans per crucem, sive qua in
colo, sive qua in terra !'*, » mediator et honio.
Jtaque « rogamus.pro Christo, reconciliamini Deo, »
rursum Paulus aiebat sub persona Christi '*. Cum
enim ad nudam quodammodo ac simplicem deitatis
gloriam accedere hominis ' natura propter iubecil-
litaten $uam non possel, nostram similitudinem
utiliter subiit Unigenitus, ut, revelata nobis ineffa-
bili Dei ac Patris voluntate, spiritales efficeret ad-
Oratores, non typorum adumbrationibus amplius af-
fixos, et addictos legi qua nihi! perficere posset :
sed ut, quoniam Deus est Spiritus, nos eum id-
circo adorare et colere in spiritu et veritate nitere-
mur. Nonne enim ipse etiam nobis przstantissi-
mus lsaias puerum natum esse et Filium ait, et
vocari nomen ejus magni consilii Angelum 7}

B. Praeclare. Verumtamen, si pleniusista com-
probare volueris allato ad demonstrandam Christi
mediationem veteri quodam testimonio, magnam
utique mecum inieris gratiam.

A. Ad ipsum igitur Mosen sacrorum antistitem

S. CYRILLI ALEXANDRINI AKCHIEP.
5, A νόηµα εἰς τὴν ὑπαχοὴν τοῦ Θεοῦ (1), καθὰ vé-

184

γραπται.

B. ᾽Αληθῆς ὁ λόγος. Άλλ', ὦ γενναῖε, τούτων
μὲν ἅλις, ἐἑπείτοι γε μηδὲ ἀμφ[ίλογα. "Ηδιστα δ' ἄν
σου διαπυθοίµην, τῆς τοῦ Υοῦ µεσιτείας τίς ἂν voolco
πρὸς ἡμῶν ὁ τρόπος. Τουτὶ yàp, ἔωλον ἀποφανεῖ
τῶν ἑτεροδόξων τὸν ἁπατεῶνα λόγον.

A. τω δὴ οὖν εἰ δοχεῖ, καὶ τετράφθω vo πρὸς
τοῦτο ἡμῖν ὁ λόγος. Ἐχθασανιστὸν [γρ. ἑχδασανι-
στέον] δὲ xal πρό γε τῶν ἄλλων, πότε τὸν Yiby iv
µεσίτου τάξει τέθειχεν ἡ Γραφή. ἝἜφη τοίνυν ὁ
Παῦλος, ὅτι « Μεσίτης θεοῦ χαὶ ἀνθρώπων, ἄνθρω-
πος Χριστὸς Ἰησοῦς, ὁ δοὺς ἑαυτὸν ἀντίλυτρον ὑπὲρ
ἡμῶν, » χαιρὸν οὐχ ἕτερον, οἶμαι, πρέπειν τῇ τοῦ
Υἱοῦ µεσιτείχ διασωζόµενος, πλὴν ὅτι τὸν ἐν ἐσχά-
τοις, ὅτε, χαθά φησιν αὐτὸς, « ἐν μορφῇ θεοῦ ὑπάρ-
yov, οὐχ ἁρπαγμὸν ἡγήσατο τὸ εἶναι ἴσα θεῷ, ἀλλ
ἑαυτὸν ἑχένωσε, μορφὴν δούλου λαθὼν, » χαίτοι
θεὸς ὧν xaX Κύριος, ἴν ἡμᾶς δι ἑαυτοῦ χαταχτήση-
ται τῷ θεῷ Πατρὶ, xai ἀποχαταλλάξῃ τὰ πάντα,
χατὰ τὸ γεγραμμένον, « εἰρηνοποιῆσας διὰ τοῦ σταυ-
ροῦ, τά τε ἐν οὐρανῷ, τά τε ἐπὶ τῆς γῆς, » μεσιτεύων
χαὶ ἄνθρωπος. « Δεόμεθα γοῦν ὑπὲρ Χριστοῦ, χατ-
αλλάγητε τῷ θεῷ, » τὸ Χριστοῦ πρόσωπον ἀναλα-
6ὼν ἔφη πάλιν ὁ Παῦλος. Ἐπειδὴ γὰρ, οἶονεί πως
γυμνῇ xai ἀχράτῳ τῇ τῆς θεότητος δόξῃ προσδα-
λεῖν οὐχ oia τε ἣν ἡ ἀνθρώπου φύσις, διὰ τὴν ἑνοῦ-
σαν ἀσθένειαν, ὑπέδυ χρησίµως τὴν πρὸς ἡμᾶς
ὁμοίωσιν ὁ Μονογενὴς, ὡς ἂν τὴν ἀπόῤῥητον τοῦ
θεοῦ xaX Πατρὸς διεχχαλύπτων θέλησιν, πνευµατι-
κοὺς ἀποδείξῃ προσχυνητὰς, οὗ τύπων ἀποσχιάσμασι
προσχειµένους ἔτι, χαὶ τὸν οὐδὲν τελειοῦν ἰσχύοντα
προσ.εµένους vópov, ἁλλ' ἵν', ἐπείπερ ἐστὶ Πνεῦμα
ὁ cbe, ἐν πνεύματι xal ἁληθεία, χαὶ ἡμεῖς αὐτοὶ
προσκυνεῖν τε ἅμα xa λατρεύειν ἐπειγώμεθα. Ἡ
γὰρ οὐχὶ καὶ αὐτὸς ἡμῖν ὁ πανάριστος Ἡσαῖας παι-
δίον γεγεννῆσθαί φησιν Ylbv, καὶ καλεῖσθαι τὸ ὄνομα
αὑτοῦ μεγάλης βουλῆς "Αγγελον '

B. "Αριστα ἔφης. El δὲ δὴ πρὸς τούτοις ἕλοιο πλη-
ροφορεῖν εὖ μάλα, χαίτοι [γρ. xal τι] τῶν ἀρχαιοτέ-
pov παρατιθεὶς εἰς παράδειγµα τῆς Χριστοῦ µεσι-
τείας, ὡς πλείστην ὅσην εἰδείην ἂν εὖ ἴσθι σοι
χάριν.

Α. Οὐχοῦν, ἐπ᾽ αυτον οντες τὸν ἱεροφάντην Μω-

conversi, et ad ejus faciorum dictorumque virtu- p σέα, xal τῶν δι αὐτοῦ πεπραγμένων τε xal slpn-

tem, illustrem veluti quamdam Christi mediationis
Imaginem, erigere properantes, rectam esse et omni
ex parte accuratam nostram doctrinam demonstre-
mus, Increpare enim, opinor, adversarios, et nun-
quam non exprobrare quod suis placitis inh:-
reant, licet sacris Litteris contraria sint, et inte-
rim in eumdem scopulum impingere , 400 ego
certe pulaverim extrema dementia non carere,

B. Recte ais.

A. Cum ergo Israelite excusso durz servitutis

** Ἡ Οδ). x, b.

33 [ Tim. .
sec. LXX. im. n 5

" Philipp. 11, 6.

(1) Bibl. Grec. Χριστοῦ.

µένων τὴν δύναμιν, φανοτάτην ὥσπερ εἰχόνα τῆς Ev
Χριστῷ µεσιτείας ἀνορθοῦν σπουδάζοντες, ἐχπεποιη-
μένον ὀρθῶς τὸν ἑαυτῶν δη πως ἀποφήνωμεν λόγον.
Τὸ γὰρ, οἶμαι, τοῖς διεναντίας ἐπιτιμᾶν, χαὶ χατ-
ονειδίζειν ἀεὶ τὸ φρονεῖν ἑλέσθαι τὸ σφίσιν αὐτοῖς
109, xàv εἰ τοῖς ἱεροῖς ἁπάδοι Γράµµασιν, εἶτα τοῖς
ἴσοις ἁλῶναι πταἰσμασιν, οἰηθείην ἂν ἔγωγε τῆς
ἀνωτάτω µωρίας οὐχ ἀμοιρεῖν.

B. ES λέγεις.

Λ. "Ose τοίνυν τῆς τῶν Αἰγυπτίων ἀπέδραμον γῆς

15 Coloss, 1, 30. 51 Cor. v, 20. — '* Isa. ix, 6,

DE SS. TRINITATE DIALOGUS |.

ol ἓξ Ἱσραὴλ, τὸ τῆς ἀναγκαίας θητείας ἄχθος ἆπο- A onere, ex JEgypto iugissent, οἱ captivitatis jugo

“σεισάμενοι, xa τὰ τῆς δουλείας ἀποῤῥήξαντες ζνγὰ,
πατηυλίξοντό τε περὶ τὸ Σινᾶ χαλούμµενον ὄρος, νόµους
τε ἤδη διατυποῦν τῶν πρακτέων τοὺς ὁριστὰς ἑδόχει
θεῷ, συναγεἰρεσθαι μὲν ὑπὸ τὸ bpoc, ἀποπλύνεσθαι
δὲ δεῖν τὰ ἐσθήματα, οὕτω τε χεχαθαρµένους ἐπὶ
θεοπτίαν ἱέναι τότε τὴν ἀσννήθη, διεχελεύετο. Ἐπειδὴ
δξ τοῦτο διεπεραίνετο, προηγορευχότος αὐτοῖς τοῦ
λίωσέως, « Κατέθη μὲν Κύριος ἐν εἴδι πυρός"
χαπνοὶ δὲ ἦσαν ἐξελιττόμενοί τε xal ἀναθρώσχοντες,
xaX νεφέλη γνοφώδης, xai πυρὸς διαδροµαὶ, xal σχό-
τος, χα) θύελλα, xal τὰ τῆς εἰς ἄχρον πτοίας ἐμ-
ποιητιχὰ, διαπρύσιός τε σαλπίγγων Ἠχη. Καὶ ἐξεχό-
µιζε μὲν ὁ Μωσῆς τὸν λαὸν, εἰς συνάντησιν τοῦ θεοῦ
ὑπὸ τὸ ὄρος. » Γέγραπται γὰρ ὡδί. Μεσιτείας δὲ τῆς
Χριστοῦ τύπος ἣν, οἶμαι, τὸ χρῆμα. Φάσχει γὰρ
ἐναργῶς' « Οὐδεὶς ἔρχεται πρὸς τὸν Πατέρα, εἰ μὴ
δι) ἐμοῦ. » Πρόσ.µεν γὰρ οὐχ ἑτέρως fj διὰ τούτου τῷ
8:p καὶ Πατρὶ, πάντα μὲν ἀρχαῖον ἀφανίζοντες
µώλωπα, xai ἅπαν μὲν εἶδος προεχθλίδοντες µο-
λυσμοῦ, μεταμφιευνύντες δὲ ὥσπερ νοῦν τῇ £v Xpi-
στῷ χαθαρότητι.ε Ἐνδύσασθε δὲ τὸν Κύριον 'In-
σοῦν Χριστὸν, » θεῖος ἡμῖν ἔφη λόγος. Ταύτῃ τοι ἡ

B

disrupto ad Sina montem habitassent, Deoque vi-
sum esset leges rerum agendarum magistras con-
dere, jussi sunt ad montis radicem convenire, et
vestimenta abluere, atque ita purgati ad Dei visio-
nem tunc insolitam accedere. Quod cum denun-
tiante Mose factum esset, « Descendit Dominus in
specie ignis : tum fumoruim globi efferri, nubes in-
volvi caligine, discurrere ignes, hinc tenebrae et
procelle, horror ubique ac metus, et acutus tuba-
rum clangor. Et eduxit quidem Moyses populum in
occursum Dei sub monte !*. » Sic eniin scriptum
est. Res autem illa typus erat, opinor, Christi me-
diationis. Ait enim clare : « Nemo venit ad Patrem
nisi per me '*. » Nec enim aliter accedimus quam
per liunc ad Deum et Patrem, omui vetere cica-
trice deleta, et omni quidein genere inquinamenti
prius exterso, et rnente quodammodo Cliristi puri-
tate induta. « Induite vero Dominum Jesum Chri-
stum, » ait nobis serino divinus **. Idcirco vesti-
mentorum ablutio puritatis spiritalis virtutem signi-
ficabat. Aunon istud quoque verum esse fateris
probabili ratione persuasus?

τῶν ἱματίων ἔχπλυσις, τῆς ἓν πνεύµατι καθαρότητος τὴν δύναμιν ὑπεπλάττετο. Ἡ οὐχ εἶναι φῆς xai

τοῦτο ἀληθὲς, Ex γε τοῦ εἰχότος ἀναπεπεισμένος;

B. Φαίην ἄν.

Α. Ἐν εἶδει τοίνυν πυρὸς χαταθεθηχότος τοῦ θεοῦ,
χαἰτοι δόξαν αἱσθητὴν, καὶ οὗ σφόδρα τοῖς τεθεαµέ-
vot; ἀσυνήθη δεικνύοντος, ὄνσφόρητον χομιδῇ τὴν
αὐτοπρόσωπον ἐποιεῖτο θέαν ὁ Ἰσραὴλ, περίφοδοι
δὲ καὶ τρέµοντες ἑλιπάρουν τὸν δηµαγωγὸν, φημὶ
65 Μωσέα, xal 9 xaX ἔφασαν « Λάλησον σὺ ἡμῖν,
xai μὴ λαλείτω πρὸς ἡμᾶς ὁ Osb;, µίήποτε ἁἆποθά-
νωμεν. » Ἰδου δῃ σαφῶς, μεσιτεύεσθαι παρεχάλουν,
ὡς ἀκράτῳ δπλονότι τῇ τοῦ θεοῦ δόξῃ προσδαλεῖν
οὐχ οἷοί τε. "10: 63 οὖν χαθάπερ ἐξ ἐμρανοῦς εἰχόνος
τῶν ἁρτίως ἡμῖν εἰρημένων, ἐπὶ τὸν Μονογενῆ, ὃς
ἑπείπερ οὐχ ἣν γυμνῇ πρὸς ἡμᾶς ἀφιχέσθαι τῇ Ola.
δόξη, ὡς ἂν τὴν τοῦ θεοῦ χαὶ Πατρὸς ἐχπαιδεῦσα,
βούλησιν, γέγονε καθ) ἡμᾶς, μεσίτης τοῦ Θεοῦ xal
ἀνθρώπων. « Αὐτὸς γάρ ἐστιν fj εἰρήνη ἡμῶν, » χατὰ
τὰς Ἱραφάς. Οἵου δέ µε ph Φευδομωθεῖν, τῇ Χρι-
στοῦ διαχονίᾳ τὴν διὰ Μωσέως εἰχάζοντα. Ἐντεῦθεν

C

B. Ounmnino.

À. Cum igitur in specie ignis descendisset Deus,
tametsi gloriam sensibilem, nec spectatoribus ni-
mis insolentem ostenderet, ejus tamen obtutuim
nequaquam ferre poterant Israelitze, sed attoniti ac
trementes precabantur populi ducem, Mosen ni-
miruin, ac dicebant : « Loquere, tu, nobis, et non
loquatur ad nos Deus, nequando moriamur *'. »
Ecce utique manifeste rogabaut ut mediator esset
Moses, quo^ scilicet ad puram Dei gloriam nou
possent accedere. Age ergo, velut ex clara iinagiue
eorum quz modo dicta sunt ad Unigenitum venia-
mus, qui, cum non posset ad nos pervenire cum.
n"da deitatis gloria ut Dei ac Patris voluntatem
edoceret, factus est nobis similis, mediator Doi et
hominum. « lpse enim est pax nostra, » secunduta
Scripturas **. Noli autem putare mentiri me, 401
cum Mosis ministerium Christi ministerio comparo.

δὲ, οἶμαι, ῥᾷον ἂν µάθοις. ᾿Αναχεφαλαιούμενος γὰρ D Sed hinc, ut reor, facilius intelliges. lu Deuterono-

ἐν τῷ χαλουμένῳ Δευτερονομίῳ τὰ περὶ τῆς συνόδου
τῶν υἱῶν Ἱσραὴλ, ὧδέ rf, φησι’ «Τέλειος ἔσῃ ἕναντι
Κυρίου τοῦ θεοῦ σου. Τὰ γὰρ ἔθνη ταῦτα, o); σὺ
καταχληρονομεῖς αὐτοὺς, οὗτοι χληδονισμῶν καὶ
μαντειῶν ἀχούσονται' σοὶ δὲ οὐχ οὕτως ἔδωχε Κύριος
ὁ θεός σου. Προφήτην ἐχ τῶν ἁδελφῶν σου, ὡς ἐμὲ,
ἀναστήσει σοι Κύριος ὁ θεός σου, αὐτοῦ ἀχούσεσθε.
Κατὰ πάντα, ὅσα Ἰτήσω παρὰ Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου
ἐν Xoph6, τῇ ἡμέρᾳ τῆς ἐχχλησίας, λέγοντες' OO
προσθήσοµεν ἀχοῦσαι τῆς φωνῆς Κυρίου τοῦ Θεοῦ
ἡμῶν, xai τὸ mop τὸ µέγα τοῦτο οὐχ ὀγόμεθα ἔτι,
οὐδὲ uh ἀποθάνωμεν. Καὶ εἶπε Κύριος πρός µε᾿
Ὀρθὼς πάντα, ὅσα ἑλάλησαν. Προφήτην ἀναστήσω

mio quippe, repetens ea qux de convocatione filio-
rum lsrael dicta erant, sic infit : « Perfectus eri
coram Domino Deo tuo. Gentes enim be, quas tu
li»reditas, divinationes et vaticinia audient : et tibi
nou sic dedit Domiuus Deus tuus. Prophetam ex
fratribus tuis, sicul me, suscitabit tibi Dominus
Deus, ipsum audietis, juxta omnia quz petivisti a
Domino Deo tuo in Choreb, in die convocotionis,
diceutea : Non adjiciemus audire vocem Domini Dei
nostri, et ignem magnum hunc non aspiciemus ul-
tra, ne moriamur. Et dixit Dominus ad me : Recte
omnia que locuti sunt ad. te. Prophetam suscitabo
eis de medio fratrum ipsoruui sicut te; et dabo ver-

e
** Exod. xix, 10, 17. '* Joan, xiv, 9... *?* Rom. xiu, 14. *! Exod. xx, 19. ** Eplies. 11, 14.

68)

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

"bum meum in ore ejus, et loquetur eis secundum A αὐτοῖς ix µέσου τῶν ἁδελφῶν αὐτῶν ὥσπερ σέ: xai

quod mandabo ei. Et homo qui non audierit quz-
cunque locutus fuerit propheta ille in nomine meo,
ego vindictam sumam de 60 15.2 Ànnon clare in
Mose, velut in typis adhuc et umbris maxime ne-
cessarium usum mediatoris ostendit humanitatis
infirmitas? Verumtamen illud considerandum.
τοῦ μµεσιτεύοντος χρείαν ἀναγκαιοτάτην ἀπέδειδε
σχεπτέον.

B. Quidnam 5

À. Accedentes quippe ad Mosen Israelit:e : « Lo-
quere, tu, nobis, et neloquatur nobis Deus, ne mo-
riamur, » dicebat Israel. Idque petebant a Mose
in Horeb, cum eo convenissent, quo tempore Deus
erat in specie ignis supra montem Sina. Sed ista
recte dicentes ac dijudicantes laudabat quidem
-Opifex, verum ipsam nobis etiam veritatem typis
quodamniodo preíormans veritatem, mediationem
per Christum promittebat, dicens : « Recte omnia
quiecunque locuti sunt. Prophetam illis excitabo de
medio fratrum ipsorum sicut te, » mediatorem sci-
licet, et qui supernos ac divinos sermenes annun-
laret, ac ineffabilis arcanzeque natura voluntatem
populo declararet, quam per Christum ipsuin per-
'fectam fuisse nullo negotio videre licet. Manifeste
enim clamavit : « Ego ex meipso locutus non sum,
sed qui misit me Pater, ipse mihi mandatum dedit
quid dicam et quid loquar **. » Et rursus : «Verba

quae ego loquor non sunt mea, sed ejus qui misit α

me **. » Scribit quoque sapiens Joannes de ipso :
« Qui accepit ejus testimonium, signavit quod
Deus verax /409 est. Quem enim misit Dens ,
verba Dci loquitur **. » Nunquid. igitur, o charum
caput, mihi vera dicenti suffragaberis, aut annuere
recusabis ?

B. Nequaquam.

À. Itaque liec novis de Mose dicta sunto. Viu" ta
aliud quoddam pr:ieterea dicamus, quod mediatio-
nis Filii modum uobis ineffabilem exprimat; au eo
relicto aiam nobis viam insistendam existimas ?

B. At cur demum, eo relicto quod est in manibus,
unde multum utilitatis speramus, ad alias rationes

τὸ τῆς ἀνθρωπότητος ἀσθενές:

δώσω τὸ ῥῆμά µου ἓν τῷ στόµατι αὐτοῦ, xal λαλή-
σει αὐτοῖς χαθότι ἂν ἐντείλωμαι αὐτῷ. Καὶ ὁ &v-
θρωπος ἐχεῖνος ὃς ἐὰν μὴ ἀχούσῃ τῶν λόγων αὐτοῦ,
ὅσα ἐὰν λαλήσει ὁ προφήτης ἐπὶ τῷ ὀνόματί µου,
ἐγὼ ἑχδιχήσω ἐξ αὐτοῦ. ᾿Αρ’ οὐχ ἑἐμφανῶς, ὡς ἐν
τύποις ἔτι xal σχιαῖς, Év Υε τοῖς χατὰ Μωσέα, τὴν
Πλὴν ἐχεῖνο δια.

B. Τὸ ποῖόν τι efc;

A. Μωσῇ μὲν γὰρ προσιόντες, εΛάλει σὃ πρὸς
ἡμᾶς, καὶ μὴ λαλείτω πρὸς ἡμᾶς ὁ θεὸς, ἵνα μὲ
ἀποθάνωμεν, » ἔφασχεν ὁ Ἱσραῇὴλ' xat τοῦτο ἐζήτουν
ἐν Xopn6 τῇ ἡμέρᾳ τῆς ἐχχλησίας, ὅτε θεὸς ἦν ἐν
ἰδέᾳ πυρὺς ἐπὶ τὸ ὄρος Σινᾶ. Ἁλλ᾽ ὡς ἄριστα τουτὶ
λέγοντάς τε xai διεσχεµµένους ἀπεδέχετο μὲν ὁ
Δημιουργὸς, προαναπλάττων ὃδ ὥσπερ xal αὐτὴν
ἡμῖν ἓν τύποις τὴν ἀλήθειαν, τὴν διὰ Χριστοῦ µετι-
τείαν ὑπισχνεῖτο λέγων * ε Ὀρθῶς πάντα, ὅσα ἑλάλη-
σαν. Προφήτην αὑτοῖς ἀναστήσω Ex µέσου τῶν ἁδελ-
φῶν αὐτῶν, ὥσπερ a£ » µεσίτην δηλονότι, καὶ τοὺς
ἄνωθέν τε χαὶ θείους διαπορθµεύοντα Ἀόγως, καὶ
χατασηµαίνοντα τῷ λαῷ τὸ τῇ ἀφράστῳ τε xai ἁβ-
ῥήτῳ φύσει δοχοῦν, ὃ xaX ἀταλαίπωρον κομιδῇ καὶ δι
αὐτοῦ τοῦ Χριστοῦ τετελεσμένον ἰδεῖν. Ανεχεχράγει
γὰρ ἑναργῶς, ὅτι « Ἐγὼ ἐξ ἐμαυτοῦ οὖκ ἐλάλησα,
ἀλλ ὁ πέµψας µε Πατὴρ, αὑτός µοι ἐντολὴν δέδωχε
τί εἴπω καὶ τί λαλήσω. » Καὶ πάλιν’ « Tà βήματα,
ἃ ἐγὼ λαλώ οὖκ ἔστιν ἐμὰ, ἀλλά τοῦ πἐμφαντός µε.»
Γράφει δὲ χαὶ ὁ σοφὰς Ἰωάννης περὶ αὐτοῦ: «'O
λαθὼν αὐτοῦ τὴν µαρτυρίαν, ἑσφράγχισεν ὅτι ὁ θεὸς
ἀληθής ἐστιν. Ὃν γὰρ ἀπέστειλεν 6 θεὺς, τὰ ῥήματα
τοῦ θεοῦ λαλεῖ. »" Ap! οὖν, ὦ φιλότης, ἐπιψῃρριεῖ τῷ

λόγῳ τὸ ἀληθὲς, ἡ χαταρνήσῃ τὸ συναινεῖν ;

B. Οὐδαμῶς.

À. Οὐχοῦν ταυτὶ μὲν ἡμῖν Μωσέως εἰρήσθω περι.
Ποῦλει τι χαὶ ἕτερον ἐπὶ τούτῳ φῶμεν, τῆς τοῦ 1οῦ
µεσιτείας ἀποῤῥήτως ὑμῖν ἀνατυποῦν τὸν τρόπον; ἢ
τοῦτο µεθέντας, ἑτέραν ἡμᾶς οἴει χρῆναι διάττειν
ὁδόν;

B. Αλλ', à γενναῖε, τί δὴ παρέντες τὸ ἐν yepot,
χαΐτοι λίαν ἡμᾶς ὀνήσειν προσδοχώμενον, ἐφ᾽ ἑτέραν

investigandas convertimur, cum satius futurum sit D ἵμεν τε χαὶ διασπεύδοµεν νοημάτων θήραν, ὅτε καὶ

istud agere nunc per otium, prohibente nemine ?

À. [bo itaque quo tibi libebit, et certe jam ag-
gredior. Core, Bathan et Abiron ex tribu quidem
οἱ genere Levi oriundi erant, verumtamen sacer-
dotii sorte carebant, etl inter eos ascripti erant qui
ip tabernaculo testimonii ministrabant, Levit:e au-
tem hi, et eorum bx partes erant, Postea sacerdotii
honorem cum inepte ambirent, οἱ modut. honoris
ilius divini pre stultitia non caperent, facta de-
fectione, singulari cum audacia in medium prodeunt,
atque contra Mosen el Aaron congregatiouem cex-
cilanL, οἱ acerbis vocibus mansuetum alioquin

** Deut, xvin, 19-19. ?* Joan. xi, 49.

*
35 Joan. xiv. 10.

σχολαίως τοῦτο δρᾷν ἄμεινον ἔσται mov, παραποδί-
ζοντος οὐδενός;

Λ. Τετράψοµαι τοίνυν ἐπὶ τὸ αἱ τῷ σοὶ φίλον, xal
δη xaX ἐρῶ. Κορὲ γὰρ 6h, Δαθάν τε xaX ᾽Αδειρὼν,
φυλῆς μὲν xal γένους ἐξέφυσαν τοῦ Aevt, ἑτετάχαντο
δὲ οὐκ iv τοῖς ἱερᾶσθαι λαχοῦσιν, ἀλλ Ev. τοῖς τὴν
ὑπουργιχὴν διαπεραίνουσιν λειτουργίαν, ἓν τῇ τοῦ
μαρτυρίου σκηνῇ * Λευῖται δὲ οὗτοι, χαὶ µέτριον ἂν
τοῦτο αὐτοῖς. Εἶτα τῖς ἱερωσύνης τὴν δόξαν οὐκ àv
καιρῷ διφῄσαντες, xai µέτρον τ'μῆῖς ἀαυνέτως οὐ
προσιέµενοι τὸ ᾿παρὰ τοῦ θ:οῦ, αὐ:όμολοι χαὶ θρᾷ-
σεῖς ἐπὶ τὸ μεῖξον [(Εσοί. μέσον] fi:sav, xai δὴ
κατεξανιστᾶσι Μωσέως τε χαὶ ᾿Ααρὼν τὴν συναγω»

*! Joan, τι, 353, 54.

689

DE 88. TRINITATE DÍALOGUS |.

€90

hv, πικροῖς δὲ τὸν προσηνῆ καταπ[τ]αίοντες λόγοις, A hominem appetentes, in angorem animi demum

κατηρέθιζον ἤδη πως εἰς δυσθυµίας. Δίχας δὲ οὗτοι
πραττόμενοι τοῦ τολµήµατος, παρὰ τοῦ δίκαια xpl-
νοντος, πανοιχὶ διολώλασι, Διοίξασα γὰρ f) γ τὸ στόµα
αὐτῖς, χατέπιεν αὐτοὺς, xal τὰ τέχνα αὐτῶν, xal
τὰ χτήνη αὐτῶν, καὶ πάντα ὅσα ἣν αὐτοῖς. Ἐπειδὴ
δὲ τοῖς ὁσίως χεχολασµένοις ἑχτόπως ἐπιστυγνάζον-
τες, ὀχίων, oT gat, δίχην ἑπέθρωσχόν τε xal ἑπεφύοντο
τοῖς ἀμφὶ Μωσέα τῶν ἱσοφρόνων τινῶν, ἡ θεία λοιπὸν
εἰς ὀργὰς ἐχαλεῖτο φύσις. Γέγραπται δὲ οὕτως; «Καὶ
ἑλάλησε Κύριος πρὸς Μωσῆν xal ᾿Ααρὼν λέγων;
Ἐχχωρήσατε ix μέσον τῆς συναγωγῆς ταύττς, xal
ἐξαναλώσω αὐτοὺς εἱσάπαξ. Καὶ ἔπεσον ἐπὶ πρόσ-
«oy αὐτῶν. Καὶ εἶπε Μωσῆς πρὸς ᾽Ααρών' Λαδὲ
τὸ πυρεῖον, καὶ ἐπίθες ἐπ᾽ αὐτὸ mop ἀπὸ τοῦ θυσια-
στηρίου, xat ἐπίδαλε ἐπ᾽ αὐτὸ θυμίαμα, χαὶ ἀπένεγχε
τοτάχος εἰς την παρεμθολὴν, καὶ ἑξίλασαι περὶ αὓ-
τῶν. Ἐξηλθε γὰρ ἀργὴ ἀπὺ προσώπου Κυρίου, xal
Άῤχται θραύειν τὸν λαόν. Καὶ ἔλαθεν ᾿Δαρώὼν, χαθά-
περ ἐλάλησεν αὐτῷ Μωσῆς, xal ἕδραμεν εἰς τὴν
συναγωγἠν. Καὶ Έδη ἐνηρχτο ἡ θραῦσις ἓν τῷ λαῷ *
καὶ ἐπέθαλε τὸ θυμίαμα, καὶ ἑξιλάσατο περὶ τοῦ
λαοῦ, xal ἕστη ἀναμέσον τῶν τεθνηχότων xal τῶν

proritabant. Verun hi temeritatis sux poenas tule»
runt ab eo qui justa judicat, et cum tota domo per-
ierunt. Narm apertis faucibus terra ipsos eorum-
que liberos, et jumenta eorum, et cunctas faucul-
lates absorbuit. Cum autem illis sancte punitis ni-
mio plus indolentes quidam ejusce factionis, vipera-
rum instar, Mosen adorirentur, divina tandem natura
ad iram provocata est. Scriptum est autem in hunc
modum : « Et locutus est Donmiaus ad Mosen et
Aaron, dicens : Discedite de medio synagogse
istíus, et consumam eos confestim. Et ceciderunt
in faeiem suam. Et dixit. Moses ad Auron : Sumo
thuribulum, et impone super illud iguem ab altari,
εἰ injice super illud incensum, et effer velociter in
castra, el. exora pre. eis. Exiit enim ira a facie
Domini, et coepit vulnerare populunt. Et sumpsit
Aaron sicut locutus est ei Moses, et cucurrit ad
synagogam. Et jam incoeperat vulneratio in populo,
iujecit incensum, et exoravit pro. populo, et stetit
inter AQ medium mortuorum et vivorum, et ces-
savit plaga "'. » An obscura tibi posthac etiam
erit ipsa Filii mediatio, Hertia 7’

ζώντων, καὶ ἑχοπίασεν [LXX ἑχόπασεν] fj θραῦσις. » "Ap& σοι λοιπὸν τῆς τοῦ Υἱοῦ µεαιτείας τὸ χρῖμα

καὶ μετὰ τοῦτο ἀσυμφανὲς, ὦ Ἑρμεία;

B. Ναί. Δεῖν γὰρ ἔγωγέ qna χατιδεῖν ἀστείως τὸ
ix τῆς ἱστορίας ὑποδηλούμενον. Οὐχοῦν διασάφει’
οὗ γὰρ ἔσῃ διαδρᾷν xa τοῦτο πρέπων.

Α. Οὐ Υὰρ oet τὸν ᾽᾿Ααρὼν, εἰς εἰχόνα καὶ τύπον
τῆς τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ἱερωσύνης τεθεῖσθαι τὸ ἐν
ἀρχαῖς, τόν τε ποδήρη διεζωσµένον, καὶ τὴν καλουµέ-
νην ἑπωμίδα, καὶ τὸ πέταλον τὸ ypucouy ἐπὶ µετ-
ώποις ἄχροις, καὶ τοὺς λίθους τῆς γλυφῆς, xai τὸ
ἔτι τούτων εὐσυνοπτότερον, ἅπαξ τοῦ ἐνιαυτοῦ µόνον
εἰς τὰ Άγια τῶν ἁγίων εἰσελθεῖν ἐπιτετραμμένον,
αἵματός τε οὗ δίχα τὴν ὑπὲρ παντὸς τοῦ λαοῦ πλη-
ροῦντα θυσίαν͵,

B. Εὖ λέχεις, Enel τοι xal ὁθεσπέσιος γράφει Παῦ-
λος ΄ εΧριστὸς δὲ παραγενόµενος ἀρχιερεὺς τῶν μµελ-
λόντων ἀγαθῶν, διὰ τῆς μείζονος καὶ τελειοτέρας
σχηνΏς, οὐ χειροποιήτου, τουτέστιν, οὗ ταύτης τῆς
κτίσεως, οὐδὲ δι’ αἵματος τράγων καὶ µόσχων, διὰ
δὲ τοῦ ἰδίου αἵματος εἰσῆλθεν ἐἑφάπαξ εἰς τὰ "Άγια,

B. Erit. Existimo enim dispiciendum esse accu-
rate quidnam sub historia lateat. Igitur planum fa-
cias ; neque enim te istud praetermittere decebit.

Α. Quid vero? nonne putas Aarouem iu typum et
imaginem Salvatoris nostri positum fuisse ab iuitio,
qui talari succinctus, et liumerali ornatus, et au-
rea lamina insumma fronte, et lapidibus sculptis **:
et, quod spectabilius erat, semel tantum in anno
in Saucta sanctorum ingredi fas erat, neque vero
incruentain pro cuncto populo victimam litabat ?

U. Recte, quandoquidem scribit etiam divinus
Paulus : « Christus autem assistens pontifex futu-
rorum bonorum , per amplius et perfectius taber-
naculum, non manu factuin, id est, non hujus crea-
tionis, neque per sanguinem hircorum, aut vitulo-
rum, sed per proprium sanguinem introivit semel

αἰωνίαν λύτρωσιν εὑράμενος. » Καὶ ὅτι τύποι μὲν τὰ D in sancta, terna redemptione inventa **. » Et vetera

ἀρχαῖα καὶ σκιαὶ, ταυτὶ δὲ Uh, τουτέστι, τὰ διὰ Χρι-
στοῦ λαμπρά τε ἤδη καὶ ἐμφανεστάτη λίαν ἀλήθεια,
τίς ἂν ἑνδοιάσαι τῶν εὐμαθεστέρων;

Α. Παραδεξάµενοι τοίνυν εἰς &pytepéa χαὶ ἀπόστο-
ον τῆς ὁὀμολογίας ἡμῶν Χριστὸν Ἰησοῦν, καὶ ταῖς
τῶν τύπων ἀκαλλεστέραις ἔτι σχιαῖς olov πως Ίδη
τὰ παμποίχιλα τῆς ἀληθείας ἐπιπάττοντες χρώματα,
φέρε λέγωμεν, ὅτι τοῖς θείοις δόγµασι χαὶ Δεσποτιχοῖς
θεσπίσµασι ἀντεξάγοντες ἁπηνῶς τὸ ἴδιον θέληµα
πάντες ὅσοι πλατεῖαν ταυτηνὶ καὶ ἁμέτρητον οἰχοῦ-
μεν, προσχεκρούχαµεν οὗ μετρίως τῷ Δημιουργῷ,
χαίτοι τιμτς τε xal δόξης ἑφέντι λαχεῖν, ἃς ἣν áv-

* Num. xvi, 1-40. ** Exod. xxvii, 4.

* [Iobr. ix, 11, 13,

quidem ila typos et. umbras esse, hac autem, id
esl,ea qus per Christum sunt, claram nunc et
oppide manifestain esse veritatem, quis paulo eru- -
ditior dubitaverit ?

Α. Assumptio igitur in pontificem οἱ apostolum
confessionis nostra Christo Jesu *, et figurarum
rudiori adhuc unbbra inultiplicibus veritatis colo-
ribus quodammodo inducia, age, dicamus nos, quot-
quot latum hunc et immensum orbem incolimus ,
Creatorem non 1uediocriter offendisse, dum divinis
dogwaltis et Dominicis oraculis nostram voluntatem
insolenter opposuimus, quamvis hoimines vero lio-
nore et glorio beari cuperet. Inde corruptio nostra

το [Tebr, iu, 1.

691

8, CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

prodiit, qu:xe nos ansumit, et. morte conterit : « Et A θρώπους ἔχειν εἰχός. Ἐντεῦθεν ἡμῶν ἡ δαπανῶσά τε

regnavit mors ab Adam usque ad Mosen, etiam in
eos qui non peccaverunt, in similitudinem przvarica-
tionis Adz**. » — «ΕΙ dilatavit quidem infernus ani-
mam suam, » ut ait propheta [saías, « aperuit autem
os suum, ut non cesset **, » Quanquam universam
terram depopulatus esset, expanso inevitabili ac
jmpenetrabili reti, nisi tanquam e supremo et ος-
lesti tabernaculo, Deo ac Patre ita volente, descen-
dissel et ad nos venisset unigenitum 404/$ Dei Ver-
bum. Semetipsum enim exinanivit, formam servi
accipiens **, ut et appellatus pontifex, et veluti loco
thymiamatis seipsum sacrificans Deo ac Patri, cor-
ruptionem sisteret. « Stetit enim, » inquit Scriptura,
« inter medium vivorum et mortuorum, et cessavit

καὶ τῷ θανάτῳφ συνθραύουσα, χατεξανέστη φθορὰ,
«Καὶ βεδασίλευχεν ὁ θάνατος ἀπὺ ᾿Αδὰμ, xaX µέχρι
Μωσέως, xai ἐπὶ τοὺς μὴ ἁμαρτήῄσαντας, bmi τῷὁμοιώ-
pat. τῆς παραθάσεως Αδάμ. » — « Καὶ ἐπλάτυνε
μὲν 6 ἅδης τὴν φυχὴν αὐτοῦ, » καθά φησιν ὁ προφήτης
Ἡσαῖας, ε«διῄνοιξε δὲ τὸ στόµα αὑτοῦ, τοῦ μὴ διαλι-
πεῖν.) Κἂν εἰσάπαν ὠλόθρευσε τὴν γῆν, ἁδιάφνχτόν
τε καὶ ἀνεξίτητον ἁπλώσας τὸ λίνον, εἰ pt χαθάπερ
ἀπό τινος σχηνῆς τῆς ἄνω καὶ ἓν οὐρανοῖς, χατ εὓ-
δοχίαν τοῦ θεοῦ xai Πατρὸς, ἐκπεφοίτηχέ τε xal
καθίχκετο πρὸς ἡμᾶς ὁ μονογενὴς τοῦ Θεοῦ Λόγος.
« Κεχένωχε γὰρ ἑαυτὸν, μορφὴν δούλου λαθὼν, ἵνα
xai χρηµατίσας ἀρχιερεδὺς, καὶ ὡς v τάξει θυµιά-
µατος, ἑαυτὸν ὑπὲρ ἡμῶν ἱερουργήσας τῷ Oed xat

plaga. » Annon igitur ex his etiam facile perspi- B Πατρὶ, ἐκδυσωπήσῃ τὴν θραῦσιν. « Ἔστη γὰρ, φποὶν,

cias Jesum mediatorem Dei et hominum fuisse ?
Soluta enim veluti pugna, el omni vetere propu-
gnaculo diruto , coierunt invicem qua diajuncta
olim erant, hoc est, Deus et humanitas , mediante
Christo, et per seipsum summis inferiora colligante.
ο Quocirca divinus Paulus dicebat ipsum esse pa-
cem nostram, qui fecit utraque unum , et. medium
parietem macerizx solvit**, » Et rursus : « Justificati
ergo ex fide pacem habemus ad Deum, per Domi-
num nostrum Jesum Christum **. »

ἀναμέσον τῶν ζώντων xal τῶν τεθνηχότων, xal Exó-
πασεν ἡ θραῦσις. Αρ᾿ οὖν οὐχὶ xol διὰ τούτων EU.
µάλα καταθρῄσαι τις ἂν, ὅτι μεσίτης θεοῦ καὶ ἀν-
θρώπων γέγονεν Ἰησοῦς; Λελυμένης γὰρ ὥσπερ τῆς
διαµάχτς, χαὶ παντὸς ἀρχαίου διατειχίσµατος χατα-
σεσεισµένου, ἀλλήλοις αυνέθη τὰ πάλαι διῳχισµένα,
τουτέστι, Θεός τε χαὶ ἀνθρωπότης, µεσολαθοῦντος
Χριστοῦ, xal δι ἑαυτοῦ τοῖς ἄνω τὰ κάτω συνδέον-
τος. Καὶ γοῦν ὁ θεσπέσιος ἔφη Παῦλος, ὅτι « Αὐτός
ἐστιν ἡ εἰρήνη ἡμῶν, ὁ ποιἠσας τὰ ἁμφότερα Ev, xal

τὸ µεσότοιχον τοῦ φραγμοῦ λύσας. » Καὶ αὖθις αὖ ' ε«Διχαιωθέντες οὖν Ex πίστεως, εἰρήνην ἔχομεν πρὸς

τὸν θεὺν, διὰ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. »

B. Λη ergo eam solam ob causam Unigenitus me- α — B. "Ap' οὖν, ὅτι τὸ μεσολαθοῦν καὶ ἐξεῖργον ἡμᾶς

diator esse censebitur, quod peccatum, quod nos a
Dei charitate et consortio arcebat, procul repulit et
in pristinum statum nos reduxit, inimicitia deleta 4 3
Aut, si alia ratio quzdam est, sciscitanti et discendi
cupido dicere profecto non gravaberis.

À. Faciam, neque id cunctanter. Dicam vero abo-
levisse quidem illum inimicitiam dubio procul in
carne sua, sicut scriptum est *', et sequestrem vel-
uti quemdam ac mediatorem inter nos factum, nos
a Dei charitate quam longissime seclusos ob mun-
dans voluptatis amorem , et quod creaturam prz
Creatore coleremus, per seipsum obtulisse Deo ac
Patri, et fide justiflcatos lucrifecisse : neque tamen
asserimus ipsum ob hujusce rei dispensationem
solam nuncupatum esse mediatorem, sed ei porro
aliam hujusce rei rationem arcanam et mysticam ad
mediationis nomen et rem suppetere.

B. Qut vero istud ais?

A. Qui aliter quam juxta illud quod scriptum est :
« Hoc sentite unusquisque in vobisipsis, quod et in
Christo Jesu, qui cum ín forma Dei esset, non ra-
pinam arbitratus est esse se :x»qualem Deo, sed se-
ipsum exinanivit formam servi accipiens, in simili-
tudinem honiünum factus et babitu inventus ut
homo ?**? » Cum enim esset ipse Dei ac 448 Patris

*" Rom. v, t4. ?* ]sa. v, 44.

?! Philipp. i, 7.
- "ibid. ? Philipp. u, 5-8. Philipp. αν

τῆς πρὺς Θεὺν ἀγάπης τε xa οἰχειάτητος, φημὶ δὴ
τὴν ἁμαρτίαν, ἑκποδὼν ἑλάσας 6 Μονογενῆς, ἀνεχό-
µισέ τε πρὸς τὸ ἀρχαῖον ἡμᾶς, xaX χατήργηχε τὴν
ἔχθραν, χατ αὐτὸ δὴ τουτὶ xai µόνον νοοῖτ' ἂν µεσ[-
της, ἡ καὶ καθ) ἕτερόν τινα τρόπον ; Φράσαις ἂν ὡς
ἤδιστα ἑρομένῳ τε xat δεδιφηχότι μαθεῖν.

A. Καὶ µάλα, χατοχνήσαιµι γὰρ ἂν fxiozá ve.
Ἐρῶ δὲ, ὅτι κατήργηκε μὲν τὴν ἔχθραν ὁμολογουμέ-
νως ἐν τῇ σαρχὶ αὐτοῦ, xaÜà γέγραπται, xal olovel
τις διαλλάχκτης εἰς ἡμᾶς xal μεσίτης γεγονὼς, τῆς
πρὸς θεὸν ἀγάπης ὡλισθηχότας ὡς ἀἁπωτάτω, διά vs
φιληδονίας τῆς κοσμικῆς, xal ἐπείπερ τῇ κτίσει
παρὰ τὸν χτίσαντα λελατρεύκαμεν, προσχεχόµιχε δε᾽
ἑαυτοῦ τῷ θεῷ xal Πατρὶ, xaX διχαιώσας τῇ πίστει
κατεχτήσατο΄ πλὴν οὗ tl φαμεν µεσίτην αὑτὸν δι΄
οἰκονομίαν χεχλῆσθαι τὴν ἐπὶ τῷδε µόνην, ἀλλά τις
αὐτῷ καὶ ἐπὶ τῷδε λόγος ἀπόῤῥητός τε xaX μυστιχὸς
πρὸς τὸ τῆς µεσιτείας ὄνομά τε χαὶ χρῆμα προσπο-
ρίζεται.

B. Πῶς δη ἄρα xai τοῦτο efc;

A. Καὶ πῶς ἂν ἑτέρως f| xav. ἐκεῖνό που πάντως
τὸ Υεγραμμένον' « Τοῦτο φρονεῖτε ἕχαστος Ev ὑμῖν
αὐτοῖς, ὃ xai ty Χριστῷ Ἰησοῦ, ὃς ἓν μορφῇ Θεοῦ
ὑπάρχων, οὐχ ἁρπαγμὺν ἠγήσατο τὸ εἶναι [a Θεῷ,
ἁλλ᾽ ἑαυτὺν ἑχένωσε μορφἣν δούλου λαθὼν, Ev ὁμοιώ-
ματι ἀνθρώπων γενόμενος, xal σχηµατι εὑρεθεὶς ὡς
ἄνθρωπος; » Αὐτὸς γὰρ ὑπάρχων τοῦ θεοῦ xai Ἡα-
* Ephes. 1, 16.

** Ephes. n, 44. ?' Rom. v, f.

695

ὁ ἐξ αὐτοῦ τε xal ἓν αὐτῷ θεὸς Λόγος, χαθῆχεν ἑαυ-
τὸν εἰς χένωσιν, οὐχ ὑπό τὀυ πρὸς τοῦτο βεθιασµέ-
νος, ἀλλ᾽ εὐδοχίᾳ Πατρὸς κατ ἰδίαν βούλησιν, xai
γέγονεν ἄνθρωπος, ἁλώθητον μὲν παντελῶς xal
ἁπαραποίητον ἓν ἑαυτῷ τὸ τῆς ἰδίας φύσεως ἀνασώ-
Gov ἀξίωμα, προσλαθὼν δὲ τὸ ἀνθρώπινον οἰχονομι-
χῶς, xaX εἷς ἐξ ἀμφοῖν νοούµενος Υἱὸς, συνδεδραµη-
χότων xal συνενεχθέντων εἰς ἓν φύσεως τε θείας xat
ἀνθρωπίνης ἀφράστως τε xal ἀποῤῥήτως, xal ὡς οὐκ
ἔστι νοςῖν, εἰς ἑνότητα συντεθειµένων. Καὶ οὐ δή-
που φαμὲν τὸν τοῦ θεοῦ Λόγον εἰς τὴν τῆς ἐπιγείου
σαρχὺς μεταπεποιῖσθαι φύσιν, Ίγουν εἰς τὴν αὐτοῦ
τοῦ Λόγου σάρχα’ φρενοθλαθείας γὰρ δοίην ἂν ἔγωγε
τῆς ἑσχάτης νόσηµα τουτ/' ἑχατέρου δὲ ὥσπερ iv

. DE SS. TRINITATE DIALOGUS 1.
τρὸς τὸ ἀχήρατον χαλλος, xaX ἡ uopoh, καὶ τὸ εἶδος, A illibata pulehritudo, et forma ae species, ex

694
ipso
et in ipso Deus Verbum, ad inanitionem se demisit,
non ab ullo ad hoc adactus, sed beneplacito Patris
secundum suam voluntatem, ei factus est homo ,
illasam prorsus et integram in se nature sus re-
tinens dignitatem, sed humanitatem assumens ra-
tioue incarnationis, et unus e duobus Filius intel-
lectus, concurrentibus et collatis in unum natura
divina et humana, modoque ineffabili et arcano et
quod mente capi nequit in unitatem conjunctis.
Neque vero dicimus Dei Verbum in terrenz carnis
naturam mutatum aut in ipsius Verbi carnem : ez-
trema enim dementize morbum hunc esse faterer :
sed utroque in suo veluti manente termino οἱ ra-
tione, perfectissimum et indivulsum ad unitatem

ἰδίῳ µένοντος ὄρῳ τε xal λόγῳ, τὴν εἰς ἄκρον τε xav Ὦ concursum ejus quem hic dicimus congressus no-

ἀδιασπάστως ἔχουσαν εἰς ἑνότητα συνδρομὴν, τὸ ^T
λεγομένης ἑνθάδε συµδάσεως ὄνομα δγλοῖ. θεὸς γάρ
ἐστιν ὁμοῦ καὶ ἄνθρωπος ὁ αὐτός' οὔτε δὲ θεὸν εἰπὼν,

ἀνθρωπότητος ἁπαλλάξεις μετὰ τὴν ἕνωσιν, οὔτε μὴν,

ὀνομάσας ἄνθρωπον, τῶν τῆς θεότητος ἀποδοθέσεις
ἀξιωμάτων, εἴπερ ἕλοιρ φρονεῖν ὀρθῶς. Καὶ ἔστι
Μονογενῆς μὲν χαὶ Λόγος, ὡς £x θεοῦ Πατρὺς ἆνα ρὺς
καὶ γεγενντµένος, πρωτότοχος δὲ ab, ὅτε γέγονεν
ἄνθρωπος, xat £v πολλοῖς ἀδελφοῖς. Ὥσπερ ὄνομα τὸ
Μονογενἣῆς, ἴδιον ὃν τοῦ Λόγου τετέρηται πάλιν αὐτῷ,
xal ἑνωθέντι σαρχκί- οὕτω τὸ Πρωτότοχος, αὐτοῦ
Ἀνρίως οὐχ ὃν, γέγονεν ἴδιον αὐτοῦ μετὰ τῆς σαρχός.
Μεσίτης ἄρα xai τῇδε νοείται τὰ πολὺ διφχισµένα
χατὰ τὴν φύσιν, καὶ ἀμέτρητον ἔχοντα τὸ μεσολαβοῦν,
τουτέστι, θεότητά τε χαὶ ἀνθρωπότητα, αυνενεχθέντα
τε xal ἠνωμένα δειχνύων ἓν ἑαυτῷ, χαὶ συνείρων
ἡμᾶς δι ἑαυτοῦ τῷ Oc καὶ Πατρἰ. θεῷ μὲν γάρ
ἑστιν ὁμοφνῆς, (1) ἐπείτοι καὶ ἐξ ἡμῶν τε xal Ev ἡμῖν.
05 γὰρ παρ ἡμᾶς ἑτεροῖος xavá ye τὸ ἀνθρώπινον,
ἀλλ᾽ ἑοικὼς χατὰ πάντα, δίχα µόνης τῆς ἁμαρτίας. ὃ
Ἐμμανουίλ.

B. Ὀρθότατα ἔφης. χει δὲ δη πρὸς τοῦτο áv-
άγχης ἡμῖν ὁ λόγος, ὡς xal ὁμοούσιον τῷ θεῷ xal
Πατρ' εἶναι φάναι τὸν Υἱόν.

A. ᾽ὑμοούσιον γὰρ, εἴπερ ἐστὶν ἀληθῶς ἐξ αὐτοῦ
τε xal £v. αὐτῷ χατὰ φύσιν xal οὐσιωδῶς. Ὥσπερ
γὰρ, οὐκ ἀληθῶς xat ἑξητασμένως, ἀλλ᾽ οὐδὲ Ev τάξει
τῇ πρεπούσῃ, νοοῖτ ἂν 1] λέγοιτο πρὸς ἡμᾶς ὁμοπύ-
σιο», εἰ μὴ Υέγονεν ἄνθρωπος, οὕτως οὐκ εἴη ποτ’ ἂν
Ex θεοῦ τε xal Ev θεῷ, μὴ φυσικοῖς εἰς ἑνότητα τὴν
πρὸς αὐτὸν συνδούµενος λόγοις ' ἀλλ οὐδ' ἂν ἑτόρως
ἡ ἀνθρωπότης θείας c φύσεως μέτοχος, εἰ μὴ πε-
πλούτηχε τοῦτο διὰ µεσίτου τοῦ Υἱοῦ, φυσικὸν ὥσπερ
τινὰ τὸν τῆς συναφείας λαχοῦσα τρόπον. ᾽Αταλαίπω-
pov δὲ χομ'δῇ διαπυθέσθαι λέγοντος τοῦ Yioo, πρὸς
τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς Πατέρα" «Ίνα πάντες ἓν (Git,
καθὼς σὺ, Πάτερ, ἐν ἐμοὶ, κἀγὼ ἓν aot, ἵνα xal αὖ-

49 ἐν ἡμῖν ἓν ὧσιν, ἵνα πιστεύσῃ ὁ χόσµος, ὅτι σύ.

?* Rom. vur, 20. Mot

(1) Desunt hie nonnulla.

D

wen significat. Deus enim est simul et homo idem :
neque vero, cum Deum dixeris, humauitatem ei de-
trahes post unionem ; neque, si liominem nomina-
veris, deitatis dignitatibus eum privabis, si tibi
recte sentiendi cura est. Et Unigenitus quidem est
ac Verbum, in quantum ex Patre prodiit ac genitus
est, ac vicissim primogenitus , quando factus est
liomo, et in multis fratribus **. Et quemadmodum
nomen illud Unigenitus, proprium cum sit Verbi,
manet rursus in ipso etiam cum unilus est carni :
sic illud, Primogenitus, cum illius proprie non esset,
factum est ejus proprium cum carne. Mediator igi-
tur hoc pacto etiam censetur esse, ea quae natura
multum sunt dissita et immenso disjunguntur in-
tervallo, deitatem nimirum et humanitatem, con-
juncta et unita ostendens in seipso, ei nos per
seipsum Deo et Patri conjungens. Ejusdem enim
est cum. Deo nature, quia ex ipso est, et in ipso ;
et ejusdem quoque nobiscum est nature : nam ex
nebis etiam est et in nobis. Non enim quod ad
humanitatem attinet, diversus est 4 nobis, sed per
omnia similis, excepto solo peccato, Emmanuel.

B. Rectissime. Eo autem jam adacta est oratio,
ut etiam consubstantialem Deo eL Patri Filium esse
necessario dicendum sit.

A. Consubstantialem certe : siquidem vere esl
ex ipso et in ipso secundum naturam, et consub-
stantialiter. Sicut enim non vere et exquisite, sed
neque eo gradu quo par est intelligeretur aut dice-
retur nobis consubstantialis, nisi homo factus esset :
ita non 406 esset ex Deo et in Deo, nisi natura-
libus rationibus esset in unitatem cum ipso colli-
gatus : sed neque aliter humanitas divina essel
natura particeps, nisi boc haberet per mediatorem
Filium, naturalem quemdam veluti conjunctionis
modum consecuta, Licet autem audire Filium Pa-
trem coelestem sic alloquentem ; « Ut omnes unum
sint, sicut tu, Pater, in me, et ego in te, ut οἱ ipsi
in nobis unum sint, ut credat mundus quia lu me

£35

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

Ld

misisu. Et ego claritatem quam dedisti mibi, dedi Α µε ἀπέστειλας. Κάγὼ τὴν δόδαν, v Mbuxác µοι,

eis, ut sint consummati ia unum 0.»

B. At si dicant unitatem Filii illam cum Patre,
talem forsan esse, qualis etiam de nobisipsis in-
telligitur, quidnam demum censebimus? Scriptum
est enim : « Multitudinis autem credentium erat cor
unum et anima una **, » Cum enim plurimae essent
in omnibus animz, unam tamen omnium esse di-
cebat, unitatis nomen et rem non utique de ipsa na-
tnra statuens, sed potius indivulsis voluntatam pro-
pensionibus tribuens, quod unum et idem proposi-
tum 90 voluntatem haberent. Et quoniam Filius
idem sentit ac vult quod Pater in omnibus, idcirco
unum est etiam cum ipso. Hoc enim illi passim
personant, miseri.

ΛΑ. Atqui comperientur etiam hac in re mentem
soam implesse extrema stultitia. Nulla enim est
tam absurda cogitatio, ut videtur, tamque infirma οἱ
abjecta, qua» non levium hominum. mentem depopu-
letur, idque facillime. « Stultus enim stulta loque-
tur, et cor ejus vana intelliget, ad loquenduin ad
Deum errorem, » ut seriptum est **. Nunquid enim
stuliiti:t et temeritatis cumulum implesse non cense-
bitur, quod dicere et contendere solent, non quidem
naturalem, sed voluntatis potius illam esse Filii cum
Patre et Deo unionem ? Nam si res lta se habet,
nullo modo ab iis, opinor, discrepabit qui adoptione

δέδωχα αὐτοῖς, ἵνα ὥσιν ἓν, χαθὼς ἡμεῖς Ev ἑσμεν '
ἐγὼ ἐν αὐτοῖς, xal σὺ ἓν ἐμοὶ, ἵνα o: [τε]τελειο»
µένοι εἰς Ev. »

B. Ei δὲ δὴ λέγοιεν τὴν ἑνότητα τοῦ Ylou τὴν πρὺς
τὸν Πατέρα, τοιαύτην εἶναι τυχὸν, οἵαπερ ἂν νοοῖτο
χαὶ ἐφ᾽ ἡμῶν αὐτῶν, τί δὴ ἄρα λογιούµεθα; Γέγρα-
πται Yáp* « Tob δὲ πλήθους τῶν πιστευσάντων ἣν
χαρδία µία, καὶ Ψυχἠ µία. » Πλείστων γὰρ ὅσων àv.
ἅπασιν οὐσῶν ψυχῶν, µίαν ἔφη τὴν ἁπάντων γενέ-
σθαι, τὸ τῆς ἑνώσεως ὄνομά τε xa χρῆΏμα, οὔ τί που
πάντως αὐτῆς χαθορίζων τῆς φύσεως, ἀπονέμων δὲ
μᾶλλον ταῖς Ex θεληµάτων ἁδιασπάστοις ῥοπαῖς, καὶ
τὸ µίαν ἔχειν καὶ τὴν αὐτὴν σχέφιν τε xa βούλησιν.
Καὶ ἐπειδήπερ ἐστὶ συνευδοχητὴς xai ὁμόφρων tv
ἅπασιν ὁ Υἱὸς τῷ Πατρὶ, ταύτῃ τοι χαὶ Ey ἐστι πρὸς
αὐτόν. Ταντὶ γὰρ ἐχεῖνοι περιδομθοῦσιν οἱ δείλαιοι.

ΔΑ. Αλλ' ἠλιθιότητος τῆς εἰς ἄχρον ἠχούσης Ίδη

"καὶ ἀνωτάτης τὸν οἰχεῖον εὐθὺς ἀναμεστώσαντες νοῦὺν -

χἀν τούτῳ δὴ πάλιν ἁλοῖεν ἄν. 0ὐδὲν γὰρ τῶν ix-
τόπων, ὡς ἔοιχεν, ἔστι νοημάτων ἁδρανές τε οὕτω
xa χατεῤῥ:μμένον, εξ uh τὺν τῶν ἀσννθέτων χατα-.
ληΐζεται νοῦν, xat τοῦτο ἀμογητί. « Ὁ γὰρ μωρὸς
μωρά λαλήσει, xal fj χαρδία αὐτοῦ μάταια νοῆσει,
τοῦ λαλεῖν πρὸς Κύριον πλάνχσιν, » χατὰ τὸ γεγραµ.-
µένον. Πῶς γὰρ οὐχὶ µωρίας τε xat εἰκαιότητος τῆς
ἁπασῶν ἑσχάτης οἰηθείη cc; ἂν ἀναπεπλῆσθαι λοιπὸν.
τὸ φάναι τε xal διατείνεσθαι φιλεῖν, Ἠχιστα μὲν qu-
σιχὴν, προαιρετιχΏν δὲ μᾶλλον τὴν ἕνωσιν εἶναι τοῦ

sunt filii, et in deitatis appellationem voluntate Pa- ς Yloo τὴν πρὸς τὸν Πατέρα καὶ θεόν; Διοίσει γὰρ,

tris aaciti, quique virtutissplendore insignem hanc
ac tam illustrem gloriam sibi compararunt. Dicant
autem illi quid porro prohibeat quominus unusquis-
que sanctorum, cui animus sit ea sentire et facere
quibus oblectetur Deus, et qui Domini voluntatem
suam quodammodo 497 faciat, tam supernatarali
Filii voce utatur, Patremque his verbis compellet :
« Quemadmodum ego et tu unum sumus **, ; Istius-
modi vocem igitur a sancto quodam ostendant esse
prolatam. Sed non facient : multum abest. Contra.
rium enim videre licet in iis, opinor, qui pietatis
summum f[astigiutn assecuti, se tamen peccatores
multifariam clamitant, et suz:e natura conscios. Ac
dillicile quidem forsan non esset innumeras voces e

οἶμαι, xav' οὐδένα τρόπον, εἴπερ ὧδέ τε ἔχει xol
ἔστιν ἀληθὲς, τῶν εἰς υἱότητα κεκλημένων, καὶ εἰς
τὸ τῆς θεότητος ὄνομα διὰ βουλῆς τοῦ Πατρὸς εἶσπε-
ποιηµένων, οἳ xal τοῖς Ex τῆς ἀρετῆς αὐχήμασι τὴν
οὕτως εὐχλεᾶ καὶ περίοπτον ἐξεπρίαντο δόξαν. Τί δὲ
δἳ «b ἀπεῖργον ἔτι, λεγόντων ἐχεῖνοι, xal τῶν ἁγίων
ἕχαστον τὰ ἐφ᾽ οἶσπερ ἂν ἠσθείη θεὸς φρονεῖν τε χαὶ
6pdv ἠρημένον, xal τὸ τῷ Δεσπότη δοχοῦν, ἴδ.ον
ὥσπερ Γοιησάμενον θέλημα. τὴν οὕτως ὑπερφυᾶ τοῦ
Yiou φθέγξασθαι φωνὴν, ἀναχκραχεῖν τε πρὸς τὸν Πα-
τέρα” «Καθὼς ἐγὼ καὶ σὺ £v ἑσμεν. » Παραχομι-
ζόντων 5h οὖν τοιάνδε τινὸς ἡμῖν ἁγίου φωνέν. Ἁλλ'
οὐκ ἂν ἔχοιεν, πολλοῦ γε xal δεῖ. Τοὐναντίου Υὰρ,
οἶμαι, χαταθρῄήσαι: τις ἂν, χαἰτοι τῆς εἰς λῆξ.ν εὖσε-

eacris Scriptis collectas coacervare; sed exercita- D 6είας ἐπειλτμμένους, ὅτι τε εἷεν ἁμαρτωλοὶ πολντρό-

tionis campum studiosis relinquere, abs re non
alienum duxerim. Ad ea autem quie illi tradunt me
converlam (id enim satius demum (uerit), et ora-
tione repetita de nostra unitate verba faciam. In
unitatem quippe per fidem, procul dubio collecti et
congregali sumus, nequaquam vero differimus inter
nos diversitate essenti:e, licet unusquisque quodam-
modo scindatur in propriam hypostasim. Ejusdein
enim sumus speciei, et ratio ac definitio una est
essentiz omnium qux de omnibus ex :equo przedica-
tur. Unitatemn vero cuin Deo, non in nudis ac solis
voluntatum propeusionibus assequimur, sed alia nos

^ Joan. xvn, 21-22. *! Act. iv, 22.

*! [sa, xxxi, 0.

πως ἑξάδοντας, xa τῆς οἰχείας φύσεως οὐχ ἐν ἀγνοίᾳ
χειµένους. Καὶ ἣν μὲν ἴσως χαλεπὸν οὐδὲν, µυρίας
μὲν ὅσας χατασωρεῦσαι φωνὰς, Ex τῶν ἱερῶν ἆναλε-
ξαμένους Τραμμµάτων * 16 γε μὴν ἐφεῖναι τοῖς φιλθ-
µαθέσι διαγυµνάζεσθαι, λογισαίμην ἂν οὐκ ἀπὸ
σχοποῦ τοῦ πρέποντος. Tetpádopat δὲ πρὸς τὰ map"
ἐχείνων ' ἄμεινον γὰρ Έδη «oui * καὶ 63 xal Epio, ον
τῆς xa0' ἡμᾶς ἑνότητος ἀναχυχλήσας λόγον. Πρὸς
ἑνότητα μὲν γὰρ τὴν διὰ πίστεως συγχεχοµίσμεθά
τε xai συνηνέχθηµεν ὁμολογουμένως, διοίσοµεν δὲ
κατ οὐδὲν ἀλλήλων ἑτερότητι τῆς οὐσίας, xal εἰ
τἐμνεταί πως ἕκαστος εἰς ἱδίαν ὑπόστασιν. Ἐσμὲν

5 Joan. xvii, 91.

607 .

DE SS. TRINITATE DIALOGUS I.

γὰρ ὁμοειδαῖς, καὶ τῆς ἁπάντων οὐσίας ὄρος τε xai A quoque ratio in hoe conjungit arcana et necessaria.

λόγος εἷς, 6 πάντων kv ἴσῳ χατηγορούµενος. Ἑνότητα
δὲ εν ὡς πρὸς 8cbv, οὐχ ἐν dato χαὶ µόναις ταῖς
ἐχ θεληµάτων πλουτοῦμεν ῥοπαῖς, ἀλλά τις καὶ ἔτε-
ρος εἰς τοῦτο συνεἰρει λόγος, ἀπόῤῥητός τε xai àv-
apxaloc. Ὡς vàp ὁ θεῖος ἡμᾶς μεμυσταγώγηχε Παὺ-
λος, € "Ev σῶμά ἑσμεν οἱ πολλοὶ, διὰ τὸ Ex τοῦ ἑνὸς

Ut enim nos divinus Paulus docuit : « Unum corpus
multi sumus, ex eo quod de uno pane participa-
mus **, » Nunquid enim intelligis ab eo dici gentes
etiam Christo concorpores factas esse 05, unitatem
cum ipso per fidem nempe et per mysticam bene-
dictionem adeptas ?

ἄρτου µετέχειν. » Ἡ γὰρ οὑκ οἶσθα, ὅτι σύσσωμα Ὑενέσθαι Χριστοῦ xal τὰ ἔθνη φησὶ, τν πρὸς αὐτὸν
ἑνότητα λαχόντα διὰ τῆς πίστεως, δῆλον δὲ ὅτι χαὶ μυστικῆς εὐλογίας ;

B. Κομιδῇ μὲν οὖν.
Α. Οὐποῦν, φυσικἠν τε ἅμα xal προαιρετιχὴν τὴν
ἕνωσίν αφισιν (1) καὶ τὴν Ev Χριστῷ διοψόµεθα.

B. Πῶς λέχεις; Ἔπομαι γὰρ οὐ λίαν.

À. Καὶ μὴν οὐδὲν εἶναί φημι τὸ ἄναντες Ev ve δὴ
τούτοις, ὦ tdv: ἀναμάθοι ὃ) ἂν Ó φηµι xal λίαν εὖ-
χόλως ἁπαστισοῦν, οἶμαι, σοφὸς καὶ ἀρτίφρων &vhp,
ἐννενοηχὼς ὅτι, πρῶτον μὲν εἰς ταυτότητα τὴν πρὸς
ἀλλήλους οἱ τελοῦντες ἐν ἀνθρώποις θεσμῷ φυσιχῷ
ῥιεσφίγμεθα, σννενούµεθα δὲ καὶ χαθ) ἕτερον τρόπον.
Διατετμημένοι γὰρ ὥσπερ εἰς ὑπόστασιν ἰδιχὴν, τὴν
xa0' ἔχαστον λέγω, χαθ᾽ ἣν ὁ μέν τίς ἐστι Πέτρος f)
Ἰωάννης, ὁ δὲ Θωμᾶς f) Ματθαῖος, σύσσωμοι γεγό-
v9pev ἓν Χριστῷ, τὴν µίαν σάρχα τρεφόμενοι, xal
b τῷ ἁγίῳ Πνεύματι πρὸς ἑνότητα χατεσφραγισµέ-
vot, xai εἴπερ ἑστὶν ἀμέριστος ὁ Χριστός ' µεμέρι-
atat γὰρ οὐδαμῶς * Ev οἱ πάντες ἐσμὲν kv αὐτῷ. Τοι -
γάρτοι xai ἔφασχε πρὸς τὸν ἐν οὐρανοῖς Πατέρα”

B. Prorsus quidem.

Α. gitur naturse simul et voluntatisunitas in nobis :
dispiciamus autem num talis sit nostra, qualis ea quae
in Christo est.

B. Qut tu istud ais? Non enim assequor.

Α. Atqui nibil est in his ardui, amice; sed quod
dico, citra negotium intelliget, opinor, quisquis recte
senlit ac sapit, si animo reputoverit, primum qui-
dem nos, quotquot homines sumus, lege naturali in
mutuam identitatem coustrictos esse, sed et alio
quoque modo nos simul unitos esse. Secti enim
quodammodo in propriam seu singularem subsisten-
tiam secundum quam hic quidem est Petrus aut
Joannes, ille Thomas aut Mattlieus, concorpores
facti sumus in Christo, una carne pasti, et uno
$ancio Spiritu ad unitatem obsignati, et cum Chri-
stus sit indivisibilis (neutiquam 4068 euim divisus
est), unum omnes sumus in ipso. Ideoque ad Patrem
celestem dicebat : « Ut unum sint, sicut et nos unum

€ Ἵνα ὧσιν ἓν, χαθὼς ἡμεῖς Ev. » "Αθρει yàp ὅπως C sumus *. » Vide enim ut in Christo et sancto Spi-

Év τε τῷ Χριστῷ xal ἁγίῳ Πνεύματι οἱ πάντες Ev
ἐσμεν, xal χατὰ τὸ σῶμα, χαὶ χατὰ τὸ πνεῦμα.
Ἐπαιτιατέον οὖν ἄρα τοὺς ἕτερα ἅττα «φρονεῖν
ἑλομένους, ὡς μτδὲ ἐχεῖνα συνέντας ὀρθῶς τὰ πεοὶ
ἡμῶν γεγραμμένα.

B. Ἐπαιτιατέον μὲν οὖν * ἔφης Υὰρ ὀρθῶς, Φιλο-
πευστήσας γε μὴν οὐδὲν ἧττον ἐρῶ, πότερα τὸν Υἱὸν
ἡνῶσθαι παραδεξόµεθα τῷ θεῷ xat Πατρὶ, καθάπερ
ἀμέλει xai ἡμᾶς ἀλλήλοις, ἢ xat ὑπὲρ τοῦτο δοίη
τις ἂν ἐπ᾿ αὐτῶν τὴν ἕνωσιν :

A. Ηνῶσθαί φαμεν xal τῷ Πατρὶ τὸν Υἱὸν, καθ
ἡμᾶς. Ἔστι μὲν γὰρ ὁμολογουμένως τῷ γεγεννηχότι
πάντως που καὶ ὁμοούσιος, εἴπερ ἐστὶν ἀληθῶς Υἱός
τε xai ἐξ αὐτοῦ. Ἐν ἰδίᾳ δὲ ὢν ὑποστάσει, τῇδέ τε

ritu omnes unum sumus, tum secundum corpus,
tum secundum spiritum. Arguendi sunt igitur qui
secus sentiunt, quod neque illa recte intelligant quaa
de nobis scripta sunt.

B. Arguendi quidem : recte quippe dixisti. Nibilo-
minus ego vel id ex te sciscitabor, utrum admittere
debeamus Filium unitum esse Deo ae Patri, quetn-
admodom et nos invicem, au ultra haue, concedeimus
aliquam esse aliam unitatem ?

À. Unitum esse dicimus etiam Patri Filium sicuti
nos. Est enim procul dubio Genitori plane coneub-
stantialis, siquidem vere est Filius et ex ipso. Cum
autem in propria exsistat hypostasi, atque ila se

ἔχειν εὖ µάλα πεπιστευµένος, οὗ χαθάπερ ἡμεῖς D habere utique credatur, non quemadmodum nos ab.

ἀλλήλων, fzot χατὰ vóuov σωμάτων, διεστέξει xal
αὐτὸς τοῦ Πατρὸς, vv εἰσάπαν ἔχων διατομὴν. εἰς
ἑτερότητα δὲ τὴν χαθέχαστον λέγω, φυσιχὴν δὲ ἅῤ-
ῥητον ἔχε: τὴν ἕνωσιν, οὗ χατάχυσίν τινα τὴν εἰς
ἀλλήλας παθουσῶν τῶν ὑποστάσεων, xazá γε τό τισι
δοχοῦν, ὡς τὸν αὐτὸν εἶναι Πατέρα xai Yiby, ἀλλ'
ὄντως |o. ὄντος] τε xaX ὑφεστηχότος ἑχατέρου, χαὶ
ἰδίαν ἔχειν λεγοµένου τὴν Ὀπαρξιν, ἡ τῆς οὐσίας ταν-
τότης βραθεύει τὴν ἔνωσιν.

B. Ἐν ἰδίᾳ gh; o)» εἶναι thv Yibv ὑποστάσει
[4] οὐσίᾳ παρὰ τὴν τοῦ Πατρός:

A. Οὐκ ἓν οὐσία μᾶλλον ἑτέρᾳ παρὰ τὴν ὡς θεοῦ,
ἀλλ by ὑποστάσει τῇ ὡς 11οῦ.

* [Cor. κ, 11. 0) Ephes. 11, 6.

(1) Desunt hicnonnulla in Greco exemplari.

invicem, seu lege corporum, ipse etiam distinguitur
a Patre otunimoda distinctione, cujusmodi nimiruin
diversitas est in singularibus : sed naturalem et
ineffabilem habet unitatem, non confusionem quam-
dam hypostaseon qua altrinsecus afliciantur, sicuti
nonnullis placet, ut idem sit Pater ac Filius : sed cura
sit et subsistat uterque, et propriam habere dicatur
hypostasin, essentie identitas unitatem constituit.

B. In propris igitur dicis Filium esse bypostasi,
vel essentia alia quam Patris?

Α. Non in alia essentia quam ca qua est ut Dei,
sed in hypostasi qui ut Filii.

6 Joan. xvii, 22.

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

100:

B. Quid ergo? Aliudne est essentia, aliud hypo- À — B. Ἕτερον γάρ τι οὐσία, καὶ ἕτερον ὑπόστασις;

stasis?

Α. Etiam. Multum enim est inter illa discriminis
ac intervalli, siquidem essentia singularia com-
plectitur.

B. Quo pacto inquis? Sum enim ego in bis, ut
constat, paulo tardior.

A. Nescis mihi quoque minus tritum et usitatum
esse de his rebus disserere? In disquisitionem ta-
men quoad ejus est crassiore typo vocanda est divinze
excellenti& sublimitas. Itaque essentiz significatio
ad aliquid commune videtur pertinere, nomen au-
tem de singularibus lyypostasis qua subsuut huic
universali praedicatur ac dicitur : illud autem me
nunc ostendere putalo.

B. Cujusmodi illud?

A. Definimus hominem, animal rationale, mor-
tale, ratione illi convenienti : et banc substantiae
definitionem esse dicimus, qua& ad omnes singula-
riter subsistentes pertinet. Sub lioc igitur universali,
nimirum homine, 409 sive hominis definitionem,
cadit, opinor, Thomas et Marcus, aut, si ita vis, Pe-
trus et Paulus. Et substantia quidem boc pacto si-
gnillcabitur : nondum tamen clara εἰ manifesta erit
eorum qua singulariter intelliguntur signilicatio.
Homo enim simpliciter, nondum est Petrus et Pau.
ius : sed Thomam aut Petrum si dixeris, a deflni-
tionibus quidem substantiz€ id quod significatur
non removebis (homo enim est nihilominus ), sed
in tali puta specie exsistere, et in propria et parti-
culari hypostasi esse ostenideris. Substantia igitur
eliam de omni homine, maxime cum communem
generis rationem parturiat : hypostasis autem de
uno convenientius intelligetur, neque a communitate
separans id quod significatur, neque porro confun-
dens et obscuritate permiscens demum id quod sin-
gulare est ac particulare.

B. intelligo jam : nec enim inscite mihi videtur
istud exposiluim.

Α. Consubstantia.em ergo Deo et Patri Filium es-
se cum fatemur, in propria hypostasi conjunctim
simul et discretim unitum esse dicimus, identitatis
rationibus necessario admodum conjungentes per-
sonarum aut nominum distinctionem, et hyposta-
seon diversitatem, quae ut est in Patre, sic in
Filio ob hoc ipsum ac solum est, ut ne essen-
tii onmnimoda similitudo, et illa identitas et
per omnia incomwutabilitas quxe est cum in Patre,
tum in Filio, deleat aliquo pacto differentiam, ef-
ficiatque ut :&gre admodum discerni possil id quod
singulariter proprium est ntriusque. Hic enim Pa-
ter est ac non Filius: ac vicissim ille Filius, non
autem Paler.

D. Itaque, si placet, dicamus essentias esse duas :
unam quidem Patris, alteram autem Filii. Sic enim
distinclior quodammodo et manifestior cuivis erit
dillerentia.

À. Bon erit certe. Cave cnim nc illorum sermo-
nibus abripiaris in sensum reprobum, ct rcgia quo-

Α. Nal: πολὺ γὰρ τὸ διεῖργον καὶ διὰ µέσον χω-᾽
ροῦν, εἴπερ ἐστὶν ἡ οὐσία, τῶν χαθέχαστα περιεχτιχή.

B. T(va φῆς τρόπον; βραδὺς γὰρ, ὡς ἔριχεν, Ev.
Υε τοῖς τοιούτοις, ἐγώ.

À. "H γὰρ οὐκ οἶσθα, ὅτι xápel πως οὐκ ἑντριθὴς
καὶ περὶ τούτων λόγος; Ἰτέον δ' οὖν ὅμως ἐπὶ τὴν
ἑγχωροῦσαν βάσανον, ὡς Ev εἰκόνι τυχὸν kv ὑπερτά-
τοις οὔσης ὑψώμασι τῆς θείας ὑπεροχῆς. Οὐχοῦν τῆς
οὐσίας ἡ δήλωσις, κατὰ χοινοῦ τινος ξοικέν ἱέναι
πράγματος ' τὸ δὲ τῆς ὑποστάσεως ἑχάστου: τυχὸν
ὄνομα, τῶν ὑπὸ τουτὶ τὸ χοινὸν κατηγορεῖται καὶ
λέγεται’ οἵου δέ µε νῦν ἐχεῖνο δηλοῦν.

B B. Τὸ ποῖὀν τι 61;

Α. Οριξόμεθα τὸν ἄνθρωπον, ζῶον λοχιχὸν, θνη-.
τὸν, χατὰ τὸν αὐτῷ πρέποντα τιθέµενοι λόγον, xat
τοῦτο, οὐσίας ὅρον εἶναί φαµεν, χατὰ παντὸς ἰοῦσαν
τῶν κατὰ µέρος ὑφεστηχότων. Ὑπὺ οὖν τὸ χοινὸν 6h
τουτὶ, τουτέστι, τὸν ἄνθρωπον, Πτοι τοῦ ἀνθρώπου
τὸν ὅρον, πίπτει μὲν, οἶμαι, θωμᾶς τε xaX Μάρχος,
3| φὲρε εἰπεῖν, Πέτρος τε χαὶ Παῦλος. Καὶ τὴν μὲν
οὐσίαν ὡδὶ χατασηµα[ί]ναι τις ἂν, τῶν δὲ χαθέχαστον.
νοουµένων, οὕπω σαφῆ τε xai ἐναργῃ τὴν δήλωσιν.
ἑποιῄσατο. Οὐ γὰρ ἔτι ἄνθρωπος ἁπλῶς, τοῦτό ἐστι
Πέτρος καὶ Παῦλος: θωμᾶν δὲ ἡ Πέτρον εἰπὼν, τῶν
μὲν τῆς οὐσίας ὅρων οὐχ ἑξοίσει [al. ἐχκομίσει] τὸ
δηλούµενον ἄνθρωπος γὰρ οὐδὲν ἧττόν ἐστιν. kv
εἴδει δὲ ὄντα τῷ τοιῷδε τυχὸν xal ἐν ὑποστάσει τῇ

C ἰδικῇ καὶ µεμερισμένως ὑπέδειξεν. Ἡ οὐσία τοιγαρ-

οὖν xai κατὰ ἀνθρώπου παντὸς, ἅτε δὴ τὸν χοινὸν
τοῦ γένους ὠδίνουσα λόγον: ἡ δὲ ὑπόστασις, xa0' ἑνὸς
ἂν νοοῖτο πρεπωδέστερον, οὔτε τῆς χοινότητος bE-
ιστᾶσα τὸ δηλούμενον, οὔτε μὴν ἀναχέουτά τε καὶ
ἀνακιρνῶσα πρὸς τὸ ἀσυμφανὲς ἔτι τὸ χαθέκαστόν
τε χαὶ ἰδικῶς.

B. Συνίηµι νῦν εἰρῆσθαι γὰρ ob µοι λίαν ἀχόμ-
Ψως δοχεῖ.

Λ. ᾿Ομοούσιον τοίνυν τῷ θεῷ καὶ Πατρὶ τὸν Yibv
ὁμολογοῦντες ὑπάρχειν, ἐν ἰδίᾳ τε ὑποστάσει, συν-
αφὼς τε ἅμα χαὶ διωρισµένως ἠνῶσθαί φαμεν, τοῖς
τῆς ταυτότητος λόγοις ἀναγχαιοτάτως εὖ µάλα αυν-
άπτοντες τῶν προσώπων ᾖτοι τῶν ὀνομάτων τὴν δια-

p στολὴν, καὶ τὴν τῶν ὑποστάσεων ἑτερότητα, τὸν ὡς

ἐν Πατρὶ καὶ Υἱῷ κατ᾽ αὐτὸ δὴ τουτὶ xai µόνον: ἵνα
μη τὸ τῆς οὐσίας εἰς πᾶν ὁτιοῦν ἐμφερὲς, xal τὸ
κατὰ τὰ αὐτὰ καὶ ὡσαύτως ἔχον ἁπαραλλάχτως Év
τε τῷ Πατρὶ xai τῷ Υἱῷ, καταλεαίνῃ τρόπον «tvi
τὴν διαφορὰν, καὶ δυσδιάχριτον χομιδῇ τὸ ἀναμέρος
ἴδιον ἑκατέρου κατεργάσαιτό πως. Ὁ μὲν γάρ ἐστι
Πατὴρ, καὶ οὐχ Υἱός ' ὁ δὲ αὖ, Υἱὸς, xat οὔ τὶ που
Πατηρ.

B. Οὐχοῦν, εἰ δοχεῖ, λεγωμεν οὐσίας εἶναι δύο;
µίαν μὲν τοῦ Πατρὸς, pav δὲ τοῦ Υἱοῦ. Εὐκρινε-
στέρα Υὰρ οὕτως xal οἰονείπως εὐσαφεστέρα παντί
τῳ γένοιτ’ ἂν μᾶλλον ἡ διαφορά.

Α. Οὖκ εὑχρινεστέρα ποθέν ' μὴ γὰρ τοῖς ἐχείνων
ἀποχομίζου λόγοις εἰς χἰθδγλον νοῦν, xal τρίδον

701

DE SS. TRINITATE DIALOGUS I.

708

ὥσπερ ἀφεὶς την ἁμαξητὺν, τα ἁστιδή xaX δυσπό- Α dammodo via relicts, per devia et inaccessa ferri

ῥευτα διαστείχειν ἀνέχου.

B. Πῶς ἡ τίνα τρόπον;

Α. El γὰρ µία μὲν fj τοῦ Πατρὸς ἔσται φύσις,
µία δὲ αὖ xal ἑτέρα παρ) αὐτὴν ἡ τοῦ Υἱοῦ, πῶς
οὐχ ἀναγχαῖον, xai τὸν εἰς δύο τὰ ἀλλήλοις ἀνισοφυῇῃ
διιστάντα τε xat διατειχίζοντα συνεπινοεῖσθαι λόγον;
Πῶς γὰρ ἂν ἡ αὐτὴ µία, χαίΐτοι µία [χαὶ µία], οὖσα
νοηθείη ἄν; Οὐ γὰρ θέµις ἐπ' ἀνθρώπων, ἕνα xaX τὸν
αὐτὸν τὸν τῆς ὁμοουσιότητος λαχόντων λόγον, µίαν
xal µίαν οὐσίαν εἰπεῖν, xal ἑχάστῳ τῶν ὄντων χαθά.-
περ ἴδιόν τινα λόγον τὸν τῆς χοινότητος ἀπονέμειν.
Ei γὰρ τοῦτο δρώηµεν, χαὶ χαθάπερ ἀναγκαίου δια-
φορᾶς τρόπον, ἐπεισφοράν τινα ποιοίµεθα ταῖς οὗ-
clau τὸ, µίαν τε xat µίαν, διοιχἠσεται τὸ σύμπαν
εἰς τὸ µηδἐν. "H οὐχ ἑτερότητα μὲν ἡ οὐσιώδης δια-
φορὰ, τὸ δέ ve ἀλλοίως ἔχον kv ὄρῳ τῷ χατὰ φύσιν
ἡ ἑτερότης Ev τούτοις ἀποφανεῖ τε xai τέξεται ;

D. Οἶμαί γε.

A. Περιέσται τοιγαροῦν xal οὐχ ἐχοῦσιν εἰπεῖν,
ὁμοούσιον μὲν οὐκ ἔτι τῷ θεῷ καὶ Πατρὶ τὸν Υἱὸν,
ἑτεροῖον δὲ μᾶλλον xai ἑτεροφυᾶ, xai τῶν τῆς θεό-
τητος ὅρων ἐξῳκισμένον, εἴπερ ἐν ἰδίῳ χείσεται λόγῳ,
τῆς τοῦ θεοῦ xal Πατρὸς οὐσίας ἐξεστηχότι.

B. Ἐτεροίως γὰρ ἔχειν ἡ ὥσπερ ἂν νοοῖτο ὑπάρχειν
χατὰ φύσιν ὁ Πατὴρ, διατείνονται τὸν Ylóv. Τοιγάρτοι
παρέντες τοῦ ὁμοουσίου τὴν δήλωσιν, χαὶ τὸ ξένον

αὑτῇ xai ἀσύνηθες ἐπιπλέχοντες, φασὶ δεῖν ὁμοιού- σ

σιον ὁμολογεῖν ὑπάρχειν αὐτὸν, ἀναθέντες ὥς τι τῶν
ὅτι μάλιστα σεπτῶν xal πρεπωδεστάτων αὐτῷ, xal
τὸ τῆς µεσιτείας ὄνομα.

A. Καὶ τί 65 ἕτερον ἢ ληρος ἔσται ταυτὶ, xal
Υραοτρεπὲς ἀληθῶς µυθάριον; El γάρ τινα µέσην
ἐπινοοῦσιν αὐτῷ, διά τε τοῦτο µεσίτην ὀνομάζεσθαι
δεῖν ἀσυνετώτατα λέγουσι, τί δὴ ἄρα τὸ ἐντεῦθεν, fi
ποδαπὺς ἡμῖν θεωρίας εἰσχρίνεται λόγος, ἑγὼ μὲν
οὐχ ὁρῷ' φράσαις δ᾽ ἂν αὐτὸς, ὡς Ἰδιστά γε µανθά-
νειν ἐθέλοντί μοι,

B. Τί ἂν φράσαιµι πρὸς ταῦτα;

ΑΔ. Ἔρου τοιγαροῦν xai µανθάνειν ἐπείγου, πό»
τερα γεννητὸς 1| ἀγέννητος ὁ μεσίτης ioc, Geb,
ἀληθῶς, 1) τελεῖ Ye xaX αὐτὸς ἓν χτίσµασιν. "O γάρ

te sinas.

B. Quo pacto?

Α. Si enim una quidem sit Patris natura, aiia ve-
ro et ab ipsa diversa, Filii : annon necesse erit ra-
tionem insuper excogitari qua dividat ac separet
duo inter se naturze inzqualis? Quomodo enim ea-
dem substantia alia ei alia esse concipiatur * Non
enim licet de hominibus qui unam et eamdem con-
substantialitatis nacti sunt rattonem, aliam et aliam
substantiam dicere, et unicuique rei ἄ 10 tribuere
veluti propriam quamdam ac peculiarein. rationem
eam qui» ad communitatem pertinet. Si enim hoc
fsciamus, et. quasi quemdam necessari:e differen-
tie modum substantiis inveliamus, «quod nimirum
alie sint atque aliz, in nihilum abibit universale.
Annon diversitatem quidem substantialis differen-
tia : alterationem autem in definitione naturali, illa
diversitas in his proferet ac pariet?

D. Opinor.

A. Supererit igitur dicere vel invitis, non jam
consubstantialem quidem esse Deo ac Patri Filium,
sed diversum potius, et alterius natura et a deita-
tis rationibus alienum, siquidem in propria ratione
constituatur , qux ab Dei et Patris substantia sit
aliena.

B. Enimvero aliter se habere Filium contendunt,
quam quo pacto censetur exsistere secundum natu-
ram Pater. ldcirco ὁμοουσίου sigvificatione relicta
peregriuam et insolentem ei affingunt, fatendumque
aiunt ipsum esse ὁμοιούσιον, et mediatoris nomen
ei quoque tribuunt velut augustissimum omnium
eique convenientissimum.

À. Quid vero? Num aliud hz:ec sunt quam nugae
et aniles fabulze? Nam, si mediam quamdam natu-
ram de eo concipiunt, atque Idcirco mediatorem
nominandum esse stultissime. aiunt, quidnam inde
sequatur, aut qualis demum contemplationis ratio
afferatur, equidem non video, sed dic tu ipse mihi
alioquin discendl percupido.

B. Quid ad hzc dixerim ?

Α. luterroga itaque el urge utrum genitus aut
ingenitus mediator sit vere Deus, an ipse quoque
creaturis annumeretur. Quod enim ex eorum sezn-

ἐστι, xat ἐχείνους, οὔτε Θεὸς καθαρῶς, οὔτε ποίηµα D tentia neque mere Deus est, neque manifeste crea-

σαφῶς, ποῖον ἂν ἐχδέξαιτο παρ) αὐτῶν Ev τοῖς οὖσι
τόπον, οὐδ' ὅσον εἰπεῖν &v φιλαῖς ἑννοίαις, κἂν νοῦν
ἐλεῖν µόνον, οἷός «' ἂν εἴην ἐγώ.

B. Τὸν ἀμφοῖν ἀναμέσον, θεοῦ τέ φηµι χαὶ χτί-
σξως' ταύτῃ Υάρ τοι xal µεσίτην αὐτὸν χεχλησθαί
φασιν.

ΑΔ. ᾽Ασυμϕανέστατά τε ἑἐροῦσι xol ἁμαθέστατα
διαχείσοικαι, φρονωῦντες ὡδί. O0 Υὰρ ἔστιν, οὐχ
ἔστιν, ἄνω τε xal κάτω τὸν νοῦν περιστρέροντα, xal
την τῶν ὄντων ἅπασαν τὸ ὅπως ἂν ἔχοι πολυπραγµο-
νοῦντα φύσιν, x&v γοῦν Ev ἐννοίαις xai λόγῳ λη-
πτῆν τοιαύτην τινὰ φύσιν ἰδεῖν, ἡ καὶ τῶν τῆς ἀλη-
θοῦς θεότητος ἔξω βέθηχεν ὄρων, καὶ τοὺς τοῦ
πεποιῆσθαι λόγους διανῄξετα:, χαὶ ἁμείνω τοῦ κε-

tura, ecquem locum ab ipsis inter ea quz sunt ac-
cepturum sit, ac ne quidem nudis notionibus tenus
dicere non possum, etiamsi velim.

B. Quod medius sit inter duo, Deum videlicet et
creaturam, idcirco vocatum esse mediatorem ipsum
aiunt.

Α. Obscurissime loquentur et magnam prz se
ferent imperitiam, si itasentiant. Licet enim om-
nem in partem verses animum et. cunctam rerum
naturam penitius scruteris , nequaquam tamen
istiusmodi naturam comperies, notione sola aut ra-
tione perceptibilem, quz sit a ver: deitatis terminis
aliena, et rei creatze rationes excedat, ac. prsstan-
tiorem quam si in ortum educta essct pra se ferat

105

5, CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

πε

exsistentiam. Άη est aliquid medium inter genitum A χλῆσθαι πρὸς Υένεσιν τὴν οἰχείαν ἡμῖν ἐπιδείξειεν

et &11 ingenitum, increatum et creaturam?

B. Non concesserim equidem ; recle enim ais.

A. Duas igitur in rebus universis consideramus
naturas : unam quidem cjus qui semper et eodem
modo se habet et est; alteram eorum quis per
creationem jin ortum producta sunt. Et increati
quidem naturam excellere et prestare omnibus, οἱ
omni excellentie ac sublimitatis ratione eminere ;
lianc sutem subjectam ac veluti subditam esse pe-
dibus Domini. Hoc autem clarissime intelliges di-
cente Christo Judeorum turbis : « Vos de deorsum
estis : ego de supernis sum "'. » De supernis autem
ad nos venire Unigenitum sapiens quoque Joannes

Όπαρξιν. "Ap! ἔστι τι τὸ μεταξὺ γεννητοῦ τε xal
ἀγεννήτου, ἀποιήτου xat ποιηµατος;

B. Οὐχ ἂν δοίην ἔγωγε' λέγεις γὰρ ὀρθῶς.

À. Δύο τοιγαροῦν Ev ὅλοις τοῖς οὖσι χαταθεώµεθα
φύσεις ’ τὴν μὲν τοῦ ἀεί τε xal ὡσαύτως ὄντος τε
χαὶ ἔχοντος ' ἑτέραν δὲ αὖ, τὴν τῶν εἶναι λαχόντων
δημιουργιχῶς:. xal τὴν μὲν τού ὄντος ἁγεννήτως,
ὑπερχεῖσθαί τε xal ἀναχύπτειν τὰ πάντα, χαὶ ταῖς
εἰς τὸ ἄνω xal μεῖζον ὑπεροχαῖς ἀνανήχεσθαι ' τὴν
δὲ ὑποπίπτουσάν τε καὶ οἱονεὶ χαταθεθληµένην ὡς
ὑπὸ πόδας Δεσπότου. Εἴσῃ δὲ 5h τοῦτο xal µάλα
σαφῶς, φάσχοντος τοῦ Χριστοῦ ταῖς Ιουδαίων ἁγέ-
λαις' € μεῖς ix τῶν χάτω ἑστέ΄ ἐγὼ Ex τῶν ἄνω
εἰμί. » "Ανωθεν δὲ fxev ὡς ἡμᾶς τὸν Μονογενῆ, xal

declaravit, dicens : « Qui desursum venit, super B ὁ σοφὺὸς Ἰωάννης διεσάφει, λέγων. ε Ὁ ἄνωθεν

omnes est *. » Existimabat euim substantia-
liter esse tribuendum naturali Deo, Deique secun-
dum naturam Filio, supremam et eminentissimam
excellentiam. lllud enim « de supernis, » locorum al-
titadinem non designare, sed ipsain Dei ac Patris
substantiam iudicare, anuon certissimum est, cum
unus sanctorum discipulorum clare dixerit : « Omne
datum optimum, et omne donum perfectum desur-
sum est, descendens a Patre luminum, apud quem
non est. transmutatio, nec vicissitudinis obumbra-
tio ** * » Sive ergo angelos, sive hissuperiora, et quae
intermedia sunt omnia percurrens, ad ipsa quis
Seraphira perveniat, supremasque glorias conside-
ret, rerum creatarum naturam non tronsiliet. Aut
enim superne quiddam est, hoc est, a Patre luini-
num, ac propter hoc Deus : solus autem unus su-
perne est Filius : aut aliquid infra ac inferne cen-
seiur, hoc est creatura, et quod a creatura est : in-
termedium vero plane nihil est. Et sane si quis ad-
versarioà interroget urgeatque hoc pacto: Ecquid
demum nobis obiruditis, amici, utrum genitus est
istiusmodi, ut vultis, Filius et mediator, an ingenitus?
nibil enim inter ista medium esse videtur : quid
responsuri sunt?

B. Hxsitaturos puto, nec sine causa.

A. [fhesitaturi equidem. Vivit enim veritas ac
vincit, ut scriptum est 59, Nos autem viam in utrum-
que tendentem investigantes, age, nos de isto pro-
habiliter disseramus. Si enim concesserint eum qui
hoc pacto mediator est increatum esse, eique,
quod solius deitatis secundum naturam proprium
est tribuerínt, mediatiopis limites longe prztervehi
significabunt, et 419 ampliorem demum dignitatis
locum tenere quam oporteat. Nam quod supra oin-
nia positum est, gloria et natura Deus est, cui tan-
quam proprium bonum inest, increatum esse.
Proindeque istiusmodi natura in rerum creataruin
et corruptibilium loco et ordine minime censeatur.
Sin autem, hoc praetermisso, creatum esse dicunt,
quomodo censebitur id quod ejusdem generis est
cum creatura, diversum esse ab ipsa? Quomodo

* Joan. viui, 25. ** Joan, 11, δἱ. ** Jac. 1, 17.

ἐρχόμενος, ἑπάνω πάντων koxlv. » "Qsto γὰρ δεῖν
ἀπονέμειν οὐσιωδῶς τῷ γε ὄντι κατὰ φύσιν θεῷ,
καὶ θεοῦ τοῦ χατὰ φύσιν ἐχπεφυχότι, τὴν εἰς ἄχρον
ὑπεροχῆν, xat εἰς λῆξιν οὖσαν τὴν ἀνωτάτω. "Οτι γὰρ
«b «€ ἄνωθεν » οὐχ ὑψωμάτων ἑστὶ τοπικῶν σηµαν-
τιχὸν, ἀλλ᾽ αὐτὴν ὑποδηλοῖ τὴν τοῦ θεοῦ xal Πατρὸς
οὐσίαν, πῶς οὐχ ἀναμφίλογον ἑνὸς τῶν ἁγίων µαθῃ-
τῶν διειπόντος σαφῶς « Πᾶσα δόσις ἀγαθὴ, xai
πᾶν δώρηµα τέλειον, ἄνωθέν ἐστι, χαταθαῖΐνον ἀπὸ
τοῦ Πατρὸς τῶν φώτων, παρ᾽ ᾧ οὐκ ἔνι παραλλαγὴ,
f| τροπῆς ἀποσχίασμα; » Else γὰρ ἀγγέλους, εἴτ' οὖν
ἔτι τὰ ἀνωτέρω, καὶ τὰ διὰ µέσου πάντα διαδραμὼν,
kr! αὐτά τις lot τὰ Σεραφὶμ., xal τὰς ἀνωτάτω χατα-
σχέφαιτο δόξας, τὴν τῶν γεννητῶν οὐχ ὑπεραλεῖται
φύσιν. "H γὰρ ἄνωθέν τί ἐστι, τουτέστιν Ex τοῦ Πα-
τρὸς τῶν φώτων, xal δὴ τοῦτο Θεός µόνος δὲ εἷς
ἄνωθεν ὁ Ylóc* Ίγουν χάτω τι νοεῖται xaX χάτωθεν,
τουτέστι,͵ χτίσις -ε xat ἀπὺ κτίσεως * διὰ µέσου δὲ τὸ
σύμπαν οὐδέν. El δὲ δἠ τις ἔροιτο τοὺς διεναντίας
xai φιλοπευστοίη λέγων * Τί δὴ ἄρα ἡμῖν, ὦ οὗτοι,
φατὲ; Πότερα γεννητός ἔστιν ὁ τοιόσδε καθ) ὑμᾶς
Υἱὸς καὶ μεσίτης, ἡ ἀγέννητος; "Αμεσα γὰρ ἀεί
πως ὁρᾶται τουτί΄ τἰ δη ἄρα φαῖεν ἄν,

B. ᾿Απορήσειν οἴμαι, xal µάλα εἰκότως.

Α. Απορήσειν γὰρ οὖν. Zfj γὰρ ἡ ἀλήθεια xal
νιχᾷ, χατὰ τὸ γεγραμμένον, Ἡμεῖς δὲ αὐτοὶ, τὴν
ἐπ ἄμφω διακοµίζουσαν διερευνώµενο: τρίδον, τὰ
εἰχότα περὶ) τούτου φέρε διενθυµώμεθα. ᾿Αγένητον
μὲν γὰρ εἰ δοῖεν εἶναι τὸν οὕτω µεσίτην, τὸ µόνης
ἴδιον τῆς κατὰ φύσιν θεότητος ἀνατιθέντες αὐτῷ, τῶν
τῆς µεσότητος ὄρων ἐπέχεινα παραδείξουσι, xal ἐν
µείζοσιν ἡ χρῆν ὄντα λοιπόν. Τὸ γὰρ πάντων ἀνω-
τάτω, δόξῃ τε xal φύσει θεὺς, ᾧ πάντη τε καὶ πάν-
τως παρέποιτο ἂν ὡς ἴδιον ἀγαθὸν, τὸ ἀγένητον' ταύτη
τοι, καὶ τοῖς ὑπὸ Υένεσιν χαὶ φθοράὰν, ἀσυντελῆς,
ἀσύνταχτος εἴη ἂν ἡ τοιάδε φύσις. EL δὲ 6h παρέν-
τες τουτὶ, γενητὸν εἶναί φασι, πῶς ἂν νοοῖτο πρός
τινος, ἀσυμφνὲς τῇ χτίσε; τὸ ὁμογενὲς αὐτῇ; Πῶς
οὖν ἔτι μεσίτης µείων μὲν f] θεὺς χατὰ φύσιν, µεί-
ζων δὲ αὖ f) κατὰ ποιήµατος δόξαν τε xaX φύσιν, El

9 Jerem, 11, 3.

105

DE SS. TRINITATE DIALOGUS I

106

διὰ μὲν τοῦ ἀγενήτου πρλς τὴν τῆς θεότητος δόξαν A igitur mediator minor est quam Deus secundum

ἀναφοιτᾷ, xai τῶν τῆς µεσιτείας ἀναθρώσχει µέτρων
ἐπὶ τὸ ἐπέχεινα πολὺ, διὰ δὲ τοῦ γενητοῦ πρὸς τὸ
κάτω βαδιεῖται, καὶ τὸν τῆς τοιᾶσδε µεσότητος ὑφ-
ζήσει τόπον, ἐν τοῖς γεγονόσιν ἀναμετρούμενος' εἴπερ
ἐστὶν ὁμογενὲς παντὶ avrei τὸ γενητὸν, κατά γε
τὸν τοῦ γεγονέναι λόγον ' τί τὸ ληρῶδες τουτὶ καὶ
ἀσοφώτατον σόφισµα, τὸ ἀνέφικτον ὡς ἐφικτὸν εἰσφέ-
pov, xal φύσεως ἐμῖν ἀναπλάττον τόπους, ὧν οὐχ
ἂν, οἶμαι, τὶς ἑκίχοιτο νοῦς; Καινὸς Υὰρ ὁ λόγος
xal ἀσυμφανίς ' Ὑενέσθαι δὲ δεῖν ὀναργὴ τὴν ἀπό:
δειξιν τοῖς περὶ τούτων λόγοις, ἀναγχαῖον εἶναί φημι.
Εὐμήχανον δὲ, xal εἰς ἁπάτην αὑτοῖς ἁστείως διεςε-
σµένον χατίδοι τις ἂν τὸ χαχούργηµα. Ἐπειδὴ γὰρ
δρῶντες ἀνοσιώτατα κα) φρονοῦντες ἁλογώτατα,πεπαρ-
φνήχασιν εἰς τὸν Υἱὸν, τῆς πρὸς τὸν Πατέρα Θεὑνόμοου-
σιότητος ῥιψοχινδύνως ἐἑχπέμποντες ὑποχλάπτουσί πως
ἑξἀναισχυντίας βραχὺ δοξάριον αὐτῷ,χκαὶ ἀναχομίζουσι
μὲν ἠρέμα τῆς τῶν γενητῶν σµικροπρεπείας’ ἀποχλεί-
οντες δὲ ὥσπερτῆς εἰς τὸ ἄνω διαδρομῆς, ἐρῶ (Ic. ἵνα]
μὴ νοοῖτο χατὰ φύσιν Θεοῦ, τὸν µέσον αὑτῷ χληροδο-
τοῦσι τόπον, τοσαύτην ἐπιμετροῦντες ὅσην ἕτερ [To.
εἴπερ] ἂν ἕλοιντο δόξαν αὐτῷ' νοµοθέται δὲ ὥσπερ τῶν
τοιούτων χαθεστηχότες καὶ ὁρισταὶ, τὸ ἐν τίσιν ἂν
εἶναι πρέποι, διασχέπτονταί τε xal ὀρίνουσι τὸν Yióv.
Ὄνπερ γὰρ, οἶμαι, τρόπον οἱ τῶν ἀγαλμάτων δη-
μιουρχοὶ, καὶ φιλοτεχνίας τῆς ἕν γε τούτῳ λαχόντες
τὴν δόξαν, ξύλῳ τυχὸν 7) λίθῳ τὸ τῆς ἀνθρωπείας
μορφῆς ἐντορνεύσαντες εἶδος, ταῖς εἰσποιήτοις αὐτὸ
μετὰ τοῦτο χοµφείαις κατακαλλύνουσιν, f| χρυσῷ δια-
Φάττοντες, 7| Yoov ἑτέραις τιαὶν εὐχροίαις χαθωραῖ-
ζοντες οὕτω τε τὸν τῶν θεωµένων κχατακηλήσαντες
νοῦν, ἐπιμειδιᾷν μὲν ταῖς Όλαις ταῖς εἰς τὸ εἴσω xa
χεχρυμμένον οὐκ ἑφιᾶσιν kx. τέχνης, ἐπαγάλλεσθαι
δὲ μᾶλλον ταῖς ἐπιχήροις xal ἑξωφανεστέραις τοῦ
κόσμου μαρμαρυγαϊῖς μονονουχὶ περισαΐνοντες ἆνα-
πείθουσι ΄ τὸν αὑτὸν, οἶμαι, xal τουτονὶ τρόπον,
ἁστείως εὖ µάλα τὸ τοῦ µεσίτου σκιαγραφοῦντας εἷ-
ὅωλον, τὸν τῶν ἁπλουστέρων χαταληϊΐζεσθαι νοῦν,
καὶ àv δορυκτήτων ποιεῖσθαι µοίρᾳ τοὺς ἐξακριθοὺν
οὐχ ἔχοντας τὰ φιλοκαχούργως ἐξηρτυμένα, xat διὰ
τῆς αὐτῶν µοχθηρἰας ἐξευρημένα.

B. "Aptoza ἔφης.

A. Ἔδει δὴ οὖν αὐτοὺς, εἰ λόγου τινὸς ἀξιοῦν
ἑδόχει τὸ φρονεῖν ὀρθῶς, xaY δόξαν ἔχειν οὗ διαθε-
6ληµένην, μὴ τὰ ἀνέφιχτα περὶ αὐτοῦ φαντάζεσθαι
καὶ ἀναπλάττειν ἐπιχειρεῖν, ἃ μηδεὶς οἷδε λόγος,
ἀπίθανον δὲ χομιδῇ xaX ἐν dat; ἐννοίαις xat µό-
ναις ἔχειν τὴν ἔχφασιν, ἐπιτρέπειν δὲ οὕτως ἀτεχνῶς
ἓν τοῖς φυσιχοῖς ὑφώμασι τῆς θεότητος νοεῖν τὸν
Ybv, ὁπολογισαμένους, ὅτι γεννηθεὶς &x τοῦ Πατρὸς,
τουτέστιν, ix tW; οὐσίας αὐτοῦ, καὶ τὺν τῆς πρὺς
αὐτὸν ὁμνουσιότητος ἀκριθῆ xaX ἁπαραποίητον ἕξει
λόγον, ἐπεί τοι χαὶ ὼ ὃν ἀληθῶς διωµολόγηχε τὸν
Υἱὸν, xai οὐχ ἕτερόν τινα παρὰ τοῦτον, φάσχων Ó
Orb, καὶ Πατήρ: «Οὗτός ἐστιν ὁ Yió; µου ὁ ἀγα-
σητὸς, ἐν ᾧ ηὐδόχησα.» Καΐτοι τί μὴ μᾶλλον ὁρᾶται

δι Matth. xvii, 5.

C

naturam : ac major vicissim quam creatura gloría
ferat, vel natura ? Si ex eo quod. est increatus, ad
deitatis gloriam attollitur, et ultra mediationis con-
ditionem longo evehitur: ex eo vero quod creatus
est, ad inferiora descendet , et mediationis ejusce-
modi locum tenebit, ad rerum creatarum conditio-
nem revocatus (siquidem simile est creato crea-
tim, quatenus factum est) : quinam ista est delira
et ineptissima cavillatio, qua quod assequi non
possis, id veluti captu facile obtrudit, et naturae
nobis modos comminiscitur, quos nullus, opinor,
intellectus assequatur? Novum enim et zenigmati-
cum est loquendi genus, cum in his opus sit clara
demonstratione. lngeniosum vero et ad [íraudem
scite compositum videre licet eorum scelus. Post-
quam enim impiis suis factis et absurdissirnis co-
gitotis in Filium petulanter deblaterarunt, eumque
4 consubstantialitate cüuu Deo Patre audacter ex-
cludentes, tenueni ei gloriolam quodammodo suffu-
rantur, sensimque ab rerum creatarum humilitate
abducunt ; excludentes autem eum a supremi gradus
adiu, ne videlicet intelligatur secundum naluram
Deus , medium illi locum assignant, tantam ei glo-
riam impertientes quantam voluerint, οἱ quasi ha-
rumce rerum constituti sint moderatores et arbitri,
intra quem modum contineri par sit Filium, con-
stituunt atque decernunt, Quemadmodum enim
periti statuarii ligno aut lapidi in hominis effigiem
exsculptis decus et elegantiam addunt, sive illa
auro evariantes, seu aliis quibusdam coloribus or-
nantes, alque ita spectatorum animo delinito, arte
efficiunt, ut internas et abditas materias non ri-
deant, sed eos blande quodammodo adigunt, ut fluxis
et externis ornamentorum £139 fulgoribus obie-
clentur:sic ego arbitror istos, 1nediatoris iniagi-
nem scite adumbrantes, simpliciorum animum de-
predari, et veluti captivos abducere eos qui non
possunt perscrutari quae malitiose ab illis institula
et nequiter adinventa sunt.

D. Recte dicis.
Α. Decebat igitur eos, si recte vereque sentire

p peusi aliquid haberent, non imaginari de ipso quae

comprehendi nequeunt, et comminisci qua nulla
ratio capere potest, atque incredibilem ac in audis
solisque cogitationibus ejus expressioneim habere,
atque hoc pacto velleplane ut in nalurali deitatis
sublimitate Filius esse censeatur, reputantes quod,
cum sit ex Patre genitus, loc est, ex ejussubstan-
tia exactam ideo et simplicem consubstantialitatis
etiam habiturus est cum ipso rationem , quandoqui-
dem Filium revera Filium, nec alium prater hunc
esse confessus est Deus ac Pater, dicens: « llic est
Filius meus dilectus, in quo bene mihi compla-
cui **, » Nam quidui potius clamare videtur: Hic

107

S. CYRILLI ALEXANDRINI ΛΗΟΠΙΕΡ.

108

est mediator, si, ut. ipsi volunt, mediatorem illum A βοῶν, Οὗτός ἐστιν ὁ μεσίτης, εἰ µεσίτην ὄντα xac

esse noverat, quanquam recte sane etiam hoc pa-
eto locutus esset. Nam factum jam mediatorem 0os-
tendisset, et ejuscemodi vocem de Filio incarnato
merito edidisset Deus ac Pater. Sed istud mibi,
quaeso, clare eloquere, num eo prolapsi sunt amen-
t, ut neque Filium prorsus ipsum esse fatean-
tur?

B. Filium quidem et genitum esse dicunt, eru-
bescentes, ut mihi videtur, palam et aperta impu-
dentia omnibus, ut uno verbo dicam, sanctis Scri-
pturis obluctari : verumtamen nolunt. ex ipsa Pa-
tris prodire substantia, neque adeo generationem
ipsam admittere, et intelligere volunt naturali-

ter.

αὐτοὺς ἡπίστατο; εἰ xaX ὅτι μάλιστα καλῶς ἂν ἔφη xai
οὕτως. Γεγονότα γὰρ ἤδη µεσίτην παρέδειξεν ἂν,
ἐνανθρωπῄσαντ, δὲ τῷ Yl, καὶ «hv τοιαύτην ἂν el-
χότως ἐπεφθέγξατο φωνὴν ὁ θεὺς xat Πατήρ. Φράζε
δὲ δή uot χαὶ τόδε σαφῶς, μῶν λιθιότητος εἰς τοῦτο
παρώλισθον, ὡς μηδὲ Υἱὸν ὅλως ὁμολογεῖν αὐτόν ;

B. Υἱὸν μὲν εἶναι χαὶ γεγεννῆσθαί φασι, χατερυ-
θριῶντες, ὥς TÉ pot φαίνεται, τὸ ἀναφανδὸν χαὶ μετὰ
γυμνῆς ἀναισχνντίας ἁπάσαις, ὡς ἔπος εἰπεῖν, ταῖς
ἁγίαις ἀντιφέρεσθαι Γραφαῖς, πλὴν οὐκ ἐξ αὐτῆς
ἡμῖν Ίχειν τῆς τοῦ Πατρὺς οὐσίας, οὔτε μὴν τὸ τῆς
γεννέσεως χρῆμα παραδέχεσθαί τε xaX νοεῖν ἀξιοῦσι
φυσιχᾶς.

A. Ficttium Igitur quodanimodo filiationis et ge- B — A. Κατάπλαστον οὖν ὥσπερ τό τε τῆς υἱότητος

nerationis nomen esse sibi persuadent, etl coteros
ad ita sentiendum adigunt, Nam, ut vides, ab Dei et
Patris essentia ipsum excludunt, cum veruui gene-
rationis modum convellunt, adeoque Filium esse se-
cundum naturam, Unigenito detrahunt. Sed cum
acuti sint illi ac subtiles, ut sibi persuadent, dictis-
que suis efferantur, quonam pacto illud quoque
preteriere? Non enim, ut apparet, subsentiunt se
ipsi naturz Dei ac Patris hie quoque contuineliam
inferre, si fecunditate eam privaut, οἱ A144 gignen-
di facultate eain spoliant, cujus typos in semet. ex-
pressit, cum parturiendo, tum fructus edendo, rerum
crealarum ualura.

B. Sed forsan ad hoc etiam, inquient, quod si ge- C

nerationis vocabulum usquequaque verum sit de iis
de quibus usurpatur ac dicitur, infinitos necesse sit
admittere, et. concipere ex Deo ac Patre genitos.
Alicubi enim diclum est etiam de Israclitis : « Filios
genui et exaltavi **. »

A. Excusare excusationes in peccatis eL in verba
malitiae declinare ipsos comperiemus, juxta id quod
beatus David canit in Psalmis **, Nam si aliud quid-
dam esset secundum naturam profecto Filius quam
id quod est et a nobis creditur, el praterea filia-
tionis ac generationis appellationem nobiscum sor-
titus essel, nihil jam obstaret quominus abusive hzc

de ipso dicta essent atque posita. Cum autem veri- D

tati vim faciendo, et, quantum in se est, ipsum in
aliam naturam transferendo, mediatorem nominent,
fabulamque de ipso stulte confinxisse arguantur :
cur non cessant ab insita et. substantiali eminentia
ipsum excludere, et spuriis veluti quibusdam hono-
ribus non gravantur miseri contumeliose illudere
ei qui vereest ex Patre? Non enim eodein loco οἱ
numero quo nos suinus, neque juxta alque res
crealz in adoptionis gloriam vocatus est Unigenitus,
nec ascititiam ei excellentiam appellatio ista con -
ciliat; multum abest. Adoptivus enim esset, ac in-
ter filios secundum gratiam, sí hoc modo se labe-

9 Πας 1, 3, ** Peg] οχι, 4.

xai τὸ τῆς γεννήσεως ὄνομα σφᾶς τε αὐτοὺς ἀναπεί-
θουσ. xal ἑτέρους φρονεῖν. ᾿Αποφέρουσι γὰρ, ὡς
ὁρᾷς, vis οὐσίάς τοῦ Θεοῦ χαὶ ΠΗατρὸς, τὸν ἀληθῆ
τῆς γεννήσεως χατασείοντες τρόπον, xal μὴν xal τὸ
εἶναι χατὰ φύσιν Yiby παραιρούμενοι τὸν Μονογενῃ.
Πιχροὺς δὲ ὄντας αὐτοὺς xai ἰσχνολόγους, ὥσπερ οὖν
οἵἴονται, xal Φφιλοχομποῦντας οἷς qa3t, πῶς δὴ ἄρα
κἀχεῖνο παρελάσαν ᾧχετο; Οὐ γὰρ ὑπαισθάνονται ,
χατὰ τὸ εἰχὸς, ὅτι xa αὐτὴν ἐν τούτῳ τὴν τοῦ Θεοῦ
καὶ Πατρὸς συνατιµάζουσι φύσιν, εἴπερ οὐχ ἔχειν
αὐτὴν διατείνονται «b καρπογόνον, xai τοῦ δύνασθαι
τεχεῖν ἀπογυμνοῦσιν αὐτὴν, ἧς τοὺς τύπους εἰς ἑαυ-
τὴν ἀνεμάξατο, χύουσά τε xai καρποφορουσα τῶν
γενητῶν ἡ φύσις.

B. 'AXX ἴτως xaX πρὸς Ys τοῦτο ἐροῦσιν, ὡς
εἴπερ ἐστὶ τὸ τῆς Ύεννήσεως ὄνομα πάντη τε xal
πάντως ἀληθὲς, καθ) ὧν ἂν τἀττοιτό τε καὶ λέγοιτο,
µυρίους ἀνάγκη παραδέξασθαι xai φρονεῖν γεννη -
θέντας Ex τοῦ θεοῦ xaY Πατρός. Εἴρηται γάρ που
xai περὶ τῶν ἐξ 'Iopafjh: ε«Υἰοὺς ἐγέννησα καὶ
ὕψωσα. »

A. Προφασιξοµένους προφάσεις ty ἁμαρτίαις, xat
εἰς λόγους πονηρίας ἐχχεχλιχότας αὐτοὺς εὑρῆσομεν,
κατὰ τὸ ἐν Ἑαλμοῖς ἀδόμενον τῷ µαχαρίῳ Δαθίδ. El
μὲν γὰρ Ἡν ἕτερόν τι κατὰ φύσιν ὁμολογουμένως ὁ
Yibe, fj ὅπερ ἐστὶ χαὶ πεπίστευται πρὸς ἡμῶν, εἶτα
μεθ᾽ ἡμῶν τὴν κλῆσιν διέλαχε τῆς τε υἱότητος ὁμοῦ
χαὶ τῆς Υεννήσεως, ἣν ἔτι τὸ ἐμποδὼν οὐδὲν, χατα-
χρηστικώτερον εἱἰρῆσθαι xal &m' αὑτοῦ διαχεῖσθαι
«aul. Ἐπειδὴ δὲ παραθιασάµενοι τἀληθὲς, καὶ Φιλο-
καχούργως αὑτὸν ὑφ᾽ ἑτέραν τινὰ φύσιν, τό γε ἦχον
ἐπ αὐτοὺς, µεταστήσαντες, µεσίτην ὠνόμαζον, εἶτα
φληνάφως τὸν ἐπ᾽ αὐτῷ Oh τούτῳ πλαστουργήσαντες
μῦθον οὐ μετρίως ἑλέγχονται" τί τῆς ἐνούσης τε xai
οὐσιώδους ὑπεροχῆς ἐξωθοῦντες οὐ καταλήγουσι, xat
νόθοις ὥσπερ τισὶν ἀξιώμασιν ἑξυδρίκοντες εἰς τὸν —
ἐχ Πατρὸς ἀληθῶς, οὐ καταναρχῶσιν οἱ δεἰίλαιοι; OU
γὰρ ἓν µοίρᾳ καὶ τάξει τῇ χαθ᾽ ἡμᾶς, ἀλλ᾽ οὐδὲ ἐν ἴσῳ :
τοῖς πεποιηµένοις εἰς τὴν τῆς υἱοθεσίας ἑκχκέχληται
δόξαν ὁ Μονογενῆς, οὔτε μὴν εἰσποιητὴν αὐτῷ τὴν
ὑπεροχὴν xal ἡ ἐπωνυμία προξενεῖ, πολλοῦ γε xal

109

DE SS. TRINITATE DIALOGUS 1.

710

δεῖ. θετὸς γὰρ ἂν εἴη, καὶ ἓν τοῖς κατὰ χάριν νἱοῖς, A ret, et creaturz modulis contineretur. Verum istbeec

εἴπερ ὧδέ τε ἔχοι καὶ τοῖς τῆς χτίσεως περισχοινί-
ζοιτο µέτροις. ᾽Αλλὰ ταυτὶ μὲν, ὕθλος c£ ἐστι xol
βαττολογία, xaX δυσφημιῶν ὄχλος, xal ἕτερον οὐδέν.
Ὡς δὲ £v τοῖς κατὰ θέσιν υἱοῖς ἑαυτὸν χαταμετρεῖν
οὐχ Ἰξίωσεν ὁ Μονογενῆς, ἀλλ' οἶδεν ἔχοντα Oclav τε
xaX ἄῤῥητον τὴν χατὰ πάντων ὑπεροχὴν, xat τὸ τῆς
"νίοθεσίας ἀληθὲς ἀξίωμα, µάθοις ἂν εὐχόλως, ἸἼου-
δαίοις λέγοντως Μωσέως τε πέρι χαὶ προφητῶν
&ylov* «Εἰ ἐχείνους εἶπε θεοὺς, πρὸς οὓς ὁ λόγος
τοῦ θεοῦ ἐγένετο, xat οὗ δύναται λνθῆναι dj T'oa gh,
ὃν ὁ Πατὴρ ἡγίασε xaX ἀπέστειλεν εἰς τὸν χόσμον,
ὑμεῖς λέχετε, ὅτι Βλασφημεῖς, ὅτι εἶπον , Υἱός εἰμι
τοῦ θεοῦ»» El γὰρ ἐπεί τοι map! ἐχείνοις Ὑέγονεν 5
«00 Θεοῦ λόγος, θεοὺς ἀπέδειξε χαὶ υἱοὺς, πῶς οὐχ

nuge quidem sunt, importunaque loquacitas, et
nibil aliud quam blasphemiarum molesta congeries.
Quod autem inter adoptivos fllios collocare se nu-
luerit Unigenitus, sed divinam et ineffabllem supra
omnes habere se excellentiam agnoverit, οἱ ado-
ptionis veram dignitatem, facile disces ex eo quod
Judxis de Mose et sanctis prophetis ait : « Si illog
dixit decs, ad quos sermo Dei factus est, et non
potest solvi Scriptura : quem Pater sanctificavit, et
misil in mundum, vos dicitis : Quia blasphemas,
quia dixi, Filius Dei sum **? » Si enim propterea quod
ad illos factus est Dei sermo, significavit deos esse
et filios : quf non potius Filiussit ac Deus, melius-
queac verius, A415 is per quem illi dii sunt ac filii?

ἂν μᾶλλον αὐτὸς Υἱός τε εἴη χαὶ Θεὸς ἄμεινόν τε καὶ B IMlud ergo, Filius, adventitium non est Unigenito,

ἀληθέστερον, ὁ δι ὃν ἐχεῖνοι θεοὶ xal υἱοί; Οὐχ ἑἐπ-
αχτὸν οὖν ἄρα τῷ Μονοχενεῖ τὸ, Υἱὸς, ἀλλὰ τοῦ εἶναι
τοιῶσδε σημαντικὸν ἂν εἴη τὸ ὄνομα αὐτῷ, χαθάπερ
ἀμέλει xal αὐτῷ τῷ θεῷ καὶ Πατρὶ, τὸ Πατήρ.
Πατὴρ μὲν γὰρ ὁ Πατὴρ, ὅτι τέτοχε τὸν Υἱόν ' Υἱὸς
δὲ αὖ ὁ Yib;, ὅτι γεγέννηται παρὰ τοῦ Πατρός. Ταύ-
τῆς τοι τῆς αἰτίας, ὡς ἐγώμαι, χάριν, καΐτοι παµ-
πόλλαις τε ὅσαις xal διαφόροις λέξεσι τὰ προαόντα
«fj θείᾳ φύσει διερμηνεύοντες ἀγαθὰ, xàv γοῦν εἰς
«μετρίαν τὴν περὶ αὑτῆς Ίχομεν γνῶσιν, ἀλλ' οὐκ
ἐχείναις συντεταγµένον Epi, τό τε τῆς υἱότητος, xat
τὸ τῆς πατρότητος ὄνομα, χαἰτοι τῶν ἄλλων ὀρθῶς τε
καὶ ἀνεγκλήτως &x' ἀμφοῖν λεγομένων.

B. Πῶς ἔφης;

A. Φράσαιμ ἂν ὡς Ὥδιστα φιλοπευστοῦντί aor Κατὰ
ξιττὸν, οἶμαι, τρόπον τὰ οὐσιωδῶς προσόντα τῇ θείᾳ
φύσει πλεονεχτήματα δηλοῦν εἰθίσμεθα. Ἡ γὰρ ἀφ'
ὧν ἐστιν, ἡ ἀφ᾽ ὧν οὐκ ἔστιν, ἀεὶ πρὸς ἡμῶν ἐπιχγι-
νώσχεται. Ζωὴν μὲν γὰρ εἶναι λέγοντες, xal φῶς
αὐτὴν ὀνομάζοντες, dq' ὧν εἶναι πεπἰστευται, φαμὲν
ἀληθεύοντες. Φθαρτὴ δὲ ὅτι µή ἐστι, µήτε μὴν
ὁρατὴ, ἀφ᾽ ὧν οὐκ ἔστι λαλοῦμεν. "Οτι γὰρ φθορᾶς
ἁμείνων xai τοῦ χαθορᾶσθαι πρός τινος, fj τῶν λέ-
ξεων ἡμῖν ὑποφαίνει δύναµις" T) γάρ;

B. Ἄληθες.

À. EE τις οὖν ἄρα λέγοι, ζωὴν εἶναι xal φῶς, τὸν
Πατέρα xai θεὸν, χαι μὴν ὡς ἔστι πρὸς τούτοις
ἄφθαρτος xal ἀόρατος, οὐχ ἐν χόσµῳ τι δρᾷν olnaó-
µεθά που τὸν τοιοῦτον ἡμεῖς, εἴπερ ἕλοιτο φρονῶν
ὀρθῶς, xal τῇ τοῦ Υἱοῦ φύσει προσάπτειν αὐτὰ, ὡς
καὶ τοῖς ἴσοις ὀνόμασιν ἀποσεμνύνειν εὖ µάλα τὸν
ix Πατρὸς θεὸὺν Λόγον;

B. Ναί.

Α. EL δὲ δὴ xal βασιλέα λέγοι, xai ταῖς εἰσάπαν
εὐχλείαις βούλοιτο τιμᾷν, δι ὤνπερ ἂν ἡμῖν ἡ θεία
φὖσις χαταγεραἰροιτο, ἄρ᾽ οὐχὶ μετεῖναί φαµεν xal
αὐτῶν τῷ Υἱῷ;

B. Πῶς γὰρ οὗ:

Α. ᾽Αμαθὲς οὖν ἄρα παντελῶς xàv γοῦν ἑνδοιάζειν
ὅλως, ὅτι χοινἁ μὲν ἀμφοῖν τὰ πλεονεχτήματα, vá τε

50 Joan, x, 95, 906.

scd nomen quo talis esse significatur, sicuti nimi-
rum ipsi quoque Deo ac Patri illud nomen, Pater.
Pater enim ideo Pater est, quia genuit Filium : Fi-
lius autem rursus est Filius, quoniam est a Patre
genitus, απο, opinor, ob causam, licet quampluri-
mis et variis vocibus bona quake naturz divin: insunt
explicantes, ad mediocrem saltem ejus notitiam ve-
niamus, dico tamen filiationis et paternitatis nomen
inter illas non esse collocatum, tametsi alia recte
et citra reprehensionis periculum de utroque dicau-
tur.

D. Qui tu istud ais?

Α. Sciscitanti tibi libentissime dicam. Duplici, ut
reor, modo eas qua naltur:e divin:ze insunt praroga-
tivas significare solemus. Aut enim ex iis quz est,
auLex iis αυ non esl, a nobis agnoscitur. Nam
cum vitam esse dicimus, et lümen ipsam nuncupas-
mus, ex iis quae esse creditur, istud vere loquendo
dicimus. Cum autem corruptibilem non esse, neque
visibilem dicimus, ex iis quz» non est loquimur.
Verborum enim vis nobis indicat οἱ corruptionis
jmmunein esse, nec oculis cujusquam patere :
Bonue?

B. lta est.

A. Si quis ergo dicat vitam esse et lumen Patrem
ac Deum, ac przterea incorruptibilem et invisibilem,

D nunquid rite et ojdine illum facere putabimus, si

recte sentiendo eaquoque natura Filii tribuat, ita
ut iisdem cerle nominibus Deum ex Patre Verbum
iusigniat ?

B. lta plane.

Α. Quod si regem etiam dicat, et honoribus qui-
bus naturam divinam prosequimur, prorsus afficere
velit, annou etiam Filium illorum participer dice-
mus?

Α. Quidni vero.

A. Stultum igitur est prorsus, vel solum dubitare
quin divinitalis insignia, et quaecunque ad gloriam

111

S. CYRILLI ALEXANDRINI ΛΗΟΠΙΕΡ.

72

et excellentiam ejus pertinent, utrique sint commu- A εἰς δόξαν xal ὑπεροχήν. Διαφεύσεται δὲ οὐδαμῶς ἡ

nia. Neque vero ientitur veritas, id est Christus,
cum ad Patrem qui est. in coelis ait: «Omnia mea
Lua sunt, et tua mea sunt, et clarificatus sum [η
eis 55, » Si ergo diguitatis ordine ac loco quemad-
modum et ezlera inesse dicimus, Patri quidem,
quod Pater sit ; Filio, quod Filius : quid, quaso, im-
. pediet aut. veiabit quominus e medio tollamus no-
' minum illorum differentiam, ambosque vocemus Pa-
tres et Filios, si communia et 2 qualia 4416 decora
sortiti sint, et dignitatum eminentia sequaliter sint
redimiti ?

B. Atqui dictu aut cogitatu incredibile ietud est
prorsus. Nec enim aliter se habiturus est Pater
quam quod est, id est, Pater : et Filius, simi-

ἀλήθεια, τουτέστι Χριστὸς, πρὸς «bv kv τοῖς obpa-
vol; Πατέρα λέγων, ὅτι « Πάντα τὰ ἐμὰ σά ἐστι, xai
τὰ ck ἐμὰ, χαὶ δεδόξασµαι ἓν αὐτοῖς.» Εἴπερ οὖν
ἐν ἀξιώματος νόµῳ, χαθάπερ xaX τὰ λοιπἁ, προσεῖΐναί
Φαµεν, τῷ piv Πατρὶ τὸ Πατὴρ, τῷ δὲ Yi τὸ
Υιός" τί τὸ ἑαποδὼν, εἰπέ µοι, χαὶ τί τὸ ἀπεῖργον
àx µέσου ποιεῖσθαι τοῖν ὀνομάτοιν τὴν διαφορὰν,
ἄμφω τε Πατέρας xat Υἱοὺυς ἀποχαλεῖν, χοινὰ καὶ
ἐν (ov τάξει λαχόντας τὰ γέρα, xaX ταῖς τῶν ἀξιω-
Βάτων ónspoyal; ἱσομέτρως κατεστεµµένους;

Β. Καὶ μὴν τοῦτό γέ ἐστι παντελῶς ἀπίθανον εἰ-
πεῖν f| νοεῖν. El γὰρ ἂν οὐχ ἑτέρως ἔχων ὁ Πα-
τρ, 3| ὅπερ ati, τουτέστι, Πατήρ ' χαὶ ὁ Υἱὸς,

liter : manet enim Filias, nec censebitur esse B ὁμοίως' μένει γὰρ Υἱὸς, καὶ οὐκ ἂν νοοῖτο Πατήρ.

Pater.

Α. Rectissime quidem ac vere, Hermia. Annveg
igltur et suffragaberis clare demonstranti paterni-
tatis vocabulum, Patri uon esse dignitatis significa-
tivum (sic enim debere nos loqui arbitror, neces-
ssriam rei significationem — decoro praferentes) ;
neque porro Filio filiationis appellationein, sicuti
sunt vita, lux, et alia ejusdem notxe quae de. utroque
dicuntur : sed proprium utrique nomeu esse, quod
quo pacto se uterque liabeat. ostendit.

B. Oinnino.

À. Quod euiin vis et ratio nominum quodammodo
confusionem ainovet, ac stabilem in se veluti sedem
querit, tribuit utrique ut immutabiliter sit talis. Pa-
ter enim Pater est, ac non Filins, quoniam genuit:
Filius autem. rursus. est Filius, ac uon Pater,
quoniam genitus est. Age enim, si places, paulisper
intellectu et cogitatione removenies a l'aire, Patris
nomen, adeoque a Filio, Filii appellationem, per-
pendamus, quz80, quo pacto sigillatim alterutrius
persoua significetur. Αη Deuw forte dicendo, aut
vitam, aut corruptionis expertem, aut invisibilem,
aut regem? Átqui non satis hinc discerni poterit
id quod significatur. Quod enim de utroque verum
est, quomodo clare demonstret id quod alteri pecu-
liariter inest? Singulariter autem εἰ vere Pater si-
gnificatur, ex eo quod genuisse intelligitur : singu-
leriver autem et vere. Filius,ex €o quod intelligitur

A. Ὀρθότατά γε καὶ ἀληθῶς, ω Ἑρμεία. Ἓνναι-
νέσεις οὖν ἄρα xal συναθλήσεις τῷ Xy, παραδει-
χνύντι σαφῶς, ὡς οὐχ ἀξιώματος ἔσται σημαντικὸν
τῷ Πατρὶ τὸ τῆς πατρότητος ὄνομα ' δεῖν γὰρ οἶμαι
xal ὧδε λέγειν, προτετιµηχότας τοῦ πρέποντος τὴν
ἀναγχαίαν τοῦ πράγµατος δήλωσιν' οὔτε μὴν τῷ ΥιΦ
ἡ τῆς υἱότητος χλῆσις, χαθάπερ ἣν ἐπ᾽ ἀμφοῖν λεγόµε-
να, τὸ ζωὴ, τὸ φῶς, xal τὰ τούτοις συντεταγµένα” ἁλλ'
ἴδιον ἑχατέρῳ τοὔνομα, τὸ, ὅπως ἂν ἔχοι, παραδηλοῦν.

B. Καὶ µάλα.

Α. Τὸ γὰρ ἀποσείεσθαι τρόπον τινὰ τὴν ἀνάχυσιν
τῶν ὀνομάτων τὴν δύναμιν, µόνιμον δὲ ὥσπερ ἑξαι-
τεῖν ἐφ᾽ ἑαυτῇ τὴν ἔδραν, ἁπαραποίητον ἑκατέριρ τὸ
εἶναι τοιῶσδε προσνέµει. Πατὴρ γὰρ ὃ Πατὴρ, xal οὐχ
Yl, ὅτι γεγέννηχεν' Υἱὸς δὶ αὖ πάλιν ὁ Υἱὸς, καὶ οὐ
Πατὴρ, ὅτι γεγέννηται. Φέρε γὰρ, εἰ δοχεῖ, βραχὺ
τοῦ Πατρὸς, ὡς ἐν ἑννοίαις xai λόγῳ, τὸ Πατὴρ ἀπο-
στῄήσαντες, xaX μὴν xai τοῦ Ylou τὸ Yi5;, ἐννοῶμεν,
ὦ τᾶν, τὸ, ὅπως ἂν ἡμῖν ἀναμέρος τὸ ἑχατέρου
πρόσωπον κατασηµήναι τις ἄν. "Apa τῷ φάναι θεὺν,
à ζωὴν, ἡ ἄφθαρτον, ἢ ἀόρατον, ἢ βασιλέα ευχών;
Αλλ) οὐκ εὐδιάχριτον ἐντεῦθεν εἴη ἂν τὸ δηλούµενον.
Τὸ γὰρ ἐπ᾽ ἀμφοῖν ἀληθὲς, τοῦ ἑχατέρῳ κπροσόντος
ἰδιχῶς πῶς ἂν ἐναργη ποιοῖτο τὴν δήλωσιν; ἩΜόνως
δὲ xal ἀληθῶς ὁ Πατὴρ σηµαίνεται διὰ τοῦ νοεῖν
ὡς τέτοχε” µόνως δὲ xai ἀληθῶς ὁ Ὑἱὸς διὰ τοῦ
νοεῖσθαι γεγεννηµένος. "Iórov οὖν ἑκατέρῳ τὸ αὖ-

esse genitus, Proprium igitur est allerutri quod [) τοῦ χαὶ µόνου, χαΐτοι τῶν ἄλλων οὐ διωρισµένις ἐπ᾽

suum ας singulare est, tametsi alia indistincte de
utroque dicuntur. llla enim inter naturales digni-
tates numerantur, haec vero nou item; sed, hune qui-
dem genitorem, illum autem genitum significant.

9! joan. xvii, 10.

ἀμφοῖν λεγομένων. Παρελήφθη μὲν γὰρ tv τῇ τῶν
φυσικῶν ἀξιωμάτων ἐχεῖνα τάξει; τὰ δὲ οὐχ οὕτως
ἔχει, ἀλλὰ τὸν μὲν γεννήτορα, τὸν δὲ τεχθέντα παρ-
έδειξεν.

315

DE $S, TRINITATE DIALOGUS 1l.

714

- | - .
ΛΟΓΟΣ BR.

"Oc. καὶ συγαἴδιος tà 959 xal Παερὶ, xa. ἐξ αὐτοῦ κατὰ φύόιν γενγητὸς ὁ Ylóc.

DIALOGUS I:

Quod coeternus ttem sit Deo ac Patri, et quod ex ipso sccundum naturam genitus sit Filius,

ΑΔ. "Apg' οὐκ die εἰπεῖν, ὦ Ἑρμεία, ὡς ἁπλνῦςλ IG] A. Anson dietn. xerum est, llermia, sim-

τε ἔφυ τῆς ἀληθείας ὁ μῦθος, καὶ ἀρίστην ὅτι µά-
λιστα τὴν ἔδραν bv καρδίαις ἔχει ταῖς ἀκλαῖς, παρὰ
πολὺ δὲ ἠδίων ἡ μελιττῶν kate πόνος; ᾽Αληθὸς δὲ ὅτι
τὸ χρΏμά ἐστιν, ἀναπείσει λέγων à θεῖος Δαδὶδ πρὸς
τὸν τῶν ὅλων Σωτῆρα θεόν’ « Ὡς γλυχέα τῷ λά-
porri µου τὰ λόγιά σου, ὑπὲρ μέλι xal χηρίον τῷ
στόματί µου.) ΄

B. Ναί. T? ἀληθείας χομιδῇ μὲν ἁπλοῦν καὶ κη-
ρίων αὐτῶν ἡδίονα συμφῄσαιμ’ ἂν εἶναι καὶ αὐτὸς
by λόγον ' ἁπλόξητος δὲ τῆς Ev γε τουτοισὶ ποδακὸς
ἂν νοοῖτο πρὺς ἡμῶν ὁ τρόπος;

Α. Τί γὰρ ἕτερον ἁπλοῦν. ἡμῖν ὄντα τῆς ἀληθείας
τὸν μῦθον παραδείκειεν ἂν, f| 9b πολυπλόχων μὲν
ἀπηλλάχθαι διασχεµµάτων, xai οἱονεὶ βλοσαρόν τι

plieem esse paura sua veritalis sermonem, et
pracipuam sibi sedem in simplicibus cordibus sta-
tuere, et melle susviorem esse? Hoc autem verum
esse divinus David perswadebit, ad omuium, Salvaio-
rem Deum dicens: « Quam duleia (3ucibus mais
eloquia tua, super inel et favum ori meo". »

B. ita prorsus. Veritatis sermonem simpliciaeimum
vel favis ipsis suaviorem esse ipse quoque fateor t
at simplicitatis quodnam genus hic a nobis debet
intelligi ?

Α. Quidnam aliud simplicem esse veritatis ser.
monem ostenderit, quam versutis carere argutiis,
et quae ab ingenio torvo et aspero quodammodo

xai ἀμειδὲὶς ὀρώσης ἑννοίας, xol φιλοχαχούργων B proficiscantur, atque ad malitiam composito, quod-

He. φιλοχακούργως] συντεθειµένας. καὶ τῆς &vodang
εὐσθενείας αὐτῇ ποιουµένης τὴν ἔνδειβιν, οὐχ ὄφ' οἷς
ὀνήσει πρὸς ἁληθείας εὕρεσιν, ἀλλ ἐφ᾽ olg ἂν o
μετρίως καταλωθήσαιτο τοὺς ἀχροωμάνους. Πάρα
δὲ, εἴ oo: δοκεῖ, χαθάπερ bv πίναχι λαμπρῶς καθ-
ιδεῖν τὸν ἐμὸν τοῦ πρέποντος οὐχ ἡμαρτηκότα λόγον,
εἰ την ᾿Αρείου τε xal τῶν ἀμιρ' αὐτὸν. παταθρῄήσεις
αἴρεσιν, οἷς xai εὖ ἔχειν εἰπεῖν οἱήσαμαι δεῖν' ε El
ἀλλάξεται Αἰθίοῦ τὸ δέρµα αὐτοῦ, καὶ πάρδαλις τὰ
ποιχίλµατα αὐτῆς, xal ὑμεῖς Δννήσεσθε εὖ ποιςῖνν
Μεµαθηχότες τὰ χαχά. » Παρδάλεως γὰρ οἴμαι δι-
ενογχεῖν οὐδὲν τῶν διεναντίας τὸν νοῦν. Ἡ μὲν. χὰρ
ποιχθως χατεστιγµένη, παμμιγῆ xal πάμµορφον
χρωμάτων συνδρομὴν ἐπὶ νῶτα φέρει’ οἱ δὲ ἀνάμιόν

que suam vim exserat non ad verum inveniendum,
sed ad summam auditorum perniciem? Potes autem,
si juvat, tanquam in tabula cjare perspicere meam
a vero non aberrare sententiam, si Arii ejusque se-
ciatoruam liz:eresim consideres, in quos illud recte
cadere posse arbiwor : « Si mulabit Athiops pel-
lem suam, et pasdus maculas suas : et. vos peteri-
tis benefacere, cum didiceritis mala**. » Nihil enim
4 pardo adversariorum indolem discrepare arbi-
tror. Pardus enim notis variegatus, mistis atque
diversis coloribus sparsum tergum liabet; hi vero
discordi εξ ineonstanti sunt ingenio, et ex corde ip«
sorum eruciat verbum vulnerans lingua. eorum, ut
scriptum est: « Dolosa verba oris. eorum. Proxime

τε καὶ ἀσυναφῆ, καὶ αὐτὸν ἔχουσι τὸν νοῦν, καὶ τὸν C suoloquiuur pacifica, ej in seipso babet inimici-

àx χαρδίας ἴησι πρὸς τὸ ἄνω λόγοι μόλις τιτρώ-
σχουσα 1 γλῶσσα αὑτῶν, κατὰ τὸ γεγραμμένον᾿
« Δόλια τὰ ῥήματα τοῦ στόµατος αὐτῶν. Tip πλησίον
αὐτοῦ λαλεῖ εἰρηνικὰ, xal ἂν ἑαυτῷ ἔχει τὴν ἔχθραν.

tiam **. 1 Simulant enim $e 41 & nullo moda Uni-
geniti gloriz repugnare, sed eam veluti sagitta acuta
vulnerant, infamia et intoleszanda. verha ex ore mit- |
tentes.

Ὑποπλάττουται μὲν γὰρ κατ οὐδένα τρόπον τῇ. τοῦ Μονογενους ἀντιφέρεσθαι δόξῃ * τιτρῴσχαναι && wa-
θάπερ ὀξείᾳα βολίδι, παλἰμρημµά τε καὶ δυσαχθῃ τὰ ἀπὸ γλῴώνεης ἱέντες ῥήματα.

B. Τὰ ποῖα Ἅττα qc;

A. Ὀρθῶς γὰρ 6h λίαν Yi)v ἀνομάζοντος τὸν µο-
νογενη τοῦ θεοῦ Λόγον, xa μὴν xal ὡς εἴη Υεγεν-
γηµένος συνομολογαῖν οὐ παραιτούµονον, τὸν. τῆς
ἀληθείας παραδιάξζοντα, λόγον, πδριιράποντος ἀν-
οσίως al; πᾶν τοὐναντίον τὴν ἐπ αὐνῷ δόᾷβαν, χαὶ
εἰς ἑτέραν τινὰ µεθιστάντες φύσιν, παρὰ τὴν iv
Hacp! νονυµένην, ὡς ἐξούσιόν τε slvat xai ἑτεροφνᾶ,

*' Psa3l. cxvii, 100. 35 Jerem. xii, 25.
Ῥλιποι,. Gg. LXXV.

B. Quanam?

À. Cum.euim τουίο admoduin. Filium nominent.
ugigenium Dei Verbum, adeoque genitum. esse po-
bisqum.fateri mem; ab»suant, verital vim faciunt,
ejus, gieriam impie. verlentes, in contrarium eL in
aliam quamdam transferentes naturam, quam que
intelligitur in Patre, ita ut alienus. sil, ab. iljus sub-
stontia alteriusque natura, imo vero plaue remotus

65 Jerem. 1x, 8.

23

115

s. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

"46

2b habitudine naturali ejus qui gignere dicitur, sed A μᾶλλον δὲ εἰσάπαν ἑξεστηχότα τῆς tou λεγομένον.

mondum tamen, ut ipsi volunt, genuit. Eo autem in»
-sanie ferri non aliam ob causam dixerim, quam
"istam.

B. Ecquam, obsecro ?

A. Quod elato valde sunt supercilio, et abstrusius
quiddam quam caeteri sentire se ac loqui posse sibi
peréuasum habent, et argutiunculis exercitati ac
vanis artibus innutriti sunt, ratiuncalarumque 'ver-
sutiis incautos ac simplices expugnare queunt, et
arundinea virga mentibus suis quodammodo suppo-
sita szcularem sapientiam et adulterinorum sen-
suum paleas colligentes, nihil certe pensi habent 4
receta dogmatum ratione deflectere. Non enim ani-

τεχεῖν σχέσεως φυσιχῶς, οὐκ ἔτι δὲ κατ αὐτοὺς χα)
γεγενν ηχότος. Τὸ δὲ δη πρὸς τοῦτο ἠλιθιότητος
καθιχνεῖσθαι φιλεῖν, φαίην ἂν ἔγωγε προξενεῖν αὐτοῖς
ἕτερον οὐδὲν, ἡ ἐχεῖνο.

B. Τὸ «olov δή; |

A. Τὸ χατωφρνῶσθαι λίαν, οἴεσθαι δέ τι τῶν
ἄλλων εἰδέναι, φρονεῖν xal λέχειν ἀποῤῥητότερον,
ἐπισχῆσθαί [γρ. ἐπησχῆσθαί] τε xaX λόγων ἀμίλλας
καὶ uiv xai δοχησιόόρσις ἐντεθράφθαι τέχναις, xo
ταῖς τῶν ἐννοιῶν πρὸς πᾶν ὁτιοῦν εὐχόλοις περι-
στροφαῖς κατὰ χράτος ἐλεῖν δύνασθαι τοὺς ἁπλῇ συν-
έσει διαθιοῦν ἑλομένους, χαλαμίνην δὲ ὥαπερ ταῖς
ἑαντῶν ψυχαῖς ὑποστήσαντες ῥά6δον, τὴν Ev χόσμῳφ
σοφίαν, νενοθευµένων ἐννοιῶν συρφετοὺς ανλλέγον»

madvertunt sacrum illud par filiorum Aaron confla- B τες, τῆς τῶν δογμάτων ὁὀρθότητος τὸ u$ χρῆναι δι-

grasse, quod Dei placitum violassent εἰ alienum
ignem admovissent altari, neque auscultare demum
volunt legem clamantem : « Et non inferes abomi-
nationem in domum tuam, et anathema eris, sicut
istud. Detestatione de!estaberis, et abominatione
abominaberis, quia anathema est **. » Ignis cnim
certe alienus, Deoque minus acceptus, est fervidus
meutis impetus, diabolica sapientia plenus, nec Scri-
pturis'sacrissuccensus. Abominatio autem statua
est in Dei formam éfficta. Talem vero illi Filium con-
fingunt, honure quidem et illustri gloria conspicuum
οἱ pro eo ac Deum decet : sed nou. verum, imo
spuriis veluti nominibus, εἰ "Deo dignis vocibus in
Bei speciem conflictum. "Dicere enim quod genitus
$it, et Filium quidem nominare ipsum, neque tamen
eensere ipsum esse genitum, el Filium secundum
fialuram esse, quid aliud est quam istud 1419 No-
bis autem est thesaurus in vasis fictilibus, et expers
mundanw sapientie fraudisque diabolice veritas
amica.

B. Amicacerte. "Recte dicis. Sed agedum, ad
eorum disquisitionem quoque te conferas, qua illi
de Patre et Filio astruunt. Hoc enim | auditoribus
magno usui fore concesserim.

ΚΑ. Erit quidem, sat scio, magno istud usui. Et
qgoniam optimum tibi factu videtur, age soluto
rudente, ut Graeci poetz?. aiunt, et, littore ac portu
quodammodo relicto, disputationis nostre navim
mittamus in altum.

B. Eundum ergo.

Α. Proprium certe Dei ac Patris nomen et rem
esse illud, Pater, ex iis qu:e jam disceptata sunt,
confirmavimus, neque vero aliam causam esse,
quam quod ex seipso Filium genuit. Proprium
item Filii nomenesse illud, Filius, causamque
attulimus, quod sita Deo ac Patre genitus. Videtur
autém nobis hzc sententia longe extra omnem
reprehensionem posita.

B. Utique videtur: verumtamen illud monebo :

59 Deut. vii, 96,

αμαρτεῖν, οὐδὲν, οἶμαι, χαταληγίζονται. Οὐ yàp iv-
νοοῦσιν, ὅτι ξννωρὶς μὲν ἱερὰ τῶν 'Aapüvy χατεφλέ-
yn παίδων, ἐπεί τοι τὸ 'Θεῷ δοχκοῦν ἐθιάξετο, xal
ὀθνεῖον τῷ θυσιαστηρίῳ προσεχόµιζε mop, οὔτε μὴν
ἐπαῖειν τάχα που λοιπὺν ἀγέχονται, διακεχραγότος
τοῦ νόμου’ «Καὶ οὐκ εἰσοίσεις βδέλυγµα εἰς τὸν
οἶκόν σου, καὶ ἀνάθεμα ἔσῃ, ὥσπερ χαὶ τοῦτο. Προσ-
οχθίσµατι προσοχθιεῖς, καὶ βδελύγματι βδελύξη, ὅτι
ἀνάθεμά στι.» Top γὰρ ἀληθῶς ἀλλότριον, καὶ
ἁπάδον Θεῷ, θερμὸν διανοίας χίνηµα, τῆς δαιµο-
γιώδους σοφίας ἐχμεμεστωμένον, xal ob τί που τῶν
ἑἱερῶν Γραμμάτων ἐχχεχαυμένον. Βδέχυγμα δὲ αὖ, τὸ
εἰς θεοῦ τύπον πλαστουργούμµενον ἄγαλμα. Τοιουτονὶ
δὲ κἀχεῖνοι διαπλάττουσι τὸν Υἱὸν, τιμῆ μὲν xa
δόξῃ λαμπρᾷ κατηγλαϊσμένον xal θεοπρεπῶς, πλὴν
οὖχ ἁληθῆ, νόθοις δὲ ὥσπερ ὀνόμασι xal θεοπρεπέσι
φωναῖς, εἰδοποιηθέντα Θεόν. Τὸ Ὑάρτφ φάναι μὲν
ὅτι γεγέννηται, χαὶ Υἱὸν μὲν ὀνομάζειν αὐτὸν, μὴ μὴν
ἔτι χαὶ οἴεσθαι γεγεννησθαί τε χαὶ Υἱὸν εἶναι χατὰ
φύσιν, τί ἂν εἴη λοιπὺν, ?) τοῦτο; Ἡμῖν δὲ 6 θησαυ-
ρὸς ἐν ὁστραχίνοις σχεύεσι, χαὶ γυμνὴ σοφίας χο-
σμιχῆς καὶ δαιμονιώδους ἁπάτης, fj ἀλήθεια φίλη.

B. Φίλα γὰρ, χαὶ ἄριστά γε ἔφης. Αλλ’ ἴοις ἂν
ἤδη χαὶ πρὸς βάσανον τῶν ἐχείνοις ὑπειλημμένων
περί τε τοῦ Πατρὺς χαὶ τοῦ Υἱοῦ. Τὸ γὰρ δη μάλιστα
τελοῦν εἰς ὄνησιν τοῖς ἑντευξομένοις τουτὶ δοίην ἄν.

Α. Ὀνήσειεν ἂν οἵδ' ὅτι μάλιστἆ γε τουτί. Καὶ
ἐπείπερ ὧδε ἔχειν ἄριστά σοι δοχεῖ, φέρε χαθάπερ
Ἑλλήνων οἱ ποιηταἰ east, πεῖσμ᾽ ἀπολυσάμενοι, xal
olánep ἀκτῆς xai ὁρμητηρίων ἑπαίροντες, ἀφῶμεν
εἰς πέλαγος ὀλκάδα ὅπως τὸν λόγου.

B. Ἰτέον δὴ οὖν.

A. Ἴδιον μὲν δῃ τοῦ θεοῦ xaY Πατρὸς, τὸ Πατὴρ
ὄνομά τε χαὶ χρῆμα διὰ τῶν Ίδη προεξεσµένων δι-
εβεθαιούµεθα , χαὶ οὐχ ἑτέρου του χάριν, ἡ ὅτι γε-
γέννηχεν ἐξ ἑαυτοῦ τὸν Yióv. "Ίδιον δὲ αὖ τοῦ Υἱοῦ,
τὸ Υἱὸς ὄνομα, τὴν αἰτίαν ἐπάγοντες, ὅτι γεγέννηται
παρὰ τοῦ Θεοῦ xat Πατρός. Ἐδόχει δὲ ὑμῖν ἡ τοιαύτη
φαίνεσθαι δόξα διαθολῆς ἁπάσης ὡς ἁπωτάτω.

B. Ἐδόχει γὰρ οὖν καὶ µάλα” πλὴν ἐχεῖνο ἐρῶ"

kit '

É SS. TIUNITATE DIALOGUS 11.

748

Alba Ὑὰρ δὺ xal ttrápayud: χαθορῶν ὅποι ποτὲ A Hereo ae perturbor, dum considero quonam

ἡμῖν ἡ τῶν νοημάτων ἐκτελευτήσει διεχδροµή. Οἴου
γὰρ ὅτι πάντως που φῄσειεν ἂν ὁ διεστραμμµένος * El
τῷ θεῷ Πατρὶ τὸ Πατὴρ ἴδιον ὄνομά τε καὶ χρῆμά
ἐστιν, ὅτι γεγέννηχε: τῷ γε μὴν Yio, τὸ Υὸς, ὅτι
χεγέννηται’ καὶ ἀληθὲς εἰπεῖν, ὅτι την εἰς ἄλληλα
μεταθολὴν ἀνεπίδεκτον ἕξει τὰ δηλθύµενα’ ἔσται γὰρ
ἀεὶ IIazhp ὁ Πατὴρ, εἰς Υἱὸν οὐ µεταπλαττόμενος' καὶ
μην καὶ ὁ Υἱὸς, Yibc, εἰς Πατέρα μὴ μεθιετάμενος *
ἴδιον ἔσται τοῦ Πατρὸς τὸ ἀγέννητον, ἐπείπερ ἴδιον
τοῦ Υἱοῦ τὸ γεννητόν. Καὶ ἐπείπερ ἑἐστὶν ἕτερον
ἁληθῶς, τὸ ἁγεννήτως εἶναι παρὰ τὸ γεννητῶς, ἔτε-
ροίως ἔξουσι γαὶ αὐτοὶ, xal οὐχ Ev Υε τοῖς ἁμοίοις
ἁπαραλλάκτως ὄντες vor üsiev &v.

abiturus sit ille rationum excursus. Finge enim
dicturum forsan hereticorum aliquem : Si Dee
Patri Pater proprium nomen atque res est, quia
genuit : Filius |vero, Filius proprie dicitur et est,
quia genitus est; et diclu verum sit, quod ea quae
sigiificantur, mutationem alterius in alterum nom
capiunt (Paterenim semper futurus est Pater,
nec transmulabitur in Filium, adeoque Filius
semper erit Filius, nec in Patrem convertetar ),
proprium erit Patris τὸ ingenitum, quandoquidem
Filii proprium est «b genitum. Cumque aliud sit
revera citra generationem exsistere, quam per
generationem, ipsi quoque diversi erunt inter se,
nec incommutabili ratione iidem esse censebuntur.

A. Εἶτα τί δρῷεν ἂν οἵ γε τοιοῦτοι πάλιν, 7x5 τῆς B.— A. At quid aliud isti porro faciant, quam simpli-

ἐν Xpiowp νοουµένης ἁπλότητος παρασημαίνειν τὸ
κάλλος, χαθὰ xai οἱ «b χρυσοῦν νόμισμα χιθδηλεύ-
οντες; "Αθρει γὰρ, ὅπως τὸν ὁρθὸν τῆς ἀληθείας
παρευθύνουσι λόγον, xal νόθου σορίας εὑρήμασιν
ἁπαγάλλονται΄ λαλοῦντες δὲ τὰ ὑπέρογχα, χαταποιεῖν
[1ρ. χαταπιεῖν] οἴονται τὴν σνναγωγὴν Κυρίου, κατὰ
«by ἁλαζόνα Γολιάθ.

B. Ἔχει μὲν ὧδε. Πλὴν ἴσθι τοῦτο ἑοοῦντας, καὶ
οἷς ἔφην ἁρτίως ἑνστησομένους.

À. "AX ἔξεστι δᾳ που παντί τῳ λοιπὸν Exxexpov-
σµένους ὁοᾷν, καὶ λογισμοῦ τοῦ χαθῄήχοντος, xal
φρενὸς ἀγαθῆς, καὶ αὐτοὺς ταῖς σφῶν ἁμαθίαις
ἐποιμώζειν ὀφείλοντας, εἰ ταυτίἰ τε ἔχειν ἑροῦ-
σιν ὀρθῶς, xai κατ ἐχείνους ἔσονται τοὺς οἶσπερ
ἑἐδόχει λέγειν’ « Ἐθέμεθα φεῦδος τὴν ἑλπίδα ἡμῶν,
xai τῷ φεύδει σχεπασθησόµεθα.; Ἠγνοήχασι vào,
ὡς ἐγώμαι, πρῶτον μὲν, ὅτι οὗ ταυτόν ἔστιν, οὔτε
τὴν ὁμοίαν ἔχον δῄλωσιν, ἀγέννητος χαὶ πατήρ. Oo
γὰρ εἴ τι πατὴρ, ἔσται δὴ που χαὶ ἀγέννητον πάντη
τε xal πάντως" οὔτε μὴν ef τε ἀγέννητον, τοῦτό ἔστι
χαὶ πατήρ. Ἡ εἴπερ οὐχ ὧδε ἔχει, πολλὰ μὲν ἁγέν-
νητα, πολλοὶ γὰρ πατἑρες. Μυρίοι δὲ ὅσοι πατἑρες,
τοσαῦτα δὲ εἶναι xal τὰ ἀγέννητα, παραδείςειεν ἂν
ἡμῖν τῶν νοημάτων ἡ βάσανος. Τὴν Υάρτοι τῶν
ὄντων εἰ διασχεψαίµεθα φύσιν, καὶ τὸν ἐφ᾽ ἑχάστῳ
λόγον ὡς Evi διαγινώσχοιµεν, οὗ πάντα διὰ γεννήσεως
παρενηνεγµένα πρὸς ὕπαρξιν καταθρῄἠσαιµεν ἄν. Ei
καὶ ὅτι μάλιστα Ψυχρός τε καὶ ἄναλχις τῶν δι-
εστραμµένων ὁ λόχος, οὐχ Ev τι κυρίως τοῦ ἁγεννή-
του σηµαἰνοντος ΄ πολλὰ γὰρ ἀγέννητα, χαὶ ταῖς
κατ εἶδος διαφοραῖς ἕτερα χατὰ τὴν φύσιν. Τί δὴ
οὖν ἄρα φαῖεν ἂν , εἴ τις ἔροιτο τυχόν. Τὸ nacho
ὄνομα τί ἂν βούλοιτο δηλοῦν; Πότερα τὸ μὴ γενεν-
ψῆσθαι πρὀς τινος, ἢ μᾶλλον, ὅτι γεγέννηχεν;

B. Τὸ, οἶμαι, ὅτι γεγέννηχεν.

A. ὈΟρθῶς. El μὲν οὖν ὁ τῆς πατρότητος νόμος
πάντη τε χαὶ πάντως πρὸς τὸ ἀγεννήτους εἶναι τοὺς
πατέρας µεμελέτηκεν ὑφοῦν, τί μὴ χαὶ ἡμεῖς αὐτοὶ,
πρὸς τὸ ἁγεννήτως εἶναι διάττοµεν, ἀναδεδειγμένοι
πατέρες; El δὲ ὁ τῆς φύσεως θεσμὸς ἐπ᾽ Σχεῖνο μὲν
ο,δαμῶς, ἀποφέρει vc μὴν ἐπὶ τὸ ἔχειν ἐξ ἑαυτῶν

*! | fieg. xvii, ὁ seqq. ** Isa. xxvii, 15.

citatis decus qux? in Christo intelligitur corrumpere,
non secus ac ii qui auream monetam adulterant?
Cerne enim quo pacto rectum veritatis sermonem
detorqueant,et nothze sapientize ceominentis exsultent ,
et superbe loquendo putent se, non secus actumidug
Goliath, oppressuros Domini congregationem *',

B. ita prorsus. Verum scito hoc illos dicturos, et
iis quze modo dixi instituros.

Α. At quivis certe videre potest eos de recia ra-
Hone et sana mente deturbatos, et 4&9 sux ipsos
ignorantize misereri debere, si lic recta esse con-
tenderint, et similessigt iis qui dicunt: « Posulmus
mendacium spem nostram, et nmiendacio prote-
gemur **. » lgnorant enim, opinor, primum quidem
non esse idem, nec eamdem significationem habere
ingenitum οἱ patrem. Non enim si quid pater est,
continuo erit etiam usquequaque ingenitum : neque
vero si quid est ingenitum, hoc etiam est pater. Aut
nisi hoc ita se habet, multa quidem sunt ingenita,
multi quippe sunt. patres. At innumeri sunt patres :
tolidem ergo esse quoque ingenita has rationes
perpendentibus patebit. Nam si rerum naturam
consideremus el uniuscujusque rationem, quoad
ejus est, dispiciamus, non omnia per generationem
producta videbimus. Quanquam frigida est admo-
dum et imbecilla hzereticorum oratio, cum ingenitum
unum quid proprie non signilicet : multa enim
sunt ingenita etiam differentiis specificis secundum
naturam diversa. Quid ergo responsuri sunt, si quis
forsan interroget quid signiflcet nomen illud, pater ?
Utrum uon esse genitum ab aliquo, an potius ge-
nuisse ?

DB. Gcnuisse, ut reor.

A. Recte. Si ergo paternilatis lex utique patres
eo attollere curavit, ut sint ingeniti, quidni etiam
nos ipsi, patresfacti cum simus, ad eam przrogativam
tendimus, ut simus ingeuiti ? Siu autem naturse lex
eo non fertur, sed ad suscipiendain soLolem, neque
res aliter esse polest: cur veritate corrupta pro-

10

S. CYVRHAA ALEXANDRINI ΛΕΟΗΙΕΡ.

T30

prium esse aiunt. Dei ac Patris illud, ingenitum, Α τὰ τικτόµενα, xal οὐχ ἂν ἑτόρως ἔχοι, τί την àXf-

siquidem patris appellatio nihil aliud in uwobia ipsis
significare potest, nisi lloc unum, nempe quod ge-
nuerit ?

B. Ecquid vero censeg mobis respondendum, si
quis interroget, utrum genitus an ingenitus sit Deus
so Pajer 1.

Α. Dixerim enm, si'recte septire volomua, i inge-
nitum quiderg esse, verumtamen ex «o0 quod palet
est, noo. contingo ease ingenitum, sed quoniam ab
ulo genitus non est, sed est cilra generationem,
per generationem babens ex seipso et in seipso
proprium Jiliun. idcirco enim etiam Pater nomi-
natur.

B. Esto vero, inquiunt : verumtamen citra gene-
rationem 6969, et per generationem, inter se diffe-
rent, neque idem esse censebuntur. Nam si alterum
ab altero non differt, sed idem utrumque 4&9] esso
existimas, invicem promiscue mutabuntur, et pro-
prietas nominum perinde erit Patris ac Filii, quem-
admodum et illud, iucorrupiibilis, et invisibilis, e$
caetera.

A. Indubitatum utique et in confesso est apud
omnes, diversum esse citra generationem exsistere,
ab eo quod per generationem est : recti. enim. ve-
rique ordiuem nou pervertemus. Verumtamen in his
nomiuum differentia non innuit diversitatem Dei,
in quantum Dei, sed significa, solum talem non esse,

hoc eat, non genitum. Quid iyitur ad hec respon- c
πάντα φύρδην ἀλλήλοις auvavayéovtec, χαἰτοι δεινὸν

éebunt qui omnia, simul confundunt ac permiscent,
quamvis hac subliliter e acute perspiciaat, super-
ciliosi cumprimis et elati ?

B. Accidit ergo Deo ac Patri ingenitum.

ΛΑ. Minime vero : nam simul ac intelligitur Deus,
eliam omnia quas illius sunt intelliguntur, neque
ullum accidens in ipso potest concipi. Neque mire-

ris, cuin idem in nobis ipsis propemodum, videre

liceat. Quamvis enim in tempore producamur, si-
mul tamen cum omnibus qua substantialiter in-
sunt, οἱ inseparabiliter inhzrent, nascimur. Nul-
jum igitur accidens in Deo jure cogitabitur. Et si-
quidem accidentia, qux eliam naturaliter insunt
quorumdam substantiis, nop utique per se exsi-
stentiam habent propriam ac determinatam, quem-
admodum in homine injelligimus, aut in alia qua-
piam re, sed potius circa rerum substantias cen-
Nuntur aut in ipsis: eequem habere Jocum in Deo
petandum est. illud, ingenitum? Si enim est ali-
quid per se ingenitum, εἰ exsistentiam propriam
habet (hoc autem est, ut illi asserunt, proprium Bei
ac Patris), aliud erit ab eo cujus est proprium. Quod
enim est, alicujus est, ac per se subsistit, aliud. uti-
que est ab eo cujus est, Atque ita demum simplex
illa Patris natura geminata est, ex paire. et inge-
mito composita. Attendendum autem est non vana
illorum sapientiz persuasioni, sed vocibus Salvato-
vis qui suam et Patris naturam recte admodum

θειαν παραφθείροντες, ἴδιον εἶναί qact τοῦ Θεοῦ xai
Πατρὸς τὸ ἀγέννητον; χαΐτοι τῆς πατρὸς ἐἑπωνυμίας,
καὶ b' ἡμῶν αὐτῶν ἕτερον οὐδὲν παταδηλοῦν ὄννα-
µένης, ἢ µόνον, ὅτι γεγέννηχεν;

B. Οἵἴει δὲ δή τι χρῆναι λέγειν ἡμᾶς, eU tp. xoà
ἔρεσθαι δοχοίη, πότερα γεννητὸς f; ἀγέωητος ὁ Gc
καὶ Πατήρ;

Δ. Φαίην ἂν ὅσι, xav γε τὸν ἁμωμήτως ἕχαντα
νοῦν, ἁγέννητας μὲν, πλὴν οὐχ 00v πατὴρ, διὰ τοῦτο
πάντως xaX ἀγέννητος, ἀλλ ὅτι μὴ ἐγεννάθη πρός
τινος, ἀλλ᾽ ἔστιν ἁγεννήτῳς, γεννητῷς ἔχων ἐξ Eav-
τοῦ καὶ ὃν ἑαντῷ τὸν Ühoy Υἱόν. Ῥαύτῃ γὰρ δή τοι
καὶ Πατὶὴρ ὀνομάζεται.

B B. Καὶ ἔστω ταῦτα, (noi, πλην τὸ, ἁγεννήτως

εἶναι παρὰ τὸ γεννητῶς, ἑτεροίως ὅξει, xa οὐ ταὐτὸν
ἂν νοοῖτο. Rl γὰρ μὴ ἕτερύν ἐστι xoà ἕτερον, ofec δὲ
εἶναι ταὐτὰν, χωρείτω κάλιν bx! ἀμφοῖν ἁδιάχριτος
Ἡ. µεταθολὴ, καὶ ἡ τῶν ὀνομάτων Ιδιότης, ὁμοίως
[oto τοῦ Πατρὺς xa νοῦ Yloo, χαθὰ xat «ὸ ἄφθαρ-
τος xal ἁόρατος, xa) τὰ λοιπά.

Α. Ἕτερον μέντοι τὸ ἁγεννήτως εἶναι παρὰ τὸ
γεννητῶς ἀνενδοιάστως xat ὁμολογουμένως: tw γὰρ
τοῦ πρέπονεός το χα) ἀληθοῦς τάᾷιν οὐ παραλύσομεν.
Πλὴν Év. γε τοῖς τοιούτοις Ἠ τῶν ὀνομάνων διαφορὰ,
οὐχ ἕτερότητα ὡς Βκοῦ, χαθὸ Θεοῦ, ὑπομφήνειον ἂν,
σηµαίνει δὲ µόνον, ὅτι uh τοιῤσδε ἐστὶ, τουτέστε, μὴ
γδγεννημένος. TL δὲ γοῦν ἄρα πρὸς τοῦτό φασιν οἱ

ἔχοντες περὶ ταῦτα τὸν νοῦν, ἐξωφρνωμένοι τε ἄγαν,
xai ἀναφνσῶντες μέγα;

B. Συµθέθηχεν οὖν τῷ θεῷ καὶ Ώατρὶ τὸ ἀγέννητον.

Α, Ἠχιστά γε; ἅμα γὰρ νοεῖται θεὸς, καὶ σὺν
αὑτῷ πάντα τὰ αὐτοῦ, xal oUx ἂν vooltó τι συµδε-
θηχὸς ἐπ᾽ αὐτοῦ. Καὶ μὴ θανµάσῃς, ἐπεί τοι xai
ἐφ᾽ ἡμῶν αὐτῶν οὕτω ἔχον κομιδῇ τοῖς ἐθέλουΣιν
ἀταλαίπωρον ἰδεῖν. Καΐτοι γὰρ àv χρόνῳ tb. εἶναι
λαχόντες, ὁμοῦ τοῖς οὐσιωδῶς ἐνυπάρχουσι, xal
ἀχωρίστως προσπεφυχόσιν ἀπυγεννώμεθα. Οὐδὲν οὖν
ἄρα νοοῖτ' ἂν εἰχότως ἐπὶ Θεοῦ τὸ συμθεδηχὸς αὐτῷ.
Καὶ εἴπερ ἐστὶ τὰ συµθεθηλότα, ἢ καὶ φυσιχῶς ἐν-
όντα ταῖς τινων οὐσίαις, οὐχ ἓν ὑπάρξε: δὴ πάντως

᾽αὐτὰ καθ) ἑαυτὰ τῇ ἰδίᾳ καὶ διωρισµένῇῃ, χαβάπερ

ἐπ ἀνθρώπου νοοῦμεν, ἢ γοῦν ἐφ᾽ ἑτέρου τῶν ὄντων
τινὸς, ὁρᾶται δὲ μᾶλλον περὶ τὰς τῶν ὄντων οὐσίας,
ἤγουν ἓν αὐταῖς, ποῖον ἔχειν ὃν θεῷ τόπον τὸ ἀγέν-
νητον ὑποτοπητέον;, El γάρ ἐστί τι τὸ ἀγέννητον
αὐτὸ χαθ) ἑαυτὸ, xal ἓν ὑπάρξει τῇ ἰδίᾳ χείµενον *
ἔστι δὲ τοῦτο, χαθάπερ ἐχεῖνοί φασιν, ἴδιαν τοῦ Θεοῦ
καὶ Πατρός ἕτερον ἂν εἴη παρὰ τὸν οὗ ἐστιν ἴδιον.
Τὸ Υάρ τινος ὃν, καὶ ὑπάρχον ἰδιοσυατάτως, ἕτερόν
που πάντως koci παρὰ τὸν οὗ ἐστι. Καὶ δεδίπλωται
λοιπὸν ἡ ám; τοῦ Πατρὰς φύσις, Ex. πατρὸς ἡμῖν
καὶ ἀγεννήτου συντεθειµένη. Προσεχτέον δὲ, οὐχὶ
ταῖς ἑκείνων δοχησισοφίαις, ἀλλὰ ταῖς τοῦ Σωτῆρος
φωναῖς, εὖ µάλα διαγινώσκοντος τὴν τς ἑαυτοῦ καὶ

1ο

DE 55. TRINITATE DIALOGUS It.

αν

τοῦ τεχόντος φύσιν. ᾿᾽Αγέννητον μὲν γὰρ οὐδαμῶς, À discernit, Nusquam euim ingenitum, sed Patrem

Πατέρα δὲ ἡμῖν ὠνόμαζξεν αὑτόν.

B. ε Ἄμελγε γάλα, xal ἔσται βούτυρον, » ὁ του
Σολομῶνος ἡμῖν ἐξάδει λόγος, xal σοφὸν, ὥς Υέ µοι
δοχεῖ, τὸ χρησµῴδηµα. Τὸ γάρτοι χατερεθίζειν ἐπὶ
τὸ χρΏναί τι τῶν ἀναγκαίων εἰπεῖν, τὸν ἀ ποῤῥήτοις
ἐννοίαις μεθύοντα νοῦν χαὶ µαθήµασι τοῖς θείοις µε-
µεστωμένον, eir, ἂν, χατά γε τὸ αὐτῷ pot δοχοῦν,
ἕτερον οὐδὲν, ἢ ἐχεῖνο δρᾷν, τῶν εἰς εὐσέδειαν fixóv-
των οἷά τινος Υάλαχτος ἐμφορεῖσθαι λόγων, οὐ µε-
τρίως ἐρᾷν. θὐχοῦν, ἣν ἑφίης, ἔόομαι τοιοῦτος,
πρόσχλησιν ὥσπερ τινὰ ταῖς εἰς τὸ νοεῖν προθυµίαις
ὁ ἀντιφέρεσθαι δοκοῦν, ἀεί πως παρεντιθείς. ᾽Αϊτό-
Χριναι δῆ οὖν ἐρομένῳ καὶ τόδε. "Ap" οὐχ οἵδε, φη-
σὶν, ἀγέννητον ὄντα ὁ Υἱὸς τὸν Πατέρα ;

Ἀ. Nai, καταρνήσοµαι γὰρ οὐδαμῶς, ἀλλ) οὐδ' ἂν
ἁλοίην πώποτε τοῖς ἑναργέσι φιλονειχῶν ’ πλὴν οἶδεν
ὄντα ἀγέννητον, ὡς ἄφθαρτον, xal ἀθάνατον, xal
ἀόρατον ἁλλ᾽ ἐμέμνητο μὲν τῶν τοιούτων οὐδενὸς,
χατωνόμαζε δὲ Πατέρα, λέγων * « Πάτερ ἅγιε, τὴρη-
σον αὐτοὺς ἓν τῇ ἀληθείᾳ cou. ν Καὶ ab * « Ἐξομο-
λογοῦμαί σοι, Πάτερ, Κύριε τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς
γῆς. » Καὶ μὴν xal * « Ἐγὼ £x τοῦ Πατρὸς ἐξῆλθον
χαὶ χω. » Τί δέ; Οὐχὶ καὶ τὸν ἐπὶ τῷ ἁγίῳ βαπτί-
σµατι. θεσµοβετήσας ὅρον, xal verc ἁμωμήτου πί-
στεως τὴν ἐν, ἀρχαῖς ὑποθάθραν τοῖς ἀνὰ πᾶσαν τὴν
ὑφ) ἡλιον. χατατιθεὶς, οὗ παρεὶς ἐχεῖνα, xal παριπ-
πεύσας, τό τε ἄφθαρτόν quur «al τὸ ἀγέννητον, xal
τὰ λοιπὰ, βαπτἰζειν ἐχέλευσεν εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πα-
ερὺὸς, χαὶ τοῦ Υἱοῦ, xai τοῦ ἁγίου Πνεύματος; τὰ,
αἷμαι, óc ὧν μὲν fios! ἐχρην τὴν ἁγίαν ἡμῖν 1 ριάδα,
χαταδηλουν, προµηθέστατα παρωθούμµενος, ἆπολε-

ξάµενος δὲ χαὶ προθεὶς τῶν ἄλλων τὰ τῶν ὀνομάτων.
εὐχρινεστάτην ἡμῖν κχαθιστάντα τὴν ἑχάστου τῶν,

σηµαινοµένων ἰδίαν Όπαρξιν, Κοινὰ γὰρ, ἵν οὕτως
εἴπω, τῆς ὅλης θεότητος λέγοιτ᾽ ἂν, τὰ τῇ οὐσίᾳ τῇ
ἀνωτάτῳ προσπεφυχότα, xal τὴν. θείαν μέν τις εἰ
χατονοµάσαι φύσιν, ὁλόχληρον ἡμῖν ὡς ἐν Et τῷ
σημαινομένῳ παρέδειζεν εὐθὺς τὴν ἁγίαν Τριάδα,
τὴν ἐν μιᾷ θεότητι νοουµένην, πλὴν οὕπω διεσταλ-
µένως τὸ ἑνὸς πρόσωπον ἰδικῶς. ΠἩατόρα δὲ , xài
Υἱὸν, καὶ Πνεῦμα ἅγιον λέγων, οὐκ ἀφ᾿ ὧν ἐστιν
ἁδιακρίτως ἡ πᾶσα τῆς θεάτητος φύσις, ποιεῖτάι τὴν
δήλωσιν, ἀλλ᾽ ἐξ ὧν τὸ τῆς ἁγίας Τριάδος διαγινώ:
σχέται ταυτὸν εἰς οὐσίαν ἓν ὑπυστάσεσιν ἰδικαῖς,
ἑχάστῳψ. τῶν νοουµένων ἁἀποχρίνοντος τοῦ λόχου, τὸ
αὐτῷ προσῆχον ὄνομα, xal iv ἰδιχαῖς τιθέντος ὑπο-
στάσεσι τὰ οὐσιωδῶς ἠνωμένα. Τὴν μὲν γὰρ ἀνω»
τάτω ῥίζαν, Ἶς ἐπέχεινα τὸ σύμπαν οὐδὲν, ἐννοῆσεις
τὸν Πατέρα, τὸν δέ γε τῆς ἀνωτάτω ῥίζης ἔχπεφυ-
χότα xai γεγεννηµένο», παραδέξῃ τὸν Υἱὸν, οὐχ ἐν
43r τάξει τοῖς πεποιηµένοις τὴν ἓν xpóvip. λαχόντα
γένεαιν, οὔτε μὴν ἐν ἑλάττοσιν f] ἐν οἷς ὁ Πατὴρ, τὸ
τῆς ἰδία; φύσεως ἑχφαίνοντα Χάλλος, ἁλλ᾽ ἅμα τε
xal συναΐδιον, xal χατὰ πᾶν ἁτιοῦν ἰσομέτρως ἔχοντα,
δίχα µύνου τοῦ τεχεῖν * προσῄχοι γὰρ ἂν τοῦτο µόνῳ
τῷ Heg. χαὶ Πατρί. Άγιον δὲ Πνεῦμα προσερεῖς τὸ

€? Prov, xxx, 99... Joan. xvin, 1.

* Matth, xi 25.

nobis ipsum nominavit.

B. « Mulge lac, et erit butyrum **, » occinit no-
bis Proverbium, ét sapiens, ut equidem existimo,
Salomonis oraculum. incitare quippe eum cujus
animus arcanis sententiis ebrius divinisque dociri-
nis Tefertus sit ut aliquid utile proferat, 499 ni-
hil aliud fuerit, meo judicio, quam sermonibus ad
pietatem pertinentibus ceu lacie satiari vehementer
velle. Proinde, si per te licet, talem me prazstabo, -
teque ésepiuseule, dum quid opponendum sit adver-.
sariis scire avet animus, interpellabo, et urgebo..
Responde ergo etiam istad sciscitanti mihi. Num-
quid Filius novit, inquiunt, ingénitum ésse Pa-
trem ?

B A. Novit : neque enim inficias ibo; sed neque.

rebus manifestis pugnare deprehendar unquam ; ve-
rumtamen novit esse ingenitum, sicuti incorrupti-
bilem, et iminortalem, ac invisibilem : atqui nul-
lius horum mentionem fecit, sed Patrem nominavit
dicens : « Pater sancte, serva eos in veritate tua **. »
ltem : « Con(iteor tibi, Pater, Domine coeli ac
terre **, ». Quinetiam : « Ego a Patre exivi et
veni **, » Quid vero? Cum de sancto baptismate le-
gem posuit, et inculpatz fidei primum fundanmen- :
tum universis terrz gentibus statuit, annon, iis prz-
termissis, incorruptibili nimirum, el ingenito, et ca-
teris, baptizare jussit in nomine Patris, et Filii, et
Spiritus sancii *', ea meo judicio consuliissime pree-
teriens, per qux nobis sanctam Trinitatem decla-
rari non oportebat, ea vero nomina seligens, alils-.
que anteponens , quz distinctissimam nobis unius-
cujusque rei significatze propriam exsistentiam osten-
derent. Communia enim, ut ita dicam, Joti divinitati
dicuntur ea quae supremz substantize iasunt, et di-
vinam quidem naturam si quis nominaverit, inte-
gram nobis velut uno in significato statim ostenderit
sanctam Trinitatem, qux in una deitate intelligl-
tur, veruintamen nondum uistincte unius personain
peculiariter 4ο seorsim. Patrem autem dicendo, et
Filium, et Spiritum sanctum, non ex iis quz& est
indistincte tota deitatis natura explicatur, sed ex
iis quibus sancte Trinitati& dignoscitur identitas
quoad essentiam in propriis hypostasibus, sermone -

D unicuique rei perceptz congruum nomen distri-

puente, αἱ in peculiaribus ac propriis hypóstasibus.
ea collocante, qua sunt. substantialiter unita, Su-
premam etenim radicem ultra quam, omnino Rihil.
est, Patrem esse censebis, eum aótémn) qui.ex su»
prema radice prodiit ac genitu est, Filium εἶπνο
fateberis, non periide 46 res creatás in tempote
productum : neque porro minus quam ἆ 3} Patris
nalura sux natura decus exserentem, sed simüt
cosxternum, et ih omnibus Patri x«quolem, excepto
lioc uno, quod genuit : hoe enim soli Deo ac Paul
convenit. Sanctum porro Spiritum dices eum qui ex
Deo Patre per Filium promauat naturaliter, et, in-

** Joan. xvi, 28. Matti, xxvini, 11

226

S, CYRMELI ΑΙΕΧΑΝΟΒΙΝΙ ARCHIEP.

star spirationis quz prodit ex ore, suam nobis exsi- Α ἐχ Θεοῦ Πατρὸς δι Υἱοῦ προχεόµενον φυσικῶς, xat.

slentiam manifestat : atque ita claram et inconfu-
sam trium hypostaseon in propriis ac peculiaribus
exsistentiis servans proprietatem, unam el con-
substantialem universorum reginam adorabis na-
turam,

B. Praeclare : neque enim aliter hxc esse.unquam
crediderim. Verumtamen.aiunt per vocem illam, in-
geniti, Dei ac Patris naturam peculiariter definiri,
atque ita nu)lo demum negotio patefactum iri alte-
rius esse nalurg Filium, siquidem non est idem
cum ingenito genitum.

A. At, o miseri (sic enim illos inerito compel-
lem), si Filii naturam definit genitum, diversz au-
tem idcirco nature et alienum esse a substantia
Patris dicitis, quid tum inde? Gravissima. quidem
sunt vesanz menlis argumenla : sed sinistre opi-
niones Unigeniti substantiam audaeter invadunt,
supremum ad inferiora.decutientes, tametsi diserte
dicat nobis quidem ceu creatis : «. Vos de deorsum
estis : » de sua autem hypostasi : « Ego de super-
nis sum **. » Quomodo autem ille qui supernus est,
20 de supernis, descendet ad. id quod inferius est,
et alienum ab se, facile cuivis patebit, si iu. illud
diligenter inspexerit. Annon enim sicut. ingenitnm
emne eum omni ingenito communem habere ratio-
nem concesseris,. in eo. nimirum quod citra genera.
Wonem.exsistit, ila certe argumenti certa consecu-
tione omni quoque genito genitum est zequale ae
simile?

B. Qui potest illud esse dubium? Una enim-est ac c

timplex in utroque ratio.

A, Λη igitur, Hermia, obscuram adhuc impieta-
wm esse djces, aut latere posse adversariorum
imposturam, qua fucatam quidein speciem habet,
εἰ voculis Deo convenientibus ornatam, quz sim-
Bliciorum animos. abripit,. alioquin blasphemiam
detestandam parit. Deus enim. deductus est in crea-
Uiram, et inter. ea. que corroptioni οἱ generationi
sunt obnoxia. connumeratus. est tandem is, in quo
wiximus, movemur, et sumus **. Nam si geniti ne-
men filii definitio est, ut illi eentiunt, 4946 ean
que vocem substantiam signiflcare concesserimus,
eamdem rationem habebit, in quantum genitus in-
telligitur,, cum omni genito. Innumera autem sunt

istbzc, et usqne ad culicem uimirum, et murem, b

et his adhuc viliora extenduntur.

B. Recte dicis..

ΑΔ. Quam ob causam vero Filium quoque noni-
nant, aut Patrem Deum esse credunt, nisi revera
genuit ex sua substantia Filium? Igitur neque Pa-
wem, meque Filium nonónent amplius; amant
enim Christiani veritatem. ltaque adversus illorum
vomilus numquid silere przstiterit ? « Ne enim re-
spondeas stulto juxta stuliitiam suam ?*, » iuquit
Salomon. Sed ne in exercitatione dicendi praesidio
consiilulo, plerosque tanquam vadimonio deserto
* joan. viri, 25.

*? Act. xvii, 28. 7? rov. xxv,

καθάπερ iv τύπῳ τῆς £x στοµάτων διεκπνοῆς, chv.
ἰδίαν -ἡ μῖν κατασημαῖνον ὕπαρξιν, οὕτω τε σαφΏ xot
ἀσύγχυτον τὴν τῶν τριῶν ὑποστάσεων ἐν ὑπάρβεσιν.
ἰδικαῖς ἰδιότητα. τηρῶν, µίαν.τε καὶ ὁμοούσιον τὴν.
ἁπάντων.βασιλίδα προσχυνῄσεις φύσιν.

B. Κάλλιστα ἔφης' οὐ yàp ἔσθ᾽ ὅπως ἂν οὐχ ὥδο:
ἡμῖν ταῦτ' ἔχοι. Φασὶ δ' οὖν ὅμως διὰ τῆς. τοῦ ἀγεν-
νήτου φωνῆς, τὴν τοῦ Θεοῦ χαὶ Πατρὸς ἰδικῶς ὁρί--
ζεσθαι φύσιν, οὕτω τε ἁμογητὶ διαφανεῖσθαι λοιπὸν.
ἑτεροφνᾶ τὸν Yibv, εἴπερ ἐστὶν οὐ ταὐτὸν τῷ ἆγεν».
γήτῳ, τὸ γεννητόν,

A. Οὐχοῦν, ὦ βέλτιστοι, φαῖμεν ἂν αὐτοῖς καὶ
ἡμεῖς εἰκότως, εἰ τὴν τοῦ Υἱοῦ φύσιν ὀρίζει τὸ εν».
νητὸν, ἑτεροφυᾶ δὲ ταύτῃ τοι xal ἀλλότριον εἶναί
φασι. τῆς οὐσίας τοῦ Πατρὸς, τὸ ἐντεῦθεν ἤδη τί;
Δεινὰ μὲν ἁποπληξίας ἐγχλήμαται παλίμφημοι Ob
τῆς τοῦ λΜουογενοῶῦς οὐσίας χαταθρασύνονται. δόξαι,.
κατασείουσαι «phe τὸ κάτω τὸν ἀνωτάτω, χαίτοι
λέγοντα σαφῶς πρὺς ἡμᾶς μὲν ὡς πεποιηµένους"
c "Ypelg ix. τῶν χάτω ἑστέ” » ὑποστάσεως δὲ τῆς
ἰδίας πέρι' εἙγὼ ἐκ τῶν ἄνω εἰμ:.»- Ὅπως δὲ ἡμῖν.
ὁ ἄνωτε xal ἄνωθεν κατοιχήσεται πρὸς τὸ κάτω xal.
ἁλλότριον αὐτοῦ, παντέ τῳ συνιέναι ῥᾷον Exelvo δι-.
εσχεμµένῳ. "Apa γὰρ οὐχ ὥσπερ ἀγέννητον ἅπαν,
ἁγεννήτῳ παντὶ δοίη τις ἂν χοινὸν ἔχειν λόγον, χατά.
γε τὸ ἁγεννήτως εἶναί φηµι, οὕτως ἂν εἴη, κατά Υ3-
τὸν τοῖς διαλογισμοῖς ἑπόμενον λόγον, xat παντὶ τῷ
γεννητῷ τὸ γεννητὸν, ἴσον τε xol ὁμοίως ἔχον"

D. Εἶτε πῶς τοῦτο ἀμρίο-ον; Ὅμριος yàp δὺ
ἀμφοῖν, xal ἁπαραποιήτως ἔχων ὁ συλλογισμός.

Α. "Ap' οὖν, ὦ Ἑρμεία, δυσχάτοπτον ἔτι τὸ δυσ-
σέδηµα ἑρεῖς, Άγουν οἴει διαλήσειν δύνασθαι τὸν ἆπα-
τεῶνα λόγον τῶν διεναντίας. χατάπλαστον μὲν ἔχοντα:
τὸν ὡραϊσμὸν, xal θεοπρεπἑσι λεξειδίοις κατηγλαῖ--
αµένον, ὡς ἂν ἀποφέρειν δύνα:το τῶν ἁπλουστέρων.
«bv νοῦν, ἁἀχαλλεστάτην δὲ σρήδοα τὴν δυσφηµίαν.
ὠδίνοντα. Κατεχομίσθη γὰρ ἡμῖν ὁ θεὸς εἰς ποίηµα,
xai ἐν τοῖς ὑπὸ γένεσιν χαὶ φθορὰν χατελογίσθη λοι-
Tbv, ὁ àv ᾧ ζῶμεν, xat χινούµεθα, xal &apev. El γὰρ
ὄρος ἔσται τοῦ Υἱηῦ χατ᾽ Exzlvoug τὸ γεννητὸς ὄνομαι
καὶ τῆς οὐσίας σημαντικἣν παραδεξαίµεθα τὴν φω-.
vhv, τὸν αὐτὸν ἔξθι λόγον, χαθὸ νοεῖται γεννητὸς
παντὶ γεννητῷ. Μυρία δὲ ταῦτα, xal ἀριθμοῦ χβείτ-
τονα, χαὶ μέχρις αὐτῶν διῄχοντα τῶν εὐτελεστάτων,
ὀμπίδος λέγω xaX µυίας καὶ τῶν αἰσχιόνων ἔτι

B. θρθῶς Eon.

A. 'AvÜ' ὅτου δὲ δη καὶ Yibv ὀνομάξονσιν, ἤγουν
οἴονται Πατέρα ὑπάρχειν τὸν θεὸν, εἰ μὴ τέτοχεν
ἁλτβής ἐς ἰδίας ἡμῖν οὐσίας τὸν Υἱόν ; Οὐχκοῦν μήτε
Πατέρα, µήτε ut» Υἱὸν ὀνομαξόντων ἔτι: φίλη γάρ
ἀεὶ Χριστιανοῖς ἡ ἀλήθεια. Πρὸς μὲν οὖν τοὺς παρ)
ἐχείνων ἐμέτους, πῶς οὐχ ἀμείνων ἡ σιωπή; « Mi
ἀποχρίνου γὰρ ἄφρονι, «mol, χατὰ τὴν ἀφροσύνην
αὐτοῦ. » Αλλ' ἵνα μὴ ὥσπερ οἱ τὸν ἐρήμην διώκον-
τες, ἀνρατέοτερόν τε xal ἀπηνέστερον ἐπιφύωνται

725

DE.SS. TIUNITATE DIALOGUS 1l.

"6

τοῖς πολλοίς, ἐπιτείχισμα ποιούµενοι τὸ kv λόχοις àv-. A impotentius et acerbius invadant, everti non posse

τριθὲς, olóp.evol τε ὑπάρχειν δυσανάτρεπτον χομιδῇ
τὸν οὐκ οἵδ' ὅπως αὐτοῖς ἑχπορισθέντα λόγον, καὶ
συλλογισμοῖς ἁθλίοις ἐπιχουρούμενον * φἑρε δὴ, φέρε
τοὺς ταῖς ἓξ ἁπάτης xal δόλου παντευχίαις ἑνηρμο-
σµένους Ψιλοί τινες ὥσπερ xal ἀθώρηκτοι πολεµι-
σταὶ, ταῖς ἀπὸ χοινῶν ἐννοιῶν ἀνθυποφοραῖς, Χρι-
στοῦ συνόντος τε xal συνασπίζοντος, ὡς ἕἔνι χατα-
ὁῃώσωμεν, ἀναμελῳδοῦντες εὐχαίρως τὸ διὰ φωνῆς
τοῦ Δαθίδ» « Οὐ γὰρ ἐπὶ τῷ τόξῳ µου ἐλπιῶ, καὶ ἡ

rat| orationem nescio quam, ei miseris suffultam
argumentis : agedum illos fraudis et doli armis ine .
sSlructos, nudi veluti milites ac inermes ducta a .
communibus argumentis refutatione, Christo pros-
sente et propugnante, nos pro virili sternamus, .
commodum occinentes illud Davidicum : « Non enim .
in arcu meo sperabo, et gladius meus nou servabit .
me. Salvasti enim nos de affligentibus nos, et qui
oderunt nos et te, confudisti **, »

ῥομφαία µου οὐ σώσει µε. Ἔσωσας γὰρ ἡμᾶς ix τῶν θλιδόντων ἡμᾶς, καὶ τοὺς μισῶντας ἡμᾶς τε καὶ

σὲ, χατῄσχυνας. »
B. "Ίθι 65; οὖν εὖ µάλα γεννικῶς. συναντιτάξεται
Υὰρ, χαὶ σύνοπλος ἡμῖν ὁ πάντων ἔσται Δεσπότης.

A. Εἷμι μὲν 5h, χαὶ pda προθύµως ' ὀχνητέον
γὰρ Ἠχιστά ve: οἶμαι δὲ δεῖν xal πρὸ τῶν ἄλλων
ἐχεῖνο εἰπεῖν. |

B. Τὸ ποῖον 51j;

Α. Ὡς ἀνούστατά τε χαὶ ἀτεχνέστατα ορον εἶναί
φᾳσιν ἐπὶ Θεοῦ τὸ ἀγέννητον ' ὅρον δὲ εἶναί qnt, τὸ
ὁρισμοῦ δύναμιν ἔχον. "H οὐχὶ τοιοῦτος ὁ παρ᾽ αὑτοῖς
ἔφν λόγος, χαὶ ἀναισχυντίας εἰς τοῦτο διεληλαχότες
ἁλοῖεν ἄν;

B. Ναί. Καταδείσαντες Υὰρ οὐδὲν, ὧδέ τε ἐρλῦσι,
xai μὴν χαὶ ἑνστήσονται.

Α. Οὐκ ἂν διαφεύσαιο. θρασὺ váp τι χρῖμα xal
αἶδους ἁπάσης ὡς ἀπωτάτω βεθηχὸς, ἁμαθία, ὄχνον

B, Perge itaque audacter : nobiscum enim stabit
in acie οἱ simul arma capiet universorum Do-

B minus.

Α. Pergo vero sane quam alacriter : neque enim
cunctanduin est : sed illud primum omnium dicen- .
dum puto.

B. Ecquidnam !

A. Siulte eos et imperite dicere illud, ingeni-
tum, deflnitionem esse in Deo. Ego vero definitio-
nem esse st3tuo, id quod definitionis vim et ratio:
nem habet. Annon id genus loquendi apud eos
primum natum est, et eo impudenliz venisse de.
preliendentur ? ο

B. lta proraus. Sic enim loqui minime verebun- .
tur, instabuntque porro.

A. Non falleris, E&t enim audax et inverecunda
plane ignorantia, nec quidquam metuit. - ]psam .

τε πεφροντικὸς o06 ὅπως τιοῦν. "Ἠκιστα yàp δὴ -δε- C, quippe reetam et inculpatam opinionem, si ita res .

δ.ἐναι φιλεῖ xal τὺ αὐτῆς, εἰ τύχοι, τῆς ὄντως ὀρθῆς
τε xal ἁμωμήτου χαταφηφἰζεσθαι δόδης, χαταθεξ δὲ
μᾶλλον ἀπεριεργάστως πρὸς πᾶν τὸ δοχοῦν, xa εἰ
Φαἰνοιτό τι τῶν λίαν ἀπηχεστάτων. Θέα δὲ δὴ οὖν
τοῖς ἐς ἁμαθίας ἁλόντας βρόχοις, Ev γε τούτῳ µά-
λιατα δεινῶς. Τοὺς γάρτοι τῶν οὐσιῶν ὅρους, οὐχ
ἓν ὀνόματι xa λέξει μιᾷ ποιουµένους εὑρήσομεν τοὺς
οἵ γε ταῦτά εἰσιν ὅτι µάλιστα σοφοὶ, xal ofc ἐν λόγῳ
τὸ ἐν τούτοις εὐδοχιμεῖν, καὶ ἐξαχριδοῦν ἐπείγεσθαι
ταυτὶ, ἁπᾶδον εὑρήσομεν. Καὶ οὗ τέ που τὸ ἐν λέξει
μιᾷ ποιεῖσθαι τοὺς ὅρους, ἀλλ' εἰ xal «τις ἴοι διὰ δυοῖν,
οὐκ εἰσάπας γὰρ χαὶ τελείως χαταδηλοῦσθαί φασιν,
ἀλλ’ ἐν τρισί που μᾶλλον f| xaX ἔτι πλείοσιν * &pibn-
λότατα γὰρ εἴεν ἂν οὕτω τὰ ὁριζόμενα.

B. Οἷον δᾳ τί»,

Α. Ei γὰρ ἑξαιτοϊῖτό τις ἀποφήνασθαι τυχὸν-τὸ, τί
ἐστιν ἄνθρωπος, εἶτα ποιοῖτο τὴν ἀπόχρισιν στενο-
τάτην ὥσπερ χαὶ Ev λέξει μιᾷ, χαὶ ὁρίσαιτο λέγων,
ζῶον' ἁσημότατα ipei. 'Ὁμολογουµένως μὲν γὰρ.
ζῶον ὁ ἄνθρωπος, πλὴν οὐ µόνως τε χαὶ ἰδιχῶς, ἀλλὰ
συνωνύµως ἑτέροις. Πλεῖστα γὰρ ὅσα χαὶ ἕτερα Qua.
Καὶ γὰρ καὶ χήων xai βοῦς, xal πάρδαλις, Qoa. El-
δὲ δὴ χαὶ δευτέραν τῇ πρώτῃ λέξει προσθεὶς, Giov.
εἶναι διορίσαιτο θνητὸν, οὐδὲν ἧττον ἀτονήσει περὶ.
τὴν ἀχριθῃ καὶ ὁλοχλήρως ἔγουσαν ἔνδειξιν, xalvot
λέγων τἁληθές. Ζῶα γὰρ εἶναί φαµεν θνητὰ, χύνα τε
xa βοῦν, xaX τὰ Ao: ná. Ei δὲ δη mpofzot χαθεξῆς διὰ

"! Psal. χε, 7, δ.

tulerit, condemnare non veretur, quinimo temere
arripit quodcunque arridet, quamvis absurdissi-
mum apparest. Vide ergo quam sint illi hac in re
gravibus imperitie 495 laqueis impliciti. Sub-
stantiarum enim definitiones non. uno vocabulo aut
dictione sola fleri a philosophis inveniemus, idque
rejici ab iis comperiemus qui hoc potissimum ην
mine clarent, et definitiones accurate vestigant. Ne-
que porro una dictione fleri deflnitiones, sed ne sk
duas quidem adbibeas, non in totum ac plene ma-
nifestari aiunt, sed in tribus saltem aut etiam plu-
ribus. Sic enim manifestissima sunt quz. defis.
niuntar.

D B. Cedo exemplum.

A. Si quis forsan rogetur uti definiat quid^sit-
honfo, et uno vocabulo brevissime respondeat , de-
finiatque dicens, animal : obscurissime loquetur.
Homo enim animal est procul dubio, sed non solam-
et seorsim , sed univoce cum aliis. Animalia quippe
sunt etiam alia quamplurima. Canis enim, et bos,
et panthera. animalia. sunt. Sin autem addita voce
altera, definierit, animal esse mortale, nibilose-
cius ab accurata et perfecta rei demonstratione ex»
cidel, quamvis verum dicat. Animalia enim dici-
mus esse mortalia, canem, et bovem, et cetera
istiusinodi. Quod si deinceps omnia complectatut

721

S. CYMELI ALEXANDRINI ARGHIEP.

"bg

que homini substaetishier ineunt, generalim ac A πάντων ὁ λόγος τῶν ἀνθρώπῳ προσόντων οὐδιωδῶς,

specifice , simulque animal rationis eempos , mot-
. tale item, intelligents et. scientize capax, delini-
tionem proferet, cui nihil deest ad perfectam rei
demonsirationem. Inteligis igit demem, recte
nos ae vere loqui?

B. Intelligo; quidni eaim ?

Α. Cum igitur putidum sil οἱ absurdum, et ab ea
quam prodtepwur arte alienum , uno vocabulo defi-
nitionis vim eircumscribere, ecquid demom éictori
sunt, licet persuasione sapientie mitum in medum
inflati , si quis Dei ac Patris substantize definitionem
asserat esse οὸ ingenitum ? Sed videntur in hos
sermonges nimis inconsiderate prolapsi, quamvis in-
genio sint, ut sibi persuadent, subtili et limato. liec
enim, opinor, etiam illos fugit.

B. Quiduam istud ais, aut quale?

A. Substantiarum quippe definitiones si proprie
9tque ut earum natura postulat proferantur, a ge-
nere quidem incipiunt, sed cum genere simul iufe-
runt oniuscujusque rei significaue subsiantialem dif-
ferentiam aut differentias ; ceterum illud me rursus
velle putato.

B. Explica. Hoc enim pacto de bisee rebus disse-
rendum nobis censeo.

ΔΑ. Enimvero si quis le adeat, perconteturque
quid sit 444 canis, quid bos item : quid diceres,
Bermia Ἰ.

B» Animalia esse dicerem.

Α. Sed, obsecro, si tu istud solum dixeris, nom
gem sais explicare tibi videbere?

B. Non sane, Addam enim si probabiliter loqui
velim, eliam utrique convenientes noturales dife-
rentias.

Δ. Verissime quidem ac reete. Non jam itaque
obscurum est, sed liquet in substantiis deliniendis
primuis quidem a genere, tum per convenientem
enicujque speeifcam differentiam, esse proceden-
dum.

B. Non aliter se babet.

Α. Cousidera itaque, imo. vero exponant mobis.
qui c» ingenitum, ad defiuiionem significandam
stulte transferunt, utrum vocabulum illud, genus
significare velint, an differentiam. Sane si tanquam
genus esse aiunt, nihil significabit separatam ab
aliis, ne deprehendamur specifica differenti vim et
rationem generi tribuere, et ipsum a propria vir-
tute excludere. Sin auiem hoc pretermisso diífe-
rentiam esse dicunt, ostendant porro nobis, cujus
futura sit differentia, si ia eralionpe certum genus
uon sit positum? Quomodo vere substontizx defnitio
eiiam sufficeret, et gecundum propriam suamque
raliogem cernereliur, si cogstaret sola differentia ?-
Annon risu digni erunt illi, si id ila esee urgeant?

B. Digui utique, siquidem nibil istud dubitationis
habet.

À. Si quis porro addiderit esrun dogma extrema
plenum calumnia ineptuin prorsus visum iri, annon
verissime dicet?

γενικῶς *e χαὶ ἰδικῶς, ὁμοῦ μὲν ζῶον λογιαὸὺν, ὁμοῦ
δὲ θνητὸν ἁποχαλῶν, νοῦ χαὶ ἐπιστημὴς δελτικὀν,
οὐδενὸς τῶν ἀναγχαίων ἐπιδεᾶ πρὸς δήχωδεν τὸν ὅρον
ἐξηνέγχατο. Συνίης οὖν ἄρα λοιπὸν, ὡς 6p06c τε ἡμῖν
xe ἀληθὴς ὁ λόγος ;

B. Zuvínpt * πῶς γὰρ οὗ;

Α. Ὅτε τοίνυν ἀτεχνές τε χαὶ ἀχαλλὲς, xai τῆς
φιλαντάτης αὑτοῖς ἐπιστήμης ἀμοιρθῦν, τὸ Ev nul
λέδει τὴν ὁρισμοῦ Ὑβάφεσθαι δύναμιν, τί δη ἄρα
φαῖεν ἂν, χαῖτοι δοχησισοφοῦντες λίαν, εἴ τις τοῦ
Θεοῦ xoi Πατρὸς οὐσίας ὅρον εἶναι διαδεδαιώσάιτο.
φὺ ἀγέννητον, Ἐοίχασι δὲ τοῖς τοιούτοις ἐπιθρώ-
αχειν λόχοις ἀπερισχέπτως ἄγαν, χαἰτοι zal Ἰσχνὸν,
ὡς οἴονται, χαὶ χατεῤῥινη μένον ἔχοντες νοῦν. Παριπ-

B πεύει γὰρ, οἶμαι, χαὶ διαθεῖ χα) τοῦτὸ αὐτούς.

B. Τὸ τί δὴ ohc, ἡ ποῖον;

À. Οἱ γάρ τοι τῶν οὐσιῶν ὅροι, εἰ Χἀτὰ λόγον
ἐχφέροιντο τὸν οἰχείως ἔχοντα xal φίλως ἀὐτοῖς,
ἄρχονται μὲν ἀπὸ Ὑένους, συνεισχοµἰζουδι δὲ τῷ.
γένει τὴν ἐχάστου τῶν αημαινοµένων οὐσιώδη δια-
wopav, fixo. διαφοράς’ οἵου δὲ µε πάλιν ἐχεῖνὸ θέλειν
αἱ πεῖν.

B. Διασάφει. Χρῆναι γὰρ (66 φημι τόν ye Ex
τούτοις ἡμῖν ἰέναι λόγον.

Α. "Apa γὰρ, el τίς σε ἔροιτο προσιὼν, βδύλοιτό τα
Φράξδειν αὐτῷ, τί μὲν δῇ χύων, τί δὲ χαὶ βοῦς, «E
ἔφησθα ἂν, ὦ Ἑρμεία;

B. Ἔφην ἂν, ὅτι ζῶα.

A. Εἶτα, ciné µοι, τουτὶ καὶ μόνον εἰπὼν, ἀποχρῶ-
σαν οἰῆσει ποιεῖσθαι τὴν δήλωσιν;

B. Οὐ πάνυ * προσθείην γὰρ εἴπερ οὖν ἑλοίμην τὰ.
εἰχότα λέγειν, χαὶ τὰς ἀχατέρῳ Πρεπούσας φυσιχὰς
δαφοράς.

Α. Αληθέστανά τε χαὶ eU ἔχει. Οὐχοῦν ἀμφίμαχον,
μὲν οὐδαμῶς, εἴη δ᾽ ἂν μᾶλλον οὐχ ἀαυμφανὲς, ὅτι
τοῖς τῶν οὐάιῶν ὅροις, διὰ Ὑένους μὲν πρότερον,
ἕπειτα δὲ διὰ τῆς ἑχάστῳ πρεπούσήὴς εἰδοποιοῦ δια--
φορᾶς ἱτέον.

Β. Οὐχ ἑτέρως ὄχει.

A. "Αθρει δὴ οὖν, μᾶλλον δὲ ἀποφηνάσόθων ἡμῖν οἳ
τὸ ἁγέννητον ἁμαθῶς εἰς ὅρου δύναμιν ἀποφέροντες,
πότερα Ὑένους εἶναι βούλονται τὴν λέξιν, f) διαφορᾶς
σηµαντιχήν. El μὲν οὖν ὡς γένος slval φασι, ση-

p. Ψαινέτω μηδὲν τῶν ἄλλων ἐξηρημένον, ἵνα μὴ ἁλι.

Φχοίμεθα τῆς εἰδοποιοῦ διαφορᾶς τὴν δύναμιν τῷ γέ-
vet. προσἀπτὀντες, αὑτό τε τῆς ἴδέας ἰσχύος ἑξωθού-
µενοι. El. δὲ δη παρέντες του}, Buxoopày ἕἶναι
λέγοιεν, πρυσαποδεικνύντων ἡμῖν, τίνος ἔστᾶι δια-
φαρὰ, μὴ προὔπτόυ Χειμένου τῷ λόγῳ τοῦ γένους»
Hà ὃ᾽ ἂν χαὶ ὄρος ἡμῖν οὐσίας ἀποχρώντωας τε ἔχδι,
καὶ κατὰ τὸν ἴδιον ὀρῷτο λόγον, ἀπὸ µόνης διαφορᾶς
συγχείµενος; "Ap' οὖν γέλωτα ὄφλειν ἀναγχαῖον αὖ-
τοὺς, εἰ τῇδε ἔχειν ἑνοτήσονται ;

B. Ὀφλήσουσι γὰρ, ἐπεί τοι τοῦτό ἐστιν 00s ἀμφί-
6ολον.

Α. Εἴπερ οὖν τις βούλοιτο πρὸς τούτοις εἰπεῖν, ὅτι
καὶ αὑτὸ τῆς ἑσχάτης διαδολῆς ἐχμεμεστωμένον εἰσ-
ἅπαν ἀσχημονήσει τὸ δόγμα αὐτοῖς, πῶς οὑκ ἁἆλη-
θέστατα ἐρεῖ;

19

B. Τί παραδείξδας ; civi.

A. Ὦ-ς γὰρ ἴφην φθάσας, ἀπὸ βόνης διαφορᾶς 6
ἡστινοσοῦν οὐσίας ὄρος οὐχ ἄν ὑγιῶς Ὑένοιχκό ποτε.
Προεπινοεῖται γάρ πως ἀεὶ τῆς ἰδίας διαφορᾶς τὸ
Υένος, ἐξ οὗ καθάπερ ἀπὸ βαλθίδος ἐπιτροχάδην (àv
ὁ λόγος, xai τοῖς χαθεξῆς ἑνδιαχρίτως ἑμδάλλων,
ἑρθὴν καὶ ἀνενδοιάστως ἔχουσαν ποιεῖται τὴν δήλω-
σιν. El τοΐνυν ὅρου δύναμιν ἁπρπληροῦν τὸ ἁγέννητον
ἁμαθῶς διατείνονται, διαφορὰ μὲν οὐχ fot&t, cv»
μαΐνει γὰρ ἡμῖν, ὅτι μὴ γεγέννηται, ἀλλ᾽ οὐδὲ δύνα-
-μιν ἔχειν τοικύτην τῇ λέξει Γαραχωρήδομεν * πἀρᾶ-
ἠηφθείη δ᾽ ἂν μᾶλλον τό γε fixov ἐπ) αὐτοῖς, ὡς γένος
ἁπλῶς καὶ ἁδιαχρίτως, εἰ χαὶ ὅτι μάλιστα λογισμοῦ
τοῦ χαθήῄχοντος ἁμοιρήσειεν ἂν xal µάλα εἰχύότως, τὸ
γένος ἐθέλειν ὀνομάζειν ἐπὶ θεῷ, εἴπερ ἐστὶ xax! αὖ-
τὸν 7) γοῦν πρὸ αὐτοῦ, τῶν ὄντων οὐδέν. Πλὴν ὑπο-
Χείσθω γένος ἐπ᾽ αὐτοῦ τὸ ἀγέννητον, κατά va «b
ἐκείνοις ἀπεριμερίμνως συνδοχοῦν, Ὑένος tk ὅλως
}μῖν ὑποσημαῖνον οὐδὲν, ἵνα μὴ διαφορᾶς ἐπέγοι κὸ-
Tov τε xal δύναμιν. Οὐκ εἰσκομιζούσης οὖν ἔτι τῆς
τοῦ ἀγεννήτου «ωνῆς, τοῦ μὴ γεγεννῆσθαι τήν δἡ-
λωσιν, ποίαν ἂν ἡμῖν ἑπιδείξειε τὴν δ.αφορὰν Πατρὺς
πρὸς Υἱὸν. ἡ πῶς ἂν ἔχοι τὸ μεῖον κατά τι γοῦν
ὅλως, χᾶν εἰ ὑπάρχειν νοοῖτο γεγεννηµένος, σννίηµι
μὲν οὐ σφόδρα ἐγώ’ σὺ δε τἰ φῆς, ὦ Ἑρμεία:

B. Τί ἂν ἔχοιμι πρὸς τοῦτο εἰπεῖν;

Α. "AM ὅτι μὲν δη τὸ ἀγέννητον, τὴν ὅρου δύνα-
pev οὖχ ἂν ὑγιῶς ἐπιδέξαιτο xal ἐπιστημόνως, σα-
φῶς τε xai διαρχέστατα διηλέγξαµεν, ακθάπερ
ἑνώμαι, ἄηθες μὲν ἔχοντες τὸ διὰ τῶν εοιούτων lévat
λόγων, χαριζόµενοι δὲ ταῖς ἀνάγσαις τὸ παρὰ βού-
λησιν, xal τῶν ἑἐπιστήμης xai εριθῆς ἐπέκεινα,
χδειωδῶς ἁπτόμενοι. Ἑτέρας δ᾽ οὖν ὅμως ταῖς Ίδη
προευρηµέναις ἐπισωρεύειν ἑννοίας οὐκ ἁταλδίπω-
pov μὲν, πλὴν, ὡς ἂν olé; τε ὦ, πειράδομᾶι. Φασὶ
τοιγαροῦν οἱ σφόδρα δεινοί τε xal ἀχριθεῖς xai ayo-
λαῖοι περὶ ταῦτα, παντὶ πρέχειν δρῳ, τὴν καλουμέ-
νην ἀντιστροφήν.

B. Καὶ τί δὴ τοῦτό ἐστιν, Ἠδιστα ἂν σου διαπυ-
eui nv.

Α. Οὐκοῦν διὰ τῶν αὐτῶν εἶμι δὴ τῶν λόγων, καὶ
ἀναχυχλήσας Ep. Ὀριζόμεθα γὰρ ἄνθρωπον μὲν
τῷ τοιῷδε λόγῳ, ζῶον λογιχὸν θνητόν’ ἵκπον δὲ αὖ
τῷ τοιῷδε, ζῶον χρεμετιστικόν. Ποιησόμεθα δὲ xài
ἑτέρως τῶν προχειµένων την δήλωσιν, xal οὔτι που
πάντως ἀπὸ τῶν πρώτων, ἀλλ ἐκ τῶν τελευταίων
φωνῶν, ἀνόπιν ἱόντες ἐπὶ τὰς τῶν ὅρων ἀρχά».
ΕΙ γὰρ τίς ἐστι θνητόν τε xai λογιχὸν (Gov, τοῦ-
τον νοῄσεις ἄνθρωπον, καὶ αὖ el τι χρεμετιστίχὸν
ζῶαν, τοῦτο τὴν ἵππου παράδείξει φύσιν. Ὄρος οὖν
εἴπερ ἐστὶ τὸ ἀγέννητον, τί μὴ δέχεται τὴν ἄντιστρο-
φἠν; pf γὰρ κατοχνούντων ὁμολογεῖν, ὡς εἴ τί ἐστιν

ἀγέννητον, τοῦτο χα) ὄρος ἐστὶ xal οὐσία τοῦ Θεοῦ
xai Πατρός. Αλλ᾽ οὐχ ἀληθὴς ὁ λόγος. Μνρία vào
ὅσα «αυτὶ, καὶ ἀριθμοῦ κρείττονα, xat ὀχληρὸν οἶμαι
τὰ χαθέχαστα λέγειν. Λἰσθάνῃ δὴ οὖν, εἰς ὅσην αὐ-
τοῖς διώλισθεν, ἁτοπίαν ὁ λόγος;

ἱ B. Να), δεινἠ vs σφόδρα.
A. Ὄρος δὲ καὶ ἑτέρως οὐχ ἂν εἶναι δύναιτο €

DE SS, TRINHTATE DIALOGUS B.
A 8B. Qoo pacto, quiso, id ostenderis?

198

A. Nam, ut antea dixi, cujuslibet substantia de& -
nítio non potest a sola differentia recte ΒεΓ. Genes
enim ante soam differentiam quodammodo semper
statuitur, a quo, velut a carceribus oratio erumpens.
et distincte jis quz? sequuntur sese inferens, rectám
et indubitatsam rei facit explicationem. Si ergo stulte
contendunt 1$ ingenitum implere vim definitienis,
differentia quidem non erit, significat enim nobis
nbn esse genitum : sed neque talem vim esse vota»
buló contedemus. Quin sümetwr posius qwamtórh
ad eos attinet, αἱ genus, simplicitet ee titra diseri-
mien : tametsi a reetà relione longe alienissimum
est genus de Deo nominare, cum valla res sit cum
ipso aut ente ipsum. Veruntamen supponatur in
A97 ipse genas esse τὸ ingenitum , ut temere ili
sentiunt, genus autem. nobis emnino nibil signi&l-
care, ne dilfetentite loeum οἱ vim obtineat. Cum
ergo vox ingeniti nondum expositionem 8ffe at τοῦ
genitum non esse, ecquam nobie demam Patris cum
Filio diJerentiam ostenderit? aut. quoinodo eliqea
saltem ín re sit Inferior, licet genitus esse censoa-
tur, equidem haud valde assequor : tu veró qaid
aís, Herria!

B. Quid ad hoc, qu:zso, dicere possem?

A. Atqui satis superque, opinor, el ctare demom-
straviimus τὸ ingenitam definitionis vim non recte
sciteque capere, minus quidem in his tractandis
exercitati, sed necessitati potius quam voluutati
parentes, eaque utiliter attingentes quorotn usu et
scientia caremus. Et quanquam facite non est prius
inventis novas rationes adiere, tamen íd praestare,
quoad potero, enitar. Aiunt igitur qui hanc arte
maxime callent, et in ea multum temprs triverunt,
omni definitioni convenire, ut vulgo dicitur, con-
versionem.

P. Sene quid istud sit ex te libens audierim.

A. Eo itaque revertor unde $um digre&sas, et
qui jam dixi repetam. Definimus hominem tu hane
modum : animal rationale mortale; equatn vero,
lroc pacto : animal hinnibile. Eà vero aliter quoque

p signilicabimus, non dilque a primis, sed ab ultimfs.

vocibus retro conversi ad definitionum initia. si
quis enim est, fnortate et rationale animal, hunc
hominem esse intelliges: et vicissim, si quid est hin-
nibile anImal, hac equi natucam ostendet. Sí ergo
τὸ ingenitum , definitio est, quidni admittit conver-
sionem ? Ne enim confiteri graventur quod, si quid
est ingenitum, hoc etiam defihitio e&t, ét Bubstantia
Dei ac Patris. Atqui vere istud non dicitur. Inna-
mera enim ista sunt, qux molestum esset, opimor,
sigillatim percensere. Intelligis ergo quantstt in ab-
surditatem eoram prolabatur oratio *

B. Utique longe maximam.
A. Sed et ajia ratio est ob quam τὸ ingenitum

181

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

pon possit esse. definitio, si hoc modo nimirum ip- A ἀγέννητον, εἰ τῇδέ πη πάλιν αὐτὸ διασκεψαἰµεθα"

sum rursus consideremus. Unamquamque rem enim
definimus ex iis quz esse creditur el revera est, non
ex iis qux non est, el quibus orbari quodammodo
contigit.

B. Qui ais?

A. Quippe 498 si explicare velimus, exempli
gratia, quid sint ignis aut aqua, aut sane cujus na-
turze, de igne quidem dicimus, corpus esse calidum
ae siccum : de aqua vero, esse corpus hubiidum et
frigidum. Atque illud est, opinor, ex iis quae sunt
ea definire. (uod si dixerimus explicantes ignis na-
turam, quod neque frigidus sit, neque humidus :
omittentes dicere calidum esse ac siccum : de aqua
vero, quod neque calida sit, neque sicca, cum fri-
gidam et humidam dicere oporteat : undenam tibi
videremur ea demonstrare?

B. Ex iis qux non sunt, et quibus haud dubie
privata sunt.

A. Itaque, οἱ quis de quavis re ita sentire ac lo-
qul statuerit, an distincte ac citra errorem, quid
veri sit in unoquoque explanaverit?

B. Nequaquam.

À. Si ergo in Deo ac Patre τὸ ingenitum, solum
nobis demonstrat non esse genitum, quo pacto defi-
pitionis vim habebit, cum quid sit non signiflcet,
sed quid non sit?

B, Utique genitum non esse, inquis?

Α. lta prorsus : istud enim parit vis dictionis.
Qvid autem comminiscentur demum, si addideri-
mus, substantiarum definitiones nulli plane rei esse
contrarias, neque vero inter relata censeri, quorum
unum si quis nominaverit, alterius omnino necesse
est faciat mentionem? Alterum euim alterius signi-
ficationem simul importat.

B. Non admodum mihi plana sunt quz dicis.

A. At nihil obstat quominus a te clare intelligan-
ter. Si quis enim patrem, exempli gratia, dixerit,
auditorum mentem quodammodo inducet. ad cogi-
tandum de filio, aut certe genimine. Et vice versa
verum est dicere, una cum geniminis significatu ge-
nitorem etiam concurrere. Eodem vero modo se ha-
bent dexiruim ac sinistrum : siinul enim atque unum
horum nominatum est, prodit et alterum. Qui vero
hominis, verbi gratia, substantize delinitionem attu-
Jit, aut cujusvis alterius animalis, nihil ei simul ad-
junxit distinctum, aut necessario oppositum, quem-
admodum nempe dextro sinistrum, aut patri filius
est, aui genitori, ut simpliciter dicam, genitum.
lomo enim homo est, et lapis lapis, nulli rei oppo-
sita, sed sua sunt illis et peculiaria nomina. Vox
autem ingenitus, cum non esse genilum 499 signi-
ficet, una etiam subinnuit quodammodo τὸ genitum ,
cujus qualitatem hzc effugiens, ad sua se recipit.
Jam, quomodo vox ingeuitus, definitio foret, cum
similitudinem non habeat cum genito, quantum spe-
ctat ad utriusque significatum?

Ὀριζόμεθα γὰρ τῶν ὄντων ἕχαστον, "id ὧν εἶναι
πεπίστευται, xal ἔστιν ἀληθῶς, οὐχ ἀφ᾿ ὧν εἴεν μὲν
ἂν οὐδαμῶς, στερηθῆναι δὲ ὥσπερ τινῶν συµθδέδη-.
χεν.

B. Πὼς λέχεις»-

ΑΔ. Τὸ γάρτοι Tp Ἠτοι τὸ ὕδωρ τυχὸνι ὅτι ποτέ
ἐστιν ἑχάτερον, ἤτοι ποδαπὺν τὴν φύσιν, ἁγορεύειν.
ἑθέλοντες, πυρὸς μὲν πέρι φαμὲν, ὅτι σῶὤμα θερµόν το.
xa enpóv θατέρου δὲ a5, ὡς ὑγρόν τε εἴη καὶ φυχρόν..
Κατὰ τοῦτο, οἶμαι, ἔστι, τὸ ἀφ' ὧν εἰσιν ὀρίζεω
αὐτά. Ei δὲ δὴ φαῖμεν, thv μὲν τοῦ πυρβὸς ἐξηγού--
µενοι φύσιν, ὅτι μήτε Φυχρὸν, μήτε ὑγρόν ἐστι,
παρέντες τὸ λέγειν ὅτι θερμόν τε xal ξηρόν ' περὶ δὲ.
αὖ ὕδατος, ὅτι µήτε θερμὸν, μήτε ξηρὸν, χαΐτοι δέον .

B εἰπεῖν, ὅτι ψυχρόν τε χαὶ ὑγρόν' πὀθεν ἄν σοι δο-

C

xolusv πιιεῖσθαι τὴν δήλωσιν ;

B. Αφϕ' ὧν ἑστέρηνται xal οὐχ εἰσὶν όµολογου-
μένως.

À. Οὐχοῦν, εἴ «to δοχοίη περὶ ὁτουοῦν τῶν ὄντων,
ὧδέ τε φρονεῖν xal λέγειν, παραδείξειεν ἂν εὐχρι-.
νέστατά τε xal ἁπλανῶς, τὸ ἐφ᾽ ἑχάστῳ τυχὸν ἀληθές, -

B. θὐδαμῶς.

A. El δῇ οὖν ἐπὶ θεοῦ καὶ Πατρὸς τὸ ἀγέννητον,
µόνον ἡμῖν τὸ μὴ γεγεννῆσθαι δηλοῖ, πῶς ἂν ὅρου.
δύναμιν ἔχοι, οὐχὶ τί ἐστιν, ἀλλά. xl οὐχ ἔστι, xaza-
σημαῖνον;

D. "Οτι μὴ γεγέννηται πάντως ttov. qnc;

Α. Οὕτως ἔφην, τουτὶ γὰρ ἡ τῆς λέξεως ἡμῖν ὡδί-«
vet δύναµις. Τί δὲ 6$ xaX λογιοῦνται πάλιν, εἰ προα-
θέντες λέγοιμεν, ὅτι τῶν οὐσιῶν οἱ ὅροι πρὸς οὐδὲν.
ἀναγχαίως ἔχουσι τὴν ἀντιδιαστολὴν, οὔτε μὴν Lv.
τάξει τῶν πρός τι χαταδειχθεῖεν.ἂν, ὧν εἴπερ τις
ὀνομάσαι τὸ ἓν, θατέρου δη πάντως olovel πως δια-
µεμνήσεται; Συνεισχρίνεται yàp ἀεὶ δι’ ἀμφοῖν d$
ἑχατέρου δήλωσις.

B. 02 σφόᾶρα ἔμοιγε σαφἢς ὁ λόγος.

A. Καὶ μὴν τὸ ἐμποδὼν οὐδὲν, συνιέναι γὰρ 6h.
πάρα σοὶ σαφῶς. Πατέρα μὲν γὰρ εἴτις ὀνομάσαι
τυχὸν, ἐνεθίθασέ πως τῶν ἀκροωμένων τὸν νοῦν εἰς:
ἑννοίας τὰς περὶ υἱοῦ. τοι ἁπλῶς ts xal ἀτέχνως
γεννήµατος. ᾿Αληθὲς δ) ἂν εἴη χαὶ τὸ ἔμπαλιν ' συν-
εισδραμεῖται γὰρ πάντως τῇ τοῦ γεννήµατος σηµα-
σίᾳ, χαὶ τὸ γεννῶν. Ἔξει δὲ ὁμοίως xal χατὰ τὸν
ἴσον, οἶμαι, τράπον τὸ δεξιὸν xal εὐώνυμον ' ἅμα,
γάρ τι τούτων ὠνόμασται, xal συνεισέφν τὸ ἕτερον.
"O δὲ γε τῆς ἀνθρώποι, φέρε εἰπεῖν, οὐσίας τὸν Ópov
ἐξενεγχὼν, τοι τῆς ἑτέρου ὁτουοῦν τῶν ζώων, οὐδὲν.
αὐτοῦ συµπαρέζευξε τὸ. διεσταλµένον, Ίγουν ἀναγ-
xalo; ἀντανιστάμενον, χαθάπερ ἀμέλει xal ἐπὶ τοῦ.
δετιοῦ τὸ εὐώνυμον, Έγουν τοῦ πατρὸς, τὸ υἱὸς, 7) τοῦ.
τεχόντος ἁπλῶς, τὸ γεννώμεναν. "Ανθρωπος γὰρ ὁ
ἄνθρωπος, xat λίθος ὁ λίθος, πρὸς οὐδὲν ἔχοντα τὴν
διαστολὴν, ἀλλ᾽ ὅτι χύριά πως αὐτοῖς xal ἰδικὰ τὰ
ὀνόματα. Ἡ δέ γε ἀγέννητος quy, τοῦ μὴ γεγεννῆ-
σθαἰ τινα ἔννοιαν ἔχουσα, συνυπαινίττεταί πως τὸ
γεννητὸν, οὗ τὴν ποιότητα διεκφεύγουσα αὕτη, τοῖς.
ἰδίοις ἑγχαθορμίζεται. Εἶτα, πῶς ὄρως 1) ἁγέννητος

ἂν efr φωνὴ, οὐχ ὁμοίως ἔχονσα τῷ γεννητῷ κατά vs τὸ ἐξ ἀμφοῖν δηλούμενου;

798

DE SS. TRINITATE DIALOGUS IT.

του

B. Τὸ μηδὲν οὖν εἶναι fe ἐπὶ Θεοῦ Πατρὸς τὸ A — B. Nihil igituresse ais in. Deo. Patre τὸ ingeni-

ἀγέννητον ;

Α. Οὐχὶ τὸ μηδὲν, πολλοῦ γε xai δεῖ. Φαίην 6 ἂν
ἔγωχε τετηρῆσθαι µόνῳ xal ἀνηφθαι πρέπειν αὐτῷ,
χατά Ὑε τὸν τοῦ μὴ γεγεννῆσθαι λόγον, πλὴν Ἠχιστά
Υε οἰστέον εἰς ὅρου δύναμιν αὑτό.

B. Αλλ' εἰς ὅρω μὲν δύναμιν μὴ δὲ τετάχθω τὸ
ἀγέννητον, φασὶν, ἐπὶ Θεοῦ xal Πατρὸς, οὐσία δὲ
ὅμως ἔστω τοῦτο αὐτοῦ * xal εἴπερ ἐστὶν ἀντιχείμε-
νον τῷ ἁγεννήτῳ τὸ γεννητὸν, οὐκ ἂν εἴη χατὰ φύσιν
ὁ αὐτὸς τῷ Πατρὶ ὁ Ὑὶὸς, τῆς τῶν ὀνομάτων ποιό-
τητος ὁρικούσης ἡμῖν s) µάλα τὴν οὐσιώδη δια-
φοράν.

Α. Ὡς δριμὺς ἄγαν ὁ λόγος, καὶ ταῖς τῶν ἐννοιῶν
ἐξ ἑτέρων εἰς ἕτερα πολυστρόφοις διαδρομαῖς, εὐχό-
λως διαποιχκίλλεται! Kal µοι δοχοῦσιν οἱ τῶν ἀνοσίων
τουτωνὶ δογμάτων ὑπασπισταὶ, ὑποστῆναί τι τοιοῦ-
τον, ὁποῖόν τί φασι χατειθίσθαι δρᾶν, xat τοὺς, οἷς ἡ
τέχνη τὰ εἰς πίναχας xal Υραφὰς, ol ἐπειδὰν ἑτερό-
χρουν ἀποφήνωσαί τι τῶν ζώων, διαμαρτούσης αὐτοῖς
τῆς ἑννοίας, xal μὴν xat χειρὸς εἰς τὸ παρὰ φύσιν,
ἑτεροίαις αὖθις αὐτὺ µεταχρωννύντες βαφαῖς εἰς τὸ
ἀμεινόνως ἔχειν δοκοῦν, τότε δὴ μόλις ἐφιχέσθαι
νομίδουσι, τοῦ μὴ διεφεῦσθαι δοχεῖν τοῖς θεωµένοις
τὴν Υραφἡν, καὶ μὴν xai e$ ἔχειν τὰ τῆς ἐμπειρίας
αὐτοῖς. ᾽Αλλ' ἐξ ὧν εἰδοχιμεῖν olovzat, τῶν ἤδη προ-
επταισμένων λελήθασι σφᾶς αὐτοὺς δεινἣν οἱονεί πως
ἔπαινος τῶν ἀτέχνως αὐτοῖς εἰργασμένων ἀποφανεῖ

B. ᾽Αληθὲς μὲν οὖν. Πλὴν ἀνέντες ἀμντσιχάχως
τὸ xai, εἴπερ ἕλοιντο μεταχωρεῖν ἐφ᾽ ἕτερα, πρὸς
ἐχεῖνα ἴωμεν, ὡς ἂν μή τις αὐτοῖς τῆς χαθ᾽ ἡμῶν
ὀφρύος πορισθείη λόγος, διὰ τοῦ χαὶ κατοχνῆσαι τὸν
ἀγῶνα δοχεῖν.

A. Ἐφῶμεν δὴ οὖν, οἵει γὰρ ὧδε ταῦτ᾽ ἔχειν ὁρ-
θῶς. Καὶ δη καὶ ἁγορευόντων ἁμαθῶς, οὐσίαν εἶναι
τοῦ Θεοῦ τὸ ἀγέννητον, ἀλλ᾽ εὐθὺς , οἶμαι, τὶς καὶ
πρός γε τουτὶ πλατὺ γελάσας, ἐρεῖ. El τὸ ἀγέννητον
οὐσία θεοῦ, µυρία δὲ ὅσα τὰ ἁγεννήτως ὄντα χατὰ
τὸθ χόσµον, πᾶν ct τι ἀ(έννητον, τοῦτό ἐστιν οὐσία
0εοῦ, Ίγουν ἕξει τὸ ἀγέννητον, εἰς λόγον οὐσίας,
ἛἜστι τοίνυν ἀγεννήτως μὲν, olov fioc, πεποίηται
δὲ χατὰ τὸν ἴσον σελήνῃ τρόπον, ἄστρα τε καὶ obpa-
vol* παρίημι γὰρ ᾽Αρχάς τε χαὶ 8póvouc, xaX xzlaty
ἅπασαν τὴν ὑπὲρ ἡμᾶς, οὐ διὰ γεννήσεως, καθάπιρ
ἡμεῖς , τὴν εἰς τὸ εἶναι λαχοῦσαν εἰσδολήν. ᾽Αλλ’ οὗ
πᾶν ἀγέννητον, οὐσία θεοῦ, οὔτε μὴν τοῖς ἁγεννήτως
οὖσιν, εἰς οὐαίας pov τὸ ἀγέννητον χαταλογισθείη
ἄν. Τὸ ἄρα ἀγέννητον οὐχ ἂν εἰς τοῦτο παραδεξαί-
µεθα, τὸν ὑγιᾶ τε xal ἀἁπαράφθορον ἔτι σώζοντες
νοῦν, "Αλλως τε” δεῖν γὰρ οἶμαι xal τοῦτο ἔπενεγ-
X&lv * εἰ τὸ ἀγέννητον οὐσία, οὸ δὲ τῆς οὐσίας ὄνομα,
µήτε Ὑένους, μήτε εἴδους, μήτε μὴν διαφορᾶς 1)
διαφορῶν ἐπενηνεγμένων, ὑποφανεῖ τοῖς ἀχροωμένοις
τὸ σύμπαν οὐδὲν, πλὴν ὅτι µόνον οὐσία, χαταδη-
, λούτω μηδὲν ἐπὶ Θεοῦ τὸ ἀγέννητον, µήτε μὴν τοῦ μὴ
γεγεννῆσθαι καταλογιζξέσθω σημαντιχὸν, ἀλλ ἢ ὅτι
μόνον οὐσία, xai τίνος , ἀσυμφανές *- Ὑένους γὰρ ἔτι,
καὶ εἴδους , xal διαφορᾶς ἁμοιρεῖ, Λέγωμεν δὲ ὧδε
χαὶ ἑἐφ' Yioo τὸ τῆς γεννίσεως ὄνομα, xai νοείσθυ

tum ?

Α. Absit. Quininio ei soli tribuendum dixerim,
quatenus signiflcat non esse genitum : verumtamen:
illud is definitionis vim trahendum non esse.

B. Sed definitionis vim ac locum non habeat ín
Deo 8c Patre τὸ ingenitum, inquiunt : verumtamen:
istud erit ejus substantia. Etsiquidem oppositum
est ingenito genitum, non erit secundum paturam
idem cum Patre Filius , eum nominum qualitas
essentialem differentiam utique constituat.

À. Quam aeuta est oratio, etaliorum in alia ver-
sutis digressionibus variata ! Certe mihi videi?

D knpiorum ejuscemodi dogmatum propugnatoribus

tale quidpiam propositum esse quale pictores facere
solitos aiunt, qui, si mentis ac manus errore animal
alio colore quam ejus natura ferst, expresserint,
eo rursus aliis coloribus superinducto ut culpam
emendent, tum demun | sane se consecutos sperant,
ut, tabula artificiose depicta, nihilque in ea vitii
esse spectatoribus videatur. Sed non advertunt
quibus ex rebus laudem se reportaturos pulatt,
liis errata sua proditum iri, et emendationis laudem
insciti:? sux probrum fore. ΑΠ non vere id dico?

ποιούµενοι τὴν χαταθοὴν, xal ὁ τῆς ἐπανορθώσεως
τὸ ἀχαλλές. "H οὐκ ἀληθὲς ὅπερ ἔφην;
C B.Verequidem. Sed earum digressionum, quotaa-

dem eas illi consilio susceperint, obliti, ad eas coa-
vertamur, ne quam illis tollendi contra nos super-
cilii ansam dederiimus , si certamen detrectare
videamur.

À. Ita flat, quando recte sic se habere putas. Et
sane eum imperite asserant substantiam esse Dei
τὸ ingenitum : continuo, ut reor, aliquis in risum
effusus, dicet : Si τὸ ingenitum substantia Dei est,
infinita vero sunt in mundo ingenita, quodcunque
est ingenitum, illud erit substantia Dei, 'aut certe
pro substantiz ratione habebit τὸ ingenitum. Sunt
autem citra generationem , $0l , exempli gratia :
ereatus enim est perinde atque luna , sidera, et
coli : mitto enim Principatus, 480 et Thronos,
et omnes creaturas quie supra nos sunt, non per

D generationem, sicuti nos, in ortum eductas. Sed

non omne ingenitum substantia Dei est, neque vero
jis que citra generationem sunt, ad delinitienem
substantiz tribuetur τὸ ingenitum. Igitur τὸ ingeni-
tum in bunc usum non capiemus, si quid adhuc
sanae et incorruptae mentis in nobis remanet. Alio-
quin (boc enim asddendum quoque reor), si τὸ in-
genitum est substantia, substantiae vero nomen ,
neque genere, neque specie, neque differentia aet
differentiis allatis, nibil prorsus auditoribus sub.
innuit, nisi hoc solum, quod. substantia sit : nibil
in Deo significabit τὸ ingenitum, neque adeo signi-
ficare putabitur non esse ingenitum, sed hoc solum,
nempe quod sit substantia, cujus autem incertum
εδ: gencre enim adhuc, et specie, et diflerentia

196

S. CXRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

790.

caret. Eodem quoque modo dicemus de Filio gene- A µόνον οὐσία, ψιλῶς ἔτι xal οὐδαμόθεν διωρισµένως.

rationis vocabulum , censebiturque duntaxat esae
subetiantia nuda adhucet nulla ex parte determi-
nata. Utroque igitur vocabulo simpliciter et indi-
stinete prolato, cum nullius rei notitiam indecat
nisi quod sit substantia : quznam demum erit dif-
ferentia Patris cum | Filio * Substantia enim sab-
siantiG comparata, si nihil addatur alind, neque
majus, ut eiunt, neque minus habebit, ac ne ullum
quidem quo vel minimum inter se distiagwantur,
sed ómimeda substantie cum s6bstantia similitudo
baud dubie aderit, οἱ recte philosophamur, quan-
diu substantiz intelligentur duntaxat atque vocabun-
tw. Erubescant igitur pre &ua inscitia qui «5 inge-
Whum simpliciter et indistincte pro Dei substantia
espiunt, neque Filii naturam ille dictione ceu valle
quodam et munitione obstruentes, veritais dogma-
$$ oblatrent , differentiam, quie nulla ex. porte se
mobis exhibet, quasi manifestam obtrudentes, sí
weque τὸ ingenitum in Deo 3e Patre nimirum , non
e$56 genitum, neque adeo in Filio genitum esse si-
gnificat, sed ambo substantis sunt, iuque citra di-
stinctionem. Paule enim,ante ostendimus nihil esse
quod substantiam a substantia seeernat, quatenus
dicuntur ac ceasentur esse substantie. Tune igitue
claram hanc et sanam doctrinam esse putas, en eam
etmendabis, melioremque trades ?*

B. Nequaquam. Recta euim est.

Α. Jam si de ingeniti vocabulo signification&m
τοῦ non esse genitum subirahant, et substantiam
A31 simpliciter esse urgeant, qux. demum ratio
wetuerit eos quí veluerint à genito generationem
auferre, et in substantiz ordine collocare, quem-
&dmodum ill etiam ingenitum ?* Jam quomódo
posthac discernemus, aut qme ratio nobis erit dis-
tinguendi personalem et hypostoticam differen:
tiam Patris eum Filio aut Filii cuti Patre? Quis
&him demum sit geniter, et quis genitus, utique
&ón patebit &mplius. liaque vana et irrita nobis
erit omnis ratio (idei. Unde enim et quemodo in
Patrem et Filiam ultra credimus, ut in genitorem
& genitem ? Non enim mmdam et corruptam in his
utiqee admittómus nominum signiflecationem, Absit.
Ito vero accuratam et wecessariam , sí modo ve-
ΓΙ! credimus et à vera Dei cognitione nen exci-
Gimus, in. Petrem ei Filium, οἱ Spititut). Baectum
baptizati.

B. Recte. dicis. Cemperi autem illos etiam id
jeetare, Patrem wimirum dictum esse, quatenus
est opifex, et rebus ex nihilo predacWs velut prin-
cipium et origo exstitil. Unde nos etiam, ipsi in-
quiunt, ita nuncupare Deum edocti sumus, et in
precibus cempellare : « Pater hoster, qui es in
ecelis **. ,

Á. Ast, o boni (sie enim ves. compellabiqus),

15 Mau, vt, 9.

D

Ἑχατέροιν οὖν ἡμῖν τοῖν ὀνομάτοιν ἁπλῶς καὶ ἀδια-
ατόλως ἐχπεφωνημένοιν, καὶ τὴν οὐδενὸς εἰσποιούν-
των ἔννοναν, πλὴν ὅτι µόνον οὐσία, τίς ἂν εἴη f δια-.
φορὰ λριπὸν, Πατρὸς πρὸς Yióv; Οὐσία γὰρ ὡς πρὸς
οὐσίαν, ἐπενηνεγμένον μηδενὸς, οὔτε τὰ μεῖζον, καθά.
€a3t9, οὔτε τὸ ἕλαττον, οὔγε τὸ κατατέμνον εἰς ἑτερό-
τητα τὴν χατά.τι γοῦν ὅλως διἀχεκτήσεται, ἀλλ d)
εἰσάπαν ὁμοίότης οὐδίᾳ πρὸς οὐσίαν ἑνδοιασμοῦ τινος
δίχἀ πφροσείη ἂν, κατά γε τὸν ὀρθῶς ἔχοντα λο-
γισμὸν, ἔστ᾽ ἂν οὐσίαι νοῶντάι μόνον χαὶ ὀνομᾶάζων-
σαι. 0ὐκοῦν ἀτέχνως χαὶ ἁδιακρίτως οὐδίαν τοῦ tov,
τὸ ἀγέννητον ἐχδεξάμενοι, χατερυθριάτωσαν &pa-
θαίνοντες , χαὶ μὴ ἐπιτείχισμα τῇ τοῦ Yloo φύδει,
«hv λέξιν ἀναδειμάμενοι τῶν τῆς ἀληθείας χαθυλἁ-

B κτούντων δογμάτων, τὴν οὐδαμόθεν ἡμῖν ὁρωμένην

διαφορὰν, ὡς ἑμφἀὰνῃη παραφέροντες, εἰ µήτε τὸ.
ἀγέννητον ἐπὶ τοῦ θεοῦ xav Πατρὸς, τὸ μὴ γεννηθῃ».
vq: τυχὸν, µήτα μὴν θάτερον ἐφ᾽ Υἱοῦ τὸ γεννηθῆναι
δηλοῖ, οὐσίαι δὲ ἄμφω, xaX τοῦτο ἀδιαστόλως. Παρ-.
έδειξε γὰρ ἁρτίως ἡμῖν ὁ λόγος, ὡς διῖστησιν οὐδὲν.
οὐσίαν οὐσίας, εἷς ys τὸ ἑτεροίως ἔχειν, χαθό φαμέν.
τε εἶναι καὶ νοοῦμεν οὐσίας. Οἴει δὴ οὖν ἄρα, cag
τε εἶναι χαὶ ὑγιᾶ τὸν λόγον, fj ἑπανορθώσῃ xal µεθ-.
αρμόσεις ἐπὶ τὸ ἄμεινον ;

B. 0Οὐδαμῶς. Ἔχει γὰρ ὀρθῶς. |

À. El δὲ δὴ καὶ ἐχχλέψειαν αὐτοὶ τῆς τοῦ ἁγεννή-.
που φωνῆς τοῦ μὴ γεννηθῆναι τὴν δήλωσιν, καὶ οὐ-
σίαν ἁπλῶς ὑπάρχειν ἑνστήσονται, ποῖος ἂν ἡμῖν.
ἑχδυσωπήσειε λογιαμὸς, τοὺς ἐθέλοντάς ἀφελεῖν τοῦ
γεννητοῦ τὴν γέννησιν, xal εἰς οὐσίας αὐτὸ xata-
γρᾶφειν δύναμιν, χαθάπερ ἀμέλει xai αὐτοὶ τὸ.
ἀγέννητος: Εἶτα πῶς ἔτι διαγνωσόµεθα, xat ποῖος
ἡμῖν ἀποτεμεῖ λόγος τὴν ἐν προσώπῳ τε xal ὑπο-.
σιτάσει διαφορὰν τοῦ Πατρὸς πρὸς Yibv, Ίγουν τοῦ
Υἱοῦ πρὸς Πατέρα: Τίς γὰρ ὁ γεννήσας ἔτι, xa τίς
4 Υεγεννηµένος, ἀσυμφανὲς fór πως. Φροῦδος "δη.
οὖν ὁ αύμπας ἡμῖν τῆς πἰστέως διοίχεται λόγος.
Πόθεν γὰρ ἔτι Xa πῶς εἴς τε τὸν Πατέρα xa τὸν.
ΥἸὸν πιστεύοµεν, ὡς γεννήτορα καὶ γεχεννηµένον;
0$ γὰρ ψιλὴν xaX παρεφθαρµένην ἕν γε 6h μάλιστα.
τουτοισὶ τὴν τῶν ὀνομάτων σηµασίαν παραδεξόµεθα,
Νολλοῦ Ys χαὶ δεῖ. Φαίην δ᾽ ἂν εἰχότως, ὡς ἀκριθῆ
τε καὶ ἀναγκαίαν, εἶπερ ἐστὶν ἡμῖν εἰς ἀλήθειαν d)
siste, καὶ θεογνωσίας τῆς ὄντως οὐ διηµαρτέκαμεν,
εἰς Πατέρα καὶ YUv, καὶ ἅγιον Ηνεῦμα βεόα-
πτισµένοι.

B. Eà λέχεις' ἐπυθόμην ὃδ ὅτι χἀκεῖνό φασιν,
ὅτι χέχληται Πατὴρ, o; δη μιουργὸς, xal τοῖς ἐξ o0»
ὄντώ» εἰς τὸ εἶναι παρενηνεγµένοις otovel τις ἀρχὴ
χαὶ γένεσις περηνώς. Καὶ γοῦν καὶ ἡμεῖς αὐτοὶ δε -
διδάγµεθα, Φησὶ, χάτονοµάξειν οὕτω τὸν θεὸν, xal
ἀγορεύειν ἐν προσευχαϊῖς' v Πάτερ ἡμῶν, ὁ ἐν τοῖς.
οὐρανοῖς. »

À. Εἶτα, e βέλτιστο:, φαῖμεν ἂν πρὺς τοῦτο a-

751

. DE SS. TRINITATE DIALOGUS Il.

198

τοῖς, πότερα χαλεῖν χεκελεύσμεθα Πατέρα τὸν Θεὸν, A utrum vocare jussi sumus Patrem Deum , quod ἴν-

ὡς εἰς τὸ τῶν Totqguátoy τελοῦντες γένος, 7] ὅτι τῇ
τῆς υἱοθεσίας δόξῃ χατεστέµµεθα., xal χατελαγίσθη-
μεν ὡς τόχνα;

B. Ὡς ποιήµατα μὲν διὰ τὴν φύσιν, υἱοὶ δὲ διὰ τὴν
χάριν;

Α. Άλλ' ἔνθαπερ ἂν ὀνομάξοιτο Πατὴρ , xai μὴν
xai Yioe, pij συνεισθαλλέτω τὸ ποιηθὲν, µήτε μὴν ὁ
τοῦ πεποιῆσθαι λόγος παρεισχεχριµένος ὁράσθω
τέως, ἔπεί τοι Πατρὶ μὲν fj σχέσις πρὸς Yibv, Yio δὲ
αὖ πρὸς Πατέρα, µεσολαθοῦντος οὐδενὸς, χαθάπερ
ἀμέλει xa ποιητῇ πρὸς ποίηµα, xal ποιηµατι πρὸς
ποιητήν. Et 6i οὖν τὸ ἑκάστῳ πρέπον ἀφαιρήσομεν,
καὶ τὴν τῶν χαλουµένων πρός τι δύναμιν ἀτέχνως
ἀτιμάζοντες, πρὸς Πατέρα μὲν τῷ πεποιηµένῳ, Υἱῷ
δὲ πρὸς ποιητὴν, τὴν ix τῶν σημαινοµένων σχετιχὴν
δύναμιν ἀπονέμοντες ἁλωσόμεθα, πῶς οὐχ ἂν kv-
τεῦθεν xal μάλα εἰχότως τὸν ἐπὶ ταῖς ἀνωτάτω φρε-
νοθλαθείαις ὀφλήσαιμεν γέλωτα:

B. 'Q; υἱοὶ πατέρα χαλέσαιμεν τὸν θεὸν, φληνά»
φων γὰρ οἶμαι τὸ διατείνασθαι περιττά.
οὐ

"a

Α. Αλλ' οὔτε mazhp εἴη ἂν χατά γε τὸ ἀληθὰὲς,
οὔτε μὴν υἱὸς, sl. µή τις νοοῖτο γαογεννηχὼς χαὶ Υε-

γεννημένος.
B. Ὀρθῶς ἔφης. Κεκλήσθω δὴ οὖν, qaat, Πατὴρ ὁ

Gabe, εἰ βούλει, τρόπῳ καταχρηστικῷ.

A. Πόθεν, ὡ' «dv, τὴν ὁπωνυμέαν εὑράμενας, εἵπερ.

ἐἑστὶν αὐτὸς χατὰ φύσιν οὗ πατήρ; ἡ τάχα mov παρ
ἡμῶν ἑροῦσι τῶν. φύσει τε χαὶ ἀληθαίφ παιέρω»;

B. Εὖ ἴσθι τοι xai τοῦτο ἐροῦνσας.
A. Ποῖ δη οὖν ἄρα θήσομεν τὸν. µαχάριον Παῦλον,
οὐχ ἡμῖν ἀπονέμοντα τῆς πατρότητος τὴν. ἀρχὴν,
ἁλλ᾽ οὐ ὃς ἑτέρῳ tty τῶν κχτιαµάτων, ἀφιεροῦντα δὲ
ὥσπερ xa ἀνατιθέντα μόνῳ. τῷ γε ἀληθεῖ θεῷ xat
«po Πατρί: γεγραφότος δὲ ἡμῖν. ὑπαῖαι τις vc
«E οὗ πᾶσα πατριὰ Ev τε οὐρανῷ χαὶ ἐπὶ γῆς όνο-
µάζεται, » Απόχριναι γὰρ, ὦ Ἑρμεία, διαγυµνά;

σεις δὲ οὕτως ἡμῖν τὸν λόγον, δἱ ἑλοίμην ἀναμαθεῖν,
&p' bv χρόνῳ γέγονεν ἀγέννητος ὁ θεὰς, τοῦτο οὐχ.

ὢν ἐν ἀρχαῖς. fj Υοῦν ἅμα νοεῖται θεὸς, xal ἦν ἆγεν-
νήτως;

B. Αγεννήτως 3v, τὸ γὰρ ἕτερόν τι παρὰ τοῦτο.

φάναι, πῶς οὐχ. ἀθέλτερον χομιδή ;

Α. Τῆς τοῦ ἁγεννήτου φωνῆς τὸ μὴ Υεγεννῆσθαι
δηλούσης, 7] πῶς,

B. Τὸ μὴ γεννηβῆναι δηλονότι.

À. Τί γὰρ ὅλως ἔδει τὸν ἀνάρχως ὄντα θεὸν, τοι”

οὔτον ὁρᾶσθαι; Ἡ ποίαν ἂν αὐτῷ xal τὴν fe. τίνα]
χατὰ τίνων διαστολὴν προσεποίησεν d λέξις, Ίγουν ἡ
φύσις, εἴπερ αὐτοῦ φύσις ἐστὶ «à ἀγέννητον, οὐδενός
παω τῶν γεννητῶν γεγονότος ἢ συνυπάρχοντος, εἴπερ
οὐκ εἶναξ φασι γεννήτορα τοῦ. Ylou τὸν Πατέρα; Πρὸς
4l γὰρ ἀγέννητος, τῆς τῶν γεννητῶν οὐσίας οὕπω τὸ
σύμπαν εἰσχεχριμένης:, Οὐ γὰρ δἡ που, φαῖεν ἂν,
ὥστε μὴ φαίνηται suvávapyá τε καὶ συναῖδια τῷ

1 Ephes. i1, 15.

ter creaturas numeramur, an quod a2Joprionis glo-
ria redimiti sumus, et inter filios reputati *

B. Quod cresturz quidem sumus propter naturam,
filii autem paopter gratiam.

A. Sed ubi uominabitur Pater, adeoque Filju£,
ne continuo subeat τὸ faclum esse, neque facturge
ratio invehatur, quoniam Patri quidem relatio est
ad Filium, Filio item ad Patrem, nec quidquain est
intermedium, quemadmodum nempe factori ad fa-
cluram, et facture? ad factorem. Si ergo tollemus
id quod upicujque convenit, et vim eornm qua re-
lata dieuntyur prorsus dedignati, deprehendemur
vim οἱ rationem relativam tribuere rei facte ad,

B Patrem, Filio autem ad faciorem. : qui noa jure qb

sumr)am, vecocdiam, ridebimur ?

B. Tanquam filii patrem, appellaverümus Deum ;
super(luis enim. immorari , proprium esse arbitror
nrugacium.,

À. ΑΙ neque pater vere fuerit , peque filius, nisl
quis intelligatur genitor et genitus,

B. Recte 434 dicis. Vocetur ergo, inquumnt ,
Pater, Deus, si vis, abusive,

A. Undenam, o bone, appellationem illam nacuim
fuerit , siquidem est ipse secundum naturam μου
pater ? An forte dicent a, nobis accepissa, qui na-

C tura et veriia1e patres suraus ?

B. Hoc utique dieturos apprime nosli.

Λ. Quid. faciamus igitur beato Paujo, qui pobis
paternitatis principium noo tribuit, neque vero alii
ulli cereauira, sedillud quodaminodo consecratpolius
ac nuncupat soli. vero. Deo ei primo Paui, οἱ quem
ita scribentem audire licel : « Ex quo omnis pates
nitas in comis el in terra nominaiur "*. à Re-
spoude. epim, Hermja; (sic autem ad disputationem.
nos exercebis ), percontanti. miii, αίτυρι in tempene.
factus sit ingenitlus Deus, cum. hoc gon esset, in,
principio, an simul intelligatur Dens, et sji ciura,
generationem ?

B. Citra. generationem. : nam aliud. dicere, quam
istud, annon stultum plane sit ?

ΑΛ. Num voce ingenjii significante nog esse. £e-
nitum, vel quo pacto demum ?

D. Profecto yon esse geuitum,

À. Quidni enim oporteret Deum quj sine principio
est talem videri? Aut qualem et quam ej. 3 quibus.
distinctionem affingerel dictio, seu natura, eiqui-
dem ejus. natuga est. τὸ, ingenitum, nulla uique,
creatura adhnc facia. aut. coexsiatente , quandoqui-
dem aiunt non esse genitorem Filii Patrem? Ad
quid enim ingenitus est, cum genitorum substantia
nondum plane invecta sit? Non epig dicont pro-
fecto, ut ne videantur itidem principii expertis, el

Ἴ59

S. 'CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

TU

eomterna ingenito Deo, quz sunt generative con- À ἁγεννήτῳ θεῷ τὰ γευνητῶς ἐτισμένα. Καὶ εἴπερ fjv

dita. Et si quidem erat ingenitus semper Pater er-
sistens Deus, omnino dicendum est subsistere quo-
que eem propter quem erat ingenitus, nempe Fi-
lium qui genitus est, cujus imagine ditati, ejusque
similitudinem per pietatem assecuti , Patrem quo-
qu&nos Deum voca:üs, ad similitudinem sommi
et primi Patris momen adepii. Antiquiora enim
semper sunt imaginibus exemplaria.

D. Quid vero prohibet adversarios quominus di-
cant Deum abusive nuncupatum esse Patrem, si-
quidem nos plane sumus natura patres : ille, autem
quatenus rerum creataram auctor, Pater nuncu-
patus, habet τὸ ingenitum substautiz vim et ratio-
pem continens ?

A. Atqui verax ille Paulus nobis testatus ab eo
manare paternitatis nomen , in A33 omnen ra-
tionaleiu. creaturam ad formam et imitationem
primi clare deimonsirantis id. quod est etiam in
nobis ipsis. Nusquam vero dixit, omnem ingeniti
rationem ab eo esse in coelo etin lerra, aut opor-
teret plane genitum esse nihil, ut etiam imprime-
retur rebus factis imago ingeniti. Nam similitudo
et conformitas creatura cuin eo quod est omnium
supremuz , longe plurimum ei conferre potes! or-
namenii.

B. Subvertemus itaque creaturam, detracta ei ge-
neratione, ut ad ingeniti similitudinem effinga-
tur?

À. Non hoc dico, sed qux sequantur inde absur-
ditates declarandum putavi, a quibus procul fugien-
dum esse dictum illud sapiens imprimis admonet
his verbis: « Teipsum castum serva; » et, « Ne
communicaveris peccatis alienis, » imprimis przdi.
eat **. Nain cum par sit nos sanctorum Patrum in-
culpate sententi mordicus adhaerere, quid nos
aliena juvant, et mentem adeo efferatam induimus?
Est enim efferata mens illa, qux gloriz Filii oblatrat
et loquitur contra Deum injustitiam, ut scriptum
est "*, Visum enim est, opinor, praclaris illis, saga-
cibus, et probis hominibus, τὸ ingenitum, nequa-
quam esse Dei ac Patris substantiam, sed vocem
duntaxat esse, quze audientibus non esse genitum
significat. Quod certe nos quoque dicimus inesse
rationi hypostasis Dei ac Patris, non ipsaimet esse
Dei substautiai, Cuivis enim videre licet, quod
omnium reruu qui sunt, vel. αι duntaxat. suspi-
camur essc, quaque tantuin exsistendi speciem prz
se ferunt, aiiz quidem velut in propriis sunt sedi-
bus, adeoque hoc quod sunt, exsistentize bypostaticie
ratione sortitze suut, ali: vero nou ita. se liabent,
nullo modo ; sed peregrina: sunt potius, nec in suis
stabilitz? naturis, sed rerum substantias circumvo-
litant, et ex eo quod huic, aut illi, verbi gratia. for-

ΣΤ Tim. v, 92. ** Psal. xxiv, 6.

(4) OEcol. legit πατέρες.
(9) Desunt aliquot verba. OEcolampadius ita vertit :
Videbatur enim, εἰ valde recte, ceiebribus illis viris,

ἀγέννητος ἀεὶ Πατὴρ ὢν ὁ 8657, ὑφεστάναι δη πάν-
τως ἀνάγχη λέγειν, xat τὸν, δι ὃν ἣν ἀγέννητοςν
τουτέστι͵, τὸν γεννγτῶς ὄντα Υἱὸν, οὗ την εἰχόνα
χαταπλουτήσαντες, xal διὰ τῆς xat' εὐσέδειαν ἀρε-
τῆς λαχόντες thv µόρφωσιν, Πατέρα χαλοῦμεν τὸν
θεὸν xai ἡμεῖς αὐτοὶ, xa0' ὁμοίωσιν τοῦ ἀνωτάτω
τε χαὶ πρώτου Πατρὸς ὠνομασμένοι. Ἡρεσθύτερα
Y&p ἀξὶ τῶν εἰχόνων τὰ ἀρχέτυστα.

B. Καὶ τί τὸ ἀπεῖργον τοὺς διεναντίἰας, Πατέρα
κεχλῆσθαι λέγειν καταχρηστικῶς τὸν θεὸν, ἐπείπερ
ὅλως ἐσμὲν ἡμεῖς χατὰ φύσιν Πατρὸς (1), κεχληµέ-
νος δὲ Πατὴρ ὡς τοῖς Ὑεγονόσιν αἴτιος εἰς τὸ εἶναι
xe ὑπάρχειν, ἔχει τὸ ἀγέννητον εἰς οὐσίας δύναμιν»

D A. ᾽Αλλὰ µεμαρτύρηχεν ἡμῖν ἀληθῆς Ev [1σ. ὧν]

ὁ Παῦλος, ὡς διήχει map! ἐχείνου τὸ τῆς πατρότητος
ὄνομα , χατὰ παντὸς ποιήµατος λογικοῦ, xat! eixóva
καὶ µίµησιν τοῦ πρώτου δειχνύοντος ἐναργῶς cou"
ὅπερ ἐστὶ καὶ Ev ἡμῖν αὐτοῖς. Ἔφη δὲ οὐδαμῶς, ὅτι
xal πᾶσα ἁἀγεννησία map' αὐτοῦ, Ev τε οὐρανῷ xal.
ἐπὶ γῆς, 7| χρῆν ὅλως γεννηθηναι μηδὲν, ἵνα xai
ἐνσημαίνοιτο τοῖς πεποιηµένοις ἡ τοῦ ἀγεννήτου εἰ-
x&v. Τὸ γὰρ δὴ μάλιστα χαταχαλλύνειν εἰδὸς τὴν ᾿
κτίσιν, ἡ πρὸς τὸ πάντων ἐστὶν ἀνωτάτω δυµµορφία
τε χαὶ ἐμφέρεια.

B. ᾽Αναιρήσομεν οὖν τὴν κτίδιν, ἁποσυλῶντες αὖ-
τῆς τὴν γέννησιν, ἵνα διαπλάττοιτο πρὸς τὸ ἁγεννή-
τως Éyov;

Α. Οὐ τοῦτό φηµι, νοημάτων δὲ τῶν ἐντεῦθεν τὴν
ἁτοπίαν ᾠήθην ἔγωγε παραδεῖξαι δεῖν, ὧν ὅτι προσ-
Ίχεν ἀποφοιτᾷν ἱέναι ὡς ἁπωτάτω, σοφὸς ἡμᾶς ἆνα-
πείθει λόγος * « Σεαυτὸν &vvbv τήρξι, » καὶ τὸ, « Mi
χρῆναι χοινωνεῖν ταῖς ἑτέρων ἁμαρτίαις, » εὖ µάλα
παραφωνῶν. Καΐτοι γὰρ δέον ἡμᾶς ἀπρὶξ ἠρτῆσθαι
φιλεῖν τῆς τῶν ἁγίων Πατέρων ἁδιαθλήτου δόξης, τί ,
τοῖς ἀλλοτρίας ἐφῄδεσθαι χρὴ, καὶ ἀγρίας οὕτω µετα-
σχεῖν φρενός; ᾿Αγρία γὰρ φρῆν, ἡ τῆς τοῦ Ylou
καθυλαχτοῦσα δόξης, χαὶ λαλοῦσα χατὰ τοῦ θεοῦ
ἁδικίαν, χατὰ τὸ γεγραμμµένον. Ἑδόχει γὰρ, οἶμαι,
χαὶ µάλα ὀρθῶς τοῖς διαδοήτοις ἐχείνοις ἀνδράσιν,
εὖνοι τε xal δοχιµώτατοι (2), οὐσίαν μὲν οὐδαμῶς
τοῦ θεοῦ χαὶ Πατρὸς τὸ ἀγέννητον, ςωνὴν δὲ εἶναι
µόνον τοῖς ἀκροωμένοις τὸ μὴ γεγεννῆσθαι χατα-

D σηµαίνουσαν. "0 δῆ χαὶ ἐνεῖναί φαμεν τῷ λόγῳ, τῷ

περί Ye τῆς ὑποστάσεως τοῦ θεοῦ xai Πατρὸς, οὐχ
αὐτόχρημα εἶναι τὴν τοῦ θεοῦ οὐσίαν. Ἔστι γὰρ δὴ
τοῖς ἐθέλουσιν ἁνασχοπουμένοις ὁρᾷν, ὡς ἁπάντων
ἡμῖν τῶν ὄντων ἢ καὶ ἐν µόναις ὄντων ὑποψίαις τοῦ
εἶναι, καὶ μονονουχὶ xal τὸ τῆς ὑπάρξεως πλαττο-
µένων σχῆμα, τὰ μὲν, ὥσπερ tv ἰδίαις boc, xal
μὴν xai τὸ εἶναι τοῦθ) ὅπερ ἐστὶν ἑνυποστάτως διε-
χληρώσατο, τὰ δὲ ὧδε μὲν οὐχ ἔχει, πόθεν. ἔξεδρα
δὲ μᾶλλόν ἐστι, καὶ ἓν ἰδίαις μὲν οὐχ ἐρηρεισμένα

qui sacramentorum Salvatoris nostri dispensatores
[uerunt placidi et probatissimi.

- -

A

DE SS. TRINITATE DIALOGUS 1I.

743

φύσεσι, τὰς δὲ ve τῶν ὄντων οὐσίας περιπετώµενα, Α San accidere queunt, propemodum videntur etiam

xax διὰ τοῦ συμθῆναι δύνασθαι τῷ δεῖνι τυχὸν, 1) φέρε
εἰπεῖν «i δεῖνι, μονονουχὶ xal συνυφεστάναι τοῖς
ἔχουσι δοκεῖ, ἰδίαν δὲ ὥσπερ φύσιν «hv ἀλλοτρίαν
φεύδεται.

B. Πῶς λέγεις,

A. Οὐ γὰρ δὴ διαμεμνήσῃ πεπονηχότος ἡμῖν τοῦ
λόγονυ., καὶ ὡς ἕνι χαλῶς ἀποδεδεικότος, ὅτι τὰ ἐν
τάξει τῶν συµθτθηχότων, 7) καὶ ἑνόντων ἁπλῶς χατ-
ηριθμµηµένα, Ίχιστα μέν σφισιν αὐτοῖς , ἑτέροις δὲ
μᾶλλον ἑνυπάρχοντα καταθρήῄήσαι τις ἂν, xai δοχεῖ
μὲν εἶναί τι καθ) ἑαυτὰ καὶ λέγεσθαι, φύσιν δὲ τὴν
τοῦ λαχόντος, ὡς ἰδίαν ἔχει. Οὐ γὰρ αὐτό τι xa0'
&zxotb, xal ἑνυποστάτως ὑπάρχον τὸ γεννητὸν xal
ἀγέννητον, µόνον ἡμῖν τὴν τοῦ γεγεννΏσθα: δήλωσιν,
ἢ γοῦν «ou μὴ γεγεννῆσθαι τυχὸν εἰσφέροντα.

B. Εὖ λέχεις,

A. Καταλογιστέον δὴ οὖν τὴν ἁγεννησίαν, ὡς ἓν-
υπάρχει τῷ λόγῳ τῆς ὑποστάσεως τοῦ Θεοῦ xal
Πατρὸς, χαὶ αὐτῆς μὲν, οὐχ αὐτὴν δὲ, εἶναι θετέον.
ΑἈνασχόπει γὰρ ὧδε τὴν ἀτοπίαν, εἰ δοχεῖ. El γὰρ
δὴ, χατὰ τὸ ἀληθὲς, οὐσίαν εἶναί φασι τὸ ἀ γέννητον,
µυρία δὲ ὅσα τῶν ὄντων ὑπάρχειν γεννητῶς, τί τὸ
ἀπεῖργον ἔτι παρανοοῦντας εἰπεῖν, μηδὲ ὑφεστάναι
-ῶν ὄντων τινὰ, χαίτοι «b. εἶναι λαχόντα γεννητῶς,
εἴπερ ἕχαστον ἁποδραμεῖται xal ἐξολισθήαειεν ἂν τοῦ
εἶναι οὐσία, μὴ ὃν ἀγέννητον ;

B. Ἐξολισθήσειεν ἂν, πῶς γὰρ 00;

A. Πῶς δὲ οὐχὶ κἀκεῖνο φράτειν αὐτοῖς, τών ὅτι
$t μάλιστα πρεπωδεστάτων;, El γὰρ οὐσίαν τοῦ θεοῦ
καὶ Πατρὸς καταλογιοῦνται τὸ ἀγέννητον, ταύτην δὲ
ὥσπερ ἰδίαν ἀπετέμετο φύσιν, τῶν ἄλλων εἰσάπαν
ἀνφχιαμένην, ὑπερούσιος Gy xal πάντων ἐπέχεινα
θεὸς, γεννητῶς εἶναι τὰ λοιπὰ διανοεῖσθαι χρὴ, xal
ἐν ἰδίᾳ τιν) κεῖσθαι φύσει, οὐδὲν ἐχούσῃ χοινὸν φυσι-
χῶς πρὸς ἐκείνην. Γεννητῷ Υὰρ πρὸς ἀγέννητον, τίς
ἂν γένοιτο xa ποῖος ὁ λόγος, τό γε xov εἰς ποιότητα,
δηλον δὲ ὅτ. τὴν κατ᾽ οὐσίαν; Εἶτα τί φαῖεν ἂν οἱ πρὸς
Ty ὁτιοῦν εὔχολοι τῶν χαχῶν, τὰ τοῦ θεοῦ γα) Πα-
ερὸς ἴδια καὶ ἓν τῷ γεννήµατι βλέποντες, τουτέστι
τῷ Yi; Ζωῇ μὲν γὰρ xai φῶς xai θεὸς ἀληθινὸς ὁ
Πατήρ; ἀλλ' ἔστι ταῦτα xai ὁ Υἱὸς, οὗ μεθεχτῶς,
οὐδὲ παριλλαγµένως, &AX οὐσιωδῶς, καὶ ἐν [ot

τρόπῳ. Αρ’ οὖν αἱσθάνῃ λοιπὸν, ὅτι τὰ τῆς θεότητος D

ἴδια xai ἐξαίρετα, οὐχὶ λόγῳ τε καὶ τρόπῳ τῷ τῆς
ἀγεννησίας πρέποι ἂν μᾶλλον, ἵνα pij καὶ ἑτέρων
εἶναι φῶμεν, ἃ δίχα γενν/σέως ὄντα τε xal ὑφεστη-
χότα φαίνεται, ἀρμόσαι δ' ἂν μᾶλλον ὡς Πατρὶ xai
Θεῷ; Ὡδε γὰρ ἂν διἠχοι λοιπὸν, ὡς εἰς Yióv τε xal
ἐξ αὐτοῦ, φύσεως οἶμαι νόµῳ, τὸ ἐν οὐσίᾳ ταὐτόν.
Ἔστι τοίνυν οὐσία μὲν Ἠχιστά γε τοῦ θεού τὸ
ἀγέννητον, σημαντικὸν δὲ, ὡς ἔφην, τοῦ μὴ
χεγεννῆσθαι μόνου τὸν Πατέρα, xal οὐχ ὑύφεστη-
οὓς ἰδικῶς.

B Ὀρθῶς ἔχει, Φαῖεν δ ἂν ἴσως οἱ διεναντίας'
Bi γεννητῶς ὄντα xbv Υἱὸν ἐν ταυτότητί τε xal
ὀμυουτιον εἶναι φῆς τῷ θεῷ xat Πατρὶ, οὐχ ὀχνῆσεις
τι, κατὰ Ye τὸ εἶχὸςι ὅτι xal ἀεὶ συνυπάρχει,

una subsistere cuim his a quibus recipiuntur et
alienam naturam ceu propriam ac suam mentiune
tur.

B. Qui tu istud ais? E

A. Enimvero jam. oblivisceris orationis - nostre,
qua in eo maxime laboravit, et, quoad ejus est, recto
demonstravit cuivis patere, ea quxe inter accidentia,
vel ea quz insunt. omnino censentur, minime qui-
dem in seipsis, sed in aliis potius exsistere, et vi.
deri quidein per se &3/$ aliquid esse ac dici, sed
naturam ejus a quo recepta sunt,ceu propriam ha-
bere. Non euim genitum et ingenitum sunt aliquid
per se subsistens, cum solum significent genitum

B esse vel non esse genitum.

B. Praeclare.

À. /Estimanda est itaque ἁγεννησία, quatenus in-
est rationi lypostasis Dei ac Patris, et statuenduin
est ipsius esse, uon autem ipsam. llic enim, si juvat,
absurditatem considera. Nam si τὸ ivgenitum, vere
loquendo, substantiam esse dicunt, infinitze autem res
per generalionem exsistunt : quid porro vetat quo-
minus eodem errore ineuntis asseraut earum rerum
qua sunt, ne ullam quidem subsistere, quainvis per
generationem ad esse Lraductze sinl, si. unaqu:eque
idcirco desierit esse substautia, quod non sit inge-
nita?

B. Desierit certe : quidni enim?

À. Quopacto veroid genus sermoni. noneismoxime

* conveniat? Si enim τὸ ingenitum censebunt esse Dei

ac Patris substantiam, hauc autem. veluti propriam
secrevit naturam omnium plaue excellentissimam,
qui substantia et rebus omnibus superior est Deus,
reliquas per generationem exsistere putaudum est,
et in propria quadam natura sitas esse, quz nihil
habeat naturaliter commune cui illa. Genito eniin
ad ingenitum quzmam aut. qualis ratio fuerit, quod
ad qualitatem pertinet, essentialem nimirum? Pra-
terea. quid dicent illi qui ad omne malum sunt pro-
clives, cum Dei ac Patris proprietates in genimino
quoque videbunt, hoc est in Filio? Vita enim, et lux,
εἰ Deus verus est Pater : sed liec quoque est Filius,
non per participationem, neque alieno benelicio,
sed substantialiter, et zequali prorsus inodo. An sen-
lis igitur demum ea qua propria sunt et peculiaria
divinitatis, rationi et modo ἀγεννησίας non statim
convenire, ut ne aliurum quoque esse dicamus, qua
citra generationem esse ac subsistere videntur, sed
congruere potius Paui ac Deo?Sic enim naturz,
opinor, lege identitas substantie manabit demuin ad
Filium, et ex ipso. lyitur ingenitum nullo modo est
Dei substantia, sed boc, uti dixi, solum significat, ni-
inirum Patrem non esse genitum, neque proprie ac
per se subsisiit. |

B. Bene habet. Sed dicent forsan adversarii : Si
Filium qui genitus est, eumdem csse οἱ copsubstan-
tialem Deo ac Patri dicis, non jam vereberis, opí-
nor, censere illum etiam Patri 4355 semper. coet-

75

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

L|

sistere, nec, aosque passione et fluxu qui in gignendo A νοεῖν, xat od δίχα πάθους, χαὶ ἀχοῤῥοης, τῆς Ex τοῦ

feri dicitur, genitum esse, licet omni ratione adiga-
mer ut credamus eausam alicujus prius exstare
causato, et quodcunque gignitur, genitoris quodam-
modo naturam ledere : prodit. enim tanquam pars
illius. Rejiciatur itaque illa natura et veritate gene-
ratio, qus naturze ab omni passione alienzx, et labis
immuui necessitatem απο importot fluxum pa-
tendi.

Α. At numquíd istud plane est quod dixi? Suis
enim sermonibus, quodcunque placitum est, veluti
fucum inducunt, etin diversas eos mutant formas,
atque liuc illuc facile feruntur, nec ab arundinibus,
multum differunt, cum alioquin constantiam prz se
ferre deberent, ncc infantes stulte iniitari. Ili enim,
cum mente adliuc et ratione careant, ad quemvis
molum inconsiderate feruntar : hi autem levi inge-
nio praditi, quamcunque doctrinam temere arri-
piunt, et quantumvis putidam et infirmam in pretio
habent: quod ego abjecii esse reor, et prz inertia
stertentis ingenii, Paulus autem nobis : « Fratres,
inquit, nolite effici pueri sensibus, sed malitia par-
vuli estote, sensibus autem perfecti estote "*. » Mi-
nus siquidem sapere quam oportet "", et minus
quam par sit, ut veri coguitionem assequantur qui
jam inter viros censeniur, neque amplius sunt im-
puberes, et imbecilla mente przditi, sed ad mepnsu-
ram ziatis plenitudinis Christi pervenerunt 15, aan-
ctos utique non decet, neque dubitandum est, quin
quibus plaue insederit damnum afferat, quod difR-
cile admodum abstergatur.

B. Ita prorsus : recte cnim ais.
Α. Vin' tu igitur, bis, ita ut sunt, valere jussis, il-
lorum tricis pergamus veritatem opponere?

B. Sane quidem. Istud euim certe satius quoque
fuerit.

Δ. ltaque dum, causam et causatum «arripiunt, ac
nominant undenam nes&cio (nec enim e divina
Scriptura depromi dicent), ecquid demum sibi vo-
lun? |

B. Equidem ex te audii modo causam semper an-
tiquiorem ease causato, conceptu, el reipsa : εἰ ge-
nitoreih baud absque passione οἱ Bluxu gignere us-
quam. Atque hzc illi detorquentes minorem esse Pa-
we Filium 496 asserebant, et secundum esse, ac
quodammodo tarde genitum, volebant : adeoque ge-
neralionem. ipsam. non verom: impie. nuncupanies,
calumpiansur etiam coneubstantialitatem.

A. Miud ergo sciscitantibus dicant : €redunt Pa-
trem Filio esse. eausam exzeistendi : num ut crca-
torem, qui perinde ac creaturas illum in ortum
' ereando eduxerit, aut non. hoc pacto quidem, sed
nobiseum fatebuntur vero generationis modo geni-

** [ Cor. xiv, 30. 7 Rom. xit, 5.

** Ephes. 1v, 15.

τεχεῖν. λεγομένου Yeyéventau χαΐτοι παντὸς fux;
ἀναπείθοντος λογιφβοῦ, τό τινος αἴτιανι πρανπάρχειν
ἡγεῖσθαι τοῦ αἰτιαταῦ, xal ὡς ἅπαν τὸ. γεννώµενον
κατασαἰνεταί πως τὴν τοῦ τεχόντος φύσιν’ αρόοισι
γὰρ ὡς µέἐρος. Παρείσθω δὴ οὖν ἡ φύσει τε καὶ
ἀληθείᾳ γέννησις, πάντη το xal návteq τὸ χρηλαι
παθεῖν τὴν ἀποβῥοὴν εἰσκομίζονσα τῶν Tex ποθεὶν
ἀνωτάτην xal ἁλώδητον φύσιν.

A. Εἶτα οὐχὶ τοῦτό ἐστιν ἑναργῶς όπερ ἔφην; Occ
γὰρ ἂν ποιοῖντο λόγοις , τὸ ὅτι ἂν βούλωνται vostv,
χαθάπερ τινὰ βαφὴν ἐπιχρωματίζοντες, εἰς ἑτεροίας.
αὐτοὺς μεθιστᾶσι μορφὰς, xai πρὸς πᾶν ὁτιοῦν µε-
ταχλίνουσιν εὐπετῶς, τὸ οἶμαι δονάκων διενεγχεῖν
οὐδὲν, iv σμιχρῷ κομιδῇ ποιούµενοι λάγῳ, καίτοι
χρῆν δήπου xat διαπεκῆχθαι φιλεῖν, xat τὸ τοῖς νή-
πίαις ἑξομοιοῦσθαι δεῖν ὡς ἀχρεῖον ἀποῤῥίπτειν, xat
τῶν ὅτι μάλιστα χεκιθδηλευµένων. Ἐχεϊνά τε γὰρ,
νοῦ xai φρενὸς τῆς ἀρίστης ἔτι τητώµενα, πρὸς πᾶν
τὸ χινοῦν ἀπερινοήτως ἴεται ’ οἱ δὲ τὸ ἦχον εἰς νοῦν
ἁθασανίστως ἁρπάξουσι, πάντα τε σαθρὸν xal ἄναλ-
xiv. ἐχτετιμήχασι λόγον’ ἀνδραποδῶδες δὲ οἶμαι
τουτὶ, χαὶ νοῦ τὸ ῥέγχειν ἠῤῥωστηχότος. 'Ἡμῖν δὲ ὁ
Παῦλος « Αδελφοὶ, φησὶ, ph παιδία γίνεσθε ταῖς
φρεσὶν, ἀλλὰ τῇ χαχίᾳ νηπιάζετε, ταῖς δὲ φρεσὶ τή-
λειοι γίνεσθε, » Τὸ γάρτοι φρονεῖν μὲν ἧττον 9 χρῖν,
μεῖον δὲ ἤπερ fv εἰχὸς τῆς ἀληθοῦς ἐφικέσθαι γνώ-
σεως, Xalxot τελοῦντας εἰς ἄνδρας, οὐκ ἀφῄῆδους ἔτι
καὶ ὁλιγογνώμονας, Ίχοντας δὲ Ἠδη πρὸς µέτρον
ἡλιχίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ, ἁγιοπρεπὲς
μὲν οὔ τί που’ δυσαπότριπτον δὲ ὅτι προσοίσει τὸ
βλάδος οἵσπερ ἂν ὅλως ἐνιζήσειεν, οὐκ ἀμφίόολον.

B. Οὐχ ἑτέρως ἂν ἔχοι, λέγεις γὰρ ὀρθῶς.

ΔΑ. Πούλει δη οὖν ταυτὶ μὲν ἓν τούτοις ὅπως περ
ἂν. «lev. ὧδε μὲν ἔχειν ἑῶμεν, ἴωμεν δὲ αὖ, ταῖς ἐκεί-
νων ἀθυρογλωττίαις ἀντεχχομίσαντες τὴν ἀλήθειαν,

B. Καὶ µάλα. Τοῦτο Y&p που xai ἄμεινον.

Α. Τὸ αἴτιον τοίνων xal τὸ αἰτιατὸν, οὐχ. οἵδ' ὅθεν
ἡμῖν ἑλόντες τε xal ὀνομάζοντος' οὗ γάρ. mou παρά
Yt τῆς θείας ἑροῦσι Γραφῆς c τί δὴ ἄρα καὶ φρονεῖν.
ἑγνώχασε;

B. Καὶ μὴν ἁρτίως ἐπυθόμην σου λέγοντος, ὡς
ἀεῖ πὠς ἔστιν ἓν πρεσθυτέρᾳ νοῄσει τε xaX ὑπάρξει,
τὸ αἴτιον, τοῦ αἱτιατοῦ: xai ὅτι τὸ γεννῶν οὐχ. ἂν
δίχα πάθους χαὶ ἀποῤῥοῆς δ.αγεννήσοι ποτέ. Καὶ
ταυτὶ παραφἑροντες, &y ἑλάττοσι μὲν f| ἐν οἷς ὁ Ha-
«hp ἀπεφαίνοντο τὸν Υἱὸν, ἡξίουν δὲ εἶναι δεύτερον,
xai οἱονεί πως ὁψιγενῃ, xax τάχα που xal αὐτὴν αὐκ
ἀληθῆ τὴν γέννησιν ἀνοσίως ἐπιφημίζονεες, xat τὸ
&x τῆς οὐσίας συκοφαντοῦσι γνήσιον.

A. ᾽Αγορευόντων δὴ οὖν ἐρομένοις Exstvo*. αἶτιον
τοῦ εἶναι πεπιστεύκασι τῷ Yl τὸν. Βαωτέρω" πότερα
την τοῦ ποιητοῦ τάξιν ἐπέχοντα xal πρὸς «b εἶναι
διακομίσαντα δημιουργικῶς àv ἴσῳ τοῖς ατίσμασιν,
Άγουν ὧδε μὲν οὐχὶ, συνεροῦσι δὲ ὅτι χατά γε τὸν

ri.

DE SS. TRINITATE DIALOGUS Il.

146

ἀληθη τῆς ΥΣννήσεως τρόπον, ἐξ ἰδίας ἡμῖν οὐσίας A tum quo ex propria. nostra substantia procedit id

προϊέντα τὸ γεννώμενον;

B. ας Πατέρα φασὶν, fot δημιουργόν. ᾿Απλοῦς
γὰρ ὑπάρχων τὴν οὐσίαν ὁ ἀνωτάτω θεὺς, ὡς ἂν
νοοῖτο χτίζειν, οὕτω χαὶ γεννᾶν. Ἱοιγάρτοι τῆς ἑνερ-
χείας τὸ ταυτοειδὲς συνθῄσει που πάντως ἁπλοῦν
ὄντα, φησίν.

A. Καὶ μὴν τοῦτό γέ ἔστιν, ἄνω τε xal χάτω δια-
κυκῆσαι τὸ πᾶν, xal τὴν τῶν πραγμάτων εὐδιάχρι-
τον φύσιν, ἀσυνθέτως χομιδῇ φύρδην ἀναχέαι, χαὶ ἃ

τῆς ἀλλήλων ποιότητος µακρός τε xal ἀχριθῆς ἆπο-΄

νοσφίζει λόγος, ποταµίοις ἓν ἴσῳ νάμµασιν εἰς µισ-
Υάγχειαν ἐνεγχεῖν ' ἔφη γὰρ οὕτω τις τῶν παρ᾽ "EX-
Jot σοφῶν (1). Ἕτερον γὰρ, οἶμαι, τὸ χτίζειν παρὰ
τὸ γεννᾷν ἅπας τις οὖν ἡμῖν ἀποφανεῖ λόγος. ὐἷμαι

δὲ δεῖν, μὴ τὸ ἁπλοῦν ἁλόγως προσνέµοντας τῷ Πα- Β

τρὶ, πρὸς ἑκτόπους ἐννοίας ὀρθῶς ἔχοντά τε xal ἐν
χαλῷ δόξης ἐρηρεισμένον τὸν Ev. αὐτῷ χατασείειν
λόγον. El γὰρ ὡς χτίσει xal τἐξεται, xal ταυτὸν ἅμ-
qu νοεῖται, διιστάντος οὐδενὸς εἰς διαφορὰν, xai τὸ
ἑτεροίως ἔχειν, χαταδείσαιμ ἂν οὐδαμῶς ἐκεῖνο εἰ-
πεῖν, ὡς ὦνπερ ἂν εἴη δημιουργὸς, τούτων ἔσται δή-
που καὶ πατὴρ, xai πᾶν τὸ πἐποιηµένον νοοῖτ) ἂν
αὐτοῦ καὶ γέννημα. Τὰ δὲ, ὁπόσα té ἐατι xal ἓν ὁπό-
cot; εἴδεσι χαὶ διαφοραῖς, φράσαι μὲν οὐ ῥάδιον,
πάρα δ᾽ οὖν ὅμως τοῖς ἐθέλουσιν ἀναμετρεῖν. 0ὐδὲν
γάρ ἐστι τῶν ὄντων, ὃ τὸν τοῦ πεποιησθαι διελάσει
"λόνον. Τελοῖ δὲ ὅτι πάντη τε καὶ πάντως ἕν γε τοῖς

quod gignitur? '

B. Ut Paireim aiunt, sive ut creatorem. Cum enim
supremus Deus simplex sit substantia, quo pacto
creare censcbitur, eodem et gignere. ldcirco similis
illa eademque operandi ratio simplicem utique illum:
constituel, inquiunt.

A. Profecto istud est susque deque omnia permi-
scere, et discretam rerum naturam ineoncinne mistim-
que confundere, et qux longa et accurata qualitatis
ralio invicem separat, torrentis instar, in convallem
deferre ut scripsit Graecorum sapientum unus. Aliud
enim esse creare et gignere, cuivis sanze mentis pa-
tebit. Existimo vero non oportere, simplicitatem
Patri temere tribuendo, rectam et przclare funda-
tam de illo doctrinam in. absurdas sententias pro.
trudere. Si enim ut creat, ita el gignet, atque ambo
idem citra ullam differentiam ac distinctionem esse
putantur, non verebor dicere, quorum ille sit opi-
fex, eorum fore quoque patrem , et quodcunque ab
illo factum sit ejus quoque genimen censeri. Hzc au-:
tem quota eint, εἰ quot speciebus aut differentiis
contineantur, dictu non est facile : verumtamen, si
cui sit animus, licet percensere. Nulla enim res est
αυ facturz rationem respuat. In rerum autem nu-
mero utique censeri etiam inflma quaeque et abjecta,
quis neget? Omnium igitur erit, si qu:e ejusmodi sint,
pater D»us.

οὖσι, xai τὰ ἐν ἑσχάτοις xal χατεῤῥιμμένα, τίς ὁ χαταρνούµενος; Απάντων οὖν ἔσται, καὶ εἰ τῇδε Eyos

πινὰ, πατὴρ ὁ θέός..

B. Καὶ πῶς ἀτοπίας οὗ σφόδρα μεστὸς ὁ λόγος, ϐ Α. Nunquid vero absurditalis plenissima est illa

A. Δυσσεθείας μὲν οὖν τῆς ἑσχάτης ἐπέχεινα θεῖν
qain; ἂν μᾶλλον, εἰ τὰ εἰχότα λέγοις. El γὰρ, ὡς
οἵονται, παρὰ τῷ θεῷ καὶ Πατρὶ, τό τε χτίξειν καὶ τὸ
γεννᾷν ἁδιάκριτον ἀληθῶς, καὶ οὐχ ἑτεροίως ἔχον διὰ
τὸ ἁπλοῦν iv οὐσίᾳ, πρῶτον μὲν, εἰχαιόμυθον τὴν
ἁγίαν ἡμῖν ἀποφαίνουσι Γραφὴν, μονογενη τὸν Υἱὸν
ὀνομάζουσαν, τὸν, εἴπερ ἐστὶν ἀληθὲς ὃ 6f, φασιν οἱ
δυ ἑναντίας, πρωτότοχον bv πολλοῖς ἁδελφοῖς, μᾶλλον
6b πᾶσιν ὁμοῦ τοῖς εἶναι πεπιστευµένοις, ἢ Yevvn-
θέντα τυχὸν, Ίγουν ἑνεργείᾳ δημιουργικῇ παρενε-
χθέντα πρὸς ὕπαρξιν. Δοχεῖ γὰρ ἐχείνοις, ἄμφω τε
εἶναι ταυτὸν, xal οὐχ ἑτεροίως ἔχειν. Εἴη δ᾽ ἂν xai
αὐτὸς ἁμαρτοετῆς, ὡς ἔοιχεν, ὁ ἡμῖν μυσταγωγὸς

ratio?

B. [mo ultimam impietatis metam excedere potius
dixeris, si vere loqui velis. Si enim, ut putant, apud
Deum et Patrem creare et generare idem est ce-*
vera, nec diversum, propter simplicitatem essentise, .
priruum quidem inanem nobis faciunt Seripturam,
qui unigenitum Filium nominat, 437 illum (si ve- .
rum esi quod adversarii dicunt) primogenitum in :
muliis fratribus "*, imo vero una cum omnibus om- -
vino qua esse creduntur, aut genitum forsan, aut
creatum. Videntur enim illis ambo esse ἰάθω, nec
inter se discrepare. Erraverit autem, ut videtur,
magnus ille noster doctor Joanucs, cum de Filio
velut arcanum quiddam prodidit τὸ unigenitus, queat

Ἰωάννης, οἷά τι τῶν &nopér cuv ἐξενεγχὼν «b µονο- D quidem in sinu Dei ac Patris ait esse"?*, uon ementi-

γενῆς, ἐφ᾽ Y loo ὃν δὴ ἐν χόλποις εἶναί φησι τοῦ θεοῦ
καὶ Πατρὶς, οὗ δ.εψευσµένον, οἶμαι, τὸν £5 αὐτῷ
τόχον xaX διὰ τούτου δειχνύς * διελάσαι ὃ ἂν ἡμῖν elg
θράσους ἤδη τουτὶ, χαΐτοι σοφὸς ὢν ὁ λόγος, ὡς &nt-
θρώσχειν ἀποτολμᾷν καὶ αὐτῷ τῷ Υἱῷ. Φαΐην γὰρ ἂν
ὅτι τὰς τῶν Ἰουδαίων ἀχρίτους ὁρμὰς, xalvot παρὸν
ἁποσε[εσθαι, xal μάλα ῥᾳδίως, αὐτὸς ἐφ᾽ ἑαυτῷ παρα-
θήγων ἁλώσεται. TL γὰρ μὴ μᾶλλον ἔφασκεν * Ἐγώ

7 Rom. vit, 29. 1** Joan. à, 18.
(4) Homer. Πα. Δ :

39 Joan. v, 19.

tam, opinor, ejus generationem per hoc etiam indi-
cans ; sed eo tandem audacia sermo sapiens evase-
rit, ut in ipsum quoque Filium audeat invehi. Dixe-
rim quippe quod, cum Judaorum temerarios impe-
tus liceret facile retundere, ipse illos iu se acuere
comperiatur. Quidni enim potius dicebat : Ego sum
creatura el factura Dei, quam Patrem suum nomi:
nabat Deum, seipsum xqualem faciens Deo ** f Cur

Ὡς ὃ’ ὅτε yelpa( poc ποταμοὶ xat! ὄρεσφι ῥέοντες
Εἰς µισγάγκειαν cvpji6dAAecor, ὄμδριμον ὕδωρ, etc.

PaTRoL. Gn. LXXV.

24

721

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

114

potius in synagogis pra«ic. bat : « Qui creditin Fi- A εἰμι τὸ χτίσµα xal ποίημα τοῦ θεοῦ, Πατέρα dk ἴδιον

lium, non judicatur **, » quam id quod immane au-
ditorum odium, αἱ videlur, placare poterat : Qui
eredit in creaturam, non judicatur? Nam si quis,
epinor, eum ista prdicautem. audiisset, non illum,
opinor, intolerabilem putasset, ueque lapidare vo-
luisse, nec eum de montis cacuniine praecipitem
agere stultissime statuisset. Quid vero ipsi quoque
sapientissimi discipuli faciebant, cum illum plane
Filium, non autem creaturam esse putarent? Nam
eum in sumnio fluctu. graderetur, et liquidam ac
fluxam undarum naturam iueffabili virtute suis pe-
dibus substeraens, latum pelagus peragraret, inso-
litum quidem sanctis apostolis spectaculum dedit,
vixque conscendit vltro ac una eum illis navigio

tranavit, quamvis liceret, idque facile, οἱ modo vel- B

let, summo fluctu incedere. llli vero demum attoniti,
ει invictam ejus potestatem animo reputantes, ad-
orabant, dicentes : « Vere Dei Filius es **, » Nun-
quid ergo jurejurando rem cum affirment, et
Dei Filiuin esse vere dicant, jure merito mendacii
argueutur, et a vero. aberrasse depreliendentur
conviuceuturque? Si enim Filius non est ex Patris
substantia prognatus, sed factura potius, (iliatioms
gloria fucatus, el specie ac titulo tenus appellatio-
nem sortitus, quid cause acceperant ob quam il-
lum 439 adorarent? Cur autem Filium nomina-
hant doctores veritatis atque praecones ?

ὠνόμαξε τὸν Osbv, ἴσον &autby ποιῶν tip θεῷ; Τί δὲ
ἔδει μᾶλλον ἐπιρωνεῖν &v συναγωγαὶῖς. « Ὁ πιστεύων
εἰς τὸν Yibv οὐ κρίνεται, » χαὶ μὴ ὕπερ ἣν εἰχὸς καὶ
λίαν εὐχόλως Χατευνάσαι δυνατὸν τῶν ἀχροωμένων
τὸν ἀτίθασσον φθόνον" 'O πιστεύων εἰς τὸ χτίσµα οὐ
κρίνεται; Οἶμαι γὰρ ἂν, εἰ ταυτὶ διαχεχραγότος δι-
ἐπύθετό τις, οὐχ ἂν οἴεσθαι φορτιχὸν, οὐδὲ ἐθελῆσαι
καταλξύειν αὐτὸν, χα) μέχρις ὀφρύος τοῦ ὄρους ἆπο-
χοµἰίνοντας, χρημνοῖς ἐνιέναι παραλόχοις [al. παρα-
λόγως] ἐπιχειρεῖν. Τί δὲ 6h xaX ἕδρων οἱ σοφώτατοι
µαθηταὶ , δόξαν ἔχοντες ἐπ᾽ αὐτῷ, τὴν Υἱοῦ που
πάντως , xal οὐχὶ τὴν κτίσματος; Ἐπειδὴ γὰρ Em
ἄχρῳ χύματι βαίνων, xax τὶν ὑγράν τε χαὶ εὐδιά-
χυτον τῶν ὑδάτων φύσιν, ἀφράστῳ δυνάµει τοῖς ἰδίοις
ὑποστορέσας ποσὶ, τὸ πλατὺ δ.ἐθει πέλαγος, ἀσύνηθες
μὲν τοῖς ἁγίοις ἁ ποστόλοις ἐδίδου τὸ θαῦμα, συνεισ-
ἠλατο δὲ μόλις ἐχὼν, χαὶ ὀλχαδίῳ διέπλει, χαίτοι xal
ῥᾷστα μεστὸν [γρ. μετὸν], εἶπερ ἕλοιτο κατορθοῦν,
τὸ χαὶ αὑτοῖς ἐποχεῖσθαι χύμασι. Κατατεθηπότες δὲ
ἤδη, καὶ τὴν ἅμαχον ἐξουσίαν ἀναλογισάμενοι, προσ-
εχύνουν λέγοντες * «᾽Αληθῶς θεοῦ Υἱὸς et. » Ap! οὖν
οὐχὶ καὶ ἐνώμοτον ὡδὶ τὸ χρΏμα ποιούμενοι, εἶναί τε
Υἱὸν ἁληθῶς διειπόντες Θεοῦ, διαθεθλήσονται μὲν εἷ-
Χότως ὡς φευδοεπεῖς , διηµαρτηχότες δὲ τἀληθοῦς
ἁλώσονταί τε χαὶ ἐλεγχθήσονται; El γάρ ἐστιν οὐχ
Yibe, ἐχ τῆς τοῦ γεννέσαντος οὐσίας ἀναφὺς, ποίηµα
δὲ μᾶλλον , τῇ τῆς υἱότητος δόξη χαταχεγρωσµένος,

καὶ iv quai; εὐφημίαις την ἐπωνυμίαν λαχὼν, tl µαθόντες προσεχύνουν; Τί δὲ Υἱὸν ὠνόματον οἱ µυστ»

αγωγοὶ καὶ τῆς ἀληθείας χἠρυκες;

p. Optime nobis procedere videlur oratio.

A. Divinusille porro eti sacratissimus Paulus,
quamvis a Deo vas electionis nuncupatus 5”, et. or-
dinatus sacerdos in gentibus, accuratusque Salva-
toris nostri mysteriorum dispensator, quid signifi-
care vellet cum de ipso Filio et sanctis angelis cla-
mát: « Qui cumsit splendor gloti;r, οἱ figura sub-
' gtantizs ejus, portansque omnia verbo virtutis suz,
purgsiioncm peccatorum nostrorum faciens, sedit ad
dexterau majestatis in excelsis, tanto melior angelis
effectus, quanto differentius prz illis nomen hare-
ditavit. Cui enim angelorum dixit aliquaudo : Fi-
Jius meus es tu, ego hodie genui te; et rursum :
Sede a dextris meis, donec ponam inimicos tuos
scabellum pedum tuorum? Nonne omnes sunt adui-

CQ ]B. 'Q; ἄριστα ἡμῖν ὁ λόγος ἔχει.

A. Ὁ δὲ δὴ θεῖός τε xal ἱερώτατος Παῦλος, xafzot
σχεῦος ἐχλογῆς ὠνομασμένος παρὰ 8:02, xal τετα-

γμένος ἱερουργὸς εἰς τὰ ἔθνη, xai ταµίας ἀχριθὴς

τῶν τοῦ Σωτῖρος ἡμῶν μυστηρίων, τί ἂν βούλοιτο
δηλοῦν, ὅταν Έχει βοῶν περί τε αὑτοῦ τοῦ Υἱοῦ xa
τῶν ἁγίων ἀγγέλων, « "Oc àv ἀπαύγασμα τῆς δόξης,
xal χαρακτὴρ τῆς ὑποστάσεως αὐτοῦ, φέρων τε τὰ
πάντα τῷ ῥήματι τῆς δυνάµεως αὐτοῦ, χαθαρισμὸν
τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν ποιησάµενος, ἐχάθισεν ἓν δεξιᾷ
τῆς µεγαλωσύνης Ev ὑψηλοῖς, τοσούτῳ χρείττων γε-
νόµενος τῶν ἀγγέλων, ὅσῳ xal διαφορώτερον map"
αὗτοὺς κεχληρονόµηχεν ὄνομα; Τίνι γὰρ εἶπέ ποτε
τῶν ἀγγέλων ' Yió; µου εἶ σὺ, ἐγὼ σήμερον γεγἐν-
νηχά ce* xal πάλιν. Κάθου ἐχ δεξιῶν µου, ἕως ἂν

nistratoril spiritus, in ministerium missi propter eos D θῷ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου; Οὐχὶ

qui bsereditatem capient salutis **? » Et iterum :
« Si enim qui per angelos dictus est sermo factus
est firmus, et omnis pravaricatio et inobedientia
accepit justam mercedis retributionem, quomodo
nos refugieuus, si tantam neglexeriwmus salute *!* fy
Quomedo enim a nobisipsis in universum et. sanctis
pngelis censebitur esse ineffabilis gloriz character,
adeoque spleudor-substantig Dei ac Patris Filius, si
genili significationem ex rei veritate non habebit,
$ed nudis ae solis iuauratur vocibus, alioqui natura
diversus, οἱ inter creaturas nuiberatus? Nihil enim

£! Juan. 1t, *$.

-

πάντες εἰσὶ λειτουργιχὰ πνεύματα, εἰς διαχονίαν
ἁποστελλόμενα, διὰ τοὺς µέλλοντας χληρονομεῖν σω-
*rnpíav; » Καὶ πἀλι»' € El γὰρ ὁ δι’ ἀγγέλων λαλη-
θεὶς λόγος ἐγένετο βέδαιος, xal πᾶσα παράδασις xal
vapaxoh ἔλαθδεν ἔνδιχον µισθαποδοσίαν, πῶς ἡμεῖς
ἐχφευξόμεθα, τηλιχαύτης ἀμελήσαντες σωτηρίας; »
Πῶς γὰρ ἂν ὅλως νοοῖτο πρὀς τε ἡμῶν αὐτῶν, καὶ
τῶν ἁγίων ἀγγέλων, τῆς ἀῤῥητου δόξης χαρακτὴρ,
χαὶ μὴν καὶ ἀπαύγασμα τῆς ὑποστάσεως τοῦ Gto)
καὶ Πατρὸς ὁ Υἱὸς, εἰ τὴν τοῦ γεγεννῆσθαι δύναμιν
οὐχ kv πράγµατος ἀληθείᾳ διαχεχτήσεται, φιλαῖς δὲ

δι Mattli, xiv, 35. ** Act. ax, 0. ** Hebr. ι, ὅ-δ ; xin, 14. 5 Hobr. 0,2, 3.

200

DE SS, TRINITATE DIALOGUS Π.

750

xai µόναις χαταχρυσοῦται φωναῖς, ἑτεροίως ἔχων A jam, ut videtur, probibebit quominus ipse quoque

κατὰ τὴν φύσιν, καὶ σνντεταγµένος τοῖς χτίσµασιν ;
0ὐδὲν Υὰρ, ὡς ἔοιχε, τὸ ἁἀπεῖργον ἔτι, καὶ αὐτὸν ἓν
χτίσµασι τελεῖν τὸν Πατέρα, χρῆναί τε νοεῖσθαι γε-
νητὸν, εἴπερ αὐτοῦ xal χαραχτὴρ xal ἀπαύγασμα
γενητὸς ὑπάρχων ἐστὶν ὁ Υϊἱός. Ὄνομα δὲ πῶς διαφο-
Ρρώτερον ἔτι χεχληρονόµηχε παρὰ τοὺς ἀγγέλους; El
γὰρ iv ἴσῳ τοῦ χτίνειν παρὰ cip τὸ γεννᾷν, ὅτλον
ἂν εἴη δήπουθεν, ὡς τὸ Ev Υἱοῦ τάξει λελογισμένον
ἁδιαχρίτως ἔσται xal ποίηµα, xal τὸ ἐν χτίσµασιν
ἀληθῶς χατηριθµηµένον, οὐδὲν ἠττόν ἐστι χαὶ γέν.
νηµα. Τί οὖν ἔτι διαµέλλει θεὸς, εἴς γε τὸ χρῆναι
τυχὸν, xat ἑχάστῳ τῶν ἁγίων ἀγγέλων εἰπεῖν. εΥἰός
μον sl σὑ, ἐγὼ σήμερον γεγἐννηχά σε; Ὁ γὰρ
ἔχουσιν ἑλόντες οἴχοθέν τε xat οὐσιωδῶς, τί μὴ νέµων

Pater in creaturarum numero collocetur, et. factus
censeatur esse, si ejus et character et splendor est
Filius, cum sit factus. Jam vero quomodo nomen
excellentius prz: angelis sortitus est? Nam ei creare
in Deo idem est ac gignere, utique manifestum est,
illad quod Filii locum tenere censebitur, creaturam
quoque fore citra ullum discrimen, et quod in crea-
turarum numero habitum fuerit, illud nihilosecius
genimen quoque futuruia. Quid ergo impedit quo»
minus unicuique etiam sanctorum Deus dicat : « Fi-
lius meus es tu, ego hodie genui te? » Quod enim
proprium est eorum et essentiale, quidni tribuit,
jmo vero (loquar enim paulo vehementius) cur adi-
mit, et injuriam ἄ 39 facit iis quibus ea gloria jam

ὁρᾶται, μᾶλλον δὲ (θερµότερον γὰρ εἰρήσεται), τί B obtigit ut geniti sint et inter filios numerati? Cum

παραιρεῖται, xal ἁδιχεῖ τοὺς Ίδη λαχόντας τὴν τῆς
Ὑεννήσεως δόξαν, xal τὸ Ev υἱοῦ τετάχθαι λόγῳ ;
Διοίσει γὰρ ὅλως οὐδὲν, ἐπείπερ ἁπλοῦς ὁ θεὺς, τὸ
γεννᾷν του χτίζειν παρ᾽ αὐτῷ, χατά γε τὸν ἐχείνων

enim simplex sit Deus, nihil plane apud eum gene-
ratio a creatione differet, quemadmodum illi stulte
sentiunt, sed ambo in unam signiflcationem permi-
scentur, et in rem eamdem concurrunt.

ἡλίθιον voov* ἀναχεῖται δὲ ἄμφω πρὺς ἓν τι τὸ δηλούµενον, xal τὴν εἰς ταυτότητα δέχεται avvbpe-

μήν.

B. Ναί; δοχεῖ γὰρ ὧδέ πη νοεῖν τε xal φράζειν αὐ-
τοῖς.

A. ἉΑλλ) οὐχ ὧδε ἔχειν ἐροῦμεν fuste: πολλοῦ γε
καὶ δεῖ. Πλείστη γὰρ ὅση τοῖν τε ὀνομάτοιν ἡμῖν xal
αὐτοῦ τοῦ χρήματος ἡ διαφορά. ᾽Απόκριναι δὲ, εἴ σοι
δοχεῖ, φιλοπευστοῦντί µοι.

B. Πύθου δῆτα.

Α. 'O τῶν θείων ἡμῶν μυσταγωγῶν ἄριστός τε

B. Ita plane : sic enim illi sentiunt ac loquua-
iur.

Α. At nos ita rem esse non dicemus, multum ab-
est. Multum enün est apud nos cum utriusque nomi-
nis, tum ipsius rei diserimen. Responde vero, si
placet, interroganti mihi.

B. Interroga demum.

Α. Prestantissimus ille ac supremus divinorum

xai ὑπέρτατο; Ἰωάννης ἀναγέγραφε περὶ τοῦ Υἱοῦ * C doctorum Joannes scripsit de Filio : « In propria

« Εἰς τὰ ἴδια $A0c, καὶ οἱ ἴδιοι αὐτὸν οὐ παρέλαθον;
ὅσοι δὲ ἔλαθον αὐτὸν, ἔδωχεν αὐτοῖς ἐξουσίαν τέχνα

εοῦ γενέσθαι τοῖς π'στεύουσιν εἰς αὐτόν. » Ap' οὖν
τοῖς οὐκ ἔχουσ, τὸ ἐν υἱοῦ κεἶσθαι δόξῃ, δεδωρΏησθαι
φῄήσομεν τῆς υἱοθεσίας τὴν χάριν, Ἡ τοῖς ἤχιστα δεο-
µένοις τοῦ λαθεῖν οἴχοθέν τε xaX οὐσιωδῶς πεπλου-
τηχόσιν αὐτὸ, xai εἰ μὴ ὑπό του δέχοιντο τυχόν;

B. Toig; οὐχ ἔχουσι. Τοῦτη γὰρ οἶμαι xai ἀληθές,

A. Εἶτα τίς ἕν γε τοῖς οὖσιν ὅλως οὐκ ἔχων ἁλώ-
σεται, εἴπερ οὐδὲν ἡ γέννησις παρὰ τὸ ἑχτίσθαι ἐστὶ,
μᾶλλον δὲ, εἴπερ Bv ἄμφω xoi ταύὐτὸν, διϊστάντος
ὅλως πρὸς ἑτερότητα μηδενός, Γεγεννῆσθαι γὰρ

σιν.

B. ἸΑρ΄ οὖν ἐξ αὐτῆς ἡμᾶς τὶς ἰδίας φύσεως γε:
γέννηχεν 6 Πατήρ:

A. Οὐ γεγέννηχε μὲν ἡμᾶς ἐξ ἰδίας φύσεως 6 θιὸς
xai Πατήρ ΄ πλὴν οὐχ ὅπερ ἂν φαίνοιτο νοσοῦν ἐφ᾽
ἡμῶν τὸ ἀπρεπὲς xai ἀμήχανον, τοῦτο 61) πάντως
ἀντιτάξεται χατὰ τὸν ἴσον λόγον xal τῷ χατὰ φύσιν
Υῷ; Ἐκτίσμεθα μὲν γὰρ ὁμολογουμένως ἡμεῖς' ὁ
0$ τῆς οὐσίας ἑξέφυ τοῦ Θεοῦ xal Πατρὸς, πρὸς ὃν
xai μεῖς διαμορφούμεθα, xaX bv. γεννήσεως τάδει
viv ἐξ ἡμερότητος ἰδεχόμενοι χάριν, kv. υἱοῖς τετάγ-
µεθα θεοῦ, θύραθεν μὲν καὶ εἰσποιητὸν κοµιζόμενοι

** Joan. 1, 8-19.

δώσομεν πᾶν ὅπερ ἔστι, xÀv εἰ παρήχθη πρὸς γένε-
D

venit, et sui eum non receperunt : quotquot autem
receperunt eum, dedit eis potestatem filios Dei feri
credentibus in ipsum **. Αη ergo dicemus ado-
ptionis gratiam datam esse iis qui non possent in Alii
gloria collocari, an iis quibus opus non esset ut
aliunde acciperent, sed iutra se et essentialiter il-
Ind possidebant, etiamsi a nullo id accepissent ?
B. lis qui non habebant. lloc enim, opinor, ve-
rum quoque est. tl
À. Jamquis in rerum nalura eo utique carerecom-
perietur, ai nlhil ab creatione differt generatio, imo
οἱ ambo unum sunt et idem, nullo prorsus interce-
dente discrimine? Quodeunque enim exsistit, illad
genitum esse concedemus, ἰδιηθιδὶ creatum est.

B. An igitur εχ ipsa nos sua matura genuit
Pater?

À. Non genuit nos quidem ex sua natura Deus
ac Pater ; cacteroquin si quid cernatur in nobis al»
surdi et impossibilis, nonne continuo illud secundum
eamdem omninorationem opponetur Filio secundum
naturam? Nos quippe creati sumus proeul dubio,
hic autem ex substautia Dei ac Patris prediit, cui
ei nos conformamur, et loco generationis aecipien-
tes bonitatis gratiam inter filios Dei collocati sumus,
extraneam quidem et ascititiam dignitatem reportau-

«51 S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCITIEP.

TOÀ

tes, cxterum adoptivi filii, ad verum illum formati, A τὸ ἀξίωμα, θετοὶ δὲ ulot, διαπεπλασμµένοι πρὸς ἆλη-

et ad gloriam naturalis Filii vocatf, Adoptivi autem
in universum non erunt filii, non prius exsistente
illo Filio naturali, et posteriori imagine verge gene-
rationis exemplar in semetipsa prius ostendente. Si
ergo Pater vere non genuit, propterea quod apud
ipsum generare idem est ac creare, et non aliud,
tollitur quidem nobis e medio Filii ratio, quin et Pa-
tris nstura sterilis deprehenditur. Vana item esl
quodammodo 4A) spes eorum qui fidem suscepe-
ruat. Ubi euim in universum erit posthac fiiiatio ?
Ubinam inde promanaons illa dignitas qwe crea-
turam ad meliorem statam revocare potest, si quod
creatum est ejusdem rationis sit ac modi cum re
genita, concurrentibus, ut illi volunt, in unum
creatione et. generatione ? Nunquid. istlisec. nugas
esse dixeris, et omni spurcitie spurciora?

B. Prorsus quidem.
. A. Si vero assessor etiam esse dicilur, et est. re-
vera Patri Filius, cum vera generatio ei nou afferat
ut in genitoris natura omnimoda cum ipso similitu-
dine et zsqualitate sit conspicuus, nonne jam demum
clare dicent, gloriam qux generationis et ortus re-
rum auctori debetur et inest, ad ipsam quoque re-
rum genitarum naturam pertinere, et dignitatem
herilem servum induisse? Et sane diviuus scribit
Paulus : « Cui enim dicit aliquando angelorum : Fi-
lius meus es tu, ego liodie genui te; » aut : « Sede
a dextris meis *'? » Cur enim visum est Deo assi-
stendi ministrandique gloriam convenientissimam
Mis tribuere; bunc autem in supreinis deitatisque
soliis conspicuum esse, eique nullum prorsus dari
assessorem aqus»lis nature? Nutus, ut videtur, ac
voluntas, Patris potestatem sulingressa, huuc. qui-
dem eo loci constitoit, illos vero in eo quo sunt sta-
tat, licet minime coutemptos ac neglectos. Hoc enim
decrevit de ipsis, nimirum ineulpate consistere,
posse principatum suum servare, Deoqne ministran-
tes sursum ac deorsum excurrere. injuste itaque
egit, ut videtur, Deus ac Pater, qui nen passus est
eos :equali gloria ornari? Non est ita : Non equidem
(nec enim recto sensu, uL ilh volunt, destituti sumus).
Infinitun quippe spatium genitam à creatura diri-

θινὸν, xal εἰσχεχλημένοι πρὸς δόξαν τὴν τοῦ χατὰ
φύσιν. θεοὶ (mp. θετοὶ] δὲ οὐχ ἂν εἷεν ὅλως υἱοὶ, μὴ
«00 χατὰ φύσιν προῦφεστηχότος, xal τῆς ἀληθοῦς
Τεννίσεως, τῆς ἑσύστερον εἰχόνος προὔποφα:νούσης
ἐν ἑαντῇ τὸ ἀρχέτυπον. Εἴπερ οὖν οὐ εέτοχεν ἀληθῶς
ὁ Πατὴρ, διά γε τὸ παρ αὑτῷ ταὺτὸν εἶναι τὸ γεννᾶν
τῷ κτίζειν, xat οὐχ ἕτερον, οἴχεται μὲν ἡμῖν ἔχπο-
δὼν ὁ ἐφ᾽ Υἱῷ λόγος, ἄγονος δὲ fj τοῦ Πατρὸς χατα-
φωρᾶται φύσις. Φρούδη δὲ ὥσπερ xal fj τῶν τὴν πί-
στιν παραδεδεγµένων ἑἐλπίς. Ποῦ γὰρ 045; νίότης
ἔτι; Ποῦ δὲ τὸ ἐντεῦθεν ἀξίωμα, πρὸς τὸ ἀμεινόνως
ἔχειν διακομἰζειν δυνάµενον τὸ ἐν χτίσµασι τελοῦν,
εἴπερ ky ἴσῳ λόγῳ τε καὶ µέτρῳ τῷ τεχθέντι τὸ ποιη-
θὲν, συνθεούσης χατ ἑχείνους εἰς Ev τι τὸ χρΏμα,

B «τἰσεώς τε καὶ γεννήσεως; "Ap' οὖν οὐχὶ ληρόν τε

εἶναι ταυτὶ, xal τῶν ἄγαν αἰσχρῶν φαίη τις ἂν
αἰσχίω;

B. Κομιδῇ μὲν οὖν.

Λ. El δὲ 6h χαὶ σύνεδρος εἶναι λέγοιτο, xoi ἔστιν
ἀληθῶς ὁ Υἱὸς τῷ Πατρὶ, τῆς ἐν ἀληθείᾳ γεννήσεως
οὐχ εἰσχομιξούσης αὐτῷ τὸ δεῖν πάντη τε xal πάντως
τῇ τοῦ τεχόντος ἐναγλαῖζεσθαι φύσει, διὰ τῆς εἰσ-
ἆπαν ὁμοιότητός τε χαὶ ἰσότητος, οὐχ ἀναφανδὸν Έδη
πως ἑἐροῦσι τὴν τῷ γενεσιουργῷ πρἐπουσάν τε καὶ
ἑνυπάρχουσαν δόξαν, xai ἐπ᾽ αὐτὴν ἤδη διἠχειν τὴν
εῶν γεννητῶν φύσιν, xal ἀξίωμα xb. δεσποτικὸν &v-
Έφθαι τὸ δοῦλον; Καὶ μὴν ὁ θεσπέσιος γράφει Παῦ-
λος « Τίνι γὰρ εἶπέ ποτε τῶν ἀγγέλων ' Yl µου el
σὺ, ἐγὼ σήμερον γεγέννηχκά σε; » 3, «Κάθου Ex δε-
ξιῶν pov ; » Ανθότου γὰρ δεῖν ᾠφήθη θεὸς, τοὺς μὲν,
εἰς τὸ παρεστάναι τε χαὶ λειτουργεῖν τὴν αὑτοῖν
πρεπωδεστάτην ἀποχληρώσασθαι δόξαν * τὸν δὲ, τοῖς
ἀνωτάτω xa τοῖς τῆς θεότητος ἐναθρύνεσθαι θώχοις,
xat τὸν οὐδαμόθεν ἰσοφυᾶ, σύνεδρόν τε xal ὁμόθρονον
ἔχειν; Ῥοπή τις, ὡς ἔοιχεν, ὑποδραμοῦσα xal θέλη-
ct; τὴν τοῦ Ἡατρ᾽ς ἑξουσίαν, τὸν μὲν ἐν ἐχείνοις
ἑτίθει, σοὺς δὲ, kv οἷς clot, χαίΐτοι μὴ χατεγνωσμέ-
νους. Ἐπιφηφίζεται γὰρ τοῦτο αὐτοῖς, τὸ ἀδιαθλήτως
ἑστάναι, χαὶ τὸ σώζειν δύνασθαι τὴν ἰδίαν ἀρχὴν, ἄνω
πε xal χάτω διαθεῖν λειτουργοῦντας Geo. Ἠδίχησεν
οὖν, κατὰ τὸ εἰχὺς, ὁ θεὺς χαὶ Πατὴρ, μὴ οὐχὶ τῶν
(ocv ἀξιοῦσθαι xal αὐτοῖς ἑφείς; Αλλ᾽ οὐχ ὧδε ἔχει :
πόθεν; μὴ γὰρ ἔρημοι φρενὸς τῆς ἀρίστης ἡμεῖς xaz'

mit; et bic quidem est. Filius, et in quantum istud p Σχείνους εἴημεν ' πλεῖστον γὰρ ὅσον ἐστὶ τὸ µεσολα-

est, in eodem throno cum Patre. sedet : illi autein
assistunt, per creationem ad esse vocati. Cur itaque
permiscent quie misceri nequeunt, et. absurde co-
nantar in unum et idem colligare quse tantom 4
mutus identitate substauntix: distant, quantum ipsa-
met rerum natura sui ipsius testis przdicorit? Sed
hoc illi sudare ac intendere videntur, non ut verum
agnoscant, sed ut insullent, versutisque suis com-
wentie et effrenata. sua protervia impie quodannno-
do ludifüceutur.

Il B. Non falleris equidem: nibilenim illis frugi
9! Hebr, 1, 5, 10.

θοῦν xat διιστῶν ἀμέτρως τοῦ ποιηθέντος τὸ γεννηθέν.
Καὶ ὁ μὲν ἔστιν Υἱὸς, xal ὡς τοῦτο ὑπάρχων, ὀμόθρο-
voc * οἱ δὲ παρεστᾶσι, χεχληµένοι πρὸς τὸ εἶναι δη-
μιουργικῶς. Ti τοίνυν ἀναχιρνᾶσι τὰ ἅμιχτα, καὶ
συνδεῖν ἐπιχειροῦσιν εἰς ταυτότητα παραλόγως τὰ της
ἀλλήλων ὁμοφυῖας ἑξεστηχότα τοσοῦτον, ὅσον αὐτὴ
τῶν πραγμάτων 1 φύσις αὐτομάρτυς οὖσα διαθφῄσειεν
ἄν; Αλλ', ὡς ἔοιχεν, ἱδρὼς ἐχείνοις xal σχοτὸς, τὸ ob
τί που διειδέναι φιλεῖν ἐπείγεσθαι τἀληθὲς, bvcpugdv
δὲ ὥσπερ δυσσεδῶ; ἑναθύροντας πολυπλόχοις εὗρεσι-
λογίαι», xat ἀχαλίνοις ἀθυροστομίαις.

B. Διαφεύδῃ μὲν οὐδαμῶς ' o: ἕετα: Υὰρ παρ

799

DE SS. TIUNITATE DIALOGUS Il.

10b

ἐχείνοις τῶν ἀναγκαίων οὐδέν. Ἐρεῖν δ' οὖν Opt A cure est. Verumtamen hioc illos rogaturos puto .

ἐχεῖνο ὑπολαμδάνω, πῶς ἂν τὸ ἁπλοῦν διαφόρους
ἡμῖν ἐχτέχοι τὰς ἑνεργείας, χαὶ γεννῄσοι μὲν ἔτε-
ρρίως ἣ ὡς ἂν ἐργάσαιτο τυχὸν, ἐργάσεται δὲ οὐχ
οὕτως ἡ ὥσπερ ἂν τέχοι, xal τὸν τῆς ἁπλότητος οὗ
χαταφθερεῖ λόγον:

A. Καὶ μὴν τοῦτό γέ ἐστιν, ὡς ἑγῷμαι, πάλιν fec-
pov οὐδὲν, 3 τὸ, χαλαμίνην μετὰ χεῖρας ῥάδδον ἐλεῖν,
χαθά φησω ὃὁ προφήτης Ἡσαῖας. Τὸ γἀρ τοι τοῖς
οὕτω σαθροῖς καὶ εὐδιαχλάστοις ἐπιθαρσήσαντας λο-
γισμοῖς, ἐν ῥεδαίῳ χεῖσθαι νομίζειν τοῦ φρονεῖν ὁρ-
θῶς, πῶς οὐ χαλαμίνην ταῖς ἰδίαις φψυχαῖς ὑποστή-
σασθαι ῥά6δον ἀσυνέτως ἑλομένους ἀποφήνειεν kv;
Εὐανάτρεπτον γὰρ χομιδῇ τὸ σοφὸν εἶναι δοχοῦν
χαταθρήσεις πρόθληµα, δοχιµάσας ὡδὶ, xai τοῖς οὗ-

quo pacto id quod est simplex differentes operatio-
nes edat, el aliter quidem gignat quam operetur,
neque tamen operaturum sit aliter quam gignat, el
simplicitatis rationem non sit corrupturum.

A. Certe nihil aliud rursus istud est, ut reor,
quam aruudineam virgam manu capere, ut ail pro-
plieta Isaias δὲ, Nam adeo cariosis et fragilibus ra-
tiunculis innitendo putare se recte doctrinz firmi-
tatem tenere, quid aliud est quam arundincum ba-
culum suis animabus temere subjicere? Facile eniin
everli posse illam quantumvis acutam propositio-
nem videbis, si res hunc in modum perpeudas, ct
exacto mentis oculo consideres. Innumere enim

σιν ἔνιεὶς περιεργότατὀν τε xal ἀκριδῃ τὸν βασανί- B sunt rerum naturse, quarum alie ad mutuum dissi-

ζοντα νοῦν. Μυρίαι μὲν γὰρ ὅσαι τῶν ὄντων al φύσεις
εἰσὶν, ὧν αἱ μὲν εἰς διαφορὰν ἀλλήλαις χαὶ διαμάχην
ἔχιστα μὲν Ἠγμέναι, πρὸς τοῦ χαλοῦντος εἰς Υένεσ.ν
τὰ οὐχ ὄὕντα ποτὲ, διῳχισµέναι δὲ μᾶλλον εἰς ἰδιχὴν
ἀποχλήρωσιν, xat ἑτέρως ἔχουσαν, Ἡ αἱ λοιπαί αἱ
δὲ, οὐχὶ τοῦτο λαχοῦσαι µόνον, ἀλλὰ xai ἀλλήλας
ἀναιροῦσαι ταῖς συμπλοχαῖς, xat ἀσύμθατον ἔχουσαι
τὴν εἰς ταυτὸ συνδροµήἠν * νόµος γὰρ αὐταῖς ὁ φύσεως
ἀναχαίει τὴν ἔχθραν. Ap& σοι χατ᾽ ἴχνος τῶν εἰρη-
µένων εἶσιν 6 νοῦς;

B. Οὐ πἀνυ.

A. Σύνες οὖν ὃ qnt, φράσαιµι γὰρ ἂν ὀχνῆσας
οὐδέν. Οὑχοῦν κέχληνται πρὸς τὸ εἶναι τἐχνῃ τε xal
ἑνεργείᾳ θεοῦ, ἄγγελός τε xal ἄνθρωπος, οὐρανὸς
ὁμοίως χαὶ Υη, βοῦς τε χαὶ ἵππος, ξύλον τε xat λί-
θος. Τούτων δὲ ἔκαστου ἐν ἰδίᾳ μὲν xal διῳχισμένῃ
νοεῖται φύσει, xal οὐχὶ πάντη τε χαὶ πάντως ἅπαρ-
αλλάχκτως Ev ἅπασιν, f| tv of; αἱ λοιπαί. O0 μὴν
ἑναντίως ἔχουσι πρὺς τὰς ἑτέρας. Χρῆμα γὰρ οὐχ
ἀσύμθατον, οὔτε ἄλλως ἁμιγὲς, ἀνθρώπῳ μὲν ἄγγε-
λος, ἀγγέλῳ δὲ ἄνθρωπος" ἐναντίαι γὰρ οὐδαμῶς ἀλ-
λήλαις αἱ φύσεις' οὐρανοῦ δὲ ὕπαοξις, Ίγουν ὁ τῆς
ὑπάρξεως λόγος, οὐ διαμαγεῖται τοῖς ἄλλοις. Οὐ γὰρ

διαστήξει πρὸς ἔχθραν, γη μὲν οὐρανῷ, γῇ δὲ ἐχεῖνος,

ἤγουν τῷ λίθῳ τὸ ξύλον, ἐπεί τοι τὸν τοῦ εἶναι λόγον,
οὐχ bx τῶν ἀνθεστηκότων xa εἰς ἑναντιότητα φύ-
σεως ἀποτετμημένων διεκληρώσατο. Πρὸς 65 τούτοις
ἅπασι, πεποιῖσθαί φαμεν ἐξ ἑνεργείας θεοῦ, πῦρ τε

dium ac pugnam formatz non sunt ab eo qui res e
nibilo ad esse traducit, verutn ad peculiarein diver-
samque ab aliis sortem distincte fuerunt : aliz
non hoc solum adepta sunt, $ed etian) congressu
muluo se perimunt, nec in unum idemque concur-
sum ferre queunt : naturz quippe lex inter eas ini-
micitiam aceendit. Nunquid dictorum mentem asse-
queris?

B. Non admodum.

A. Cape igitur quod diclurus sum : pergam eniin
sedulo. Igitur producta sunt arté et opiflcio Dei an»
gelus, liomo, celum item ac terra, bos, equus, li-
gnum οἱ lapis. lHlorum autem unumquodque ín pro-
pria et distincta intelligitur esse natura, nec usque-
quaque idem est cum aliis naturis, nisi quoad sub-
stantiz rationem. Substantiz quippe substantiis non
sunt contrariz, Non enim adversatur aut conciliari
nequit homini angelus, aut homo angelo : nauira&
enim sibi invicem non sunt contrarie : sed neque
cali substantia, aut substantiz ratio, aliis repugua-
bit, Nulla quippe inimicitia sejungitur terra a coelo,
aut coelum a terra, sive a lapide lignum, cum exsi-
stendi rationem ex repugnantibus et in contrarie-
tatem naturz sectis non sint adepta. Ad hzc, crea-
tum esse dicimus virtute divina ignem urerdi vi
praeditum, et aquam cui est refrigerandi facultas :

τὸ xavatuxby, xal μὴν καὶ τὸ ὕδωρ διαφύχειν εἰδὸς, p verum unius 4/2 illa sunt ambo ejus qui simplex est

ἀλλ᾽ ἑνὺς ἄμφω ποιήματα, τοῦ ἁπλοῦ. Καὶ εἴπερ ἐστὶν
ἁπλῆς ἑνεργείας ἔργα ταντὶ, κα[τοι πρὸς τοσαύτην
δ.εστηκότα τὴν nob, ἄλληλα διαφορὰν, πῶς ἂν ἔτι τὸ
τῆς ἑνεργείας πολυειδὲς τὴν ἁπλῆν οὐσίαν παραιρῇ-
σ»µεν, εὐσεδείας ἀφορμὶν τὴν τῆς ἁληθείας ἀναίρε-
σιν οὑχ οἵδ' ὅπως ὑπειληφότες; "Αθρει δὲ, εἴ σοι δοχεῖ,
χαὶ ἕτερόν τι πρὸς τούτοις. El γὰρ ἐπείπερ ἑἐστὶν
ἁπλοῦς ὁ θεὺς, ἐἑνεργήσει μονοειδῶς, καὶ πρέπειν
ἐροῦσι τοῦτο δὴ μάλιστα αὐτῷ, τί uh καὶ ἁπλῆν ἓν-
εἶναι πιστεύουσι ctv δ.άθεσιν αὐτῷ;

B. Πῶς λέχεις;

A. 00 γὰρ, ὦ βέλτιστε, χαταμυσάττεται μὲν καὶ

ῤ
[sa, xxvi, 0.

opera. Quod si bzc simplicis virtutis sunt opera,
licet tanto inter se dissidio sejuncta, quomodo do-
mum operandi varietatem substantie simplici- de-
trahémus, veritatis eversionem materiam pietatis
esse nescio quomodo persuasum nobis habentes?
Quin et illud porro considera, si libet, Si enim cum

-Deus sit simplex, uniformiter operabitur, idque ma-

xime ei convenire dicent, quidui simplicem in eo
quoque affectionem esse credunt?

B. Quid tibi vis?

A. Nunquid, obsecro, abominatur ac ridet iunpro-

7955

$. CYlRILLI ALEXANDRINI. ARCHIEP.

"56

bos, et odio habet impium, sanctis autem oblecta- A χατασκώπτει τοὺς πονηροὺς, xal κατεστυγηµένον

tur, et laudem tribuit in virtute confirmatis?

B. Quis enim inficias ire potest? .

À. Àn non vero peccatorum punitionem irz mo-
tum esse fateberis, lenitatis autem fructum, hono-
rem οἱ gratiam quas in sanctos confertur?

B. Fateor : iia enim res est.

ΔΑ. Igitur, cum dicant naturam divinam esse sim-
plicem, ac proinde operandi varietatem ei detra-
hant, simplicem quoque affectioném, nec variam in
se habere putent. lgitur quos laudaverit, hos, opinor,
vituperabit : et quos commendaverit, hos utique
etiam culpabit. Et furoris quidem ac irs» actus
imnansuetudinis fructus erit, et iram certe eamdem
esse cum lenilate reputabimus. Addam his ego istud
preterea. Deitati una ac simplex est natura. Eam
autem esse dicimus, vitam, virtutem, sapientiain
et gloriam. Et vita quidem vivit illud quod vivifica-
tur, virtute vero corroboratur quod robur accipit,
et sapientia saplens redditur id cui sapientia indi-
tur, et gloria glorificatur quod gloria indiget sive
quod glori(icatur. An non vere loqui übi videor?

B. Sane quidem.

A. Subsiantie vero simplicis quomodo fructus
esse poterit multiplex operandi ratio, ut illi putant ?
Multifariam autem operatur, licet simplex sit natura
Deus. An igitur, Hermia, his absurdius quidquam
esse fatebere? Nunquid enim mulio melius est, et
reciz rationi utique videtur consentaneum, simpli-
cem esse natura sua putare Deum, quo pacto vero
se liabeat, ac diversimode operetur, οἱ soli cogno-
scendum relinquere, nec ultra curiosius inquirere?
Deus enim, et res divine, mentem omnem et ora-
tionem plane superant,

A3 B. Preclare.

A. Nos ergo non inepte censebimus illam rerum
omnium procreatricem naturam aridam certe non
esse, nec [ruciu seu fetu convenienti ac proprio ca-
rere illam, ad quam fecundz res conformate sunt,
et ob istud ipsum fecundz sunt.

B. Melius utique, ciira comparationem. Urgebunt
porro, ut apparet, quomodo iutelligatur Pater ge-
nuisse, Num aliquid ei acciderit cujusmodi accidere
solet gignentibus, divisio nimirum ac fluxus : aut
qui fll ut causa causato ipso non sit conceptu et
reipsa antiquior?

Δ. Diflicillima res est, Hermia, et. propemodum
inextricabilis, ac vel disertissimo cuique dictu inac-
cessa, imo vero intellectu, Qu: eniin mentem su-
perant, mente comprehendi nequeunt, neque di-
cendo explicare licet qua» sunt oratione majora.
Nam Patrem esse Deum, et ex. sua substantia vere
genuisse nobis Filium, fides tradidit ; Scriptura divi-

(1) OEcol. legisse videtur ἀπομεῖναι,

ποιεῖται τὸν ἁλιτήριον, ἐπιγάννυται δὲ τοῖς ὁσίοις,
καὶ τὸ ἐπαινεῖσθαι πρέπειν τοῖς τὴν ἕξιν ἀγαθοῖς
ἀπονέμει;

B. Πῶς γὰρ o6;

À. Συγχωρήσεις δὲ εἶναι, χίνηµα μὲν εἰς ὀργὴν,
τὴν χατὰ τῶν πλημμελούντων χόλασιν, πραότητος
δὲ χαρπὸν, Άπερ ἂν Υένοιτο τυχὸν εἰς ἁγίους τιµή τε
χαὶ χάρις;

B. Συγχωρῶ, xai γὰρ ὧδε ἔχει.

Α. Τοιγαροῦν, ἐπείτοι φασὶ τὴν θείαν ἁπλῆν εἶναι
φύσιν, ἐξέστησάν τε διὰ τοῦτο αὐτῆς τὸ τῆς ἐνεργείας
πολυειδὲς, ἁπλῶς ἔχειν οἰέσθωσαν, χαὶ οὗ πολλὴν ἐν
ἑαυτῇ τὴν διάθεσιν. Οὐχοῦν, οἷς ἂν ἐπαινῇῃ, τούτοις,
οἶμαι, χαταμωμήσαιτο’ xal οἷς ἂν ἀγάσαιτο, πάντως

B που xoi χαταφέξειε. Καὶ τὸ μὲν θυμοῦ xal ὀργῆς kv-

ἐργημα, πραότητος ἔσται χαρπὸς, εἶναι δὲ ταυτὸν
καταλογιούµεθά που τῇ πραότητι τὴν ὀργήν. Προσ-
θείτν δ' ἂν ἔγωγε τοῖς εἰρημένοις χαὶ τόδε' Φύσις
μὲν γὰρ θεότητι µία χαὶ ἁπλῆ. Φαμὲν δὲ αὐτὶν εἷ-
ναι ζωήν τε xat δύναμιν, χαὶ σοφίαν, χαὶ δόξαν. Καὶ
ζωῇ μὲν C3] τὸ ζωοποιούμενον, δυνάµει δὲ δυναμοῦται
τὸ δυναμούμενον, xaX σοφίᾳ σοφοῦται τὸ σοφούμενον,
δόξῃ δὲ δοξάζεται τὸ δόξης ἐπιδεὲς, τοι τὸ δοξαξόµε-
νον. Ἡ οὐχ ἀληθὲς ὅ gru;

B. Καὶ pa.

Δ. Οὐσίας δὲ τῆς ἁπλῆς πῶς ἂν Ὑένοιτο χαρπὺς
τὸ πολυειδὲς εἰς ἑνέργειαν, χατά ve τὸ ἑχείνοις εὖ
ἔχειν ὑπειλημμένον, Ἐνεργεῖ δὲ πολυτρόπως, χαί(-
τοι τὴν φύσιν ἁπλοῦς ὢν ὁ θεός. Αρ' οὖν, ὦ Ἑρμεία,
δοίης ἂν εἶναί τι τῶν τοιούτων τὸ παραλογώτερον ;
οὗ γὰρ ἄμεινον παραπολὺ, xal λογισμοῦ τοῦ χαθ-
fixovto; ὁρᾶται µεμεστωμένον, τὸ ἁπλοῦν μὲν εἶναι
τὴν φύσιν οἵεσθαι τὸν θεὸν, τὸ δὲ ὅπως ἔχει, χαὶ ἓν-
εργεῖ διαφόρως. ἐξεπίστασθαι παραχωρεῖν αὐτῷ δὴ
καὶ µόνῳ, πολυπραγμονεῖν δὲ οὐκ ἔτι; θεὸὺς γὰρ xat
τὰ αὐτοῦ, πάντως που xal ὑπὲρ νοῦν xal λόγον.

Β. Εὖ ἔφης.

A. Διαχεισόμεθα τοίνυν οὐκ ἀσυνετοῦντες ἡμεῖς,
ξηρὰν οὔ τί που xal ἄγονον τοῦ αὐτῇ πρέποντος, xat
ἰδίου χαρποῦ τὴν τῶν ὅλων γενεσιουργὸν ἀπονεῖ-
μαι (1) φύσιν, πρὸς ἣν 65 πάντα τὰ xaproyóva ue-
µόρφωται, xal χατ᾽ αὐτὸ 6h τοῦτο χαρπογόνα.

B. "Αμεινον δή που xal ἀσυγχρίτως προσαπαι-
τΆσουσι δὲ, κατὰ τὸ εἰκὸς εἰπεῖν, πῶς ἂν νοοῖτο Υε-
γεννηχὼς ὁ Πατήρ. Elsá τι μὴ πεπονθὼς τῶν ὅσα
παρέπεσθαι τοῖς Υεγεννηχόσι φιλεῖ, μερισμὸν δὴ
λέγω xal ἀποῤῥοὴν, f| πῶς ἂν εἴη τοῦ αἰτιατοῦ
πάντη v2 xal πάντως οὐκ ἐν πρεσθυτέρᾳ νοᾷσει τε
καὶ θέσει, τὸ αἴτιον αὐτοῦ ;

A. Παγχάλεπον, ὦ Ἑρμεία, xai δυσδιεξίτητον
χομιδῇ τὸ χρῆμά ἐστι, χαὶ τοῖς ὅτι μάλιστα χατ-
εγλωττισµένοις ἁστιθὲς εἰπεῖν, μᾶλλον δὲ xal αὐτὸ
τὸ συνιέναι μᾶλλον. Νῷ τε γὰρ δὴ τὰ ὑπὲρ νοῦν οὐχ
ἁλώσιμα, λόγῳ τε τὰ ὑπὲρ λόγον διατρανοῦν οὐχ
ἔνεστιν. Ότι μὲν γὰρ Πατὴρ ὁ θεὸς, χαὶ γεγέννηκεν
ἀληθῶς ἓξ ἰδίας ἡμῖν οὐσίας τὸν YDv, παραδέδωχεν

151

DE SS. TRINITATE DIALOGUS Il. 1.B

ἡ πίστις, Χατεσφράγισε δὲ xal ἀληθὲς ὃν ἀπέφηνεν, Α nitus data obsignavit, ac verum esse docuit, Patrem

ἡ θεόπνευστος Γραφὴ, Πατέρα χαὶ Υέννησιν ὀνομά-
ζουσα πανταχη. Οἶμαι δὲ δεῖν οὐχ ἔτι τὸ πίστει πα-
ραδεχθὲν θρασντέραις ὥσπερ ἐχθασανίζειν ἐρεύναις.
Πίστις γὰρ οὐχέτι τὸ ζητούμενον. Ὄνπερ γὰρ τρόπον
€ Ἐλτὶς βλεποµμένη οὐκ Eott* ὃ γὰρ βλέπει τις, τί
xai ὑπομένει;) χατὰ τὴν τοῦ σοφωτάτου Παύλου
φωνὴν, οὕτω δὴ πίστις ἐρευνωμένη, χαὶ οὐχ ἔχουσα
τὸ ἀζήτητο», πίστις οὑχ ἂν en, χατὰ τὸν (soy. ἑλπίδι
λόγον. Τὸ γάρτοι πίστει τετιμηµένον, βασάνου πάντως
ἐλεύθερον. Χρῆναι δ οὖν ἔγωγέ φημι, χαθάπερ ἁμέ-
λει τὸν προσιόντα θεῷ, πιστεύειν μὲν ὅτι ἔστι, ζητεῖν
δὲ οὐχέτι οὕτω διαχεῖσθαι χαὶ φρονεῖν, ὅτι χαὶ Ἱα-
tho ὁ θεὸς, xai Υεγέννηχε, τὸ δὲ ἀνορύττειν ὅπως,
ὡς ἀνέφιχτον ἐᾷν. Καταμειδιάσειν γὰρ οἶμαι παντε-

Moe οὐδένα τῶν, ὅτι προσῆκε τοῖς ἄγαν ὑπερχειμέ- D

νοις χαρίζεσθαι τὸ νιχᾷν, σωφρόνως διεσχεµµένων.
Nou δὲ δὴ παντὸς ἀμείνων ὁ τῆς θείας γεννήσεως
νοοῖτ' ἂν τρόπος. Ἔστι γοῦν διαπυθέσθαι σαφῶς τοῦ
θεοῦ καὶ Πατρὸς, πρὸς τὸν ἐς αὐτοῦ χατὰ φύσιν ἐχ-
πεφηνότα, διαθοῶντος λόγον. « Ἐκ γαστρὸς πρὸ
ἑωσφόρου ἐγέννησά σε. » Τὸ μὲν γὰρ olovel τῆς ὠδῖ-
νος γνήσιον, xal τὸ i$ αὐτῆς ἡμῖν τῆς οὐσίας τοῦ
Βατρὸς ἐχτετέχθαι τὺν Υἱὸν, παραδείξειεν ἂν εὖ µάλα
τὸ « ix γαστρὺς,» ὡς ἐκ παραδείγματος τοῦ χαθ᾽
ἡμᾶς χρειωδέστατα παραληφθέν. Τὸ δέ γε « πρὸ
ἑωσφόρου » τὴν ἀπότεξιν εἰπεῖν, σηµαίνει τάχα που,
τὸ bv ἀφανείᾳ καὶ ἀχαταληψίᾳ, xal καθάπερ ἐν σχότῳ
βαθεῖ τὸν τῆς γεννήσεως χαταχεχλεῖσθαι τρόπον.
Ἑωσφόρου μὲν γὰρ ἐξ ἑφων ἄρτι τερμάτων λαμπροῦ
πρὸς τὸ ἄνω διαπηδήσαντος, αὐγαὶ χατασκίόδνανται
τὸν αἰθέρα λεπταλ, xal φῶς ἀραιόν τε καὶ ἀδρανὲς,
ἔτι 55; ἡλίου μαρμαρυγῆς σνναναθρώσχει mpo&yyt-
λον, ἀφηθήσαντος Ίδη τοῦ τῆς νυχτὸς axótoug.
Ὀφθέντος δὲ οὕπω κατ) οὐρανὸν, ἐν ἀχμαῖς ἔτι χεί-
σεται τὰ νυχτὺς, ὅ τε xai παχὺς τῶν ὀμμάτων χατα-
χεῖται σχότος, xaX ἐν ἴσῳ τοῖς τὰς ὄψεις λελωθηµέ-
νοις, χαὶ οἱ τοῦ πάθους ἀπείρατοι. Ἐπεὶ, λέγοις ἄν
ἡμῖν αὐτὸς, τί τὸ θαῦμα τὸ θεοπρεπὸὲς &v τῷ Υεγεν-
νῆσθαι τὸν ΥἼὸν, εἰ xaX νοοῖτο πρὸ ἑωσφόρου ;

B. Οὐκ ἀθαύμαστον, ὦ τᾶν, τὸ τῆς γεννήσεως
χρημα. Τὸ γὰρ ἀρχαῖον αὑτῆς xal πρεσθύτατον
ἀναμάθοι τις ἂν, διὰ τοῦ νοεῖσθαι πρὸ ἑωσφόρον.

Α. Εἶτα πῶς οὐχ ἄμεινον, πρὸ ἡλίου xa σελήνης,

εἰ generationem ubique nominando. Existime autem
i| quod fide susceptum est, non ulterius audaciori
inquisitione scrutandui 9996. Nam quod quiritur,
fides jam non est amplius. Quemadmodum enitn
« Spes non ést spes, si. cernatur : quod enim quis
cernit, cur *peret**? » juxta sapientissimi Pauli
vocem : ila. fides profecto quae inquiritur, et quat
extra disquisitionem posita non est, fldes non erit,
non secus ac de spe dictum est. Etenim quod fide
sstimatur, probatione utique non indiget. Itaque,
sicnti accedentem. ad Deum credere oportet quod
sit **, non ultra inquirere : ila sentiendum et exi-
stimandum est, cum Patrem esse Deum, tui. ge-
nuisse : quomodo autem, eruere, ceu incomprehen-
sibile, relinquendum. Nec enim ullum prorsus fore
arbitror qui derideat eos qui rebus oltra mentem
nostram positis cedendum esse bene saptenterque
statuerunt. Omni autem mente superior censebitur
divinz generationis modus. Audire ergo licet clare
Deum ac Patrem ad Verbum quod ex ipso secundum
naturam prodiit, clamantem : « Ex utero ante luci-
ferum genui te*!.» Partum euim genuinum ac véruu
esse, ei Filium ex ipsa Patris substantia. genitum
esse recte utique nobis deimonstraverit illud, « ex
utero, » utilissime desumpta veluta nobis similitudine.

Quod autem «ante lucilerum » genitum AA dicit,

forsan ostendit illum generationis modum in o'scu-
ritate et incomprehensibilitate, ac velut in profundis
tenebris clausum. fuisse. Lucifero enim ex orientis
finibus emicante, tenues in zthera fulgores spár-
guntur, et. rara lux et imbecilla, splendoris solis
pranuntia simul exsilit, senescentibus jam noctis
tenebris. Quandiu autem in colo non apparucrit,
nox interim urget, ac densa caligo oculis offunditur,
czcorum juxta ac eorum quibus acies est incoluuwis.
Cxterum, dic tu, queso, quidnam divini οἱ adini-
rabilis sit in eo quod Filius est genitus, licet lutel-
ligatur ante luciferum genitus.

B. Non caret miraculo, amice, ipsa generatio.
Veuistatem enim illius et antiquitatem quivis perei-
piet. ex eo quod intelligatur ante luciferum.

A. At nunquid satius esset dicere ante solem et

μᾶλλον δὲ οὐρανοῦ τε xol γῆς εἰπεῖν; Πρεσθύτερα p lunam genitum esse Filium, imo ante coelum ac ter-

Y&p ἄστρων τε xal ἑωσφόρου ταυτἰ. Μᾶλλον δὲ καὶ
τὸ πρὸ γῆς τε xal οὐρανοῦ, χαὶ ἁπάσης ἁπαξαπλῶς
τῆς χτίσεως εἶναι λέγεσθαι τὸν Yibv, οἰηθείην ἂν
ἔγωγε, σμιχρόν τὲ xal εὐτελές» ἐξ ἀνάρχου γὰρ
πὀφηνε Πατρὸς, ἄρραστόν τε χαὶ ἀπερινόητον παν-
τελῶς τὸν τΏς γεννήσεως ἔχει τρόπον. Τοιγάρτοι xaX
αὐτὸς ἡμῖν ὁ διαθόητος Ἡσαῖας ΄ « Thv γενεὰν αὑτου
τίς διηγήσεται», φησὶν, ὅτι αἴρξται ἀπὸ τῆς γῆς d)
ζωὴ αὐτοῦ: » γενεὰν, οἷμαί mou, την γέννησιν, ζωήν
δὲ, τὴν ὕπαρξιν εὖ µάλα διαχαλῶν, fiv xal ἀπὸ πάσης
αἴρεσθαι τῆς γῆς, Ώχουν ἀναχουφίκναεσθαί τε xal
ὑπερφέρειν ἅπαντα νοῦν τῶν Eni τῆς γής, xal ἄνω

** Ron. vii, 24.

** Hebr, xi, 6,— *! Psal. cix, 4.

ram ? Antiquiora enim astris ac lucifero suut. ista,
lino vero censuerim ego parvum et exiguum illud
esse, Filium dici terra el coro, et omni plane crea-
tura priorem : ex Patre euim prodiit. qui principie
caret, et. ineffabilem prorsus et nen intelligibilein
generationis habet modum. Idcirco ipse nobis quo-
que celeberrimus lsaias : « Generationem ejus
quis enarrabit? inquit, quia tollitur de terra viia
ejus *! : » generationem, opinor, nativitatem, vitam
vero naturam utique appellaus, quam et de owni
terra tolli, vel evehi, et omnium immortalium mentem
excedere, cogitationesque nostras transcendere, et

*! |sa. Lui, 9.

10

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

160

iavestigabilem ac inaccessam esse humanae medio- Α που χεῖσθαι τῶν καθ᾽ ἡμᾶς ἐννοιῶν, ἁστιθη δὲ xal

cerita verissime dixisse mihi videtur. Quod autem .

omni tempore superior sit, et istiusmodi principio
non minus prior videatur quam Pater, alius quidum
sanctorum prophetarum nobis persuadebit clamans :
4€ Et tu, Bethlebem, domus Ephratha, nequaquam mi-
nima es, uL sis in millibus Juda. Ex te enim mihi
egredielur ut sit in principem in Israel, ei egressus
ejus ab initio ex diebus szculi **, » ex Patre naturam
ceu quemdam proprium ac peculiarem egressum
exstitisse dicens, secundum quam a principio, quo
nihil est ulterius, omnino cum Genitore suo subsi-
stentem intelligimus, non citra generationem, sed
per generationem. Quantuin ergo risum excitaturos
eos putas, qui humanis et crassis 4/45 cogitationibus
res adeo sublimes assequi se posse nescio quomodo
sibi persuasum habent? Quomodo enim agnoreris
qua ratione Deus genuerit, nisi prius didiceris eum
utique secundum naturam esse?

B. At istud fieri non potest : posuit enim tencbras
latibulum suum, ut scriptum est **, et jn circuitu
Qus tabernaculum ejus, obscuritatem, ut reor, seu
potius invisibilitatem et incomprehensibilitatem no-
mine tenebrarum et tabernaculi significans, quod
- llle quodammodo subiens qni omnia implet, ipse a
seipso, et 4 suo genimine solo cognoscitur. Dixit
enim : « Nemo novit Filium nisi Pater; neque Pa-
wem quis novit, nisi Filius, et cui voluerit Filius
revelare **, )

À. Bene habet: macte esto demum istiusmedi
oratione. Proinde si curiosius indaget aliquis, et
audacter scrutetur qux mente comprehendi ne-
queunt, nec verborum vi explicari, talem non qui-
dem discendi cupidum esse dicemus, sed vauis po-
tius ac superfluis innatare laboribus. Quin et de
ietiusmodi homine, nec abs re dicetur : « Qui niti-
tur mendaciis, hic pascet ventos, et ipse sectabitur
aves volantes**, » Reliquit enim vias vinez suse, et
erravit per semitas agri sui, graditur vero per soli-
tudinem aquis vacuam, et terram in siticulosis
locis positam, et manibus sterilitatem congre-
gat. Rebus enim utilibns et veritate plenis quo-
dammodo valere jussis, mendacium stultissime co-

ἀνέμδατον τοῖς τῆς ἀνθρωπότητος µέτροις, ἀληθέστα-
τά µοι φάναι δοχεῖ. Ὅτι δὲ καὶ χρόνου παντὸς Ex-
έχεινα, xat ἀρχῆς ἁμείνων τῆς τοιᾶσδε πἐφΏηνεν ὁ
Υἱὸς, οὐ μεῖον f ὁ Πατὴρ, ἕτερός τις ἡμᾶς τῶν ἁγίων
προρητῶν ἀναπείσει βοῶν' « Καὶ σὺ, Βηθλεὲμ, οἵχος
τοῦ Ἐφραθᾶ, μὴ ὁλιγοστὸς ci τοῦ εἶναι ἐν χιλιάσιν
Ἰούδα. Ἐχ σοῦ γάρ µοι ἐξελεύσεται, τοῦ εἶναι εἰς
ἄρχοντα tv τῷ Ἰσραὴλ, xat αἱ ἔξοδοι αὐτοῦ ἀπαρχῆς
ἐξ ἡμερῶν αἰῶνος,» τὴν àx Πατρὸς ὕπαρξιν, ἰδι-
xhv ἔξοδον ὥσπερ τινὰ γεγενῆσθαι λέγων, χαθ) fiv
ἀπ' ἀρχῆς, ἧς οὐδὲν ἐπέχεινα, παντελῶς τῷ ἰδίῳ
Υεννήτορι συνυφεστῶτα νοοῦμεν , οὐχ ἁγεννήτως,
ἀλλὰ γεννητῶς. Πόσον οὖν οἴει δεῖν γέλωτα ὄφλειν
αὐτοὺς, ἀνθρωπίνοις διασχέµµααι χαὶ πεποσωµέναις
ἐννοίαις ἐφιχνεῖσθαι δύνασθαι τῶν οὕτως ὑπερκειμά-
νων οὐκ ol ὅπως ὑπειληφότας;, Τίνα γὰρ ἄν τις
εἶδείη τρόπον, τὸ, ὅπως ἂν τέχοι θεὸς, μὴ οὐχὶ δὲ
πρότερον ἐχμεμαθηχὼς, ὅ τί ποτε ἄρα χατὰ φύσιν
ἐστίν ;

B. 'AXY ἔστι τοῦτο ἀμήχανον' ἔθετο γὰρ σχότος
ἁποχρυφὴν αὑτοῦ, χαθὰ γέγραπται, xal χύχλῳ αὐτοῦ
ἡ σκηνὴ αὑτοῦ, τὸ, οἶμαι, δυσχάτοπτον, μᾶλλον δὲ
ἄποπτόν τε xal ἀχατάληπτον xal σχότος εἰπὼν, xai
σχηνὴν ὀνομάσας, ὑφ᾽ ἣν τρόπον τινὰ χαὶ εἰσδὺς, ὃ
πάντα πληβῶν, αὑτός τε ὑφ ἑαυτοῦ xal ὑπὸ µόνου
γινώσχεται τοῦ ἰδίου γεννήµατος. Ἔφη γὰρ, ὅτι « 0ὐ-
δεὶς ἐπιγινώσχει τίς ἐστιν ὁ YU, εἰ ph ὁ Πατὶρ,
οὐδὲ τὸν Πατέρα τις ἐπιγινώσχει τὶς ἐστιν, εἰ μὴ ὁ

C Υἱὸς, xai ᾧ ἂν ὁ Υἱὸς ἀποχαλύφη. »

Λ. Εὖ λέχεις, χαὶ σὲ δὴ μάλιστα vov τῶν τοιού-ων
ἄγαμαι λόγων. Οὐχοῦν, εἰ περιεργάζοιτό τις, xal
ῥιψοχινδύνως ἰχνηλατοίη τὰ νῷ μὲν οὐχ ἐφιχτὰ, δυ-
νάµει δὲ λόγων οὐ χαταθλούμενα, τὸν τοιοῦτον ἐροῦ-
μεν, Ίχιστα μὲν ὡς en φιλομαθὴς, εἰχαίοις δὲ μᾶλ-
Àoy xal περιττοῖς ἐπινήχοι πόνοις. Εἱρήσεται δὲ περί
ΥΕ τοῦ τοιούτου παντὸς, χαὶ οὐχ ἀπὸ σχοποῦ. «"O;
ἐρείδεται ἐπὶ φεύδεσιν, οὗτος ποιμανεῖ ἀνέμους, 6.5"
αὐτὸς διώξεται ὄρνεα πᾶτόµενα.) Απέλιπε γὰρ ὁδοὺς
τοῦ ἑαυτοῦ ἀμπελῶνος, τοὺς δὲ ἄξονας τοῦ ἰδίου
γεωργίου, πεπλάντηται, διαπορεύεται δὲ δι’ ἑρήµου
ἀνύδρου, καὶ γην διατεταγµένην Ev διφώδεσι, συνάχει
δὲ χερσὶν ἁχαρπίαν. Ἑρῤῥῶσθαι γὰρ ὥσπερ τοῖς àv-
αγκαίοις εἰς ὄνησιν, xai τοῖς ἀληθείας µεμεστωμέ-

lant, et quod fruciu pietatis caret, tanquam utile p) νοις, ἀνοητότατα φράξοντες, περιέπουσι τὸ φεῖδος,

amplectuntur ? eoque arrogantize mens illorum pro-
greditur, ut illud demum forsan crimen ac probrum
esse putent quod sibi non sit cognita natara divina,
sed soli Deo reservatum id esse fateri cogantur,
quamvis divinitus inspirata Scriptura clamet vias
divinas esse admodum inexplicabiles, hoc est, siu-
gularum creaturarum regimen et administrationem.
Canit enim alicubi David, et emodulatur, dicens :
« In. mari viie tuie, et semita tux in aquis multis,
et vestigia tua. non cognoscentur?'. ». Navis enim
secundis ventis impulse et in altum evectz non
apparet vestigium. Nam cum aratri instar maris

? Michi. v, 2. ** Psal. xvii, 12,

ο. Matth. x1, 926.

xaX τὸ καρπὸν εὐσεθείας οὐκ ἔχον, ὡς ἀναγχαῖον εἰσ-
δέχονται, ἀναθρώσχει δὲ δη πρὸς τοῦτο αὐτοῖς ἆλα-
ξονείας ὁ νοῦς, ὡς τᾶχα που xal ἡγεῖσθαι λοιπὺν ἐπί-
Χλημα xal γραρὴν, τὸ, ὅπως ἂν ἔχοι φύσεως, μὴ
αὐτῷ διειδέναι xa µόνῳ παραχωρεῖν τῷ θεῷ, καἰτοι
τῆς θεοπνεύστον Γραφῆς ἀνεκφράστους εἶναι βοώσης
xai λίαν θείας ὁδοὺς, τουτέστι, τὴν ἐφ᾽ ἑχάστῳ τῶν
γεγονότων διεξαγωγὴν ὥσπερ τινὰ χαὶ οἰχονομίαν.
Αναμελῳδεῖ γάρ που χαὶ ἀναμέλπει, λέγων ὁ θεῖος
A265 * «Ἐν τῇ θαλάσσῃ αἱ ὁδοί σου, καὶ αἱ τρἰδοι
σου £y ὕδασι πολλοῖς, xal τὰ ἴχνη σου οὐ γνωσθήσον-
ται.» Ὀλχάδος μὲν γὰρ, τοῖς ἐξ οὐρίας πνεύμασιν εὖ

* Prov, x, 4... *' Psal. ixxvi, 90.

161

DE SS. TRINITATE DIALOGUS H.

108

páXa συνωθουµένης, xat εἰς *5 βαθὺ δὴ τοντὶ διατ- -Α dorso propemodum sulcos imprimat, mira celeritate
τούσης πέλαγος, ἀσυμφανὲς τὸ ἴχνος ἐστίν, 'Apóspou — per medios fluctus fertur, qui mutue 4459 concursu

γὰρ δίχην ἐπιχαράττουσα μόλις τῆς θαλάττης τὸν
νῶτον, ὑπόπτερος τρόπον vtvX διὰ µέσων ἴεται τῶν

permiscepnt statim id quod divisum apparet. An non

ita res est ?

χυµάτων, & xat ταῖς εἰς ἄλληλα συνδρομαϊῖς ἀναχιρνᾶσιν εὐθὺς τὸ διατετμῆσθαι δοχοῦν. "H οὐχ ὧδε ἔχει;

B. Κομιδῇ μὲν οὖν. Σχόπει δὲ, ὅπως ἂν ἡμῖν ἡ
γέννητις δίχα πάθους ἔσται χαὶ ἀποῤῥοῆς, καὶ εἴπερ
ἑνδέχεται μὴ προφεστάναι λέγειν τοῦ αἰτιατοῦ τὸ
αἴτιον αὐτοῦ.

A. Οὐ προῦφεστήξει ποθὲν, πολλοῦ γε xaX δεῖ: 802."
οὐδ' ἂν τῷ τόχῳ συµπαροµαρτήσαι ποτὰ τοµή τε xal
πάθος, εἰ ἐπὶ Θεοῦ τὸ χρῆμα νοοῖτο, ἑρ᾽ οὗ xal τὸ
δύνασθαι παθεῖν, καὶ τὸ δεῖν ἐν χρόνῳ τίχτεσθαι τὸ
γεννώµενον, ἀσθενεῖ. Σωμάτων μὲν γὰρ πὲρι λόγος
ἦν εἴπερ τις εἰς τὸ παρὸν, οἷς ἂν ἁρμόσαι χαὶ τὸ
παθεῖν, ἁμετρήτως ἐχούσης τῆς φύσεως εἰς ἀποῤῥοὴν,
xai μὴν xat ἁραρότως ἀχολουθοῦν τῷ χρόνῳ περι-
ορίξεσθαι, καὶ τὴν τῆς γεννήσεως ἀρχὴν οὐχ ἄναρχον
ἔχειν, φαίην δ᾽ ἂν εἰκότως, ὡς οὐκ ἂν ἑξοίχοιτο τυχὸν
τοῦ πιθανῶς ἔχειν τὰ τῆς ὑποψίας αὐτοῖς. Ἐπειδὴ δὲ
περὶ φύσεως ἡμῖν ὁ λόγος τῆς ἀνωτάτω παντὺς ἁπτοῦ
τε ἅμα xat ὁρατοῦ σώματος, fj xal αὐτῶν αἰώνων ἑστὶ
τεχνίτις, xal χρόνου παντὸς τὸ πρεσδύτατον. κῶς
οὐχ ἁπόπληχτον παντελῶς τὸ γοῦν οἴεσθαί τι παθεῖν
γεννῶσαν αὑτὴν, xaX τὴν ἓν χρόνῳ Υένεσιν ἔχειν τὸ
ἐξ αὐτῆς ὡς ἴδιόν τε xaX ἐνυπάρχον αὐτῇ; Αἴτιον δὲ
χαὶ αἰτιατὸν, οὐδὲ ὀνομάσαι θέµις, πρέποι δ᾽ ἂν μᾶλ-
λον ἐπὶ θεοῦ, Πατέρα τε εἰπεῖν, xai γεννηθέντα
Υ]όν.

B. Αλλ᾽ ἴσθι τοι xal ἐφιέντας τυχὸν, ὧδε μὲν τοῦτο
ἔχειν, εἰ δοχεῖ : ἐρεῖν δ' οὖν ὅμως πῶς ἂν γεννῄήσειεν
ὁ Πατῆρ ἐξ ἑαυτοῦ καθ ἡμᾶς, xai οὐκ ἄν «t προ-
νοοῖτο διακοτΏν ὑπομείνας xal ἀποῤῥοὴν, τὴν εἰς
ἕτερόν τι παρ᾽ αὐτὸν, εἴπερ ἐστὶν ἀληθῶς ἐξ αὐτοῦ
xat' οὐσίαν ἱδιοσυστάτως ὁ Υϊός; Πῶς δὲ οὐχὶ τὸ
γεννῶν, πάντη τε χαὶ πάντως, τοῦ γεγεννηµένου
προῦφεστήξει xat προεπινοηθήσεται;

Α. «'O μωρὸς μωρὰ λαλήσει, xal fj χαρδία αὐτοῦ
Μάταια νοῆσει, » χατὰ τὴν τοῦ προφήτου φωνέν. Οἷς
γὰρ ἣν εἰκὺς οὗ μετρίως ἑπερυθριάσειαν, εἴπερ τι
µετήν εὐθδουλίας αὐτοῖς, τούτοις οὐκ οἵδ' ὅπως ἆσυν-
έτως. ἐπισεμνύνονται, τομὰς xat ἁποῤῥοὴν, xai τὸ
ivy χρόνῳ δεῖν ἀποτεχεῖν, ἐπ αὖτης ἡμῖν τῆς θείας
διορι«όµενοι φύσεως, Elsa. πῶς οὐκ ἄμεινον ἐννοεῖν,
ὅτι μήτε Ev χρόνῳ, µήτε χατὰ σῶμα τὴν γέννησιν 1i
νοεῖν, ἡ φράζειν ἄξιον; Οὐδὲ γὰρ ἂν ἔχοιεν εἰπεῖν,
ὡς ἐν χρόνῳ γέγονε Πατὴρ ὁ θεὸς, ἀλλ f» ἀχρόνως
τε χαὶ ἀνάρχως τοῦθ) ὅπερ &att, συνυφεστηχότος αὐτῷ
δηλονότι, τοῦ δι) ὄν ἐστι Πατέρ. Ἑξέλαμφε γὰρ τρόπῳ
τε τῷ ὑπὲρ vouv, καὶ ὡς οὐκ ἄν τις φράσαι, τῆς τοῦ
Πατρὺς οὐσίας ὁ Υἰὸς, οὗ κατὰ μερισμὸν f] διαίρεσιν
τοῦ γεγεννηχότος, tv ἰδίαν ὕπαρξιν ὡς ἑτέραν ἔχων,
ἁλλ᾽ ὑπάρχων μὲν ἰδιοσυστάτως, γεννηθεὶς δὲ οὕτως,
ὡς ἂν ἀποτέχοι τὸ ἀσώματον, ὃ τομῆς τέ ἐστι xal
μεριαμοῦ παντελῶς ἀπείρατον. El γὰρ ὅλως τομῆς τε
xal μερισμοῦ, xat ὧν ἐχεῖνοί φασιν ἡ θεία φύσις &v-
έχεται, νοείσθω xat σῶμα * εἰ δὲ τοῦτο, xal ἐν τόπῳ

*5 Ίνα, xxxi, 6.

B eiiam pati congruit,

B. Ita prorsus. Vide porro quomodo generatio af-
fectu et fluxione caritura sit, et num dici possit
causam non prius exsistere quam causatum.

A. Non przexsistet sane, multum abest : sed
neque nativitatem sequetur ulla divisio et affeetio,
si de Deo res intelligatur, in quem passio cadere
nequit, vel temporalis generatio. Si enim de ecor-
peribus impr:xsentiarum verba faceremus, quibus
natura fluxum appetente,
adeoque consentaneum est tempore circomscribi, et
generationis principium babere non :xetePnum : non
immerito dicerem absurda forsan non esse quee iili
existimant. Cum autem de natura sermo nobis sit,
qux longe excedit omne corpus quod palpari aut
cerni potest, quz cum ipsorum szculorum est eon-
ditrix, tum omni tempore longe est antiquior : qui
non stupidum erit prorsus vel existimare ipsam
gignendo aliquid passam esse, et temporariam nati-
vitatem habere id qnod ex ea prodiit tanquam pro-
prium et in ea exsistens ? At causam et causatum in
ea nominare nefas quidem est : sed decet de Dco
Patrem dieere et genitum Filium. -

B. Atqni scias illos ita rem esse forsan conces-
guros si velis : verumtamen percontaturos quomodo
Pater ex seipso genuerit nostro more, neque tamen
ulla ei divisio et defluxus in aliud quiddam a se di-
versum accidisse videatur, siquidem est ex ipso re-
vera secundum substantiam iu propria hypostasi
Filius? Quomodo vero genitor non omnino prius
exsistet ac inteliigetur quam genitum?

Α. « Fatuus fatua loquetur, et cor ejus vana eo-
gitabit "5, » juxta prophetae. dictum, Quas. euim ob
res illos erubescere imaxime oporteat, si quid sans
mentis liaberent, his nescio qua vecordia gloriantur,
divisiones, et fluxum, et temporariam generationem
in ipsa natura divina statuentes. Jam nunquid satius

D fuerit cogitare, indignum esse aut temporariam ant

corpoream generationem in Deo intelligi, aut dici ?
Neque enim dicere poterunt in tempore exslitisse
Patrem Deum, sed extra omnem temporis mensu-
ram ac sine principio hoc quod est fuisse, coex-
sistente ipsi eo propter quein est Pater. Effuisit
enim modo incomprehensibili et 4457 quod ora-
tione nemo potest assequi, ex Patris substantia Fl .
lius, uon per sectionem aut divisionem Genitoris,
suain) exsistentiam diversam et aliam babens, sed
in propria exsistens hypostasi, natus autem eo modo
quo res iucorporea giguit, qua sectione ae divi-
sione prorsus caret. .Si enim sectionem ac divisio-
nem et quecunque illi praedicant natura diviua pa-

103

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

16À

titur, conpus quoque esse ceusebitur : si corpus, in A πάντως που, xal àv µεγέθει, xal ποσφ. Καὶ ἐπειδὴ

loco utique erjt, et magnitudine 3c quantitate. Si
quantitate prsedita, circeumscriptionem non vitablt,
Hzc sequitur aliorum argumentorum agmen corpo-
rum ei proprietates attribuens, ei rationum absur-
ditas intolerabilis.

B. Ipse quoque assentior.

ΑΛ. Non enim, o charum caput, istud etiain dicere
verebor uuquam.

B. Quidaam?

Α. Quippe si corporum moribus ac legibus etiam
obnoxia Dei ac Patris natura, gignet quidem, neque
id citra passionem, sed divisionem perferet, erit
utique id quod gignetur in aliquo suo situ ac loco,
usxime cum ex quantitate genitoris prodierit : sic
enim res corporeg gignuntur. Si ergo implere cuicta
Deum ac Patrem eaxistiniant, ubinam demum con-
sistet iis qui ex illo procedit, et quem sibi locum
inveniei ?

B. Recte monuisti inde maximam impiarum ra-
tiocinauonum vim erupturam. Repudiaudum est
igitur ipsum generationis negotium, nec de Deo vere
dici censendum est, inquiunt. Sic eniin ratiocina-
Aionum absurditas una peribit.

A. Atqui nihil aliud istud est quam accurataimn
fidei rationem calce repellere. Quomodo enim iden-
litatem in Trinitate natura divina et ineffabilis ba-
bitura demum est, si verum illum generationis me-
dum iollemus? Αιρ] sunt. isthzec, opinor, et
inepta vecordiz Judaicz temeritas. Similes ergo nos
eis quoque erimus, qui unum quidem opinantur esse
rerum omnium auctorem ac parentem Deui, neque
tamen Dominum nostrum Jesum Christum admit-
tunt. Quid vetat porro quominus eum quoque lapi-
dibus petamus, Jud:orum instar exprobraunies :
« De bono opere non lapidamus te, sed de blasphe-
mia, quia tu homo cum sis, facis teipsum Deum ** ?»
Si enim verum generationis modum impie sustu-
leriut, nemo sane, ut reor, eo levitatis venerit ut
Filium natura Deum esse putet, sed sicuti nos id
appelladonis solum indeptum et ascititium revera
divinitatis nomen sortitum, 4/8 tanquam ex ipsa
Dei ac Patris substantia minime prodierit. Cum au-
tem, ut illi volunt, non jam sit Filius, sed iuter

πεπόσωται, μὴ :φευγέτω περιραφἠν. "Ejecac δὲ
τούτοις, xal ἑτέρων ἡμῖν ἐννοιῶν ἐσμὸς, τὰ σωμάτων
ἴδια χαταχέων αὐτῆς, χαὶ λογισμῶν ἀτοπία δεινή.

B. Σύμφημι χἀγώ.

A. Ub γὰρ, ὦ φιλότης, xal τόδε εἰπεῖν καταδεί-»
catu! ἂν οὐδαμῶς.

Β. Τὸ ποῖον :

A. El γὰρ τοῖς τῶν σωμάτων ἔθεσί τε xal wópotc,
xat ἡ τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὸς ὑπενεχθεῖσα φύσις, τέξε-
ται μὲν xai οὗ δίχα πάθους, ὑπομενεῖ δὲ τὸν µερι-
σμὸν, ἔσται που πάντως καὶ iv. ἰδίᾳ τινὶ θέσει τε
καὶ τόπῳ τὸ γεννώμενον, ἅτε δὴ εἰσάπαν τῆς τοῦ

D τεχόντος ποσότητος ἐχπεφοιτηχός: είχτεται γὰρ dole

τὰ ἀπὸ σωμάτων. Εἴπερ οὖν οἴονται τὰ πάντα πλη»
ροῦν τὸν Θεὸν xol Πατέρα, moi ποτε ἡμῖν τὸ ἐδ
αὐτοῦ χείσεται͵ χαὶ τίνα τὸν ἴδιον εὑρήσει τόπον;

B. "Αριστα ἔφης, ὡς ἔσται τις ἐντεῦθεν οὗ µε-
τρία πληθὺς ἀνοσίων ἐννοιῶν. Παραιτητέον τοιγαρ»
οὔν τὺ τῆς γεννήσεως χρΏμα, χαὶ μὴ νοείσθω, φη-
oiv, ἀληθὲς ἐπὶ Θεοῦ. Συνοιχήσεται γὰρ οὕτως καὶ Ἡ
τῶν λογισμῶν ἀἁτοπία.

Α. Καὶ μὴν τοῦτό y6£ ἐστιν ἕτερον οὐδὲν, ἡ τὸν
ἀκριθῆ τῆς πἰστεως διαλαχτίσαι λόγον. Πῶς γὰρ ἂν
ἔτι τὸ ἐν Τριάδι ταυτὸν ἡ θεία τε xal ἄφραστος xex-
τήσεται φύσις, εἰ τὸν ἀληθῃ τῆς Υεννῄσεως ἀναι-
ρήσομεν τρόπον; Τερθρεία, οἶμαι, ταντὶ, καὶ φρενὸ-
6λαδείας Ἰουδαϊχῆς ἀπαίδευτον θράσης. Ἐν ἴσῳ δὴ
οὖν ἐσόμεθα καὶ ἡμεῖς αὐτοὶ, τοῖς ἕνα μὲν elvat
δοξάζουσι τὸν τῶν ὅλων γενεσιουργὸν xal Πατέρα
θιὸν, μὴ μὴν ἔτι παραδεδειγµένοις τὸν Κύριον

'ἡμῶν Ιησοῦν Χριστόν. Τί δὲ 56h xal τὸ καταλεύειν

αὑτὸν διαχωλύσειεν ἂν, ἑἐγχαλοῦντας Ἰουδαϊχῶς"
εΠερὶ χαλοῦ ἔργου οὗ λιθάζομέν σε, ἀλλὰ περὶ βλασ-
φημίας, ὅτι σὺ ἄνθρωπος ὧν, ποιεῖς ἑαυτὸν Θεόν»
El γὰρ δὴ τὸν ἀληθῆ τῆς Υεννῄσεως τρόπ,ν ávat-
ρῄσουσι δυσσεθῶς, οὐχ ἂν, οἶμαι, τὶς εἰς τοῦτο Àote
πὺν ἐννοιῶν ἑλαφρίας χαταφοιτήσειεν, ὡς θεὸν εἷ-
ναι χατὰ φύσιν οἴεσθαι τὸν Ὑἱὸν, ὃ.ακεχλῆσθαι δὲ
µόνον, χαθὰ χαὶ ἡμᾶς αὐτοὺς, xoi εἰσποίητον ἁλη-
θῶς «b τῆς θεότητος ὄνομα λαχεῖν, ὡς οὐκ ἐξ αὐτῆς
πεφηνότα τῆς οὐσίας τοῦ θεοῦ χαὶ Πατρός. Ἐπειδὴ

creaturas nobiscum censeatur, nullo quidem modo p δὲ κατ’ ἐχείνους, Υἱὸς μὲν οὐκ ἔτι, τελεῖ δὲ, ὡς ἔοι-

ab adoratione creaturz prz Creatore soluti sumus,
eum adorantes, sed ejus impietatis notam baud
juste nobis Deus affinget, imo ejus criminis reum
se prodet, quandoquidem primogenitum in orbem
introducens, ait : « Et adorent eum omnes angeli
Dei *. » Qui autem ab ipsis quoque sanctis angelis
adoratur, et Deo Putri convenientem gloriam ceu
propriam ac suam habet, quomodo ex Patre non
erit etiam naturaliter, et ob istud Deus? lutelliyis
ergo quem exitum babeat illa opinio, qua nec in
Deo veram generationem admitiunt, nec patiuutur
ut ipse pro sua natura gignat Filium, nihil curiosius

5 Joan, x, 99... ! Πεν, 1, 6.

xtv, σὺν ἡμῖν ἓν χτίσµασι, λελυτρώμεθα μὲν οὕπω
τοῦ λατρεύειν τῇ χτίσει παρὰ τὸν χτίσαντα, προσ»
χυνοῦντες αὐτῷ, δυσσεθείας δὲ τῆς ἐπὶ τούτῳ ypá-
Ψεται μὲν ἡμᾶς οὐκ ἐν δίχῃ θεὸὺς, ἑαυτῷ δὲ μᾶλλον
ἀναθήσει τὰς αἰτίας, ἐπείπερ εἰσάγων τὸν πρωτό-
τοχον εἰς τὴν οἰχουμένην, λέγει" « Καὶ προσκυνησά-
τωσαν αὑτῷ πάντες ἄγγελοι Θεοῦ. » 'O δὲ xal πρὸς
αὐτῶν τῶν ἁγίων ἀγγέλων προσκυνούµενος, xaX τὴν
τῷ θεῷ χα) Πατρὶ πρέπουσαν δόξαν ὡς οἰχείαν ἔχων,
πῶς οὐχ ἂν ctv) χαὶ Ex τοῦ Πατρὸς φυσικῶς, διά τε
τοῦτο Θξεός; Αἰσθάνη 0h οὖν εἰς οἷον αὐτοῖς χατα-
στρέφει τέλος, τὸ δεῖν οἴεσθα:, µέτε ἀληθῆ τὴν vé£v-

οὐ

DE S5. TRINITATE DIALOGUS il.

166

νησιν ἐπὶ Θεοῦ, µήτε μὴν ἐθέλειν idv τὸ, ὅπως ἂν A scrutantes, sed αἱ velut inevitabili quadam neces-.

^ ἔχοι φύσεως ἀποτίχτειν αὐτὸν, πολυπραγμονοῦντας
οὐδὲν, ἐπιῤῥίπτειν δὲ, ὥσπερ ἐξ ἀφύχτου λοιπὸν
ἀνάγχης, αὐτῷ τομὰς xal ἀποῤῥοὴν, χατὰ τῶν
σιόµάτων ἴδια πάθη;

B. Συνίηµι μὲν: πῶς δ᾽ ἂν τέχοι, φασὶ, καὶ οὐχὶ
πάντη τε xal πάντως ἔγεται τὸ παθεῖν;

Α. "Ot, χαθάπερ ἔφθην εἰπὼν, οὐχὶ τοῖς σωμάτων
νόµοις ὑπεξεῦχθαι τὸ ἀσώματον, ὑπονοεῖν εὐσεθὲς,
οὐδὲ πεί τοι μετὰ πάθος xal μερισμὸν ἀποτίχτει τὸ
σῶμα, τέχοι ἂν ἁπαραλλάχκτως ὧδὶ τὸ ἀσώματον *
ἁλλ᾽ ὥσπερ ἐστὶ χατά ye τὸν τοῦ εἶναι λόγον ἔτε-
ῥοίως ἔχον παρὰ τὸ σῶμα, xoi τὸν τῆς γεννήσεως
τρόπον ἔξει που πάντως αὐτῷ πρέἐποντά το xal ἴδιον.
Καὶ ἐπειδήπερ ἓν χρόνῳ τὸ σῶμα γεννᾶ, τέξεταί που
πάντως οὐχ ὁμοίως τὸ ἀσώματον. Ἔκαστον γὰρ,
οἷμαι, τῶν ὄντων, οὐχὶ τοῖς ἑτέρου πάντως, ἀλλ
ἰδίοις τισὶν ὑποχείσεται νόµοις * xal xotvbv. μὲν τοῖς
οὖσι τὸ εἶναι, διανέμει δ' οὖν ὅμως ἡ φύσις ἑχάστῳ
την ἑτερότητα, θεσμοῖς ἰδίοις ἐξείργουσα πρὸς τὸ
μὴ οὕτως ἔχειν εἰσάπαν, ὥσπερ ἂν εἴη τὸ ἕτερον"
ὑπεξεύχθω δὴ οὖν ἔθεσι μὲν xai νόµοις τοῖς τῶν
σωμάτων, τὰ σώματα, xxl γεννάτω xa" ἑαυτὰ, xai
πασχέτω τοὺς μεριμνοὺς [γρ. μερισμοὺς], ἀνείσθω
δὲ τὸ ἀσώματον εἰς ἰδίους a) λόγους, καὶ γεννάτω
καθ᾽ ἑαυτὸ, πάθους xo! topi, ἐλευθέραν ἔχον τὴν
φύσιν. Καὶ εἰ ἐφίχοιτο μὲν ὁ νοῦς εἰς τὸ διειδέναι
:δύνασθαι, τίνα μὲν τρόπον τὸ σῶμα γεννᾷ, σννίησι
δὲ οὐχέτι τὴν τῆς ἁπωμάτου φύσεως γέννησιν, τἰ μὴ

sitate divisiones et fluxum affiugunt, cujusmodi
corporibus videmus accidere?

B. intelligo : sed quomodo gignet, inquiunt, ita
tamen ut citra passionem id flat?

Α. Quoniam, ut ante dixi, pia res est putare cor-
porum legibus obnoxiam non esse rem incorpoream, .
neque quia corpus cum divisione et passione gignit,
ita simili prorsus modo rem incorpoream gignere :
verumtamen quemadinodum ratione nature differt
& corpore, ita sibi convenientem utique ac pro-
prium habebit generationis modum. Et cum in tem-
pore corpus gignat, non ulique gignel eodem modo.
res incorporea. Unaquxque enim res, opinor, non
alterius profecto, sed suis ipsa subjacebit legibus,
εἰ esse quidem, commune est omnibus, verumtamen
unicuique diversitatem tribuit natura, suis legibus
prohibens ne eodeni) se habeat prorsus modo quo
sliud. Subjicientur itaque moribus ac legibus cor-
porum corpora, et generabunt suo more, et divi-
siones patientur : quod autem incorporeum est ad.
suas revecabitur rationes, et gignet.suo modo, pas-
sionis ac divisionis expertem naturam habens. Quod
si dispicere potest animus quo pacto corpus gignat,
neque dum incorporez uatira generationem intel-
ligit, quidni se accusat ignorantie ? Jam vero quod
mejus ac prestantius est corpore εἰ incompar»biliter

μᾶλλον ἑαυτὸν ἁμαθίας γράψεται; Τὸ δὲ δὴ μεῖζόν τε C supereminet, in deterioris locum detrudit, 449 et

καὶ ἄμεινον 1] κατὰ σῶμα, πολὺ μᾶλλον δὲ ἀσυγχρί-
τως ὑπερχείμενον, εἰς τὸν τοῦ χείρονος χαταδιάζεται
τόπον, καὶ τὰ μηδαμόθεν αὐτῷ προσῄχοντα πάθη
προσάπτων, o5x ἐρυθριᾷ. Καὶ εἰ, ὅπερ ἡμῖν οὐ συν-
ιέναι ῥᾷον, 1| ἀνέφιχτον εἰδέναι, τοῦτο δὴ πάντως
xa: ἀναιρήσομεν; Ἐπειδὴ 6b τί χατὰ φύσιν ἐστὶν à
Πατηρ, οὐκ ἄν τις ἐχμάθοι, µείων γὰρ, οἶμαι, τοῦ
τοιοῦδε πᾶς νοῦς, δυσσεδούντων ἀναιδέστερον, χαὶ
μηδὲ αὐτὸν εἶναι λεγόντων, f| γοῦν, ἐπεί τοι τῶν ὄν-
των δημιουργιχῶς ἁπαθὲς οὐδὲν,- διατεινέσθων ὅτι
πείσεταί τι xal αὐτὸς εἰς ἰδίαν φύσιν, καὶ τοῖς τῶν
γεννητῶν ὑποπεσεῖται θεσμοῖς, ἀγέννητος (ov. ἸΑλλ',
οἶμαι, λόγος οὖδεὶς χαταθήσειεν ἂν cfc γε 5h τοῦτο
8zóv* μένει δὲ πάντως ἐρηρεισμένως, ἓν οἷς εἶναι
πεπίστευται.

B. Μένει γὰρ, ἐπεί τοι φύσις ἡ θεία παντελῶς
ἀχλόνητος. ᾽Αλλ’ εἰ γεγέννηχε, φησὶν, ὁ θὲὸὺς, προ-
επινοηθήσεται πάντως τοῦ Υἱοῦ, καὶ προῦφεστήξει
τοῦ ἰδίου γεννήµατος.

À. Οὐχοῦν £pi 6h πάλιν, ὡς el μὴ τοῖς τῶν σω-
µάτων ἔποιτό τε xal ὑποπίπτοι θεσμοῖς τὸ ἀσώμα-
τον, γεννῆσει που πάντως xa0* ἑαυτὸ, xal οὐ χατὰ
σώματος φύσιν. Τὰ μὲν γὰο, προὔφεστάναι τε xal
πρωνοεῖσθαι τῶν γεννωµένων, ἀναγχαῖος, ὡς ἔοιχε,
χαὶ δυσδιεξίτητος χομιδῇ δείξει λόγος, χαὶ πρεσθυ-
τέραν ἔχειν τὴν δόξαν τοῦ εἶναι, εἴπερ ἐστὶν ἓν ἐξ
ἑνὺς, καὶ ὡς Ex πρώτου τὸ δεύτερον, πρόεισἰ τε χατὰ
χρόνον, οὐκ ἀνάρχως ἐχφυόμενα τοῖς εἰωθόσι γεννᾷν,
ἐπείτοι μηδὲ αὐτὴν τῆς ἑαυτῶν γεννήσεως ἄναρχον

passiones affingere non erubescit quz nullo niodo ei
conveniunt. An vero si quid intellectu difficile est
aut incompreliensibile, hoe nos funditus illico tol-
lemus? Cum ergo quid sit. secundum naturam Pater
nemo percipiat ( nullius enim mens, opinor, id un-
quam asseque&ur ), impudentius blasphement, ac ne
ipsum quidem esse dicant : aut. sane, cum nulla res
creata passionis sit expers, contendant ipsum etiam
aliquid in sua natura passurum, et rerum genitarum
legibus subditum iri, quamvis sit ingenitus. Sed
nulla ratio Deum, ut opinor, eo detruserit : quia
manet omnino firmus in eo statu im quo esse cre-
ditur.

. B. Manet profecto, quandoquidem natura divina
moveri prorsus nequit. Sed si Deus genuit, inquiunt,
prius omnino intelligetur quain Filius, et prius ex—
sistet quam suum geuimen.

Α. Repetam igitur quod, nisi leges corporum se-
quatur iisque subjaceat, res incorporea suo more
plane genitura sit, non lege corporis. Nam illa
praexsistere, et prius intelligi quam res quz gi-
gnuutur, etiam eorum ortum antiquiorem censendum
esse, necessaria el invicta ratio probabit, siqui-
den) est unum ex uno, ac velut ex primo secundum,
et in tempore prodeunt, non absque principio ex
lis quae gignere solent, prognata, quandoquidem ne
ipsam quidem generationis suz radicem principii

161

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIHIEP.

168

expertem habent, Quod autein est absque principio, À ἔχει τὴν ῥίζαν. Τὸ δὲ ἀνάρχως ὑπάρχον, xaX τελευ-

nec finem novit, Deus uimirum, quomodo, quaso
(e, non repugnaret naturz ευ legibus, si proprio
naturalique Filio principium tempore definitum tri-
bueret ? Esset enim hoc pacto diverse mature ac
generis Filius, si Genitoris sui ementiretur naturam :
adeoque res abesset baud procul a prodigio. Nam
filium a patre distinctum esse naturali diversitate,
monsiro certe non caruerit. Itaque secundum pro-
priam naturam res incorporea gignet, sic ut proles
Hon habeat in tempore generationem, sed cum ge-
witoris natura simul intelligatur ac simul subsistat,
nec ullatenus eo sit posterior, siquidem ex seterno
principio prodiit quod est ipsis quoque ssculis ul-
terius.

B. Recte quidem : verumtamen, si clara sit oratio
et ad rerum genitarum naturam deducatur, id quod
queritur utique planum faciet. Contemplationes
enim quz longe auditorum captum 556) excedunt,
clariores utique tiunt, si per exempla manifesta du-
cantur.

Α. Vere ais, o bone; sed si rerum naturam per-
epexeris, an poteris certo dicere, tam absolutam ac
pra omnibus perfectam esse Dei formam, ut cujus-
libet rei similitudinem exprimere possit, et eodem
prorsus modo se habere ?

B. Nullo modo, siquidem nihil est secundum na-
turam Deus, inter ea quz ereaturarum nomine cen-
seniur.

À. Laudandus ergo erit sanctus Paulus dum ait :
«Videmus enim jam per speculum et in enigmate *.»
Quinetiam illud : « Jam cognosco ex parie *, » non

sine admiratione praterirc, sancti ei sapientis
fuerit.

B. Euge.

. À. Eundum igitur confestim ail ipsam Scripturam
&anctam. Ápum autem instar pratum amoenum ac
eslivis quodammodo floribus variegatum pervoli-
tantes, et exemplis huic disputationi maxime con-
gruis insidentes, ineffabilis εἰ incomprehensibilis
generationis modum effingamus : et non secus ac ii
qui oculorum aciem in minutiores litteras intendunt,

τᾷν οὐχ εἰδὸς, φημὶ δὴ θεὸς, πῶς ἄν, εἰπέ uos, τοῖς
ςῆς ἰδίας φύσεως οὐκ ἀντιφέροιτο νόµοις, ἀρχὴν τῷ
ἰδίῳ xal κατὰ φύσιν Yüp, τὴν ἐν χαιρῷ τε καὶ
χρόνοις εἰσδεδεγμένην; Ely γὰρ ἂν ἑτεροφυὲς Ex-
φυλόν τε οὕτω τὸ γεννώµενον, εἰ τὴν τοῦ τεχόντος
αὐτὸ διαφεύσαιτο φύσιν χείσεται δὲ, οἶμαι, τὸ
χρῆμα λοιπὸν, τερατολογίας οὗ μαχρἀν. Ίὸ γάρ τοι
πρὸς ἑτερότητα φυσιχὴν διατετμῆσθαι δοχεῖν τοῦ
γεννῶντος τὸ γεννώµενον, ἁμοιρήσειεν ἂν οὐ σφόδρα
τοῦ τερατολογεῖσθαι πρέπειν. Οὐκοῦν ἁἀποτέξεται
κατ ἰδίαν φύσιν τὸ ἀσώματον, οὐ τὴν dv χρόνῳ
γέννησιν ἔχοντος τοῦ Υεννήµατος, ἁλλὰ τῇ τοῦ γεν-
νῶντος ὑπάρξει συνεπινοουµένου τε xal συνυφεστη-
κότος, xat o0 τί που κατόπιν ἰόντος, εἶπερ ἐξ ἀνάρ-
χου πέφηνεν ἀρχῆς, τῆς xal αὐτῶν αἰώνων àv
ῴχισμένης.

B. ὈΟὈρθῶς ἔφης ' πλὴν εἰ γένοιτο catho ὁ λόγος,
καὶ χαταθιθάΞοιτό πως ἐπὶ τὴν τῶν γεννητῶν φύσιν,
παραδείξειεν ἂν εὖ µάλα vb. ζητούµενον. Τὰ γάρ τοι
«àv νοημάτων διεχθρώσχοντα πολὺ τῶν ἀχροωμένων
τὸν νοῦν, χαταφανεστέραν ἂν ἔχοι τὴν δήλωαιν, εἰ
δι ἑναργῶν lov παραδειγµάτων.

A. ἸἈληθὴς μὲν οὖν ὁ λόγος, ἀγαθὲ, ἀλλ el τὴν
t&v ὄντων διασχέφαιο φύσιν, ἄρα ἂν ἔχοις ἀχριθῶς
εἰπεῖν, οὕτω μάλιστα τῶν πάντων εἴχασται θεὺὸ», ὡς
«hv εἰς πᾶν ὁτιοῦν ἐμφέρειαν δύνασθαι λαχεῖν, καὶ
ἁπαραλλάχτως ἔχειν ι

B. υὐδαμῶς, ἐπεί τοι θεὸς χατὰ φύσιν οὐδὲν Ev

c τοῖς τελοῦσιν Ev γεννητοῖς.

A. ᾿Αγασόαι δὴ οὖν εὖ µάλα δεῄήσει τὸν ἱερὸν
ἡμῖν ὑποφωνοῦντα Παῦλον' « Βλέπομεν yàp ἄρτι δι’
ἑσόπτρου xoi ἐν αἰνίγματι' » xai μὴν καὶ τὸ,
e "Αρτι γινώσχω Ex µέρους, » οὐκ ἀθαύμαστον ἐᾷν
ὅσιον ἂν εἴη καὶ σοφόν.

B. E) yc δή.

A. Ἰτέον δὴ οὖν ἐπ αὐτὴν ᾗ τάχος τὴν ἁγίαν
Τραφήν. Λειμῶνα δὲ ὅπως εὐφυᾶ τε χαὶ εὐανθη,
«el; ἐξ ὡρῶν βλαστήµασιν ἐχπεποικιλμένον, pec
τῶν ἐν τάξει πετώµενοι, καὶ τοῖς ὅτι µάλιστα τῷ
λόγφ πρεπωδεστάτοις ἑνιζήσαντες παριδείγµασιε,
«by τῆς ἀῤῥήτου χαὶ ὑπὲρ νοῦν γεννήσεως ἑξειχονί-
ζωμεν τρόπον xal χαθάπερ οἱ λεπτοῖς ἑνιέντες

agedum nos mente quoque intenta saltem ex parte p γράμµασι τὸν τοῦ σώματος ὀφθαλμὸν, φἑρε καὶ aà-

ac tanquam in zinigmatis quaxnam sit, natura divina
contemplemur. Vetbo igitur assimilans Pater Filium :
« Eructavit, inquit, cor meum verbum bonum *. »
Agedum itaque, amice, istud mihi studiosius per-
contanti respondelo, ecquiaà im Lis sectionis aut
fluxus intelligi possit aut modus aut locus ? Parit
cnim ac profert ex seipsa verbum mens hominis, et
subtili partu eruciat quod libet, et ex imo in aluum
ac foras ee erumpente, substantialem quodaminodo
generationem verbum nobis subiunuit. Et videtur
quidem esse diversum ab eo quod profertur, sed
ucutiquam dividitur : neque vero mens autiquior

* | Cur. xus, 1. ? ibid. * Psal x&v, 2.

τοὶ τὸν νοῦν ἀπερείδοντες, χἂν youv Ex µέρους καὶ
ὡς ἐν αἰνίγμασι τὴν θείαν ἡμῖν ὅπως ἔχει χαταθρή-
σωµεν φύσιν. Λόγῳ τοίνυν παρειχάξων τὸν Yiby ὁ
Πατήρ: « Ἐξηρεύξατο, φησὶν, fj xapbía µου λόγον
ἀγαθόν. » Ἴθι δὴ οὖν, ὦ ἑταῖρε, xal uot σπουδαίως
ἑρομάνῳ φράσον, ποῖος Év γε τουτοισὶ διακοπῆς xal
ἀποῤῥοῆς ἐπινοηθείη ἂν f] τρόπος Tj τόπος; Τέδεται
μὲν γὰρ xai προήσει λόγον τὸν ἐξ αὐτοῦ νοὺς ὁ ἀν-
θρώπινος, καὶ τὴν ἰσχνὴν ὠδῖνα χινῄσας, ἀπερεύξεται
τὸ δοχοῦν, καὶ ταῖς μὲν ἐκ βάθους εἰς τὸ ἄνω τε καὶ
ἔξω διαδρομαῖς, οὐσιώδη πως τὴν Υέννησιν ὁ λόγης
ἡμῖν ὑποπλάττετα,. Καὶ εἶναι μέν τις ἕτερος παρὰ

109

DE SS. TRINITATE DIALOGUS HJ. 410

«by προέντα δοκεῖ, διατετµήσεται δὲ οὐδαμῶς ᾽ οὔτε A esse unquam putabitur verbo quod sursum erumpit.

μὴν τοῦ πρὸς τὸ ἄνω διαπτδήσαντος λόγου τὴν
πρεσθντέραν ὁ vou; ἀποίσεται δόξαν. Ἔστι γὰρ ἐκ
νοῦ χα) εἰς νοῦν ὁ λόγος ἀεὶ, καὶ μὴν χαὶ ὁ νοῦς ἓν
λόχῳφ. ἛἩ εἰ τοῦτο φαῖεν ἂν, ὡς οὐχ ἄριστα ἔχοι,
vou; μὲν ἄλογος ἔσται, λόγος δὲ ἄνους, xal ὅπερ
ἄμφω τοῦυθ᾽ ὅπερ εἰσὶ νοεῖσθαι motel, φροῦδόν πως
ἤδη διοιχήσεται, χαὶ ἑλάσει πρὸς τὸ µτδἐν. Νοῦς
μὲν yàp, ἀεὶ λόγου ῥίζα τε χαὶ γένεσις, vou δὲ ab,
λόγος καρπός τε χαὶ χύημα. 'O μὲν γὰρ ἄλογος
οὐδαμῶς, xal εἰ λόγον ἑχτέχοι, ὁ δὲ τὴν τοῦ τεχόντος
ποιότητα xa ἰδέαν, φύσιν ὥσπερ lólav, ἐχληρώ-
σατο, πρύειαί τε, τὸν τεχόντα παραθλάψας οὐδέν.
T? δὲ δῇ χαὶ φάναι τολμᾷν, Ev. γε 65 μάλιστα τού-
τοις, ὡς ἔστι που πάντως τοῦ γεννωµένου τὸ γεν-

Εκ mente enim et in mente verbum semper est,
atque adeo mens in verbo. Aut si hzec vera esse ne-
gaverint, mens quidem absque verbo erit, verbum
vero sine mente, atque ita inane demum erit, ac in
nihilum abibit, id quod utriusque naturam et ra-
tionem patefacit. Mens quippe verbi radix semper
est ae origo, mentis autem vicissim verbum fructus
est ac germen. Hzc enim neutiquam verbo caret,
tametsi verbum gignat ; illud autem, gignenüs qua-
litatem et formam, ceu propriam naturam sortitum
est, proditque 451 sine ullo gignentis damno. Siul-
tum autem prorsus, opinor, fuerit dicere audere,
in his maxime, genito gignens omnino antiquius
esse, Prodit euim ex mente verbum. Cum autem

và πρεσθύτερον, Ἠλίθιον οἶμαι παντελῶς. Πρόεισι B sit inens, quia verbum habet, ac verbum vicissim,

μὲν γὰρ ix νοῦ λόγος. Ἐπειδὴ δέ ἔστιν νοῦς, ὅτι
λόγον ἔχει, λόγος δὲ αὗ πάλιν, ὃτι µεμέστωται νοῦ,
πῶς ἂν νοοϊτό ποτε δίχα μὲν λόγου νοῦς, λόγος δὲ
νοῦ τητώµενος; Τὰ μὲν γὰρ ἔχαντά τι τῶν ἔχεσθαι
λεγομένων, πρεσθυτέραν πως ἐφ᾽ ξαυτοῖς ἁπαιτεῖ
τὴν τοῦ εἶναι διάληψιν, καὶ ἓν φιλαῖς ἐννοιῶν φαν-
τααίαις πεπολίωταί πως οὐ μεῖον, Ἡ ὥσπερ ἂν ἔχοιεν
πρὸς υἱοὺς πατέρες, ἀλλ᾽ οἷς συνυπάρχειν ἀνάγχη,
χαὶ πάντη τε xol πάντως, τὸ ἀλλήλοις συνεπινοἑζ-
σθαι πρέπει. ᾽Αποπεραίνεται δὲ οὕτω τὸ εἶναί τε
χα) συνεατάναι τι, ἄν τις ἀνάπτοι τὸ μεῖον Ev χρόνῳ

καὶ τὸ πρεσθύτερον, χαὶ οὐχὶ δη μᾶλλον, ὅτι xal

συνδιολεῖται φαμὲν, ἀλλήλοιν, εἰ ἑτέρου τὸ ἕτερον
περοανίσχοι καὶ φαίνοιτο.

B. Βραδὺς εἰμί πως εἴς vs τὸ ἀναμαθεῖν δύνα-
σθαι ταντὶ, συνίηµι δὲ οὗ λίαν, 6 τί ποτ ἔστιν ὃ
λέγεις. Οὐχοῦν, διασάφει, xal uf uox νωθείαν ἐγχά-
Ast, μτδὲ ὥσπερ τινὰ δίχην ἑπαρτήσῃς τὴν σιωπήν.

A. Καὶ μὴν ἐγὼ φράσειν ἔτοιμος, ὄχνου γὰρ λό-
γος 09 πολὺς ἕν γε τοῖς οὕτω λεπτοῖς, Éav' ἂν ἡμῖν
οι πατὰ ῥοῦν ὁ λόγος. Τὸ γὰρ ἄνω τε xol χάτω, xai
oiovel πως ἓν xoxMp περιφοιτᾷν τὰ δυσέφιχτα τῶν
θεωρηµάτων, βλάθος μὲν οὐδὲν, οὐ µετρίαν δ᾽ ἂν
ἡμῖν ἐμποιέσαι τὴν ὄνησιν, Οὐχοῦν ἴδοις ἂν ὅπερ
ἔγην c) µάλα καὶ σαφῶς, εἰ τὴν τῶν χρωμάτων
δ.ασχέφαιο φύσιν. Εἰπὲ yàp ἐχεῖνο, τὴν λευχότητα
τυχὸν ἢ τὴν µελανίαν, οὕπω τοῖς ἔχειν αὐτὰς εἰωθό-
σ.ν ἐνιδρυμένας, αὐτάς που χαθ᾽ ἑαυτὰς áp' ὑπάρ-
χειν οἱῆσῃ δύνασθαι;

D
B. Οὐδαμῶς. Συµθαίνει γὰρ τὰ τοιάδε μᾶλλον

ἑτέροις, εἶτα 000^ ὅπερ clot, τότε δᾗ μόλις ἐχφαί-
νοντα,.

A. ὐρθῶς ἔφης. Οὐχοῦν, οὐσίαι μέν τινες εἶεν
ἂν προεπινοηθεῖσαί τε χαὶ προὐποχείμεναι τῷ λόγῳ,
τήν τε λευχότητα xal τὴν μελανίαν εἰσδεδεγμέναι
αἱ δέ εἶσιν ἐν τοῖς ἐχομένοις. "AX εἰ βούλο,τό τις,
ἀναμέρος διατεμὼν, τό τε ἔχον Ev τούτοις, xal av τὸ
ἐχόμενον, καὶ τὸ μὲν ἔχον, ὅτι πρεσθύτερον εἴη λἐ-
γοι, τό γε μὴν ἐχόμενον ὑστερίδειν οἵοιτο, el; motoy
ἡμῖν οὐσίας χαταθήσει τόπον τὸ πεφυχὸς εἶναι Atu-
xbv, εἰ µήπω ἐστὶ λευχόν; ἢ πῶς dj λενχότης εἴη
ἂν, ὅπερ εἶναι χαὶ λέγεται, εἰ μὴ διὰ τοῦ συµθῆναι
τοῖς ἔχουσιν εἶδόσι καὶ πεφυχόσι αὐτὴν, ὅτι λευχό-

quia mente plenum est, quo pacto demum censebitur
esse mens absque verbo, verbum autem absque
mente ? Quze enim habeut aliquid eorum quz haberi
dicuntur, antiquiora videri volunt et in nudo ac
solo conceptu non minus canitiem, ut ita dicam,
sentiunt, quam patres filiorum respectu : sed quz
necessario coexsistunt, ea quoque mutuo ac simul
intelligi prorsus .decet, Conflcitur autem hoc pacto
simul esse et coexsistere aliquid, si quis conjungal
posterius iu. tempore et antiquius, ac nibile certe
magis dicimus simul et invicem peritura, si altero
prius oriatur alterum, et appareat.

C B. Tardior sum quam υἱ ista facile percipere

queam, nec admodum capio quid tibi velis. Quam-
obrem explica, neque mihi segnitiem objicere velis,
nec me silentio quodanimodo plectere.

À. Ego quidem paratus suin. ad dicendum : nec
enim valde cunctandum est in his rebus adco sub-
tilibus, si quando nobis secundo amne fluat oratio.
Sursum enim ac deorsum ac velut in orbem versare
tantemplationum difficultates nihil nocet, imo non
param juvabit. Itaque clare ac perspicue quod dixi
patebit, si colorurn nataram consideraveris. Quxso
enim, alhedinem, exempli gratia, vel nigredinem,
si nondum suis subjectis insederint, num putabis
per se posse subsistere?

B. Nequaquam. Aliis enim ista potius conve-
niunt ; deinde, hoc quod sunt, vix tum demum ap-
parent. |

A. Recte dicis. lJgitur quzdam sunt substantize
qua animo prias informantur, et ratione quodam-.
modo prius supponuntur, albedineinque et nigredi-
nem suscipiunt : aliz vero inter ea censentur qua
haberi dicuntur. At si quis divisione facta ejus
quod habet et ejus vicissim quod babetur, et quidem
id quod babet antiquius esse dicat, adeoque quod
habetur posterius esse putet, in quem demum sub-
stantise locum Inferet id quod natura sua est album,
si nondum est album ? Aut quomodo albedo erit id
quod esse dicitur, nisi ex eo quod accidit iis quae

στι

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

119

patura sua ita comparata sunt, ut eam recipere A της εἴη γνωρίκοιτο; Ἰσόχρονον γὰρ εἰ pb λάδοι τὴν

possint, albedo 4549 esse cognoscatur? Qua euim
ita se habent ut ad unum aliquid constituendum
necessario concurrant, nisi uno et codem tempore
concurrerint, cogitatione quidem comprehendi po-
terunt, sed nondum sibi convenientem exsistentiam
sunt habitura.

B. At ego rem ita esse, vereque id abs te dictum
censeo, nec dubito quin alii in eadem sententia
futuri sint. Verumtamen Patri ac Filio quomodo
uriusque similitudinis ratio quadrabit ?

À. Clarissime ostendet ac. sufficienter, illam qui-
dem ex mente enuntiationem et generationis impas-
sibilitatem, adeoque id quod gignitur non divisum

σννδρομὴν, τὰ πρὸς ἑνὸς ὁτονοῦν συνθέοντα σύστα-
σιν, xal οὐχ ἑτέρως ἔχειν δυνάµενα, θεωρἰᾳ μὲν
ἔσται ληπτὰ, ἔσει δὲ οὕπω τὸ δ᾽ εἶναι καθ ὕπαρξινι
κατά Τε τὸν σφισι πρέποντα λόγον.

B. Αλ) ὧδε μὲν ἔχειν, xal ἀληθῶς εἰρῆσθαι
ταυτὸν, διαχείσοµαί τε αὐτὸς, οἶμαι δ᾽ ἂν xal ἑτέ-
ρους, o0 μεῖον ἡ ἐγώ. Πατρί γε pv xai Υἱῷ πῶς
ἂν ἡμῖν ἡ ἀμφοῖν τοῖν παραδειγµάτοιν ἁρμόσοι δύ-
ναμις ;

A. "Ost λόγου μὲν dj ix vou πρὸς τὸ ἔξω φορὰ,
χαὶ τὸ ἀπαθὶς τῆς Ὑεννήσεως, xat μὴν ὅτι τὸ γεν-
νηθὲν οὐ διατεµίσεται΄ μενεῖ δὲ μᾶλλον αὐτό τε ἐν

iri, sed et ipsum mansurum potius ja mente quz B τῷ γεννήσαντι wp, χαὶ τὸν γεννἠάαντα νοῦν ἔξει που

genuit, et in se mentein quie genuit prorsus habitu-
ruin, ac preterea. ejusdem immediate naturz, ac
simul subsistentem habere in entis notionibus
exsistentiam. Dicere autem quod nonnullis rebus
color inhareat necessarío, et quod in iis non sit
»fterum antiquius altero, cuim necessario simul
exsistant (zqualiter euim utique concurrent ad
unius ejusdemque temporis principium), declaratu-
rum που arbitror, quinam a nobis divina geners-
tionis intelligatur modus, sed illud potius, quod si
Pater est Deus, hoc quod est, in tempore non ade-
ptus (est enim semper idem, et eodem- modo, et
vicissitudinis nescius, perfectissimus quippe est,
nec ullius boni plenitudine caret, neque adeo ulli

πάντως ἐν ἑαντῷ, διαρχέστατά τε µάλα σαρῶς ix-
δείξειεν ἂν, xal πρός γε 6h τούτοις ὅτι συμφυᾶ τε
ἀμέσως xal συνυφεστῶσαν ἔχει τὴν ὡς ἑννοίαις
ὕπαρξιν. Τὸ δέ γε τῶν ὄντων τισὶν ἀναγχαίως ἐμ-
φῦναι τὸ χρῶμα λέγειν, xal ὡς οὐχ ἂν ἔχο:εν ἐχά-
τερον ἑχατέρου, χατὰ σγῶν αὐτῶν, τὸ πρεσθύτερον,
ἀναγχαιοτάτην λαχόντα συνύπαρξιν. ἰσοδρομήσει
γὰρ πάντως εἰς ἰσόχρονον ἀρχήν ᾿ τὸ μὲν τῆς θείας
γεννήσεως τίς ἂν νοοῖτο πρὸς ἡμῶν ὁ τρόπος, οὖκ
οἶμαι σαφηνιεῖν, ἐχεῖνο δὲ μᾶλλον, ὡς εἴπερ ἐστὶ
Πατὴρ ὁ θεὸ-, οὐχ kv χρόνῳ τὸ εἶναι τοῦθ' ὅπερ
ἐστὶν εὑράμενος ἔστι γὰρ ἀεὶ χατὰ ταυτὰ xai
ὡσαύτως ἔχων, xal τροπῆς ἀμείνων τῆς ἐπ᾽ ἀμφοῖν
νοουµένης * παντέλειος γὰρ, οὔτε τῆς εἰς ὁτιοῦν τῶν

malo est obuoxius), una etiam cum ipso intelligitur C ἀγαθῶν πληρώσεως ὑπάρχων ἐπιδεὴς, οὔτε μὴν τὸν

uiique Filii siguificatio simul οἱ natura, tempore
nequaquam posterior, neque adeu genitoris gloria
inferior propterea quod oporteat usquequaque in
Deo simul semper intelligi, οἱ simul exsistere cum
Patre Filium, ac vicissim Patrem cum Filio, testi-
mouimm antiquitatis principii nescie ipso per se
perhibeute, tametsi genitus est, pula ex Patre se-
cuudum naturam. Quod autem splendorem glorise
Dei ac Pais Filium Paulus nominat, eumque
characterem esse ail substantie ejus *, ea qua
modo diximus, opinor, comprobabunt, nostramque
docuinam veram et inculpatam esse testabuntur.

ἐπὶ τοῖς πεφυχόσι λυπεῖν ὑπομένων ὅλισθον ’ αυνεισ-
χοἰνεταί που πάντως αὐτῷ καὶ 1j τεχθέντος δἠλωσίς
τε ὁμοῦ xai Ὀπαρξις, οὐχ ὑστερίζουσα χατὰ χρόνον.
οὔτε μὴν κατόπιν ἰοῦσα τῆς τοῦ τεχόντος δόξης δια
γε τὸ χοῆναι πάντη τε xal πάντως ἐπὶ Θεοῦ συν-
επινοεῖσθαί τε xai σννυπάρχειν ἀεὶ, Ylov μὲν Πατρὶ,
Πατέρα δὲ aj τῷ Υἱῷ, πρὸς ἄναρχον ἀρχαιότηιω
μαρτυρουμένῳ δι’ ἑαυτὸν, εἰ xal ἔστι γεννητὸς, ὡς x
Πατρὸς κατὰ φύσιν. ᾽Απαύγασμα δὲ τῆς δόξης τοῦ
θεοῦ χαὶ Πατρὸς ὀνομάζων ἡμῖν τὸν Υἱὸν ὁ θεσπέ-
σιος Παῦλος, χαὶ μὴν ὅτι xal yapaxthp ἐστι τῆς
ὑποστάσεως αὐτοῦ, χατασφραχιεῖ δὴ που, χαθάπερ

ἐγώμαι, τὸν ἁρτίως ἡμῖν γεγονότα λόγον, ὡς πεποίηται μὲν ἁμωμήτως χομιδῇ, µεθύει δὲ φήφοις, ταῖς

εἰς ὀρθότητα xaX ἀλήθειαν.

B. Qui tu dixisti?

À. Finge mihi rursus istud dicendum propositiin
esse : quod ab aliquo exsplenduit, exempli gratia
(boc autem lux est, opinor, quz substantiam a qua
emiuitur 458 cognoscendam rebus externis exhi-
bet, et oculorum sensibus semper admovet, aut
alia quadam ratione corporibus applicat), quid se-
cundum naturam sit ejus radix et origo quas lu-
wen emittit ac elucet, intelligendum prabet. Ve-
Tum ordiue procedat oratio, allato natura solis et
splendoris qui ex vo funditur exemplo. Quid enim
ille sit secundum naturam, jubar quod ex eo prodit

* pHebr. 1, ο.

D B. llo; ἔφης;

Α. Otou µε πάλιν ὧδέ πη διεσχκεμμένον τὸ χρῆμα
εἰπεῖν ' ὅτι τὸ ὑπό του τυχὸν ἐξηυγασμένον, εἴη δ᾽
ἄν που φῶς, οἶμαι, τουτὶ, τῆς ἀπανγαζούσης οὐσίας
αὐτὺ διαχοµίζον τοῖς ἔξω τὴν εἴδησιν, καὶ ταῖς δι)
ὀμμάτων αἱσθήσεσιν ἐγχρίμπτον ἀεὶ, f) Υοῦν χαθ᾽
ἕτερόν τινα τρόπον προσθολῆς ὁμιλοῦν τοῖς σώμασι *
τὸ, τί χατὰ φύσιν ἑστὶν ἡ προϊεῖσά τε xal ἑξαστρά-
πτουσα ῥίζα τε αὐτοῦ καὶ γένεσις, ἐφῆχε νοεῖν. Zuv-
τετάχθω δὲ ὁ λόγος, εἰς παράδειγµα λαδὼν τὴν ἡλίου
φύσιν, xal τὴν ἐξ αὐτοῦ προχεομένην αὐγὴν. Τί
γὰρ χατὰ φύσιν ἐχεῖνος, τὸ ἐξ αὐτοῦ προϊέμενον σέ-

318

DE sS. TRINITATE DIALOGUS Il.

rri *

| λας ἀποφήνειεν ἄν. Αιαίΐρεσιν δὲ ὅλως, τοι τομὲν A ostendet. Divisionem autem im universum, aut se-

Ce:

- 9 "ue

xai ἀποῤῥοὴν, χαὶ πάθος, οὐδ' ὅσον εἰδέναι τυχὸν

᾿ἀνάσχοιτο ἂν ἡ ἡλίου φύσις, xaitot χύδην χαὶ οὐσιω-

δῶς τὸ ἐς αὐτῆς προϊεῖσα φῶς, ἀλλ᾽ ἔστι μὲν ὁλο-
χλήρως ἐν αὐτῷ, xal εἰ προχέοιτο τυχὸν, ἔχει δὲ
αὖ ἐν ἑαυτῷ τὸ ἴδιον φῶς, οὐκ ἀποῤῥιζούμενον ἐν
τῷ διαχεῖσθαι, χαὶ δοχεῖν πως Ίδη διὰ τούτου, xal
εἰς ἰδ.χὴν ἑτερότητα δραμεῖν. ᾿Αποδ.ελὼν γὰρ ὁ λό-
Yos Ίλιον μὲν, ἀναμέρος αὐτὸν χαθ᾽ αὐτὸν, thv οὐ-
σίαν 5 τί ποτὲ ἐστι φαντάζεται, τὸ δ᾽ ἐν αὐτῷ τε xal
ἐς αὐτου προχεόμενον φῶς, ἴδιον μὲν αὐτοῦ, πλὴν
εἰς ἀμέριστον ἑτερότητα τὴν ὡς ἐν ψιλαῖς xal µό-
vat; ἑννοίαις, εὖ µάλα διοιχιεῖ, διά τοι τὴν ἐξ αὐτοῦ
πρὸς τὸ ἔξω πρόοδον. "Ότι δὲ δὴ γελοῖον ἂν εἴη παν-
τελῶς, τὸ, πρεσθυτέραν μὲν τὴν ἡλίου φαντάζεσθαι
γένεσιν, ὑστερίζουσαν δὲ xiv γοῦν τι βραχὺ τῖς
ἑνούσης αὐτῷ φωτοειδοὺς ἑνεργείας τὴν δύναμιν, οὐχ
Av οἱηθείην ἐνδοιάσειν ὅλως τὸν (prep ἄν en σώφρων
τε xal ἑῤῥῥωμένος ὁ νοῦς. "σον γὰρ ἤλιον μηδὲ εἶναι
λέχειν, εἰ μὴ συνυπάρχον ἔχοι τὸ δι᾽ ὃ νοείται τοῦθ)
ὅπερ ἑστίν. Οὐχοῦν, ἀνατύπωσιν ὥσπερ τινὰ διαπε-
πλασμένην ὀρθῶς, τῶν bv αἰσθήσει παραδειγµάτων
τὴν δύναμ.:ν, ὡς ἓν ἐννοίαις ἑλὼν ταῖς εἰς λῆξιν ἰοῦσαις
τὴν ἀνωτάτω, τὴν θείαν γέννησιν οὐ καταφθερεῖς,
τομὰς ἐπ αὐτὴν, xal ἀποῤῥοὴν, xa πάθος, ἁσυν-
έτως εἰσδεδεγμένος. Ἐπεὶ γάρ τοι τῆς ἀνωτάτω πα-
σῶν οὐσίας ἀπαθὴῆς μὲν J| γέννηαις, xal μὴν xal
οὐσιώδης ἡ τοῦ γεννήµατος ὕπαρεις xoi διατομῆς
ἐλευθέρα, xai τῷ τεχόντι συνθέουσα xal ἁπαραιτή-
τως συννοουµένη t: χαὶ συνεισθαίνουσα. Τὸ γὰρ
ἄναρχον Ev χρόνῳ μεμαρτύρηχε τῷ Yio, καὶ ὁ σοφὸς
Ἰωάννης, « Ἐν ὀρχῇ v ὁ Λόγος, » εἰπὼν, καὶ
αὖ ἐπὶ τούτοις’ « 'O àv, 6 fv, ὁ ἐρχόμενος. »

B. Ἐχπεπύνηται μὲν ἡμῖν ὡς ἄριστά γε, ὦ «àv,
Q περὶ τούτου λόγος. Οἴει δέ που, χατὰ τὸ εἰχὸς,
ἁπηλλάχθαι πραγμάτων, xat ἑτέρου δεῖσθαι μηδενὸς,
εἰς ἀπόδειςιν τοῦ προὔφεστηχέναι μὲν οὐδαμῶς τοῦ
Yiou τὸν Πατέρα δοχεῖν, συμφνᾶ δὲ δεῖν xai συνυπάἀρ-
χόντα νοεῖν' ἀφιχνεῖται δὲ οὕπω χατὰ νοῦν ἐχεῖνα,
δ»σπρόσιτον χομιδῇ xal ἀνάντη λίαν ἔχοντα τὴν
προσθολήν.

Α. Τὰ ποῖα ἅττα qf; ;

B. Ἐρησομένους ἴσθι τοι, δριμεῖς γὰρ εἰς λόγους,
πότερόν ποτε θελητῶς, ἤγουν ἀνεθελήτως ὁ Θθεὸς καὶ
Πατὴρ ἐχτέτοχε τὸν Υἱόν.

A. Elta, ὅποι ποτὲ χατασχήψειεν ἂν τὸ καχούρ-
ἵημα αὐτοῖς τῶν οὕτω δεινῶν εὑρημάτων, ὡς Ἡδιστα
ἂν εἰδείην.

B. Προσθέντες Υὰρ, οἶμαι, χἀχεῖνο ἐροῦσιν, ὡς
εἴπερ ἐστὶν ἀνεθέλητος 6 Υἱὸς τῷ Πατρὶ, τέτοχεν
οὐχ Exüv, ἀλλ’ ἔκ του πρὸς τοῦτο συνωθούμενος, 1
ζέρε εἰπεῖν ἀνάγχης fj τι xal παθῶν [f. παθὼν] τῶν
ἁδουλήτων ἁλώσεται. Περιενεγχόντες δὲ οὕτως εἰς
ἀτοπίαν tbv λόγον, καθείρξουσιν εἰς ὁμολογίαν τοῦ
χρῆναι λοιπὸν εἰπεῖν τὸ μὴ ἁδουλήτως γεγεννῆσθαι
παρὰ τοῦ Πατρὸς τὸν Υἱὸν, καὶ τελευτῶντες ἐπάγου-

* Joan. 1, 1. " Apoc. 1, 4.

ctionem , ac defluxum , et passionem solis natura
nescit, quamvis copiose et substantialiter ex se lu-
cem emittat; sed est in ipso tota et integra, tametsi
forte profundatur, et vicissim habet in seipso suum
lumen, quod quidem a sua radice non avellitur,
dum diffunditur, et ad propriam ac peculiarem di »
versitatem idcirco tendere videtar. Ratio enim se-
parans solem seorsim a seipso, quanam substantia
praeditus sit concipit : lumen autein quod. in ipso
est εἰ ex ipso promanat, ejus quidem est proprium,
verumiamen in diversitatem insecabilem quz solis
animi notionibus continetur, utique diducet, pro-
pterea quod ex ipso foras emanat. Quod autem
plane ridiculum sit antiquiorem solis ortum imagi-
pari, posteriorem autem vel tantulum eam quam in
se habet facultatis illuminatricis vim , neminem
sane mentis dubitaturum puto. Perinde enim est
ac si ne sol quidem esse dicatur, si ei simul non
insit id propter quod hoc quod est intelligitur esse.
Quocirca, si vim et rationem exemplorum sensibi-
liom ceu formam quamdam et expressionem recte
concinnatam subtilissimis animi notionibus accepe-
ris, generationem divinam non corrumpes, sectio»
nes in eam et fluxus ac passionem stulte inducens,
Siquidem generatio supremz omnium substantiz
passionis est expers, adeoque natura geniminis
substantialis et insecabilis, quze cum Genitore con-
currens, citra confusionem simul intelligitur, et
est. Principio enim carere Filjum testatus est quo-
que sapiens Joannes cuim dixit : « In principio erat
Verbum * : » ac przeterea : « Qui est, qui erat, qui
venturus est Ἱ. »

DB. Recte admodum et accurate ea de re nobis
disseruisti, amice. Sed credis, ut auguror, te solu-
(mn esse negotio, nec alio esse opus ad demon-
sirandum Patrem nequaquam prazexsistere Filio, et
ad inteiligendum eum ejusdem esse nature A54 ού
simul exsistere : nonduin tamen illa procedunt ex
animi sententia , cum habeant difficiles prorsus ad-
itus et accessum vehementer arduum.

Δ. Quanam illa dicis?

B. Percontaturos utique scias (acuti enim- sunt)
utrum tandem voluntate, an przter voluntatem Fi-

D jium Deus ac Pater genuerit.

A. At scire pervelim quonam demum ferautur
tam perniciosa eorum commenta. -

B. Addent nimirum, ut existimo, quod si Filius
Patri sit involuntarius, illum non sponte genuit, sed
ab aliquo ad hoc adactus, aut necessitate, verbi gra-
tja, vel quiddam praeter voluntatem passus compe-
rietur. Hoc autem pseto ad absurdum oratione de-
ducta, eo demum illam redigent, ut confitendum sit
haud citra voluntatem genitum esse a Patre Filium ;
tandemque iuferuot : Si non citra voluntatem ge- .

719

S. CYRILLI ALEXANDRINI ΛΕΟΠΙΕΡ.

116

puit Pater Filium, sed voluntate et ex deliberatione, A otv* El μὴ ἀνεθελήτως τέτοκεν ὁ llazhp τὸν ΥΒν,

utique Patris voluntas generationem Filii przecedet,
ac prius exsistet. Si autem prius exsistit iis de qui-
bus deliberat, iuquiunt, etiam antiquiorem habet
generatione voluntatem.

A. Quam impia ín nós machinati sunt perversi!
Quippe sic insultat veritatis dogmatis illoruin ora-
tio, ut si quis velit omnium absurditates superare,
non secus ac illos, facturum putem. Sed cum pal-
mai lam ignobilem arripuerint, et 5ola impietatis
gloria aliorum ignorantiam superent, tandem au-
diant : « Nunquid justificata sunt Sodoma ex te*?)
Satis eniin, satis est acerbitatis, miseri, et perver-
sarum cogitationum. Age, nunc rectum veritatis

iter capiamus, dicamusque Patrem qui :xternus est B

ac principio caret, liaud absque Filio qui ei insit ac
simul subsistat intelligi posse. Verum, tametsi est
non citra voluntatem Filii Pater, non tamen prius
exsistet voluntas quam Filius, ac prius emerget. Si
enim erat in sapientia et verbo Patris voluntas (noh
enim sapientia et verbo carere dicent divinam το-
luntatem), sapientia autem ac Verbum Dei Patris
est Filius : ipse utique est is in quo est omnis vo-
luntas Patris. Quocirca istiusinodi triconum ever-
titur quodammodo propositio, et acutum illud quod
in nos comparaverant argumentum. Nihil enim, ut
videtur, prohibueril quominus etiam nos, contempta
rationum absurditate, percontemur utrum voluntate,
an [4B contra, exsistat et sit Pater. Quod si non
ex voluntate quidem est, necessitate igitur ad exsi-
stendum adactus est, Si vero non necessario, sed
ex voluntate est, pracedet utique voluntas ipsius
exsistentiai. Cumque voluntatem perfecerit, sapien-
ter nimifum , nec absque verbo : sapientia vero sit
ac Verbum Filius, Patre prius exsistet, Consilium
autem ac voluntatem Dei ac 'Patris Filium diving
Seriptüre iominant. Psallit enim in Spiritu et ait
divinus ille David, tanquam ex persona credentium :
« Tenuisti manum dexteram ineam, et in voluntate
tua deduxisti me *. » Et alibi : « Domine, in volun-
late tua przsiitisti decori meo virtutem 4, » Dedu-
cii enim sumus in Christo ad voluntatem Patris,
οἱ in superimuudanam pulchritudinein fonnamur in
ipso, ad omne opus bonum per ipsum corroborati.
Itaque si putidas ratiunculas et arguinentorum ab-
surditatem sequamur, prius exsistel Filius quam
Pater, cum sit ipse voluntas : et id quod gignitur
quodammodo prius apparebit quam genitor. Vide
lKtáqde' quantum &ibi mali asciverint qui longissi-
Tie profifgadt illid;:'« Ipsi vos próbate, 5i "estis in
fide **.')

"B. 'Cérle.
A. 'Iforüin autem '"pfópositióném stultam ét aui-

θελητῶς δὲ xal κατὰ βούλησιν, πάντως που καὶ προ-
ηγήσεται, xal προαναφανεῖται τῆς τοῦ YloU γεννή-
σεως, ἡ θέληῃσις τοῦ Πατρός. "y δὲ δή που, φαθὶ,
καὶ προῦφεστηχὼς, ἑσκέπτετο, καὶ πρεσδυτέραν ἔχει
τοῦ τόχου τὴν θέλησιν.

Α. Ὡς ἀνόσιά γε τοῖς διεστραμμένοις ἐκμεμηχά-
νηται καθ) ἡμῶν τὰ εὑρήματα; xaxopyetsat δὲ obw
τῶν τῆς ἀληθείας δογμάτων ὁ λόγος, ὥστε, et τψ
δόξειεν, Év γε τοῖς ἄγαν ἀπηχέστάτοις, τὴν ἁπασῶν
πέχεινα ὁῆφον ἐλεῖν, οὐκ ἂν οἶμαι δράσειν ἄμεινον
$ οὗτοι. ᾿Αχλεᾶ δὲ οὕτω τὴν νίκην ἀράμενοι , καὶ
ταῖς εἰς δυσσέθειαν ὑπερθολαῖς, τῆς τῶν ἄλλων ἆμα-
θίας προὔχοντές τε xal προεχκείµενοι, λοιπὸν ἆχου-
όντων, € El ἐδικάιώθη (1) Σόδοµα ἐκ σοῦς » "AÀ«
γὰρ, ἅλις πικρίας, ὦ οὗτοι, καὶ διεστραµµένων ἓν-
νοιῶν. Φέρε κατευθὺ τῆς ἀληθείας ἴωμέν τε ἤδη, καὶ
λέγωμεν, ὡς οὐκ ἂν νοοῖτό ποτε δίχα τοῦ συνόντος τε
ἀεὶ xai συνυφεστῶτος αὐτοῦ γεννήµατος ὁ ἀνάρχως
τε xaX ἀῑδίως Πατέρ. Αλλ᾽ εἰ καὶ ἔστιν ox. ἀνεθε-
λήτως τοῦ Υἱοῦ Πατὴρ, οὗ προανακύψει καὶ προανα-
νήξεται πάντως τοῦ γεννηθέντος tj θέλησις. El γὰρ
Tv ἓν σοφίᾳ καὶ λόγῳ τὸ θέλειν τοῦ Πατρός * οὗ γὰρ
ἄσοφόν γε xa ἄλογον τὴν θείαν ἐροῦσι θέλησιν * Eo-
φία δὲ καὶ Λόγος ἐστὶ τοῦ θεοῦ χαὶ Πατρὸς ὁ Yl&;,
αὐτὸς ἄρα ἑστὶν ὁ tv ᾧ πᾶτα θέλησις τοῦ Πατρός.
"Dass τοῖς ἐχεῖνα πεφλυαρηκόσι περιτρέπεταί πως
fj σχέψις, καὶ τὸ δεινὸν ἐγχείρημα, πρὸς τὸ ἔχον
ἑναντίως. ᾽Αναπυθέσθαι γὰρ δὴ καὶ ἡμᾶς, ὡς Eotxev,
ἀπείρξειεν ἂν οὐδὲν τῆς τῶν λογισμῶν ἀτοπίας Άφει-
δηχότας, πότερα θελητῶς, Έγουν ἀνεθελέτως ὑπάρ-
χει τε xal ἔστιν ὁ Πατήρ. Kal εἰ μὲν οὗ θελητῶς,
ἐκθεθίασταί που πάντως ἐξ ἀνάγχτς εἰς ὕπαρξιν. El
δὲ ὧδε μὲν οὐχὶ, θελητῶς δὲ, προηγἠσεταί που τῆς '
ὑπάρξεως αὐτοῦ τὸ θέλειν αὐτοῦ. Καὶ ἐπειδη τὸ δέ-
Aew ἑπράττετο, σαφῶς δηλονότι καὶ οὐ δίχα λόγου,
σοφία δέ ἐότι καὶ Λόγος 6 Υἱὸς, προὔφεστήξει τοῦ
Πατρός. Ῥουλὴν δὲ xai θέλησιν τοῦ θεοῦ xot Πατρὺς
«by Υὸν ὁ θεῖος ἡμῖν ὀνομάςει λόγος. Ῥάλλει γὰρ ἐν
Πνεύματι, xal φησιν ὁ θεσπέἑσιος Aa610, ὡς Ex προσ-
ώπου τῶν πεπιστευχότων « Ἐχράτησας τῆς χειρὸς
δεξιᾶς µου, ἐν τῇ βουλῇ σου ὡδήγησάς µε. » Καὶ μὴν
καὶ ἑτέρωθι' « Κύριε, £v τῷ θελἠματί σου παρέσχου
τῷ χάλλει µου δύναμιν.» Πεποδηγήμεθα γὰρ ἐν Χριν

D στῷ πρὸς τὸ θέληµα τοῦ Πατρὸὺς, xaX εἰς ὑπερκό-

σµιον κάλλος ἐν αὐτῷ μορφούμεθα, πρὸς πᾶν ὁτιοῦν
τῶν ἀγαθῶν δι αὐτοῦ νευρούμενοι. Οὐχοῦν, ὅσον
ἦχεν εἰς ἐννοιῶν σαθρότητα, xai λογισμῶν ἀτοπίαν,
προῦφεστίξει τοῦ Πατρὸς ὁ Υἱὸς, αὐτὸς Gv 1j θέλησις'
εἶτά πω τοῦ γεννῄσαντας προαναφανεῖται .τὸ γεννη-
θέν. ΄Αθρει δὴ οὖν Cv εἰσὶ καχοῦ, τὸ, « Ἑαυτοὺς δο-
Χιμάζετε, εἰ ἑστὲ ἐν τῇ πίστει, » µεθέντες ὡς ἁπω-
τάτω.

ΜΒ. Ἔοιχεν.

A. Περιτρέψειε ὃ ἄν τις -μαὶ οὐ σὺν ἱδρῶτι μαχρῷ

* Ezéch.'xvi, $2. '* Pyal, rxin, 35. ο Psal. xxix, δ. '! IL Cor. xin, δ.

(1) Ed. διχαιώθη.

-é «4
111

DE SS. TRINITATE DIALOGUS II.

718

xai πρὸς ἑτέραν αὑτοῖς áconlav, vhv γραώδη πρότα- A lem baud magno cum sudore ad aliam quoque ab-

σιν, ἀποχρίνεσθαι δεῖν Exelvo εἰπών.

B. Τὸ τί 51;

Α. Πότερον δημιουργὸς καὶ βασιλεὺς φιλοικτίρµων
τε χαὶ ἀγαθὸς νοοῖτ ἂν xat λέγοιτο πρός τε ἡμῶν
αὐτῶν, χαὶ τῶν ἁγίων ἀγγέλων, ὁ θεὸς χαὶ Πατὴρ.
$, οὗ.

B. Αλλὰ ταυτὶ μὲν, ὡς ἔστιν ἁμελητὶ φαῖεν àv,
ὡς ἐγφμαι. Πῶς γὰρ οὔ ;

Α. Φραζόντων οὖν ἔτι προσερήσοµαι Υὰρ, àv-
εθελήτως ἄρα ταῦτά ἔστιν, ἡ θελητῶς. El μὲν γὰρ
ἀνεθελήτως ἑἐροῦσι, πεπονθέναι δώσουσι τὴν ἆνεθε-
λησίαν αὐτὸν, τὸ ὡς ἐξ ἀνάγχης πάθος. El δὲ μὴ
ἀθουλήτως οἱήσονται, προῦπΏρχε δὲ dj βούλησις τοῦ
εἶναι αὐτὸν ἅ ἐστιν, οὐχ ἀεὶ δυνάµει δημιουργὸς,

surditatem converteris, si hoc interrogandos dicas.
B. Quidnam istud?
À. Utrum opifex et rex misericors et bonus esse
censeatur el dicatur cum a nobis ipsis, tum etiam
sanciis angelis Deus ac Pater, annon.

B. At hzc ita esse incunctanter dicent , opinor.
Quidni enim?

À. Respondeant ergo praeterea : addam enim quz-
stioni, an hac citra voluntatem sint, an ex volun-
tate. Nam si respondebunt citra voluntatem esse,
fatebuntur ei accidisse veluti nocessiiate quadam
ἀνεθελησίαν. Sin autem putabunt haud citra volun-
tatem esse : voluntas autem prius exstitil quam ipse

οὔτε μὴν ἀνάρχως βασιλεὺς, ἢ φιλοιχτίρµων, fj &ya- B esset id quod est : non semper potestate opifex ne-

θός χρόνος δὲ ἴσως προεισελάσειέ τις χαθ᾽ ὃν ἔτι
ταῦτα οὐχ (v, τὸ δεῖν εἶναι διεσχέπτετο. Tí; δη οὖν
ἄρα τῶν τοιούτων ἂν ἑπαῖοι λόγων, εἶτα ταῖς ἐχεί-
νων τερθρείαις οὐκ ἐποιμώξειε µέγα, xat δη καὶ
ἑῤῥῶσθαι φράσας, ἄμεινον μὲν f) ἐχεῖνοι διασχέψεται,
xai την τῶν πραγμάτων εὖ µάλα χαταθρῄσει φύσιν,
διαλογιεῖτα: δὲ, ὅτι τῶν μὲν πραχτέων ἢ μὴ, θέλησίς
τε χαὶ ἀνεθελησία χρατεῖ ' γεννήσευς δὲ, οὐκ ἔτι;
Τοῖς δὲ τὸ ἀνθότου λέγουσιν, Év γε τουτοισὶ, σοφὸν
ὑπειπεῖν τό τισιν ὑμνούμενον. Ἡ φύσις ἐθούλετο,
ᾗ νόμων οὐδὲν µέλει' προσθείην δ' ἂν, ὅτι βουλΏς
xai ἀθουλησίας οὐδ' ὁπωστιοῦν ἐμπάξεται. "H οὐχ
ἄν σοι δόξαιµι νοεῖν ὀρθῶς, εἰ ἀποφηναίμην, ὅτι ὅσα
ἑστὶν οὐσιωδῶς ὁ θεὸς xat Πατὴρ, οὐχ ἐξ ἐπιδόσεως
ἔχει τῆς χατὰ θέλησιν, τετραμμµένος ἐπὶ τὸ ἄμεινον,
υὐδὲ τὸ εἶναι Tlacho, θεληματικῶς χεχτήσεται;

B. Πῶς ἔφης,

A. Άγιον ἄρα τὸν Πατέρα εἶναι φῆς. xoi μὴν ὅτι
xai ἀγαθός;

B. Καὶ πἀνν.

À. Οὐσιωδῶς ἄρα προσπεφυχυίαιν αὐτῷ ταῖν áps-
ταῖν, ἡ εἰσχεχριμέναιν ἔξωθεν χατὰ θέλησιν, ὡς sl
xaX πάθοι τυχὸν «hv ἀνεθελησίαν ἑἐξοιχησομέναιν ;
Κίνησις γὰρ δε θεληµατικ/.

B. Οὐσιωδῶς * χαταµειδιάσαι γὰρ οἶμαι τῶν οὐχ
ὧδε ἔχειν χατατολμώντων εἰπεῖν, ὁ τῆς ὁρθότητος
λόγος.

A. Εὖγε, ὦ ἑταῖρε, ἔφης, xal σε τῆς φιλοµαθείας
ἄγαμαι. Elza πῶς ὁ θεὺς χαὶ Πατὴρ θελητῶς ἂν e
ευχὸν 1] ἀνεθελήτως Πατήρ, xat οὐχὶ μᾶλλον οὐσιω-
δῶς, εἴπερ ἐστιν οὕτως ἅγιός τε xat ἀγαθὸς, καὶ οὐχ
ἐν φιλαῖς θελήσεσιν ἔχει τὸ εἶναι ἅ ἐστι; Τί δὲ δὴ αὖ,
πῶς ἐχεῖνο οὐχ ὁρᾷς, καίτοι δεινῶς ἄγαν ἔχλελυπη-
χὺς, xai olovel πως χαθυλαχτοῦν τοῖς δι ἑναντίας ;

B. Οὕπω µανθάνω.

Α. Αλλ’ εἴσῃ μὲν δή. φράσαιµι γὰρ ἂν, ὡς Ἠδιστά
σοι χρηστομαθεῖν ἠρημένῳ. Σύνες δὲ αὐτὸς ὅ qui
"Apa γὰρ οἱήσονται δεῖν ὅτι γεννήτωρ κατὰ φύσιν ἐστὶν
ὁμολογεῖν τὸ Πατέρα, xat οὐσιῶδες αὐτῷ τὸ χρῆμα
ἐροῦσιν, fj καὶ τοῦτο χαταρνῄήσονται, φρονοῦντες
ἀνοσιώτατα; EL μὲν γὰρ οὐκ εἶναί φασιν οὐσιωδῶς

PATROL. GR. LXXV.

que adeo rez xwternus, ei misericors aut bonus fuit :
sed forsan tempus aliquod praecesserit quo Deus
cum liec nondum esset, de iis deliberabat ut esset.
Quis igitur istiusmodi sermones audiens, non con-
tinuo iliorum vanitatein vehementer lugeat, iisque
profligatis melius quam illi discutiat, rerumque na-
Luram perscrutetur, secumque reputet in rebus agen-
dis aut non agendis, velle et nolle tenere principa-
tum, in generatione non item? Si qui vero caustm
sciscitentur, 456 consultum erit liic subjicere quod
in ore nonnullorum est : Sic placitum esi naturz,
qua leges nihil curat : addam, Qu:e, velis nolis, ni-
hil moratur prorsus. Annon tibi recte sentire vide-
bor, si asseruero quod id quodcunque est substan-
taliter Deus ac Pater progressu voluntatis ullo non
liabeat conversus in melius, neque quod Pater sit, id
ratione voluntatis habiturus?

B. Quomodo dizisti ?

Α. Patremue sanctum esse dicis, atque etiam
bonum?

B. Omnino.

À. Àn substantialiter insitis ei hisce virtutibus,
aut aliunde ascitis secundum voluntatem, tanquam
peritura sint, si nolitio forsan ei ácciderit? Hic enim
motus a voluntate proficiscitur.

B. Substantialiter. Si quis enim istud ita se non
liabere dicere audeat, jure, opinor, ridebitur.

Α. Euge, macte esto illo singulari discendi ar-
dore, Hermia. Jam quomodo Deus ac Pater volunta-
rie erit, verbi gratia, aut minus voluntarie Pater, ac
non potius substantialiter, siquidem hoc pacto san-
ctus est, ac bonus, nec in nuda voluntate habet esse
id quod est? Quid porro, quomodo non animadver-
tis quod vehementer officit et, ut ita dicam, oblatrat
adversariis ?

B. Nondum percipio.

Δ. At cognosces sane : tibi enim discendi cupido
sane quam libentissime exponam. Cape autem ipse
quod dico. Àn enim fatendum putabunt Patrem esse
genitorem secundum naturam, et id ei substantiale
esse dicent, 3n vero istud negabunt impie admodum
sentientes * Si enim non esse dicunt substantialiter

25

« dicke

119

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCITIEP.

180

genitorem, naturam Filii tollent funditus, qui non A Υεννήτορα, ἀναιρήσουσιν εἰσάπαξ την Όπαρξιν τοῦ

citra generationem esse nactus cst, sed est εἰ ex-
sistit ex Patre, juxta fidem sacrarum Litterarum.
Quod si naturam non habens generativam revera
Deus ac Pater voluntate motus est ad hoc ut posset
generare, utique dicendum erit suam ipsum forte
naluram generativam fecisse ac reddidisse, et in
quod non erat adduzisse, adeoque seipso antiquior
jure ceusebitur, si cum esset ac subsisteret, voluit
esse id quod est, nimirum Pater. Sed in montem ac
undas proJiciantur isthzec, intolerabili prorsus ab-
surditate plenissima. Nos autem, rectam doctrinam
sequentes, asserimus supervacaneum eL stultum esse,
putare Patrem esse genitorem, citra voluntatem aut
ex voluntate, sed natura potius ac substantialiter.

Neque enim prater voluntatem est id quod est na- B

turaliter, 457 cum velle esse id quod est ejus natu-
ram comitetur.

B. lta rem esse ego quoque arbitror.

A. Ad hzc, alterius absurditatis periculum ipsis
imminel, quod dicendum putant in Deo ac Patre
antiquiorem esse Filio voluntatem. Dispiciendum
enim est, si placet, utrum nunc tandem Deus ac
Pater rem sue dignitati consentaneam sortitus sit
quod genuit, an generandi vi carere magis ei con-
gruum reperiamus. Si ergo quoniam genuit, na-
ture sue dignitati nihil decessurum est, quidni
erubescunt miseri ei affingentes ex infecunditate
defectum aliquem? Sin autem ei satius el con-
gruentius eral non genuisse, qua causa fuit cur
generaret, deteriori loco futurus, si generatio ei
accidisset ? Quamobrem eta recta ratione excidit,
et rem in se uliro suscepit sux glorie el naturse
damnosam, et nova quadam, ut videtur, atque in-
solens accusatio contra ineffabilem Patris voluu-
tatem repullulavit. Nunquid ergo h»c omni vomitu
faiora sunt, et ad summum impietatis et malitiae
culmen pertiugunt ?

B. Omnino.

A. Age itaoue, proculliis relictis, ad illud cen-
vertaniur.

B. Quodnam?

A. Nimirum rectam prz: omnibus de Deo senten-

Yo), οὐκ ἀγεννήτως τὸ εἶναι λαχόντος, ἀλλ' ὄντος τε
καὶ ὑφεστηχότος 5x Πατρὸς, χατά γε τὴν πίστιν τῶν
ἱερῶν Γραμμάτων. El δὲ φύσιν οὑκ ἔχων τὴν Τεννητι-
xtv ἀληθῶς 6 θεὸς xat Πατὴρ, βουλήσει xexlvr vat πρὸς
τὸ δύνασθαι γεννᾷν, ὥρα λέγειν Ίδη πως, ὡς αὐτός
που τάχα τὴν ἰδίαν εἴργασται φύσιν γεννητικὴν ἆπο-
φῄήνας, χαὶ εἰς ὅπερ οὐχ fjv ἐνεγχὼν, χαὶ δὴ νοοῖτ᾽ ἂν
εἰχότως xal ἑαυτοῦ πρεσθύτερος, εἴ γε ὧν xat ὑφ-
εστηχὼς, ὅπερ ἑατὶν εἶναι βεθούληται, φημὶ δη Πα-
τήρ. Αλλ’ εἰς ὄρος μὲν ἑῤῥίφθω καὶ χῦμα ταυτὶ,
φορητὴν οὐκ ἔτι νοσοῦντα τὴν ἀτοπίαν. Ἡμεῖς δὲ
τοῖς ἐξ ὀρθότητος ἑπόμενοι λογισμοῖς, φαμὲν, ὅτι πο
ριτιὸν ἂν εἴη καὶ ἁμαθὲς τὸ vovv ἀνεθελήτως f) Os-
λητῶς, Υεννήτορα ὑπάρχειν οἴεσθαι τὸν Πατέρα,
φύσει δὲ μᾶλλον καὶ οὑσιωδῶς. 'Εστι γὰρ οὐχ ἆνεθε-
λήτως & ἐστι φυσιχῶς, σύνδροµον ἔχων τῇ φύσει τὴν
θέλησιν τοῦ εἶναι ἅ ἐστιν.

B. 'QU ταῦτ ἔχειν xol αὐτῷ poc δοχεῖ.

A. Καὶ πρός γε δὴ τούτοις, χατακινδυνεύσειεν ἂν
καὶ εἰς ἑτέραν αὐτοῖς ἁτοπίαν, τὸ Oh χρῆναι λέχειν
ἐπὶ Θεοῦ xa Πατρὸς πρεσθυτέραν οἴεσθαι τοῦ τόχου
τὴν θέλησιν. Διασχεπτέον γὰρ, εἰ δοχεῖ, πὀτερόν ποτε
νυνὶ 6h καὶ μόλις ὁ θεὺς xoi Πατὴρ ἐν τοῖς αὐτῷ
πρἐπουαἰν ἐστιν ὅτι γεγέννηχεν, ἡ πρεπωδεστέραν
αὑτῷ τὴν ἀγεννησίαν εὑρήσομεν. El μὲν οὖν ὅτι γε-
γέννηχε «b τῇ ἰδίᾳ φύσει πρέπον οὐχ ἐξοιχήσεται, τί
τὸ ix τῆς ἀγεννησίας αὐτῷ προσνέµοντες ἀχαλλὲς,
οὑκ ἐρυθριῶσιν οἱ τάλανες; εἰ δὲ ἦν ὅτι μὴ τέτοχεν,
ἐν ἀμείνοσι χα) ky τοῖς πρεπωδεστέροις, εἰ πρὸς τὸ
γεννᾷν ἐχάλει τὸ ἓν χείροσί που πάντως ἑσόμενον, cl
πείσαιτο τὸ γεννᾷν, Οὐχοῦν διηµάρτηχε xal λοχι-
σμοῦ τοῦ πρέποντος, xal εἰσδέδεχται θελητῶς τὸ
πεφυχὸς ἀδιχεῖν, xaX τοῦτο, τὴν αὐτοῦ δόξαν τε xal
φύσιν, xal ξένη τις ὡς ἔοιχεν ἀνέφυ γραφὴ χατὰ τῆς
ἀῤῥήτου βουλῆς τοῦ Πατρός. "Ap' οὖν οὐχὶ παντὸς
μὲν ἐμέτου ταυτὶ βῥελυρώτερα, παντὸς δὲ εἰς λῆξιν
Ίχοντα χακοῦ δυσσεθείας τε ὁμοῦ τῆς ἄγαν εἰς ὑπερ-
θολὴν Ἰγμέναι:

B. Nat.

A. Φέρε δὴ οὖν, ταυτὶ µεθέντες ὡς ποῤῥωτάτω,
πρὸς Exeivo ζωμεν.

B. Τὸ ποῖόν τι fic;

A. Tb χρῆναί φημι τὴν ἁπασῶν ἀρίστην περὶ

liam animis nostris suscipiendam, cogitando Filii D θεοῦ δόξαν, ταῖς ἰδίαις ἡμᾶς ἑγκατακλείειν φυχαῖς,

generationem nihil precedere, neque vero Gcni-
toris voluntatem prius ortau) esse Filii exsistentia,
sed simul fuisse Patrem Deum, et Patrem esse
voluisse: non enim invitus esL id quod est, nec
volendi necessitatem in hoc sustinet, queinadino-
dum etiam, verbi gratia, si sanctus ac bonus con-
cipiatur. Simul enim et substantialiter est sanctus
ac bonus, el vult esse id quod est, nec aliter rem
esse in Deo cogitandum est. Simul enim est Deus,
ac simul Pater, generationem non habens substan-
tia posteriorem, sed simul Pater est, et subsistit,
et intelligitur. At qui tali przditus est. natura, uti-
que fatendum est ei coexsistere ab :zterno rem geni-
tam, id est Filium.

ἐννοοῦντας, ὅτι τῆς τοῦ Υἱοῦ γεννήσεως, προηγἠσε-
ται μὲν οὐδὲν, οὔτε μὴν προανατελεῖ τοῦ γεγεννη-
xótog fj θέλησις, τῆς τοῦ γεννηθέντος ὑπάρξεως, ἣν
δὲ ἅμα Πατὴρ ὁ sbc, xa θελητὴς τοῦ εἶναι Πατέρ"
ἔστι γὰρ οὑχ ἀνεθελήτως ὅ ἐστιν, οὐχ ἀναγχαίαν
ὑπομένων ἕν γε τούτῳ τὴν θέλησιν, χαθάπερ ἆμελοι
xal εἰ νοοῖτο τυχὸν, ἅγιός τε χαὶ ἀγαθός. "Apa γὰρ
καὶ οὐσιωδῶς, ἅγιός τέ ἐστι xal ἀγαθὸς, καὶ θελητὴς
τοῦ εἶναι & ἔστι, xal οὐχ ἑτέρως ἔχειν ὑποτοπητέον
ἐπὶ θεοῦ. "Αμα γάρ ἔστι θεὸς, καὶ ἅμα Πατὴρ, οὐχ
ὑστερίζονσαν ἔχων τοῦ εἶναι τὴν Υέννησιν, ἀλλ ὁμοῦ
τῷ εἶναι Πατὴρ, xal ὑφεστὼς χαὶ νοούμενος. Τῷ γε
μὴν ὧδε φύσεως ἔχοντι, πάντως που δοτέον συνυφ-
εστηχὸς ἀνάρχως, τὸ γεννηθὲν, τουτέστι τὸν Ylcv.

181

DE SS. TRINITATE DIALOGUS Π.

183

B. ἉΑλλ, εἰ βούλει, φασὶν, ὧδέ πη καὶ τόδε ἐχέτω, Α ὮΒ. Sed esto, si ita. vis, inquiunt, εἰ coexsistere

καὶ νοείσθω συνυπάρχειν. "Hv γὰρ ἀεὶ δννάµει Πα-
«hp ὁ θεὸς, φιλῇ δη οὖν ἄρα θεωρίᾳ ληπτὸς, xal
.póvr τοῦ εἶναι δοχἠσει, πρὸ τῆς γεννήσεως ὁ Υἱὸς,
γεγέννηται δὲ μετὰ τοῦτο,

A. Οὐχοῦν, ἀληθῆς μὲν τέως xal Ex Πατρὸς ἁλη-
θῶς ὁμολογείσθω λοιπὸν dj Υέννησις. 'O γὰρ εἶναι
πεφυκὼς δυνάμει τε χαὶ ἑνεργείᾳ Πατὴρ, οὗ θέλῃσιν
ἔχει τὸ ἐπ᾽ ἀμφοῖν βραθεύουσαν, φύσεως δὲ μᾶλλον
ἕφεται νόµοις, ἧς ἂν νοοῖτο καὶ τὸ τεχεῖν, ἀλλ οὐδ' ἂν
ὀθνείου του γένοιτο Πατήρ" εἴπερ ἀεὶ τὸ γεννώµενον
ὁμοφνὲς εἶναι τῷ γεννῶντι δεῄσει. Οτι δὲ χαὶ αὐτῷ τῷ
Πατρὶ, τὸν £x τοῦ τετράφθαι δυσχλεᾶ προσάπτονσι
μῶμον, καίτοι τῆς θείας λεγούσης Γραφῆς * «Παρ ᾧ
οὐχ ἔστι παραλλαγὴ, f) τροπῆς ἀποσχίςσμα, » κάν
τεῦθεν εἴσοιτο. Τί γὰρ 6f τοῦτό Ea, ὦ ' τᾶν, 1) τρο-
Th, καὶ παχεῖά τις ὥσπερ ἐξαλλαγὴ, τὸ x τοῦ δυνά-
pet φημὶ μεταχωρεῖν εἰς ἑνέργειαν;, Τὸ μὲν γὰρ
εἶναί τι δυνάµει τῇ χατὰ φύσιν ὑπειλημμένον, μὴ
μὴν ἤδη τοῦτο ἑνεργείᾳ δεχθὲν, ἕστηχεν ἐν τῇ δυνά-
pet τέως, εἰσδεδεγμένον μὲν οὕπω τὴν εἰς ἑνέργειαν
κἰνῆσιν, ἐμφιλοχωροῦν δὲ ἔτι, τῷ Ev ἀρχαῖς τε xal
πρὠτῳ. El δὲ εἰσδέξαιτο τυχὸν τὴν εἰς ἑνέργειαν
χίνησιν, µεταφοιτήσειεν ἂν εἰχότως ἐφ᾽ ἕτερον, οἶμαι,
τὶ παρ᾽ ὅπερ ἣν ἓν ἀρχαῖς, εἴπερ οὐχ ἕνα xal τὸν αὖ-
τὸν ἀπονέμουσι τόπον, τῷ τε χατὰ δύναμιν, xal τῷ
χατ᾽ ἑνέργειαν.

B. 0ὐχ οἶμαι,

Α. Ei μὲν οὖν εἶναί φασι τὸ διϊστῶν οὐδὲν, ἀλλ᾽
οἴσουσί τε ὁμόσε καὶ εἰς ἕνα xal τὸν αὐτὸν ἐγχαθ-

censeatur Patri Filius. Erat enim semper virtute
Pater Deus: nuda igitur erat. notione coniprehen-
sibilis, et sola imaginatione ante generationem
Filius, genitus autem est postea,

A. [taque vera demum et ex Patre vere constabit
A58 esse generationem. Cujus enim natura po-
stulat ut sit. virtute et aciu. Pater, a voluntate
neutrum accipit, sed nature leges sequitur potius,
cujus est gignere: sed neque aliene rei Pater
fuerit, siquidem id quod gignitur, ejusdem esso
nature cum genitore oportebit. Quod autem ipsi
quoque Patri foedam notam, quasi mutatus sit, affin-
gant, licet Scriptura sacra dicat: « Apud quem non
est transmutatio,nec vicissitudinis obumbratio '*,»

B phinc patebit. Quid enim aliud istud est, quaeso,

a potentia ad actum migrare, quam mutatio, et
crassa veluti quzedam vicissitudo? Quod enim pu-
tatur aliquid esse potentia naturali, necdum tamen
istud actu suscepit, eatenus stal in potentia, cum
nondum acceperit molum ad actum, sed in prin-
cipio suoet primario illo adhuc moretur. Quod si
forte motum ad actum susceperit, ad aliud quiddam
transibit quam id quod erat in principio, siquidem
non unum et eumdem locum tribuunt ei quod est
potentia, et ei quod est actu.

B. Non existimo.
Α. Si ergo nullum esse discrimen aiunt, sed in
unum eumdemque locum conferent ac collocabunt,

ιδρύσαιντο τόπον, ἐνεργείᾳ IIacho, xat ἀνάρχως ἣν ὁ C actu. Pater et absque principio erat Deus. Nihil

θεός. ᾽Απείρξει γὰρ ἔτι τοῦτο λέγειν οὐδὲν, εἰς ταυ-
τὸν ἡμῖν ἰγμένοιν τοῦ τε χατὰ δύναμιν, xal τοῦ
xav ἑνέργειαν. El δὲ Ίχιστα μὲν ὡδὶ, διεστήξει γε
μὴν ἀλλήλοιν, xaX οὗ µετρίᾳ διαφορᾷ, πῶς οὐ παρ-
ἠλλακται τὰ θεοῦ, στάσιν μὲν οὐχέτι τὴν ἐν τῷ κατὰ
δύναμιν ἁποσώξοντα, πεπονθότα δὲ ὥσπερ vhy εἰς
ἑνέρχγειαν χίνησιν ;

B. Ἔφης μὲν εἰχότα, πλὴν οἷμαί που χἀκεῖνο εἰς
νοῦν τοῖς δι’ ἐναντίας ἑλθεῖν, καὶ μὴν καὶ ἑλέσθαι λέ-
ειν. "Ag! οὖν, ἐπειδήπερ ἀεὶ μὲν ἔστι κατὰ φύσιν,
xaX ἀνάρχως δημιουργὸς ὁ Πατὴρ, εἴργασταί γε μὴν
οὐχ ἀχρόνως τὰ πεποιηµένα” οὐ γὰρ συναΐδιον ἔχει
τῆν χτίσιν [al. Ὀλην], ἁλλ᾽ ἐν καιρῷ παρεχόμισεν ἐξ
οὐχ ὄντων αὐτὴν, κεχινησθαι δώσομεν, χαὶ τροπῆς
ἁποσχίασμα παθεῖν τὴν ἄτρεπτον αὐτοῦ φύσιν; εἶτα
εἰς ὁ τοῦτο φάναι τολμῶν ; Οὐκοῦν εἰ προῄχοι, qnot,
xa ἐπὶ τὸ λέγεσθαι γεννᾷν Ex τοῦ κατὰ δύναμιν εἰς
ἑνέργειαν, οὗ τροπὴ τὸ χρῆμα, xaX χίνησις εἰς µετα-
θολὴν, ἀλλὰ φύσεως μᾶλλον ἐπιτηδειότης, ἐχούσης
ὧδε περὶ τὴν γέννησιν.

Α. Ὡς εὐχολός σοι πρὸς ἑλαφρίαν ὁ νοῦς, εἴπερ τι
τῶν ἀναγχαίων ἐντεθυμῆσθαι δοχεῖς τοὺς διεστραµ-
µένους. Ἐχθδασανιστέον γὰρ ὅτι μάλιστά γε, τὸν τῆς
ἐπ᾽ ἀμφοῖν χινῄσεως τρόπον, xai τί τὸ μεσολαθοῦν,
xai «hv μεταξὺ χειµένην ἐμφανίζον διαφορὰν, stan
τε οὕτω λοιπὸν τῆς ἐχείνων ἁμαθίας τὸν γραώδη λό-

1. Jac. 1, 17.

enim jam probibebit quominus hoc dicamus, ei id
quod est virtute, et quod actu, in idem coierint.
Quod si που ita cst, sed invicem distant, neque
parvo discrimine, quomodo res divin mutationem
non ceperunt, cum in eo quod est potentia, jam
non consistant, sed motum ad actum quodammodo
sustinuerint ?

B. Probabilia quidem sunt quz dicis: verumtamen
istud opinor in mentem venire adversariis , atque
ita nos compellare : Αη, cum semper sil secundum
naturam et absque principio creator Pater, adeoque
non absque tempore feceril creaturas (non enim
ei cozterna est creatura, sed eam in tempore eduxit
e niliiloj, mutatam concedemus, et conversionis ob-
umbralionem passam esse immutabilem. ejus na-
turam? At quis hoc dicere audeat? Quamobrem
licet eo progrediatur, inquiunt, ut generare dicatur
a potentia ad actum, non conversio istud est, ac
motus in mutationem, sed aptitudo natures potius
qu:xe hunc in modum comparato est ad generationem.

A. Quam proxime ad levitatem accedis, si quod
operae pretium ab haereticis excogitatum putas. In-
quirenda enim est 459 imprimis in utroque motus
ratio, et quid intercedat , quidve discriminis sit
inter illa, acsic demum intelliges qua sint. impe»
ritorum istiusmodi aniles nugov. Quod enim ez se

785

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

794

aliquid genuisse dicitur, et ex eo quod erat po- A yov. Tb. μὲν γὰρ ἐξ ἑαντοῦ τι τεχεῖν λεγόµενον, xal

tentia processit ad actum, velut in sua natura coim-
motum est. Non enim in aliis, sed in ipso patitur
motum illum actus. Quod autem ab aliquo non a-
gendo ad operandum transit, non in seipso inotum,
sed in aliis cum habere tum etiam facere com-
periemus.

B. Gratum mihi non minus quam antea feceris,
8j rem nobis clarius exponas.

À. Agedum ergo proferamus tominis exemplum.
Generandi enim vi prditus est secundum naturam,
eumque potentia id habeat initio, in tempore quo-
que ad actum procedit. Habens aulem non absque
arte scientiam, sed potius innatam substantialiter
artificios:e cujusvis rei faciendz: potentiam, navem

ἐχ τοῦ χατὰ δύναμιν προθεθηχὸς εἰς ἑνέργειαν, ὡς
ἐν ἰδίᾳ φύσει σεσάλευται. Πάθοι γὰρ ἂν οὐχ ἐφ᾽ ἑτέ-
pot; τισὶν, ἀλλ ἐφ᾽ ἑαυτῷ, τὴν xat' ἑνέργειαν xi-
νησιν. Τὸ δὲ ἀπὸ τοῦ τι μὴ ὁδρᾷν, ἐπὶ τὸ δεῖν ἐργά-
ζεσθαι παρελθὸν, οὐκ ἐφ᾽ ἑαυτῷ τὴν χίνησιν, ἀλλ'
ἐφ᾽ ἑτέροις ἔχον τε χαὶ ποιοῦν εὑρήσομεν.

B. Ὀνήσης ἂν οὐχ ττον f| πάλαι, σαφεστέραν
ἡμῖν ποιούµενος τὴν ἀφήγησιν.

Α. Οὐχοῦν φέρε λέγωμεν ὡς Em ἀνθρώπου τυχόν,
Γεννητιχὸς μὲν γὰρ χατὰ φύσιν, xai δυνάµει τοῦτὸ
ὧν Ev ἀρχαῖς, πάρεισιν Ev. χρόνῳ καὶ εἰς ἑνέργειαν.
Οὐκ ἀνεπιτήδευτον δὲ τὴν σοφίαν ἔχων, ἑμπεφυχὸς δὲ
μᾶλλον οὐσιωδῶς, τὸ xal δύνασθαί τι δρᾷν τῶν ἐξ
ἐπιστήμης χαὶ τέχνης ἀνθρωποπρεποῦς, νανυπηγεῖται

quidem fabricatur onerariam, ei sigua fingit ex B μὲν ὀλχάδα, χαλκῶν δὲ ἐχτυπωμάτων ἰδέας διαµορ-

zre, aut aliud simile quidpiam efficit. An igitur ea-
dem ratione motus tibi videtur is, qui ut Pater es-
set ex potentia deductus est ad actum, el qui ad ea
prastauda qux suut artis eodem venit ?

B. Neutiquam id ego censuerim. Hic enim in
seipso molus non est , sed scieutiz et artis suas po-
jus erga res externas specimen edit. Ille vero sub-
stantialiter in seipso quodammodo movetur, et ma-
lationem quamdam et conversionem circa ipsam
nostram naturam efficit, aut certe natura quz in
quovis esL actum et potentiam.

A. Enimvero istud est quod dicebam modo, mu-
tationis discrimen in utroque sane diligenter con-

siderandum esse. Nihil igitur est quod necessario C

1.08 adigst ut dicamus Dei naturam mutatam esse,
aut morum passam in ulla re qua substantialiter
in ea sit, quod tempore ad condendum processerit ;
sed in substantia motum ipsum patietur, si ab ge-
nerandi potentia ad generandi actum nescio quo-
modo fuerit adducta.

B. Bene habet.

Α. Quinetiam alio modo (nam sagaces canes imi-
tandos illis arbitror qui veritatem indagare volunt)
videre licet infirmam eL iusulsaim adversariorum
esse rationem. Divinum quippe el altissimum ge-
nimen nulla plane ratio 4G vetuerit quomi-
nus Genitori suo coexsistat, cum semper et ab
eterno Pater intelligatur et sit Deus, Cum autem
ereatura sit virtutis conditricis actus, quomodo aut
unde eoexsistendi Deo et ab :erno exsistendi glo-
riam habebit ? nam nec absque principio est in tem-
pore, et ex nibilo ad esse movetur. Annon necessa -
rium esse dicis creatricem naturam prius omnino
intelligi ac prius exsistere omnibus rebus creatis?

qoi, f| γοῦν ἕτερόν τι τῶν ὁμοίων ἑργάζεται. "Ap'
οὖν ἐν ἴσῳ τρόπῳ τε χαὶ λόγῳ χεχινῆσθαί σοι δοχεῖ,
χαὶ εἰς τὸ εἶναι Πατὴρ χατ ἑνέρχειαν Ex τοῦ χατὰ
δύναμιν παρενηνεγµένος, xaX εἰς xb εἶναι δηµιου ργὸς
τῶν, ὅσα ἐστὶν Ex τέχνης, ἀναφοιτῶν

B. 00x ἂν οἱηθείην muore. Ὁ μὲν γὰρ, o2x ἐφ᾽
ἑαυτῷ χεχίνηται, τῆς ἐνούσης δὲ μᾶλλον ἐπιστήμης
αὐτῷ τὴν ἔχφανσιν περὶ τὰ ἔξω ποιεῖται. Ὁ δέ ἐστιν,
οὐσιωδῶς ἐφ᾽ ἑαυτῷ οἱονεὶ χινούμενος, xal μετάστασίν
τινα xal τροπὴν περὶ αὐτὴν ἡμῶν ἑἐργάζεται thv
φύσιν, τοι τῆς φύσεως τὶν ἐφ᾽ ὁτῳοῦν ἑνέργειάν τε
καὶ δύναμιν.

A. Καὶ μὴν τοῦτό γέ ἔστιν ὅπερ ἔλεγον ἁρτίως.
τὴν τοῦ χεχινῆσθαι διαφορὰν ἁνασχοπεῖσθαι δὴ ἐπ᾽
ἀμφοῖν ἐθέλων. Οὐδὲν οὖν ἄρα τὸ ὡς EE ἀνάγχης
ὠθοῦν, τὴν τοῦ Θεοῦ φύσιν χεχινῆσθαι λέγειν, καὶ
τὸν χλόνον ὑπομεῖναι περί τι τῶν ὕντων οὐσιωδῶς, εἰ
προῄκοι χατὰ χρόνους ἐπὶ τὸ χρῆναι δημιουρτεῖν,
πάθοι δ' ἂν εἰς οὐσίαν αὐτὴν τὴν χἰνησιν, Ex τοῦ χατὰ
δύναμιν εἰς ἑνέργειαν τοῦ γεννᾶν οὐχ οἵδ' ὅπως παρ-
ενηνεγµένος.

B. Ορθῶς ἔχει.

A. Καὶ ἑτέρως δέ ᾽ yprvac γὰρ οἶμαι τὰς ἄγαν
εὑρινοτάτας ἀπομιμεῖσθαι τῶν χυνῶν, τοὺς οἵπερ ἂν
ἕλοιντο τὰ ix τῆς ἀληθείας φιλοθηρεῖν εὑρήματα *
χατίδοι τις ἂν, ἁδρανη τε xa ἄχομψον τῶν διεναν-
«lac τὸν λόγον. Τὸ μὲν γὰρ θεῖόν τε χαὶ ὑπερχόσμιον
γέννημα, ἀπείρξειεν ἂν οἶμαι παντελῶς οὐδὲν τῶν εἰς
ἀναγχαίους ἡχκόντων λόγους, τῷ ἰδίῳ συνυφεστάναι
Υεννήτορι, ἀεὶ xal ἀνάρχως Πατρὸς νοουµένου τε xal
ὄντος Θεοῦ. Ἐπειδὴ 56 ἐστιν d) χτίσις εὐσθενείας
ἑνέργημα δημιουργιχῆς, πῶς xal πόθεν ἂν ἔχοι τὸ
συνυφεστάναι eG, xal τοῦ ἀῑδίως εἶναι τὴν δόξαν ;
ἐπεὶ, µήτε ἄναρχος ἓν χρόνῳ, xal τὴν εἰς τὸ εἶναι
Χίνησιν ἐξ οὐκ ὄντων ἔχει. Ἡ οὐχ ἀναγκαῖον εἶναι

φὶς, προεπινοεῖσθαί τε xal προθφεστάναι πάντη τε xal πάντως τὴν δημιουργοῦσαν φύσιν, παντὸς τοῦ

παλουµένου πρὸς ὕπαρξιν δημιουργικῶς;

B. Assentior.

A. lgitur, nondum quidem creatura educta fue-
rat in orlum : erat tamen etiam tum creator Deus,
neque quod esset opifex, idcirco erat Pater, sed
quoniam genuit : Filius autem, quoniam genitus
est. Cum, ergo necessarium non sil coexsistere

B. No, φηµἰ.

Α. Οὐκοῦν, οὕπω μὲν ἡ χτίσις maptxvo πρὸς γέ-
νεσιν, ἣν δὲ xal τότε δημιουργὸς ὁ θεὸς, xaX οὐχ ὅτι
δημιουργὸς, ταύτῃ τοι Tlavkp, ἀλλ ὅτι γεγέννηκεν"
Yibg δὲ, ὅτι γεγέννηται. "Οτε τοίνυν, εἰς μὲν τὸ δη-
μιουργός τε xai Χτίσις, τὸ συνυπάρχειν οὐχ ἀναγ-

185

ΡΕ SS. TRINITATE DIALOGUS IL

786

gatov, ἁπαραίτητον δὲ τὴν συνύπαρξιν τὸ τῶν ἓν- A creatorem et creaturam, fleri autem non possit ut

ριῶν ἀχριθὲς εἰσχομίσειεν ἂν ἐπὶ θεοῦ, χᾶν εἴτε Tla-
«hp, εἴτε Υἱὸς ὀνομάξοιτο, πῶς ἂν προανίσχοι τὸ By
xai προαναφαίνοιτό πως ατέρου θάτερον, εἴἵπερ.
ἐστὶν ὅ ἐστιν ἑχάτερον, ἓν τῷ νοεῖσθαι συνυπάρχοντα,
xa οὐχὶ τῆς εἰς ἄλληλα συνδρομῆς τητώµενα; Πατὴρ.
γὰρ, ὡς πρὸς Υἱὸν, xai τὸ ἔμπαλιν, Μῶν ἐχδεθιά-
σθαι σοι δοχεῖ πρὸς τὸ οὐχ ἔχον ὀρθῶς ὁ λόγος;

B. ᾿ΗἨχιστά χε.

Α. El δὲ 65 καὶ χρῆναι γεννᾷν ἐξ ἑαυτοῦ καὶ Υἱοῦ
τοῦ χατὰ φύσιν ὁρᾶσθαι Πατέρα, σοφὸν εἶναί τι xai
παγχόλως ἔχον χατεφαίνετο τῷ θεῷ χαὶ Πατρὶ, τίς ὁ
ἐπὶ τὸ χρῆναν τεχεῖν f] πόθεν ἂν γένο.το µελησμός; τί
τὸ ἐμποδὼν καὶ τὸ οὕπω δεῖν εἶναι Πατέρα τὸν Θεὸν

qui recte sentiunt in Deo coexsistentiam negent,
sive Pater seu Filius nominetur, quomodo unum
prius orietur, et allerum altero quodammodo prius
apparebit, si utrumque est id quod est, in eo quod
simul exsistere intelliguntur, οἱ mutuo concursu
non carere? Pater enim ad Filium refertur, et con-
ta. Num ad id quod minus rectum est, detorta
dbi videtur oratio?

DB. Minime vero.

À. Jam si bonum ae przclarum esse. visum. esi
Deo ac Patri, gignere ex se, Patremque videri Fi-
li secundum naturam , quanam. aut. unde fuerit
gignendi mora ? quid impedierit[aut dissuagerit uti-.
liter ac necessario Deum nondum esse Patrem?

χρησίµως τε xat ἀναγκαίως ἐκδυσωποῦν; "Άνθρωπα; B Homines enim semper esse potentia paires, non

μὲν γὰρ, ἀεὶ μὲν ὅτι δυνάμει πατέρες, οὐ μὴν ἔτι xal
ἑνεργείᾳ, οὐδενὶ τῶν ὄντων ἀσυμφανές ' ἑναργῆς δὲ
λίαν ἡ παρὰ πόδας χειµένη χα) διαχωλύουσα πρόφασις.
Αφιγμένης γὰρ οὕπω πρὸς ἤθην τῆς τοῦ σώματος
ἡλικίας, χαταμύει πως ἔτι καὶ ἐνηρεμεῖ zT] φύσει,
τὰ αὐτῆς, xal οἱονεὶ τὸν πρέποντα ταῖς εἰς ἐμφά-
γειαν ἀναδείξεσι περιμένει xatpóv. Ἐπὶ δὲ γε θεοῦ,
τοῦ τελείως ἔχοντος ἀεὶ καὶ ὄντος ὅ ἑατιν, οὐχ ἐξ
ἐπιδόσεως τῆς ἐπί τι τῶν οὕπω προσπεφυχότων, xat
τὴν ἐν χρόνῳ διάδειξιν ἁπαραίτητόν τε χαὶ ἀναγχαίαν
ἑχόντων, ἐχλάμποντος δὲ τῆς ἰδίας οὐσίας ἡμῖν τὸν
Υἱὸν, xaX ἓν τάξει χαραχτῆρος οὐσιωδῶς ἐμπεφυχὸς
αὐτῷ τὸ ἴδιον ἔχοντος γέννημα, πῶς ἂν ἐπιναηθείη
αὁ μὴ ἀεί τε χαὶ ὁμοῦ τῷ εἶναι, τεχεῖν χατ ἑνέρ-
χειαν, ἑστάναι δὲ μᾶλλον iv τῷ χατὰ δύναμιν, xal
οὐσιώδη παθεῖν τὴν χίνησιν, τὴν εἰς ὅπερ οὐχ ἣν ἐν
ἀρχαῖς εἰσδεδεγμένον µετάστασιν; Δυασεθήσομεν δὲ
οὐ μετρίως καὶ εἰς αὐτὸν τὸν Υἱὸν, εἰ μὴ ταῖς τῶν
διεναντίας ἀντιταττώμεθα δόξαις. (ὐχέτι γὰρ ἔσται
φοιητὴς αἰώνων à Μονοχενῆς, παρεισδεδυχότος οὐκ
οἵδ' ὅπως τοῦ χρόνου, xai. πρεσθυτέραν ἔχοντος τὴν
ὑπόληψιν, τοῦ xav' ἑνέργειαν λέγεσθαι γεννᾷν τὸν
Πατέρα xa 8cóv* εἴπερ ἐξ ἁγεννησίας ἔτι, τονυτ-
έστιν, Ex τοῦ χατὰ δύναμιν, εἰς γέννησιν χατ' ἑνέρ-
γειαν οὐκ ἀχράνως προἠχοι ἂν, xaX εἰ βραχὺ χομιδῇ,
xa ἀχαριαῖον νοοῖτο τὸ μεταξύ. Elvat δέ φημι máve
αισχρόν τε καὶ ἀχαλλὰς, ἥλιον μὲν οἵεσθαι xat mop,
οὗ ποτε μὲν ὅπερ εἰσὶν οὐκ εἶναι τυχὸν, ἀλλ οὐδὲ
στάσιν xaX ἔδραν ἐσχηκέναι πώποτε, τὴν ἐν µόνῳ τῷ
χατὰ δύναμιν νοουµένην, Ίχειν δὲ οὕτως εἰς ἑνέρ-
γειαν, ὡς Ev χινήσει τῇ χατὰ χρόνον xa φύσει, συµ-
πεφυχότα δὲ μᾶλλον, xaX τῇ τῆς γενέσεως ἀρχῇ συν-
ερέχοντα τὰ ἑνόντα λαχεῖν θεὸν δὲ σωμάτων μὴ

continuo iamen actu, nullus ignorat mortalium..
Clara autem admodum et protrita causa est que
id impediat. Cum enim ad pubertatem corporis zetas.
nondum pervenerit, ipsa interim quodammodo re-

conditur et quiescit in. natura, et congruum tem-

pus exspectat «quo sese exserat. ln Deo vero qui per-

fecte semper se habet, et est id quod est non pro-

gressu ad aliquid quod nondum insit, ac necessario

prodatur in tempore, sed ex sua nobis substantia.

Filium profert instar luminis ac veluti characterens

sibi substantialiter innatum suum genimen babet,

quemodo intelligitur non semper et simul. esse ae

gignere secundum actum, sed in potentia consiste-

re potius, et 4 G1 substantialem mutationem path,
transeundo ad id quod initio- non erat? At impie-

tatis magno crimine obstringemur in Filium, nis&
adversariorum seutentiam retundamus. Noh jam
enim sczeculorum conditor erit Unigenitus, cum tem-

pus nescio quo pacto irrepserit, et antiquius creda-
Wr, quam generatio illa qua Deus ac Pater acte
gignere dicitur , slquidem ex ingenerabilitate, hoe
est, ex eo quod est potentia, ad generationem 96-
tualem non absque tempore procedat, tanietsi bre-

ve admodum et momentsneum concipiauur (illud:
iutervallum. Ego vero turpe et indeeorum prorsus

dico putare solem et ignem nunquam non esse id
quod sunt, sed neque in solo. potentise statu haesisse,.
yerum temporario motu ac natura ad actum venisse,

imo el quie congenitla. sunt et quacunque sibi in-

sunt orius sui initio simul suscepisse : Deum autem

asserere non prasiare corporibus , adeogye uou

putare ipsum suc quodammodo-sequi naiure legos

in gignendo, in quantum ei soli congruit.

ὑπερχεῖσθαι λέγειν, μήτε μὴν ὑπονοεῖν φύσεως ἰδίας ὥσπερ ἔπεσθαι θεσμοῖς Év γε τῷ χρῆναι τεχεῖν, feto

ἂν αὐτῷ τε καὶ µόνῳ πρέποι.

181

S CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

ΛΟΓΟΣ FT,

"Ot. θεὸς ἀληθινὸς ὁ Ylóc, καθὰ και ὁ Πατήρ.

DIALOGUS ΠΠ.

Quod Deus verus sit Filius, quemadmodum εί Pater.

Α. Equidem sat scio, Hermia, tuo quoque judicio, A — A. "Αριστον μὲν, Oo Ἑρμεῖα, φαίης ἂν οἵδ' ὅτι xat

optimum esse clarere studio virtutis, et pietatis
sermonibus potissimum oblectari, cujusmodi sunt
divini illi. ldeoque sacra Scriptura dicit: ε Et lo-
queris h eis, sedens in domo, et ambulans in
vía, et dorwiens, et surgens **. » In lingua quippe
nos jugiter habere divinos sermones non parum
conducit, nee alios magis decent quam quibus pie-
tas cura est.

B. Equidem assentior: nec enim quidquam est
hoc przstabilius. Cum autem satis abunde hactenus
de 462. divina et ineffabili generatione disserue-
rimus, probaverimusque non aliunde quidem pro-

αὐτός που τάχα, τοῖς εἷς ἀρετὴν σπουδάσµασιν ἓν-
αγλαῖζεσθαι δεῖν, ἐμφιλοχωρεῖν δὲ μάλιστα τοις εἰς
εὐσέδειαν λόγοις, εἶεν δ᾽ ἂν οὗτοι οἱ περὶ Θεοῦ. Τοι-
γάρτοι καὶ γράµµα φησὶν ἱερόν' « Kal λαλῆσεις ἓν
αὑτοῖς, χαθήµενος ἐν οἴχῳ, καὶ πορευόµενος ἐν ὁδῷ,
χοιταζόµενος xal διανιστάµενος.» Τὸ γὰρ οἶμαι δεῖν
ἀχαταλήχτως ἔχειν τὸν θεῖον ἡμᾶς ἐπὶ γλώττης λό-
γον, οὐχ ἀσυντελὰς εἰς ὄνησιν, xal οὐχ ἑτέροις ἂν
πρέποι μᾶλλον, ἡ οἷς ἓν φροντίδι τὸ διαθιῶναι θεο-
φιλῶς.

B. Σύμφημι χἀγώ * τοῦδε Υὰρ ἄμεινον οὐδέν.
Ἐπειδὴ δὲ ἀπογρώντως ἡμῖν cl vs τὸ παρὸν ὁ περὶ
ες θείας τε χαὶ ἀποῤῥήτου γεννήσεως ἐχδεθασά-
νισται λόγος, ὡς ἑξέφυ μὲν ἑτέρωθεν οὐδαμῶς, 86

ἀῑῑδεε, sed ex ipsa Dei ac Patris substantia nobis B αὐτῆς δὲ ἡμῖν τῆς οὐσίας τοῦ Θεοῦ χαὶ Πατρὸς ἀν-

illuxisse Filium (ita enim esse patuit), quid jam ad.
versarios adigit, ut putent unum quidem esse Deum
Patrem naturalem ac verum, eique annumerandum
prorsus neminem, sed ipsam una cum aliis procul
a vera deitate unius ac veri Filii ablegaudam natu-
ram ?

Α. Quid adigat, quandoquidem rogas de iis qui
sic statuunt, lioc. ego dixerim : « Ex vite Sodouio-
Tum, vitis eorum, et palines eorum ex Goworrha.
Uva eorum, uva fellis, botrus amaritudinis vinum
illis **. » Commentis enim suis nescio undenam de-
promptis inebriati, quodammodo de malo thesaure
cordis sui eructant mala, Qui cum blasphemiis suis
effrenatam in. Filium linguam emittant, et eodem
quo Phariszei hiborent impietatis flagitio, audiant
cum ipsis : « Progenies viperarum, quomodo po-
testis bona loqui, cum sitis mali **? » Atqui dece-
bat certe animo erecto et tam sanctís 31que arcanis
disceptationibus intento nequaquam putare opinio-
nem suam omni prorsus reprehensione vacare, sed
quoquoversus interiorem et occultam aciem cir-
cumferre, et longe lateque decursis infinitis rationi-
bus ab iis procul fugere qu: sunt ος levitate conflatze,
probatoque diligenter quid conducat, et recta ratio-
cinatione ae sincera doctrina ad comprehensionem
dirigentibus, solis veritatis doguiatis insistere. Stu-
pidi enim. est, opinor, ac deliri dicere Deum qui-
jem non esse paturaleim ac veruin illum Filium a

Deut. v1, 7, !* Deut. xxxn, 332,

ἐλαμψεν ὁ Ylóc* ὧδο γὰρ ἔχων ἐφαίνετο" 10 τὸ á&ya-
πεῖθον ἔτι τοὺς διεναντἰας, ἕνα μὲν ὑπάρχειν οἵεσθαι
θεὸν τὸν Πατέρα χατὰ φύσιν xai ἀληθινὸν, συναρι-
θμεῖν δὲ αὐτῷ µηδένα παντελῶς, ἀλλὰ xat αὐτὴν
τοῖς ἄλλοις ὁμοῦ πόῤῥω που τῆς ἀληθοὺς θεότητος,
τὴν τοῦ µόνου καὶ ἀληθῶς Υἱοῦ παρωβεῖσθαι φύσιν»
A. Τί τὸ ἀναπεῖθον, ἐπείπερ ἔρεσθαί σοι δοχεῖ,
φαίην ἂν ἔγωγε περὶ τῶν Qe διειληρότων, ὡς εἴη
μὲν « Ἐξ ἁμπέλου Σοδόµων dj ἄμπελος αὐτῶν, xa Ἡ
κληματὶς αὐτῶν Ex Γομόῤῥας. Ἡ σταφυλὴη αὐτῶν,
σταφυλὴ χολῆς, βότρυς πικρίας ὁ οἶνος αὐτοῖς. »
Ἐχμεμεθυσμένοι γὰρ ὥσπερ τοῖς οὐκ οἵδ᾽ ὅθεν ἑξ-
ευρηµένοις φευδηγορήµασιν, Ex τοῦ πονηροῦ θησαυ-
poU τῆς χαρδίας αὐτῶν ἐρεύγονται πονηρά. 'Ayá-
λινον δὲ ταῖς ἐφ᾽ Υἱῷ δυσφηµίαις ἀνέντες τὴν γλῶτ-
ταν, xal ἁδελφὴν xal Ὑείτονα τῆς τῶν Φαρισαΐων
ἀφιλοθεῖας νοαοῦντες ἀπόνοιαν, ἀκουόντων σὺν ἐχεί-
vot; * « Γεννήµατα ἐχιδνῶν, πῶς δύνασθε ἀγαθὰ λέ-
γειν πονηροὶ ὄντες; » Καΐτοι χρῆν δή που ταῖς οὕτω
σεπταῖς τε xa ἀποῤῥήτοις ἐρεύναις ἑνιέντας τὸν
νοῦν, τὸ μὲν σφίσι δοχοῦν οὐχὶ Of) που πάντως οἵε-
σθαι χαλῶς καὶ ἁδιαθλήτως ἔχειν, ἐν χκύκλῳ δὲ
ὥσπερ τὸν ἔσω καὶ χεκρυμμένον περιχκομίκοντας
ὀφθαλμὸν, καὶ µνρίων ὅσων ἐννοιῶν διαθέοντας πλᾶ-
τος, ἀποφοιτᾷν μὲν ὡς ἁπωτάτω τῶν ἐξ ἑλαφρίας
αυντεθειµένων, δοχιµάσαντας δὲ ἀχριθῶς τὸ τελοὺ»
εἰς ὄνησιν, χαὶ τῆς εἰς εὐθὺ διαλίφεως, xai το
ἀχραιφνῶς ἔχοντος λόγου ποδηγούντων εἰς χατάλησιν,

5 Math σι, 54.

189

DE SS. TRINITATE DIALOGUS 1l.

490

Ἓόνοις ἐφιζῆσαι τοῖς τῆς ἀληθείας δόγµασιν. Αποπλη- A Deo procedentem, tanquam ex nente verbum, aui

ξία Y&p, οἴμαι, νοῦ xal παρακοπὴ, θεὸν μὲν οὐκ εἶναι
λέγειν κατὰ φύσιν xal ἀληθινὸν, τὸν Ex θεοῦ πεφη-
νότα Υἱὸν, ὡς λόγον Ex vou, ἡ ὥτπερ ἂν εἴη τοῦ φωτὸς
ἀπαύγασμα τυχὺν, εἰχαίοις δὲ ὥσπερ ἐπινῆχεσθαι λο-
γισμοῖς, χαὶ χιθδήλοις ἐννοιῶν ἐπαυχεῖν εὑρήμασιν.
"H γὰρ οὐχ ἄμεινον ἐξ εὐμαθοῦς διανοίας ἐχεῖνο
ἰδεῖν, ὡς ἔνθαπερ ἂν cr τὸ γεννᾶσθαι χατὰ φύσιν οὐ
διεφευσµένον ἐκεῖ πάντως δήπου χαὶ τῷ γεννωμένῳ
πρὸς τὸ γεννῶν εἴη οὗ σχετιχὴ μᾶλλον f) φευδώνυμος
ἡ οἰχειότης, ἀλλά φυσιχή; Ἐξ αὐτῆς γὰρ ἔσται τῆς

sicut e lumine splendorem, exempli gratia: δεί
vanis quodammodo rationibus, et adulterinis com
mentis gloriari. Aunon enim satius est. ingenio do-
cili considerare quod, ubicunque vera est nec emen-
tita secundum naluram generatio, ibi utique repe-
riatur iu genito cum eo quod genuit non jam rela-
tiva aut fzlso dicta relatio, sed naturalis? Ex ipsa
enim genitoris substantia erit id quod vere gigni-
tur. Quomodo ergo, ut illi volunt, non erit secun-
dum veritatem Deus id quod ex Deo est genitum

οὐσίας τοῦ τεχόντος τὸ ἀληθῶς γεννώμµενον. Πῶς ἂν οὖν ἁμάρτοι xal ἐξοίχοιτο κατ᾽ αὐτοὺς τοῦ χατ' ἁλή-

θειαν εἶναι θεὸς, cb £x θεοῦ γεννηθέν;
Β. Ναὶ καὶ αὐτὸν φαῖεν ἂν ἴσως ὡς θεός τε εἴη
xat ἐχ θεοῦ, πλὴν ἑτεοοίως καὶ παρηλλαγμένως.

À. Οὐχοῦν, τὸ μὲν ἑτεροίως ὅ τί ποτ᾽ Eat, συνίηµι
μὲν οὗ σφόδρα ἐγὼ, φράσαις δ᾽ ἂν ἴσως αὑτὸς, εἴπερ
οἷσθά που. Διαπεπύσθαι vàp 5f, σε χαὶ µάλα εἰχός.

B. Ἐπυθόμην. 8cbv μὲν γὰρ ceival φασιν ἀληθινὸν
τὸν Πατέρα, τὸν δέ γε Υἱὸν, οὐχ ds ἔχειν, καὶ εἰ
χαλοῖτο θεὸς, εἶναι δὲ καὶ &x Θεοῦ. Καὶ γάρ τοι qas
Καὶ τὰ πάντα Ex θεοῦ.

À. Καὶ μὴν τοῦτό vé ἐστιν ἁπημφιασμένως àva-
χεχράχειν ὡς οὔτε θεός ἐστιν ὁ Yibc, ἀλλά xai ἐν
ἴσῳ τοῖς ἄλλοις ἐκ Θεοῦ, χατὰ τρόπον δὲ δηλονότι τὸν
δημιουργίας, παρῆχται δὴ οὖν εἰς γένεσιν, xaX παρα-
χεχόµισται πρὸς τὸ εἶναι, μὴ ὢν, καὶ χτίσει λοιπὸν
ὡς ἁδελφῇ συντετάξεται. Κατασχιασμάτων γὰρ Ίδη.
τῶν Ex πανούργου τέχνης ἁπαμφιάσαι τὸν λόγον,
ἄριστον οἶμαί που χαὶ σοφὸν, ῥηματίαις δὲ τοῖς χε-
χομφευµένοις χαταχρυσοῦν οὐχ ἐᾷν τὴν τοῦ Υἱοῦ
φύσιν τοὺς δι ἑναντίας, οὐδὲν ἀληθὲς ἐπ᾽ αὐτῷ δοξά-
ζοντας, διαῤῥήδην δὲ μᾶλλον ἀναπείθειν εἰπεῖν, ὅπερ
εἶναι πιστεύουσιν. "Άπας γὰρ οἶμαί που τῆς ἐχείνων
ἠλιθιότητος χατορχήσεται λόγος. Καὶ ὅτι μὲν τὸ ix

soU πεφηνέναι τὸν Yibv οὐχ ἕτερόν τι δηλοῦν ὑπο-
λάδοι τις ἂν, eU γε νοῦν ἔχοι τὸν ἀπαράφθορον, 7| ὅτι
ο γεχέννηται, xal ὡς αὐτῆς ἑξέφυ τῆς οὐσίας τοῦ Πα-
«pos, ὁ γείτων ἡμῶν xal πεπερασµένος ἁρτίως παρ-
έδειξε λόγος. θατέρῳ γε μὴν τὸν ἐμθασανίζειν εἰδότα
χαταθΏξε | yp. χαταθῆξαι] νοῦν, οἱήσομαι δεῖν..

B. Ὡς Ἠδιστά ye δρῴης ἂν ἐπὶ τοῦτο παρορµώ;

µενος. "U δὲ δη δεῖν ἐγνώχασι τοῖς παρ) ἡμῶν ἀντ-

εξάχειν λόγοις, ἐχεῖνό ἐστιν. Εἰς γὰρ ὠνόμασται, φασὶ,
θεὸς ἀληθινὸς, ὁ Πατὴρ, Ev γε τοῖς ᾿Αρχαιοτέροις καὶ
τοῖς Νέοις Γράμμµασιν.. Ἔφη μὲν γὰρ ὁ Moon:
« "Axouc, Ἰσραὴλ, Κύριος ὁ θεός σου, Κύριος εἷς
ἐστι.» Καὶ μὴν xal ἐν ᾠδαῖς αὐτὸν εἰσχεχόμιχεν
ἀναχεχραγότα τὸν θεόν" « Ἴδετε, ἴδετε, ὅτι Σγὠ εἰμι,

xai οὐχ ἔστι θεὺς πλην ἐμοῦ.» Καὶ πάλιν: ε Ἐχὼ

Θεὺς πρῶτος, xal ἐγὼ μετὰ ταῦτα, καὶ οὐχ ἔστι πάρεξ
: ἐμοῦ. » Καὶ μὴν xat αὐτὸς ὁ Υἱός φησι πρὸς τὸν Πα-
τέρα” «Αὕτη δέ ἐστιν dj αἰώνιος ζωὴ. ἵνα γινώσχωαί
: S£ τὸν µόνον ἀληθινὸν Θεόν. » Παραθεῖεν δ' ἂν ἆμο-
γητὶ συµφέροντες χύρια μὲν ὅσα τοιαῦτα, γενιχώ»-

!* Deut, vi, &.. '" Deut. xxxi, 59.

5 [sa. xti, 4.

A63 D. Ne ipsi quoque forsan concesserint Deum

illum esse, et ex Deo, verumtamen diversa ratione
p et cum discrimine.

A. At quidnam illua sit, diversa ratione, equidem
haud multum intelligo : sed ipse forsan dices, si no-
sti uspiam. Tibi enim compertum. illud. esse valde
probabile est.

B. Compertum quidem. Patrem enim illi esee
aiunt Deum verum, Filium vero non ilem, licet
vocetur Deus, esse vero etiam ex Dco. Omwuia
quippe a Deo quoque sunt, inquiunt.

A. Profecto istud est aperte ciamare Filium
Deum non esse, sed perinde atque alia qua sunt
ex Deo, ereationis nimirum ratione ad esse quo-
que adductum cum non esset, ac demum cumcrea-
tura tanquam sorore sua collocandum. Utilissimum
enim el optimum esse pulo malitiosm artis fucos

6 retegere, nec sinere adversarios comptis voculis. Ei-

Jii naturam inaurare, cum nilil veri de ipso sen-
tiant, sed eos adigere potius ut palam et aperte pro-
ferant quid ipsum esse credant. Nulla enim ratio
non illorum insultabit, opinor, dementiz. Et Filium
quidem ex. Deo Patre procedere, nihil aliud signif-
care apud eum qui sit incorruptze mentis, quam ge
nitum esse, et ex ipsa Patris substantia editum, in
ea quam proxime absolvimus dissertatione demon-
stravimus. Jam in altero.indagando mentem acuene
dam reor.

B. Libentissime faeies, ad hoc incitatus. Quod
auteni nostris rationibus opponendum statuuntillud.

D est. Unus enim nuncupatus est, inquiunt, Deus. ve-

rus, Pater,in Veteri et Novo Testamento. Dixit
enim Moyses : « Audi, Israel, Dominus Deus tuus,
Dominus unus est !*. » Quin et in cantico ipsum
induxit Deum clamantem : « Videte, videte quia
ego sum, et non est Deus przeter me 51. ΕΙ iterum :
« Ego Deus primus, et ego posthzec, eL non. est. prz-
ter me "6. » Ad hzc ipse quoque Filius ad Patrem
ait : « [Izec est vita :zeterna, ut. cognoscant te soluin
Deum verum '*. » innumera autem istiusmodi nullo
negotio congerere possunt, sed ea rationibus suis
con(irmaturi sunt , adeoque haud procul aberunt a

! Joan. xvi, 5.

791

S. CYRILLU ALEXANDRINI ARCHIEP.

792

spe, uonnullos fore qui secum sentiant Patrem A Ίτερον δὲ τοῖς σφῶν αὐτῶν ἐπαγωνιοῦνται λόγοις, xal

unum esse solum vere et natura Deum, alium autem
prater ipsum prorsus neminem.

θέ A. Iuaniter sudare illos quid, quzso, adigit?
Nec enim nobis laborandum est lac in re, cum iis
fubentissime suffragemur, et unum naturalem ac ve-
ruin suscipiamus in. flde Deum Patrem. Quomodo
enim aut unde quis dubitaverit? Quod sí addiderint,
Deum alium neminem esse plane prater ipsum, mí-
nime tamen istud naturam Filii labefaciet. Est enim
extra res creatas, nec inter creaturas, suo Patri
coexsistens, et simul cum eo semper elucens,et in
una deitatis natura cum genitore simul compre-

μὴν xa ἐλπίδος αὐτοῖς οὗ μαχρὰν οἰχήσεται, τὸ συµ-
φρονεῖν ἑλέσθαι τινὰς, ὡς εἴη μὲν εἷς τε xaX µόνος
ἀληθῶς xat φύσει θεὸς ὁ Πατὴρ, ἕτερος δὲ πρὸς αὐτῷ
τὸ σύμπαν οὐδείς.

Α. Κενὰ δὲ ἱδροῦν, εἰπέ µοι, τί τὸ ἀναπεῖδον αὖ-
τούς; Οὐ γὰρ, ὦ ἀγαθὲ, δεηθείηµεν ἂν οὐδενὸς ἓν γε
τούτῳ πόνου, συνθεόντων ἑτοιμότατα xa ἡμῶν αἎ-
τῶν, ἕνα τε xal φύσει καὶ ἀληθινὸν εἰσδεδεγμένων ἐν
πίστει θεὸν τὸν Πατέρα. Πῶς γὰρ 9j πόθεν ἑνδοιάσαι
τις ἄν. El δὲ δὴ xai φαῖεν, ὅτι θεὸς ἕτερος ἐπ αὐτῷ
τὸ σύμπαν οὐδεὶς, ἢχιστά ye τουτὶ τῇ τοῦ Υἱοῦ δια-
λυμανεῖται φύσει. Ἔξω γὰρ πάντων, xal οὐκ Év γε
τοῖς πᾶσίν ἐστι, τῷ ἰδίῳ Πατρὶ συνυφεστηχὼς, xal
συναναλάµπων dsl, χαὶ ἓν τῇ μιᾷ τῆς θεότητος φύ-

lhensus. Unus igitur Deus, isque verus est. Deorum D oet, τῷ τεχόντι συννοούµενος. Εἷς τοιγαροῦν ὁ θεὸς,

enim multorum cultu liberati sumus, et abstersa ista
labe, sero quidem ac vix tandem unum ac vere Do-
minum agnovimus. Sed his lwupresentiarum omis-
sis, ad illud pergamus : sic enin faciendum tibi
videtur.

B. Quodnam illud ais?

Α. Solum dixit Deum verum Filius Patrem.

B. Dixit enimvero.

A.Quinetiam vetus oraculum nobis pra«icavit
Deum alium przier ipsum esse neminem.

B. Γι est.

A. Eundum itaque nobis etiam ipsis est, o ca-
rum caput, ad Scripturam sacram, et sanctorum
libros qui hzec diligenter scrutantur. Age ergo, dispi-
ciamos num aliquis uspiam solum dixerit Deum Fi-
lium, verumque insuper nuncuparit.

B. Recte dicis.

À. lgitur statim utique nobis sapiens ille Joannes
aderit, qui etiam tonitrui filius est cognominatus,
diserte clamans : « Et seimus quoniam Filius Dei
venit, εἰ dedit nobis sensum, uL cognoscamus verum
Deum, et sumus in vero Filio ejus Jesu Christo.
Hie est verus Deus, ei vita seterua **. »Simul etiain
oecurret nobis magnus ille Baruch, et wanifeste
przdicabit Filii naturam et gloriam, ipse quoque
clemans hunc in modum, ac tantum non digito mon-
strans : « Hic Deus noster, non zsuümabitur alius ad
eum. Adinvenit omnem viam scientize, et dedit eain
Jacob puero suo, et [sroel dilecto suo. Posthzc in
terra visus est,et cum hominibus conversatus est 11.)
Addere possem, sanctum Paulum ununi nobis dixisse
Dominum nostrum Jesum Christum. David autem
eliam psallit in Spiritu : « Quis Deus pr:eter Do-
minum? et quis Deus przter Deum nostrum *? ὃν Au-
non ergo clarissime et manifestissime theologorum
vocibus unus, et solus, ac verus 4685 prauicaus est
Deus Unigenitus ?

χαὶ οὗτος ὁ ἀληθινός. Ἐκλελυτρώμεθα γὰρ Ex πολυ-
θεῖας, καὶ την ἐπὶ τούτῳ χηλίδα διανιφάµενοι , ὀψὲ
piv xal μόλις, τὸν δ' οὖν ἕνα xal ἀ) ηθῶς Δεσπότην
ἑγνώχαμεν. Ταυτὶ δὲ µεθέντες εἰς τὸ παρὸν, ἐπ'
ἐχεῖνο ἵωμεν * ὧδε γὰρ δἡ aoc χρῆναι δοχεῖ.

B. Τὸ ποῖόν τι φής;

A. Μόνον ἔφη θεὸν ἀληθινὸν ὁ Υἱὸς τὸν Πατέρα.

B. Ἔφη yáp.

A. Καὶ μὴν ὅτι θεὺὸς ἕτερος παρ᾽ αὐτὸν οὐδεὶς, τὸ
ἀρχαῖον ἡμῖν ἀνεφώνει λόγιον

B. ᾽Αληθές,

Α. Ἰτέον δὴ οὖν, ὦ φιλότης, xal αὐτοῖς ἡμῖν ἐπὶ
τὸ Γράμμα τὸ ἱερὸν, χαὶ τοὺς τῶν ἁγίων πολυπρα-
γμονοῦντας (1) λόγους. Φέρε δὴ καὶ, φέρε χαταθρή-
σωµεν, el δή fj τις ἄρα µόνον ἔφη θεὸν τὸν ΥΌνι

:ἐπωνόμασε δὲ χαὶ ἀληθινόν.

B. EO λέχεις.

Α. Οὐκοῦν .αὐτίχα δὴ μάλα παρέσται μὲν ἡμῖν à
σοφὸς Ἰωάννης, ὁ xat βροντῆς υἱὸς χατωνοµασμµένος,
διαῤῥήηδην ἀναχεχραγώς' « Καὶ οἴδαμεν, ὅτι ὁ Υἱὸς
τοῦ θεοῦ Ίχει, καὶ δέδωχεν ἡμῖν διάνοιαν, ἵνα γινώ-
σχωµεν τὸν ἀληθινὸν θεὸν, xal ἑσμὲν Ev τῷ ἀληθινῷ,
ἐν τῷ Υἱῷ αὐτοῦ Ἰησοῦ Χριστῷ. Οὗτός ἐστιν ὁ ἆλη-
θινὸς θεὸς, xal Qu] αἰώνιος.» Συνεισδραμεῖται δὲ
αὗ καὶ ὁ μέγας ἡμῖν Βαροὺχ, xai σαφἢ ποιῄσεται τὴν
ἀνάῤῥησιν τῆς τοῦ Υἱοῦ φύσεώς τε χαὶ δόξης, ὧδὶ
xai αὐτὸς ἀναθοῶν, µόνον δὲ οὐχὶ xal δαχτύλῳ xa-
ταδειχνύς' «Οὗτος ὁ θεὸς ἡμῶν, οὐ λογισθήσεται

D ἕτερος πρὸς αὐτόν, Ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὺν ἐπιστήμης,

xaX ἔδωχεν αὐτὴν Ἰαχὼδ τῷ παιδὶ αὑτοῦ, χαὶ Ἰσραἡλ
τῷ ἠγαπημένῳ ὑπ αὐτοῦ. Μετὰ δὲ ταῦτα ἐπὶ τῆς γῆς
ὤφθη, xal τοῖς ἀνθρώποις συνανεστράφη.» Καὶ gh«
ἔχοιμ) ἂν εἰπεῖν, ὡς ἕνα μὲν Kóp:ov Ἰησοῦν ΧἎρι-
στὸν, ὁ ἱερὸς ἡμῖν ἔφη Παῦλος. Ἑάλλει δὲ χαὶ Δαθιξ
ἐν Πνεύματι ὅτι, « Tío θεὸς πλὴν τοῦ Κυρίου, xa
τίς cbe, πλὴν τοῦ θεοῦ ἡμῶν; » "Ap! οὖν, οὐχὶ sa-
φἑστατά γε xaX ἐἑναργέστατα διὰ τῆς τῶν θεολόγων
φωνῆς εἷς τε xai µόνος χαὶ ἀληθινὸς ἀνεχπηρύχθη
θεὸς ὁ Μονογενής ;

* 1 Joan. v, 20. *! Baruch in, 56.08. ** Psal. xvit, 33.

rell) Omnino legendum πολυ πραγμονοῦντες et Latine

ndum, ei sanctorum libros perscrutatt, age, in-

guam, age, dispiciamus. CorELER. Mon. E. G.,ll,

793

B. Ἀληθές.

A. "Ost τοίνυν uóvoc ἡμῖν xal ἀληθινὸς εἰσχεχό-
µισται θεὸς ὁ Πατὴρ, ἱσοτρόπως δὲ a) xol ἁπαραλ-
λάχτως ἔχων ὁ Ylóc* χαταλογισθείη γὰρ ἂν ἕτερος
ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ σύμπαν οὐδείς mol ποτε ἄρα δραμεῖται
τῶν πιστευόντων ὁ νοῦς, εἴπερ ἄμφω διὰ σφῶν αὖ-
τῶν ἐξωθεῖεν ἄν, xal οὐκ kv βεδαίῳ τῆς θεοπρεποῦς
ἔσονται δόξης, εὐχατάσειστόν τε xal εὐανάτρεπτον
χομιδῇ λαχόντε τὴν φύσιν; "H οὐκ ἁληθὲς εἰπεῖν,
ὡς εἴπερ εἶναι παραδεξαίμεθα µόνον καὶ ἀληθινὸν
Θεὸν τὸν Πατέρα, χατασρφραγιοῦμεν εὐθὺς τὸ ἕτερο-
qui; τῷ Υἱῷ, xaY τῶν τῆς ἀληθοῦς θεότητος ὅρων
ἀποτοθοῦντες αὐτὸν, bv ἑτέρᾳ που φύσει γεγονότα
διοφόµεθα; El δὲ δη µόνῳ τῷ Yl τὸ τῆς ἀληθοὺς
θεότητος ὄνομά τε χαὶ χρΏμα προσνέµοντες, οὐδένα
«b σύμπαν ἐπ᾽ αὐτῷ χαταλογισαίµεθα, ἀρ᾽ οὐχὶ xa0-
οριοῦμε» τῆς τοῦ Πατρὸς δόξης, ἃ μὴ θέμις εἰ-
πεῖν ;

B. Ἔρπει μὲν εἰς τοῦτο τῶν ἐννοιῶν fj δύναμις
shy τάχα που xáxelvo εἰχὸς τοὺς διεναντίας εἰπεῖν,
ὡς περιεστήξει πάντως ἡμῖν εἴπερ ἐστὶ θεὸς ἁλη-
θινὸς ὁ Υἱὸς, οὐχ ἕνα δὴ λέγειν, ἀλλὰ δύο τοὺς θεούς.

Α. Ανεπιτήδευτον μὲν τῶν ἄγαν ἑκτόπων ἐχείνοις
οὐδὲν, δυσφηµίας δὲ τρόπος ἁπαστισοῦν βάἀσιμός τε
καὶ ἑππήλατος. Σχοπὺς δὲ ἡμῖν, οὐχὶ τοῦτο φάναι
ποθὲν, συνωθεῖ δὲ μᾶλλον εἰς ὁμολογίαν ὁ λόγος, τοῦ
χρῆναι νοεῖν, x τῆς τοῦ θεοῦ xal Πατρὸς οὐσίας διὰ
τῆς ἀλιθοῦς Ὑεννήσεως, ἀναφύναι τὸν Yibv, θεὺν
ἀληθινὸν ἓχ θξοῦ ἀληθινοῦ, οὐκ εἰς ὀθνείαν τινὰ xal
ἔχφυλον ἐχπεφυχότα φύσιν, à))' ὄντα τοῦτο οὐσιω-
δῶς, ὅπερ ἂν εἶναι νοοῖτο καὶ ὁ Πατὴρ δίἰχα μόνου
τοῦ εἶναι Πατερ. Συναριθµουµένου γὰρ ὧδε χαὶ συν-
αναθρώσχοντος εἰς θεολογἰαν τοῦ ἁγίου Πνεύματος,
µία λοιπὺν dj ἀληθινὴ χαὶ φύσει θεότης Ev ὁμοουσίῳ
προσχυνεῖται Τριάδι.

B. ἸΑλλ' εἰ τρεῖς εἶναι, qaot, τὰς ὑποστάσεις δώ-
σοµεν, χαὶ ἡ θεότης ἓν τριπλῷ νοηθείη ἂν, χατά vs
τὺν εἰχότα λογισμόν.

Α. "AXI ὅ γε τῆς ἀληθοῦς µυσταγωγίας ἡμᾶς οὐχ
ὧδε ταῦτ᾽ ἔχειν ἐχπεπαίδευχε λόγος. Πεδαπτίσµεθα
γὰρ εἰς Πατέρα, xaX Υἱὸν, xaY ἅγιον Πνεῦμα, xai
o6 τί πού φαμεν εἰς τρεῖς ὅτι θεοὺς dj πίστις, ἀλλ
εἰς µίαν θεότητα, τὴν ἓν Τριάδι προσχυνητήν. TI
τοίνυν ἁποθιάζῃ, xaX λογισμοΐς ἀνθρωπίνοις ὑποφέ-

pev πειρᾷ τὰ ὑπὲρ νοῦν καὶ λόγον, ἃ xat οἶμαι δεῖν ῃ

ἀπεριεργάστῳ καὶ µόνῃ τιμᾶσθαι τῇ πίστει; "Av-
όσιον γὰρ χομιδῃ xa δυσσεθείας εἰς λῆξιν fjxov. τὴν
ἀνωτάτω, τὸ φάναι περιερχότατα, πῶς ἄρα καὶ τίς
ἡ Τριὰς, ἔχει δὲ ὅπως xa0' ἑαυτὴν fj τῆς θεότητος
φύσις; Εὐσεθὲς δὲ μᾶλλον τὸ περινοεῖν ἐθέλειν ὁρ-
θῶς, κατὰ τίνα δὴ τρόπον ἓν ἁγίᾳ Τριάδι µία προσ-
χυνεῖται θεότητος φύσις. Φάθι δὴ οὖν, ὦ Ἑρμεία,
ταυτὶ μὲν ἡμᾶς, οἴεσθαί τε χαὶ δοξάζδειν ὀρθῶς,
ἀνοσιουργεῖν δὲ τοὺς διεναντίας, τὰ χαὶ νοῦ παντὺς
ὑπερφέροντα, λογιχμῶν ἀθλίων εὑρήμασιν ἀγυνέτως
ἐχθασανίζοντας,

B. Ej λέγεις. Φημὶ γὰρ οὖν ἔγωχε, «τοῦτο δρᾷν
αὑτοῦς. Πῶς οὖν ὅρα θεὸς εἰς ἐν ἡμῖν, εἴπερ ἐν ἰδίαις
ὑτοσ:άτεσι χσὶ ὁ Il xzt0 υοοΐτο xaX 6 Yiós;

DE SS. TRINITATE DIALOGUS Li.
A |B. Verum est,

7944

A. Cum ergo solus nobis et verus dicatur Deus
Pater, ac vicissim Filius idem cum ipso et incom-
mutabilis (nullus enim omnino preter ipsum alius
reputabitur), quonam demum evadet mens creden-
ium, si ambo per seipsos expellantur, nec divinam
gloriam coustanter lueantur, naturam nacti quam
facile concuti et everti possit? Annon vere dixeris,
nos, si admiseriinus solum esse 46 verum Deum
Patrem, continuo esse confirmaturos diversitatem
naturz in Filio, et a verz deitatis rationibus eum
arcentes in diversa utique natura esse animadver-
suros? Sin autem soli Filio vere deitatis nomen
et rem tribuentes neminem prorsus prater ipsum
reputabimus, nonne contra Patris majestatem ea sta-
tuemus qui dictu nefas?

B. Eo quidem vergit argumentorum vis: verum-
tameu illud etiam dicere adversarios verisimile est,
eo nos plane venturos ut, si Filius Deus verus est,
dicamus non unum, sed duos deos.

Α. Nihil absurdi intentatum illi relinquunt, et in
omne genus blasphemia late feruntur. Nobis autem
propositum est, nequaquam istud dicere, nullo
modo : sed eo nos adigit disputatio ut fateamur
intelligendum esse ex Dei ac Patris substantia per
veram generationem procedere Filium, Deum verum
de Deo vero, non in alienam quamdam et diversi ge-
neris naturam prognatum, sed substantialiter exsi-
stentem id quod intelligitur esse etiam Pater,excepto
loc uno, quod Pater est. Sic enim, Spiritu sancta
connumerato οἱ in deitatem concurrente, una demum
vera et naturalis deitas in consubstantiali Trinitate
adoratur.

B. Atqui si tres8bhypostases, inquiunt, esse conce-
damus, diviuias etiam in triplicitate intelligetur, ut
est probabile.

Α, At certe vere doctrine ratio hxc ita se non
habere nos docuit. Daptizati enim sumus in Patrem,
et Filium, et Spiritum sanctum ; neutiquam tameu
dicimus fidem esse in tres deos, sed in unam deita-
tem in Trinitate adorandam. Quid ergo vim adhi-
bes, et rationibus humanis subjicere conaris quae
mentem et orationem superant, quzque sola fide εἰ
citra curiositatem colenda existimo? Valde enim ne-
farium est, ἄθθ et summa impietatis fastigium
tenet curiosissime interrogare, quomodo demum et
quanam sit Trinitas, el quo pacto se habeat in se
divinitatis natura. Pium autem est animo recte
complecti quonam modo in sancta Trinitate una dei-
tatis adoretur natura. Fetere ergo, Hermia, nos haec
recte putare et existimare, impie vero faeere ad-
versarios, qui ratiuncularum miserarum eommentis
temere ac stulte inquirunt ea qux mentem exsupe-
rant. |

B. Praeclare; istud enim ego ipsos fscere aio.
Quomodo ergo Deus unusest in nobis si in propriis
hypostasibus 'et Pater intelligatur esse ct Filius!

705

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

A. Consubstantialitatis rationem in. hoc adjutri- Α A. Συλλήἠπτορά τε xal ἀρωγὸν ἀναγχαίως sig

cem et auxiliatricem utiliter adhibebimus, qu:xe dua-
litatem in hypostasibus in unum quiddam constrin-
git, et quod diffundi videtur in proprietatem singu-
larem ac peculiarem, in identitatem utique contra-
bere potest, ut neque duplicitas de simplici et in-
conposita prorsus natura a quovis predicetur, ne-
que deprehendamur dualitatem in hypostiasibus
tollere quod timemus ne videamur simplicitatis
rationem laedere. Quod autem vera sint ea qua de
consubstantialitate dicuntur, testimonia de Filio ex
sacris Litteris nobis prolata declarant. Solus enim
exsistens Pater natura et vere Deus, solum exsisten-
tem Deum natura vereque Filium ad subsistendum
in propria bypostasi et ad naturalem identitatem
alitet non admisisset, nisi esset ipse quidem ex ipso
et in ipso, haberetque vicissim Filius in propria
natura Genitorem, atque idcirco censerentur dici et
esse unum. Et certe bonus ilie noster Philippus re-
prehensus est, quod, cum solerti esset ingenio, haud
satis considerate loqueretur, Nam cum liceret in
Filio Dei et Patris contemplari naturam, rogabat
dicens : « Domine, ostende nobis Patrem, et sufficit
nobis **. » Ad quas Christus : « Tanto tempore vo-
biscum sum, et non cognovisti me, Philippe? Non
eredis quia ego ii Patre, εἰ Pater in. me est? Qui
vidit me, vidit et Patrem 3. Ego et Pater unum su-
mus 5. » quod quidem verum est. Quandoquidem
enim ex Dei et Patris substantia Filius effulsit, exsistit
ipse quidem in suo Patre, sed inse manifestat per
identitatem naturalem etiam Genitoris substantiam.
Pater vero non aliter 467 intelligeuur quam per
Filium, et in Filio, quandoquidem est character
substantiz ejus, naturam illam unde prodiit in sua
forma elucens. Existimo enim loquendum etiam no-
etro more : ideoque de utroque quodcunque dicetur
utique locum habebit, etiam seorsim, io altero, et
neutrius gloriam lzdet.

B. Quomodo vero etiam istud ais?
A.Nonne audis, amice, beatum Paulum clamantem
de Deo et Patre : « Ut sít Deus omnia in omnibus ?**? )

B. Quid igitur?

τοῦτο παραληφόµεθα τὸν τῆς ὁμοουσιότητος τρόπον,
τὺ διττὸν ἐν ὑποστάσεσιν, εἰς ἓν τι τὸ δι ἀμφοῖν xa-
κασφίγγοντα, xal τὸ διαχεῖσθαι δοχοῦν εἰς ἱδιότητα
τὴν ἐφ᾽ ἑχατέρῳ xal ἀναμέρος, εἰς ταυτότητα συλλέ-
γειν εὖ µάλα δυνάµενον, ὡς ἂν µήτε τὸ διπλοῦν τῇ
ἁπλᾗ τε xai ἀσυνθέτῳ πρὺς οὗτινοσοῦν ὅλως ἐπιφη-
µίζοιτο φύσει, µήτε μὴν αἰἱδοῖ τοῦ μὴ δοχεῖν τὸν τῆς
ἁπλότητος χατασίνεσθαι λόγον, τὸ διττὸν ἐν ὑποστά-
σεσιν ἀναιροῦντες ἁλισχοίμεθα. ᾽Αληθῆ δὲ ὄντα τὸν
τῆς ὁμοοναιότητος λόγον, xat αὐτά που διεχκφήνειεν
ἂν τὰ ἐφ᾽ Yl μαρτύρια, τῶν ἱερῶν ἡμῖν παρα-
χεχοµισµένα Γραμμάτων. Μόνος γὰρ iv ὁ Πατὴρ
φύσει τε xat ἀληθῶς θεὺς, µόνον ὄντα Osbv φύσει
τε xai ἀληθῶς τὸν Υἱὸν, παραδέξαιτο ἂν οὐχ ἑτέρως,

B εἰς τε τὸ ὑπάρχειν ἰδιοσυστάτως, χαὶ εἰς ταυτότητα

φυσιχὴν, εἰ ut ὑπάρχοι μὲν αὐτὸς ἐξ αὐτοῦ τε xal
ἐν αὐτῷ, ἔχοι δὲ αὖ ὁ Υἱὸς ἐν lola φύσει τὸν γεγεν-
νηχότα, ταύτῃ τε νοοῖτο λέγεσθαί τε xal ὑπάρχειν
Ev. Καὶ γοῦν ὁ χρηστὸς ἡμῖν ἐπετιμᾶτο Φίλιππος»
τὸ τῆς διανοἰας εὐμαθὲς οὐ τοῖς ἄγαν ἐξητασμένοις
καταχαλλύνων ῥήμασι, Καΐτοι γὰρ ἑνὸν ἐν Υἱῷ τὴν
τοῦ θεοῦ xai Πατρὸς καταθεᾶσθαι φύσιν, ἑλιπάρει
λέγων; «Κύριε, δεῖξον ἡμῖν τὸν Πατέρα, xol ἀρχεῖ
ἡμῖν. » Καὶ πρός γε ταῦτα Χριστός" « Τοσοῦτον χρό-
voy μεθ) ὑμῶν εἰμι, καὶ οὐκ Εγνωχάς µε, Φίλιππε;
Οὐ πιστεύεις ὅτι ἐγὼ ἐν τῷ Πατρὶ καὶ ὁ Πατὲρ ἐν
ἐμοί ἐστιν; Ὁ ἑωρακὼς ἐμὲ, ἑώραχε τὸν Πατέρα.
Ἐγὼ καὶ ὁ Πατὴρ Ev ἐσμεν. » xaX ἀληθὴς ὁ λόγος.
Ἐπειδὴ γὰρ τῆς τοῦ θεοῦ xol Πατρὸς οὐαίας ἐκ-
πέφηνεν ὁ Υἱὸς, ἑνυπάρχει μὲν αὐτὸς τῷ ἰδίῳ Πατρλ,
παραδείξειε δ' ἂν bv ἑαυτῷ διὰ ταυτότητος φυσιχῆς,
καὶ τὴν τοῦ γεγεννηκότος. Νοηθείη δ᾽ ἂν ὁ Πατὴρ, οὐχ
ἑτέρως 1| δι’ Υἱοῦ τε xal ἐν Υἱῷ, ἐπείπερ ἐστὶ χα-
ῥαχτῆρ τῆς ὑποστάσεως αὐτοῦ, τὴν ὅθεν ἑξέφυ ὅ:α-
στίλθων φύσιν ἐν ἰδίᾳ μορφῇ. Χρῆναι γὰρ οἶμαι καὶ
καθ) ἡμᾶς εἰπεῖν» τοιγάρτοι xal ἐπ᾽ ἀμφοῖν ὅπερ ἂν
ὑπό του λέγοιτο τυχὸν, χωρήσει 6t πάντως, xai άνα-
µέρος ἐφ᾽ ἑκατέρῳ, xaX τὴν οὐδενὺς ἁδικήσει δόξαν.

B. Πῶς δὴ ἄρα xal τοῦτο φῄής.

A. Οὐ γὰρ ἐπαῖεις ἀναχεχραγότος, à ' τᾶν, τοῦ
µακχαρίου Παύλου περὶ τοῦ θεοῦ xal Πατρός: «*Iva ᾗ
ὁ θεὸς τὰ πάντα iv πᾶσιν; »

B. ᾽Αλλὰ τί μήν;

A. Agedum ergo, et considera quo pacto :equalita- p Α. Ἴθι δὴ οὖν, xat ἄθρει τὸ ἰσοστατοῦν εἰς δόξαν

tem ρου] tribuat Filio, οἱ Unigeniti naturamiisdem
jeauret quibus ipse quoque Pater utique gloriatur.
Dixit enim alicubi de ipsu: « Plenitudo ejus qui
omnia in omnibus implet **, »

B. Dixit sane.

A. Nemo igitur dubitaverit, opinor, si quomodo
se reshabeat in animum sic induxerit. Cum enim
Deus ac Pater cuncta impleat et in cunctis rebus sit
ac Deo convenienter esse censeatur, non video quo-
n»m demum loco futnra sit illa Filii plenitudo. Πια-
que cogitare necesse est, nisi sit in utroque substan-
&ialiter uterque, superfluam illam, ut constat, a Deo
** ibid, 9.

33 Joan. xiv. 8. *5 Joan, x, $0.

15’ 1 Cor. xv, 28.

ἀπονέμοντα τῷ Υἱῷ, καὶ «hv τοῦ Μονογενοῦς xata-
χρυσοῦντα φύσιν, οἷς ἂν xaX αὐτὸς ὁ Πατὴρ εὖ μάλα
κατασεμνύνοιτο. Ἔφη Υάρ που περὶ αὐτοῦ» «Τὸ
πλήρωμα τοῦ τὰ πάντα Ev πᾶσι πληρουµένου. »

B. Ἔφη γάρ.

Λ. Οὐχοῦν ἀπορήσειεν ἄν, οἶμαι, πᾶς ὁστισοῦν, ὧδέ
πη διενθυμούμενος, τὸ ὅπως ἂν ἔχοι τὸ χρημα
Αναπιμπλάντος γὰρ ἡμῖν τὰ πάντα τοῦ θεοῦ καὶ
Πατρὸς, xoi tv. πᾶσιν ὕντος τε xa νοουµένου ϐθεο-
πρεπῶς, ὅποιπερ ἂν ἔτι χωρῄήσειεν fj δι Υἱοῦ πλή-
pote, κατιδεῖν οὐκ ἔχω. "Ap! οὖν ἀνάγχη περινοεῖν,
ὡς εἰ µή ἔστιν ἐν ἀμφοῖν οὐσιωδῶς ἑχάτερος, πε-

Σ. Eplies. 1, 15.

107

DE SS. TRINITATE DIALOGDS iil.

798

ριττή τις, ὡς ἔοιχεν, παρὰ τοῦ Θεοῦ χαὶ Πατρὸς A et Patre visumiri plenitudinem, cum utique sufficiat

ἀναφανεῖται πλήρωσις, ἀποχρώσης εὖ μάλα πρὸς
κφοῦτο ἡμῖν, τῆς δι’ Υἱοῦ, Ίγουν ἐπεισφέρεται τοῖς
οὖσιν εἰχῆ xal οὐχ ἔτι χαθγχόντως, fj δι Υἱοῦ πλή-
pow, διαρχέστατά τε xaX οὐχ ἀνιχάνως ἔχοντος τοῦ
Πατρὸς, εἰς τὸ πληρῶσαι τὰ πάντα. Τίνος 6 ἂν ἔτι
χαὶ δεδεῃσθαι τὰ πάντα καταδείξαι τις ἂν, τὴν πλἠ-
ρωσιν ἔχοντα τὴν παρὰ Πατρός; "Ap! οὖν, à ἑταῖρε,
περιττὸς εἰς λόγους ἀναφανεῖται λοιπὸν, xal ἑῤῥα-
«ψῴδηχε µάτην ὁ σοφὸς Ἰωάννης, ἁγίων τε πἑρι xal
τοῦ Yloo λέγων 'ε "Ott ix τοῦ πληρώματος αὐτοῦ
ἡμεῖς πάντες ἑλάδομεν; » Τίνος Υὰρ ἔτι δεδεηµένοι,
τὰ ἐχ τοῦ πληρώματος δέχονται τοῦ Υἱοῦ, xalvot τοῦ

nobis ad hoc illa Filii; aut frustra, nec satis conseu-
tanee inferri rebus illam Filii plenitudinem, cum
Bufficientissimus sit el perquam idoneus Pater ad
implenda cuneta. Ecquid porro deesse universis
rebus ostenderis, cum plenitudinem habeant a Pa-
tre? Αι igitur, amice, vana demum garriisse vide-
bitur sapiens ille Ju&unes, cum de sanctis et Filio
diceret : « Quia de plenitudine ejus omues accepi-
mus ?'. » Cujus enim rei ponuria de plenitudine
Filii accipiunt, cum Deus ac Pater inse longe suf-
ficiens sit ut creaturam condat que nibil ab alie
quoquam requirat?

Θεοῦ xoi Πατρὸς ἀποχρώντως ἔχοντος Év γε τοῖς καθ ἑαυτὸν εἰς τὸ χαταστῆσαι τὴν χτίσιν, τών παρ'

' έρου τινὸς ἀνεπιδεᾶ ;

B. ὈΟρθότατα ἔφης.

Α. El 6k 65 χαὶ αὐτὴν ἥτις ποτέ ἐστι τὴν 5c Exa-
τέρου πλήρωσιν πολυπραγμονεῖν ἑἐθέλομεν, &p' οὑχ

'ἂν γένοιτο παντί τῳ σαφὲς, ὡς εἴπερ ἀμφοῖν ὁ τῆς
οὐσίας διφχισται λόγος, εἰς τὸ ἑτεροίως ἔχειν, ὡς ἂν
ἑχάτερος ἔχοι φύσεως, οὕτω τὴν εἰς ἡμᾶς ἑνεργήσει
φλήρωσιν;

Β. Αναγχαίως.

A. Καὶ εἴπερ ἐἑστὶ Geb; μὲν ἀλπηθινὸς ὁ Πατὶρ,
θεία τις ἔσται πάντως που xal ἡ ἑνέργεια, διεχπί-
πτοντός Ye μὴν τῆς ἀληθοῦς θεότητος τοῦ Υἱοῦ, θεία
μὲν οὐκ ἔτι, κατ’ αὐτὸν δὲ πάντως, xaX ἡ τῆς πλη-
ρώσεως δύναµις. Ἐνηργήμεθα δὴ οὖν εἰς πλήρωσιν,
διττῶς τε xal ἀνομοίως. Καὶ εἰ μὲν ἀποχρήῆσειν
ἔμελλε τοῖς ἑνεργουμένοις εἰς σωτηρίαν ἡ πλήρωσις

τοῦ Πατρὸς, θεία τις οὖσα χαὶ τῆς ἑτέρας ἁμείνων, C

τί xaX ὅλως ἐνβργηκεν ὁ Υἱὸς εἰς ἡμᾶς, καίΐτοι τὴν
χείρω προστιθεὶς, εἴπερ οὐχ οὕτως ἑνεργήσειεν ἂν,
χαθὰ χαὶ ὁ φύσει θεός; Εἰ δὲ δὴ χρήσιμόν τε xal
ἀναγχαῖον εἰς σωτηρίαν ἑἐφόδιον τὴν δι Υἱοῦ πλἠ-
ρωσιν πεπλουτήχαµεν, περιέσται Of) που νυεῖν τε
καὶ λέγειν, ὅτι τοῦ χείρονος ἐδεήθη τὸ ὑπερτεροῦν,
xai τὸ ἑλλελοιπὸς τῷ προὔχοντι προσετίθει, «b ἔλατ-
τον, εἴπερ ἡμᾶς οὐχ εἰσάπαν ἐξήρχεσεν ἄν fj τοῦ θεοῦ
καὶ Πατρὸς διασῶσαι πλήρωσις. Ἁλλ' elvat quia τῆς
ἑσχάτης ἀποπληξίας αἰτίαμα xai Υραφὴν, τὸ ἁμωμή-
πως ἔχειν οἵεσθαί τε xal φάναι ταυτί. Οὐχοῦν, δι-
εῤῥίφθω μὲν ὡς ἁπωτάτω τὸ ὧδε ληρεῖν. Διαχεισό-
µεθα δὲ χαὶ πιστεύσομεν, μίαν εἶναι τὴν εἰς ἡμᾶς
δι’ ἀμφοῖν ἑνέργειάν τε χαὶ πλήρωσιν. Μία γὰρ 1
φύσις. Φύσεις γὰρ ἀλλήλαις εἰς διαφορὰν ἰγμέναι τὴν
καθ) ἑτερότητα νοουµένην, καὶ εἰς ὀθνειότητα τὴν
εἰσάπαν ἐγπεφορημένα, τὸ ταυτοειδὲς χατ᾽ ἑνέργειαν
καὶ ἁπαραλλάχτως ἴσον, οὐκ ἂν ἔχοιεν τὴν ἐπί «tat
τῶν ὄντων, ἀλλ᾽ ἔνθαπερ ἂν ὁ τοῦ πῶς εἶναί τισιν
ἑτεροφανὴς εἴη λόγος, ἕτεραί που πάντως ἐχεῖ, xat
τὸ κατ’ ἑνέργειαν οὐχ ὁμοίως ἔχει.

B. Αληθές΄ πλὴν ὡς Ἠδιστα ἄν σου διαπνθοίµην,
τὸ, ὅπως ἂν àv ἡμῖν fj τε τοῦ Πατρὸς xal τοῦ Yiou
πλήρωσις νοοϊτότε καὶ πρἀττοιτο µία τις οὖσα, καὶ
€» διάφορος.

A. Καὶ μὴν οὐδ' ὁπωστιοῦν Ey γε 5h τούτῳ τὸ

*' Joan. 1. 16.

B JB. Rectissime dixisti.

À. Jam si ipsam quoque plenitudinem qua per
utrumque datur qu:zenam sit scrutari volumus,anmnion
cuivis patebit, quod si ratio essentize in utroque ita
distet, ut diversa sit pro ratione nature utriusque,
eodem robis modo pleniudiuem operabitur?

B. lta prorsus.

A.Quod si Deus verus Pater est, divina utique
erit ipsa quoque operatio : Filio autem vera 468
deitate carente, non jam divina, sed plane similis
erit ei quoque vis plenitudinis. Facti ergo suimus
iu plenitudinem, bifariam, et ratione dissimili. Et
quidem si iis qui operantur in salutem satis esse
debebat plenitudo Patris divina ila, et allera po-
tior : cur in nobis utique etiam operatus est Filius,
licet addendo deteriorem, siquidem non sic operatus
fuerit quomodo ille natura Deus? Sin autem utili
atque necessario ad salutem viatieo Filii nimirum
plenitudine ditati Sumus: cogitandum utique di-
cendumque restabit, id quod prsestantius est. opus
habuisse deteriori, et quod minus est potiori addi-
disse quod defuit, si nobis salvandis plane haud
suffecit Dei ac Patris plenitudo. Sed recta et incul-
pata hzcesse dicere cogitareve, summ — dementia
culpam esse aio. Itaque istud nugarum procul aman-
detur. Statuemus autem et eredemus, unam esse in
nobig per utrumque operationem et plenitudinem.
Una quippe est natura. Nature enim invicem ita

D differentes, ut divers: censeantur inter se, ac pror-

sus alienz, identitatem operandi et omnimodam
equalitatem in nullis rebus babent, sed ubi ratio
modi quo exsistunt aliquibus diversa videtur , ibi
diverse plane sunt, et quod per operationem es!,
dissimile.

B. fta est : verum ex te libenter quzsierim quo
pacto ín nobis Patris et Filii plenitudo intelligatur
et fiat, cum una sit, nec diversa.

A. Atqui nihil in hoc plane difficile est, aut captu

'299

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

'arduum. Qui enim aliter quam per Spiritum san- A χαλεπὺν, f) δυσέφικτον. Πῶς γὰρ ἂν ἑτέρως f$ διὰ

ctum, qui nos divinis gratiis per seipsum implet, et
ineffabilis naturz reddit participes? Sic enim ali-
cubi Salvatoris discipulus infit : « In hoc cognosci-
mus quod in nobis est, quia de Soiritu suo dedit
nobis **. »

B. Per unum igitur Spiritum sanctum illa ab utro-
que plenitudo per(citur, non seorsim?

Α. Sane quidem, llermia. Quod autem cogit nos
ut te percontemur, et urgeamus quo pacto fiat. per
unum Spiritum illa utriusque operatio qux»&ad ple-
nitudinem pertinet, illud est, opinor.

B. Quodnam, amabo te?

τοῦ ἁγίου Πνεύματος, θείων ἡμᾶς χαρισµάτων &va-
πιμπλάντος δι ἑαυτοῦ, xaX τῆς ἀῤῥήτου φύσεως χοι-
νωνοὺς ἀπαφαίναντος;, "6s γάρ πού φησι τοῦ Σω-
τῆρος ὁ μαθητής: « Ἐν τούτῳ γινώσκομεν ὅτι ἓν
ἡμῖν ἐστιν, ὅτι bu τοῦ Πνεύματος αὐτοῦ ἔδωχεν
ἡμῖν. »

B. Δι ἑνὸς οὖν τοῦ ἁγίου Πνεύματος fj παρ' ἁμ-
φοῖν ἐνεργεῖται πλήρωσις, οὐ µεμερισµένως ;

Α. Πάνυ μὲν οὖν, ὦ Ἑρμεῖα ' τὸ δὲ δη χρῆναι φι-
λοπευστεῖν ἀναπεῖθον, xai ἀναμανθάνειν ἐπείγεσθαί
σε, τὸ, ὅπως ἂν Υένοιτο δι’ ἑνὸς τοῦ Πνεύματος ἡ
παρ) ἀμφοῖν ἑνέργεια, τελοῦσα πρὸς πλήρωσιν,
ἐχεῖνο, οἶμαι, ἔστιν.

B. Οἵει δὲ δὴ εἰ;

A. intelligis quippe, ut auguror, quod cum non B A. Διανοῇ yáp που, κατὰ τὸ εἰχὸς, ὡς εἴπερ ἀλλή-

similem nacti sint invicem naturam (maxime 4609
cum Filius substantialiter minor sit, ui nescio que
modo illi somniant), si operati fuerint aliquid in no-
bis, non zquali et eodem per omnia modo perfecta
esse forsan censebuutur qux illi operati fuerint.
Preterea quomodo per unum sanctum Spiritum
illa utriusque in nobiserit plenitudo, qui nequaquam
ministratorio modo qua alterius sunt propria in no-
bis signat, et ministri vices in nobis implet, sed
tanquam in propria natura etiam utriusque plenitu-
dinem habet?

B. Consultissime loqueris. Hoc enim mihi utique
obversatur animo.

A. Eo itaque disputationis hujusce conatus omnis
convertatur. Dicam vero quod id omne quod per
seipsum alicujus communionem aliis infert , neu-
tiquam a naturali cum illo conjunctione recedet ,
sed ita operabitur quasi forsan esset etiam illud.
Necessaria enim, opinor , ad substantialem identi-
tatem illa composita sunt lege, quacunque ejus-
dem virtutis operationem mutuo nacta videntur.

B. Exemplis utere cusso : non enim assequor.

Α. Pergo itaque, et jam aggredior. Sol Ipse ali-
quid per se intelligitur et est, et sublime percurrit
i ter, factoris nutu eam sortem nactus. Deniittens
autem radios, terrasque lambens, sensum caloris
infundit, Quod si anxie perscrutari velimus, quam

λοιν οὐχ ὁμοίαν λαχόντοιν φύσιν, ἅτε δὴ τὸ palev
οὐσιωδῶς ἔχοντος τοῦ Υἱοῦ, κατὰ τὸ ἐχείνοις δοχοῦν,
οὐκ οἵδ' ὅπως, ἑνεργήσειάν τι τῶν εἰς ἡμᾶς, οὐκ ἐν
ἴσῳ τερόπῳ καὶ ἁπαραλλάκτως ἔχοντι χατὰ πᾶν
ὁτιοῦν, ἐχπεπεράνθαι τυχὸν τὰ τῆς ἑνεργείας αὐτοῖς
νοηθείη ἄν. Elsa. πῶς ἂν ἔτι δι ἑνὸς τοῦ ἁγίου Πνεύ-
µατος 1j παρ᾽ ἀμφοῖν ἐν ἡμῖν ἔσται πλήρωσις, οὐχ
ὑπουργιχῶς ἐνσημαίνθντος τὰ ἑχατέρου τυχὸν, xak
τὴν διακονιχὴν ἐν ἡμῖν ἀποπληροῦντος χρείαν, ἀλλ'
ὡς Ev ἰδίᾳ φύσει, καὶ τὴν ἀμφοῖν εἰσκομίζοντος ;

B. Προμηθέστατα ἔφης. Τοντὶ γὰρ δἠ pot στρέ-
φεται κατὰ νοῦν

Α. Τετράφθω δὴ οὖν Ex αὐτὸ 6h τουτὶ τοῦ λόγου.
τὸ σπούδασµα * φαίην δ᾽ ἂν ὅτι τό τινος ἑτέροις ἐμ-
ποιοῦν δι ἑαυτοῦ τὴν µέθεξιν, τῆς μὲν πρὸς ἐχεῖνα.
συμφυῖας ἀποφοιτήσειεν ἂν οὐδαμῶς, ἑνεργήσει δὲ
οὕτως, ὡς εἴπερ ἣν ἴσως κἀκεῖνο τυχόν. ᾽Αναγχαίψ.
γὰρ, οἶμαι, πρὸς οὐσιώδη ταυτότητα συντετάχαται
νόμῳ, τὰ, ὅσαπερ ἂν ἀλλήλοις ταυτοσθενῆ τὴν ἑνέρ-
γειαν διαλαχόντα φαίνοιτο

B. Ἴθι pot διὰ παραδειγµάτων, ἔπομαι γὰρ ob
λίαν.

A. Οὐχοῦν εἶμί τοι, xat 6h xat Epio. "Hitog μὲν
γὰρ αὐτό τι χαθ᾽ ἑαυτὸ νοεῖταί τε χαὶ ἔσει, xal &v-
ῴχισμένην μέν τινα διέρπει τρἰδον, τοῖς εοῦ πεποιη-
κότος νεύμασι τὸ τῇῆδε ἔχειν διαλαχών. Καθιεὶς δὲ
εν ἀκτῖνα, xal τῶν ἐπὶ γῆς ἑπαφώμενος, ἑνίησι

et qualem naturam sortitus sit, citra laborem id D μὲν τῆς θερµότητος «hv αἴσθησιν, El 6k δὴ είνα τε

prastabimus. Calidum enim et ignitum esse quivis in
animum facile induxerit qui semel eo sit usus, ad
id demonstrandum assumpto radio calido , qui ex
jpso procedit ac profunditur.

B. Recte dicis. intelliget quippe, cum res ipsa
difficultate careat.

Α. Jam qui fit ut. illud demum cordatis homíni-
bus manifestum non sit?

B. Quidnam illud ais ?

À. Alterius natura non esse a solis natura, quz.

*! ] Joan. iv, 13.

καὶ ποδαπὴν τὴν φύσιν διεχληρώσατο, πολυπραγµο»
νεῖν ἐθέλοιμεν, ἀνιδρωτὶ κατορθώσοµεν. ὍὋτι γὰρ
θερμὸς καὶ πυρώδης, ἅπας ὁστισοῦν εὐχόλως τῶν τε
ἅπαξ µετεσχηκότων περινοῄσειεν ἂν τὴν ἐξ αὐτοῦ.
προεχχύπτουσαν xal προχεοµένην ἀχτῖνα θερμὴν,
παραλαδὼν εἰς ἀπόδειξιν.

B. Εὖ λέχεις. Συνήσει γὰρ οὖν, επειτοι καὶ ατα-
λαίπωρον τὸ χρηµά ἐστιν

A. Εἶτα πῶς ἐκεῖνο λοιπὸν τοῖς γε νοῦν ἔχουσιν
οὐχ ἐμφανές;

B. Τὸ τί 65 ofc;

Α. "Ov: τῆς ἡλίου φύσεως, fivtc ποτέ ἐστιν, ἕτερο-

801

DE 55, TRINITATE DIALOGUS Ill.

φυὲς o0 τί που τὸ ἐξ αὐτοῦ πβοχεόµενον εἰς τὰ τῆς A cunque illa sit, id quod ex ipso profunditur in ea

αἰσθήσεως δεχτιχκά. Πῶς γὰρ ἂν ἑτέρως ἔχοι τὸ ivep-
γεῖν ἐχεῖνος, μὴ οὐχὶ τὴν ἡλίου φύσιν τῆς ἱδίας &x-
δρομῆς ῥίζαν ὥσπερ τινὰ xal μητέρα λαχὸν, ἵν ἐξ
ὧν εἶναι πεπίστευται, τῆς τοῦ προέντος οὐσίας ὅλην
ἔχον àv ἑαυτῷ τὴν ποιότητα ἑἐχφαίνοιτο;

B. Οὐχ ἑτέρως ἂν ἔχοι.

A. Ἰτέον δὴ οὖν ἐπ᾽ αὑτὴν ἤδη πως τὴν τοῦ ἁγίου
Πνεύματος φύσιν, xai περιεργότερον βασανίζοντες,
&xelvo διασχεφώµεθα, οὐχ ἑξαγωνίοις τισὶν ἐπιθρώ-
σχοντες λόγοις, xatpou δὲ διέρπειν ἐφ᾽ ἕτερα πρεπω-
δέστατα παραθίγοντος, πὀτερόὀν ποτε Πατρὶ χαὶ Υἱῷ
τὸ Πνεῦμα συντετάξεται, xal &y τῇ μιᾷ τῆς θεότητος
φύσει χαταγραπτίον, f| µη;

B. "Eva φατὶν ἀληθινὸν εἶναι Θεὸν, τὸν Πατέρα,
ἐπαριθμοῦσι δὲ αὑτῷ τὸ σύμπαν, οὐδένα.

Α. Οὐχοῦν ἑξωσθήσεται xav' αὐτοὺς τῆς ἀληθοῦς
θεότητος σὺν Υἱῷ xai τὸ Πνεῦμα, χαὶ εἰς τὴν τῶν Υε-
Υονότων ἀπολισθήσει πληθὺν, καὶ ὁμοφυὲς μὲν ἔσται
χατ αὐτους τῷ Υϊῷ, χατά ve τὸν τοῦ πεποιῆσθαι
λόγον, τῆς δὲ τοῦ θεοῦ xat Πατρὸς οὐσίας, ὡς ποῤῥω-
τάτω. Ποῖος οὖν ἔτι θεὸς ἐν ἡμῖν εἰ xai ἑναυλίζοιτο
τοῖς βαπτιζοµένοις, xat ἑγχατοιχήσαι τὸ Πνεῦμα,
παραδεικνύντων ἐχεῖνοι. Περὶ μὲν γὰρ τοῦ Θεοῦ xai
Πατρὸς, οὐδὲν αὐτοὶ φαῖεν ἂν, χαθάπερ ἐγῷμαι. Τῆς
γὰρ κατὰ φύσιν xal ἀληθοῦς θεότητος τὴν µέθεξιν,
οὐχ ἄν τις ἕλοι ποτὲ διὰ γενητοῦ τοῦ Πνεύματος, ἐπεὶ
μὴ τοῦτο ἐχείνου µέθεξις φυσική. Λείπεται τοίνυν
εἰπεῖν, ὡς cr, μὲν μόνος ἐν ἡμῖν ὁ Υἱὸς, χαίτοι xaz'
ἐχείνους ὠνομασμένος ἑτεροφυῆς, χαὶ τῆς τοῦ Θεοῦ
χαὶ Πατρὸς οὐσίας ἐχθεθηχὼς, διά τε τοῦτο τῇ χτίσει
συναριθµούμενος. Κτίσις οὖν ἐν ἡμῖν, οὐχ ἔτι θεὸς,
xa διὰ χτιστοῦ του Πνεύματος, καταπλουτεϊ τὸν ἁγια-
σμὸν ἡ Χτίσις, οὐδὲν ἔχουσα παρὰ τοῦ θεοῦ va Πα-
τρόὀς. El δὲ δη µεθέντες τουτὶ, παρατρέποιντο πρὸς
τὸ ἄμεινον, xat Θεὸν εἶναι λέγοιεν τὸν Υἱὸν, φρα-
ζόντων ἐχεῖνο, Ππότερα θεῶν ἐν ἡμῖν ἔσται δυὰς,
ἑγχατοιχισθέντων ἡμῖν τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ, f
γοῦν εἷς τε xal μόνος: Ἔφη γὰρ à Χριστός: « Ἐάν
τις ἀγαπᾷ µε, τὸν λόγον µου τηρεῖ, καὶ ὁ Πατήρ µου
ἀγαπήσει αὐτὸν, πρὸς αὐτὸν ἑλευσόμεθα, xal μονὴν
παρ) αὑτῷ ποιησόµεθα. »

B. Δύο μὲν, οἶμαι, θεοὺς, οὐδ' ἂν αὐτοὺς Exsi-
νους ἑλέσθαι νοεῖν * τετράφονται δὲ ἴσως, πρός γε τὸ

quz sunt sensus capacia. Quo enim alio pacto vim
suam exsereret , nii veluti radicem quamdam ac
matrem emissionis sue naturam solis liaberet , ut
ex eo quod esse creditur totam in seipso emittentis
substantie qualitatem babere videatur ?

DB. Non alio 82119.

A. Ad ipsam ergo aemum sancli Spiritus natu-
ram veuiamus, eamque accurate consideremus, non
excurrentes extra propositum, {70 sed tempore
noi ad res maxiine congruas hortante : utrum vi-
delicet Patri et Filio sil connumerandus , et in
una deitatis natura conscribendus, annon ?

D. Uuum aiunt esse verum Deum Patrem: huic
vero aunumerant plane neminem.

A. lgitur ex eorum sententia a vera deitate. ex-
cludetur etiam una cum Filio Spiritns, et iu crea-
turarum numerum amandabitur, atque ejusdem
natur: quidem erit cum Filio, sicuti opinantur,
quod ad creationis rationem altinet, sed a Dei et
Pais substantia longissime distabit. Ostendant
igitur illi ecquis tanJem Deus sit in nobis, si in
baptizatis habitat ac diversatur Spiritus. De Deo
enim ac Patre nihil ipsi dixerint, ut reor, Natu-
ralis enim ac verz deitatis participationem nemo
demum per creatum Spiritum acceperit, siquidem
hoec non esset illius naturalis partieipatio. Restat
igitur dicendum, solum quidem in nobis esse Fi-
lium, quamvis, ut illi volunt, dictus sit alterius
nature, et ex Dei ac Patris substantia egressus ,
atque ob id creatura connumeratus. Creatura igitur
in nobis est, non jam Deus, el per creatum Spiri-
tum sanctificatione locupletatur creatura , nibil
habens a Deo et Patre. Sin autem, boc preter-
misso, ad saniorem mentem revertantur, et Deum
esse dicant Filium , respondeant utrum in nobis
futura sit deorum dualitas, Patre et Filio in nobis
habitantibus , an unus ac solus? Dicebat enim
Christus : « Si quis diligit me, sermonem meum
servat, et Pater meus diliget ipsum, et ad eum ve-
njiemus, el mansionem apud eum faciemus 30, »

B. Duos esse deos ne illos quidem ipsos censere
autumo : sed convertentur forsan ad rectam incul-

εὐθὺ xai ἀμωμήτως ἔχον, θεὸν ἐν ἡμῖν ἕνα διδόντες, p patomque fldem , fatebunturque Deum in nobis

τὸν ἀληθινόν τε xat φύσει, προσθεῖεν ὃ ἂν ἴσως ab-
tot τὸν Πατέρα xai µόνον.

A. Οὐχουν ἀνάγχη xa οὐχ ἑχόντας ἤδη πως ἐχεῖνο
q&vat τολμᾷν, ὡς εἴπερ ἐστὶν el, ἐν ἡμῖν χαὶ µόνος
θεὸς ὁ Πατὴρ, συνεισδαλεῖ μὲν, οὐχέτι χρησίµως,
μᾶλλον δὲ ἤδη xal περιττῶς ὁ Υἱὸς, καίτοι τὸ εἶναι
θεὺς ἀληθινὸς, οὖχ ἔχων, ὄχλος δὲ ὥσπερ εἰχαῖος àv
ἡμῖν ἔσται τυχὸν, ἡ παρ) αὐτοῦ πλήρωσις. Ef δ' ἂν
καὶ ἑτέρως οὐκ ἓν χόσµῳ τῷ χαθήχοντι τετελεσµένα
τὰ τῆς εὐχαίρου συνεισδρομῆς. Ναοὶ γὰρ εἴπερ ἐσμὲν
τοῦ Θεοῦ, καὶ ob τί που θεῶν ἑἐξιτητέον τῆς ἁπάντων
καρδίας, ἐπιφωνείτω τίς ἤδη τῷ Υἱῷ, μᾶλλον δὲ «i

3 Joan, xiv, 25.

unum esse verum illum eL naturalem, sed forsan
addiderint, Patrem ac solum.

A. lJaque necesse est ut vel inviti illud quodam-
modo dicere audeamus quod cum unus sit in nobia
ac solus Deus Pater, non jam utiliter, sed superflue
petius una se ingeret Filias, cum Deus verus non
sit, inanisque forte numerus futurus est in nobis
ejus plenitudo. Quinetiam minus quam par est rite,
et opportune fiet ille congressus. Nam templa Del
cum simus, ae non deorum, de omnium corde
egrediendum 4771 est tandem Filio, exclamat ali-
quis : imo vero cur plane denuntiat principio se

$05

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP,

una ingressurum, si nullus erit qui una introeat, A Y&p ὅλως xai συνεισθάλλειν ἐπαγγέλλεται τὴν ἀρχὴν,

cum Deus sit secundum naturam Pater, et templum
in quo fuerit satis abunde compleat? Proindeque
(eadem enim hic iterum repetam) neque Deus in
nobis erit per Spiritum, non enim nature divinae
participationem in nobis efficiet eo quod ex ipsa
non sit, ut. illi volunt ; superflue autem «wt. cou-
stat, una cum Patre concurret Filius, niliilque
dicere vetabit blateronem et vaniloquim esse bea-
tum Paulum, qui aperte scripsit, Christum in nobis
esse, ut Deum per Patrem vocantem per seipsum
ad participationem naturalis ac vere deitatis **.

B. Nug» sunt isthzc, et summ:e impielatis ora-
tio.

A. Statuemus ergo unam esse deitatis naturam,
quam necesse sil esse id quod est, ac dicitur : ue-
que porro alienum, αἱ illi volunt, a Patre Filium,
sed ex ipso et in ipso Deum verum exsistere, iden-
titate naturali cum Patre praeditum. Sic enim in
nobis non jam duo censebuntur esse dii, sed unus
ac solus in. sancta Trinitate adorandus. An repre-
hendendum aliquid in his existimas, aut perpe-
ram se habere dicis?

B. Nequaquam.

À. Considera ergo, si placet, etiam ipsum san-
clissimum Moysem, o carum caput, simplici et
incompositze Dei natur: orationem persone non
simplici convenientem tribuere. Consideranti enim
vel hinc nullo negotio patebit illa secundum hypo-
stasim iu. una deitate Trinitas.

B. Sane velim audire amplius quiduaim sit illud
quod ais. Mihi ergo illud clarius edissere.

A. Annon Moyses primo historiz suz libro sta-
lim auctorem εξ opificem rerum omnium scribit
esse Deum ? Ait. autem de sola hominis creatione
dixisse (nam res czteras sinc deliberatiome fece-
rat) : « Faciamus hominem ad imaginem nostram,
el ad simüitudinem **. » Et paucis interpositis :
« Et. fecit, inquit, hominem Deus, ad imaginem
Dei fecit illum ?*. »

B. Cupio.

EUxep οὐδεὶς ἔσται συνεισθάλλων, Θεοῦ κατὰ φύσιν
ὄντος τοῦ Πατρὸς, xal ἀποχρώντως εὖ µάλα τὸν iv
(ep ἂν γέἐνοιτο πληροῦντος ναόν; Οὐχοῦν (ἄναχυ-
χλήσω γὰρ αὖθις τὸν ἐπὶ τῷδε λόγον), οὔτε θεὸὺς àv
ἡμῖν διὰ τοῦ Πνεύματος" ἑνεργήσει γὰρ οὐδαμῶς τῆς
θείας φύσεως ἐν ἡμῖν τὴν µέθεξιν, τῷ μὴ &E αὐτῆς
xav ἐκείνους εἶναι. περιττὸς δὲ, ὡς ἔοικε, τῷ ibi
Πατρὶ συνειστρέχων ὁ Υἱὸς, χαὶ οὐδὲν ἔτι τὸ ἀπεῖρ-
yov εἰπεῖν ἁμαρτοεπῆ τε xal εἰχαιόμυθον «bv µακά-
ριον Παῦλον, γεγραφότα σαφῶς, ὅτι Χριστὸς ἐν ἡ μῖν
ὡς θεὸς διὰ τοῦ Πατρὸς, καλοῦντος δι ἑαυτοῦ πρὸς
µέθεξιν τῆς κατὰ φύσιν τε xal ἀληθοῦς θεότητος.

B. Ληρός που ταυτὶ, xal δυτσεδείας εἰς ἄχρον
Ίχοντες λόγοι.

Λ. Διαχεισόμεθα τοίνυν. µία μὲν ὅτι θεότητος φύ-
σις, ᾗ χαὶ τὸ εἶναι κατὰ ἀλήθειαν τοῦθ’ ὅπερ ἐστὶ καὶ
λέγεται, πάντη τε χαὶ πάντως ἔποιτο ἄν, ἔχφυλός γε
μὴν οὐκ ἔτι κατ ἐχείνους ὁ Υἱὸς τῷ Πατρὶ, ἀλλ᾽ ὡς
ἐξ αὑτοῦ τε χαὶ bv αὐτῷ Θεὸς ὑπάρχων ἀλτθινὰς,
συντετάξεται τῷ γεγεννηχότι πρὸς ταυτότητα Φυσι-
x?v. "Dó: γὰρ ἐν ἡμῖν δύο μὲν οὐχ ἔτι θεοὶ νοηθεῖεν
ἂν, εἷς δὲ χαὶ µόνος ἐν ἁγίᾳ Τριάδι προσχυνούµενος.
Oiet τι χρῆναι τούτοις ἐπιτιμᾷν, f] ὡς οὐκ εὖ ἕνει
πειρᾶσθαι λέχειν;

B. Οὐδαμῶς,

A. ᾿λθρει δῇ οὖν, &l δοχεῖ, xal αὐτὸν, ὦ φιλότης,
Μωσέα τὸν ἱερώτατον, τῇ ἁπλῆ τε χαὶ ἀσυνθέτῳ τοῦ —
θεοῦ φύσει, τὸν ἑοικότα προσώπῳ τῷ μὴ ἁπλῷ προσ-
ἅπτοντα λόγον. Ἔνεστι γὰρ δὴ χἀντεῦθεν ἁμογητὶ
διασχοπουµένοις ἰδεῖν, τὸ ἐν μιᾷ τῇ θεότητι τριπλοῦν
καθ) ὑπόστασιν.

B. Καὶ μὴν ὅτι ποτέ ἐστιν ὃ ob, ἐθέλοιμ ἂν ἐπ.
αἴειν ἔτι. Φράζε bt οὖν µοι σαφέστερον.

Α. "H Υὰρ οὐχὶ τὸ πρῶτον ἡμῖν τῆς ἑαυτοῦ συγ-
ΥραφΏης συντιθεὶς βιθλίον, γενεσιουργὸν μὲν xal
τεχνίτην τῶν ὅλων, ἀναγράφει τὸν Θεόν; Ἔφη δὲ,
εἰπεῖν ἐπὶ µόνῃ τῇ τοῦ ἀνθρώπου χατασχευῇ, xalcot
την τῶν ἄλλων ἁπάντων ἀποσχεδιάσαντα γένεσιν »
ε Ποιῆσωμεν ἄνθρωπον κατ εἰχόνα ἡμετέραν, χαὶ
xa0' ὁμοίωσιν. ». Kat τι διὰ µέσου προαρίψας βραχύ;

« Καὶ ἐποίησεν, ἔφη, τὸν ἄνθοωπον ὁ θεὸς, χατ cl-
xóva. θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν, 1

D. Μανθάνω.

A. Cum autem turrim nonnulli quondam ad cc p — 4. Πύργον δὲ ἀναδείμασθαι τὸν οὐρανομήκη προ-

lum usque exstruere per suminam stultitiam sta-
tuissent : « Venite, inquit universi Deus, et descen-
dentes confundamus ibi linguam eorum 9. » Quis
igitur 479. et quibus dicit illud, « Venite, et de-
scendenies. confundamus ? » Non enim dicet quis-
piam, opinor, sanctorum angelorum manu opus
babuisse, aut ullius omnino rei conspiratione atque
.coucursu Deum, ut quod volebat posset perficere.
Divina enim vis cunctipotens est, et efficere facile
quodcunque statuerit, in se habet, et ipse Deus
rerum via tota est. Quemadmodum enim dicimus
ipsum esse sapientiam ac vilatn, nec posse quid-

τεθυµηµένων τινῶν ἐξ ἀποπληξίας ποτὲ, « Δεῦτε,
φησὶν ὁ τῶν ὅλων θεὸς, xal καταθάντες συγχέωµεν
αὐτῶν Exel τὰς γλώττας. » Τίς 6h οὖν ὁ λέγων, xol
τίσιν ἄρα, τὸ, « Δεῦτε xal χαταθάντες συγγέωµεν»»
Οὐ γὰρ δὴ φαῖεν ἂν, οἶμαί που, τινὲς τῆς τῶν ἁγίων
ἀγγέλων δεδεῆσθαι χειρὸς, 3 γοῦν ὅλω- τῆς παρά του
τῶν ὅλως ὄντων συµπνοίας xal συνδρομῆς, εἰς τὸ
χατισχύσαι τὸν Osby παραπερᾶναι τὸ δοχοῦν. Παναλ-
xke γάρ που τὸ θεῖόν ἐστι πρὸς πᾶν ὁτιοῦν, χαὶ χα-
ταπλουτοῦν ἐν ἑαυτῷ τὸ, ὅπερ ἂν βούλοιτο χατορ-
θοῦν εὐχόλως, xal αὐτὸ τῶν ὄντων ἐστὶν ἡ πᾶσα
δύναµις. Ὥσπερ γὰρ elval φαμεν σοφίαν αὐτὸ xal

* Rom. vii, 0-15. δἳ Gen, 1, 20. ** ibid, 21. *! Geu. xi, 7.

405

DE SS. TRINITATE DIALOGUS ill.

ζωὴν, xat οὖχ ἄν τι δύναιτο Dial fiv, T] γοῦν τῶν σο- A quam vivere aut sapientiz esse particeps, nisi ab

φίας μετασχεῖν ἀγαθῶν, μὴ οὐχὶ rap! αὐτοῦ καθάπερ
ἀπὸ πηγΏς ἀναθρύουσαν ἔχον τὴν χορηγίαν, χατὰ τὸν
αὐτὸν, οἶμαι, τρόιτον οὐχ ἂν ἕλοι τι τῶν ὄντων ἰσχὺν,
οὐδ' ἂν εἰς τὸ δύνασθαί τι χατορθοὺν προῄήχοι ποτὰ,
μὴ οὐχὶ παρὰ τῆς τῶν ὅλων ἰσχύος εἰς τοῦτο ἡγμέ-
voy. Ἐξέσται δὴ οὖν ἁδιαθλήτως εἰπεῖν, ὡς οὐχ ἂν
ἀγγέλοις, 1) γοῦν ἑτέραις τισὶ δυνάµεσι λογικαῖς,
τὸ, « Δεῦτε, xal χαταθάντες συγχέωµεν αὐτῶν τὰς
γλώσσας, » ἔφη θεὸς, ἀλλ᾽ οἱονεί πως ὡς ἓν ἁπλῇῃ
κινήσει φύσεως μιᾶς ἑαυτήν. . . εἰς ἐνέργειαν τὴν
Σπί τισι διεδόνησέ πως dj ἁγία Τριὰ;, ἐπείτοι xal
µόνης δημιουργιχῆς ἐξουσίας ἔργον fjv, xal γλώττης
εὔρυθμον χίνηµα µεταπλάσαι πρὺς τὸ δοχοῦν, xai
λόγου φύσιν τοῦ καθ) ἡμᾶς τε xal ἓν ἡμῖν, ἐξ ἁπλῆς

ipso velut a fonte scaturiente id accipiat : eodem,
opinor, modo nihii robur habiturum est, nec recte
quidquam perficiet, nisi ab illa virtute rerum om-
nium eo adducatur. Licebit igitur vere et inculpate
asserere Deum non angelis aut aliis quibusdam
virtutibus rationalibus dixisse illud, « Venite, et
descendentes confundamus linguas eorum, » sed
velut in. simplici motione nature unius sanctam
Trinitatem seipsam ad operandum aliquid quodam-
modo excitasse, cum unius quoque virtutis crea-
tricis opus esset, et lingu:&. motum concinuum pro
arbitratu mutasse, et sermonis quotidiani et fami-
liaris naturam ex simplici qua tum utebantur. lin-
gua homines, in multiforiia ac multisona linguarum

τῆς τότε φωνῆς, εἷς πολυειδῇ xal πολυηχεστέραν B diverticnla diduxisse, adeo ut perversorum mentes

ἁπλῶσαι διεχδρομὴν , ὥστε καὶ ἀήθη τινὰ xal οὐ
πάλαι διεγνωσμµένον οἶμον ἐλθεῖν, τὸν ἑχάστου τῶν
διεστραμµένων παρασχευάσαι νοῦν. "Iva τοίνυν ἔχοι-
μεν ἐννοεῖν, ὡς Ἠχιστα μὲν ἀγγέλων, αὐτουργίας
6k μᾶλλον χατόρθωµα θεῖχῃης τὸ δρώμενον ἣν, τὸ,
« Δεῦτε, » φησὶν αὐτὴ πρὸς ἑαυτὶν dj ἁγία τε xol
ὁμοούσιος Τριάς.

B. ὈΟρθῶς ἔχει.

A. Πῶς δ' ἂν χαὶ ὅλως τὴν ἀνθρώπου φύσιν δια-
μεμορφῶσθαι πρὸς θεὸν οἰηθεῖεν ἄν, τὴν τίνος ἑροῦ-
σιν ἑνσεσημάνθαι τοῖς ἐπὶ γῆς elxóva ;

B. Tl γὰρ, εἰ λέγοιεν τὴν τοῦ θεοῦ χαὶ Πατρός;

A. Αλλ' εἰ δη µόνον φαῖεν τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὸς,
πρὺς ἑσχάτην ἁθλιότητα χατοιχῄσονται λογισμῶν.

Β. Τίνα τρόπον ;

A. Πρῶτον μὲν, ὅτι τὸ, « Ποιήσωμεν, » xat μὴν
καὶ τὸ, « xav' εἰχόνα την ἡμετέραν, » οὐχ ἑνὶ προσ-
ώπῳ, πρέποι δ᾽ ἂν μᾶλλον τοῖς ὑπὲρ ἕνα xai δύο.
Πρὺς δέ γε τούτῳ, φαμὲν ἐχεῖνο διενθυμούμενοι. Τὸ
ἀναμορφούμενον, διαμαρτούσης αὐτῷ τῆς πρώτης
ἰδέας, xal λελωθηµένης εἰς τὸ ἀχαλλὲς, ἄρ᾽ οὐχ εἰς
ἐχεῖνο χαθηχόντως ὑπονοστήσειεν ἂν, πρὸς ὅπερ ἣν
ἐν ἀρχαῖς, χαὶ τὸ ix τοῦ πεπηρῶσθαι βλάθος ἁπο-
πεμφάµενον, ἐπὶ την ἁλώθητον τῆς φύσεως ὄψιν
ἀναθρώσχει πάλιν;

B. Πῶς δὴ φῆς;

A. Πεύσῃ τοι xal µάλα σαφῶς' φράσω γὰρ ὡς
ἔνι. Εἴ τις τῶν ἄριστα xal τελείως ἑξησχηχότων Ent-
στήµην, φέρε εἰπεῖν τὴν χαλχουρχιχὴν, ἀνδριάντα
διατεχνήσαιτο, μορφὴν ἑγχαράξας τὴν ἰδίαν αὐτῷ, ὁ
δὲ, τῆς ἕδρας ὑπό του τῶν διεφθονηκότων ἔχμεμο-
χλευμένος, πεσών τε χαταδουπἠσειε, χαταπηρωθείη
τε οὕτω, xal μεταθεῖτο πρὸς τὸ ἀχαλλές" εἶτα τὸ
χρΏμα οὐ φορητὸν ποιοῖτο τυχὸν ὁ τοῦδε τεχνίτης,
βούλοιτό τε τὸν τοῦ χατασινἀμένου κατατῆξαι «φθό-
νον, ἀγριωτέρᾳ φλογὶ, xal δὴ µεταπλάττοι πρὸς εἷ-
δος αὖθις τὸ ἐν ἀρχαὶῖς τὸ τέχνηµα, τὰ Ex τοῦ πεπη-

incognitum et nulli tritum iter insistere fecerit. Ut
igitur intelligere possemus non quidem angelicz,
sed diviuzx potius virtutis illud opus esse : «Venite,»
dicit ipsa ad seiosam sancta et consubstautialis
Trinitas.

B. ftecte habet.

Α. Sed quoniodo, quasso, naturam hominis ad
Dei similitudinem formatam ease putabunt ? Cujus-
nam imaginem hominibus iinpressam dicent?

B. Quid, si: dicant illam esse Dei ac Patris?

A. Αι si solius Dei ac. Patris dixerint, in extre-
mam decident vecordianm.

B. Quo pacto?

A. Primum quidem, quod illud, « Faciamus, »
ac praeterea istud, « ad imaginem nostram, » non
uni persons, sed pluribus quam uni, duabusque
conveniat. Dicam porro quod occurrit. Quod refor-
μιας, cum ab exemplari recessit ac deformitatem
in se liabet, annon. ad illud quod ὤ 78 erat initio
merito redierit, et, abjecto corrupte formzx damno,
ad veram et naturalem pulchritudinem revocabi .
tur ?

B. Quid, quzso, tibi vis?

A. Audies certe, idque manifestissime : dicam
enim quoad licet. Si quis przestautissimus artifex,
puta faber zrarius, statuam effinxerit impressa ei
forma propria : hzc autem ab iuvido quodam de
sua sede emota corruerit, stque ita mutilata fuerit
ac deformata : tum indignatus artifex, invidiam ejus
a quo mutilata fuerit, vehementiore flamma ceu tabe
consumere statuat, et certe opus suum sublato dam-
no in priorem formam refingere : an tibi recte fa-
cere videbitur, si, propria forma relicta, eam plane
ad alterius cujusvis formam refinxerit?

ρῶσθαι βλάδη mspieAov* dpa ἄν σοι δόξαι «φρονεῖν ὀρθῶς, εἰ τὸ οἰχεῖον εἶδος ἀφεὶς , ἀτεχνῶς αὐτὸ πρὸς

τὴν ἑτέρου του μεταστοιχειώσαι µορφήν;

B. Οὐ πάνν.

A. Ἐντιθείς γε μὴν τὸ εἶδος αὐτῷ τὸ ἐν ἀρχαῖς,
ανεµόρφωσέ τε xazà ἀλήθειαν, xat τὴν ἰδίαν αὐτῷ
πάλιν ἐνεχάραξεν εἰχόνα;

B. Neutiquam.
Α. Quod si priorem ei formam indiderit, an re-

formavit vere, et propriam ei rursus impressit ima-
ginem ?

807

B. lta prorsus.

A. Cum bzc igitur ita sint, quiduam demum fe-
cisse dicemus Patrem sc Deum, si hominem ad
imaginem οἱ similitudinem suam duntaxat factum
( boc enim utique sentire adversarios dicis) refor-
mare volens collapsum 96 deforimatum, non in pri-
BLinam certe formam eum restauravit, hoc est, ad
similitudinem suam, sed ei formam alteram ac figu-
ram potius indidit? siquidem alius est ab ipso na-
turaliter Filius, ad quem formati sumus. Sic enim
quibusdam scribit sapientissimus Paulus : « Filioli,
quos iterum parturio, donec formetur Christus in
vobis **, » Et rursus : « Quos enim przscivit, οἱ
predestnavit **. » Deus videlicet « confor-
mes imagiuis Filii sui » hos et. vocavit. « Retfor-
mal enim nos per Spiritum in propriam imaginem
Christus, et δι naturse decus piorum animabus
intelligibili et arcano modo insignit. Formati itaque
sumus, opinor, ad Deum quidem, non jam illum
verum, sed in nobis elucet forma quae est creatura.
Et certe quod olim Psaltzte voce decantatum est :
« Renovabitur ut aquilzx juventus tua *5, » in nibilum
jam recidat, frustra ut videtur ostensum. Non euim
renovatio, ut Scripturz volunt, sed reformatio po-
tius erimus, ἆ 76, quibus ad pristinum statuni red-
ire non licet, nec ad id quod principio eramus re-
currere, sed ad deterius quam antea vi quadam adacti
sumus, et deformitatis multum habentes. Quinetiam
renovationem per Christum incomparabiliter supe-
rabit prior illa creatio, siquidem nobis illa quidem
dedit in forma solius ac vere Dei clarere, ο autein
nos in aliam formam ac diversam refingit, ad Filii
nos transformans imaginem. Quid igitur tandem per
Christum adepti sumus, cum ipsa, ut videtur, spo-
liati similitudine cum Deo, tum illa jam natura glo-
riatione prorsus exuti, siquidem nostra omnis feli-
citas in eo versatur, quod ad Dei similitudinem
. facti sumus? Sed nugz, opinor, et risus demum
hzc sunt, et aniles fabulzx. fteformamur enim ad
priorem illam imaginem, ut eo in statu simus, certo
signaculo, Filio nimirum obsiguati, qui et character
et similitudo est Patris 37, nec alius ab ipso quoad
identitatem substantialem.
σφραγιζόµενοι τῷ Υἱῷ, πρὸς τὸ τῇδε ἔχειν, ὃς tov:
ἕτερος παρ) αὐτὸν, χατά γε τὸ &v οὐσίᾳ ταντόν.

B. Acutissime sane.

A. Vide porro quantam in absurditatem labatur
eorum oratio, qui sic seulientes reprehendere sta
tuunt, Nam si Deus est solus ac verus Pater, atque

ila esse pra» vecordia asserent, colligetur inde ne-.

cessario Filium Deum non esse secundum natu-
ram.

B. Prorsus quidem.

Α. At erit utique deterioris plane conditionis
quam Pater, quandoquidem id quod supremum est
omnium. natura et vere Deus est.

** Galat. iv, 19... ?* Rom. vii, 29.

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.
A B. Καὶ µάἀλα.

** Psal. cu, 5.

A. Ὥδε τοιγαροῦν ἔχοντος ἡμῖν τοῦ totoube λόγου,
τί δὴ ἄρα πεπραχέναι δώσομµεν τὸν Πατάρα καὶ Gebv,
εἰ γεγονότα τὸν ἄνθρωπον χατ᾽ εἰχόνα xai ὁμοίωσιν
αὐτοῦ τε χαὶ μόνου * τοῦτο Yáp που «hc ἐννενοη»έναι
τοὺς διεναντίας ἐπείπερ ἠθέλησεν ἀναμορφοῦν &-
ωλισθηχότα καὶ λελωδηµένον, οὐχὶ δὴ μᾶλλον εἰς εἶδος
αὐτὸν χεχαινούργηχε τὸ ἐν ἀρχαῖς, τουτέστιν, εἰς
ὁμοίωσιν τὴν πρὸς ἑαυτὸν, ἑνετίθει δὲ μᾶλλον αὐτῷ,
µορφήν τε xal εἶδος ἕτερον; εἴπερ οὖν ἕτερος παρ'
αὐτὸν φυσικῶς ὁ Υἱὸς, πρὸς ὃν μεμορφώμεθα. Γράφει
γὰρ ὧδέ τισιν ὁ σοφώτατος Παῦλος ' « Τεχνία, οὓς
πἀλιν ὠδίνω, ἄχρις οὗ μορφωθῇ Χριστὸς ἐν ὑμῖν. »
Καὶ πάλιν’ ε0ὺς γὰρ προέγνω, xai προώρισε »
(δῃηλον δὲ 6f που πάλινδτι ὁ Osbc « συµµόρφους τῇ,

B εἰκόνος τοῦ Υἱοῦ αὐτοῦ, τούτους xal ἐχάλεσεν. » Ἄνα-

μορφοῖ γὰρ ἡμᾶς διὰ τοῦ Πνεύματος εἰς ἰδίαν εἰκόνα
Χριστὺς, τὸ τῆς ἑαυτοῦ φύσεως ταῖς τῶν εὔσεδουν-
των ψυχαῖς νοητῶς τε xal ἁποῤῥήτως τὸ κάλλος iv-
σηµαίνεται. Μεμερφώμεθα δὴ οὖν, οἶμαί που, πρὸς
Θεὸν μὲν, οὐχέτι τὸν ἀληθινὸν, εἶδος δὲ ἡμῖν ἐμπρέ-
πει τὸ, χτίσµατος. Τόδε 6h χαὶ πάλαι διὰ τῆς τοῦ
Ψάἀλλοντος φωνῆς ὑμνούμενον * ε ᾽Αναχαινισθήσεται
ὡς ἀετοῦ ἡ νεότης σου, » οἴχοιτο ἂν Ίδη πρὸς τὸ µη-
δὲν, εἰχαῖον ὡς ἔοιχεν ἀναδεδειγμένον. Ανακαινισμὸς
γὰρ o0 xl που, xarà τὰς Γραφὰς, xatvoupyla δὲ
μᾶλλον τὰ xa0' ἡμᾶς, ἀναφοίτησιν μὲν οὐδαμῶς τὴν
εἰς τὸ ἄνω λαχόντα, xat ἀναδρομὴν οὐκ ἔχοντα thv
εἰς ὅπερ Tv ἐν ἀρχαῖς, ἐχδεδιασμένα δέ ἐπὶ ὁ
μεῖον fj πρὶν , xal πολὺ νοσοῦντα τὸ ἀχάλλές. Εἴη
δ᾽ ἂν ἔτι χαὶ ἀσυγχρίτως ὑπερχειμένη τὸν διὰ Χρι-
στὸν χαινισμὸν dj πρεσθυτέρα ποίησις, εἴπερ ἡμῖν
ἑνετίθει μὲν ἐχείνη τὸ ἐν μορφῇ διαπρέπειν τῇ τοῦ
μόνου τε xal ἀληθῶς Θεοῦ. fj δὲ πρὸς εἶδος ἡμᾶς
ἀναξωγραφεῖ τὸ ph οὕτως ἔχον, μεταστοιχειοῦσα
πρὸς tbv Υἱόν. Τί δὴ οὖν ἄρα διὰ Χριστοῦ πεπλου-
τήχαµεν, xai αὐτὴν, ὡς ἔοικεν, ἐχλελῃστευμένοι thv
πρὸς Θεὸν ὁμοίωσιν , xaY εἰσάπαν ἤδη τὸ περιφανὲς
τῆς φύσεως ἀποδυσάμενοι χαύχηµα, εἶπερ ἐστὶν
ἡμῶν d πᾶσα µαχαριότης Év γε τῷ xaÜ' ὁμοίωσιν
γενέσθαι θεοῦ; ἀλλ ὕθλος, οἶμαι, xal γέλως Ίδη
ταυτὶ, xal Υραώδη µυθάρια. ᾿Αναστοιχειούμεθα γὰρ
el; εἰχόνα τὴν πρώτην, ἀχριθεῖ σηµάντρῳ χατα-
χαὶ 4apaxvhp xai ὁμοίωσις τοῦ Πατρὸς, xai οὐχ

D B. Ακριβέστατα ἔφης.

A. θέα γὰρ δὴ πρὸς ὅσην αὐτοῖς ἁτοπίαν ἑξολι-
σθήσειεν ἂν ὁ λόγος, ἐπιτιμᾶν ἑγνωχόσι τοῖς τδε
δοκάξουσι χαὶ φρονεῖν ἑλομένοι-. θεὺς γὰρ εἴπερ
ἑστὶ μόνος τε xai ἀληθινὸς ὁ Πατὴρ, ὧδέ τε ἔχειν ἐξ
ἀποπληξίας ἑροῦσιν, ἐξωσθείη ἂν, οἷμαί που, xatá-
περ EG ἀναγχαίου Ἀόγου, τοῦ κατὰ ἀλήθειαν εἶναι
θ:ὸς 6 Υἱός,

B. 'Av&yxr.

A. 'AXX ἔσται που παντως bv µείοσιν ἢ àv οἷς ὁ
Πατ]ρ, ἐπείτοι τὸ πάντων ἑπέχεινα, θεὸς ὁ φύσει καὶ
ἀληθῶς.

? Hebr. i, ὂ.

$09

DE SS. TRINITATE DIALOGUS Iii.

810

B. Ἔσται γὰρ οὔν' ἀποφέρει γάρ πως εἰς τοῦτο — B. Erit sane : eo enim demum spectat oratio.

λοιπὸν ὁ λόγος.

A. "Αθρει δη οὖν, ὅτι χινδυνεύοµεν, ὦ Ἑρμεία,
κατά γε tb ἐχείνοις ἁσυνότως δοχοῦν, καίτοι µειον-
εκτούμενον τὸν Υἱὸν, ἁμείνω πως Ίδη xai προῦ-
γοντα, xal αὐτοῦ καταλογίζεσθαι τοῦ θεοῦ χαὶ Πα-
τρὺς, εἰ ταῖς τῶν ἁγίων φωναῖς ἁμελλητὶ χαταπείθε-
σθαι διαλογιζόµεθα δεῖν.

B. Καὶ μὴν τὸ χρῆµά ἔστιν οὐχ ἀμφίλογον.

A. Πεύσῃ δὴ οὖν ἀναχεχραγότος ὡδὶ τοῦ θεσπε-
σίου Παύλου, ὡς Υένοιτο μὲν xavà νόμον Φαρισαῖος,
χατὰ ζῆλον διώχων τὴν Ἐχκλησίαν, χατὰ διχαιο-
σύνην τὴν Ev νόμῳ γενόμενος ἄμεμπτος, « ἀλλ᾽ ἅτινα
ἦν pot χέρδη, ταῦτα ἤγημαι διὰ Χριστὸν, ζημίαν.
Αλλά μενοῦνγε, xai ἡγοῦμαι πάντα ζημµίαν εἶναι
δ.ὰ τὸ ὑπερέχον τῆς Υνώσεως Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ
Κυρίου ἡμῶν. »

B. Ἔφη γὰρ οὖν, ἀλλὰ «t ἂν βούλοιτο τουτί ;

A. Ob γὰρ ὅτι Geb; χαὶ Κύριος εἷς διαχεχρησµ-
ῴδηχε τοῖς ἀρχαιοτέροις ὁ νόμος;

B. Na.

À. Τοῦτον 6 εἶναί φασι τὸν Πατέρα που τάχα.

Β. Φασίν.

A. Ὁ δὲ δη τῶν ἁἀποῤῥήτων Χριστοῦ ταµίαν
ἑαυτὸν ἡμῖν ἀναδεδεῖχθαι λέγων, ὁ τῆς οἰχουμένης
µυσταγωγὸς, τί ἄρα μαθὼν, f) διενθυμούμενος, τῆς
πρεσδυτέρας χαὶ νομικής παιδεύσεως ἀτυγχρίτως
ἐν ἀμείνοσι τὴν Χριστοῦ γνῶσιν ἑτίθει, xaX ὑπερ-
έχουσαν ὀνομάσει, χαὶ σχκύθαλα μὲν ἡγεῖται τὰ ἓν
γόµῳ, χατατέθηπε δὲ καὶ ὑπερηγάσθη λίαν τὸ εὖαγ-
γελιχὸν χαὶ σωτῆριον χήρυγµα; "H οὐκ ἀναγχαῖον
ἡμᾶς ὑπολογίσεσθαι xal φρονεῖν, ὡς ὦνπερ ἂν εἴη
μείζων Ἡ γνῶσις, τούτοις ἔποιτο ἂν εὐθὺς xai τὸ
ὑπερχεῖσθαι πρέπειν τῶν συγκρινοµένων ;

B. Οἶμαί γε.

A. Εἶτα ὅπως εἰς τοῦτο χαθίχοιτο àv ἡμῖν ἡλιθιό-
σητός τε xal ἀμοθίας ὁ νοῦς, ὡς ἁμείνω λέχειν, 1)
γοῦν οἴεσθαί ποτε τοῦ Πατρὸς τὸν Yibv, τὸν oiovel
ῥίζαν ἔχοντα xal πηγην τὸν γεννήτορα; Συνυδριοῦ-
μεν γὰρ πάντως τῷ φυτῷ τὸν χαρπὸν, xal ὁμοῦ τῇ
ῥίζη τὸ βλάστηµα, τῇ πηγῇ τὸ ἐξ αὐτῆς προχεόµε-
voy νᾶμα, xaX οὐκ ἀλλότριον αὐτῆς, τῷ φωτὶ τὸ ἐξ
αὐτοῦ διαλάµπον xal ἁπαστράπτον ἁπαύγασμα.

B. Συνυθριοῦμεν΄ πῶς γὰρ ob ;

A. 'Avayxalog οὖν ἄρα παραληψόμεθα τὸν εἰς
ἑνότητα φυσικὴν συνεισδέοντα λόγον τῷ Πατρὶ τὸν

Yüw, καὶ ἐν τῇ κατὰ φύσιν xal ἁληθινῃ θεότητι.

συνεισφέροντα ;

B. ᾽Αναγχαῖον μὲν οὖν ' ἔχει γὰρ ὧδε ταυτί. Πλην
ἐχεῖνο λέγε τὸ, ὅπως ἂν προῦχοι τε xaX ὑπερχείσεται
τῆς ἀρχαίας xaX νομιχκῆς παιδεύσεως ἡ γνῶσις Χρι-
στοῦ, χαίτοι συμπαραληφθέντος εἰς ταυτότητα φυσι-
xbv τῷ Πατρὶ καὶ θεῷ τῷ ἀληθινῷ, χαὶ συγχεχη-
ρυγµένου διὰ τῶν ἀρχαίων Γραμμάτων ;

: À.. Αμείνων ἔσται παρὰ πολὺ, χαὶ ὑπεραλεῖται

5 Philipp. 11, 5-8.
PATROL. Gn. ΙΧλΥ.

A. Vide igitur, Hermia, in eo nos prope jam esse,
ut Filium, ex eorum stulta sententia inferiorem, ipso
tamen Deo ac Patre superiorem ac przstantiorem
censeamus, si vocibus sanctorum incunctanter cre-
dendum putemus.

B. Equidem dubia res non est.

Α. Audies itaque Paulum divinum sic clamantem,
se quidem fuisse secundum legem Phariseum, ex
d mulatione persequentem Ecclesiam, secundum ju-
slitiam qua est in lege conversatum sine querela :
« sed que mibi fuerunt lucra, hzc arbitratus pro-
pier Christum detrimenta, Verumtamen existime

B omnia detrimentum esse propter eminentem scien-

tiam Jesu Christi Domini nostri **. » .

B. lta quidem Paulus : sed quid, sibi volunt
isthaec?

A. Annon quod lex antiquioribus 475 denuntia-
vit unum esse Deum ac Dominum ?

B. Eüam.

À. Hunc autem Patrem esse alunt. videlicet.

B. Aiunt.

A. llle autem, qui se Christi arcanorum dis-
peusatorem nobis constitutum esse dicit, ille orbis
doctor, quid in animo habebat, cum Cliristi co-
gnitionem incomparabiliter antiqu:e illi et legali
institutioni prz:ecellero diceret, et eminentem dice-
ret, et stercora quidem arbitraretur ea qux in lege,
praedicationem autem evangelicam οἱ salutarem
supra modum admiraretur? Annon necesse est co-
gilare ac sentire, quorum excellentior sit cogni-
lio, ea quoque necessario anteponenda esse iis qui-
bus comparantur ?

B. Opinor.

Α. At quomodo eo vecordiz et ignorantiz: mens
nostra decidet, ut Filium Pawe prastantiorem
dicamus aut sentiamus, qui Genitorem veluti ra-
dicem habet ac fontem? Simul enim injuriam
faciemus utique fructui cum arbore, et surculo
cum radice, cum fonte rivulo, qui non est ab eo
diversus, necnon cum lumiue radio qui ex ipso
emicat ac effulget.

p B. Enimvero simul injuriam fagiemus: quidni

enim ?

Α. Necessario igitur admittemus rationem que
Patri Filium in naturalem identitatem constringit,
οἱ in naturalem ac veram deitatem simul inducit?

B. Necessario certe: ità enim se hzc habent.
Verum, amabo te, quomodo Christi cognitio veteri
et legali institutioni antecellet, cum in naturalem
identitatem cum Patre et Deo vero coassumptus
$it, ac per veteres Scripturas communiter praedi-
catus?

A. Longe antecellet, ac primam illam superabit.

26

-

Bil

tieuem se extendit legi insuetam. Quocirca ipse
etiam sacrorum antistes Moyses precabatur, idque

(frequenter, ut certam et umbra expertem ejus qui

est ** cognitionem acciperet, adeoque ipsum om-
nium Servatorem Deum compellabat: « Ostende
mihi teipsum, aperte videam te **. » Quinetiam
jussit petram perfodere, et per angustissimum fo-
ramen, si vellet, contemplari: quo nobis Deus,
opinor, znigmatice subindicat, legem discipulis
suis exiguam Dei cognitionem irradiare, ac veluti
per foramen lucem istam propemodum immittere.
Unum etenim 476 solummodo Deum esse credi
volebat, errantes ab imaginariis diis avocans : quo
pacto autem se habeat. in se divina et ineffabilis na-

tura, non clare demonstravit, quemadmodum salu- Ὦ
taris illa predicatio per Christum. Cognito enim -

Filio, credimus natum esse et processisse a Patre
tanquam radice, et geniminis gloria Genitoris na-
turam velut in tabula depingens, efficit u( mentis
oculus res intellectu etoratione superiores assequa-
tur. Proindeque ad Patrem ac Deum qui in coelis
est, aiebat: « Manifestavi nomen tuum honmini-
bus *': » et ad Judzos : « Neque me scitis, ne-
que Patrem meum : si me sciretis, forsitan et Pa-
trem meum sciretis *. » Nosse autem quod. ali-
quid sit, non tamen quomodo se habcat, longe
minus esse quivis dixerit quam nosse et rem il-
lam esse, et ita se habere. Evangelica itaque prz-
conia institutioni legali longe antecellunt, quz
unum quidem esse Deum duntaxat veteribus prze-
dicabat, deitatis vero naturam ad Trinitatem secun-
dum liypostasim nequaquam extendebat, ac rursus
jn naturalem unitatem colligebat.. Hiec. eniin nova
Scriptura nos edocuit. Igitur unitate et identitate
naturali in Deo ac Patre et Filio non admissa
(rebus enim initio propositis insistam ), confusio
erit ac perturbatio, et in sacrarum Litterarum fide
nihil jarn, ut opitor, certi ac stabilis erit.

S. CYRILLI ALEXANDRINI ΑΠΟΠΙΕΡ.
- Clariorem enim habet praedicationem, et ad cogni- Α τὴν πρώτην. Φανερωτέραν γὰρ ἔχει τὴν ἀνάῤῥησιν,

813

xd εἰς γνῶσιν εὐρύνεται τὴν ἀσυνήθη τῷ νόμῳ. Τοι-
γάρτοι xal αὐτὸς ἡμῖν ὁ ἱεροφάντης Μωσῆς ἑλι-
πάρει μὲν, xoY µάλα συχνῶς , ἀχριθῆ τε χαὶ ἀχατά-
σχιον τὴν περὶ τοῦ "Όντος γνῶσιν ἐλεῖν, xal δῆ xal
ἔφασχε πρὸς τὸν τῶν ὅλων Σωτῆρα θεόν' « Ἐμφάνι-
σόν µοι σεαυτὸν, γνωστῶς ἴδω σε.» Ἡροσετάττετό γε
μὴν ὀρύττειν ἐν πέτρᾳ, χαὶ διὰ στενοτάτης ὁπῆς, εἰ
βούλοιτο, χαταθρεῖν, αἰνιγματωδῶς ἡμῖν ὑποσημαί-
νοντος, οἶμαί που, χἀν τούτῳ θεοῦ, ὅτι βραχεῖαν ὁ
νόµος τὴν περὶ Θεοῦ γνῶσιν ἑναστράπτει τοῖς παι-
δευοµένοις, καὶ μονονουχὶ δι’ ὁπῆς τὸν ἐπὶ τῷδε
μόλις ἑνίησι φωτισμόν. "Ότι γὰρ µόνον εἷς ἐστι
θεὺς πιστεύειν ἤθελε τῶν ἐν ὑπολέψει θεότητος
ἀφιστὰς τοὺς πεπλανηµένους" τὸ δὲ ὅπως Ev τοῖς
χαθ) ἑαυτὴν ἡ θεία τε xai ἄῤῥητος ἔχει φύσις » ob
παρέδειξε σαφῶς, xaÜámeo ἀμέλει τὸ σωτήριον xf
ρυγµα, φημὶ δὴ τὸ διὰ Χριστοῦ. Ἐπειδὴ Υὰρ ἑγνώ-
καμεν τὸν Υἱὸν, πἱστεύομεν ὅτι πἐφυχέ τε xal ἀνέφυ
καθάπερ ἓχ ῥίζης τοῦ Πατρὸς, χαὶ i) τοῦ γεννηµατος

εδόξα, τὴν τοῦ γεννήτορος φύσιν xaDázeo ἓν πίναχι

χαταγράφουσα, τῶν ὑπὲρ νοῦν xal λόγον ἐφιχνεῖσθαι
παρεσχεύασε τῆς διανοίας τὸν ὀφθαλμόν. Τοιγάρτοι
καὶ ἔφασχε πρὸς τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς Πατέρα xal
θ:όν' «Ἐφανέρωσά σου τὸ ὄνομα τοῖς ἀνθρώποις' »
πρὸς δὲ γε τοὺς Ἰουδαίους" « Οὔτε ἐμὲ οἵδατε , οὔτε
tbv Πατέρα µου” εἰ ἐμὲ δειτε, καὶ τὸν Πατέρα µου
ἂν ᾖδειτε.» Τὸ δὲ εἰδέναι μέν τι τῶν ὄντων ὅτι ἔστι,
μὴ μὴν ὅτι xal ὅπως ἔχει, μεῖον, οἶμα:, παρὰ πολὺ
πᾶς ὁστισοῦν εἶναι φῄσειεν ἂν, τοῦ εἰδέναι δεῖν, μετὰ

Ld e -
. τοῦ ὅτι ἔστι, xaX ὅπως ἔστιν. Οἴχεται δὴ οὖν χατόπιν

ἡμῖν τῶν εὐαγγελικῶν χηρυγµάτων f; διὰ νόµου παἰ-
δευσις, εἷς μὲν ὅτι δὴ μόνον ἐστὶ θεὸς τοῖς ἀρχαιὸ-
τέροις διαχηρύττουσα , ἀνευρύνουσα δὲ οὐδαμῶς τὴν
τῆς θεότητος φύσιν εἰς τὸ τριπλοῦν καθ) ὑπόστασιν,
xai αὖ συλλέγουσα πρὸς ἑνότητα φυσικέν. Ταντὶ γὰρ
ἡμᾶς τὸ νέον ἐδίδαξε Γράμμα. Ἑνώσεως τοίνυν xal
ταυτότητος φυσικῆς οὐχ εἰσδεδεγμένης , ἐπί τε του
Θεοῦ καὶ Πατρὸς, xat τοῦ Υἱοῦ : εἶμι γὰρ 6f) χατςυθὺ

τῶν ty ἀρχαῖς προκειµένων' σύγχυσις ἔσται xal διαστροφὴ, xal τῶν ἱερῶν Γραμμάτων ἡ πίστις οὐ-
δαµύθεν ἔτι, χαθάπερ ἐγῷμαι, τὸ βέθαιον ἔξει xal ἐρηρεισμένον.

B. Quo pacto deinum ?

À. Nam cum unum esse natura et vere Deum
divina Scriptura nobis inclamet, Filium ab ísta
gloria οἱ honore excludeimus, nisi substantie iden-
titatem et incommutabilitatem una cum Deo ac
Patre quodammodo adimittat, — Anuon — audisti
sanctos de Deo clamasse, interdum quidem unum
esse legislatorem ac judicem *, aliquando vero
solum habere immortalitatem ^ ? Ecquem — igitur
putandum est esse solum legislatorem ac judicem,
cet solum habere imnortalitatetn ? |

B. Patrem utique; nam alium ab ipso dicturos
605 non arbitror.

A. Dicturos equidem scio: nam eo tendit il-
lorum temeritas. Putabimus 'gitur' non esse le-

vi, 16.

B. Πῶς 7| τίνα τρόπον;
Α. "Eva γὰρ εἶναι 8sby τὸν φύσει τε xa ἀληθῶς

D «zc θείας ἡμῖν ἀναθοώσης ΓραφΏης, τῆς ἐπὶ τούτῳ

τιµῆς τε xal δόξης τὸν Ylby ἐκπέμφομεν, εἰ μὴ τὸ
της οὐσίας ταυτὸν xal ἁπαραλλάκτως ἔχον, συν-
εισφρῄσαι τρόπον τινὰ τῷ θεῷ xal Πατρί. "H οὐ ὃ:-
επύθου τῶν ἁγίων ἡμῖν ἀναχεχραγότων περ) θεοῦ, πῆ
μὲν, ὅτι Ef; ἐστιν ὁ νομοθέτης χαὶ χριτὴς, πῆ δὲ αὖ,
'O μόνος ἔχων ἀθανασίαν; ἵνα 65 οὖν ὑποτοπητέον
µόνον εἶναι νοµοθέτην xal χριτῆν, καὶ µόνον ἔχοντα
τὴν ἀθανασίαν;

B. Τὸν Πατέρα που πάντως” οἶμαι γὰρ αὐτοὺς
οὐχ ἕτερόν τινα παρὰ τοῦτον ἐρεῖν ;

Λ. ἙἘροῦσι γὰρ οὖν καὶ αὐτὸς oló' ὅτι, ἥχει γὰρ
δη πρὸς τοῦτο αὐτοῖς δυσθουλἰίας ὁ σχοπός. Olncó-

* Exod. imt, 14. * Exod, xxxni, 1, "! Joan. xvi, 6... Joan. vin, 19. 34 Jac. 1v, 12. "I Tim.

813

DE SS. TRINITATE DIALOGUS III.

814

µεθα δὴ οὗν, ἥχιστα μὲν εἶναι νοµοθέτην καὶ xpvvhv. A gislatorem ac judicem Filium, sed οἱ immortalitate

τὸν Υἱὸν, τητᾶσθαι δὲ καὶ ἀθανασίας, χαὶ θύραθεν
εἰσπεπορισμένην ἔχειν Ev ἑαυτῷ τὴν ζωήν; Καὶ τί
τὸ ἐντεῦθεν; Ὑπὸ νόµον Ίδη πως καὶ χρίσιν ἔσται
χαὶ οὐχ ἑχὼν, xat τοῖς ἀποθνήσχουσι συντετάξεται
χατά γε τὸ τῖς ἰδίας φύσεως µέτρον. Εἶτα πῶς οὐκ
ἁπάτη χαὶ φεναχισμὸς, xai ἓν τοῖς ἔτι τούτων al-
σχίασι, τὸ θεῖον ἡμῖν ἔσται γήρυγµα, φημὶ 68 τὸ εὖ-
αγγελιχὸν, τοῖς τοῦ Υἱοῦ λόγοις ἐπιψηφίζεσθαι δεῖν
ἀναπεῖθον ἡμᾶς τὴν ἀλήθειαν; Ἔφη γὰρ ὅτι, « Ἐγώ
εἰμι ἡ ζωὴ, » χαίτοι xav! ἐχείνους, ἀθανασίαν οὐχ
ἔχων, εἴπερ ἐστὶ μόνος ἀθάνατος ὁ Πατ{ρ. Καὶ μὴν
ὡς ἔσται χριτὴς xal πέφηνε νομοθέτης, οὐδενὸς, οἷμαί
που, δεηθείης ἂν cl; ye τὸ συνἰέναι πόνου. "H γὰρ
οὐχ ἑπύθου λέγοντος, TT, μὲν ὅτι, ε Ἐῤῥέθη , Οὐ µοι-
χεύσεις, ἐγὼ 065 λέγω ὑμῖν, ὅτι πᾶς ὁ βλέπων γν-
ναῖχα πρὸς τὸ ἐπιθυμεῖσθαι, ἤδη ἑμοίχευσεν αὐτὴν
ἐν τῇ xapbla αὐτοῦ,» πῆ δὲ αὖ ' ε0ὐδὲ γὰρ ὁ Ilachp
χρίνει οὐδένα, ἀλλὰ πᾶσαν τὴν χρίσιν δέδωχε τῷ
Yio ; »

B. Ἐπυθόμην. Φράνε δὲ ὅμως ἐχεῖνο, βούλει ταῖς
εἰς ἀντιλογίαν ἑνστάσεσι τὸν λόγον διαγυµνάζωµεν,
ἡ κχαταθεῖν ὥσπερ ἑἐρήμην ἑῶμεν τῶν διεναντίας
παραδε!γµάτων δίχα ;

A. Καὶ μὴν ἴθι τοι πρός γε τοῦτο γεννιχῶς. Κατα-
θήξαι γὰρ ἂν τὸ γρῆμα τὸν νοῦν, εἰς τὸ θερµότερον
μὲν ἢ πάλαι τοῖς ἀντεξάγουσιν ἀντιφέρεσθαι, νεανι-
πώτερον δὲ τοὺς τῶν ἀνθεστάναι δοχούντων ἆπο-
χρούεσθαι λογισμµούς.

B. 0ὐχουν ἀναμέρος Ἑκαστά τε χαὶ σαφῶς ἤδη M- c

γωμεν.

A. Φράζε xb δὴ δοχοῦν. Καταλοχιοῦμαι γὰρ Ἠχιστα
μὲν εἶναι ov, δόξαν δὲ μᾶλλον αὐτὸ τῶν διεναντίας.

D. Ες ἑστιν ὁ νομοθέτης xal χριτὴς 6 θεὸς xal
Πατέρ. Πρέποι γὰρ ἂν χαὶ µόνῃ τῇ τῶν ὅλων βασι-
λίδι φύσει, τὸ θεσμοθετεῖν χαὶ τὸ χρίνειν. ᾽Αφίχταί
γε μὴν xai ὁ Yi εἰς τοῦτο δόξης, χατανεύσαντος
αὐτῷ τὸ ἐλεῖν, τοῦ Θεοῦ xat Πατρός.

A. Καὶ cv τῶν εὖ φρονούντων ἀσυμφανὲς, ὡς
εἰκαίους ἡμῖν, t φιλότης, ἑπαντλήσεις λόγους, Ψν-
yx» δὲ xal ἄχρηστον ἐννοιῶν ἐπισωρεύσεις πληθὺν,
εἰ μὴ συνηχούσας oic ἔφης, τὰς τῶν.ἁγίων ἡμῖν ἐπι-
δείξαις συγγραφάς; Ἑψόμεθα γὰρ οὐχὶ τοῖς ἐθέ-
λουσί τε xal εἰωθόσι τὰ ἀπὸ µόνης τῆς σφῶν αὐτῶν

carere, et adventitiam habere 477 in seipso
vitam ? Et quid tum inde? Legi nimirum et judieio
subjacebit etiam invitus, et in mortalium numero
censebitur, quod ad naturze suse conditionem spectat.
Αι nunquid fraus et impostura, etsi quid his adhue
tarpius est, id nobis erit divina illa praedicatio,
Evangelica nimirum, qua nos adigit Filii sermoni-
bus astruere veritatem ? Dixit enim: « Ego sum
vita 5, » quamvis ex eorum sententia, immortalita»
tem non habeat, siquidem solus Pater est im-
mortalis. At vero judicem fore et legislatoreimn
declaratum esse, citra laborem — üllum intelliges.
Nonne enim dicentem audiisti, modo quidem : « Di-
ctum est: Non mechaberis : ego autem dico vobis,
quia omnis qui viderit mulierem ad concupiscen-
dam eam, jam moechatus est eam in corde suo *5; »
modo vero: « Neque enim Pater judicat quemquam,
sed omne judicium dedit Filio *' ?;

B. Audii. Sed vin' tu, queso, coniradicamus
et objectionibus rationem inquiramus, aut eam
quodammodo vacuam sinamus in adversarios ire
sine exemplis ?

A. Perge porro istud generosa mente. Res enim
animum acuet ad aliquid veliementius quam antes
opponendum 3dversariis, el rationes eorum qni
contradicunt fortius retundendas.

B. ltaque seorsim singula et aperte jam dicamus.

Α. Dic, quaxso, quid velis. Neque enim id tuam
esse putabo, sed potius adversariorum sententiam.

D. Unus est legislator et judex Deus ac Pater.
Soli enim universi regina nalura convenit leges
ferre, et judicare; verum eo glorie Filius quoque
pervenit, anuuente Deo ac Patre.

Α. Cuinam vero cordato non pateat, amice, te
nobis inania verba hausturum, frigidamque et in-
utilem rstionum turbam coacervaturum, nisi con-
sona tuis sermonibus sanclorum scripta nobis
ostenderis? Non enim sequemur eos qui volunt ac
solent solius ingenii sui senia eructare, sed qui

ἐρεύγεσθαι διανοίας, ἀλλὰ τοῖς λαλοῦσιν ἀπὸ στό- D loquuntur ex ore Domini, sicuti scriptum est **.

µατος Κυρίου, κατὰ τὸ γεγραμμένον.

B. Εὖ λέχεις. Οὐχοῦν ὁ μὲν θεῖος, φησαὶν, ὕμνησέ
που Δαθὶδ (ἐποιεῖτο δὲ τοὺς λόγους ὡς πρὸς Πατέρα
θεὸν, περὶ τῆς χλήσεως τῶν ἐθνῶν) * « Κατάστησον,
Κύρ.ε, νοµοθέτην ἐπ᾽ αὐτοὺς, γνώτωσαν ἔθνη, ὅτι
ἄνθρωποί εἰσιν. » Ἐκπεπεράνθαι δὲ τοῦτο xat µάλα
σαφῶς Eg! ἑαυτῷ, xal αὐτὸς ἡμῖν ἀφηγεῖται λέγων
ὁ Yióz: « Ἐγὼ 65 χατεστάθην βασιλεὺς ὑπ αὐτοῦ
ἐπὶ Σιὼν ὄρος τὸ ἅγιον αὐτοῦ, διαγγέλλων τὸ πρόσ-
ταγµα Κυρίου. » 'O 6k τῆς ἑτέρου θελήσεως δῶρον
ἴχων τὸ βασιλεύειν χαὶ νομοθετεῖν, πῶς οὐκ ἂν εἰσ-
ποίητον ἔχοι, xal φυσιχὴν μὲν οὐδαμῶς, εἰσχε-

*5 Joan. x1, 25. ** Mattli, v, 27,88. " Joan. v, 22.

B. Recte dicis. liaque divinus David cecinit,
inquiunt (verba autem velut ad Patrem Deum
de vocatione gentium faciebat) : « C;onstitue, Do-
mine, legislatorem super eos; scianl gentes quo-
niam homines sunt 9. » [loc autein perfectum esse
utique manifeste in seipso, 476 ipse quoque nobis
exponit Filius his verbis : « Ego autem constitutus
sum rex ab eo super Sion imnontem sanctum ejus,
praedicans preceptum Domini '*. » Qui vero alte- :
rius nuta habet regnandi legesque ferendi potesia-
tem, quemodo non adventitiam haberet ac minime
** Psal. i1, 6.

^5 Jerem. xxii, 16. ** Pgal. iz, 94.

$15

S. CYIULLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

816

naturalem, sed potius asciitiam utramque pote- Α χριμένην δὲ μᾶλλον τὴν ἐπ ἀμροῖν ἐξουσίαν;

siatem.

A. « Evigilate, qui estis ebrii, ex vino vestro *', »
inclamabit aliquis hxreticis, ac jure merito. Cum
enim esset in forma el omnimoda zqualitate cum
Patre Filius, inanitionem voluntariam sustinuit,
demittens seipsum in formam nostram 53, et homo
factus est, cui regnandi legesque ferendi potestas
alia non est quam aliunde accepta. Cum vero no-
biscum pauper factus sit, ac servilem conditionem
subierit. incarmaltionis ratione, et adventitium ha-
bere fateatur id. quod natura iuest, οἱ inanitionis
opcribus ac verbis utique conformetur, etiam nihil
inde, ut reor, offensionis erit credentibus in ipsum,
si tempus quod verbis congruit considerent. Quando
euim leges tulit.Christus gentibus? quandonam item
venit annuntians iu. Sion Domini mandatum? An
cum factus est homo ? At in scriptis Mosaicis cuivis
perspicere licet non alio tempore missum esse Fi-
lium, ut annuntiaret Domini mandatum [sraelitis,
quam cum nostram subiit paupertatem, et propke-
tarum Dominus propheta nuncupatus est, el inter
homines numeratum est Verbum quod in sinu Γα-
tris erat, Dixit enim alicubi Deus, Mosi sanctis-
simo ea de re plenam lidein faciens : « Proplietam
suscilabo eis ex fratribus eorum, sicut te. Et dabo
verbum meum in ore ejus, εἰ loquetur eis secun»
dum quod mandabo ei **, » An igitur, cum nonduin
conjunctionem cum carae Verbum haberet natu-

rique humanae arcano modo nec intelligibili non- C

dum esset unitum, frater Israelitarum censebitur,
εἰ ex ipsis postea natura est terrigen;s? Án vero
satius illud ac verius dices, fratrem csse nunucupa-
ium, et loco Mosis fuisse, pedagogum videlicet 5,
ac legislatorem, et servile quod'am ministerium
implesse, cum, innate glori: eminentia semota,
tempore ac necessitate pestulante in voluntariam
se demisit inanitionem ?

B. Priclare sane. Et me animo complecti scias.

479 ^. Itaque si velint quid cuique tempori sit
accommodatum recte dividere, non cadent, opinor,

Α. « Ἐκνήφατε, ol. µεθύοντες, ἐς ofvou αὑτῶν, »
ἐπιφωνείτω τις xal µάλα εἰχότως τοῖς διεστραµµέ-
γοις. Ὑπάρχων μὲν γὰρ ív μορφῇῃ xai ἰσότητι τῇ
χατὰ πᾶν ὁ Υἱὸς τῷ Πατρὶ, χένωσιν μὲν ὑπέστη τὴν
ἐθελοῦσιον, χκαθεὶς ἑαυτὸν εἰς εἴδος «b καθ) ἡμᾶς,
έγονε δὲ ἄνθρωπος, ᾧ τὸ βασιλεύειν xat νομοθετεῖν
οὐχ ἑτέρως Tj δοτόν. Ἐπειδὴ δὲ συνεπτώὠχευσέ τε
ἡμῖν, καὶ δουλοπρεπὲς ὑπέδυ μµέτρον οἰχονομικῶς,
xai εἰσποιητὸν ἔχειν ὁμολογεῖ τὸ φύσει προσὸν, xal
τοῖς τῆς κενώσεως ἔργοις τε xal λόγοις εὖ µάλα
συμπλάττεται, καὶ οὐδὲν ἂν, o gat, τὸ βλάδος Ex ya
τουτου] τοῖς εἰς αὐτὸν πιστεύουσιν, εἰ τὸν τοῖς λό-

qot πρέποντα περιαθροῖεν xatpóv. Πότε γὰρ vevo-

B µοθέτηχε μὲν τοῖς ἔθνεσιν à Χριστὸς, πότε δὲ ἀφῖκται

διαγγἐλλων Ev. Σιὼν τὸ πρόσταγμα Κυρίου, ἡ ὅτε
γέγονεν ἄνθρωπος; Καΐτοι χαὶ µάλα δαφῶς xacibot
τις ἂν £v Μωσαϊχοῖς συγγράµµασιν, ὡς o) καθ) ἔτε-
póv τινα χρόνον ἑστάλη διαγγελῶν τὸ πρόσταγμα
Κυρίου τοῖς ἐξ Ἱσραῇλ ὁ Υἱὸς, f) ὅτε τὴν xa0' ἡμᾶς
εἰσέδυ πτωχείαν, xal ὁ προφητῶν δεσπότης προφ{-
της ὠνόμασται, xal τοῖς ἐχ τΏς γῆς ἐναρίθμιος ὁ ἓν
Χόλποις ὢν τοῦ Πατρὸς ἀπεφάνθη Λόγος. Ἔφη Υάρ
που O:b;, Μωσέα τὸν ἱερώτατονυ ἐπ᾽ αὐτῷ δὴ τούτῳ
πληροφορῶν” « Προφῆτην ἀναστήσω αὐτοῖς Ex μέ-
σου τῶν ἁδελφῶν αὐτῶν, ὥσπερ σε. Καὶ δώσω τὸ
ῥῆμά µου ἐν τῷ στόµατι αὐτοῦ, καὶ λαλήσει αὐτοῖς,
χχθὰ ἂν ἐντείλωμαι αὐτῷ. » "Ap! οὖν, ὦ φιλότης,
οὕπω τὴν πρὺς σάρχα σὺνοδον ἔχων ὁ Λόγος, xai
ὑπὲρ νοῦν τε xal ἀπηῤῥήτως τῇ ἀνθρωπεία φύσει
συνηνωµένος, ἁδελφὸς ἂν νοοῖτο τῶν ἐξ Ἱσραῦλ, xal
ἐξ αὐτῶν ἀνέφυ τῶν γηγενῶν; "II γοῦν ἐχεῖνό που
φὶς ἄμεινόν τε χαὶ ἀληθὲς, ὅτι χεχρηµάτιχεν ἆδελ-
φὸς, καὶ Ev τάκει γέγονε τῇ Μωσέως, παιδαγωγὸς
δηλονότι, καὶ el; τὸ χρῆναι νομοθετεῖν ἰγμένος, xai
ὑπουργιχὴν ὥσπερ τ'νὰ͵ τὴν ὃ,αχονίαν ἀποπλτρῶν,
ὅτε τῆς ἐμφύτου δόξης τὸ ὑπερφερὲς εὖ µάλα παρ-
ωθούμενος, ὡς Ev xatpip τε καὶ χρεἰᾳ καθτχεν £xz-
τὸν εἰς ἐχούσιον κένωσιν ;

B. Καὶ μὴν ὡς ἄριστα ἔφης, ἴσθι τοι νοοῦντα
χὰμέ.

Α. Οὗχουν εἴπερ ἕλοιντο τὸ ἑκάστῳ πρέπον χαιρῷ
διανέµειν ὀρθῶς, οὐκ ἂν, οἶμαι, διολ.σθήσειαν εἰς ἐξ-

in tantum mentis stuporem οἱ cor perversum, sed p) εστηχότα νοῦν, καὶ καρδίαν διεστραμμένην’' περιέσται

rectam veritatis doctrinam poterunt demum agno-
scere. Addam porro iis qux diximus : Si quis par-
vum esse putet, ac pro nihilo ducat iis qux Scri-
ptura divinitus afflata continentur. congruum cui-
que et convenientissimum aptare tempus, quid vetat
«quominus, licet nondum forte censeatur homo fa-
cium unigenitum Dei Verbum, mortuum tamen
ipsum dicamus, crucem crucisque supplicia pertu-
lisse, et priusquam cum liac terrena carne congre-
deretur ac conjungeretur, Φόρος ipsi nefarie insul-
tasse, fecisseque ac dixisse quie nulli alii quam
eorom audaciie ac furori conveniunt, quandoquidem

^ joel i, 5. * Philipp. i1, 6,7. ** Deut. xviii, 18. ?* Galat. 1, 94.

δὲ σφ:σιν ἤδη πως καὶ τὸ vosty ὀρθῶς δύνασθαι τῆς
ἀληθείας τὸν λόγον. Προσθεὶς δ᾽ ἂν οἷς ἔφτν εἴποιμ'
ἂν ἔτι καὶ τόδε, ὡς eb γέ τῳ σμικρὺν εἶναί τε δο-
χεῖ, xal λελόγισται παρ οὐδὲν, τὸ, ἑχάστῳ χρῆναι
τῶν γεγραμμένων παρά Ye τῇ θεοπνεύστῳ Γραφῇ,
τὸν αὐτῷ πρέἐποντά τε xal οἰχειότατον ἐφαρμόσαι
καιρὸν, τί τὸ ἐμποδὼν, xàv εἰ vootzo τυχὸν οὕπω
καθ ἡμᾶς γεγονὼς ὁ μονογενῆς τοῦ Θεοῦ Λόγος,
τεθνάναι λέγειν αὐτὸν, σταυρὸν ὑπομείναντα, xax τὰ
£v αὑτῷ, xol πρὸ αυνδρομῆς xai συνόδου τῆς εἰς
τήνδε τὴν ἀπὸ γῆς σάρχα, ἀμπαροινῆσαι μὲν àv-
οσίως τοὺς Ἰουδαίους αὐτῷ, δρᾶσαι δὲ xal εἰπεῖν, ὃ

817

DE SS. TRINITATE DIALOGUS III.

813

τάχα που µόναις ταῖς ἑἐχείνων ἀπονοίαις πρέπει A Christus aliculii quasi jam passus esset, ait : « Dor-

ἐπεί τοι xal ὡς ἤδη πεπονθὼς ἔφη που Χριστός
« Tày. νῶτόν µου δέδωχα el; µάστιγας, τὰς δὲ σιαγό-
vag µου el; ῥαπίσματα, τὸ δὲ πρόσωπόν µου οὐχ
ἀπέστρεφα ἀπὸ αἰσχύνης ἐμπτυσῥάτων. » "Ap οὖν
οὐχ ἀποπληξία xal γέλως εἴη ἂν εἰχότως, τὸ οἵεσθαι
ταυτὶ ph ἓν χαιρῷ τῷ καθήχοντι, δῆλον δὲ ὅτι τῷ
μετὰ σαρχὸς, ἀνατλῆναι ταῦτα τὸν Υἱόν »'

B. Ἀληθές.

A. ᾽Αλλὰ γὰρ ἀνέντες τὸν ἐπὶ τῷδε λόγον, tk; γε
τὸ παρὸν ἴωμεν ef τοι φίλον δοχεῖ.

Β. Τὸ ποῖον :

A. Τὸ χαθιχέσθαι φημὶ πρὸς βάσανον, xa &va-
μαθεῖν ἀκριθῶς, ἔρεσθαί τε τοὺς διεύαντίας, εἰ ἐν
τῷ καθίστασθαι βασιλέα xal νοµοθέτην, τὸ τοιῶσδε
εἶναι κατ οὐσίαν f| γοῦν τοιῶσδε τυχόν ἐστι τοῦ
Ylov.

B. Οὐν tv τῷ καθίστασθαι, καθάπερ ἑγώμαι, τὸ εἷ-
ναι τοιῶσδε τυχὸν, f] μὴ, φαῖεν ἂν εἶναι τοῦ Υἱοῦ "
(οὗ Y&p, οἴμαί που, καθίχοιντο ἂν εὐηθείας εἰς τοῦτο,
χαΐτοι ληροῦντες ἀμέτρως, ὡς xaY οὐσίας ὅρον τὸ
καθίστασθαι λέγειν ἀποτολμᾷν) * ἐχεῖνο δὲ ἴσως ἐροῦ-
σιν, ὅτι τεχμηριοῖ τοῦ καθισταµένου τὴν φύσιν, αὐτὸ
τὸ χαθἰστασθαι. Οὐ γὰρ ἂν ἐδέξατο παρ ἑτέρου,
φασὶ, τὸ φύσει προσὸν αὐτῷ.

Λ. Οὐκοῦν, à γενναῖο:, πρὸς ἡμῶν εἰρήσεται πά-
Atv, ὡς ἤχιστα μὲν ἀρτίφρονες, xaX δογματικῆς ὁρ-
Φότητος ἐρασταὶ, χομιδῇ δὲ μᾶλλον εὔχολοι πρὸς
παραφορὰν καὶ ἁπάτην ὄντες ἁλώσεσθε. Ἐχλέλησθε

Y&p ὀξέως τοῦ χρῆναι καιροῖς τοῖς καθήχουσιν ἆπο- C

végety τὰ γεγραμµένα, καὶ τοῖς τῆς ἐνανθρωπῄσεως
χαρίζεσθαι χρόνοις τὰ μη σφόδρα θεοπρεπῆ, xàv
εἰ λέγοιτο τυχὸν περὶ τοῦ Μονογενοῦς. Ἐπειδὴ δὲ οὐχ

εἰσάπαν τῶν εἰς ὀρθότητα διεχνεύοντες λογισμῶν,.

οὐκ οὐσίαν εἶναί φατε τὸ χαθίστασθαι, κατηγορού-
μενον τοῦ Υἱοῦ, πράγματος δὲ εἶναι σημαντιχὸν, τί
τὸ ἐμποδὼν οἴεσθαί τε καὶ λέγειν, ὅτι βασιλέα xal
νοµοθέτην οὐσιωδῶς ὄντα τὸν Υἱὸν, Έθελεν ὁ θεὸς καὶ.
Πατὴρ, τοῦθ) ὅπερ ἐστὶν ἀναραίνεσθαι τοῖς ἐπὶ της
γῆς; καὶ oU τί πού φηµι τοῦ βασιλεύειν ἀρξάμενον,
ἀλλὰ διανεύσοντά πως ἐπὶ τὸ χρῆναι λοιπὸν θεσµο-
θετεῖν αὐτοῖς, καὶ εἰς τὸ ἑἐθέλειν Ίδη τοῖς ἰδίοις
ἐγχαταζεῦξαι σχἠπτροις, τοὺς ἀρχῆς τε xaX ἐξουσίας
της ὑπ αὐτῷ διὰ τῆς πολυθέου πλάνης ἀπολισθή-

sum meum dedi ad flagella, et genas meas ad ala-
pas, et faciem meam non averti a confusione spu-
torum 9^, » Aunon igitur insanum et ridiculum erit
jure merito, putare non in tempore convenienti,
incarnationis videlicet, hic pertulisse Filium *-

D. Prorsus quidem.

À. Cieterum, misso ea de re sermone,in rem
presentem, si placet, veniamus.

B. Ecquam? |

Α. Inquiramus nempe diligenter et interrogemus
adversarios, utrum in eo quod constituitur rex et
legislator, secundum substantiam sil. quod eo modo
est, an quod eo modo est, sit forte Filií,

B. Non in eo quod consktuitur rex et legislator,
ul existimo, quod eo modo sit, exempli gratia, aut
secus, dixerint esse Filii (non enim in tantam, opi-
nor, vecordiam devenerint, quamvis supra modum
insaniant, ut illud constitui substantiz definitionem
dicere audeant) : sed illud forsan dicent, ejus qui.
constituitur significare naturam. Non enim ab alio.
accepit, inquiunt, quod ei naturaliter inest.

A. Rursus itaque dicemus, vos minime quidem
cordalos οἱ recize doctrinz studiosos, sed proclives
admodum ad errorem ac fraudem compertum iri.
Cito enim obliti estis congruis temporibus tribuenda
esse quz scripta sunt, et incarnationis temporibus
concedenda qux non valde Deo conveniunt, licet
forte dicantur de Unigenito. Quandoquidem vero
non usquequaque dellectentes a recla ratione 480
illud constitui, quod de Filio przdicatur, dicitis
non esse quidem substanjiam, sed rci significati-
vum, quid vetat quominus putetur ac dicalur .
Deus ac Pater. voluisse Filium, qui rex et legisla-

, tor est substantialiter, id quod est hominibus appa-

rere? neque vero dico quod regnandi ceperit
initium, sed quod annuerit quodammodo legisloato-
ris parlibus obeundis, et suo regno subdendis iis
qui multorum deorum falso cultu decepti imperio.
et potestate sua exciderant. Absurdum autem dictu
prorsus existimo Patris Verbum, si nonnullos ad

σαντας. "Atomov δὲ οἶμαι παντελῶς τὸν τοῦ Πατρὸς D sapientiam instituere velit, voluntate Genitoris tum

Λόγον, el κατασοφοῦν ἕλοιτό τινας, εὐδοχίᾳ τοῦ ve-
Υεννηχότος εἰς ἀρχὰς χεχλήσθαι λέγειν τοῦ νοµοθε-
τεν, p μὴν ἔτι νομοθέτην οἴἵεσθαι χατὰ φύσιν
ὑπάρχειν ὡς θεόν. "Apa γὰρ εἰ ἓν οἰχίσχῳ ζοφώδει
xai ἀχλύος ἔμπλεῳ, χατὰ χρόνους μέν τινας τῆς
ἡλιακῆς ἀχτῖνος οὐκ εἰσέδυ τὸ φῶς, οὐδενὸς ἀνέντος
την εἰσθολὴν, εἶτα τοῦδε γεγονότος εἰσέφρησέ τε
εὐθὺς καὶ ἀπελήλατο μὲν ὁ σχότος, τὸ δὲ ἀσύνηθες
τοῖς τόποις ἐνεγέλασε φῶς, ὃ καὶ, εἴπερ ἕλοι φωνὴν,
ἐχδιηγοῖτο τυχὸν τοῖς τὸ χρῆμα κχατατεθηπόσιν, ὡς
εἴη τεθὲν παρὰ τοῦ τεχόντος ἡλίου πρὸς τὸ ἐγχεῖσθαι
δεῖν, καὶ. ἐχείνῳ τῷ χώρῳ, καὶ καταφαιδρύνειν ἀεὶ

55 [sa. L, 6.

primum ad legislatoris munus vocatum, non tàmen
legislatorem esse putare, secundum naturam, ut
Deum. Án enim si in cellulam obscuram et tene-
brosam aliquo tempore solaris radii lumen non
penetraret aditu prohibito, mox aperta illa irrupe-
rit, ac tenebre quidem depulse sint, insolitum
vero lumen istis locis infulserit, quod quidem, sí
loqui posset, rei novitate attonitis narraret a sola
genitore constitutum esse, uL οἱ loco infunderetur
ac tenebris obsitam perpetuo exhilararet, an afiquia
fateretur, inquam, ipsum tunc priinum in luminis
eductum esse naturam, cum primum penetravit.

«9

819

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

820

τὰ σχότῳ χεχρατηµένα ' δοίη τις ἂν, τότε δῇ πρῶτον αὐτὸ xzi εἰς φωτὸς παρῆχθαι quot, ὅτε xa

πρῶτον εἰσέδυ ;

B. Nequaquam , ut videtur: erat enim semper A — B. Οὔ «l mov, κατὰ τὸ εἰχός᾽ ἣν γὰρ dal φῶς.

lumen.

À. Cur itaque nobis velut inexpugnabile propu-
gnaculum opponunt illi, quod dicitur Filius a Deo
et Patre legislator aut rex constitui, cum Deus ac
Pater uon declaret legislatoris glori: naturalis
initium cepisse Filium, sed jubeat, et comprobet,
consentiatque suis legibus gentium quoque greges
subjicere, licet aliis retro temporibus Israel dun-
taxat subjugatus esset, divinisque legibus cervicem
submittere ?

B. At si velint clare ostendi Filium esse legisla-
torem, qui aut unde istud a nobis flet ?

. À. Suffecturum bic opinor, paulo acutioribus
qued modo diximus. Cum enim de lege et iis qux
divinitus prodita sunt Deus antiquis manifeste di-
cat, iiS nec addendum .esse, nec detrahendum
(leges enim condere soli rerum omnium regina
naturz convenit, 481. addereque et detrahere que
velit) , legem tulit Filius, et vetus quidem prece-
ptum abrogavit tanquam inutile, novum autem
induxit, evangelicum nimirum, idque tanquam le-
gislator, non contracta potentia, sed aucloritate
divina. Quod quidem confirmabit sapiens ille Paulus
scribens in hunc modum : « Factus sum Judaeis
tanquam Judeus, ut Judzos lucrarer; iis qui sub
lege sunt, quasi sub lege essem, cum ipse non essem
sub lege, ut eos qui sub lege erant lucrifacerem ;
ils qui sine lege erant, tanquam sine lege essem,
cum sine lege Dei non essem, sed in lege essem
Christi, ut lucrifacerem eos qui sine lege erant '*, »
Vide enim quo pacto exlegem esse Deo repudians,
inlege se esse Christi ait, utriusque gloriam ipsi
tribuens, et legum ferendarum potestatem, ut Deo
secundum naturam, velut. eximiam ac peculiarem
referens. Cum igitur juxta sancti vocem, sine lege
Dei futurus non sit, qui est in lege Christi, qu&nam
demum ratio prohibebit quominus legislator sit ac
Deus Filius?

B. Nulla, ut reor.

Α. Ad ea qua dicta sunt apposite etiam adjece-
ris.

D. Quidnam?

A. Quod nemo, ut reor, ostendere possit Patrem
ac Deum seorsim ac solum antiquioribus aut eorum
posteris leges dedisse, sed una cum Filio et per Fi-
lium id fecisse quivis nullo negotio animadverterit.
Ubi enim aut quibus leges dedit Pater, absente nec
commemorato Filio?

B. Equidem scribit sapiens Paulus, Deum olim
locutum esse patribus jn prophetis 57. Moses vero
Israelitis dixit rursus alicubi : « Dominus Deus no-
ster locutus est nobis in Horeb**, »

τε] Cor. ix, 20,91. "' Hebr. y, 1. Deot. 1, 6.

A. Τί δη οὖν ἡμῖν ὡς δυσάλωτον ἐπιτείχισμα. χατ-
εξανιστᾶσιν ἐχεῖνοι, τὸ λέγεσθαι τὸν Υἱὸν. χαθίστα-
σθαι νοµοθέτην ftot βασιλέα παρὰ τοῦ θεοῦ καὶ
Πατρὸς, xaltot τοῦ νομοθετεῖν ἠχιστα μὲν εἰς ἀρχὰς
ἰόντα τότε τῆς χατὰ φύσιν εὐχλείας ἀποδειχνύοντος,
τὸ δέ yc χρΏναι λοιπὸν θεσμοῖς ἰδίοις xal τὰς τῶν
ἐθνῶν ἁγέλας ὑπενεγχεῖν σηµαΐνοντος, συνευδο-
χοῦὔντός τε xal συγχατανεύοντος τοῦ θεοῦ xal Πα-
τρὸς, χαΐτοι µόνον κατὰ τοὺς ἄνωθεν ἔτι χαιρούς τε
xai χρόνους χατεζευγµένου τοῦ Ἰσραὴλ, xal τοῖς
θείοις νόµοις ὑπέχοντος τὸν αὐχένα ;

B. 'AXA' εἴπερ ἕλοιντο νοµοθέτην ὄντα σαφρῶς ἐπι-
δείχνυσθαι τὸν Yiby, πῶς ἂν 7) πόθεν τοῦτο γένοιτο

πρὸς ἡμῶν;

D A, Καὶ μὴν ἀποχρήσειν ἕν γε τουτωῖ τοῖς εὖμα-

θεστέροις οἱήσομαι δεῖν, ὅπερ ἔφαμεν ἁρτίως. Νόμου
γὰρ πὲρι xai τῶν τοῖς ἀρχαιοτέροις τεθεσπισµένων
θεοῦ λέγοντος ἐναργῶς, ἐπ᾽ αὐτῶν οὐκ ἔστι προσθεῖ-
ναι, xal ἀπ᾿ αὐτῶν οὑκ ἔστιν ἀφελεῖν (πρέποι γὰρ
ἂν καὶ µόνῃ τὸ χρῆναι θεσμοθετεῖν τῇ τῶν ὅλων βα-
σιλίδι φύσει, προσθεῖϊναί τε xal ὑφελεῖν τὰ, ἅπερ ἂν
βούλοιτο) * τεθεσµοθέτηχεν ὁ ὙΥἱὸς, καὶ την μὲν ἁρ-
χαίαν ὑφεῖλεν ὡς ἀνόνητον ἐντολὴν, ἐπεισέφρησε δὲ
τὴν νέαν, τουτέστι τὴν εὐαγχελιχὴν, xal τοῦτο, ὡς
νομοθέτης, οὐχ ὑπερεσταλμένως, ἀλλ᾽ Ev. ἐξουσίᾳ τῇ
θεοπρεπεῖ. Κατασφραγιεῖ δὲ τὸν λόγον, xal ὁ σοφὸς.
ἐπιστέλλων Παῦλος» « Ἐγενόμην τοῖς Ἰουδαίοις ὡς
Ἰουδαῖος, ἵνα Ἰουδαίους χερδήσω, τοῖς ὑπὸ νόµον ὡς
ὑπὸ νόµον, μὴ ὢν αὐτὸς ὑπὸ νόµον, ἵνα τοὺς ὑπὸ νόµον
κερδήσω * τοῖς ἀνόμοις ὡς ἄνομος, μὴ Gv ἄνομος θεῷ,
ἀλλ’ ἔννομος Χριστῷ, ἵνα κερδήσω τοὺς ἀνόμους, »
"λθρει γὰρ ὅπως τὸ ἄνομος. εἶναι θεῷ παρωθούμε-
voc, ἔννομος elvat φησι τῷ Χριστῷ, τὸ ἀπ᾿ ἀμφοῖν
εὐχλεὲς ἀπονέμων αὐτῷ, χαὶ ὡς 8: χατὰ φύσιν τὸ
χρΏναι θεσμοθετεῖν, ἀνατιθεὶς ὡς ἐδαίρετον. "Ότε
τοίνυν χατὰ τὴν τοῦ ἁγίου φωνὴν, οὐχ ἄνομος ἂν eim
Θεῷ Χριστῷτις ἕννομος iv, ποῖος ἔτι λόγος ἑξώσειεν
ἂν τοῦ χαὶ νοµοθέτην εἶναι xal Θεὸν τὸν Yióv;

B. Οὐδεὶς, χαθάπερ ἐγώμαι.

A. Ἐποίσειε δ᾽ ἄν τις τοῖς εἰρημένοις εὖ µάλα καὶ
τόδε.

D B. Τὸ ποῖον ;

Α. Ὡς νομοθετοῦντα μὲν ἰδικῶς τε xal µόνον τοῖς
ἀρχαιοτέροις, ἢ τοῖς μετ᾽ ἐχείνους ἔτι, τὸν Πατέρα xai
Θεὺν Ίχιστα μὲν δὴ χαταδείξειεν àv, οἶμαι, τὶς, χατ-
αθρῄσαι δ' ἂν χαὶ λίαν ἁμογητὶ σὺν Yi τε xaX δι;
Yiov, Ποῦ γὰρ f| τίσι τεθεσµοδότηχεν ὁ Πατὴρ, σε-
σιγηµένου τε xal ἀπάντος τοῦ Υἱοῦ ;

B. Καὶ μὴν ὁ οοφὸς ἡμῖν ἐπιατέλλει Παῦλος, ὅτι,
« Πάλαι ὁ θεὸς λαλήσας τοῖς πατράσιν iy τοῖς προ
φήταις.» Μωσῆς δὲ τοῖς ἐξ Ἱσραὴλ ἔφη που πάλιν»
« Κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν ἑλάλησεν ἡμῖν ἐν Χωρήδ. »

£21

DE SS. TRINITATE DIALOGUS li.

LI

833

A. Εὐγε, ὦ à φιλότης, Τετηρηχότων γὰρ τῶν ἁγίων, A A. Euge, o charura caput. Nam cum 'sancti, ut

ὡς φἒς, τῷ προσώπῳ τοῦ θεοῦ χαὶ Πατρὸς τὸ ἀρχαῖον
ἐχεῖνο καὶ ἓν σχιαῖς χρησµῴδηµα, φἑρε σοι δειχνύω-
μεν ἴδιον ὄντα λόγον ὀνομάσαντος αὑτὸ τοῦ Υἱοῦ.
Αφῖχται γὰρ δὴ καταλύσων μὲν οὐδαμῶς, Ἐχιστα δὲ
ἀνατρέφων τὰ προφητῶν, ἀποπερανῶν δὲ μᾶλλον xal
προφήτας xai νόμον * ελΛέγω γὰρ ὑμῖν, φησὶν, ὅτι
ἰῶτα ἓν ἣ µία χεραία οὗ μὴ παρέἐλθῃ ἀπὸ τοῦ νόµου,
ἕως ἂν πάντα γένηται. Ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γη παρελεύ-
σεται, οἱ δὲ λόγοι µου οὗ μὴ παρέλθωσι. » Συνίης
οὖν ὅπως ἐχτελευτῆσαι δεῖν πάντη τε xal πάντως
ἅπαντα πρὸς ἀλήθειαν τὸν vópov εἰπὼν, ἰδίους ἔφη
λόγους αὐτόν; ᾿"Ίδοι δ' ἄν τις αὐτὸν, καὶ ἑτέρωθί που
δι) ἑνὸς τῶν ἁγίων προφητῶν ἀνακεκραγότα σαφῶς *
ελὐτὸς ὁ λαλῶν, πάρειµι.» Ἐνηνθρώπηχά τε χαὶ ἐν

ais, person: Dei ac Patris vetus illud οἱ umbratile
tribuant. oraculum, agedum ostendamus tibi, pro-
pria esse Filii verba qui effatus est ipsum. Venil
enim cerle nequaquam soluturus, nec ullo modo
eversurus prophetarum oracula, sed impleturus po-
tius legem et prophetas : « Dico enim vobis, inquit,
quod iota unum vel unus apex non przteribit a lege,
donec omnia. fiant **. Colum et terra transibunt,
verba autem mea non przteribunt**. » Intelligis
ergo quo pacto omnia prorsus ad veritatem termi-
nanda cum dixisset, legem sua verba esse dixit?
Praeterea licet alicubi per unum e sanctis prophetis
ipsum videre manifeste clamantem : « Ipse qui loque-

* bar, 44829 adsum***. » Homo factus sum, et in forma

εἴδει γέγονα. τῶν καθ) ὑμᾶς, 6 πάλαι λαλῶν, χαίτοι B hominisego, qui loquebar olim, quamvis Deus ac Pater

τοῦ θεοῦ xe Πατρὸς τὰ διὰ τῶν ἁγίων προφητῷν
χεχρησµῳδγχότος. "Οτι δὲ τῷ γε ἅπαξ τὴν τοῦ νομοθέ-
159 δόξαν ἔχοντι, φυσιχῶς ἕψεταί που πάντως χαὶ τὸ
δεῖν εἶναι κριτὴν, τοὺς ἀτιμάζοντας τὸ διορισθὲν, xat
εἰς τὸ σφίσι δοχοῦν ἆἁ ποχλίνοντας πικραϊῖς ὑποφέροντα
δίχαις, οὐδαμόθεν ἀμφίλογον.

B. Παντάπασι μὲν οὖν.

Α. Ὥσπερ οὖν εἰ χαλλἐγοιτοτυχὸν, εἷς μὲν νομοθέτης,
εἷς δὲ χρ'τῆς ὁ Πατὶρ, xav' οὐδένα τρόπον διολισθή-
σειεν ἂν τῆς ἐπ᾽ ἀμφοῖν δόξης τε xax ἁληθείας ὁ Yl,
ἐπείτοι τὸ διατέµνον οὐδὲν τΏς πρὸς θεὸν Πατέρα
ταυτότητος φυσιχῆς ᾿ κατὰ τὸν αὐτὸν, οἶμαι, τρόπον,
xàv εἰ µόνος ἔχειν τὴν ἀθανασίαν ὁ θεὸς λέγοιτο xav
Πατῆρ, οὐσιῶδες ἔσται καὶ ἐν Υἱῷ τὸ ἀξίωμα, xai

oracula sanctorum prophetarum ediderit, Quod au-
tem necessario sequatur, eum qui legislatoris glo-
riam naturaliter obtinet, judicem quoque esse, qui
ponis acerbis eos subdat qui dogmata proculcaye-
rint et ad nutum suum vixerint, nemini dubium
esse potest.

B. Prorsus quidem.

A. Quemadmodum ergo licet forte dicatur unus.
quidem legislator, unusque judex Pater*!', nullo
modo ab illa utriusque gloria οἱ veritate Filius ex-
ciderit, cum nihil ab identitate naturali cum Deo
Patre ipsum separet: ita plane licet solus habere
immortalitatem dicatur Deus ac Pater **, substan-

: tíalis erit.etiam in Filio diguitasilla, et una cum eo

συγχρηματιεῖ πάντως ἀθάνατος, fyyouy αὐτὴ χατὰ C plane dicetur immortalis, sive ipsa secundum na-

φύσιν ἀθανασία, xaX τοῖς τοῦ τεκόντος ὑψώμασι xac.
ηγλαϊσμένος, πρὀς τε ἡμῶν αὐτῶν xal τῶν ἁγίων
ἀγγέλων προσχυνηθήσεται. El δὲ δὴ φαῖεν ἂν οὐχ
ὧδε ταῦτ ἔχειν, xaY Φευδοµυθίας ἡμῖν ἐπιπλέχουσι
γραφὴν, κχαΐτοι πρεσθεύουσι τἀληθὲς, φραζόντων
ἐκεῖνο.

B. Τὸ «oiov aj;

Α. Πρῶτον μὲν εἰ τὸ ζωῆς xal ἀθανασίας τητὠώµε-
vov, οἴκοθέν τε τοῦτο οὐχ ἔχον, θνητὸν ἔσται πάντως,
xaX εἰσχεχριμένον ἔχει τὸ (fjv, ὡς παρ) ἑτέρου δο-
τόν;
B. Θνητὸν γὰρ ἔσται δυνάµει, τὸ μὴ ἀθάνατον φύ-
σει.

A. Καὶ πρός γε δῆ τούτοις, ἀποχρινάσθων ἔτι, τίς
ἂν νοοῖτο τυχὸν ἡ ζωῆς ἑνέργεια, εἰς τὰ ζωῆς
Eu»

. 'H ζωοποίησις δηλονότι, καθάπερ ἀμέλει xal
τὸ unten ἔργον ἂν εἴη φωτός.

A. Εὺ λέχεις. El δὲ 65 τις οἴοιτο, ζωογονεῖσθαι
μὲν πρὸς ἑτέρου τὴν ζωὴν, χαταφωτίζεσθαι δὲ xal
τὸ φῶς, ἄρα ἄν σοι δόξειεν εἰχάζειν ὀρθῶς ;

B. Οὔ «t που’ λογισμοῦ .δὲ μᾶλλον ἀπολισθεῖν τοῦ
σώφρονος. Zu γὰρ οὐχ ἔτι τὸ πρὸς ἑτέρου ζωοποιού-
μενον.

A. Όταν οὖν εἰς μέσον ἡμῖν ἤχῃ διακεκραγὼς ὁ
Μονογενής' ε Ἐγώ εἰμι dj ἀνάστασις xai ἡ ζωὴ, »

9 Matth, v,18. ** Mattb, xxiv, 25.

*** [δα. Lit, 6.

turam immortalitas, et Genitoris eminentia conspi-
cuus, cum a nobis ipsis, tum a sanclis angelis ado-
rabitur. Quod si dixerint h:zec ita non esse, et nobis,
tametsi veri cultoribus, mendacii criminationem in-
tendant, cedo illud.

B. Quodnam vero *

À. Primum quidem, utrum id quod vita et im»
mortalitate earet, idque a se non habet, immortale
prorsus futurum sit, et ascitiam vitam habeat
quasi ab alio traditam?

B. Mortale utique erit potentia quod non esi
immortale natura.

À. Ad hzc, respondeant quenain vitas operatio
concipiatur erga ea qua vita carent.

B. Vivificatio nimirum, quemadmodum nempe
et illuminare opus est fuminis.

A. Recte dicis. Si vero quis existimet viviflcari
quidem vitam ab altero, et illuminarl quoque lu-
men, an tibi videbitur recte opinari ?

D. Nequaquam, sed polius recia ratione desti-
tui. Vita enim jam non est illud quod ab alio vivifi -
catur.

A. Cum igitur Unigenitus prodeat clamans :
« Ego sum resurrectio et. vita*^, » num γίδια

*! Jac. iv, 12.

SJ Tim. vi, 16. 9 joan. xi, 25.

$95

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

$21

immortalitatis expertem esse putandum est, an Α ἀθανασίας ἑρήμην ὑποτοπητέον εἶναι τὴν ζωὴν, f)

secus ?
B. Non expertem sane. Vita enim est secundum
naturam immortalitas.

A. Cum igitur solus Deus ac Pater immortalita-
tem habeat (hzc enim nobis divinum oraculum pro-
didit), quo pacto banc haberet Filius? Verum exi-
stimo plane unitatem ipsam facillime demonstrare
in utroque substantialem esse vitam, et innatam
immortalitatem, non 483 ascititium bonum. Quod
si eo venerint amentia, ut dicendum existiment
alienum esse a Deo et Patre Filium, et alia qua-
dam ac propria seorsim przeditum esse natura, nec
vere Deum esse, quamvis secundum naturam in-
mortalis, imo vero ipsamet vita : anaon ea qux
soli divinze et ineffabili nature insunt, et propter
qux merito nos cum sanclis angelis eam suspici-
mus, tribuent ac inesse dicent etiam illi qui in
qreaturarum numero censetur demum, ut isti sane
stulte somniant?

B. Quonam modo?

A. Convenire certe naturali veroque Deo vivifi-
candi potentiam et esse vitam, ipsi quoque, sat
&cio, dixerint. Si ergo Pater substantialiter istud
est, Filius autem, ut ipsi volunt, naturali cum eo
identitate excidit, cumque eo humilitatis devenerit,
et vitam seipsum esse dicit, et quod eximium est
in Patris substantia naturz su:x arrogat, qui verum
esse non potest quod asserui ? Quod enim proprium

est ineffabilis naturas, translatum jam est etiam ad C

id quod non est ex ipsa, sed in ortum una cum
rebus aliis veluti vocatum. Inter ea enim qux esse
creduntur, primo loco Deus intelligitur, el postea
creatura. Interjectum autem plane nibil est. Annon
verum est quod dixi? |

B. Verum.

Α. Si ergo alterius est substantix Filius, nec iis
preditus quibus dicunt esse Patrem, quomodo in-
telligetur una esse et eadem prorsus operatio natu-
ralis eorum qui sic distant ratione modi quo exsi-
stunt? « Sicut enim, inquit, Pater quos vult vivi-
ficat, ita et Filius quos vult vivificat **. »

B. Enimvero, inquiunt : Vita quidem est Filius :

πῶςς
B. Ox ἑρήμην, πόθεν; ζωὴν γὰρ εἶναι τὴν χατὰ
φύσιν ἁἀθανασίαν.

A. Μόνου 6h οὖν τοῦ, φημὶ, θεοῦ καὶ Πατρὸς τὶν
ἀθανασίαν ἔχοντος (ὧδε Y&p που «b θεῖον ἡμῖν ἔφη
λόγιον), πῶς ἂν ἔχοι ταύτην ὁ Ylóc; ἀλλ' οἶμαί mo»
πάντως, ὅτι τὸ τῆς ἑνότητος χρημα διαδείξειεν ἂν
iv ἀμφοῖν, xat µάλα ῥᾳδίως, οὐσιώδη τὴν ζωὴν, xat
ἔμφυτον τὴν ἀθανασίαν, οὖκ εἰσποίητον ἀγαθόν. El
δὲ δη δεῖν οἵοιντο παραφρονοῦντες λέγειν, ὡς ὀθνεῖός
τε εἴη τοῦ cou καὶ Πατρὸς ὁ Υἱὸς, καὶ ἑτέραν τινὰ,.
καὶ ἰδίαν ἀπετέμετο φύσιν, xal τὸ ἀληθῶς εἶναι Θεὸς
οὐχ ἔχει, xalxot κατὰ φύσιν ἀθάνατος iv, μᾶλλον δὲ
αὐτόχρημα ζωή: &p' οὐχὶ τὰ μόνῃ τῇ θείᾳ καὶ ἁῤῥήτῳ
προσόντα φύσει, xal «X, δι ὧν εἰχότως τεθαύμασται
πρός τε ἡμῶν αὐτῶν χαὶ τῶν ἁγίων ἀγγέλων, περι-
θεῖεν ἄν, xal ἐνυπάρχειν ἑἐροῦσι, καὶ τῷ τελοῦντι
λοιπὺν ἐν κχτίσµασι, xazá γε τὸ αὗτοῖς φληνάφως
δοχοῦν;

B. Τίνα τρόπον;

A. Πρέπειν, οἷμαί που, τῷ γε ὄντως φύσει νε xal
ἀληθείᾳ θεῷ, χαὶ αὑτοὶ φαῖεν ἂν οἵδ' ὅτι, τὸ, ζωογο-
νεῖν δύνασθαι καὶ εἶναι ζωή. Ἐΐπερ οὖν τοῦτό ἐστιν
οὐσιωδῶς ὁ Πατὴρ, ἐξώλισθε δὲ, κατ ἐχείνους, τῆς
πρὸς αὐτὸν φυσιχῆς ταυτότητος ὁ Υἱὸς, xal σµιχρο-
πρεπείας εἰς τοῦτο τελῶν, xat ζωὴν ἑαυτὸν εἶναί φησι,
καὶ τῆς τοῦ Πατρὸς οὐσίας τὸ ἐξαίρετον τῇ ἰδίᾳ xa-
ταγράφει φύσει, πῶς οὐχ ἁληθὲς, ὅπερ ἔφην; 'Ex-
χεχόμιαται γὰρ Ἠδη τὸ τῆς ἁῤῥήτου φύσεως ἴδιον,
καὶ εἰς τὸ μὴ ὃν ἐξ αὐτῆς, χεχλημένον δὲ ὥσπερ ὁμοῦ
τοῖς ἄλλοις εἰς Υένεσιν. Νοηθεῖεν γὰρ ἂν Ev γε τοῖς
εἶναι πεπιστευµένοις, θεὸς μὲν πρὸ πάντων, xal μετὰ
τοῦτο, Χτίσις. Έτερον δὲ μεταξὺ τὸ σύμπαν, οὐδέν.
"H οὐχ ἀληθὲς ὅπερ ἔφην;

B. Αληθές.

A. Εἴπερ οὖν ἐστιν ἑτεροούσιος ὁ Υἱὸς, χαὶ οὐκ ἐν
olg εἶναί φασι τὸν Πατέρα, πῶς ἂν νοοῖτο µία τε xal
ἁπαράλλακτος ἑνέργεια φυσικἡ τῶν τῇδε διεστηχότων,
κατά γε τὸν τοῦ πῶς εἶναι λόγον; «Ὥσπερ γὰρ, φι-
αν, ὁ Πατὴρ οὓς θέλει ζωοποιεῖ, οὕτω xaX ὁ Υἱὸς
οὓς θέλει ζωοποιεζ. »

B. ᾽Αλλὰ vat, φασί. Ζωῇ μὲν ἔστιν ὁ Υἱὸς, ἔφη δ᾽

verumtamen dixit : « Bicut misit me vivens Pater, et p οὖν ὅμως: «Καθὼς ἀπέστειλέ µε ὁ ζῶν Πατὴρ, κἀγὼ

ego vivo propter Patreni **. » Vita igiturest propter
Patrem.

À. An ergo, miseri, ipsum etiam vivificari Filium
8 Deo ac Patre simul cum aliis, atque iis quz exter-
nam et ascititiam vitam habent, putabimus? Inter
mortales igitur Filius etiam collocabitur. Amitti-
tur enim id quod asciscitur, et qux» possidenda sus-
ceperis, eorum possessionem, si fors tulerit, amit-
tes, cum naturalibus legibus in firmo et inconcusso
$latU non conserventur.

B. Quomodo igitur ipse censebitur esse vita pro-

* joan. v, 21. ** Joan. vi, 358.

ζῶ διὰ τὸν Πατέρα. » Zw τοιγαροῦν ἐστι διὰ τὸν Πα-
πέρα.

A. "Ap' οὖν. ὦ γενναῖοι, xal αὐτὸν ζωοποιεῖσθαι
τὸν Υἱὸν παρὰ τοῦ θεοῦ χαὶ Πατρὸς ὁμοῦ τοῖς ἄλλοις
ὑποληψόμεθα, καὶ τοῖς ἔξωθέν τε χαὶ εἰσχεχριμέντν
ἔχουσι τἣν ζωὴν, ἑπαριθμητέον την ζωήν; Συντετάχθω
δὴ οὖν xa τοῖς ἀποθνήσχουσιν ὁ Υἱός * ἀπόθλητον γὰρ
τὸ εἰσχεχριμένον, καὶ ὤνπερ ἄν τις ἕλοιτο τὴν χτῖσ.»,
ἀπεμπολήσειεν ἂν αὐτὴν κατά γε τὸ ἐγχωροῦν, ὅτς
μὴ φυσικοῖς εἰς «b ἁραρότως ἔχειν διακρατοῖτο νό-
pote.

B. Πῶς οὗν olo ἄν τις αὐτὸν διὰ τὸν Πατέρα

825
ζωὴν, εἴπερ ἐστὶ xa αὐτὸς χατὰ φύσιν ζωή:

Α. Καὶ μὴν, τοῦτό γέ ἐστι τῆς Ex Θεοῦ xat Πατρὸς
εὐγενείας ἀπόδειξις, xal τῖς χατὰ φύσιν ταυτότητος
µήνυσις ἀχριθῆς..

B. Ilo; λέγεις;

Α. Ἔφη 13, οὗ tl που σαφῶς ζωοχονεῖσθαὶ παρὰ

£599 Πατρὸς, πλὴν ὅτι Zi) διὰ τὸν Πατέρα. .
t* B. Τί οὖν τοῦτό γε;

À. "Oct τῷ μὲν τὴν ἰδίαν ἔχοντι φύσιν ἀθανασίας
ἐρήμην χαὶ ζωῆς, εἰσποίητον δὲ παρ᾽ ἑτέρου τὸ χρῆμα
χερδαίνοντι, ἁρμόααι ἂν οἶμαι xal µάλα ὀρθῶς εἰπεῖν;
«ζωήν µοι δέδωχεν ὁ Πατήρ.» Too γε μὴν εἰδότος, ὅτι
ζωὴ πέφηνεν Ex ζωῆς, χαὶ xapmby οὐσίας ἔχει τὴν
ἀθανασίαν, τὸ φάναι θεοπρετὲς, « Zo διὰ τὸν Πατέρα.»

"Apa γὰρ, εἰ τοῦ ἀνθρώπου γέννημα τυχὸν λογικὸν B

&x λογικοῦ πεφηνὸς τοῦ ἰδίου πατρὸς, Λογικόν εἰμι,
λέγοι, διὰ τὸν πατέρα, T] γοῦν καθ᾽ ἕτερον τρόπον ἡ
πυρὸς εἰς τὸ ἔξω διεχφοιτῶσα θερµότης, εἰ φωνὴν
ἰεῖσα λέγοι, θερμὴν ἔχω τὴν προσθολὴν διὰ τὸ ἐξ οὗ
πέφηνα πῦρ, οὖκ ἄν τῷ δόξειαν, et Ye νοῦν ἔχοι, φύ-
σεων ἰδιότητα τὴν ἐξ ὧν εἰσὶ λαχόντα μᾶλλον ἐφ᾽
ἑαυτοῖς, ?) Yoov εἰσπεπορισμένην xai ἓν τάξει τῶν
δεδωρηµένων τὴν τοῦ εἶναι τοιῶσδε δόξαν EXelv ;

B. "Eo:xev. |

À. Zfj τοιγαροῦν 6 Υἱὸς διὰ τὸν Πατέρα. Ζωὴ γὰρ
ix ζωῆς πέφηνε τοῦ Πατρὸς, ἁληθινὸς iv θεὸς κα-
θάπερ ἀμέλει χαὶ ὁ τεκὠν. Συλλήπτορα δὲ τοῖς ἔμαυ-
τοῦ ποιήτοµαι λόγοις καὶ τὸν σοφώτατον Ἰωάννην,
ὡδὶ γεγραφότα περὶ αὐτοῦ ' «Καὶ οἴδαμεν ὅτι ὁ χἰὸς
τοῦ θεοῦ Ἠχει, χαὶ ἔδωχεν ἡμῖν διάνοιαν ἀγαθὴν,
ἵνα γινώσκωμεν τὸν ἀληθινὸν θεὸν, xal ἑσμὲν ἐν τῷ
ἀληθινῷ Ἰησοῦ Χριστῷ, τῷ Υἱῷ αὐτοῦ. Οὗτός ἐστιν
ὁ ἀληθινὸς θεὸς, καὶ ζωὴ fj αἰώνιος. » "Apa δἠ σοι
τοῦδε ἂν Υένοιτο φανερώτερον ἔτι, ἤγουν εἰς ἐλέγχους
εὐσθενέστερον, τοῦ μὲν ἑτεροίως ἔχειν οἴεσθαι τὸν
Yibvy, ἡ ὥσπερ ἂν Éyot χατὰ φύσιν ὁ Πατήρ;

B. υὐδὲν, ὡς ἐγώμαι, τῆς τοῦ Θεολόγου φωνῆς
ἅμαχόν τινα τοῖς διεναντίας ἐξανιστάσης τὴν papro-
ρίαν. Πλὴν εἰ λέγο.το θεὸὺς ἀληθινὸς ὁ }ὸς, διαγελῶ-
σιν εὐθὺς, xal φασιν οὐχ εἶναι θεὸν μὲν ὄντως ἆλη-
θινὸν, χεχαρίσθαι δὲ αὐτῷ τοὔνομα χατὰ θέλησιν τοῦ
Πατρός. Eq γάρ που, φασὶν, ὁ θεσπέσιος Παῦλος,
ὅτι «Ὁ θεὸς αὐτὸ» ὑπερύψφωσε, xal ἐχαρίαατο αὐτῷ
ὄνομα τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα. »

Α. Κεχαρίσθαι μὲν αὐτῷ ὄνομα τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα,
. φαίην δ' ἂν, ἴσθι τοι, καὶ αὐτὸς ἐγώ. Τὸ γάρτοι φλη-
νάφως ἀντιφέρεσθαι δοχεῖν ταῖς τῶν θεαλόγων φὠναῖς,
οἰηθείην ἂν o) τί που φρενὸς ἀγαθῆς, λογισμοῦ δὲ
μᾶλλον παραπαίοντος ἤδη πως xat ἐξεστηχότος ἁδρα-
vic ἐγχείρηµα. Καταπέπληγµαί γε μὴν τὸ εἰς ἁπάτην
εὐμήχανον τῶν διεναντίας, ot vs τὴν μὲν τοῦ xcya-
ρίσθαι πρόφασιν, οὐδ' ὅσον εἰς νοῦν ποιεῖσθαι σπου-
δάζουσι, λεξιθηροῦσι δὲ οὕτως καὶ τριποθήτως ἁρπά-
ζουσ. πᾶν ὅπερ ἂν φαίνοιτο τῇ τοῦ Υἱοῦ τιμῇ τε xai
δόξῃ χαθεστηχὸς ἑναντίον, ὡς οὐδὲν ἡγεῖσθαι τὸ
ἄμεινον, χαίτοι τὸν τοῦ δεδωρῆσθαι χαιρὸν, οὐχ ἔτε-

DE SS. TRINITATE DIALOGUS ij.
Qu, À Pler Patrem, siquidem est etiam ipse secundum

826

paturam vita?

Α. Atqui nobilitatem quam habet ex Dco et Patre
ietud declarat, et naturalem. identitatem diserte
indicat.

48/4 B. Quomedo dicis?

Α. Dixit enim, non utique aperte vivilcari se a
Patre, sed vivere se propter Patrem.

D. Quid vero istud est?

Α. Quod ei qui propriam naturam habet immor-
talitatis οἱ vite expertem, istudque ob alio velut
ascititium accipil, dicere jure convenit : « Vitam
mihi dedit Pater.» At qui novit se prodiisse vitam ex
vita, et substantix fructum habere immortalita-
lem, diclurus est utique pro eo ac Deum decet :
« Vivo propter Patrem **. » An enim si filius hominis
rationalis nimirum ex ratiouali patre prognatus di-
ceret: Rationalis sum propler patrem : aul calor.
qui ex igne mittitur, si loqueretur , ac diceret: Vim
habeo calidam, propter ignem, ex quo prodii: non
cuivis san: menüs videbuntur naturarum quibus
constant proprietatem nmacla, potius iu seipsis,
quam aliunde ac veluti precario ut eo modo sirt
accepisse? |

B. fia plane.

A. Vivit ergo Filius propter Patrem. Vita enim
ex vila Patre processit, cum sit verus Deus, quem-
admodum nempe et Pater. Meis autem dictis
astipulatorem adhibebo sapientissimum Joanuem,
qui de ipso in hunc modum scripsit: « Et scimus

C quoniam Filius Dei venit, et dedit nobis sensum

bonum, ut cogüoscamus verum Deum, et simus in
vero Jesu Christo Filio ejus. llic est verus Deus,
εἰ vita zeterna ". » An tibi demum videbitur hoc
esse quidquam' manifestius, aut ad confutàndam
opinionem illam robustius, qua putatur aliter se
habere Filius quam eit secundum naturam Pater ?

B. Nihil, ut reor, cum Theologi vox inexpugna-
bile quoddam adversariis testimonium opponat.
Verumtamen si dicatur Deus verus Filius, risu
statim. difüuuunt, aiuntque non esse Deum quidem
certe verum, sed ei ex voluntate Patris nomen tra-
ditum. Dixit enim alieubi divinus Paulus, inquiunt :
« Deus exaltavit illum, et donavit illi nomen quod
est super omne nomen **, )

À. Datum esse quidein ei nomen quod est super
omne nomen, me quoque dicturum scias velim.
Stulle enim repugnare velle theologorum dictis,
non utique $a3na mentis, sed emots potius οἱ atto-
nite imbecillum conatum esse reor. Verumtamen
adversariorum propensionem in errorem admiror,
qui causam cur datum sit, nein animum 485
quidem inducere volunt, sed ex syllabis et vocibus
tam avide captant et arripiunt quodcunque videtur
Filii honori et glori: contrarium, ut nihil melius
putent, quamvis tempus quo datum est non aliud
nobis divinitus allata Scriptura de(iniat, quam illud

** Joan. v, 26; vi, 58, *' IJoan. v, 20. ** Plilipp. u, 9.

827

S. CYRILLI ALEXANDRINt ARCHIEP.

N 834

ipsum, quo « in forma Dei Unigenitus cum esset, A pov ἡμῖν τῆς θεοπνεύστου διοριζούσης l'oàgt, 1)

nou rapinam arbitratus est csse se :equalem Deo,
sicut scriptum est, sed semetipsum exinanivit, for-
mam servi accipiens, in similitudinem hominum
factus, et habitu inventus ut homo, humiliavit se-
metipsum factus obediens usque ad mortem, mor-
tem 3sutem crucis. Tunc enim certe et Deus exal-
tavit ipsum, et dedit ei nomen quod est super
omne nomen, ut in nomine Jesu omne: genu flecta-
tur, coelestium, terrestrium, et infernorum, et
omnis lingua confiteatur quia Dominus Jesus Chri-
stus in gloria est Dei Patris **. »

B. Quid hoc ergo rei est?

Α. Aperta et plana est semita que recie sentien-
tes ad veritatem perducit. Attende igitur, amice.
Per gratiam accipere nomen quod est super omne
nomen, illud est quod dicitur exinanitio, et Verbi
per incarnationem ad nos usque demissio. Quod si
in conditione inanitionis reperitur illud, accipere,
utique ea qua inanitionem przcedunt accipere non
potuit, preterea quod naturaliter erat id quod est,
hoc est, in forma Dei ac Patris. Et, si demisit
seipsum e suprema εἰ praecellenti quadam re ad
inferiorem, utique ad id quod erat, rursus evehe-
tur, non. alienum honorem et gloriam repetens,
sed propriam ac pristinam. Quod si permagui zsti-
ment asserere Filium velut ad inusitatum honorem
εἰ gloriam pervenisse, cum nomen super omne

nomen, tanqaam a Patre datum accepit, nihil jam C

prohibet, opinor, quominus opposito modo capia-
mus Incarnationis mysterium, et res plane con-
versa sit in contrarium. Quo pacto, dicam. Nam si
accipere, nón est inanitio Filio, sed illi potius
exinanilo contigit ea reperire qua neutiquam ei
substantialiter inerant, inanitio quidem erit, si
vere sstimare volumus, tempus illud quod inaní-
tionem przecéssit, precellentia autem et gloriz,
illud, quo nescio quomodo exinanitus esse dicitur,
quamvis ea possideat qux naturam ejus et modum
{86 excedunt, et repente invadat ea qux» incom-
parabiliter superant priorem, in quo erat statum.
Constat igitur ex tua recteque sentientium opinione
putandum, tunc certe datum esse Filio nomen,
quod est super omne nomen, cum etiam forma no-
stra assumpta velut unus e nobis, ín Filium ascri-
ptus. est Dei, adoptatus nobiscum, et propter nos,
ille verus ac gérmanus, ut et nos, propter ipsum
filii, snpernaturalis gloriz: simus participes. Nun-
quid rité et orditie procedit oratio?

B. Procedit sane.

A. Atqui cum nobis propositum sit meliora sen-
tire quam sit illorum stulta lemeritas, illzsam
quidem servabimus Uuigeniti gloriam, consilia au-
tem destruemus, et omnen asliitudinem extollentem
ge, ut scripuim est, et in captivitatem redigemus

ο l'hilipp. 1, 6-11.

ἐχεῖνον αὐτὸν, xa0' ὃν « Ἐν μορφῇ 8:00 ὑπάρχων ὁ
Μονοχενὴς, οὐχ ἁρπαγμὺν ἠγήσατο τὸ εἶναι (oa Θεῷ,
καθὰ γέγραπται, ἀλλ᾽ ἑαυτὸν ἑχένωσε, μοργὴν δού-
λου λαδὼν, ἓν ὁμοιώματι ἀνθρώβων γενόμενος, xal
σχήµατι εὑρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος, τεταπείνωχεν Sau-
τὸν, Υενόµενος ὑπήχοος µέχρι θανάτου, θανάτου M.
σταυροῦ. Τότε γὰρ 55 χαὶ ὁ θεὸς αὐτὸν T
xai ἐχαρίσατο αὐτῷ ὄνομα τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα, tei
bv τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ dv γόνυ xájujm ἑπουρανίων,
καὶ ἐπιγείων, καὶ καταχθονίων, xal πᾶσα γλῶσαα .
ἐξομολογήσηται, ὅτι Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς εἰς δόδαν
θεοῦ Πατρός.»

B. T( οὖν τοῦτό γε;

A. Οἶμος ἂν εἴη φιλἠ τε καὶ ὁμαλὴ τοῖς ἐθέλουσιν
ὀρθῶς νοεῖν, ἀναφέρουσα πρὸς τὸ ἀληθές. Σύνες οὖν,
ὦ τᾶν, τὸ ὡς y χάριτος τάξει λαδεῖν τὸ ὄνομα «b
ὑπὲρ xdv ὄνομα, τουτέστιν ἡ λαλουμένη χένωσις, xal
ἡ πρὸς ἡμᾶς οἰχονομιχὴ τοῦ Λόγου ταπείνωαις. El
δὲ ἐν τοῖς τῆς χενώσεως µέτροις εὑρίσχεται τὸ λαθεῖν,
ἑξεστηχότα που πάντως τοῦ χρῆΏναι λαθεῖν τὰ πρὸ
τῆς χενώσεως ὁρᾶται λοιπὸν, διά vé τοι τὸ χεχτΏσθαι
φυσικῶς ὅπερ fv, τουτέστι, τὸ ἐν μορφῇ τοῦ θεοῦ
xaX Πατρός. Καὶ εἰ τεταπείνωχεν ἑαυτὸν, ἐξ ἀνψχ,-
σµένου τινὸς xai, ὑπερανέχοντος πράγματος ἐπὶ τὸ
μεῖον ἐλθὼν, ὑπονοστήσει που πάντως εἰς ὅπερ ἂν
ὑφούμενος, οὐκ εἰς ἀλλοτρίαν ἀναθρώσχων τιμήν τε
xoi δόξαν, ἀλλ' ὡς εἰς ἰδίαν ἐν ἀρχαῖς. El δὲ δὴ
ποιοῖντο περὶ πολλοῦ τὸ ἰσχυρίζεσθαι δεῖν, ὡς εἰς
ἀσννήθη τιμήν τε χαὶ δόξαν ἀναπεφοίτηχεν ὁ Υἱὸς,
τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα λαθὼν ὡς δοτὸν παρὰ τοῦ Πατρὸς,
οὐδὲν ἔτι τὸ ἀντιτεῖνον, χατά γε τὸν ἓν εἰκότι λόγον,
ἀντίστροφον fü πειρᾶσθαι νοεῖν τῆς μετὰ σαρχὺς
οἰχονομίας τὸ µυστήριον, xal µετατετράφθαι «b
χρῆμα πρὸς πᾶν τοὐναντίον, Epi) δὲ χαὶ ὅπως. El
γὰρ µή ἐστι χένωσις τῷ Yl τὸ λαθεῖν, εὕρημα δὲ
μᾶλλον αὑτῷ τῶν οὐδαμῶς προσπεφυχότων, οὐσιωδῶς
χενωθέντι συµθέδηχε, χένωσις μὲν er ἂν κατά ve τὸ
ἀληθέστερον, ὁ πρὸ τῆς χενώσεως χκαιρὸς, ὑπεροχῆς
δὲ xai δόξης, ὁ xa0' ὃν o)x οἵδ' ὅπως χεχενῶσθαι
λέγεται, xalzot χαταχτώμενος τὰ ὑπὲρ φύσιν τε xal
µέτρον τὸ ἑνὸν αὐτῷ, xat τοῖς ἀσυγχρίτως ὑπερχει-
µένοις ἢ πρότερον ἣν, ἁδοχήτως ἐπιπτδῶν. "Apapsv
οὖν, ὅτι χατάἀ ve τὸ ὀρθῶς ἔχειν xai αὐτῷ σοι δοκοῦν,

D. πρέποι ἂν δὴ τότε δεδόσθαι νοµίζειν τὸ ὄνομα τῷ Υἱῷ

τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα, ὅτε xol σχΏμα τὸ χαθ) ἡμᾶς
ὑποδὺς, ὡς εἷς ἐξ ἡμῶν, εἰς Ylbv ἐγράφετο Θεοῦ,
θετὸς μεθ) ἡμῶν χα) δι ἡμᾶς, ὁ γνήσιος, ἵνα xa
ἡμεῖς δι) αὐτὸν, υἱοὶ τῆς ὑπὲρ φύσιν εὐχλείας ἐπι-
ὁραττόµενοι χοινωνοί. Ἡ οὐκ οἴει κατευθὺ τοῦ πρέ-
ποντος δ.αστείχειν ἡμῖν τὸν ἐπὶ τῷδε λόγον;

B. Elo: γὰρ οὖν.

Α. Καΐτοι τῆς ἐχείνων δυσθουλίας τὰ ἁμείνω εὖ
µάλα φρονεῖν διεσχεµµένοι, ἁλώδητον μὲν τὴν τοῦ

΄Μονογενους τηρῄσομεν δόξαν, λογισμοὺς δὲ χαθαιρή-

σοµεν, xaX πᾶν ὕψωμα ἐπαιρόμενον, χαθὰ γέγραπται,
καὶ πᾶν αἰχμαλωτιοῦμεν vónua εἰς τἣν ὑπαχοὴν

΄

520

ΡΕ SS. TRINITATE DIALOGUS III.

550

αὐτοῦ. El δὲ δη τοῦτο δρᾶν οὐχ. ἀνεξόμεθα, παραχω- A omnem intellectum in obsequiuni ejus '*. Sin autem

efjsopev δὲ τὸ χρῆναι vordv ταῖς ἑχείνων συχοφαν-
τίαις, καὶ τοῦ αἶναι θεὸν ἀληθῶς ἐχπέμφομεν τὸν
Νονογενη, kgi οὕτω παρ ἡμᾶς οὐδὲν κεκτῆ-
αθαι τὸ πλεον, ον

. Β. Φράσαις ἂν ὅπως, ἡ κατοχνήσεις εἰπεῖν.

ών, Καὶ μὴν ἔγωγε προθύµως ἐρῶ, κατοχνήσαιµι

- γὰρ ἂν, Év γε τούτοις, οὐδαμῶς. Ἡ Y&p o9x ἀληθὲς

εἰπεῖν, ὡς εἶπερ αὐτῷ χεχάρισται τὸ ὄνομα τὸ ὑπὲρ
πᾶν ὄνομα, καὶ δοτὸν ἤδη πως, τὸ διαχεχλῆσθαι θεὸς,
ἀπολισθήσειεν ἂν αὑτοῦ χατά Ye τὸ ἐγχωροῦν; Τὸ
γάρτοι δοτὸν, οὐχ εἰσάπαν ἐρηρεισμένον. Καταχινδυ-
νεύσειε δ' ἂν xal αὐτὸς ὁ Πατὴρ, ὅσον Ίκεν εἰς λογι-
σμοὺς, εἰς ἃ p θέµις εἰπεῖν. Ἔσται γὰρ µείων fj

id facere non sustinebimus, sed illorum calumniis
cedemus, et Unigenitum revera divinitate privabi-
mus, ct hoc pacto nihil amplius quam nos habere
dicemus.

B. Quo pacto expones, opinor, neque id gra-
vate.

.À. Ego vero libens dicam, nec enim hic hzerebo.
Nonne dictu verurh est, si datum est ipsi nomen
quod est super omne nomen, et ex munere habet
Dei appellationem, εδ) dejectum iri cum se dabit
occasio? Quod enim datum est, non usquequaque
firmum est. Sed et ipsi Patri, quantum ratione con-
sequi possumus, ea contingent qus dictu nefas.
Minor enim erit quam Fitius, et Genltoris naturam

καθ Yibvw, καὶ τὴν τοῦ γεγεννηχότος ὑπερχείσεται B superabit, qui secundum ipsos minor est, inio vero

φύσιν ὁ xav αὐτοὺς ἐν ἐλάττοσι, μᾶλλον δὲ, ὁ τὴν
τῆς θεότητος δόξαν παράσηµον ἔχων, καὶ νενοθευµέ-
νοις ἁδιώμασιν ἐἑπαυχήῆσας μόλις, εἵπερ ἑστὶν ἀληθῶς
ἐν φιλῷ xat uóvo τῷ χεχλῃῆσθαι θεός,

B. Ὡς δεινά γε ὁ λόγος ἡμῖν εἰσφέρει τὰ ἄτοπα |

Λ. Δεινά γὰρ, ὡς ἀληθῶς, πλὴν ἀναγχαίαν ἔχοντα
τὴν παράθεσιν. Μετασοθεῖ γὰρ ἔσθ᾽ ὅτε τὸ μὴ ὀρθῶς
ἔχειν ὑπειλημμένον, ἐπὶ τὸ χρῆναι φιλοθηρεῖν τὸ
νενευχὸς εἰς ἀλήθειαν. Εἴπερ οὖν, ὡς ofovcat, µεμιό
αθοφόρηχεν ὁ Υἱὸς, καὶ ἀντέχτισιν ὥσπερ τινὰ. τῆς
χενώσεως ἑχομίσατο παρὰ τοῦ θεοῦ καὶ Πατρὸς τὸ
ὄνομα, πρὸ τῶν τῆς χενώσεως χρόνων, καὶ αὐτοῦ δὲ
τούτου τητώµενος νοοῖτ ἂν εἰχότως, εἴπερ ὁρᾶται
πεπλουτηχὼς ἐν χρόνῳ κατ’ αὐτὴν, τὴν εἰσποίητον
ταυτηνὶ xal εὐαπόθλητον χάριν. Εἶτα, πῶς fv bv
-μορφῇ χαὶ ἰσότητι τοῦ 8:00 xal Πατρὸς, χένωσιν
μὲν οὕπω τὴν ἐχούσιον ὑποστὰς, μορφὴν δὲ xal μέ-
τρον τὸ δουλοπρεπὲς. οὐχ ἀξιώσας ἑλεῖν; Οὐ γὰρ
ἁρπαγμὸν ἠγήσατο τὸ εἶναι ἴσα θεῷ, χαίτοι τοῦτο
ἔχειν ἐξόν. Etxep οὖν εἶναί φαµεν, καὶ πρὺ τῶν τῆς
κενώσεως χρόνων, ἐν μορφῇ καὶ ἱσότητι τοῦ Πατρὸς
τὸν Υὸν, ἐχτετίμηται δὲ χενωθεὶς, καὶ ἀναπεφοίτη-
χεν εἰς µέτρον τῆς ἑνούσης αὐτῷ δόξης τὸ ὑπερτεροῦν,
ὑπερήλατό που τάχα χαὶ αὐτὸν τὸν Πατέρα.

B. Ὡς δριμὺς ὁ λόγος |

A. Αληθὴς δ᾽ οὖν ὅμως, τό ve ἦχον εἰς λογισµούς.
Καὶ εἰ μὲν δή τι τὸ ἄμεινον &toxexégbaxev ὁ ὙΥἱὸς,
τὸ ὑπὲρ mi» ὄνομα λαθὼν, ὑπερανεστλξει που πάν-

qui deitatis gloriam adulterinam habet, et spüriis
honoribus vix: gloriatur, siquidem nuda et sola
appellationc Deus est.

B. Quam grates absürditates nobis proponis !

Α. Graves: utique, sed necessario proferendas.
Quod epim: rectum non esse putatur interdum nos
adigit ut studiosius indagemus id quod ad verum
tendit; Si ergo, ut existimant, mercedem tulit Fi-
lius, et remunerationem veluti quamdam inanitionis
reportavit a Deo et Patre nomen illud, ante inani-
tiorijs tempus etiam illo ipso carere merito cense-
bitur, οἱ tempore iliius obtineisse videtur asciti-
tiam lianc et facile perituram gratiam, Jam quomo-
do esset in forma et xqualitate Dei ac 48f. Patris
inanitionem quidem voluntariam nondum perpessus,
Sed nec fermam et statum servilem accipere di-
gaatus? Non enim rapinam arbitratus est esse se
zqualem Deo, licet istud habere liceret. Si ergo
esse dicimus etiam ante inanitionis tempus in forma
et zqualitate Patris Filiam: postquam autem est
exinanitus, auetos est honoribus, et in statum
evectus inuMa sibi gloria prestantiorem, ipsum
utique Patrem etiam superavit.

D. Quam acuta óratio !

Λ. Vera tamen, si recie philosophamur. Et sane
si quid przstabilius lucratus est Filius, accepto
nomine quod est super omne nomen, in sua natura

τως Év Υε τοῖς καθ) ἑαυτὸν, xai τὴν τοῦ Odo xot pyomnino przpollebit, et Dei ac Patris superabit na-

Πατρὸς πλεονεκτήσει φύσιν. Τουτὶ γὰρ ἡμῖν ὁ δρι-
μὺς ἀρτίως κατέδειξε λόγος. Ei δὲ fita μὲν ἐν
&usivoaty Ίπερ Tiv, χᾶν εἰ νοοῖτο λαθὼν, χατίδοι τις
ἂν αὐτὸν, προσετίθει δὲ τὸ σύμπαν dj χάρις οὐδὲν,
οὐχ ἀσύφηλοι xaY φευδοεπεῖς ἁλοῖεν ἂν, οἱ θράσους
εἰς τοῦτο προήχειν οὐ παραιτούµενοι, ὡς Ίδη ράναι
τολμᾷν, ὅτι μικρὰ τὴν χτίσιν, ἵνα μὴ λέγοιμι παν-
τελῶς οὐδὲν, ἡ τῆς ἀῤῥήτου θεότητος πλεονεκτήσει
φύσις; Ὀνήσει δ ἂν Ἠχιστά γε πρὸς τὸ λαβπρό-
τερον ἀναφέρουσα, xal el τῳ τυχὸν τῶν ὄντων περι-
θείη τὰ ἑαυτῆς. 'AXX ὧδε νοεῖν, ἁπόπληκτον * ἀξιό-
πιστα δὲ τὰ θεοῦ, καὶ εἰς ληξιν ἀναφέρει τὴν ἀνω-

19 Cor. x, 9.

turam; Hoe enim nobis acris illa mox demon-
stravit oratio. Sin autem nihilo prestantior ipse
quam erat videatur, licet accepisse intelligatur,
et nihil prorsus adjeeerit gratia: annon stolidi
et mendaces erunt, qui eo progredi audacis non
reeusant, ut jam dicere andeant, paulo, nedum

. nihilo prorsus, creatura saperiorem fore ineffabilem

deitatis: naturam? Nihil autem profaerit ad no-
piliorem statum rem aliquam evelere, licet ei sua
tribuat. At. stupidorum est in animunt ' istud in-
ducere, divins quippe res spectatissimie sunt, et
ad summar perfecuionem evehunt, adeoque seipse

851

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

822

quodammodo melior tandem Deus ac Pater vide- À τάτω᾿ ἑαυτοῦ πως Ίδη, xal ἁμείνων ὁ θεὺς xat Tla-

bitur, et
largitor.

B. Quonam pacto?

Α. Cum enim Filio dedit nomen, eum summum
et excelsum fecit, qui in forma et. asqualitate cum
ipso erat, etiam anle inarnitionis tempus, quique
innata ei gloria nullo modo inferior erat. An-
mon igitur quisquilie sunt isthzec demum, et blas-
phemiarum atrocitas, et absurditas rationum qu:
extremam ignorantiam olet?

meliorum quam ea in quibus est,

B. Ita prorsus.

À. Est et alia ratio qua eorum absurditatem jure
merito condemnes, opinor, si hoc in animum
induxeris. Nam si Filius novit se solius nominis
deitatis usuram habere, idque sibi naturze fructum
non esse, quid illum adigit ut aperte clamet: « Ego
sum veritas * ? » Nam quod adulterinum est,
verum mon est, et quod externis et ascititiis
ornamentis apparet esse id quod non est secun-
dum naturam, vi quidem jngreditur et irrumpit
audacler iu opinionem veritotis, cum ila revera
se non habeat, et rationum indagine manifestatur
abeurditas. Quidni 486 vero ficiitiis diis seipsum
annumerandum putavit, qui non est natura Deus,
sed seorsim a sanctorum urba, in peculiarem
veluti quemdam locum, nullique aliorum pervium
concessit, dicens: « Si illos dixit deos, ad quos
sermo Dei factus est, et non potest solvi Scriptura :
quem Pater sanctificavit et misit in mundum, vos
dicitis: Quia blasphemas, quia dixi: Filius Dei
sum"*?» Si enim illi, inquit, vocati sunt dii,
propteres quod Dei sermonem admiserunt, et animo
susceperunt, quomodo non erit. Deus, is, propter
quem illi sunt dii ? Deus enim erat Verbum, ut ait
Joannes ** , Illud autem, « erat, » non recentiorem
ei gloriam tribuit, sed omni tempore antiquiorem.
Quo enim demum evadet illud, « erat, » aut. ad
quem finem perveniet, cum semper ulterius proce-
dat, et irrevocabili cursu feratur, et tempori
prioritatem cedere nesciat, et quodammodo cogita-
tionem omnem ultra tempus przcurrai?

D. Recte dicis ; tempore euim prius utique semper
est illud,« erat, »

À. Porro divus Paulus non spuriis quidem digni-
tatibus conspicuum Filium, sed natura potius Deum
illum esse novit, unitate substantiali et naturali
cum Patre et Deo ipsum conjungens.

B. Quonam modo?

À. Sic enim scribit: « Nam etsi sunt. qui dicantur
dii multi e& domini multi, in cceloet in terra, nobis
tamen unus Deus, Pater ex quo omnia, et unus
Dominus Jesus Cbristus, per quem omnia "*. » Si
norat igitur ipsum esse inter eos nutmeranduim qui
dii sunt per gratiam, quidui promiscue cum οἳ-

teris eum collocans, uuum et solum nobis de-

" joan. xiv, 0. 7* Joan. x, 95, 560. 7 Joan. 1,

«hp ὀφθήσεται, xai τῶν ἀμεινόνων ἢ iv οἷς ἔστι
δοτἠρ.

Β. Τίνα τρόπον;

A. "Ev μορφῇ γὰρ ὄντα Ne
αὐτὸν, τὸν Υἱὸν καὶ πρὀ γε τῶν"
νων, xal χατ᾽ οὐδένα τρόπον τῆς ἑνούσης αὐτῷ δε
μειονεχτούµενον, ἄνω που xai ὑψπλὸν ἑτίθει
ὄνομα δοὺς τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα αὐτῷ. ᾿Αρ οὖν oU
συρφετός τε Ίδη ταντὺ, xal δυσφημιῶν ἀγριότης»
xal λογισμῶν ἁτοπία, τῆς ἁπασῶν ἑσχάτης ἁμαθίας
ἑξόζουσα ;

B. Πάνυ μὲν οὔν.

Α. Καὶ ἑτέρως δ᾽ ἄν τις τῆς ἐχείνων ἁτοπίας δι-
καιοτάτην ἂν, οἶμαι, ποιήσαιτο τὴν κατάῤῥησιν, xà-

B χεῖνο διεσχεμµένος. El γὰρ οἶδεν ἑαυτὸν ψιλῷ διαχς-

χρημένον ὀνόματι τῷ τῆς θεότητος ὁ Υἱὸς, xa οὗ
φύσεως ἔχοντα τὸ χρῆμα χαρπὸν, τί τὸ ἀναπεῖθον
ἀναφανδὺν Ίδη βοᾷν' « Ἐγώ εἰμι ἡ ἀλήθεια»» Τὸ
γάρτοι νόθον, οὐκ ἀληθὲς, xal τὸ τοῖς ἔξωθεν xal
εἰσχεχριμένοις ὡραϊσμοῖς. οὐχ ὅπερ ἑἐστὶ χατὰ φύσιν
ὁρώμενον, εἰσθιάζεται μὲν xal εἰσδύνειν ἁποτολμᾶ
τῆς ἀληθείας τὴν δόξαν, ἔχοι δ᾽ ἂν οὐχ ὧδε κατὰ ἁλή-
θειαν, xal βασάνοις ταῖς ἐκ λογισμῶν, ἀχαλλὲς ἐς-
ελέγχεται. TU δὲ οὐχὶ τὸ χατὰ θέσιν θεοῖς ἁαυτὸν
ἑπαριθμεῖν ὁ μὴ φύσει θεὸς (pzzo δεῖν, τῆς δὲ τῶν
ἁγίων ἁπαλλάξας πληθύος, xat εἰς τόπον ἴδιον ὥσπερ
τινὰ καὶ οὐδενὶ τῶν ἄλλων βατὸν, ἀνεφοίτα, λέγων’
« Ei ἐχείνους εἶπε θεοὺς πρὸς οὓς ὁ λόγος τοῦ θεοῦ
ἐγένετο, xal οὐ δύναται ἡ Γραφὴ λυθῆναι, ὃν ὁ Πα-
τρ ἡγίασε, xaX ἀπέστειλεν el; τὸν κόσμον, ὑμεῖς λέ-
γετε, ὅτι Βλασφημεῖς, ὅτι εἶπον: Υἱὸς θεοῦ εἰμι; »
Ei γὰρ ἐκεῖνοι, qnoi, διακέκληνται θεοὶ, τὸν του
θεοῦ λόγον εἰσοιχισάμενοι, καὶ εἰσδεδεγμένοι κατὰ
ψυχἠν, πῶς οὐχ ἂν εἴη θεὺς, ὁ δι ὃν ἐχεῖνοι θεοί,
θεὸς γὰρ ὁ Λόγος ἣν, χατὰ τὴν Ἰωάννου φωνίν. Τὸ
δὲ, « v, » οὐ νεωτέραν αὐτῷ τὴν δόξαν, ἀλλὰ παντὸς
6h χρόνου πρεσθυτἐραν ἀνάπτει, Διαπέσοι yàp ἂν
ὅποι ποτὲ ἄρα τὸ, «Tv, » f] πρὸς ποῖον ἡμῖν ἀφίξεται
τέλος, ἀεὶ προσωτέρω χωροῦν xal ἀσχέτῳ δρόμῳ
πεµπόµενον, καὶ χρόνῳ χαρίκεσθα: τὸ πρεσθύτερον
οὐχ εἰδὺὸς, προαναθρώσχεἒιν δὲ ὥσπερ ἐννοίας ἁπάσις
τῆς ἐπέχεινα χαιροῦ µεμελετηχός;

B. Eo λέγεις χρόνου γὰρ ἄμεινον ἀεί πώς ἐστι
τὸ, € fv. »

A. 'O δὲ δη θεσπέσιος Παῦλος, νόθοις μὲν οὐχὶ
κατηγλαϊσμένον ἀξιώμασι τὸν Υἱὸν, φύσει δὲ μᾶλλον
οἶδεν ὄντα 8sbv, ἑνώσει συνδέων τῇ πρὸς Πατέρα καὶ
θεὸν, οὐσιώδει καὶ φυσιχῇ.

B. Τΐνα τρόπον;

A. Γράφει γὰρ ὧδε' «Καὶ γὰρ εἴπερ εἰσὶ λεγό-
µενοι 0εοὶ πολλοὶ xai χύριοι πολλοὶ Év τε οὐρανῷ
καὶ ἐπὶ τῆς γῆς, ἀλλ᾽ ἡμῖν εἷς θεὸς ὁ Πατὴρ, ἐξ οὗ
τὰ πάντα, γαὶ εἷς Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς, δι εὖ
τὰ πάντα.» Εϊπερ οὖν ἠπίστατο τοῖς χατὰ χάριν
θεοῖς ἐναριθμεῖσθαι πρέπειν αὐτὸν, τί μὴ τοῖς ἄλλοις
ἐφιεὶς ἀναμὶς, ἕνα καὶ µόνον bul, κατεδείχνν θεὺν

1. ἵν { 60). vm, 5, 6.

855

DE SS. TRINITATE DIALOGUS TII.

854

καὶ Κύριον τὸν Πατέρα, ἀναμέρος δὲ ὥσπερ ἑκάτε- A monstrabat Deum ae Dominum esse Patrem, sed

ρον τιθεὶς, τὸ μὲν τῆς θεότητος ὄνομα, τῷ Πατρὶ,
τὸ δὲ τῆς χυριότητος, ἀπονέμεσθαι δεῖν ἐδοχίμαζε

τῷ Ylio; Ἁλλκ É xi που, σοφὸν ἄν νοοῖτο xaX àvay-
xalov, οὔτε κ uu φύσιν xai ἀληθοῦς θεότητος
: , καὶ χυριεύειν τῶν ὅλων

«τὴν τοῦ δύ E m
: χλεύεσθάι Ls τε μὴν τῆς ἀληθοῦς χυριό-
£o πέτεσθαι Ma τὴν τῆς θεότητος φύσιν’
fq ὃ ἂν μᾶλλον ἀμφοῖν τὸ ἑχάτερον, xai &va-
”Ἡρος εἶναι δοχοῦν. Φύσεως δὲ μιᾶς ἀπόδειξις ἕναρ-

(s, τὸ οἱονεὶ κατεστέφθαι τελείως, οἷς ἂν ἑκάτερον
ἔχοι φυσιχοῖς ἰδιώμασι, xal τὸ δι᾽ ἀμφοῖν Ev ἅπασιν
ἰσοφυὲς , καὶ ἁδιαθλήτῳ ταυτότητι μαρτνυρούμενον,
χατά τι γοῦν ὅλως ὀθνεῖον οὐκ εἰσδέξεται.

B. Πῶς γὰρ ἄν,

A. Ἐρομένῳ δέ v πότερα τὴν οὐσιώδη xal qu-
σιχὴν περιθείης ἂν υἱότητα τῷ Yl, Ίγουν τὴν ἐν
µόνῇῃ θελήσει τοῦ Πατρὸὺς, χαθάπερ ἀμέλει Sol τις
ἂν καὶ ἐφ᾽ ἡμῶν αὐτῶν, τί ἂν ἔφης αὐτὸς, ἆ ὦ Ἑρ-
pela ;

B. Οὐσιώδη μὲν ἔγωγε φαίην àv, "- 6 ἂν
fixtotá γε τοῖς διεναντίας ἀληθὴς εἶναί τις.

A. Δόξειας γὰρ ἄν. Προσθεῖεν δ' ἂν, ὅτι xai φρενὸς
ἐχχεχρούσμεθα, καὶ παρατετράμμεθα λογισμοῦ τοῦ
βλέποντος εἰς εὐθύ. Τίνα γὰρ, εἰπέ pot, τῶν οὐ cup
φρονεῖν ἑλομένων αὐτοῖς, οὖκ ἂν χατασχώψειαν, ot γε
τοσοῦτον διαλελυττήχασι, xal μανίας ἀκράτου πρὸς
τοῦτο ἤχουσι µέτρον, ὡς εἰσποίητον εἶναι δεῖν οἴεσθαι

seorsim utroque quodammodo posito, deitatis qui-
dem nomen Patri, dominationis autem appel-
lationem tribuendam esse Filio putabat ? Sed
consultum et utile fuerit, neque naturali et verz
deitati gloriam imperandi rebus omnibus, dominan-
dique detrahere, neque a vera dominatione dei-
tatis naturam excludere; utrique vero potius ín-
[uerit utramque, etiamsi seorsim esse putetur. Unius
aulem nature mauifestum est. argumentum, quod
naturalibus proprietatibus quz» sunt in utroque
perfecte quodammodo redimitus est uterque: et
quod illa in utroque per omnia natura zqualitas,
veraque el pura identitas rem vel tantulum quidem
alienam non est admissura.

B. Qut enim istud fleri posset?

A89 ^. Si quis autem interroget, utrum substan-
tialem et naturalem Filio tribuas filiationem, aut
in sola- Patris voluntate positam, sicuti nimirum
in nobis eliam ipsis esse concedatur, quid re-
sponderes, Hermia?

B. Substantialem quidem ego dixerim; sed non
videbor adversariis vere loqui.

A. Τι plane. Sed adjicient delirare nos et recta
ratione destitui, Quis enim, quaeso, istiusmodi
sentenliis astipulari nolens eorum cachinnos effu-
giet, qui rabie sic efferati sunt, et eo intemperiarum
venerunt, ut cogitandum putent ascititium esse
Filium, et in aliorum ordine positum, quamvis

τὸν Yibw, xal συντετάχθαι τοῖς ἄλλοις, εἰ xal τοῖς (c, suis commentis erubescentes, et veritatem male

ἰδίοις εὑρήμασιν ἑπερυθριῶντες, xal λελυπηµένην
ὥσπερ καταγοητεύοντες τὴν ἀλίθειαν, δόξαν αὐτῷ
περιπλάττουσι τὴν ἐξαίρατον, xal τοῖς ἄλλοις ἀστιθῆ,
xa τοσαύτην αὐτοὶ καθ᾽ ἑαυτοὺς ἐπινοοῦσι τὴν εὔ-
πλειαν, ὕὅσηνπερ ἂν βούλοιντο xaz' ἐξουσίαν ἔπιμε-
epsiv. "ARA ὡς Ἀδιστα ἂν ἠρόμην αὐτοὺς, τῆς ἐπ'
ἀμφοῖν νουυµένης υἱοθεσίας τὸν τρόπον, τίνα δῆ ἄρα
πεπρᾶχθαί φασι. Κεκλήμεθα μὲν γὰρ εἰς νἱοὺς ἡμεῖς,
τὸ ὃΣ ὅπως, οὐχ fusi; ἐροῦμεν, μυσταγωγήσει δὲ
γράφων ὁ Παῦλος: « Ὅτ. δέ ἐστε υἱοὶ, ἐξαπέστειλεν
ὁ θεὸς τὸ Πνςῦμα τοῦ Ylou αὐτοῦ εἰς τὰς χαρδίας
ὑμῶν χράζον' 'A663, ὁ Πατήρ. » Οὐχοῦν, ἐπειδήτερ
ἡμῖν ἁλῥήτως ἐνῴχισται διὰ τοῦ ἰδίου Πνεύματος ὁ
YU, πρὸς υἱότητα τὴν πνευματιχὴν ἑαυτοὺς cloxe-
χλῆσθαί φαµεν. 'H οὑχ ὧδε πεπρᾶχθαι τοῦτο ἐρεῖς;

B. Καὶ µάλα. Μεμνίσομαι γὰρ xat τοῦ σοφωτάτου
διαχεχραγότος ἡμῖν Ἰωάννου περὶ του Θεοῦ” « Όσοι
Zk ἔλαδον αὐτὸν, ἔδωχεν αὐτοῖς ἑξουσίαν τέχνα θεοῦ
γενέσθαι.)

A. "Apos. δη οὖν, ὦ φιλότης, ὅποι ποτὸ ἡμῖν ὁ
περὶ τοῦ Μονογενοῦς ἐχτελευτήσει λόγος, εἰ τοῖς εἰς
υἱότητα καταχεχληµένοις ἱσοτρόπως συντετάξεται.
Εἴη γὰρ ἂν οὐχ ἑτέρως Ev Υἱοῦ τάξει τὸ ποιηθὲν, el
μὴ δι Υἱοῦ £v Πνεύματι, Καὶ µαρτυρήσει λέγων ὁ
Παῦλος: « "Οτι δέ ἐστε υἱοὶ, ἑξαπέστειλεν ὁ Geb. τὸ
Ἱξνεύμα τοῦ Υἱοῦ αὐτοῦ, εἰς τὰς xapblac ὑμῶν xpá-
ζον * 'A66à, ὁ Πατήρ.» Ἐν civ: δὴ οὖν εἰς Υἱὸν ἔσται

15 Galat, iv, 6. 7577 Joan. 9, 12.

habitam astute quodammodo delinientes, gloriam
οἱ affingant eximiam,et cieteris inaccessam, tantum-
que decus apud se excogitent, quantum volueriut
ei arbitratu suo tribuere? Sed ex iis libensqus- -
sierim, quanam ratio sit ejus qux in utrisqub
censelur esse flliationis, quonam videlicet modo
factam esse dicant. Vocati enim nos sumus in
filios: quomodo vero, non dicemus, sed explanabit
Paulus scribens : « Quoniam autem estis filii, mi-
sit Deus Spiritum Filii sui in corda vestra, cla-
mantem : Abba, Pater 15.2 Itaque cam ineffabiliter
in nobis habitet per suum Spiritum Filius, ad [i-
liationem spiritalem nos vocatos esse dicimus. Àn-
non hoc modo factum istud fatebere?

B. Maxime quidem. Memini enim illius quod
sapientissimus | Joannes nobis de Deo prsdicat ;
« Quotquot autem. receperunt eum , dedit eis pote-
statem filios Dei fleri 19015. »

A. Adverteigitur, amice, quonam demum nostra
de Unigenito evasura sit disputatio,, si in eorum
numero qui ad filiationem vocati sunt aequaliter
reponatur. Nam quod factuta. est non aliter fllii
loeum obtinebit, quam per Filium in Spiritu. Idque
testimonio patebit Pauli dicentis: « Quoniam
autem estis filii, misit Deus Spiritum Filii sui in
corda vestra clamantem : Abba, Pater. » |n

ios

S. CYRILLI ALEXANDRINI. ARCHIEP.

836

quanam igitur erii ipse quoque ip Filium? Non enim A xat αὐτός; O0 yàp, οἶμαι, φαῖεν ἂν, ὡς ἓν ἑαυτῷ τε

dixerint, opinor, in seipso fore, οἱ per seipsum,
quamvis inter adoptivos numeretur, siquidem, ul
illi volupt, natura et vere Filius non sit.

B. At si dicant quod nos quidem Filium, ipse vero
Patrem in se suscipit, quid ad boc respondere
poteris ?

Δ. Dicam certe, si divinam 469 nobis »sturam
suo arbitratu deünjant, eique quas velint. temere
leges iipponant, angustam plane, imo, ut apparet,
nullam eorum qui semel eg venerint prorsus fore
rationem, quagdoquidem eructant qua de corde
suo sunt, de ore autem Domini loquuntur nihil "*,
Quod si rectum iter. sincere Dei cognilionis sua
placita tenere putant, divinze Scriptura testimoniis
illud confirment.

B. μα flet, inquiunt. Dixit enim Filius Phi-
lippo : « Non credis quia ego in Patre, et Pater in
me est τν

Α. Ergone sanctiüicat Filium Pater in. ipso er-
sistens ?

B. Concedent prorsus.

Α. Apsanctus secundum naturam exsistens, et
ase habens sanctificationem, potestatemque $3an-
cliücandj eos in quibus ferte fuerit, an ab alio
jstud adeptus ?

B. Sanctus. nimirum
exsisteus.

A.lgitur, o miseri, etad quxevis absurdissima
proclives, naturali quidem sanctitate orbatus est
Filius, nec peccandi liberam au£ prorsus im-
munem obtinuit naturam, quantum certe ad eaim
attinet. Si ergo aliquid ipsam juvari concesserint
ex eo quod sanctificata est a Patre, et stabili»
mentum ac gloriam earum rerum, propter quas illum
colimus accepisse, nulla re ex eo quod sanctificatus
est addita Filio; vanum est, opinor, dicere, dein-
ceps diversari et habitare in ipso Deum et Patrem.
Et certe quaenam sit hujus ratio, aut quomodo
se res habeat, optime dispjciemus in hune modum.
Filius enim, ut soli isti forsan impiissime sentiunt,
intro suscipit Patrem, sanctificationis egens. Quid
autem adeptus esse Pater censebitur, Filium

ipse secundum naturam

xai δι ἑαυτοῦ, καἰτοι τοῖς χατὰ θέσιν ἑναρίθμιος
iy, εἴπερ ἑἐξοίχοιτο κατ αὐτοὺς y κατὰ φύσιν χαὶ
ἑληθῶς.

B. Αλλ' el φαῖεν, ὅτι
γε μὴν εἰσοιχίζδεται «bv
τοῦτο εἰπεῖν ;

Α. Φαῖεν [ pp. δαίην] ἂν, ὅτι el μὲν a
σφᾶς αὐτοὺς τὴν Oclav ἡμῖν ὅπως ἔχει δνορ
φύσιν, xal νόμους ἐπ αὐτῇ χατὰ τὸ ἁἀθασανί
δοχκοῦν ἐχφέρουσι, βραχὺς κομιδῇ, μᾶλλον δὲ ὅλως
οὐδεὶς Υένοιτ᾽ ἂν εἰχότως τῶν Ύε ἅπαξ elc «οῦτο
ἡχόντων ὁ λόχος, ἐπείπερ ἐρεύγονται μὲν, τὰ ἀπὸ
καρδίας αὐτῶν, τῶν δὲ àxb στόματος Κυρίου λα-
λοῦσιν οὐδέν. El δὲ δεῖν οἴονται τὴν τῖς ἀχραιφνοῦς

B θεογνωσίας διαστείχειν 560v, ὃ φρονεῖν ἐγνώχασι, ταῖς

ἀπὸ τῆς θείας Ἱραφῆς χατασφραγιζόντων φωναῖς.

B. Ναὶ, φασίν. Ἔφη γὰρ ὁ Υἱὸς πρὸς Φίλιππον"
« Οὐ πιστεύεις ὅτι ἐγὼ &y τῷ Πατρὶ, xaV à Πατὴρ
iv N ἐστιν;

A. "Αρ οὖν ἁγιάζει τὸν Υἱὸν ὁ Πατὴρ ἓν αὐτῷ -
γονώς; .

B. Ἐροῦσί που πάντως.

Α. "Άγιος ὧν κατὰ φύσιν, xal οἴκοῦεν ἔχων «by
ἁγιασμὸν, xa τὸ ἁγιάζειν δύνασθαι τοὺς bv οἷς ἂν
γένοιτο τυχὸν, f| γοῦν παρ) ἑτέρου τοῦτο τὸ χρημα
πεπλουτηκώς ;

B, "Arte; δηλονότι χατὰ φύσιν αὐτὸς ὧν.

A. Οὐχοῦν, ὦ γεννάδαι, χαὶ πρὸς πᾶν ὁτιοῦν εἴ-
χολοι τῶν ἀπηχεατάτων, ἁγιότητος μὲν φυσιχῆς ὁ
Υἱὸς ἑστέρηται, xaX τοῦ πλημμελεῖν οὐκ ἑἐλευθέραν,
Ίγουν εἰσάπαν ἀπηλλαγμένην τὴν φύσιν Guo tpe»
cato, τά γε Ίχον εἰς αὐτὴν. Eimep οὖν ἀπόνασθαί
τι δοῖεν ἂν αὐτὴν, Éx γε τοῦ ἡγιάσθαι παρὰ τοῦ
ΠΗμτρὸς, xai τὴν ἐφ' ol; τεθαύμασται πρὸς ἡμῶν
ἵδρυσίν τε xal δόξαν ἑλεῖν, προστιθέντος δὲ τῷ Ylg
τοῦ ἡγιάσθαι μηδὲν, εἰχαῖον, οἶμαί που, τὸ φάναι
λοιπὸν ἑνηνλίσθαι τε xat ἐνοιχεῖν αὐτῷ τὸν Θεὸν xal
Πατέρα, [xat ὁ Πατὴρ ἓν αὐτῷ.] Καὶ τίς ἂν γένοιτο
τυχὸν ὁ τοῦδε τρόπος, J| ὅπως ἂν ἔχοι τὸ χρῖμα,
ἄριστα ἂν (bs διασκεψαίµεθα. Ὁ μὲν γὰρ Υὶὸς,
χατά γε τὸ αὐτοῖς τάχα που χαὶ µόνοις ἀνοσιώτατα
δοχοῦν, εἰσοικίζεται τὸν Πατέρα δεδεηµένος ἁγια-

babens in seipso? Si ergo dicant hunc esse mo- p, σμοῦ. Τί δ ἂν νοοῖτο πεπλουτηχὼς xal αὐτὸς ὁ Πα-

dum sanctificandi ejus quod natura comparatum
est ut sanctificetur,quidni etian.nos accepto Spiritu
in ipsum transivimus, ut ille quidem in nobis, nos
aulem rursus in ipso bhabitemus? Sin autem
hos nimium, jlla tarbet absurditas (Spiritus enim
in nobis 694, non, uos iD ipso secundum naturam),
qui &eri potest ut non vanis fluitent rationibus,
dum. non existimant substantie — tribuendum
Wenitati, quod iu Patre Filius,
vicissim in Filio copsoribitur, sed instar bonorum
externofum el fortuitorum Patrem habjtaro in
Filio, et contendunt ac sentiunt? Alioqui 9)

"5 Jerem. xxt, 46. 7* Joan, xiv, 11.

Pater auiem,

^ho, τὸν Υἱὸν ἔχων ἐν ἑαυτῷ; El. μὲν οὖν ὡς ἔστιν
ἐροῦσι τρόπος οὑτωσὶ [Ic. οὐτοσὶ] τοῦ τελείως ἁγιά-
ασθαι δεῖν, τὸ ἁγιάξεσθαι πεφυχὸς, τί μὴ xat ἡμεῖς
τὸ Πνεῦμα δεχόµενοι µετακεχωρήχαμεν εἰς αὐτὸ, ὡς
ἐχεῖνο μὲν ἐν ἡμῖν, ἡμᾶς δὲ αὖ χατοικεῖν iv αὐτῷ:
Ei δὲ θορυθοίη τούτους τὸ λίαν ἀπρεπές (τὸ γὰρ
Πνεῦμα ἓν ἡμῖν, χαὶ οὐχ ἡμεῖς ἐν αὐτῷ χατὰ quo):
πῶς oby ἑώλοις ἐπινήχονται λογισμοῖς, οὐχ) τῇ ταυ-
τότητι τῆς οὐσίας ἀπονέμεσθαι δεῖν οἰόμενο., τὸ ἓν
Πατρὶ μὲν Υὸν, Πατέρα δὲ αὖ χαταγράφειν &v Yo,
ἀλλ’ iv µοίρᾳ τῶν θύραθεν xat συµθεδηκότων ἀγα-
θῶν ἑνοικίζεσθαι τῷ Υἱῷ τὸν γεγεννηκότα, διατεί-

€31

DE SS. TRINITATE DIALOGUS Ili.

858

νεσθαί τε χαὶ φρονεῖν ἠρημένοι; "Άλλως τε, χἀχεῖνο Α (nam et illud, opinor, dicere oportebit ), nunquid,

γὰρ, οἶμαι, δεήσει λέγειν * οὐχὶ τῇ πρὸς Yibv ἑνότητι
τῇ διὰ τοῦ Πνεύματος ἐν τοῖς θέλουσιν ἑνεργουμένῃ,

IU ρφούμεθα , πρὸς δόξαν ὥσπερ
ως ἡμᾶς τοῦ Υἱοῦ, χαὶ τοὺς τῆς
tc ἑνσημαινομένου, xai olovet
MIS «Gv δεχοµένων φυχαῖς:

| "Avaxeisezat δὴ οὖν ὡς ἑνέργεια φυσιχὴ τὸ
tetv δύνασθαι τῷ Υἱῷ, xal οὐχ ἑτέρου του χά-
(Av, καθάπερ ἐγφμαι, καλῶς τε xat ἡμωμήτως ἔχειν,
ἡ ἐπείπερ ἐστὶν Υἱός ;

B. "Εστω. Τί δὴ οὖν ἐντεῦθεν;

À. "Οτι τὴν Πατρὸς ἐνοίχησιν χατά γε τὸν εἰχότα
xai ἀχριθῆ λογιαμὸν, οὐχ ἑτερουργὸν εἶναι δώσομεν,

unitate spiritali cum Filio in volentibus operante,
ad üliationem conformamur, dum nos ad suam
veluti gloriam Filius effngit, et sus form chara-
cteres imprimit, ac suscipientium animabus quo-
dammodo insculpit? —

B. Ita plane.

Α. Adoplare igitur posse filios, veluti vis quedam
naturalis Filio tribuelur, nec aliam ob causam,
opinor, recte et inculpate se habere, nisi quod
est Filius?

D. Esto. Quid tum inde?

A. Patris inbabitationem Dimirum, si recte et
accurate ratiocinari velimus, aliud. operari non

ἐπιτελεῖσθαι δὲ οὕτως ὡς ἂν νοοῖτο xal ἐφ᾽ Υἱοῦ, τὸ Ββ concedemus, sed quod per ipsum impletur perinde

δι) αὐτοῦ πληρούμενον. Πατέρα γὰρ πάντως χαὶ οὐχ
ἱὸν διαδείξειεν ἂν ὁ Πατῆρ, τὸν àv ᾧπερ ἂν ἕλοιτο
κατοιχεῖν, καὶ elg ἰδίαν αὐτὸν εἰχόνα διαμορφοῦν.

B. "Ap' οὖν, εἰπέ pot, τὸν θεῖον ἓν ἡμῖν &Ecuxovi-
σμὸν, ὃν ἡ τοῦ ἀνθρώπρυ φύσις καταπλουτῆσαι λέγε-
ται (πεποίηται γὰρ xaz' εἰχόνα καὶ ὁμοίωσιν Θεοῦ),
πρὸς µόνην ἐμφέρειαν τὴν εἰς Υἱὸν εἶναι δώσομεν, 1|
καὶ εἰς τοῦτο συνεισδεξόµεθα τῷ Υἱῷ «bv Πατέρα,
xai πρὸς ὅλτν ἐροῦμεν τὴν θείαν ἡμᾶς μεμοργῶσθαι
φύσιν, καΐτοι χρηµατίζοντας υἱοὺς, xat τεταγµένους
ἐν τέχνοις ;

A. Εἶτα, à φιλότης, οὐκ οἵει χρῆναι νοεῖν, ὡς 6.

σύμπας ἡμῖν τῆς πἰστεως Év γε τουτφ] λόγος εἰς plv

, perfici alque de Filio etiam concipitur. Patrem

enim utique ac non Filium exhibebit Pater eum in
quo statuerit babitare el αν suam imaginem
conformare.

B. Au igitur, obsecro, divinam illam quz in
nobis est efligiem, qua natura hominis przdita
dicitur (faeta enim est ad imaginem et similitu-
dinem Dei ^* ), ad solam Filii similitudinem expres-
sam concedemus, an ad hoc etiam Patrem cum
Filio suscipiemus, et ad totam nos naturam
divinam lormatos esse dicemus, licet ilii dicamur
et inter fllios collocati simus?

A. Λι, ο charum caput, nonne coacipiendum
existimas, hic omnem fldei nostra: rationem ad

μὲν βλέπει θεότητος φύσιν, τὴν ἓν τρισὶν ὑποστά- C unam spectare deitatis naturam, illam in tribus

σεσιν ἰδικαῖς, a? σύόμµορφοι xal ταυτοειδεῖς ἀλλή-
λαις, εἰς ἓν τι τὸ ἀνωτάτω συνθέουσι κάλλος, ^ πρὸς ὃ
καὶ ἡμεῖς μεμορφώμεθα, κατὰ τὰς Γραφὰς, χατ-
εσφραγίσµεθα δὲ πρὸς υἱότητα δι Υἱοῦ ἐν Πνεύματι;
Εἴη γὰρ ἂν εἰχὼν Υἱοῦ μὲν υἱότης, ἹΠατρὺς δὲ πα-
τρότης οὐχοῦν υἱοὶ υἱότης, εἰχὼν δὲ Θεοῦ xal
ὁμοίωσις ἡμεῖς, πρὸς ὅλην οὕτω τὸ ἐν ἀρχαῖς πε-
πλαστουργημένοι τὴν φύσιν, δΏλον δὲ ὅτι τὴν ἀνω-
τάτω. |

B. E λέγεις.

À. ᾿Αδρλεσχία τοιγαροῦν, τὸ «ελοῦν εἰς ὄνησιν οὐ-
δὲν ἔχουσα παντελῶς, τὸ ὑπερτείνεσθαι φιλεῖν εἰς
τὴν τοῦ πρέποντος ἐπέχεινα ζήτησιν. Χρῆμα δὲ οἶμαι
σοφὸν τὸ διασχέπτεσθαι xal φρονεῖ», τὰ οἶσπερ ἂν
ἔποιτο πάντη τε χα) πάντως τὸ λυσιτελές.

B. Kopf] μὲν οὖν.

À. Ὕθλοι δη οὖν τὰ ἐχείνων, χαὶ διεῤῥίφθω µα-
χρὰν πρὸς αὑτό που τὸ λοῖσθον ἤχοντα τῶν χαχῶν.
"Ἠχιστα δὲ ἡμεῖς οἰηθείημεν ἄν ποτε, νόθον μὲν εἷ-
ναι θεὺν, χαὶ ἀρτιφανῆ τὸν Ylov, ἁγιάζεσθαί τε,
Ἠνουν εἰς υἱότητα διαχεχλήσθαι παρὰ θεοῦ, xal δό-
ξαν ἐλεῖν τὴν εἰσποίττον σὺν ἡμῖν, φύσεως δὲ μᾶλλον
διαχεχτῆσθαι νόµῳ τοῦθ) ὅπερ ἑστίν. Υἱοποιηθείη δ᾽
ἂν οὔ τί που διὰ τοῦ ἰδίου Πνεύματος. "Οτι γὰρ ἴδιον
τοῦ Υἱοῦ «b Πνεῦμά ἐστι, χαθάπερ ἀμέλει xaX τοῦ
Πατρὸς, ἀναμάθο: τις àv, χαὶ λίαν ἁμογητὶ, αὐτοῦ

1! Gen. 1, 26. *' Rom. viri, 29.

liypostasibus, qux conformes et uniformes iuter
se in unam concurrunt summam pulchritudinem,
ad quam et nos couformati sumus, secundum
Scripturas **, consignatos autem nos esse ad. (ilia-
tionem per Filiut in Spiritu? Est enim imago Filii
filiatio, Patris autem, paternitas : idcirco nos filii
per filiationem , imago vero Dei et similitudo nos
sumus ad totam sic inilio formati naturam illam,
nempe supremam. |

D. Recte dicis.

A. Stultum igilur et inane estin disquirendis
iis omne studium ponere qus sunt absurdissima.
Consultum vero fuerit, opinor, ea dispicere ac
quaerere quse utilitatem necessario conjunetam
habent.

B. Ita prorsus.

A. Nugse itaque sunt qus illi tradunt, et procul
amandentur, utpote quae ipsam malorum metam
atügerint, Nos autem — nequaquam putabimus
Filium notum esse Deum, et recens editum, et
sanctificatum, aut in filiationem 46949. vocatum
esse a Deo, et gloriain ascitiliam accepisse nobiscum,
sed potius natur:e lege adeptum id quod cst. Neque
vero per suum Spiritum in Filium adoptatus
fuerit. Nam proprium esse Filii Spiritum. quemad-
modum nempe et Patris, nullo negotio cuivis discere

841

DE SS. TRINITATE DIALOGUS ΠΜ.

T

µένων εἰς ὕπαμξιν τὸ ἐνεργεῖν δύνασθαι xal διαπε- A create. praestare facile qua ipsa et sola. domina:

palvetv εὐχόλως, ἅπερ àv αὑτῃ xal µόνη xacop-
θώσειεν f, Ye τῶν ὅλων κατάρχουσα cost; ;

B. Οὐδεν/.

A. Ὀρθῶς Eg d vántet δὴ οὖν ὁ ἱερώτατος
Παῦλος, ὡς ὑπὲ καὶ ἐξαίρετον, χαὶ τοὺς ὄρους

τρέχον παντὸς, οἶμαι, τοῦ πεποιηµένου τῷ Θεῷ

idi Bay, τὸ ζωογονεῖν δύνασθαι τοὺς νεκρούς.
g "Ier δὲ οὕτως * «Οὖ δὲ οὐκ ἔστι vópo;, οὐδὲ παρά-
6ασις. Διὰ τοῦτο ἐκ πίστεως, ἵνα χατὰ χάριν εἰς τὸ
εἶναι ῥεθαίαν τὴν ἐπαγγελίαν παντὶ τῷ σπέρµατι,͵
οὐ τῷ ἐκ τοῦ νόµου µόνον, ἀλλὰ xal τῷ ἐκ πίστεως
Ἀθραὰμ, ὃς ἔστι πατῖρ πάντων ἡμῶν, χαθὼς
γέγραπται, ὅτι «Πατέρα πολλῶν ἐθνῶν τἐθειχἀ σε,
κατέναντι οὗ ἐπίστευσε Θεοῦ τοῦ ζωογονοῦντος τοὺς
νεχροὺς, xat χαλοῦντος τὰ μὴ ὄντα ὡς ὄντα.» Ἴθι
6h οὖν, εἰ δοχεῖ, xal ἐπ᾽ αὐτὴν τὴν τοῦ Υἱοῦ δόξαν.
Ἠχιστα μὲν γὰρ ἓν µείοσιν ἢ &v οἷς ὁ Πατὴρ, ἰσο-
µέτροις δὲ μᾶλλον ταῖς ἑνεργείαις χατεστεμμµένον
χατόψει 6h πάλιν. Ὁ αὐτὸς γὰρ ἡμῖν ἔφη Παῦλος”
« Ὥσπερ γὰρ ἐν τῷ ᾿Αδὰμ πάντες ἀποθνῄσχαονσιν,
οὕτως ἓν τῷ Χριστῷ πάντες ζωοποιηθήσονται. » Zuh
Y&p ἐστιν, οὐχ ἑτεροίως ἔχων Ev γε τοῖς χαθ᾽ ἑαυτὸν,
ἡ ὥσπερ ἂν εἴη καὶ αὐτὸς ὁ Πατήρ. Διεπύθου γάρ
που λέγοντος αὐτοῦ « Ὥσπερ yàp ὁ Πατὴρ &velpec
τοὺς νεκροὺς xal ζωοποιεῖ, οὕτω xal ὁ Υἱὸς οὓς
θέλει ζωοποιεῖ. » Το,γάρτοι τὸ θεοπρεπὲς εἰς ἑνέρ-
Υειαν µήνυσιν ἐναργῃ τῆς ἑαυτοῦ φύσεώς τε xal
δόδης ἐποιεῖτο, λέγων ' «Εἰ οὐ motu) τὰ ἔργα τοῦ
Πατρός pov, μὴ πιστεύετέ µοι" εἰ δὲ mou), x&v
ἐμοὶ
οὐχὶ διὰ τούτων, ὅτι θεὺς κατὰ φύσιν ἐστιν Ἰξίου
γνωρίσεσθαι, Ὡς εἴπερ τῳ φαίνοιο προσὸν τὸ
ἰσουργεῖν δύνασθαι τῷ θεῷ, ἰσοχλεῆς πάντως που,
καὶ ἕτερον οὐδὲν cim ἂν, f| θεός. "Αγει γὰρ, epa
πρὸς τοῦτο ἡμᾶς ὁ λόγος.

Β. Ἔοικεν. Οὐ γὰρ ἂν ᾧᾠήθη δεῖν τοῖς ἴσοις ἀπαραλ-
λάκτως ἐπαυχεῖν κατορθώμασι, μὴ οὐχὶ τῆς ἴσης
µεταποιούµενος δόξτς.

À. Ἱεροῦ δὲ ἡμῖν ἐπιρωνοῦντος Γράμματος"
ε Πᾶσα δύσις àya06, xal πᾶν δώρηµα τέλειον
ἄνωθέν ἐστι χαταθαϊνον ἐκ τοῦ Πατρὸς τῶν φώτων,
παρ ᾧ οὐκ ἔστι παραλλαγὴ. f| «spore ἀποσχίασμα, »
πόθεν ἂν ᾠῆθης αὐτὸς, την τῶν θείων ἡμῖν χαρισµά-
των πράττεσθα: διανομἠν;

B. "Ex θεοῦ Πατρὸς δηλονότ..

Α. Καὶ μὴν τοῖς ἁγίοις ἁποστόλοις ἐπ᾽ ἐξουσίας
ἐδίδου την χατὰ πνευμάτων ἀχαθάρτων εὐσθένειαν
ὁ Χριστὸς, ὥστε ἐκθάλλειν αὐτὰ, χα) 0εραπεύειν
πᾶσαν νόσον, xal πᾶσαν µαλακίαν Ev τῷ Aat. Καὶ τὸ
ἔτι τούτων ὑπερτεροῦν, καὶ αὐτοῦ δύνασθαι χαταθλεῖν
θανάτου διεχελεύετο, θεοπρεπέστατα λέγων ' « Άσθε-
νοῦντας θεραπεῦύετε, λεπροὺς καθαρίξετε, νεχροὺς
ἐγείρᾶτε, δαιμόνια ἐχδάλλετε. » Διωμολόγηχέ τε xal
µάλα σαφῶς ὁ θεσπέσιος ἡμῖν Ἰωάννης λέγων '
ε Ότι ἐχ τοῦ πληρώματος αὑτοῦ πάντες ἡμεῖς ἑλά-

** Rom. 1ν, 15-17. δ | Cor. xv, 22.
** Mattb, x, 8... ? Joan. 1, 16.

PATROL. Gn. LXXV.

** Joan. v, 91.

trix universi natura perfecerit?

B. Nulli.

A. Recte dixisti. Sanctissimus ergo Paulus mor-
tuos excitandi potestatem, veluti reia supernatura-
lem, et eximiam, et cujusvis creature fines trans-
ceudentem, tribuit Deo ac Patri. Sic autem | infit:
« Ubi enim non est lex, nec pravaricato. ldeo cx
fide, ut secundum gratiam firma sit. promissio
omni semini : non ei qui ex lege est solum, sed et
ei qui ex fide est Abrahzy, qui pater est omnium
nostrum, sicut scriptum, est, quia « Patrem multa-
rum gentium posui le, ante Deum, cui credidit,
qui vivificat mortuos, el vocat ea qus non sunt

B tanquam ea qu sunt *. » Jam ergo ad ipsam

quoque Filii gloriam progredere. Rursus enim eum
videbis nequaquam Patre iuferiorem, sed quali
operandi vi praditum. Ipse enim Paulus nobis ita
dixit: « Sicut enim in Adam omues moriuntur,
ita et in Christo omnes vivificabuntur ". » Vita
enim est, nec secus se habet in se quam ipse Pa- -
ter. Audisti enim ipsum alicubi dicentem : « Sicut
enim Pater suscilat mortuos, et vivificat, sic et
Filius quos vult vivificat **. » Itaque divinam in
operando vim argumentum evidens sux naturz el
glorie faciebat, dicens : « Si non facio opera Patris
mei, nolite credere mihi : si autem facio, etsi
mihi non vultis credere, operibus credite **, ,
Numquid enim per hzc iunotescere voluit $e esse

ph πιστεύητε, τοῖς Épyot; πιστεύετε.» "H γὰρ C Deum secundum naturam? Si quis enim szquali

cum Deo operandi vi polleat, 494/& equali utique
gloria praeditus erit, nec aliud erit quam Deus.
Eo enim nos ratio ducit, opinor.

D. lta est. Nou enim glorianillum putasset. z2equa-
libus operibus, uisi ::qualem sibi gloriam vindi-
caret.

A. Cum autem Scriptura sacra nobis inclamet :
« Omne datum. optimum, et omne donum perfe-
etum desursum est descendens a Patre Juminum,
apud quem non est transmutatio, nec vicissitudi-
nis obumbratio **, » undenam ipse putaveris illam
nobis divinarum gratiarum largitiouea fieri ?

D B. Ex Deo Patre nimirum.

A. Atqui sanctis apostolis Christus vim ac po-
testatlein. dedit in spiritus impuros, ita ut illos
ejicerent, et omnem morbuin sanarent, et omnem
infirmitatem in populo *'. Et quod his praestantius
esi, ipsaimm mortem expugnare jussit, auctoritate
maxime divina dicens ::ε lufirmos curate, lepro-
805 inundate, mortuos suscitate, daumnones eji-
cite **. » Quiuetiam divinus noster Joannes con-
fessus est. clare admodum, dicens: « Quia de ple-
nitudine ejus nos omnes accepimus **, » Datum

-

50 Joan, x, 57, 90. 9 Jac. 1, 17. *! Matti. ix, 99.

27

815

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCILHEP.

διί

autem optimum et donum perfectum, aliudne quid- A δοµεν. » Δόσις ὃξ ἀγαθὴ xai δώρηµα τέλειον, εἶη ἂν

dam erit, tuo judicio, quam Spiritus sancti parti-
cipatio ?

B. Nequaquam.

A. Animadverte ergo vel hinc, Filium de sua
plenitudine fundere suum sanctum et iuseparabili-
ter innatum. Spiritum, per quem omue datum op-
timum **. Cum enim, corruptione destructa et imor-
tis vinculis valere jussis, revixisset, ad sanctifica-
tionem nos reducens, εἰ pristinum nature decus
apostolis: tanquam primitiis generis indens, insuf-
flavit in faciem illorum, dicens: « Accipite Spiri-
tum sanctum **. » At. si desursum est, atque a
Patre donum omne perfectum, idque largitur Filius
uon ministratorio modo, sed cum potestate potius
Deo convenienti, quonam demum pacto desinet
esse secundum naturam id quod est Genitor ipsius,
verus nempe Deus, ac non adulterinis quibusdam
velut in tabula fucatus honoribus.

D. Nullo, ut opitior, modo.

A. Ratio porro (idei nonue sufficiet ad perfeciis-
sime demonstrandum Filium esse Deum secondunr
naturam ?

B. Qut tu ais?

A. Quod Christo credentes ad Deum naturalem
οἱ verum hoc pacto accedimus, et cultu 4955 nul-
tiplicium deorum liberati sumus, adoratione crea-
tura relicta, eoque crimine soluti. Et certe vocatis
per gratiam ad veritatis agnitionem sapiens scribit
Paulus, alicubi quidem : « Propter quod memores
estot?, vos gentes in carne, qui dicimini prepu-
lium ab ea qux dicitur circumcisio in carne, ma-
nufacta, quod eratis illo in teinpore sine Christo,
alienati à. conversatione Israel, et hospites testa-
wmentorum , promissionis spem non habentes, et
sine Deo in mundo **. » Et alibi rursus inquit :
« Sed tunc quidem ignorantes Deum , iis qui na-
tura non sunt dii serviebatis : nunc autem. cum
cognoveritis Deum, imo cogniti sitis a Deo, quo-
molo convertimini iterum ad inflrma οἱ egena
elementa quibus denuo servire vultis ** ? οἱ au-
tem. Dei expertes erant qui sine Christo erant, et
Deum tandem agnoveruut fidem amplexati, et as-
sensi Filio dicenti: « Qui credit in Filium, non
judicatur, qaia credidít in. nomine unigeniti Filii
Dei **: » quomodo non intelligetar esse Deus, qui
non ficiitiis et externis laudibus a nobis ipsis et
angelis ornatur, sed substantialiter exsistit id quod
est, vere Deus nimirum et ex Deo seeundum natu-
ram ? Quid enim, obsecro, concedes Paulum sen-
sisse, cum de ipso scribit, et ait; « Quoniam qui-
dem Deus erat in Christo mundun reconeilians sibi,
. non reputans illis delicta ipsorum, et posuit iu no-
bis verbum reconciliationis. Pro Christo ergo
legatione fungimur, tanquam Deo exhortante per

** jac. 1, 17. ** Joan. xx, 22.

** Ephes. 1, 11, 12.

ἕτερόν τι, χατά v3 τὸ αὐτῷ σοι δοχοῦν, πλην ὅτι τοι
τὸ μεταλαχεῖν ἁγίου Πνεύματος;

B. Οὐδαμῶς.

A. Ἴλθρει δὴ οὖν xal δ.ὰ , & φελότης,
ἐξ ἰδίου πληρώματος mpouvti. j "Rv τὸ Guy
αὑτοῦ καὶ ἀναποθλίτως ἐμπεφυχὲς ἅγιον Πνεῦρα,
ὃ, οὗ πᾶσα δόσις ἀγαθῃ. Ἐπειδὴ γὰρ ἀνεδίω xu b
Ajgag την φθορὰν, χαὶ τοῖς τοῦ Ὀανάτου δεσμᾶῖς
ἑῤῥῶσθαι φράσας, ἀναχομίζων ἡμᾶς εἰς ἁγιασμὸν,
καὶ τὸ ἀοχαῖον τῖς φύσεως χά)λος καθάπερ iv

ἁπαργὴ τοῦ γένους τοῖς ἀποστόλοις ἐντιθεὶς, ἑνεφύ-
σησεν εἰς τὸ πρόσωπον αὐτῶν λέγων αλΛλάδετε

Πνεύμα ἅγιον.» AX! εἴπερ ἐστιν ἄνωθέν τε xa
παρὰ Πατρὸς πᾶν Ζώρημα τέλειον, ἐνεογεῖ δὲ τὴν
τούτων Ótavou ts οὐ διαχονιχῶς ὁ Yib;, ἐν ἑξουσία
δὲ μᾶλλον τῇ θεοπρεπεῖ, κατὰ τίνα δῇ ἄρα λοιπὺν
ἀφεστήξει τρόπον τοῦ uh εἶναι κατὰ φύσιν tov"
ὅπερ ἐστὶν ὁ γεννήσας αὐτὸν, ἁληθινὸς δηλονότε
Οεὸς, χαὶ οὗ νόθαις τισὶ καθάπερ ἓν τί ναχι χαταχε-
χρωσμένος τιμαῖς,

B. Κατ οὐδένα, καθάπερ ἐγώφμαι.

À. 'O ὃξ δὴ τῆς πίστεως λόγος, οὐχ ἂν διαρχέσαι
πρὸς ἔνδειξιν τὸν τελεωτάτην τοῦ χατὰ φύσιν εἶναι
Ψεὸν τὸν Υἱόν ;

B. Πῶς efc;

Α. Οτι Χριστῷ π.στεύοντες, πρόσιµεν οὕτω Oso
τῷ χατὰ φύσιν χαὶ ἀληθινῷ, xal τῖς πολυθέον πλάνης
ἀπηλλάγμεθα, τὸ χτίσει λατρεύειν ἐχδεθληκότες, καὶ
τῆς ἐπὶ τούτων γραφῆς ἐλευθέραν ποιούµενοι τὴν
προσχύνησιν. Καὶ γοῦν τοῖς χεκληµένοις διὰ τῆς
πίστεως εἰς thv τῆς ἀλτθείας ἐπίγνωσιν, ὁ σοφὸς
γράφει Παῦλος, πῆ μὲν ὅτι, « Ai) μνημονεύετε ὑμεῖς,
τὰ ἔθνη ἐν σαρχὶ, οἱ λεγόμενοι ἀχροθυστία, ὑπὸ τῆς
λεγοµένης περιτομῆς £v σαρχὶ χξιροποιῄτου, ὅτι Ἶτε
τῷ καιρῷ Exelvt χωρὶς Χριστοῦ, ἀπηλλοτριωμένοι
τῆς ἐλπίδος τοῦ Ἱσραὴλ, xai ξένοι τῶν διαθηχῶν
τῆς ἑπαγγελίας, ἐλπίδα μὴ ἔχοντες, xat ἄθεοι ἓν τῷ
χόσμῳ. » Καὶ ἑτέρωθι δὲ πάλιν φησίν’ « Αλλὰ τότε
μὲν οὐχ εἰδότες θεὺν, ἑδουλεύσατε τοῖς φύσει μὴ
οὖσι θεοῖς, νυνὶ δὲ γνόντες θεὸν, μᾶλλον δὲ γνωσθέν-
τες ὑπὸ θεοῦ, πῶς ἐπιστρέφετε πάλιν ἐπὶ τὰ ἀσθενη
xaX πτωχὰ στοιχεῖα ol; πάλιν ἄνωθεν δουλεύειν
θέλετε; » "Αθεοι δὲ εἴπερ σαν οἱ δίχα Χριστοῦ, xal
θεὸν ἐπεγνώχασι λοιπὸν διὰ τοῦ προσέχασθαι τὴν
πίστιν, καὶ συγχατανεῦσαι λέγοντι τῷ Yiv»* e'0
πιστεύων εἰς τὸν Yiby οὗ κρίνεται, ὅτι πεπίστευχεν
εἰς τὸ ὄνομα τοῦ μονογενοῦς Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, » πῶς
οὐκ ἂν νοοῖτο θεὸς, οὗ ταῖς χατατιλάστοις xal ἔξωθεν
εὐφημίαις πρός τε ἡμῶν αὐτῶν xal ἀγτέλων τιµώ-
μένος, ἆλλ᾽ οὐσιωδῶὼς εἶναι πεπιστευµένος, ὅπερ
ἐστὶν, ἀληθῶς Orb, δηλονότι, xal ix Θεοῦ, χατὰ
φύσιν; Τί γὰρ, εἰπέ µοι, δοίης ἂν ἐννενοηχέναι τὸν
Παυλον, Ὑεγραφότα περὶ αὐτοῦ xal λέγοντα * « "Ost
Ge, fj» &v Χριστῷ, χόσµον χαταλλάσσων ἑαυτῷ, μὴ
λογιζόμενος αὐτοῖς τὰ παραπτώματα αὐτῶν, xol
θέµενος iv ἡμῖν τὸν λόγον τῆς χαταλλαγῆς. Ὑπὲρ
?' Galat. iv, 8, 9.

** Joan. in, 18.

M

8ι
Χριστοῦ οὖν peste
λοῦντος δι’ ἡμῶν, δεόµεθα ὑπὲρ Χριστοῦ-- καταλλά-
quie τῷ θεῷ.» Ὅτε τοίνυν εἰ Χριστῷ τις ἴοι πρὸς
καταλλαγὴν, θεῷ χαταλλάσσεται, καὶ ἐν Χριστῷ τὴν
σύμδασιν κόσμος ἔχει πρὸς Θεόν’ ἄρ' οὐκ ἂν γελῷτο,
xa σφόδρα εἰχότως, ^b δεῖν οἴεσθαι τῆς τοῦ Πατρὸς
οὐσίας ἀπολισθεῖν, τὸν ἐξ αὐτοῦ φύντα τε xal iv
αὐτῷ Λόγου;

B. Παντελῶς.

A. Τὸ δὲ B5 χρῆναι κατάρχειν τῶν ὅλων, καὶ τὸ
ἀχπρεπὲς bv ὑπεροχῇ κατὰ παντὸς τοῦ πεποιηµένον
xa Χεχληµένου πρὶς Τένεσι, ἀναθείης ἂν ὄτῳ
μάλιστα τῶν ὄντων, καὶ oix ἂν ἀμάρτοις λογισμοῦ
ποῦ καθήχοντος;

Β. Θεῷ δηλονότι. Ἑάλλει γάρ που Δαδίδ' «Ὅτι τὰ
αύμπαντα δοῦλα σἀ.ι Καὶ μὴν ὅτι «Δεῦτε, mpos-
xovisuprv καὶ προαπέσωµεν αὐτῷ, ὅτι αὐτὸς
ἐποίησεν ἡμᾶς, καὶ οὐχ ἡμεῖς. Ἡμεῖς δὲ, λαὺς νομῆς
αὐτοῦ, xal πρόδατα χειρὸς αὐτοῦ. »

A. Εὖχε, ὦ ἑταῖρε" Θεὺς γὰρ ἡμῖν Év γε τουτοισὶ
διαῤῥήδην ὁ ὑμνούμενος. Μέτεσι δη οὖν τῶν
πεποιηµένων οὐδενὶ τὸ ὡς ἐν ἰδίοις εἶναι τοῖς κτή -
µασιν, ἤγουν ἑαυτοῦ τὰ ὄντα λέγειν, καὶ σχήπτροις
Ἰδίος ὑποφέρειν ἀποτολμᾷν' !| εἴκερ Έλοιτο τοῦτο
δρᾷν τῇ τῆς βασιλείας δόξῃ uh κατεστεμμένος, οὐκ
ἂν ὑταίτιον εἶναι φήσοµεν ἐγχλήματος καὶ γραφῆς:

B. "08e ἔχει.

A. Εἶτα τί μαθὼν ὁ Ylbe, οὔτί που μᾶλλον ἔφη
Πατρὸς, ἑαυτοῦ 8 πράδατα τοὺς πεπιστευχότας;
«Τὰ γὰρ πρόδατα τὰ ἐμὰ, φηαὶ, τῆς φωνῆς µου
ἀχούουσι, κἀγὼ Υινώσκω αὐτὰ, καὶ ἀχολουθοῦσί μοι"
xàyü δίδωµι αὐτοῖς ζωήν αἰώνιον, καὶ οὐ μὴ ἀπό-
λώνται εἰς τὸν αἰῶνα, καὶ οὐχ ἁρπάσει τις αὐτὰ ix
τῆς χειρός pov. » Αφίχθαί γε μῆν εἰς τὰ ἴδιά φησιν
αὐτὸν ὁ θεολόγος ἡμῖν Ἰωάννης, ἴδια λέγων αὐτοῦ
τήν τε ἐπὶ γῆς ἀνθρωπότητα, xal mw, οἶμαι, c
πεποιηµένον. Ἐνεργεῖ δὲ καὶ εἰς ἡμᾶ; τὴν Πατρὸς
kylpyetav, οὐχ ὑπεσταλμένως, xat τὴν τῆς χυριότητος
ἔόξαν, οὐκ ἐθνείαν ἔχων ὁρᾶται, ποιεῖται δὲ μᾶλλον
Ιδίαν τῇδέ τε ἔχειν ἀξιοῖ. Διαλεγόμενος Ὑὰρ που τοῖς
οννθέοναί τε xal ἐπομένοις αὐτῷ μαθηταῖς: € Ὁ
μὲν θερισμὸς, ἔφη, πολὺς, οἱ δὲ ἐργάται ὀλίγοι.
Δείθητε οὖν τοῦ κυρίου τοῦ θερισμοῦ, ὅπως ἐμβάλῃ
ἐργάτας εἰς τὴν θερισμὸν αὐτοῦ.» "AX τὴν τῶν
ἁμώντων ἀνάδειξων, x τοῦ Πατρὸς θελέµα-
συν ἀναθεὶς, ἑαυτὸν ἀπέφηνεν εὐθὺς τοῦ θερισμοῦ
τν δεσπότη», τὸ χρῖναι μυσταγωχεῖν τοῖς ἁγίος
ἀποστόλοις ἅτι
τὴν ἅλω, καὶ ὁ σοφὸς Ἰωάννης διισχυρίσατο,
λέγων (0) * € QU 5b πύον, Ev τῇ χειρὶ αὐτοῦ, καὶ
διακαθαριεῖ τὴν ἅλωνα χαὶ αυνάξει τν tto»
εἰς τὴν ἀποθήκην αὐτοῦ.» Καὶ πρός γε τούτοις,
αὐτῷ τοὺς πεπιστευχότας ὡς Δεσπύτῃ καὶ θεῷ
καταγράφει λέγων ὁ Παῦλος: «Οἱ δὲ τοῦ Χριστοῦ,

* Psal. οχνη, 9Η. 3 Psal.

* |I Cor.v, 19, 20: E RAT
alat. v, 24.

5 Slattb. ini, 125; Luc. in, 17.

(4) Ridicule Aubertus ad verba σοφὸς Ἰωάννης.
thiei aut. Lucz. » Epit. Ῥατα.

DE 58. TUINITATE DIALOGUS HI.

ν, ὡς τοῦ θεοῦ παρακα- À nos : obsecramus

866

pro Christo, reconeillaminl
Deo *'? » Cum ergo reconcilietur. aliquis Deo si
Christo recoucilietur, cumque mundus in Christo
concilietur eum Deo, anuon merito ridetur, qui
Censel a substantia Patris Verbum excidisse , ex
ipso genitum et in ipso?

B. lta prorsus.

A.Jam vero universitatis imperium et supta
ereaturas omnes eminentiam cuinam. rei tribues,
citra erroris et absurditatis periculum f

. B. Deo nempe tribuam. Psallit enim alicubi Da-

B vid, « Quia omnia serviunt tibl *. » Et praterea:
« Vehite, adoremus, et procidamns ipsi , quia fecit.
nos, ei non ipsi nos. Nos autem populus paseas
ejus, et oves 496 manus ejus *. »

A. Euge, obsecro. Deus enim est qui liic palam
et aperte pridicatur. ltaque ΠΕΙ creatura licet
sibi vindicare, aut res creatas suas dicere, et suo
imperio subjicere audere : aut si quis hoc fecerit

perii majestate minime preditus, numquid eum
erimini et culpié obnoxium diserimus ?

B. Ma resest.

A. At qnid causz erat eur Fillas, eredertes, snas
oves dixerit, nop Patris? « Ores enim mex», inquit,
vocem meam awdiunt, el ego cognosco od$, et se-
quontur me : et ego vitàm zlerham do eib, et non
peribunt in zternum, et non rapiet eas quisquam
de manu mea?. » Yenisse praterea ipsum ait in
propria theologua noster Joannes, propria ejus di-
cens, terrenos homines, et otnném, ul pute, crea-
turam. Operatur antem it nobis quoque Patris ope-
rationem, non quidem illoa deterius, et dominstio-
nis glorism habere videlur non diversam, sed eam
potius suam facit, ac eo modo volt. Disserens euim.
alicubi eum discipulis qui se comitabantur ac se-
quebantur, ait: « Messis quidem multa, inquit,
operarii autem pauci, Rogate ergo dominum mes:ís,
ut mitlat operarios in. inessen suam *. » Ceterum
1nessorum designationem elsi ad Patrem referat,

D seipsum mox messis dominum declaravit, docendi
potestatem. sanciis apostolis veluti peculiarem sor-
tem tribuens. Ejus autem esse aream, przierea
sapiens Joannes. confirmavit, dicens: « Cujus ven-
labrum in manu ejus, et permundabit aream
suain, et congregabit tritieum In horreum suum*. »
Ad hae, Paulus ei tanq Domino 2c Deo ereden-
tes ascribli, dicens : « Qui antem sunt Christi, ear-
nem eruciflxerunt cum vitiis et concupiscentiis *.
Et alibi rursus: « Si quis autem Spiritum Christi

xciv, 6,7. ? Joan. x, 27, 98, * Matth. 1$, 57, 58.

λέγων, adnotat : « Locus bic non Joannis, sed. Mat-

817

non habet, hic non est ejus τς
aliquis, imo vero Spiritus sanctus: « Tuus sum
ego, salvum me fac, quoniam justiflicationes tuas
exquisivi *. Απ igitur fleri potest. ut qui Patris
esse censentur, itidem hi quoque sint Filii, utrius-
que substantia in unitatem mipime-consiricta ?

B. Non certe. Deus enim et Dominus supra nos
est unus. Utrumque vero substantialiter utrumque
permeat.

A. Vere dicis. Plenus euim dominatione et illius
gloria cumulatus Pater est tanquam Deus, 497
adeoque Filius Deus est, ut Dominus. Sed neque
Pater Deus fuerit citra dominatum, neque profecto
Dominus Filius, naturali e! vera deitate dejectus.
l'roinde velut indivulsa cominunione quz utrique
conveniunt permiscens divinus ille Paulus, nunc
quidem Dei Patris, nunc vero Christi Evangelium
esse dicit. Vin" tu rem explicemus testimoniis e
sacra Scriptura desumptis *

B. Pervelim.

À. Dixit itaque : « Paulus servus Jesu Christi,
vocatus apostolus, segregatus in Evangelium Dei *. »
Dei vere gloriam transferens. quodammodo ad
Filium qui ex ipso, et in ipso, et cum ipso intelli-
gitur, rursus dixit: « Sed &on usi sumus hac po-
testate, ne quod offendiculum demus Evangelio
Christi **. » Utriusque autem nominis signiflcatio-

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIHEP.

» licet Deo dicat A τὴν σάρχα ἑσταύρωσαν σὺν τοῖς παθήµασι xal ταῖς

848

ἐπιθυμίαις. » Ποτὲ δὲ αὖ' « Ei δέτις Πνεῦμα Χριστοῦ
οὐχ ἔχει, οὗτος οὖκχ ἔστιν αὐτοῦ * » χαίτοι θεῷ λέγον-
τός τινος, μᾶλλον δὲ ἁγίου Πνεύματος εΣής εἰμι
ἐγὼ, σῶσόν µε, ὅτι τὰ δικαιώματά σου ἐξεζήτησα. »
“Αρ' οὖν ἔσθ᾽ ὅπως οἵπερ ἂν ἴδιοι νοοῖντο τοῦ Πατρὸς,
ele ὃν οὗτοι Χριστοῦ χατὰ τὸν [sov τρόπον μὴ οὐχὶ
συνεισδουµένης εἰς ἑνότητα τῆς ἀἁμοοῖν οὐσίας ;

D. Οὔ qnc. 8ebz γὰρ cT; ἐφ᾽ ἡμᾶς χαὶ Κύριος εἷς.
Δ',Τχοι 8 ἂν &v' ἀμφοῖν οὐσιωδῶς ἑχάτερον.

A. Αληθὴς ὁ λόγος. ᾽Ανάτλεως Υὰρ xuptótn;
[ Yp- χυριότητος ] xat τῆς ἐπὶ τούτῳ δόξης µεμεστω:
μένος, ὡς 8ebc, ὁ Πατὴρ, xat μὴν χαὶ θεὸς ὡς Κύριος,
ὁ Υἱός. Ei δ᾽ ἂν, οὔτε θεὸς ὁ Πατὴρ, τοῦ χυριεύειν

B δίχα, o0 ἂν ἀληθῶς Κύριος ὁ Ylb;, τῆς χατὰ «φύσιν

xaX ἀληθοὺς θεότητος ἐχμεμοχλευμένος. Τοιγάρτο:
Tob; ἁδιάσπαστον χοινωνίἰαν, oiovel πως ἀναχιρνὰς
τὰ ἀμφοῖν ὁ θεσπέσιος Παῦλος, ὁτὲ μὲν Θεοῦ τοῦ
Πατρὸς ὁτὲ δὲ Χριστοῦ τὸ Εὐαγγέλιον εἶναί gnat.
Βούλει, λέγωμεν τὰ ἐξ ἱερῶν ἑλόντες Γραμμάτων εἰς
πληροφορίαν ;

B. Καὶ µάλα.

Α. Ἔφη τοίνυν * ε1Ιαῦλος δοῦλος Ἰησοῦ Χριστοῦ,
χλητὸς ἀπύόστολος, ἀφωρισμένος εἰς Εὐαγγέλιον
Θεοῦ.» Μεταχομίζων δὲ ὥσπερ τὴν τοῦ θεοῦ δόξαν
ἐπὶ τὸν £f αὐτοῦ τε xal tv. αὐτῷ καὶ σὺν αὐτῷ
νούμενον Ylbv, ἔφη πάλιν * € "AXI οὐχ ἐχρηαάμεθα
τῇ ἐξουσίᾳ ταύτῃ, ἵνα pf τινα Eyxonty δῶμεν τῷ
Εὐαγγελίῳ τοῦ Χριστοῦ. » ᾽Αμϕοῖν δὲ τοῖν ὀνομάτοιν

nem in unum constringens propter identitatem sub- € τὴν δἠλωσιν κατασφίγγων εἰς Ev, διὰ τὴν ταυ-ότητ

MaRlie: « Audacius aulem, inquit, scripsi vobis
εκ parie, lanquam in memoriam vos reducens,
propier gratiam qua data est mibi a Deo, ut sim
münister Christi Jesu in gentibus. sanctficans
Evangelium Dei, ut fiat oblatio gentium accepta,
samciilicata in Spiritu sancto !'. » Unum igitur
kvangelium est Christi ac Dei, et quod de Deo di-
cium fuerit, hoc etiam Filio certe congruet. Si quid
autem Filium a Patre sejungere et inzqualitatem
inducere videtur , non jam idem erit amplius de
utroque sermo. Annon verum esse ais, Hermia?

D. lta quidem.

A. Dissidebuut igitur et in diversum abibunt
quie de utroque exponuntur, neque quod de Deo ac
Patre. recte. dici quispiam putaverit, lioc de Filio
quoque intelligi decebit. Quomodo igitur unum est
utriusque Evangelium, et quomodo unum et idem
de ipsis narratur, uisi Deus secundum naturam sit
Filius, ac nou potius fraudi erit ei qui instituitur,
οἱ in veritatis cognitione turbabit ?

B. Omnino.
A. Qui autem Dei mysterium, hoc est, fidem | in

! tom. vil, 9, * Psal. cxvin, 56. * Rom. 1, f.

τῆς οὐσίας * « Τολμηρότερον δὲ, φησὶν, ἔγραφα ὑμῖν
ἀπὸ μέρους, ὡς ἑπαναμιμνῄσχων ὑμᾶς, διὰ τὴν
χάριν τὴν δοβεῖσάν pot ὑπὸ τοῦ θεοῦ, εἰς t5 elvai µε
λειτουργὸν Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς τὰ ἔθνη, ἱερουργοῦντα
τὸ Εὐαγγέλιον τοῦ θεοῦ, ἵνα γένηται ἡ προσφορά
τῶν ἐθνῶν εὐπρόσδεκτος, ἡγιασμένη iv Πνεύματι
ἁγίῳ.» "Ev οὖν ἄρα τὸ Εὐαγγέλιον Χριστοῦ xoi
Θεοῦ, xal ὥσπερ ἂν vévotzo περὶ Θεοῦ λόγος, οὑτωσ)
δη πρέπων ἂν εἴη καὶ τῷ Yüp. El δὲ δή τι τὸ µεσο-
λαθοῦν καὶ διιστῶν eig ἀνομοιότητα χατεφαίνετο τοῦ
τεχόντος τὸ Υεννηθὲν, γένοιτ᾽ ἂν ἔδη πως οὐχ ὁ αὑτὸς
bm ἀμφοῖν ἔτι λόγος. "H οὐκ ἀληθὲς εἶναι φὴς, ὦ
Ἑρμεία,

B. Ἔγωγε.

A. Διεστήσει δῇ οὖν xal ἀποιχήσεταί πη πρὸς τὸ
ἑτεροίως ἔχον τὰ διηγήματα, xai οὐχ ὅπερ ἄν τις
ὀρθῶς ἔχειν οἵοιτὸ τυχὸν περὶ θεοῦ xal Πατρὸς,
τοῦτό τοι διανοεῖσθαι προσήἠκοι xal περὶ 1ἱοῦ. "Ev
οὖν ἄρα πῶς ἂν εἴη τὸ ἀμφοῖν Εὐαγγέλιον, προἠκο:
6 ἂν ὅπως διὰ τῶν αὐτῶν ἡμῖν ἁπαραλλάκτως διη-
γηµάτων, el μἣ cb; χατὰ φύσιν ἐστὶν ὁ Υἱὸς, xat
οὐχὶ δη μᾶλλον χαταπλανήσειεν ἂν τὸν μυσταγω-
Ὑούμενον, f| voov σαλινεύσει [1σ. σαλεύσει ] πρὸς
ἀλτθσίας ἑπίγνωσιν ;

B. ᾿Αληθές.

A. Ὁ δὲ τὸ τοῦ Θεοῦ µυστήριον, τουτέστι, τὴν £r!

9 ] Cor. ix, 19. !!. Bom. xv, 15, 16.

849

DE SS. TRINITATE DIALOGUS Ill:

κ

αὐτῷ πίστιν, τοῖς οὕπω μαθοῦσιν ἱερουργῶν, πῶς À ipso, rudibus adhuc οἱ nondum edoctis aperit,.

ἂν λέγοιτο Χριστοῦ λειτουργὸς, χαὶ Χριστὸν διαχη-
po&m, θεῷ τὴν δόξαν πραγµατευόµενος, xai θεοῦ
μὲν διάχονον ἑαυτὸν ἁποχαλῶν; «Ἐν παντὶ γὰρ,
ἔφη, συνιστῶντες ἑαυτοὺς ὡς θεοῦ διάχονοι.» "Ec£-
ρωθι δὲ που περί τινων *. «Διάχονοι Χριστοῦ elo;
παραφρονῶν λέγω, ὑπὲρ ἐγώ.» "Ap! οὖν Eoxt τις ὡς
Év γε τουτοισὶ λόγος, πρὸς ἀνομοιότητα φυσικὴν
διιστὰς τοῦ θεοῦ xat Πατρὸς τὸν Υἱόν :

B. 0ὐχ ἔχω νοεῖν.

A. Ἔκτοπον δὲ χαὶ ἑτέρως, τὸ ph θεὸν οἴεσθαι
χατὰ φύσιν εἶναι τὸν ὙΥἱὸν, Θεοῦ μὲν εἶναι τὴν
Ἐχκλησίαν, Χριστοῦ δὲ a0 πάλιν ἀναχέχραγότων
αὐτὴν τῶν ἱερῶν Γραμμάτων. Ἔφη γὰρ ὧδέ τισιν ὁ
θεσπέσιος Παῦλος « 'Ampóaxomot xai Ἰουλαίοις
γίνεσθε xaX Ἕλλησι, xai τῇ Ἐκχλησίᾳ τοῦ θεοῦ. »
Ἑαυτῷ δὲ πάλιν παραστῆσαι τὴν Ἐχχλησίαν ἄσπι-
λόν τε xai ἀῤῥυτίδωτον διισχυρίσατο τὸν Υἱόν. Καὶ
μὴν xal Θεοῦ λέγοντος δι ἑνὸς τῶν προφητῶν,
κατοιχἠσἒιν τε xat ἐμπεριπατήσειν £v ἡμῖν, Χριστὸς
Evotxet, καὶ κατὰ τὸ πάλαι τεθεσπ.σµένον, ὡς Gelbe
ἑνεργεῖ. «Πιστὸς μὲν γὰρ ἣν ὁ Μωσῆς ἐν ὅλῳ τῷ οἴχῳψ
αὑτοῦ, ὡς θεράπων, κατὰ τὸ γεγραµμένον, εἰς µαρ-
τύριον τῶν λαληθησοµένων Ἀριστὸς δὲ ὡς υἱὸς, ἐπὶ
τὸν οἶχον αὐτοῦ, οὗ οἶκός ἔσμεν ἡμεῖς. »

Β. Τὸ ἀπεῖργον οὖν ἄρα παντελῶς οὐδὲν, οἴεσθαί
τε xal φρονεῖν ἀληθῶς, ὡς ἐπείπερ ἡμῖν ἐξ αὐτῆς ἂν
ἔφυ τῆς τοῦ Θεοῦ xal ΠἩατρὺὸς οὐσίας ὁ Υἱὸς, οὐχ
ἕτερος ἂν νοοῖτ παρ αὐτὸν ὑπάρχειν, ὅσηων εἰς
ταντότητα φυσιχἠν.

C
A. Εὖγε, & φιλότης ' ἑδόχει γὰρ ὀρθῶς ἔχειν τὸ

τῇδε δοξάζειν, xoi τῷ µαχαρίφ Παύλῳ; « El γὰρ ὁ
θεὸς ὑπὲρ ἡμῶν, φησὶ, vl; καθ) ἡμῶν; "Oc ye τοῦ
ἰδίου Ylou οὐχ ἑφείσατο, ἁλλ᾽ ὑπὲρ ἡμῶν πάντων
παρέδωκεν αὐτὸν, πῶς οὐχὶ καὶ σὺν αὐτῷ τὰ πάντα
ἡμῖν χαρίσεται: » Εἴπερ οὖν ἴδιος ἀληθῶς τοῦ Θεοῦ
xai Πατρός ἐστιν ὁ YU, ápa ἂν ἑξοίχοιτο πρὸς
ἁλλοτριότητα φυσικὴν, ἐπινοηθείη 6 ἂν λόγος, τὸ
χαταψέγεσθαι δεῖν οὐχ ἔχων, εἰς ὀθνειότητα διιστὰς,
καὶ ἀλλότριον ἀποφαίνων τό τινος ἴδιον, οὗπερ ἂν
ἴδιον νοοῖτο xat λέγοιτο;

B. Οὐχ οἶμαι.

A. TL δέ: Οὐχὶ µυρίους εἶναί qapev, τοὺς «iq
υἱότητα χεκληµένους τὴν ὑπὸ θεῷ;

B. Καὶ µάλα. Γέγραπτα: γάρ εἘγὼ εἶπα * θεοί D. B. Prorsus quidem. Scriptum est. enim :

ἔστε, xal υἱοὶ 'Ὑφίστου πάντες. »

A. "Ap οὖν ἕνα τυχὸν f| δύο, τῆς οὕτως ἀμέτρου
πληθύος ἐξελὼν, χατατολµήσειεν ἄν τις ἱδίους νἱοὺς
εἶναι λέγειν τοῦ θεοῦ xai Πατρὸς, xai οὐχ ἂν ὄφλοι
δέχην, Ίνπερ ἄν τις ἑπαρτῆσαι τυχὺν τοῖς παραση-
µαίνειν ἐθέλουσι τῆς ἁληθείας τὸ κάλλος;

B. Φαίην ἂν ἔγωγε ᾿ λέγεις γὰρ ὀρθῶς.

A, ELE δὴ βουλοίµην ἀναμαθεῖν, ἀνθ᾽ ozou μυρίοι
μὲν ὅσοι διαχέχληνται θεοὶ καὶ υἱοὶ, ἔρπει γε μὴν τὸ
ἴδιον ἐφ᾽ ἑνὺς, κυρίως τε χαὶ ἀληθῶς, xi ἄν ἔφης
X016; ;

0? || Cor. vi, 4... ? IE Cor. xi, 25.
vin, 31, 33, Psal. 1xxxs, 6.

* [ Cor. v, 51.

quomodo Christi minister dicetur, et Christum
przedicabit, Deo gloriam quzrens, et ministrum
quidem se Dei appellans ? « [n omnibus enim, 1u-
quit, exhibeamus nosmetipsos sicut Dei mini-
stros !*. » Alibi vero de quibusdam : « Ministri
Cliristi sunt * (ut minus sapiens dico), plas ego **. »
An igitur hic 4968 ullum verbum est; quod inzequa-
litate naturali sejungat a Deo et Patre Filium τ΄

B. Non video.

A. Aliud quoque absurditatis genus cst, non
putare Deum secundum naturam esse Filium, cum
sacre Littere clament, Dei quidem esse Ecclesiani,
rursus autem ipsam esse Christi. Sic euim quibus-
dam scribebat ille Paulus divinus : « Sine offen-
sione estote Judzis, et gentibus, et Ecclesiz Dei '*.»
Sibi autem rursus exhibuisse Ecclesiam immacu-
latam et rugis carentem affirmavit Filium. Cumque
Deus dicat per unum prophetam labitaturum se et
inambulaturum in nobis !*, Christus inhabitat, ct,
ut olim proditum est, ut Deus operatur. Fidelis
enim erat Moyses in tota domo ejus tanquam famu-
lus, sicut scriptum est, in testimonium eorum quse
dicenda erant ; Christus vero tanquam filius in domo
οὐ, quz domus sumus nos 16,

B. Nihil itaque prorsus vetat quominus putemus
ac vere sentiamus, si ex ipsa Dei ο Patris sub-
stantia Filius prodiit, non alium ab ipso esse intel-
ligendum, quod ad naturalem identitatem attinet,

A. Euge, amice : ita. quippe: sentire visum est
etiam beato Paulo : « Si enim Deus pro nobis, quis
contra nos ? Qui etiam proprio Filio non pepercit,
sed pro nobis omuibus tradidit illum, quomodo non
etiam cum illo omnia nobis donabit !**? » Si ergo
proprius revera. Dei ac Patris. est Filius, num in
diversitatem naturalem abibit, et excogitabitur vera
et inculpata ratio, qua in diversitatem secet, alie-
numque faciat id quod alicujus est proprium ab eo
cujus proprium esse censetur ae diciur.?-

B. Non pito.

A. Quid vero ? Nonne dicimus in(rnitos esse ad
filiationem Dei vocatos ?-
« Ego
dixi: Dii estie, et.filii Excelsi omnes "'. »

A. An. igitur uno forle aut altero demptisex tam
inmumerabili inultitudine dices eos esse Dei ac Pa-
tris filios, nec poenz? sis obnoxius qux debetur iis
qui adulterandum veritatis decus suscipiunt ?-

B. Assenserim quidem : recte enim dicis.

A. Quod si denuo ioterrogem, quamobrem {ην
numeri quidem vocati sunt dii ac filii, proprietas
lamen in uno est. vere ac proprie, quid respondelis
ipse? )
1ο’ Bon.

" Levit. xxvi, 11,12. !* Hebr. in, 5, 6.

e»
Cos

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

B. Dicam, illos in filiationem ascitos, appella- A — B. Ἔφην àv, ὅτι, οἱ μὲν γὰρ εἰσπεπυίηνται πρὸς

tionem istam snpernz muniücentiz inventum 499
ac donum assecutos : hunc autem non ita se habere,
sed revera proprium esse Dei ac Patris, utpote qui
etam cum ipso supremam omnium naturam ob-
tinet.

Α. Proprium itaque Dei est. naturaliter, id non
cst Deus, sed res creata potius, aut qui demum ?

B. Certe nihil in eo dubium est. Divinitas enim
ulique Dei proprium est, quemadmodum nempe et
creatura creatum.

À. Si quis porro existimet creatum aut creaturam
proprium esse Dei naturaliter, vice versa urgeri
posse recor. Dicere enim deitalem esse proprium
creatura, nibil mali erit ; at ita sentire, nefas. Cum
ergo rationum alsurditas ad rectam sententiam nos
simul adigat, proprius tandem erit Dei ac Patris
Filius, non inter adoptivos numeratus, sed ut Deus
ex Deo. Et quoniam ea qux in unum genus ac spo-
ciem immulabiliter conjunguntur, rationem modi
quo exsistunt differentem ac discrepaniem naturali
diversitate non habent ( una enim est de omni ho-
mipe ratio ac definitio signi(lcativa substantie ),
non ergo Deus diverse naturse est 3b eo ex quo
ualus est Filius, sed Deus verus potius ; proprius
enim Dei naturalis ac veri est »ppellatus, et ab
adoptiva mulütudine differens, et ad unius ac veri
gloriam tendit.

B. Recte dicis.

A. Idcirco sacra nobis rursus Scriptura sub-
stantialem servandam esse Filio illam cum Patre
wnilatem ait. Sic enim habet : « Omnis enim viri
eaput Christus est : caput autem mulieris, vir 2
esput vero Christi, Deus !* : » his verbis signifieans,
opinor, veritatem et ingenuitatem substantiz, et
Filium ex ipsa revera prodiisse.

B. Qui ais?

A. Putasne explicandam nobis esse ejusce rei ra-
tionem ? Quid ardui sit, ac dilficultiatem pariat,
quieso, edissero,

D. Aiunt nempe istud Filium ah identitate cum
Deo Patre utique dejecturum.

A. Potesne dicere quonam istud pacto?

B. Qmnino. Si enim vir caput est mulieris, in-
quiunt, propterea quod ejusdem est cum ipsa na-
turo 3c substantie, quamvis prestantioris forte
conditionis esse putetur (eaput enim in corpore,
pars est omniur praestantissima ) ; viri aulem caput
nuncupatus est Christus, cum naturalis scilicet re-
latio ad affinitatem cum creaturis eum vocet, sicut
in viro nimirum ac muliere : quomodo 800 dicetur
demum Deus ac verus, aui quomodo naturalein
€um Deo Paire identitatem habere poterit, inter
creaturas numeratus, et loco enpitis habitus? Su-
perabit cnim, inquiunt, creature conditionem emi-
neniia glori: Filius.

15 | Cor. αι, 13.

νἱότητα φιλοτιµίας [al. φιλίας] τῆς ἄνωθεν εΌρημά
το χαὶ δὗῦρον τὴν ἐπὶ τόδε χλῆσιν ἀποχερδαίνοντες '
6 66 ἔστιν οὐχ ὧδε ἔχων, ἀλλ᾽ ἴδιος ἀληθῶς τοῦ Θεοῦ
χαὶ Πατρὸς, ἅτε 0h xal σὺν αὐτῷ τὴν ἑπέχεινα πάν-
των ἀποτεμόμεγος φύσιν. |

A. "Ίδιον δὲ Θεοῦ φυσιχῶς, τὸ μὴ θεὺς ἄρα, wte-
στὸν δὲ μᾶλλον, ἡ πῶς;

B. Καὶ μὴν τοῦτο ἁμφίλογον οὑδαμῶς. θεότης
γὰρ πάντως ἴδιον θεοῦ, καθάπερ ἀμέλει χαὶ χτιστὸν
χτίσεως.

A. El δὲ δή τις οἴοιτο, χτ.αστὸν ἢ χτίσιν ἴδιον εἶναι
Θεοῦ φυσιχῶς, τὴν ἀντίστρο-ρον lévat τῷ λόγῳ τρί
6ov ἀσφαλὲς οἶμαί που. Κτίσεως Υὰρ ἴδιον θεότητα
λέγειν, τὸ λυποῦν οὐδέν * ἀλλ᾽ ὧδε φρονεῖν, οὐ θέµις.
Συνωθούσης οὖν ἄρα τῆς τῶν λογισμῶν ἀτοπίας, ἐπὶ
τὸ χρῖναι νοεῖν ὀρθῶς, ἴδιος ἂν εἴη λοιπὸν τοῦ Θεοῦ
καὶ Πατρὺς, ὁ αὸς, οὗ τοῖς εἰσποιῆτοις ἑπαριθμού-
ενος, ἁλλ᾽ ὡς θεὸς ἐχ θεοῦ. Καὶ ἐπείπερ, οὗ διά»
φορόν τε καὶ διεσχοινισµένον εἰς ὀθνειότητα φυσιχὴν,
τὸν τοῦ πῶς εἶναι λόγον διεχληρώσατο, τὰ, ὅσαπερ
ἂν εἰς ἓν xai ἁπαραλλάκτως ἀναδεσμοῖτο γένος τε
xa εἶδος * clc γὰρ ἂν γένοιτο κατὰ παντὺς ἀνθρώπου
λόγος τε καὶ ὄρος, τῆς οὐσίας σημαντικός * οὐχ ἄρα
θεὸς ἑτεροφυὴς παρὰ τὸν ἐξ οὗ πέφηνεν ὁ Ylàe,
θεὸς δὲ μᾶλλον ἀληθινὸς, ἴδιος yàp ὠνόμασται θεοῦ
τοῦ φύσει xal ἀληθῶς, καὶ πληθύος μὲν εἰαποιήτου
διενεγχὼν, εἰς δὲ τὴν τοῦ ἑνός ta xal ἁληθῶς &va-
Oprooxwv δόδαν.

B. Eo λέχεις.

A. Towápro: καὶ Γράμμα πάλιν ἡμῖν ἱερὸν οὗ-
σιώδη τὴν ἔνωσιν ἀποσώζεσθαι δεῖν τῷ Yi τὴν πρὸς
τὸν Πατέρα φησἰν. Ἔχει yàp ὧδε' «Παντὸς Ὑὰρ
ἀνδρὸς, φηοὶν, 1) χεφαλὴ, ὁ Χριστός ἐστι, χεφαλὴ δὲ
γυναιχὸς, ὁ &vhp, κεφαλὴ δὲ Χριστοῦ, ὁ θεός’ » τὸ,
οἶμαι, γνήσιον τῆς οὐσίας, xal τὸ αὑτῆς ἐκπεφάνθαι
κατ ἀλήθειαν τὸν YUyv, διὰ τούτου σημαῖνον.

B. Πῶς λέγεις;

A. Ἡασανίζεσθαι γὰρ ὅλως olet χρΏναι πρὸς ἡμῶν,
τὸν ἐπὶ τᾷδε λόγον; Τί τὸ ἄναντες xal χατασοθοῦ»
εἰς δυσχέρειαν, ἐρομένῳ φράσον.

D. Φασὶ Υὰρ μάλιστα τοῦτο ἐξοικιεῖν τῆς πρὸς
θεὸν Πατέρα ταυτότητος τὸν Yióv.

A. Τίνα δη τοόπον, ρα ἂν ἔχοις εἰπεῖν ;

D p. Καὶ µάλα. El yàp δη γυναιχὸς μὲν, φπαὶν, ὁ

ἀνερ χεφαλἡ. διάτοι τὺ πρὺς αὑτὴν ὁμοφυές τε καὶ
ἐν οὐσία ταντὸν, εἰ xai ἓν µοίρᾳ τυχὸν νοοῖτο τῇ
κρείττονι΄ χρῆμα γὰρ τίμιον xa àv δόξῃ πλεονεκτοῦν
ἐν σώματι, χεφαλή ἀνδρὰς δὲ ὠνόμασται Χριστὸς
κεφαλὴ, σχέσεως δηλανότι φυσιχῆς χαλούσης αὐτὸν
εἰς ἀγχιστείαν τοῖς κτίσµασι, χαθάτερ ἀμέλει xal
ἐπ ἀνδρός τε xaX γυναιχὸς, πῶς ἂν λέγοιτο θεὺς
ἔτι xai ἀληθινὸς, ἡ πῶς ἂν ἔχειν δύναιτο τὴν πρὸς
6:5» Πατέρα ταυτότητα φυσιχῆν, τοῖς ἓν Υενέσει
κατειλεγμένος, εἰ xat ἓν τάξει νοοῖτω τῆς χεφαλῆς ;
Ὑπερκείσεται γὰρ, φασὶ, τὸ τῆς κτίσεως µέτρον,
ὡς ἓν ὑπερογῇ δόξης, ὁ Yió;.

$55

A. Baba τῆς εὑὐροίας
τοπωτάτω»! ὡς δεινὸς ἡμῖν, xal οἵον κατὰ πρανοῦς
ὁ παράσηµος οὑτωσὶ τῶν διεναντίας διάττει λόγος .
Ποίημα γὰρ ἑναργῶς τὸν £x Θεοῦ Ἡατρὸς πεφηνότα
δεδυσφ/µτχεν Υἱόν. ᾽Αλλὰ τοῦδε μὲν σέρι διαλη«ό-
µεθα, χαιρὸν ἀπονέμοντες ταῖς θεωρίαις τὸν πρέ-
ποντα, xal σγολαῖοι πάλιν εἰς τουτο χαθέντες χαὶ
νοῦν τε xal γλῶτταν, "O δὲ 6h μάλιστα θαυμάςειν
ἔπεισιν, ἐχεῖνό tnu διημαρτήχασι γὰρ τῶν εἰς
ὀρθότητα λογ.ισμῶν, οὐδὲν ἥττον f|
ὡς ἔοιχεν, οἱ πρὺς τᾶσαν ἁμαθίαν
μὲν γὰρ εἴρητα: xigalh Ἆριστὺς, διὰ τὸ ἐν σχέσει
ςυσιχῇ συναφὲς' ἐξαρνήσομαι γὰρ o5 τί που τό γε
ὧς ἄριστά τε καὶ ὀρθῶς εἱἰρημένον. Ἐπειδῃ δὲ Ἆρι-

πάλαι, καὶ νῦν,

εὔχολοι. ᾿Ανδρὸς

. - *
σ:οῦ-γξφαλῆ τέθειται 8:07, 51 τὸ ἀντιστατουν, ὦ Υεν-

val«t, φαίτ τις ἂν αὐτοῖς, ἢ τί τὸ ἀπεῖργον ἐννοεῖν ὡς,
εἴτερ ἐστὶν ὁ μονογενῆς [mp. ὁμογενής] τοῖς κτίσµασιν
ὁ Yib;, ἐπείπερ ἀνδρὸς εἴρηται χεφαλἡ, xa! αὐτὸν Ίδη
ναταχομίςειν ἀποτολμᾶν ἐν γενητοῖν τὸν Πατέρα,
Κεφαλὴ γὰρ τέθειται τῷ Yu, xalzot κτιστῷ, καὶ πε-
ποιηµένῳ γαθ᾽ ὑμᾶς ὑπάρχουτι. Δοχεῖ Υὰρ οἴεσθαι
ταυτὶ χαλῶς τε xai ἁμωμήτως ἔχειν παραληρεϊῖν
ῥρημένοις, ἁλλ᾽. οἶμα:, τῆς δυσφηµίας τὸν ὄγκον

καταναρχίσειεν [ῖσ. χαταναρχήσειν] αὐτοὺς, χαϊΐτου
λίαν ἀπεσχλτχότας, καὶ τοῖς οὕτως ἀνανκαίοις µει-
ραχιωδῶς ἐναθύροντας. Φέρε δῆ οὖν, ταυτὶ διωθού-
pivot χα) µεθέντες εἰς ὄρος, f| διαῤῥιπτοῦντες εἰς
χῦμα, χαταλογιζώμεθά τι τῶν ἐπιειχεστέρων. Κὲ-
φαλὲν μὲν γὰρ Υυναιχὸς τὸν ἄνδρα φαμὲν, ἐπείπερ
ἐξ αὐτοῦ πέφηνεν ἐν ἀρχαῖς, χαὶ διεμορφώθη πρὺς
τὴν ἀνδοὺς εἰχκόνα, Θεὺν τὸ ἀρχέτυπον ἔχοντος πε-
ποίητα, γὰρ οὕτω, χα-ὰ τὰς Γραφάς' ὁριζόμεθα δὲ
γεφαλὴν ἀνδρὸς εἶναι Χριστὸν, ὡς ῥίζαν τοῦ γένους
δευτέραν, χαὶ ἁταργὴν ἀνθρωπότητος ἀναθρωσκού-
σης εἰς ἀφθαρσίαν δι’ ἁγιασμοῦ ἐν Πνεύματι "Ονομα
δὲ Χριστῷ, δεύτερος ᾿Αδὰμ, καὶ οὑχ ἑτέρου του γά-
pt, ἀλλ᾽ f τοῦδέ τε καὶ µόνου. Χριστοῦ ye μῆν εἶναι
χεφαλὴν τὸν Πατέρα διακεισόµεθα xaX πιστεύσοµεν
ὡς ὁμοούσιον αὐτῷ xa συναφῆ φυσικῶς, καθὺ νοεῖται
xai ἔστι Ozh;, εἰ xaX πέφηνεν Ev. σαρχὶ καὶ γέγονε
χαθ) ἑμᾶς. Νεθόριον δὲ ὥσπερ τι θεότητός τε xai
ἀνθ ρωπήτητος, 6 Χριστὺς, τΏν ἀμφοεῖν ἔχων ὡς ἐν ἑνὶ
σύνοδον, καὶ τῶν τῇ φύσει διεσττχότων, elg ταυτότητα
συνδοομὶν. καθ ἔνωσιν οἰκονομικὴν, ἁστιθη μὲν vi
καὶ ἀνέμθατον, γλὠτττ, ὃΣ καὶ λόνοις οὐκ ἔγνωσμέ-
vn». sh; γὰρ Spa καὶ ἄνθρωπος ὁ Χριστὸς, πηγη»
μὲν ὥσπερ καὶ ῥίσαν τῆς ἰδίας ὑποστάσεως Πατέρα
ἔχων, τὸν E) οὐρανοῖς, συνάναρχόν τε καὶ συναῖδ.ον,
xai οὗ προτερεύυντα κατὰ γρύνον, εἴπερ ἀνάγχτ συν-
υφεστάναι τῇ, κεγαλῖ, τὸν οὗπερ ἂν λέγοιτο κεφαλᾶ,
ὄημμένος δὲ καὶ τῆς πρὸς ἡμᾶς χατὰ σάρχα σγέσεως
φυσικῖς. "ὐτε τοίνυν Χριστοῦ θεὸς χκεφαλὺ νοεῖταί
τε χαὶ ἔστιν οὗ δ.εψευνσµένως, πῶς οὐκ ἂν ctr, θεὺς,
ὁ ῥίταν Eje θεότητα την ἀλτθινὴν, χαὶ οὐσ'ωδῶς
ἐξημμένος τοῦ γεγευνηχότος», Ὁμοφνᾶ Yàp πως τῷ
λοιπῷ νοεῖσθαι σώματ. τῖν xigahtv, ἀναγχαῖον. El
δὲ δὰ χρΏνα: νοµίζουσι τὸν Ex Θεοῦ Πατρὸς φύντα
Αόγου, τῶν τῆς θεότητος ὅρων ἁπολισθεῖν, καὶ εἰς τὸ
τῶν πο πμάτων κχαθιχυτεῖσθα: µέτρον, ἁκονόντων ἔναρ-

DE SS. TMNITATE DIALOGUS lil. .
τῆς εἰς πᾶν ὁτιοῦν τῶν Ex- Α Α. Ο magnam in absurdissima quaeque propen-

—

855 .

sionem ! Ut iu. przceps fertur callida et falsa ad-
versariorum oratio! Facturam enim impie et irre-
ligiose praedicat Filium, qui ex Deo Patre prodiit..
Sed de lioc disseremus, ei dispatationi servato op-
portuno tempore, e& animo et lingaa per otium in id.
intenta. lllud autem maxime mirari subit, qued a
recia ratione non minus quam olim etiam nunc, ut
videlur, aberrant, qui ad omnem proclives suut
iguorantiam. Viri enim caput dictus est Christus,
propter relationis naturalis conjunctionem : quod
enim recte dictum est, non inficiabor. Cum autem
Christi caput positus sit Deus, quid repugnat, in-
quiel aliquis, aut quid vetat intelligere, o boni,
quominus, si est cjusdem generis Filius cum cresatu-
ris, quandoquidem viri dictus est caput, ipsum.
etiam Patrem in creaturarum ordinem detradatis ?-
Caput enim constitutus est Filio licet creato, ex
vestra sententia, et producto. ας enim recta et
inculpata videntur nostris deliris : sed molem im-
pietatis torporem eis illataram existimo, tametsi
obduruerunt, et in tam necessariis rebus delicias
agunt. Agedum ergo, his repudiatis et in montem.
ablegatis, aut in undas projectis, aliquid benignius
excogitemus. Nam caput quidem mulieris virum di-
cimus, quandoquidem ex ipso prodiit initio, et ad
imaginem hominis efformata est, Deum arehetypum
habentis. Sic enim faetum est, ut Scripturz volant,
statuimus autem caput viri esse Christum, tanquam
radiceu! generis alteram, ae humanitatis primitias,
qui per sanctificationem in Spiritu ad immortalita-
tem recurrit. Nomen autem Christo, secundus Adam,
nec alterins cujusvis quam hujns ac solius rei gratía.
Christi porro caput esse Patrem statuemus et cre-
demus, tanquam consubstantialem ipsi, et con-
junctum naturaliter, in quantum intelligitur et est
Deus, licet apparuerit in carno et similis nobis fs-
ctus sit. Est autem interliminium $0]. veluti quod-
dam divinitatis et hemanitatis Cliristus, utriusque
labens tanquam in uno conjunctionem, et rerum
natura dissidentium concursum in identitatem se-
cundum unitatem per incarnationem factam, quz
mente capi nequit, nee liogua aut oratione expriui,
Deus euim simul et homo Christus cst, fontem et
radicem sux subsistenti$: Patrem habens, qui. in
celis est, principio simnl carentem el coxternum,
nec tempore priorem, quandoquidem una cum ca-
pite subsistere necesse est eum, cujus dicitur caput?
sed et naturali nobiscum relatione secundum car-
nem est przditus. Cum ergo Christi Deus caput in-
telligatnr, et sit citra mendacium : qui non erit-
Deus verus is, qui radicem habet divinitatem veram,
et substantialiter Patrem in se capit? Caput enim
ejusdem naturz cum reliquo corpore censeri necesse
est. Quod si Verbum ex Deo Patre prognatum di-
vinitatis finibus dejiciendum putant, et ad. creatu-
rarum conditionem detcudendum, manifeste audiant :
« Aut. facite arborem bouam, et fructum cjus bo-

£51

B. Παντάπασι pity ob.

A. Οὐχοῦν ἓν ὑψώμασι τοῖς ἀνωτάτω, xal ἓν τοῖς
εἰς λῆξιν Άχουσι δόξης τῆς θεοπρεποῦς εἴη ἂν xal
οφόδρα εἰχότως, ὁ ᾧπερ ἂν ὀρῷτο προσὸν, τὸ δια-
περαίνειν δύνασθαι ταυτί;

B. Πῶς γὰρ o6;

Α. Εἰρήνη τοίνυν θεόσδοτον ἀγαθὸν, xat ξένιον οὖρα-
νοῦ, xaX &x µόνων ἦκον ἡμῖν τῶν θείων διανευµάτων.
Ποιήσομεν δὲ τοῦ λόγου συλλήπτορα τὸν προφήτην
Ἡσαῖαν διακεχραγότα xat λέγοντα: εΚύριε, ὁ Gets
ἡμῶν, εἰρήνην δὸς ἡμῖν * πάντα γὰρ ἀπέδωχας ἡμῖν.
Κύριε, ἑκτός σου ἄλλον οὐχ οἴδαμεν, τὸ ὄνομά σου
ὀνομάζομεν' » ὡς Ev ve τῷ τὴν εἰρήνην ἐλεῖν, μετὸν,
εἶμαί που, παντὸς ἀπόνασθαι χαλοῦ τοῖς Ye ὅλως
εἰρηχόσι [yp. ἠρηχόσι].

.B. Μέτεστι γὰρ οὖν.

A. Ἐνεργείας οὖν ἄρα τῆς ἄνωθεν f) εἰρήνη xap-
«be, χαὶ ξένιον ἀληθῶς, καθάπερ ἔφην ἁρτίως, οὗ-
Σενὸς μὲν τῶν πεποιηµένων, Θεοῦ δὲ µόνου τοῦ
χατὰ φύσιν. Τοιγάρτοι διδόντα µόνον ἔφη θ:ὸν εἰδέ-
ναι, καὶ ἐπ᾽ αὑτῷ µηδένα.

B. Αληθές.»

A. "Ape: δὴ οὖν χορηγόν τε ἅμα xal πρύτανιν,
ὦνπερ ἂν ἡμῖν ἐπιδοίη Θεὸς ὁ Πατὴρ, τὸν ἐξ αὑτοῦ
πεφηνότα Λόγον. Ἔφη váp που τοῖς ἁγίοις µαθη-
ταῖς ' « Elpfjvnv τὴν ἐμὴν δίδωµι ὑμῖν, εἰρήνην τὴν
ἐμὴν ἀφίημι ὑμῖν. » '"Ίδιον δὲ τὴν εἰρήνην ἀγαθὸν
εἶναί φησι, θεόσδοτον γὰρ «b χρῆμα, καὶ οὐχ ἑτέρως.
Καὶ πρός Ys τούτῳ φησὶν ὁ θεσπέσιος Παῦλος ' « Xá-
pe ὑμῖν xal εἰρήνη ἀπὸ Θεοῦ Πατρὸς ἡμῶν, xai
Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ.» Ὁ δὲ τῷ θεῷ χαὶ Πατρὶ
συγχορηγός τε xaX δοτὴρ, xai διὰ τῆς ἴσης ἁπαραλ»
λάχτως φιλοτιµίας τς ἅμα xat µεγαλοπρεπείας lov,
πῶς ἂν, εἰπέ pot, τῆς θεοπρεποῦς μειονεκτοῖτο δό-
Enc, καὶ οὐχὶ δη μᾶλλον ἐν ἴσῳ τε χαὶ ἐν ὁμοίῳ
χείσεται χατὰ πᾶν ὁτιοῦν τῷ γεγεννηχότε;

B. 'OpBug ἔχει.

Α. Ἴθι δὲ δὴ xal ἐπ᾽ ἐχεῖνο αὖ.

B. Τὸ ποῖον τί φῆς;

A. Ἡ οὐκ ἀληθὲς εἶναι ghi ὡς τό γε ταῖς τῶν
ἁγίων συµφέρεσθαι δόξαις, εὐστιθὴ μὲν ἡμῖν ἆπερ-
Υάσεται τὴν ἀλήθειαν, bm αὑτὸ δὲ ἀνοίσει τὸ θεῷ
ἑοχοῦν, xal τὸ διὰ τοῦ ἁγίου Πνεύματος à2' Yup
χρησμωῳδούμενον;

B. Καὶ τί δῆ τοὺτό ἐστιν;

Α. "Οτι θεὺς χατὰ φύσιν xal ἀληθῶς 6 Υἱός. Ὁ
Υάρτοι σοφὸς ἔφη Παῦλος, περὶ μὲν τοῦ θεοῦ καὶ
Πατρός" « Ὁ θεὺς xai Πατὴρ τοῦ Κυρίου ἡμῶν
Ἰησοῦ Χριστοῦ , οἵοεν, ὁ ὧν εὐλογητὸς εἰς τοὺς
αἰῶνας, ὃτι οὐ Φεύδομαι. » Εἶτα τῆς τοιᾶσδε ttg;
χαὶ δόξης, τὸν (cov εὐθὺς ἀναπλέκει στέφανον τῷ
ΥἸῷ, χαταδείσας οὐδὲν, ἑπείπερ ἔγνω θὲὸν ὄντα φύσει
τε χαὶ ἀληθῶς' ἐπιστέλλει περὶ αὑτοῦ, τὸν περὶ τῆς
Ἰουδαίων ἀποπομπῆς ἑξυφαίνων λόγον * εΕὐχόμην
γὰρ αὐτὸς ἀνάθεμα εἶναι ἀπὸ τοῦ Χριστοῦ ὑπὲρ τῶν
ἀδελφῶν µου, τῶν συγγενῶν µου χατὰ σάρχα, οἵ-
uvis elav) Ἱσραηλίται ὧν οἱ πατέρες, χαὶ ἐξ ὧν ὁ

*: (sa, xxvi, 12, do. ? Joan. xiv, 27. 9 Rom. », 7.

DE SS. TRINITATE DIALOGUS 1l.
A B. Nullo plane modo. .

A. Suprema igitur majestate et divina gloria prze-
ditus erit is, cui inesse videbitur ejus perficiendi
potestas ?

B. Quidni vero ?

A. Pax ergo bonum est divinitus datum, ac euli
munus, οἱ quod solo Dei nutu nobis advenit. In que
suffragatorem habituri sumus prophetam lsaiam,
clamantem ac dicentem : « Domine Deus noster,
pacem da nobis : omnia enim reddidisti nobis. Do-
mine, extra 1e alium nescimus ; nomen tuum uomi-
namus ** : » quasi accepta pate*quovis bono (rui
liceat, iis qui in universum eam acceperint.

1$ D. Licet utique.

À. Pax ergo superne virtutis fructus est, ac vcre
munus, ut mox dixi, non creatura ullius, sed solius
naturalis Dei, Solum ergo se nosse dixit Deum illius
datorem, οἱ przier ipsum neminem. !

B. Verum est.

A. Considera itaque largitorem simul ac dispen-
$atorem eorum qui nobis Deus Pater dederit ,
Verbum esse, quod ex ipso processit. Dixit enim
alicubi 603 sanctis apostolis : « Pacem meam do
vobis, pacem meam relinquo vobis *?. » Suum autem
bonum esse dicit, pacem : non aliter enim quam

. divinitgs data res cst. Ad hzc divinus Paulus ait:

« Gratia vobis, et pax, a Deo Patre nostro, ei Do-
mino Jesu Christo **. » Qui autem una cum Deo el
Patre collargitor et dator est, ei zequali. muniü-
centia ac liberalitate praditus, quomodo, quaeso te,
gloria divina erit inferior, ac non potius zqualis ac
similis per omnia Genitori ?

B. Bene habet.

A. Perge autem ad illud rursus.

B. Quodnam istud ais?

A. Annon fateris, δι sententize sanctorum astipu-
lemur, perviam nobis redditum iri veritatem, nos-
que cum ad Dei placitum revocatum iri, tum ad id

quod per sanctum Spiritum proditum est de Filio

p B. Quodnam illud est vero?

A. Deum nempe secundum naturam ac vere esse
Filium. Sapieus euim Paulus dixit de Deo quidem
ac Patre : « Deus et Pater Domiui nostri Jesu Cbri-
sti, qui est benedictus in secula, scit quod not
mentior *?, » Tum illius honoris et gloriae zequalem
statim Filio coronam coutexere, nihil veretur, cum
sciret esse natura ac vere Deum, scribitque de ipso,
repulsionis Judaica: verba faciens : « Optabain enim
ego ipse anathema esse a Christo pro fratribus
mei$, qui sunt cognati mei secundum carueui,
qui sunt lsraelite, quorum patres, et ex. qui-
bus est Christus, secundum caracm, qui est supct

3! |] Cor. xs, 21.

,

S. CYHLLI ALEXANDRINI ARCIMEP.

860

omnia Deus benedictus in secula. Amen ?*, » Deum A Χριστὸς τὸ χατὰ oápxa, ὁ ὢν ἐπὶ πάντας Geb; εὖλο-

igiiur quí est supra omnes creaturas. subjiciemus
Deo cum omnibus creaturis, siquidem 0n vere
Deus est, et inter adoptivos per gratiam collocatur,
quamvis supra omnes esse sortitus, admirabilem
illam ac Deo convenientem dignitatem, qua nimirum
benedicitur, idque perpetuo et indesinenter, obsi-
gusnte vocabulo Amen. Án putas adversarios isthaec
&ana mente intellexisse ?

B. Minime : sed ei potius sana mens est, qui Deum
verum et ex Deo vero processisse fatetur Filium,
per quem et eim quo Deo ac Patri gloria, cum san-
eto Spirituc jn ssecula s:eculorum. Amen.

γητὸς εἰς τοὺς αἱῶνας. ᾽Αμήν. » Τὸν τοῖνυν ἐπὶ πἀν.
τας θεὸν, ὑπὸ θεῷ μετὰ πάντων θήσομεν, εἴπερ οὐχ
ἀληθῶς ἑστὶ θεὸς, xal vot; χατὰ χάριν συντετάξε-
ται, χαίτοι «5 ἐπὶ πάντας εἶναι λαχὼν, τὸ μέγα τοῦτο
xaY θεοπρεπὲς ἀξίωμα, τὸ εὑλογεῖσθαί φηµι, xai
τοῦτο διηνεχῶς xal ἀχαταλήχτως χατασφραγίζοντος
«00 Αμήν. "Ap' ἐξ ὑγιοῦς οἴει φρενὺς ἐννενοησθαι
καυτὶ τοὺς διεναντίας ;

B. Οὐδαμῶς ἔχοι 6 ἂν μᾶλλον ὑγιᾶ τὸν νοῦν, ὁ
θεὸν ἀληθινὸν χαὶ Ex Θεοῦ πεφηνέναι τοῦ χατὰ ἁλί-
θειαν ὁμολογῶν τὸν Yibv, δι’ οὗ χαὶ μεθ' οὗ τῷ θεῷ
xat Πατρὶ ἡ 5622 σὺν ἁγίῳ Πνεύματι, εἰς τοὺς αἱῶ-
νας τῶν αἰώνων. Αμίν.

ΛΟΓΟΣ A.

"Ort οὗ κείσµα ὁ Ylóc, οὐδὲ ποίηµα.

-

DIALOGUS IV.

505 Quod Filius non sit creatura, neque factura.

---

Α. Quisquis ergo Deum de Deo ineffabili genera- β A. Τὸν δὴ θεὺν ἐκ θεοῦ χατὰ τὴν ἅῤῥητον πεφηνότα

tione genitum gloria Filii naturalis spoliat, eumque
creatum εἰ factum. contendit, nonne peens reus
est quam divinze glorie cavillatoribus intentatam
esse dicimus, ita nobis Scriptura divina suffragante :
« Homo, quicunque maledixerit Deum, peccatum
accipiet : nominans autem nomen Domini, morte
moriatur : lapidibus lapidet eum omnis synagoga
Israel, sive proselytus, sive indigena, cum ipse
nominat nomen Domini, moriatur *! ? »

B. Effugere non posse reor, quin debita? peenz
omnino judicetur obnoxius.

A. Optimum itaque est, Hermia, aliorum petnlan-
tiam non amplecti, cum nos in. reprobum sensum

adigat, sed regulam fidei rectam minimeque per- C

versam theologorum dicta putare. Non enim aliis
applaudendum magis est ac dicendum quam ipsis :
« Non vos estis qui loquimini, sed Spiritus Patris
vestri qui loquitur in vobis 35.

B. Rectissime dixisti.

Α. lili ergo neutiquam statuunt adorandum esse
unigenitum Dei Verbum factum, aut creatum, sed
fructum seu fetum esse aiunt, Genitoris substantiz
coexsistentem et coxternum, Filiumque nominant,
et Deum verum, et. vitam zternam. Et certe noster
ille divinorum mysteriorum interpres Joannes : « Ft
scimus, inquit, quoniam Filius Dei venit, οἱ dedit

Σε Rom. 1X, 9-».

γέννησιν, ἄρ' ἔσθ᾽ ὅπως, οὐκ ἓν Υἱοῦ μὲν δόξη τοῦ χατὰ
φύσιν τιθεὶς, γενητὸν δὲ τις xat πεποιημ ένον εἰπὼν.
οὐχ ἂν ὄφλει δίχην ἣν τοῖς εἰωθόσ, χαταχερτομεῖν
^hv τοῦ θεοῦ δόξαν ἑπτρτῆσθαί Φαμεν, Ψηφηφορού-

σης ὧδὶ τῆς θεοπνεύστου Γραφῆς ΄ «Ανθρωπος, ὃς

ἂν χαταράσηται θεὸν αὑτοῦ, ἁμαρτίαν λψεται ' ὀνο-
µάζων δὲ τὸ ὄνομα Κυρίου, θανάτῳ θανατούσθω,
λίθοις λιθοθολησάτωσαν αὐτὺν πᾶσα fj συναγωγή’
ἑάν τε προσήλυτος, ἑάν τε αὑτόχθων, Ev τῷ ὀνομάσαι
αὐτὸν τὸ ὄνομα Κυρίου, τελευτάτως »

B. Ox ἂν οἶμαι διαδράναι τὸ μὴ οὐχὶ πάντη τε xal
πάντως ταῖς αὐτῷ τρεπούσαις ἁλῶναι δίχαις.

Α. "Αριστον οὖν, ὦ Ἑρμεία, τὸ μὴ ταῖς ἑτέρων
ἀθυροστομίαις ἀναπτοεῖσθαι φιλεῖν, ἐπείτοι πρὸς
νοῦν ἡμᾶς τὸν ἁδόχιμον ἀποφέρουσι, πίστεως δὲ
χανύνα *bv εὐθυτενῆ τε xal ἁδιάστροφον τοὺς τῶν
θεηγόρων ποιεῖσθαι λόγους. Πρέποι γὰρ ἂν, οὐχ ἑτέ-
ροις μᾶλλον ἡμᾶς, 3| ἐχείνοις αὐτοῖς ἐπιχροτεῖν τε
xai λέγειν «€ Οὐὑχ ὑμεῖς ἐστε οἱ λαλοῦντες, ἀλλὰ τὸ
Πνεῦμα τοῦ Πατρὸς ὑμῶν τὸ λαλοῦν ἐν ὑμῖν. »

B. Ὀρθότατα ἔφης.

A. Οὐχοῦν, Άκιστα μὲν γενητὸν, fiyouy τὴν εἰς τὸ
ἐχτίσθαι λαχόντα πάροδον, προσχυνεῖν ἐγνώχασι τὸν
μονογενῆ τοῦ θεοῦ Λόγον, καρπὺν δὲ εἶναί qaot τῆς
τοῦ τεχύντος οὐσίας σύνδρομόὀν τε xal συναῖΐδιον, xat
Υἱὸν ὀνομάτουσι, xaX θεὸν ἀληθινὸν, καὶ ζωὴν αἰώ-
vtov. Καὶ γοῦν 6 θεῖος ἡμῖν μυσταγωχὸς Ἰωάννης,
« Καὶ οἴδαμεν, φησὶνι ὅτι ὁ Ylbz τοῦ Θεοῦ χει, xai

"U Levit, xxiv, 15, 16, ?* Matth. x, 20.

861

DE 55. TRINITATE DIALOGUS IV.

Λο

ἔδωχεν ἡμῖν διάνοιαν, ἵνα Υινώσχωμεν τὸν ἀληθινὸν A uobis sensum, ut cognoscamus verum Deum, el

Ωεὸὺν, xal ἔσμεν ἐν τῷ ἀληθινῷ, ἐν τῷ Υἱῷ αὐτοῦ
Ἰησοῦ Χριστῷ. Οὗτός ἐστιν ὁ ἀληθινὸς θεὸς, xal ζωὴ
à αἰώνιος. » 'AXX εἴπερ ἐστὶν, ὢ ἀγαθὰ, xal θεὸς
ἀληθινὸς à } Ὡς, xat ζωὴ αἰώνιος, διέδρα δὲ οὐχὶ τὸ
εἶναι χτίσμα xal ποίηµα , χαίΐτοι τὴν οὕτως εὐχλεᾶ
φύσιν ἀποτεμόμενος, &p' οὐχὶ καὶ αὑτῆν Ίδη πως
χαταλωθήσεται ἂν την τοῦ tou xai Πατρὸς οὐσίαν
τὸ χατηγόρηµα, παραποδίζοντος οὐδενός ;

B. Τίνα τρόπον ;

A. Οὐ γὰρ δη θεὸς μὲν ἀληθινὸς χατωνόµασται
xaX αὐτὸς, ζωογονεῖ δὲ τὰ πάντα. Qui) χατὰ φύσιν
ὑπάρχων: «Ζῶμεν γὰρ ἐν αὐτῷ, xat χινούµεθα, xal
ἐσμεν, » ὥς που χαὶ σοφὺς ἔφη λόγος.

B. ᾽Αληθές.

A. Ἴτω δὴ οὖν xal ἐπ᾽ αὐτὸν ἀτεχνῶς, ὁ τῆς δυσ-
enulac λόγος, χαὶ διακεχλἠσθω Ὑενητός * τὸ ἀπεῖρ-
Yov γὰρ, οἶμαί που, xal ἐἑμποδὼν οὐδὲν, τῆς ἀληθοῦς
θεότητος παθούσης ἅπαξ ἐν Ylip, τὸ τελεῖν ἓν γενη-
τοῖς, χαὶ τῖς αἱωνίου ζωῖς οὐκ οἵδ' ὅπως ἐχμεμο-
χλευµένης τοῦ εἶναι ζωῆς, χαὶ τοῖς ἄλλοις χτίσµασιν
ἀναμὶξ χαθάπερ ἐξ ἀνάγχτς εἰσδεδεγμέντς ἔχμεμε-
τρηµένην χρόνῳ τὴν Ὀπαρξιν. Τὸ γὰρ γενητὸν, οὐχ
ἄναρχον, οὔτε μἣν χρόνου παντὸς πρεσδύτερον.

B. Ὡς δεινόν γε, ὦ «dv, τὸ χρήμα, καὶ δυσδιά-
Φυχτος ἁληθῶς ἡ τῆς δυσσεθείας γραφή !

A. Εὐδιάφυχτος μὲν οὖν. ἐφεῖται γὰρ δὴ τοῖς
ἐθέλουσιν εὐχόλως ἀποφοιτᾶν, καὶ «bv ὀλετῆηρα xal

φθόρον τῶν διεναντίας διωθεῖσθαι λόγον, τὸ χρῆναι C

νιχᾷν ἀπονέμουσιν εὐσεθῶς ταῖς τῶν ἁγίων σωναῖς.
Motrthv μὲν γὰρ οὐδαμῶς τοῦ Μονογενοῦς . Πατέρα
6b μᾶλλον γεννητικῶς χεχρησµφδήχασι τὸν θεὸν, ol
καὶ τοῦ χόσµου τέθεινται φῶς , παρὰ τοῦ τὴν ἰδίαν
οὓκ tyvonxózo; φύσιν, φημ) 6h Χριστοῦ. Ἔφη γάρ
που πρὸς αὐτοὺς * « "Y μεῖς ἔστε τὸ φῶς τοῦ χόσμου.»
Καὶ μὴν χαὶ μυσταγωγοὺς ἀπηφαίνων αὐτοὺς, ἆπλα-
vel; τε χαὶ ἁληθεῖς, « Πορευθέντες. ἔφη, μαθητεύ-
σατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίνοντες αὐτοὺς εἰς τὸ
ὄνομα τοῦ Πατρὸς, xat τοῦ Υοῦ, καὶ τοῦ ἁγίου
Πνεύματος. » Ἔνθα δὲ Πατὴρ ἀληθῶς , xaV γέννη-
σις, xai μὴν καὶ Υἱὸς, οὐκ εἰσποιητὴν ἔχων τὴν τῆς
υ/ότητος δόξαν, ἀλλ᾽ οὐσιώδη χαὶ kv Πατρὸς, ποῖον
ἂν ἔχοι τόπο», ἡ ἐπὶ τῷ πεποιησθαι συχρφαντία ;

B. ὑὐδένα, καθάπερ ἐγῷμαι.

ΛΑ. ΜΗ Υὰρ δἡ τινες ὅλως τῶν ὀρθότητος ἐπιμελη-
τῶν, εἰς τοῦτο Ἠχόντων σκαιότητος λογισμῶν, ὡς
οἴεσθαι δτῖν ἡμᾶς, τῆς τοῦ θεοῦ χαὶ Πατρὸς οὐσίας

πωτάτω πο'εῖσθαι τὴν ἀπότεξιν, ᾖτοι τὸ τῆς γεννή-
σξως χρῆμα, χκατερυθριῶντας ἁμαθῶς, nh ἄρα τι
xal πάθοι τῶν ἀθουλήτων ἑφ᾽ ἑαυτῇ, xal «al; τῶν
σωμάτων ἀνάγγχις ὑπερεν-χθεῖσα [ἶσ. ὑπενεχθεῖσα]|
χάµοι. Ἐπιφημίζουσι γὰρ τῶν ἀσυνέτων τινὲς, ἀπρ-
σομὰς αὑτῇ , xai τὴν θρυλλουμένην ἀποῤῥοὴν, oi xal
σφᾶς αὐτοὺς διαλελ/θασἰ πως τοῖς τῆς ἁπωλείας
ἐνιέντες βόθροις , of ye τη» ἀπόῤῥητον xai παντὺς
ἐπέχεινα νοῦ τοῦ θεοῦ φύσιν, εἰ ἀπογεννῶσα φα(-

*! | Joan, v, 13, 90. 39 Act. xvii, 28,

" Matth. v, 141.

simus in vero Filio ejus Jesu Christo. Hic est verug
Deus, et vita veterna **. » AL si Filius, et Deus verus
est, et vita selerna, neque tamen dediguatus est
esse crealura οἱ factura, quamvis adeo illustri ma-
tura sit prseditus, nonne ipsi 608 quoque jam Dei
3c Patris substantie contumeliosa erit illa appella-
tio, nullo impediente?

B. Quo pacto?

Α. Numquid enim Deus quidem verus appellatus
est etiam ipse, omniaque vivificat eum sit vita se-
cundum naturam ? « In ipso enim vivimus, et wo-
vemur, et sumus, » ut alicubi sacre Liuerz pradi-
caut 5.

B p.i prorsus.

A. Ad ipsum igitur quoque blasphemia plane per-
veniet, ei factus dicetur : nibil enim id vetat, aut
impeldit, cum verz deitati semel contigerit iu Filio,
jnter res. productos collocari, et zeterna vila nescio
quomodo dejecta sit de eout sit vita,et una cum aliis
creaturis promiscue velut necessitate quadam susce-
perit exsistentiam tempore definitam. Quod enim
focum est, principii expers non esi, ucque adeu
antiquius omni tempore.

B. Quam grave est. istud, amice, et inevitabile
profecto erimen impietatis!

A. Yitari tamen potest. Facile quippe, si vis, elfu-
gies, et exitialem ae pestiferam adversariorum de-
clinahis doctrinam, si priores partes sanclorum sett
tentiis pie tribuas. Nequaquam enim factorem Uni-
geniti, sed Patrem potius Deum ratione generaiio-
nis, predicarunt, qui mundi lux constituti sunt
etiam ab eoqui suam natüram non ignorabat, Chri-
sto nimirum. Dixit enim ad ipsos alicubi: « Ves
estis lux mundi**, » Quinetiam ipsos mysteriorum
veros doctores renuntians : ο Euntes, inquit, docete
omnes gentes, baptizantes eos in. nomine Patris, et
Filii, et Spiritus sancti **. » Ubi autem vere est
Pater, et generatio, adeoque et Filius, non ascititia
flliationis gloria preditus, sed substantiali et ex Pa-
tre, quem locum habebit illud, quo factum esse ea-
villantur ?

D B.Nullum, ut reor.

Α. Nemo enim, cui cordi sit reete sentire, in tam-
tam stultitiam veniet nnquain, ut putet nos à Dei
et Patris substantia generationem, sivc opus ipsum
generationis procul removere, quod stulte vereamug
ne quid etiam in se preter voluntatem patiatur, et
corporum necessitatibus subjecta doleat. Imperiti
enim quidam ei divisiones affingunt, et quem vulgo
dicimus defluxum, nec vident in perditionis foveam
ultro se dare praecipites, qui ineffabjlem illam et quse
506 mente omnem superat Dei naturam, cum pro-
gignere vidcatur, etiam aliquid tale pati existimant,
ignorantes prorsus quidnam sit natura incorporeut,

9 Matth. xaviit, 19.

8635

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

864

quid corpus, et quxemam res corporez. Res enim in- A νοιτο, χαί τι τάχα που xai παθεῖν τῶν τοιούτων ὐπ-

corporea divisionem, defluxum et sectionem haud
prorsus capit, sed potius palpabilem et solidam na-
turam, istiusmodi affectionibus obuoxíam esse par
est. Si ergo de Deo dicatur illad, « genuit, » remo-
veatur omnis suspicio passionis, et vincat ratio, qux
Dei naturae tribuit qu:e magis consentanea sunt.
Gignet enim non sicuti nos, sed pro eo ac novit et
comparata est, Nug:e itaqueet auilia terriculamenta
sunt haxreticorum fabulae. Fingentes enim se vereri
ne Patris forte natura gignendo patiatur aliquid,
clarissimis eam privant houoribus. Genitorem enim
potius eum esse, quam factorem Unigeniti omnis
recta ratio uos adiget ut credamus, Sic enim illum
majori gloria decoraverit, eaque de illo jure statuet
quas przecellentissimis naturis debentur, siquidem
eliam apud nos citra comparationem. id. quod ex
nobis nascitur longeprasstat et antecellit ei quod effi-
citur. Nam si Deus factor erit, et creandi potestate
pra ditus, nec jam. sit. genitor amplius, horruerim
equidein blasphemum quidpiam el absurdum pro-
' ferre, dicam tamen, licet invitus, re omnium pra-
siantissima et excellentissima Dei naturam excidis-
se, et amplioris esse quodammodo glorie creaturam,
qu:e ellicere et condere potest ex arte varia, eimul-
que gig»ere, quod alteri procul dubio antecellit.

ειλήφασιν, Ἠγνοηχότες παντελῶς τί μὲν ἔστι χατὰ
φύσιν τὸ ἀσώματον, τί δὲ αὖ τὸ σῶμα , xal τὰ σω-
µάτων. Μερισμοῦ μὲν γὰρ Ίγουν ἀποδῥοῆης xaX ἆπο-
τομῆς ἀνεπίδεχτον παντελῶς τὸ ἀσώματον, πρέποι
ὃ ἂν μᾶλλον ἁπτῃ τε χαὶ παχείᾳ φύσει, τὸ xai τυῖς
τοιούτοις τισὶν ἁλῶναι τυχόν. El λέγοιτο τοίνυν ἐπὶ
Θεῷ τὸ «Υεγέννηχε, » διεῤῥίφθω μὲν πάθους ὑποτγία
παντὸς, ἐπικρατείτω δὲ λογισμὸς, τῇ τοῦ θεοῦ cu-
Get προσάπτων τὰ πρεπωδέστερα. ᾿Αποτέξεται vàp
οὗ xa0' ἡμᾶς, ἁλλ' ὡς ἂν εἰδείη χαὶ πέφυχεν αὕτη.
Τερθρεῖαι δὴ οὖν xai Υραώδη δείµατα τῶν ἕτερο-
δόξων αἱ σχήψεις. Ὑποπλαττόμενοι γὰρ τὸ ἐχδεδιέ-
ναι, μὴ ἄρα τι xaX πάθοι τεχοῦσα τυχὸν 1j τοῦ Πα-
τρὺς φύσις, τῶν ὅτι μάλιστα φανοτάτων αὐτὴν ἆπο-

B στεροῦσι γερῶν. Γεννήτορα γὰρ μᾶλλον f) ποιητὴν

τοῦ Μονογενοῦς ὁμολογεῖσθαι δεῖν τὸν Πατέρα xai
θεὸν, ἁπαστισοῦν, οἶμαι, σορὸς ἀναπείσει λόγος. EU-
κλεέστερον γὰρ ἂν ἀποφήνειε μὲν ᾧὡδὶ, dr pov Ó&
αὐτῷ δικαίως ἀπονεμεῖ, x5» ἐπὶ τοῖς ἄγαν ὑπερ-
χξιμένοις, εἴπερ ἀσυγκρίτως xal παρ ἡμῖν αὐτοῖς
ὑπερανεστήξει τε xal ὑπερκείσεται ποιουµένου παν-
τὸς τὸ ἐξ ἡμῶν γεννώμενον. El γὰρ ποιητῆς μὲν
ἔσται θεὺς , xal τὴν ἐπὶ τῷ δύνασθαι δημιουρχεῖν
διαχεχτήσεται δόξαν, εἴη ὃ) ἂν γεννήτωρ οὐκ Ext,
χαταφρίξαιµι μὲν ἂν τὸ, παλἰμφημόν τι xal ἁπ-

ηχὲς εἰπεῖν. ἐρῶ ὃ οὖν ὅμως, οὗ τί που μάλα ἑχὼν, ὅτι τοῦ πάντων ἀρίστου χαὶ διαφρανεστἐρονυ διωλί-
σθγχεν ἀληθῶς ἡ τοῦ θεοῦ φύσις, εὑρυτέρα δέ πως εἰς εὐχλείας, ἡ κτίσις, Tj µέτεστι μὲν τοῦ τφχταΐνειν
δύνασθαι, καὶ δημιουργεῖν τὰ ἐκ διαφόρου τέχνης, συμπαρομαρτεῖ δὲ xav τὸ γεννᾷν , ὅπερ ἐστὶν bvap-

γῶς θατέρου λαμπρότερον.

B. Recte ai$.

Α. Filius ergo nohis est, llermia, et. genimen re-
vera substantialiter, non. inventum scientixz οἱ ar-
tis - fructus : hoc enim ease dicimus omuem creatu-
ràm.

B. [ta est.

Α. Quocirca sapiens noster ille Joannes nos mini-
me mentiri coB(irmabit, aperte diceus : « Mullaqui-
dem et alia signa fecit Jesus in conspecta. discipulo-
Fun i $uerum, qux non sunt scripta in libro hoc. [ος
autem scripta sunt, ut credatis quia Jesus est Chri-
stus Filius Dei **. » Summis autem virtutis praemiis
Ínaurat eum qui sic crediderit. — Scribit enim rur--
sus : « Quis est qui vincit mundum, nisi qui cre-
didit 507 quoniam Jesus cst Filius Dei ?*? » Ad
hac, amice, Filius ipse non mediocriter admiratus
est charitatem erga nos Dei ac Patris. « Sic enim,
inquit, dilexit Deus mundum, ut Filium suum uni-
genitum. daret,ut omnis qui credit in eum non per-
eat, sed habeat vitam azternau 15 Αι cur demum
coronidem quodammodo ac fastigium suorum scri-
ptorum nobis posuit, credendum Verbum assumpta
humanitate vere Deum esse, si. Filius quidem non
est? Quomodo vero universum munium vicerit, qui
non crediderit eum facturi non. essc, οἱ factum,
dignam remunerationem (am recta sententie acci-
piens, quod vicerit mundum ? Si enim dici potest ci-

9? Joan. xx, 50, οἱ. δὲ I Joan. v, 5.

C B. ED λέχεις.

A. Yü ob» ἡμῖν, ὦ Ἑρμεία, xal οὐσνωδῶς
γέννημα κατ ἀλήθειαν, οὗ σοφίας εὕρημα καὶ
τέχνης χαρπὸς, τοῦτο Υὰρ εἶναί φαμεν τὴν σύμπα-
σαν χτίσιν.

B. "Qe ἔχει.

A. Τοιγάρτοι xat ὁ σοφὸς ἡμῖν Ἰωάννης τὸ Ἠχιστά
γε φευδηεπεῖν ἐπιφηφιεῖται, λέγων ἀναφανδὸν ὅτι,
c Πολλά μὲν xol ἄλλα σημεῖα πεποίηχεν ὁ Ἰησοὺς
ἑνώπιον τῶν μαθητῶν αὐτοῦ, ἃ οὐκ ἔστι γεγραμμµένα
ἐν τῷ βιθλίῳ τούτῳ. Ταῦτα δὲ γέγρατται , ἵνα πι-
στεύσητε ὅτι Ἰησοῦς ἐστιν ὁ Ἀριστὸς ὁ ὙΥἱὸς τοῦ
θεοῦ. » Αριστείοις δὲ τοῖς ἀνωτάτω xavaypuaot τὸν
ὧδε πεπιστευχότα. Γράφει γὰρ πἀλιν' « Τίς ἐστιν ὁ
νιχῶν τὸν xócpov, εἰ μὴ ὁ πιστεύων, ὅτι Ἰησοῦς

D ἐστιν ὁ Υἱὸς τοῦ θεοῦ; » Καὶ πρός ye τούτοις, ὦ tdv,

αὐτὸς ὁ Υἱὸς κατατέθηπεν οὗ μικρῶς τὴν εἰς fps
ἀγάπησιν τοῦ θεοῦ xai Πατρός. « Οὕτω γὰρ tyá-
T1906, φησὶν, ὁ θεὸς τὸν κόσμον, ὥστε τὸν Υἱὸν a5-
τοῦ τὸν μονογενη δέδωχεν , ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς
αὐτὸν, μὴ ἀπόληται, ἀλλ’ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον. » Καΐτοι
τί δήποτε χορωνίδα τρόπον τινὰ xal ὑστεροδόμιον
τῶν ἰδίων ἡμῖν ἐπο:ήσατο συγγραμμάτων, τὸ χρῆναι
πιστεύειν, ὡς ἔστι χατ ἀλίθειαν θεὸς ὁ ἑνανθρωπή-
σας Λόγος, εἴπερ ἐστὶν οὐχ Υἱός; Καταθλήσει δὲ
ὅπως τοῦ χόσμου παντὸς, ὁ μὴ τὴν δόξαν ἑλὼν, ὡς
οὐκ ἔστι ποίημα καὶ γενητὸς, ἀξιόληπτον ἀντίδοτιν

*5 Joan, qn, 16.

ἔδυ

DE SS. TRINITATE DIALOGUS IV.

866

τῶν οὕτως ὀρθῶς ἐγνωσμένων εὖ µάλα xsxepbaxis, A tra periculum, Deum amplecti et colere eos qui per-

τὸ νικῆσαι τὸν κόσμον; El μὲν γάρ ἐστιν οὐχ ἐπι-
σφαλὲς εἰπεῖν, ὅτι φρονοῦντας διεστραμµένα xol
τιμᾷ xai προσίεται θεὸς, xaX θείοις χαρίσµασι στε-
φανοῖ τῶν ὄντων τινὰς, φαίην ἂν ἔγωγε xal μάλα cl-
Χότως, παντὸς ἀξιοῦσθαι λόγου χαὶ γερῶν, τοὺς
Ίχιστα μὲν Υἱὸν, χτίσμα δὲ xaX γενητὸν ὑπάρχειν
τὸν Μονογενῃ φληνάφως ὑπειληφότας, xàv εἰ γεγεν-
νῆσθαι λέγοιτο, xal Yib; ὠνομάσθαι πρός τε αὑτοῦ
τοῦ Πατρὸς xai ἁγίου Πνεύματος. Ei δὲ τοῦτο φρά-
σαι μὲν οὗ θέµις, ἐννοεῖν δὲ δυσσεθὲς , ἀληθές που
πάντως τὸ ἑναντίον. Στεφανοῖ γὰρ μόνους τῆς ἆλη-
θείας τοὺς ἑραστὰς, xxi διὰ τοῦτο πεπιστευχότας
ὡς εἰς Υἱὸν ἀληθῶς , οὐκ εἰς ἔργον εὐτεχνίας” νό-
σηµα γάρ τι δεινὸν xal ἀἁποπληξία τοῦτό γε. Ταύτῃ
τοι, μεμακαρίσθαι θεῖος ἡμῖν ἔφη λόγος τῶν ἁγίων
ἁποστόλων τὸν ἔχκριτον Πέτρον. Ἐπειδὴ γὰρ ὃδιε-
πυνβάνετο μὲν ὁ Σωτὴῆρ, περὶ τὰ µέρη Καισαρείας
τῆς χαλουµένης Φιλίππου, τὸ, τίνα δὴ εἶναί φασιν οἱ
ἄνθρωποι τὸν Υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου, xat τίς 6 θρύλλος
6 ἐπ' αὐτῷ τὴν τῶν Ἰουδαίων διαπεφοίτηχε χώραν,
ῄτοι τὰς ὀμόρους τῇ Ἰουδαίᾳ πόλεις, τὰ μειραχιώδη
χαὶ ἀπρεπῃ δοξάρια τῶν ἀγελαίων ἀφεὶς, εὖ µάλα
σοφῶς xal ἐπιστημόνως ἀνεχεχράχει, λέγων; « Σὺ
εἶ ὁ Χριστὸς ὀΥἱὸςτοῦ θεοὺ τοῦ ζῶντος, » καὶ τῆς ἆλη-
θοῦς ὁπ' αὐτῷ διαλήψεως τὴν ἀντέχτισιν οὐχ εἰς
μαχρὰν ἐχομίζετο, Χριστοῦ λέγοντος» « Μαχάριος
£l, Σίμων Βὰρ Ἰῶνα, ὅτι σὰρξ xaY alga οὐκ àm-
εχάλυψέ σοι, ἀλλ’ ὁ Πατήρ µου ὁ οὐράνιος. Κἀγὼ δέ

verse sentiunt, et nonnullos divinis ornare donis,
ego jure merito asseruerim illos omni honore et prze-
miis dignos esse, qui unigeuitum minime quidem
Filium, sed creaturam et factum esse stulte | existi-
mant, quamvis genitus dicatur, et Filius ab ipso
Patre et Spiritu sancto nuncupatus. Quod si hoc
dictu quidem nefas est, el cogitatu impium, verum
est utique conirariuin. Solos enim veritatis cultores
adeoque credentes in Filium verum, non arte factum,
coronat : hoc enim gravis morbus quidam est ac
stupor. Idcirco diviua scripta Petrum, eximium il-
lum. inter apostolos, beatum przdicatum fuisse di-
cunt. Cum eniin Salvator in partibus Czsarez versa -
retur, quae dicebatur Philippi, rogaretque quemnam
esse dicerent homines Filium hominis, quisve ru-
mor de illo Judzam pervasisset, aul finitimas Ju-
dz civitates, relictis puerilibus οἱ absurdis vulgi
opinionibus, sapieuter admodum οἱ scite clamavit,
dicens : « Tu es Christus Filius Dei vivi 9 : » cum-
que veram de illo seutentiam haberet, remunera-
tionem tulit illico, Christo dicente : « Beatus. es,
Simon, Bar Jona, quia caro et sanguis non revela-
vit tibi, sed Pater meus qui in culis est. EL ego
dico tibi quia tu es Petrus, et super hanc petram
zdificabo Ecclesiam meam, et port» inferi non
prevalebunt adversus eam 9. » Petram, opinor,
quasi denominative nihil aliwl quam inconcussam
ei firmissimam discipuli fidem 508 appellans, su-

σοι λέγω, ὅτι σὺ εἶ Πέτρος, xaY ἐπὶ ταύτῃ τῇ πέτρᾳ C Per quam etiam citra casus periculum firmata. est
οἰχοδομήσω µου τὴν Ἐχχλησίαν, καὶ πύλαι ἅδου οὐ ^ ac fundata Christi Ecclesia, et. ipsis inferorum por-

χατισχύσουσιν αὐτῆς * » πέτραν, οἶμαι, παρωνύµως,
ἕτερον οὐδὲν, f| τὴν ἀχατάσειστον xal ἑδραιοτάτην
τοῦ μαθητοῦ πίστιν ἀποχαλῶν, ἐφ᾽ f, καὶ ἁδιαπτώτως
ἐρήρεισταί τε χαὶ διαπέπηχεν ἡ Ἐχχλησία Χριστοῦ,
xai αὑὐταῖς ἀνάλωτος ταῖς ἅδου πύλαις εἰσαεὶ δια-
uévouca* Πέτρου xaX ἡ πίστις ὡς εἰς Υἱὸν, οὐκ
ἀπερισχέπτως ἐσχεδιασμένη , xal ἐξ ἀνθρωπίνων
νοημάτων ἀναπηγάζουσα, ἀλλ ἐξ ἀποῤῥήίτου µυστα-
γωγίας τῆς ἄνωθεν , διαδεικνύντος σαφῶς τοῦ θεοῦ
καὶ Πατρὸς τὸν ἴδιον Υἱὸν, καὶ τὴν ἐπὶ τούτῳ πλη-
ροφορίαν ταῖς τῶν γνησίων ἐνιέντος ψυχαῖς. χιστα
γὰρ ἂν διαφεύσαιτο Χριστὸς εἰπὼν, ὅτι « Σὰρξ χαὶ
αἷμα οὐκ ἀπεκάλυψέ σοι, ἀλλ᾽ ὁ Πατήρ µου ὁ οὐρά-
νιος.» El δὴ οὖν µαχάριος Πέτρος χαὶ τῶν οὕτως
ὑπερφερέστάτων ἀξιοῦται γερῶν, 1 ὸν θεοῦ ζῶντος
διωμολογηχὼς αὑτὸν, πῶς οὐ τρισάθλιοι xaY ἁπεῤ-
ῥιμμένοι, χαὶ τὸ τῷ θεῷ xat Πατρὶ δοχοῦν xal εὖ
οὐσίας αὗὑτοῦ xapzby εἰς ποίηµα χατασύροντες, xal

tjs perpetuo manet inexpugnabilis : sed et Petri fi-
des in Filium, non tenere arrep'a, et ex humano
sensu promanans, sed ex ineffabili doctrina coelitus
immissa, Deo et Patre Filium suuin clare ostenden-
te, et illius cerlam persuasionem suorum — mentibus
injiciente, Nequaquam enim mentitus est Christus
cum dixit: « Caro et sanguis nou revelavit tibi, sed
Pater meus coelestis. » Si ergo beatus Petrus tau
prxcellentibus donls ornatur, confessus ipsum esse
Filium Dei viventis, qui non iiserrimi sint. ac pro-
jecti, Deique ας Patris , voluntatem. rectamque do-
ctrinam sane quam temere vellicent, qui fructum
subsiantize ipsius ad facturam deducunt, et vitz

D germen cozeternum in. eorum numerum stultissime

ascribunt, quz aliunde ascitam vitam habent ? An-
non rudes admodum ii sunt ?

ἔχον ὡς ἀληθῶς προχειρότατα χαθυθρίζοντες, οἱ τὸν -
τὸ ζωῆς βλάστηµα συναῖΐδιον, ἓν τοῖς ἑπακτὸν ἔχουσι

τὸ ζῆν, ἀνοητότατα καταλοχιζόμενοι;, Ἡ cox ἀμαθεῖς οἱ τοιοίδε λίαν;

B. Παντάπασι μὲν οὖν.

Α. Ἐπείτοι xai δόξαν ἔχοντες ἐφ᾽ Υἱῷ χαταθε-
θληµένην οὕτω xai σμιχροπρεπῆ , καὶ αὐτὸ τὸ µέγα
καὶ ἑξαίσιον τὸ ἐπὶ τῇ τοῦ Θεοῦ xal Πατρὸς ἀγάπῃ
χαταστρέφουσι θαύμα, ἁλώσονται δὲ xal αὐτοῖς
ἐπιθήγοντες τοῖς τῆς θξότητος ἀξιώμασι, τὸ ἀπύ-
λωτον στόμα.

** ου]. xvt, 10 sqq..." ibid. 17, 18.

B. lta plane.

A.Enimvero cum adeo dewisse et abjecte de Filio
sentiant, magnau etiam illam. et que omnem ad-
miirationem superat Dei ac Patris charitatem ever-
tunt : quin et adversus ipsas divinas dignitates ef-
[renatum os deprehendentur acuere.

B67

B. Quxso, dic quo pacto : nec enim assequor.
Α. Perlibenter. Nihil eniin difficultatis est. Dcdit-
ne Pater Filium suum pro mundi vita?

B. Omnino.

Α. Przstare igitur quod genitum est, eo quod est
arte factum, nemini dubium est, siquidem illud est
ex nobis, et personae patris fructus, hoc vero indu-
siriz iuventum et artis opus, non germen δι δίαιι-
tiz.

B. Quid tum?

A. Annon intelligis minori admirationi fore Dei
ac Patris charitaten, quiad redimendam universam
creaturam miserit Filium, qui creatura pars est,
siquidem factus. est, imajoremque adrmirandi cau-
sain fore, si audieris ipsum etiain dedisse Filium ut
mundi vitam redimeret, et proprio fruetui non pe-
percisse, quem et mortem subire voluit, ut mundo
salutem assereret ?

B. lutelligo.

Α. Ego vero existimo (nec succenseat quisquam,
si divinoamore succensus loquor paulo audacius),
quod Cliristus par non 909 fuerit. universe crea-
γα", neque mundi vitx redimend:e suffecerit, οἱ ín
eam pretii loco suam animam contulerit, atque pro
nobis pretiosum sanguinem effuderit, si revera Fi-
lius non est et Deus de Deo,sed creatura et crea-
tura pars.

D. Recte dicis.

ΛΑ. Addam porro servatam esse creaturam nulla
re prorsus a Deo suscepta, cuique superno. auxilio
ronegeret. Qui. enim aut unde, siquidem ipsa per
Seips:n, etex se redemptionem babet, ac firmam
salutem ? Salvavit enim, ut aiunt, universam crea-
turam, creaturz? pars exsistens Filius. Cur ergo
gratulator(os Deo hymnos canimus? Quidni vero, hoc
omisso tanquam superfluo, creaturam. lymnis pro-
sequimur, et ad eam accedimus potius deprecantes
ac diceutes, quod de universorum Domino Deo :
« Benedic, auima mea, Domino, et. noli oblivisci
omnes retributiones ejus : qui propitiatur. omni-
bus iniquitatibus tuis : qui sanat. omues infirmita-

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.
A B. Φράσειας ἂν ὅπως, ἔπομαι γὰρ o0 τί που.

A. Καὶ µάλα προθύµως ' τὸ ἄναντες Tào οὐδέν.
Δέδωχεν ὑπὲρ τῆς τοῦ χόσµου ζωῆς Ilavho ἴδιον
ΥἸόν ; .

B. Καὶ x&v».

À. "Λμεινον δὲ Σήπουθεν τὸ γεννηθὲν, οὕπερ ἂν
φιλοτεχνήἠσαιτό τις, παντί cu δόξειεν ἂν, εἴπερ ἐστὶ
τὸ μὲν ἐξ ἡμῶν xal τῆς τοῦ τεχόντος ὑποστάσεως
καρπὺς, τὸ δἑον [Υρ. δέ ve], τῆς ἀρίστης εὕρημα
βουλῆς χαὶ σοφίας ἔργον, οὐ βλαστὸς οὐσίας.

B. Τί οὖν τοῦτό γε;

ΑΛ. "H οὐκ ἐννοεῖς, ὡς μεῖον μὲν ἄν τις ἀγάσαιτο
τυχὸν thv ἀγάπησιν τοῦ θεοῦ χαὶ Πατρὸς, προεμέ.
vov πρὸς λύτρωσιν τῆς ὅλης χτίσεως , µέρος ὄντα
κτίσεως, τὸν Ylbv, εἴπερ koci γενητὸς, πλουσιώτερον

B δὶ γατατεθῄποι ἂν xoi σφόδρα εἰχότως τῆς τοῦ

χόσµου ζωῆς ἀντάλλαγμα, χαὶ αὐτὸν εἰ µάθοι δεδω-
Χύτα τὸν ὙΥ]ὸν, χαὶ ἀφειδίσαντα μὲν ἰδίου χαρποῦὺ.
χατά ys τὸ ἐν σαρχὶ Υεγονότα καὶ ἐντεθνάναι δοχεῖν,
δεδιψηχότα δὲ μᾶλλον τοῦ χόσµου τὴν εἰς τὸ εὖ εἶναι
διαμονήν;

B. Συνίημι. — c

A. Οἶμαι δὲ ἔγωγε (xol νεµεσάτω μτδεὶς &va-
Χαιομένῳ πρὸς θράσος kx φιλοθεῖας τῷ λόγφ), ὡς
οὐδ' ἂν ἀντάξιος ef τῖς ὅλης χτίσεως ὁ Χριστὸς,
οὐδ ἂν ἔχοι διαρχῶς εἰς τὸ ἑκπρίασ]αι καλῶς τὴν
τοῦ κόσμου ζωὴν, xal εἰς αὐτὴν κστάθοιτο χαθάπερ
ἐν τάξει τ.μῆς τὴν ἰδίαν φυχὴν, πρόοιτό τε ὑπὲρ
ἡμῶν τὸ τίµιον αἷμα, εἰ μὴ ἀληθῶς à Υἱός ἔστι,
xai ὡς Ex θεοῦ θὲδς, χτίσµα δὲ xal κτίσεως µέρος.

D. E) λέχεις

k. Προσθείην 0 ἂν ὅτι χαὶ διασέσωσται χτίσις,
οὐδὲν τὸ σύμπαν λαθοῦσα παρὰ θεοὺ , χαὶ τῆς ἄνω-
θεν συνεργείας oo δεδεηµένη. Πῶς γὰρ 3| πόθεν, εἷ-
περ αὐτὴ δι ἑαυτῆς xal ἐξ ἑαυτῆς τὴν λύτρωσιν
ἔχει, καὶ τὴν εἰς τὸ εὖ εἶναι διαµονήν;, Διασέσωχε
γὰρ, ὥς φασι, τὴν σύμπασαν χτίσιν, µέρος ὢν κτί-
σέως ὁ Υἱός. ᾿Ανθ) ὅτου Oh οὖν τὰς χαριστηρίους
(6X; ἀνίεμεν τῷ θεῷ; Τί δὲ οὐχ}, τοῦτο παρέντες ὣς
περ'ττὸν, ὑμνολογοῦμεν τὴν χτίσιν, πρόσιµεν δὲ
μᾶλλον ἐγλιπαροῦντες χα) λέγοντες, περὶ τοῦ πάν-
των Δεσπότου sob: « Εὐλόχει, d$ Ψυχή µου, τὸν
Κύριο», xat μὴ ἐπιλανθάνου πάσας τὰς ἀνταποδόσεις
[ al. αἰνέσεις ] αὑτοῦ , τὸν εὐιλατεύοντα πάσαις ταῖς

les tuas : qui redimit de interitu vitam tuam 2 At D ἀνομίαις σου, τὸν ἰώμενον πάσας τὰς νόσους σου.

lioc faciendo, sine dubio nostram prodemus insaniam
et Deum offenJemus ; contra vero, si laudem et glo-
riam earuai rerum illi tribuamus, sapicutes ac veri
adoratores erimus. (Quomodo igitur. nobiscum — erit
factura ille unus, et datus pro omnibus tanquam
Deus de Deo, et revera Filius? Annon ita res
ex?

B. Quidni vero?

A. Agedui ergo, si placet, addamus hoc istisquo-
que, et dicamus, nomina relativa. signiflcare se in-
vicem, altero alterius cognitionem mutuo pariente.

?* Psal. cii, 4,

τὸν λυτρούμενον ix φθορᾶς ctv ζωήν σου. » Αλλ'
ἐχεῖνο μὲν δρῶντες, xal φρενὸς ἀναμφιλόγως τῆ;
ἀρίστης ἐξεώσμεθα , καὶ sip προσχρούσοµεν * ἂν.
ἁπτοντες δὲ μᾶλλον αὐτῷ τὰς ἐπὶ τῷδε δοξολοχίας,
σοροί τε xal ἀληθεῖς ἑσόμεθα προαχυνηταί. Βῶς οὖν
ἔτι ποίηµα μεθ ἡμῶν, ὁ efc xaX πάντων ἀντάξιος,
ὡς θεὸς ἐχ θεοῦ, xai Υἱὸς ἀληθῶς;, "H οὐχ ὧδε
ἔχει ;

B. Πώς γὰρ οὗ;

A. Φέρε δη, ct τοι δοχεῖ, καὶ τόδε δὴ τούτοις προσ-
τιθέντες, λέγωμεν ὅτι τὰ πρὸς τι πῶς ἔχοντα τῶν
ὀνομάτων, αὐτὰ δι’ ἀμφοῖν σηµαϊΐνεται , την ἀλλήχων

$69

DE SS. TÉINITATE DIALOGUS IV.

ἑχάτερα συνωδίνοντα γνῶαιν. Ὥστε Oh ῥᾷον st vi A Quare si quis dextrum didicerit, agnoscet utique

τις µάθοι τὸ δεξιὸν, εἰ ὃξί που (1) πάντως ἂν δι a3-
τοῦ τὸ εὐώνυμον , xai μὴν ὅτι xal τὸ ἔμπαλιν ἀλη-
θὲς, συνερεῖ πᾶς ὁστισοῦν. ἼὌνομα τοΐνων τῶν πρός
τί ἐστι, τὸ Πατζο, ἱσοτρόπως δὲ τούτῳ χαὶ τὸ 1ός.
Ποϊ δὴ οὖν ἄρα, καὶ πρὸς 6 τι βλέπουσαν ταυτὶ ποιή-
σεται τὶν ἀναφορὰν, xa τὴν πρὸς ἄλληλα σχέσιν,
xai τὺν αὐτοῖς πρέπουτα λόγον ἑἐξηίχοιτο ἂν οἳ-
δαμῶς ;

B. Καὶ τίνι τοῦτο ἀσυμφανές; πατὴρ γὰρ, ὡς
πρὸς υἱὸν, xal μὴν καὶ vib; ὡς πρὸς πατέἐρα νοοῖτ'
ἂν xai λέγο.το.

A. Ea τί µαθόντες ol διεστραμµένο. xal παρά-
χοποι τὸν νοῦν, Πατέρα μὲν ἡμῖν ὀνομάζουσι τὸν
θεὸν, ποίηµα δὰ εἵναι διατείνονται τὸν Ylóv; "H οὐχ
ἁμαθὲς xai ἀνάρμοστον xop:67] , Πατρὶ μὲν τὸ ποιη-
θὲν, Ἡατέρα δὲ a5 τῷ πεποιημένῳ συντετάχθαι λέ-
γειν χατά γε τὸν τοῦ πρός τι λόγον;

B. Κομιδῇ μὲν οὖν, ἵνα μὴ xal αὐτὸν ποίηµα λέ-
Ὕωμεν τὸν Πατέρα, σχέσιν Ίδη λαχόντα φυσιχὴν τὴν
πρός τι τῶν ποιημάτων, ὅσον Txev εἰς λογισμοὺς.

A. Οὐκοῦν, ἁἀχουόντων xai αὐτοῦ βοῶντος Xpi-
στοῦ ' « Οὔτε ἐμὲ οἴδατε, οὔτε τὸν Πατέρα µου; εἰ
ἐμὸ δειτε, xai τὸν Πατέρα µου ἂν ᾖδειτε. » "Ego-
µένοις δὲ τῆς ἐπιπλήξεως τὴν αἰτίαν, ἁποχρινεῖται:
λέγων « 'O ἀρνούμενος τὸν Πατέρα, xat τὸν Υἱόν "
xai ὁ τὸν Yibv ἀρνούμενος , οὐδὰ τὸν Πατέρα ἔχει. »
Καὶ εἰκότως Y& σφόδρα xai ἀληθῶς. Ei γὰρ μὴ ἔστι
Πατὴρ, ὅτ. φύσει γεγέννηκεν, οὐδὲ τὸν Ylby ὑψεστά-
ναι δοίη τις ἄν. Υἱὲς Υὰρ, ὅτι γεγένντται ' xal ei pf
ἐστιν Yib; ὡς Υεγευνηµένος, οὐδὲ Πατὴρ εἴη ἂν χατά
Ys τὸν τοῖς νοῄµασιν» ἐμπρεπῇ τε χα) ἐπύμενον λο-
γισμὸν, Πατὴῆρ μὲν, ὅτι γεγέννηχεν. Οὐκοῦν xa
συνυφεστάναι xal συναναιρεῖσθαι δι᾽ ἀμφοῖν ἑχάτε-
pov», ἁληθὲς, xai ἑνὸς ὑφεστηχότος, ὑφεστήξει που
πάντως xai τὸ, δ' B λέγεται xax ἐστιν ὃ ἐστι. Τί δὲ
λέγοντος τοῦ Χριστοῦ πρὸς τὸν ἀπειθῆ χαὶ δυσήνιον
τῶν Ἰουδαίων δημον΄ εἘγὼ ἑλήλυθα £v τῷ ὀνόματι
τοῦ Πατρός µου, xat οὗ λαμθάνετέ µε; » χαίτοι Πα-
τέρα μὲν οὐδαμῶς ἑαυτὸν ὠνόμαςεν ὁ Χριστὸς, Yiby

t καὶ ἐκ Πατρός. Πῶς δὴ οὖν ἄρα φησὶν ὡς ἡμᾶς
ἀφίχθαι λοιπὸν £v ὀνόματι τοῦ Πατρός; "H δηλονότι
τὸ ἓν ὀνόματι νοητέον, ἐν δόξῃ τε xal ἐν εὐφημίᾳ

τοῦ Πατρός; "Όνομα γὰρ ἔσθ᾽ ὅτε , τὴν διαπρύσιον ῃ

εὐφτμίαν, xaX τὸ περίοπτον Ey εὐχλείαις 1d) θεία λὲ-
vet Γραςῇ, χαθάπερ ἀμέλει τὸ ἐν βίθλῳ Παροιμιῶν
ὑμνούμενον ' « Αἱρετὸν ὄνομα χαλὸν, f] πλοῦτος πο-
Aog. » "Ap' οὖν διαπέπτωχε τοῦ εἶναι: σοφός τε xal
ἀληθὴς τοῦ ΣωτΏρος ὁ λόγος, ὡς ἀφίκοιτο πρὸς
ἡμᾶς £v ὀνόματι τοῦ Πατρὸς, ἀναφανδὸὺν εἱρηχότος ;

B. Καὶ μὴν ὑγιὲς εἰπεῖν, ὡς οὐκ ἂν ἁμάρτοι τά-
λτηθοῦς fj ἀλήθεια.

Α. Εἴπερ οὖν ἐστιν ἀλτθὶῆς ὁ λόγος, fj τὸν Osbv
x1. Πατέρα χαταχοµιστέον iv κτίσµασιν, ἵνα gh

?* Joan, νι, 19. ** I Joan. τι, 22, 25.

(1) Corrupte pro eiim 7^».

*! Joan, v, 47.

facilius sinistrum, et e converso, idque verum esse
nemo nou astipulabitur. Nomen igitur relativum est,
Pater, et similiter Filius. Quonam igitur, et quorsum
pertiuentem hc relationem facient, et mutuam ha-
bitudinem, ita. tamen ut sibi convenientem rationem
non egrediantur? ..

B. Cuinam obscurum istud est? pater. enim, re-
spectu filii, adeoque filius respectu patris intellige-
tur esse ac dicetur.

A. Jam quid tandem caus est. cur perveni illi
ac dementes, Patrem quidem nobis nominenut Deum,
at facturam contendant esse Filium? Anuon stultum

B et ubsurdum plane est, Patri quidem id quod factum

est, Patrem auteui rursus ei quod factum. B1 est
esse correlatuim ?

B. Prorsus quidem, neet ipsum facturam esse
dicamus Patrem, si habitudinem demum obtineat
naturalem relativam οὐ aliquam facturarum,quaue
tum ratiocinando assequi licet.

* À, [taque audiant ipsum quoque Cliristum clainan-
tem : « Neque me Scitis, neque Patrem meum : οἱ
me sciretis, forsitan et Patrem men) sciretis **. »
Sciscitantibus vero causam admirationis, responde-
bit, dicens : « Qui negat Patrem, et. Filium negat.
Oinuis qui negat Filium, uec Patrem habet 9. »
Jure id quidem ac vere. Nam si Pater nou est, quo-
niam natura genuit, neque Filium subsistere aliquis

C (atebitur. Filius enim est, quoniam genitus est : et

si Filius non est ut genitus, neque Paler eiit, si rito
οἱ ordiue colligimus, Pater. quidem, quoniam ge-
nuit. Igitur οἱ simul subsistere, et simul perire invi-
cem utrumque verum est, οἱ uno subsistente utique
subsistet illud etiam propter quod dicitur et est id
quod est, Quid vero dicente Christo ad pracfructum
et pervicacem Judaorum populum : « Ego veni. in
nomiue Patris mei, et non accipitia me !? » Nam
Patrem nequaquam seipsum nominavit Clristus,sed
Filium, et ex Patre. Quomodo igitur ait se ad nos
venisse demum in nomine Patris? An. intelligendum
scilicet illud, in nomiue, in gloria et celebratione
Patris? Nomen euim aliquando illustrem laudationem
et insignem cominendationem appellat Scriptura di-
vina, quemadmodum nempe illud in libro Prover-
biorum : «Eligibilius nomen bonum. quam divitige
multz **, » An ergo veritate et sapientia caret. Sai-
vatoris oratio, dum sein nomine Patris ad nos ve-
nisse palam et aperte praedicat?

B. Equidem recte dici potest a vero veritatem non
aberrare.

Α. Si ergo verus estsermo, aut Deus οἱ Vater. in
creaturarum numerum deirudendus est, ne videatee

871

S. CYRILLI AEEXANDRINI ARCHIEP.

$472

gloria superare Filium, aut Filius demum ad divinam A Φφαίνοιτο πλεονεχτῶν Ev δόξῃη τὸν YUv, fivouv τὸν

excellentiam οἱ filiationis naturam, substantialem
uitnirum, revocandus est, Nullo enim modo Deo ac
Patre minor erit, si talis esse videatur : qua in re
nobis sapiens Joannes suffragabitur, dicens : « Qui
desursum venit, super omnes est ο). » lllud autem,
« desursum, 2 excelsam el supremam demonstrare na-
turam, ostendet Servatoris discipulus, dicens:
« Omne datum optimum, et omne donum perfectum
desursum est,descendens 51 1 » Patre luminum **.»
Venit igitur nobis a Patre, ut a fonte, Filius, et ex
suprema radice prodiens, claritatem unde prodiit
ostendit in seipso, excellentiam supra omnia sorti-
tus, quemadmodum nempe et Pater. Supra omuia
autem hic utique dicimus, non sola gloria, neque no-

bilitatis excellentia praestantem. creaturz, sed. sub- B

stantize suprema eminentia rebus omnibus ante-
cellentem ac prxstantem, una cum Patre qui. ge-
nuit. Quod si est supra universa, quomodo inter
universa censebitur? Si euim revera creatura est,
inter reliquas creaturas collocabitur. Quomodo igi-
tur alius ab universis, aut supra universa est, nisi
naturaliter fugiat censeri inter universa? Alioqui lo-
corum excellentia incorpoream Filii naturam or-
uando uonne perperam nugabimur?

B. Qui ais?

A. Viu tui illud, « desursum, » dicamus respectu
loci qui contrarius inferiori esse censetur, et spatiis
definitur?

B. At qui faciemus Filio, siquidem in istiusmodi
loco est? Proprium enim corporum istud. est.

A. ltaque recte oinnino dicimus illud, « desursuim, »
ex P.tre siguiticare. ldcirco et a solo Patre co-
guoscitur, et solus cognoscit Patre suum ac Deum,
Cerni etenim non potest, neque ulli mortalium patet,
quid revera sit ipsa in se natura suprema. Subsi-
stere siquideni et esse Deum credimus: quid autem
sit secundum maturam absurdum est. inquirere,
ex1ando capi nequit. Natura enim Dei mentem omnem
superat. Jam quomodo, si creatus quidem et factus
est, ipse solus Patrem aguoscel, et solus item co-
gnoscetur a solo Patre? Naim Dei naturam. nosse
wulla potest plane res facta: scire autem quid. sit

res creata, non cujusvis intellectus eaptuin excelet, U

licet lumanain. conditionem quodaum:sodo superet,
Igitur si solus ipse Patrem cognoscit, οἱ vicissim a
solo Patre coguoscitur, nou est jam quod factus
putetur οἱ arguatur.. Sofa enim. novit. seipsam
suprema etinel(fabilis natura, et iuaccessa est omnino
creaturis,

Y&o οἶδεν ἑαυτὴν ἡ ἀνωτάτω xol ἀπόῤῥητος φύσις,

χρῆμα παντελῶς.

B. luaccessa utique et impervia, quandoquidem
longe o:0nem mentem excedit Deus.

À. Creatus autem in universum, quomodo etiam
dicetur a nobis Filius Paulo sapientissimo iu liunc

*3 Joan, i, 31. "* Jac. i, 17,

Υἱὸν ἀναχομιστέον Ίδη πως εἰς ἀξίωμα τὸ θεοπρε-
πὲς, xal el; υἱότητος φύσιν, thv οὐσιωδῶς νοουµά-
νην. Μειονεχτοῖτο γὰρ ἂν Ἠχιστά γε χατὰ τρόπον
οὐδένα τοῦ θεοῦ χαὶ Ἡατρὸς, εἰ τῇδε ἔχων ὀρῷτο͵;
xai συναθλήσει λέγων ὁ σοφὸς ἡμῖν Ἰωάννης ε Ὁ
ἄνωθεν ἐρχόμενος, ἑπάνω πάντων ἐστίν. » "Οτι δὲ τὸ
εἄλωθεν) τὴν ὑψοῦ τε xai ἀνωτάτω παρἰστησι φύσιν,
διαδείξει λέγων τοῦ Σωτῖρος ὁ μαθητής ' «Πᾶσα δὃύ-
σις ἁγαθὴ, xai xdv δώρηµα τέλειον, ἄνωθέν ἐστι,
χαταθαϊΐνον ἀπὸ τοῦ Πατρὺς τῶν φώτων. » Ἠχκει δὴ
οὖν Ex Πατρὸς ἡμῖν ὡς ànb πηγΏς ὁ Υἱὸς, xat ῥίζης
ἐχπεφυχὼς τῆς ἀνωτάτω, τὴν ὅθεν ἐξέφν λαμπρότητα
διαδεἰχνυσιν ἐν ἑαυτῷ, xal ἑπάνω πάντων εἶναι λα-
yov, χαθάπερ ἀμέλει χαὶ ὁ Πατήρ. Ἐπάνω δὲ πάν-
των ἕν γε δὴ τούτῳ µάλιστά φαμεν, o0 τί που χατὰ
µόνην τὴν δόξαν, οὔτε μὴν ταῖς xac! εὔχλειαν ὑπερ-
oyal,; πλεονεχτοῦντα τὴν χτίσιν, ἀλλὰ τῷ τῆς οὐσίας
ὑπερτάτῳ ὑπερανεστηχότα χαὶ ὑπερανέχοντα τῶν
ὅλων ὁμοῦ τῷ τεχόντι Πατοί. Ei δὲ ἑπάνω πάντων
ἐστὶ, πῶς ἂν ἐν πᾶσι νοοῖτο; Κτίσμα γὰρ εἴπερ ἐστιν
ἀληθῶς, χτίσµασιν ἑτέροις αυντετάξεται. Πῶς οὖν
ἕτερος παρὰ πάντα xal ἑπάνω πάντων ἐστὶν, εἰ uh
διάλλοιτο φυσικῶς τὸ ἐναριθμεῖσθαι τοῖς πᾶσιν; "ll
τοπιχοῖς ὑφώμασι τὴν ἀσώματον τοῦ Yloo φύσιν Ex-
τετιµηχότες , οὐχ εἰκὴ ῥαψῳδήσομεν;

B. Πῶς of ;

A. Βούλει τὸ « ἄνωθεν, » ὡς Ex τόπου λέγωμεν,
ἀντινοουμένου πρὸς τὸ χάτω, xal μετρητοῦ διαστί-
μασιν;

B. Εἶτα xl δράσοµεν τὸν Υἱὸν, εἴπερ ἐστὶν iv
τόπῳ τοιούτῳ; Συµάτων γὰρ ἴδιον τοῦτό ve.

A. Οὐχοῦν ἄριστά φαµεν, ὡς ix Πατρὺς νοεῖσθαι
τὸ «ἄνωθεν», Τοιγάρτοι, xat ὑπὸ μόνου γνωρίξεται τοῦ
Πατρὸ:, χαὶ γνωρίζει µόνος τὸν ἐαυτοῦ Πατέρα χαὶ
Θεόν. "Αποπτον γάρ τι χρημα, χαὶ οὐδενὶ τῶν ὄν-
των διδγνωσμµένον, ὅτι ποτέ ἐστιν ἁληθῶς, αὐτὴ
xa" ἑαυτὴν ἡ ἀνωτάτω φύσις. "Ott μὲν γὰρ ὑφέ-
στηχε xal ἔστι θΕὸς, πιστεύοµεν * τί ὃξ χατὰ φύσιν
ἐστὶν, ἀπηχὲς ἐρευνᾶν, ἔπεὶ µηδἐ ἐστιν ἁλώσιμονο
Nou γὰρ ἐπέχεινα παντὺς dj θεοῦ φύσις. Εἶτα πῶς,
εἶπερ ἐστιν ἐχτισμένος καὶ γενητὺς, εἰδείη μὲν àv
αὐτός τὲ χαὶ μόνος τὸν Πατέρα, µόνος δὲ αὗ ὑπὸ
μόνου γνωρίκοιτο τοῦ Πατρός; Καΐτοι τὸ μὲν φύσιν
εἰδέναι Θεοῦ, παντὶ δήπου πάντως ἀνέφιχτον γε-
νητῷ, τὸ δὲ ἐξεπ/στασθαί τι τῶν χεχλγµένων εἰς γέ-
νέσιν, ὃ τέ ποτ ἔφτιν, οὐχ ἂν ὑπερθρώσχοι πάντα
νοῦν, εἰ χαὶ ἀνῴχισταί πως τοῦ χαθ ἡμᾶς. θΟὐκοῦν
εἰ µύνος αὐτὸς ἔγνωχε ^^v Πατέρα, xal αὖ ὑπὸ µό-
νου γινώσχεται τοῦ Πατὸς, διαχπέφευγεν εἰχότως
την ἐπὶ τῷ πεποιῆσθαι γραφῆν τε καὶ δόξα». Μένη
χαὶ τοῖς εἰς τὸ εἶναι πακενηνεγµένοις ἁστιθὲς τὸ

D. Αστιθὲς μὲν οὖν xai ἀνέμθατον, ἐπείτοι τὸ
νοῦ παντὸς προσωτέρω, θεός.

Α. Ἐκτίσθαι δὲ ὅλως πῶς àv xal λέγοιτο πρὸς
ἡμῶν ὁ Yl5e, χαίτοι διαχεκραχότος ὡδὶ τοῦ σοφωτά»

R73

DE SS. TRINITATE DIALOGUS ΙΤ.

870

του Παύλου «Λέγω δὲ, ἐφ᾽ 600v χρόνον 6 κληρονόμος A modum clamante: « Dico autem, quanto tempore

νἠπιός ἔστιν, οὐδὲν διαφἑρει δούλου, κύριος πάντων
ὢν, ἀλλ ὑπὸ ἐπιτρόπους ἐστὶ χαὶ οἰχονόμους, ἄχρι τῆς
κροθεσµίας τοῦ πατρός ' οὕτω xal ἡμεῖς, ὅτε μεν
νήπιοι, ὑπὸ τὰ στοιχεῖα τοῦ χόσµου μεν δεδουλω-
pévot* ὅτε δὲ ἦλθε τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου, ἑξαπ-
έστειλεν ὁ θεὸς τὸν Υἱὸν αὐτοῦ, γενόμενον Ex γυναι-
χὸς, ὙΥενόμενον ὑπὸ νόµον, ἵνα τοὺς ὑπὸ νόμον
ἐξαγοράσῃ, ἵνα τὴν υἱοθεσίαν ἁπολάδωμεν. » Οὐκοῦν,
ἁῤῥωστοῦντες μὲν ἔτι τὸ ἁμαθὲς, χαὶ τοῖς τῆς ἁρ-
χαίας νηπιότητος αἰτιάμασι καθεστηχότες ἔνοχοι,
τοῖς τοῦ χόσµου στοιχείοις ὑπενηνέγμεθα, τῇ χτίσει
λελατρευχότες, χαίΐτοι δέον ἀνάπτειν τὸ σέδας τῷ
ys ἁἀληθῶς καὶ µόνῳ χατὰ φύσιν θεῷ. Ἐπειδὴ δὲ
ἡμῖν ἑπέλαμφεν ὁ Ὑϊὸς, τότε δῆ, τότε κρείττους τε

5149 heres parvulus est, nihil differt a servo,
cum sit dominus omnium, sed sub tutoribus et
actoribus est usque ad przefinitum tempus a patre: -
ita et nos, cum essemus parvuli, sub elementis
mundi eramus servientes; at ubi venit plenitudo
temporis, misit Deus Filium suum factum ex muliere,
factum sub lege, ut eos qui sub lege erant redime-
ret, ut adoptionem filiorum reciperemus **. » [ta-
que cum adhuc ignorantia laboraremus, οἱ veteris
insanis criminibus obnoxii teneremur, mundi ele-
mentis subditi fuimus, creature servientes, cum
ad verum ac solum Deum secundum naturam cultus
esset referendus. Postquam autem nobis illuxit
Filius, tunc sane, tunc devicta et superata puerili

xal προφερέστεροι τῆς bv νηπιότητι φρενὸς ἀναδε- B ignorantia, ad veritatis lucem provecti, liberati

δειγµένοι, xal εἰς τὸ τῆς ἀληθείας διελάσαντες φῶς,
ἀπηλλάγμεθά moo, χαθάπερ ἑγῷμαι, συναινέσεις δὲ
xai αὐτὸς οἱ ὅτι, τοῦ κατεζεῦχθαι atotyelotg χοσµι-
xoi;. Τοῦτο γὰρ ἡμῖν ὁ ἱερὸς ἁρτίως διεσήµηνε λό-

Υος, ὃν xal ὡς εἴη σοφός τε χαὶ ἀληθῆς, φαῖεν ἂν

ἴσως οἷς ἂν ὀρθότητος μέλοι' λαλεῖ γὰρ tv. Χριστῷ'

μυστήρια.
B. Φαῖεν γὰρ ἄν. .
A. "Ap' οὗ», ὦ Ἑρμεία, πᾶν εἴ «t. φαμεν διαχε-

χλῆσθαι πρὸς ὕπαρδιν τοῖς τοῦ πεποιηχότος νεύμα- ΄

σιν, οὐχὶ τοῖς τοῦ χόσμου στοιχείοις ἑναριθμητέον,
f| καὶ ὡς µέρος τοῦ κόσμου τῷ παντὶ συντετάξδεται;

B. Καὶ µάλα. .

Α. Λελυτρώμεθα δὲ πρὸς τελειότητα vou xal gpt-
νὸς ἰγμένοι, χιθδηλεύοντές τε τὸ ὑποχεῖσθαι θέλειν
τοῖς τοῦ χόσµου στοιχείοις ;

B. Οὕτω nut.

A. "Apa τὴν εἰς Υἱὸν ὡς εἰς Yibv ἀληθῶς παρα-
δεδεγµένοι πίστιν, f πῶς;

B. Οὕτως.

A. Οὐκοῦν οὗ γενητὸς εἴη ἂν ὁ Μονογενῆς, ἵνα μὴ
φαίνοιτο μὲν αὐτὸς μετὰ τῶν ἄλλων στοιχείων, xal
τελῶν ἐν χτίσµασι, νήπιοι δὲ ἡμεῖς, χαὶ αὐχημάτων
ἔτι τῶν εἰς τελειότητα νοῦ, τητώµενοι, εἰχαίοις τε
λογισμοῖς πεφενακισµένοι μᾶλλον, Ίπερ οὖν ἀληθῶς
ἑλπίδα βεθαίαν xal γνῶσιν πεπλουτηχότες, δηλον δὲ
ὅτι τὴν εἰς Yióv. Τί γὰρ ὅλως ὀνήσειεν ἂν ἡμᾶς ὁ
Μονογενὴς, χαίτοι 5v ἡμᾶς γενόμενος ἄνθρωπος, εἰ
μὴ τοῦ λατρεύὺειν τῇ χτίσει λελυτρὠμµεῦα; Τὴν δὲ
εἰς αὐτὸν, εἰπέ pot, προσηχάµενοι πίστιν ὡς εἰς
Ylby, áp' οὗ πεπλανήµεθα ;

B. Ἔοιχεν, εἴπερ ἑστὶ γεννητός.

A. Τί δὲ, οὐχ ἁμείνων παραπολὺ τῆς διὰ Χριστοῦ
παιδεύσεως ἡ διὰ Μωσέως, εἶπερ ἐστὶν ἀληθῶς εἰς
E» τι τῶν γενητῶν dj πίστις; Φαίην δ᾽ ἂν ὅτι xtvo-
λογοῦσιν οἱ ἅγιοι, κατόπιν τῶν εὐαγγελιχῶν θὲσπι-
σµάτων ῥιπτοῦντες det τὴν ἀρχαιοτέραν ἐντολήν.
Τετελείωχε δὲ πῶς ὁ νόµος οὐδὲν, ἀλλ᾽ 5 δίκαιος ἡμῖν
&x πίστεως ζήσεται; Καΐτοι διόλλυσι μὲν ἡ πίστις f)
tig Υἱὸν, τοὺς εἰσδεδεγμένοωυς αὐτὴν, ὠφέλησε δὲ

5 Galat. 1v, 1-D.. ** Ilebr. vit, 19.

" PATROL. Gn. LXXXV.

v Rom. i, 17.

sumus, meo judicio, neque tu in(icias ibis, sat scio,
ab illa subjectione et ditione elementorum mundi.
Hoc enim sacer ille paulo ante sermo nobis osten-
dit, quem cum sapientem, tum verum esse fatebun-
tur ij quibus rectum est cure : loquitur enim in .
Christo mysteria.

B. Fatebuntur vero.

ΑΔ. Numquid igitur, Hermia, quodcunque factoris
nutu productum esse dicimus, inter mundi elementa
numerandum est, an etiam quasi pars mundi una
cum universo collocabitur?

B. Utique.

A. An veroliberati sumus, ad perfectionem animi
ac mentis proveeti, et tanquam adulterinum reji-
cientes velle mundi clementis subjacere?

D. Ita sentio.

À. Λη fide in Filium, tanquam in Filium vere,
suscepta, aut quomodo?
B. Eo modo.

À. Igitur factus non erit Unigenitus, ne videatur
quidem ipse cum aliis elementis etiam in numerum
creaturarum ascriptus, nos autem pueruli, et animi
perfectis dotibus vacui, vanisque cogitationibus
delusi potius quam spe firma et cognitione Filii
nimirum ditati. Quid enim Dnigenitus in univer-
sum nos juverit, licet propter nos factus homo,
nisi creature cultu soluti fuerimus? Sed fidem in

D ipsum tanquam in Filium, amplexi, an non, amabo

te, frustra fuerimus?

B. Ita certe, siquidem est genitus.

A. Quid vero? Nonne przstantior multo est in-
stitutione Christi illa Mosaica, si revera fides est
in aliquid creatum? $19 Sed frustra nugari san-
ctos dixerim, qui vetus mandatum evangelicis ora-
culis semper postponunt. Quomodo vero lex nibil
ad perfectum adduxit **, sed justus nobis ex fide
vivet " ? Nam fides illa in Filium perdit quidem
eos qui ipsam admiserint, lex autem

875

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

516

profuit, si berelüicorum sermonibus attendamus. A τοὺς ἀρχαιοτέρους ὁ νόμος, εἰ τοὺς τῶν διεστραμμµέ-

B. Qusso, dic quomodo.

À. Impigre sane et alacriter. valde. Finge vero
mihi dicenda hzc esse proposita.

B. Qusnam istbzec ais!

A. Priscis quidem per sapientissimum Moseu
lex prodidit: « Audi, Israel : Dominus Deus noster
Dominus unus est 9. » Praeterea : « Non facies
tibi idolum, neque cujusquam similitudinem, ου”
cunque in colo sursum, et quacunque in terra
deorsum **. » Tum ad meliorem frugem revocaus,
adeoque ab ipsis mundi elementis abducens: « At-
tende tibi ipsi, inquit, ne respiciens in ccelum, et
videns solem, ac lunam, et stellas, et omnem or-

natum coeli, errans adores ea **. » Ad unum igitur B

verum et naturalem Deum lex vocabat, abduceus
prorsus ab errore et malo: statuebat enim creatu-
ram pre Creatore adorandam neutiquam esse,
eosque qui vocati erant in boc conflrmabat indi-
cta poena capitali in eos qui id contemnerent. Ve-
rum ista quidem le£: quo iu statu porro nos ver-
semur, age, dicamus. Preteriit quidem lex qua in
umbris et figuris predicabatur, sed lux veritatis
effulsit, quandoquidem fidem in Filium suscepimus,
tametsi, ut illi volunt, creatum et factum. Àn non
miserrimi quidem nos sumus, tametsi meliorem
sortem nacti videmur, longe autem prestantiores
ji qui juxta legem edocti sunt Deum unum. et natu-
ralem adorare? Et quod absurdius est, illi veritatis
luce nondum przditi, verum et naturalem Deum
agnoverunt: nos autem inanes, qui cum veritatem
nos accepisse gloriemur qua majoribus nostris
dala non sit, per eam jn errorem decidimus, et
divina luce obtenebrati potius quam illustrati mi-
sere degiimus.

vov παραδεξαίµεθα λόγους.

BR. Φράσαις ἂν ὅπως.

Α. ᾿Λοχνότατά γε xal µάλα προθύµως, Φάθι δέ
µε ταυτὶ βεθουλῆσθαι λέγειν,

B. Τὰ «ola Ávxa qiie;

Δ. Toi; μὲν ἀρχαιοτέροις 6 διὰ τοῦ πανσόφου Μω-
σέως χατεχρησµῴδησε vópoc* « "Ακχουε, Ἱσραῇλ"
Κύριος ὁ Θεός σου Κύριος εἷς ἐστι. » Καὶ πρός γε
δὴ τούτοις” « Οὐ ποιῄσεις σεαυτῷ εἴδωλον, οὐδὲ
παντὸς ὁμοίωμα, ὅσα ἓν τῷ οὐρανῷ ἄνω, καὶ ὅσα ἓν
τῇ vf] χάτω. » ᾽Αποχομίζων δὲ ἔτι πρὸς τὸ ἀμεινό-
νως ἔχον, xal μὴν χαὶ αὐτῶν ἀφιστὰς τῶν τοῦ xÓ-
σµου στοιχείων * « Πρόσεχε σεαυτῷ, qnot, μὴ &va-
θλέφας εἰς τὸν οὐρανὸν, xal ἰδὼν τὸν fiiov, xaX τὴν
σελήνην, καὶ τοὺς ἁστέρας, xal πάντα τὸν χύσμον
τοῦ ούρανοῦ, πλανηθεὶς προσχυνἠσῃ αὐτοῖς. » El;
ἕνα τοιγαροῦν τὸν ἀληθῶς xal φύσει θεὸν ὁ νόμος
ἐχάλει, μεθιστὰς εἰσάπαν τοῦ σφαλεροῦ καὶ χείρο-
voc * ἐπεψηφίζετο γὰρ οὐδαμῶς τὸ χρῆναι τῇ χτίσει
παρὰ τὸν χτίσαντα προσχυνεῖν, xal μὴν xai ἆσφα-
λεστέρους εἰς τὸ ἐρηρεῖΐσθαι χαλῶς Év γε τουτφ! τοὺς
χεχλημµένους ἑτίθει, ποινἣν ἑπαρτήσας τοῖς ἐθέλονσι
ῥαᾳθυμεῖν τὴν εἰς αἷμα ζημίαν. ᾽Αλλ ἐχεῖνα μὲν ὁ
γόµος παρῆχται δὲ ὅποι τὰ xa0' ἡμᾶς, φἐρε 6h
λέγωμεν. Παρῴχετο μὲν ὁ νόμος, ὡς ἐπὶ σχιαῖς καὶ
τὖποις κατηγορούμενος, ἀνέλαμφε δὲ τῆς ἀληθείας
τὸ Qu, ἐπείτοι τὴν εἰς Yv παραδεδέγµεθα πίστιν,
καΐτοι, "xav' ἐχείνους, γενητὸν ὄντα xal πεποιηµέ-
vov. "Ap! οὐ τρισάθλιοι μὲν ἡμεῖς, οἱ ἐν δοχῄσει xal
µοίρᾳ τῇ κρεἰίττονι, πολλῷ δὲ ἀμείνους οἱ χατὰ tbv
νόμον Θεὸν τὸν ἕνα xal φύσει δεδιδαγµένοι mpoaxu-
νεῖν; Καὶ τό γε παραλογώτερον, οἱ μὲν γὰρ οὕπω
πεπλουτηχότες τῆς ἀληθείας τὸ φῶς, τὸν ἀληθῶ.ς
καὶ φύσει θεὺν ἐγνώχασιν ἡμεῖς δὲ οἱ περιττο),
χαΐτοι λαχεῖν αὐχήσαντες τὴν τοῖς πρὸ ὑμῶν οὐ δε-

᾿δωρηµένην ἀλήθειαν, δι αὐτῆς πεπλανήµεθα, xa quil τῷ θείῳ κατεσχοτισµένοι μᾶλλον Έχουν ἐχλε-

λαμπρυσμένοι διατελοῦμεν οἱ δείλαιοι.

B. Quam acuta oratio!

A. Si vero illud etiam didiceris, magis, opinor,
mirabere.

D. Quidnam istud?

A. Lex nobis padagogus fuit in $144 Christum.
Jia enim scripsisse beatum Paulum omnino audii-
sti 5).

B. Audii.

A. Inquirendum est igitur eur et quomodo lex
podagogus esset nos ad Christum deducens, hoc
est, ad doctrinam eL agnitionem Christi. Num ut
ad przestantiorem,.et qui antecellebat eam quz in
lege erat, atque in figuris adhuc infossa, 8ul certe
ad viliorem οἱ humiliorem ?

D. Ad przstantiorem οἱ illustriorem.

Α. Euge, ο charum caput; nam quivis cordatus
et sapiens vir annuet, et ita rem esse dicet. Itaque
si lex pedagogus, cum unum et naturalem Deum
predicet, nos ad Christi mysterium non tanquam

95 Deut. vt, 4.

* Deut. v, ὅ. ** Deut, iv, 19.

... Ὡς δριμὺς 6 λόγοςὶ

N El δὲ δὴ κἀχεῖνο µάθοις, καταθαυµάσαις à ἂν,
οἶμαι, µειζόνως.

"B. Τὸ ποῖον ;

A. Παιδαγωγὸς ἡμῖν ὁ γόμος γέγονεν εἰς Χρ:-
στόν. Γεγραφότος γὰρ ὧδὶ διεπύθου πάντως τοῦ µα-
χαρίου Παύλον.

Β. Ἐπυθόμην,

A. Βασανιστέον δὴ οὖν ἐφ᾽ ὅτι τε καὶ ὅπως παι-
δοχόµος ἣν εἰς ἡμᾶς ὁ νόμος εἰς Χριστὸν ἀναφέρων,
τουτέστιν, εἰς λόγον xai γνῶσιν τὴν ἐπὶ Χριστῷ.
"Ap' ὡς εἰς ἀμείνω xai ὑπερτρέχουσαν τῆς ἐνούσης
αὐτῷ καὶ ἐγχεχωσμένης ἔτι τοῖς τύποις, Άγουν εἰς
αἰσχίονα xat χθαμαλωτέραν ;

B. El; ἁμείνω xai φανοτέραν.

A. Εὖγε, ὦ φιλότης ' ἅπας yàp, οἶμαι, Gopbe xol
ἀρτίφρων &vho συννεύσειεν ἂν, ὧδέ τε ἔχειν τὸ
χρῆμα ipsi. Οὐκοῦν el νόµος ἡμᾶς 6 παιδαγωγὸς,
καίτοι τὸν ἕνα χαὶ φύσει διαχηρύττων θεὺν, οὐχ ὡς

*! Galat, iu, 24,

g11

DE SS. TRINITATE DIALOGUS IV.

578

εἰς αἰσχίννα γνῶσιν εἷς τὸ ἐπὶ Χριστῷ διακοµίδει A ad vilierem cognitionem deducit, Filius erit non

µυστήριον, Υἱὸς ἂν εἴη μᾶλλον οὐ γενητὸς, ἵνα μὴ
νόµος ἡμᾶς ἁδιχῆσας ὀρῷτο, μήτε μὴν ὡς προφε-
ρεστέραν τῆς εἰς Θεὸν γνὠώσεως τὴν εἰς ποίηµα τι-
θεὶς, πάγη καὶ θήρατρον διαθολικὸν εὑρίσχοιτο, καίτος
λαληθεὶς δι ἀγγέλων xax δοθεὶς ἡμῖν εἰς ἐπιχουρίαν.
Νόμον γὰρ εἰς βοήθειαν ἔδωκε, τῶν ἁγίων τις ἔφη.
Καὶ εἰ πλήρωμα νόµου καὶ προφητῶν ὁ Χριστὸς,
πῶς ἂν ἔχοι tb εἶναι σεπτὸς τῆς θεοπνεύστου Γραφῆς
ὁ λόγος; Ἐκτελευτᾷ γὰρ εἰς πλάνησιν τῆς ὅλης
γνώσεως οἱονεὶ τὸ συμπέρασμα καταχλεῖον ἡμᾶς εἰς
γενητὴν xai οὐχ ἄκτιστον φύσιν.

B. Ὀρθότατα ἔφης. Πλὴν οἶμαί τι τοιοῦτον ἐρεῖν
τὸν διεναντίας, τὸ πρωτότοχος ὄνομα, τί ἂν Ῥούλοιτο

δηλοῦν;,

creatura, ne lex nobis injuriam facere videatur,
neve cognitionem creaturz Dei cognitione pme-
slantiorem statuens, rele et laqueus diabolicus esse
comperiatur, quamvis per angelos preedicata et no-
bis donata in auxilium. Legem quippe in auxilium

dedit **, inquit sanctorum aliquis. Et si plenitudo. —

legis ac proplietarum est Christus, quomodo divi-
nitus inspirate Scripturz sermo sanctus erit? De-
sinit enim in errorem univer&e cognitionis veluti
complexio, quae nos factoe nec increat; nature ar-
ciat. angustiis.

B. Rectissime dixisti. Verumtamen adversarium
aliquid istiusmodi rogaturum puto, nempe voca-
bulum primogenitus, quid significet ?

A. Τὸ προῦχειν £v ἀδελφοῖς τὸν δεῖνα τυχὸν, xal D Αα. Inter. fratres quemdam presse, el prius in

πρεσθυτέραν λαχεῖν ἑτέρων, τὴν διὰ γεννήσεως ὕπ-
αρζιν. |

B. Εἶτα πῶς ὠνόμασται, qaot, πρωτότοκος πάσης
τῆς χτίσεως ὁ Υἱὸς, εἰ μὴ ἀδελφὴν ὥσπερ ἔχει τὴν
κτίσιν, ὡς ὁμογενῆ xaX ὁμοφνᾶ ;

A. Φροῦδον οὖν, ὡς ἔοιχε, χαὶ ἀχρεῖον παντελῶς
ἐπ) αὑτοῦ δια ρανεῖται λοιπὸν, τὸ Yib; ὄνομα, xai
φενακισμὸς ἡ γέννησις, xai θρύλλος εἰκαῖος ὁ περὶ
Πατρὸς ἡμῖν ἦχει λόγο».

B. Οὐδαμῶς, qact. Πατὴρ γὰρ χέχληται τοῦ Ylou
καταχρηστικῶς, τοιγάρτοι xal περὶ τῶν Υἱῶν Ἰς-
gal, « Yiouc ἑγέννησα xai ὕψωσα, » φησίν.

Α. ”Αρ' οὖν, εἰ ποιητὸς εἰς υἱοθεσίαν μεθ᾽ ἡμῶν ὁ
ἩΜονογενὴς, χαὶ νεῦμα µόνον ἡ γέἐννηδις, τὸ δὲ ἀληθὲς
&&' αὐτοῦ τὸ πεποιησθαί ἐστιν» «

B. Οὕτω φασἰ.

A. Καΐτοι τί δή ποτε παρέντες ὡς ἀχερδὲς, τὸ αὖ-
τὴν ἐπείγεσθαι καταθρεῖν τὴν ἀλήθειαν, μονονουχὶ
τὸ προφητικὸν ἐχεῖνό φασίν’ « Ἐθέμεθα debo; τὴν

ἐλπίδα ἡμῶν, xaX τῷ φεύδει σχεπασθησόµεθα»» Ε[- -

ῥρηται γὰρ πρωτότοχος πότε xaX kv τίσι γεγονὼς ὁ
Λόγος, xp*,», οἶμαί που, xat πρό γε τῶν ἄλλων ἁπάν-
πων ἀναμαθεῖν, οὕτω τε λοιπὸν εἰς ἀννοιῶν εὐθύτητα
€hv τῶν μυστηρίων πρεπωδεστάτην ἀνορθοῦν ἐπε[-
Ύεσθαι τὴν χαρδίαν. Καιροὶ γὰρ ἡμῖν, xaX μὴν xo
προσώπων διαφορα, χαταδείξειαν ἂν xal µάλα εὖ-
Χόλως, τὸν ἁπλανη τε καὶ ἁἀπαράφορον, καὶ ἐξ εὖ-
θείας ἥχοντα λόγον τῶν ἱερῶν Γραμμάτων’ fj εἴπερ
ἐστὶν οὐχ ἁληθὲς 6 φημµι, χαιροὺς δὲ καὶ χρόνους οὐ
βασανιστέον, καθ᾽ οὓς ἄσαρκός τε fv ἔτι xal μετὰ
σαρχὸς ὁ τοῦ Θεοῦ Λόγος, χαταπτοείτω µηδένα, χᾶν
ἁδιαχρίτως τὰ ἐπ᾽ αὐτῷ λαλῆται τυχὸν, χαὶ δυσφη-
μιῶν ἀπέστω γραφή ' xàv εἰ οἵοιτό τις ἑχτεθνάναι
xat' ἀλήβειαν, καἰτοι ζωὴν ὄντα κατὰ φύσιν τὸν x
Πατρὸς Aóvov , αἰτείτω xpótouc τοὺς πρὸς ἡμῶν, καὶ
τοὺς τῆς ἀφευδείας ἐπαίνους *. εἰκαιομυθήσει δὲ ἄρα
xai ὁ σαρχὶ τεθνάναι λέγων αὐτόν. Πᾶν γὰρ ἕδη πως
τὸ ἐπ᾽ αὐτῷ, πἐφηνεν ἁδιάκριτον.

B Ἔχοι ἂν ὀρθῶς, εἰ τῇδε νοοῖτο, Φόγου γε μὴν
xzY Υραρῆς οὐκ ἔξω τὸ χρΏμα.

da. vin, 20 sec. LXX, 53 Coloss. 1, 15. "- Isa.

hanc lucem editum esse quam caeteros.

D. At quomodo nominatus est, inquiunt, primo-
genitus omnis creatura Filius **, nisi quodammodo
sororem habeal creaturam puta congenerem οἱ
connaturalem ?

Α. Inane ergo, ut videtur, et inutile prorsus in
ipso videbitur tandem illud nomen, Filius, οἱ im-
postura generatio, et nugae futiles ea quz de Patre
nobis dicuntur.

B. Minime vero, inquiumt. Pater enim vocatus
est Filii abusive, unde et de filiis Israel , « Filios
genui, et exaltavi, » inquit *..—

Α. Λη ergo, si adoptatus est. nobiscum Unigeni-
tus, solius voluntatis est generatio, veritas autem in
eo est, quod sit faetus.

DB. Ita est, inquiunt.

Α. At cur demum, ipsius veritatis contemplatio-
nem velut inutilem rejicientes, illud propheticum
propemodum dicunt : « Posuimus mendacium spem
nostram, et mendacio protegemur **? » Qyando
enim et in quibus dictumsit Verbum primogenitum,

ante omnia discendum $XE5 puto, atque ita de-

mum cur dirigendum ad rectas et mysteriis eou-
venientissimas contemplationes. Tempora enim
et personarum discrimina facile utique nobis osten-
derint erroris et fraudis expertem esse, et recta
procedere sacrarum Scripturarum sermonem : aut,

D si verum non est quod dico, temporaqueet monienta

scrutanda non sunt, quibus et carne destitutum adliuc
ei incarnatum erat Dei Verbum, nemo terreatur,
licet promiscue cuncta de eo forte dicantur, et blas-
phenmiscrimenexcludatur ; et siquis revera mortuum
esse putaverit, tametsi vita est secundum naturaim
ex Patre Verbum, applaudere nos sibi jubeat, ve-
ritatisque laudem sibi arroget : qui autem dixerit
ipsum carne mortuum, perperam sane mentletur.
Jam enim quidlibet in ipso quodammogo videtur
promiscuum et indiffereus.
B. Recte quidem, si hoc modo res esse cens^oa

Aur: verumtamen probro et crimine non caret,

1, 2. ** |]sa. xxvi, 15.

r

073

S. CYRILLI ALEXANDRINI ΑΒΟΠΙΕΡ,

Α. Non sane, llermia; et quidem in aliam absur- A Α. Οὐκ àv, à Ὑαθὲ, καὶ εἰς ἑτέραν αὐτοὺς àto-

ditatem eos egregie detruserit nostra disputatio.

B. In quam dicis?

A. Tributa quidam colligunt, ex legis Mosaicz
precepto, in bina capita didrachmum unum exigen-
tes. Veniunt ad Petrum rogaturi utrum etiam ipse
Cliristus in aliorum numero censendus esset, et ab
eo tributum exigendum, an ipse eo se teneri nega-
turus esset. lllico divinus discipulus Dominum adit,
quid in ea re faciendum esset scire cupiens ? sed
praveniens Jesus, dixit : « Reges terrz a quibus acci-
piunt tributum , vel. censuin? A filiis suis, an ab
alienis? » Petro vero dicente: « Ab alienis, » ad-
didit : « Igitur liberi sunt filii. Ut autem non scan-
dalizemus eos, vade ad mare, et mitte liamum, οἱ
eum piscein qui primus ascenderit, tolle: el aperto
ore ejus, invenies staterem : illuin sumens, da eis
pro me et te **. » [ntelligis ergo testimonio illo natu-
re sux confirmasse libertatem? Hzc autem crea-
turam superat. Creatori eniin servit. quodcunque
productum est. ]ta etiam divinus noster David cla-
mabat ad universi ἀοιπίπαίογθιη Deum : « Omnia
serviunt tibi ". » Igitur Filius nequaquam est con-
ditione servili, nec inter subditos censetur, sed in
516 natura divina et suprema, quique omnes
creaturas transcendit.

πίαν κατωθήσειεν ἂν χαὶ µάλα νεανιχῶς ὁ λόγος.

B. El; «iva δὴ ofc;

Α. Δασμολογοῦσί τινες, χατὰ νόµον εἰς τοῦτο «bv
διὰ Μωσέως ἰγμένοι, καὶ τὴν τοῦ διδράχµου συνεισ-
φορὰν συλλέγουσιν ὑπὲρ δυαῖν χεφαλαϊν, ἐξαιτοῦντες
τὸ ἕν. Ἐπειδῃ δὲ τῷ Πέτρῳ προσῄεσαν, ἀναπυνθά-
νεσθαι γὰρ ἑδόχει, πότερα χαὶ αὐτὸς τοῖς συνεισφέ-
pouat συντετάξεται, xal δασμολογεῖτο Χριστὸς, ἤγουν
ἀποφάσχει τὴν εἴσπραξιν, εἰσέθορε μὲν εὐθὺς ὁ θε-
σπἑἐσιος μαθητῆς τὸ τί ἂν βούλοιτο δρᾶν αὐτοὺς Év
γε τουτφῖ διαμαθεῖυ ἀξιῶν * ἥρετο δὲ φράσας ὁ Ἱῃ-
σοῦς' « Οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς, ἀπὸ τίνων λαμθάνουσι
τέλη ἡ χῆνσον; ἀπὸ τῶν υἱῶν αὐτῶν, fj ἀπὸ τῶν ἆλ-
λοτρίων; » Πέτρου δὲ εἰπόντος « Απ) τῶν ἀλλο-

D τρίων, » ἔφη προστιθείς’ « "Apa Ye ἑλεύθεροί εἷ- «

σιν οἱ υἱοὶ, ἵνα δὲ μὴ σχανδαλίσωµεν αὐτοὺς, πορευ-
Oct; εἰς θάλασσαν, βαλὲ ἄγχιστρον, χαὶ τὸν ἀναθάντα
πρῶτον ἰχθὺν ἆρον, xal ἀνοίξας τὸ στόμα αὐτοῦ,
εὑρήσεις στατῆρα * ἐχεῖνον λαθὼν, bbc αὑτοῖς ἀντὶ
ἐμοῦ xal cov. » Αἰσθάνῃ δῆ οὖν ὅτι τῇ οἰχείᾳ φύσει
προσμεμαρτύρηχε τὸ ἐλεύθερον; Τοῦτο ὃ) ἂν εἴη, τὸ
ὑπὲρ χτίσιν ' δοῦλον γὰρ τοῦ πεποιηχότος, τὸ παροι-
σθὲν εἰς γένεσιν. Οὕτω χα) ὁ θεῖος ἡμῖν ἀναχεχράγει
Δαθὶδ, πρὸς τὸν τῶν ὅλων χατεζουσιάξοντα θεόν '
€ "Ozt τὰ σύμπαντα, δοῦλα cá. » Οὐχοῦν ἓν µέτροις

ἡμῖν οὐχὶ τοῖς δουλοπρεπέσιν, οὐδὲ iv τοῖς ὑπὸ Quibv 6 Υἱς, ἁλλ᾽ iv φύσει τῇ Oca xal ὑπερτάτι,

χαὶ ὑπερθρωσκούση τὰ γενητά.
B. Πι prorsus.

B. λληθές,

A. An illum igitur, o Hermia, qui tam augusta GC À. 'Ap' οὖν, ὦ Ἑρμεία, τὸν οὕτω σεπτῷ χατη-

mejestaté est couspicuus , servitulis jugo subjicie-
mus, licet in servi forma descendisse dicatur? At
qui non istud ineptum (uerit? Nam si factus est in
serví forma, sequitur, opinor, quod ante servi for-
mam degebat utique in libera et soluta natura.
Neque enim fucrit id quod erat, sed si ea in quibus
erat projecit, ad aliud quiddam jure merito migra-
verit, Venit igitur nobis non ex servis in servum,
sed ex libera natura Filius in servi formam. Sed
οἱ nihil est discriminis , si nihil tempus, si perso-
narum discussio nihil bic juvat, et, si nudum adhuc
intelligatur et absque carue Verbum, non equidem
liberum, sed servum vocetur, et inter subditos nu-
meretur.

B. At qui fieri potest ut non illa omni absurdita-
tis genere scateant?

A. liaque adversarii audiant; Cum tempora et
personas scrutari non sinitis, quo tenditis? Quid
agitis, 0 vos omni malospiritu pressi atque agi-
tati * quid miscetis quz misceri nequeunt, tempore,
personis et rationibus rejectis, quibus eorum quz
de Filio dicuntur contemplatio clara sit atque dis-
tincta? Ubi enim incarnatum non erat Deus Ver-
bum ex Patre genitum, ibi considera divinam ima-
jestatem, adhuc impermistam, sinceram , et incon-
fusam gloriam, libertatem eximiam, zqualem cuin

"ο Matth. xvn, 90-45. Psal. cxvin, 91.

γλαϊσμένον ἀξιώματι, τοῖς τῆς δουλείας ζυγοῖς ὕπο-
θήσομεν, εἰ xat ἓν τῇ τοῦ δούλον μορφῇ καθιχέσθαι
λέγοιτο; Καΐτοι, πῶς τοῦτο οὑκ ἁμαθές; EL γὰρ
γέγονεν ἓν δούλου μορφῇ, φαίην ἄν, ὅτι mpb τῖς
ποῦ δούλου μορφῖς διετέλει πάντως ἐν ἑλευθέρᾳ τε
xal ἀνειμένῃ φύσει. 0268 γὰρ ἂν γέἐνοιτό τι τῶν by-
των ὃ fjv, τὸ δὲ Ev οἷς ἣν εἰ πρό-ιτο, τὴν ἐφ᾽ ἕτερόν
τι μεταδρομὴν ποιοῖτ ἂν εἰχότως. "χει τοίνυν ἡμῖν,
οὐχ ἐξ οἰχετῶν εἰς οἰχέτην, ἁλλ' ἐξ ἐλευθέρας φύ-
σεως ὁ Υἱὸς, εἰς τὴν τοῦ δούλου µορφήν. ᾽Αλλ’ εἴπερ
οὐδὲν τὸ µεσολαθοὺῦν, εἰ μηδὲν ὁ χρόνος, εἰ προσώπων
ἔρευνα τὸ τελοὺν εἰς ὄνησιν ἐν τούτοις οὐχ ἔχει, xol
εἰ γυμνὸς ἔτι νοοῖτο λοιπὺν xal δίχα σαρκὸς ὁ Λόγος,
ἐλεύθερος μὲν οὐγὶ, διαχεκλήσθω δὲ δοῦλος, xal

D ἑπαριθμείσθω τοῖς ὑπὸ ζυγόν.

B. Εἶτα πῶς οὐχ ἁπάσης ἡμῖν ἀτοπίας ἀνάμεστα
ταυτί;

A. Οὐχοῦν, ἀκουόντων οἱ διεναντίας * Καιροὺς xot
πρόσωπα βασανίζειν οὐκ ἀνεχόμενοι, moi φἐρεσθε,
τί δρᾶτε, ὦ παντὶ πνεύματι πονηρῷ παράφοροι xal
ἁλώσιμοι; τί συγχεῖτε τὰ ἅμιχτα, καιροῦ xal προα:
ώπων xai λογισμῶν ἀφειδήσαντες, δι’ ὧν ἂν γένοιτο
caghe xat λίαν εὐχρινεστέρα τῶν ἐφ᾽ Yip λαλουμέ-
νων 1j θεωρία; "Όπου μὲν γὰρ οὐχ Ev σαρχὶ γεγονὼς
θεὸς ἣν ὁ Λόγος, γεγεννηµένος &x Πατρὸς, ἐχεῖ xa-
τασχέπτου τὸ ἀμίχτως ἔτι θεοπρεπὲς ἀξίωμα, τὴν
εἰλικρινῆ xal ἀσύγχυτον δόξαν, τὸ ἑξηρημένως ἑλεύθς:

881

DE SS. TRINITATE DIALOGUS ΙΤ. |

892

gov, τὸ ἰσοσθενὲς τῷ ΠατρΙ. Παρήχθη γὰρ 6v αὑτοῦ A Patre potentiam. Peripsum enim producta sunt

πρὸς Υένεσιν τὰ οὐχ ὄντα ποτέ. Κοινοδουλία τε χαὶ
ἰσουργία, καὶ ἡ πρὸς «dv ὁτιοῦν ὁμοιότης, γέγραπται
διὰ Μωσέως. Εἰσχεχόμιχε γὰρ ἡμῖν λέγοντα θεὸν,
δῆλον δὲ ὅτι, πρὸς τὸν ἐξ ἑαυτοῦ καὶ ἑαυτῷ συνυφε-
στῶτα Λόγον * « Ποιῆσωμεν ἄνθρωπον xat! εἰχόνα
ἡμετέραν xal καθ) ὁμοίωσιν. » Τὸ γάρτοι, « ποιῆ-
σωµεν, » οὐχ EX, πρέποι 0 àv μᾶλλον τοῖς ὑπὲρ ἕνα
xai δύο τισίν. Ἐπειδὴ δὲ, φειδοῖ καὶ ἀγάπη τῇ εἰς
ἡμᾶς, ἐξ ἐμφύτου xal θεοπρεποῦς ἡμερότητος οἱονεὶ
χεχινηµένος « iv μορφῇ τοῦ θεοῦ xal Πατρὸς ὑπ-

άρχων, οὐχ ἁρπαγμὺὸν ἠγήσατο εἶναι (oa. θεῷ, ἀλλ”

ἑαυτὸν ἐχένωσε μορφὴν δοῦλου λαθών, xal σχἡµατι
εὑρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος, τεταπείνωχεν ἑαυτὸν, » ποῖης
^ dud; ἀναπείσει λόγος, τοὺς, ot γε φρονεῖν ὀρθὰ περὶ
αὐτοῦ διεσχέµµεθα, τοῖς τῆς χενώσεως µέτροις ἐπι-
τιμᾷν xal χκατασμιχρύνειν ἐπείγεσθαι τὸν δι ἡμᾶς
καὶ ὑπὲρ ἡμῶν χαθέντα πρὸς χένωσιν τὴν ἰδίαν ὑπερ-
οχἠν; Τότε γὰρ δῇ καὶ πρωτότοχος ὁ Movoysvhe, λε-
λόγισται δὲ xal ἐν πολλοῖς ἁδελφοῖς ὁ εἷς τε xal pó-
νος, ὡς Υἱὸς ἐκ Πατρός. Καθίχετο γὰρ εἰς ταπείνω-
σεν, xal πέφηνξε χαθ) ἡμᾶς, οὐχ ἵνα τι πάθοι τῶν
ἁδιχεῖν εἰωθότων, τὸ εἶναι Ocbz ἁποδαλὼν, xal Ylb;
ἁἀληθῶς, ἀλλ) ἵνα τὸ φύσει δοῦλον xal γενητὸν, τουτέ-
στιν ἡμᾶς, εἰς τὴν αὐτῷ τε καὶ µόνῳ Κυρίῳ ἑνοῦσαν
ἀναχομίσειε δόξαν, υἱοὺς ἀποφῆνας θεοῦ. "Όταν οὖν
ἡμῖν συντάττηται διὰ τοῦ χαλεῖσθαι πρωτότοχος, οὐχ
ἡμεῖς αὐτὸν εἰς τὸ παρὰ φύσιν ἐχθιασόμεθα, πολλοῦ
Υε καὶ δεῖ ΄ ἀναχομιεῖ δὲ μᾶλλον αὐτὸς ἡμᾶς, εἰς τὸ
ὑπὲρ φύσιν ἐκθεθιάσθαι (1) λέγειν, Ίγουν ἠττῆσθαι
τῇ χτίσει, πῶς οὐχ ἁπόπληκτον παντελῶς ; Οὐχοῦν
γενόμενος xa0' ἡμᾶς, οὐ καθ) ἡμᾶς ἔσται ποθὲν, «b
ἴδιον ἁπρθεθληχὼς, ἀλλ᾽ ἡμεῖς δι) αὐτὸν ὑπὲρ ἑαυτοὺς,
τῇ τοῦ τιμῶντος χάριτι τὸ τῆς ἰδίας φύσεως ὑπερ-
θρώσχοντες µέτρον, xat mph; τὸ ἄνω χαὶ ὑπερχεί-
μενον ἀναθέοντες. toos
supra nos ipsos, gratia ejus qui nos lionorat, ultra
rem et excelsum statum translati.

B. IIo; ἔφης;

A."H γὰρ οὐχ) Πνεύματος Yevvmvol, xal τέχνα
Θεοῦ διαχεκλήµεθα;

B. Nat.

Α. Τοιγάρτοι καὶ προστετάγµεθα, πατέρα μὲν ἐπὶ

quz aliquando non erant. Quinetiam voluntatis
communio, et in operando zqualitas, et omnimoda
similitudo dívinis scriptis est a Moyse consignata.
induxit eniin. nobis Deum dicentem, nimirum ad
Verbum quod ip ipso et cum ipso coexsistit : « Fa-
ciamus hominem secundum imaginem nostram et
ad similitudinem **. » lllud enim, « faciamus, »
non uni, sed pluribus quam uni et duobus convenit.
Quoniam autem misericordia et charitate erga nos
ex sua et Dco convenienti motus bonitate, « cumr
in forma Dei ac Patris esset, non rapinam arbitra-
tus est esse se zequalem Deo, sed semetipsum ex-
inanivit formam servi accipiens, et habitu inventus
ut homo, humiliavit semetipsum ** : » quie nosratio

B adiget quibus recta doctrina curse est, ut inanitio-

nis conditionem arguere, ac $177 deprimere sta-
tuamus eum qui propter nos et pro nobis majesta-
tem suam ad inanitionem demisit? Tunc enia et
primogenitus esse ccepit ille Unigenitus, adeoque
reputatus est in multis fratribus ille unus ac solus,.
tanquam Filius ex Patre. Demisit enim se ad ina--
nitionem, et similis nobis apparuit, non ut in divi-
nitate damnum aliquod senserit, desinens esee
l'eus ac Filius revera, sed ut id quod natura ser-
vum cst et ciecatum, nos videlicet filios Dei red-
dens ad eam gloriam transferret qu: sibi ac soli
Domino inest. Cum igitur inter nos censeatur ex
eo quod primogenitus dicitur, non nos ipsum ad
aliquid quod sit przeler naturam adigemus, multum.
abest, sed ipse nos potius ad dignitatem superna-
turalem evehet. Etenim divinam et ineffabilem na-
turam dicere vi adaciam esse, aut creaturae sub-
ditam, an non stupidi prorsus est ac vecordis? Itaque
factus nebis similis, nobis similis non erit utique,
amisso quod suum est, sed nos propter ipsum

proprie naturz conditionem evecti, et ad superío-

B. Quomodo dixisti?

A. Annon nati Spiritus et filii Dei vocati sumus?

B. Etiam.

À. idcirco jussi sumus etiam patrem quidem im
terra invocare neminem, sed Deo tauquam Patri

γῆς ἀποχαλεῖν µηδένα, Θεῷ γε μὴν ὡς Πατρὶ «à p nos tradere, propter eum qui inter nos natus est

ναθ᾽ ἑαυτοὺς προσνέµειν, διὰ τὸν Ev ἡμῖν γεγονότα
πρωτότοχον, xal οὐχ ἑτέρου του χάριν, f| ἵνα xal
ἡμεῖς δι) αὐτὸν, υἱοί *. Πρέποι γὰρ ἂν οὑτωσὶ τῇ μετὰ
σχρχὸς οἰχονομίᾳ ὁ σχοπός. Ποῦ γὰρ ἔτι σορὸν τὸ
Χριστοῦ µυστήριαν, εἰ πρό γε τῶν ἄλλων τὴν ἰδίαν
αὑτὸς Ἡδίχησε φύσιν, οὐδὲν ὀνῆσας τὰ καθ) ἡμᾶς;
Κατέθορε γὰρ εἰς τὸ εἶναι πρωτότοχος, ἵνα πολλοῖς
συντάττηται, καἰτοι τὸ ἕτερος εἶναι καὶ ἁμείνων κατὰ
φύσιν, παρὰ τὰ, of; ἂν συντάττοιτο χατά γε τὸ
ἔχείνοις δοχοῦν, οὐδαμόθεν ἔχων.

B. 'AJÀ' ὡς ἓν δόξη φησὶν οὗ μετρίως διενεγκὠν,

9 Gen. 1, 260. * Philipp. rn, 6-8.

(4) Desunt hic nonnulla.

primogenituin, nec aliam ob causam quam ut etiam
nos per ipsum filii simus. Hoc enim pacto suus. in-
carnationi quadrabit scopus. Uhi enim demum erit
sapiens illud Christi mysterium, si prz czeteris ipse
natur:e suze damnum attulit nobis nihil adjatis? In
primogenituram etenim irrupit, ut unus de multis
censeretur, quamvis, ut illi existimant, nulla ex parte
diversus aut prestantior esse posset iis in quorum
ordine censetur.

- B. At universe ereature vocatur primogenitus,

S25

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

88

inquiunt, puta quod gloria non porum przestat, et Α xat ἀσυγχρίτοις ὑπεροχαῖς τὰ συντεταγµένα νιχῶν,

incomparabili excellentia superat ea quae ejusdein
sunt ordinis.

À. Et ubinam iflud, incomparabilis in gloria, aut
qualis erit excellentiae magnitido, quandiu pari ra-
tiene cum de ipso, tum de aliis omnibus illud crea-
tum esse dicetur? Sed jam non quarimus quid in
gloria et honore praestantius sit, aut minus, sed
cuidnam sit natura creatum aut productum, et quid
jeto superius aut ulterius : atque utrum 918 na-
turam ab aliis diversam sortitus sit Unigenitus, qux
longo post se intervallo relinquat id omne quod
creatum esse creditur. Án eniin si quis discere
velit quid sit so secundum naturam, qwid item
equus, quaral utrum facia illa sint, et ex rebus

τῆς ὅλης κτίσεως χαλεῖται πρωτότοχος.

A. Καὶ ποῦ τὺ, ἀσύγχριτος Ev δόξῃ, f) ποῖον ἂν sf
τῆς ὑπεροχῆς τὸ μέγεθος, ἔστ᾽ ἂν ἐν ἴσοις ἡμῖν τοῖς
λόγοις χατά τε αὐτοῦ xai τῶν ἄλλων ἁπάντων τὸ δεῖν
ἐχτίσθαι χατηγοροῖτο; Πολυπραγμονεῖ δὲ fj μὲν ὁ λό-
γος εἰς τὸ παρὸν, οὐχὶ τί τὸ ὑπερχύπτον ἢ µειονε-
κτούμενον χατά ve τὸ ἐν τιμῇ χαὶ δόξη, ἀλλὰ τί μὲν
ἂν εἴη τὸ φύσει χτιστὸν, xal παροισθὲν εἰς Υένεδιν,
τέ δὲ τὸ ὑπὲρ τοῦτο xai ἐπέχεινα, xal εἰ φύσιν ἁπ-
ετέµετο τῶν ἄλλων ἐξηρημένην ὁ Movorevhe, ἧς ἂν
ἴοι κατόπιν πᾶν τὸ ἐκτίσθαι πεπιστευµένον. "Αρα
Υὰρ, εἴ τις ἀναμαθεῖν ἀξιῶν, τί μὲν λιος κατὰ φύ-
σιν, ὦ τᾶν, xl δὲ vai ἵππος, λέχοι, Πότερα γενητὰ

que non erant nalura, aut aliquid aliud prater B, xai ἐξ οὖχ ὄντων τὴν φύσιν, ἤγουν ἕτερόν τι παρὰ

istud, quidnam ipse diceres?

B. Dicerem esse facta.

A. Quod si preterea inquirat, et urgeat, utrum
' horum alteri praeferendum sit quoad gloriam, num-
quid risum ille nobis movebit rem adeo dictu faci-
lem ac tam manifestam in disquisitionem vocans?

B. lta prorsus.

A. Nug: vero sunt, opinor. Equus enim quomodo
aut unde cum sole contendet de gloria? limmenso
etim distat intervallo : sed si forte substantie in*
utroque ratio perpendatur, et quid utrumque ho-
rum sit consideret aliquis, non diserepabunt invi-
eem in quantum facil sunt, licet gloria tantopere
sod antecellat. Cum igitur ratio Filii quaeratur, et
quid secundum naturam sit nobis proposituin sit
contemplari, frigida sane et inanis gloriatio est cax-
teris praponi ac prsecellere, si in creaturarum nu-
merum ascribatur et inter nos censeatur, utpote
conditus. Prerogativis enim externis nonnulli deau-
rant ipsum , dum interim eum letali quodammodo
vulnere percutiunt, et gloriolarum ac laudum qua-
iumdam splendore blasphemis quam in ipsum evo-
munt ornare simulant feditatem. Quod enim in
universum inter creaturas substantialiter et inter
res factas censetur, noa utique Deus erit secundum
naturam, ueque certe Filius ac Dominus, sed quo-
dammodo inter famulos eximius, et inter subditos
sola el nuda gloria conspicuus.

B. Recte dicis.

A. lllud porro mibi quoque mirari subit.

B. Quidoam istud?

Α. Quippe cum agnoscere et credere nolint Uni-
genitum semper esse, nugantur, vocabulum istud,
primogenitus, simplicioribus opponentes. Αἱ quo-
modo non vere quis ad loc dicet; si vox illa, pri-
mogenitus, in creaturarum ordinem Filium ascribit
tanquam in multis fratribus, atque idcirco primoge-
nitum : igitur nec ordinis, nec natura ejusdem pror-
sus esse ostendet vox illa, unigenitus. Erit enim
unigenitus quasi non sit alius preter ipsum secun-
dum naturam. Sin autem debeat primogenitus qui-
dem non esse propter illud, unigenitus, sed ne uni-

τοῦτο» τί ἂν ἔφης αὐτός ;

Β. Ἔφην ἂν, ὅτι γενητά. .

ΑΔ. El δὲ 6h προσπεριεργάζοιτο xal προσερωτῴη,
λέγων * Τί δὴ οὖν ἄρα τὸ Ev ἀμ.ροῖν θατέρου προτετά-
ξεται, κατά ve τὴν δόξαν ; ἄρ᾽ οὐκ ἂν ἡμῖν καὶ mpos-
όφλοι γέλωτα, πεῦσιν οὕτω προθεὶς τὴν ἐναργεστά-
την, χαὶ τοῖς ἑθέλουσιν ἑτοίμην εἰπεῖν;

Β. Καὶ μάλα.

Α. Ληρος δὲ, οἶμαι, τὸ χρημά ἐστιν. Ἴππος γὰρ
6h πρὸς ἡλίου δόξαν, πῶς ἂν T] πόθεν ἁμιλλήτηται»
Μέτρου γὰρ ἄμεινον τὸ μεσολαθοῦν, ἀλλ᾽ εἰ ταλαν-
τεύοιτο τυχὸν τῆς ἀμφοῖν οὐσίας ὁ λόγος, xaX «i 6h
τούτων ἑκάτερον εἴη ἄν χατασχέπτοιτό τις, οὐχ ἐτε-
ροίως ἕξει πρὸς ἄλληλα, χατά ye τὸν τοῦ πεποιῆσθαε
λόγον, xalcot τοσοῦτον ἐν δόξῃ διενεγχόντος ἡλίου.
"Οταν οὖν ἡμῖν ἐκδασανίζοιτο λόγος, ὁ ἐφ᾽ Υἱῷ, xaX
τί χατὰ φύσιν bati προχέοιτο βλέπειν, Φυχρὸν ἆλη-
θῶς xal χατάπλαστον αὔχημα, τὸ προῦχειν ἐν δόξη,
καὶ προτετάχθαι τῶν ἄλλων οἴεσθαι δεῖν αὐτὴν,
εἰ χτίσεε συντάττοιτο, xal νοοῖτο μεθ) ἡμῶν ὡς πε-
ποιηµένος. περοχαῖς γὰρ αὐτὸν ταῖς ἔξωθεν χατα-
χρυσοῦσί τινες, πλήττοντες μὲν ὥσπερ cl; τὰ χαι-
ριώτατα, δοξαρίων δὲ xaX εὐφημιῶν λαμπρότησι xa-
τακαλλύνειν ὑποχρ.νόμενοι τῆς εἰς αὐτὸν δνσφημίας
τὸ ἀτερπές. Τὸ γὰρ ὅλως τῇ χτίσει συντεταγμένω
οὐσιωδῶς, καὶ τελοῦν ἐν γενητοῖς, οὔτ' ἂν χατὰ φύ-
σιν εἴη θεὸς, οὔτε μὴν Υἱὸς καὶ Κύριος ἀληθῶς. ἀλλ᾽
ὡς ἐν οἰχέταις ἐξαίρετον, xal ἐν τοῖς ὑπὸ ζνυγὸν,
Φιλ τε χαὶ µόνῃ τῇ 66er διενεγχόν.

B. E3 λέχεις,

ΑΛ. Ἔπεισι δὲ δή µοι xàxcivo χαταθαυµάσαι.

B. Τὸ τί δή; |

Α. Παρέντες γὰρ ὥσπερ, τὸ διειδέναι xaX φρονεῖν,
ὅτι xal Μονογενῆς ἐστιν ἀεὶ, λέγουσι φληνάφως τὸ
πρωτότοχος ὄνομα, τοῖς ἁπλουστέροις ἐπιτειχίζοντες.
Καΐτοι πῶς οὐχ ἀφευδῆς εἴη ἂν, el Υέ τις ἕλοιτο
πρὸς τοῦτο εἰπεῖν. El τὸ πρωτότοχος ὄνομα συγχα-
ταγράφει τῇ χτίσει τὸν Ylbv, ὡς ἐν πολλοῖς ἆδελ-
φοῖς, καὶ διὰ τοῦτο πρωτότοχον, ἀσύντακτον ἄρα χαὶ
ἀσυμφνᾶ παντελῶς τὸ, μονογενῆς, ἀποφανεῖ. Ὡς γὰρ
οὐκ ὄντος ἑτέρου παρ᾽ αὐτὸν χατὰ φύσιν εἴη ἂν µο.
νογενἠς. Et δὲ 6h µέλλοι πρωτότοχος μὲν οὐκ εἶναι
διὰ τὸ, μµονογενής, ἀλλ οὐδ' a$ μονογενὴῆς διὰ τὸ

885

DE SS. TRINITATE DIALOGUS IV.

εἶναι πρωτότοχος, ὥρα που τάχα μηδὲ ὑπάρχειν A genitus quidem vicissim sit $16 ex eo quod sit

ὅλως οἴεσθαι τὸν Yióv. ᾽Αντιϕέρεται γὰρ ἀλλήλοιν,
καὶ οἱονεὶ συνδιόλλυται, σφίσιν αὐτοῖς προσπταίοντα,

xai τὴν τῶν σηµαινοµένων ἀντεξάγοντα δύναμιν, τὸ

πρωτότοχος, xal µονογενής. Πῶς γὰρ ἂν ἐφ᾽ ἑνὸς
xal ταυτοῦ τάττοιτό τε ἑχάτερον xai ἀληθὲς ὃν
νοοῖτο;

B. Oóx ἂν ἑτέρως δύναιτο, χαθάπερ ἑγῷμαι, ut
παρειστρεχούσης τῆς μετὰ σαρχὺς οἰχονομίας.

A. Καὶ μὴν ἴσθι τοι πεφρονηχὼς οὐχ ἕτερόν τι,
παρὰ τὸ τοῖς ἁγίὸις xaX θεηγόροις δοχοῦν, ot τὸν περὶ
τούτων ἡμῖν παρὲδοσάν τε καὶ διεσάφησαν λόγον.
0 μὲν γὰρ Ὀεσπέσιος Ἰωάννης, xo μονογενῆ, xal
Oeby χατωνόµασε τὸν £x Θεοῦ Λόγού, xal μὴν χαὶ τὸ
ἄναρχον ἐν χρόνῳ προσμεμαρτύρηχεν ὡς Θεῷ. Παῦ-

λος δὲ ἡμῖν ὁ χαὶ Χριστοῦ γέµων, ἔμπλεώς τε Πνεύ- -

µατος ἁγίου, xai ἄριστος ἐν μυσταγωγοῖς ' « Όταν
δὲ, φησὶν, εἰσαγάγῃ τὸν πρωτότοχον εἰς τὴν olxou-
µένην, λέγει Καὶ προσχυνησάτωσαν αὐτῷ πάντες
ἄγγελοι θεοῦ, » χαιρὸν, οἶμαί που, τὸν πρέποντα τῷ
πρωτότοχος ἀπονέμων τὸν μετὰ σαρχός. Παρήχθη
γὰρ οὕτως tlg χόσμον, καΐτοι πάλαι τε xal διαπαν-
εὃς, ἐν αὐτῷ τε (v, καὶ ὑπ αὐτοῦ μὴ γινωσχόμενος.
Δέδειχται δὲ οὕτω λοιπὸν μεσίτης θεοῦ καὶ ἀνθρώ-
mov, ἔχων μὲν ἴδιόν τε xal ἐξαίρετον, τὸ εἶναι µονο-
γενἠς᾽ θεὺς γὰρ ἣν £x θεοῦ, µόνος ix µόνηυ, xal
ἀποῤῥήτως Ὑεγεννηµμένος ' ἐπειδὴ δὲ γέγονε χαθ᾽
ἡμᾶς, τότε δὴ, τότε xal ὡς ἀδελφοῖς ἤδη συντετάξε-
ται διὰ τοῦ χαλεῖσθαι πρωτότοχος. Ποῦ γὰρ ἡ χένω-
σις, εἰ μὴ ἐν τῷ γενέσθαι πρωτότοχον Ex μονογενοῦς,
καὶ ἐν κτίσμασι μεθ’ ἡμῶν ὡς ἄνθρωπον τὸν ὑπὲρ
πᾶσαν τὴν κτίσιν;, Ποῦ δξ ὅλως ἑπτώχευσε πλούσιος
ὤν, εἰ μη προσλαθὼν ὁρᾶται τὸ ἀλλότριον, δι οὗ καὶ
ἑπτώχευσεν; El δὲ Ev τῷ χεχενῶσθαι µόνῳ, καὶ tv
τῷ τῆς ὑφέσεως χρόνῳ, τὸ γενητόν ἐστι, xal τὸ συν-
τετάχθαι χτίσμασιν * áo! οὐχὶ πρέποι ἂν ἠχιστά γε
τῷ μὴ κενωθῆναι τὸ γενητὸν, ἀλλὰ τὸ ὑπερχεῖσθαι

τίσιν, καὶ δόξης ἐπέχεινα τῆς τοῦ πεποιῆσθαι ὅρα-
pev;

B. Πρέποι γὰρ ἄν.

Α. Καὶ εἰ τὸ πρωτότοχος ἐν τῷ δι’ ἡμᾶς ἑλέσθαι
παθεῖν τὴν θρυλλουµένην πτωχείαν, e) µάλα παρεισ-
χρίνεται, συνεπτώχευσε γὰρ ἡμῖν, πλούσιος ὧν,
ἀραρὸς ἂν εἴη xaX ἀληθὲς, οἷἶμαί που, τὸ χρῆναι νοεῖν
ὡς ἣν Ev τῷ μὴ πτωχεῦσαε, µονογενής. Χρῆναι γὰρ
οἶμαι πάντη τε xal πάντως, οὐδὲ ἓν ἐπ᾽ αὐτῷ διε-
φεῦσθαι τοῖν ὀνομάτοιν. Ἔστι δὲ ἓν ταυτῷ, xal µο-
νογενῆς xai πρωτότοκος, ὡς Υἱὸς ἀληθῶς, xai οὐ
ποίημα.

B. ᾽Αλλὰ τέθειτα:, qaot, χα) χατὰ τῶν ὁμολογου-
µένως ποιημάτων τὸ, }ὸς, ὄνομα. « Ἐγὼ γὰρ εἶπα,
φησί’ θεοί ἐστε, xaX υἱοὶ ᾿Υφίστου πάντες. »

A. Εἶτα τί, φράσον, τὸν ἀληθῶς τε xal φύσει 8sbv
καὶ Υἱὸν, ἐξ abt; τῆς οὐσίας πεφηνότα τοῦ Θεοῦ
χαὶ Πατρὸς, ἁδιχήσειεν ἂν εἰς δόξαν, Ίγουν εἰς αὐτὸν
τὸν τοῦ πως εἶναι νοούμενον λόγον, εἰ καὶ ἡμεῖς αὐ-

** ΗιυΓ. 1, 6,

*" [ Tin. n, 9. 9 HH Cor. viii, 9.

9 Jhid.

primogenitus, sequitur putandum neque exsistere
prorsus Filium. Opponuntur enim inter se, et una
quodammodo pereunt mutuo incursu, et rerum $i-
gnificatarum vi et ratione invicem opposita, primo-
genitus οἱ unigenitus. Quomodo enim de uno et
eodem utrunque ponetur, verumque esse cense-
bitur? '

B. Non poterit aliter, ut reor, nisi incarnalionis
dispensatio simul admittatur.

A. Atqui scias te non aliud quidquam sentire
quam quod visum est sanctis Patribus ac theologis,
qui hanc nobis doctrinam tradiderunt et exposue-
runt. Divinus enim Joannes cum unigenitum, tum
Deum nominavit ex Deo Verbum, quin et :xternila-

B iem ei, utpote Deo, ascribit. Paulus autem noster,

qui et Christo abundat, et Spiritu sancto plenus est,
prastantissimus ille mysteriorum interpres : « Cunr
autem, inquit, introducil Primogenitum in orbem
terrze, dicit : Et adorent eum omnes angeli Dei *5, »
tempus, ut opinor, congruum tribuens primogenito,
illud incarnationis. Sic enim eductus est in mun-
dum, quamvis olim et semper in ipso esset el ab
ipso non agnosceretur. Sic autem demum ostensus
est mediator Dei et hominum *!, habens id proprium
et eximium, quod erat unigenitus. Deus enim erat
ex Deo, unus ex uno, et ineffabiliter genitus. Cum
autem factus sit homo sicuti nos, tunc certe, tune
eliam inter fratres collocabitur ex eo quod vocatur
primogenitus, Ubi enim illa inanitio, nisi in eo quod
factus est primogenitus ex unigenito, et inter crca-
turas nobiscum ut homo, is qui omnem creaturam
superat? Ubi vero in universum factus est egenus,
cum sit dives **, nisi assumpta re aliena, per quam
factus quoque sit egenus? Quod si in eo solo quod
inanitus est, et in extenuationis tempore factus
esse et inter creaturas compulatus reperitur, num-
quid factum esse nequaquam ei conveniet si non
fuerit inanitus, sed creaturze precellere, et omuen
factur» gloriam superare?

B. Ita prorsus.

A. Ei, si illud, primogenitus , in eo quod propter
mos pati voluit insignem illam pauperiem, polissi-
mum intelligitur, nobiscum enim egenus factus

p est cum essel. dives **, siat, opinor, intelligendum,

in eo quod non egeat, esse unigenitum. Existimo
enim nullum plane illorum hominum de ipso falso
dictum esse. Eadem autem est ratio unigeniti el
primogeniti, $90 in quantum est vere Filius, et
non factura.

B. At usurpatur, inquiunt, illud nomen, filius,
etiam procul dubio de creaturis : « Ego enim dixi,
iaquit : Dii estis, et filii Excelsi omnes **. »

Λ. Sed quid, quzeso, veri naturalisque Dei ac Filii,
ex ipsa Dei ac Patris substantia geniti gloriam lz-
det, aut certe ipsam modi quo exsistere intelligitur
rationem, si nos ipsi quoque, licet natura terrestri

** Psal. Lxxxi, 6.

837

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

833

prediti, vocati sumus adoptione filii et dii? Imo A co, χαίτοι τὴν φύσιν ὄντες ix γῆς, διαχεχλήµεθα

vero numquid vocabulum de nobis usurpatum valde
jrvabit eos qui paulo sunt dociliores cui de Filio
verba fient?

B. Quonam pacto?

À. Dicam enimvero dictiones, nimirum abusive
sumptas, neque ín deleriorem statum ea detrudere
quae supremam et sublimein quamdam sortita sunt
naturam, neque adeo id quod ininus est, ac illoruin
splendore inferius, ad supernaturalem statum eve-
hetur, nudis vocabulorum hyperbolis ornatum. No-
stju' quod dico, ac prorsus mente capis?

B. Non admodum.

A. Audi ergo. Unus cum sit supra nos, et adorc-
tur secundum naturam Deus, nos etiam ipsi secun-

χατὰ θέσιν υἱοὶ καὶ θεοί; Μᾶλλον δὲ, πῶς γὰρ ob
μετρίως ὀνήσειεν ἂν τοὺς εὐμαθεστέρους Ev γε τοῖς
πεδρὶ Yiou λόγοις τὸ xa0' ἡμᾶς ;

B. Τίνα δὴ τρόπον;

A. "Οτι, ὦ Ὑαθὲ, φαίην ἂν, ὡς οὔτε τὰ ὑπερτάτην
xa ἀνῳχισμένην τινὰ λαχόντα φύσιν, καταχοµίσειεν
ἂν εἰς τὸ τοῦ χειρόνως ἔχοντος µέτρον, ἡ τῶν λέξεων
ὡς ἐν χαταχρήσει δύναµις, οὔτε μὲν τὸ μµεῖον, xal
τῆς ἑχείνων εὐχλείας ἠττώμενον, ἀναθρώσχοι ἂν εἰς
τὸ ὑπὲρ φύσιν Φιλαῖς ῥηματίων ὑπερθολαῖς ἑχτττι-
μημένον. *Ap' οἴσθα ὃ cnp, xax συνίης εὖ µάλα;

B. 00 σφόδρα.

A. "Axeut δὴ οὖν. Ἑνὸς ἐφ᾽ ἡμᾶς ὄντος τε xa
προσχυνουµένου τοῦ κατὰ φύσιν Θεοῦ, θεοὶ xol αἎὑ-

dum gratiam nuncupati sumus dii, ac preterea filia- B τοὶ χατὰ χάριν ὠνομάαμεθα, καὶ μὴν xal τὴν τῆς

tionis gratia locupletati sumus. Numquid enim istud
nobis dicebas modo?

B. lia est.

A. Quid igitur, o cliarum caput , quandoquidem
dii vocati sumus et filii, flerine potest ut nosipsi
quoque dii secundum naturani, et revera filii simus
ejus qui supra res omnes constitutus est, cum non
ascititium habeamus eam in rem splendore:n , sed
nalurze supremze fructus esse credamur?

B. Nequaquam. Quod enim factum est natura,
quomodo natura Deus erit?

A. Euge, obsecro : manet quippe unumquodque
in propria natura, neque dictionis amplitudine si-
mul effertur, nec una deprimitur ac subsidit oratio-
nis humilitate. Agedum itaque, dicamus, si de Filio,
vocabulum, primogenitus, usurpelur, tanquam pro-
pter nos facto, quando liomo sicuti nos apparuit,
nou desiturum esse Deum et Filium, natura ac veri-
tate. Quemadmodum enim nos ad statum superna-
turalem evecti non sumus ex eo quod dii nuncupati
sumus : sic, opinor, nequaquam ad statum super-
naturalem evehetur ipsc, cx eo quod inter creatu-
ras propter humanitatem sit collocatus. Jam si qui
nolint admittere in sacris Scripturis locutiones li-
centius et abusive positas, omni ratione nos et illos
carituros puto, si quis curiosius inquirat, 591 et
urgeat, quamobrem Scripturz sacrae naturam quie
cuncta supereminet, qu:e corpore et forma superior
est, αυ quantitatis et magnitudinis est expers, quad
palpari nequit, et materia caret, ad formas corpo-
reas deducunt, faciem Domini, et manus, et pedes
nobis nominantes? Facillime vero ac strenue illo-
ruin objectiones refutaverimus, illud acute respon-
deutes, nimirum istam verboruui licentiam, quie ad
utilitatem auditorum uecessario est excogitata , ni-
hil officere, quominus natura qux prazstat corpori
sit id quod egt. An non tibi ratio probabilis et recta
videtur?

B. Ita prorsus.

Α. Quoniam autem nimia persuasione sapientiae
turgidi unigenito illud, primogenitus, velut inexpu-
Rrabile argumentum stulte ο. onunt, diceuwles

e

υἱότητος πεπλουτήχαμεν δόξαν. Οὐ γὰρ δὴ τοντα
προῦφερες ἡμῖν ἁρτίως;

B. Nat.

A. Τί οὖν, ὦ φιλότης, ἐπειδὴ 0εοὶ χκεχλῆμεθα xai
vloY, ἀρ᾽ ἔσθ' ὅπως ἂν xai ἡμεῖς αὐτοὶ θεοὶ χατὰ
φύσιν, xal ἀληθῶς υἱοὶ τοῦ πάντων ὑπερχειμένου xal
ὑπερανίσχοντος ὑπάρδαιμεν ἂν, οὖκ εἰσκεχριμένον
ἔγοντες τὸ ἐπὶ τῷδε λαμπρὸν ἀγλάϊῖσμα, φύσεως δὰ
τῆς ἀνωτάτω, xapzbe εἶναι πεπιστευµένοι ;

B. Οὐδαμῶς. Τὸ γὰρ φύσει γενητὸν, πῶς ἂν εἴη
φύσει θεός;

Α. Εὖγε, ὦ ἑταῖρε: μένει γὰρ ἕχαστον iv 'Ιδίφ
φύσει, τῷ τῆς λέξεως ὄγχῳ μὴ συνεξαιρόµενον, µῆτε
μὴν συγχαθιἐµενόν τε χαὶ συνυφιζάνον, εἰ χαὶ λα-
λοϊτό τι περὶ αὐτοῦ τῶν χθαµαλωτέρων., Οὐχοῦν φέρε
λέγωμεν, ὡς εἴπερ ἴοι χαθ) Υἱοῦ τὸ, πρωτότοχος, ὡς
γενητοῦ δι ἡμᾶς, ὅτε πέφηνε καθ ἡμᾶς, οὐκ ἂν
ἀποθάλοι τὸ εἶναι θεὸς xai Υἱὸς κατὰ φύσιν xal ἆλη-
θῶς. Ὥσπερ γὰρ ἡμᾶς οὐκ ἀνεθίθασεν εἰς τὸ ὑπὲρ
φύσιν, τὸ διαχεχλῆσθαι θεοὺς, οὕτως οἶμαι χατακο-
µίσειεν ἂν οὐδαμῶς εἰς τὸ παρὰ φύσιν αὑτὸν τὸ σων-
τετάχθαι χτίσμασι διὰ τὸ ἀνθρώπινον. Ei δὲ δὴ πα-
ραιτοϊντό τινες τὸ τῆς λέξεως ἁδιάφορον, xaX τὸ λίαν
οὐχ ἀχριθὲς εἰς χατάχρησιν παρά ys ταῖς θεοτνεύ-
στοις Γραφαῖς, ἀπορήσειν, οἵἴμαι, λάγου παντὸς ἡμᾶς
τε κἀχείνους, εἶ vé «« δοχείη περιεογότερον áva-
μαθεῖν ἐπείγεσθαί τε χαὶ λέγειν, τὴν ὑπὲρ πάντα
φύσιν, τὴν ὑπὲρ σῶμα xat εἶδος, ἄποσόν τε χαὶ ἁμε-

D Υέθη, xat ἀναφῆ, xai ἄθλον, πρὸς σωματιχοὺς ἀνθ-

ότου χαταφέρουσι τύπους αἱ θεόπνευστοι l'pagat,
πρόσωπον Κυρίου, χεῖράς τε xal πόδας ἡμῖν ὀνομά-
ζουσαι; ᾿Ῥᾷστα δ ἂν ἀποσχευασαίμεθα xaX µάλα
νἑανικῶς τὰς τῶν τοιούτων ἐπιτιμήσεις, ἐχεῖνό που
λἐγουτες τὸ σοφὸν, ὡς χαταλωθήσαιτ’ ἂν οὐδὲν εἷς γε
tb εἶναι τοῦθ) ὅπερ ἐστι τὴν ὑπὲρ σῶμα φύσιν, f,
τῶν λέξεων ἁδιάχκριτος προφορὰ, διὰ τὸ τελοῦν εἰς
ὄνησιν τοῖς ἀχροωμένοις, ἀναγχαίως ἐπινοουμένη.
Ἡ ojx ἂν γένοιτο πιθανὸς 6 λόγος καὶ µάλα ἔχων
ὀρθῶς;

B. Κομιδῇ μὲν οὖν.

A. Ἐπειδὴ δὲ ταῖς ἄγαν δοχησισοφίαις ἀναφνσώ-
ψενοι, χατεξβανιστᾶσ. Φφληνάφως ὡς δυσανάτρεπτα’
ἐπιχείρημα τῷ μονογενεῖ τὸ πρωτότοκος, οὐκ ἁσύν»

£89

DE SS. TRINITATE DIALOGUS IV.

89)

τακτον εἶναι δεῖν κτίσει λέγοντες αὐτὸν, ὡς ἁδελφὴν Α ipsum e creaturarum ordiue exhni non oportere,

καὶ ὁμοφνᾶ τοῖς ὅλοις λαχόντα τὴν φύδιν, κατά ve
τὸν τοῦ πεπο,ῆσθαι λόγον, βούλει τι xal ἕτερον φῶ-
μεν, οὐχ ἀσυντελὲς εἰς ὄνησιν;

B. Ὡς ἡδιστά γε ἑρεῖς χαὶ ἐθέλοντί pot.

A. "Ap' οὐχὶ δι’ Υἱοῦ χεχλήμεθα πρὸς υἱοθεσίαν οἱ
πίστιν εἰσδεδεγμένοι τὴν εἰς αὐτὸν, xol µεμορφώ-
µεθα πρὸς αὐτὸν, olove πρὸς ἀρχέτυπον εἰχόνες ;

B. Nai χεχλήµεθά τε χα) μεμορφώμεθα πρὸς
Υἱόν. Γέγραπται γὰρ ὅτι, « Όσοι δὲ ἔλαδον αὐτὸν,
ἔδωχεν αὐὗτοῖς ἐξουσίαν τέχνα Θεοῦ γενέσθαι, τοῖς
πιστεύουσιν εἰς αὐτόν. »

A. "Αριστα ἔφης. Τὸ δ' οὖν ἀναγχαῖον ἕν γε τοῦ-

utpote qui naturam sortitus sit sororem , et cogna-
tam rerum cezeterarum, quantum ad facturz rationem
attinet, vin" tu aliquid etiam aliud afferamus quod
non sit inutile?

B. Pergratum mibi utique feceris.

ΔΑ. An non per Filium vocati sumus in adoptionem
quicunque fidem suscepimus in ipsum, et confor-
mali sumus ad ipsum, sicuti ad archetypum ima-
gines? |

B. Vocati sumus utique, et conformati ad Filium.
Scriptum est euim quod « Quotquot susceperunt
euin, dedit eis potestatem filios Dei fieri, his qui
credunt in eum *5, »

A. Rectissime dixisti. Sed quod hic opere pre-

τφὶ, φράσαις ἂν οἵδ' ὅτι καὶ µάλα ὀρθῶς. Κεχλήμεθα D qium est commodum appones , reor. Vocati sumus

πρὸς υἱοθεσίαν, ἄρ᾽ οὐσιώδη xal φυσιχἠν; Καὶ el μὴ
κληθῆναι συµθαίνει λαχόντες τὸν ἁδελφότητα, xal
τὸ συγγενὲς, f) πῶς; '

B. Οὐκ οὐσιώδη ποθὲν, ἀλλ εἰσποίητόν τε xo
χαϊὰ χάριν.

Α. Πῶς οὖν ἔτι γενητὺὸς ὁ Λόγος διὰ τοῦ πρωτό-
τοχος: κατὰ τίνα δὲ τρόπον οὐσιωδῶς ὡς ἀδελφοῖς
συντετάξετα! διὰ τὸ ὁμοειδὲς, χαίτοι τὴν πρὸς αὐτὸν
ἀδελφότητα, φυσικὴν μὲν ob τί που, θὐραθεν δὲ μᾶλ-
λον xai ἐν χρόνοις ἀποχερδαίνομεν, χαὶ οὐχὶ τοῖς
ἀνωτάτω τῖς μετὰ σαρνὸς ἐπιδημίας, à) ὅτε vévovs
καθ) ἡμᾶς; Οὐ γὰρ, οἶμαι, φαῖεν ἂν, καίτοι σφόδρα
παραληρεῖν ἑρημένο:ι, ὡς εἰς ἀδελφότητα τὴν πρὸς
τὸν υἱὸν τοὺς ἀρχαιοτέρους ἐχάλει τὸ γράµµα τὸ
νοµικόν. Πνεῦμα γὰρ ἣν ἓν ἐχείνῳ δουλείας. "0θεν
τοι xaX µάλα ἐστὶν ἑναργὲς, ὡς οὐχ ἐν δούλοις ἡμῖν
ὁ ἐχ Θεοῦ Λόγος, τὸ ἐν δούλον τάξει χείμενον ἔτι
πρὸς ἁδελφότητα gh λαθών. Πλὴν ἐπ᾽ ἐχεῖνο νυνὶ
σοφῶς xaX ἀπερισπάστως ἰἱτέον.

B. Τὸ τί:

A. Τὸ φύσει προαὸν, ὦ Ἐρμεία, τῶν ὄντων τιαὶν
οὐκ ἐν χρόνοις ἂν Ὑένοιτο μεθεχτὸν, ἀλλ᾽ οὐδ' ἂν εἴη
ποθὲν ὡς ὀθνεῖον εἰσχεχριμένως, ἀεὶ δ' ἂν μᾶλλον
ἐνυπάρχον ὀρῶῷτο, xat αὐτῷ. τῷ εἶναι συµπαροµαρ-
τοῦν. Οἷον 65 δή τί quia, λογιχὸς ἐν ἀρχῇ χαὶ χατὰ
φύσιν ὁ ἄνθρωπος, πλούσιός γε μὴν οὐχ ἔτι. "Ap"
οὖν εἰσδέξεται μὲν ὡς ἑπακτόν τε χαὶ ἔξωθεν τὸ
πλουτεῖν; φυσιχοῖς δὲ νόµοις ὁρηρεισμένον. ἔχει τὸ

C

in adoptionem filiorum, num substantialem et natu-
ralem ? Et num aecidit ut non simus vocat adepta
fraternitate et cognatione, aut quomodo?

B. Non substantialem, nullo modo: sed advcn-
tiliam, et per graliam.

A. Quomódo igitur factum est Verbum ος eo
quod est primogenitum , et quomodo substantia-
liter in fratrum ordiue censebitur, propter similitu-
dinem cum ipsis, cum fraternitatem cum ipso non
utique naturalem, sed externam potius el tempori-
bus definitam, obtineamus, non iis qux adventum
cum carne precesserunt , sed quihus homo factus
est siculi nos? Non enim dicent, opinor, licet oppi-
do nugis addicti, in fraternitatem eum Filio veteres
a legali Scriptura vocatos. Spiritus euim erat in ca
servitutis, Unde manifeste apparet non iuter servos
nobis esse Dei Verbum, cum servilem statum ad
53949 Iraternitatem non susceperit. Sed nunc ad :
illud rite et ordine pergendum.

B. Quidnam istud?

A. Quod natura nonnullis rebus inest, Hermia,
non est successu temporum communicabile, sed ne
ullo quidem modo tanquam peregriuuin asciscitur, at
ipsi semper inesse videtur, ipsamque ejus exsisten-
tiam una comitatur. Exempli gratia, rationis com-
pos principio et secundum naturam est homo, non
continuo tamen dives. Numquid ergo velut adventi-
tiam rem et extraneam accipiet, abundare divitiis?

εἶναί τε xai χεχλῆσθαι λογικός’ Οὐχοῦν ἀληθὲς, ὡς p) sed naturali lege nititur, quod sil et vocetur ratio-

οὐχ ἂν, οἶμαί, τις νοοῖτο λαθεῖν xal τοῦτο ἐν χρόνοις,
ὃ τῇ πρὸς τὸ εἶναι προόδῳ σύνδρομον ἔχει.

DB. ᾽Αληθές.

A. El τοίνυν ἀεὶ τοῖς χτίσµασιν ἀδελφός τε Tiv καὶ
ἑναρίθμιος ὁ Yib;, ὡς ὁμογενῆς αὐτοῖς, διά τε
τοῦτο πρωτότοχος, τί τὸ φύσει προσὺν ἡμῖν, ὡς οὐχ
ἔχουσιν ἐχαρίζετο, φημὶ δὴ τὴν ἁδελφότητα; Τί δὲ
5h χαὶ µόνοις ἑδίδου τοῖς πεπιστευχόσι, χαίτοι πᾶσι
μετὸν, xal εἰ µή πω πιστεύσειαν; Τί γὰρ ἔτι τὸ
μεσολαθοῦν, οἰχειότητος ἁποτέμνον, χατά τε τν
πεποιῆσθαι κοινῶς, Ὑξνητοῦ τὸ γενητόν;, ἀρ' of

*! Joan. 1, 12.

nalis. Verum est.itaque quod nemo censeatur acci-
pere, adeoque successu temporum , jd quod habet
eo momento quo ad esse progreditur.

DB. Verum est.

A. Si ergo semper creaturis frater erat, ct iu
earum numero Filius tanquam earum consangui-
neus , atque idcirco primogenitus , cur rem Patura
nobis insilam tanquam non habentibus largitus est,
nimirum fraternitatem ? Cur solis eam porro dedit
credentibus , cum omnibus etiam pateat, tamelsi
nondum erediderint? Quid enim intercedit, et a
conjuncüione sejungit in ratione factura factum a-

691

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIIIEP,

893

facto? Án sentis demum quo progrediatur adversa- À πρόεισιν ὁ λόγος τοῖς δι’ ἑναντίας αἰσθάνῃ λοιπόν;

riorum ratio?
B. Sentio.
À. Jtaque, pretermissis stultis ratiocinationibus ,

. ad id, quaeso, quod inculpatum est transeamus, recte

sentientes esse quidem propter nos primogenitum,
geando similis nobis factus est, et vicissim unige-
nitum, tanquam nulli plane annumeratum , quando-
quidem solus ex ipsa genitus est substantia Dei ac
Patris.

B. At si dicendum ipsi quoque censuerint, esse
ipsum unigenitum , quandoquidem solus ex solo
Patre genitus est, quidnam ad hac dicere pote-
ris ?

Α. Existimarim certe, nec injuria, eos esse men-
tis emot, et ab generosa et forii rerum contempla-
tione excidisse. Quin et ab ipsa nominum accurata
cognilione aberrare dixerim, veram illorum signifi-
cationem prztereuntes , et ad nutum ac libidinem
suam inconsiderate detorquentes. lllud enim , uni-
geuilus, ex aliquo natura genitum, non ex arte
elaboratum signilicaverit : aut certe prodeant
in medium, responsuri, ubinam dictionem illam
legerint de ulla re artificiosa positam. Non enim
sane illorum vesanis concedemus $49 ea quz
velint statuere , rerum signi(icatarum vi in pravum
detorta. Au enim si quis faber liguarius navigium
unum ac solum compegerit, unigenitum ejus voca-
bitur, cum sit opificium et artis opus? At numquid
ridiculum esi istud ? aut certe sapiens (ibi esse
videtur?

B. Miuime vcro.

À. Quod autem inaniter ac stultissime urgent
adversarii , nimirum solum ex solo Patre natum
esse Filium, proindeque valde eximiam naturam
sortitum, et ad supremum glorie fastiginm evo-
etum esse, bifariam peccare, et insanire illos osteu-
derit.

B. Dic quo paeto.

Α. Primum enim quod veluti necessaria et iuevi-
tabili ratione cessationem Patri ascribenl , genito
Filio et illam qux petenni motu agitatur naturam
in suis rebus cessasse fatebantur etiam inviti, et ab
opificio destitisse, nec post illum quidquam prorsus
attigisse, sed Filii potestati et naturze ea prsstanda
faciendaque quodammodo dimisisse, per qus sola
suprema natura potest agnosci. Et genuit quidem
substantie fructus erunt quae divinitatis "sunt pro-

pria : gloriabitur autem, wt apparet, Deus quidem ae"

Pater in una ac sola creatura, Filio nimirum : hic
autem tanto pluribus etique gloriabitur , οἱ magni-
ficentias de se sentiet, sequalis cun: ipso potestatis
reddilur, ex eo quod creandi vi polleat et produ-
cendi que nusquam sunt, Sed et bonitate potior
erit, ut existimo , siquidem boni est a non esse ad
esse adducere, et efficere ut sint que nondum ex-
sistendi gratiam acceperunt. la absurdum itaque

B. Nai.

A. Οὐχοῦν τὸ φληνάφοις ἑκτρίδεσθαι λογισμοῖς
µεθέντες, ὦ τᾶν, τὸ ἁμωμήτως ἔχον διαπεραίνωµεν,
φρονοῦντες ὀρθῶς, ὡς εἴη μὲν δι’ ἡμᾶς πρωτότοχος,
ὅτε γέγονε χαθ᾽ ἡμᾶς, μονογενὴς δὲ a5, ὡς οὐδενὶ τὸ
σύμπαν συντεταγµένος, ἐπείτοι μόνος ἑξέφυ, xai ἐξ
αὐτῆς Υεγέννηται τῆς οὐσίας τοῦ θεοῦ xat Πατρός.

B. 'AXX' εἴπερ ἕλοιντο xai αὐτοὶ, μονογενῆ δεῖ,
οἴεσθαι λέγειν αὐτὸν, ἐπειδὴ µόνος ἐκ µόνου γέγονε

τοῦ Πατρὸς, τί ἂν ἔχοις πρὸς τοῦτο εἰπεῖν

Α. Οἱἰηθείην ἂν εἰχότως, ἐχχεχροῦσθαι μὲν νοῦ

B ya ἀπολισθῆσαι φρενὸς, ἀνδροπρεπές τι xaX ἑῤῥω-

µένον εἰθισμένης ópdv. Φαίην δ᾽ ἂν, ὅτι καὶ αὐτῆς
οὐ μετρίως διηµαρτήχασι τῆς τῶν ὀνομάτων ἀχρι-
θοῦς εὐμαθείας, olovel πως παροχετεύοντες τὰ ἐξ
αὐτῶν δηλούµενα, χαὶ πρὸς ὁτιοῦν τῶν σφίσιν αὐτοῖς
xa0' ἡδονην ἀπερινοῆτως ἑξέλχοντες. Τὸ γάρτοι,
povoyevhe, τὸ Éx τινος φύσει γεγεννηµένον, οὐχὶ τὸ
Ex τινος τέχνης ἐξειργασμένον παραδηλώσειεν ἄν'
ἤγουν ἡχόντων εἰς µέσον ἑρομένοις ἀποχρινόμενοι,
πὀῦ τὴν λέξιν ἀνεγνώχασιν ἐφ᾽ ὀτῳοῦν τῶν ix
τέχνης τε xal ἐπιστήμης κειµένην. Οὐ γὰρ δὴ ταῖς
ἐχείνων ἀθελτηρίαις παραχωρήσομεν ἃ ἂν βούλοιντο
νομοθετεῖν, ἀχαλλέστατα παρευθύνοντες ἐπὶ τὸ μὴ
ἔχον ὀρθῶς τῶν σηµαινοµένων τὴν δύναμιν. "Apa
γὰρ, εἰ σχάφος Év τε xal µόνον διατεχνήσαιτό τις
ἀνὴρ ξυλουργὸς, μονογενὲς ἂν χαλοῖτο αὐτοῦ, χαίτοι
τέχνηµα xai ἐπιστήμῆς ἔργον ὃν; Εἶτα πῶς τοῦτο
οὐ χαταγέλαστον, f| σοφὸν clval σοι τὸ χρῆμα δοχεῖ;

B. 'Ἠκιστά χε.

A. Τὸ δὲ δη καὶ διατείνεσθαι περιττὰ τοὺς διεναν-
τίας χαὶ ἀσυννετώτατα λέγειν, μόνον Ex μόνου veyev-
νῆσθαι τοῦ Πατρὸς τὸν Υἱὸν, ταύτῃ τοι χαὶ λίαν
ἐξαίρετον ἀποτεμέσθαι τὴν φύσιν, xal εἰς ληδιν
εὐχλείας τὴν ἀνωτάτω διαδραμεῖν, διχη πλημμελεϊῖν
ἑλομένους παραδείξειεν ἂν καὶ ἁμαθαίνοντας χοµιδῇ.

Β. Φράσον ὅπως.

A. Πρῶτον μὲν γὰρ, ὡς ἐξ ἀναγχαίου τε χαὶ
ἀφύχτου λογισμοῦ, τὴν μεθ) Yibv ἀργίαν καταγρά-
Ψουσι τοῦ Πατρὸς, καὶ τὴν ἀεικίνητον φύσιν ἀπρακτή-

p σαι πρὸς τὰ, οἰχεῖα καὶ οὐχ ἑχόντες, ὁμολογήσουσι,

xai χαταληδαι δημιουργίας, οὐδενὸς τὸ σύμπαν ἔτι
μετ ἐχεῖνον ἐπ.θιγγάνουσαν, μεθεῖσαν δὲ ὥσπερ τῇ
τοῦ Υἱοῦ δυνάµει τε xal φύσει, τὸ ἐνεργεῖν τε xal —
6odv τὰ δι ὤνπερ ἂν εἴη xaX µόνων, τὴν ἀνωτάτω
φύσιν ἔπιγινώσχεσθαι. Καὶ Ὑγεννητῆς μὲν οὐσίας
καρποὶ, τὰ τῆς θεότητος ἴδια, χαταχαυχἠσεται δὲ,
ὡς ἔοιχεν, ὁ μὲν θεὸς xal Πατὴρ, ἐφ᾽ ἑνὶ xal µόνῳ
χτίσµατι, τῷ Υἱῷ ' ὁ δὲ, τοῖς οὕτω πλείοσιν ἔναδρυ-
νεῖταί που, xai Φρονήσει μεῖζον ὁ Ὑἱὸς, ἰσοσθενῆς
piv αὑτῷ, διὰ τοῦ πεφυχέναι δημιουρχεῖν ἀναδς-
δειγµένος, xat διὰ τοῦ παράχειν εἰς γένεσιν τὰ οὐχ
ὄντα ποτὲ, πλεονεχτῶν δὲ, οἶμαί που, χατά γε τὸ
εἶναι χρηστὸς, εἶπερ ἐστὶν ἀγαθοῦ τὸ παραχοµίζειν
εἰς ὕπαρξιν ἐξ ἀνυπαρξίας, καὶ ὄντα ποιεῖν, τὰ οὕτω

893

DE SS. TRINITATE DIALOGUS IY.

69€

τοῦ εἶναι λαχόντα τὴν Κάριν. Ἐξέρπει δὴ οὖν ἐπὶ τὸ A labitur oratio, qux naturam jugi motu agitatam

ἀχαλλὲς 6 λόγος, ἀεργὴ χαθιστὰς τὴν ἀειχίνητον
φύσεν, ᾗ δὴ καὶ µόνῃ πρέποι ἂν τὸ τοῖς οὐκ οὖσι τὸ
εἶναι προσνέµειν * ἡ γὰρ οὐχὶ τὴν τῆς ἡμερότητος
πηγἠν τε xaY Ὑένεσιν, τοῖς ἐξ ἰδίων ἑνθυμημάτων
χαταπεδῄσαντες λογισμοῖς, µέχρι τῆς Υἱοῦ κατα-
σχευῆς ἱστᾶσιν οἱ δείλαιοι χατά γε τὸ σφίσι δοχοῦν ;
Καΐτοι τί δήποτε τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὸς ἀργεῖν ἑλο-
µένον, wal ἁπρακτοῦντος εἰς τὰ λοιπὰ, συνετίθει
λόγους ἡμῖν ὁ µαχάριος Μωσής, χαὶ φεναχισμοὺς
εἰκαίους, χατά γε τὸ εἰχὺς, Ίγουν κατ ἑκχείνους
ἀναγράφει λέγων" εΚαὶ εἶπεν ὁ θεός: Ποιῄσωμεν
ἄνθρωπον xac' εἰκόνα ἡμετέραν, καὶ καθ᾽ ὁμοίωσιν. »
Τὸ γάρτοι, « Ποιήσωμεν, » χατοκνοῦντα μὲν οὐδαμῶς
el; ποίησιν, τὴν χε εἰς ἡμᾶς αὐτοὺς, συνεργάζεσθαι

oliosam statuit, cui sane ας δοἱἱ convenit, rebus
quz non sunt esse tribuere. Αη non enim bonitatis
fontem et originem suis ratiocinationibus przpe-
dientes, in solo Filii opificio sistunt miseri pro sua
libidine? Sed cum Deus ac Pater cessare velit et in
reliquis otiari, cur tandem beatus Moses nobis ser-
mones et nugas inanes ex eorum seutenlia compo-
suit , dum scribit his verbis : « Et dixit Deus : Fa-
ciamus hominem ad imaginem nostram, et ad siimi-
litudinem **? « Nam illud , « Faciamus , » non uti-
que cessare a nobis faciendis atque creandis , sed
B4 una potius operari cum Filio et Spiritu in
componendo occupatum, adeoque etiam operatum
esse manifeste ostendit. Etenim « Fecit, inquit ,

δὲ μᾶλλον Υἱῷ xat Πνεύματι κατηυτρεπισµένον, xaX D Deus hominem, ad imaginem Dei fecit ipsum : » sed

δὴ xaX ἐνηργηχότα διαµεμήάνυχεν ἐναργῶς. « Καὶ
γὰρ ἐποίπσε, φησὶν, ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον, κατ
εἰκόνα Θεοῦ ἑποίησεν αὐτόν.» ἸΑλλ' οὐχ ἂν ὀρῷτο
ψευδοεπὴς, θεηγόρος τε ὧν, xal ψήφῳ τῇ ἄνωθεν εὖ
µάλα κατεστεμμένος ὁ θὲσπέσιος Μωσῆς. Καὶ)
ἀναπείσει µειζόνως, ἀειχίνητόν τα xal ἑνεργῃ τὴν
τοῦ Πατρὸς φύσιν ἀναχηρύττων ὁ Λόγος ὁ ἐξ αὐτοῦ
πεφηνώς. Ἔφη γάρ που Χριστὸς τοῖς Ἰουδαίοις ἔπι-
τιμῶν * ἀναχαίεσθαι γὰρ εἰς ὀργὰς ἑδόχει τισὶν,
εἴπερ τι δρφη χατὰ τὸ Σάθδατον. «Ὁ Πατήρ µου
ἕως ἄρτι ἐργάζεται, χἀγὼ ἐργάζομαι. » Καὶ ἑτέρωθί
ToU * ς TX ῥήματα ἃ ἐγὼ λέγω ὑμῖν, ἀπ ἑμαυτοῦ
οὐ λαλῶ, ὁ 0h Πατὴρ ὁ ἐν ἐμοὶ µένων, αὐτὸς ποιεῖ
τὰ ἔργα.» "Ap' ox ἀπηχὲς, ὦ Ἑρμεία, φαίην ἂν

mendax certe nusquam apparebit', divinarum rerum
interpres cum sit , et coelesti calculo probatissimus
divinus Moses. Sed et Patris naturam perpetuo mo-
veri et azere, fateri nos amplius adiget, Verbum
quod ex ipso effulsit predicans. Dixit enim alicubi
Christus Juda:os increpans : nam indignabantur
aliqui, quod nonnihil faceret per Sabbatum : « Pater
meus usque modo operatur, et ego operor 5. » Et
alibi : « Verba quz ego loquor vobis , a meipso non
loquor : Pater autem in me manens, ipse facit ope-
ra **. » Λη non absurdum est, Hermia, et periculo-
sissimum Salvatoris repugnare vocibus, cumque
Scriptura divinitus inspirata Patrem una cum Filio
universitatis opificem ostendat, eum audere dieere

ὅτι, val σφαλερώτατον, τὸ τοῖς τοῦ Σωτῆρος ἡμᾶς C etiamnum cessare in rerum creatione?
ἀντιφέρεσθαι λόγοις, καὶ τῆς θεοπνεύστου Γραφῆς ιῶν ὅλων δημιουργὸν συναποφαινούσης τῷ Υἱῷ τὸν
Πατέρα χατατολμᾷν εἰπεῖν ἀπραχτεῖν ἔτι περὶ τὴν χτίσιν ;

B. Σφαλερώτατον.
A. ᾿Ασύνετον δὲ κἀκεῖνο οἶμαί που.
B. Τὸ τί δή;

A. El γὰρ ἑξαίρετον ὁ Υ]ὸς τὸν τῆς ποιήσειος τρό-
rov, καὶ διαφερόντως ἁμείνω τούτου γε ἕνεχα xal
µόνου διεχληρώσατο, ἐπεὶ µόνος ὑπὸ µόνου γέγονε
τοῦ Πατρὸς, ἀναμαθεῖν ἐθέλοντί pot φραξόντων ἐχεῖ-
yot, πότερα τοῖς Χτίσμασι τοῖς μεθ Υἱὸν, καὶ δι
αὐτοῦ γεγονόσι διεφθόνησεν ὁ Ἡατὴρ, τὸ εἰς ληξιν
ἔχειν µαχαριότητος οὐκ ἐφιεὶς αὐτοῖς διὰ τοῦ pi
ἀνέχεσθαι τὴν Em' αὐτοῖς αὐτουργίαν, ἤγουν φθόνου
κρεἰττονα, xaX ὄχνου παντὸς ἐροῦσιν αὐτόν ;

B. Ἐροῦσ., χαθάπερ ἑγῶῷμαι.

A. Ὀρθὰ φρονοῦντες, ὦ tdv, x&v γοῦν Év ve τούτῳ.
0ὐ γὰρ δὴ χείρους ἀναφανοῦνται τῶν παρ Ἕλλησι
σοφῶν, ὧν εἷς τις ἔφη περὶ Θεοῦ, Πλάτων οὗτος fv:
ε Ἀγαθὸς ἣν, ἀγαθῷ δὲ φθόνος οὐδεὶς περὶ οὐδενὸς
ἑγγένεται.» "Oce τοίνυν ἀγαθὸς 6 Πατὴρ, Ίγουν αὐὑτό-
χρηµα τὸ ἀγαθὸν, τό va μὴν εἰς ἄκρον Ίχει τοῖς
Χτίσμασι τοῦ γε ἄριστά πως ἔχειν, διὰ µόνης ἂν
ἐνεποιήθη τῆς παρ αὐτοῦ θελἠσεώς τε xal αὗὑτουρ-
γίας, εί μὴ τοῖς πᾶσι τὸ χρημα χοινὸν ἁδιαφθονήτως

* Gcn. 1, 20. *5 Joan. v, 17. '* Joan, xiv, 10.

B. Periculosissimum.
ΑΔ. Stultum vero illud etiam puto.
B. Quidnam istud ?

A. Quippe si Filius eximium creationis modum
et longe excellentissimum ob hoc unam ac solunt
sortitus est, quod solus a solo Patre est editus, sci-
scitanti mihi respondeant, utrum creaturis Filio
posterioribus, ei per ipsum factis invideat Pater ,
qui non permittat eas ad summum felicitatis perve-.
nire in eo quod eas ipse creare nolit, aut ipsum
ab omni invidia et cessatone liberum esse di-
cent?

B. Dicent, ut reor.

A. Recte quidem , vel in hoc sentientes , amice.
Non enim deteriores se prodent Grecorum sapieu-
tibus , quorum unus aliquis de Deo dixit, Plato ni-
mirum : « Bonus erat : bonus autem invidet nemi-
ni. » Cum igitur bonus sit Pater , imo ipsureases
bonum, adeoque creature per solam ejus volunta
tem et operationem habeant, ut ad felicissimum str
tum veniant, quidui re communi citra ipvk
omnibus proposita, ut bones taedater, sed

c^ iie e ..--

895

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

896

munus alieri dedil, privans creaturam eo quod A προθεὶς, ὡς ἀγαθὸς θαυμάκεται, παρεχώρει δὲ δη-

incomparabiliter autecellit 5

B. Atqui non prorsus, inquiunt, cessat Pater ;
una enim operatur cum Filio, et simul cum eo cz-
tera constituit.

Α. Quid porroin bocjuvatur a Filio ? An quod ope-
ratione 595 sua potior sit operatio Filii, proindeque
utiliter suis motibus aut necessario adhibeatur : aut
quod minor sit ac deterior, nec necessario adhi-
bita? Si quod potior sit, et utiliter adhibita, nugze
sunt isthzec, imo potius blasphemia. Filius enim
utique superabit eum ex quo prodiit, et Dei ac Pa-
tris naturam antecellet, ejus locum supplens , et id
quod potius est perliciens. Sin autem quod deterior,
ac iren necessario adhibita , sed viliorem quodaim-
modo reddit creationem : quid est, quaeso, quod cum
adigit ut operetur una cum Filio? aut noune statim
dicturus est aliquis, Patrem, nescio quo pacto, potio-
rem partem neglexisse, deteriorem autem arripuis-
se, repudiato aut certe neglecto creaturz opíificio ,
quo uno sane ac solo pura pulcliritudine insiguiri
illa poterat, adhibito vero Filio, ne puram et dete-
rioris expertem creationem feliciter obtineret atque
productionem.

... B. At uon capax erat, inquiunt, nalura creata

simplicis illius opificii : sed et credibile non est
illam tam supernaturalem ac supremam majestatem
adusque vilissimas res csse descensuram.

A. Certe adulterinz:e mentis ac. nefarie sordes
hie sunt. Numquid eniin sapientis est putare quod,
si creata et producta natura id :»gre admodum, sed
ne prorsus quidem obtinere poterat, ut ab ipso
Patre crearetur, istud facile et obvium soli Filio
fuerit, quamvis, ut illi volunt, zequalem creaturis
sortitus sit naturam ? Quod enim in res creatas in
totum haud cadit, ne in unam quidem earum ceci-
derit, licet. eminere videatur, ei czteris longe
precellere. Temere autem asserere, Patris maje-
statem non decere ut ad illa vilissima descendat,
duplicem babet blasphemiam. Injuria siquidem Fi-
lium afficient , ipsumque Patrem vituperabunt,
quamvis illum honorare se putent.

B. Quid cogitando vel dicendo?

Α. Nimirum illa qu: iu Patre intelligitur emi- *

nentia Filium faciunt, verumtamen non impedient,
opinor, quominus ipse ad supremum majestatis et
glorie culmen perveniat, licet longe sint alsur-
dissimi. An ergo cum ea natura przditus sit Filius,
eoque lionoris et majestatis pervenerit, ei conve-
niet, quzeso, $2 creare Principatus ct Thronos,
ac Dominationes, aliaque his superiora , exiguum
autem passerculum, et quod eo vilius est alterius

μιουργεῖν ἑτέρῳ, τοῦ ἀσυγχρίτως ἀμείνονος ἀποστε-
ρῶν τὴν χτίσιν;

B. Αλλ οὐχ εἰσάπαν, φησὶν, ἀεργὺς ὁ Πατὴρ,
συνεργάζεται γὰρ τῷ Υἱῷ, xai συνυφίστησι τὰ
λοιπά.

A. Τίνα 6h ἄρα τὴν παρὰ τοῦ Υἱοῦ πρὸς τοῦτο
ἔχων συνεισφοράν; "Ap' ὡς ἀμείνω τῆς ἑνεργείας της
ἑαυτοῦ, ταύτῃ tot xal χρειωδῶς ταῖς ἑαυτοῦ χινή-
σεσιν, Ίγουν ἀναγχαίως παρειλημμένην, 7| ὡς ἑλάτ-
τονα xat ἐν χείροσι, xai οὐκ ἀναγχαίως εἰσδεδεγμέ-.
νην; El μὲν οὖν ὡς ἀμείνω χαὶ χρειωδῶς, περιττο-
λογία τοῦτό γε, μᾶλλον δὲ fbr xal δυσφηµία. Too
γὰρ, ἐξ οὗ πέφηνεν ὁ Υἳὸς, ὑπερχείσεταί mou, καὶ

Β τὴν τοῦ θεοῦ καὶ Πατρὸς πλεονεχτήσει φύσιν, χαὶ

χρείαν αὐτῇ xai τὸ ἄμεινον ἀναπληρῶν. El δ' aj
αἱσγίονα xai οὐκ ἀναγχαίαν, ἀκαλλεστέραν δὲ ὥσπερ
ἁποφαίνουσαν τὴν δηµιουργίαν, τί τὸ ἀναπεῖθον,
εἰπέ uot, συνεργάζεσθαι τῷ Ylo ; ἣ πῶς οὐχ ἐρεῖ τις
διαµελλήσας οὐδὲν, ὡς κατημέλησε μὲν οὐχ οἶδ' ὅπως
τοῦ ἀμείνονος ὁ Πατὴρ, τὸ δὲ οὐχ οὕτως ἔχον ἠθέλτσε
χρατεῖν, παρωσάµενος μὲν Ἠγουν χατοχνήσας τὸ
αὐτουργεῖν ἑλέσθαι περὶ τὴν χτίσιν, δι οὗ δὴ xat
μόνου τὸ ἀχραιφνὲς ἣν αὐτῇ χαταστµαίνερθαι χάἀλ-
Ἄος, συνεισδεξάµενος δὲ τὸν Yibv, ἵνα μὴ ἄχρατον xat
ἀσυμμιγὲς τοῦ χείρονος λάχοι, τὸ παρΏχθαι µαχα-
ρίως xaX ἑλθεῖν εἰς ὕπαρξιν.

B. ᾽Αλλ' οὐχ ἂν ὑπέστη, φασὶν, ἡ γενητὴ φύσις,
τὴν ἄχρατον αὑτουργίαν τοῦ Πατρὸς, ἣν δὲ χαὶ éx£-
pus ἀπίθανον , τὴν οὕτως ὑπερφυᾶ xal ὑπερτάτην
ὑπεροχὴν , xaX µέχρι τῶν ἄγαν εὐτελεστάτων χατα-
κοµίνεσθα, δεῖν.

A. Καὶ μὴν, τοῦτό γέ ἔστι χιθδέλου xai βδελυρᾶς
ἁπόθρασμα φρενός. "H γὰρ, οὐκ ἄσοφον ἐννοεῖν, ὡς
εἴπερ ἣν ἀληθῶς φορτικὴ χαὶ διαθριθῆς, χαὶ τοῦτο
ἄγαν, γουν ἀπρόσιτος παντελῶς ἡ τοῦ Πατρὸς αὖτ-
ουρχία, Ὑγενητῇ xai πεποιηµένῃ φύσει, τρυφερὰν
xal εὐάντητον xal οἰστὴν γενέσθαι póvo τῷ Υἱῷ,
χαΐτοι χατ ἐχείνους ὁμοφυᾶ τοῖς χκτίσµασι λαχόντι
τὴν φύσιν; Τὸ γὰρ ἅπαξ ἀνύποιστον γενητοῖς, οὐδ'
ἂν ἑνὶ γένοιτο φορητὸν, xÀv ὑπερχεῖσθαι δοχοίη, xal
διαφερόντως ἄμεινον νοοῖτο τῶν ἄλλων. T5 δὲ 6n xal
φάναι προχείρως ἀποτολμᾷν, μὴ χαθικνεῖσθαι πρξ-

D πειν τὴν Πατρὸς ὑπεροχὴν, xal µέχρι τῶν οὕτως

εὐτελεστάτων, διττὴν ἂν ἔχοι τὴν δυσφηµίαν. Καθ-
υΏριοῦσι μὲν γὰρ τὸν Υἱὸν, χαταμωμήσονται δὲ xat
αὐτὸν, χαίΐτο, tdv οἱόμεναι τὸν Πατέρα.

B. Τί νοοῦντες f] λέγοντες ;

A. Τῆς μὲν γὰρ ἐν Πατρὶ νοουµένης ὑπεριχῆς,
ὑποθιθάζονσι τὸν Ylov, πλὴν, οἶμαί που, τό γε fixetv
αὐτὸν εἰς ληξιν τὴν ἀνωτάτω , xal ὑπεροχῆς xai δό-
£n, 00x ἂν ἀφέλοιντοι χαὶ ei σφόδρα τινὲς εἶεν τῶν
ἄγαν ἀπηχεστάτων. ' Ap" οὖν, ὧδε φύσεως ἔχοντι τῷ
Yio, xai εἰς τοῦτο τιμῆς χα) µεγαλειότητος ἀφ-
ιγμένῳ, τὸ μὲν χρῆναι δημιουργεῖν ᾿Αρχάς τε καὶ
θρόνους καὶ Κυριότητας, xal τὰ ἔτι τούτων ἔπ-
έχεινα, πρέποι ἂν, εἰπέ µοι, τὸ δὲ γοῦν στρουθίον

50,

DE SS. TRINITATE DIALOGUS 1V.

ἐργάσασθαι βραχὺ, xal τὸ ἔτι κατωτέρω, ταῖς ἑτέρου A virtnti tribuemus? Satin" sani comperiemur si sie

τινὸς δυνάµεσιν ἀναθήσομεν; Elta τί φρονοῦντας
ὑγιὲς ἑαυτοὺς εὑρήσομεν;

B. Οὐδαμῶς. «Πάντα γὰρ γέχονε δι αὐτοῦ, xai
χωρὶς αὑτοῦ ἐγένετο οὐδὲν, » χατὰ τὸ γεγραμμµένον.

À. Καὶ πῶς οὗ μικρὺν ἂν εἴη καὶ εὐτελὲς τῇ τοῦ
Yiou φύσει τὸ πλαστουργῆσαι στρουθίον», ἸΑνθ) ὅτου
δὲ xai εἰχὼν καὶ ὁμοίωσις ὑπάρχων τοῦ θεοῦ xal
Πατρὸς, μὴ οὐχὶ xat ταυτηνὶ διεσώσατο πρὸς αὐτὸν
τὴν ὁμοίωσιν, τὸ ἀπαξιῶσαί φημι, xal τοῖς οὕτω
καταθεθληµένοις, τὴν ζωοποιὸν xal πρὺς τὸ εἶναι
παραχομἰίζουσαν ἐπαφεῖναι δύναμιν; " Ap' οὐχ.ὥσπερ
τὴν τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὸς ὑπερτάτην ὑπεροχὴν θαν-
µάζοντες , μικρὸν εἶναί φασιν αὐτῷ τὸ δημιουργεῖν
ἀγγέλους, φαῖεν ἂν εἰχότως ἀναμετροῦντες χαὶ τὸν
Ylà», ὡς ἀφεστήξει πολὺ τῆς αὐτῷ πρεπούσης ἀξίας
ἡ ἑρπετοῦ ποἰησις , xai στρουθίου γένεσις, xai τῶν
χατ᾽ ἀγροὺς ἀνθέων ἡ παμποἰχιλος διαφορά; Καΐτοι
τί δήποτε τοῖς ὑπὲρ λόγον ἐπαίνοις ταντὶ δεδηµιουρ-
γηχότα στεφανοῖ, λέγων ὁ Ψαλμῳδός' « 'O ἐξανα-
τέλλων Ὑχόρτον τοῖς κτήνεσι, xal χλόην τῇ δουλείᾳ
τῶν ἀνθρώπων. » "H τοίνυν ἡμῖν παρεισχρινόντων
ἑτέρους ἀναλόγως ἔχοντας τῇ φύσει τῶν γεγονότων
δημιουργοὺς, f] χκαθυθριοῦσιν οὐχ ἀσυμφανῶς τὸν
Μονογενη, γενξσιουργὸν εἰσφέροντες xai τῶν οὕτως
εὐτελεστάτων.

D. Κινδυνεύσειεν ἂν αὐτοῖς οὗ μετρίως 6 λόγος.

A. Πῶς δ' ἂν οὐχὶ τύφον τε xal ἁμαθίαν xazap-
ῥαφῳδήσειαν τοῦ Πατρὸς, εἶτα, ὦνπερ ἂν εἶναι βού-
λοιτό τε xai ἔστι θεὸς, ἀπαξιοῦν ἑἐροῦσι δηµιουρ-
γεῖν; Καΐτοι λέγοντος ἀχούω Χριστοῦ, χαὶ τὴν τοῦ
θεοῦ καὶ Πατρὸς χαταθαυµάζοντος πρόνοιαν' « Οὐχὶ
δύο στρὀυθἰα ἁἀσσαρίου πωλεῖται, xal ἓν ἐξ αὐτῶν οὐ
πεσεῖται ἐπὶ την γῆν , ἄνευ τοῦ Πατρὸς ὑμῶν τοῦ &v
τοῖς οὐρανοῖς; » Ὁ δὲ χαὶ µέχρι στρουθίου τὴν τῆς
ἑχυτοῦ προνοίας εὐρύνων περιθολὴν, πῶς ἂν δια-
πτύσαι τὸ δημιουργεῖν ἀγγέλους, καὶ στερεοῦν οὖρα-
νὸν, καὶ διαπήξασθαι γην, Ἠλιόν τε xaX σελένην xal
ἄστρα παρενεγχεῖν , ἐφ᾽ οἷς xal τεθαύμασται χατα-
χροτούντων ἐπαίνοις τῶν ἁγίων ἀγγέλων ὡς μεγαλ-
ουργόν; Ἔφη yàp, ὅτι « "Ote ἐγενήθησαν ἄστρα,
ᾖνεσάν µε φωνῇ µεγάλῃ πάντες ἄγγελοί µου. » "Ap"
05 σοι δοχῶ διεσχέφθαι τὰ εἰχότα xat λέγειν ὀρθῶς ;

B. Πάνυ μὲν οὖν.

Α. Φαίης δ᾽ ἂν, εἰπέ pot, τῶν πεποιηµένων fj µι-
κρὸν | µέγα , μὴ οὐχὶ θείας ἔργον εἶναι δυνάµεως ;

B. Οὐδαμῶς.

A. Εἶτα πῶς οὐχ ἁμαθὲς θεῖα μὲν ἔργα χατωνο-
µάσθαι xal λέχεσθαι τὰ δι Υἱοῦ γεγονότα, θεὸν δὲ
αὐτὸν οὐκ εἶναι πιστεύειν, συγκαταγράφειν δὲ μᾶλ-
Àov τοῖς πεποιηµένοις, ὡς αὑτοῖς ὁμοφυᾶ; θεὸς γὰρ
οὐχ ἔστι τὸ γεγονὸς, ἀλλ' οὐδ' ἂν εἶεν ἔτι τῆς τοῦ
Φεποιηχότος οὐσιώδους ὑπεροχῆς δειχτικἁ τὰ κτ[-
σµατα, ph οὐχὶ µείω τς χαὶ ἑτεροίως ἔχουσαν λα-

D

sentiamus ?

B. Minime. « Omnia enim per ipsum facta sunt,
et sine ipso factum est nihil, » sicut scriptum est ο,

A. Quomodo vero vile non erit ac exiguum Filii
naturz passerculum condidisse? Cur autem, cum
sit imago et similitudo Dei ac Patris, non etiam
lianc servavit cum ipso similitudinem, ut nimirum
detrectaret rebus adeo abjectis vivificam vim et
productivam immittere ? An uon quemadmodum Dei
ac Patris supremam májestatem admirantes, parum
esse ipsi aiunt creare angelos, jure etiam dixerint,
Filii statum apud se reputantes, multum ab ejus
dignitate abfore reptilis alicujus productionem, et
passerculi procreationem, et agrestium florum va-
riegatum discrimeu? At cur demum laudibus omui
oratione majoribus earum rerum opilicem ornat |
Psalmista, dicens : « Producens fenum jumentis
et herbam servituti hominum 10. » Aut*ergo nobis
alios inducant opifices qui proportione quadam re-.
rum creatarum nature respondeant, aut Unigenito
non obscure dedecus inurent, tam vilium rerum
auctorem illum astruentes.

D. Non mediocre ipsis imminet ab bac disputa-
Lione periculum.

À. Quomodo vero fastum et ignorantiam Patri
etulte non aseribent, atque interim eorum croeatio-
nem dedignari dicent, quorum 4$it ac vclit esse
Deus? Nam Christum dicentem audio, et Patris
providentiam admirantem : « Nonne duo passeres
asse veneunt, el unus ex illis non cadet super
terram sine Patre vestro. qui in ccelis est. *!? »
Qui autem ad passeres etiam usque providentiae suae
ambitum extendit, quomodo detrectavit creare an-
gelos, et firmare ccelum, et constabilire terram,
solemque, et lunam, et astra producere , quas ob
res etiam adinirationi est sanctis angelis, ipsum ΄
ut magnum opificem laudantibus ac plaudentíbus?
Dixit enim : « Quando facta sunt astro, laudarant
me voce magna angeli mei **. » Αη non tibi videer

p Probabiliter sentire ac recte disserere ?

B. t$ prorsus.

Δ. Obsecro vero, dixerisne quidquid est creatum,
seu 59"7 parvum seu magnum illud sit, non esse
divin:e virtutis opus ?

D. Nullo modo.

A. At nonne ignari et stupidi est pulare divina
opera nuncupari ac dici ea qux per Filium facta
sunt, ipsum vero credere Deum nun esse, sed in
creaturarum numerum potius ascribere, tanquam
ejusdem cum ipsis naturz ? Deus eniin non est res
creata; sed .ne creature quidem Creatoris sub-
slantialem eminentiam ostenderent, nisi inferiorem

* Joan. i, 9. '* Psal. cim, 48. " Matth. x, 29. 7? Job xxxvi, 1.

S. CYRILLI. ALEXANDRINI ARCHIEP.

ae diversam haberent naturam ab ea qua przditus Α χόντα τὴν φύσιν, 1] ὥσπερ ἂν voolto τυχὸν 6 Δη-

Creator intelligitar. Quod cum optime sciret divinus
Paulus, scribit nobis : « Invisibilia enim ejus a
ereatura mundi per ea qui facia sunt intellecta
conspicinntur, sempiterna quoque ejus virtus et
divinitas "**. » Numquid enim in eo quod intelligitur
ereatum rerum omnium auctor et opifex Verbum,
divinitas cjus agnoscitur, et sempiterna illa atque
immutabilis cjus virtus? Hoc enim significat illud,
sempiternum : sed , opinor, nihil plane vetuerit
quominus appellatione deitatis ipsa quoque demum
ereatura. glorietur. Quid tum inde? Suam nobis
divinitatem denotabunt ea qua conspiciuntur , non
vero Dei.

B. Quid ergo si dicant Patris divinitatem οἱ
sempiternam virtutem rerum crealarum magnuifi-
centia declarari ?

A. Ipsi suam doctrinam accusabunt, el suis rc-
pugnare sententiis facile ostendentur..— .

B. Quomodo dixisti ?

A. Quod nempe creatricem Patris operationem
Filii productione metientes ac definientes, a crea-
tura inündi conspici ipsum aiunt, licet Seriptura
saneta mundi creatiunein Filio tribuat. Scriptum
est enim : « Verbo Domini coli firmati suüt, et spi-
ritu oris ejus omnis virtus eorum ?*, » Creatorem
ergo mundus nobis Verbum przdicat, et ejus vir-
tutem ac divinitatem manifestam exhibet. Non enim
cum creaturam cernimus, ut creaturam admiramur
Yerbum opifex creature, sed longe sublimiori co-
gitatione pie illum colemus , Deum esse secuidum
naturain , et ex Deo effulsisse credentes Unigeni-
tum, Sic enim erroris crimine soluti, a nostro capite
poeuas depellamus, quas divinus nobis Paulus etiam
denuntiavit his verbis : « Propter quod tradidit illos
Deus in desideria cordis eorum in immunditiam, ut
contumeliis afficiant corpora sua in $98 semet
ipsis : qui commutaverunt veritatem Dei ia. men-
dacio, et coluerunt et servierunt creature potius
quam Creatori , qui est benediclus in sceula.
Amen '*. 1» itaque, si nonnulli falsatam per men-
dacium veritatem, et impiissime adulteratam esse
docont, facte creature pre Deo naturali servientes,
reprobus certe in nobis quoque est animus, et in
errorem projecti quodammodo sumus, eti erramus
cum impiis, creatam naturam colentes , Filium vi-
delicet ((aclus enim est ex eorum sententia) , alio-
qui creatura non est id quod factum est.

µιουργός. Καὶ τοῦτο εὖ µάλα συνεὶς ὁ θεῖος ἡμιν
γράφει Παῦλος « Τὰ γὰρ ἁόρατα αὐτοῦ ἀπὸ xsi-
σεως χόσµου τοῖς ποιηµασιν νοούµενα χαθορᾶται,
4| τε ἀῑδιος αὐτοῦ δύναμις χαὶ θειότης. » "Αρα Υὰρ.,
Ey γε τῷ νοεῖσθαι γενητὸν τὸν ἁπάντων Υενεσιουργὸν
Λόγον, ἡ θειότης αὐτοῦ γνωρίζεται, xa ἡ ἀείτε χαὶ
ὡσαύτως ἔχουσα δύναμις; Τοῦτο γὰρ τὸ ἁϊδιον, ἀλλ᾽,
οἶμαί που, τὸ ἐξεῖργον παντελῶς οὐδὲν, τῇ τῆς θεό-
τητος χλήσει xal αὐτὴν ἤδη πως Σπαυχῆσθαι τὴν
Χτίσιν, Καὶ τί τὸ ἐντεῦθεν;, Thv οἰχείαν ἡμῖν
θειότητα κατασημανεῖ τὰ ὀρώμενα, τὴν δὲ θεοῦ οὐχ
ἔτι.

B. Τί οὖν εἰ φαῖεν τὴν τοῦ Hacpbc θειότητα xoi

B τὴν ἀῑδιον δύναμιν διὰ τῆς τῶν ποιηθέντων µεγαλ-

ουργίας ἐχφαίνεσθαι:

A. Αὐτοὶ τῶν ἰδίων καταχορεύουσι λόγων, καὶ
ταῖς σφῶν αὐτῶν ἐννοίαις ἀντιτεταγμένοι παρα-
δειχθεῖεν ἂν xal µάλα εὐχόλως.

Β. Πῶς ἔφης;

Α. Ὅτι µέχρι τοῦ παραγαγεῖν τὸν Υἱὸν, ἆναμε-
τροῦντές τε xal ὁρισάμενοι τὴν δημ.ουργικἣν Evép-
γειαν τοῦ Πατρὸς, ἁπὸ χτίσεῳς κόσμου χκαθορᾶσθαί
φασιν αὐτὸν, xalvot τῆς ἁγίας Γραφῆς τὴν τοῦ
χόσµου ποίησιν ἀνατιθείόης τῷ Υἱῷ. Γέγραπται γὰρ
ὅτι, « Tip λόγῳ Κυρίου οἱ οὐρανοὶ ἑστερεώθησαν, xal
τῷ πνεύματι τοῦ στόματος αὐτοῦ πᾶσα fj δύναµις .
αὐτῶν. » Δημιουργὸν οὖν ἄρα διαχηρύξειεν ἂν ὁ
χόσµος ἡμῖν τὸν Λόγον, χαὶ τὴν αὐτοῦ δύναμιν καὶ
θειότητα καθἰστησιν ἑναργῇη. OD γὰρ χτἰσιν ὁρῶντες,
ὡς Χτίσιν θαυμάζοµεν τὸν δημιουργὸν τῆς χτίσεως
Λόγον, ἀλλὰ ταῖς ὑπὲρ τοῦτο πολὺ τιμῶντες ἐννοίαις,
εὐσεθήσομεν εἰχότως, θεὺν εἶναι χατὰ φύσιν, xal àx
θεοῦ πεφηνέναι πιστεύοντες τὸν ΜονογενΏ. Ὢδε γὰρ
ἂν τὴν ἐπὶ τῷ πεπλανῆσθαι δοχεῖν ἀπεσχενααμένοι ᾿
γραφἣν, παρωσώµεθά που, xaX τῆς ἑαυτῶν χεφαλῆς
ἐχπέμφψωμεν τὰς ἐπὶ τῷδε ποινὰς , ἃς xal ὁ θεῖος
ἡμῖν διηγόρευσε Παῦλος. Ἔφη γὰρ ὡδί' « Ab παρ-
έδωχεν αὐτοὺς ὁ θεὸς Ev ταῖς ἐπιθνμίαις τῶν χαρ-
διῶν αὐτῶν, sl; ἀχαθαρσίαν τοῦ ἀτιμάξεσθαι τὰ
«ώματα αὐτῶν bv αὐτοῖς, οἵτινες µετήλλαξαν «hv
ἀλήθειαν τοῦ Θεοῦ ἐν τῷ ψεύδει, xal ἐσεθάσθησαν,
xai ἑλάτρενσαν τῇ Χτίσει παρὰ τὸν Κτίσαντα, ὃς

p ἐστιν εὐλογητὸς εἰς τοὺς αἰῶνας. ᾽Αμήν.» Οὐχοῦν, εἰ

παράσηµόν τε xal ἁνοσιώτατα κεχιθδηλευµένην
ἀποραίνουσέ τινες διὰ τοῦ φεύδους τὴν ἀλήθειαν,
γενητῇ λατρεύοντες χτίσει παρὰ τὸν ὄντα φύσει
Θεόν ἀλόχιμος μὲν γὰρ xai ἡμῖν ἐνώχηκε νοῦς,

διεῤῥίμμεθα 56 mot πρὸς τὸ οὐκ ἔχον ὀρθῶς, χαὶ τοῖς ἀθέοις συμπεπλανῆμεθα, Χτιστῇ λατρεύοντες φύσει
τῷ Yup* πεποίηται γὰρ κατ Exslvouc* Tj οὐχὶ χτίσις τὸ γενητόν ;

B. Quidni ?

A. Videsis ergo, Hermia, 'quantam in stultitiam
eorum mentes delabantur. Divine enim ac sacra
Litter dicunt alicubi Deum viventem ac verum
gentes agnovisse, adductas per fidem ad agnitionem
Filii ; hi vero eo vecordie miseri veniunt , ut non

B. Πῶς γὰρ o6;

A. "A0pst δὴ οὖν, ὦ Ἑρμεία, πρὸς ὅσην αὐτοῖς
ἠλιόθητα καταῤῥεϊ τὰ φρονήματα. θεῖος μὲν «ὰρ
που χαὶ ἱερὸς ἔφη λόγος, Θεὸν ζῶντα xaX ἀληθινὸ»
ἐπεγνωχέναι τὰ ἔθνη , σεσαγηνευµένα διὰ «nc πί-
στεως εἰς ἐπίγνωσιν «τοῦ Υἱοῦ * οἱ δὲ, ἁθλιότητος εἰς

15 Rom. 1, 20. * Psal. xxxn, 0. 7* Πο. i, 94, 9b.

σοι

DE SS. TRINITATE DIALOGUS IV.

τοῦτο fjxouct λογισμῶν, ὥστε χατερυθριῶσιν οὖδα- A erubescant οἱ facturas vilitatem a(fingere. Scriptum

μῶς, τὸ ix τοῦ πεποιῆσθαι σμικροπρετὲς ἐπιῤῥι-
πτοῦντες αὐτῷ. Γέγραπται δὲ οὕτω περὶ τῶν ἔπε-
σθαι δεῖν ἑλομένων τοῖς ἁγίοις ἁποστόλοις . « Αὑτοὶ
YXp, φησὶν, περὶ ἡμῶν ἀπαγγελοῦσιν, ὁποίαν εἴσ-
oboy ἐσχήχαμεν πρὸς ὑμᾶς , xal πῶς ἑπεστρέφατε
ἐπὶ τὸν θεὺν ἀπὸ τῶν εἰδώλων, δουλεύειν θεῷ ζῶντι
xal ἀληθινῷ. » Εἴπερ οὖν ἐστιν Ἑλληνικῆς μὲν αἷ-
σχος λατρείας, τὸ τῇ χτίσει προσχυνεῖν, ἑπεστράφη
δὲ τὰ ἔθνη πρὸς Θεὸν ζῶντα xoi ἀληθινὸν, Χριστὸν
Δεσπότην ἐπιγραφάμενα, xal εἰς τὴν ἐφ᾽ Υἱῷ προσ-
Χύνησιν τὴν µετά ve τοῦ Πατρὸς µετεῤῥυηχότα, πῶς
ἂν ἔτι νοοῖτο πεποιηµένος , xat οὐκ ἀνάγχη φρονεῖν,

ὡς µαταία μὲν fj πίστις, διεψευσµένη δὲ δόξα περὶ ᾿

Θεοῦ xal παρ) ἡμῖν αὐτοῖς ἔτι, χαίτοι διαδρᾶναι λε-
γοµένοις τῆς ἀρχαίας ἁπάτης τὴν γραφἠν;

B. Nai, φησίν ' ἐπεστράφη γὰρ τὰ ἔθνη πρὸς Θεὸν
ζῶντα xat ἀληθινὸν, τὸν Πατέρα.

Α. Καὶ τίς ἂν γένοιτο πρὸς ἡμῶν τῆς πρὸς 8sby
ἐπιστροφῆς ὁ τρόπος; f| πῶς ἂν ἴοιεν εὖ µάλα τινὲς
ὀρθῶς τε καὶ ἁπλανῶς ἐπὶ ζῶντα xal ἀληθινὸν Δε-
σπότην, τὸ κτίσει λατρεύειν ὡς ἔωλον διωσάµενοι;

B. Διὰ πίστεως, οἶμαί xou. « Τοῦτο γάρ ἔστι τὸ
ἐξ ἀἁγαθῆς συνειδήσεως ἑπερώτημα εἰς 8sóv. »

Α. 'AXn0hc μὲν ὁ λόγος, πλὴν ἐχεῖνο φράσον'
"Ap' ox εἰς Πατέρα , χαὶ Υἱὸν, καὶ Ἠνεῦμα ἅγιον
f, πίστις;

B. Οὕτω qn.

Α. Οἱ δὲ δὴ τὴν πίστιν ἀχλινη τε xal ἀνυ παΐτιον,
xal μώμου παντὸς ἑλευθέραν διασώσασθαι προτεθ».:
µηµένοι, πιστεύσειαν ἂν e; γε θεὸν ὁμοῦ xa χτἰ-
σιν, Ἴγουν µονοτρόπως εἰς θεὸν, συνειοδέοντες ὡς
ἰσοφνᾶ τῷ Πατρὶ τὸν Ylóv; -

B. Ὡς εἰς ἕνα δηλονότι θεὸν, Ἠτοι θεότητος εἰς
μίαν φύσιν, Ἴγουν εἰδεῖεν, ὡς οὐκ ἂν ἑξοίσειεν αἰτίας
τὸν πόδα, ^f) Χτίσει συναναπλέχοντες τὸν φύσει
θεόν.

Α. "Apapev οὖν, ὅτι χαὶ εἰς Υἱὸν ἡ πίστις, ὡς εἰς
θεὸν ζῶντα χαὶ ἁληθινόν. ᾽Αχηνμτὶ 0 ἂν γένοιτο σα-
φὲς, xal τοῦτό σοι χαταχροωμένῳ λέχοντος τοῦ Yiou:
« Πιστεύετε εἰς τὸν θεὸν, xal εἰς ἐμὲ πιστεύετε, }
οὐχ ὡς εἰς χτίσιν xal 8ebv, πολλοῦ ye ἂν δέοι, μᾶλ-
λον δὲ διὰ τὸ ταυτὸν εἰς οὐσίαν xal ἁπαραλλάχτως
ἴσον, εἰς μίαν θεότητος ἀναχομίζοντος φύσιν. Καὶ

est autem de futuris sanctorum apostolorum sue-
cessoribus ia hunc mupdum : « lpsi enim , inquit,
annuntiant qualem introitum habuerimus ad του,
el quomodo conversi estis ad Deum a simulacris,
servire Deo vivo et vero '*. » Si ergo gentilis cultus
probrum est adorare creaturam, converse autein
sunt gentes ad Deum viventem ac verum, Christum
Dominum confesse, et ad Filium adorandum una
cum Patre translat», quo pacto demum factus in-
telligetur , ac non polius cogitandum est vanam
esse fidem , ac falsam de Deo apud nos quoque
opinionem, quamvis prisci erroris culpaum effugisse
dicamur ?

B. fta est, inquiunt : converse enim sunt gentes
ad Deum viventem ac verum, Patrem videlicet.

Α. Quanam vero conversionis nostr ad Deuu
ratio erit, aut quomodo recte ac citra erroreui
aliqui ad viventem ac. verum Dominum tendent,
inani creaturz cultu repudiato ?

B. ler fidem, opinor. Hoc enim est conscientia
bonz interrogatio in Deum 11.

À. Vere quidemista dicuntur ; attamen responde:
an non fides est in Patrem, et Filium, et Spiritum
sanctum ?

B. Assentior.

Α. Qui vero fidem stabilem et inculpatam atque
omni inacula carentem servare voluerint, an cre-
dent in Deum simul et creaturaia , aut 599 siu-
pliciter in Deum Filium velut ejusdem cum Patre
nalura complectentes ?

B. In unum Deum nimirum, aut in unam divini-
tatis naturam : vel. certe sciant se crimine pedem
non expedituros, Deum naturalem creaturze conjun-
gentes.

Α. Stat ergo, (idem esse quoque in Filium, tan.
quam in Deum viventem ac verum. Quod nullo qui-
dem negotio tibi patebit,si audias Filium dicentem:
« Creditis in Deum, et in me credite 15. » non tan-
quam in creaturam ac Deum, absit! sed potius
propter identitatem substantiz et qualitatem iu-
conunutabilem , in uua divinitatis fiatura. Unde

γοῦν ἔφη πάλιν’ «'O πιστεύων εἰς ἐμὲ,ού πιστεύει εἰς [) "ursus dixit: « Qui credit in me, non crelil

ἐμὲ, ἀλλ el; τὸν πἐμψαντά µε. » Οὐ γὰρ ἑἐξίστησι
τοῦ Πατρὸς τὸ πιστεύειν εἰς τὸν Υἱὸν, ἀλλ εἰς τὸν
τεχόντα Πατέρα, διὰ τοῦ γεννἡµατος, τὸν γνήσιον
ἀληθῶς ἀναφέρει προσχυνητήν. "Οτι δὲ Χριστὸν ὡς
Θεὸν ἀληθινὸν ἔγνω τε χαὶ προσχεχύνηχεν ἡ τῶν εἰ-
δωλολατρούντων ποτὲ πληθὺς, ῥᾷον ἂν µάθοις, Παύ-
λου λέγοντος ὡδί' « Δι) μνημονεύετε, ὅτι ποτὲ ὑμεῖς
τὰ ἔθνη οἱ λεγόμενοι ἀχροθυστία, ὑπὸ τῆς λεγο-
µένης περιτομῆς ἓν σαρχὶ χειροποιήτου, ὅτι
Ἶτε τῷ καιρῷ ἐχείνῳ χωρὶς Χριστοῦ, ἁπηλλοτριωμέ-
vot τῆς πολιτείας τοῦ Ἰσραῇλ, xal ξένοι τῶν διαθη-
Xv τῆς ἑπαγγελίας, ἑλπίδα μὴ ἔχοντες xal ἄθεοι ἓν

in me, sed in eum qui misit me "'*. » Cre-
dere enim in Filium, non abducit a Patre, sed
ad Genitorem per genimen, verum ac geuuinum
adoratorem reducit. Quod autem idololatrarum
turba Christum tanquam Deum yerum agnoverit
olim et adorarit, facilius disces in hunc modum
Paulo dicente : « Propter quod memores estote
quod aliquando vos eratis gentes in carne, qui di-
cebamini przputium, ab ea qua dicitur circumcisio
in carne, manu facta : quod eratis illo ig. tempore
sine Christo, alienati a conversatione Igrael, et ho-
spites testamentorum promissionis, spem non ha-

το | Thess. 1, 9. " E Petr. 11, 31. 7* Joan. xiv, 4. ? Joan. xiu, 44.

905

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIITEP.

904

benies, et sine Deo. in mundo **. » Intelligis ergo A τῷ xóapup. » Συνίης οὖν, ὅτι δίχα μὲν ὄντα Χριστοῦ,

gentes cum essent sine Christo, a Deo secundum na-
turam dissitas fuisse et a veritate alienatas ; erant
enim sine Deo in mundo : sed cum Filium per fidem
agnovissent, el intra spem bonam esse visz sunt,
et impietatis dedecus fugerunt ac absterserunt.

B. Recte dicis.

À. Deus igitur verus est Filius. Manet enim hoc
modo sincera et calumniz expers etiam illa nostri
renovatio persanctum baptisma.

B. Quonam vero illa est? Non enim satis
capio.

A. Numquid, o charum caput, generatione spiri-
tali geniti sumus ad Filium *!, configurati et con-
formati per Spiritum ad divinam ejus et. supramun-
danam pulchritudinem *!*, et natur:e divinz partici-
pes reddimur **, ΕΠΙ participationem nacti, ut
Dei ?

DB. Omnino.

A. Quomodo igitur ultra factus erit? Deinde, num-
quid mysterium illud quod sit in nobis fraus erit,
ct spes inanis, nudamque, utl videtur, vocabulo tenus
opinionem habens, et impostura profecto atque ap-
parentia, siquidem non estid quod esse nobis per-
suasimus ? Divin: etenim nature 530 participes
quomodo aut unde nos sumus, aut. qualis in nobis
Dei cliaracter imprimitur, licev ad. Filium configu-
rati sipus, siquidem est non Deus, qua factus ? Se-

quitur pórro cogitandum, ipsum quoque non increa- C

tum esse Patrein. Imaginem quippe exemplaris refert
character. Aut responde,quaso : Nonne, cum perpen-
deris quid sit natura divina, rem non conferendain
prorsus nec comparandam esse creatur» dices, et
nulli rei fact: peromnia similein ?

D. Ita prorsus. Dei enim natura quomodo non id
omne quod factum est superabit ?

A. Ataque nemo qui paulo sanior sit arclietypum
rei fact increatam et infectam naturam esse dicel :
neque enin in eo quod semper et eodem modo est
96 se habet, naturan cernet quz olim non erat ac
facta est.

B.lta resest. —

À. Verum autem illud eliam esse arbitror et vice
versa. Non enim in eo quod non erat olim id quod
semper et idem est conspexerimus.

B. Verum est.

À. Quid igitur admiratione dignum est in nobis ex
eo quod conformati sumus ad Filium? Übinam vero
divina pulchritudo credentium cordibus infulsit ve-
lut insolita et externa, cum omni creato ad creatum,
in quantum creata intelliguntur, form: identitas as-
cititia non sit, sed eam natur lex potius imprimat.
Erat igitur coriformis semper creato, ut illi volunt,
Filio, etiam reliqua creatura. Qualis igitur demum
nostris animabus imprimitur pulchritudo. per Spiri-

οὐ Evlics. 1, 11, 19.

δι Jac. 1, 18. *'* Philipp. ni 21.

Θεοῦ τοῦ χατὰ φύσιν διεστήχει τὰ ΄Ἔθνη, καὶ τῆς
ἀληθείας ἁπενοσφἰζετο' καὶ γὰρ ἣν ἄθετα [Tc. ἄθεα]
χατὰ τὸν xócpoy* ἐπειδη δὲ τὸν Υἱὸν ἑπέγνω
διὰ τῆς πίστεως , ἑλπίδος τε εἴσω πέφηνεν ἀγα-
θῆς, xai τῆς ἀθεῖας αἶσχος διέδρα τε xal ἀπελού-
σατο.

B. Εὖλέγεις. |

A. θεὸς οὖν ἄρα xoi ἁἀληθῶς ὁ Υἱός' μένει γὰρ οὗ-
τως ἀσυχοφάντητόν τε xal ἀχιθδήλευτον, χαὶ τὸ Ev
ἡμῖν αὐτοῖς χεχαινουργῆσθαι πεπιστευµένον διὰ τοῦ
ἁγίου βαπτίσματος.

B. Καὶ τί δὴ τοῦτό ἐστι; Συνίηµι γὰρ οὔ τί που.

A. Οὐ γὰρ, ὦ φιλότης, Ὑέννησιν γεγεννήµεθα ttv
πνευματιχἣν, πρὸς Υἱὸν διαμορφούμενοι, καὶ áva-

B πλαττόμενοι διὰ τοῦ Πνεύματος πρὸς τὸ θεῖον αὐτοῦ

xal ὑπερχόσμιον χάλλος, θείας τε φύσεως ἆναδει-
χνύμεθα κχοινωνοὶ τὴν Υἱοῦ λαχόντες µέθεξιν, ὡς
θεου;

B. Καὶ µάλα.

Λ. Πῶς οὖν ἔτι γενητός», Elsa ἐφ᾽ ἡμῖν οὖακ ἁπάτη
τὸ μυστήριον, xa iv ἐλπίσι χεναῖς, χαὶ φιλὴν, ὡς
ἔοιχεν, ἔχον ὡς Ev. Ye 65. µόνῳ τῷ λαλεῖσθαι τὴν δό-
ξαν, xai φεναχισμὸς ἀληθῶς, xai δόχησις, εἴπερ
τοῦτο μὴ ὑπάρχων ἑἐστὶν, ὅπερ εἵναι πεπ,στεύχαμµεν;
Θείας γὰρ φύσεως χοινωνοὶ, πῶς ἂν T] πόθεν ἡμεῖς,
ἣ ποῖος ἡμῖν ἑνσημαίνεται ΘΣοῦ χαρακτῆρ, χαὶ εἰ ᾿
μεμορφώμεθα πρὸς Υἱὸν, ἐπείπερ ἐστὶν οὗ θεὸς, ὡς
πεπο,ημένος; "pa δὲ οἵεσθαι xat αὐτὸν οὐκ ἁγγενή-
τως ὑπάρχειν τὸν Πατέρα. . . . ὁ χαραχτήρ. Ἡ Exsivo
φράσον. Ἑρήσομαι γάρ ἄρα γὰρ τὴν θείαν 6 τι
ποτέ ἐστιν ἐννοῄσας φύσιν, οὖκ ἀσύγχριτόν τι παντε-
λῶς xaX ἁπαράθλητον χτίσει τὸ χρημα ἑρεῖς, xal
οὐδενὶ τῶν ὄντων ἁπαραλλάχτως προσεοιχός ;

Β. Παντάπασι μὲν οὖν' θεοῦ γὰρ φύσις, πῶς οὐχ
ἅπαν ὑπερχείσεται γενητόν ;

A. Οὐκοῦν οὑχ ἄν τις, cU γε νοῦν ἔχοι, ἀρχέτυπον
γενητοῦ τὴν ἄχτιστον xal ἀγένητον παραδέξαιτο
φύσιν’ οὐδὲ yàp ἂν Ev. γε τῷ ἀεὶ xal ὡσαύτως ὄντι «:
χαὶ ἔχοντι, τὴν οὐχ οὖσάν ποτε xaX πεποιηµένην xa-
ταθεάσαιτο φύσιν.

B. "05s ἔχει. .

A. Αληθὲς δὲ οἶμαι χαὶ τὸ ἔμπαλιν. Οὐ γὰρ ἓν τῷ
ph ὕντι ποτὲ τὸ ἀεὶ xal ὡσαύτως ὃν καταθρῆσαι-
μεν ἄν.

B. ΑἈληθές.

A. Τί οὖν ἐστι τὸ ἀξιάγαστον ἐν ἡμῖν Éx γε το
μεμορφῶαθαι πρὸς τὸν Υἱόν; Ποῦ δὲ τὸ θεῖον ταῖς
τῶν πιστευσάντων ψυχαῖς ἐνήστραφ: κάλλος, ὡς
ἄηθές τε xal ξένον ; χαἰτοι γενητῷ παντὶ πρὸς γενη-
τὸν, χαθάπερ ἄν γεγενῆσθαι νοοϊντό, τό γε ταυτοειδὲς
οὐχ εἰσχεκριμένον, φύσεως δὲ μᾶλλον ἐγχαράττει
θεσμός. "Hy οὖν ἄρα σύμμορφος ἀεὶ γενητῷ χατ'
ἐχείνους ὄντι τῷ Υἱῷ, καὶ ἡ λοιπὴ χτίσις. Ποῖον οὖν
ἔτι ταῖς ἡμετέραις Φυχαῖς ἑνσημαίνεται γάλλος Ei

ο |[ l'etr. 1, 4.

DE 88. ΤΕΙΝΗΑ1ΙΕ DIALOGUS IV.

906-

τοῦ Πνεύματος; Περιττοποιὸς, ὡς ἔοιχεν, ἀναφανεῖ- A tum? Inanis ac superíluus, uL opinor, deinceps ap-

ται λοιπὸν, προστιθεὶς εἰκαίως, ὃ xai εἰ µή τις
ἕλοιτο τυχὸν, τὸ γοῦν xatà φύσιν διαχεχτῆσθαι µέτα,
xal οἴχοθεν ἔχει map! ἑτέρου μὴ λαθών. 'AXX', οἶμαί
γε 95, τουτωνὶ παστισοῦν ὀρθός τε xal ἁπλανῆς xa-
ταμειδιάσειε λόγος. θείας γὰρ φύσεως χοινωνοὶ, σχό-
σει τῇ πρὸς Υἱὸν διὰ τοῦ Πνεύματος, οὐχ &v φιλῇ δο-
χῄσει μᾶλλον, ἀλλ᾽ ἐν ἀληθείᾳ πάντες ἑσμὲν οἱ πε-
πιστευχότες, xal μεμορφώμεθα πρὸς θεὸν, πρὸς τὸ
ὑπὲρ χτίσιν χάλλος ἀναστοιχειούμενοι. Μορφοῦται γὰο
ἐν ἡμῖν ἁῤῥήτως Χριστὸς, οὐχ ὡς γενητὸς ἐν γενητοῖς,
ἀλλ’ ὡς ἀγένητος χαὶ θεὺς ἓν γενητῇ xal πεποιηµένῃ
φύσει, πρὸς ἱδίαν εἰκόνα µεταχαράττων διὰ τοῦ Πνεύ-
µατος, xal πρὸς τὸ ὑπὲρ κτίσιν ἀξίωμα τὴν χτίσιν
µετατιθεὶς, τουτέστιν, ἡμᾶς.

parebit, cum frustra addat id quod etiamsi quis
forte nolit, tamen natura contingit adipisci, et a se
habet, necab alio accepit. Sed quivis, opinor, recta
et inculpata mente przeditus hos irriserit. Divinze enim
naturz participes habitudine ad Filium per Spiritum
non sola opinione, sed veritate sumus, quotquot cre-
dimus, et coofigurati sumus Deo, ad pulchritudinem
qua est supra creaturam reformati. Furmatur enim
in nobis Christus ineffabiliter, non ut creatus in-
creatis, sed ut increatus ac Deus in creata et facta
natura, ad suam imaginem transformans per Spiri-
lum, et ad dignitatem creatura superiorem creatu-
ram, id est nos, transferens.

B. Οὐδὲν οὖν ἄρα τὸ ἁποσοθοῦν f| μεθιστῶν τῆς B — B. Nibil est igitur quod Unigenitum a vera filia-

ἀληθοῦς νἰότητος τὸν Μονογενῆ, γεγεννῆσθαι δὲ μᾶλ-
λον αὐτὸν, χαὶ οὐ γεγενῆσθαι δώσομεν. ᾿

A. No, εἴπερ αὐτὸν εἰς θεὸν ὄντως παραδεξόµεθα,
xal προσκυνήσει τῇ πρὸς ἡμῶν xol τῶν ἁγίων &y-
γέλων ἑχτετιμῆσθαι πρέπειν οἰόμεθα δεῖν, καὶ ταῖς
τῆς θεότητος ὑπεροχαὶῖς καὶ δόξαις στεφανοῦν ἀξιώ-
σοµεν, ἵνα μὴ παρέντες τὸν Ποιητὴν, xai τὴν ὄντως
βασιλίδα τῶν ὅλων παραθέοντες φύσιν, τῇ χτίσει λα-
τρεύωµεν, καὶ τὴν τοῦ ἁγενήτου δόξαν τῷ γενητῷ
δωρούμενοι, δικαίως ἀχούωμεν' « Ἰδοὺ λαὸς μωρὸς
xai ἀχάβδιος. »

B. Οὐ γὰρ δὴ κἀκεῖνοι φαῖεν ἂν, ὅτι xal Ylóg ἐστι
χαὶ θεός.

A. Καὶ πῶς obx ἀπόπληχτον χαὶ χαταγέλαστον χο-
μιδῇ, τὸ φιλοῖς μὲν ὀνόμασι, χαὶ ταῖς τῶν χλήσεων
διαφοραῖς χαθάπερ Ev εἰγόνι xal γραφῇ χαταχρίειν
αὐτὸν, παραιρεῖσθαι δὲ δόξης τῆς θεοπρεποῦς, χατα-
τιθέντας ἐν γενητοῖς», Ἡ οὐχ ἀχαλλὰς ἄγαν, τὸ πε-
ποιῆσθαι λέγειν αὑτὸν, εἴπερ ἐστὶ θεὸς, ὡς προσχν-
νητός;

B. E) λέχεις,

Α. El μὲν οὖν τὸ δεῖν οἴεσθαι χρηστοῖς ἡμᾶς χατα-
γσητεύειν λόχοις µεθέντες, ὡς ἁπωτάτω τῆς ἀληθοῦς
θεότητος ἐχπέμπουσι τὸν Υἱὸν, ἀπημφιεσμένῃ τοῦτο
λεγόντων φωνῇ, xai δυσφημούντων ἀναφανδόν. Αντ-
αχοωύσονται γὰρ εὐθὺς πρός τε ἡμῶν αὐτῶν καὶ
τῶν ἁγίων ἀγγέλων' « Πορεύεσθε τῷ φωτὶ τοῦ πυ-
pb; ὑμῶν, χαὶ τῇ φλογὶ, fj ἐξεχαύσατε. » Τετραφό-

tione repellat aut arceat : 531 quin potius gebi-
tum ipsum, non autem factum esse concedemus.

Α. lta est, siquidem ipsum in Deum revera susci-
piemus, et adoratione cum a nobis, tum a sanctis
angelis prosequendum putabimus, et divinitatis ho-
noribus οἱ gloria illum ornabimus, ne prztereuntes
Creatorem et universitatis reginam naturam przter-
vecli, creaturam colamus, et increati gloriam cree-
to largientesjure audiamus : « Ecce populus stul-
tus et sine corde **, »

B. Sane enim nequaquam etiam illi dixerint quod
Filius sit ae Deus.

À. Numquid vero stultum ac valde ridiculum est,
nudis quidem ominibus, et vocabulornm przstan-
tia velut in imagine ac pictura ipsum illinere, di-
vina vero gloria spoliare, eum inter createras col-
locando? Annon absurdissimum est dicere ip-
sum factum esse, siquidem est Deus, ut adoran-
dus?

B. Recte ais.

Α. Si ergo rejectis benignis illis quibus nos de-
liniunt sermonibus, a vera deitate longissime Filium
removent, aperta istud τους loquantur, et palam
blasphement. lili enim a nobis et sanctis angelis ex
adverso statim audient : « Ambulatein lumine ignis
vestri, et in flamma quam succendialis **. » Nos
enim ad rectam viam convertemur, Deum esse ac

μεθα yàp ἡμεῖς εἰς οἶμον τὴν ἁπλανῆ, θΘεὸν εἶναι p) verum credentes Verbum quod ex Deo inefüabili

xal ἀληθῃ. πιστεύοντες τὺν ἓκ Θεοῦ πεφηνότα
Λόγον χατὰ τὴν ἄῤῥητον γέννησιν. El δὲ εἰς νοῦν ἰόν-
τες τὸν οὗ σφόδρα δυσμαθῃ xal ἡλίθιον, ἄπαρνοι
μὲν οὐκ ἔσονται, καταναρχῶντες, οἶμαί που, €hv
δυσφηµίαν, θεὸν δὲ αὐτὸν ὁμολογεῖν ἑγνωχότες, τῆς
μὲν τοῦ Θεοῦ χαὶ Πατρὸς οὐσίας ὑποδιδάζουσι,
ἀμείνονα 66 πως f) χατὰ κχτίσιν εἶναί φασι, χαθάπερ
bv μεταιχμίῳ τιθέντες φύσεως ἀγενήτου καὶ γενητῆς:
ἀχουόντων, ὅτι θεότητος φύσις πῶς ἂν νοοῖτο διό-
ψορος' θεὸς γὰρ ὡς πρὸς θεὺν οὐκ ἂν ἑτεροίως ἔχοι
κατά γε τὸ εἶναι Θθεὸς, χαθάπερ ἀμέλει καὶ ἐφ᾽ ἡμῶν
αὐτῶν χαταθρήσαι τις ἄν. Μίαν γὰρ εἶναί φαμεν

8! Jerem. v, 21. ** Isa. 1, 11.

PaTBOL. Ga. LXXV.

generatione prodiit. Quod si animum adhibentes
non valde indocilem aut stupidum, non inficiabun-
tur quidem, minuentes, opinor, quodammodo bla-
sphemiam, sed Deum ipsum fateri apud sestaluentes,
Dei quidem ac Patris substantia inferiorem faciunt,
prestantiorem vero quodaminodo quam creaturam
esse aiunt, velut in meditullio nature inereate et
creat» ipsum ponentes, audiant, quomodo divinita-
tis natura intelligatur esse diversa; Deus enim ad
Deum comparatus diversus esse non polest, quate-
nus Deus est, quemadmodum scilicet in nobis que-
que ipsis videreest. Unam enim esse dicimus hu-

29

$01

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

manitatis naturam, et substantize definitio una est A τὴν τῆς ἀνθρωπότητος φύσιν, xal 6 τῆς οὐσίας ὄρος

in omnibus, et in. singulis non diversa. Aut ergo
Deum esse credentes, ipsum e numero creaturarum
prorsus eximant ; aut si in ea sententia esse nolint,
né Deum in universum esse fateantur. In. risum
enim effusi dicemus : « Aut facite arborem bonam, et
fructum ejus bonutn : aut facite $5339) arborem ma.
lam, et fructum ejus malum : ex fructu enim arbor
cognoscitur **. » Nonne enim quid unaquzque res
sit secundam naturam, ex iis que reapse creditur
esse, clare et citra errorem agnoscemus, amice?

B. Omnino.
A. Age ergo, quenam demum sit Filii natura

εἷς ἂν εἴη, xal ἓν τῷ παντὶ xal ἐν τῷ χαθέκαστον
οὐχ ἐξηλλαγμένος. Ἡ τοίνυν θεὸν εἶναι πιστεύοντες,
ἁπαλλαττέτωσαν πἀντελῶς τοῦ τελεῖν ἐν γενητοῖς' f,
εἰ μὴ τοῦτο φρονεῖν ἀναπείθοιντο, μηδὲ θεὸν
ὅλως ὁμολογούντων ἔτι. Πλατὺ γὰρ δὴ τότε ve-
λῶντες ἑἐροῦμεν' « Ἡ ποιῄσατε τὸ δένδρον χαλὸν, xal
τὸν χαρπὸν αὐτοῦ χαλόν Ἡ ποιῄσατε τὸ δένδρον
σαπρὸν, xal τὸν καρπὸν αὐτοῦ σακρόν' ix γὰρ τοῦ
καρποῦ τὸ δένδρον γινώσχεται. » "H γὰρ οὐχ ἕχαστον
τῶν ὄντων, τὸ τί κατὰ φύσιν ἐστὶν, ἐξ ὧν ἀληθῶς
εἶναι πεπίστευται, σαφῶς τε χαὶ ἁπλανῶς εἰδείη-
μεν ἂν, à ἑταῖρε;

B. Καὶ μάλα.

A. Φέρε δὴ οὖν, ἥτις ποτέ ἐστι, «hv τοῦ Yloo φύ-

dispiciamus , illud reputantes insuper, nisi Deus sit B atv διασχεπτώµεθα, x&xelvo προσενθυµούμενοι, ὡς

secundum naturam, eed creatus potius et. nobiscum
In ortum eductus , ut illi ebrii somniant ac delirant,
quomodo tandem dilapsus est mundus ab eo, el
disjuncta est creatura? Απ locorum intervallis ac
spatiis? Αι nunquid tricari istud est? Ubi enim aut
quomodo distabit res incorporea, aut qualis eam
locus circumscribet ?* Quippe beatus Joannes testifi-
catus est quod, « In mundo erat, et mundus per ip-
sum factus est, et mundes eum mon cognovit 54. »
An ergo, Herinia, si recte sentimus, non alium inter-
valli et interjecti spatii modum prater hunc esse
concedemus, nempe quod mundus non agmoverit
Creatorem secum perpetuo conversantem ?

B. Quis enim inflcias ire potest?

ΑΔ. Fugitivus ergo fuit mundus cum societatem ejus
vitaverit, Creatorem non agnoscendo creatura superio-
Tem, et relauionem illam spiritualem conversione ad vi-

tium abjecerit. Simul enim Opiticis ineffabili nutu pre-
ducta est hominis natura, et conjunctione cum Spiritu
st condecorata. Inspiravit enim in faciem ejus spiracu-
jum vitse **, cum animal non aliter,opinor, sanctifica-
tienis el familiaritatis cum Deo splendorem perpetuo
Sbiturum esset quam si sancti Spiritus ornaretur
participatione. Quocirca cum factus est homo. Unige-
nitus, vetere.ac primo illo bono destitutam hominis
Batüram inveniens, rursus eam inpristinum statum
reformare est aggreseus, veluti de fonte suse pleni-
tudinis immittens ac dicens : « Accipite Spirium
sanctum *5, » corporeo et exteriore flatu naturam Spi-
ritus utique designans. Renovari ergo ad statum pri-
stinum, idem erit ac initio produci, et illum sepa-
rauonis modum creata natura pertulit, non locorum
intervallis, multum abest, sed repulsa potius a Deo,.
ejusque eonjunctione spiritali deturbata. Unde ad
primum statum recurrit si velit, 899 spiritalem
nacta reformationem, et ad participationem divine
vjus nature per Spiritum vocata. Si ergo Filius ia-
ter creaturas censendus est, ut illi volunt : quonam
demum pacto dilapsa est ab ipso et sejuncta crea-

ο. Matth. Xl, 99. ** Joan. s, 10. "' Gen. n, 7.

Lj

εἰ μὴ sb; χατὰ φύσιν ἐστὶ, πεποίηται δὲ μᾶλλον
xal παρῆχται μιθ᾽ ἡμῶν πρὸς Ὑένεσιν, χατά Τε
«by παρ) ἑχείνοις μεθύοντά τε xal ἑξεστηχότα λόγον,
πῶς ἄρα διώλισθεν ὁ χόσµος αὐτοῦ, καὶ διέστη «b
ποιηθέν», "Apa τοῖς χατὰ τόπον xal μετρητοῖς δια-
στήµασι; Καίτοι πῶς οὐ τερθρεία τοῦτό γε; Ποῦ
γὰρ ἢ πῶς διεστήξει τὸ ἀσώματον, f] ποῖος αὐτὸ πα-
ῥιγράψει τόπος ; Καὶ γοῦν ὁ µαχάριος Ἰωάννης µε-
μαρτύρηχεν, ὅτι « Καὶ ἓν τῷ χόσμῳ ἂν, xal ὁ χόσµος
δι) αὐτοῦ ἐγένετο, χαὶ ὁ χόσµος αὐτὸν οὐχ Éywo. »
*Apa οὖν, ὦ Ἑρμεία, φρονοῦντες ὀρθῶς, τῆς ἆπο-
στασίας τὸν τρόπον, xal τῆς μεταξὺ πεσούσης διακο-
πῆς, οὐχ ἕτερόν τινα παρὰ τοῦτον εἶναι δώσομεν, eb
μὴ ἐγνωχέναι φημὶ τὸν χόσµον τὸν ἀεὶ συνόντα Δη-
αιουργόν ;

B. Ilo; γὰρ οὔ ;

Α. Δραπέτης οὖν Apa 6 χόσµας fjv, τῆς πρὸς
αὐτὸν κοινωνίας ἀποδραμὼν, διά γε τὸ μὴ εἰδέναι τὸν
ὑπὲρ χτίσιν Δημιουργὸν, xal τὴν διὰ τοῦ Πνεύματος
σχέσιν, Ex παρατροπῆς τῆς εἰς τὸ φαῦλον ἀποθαλών.
"Άμα τε γὰρ τοῖς τοῦ τεχνουργοῦντας ἀῤῥήτοις νεὺ-
µασι παρήχθη πρὸς ὕπαρξιν fj ἀνθρώπου φύαις, xal
τῇῃ πρὸς τὸ Πνεῦμα σχέσει κατεχαλλύνετο. Ἐνεφύ-
σησε γὰρ εἰς τὸ πρόσωπον αὐτοῦ πνοὴν ζωῆς, οὐχ
ἑτέρως, οἶμαι, τοῦ ζώου τὸ ἐν ἁγιασμῷ καὶ οἰχειότην
«ἢ πρὸς θεὺν διαφανὲς ἕξοντος ἀεὶ, εἰ μὴ τῇ τοῦ
ἁγίου Πνεύματος χαταχαλλύνοιτο µετουσίᾳ. Τοιγὰρ-
τοι ὅτε γέγονεν ἄνθρωπος ὁ Μονογενὴς, ἐρήμην τοῦ

D πάλαι xal iv ἀρχαῖς ἀγαθοῦ τὴν ἀνθρώπου φύσιν

εὑρὼν, πάλιν αὑτῆν εἰς ἐκεῖνο μεταστοιχειοῦν ἠπεί-
γετο, χαθάπερ ἀπὸ πηγΏης τοῦ ἰδίον πληρώματος
ἑνιείς τε χαὶ λέγων ΄ « Λάδετε Πνεῦμα ἅχιον » τῷ
διὰ capxb; xoi ἐμφανεστέρῳ φυσήµατι, τὴν τοῦ
Πνεύματος φύσιν eU µάλα σχιαγραφῶν. Ἔσται δὴ
οὖν ἐν lau ταῖς ἐν ἀρχῇ πρὸς τὸ εἶναι παράδοσις
[ῖσ. παραδόσεσι], τὸ ἀνακαινίξεσθαι πρὸς τὸ ἅπαρ-
χῆς, Χαὶ τὀν γε τοῦ χεχωρίσθαι τρόπον f) γενητὴ
νενόσηκς φύσις, οὐχὶ τοῖς χατὰ τόπον νοουµένοις δια-
στήµασι, πολλοῦ γε xai δεῖ * ἐξωθουμένη δὲ μᾶλλον
χαὶ διεχπίπτουσα Θεοῦ, xal τῆς πρὸς Yibv σνν;
αφείας τῆς διὰ τοῦ Πνεύματος. Καὶ γοῦν ἀναθεῖ πρὸς

6 Joan. xx, 33.

DE 55. ΤΠΙΝΙΤΑΤΕ DIALOGUS IV.

' 910

τὸ ἐν ἀρχαῖς εἰ βούλοιτο, πνευματιχὴν λαχοῦσα τὴν A tura? Quod enim ejusdem est generis, semper ami-

ἀναμόρφωσιν, xal τῆς θείας αὐτοῦ φύσεως χεχλη-
µένη πρὸς µετουσίαν διὰ τοῦ Πνεύματος. Εἶπερ οὖν
ἔτι xav' ἐχείνους ἓν γενητοῖς ὁ Υἱὸς, κατὰ τίνα 5h
τρόπον ἐξέθορέ τε αὐτοῦ xal διέστη ἡ κτίσις; "Ast
γὰρ φίλον τὸ συγγενὲς, xa οὐκ ἂν ἀπονοσφίζοιτο
ηενητὸν γενητοῦ, χατά ve τὸ εἶναι γενητά. Τὸ γὰρ
ὀθνεῖον dsl πως ἐν τοῖς ἑτερογενέσιν, ἤγουν ἑτεροει-
δέσιν, οὐχ ἐν τοῖς ἕνα χαὶ τὸν αὐτὸν τῆς φύσεως ὅρον
ἀποτεμομένοις ὁρᾶσθα. quet. Πῶς οὖν ἑνοικίζεται
τῇ χτίσει διὰ τοῦ Πνεύματος», τί προστιθεὶς f) δωρού-
μενος, ἢ πρὸς ποῖον ὄψος ἀναχομίζων τὸ νοήτὺν, 1j
τί τὸ ἄμεινον ἐγχαράττων αὑτῇ ; Πῶς δὲ οὐχ ὧν αὖὐ-
τὸς ἐν ἀμείνοσι (πεποίηται γὰρ μεθ) ἡμῶν, ὡς γοῦν

ἐχεῖνοί φασιν), ἑαυτὸν κενῶσαι λέγεται, ἡ ποίας ἂν.

cum est, neque vero creatum distat a ereato, ín
quantum sunt creata. Alienatio enim fere in iig quaa
diversi generís sunt aut speciei cerni solet, non iA
lis qux& unam et eamdem naturz sortita sunt defl-
nitionem. Quomodo ergo creatureinsidet per Spiri-
tum ? quidnam addit aut largitur, aut quam ad sub-
limitatem spiritalem transfert, aut quid ipsi melius
imprimit? Quomodo vero cum ipse nobis non ante-
cellat, (factus enim est nobiscum, ut ipsi certe
aiunt,) seipsum exinanisse dicitur **, aut quali de-
missione opus fuit, ut, seipsum velut e fastigiis illis
creatura superioribus demittens, mundo conjungere-
tur, et mundi pars fieret, nisi supra mundum et
creaturam est?

ἐδεήθη συγχαταθάσεως, ἵνα χαθεὶς ἑαυτὸν ὡς ἐδ ὑγωμάτων τῶν. ὑπὲρ τὴν κτίσιν, χόσμῳφ συναφθῇ xal
κόσμου γένηται µέρος, εἰ μὴ ὑπὲρ κόσμον ἐστὶ χαὶ χτίσιν;

B. ᾽Απορήσειν οἶμαι πρὸς τοῦτο αὐτούς.

A: ᾿Ανθότου δὲ 65 μόνος αὐτὸς ἐλεύθερός τε καὶ
ἐλευθερωτὸς, χαίτηι τῆς ὅλης χτίσεως δοῦλον ὑποτι-
θείσης τῷ θεῷ τὸν αὐχένα ; ἀνούστατοι δὲ xal λελη-
ρηχότες εἴημεν ἂν, ὦ φιλότης, εἰ «bv ἐχ Θεοῦ χατὰ
φύσιν χαὶ τῷ ei xal Πατρὶ συναῖδιον Υἱὸν ἐν φοῖς
χατὰ χάριν θήσομεν. Ποῦ γὰρ ἡμῶν f| motov ἔσται
λοιπὸν τὸ ἀρχέτυπον, εἰ χαθίχοιτο μεθ) ἡμῶν xa 6,
«obo ὃν μεμορφώμεθα, πρὸς τὸ κατὰ θέσιν χαὶ µί-
μησιν;.

Β. Εὐχρινέστατα μὲν ἡμῖν, xal uda σαφῶς, τὸν
περὶ τούτου δοχεῖς διαπ ἱερᾶναι λόγον. Οἶμαι δὲ ἔγωγε
τοὺς διεναντίας, Οὐ γὰρ, ὦ γενναῖοι, φράσαι, ποίηµα
τὸν Υἱὸν, ἱεροὶ μὲν ἄνωθεν ὑμνήχασι λόγοι, Octo; δὲ
καὶ µέγας ὁ τῶν ἀποστόλων ἔγνω χορός; χαίτοι Zo-
λομῶν μέν φησι, τὸ τοῦ Υἱοῦ πρόσωπον ἓν προαγο-
ῥεύσει ζωγραφῶν” « Κύριος ἔχτισέ µε ἀρχὴν ὁδῶν
αὐτοῦ, εἰς ἔργα αὐτοῦ. » "0 γε μὴν τῶν ἄλλων ἔκχρι-
τος Πέτρος ’ « Ασφαλῶς οὖν γινωσκέτω mde οἶχος
Ἱσραῇλ, ὅτι καὶ Κύριον αὐτὸν xat Χριστὸὺν ἐποίησεν
6 8cóg. » Τί δὴ οὖν ἄρα φαῖμεν ἂν, εἰ χαὶ τοιοῖσδε
πάλιν ἡμᾶς ἐκπολιορχοῖεν Aóyotc ;

À. Τί δὲ δὴ ἕτερον, fj ὅπερ ἐστὶν ἀληθὲς εἰπεῖν ' Oi
δὲ ἐχθροὶ ἡμῶν ἀνόητοι; Νοῦς γὰρ σοφίᾳ τῇ ἄνωθεν,
f| lx τοῦ τῶν φώτων καταχεῖται Πατρὸς, οὐ χαταλαμ.-
πόµενος, παχύς τέ ἐστι xal µέλας, xa τὴν ἐχ τῆς
δυσµαθείας ἀχλὺν διεχδραμεῖν οὐχ οἷός τε. Kal uot
δοχεῖ, τὴν οὕτως ἀπηχθημένην καταναρχῆσαι νόσον,
ἀναμέλψαι τε οὕτω πρὸς Osbv τὸν θεσπέσιον Δαδίδ
€ Φώτισον τοὺς ὀφθαλμούς µου, µή ποτε ὑπνώσω εἰς
θάνατον. » "Aye δὴ οὖν, γοργῷ τε χαὶ ἀνανήφοντι vip,
τὴν τῶν προχειµένων ἐχθασανίζοντες γνῶσιν, καὶ
χαθάπερ αἱ κυνῶν εὗρινοί τε xal χαλαὶ, τὴν ἄοπτον
ἔτι xal τοῖς πολλοί οὐχ ἁλώσιμον ἰχνηλατῶμεν
ἀλήθειαν. Ἐχτίσθαι μὲν γὰρ ἑαυτὸν ὁμολογουμένως
εἴρηχεν ὁ Υὸς, οὐ μὴν ἀναιντίως τούτό γε ἔφη πα:
θεῖν, πρὸς ἔργα δὲ μᾶλλον αὐτοῦ, xal ἀρχὴν ὁδῶν
αὐτοῦ, δηλον δὲ ὅτι τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρός. Οὐχοῦν ἡ
Ἆείσις ἓν τούτοις χατασηµήνειεν ἂν, οὗ τὴν ἐξ οὐχ
ὄντων ποθὲν, ἀλλὰ τὴν τοῦ ὄντος τε xal ὑφεστηχό-

** Philipp. i, 7. ** Prov. viu, 32,

** Aet. in, 56.

p B. Hzsuros illos ad hoc opinor.

A. Eccur autem solus ipseliber est ac liberator,
cum universa creatura servile collum Deo subtnit-
tat? Stultissimi autem ac deliri fuerimus, amice,
si Filium qui ex Deo est secundum naturam, et
Patri cozternus, in eorum ordine ponamus qui fllit
sunt secundum gratiam. Ubi enim nostrum aut quale
erit tandem archetypum, si et ipse ad quem for-
mati sumas demittat se nobiscum ad illud quod est
ex adoptione et imitatione?

B. Clarissime quidem nobis ac valde perspicue
de ea re sermonem fecisse videris. Arbitror autem
adversarios dicturos : Numquid facturam Filium sa-
cra eloquia olim cecinerunt, divinus autem et mas
gnus apostolorum chorus agnovit? Nam Salomon qui-

C dem ait Filii personam vatleinando — depingens :

« Dominus condidit me initium viarum suarum in
opera sua *?, » Petrus autem inter czteros exi-
mius : « Certissime sciat ergo omnis doinos Israel,
quia et Dominum eum et Christum fecit Deus 5.)
Quid ergo respondebimus, si nos ejuscemodi dictis
rursus oppugnéni?

À. Quid, precor, aliud, quam quod dictu verum
est : lnimici autem nostri stulti? Mens enim snperna
sapientía quse promanat a. Patre luminum non il-
lustrata, obscura est ac nigra, nec ignorantiz cali-
ginem potis est effugere. Quem morbum adeo infe-
stum a se excussisse atque ad Deum ita cecinisse
videtur divinus David : « lllumins $344 oculos

p "eos, ne unquam obdormiam in mortem **. » Áge-

dum ergo nos acri et sobria mente rerum proposi-
tarum notitiam inquirentes, Instar canum quibus
odora vis est, incognitam adbuc et multis non com-
prehensam veritatem índagemus. Se enim creatum"
esse manifeste przdicat Filius; non tamen sine causa
id sibi evenisse ait, sed ad opera ejus, et initium
viarum ejus, nimirum Dei ac Patris, Quocirca crea-
re, ibi significat, non utique ea qua non sunt pro«
ducere ex nihilo, sed eum qui est ac subsistit ad
talia facienda perducere : quemadmodum nempe

5 Psal. xi, 4.

51 :

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

textorem aut fabrum ferrarium stantes aut otíoso8 Α τος ἐπὶ τοιοῖσδέ τισι τοῖς πραχθησοµένοις παραγω-

exactor operum nutu ea facere cogit quz utrique
incumbunt ex arte, neque tamen cuiquam in mentem
venerit illum eos ad esse educere. Si ergo nullo
alio prorsus addito Filius diceret, « Dominus crea-
vit me, » non valde improbabile esse id quod pre-
dicant suspicari liceret. Cum autem non simpliciter
nec citra additionem creatum se dicat, sed in opera
οἱ initium viarum, quidni.pretermisso absurdo id
quod rectum est arripiunt, inducentes in. animum
scriptum esse de Ώ6ο:-ε Et factusest mihi Dominus
in refugium **? » Enimvero nunquid concedes crea-
tum esse Deum, si.cuiquam dicatur factus esse refu-
gium? .

B. Nullo modo.

A. Quid igitur, obsecro, mentem versatilem ac
priefractam habent, et variis imposturis veluti qua-
dam armatura instructi perversi illi mentem-concu-
tiunt, cum ad veritatem dirigere imprimis debeant
eliam illud quod non valde convenienter Deo dic-
tum videtur propter humanitatem Filíi et eam quam
babet nobiscum similitudinem? Alioqui, cum crea-
tum se ait (nam illud quoque dicendum reor), addit

quoque se esse genitum. « Ante omnes colles enim.,

gignit me **, » inquit. &ut ergo generationem pro-
prerea quod creatum se dicit, tollemus, aut creatione

qhv, χαθάπερ ἀμέλει xal τὸν ὑφαντὴν, Ίγουν σιδη-
pta τυχὸν, ἔξω τοῦ τι δρᾷν ἑστῶτάς τε χαὶ νοουµέ-
νους, ἡ τοῦ πρὸς ἔργα διανιστάντος θέλησις, ἐνεργὸν
μὲν ποιεῖ γενέσθαι πρὸς ὅπερ ἂν ἑχάτερος ἐπιτηδείως
ἔχοι, ὑπονοηθείη δ᾽ àv οὐδαμῶς καὶ πρὸς τὸ εἶναι
παρενεγχεῖν. Εἴπερ οὖν ἐπενηνεγμένου τὸ παράπαν
οὐδενὸς, τὸ, « Κύριος ἔχτισέ µε, » φησὶν ὁ Υἱὸς, οὐχ
ἀπίθανον χομιδῇ, τό γε Ίχον εἰς ὑποψίαν, ἣν ἂν αὐ-
τοῖς τὸ θρυλλούμενον. Ἐπειδὴ δὲ οὐχ ἁπλὼῶς οὐδὲ
ἀσυμπλόχως ἑκτίσθαι φησὶν, ἀλλ᾽ εἰς ἔργα xaX ἀρχὴν
ὁδῶν ' «l μὴ παρέντες τὸ ἀχαλλὲς, αἱροῦνται «b
ἄμεινον, ἑννοοῦντες ὅτι γέγραπται περὶ θεοῦ” « Kal

p ἐγένετό µοι Κύριος εἰς χαταφυγἠν ; » Δοίης ἂν οὖν

ἄρα γενητὸν εἶναι σὺν Θεὸν, εἰ xal. «p διαφηµίζοιτο
γενέσθαι χαταφυγἡ;

B. 0ὐδ' ὁπωστιοῦν.

A. Τί οὖν, εἰπέ pot, µαθόντες, ἑτεροχλινῆ xax δυσ-
ἠνιον ἔχουσι τὸν νοῦν, xaX πολυπλόχοις φεναχισμοῖς
olovel τινι παντευχίᾳ χρώμενοι, κατακρούουσιν οἱ δι-
εστραµµένοι, χαίτοι δέον ἁπορθοῦν εἰς ἀλήθειαν εὖ µάλα
φιλεῖν xal τὸ μὴ σφόδρα θεοπρεπῶς εἰρῆσθαι δοχοῦν.
διὰ τὸ ἀνθρώπινον χαὶ τὴν πρὸς ἡμᾶς ὁμοίωσιν τοῦ
Υἱοῦ; ΄Άλλως τε’ φάναι γὰρ δὴ οἶμα. χἀχεῖνο πρέ-
πειν. ὡς ἑχτίσθαι λέγων, προστέθειχεν ὅτι xol ve-
γέννηται. « Πρὸ γάρ τοι βουνῶν ἁπάντων γεννᾷ pe, »
φησίν. "H τοίνυν τὴν γέννησιν διὰ τὸ ἑχτίσθαι λέγειν
ἀναιρήσομεν, Ἡ «à. ἐχτίσθαι µεθέντες, γεγεννῆσθαι

praetermissa, genitum esse fatebimur. Opponunt C δώσομεν. ᾽Αντεξάγουσι γὰρ ἀλλήλαιν αἱ λέξεις τὰ

enim sibi invicem hz: dictiones suos significatus, sed
ip utrisque veritatem habet oratio. Itaque idem ge-
nitus quidem est ex Patre ut Deus, rursus autem
creatus est secundum carnem. Quod ut credamus
sermo nos divinus adigit. « Ecce enim, inquit, Virgo
in utero babebit, et pariet fllium, et vocabunt no-
men ejus Eiumanuel, quod $35 est interpretatum.
Nobiscum Deus **. » Quomodo enim nobiscum erit
Verbum, cum sit Deus? .Àn propinquitate et habitu-
dine locali, ac lege corporum? At quomodo non il-
lud sit perabsurdum ? Quando igitur. nostram for-
mam assumpsit et servitutis vilitatem, et. uobiscum
sese demisit inter creaturas illeincreatus, tunc fa-
ctusegt nobiscum, quamvis tanto sublimior atque
elatior, quanta censetur esse natura divinilatis ad
creaturam et facturam comparata. Quocirca divinug
quoque David infinito quodam et incomparabili emi-
nentiz genere supra nos elatum, et ineffabili gloria
praeditum, vocabat ad nostri similitudinem capien-
dam Unigenitum illum qui ex Deo prodiit, psallens
ac dicens: « Utquid, Domine, recessisti a longe,
despicii in opportunitatibus, in tribulationibus **? »
Nam qui naturz lege disjunctus est, et proprietatem
ac przcellentiam caeteris omnibus dissimiJjem et in-
accessam soriitug est, is nobiscum factus est, cum
voluntariam propter nos subiit inanitionem. Sin
autem ita non esse dicent, nihil deinceps vetabit,
opinor, quominus constanter asseramus Scripturam

δι’ ἀμφοῖν δηλούµενα, ἀλλ᾽ ἔχει τὸ ἀφευδὲς bv ἀμφοῖν
ὁ λόγος. ὐκοῦν ὁ αὐτὸς γεγέννηται μὲν ἐχ Πατρὸς
ὡς θεὸς, ἔχτισται δὲ a0 χατὰ τὴν σάρχα. Καὶ ἄνα-
πείθει “πρὸς τοῦτο λόγος ἡμᾶς ἱερός' « Ἰδοὺ γὰρ,
φησὶν, ἡ Παρθένος ἐν γαστρὶ ἕξει, καὶ τέξεται υἱὸν,
καὶ καλέσουσι τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἐμμανουὴλ, ὅ ἐστι
μεθερμηνευόµενον, Μεθ' ἡμῶν ὁ θεός. » Ile γὰρ
ἂν γένοιτο μεθ) ἡμῶν, θεὺς iv, ὁ Λόγος; Mov ἐγ-
γύτητί τε xal σχέσει τῇ χατὰ τόπον, xaX vópap σω-
µάτων; Εἶτα πῶς τοῦτο οὐχ ἀπηχές ; Οὐχοῦν, ὅτε
τὴν πρὸς ἡμᾶς εἰσδέδεχται συµµορφίαν, καὶ τὸ τῆς
δουλείας σμικροπρεπὲς, χαὶ χαθίχετο μεθ) ἡμῶν ἐν
γενητοῖς ὁ ἀγένητος, τότε γέγονε μεθ) ἡμῶν, xalcot
τοσοῦτον ἀνεστηκώς τε καὶ ὑπερχείμενος, ὅσον ἂν
νοοῖτο θεότητος φύσις πρὸς χτίσµα καὶ ποίημα.
Τοιγάρτοι xat ὁ θεσπέσιος Δαθὶδ, ἀμετρήτοις tol
xal ἀσυγκρίτοις ὑπεροχαῖς τὸν xa0' ἡμᾶς ἡρμένον
χαὶ ἓν ἀῤῥήτοις ὄντα ταῖς δόξαις, ἐχάλει πρὸς σνµµορ-
φίαν τὴν πρὸς ἡμᾶς τὸν Ex Θεοῦ πεφηνότα Μονο-
γενῆ, Ψάλλων τε xat λέγων" « Ἵνα τί, Κύριε, àg-
έστηχας µαχρόθεν, ὑπερορᾷς ἐν εὐχαιρίαις, tv θλί-
Ψεσιν; » 'O γάρτοι φύσεως νόµῳ διεστηκὠὼς, καὶ τοῖς
ἄλλοις ἅπασιν ἀσυμφυᾶ xal ἀνέμδατον ἀποτεμόμενος
ἰδιότητα καὶ ὑπεροχὴν, Υέγονε μεθ) ἡμῶν, ὅτε τὴν
ἐχούσιον δι’ ἡμᾶς ὑπέστη κχένωσιν. El δὲ μὴ οὕτως
ἔχειν ἐροῦσι, τὸ ἀπεῖργον ἔτι, καθάπερ ἐγώῷμαι, παν-
τελῶς οὐδὲν, ἀνυποστόλως εἰπεῖν, ὡς ἑῤῥαφψφδηχε
µάτην ὁ θεῖος ἡμῖν Ev γε τουτῳφὶ λόγος, μεθ) ἡμῶν

** Psal, xcu, 24, ** Prov. vin, 35. ἳ ]sa. vri, xiv, ** ΡεαΙ, ix, 22 (sec. Hebr. x, 4.)

915

DE SS. TRINITATE DIALOGUS IV.

οι

γεγενῆσθαι λέγων τὸν Υἱὸν, ὅτε γέγονεν ἄνθρωπος. A sacram futiles nobis nugas hic obtrusisse, dicendo

Πότε γὰρ fjv οὐ pa0' ἡμῶν, εἴπερ ἐστὶ γενητός:

B. ES λέχεις.

Α. Ei δὲ δὴ xal λέγοιτο Χριστὸς γενέσθαι xa Kü-
ριος, ἑννοῆσεις ὅτι χεχένωχεν ἑαντὸν, µέτρον ὑπο-
δὺς τὸ δουλοπρεπὲς διὰ τὴν πρὸς ἡμᾶς ὁμοίωσιν.
Kai fv, οἶμαί που, σοφόν τε xal ἀναγχαῖον, οὐχὶ
τοῖς καθ) ἡμᾶς, οὐδὲ τῇ τῆς σαρχὸς ἁδοξίᾳ τὴν θείαν
ἡττᾶσθαι φύσιν, ἀναπότριπτον ἔχουσαν τῆς δουλείας
τὸ χατηγόρηµα, χαὶ τὴν εἰσποίητον ἁδοξίαν, ἀλλά τὸ
ix τῆς δουλείας σμικροπρεπὲς τῇ τῆς θεότητος δόξῃ
παραχωρεϊν. Οὐκοῦν ἐπείπερ Ev δούλοις χεχρηµάτιχε
δ ἡμᾶς, ἀνεφοίτησε δὲ αὗ εἰς τὴν ἑνοῦσαν αὐτῷ καὶ
ἀναπόθλητον χυριότητα, xal φύσεως νόµοις ἔρηρει-
σµένην, Κύριος χεχλῆσθαι λέγεται, καὶ μεθ) ἡμῶν
γενέσθαι διὰ τὸ ἀνθρώπινον. El δὲ 55 μέλλοιμεν, τῆς
ἀληθοῦς θεωρίας Ἠφειδηχότες, ἐπιπλέχειν τῷ Λόγῳ
πάντα τὰ σαρχὺς, ἤτοι διὰ τὴν σάρχα, πεπραγμένα
χαὶ εἱρημένα, δυσσεθἠσοµεν οὗ μετρίως. Γέγονε γὰρ
ὑπὸ vópoy* xal μὴν ὁρατός τε xal ἁπτὸς, xol βραχύ
τι παρ) ἀγγέλους, « xal ἐν τοῖς ἀνόμοις ἑλογίσθη,
xai ὡς πρόδατον ἐπὶ σφαγὴν Ίχθη, » καὶ τὸν οὕτως
οἰχτρὸν ὑπέστη θάνατον. Αναθετέον οὖν ἄρα τῇ τοῦ
Λόγου φύσει, xat εἰ δίχα νοοῖτο σαρχὸς, xaX ἐν τού-
cot, εἶναι τυχὸν τοῖς ὧδε χθαµαλωτάτοις καὶ πολὺ
νοσοῦσι τὸ δυσχλεές. Καὶ τί «b ἐντεῦθεν; ᾽Απώλισθεν
ó ἀγαπητὸς καὶ σύν-δρος τῷ Πατρὶ, παντὸς, οἶμαι,
λοιπὸν τοῦ πρὸς δόξαν αὐτὸν ἀνέχοντος τὴν θεοπρεπῇ,
μᾶλλον δὲ κἂν γοῦν Ey ἴσῳ τιθέντος τοῖς ἁγίοις ἀγ-
γέλοις. ᾽Ανθότου δὴ οὖν, ὁ μὲν τοῖς θείοις ἐναγλαῖ-
ζεται θάΧοις, xat συνεδρεύει τῷ Πατρὶ, οἱ δὲ παρ-
εστᾶσιν Ev χύχλῳ, τὸ τῆς ὑπ' αὐτῷ δουλείας οὐχ ἁτι-
µάκοντες µέτρον; xal ὁ μὲν ἔστι τε xal λέγεται
Κύριος Σαθαφθ, ol δὲ ταῖς εἰς χυριότητα χαταγε-
ῥαίρουσιν εὐφημίαις, πλήρη τε εἶναί φασι τὸν οὖρα-
νὸν χαὶ τὴν γῆν «nc δόξης αὐτοῦ ; "Ap' οὖν οὐχὶ τὸ

nobiscum factum esse Filium, cum liomo factus est;
Quando enim erat non nobiscum, siquidem facetus est?

B. Recte ais.,

Α. Ri vero dicatur quoque Christus esse ac Domi-
nus, cogitabis ipsum se exinanisse, conditione servili
suscepta propter nostri similitudinem. Et consul-
tum 80 necessarium erat,opinor, non nostra condi-
tione, neque carnis obscuritate divinam superari
naturam, servitutis indelebili nota et adventitia igno»
bilitate affectam, sed humilitatem servitutis divini-
tatis glorie concedere. Itaque cum inter servos sit
propter nos reputatus, rursus autem ad eam qua
ipsi inest,ac deleri nequit dominationem, quoque
nature legibus firmata est, redierit, Dominus vocatus
esse dicitur, et nobiscum factus esse propter huma-
nitatem.(Quod si vera doctrina rejecta Verbo ascribere
velimus omnia quz sunt carnis, aut propter carnem
dicta factaque, non mediocri scelere nos obstringe-
mus. Sub lege enim fuit, visibile item atque palpa-
bilg, et paulo minus angelis *', et cum iniquis de-
putatum est **, et tanquam ovis ad occisionem du-
ctum est, mortemque miserandam sustinuit **. Trí-
buenda sunt igitur Verbi nature, quamvis carnis
expers intelligatur, etiam ista vilissima $939 et
multa cum ignominia conjuncta. Quid tum inde f
Excidet nimirum dilectus, et ille Patris assessor,
omni re tandem qux ad divinam gloriam ipsum effe-
rat, imo vero quas vel ipsum sanctis angelis similem
faciat. Cur ergo hic divinis sedibus honoratur, δὲ
Patri assidet, illi vero circumstant, non. dedignati
conditionem servitutis ? Et hic quidem est ae dieitur
Dominus Sabaoth : illi autem ipsum ut Dominum pro»
sequuntur laudibus, et plenum esse aiunt ccelum e&t
terram gloria ejus*. Nunquid igitur eum quem lanto»
pere suspiciunt angeli, summa gloria prsediti, factum
esse dicere, vanz et inepte mentis morbus est?

πεποιῆσθαι λέγειν τὸν ὧδε τεθαυμασμένον xal πρὸς τῶν ἑχόντων λῆξιν εὐχλείας, τῆς ἀνωτάτω ψυχρᾶς καὶ

ἑώλου νόσηµα φρενός;

B. Παντάπασι μὲν οὖν. τὰμὰ γὰρ bv τούτοις.
Φασὶ δ᾽ οὖν ὅμως, εἰς ἔργα τοῦ Πατρὸς προδεθλῆη-
σθαι τὸν Υἱὸν, οὐχὶ µόνον ὅτε τὴν καθ) ἡμᾶς ὑπέδυ
μορφὴν, ἀλλ᾽ ἐξ οὗ xal πἐφηνεν, ἵνα δι αὐτοῦ τὰ
πάντα ἑργάσαιτο, χαθάπερ ὀργανικήν τινα τὴν ὑπ-
ουργίαν ἐν τοῖς χτίσμασι thv παρ ἑαυτοῦ χίνησιν
συνεισφέροντος.

Δ. Βαδαὶ τῆς οὕτω δεινῆς xal ἀχράτου 0ρασυστο-
plac! Ποίων γὰρ ἂν ἔτι φείσαιντο λόγων, ol xat αὖ-
τοῦ χαταχέοντες τοῦ θεοῦ χαὶ Πατρὸς τὸ εἰχαιουργὸν,
καὶ τὸ, ἥχιστα διαρχη πρὸς πᾶν ὁτιοῦν διακεχτῆσθαι
δύγαµιν νὴν δημιουργὸν, ἀλλ᾽ ὁμοῦ μὲν τοῦ πρέπον-
τος ἁμαρτεῖν, τητᾶσθαι δὲ οὕτω xal εὐσθενείας τῆς
ἀνωτάτω";

B. Πῶς;

A. Ἡ οὐκ ἐννοεῖς xal πρό γε τῶν ἄλλων ἐχεῖνο,
ὣς εἴπερ ἣν ἄμεινον ταῖς ἑαυτοῦ χινῄσεσιν ὀργανιχὴν

B. lta prorsus : mea quippe sic fert ratto. Verum.
tamenaiunt in opera Patris designatum — fuisse Ft-
lium, non solum cum nostram formam subiit, sed ex
quo etiam effulsit, ut per eum motionema seipso veluti

D ministerium quoddam instrumentale in creatnris

conferentem, omnia perficeret.

A. Pape, quam nefaria ac petulans audacia.
Quibus enim deinceps parcent sermonibus, qui con»
tra Deum ipsum ac Patrem effutire etiam audent
ineptias, ipsum vanum esse opificem, nec sufficien-
tem ad quidvis perficiendum creatricem vim obtinere
dicentes : sed simul quidem a decoro aberrare, atque
ita privari quoque suprema virtute ?:

B. Quo pacto ?

A. Annon illud in primis cogitas, quod si satius erat
opificem Deum ac Patrem ad suas motiones instru-

ο) Hebr. ü, 7. ** sa, Liu, 12; Luc. xxu, 97, ** 15a. 111, 7; Act, viu, 59. * Isa. vi, 3.

915

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

mentale ministerium semper adhibere, atque ita a A ὑπουργίαν ἀεὶ συνεισάγοντα, δημισυργὸν ὀρᾶσθαι τὸν

nalura comparatum esse, et hoc pacto qua velit
perücere, aut certe culpam non effugere si aliter
ad operandum accedat, non potest non injuriam
facere Filio, cum eum non ope instrumenti
et mediatione alterius ad esse producit, sed
nudum ei ac solum suz virtutis ministerium imper-
tit? Et alie quidem creature, quas Filii gloria
minores esse aiunt, przstantissimum et excellentis-
simum creaüionis modum sortite sunt : hic autera
licet tam przecellentibus przrrogativis ornatus, vilio-
rem et ignobiliorem. Sed przstabat forsan, dicent
aliqui, ab ipso fleri opifice, idque sortitus est Filius.
Δι quid, quzso, adegit tam sublimem illam et omni
sdmiratione $97 majorem Patris voluntatem, ut
praestantiorem modum deteriori non prztulerit in
creando, sed ab eo quod maxime conveniebat sic
aberrarit, dum sine causa negligentem se praebuit
in perficiendis qua oportebat ?

B. Immediate igitur oportebat, inquiunt, ad cre-
andas res aggredi universi Patrem? *

Α. Quidni, amice? Instrumentalem vero, quzso
te, et ministeriale subsidium suscipere ipsine me-
Mus erat? Nam absurdarum rationum multa iade
nobis turba orietar ac prodibit. Quid enim opus sit
adjutore Deo ac Patri, instrumenti vero ac media-
toris ecquis usus, non video. Nam si revera neces-
sarium sibi novit eoncreatoris concursum, et in eam

θεὺν xai Πατέρα, πεφνκέναι τε οὕτως,. καὶ & ἂν
βούλοιτο χατορθοῦν, Ίγουν τὴν Ex φόγου μὴ διαδρᾶ-
ναι γραφὴν, εἴπερ ἴοι πρὸς ἔργα καθ) ἕτερού τρόπον’
πῶς οὐκ Ἠδίχηχε τὸν Yibv, οὐχ ἓν ὀργάνῳ καὶ µεσι-
τείᾳ τινὸς ἑτέρου παρακοµίζων εἰς ὕπαρξιν, dv
δὲ αὐτῷ καὶ µόνην τῆς ἑαυτοῦ δυνάµεως τὴν αὑτουρ-
iav δωρούμενος; Καὶ τὰ μὲν ἕτερα τῶν κτισμάτων,
& xai τῆς Yloo δόξης ἠττᾶσθαί φασι, τὺν ἄριστόν τε
xal προῦχοντα τοῦ παρῆΏχθαι πρὸς ὕπαρβιν διεχλη-
ρώσατο τρόπον ὁ δὲ, χαίπερ τοῖς οὕτω ὑπερχειμένοις
πλεονεκτήµασιν ἐχτετιμημένος, τὸν αἰσχίω τε xal
ἐν δευτέροις. Ἁλλ' fy δήπου τυχὸν, ἐροῦσί τινες,
ἀμείνων fj αὐτουργία, xaX ταύτης ἔλαχεν ὁ Υἱός. Εἶτα
τί τὸ ἀναπεῖθον, ἁποκρινάσθων ἐχεῖνοι, τὴν ὑπερτά-
την οὕτω xai ὑπὲρ θαῦμα βουλὴν τοῦ Πατρὸς, μὴ
οὐχὶ τὸν ἁμείνω τοῦ χείρονος ἀνθελέσθαι τρόπον Év
Yt τῷ χρῆναι δημιουργεῖν, ἀφαμαρτεῖν δὲ οὕτω τοῦ
λίαν πρεπωδεστάτου, παραλόγως χατωχνηχότα πρὸς
τὸ δεῖν ἑλέσθαι περαίνειν ἃ χρῆν;

B. "Αμεσον οὖν ἔδει, qnot, τοῖς χτίσµασιν ἑκαφεί-
ναι τὴν ἐνέργειαν τὸν τῶν ὅλων Πατέρα;

À. Τί μὴν, ὦ ἑταῖρε, Ὀργανιχὴν δὲ, εἰπέ uo,
xai ὑπουργιχὴν τὴν ἐπιχουρίαν εἰσδέχεσθαι λῷον ἣν
αὐτῷ ; Καΐτοι τῶν ἑκτόπων ἐννοιῶν πάµπολυς ἡμῖν
ἐντεῦθεν ἀνατελεῖ καὶ ἀναφανεῖται δημος. Τίς γὰρ ἂν
Τένοιτο τοῦ συνεργαζοµένου χρεία τῷ θεῷ καὶ Ha-
"4, ὀργάνου δὲ xal µεσίτου τίς ἡ ὄνησις, οὔχ ὁρῶ.
Ki μὲν γὰρ ἀληθῶς ἀναγχαίαν οἶδεν ἑαυτῷ τοῦ συγ-

rem utiliter adhibuit eum qui Filius appellatur, et C χτίζοντος τὴν συνεισδρομὴν, καὶ χρειωδῶς παρεχόµι-

tamen inter creaturas, ut illi volunt, censetur, quo-
yaodo vim perfectam habebit ad creasdum, cum
per instramentum et vix in se colligat perfectam fa-
ewltatem ejus faciendi ad quod natura comparatus
esse dicitur, ne quid preterea blasphemum dicam?
Pienitudo enim divinitatis visa est demum res creata,
et ministerii loco assumpta creatricis virtutis Patris
utilissimum subsidium. Àt quomodo, precor te, cre-
ando immediate Filio suffecit, siquidem est creatus,
tametsi longe et incomparabiliter przcellenti? His
enim honoribus adeo fallacibus ipsum astute deli-
niunt, pudore, opinor, fcedissims blasphemiz. Qui
autein nullius auxilio adhibito et solus rei tam prze-
cellenti ac supereminenti suffecit, quomodo in con-
dendis inferioribus elanguit adjulore destitutus?
Numquid lugendi sunt ii qui hzc vel cogitare solum
non verentur?

B. Quidni? sed amplius quiddam audias. Parum
enim esse aiunt Deo ac Patri quod ipse omnia per
se creet.

À. Apagesis cum ista blasphemia, o homo. Recte
autem dixeris, animo quam longissime ab istius-
modi crimine remoto : « Domine, pope custodiam
ori meo, et ostium circumstantiz circa labia mea.
Ne declines cor meum in verba malitis, ad qug-
rendas excusaliones in peccaus, cum hominibus

σεν Év. γε τουτῳῖ τὸν ἐπίχλην Υἱὸν, τελοὔντά γε μὴν
χατ᾽ αὐτοὺς àv χτίσµασι' πῶς ἂν ἔχοι τὸ τελείως εὖ-
σθενὲς, Ev γε τῷ εἶναι δημιουργὸς, δι’ ὀργάνου xol
μόλις συλλέγων Ev ἑαυτῷ τὸ ἀπηρτίσθαι τελείως πρὸς
ὃ πεφυχέναι λέγεται; καὶ τὸ ἔτι δύσφημον, οὐχ ἐρῶ.
Πλήρωμα γὰρ θεότητος πέφηνεν Ίδη τὸ γενητὸν,
xai τὸ Ey τάξει παραληφθὲν τῇ ὑπουργιχῆ, τῆς δη-
μιουργικῆς δυνάμεως τοῦ Πατρὸς ἐπικούρημα χρειω-
δέστατον. Βἶτα πῶς, εἰπέ got, μεσολαθοῦντος οὐδενὸς,
ἑξήρχεσεν ἂν εἰς «hv Υἱοῦ ποίησιν, εἴπερ ἐστὶ γενη-
τὸς, χαίτοι µειζόνως τε xal ἀσυγχρίτως ὑπερχειμέ-
vov ; Τιμαῖς γὰρ αὐτὸν ταῖς οὕτως ἁπατηλαϊῖς xat&-
γοητεύειν ὑποκρίνονται, τὸ τῆς δυσφηµίας ἀκαλλὲς
χατερυθριῶντες, οἶμαί που. Ὁ δὲ δὴ πρὺς τὸ οὕτως
ὑπερφερές τε xal ὑπερθρῶσχον ἀνεπιχούρητός τε xal
μόνος ἀρχέσας, πῶς ἂν ἠτόνησεν εἰς τὴν τῶν ύποθε-
θηχότων ὑπόστασιν τὸγ συνεργάτην οὐκ ἔχων; "Ap"
οὖν οὐχ) χατοιµώζειν ἄξιον, τοὺς, of γε ταντὶ xal
διανοεῖσθαι µόνον οὗ καταπεφρἰκασιν;

B. Πῶς γὰρ o0; ἀλλ ἀχούοις ἂν ἔτι. Μικρὸν γὰρ
εἶναί φασι τῷ θεῷ xa Πατρὶ τὸ ἐφ᾽ ἅπασιν αὐτουρ-
γιχόν.

Α. "Απαγε τῆς δυσφηµίας, ἄνθρωπε ! Λέἐγοις ὃ᾽
ἂν εἰχότως, ὡς ἁπωτάτω τιθεὶς τῆς ἐπὶ τούτοις αἰτίας
τὴν σεαυτοῦ ψυχήν ’ «θοῦ, Κύριε, φυλαχὴν τῷ στό-
µατί µου, χαὶ θύραν περιυχῆς περὶ τὰ χείλη µου"
ph ἐχκλίνης τὴν χαρδἰαν µου εἰς λόγους πονηρίας,
τοῦ προφασίξεσθαι προφάσεις ἐν ἁβαρτίαις, σὺν

917

DE SS. TRINITATE DIALOGUS IV.

ἀνθρώποις ἑργαζομένοις τὴν ἀνομίαν.» ᾿γάρ ται A operantibus iniquitatem *. » Qui enim psrum esse

σμικρὸν εἶναι λέγων τῷ Θεῷ xol Πατρὶ τὸ ἐφ᾽
ἅπασιν αὐτουρχιχὸν, τύφου χαὶ ἁλαζονείας αὐτὸν οὐχ
ἀπηλλάχθαι φηαὶ, ξυνωρίδα δὲ ταύτην αὐτῷ τῶν
ὅτι µάλιστα βδελυρῶν xal ἁἀπηχθημένων ἀναθήαει
παθῶν. Εἴη 6 ἂν καὶ ἑτέρως ἁμαθῆς, ἀλλ᾽ οὐδὲ ὅποι

πρόεισιν ὁ λόγος ἐννοῶν. Βουλοίμην δ᾽ ἂν ἔγωχε δια-
πυθέσθαι σου.

B. Τὸ τί 61;

Α. 00 γὰρ γενητὺν εἶναί φασι «bv Υἱόν :

B. Nat, ἀλλά τί μήν;

A. Εἴπερ οὖν ὀρῷτο πρὸς ἡμῶν, κατά γε «b ἐγχω-
ροῦν, ὅ tl ποτέ ἐστιν fj τῶν ὅλων κατάρχουσα quate,
οὐ σμιχρὺν ὀψόμεθα πᾶν αὐτῇ γεγητὀν;

B. Σμικρὸν ὁμολογουμένως.

A. Εἶτα τὸν μὲν Υἱὸν, Ἠξίου µόνον τε xal µόνως
δημιουργεῖν. χατερυθριάσας δὲ ὥσπερ τὸ χρῆμα,
µέτεισιν εὐθὺς, xal ταῖς ἑτέρου δίδωσιν ἑνεργείαις τὸ
χαλεῖν εἰς Όπαρξιν τὰ οὐχ ὄντα ποτέ; Καΐτοι δόξης
τε χαὶ εὐφημίας ἡ παγκάλη τε xat παναρίστη μοῖρα,
τὸ δημιουργεῖν δύνασθαι τῷ θεῷ, ὅτε xal διὰ τούτου,
τίς τε xal ὅσος ἐστὶ, πρὸς ἡμῶν γινώσκχεται. ε« Απὺ
γὰρ μεγέθους καὶ χαλλονῆς χτισµάτων, ἀναλόγως ὁ
γενεσιουργὸς αὐτῶν θεωρεῖται, » χατὰ τὸ γεγραμμµέ-
voy. El δὲ δι ὧν γινώσχεται, σμικρὰ λογιεῖται xat
χατεῤῥιμμένα ταντὶ, τὴν ἰδίαν αὐτὸς αἰσχυνεῖται
φύσιν, ἀχαλλέστατά που, χατὰ τὸ εἰχὸς, ἔχουσαν εἰ-
δώς. Καΐτοι λίαν εὐχλεὲς παντὶ μὲν ἀνθρώπῳ, παντὶ
δὲ ἀγγέλῳ, τὰ δι) ὧν ἑχάτερον ὁρᾶσθαι πέφυχε τοῦθ',
ὅπερ ἐστὶ, διαχεχτῆσθαι τελείως, xal οὐδὲν ἂν οἷς
ἔλαχεν ἑπερυθριάσῃ ποτὲ, τὸ, τί χατὰ φύσιν ἐστὶν,
εἴπερ ἑἐθέλοι γινώσχεσθαι. Ανθότου δὲ οὖν ἐπαισχυ-
νεῖται λοιπὸν, οἷς ἂν ἔχοι θεὺς, 3 μῶμον ἠγήσαιτο
τὰ δι ὧν ἂν νοοῖτο θεός; El δὲ δη σμικρὸν αὐτῷ,
xai λόγου τοῦ μηδενὸς ἄξιον, τὸ ποιῆσαι τὰ Σεραφὶμ,
xai παραγαγεῖν ἀγγέλους, τῆς ἰδίας φύσεως άναµε-
τροῦντι τὸ μέγεθος xal τὴν ἑχπρεπεστάτην ὑπερ-
oyfjv* ἄρ' οὐχὶ xatà τὸν ἴσον τρόπον, σμικρὸν ἂν
εἴη τὸ πρὸς αὐτῶν προσχυνεῖσθαί τε xal δοξολογεῖ-
σθαι θέλειν; Ὃν γὰρ οὐχ εἶναι δημιουργὸς ἀξιοῖ,
πῶς ἂν ἕλοιτο νοεῖσθαι θεός; Ἐφίεται δὲ ἀνθότου
τῆς πρὸς ἡμῶν τιμῆς χαὶ λατρείας, εἰ μηδὲ παράχειν
ἡμᾶς εἰς γένεσιν ἀξιοῖ; Πῶς 8' ἂν οὐχὶ τὴν ἰδίαν
αὐτὸς κατασίνοιτο δόξαν, εἰ σμικρὺν ἡγήσαιτο τὸ, δι᾽
ὃ δοξάζεται ;

. B. Πῶς δὴ οὖν ἄρα, φασὶν, ἔχτισεν ὁ Πατὴρ τὰ D

πάντα δι Υἱοῦ; .

A. Ὡς διὰ Λόγου, xal σοφίας, xaX τῆς ἑνούσης
ἰσχύος αὐτῷ. Πάντα γὰρ ταῦτά ἐστιν ὁ Υἱὸς τῷ Ila-
apl* ἁλλ ὧδέ πη τόδε διαγυµνάζωμµεν, οἶμον ἰόντες
«hv βασιλιχὴν, καὶ κατ εὐθὺ τῆς ἀληθείας διάττον-

τες. Ἡ γὰρ οὐχὶ ᾿συννεύσειας ἂν, xat λίαν ἑτοίμως,

ὡς εἴπερ εἶναί φαµεν τὸν Πατέρα δημιονυργὸν, ἕψεταί
που πάντως xal τὸ χρῆναι νοεῖν, ὡς οὔτε ἄναλχις,
οὔτε ἄσοφος ὧν, οὔτε μὴν Λόγου δίχα δημιουργεῖ;
B. Ἔφεται γὰρ οὖν. Τοιγάρτοι φηαὶ μὲν ὁ Μελ-
tpbóc * «Πάντα ἐν σοφίᾳ ἑποίησας.» Thy δὲ τοῦ παν-

* Psal. cxt, 5, 4... ^ Sap. xni, S. * Psal. cin, 24.

ait Deo ac Patri per se rés omnes condere, asserit
ipsum fastu ac superbia non carere, sed par 5838 .
istud nequissimorum et invisorum criminum ei at-
finget. Alioquin ipse suam quoque prodel imperi-
tiam, qui nec satis capit quorsum tendat oratio. Ex
le autem scire pervelim.

B. Quiduain?

À. Numquid factum esse aiunt Filium ?

B. Etiam : ceterum quid inde?

À. Si ergo, quoad ejus est, dispiciamus quidnam
illa sit universi dominatrix natura, nonne parvum
esse videbitur id omne quod ab ea factum est?

B. Parvum procul dubio,

B A. Ergo Filium quidem volebat solum et unice

creare; ejus autem rei veluti pudore tactus, statim
dimittit, alleriusque virtuti tribuit res e nihilo pro-
ducere? At laudis et glorize divinze potissima et pree-
stantissima pars est, creandi facultas, cum per eam
quis et quantus sit Deus a nobis agnoscatur. « ΛΑ
magnitudine enim et specie creaturarum per pro-
portionem creator earum cernitur, » ut scriptum
est *. Quod si ea per qua qognoscitur parva et ab-
jecta censebit, suam ipse dedecorabit naturam, agno-
scens eam, ut probabile est, vilissima conditione
quodammodo utentem. Nam gloriosem et illustre
est valde cuivis homini et angelo iig esse perfecte
preditos per qu» quisque natura videtur esse id
quod est, nec ullum suz sortis pudebit, si quid se-
cundum naturam sit agnosci velit, Cur ergo suarum
rerum Deum pudebit, aul probro sibi esse ducet ea
per quz intelligatur esse Deus? Quod si parum ipsi
ac pro nihilo est Seraphim condidisse, et angelos
produxisse, sug nature magnitudinem et precel-
lentiam supereminentem perpendenti : anaon €0-
dem modo parvum erit ab ipsis adorari et Jaudari
velle? Quorum enim creator esse nolit, quo paeto
volet censeri Deus? Cur autem honorem a nobis et
cultum deposcit, si ne nos quidein in ortum edu-
cere dignatur? Quomodo vero non ipse gloriam
guam beserit, si parvum existimet illud propter
quod glorificatur?

B. Quomodo igitur, inquiunt, creavit Pater omnia
per Filium?

À. Per Verbum, et sapientiam, et virtutem quas
ipsi inest. Omnia enim hzc est Filius Patri : sed
excutiamus istud hoc pacto, regium iter insistentes
et rectam veritatis semitam tenentes, Ánnon ultre
faleberis quod, si Patrem esse dicimus creatorem,
$39 uecessario sequetur intelligendum, neque sine
virtute et sapientia, neque adeo sine Verbo creare?

B. Sequetur plane. Psaltes siquidem ait : « Um-
nia in sapientia fecisti *. » Jeremias autem pfo-

S. CYRILLI ALEXANDRINI ΔΑΟΠΙΕΡ.

9t

pheta universi creationem manifestius explicans A τὸς Ὑένεσιν τρανότερον ἐξηγούμενος , ἀνεχεχράχει

clamabat dicens : « Dominus qui fecit terram in
fortitudine sua, qui erexit orbem terrarum in sa-
plentia sua, et prudentia sua extendit celum *. »

Α. Quid vero? nonne cum sapientia et fortitu-
dine, adeoque Dei prudentia creata esse cuncta ma-
nifeste scribat Jeremias? Omnia per Filium facta
esse dicit sapiens Joannes. « Omnia enim, inquit,
per ipsum facta sunt, et sine ipso factum est ni-
hil *. »

B. Etiam. Quid ergo istud sibi vult?

Δ. Nempe Filium, cum sit sapientia et virtus
Patris *, nobis manifestatum esse.

B. Quomodo vere aut unde hoc dubium ?

λέγων ὁ προφήτης Ἱερεμίας ' «Κύριος ὁ ποιῄσας τὴν
γῆν ἓν τῇ ἰσχύϊ αὐτοῦ, ὁ ἀνορθώσας τὴν οἰχουμένην
ἐν τῇ σοφίᾳ αὐτοῦ, καὶ τῇ φρονῄσει αὐτοῦ ἑξέτεινε
τὸν οὐρανόν. »

A. Τί δὲ; οὐχὶ σοφίᾳ τε χαὶ ἰσχύϊ καὶ μὴν καὶ φρο-
νήσει θεοῦ ἑχτίσθαι τὰ πάντα διαῤῥήδην ἡμῖν ἀναγρά-
φοντος Ἡσαῖου [γρ. Ἱερεμίου ], πάντα διὰ τοῦ Ylou
γενέσθαι φησὶν ὁ σοφὸς Ἰωάννης: « Πάντα γὰρ, ἔφη,
δὺ αὑτοῦ ἐγένετο, xaX χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδέν. »

B. Ναί. Τί οὖν τοῦτό γε:

A. Ὅτι σοφία xa δύναμις ὧν τοῦ θεοῦ χαὶ Πα-
τρὸς ὁ Yloc ἡμῖν ἀναπέφανται.

B. Πῶς γὰρ, πόθεν τοῦτο ἀμφίλογον ;

A. Cedo itaque, utrum Filium in sapientia, et Β A, Οὐχοῦν, &ye 6h φράσον, πότερα τὸν Υἱὸν iv

prudentia ac virtute Patris creatum esse, aut sine
sapientia, prudentia ac virtute statuamus? Factum
enim esse aiunt.

B. Atqui plane istud ineptum est. Non enim erat
quando sine sapientia et virtute erat Pater.

ΔΑ. Recte dicis : te enim recta et zequa sentien-
tem laudabo. Verum quid ad hac dicent, qui iu
ereaturarum numerum Filium conscribunt? Si enim

semper quidem non erat, et lege creature, tempore:

ia ortum eductus est, quamvis sit sapientia, et vir-
tus, et prudentia sit Patris, Patrem ante ipsum vir-
tute , et sapientia , et prudentia carere fatebuntur,
concedentque factum esse Filium sine sapientia et
virtute, licet mirandis dotibus eireumfusum, nec in
creatur conditione, sed incomparabili superemi-
nentia positum. Quod si, cuivis sanz:e mentis ridiculi
eum sint, rejecta putida blasphemia, ipsum etiam in
sapientia et virtute Patris productum putant, neces-
sario fatendum est ipsum seipso tandem antiquiorem
fore, ac przterea opiflcem. Condidit enim seipsum
Filius, siquidem, cum esset ipse omnis sapien-
tia οἱ virtus Patris, in virtute sua et sapientia

factus est. Intelligis ergo quo pacto undique in

absurdum ruat oratio?

B. Ita prorsus.

A. Aliter quoque nee multo cum sudore stultissi-
mum eorum esse dogma ostendetur. Age enim, Dei
naturam, quantum capere 5/4 noster potest ani-
mus, metientes, quz, et quanta sit, et quanam ei
conveniant perscrutemur, amice. Utrum creare cre-
dimus causam exsistendi rebus factis tribuendo
quod eas esse velit, annuendoque solum ut exsistant
ea qux aliquando non erant, atque ita universam
permeare creaturam; an instrumentale ministe-
rium habendo, et a mediatore necessarium veluti
subsidium capiendo, quemadmodum si quis lapi-
dum scalptori presto esse dicat ea per que lapides
incidere el ex arte sua possit operari?

B. At quis, amabo te, negaverit creare sofo

* Jerem. x, 12. * Joan. 1, 2. 7 I Cor. 1, 24.

σοφίᾳ xai συνέσει xai δυνάµει τοῦ Πατρὺς παρῆχθαι
πρὸς Ὀπαρξὶν, Ίγουν ἀσόφως τε xal ἀσυνέτως xal
ἀσθενῶς ἠγούμεθα; Γενητὸν γὰρ εἶναί qaot.
B. Καὶ μὲν τοῦτό Υέ ἐστι παντάπασιν ἁμαθές. Oo
γὰρ y» ὅτε σοφίας ἣν δίχα xaX δυνάµεως ὁ Πατήρ.
Α. ES λέγεις. Ἐπαινέσομα: γὰρ οὖν, ὀρθὰ xat δί-
χαιά σε φρονεῖν ἠρημένον. ᾽Αλλὰ τί πρὸς ταῦτα qalev

ἂν οἱ τοῖς γενητοῖς ἐναρίθμιον χαταγράφοντες τὸν

Υἱόν; El. γὰρ fj» μὲν οὐκ ἀεὶ, νόµῳ δὲ κτίσεως,
χρόνῳ παρἠχθη πρὸς Όπαρξιν, χαίτοι σοφία, χαὶ δύ-
ναµις, xal σύνεσις Qv τοῦ Πατρὸς, ἀσθενῆ xat ἄναλ-
χιν, ἄσοφόν τε χαὶ ἀσύνετον, ὁμολογήσουσιν εἶναι
πρὺ αὐτοῦ τὸν Πατέρα, περιποιῆσθαί ivp. πεποιη-
σθαί] τε δώσουσι τὸν Ylóv ἀσόφως τε xal ἀνάνδρως,
καίτοι πλουσίῳ περιχεόµενον θαύματι, xal οὐκ ἓν οἷς
dj χτίσις, ἀλλ' ἐν ἀσυγχρίτοις ὄντα ταῖς ὑπεροχαῖς.
El δὲ δὴ χαταμειδιῶντος αὐτῶν παντὸς, οἶμαι, λόγου,
τὸ τῆς δυσφηµίας αἶσχος παρωθούμενοι, xat αὐτὸν y
σοφίᾳ xaX δυνάµει τοῦ Πατρὸς παρῆχθαι πρὸς vévesty
οἵονται δεῖν, ἀναγχαῖον ὁμολογεῖν, ὡς αὐτὸς ἑαυτοῦ
πρεσθύτερος ἔσται λοιπὸν, xai πρός Ye τούτῳ, δη-
µιουργός. Ὑπέστησε γὰρ ἑαυτὸν ὁ Υἱὸς, εἴπερ αὑτὸς
ὧν ἡ πᾶσα σοφία xai ἡ δύναµις τοῦ Πατρὸς, &v Guvá-
pet τῇ ἑαυτοῦ xal σοφἰᾳ γέγονε. Συνίης οὖν, ὅπως
πανταχῆ χαταῤῥεῖ πρὸς τὸ ἀχαλλὲς ὁ λόγος;

B. Καὶ πἀνυ. ,

Δ. Παραδειχθείη δ᾽ ἂν of) σὺν ἱδρῶτι πολλῷ, xal
xa0' ἕτερον τρόπον λίθιον χομιδῇ τὸ δόγµα αὐτοῖς.
Φέρε γὰρ δὴ, «hv τοῦ Θεοῦ φύσιν ταῖς ἑγχωρούσαις
ἐννοίαις ὡς ἔνι διαµετρήῄσαντες, τίς 6h χαὶ ὁπόσην
καὶ ἅπερ ἂν αὐτῇ πρέποι, πολυπραγμονῶμεν, ὦ τᾶν.
Πότερα δὲ χρῆναι δημιουρχεῖν πιστεύοµεν, ἀφορμὴν
εἰς ὕπαρξιν τοῖς γενητοῖς τὸ εἶναι θέλειν αὐτὰ διανέ-
µουσαν, καὶ τὸ δεῖν ὑπάρξαι µόνον τοῖς οὐκ οὖσί ποτε
χατανεύουσαν, διαπεραίνειν τε οὕτω τὴν σύμπασαν
χτίσιν, ἤγουν ὑπηρεσίαν ἔχοντα τὴν ὀργανικὴν, xal
τὴν ἐκ τοῦ µεσιτεύοντος ἐπιχουρίαν ὡς ἀναγχαίαν
παρειλημμένην, otov, εἰ xal τις ἀνδρὶ λιθουργῷ, τὰ
& ὧν ἔσται λιθουργὸς, καὶ ποιητὴς ὧν olbs παρατε-

, θεῖσθαι λέγοι;

B. Εἶτα τίς, εἰπέ µοι, καταρνήσαιτ᾽ ἂν, ὅτι πάµ-

921

DE SS. TRINITATE DIALOGUS -1V.

πολυ τὸ θεοπρεπὲς Ev γε τῷ θελήσει µόνῃ δηµιουρ- Α nuto multum prs se ferre divine majestatis?

γεῖν;

Α. "Αριστα ἔφης * ἐπείτοι xal ὁ θεῖος Μωσῆς ὧδέ
πη χαὶ οὐχ ἑτέρως παρέδειξεν ἡμῖν δημιουργοῦντα
θεόν.« Εἶπε γὰρ, φησὶν, ὁ θεός' Γενηθήτω στερέωµα,
καὶ ἐγένετο οὕτως, 2 συνεχφαινοµένης τάχα που τῇ
τῶν λόγων ἑχδρομῇ τῆς τῶν ἔργων πληρώσεως,
μελλησμοῦ τε μηδενὸς τὸν µεσίτην χατ) ἐχείνους καὶ
ὑπουργὸν, ἑνεργοῦντά τε xal ὀργανικῶς χινούμενον
ὑποφαίνοντος. Ἔργου γὰρ ὥσπερ ὑπόστασις ὁ λόγος
$v, xal φιλὸν τὸ νεῦμα, τοῦ μὴ ὄντος ἡ πῆξις, xat Ev
µόνῳ τῷ θέλειν τῶν ποιουµένων fj Υένεσις. Ὅτε τοί-
νυν ἄριστόν τε χαὶ πρεπωδέστατον τῷ θεῷ καὶ Πατρὶ
τὸ ὧδε δημιουργεῖν, τί τὴν, οὐκ οἵδ' ὅπως, μᾶλλον δὲ
φληνάφως ἐξευρημένην ἐπιχουρίαν αὐτῷ, τοῦ µεσίτου

À. Rectissime dixistl. Divinus quippe Moyses boe
modo, nec alio, creantem nobis Deum ostendit. « Dixit
enim, inquit, Deus : Fiat irmamentum, et factum
est ita *, » una quippe cum prolatione verborem ex»
sistit operum perfectio, nec ulla mora est, 408 me-
diatorem, ut illi volunt, a6 ministrum operari et in-
strumentaliter moveri ostendat. Sermo enim erat
operis velut exsistentia, et simplex nutus rei non
exsistentis compositio, et in sola voluntate eorum
que fiebant procreatio, Cum igitur preclarum et
cenvenientissimum sit Deo ac Patri hoc modo ereare,
cur nescio quod et stulte excogitatum subsidium me-
diatoris ac ministri ei tribuunt, utilissimum Filium

xa ὑπουργοῦ προσνέµουσι, χρειωδέστατον Υἱὸν πε- p factum esse dicentes, ut ejus ministerio ad reliquas

ποιῆσθαι λέχοντες, ἵνα ὑπηρετοῖτο δι’ αὐτοῦ πρὸς τὰ
λοιπὰ τῶν χτισµάτων; Ἠγνοήχασι γὰρ, ὡς ἔοιχεν,
ὅτι χαίτοι γενητὸν, xaX τελεῖν ἐν χτίσµασι διαθε-

θαιούμενοι τὸν Υἱὸν, ἁμείνω τε χαὶ ἀξιολογώτερον -

ἀποφαίνουσι τοῦ Πατρός.
B. Tiva τρόπον;

Α. El διὰ µεσίτου μὲν ἀναγχαίως 6 Πατὴρ, ἓν δὲ
γε µόνῳ τῷ θέλειν καὶ νεύµασιν ὁ Υἱὸς & ἂν βούλοιτο
χατορθοῖ, λεπρῷ μὲν λέγων ἐπ) ἑξουσίας * « θέλω,
χαθαρίσθητι' » θανάτῳ δὲ ἤδη χατισχηµένους, &va-
χοµίζων el; ζωὴν, xal μὴν τυφλοῖς ἑνιεὶς τὸ τριπό-
θητόν τε xal ἄηθες φῶς' &p' οὖν οὐχὶ τὸν µεσίτην
xai ὑπουργὸν, fivouy τὸν φύσει δημιουργὸν kv εὖ-
χλείαις ὄντα ταῖς ἄγαν περιφανεστέραις χαταθρήσαι

creataras uteretur? Ignorant enim, αἱ videtur, quod,
licet faetum asserant, ae in creaturarum nurpero
censeri Filium, Patre prsestantiorem ac digniorem
illum efficiunt.

B. Quo pacto? |

Λ. Si per mediatorem Pater quidem necessario,
sola autem voluntate ac nutu Filius quse velit per-
ficiat, leproso quidem cum potestate, dicens : « Volo,
mundare * : » mortuos autem ad vitam revoeans,
csxcisque adeo lucem optatam et insolitam immit-
tens : numquid ergo mediatorem ac ministrum, sive
naturalem opifleem tam illustri gloria preditum
contemplabere, non superabit autem sic artificee

τις ἂν, οὐχ ὑπερεστήξει δὲ οὕτω τοῦ τεχνίτου τὸ ὃρ- C instrumentum?

yavov ;
B. Ἔοιχεν.

Α. Καΐτοι τί δή ποτε τὴν ἐπὶ τῷ χρῆναι φρονεῖν
ὀρθῶς σχέψιν τε χαὶ θέλησιν ὡς ἕωλον ἀτιμάζοντες,
ἀπροθούλευτον ποιοῦνται τὴν ἐπὶ τὰ χείρω ῥοπὴν,
xai ἐπὶ µόνον ἴενται τὸ σφίσι δοκοῦν, οὐδὲ ἐχεῖνό που
τάχα διενθυμούμενοι, ὡς οὐχ ἂν ἑργάσαιτό ποτε τὸ
ἀνθρώπου ποἰηματὰ, ὤνπερ ἂν αὐτὸς εἴη δηµιουρ-
qoe, οὐδ' ἂν τὸ ὑπό του τεχνουργούµενον, τῆς τοῦ
τεχνουργοῦντος οὐσίας τὸ φύσει τε καὶ ἀληθῶς ἴδιον
εὖ µάλα διαχεχτήσεται, xal τοῦτο, ἁπαραλλάχτως ;

B. Πῶς γάρ; ἐπεί τοι xai τὸ ἔμπαλιν ἀληθές.
Ῥέχτων γὰρ, 1j, φέρε εἰπεῖν, χαλχουργὸς, οὐχ ἂν γέ-

B. lia certe.

Α. Αι cur demum recte sentiendi voluntate ac
proposito tanquam inani repudiato, in deteriora te-
mere feruntur, et uni sua libidini obsecundant, ne
illud in animum quidem intlucentes, bominis 5.41
opus, non utique facturum ea quorum ipse sit opi-
fex, neque id quod alicujus arte effectum est,
utique in s& habiturum eodem plane modo id quod
proprium est artificie?

B. Quis enim inficias ire potest? quandoquidem
aliud quoque verum est e converso, Architectus

νοιντό ποτε τὰ τέχνης ἔργα, χαλκουργιχῆς ἡ τεχτο- D enim, aut, exempli grauia faber zrarius, non fue-

vixfie.

ΑΔ. Ὀρθῶς Égnc* xal σε τῆς ἄγαν ἁγχινοίας
ἄγαμαί τς xal ἑπαινέσας ἔχω. Tiva 65 οὖν τρόπον,
εἴπερ ἑστὶ γενητὺς ὁ Υἱὸς, ἰσουργήσει μὲν ἆπαραλ-
λάχτως τῷ cip xai Πατρί; χαὶ τὸ τῆς ἀνωτάτω
πασῶν οὐσίας ἴδιον χαὶ ἑξαίρετον ἐν ἰδίᾳ φύσει λα-
χὼν, χαλεῖ μὲν ὡς ὄντα τὰ οὐχ ὄντα ποτὲ, παραφέ-
pst δὲ οὕτως εὐσθενέστατα xal ἁμογητὶ πρὸς Όπαρ-
ξιν, ὡς ἕν γε τῷ βεδουλῆσθαι µόνον ἀποπεραίνεσθαι
τὴν δηµιουργίαν; "H οὐχ ὧδε δηµιουργήσειεν ἂν xai

* Gen. 1, 3-9. ? Luc. v, 15.

rini unquam arüs opera, zrarie nimirum, aut
architectonicae.

A. Recte dicis : macte esto ingenii subtilitate.
Quomodo ergo, si facius est Filius, equaliter pror--
gus cum Paire operabitur? Et quod suprems om-
nium substantiz proprium et eximium est in aua
quidem natura sortitus, ad esse vocat ea quae nus-
quam sunt, tania autem vi ac facilitate ad esse
traducit, ut sola voluntate perficiatur creatio? Au-
non eodem ipse quoque modo Pater creaverit, eum
ad hoc sufficientem babeat suam paturam, et ope-

8. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

* .994

Paüonem nullius plase cresture auxilio indi- Α αὐτὸς ὁ Πατὴρ, ἀποχρῶσαν ἔχων εἰς τοῦτυ τὴν

gentem?

B. lta res est.

À. Quemadmodum ergo que manu hominis et
arte facia sunt, non possunt facere et operari quae
sunt hominis : eodem, opinor, modo el ratione
diving manus opéra non peregerint ea qua Dei
sunt. Cum autem creaverit et operatus fuerit Filius,
non promiscue eum ceteris omnibus divipe ipse
quoque manus erit opiflcium, neque vero e nibilo
productus est opifex, sed substantialiter polius rez
sortitus est, nec minus quam ipse quoque Pater.

B. Sed cum effectus sit, inquiunt, a Patre, upe-

ἰδίαν φύσιν, καὶ ἀνεπικούρητον παντελῶς ὑπό του
«Gy γενητῶν τὴν ἑνέργειαν;

B. δε ἔχει.

A. Ὥσπερ οὖν οὐχ οἷά τε τὰ ἐξ ἀνθρωπίνης χει»
ρός τε χαὶ ἐπιστήμης ἐκτετεχνημένα δρᾷν τε καὶ
ἐνερχεῖν τὰ αὐτοῦ, χατὰ τὸν αὐτὸν, οἶμαι, τρόπον
«& xal λόγον οὐχ ἂν ἑργάσαιτο τὰ θεοῦ τὰ θείας
ἔργα χειρός. Ἐπειδὴ δὲ δεδημιούργηχέ τε xaX ἑνῆρ-
γηκεν ὁ Υἱὸς, οὗ τοῖς ἄλλοις ἅπασιν ἀγαμὶξ φιλοτέ-
χνηµα xai αὐτὸς θείας ἔσται χειρὸς, οὔτε μῆν ἐξ οὐκ
ὄντων παρῆχται δημιουργὸς, οὐσιωδῶς δὲ μᾶλλον τὸ
χρῆμα διεχληρώσατο, καὶ οὐ μεῖον 7] ὥσπερ ἂν ἔχοι
καὶ αὐτὸς ὁ Πατήρ.

B. Ἰλλ' ἐνεργούμενος, Φησὶν, ὑπὸ τοῦ Πατρὸς,

ratur ea que ad creaturam spectant. Dixit enim B ἐνεργεῖ τὰ περὶ «ἣν χτίσιν. Ἔφη Y&p που xai αὐ-

ipse quoque alicubi : « Verba qua ego loquor vo-
bis, a meipso non loquor ; Pater autem ín me
manens, ipse facit opera !^. » Et rursus : « Opera
qua ego facio, non sunt mea, sed ejus qui misit
me **, »

À. Ἰδία quidem, sat scio, urgebunt adversarii,
nuoquam enim cessabunt adulterare veritatem, et
Φα quibus recius eig sensus inderetur οἱ ad incar-
pationig dispensaljonem ϱ6 copverterent, per sum-
Jaam impietatem corrumpere. Si ergo pueriliter
negantes ae rejicientes Christi mysterium repellant
e Verbo incarnationis diapensationem, quas velint
voces ad libidinem suam conflogant. Quod si astü-
pulentur recta sentientibus, nimirum Verbum cum
' Deus sit, factum esse carnem, $449 et hominem
nuncupatum, cur offendunt incarnationis sapientem
disposilionem, et voces ei convenientissimas ad
suam libidinem accommodant, et quantura in eis
est, in sensum Unigeniti nature et glorize contra-
rium propellunt Τ Infelices quippe Judei, cum Chri-
$tum doctrina legalibus institutis et Mosaicis angu-
suis przstantiore fulgentem, miraculisque przter-
ea omnl oratione majoribus, suspicere et laudibus
prosequi, et tanquam Deum glorificare deberent,
Istud quidem non fecerunt : sed in iras exarserunt,
etl pre invidia omnem veluti funem moventes, ad
calumniandum impie delapsi sunt. Proindeque dice-
bant, modo quidem : «Πίο non ejicit dzemonia nisi

*é;* « Τὰ ῥήματα, ἃ ἐγὼ λέγω ὑμῖν, àx' ἐμαντοῦ
οὗ λαλῶ' 6 δὲ Πατὴρ ὁ ἐν ἐμοὶ µένων, ποιεῖ τὰ ἔργα
αὐτός. » Καὶ πάλιν’ ε Τὰ ἔργα, ἃ ἐγὼ ποιῶ, οὐκ
ἔστιν ἐμὰ, ἁλλὰ τοῦ πέμψαντός µε. »

A. Ταυτὶ μὲν οἵδ' ὅτι προσθεῖεν ἂν ἡμῖν οἱ διεν-
αντίας ' πεπαύσονται Ὑὰρ οὐδαμῶς mapacnyalvov-
τες τὴν ἀλήθειαν, καὶ τὰ οἶσπερ ἂν ἔποιτο νοεῖσθαι
σοφῶς, εἰ περιτρέποιντο πρὸς οἰχονομίαν τὴν μετὰ
σαρχὸς, χαχουργότατα κιδδηλεύοντες. El μὲν oüv
ἄπαρνοί τε xal ἀπόψηφοι παντελῶς περὶ τὸ Χριατοῦ
µυστήριον μειραχιωδῶς Ὑεγονότες, παρωθοῖντο τοῦ
Λόγου τὴν μετὰ σαρχὸς οἰχονομίαν, µεταπλαττόντων
ἀθούλως ἐπὶ τὸ σφίσι δοχοῦν ἃς ἂν βούλοιντο φωνάς.
Ei δὲ δὴ συννεύσειαν ὀρθὰ «φρονεῖν ἠρημένοις, ὅτι
θ.ὸς &v ὁ Λόγος γέγονε σὰρξ, xai χεχρηµάτιχεν
ἄνθρωπος, tl τὸ τῆς οἰχονομίας ἁδικοῦσι σοφὸν, xal
τοὺς ὅτι μάλιστα πρεπωδεστάτους αὐτῇ µεταρυοθµί.
ζουσι λόγους ἐφ᾽ ὅπερ ἂν ἕλοιντο, xal τό γε εἰς αὖ-
τοὺς χόν τε χαὶ βλέπον, ἀντιφέρεσθαι παραπείθουσι
τῇ τοῦ Μονογενοῦς φύσει τε xal 666: ; Ἰουδαῖοι μὲν-
γὰρ ol τάλανες, ταῖς ὑπὲρ vópov εἰσηγήσεσι xel
Μωσαϊχὴν στενολεσχίαν διαπρέποντα τὸν Χριστὸν,
xai προσέτι τοῖς ὑπὲρ λόγον τερατουργήµασιν, ὑπερ-
άγασθαι δέον, καὶ καταχκροτεῖν ἑπαίνοις, καὶ δοξολο-
γεῖν ὡς θΘεῦν, τοῦτο μὲν οὐχ ἕδρων, παραθηγόµενοι
πρὸς ὀργάς ' φθένῳ δὲ ὥσπερ πάντα σείοντες χἀ-
λων, ἐπὶ τὸ δεῖν ἑλέσθαι συχοφαντεῖν ἀφιλοθέως

in Beelzebul principe daemoniorum !* ; » modo vero: p) διώλισθον. Τοιγάρτοι καὶ ἔφασκον, ὁτὰ μὲν, δει

« Unde huic sapientia hzc, et virtutes **? » Atqui
durum quodammodo fuisset, et ab illo sapienti con-
silio alienissimum, honinibus ita comparatis palam
etaperte dicere ae esse quidem vere Deum ex Deo, et
nostri similem propter nos apparuisse, hominemque
facium esse, nempe : Ego quidem sum sapientia,
9 boni, et virtas; ego mirabilium patrator operum,
^on adscititia potestate praditus, neque alienis ful-
gens honoribus, sed meis proprie ac peculiariter.
Non enim Ίο ab eo dici sustinuissent, qui tam
moderatis verbis etiam infrendebant, et more ca-
«um invadentes oblatrare audebant οἱ quid hsmana

** Joan, xrv, 10. !! ibid. 12.

!* Matth, xi, 94.

€ Οὗτος οὐκ ἐχδάλλει τὰ δαιμόνια, εἰ μὴ tv. Βεελζε-
600). ἄρχοντι τῶν δαιµονίων ΄ » ὁτὲ δὲ αὗ' « Πόθεν
τούτῳ ἡ σοφία αὕτη χαὶ αἱ δυνάµεις;» 'AXX ἣν
Φως ἔτι σχληρὸν, xal τῆς ἐντεχνοῦς οἰχονομίας ὡς
ἁπωτάτω, τοῖς οὕτω διαχειµένοις, ὡς en. μὲν ἀληθῶς
&x Θεοῦ θεὸς, πέφηνε δὲ δι’ ἡμᾶς χαθ᾽ ἡμᾶς χαὶ γέ-
qovev ἄνθρωπος, ἀναφανδὸν εἰπεῖν El μὴ |γρ. Εἰμὶ]
μὲν, "d οὗτοι, σοφία xal δύναμις, ἐγὼ δὲ τῶν mapa-
δόξων ὁ τεχνουργὸς, xal οὑκ εἰσποίητον ἔχων τὴν
ἑξουσίαν, οὔτε μὴν ὀθνείως ἐπαυχῶν ἀξιώμασιν,
ἀλλ᾽ ἰδιχῶς τοῖς ἐμοῖς. Οὐ γὰρ ἂν, εἰ τάδε ἔφη, δι-
εχαρτἐρουν oi ve καὶ τοῖς οὕτω µετρίοις ἑκέφριζον

.. Mattb. xim, 54.

9925

DE SS. TRINITATE DIALOGUS 1V.

Ἰόγοις, καὶ αυνηδὸν ἐπιθρώσκοντες, καθυλακτεῖν A conditione majus proloentus esset. Prieeidens Ἱεκ-

ἐκετόλμων, εἴ πού τι xat παρεφθέγξατο τῶν τῆς àv-
θρωπότητος ἑπέχεινα µέτρων. Ὑποτεμνόμενος το.
νυν αὐτῶν τῆς ἀθελτηρίας τὸ πολὺ, xai χαταχοµίζων
χατὰ βραχὺ πρὸς ἀμείνω διάσχεψιν, xal ἁστείως
ἀποφέρων τοῦ μὴ δεῖν οἴεσθαι τὸν τῶν ὅλων Δεσπότην
xaY θεὸν ἐν Βεελξεδοὺλ ἐνεργεῖν, τὴν τῶν ἆποτε-
λεσμάτων λαμπρότητα τῇ ἀφράστῳ δυνάµει προσνέ-
pst τοῦ Πατρὸς, xat τᾗ θείᾳ μᾶλλον ἀνάπτει φύσει,
τὰ acf) μάλιστα πρεπωδέστατα. Ὡς δὲ ὑπάρχων
αὐτὸς ἐν Πατρὶ, xa τὸν ἴδιον ἔχων ἐν ἑαυτῷ γεννἠ-
ταρα, διά γε τὸ ταυτὸν ἁπαραποιβτως xal οὐσιμυδῶς,
τὺν Πατέρα ἔφασκεν àv. ἑαυτῷ µένοντα, τὰ ἔργα
πληροῦν. Οὐ γάρ τοι κατὰ «b ἀληθὲς olorró τις ἂν,
εἴ γε νοῦν ἔχοι, τὸ Θεῷ πρέπον τε xoY ἰδιχῶς &va-

que illorum insaniam, et sensim ad meliorem men-
tem adducens, ac scite avocans ab opinione qua
petabant universi Dominum ac Deum in Beelzebul
operari, rerum gestarum claritatem ineffabili Patris
virtuti. tribuit, ac naturze divinze assignat quie ei
maxime congruunt. Ut autem exsistens ipse in
Patre, et suum habens in se genitorem, propter
identitatem incommutabilem et substantialem, Pa-
trem aiebat in se manentem opera perficere. Non
enim sans mentis ullus revera putaverit, id quod
Deo convenit, eique proprie tribuitur, opus ease
carnis, aut humanitatis, si sola et secundum se
concipiatur. Neque vero existimo id quod diximus
vero et necessario sensu destitui.

xsipavov ἔργον εἶναι σαρχὸς, fjrouv ἀνθρωπότητος, εἰ νουῖτο µόνη καὶ καθ ἑαυτὴν. Οἶμαι δὲ οὔτι που
τῆς ἀναγχαίας τε &pa καὶ ἀληθοῦς ἑννοίας ἀφαμαρτεῖν τὸν λόγον.

B. 00 γὰρ οὖν ’ ἔχει γὰρ ὀρθῶς.

À. Φαίην δ' ἄν, ὅτι xal τοῖς σφῶν αὐτῶν διαµα-
χοῦνται λόγοις, ἐνεργούμενον ἐνεργεῖν εἴπερ οἵον-
ται τὸν Λόγον, xai πρός ys 65 τούτφ χαὶ εἰς αὐτὸν
τὸν Πατέρα δυσσεθήσειν ἔτι.

B. Φράσον ὅπως ᾿ νοεῖν γὰρ οὖχ ἔχω.

À. Οὐ γὰρ, ὦ φιλότης, τὸ δοτὸν ὀτφοῦν ὑπὸ ὅτου-
. οὖν, xai ἀφαιρετέον εἴη ἂν, εἰ xat μὴ ἀφαιροῖτο τυ-
χὸν, ἐννενοηχότος οὕπω τινὺς τὸ ἀφελέσθαι δεῖν, ὃς
ἐὰν οἷός τε fj τοῦτο δρᾷν; Τὸ δὲ δῇ τοῖς φύσεως νό-
pots οὐκ ἐρηρεισμένον, εἰσποίητον δὲ χαὶ θὐραθεν,
οὐχ ἀπόθλητον ἔσται viol, τῷ παθεῖν δύνασθαι τὴν
ἀποθολὴν, xaX εἰ μὴ πάθοι τυχόν ;

B. Καὶ µάλα.

A. θέα δὴ οὖν, ὅσον Év γε τουτῳῖ χατὰ τοῦ Μονο-
γενοῦς τὸ δυσσέδηµα. El γὰρ ἐνεργούμενος ἐνεργεῖ,
καὶ δοτὺὸν αὐτῷ παρὰ τοῦ Πατρὸς τὸ Ισχῦσαι δη-
μιουργεῖν, τί τὸ λυποῦν ἔτι μεθ) ἡμῶν εἰπεῖν "
€ Χάριτι θεοῦ εἰμι Ó εἰμι, χαὶ fj χάρις αὑτοῦ, 1) εἷς
ἐμὲ, οὐ xcv ἐνενήθη; » xat, « Ἆάρις δὲ ὑμῖν καὶ
εἰρήνη ἀπὸ Θεοῦ Πατρὸς ἡμῶν xai Κυρίου Ἰησοῦ
Χριστοῦ, » πῶς ἂν ἔτι διαχτ ρύξειεν, εἴπερ ἕλοιτο uh
ψευδομυθεῖν, 6 σοφώτατος Παῦλος, Πῶς yàp ἂν yé-
νοιτο χάριτος τῷ Πατρὶ συνδοτὴρ, ὁ χάρη ἔχων Eg'
ἑαυτῷ; Λογισμοῦ δὲ, οἶμαι, τοῦ χαθἠχοντός τε xal

ἀληθοῦς ἀφεστήξειεν ἂν οὔτι που, τὸν Μονογενη xal -

Tibw εἴπερ οἵἴοιτό τις, ὅτι τὸ δημιουργεῖν εἰχαῖον
αὐτῷ, xaX ἀπραχτήσει ποτὲ, παρελέσθαι τὸ δοτὸν
ἰθελήσαντος τοῦ Πατρὺς, xai τῆς Υἱοῦ φύσεως ἀπο-
αοδῆσαι τὴν ἑνέργειαν, ἐφ᾽ fic, ὥς gast, κινούμενος,
δέδεικται ποιητής. Τὸ yàp ὑπό του πινούμενον, χατ-
πρεμήσειεν ἂν, εἰ μὴ χινοῖτο τυχὸν, ὅτε δὴ φύσεως
ἰδίας χαρπὸν οὐκ ἔχει τὴν Χίνησιν.

B. ᾽Αληθές.

A. Καὶ πρός γε 5h τούτῳ, τὸ δεινὸν αὐτοῖς καὶ πι-
χρὺν, ἕωλον ἔσται σόφισµα.

B. Τὸ τί δή;

Α. Οὐ γὰρ 6h διεπυνθάνου σεµνολογούντων ἡμῖν
ἁρτίως τὰ περὶ τοῦ Πατρὸς, καὶ ἑξαιρόντων ἐπ-

11 Cor. xv, 10. '* I Cor. 1, ὂ.

B Β. Nullo modo : recte enim se habet. |

À. Addiderim outem ipsos suis díctis pognatu-
ros, οἱ putant Verbom $43 agere, cem effectum
sit, et prateroa in ipsum Patrein impie peecaturos.

B. Dic quo pacto ; neque enim id assequor.

A. Numquid, amice, quod datum est alicui &
quovis , etiam auferri potest, licet forte non aufera-
tur, cum de auferendo nondum quisquam cogitaverit,
cui sit ejusce rei faciendze potestas ? Quod autem
nature legibus firmatum non est, sed adventiium
est atque externum, numquid decedere poterit ali-
quibus, eo quod jacturam pati. potest, etiamsi forte
passum non sii? *

B. Omnino.

C |. Vide ergo quanta ista sil adversus Unigeni-

tum iropietas. Nam si factus agit, eique data est a
Patre creandi potestas : quid vetal jam quominus
dicat nobiscum : « Gratia Dei sum id quod sum, et
grauia ejus ip me vacua non fuit **; » et z « Gratia
autem vobis et pax a Deo Patre nostro, et Domino
Jesu Christo !*, » quo pacto deinceps dicet, si vere
loqui velit, Paulus ille sapientissimus? Quomodo
enim simul cum Patre grati largitor erit, qui
gratiam habet in seipso? Nequaquam autem 3lie-
num 4 vera ei recta ratione fuerit, si quis creare
Unigenito et Filio frustra esse putet, el cessaturum

.eum dicat: Patre, quod datum est eripere, el a

natura Filii operationem removere volente, qua
motus, ut alunt, opifex declaratus est. Nam quod
ab aliquo movetur, cessaverit quidém, nisi forte
moveatur, cum motio non sit ei utique naturalis.

B. Verum est.

ΙΑ. Addo, subtile illud et aere eoruin cavillum
irritum fore.

B. Quodnam, quaeso ?

A. Nunquid magnifice de Patre modo loquentes
jos audisti, €t ultra humile illud et. abjectum die

927

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

cendi genus attollentes * Uüliter enim ac necessario A έχεινα «oy χατὰ ce; ταπεινοῦ τε xal χαταθεύλη-

productum esse dicebant Filium, ut quoniam res
omnes per se facere et creationi intentum esse
Pawem non decet, Filius ipso minor csetera perfi-
ceret.

B. Audii.

A. Quonam igitur abibit illa sapiens rerum for-
matio, siquidem omnino Pater creationis peregit
opus per Filium? Operari enim alicujus interventu
quod motu careat proprio et spontaneo ad id quod
se offert, sed instrumenti loco sit, ego certe dixe-
rim esse procul dubio per sese operari. S4/& Porro
stultum est dicere quod indignum sit Deo ac Patre,

µένου τὸν περὶ αὐτοῦ λόγον; Παρῆχθαι γὰρ ἔφασχον
χρειωδῶς τε xal ἀναγχαίως εἰς Όπαρξιν τὸν Ylby,
[v' ἐπείπερ ἐστὶ τὸ ἐφ᾽ ἅπασιν αὑτουργιχὸν ἀχαλλὲς
τῷ Πατρὶ, xai τὸ εἶναι τῇ κτίσει προσεχῆ, τὸ µεῖάν
πως 7] κατ αὐτὸν, τουτέστιν, ὁ χἱὸς, ἐργάσαιτο τὰ
λοιπά. |

B. Ἐπνθόμην.

Α. Ποῖ δὴ οὖν ἄρα τὸ σοφὸν αὐτοῖς διοίχεται πλά-
σµα, εἴπερ ὅλως ἑνήργηχεν ὁ Πατὴρ δι’ Υἱοῦ τὰ
περὶ τὴν χτίσιν; Τὸ γὰρ ἐνεργεῖν διὰ µέσου τινὸς,
χίνησιν μὲν οὐκ ἔχοντος τὴν ἐπὶ τὸ τυχὸν αὐτοχά-
λενστόν τε xal ἰδιχὴν, οἱονεὶ δέ πως τὴν ὀργανιχὴν
ὑπομένοντος, φαίην ἂν ἔγωγε τὸ αὐτουργεῖν ὅτι xal
ἀναμφιλόγως ἑστίν. Εὔηθες δὲ ἤδη xal «b ἀχαλλὲς

esteris quidem attentum esse velut exiguis, de Fi- B εἶναι λέγειν τῷ 8eip xal Πατρὶ, τὸ προσεχῆ μὲν εἴ-

lio vero non item. Quid eniia est creatum, quod
non exiguum sit, si Dei naturee comparetur? Alio-
«qui sciant se immensam uaturam metiri, dum quse-
dam parva esso stauunt, si ad ipsam referantur,
hoc autem magnum et supernaturale esse, nec mul-
tum dissitum nugantur.

B. Optime dixisti.

A. RMelictis ergo, Hermia, inanibus argutiis,
nugisque magnifleis, ad ipsam demum ac solam
veritatem pergamus, fatesmurque Deum esse, et
ex Deo Patre effulsisse secundum naturam Unige-
nitam. Et, si revera est principii expers antiquis-

val τοῖς ἄλλοις, ὡς μιχροῖς, ἐφ᾽ Υἱῷ ve μὴν οὐκ ἔτι.
T( γὰρ οὐ βραχὺ πρὸς Θεοῦ φύσιν, τῶν γε ἅπας
πελούντων kv γενητοῖς: Ἡ ἴστωσαν ἀναμετροῦντες
τὴν ἀἁμέτρητον φύσιν, σμικρὰ μὲν ὡς πρὸς αὐτὴν
ἀναγράφοντές τινα, τὸ δὲ ὅτι μέγα xal ὑπερφνὲς,
καὶ οὐ λίαν ἀφεστηχὺς, οὐχ οἵδ' ὅπως πεφλνυαρη»
κότες.

B. "Αριστα ἔφης.

Α. Μεθέντες δὴ, ὦ Ἑρμεία, τὸ σοφἰζεσθαι πε-
ριττὰ, καὶ οἱονεὶ τὸ σεμνοληρεῖν, ἐπ αὐτὸ δὴ xai
µόνον ἴωμεν Ίδη τὸ ἀληθὲς, ὁμολογεῖν ἑγνωχότες,
ὡς ἔστι θεὺς, πέφηνέ τε χατὰ φύσιν ἓκ Θεοῦ Tla-
th; 6 Μονοχενής. Καὶ εἴπερ ἐστὶ τὸ ὃν ἀληθῶς, ἡ

sima et increata natura, valeat calumnia et impo- C ἄναρχός τε xai πρεσδυτάτη, xal ἁγένητος quete,

siura. Revera enim exsistens Dei Verbum, quo
p&cto demum tarde genitum ac factum admiseri-
mus, neque nos continuo quivis, opinor, sanus
Iusanire dixerit? Alioquin dic, queso, nunquid ve-
rum esse quod dicam confessurus es? Filium enim
si quis nominaverit Dei, non alium, ut reor, intel-
lexerit, quamvis innumeri sint adoptivi et ascititil,
£ed ad illum ipsum unum naturalem ac veruia celeri
et certo cursu fertur auditorum animus. Annon
verum istud tibi videtur?

B. Etiam.

À. Sicut ergo cum unus sit in nobis naturalis ac
verus Deus, si quis nostrum Deum nominet simpli-
citer, non equidem alterius significationem animo
eomplectemur, licet tam multi Dei nomen adepti
sint et in celo et in terra, ut scriptum est : ita
unum illum ac vere Filium piorum mens acute per-
spiciet, si quis plane Filium Dei nominet, ac dictis
preterea istud adjecerit.

B. Qvodnam istud ais?

À. Numquid, o bone, concedes id quod vere est,
wnum quiddam esse ac non multa ? Που antem est
Deus, sive Dei natura.

B. Concesserim equidem.

ἑῤῥέτω συχοφαντία xal φεναχισµός. Τὸν γὰρ ὄντως
ὄντα τοῦ Θεοῦ Λόγον ὀψιγενῆ xal πεποιηµένον πῶς
ἂν ἔτι παραδεξαίµεθα, xal οὐχὶ τῶν ἀρίστων ἡμᾶς
ἀπολισθεῖν βουλευµάτων, πᾶς ὁστισοῦν, οἶμαι, τῶν
εὖ φρονούντων ἐρεῖ; Ἡ ἐχεῖνο φράσον (ἐρήσομαι
γὰρ), ἄρ᾽ οὐκ ἀληθὲς ὁμολογήσαις ἂν ὃ qni; Υἱὸν
γὰρ εἴπερ τις ὀνομάσαι θεοῦ, οὐχ ἕτερον, οἶμαι, αἱ
ἐννοήσειεν ἂν, χαίτοι πλείστων ὅσων εἰσπεποιημένων
εἰς υἱοθεσίαν, ἀλλ ἐπ᾽ ἐκεῖνον αὐτὸν τὸν ἕνα καὶ
φύσει καὶ ἁἀληθῶς τῶν .ἀχροωμένων ὁ νοῦς ὀξεῖ xal
ἀναμφιλόγῳ φέρεται δρόμφ. "Hl. οὐκ ἀληθὲς εἶναί σοι
τὸ χρῆμα δοχεῖ;

B. Ναί.

A. ὝὭσπερ οὖν ἑνὸς ὄντος kv ἡμῖν τοῦ χατὰ φύσιν
τε xal ἀληθινοῦ Θεοῦ, εἴπερ tup τὸν καθ᾽ ἡμᾶς θεὺν
ὀνομάσαι δοχοίη προσθέντι μηδὲν, οὐδ ὅσον εἰς νοῦν
εἰσδεξαίμεθα ἂν τὴν ἑτέρου δήλωσιν, χαίτοι πληθύος
οὕτω πολλῆς εἰς τὴν τοῦ Θεοῦ κλῆσιν εἰσδεδεγμένης
Ev το οὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς Υῆς, χαθὰ γέἐγραπται”
οὕτω τὸν ἕνα xal ἀληθῶς Υἱὸν ὀξύτατα διασχέφαιτ
ἂν τῶν φιλοθέων ὁ νοῦς, εἴπερ τις ὅλως YU ὀνομά-
σαι θεοῦ, προσθεῖεν δ᾽ ἂν ἔτι τοῖς εἰρημένοις xal
τόδε.

B. Τὸ ποῖόν τι efc ;

Α. Οὐ γὰρ, ὦ βέλτιστε, φαίης ἂν τὸ ἀληθῶς ὃν,
Ey εἶναί τι xal οὐ πολλά; Τοῦτο δέ ἐστι θεὸς, fite
θεοῦ φύσις.

Β. Φαίην ἄν.

90

DE 585. TRINITATE DIALOGUS V.

Α. "Ap οὖν οὐχ ὄντα ἱστὶ τὰ πεποιηµένα xai xs- Α À. Annon ergo res faetie et per ipsum producte

χλημένα πρὸς ὕπαρξιν δι’ αὐτοῦ,

B. "Όντα μέν * πῶς γὰρ 00; Τά γε ὅμως ὑφεστη-
χότα, πλὴν κατὰ µίµησιν τοῦ ὄντος ἀληθῶς.

À. Ἐπιφηφιοῦμαι τὸ ἀληθὲς ἄριστά σοι διεγνω-
χότι. ΠἩαραχλέπτει γάρ πως ἀεὶ τὴν τοῦ φύσει δόξαν
«0 χατὰ µίµησιν τοῦ ἀληθῶς ὄντος. Τὸ γοῦν ἀληθῶς
ὃν, ἐστὶν Ev. Κατὰ τὸν αὐτὸν, οἶμαι, τρόπον, xai εἰ
πολλοὶ χαλοϊῖντο θεοὶ xa υἱοὶ, ἀλλ᾽ εἷς ὁ φύσει xal
ἁληθῶς Υὲὸς xai θεὸς, ῥίζαν ἔχων ὥσπερ τινὰ τῆς
ἀφράστου Ὑεννήσεως, τὴν τοῦ Πατρὸς φύσιν. Τοι-
Υάρτοι xal συναΐδιος πρὀς τε ἡμῶν αὐτῶν xol τῶν
ἁγίων ἀγγέλων ὁμολογοῖτο ἂν εἰχότως, χαὶ οὐχὶ
παρῆχθαι δημιουργικῶς μετὰ τῶν κτισμάτων, χαθὰ
φρονεῖν ἔδοξε τοῖς διεστραµµένοις, ol τὴν ἁληθῶς
ἀλήθειαν Ἰγνοήχασι, τουτέστι Χριστὸν, δι’ οὗ xal
μεθ) οὗ τῷ Θεῷ xai Πατρὶ ἡ δόξα σὺν ἁγίῳ Πνεύ-
ματι εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾽Αμήν.

entia sunt?

B. Sunt vero : quidni enim? Verumtamen sab-
sistunt, sed imitando verum ens.

A. Sufiragabor tibi verum optime dijudieanti.
Quod enim verum ens imitatur, opinionem natura-

lis entis quodammodo suffuratur. Verum igitur erts

unum est. Eodem, opinor, modo, licet multi vocen-
tur dii ac. fllii, unus. tamen est naturalis ac $45
verus Filius ac Deus, radicem habens veluti quam-
dam ineffabilis generationis, Patris nempe naturam.
Proindeque meríto eoseterpum illum nos cum san-
ctis angelis, jure fatemur, neque per creationem

eonditum, ut heretici statuunt, qui veram verita-

tem ignorant, hoc est Christum, per quem et cum

B quo Deo ac Patri gloria, cum sancto Spiritu in sz-

cala szeulorum. Amen.

ΛΟΓΟΣ

"Οτι tà τῆς θεότητος ἴδια καὶ ἡ δόξα, φυσικῶς ἐν τῷ Υἱῷ καθὰ καὶ ἐν τῷ Παερί.

DIALOGUS V.

Quod que deitatis propria sunt, et gloria, naturaliter sint in. Filio quemadmodum et
atre.

A. Elev* Ex. παντὸς ἡμῖν, ὡς ἔοιχε, σνµθῄήσεταιᾳ A. Bene liabet; ex omni, at videtur, illa verisi-

λόγου πιθανοῦ τε xat ἀναγχαίου, τὸ ὀψιγενῆ μὲν ob-
τι που, χαὶ τὸν ἐπὶ τῷ πεποιῆσθαι μῶμον ἀνεξίτη-
τον ἔχοντα τὸν Υἱὸν, ἀναφῦναι δὲ μᾶλλον ἐξ αὐτῆς
ὁμολοχεῖν τῆς οὐσίας τοῦ Πατρὸς, θεὸν ἀληθινὸν ἐκ
Θεοῦ ἀληθινοῦ, ὑψηλὴν xal ὑπερφνᾶ λαχόντα τὴν
δύξαν, xal ταῖς ἑπέχεινα μέτρου xal ἀσυγκχρίτοις
ὑπεροχαῖς παντὸς γενητοῦ διάττοντα φύσιν, ὑπερ-
εγεγχεῖν τε τοαοῦτον, ὁπόσον ἂν οἴοιτό Stc xal αὐτὸν
τὸν Πατέρα.

B. Σύμφημι ᾿ φρονεῖς yàp ὀρθῶς.
φίλον, ἐρῶ δἠ τι πάλιν.

Α. Καὶ μὴν, ὦ ἑταῖρε, χαθικοίµην ἂν ὡς Ἠδιστά
τε xai ἀοχνότατα πρός ys τὸ χρῆναι γεννικῶς τοῖς
διαχυχῶσι τἀληθὲς ἀντιφέρεσθαι λόγοι. Ὁ τὰρ

λτὰρ, εἴτοι

mili et necessaria disputatione econficletur, nom
quidem sero genitum esse, et creati notam in se
habere Filium, sed fatendum potius ex ipsa Patris
substantia natum esse Deum verum de Deo vere
summa et supernaturali gloria praditum, οἱ inm-
mensa atque incomparabili eminentia conctm rei
creates naturam tremscendentem , tantumdemque
precellero quantum ipse quoque Pater censetur.

B. Assentior : reete enim sapis. Creterum, si Ji-
bet, aliquid rursus dicam.

A. Atquijuverit, amice, argumentis illi quibus νο”
ritas labefactatur viriliter obsistere. Qui enim maa.
suetus esi, sit pugnator, sacra nobis dieta ínela-

πραῦς, ἔστω xal µαχητὴς, ἱερὸς ἡμῖν ἀναπεφώνηχε D mant : ceteroquin ipse perage qued libet, in animo

λόγος, σὺ δὲ ἀλλὰ πέραινε τὸ δοχοῦν, εἰς νοῦν ἔχων
τὸ γεγραμμένον᾽ « "Aps)ye γάλα, χαὶ ἔσται βούτν-
pov. »

B. Ἴσθι δὴ οὖν, ὡς εἰ διαπύθοιντό σου, Θεὸν ἆλη-
θινὸν xal ὁμοούαιον τῷ Πατρὶ χατονοµάζοννος «bv
Ylbv, αὐτίχα δὴ µάλα ἑροῦντας τοὺς διεναντίας. Τὸν
ἕν γε δὴ τούτοις, ὦ πανάριστε, χατὰ ch, πῶς οὐκ
ἰδίοις ἐπαυχεῖν ἀγαθοῖς πρέποι ἂν μᾶλλον, καὶ οὐχὶ

16 Prov. &xXX , ὅδ.

habens id quod scriptum est : « Mulge lac, et erit
butyrum **. »

B. Scias ergo adversarios, si te audierint Deum
verum et consubstantialem Patri nominare Filjem,
statim otique dieturos : qui ejesmodi est, οἱ vis,
o bone, quomodo non $446 suis bonis potius gle-
riari deceat, quam exterais clarere? Deus enim

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

o:

-ere cum sit, ex so. perfectissimus cst, absolatus, A τοῖς θύραθεν ἐναγλαῖζεσθαι δεῖν; Gebc γὰρ 6 ἁλη-

ac nullius, opinor, rei tali natura insitse prorsus
indigus. |

ΑΔ. Quid ais? quam audax oratio, et praeceps ad
injuriam! Dic tamen aperte quo pacto nobis rudis
illa perversorum caterva blasphemiarum adeo te-
merariarum turbam excogitaverit,

B. Si Deus, inquiunt, verus et consubstantialis
81 Parvi Filius, a se habebit ea per quz Deus est,
46 suis magis quam Pauris gloriabitur preerogativis.
Quod enim habere cernitur, illud est a Patre, divi-
Ritusque iraditum. Vivere enim se dixit per Pa-
4rem ; glorilücatur, et sanctificatur ab ipso, et ter-

θῶς, ἐξ ἑαυτοῦ παντέλειος, ἄρτιός τε xat ἀπροσδεῆς
πρὸς ὁτιοῦν, οἶμαι, τῶν τῇ τοιᾷδε φύσει προσπεφυχό-
των.

Α. Τί φἠς; ὡς θρασὺς ὁ λόγος, xal ἀπονένευχε
μὲν ἀσχέτως εἰς τὸ λυποῦν ! Φράζε ὃ’ οὖν ὅμως &va-
φανδὸν, τίνα δὴ τρόπον ἡμῖν, ἀχρίτων οὕτω ὄνσφη-
μιῶν ὄχλον, τὸ σχαιὸν τῶν διεστραµµένων χεχαι-
νούργηχε στῖφος.

B. Ei θεὸς, φησὶν, ἀληθινὸς χαὶ ὁμοούσιός ἔστιν ὁ
Υἱὸς τῷ Πατρὶ, οἴχοθεν ἐχέτω τὰ δι ὧν ἐστι Gel,
xa ἰδίοις μᾶλλον, ἤγουν τοῖς παρὰ Πατρὸς, ἐπαυχείτω
πλεονεχτήµασιν. "0 γὰρ ἂν ἔχων ὁὀρῷτο, τοῦτό ἐστι
παρὰ Πατρὸς καὶ θεόσδοτον. Zfjv γὰρ ἔφη διὰ τὸν
Πατέρα, χαὶ δοξάζεται xal ἁγιάζεται map! αὐτοῦ,

Aia die revixit virtute Patris, ipsumque divioitatis B xaX ἀνεδίω τριήµερος τῇ δυνάμει τοῦ Πατρὸς, xai

nomen per participationem obtinet, et adorat no-
biscum atque subjicitur Patri, et regnum aceipit,
36 potestatem : sacre enim ac divin Litters ista
nobis tradiderunt.

A. Ah! Hermia, quantum et quam grave blas-
phemiarum agmen veritatem circuimnsistit, eique
oblatrat { At tempus est, ut. videtur, instruendi nos
quoque Dei armatura, et gladii spiritalis, quod est
Verbum Dei, viriliter educendi, nihilque metuen-

dum est, licet spurcioribus adhuc et magis efferatis -

sermonibus invadant. Caterum si promiscue ac

sine ordine disceptatio nobis procedat, facile nobi:

ex hoc in illud, ac rursus ex illo jn istud sermo
transiliet, obscuram ac deformem cognitionem

αὐτὸ δὲ τὸ τῆς θεότητος ὄνομα πεπλούτηχε μµεθ-
εχτῶς, χαὶ προσχυνεῖ μεθ) ἡμῶν xat ὑποτάττεται τῷ
Πατρὶ, xai βασιλείαν δέχεται xal ἐξουσίαν’ ἱεροὶ
Y&p ἡμῖν xaX θεῖοι ταντὶ παρέδοσαν λόγοι.

. A. Ἰοὺ, ὦ Ἑρμείαὶ ὡς πάµπολυς καὶ δεινὸς
βλασφη μιῶν ἀριθμὸς, olovel πως Ev χύχλῳ πεοισχὼν
τὴν ἀλήθειαν ἀνοσίως χαθυλακτεῖ ! Καὶ χαιρὺς, ὡς
ὕοιχεν, ἐναρμόσασθαι χαὶ ἡμᾶς τῇ τοῦ θεοῦ παντευ-
χίᾳ. xaX τὴν τοῦ Πνεύματος µάχαιραν, 6 ἐστι ῥῆμα
Θεοῦ, παρεξάχειν ἀνδριχῶς, χατοῤῥωδοῦντας οὐδὲν,
«Ay εἰ coi αἰσχίοσιν ἔτι χαὶ ἀγριωτέροις ἡμᾶς χα-
παπαἰοιεν λόγοις. ᾽Αλλ’ εἰ μὲν lot χύδην τε xal οὖκ
ἐν τάξει τὰ θεωρήματα, διολισθήσειεν ἂν εὐχόλως
ὁ λόγος ἡμῖν Ex γε τουτουῖ πρὸς ἐχεῖνο, xal a5 ἐξ

reddens, Verum autem et sincerum palam utique C ἐκείνου πρὺς τοῦτο, δυσειδῃ xal δυσχάτοπτον τὴν

(αοἱθοῖί, si distincte ac seorsim unamquamque bla- .

sphemiam examinet. Age ergo distincte ac sigillatim

At ordine dicamus. Prius autem istud abs t6 qua--

gere velim, uirum theologorum sententias veras et
rectas existiment, aut eas etultissime repudient ac
pre nibilo ducant?

φωνὰς, val; ἐπ᾿ ἀληθείφ xal ὀρθότητι στεφανοῦσι
«αρ᾽ οὐδέν;

B. Veras esse dicent, opinor.

À. Séribit ergo sanctissimus et prsestantiesimus
Panlus de Uuigenito : « Hoc sentite in vobis, quod
et in Christo Jesu, qui, cum in forma Dei esset, non
rapimam arbitratus est esee $6 zqualem Deo, eed
&binetipsum exinanivit, formam servi accipiens, ia
similitudinem bominum factds, et habitu inventus

B7 ut homo, humiliavit semetipsum, (actus obe

diens usquead mortem, mortem autem crudis. Propter
quod et Deus exaltavit illom, et donavit illi nomen,
quod esi super omae nomen, ut in nomine Jesu omne
genu flectatur, coelestium, et terrestriam, et iufer-
norum, ei omnis lingua confiteatur, quia Dominus
Jesus Cbristus in gloria Dei Patris *', »

B. Quidnam istud est? quaeso.

Δ. Nonne in duo tempora rem tribult * Unam
esim tempus statuit, primum scilicet illud et in
principio, quo erst Verbum, in forma et eequelitete

1* Philipp. n, 5-11.

ἐφ᾽ ἑχάστῳ γνῶσιν ἀποτελῶν. Παραδείξειε δ᾽ ἂν εὖ
µάλα τὸ ἀληθὲς xal ἁδιαθλήτως ἔ{ον, εἰ διεσταλµέ-
νην τε xal ἀναμέρος τὴν ἐφ᾽ ἑχάστῃ τῶν δυαφημιῶν
ποιοῖτο βάσανον. Φέρε bh οὖν εὐχρινέστατά τε xal
ἀναμέρος χαὶ ἐν τάξει λέγωμεν. Ἡροχναπυθέσθαι
δέ σου βουλοίµην ἂν εόδε, πότερα τὰς τῶν θεηγόρων
ψήφοις, ἤγουν ἁνούστατα διωσάµενοι, ποιήσονται

B. ᾽Αφευδεῖν ἐροῦσιν, οἶμαί που.

Α. Γράφει τοίνυν ὁ ἱερώτατός τε xal πανάριστος
Παῦλος περὶ τοῦ Moveytvouc ^ « Ἐοῦτο φρονείσθω
ἐν ἡμῖν, ὃ καὶ àv Χριστῷ Ἰησοῦ, ὃς ἐν μορφῇΏ θεοῦ
ὑπάρχων, οὐχ ἁρπαγμὸν ἠγήσατο τὸ εἶναι ἴσα Θεῷ,
ἀλλ᾽ ἑαυτὸν ἑχένωσε, μορφὴν δούλου λαθὼν, kv ὁμοιώ-
ματι ἀνθρώπων Yevóusvoc, xal σχήµατι εὑρεθεὶς
ὡς ἄνθρωπος, ἑταπεένωσεν ἑαυτὸν, γενόμενος ὑπ-
{χοος µέχρι θανάτου, θανάτου δὲ σταυροὺ. Διὸ χαὶ ὁ
Gd αὐτὸν ὑπερύφωσε, καὶ Σχαρίσατο αὐτῷ ὄνομα
«b ὑπὲρ πᾶν ὄνομα, ἵνα kv τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ πᾶν
γόνυ χάµψῃ, ἑπουρανίων, καὶ ἐπιγείων, χαὶ xata-
χθονίων, χαὶ πᾶσα γλῶσσα ἑξομολογήσηται, ὅτι Κύ-
ριος Ἰησοῦς Χριστὸς εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρός. »

Β. Τί οὖν τοῦτο; λέγε.

Λ. Οὐ γὰρ ὄνοὶν, ὦ φιλότης, διανέµει χαιροῖς τὴν
ἀφήγησιν; "Eva μὲν γὰρ ὀρίζει καιρὸν, τὸν ἓν ἁρ-
χαῖς τε καὶ πρῶτον, καθ) ὃν ἣν ὁ Λόγος iv μορφῇ

055

χαὶ ἰσότητι τοῦ Πατρός: δεύτερον δὲ, καὶ kv. τοῖς A Patris :

ὑστόροις, καθ) ὃν olove( πως μεθεὶς τὸ εἶναι Ev μορφῇ
xai ἰσότητι τοῦ Πατρὸς, χεχένωχεν ἑαυτὸν, μορφὴν
δούλου λαθὼν, χαὶ αὐτὸν ἀνατλὰς τὸν ἐπὶ σταυροῦ
θάνατον. Τότε γὰρ 5h xal τὸ φύσει μετὸν αὐτῷ xal
οὐσιωδῶς, εἰσποιήτως ἐλεῖν χαὶ ὡς ἓν χάριτος τάξει
νενόµισται, φημὶ 65 τὸ ὄνομα τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα,
xa τὸ προσχυνεῖόθαι πρός τε ἡμῶν αὐτῶν xal τῶν
ἁγίων ἁγγέλων. |

B. Ὃδε ἔχει.

A. "Amas τοίνυν ἡμῖν τῆς θεοπνεύστου Γραφῆς ὁ
λόγος ἐπ᾽ ἄμφω βλέπει. ΟὉτὲ μὲν γὰρ οὕπω χαθιγµέ-
voy εἰς χένωσιν θεολογεῖ τὸν ΥΟν, ἀλλ᾽ ἐν τῷ τῆς
θεότητος ὕψει, καὶ tv οἷς ὁ Πατήρ: ὁτὶ δὲ ab, ῥοπαῖς
ταῖς ἐθελουσίοις, φειδοῖ τε τῇ πρὸς ἡμᾶς, χεχλεισµέ-
voy εἰς χένωσιν, xat εἰς τὴν τῆς σαρχὸς ἁδοξίαν τῶν
ἄνω χαταφοιτήσαντα παρίστησιν ἑναργῶς. "Ap" οὖν
(ἐρήσομαι γὰρ) σοφοὶ xal ἀγχίνοι χαταλογισθεῖεν ἂν
οἱ διφυᾶ xal διπλοῦν τὸν Év γε τουτοισὶ προσιέµενοι
λόγον, xai καιροῖς διανέµοντες τοῖς χαθήχουσι τὴν
μυσταγωγίαν, tj οἵπερ ἂν δύξειαν ἀνάχυσίν τινα xal
ἀναφυρμὸν πραγμάτων τε ἅμα καὶ χαιρῶν ἐπινοεῖν,
ὡς ἀνάπτειν οὐ διεσταλµένως, τὰ μὲν σαρχὸς xai
διὰ τὴν σάρχα, τῷ ἐκ Πατρὸς φύντι Λόγῳ, τὰ δὲ τοῦ
Μονογενοῦς ἴδια xal ἑἐξαίρετα, χαταγράφειν σαρχὰ
xal χρόνῳ τῷ χατ αὐτὴν.

B. Καὶ πῶς ἀμφίληγον, ὡς ἄμεινον δήπου, Χρι-
στὸν μὲν ἕνα xal Υἱὸν ὁμολοχεῖν, xavà τὰς Γραφὰς,
ἐπινοίαις γε μὴν xal τῇ θεωρίᾳ τῇ χατὰ τὸν λόγον,

ἕως μὲν ἣν τῆς πρὸς σάρχα xa0' ἔνωσιν αυνδρομῆς 6ο

ἀφεστηχὼς ὁ Μονοχενῆς, τοῖς τῆς θεότητος ἀξιώμα-
σιν ἐπαυχεῖν ἐχπρεπῶς, ὡς ἰδιχοῖς τε xaX φυσιχοῖς
ἐπεὶ δὲ σαρχὶ συνηνέχθη xat γέγονεν ἄνθρωπος, τότε
δὴ, τότε καὶ và Ex τοῦ χεχενῶσθαι λαθδεῖν;

À. ᾿Αναγχαῖος τοιγαροῦν ὁ ἐπ᾽ ἀμφοὶν ἐστι λόγος,
εἰ τὰ ἑκάστῳ πρέποντα βασανίζοι καιρῷ.

B. Καὶ µάλα.

Α. Τὸ δὲ 6 καὶ φύρδην ἀναχεῖσθαι τὰ ἐπ᾿ ἀμφοῖν
Lv, ἡλίθιον παντελῶς, Παραιρῄσεται γὰρ κατασχο-
τίζον ἡμᾶς καὶ ἐπιθολοῦν τὸ ὀρθῶς ἔχον εἰς γνῶ-
σιν.

N Ἀληθές.

.. Ὁ δὴ, ποτὲ μὲν ὡς Λόγος ὢν ἔτι καὶ Μονογενὴς

DE SS. TRINITATE DIALOGUS V.

994
alterum οἱ posterius, quo veluti dimittens
esse in forma et cequalitate Patris, exinanivit ϱ6-
metipsum, formam servi accipiens et ipsam in crues
mortem sustinens. Tunc enim sane etiam quod
ipse natura et substantialiter habebot, aliunde quo-
dammodo et grati: οὐ doni loco accipere pultatus
est, uomen videlicel super omne nomen, et adorari
a nobis ipsis et sanctis angelis.

B. Ita res est.

À. Omnis ergo divinitus ΜΗ Scripturae sermo
utrumque respicit. Modo enim Filium nondum ad
inanitionem venlsse docet, sed in divinitatis subli-
mjtate esse et Patris gloria : modo vero spontaneo
motu οἱ misericordia nostri, intra inanitionpem co-

B ercitum, et in carnis ignobilitatem ceelitus delapsum

clare demonstrat. Cedo igitur, num sapientes ex
acuii censeri debeant, qui biperütam ae du-
plicem in bis rationem admittunt, et congruis tem»
ponbus mysieriorum explicationem tribuant, am
qui confusionem quamdam eL permistionem re»
rum simul] ac temporum videntur inducere, ita -
ut promiscue qui carnis sunt, et quse propter car-
nem, assignent Verbo ex Patre genito : quse autem
Unigeniti propria sunt ac peculioria, ad carnem et
incarnationis tempus referant.

B. Qui vero dubium esse potest, quin satius uti-
fue si Christuu unum ae Filium fateri, secundum
Scripturas, czteruin coneipiendi medo et loquendi
ratione, quamdiu certe Unigenitas cum carne uni-
tus non fuit, divinitatis houoribus ceu propriis et
naturalibus fuisse conspicuum : postquam autem
carni unitus et factus homo est, tunc sane, tune
accepisse etiam ea qui cum inanitione conjuncta
sunt ?

Α. Necesssria igitur est duplex illa ratio, si ia-
quirantur ea quz unicuique tempori coegraoot.

B. lta prersus.

À. Utramque vero B4 sinere confandi ac per-
misceri stultum est prorsus. Obscoritas enim οἱ
perturbatio rectam cognitionem eripiet,

B. Verum est.
Α. [9 itaque, modo quidem υἱ Verbum et Unl-

ἐχ Πατρός, ποτὲ δὲ ὡς ἄνθρωπος, xal ὅτι τοῦτο πρω- Ὦ genitus et Patre, modo vero ut homo, adeoque pri-

εότοχος xal ἐν πολλοῖς ἀδελφοῖς, ἄρ᾽ οὐχὶ πρεπωδέ-
στατά τε xal ἐντεχνέστατα δι ἀμφοῖν ἂν ἴοι τοῖν λό-
Υοιν, xal τοῦ πρὸς λῆξιν τὴν ἀνωτάτω διέρποντος,
xal τοῦ πρὸς τὰ χάτω καὶ εἰς ἡμᾶς καθιγµένου τε
xal ὑφιξάνοντος, εἴπερ ἣν αὑτῷ θέλησίς τε καὶ σχο-
πὸς, τὸ ἀναπείθειν τοὺς ἐπὶ τῆς γῆς, ὡς εἴη μὲν
ἀληθῶς ἐχ θεοῦ θεὸς, καθίχοιτο δὲ δι’ ἡμᾶς ἐν τοῖς
xa0' ἡμᾶς, xa τὸ τῆς χενώσεως οὐχ ἀτιμάζοι µέ-
τρον, ἤγουν αὐτὸς ἑαυτοῦ χαταφηφιεῖται τὸ ἄσοφον
καὶ τὸ μὴ ἄγαν βεδουλεῦσθαι χαλῶς, tb μὲν xa0"
ἡμᾶς Ὑενέσθαι μὴ παρωθούµενος, ἑπερυθριῶν δὲ
Ἀόγοις, ol; ἂν οὐδαμῶς «b τῆς ἀνθρωπότητος i

5 Rom. xvin, 29.

mogenitus, et in multis fratribus **, annon conve-
hientissime et consultissime «utrumqne loquendi
genus admitiet, eum illud quod ad summam ma-
jestatem tendit, tum ' quod ad inferiora et ad nes
demittitor ac subsidit, siquidem propositum ei sit
homines adigere ut credant quod Deus vere sit de
Deo, et propter nos ad nostra descendisse, nee
inanitionis conditionem dedignari, aut certe ipse se
condemnabit ignorantie, et inconsideranti, cum
hobis similis esse non repudict , sed vocabulorum.
illum pudeat, quibus humanitatis conditio néqua-
quam erubescat ?* Quid enim necesse eral ,

wo "

/

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

ad nataram illum descendere, cujus ignobilitatem A αισχύνοιτο µέτρον; Τί γὰρ ὅλως ἔδει, φήσαιμ’ ἂν

et vilitatem subire grave erat ac intolerandum Deo,
ot semel dicam , ex Deo genito? Quod si verba
qum nobis conveniunt, rejicere necesse eral ac
decebat αἱ divinitatis decus lilassum et incorruptum
servare posset : qui non multo magis carni uniri ,
et vilissimam pati demissionem ? Sed nemo upquam
eo stuporis veniet, opinor, ut non valde miretur
Unigenitum, non rapuisse quidem propter nos su-
premum illud et eximium decus quod est in forma et
equalitate Patris, sed maluisse inanitionem incarna-
üonem pati, et eum ipsa quzscunque de ea dicuntur ei-

queconveniunt, ae pro nihilo rem habere, quandoqui-

dem incolumes sumus, ad pristinum statum reversa
Metura, et in ipso ad vitse novitatem instaurata '5,
per sanctificationem in Spiritu. Explicat ergo Pau-
lus causam incarnationis dicens, Dei Verbum nus-
quam apprehendisse angelos, sed semen Abrahs **,
« unde debuit per omnia fratribus similari , ut mi-
sericors Seret οἱ fidelis Pontifex ad Deum *'. » Et
rursus : « Quia ergo pueri communicaverunt carni
et sanguini, et. ipse similiter participavit eisdem,
ut per mortem destrueret eum qui babebat mortis
imperium, id est, diabolum **. » $449. Sed cur hoc
dico? cum cuivis liceat, si modo velit, Christum ad
Deum Patrem qui in coelis est audire diserte cla-
mantem : « Sacrificium et oblationem noluisti : ho-
locaustomata et pro peccato non posiulasti, tunc
dizi, Ecce venio, ut facerem, Deus, voluntatem
tuam **. » Quxnam autem erat sapiens illa in nos
et salutaris Patris voluntas? mortem sbolendi in
morte Christi, ac prseterea peccatum, et peccati
auctorem ac primum artificem, et per sanguinem
Christi omnes redimendi. Quocirca divinus Paulus
rursus scribit in hunc modum de Filio : « Et ideo
Nevi Testamenti mediator est, ut morte intercedente,
in redemptionem earum pravaricationum quz erant
sub priori repromissionem accipiant qui vocati sunt
seeternze bsereditatis, Testamentum enim in mortuis
confirmatum est, alioquin nondum valet, dum vivit
qui testatus est **. » Quod si mori Filium oportebat
ad peragendam dispensationem, cum inutile non
esset mortem capessere : quomodo non erat ei ne-
cessarium et utile, ad naturam quoque se demittere,

ἔγωγε, καὶ µάλα εἰχότως, χαθιχέσθαι πρὸς φύσιν, fic
τὸ ἄδοξόν τε xal σμικροπρεπὲς ὑποδῦναι, φορτιχὸν
xai δυαδιαχόµιστον ἣν τῷ yc ἅπαξ kx θεοῦ φύντι
θεῷ; xa τῶν καθ) ἡμᾶς λόγων fj παραίτησις εἴπερ
Tiv αὐτῷ πρέπουσά τε χαὶ ἀναγχαία, πρὸς τὸ ἀσινὶς
καὶ ἀχ[δδηλον διασῶσαι δύνασθαι τὸ Ev θεότητι χάλλος,
fu ἂν οὐχὶ xal πρό Ὑε τούτου πολὺ, τὸ ἑνωθῆναι
σαρχὶ, xai τὴν οὕτως ἀχαλλεστάτην ἀνατλῆναι τα-
πείνωσιν; Αλλ) οὑχ ἂν, οἶμαι, τὶς ἑμθροντησίας εἰς
τοῦτο προήχοι ποτὲ, ὡς μὴ ὑπεράγασθαι σφόδρα τοῦ
Μονογενοὺς, οὐχ ἁρπάσαντος μὲν δὺ ἡμᾶς τὸ iv
μορφῇ xaX ἱσότητι τοῦ Πατρὸς ἐχπρεπὲς ἀξίωμα xai
ὑπέρτατον, ἑλομένου δὲ παθεῖν τὴν ἓν σαρχὶ χένωσιν,
xai σὺν αὑτῇ τοὺς αὑτῇ πρέἐποντάς τε xai ἑοιχότας
λόγους, καὶ τὸ χρῆμα ἡγεῖσθαι παρ᾽ οὐδὲν, ὅτ' ἂν ἡμῖν
εὖ µάλα διαπεραίνοιτο τὸ ἁλωδήτως ἔχειν, ἀναφοι-
τώσης εἰς τὸ kv ἀρχαῖς τῆς φύσεως, xal ἀναχτιζομέ-
νης ἓν αὐτῷ πρὸς χαινότητα ζωῆς, δι’ ἁγιασμοῦ ἓν
Πνεύματι. Διατρανοῖ γοῦν ὁ Παῦλος τῆς ἑνανθρωπή-
σεως τὴν αἰτίαν, οὐχ ἀγγέλων ἐπειλῆφθαι τὸν τοῦ
Θεοῦ Λόγον εἰπὼν, ἁλλὰ σπέρματος ᾿Αδραὰμ, « ὅθεν
ὤφειλε χατὰ πάντα τοῖς ἁδελφοῖς ὁμοιωθῆναι, ἵνα
ἑλεήμων γένηται xal πιστὸς ἀρχιερεὺς τὰ πρὸς τὸν
Geóv. » Καὶ πάλιν» εἘπειδὴ γὰρ τὰ παιδία χεχοι-
νώνηχεν αἵματος xal σαρχὸς, καὶ αὐτὸς παραπλησίως
µετέσχε τῶν αὐτῶν, ἵνα διὰ τοῦ θανάτου χαταργήσῃ
τὸν τὸ χράτος ἔχοντα τοῦ θανάτου, τουτέστι, τὸν διά-
6ολον. » Καὶ τί τοῦτο λέγω; χαίτοι τοῖς ἐθέλουσι

C μετὸν, ἀναφανδὺν ἐπαῖειν ἀνακεχραγότος Χριστοῦ

πρὸς τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς Πατέρα Θεόν ' « 8ucíav
χαὶ προσφορὰν οὐκ ἠθέλησας, ὁλοχαντώματα καὶ περὶ
ἁμαρτίας οὐχ ηὐδόχησας, τότε εἶπον, Ἰδου fous,
τοῦ πεποιῆσθαι, ὁ θεὺς, τὸ θέληµά σου. » Καὶ ποζον
ἣν &pa τὸ σοφὸν εἰς ἡμᾶς xai σωτήριον θέληµα τοῦ
Πατρός; «b χαταργεῖσθαι θάνατον àv θανάτῳ Χρι-
στοῦ, xal πρός γε τούτῳ, τὴν ἁμαρτίαν xai τὸν τῆς
ἁμαρτίας εὑρετὴν xaX τεχνίτην àv. ἀρχαῖς, καὶ δι΄
αἵματος τοῦ ἁγίου τὴν ἁπάντων γενέσθαι λύτρωσιν.,
Καὶ γοῦν ὁ θεσπέσιος Παῦλος ἐπιστέλλει πάλιν ὡδὶ
περὶ τοῦ Υἱοῦ « Καὶ διὰ τοῦτο Διαθήχης Καινῆς µε-
σίτης ἐστὶν, ὅπως θανάτου γενοµένου εἰς ἀπολύτρω-
σιν τῶν ἐπὶ τῇ πρώτῃ Διαθὴχῃ παραδάσεων, τὴν
ἐπαγγελίαν λάδωσιν οἱ χεχλημένοι τῆς αἰωνίου χλη-

. quie mortis capax esset, cujus etiam vocabula licet D ρονοµίας. Διαθήχη yàp ἐπὶ νεχροῖς βεδαία, ἐπεὶ µή

humilia et abjecta repudianda non essenl ei qui
- semel ipsam perpeti statuerat ? Αη tibi videntur ea
que diximus aliquid in se temeritatis aut vanitatis

et impudentiss habere?

ποτε ἰσχύει, ἕως àv ζῇ ὁ διατιθέµενος. » Τεθνάναι
δὲ εἴπερ ἔδει τὸν Υἱὸν, πρὸς τὴν τῆς οἰχονομίας
χαρτόρθωσιν, οὐχ ὄντος ἀσυντελοῦς τοῦ δεῖν ἑλέσθαι
τὸν θάνατον, πῶς οὐκ ἀναγχαῖον xal χρειῶδες Tv

αὐτῷ, xal εἰς τὴν τοῦ θανάτου δεχτιχὴν κχαθιχέσθαι φύσιν, fic ἂν εἴη xal τὸ ἓν λόγοις σμιχροπρεπὲς, οὐχ
ἀπόδλητον τῷ γε ἅπαξ αὐτὴν ἑλομένῳ παθεῖν; Μῶν εἶναί σοι δοχεῖ θρασὺς ἡ ἐἑξίτηλος ὁ Ev γε τουτοιοὶ

λόγος, 1j πρὸς ἠντιναοῦν ἀποχλίνων ἀναισχυντίαν ;

B. Minime.

À. Erat quippe et est Verbum, etiam incarnatum,
quidquid erat ante carnem : quas autem assumpsisse
cernitur propter carnem, non erat in principio.
*! 114. 17.

* Rom. vi, &.. ** Hebr. i1, 16.

9? ibiJ. 14.

B. Οὐδαμῶς.

A. "Hv μὲν γὰρ xal ἔστιν ὁ Λόγος, χαὶ ἓν σαρχὶ
γεγονὼς, ὅσα xai πρὸ σαρχός ΄ ἃ δέ γε προσειληφὼς
ὁρᾶται διὰ τὴν σάρχα, οὐχ ἣν ἐν ἀρχαῖς.

9 Psal. xxxix , 7-9. ** Hebr. ix, 15-17.

951

DE SS. TRINITATE DIALOGUS V.

938

B. Οἷον δή τί’ βαθὺς yàp ὁ λόγος, xat οὐ πρόχει- Α — B. Cedo quidnam illud sit; sublime enim est

pos ἐλεῖν.

A. Ωὐ yàp, ὦ φιλότης, Geb fjv ὁ Λόγος, καὶ ὁ
Λόγος Ἶν πρὸς τὸν Θεόν; Οὐχὶ δὲ εφῶς ἦν τὸ
ἀληθινὸν, ὃ φωτίζει πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς
τὸν χόσµον; οὗ Movoysvhe, xai εἰς τὸν χόλπον τοῦ
Πατρός; Oóx ἄνωθεν ἔρχεται καὶ ἑπάνω πάντων
ἑστίν; Οὐχὶ δὲ αὐτὸς. περὶ ἑαυτοῦ φησιν * ε Ἐγὼ οὐχ
εἰμὶ ἐχ τοῦ χόσµου τούτου» )

B. Ναί λέγεις γὰρ ἡμῖν ἃ χαὶ fj θεία Γραφή.

À. "Ag' οὖν οἴει την χένωσιν, ζημίαν τῶν ἐν ἁρ-
χαῖς φυσικῶν τε xat ἰδικῶν ἑνεργάσασθαι τῷ Λόγῳ,
ὡς παρατροπῆς τε xal ἀλλοιώσεως τῆς ἐπὶ τὸ λυποῦν
εἰς πεῖραν ἑλθεῖν ;

B. Οὐχ ἂν οἱηθείην πώποτε. Τροπῆς γὰρ ἀμείνω
τὸν Yibv ἴσμεν τε xal πεπιστεύχαµεν, γεγραφότος
ἡμῖν τοῦ Παύλου * ε«Ἰησοῦς Χριστὸς, χθὲς χαὶ σήµε-
eov, ὁ αὐτὸς, xal εἰς τοὺς αἰῶνας. »

Α. Ὀρθῶς, ὦ ἑταῖρε, xal µάλα σαφῶς. El γὰρ εἰσ»
δέξαιτο τὸ λυποῦν xal ἁδικοῦν εἰς δόξαν χαὶ φύσιν
αὐτὴν διὰ τῆς παρατροπῆς, πῶς ἡμῖν ὁ αὐτὸς νοοῖτ
ἂν ἔτι, Ἐρηρεῖσθαι δη οὖν ἐν of; ἂν ἀεὶ δοξάζειν
ἀνάγχη τὸν Μονογενή, xal εἰ Υέγονε σὰρξ xai ἑσχή-
νωσεν ἓν ἡμῖν.

B. ᾽Ανάγχη.

Α. Ἰτέον οὖν Ίδη χαὶ πρὸς τὰ σαρχὺς, ἤτοι διὰ τὴν
σάρχα. Απτὸς γέγονεν ὁ ἀναφῆς τοιγάρτοι xal θω-
μᾶς, χειρὶ xal δαχτύλοις τοὺς τῶν Ίλων τύπους ἑπ-
αφώμενος, ἔλεγεν' « Ὁ Κύριός µου xat ὁ θεός pov.»
Ὁρατὸς πέφηνεν ὁ ἁόρατος, χαὶ λιγυρὸν ἀνιεὶς ἐπὶ
τούτῳ µέλος ὁ θεῖος ἔφη Δαθίδ; « Geb; θεῶν Κύριος
ἑλάλησε, χαὶ ἐχάλεσε τὴν γῆν. Απὺὸ ἀνατολῶν ἡλίου
μέχρι δυσμῶν, Ex Σιὼν fj εὐπρέπεια τῆς ὡραιότητος
αὐτοῦ ὁ θεὸς ἐμφανῶς Ἶξει, ὁ θεὸὺς ἡμῶν, καὶ οὐ
παρασιωπῄσεται. » Πότε γὰρ ἡ mou, τίνα δὲ τρόπον
ἐμφανῶς ἡμῖν ἀφῖκται θεὸς, ὃς χαὶ πᾶσαν ἐχάλεσε
τὴν γην, εἰ μὴ ὅτε γέγονεν ἄνθρωπος ὁ Μονογενὴς,
xal ὁ μηδενὶ τῶν κτισμάτων ὀρώμενος, ἐμφανῶς
ἐδείχθη διὰ τὴν σάρχα, χκᾶὰὶ χεχοπίαχεν Ex τῆς ὁδοι-
πορίας, ὅτε τὴν Σαμαρειτῶν διέθει πόλιν, καὶ μὴν
καὶ τροφῆς ἑδεῖτο σωματιχῆς, καΐτοι διδοὺς τοῖς
πεινῶσιν ἰσχὺν, κατὰ τὴν τοῦ προφήτου φωνήν; Ὁ,
ἓν ᾧ ζῶμεν, καὶ χινούµεθα, xat ἑἐσμὲν, μεθ) ἡμῶν

6

quod dicis, nec captu facile.

À. Nunquid, amice, Deus erat Verbum, et Ver-
bum erat apud Deum 357 Nunquid vero lux erat
vera, qua illuminat omnem hominem venientem
in mundum **? Nunquid Unigenitus, et in sinu
Patris 3 7 Nonne desursum venit, et supra omnia
est *' ? Nonne vero ipse de seipso dicit : « Ego non
sum ex hoc mundo ΣΤ)

B. Etiam, eadem quippe noois profers quz divina
Scriptura.

À. Àn ergo putas inanitionem detrimentum ali-
quod Verbo auulisse corum qux principio inerant
ipsi naturalia et propria, ut mutationis et conver-
sionis in malum periculum adierit 5

B. Nequaquam id putaverim. Conversionis enim
expertem Filium scimus et credimus , cum nobis
Paulus scripserit : « Jesus Christus, heri et hodie,
idem, et in secula **,

Δ. Recte, amice, et aperte. Si enim aliquid sus-
ceperit 550 quod ejus gloriam et naturam lzdat ,
quo pacto demum intelligetur esse idem? Statuen-
dum est itaque in suis bonis perpetuo hzrere Uni-
genitum, tametsi caro factus est et habitavit in
nobis **',

B. lia sane.

A. Pergendum itaque tandem ad ea qua carnis
suni aut propter carnem. Tractabilis factus est,
qui tractari nequit : unde Thomas, manu et digitis
vestigia clavorum contrectans , dixit: « Dominus
meus et Deus meus **. » Visibilis factus est , qui
cerni nequit, et suave carmen ob id David emit-
tens ait : « Deus deorum Dominus locutus est, et
vocavit terram. À solis orlu usque ad occasum, ex
Sion species decoris ejus : Deus manifeste veniet,
Deus noster, et non silebit **. » Quando enim aut
ubi, et quomodo nobis Deus manifeste venit, qui
et omnem vocavit terram, nisi cum homo factus
est Unigenitus, et qui nulli creature cernitur, ma-
nifeste apparuit propter carnem, et lassus esi de
via, cum Samaritarum urbem permeasset, adeoque
cibo corporeo indigebat , quamvis det robur esu-
rientibus , juxta Propheta vocem *! ? Is in quo vi-
vimus, οἱ movemur, et sumus?'*, nobiscum esse di-

γενέσθαι λέγεται, xal £y θανάτῳ σαρχός. Περιθείης D citur, et in morte carnis. Tune igitur, awice, lic

ἂν οὖν, ὦ ἑταῖρε, ταυτὶ τῷ Movoyevel καὶ πρὸ σαρ-
χὸς, xal οὐκ ἂν ἀσυνέτως χαταλωθήσαιο τὸν ὑγιᾶ τε
χαὶ εὐσεθῆ περὶ αὐτοῦ λόγον ;

B. Κινδυνεύοµεν.

Α. ᾽Ἀποσχευασώμεθα δὴ οὖν ἀνοσιότητός τε Υρα-
φὴν, χαὶ δυσσεθείας ἐγχλήματα, τὰ μὲν ὑσαπέρ ἓστι
θεοπρεπέστερα, καὶ ὑπὲρ φύσιν τὴν καθ᾽ ὑμᾶς, οὕπω
καθ) ἡμᾶς γεγονότι προανέµοντες τῷ Yl, τὰ δὲ,
ὅσα πως χθαμαλωτέραν xaX xa0' ἡμᾶς τὴν ὑπόληψιν
ἔχει, περιτρέποντες οἰκονομικῶς xal αἰχμαλωτί-
ζοντες, χατὰ τὰς Γοαφὰς, πᾶν vónpa εἰς τὴν ὑπ-

35Joan. 1, 1. ** ibid. 9. **' ibid. 18.
44. ** Joan. xx,28.. ?* Psal. xLix, 9.

PATROL. απ. LXXV.

37 309an. iil, 9l.
?! Psal. cxLv, 7.

Uuigenito etiam ante carnem tribueris , idque citra
offensionem eorum qua de ipso pie et sane tra-
duntur ?

B. Propemodum assentiri cogimur.

À. Tollamus itaque impietatis culpam et nequi-
tie crimen, alia quidem quz divinitaü magis con-
veniunt, el nostram naturam exsuperant, Filio tri-
buentes, nondum homini facto : alia, qua depres-
siorem et humanum intellectum habent , ratione
dispensationis aliorsum vertentes , et in captivita-
tem redigentes, secundum Scripturas, omnem in-

17)oan. vini, 25. ** Πεος, xin, 8.
91* Act, xvii 28.

1** Joan. 1,

30

939

telleetum in obsequium ejus **.
aliquid a mente et ratione alienum somniantes ,
quando Christus ait : « Et nemo ascendit in ccelum,
nisi qui descendit de celo, Filius hominis 15, »
etiam ipsam de ccelo carnem deducemus, quamvis
propheta clare nobis sanctam Virginem ostendat,
ac palam elamet : « Ecce virgoin utero habebit, et
pariet filium, et vocabunt nomen ejus Emma-
nuel **; » neque rursus in utero corporeo exsi-
stendi principium ac fundamentum habuisse puta-
bimus ipsum de Deo Deum Verbum, quoniam ipsum
splendorem glori: et characterem substantie Pa-
tris Paulus nominat **, $57. incorpoream et inef-
fabilem generationem notionibus rationem superan-
tibus nobis significans.

B. Ita plane.

A. Una igitur cum sacris Literis ea etiam quz
"mtrique conveniunt sunt intelligenda. Ιου enim
pacto rectum veritatis iter insistemus; neque lo-
qnendi sublimitatem ad aliquid inglorium conver-
tentes propter carnem et ejus proprietates, neque
ea quz sunt carnis et prepter carnem ab humani-
tate tollentes propter incarnationem, sed immutabi-
litatem potius Unigenito scrvantes , eumdem esse
cognoscemus, el antequam carni uniretur, et
quando factus est caro, licet abjectissima et hu-
milia nonnulla de ipso dicantur propter humani-
tatem.

B. Atqui si omnia, inquiunt, arbitratu tuo ad
incarnationem transferre velis, quibusnam demum
rebus qux:nam sit Verbi natura comperiemus ?

A. Nimirum, o bone, ego tibi quoque reposue-
rim : si utique velis omnia transferre ad explican-
dum quanam sit Verbi natura , factum esse homi-
nem, quomodo aut ande cognosces ? Non enim divi-
nitatis proprietatibus rerum humanarum notitiam
assequeris. Quod aotem incomparabiliter superius
est, ac tota natura distare procul dubio creditur,
quomodo, qusso te, rerum adeo infinitarum cogni-
tionem indiderit ? Agnoscere vero et perquam clare
perspicere Deum esse Verbum, non tamen hominem
eliam esse factum , non satis affert utilitatis; sed
$i primo fides alterius adjungatur, nihil jam od in-
telligentiam deerit credentibus. Unde sapiens ac
Deo afflatus Joannes : « Quis est, inquit, qui vincit
mundum , nisi qui credit quoniam Jesus est Filius
Dei **? Nomen enim novum est Verbo illud, Jesus,
et carnis nativitatem comitatur. Propheticum autem
nobis rursus oraculum astipulabitur , dicens : « Et
vocabunt nomen ejus novum, quod Dominus ποπιί-
nabit illud *. » Numquid enini, o charum caput,
Gahriel Virgini Dei ac Patris ea in re voluntatem
declaravit , dicens : « Ne timeas, María, ecce enim

concipies in utero, et vocabis nomen ejus Je-
gum 213)

?*?* |] Cor. x, 5.

?? Joan. i1, 10.
9 Duc. i, 50, οἱ. t

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIMEP.
Non enim certe Α axohv αὐτοῦ. Οὐ γὰρ δή τι παθόντες τῶν Eb λόγου

* [ca. vii, 14.

910

χαὶ φρενὸς, ὅταν μὲν λέγει Xpigvó;" «Καὶ οὐδεὶς
ἀναδέθηκεν εἰς τὸν οὐρανὺν, εἰ μὴ 6 ἐχ τοῦ οὐρανοῦ
χαταθὰς ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπον, » xal αὐτὴν ἐξ οὖρα-
vou τὴν σάρχα χατοίσοµεν, χαἰτοι τοῦ προφήτου σα-
φῶς τὴν ἁγίαν ἡμῖν καταδειχνύντος Παρθένον, xot
βοῶντος ἀναφανδόν: εδου ἡ παρθένος ἓν γαστρὶ
ἕξει, χαὶ τέξεται υἱὸν, xal καλέσουσι τὸ ὄνομα αὐτοῦ,
Ἐμμανονυήλ.» 0ὐδ' αὗ ἓν μήτρα σωµατ:χῇ τῆς ἐν
ἀρχαῖς ὑπάρξεως την χαταθολὴν ἑἐσχηχέναι νομιοῦ-
μεν τὸν £x Θεοῦ θεὸν Λόγον, ὅταν αὐτὸν ἁπαύγασμα
τῆς δόξης χαὶ χαρακτῆρα τῆς ὑποστάσεως τοῦ Πατρὸς
ὁ Παῦλος ἀποχαλῇ, τὴν ἀσώματόν τε xai ἄφραστον
γέννησιν ταῖς ὑπὲρ λόγον ἡμῖν χατασηµαίνων iv-
νοίαις.

B B. ΒΠαντάπασι μὲν οὖν.

Α. 'UpoU τοιγαροῦν τοῖς Γράµμµασι xal τὰ ἔχα-
τέρῳ πρέποντα νοητέον. Εὐθὺ γὰρ οὕτω τῆς ἀληθείας
ἤξομεν, οὔτε τοῦ λόγου τὸ ὑψηλὸν εἰς τὸ ἀχλεὲς χατα-
στρέφοντες διὰ τὴν σάρχα xai τὰ αὑτῆς, οὔτε τὰ
σαρχός τε xaX δι αὐτὴν, τῶν xa0' ἡμᾶς εἰσάπαν
ἀναχομίζοντες διὰ τὴν οἰχονομίαν, διεχαώζοντες δὲ
μᾶλλον τῷ Μονογενεῖ τὸ ἀναλλοιώτως ἔχειν, τὸν αὖ-
τὸν ὄντα γινώσχοµεν, χαὶ πρὸ τῆς εἰς σάρχα guvbpo-
μῆς, xal ὅτε γέχονε σὰρξ, εἰ xal τι τῶν ὅσα ἐστὶ σµι-
χροπρεπέστατά τε xai ὑφειμένα λαλοῖτο περὶ αὐτοῦ
διὰ τὸ ἀνθρώπινον.

B. Αλλ' εἰ µέλλεις ἅπαντα, qnot, xazà τὸ αὑτῷ
σοι δοχοῦν περιτρέπειν εἰς οἰχονομίαν thv μετὰ
σαρχὸς, διὰ ποίων ἔτι τὴν τοῦ Λόγου φύσιν, ó τί ποτέ
ἐστιν εὑρήσομεν ;

Α. Οὐχοῦν, ὦ γενναῖςε, φαίην ἂν Ίδη σοι xat αὐτὸς
ἐγώ» εἰ 55 µέλλοις ἅπαντα περιτρέπειν εἰς τὸ, ὃ τί
ποτε f| τοῦ Λόγου φύσις, διερμτνεῦσαι δεῖν, ὅτι Yé-
γονεν ἄνθρωπο;, πῶς ἂν εἱδείης f| πόθεν; OO γὰρ
τοῖς τῆς θεότητος ἰδιώμασιν ἐχμάθοι τις ἂν τὰ ἀν-
θρώπινα. Τὸ δὲ ἀσυγχρίτως ὑπερτεροῦν, xal Og τῇ
φύσει διενεγχεῖν ἀνενδοιάστως πεπιστευµένον, πῶς
ἂν, εἰπέ uot, την τῶν οὕτω μειονεχτουµένων ἐμποιήᾖ-
σαι δήλωσιν; Τὸ δὲ δὴ διειδέναι μὲν c) µάλα xai
σαφῶς, ὅτι θεὸς ἣν ὁ Λόγος, μὴ μὴν ὅτι xal γέγονεν
ἄνθρωπος, οὐχ ἂν ἁποχρῶσαν ἔχοι τὴν ὄνησιν * ἀλλ
εἰ προσχέοιτο τῷ πρὠτῳ[ς] fj θατέρου πίστις, ἄρτιοι
πρὸς σύνεσιν εἷεν ἂν οἱ πεπιστευχότες. Καὶ γοῦν ὁ
σοφὺς καὶ θεηγόρος Ἰωάννης, «Τίς ἐστι, φησὶν, ὁ
νικῶν τὸν χόσμον, εἰ μὴ ὁ πιστεύων, ὅτι Ἰησοῦ:
ἐστιν ὁ Υἱὸς τοῦ 8205; » Ὄνομα γὰρ χαινὸν τῷ Λόγω
τὸ, Ἰπσοὺς, xai τῇ τῆς σαρχὸς γενέσει σύνδρομον.
Προφητικὸν δὲ ἡμῖν χρησµῴδηµα πάλιν ἐπαγωνιεῖται.
λέγον * « Καὶ χαλέσονσι τὸ ὄνομα αὐτοῦ τὸ χαινὸν, à
ὁ Κύριος ὀνομάσει αὑτό. » Οὐ γὰρ, ὦ φιλότης, ἑ Γα-
θριηλ τῇ Παρθένῳ τὴν τοῦ θεοῦ xai Πατρὸς ἐπὶ
τούτῳ θέλησιν ἐμφανῆ καθίἰστη, λέγων" « Mh φοθοῦ,
Μαριάμ * ἰδου γὰρ συλλίφῃ ἐν γαστρὶ, χαὶ χαλέσεις
τὸ ὕνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν; »

99 [lebr. i, 5.

*" |Joan. v, δε ?? Iga. ασ, 2.

94

B. Αληθές.

A. ᾿Ανθότου δὴ οὖν (πυθοίµην γὰρ ἂν ὡς fjótová
σου), τὸ χρῆναι νοεῖν µεθέντες ὀρθῶς, xal τὸ ὡς ἔνι
μάλιστα σοφῶς xal εὐτέχνως τῇ τῶν ἱερῶν εἰδήσει
Γραμμάτων προσφέρεσθαι διαπτύσαντες, τοῖς εὖπα-
ῥραφόροις Ev low πἰναξιν ἐς τὸ ἀεὶ προσωθοῦν εὐκχό-
λως μεταχεχλίµεθα; χαἰτοι τοῦ µαχαρίου Παύλου
διαχεχραγότος ὧδί. « Αδελφοὶ, ἑδραῖοι Ὑίνεσθε ,
ἀμεταχίνητοι ' » xal μὴν xat θεοῦ τὸ λίαν εὐπάροι-
στον χαὶ εὐδιάπτωτον τοῦ τρόπου, τὴν ἀνωτάτω τοῖς
ἔχουσι τιθέντος διαθολὴν, xaX δίχην ὀρίζοντος τῇ
νόσῳ τὴν ἁποστροφήν. Ἔφη Ὑὰρ ὧδε περί τινων;
« Ἡγάπησαν κχινεῖν πόδας αὐτῶν, xal οὐχ ἐφείσαντο,
xal ὁ θεὸς οὐκ εὐδόχησεν ἓν αὐτοῖς * » Τὸ γάρ τοι βε-
θαΐως τε xai ἀχλινῶς ἱδρυμένον, πρὸς πᾶν ὁτιοῦν
τῶν τελούντων εἰς ὄνησιν, ἀσφαλές τε xal ἄσυλον.

B. Πῶς οὖν ἄρα διωσαίµεθα ἂν τοὺς παρ᾽ ἐχείνων
λόγους, εἰ χατὰ μµέθεξιν Ev Υἱῷ φαῖεν εἶναι τὰ θ:ο-
πρεπῆ;

A. Οὐκ ἀχονιτὶ μὲν, ὢ 'va0£* τὸ váp τοι χρῆμα
δυσδιεξίτητον μὲν, πλὴν ἐξ ἀναγχαίων λογισμῶν,
φιλοθηρεῖν εὖ µάλα παρέσται τἆληθές. Πρῶτον μὲν
γὰρ, εἰ τῇδε φρονεῖν ἐγνώχασιν, ἀφαιρούντων αὐτοῦ,
καὶ πρό γε τῶν ἄλλων, τὴν τῆς θεότητος δόξαν, xol
ἥχιστα μὲν Υἱὸν, πάντα δὲ μᾶλλον ὁμολογούντων, ἢ
τοῦτο, Ἰουδαίοις δὲ ὦς πεπωρωμµένοις ἀναδεικνύμενοι
σύμφρονες, xal χαταλευόντων fón, τῆς εἰς αὐτὸν
εὔσεθείας εἰσάπαν ἠφειδηχότες. Ἑλομένῳ δὲ τὰς αἱ-
τίας ἀναπυνθάνεσθαι τῖς οὕτω ἀχράτου χαὶ δεινῆς

ΡΕ SS. TRINITATE DIALOGUS V.
'A . D. Verum est.

942

A. Cur ergo (ex te enim libens audterim ), recta
sententia relicta, et sacrarum Litterarum, quoad
ejus est, sapienti et docta cognitione repudiata,
lubricis veluti tabulis in illud quod semper allidit
facile declinamus, cum beatus $549 Paulus in
hunc modum clamaverit : « Fratres, stabiles esto-
te et immobiles ?*: » quippe cum Deus in valde
leves ac dissolutos vehementer indignetur , eumque
morbum aversione puniat ? lta enim de quibusdam
dixit : « Dilexerunt movere pedes suos , et non pe-
percerunt, et Deus non placuit sibi in eis *. » Fir-
mitas enim et constantia ad omnes utilitatis ratio-
nes tula est, atque secura.

B. Quomodo igitur illorum dicta refutabimus , si
per participationem in Filio asseruerínt esse ea cute
Deo congruunt?

Α. Non citra negotium, o bone : res enim diffici-
lis est explicatu, sed ex necessariis rationibus lice-
bit investigare veritatem. Primum enim, si in ea
decreverunt esse sententia , tollant ab ipso, etiam
ante cztera, divinitatis gloriain , et ininime quidem
Filium, sed omnia potius fateantur ease, quam istud :
et prefractos Judzos imitati, eum quoque jam per
summam iinpietatem lapident. Quod si causas tamm
precipitis et gravis furoris inquirat, dicatque :
« Multa bona opera ostendi vobis ex Patre meo:

ἀπονοίας, φάσκοντί *e* ε«Πολλὰ χκαλὰ ἔργα ἔδειξα ϱ propter quod eorum opus me lapidatis *!? » nullo

ὑμῖν ἀπὸ τοῦ Πατρός pou: διὰ ποῖον αὐτῶν ἐμὲ λιθά-
ζετε; 2 βοώντων ἀφιλοθέως' « Περὶ χκαλοῦ ἔργου οὗ
λιθάζομὲν σε, ἀλλὰ περὶ βλασφημίας, ὅτι σὺ, χτίσµα
(yv, ποιεῖς σεαυτὸν Yiby τοῦ Θεοῦ. » Προσεχτέον δὲ
ἡμῖν, οὐχὶ τοῖς εἰς τοῦτο πεσοῦσιν ἑἐμθροντησίας,
οὐδὲ τοῖς ὧδε τὸν νοῦν χατηῤῥωστηχόσι καὶ παρειµέ-
νοις τὴν φρένα, καὶ κατεφθορόσι τὸν λογισμὸν, à"
olg; ἂν αὐτὸς ἐναυλίζοιτο διὰ τοῦ Πνεύματος ὁ Χρι-
στὸς, τὴν τοῦ μυστηρίου γνῶσιν ἀχαπήλευτον ἑντι-
θείς. Υἱὸν δὲ ἡμῖν ὁ θεοχλυτήσας Παῦλος ὠνόμασε
τὸν Μονογενῆη, xai μὴν xal εἰχόνα vat ὁμοίωσιν τοῦ
Πατρὸς, καὶ iv χαρακτῆρος δέχεται τάξει, διὰ τὸ
εἰσάπαν, οἷμαί xov, περιχαλλὲς, xai ὡς ἔνι μάλιστα
λεπτὸν xal ἠκριθωμένον εἰς ἑἐμφέρειαν. Ασωμάτῳ

Dei respectu clamitent : « De bono opere non lapi-
damus te, sed de blasphemia , et quia tu, creatura
cum sis, facis teipsum Filium Dei **. » Attenden-
dum porro nobis est, non ad eos qui eo stuporis
lapsi sunt, neque quibus tam malesanus ac debilis
est animus ratioque corrupta , sed ad cos in qui-
bus habitat Christus per Spiritum , mysterii cogui-
tionem siuceram infundens. At Paulus Deo afflatus
Filium nobis nominavit Unigenitum, ac praterea
imaginem et. similitudinem Patris ** , et characieri
comparat propter omnimodam , ut reor, pulchritu-
dinem, eli accuratissimam similitudinem. Corporei
vero ad incorporeum quanam sit conformitas, et
quomodo eadem plane similitudo concipiatur, an non

[ηρ. Ἐνσωμάτῳ] δὲ πρὸς ἀσώματον, τί ἂν γένοιτο τὸ D opere pretium est animadvertere? Quod enim caret

ἱσοτυποῦν, νοοῖτο 6 ἂν ὅπως τὸ ταντοειδὲς, πῶς οὐκ
ἄξιον ἰδεῖν; Τὸ γὰρ ἁπωτάτω σώματος, σχηµατι-
σμῶν οὐχ ἀνέχεται χαὶ διαμορφώσεως * τὰ σωμάτων
ἴδια, πῶς ἂν εἰσδέξαιτο; Ὥσπερ yàp, xatá vez τὸ
αὐτῷ uot χαλῶς ἔχειν δοχοῦν, οὐχ ἂν ἑνυπάρξαι πώ-
ποτε τὰ τῶν ἁἀσωμάτων ἴδια σώμασι τοῖς ἁπτοῖς τε
καὶ αἰσθητοῖς ' οὕτως ἀνεπίδεχτα παντελῶς εἶεν àv
τοῖς αἱσθήσεως ἀνωτέρω, xai kv ἀσωμάτῳ φύσει, τὰ
ὅσαπερ ἂν τοῖς αἰσθητοῖς ἐπισυμθαίνῃ σώμασιν. Ἡ
διανοῇ τι xat λέγειν ἂν ἔγοις αὐτὸς παρὰ τοῦτο ἔτε-
607;
B. O2x à» ἔχοιμι' πῶς Υάρ;

5» [ Cor. xv, 58,

* Jerem. xiv, 10. ** Joan. x , 53.

corpore, figuras et formas non capit, proprieiates
corporum quo pacto susceperit ἳ Quemadmodum
enim, ut recte conjicere mihi videor , qua propria
sunt rerum corporis expertium in corporibus quae
tanguntur sentiunturque non reperias, jta qu:zecun-
que sensibilibus corporibus accidunt nequaquam
res sensu carentes et qua sunt incorporea natur:
559 in se suscipient. An aliquid preter hzc aliud
excogilare potes aut dicere"

B. Non possum : qui enim fleret?

" ibid. 33. 5 ICor. x1, 7.

-

^

945

S. CYRILLI ALEXANDRINI ΛΠΟΠΙΕΡ.

914

A. Agedum ergo, cum Pater sit iucorporens, A — A. Φέρε 6h οὖν, ἐπείπερ ἡμῖν ἀπώματος ó Πατὴρ,

notionibus creaturam transcendentibus quoad licet
ineffabilem ejus et perfectissiimam naturam deli-
neantes, veterum etiam opiniones accurate perpen-
damus. Sic enim difficile non erit ad ipsam quoque
demum ejus imaginem per omnia similem perve-
nire, Filium videlicet.

DB. Pergamus : recte enim dixisti.

A. Itaque, descendit quidem in specie ignis in
montem Sina ad Judaeos priuum instituendos, tuba-
rum acuto eL ingenti sonitu in altum elato, intole-
rabilem audientibus metuia incutiente. Sed cum illi
crassius de Deo sentirent, et palmo coelum metien-
tes Dei gloriam solis typicis comprehenderent ,
cogitabant apud se ipsam Dei naturam se pervi-
disse, quasi nihil aliud esset quam ignis , et vocem
ejus auribus hausisse , organicam videlicet. Itaque
cum illi quoque de Mose przclare sentirent, Christi
doctrinam ridendam esse putabant, ac dicebant :
Moyses ille divinus sensibus oculorum divinam nobis
naturam exhibuit, et supernam vocem audire dedit :
quomodo igitur nos Christus ignaros, et multum a
recto et vero deerrare arguit? « Amen , amen, in-
quit, dico vobis, neque vocem ejus unquam audii-
$tis, neque speciem ejus vidistis, et verbum ejus
non habetis in vobis manens : quia quem misit ille,
huic vos non creditis **. » Cum enim liceret in Filio
Dei ac Patris naturam utique contemplari , istud
quidem non fecerunt miseri, sed igni, et caligini ,

et fumo divinitatis speciem tribuere ausi sunt. Id- ς

circo paulatim eos ad meliorem frugem instituens ,
et cum eo quod divine majestati convenit id quod
humanum est conjungens , Servator aiebat : « Qui
credit in me, non eredit jn me, sed in eum qwi mi-
8it me. Et qui videt me, videt eum qui misit me *5. »
Ostendit enim (idem in hominem simpliciter non
esse, sed in Dei naturam, tainetsi. Verbum erat in
carne, ex eo quod fides in ipsum non fiat. Se autem
eumdetn esse cum Deo et Patre, naturali similitu-
dine et identitate substautiz , declaravit dicens :
3$55/4 «Qui videt me, videt eum qui misit me. »
Quoniam autem Pater in Filio clare et incominuta-
biliter cernitur atque cognoscitur, communia iis
quodammodo sunt omnia, imo vero unius divini-
tatis propria jure censentur ea qux sunt in utro-
que. Proindeque ad suum Patrem ac Deum aiebat :
« Owunia mea tua sunt, et tua mea **, » Imagini
enim cum vero exemplari, et rursus exeunplari
cum simillima imagine nullum est discrimen , quod
ad similitudinem nimirum spectat ac formz iden-
ütatem. Ünde cum Philippus unus e discipulis
haud satis considerate rogaret : « Domine, ostende
nobis Patrem, et sufficit nobis, » interrogationem
carpens : « Tanto tempore, inquit, vobiscum sum ,
et non cognovisti me , Philippe ? Qui videt me, videt
et Patrem. Non credis quia ego in Patre, et Pater
in me est " ? Ego et Pater , unum sumus **. » Fi-

** Joan. v, 57, 08... * Joan. xn, 44, 45,

45 Joan, xvi, 10.

ταῖς ὑπὲρ χτίσιν ἐννοίαις εἰδοποιοῦντες ὡς ἔνι τὴν
ἄφραστόν τε αὐτοῦ xal ἀχήρατον φύσιν, xat τὰς τῶν
ἀρχαιοτέρων πολυπραγμονῶμεν δόξας. Et γὰρ ἂν
οὕτω χαλεπὸν οὐδὲν, xal ἐπ᾽ αὐτὴν ἱέναι λοιπὸν τὴν
εἰχόνα τὴν ἁπαράλλαχτον αὐτοῦ, φημὶ δὴ τὸν Ylóv.

B. Ἴωμεν ' ἔφης γὰρ ὀρθῶς.
A. Οὐχοῦν, κατέθορε μὲν ἐν εἴδει πυρὸς ἐπὶ τὸ
ὄρος τὸ Σινᾶ, τῆς παιδαγωγίας τῆς πρὸς Ἰουδαίους

' ἀρχόμενος, ὅτε χαὶ σαλπίγγων ὀρθρία τε καὶ δια-

πρύσιος th. πρὸς τὸ ἄνω δ.άττουσα, δύσοιστον ἐτί-
θει τοῖς ἀχροωμένοις τὸ δεῖμα. Αλλ' οἱ μιχρὰ φρο-
νοῦντες περὶ θεοῦ, χαὶ σπιθαμῇ μετροῦντες τὸν οὐ-
pavbv, τὴν τοῦ Θεοῦ δόξαν τοῖς àv τύπῳ πεφηνόσιν
ἑγχαταχλείοντες µόνοις, ὥοντο χατὰ σφᾶς αὐτοὺς,
αὑτὴν ἤδη τὴν τοῦ θεοῦ χαταθρῆΏσαι φύσιν, ὡς οὐδὲν
οὖσαν ἕτερον, 7| πῦρ καὶ φωνὴν εἰς οὓς εἰσδεδέχθαι
τὴν ὀργανιχήν. Ταύτῃτοι xal µέγα φρονοῦντες ἐπὶ
Μωσεῖ, τὰ Χριστοῦ παιδεύµατα διαγελᾶσθαι δεῖν
ᾧοντό τε χαὶ ἔφασχον' Μωσῆς ὁ θεσπέσιος ταῖς δι ᾽
ὀμμάτων αἰσθήσεσι τὴν θείαν ἡμῖν παρέθηχε φύσιν,
καὶ φωνῆς τῆς ἄνωθεν ἀχοῦσαι δεδώρηται ' πῶς οὖν
ἁμαθαίνοντας, xal πολὺ τοῦ πρέποντος ἀπηνενευχό-
τας, xal τῆς ἀληθείας ἀπεσφαλμένους διἠλεγξεν ὁ
Χριστός; ε« Αμὴν, ἀμὴν, φησὶ, λέγω ὑμῖν, οὔτε φω-
vhv αὑτοῦ πὠώποτε ἀχηχόατε, οὔτε εἶδος αὐτοῦ ἑωρά-
χατε, xai τὸν λόγον αὑτοῦ οὐκ ἔχετε ἐν ὑμῖν µένοντα,
ὅτι ὃν ἀπέστειλεν ἐχεῖνος, τούτῳ ὑμεῖς οὐ πιστεύετε.»
Καΐτοι γὰρ ἑνὸν ἐν Ylip τὴν τοῦ θεοῦ xai Πατρὸς εὖ
µάλα καταθεᾶσθαι φύσιν, τοῦτο μὲν οὑκ ἕδρων οἱ
δείλαιοι, πυρὶ δὲ xal γνόφῳ χαὶ χαπνοῖς τὸ τῆς θεό-
τητος εἶδος ἀνάπτειν τεθαρσίχασι. Διὸ δη κατὰ βραχὺ
µεταπαιδεύων ἐπὶ τὸ ἄμεινον xal χρῄσιμον, xal
ἀναπλέχων τῷ θεοπρεπεῖ τὸ ἀνθρώπινον, ἔφασχεν ὁ
Σωτήρ ' «'O πιστεύων εἰς ἐμὲ, οὗ πιστεύει εἰς ἐμὲ,
ἀλλ' εἰς τὸν πἐμφαντά µε. Καὶ ὁ θεωρῶν ἐμὲ, θεωρεῖ
τὸν ἀποστείλαντά µε. 2 Ὅτι μὲν γὰρ οὐκ εἰς ἄνθρω-
πον ἁπλῶς ἡ πίστις, ἀλλ᾽ εἰς θεοῦ φύσιν, εἰ χαὶ ἦν ὁ
Λόγος ἐν σαρχὶ, διὰ τοῦ μὴ εἰς αὐτὸν πράττεσθαι τὴν
πίστιν, εὖ µάλα διαμεμήνυχεν. Ὅτι δέ ἐστιν ἐν ταυ-
τότητ. τῇ κατὰ πάντα τῷ θεῷ καὶ Πατρὶ, διὰ την
φυσικὴν ἐμφέρειαν καὶ τὸ τῆς οὐσίας οἱονεὶ ταυτηει-
ὃξς, δ.εσάφει λέγων ^ «Ὁ θεωρῶν ἐμὲ, θεωρεῖ τὸν

D πἐμφαντά µε. » Ἐπειδὴ δὲ ὁ Πατὴρ ἐν Υἱῷ λαμπρῶς

καὶ ἁπαραλλάχτως ὁρᾶται xa γινώσχεται, κοινά πως
Ίδη τὰ πάντα αὐτοῖς, μᾶλλον δὲ τῆς μιᾶς θεότητος
ἴδια νοοῖτ᾽ ἂν εἰχότως τὰ ἓν ἀμφοῖν. Τοιγάρτοι xat
ἔφασκε πρὸς τὸν ἑαυτοῦ Πατέρα καὶ θεὸν, ὅτι
« Πάντα τὰ ἐμὰ, cá στι, xal τὰ ox, ἐμά. » Εἰχόνι
μὲν γὰρ πρὸς τὸ ἀχριθῶς ἰσότυπον, ἰσοτύπῳ δὲ αὖ ᾿
πρὸς ἑἐμφερεστάτην εἰχόνα, τὸ διαλλάττον οὐδὲν,
κατά ve, φημὶλ, τὸ ἐν ὁμοιώσει τε xal ὡς ἓν εἴδει ταν -
τόν. Καὶ γοῦν οὐκ ἐξ ἀχριθοῦς ἐννοίας φιλοπευστοῦντί
ποτε τῶν μαθητῶν Ev (Φίλιππος οὗτος qv), λέγοντί
τε’ εΚύριξ, δεῖρον ἡμῖν τὸν Πατέρα, χαὶ ἀρχεὶ
ἡμῖν. » οὐχ ἁμώμητον ἀφεὶς τὴν ἐρώτησιν, «Τοσούτῳ

* Joan. xiv, δ-10. ** Joan. x, 30.

915

DE SS. TRINITATE DIALOGUS V.

916

Xeówp, qnot, μεθ᾽ ὑμῶν εἰμι, xat οὐκ ἔγνωχάς µε, A lium enim faciem quodammodo esse Dei ac Patris,

Φίλιππε; Ὅ ἑωραχὼς ἐμὲ, ἑώραχε τὸν Πατέρα. O0
πιστεύεις, ὅτι ἐγὼ ἐν τῷ Πατρὶ, xat ὁ Πατὴρ ἐν ἐμοί
ἐστιν: Ἐγὼ καὶ ὁ Πατὴρ ἓν ἐσμεν, » "Oct γὰρ οἱονεὶ
τὸ πρόσωπον τοῦ θεοῦ xai Πατρός ἐστιν ὁ Υἱὸς, &x-
παιδεύσειεν ἂν εὐχόλως ὁ Ὑαλμῳδὸς, xo: μὲν λέ-
γων᾽ « Ποῦ πορευθῶ ἀπὸ τοῦ Πνεύματός σου, xal
ἀπὸ τοῦ προσώπου σου TOU φύγω; » ποτὲ δὲ αὖ, ὡς
&x προσώπου τῶν εἰς αὐτὸν πεπιστευχότων ^ «Ἐση-
µειώθη ἐφ᾽ ἡμᾶς τὸ φῶς τοῦ προσώπου σου, Κύριε. »
Κατεσφραγίσμεθα γὰρ τῷ ἁγίῳ Πνεύματι πρὸς ἐμ-
φέρειαν xal ὁμοίωσιν τοῦ προσώπου τοῦ Πατρὺς,

facile Psaltes docuerit, interdum quidem dicens:
« Quo ibo.a Spiritu tuo, et quo a facie tua fu-
giam 1 Rursus vero, lanquam ex persona cre-
dentium in ipsum : « Signatum est super nos luinen
vultus tui, Domine **, » Obsignati enim sumus san-
cto Spiritu ad effigiem et similitudinem vultus Pa-
tris, hoc est, Filii. Idque testatum faciet Paulus,
scribens : « Nos autem omnes revelata facie glo-
riam Domini speculantes, in eamdem imaginem
transformamur a claritate in claritatem, tanquam
4 Domini Spiritu δὲν

τουτέστι, τοῦ Υἱοῦ. Καὶ µαρτυρήσει γράφων ὁ Παῦλος ' ε Ἡμεῖς δὲ πάντες ἀνακεκαλυμμένῳ προσώπῳ
τὴν δόξαν Κυρίου χατοπτριζόµενοι, την αὐτὴν εἰχόνα μεταμορφούμεθα, ἀπὸ δύξης εἰς δόξαν, καθάπερ ἀπὸ

Kuplov Πνεύματος. »

B. 'AXX εἰ xai πρόσωπον, φησὶ, χαὶ εἰχὼν xaX B B. Ateniim, inquiunt , licet faciem, et imaginem ,

ὁμοίωσις ὀνομάζοιτο τοῦ Πατρὸς ὁ Υἱὸς πρὸς ἡμῶν,
διαλυμανεῖται τοῦτο τοῖς παρ ἡμῶν προθλήμµασιν
οὐδέν. Οὐ γὰρ τῆς οὐσίας τοῦ Πατρὸς, ἀλλὰ τῆς Bou-
λήσεως εἰχόνα xax ὁμοίωσιν αὐτὸν εἶναί φαµεν. Οὐχ-
οὔν, χατά Ye τὸ ἐν θελήσει ταυτὸν, εἴ τις ἴδοι τὸν
Υἱὸν, αὐτὸν ἤδη πως ἑχτεθέαται τὸν Πατέρα.

A. Ὡς εὔηθες λίαν, xal ἀθελτηρίας αὐτοῖς τῆς
ἑσχάτης τὸ σχέµµα µεμέστωται, μειρακιωδῶς δὲ ὅτι
καὶ τοῦτό φασιν, ἁταλαίπωρον ἰδεῖν. Αρα γὰρ βού-
λησιν εἶναί φαπι τὸν Πατέρα , xal ὃ τί ποτέ ἐστιν ἡ
θέλησις, τοῦτο νοεῖσθαι δεῖν ἀξιοῦσιν αὐτὸν, ἡ ἓν
ὑπάρξει τιθέντες ἰδιχῇ, προσεπάγουσι τότε τὴν βού-
λησιν αὐτῷ;

B. Καὶ πῶς ἂν εἴη τὸ θεῖον ἁπλοῦν, εἰ xat ἓν
ὑπάρξει νοοῖτο, «nol, καὶ ἐν θελἠσει διορισμοῖς ;
Σύνθετον γὰρ Ίδη χαὶ oiovel πως ἐκ μερῶν εἰς ἓν τὸ
ἁρτίως ἔχον συνδεδραµηχότων.

Α. Οὐκοῦν, ἐπειδήπερ ἁπλοῦν τὸ θεῖον, xat ἄμει-
voy ἡ χατὰ σύνθεσιν εἶναί σοι δοκεῖ (δοχεῖ δὲ ὀρθῶς),
οὐχ ἑτέρα παρ) αὐτὸ εἴη ἂν fj βούλησις αὐτοῦ. θέ-
λησιν δέ τις εἰπὼν, τὴν τοῦ Θεοῦ xoa! Πατρὸς χατ-
εσήµηνε φύσιν.

B. Ἔοιχεν.

A. Ἡ δὲ θέλησις Ev ὑποχειμένῳ, χαθὰ xax τὰ τῶν
τεχνητῶν εἴδη. Τὸ γάρ τι θέλειν, εἰ μὴ [ yp. f] uh]
προσγένοιτο ἂν οὐχ αὐτῷ τῷ θέλειν, ἀλλ᾽ ἑτέρῳ
μᾶλλον, &v ip τὸ θέλειν ἐστὶν, ἡ πῶς

B. Οὕτως.

A. "Ext [yp. ἔστι] τοίνυν ἓν ἑτέρῳ τὸ εἶναι του
Πατρὸς, καὶ συµμθέἐδηχέ τινι τὸ ὑπάρχειν αὐτὸν, καὶ
συντἐθειταἰ σοι παχύτερόν τε xal ἀκαλλέστερον νυνὶ
μᾶλλον, f) τότε. Ἑτέρῳ Ὑάρ ἐστιν ὃ ἐστιν, οὐχ ἑαυ-
τῷ, εἴπερ Epit) μὲν θέλησις f) Eph, ἡ δέ γε τοῦ δεῖ-
voe, ἡ αὐτοῦ τε χαὶ ἓν αὐτῷ.

B. Πῶς οὖν ἐν ἁπλοῖς τε xal ἀσυνθέτοις ἕτερα
παρ) αὐτὰ τὰ αὐτῶν elev ἄν;

A. "Ὥσπερ ἂν εἰ xai ἐχ νοῦ νοοῖτο (nat πηγὴν

ἔχουσα τὸν ἀναθράττοντα νοῦν, xaX ῥίζαν ὥσπερ τινὰ .

προῦποχειμένην, τὸ, iv ᾧ στρέφεται νοηματικῶς.

9 αἱ, cxxxvint, Ἱ, ο Psal. iv, 7.

et similitudinem Patris appellemus Filium, nihil
tamen istud iis qua a nobis proponuntur officiet.
Non enim substanti;e Patris, sed voluntatis imagi-
nem et similitudinem ipsum esse dicimus. Quocir-
ca si quis Filium ex eo quod voluutate idem est
viderit , ipsum continuo Patrem contemplatus
fuerit.

À. Quam stulta, et extrema absurditate plena est
haec eorum consideratio! neque vero difficile est
videre istud eos pueriliter effutire. An enim volun-
tatem esse dicunt Patrem , aut quodcunque tandegr
est voluntas, hoc censendum esse ipsum volunt,
aut cum eum in propria posuerint exsistentia , οἱ
tunc insuper addunt voluntatem ?

C B. At quomodo simplex erit divinitas, si et in

exsistentia intelligatur, inquiunt, et in voluntate
separatiin ? Composita enim demum erit, $58 ac
velut ex partibus ad unum perfectum concurren-
tibus.

À. Igitur, cum simplicem divinitatem, et potio-
rem quam ut composita sit, existimes (recte autem
existimas), non aliud ab ipso erit ipsius voluntas.
Voluntatem porro si dixeris, Dei ac Patris naturam
significaveris.

B. Ita certe.

A. Voluntas autem est in subjecto, quemadmo-
dum et artificum idez. Velle enim aliquid, aut
nolle, numquid ipsi voluntati inhaeserit, sed alteri

D potius, in quo voluntas est, aut quomodo?

B. Omnino

A. Est igitur 1η a.tero, esse Patris, el exsistere
ipsum, alicui accidit, adeoque tibi jam crassius et
putidius compositus est, quam antea. Alteri enim
est id quod est, non sibi, siquidem mea voluntas,
mea est, alterius vero cujuspiam voluntas, ipsius
est et in ipso.

B. Quomodo igitur simplicia et incomposila alia
erunt a seipsis ?

Α. Quemadmodum nempe si et ex mente volun-
tas 6006 censeatur fontem habens, mentem scatu-
rientem, et radicem veluti quamdam prius sulbje-

^! Il Cor. iu, 13.

947

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

948

etam, illud in quo versatur, intelligendi ratione. A Νοῦς μὲν γὰρ τῶν Ev αὐτῷ χινἠσεών τε xaX ἐννοιῶν

Mens enim suarum motionum et cogitationum pri-
migenia causa est, qualitas autem motuum, in quo-
vis et in unoquoque voluntas, qux plurima quidem
est, et rerum qualitatibus ac differentiis veluti qui-
busdam coloribus variegata diversitas, et quando-
que contrariorum. Non enim quo bonum volumus,
hoe etiam malum : neque quo quis sapiens esse
velit, eodem ipso fertur etiam in contrarium. Quo-
circa stupidum plane reor dicere voluntatem esse
Patris exsistentiam.

B. lta res est.

Α. Itaque, si voluntas tanta in se varietate con-
stat, neque cordatus quisquam Dei naturam talem
esse putet, non ergo voluutas est Pater, sed cum in

propria intelligatur exsistentia, ejusdem natur: et B

coxternam veluti voluntatem habet suum Filium,
non compositus, ut illi volunt, sed cujusmodi con-
eipiantur res simplici et sapienti natura pradit:e,
tandemque cesset curiositas. Omni quippe mente et
oratione major est divinitas, o bone. Αη non ita se
res habet ?

B. Assentior sane. Sed cun) nobis propositum
et voluntatem noininaveris Patris Filium, an istud
etiam ex sacris Litteris potes ostendere?

Α. Quidni? Et opinor quidem id nobis Davidem
abunde persuasurum et idoneam nobis fidem fa-
cturum, cum ad Deum et l'atrem canit: 356 « In
voluntate tua deduxisti me **; » quinetiam aliis ra-
tionibus patefactum iri veritatem. Au non enim om-
nia facta sunt per Filium, et sine ipso factum est
nihil, ut Joannes testatur **' ?

B. lta est.

Λ. Canit autem alicubi David, et universi ορίθ-
cem Patrem ac Deum adiniraus, ait : « Quam ma-
gnificata sunt opera tua, Domine! omnia iu sapien-
tia fecisti , » sapientiam, ut reor, Filium appel-
lans.

B. Quid vero istud sibi vult?

A. Nimirum, amice, si Patris illa voluntas alia
non est ab ipso, neque sine sapientia, sapientia vero
est Filius : quomodo Paterin 56 hypostatice exsistere
censebitur? Transiit enim jam quodammodo iu Fi-
Kum, ac veluti desinens esse id quod est, sapientia
factus est, siquidem est voluntas, non per partici-
pationem sapientia predita, sed ipsamet res et sa-
pientia, onini plane modo. Addiderim, Filium, et
imaginem, et similitudinem sui ipsius exsistere, si

cum sit ipse sapientia el voluntas, ctiam imago

est Patris, licet voluntatis et sapienti appellatione
praediti.

B. Apoge cum tanta rationum absurditate.

A. Abominanda vere, ac valde nefaria. linaginem
Kaqwue et similitudinem accuratam Dei et Patris sub-
&iantize admittemus esse Filium, neque solam ipsi
Wibuentes voluntatis identitatem, eminentia supra

προχαταρχτιχός * ποιότης δὲ χινηµάτων, ἡ ἐφ᾽ óttp-
οῦν xal ἐφ᾽ ἑχάστῳ θέλησις, πολλή τις οὖσα, xal
ταῖς τῶν πραγμάτων ποιότησι xat διαφοραῖς, οἶάπερ
τιαὶ βαφαῖς καταχρωννυµένη πρὸς τὸ ἄλλοτε ἄλλως
xal ἑτεροίως ἡ διαφορὰ, xal διεστηχότων ἔσθ' ὅτε
πρὸς τὸ ἔχον ἑναντίως. Οὐ γὰρ ip θέλοµεν τὸ xaAbv,
τούτῳ xal τὸ φαῦλον οὐδὲ ᾧπερ ἂν ἕλοιτό τις τὸ
εἶναι σοφὸς, αὐτῷ δὴ τούτῳ xal τὸ ἑναντίον. Οἶμαι
δὴ οὖν ἁπόπληγχτον παντελῶς, τὸ θέλησιν εἶναι λέ-
γειν την ὕπαρξιν τοῦ Πατρός.

Β. Ναί.

A. Οὐκοῦν, εἴπερ ἐστὶν ἡ θέλησις ἐν διαφοραῖς
αὐτὴ καθ) ἑαυτὴν, ὧδε δὲ ἔχειν τὴν τοῦ θεοῦ φύσιν
οὑχ ἂν οἴοιτό τις εὖ φρονῶν ' οὐχ ἄρα θέλησις ὁ
Πατὴρ, ἀλλ᾽ &v ὑπάρξει νοούµενος ἰἱδικῇ, συμφυᾶ xat
συνάναρχον; οἱονεὶ θέλησιν ἔχει τὸν ἴδιον Υἱὸν, οὐ
συντεθε/[ι]μένος χατ᾽ ἐχείνους, ἔχων δὲ οὕτως, ὡς ἂν
εἶναι νοοῖτο τυχὸν τὰ by ἁπλῆ φύσει xal σοφῇ, xal
Ἱρεμείτω λοιπὸν τὸ περίεργον ἔτι. Nou δὲ ἐπέχεινα
xai λόγου παντὸς τὸ θεῖον, ὦ «dv. "H οὐχ οὕτως;

B. Φημὶ δή. Βουλὴν δὲ χαὶ θέλησιν ἐπείπερ ἡμῖν
ὠνόμασας τοῦ Πατρὺς τὸν Υὸν, ἄρα ἂν ἔχοις ἐξ
ἱερῶν καὶ τοῦτο παραστῆσαι Γραμμάτων;

A. Πῶς γὰρ o0; Καὶ οἶμαι μὲν, ὅτι μάλιστα
διαρχῶς ἀναπείσειν, xal ἀποχρῶσαν ἡμῖν ἐμποιῆσαι
τὴν πληροφορίαν ἀναμέλποντα τὸν Δαθὶδ πρὸς -»»
θεὸν χαὶ Πατέρα * « Ἑν τῇ βουλῇ σου ὡδήγησάς µε.»
Δείξει δὲ ἡμῖν ὁ λόγος xal δι ἐννοιῶν ἑτέρων ἔχδα-
σανίζων τὸ ἀληθές. "H. γὰρ οὐχὶ πάντα Ὑέγονε Oc
Ylou, καὶ χωρὶς αὐτοῦ ὀγένετο οὐδὲν, χατά Ye τὴν
Ἰωάννου φωνῆν;

B. δε ἔχει, |

A. Ψάλλει δὲ που Δαθὶδ, xal τὸν τῶν ὅλων δη-
μιουργὸν Πατέρα xai θεὸν χαταθαυµάζων, φησίν *
c Ὡς ἐμεγαλύνθη τὰ ἔργα σου, Κύριε]! πάντα ἓν
σοφίᾳ ἐποίησας * » σοφίαν, oluai που, τὸν Υἱὸν ἆπο-
καλῶν.

B. Τί οὖν τοῦτό γε;

A. "Ότι, o φιλότης, fj τοῦ Πατρὸς θέλησις, εἴπερ
ἐστὶ παρ᾽ αὐτὸν οὐχ ἑτέρα, xat οὐκ ἄσοφός ve, σοφία
δὲ ὁ Υἱὸς, πῶς ἂν ἓν ὑπάρξει νοοῖτο τῇ καθ) ἑαυτὸν ὁ
Πατήρ; Μετακεχώρηχε γὰρ Ίδη πως εἰς τὸν Yibv,

D xaX olovet πως fjr) μεθεὶς τὸ εἶναι λοιπὸν τοῦθ) ὅπερ

ἐστὶ, σοφία γέγονεν, εἴπερ ἑστὶ θέλησις οὗ xazà μέθ-
εξιν ἔχουσα τὸ σοφὺν, ἀλλ᾽ αὑτόχρημα καὶ σοφία τὸ
mà». Προσθείην δ᾽ ἂν, ὅτι καὶ εἰχὼν καὶ ὁμοιότης
ἑαυτοῦ πέφηνεν ὁ Ὑἱὸς, εἴπερ ὢν αὐτὸς σοφία xal
θέλησις, xai εἰχών ἐστι τοῦ Πατοὺς, χαίτοι βουλῆς
χαὶ σοφίας ὠνομασμένου.

B. "Απαγε τῆς τῶν λογισμῶν ἁἀτοπίας |

ΛΑ. Μυσαρωτάτη γὰρ ἀληθῶς, xal πολὺ λίαν ἔχου-
σα τὸ διεστραμμµένον. Εἰχόνα δῆ οὖν xai ὁμοίωσιν
ἀχριθῆ τῆς τοῦ θεοῦ χαὶ Πατρὸς οὐσίας, παραδεξό -
μεθα τὸν Ylóv, xaX οὐχὶ µόνην αὐτῷ ποοτάπτοντες

^ Psal. Ίχνη, 25. 97 Joan. 0, 5. Psal. xci, 6; cim, 24.

949

DE SS. TRINITATE DIALOGUS V.

950

τὴν ταυτοθουλίαν, τῆς ὑπὲρ χτίσιν ὑπεροχῆς ἀξιώ- A creaturam insigniemus, sed in forma simillima po-

σοµαν, &)À' bv μορφῃ τῇ ἐμφερεστάτῃ χαταλογιού-
µεθα τοῦ θεοῦ χαὶ Πατρὸς, πρὸς πᾶν ὁτιοῦν τῶν
ἑχείνῳ προσπεφυχότων ἀνακομίζοντες «φυσικῶς.
Ei δὲ, ἐπείπερ kai συνεθελητῆς, ταυτῃητοί φασιν
ὑπάρχειν αὐτὸν καὶ εἰχόνα τοῦ Πατρὸς, ὧδε δὲ ἔχων
φύσεως τε xal µέτρων, οὗ χατέδεισεν εἰπεῖν. « 'O
ἑιοραχὼς ἐμὲ, ἑώραχε «bv Ἡατέρα. Ἐγὼ iv τῷ
Πατρὶ, καὶ ὁ Πατὴρ ἐν ἐμοί ἐστιν. Ἐγὼ καὶ 6
Πατὴρ Év ἐσμεν ' » οὖχ ἀπίθανον οἶμαί που τὸ
χρῆναι νοεῖν, τὴν οὕτως ὑπερφυᾶ xai ὑπέρκομπον
ἀληθῶς χαὶ µόνῳ πρἐπουσαν τῷ Υἱῷ φωνέν τε xal
παβῥησίαν, οἷά τινα στέφανον ἀναδήσασθαι τὸν Δα-
6ἱδ, χαὶ μεγαλαυχεῖν ἐφ᾽ ἑαυτῷ λέγοντα σαφῶς'
« Ἐγὼ ἐν τῷ Πατρὶ, καὶ ὁ Πατὴο δὲ ἐν ἐμοί ἐστιν. 'O

nemus Dei ae Patris, omnia quas Patri insunt de-
ferentes ei naturaliter. Sin autem, quoniam ejus-
dem est voluntatis, idcirco aiunt jpsum etiam ex-
sistere Patris imaginem, et quoniam, hac natura et
conditione przeditus, non veritus est. dicere: « Qui
videt me, videt et Patrem. Ego in Patre, et Pater
in me est "* : Ego et Pater unum sumus **, » non
abs re, opinor, censebimus, adeo supernaturalem et
elatam, solique Filio congruentem vocem, et liber-
tatem loquendi sibi arrogasse Davidem, eaque glo-
riari apud se, clare dicendo : « Ego in Patre, et
Pater in me est : Qui vidit me, vidit et Patrem : » et,
« Ego et Pater unum sumus. » Àn non enim virum
illum ejusdem fuisse cum Deo voluntatis videbimus?

ἑωραχὼς ἐμὲ, ἑώραχε τὸν Πατέρα” « xa, « Ἐγὼ xai B Dixit enim alicubi de ipso ad beatum Samuelem :

6 Πατ]ρ Év ἐσμεν. » Ἡ γὰρ οὐχὶ συνθελητὴν veyo-
νότα τὸν ἄνδρα θεῷ χαταθρῄσαιµεν ἄν; "Eon váp

«c Inveni David filium Jesse, virum secundum cor
meum, qui faciet omnes voluntates meas 56. »

που περὶ αὐτοῦ πρὸς civ µαχάριον Σαμουήλ’ « Εὖὗρον Δαθὶδ τὸν τοῦ Ἰεασαὶ ἄνδρα χατὰ τὴν καρδίαν

µου, ὃς ποιἠσει πάντα τὰ θελἠματά µου.»

B. Πιθανὸς ὁ λόγος, πλὴν οὐκ ἀσφαλᾖίς.

A. Κομιδῇ μὲν οὖν ἀπίθανος, ὦ ἑταῖρε, τερθρείας
δ) οὖν τῆς ἑχτόπου παραδειχτιχὸς, ἧς οὐκ οἵδ' ὅπως
προεστηχότες, οὐκ ἐρυθριῶσιν οἱ διεναντίας. 0ὐδὲ
γὰρ ἂν ἡμᾶς τὸ συνθελῆσαι µόνον xal ταυτὰ βού-
λεσθαι τῷ Πατρὶ, πρὸς εἰχόνα xai ὁμοίωσιν φυσιχὴν
ἑξεργάσαιτο τὴν αὐτοῦ, δρῴη δ᾽ ἂν τοῦτο χαὶ µόνη
φύσεως ὁμοιότης, xa ἡ κατὰ πᾶν ὁτιοῦν ἐξ αὑτῆς
louca τῆς οὐσίας ἐμφέρεια.

B. Probabilis est ratio, sed non tuta.

597 A. Prorsus quidem incredibilis, amice, sed
que absurdas argutiolas patefacit quas perfricta
fronte nescio quo pacto adversarii audent propo-
nere. Neque enim nos solum eadem cum Patre v6-
luntas, ad imsginem et similitudinem ejus natura-
lem efformarit, sed hoc przstiterit etiam sola na-
ture similitudo, et ex ipsa substantia prodiens per
omnia conformitas

B. Κατ’ εἰχόνα δὴ οὖν τὴν θείαν πῶς ἂν εἴημεν C. B. Ad imaginem ergo divinam quomodo nos for-

αὗτοί;

Α. Ὡς ἔναυλον ἔχοντες τὸν Υἱὸν, xa χαρακτῆρα
τὸν θεῖον εἰσοικισάμενοι xal πεπλουτηχότες àv. ἑαυ-
τοῖς. Μεμορφώμεθα γὰρ δι) αὑτοῦ πρὸς θεόν. Εἶδος
δὲ τὸ πάντων ἐπέχεινα, χαὶ ὑπέρτατον, τουτέστιν͵, ὁ
Υἱὸς, διὰ Πνεύματος ἐνσημαίνεται ταῖς ἡμετέραις
ψυχαῖς. Καὶ γοῦν ἐπιστέλλει Γαλάταις ὁ Παὔλος, ἐξ
ἑλαφρίας ὠλισθηχόσιν ἐπὶ τὸ ἀχαλλέστερον « Te-
χνία pou, οὓς πάλιν ὠδίνω, ἄχρις οὗ μορφωθῇ Χρι-
στὸς ἐν ὑμῖν. »

B. "Αριστα ἔφης.

Α. Εὔηθες δὲ xal ἑτέρως xal ἀχατάσχεπτον xo-
μιδῇ, τὸ μὴ οὐχὶ τῆς οὐσίας τοῦ Πατρὸς, βουλῆς δὲ
xai θἐεληµάτων εἰχόνα λέγεσθαι τὸν Ὑἱόν. Ὁ γάρ τοι
Φίλιππος, « Δεῖξον ἡμῖν τὸν Πατέρα, » χαὶ οὐχὶ εν
θέλησιν, ἔφασχε τοῦ Πατρός. Ἑαυτὸν δὲ παριστὰς
εἰς εἰκόνα τοῦ Πατρὸς ὁ Υἱὸς,ε 'U ἑωραχὼς Ep, »
φησὶν, οὐχὶ τὴν θέλησιν τοῦ Πατρός * αὐτὸν δὲ μᾶλλον
τεθέαται τὸν Πατέρα. Καΐτοι &yprv δήπου τὸν
ἀφευδεῖν ἠρημένον, μᾶλλον δὲ οὐχ ἔχοντα δόλον kv
τῷ στόµατι αὐτοῦ, τόγε ἐχείνοις δοκοῦν, ἀλλὰ μὴ
τοῦτο εἰπεῖν, εἶπερ ἣν οὐχ ὧδε ἔχων. ἸΑλλ’ ὁ μόνος
εἰδὼς τὸν Πατέρα, xal ὑπὸ μόνου διεγνωσµένος τοῦ
Πατρὸς, οὐ dc ἡμῖν xai ἀνυπάρχτου θελήσεως
εἰχόνα, χαρακτῆρα δὲ μᾶλλον τῆς ὑποστάσεως τοῦ
γεγεννηχότος ἑαυτὸν ἀπέφηνεν, εἰπών ' Ὁ Ῥωρακὼς
ἐμὲ, ἑώρακε τὸν Πατέρα.)

55 Joan. xiv, 9, 10. 554041. x, 50.

5 [s3, χι, 1; Act. xin, 22.

mali sumus?

A. Quod inbabitantem Filium habemus, et cha-
racterem divinum in nobis suscepimus, eoque di-
tati sumus. Per ipsum enim conformati sumus ad
Deum. Species autem illa omnium suprema, nimi-
rum Filius, per Spiritum nostris animabus impri-
mitur. Unde Galatis scribit Paulus, qui prz levitate
a recto desciverant : « Filioli mei, quos iterum par-
trio, donec formetur Christus in vobis 5. »

B. Optime dixisti.

A. Quinetiam stultum et inconsideratum est val-
de, non substantiz Patris, sed deliberationis et vo-
luntatum imaginem dici Filium. Philippus enim,

D , Ostende nobis Patrem, » non voluntatem dixit

Patris. Filius autem imaginem seipsum Patris ex-
hibens: « Qui vidit me, » inquit, non voluntatem
Patris, sed ipsum potius « vidit Patrem ; » alioquin
oporiuisset eum qui veritatem amat, imo dolum in
ore suo non habet, non hoc respoudere, sed ex illo-
rum sensu loqui, si quidem ita se non habebat. Sed
qui solus novit Patrem, et a solo Patre dignoscitur,
non nuda nobis et non exsistentis voluntatis ima-
ginem, sed cbaracterem potius substantie Geni-
toris seipsum declaravit, dicens: « Qui videt ine,
videt et Patrem.»

Στ Galat. 1v, 19.

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

Ld .

953

B. Atqui si ut sic sentiamus ratio et ipsa veritas À — B. "AX εἴπερ ὧδε φρονεῖν, Ex. τέ τοῦ εἰχότος xal

nos persuaserit, rectum quidem iter insistimus,
verumtamen scias hoe dicturos : quod est alicujus
character, o boni, utique per se non est in propria
hypostasi, neque propriam habet exsistentium, sed
potius in subjecto et inter accidentia 9866 censetur,
licet forsan iuseparabiliter insit, quemadmodum
nempe forma corporibus, Hypostatice igitur non
exsistit Filius, si est, ut vos vultis, tanquam cha-
racier in Patre.

Α. Rectam et sanam sequi doctrinam, vanum est,
epinor, ac putidum apud istiusmodi perversos ho-
mines: 56 vecordia autem in pretio est apud
eos, nec stultitie quidquam comparandum venit,
vitioque datur animi rectitudo. Alioqui nonne satius

πρὸς αὐτῆς ὕὄντως τῆς ἁληθείας ἀναπεπείσμεθα,
τρίδθον μὲν ἴμεν «tv ἀγαθήν * πλην ἴσθι τοι κάχεῖνο
ἑροῦντας * ὅτινος, ὦ βέλτιστοι, χαρακτὴρ εἴη δήπου
πάντως ἂν οὐχ kv ὑποστάσει τῇ xa0' ἑαυτὸν, à)
οὐδ' ἂν ἰδίαν ἔχοι τὴν ὕπαρξιν, νοοῖτο δ' ἂν μᾶλλον
ἐν ὑποχειμένῳ, χαὶ ὡς kv τάξει συµθεδηχύτος, εἰ
καὶ ἀχωρίστως ἑνείη τυχὸν, χαθάπερ ἀμέλει τὰ εἴδη
τοῖς σώμασιν. ᾿Ανύπαρκχτος οὖν ὁ Υἱὸς, εἴπερ ἐστὶ
καθ) ὑμᾶς ὡς χαραχτὴρ Ev τῷ Πατρί.

Α. Αχρείον, ὡς ἔοιχε, xai τοῖς ἄγαν αἰσχροῖς
ἑναρίθμιον, τὸ βούλεσθαί τι νοεῖν ἄριστά τε xal
ἁδιαπτώτως, πάρα Ys τοῖς οὕτω διεστραµµένοις' τὸ
δὲ ἀῤῥωστοῦν εἰς σύνεσιν, ἑντετίμηταί πως. καὶ
παρατροπῆς μὲν ἀεὶ τῆς ἐπὶ «b λίαν εὐηθηχὸς, τὸ

est existimare, mente assequi nos plane haud posse B ἰσοστατοῦν οὐδὲν. Ev µοίρᾳ δὲ τῇ αἰσχίονι τὸ εὖ ἔχειν

quanam sit Filii natura, sed majus esse quam ut
dicendo possit exprimi? « Gloria enim Domini oc-
eultat sermonem, » ut scriptum est 55, Ex multis
autem contemplationibus cognitionem velut in spe-
eulo, non sine sudore et zgre colligimus, sed sub-
tilibus admodum ac limatis cogitationum perceptio-
nibus eam velut in aenigmate animo contemplautes,
stabilitatem in fide consequimur. Cum autem in crea-
turia et quzeeunque generationi et corruptioni sunt
obnoxia nihil accurate et absolute ad similitudinem
suprema illius nature et glorie efformatum sit, vix
eam agnoscimus, e rebus singulis arripientes utili-
ter quidquid ad eam demonstrandam facit, et veluti
palmo eeelum metientes, angusta quantumvis mente
praediti, ad res omni mente majores oculos tollere
non veremur, lucemque, ac vitam, et sapientiam,
aliaque praterea dicimus esse Filium. Sic enim
apusd Scripturam divinitus proditam muncupatus
est ; sed cum ineffabilem ejus naturam singulis
vocabulis non ineludamus, ex diversis ipsum com-
poni diciinus, ac vix tandem in unum quiddam per-
fectum et absolutum coalescere. Simplex enim est
ac uniformis, sed ex plurimis rebus quz illi sub-
stantialiter insunt, tenues quodammodo radios asse-
quimur contemplationis ejus, et nostris nientibus
accommodatz visionis. Si ergo dicatur character
Substantia Patris, inseparabiliter et intime coexsi-
stentem intellige, ac tanquam formam ipsius Geni-

toris. Cum autem splendor, emissionem veluti quam- D

dam a Patre, luminis propemodum extra prodeuntis
ac effulgentis animo comprehende, neque prorsus
ab ea unde prodiit sejunctam hypostasi, neque ea

plane contentam ac contractam, sed efferentem se.

quodammedo ad suam hypostasim propriamque
exsistentiam. In Patris quippe natura iulabitat,
eam propemodum radicem habens Filius, nec se-
ctionem ullam prorsus admittens, in peculiari ta-
men est hypostasi, et revera Filius, non character
hypostatica exaistentia carens, neque aliunde adje-
ctus, aut adveniens, ceu forma in corpore. Cum
enim sit vita secundum naturam, quomodo cense-

VP Prov. xxv. 9,

ὑπειλημμένον. "H οὐχ ἄμεινον ὀννοεῖν, ὡς τὴν μὲν
τοῦ Υἱοῦ φύσιν, fiti; ποτέ ἐστι, vip μὲν ἐπαθρῆσαι
τῷ καθ) ἡμᾶς ἀνέφικτον παντελῶς, μεῖζον δὲ εἰπεῖν
ἢ χατὰ δύναμιν λόγον; « Δόξα γὰρ Κυρίου χρύπτει
λόγον, » κατὰ τὺ γεγραμμένον. Ἐκ πλείστων δὲ ὅσων
θεωρηµάτων, τὴν ὡς ἐν ἑσόπτρῳ γνῶσιν οὐκ ἀν-
ιδρωτὶ χαὶ μόλις ἑρανιζόμεθα, ἰσχναῖς δὲ 6h λίαν χα»
οἱονεὶ χατεῤῥινημέναις φαντασίαις ἐννοιῶν τὴν ὡς
ἐν αἰνίγμασι θέαν εἰς νοῦν σνναγείροντες, τὸ ἀχλινὲς
ἐν πίστει χερδαίνοµεν. Ἐπειδὴ δὲ £v. χτίσµασι, καὶ
τοῖς ὑπὸ γένεσιν χαὶ φθορὰν, οὐδὲν ἀχριθῶς χαὶ µο-
ναδιχκῶς ἑἐξήσχηται πρὸς ἑμφέρειαν τῆς ἀνωτάτω
φύσεώς τε xat δόξης, συνίεµεν μόλις τὰ περὶ αὐτῆς,
τὸ τελοῦν εἰς δήλωσιν ἀφ᾽ ἑκάστου τῶν ὄντων χρειω-
δῶς ἁρπάζοντες ' σπιθαμῇ δὲ ὥσπερ μετροῦντες vov
οὐρανὸν, βραχεῖ κομιδῇ τῷ γε ἐν ἡμῖν ὄντινῷ πρὺς
τὰ ἐπέχεινα νοῦ παντὸς ἀναμύειν οὗ παραιτούµεθα,
φῶς τε, xal ζωὴν, xaY σοφίαν, καὶ δύναμιν, xal
ἕτερα ἅττα πρὸς τούτοις, φαμὲν εἶναι τὸν Ylóv.
Ὠνόμασται γὰρ οὕτω παρά ve τῇ θεοπνεύστῳ Τρα-
φῄ, ἁλλ' οὐχ ἑχάστῳ τῶν ὀνομάτων τὴν ἄῤῥητον
αὐτοῦ φύσιν ἐγχατακλείοντες, ἐχ διαφόρων αὐτὸν
συγχεῖσθαί φαµεν, xal εἰς Ev τι τὸ ἁρτίως ἔχον àva-
πεπλέχθαι μόλις. ᾿Απλοῦς Υάρ ἔστι χαὶ µονοειδὴς,
ἁλλ᾽ Ex πλείστων ὅσων τῶν αὐτῷ προσπεφυχότων
οὐσιωδῶς, εἰς αὐτὰς ὥσπερ ἴμεν ἰσχνὰς τῆς ἐπ᾿ αὖ-
τῷ θεωρίας xal συµµέτρου περιωπῆς. El τοίνυν λέ-
γοιτο yapaxthp τῆς ὑποστάσεως τοῦ Πατρὸς, άχω-
ρίστως τε ἅμα xal προσπεφυχότως συνυπάρχοντα
νόει, xat οἰονεὶ τὸ εἶδος αὐτοῦ τοῦ γεγἐννηκότος.
Ἠνίχα δ᾽ ἂν xal ἀπαύγασμα, μονονουχὶ φωτὸς προ-
έντος τε xal ἁπαστράψαντος, εἰς νοῦν ἔχε τὴν ix
Πατρὸς οἱονεί πως πρὸς τὸ ἔξω διεχδρομὴν, οὔτε εἰσ-
ἆπαν ἁπηλλαγμένως τῆς ὅθεν ἐστὶν ὑποστάσεως,
οὔτε μὴν εἰσάπαν συνεσταλµένως, προεκχύπτουσαν
δὲ ὥσπερ εἰς τὸ ὑφεστάναι χαθ) ἑαυτὴν xal εἰς
ὕπαρξιν ἰδιχὴν. Ἐμφιλοχωρεῖ μὲν γὰρ τῇ τοῦ Πα-
ερὸς φύσει, µούονουχὶ ῥίζαν ἔχων αὐτὴν ὁ Υἱὸς, καὶ
τομῆς τῆς εἰσάπαν οὐκ ἀνεχόμενος, πλὴν ὑφέστηχεν
ἰδιχκῶς, xal ἔστιν Υἱὸς ἀληθῶς, οὐκ ἀνυπόστατος
χαρακτὴρ, οὐδὲ ἀνυπάρκτως ἐπεῤῥιμμένος, ἢ συµ-

955

DE SS. TRINITATE DIALOGUS Y.

954

θεθηχὼς, ὡς εἶδος ἐν σώματι. Ζωὴ yàp ὢν χατὰ A bitur non S559 subsistere? Απ non dicentem au-

φύσιν, πῶς ἂν νοοῖτο μὴ ὑφεστάναι; ᾿Ἡ o0 διεπύθου
λέγοντος * « Ἐγώ εἰμι ὁ ὧν, τοῦτό μού ἐστιν ὄνομα,
καὶ μνημόσυνον αἰώνιον γενεαῖς γενεῶν; »

B. EU λέγεις. Εἰς χαιρὸν δὲ ἡμῖν ὄντα τε ἔφης
xa ζωὴν τὸν Υἱὸν, ὡς χαραχτῆρά mou πάντως xal
ὁμοίωσιν ἀχριθῆ τοῦ ὄντος τε xat ζῶντος Πατρός.
| Αλλὰ τί δῆτα, φασὶν, εἴπερ ὧδε ἔχει, ζωὴν δέχεται
παρὰ τοῦ Πατρός; Ἔφη γὰρ αὐτός ' « Ὥσπερ γὰρ ὁ
Πατὴρ ἔχει ζωὴν ἐν ἑαυτῷ, οὕτως ἔδωχε χαὶ τῷ
Yüp ζωὴν ἔχειν ἓν ἑαυτῷ. » Καὶ μὴν xal ἑτέρωθι,
καταναρχήσας οὐδέν ' εΚαθὼς ἀπέστειλέ µε ὁ ζῶν
Πατὴρ, χἀγὼ ζῶ διὰ τὸν Πατέρα, χαὶ ὁ τρώγων µε,
κἀχεῖνος ζήσει δι ἐμέ. » Πρὸς ἡμᾶς δὲ ὁ Παῦλος,
ε 0 δὲ θεὺς, ἔφη, πλούσιος (v kv ἑλέει, διὰ τὴν
πολλὴν ἀγάπην αὐτοῦ, fiv Ἰγάπησεν ἡμᾶς, χαὶ ὄντας
ἡμᾶς νεχροὺς τοῖς παραπτώµασι, συνεζωοποίησε τῷ
Χριστῷ, οὗ χάριτί base σεσωσµένοι, xat συνήγερχε,
Xa συνεχάθισεν Ev τοῖς ἑπουρανίοις ἓν Χριστῷ
Ἰησοῦ. » Καὶ ὅλως διὰ πάσης, ὡς εἰπεῖν, τῆς θεο-
πνεύστου Γραφῆς, ζωοποιούμενός τε παρὰ τοῦ Πα-
ερὸς xai ζωῆς ὁρᾶται μέτοχος. Τίνα δὴ οὖν ἄρα
τρόπον τἁληθὲς ἀντεξοίαομεν τοῖς διεναντίας, ὡς
ἥδιστα ἄν σου δικπνθοίµην.

A. Ναὶ μὴν ἄριστά σοι xa οὐχ ἁποσχόπως που
λέχειν ἐδόχουν, οὐχὶ τῆς βουλήσεως τοῦ Πατρὸς,
&)À' οὐσίας xal ὑποστάσεως χαρακτῆρα τὸν Υἱὸν
νοεῖσθαι δεῖν, χα) οὐχ ἁπαδόντως τῇ θείᾳ Γραφῇ.

B. "Λριστα μὲν οὖν ' ἀποφήσαιμι γὰρ ἂν οὐδαμῶς
τό γε ὀρθῶς ἔχον τε xal εἰρημένον.

A. Ἐν δέ (c τοῖς οὖσιν, ὅσα μὴ µόνον εἰς σχΏμα
καὶ εἶδος µεμόρφωται τό τινος, οὐσιώδη 6b μᾶλλον
διεχκληρώσατο τὴν ἐμφέρειαν, ὁμοφυῆ δήπου πάντως
εἶεν ἂν, xol τῆς χατὰ πᾶν ὁτιοῦν ὁμοιότητος ἆνεν-
δεῶς ἐξημμένα.

B. Πῶς 65 φἠς; 00 váp uot µάλα σαφὴς ὁ λόγο».

A. Τὸ χαλχοῦ, φἑρε εἰπεῖν, καὶ λίθου πεποιηµένον
ἀνδροειδὲς ἄγαλμα, πότερα τῆς τοῦ δεῖνος οὐσίας,
ἤγουν εἴδους καὶ μορφῆς, ἐξειχονισμένον εἴη ἄν,

B. Εἴδους δηλονότι.

A. "O γε μὴν τοῦ δεῖνος υἱὸς, πρὸς αὑτῆς εἰς
τοῦτο πλαστουργηθεὶς τῆς φύσεως, xat ἄχρως ἑξ-
ησχημένος πρὸς ὁμοίωσιν τοῦ γεννήσαντος, λόγοις
δὲ δή φημι τοῖς χατὰ thv φύσιν, áp! οὐκ ἂν νοοῖτο
λοιπὸν φυσιχἠ τε χαὶ οὐσιώδης εἰχών ;

B. Ναἰ.

A. ὌΌντος 6h οὖν ἤδη σαφοῦς τε xaX ἑναργοῦς, ὅτι
τῆς τοῦ Θεοῦ xai Πατρὸς ὑποστάσεως χαρακτὴρ
ὑπάρχων ὁ Υἱὸς, ἁδιαλώδητόν τε χαὶ ἀπαράσημον
τὸ θεῖον ἐν ἑαυτῷ παρέδειξε χάλλος, διαῤῥήδην
εἰπών « Ἐγὼ ἐν τῷ Πατρὶ, xai ὁ Πατὴῆρ ἓν ἐμοί
ἐστι.» χαὶ, € Ὁ ἑωραχὼς ἐμὲ, ἑώραχε τὸν Πατέρα.)
πῶς οὐχ ἀναγχαῖον ἐννοεῖν ὡς τοῖς τῆς θεότητος
ἰδιώμασιν ὑπάρχων διαπρεπῆς, χαθάπερ ἀμέλει καὶ
ὁ Πατὴρ, xaz' οὐδένα τρόπον ἀπολισθήσειεν ἂν τοὺς
lp. τοῦ] εἶναι ζωὴ, χαὶ ζωηποιὸς, ἵνα μὴ διὰ τῆς

9 Exod. iv, 11, Τὸ. ** Joan. v, 36. *! Joan. vi, 58. ** Ephos. ii, 4-6. * Joss.

disti : « Ego sum qui sum : hoc meum est nomen,
ei memoriale aternum generationibus generatio
num **?

B. Recte quidem. Ceterum opportune nobis di-

. Xisti, cum exsistere, tum esse vitam Filium, ceu

characterem nimirum et similitudinem exactam
Patris qui est et vivit. Verum si ita est, inquiunt,
cur vitam demum accipit a Patre? lpse enim dixit :
« Sicut enim Pater vitam habet in semelipso, sic
dedit et Filio habere vitam in semetipso **. » Quin
et alibi dicere non veretur : « Sicut misit me vi-
vens Pater, οἱ ego vivo propter Patrem : et qui
manducat ine, et ipse vivet propter me **. » Ad nos
autem Paulus: « Deus autem, inquit, qui dives est
in misericordia, propter nimiam charitatem suam
qua dilexit nos, et cum essemus mortui peccatis,
convivificavit nos Christo ( cujus gratia estis sal-
vati) ; et conresuscitavit, et consedere fecit in caele-
stibus in Christo Jesu **. » Denique, ut verbo dicam,
per omnem divinam Scripturam vivificatus a Patre
cernitur et vile particeps. Quo pacto igitur veri-
tatein. adversariis opponamus, libentissime ex te
audierim.

Α. Equidem recte tibi nec abs re dixisse videor,
nou voluntatis Patris, sed substantiz et hypostasis
characterem Filium intelligendum esse, neque id
Scripture divine repugnare.

B. Optime sane. Quod enim rectum est ac recte
dictum, nequaquam inficiabor.

ΑΔ. Res omnes qua non solum ad formam et spe-
ciem formatz sunt alicujus, sed substantialem po
tius similitudinem habent, ejusdem inter se sunt
nature, et omnimodam similitudinem absolute re-
tinent,

B. Qut tu ais? Non enim admodum mibi mani-
festum est quod dicis.

Δ. Hominis statua, ex xre, verhi gratia, aut
lapide facta, utrum a substantia cujusdam, aut
specie ac forma expressa esi?

B. Forma certe ac specie.

A. Filius autem cujusdam, ab ipsa natura in hoc
formatus, et ad similitudinem genitoris rationibus,
nempe naturalibus, perfecte compositus, numquid

p tandem naturslis et substantialis imago esse cen-

sebiturc ?

B. Maxime.

Α. Cum igitur clarum sit ac manifestum Filium,
qui Dei ac Patris substantiz character est, illasum
et incorruptum divinitatis decus in seipso exhi-
buisse, cum clare et aperte SG dixit: « Ego in
Patre, et Pater in me est **; » et, « Qui videt me,
videt et Patrem **; » quomodo necesse non erit
cogitare ipsum, deitatis cum sit proprietatibus
conspicuus, quemadmodum certe et Pater, nullo
pacto desinere esse vitam, et vivificum, ne per
imoginem detrimenti quid patiater je

t

955

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCITIEP.

956

imago? Nam si res ita se non habet, quod ad Fi- A εἰχόνος ὑθρίζηταί πως ó obnép ἐστιν εἰχών; Xup-

lium quidem attinet, qui est imago Patris, erit quod
suspicemur non jam vitam esse, sed vite potius
indigum, eamque ab alio habere ipsum quoque Pa-
trem. Alioquin, quomodo id quod vivificatur imago

per omnia similis erit ejus quod vivificat, quod ἵπ- :

diget ejus quod abuudat, et quod sibi satis esse
non potest, eju3 quod aliis largiri potest ?

B. Recte dicis.

Α. Qui autem Filium vite participem, neque
ipsum secundum naturam esse vitam stulte nugan-
tur, ubinam ejus naturam statuant diversam a vita
qu: est in ipso, capere non possum. Alioqui, nonne
necesse est id quod particeps alicujus esse creditur,
alterius esse ab ipso nature, ne ipsum sui ipsius
dicatur ac videatur esse particeps, siquidem est
ejusdem naturz?

B. Necesse.

À. ltaque si vita non est secundum naturam Εἰ-
lius, in propría utique erit natura, vitze tanquam a
se diverse particeps. Respondeant ergo qui tam
perversis suffragantur dogmatibus, sub quo genere
ipsum collocaturi sint : ipsum quippe factum non
esse ontea demonstratum est.

B. Vita, inquiunt, factus est a Patre. Dixit enim
Joannes : « Quod factum est in ipso, vita erat **. »
Verbum igitur est vita.

À. Ambobus itaque colligas, et in unum con-
junctis, vita et Filio, non alium esse dicis a vita
qus est in Ipso, ita uL diversis nominibus unius rei
natura significetur, seu Filius, seu vita vocetur?

B. Assentior.

Α. Ergone factam esse a Patre vitam existiment,
citra dementiz: notam et crimen? Alioqui, nonne
quod factum est, e nihilo productum dicere vel
Inviti cogentur, et quod esse coepit non esse anti-
quius et prius quam esse sortitum? At istud non
est vita, ο boni, multum abest. Vita enim est, non
id quod in vitam productum est, sed ei potius con-
venit semper esse, et exsistentiam habere prin-
cipio et fine carentem. Quod si considerate sapien-

6ήσεται γὰρ, εἴπερ οὐχ ὧδε ἔχει, τό γε Ίχον elc τὸν
Υἱὸν, ὃς ἐστιν εἰκὼν τοῦ Πατρὸς, ζωὴν μὲν οὐκ ἔτι,
ζωῆς 08 μᾶλλον ἐπιδεᾶ, xal τῆς παρ) ἑτέρου µέτ-
οχον, xai αὑτὸν Ἡδη πως ὑποπτεύεσθαι τὸν Πατέρα.
"H πῶς ἂν γένοιτο τοῦ ζωογονοῦντος εἰχὼν ἁπαράλ-
λαχτος τὸ ξδωογονούμενον, τοῦ πλουσίως ἔχοντος τὸ
ἐπιδεὲς, τοῦ διανέµειν ἑτέροις οἵου τε τὸ xal ἰδίᾳ
φύσει μὴ ἐπαρχοῦν;

B. ES λέχεις.

A. Οἱ δὲ ζωῆς µέτοχον, καὶ οὐχ αὐτὸν κατὰ φύσιν
ὑπάρχειν ζωὴν, πεφλναρηχότες τὸν Υἱὸν, ὅποι ποτὲ
θεῖεν ἂν τὴν αὐτοῦ φύσιν, ὡς ἑτέραν οὖσαν παρὰ
τὴν ἐν αὐτῷ ζωὴν, νοεῖν οὖκ ἔχω. Ἡ οὐχ ἀνάγχη, τὸ
ἓν µεθέξει τινὸς γενέσθαι πεπιστευµένον, ἑτεροφυὲς
εἶναι παρ᾽ αὐτὸ, ἵνα μὴ αὐτό τι ἑαυτοῦ λέγοιτό τς
xa ὀρῷτο µέτοχον, εἴπερ ἐστὶν ὁμοφυές ;

B. 'Aváyx1.

Α. Οὐχοῦν, εἰ μὴ ἐστι Qu] χατὰ φύσιν ὁ Υἱὸς, àv
ἰδίᾳ που πάντως ἔσται φύσει, μεταλαχὼν ὡς ἑτέρας,
J| ὅπερ ἐστὶν αὐτὸς, τῆς Ev αὐτῷ ζωῆς. Αποκρινά-
σθων δὴ οὖν οἱ τοῖς οὕτω παρεφθαρμένοις συναθλοῦν-
τες δόγµασιν, ὑπὸ ποῖον ἡμῖν ἔσται xav! ἐχείνους
γένος’ προαπέδειξε γὰρ ἡμῖν ὁ λόγος, ὅτι μὴ γε-
νητός

B. Zwh, φησὶ, Yéyove παρὰ τοῦ Πατρός ἔφη γὰρ
ὁ Ἰωάννης « Ὅ γέγονεν Ev αὐτῷ, ζωὴ v. » Ὁ Λόγος
οὖν ἐστι ζωή.

A. Συνεισδήσας οὖν ἄμφω, χαὶ εἰς Év τι συν-
ενεγχὼν ζωὴν τε xal τὸν Υἱὸν, οὐχ ἕτερον εἶναι «he
παρὰ τὴν ἐν αὐτῷ ζωὴν, ὡς διαφόροις ὀνόμασι τὴν
ἑνὸς ἡμῖν τοῦ νοουµένου χαταστµαίνεσθαι φύσιν,
εἴτουν Ylbc, εἴτε ζωὴ λέγοιτο τυχόν;

B. Οὕτω qnl.

A. Εἶτα πεποιῆσθαι παρὰ τοῦ Πατρὸς ὑπειλήφασι
τὴν ζωήν xal πῶς ἂν οὐχὶ µωρίας αὑτοῖς ἐπίχλημα
καὶ Ύραφὴ τὸ χρῆμα λοιπόν; "H οὐχὶ τὸ γεγονὸς ἐξ
ἀνυπαρξίας παρῆχθαι λέγειν, xal οὐχ ἑχόντας,
ἀνάγκη, καὶ τὸ εἰς ἀρχὰς τοῦ εἶναι παραχεχοµισµέ-
νον, τοῦ εἶναι πρεσθύτερον τὸ μὴ εἶναι λαχεῖν» Αλλ'
οὐ τοῦτό γε, ὦ βέλτιστοι, ζωὴ, πολλοῦ γε xal δεῖ.
Ζωὴ γάρ ἐστιν, οὐ τὸ εἰς ζωὴν παρηγµένον * πρέποι
δ' ἂν μᾶλλον αὐτῃῇ τὸ εἶναι διὰ παντὸς, ἄναρχόν τε

terque se loqui putant, 66} dum Filium asserunt D Xa! ἀτελεύτητον τὴν ὕπαρξιν ἔχειν. El δὲ δὴ σοφὸν

vite participem, quamvis censeatur esse vila , au-
diant vitam quidem dici id quod viviflcat, non
«10d vivificatur, sicuti nempe lux, et sapientia, et
virtus, non id quod lucis indiget, ac opus habet
sapientia, et alterius virtutem appetit, sed potius
quod illuminat, et sapientes reddit, οἱ alios corro-
borat. Απ non iter ego tibi rectum et a lege commen-
datum insistere tibi videor? « Via euim ibis regia,»
inquit **.

B. lta prorsus.

** Juan, 1, 5, 4... * Num), xvi, 92.

οἵονται xal χατεπχεμμένον ὑπάρχειν αὑὐτοῖς τὸν λό-
Υον, τὸν ἐν µεθέξει ζωῆς, xàv εἰ νοοῖτο ζωὴ, πρε-
σθεύοντα τὸν Υἱὸν, ἀκουόντων ὅτι Qu] λέγοιτ) ἂν τὸ
ζωοποιοῦν, οὐχὶ τὸ ζωοποιούμενον, χαθάπερ ἀμέλει
χαὶ φῶς, xat σοφία, χαὶ δύναµις, οὐ τὸ φωτὸς ἐπιδεὲς,
xai σοφίας τητώµενον, xat ἰσχύος τῆς παρ᾽ ἑτέρου
γλιχόμµενον, τὸ φωτίζον δὲ μᾶλλον, χαὶ σοφοὺς ἆπο-
τελοῦν, καὶ δυναμοῦν ἑτέρους. "H οὐχὶ δῆ τρίδον
lévat σοι δοχκῶ, τὴν εἰς εὐθύ τε xol ἀχαμπῆ καὶ
ταῖς ἐκ νόµου ψήφοις ἐπαινουμένην; « Ὁδῷ γὰρ, ἔφη,
πορεύσῃ βασιλιχῇ. )
B. Καὶ µάλα.

957

DE SS. TRINITATE DIALOGUS VY.

A. Τὸ δὲ δη σχέσει τῇ μὴ χατὰ φύσιν καταπλου- Α ΛΑ. Porro quod habitudine non naturali vix obtinet

τοῦν, xal µόλις τό Ye ὅλως εἶναι τοῦθ) ὅπερ ἐστὶ,
πῶς ἂν ἓν ἴσῳ vévottó ποτε τῷ xal μετασχεῖν ἐφιέντι,
xaX χαριζομένῳ μεταλαχεῖν τῶν ἰδικῶς αὐτῷ προσ-
εἶναι πεπιστευµένων; Ακούω γὰρ λέγοντος τοῦ You"
« Ὥσπερ γὰρ ὁ Πατὴρ ἐγείρει τοὺς νεχροὺς xai
ῥωοποιεῖ, οὕτω xal ὁ Υἱὸς, οὓς θέλει ζωοποιεῖ. » Καὶ
µάλα εἰχότως. Ἐνεργήῆσει γὰρ ἓν ἴσῳ, χαὶ οὔτι που
παρηλλαγμένως, f; τε τοῦ Πατρὸς xat τοῦ Υἱοῦ φύσις.
Ζωὴ Ὑάρ ἐστιν ὁ Πατὴρ, ζωὴ δὲ χαὶ ὁ Υἱὸς, οὐ μεῖον
ἡ ὁ Πατήρ.

. B. Αλλ', οἶμαί γε δη, φαῖεν ἂν, ὅτι Ψευδομυνεις,
ὦ οὗτος, οἴχεται δὲ δή σοι πρὸς τὸ μηδὲν ἤδη πως
ὁ νοῦς, xal τῶν μὲν ἐξ ἀχριδείας. διηµάρτηκεν ἑν-
νουών, τὸ δὲ τοῦ Πατρὸς ὑπερανεστηκός τε xal ὑπερ-

ui sil in universum id quod est, quomodo simile erit
ei quod et participare concedit, et adipisci dat ea quas
Sibi peculiariter inesse creduntur ? Audio enim di-
centem Filium : « Sicut enim Pater suscitat mor-
luos, et vivificat : sic et Filius quos vult vivificat 57.)
Jure merito quidem. JZEqualiter enim operabitur,
non diversa ratione cum Patris, tum Fjlii natura.
Vita enim est Pater, et vita Filius non minus quam
Pater,

B. Sed dixerint, opinor : Mentiris, vir bone; fru-
Stra tibi est animus, et a recto sensu aberrat, dum
Patri przcellentiam in eo quod vita est adulterat ac
deprimit. Quomodo enim aut unde xqualig erit

χείµενον ἓν γε τῷ εἶναι ζωὴ κεκιθδήλευχέ τε καὶ B Filio, etiamsi vita nominetur ?

᾽μετασμικρύνας ἔχει. Πῶς γὰρ ἢ πόθεν tv ἵσῳ χεί-
σεται τῷ Υἱῷ, xal εἰ καλοῖτο ζωή:

. Α. Ἡραχὺ πρὺς λόγους διαµελλήσαντες, ἀτρέμα
ἔχειν δεῖν οἱησόμεθα μὲν ἡμεῖς. Οἱ 5b τοῖς σφῶν αὐ-
τῶν συναθλοῦντες δόγµασι, xal πειράσθων ἀναπεί[-
θειν, ὡς ἀμείνων μὲν f] xa0' Υἱὸν ζωοποιὸς ὁ Πατὴρ,
µείων δὲ ἢ κατ᾽ αὐτὸν, xalzot ζωὴ κατὰ φύσιν ὑπάρ-
χων, ὁ Ylóc. Αλλ’ ἔσονται μὲν οὐχ οἷοί τε τοῦτο δρᾷν,
οἵδ' ὅτι, καταμαντεύσονται δὲ τὸ δοχοῦν, xal χαθ-
οριοῦσιν εὐχόλως, & ἂν βούλωνται, τοῦ Yloo, xaX θε-
cuoi; ἰδίοις τὴν ἁπάντων βασιλίδα χαταζευγνύντες
φύσιν. Εἶτα τιμᾶν οἵἴονται τὸν Πατέρα, «bv ἓξ αὐτοῦ
πεφηνότα χατὰ φύσιν Υἱὸν, ταῖς εἰς τὸ μείον χατα-
λυποῦντες ψήφοις, Χαΐτοι λέγοντα σαφῶς' « 'O πι-

στεύων εἰς ἐμὲ, οὐ πιστεύει εἰς ἐμὲ, dXX εἰς τὸν C

πἐμφαντά ue* » καὶ, « Ὁ θεωρῶν ἐμὲ, θεωρεϊτὸν πέµ-
φαντά µε.» Τίνα γὰρ τρόπον χαταθρήσαιµεν ἂν
ζωὴν, ὄντα χατὰ φύσιν iv Υἱῷ τὸν Πατέρα, εἰ μὴ
νοοῖτο ζωὴ κατὰ φύσιν χαὶ ὁ Υἱός; Τί δὲ οὐχὶ xai
φάσχοντι πιστευτέον τὸ, « Ἐγώ εἰμι dj ὁδὺς, xa ἡ
ἀλήθεια, καὶ ἡ ζωή: » Συνάρθρως δὲ χαὶ μοναδικῶς
ἑαυτὸν εἶναι λέγων τὴν ζωὴν, áp! οὐκ ἑξώσειεν ἂν
τοῦ εἶναι ζωὴν τὸν Πατέρα καὶ θεὸν, εἰ μὴ φύσεως
μιᾶς ἄμφω τε εἶναι δώσοµεν, καὶ δι’ ἀμφοῖν εἰς ἡμᾶς
ἓν ἴσῳ τὸ χρΏμα ἰέναι, καὶ οὔτι που δυοῖν, ἀλλ᾽ ὡς
ἐξ ἑνὸς τοῦ τὰ πάντα ζωογονοῦντος θεοῦ ;

B. “δε ἔχει.

Δ. « Ἡ οὐκ ἐν αὐτῷ ζῶμεν, xal χινούµεθα, xal
ἑσμέν,»

B. Παντάπασι μὲν οὖν, εἴπερ εἶναι συγχωρῆσομεν
ἁληθή τὸν ἱερώτατον Παῦλον.

A. Αληθῆς μὲν οὖν' πῶς γὰρ 00; Zfj γὰρ tv αὐτῷ
xai λαλεῖ Χριστὸς, ὃς ἐστιν ἀλήθεια. θέα δὴ οὖν, ὦ
φιλότης, ὡς ἐν θεῷ Πατρὶ ζῶμέν τε xal χινούµεθα,
xai ἑσμέν. Ὁ δέ γε τοῦ εἶναι χαὶ ζῆν χορηγὸς, οὐχ
ἕτερος ἂν εἴη παρὰ τὸν ἐξ αὐτοῦ πεφηνότα Ylby, ὃς
τοῖς τοῦ Πατρὸς ἰδιώμασιν ὑπάρχων διαπρεπὴς, xat
ζωῆς τῆς κατὰ φύσιν βλάστηµα ζωοποιὸν, ὡς ἴδιον
ἀγαθὸν ἑνίησι τὴν ζωὴν τοῖς τούτου δεδεηµένοις, xal
ὅλην συνέχει πρὸς τὸ εἶναι τὴν χτίσιν. Καὶ γοῦν
Ἰουδαίοις προσλαλῶν, « ᾽Αμὴν, &phv, φησὶ, λέγω

* Joan. 11, 2ἱ. ** Joan. xit, 44.

$$ Juan, xiv, 6.

A. Ubi paulum in his immorati fuerimus, quie-
scendum nobis esse putabimus. Hi vero suis do-
gmatibus opitulantes persuadere porro nitantur prze-
stantiorem esse vivificum Patrem quam sil Filius,
minorem autem eo Filium, lícet vita sit secundum
naturam. Verum istud facere, sat scio, non pote-
runt, sed divinabunt, et pro sua libidine, quecunque
voluerint adversus Filium facile statuent, suis etiam
legibus naturam omnium reginam subdentes. Et
existimant honorem se prastare Patri, dum ex eo
prognatum secundum naturam Filium, inferiorem
non citra injuriam faciunt, tametsi aperte dicat :
« Qui credit in me, non credit in me, sed in eum
qui misit me : el qui videl me, videt eum qui misit
me **, ; Quomodo enim videbimus vitam esse se-
cundum naturam in Filio Patrem, nisi intelligatur
vita secundum naturam quoque Filius? Quidni vero
credendum quoque dicenti : « Ego sum via, et ve-
ritas , et vita ** ? » Singulariter autem ac solum se-
ipsum esse vitam inquiens, $9 annon excludet Pa-
trem et Deum quominus sit vita, nisi naturze unius
utrumque esse concedemus, el per utrumque rem
ipsam in nos zqualiter promanare, non utique duo-
bus, sed uno omnia vivificante Deo?

B. lta res est.

A. Numquid « in ipso vivimus, et movemur, el su-
mus? τν

B. Ita quidem, si veracem esse concedeinus Pau-
lum sanctissimum.

A. Verax est certe : quis dubitet? Vivit enim in
ipso et loquitur Christus, qui est veritas. Animad-
verte igitur, amice, nos in Deo Patre vivere, et ino-
veri, et esse, Ortus autem et vitz largitor, non alíus
fuerit quam Filius ex ipso genitus, qui cum Patris
proprietatibus clareat, et vitae naturalis sit germen
vivificum, vitam, ceu proprium bonum indit iis qui
eo indigent, et omnem creaturam in suo esse con-
tinet. Quocirca Judzos alloquens : «Amen, amen dico
vobis, inquit, non Moyses dedit vobis panem de coelo,

Τὸ Act. xvii, 28.

95 S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

960

sed Pater meus dat vobis panem de ccelo verum. A ὑμῖν, οὗ Μωσῆς δέδωχεν ὑμῖν τὸν ἄρτον Ex τοῦ οὐ-

l'anis enim Dei est qui de ccelo descendit, et dat vi-
tam mundo *!, » Deinde suam nobis naturam decla-
rans : « Amen, amen, inquit, dico vobis, qui credit,
habet vitam eternam. Ego sum panis vitz "*, » Si
ergo xequaliter et eodem plane modo Filius in nobis
operatur, in quantum est vita, neque minus quam
Pater, quomodo nou zquali in gloria substantiz
: Mlum statuent qui de eo recte sentiunt ?

6 Πατήρ, πῶς οὐκ ἓν ἴσοις αὐχήμασι θεῖεν ἂν οὐσίας

χαὶ διασχέπτεσθαι δεῖν ;

B. At sequemur, inquiunt, qux ipse dixit Filius.
Dixit enim aperte : « Sicut Pater habet vitam in
semetipso, sic dedit et Filio habere vitam in semet-
ipso 15.)

À. Adde quod deest, aut certe injuriam te scito
facere veritati.

B. Quidnam?

À. lllud quod iis quz retulisti necessario et vtiliter
subjungitur : « Et potestatem dedit ei etiam judicium
facere, quia Filius hominis est **. »

B. Videris. opinor, illud ostendere velle, vitam a
Patre Filium accipere, non quatenus intelligitur et
est Deus, sed quatenus factus bomo est, natura qui-
dem non habens quod sit vita, sed vitz potius a Deo
particeps.

A. At quidni hzc tibi magis ipsi quam mibi te-
mere tribuis? Nonne enim ex me audiisti Patrem
dedisse Filio vitam habere in semetipso, et judicandi
potestatem, quoniam Filius hominis est ?

B. Audii; 963 illud vero, dedisse, de solo judicio
positum est, inquiunt. Cum enim lex judicium veluti
peculiare munus attribuit Deo (dixit enim Dei esse
judicium), accepit Dei munus, ut homo.

Α. Vivificare vero, o boni, utrum alii magis eon-
venit quam Deo? Nam Paulus sapientissimus ad Ti-
motheum scribens dicit : « Testor coram Deo, qui
vivificat omnia **. »

B. Esto : conveniat istud quoque Deo, inquiunt :
quid tum ?

À. At quod Deo convenit et substantialiter Lribui-
tir, numquid hominis natur: datum est atque ad-
ventitium ?

B. Verum ,stua quoque.

A. Numquid vero homo est sicuti nos Cliristus,
licet Deus intelligatur in quantum ex Deo genitus ?

B. Etiam, quidni enim *

A. Nature igitur divinze proprium et. eximium
opus, vita nimirum, data res est, sicuti homini ?

B. Certe Pater dicitur Filio dedisse vitam.

A. Adjice tempus, et solvetur quaestio. Cum enim
similis nobis apparuit, tunc etiam vivificari dicitur,
licet ipse vita sit secundum naturam, ex Deo vita.
Et certe cum Pater. dicitur ceu non habenti Filio
dedisse vitam, facillime apparet Filium sibi ipsi

ρανοῦ, ἀλλ᾽ ὁ Πατήρ pou δίδωσιν ὑμῖν τὸν ἄρτον ix
τοῦ οὑρανοῦ τὸν ἀληθινόν. 'O γὰρ ἄρτος τοῦ Θεοῦ
ἐστιν, ὁ χαταδαίνων Ex τοῦ οὐρανοῦ, xaX ζωὴν διδοὺς
τῷ xóapup. » Elsa. τὴν ἰδίαν ἡμῖν χατασηµαίνων φύ-
ew, € Αμὴν, ἁμὴν, qnot, λέγω ὑμῖν, ὁ πιστεύων,
ἔχει ζωὴν αἰώνιον. Ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς. »
Εἴπερ οὖν kv ἴσῳ τε xal ἁπαραλλάκτως ἑνεργὸς iv
ἡμῖν ὁ Ὑἱὸς, κατά γε τὸ εἶναι ζωὴ, xal οὐ μεῖον f
αὐτὸν, εἴπερ Ἑλοιντό τινες ὀρθὰ φρονεῖν ἐπ αὐτῷ,

B. ᾽Αλλ' ἑφόμεθα, φησὶν, οἷς αὐτὸς εἴρηχεν ὁ ΥΤός.
Ἔφη γὰρ ἀναφανδόν « Ὥσπερ γὰρ ὁ Πατὴρ ἔχει
ζωὴν ἐν ἑαυτῷ, οὕτω xat τῷ Υἱῷ δέδωχεν ἔχειν ζωὴν
ἐν ἑαυτῷ. »

A. Προστίθει τὸ λεῖπον, Ίγουν ἁδικῶν ἴσθι τοι τὸ
ἀληθές.

B. Τὸ τί 61;

A. Τὸ ol; ἔφης, ἀναγχαίως χαὶ χρειωδῶς ἔπενη-
νεγµένον, τουτέστι’ « Καὶ ἐξουσίαν δέδωχεν αὐτῷ xat
χρίσιν ποιεῖν, ὅτι Υἱὸς ἀνθρώπου ἑἐστίν. »

B. Ἔνιχας, οἶμαί που, χαταδηλοὺν ἐχεῖνο θέλειν,
ὅτι ζωὴν δέχεται παρὰ Πατρὸς ὁ Υἱὸς, οὐχ fj νοεῖτας
χαὶ ἔστι θεὸς, ἀλλ᾽ ᾗ Υέγονεν ἀνθρώποις | Τρ. ἄνθρω-
Toc]. ὁ φύσει μὲν οὐκ ἔχων τὸ εἶναι ζω], ζωῆς δὲ
μᾶλλον τῆς παρὰ θεοῦ μέτοχος.

A. Καΐτοι τί δήπρτε μὴ οὐχὶ μᾶλλον σαυτῷ, ταυτὶ
δὲ ἁἀδούλως ἀνάπτεις ἐμοί; Οὐ γὰρ διεπύθου λέ-
Ύοντος, ὅτι δέδωχεν ὁ Πατὴρ τῷ Υἱῷ, ζωὴν ἔχειν tv
ἑαυτῷ, xai τοῦ χρίνειν τὴν ἐξουσίαν, ὅτι Υἱὸς ἀνθρώ-
που ἑστίν;

B. Ἐπυθόμην, τὸ δὲ δὴ δοῦναι, νυνὶ χατὰ µόνου
τοῦ χρίνειν τετάχθω, φησίν. Ἐπειδὴ γὰρ τὸ xplvsty
ὁ νόµος, ὡς γέρας ἑξαίρετον ἀνετίθει θεῷ (ἔφη γὰρ
ὅτι ἡ χρίσις τοῦ θεοῦ ἐστιν), δέχεται τὸ θεοῦ γέρας,
ὡς ἄνθρωπος.

A. Τὸ δέ γε ζωογονεῖν, ὦ βέλτιστοι, πρέπυι ἂν
ἑτέρῳ μᾶλλον ἡ θεῷ; Καΐτοι xat Παῦλος ἡμῖν ὁ σο-
φώτατος, Τιµοθέῳ γράφων, « Διαμαρτύρομαι, φησὶν,
ἑνώπιον τοῦ θεοῦ τοῦ ζωογονοῦντος τὰ πάντα. »

B. Ναὶ, πρέποι ἂν χαὶ τοῦτο, qnot, τῷ cip, ἀλλὰ

U μην;

A. Τὸ δὲ Oc πρέπον, καὶ οὐσιωδῶς ανειµενον

|ἱσ. ἀναχείμενον], &p' οὐχὶ τῇ ἀνθρώπου φύσει δοτόν

D τε xo ἑπαχτόν ;

B. Καὶ τοῦτο ἁληθές.

A. "Άνθρωπος δὲ καθ ἡμᾶς ο Χριστὸς, εἰ xal
νουΐτο θεὸς, χαθὸ πέφηνεν Ex θεοῦ!,

B. Ναί: πῶς γὰρ οὔ;

A. Φύσεως οὖν ἄρα τῆς θείας ἴδιον xat ἐξαίρετον
ἔργον fjv, τὸ ὡς ἀνθρώπῳ δοτὸόν, τουτέστιν, ἡ ζωή;

B. Ἁλλ ὁΠατρλέγεται τῷ Υἱῷ δεδωχέναι τὴνζωή».

A. Προστίθει τὸν χρόνον, καὶ λελύσθω τὸ ζητού-
µενον. Ὅτε γὰρ πἐφηνε καθ) ἡμᾶς, τότε χαὶ ζωο-
ποιεῖσθαι λέγεται. καΐτοι ζωὴ χατὰ φύσιν αὐτὸς ὧν,
ὡς &x θεοῦ xal ζωῆς. Καὶ γοῦν λεγομένου τοῦ Πα-
τρὸς, ὡς οὐχ ἔχοντι τῷ Yi χορηγῆσαι τὴν ζωλν,

"! Joan. vi, 52, 55. ** ibid. 47, 48. "Joan. v, 10. "* ibid. 27. 151 Tim. v, 21.

961

DE SS. TRINITATE DIALOGUS V.

962

κατίδοι τις ἂν, xai λίαν ἀμογητὶ, ζωῆς ὄντα χορηγὸν A vitze datorem esse, non qua Deus intelligitur, sed

ἑαυτῷ τὸν Υἱὸν, xat οὔτι ποὺ qapev, xaÜb νοεῖται
θεὸς, xa0b δὲ πέφηνεν ἄνθρωπος, i δοτὀν τε xal clo-
κεχριµένον ἔξωθεν ἡ ζωή. Ἔφη μὲν γὰρ ὁ µαχάριος
Παῦλος * « El δὲ τὸ Πνεῦμα τοῦ ἐγείραντος Ἰησοῦν
ix νεκρῶν, οἰχεῖ ἐν ὑμῖν ' ὁ ἑγείρας &x νεχρῶν Xpi-
στὸν Ἰησοῦν, ζωοποιήσει καὶ τὰ θνητὰ σώματα ὑμῶν
διὰ τοῦ ἐνοικοῦντος αὐτοῦ Πνεύματος ἐν ὑμῖν.» Ὁ
δέ γε Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς, οὐχὶ ταῖς ἑτέ-
ρου μᾶλλον, ἀλλὰ ταῖς ἰδίαις ἑνεργείαις τὸ χρημα

quatenus homo exsistit cui vita data res est et aliunde
ascita. Dicebat enim beatusPaulus : «Quod si Spiritus

ejus qui suscitavit Jesum a mortuis, babitat in-
vobis : qui suscitavit Jesum Christum a mortuis, :

vivificabit et mortalia corpora vestra, propter inha-
bitantem Spiritum ejus in vobis '*, » Dominus autem
noster Jesus Christus non alterius, sed suis viribus id
tribuens, de suo corpore ad Judzos infit : « Solvite
templum hoc, et in tribus diebus excitabo illud "". »

διδοὺς, πρὸς Ἰουδαίους qrsi περὶ τοῦ ἰδίου σώματος” ε«Λύσατε τὸν ναὺν τοῦτον xal kv τρισὶν ἡμέραις

ἐγερῶ αὐτόν. »

B. Πῶς οὖν ἐνήργηχεν ὁ Πατὴρ ἓν τῷ Υἱῷ τὴν
ζωὴν, εἴπερ ἀνεθίω ἄριστὸς ταῖς ἑαυτοῦ δυνάµεσί τε
χαὶ ἑνεργείαις ;

Α. "Οτι ζωῆς ὄντος τοῦ Πατρὸς, ζωῆῇ πέφηνεν ἐξ
αὐτοῦ χατὰ φύσιν τε χαὶ ἁληθῶς ὁ Υἱὸς, τῆς τοῦ
τεχόντος οὐσίας ἐμφαντιχὸς, xal ὅλος μὲν ὑπάρχων
iv τῷ Πατρὶι, φέρων δὲ ab ὁλοχλήρως iv ἑαντῷ
τὸν Πατέρα. Ταύτῃ τοί φαµεν τὸ Πατρὸς ἑνέργημα
xai τοῦ Υἱοῦ, xal ὅπερ ἂν ὁ Yló; ἐργάσαιτο τοῦτό
ἐστιν ἑνέργημα τοῦ Πατρός. Καὶ γοῦν, τὴν ὡς ἐκ
Πατρὸς ἐνέργειαν ἰδίαν οὖσαν ἐπιδειχνὺς, xal τὸ ἐν
ἅπασιν ἱσουργὸν τῆς πρὸς αὐτὸν ὁμοουσιότητος µή-
νυσιν ἑναργή τοῖς Φιλομαθέσι παρατιθεὶς, « Ei οὐ
ποιῶ τὰ ἔργα τοῦ Πατρός µου, μὴ πιστεύετέ pot,
φησίν ’ εἰ δὲ ποιῶ, xàv ἐμοὶ μὴ πιστεύητε, τοῖς ἔργοις
µου πιστεύετε.» "Ux δὲ αὖ' « 'O δὲ Πατὴρ ὁ ἐν ἐμοὶ µέ-
νων, ποιεῖ τὰ ἔργα αὗτός. » Οὐ γὰρ Ot χρῆναι πρέπειν

τοῖς τῆς ἀνθρωπότητος µέτροις τὰ θεοπρεπῶς tlp- C

γασµένα διενοεῖτό που, τῇ δέ γε ἁῤῥήτῳ καὶ ὑπὲρ
vouy ἀνετίθει φύσει΄ διά τοι τοῦτό φησι’ « Κὰν ἐμοὶ
μὴ πιστεύητε, τοῖς ἔργοις µου πιστεύετε.; Τὰ váp
τοι θεοπρετῶς χαὶ ὑπὲρ λόγον ἐξειργασμένα, τοῖς τῆς
χενώσεως µέτροις ἐμφιλοχωρεῖν οὐχ ἑᾷ τὴν ἐπ᾽ αὐτῷ
δόξαν τε καὶ πίστιν, αἴρεται δὲ ὥσπερ ὑφοῦ, καὶ ἄν-
θρωπος μὲν οὔτι που ψιλὸς, Oso; t ὅτι xal ἐχ θεοῦ
γινώσχεται. "H. οὐκ ἁληθὲς ὃ quu;

D. Πάνυ μὲν οὖν.

A. Αλλά µε μικροῦ xal τόδε παριππεῦσαν ᾧχετο.

B. Τὸ moióv τι qfi;

A. Τὸ παροιαθὲν ἁρτίως τοῦ Παύλου λόγιον, àv ᾧ
xài µάλα σαφἢὴς ἡ δίδαξις ἣν, ὡς διὰ τοῦ ἁγίου Πνεύ-
µατος fj, παρὰ Πατρὸς ζωοποίησις Év τε αὐτῷ τῷ

B. Quomodo igitur operatus est Pater in Filio
vitam, si Christus sua vi et efficacia revixit?

A. Nempe quod cum Pater sit. vita, vita ex ipso
prodiit secundum naturam ac vere Filius, substan-
tiam in se Patris exprimens, et totus quidem ex-
sistens in Patre, ferens autem rursus in se perfecte
Patrem. ldcirco dicimus Patris opus esse etiam
Filii, et quod Filius operatus fuerit, hoc esse Patris
opus. Quocirca illam Patris operationem suam esse
ostendens, et operandi omnimodam zqualitatem con-
substantialitatis quam habet $6/$ cum illo, argu-
mentum manifestum discendi cupidis exhibeus : « Si
nou facio opera Patris mei, inquit, nolite crederc
mihi : 8i autem facio, et si mihi non vultis credere,
operibus credite **. » ltem : « Pater autem in me
manens ipse, facit opera 15.» Non enim iu humani-
tatis conditionem cadere putabat ea quie divinitus
fiebant, sed ineffabili et suprema naturz ea tribue-
bat. ldcirco ait : « Si mibi non creditis, operibus
meis credite. » Quz enim Deo convenienter el supra
quam dici possit eminenter facia suut, ron pa-
tiuntur ut eum intra humanitatis modum contineri
putemus ac credainus, sed in altum quodammodo
tollitur, nec jam nudus homo, sed Deus et ex Deo
esse cognoscitur. Numquid verum est quod dico?

B. lta. prorsus.

Α. Sed me hoc pene fugit.

B. Quidnam?

A. Quod nuper attuli Pauli oracu.um, quo per-
spicue utique docebatur per sanctum Spiritum vi-
vificationem illam a Patre cum in Christo, tum in

Χριστῷ xat ἐν ἡμῖν ἐχπράττεται. Ἔφη γὰρ, ὅτι « El D nobis quoque- fleri. Dixit enim : « Quod si Spiritus

δὲ τὸ Πνεῦμα τοῦ ἐγείραντος ix νεχρῶν 'Inocuv
οἰχεῖ ἐν ὑμῖν, ὁ ἐγείρας Ἰησοῦν Χριστὸν &x νεχρῶν
ζωοποιήσει xal τὰ θνητὰ ὑμῶν σώματα διὰ τοῦ ἔνοι-
κοῦντος αὐτοῦ Πνεύματος ἐν ὑμῖν. » Διὰ Πνεύματος
οὖν ἄρα ζωοποιὸς ὁ Πατὴρ, οὐχ ὡς διὰ χτίσµατος
ζωογονῶν τὴν χτίσιν, ἀλλ᾽ ὡς ἓν µεθέξει φύσεως τῆς
ἰδίας, εἰς τὴν ἑαυτοῦ µεταπλάττων ζωὴν, τὸ ζωὴν
οὐχ ἔχον ἐν ἰδίᾳ φύσει. Δοτὸν γάρ που φαῖεν ἂν, οἵδ'
ὅτι, τῇ χτίσει τὸ ζᾖν.

B. Φαῖεν γὰρ ἂν, ἐρήσεται δὲ xaX πρὸς ἡμῶν αὑτῇ '
€ TU γὰρ ἔχεις ὃ οὐκ ἔλαδες:)

Α. Ζωοποιὸν οὖν ἄρα τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, οὗ xat

" Rom. vii, 11. 7 Joan. n, 19.

ιν, 1.

7* Joan. x, 97, 98.

ejus qui suscitavit Jesum a mortuis babitat in vo-
bis, qui suscitavit Jesum Christum a mortuis, vivi-
ficabit et mortalia corpora vestra, per inbabitantem
Spiritum ejus in vobis **, » Per Spiritum igitur
vivificus est Pater, non tanquam per creaturam
vivilicans creaturam, sed lanquam participatione
sug nalure in suam vitam transformans id quod
vitam non habet in sua natura. Vivere enim, οί
scio, dixerint, rem datam esse creaturae.

B. Dixerint quidem ; nam ipsi nos quoque dice-
mus : « Quid enim habes quod non accepisti ***? »

Λ. Vivificus ergo est Spiritus sanctus, cujus facti

7 Joan. xiv, 10. 99 Rom. vin, 11. 5 I Cor,

905

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

964

participes, Dei unius ac veri, ceu vitze, parlicipa- A λαχόντες τὴν µέθεξιν, θεοῦ τοῦ μόνου xai ἀληθινοῦ

tionem adipiscimur

B. Assentior. Recte enim sentis, quandoquidem
eiiam in nobis ipsis Dei participationem et przesen-
tiam Spiritus implet. Memini enim Joannem scribere
in hunc modum : « Ex hoc cognoscimus quod ín
nobis est, quoniam de Spiritu suo dedit nobis **. »

A. Adverte igitur, quaeso, divini ac vivifici Spi-
ritus largitorem ac datorem esse de Deo genitum
Filium. Insufflavit enim discipulis suis, dicens :
« Accipite Spiritum sanctum **. » At numquid ab-
surdissimuim fuerit vitae largitorem eum esse qui
non sit vita, quemadmodum illi nescio quo pacto
sentiunt? Nam cur demum, amabo vos, siquidem
vita non est, ceu proprium bonum Spiritum iminit-
tit, et insufflando 865 datorem vitz seipsum de-
clarat? Cum ergo dicitur vitx: particeps Filius, aut
a Patre viviticarí, divinam statim naturam totam
reputa velut in Patre intellectam, in quo et ex quo
Filius, et Spiritus viviflcus, res ascititiam vitam
habentes vivificans, non tanquam ineffabilis naturae
instrumentum, sed ipsius quodammodo totam qua-
litatem per seipsum creatura largiens, et transfor-
mans utique id quod est corruptioni obnoxium ad
vitam longz»vam. Cujus rei contemplatione eruditus,
vivificationem in Christo comperies in eo solum
perfici quod natura sua vivificari potest, id est ho-
mine. Qui enim vere est ex Patre et Unigenitus,
per suum Spiritum carnis sux corruptionem repulit,

µετελάχομεν, ὡς ζωῆς.

B. Σύὐμφημι. Φρονεῖς γὰρ ὀρθῶς, ἐπείτοι xat kv
ἡμῖν αὐτοῖς τὴν θεοῦ µέθεξίν τε χαὶ παρουσίαν ο)
Πνεῦμα πληροῖ. Διαμεμνήσομαι γὰρ Ἰωάννου γρά-
qovto; (Bi: ε Ἐκ τοῦτου γινώσχομεν ὅτι iv. ἡμῖν
ἐστιν, ὅτι Ex τοῦ Πνεύματος αὐτοῦ ἔδωχεν ἡμῖν. »

A. ᾿"Λθρει δὴ οὖν, ὦ ἑταῖρε, τοῦ θείου τε xal ζωο-
ποιοῦ Πνεύματος χορηγὸν xai δοτηρα, τὸν ix Θεοῦ
πεφηνότα Υἱόν. Ἐνεφύσησε γὰρ τοῖς μαθηταὶῖς αὖὐ-
τοῦ λέγων ' «Λάθετε Ηνεῦμα &ytov. » Εἶτα πῶς οὐχ
ἂν Υένοιτο τῶν λίαν ἀἁπηχεστάτων, ζωῆς ὑπάρχειν
χορηγὸν τὸν οὐκ ὄντα ζωὴν, κατά ye τὸ ἐχείνοις οὐχ
οἵδ' ὅπως δοχοῦν; Καΐτοι τέ δήποτε, φαίην ἂν εἰ-
Χότως, εἴπερ ἐστὶν οὐ ζωὴ, ὡς ἴδιον ἀγαθὸν ἑνίησί τε

Β τὸ Πνεῦμα, xal τρόπῳ τῷ χατὰ τὴν ἐχφύσησιν, χο-

ρηγὸν ὄντα ζωῆς ἑαυτὸν ἀποφαίνει; "Oxav τοίνυν
λέγηται ζωῆς μέτοχος ὁ Υἱὸς, fivouy ὅτι ζωοποιεῖται
παρὰ Πατρὸς, thv θεἰαν εὐθὺς ἀναλογίζου φύσιν
ὅλην ὥσπερ ἐν Πατρὶ νοουµένην, ἐν d xat ἐξ οὗ xot
ὁ Υἱὸς, χαὶ τὸ Πνεῦμα τὸ ζωοποιὸν, τοῖς εἰσχεχρι-
µένην ἔχηυσι τὴν ζωὴν, τὴν ζωοποίησιν ἐνεργοῦν,
οὐχ ὡς τῆς ἀῤῥήτου φύσεως ὄργανον, ἀλλ) οἱονεί πως
ὅλην αὐτῆς τὴν ποιότητα bv ἑαυτοῦ τῇ χτίσει δω-
ρούμενον, καὶ ἀναμορφοῦν εὖ µάλα τὸ φθείρεσθαι
περυχὸς, εἰς µακραίωνα βἰον. Ἐννοίαις δὲ ταῖς εἰς
τοῦτο σεσοφωµένος, τὴν £v Χριστῷ ζωοποίησιν ἑνηρ-
γημένην εὑρήσεις, εἴς ve 65 µόνον τὸ ζωοποιεῖσθαι
πεφυχὸς, τουτέστι, τὸ ἀνθρώπινον. 'O γὰρ ἐκ Πατρος

suumque templum morte fortius reddidit, Etenim ϱ ἀληθῶς χαὶ μονογενῆς, διὰ τοῦ ἰδίου Πνεύματος τῆς -

quatenus Deus est et ex ipsa naturali vita processit,
Patre videlicet, vitam quoque ipsum esse natura
testis nobis locuples ac verus fuerit divinus ille
Joannes. Sic enim scribit de ipso : « Quod fuit ab
initio, quod audivimus, quod vidimus oculis nostris,
quod perspeximus, el manus nostre contrectave-
runt de verbo vit», et vita manifestata est, et vi-
dimus, et testamur, et annuntiamus vobis vitam
seernam, quie erat apud Patrem, οἱ apparuit no-
bis **. » Porro clarius exponens quaenam demum
esset illa quz: ab ipso vita vocata est, rursus ail :
« Et sciinus quoniam Filius Dei venit, et dedit nobis
sensum, ut coguoscamus verum Deum, et simus in
vero Filio ejus Jesu Christo. Hic est verus Deus,
et vita cterua **, » Ubi enim aut quomodo iutelliga-
tur, et in principio exsistere, et Deus verus, nisi
haberet exsistentiain et immutabilitatem illo suo in
mundum adventu priorem? Vita enim secundum
naturam esse, tunc sane, tunc ut par est agnoscitur,
Deo enim vero congruit ut sit talis, repugnabitque
contrarium, quippe cum nomen ei sit, Qui sum :
« Ego enim sum, inquiebat, qui eum; hoc nomen
meus est, et memoriale zternum generationum ge-
nerationibus 35.)
διαμαχεῖται τὸ ἔμπαλιν, xal γοῦν ὄνωμά τε Ὢν αὐτῷ
ὄνομα, xaX μνημµόσυνον αἰώνιον γενεῶν γενεαῖς. »

B. Αι οἱ largiris, inquiunt, Patris operationem

55] Joan, iv, 15. Joan. xx, 92.

53[Joan. | 1-2.

ἑαυτοῦ σαρχὸς ἀπεσόδει τὴν φθορὰν, xal θανάτου
κρείττονα τὸν οἰχεῖον ἀπετέλει vaóv. "Oct γὰρ, fj
θεός «€ ἐστι καὶ ἐξ αὐτῆς ἀνέφυ τῆς χατὰ φύσιν
ζωῆς, δηλον δὲ ὅτι τοῦ Πατρὺς, ζωὴ καὶ αὐτὸς χατὰ
φύσιν ἐστὶ, µάρτυς ἂν γξνοιτο περιφανἠς τε xal
ἀληθὶς ὁ θεαπέσιος Ἰωάννης, Γράφει γὰρ ὧδε περὶ
αὐτοῦ: « "O ἦν ἀπ' ἀρχῆς, ὃ ἀχηχόαμεν, ὃ ἑωράχα-
μεν τοῖς ὀφθαλμοῖς ἡμῶν, ὃ ἐθεασάμεθα, xa αἱ
χεῖρες ἡμῶν ἐφηλάφησαν περὶ τοῦ Λόγου τῆς ζωῆς,
xai ἡ ζωὴ ἐφανερώθη, xai ἑωράκαμεν, xal µαρτυ-
pov pev, καὶ ἀπαγγέλλομεν ὑμῖν τὴν Cory τὴν αἰώνιον,
τις ἣν πρὸς τὸν Πατέρα, xoi ἐφανερώθη ἡμῖν.
Σαφέστερον δὲ καθιστὰς τὸ, τίς ἂν εἴη λοιπὸν ἡ πρὸς
αὐτοῦ χεχληµένη ζωὴ, πάλιν φησί: « Kat οἵδαμεν,

D ὅτι ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ fxev: καὶ ἔδωχεν ἡμῖν διάνοιαν,

ἵνα Υινώσχωμεν τὸν ἀληθινὸν θεὸν, xal ἑσμὲν ἓν τῷ
ἀληθινῷ, ἐν τῷ Υἱῷ αὐτοῦ Ἰησοῦ Χριστῷ. Οὗτός
ἐστιν ὁ ἀληθινὸς Ocbc, xal ἡ ζωὴ tj αἰώνιος. » Ποῦ
γὰρ ὅλως 3) πῶς ἂν νοοῖτο xal ὑπάρχων ἀπαρχῖς
καὶ θεὸς ἀληθινὸς, εἰ μὴ τοῦ χεχλῆσθαι πρὸς ὕπαρ-
ξιν πρεσθύτερόν τε xal ἀνωτάτω τὸ εἶναί τε ἀελ, xol
ὡσαύτως ἔχει[ν]λαχών; Ζωὴ γὰρ κατὰ φύσιν ὑπάρ-
χων, τότε bh, τότε πρεπόντως ἐπιγινώσχεται. θεῷ
γάρ που τῷ ἁληθινῷ, τὸ ὧδέ τε εἶναι πρἐποι ἂν, xal

€ Ἐγὼ γὰρ, ἔφασχεν, εἰμὶ, ὁ "v, τοῦτό μού ἐστιν

D. 'AXX εἰ χαρίζῃ, φησὶ, τὴν τοῦ Πατρὺς ἑνέρ-

9*IJoan. v, 20. *' Exod. ini, 14, 15.

£65

DE SS. TRINITATE DIALOGUS V.

906

γειαν τῷ Ylo, καὶ τοῦτο ἁπαραλλάκτως, ἰσοσθενῆ A Filio, iique eodem plane modo, et eadem vi prz-

τε εἶναι φῆς, ποῦ ποτε τὸ μεῖον ἔτι τηρήσεις αὐτῷ,
καΐτοι λέγυντι σαφῶς « Ὁ Πατήρ µου μείζων μού
ἐστι; 0 xal πάλιν εΠορεύομαι πρὸς τὸν Πατέρα
pov, xai Πατέρα ὑμῶν, χαὶ Θεόν µου xal θεὸν
ὑμῶν»ο ᾿"Ἠδει γὰρ ὄντα θεὸὺν ἑαυτοῦ τὸν Πατέρα.
A. Οὐκοῦν, εἰ μὴ φύσει καὶ ἀληθώς Gebv εἶναι
πεπιστεύχασι tbv Υἱὸν, κτίσμα που πάντως, xal
ἕτερον παρὰ τοῦτο οὐδὲν εἴη ἄν. Ἐπὶ δέ γε τοῖς ὧδε
φρονεῖν ἠρημένοις, οἶμαι δῆ πρέπειν Exelvo εἰπεῖν *
ε Τίς δώσει τῇ κεφαλῇ µου ὕδωρ, xaX τοῖς ὀφθαλμοῖς
µου TY» δαχρύων, xat χλαύσομαι τὸν λαὸὺν τοῦτον
ἡμέρας xaX νυκτός»; Ἐπιφωνείτω δὲ πᾶς αὐτοῖς
φιλόθεός τὲ xaY εὐσεθής) « ᾽Απιλλοτριώθητε ἀπὸ
Χριστοῦ , τῆς χάριτος ἐξεπέσετε. ». Μερὶς δὲ χαὶ
χλΏρος ὑμῖν, Θεὸς μὲν οὐχέτι, πολλοῦ γε xa δεῖ
νόθος δὲ τις ἁπλῶς χαὶ ψευδώνυμος, χατάπλαστον
ἔχων τὴν τῆς θεότητος δόξαν. Λελατρεύχασιν ἁληθῶς
τῇ χτίσει παρὰ τὸν χτίσαντα, διὰ τοῦτο xal iv

µείοσιν ἣ £v. οἷς ὁ Πατὴρ , καὶ ἑπαχτὸν ἔχειν τὴν |

ζωὴν, μᾶλλον δὲ καὶ ἐν ol; ἡ ζωὴν ἰδίαν οὐχ ἔχουσα
χτίσις, πεπιστεύχασι τὸν Ylóv. Εἶτα τί προσχυνεῖν
ἐγνώχασιν, ὃν τοῖς τῆς χτίσεως ἐγχαταδεσμοῦσι µέ-
τροις, xal τῆς χατὰ πάντων οὐσιώδους ὑπεροχῆς
δυσσεθοῦντες ἁπαλλάττουσι; χα[τοι λέγοντος Ἰωάν-
vou σαφῶς' «€ 'O ἄνωθεν ἐρχόμενος, ἑπάνω πάντων
ἑστίν. » Οὐ γὰρ 6$ ταῖς χατὰ σύγχρισιν ὑπεροχαῖς
τὸ ἑπάνω πάντων ὁ Υἱὸς χεχτήσεται’ ἐπειδὴ δὲ, ἐν
τῷ € πάντα » εἰπεῖν, γενητοῦ παντὸς εἰσφέρεται δή-

ditam dicis, quo pacto demum. eum minorem esse
Slatues, cum dicat aperte : « Pater major me
est **; » item: 566G « Vado ad Patrem meum et
Patrem vestrum, οἱ Deum meum ac Deum ve-
sirum *' ? ; Sciebat enim esse Deum suum Patrem.

A. Ergo, nisi naturalem et verum Deum esse
credunt Filium, creatura utique, nihilque praeter. -
hoc aliud fuerit. De his vero qui in ea sunt sen-
tentia, apte dici posse reor: « Quis dabit capiti
meo aquam, et oculis meis fontem lacrymarum, et
plorabo populum istum die ac nocte **? » Quivis
autem pius ac Dei amaus illis inclamabit: « Ab-
alienati estis a Christo, a gratia excidistis **. » Pars
aulem et sors vobis non jam Deus est, multum
abest : sed spurius quidam prorsus et falso nun-
cupatus, ficlitiam habens divinitatis gloriam. Pro-
fecto creaturam adorarunt prz Creatore, proindeque
minorem quam sit Pater, et ascititiam habere vi-
tam, imo eumdem cum creatura, qus vita propria
caret, Filium crediderunt. At cur adorare statue-
runt eum quem intra modulum creaturz coercent,
et impie summa illa supra omnia eminentia spo-
liant, quamvis Joannes aperte dicat: « Qui desur-
sum venit, super omnes est **? » Non enim erit
supra omnia Filius per comparationem, sed cum
hoc vocabulo « omnia » creatum omne significetur,
transcendet omnia, cum nullo modo proprium sit
Filio inter creaturas numerari. Alioqui, non est iu

λωσις , ὑπερανεστήξει τὰ πάντα , τὸ τελεῖν ἐν xsl- C omnibus quidem Filius, sed supra omnia eximia

σµασιν οὐδαμόθεν ἔχων ὡς ἴδιον , ὁ Ylóg: ἐπεὶ μὴ
ky τοῖς πᾶσίν ἐστιν, ἀλλ᾽ ἑπάνω πάντων ἑξηρημένως,
διὰ τὸ εἰς λῆδιν Ιέναι τὴν ἀνωτάτω λοιπὸν, ἧς ἐπ-
ἐχεινα παντελῶς οὐδέν. "H οὐχὶ Θεὸς , τὸ ὄνομα τὸ
ὑπὲρ πᾶν ὄνομα, χαθὰ xal ὁ θεῖος ἡμῖν ἔφη Παῦλος;

B. Nat.

A. Τοῦτο δὲ ἣν ὁ Yióz* «Ἐν ἀρχῇ γὰρ ἣν ὁ Λόγος,
xaX ὁ Λόνος Tv ποὺς τὸν θεὸν, xat θεὸς ἣν ὁ Λόγος.»

B. Tt οὖν ἐροῦμεν, εἰ φαῖεν, ὅτι γέγραπται περὶ
τοῦ Πατρὸς, ὅτι ἐχαρίσατο αὐτῷ ὄνομα τὸ ὑπὲο xdv
ὄνομα;

A. 'AXX εἰ προσθεῖεν ἡμῖν, ω Ἑρμεία, τὸ ἆνα-
μαθεῖν ἐθέλειν, ὅπη τε χαὶ ὅπως εἰσποίητον ἔχει τὸ
εἶναι Geb; ὁ Υἱὸς, καίτοι χατὰ φύσιν xal αὐτῷ τῷ
εἶναι συμπαρομαρτοῦν τὸ ἀξίωμα λαχὼν, αὐτόθεν,
οἷμαί που, καταθαλοῦσι, καὶ τὸ δύσερι µεθέντες ὡς
νόσον ἀποπληξίας, ἀποπαύσονται μὲν τὴν ἄῤῥητον
τοῦ Υἱοῦ συχοφαντοῦντες οὐσίαν, φρονεῖν δ᾽ ἂν
ἕλοιντο μεθ) ἡμῶν ὀρθά. ᾽Αλλ' ἐχεῖνοι μὲν. χατά τὸ
εἰχὸς, ἐνστήσονται ταῖς σφῶν αὑτῶν ἑπαμύνοντες
δόξαις, xaX τοῦ Φψεύδους ὑπερμαχόμενοι, xal προ-
εστηχότες γεννικῶς, οὐ προθυµίαις, οἶμαι, δευτέραις,
| αἶσπερ ἂν ἕλοιντό τινες κατὰ δἡ οὖν τὸν πολέμου
καὶ µάχης ὠπλίσθαι νόµον, πρὀ τε παίδων xal πρὸ
γυναικῶν. 'Hudg δὲ ἀνάγχη, λεπτοεπεῖν ῥοημένους,

86 04η. xiv, 29. " Joan. xx, 17.

*3 Joan. 1, 1.

D

*! Jerem. ix, 4.

ralione quadam elatus, propterea quod ad supre-
mum fastigium pervenerit ultra quod omnino nibil
est. Nonne Deus, nomen est, quod est super omne
nomen, quemadmodum divinus etiam nobis Paulus
dixit *!?

B. Omnino.

A. lloc autem erat Filius: « In principio enim
erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Dcus
erat Verbum **, »

B. Quid ergo respondebimus, si dixerint scri-
p.um esse de Patre, dedisse ei nomen quod est su-
per omne nomen?

A. Atqui si addiscere porro velint, Hermia, qut
et quomodo ascititium Filio fit quod sit Deus,
quamvis secundum naturam dignitatem illam una
cum ipso esse acceperit, illico, ut reor, abjicient,
rixandique studio veluti stupore corporis relicto, a
calumnianda ineffabili Filii substantia cessabunt,
nec dubito quin rectam nobiscum amplexuri sint
sententiam, Sed illi quidem, ut conjicere est, in-
Stabunt, suam tuentes opinionem, propugnanlesque
mendacium, ac fortiter defendentes, Πο nou
minori, ut reor, ardore, quam pro liberis et uxo-
ribus quidam ad bellum et pugnam armantur.
Nobis autem quibus subiliter disputare constitu-
tum est, opere preliura est occulta retegere et

*9 G3lat. v, 4.

* Joan. i, 51. *! Philipp. i1, 9.

amm

961

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIHIEP.

rudioribus haud captu facilem nudare verita- A ἀνασχαλεύειν τὰ χεχρυµµένα, xol τὸν τοῖς ἆμαθε-

tein.

B. Recte dicis.

A. Dixit ergo nobis divinus ille Paulus de uni-
genito : « Qui cum in forma Dei esset, non rapi-
nam arbitratus est esse se zequalem Deo, sed se-
- metipsum exinanivit, formam servi accipiens, in
similitudinem liominum factus, et habitu inventas
ut bomo, humiliavit semetipsum, factus obediens
usque ad mortem, mortem autem crucis, Propter
quod et Deus exaltavit illum, et donavit illi nomen
quod est super omne nomen, ut in nomine Jesu
omne genu fleclatur celestium, et terrestrium, et
infernorum, et omnis lingua confiteatur quia Do-
minus Jesus Christus in gloria est Dei Patris **. »
Numquid igitur ipsum eliam incarnationis Verbi
tempus, si forte loqui posset, ita sentientibus pa-
. lam et aperte clamaret Verbum, non quatenus
Deus esse intelligitur, sed quatenus homo apparuit,
divinitatis gloriain repetiisse, dicique tum exaltari
demum, cum et in. carne esset, et cum exinanivit
atque huiniliavit seipsum? Ceterum doce, quaeso,
nam ex te sciscitari libet

B. Quidnam ais ?

ΑΔ. Exinanivit seipsum Unigenitus, in forma servi
descendens, et crucem pertulit, ignominia con-
tempta **, factusque obediens usque ad mortem.
Proinde, inquiunt, dedit ei nomen quod est super
omne nomen, ut in nomine Jesu omne genu fle-
ctatur, coelestium, terrestrium, et infernorum. Άη
igitur hostri similis cum esset, recte factorum
mercedem, οἱ obedientize donum, et coronam for-
titudinis habuit, quod vocatus sit Deus, et adoran-
dus sit ab ipsis sanctis angelis, nobisque qui in
terra degimus, et iis qui jam ex hac vita migra-
runi?

B. Videlicet,

Α. Igitur (dicam enim aliquid haud multum de-
cori imprzsentiaruni sollicitus , quod necessitas
ita postulat) hominum lapsibus, ac nostris peccatis
maximam habeat gratiam Unigenitus. Sciat vero
occasionem sibi fuisse glori illius deifice, huma-
nitatis peccata. Nisi enim peccassemus, non factus
fuisset nostri eimilis, et nisi factus esset nostri

στέροις οὗ ῥᾳδίαν EXely ἁπογυμνοῦν ἀλήθειαν.

B. Εὖ λέχεις.

Α. Ἔφη τοίνυν ἡμῖν ὁ θεσπέσιος Παῦλος περὶ τοῦ
Μονογενοῦς' « "Oz iv μορφῇ Θεοῦ ὑπάρχων, οὐχ
ἁρπαγμὺν ἠγήσατο τὸ εἶναι (ca. Θεῷ , ἀλλ ἑαυτὸν
ἑχένωσε μορφὴν δούλου λαδὼν ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώ-
πων γενόμενος, xat σχήµατι εὑρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος,
ἑταπείνωσεν ἑαυτὸν, γενόμενος ὑπήχοος μέχρι θανά-
του, θανάτου δὲ σταυροῦ. Διὸ xal ὁ θεὸς αὐτὸν ὑπερ-
ύψωσε, xat ἑχαρίσατο αὐτῷ ὄνομα τὸ ὑπὲρ πᾶν
ὄνομα , ἵνα ἓν τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ πᾶν γόνν κάμψη
ἑπουρανίων xal ἐπιγείων χαὶ χαταχθονίων, xai
πᾶσα Ὑλῶσσα ἐξομολογήσηται, ὅτι Κύριος Ἰησοῦς
Χριστὸς εἰς δόξαν θεοῦ Πατρός. » ' Ap! οὖν, οὐχὶ xai

Β αὐτὸς ἡμῖν ὁ τῆς ἑνανθρωπήσεως τοῦ Λόγου χαιρὸς,

εἴπερ ἕλοι ποθὲν τὸ ἀναχεχραγεῖν δύνασθαι , τοῖς
οὕτω νενοηχόσιν ἀναφανδὺν ἐρεῖ, ὡς οὐχ ἧπερ ἂν
νοοῖτο θεὺς ὧν ὁ Λόγος, ἀλλ᾽ fi πἐφηνεν ἄνθρωπος, εἰς
τὴν τῆς θεότητος ἀναπεφοίτηχε δόξαν, χαὶ μετὰ σαρ-
Xb;, xal ὅτε χεχένωχέ τε xal τεταπείνωχεν ἑαυτὸν.
τότε καὶ ὑφοῦσθαι λέγεται; Ἐπεὶ, δίδασχε’ πυθοί-
µην γὰρ ἂν ὡς Ἠδιστά σου, xat ἑρομένῳ φράσον.

B. Τὸ τί δὴ ofc;

Α. Κεχένωχεν ἑαυτὸν ὁ Μονογενὴς, χαθεὶς ἓν δού-
λου μορφῇ, xai ὑπέμεινε σταυρὸν, αἰσχύνης κατα-
Φρονῄσας , xal γενόμενος ὑπήχοος µέχρι θανάτου.
Τοιγάρτοι, φασὶν, ἑχαρίσατο αὐτῷ ὄνομα τὸ ὑπὲρ
πᾶν ὄνομα, ἵνα Ev τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ πᾶν γόνν
χάµφῃ, ἑπουρανίων, καὶ ἐπιγείων, καὶ χαταχθονίων.
"Ap! οὖν Ev τάξει τῇ καθ ἡμᾶς μισθὸν ἀνδραγαθη-
µάτων, xal δῶρον ὑπαχοῆς, xat στέφανον εὐτολμίας
τὸ χεχλῃσθαι θεὸς ἐχτήσατο, xal τὸ προσχυνεῖσθαι
δεῖν πρός τε αὐτῶν τῶν ἁγίων ἀγγέλων, ἡμῶν τε τῶν
ἐπὶ γῆς, xal τῶν Ίδη χατοιχοµένων;

B. Ἔοιχεν,

A. ()ὑχοῦν (Epio γὰρ δή τι), μικρὰ τοῦ πρέποντος
εἷς Ye τὸ παρὸν φροντίσας, διὰ τὸ ἀναγχαῖον ΄ τοῖς
τῶν ἐπὶ γῆς ὁλισθήμασι, xat ταῖς ἡμῶν ἁμαρτίαις,
πλείστην μὲν ὅσην ἐχέτω τὴν χάριν ὁμογενίῆς | To.
Μονογενῆς. ] "Io: δὲ, ὅτι πρόφασις αὐτῷ τῆς 0so-
ποιοῦ δόξης, τῆς ἀνθρωπότητος τὰ ἐγχλήματα. El μὴ
γὰρ ἡμάρτομεν, οὐχ ἂν γέγονε καθ) ἡμᾶς) χαὶ εἰ μὴ

siinilis, neque crucem sustinuisset, ac nisi mortuus D γέγονε xaf' ἡμᾶς, οὐδ' ἂν ὑπέμεινε τὸν σταυρόν’ xal

5698 esset, neque nobis et sanctis angelis adoran-
dus esset.

B. Audax quidem oratio, sed probabilitatem
habet.

A. Sin autem etiam erat in sequalitate et. forma
Patris, ab inanitionis conditione liber cum esset,
quidnam ei glori: additum fuisset, accepto nomine
quodest super omne nomen, circa tempus inani-
tionis? Numquid intelligis quonam ipsorum recide-
rit oratio, si subtilius indagelur?

B. Intelligo.

A. Vin' tu ergo, relicta imprazsentiarum nimia

*: Philipp. n, 6-11. ** Hebr. xi, 9.

εἰ μὴ ἀπέθανεν, οὐδ' ἂν ἑχτήσατο τὸ προσχυνεῖσθαι
δεῖν πρός τε ἡμῶν αὐτῶν xai τῶν ἁγίων ἀγγέλων.
Β. θρασὺς μὲν ὁ λόγος, πλὴν ἔχει τὸ πιθανόν.

A. El δὲ xai ἣν ἐν ἱσότητι xat ἓν μορφῇ τοῦ Ila-
ιρὸς, τῶν τῆς χενώσεως µέτρων ἀμέτοχος ὧν, ποίαν
ἂν ἔχοι δόξης ἐπίδοσιν, τὸ ὄνομα λαθὼν τὸ ὑπὲρ πᾶν
ὄνομα, κατὰ τὸν τῆς κενώσεως χρόνον ;" Ap' οὐ συν-
(ns ὅποι ποτὲ αὐτοῖς ἀποχινδυνεύσειεν ἂν ὁ λόγος, εἰ
Σοευνῷτο λεπτότερον;

B. Συνίηµι.

A. Βούλει δη οὖν, µεθέντες εἰς τὸ παρὸν τὸ ἄγαν

900

DE SS. ΤΙΙΧΙΤΑΤΕ DIALOGUS Y.

970

Ισχνολογεῖν, br Exelvo ἵωμεν, τὸ, ὅτι θεὸς Ἶν ἐν &pyfi, A subtilitate, pergamus ad. illud, nimirum quod Deus

xai iv μορφῇ xal loótvnt* τοῦ Πατρὸς ὁ Movoysvh; ,
χαΐτοι μαχρὸν ἐπὶ τούτῳ δαπανῄσαντες λόγον Év γε
τοῖς πχρῳχηχόσι;

B. Καὶ µάλα.

A. Οὐκοῦν, διὰ μὲν φωνῆς 'Hoatou, φησὶν ὁ 8654
καὶ Πατήρ’ « Ἐγὼ Κύριος ὁ θεὸς, Ext ἁπ᾿ ἀρχῆς. »
Αγακεχραγότων δὲ xai αὑτῶν τῶν ἁγίων ἑπαῖοι τις
ἂν πρὸς αὐτόν ' « Οὐχὶ σὺ ἀπαρχῆς Κύριος ὁ Ocho
ἡμῶν, χαὶ οὗ μὴ ἀποθάνωμεν; » loy sb; ἀπαρχῆς
Χατωνόµασταί τε καὶ ἔστιν ἀληθῶς, ὁ θεὸς xaX Πα-
tip. 0) δέ γε θεσπέσιος Ἰωάννης, ὅτε τοὺς ἐφ᾽ Υἱῷ
πρὺς tud; ἐποιεῖτο λόγους, «"O fv, φποὺν, ἀπαρχῆς,
ὃ ἀχηχόαμεν, ὃ ἑωράχαμεν τοῖς ὀφθαλμοῖς ἡμῶν, ὃ
ἐθεασάμεθα xal αἱ χεῖρες ἡμῶν ἐφηλάφησαν περὶ
τοῦ Λόγου τῆς ζωῆς.» Προσεφώνει δέ vtov « Γράφω
ὑμῖν, πατέρες, ὅτι ἑγνώχατε τὸν ἀπαρχῆς.ν Καὶ τίς
6h οὗτός ἐστιν, αὐτὸς ἔφη πάλιν’ « Τάδε λέγει ὁ
i97, 6 ἣν, ὁ ἐρχόμενος. »

B. Αλλ) ὅτι μὲν ἣν xa πρὸ τῆς κτίσεως, xa
αὐτοὶ φαῖεν ἄν * τὸ δὲ ὅτι χαὶ θεὸς fiv, οὕπω σαφῶς
διγνωσται, φασἰ. Δέχεται γὰρ, ὡς οὐκ ἔχων δη-
λονότι.

Α. Eita πὼς οὐχ ἐπὶ xa:pou τοῖς τὸν ἁπόπτνστον
τουτονὶ προεµένους λόγον εἰχότως ἐπιστυγνάζοντες
xal ἡμεῖς, Epooutv* « Οἱ χωφοὶ, ἀχούσατε, xat οἱ
τυφλοὶ, ἀναθλέφατε ἰδεῖν. » UO. γὰρ ὅτι ἣν ἁπλῶς,
ἀλλ' ὅτι xai θεὸς ἣν ὁ Λόγος, ἀναγράφοντος ἑναργῶς
τοῦ θεηγόρου xai εὐαγγελιστοῦ, χαθάπερ ἐξ olvou
xal µέθης πρὸς πᾶν ὁτιοῦν ἱόντες ἁἀχατασχέπτως,
κατειρωνεύονται τὴ» ἀλήθειαν. Φέρς bh οὖν καὶ δι
ἑτέρων ἑλάσαντες ἑννοιῶν, ὅτι θεὸς κατὰ φύσιν
ἐστὶν, ἐπιγινώσκωμεν τὸν Υἱόν. "Η γὰρ οὐχὶ πρέποι
ἂν τῷ γε ὄντι χατὰ φύσιν cg , τὰ ἐφ᾽ ἑχάστῳ dn-
φηρορεῖν, καὶ στεφανοῦν μὲν ἑπαίνοις τοὺς vópov
ἔχοντας τοῦ βίου τὸν ὁριστὴν, xal τὴν εὐχλεᾶ xal

ερίοπτον ἐχτετιμηχότας ζωὴν, χολάζειν δὲ τοὺς
ἡμαρτηχότας, ὡς ἁλαζόνας χαὶ ὑθριστὰς, xal θε-
σμοῖς τοῖς ἄνωθεν ἐμπαροινοῦντας εὐχόλως,

B. Π,ρέποι ἄν.

A. Ti δὲ δὴ τὸ, πληροῦν τὰ πάντα δύνασθαι, καὶ
διὰ πάντων μὲν Άχειν, εἶναι Q& χαὶ ἓν πᾶσι, δοίης
ἂν ἑτέρᾷ φύσει παρὰ τὴν Oclav;

B. Οὐχ ἔγωγε' πῶς Yáp;

erat in principio, et in forma et zqualitate Patris
Uvigenitus, quamvis longum ea in re sermonem
antea consumpserimus ? .

D. Pervelim.

A. Itaque, per vocem quidem Isaise dicit Deus
ac Pater: « Ego Dominus Deus, jam ab initio 95, »
lpsos vero sanctos patres ad ipsum clamantes au-
dire licet: « Nonne tu ab initio Dominus Deus no-
ster, et non morimur? » Ecce Deus ab initio nomi-
natur, et est revera Deus ac Pater. Divinus autem
Joannes, cum ad nos de Filio verba faceret : « Quod
erat ab initio, quod audivimus, quod vidimus
oculis nostris, quod perspeximus, et manus nosirze
conirectaverunt de Verbo vitz **. » Nonnullos autem
sic alloquebatur : « Scribo vobis, patres, quoniam
cognovislis eum qui ab initio est *'. » Quis autem
illesit, ipse rursus dixit: « Hrc dicit qui est,
qui erat, et. qui venturus est *5, )

B. Atenim dicent fuisse quidem eliam ante erea-
tionem; quod autem Dens esset, nondum clare
cognitum est, inquiunt. Accipit enim, quasi non
habeat, videlicet.

Α. Atqui nonne opportune nos iis qui abominan-
dum istud proferunt succensentes , reponemus:
«Surdi, audite, et czci, respicite. » Cum enim theo-
logus et evangelista diserte scribat non quod erat ΄
simpliciter, sed quod Deus erat Verbum, ebriorum
ac temulentorum more ad quidvis temere delau,
subsannant veritatem. Áge ergo, aliis quoque ra-
tionibus progressi Deum secundum naturam 05868
agnoscamus Filium. Nunquid ei qui secundum
naturam Deus est convenit unicuique leges impo-
nere, eosque laudare qni ad legis prescriptum de-
gunt, ac honestam et laudabilem vitam colunt,
peccantes autem punire ceu prazferoces et insolen-
tes, et legibus divinis facile insultantes?

I. Convenit 569 certe.

Α., Quid vero, omnia implere posse, et omnia
permeare, et in omnibus esse, tune alii natur: tri-
bueris quam diving?

D. Non, equidem: qut enim fleri possit?

A. Τὸ δὲ, θεῷ πολιτεύεσθαι xal διαδιοῦν, αὐχημά p ΛΑ. In Deo porro degere ac. vivere, Deoque glo-

τε ποιεῖσθαι θεὸν, οὐχὶ φαῖεν ἂν, ὦ ἑταῖρε, τοῖς
ἁγίοις ἁρμοδιώτατον;

B. Πάνν μὲν οὖν.

A. Ἴθι δᾳ οὖν, ἐχεῖνο φράσον.

B. Τὸ ποῖον ;

A. Οὐχὶ « πᾶσα ἃόσις &va0h , xai πᾶν δυρηµα

τέλειον, ἄνωθέν ἐστι καταθαϊῖνον ἐκ τοῦ Πατρὸς τῶν .

φώτων, » λόγος δὲ σοφίας, τὸ πάντων μάλιστα τιμαλ-
φέστατον;
B. Σύμφηµι * Τράµµα γὰρ ὧδέ qnot ἱερόν.
A. θέα δὴ οὖν τῶν ἄνωθέν τε xal ix Πατρὸς «ὡς
ἡμᾶς ἡκόντων ἀγαθῶν διανοµέα καὶ πρύτανιν, xal

riari, nunquid sanctis apprime convenire dixerint,
amice?

B. lta. prorsus.

A. Ageergo, dic nobis illud.

B. Quiduam?

Α. Nunquid « omne datum optimum , et omne
donum perfeetuimn desursum est descendens a Patre
luminum **, » sermo autem sapienti, res esl
omnium pretiosissima ? i

R. Assentior: sic enim Scriptura sacra loquitur.

À. Considera itaque supernorum bonorum et qux
a Patre in nos dimauapt distributorem et largito-

51s», xti, 12, 43. ?*1 Joan. 1, 1... 7 1Jo2n. 1, 05, "* Apoe. 1, 8. 99 Jac. i, 17.

Ῥλτποι, Gg. LXXV.

31

971

$. CYRILLI ALEXANCRINI ARCHIEP,

rem esse Filium, kdque pro potestate ac. imperio. A τοῦτο xas' ἐξουαίαν, ὑπάρχοντα τὸν Yióv ' ἔφη γὰρ

Dixit enim Paulus : « Unicsique autem nostrum
data est gratia secundum mensuram donationis
Christi *. » Quin et alibi cum ed ssnctissimum Mo-
sen dixerit Deus : « Quis dedit os homini, et quis
.labricaius est. mutuam οἱ eurdum, videntem et
cxcum? nonue ego Dominus Deus? e& nunc vade,
4 ego aperiau! o8 (uum * x » rursus Dominus no-
ster Jesus Christos sanctos spostolos allocutus eet,
dicens : « Ponite ergo in cordibus vestris non pree-
meditari quemadmodum respondeatis: ego enim
dabo vobis os et sapientiam , cui «on poterunt
resistere οἱ contradicere omnes ndversacii vestri *. »
Cum autem beatus David conat. Deum judicen esse,
el aerio constet penes ilkum esse ea unicuique divi-
dere, quorum /acit retribotiones, et qnos vult
justificare, « Deus eaim est qui justi&cat : quis est
qui condemnel ? » sieut. scriptam est ὁ : utrumque
prestare, non qinistratorio modo, eei potestate
eo congruenti Filium videbimus. Ipse enim dixit:
« Quid enim proderit homini, si lucretur mundam
totgin, οἱ detrimentum animz ena faciat? Aot
quid dabit homo commutationis pro anima sua *?
« Filius euim bominis veuturus est in gloria Patris
κα] cum sanctis angelis suis, et tune reddet uni-
&yique secunde opera ejus *. » /Egrum porro
qnemdam compellit: « Fili, remituuntur. tibi
peccota {19 Ἱ, » Quare in rabiem acti illi supra
quam (dici potest. jmpii Pharismi, blosphemiz cri-

mime jljigare ausi sunt eun qui (auta eum maje- (

siste ac libertaio sententiam islam protulit, et
quidem. dicebant: « Hic blasphemat. Quis potest
dimittere peccata, misi solus Deus *? » Qui ergo
870 legis et juris Dominus, et praemiorum distri-
buior, et justiti:e dispensator est, quique peccata
remittit, cum nulli creaturae id prastare liceat,
quomodo non erit Deus secundum naluram ? An
tibi li:?c recte eonjicere videor ?

B. Scite admodum, ac serio.

À. Cum autem Deus sit in omnibus, nec a quo-
quam abseedat, sed virtute. divina impleat omuia,
ideoque ad Israelem dicat : « Caelum mihi thronus,
terra autem. scabellum pedum meorum: qualem
mihi domum ediflcabitie, dieit Dominus, vel quis
locus quicijs mec *7 » rem ad Verbum quod ex
Deo Patre prodiil, rii& eonverteus, divinus nobis
Paulus scribit: « Ubi non est gentilis et Judaeus,
circumcisio et praputium, barbarus et Beytha,
servus etliber: sed omnia et in omnibus Chri-
atus '*, » Praeterea: « Qui descendit , ipse est οἱ
qui ascendit supra omnes colos, ut implerei
omnia !!, » Nunquid ergo implere omnia, et wni-
versa perimeare, ei i» omnibus esse, majus. ed,
quam ferat creaturae conditio?

B. Quis hoc neget?

! Eptie:, τν, 6. * Exod. iv, 11, 02.

avi, Στ. ^Lue. v, 3). * ibid. 31. * Isa. Lxvi, 4.

* Luc. xxi, 14.
** Coloss, tu, Εἰ. !! Eplies. iv, 19.

ὁ JlaoAoz: « 'Evt δὲ ἑχάστῳ ἡμῶν ἑἐδόθη ἡ χάρις, κατὰ
«b µέτρον σῖς δωρεᾶς τοῦ Χριστοῦ.» Καὶ μέντοι xat
ἑτέρωθί που πρὸς Μωσέα τὸν ἱερώτατον διειπόντος
Θεοῦ: « Τίς ἔδωχε στόµα ἀνθρώπῳ, καὶ τίς ἑποίησε
δύτχωφον xal χωφὸν, βλέποντα καὶ τυφλόν;, οὑχ
ἐγὼ Κύριος ὁ θεός; καὶ νῦν πορεύον, καὶ ἐγὼ ἀνοίξω
tb στόµα σου’ » προσελάλει που πάλιν τοῖς ἁγίοις
ἀποστόλοις ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοὺς ὁ Χρ.στός; «θί-
σθε οὖν ἐν ταῖς χαρδίαις ὑμῶν, μὴ προμελετᾷν ἆπο-
λογηθῆναι ' ἐγὼ γὰρ δώσω ὑμῖν στόµα xat σοφίαν.
ᾗ o) δυνῄσονται ἀντιστῆναι 4 .ἀντειπεῖν πάντες ot
ἀντιχείμενοι ὁμῖν. » ᾿Αναμελῳδοῦντος δὲ τοῦ µαχα-
ρίου Δαθὶδ, ὅτι ὁ θεὸς χριτής ἐστιν. ἔχοντός τε ἀρα-
ῥότως, ὡς ἕνεστι μὲν αὐτῷ τὸ ἑχάστῳ διανέµειν, ὧν
ἂν δρῴη τὰς ἁμοιδὰς, xaX οὓς ἂν ἕλοιτο δικα:οῦν
(« θεὺς γὰρ ὁ δικαιῶν, τίς 6 παταχβίνων; » κατὰ τὸ
γεγραμμένον): &vepybv ἐπ᾽ ἀμφοῖν οὐχὑπερουργιχῶς
| yp. ὑπον.]. ἀλλ' ἓν ἐξουσίᾳ τῇ θεοπρεπεῖ χατοφόµεθα
τὸν Yióv. "Eon γὰρ αὐτός' « TL γὰρ ὠφεληθήσεται
ἄνθρωπος, ἐὰν «bv χόσµον ὅλον κερδήση, τὴν δὶ ϕν -
yhv αὐτοῦ ζημιωθῇ; Ἡ τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλ-
λαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ; μέλλει γὰρ ὁ Ylbe τοῦ xv.
θρώπου ἔρχεσθαι ἐν τῇ δόξῃ τοῦ Πατρὸς αὐτοῦ μετὰ
τῶν ἁγίων ἀγγέλων αὐτοῦ, xal τότε ἁποδώσει Exá-
σ-ῳ κατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ. » Προσεφώνει δέ ttp τῶν
Ἱῤῥωστηχότων ' « Τέχνον, ἀφίενταί σου αἱ &pap-
τίαι΄ » à! ᾧ xal λελυττηκότες οἱ πέρα λόχου παν-
tbc ἀνόσιοι Φαρισαῖοι, δυσφηµίας ἐγχλήματι χατα-
δεσμεῖν ἀπετόλμων τὸν οὕτω θεοπρεπῆ καὶ λίαν
ἀννποστόλως ἀνέντα φωνὴν, καὶ δη καὶ ἔφασχον'
« Ωὗτος βλασφημεῖ. Τίς δύναται ἀφιέναι ἁμαρτίας,
εἰ μὴ μόνος ὁ θεός; » Ὁ «efvuv καὶ νόµου καὶ δίχης
Κύριος, καὶ στεφάνων διανομεὺς, χαὶ δικαιοσύνης
πρύτανις, xal ἀνιεὶς ἁμαρτίας, καίτοι μετὸν οὐδενὶ
τῶν Ἱριθμημένων ἓν χτίσµασι τοῦτο 6pdv, πῶς οὐχ
ἂν εἴη θεὸς χατὰ φύσιν; "Λρά σοι δοχῶ ταυτὶ δοξά-
ζειν ὀρθῶς ;

B. ᾿Αστειότατά γε, χαὶ τοῦ χατεσχῶφθαι μακράν.

Α. θεοῦ δὲ ὄντος ἐν πᾶσι, καὶ ἀποφοιτῶντος μὲν
οὐδενὸς, ἑνεργείᾳ δὲ τῇ θεοπρεπεῖ διαπιπλάντος τὰ
πάντα, ταύτῃ τοι καὶ λέγοντος πρὸς τὸν Ἱσραήλ:
ε 'O οὗρανός µοι θρόνος, ἡ δὲ vv, ὑποπόδιον τῶν πο-
δῶν μου᾿ ποῖον οἶχον οἰχοδομήσετέ µοι, λέγει Κύριος,

D ἡ είς τόπος τῆς χαταπαύσεώς µου; » περιτρέπων τὸ

χρημα, xal µάλα ὁρθῶς, εἰς τὸν Ex Θεοῦ Πατρὸς πε-
Φηνότα Λόγον, ὁ θεσπέἑσιος ἡμῖν γράφει Παῦλος:
«Ὅπου οὐκ Ev Ἕλλην καὶ Ἰουδαῖος, περιτομὴ xai
ἀχροθυστία, βάρδαρος xaX Σχύθης, δοῦλος , ἐλεύθε-
pos, ἀλλὰ πάντα xal ἐν πᾶσι Χριστός.» Καὶ ab ἐπλ
τούτοις "€ 'U χαταδὰς αὐτός ἁστι καὶ ὁ ἀναδὰς ὑπερ-
άνω πάντων τῶν οὑρανῶν, ἵνα πληρώσῃ tk πάντα. ν
"Ap' οὖν, τὸ πάντα πληροῦν, χαὶ διὰ παντὸς μὲν
Ίχειν, εἶνα. δὲ xal iv nist, οὐ μεῖχον ἣ κατὰ
χτίσιν;

B. Πὼς γὰρ οὗ:

* Job xxxiv, 99.

! Marc. vii, 560, 97. * Matth,

975

DE SS. TRINITATE DIALOGUS Y.

974

-À. Ἁγίου δὲ παντὸς , τὴν ἑἐγχόσμιόν τε χαὶ cap- A. À. Cum autem omnis sanctus musdauam et ear-

χικὴν µεθέντος ζωὴν, ἀνατεθειχότος δὲ ὥσπερ θεῷ
τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν, αὔχημά τε ποιεῖσθα! διεγνωχότος
παρ᾽ αὑτὸν οὐδένα, γράφει πάλιν ὁ Παῦλος: « Ἐγὼ
γὰρ διὰ νόµου νόµῳ ἀπέθανον, ἵνα θεῷ ζήσω, δῆλον
δὲ ὅτι τῷ Υἱῷ, καὶ δι αὐτοῦ, τῷ Πατρί. » Etg δ' ἄν
σοι xa τοῦτο σαφὲς, καὶ ἀναμφιλόγω: ἔχον, cl προσ-
θέντος ἐπαῖοις' « Βἰς γὰρ ὑπὲρ πάντων ἀπέθανεν,
ἵνα οἱ ζῶντες , µηχέτι ἑαυτοῖς ζῶσιν , ἀλλά τῷ ὑπὲρ
αὐτῶν ἀποθανόντι xal ἑγερθέντι. » Kat μὴν ἐπὶ τοῦ-
τοις” «Ἐμοὶ δὲ μὴ γένοιτο χαυχᾶσθαι, εἰ μὴ ἓν τῷ
σταυρῷ τοῦ Χριστοῦ" » χαίτοι φάσχοντος ἁγίου παν-
τός' « Χαρήσομαι ἐπὶ τῷ Oc τῷ Σωτηρί uou,
Κύριος ὁ θεός µου δύναμίς pov. »

B. Καὶ μὴν, ὦ γενναῖε, τῶν μὲν τοιούτων ἡμῖν

nalem vitai) deponat, suaque animam Deo que-
dammo;o cousecret, nec ulla alia re quam ipso
gloriari statuat, ita rursus scribit Paulus : « Ego
enim per legem legi mortuus sum, ut Deo vivam,
Filio nimirum, et per ipsum, Patri '*. » Erit autem
illud porro tibi manifestum et indubitatum, si ad-
dentem audias: Dnus enim pro omuibus morteus
est, ul qui vivunt, jam non sibi vivant, sed ei qui
pro ipsis mortuus est et resurrexit !*. » Ad haze,
« Mihi autem absit gloriari, nisi in cruce Domini no»
stri Jesu. Cliristi **, » licet omnis sanctus dicat 2
«€ Gaidebo in Deo. salutari. meo 1. Doinini Deus
meus fortitudo inca 1ο

B Porro, vir «trenue, istiusmodi rationum abunde

ἅλις ἐννοιῶν. 0:5; γὰρ οὔτι που φευδώνυµος, ἆλη- B nobis est. Deum enim nequaquam falso dictum, sed

θῆς δὲ μᾶλλον ὁ Υἱὸς διὰ µυρίων 030v» ἡμῖν ἁπ-
εφάνθη λόγων. Τοιγάρτοι, 168s μεθεὶς, ἐχεῖνο φρά-
σον, τὸ, ὅπως ἄν τις ἑχδέξαιτο xaX συνιέναι πρέποι '
« Πορξύομαι πρὸς τὸν Πατέρα µου, xai Πατέρα
ὑμῶν, χαὶ θὲόν µου, xat θεὺν ὑμῶν. » Τί δὲ δὴ xol
παθὼν, θεὸν ἑαυτοῦ τὸν Πατέρα χκαλεῖ; Mt vào £v-
δοιάσηῃς ὅλως, ὅτι πάντως που χαὶ τοῦτο ἐροῦσιν.

Α. ᾽Αταλαίπωρος χομιδῇ τῶν ζητουµένων ἡ γνῶ-
σις, xaX οὐχ ἀνάντης EXelv, εἴ τῷ τις εἴη σοφὸς χαὶ
ἀρτίφρων ὁ νους. Γέγραπται γὰρ, ὅτι « Πάντα &v-
ώπια τοῖς συνιοῦσ., xal ὁρθὰ τοῖς εὑρίσχουσι γνῶ-
gtv. » El δὲ δή τις ἕλοιτο, τὸ Em εὐθὺ φέρεσθαι peste,
εὐγθέστατα σχολιοδρομεῖν, καὶ τῆν εὐστιθη τῶν θεω-
βημάτων µεταµείφας ὁδὸν, παρατρέπεσθαι πρὸς
ἑτέραν, ἀχάνθαις περιπεπεῖται xat βόθροις, xai τοῖς
διὰ μέσου προσπταίσµασιν. "0θεν, οἶμαι, χαὶ αἰνι-
Υματωδῶς 6 νόμος ταυτἰ που παραδηλῶν « Ὁδῷ
βασιλιχῆ πορεύσῃ, φησὶ, xai obx ἐχχλινεῖς δεξιᾷ,
οὐδὲ ἀριστερᾷ.» "Όταν τοίνυν τὰ, ὅσα ἔστὶ pelo μὲν
ᾗ χατὰ θεοῦ δόξαν, γεννητὴν δὲ φύσιν οὐχ ὑπερχεί-
μενα, λέγηται περὶ τοῦ Υἱοῦ, μὴ τὴν ἄῤῥητον εὐθὺς
xai ix Πατρὸς ἰδικῶς ἀναλογίζου φύσιν, ἀλλ' περ
ἂν ἴοι τῶν θεωρηµάτων ὁ σχοπὸς, ἴθι χατὰ ῥοῦν,
ψήτε τὰ τῆς θεότητος ἰδιχῶς τοῖς τῆς ἀνθρωπότητος
ἑγχαταγράφων µέτροις, µίτε τῆς ἀνθρωπότητος τὸ
σμιχροπρεπὲς τῇ ὑπὲρ πάντα φύσει προσνέµων,
ὡς αὐτῇ χυρίως προσπεφυχκὸς . ἀλλ’ εὑχρινῆ xal «e-
τορευµένην τὴν ἐφ᾽ ἑχάστῳ διαστολὴν εὖ µάλα ποιεῖ-
σθαι διεγνωχώς. "s γὰρ ἂν ἔχοις, xal οὐχ ἑτέρως,
τὸ ἀπλανεστάτην δύνασθαι τὴν θεωρίαν ἑλεῖν.

B. Ofoy δὲ δη τί φής;

Α. Ὁ µαχάριος ἔφη Παῦλος περὶ τοῦ Μονογενοῦς
ὅτι, xat ἁπαύγασμα τῆς δόξης, καὶ χαραχτὴρ τῆς
ὑποστάσεως τοῦ Θεοῦ xai Πατρός. "Avec δὴ οὖν
ἐν γε τουτοισὶ, xal παντὸς ἐπέχεινα γενττοῦ µεθίει
τὸν νοῦν, xal τὸ θεῖον αὐτὸ περιαθρείτω χάλλος, xaX
εην ἄῤῥητον αὐτοῦ χατασχεπτἐσθω γέννησιν, xal τὸν
τῆς ὑπάρξεως τρόπον ὡς ἓν ἑασόπτρῳ βλέπων, xata-
«φοτείτω ταῖς εὐφημίαις. El δὲ δὴ Υράφοι περὶ αὐτοῦ"
e "Oz ἐν ταῖς ἡμέραις τῆς σαρχὸς αὑτοῦ δεῄσεις τε

!'! Galat, d, 09. 1911 Cor. v, 14, 15. !* Galat. vir, $4. Luc. 1, 47,

9 Diov, v1, 8, 9. | Num. xxi, 22. *? lebe. i, 3.

verum potius esse, Filium, prolixa oratione osteu-
dimus, Ideoque hoc relicto, dic tu, quaso, quomodo
intelligi debeat illud : « Vado ad Patrem meum et
Patrem vestrum, Deum meum et Deum vestrum $7.»
Quid autem caus: est cur Deum suum Patrem no-
minet? Noli enim dubitare quin etiam istud plane
rogitent.

A. Non erit ardua valde quazstionis illius cogni-
tio, nec captu difficilis, si cui recta niens et sana
sit. 571 Scriptum est enim, omnia obvia esse
iutelligentibus, et recta invenientibus scientiam (9.
Si quis autem recta via relicta flexuosum οἱ obli«
quum iter stulte arripere, et mutato doctrina trito
itinere ad aliud converti malit, in spinas ac foveas
et obvia quaque offendicula corruet. Unde lez, opi-
nor, ista obscure significans: « Via regia gradie-
ris, inquit, nec declinabis ad dexiram neque ad
sinistram !*. » Cum igitur de Filio dicantur ea quae
minora quidem sunt Dei gloria, sed creatam natu-
ram non excedunt, ne continuo ineffabilem et ex
Patre seorsim naturam cogites, sed quo spectat
contemplationuim scopus, eo te secundo cursu con-
feras, neque divinitatis proprietates humanitatis
ascribens conditioni, neque humanitatis vilitatem
nature omnium rerum suprema tribuens, quasi οἱ
proprie insit, sed inconfusam et idoneam in unge
quoque scite admodum fleri distinctionem statuens,
Sic enim, nec aliter poteris cerlissimam cognitio-

p "rem assequi.

B. Cedo exemplum.

À. Beatus Paulus dixit. de Unigenito, ipsum esse
et splendorem ρ]οτία, et characterem substantia
Dei ac Patris **, Siste ergo hic, et mentem ultra
id omne quod facium 6si ferri permitte, et ipsam
divinam pulchritgdinem — contempletur, et inef-
fabilem ejus generationem cousideret, et exsistendi
modum (tanquam in epeculo couspiciens, laude et
gloria prosequatur. Quod si de illo scribat : « Qui
in diebus carnis sus, preces. supplicationesque ad

4 jsa.. xkix, ὅ, ! Joan. xx, 10.

915

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIITEP.

9:6

eum quí possit Illum salvum facere a. morte, cum A xal ἱκετηρίας πρὸς τὸν δυνάµενον σώςειν αὐτὸν ix

elamore valido et. lacrymis offereus, et exauditus
est pro sua reverentia, Et quidem cum esset Filius,
didicit ex eis qu;e passus est, obedientiam *', »
.descende paulum, et humanitatis conditionem
apud te reputa. Non eniin. mortuus est character
ille Patris. Cum. autem. in. diebus quoque carnis
supplicatio facta sit, carnis metus, et humanitatis
. proprie jnortis formido. taque licet — dicatur
accepisse nomen quod est super omne nomen, ne a
finibus divinitatis Filium repelle, quatenus est
Verbum, et ex Deo Patre processit. Erat. enim
uatura et veritate Deus etiam ante inanitionis tem-
pora. Annon istud, quiso, fatebere?

B. Omnino.

A. Postquam autem homo 2opparuit, demittens
seipsum in inanitionem el. 579 iu servi formam,
faetus est nobiscum et sub Deo, nion amisso eo quod
"erat, nec humanitatis conditione rejecta, No-
biscum enim factus est. pauper, cuu dives esset,
qua. Deus. Quapropter cum. sub. lege, tum inter
servos, εἰ cum iniquis deputatus. est, οἱ ipsam
carnis mortem pertulit, Sed necesse. erat eum qui
nalura εἰ veritate Deus est, et ascititiam in. hoc
gioriam non habet, in conditione inanitionis non
liierere, sed ad supernum et pristinum ac. proprium
suum lionorem reverti, cum ea forma qu:e assumpta
erat. Audit ergo ut homo, quamvis Deus sit naiura
el Filius: « Ego hodie genui te **, » Et: « Sede a
dextris meis, donec ponam inimicos tuos scabellum
pedum tuortun **, » Cum enim plaue factus sit
homo, οἱ ad inanitionem. seipsum. demiserit, atque
ita sub Deo quoque factus. sit, necessario el con-
veviemter inanitionis conditioni conformatur, et
Deum: appetlat nobiscum, — naturalem ac — verum
suum quidem — Patrem, Deunu / autem. nostrum,
Ἰάεῖρεο enim nos ipsi quoque, licet servitute. na-
turali Deo sul;jaceamus, Patrem vocamus Deuni,
veonformatione ad Filium id habentes. Moratur
enim in nobis et inhabitat Filius per suum Patrem,
in quo etper quei. clamamus : « Abba, Pater. »
Quod autem argumenium: evidens. ac veluti signa-
culum adoptionis divin: Spiritus sit in nobis, per
quem — conformati. sumus ad. Filium, declarabit

Paulus scribens : « Quoniam autem estis filii, n

misit Deus Spiritum Filii sui in corda vestra cla-
mautem, Abba, Pater 1915.)

D. Recte dicis. :

: A. Credo equidem adversarios in refutando demum
fore tardiores, etab oppagnanda . veritatis doctrina,
quasi res invisa jam sit, cessaturos, Siu auteni
istud. non fecerint, sed instent, ac przeterea dicant,
Deum certe. Filii Patrein. exsistere, incarnatione
non assumpta, ob quam Deum. sum Patrem dixit,

*! flebr. v, 7, 8. ** Psal. ui, 7.

C

*3 Psal. cix, 1,9.

(1) Addendum hic forsan εἰς. α d.t. Πνεύματος,

θανάτου, μετὰ χραυγῖς ἰσχυρᾶς, xaY δαχρύων προς.
ενένχας, — xaX εἰσακουσθεὶς ἀπὸ «mn; εὐλαδείας.
Καΐπερ ὢν Yib,, ἔμαθεν ἐφ᾽ ὧν ἔπαθε τὴν ὑπαχοὴν, ν
χάτιθι βραχὺ, χαὶ τὸ τῆς ἀνθρωπότητος ἀναλογίζου
µέτρον Οὐ γὰρ ᾶν ἀπέθανεν ὁ χαραχτὴρ τοῦ Πατρός.
Ἐπειδὶ δὲ χαὶ ἓν ταῖς τῆς σαρχὺς ἡμέραις ἡ ixevn-
ρία vévove, σαρχκὸς ἂν εἴη τὸ δεῖμα, χαὶ τῆς ἄνθρω-
πότητος ἰδιχῶς τὸ χατοῤῥωδεῖσθαι θάνατον. Οὐχοῦν
εἰ καὶ λέγοιτο λαθεῖν τὸ ὄνομα τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα,
μὴ τῶν τῆς θεότητος ὅρων ἀποσόδει τὸν Ylbv, ᾗ Λό-
Yos ἐστὶ xal ἐκ θεοῦ πέφηνε Πατρός. "Hv Υὰρ φύσει
καὶ ἀλιθῶς θεὸς xaX πρὸ τῶν τΏς χενώσεως χρόνων.
"H οὐχὶ δη τοῦτο ἐρεῖς ;

B. Πάνυ γε.

A. Ἐπειδὴ δὲ πέφηνεν ἄνθρωπος, χαθεὶς ἑαυτὸν
εἰς χένωσιν xal elg δούλου μορφὴν, Υέγονε μεθ
ἡμῶν, xal ὑπὸ zbv, οὐχ ἀπεμπολίσας ὅπερ v.v, τὸ
δὲ τῆς ἀνθρωπότητος µέτρον οὐκ ἀτιμάσας. Συνεπτώ-
χευσε Υὰρ ἡμῖν πλούσιος ὢν ὡς cóc. Τοιγάρτοι xat
ὑπὸ νόµον, xaX μὴν xal ἂν δούλοις, xal ἐν τοῖς ἀνό-
μοις ἑλογίσθη, xal αὐτὸν ὑπέστη τὸν χατὰ cápxa
θάνατον. Αλλ᾽ fv ἀναγχαῖον, τὸν φύσει τε xal ἆλη-
θῶς ὄντα Gsbv, χαὶ ἀνεισποίητον ἔχοντα «tv ἐπὶ
τοὐτῳ Bav, μὴ τοῖς τῆς χενώσεως ἐμφιλοχωρῆσαι
µέτροις, ἀλλ᾽ εἰς την ἄνωθέν τε xal ἀπαρχῖις xal
ἰδιχῶς ἑνυπάρχουσαν παλινδρομῆσαι τιμὴν, μετὰ
τοῦ προσληφθέντος σχἠµατος. ᾿Αχούει τοίννν ὡς
ἄνθρωπος, xalvot Θεὺς ὢν φύσει xal Υἱός' ε Ἐγὼ
σήμερον γεγἐνντκἁ σε» xal « Κάθου ἐχ δεξιῶν
µου, ἕως ἂν θῷῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπύδιον τῶν πο-
ἑῶν σου. Ἐπειδὴ γὰρ ὅλως γἐγονεν ἄνθρωπος, xal
χαθτχεν ἑαυτὸν εἰς χένωσιν, Yévové τε οὕτω xal
ὑπὸ θεόν * ἀναγχαιότατά v: xol πρεπωδέστατα τοῖς
τῆς χενώσεως συµπλάττεται µέτροις, xal θεὸν ἐπ.
εγράψατο μεθ) ἡμῶν, τὸν φύσει τε xal ἀλγθῶς ἑαυτοῦ
μὲν Πατέρα, θεὸν δὲ ἡμῶν. Διὰ γάρ τοι τοῦτο xal
ἡμεῖς αὗτοι, xalzot την ὑπὸ Θεῷ δονυλείαν ἔχοντες
φυσιχὴν, Πατέρα χαλοῦμεν τὸν θεὸν, τῇ πρὸς «bv

, Yhy συμμορρίᾳ πλονυτούντες τὸ χρῖμα. Καταυλίζετα:

Υὰρ ἐν ἡμῖν καὶ ἐνῴκγχεν ὁ Υἱὸς, διὰ τοῦ Ιδίου Πα-
τρὸς α, iv (p xal δι οὗ κράζοµεν’ « ΑξΕ6ᾶ, ὁ
Πατήρ.» "Oct: δὲ (1) µίννυσιν ἀχριθῆη χαὶ οἱονεὶ
σήµαντρον υἱοθεσίας τῆς πρὸς θεὸν τὸ Πνεῦμά ἐστιν
ἐν ἡμῖν, δι οὗ πρὸς αν μεμορφώμεθα, σαφηνιεῖ
γράφων ὁ Παῦλος * « "Ust δέ ἐστε υἱο), ἐξαπέστειλεν
6 θεὸς τὸ Πνεῦμα τοῦ Υἱοῦ αὐτοῦ εἰς τὰς καρδίας
ὑμῶν, xpásov* 'A66à, ὁ Πατήρ.»

B. E) λέχεις.

A. ἷμαι μὲν οὖν ἔγωγε τοὺς διεναντίας xaxavap-
χῄσειν ἔτι την ἀντίστασιν, xal τὸ τοῖς τῆς ἀληθείας
ἀντιρέρεσθαι λόγοις, ὡς ἀπηχθημένον, Ίδη διαῤ.
ῥιπτεῖν. Ei δὲ 6h τοῦτο μὲν οὐχὶ δρῷεν, ἑνστήσαιντο
δε, xa ἐροῦσιν ἔτι, θεὸν ἀλτθῶς τοῦ Υἱὸῦ τὸν Lia-
τέρα ὑπάρχειν, οὐχ εἰσδεδεγμένης τῆς οἰχονομίας.

bid G 1lat., ιτ, 6.

917 T E

DE S$. TRINITATE DIALOGUS Y. |

day ἧπερ ἔφη 8sbv ἑαυτοῦ τὸν Πατέρα * πῶς ojx Α nunquid necessario dicendum est, nequaquam nos

ἀναγχαῖον εἰπεῖν, ὅτι νοµοθέτας μὲν xal ὁριστὰς, ὧν
ἂν βούλοιντο νοεῖν fj λέγειν παραδεξαίµεθα ἂν οὐδα-
μῶς. πρέποι δ᾽ ἂν μᾶλλον ἡμῖν ταῖς τοῦ Σωτῆρος
Φωναῖς ἀπονέμειν τὸ ἀληθές; "Eon τοίνυν’ «Ότι
πορεύομαι πρὸς τὸν Πατέρα µου, xai Πατέρα ὑμῶν,
xai θεόν po», xai θεὸν ὑμῶν. » Διατεινέσθων οὖν,
ὅτι xol ἡμεῖς, vioi μετ αὐτοῦ κατὰ φύσιν, εἴπερ
ἐστὶν αὐτὸς μεθ) ἡμῶν χατὰ φύσιν ὑπὸ Θεόν.
Πορεύομαι γὰρ, qnot, πρὸς τὸν Πατέρα µου, xa
Πατέρα ὑμῶν. Τὸ δὲ Υἱὸς ὄνομα, τὸ οὑσιωδῶς ἐκ
Πατρὸς Υεγεννησθαι ὅπλοι Πλεῖστοι δη οὖν ὅσοι
κατὰ φύσιν viol, μᾶλλον δὲ ἀριθμοῦ xptiztovE; xal,
τὸ τῆς δυσφηµίας. παρείσθω πλάτος, εἰ πάντες υἱοὶ
κατὰ φύσιν, ταύτῃ τοι xal θεοί, ἸΑλλ' οἶμαί που
πάντως αὑτίχα 6h µάλα ἐρεῖν, ὅτι ξένιον μὲν εἰς
ἡμᾶς ἡμερότητος 0:09, τὸ τῆς νἱότητος ὄνομα»
γηγενεῖς γὰρ ὄντες τὴν φύσιν, οὐκ íx Θεοῦ Υεγεν-
víutÜa, κατά ye τὸν ἀλτθῃ τῆς γεννήσεως τρόπον,
ἔξωθεν δὲ ἡμῖν xal εἰσχεκριμένον, τὸ γρῆναι xaAely
Πατέρα τὸν Βεόν. Ei-a ti, φαῖμεν ἂν xoi ἡμεῖς
αὐτοῖς, ὢ πάντα τολμῶντες εὐχόλως, τί μὴ οὐχὶ τοῖς
ἴσοις ἀπευθύνεσθε λογισμοῖς πρὸς τὸ ὀρθῶς τε xal
ἁμωμήτως ἔχον, παραληροῦντες δὲ οὕτως.οὺχ ku-
θριᾶτε paxpá; Πῶς Υὰρ οὐκ ἄμεινον διενθυμεῖσθαι
σοφώς, ὡς ἐπείπερ ἐστὶ χατὰ φύσιν Ex θεοῦ, τουτ-
έστιν, ix τῆς οὐσίας τοῦ Πατρὸ:, ἀχαλλὲς αὐτῷ τὸ
συναριθμεῖσθαι Χτίσμασι, πρέποι δ ἂν μᾶλλον, τὸ
εἶναι Θξόν ; καὶ ἐπειδῇ πέφηνεν ἄνθρωτος, εἰσποίη-
τόν τε χαὶ ἐπακτὸν eim δύπου πάντως ἂν μετὰ τῆς
σαρχὸς xal τῶν τῆς ἀνθρωπότητος µέτρων, τὺ ὑπὸ
θεῷ γενέσθαι τὸν ἐξ αὐτοῦ »

B. Αλλ εἰ μηδὲν, Qro, τὸ διάφορον iv Yio,
θεὸς δὲ οὕτως ἐδτὶν, ὥσπερ ἂν voolzo καὶ ὁ Πατὲρ,
πάντως που καὶ ἴσον ἑρεῖς, xol χατ οὐδὲν ὅλως
μειονεκτούμενον. Εἶτα πῶς ἔφασχεν αὑτός' « Ὁ
Πατὴρ μείζων μού ἐστιν; »

Α. θεοῦ γὰρ, clzé µοι, πρὸς θεὸν, εἰ ἐπ ἀμφοῖν
νουῖτο τὸ φύσει τε xal ἀληθῶς, ποίαν ἄν τις ἴδοι τὴν
διαφορὰν, f| τί τὸ μεσολαθοῦν χατά Ye τὸ ἑτεροίως
ἔχειν; Ἐπειδὴ δὲ χαραχτῆρα τοῦ Πατρὸς, ἄχρως τε
xai πέρα λόγου παντὸς, οἱονεί πως ἐχτετορνευμένου
εἰς ἐμφέρειαν φυσιχἣν διεδεθαιούµεθα τὸν Ylóv: πῶς
ἂν ἡμῖν, εἴπερ ἀληθῶς iv µείοσι καὶ οὐχὶ τελείως
ἐστιν ἐν ol, ὁ Ilavhp, χατασημἑνειεν ἂν ἐν ἑαυτῷ
τὸν ἁμείνω τε xal ὑπερχείμενον χατ αὐτοὺς; UD
Yáp που τὸ ἑνδξὲς, τοῦ τελείως ἔχοντος εἰχών τε
xai ὁμοιότης ἆπα,αποίητος παντελῶς εἴη ἄν, ἀλλ
οὐδ' ἂν θεὸς ὑπεράλλοιτο θεὸν, Έγουν ἓν χείροσιν
ἅτερος ἁτέρου νοοῖτό ποτε χατὰ τὸ εἶναι θεὺς, ἐπεὶ
μηδὲ ἄνθρωπος ἀνθρώπου, χατἀ Ye τὸ εἶναι τοῦ)
ὅπερ ἔστ), διαφέροι ἄν. Ῥώμῃ μὲν γὰρ xai φρονή-
σει, xai τοῖς χατ ἀρετὴν αὐχήμααι, xal μὴν vol
ποσότητι xal ὑφέσει σώματος, δυσειδείχ τε xal
εὐμορφίᾷ καὶ χρώματος ἑτερότητι διενεγχεῖν ὁ δεῖνα
c5) δεῖνος, λέγοιτ᾽ ἂν ἔσθ᾽ ὅτε. El δὲ δἡ τις ἕλοιτο
σαφῶς, Πέτρου τε καὶ Ιαύλου τίς ἂν εἴη τυγὸν ὁ

* Juan, x, 17. !' Juan. xiv, 28.

eorum pr:eseripto οἱ arbitrio statwros, sed magis
decere ut Servatoris vocibus veritatem ascribamus?
Dixit ergo: « Quia vado ad Patrem menm, «t
Patrein vestrum, Deum meum, et Deum vestrum **, »
Coutendant igitur nos quoque filios esse cum. ipso
secundum naturan, si. estipse nobiscum sub Deo
secundum naturam, Vado enim, $73 inquit, ad
Patrem meum, εί Patrem. vestrum. lilod autem
nomen Filius, substantialiter ex Patre genitum
esse signilicat. Plurimi ergo sunt secundum naturam
filii, imo vero iuunineri, et ( absit verbo blasphemia)
si Omnes sunt secundum naturam filii, ergo etiam
Sed illico respeudebunt, opinor, donum
quidem in nobis esse bonitatis Dei filiationis

dit.

U uomen: cum enim terrigenie simus. secundum ua-

luram, ex Deo geniti non sumus vero generandi
modo, et externum alque 2asciütium nobis. est,
quod Deum vocamus l'atrem. Αἱ vos, ad oinnia
audaces ac pricipites (sic enim compellare juvat),
eur non iisdem rationibus ad id quod rectum οἱ
inculpatum est tendilis, εἰ tantas nugas agere non
erubescitis? Qui enim satius non esL sapienter
animadvertere quod, cum ex Deo sit secundum na-
turam, hoc est, ex. substantia Patris, indecorum
ei sit. anuutmerari. creaturis, sed magis conveniat
esse Deum? «ct cuin apparuerit liomo, ascititium
el adveniitium utique illi fuerit cum — carne et
humanitatis conditione sub Deo esse eum, qui
est ex ipsu? :

B. At si nibil, inquiunt, diversum est in Filio,
perinde autem Deus οδί ac Pater esse quoque censc-
tur Deus, aqualem utique dices, ac nihilo Patre
minorem. Jam quomodo | ipse dixit, « Poter imajor?
me est!? ? »

A. Dei nempe ad Deum, amabo te, si de utroque
intelligatur illud, watura et vere, ecquam cernis
differentiam, aut quid diversitatis intercedit? Cura
autem Patris characterem supra quam dici aut
cogitari potest ad naturalem similitudinem efforina-
ium esse contendamus, quomodo nobis, siquidem
revera Patre minor est, εξ imperfectior, in seipso

D przstantiorem et superiorem illum, ut isti volunt,

exprimet ? Cui enim aliquid deest, imago perfecte -
rei et similitudo vera nequaquam certe fuerit: sed
ueque Deus Deo pr:ecellet, aut alier altero deterior
intelligetue qua Deus est, quandoquidem neque.
homo differt ab homine secundum humanitatis
rationem. Robore enim et prudentia, el virtutum
gloria, magnitudine item, et parvitate corporis,
deformitateque, et pulchritudine, et coloris varietate,
hieab illo differre interdum dicitur. Si quis autem
clare percipere velit Petri et 976, Pauli quanam sit
substanti:e deflnitio, eamdem in utroque ac similent
prorsus reperiet : minoreu uutem essc, stulte, opi- -

9,9

5. ΟΤΒΙ ALEXANDRINI ARCHIEP.

por, nec nisl insana. mente videbit, Quando lgiinr Α τῆς οὐσίας ὄρος ἀναμαθεῖν, ἴσον ἐπὶ ἀμφοῖν εὐρήσει

majorem Patrem. esse dicunt, ostendant ipsi quid-
nam in eo sit przcellentius, quo ad majoritatem
illam est evectus.

B. An ergo 3 veritate Filius aberrat, dicens:

Quaniam Pater major me est? »

Α. Quomodo. meutitus faerit, cum dieat : « Ego
sum veritas ** ?» Sed quomodo Servatoris vox
Capieida sit, inprzsentiarum mittatur. Opportune
emim dieetur.. Cedo autem, una. deitatis natura,
omniom cenditris atque universitatis opifex, Do-
ininus unus est **, nnnquid vera lex est?

B. Vera.

Α. Simplex autem οἱ uniformis Deus cum sit,
la soicta Trinitate ereditor et cognoscitur, in Patre,
iaquam, et Filio, et saicto Spirits, Λη aliud di-
versum ab hoc ditis, ac docere potes?

* B. Nihil plane.

Α. lgitur in unam et. eamdem naturam prredicta
queque consiringentes et in. identitatem — col-
ligantes, unoquoque lyyposiatice exsistente, unam
Devi adorabimus, et unum universi Deum colemus,
Sin autem diviserimns ac. secuerimus in. diversi-
(8$*em naluralem, 3c seorsim unumquodque in
propris quadam natafa ponamus, tres j:sm deos
vel inviti fatebiiur. At qu:e nos. ab errore ratio
liberaverit, si hoc modo statuamus? quomodo vero
non ille rattonis et sensus expers erit qui tres
nobis pro uno deos przdicaverit? Sed metuentes,
opinor, ne palam et aperte iusanire videantur,
Deum quidem ac verum, diceut esse Patrew,
blasphemiam autem, se dignam οἱ solitam, ef-
fandentes iu Filium, factum quidem illum ac
creatum asserent, deitatis glorise umbram veluti
quamdam illinentes, ac. nudis nominibus oruatum
esse credentes, eum de vera maturalique deitate
impudenter dejicient. Jam quis tam tardus et hebes
inter eos quibus recte sentire propositut οδί,
qui non adversariorum istiusmodi scita vehementer
explodat, οἱ immodieas argutiolas deridens dicat :
Nisi Deus secaendum — naturam. οί Filius, sed

καὶ ὡσαύτως ἔχοντα χατὰ πᾶν ὁτιοῦν, τὸ δὲ bh μεῖον
$ ὅτι’, φληνάφως, οἶμαί που, xal oux ἐκ vou τοῦ σώ-
Φρονος διασχέγαιτ ἄν. Μείζονα τοίνυν ἑπείπερ εἶναί
φασι τὸν Πατέρα, τί δη ἄρα τὸ ὑπερτεροῦν ἓν αὐτῷ,
xai ᾧ τὸ μεῖζον εἰσδέδηχεν, ἀποδειχνύντων αὐτοί

B. "Ap' οὖν διηµάρτηχε τἀληθοῦς ὁ Υἱὸς φάσκων,
e "(zt µείζων μού ἐστιν ὁ Πατήρ; »

A. Καὶ πῶς ἂν ψεύσαιτο, λέγων’ € Ἐγώ elg f
ἀλήθεια ;» ἀλλ᾽ ὅπως μὲν ἂν νοεῖσθαι πρέποι τὴν τοῦ
Σωτήρος φωνὴν, παρδίσθω vuvl. Καιρῷ yàp εἱρήσε-
ται. Φράζε δὶ ὅ qnit, µία θεότητος φύσις fj πάντων
τοχνῖτις, xal τῶν ὅλων δημιουργὸς, Κύριος εἷς ἐστι,
ἡ οὐχ ἀλτηθὴς ὁ νόμος;

B. Αληθής.

D A. ᾽Απλοῦν δὲ ὑπάρχον χαὶ μονοειδὲς τὸ θεῖονν

ἐν áyla Τριάδι πιστεύεται xal Υινώσχεται, Év τε
Πατρὶ, φημὶ, καὶ τῷ Υἱῷ, καὶ τῷ ἁγίῳ Πνεύματι.
"H ἄρα τι φὴς παρὰ τοῦτο ἕτερον, xai διδάσχειν
ἔχεις;

Β. 0ὐδ' ὁπωστιοῦν.

À. Οὐχοῦν εἰς µίαν μὲν καὶ «tv αὐτὴν συνενεγ»
χόντες φύσιν, καὶ εἰς ταυτότητα συνεισδέηντες τῶν
εἰρημένω» ἕχαστον, μετὰ xal τοῦ ὑπάρχειν ἰδιοσυ-
στάτως. ἕνα shy προσκυνῄσοµεν, καὶ ἑνὶ τῷ τῶν
ὅλων Θεῷ λατρεύσομεν. Διελόντες δὲ καὶ χατατε-
µόντες ti; ἑτερότητα φυσιχὲν, χαὶ ἀναμέρως ἕκαστον
ἐν ἰδίᾳ τινὶ τιθέντες φύσει, τρεῖς for θεσὺς καὶ ovy
ἐχόντες ὁμολογήσομεν. Elta τίς ἂν ἡμᾶς ἑξέλοιτὸ
τοῦ πεπλανῖσθαι λόγος, εἰ τῖδε διαχεισόµεθα; πῶς
δὲ οὐχὶ παντὸς ἂν ἁμάρτοι λογισμοῦ καλοῦ τε xal
ἀγαθοῦ, τρεῖς ἡμῖν εἴ τις ἀνθ) ἑνὸς διακηρύττει
θεούς; ἀλλ οἴμαι χατοῤῥωδήσαντες τὸ ἀναφανδὸν
ἑλέσθαι ληρεῖν, Θεὸν μὲν xal ἀλτθη, τὸν Πατέρα
ἐροῦσι΄ δυσφημίαν δὲ την σφίσιν αὐτοῖς ἐντριδῇ χαὶ
πρέπουσαν µόνοις Χαταγέοντες τοῦ Υἱοῦ, γενητὸν
μὲν ἐροῦσι καὶ ἐχτισμένον, τῇ «tg θεότητος δόξη
καθάπερ τινὰ σχιὰν ἐπαλείφοντες, xat ψιλοῖς ὀνόμα-
at ἐχτετιμῆσθαι πιστεύοντες" τοῦ γε μὴν εἶναι φύσει
τε xai ἀληθῶς θεὸν, ἀναίδην ἐχπέμφψουσιν. Εἶτα τίς
οὕτω νωθής τε xal παρειµένος, Év ys. τοῖς ἐθέλουσι
φρονεῖν ὀρθῶς, ὃς οὐχὶ τῶν οὕτω διεγνωχότων πλεί-
4την ἂν ὅσην πο:ῄσα!το τὴν χαταθοὴν, καὶ τῖς ἀμά-
τρου τερθρείας καταµειδ.άσας Epct: El μὴ θεὸς χατὰ

ascititium ei nomen istud est, ut vos vultis; quid D φύσιν ἐστὶν ὁ Υϊὸς, εἰσποίητον δὲ abt τοὔνομα

c8uss est cur ipsuai Ded ac. Patri. comparetis, et
minus ac majus in utroque ind»gelis, cum rationi
97S plane consentaneum .sit 4ο nceossarium,
compsrationes fieri mutua. respectu, adcoque iuter
ea potissimum, qua sunt ejusdem natora, el
eadem secundum — substZntiain. esse vidénter, aut
certe nullo modo in diversus abeunt? Rationale
enim quiddam sunt, angelus et homo: veramtanen
quidam est in. utrisque differenti», neque invicem
usquequaque conteniunt. Cum ergo ad nebilitatem
et exeellentiom angelorem experidendem | accedes,
engelus dngelo comparandae erit, utrum nimirum

$$ Joan, xwv, 6. Ὁ D.ut.. νι 4

χαθ ὑμᾶς, τί µαθόντες, αὐτὸν τῷ θεῷ xal Πατρὶ
συγχρίνετε, xa τὸ μεῖον f| ὑπερτεροῦν ἐπ ἀμφοῦ
δοκιμάζετε; χαΐτοι παντὸς, οἵἴμαι, λόγου σοφοῦ T$
xaX ἀναγχαίου, τὰς πρὸς ἄλληλα συγχρίσεις &nové-
µοντος, πράττεσθαί τε πρεπωδέστερον ἀναπείθοντος,
τοῖς ὁμορυέσι πρὸς τὰ ὀμοφυῖ, xaX ὅσαπερ ἂν φαί»
νοιτο ταυτὰ xat' οὐσίαν, Έγουν χατ οὐδένα τρόπον
ἑχσεσοθημένα πρὸς τὸ ἑτέρως ἔχειν. Xpr pa μὲν γὰρ
λονιχὸν, ἄγγνελός τε χαὶ ἄνθρωπος πλὴν ἔστι τις Ev
ἀμφοῖν Ἡ δ.αφορὰ, xaY τὴν εἰσάπταν obx ἔχει πρὸς
ἄλληλα συνδροµήν. "Όταν τοίνυν ὁ τῆς τῶν ἀνγέλων
εὐχλείας vaY ὑπερρχᾶς βασανίζηται λόγος, ἄγγελον

DR 89. TRINITATE DIALOGUS Y.

ἀγγέλῳφ παραθλητέον, εἴ ve 9h μὲν τοῦ δεῖνος διοίσει À liic. ΙΙ! prasstet, Peirus item. slicui alteri. homini,.

τυχὸν, Πέτρος δὲ αὖ ἑτέρου του τῶν καθ) ἑαυτόν.
θεὺς δὲ ὁ πάντων καὶ ἐπὶ πάντας, ἁπαράθλητόν τι
χρημα, xai ἀσυγκρίτως ὑπερτεροῦν, xal ἔπεί τοι
πάντων ἐστιν ἀνωτάτω, χαὶ εἰς λῆξιν ἀναφοιτᾷ, τοῖς
πεποιηµένοις ἁστιδῃ καὶ ἀνέμδατον, olov ἂν ἔχοι
τὸ παρεπόµενον xal ἀγχοῦ xal παραθραχὺ xal εἰς
τοῦτο ἦχον ἤδη πως, ὡς ἁμιλλᾶσθαι χατατολμᾷν, xal
ὅτι μὴ μεῖον ἀμφιγνοεῖσθαι λοιπόν; "Η οὐ δοκεῖ σοι
γέλωτά τε ὄφλειν, xaX vou παρολιαθεῖν ἀγαθοῦ, καὶ
μὴν xai ὀρθῆς ἐχσεσοθῆσθαι φρενὸς, cU τι τῶν ἐν
χτίσµασι χατηριθµηµένων χατατολµφη λέγειν ου
πάντων θὲὸς χαὶ Πατὴρ, µείζων μού ἐστι; Τίΐσιν ἂν,
εἶπξ uot, τῶν ὄντων αὐτὸς τὴν οὕτω θρασεῖαν xal
σραλερωτάτηυ ἑφαρμόσαις φωνήν» ᾿Αγγέλοις ἄρα
xai ᾿Αρχαγγέλοι», Ἠγουν Ἐξδουσίαις, θρόνοις τε xal
Κυριότησι; Ilo; γὰρ fj πόθεν τῷ οἰχείῳ δημιουργῷ
φιλονεικήσει τὸ ποιγθέν, ᾽Αμαθέστατα τοιγαροῦν,
τὸ πάντη τε xal ὁλοτρόπως διεστηχὸς χατὰ φύσιν,
εἴπερ οἵονται θεὸν μὲν οὖχ εἶναι κατ ἀλίέθειαν τὸν
Υἱὸν, παρῆχθαι δὲ μᾶλλον γενητῶς εἰς ὕπαρξιν, ἀντι-
παρεβάγουσι τῷ Πατρὶ, xai τὸ [σον ἡ μεῖον im
ἀμφοῖν βασανί»ουσιν.

B. Ἔοικε. Φασὶ δ' οὖν, ὅτι θεὸς μὲν ὕττων ὁ Υιὸς,
μείζων δὲ 5 Πατήρ.

À. Εἶτα ποὺ τὸ μεῖζον ἐν «i Πατρὶ, καὶ μέντοι τὸ
μεῖον ἐν τῷ Υἱῷ χαταθρίσαιµεν ἂν, εἰ τὴν θεοῦ
φύσιν, Ἆτις ποτέ ἐστιν, ὡς Évt κατοπτρι)οίµεθα: Ἡ
οὐχὶ τὸ θεῖον ἐροῦσι», ἀσώματόν τι xal ὀναφὲς, ἅπο-
σόν τε xal ἀναυξὲς, xal χρόνου παντὸς πρεσθύτερον,
ἀεὶ ὃν, καὶ ὡσαύτως ἔχον, αὐτό τε Ev. ἑαυτ τῷ χαὶ ἐξ
ἑαυτοῦ παντέλειον,

B. Οἶμαί χε.

A. Τίνα δῆ οὖν τρόπον: ὑπερανεστήξοι τε xai
ὑπερφέροιτο ἂν θεὸς θεοῦ; "Η οὐκ ἀνάγχη «b παιά
τι γοῦν ὅλως μειονεχτούµενον, τοῦ τῆς θεότητος
ὅρου παρολισθεῖν, εἰ μήτε sic ἄχρον χει τῶν τῆς
Οκότητος ἀγαθῶν, ἐν ἑνδείᾳ τε τοῦ τελείως ἔχοντος
χαταφωρᾶται πεσὀν;,

D. ᾽Ανάγχη. —

A. O5 γὰρ, οἶμαι, φαῖεν ἂν, ὡς πυσότητι µετρητῇ-
τὸ μεῖζον ἐν τῷ Πατρί’ πέρα γὰρ ποσότητος τὸ
ἀσώματον, οὐδ' αὖ ὅτι τοῦ Γεγεγνηχότος ὑστερογενῆς
ὁ Υἱός. ᾿Λεὶ γὰρ ὄντος τοῦ Πατρὸς, xai ἀλλοιώσεως
xai μεταθολῖς οὖχ εἰς ἕτερόν τι παρὰ τοῦτο χαλού-
σης, τὸν ἀεί το xal ὡσαύτως ἔχοντα θεὸν, ἣν δήπου
πάντως τὸ ἓξ αὑτοῦ, συνἀναρχόν τε χαὶ συναΐδιον,
χαὶ τῇ τοῦ τεχόντος ὑπάρξει συμπαρομαρτοῦν.

B. Μείων, φησὶν, ὁ Yihe, οὐ πησότητι τῇ χατὰ
συμα’ πῶς γάρ; ἀλλ ὅτι μὴ tv οἷς ὁ Πατήρ.

À. Φέρε δῆ οὖν τὰ τῆς θεότττος ἀξ.ώματα φιλοκρι:
νοῦντες EU µάλα, χατιδεῖν σπουδάνωµεν, εἰ ἐμπρέ-
πο, piv µόνῳ ταυτὶ τῷ Πατρὶ,. χιστά γε μὴν τῷ
Υἱῷ χατὰ τὸν ἴσον τρόπον, Y; ὥσπερ ἀμέλει xax αὐτῷ
τῷ Πατρί, Ἁλλά uo: τουτ καὶ πρὀ ya τῶν ἄλλων

Deus autem illeuniversi, οἱ qui supra omnes est,
comparationem non »dmiltit, et incomparahbiliter
antecellit: cumque supra omnia sit positus, ei
fastigium tencal creaturis. invium et. inaccessum,
quidasm habere potest, quod proximum ei sit ac
propemedum comitetuf, eoque jam qoodammode
lori positun» sit, ot contendere. audeat, et. trum
sit ninus in. dahio tandem relinquatur? Annon
tibi rise digoum videtur, et sana meute destitutmm,
si quid eorum qu: in creaturarum numero eensem»
twr dicere audeat : Üniversorum Deus ae Pater
major me est? Quibusnam ipse rebus, amabo. te,
tm audacem el perniciosam vocem accommodave-
ris? Angelis nempe, et Archangelis, aut Potestati-
bue, et Thronis, et Dominationibus? Quomodo enim
aut unde cum suo opifice factura certabit ? Stuliissis
me itaque, rew natura $ua3 penitus dissitam,
siquidem putant Deum non esse revera Filium,
sed ab opifice potius per creationem prodéctum,
Patri conferunt, et aequalitatem aut. iminoritatent
in ambobus inquirunt,

D. lta certe. Aiunt igitur Deun quidem minoreim
esse Filium, majorem vero, Patreu.

A. Jam ubinam sit wajoritas iu Patre, adeoque
minoritas in Filio, perspexerimus , οἱ quaena:ca git
Dei nalura quantum licet. consideremus? Annon
Deum dicent aliquid esse incorporeum , et quod
traclari nequeat, wagnitudinis et incrementi 6ς-
pers, eL omni tempore prius, seniper exsistens, et
eodem modo se habens, ipsumque in seipso et ex
se perfeciissimum ?

D. Opinor. :

A. Quonam igitur pacto supcfabit ac transcen-
det Deus Deuin ? Noune necesse est, id quod aliqua
saltem parte tinus est, de ratione deitatis detur-
bari , si nec ad fastigium bonorum deitatis venit, et
in summae perfectionis inopiam 576 cecidisse de- .
preheuditur ? :

B. Necesse.

A. Non enim dixerint, opinor, majoritatem esse
in Patre, ratione quantitatis mensurabilis; quanti-
lalis enim expers est res incorporea : neque rursus
Patre posteriorem esse Filium. Cum enim semper.
sit Pater, neque mutatione aut. conversione senipi-
ternus et immutabilis Deus diversitatem in se ullam
sentiat, erat omnino id quod ex ipso prodiit, 60”
seternum et principii expers, et genitoris substantias.
coexsistens.

B. Minor, inquiunt, est Filius, non quantitate
corporis : qui enim fleri posset ? sed quod non iit-
dem praeditus sit quibus Pater.

A. Age ergo deitatis dignitates studiose expenda-
mus, utrum ille soli Patri conveniant, nequaquam
tamen eodem inodo Filio, quo nempe el ipsi Patri,
Sed primuni omninm quaro : nonne si antecellit, et
naturam Filii Pater superat, sequetur. ut. qui hoc.

983

S. CYRILLI ALEXANDIUNI ΑΠΟΜΙΕΡ,

j'aeto superat, non uno modo antecellat, sed rebus A ἑρομένῳ φράσον. " Apa γὰρ, el προὔχει τε xal ὑπερ-

lis omnibus quae sunt deitatis proprie?

ἐφυ τὺν Yibv ὁ Tlachp, οὐχ ἕφεται πάντως τῷ τοιῶσδε

κρείττονι, τὸ χρῆναι πλεονεκτεῖν οὗ xa0' ἕνα τρόπον, ἀλλὰ χατὰ πᾶν ὁτιοῦν τῶν ὅσα ἐστὶ θεότητος

ἴδια ;

B. lta prorsus.

Α. Si vero eadem sit Filii in omnibus aequalitas,
nuuquid facile probrum illud minoritatis a se remo-
vebit ? Concedatur enim, id quod supereminet, ultro
quandoque ad rerum subjecetarum humilitatem glo-
riam suam demittere : at quod minus εἰ inferius
est, quomodo suam naturam. transcendet, εἰ ultra
nalur? sux conditionem evehetur, el cum longe
superiore de gloria coutendet ?

B. Recte dicis.

A. Quomodo igitur Filius Dei et Patris substan-
tie typum ac figuram veluti. quamdam perfectissi-
mam seipsum nobis proponeus, et ad demonstran.
dum genitorem suam utique proferens naturam,
ait : « Qui videt me, videt et Patrem 5. Ego et Pa-
ter unum sumus ?! ? » Si ergo non iisdem przeditus
est quibus Pater, quid cause est, cur eum iu sua
natura depingat, et unum csse dicat cum peifectis-
simo, id quod eo minus zc deterius est ?

B. Nou ita res est, meo quidem judicio.

A. liaque (ad ea enin, quoad licet, contemplanda
quie divinam et supremam naturam ornant, me
converto) agedum dispiciaimus utrum wagis in Pa-

B. Καὶ x&v.

À. El δὲ £v ἴσῳ φαίνοιτο τοῦ Υἱοῦ, τὸ ἓφ᾽ ἅπασο
ἰσοστατοῦν, οὐχ ἂν εὖ µάλα διαχρούσαιτο τὴν ἕν γε
τῷ δεῖν μειονεχτεῖσθαι συχοφαντίαν» Δεδόσθω vàp,
ὅτι xat τὸ ἄγαν ὑπερχείμενον ἐθελουσίως ἔσθ᾽ ὅτε
πρὸς τὸ τῶν ὑποχαθημένων σμικροπρεπὲς, τὴν ἰδίαν
καταθιθάζει δόξαν * τὸ δὲ Ev µε[οσέ τε χαὶ ἑλάττοίσι]ν
ἀληθῶς, πῶς ἂν τὴν οἰχείαν ὑπεραλοῖτο φύσιν, xal
πέρα μὲν τῶν οἰχείων ἀφίχοιτο µέτρων, τοῖς δὲ τοῦ
λίαν ὑπερχειμένου φιλονειχβσοι πλεονεχτήµασιν ;

B | B. Εὖ λέχεις.

tre, an miuus quam oporteat divinitatis decus con- C

spicuum sit in Filio?

B. Optime istliec 5777 mibi dispexisse videris.

A. Subjicit ergo divinitatis sceptris, et jugo ser-
vitutis illigat o:inue id quod iu creaturarum numero
censetur, divinus Psaltes, pie admodum et rectis-
sime hoc faciens. Ait enim alicubi ad omuium re-
rum auctorem ac parentem : € lnitio tu, Domine,
teriam. fundasti, et opera manuum tuarum sunt
cceli, Ipsi peribunt, tu autem permanes, et omnes
sicut vestimentum veterascent, et sicul opertoriuin
mutabis cos, et inutabuntur : (u autem idem ipse
es, et anni tui non delicient, quoniam omnia ser-
viunt tibi**. » Quin et celos coeloruin ipsum laudare
jubet, solemque et lunam, et astra, et aquam qui
supra celos est. Et ad homines quideut ait : « Ve-
nite, adoremus et procidamus ei, et. ploremus ante
Dominuin qui fecit nos, quia ipse est Dominus Deus
woster, et nos populus pascua ejus, et oves manus
ejus **, » De angelis autem et iis qui ministerium
babent eminentius : « Denedicite Domiuo, omnes au-
geli ejus, ministri ejus, qui facitis voluntatem ejus.
Benedicite Domino, omnia opera ejus δν, » lutelligis
ergo quo pacto servitutis jugo cuncta coercet ,
oves quidem mauus sui nominavit hoifines, can-
tores autem et ministros pristo esse jubet augelos ?

D

Α. Πῶς οὖν ἡμῖν ὁ Yibo, «c τοῦ 8:00 xalTlatpb;
οὐσίας ἀχριθῃ τινα «moy οἱονεὶ xal γραφὴν τὰ xa&*
ἑαυτὸν ἀνιστὰς, χαὶ εἰς την τοῦ τεχόντος ἐπίδειξιν
«hv ἰδίαν εὖ µάλα παραχοµἰζων φύσιν, ε Ὁ ἑωρα-
χὼς ipi, φησὶν, ἑώραχε τὸν Πατέρα. Ἐγὼ xai ὁ
Hazho tv ἐσμεν; » Εἶπερ οὖν ἐστιν οὐχ iv οἷς ὁ
Πατὴρ, ti μαθὼν, αὐτὸν &v ἰδίᾳ φύσει ζωγραφεῖ, xal
ἓν εἶναί cet, πρὸς τὸ τελείως ἔχον, τὸ τοῦδε χατα-
δεὲς καὶ ὀττώμενον ;

B. Ox àv ὧδε ἔχοι, χατά v& τὸ αὐτῷ µοι δοχοῦν.

A. Οὐχοῦν (τετράφοµαι Υὰρ ἐπὶ τὸ χρῆναι λοιπὸν
τὰ ὅσαπερ ἂν την θεἰίαν ἡμῖν χαὶ ἀνωτάτω χαταχαλ-
λύνοι φύσιν, ὡς ἂν οἷός τε ὦ, κατιδεῖν), φέρε 5h, φέρε
χατασκεπτώµτεθα, πότερα µειζόνως Ev τῷ Πατρὶ,
f yovv ἔλαττον.ᾖ χρᾶ, τὸ τῆς θεότητος χάλλος ἔκπρς-
πὲς Ey Ylo;

B. Ὡς ἄριστά µοι ταυτὶ διεσχέφθαι δοχεῖς.

'À. Ὑποφέρει τοίνυν τοῖς τῖις θεότητος σχήπτροις,
καὶ ζυγῷ δονλείας ἐγχαταδεσμεῖ πᾶν ὅσον ἑττὶ τε-
λοῦν ἓν χτίσμασιν ὁ θεσπέσιος Μελῳδὸς, φιλοθέως
σφόδρα xai ὀρθότατα τοῦτο δρῶν. Ἔφη yáp που
πρὸς τὸν τῶν ὅλων γενεσιουργόν' « Καταρχὰς σὺ,
Κύριε, τὴν γῆν ἐθεμελίωσας, xat ἔργα τῶν χειρῶν
σού εἰσι) οἱ οὐρανοί. Αὐτοὶ ἀπολοῦνται, σὺ δὲ δια-
μένεις, xal πάντες ὡς ἱμάτιον παλαιωθῄσονται, xat
ὡσεὶ περιθόλαιον ἑλίξεις αὐτοὺς, xal ἀλλαγήσονται,
σὺ δὲ ὁ αὐτὸς εἶ, xaX τὰ ἔτη σὀν οὐχ ἐχλείφουσιν, ὅτι
τὰ αύμπαντα δοῦλα cá. » Καὶ μὴν xa δοξολογίαις
χαταγεραίρειν αὐτὸν, τοὺς τε οὑρανοὺς τῶν οὑὐρανῶν
ἐπιτάττει, xal ἡλιον χαὶ σελήνην, ἄστρα τε xai qu,
ὕδωρ τς τὸ ὑπεράνω τῶν οὐρανῶν. Καὶ πρὸς μὲν ἀν-
θρώπους φησί’ εδεῦτε, προσχυνέσωµεν χαὶ προσπέσυ-
μεν αὐτῷ, καὶ κλαύσωμεν ἑναντίον Κυρίου του ποιῆ-
σαντος ἡμᾶς, ὅτι αὐτός ἐστιν ὁ θεὺς ἡμῶν, xat ἡμεῖς
λαὸς νομῖς αὐτοῦ, καὶ πρόδατα γειρὸς αὐτοῦ. » ΑἉγ-
γέλων δὲ πέρι, καὶ τῶν ἔτι λειτουργίαν ἑχόντων τὴν
ἀνωτέρω « Εὐλογεῖτε τὸν Κύριον, πάντες οἱ ἄγγε-
Àot αὑτοῦ, Ἀλειτουργο; αὐτῷ ποιοῦντες τὸ θέλημα
αὑτοῦ. Εὐλογεῖτε τὺν Κύριον, πάντα τὰ ἔργα αὐτοῦ. »
Συνίης οὖν, ὅπως τῷ τῖς δουλείας ζυγῷ τὰ σύμ-

παντα χαθειργνὺς, πρόδατα μὲν χειρὸς αὐτοῦ χατωνόµασε τοὺς ἐπὶ τῆς γῆς, ὡδοὺς δὲ xal Ἀλειτουρ”

γοὺς παρίστησ, τοὺς ἀγγέλους ;

* αι. xiv, 0. ?' Juan. x, ο0.

9: δα... ci, 26-29, ** Psal. xciv, 6, 7.

? Psal. cr, 21, 32.

985

B. Συνίηµι.

A. "Αθρει δὴ οὖν τὰ πράδατα «fc χειρὸς τοῦ Θεοῦ
καὶ Πατρὸς, ἴδια λέγοντα τὸν YUv, χαὶ ζυγὸν ἡμῖν
ἐπιτιθέντα δουλείας. Ἔφη γὰρ δε: « Τὰ πρόδατα
τὰ ἐμὰ, τῆς φωνῆς µου ἀχούουσι, x&v γινώσχω
αὑτὰ, xai ἀχολουθοῦσί uot * x&vi δίδωµι αὐτοῖς ζωῖν
αἰώνιον, xal οὗ μὴ ἀπόλωνται εἰς τὸν αἰῶνα, καὶ οὐχ
ἁρπάσει τις αὑτὰ ἐχ τῆς χειρός µου. 'O Πατερ µου,

DE SS. TRIMTATE DIALOGUS Y.
A B. intelligo.

A.:Adverte. itaque Filium oves manus Dei a.
Patris $uas esse dicere, et jugum nobis servituti;
imponere. [ta enim dixit: « Oves mes vocem
meam audiunt ; et cgo cognosco eas, et sequuntur
ine : et ego vitam seteruam do eis, et uon peribunt
in zeternum, et non rapiet eas quisquam de manw
mea. Pater meus qui dedit. mihi, major omnibus

ὃς δἐδωχέ µοι, πάντων μείζων ἐστὶ, xa οὐδεὶς δύ-ω est: et nemo potest rapere de wanu Patris mei,

ναται ἁρπάζειν Ex τῆς χειρὸς τοῦ Πατρός. ᾿Ἐγὼ xai
ὁ Tlazhp Ev ἐσμεν. » Ιρόδατα τοίνυν ἡμεῖς τοῦ Θεοῦ
χαὶ Πατρὸς, οὐδὲν δὲ ἆττον χαὶ τοῦ Υἱοῦ διαχεχλ{-
µεθα xal ἑσμέν. Καὶ μὴν ὅτι xal ἄγγελοι λειτουρ-
γοῦσιν αὐτῷ, εὐχόλως ἂν µάβοις ἐξ ἱερῶν xal τοῦτο
Γραμμάτων. Ὁ cogi; vip ἔφη λατηαῖος, ὡς ἁτο-
ὁράντος τε Ίδη, καὶ οἰχομένου πρὸς τὸ μηδὲν, τοῦ
πειράκοντος Σατανᾶ νενηστευχότα Χριστὸν, « "lob
ἄγγελοι προσηλθον, xaX διτκόνουν αὐτῷ. » Kal ph
χαὶ ἐν χύχλῳ τὸν ὑπερρυᾶ τὲ χαὶ ἐπηρμένον αὑτοῦ
περιεστᾶσι θρόνον δοξο)ογοῦντα τὰ Σεραφὶμ, ἅγιόν
τε αὐτὸν, καὶ μὲν ὃτ' Κύριος τῶν δυνάμεων, ὀνομά-
ζοντα, πλήρη τε εἶναι λέγοντα τόν τε οὑρανὺν καὶ
τὴν viv τῆς δόξτς αὐτοῦ. Ὅ δὲ 65 χατάρχων ἐν ἴσῳ
τῶν ὅλων, ἱσόγειρ τε xai ἱσοσθενὶς τῷ Πατρὶ, xai
οὐ μεῖον εὐκλεὲς (πλέω γὰρ τὰ πάντα τῆς δόξης
αὐτοῦ), zal «ph; τὸν τῶν ὅλων µείνονα τὸ Ev ταυτό-
τττι «υσικῇ διαχεκτῆσθαι λέγων, πῶς οὐχ ἂν ἔχοι
τὸ ἱἰσοστατοῦν; "H ἔχεις τι νοεῖν f] φράσαι, ὅποι ποτὰ
ἂν ὑπεραλοῖτο μὲν ἡ τοῦ Πατρὸς δόξα, μειονεχτοῖτο
6 ἂν d Υἱοῦ, συμπαρομαρτεῖν οὐκ ἔχουσα, xai τὸ
συνεχτείνεσθαι παραιτουµένη ἑνδσίᾳ τῶν ἴσων ;

B. 03x ἂν ἔχοιμι νοεῖν.

Λ. Τί δὲ 5h ἄρα καὶ ἡ χεὶρ ἡμῖν χατασημανεῖ τοῦ
II3zph;, πότερα τὴν παντουργικὴν ἑνέργειαν, Άγουν
την i2y2v ; ἀμείνων γάρ πως às σωματιχῆς φαντα-
σίας ὁ περὶ θεοῦ λόγος.

B. Τάττοιτο ἂν ἐπ᾽ ἀμφοῖν εἰχότως, χαθάπερ bvip-
μαι λυπεῖ γὰρ οὐδέν

A. Εὺ λέγχεις, ἀλλὰ τό τοι μεῖον, xat ὡς ἓν ὑρέσει
πεπιστευµένον, ἢ kv olg ἂν εἴη τὸ ὑπεοτεροῦν, πῶς
ἂν ἔτι xat ἱσουργὸν χαὶ ἰσοῤῥοποῦν εἰς δύναμιν ὀρῷτό
v: καὶ λέγοιτο; πῶς δ᾽ ἂν ἔχοι τὸ ἰτοχλεὲς τῷ Πατρ),
xal τῆς πρὸς αὑτὸν ἑνότητος τὸ δι ἐμφερείας τῆς
εἰς ἄχρον Ἱχριθωμένον ὁ Υϊός: Ἐγὼ vip, φταὶ,

Ego et Pater unum sumus **. » Oves ergo nos Dei
ac Patris, sed nihilominus oves Filii nominamur et
sumus. Preterea angelos ei quoque ministrare, ex
sacris Litteris facile didiceris. Sapiens euim Mattheus
dicit quod Satana, cum Christum jejunantenm tentasset
fugiente, et inaniter abeunte, « Ecce angeli accesse-

B runt et ministrabant οἱ ?*. » Quin et Seraphim tliro-

num ejus sublimenm et superexaltatum : circumste-
terunt, eumque percelebrarunt, ac sanctum ipsum,
et Dominum 578 virtutum uominarunt, dixerunt-
que plenum esse ccelum, et terram gloria cjus "'.
Qui autem ex :equo dominatur omuihns, eademque

manu ac robore przeditus est πο Pater, quique non

C

minorem gloriam (plena enim sunt emnia. gloria

ejus), et cum omnium rerum Domino naturalem iden-
titatem habere se przedicat, quomodo uon. erit. ei
equalis Ἱ An cogitare aut. dicere potes aliquid, quo
trauscendat. quidem Patris gloria, Filii vero subsi-
dat, cuin assequi non possit, ac una ferri recuset ,
mqualitatis defectu ?

B. Cogitare equidem non possum.

A. Quid porro illa Patris manus nobis significa -
bit, utrum vim omnium operatricem, aut robur ?
Quidquid enim de Deo dicitur seusum humauum
utique superat,

B. Utrumque apte. dici poterit,
enim obest.

A. Recte dicis ; sed quod minus ac veluti demis-
sius esse creditur eo quod przcellit, qno pacto de-
mum aequali operatione, eadenique potesiate praedi-
(tum esse censebilur ac dicetur? quomodo. veio
zqualem cum latre gloriam habebit, οἱ unitatis
cum ipso perfectissima siwilitudiue expressam ιδ»

ut. reor, nihil

καὶ 6 Πατὴρ, £v ἔσμεν, xaísot τὸ εἰς λῆξιν Ίχειν τὴν D ginem Filius? Ego enim, inquit, et Pater, unum
ἀνωτάτω μεμαρτυρηχὼς a210* Ὁ Πατήρ uou γὰρ, .

ἔρασχε, πάντων µείτων ἐστίν.

B. Οὐκ ἂν ἔχοι, πολλοῦ γε xal δεῖ ' µείων γὰρ ε[-
περ ἐστὶ χατά τι γοῦν ὅλως, συνυφιζἠήσειεν ἂν αὐτῷ
πάντα τὰ αὑτοῦ.

A. Οὐχοῦν τοῖς τοῦ Πατρὸς ἀξιώμασι παρέποιτο
ἂν οὐδαμῶς xat' οὐδὲν, ἡττώμενος, xal τό γε ἓν
ἔτοις εἶναι ph λαχὼν», οὐδ ἄν, οἶμα:, φαίη πρὸς
αὖὐτὸδ», xal τοῦτο ix παῤῥησίας,
bà, cài ἐστι, χαὶ τὰ cà, ini. 0 (ips vip, εἰ
δοχαῖ, zposvintuiy τὸ ὑπερχεῖσθαι δεῖν τῷ Ἡατρὶ,

9 Joa2. ?* Math, iv, 1101. P DF-8.

X. 34 οὐ, νι

τι «€. Πάντα τὰ

9

p.»

sumus , quamvis testatus sit ipsum supreuum 165
nere fastigium. Pater enim meus, inquiebat, oumi-
bus major est. '

B. Non habebit saue : multum. abest, Nam si
minor est, aliqua saltem ex parte una cuim eo sub.
mittentur omnia que ejus sunt.

A. Πλας Patris majestatem nequaquam asseque-,
tur. Filius, eum. sit minor, nec requalis, neque 94i
ipsum, opinor, cum libertate dixerit :— € Omnia.
mea ina sunt, et iua mea ?*, » Age enim, si placet,
priecellentiam tribuamus Patri , dicamtsque minos"
rem esse Filium; qui tanta, amabo, solcriia, ».

3. *" Josu. xvit, 10.

987

$. CYMLLI ALEXANDRINI ARCIHET.

nia quidem qua Patri conveniunt aptaverit Filio, A φῶμεν δὲ εἶναι χαταδεᾶ τὸν Ylóv- εἶτα ποῖος ἡ μῖν ὁ

itemque Patri, quz l'ilii sunt, adeoque unum eorum
quz inesse Patri dicuntur, intelligatur esse, przcel-
lentia et eminentia? Al quomodo proprium istud
erit Filii, cum sit minor? Quod si miuoritas propria
est Filii, quomodo futura sit etiam Patris, qui
majoritatem nactus est, hiereo equidem, (u vero
qul fieri possit, nobis commonstra.

DB. Non possum equidem, Ῥδγρίοχα enim res est
&c propemodum inexplicabilis.

A. Secundo itaque cursu fluat oratio, et proposi-
lum decurrat iter. Dicam porro aliquid utile, Nun-
quid in 879 sola Patris substantia situm erit libe-
Fare peccatis, et peccatum nostrum abstergere?

B. Sane, inquam.

Α. Et quomodo non. valde periculosum erit ar-
cere Filium, cum qualibus operibus clarcat, et
Patre minorem esse audacter. pronuntiare ? Quo-
rum enim voluerit, ipse peccata etiam remittil. Ολα
ergo injuriarum oblivionem suscipere hortatur,
. eamque amplecti docet : « Si enim dimiseritis, in-
quit, hominibus peccata eorum, dimittel et. vobis
Pater coelestis delicta. vestra ** ; » Deo autem tri-
buens potestatem dimittendi quorum voluerit pec-
cata, ipse sibi ejus rei effectionem vindicat, cum
ait: « Ut autem. sciatis quia Filius hominis habet
potest:tem in terra dimittendi peccata (tunc ail pa-
ralvtico, inquit) : Surge, tolle lectum tuum, οἱ vade
in domum tuam **, » Quod igitur. : quale est. po-
testate, el operatione idein, quo pacte. inferius erit,
86 secundo loco demum ponetur ?

D. Fieri nequit, mauifesta enim est ratio.

A. Vere autem liec dici divinus testabitur Pau-
lus nobis clamans : « Quis accusabit adversus ele-
ctos Dei ? Deus qui justificat : quis est qui condem-
net *!? » Tum illius rei maguificentiam 1rausfereus
in Filium, eique justificandi fideles potestatem tri-
buens, ità rursus scribit : « Justiticati ergo ex fide,
pice habemus ad Deum. per Dominum nostrum
Jesum Christum **. » Fides enim Deo ac Patri nos
conjungit, et propinquos facit per Filium ; justificat
autem nos, ut vere et satie docemur, non seorsim
quidem et solus Deus ac Pater, neque seorsim ac
$olus Filius, sed quz a Patre justificatio esse cogita-
tur, ipsa utique est Filii, et quam Filius largitur,
hanc fatendum est esse Patris. Quemadmodum eniin
qua producta sunt, ah eo producta sunt per quem
universa, nec alium habent opificem quam eum
per quem in lucem edita sunt: ita per ipsum ser-
vantur qua prima illa felicitate exciderunt, et
pristinum statum recipiunt, et ad δι qurmque na-
turae prinievum decus redeunt.

τῆς εὐτεχνίας ἀναφανεῖται τρόπος, ὃς ἑφαρμόσειε
μὲν ἅπαντα τῷ Υἱῷ τὰ τοῦ Πατρὸς, τῷ δ᾽ ao Πατρὶ
τὰ τοῦ }1οῦ, Ev δὲ δήπρυ πάντως τῶν ἐνεῖναι 2εγο-
µένων τῷ Πατρὶ νοηθείη àv, τὸ ὑπερχεῖσθαί τε xal
τὸ ὑπερτερεῖν ; Εἶτα πῶς ἴδιων ἔσται τοῦτο τοῦ Υἱοῦ,
χαίτοι λαχόντος τὸ μεῖον; καὶ el τὸ μεῖον ἴδιον του
ΥἸοῦ, πῶς ἂν γένοιτο xal τοῦ Πατρὸς, τοῦ ὑπερχεῖ-
σθαι λαχόντος, διηπόρηµαι μὲν ἐγὼ, σὺ δὲ ἡμῖν
ἑχδείξειας ἂν ὅπως. .

B. Ox àv ἔχοιμι. Δυσδιάφνκτον vip κομιδῇ τῆς
ἐννοίας τὸ χοΏμα.

A. ἩἨχέτω δὴ οὖν χατὰ ῥοῦν ὁ λόγος, χαὶ οἶμον
[xo «t» προχειµένην * ἑρήσομαι δὲ τι καὶ ἀναγκαῖον.
"Ap' οὐχ £v µόνῃ χείσεται τῇ τοῦ Πατρὸς ἑξουσίᾳ,
τὸ καὶ πναισµάτων ἐλευθεροῦν, xal τὴν δυσαπόνι-
πτον ἡμῶν ἁπαλείφειν ἁμαρτίαν ;

B. Φημὶ δὴ. —

A. Καὶ πῶς οὗ λίαν ἐπισφαλξς, τὸ καταχωλύειν
ἀποτολμᾷν, xalzot τοῖς ἴσοις ἐμπρέποντα χατορθώ-
pact, τὸν Υἱὸν, καὶ ὡς ἔστιν ἐν µείοσιν f| ἐν οἷς ὁ
Πατὴρ ῥιφοχινδύνως εἰπεῖν; Ὃν γὰρ ἂν βούλοιτον
καὶ αὐτὸς ἀνίησιν ἁμαρτίας. Th» γοῦν ἀάμνησιχα-
χίαν προσίεσθαι παραινῶν. χρΏναί τε αὐτῆς ἐξηφθαι
διδάσχων, « Εὰν γὰρ ἀφῆτε, φησὶ, τοῖς ἀνθρώποις
τὰ παραπτώματα αὐτῶν, ἀφήῆσει καὶ ὑμῖν ὁ Πατὴρ
ὑμῶν ὁ οὐράν'ος ' » ἀναθεὶς δὲ τῷ Πατρὶ τὸ ἀνεῖναι
δύνασθαι κατ᾽ ἐξουσίαν τὰς ἁμαρτίας ὧν ἂν ἕλοιτο
τυχὸν, αὐτὸς ἑαυτῷ τὴν ἐπὶ τῷδε κατόρθωσιν χατεγ-
γυᾷ λέγων « "Iva δὲ εἰδῃτε, ὅτι ἐξουσίαν ἔχει 6
Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπὶ τῆς γῆς ἀφιέναι ἁμαρτίας
(τότε λέγει, φησὶ, τῷ παραλυτικῷ) ' Ἐγερθεὶς, ἁρόν
σου τὴν χλίνην, καὶ ὕπαγε εἰς τὸν οἴχόν σου. » Τὸ
τοίνυν ἴσον ἐν ἐξουσίᾳ καὶ ἑνεργείᾳ ταυτὸν, πῶς ἂν
γένοιτο χαταδεὲς, xai Ev δευτέροις ἔτι χατατετάξε-
ται;

B. Οὐκ ἂν γένοιτο’ σαφὴς γὰρ ὁ λόγος.

A. Ἐπιμαρτυρίσαι δ' ἂν τοῖς εἰρημένηις τὸ ἀνρι-
θὲς xal ὁ θεῖος ἡμῖν ὑποφωνήσας Παῦλος: « Tt;
ἐγχαλέσει χατὰ ἐχλεχτῶν cou ; θεὺς ὁ διχαιῶν * τίς
ὁ χατακρίνων; » Καὶ τὴν ἐπὶ τούτῳ µεγαλουργίαν
μετατιθεὶς εἰς τὸν ὙΥἱὸν, ἁπονέμων τε xal αὐτῷ τὸ
διχαιοῦν δύνασθαι τοὺς πεπιστευχότας, γράφει πάλω
(bb εΔιχαιωθέντες οὖν Ex, πίστεως, εἰρήνην ἔχομεν

D πρὸς τὸν θεὸν, διὰ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χρι-

στοῦ. » Oixeto? γὰρ ἡμᾶς ἢ πίστις τῷ θεῷ xat Πα-
τρὶ, καὶ ἀγχοῦ καθίστησι δι Υἱοῦ * δικα.οἵ δὲ ἡμᾶς,
Xa:à ve τὸν ἀληθη «c χαὶ ἀχκιθδήλευτον λόγον, οὐχ
ἀναμέρος μὲν ὁ θεὺς καὶ Πατὴῆρ, ἀναμέρος δὲ αὖ χαὶ
ἰδιχῶς ὁ Υἱός * ἁλλ περ ἂν εἶναι νοοῖτο δικαίωσις
ἡ παρὰ Πατρὸς. αὕτη που πάντως ἐστι τοῦ Υἱοῦ :
χαὶ ἤνπερ ἂν ὁ Yibo χαρίσαιτο, ταύτην εἶναι θετέοι
τοῦ Πατρός. Ὥσπερ γὰρ τὴν εἰς τὸ εἶναι πάροδον,
δι οὗ τὰ πάντα διεχληρώσατο, xal οὐχ ἕτερον ἔχε
δημιουρχὸν τὸν δι οὗ παρήχθη πρὸς ὕπαρξιν τὸ
χεχλτμένα πρὺς γένεσιν' οὕτω δη σώσεται ὃς αὑτοῦ
τὰ τῆς £v ἀργαῖς εὐταξίας ἀπολισθήσαντα, χαὶ τὴν

9 * * 9 , L| 9 . 9 , $**
εἰς τὸ ευ εἶναι πάλιν δέχεται διαμονῖν, πρὺς τὸ ἀχριθὲς ἑχάσττς φύσεως οἱχτίως ἀναθέοντα κάλλος,

9 Maul, vi, 14. ** Μαι, ας, 6.

* Hom. viti, 50,

** Rom. v, 1.

989

B. Πείθομα;,.

A. Καὶ γοῦν 6 Oslo; ἔφη Μωσῆς, φειδοὺς fE«)-
σθαι τῆς ἄνωθεν xat παοὰ Πατρὸς, xatzot δυσάγω-
* Yov xal σχλτηρὸν ὄντα, τὸν Ἰσραίλ. Γράφει vip
ὧδί. € Ὡς ἀξτὸς σχεπάσαι νοσσιὰν ἑαυτοῦ, διεὶς
τὰς πτέρυγας αὑτοῦ, ἐδέξατο αὐτοὺς, καὶ ἀνέλαβεν
αὐτοὺς ἐπὶ τῶν µεταφρένων αὐτοῦ. 3 Ἐντργηχέναι
γε μὴν αὐτὸ 05 τουτὶ διισχυρίγεται λέγων ὁ Υἱός"
ε Ἱερουσαλὴμ, Ἱερουσαλὴμ, dj ἀποχτείνουσα τοὺς
προφήτας. καὶ λιθοδολοῦσα τοὺς ἀπεσταλμένους πρὸς
αὑτήν ' ποδάχις Ἰθέλησα ἐπισυναγαγεῖν τὰ τέχνα
σου, ὃν τρόπον δονις ἐπισυνάγει τὰ νοσσία ἑαυτῆς
ὑπὸ τὰς πτέρυγα:, xaY οὐκ Ἰθελῆσατε; Ἰδοὺ ἀφίε-
Μαι ὑμῖν ὁ οἶχος ὑμῶν ἔρτμος. » Καὶ οὗ δή τι δρῶν-
τες τῶν ἀθουλοτάτων, παρωσόµεθα μὲν ὡς ἀεργὴ

DE S$. TRINITATE DIALOGUS V.
A B. Assentior.

996

A. Quocirca divinus Moses dicebat Is:aelem mi-
sericordiam cclitus ei a Patre consecutum esse,
quautumvis prafractus ac. durus esset, Sie eniin
scribit : « Sicut aquila 886 tegat pullos suos, ex-
tentis alis. suscepit illos, et assumpsit cos super
scapulas suas 9. » |dipsum tamen se egisse conflr-
mat Filius, dicens : « Jerusalem, Jerusalem, qua
occidis proplietas et lapidas eos qui ad te missi
sunt : quoties volui congregare filios tuos, quemad-
modum gallina congregat pullos suos sub alas, ct
noluisti? Ecce relinquetur vobis domus vestra de-
serta **, 5 Et certe non tam stulti erimus ut. Da-
wem velut otiosum rejiciamus, dicamusque ejusce
rei gloriam Filium sibi uni arrogare. Sed. quoniam

τὸν Πατέρα, µόνῳ δὲ ὅτι προσἠχοι τῷ Yl τὴν ἐπὶ Β in utroque prorsus est. iequalitas, et. substantialis

τῷδε δόξαν ἐλεῖν, ἄριστα ἔχειν ἐροῦμεν. ᾿Αλλ' ὅτι
τὸ ἐπ᾽ ἀμφοῖν ὁλοτρόπως ἰσοστατοῦν, xal τὸ kv οὐσίᾳ
καυτὸν, xal μην ὅτι µονοειδές t£ ἔστι xal £v ἁπλοῖς
τὸ θ:ῖον, ἐνεργὸν ἡμῖν 67 Yiou τὸν Πατέρα καὶ θεὺν
bgnké νοεῖν, ὑπογίας ἁπάσης τῆν ὡς b» ὑφέσει
49 ὑπουργικῇ νουυµέντς, ἱούστς ὡς ἁπωτάτω, xal
&Buxoóin; οὐδὲν ti; vz τὸν ἰσότττύς τε xa ej-
χλείας τρόπον, τὸν ix Θεοῦ [la:ph; πεφτνότα
Λόνον. Ἐνεργεῖ Υὰο ὁ Πατῆρ, ὡς ila δυνάμει
χρώμενος τῷ Υἱῷ, ζώτῃ τε χαὶ παρ) αὐτὸν οὐχ

identitas, adeoque quoniam uniformis ac siinplex
Deus est, effectorem nos per Filium Patrem intelli-
gere jussit, omni cogitatione tinistratori:e sub-
j'ctionis procul remota, nihilque obstante quomi-
nus Verbum quod ex Deo Patre processit, aequali
cum Patre gloria sit. preditum.. Operatur. etenim
Pater, Filio, ceu propria virtute, uleus, vivente illa
quidem, et ab ip$o non diversa, iu quantum. est
Deus de Dco, et iu Deo naturaliter, quamvis uter-
que ir propria cénseatur esse hypostasi.

6:4p2, κατά yz τὸ εἶναι 8sbv bx θεοῦ, καὶ ἐν Ozsto φυσιχῶς, εἰ καὶ µέτεστιν ἑκατέρῳ τὸ γοῦν Ev ὑπάρξει

νοεῖσθαι τῇ χαθ᾽ ἑαυτόν.

B. E5 λέγεις.

A. Ὅτι δὲ φύσει τε xax Σξουσίᾳᾷ xat ἑνεργείᾳ 0εο-
πρεπεῖ τῇ χατὰ niv ὁτιοῦν, οὐδαμόθεν ἂν χαταδεᾶ
κατονόµεθα τὸν Υἱδν, ἡ ὥσπερ ἂν ἔχειν νοοῖτο xa
ὁ Πατίρ' ἀλλὰ µάθοις ἂν, οἷμαί που, xàx τῶνδε
ῥᾳδίως. AX μὲν γὰρ τῆς 'Hoatou φωνΏς, ὁ θεὸς
ἔφασχε καὶ Πατέρ « Ἐπιστράφητε πρός µε, xai
σωθῄσεσθε, ol ἀπ ἐσχάτου τῆς γῆς. Ἐγὼ εἰμι ὁ
θεὸς, καὶ οὐκ ἔστιν ἄλλος. Κατ’ ἐμαυτοῦ ὁμνύω, εἰ
μὴ ἐξελεύσεται ix. τοῦ στόµατός µου δικαιοσύνη, οἱ
λόγοι µου οὐκ ἀποστραφίσονται. » Τὸ δὲ δη λαμπρὸν
αὔχημα τοῦ Πατρὸς, τὸ xai καλεῖν δύνασθαι xai
ἀνασώζειν φημὶ τοὺς ἀπ᾿ ἑσγχάτου τῆς γῆς, xal λα-
λεῖν μὲν την δικαιοσύνην, εὐσθενη δὲ οὕτω xal ἆἀπο-
στροφΏς ἀμείνω διαχεχτῆσθαι τὸν λόγον, περιθείης
ἂν ἑτέρῳ τῷ παρ) αὐτὸν, εἰπέ pot;

B. Οὐκ ἔγωγε' µόνω γὰρ ἂν πρέποι θεῷ, τὰ ἴδι-
XO; αὐτοῦ τε χαὶ μόνου.

A. El δὲ δῆ τοῖς ἴσοις αὐχήμασι χαὶ ἡ τοῦ Υἱοῦ
κα-αχκαλλύνοιτο φύσις, xal ἰσημοιροῦσαν ἔχοι τν
δόξαν, ρα ἂν ἔτι τὸ μεῖον αὐτῷ πρέποι àv, ὦ ἀγαθὲ,
κατά τι γοῦν ὅλως;:

B. Οὐδαμῶς.

A. Πεύσῃ τοιγαροῦν βοῶντος ἀναφανδόν' « Δεῦτε
πρός µε, πάντες οἱ κοπιῶντες xal πεφορτισµένοι,
χὰγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς. "Apate τὸν ζυγόν pov i'
ὑμᾶς. 9 "H οὐχὶ τοῦτό ἐστι τὸ, ε Ἐγώ εἰμι ό Ge,
καὶ οὐχ ἔστιν Aog; » θείῳ γὰρ ὑπέζευχτα: τὰ
πάντα ζυγῷ, xaX τοῖς τῆς δουλείας ἔπήχθιστα: μέ.

*5 Deut. xxxil, 1. ^* Maul. xxi, 37, 58. 9 Isa, AL, 23, 25. Mattb. χι, 217,

C Π. Recté diels.

Α. Nutira vero et potestate οί efflencia di-
viua milla éx parte. inferiorem. visum iti Filimu
quain. intelligatur. et. Pater, ex. liis quoque | facile
didiceris, opinor. Per toceni etenim κας dicebat
Deus et Pater : « Conterthitint 3d. me, et salvabt-
mini qui ab extremis terrx». Ego suty Deus, οἱ non
est alius, Per memetipsuut: Juro. nisi. egredietur
ex ore meo justifia, sert»ones tnei ton. averten-
tur 5, » Hlam. autem. splendidat Patris gloriam
qua nimirum vocaré potest ac. servare eos qui ab
extremo terre, et loqui. justitiam, el | otentissimo
ac irrevocabili verbo uti, num, quiso, alteri quan
ipsi tribueris?

B. Non equidem : soli enin Deo eónveuiuim qu:e
peculiaria sunt ei ac soli.

Α. Quod si aquali majestate ornetur quoque
Filii natura, ei eadem gloria sit pradita, an ultra
decebit, o bene, aliqua saltem ex parte minorita-
tem ei ascribere?

D. Nequaquam.

À. Audies ilaque aperte clamantem ;: « Venite
ad me, omnes qui laboratis εἰ 5881 onerati estis, et
ego reficiam vos. Tollite jugum imeum super vos ο.)
Nonne istud est, « Ego sum Deus ei nom esi
alius ? » Divino enim jugo subdita sum omnia, e$
servitutis conditione premuntur. De enis, anti

991

S. CYRILLI ALEXANDRIN. ΑΠΟΠΙΕΡ,

sermonibus slc ait alicubi : « Amen dico vobis, do- A τροις. Περὶ δέ ye τῶν οἰχξίων λόγων, GÉÉ Tf; φησιν

nec transeat. coelum et terra, iota unuu aut unus
»pex non prazteribit a lege, donec omnia flant. Co:-
lum et terra transibunt, verba autem mea non prae-
teribunt **.. » Intelligsis ergo quomodo iaumutabiles
sint Filii sermones, perinde ac Patris?

B. lutelligo.

Α. Priterea, posse rebus providere, ita ut na-
num $uam nihil prorsus fugiat, non alteri cuidam,
sed soli jure merito. universitatis dominatori Deo
convenit. Auuou libi lh;ec recte dicere ac sentire
videor ?

D. Optime quidein.
Α. /Equaliter porro providere universitati com-
periemus, et Patrem, οἱ Filium.

B. Quf tu istud ais?

Α. De Deo enim ac Patre ipse dicebat Filius :
« Nonne duo passeres asse veneunt : et unus ex
illis non cadet super terram sine Patre vestro qui
est in caelis *? » At ipsum quoque cernere licet,
immensam. illam et ad omnia pertinentem curam
hnpendere rebus. etiam vilissimis, et qum magui
haud, :stimantur, Postquam. enim, Jude linibus
reiictis, in Gergesenoruni terram inigrasset, pravos
damones ex hominibus ejiciebat : illi, divinis ob-
temperantia nutibus, necessitate quod jussum erat
facieliant, adeoque potestatem iu porcos sibi pete-
bant. Πίο subjecta pedibus suis babens omnia, ul-
tro permittit, eosque ire jubet. Illi repeute porco-
!'um greges invadunt, et aquis immersum gregem
pricfocaut **,, Nui igitur, qu:eso, tam exsecrandis
et impuris spiritibus id honoris ultro annuit, οἱ
cos quodcunque. vellent facere. permisit Christus,
qui nihil volunt boni? At probabile non est nos
istiusmodi quid in animum inducere. Sed necesse
erat Filium non minus quam Patrem, rerum curam
agere : idque nobis clarissimis rebus ostendit, ut
omnimode zqualitatis decus in utroque clarum et
sincerum manifestetur.

B. Et quí fieri possit istud ? inquiunt. Ubi enim
qualitas in utroque cernetur, si Filius subjectus
sit ac inferior, de quo 582 divinus Paulus ait :
t Cum autem subjecta fuerint. illi omnia (excepto
nempe eo qui subjecit illi omnia), tunc et ipse
Filius subjectus erit ei qui subjecit sibi omnia, ul
sit Deus omnia in. omnibus δὲ )

Α. Αι cur dicent subjectum. esse Datri Filiuui,
aunt quomodo ei qui secundum naturain ex ipso ge-
nitus est arqualitatem. cum Patre detralient ? Quod
sí naturae. rationem perpendanms, cur istud subje-
ctionis stultissime inducitur, eum inter substantiae
rationes non collocetur ?

* Matti. v, 18; xiv, οὐ, 9. Mauh. x, 94.

$** Mattb. viij, 28-51.

€ ᾽Αμὴν λέγω ὑμῖν, ἕως. ἂν παρέλθῃ ó οὐρανὸς καὶ
i y), ἰῶτα ἓν f| µία κεραία οὗ ph παρέλθη ἀπὸ
τοῦ νόµου, ἕως ἂν πάντα γέντται. 'O οὐρανὸς καὶ ἡ
γη παρελεύσεται, οἱ δὲ λόγοι µου οὗ μὴ παρέλθωσι. »
Ῥυνίης οὖν ὅπως παθεῖν o)x ἀνέχονται την ἁποστρο-
«ἣν οἱ δι Υἱοῦ λόγοι, καθάπερ ἀμέλει xal οἱ τοῦ
Πατρός;

B. Σννίηµι.

A. Καὶ πρός Υε τούτοις ἐρῶ, τὸ προνηεῖν δύνασθαι
τῶν ὄντων, ὡς ἔξω χειρὸς ἀνεῖναι τῆς ἑαυτοῦ παντε-
λῶς οὐδὲ», οὐχ ἑτέρῳ τῷ μᾶλλον, µόνῳ δ᾽ ἂν καὶ σᾳό-
δρα εἰχότως ὀρῷτο προσὺν τῷ τῶν ὅλων κρατοῦντι
θεῷ. 02x ἄριστά σοι ταυτὶ φάναι τε xal χαταθρῖσαι
boxo;

D B. "Ap:ozá γε.

thv τῶν ὅλων πρόνοιαν
τών τε Πατέρα xaV τὸν

A. Ἰσογενη τοιγαροῦν
ποιουµένους εὑρίσομεν,
Υιόν.

B. Ilo; Ez; ;

A. Περ μὲν yàp τοῦ θεοῦ χαὶ Πατρὸς, αὐτὸς
ἔφασχεν ὁ Υἱός ' « 0241620 στρονθία ἀσσαρίου πω-
λεῖται, καὶ ἓν ἐξ αὐτῶν οὐ πεσεῖται ἄνευ τοῦ Πατρὸς
ὑμῶν, τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς» » Ὄρῷτο ὃ ἂν καὶ αὐτὸς
τὴν οὕτω μαχρὰν καὶ ἐπὶ πάντα δι; χουσαν ἀπονέμων
φειδὼ xal τοῖς τῶν ὕντων εὐτελεστάτοις, καὶ ὧν ὁ
λόγος οὐ κολύς. Ἐπειδὴ γὰρ, τοὺν της Ἰονδαίας ὄρους
ἀφεὶς, εἰς ttv τῶν lFzpyssrvov μµετεγοίτησε Yt,
ἀπεσόθει μὲν ἀνθρώπων τὰ ποντρὰ δαιμόνια, τὰ δἑον
τοῖς θείοις [ἶἱσ. τὰ δὲ ὄντως Οξίοις] εἴκοντα νεύµασιν,
ἔδρα μὲν ἀνάγχῃ τὸ κεχελευσμένον, χοίρων ΥΣ μὴν
ἐξήτει τὴν ἐξουσίαν. Εἶτα ὁ πάντα ὑπὸ πόδας ἔχων,
ἀνίησιν ἑχὼν, xai σφιν ἱέναι κελεύει' τὰ δὲ τοῖς
ὕδασιν ἐνιέντα θερμῶς τὰς συῶν ἀγέλας, ὁμιλαδὸὺν
ἀποπνίγουσιν. Ap! οὖν, εἰπέ pot, τοῖς οὕτω ῥδελυρω-
τάτοις xal ἀχαθάρτοις πνξύμασι χατένευσε την φι-
λοτιµίαν, καὶ διαπεραίνεσθαι τὸ δοχοῦν φίει Χριστὸς
τοῖς οὐδὲν ἐθέλουσιν ἀγαθόν; Καὶ μὴν ἀπίθανον χο-
µιδῇ, τὸ γοῦν τι τοιοῦτον ἡμᾶς ἐννοεῖν. ἁλλ' ἣν
ἀναγχαῖον, οὐ μεῖον Tj ὁ Πατῆο xat τὴν τῶν ὄντων
πρόνοιαν ἀνηφθαι τὸν Yibv, τουτό τε αὑτὸ δι) Evepye-
στάτων ἡμῖν κατέδειξε πραγμάτων, ἵνα τὸ τῆς χατὰ
πᾶν ὁτιοῦν ἱσότητος κάλλος, λαμπρόν τε καὶ ἀχιθδή»
λευτον ἐπ᾽ ἁ αφοῖν διαφαίνοιτο.

B. Καὶ πῶς ἂν (évotto τοῦτο, c7,5!* ποῦ δὲ τὸ
[soy ἐπ᾽ ἀμφοῖν ὁρῷτο ἂν, ὑπύταττομένου τε xal
ὑφικάνοντος τοῦ Υἱοῦ, περὶ οὗ φησιν ὁ θεσπέσιος
Παῦλος «Όταν δὲ ὑποταγῇ αὐτῷ τὰ πάντα, δηλονότι
ἐχτὸς τοῦ ὑποτάξαντος αὐτῷ τὰ πάντα, τότε χαὶ
αὐτὸς ὁ Υἱὸς ὑπ/ταγήσεται τῷ ὑποτάξαντι αὑτῷ τὰ
πάντα, ἵνα T) ὁ Ge), τὰ πάντα iv πᾶσιν;

A. Etza τί τοῦτο ἐροῦσι, τὸ ὑποτετάχθαι eru τῷ
Πατρὶ τὸν Yiv, 3) xai ὅπως ἂν ἑξώσειαν τῆς πρὸς
αὑτὸν ἱσότητος, τὸν ἐξ αὐτοῦ χατὰ φύσιν γεγεννηµέ-
voy ; EL δ' ἂν ὅλως ὁ τῆς φύσεως ἡμῖν πολυκραγµο-
νΏται λόγος, τί τὸ χρῆμα τῆς ὑποταγῆς ἀνοητότατα
παρεισχρίνεται, τοῖς τῆς οὐσίας λύνοις οὐκ ivvoz-
φόμενον;

" | Cor. xv, 28

9935

DE SS. TRINITATE DIALOGUS V.

9394

B. "Oc £x τοῦ ὑποτετάχθαι, orolv, fj τῆς οὐσίας A — B. Quoniam ex eo quod subjectus est, inquiunt,

ποιότης εὖ µάλα διαγινώσκεται.

&. Καὶ μὴν, ὦ φιλότης, ἀναμάθοις ἂν xal λίαν
ἀχονιτὶ τὸν ἐπὶ τῷδε λόγον, ὡς σαθρός τέ ἐστι xal
ἁμαθίας ἔμπλεως. Πνεύματα μὲν γὰρ προφητὼν
προφήταις ὑποτάττετα., κατὰ τὸ γεγραμμένον, xal
οἱ τοῦ δεῖνος, φέρε εἰπεῖν, viol τῷ ἰδίῳ γεννήτορι,
χαθάπερ ἀμέλει φαῖεν àv, ὅτι τῷ μὲν ᾿Αθραὰμ ὁ
Ἰσαὰχ ὑπετάττετο, τῷδε δὲ a) πάλιν ὁ ἐξ αὑτοῦ.
λλλ’ οὔτε τὰ τῶν προφητῶν πνεύματα, διὰ τὴν εἰς
ἄλληλα Ὑενομέντν ὑποταγὴν, ἀνομοίαν αὐτοῖς thv
φύσιν ἑτίθει, οὔτε μὴν ἑτεροφυᾶ τε χαὶ ἔχφυλον τὸν
µαχάριον Ἰσαάκ, ἐπείπερ albol τῇ πρὸς πατέρα νι-
χώμενος, ὑπετάττετο, xal καλὸν υἱότητος ξένιον ἐδί-
δου τῷ φύσαντι τὴν ὑπαχοήν. El μὲν οὖν ofc ἂν Ey-
γένοιτο τῆς ὑποταγΏς τὸ χρῆμα, πάν:η τε xat πάντως
ἑτερουσίους ὁρᾶσθαι ποιεῖ, χαὶ θεσμῶν ἐξίστησι φυ-
σιχῶν, διαπεπίχθω γχαλῶς. ἑστάτω τοῦτο καὶ ig"
χλοῦ, xal ἀληθὴς ἔστω ὁ λόγος. El δὲ τοῖς τῆς οὐσίας
Ἀόγοις παρξνοχλεῖ μὲν οὐδὲν, τρόπον δὲ, οἶμαι, τὶς
οὐτοσὶ τιμής xal ὑπαχοῆς, ὡς ἐξ υἱοῦ πρὸς πατέρα,
xai θεληµάτων ἁστεία ῥοπὴ, τὸ sixb; xal πρέπον
ἐχτετιμπχκότων, ὃ μτδὲ ἐφ᾽ ἡμῶν αὐτῶν κατὰ τὸν
τῆς φύσεως ἰσχῦξι λόγον’ τί προσνέµουσιν ἁμαθῶς,
καὶ ὡς δυσανάτρεπτον χομιδῇ χατεξανιστᾶσιν οἱ δεί-
αιοι τῷ Ex Θεοῦ χατὰ φύσιν θεῷ; 'H γὰρ οὐχὶ
γέγραφεν ὁ Λουχᾶς, περί τε αὐτοῦ τοῦ Χριστοῦ xal
«fi, ἁγίας Παρθένου, χαὶ τοῦ νοµισθέντος χατὰ σάρχα
πατρὸς, ὅτι «€ Hv ὑποταττόμενος αὐτοῖς; »

B. Ναὶ γέγοαφεν ὁμολογουμένως.

A. "Ap οὖν, ὦ Ὑαθὲ, xat ἀνθρώπου φύσεως ἑῤῥί- ^

φθαι κατόπιν ὑπητοπητέον αὐτὸν, χαίτοι θεὺν ix
Θεοῦ πεφτνότα, χαι ἀποῤῥήτως Υεγεννηµένον, ἐπεὶ
χαὶ αὐτοῖς ὑπετίθει τὰ χαθ᾽ ἑαυτὸν, xal ὑπετάττετο
μὲν τῇ κατὰ σάρχα μητρὶ, αἰδοῖ δὲ ἠττώμενος τῇ
πρὸς Ἰωσὴφ, τὸ ὡς πατρὶ πρέπον ἐχαρίκετο γέ-
ρας;

B, (0ὐδαμῶς, θορυθεῖ δὲ λίαν ἡ ὑπ,ταγὴ, xal τοῦ,
τὸ µεῖον ἔχειν αὐτὸν ὑπογίας ἐμποιεῖν, οὐχ ἀνιχάνως
ἔχει.

A. Ἁλλ' οὐχὶ τοῖς ἐν πίστει βεθαίως ἐρηρεισμά-
νοις ἐνεργάσαιτ ἂν τὸ χατά τι γοῦν ἑνλοιάσαι δεῖν,
οἳ τὸν ἀσινῆ τέ xal ἀχαπήλευτον ἐν ἰδίαις ψυχαῖς
εἰσοικισάμενοι λόγον, την ἁπατεῶνα xat βωμολόχον
τῶν διεστραµµένων οὗ προσίενται δόξαν, διαµέμνην-
ται δὲ μᾶλλον τοῦ paxaplou Υράφοντος Παύλον :
ε Λογισμοὺς χαθαιροῦντες, xal πᾶν Όψωμα ἑπαιρό-
µενον κατὰ τῆς Υνώσεως τοῦ θεοῦ, xai αἰχμαλωτί-
ὕουτες πᾶν νόηµα εἰς την ὑπαχοὴν τοῦ Χριστοῦ. »
Αναπνεῖ piv γὰρ ἴσθ᾽ ὅτε xal ἀναφυσᾶται πολὺ
χχτά γε τῆς δόξης τοῦ Μονοχενοῦς, τῶν διεναντίας
ὁ λήγος, καὶ ἐξ αὐτῶν ἡμῖν τῶν ἱερῶν Γραμμάτων
ἀρτύει τὸ χαττγόρηµα, ὁποῖον δῆ τοῦτό ἐστι τὸ δει-
ν»ν, ὡς οἵωνται, xat ἀειθρύλλητον πρόθληµα; «Όταν
δὲ ὑποταγῇ αὐτῷ τὰ πάντα, τότε χαὶ αὐτὸς ὁ Υἱὸς
ὑποταγῆσεται τῷ ὑποτάξαντι αὐτῷ τὰ πάντα.» ΑἈλλ᾽
οἱ vy: τῇ χατὰ θεὸν διεγηγερµένοι πρὸς σύνεσιν

.. | Cor, xiv, ο. ** Luc. n, 5f.

substantie qualitas utique dignoscitur.

Α. Atqui, o charum caput, nullo negotio perci-
pies putidam esse et ignorantize plenam istam ra-
tionem, Spiritus enim prophetarum prophetis sub-
Jiciuntur, ut scriptum est **, et filius cujusdam,
verbi gratia, suo genitori : quemadmodum nempe
Abrahamo 162ac subjectus erat, huic autem rursus
filius suus : sed neque prophetarum spiritus pro-
pler mutuam illam subjectionem dissimilem eis na-
(γαι afferebant, neque vero diversze natura beatus
Isaac erat, quod reverentia erga patrem subjicie-
batur, eunique precloro veluti quodam munere
obedientia nimirum prosequebatur. Si ergo subje-
ctio facit ut ii iu. quibus sit diversz plane substantias
esse videantur, eosque de nature legibus dejicit,
istud etiam-ratum sit ac verum in Filio, Sin autem
subsianti: rationibus nihil oflicit, sed honoris οἱ
obedienti: modus iste quidam est Filii erga Pa-
trem, εἰ civilis voluntatum propensio eorum qui
officium ac decorum colunt (quod ne in nobis qui-
dei ipsis rationibus natur: przpollet), cur stulte
id allegant, ac velut. inexpugnabile quiddam ei qui
Deus ex Deo est natura miseri opponunt ? Nunquid
enim scripsit. Lucas, cum de ipso Christo, tum
de sancta Virgine, et de eo qui secundum carnein
pater putabatur, « Et erat. subditus illis *5? ;

D. Plane ita scripsit.

Α. Aun igitur idcirco putandum est, o bone, ipsum
queque natura hominis posteriorem esse, licet Deus
ex Deo sit, οἱ ineffabiliter genitus, quoniam se-
ipsum illis etiam subjiciebat, et quod subditus
quidem erat matri secundum caruem, et reverentia
ductus. erga Josephum, 5683 honorem οἱ exbibo-
bat tanquam Patri?

B. Nequaquam, sed valde turbat subjectio, et
injiciendo scrupulo satis illa est, ut ipsum mino-
rem esse suspicemur.

A. At in fide confirmatis ne levem quidem scrupn-
lum injiciet, qui sinceram et incorruptam doctrinam
animo complexi, fallacem et nefariam hzereticorum
opinionem non admittunt, sed meminerunt potius
beati Pauli, qui scribit: « Consilia destruentes, οἱ
omnein altitudinem extollentem se aversus omnem
scientiam Dei, et in caplivitatem redigentes omnem
intellectum in obsequium Christi **. » Estuat enim
quandoque et intumescit adversus Unigeniti glo-
riam, adversariorum sermo, et ος ipsis Scripturis
sacris accusationem nobis struit, cujusmodi est
illud grave, ut sibi persuadent, ac celebre dictum :
« Cum autem subjecta fueriut illi omnia, tune et
ipse Filius subjectus erit ei qui subjecit sibi om-
nia **. » Sed qui sobria et pura mente ad incorru-
ptam et sanam sapientiam excitati sunt, si dictum
aliquod animadverterint veritati vim afferre, non

ον Cor. x, 5. ** I Cor. xv, 98.

995

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIHEP. —-

utique ex se (recle enim scriptum est **), sed iin- Α τὴν εὐμαθῆ τε καὶ ἁπαράφθορον, κατατυραννοῦν τῆς

probitate adversariorum ad perversum sensam de-
torium, iunc certe, tunc veritatis armis instructi,
omnem altitudinem destruunt stultarum ratiocina-
tionum, et jam ad defeclionem tendess dictum
illud magna vi revocant ad obsequium Christi, hoc
est, ad incarnationis mysterium. Ewnim obedientize
nomen et res servitutis nobis tempus significat,
quando Deus exsistens, homo factus est, et cuim
unperium in res omnes pou ascititium haberet, sed
lanquaui Deus de Deo, servus vocatus est, et cuin
esset iu forma ei :qualitate Patris bumiliavit se-
ipsum ad inanitionem uliro $e demitiens "", Quo-
cirea jure merito, cum lomo sicuti nos factus
credatur, comimunem eerie hauc omnium naluraini,
cum ejus defectibus suscepit. Creat: vero naturae
ad Deuui eouiparatz, defectus est ei suljici. Verum-
tamen in ea subjectione rerum essentia nou con-
sisi, ut passim illi existimant, ae imperite do-
cenL: sed cuu) sint ac subsistant. secundum pro-
priam rationem, ei prout cuique natura suppetit,
sponianean subjectonmem aecipiunt, eL inentis ac
voluntatis $9 istud est.

DB. ita plane.

A. lu sola igitur voluntatum propensione subje-
ciio cousistél, et contra : sed substautiz rationein
non exprimet.

B. hecie dicis.

Α. Quid porro, nonne illud preterea videre est
opere pretium?

D. Quidnam istud ais?

A. Sauctus Paulus nobis scribit de Christo :
« Nuinc. autein. iecdum videmus omnia sabjecta
ei 55.» ltaque si subjicietur tune temporis Patri,
cum ei subjeeta fuerint omnia, teinpus aliquod
erit ut videtur, in te cougruum. Interea vero sub-
jectus. in praesentiarum non est Filius, eum nordum
adsit tempus quo et ipse subjicietur.

B. Assentior, manifestum enim est quod ais.
Α. Jam si quis in animum inducat dicere ipsum

ἀληθείας εἰ θεάσαιντο τὸ ῥητὸν, καὶ οὔτι που δι᾽
ἑαυτὸ (γέγραπται γὰρ ὀρθῶς), ταῖς δὲ τῶν διενανείας
παρατροπαῖς, εἴς v6» b δοχεῖν οὐχ ὀρθῶς εἰρῆσθαι
παρωθούμενον, τότε δὴ, τότε τοῖς τῆς ἀληθείας ὅπλοις
ἑρηρεισμένοι, πᾶν Όψωμα καταστρέφουσι λογισμῶν
ἀσυνέτων, xaX χωροῦν ἤδη πως εἰς ἁπόστασιν ἕλχουσι
«b ῥητὺν ἀντιπαρατρέποντες εὐσθενῶς εἰς ΄ ὑπαχοὴν
τοῦ Χριστοῦ, τουτέστιν, εἰς οἰχηνομίαν τὴν μετὰ
σαρκός. Τὸ γάρτοι τῆς ὑπαχοῆς ὄνομά τε xal yptrua,
τὸν τῆς δουλείας ἡμῖν κατασηµαίνει χαιρὸν, ὅτε Θεὸς
ὢν, γέγονεν ἄνθρωπος, xaX τὸ χατὰ πάντων χράτας
οὐκ εἰσποίητον ἔχων, ἀλλ᾽ ὡς ἐκ θεοῦ θεὸς, χεχρη-
µάτιχε δοῦλος, &v μορφῇ τε iv xat ἱσότητι τοῦ Ila-
τρλς, τεταπείνωχεν ἑαυτὸν , χαθεὶς ἀθιάστως εἰς

B μχούσιον κένωσιν. T αὐτῃτοι, xal µάλα εἰχότως, àv

τοῖς καθ ἡμᾶς γενέσθαι πεπιστευµένος, thv χοινην
65 ταύτην ἁπάντων φύσιν μετὰ τῶν αὐτῆς µειον-
εχτηµάτων &óéyezo* μειονέκτημα δὲ φύσεως γενητης
ὡς πρὸς Θεὸν, τὸ ὑποτετάχθαι δεῖν. Πλῆν οὐχ ἕν ve
τῷ ὑποτετάχθαι τοῖς οὖσι τὸ εἶναί ἐστι, χατά vs τὸ
ἐχείνοις ἁδιορίστως δοχοῦν, καὶ ἀτημελῶς εἰρημένονν
ἀλλ) ὄντα τε xaX ὑφεστηχότα χατ᾽ ἴδιον λόγον, xat ὡς
ἂν ἑχάστῳ βραθεύοι τυχὸν fj αὐτοῦ φύσις, ἐθελού-
610v εἰσδέχεται τὴν ὑποταγὴν, καὶ γνώμης ποιεῖται
τὸ X priua χαρπόν.

Β. Πάνυ μὲν οὖν.

Α. Κείσεται 6h οὖν ἓν µόναις ἡμῖν ταῖς ἐθελουσίοις
ῥοπαῖς ἡ ὑποταγὴ, καὶ τὸ ὀναντίον, χαρακτηριεῖ δὲ
οὐχὶ τῆς οὐσίας τὸν λόγον.

HB. Eo λέχεις.

A. Τί δὲ Ot, κἀχεῖνο πρὸς τούτῳ πῶς οὐκ ἅἄτιον
ἰδεῖν;

B. T5 τί 65 φής;

A. 'O ἱερὸ ἡμῖν γράφει Παῦλος περὶ Xptatou*
« Nov δὲ οὕπω ὁρῶμεν αὐτῷ τὰ πάντα ὑποτεταγμά-
να. » Οὐχουν εἰ ὑποταγήσεται χατ᾽ ἐχεῖνο xatpou τῷ
Πατρὶ, Ἠνίκα ἂν αὐτῷ τὰ πάντα ὑποταγῇ, χαιρὸς
ἔσται τις, ὡς ἔοιχεν, Ev τῷ πράγµατι πρέπων. 'Áv-
υπόταχτος δὲ τέως el; γε τὸ παρὸν ὁ Υἱὸς, ἔνεστη-
χότος οὕπω τοῦ χαιροῦ, xa0' ὃν xal αὐτὸς ὑποταγί-
σεται.

B. Σύμφημι ' σαφῆς γὰρ 6 λόγος.

Α. Εἰ δὲ δή τις οἴοιτο, vo μὲν αὐτὸν οὐχ ὅποτε-

quidem uunc subjecium non esse Deo ac Patri, $ed & τάχθαι λέχειν τῷ θεῷ xai Πατρὶ, πείσεσθαι δὲ τοῦτο

aliquando id ei obventurum, et inzqualitatem sub-
étautiz ascribat ei propter subjectionem, aperte, ut
videlur, illud aseerit, fore nimirum aliquando sibi
ipsi dissimilem secundum naluram Filium, et ma
£aum iri in aliud quiddam ab eo quod nune est ae
esse creditur. Si enim, o boni (adversarios enia
coupellare juvat), inter substantia rationes collo-
cabitur subjectio, utique substantie vim et ratio»
new habebit etiam contrarium, hoe est, inobe-
dientiag. Et, ei dicimus ipsuui nuuc non esse subje-
cium, eL istud ejus esse naturam, migrabit cerle,
pi Patri subjiciatur, in alteram quamdam, et plane

* lom. 1, 18. ο Philipp. uw, 6, T.

χατὰ χαιροὺς, xal χαθοριεῖ τῆς οὐσίας αὐτοῦ τὸ
ἄνισον, διὰ τὴν ὑποταγὴν, ἀναφανδὸν, ὡς ἔοιχεν,
ἐχεῖνό φησιν, ὡς ἔσται ποτὲ, χατὰ ab εἰχὸς, ἀνόμοιος
ἑαυτῷ κατὰ φύσιν 6 Υἱὸς, καὶ µεταδολὴν εἰσδέξεται
τὴν Eg ἕτερόν τι παρ ὃ νῦν ἐστι xal εἶναι πεπίστευ-
ται. Ei γὰρ. € βέλτιστοι, φαίην ἂν ἔγωγε τοῖς δι-
εναντίας, τοῖς τῆς οὐσίας συντετάξεται λόχοις ἡ
ὑποταγὴ, φορέσει που πάντως οὑσίας δύναμιν xol τὸ
ἑναντίον, τουτέατιν, fj ἀνυποταξία. Καὶ εἰ φαμὲν ὅτι :
νῦν ἔστιν ἀνυπότακτος, καὶ τοῦτο φύσις αὐτῷ. μετα» |
χωρήσε! που πάντως, εἰ ὑποτάττοιτο τῷ Πατρ), πρὸς
ἑτέραν τινὰ γαὶ ὀλοχλέρως διωχισµένην, c/c γε τὸ

" Ες, n, 8.

997

DE SS. TRINITATE DIALOGUS Y.

dvavtiog ἔχον, φύσιν. Οὐκοῦν kv παρατροπαϊῖς ἡμῖν Α dissitam contrariamque naturam. ltaque mutabitis

γέγυνεν ὁ Yb;, xaX ἀναλλοίωτος μὲν οὐχέτι' διαφεὺ-
σεται δὲ χα) ὁ θεσπέσιος Δαθὶδ, γέρας ἀνάπτων αὑτῷ
τὸ περίοπτον, τὸ ἑἐρηρεῖσθαί φηµι, καὶ ὡσαύτως
ἔχειν. «€ Οἱ οὐρανοὶ Υὰρ, ἔφασχεν. ἁπολοῦνται, σὺ δὲ
διαµένεις ' καὶ πάντες ὡς ἱμάτιην παλαιωθήτονται,
xai ὠσεὶ περιθόλαιον ἑλίξεις αὐτοὺς xat ἀλλαγήσον-
σαι" σὺ 0b ὁ αὐτὸς εἶ, καὶ τὰ ἕτη σου οὐχ ἐχλείφου-
&:. » Διημάρτγχε δὲ τἀληθοῦς xaY ὁ Παῦλος γράφων,
« Ἰησοῦς Χριστὸς, χθὲς χαὶ σήμερον, ὁ αὐτὸς xai
εἰς τοὺς αἰῶνας. » Moo γὰρ ἔτι µεμένηχεν ὁ αὐτὸς.
el µετατρέποιτο xat! οὐσίαν;

B. ᾿Αληθές.

A. Αποχρινάσθων δη οὖν οἱ πάγχαλοι σοφισταὶ,
τίς δη ἄρα xai ποδαπὸς ὁ τῆς ἀλλοιώσεως ἕἔσται vpó-
πος. El μὲν οὖν ἐπὶ τὸ αἴσχιον, διά γε τὸ ὑποτάττε-
σθαι δεῖν, ὀνήτσειεν ἂν εἰς δύξαν οὐδὲν τὸν ἁπάντων
Σωτῆρα xai Λυτουτῖν ὁ τῆς ἑσομένης αὐτοῦ βασι-
λείας xatphz, τουτέστιν, 6 Ev ἐσχάτοις, ὅτε xal ὑπο-
ταχθήσεται τῷ Πατρὶ, καὶ νυνί που πάντως ἐστὶν iv
ἀμείνοσιν, ὅτε χεχενῶσθαι λέγεται, χαὶ τεταπείνωχεν
ἑαυτόν. El δὲ 56h τοῦτο παρέντες ὡς ἁμαθὲς, ἐπί τι
τῶν ἀμεινόνων ἑἐροῦσιν ἔτεσθαι τὴν µεταθολὴν, &v0-
ότου λοιπὸν χαταφλυαρεῖν ἐγνώκασι τῆς ὑποταγῆς,
xai τὸ μεῖον αὐτῆς ὡς bv Υἱῷ χαταγράφουσι, καίτοι
τιθείσης iv τοῖς ἀνωτέρω χαὶ ἀμείνοσι, τὸν vov Ev
ἰσότητι τοῦ Πατρός; « Ob γὰρ ἁρπαγμὸν ἠγήσατο τὸ
εἶναι ἴσα Θεῷ, χατὰ τὸ γεγραμµένον, ἀλλ ἑαυτὸν
ἑχένωσε, μορφὴν δούλου λαξὠν. » Ἡ οὐκ ἄριστά σοι
ταυτὶ δὴ φάνα. δοκῶ;

D. Αστειότατά ve.

A. Ἡβῤῥωστγκότος δὴ οὖν πανταχόθεν αὐτοῖς τὸ
ἄχαρί τε χαὶ ἀκαλλὲς τοῦ λόγου, φέρε λοιπὺν ἴωμεν
OkrÀ τὸ ἁπημάντως ἔχον, οὐχὶ τῆς οὐσίας τοῦ Μονο-
γενοῦς χατηγοροῦντες τὸ μεῖον δ.ὰ τὴν θρυλλουμένην
ὑποταγὴν, ἣν καὶ &v ἐσχάτοις χαιροῖς ἔσεσθαί φησιν
ὁ θεσπέσιος Παῦλος, ἐχεῖνο δὲ μᾶλλον περινοοῦντες
εὐσξθῶς.

B. Tà «otov;

À. Οὐ γὰρ, οἶμαι, φαίη τις ἂν ἁπονοσφίζεσθαί not
xal ἀποφοιτᾶν εἰς ἰδίαν τινὰ θέλησιν παρά γε τὴν
τοῦ Πατοὺς τὸν Υἱὸν, ἀπονεῦσαί τε ὥσπερ εἰς τὸ ἔξω
φέρεσθαι δοχεῖν τοῦ ἀνδάνοντος αὐτῷ' εἶναι δὲ μᾶλ-
λον ὑποτοπήσειεν ἂν εἰχότως ὁμογνώμονά τε xal
συνεθελητὴν, ἅτε δη καὶ ἐξ αὐτοῦ ve xai iv αὐτῷ
χατὰ φύσιν ὄντα τε καὶ νοούμενον. Ἵνα γὰρ φαίΐνηται
τιμῶν τὸν Πατέρα, xai τὸν ἐξ οὗπέρ ἐστι γεννητῶς,
τ.ῖς εἰς λῆξιν xal ἀνωτάτω στεφανῶν εὑρτμίαις,
ποτὲ µέν φησι «€ θυσίαν xal προσφορὰν οὖκ Ἠθέλη-
' gas, ὁλοχαυτώματα xal περὶ ἁμαρτίας οὐχ ἐζήτησας,
copa δὲ κατηρτίσω pov τότε εἶπον' Ἰδου Έχω * ἐν
χεραλίδι βιθλίου γέγραπται περὶ ἐμοῦ, τοῦ ποιῆσα!.
ὁ θεὺς, τὸ θέληµά σου» ποτὲ δὲ ab, ὅτι « Κατα»
θέότχα &x τοῦ οὐρανοῦ, οὐχ ἵνα ποιῶ τὸ θέληµα τὸ
ἐμὸν, ἀλλὰ τὸ θέληµα τοῦ πἐμφαντός µε. » lo) γὰρ.
ἰδου xaY µάλα σα ρῶς, χαθικέσθαι φησὶν &£& οὑρανῶν,
ἔχειν 0$ οὕτω περί ys τὸ δεῖν ἀποπεραίνειν ἔθελου-

" Paal, c1, 96, 99. '* Hebr. xit, 8.

*: Philipp. i, 6, 7.

facetus est Filius, neque amplius "est immutabilis,
εἰ mentietur divinus David cam ei decus illud
eximium ascribit, quod stabilis sit nimirum, et in
eodem statu permaneat. « Colli enim, inquiebat,
peribunt, tu autem permianes :.et. omes sicut ve-
Stimenlum veterascent, et sictit opertorium mutabis
eos, εἰ mutabuntur : tu antem. idem ipse es, el
anni tui eon deficient 9. » A vero autem. excldit
Paulus quoque scribens : « Jesus Christus, heri et
hodie : ipse, et in secula *. » Ubi enim demum
permansit idem, si mutetur secandum substantiam ?

B. Verum est.

A. Respoudeant ergo praeclari illi sophistze, ce-
quis demum οἱ quotuplex futurus sit mutationis
modus. Si in deterius, ex eo quod subjici illum
oporteat, nihil Servatori omniam ac fRedemptori
proderit ad gloriam futuri ejus reguí tempus, hoc
est, illud postremum, cum etiam subjicietur Patri ,
585 et nunc prestantiori utique versatur in statu,
quando exinanitus dicitur, οἱ humnitiavit semet-
ipsum. Sin antein, eo velut insulso pritermisso, in
prostantius. aliquid mutationem fore dicuut, cur
demum conira. subjectionem stulte garriunt, et ob
eain. deteriorem Filio statum ascribuut, cum elfe-
rat et extollat eum qui nunc in qualitate est. Pa-
tris? « Non enim rapinam arbitratus est esse se
squalem Deo, ut scriptum est, sed semetipsum
ekinanivit formam servi accipiens **. » Annon recte
hzc tibi dixisse videor?

B. Scite adinodum.

Α. Cum ergo eorum dicta insulsa et absurda
sint plane, age pergamus tandem ad !d quod incul-
patum est, substantiam Unigeniti minorem non esse
dicendo, propter illam decautatam subjectionem,
quam et extremis temporibus fore divinus Paulus
ait; sed illud potius in animum pie inducendo.

B. Quodnam ?

A. Nemo dixerit, opinor, Filium in aliam quam
Patrís voluntatem abire, et in aliud ferri quam quod
l'atri placuerit, sed eum jure potius existimaverit
eadem cum ipso sentire ac velle, przesertiim. cuim
ex ipsoet in ipso secundum naturam sit el intelliga-

D tur. Ut enim. videatur honorare Patrem, et eum a

quo est genitus, perfectis ac summis laudibus pro-
sequi, interdum quidem ait: « Sacrificium et obla
tionem noluisti : aures autem perfecisti mihi. Holo-
caustum et pro peccato non postulasti , tunc dixi :
Ecce venio. In capite libri scriptum est de me, ut
facerem voluntatem tuam,Deus**, » Interdum vero :
«Quia descendi de cxlo, non ut faciam voluntatem
meam, sed voluntatem ejus qui misit me **. » Ecce
enim, ecce clare admodum descendisse ait se de
ccelis, idque ut sponte perficiat quod Patri placuerit,
ita ut si fleri posset ut voluntate dissentiret, suam
ipse contemneret, ac voluntatem Patris complecte-

€ Psal xxxix, 7-9. ** Joan, vi, 38,

999

S5. CYHILLI ALEXANUIUNI ΑΠΟ.

1009

retur. Cum igitur ea mente et consilio sit, au alicni A σίως τὸ δοχοῦν τῷ Ὑαγαννηχότι, ὡς sim:p ἓν ὅλως

videbitur subjectionem velut indecoram rejiciendaiwn
esse, et voluntatis illam conformitatem repellendaim ?

τῶν ἑνδεχομένων εἰς ἑτερότητα θεληµάτων ἀποχωρεῖν
αὐτὸν, ἁλογῆσαι μὲν τῶν ἰδίων, µεταποιεῖσθαι δὲ

μᾶλλον τῶν τοῦ Πατρός. Ἔχων δὲ οὕτω σχοποῦ τε xai γνώμης, dpa ἄν τῳ δόξειε, παραιτεῖσθαι μὲν ὡς
δυσχλεὲς τὸ ὑποτετάχθαι δοκεῖν, ἀποσείεσθα: δὲ τὸ πρὸς πᾶν ὁτιοῦν συνεθέλειν αὐτῷ,

B. Minime sane.

A. liaque , qui nunc quoque eadem vultL et sentit
cum Genitore, imo vero qui est deliberaiio et volun-
tas Patris, quonam pacto sabjicietur, 586 idque
certis temporibus, quasi nondum | intelligatur. ejus-
deu! esse voluntatis, aut subditus? Utar euim ipse
quoque Pauli sententia, qua Unigenito quoad
substantiz rationem nihil officit.

B. Quznanm est igitur illa futura subjectio ?

A, Prxclaram spem habemus, Πδριπία, et. certo
credimus, omnis boni participationem a Deo obveu-
turam iis qui rectam vitam instituerint , sanctam-
que et laude dignam vitam vixerint, adeoque om-
nem cogitationem et sermonem ea superare qua
sanctorum reservata sunt capitibus. Illorum autem
omnium distributor et largitor erit Filius. Omnia
quippe a Patre in. nos per ipsum in Spiritu, non
utique quod ministratoriam in hoc prxstel operai,
sed quod potius cum potestate distribuat tanquam
Filius, quz sunt Patris, ut sit Deus omnia in omni-
bus **, sanctificatio nimirum, et sapientia **,et vita «6,
gloria item *", οἱ incorruptio **. Quod autem rebus
omnibus subjectis Filio, simul eiiam cum ipso
rursus imperaturus sit et conregnaturus universi
Deus ac Pater, facile ostendet nos in ea perstare
sententia, ejusdem omnino voluntatis cum Patre
etiam tunc fore Filium, eique in omnibus consen-
surum, οἱ per suam immediationem sanctorum spes
adimplere. Et sanc id subjectionis vocabulo divinum

Paulum significasse dicimus abusive. Sciebat enim

se nullatenus eum lazsurum, licet ita loqueretur.
Propositum enim semper est Filio, Patrem venerari,
quoniam et ex ipso est secundum naturam,et sequa-
lis, οἱ per omuia similis, et nullo modo inferior, et
per ipsum, εἰ cuin ipso, Patri gloria, cuim sancto
Spiritu, in. saecula seculorum. Amen.

* | Cor. xv, 28. ** [I Cor. 1, 50.

** Juan. xiv, 0.

B. "Ἠχιστά χε.

Α. Οὐχοῦν, ὁ xal vuv ὁμογνώμων τε xax συνεθελη-
τῆς τῷ γεγεννηχότι, μᾶλλον δὲ ἡ Bout) xat ἡ θέλησις
τοῦ Πατρὺς, τίνα 6d τρόπον ὑποταχθήσεται, καὶ
τοῦτο χατὰ χαιροὺς, ὡς οὕπω νοούμενος συνεθελητὴς
Ίγουν ὑποτεταγμένος, Κεχρῄσοµαι γὰρ, ἀδικούσῃ
μηδὲν εἰς οὐσίας λόγον τὸν Μονογενῆ, χα) τῇ τοῦ
Παύλου φωνῇ.

B. Ποῖον οὖν ἄρα τὸ χρῆμα τῆς ἑσομένης ύποτα-
γῆς;

A. "Ev ἐλπίσιν ἐσμὲν ἀγαθαῖς, ὦ Ἑρμεία, xal
ἁραρότως πεπιστεύχαµεν, ὡς τοῖς ἐθέλουσι διαθιῶναι
λαμπρῶς, ἁγίαν τε xal ἀξιάγαστον ἀληθῶς χατωρ-
θωχόσι ξωὴν, ἡ παντὸς ἀγαθοῦ µέθεξις ὑπάρξει παρὰ
θεοῦ, καὶ μὴν ὅτι τὰ ὑπὲρ νοῦν xal λόγον ταῖς τῶν
ἁγίων τεθησαύρισται χεφαλαῖς. Ἔσται δὲ τούτων
ἁπάντω» διανομεὺς καὶ πρύτανις ὁ Υἱός '.πάντα γὰρ
παρὰ Πατρὸς εἰς ἡμᾶς δι) αὐτοῦ ἐν Πνεύματι, xal
οὔτι ποὺ φαμεν ὑπουργικὴν εἰσχομίκοντος εἰς τοῦτο
τὴν διαχκονίαν, διανέµοντος ὃξ μᾶλλον Ex ἐξουσίας
ὣς Υἱοῦ τὰ παρὰ Πατρὸς, ἵνα ᾗ ὁ θεὸς τὰ πάντα tv
πᾶσιν, ἁγιασμὸς δηλονότι, xal σοφία, χαὶ ζωὴ, δόξα
τε χαὶ ἀφθαρσία. Ὅτι δὲ ὑποτεταγμένων ἁπάντων
τῷ Υἱῷ, συγκατάρξει πάλιν πάντη τε xal πάντως
αὐτῷ, καὶ συμθασιλεύσει τῶν ὅλων ὁ θεὸ-ς xat IIazhp,
ἐχδείξειεν ἂν εὐχύλως, τὸ ἀραρότυς ἡμᾶς ἐννοεῖν,
ὁμογνωμονήσειν αὐτῷ, καὶ τότε, xal πρὸς πᾶν ὁτιοῦν
ἔσεσθαι συνεθελητΏν τὸν Yibv, καὶ διὰ τῆς ἑαυτοῦ
µεσιτείας ἀποπληροῦν τοῖς ἁγίοις τὰ kv ἑλπίσι. Καὶ
αὑτὸ 6h τουτὶ τῷ τῆς ὑποταγῆς ὀνόματι χαταχρηστι-
xo; μεμηνυχέναι φαμὲν τὸν θεσπέσιον Ηαῦλον. δει
Υὰρ, δει προσκρούσων αὐτῷ χατ᾽ οὐδένα τρόπον,
χᾶν εἰ τοιάδε τινὰ λέγοι. Σχοπὺς γὰρ ἀεὶ τῷ Ylo,
τιμᾷν τὸν Πατέρα, ὅτι ἐξ αὐτοῦ χχατὰ φύσιν ἐστὶν,
ἴσος τε xai ὅμοιος χατὰ πᾶν ὁτιοὺν, καὶ κατ οὐδένα
τρόπον µειονεχτούὐµενος, δι αὑτοῦ τε xal σὺν αὐτῷ,
τῷ Πατρὶ ἡ δόξα σὺν ἁγίῳ Πνεύματι εἰς τοὺς αἰῶνας
τῶν αἰώνων. Αρίν.

*' Hebr. 1,5. ** HE Tim. 1, 10.

1001

DE SS. TRINITATE DIALOGUS VI.

1002

ΛΟΓΟΣ &.

"Οτι tà τῆς ἀνθρωπότητος ἴδια, καὶ τὰ μὴ σφόδρα θεοπρεπὠὼς εἱρημένα περὶ τοῦ Yiov, πρέποι
àv uàüJAAov τῇ μετὰ σαρκὸς οἰκονομίᾳ, καὶ οὐκ αὐτῃ τῇ φύσει tov Λό]ου, καθὸ νοεῖται καὶ

ἔστιι θεός.

DIALOGUS γι.

Quod que propria sunt. humanitatis, queque non. calde Deo. convenienter dicla sunt de
Filio, incarnationis administrationi conteniant, non. ipsi nature Verbi, quatenus intel-

ligitur et est Deus.

A. Ἱσότητο: μὲν οὖν, θίμαι, πὲρι, χαὶ μὴν ὅτι τῆς

—

587 A. De qualitate igitur, et quod Dei ac Patris

τοῦ θεοῦ xai Πατρὸς οὐδίας παράδειξις ἐναργῶςν À substantie expressio 2ο verum veluti signaculum

xaX οἱονεί τι σήμαντρον ἀχριθὲς fj τοῦ Υἱοῦ quate,
ἀποχρῶν ἡμῖν εὖ µάλα xal cagts ἐξείργασται λό-
(os. Τὰ (áp τοι τῆς τοῦ θεοῦ καὶ Πατρὸς οὐσίας
ἰδικῶς ἐξαίρετα, δέδειχεν ὄντα τοῦ Υἱοῦν μᾶλλον δὲ
πᾶν ὅπερ ἂν λέγοιτο τοῦ Πατρὸς ἴδιου φυσικῶς,
κοῦτο ἀπέφηνεν ὄντα τὸν Υἱόν. Οἵἴε, δῇ οὖν, ὦ 'Ég-
µεία, τοῖς ἑτέρου τυχὸν ἰδιώμασιν, ὡς ἰδίοις ἄν ποτε
᾿διαπρέπειν δύνασθα:, τὸ μηδαμόθεν αὐτῷ φυσικῶς
ἐνούμενον, διανεμηθὲν δὲ ὥσπερ εἰς ἔχφνλον ἑτερό-
«71a ;

B. Πῶς λένεις;

Α. Οὐ γὰρ ἕκαστον τῶν ὄντων λόγῳ μὲν φύσεως
ἰδίῳ κατασηµαίνετα!., ταυτότητα δὲ τὴν εἰσάπαν δια-
ὁ.δράσχον ὁρᾶται πρὸς τὰ λοιδὰ, κἂν εἰ µετεῖγαί τι
λέγοιτο χοινὸν αὐτοῖς; Ζῶον μὲν γὰρ ἄνθρωπός τε
καὶ ἵππος, ἀλλ᾽ ἐρ᾽ ἑχάστῳ τις ἕτερος διέρπει λόχος,
ἀποτειχίζων αὐτὸ τῶν ἄλλων, χαὶ ἀσύμθατον ἄπο-
φαίνων thv εἰς ταυτότητα συνδρομὴν, τὴ» εἰσάπαν
δὴ λέγω χαὶ ὁλοσχερῶς. Ἴδιος γάρ τις ἀνθρώπου λό-
γος, βοός τε, xal ἵππον. EL δὲ δή τις ἐξέλοι τὸ µε-
σολαθοῦν, xal τοὺς τῆς οὐσιώδους διαφορᾶς ἁποστή-
σας λόγους, τὰ τῆς ἀνθρώπου φύόεως ἴδιά τε χαὶ
πάντα περιθείη τοῖς ἄλλοις, ἀρ᾽ οὐκ ἀνθρώπου φύσιν
ἡμῖν ὁριεῖ, xaX ἕτερον οὐδὲν ἔσται τὸ δηλούμξνονι

B. ᾽Αληθές
Α. Obx οὖν ἁμαθὲς, μᾶλλον 65 fon πω; xal ἁμὴ-
χανόν ἐστιν ὁλοτρόπως, δύνασθαι τοῖς ἑτέρου τυχὸν

ἰδώμασι διαγινώσχεσθαί τι, καὶ οὐκ εἶναι γομἰζειν C

αὐτοῦ, τοῦθ) ὅπερ ἐχεῖνο κατὰ φύσιν ἐστὶν, οὗ xal
τοῖς ἰδιώμασιν ἐπιγινώσκεται;

B. ᾿Ορθῶς ἔφης.

Α. Μείων οὖν ἄρα χατ᾽ οὐδὲν ὁ Υἱὸς τοῦ θεοῦ καὶ
Ἱ]ατρὸς, εἰ τοῖς τῆς θεάτητος ἰδιώμασιν ὁλοσχερῶς
διαπρέπων, ὅ τι ποτέ ἔστι κατὰ φύσιν γινώσχεται.
Ταύτῃ τοι χαὶ ἔστι χαραχτὶρ τῆς ὑποστάσεως τοῦ
Πατρός. Δι) αὐτοῦ γὰρ καὶ ἐν αὐτῷ τν τοῦ Πατμὸς
φύσιν καταθρῄσαιμµεν ἄν.

B. Βούλει τι λέγωμεν τῶν ἀναγχαίων εἰς ὄντσιν,
Έγουν ἀνέντες ἤδη σοι τὸ ἀντιτετάχθαι δοχεῖν, τῆς
τῶν ἑναντίων δόξης ἑρήμην ὥσπεο ἑῶμεν χαταβεῖν
«by λόγον;

PaTROL. Gn, LXXV.

sit Filii natura, clare et'abunde antea diximus. Quae

enim Dei ac Patris substantiz peculiaria sunt et
eximia, ea demonstravimus esse Filii : imo vero
quodcunque dicitur Patris proprium naturaliter ,
istud esse Filium ostendimus. Existimasne igitur,
Hermia, alterius proprietatibus tanquam suís praze-
ditum esse posse id quod neutiquam ei naturaliter
est unitum, sed alienum est ac peregrinum?

B. Quomodo dicis?

A. Nunquid unaquaque res propria quidem na.
lurz ratione insignitur, ceterum omnimodam iden- -
titatem cum cxteris fugere videtur , licet alicujus
rei particeps dicatur qua sit eis communis? Ani-
mal enim sunt homo et equus : sed in utroque
exsistit diversa quiedam ratio, qux ipsum ab aliis
scjungit, et in unum el idem coalescere prohibet,
identitale nimirum omnimoda. Propria enim est
quedam hominis ratio, bovisque, et equi. Quod
si quis auferat id quod intercedit , et substantialis
differenti: ratiopes amovens, naturze humana pro-
prietates e:eleraque omnia aliis tribuat, au nou
hominis naturam nobis definiet, ac nihil aliud erit
quod significatur ?

D. Verum est.

A. Nunquid igitur absurdum, imo vero impossi-
bile plane est alterius proprietatibus aliquid posse
cognosci, neque tamen esse istud ipsum quod illud
secundum naturam est, cujus etiam proprietatibus
agnoscitur ?

588 B. Recte dixisti.

. A. Nihilo igitur minor est Filius Deo ac Patre,
8i deitatis proprietatibus prorsus conspicuus agno-
scitur esse secundum naturam. ldcirco claracter
etiam est substantie Patris. Per ipsum enim οἱ in
ipso Patris naturam contemplamur.

D. Viw' tu. aliquid utile proferamus, aut certe,

contradicendj tibi cousilio relicto, nuam quodam-
modo adversariorum opinionem persequamur ?

32

4005

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

A. Enimvero, amice, dicere potes libere quod A — A. Καὶ μὴν, à. φιλέταιρε, πάρα μὲν εἰπεῖν ἔλεν-

libet. Nos vero praesto suinus, omnisque mora re-
fliciatur, tempore nos eliain nunc ad defendenda
veritatis dogmata hortante. Nos autem ut alacriter
eo properemus, divinus Petrus instigat , dicens in
hunc modum alicubi : « Parati semper estote ad
satisfactionem omni poscenti vos rationem de ea qu:
in vobis est spe **. » Spes enim quanam est apud
nos alia przter Dominum nostrum Jesum Chri-
stum ?

B. Itaque scito illud prorsus dicturos, non esse
Deo ac Patri secundum naturz rationem, aut aeequa-
lem, ant similem Filium, qui et sanctificatur ab
ipso, et exaltatur, el glorificatur, et corroborari
dicitur. Quod enim adoraverit nobiscum, et con-
summationis diem ignorare se confessus fuerit, ex
ipsis sacris Litteris parati sumus ostendere. Sin-
gulorum autem dictorum voces et probationes ex
. Scriptura divinitus inspirata facile tibi common-
stravero, si libet.

A. Equidem affectum prope jam mihi certamen
putabain, sed etiamnum invalescit, et crescit pugna.
Quoniam autem spe frustratus sum, et alii sudores
mihi perferendi sunt (confertim siquidem indoctse
adversariorum objectiones ingruunt), age, rurs.i$
unicuique seorsim veram et inculpatam doctrinam
opponentes, Christi mysterium illos ignorare de-
monstremus.

B. Enimvero idem tecum iter insistere vehe-
menter avet animus, Neque enim aliter licet expli-
care et expendere diserte singula. Quod igitur san-
ctificationis particeps sit Filius, inquiunt, beatus
Paulus ostendet scribens de ipso : « Qui enim san-
ctificat, et qui sanctificantur, ex uno omnes : pro-
pter quam causam non coufunditur fratres eos vo-
eare, dicens : Nuntiabo nomen tuum fratribus
meis '*. » 589 Preterea sapiens ille Joannes ait
Spiritum se vidisse descendentem super eum quasi
columbam '**. Ad hzc ipse quoque dicebat Filius ,
Judzxos alloquens : « Nonne scriptum estin lege ve-
stra, quia Eyo dixi, Dii estis? Si illos dixit deos,
ad quos sermo Dei factus est, ct non potest solvi
Scriptura : quem Pater. sanctificavit et misit in
mundum, vos dicitis quia Blasphemas, quia dixi :
Filius Dei sum ?* ? » Innumera alia dicta congeri
possunt ejuscemodi nullo negotio, per quz discas
eanctificatum esse a Patre Filium.

A. At quinam sanctificandi modus intelligendus
sit, licet de ipso Unigenito ponatur, ex te libens
audierim. Plurima enim ejusce rei differentia apud
sacras Scripturas cernitur. Quidam enim sancti-
ficari dicuntur, velut in praescientia Dei przvidentis
illos laudabilem et rectam vitam ducendo idoneos
fore participando sancto Spiritui. Cujusmodi fue-
rint ii de quibus sapiens scribit Paulus : « Nam quos
prescivit, et przdestinavit conforines fleri imaginis

€ | Petr, 11, 15. ο Hebr. ui, 41.

7** Joan. 1, 32.

θέρως τὸ GoxóUv. "Oxvou δὲ ἀμείνους ἡμεῖς, καὶ διεῤ-
ῥίρθω µέλλησις, χαιροῦ παραθήγοντος εἰς τὸ δεῖν
ἑλέσθαι χαὶ νῦν τοῖς τῆς ἀληθείας ἡμᾶς συναθλῆσαι
δό (µασιν. ᾿Αναπείθει δὲ, οἶμαι, πρὸς τοῦτο ἰέναι
προθύμως xal ὁ θεσπέσιος Πέτρος, ὧδέ πη λέγων
« Ἔτοιμοι Υίνεσθε ἀεὶ πρὸς ἀπολογίαν, παντὶ τῷ
ἀπαιτοῦντι ὑμᾶς λόγον περὶ τῆς Ev ὑμῖν ἑλπίδος. »
Ἐλτὶς δὲ δὴ τίς ἂν cf, παρά γε ἡμῖν ἑτέρα, παρὰ
τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν τὸν Χριστόν;

B. Οὐχοῦν, ἴσθι τοι πάντη τε xal πάντως ixslvo
ἑροῦντας, ὡς οὐκ ἂν εἴη ποτὲ τῷ θεῷ xal Πατρὶ,
χατά γε τὸν τῆς φύσεως λόγον, f| ἴσος ἣ ὅμοιος 6
Υἱὸς, ὃς Ye χαὶ ἁγιάνεται παρ᾽ αὐτοῦ, xai ὑφοῦται,
xai δοξάζεται, xai δυναμοῦσθαι λέγεται. Ὅτι γὰρ
xaX προσχεχύνηχε μεθ) ἡμῶν, χαὶ τὴν τῆς συντελείας
ἡμέραν ὡμολόγηχεν ἀἁγνοεῖν, ἐξ αὐτῶν ἕτοιμοι τῶν
ἱερῶν ἀποφαίνειν Γραμμάτων. Τὰς δὲ ἐφ᾽ ἑχάστῳ τῶν
εἰρημένων φωνάς τε xal πίστεις, ἀπό γε τῆς θεοπνεύ-
στου Γραφῆς, παραθείην ἂν εὐχόλως, cU Υέ σοι δοχεῖ.

A. Καὶ μὴν ἔγωγε παρηθῆσαι μὲν Ίδη µοι τὸν
ἀγῶνα ἑδόχουν, 6 δὲ ἐστιν ἓν ἀχμαῖς ἔτι, χαὶ olovel
σφριγῶσαν ἔχει τὴν ἔφοδον. Ἐπειδὴ δὲ διηµάρτηχα
τῆς ἑλπίδος, xaX εἰς ἀρχὰς ἱδρώτων ἑτέρων Ίχομεν,
σωρηδὸν γὰρ ἡμῖν τῆς τῶν ἑναντίων σχαιότητος ἐπι-
θεῖ τὰ προθλέµατα, φέρε 6h πάλιν, ἀναμέρος ἑχάστῳ
τὸν ἀληθη xaX ἁμώμητον ἀντεξάγοντες λόγον, Ίγνοη-
Χότας ἑλέγχωμεν τὸ Χριστοῦ μνυστέριον.

B. Οὐχοῦν εἰμί τοι xol µάλα πρόθυμος ἔἂνπερ ἂν
ἕλοιο διαστείχειν αὐτύς. Καὶ γάρ τοι χαὶ λίαν εὖ-
χρινεστέραν τὴν ἐφ᾽ ἑχάστῳ βάσανον ἐξεργάσαιτ᾽ ἂν
ἡμῖν οὐχ ἑτέρως f| οὕτως, ὁ λόγος. "Οτι τοίνυν, φα-
σὶν, ἁγιασμοῦ μέτοχος ὁ Υἱὸς, σαφηνιεῖ Ὑράφων 6
µακάριος Παῦλος περὶ αὐτοῦ * « "O τε γὰρ ἁγιάζων
xat οἱ ἁγιαζόμενοι, ἐς ἑνὺὸς πάντες ΄ δι ἣν αἰτίαν οὐκ
ἐπαισχύνετα; ἀδελφοὺς αὐτοὺς χαλεῖν, λέγων" ᾽Απαγ-
γελῶ τὸ ὄνομά σου τοῖς ἁδελφοῖς µου.» Καὶ μὴν χαὶ ὁ
σοφός φησιν Ἰωάννης, τὸ Πνεῦμα τεθεᾶσθαι χατα-
Galvynv ἐπ' αὐτὸν ὡσεὶ περιστεράν.» Καὶ πρός γε δὴ
τούτοις, xai αὐτὸς ἔφασχεν ὁ Υἱὸς, Ἰουδαίοις προᾶξ-
λαλῶν᾽ « Οὐκ ἔστι γεγραμμένον ἓν τῷ νόμῳὺμῶν, ὅτι
Ἐγὼ εἶπα, θεοί ἔστε; El ἐχείνους εἶπε θεοὺς, πρὸς
οὓς ὁ λόγος τοῦ θεοῦ ἐγένετο, xat ob δύναται λυθῆναι
ἡ Γραφὴ. ὃν ὁ Πατὴρ ἡγίασε, xaX ἀπέστειλεν εἰς τὸν
χόσμον, ὑμεῖς λέγετε, ὅτι Ἡλασφημεῖς, ὅτι εἶπον,
Υἱός εἰμι τοῦ 8co2 ; » Μυρία 6' ἄν τις καὶ ἕτερα χαὶ
λίαν ἀχονιτὶ τοῖς εἰρημένοις ἐπ,σωρεύσειε, δι ὧν Ev-
εστι μαθεῖν, ὡς Ἠγίασται παρὰ τοῦ Πατρὸς ὁ Υιός.

A. Καὶ τίς ἂν νοοῖτο τυχὸν ὁ τοῦ ἡ γιάσθαι τρόπος,
εἰ καὶ ἐπ᾽ αὐτοῦ τάττοιτο τοῦ Μονογενοῦς, διαπυ-
θοίµην ἂν λέγοντος, ὡς ἥδιστα, σοῦ * πλείστη γὰρ ὅση
τοῦ πράγματος ἡ διαφορὰ παρά γε ταῖς θεοπνεύ-
στοις ὁρᾶται Γραφαῖς ' ἁγιάζεσθαι μὲν γὰρ λέγανταί
τινες, ὡς ἓν προγνώσει θεοῦ, προαναθροῦντος ὅτι
την εὐδόχιμόν τε xai ἐννομωτάτην χατωρθωχότες
ζωὴν, ἐπιτηδείως ἔξουσι xal εἰς τὸ χρῆναι µεταλα-
χεῖν ἁγίου Πνεύματος * ὁποῖοί τινες εἶεν ἂν, περὶ ὧν

"! Joan. x, 34-56.

λ

1005

DE SS, ΤΗΙΝΙΤΑΤΕ DIALOGUS VI.

1008

& σοφὸς ἐπιστέλλει Παῦλος, ὅτι « Οὓς προέγνω, xal Α Filii sui, ut sit ipse primogenitus in multis fratii-

andi συµµόρφους τῆς εἰκόνος τοῦ Yloü αὐτοῦ,
τὸ εἶναι αὐτὸν πρωτότοχον ἐν πολλοῖς ἀδελφοῖς. Οὓς

"n προώρισε, τούτους xal ἐχάλεσεν. » Ἔφη δὲ θεὺς
xal πρὸς τὸν σοφώτατον Ἱερεμίαν᾽ εΠρὸ τοῦ µε πλά-
σαι σε ἐν χοιλίᾳ, ἐπἰσταμαί σε, xal πρὸ τοῦ σε ἑξελ-
θεῖν ἐχ μήτρας, ἡγίαχά σε.» ᾿Αγιάζονται δὲ αὖ, καὶ
ἕτεροί τινες, χαίτοι τὸν φύσει θεὸν οὐχ ἐπεγνωκχότες,
ἀλλ' οὐ σχέσιν τινὰ καὶ οἰχειότητα τὴν πρὸς τὸ θεῖόν
τε xal ἅγιον Πνεύμα χατασηµήνειεν ἂν ὁ Ev γε τοῦ-
τοις ἁγιασμὸς, ἀλλ᾽ olovel πως ἀνάδειξιν xal πᾶρα-
γωγὴν τὴν εἰς τὸ χρΏναι Πληροῦν, ἃ ἂν βούλοίτο
θεός. Καὶ γοῦν Κύρον τε πέρι xal Μήδων χατὰ xpá-
— 40; αἱρήσειν τὴν Βαθυλῶνα µελλόντων, xal ὑπὸ θείας
εἰς τοῦτο παρενηνεγµένων ὀργῆς, «Γίγαντες ἔρχον-
ται, φησὶ, πληρῶσαι τὸν θυµόν µου, χαἰροντες ἅμα
καὶ ὑδρίζοντες.» Ἔφη δὲ, ὅτι « Ηγιασμἐνοι εἰσὶ, xol
ἐγὼ ἄγω αὑτούς.» ᾽Αγγαίῳ δὲ τῷ προφήτη φησὶν ὁ
θιός. « "Exv δὲ λἀδῃ ἄνθρωπος χρέας ἅγιον, » τὸ,
οἶμαι, προσχομισθὲν ἅμωμον θῦμα, xai εἰς ὀσμὴν
εὐωδίας ἀνατεθειμένον τῷ θεῷ, χρέας ἅγιον ὀνομά-
(ov. Φαμὲν δὲ ἁγίους, xal τοὺς ἀληθῶς διὰ Πνεύ-
µατος ἡγιασμένους, οὕτω τε θείας φύσεως χοινω-
νοὺς ἀναδεδειγμένους. Τίνα δὴ οὖν ἡγιάσθαι τρόπον
ἀπονοῄσουσι [1ρ. ὑπονοῄσουσι ] τὸν Υἱὸν, συµπαρ-
εζενγµένης ἀναγχαίως τῷ ἡγιάσθαι λέγειν, xal τῆς
εἰς τόνδε τὸν χόσµον ἀποστολῆς; 6s Υὰρ ἔφη Χρι-
στός’ « "Ov ὁ Πατὴρ ἡγίασε, καὶ ἀπέστειλεν εἰς τὸν
κόσμον.» Τὸ γὰρ ἐχ τῆς ἀμφοῖν συνδρομῆς οὐκ ἁσυν-

bus. Quos autem przdestinavit, hós et vocavit **, »
Dixit porro Deus ad sapientissimum Jeremiam:
« Priusquam te formarem in utero, novi te, et an*
tequam exires de vulva , sanctificavi te **. ὁ San-
ctificautür item alii quidam, licet Deum non co
gnoscant, sed habitudinem et conjunctioneni cum
$anctó Spiritu illorum ianctificatio non signiBicabit,
sed dispositionem quamdam et deductionem ad en
facienda que Deus velit. Quocirca de Cyro et Medi
Babylonem eversuris, et ab ira divina eo adductis :
« Gigantes véuiunt, inquit, implere furorem meum,
goudentés simül , et contumeliam facientes ?*. »
Addidit autem , quoniam Sancelificati sunt, et ego
ducam eos 15. » Aggéo vero prophet? dicit Deus :
« Si vero sümpscerit homocarnem sanctam, $ sacrifl-
ciüin, opinor, immaculatum quod offertur et in odo-
rem suavitatis Deo. dicatur, carnem sanctam nonii-
nàns !*. Sanctos autem. esse dicimus etiam eos qui
per Spiritüm revéra sunt sanctificati, atque ita
divine naturz/ participes sunt redditi. Quonam
igitur modo sanctificatam esse Filiüm statuent,
cum necessario 590 dicatur simul sanctiticatus
et in. hunc munduni missus? Sic enim loculus eet
Christus : « Quem Pater sanctificavit , et misit it
mundum. » Utriusque etenim concursus ad reete
sentiendum non inutilis esse utique cógtoscitur.
Mittens enim Pater Filium, sanctificare dicitur , et
non ante missionem.

τελὲς, olyol mou; πρὸς ὀρθότητα λογισμῶν, εὖ μάλα διαγινὠσκεταὶ. ᾽Αποότέλλων γὰρ ὁ Πατηρ τὸν Ylov,

ἁγιάσαι λέγεται, xal οὐχὶ πρὸ τῆς ἀποστολῆς.
" Ἡγιάσθαι φασὶν αὐτὸν παρὰ τοῦ Πατρός.
A. ᾿Ἁγιάσαι δ ἂν ἑτέρώς ὁ Πατὴρ, πλὴν ὅτι διὰ
ςοῦ Ἁγίου Πνεύματος;
B. Ναὶ, διὰ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, ἀλλὰ τί μήν;

À. "Αθρεὶ δη οὖν, c ἑταῖρε, πρὸς ὅσην αὐτοῖς ὁ λ6-
γος τὴν ἁἀτοπίαν ἐχρεῖ. El μὲν γὰρ πρὸ τῆς δαρχώσεως
xai τῆς εἰς τόνδε τὸν χόσµον ἀποστολῆς iv μεθᾶδει

"Πνεύματος ἣν ὁ Λόγος, κατά γε τὸ ἐχείνοις εὖ ἔχέιν
ὑπειλημμένον, τί πάλιν αὐτὸ xai μετὰ σαρχὺς ἑδὲ-
χετο; Περιττὸν γὰρ τὸ χρημα, καὶ εἰχαιόδουλον.
λλλ᾽ οὐχ ἂν, οἶμαι, τὶς vov. ἔχὼν, τὸ γε ἐν ἑούτοις
&Xoval ποτε thv ἀπόῤῥητον τοῦ θεοῦ λογιεῖται φῦ-
σιν. 0ὐ γὰρ ἂν ἀμάρτοὶ τοῦ πρἐποντος, xal τὸ ἁμω-
µήτως Éyov, οὐχ &v παρατάσει μαχρᾷ διασχἐφεὠν τε
καὶ ἐννοιῶν, ἀλλ᾽ ix πρώΐων εὐθὺς ὁρᾷ χινηµάτων
τῆς ἐνούσης αὐτῇ βουλῆς καὶ σοφίας. El δὲ, bnt! τοι
πέφηνε καθ ἡμᾶς xai ἀπεστάλη μετὰ σαρχὸς by τῷδε
τῷ κόσµῳ, τὸ Πνεῦμα πλουτεῖ, χαινην δὲ ὥσπερ τινὰ
τὴν ἐπὶ τῷδε λαμπρὰν ἀποχεχέρδαχε χᾶριν, ποῦ

χεχένωκεν ἑαυτὸν, ἀφίχται δὲ ὅπως εἰς ὁποδιδασμὸν
xal ταπείνωσιν, γεγονὼς ἐν ἀμείνοσιν, εἰ μὴ ἄρα,
φασὶ, xai τῶν εἰς λῆξιν ἡχόντων ἀφειδήσαντες χαχῶν,
καὶ ἦν ἐν αἰσχίοσι, τὸ Πνεῦμα λαδὼν, xal τὸ ἁγιά-
ζειν πεφυχὸς χατωθεῖ πρὸς τὸ χεῖρον τοὺς ἐν olg ἂν
γένοιτο;

*! Rom. viu, 99,00, 12ος, 1, δ. ἵν [εα. xin, 2.

C B. Sanctificatum ipsum aiunt a Patre.

A. Pater autem num áliter. sanctificaverit quam
per sanctum Spiritum ?

B. Enimvero pér Spiritum sanclum ; quid tum
inde?

À. Videsis ergo, ámice, quántam in Sábsurditatem
eífluat oratio. Si enim antequam carnem sumeret
et in hunc. mundum mitteretur, Spiritus particeps
Verbüm erat, ut illi sibi pérsuadeni, quid rursus
ipsum eliam cur carne suscepit ? superfluum enim
ét ináue istud est. Sed nemo sanus, opinor, in sni-
mum indukerit in Dei naturam ineffabilem illud
cadére posse. Non énim abs re quidquam fecerit,
&éd quod rectum est, non rátiocinandi mora ut iri-
tereàpedine , sed primis statim deliberstionis et
sàpiéntize $ude motibus cerriit. Sin autem, quando-
quidem similis nobis apparuit et missus est cum
carne, in hoe mündo Spiritum accipit, ac novam
quodammodo gratiam, illustrem nimirum illam
ét conspicuam, obtinet. ubinám exinenivit semet-
ipsum '*, el quomodo ad depressionem ac de-
missionem venit, cum in przstantiori státu versa-
retur, nisi forsan, inquiunt Qui extrema quaeque
mala nihili facidnt, deterloris erat conditionis ac-
cepto Spiriti, et quód natura sua sanctifleat , tm
deteriorem statum propellit eos in quibus fuerit ?

1. bbig.:

'* Osee 1, 15. " Philipp. 10, 7..—

1007

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIITEP.

B. At hec quidem in animum non inducent, opi- A B. "AXAX τοῦτο μὲν οὐχ ἐννοήδουδι χατά Te τὸ

nor : sed sanclifiealum esse aiunt, postquam de-
scendit super eum Spiritus in specie columba.

Α. Ecquis porro ille est qui boc dixit, simul-
que vidit. descendentem super eum de coelis Spiri-
tum ? |

B. Joannes Baptista testimonium perhibuit, di-
cens : « Vidi Spiritum desceudentem quasi coluim-
bam de ccelo, et mansit super eum 18.15,

Α. Perpende itaque tempus quo sanctificatus est.
Non enim ante adventum sanctificatus est Deus
Verbum, sed cum similis nobis factus est, qui-
bus sancíifleatio nostre nalure fructus non est,
sed externa est et ascilitia. Alioqui nonne scis na-
turam hominis initio quidem divini $9] Spiritus
participatione locupletatam , et similitudine cum
Deo per sanctificationem (idcirco enim facia est
ad imaginem creatoris), sed, violato divino mandato
donoque amisso, mortis damnatam esse el peccati
jugo subditam ?

B. Intelligo.

Α. Oportebat igitur, quandoquidem pro insita
sibi benignitate lapsum genus in priorem statum
reformare volebat Deus, alterum vcluti | generis
principium renasci Christum, et in lucem edi per
sanctam Virginem, non tamen carnalem patrem
accipere, ut et cum ipso Deum habeamus omnes
Po»trem, per ipsum et in ipso ad istius glorizx ini-
tía redeuntes, Oportebat, postquam homo factus
est, Spirítum accipere, ut, quoniam erat el est in-
scius peccati, iu ipso demum Spiritus inhabilaret ac
requiesceret, tauquam in primitiis generis el ra-
dice secunda. Που enim arbitror alicubi diserte si-
gnifleare divinum Baptistam clamantem de Spirita,
se idisse nimirum ipsum descendentem de ccelo
in.specie columb:e, et mansisse super eum ; addi-
disse vero, mansisse super eum : non enim mansit

in nobis, propter pravaricationemn, sed in Christo.
Natura euim preditus erat in quam peccati labes
cadere nequit. Quemadmodum autem rex cum sem-
per sit, et iu eodem solio cum Deo ac Patre se-
deat, rex cousiitutus esse dicitur, quando nostri
similis homo factus est, el ei superne datum est
regnum : et. quemadmodum cum semper coexsistat
Patri, in Filium per Spiritum :estimatur, propter-
ea quod flliis adoptivis secundum carnem est as-
similatus : et sicuti nobis Deo subditis conforma-
tus Deum suum Patrem vocabat, quamvis ipse sit
Deus: ita sanctificatus quoque dicitur, sanctifica-
tione ad humanitatem pertinente, aut circa banc
carnem versante, propterea quod hominis natura
sanctificationem ἃ se habere nequit. Inest eniin
hoc diviuz profecto et suprema naturz, cujus cum
Verbum fructus sit, babebit utique veluti propriam
in seipso, naturz a qua genitus est, sancüficationem.

15.19 Joan. 1, 59,

(4) Desunt nonnulla,

B

εἰχός" ὅτι δὲ ἡγιάσθαι φασὶ, χαταθάντος bm αὐτὸν
τοῦ Πνεύματος Ev εἶδει περ,στερᾶς.

A. Eia τίς ὁ τοῦτο εἰπὼν, ἑποπτεύσας τε ἅμα τὴν
ἐξ οὐρανῶν τοῦ Πνεύματος ἐπ' αὐτὸν xavagoltnaty ;

B. Ἰωάννης ὁ Βαπτ'στῆς μεμαρτύρηκε λέγων, ὅτι

«* Τεθέαμα: τὸ Πνεῦμα χαταθαῖνον ἓξ οὐρανοῦ, ὡσεὶ
περιστερὰν, xat ἔμεινεν Em! αὐτόν. »

A. Οὐχοῦν, ἀναμέτρει τὸν τοῦ ἡγιάσθαι χρόνον. O0
Υάρ τοι πρὸ τῆς ἐπιδημίας ἡγιάζετο 8eb, iv ὁ Λό-
γος, ἁλλ᾽ ὅτε γέγονε καθ ἡμᾶς, ofc οὗ φύσεως xap-
T5; ἰδίας, ἁλλ ἔξωθέν τε καὶ ἑπακτὺς ὁ ἁγιασμός.
ἛἩ οὐχ οἶσθα, ὅτι πετλούτηχε μὲν ἐν ἀρχεῖς fj ἀν-
θρώπου φύσις τὸ χαὶ θείου Πνεύματος ματαλαχεῖν,
καὶ τὸν δι) ἁγιασμοῦ πρὸς θεὸν ἐξεικσνισμόν' πε-
ποίητα! γὰρ xal κατὰ τοῦτο xat' εἰχύνα τοῦ χτίσαν-
τος" ἐπειδὴ δὲ τὴν θείαν λελύπηπεν ἐντολὴν, ἆπεμ-
πολήσας τὸ δῶρον, θανάτῳ χατεδικάξετο, καὶ τὸν τῆς
ἁμαρτίας ὑπέδυ ζυγόν;

B. Συν{ηµι.

, À. Ἔδει τοίνυν, ἐπείπερ ἓξ ἡμερότητος τῆς ἓν-
οὖσης αὐτῷ vb διολισθῆσαν γένος ἀναστοιχειοῦν εἰς
τὸ ἐν ἀρχαῖς ἐθουλεόετο θεὸς, δευτέραν ὥσπερ toU
γένους ἀρχὴν ἀναφῦναι Χριστὸν, xai ἀπότεξιν μὲν
ἀνατλῆναι τῖν διὰ τῆς ἁγίας Παρθένου, μὴ μὴν ἔτι
καὶ πατέρα σαρχιχὸν ἀνασχέσθαι λαθεῖν, ἵνα xal atv
αὐτῷ θεὸν ἔχωμεν οἱ πάντες Πατέρα, δι αὐτοῦ τε xdi
ἐν αὐτῷ τῆς τοιαύτης δόξης εἰς ἀρχὰς ἀναθαίνοντες,
Ἔδει γενόµενον ἄνθρωπον τὸ Πνεῦμα λαθεῖν, dv
ἐπείπερ ἣν τε καὶ ἔστιν οὐκ εἰδὼς ἁμαρτίαν, ἔμφι-
λοχωροίη λοιπὸν ἐν αὐτῷ τὸ Πνεῦμα, καὶ ἀναπαύη-

ἴπαι χαθάπερ ἓν ἁπαρχῇ τοῦ γένους xal ῥένῃ δευτέ-

D

ρᾳ. Τουτὶ γἀροἷμαί που κατασηµαἰνειν εὖ µάλα τὸν
θεσπέσιον Βαπτιστὴν, βοῶντα περὶ τοῦ Πνεύματος,
ὡς θεάσα!το μὲν αὐτὸ χαθιγµένον ἓς οὐρανῶν ἓν εἴδει
περιστερᾶς * φάναι δὲ, ὅτι xal ἔμεινεν ἐπ᾽ αὐτὸν, οὐ
γὰρ (1) µεμένηκε δὲ ἐν Χριστφ.'Φύσεως YXp Tiv οὖκ
ἀνεχομένης παθεῖν τὴν ἐξ ἁμαρτίας κηλίδα. Ὥσπερ
δὲ ὑπάρχων ἀεὶ βασιλεὺς, xai ὁμόθρονος τῷ edo xal
Πατρὶ, χεχειροτονηόθαι λέγεται βασιλεὺς, ὅτε xaO
ἡμᾶς γἐγονεν ἄνθρωπος, ᾧ xaX δοτὸν ἄνωθεν τὸ ῥα-
σιλεύειν Eat: xal ὥσπερ ἀεὶ συνυπάρχων τῷ Πατρὶ,
εἰς Υἱὸν ὀρίζεται διὰ Πνεύματος, διὰ τὸ τοῖς χατὰ
θέσιν υἱοῖς ἐἑξωμοιῶσθαι κατὰ τὴν σάρκα, xaX ὥσπερ
ἡμῖν τοῖς ὑπὸ θεὸν σομμορφούμενος, θεὸν ἑαυτοῦ
τὸν Πατέρα ἐχάλει, χαΐτοι θεὸς ὑπάρχων αὐτός' οὔ-
τω χαὶ ἡγιάσθαι λέγεται, χωροῦντος εἰς τὸ ἀνθρώ-
πινον, τοι περὶ τῆνδε τὴν σάρχα τοῦ ἁγιασμοῦ,

'διὰ τὸ μὴ οἴχοθεν ἔχειν δύνασθαι τὴν ἀνθρώπου φύ-

σιν τὸν ἁγιασμόν. Ἔνεστι γὰρ τοῦτο τῇ vs ἀληθῶς
θεἰᾳ τε xai ὑπὲρ πάντα φύσει fig ἐπείπερ ἑστὶ
Χαρπὺς ὁ Λόγος, ἕξει δή που πάντως ὡς ἴδιον
ἐν ἑαυτῷ τῆς τεχούσης αὐτὸν φύσεως *bv ἅγια-
σμόν.

1009

DE SS. TRINITATE DIALOGUS VI,

1010

B. Τί γάρ φασι τὸ ἄτοπον, v τῷ ἡγιάσθαι λέγειν λ B. Ecquid. vero albsurdi esse aiuut jn eo quod

παρὰ τοῦ Πατρὸς τὸν Ylóv ;

A. ᾽Αναχυχλήσας δὴ οὖν ὅπερ ἔφην ἁρτίως, xal
ἐσαῦθις ἐρῶ. Ei μὲν γὰρ χαθὸ ἄνθρωπος, ὡς ἄνθρω-
rov ἡγιάσθαι φασὶν, ἁδια ρορῄσειεν ἂν ὁ λόνος, ὡς
E» γε δη τούτῳ τὸ βλάδος οὐδὲν. E! δὲ δὴ παρέντες
τὸ ἀληθὲς, xaX παρωθούμενοι τὸ εἰχὸς, εἰς ἀχαλλε-
στάτην τινὰ xal πέρα παντὸς ἰοῦσαν θράσους ἁπο-
λισθαίνουσι γνώµην, αὐτὸν ἡγιάσθαι λέγοντες, τὸν ἐκ
Ρεοῦ Πατρὺς πεφρηνότα Λόγον, ἁπάσης ἡμῖν ἁἀτοπίας
Σπέχεινα διεκπίπτοι ἂν ὁ λόγος. |

B. Οὐχοῦν ἐχδείξειας ἂν τῆς Ev Υε τούτοις ἡμῖν
Ἀτοπίας τοὺς τρόπους.

A. Kal μάλα. Κατοχνήσαιμι γὰρ ἂν Τχιστά γε,
συλλήπτορά τε xal ἀρωγὸν, τὸν τῆς ἀληθείας προ-

dicitur sanctificatus a Patre Filius?

A. Repetam iterum quz dixi. Sj quatenus homo
est, ut hominem sanctificatum esse dicunt, indiffe-
reus erit oratio, puta in qua dampi nibil sit. Si
autem, vero ac decoro recto, in absurdissimum
592 ac prorsus, temerarium sensuy prolabuutur,
ipsun) sanctificatum esse dicentes Verbum quod ex
Deo Paire processit, μἱιγὰ ompeim alsyrditatem
fereiur oratio.

B. Absurditatis, quzso, rationes hic uobis osten-
dito.

A. Faciam libens. Non enim cunctabor, sperans
Christum veritatis praesidem auxilio mibi (ore ac

ἑστηχότα Xptoxby ἔσεσθαί µοι προσδοκῶν. Μεθέντες p subsidio. Missa itaque o:ni mora, rerum proposi-

Bh οὖν τὸ διαμέλλειν ἔτι, τὴν τῶν προχειµένων Bá-
σανον εἰς μέσον ἤδη παράγωμὲν, xai pot φράσον
ἐκεῖνο δη πάλιν.

B. Τὸ «t;

A. Τίνος ἴδιον φῶμεν εἶναι τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ;
πότερα δῆ μόνου τοῦ Θεοῦ xaY Πατρὺς, ἤγουν xal
τοῦ Ylou, f| χαὶ ἀναμέρος ἑχατέρου, χαὶ ἀμφοῖν, ὡς
lv, ix Πατρὸς δι) Υἱοῦ διὰ τὴν ταυτότητα τῆς οὐ-
αἷας ;

B. Οὕτως ἔγωγε φηµ(.

A. Ορθῶς, ὦ ἑταῖρε, καὶ σὲ τῆς ἁγχινυίας ἄγα-
pat, xa ταῖς θεοπνεύστοις Γραφαῖς εὖ μάλα συµ-
θαίνουσαν τὴν ἐπὶ τῷδε δόξαν εἰρῆσθαί φηµι. Νοεῖται
μὲν γὰρ ὁ θεὺὸς xal Πατὴρ ἐν ὑπάρξει τῇ καθ) £av-
τὺν, ὑφέστηχε δὲ αὖ xaX ὁ Υἱὸς ἰδιχῶς :
ἰδίαν ὑπόστασιν ἑχάτερος ἀπετέμετο, τὸν γοῦν εἰσ-
άπαν διορισμὸν οὗ προσίεται. 0ὐδὲ γὰρ ἂν διορἰσοιτο
τοῦ Πατρὺς ὁ Υἱὸς, ὥσπερ ἄγγελος ἀγγέλου, xaX μὴν
xai ἐν τοῖς χαθ᾽ ἡμᾶς, ὁ δεῖνα τοῦ Bslvo;, ὅλος ὅλου
δ.εστήξει τυχὸν, οὔτε μὴν xai διάµπαξ ἑλάσει τῆς
δ.αφορᾶς ὁ λόγος, ἀναμέρος ὁλοτρόπως ἑχάτερον
Ἱστάς ᾽ f| γὰρ ἂν εἶεν καὶ δύο θεοί: μιᾶς δὲ χαὶ µό-
νης οὔὖσης τε καὶ νοουμένης θεότητος, ζῶντα xal
ὑφεστηχότα χαταθρῄήσα:µεν ἂν Ev Πατρὶ τὸν Υἱὸν,
xa μὴν xai τὸ ἔμπαλιν, τουτέστιν, ἐν Υἱῷ τὸν Πα-
τέρα * χαρακτὴρ γάρ ἐστι τῆς ὑποστάσεως αὐτοῦ.

B. Σύµφημι.

A. Μιᾶς οὖν φύσεως ἓν xaX τὸ Πνεῦμα, xaY προ-
γεῖται μὲν οάπερ ἀπὸ πηγΏς τοῦ Πατρός ᾽ ἔστι γε
μὲν οὐκ ἀλλύτριον τοῦ Υἱοῦ * γεγένντται Υὰρ οὗτος,
τὴν τοῦ Πατρὸς ἱδιότητα πᾶσαν ἔχων £v ἑαυτῷ, καὶ
ἐπείπερ ἐστὶ τῆς ἀνωτάτω θεότητος à καρπὺς. πῶς
ἂν νοοῖτο γυμνὺς τῶν τῖς θεότητος ἀγαθῶν; "Ιδ.ον
δὲ θεότητος ὁ ἁγιασμὸς, οὗ τὸ Πνεῦμα δεικτικόν
| yp. δεχτιχέν]. "Άγιον γὰρ χστὰ φύσιν, zal τῆς ὅλης
χτίσεως ἁγιαστιχόν,

B. Καὶ τίς ἂν Υένοιτο τούτων f) πίστις,
µάθοιµι σαφῶς, ὡς ἔστιν ἴδιον τοῦ Υἱοῦ
τὸ ἅγιον, καθάπερ ἀμέλει τοῦ Πατρός;

À. 05 θύραθεν ἡμῖν ὁ µάρτυς, αὐτὸν δὲ εἰσκομίσω
βοῶντα Χριστόν’ « "Ext πολλὰ ἔχω λέγειν ὑμῖν, ἀλλ᾽
οὗ δύνασθε βαστάζειν ἄρτι' ὅταν δὲ ἔλθῃ ἐκεῖνος, τὸ
Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὁδηγήσει ὑμᾶς ἐν τῇ ἁληθσίᾳχ

πῶς δ᾽ ἂν
τὸ Πνεῦμα

ἀλλ εἰ καὶ ο

p εἰ promanat. quidem velut. a fonte Patre :

tarum examen. afferamus in medium, e| mihi ryr-
sus illud dicito.

g. Qui?

À. Cujusnam proprium esse dixerimus. ;apctum
Spiritum * utrum solius Dei ac Patris, au eiiam
Filii, aut seorsim utriusque, et amborum, tanquam
unum, ex Patre, per. Filium, propter identitatém
substantize ? s

D. Prorsus, inquam.

A. Recte, amice, macte esto boc mentis acumi-

ne, sacris porro Scripturis mirifice censentientem

hanc abs te sententiam dictam esse fateor. lgtelli-
gilur enim Deus ac Pater in se subsistere, eubsij-
stit vero Filius quoque peculiariter : veruntameu
licet propriam hypostasim uterque habeat, distin-
ctionem tamen prorsus non adinittunt. Neque enim
sejungitur a Patre Filius, quemadmodum angelus
ab angelo, et inter nos hic ab illo, totus a toto for-
te separabitur, neque adeo differenti: ratio in to-
tum abducet, utrumque seorsiio. plane statuens;
alioqui enim esseut quoque duo dii : sed cum una
el sola sit ac intelligatur deitas, viventem et gubsi-
stentem in Patre Filium videbimus, et vice versa,
ju Filio Patrem. Character enim est substantia
ejus.

D. Asseutior,

A. Unius igitur tnatarze unus etiam cst Spiritus,
esl la-
men haud alienus a Filio. llic enim genitus est,
Patris proprietatem omnem habens in seipso : cum-
que sit supreraz deitatis fructus, quomodo deitatis
bonis carere censebitur? Propria autem reg est
deitatis, sanctificatio, cujus capax est Spiritus.
Sanctis enim est secundum naturam, et universam
creaturam. sanctificat.

B. Qui tu ejusce rei fidem facies, aut quomodo
clare discam proprium esse l'ilii Spiritum sanctum,
sicuti. Patri-?

À. Testem extrinsecus nou. quierajo, sed ipsum
Christum clamantem. inducam : « Adhuc. multa
labeo vobis dicere, sed non potestis portare modo.
Cum autem veuerit ille Spiritus $99 veritatis, do-

1011

eebit vos omnem veritatem
3 semetipso, sed quecunque audiet loquetur, et
qui ventura sunt, annuntiabit vobis. llle me clari-
ficabit, quia de meo accipiet, et annuntiabit vobis.
Oni» quecunque liabet Pater, mea sunt : propter-
ea dixi vobis qula de meo accipiet, et annuntiabit
vobis **. » Annon isthizec sufficiunt ad fidem facien-
dam sapientibus, quod ipse suum dicit Paracletum
(Spiritum enim veritatis ipsum nuncupavit), nec
aliam esse ab ipso veritatem? Cuin autem addit,
" « Quia de meo accipiet, » substantialem el natura-
lem conjunctionem manifeste demonstrat, secundum
quam unus est cum ipso Spiritus ejus. Non enim
per participatiopem sapientem fore ab ipso Spiri-
tum ait, neque adeo ministri vice Filii sérmones
sanctis allaturum, sed non secus ac si flos quidam
fragranua nobilis de odore quem ex se spargit οἱ
circumstantium sensibus infundit, dicat, De meo
accipiet, naturalem proprietatem significaveril, non
autem aliquid per participationeti seorsim ac dis-
εμείς: sic etjam de Filio intelliges ac Spiritu. Spi-
ritus enim sapientize ac virtutis cum sit, sapientia
utlque est ac potestas, efficaciam profundentis in-
tegraimn servans In. seipso, et in sua natura utique
naturam ejus cujus est exhibeus. Cum autem
dicat, De meo accipiet, utiliter addit, « Omnia
quzcunque habet Pater, mea sunt : propterea dixi
vebis quia de meo accipiet. » Quemadmodum enim
sanctus est secundum. naturam, quoniam Spiritus

$. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

: non enim loquetur A πάσῃ. 05 γὰρ λαλήῄσει ἀφ' ἑαυτοῦ, ἀλλ ὅσα ἂν
τεἀχούσῃ λαλήσει, xal τὰ ἑρχόμενα ἀναγγελεῖ ὑμῖν.

1012

Ἐχεῖνος &gb δοξάσει, ὅτι £x. τοῦ ἐμοῦ λήψεται, xal
ἀναγγελεῖ ὑμῖν. Πάντα ὅσα ἔχει 6 Πατὴρ, ἐμά ἐστι"
διὰ touto εἶπον ὑμῖν, ὅτι ἐκ τοῦ ἐμοῦ λαμθάνει, xal
ἀγαγγελεῖ ὑμῖν. » Ἡ οὐχ ἀποχρῶν ὁ λόγος εἰς πλη-
pogoplav τοῖς σοφοῖς, ὡς μέν φησι τὸν Παράκλητον,
Πνεῦμα γὰρ ἀληθείας ὠνόμασεν αὐτὸν, οὐχ ἑτέρα δὲ
παρ᾽ αὐτὸν d ἀλήθεια: Προστιθεὶς δὲ, «Οτι ἐχ τοῦ
ἐμοῦ λήψεται, » τὴν οὐσιώδη xal φυσιχὴν οἰγειότητα
δέδειχεν ἑναργῶς, καθ f» ty ἐστι πρὸς αὑτὸν τὸ
Πνεῦμα αὐτοῦ. Οὐ γάρτοι μεταληπτῶς σοφὸν ἔσεσθαι
παρ᾽ αὐτοῦ τὸ Πνεῦμά φησιν, ore. μὴν kv τάξει τῇ
ὑπουργιχῇ τοὺς παρ᾽ Υἱοῦ λόγους τοῖς ἁγίοις διαχο-
µίσειν’ ἀλλ ὥσπερ ἂν εἴ τι τῶν εὐοσμοτάτων ἀνθέων
περὶ τῆς ἐξ ἑαυτοῦ διασκιδναµένης ὀσμῆς, xat ταῖς
τῶν περιεστώτων αἱσθήσεων ἐμπιπτούσης, λέγοι,
ὅτιε Ἐκ τοῦ ἐμοῦ λήψεται, » τὴν φυσιχὴν οἰχειότητα
χατασηµήνειεν ἂν, χαὶ οὔτι που τὸ ὡς ἓν µεθέξει
διθρηµένως, (66 πη νοῄσεις xal ἐφ᾽ Υἱοῦ καὶ Πνεύ-
µατος. Πνεῦμα γὰρ σοφίας χαὶ δυνάμεως 9v, σοφία
πάντως xai Δύναμίς ἐστιν, ἅλην ἐξ ὅλου τὴν τοῦ
προϊέντος ἐνέργειαν ἀποσῶζον Ey ἑαυτῷ, χαὶ ὡς ἂν
(rp. ἓν] ἰδίᾳ φύσει xasabeuxvzov εὖ µάλα, τὴν οὗπέρ
ἐστιν. Ἐπειδὴ δὲ τὸ, « "Ex τοῦ, ἐμοῦ λήψεται, » gv-

ci, προστέθειχεν ἀναγχαίως, ὅτι « Πάντα ὅσα ἔχει ὁ
Πατὴρ, ἐμά ἐστι" διὰ τοῦτο εἶπον ὑμῖν, ὅτι ix vou
ἐμοῦ λαµθάνει. » Ὥσπερ yàp ἅγιόν ἔστι κατὰ φύσιν,
ἐπείπερ ἐστὶν ἁγίου Πνεῦμα Πατρὸς, οὕτω xal σο-

est sancti Patris: sic etiam sapiens, quoniam θὰ- ϱ φὸν, ἐπεί τοι σοφίας Πνεῦμά ἐστι. σοφία δὲ ὁ Υἱός -

pientise est Spiritus : sapientia vero est Filius; ne-
que vero ullo modo dicimus relatione et participa-
tone quadam sanctum et sapientem esse Spiritum,
&ed substantialiter potius et. veluti qualitas qusedam
paluralis sauctae et sapientis deitalis, qux in Patre
et Filio esse censetur, et ipso Spiritu. Patris autem
Spiritum, Spiritum esse Filii, per se ipse te doce-
bit, dicens : « Cum autem venerit Paracletus, quem
ego miltam vobis a Patre, Spiritum veritatis, qui a
Patre procedit, ille testimonium, inquit, perhibe-
bit de me *!, ) lutelligis ergo quo pacto tanquam
suum nobis promittit se missurum illum a Patre,
et Spiritum quidem veritatis nominat, verumtamen
ex ipso Patre ,promanare statuit, adeoque de ipso
testimonium laturum przedixit?

B. Et quis, amabo te, testimonii modus iutelli-
getur?

À. Nempe cum operatus sit ea quae Dei sunt, per
manum sanctorum, manifeste 594A contestatus est
Deum esse Filium, eujus etiam Spiritus est, sicuti
nimirum et Patris.

B. Talium quidem nobis satüs est, amice. Quod
enim clarum est ac indubitatum, uon habet opus
suffragatore, Spiritus enim est quoque Filit Spiri-
ius sanctus, nec quenquam repugnaturum prorsus
reor. Nibil igitur amplius in ea re cunctatus, ad
ea potius nuuc te conferas, per quie. diszere licet

* Juan. xvi, 13-15. *' Joan, xv, 26.

χαὶ οὔτι πού φαµεν, ὡς xatà σχέσιν τινὰ xal μέθ-
εξιν, ἅγιον χαὶ σοφὸν τὸ Πνεῦμά ἐστιν, οὐσιῳδῶς δὲ
μᾶλλον, xai οἱονεί τις ποιότης φυσικὴ τῆς ἁγίας τε
xa σοφῆς θεότητος, τῆς ὡς ἐν Πατρὶ xai Yi νοαυ-
µένης, xat αὐτῷ τῷ Πνεύματι. "Οτι δὲ τὸ τοῦ Πατρὸς
Πνεῦμα, Πνεῦμά ἐστι τοῦ Υἱοῦ, αὐτός σε 6v ἑαυ-
τοῦ μυσταγωγήσει, λέγων ' ε Ὅταν δὲ En ὁ Παρά-
χλητος, ὃν ἐγὼ πἐμφω ὑμῖν παρὰ τοῦ Πατρὸς, τὰ
Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὃ παρὰ τοῦ Πατρὸς ἐχπορεύε-
ται, ἐχεῖνος µαρτυρήσει, qnot, περὶ ἐμοῦ. » Συνίης
οὖν, ὅπως ὡς ἴδιον ἑπαγγέλλεται χαταπέµψειν ἡμῖν
τὸ ix τοῦ Πατρὸς, xoi Πνεῦμα μὲν ἀληθείας &we-
καλεῖ, προχεῖσθαί γε μὴν ἐξ αὐτοῦ διωρίσατο τοῦ
Πατρὸς, xai μὴν ὅτι xai µαρτυρήσει περὶ αντοῦ

b προμεμῖννχε;

B. Καὶ τὶς ἂν νοοῖτο τῆς µαρτυρἰας ὁ τρόπος;

A. Ἐπειδὴ γὰρ ἑνήργηχε τὰ θεοῦ διὰ χειρὸς
ἁγίων, μεμαρτύρηχεν ἑναργῶς, ὅτι θεός ἐστιν à
γῖὸς, οὗ καὶ Πνεῦμά ἐστι, χαθάπερ ἀμέλει xol τοῦ
Πατρός.

B. Ἆλις μὲν ἡμῖν τῶν τοιούτων, ὦ tdv. Τὸ váp
τοι σαφὲς xal ἀναμφιλόγως ἔχον, δέοιτ᾽ ἂν οὐχὶ τοῦ
αυνειπεῖν Ἱρημένου. Πνεῦμα Yáp ἔστι καὶ τοῦ Υἱοῦ
τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, καὶ ἀντερεῖν οἶμαι παντελῶς
οὐδένα. Τριδὴν οὖν καὶ móvov αὐτὸν ἐπὶ τῷδε μεθεὶς,
lot, ἂν μᾶλλον ἐπ᾿ ἐχεῖνα νυνὶ, τὰ, δι ὧν ἕνεστιν

10156

DE SS, TRINITATE DIALOGUS VI. ;

100:

ἀναμαθεῖν, ὅτι κατὰ φύσιν ἅγιος ὁ Υἱὸς, xaX οὐ χατὰ A Secundum naturam sanctum esse Filium, et non

µέθεξιν àx Πατρός.

A. Καὶ μὴν, ὡς ἐγφμαι, πᾶς τις οὖν el. γε νοῦν
ἔχοι, χατατεθήποι ἂν, εἴπερ ἴδιον εἶναι διοριζόµενοι
τὸ Πνεῦμα τοῦ Yioo, χαταφηφιοῦνται πάλιν αὐτοῦ
τὴν µέθεξιν, xal τὸν Ex θεοῦ Πατρὸς διὰ Πνεύματος
ἁγιασμὸν, εἰσχεχρίσθαι τέ φασι, χαὶ δοτὸν ὡς οὑχ
ἔχοντι γενέσθαι ποτἐ. Καΐτοι τί δήποτε τῆς ἐντεῦθεν
ἁτοπίας τὰ βλάθη βασανίζειν οὐκ ἀνεχόμενοι, ἐπὶ
µόνον ἴενται xal τοῦτο ἁκατασχέπτως, τό σφισιν
αὐτοῖς ἡδύ ; Μετάσχοι γὰρ ἂν ὁ Υἱὸς τοῦ Πνεύματος,
χατὰ τίνα δ τρόπον, ὡς θύραθεν ἐπεισθέοντος; Μέτ-
Οχον yàp ἑαυτοῦ παντελῶς οὐδέν. Αλλ' οὐχ ἕν γε
τῷ σοφῷ xal ἀχριθεῖ λογισμῷ, τὰ φύσει προσόντα
τισὶ, τὴν τῶν εἰσποιήτων ὑποχρίναιτο δόξαν, Ίγουν

secundum participationem ex Patre.

Α. Atqui nemo non san:x mentis, ut reor, mira-
bitur quod cum proprium esse Filii Spiritum sta-
tuant, el rursus participationem ascribant, et ex
Deo Patre per Spiritum sanctificationem adventitian
esse dicant, et aliquando datam ceu non habenti.
ΑΙ cur absurditatis quz hinc sequitur examinari
damna non ferentes, ad solam suam feruntur in-
considerate libidinem * Quo pacto enim Fifius sui
Spiritus particeps fuerit, ceu extrinsecus invecti }
Nihil enim plane suimet est particeps. Sed si recte
saneque ratiocinari volumus, qui natura insunt
aliquibus, nequaquam velut adventitia censebuntur,
aut rerum externarum loco erunt. Quomodo igitur

ἐν τοῖς τῶν ὀθνείων τετάξεται λόγοις. Πῶς οὖν διὰ B per Spiritum sanetiflcatum esse aiunt, cum clare

Πνεύματος ἡγιάσθαι φασὶ. xaívot λέγοντα σαφῶς
περὶ τοῦ Πνεύματος: € "Üvt £x τοῦ ἐμοῦ λήψεται χαὶ
ἀναγγελεῖ ὑμῖν; » Καὶ τοῦτό φαμον οὐ μεθεχτῶς
εἶναί τι πιστεύοντες τῶν ἓν τῷ yip Πνεύμάτι,
παντέλειον γὰρ xai ἀνενδεὲς χατ) ἰδίαν ἐστὶ φύσιν τε
χαὶ ὕπαρδιν * ἐχεῖνο᾽ δὲ μᾶλλον χατασηµαίνοντες, ὅτι
τῆς τοῦ θεοῦ xat Πατρὸς οὐσίας, χαὶ τοῦ χατὰ φύσιν
ἐς αὐτοῦ τε χαὶ ἓν αὐτῷ πεφηνότος Λόγου Πνεῦμα
ὑπάρχον, πᾶν ὅπερ ἑστὶ τῆς θεότητος ἴδιον, χατὰ
φύσιν ἐπάγεται, zv rhy μὲν ὥστερ ἔχον αὐτὴν, προ-
χεόµενον δὲ ὥσπερ Ex τοῦ Πατρὸς, διὰ τοῦ Υἱοῦ,
καὶ ἁγιάζον τὴν Χτίσιν. El δὲ 6h xal αὐτὸν οἵονται
μεθ᾽ ἡμῶν ἡγιάσθαι τὸν Λόγον, τὰ &x φληνάφων εἰς
τοῦτο συλλέγοντες λογισμῶν, φραζόντων ἐκεῖνο.

B. Τὸ τί δή;

Α. Τἡ τῶν γενητῶν φύσει τὸ Πνεῦμα προσομιλοῦν,
ὀνίνησι μὲν αὐτὴν ὁμολογουμένως" γένοιτο δ' ἂν,
ὦ Ὑαθὲ, τίς ὁ τοῦδε τρόπος; ἁγίαν αὐτὴν ἀποτελεῖ.

B. OóxoUv ἐχδείξειας ἂν, ἀσαφείας δίχα. Συνίηµι
γὰρ οὔτι mou, τί δὲ δὴ τοῦτό ἐστι τὸ ἁγίαν ἀποτελεῖν,
φράσαις ἂν ἐθέλοντί uot.

Α. Καὶ μάλα. Thv γάρ τοι χτίσιν τὴν λογιχὴν,
ἁμαρτίας &pelvo χαὶ τῆς εἰς φαυλότητα παρατρο-
πῆς ἀποφαῖνον, μεταμορφοῖ πρὺς εἰχόνα τοῦ xti-
σαντος δι᾽ ἁγιαμμοῦ΄ ἅγιος γὰρ ὁ πάντων Δημιουρ-
γὸς, διὸ xal φησιν’ « Άγιοι ἔσεσθε, διότι ἐγὼ
ἅγιος.»

B. ὈΟρθότατα ἔφης.

dicat de Spiritu: « Quoniam de meo accipiet, et
annuntiabit vobis? » Atque hoc dicimus, non quod
credamus esse per participationem aliquid eorum
qus sunt in Spiritu (perfectissimus enim est ac
nullius indigus natura sua) : sed illud potius signi-
ficamus, quod cum Dei ac Patris substantize et Verbi
secundum naturam ex ipso etín ipsoelffulgentis Spi-
ritus sit, omne id quodcunque deitatis proprium se-
cundum naturam est, asciscit, fontem quodammodo
ipsam habens, et ex ipso veluti Patre promanans
per Filium, et sanctificans creaturam. Jam si Ver-
bum ipsum quoque nobiscum sanetiflcsatum esse
putant, etultas ad id probandum ratiunculas colli-

C gentes, dicant, (189.

B. Quidnam?

A. Cum rerum creatarum nature Spiritus sc
communicat, juvat quidem ipsam procul dubio. At
qui demum illud flt, amice? sanctaui ipsam reddit.

B. Ostende ergo citra obscuritstem. Nequaquam
enim capio. Quid porro illud sit, sanctam reddere,
αὐφεο, mihi edisseras.

A. Faciam libens. Creaturam enim rationalem
peccato et conversione ad vitium 895 superiorem
efficiens, transformat eam ad imaginem Creatoris
per sanctificationem, Sanctus enim est Creator uni-
versi : idcirco ait: « Sancti estote, quoniam ego
sanctus sum **, »

B. Rectissime dixisti.

À. Ἐκτίσμεθα γὰρ καὶ ἡμεῖς αὐτοὶ, xav' εἰχόνα D — A. Ipsi enim creati sumus etiam ad imaginem et

καὶ ^poltsty θεοῦ. Τὸ δὲ 6h τὸν θεῖον ἡμῖν ἐμποιοῦν
ἐξεικονισμὸν, εἴη δή που πάντως ἂν ὁ ἁγιασμὸς,
τουτέστιν, fj iv Πνεύματι µέθεξις τοῦ Υἱοῦ. Καὶ
γοῦν, ὅτε πρὸς παρατροπὴν ἡ ἀνθρώπου φύσις δι-
ὡλισθε, xa τὸ τῆς εἰχόνος χάλλος παρεσηµαίνετο, χε-
χαινουργήµεθα πρὸς τὸ ἀπαρχῆς, ἀναστοιχειούμενοι
διὰ Πνεύματος εἰχόνα τοῦ χτίσαντος, δῆλον δὲ ὅτι τοῦ
Υἱοῦ, δι οὗ τὰ πάντα παρὰ τοῦ Πατρός. Καὶ γοῦν
ὁ σοφώτατος Παῦλος, « Τεχνία, φησὶν, οὓς πάλιν
ὠδίνω ἄχρις οὗ μορφωθῇ Χριστὸς ἐν ὑμῖν.ν Καὶ μὴν
ὅτι τὸ τῆς ἐνθάδε λεγοµένης µορφώσεως εἶδος, διὰ
τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἐνσημαίνεται ταῖς ἡμετέραις

U Levit. xix. 206.

9? Gen. 1; 240, ** Galat, iv, £9.

similitudinem Dei **. Id autem quod divinam nobis
imaginem indit, utique est sanctificatio, hoc est,
participatio Filii in Spiritu, Unde cum in vitium de-
lapsa sit natura bominis, et imaginis pulchritudi-
nem adulterarit, in pristinum statum renovali su-
mus, reforimati per Spiritum ad imaginem Creato-
ris, Filii nimirum, per quem omnia a Patre. Quo-
circa sapientissimus Paulus : « Filioli mei, quos
iterum parturio, donec formetur Christus im vo-
bis**. » Porro speciem ejuüsce formationis per Spi-
ritum sanctum animabus nostris imprimi,
ostendet clamans : « Nos vero omnes revelata"

1015

S. CYRYEEI ALEXANDIUNY AKCHIEDP.

1018:

cie gloriam Domini speculantes, in eamdem imagi- A φυχαῖς, αὐτὸς ἐχδείδει βοῶν, « Ἡμεῖς δὲ πᾶντες,

nem transforimamur a claritate in claritatem, tan-
quam a Domini Spiritu, Dominus autem Spiritus
est 5.

D. Wectissime dixisti,

A. ltaque creature quidem et rebus 'produetis
adventitia est sanctificatio : ab se enim eam non
habent, proindeque deper/i potest, et quz& ea sunt
praedita sua sponte in pravum declinant. Etenim
angelorum nalura praeceps etia decidit, et qui-
dam non servarunt suum principatum, ut scriptum
est 96, Nos aulem pr:evaricationis quoque rei su-
mug. Nuuquid ergo, sj quis existimet ipsi Filio ad-
venlitiam esse quoque sanclificationem, utique
diclurus est ipsum etiam pati posse pravaricatio-
nem? Patietur enim utique id quod pali potest,
etiamsi nondum ρα dicatur,

B. Verum est.

À. Quid vero, amice? nonne ratio fateri nos co-
get id quod sanctificatum esse dicitur, aliquando
non esse sanctum? Ad sanctificationem quippe
vocari arbitror id quod est, ex eo quod non est,
quando et sanctificatur.

B. Necesse est.

Α. Quod autem nondum sacrum ac sanctum est,
peccati non est expers, imo vero adhue vitiorum
morbis obnoxium est, siquidem sanctificatio, pec-
cati abstersio est atque abjectio.

B. Assentior.

A. ltaque si sentire ac dicere velint una. cum
creaturis sanctificatum esse Filium, non difficile
erit invenire tempus quo erat adhuc infirmus na-
tura, necdum expers peccandi : sed qui talis intel-
ligitur et est, quomodo esset etiam 899 iinago Dei
ac Patris ** ? quomodo splendor et character sub-
stantiz ejus ** ? Non enim in tempore factus est
character, sed loc erat secundum naturam, et in
principio. At quomodo sanctum non erat purum
illud et sincerum Patris decus, et ipse substantise
character ? Nunquid necessaria plane ratio nos adi-
gel ut dicamus ne ipsum quidein Patrem sanctum
esse?

B. ltà prorsus. Omnino enim sequetur eadem
cum imaginibus censenda esse ea quorum sunt ima-
ginés.,

À. Cur autem, ο charum cádput? Nunquid enim
seipsum esse veritatem ait Filius, et lux vera apud
Scripturas divinas est nuncupatus?

B. Omnino.

A. At nunquid ignorantize sus nugas nobis ob-
trudere deprehendentur, si. naturali sanctificatione
veram lucem carere, dicunt? Si enim verarh lucem
sanctificatam esse dicunt, nihil aliud quam istud
plane asserent, illam cum sancta minime quidem
essel in sua natura, sanctam aliquando factam
esse.

** [| Cor, 11, 17, 18... ** Jud,, θ. *' Η Cor. iv, 4.

ἀναχεχαλυμμένῳ προσώπῳ τὴν δδξαν Κυρίου κατ-
οπτριζόμενοι, τὴν αὐτὴν εἰχόνα μεταμοβφόύμεθα ἀπὸ
δόξης εἰς δόξαν, χαθάπερ ἀπὸ Κυρίου Πνεύματος: 6
δὲ Κύριος τὸ Πνεῦμά ἐστιν. »

B. "Λριστα ἔφης,

À. Οὐχοῦν, χτίσει μὲν xal ποιἠµασόι δοτὸς 6 ἆγια-
σμὸς, οἴχοθεν γὰρ οὐχ ἔχει, χαὶ γοῦν ἐστι xal &zó-
πεµπτος, xat αὐτόχλητον ἂν Έλοι τὴν παβατροπὴν
τὰ πεπλουτηχότα. Ἀιώλισθε γὰρ χαὶ ἀγγέλων φύσις,
xaX οὗ τετηρήχασί τινες τὴν ἑαυτῶν ἀρχὴν, xac tb
γεγραμμένον. Ἐνεχόμεθα δὲ xai αὐτοὶ ταῖς τῆς
παραθάσεως αἰτίαις. " Ap' οὖν, εἴπερ τις οἵοιτο, xai
αὐτῷ τῷ Υἱῷ δοτὸν εἶναι τὸν ἁγιασμόν, οὐχὶ δὴ
πάντη τε xal πάντως ἑἐρεῖ τὸ xai παθεῖν δύνασθαι
τὴν παρατροτἠν; Πάθοι γὰρ ἂν τὸ παθςῖν δυνάµενον,
xa εἰ µήπω λἐγοιτο παθεῖν.

B. ἸΑληθές,

A. Τί δὲ, à φιλότης; τὸ ἡγιάσθαι λεγόμενον, οὐχ
ἅπας ἡμᾶς ἀναπείσει λόγος, ἅγιον οὐχ εἶναι φάναι
ποτέ; Κεχλῆσθαι γὰρ οἶμαι πρὸς ἁγιασμὸν, ἔχ γε
τοῦ μὴ εἶναι τοῦθ) ὅπερ ἐστὶν, ὅτε xai ἁγιάζεται.

B. ᾿Ανάγχῃ.

A. Τὸ δὲ οὕπω σεπτόν τε xal ἅγιον, οὐκ ἀνάλωτον
ἁμαρτίαις, μᾶλλον δὲ for, νοσοῦν τὴν εἰς τὸ φαῦλον
διαθολὴν, εἴπερ ἐστὶν ὁ ἁγιασμὸὺς, φαυλότητός τε xol
ἁμαορτίας ἀποτριθὴ, xaX ἀπόθεσις,

B. Zópgnput.

Δ. Οὐχοῦν εἴπερ ἕλοιντο νοεῖν τε καὶ λέγειν, συν”
τγιάσθαι τοῖς χτίσµασι τὸν Υἱὸν, οὗ δυσάρετος [yp.
δυτεύρετος] ὁ χαιρὸς, χαθ᾽ ὃν ἣν ἔτι τὴν φύσιν ἆσθε-
vhe, xai ἁμείνων οὕπω τοῦ πεφυχέναι τλημμελεῖν'
ἀλλ ὧδέ τε ἔχων xal νοούµενος, πῶς ἣν ἄρα xa! εἰ-
x&v τοῦ θεοῦ καὶ Πατρός; πῶς δὲ καὶ ἁπαύγασμα
xai χαρακτὴρ τῆς ὑποστάσεως αὐτοῦ; Οὐ γὰρ iw
χρόνῳ γέγονε χαρακτὶρ, &AX ἣν τοῦτο κατὰ φύσιν
καὶ ἐν ἀρχῇ. Εἶτα πῶς οὐχ: ἄχιον ἦν, τὸ ἀχραιφνὲς
τοῦ Πατρὺς xai εἰλικρ.νέστατον χάλλος, xal αὐτὸς
τὶς οὐσίας ὁ χαραχτήρ; Ἡ oüx ἐξ ἀνάγχης ἀφύκτου
λοιπὸν συνωθέσειεν ἂν xal οὐχ ἑχόντας ἡμᾶς ὁ λό-
vog tl; γε τὸ χρῆναι λέγειν, μηδὲ αὐτὸν ἅγιον εἶναι
τὸν Πατέρα ποτέ;

D B. Πάνυ μὲν οὖν. Ἔψεται γάρ που πάντως, τὸ

δεῖν ταῖς εἰχόσιν ὁρᾶσθαι ταυτοξιδῃ, τὰ ὤὥνπερ ἂν
E*ey εἰχόνες.

A. Ti δὲ, ὦ φιλότης; o9 Υὰρ ἑαυτὸν εἶναί φησιν
ἀλήθειαν ὁ Υἱὸς, καὶ φῶς τὸ ἀληθινὸν, παρά vs ταῖς
θείαις χατωνόµασται Γραφαῖς ;

B. Καὶ µάλα.

A. Εἶτα o) µάτην ἑῤῥαγῳδηχότες ἡμῖν τὰ ἐξ
ἁμαθίας ἁλοῖεν ἂν, εἰ τοῦ κατὰ φύσιν ἁγιασμοῦ τὸ
φῶς τὸ ἁληθινὸν δεδεῆσθαί φασι; Διισχυριοῦνται γὰρ
ἕτερον οὐδὲν, f| τοῦτο σαφῶς, ἡγιάσθαι λέγοντες τὸ
φῶς τὸ ἀληθινὸν, τὸ ἤχιστα μὲν ἅγίου ἐν ἰδίὰ φύσει,
γεγονὸς δὲ τοῦτό ποτε. -

495 Hebr. l o

1017

B. 00 γὰρ οὖν.

A. 'O δὲ xoi ἐν τάξει τοῦ δύνασθαι πλημμελεῖν,
τὸ κατά 7t γοῦν ὅλως φευδομνθεῖν παρωθούμενος :
« Oo γὰρ ἐποίησεν ἁμαρτίαν, οὐδὲ εὑρέθη δόλος &v
τῷ στόµατι αὐτοῦ, » χαθὰ γἐγραπται "τί μὴ μᾶλλον
ἐφ) ἑαυτῷ χατερυθριάσας οὐδὲν, Υ'.άσθαι μὲν ἔφα-
σχε παρὰ τοῦ Πατρὸς, προσετίθει δὲ τούτοις οὐδὲν,
ἀπαυθαδίζεται δὲ, xdi εἰς τοῦτο προἠχει λόγων µε-
γαλοπρεπείας xai ὑπερδόλῆς, ὡς ἀνυπόστόλως εἰ»
πεῖν, « Ὑπὲρ αὐτῶν ἐγὼ ἁγιάζω ἑμαντόν; »

Β. Πῶς οὖν ἂν τις ἴδοι τὸ ἀληθές;

A. El διαλογίζόιτο σοφῶς, ὅτι χατὰ φύσιν ἅγιος
ὧν ὡς θεὸς , ἡγιάκετό μεθ) ἡμῶν, καθὸ ἄνθρωπος,
τῷ ἱδίῳ Πνεύματι τὸν οἰχεῖον αὐτὸς χαταχρίων ναόν.

B. Πῶς οὖν 6 Haxho αὐτὸν ἁγιάσαι λέγεται;

A. Όχι πάντα παρὰ Ἡατρὸς δι Υἱοῦ Ev Πνεύ-
μάτι. ᾽Αγιάζοντα δὲ χαὶ ἁγιαζόμενον τὸν φύσει τς
xat ἀλήθῶς Υἱὸν, ὅτι γέγονεν ἄνθρωπος, εἰσκεχόμι-
χεν ἡμῖν ὁ τοῦ Παύλου λόγος" « "U τε γὰρ ἁγιάζων,
φητσὶ, xat οἱ ἁγιανόμενοι, ἐξ ἑνὸς πάντες * δι ἣν αἱ-
τίαν οὐχ ἐπαισχύνδται αὐτοὺς ἁδελφοὺς χαλεῖν, λέ-
γων, Απαγγελῶ τὸ ὄνομά σου τοῖς ἀδελφοῖς µου. »
Ἁγίάδει μὲν Υὰρ αὐτὸς , ἅγιος ὢν xatà φύσιν, ὡς
θεός * ἁγιάνεται δὲ μεθ ἡμῶν, χατὰ τὸ ἀνθρώπινον,
ὅτε τὴν πρὸς ἡμᾶς ὁμοίωσιν ὑπελθὼν, xal χατ᾽ αὑτὸ
δὴ τοῦτο ἡγιάσθαι φημὶ, χαΐτοι τῶν ὅλων χατεξου-
σ,άχων ὡς θεὺς, ἀδελφοὺς ἡμᾶς οὐχ ἑἐπαισχύνεται
χαλεῖν.

DE 98.. TRINITATE ΡΝήΦΕ6Ρ6 VI.
& Bi ΝΙΙ aliud prorsus.

ιο

A. llle sutem inter peceatores cum: esset, ne |ε-
vissimiue quidem imendacium sdmittens, « Non entm
fecit peccatum; nec inveritus est dolus in- ore ejus; »
ut seriptum est **, cur dicere de se nori verebatttr,
se a Patre sanctificatum esse, nullo proreus sd-
dito : sed gloriatur potius, ac tam maguífiee ac
elate de se sentit, ut audacter dicat : « Pre eis ego
sanctifico meipsum**? »

B. Quo pacto igitar id quos verum est agnosces?

À. Si apud te prudenter reputes quod, cum san-
clus sit secundum naturam ut Deus, senctifteatus
est nobiscum quatenus liomo, proprio Spiritu suam
ipse templum perungens.

B B. Quomodo igitur Pater ipsum sanctificasse di-

citur ?

A. Quoniam omnia a raue per Filium in Spi-
ritu, Sanctificantem vero et sanctificatum illum na-
tura et veritate Filium, quoniam homo factus est,
Paulus nobis induxit. « Qui enim sanctificat, inquit,
et qui sanctificantur, ex uno omnes : propter quam
causam non confunditur fratres eos vocare, dicene:
Nuntiabo nomen tuum fratribus meis *!. » Saneti-
ficat enim ipse, cum sit sanctes secundum. naturam,
in quantum Deus : sanclificatur vere nobiscum,
quoad humanitatem, cum, nostra similitudine sus-
cepta etiam ob hoc ipsum videlicet quod eanetili-
catus sit, quamvis universi Dominus eit ut Deus,
vocare nos fratres haud erubescit.

B. Αλλὰ, Na, φασὶν, οὐκ ἂν διαφεύσαιτο λέγων C — B. At non 597 mentietur, inquiunt, dicens saa-

ἡγιάσθαι παρὰ τοῦ Πατρὸς, xaX τῆς καθ) ἡμᾶς olxo-
νοµίας ἑξῃοημένης. Καὶ γὰρ, ἐν ἑσχάτοις μὲν τοῦ
αἰώνος χαιροῖς , πέφηνεν ἄνθρωπος, ἀλλ᾽ ἣν xal πρὸ
τούτου τοῖς εἰς τὸ εἶναι χεχληµένοις ὁ Μονογενῆς,
xal ἁδελφὸς τῶν πεπο:ηµένων , χαθὸ xaX αὐτὸς ox
ἀγένητός ἔστι τὴν φύσιν, πεποίηται δὲ παρὰ τοῦ
Πατρός. ᾽Αληθεύει δὴ οὖν, xaX ἁδελφοὺς ἡμᾶς &no-
χαλῶν, καὶ συνηγιάσθαι λέγων.

A. 'AXX, ὦ πρὸς πάντα ἱόντες ἑτοίμως, καὶ τὰ
πέρα λόγου xal τοῦ καθήκοντος λογισμοῦ, Tol ποτε
ἄρα χαὶ νῦν ὁ θρασὺς ὑμῖν οὑτωσὶ xal ἁπόπληκτος
ἑκτελευτήσει λόγος , ἐννοεῖν οὑχ ἔχω. "Οτι μὲν γὰρ
οὐ γενητὸς ὁ Υἱὸς, οὗ τοῖς παρ) ὑμῶν μαντεύμασι,
προσεχτέον δὲ μᾶλλον τοῖς ἱερος τε xai θείοις
µυσταγωχοῖς, οἷς καὶ αὐτὸς ὁ Χριστὸς ἐντέταλται λέ-
γων « Πορευθέντες' μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη. »
"Eq τοίνυν ὁ Ἰωάννης ἡμῖν ἑναργῶς περὶ τοῦ Ylog*
« Καὶ οἴδαμεν ὅτι ὁ Υἱὸς τοῦ θεοῦ Tjxet, χαὶ ἔδωχεν
ἡμῖν διάνοιαν, ἵνα γινώσκωμεν τὸν ἀληθινὸν Θεόν '
χαὶ ἐσμὲν ἓν τῷ ἀληθινῷ, ἐν τῷ Υἱῷ αὐτοῦ Ἰησοῦ
Χριστῷ. Οὗτός ἐστιν ὁ ἀληθινὸς θὲὸς, xal 3 ζωὴ t
αἰώνιος. » Ocb; δὲ ἁληθινὸς, τοῖς Χτίσμασιν oy
ἑμογενῆς. Ὅτε τοίνυν, χατά γε τὸ ἐχείνοις ἀθουλό-
τατα δοχοῦν, ἓν µεθέξει γέγονεν ἁγιασμοῦ, xalcot
0:0, ὧν ἀληθινὸς 6 Λόγος, χαὶ εἰ νοοῖτο χαθ) ἑαυτὸν
xal δίχα σαρχὺς, ἡχόντων εἰς µέσον, καὶ Θεὸν ἡμῖν

clificatum se a Patre, remota etiam. incarnatione.
Etenim extremis sxculi temporibus apparuit homo,
sed antea erat etiam creatis et productis frater Uni-
genitus, in quantum etiam ipse nastura sua incres-
tis non est, sed a Patre factus est. Vere igitur di-
Cit, et cum fratres nos, et cum nos una sanclificatos
esse ail.

A. Sed, o qui in absurda quxque temere οἱ in-
considerate ruitis, quonam abitura sit tam preceps
ac stupida ratio, assequi non possum. Filium enim
creatum non esse, non vestris somniis sed eanciis
ac divinis potius credendum est doctoribus, quibus
ipse quoque Christus pracepit, dicens : « Euntes,
docete omnes gentes **. » Dixit ergo Joannes nobis
manifeste de Filio : « Et scimus quoniam Filius Dei
venit, et dedit nobis sensum, ut cognoscamus verum
Deuin, et simus in vero Filio ejus Jesu Cliristo. llic
est verus Deus, et vita zterna**, » Deus autem
verus non est congener creaturis. Cum igitur , ut
illi temerarie volunt, particeps factus sit sanctifica-
tionis Deus verus exsistens Verbum, licet in se iu-
telligatur et absque carne, prodeant in. medium,
et Deum nobis vérum adventitia sanctificatiene
preditum quibus velint verbis ostendant : nunquid ,
dictu verum est quod, si Filio adventitia est Mr,

5 | Petr, i, 22. * Joan. xvin, 19. *! Hebr. n, 11, 12. ?* Matth, xxviu, 19, 9 PINYCM

3

1019 S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP. 1099

ctiüicatio, quamvis Deus secundum naturam sit ac Α τὸν ἀληθινὸν, ἐπαχτὸν ἔχοντα τὸν ἁγιασμὸν, οἵσπερ
verus, nihil jam impediturum sit quominus san- ἂν βούλοιντο χαταδειχνύντων λόγοις" f) οὐκ ἀληθὲς
ctificotum etiam ipsum esse stulle putemus, ex quo εἰπεῖν ὡς εἴπερ ἐστὶν àv Yl «b ἡγιάσθαι δοτὸν,
est, Patrem, licet Deus verus esse credatur? θεῷ xat& φύσιν ὄντι χαὶ ἀληθινῷ, οὐδὲν, οἶμαι, τὸ
ἀπεῖργον ἔτι xoi αὐτὸν ἡγιάσθαι, φληνάφως ὑπονοεῖν, τὸν ἐξ οὗπερ ἐστὶ, Πατέρα. xai εἰ θεὺς ἁλη-
θινὸς εἶναι πεπἰστευται;

B. Periclitamur. B. Κινδυνεύομεν.

Α. Dt autem omni ex parte impia illorum expu- A. "Iva δὲ πανταχόθεν αὐτῶν τὸ ἁνόοιον ἐχ-
gnetur audacia, non verebor aliquid absurdum πολιορχῆται θράσος, χατοχνἠσαιμ’ ἂν οὐδαμῶς, xat
quoque proferre. Nunquid enim soli ac precipue t t&v εἰς ἀτοπίαν ἡχόντων εἰπεῖν f) γὰρ οὐχὶ πρέ-
conveniet ac iribuetur naturali Deo sanctificandi — Xot ἂν µόνῳ τε xat ἐξαιρέτως ἀναχείσεται, τὸ ἁγιά-
potestas, sicuti nimirum et e nihilo res in ortum — $&tv δύνασθαι τῷ Υε ὄντι χατὰ φύσιν θεῷ, χαθάπερ

producendi ? ἐμέλει xal τὸ Ex τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι τὰ ὄντα
καλεῖν ;
B. Tribuetur. B B. ἸΑναχείσεται.
À. Igitur, si Filius, inter creaturas numeratus, A. Οὐχοῦν, εἰ τοῖς χτίσµασιν ἑναρίθμιος ὑπάρχων

αἱ illi absurde ac nefarie docent, ea qux secundum — ó Υἱὸς, κατά γε τὸν παρ᾽ ἐχείνοις λόγον τὸν ἀχαλλή
naturam propria et peculiaria sunt deitatis perficit, ᾖτε xal βδελυρώτατον, τὰ τῆς χατὰ φύσιν θεότητος
et glorie sue naturse ascribit (seipsum enim san- ᾖἴδια χαὶ ἑξαίρετα διαπεραΐνεται, χαὶ φύσεως τῆς
cilficasse ait **), ad creaturam quidem deducta sunt, — i6(a; ποιεῖται δόξαν, ἑαυτὸν γὰρ ἁγιάσαι φησὶ, xaz-
ut videtur, ea 4 substautiam omnium 98 su- εχοµίσθη μὲν, ὡς ἔοιχε, τὰ τῆς ἐπέχεινα πασῶν οὗ-
premam longe superant, nec absurdum erit, epinor, σίας ἐπὶ τὴν χτίσιν, οὐχ ἀπίθανον δὲ, οἶμαι, τὸ καὶ
dieere posse quoque nos ipsos sanctificare, jux:a ἡμᾶς αὐτοὺς ἁγιάζειν δύνασθαι χατατολμᾶν εἰπεῖν,

Filii similitudinem. καθ) ὁμοιότητα τὴν Υἱοῦ.
B. Qui tu istud ais4 B. lio; τοῦτο ἔφης;
A. Si enim cum sit ipse creatus, tam sublimis A. Ei γὰρ γενητὸς ὑπάρχων αὐτὸς, τὰ τῆς τοσοῦ-

substantie dotes suas facit, quid vetat quominus τον ἀνῳχισμένης οὐσίας ἴδια ποιεῖται πλεονεχτήµατα,
Ros ipsi quoque implere possimus ea quze ejus sunt, — cl τὸ ἐμποδὼν εἰς vb xal ἡμᾶς αὐτοὺς τὰ αὑτοῦ δύ-
presertim eum propinqui simus, nec ullo modo ab ,, νασθαι πλτροῦν, ἅτε δὴ xaX ἀγχοῦ, xal οὔτι που
ejus cognatioue dissiti, siquidem est omni creato ^ διεστηχότας τῆς πρὸς αὐτὸν οἰχειότητος, εἴπερ Lost
cwm re cresta cognatio atque habitudo, in eo «tg παντὶ γενητῷ πρὺς Υενητὸν συγγένειά τε xal

nempe quod creata sunt ? σχέσις, χατ αὑτὸ δὴ τοῦτο τὸ Υεγεννησθαί qni;

B. Probabile est quod sis. B. Οὐκ ἀπίθανος ἡμῖν ὁ ἐπὶ τῷδε λόγος.

Α. Erit autem czteroquin impium simul et ab- A. Eín δ' ἂν xal ἑτέρως δυσσεδές τε ἅμα καὶ ἆμα-
surdum credere ipsum esse sanctiflcatum. θὲς, τὸ ἡγιάσθαι πιστεύειν αὑτόν.

B. Quomodo? B. Τίνα τρόπον;

Α. Quod sanctificatur, nunquid a. majore οἱ prze- A. Τὸ ἁγιαζόμενον, ἄρ' οὐχὶ τῷ ὑπερχειμένῳ xat

stantiore quam sit natura sua sanctificatur? Non. ἀμείνονι τῆς ἰδίας φύσεως ἁγιάνεται; Οὐ γάρ που
enim a deteriori dixerint, opinor, siquidem saucti- τῷ Υε αἰσχίονι φαῖεν ἂν, ὥσπερ οὖν ἐγώμαι, εἴπερ

flcari, ad aliquid utile traducit. εἴς τι τῶν τελούντων εἰς ὄνησιν ἀναθιδάζει τὰ
ἁγιάζεσθαι.
B. Rectissime dixisti. B. "Άριστα ἔφη».
Α. ltaque, si verum est sanctificatum esse, ut A. Οὐκοῦν, εἴπερ ἐστὶν ἀληθὲς, ὡς ἡγίασται xaz'

Hi volunt, Filium per Spiritum, utique velut a p ἑχείνους διὰ τοῦ Πνεύματος ὁ Υἱὸς, ὡς ἀμείνονι
praestantiore est inunctus, et diversam ab ipso na- Πάντως που χατεχρίετο, xa τὴν φύσιν ἔχοντι rao
turam habente. Nihil enim sui ipsius est parti- αὐτὸν ἑτέραν. Μετάσχοι yàp ἂν ἑαυτοῦ τῶν ὄντων
ceps, sed alterum in altero participatur, ratione «οὐδὲν, ἀλλ᾽ ἕτερον ἓν ἑτέρῳ µετεχόμενον, χατά Υε τὸν
essentiz. τοῦ πώς εἶναι λόγον.

B. Istud etiam consequetur. B. Ἔψεται xai τοῦτο.

À. Jam quomodo Filius per Spiritum in nobis A. Εἶτα πῶς ἡμῖν ὁ Υἱὸς διὰ τοῦ Πνεύματος ἑναυ-
habitat ? quomodo vero id quod natura praestantius — Algezat; πῶς δὲ τὸ ἄμεινον χατὰ φύσιν, τὴν τοῦ
est, deterioris nobis participationem indet per se- —yelpovog ἡμῖν ἐμποιῆσει µέθεξιν δι ἑαυτοῦ; Καὶ εἰ
ipsum ? Et, si naturz divin: consortes ** reddimur θείας φύσεως ἀποτελούμεθα χοινωνοὶ, τὸ Πνεῦμα
accepto Spiritu, quomodo inferior erit Spiritu Fi- δεχόµενοι, πῶς £v δευτέροις τοῦ Πνεύματος ὁ YTió, ;
lius ?* aut quomodo praestantior est ipso, non autem fj πῶς ἄμεινον αὐτοῦ, xaX οὐχὶ 6h μᾶλλον ὡς αὐτός
potius ipsemet eL ab ipso Spiritus ejus, omnem — «t xa! παρ᾽ αὑτοῦ τὸ Πνεῦμα αὐτοῦ, ὅλην ἔχον αὖ-
ejus operationem habens, et ejus participationem τοῦ τὴν ἑνέργειαν, καὶ τὴν αὐτοῦ µέθεξιν ἐμποιοῦνᾳ

** Joap. xvii, 19. 51] Petr. s, 4.

1021

DE SS. TRINITATE DIALOGUS VI.

-

1099

Καὶ γοῦν ἔφασκεν ὁ Ylóz;* « Οὐκ ἀφήσω ὑμᾶς ὄρφα- A indens? Quippe dicebat Filius : « Non relinquam

νοὺς, ἔρχομαι πρὸς ὑμᾶς. » Ἐπειδὴ δὲ ἀναδέδηχε
πρὸς τὸν Πατέρα μετὰ τὴν ἐχ νεκρῶν ἀναδίωσιν, ἓν
ἡμῖν ἐστι διὰ τοῦ Πνεύματος. Ἴδιον γὰρ αὐτοῦ καὶ
οὐ θύραθεν εἰσχεχριμένον τὸ Πνεῦμα αὐτοῦ, χαθάπερ
ἀμέλει τοῦ ἀνθρώπου τὸ ἀνθρώπινον. Ἐπειδὴ δὲ τὸ
ἀμετρήτως διεστηχὸς τῆς θείας αὐτοῦ καὶ ὑπερτά-
της οὐσίας ἴδιον ἐποιῄσατο, φημὶ δὲ τὴν σάρχα, τότε
bh τότε xal ἡγιάσθαι λέγεται, σοφῶς τε xal mps-
πωδέστερον ἐπὶ τὸ ἀνθρώπινον τοῦ ἡγιάσθαι δι-
άττοντος" τήν Υε μὴν τοῦ ἡγιάσθαι πλήρωσιν, fiot
την ἐνέργειαν, ὡς Ev προσώπῳ Πατρὺὸς, τῇ τῆς θεό-
τητος ἀνετίθει φύσει, µόνῃ γὰρ αὐτῇ τὸ ἁγιάζειν
οἰχεῖον. :

B. Σύμφημι, Τὸ γάρ τοι μαχροὺς ἀντεξάγειν λό-
Υαυς, ὀρθῶς λέγοντί σοι, περιττὸν, μᾶλλον δὲ ἥχιστα
σοφὀόν. ᾽Αλλ’ εἰ µόνῳ. qaot, τῷ γε ὄντι φύσει τε xal
χατὰ ἀλήθειαν Grip τὸ ἁγιάζειν δύνασθαι προσὸν
ὀρῷτο xai πρέποι, τούτου δὲ πέφηνεν ἑνεργὸς ὁ
Ὑἱὸς, τὸ ἁποσοθοῦν οὐδὲν, ὅτι xal θεὸς χατὰ φύσιν
East διαῤῥήδην ὁμολογεῖν * καὶ εἰ τοῦτο συγχωρῄσαι-
μεν, θεῷ δὲ τῷ χατὰ φύσιν τῶν ἀγαθῶν ἐνδεῖ µη-
δενὸς, τί μαθὼν ὁ xa0' ὑμᾶς Υἱὸς xai θεὸς, δόξης
τε xal βασιλείας, καὶ κυριότητος τὴν οἰχείαν ἑἐπι-
ὃξᾷ παρέδειξε φύσιν; Ἔφη Υάρ που πρὸς τὸν ἐν
οὐραναῖς Πατέρα’ « Πάτερ, ἐλήῆλυθεν fj ὥρα, δόξασόν
σ0υ τὸν Ylov, ἵνα xal ὁ Yióz σου δοξάσῃ ce * χαθὼς
ἔβωχας αὐτῷ ἐξουσίαν πάσης σαρχὸς, ἵνα πᾶν ὃ δέ-
δωκας αὐτῷ, δώσει αὐτοῖς ζωὴν αἰώνιον. Αὕτη δέ
ἔστιν ἡ αἰώνιος ζωὴ, ἵνα Υινώσχωσί σε τὸν μόνον
ἀληθινὸν Θεὸν, xal ὃν ἀπέστειλας Ἰησοῦν Χριστόν.
Ἐγώ σε ἑδόξασα ἐπὶ τῆς γῆς ' τὸ ἔργον ἐτελείωσα,
ὃ δἐδωχάς µοι ἵνα ποιῄσω᾽ xal νῦν δόξασόν µε οὐ,
Πάτερ, παρὰ σεαντῷ τῇ δόξη f| εἶχον πρὸ τοῦ τὸν
χόσμον εἶναι πφρὰ col. Ἑφανέρωσά σου τὸ ὄνομα
τοῖς ἀνθρώποις , οὓς δἑἐδωχάς pot ἐχ τοῦ χόαµου.
Xo σαν, xal ἐμοὶ αὐτοὺς ἔδωκας, xal τὸν λόγον
σου ἑτήρησαν. Nov ἔγνωσαν ὅτι πάντα, ὅσα δέδωκάς
μοι, παρὰ coU εἶσιν, ὅτι τὰ ῥήματα, ἃ δέδωχάς pot,
δέδωχα αὐτοῖς , καὶ αὗὑτοὶ ἔλαδον, xal ἔγνωσαν ἆλη-
θῶς ὅτι παρὰ σοῦ ἐξῆλθον, xal ἐπίστευσαν ὅτι aU µε
ἁτέστειλας. » Ἔφη δὲ καὶ à Λουχκᾶς ἓν τῇ τῶν
Πράξεων συγγραφῇ , ὡς ix προαώπαυ τοῦ Πέτρου,
* Ασφαλῶς οὖν γινωσχέτω tds οἶχος Ἱσραῇ)λ, ὅτι καὶ
Κύριον αὐτὸν xal Χριστὸν ἐποίησεν à θεός.» Συνίης
ϱὖν, ὅτι πανταχΏη δίδωσι μὲν ὁ Πατὴρ Δόξαν τε xai
χυριότητα τῷ Υἱῷ , δέχεται δὲ xal µάλα ἁἀσμένως
ὁ Υϊός: ἸΑλλ' εἰ τοιοῖσδέ τισι καταπαίειν ἡμᾶς ἆπο-
τολμῷεν λόγοις, προσείροντές που xal ἕτερα, τίς ἂν
γένοιτο διεχδρομὴ xal ἀπόνευσις τοῦ xaxoU, τοῖσγε
ὡς ἄριστα φρονεῖν ἠρημένοις;

A. « Ὁ πραῦς ἔστω μαχητῆς , » ἱερὰς xal (cio;
ἡμῖν ὑποπεφώνηχε λόγος. Δεῖν δὲ ἔγωγέ φηµι, ταῖς
τῶν ἑναντίων ἀντιφέρεσθαι δόξαις, χατοῤῥωδοῦντας
οὐδέν. θεὸς γὰρ ὁ ἑνεργῶν ἐν ἡμῖν, xol ῥῆμα uiv
γλώτταις ἑνιὶς, ἀπευθύνων δὲ πρὸς τὸ ἀχιόδδήλως
ἔχον, τῶν εὐσεθούντων τὸν vouv* τὸ δὲ δὴ τῆς εὖ:

vos orphanos , venio ad vos**. » Sed quoniam ad
Patrem rediit post resurrectionem, in nobis est
per Spiritum. Proprius enim est ejus, nec aliunde
ascitus Spiritus ejus, sicuti nimirum hominis, ha-
manus. Cum autem carnem infinito intervallo di-
stantem divin et supremze natur: propriam fece-
rit, tunc certe, tunc et sanctificatus esse dicitur,
sanctificatione recte et convenienter ad humanita-
tem pertinente. Enimvero sanctificandi perfectio-
nem aut actum velut in persona Patris deitatis na8«
υγ tribuit. Soli enim ipsi proprium est sanctifl-
care.

B. Assentior. Prolixam enim tibi recte dicenti
orationem opponere superfluum est, imo 599 sa-
pientis non est. Sed si soli, inquiunt, exsistenti
natura et vere Deo sanctilicandi potestas inesse vi-
deatur ac debeat, ejus autem perfector Filius ap-
paruit , nibil vetat quominus etiam Deum esse se-
cundum naturam aperte fateamur. Quod si boc
concesserimus , Deus autem secundum naturam
nullius boni indiget, quid caus: est cur ille vester
Filius ac Deus naturam suam gloria , et regno, et
dominatione carere signiücavit? Dixit enim alicubi
ad Patrem qui in ccelis est : « Pater, venit hora,
clarifica Filium tuum, ut Filius tuus clarificet te.
Sicut dedisti ei potestatem oinnis caruis, uL omne
quod dedisti ei, det eis vitam seternam. Hac est au-
tem vita zterna, ut cognoscant te solum Deui ve-
rum, et quem misisti Jesum Christum. Ego te οἱδ-
rificavi super terram: opus consunimavi quod de-
disti mihi ut faciam. Et nunc clarifica me, tu Pa-
ter, apud temetipsum claritate quam habui prius
quam mundus esset, apud te. Manifestavi nomen
tuum hominibus quos dedisti mibi de mundo (tui
eraut, et mihi eos dedisti), eL sermonem tuum serva-
verunt; nunc cognoverunt quia omuia qus de-
disi mihi, abs te sunt, quia verba qua dedisti
mihi, dedi eis , et ipsi acceperunt , et cognoverunt
vere quia a te exivi, et crediderunt quia tu ie mi«
sisti ". » Dixit quoque Lucas in Actum libro,
velut ex persona Petri : « Certissime sciat ergo om^
nis domnus Israel, quia et Dominum eum , et Chri-

D stum fecit Deus **.. » Intelligis ergo Patrem ubique

dare gloriam et dominationem Filio, et eam Filiuu
utique libenter accipere? At si istiusmodi sermio«
nibus petere nos audeant, additis quoque forsaa
aliis, quo pacto recte scntiendo , malum vitabimus
ac declinabimus ?

Α. « Mansuetus sit bellator *5, » sacrze nobis et di-
ving Littera succinunt, Ego vero audacter resisten-
dum esse dico adversariorum opinionibus. Deus
enim est qui operatur in nobis, et verba linguis
nostris indit, et ad rectum sensum piorum inentem
dirigit. Ceterum quod eos adigit ut a recto itinere .

V Joan. xiv, 18... *7 Joan. xvii, 0-8. ** Act. 11, 36, '* Joel iu, 1.

i05.

S. CYRILLU ALEXANDRINI ARCHIEP.

T

deflectant, et per devie ac prava ferantur, illud A θείας ἑξέρπειν ὁδοῦ, xat παραχομἰζεσθαί Toy ποὺς

egt.

B. Quodnam illud ais?
|. À. Quod praetermissa, ut reor, ceu inntili, tem-
porum cognitione, qu: unicuique rerum factarum
congruunt, minus considerate observant ea quis
6060 dicuntur. Si enim Verbum caro factum non
est, si non habitavit in nobis, mittatur deinceps
velut inutilis observatio temporum, εἰ sublata ho-
ruin exacta rationc, promiscue dicatur de Uuigenito
quodcunque libuerit. Jam splendor ille Patris, ille
per quem omnia facta sunt, ille Genitoris conses-
sor, et coeternum Patri Verbum, quod nec tra-
Cari, nec cerni potesl, pati dicatur in sua natura
et dorsi plagas, et manuum ac peduin. perforatio-
nem, et lateris vulpus, et extremum | malorum,
mortem videlicet.
B. Aiqui hzc omnia plane contigisse dicent circa
]umanitatem, Passus enim est in quantum homo.
A. Quid autem, o charum caput, nonne dicimus
passionem pudori et ignomiui: Filio non fuisse?
B. lta est. Scribit enim. Paulus ipsum sustinuisse
crucem confusione contempta *.. Et ipse alicubi per
vocem ]saiz dicit : ε Ideo non sum confusus, seid
posui faciem meain ut firmam petram, et scio quod
neu confundar, quia juxta est qui justificat me *. »

Α. Λη vero exeitavit, amaho te, suum templum,
exeisa morte et corruptione devicta, nostri similis
quatenus homo, au tanquam Deus de Deo, etiausi
cum carne apparuit ?

B. Ut Peus de Deo.

ΑΛ. lilorum igitur probrum et confusionis dedc-
cus deinde deletum. est, et glorificatus est propter
resurrectionem Filius, quamvis ante ipsam, igno-
miniosissimam et ingloriam mortem non repudiasset
propter voluntariam inanitionem. |

B. At hanc Filius a Patre gloriam accepisse di-
char.

A. Recte, amice, Assentiar enim. Postquam ap-
paruit homo, licet sapientia el virtus sit. Patris *,
per semetipsum, morte devicta, et proprio corpore
swa ipsius vita repleto, ad suam hypostasim ceu
ad fontem id retulit, Nulli enim rei creati aut pro-
ducts eonvenit. vivificaudi facultas, et terrenam
carnem corruptione liberandi, licet de ipso intelli-
gatur Christo, quatenus caro dieitur, sed soli uti-
que deitatis. natur». Filium vero vi et operatione
$ua temple suum suscitasse, etiamsi hoc ei da-
tum esse dicatur α Patre, facili certe negotio cuivis
videre licet, Paulo * dicente, l'atrem ipsum excitasse
a mortuis, οἱ gloriain οἱ dedisse. Ad Judaeos au-
tem ipso Filio : « Solvite G0 templum hoc, οἱ in
tribus diebus excitabo illud *. » Mortuus euim est qua
hemo, seeundum carnem, liced vila sil secundum
naturam, qua Deus. Hevixit autem ineffabili vi

! Jlebr. xu, 2. * ]sa. 1, 7. ? 1 Cor. 1, 24.

τὸ ἀχαλλὲς xai ἐχτετριμμένον µεταπεῖθον. αὗτους,
ἐχεῖνό ἐστιν.

B. Τὸ τί 55 fic;

A. Tt, οἶμαι, παρέντας ὡς ἀσνντελὲς εἰς ἄνησιν, τὸ
εἰδέναι χαιροὺς, οἵπερ ἂν ἑκάστῳ mpénotev τῶν δρω-
µένων, ἀκατάσκεπτον ποιεῖσθα; τῶν λόγων τὴν ἔπι -
τήρησιν. El. μὲν γὰρ οὐ Υέγονε σὰρς ὁ Λόγος, εἰ μὴ
ἐσχήνωσεν ἐν ἡμῖν, παρείσθω λοιπὸν ὡς ἕωλον f) xac-
ρῶν ἐπιτήρησις, xal ἀχριθείας τῆς Ev γε τούτοις ἑξ-
Πρημένης, ἁδιαφορείτω πᾶς λόγος κατὰ τοῦ Movo-
γενοῦς: εἶτα τὸ ἁπαύγασμα τοῦ Πατρὺς, ὁ δι΄ οὗ τὰ
πάντα ἐγένετο, ὁ σύνεδρος τῷ γεννήσαντι xai συν-
αἶδιος Λόγος, ὁ ἀναφῆς, χαὶ ἁόρατος, λεγέσθω πα-
θεῖν εἰς ἰδίαν φύσιν, xal τὰς χατὰ νώτου πληγὰς,

D xai «5v εἰς χεῖράς τε xal πόδας τῶν Ίλων διάτρη-

ctv, καὶ τραῦμα τὸ ei; πλευρὰν, xat την χορωνίδα
τῶν χαχῶν, φημὶ 0n τὸν θάνατον.

B. Αλλά ταυτί που πάντως ἑἐροῦσι συμθῆναι περὶ
το ἀνθρώπινον * πέπονθε γὰρ καθὸ ἄνθρωπος.

A. Τί δὲ, ὦ φιλότης,. οὐ πρὸς ἐντροπῖς τε xal
ἁδοξίας συμθῆναί φαμεν τῷ Ylo τὸ xa0stv;

B. Ναί. γράφει γὰρ ὁ Παῦλος, ὅτι ε ᾿Υπέμεινε
σταυρὸν , αἰσχύνης χαταρρονῆσας. » Καὶ αὑτὸς δέ
που διὰ φωνῆς Ἡσαΐου φησί’ « A:X τοῦτο οὐχ ἓν-
ετράπην, ἁλλ᾽ ἔθηχα τὸ πρόὀσωπόν µου ὡς στερεὰν
πέτραν, xal ἔγνων ὅτι οὗ μὴ αἰσχυνθῶ. ὅτι ἐγγίζει
ὁ διχαιώσας µε. »

A. Ανέστησε Gb, εἰπέ pot, τὸν ἑαυτοῦ vaby, χαι-
νοτοµῄήσας τὸν θάνατον, καὶ πλεονξκτήσας τὴν φθο-
ρὰν. πότερα xafü' ἡμᾶς ὡς ἄνθρωπυς, 7j ὡς θὲὸς ἐκ
θεοῦ, καὶ εἰ πέφηνε μετὰ σαρχός ;

B. ῶς θεὺς Ex θεοῦ.

A. Τὸ ἐν ἐχείνοις οὖν αἴσχος, και τὸ Ex τῆς Evtpo-
ve ἀχαλλὲς, χατηφάνισται τοῖς δευτέροις, xai δε-
δόξασται διὰ τὴν ἀνάστασιν ὁ Yl5;, καἰτοι rob αὑτῆς
τὸν ἀτιμότατόν τε xal ἀχλεᾶ pf παᾳρωσάµενος ϐζ-
νατον, διὰ τὴν ἐχούσιον χένωσιν.

B. ᾽Αλλὰ ταύτην εἰληφέναι λένεται τὴν δόξαν
παρὰ τοῦ Πατρὸς ὁ Υἱός.

A. ΟὈρθῶς, ὦ ἑταῖρε, συνθήσηµαι áp. Ἐπειδὴ
πέφτνεν ἄνθρωπος, καίΐτοι σοφία καὶ δύναμις üv τοῦ
Πατρὺς, χαταργήσας δι ἑαυτοῦ τὸν θάνατον, xa
ζωῆς ἀναπιμπλὰς τῆς παρ᾽ ἑαυτοῦ τὸ ἴδιον σῶμα,
τῇ οἱονεὶ πηγῇ τῆς ἰδίας ὑποστάσεως ἀνετίθει τὸ
δρώμενο». Ηρέποι γὰρ ἂν οὐχ ἑτέρῳ tt τῶν ὄντων
γαλ παρηγµένων εἰς γένετιν, τὸ ζωογονεῖν δύνασθαι,
xa φθορᾶς ἀμείνω ἀπογραίνειν την ἀπὺ γῆς cápxa,
κἂν εἰ ἐπ᾽ αὐτοῦ νοοῖτο Χριστηῦ, καθὸ λέγεται σὰρξ,
πλὴν ὅτι 5h μόνη τῆς θεότητος φύσει. "Οτι δὲ γέγονεν
ἐνεργὸς ὁ Υἱὸς εἰς ἀνάστασιν τοῦ ἰδίου ναοῦ, xa εἰ
Ἰέγοιτο δεδωρῆσθαι τοῦτο αὐτῷ παρὰ τοῦ ΠΗατρὸς,
χατίδοι τις ἂν χαὶ λίαν εὐπετῶς, Παύλου μὲν λέγον-
τος περὶ τοῦ Πατρὸς: « Τὸν ἐγείραντα αὐτὸν Ex νε-
χρῶν, xal δόξαν αὑτῷ δόντα" » πρὸς δέ γε τοὺς
Ἰουδαίους, αὑτοῦ τοῦ Yloo: εΛύσατε τὸν ναὸν τοῦτον,
xai ἐν τρισὶν ἡμέραις ἑγερῶ αὐτόν. » ᾿Απέθανε γὰρ,

* [mo 1 Petr, 1, 21. r Joan. it, 9.

-—

1040

DE 8S. TRINITATE DIALOGUS VI.

1046

kv ἀνθρώπου τάξει κατὰ τὴν σάρχα, xalso Coh χατὰ Α ac virtute usus, licet nostri similis exsistens, hu-

φύσιν ὑπάρχων ὡς θεός. ᾽Ανεδίω δὲ, ἁῤῥήτῳ bu-
νάµει xal ἀφράστοις ἐνερχείαις χρώµενος, xalcot
κ1θ᾽ ἡμᾶς ὑπάρχων, χατά γε, φημὶ, τὸ ἀνθρώπινον.
“Οὐχοῦν, δοξάζεται μὲν παρὰ τοῦ Πατρὸς, οὐχ ὡς
δόξης ὑπάρχων ἐπιδεῆς, ὅταν ἔξω νοῆται σαρχὸς, xot
'θθὸς Ex θεοῦ πιστεύηται, ἀλλ' ἐπείπερ ἦν ἄνθρωπος,
ὡς ἰδίας φύσεως χαρπὺν οὐκ ἔχων τὸ ἑνεργεῖν δύνα-
σθαι τὰ θεοπρεπΏ, δἐχεταί πως αὐτὸ χαθ) ἕνωσιν
xai τὴν ἀπόῤῥητον συνδρομΏν, περ ἂν νοοῖτο τοῦ
Λόγου πρὸς τὸ ἀνθρώπινον. Δοζάζει δὲ χαὶ αὐτὸς τὸν
Πατέρα. Πατὶρ γὰρ Θεοῦ γνωρίἰξεται τοῦ πάντ.,
ἰσχύοντος, xaltot πεφηνότος Ev σαρχὶ, καὶ μετὰ
γηῖνου σώματος αυνδιαιτωµένου τοῖς χατὰ τὸν χό-
σµον. Διὰ τουτό φησιν ᾿ « Ἐγώ σε ἑδόξασα ἐπὶ τῆς

γῆς ' τὸ ἔργον ἑτελξείωσα, ὃ᾽ δέδωκάς pot, ἵνα ποιῄσω B

αὐτό, » Προεθύμησας μὲν γὰρ, ὦ Πάτερ, qnot, τὸ
Ὀρασὺ καὶ δυσάντητον τοῦ θανάτου χαταργῆσαι xpá-
τος ἀλλ' fv τοῦτο Ópdv, xai χατισχῦσαι πληροῦν,
οὐχ αἵματος xal σαρχὸς, ἁλλὰ τῆς σῖς θείας xo
ζωοποιοῦ xal ἀνιχήτου φύσεως, f; ἐπείπερ ἑξέφυν
ἐγὼ, χατώρθωχα τὸ δοχοῦν (1), ἀτονήσας πρὸς οὐδὲν
διὰ «b ἀνθρώπινον , τῶν τελούντων ᾿εἰς ἰσουργίαν,
ἀλλὰ, χαίπερ ὧν Ev σαρχὶ καὶ αἵματι, τὸ γοῦν ὅτι τῆς
σῆς ἑξέφυν οὐδίας, ἐξ ἰσομοιρούσης ἰσχύος πεπιστευ-
μένος. Δόξασον δὴ οὖν µε χα) σὺ, τὸν ὡς ἄνθρωπον
ἀδοξήσαντα, συννεύσας ἐμοὶ τῇ σῇ δυνάµει καὶ ἑνερ-
γείᾳ ζωοποιῷ, xoY θανάτου γρείττονα τὸν ἀποῤῥήτως
ἐνώθέντα pov. χαταδείξαις ναόν. Ὅτι δὲ οὖχ ἁσυν-

Ίθους xaY τῆς οὗ πάλαι μετούσης αὐτῷ τιμῆς τε C habui, priusquam mundus esset, apud te '

καὶ δόξης ἀξιοῦσθαι ζητεῖ, δΏλον ἂν εἴη δήπουθεν.
Ἔφη γὰρ, ὅτι εΚαὶ νῦν δόξασόν µε, Πάτερ, τῇ δόξῃ
ᾗ εἶχον πρὸ τοῦ τὸν χόσμον εἶναι παρὰ σοἱ.» Ὁ γὰρ
εί τε χαὶ ἓν ἀρχῇ τῆς δόξτς Κύριε, ἁδοχήσας [fc.
Κύριος ἀδοξήσας] διὰ μέσου, διὰ τοῦ χαθιχέσθαι
πρὸς τὰ ἀνθρώπινα, πρὸς την ἄνωθεν αὐτῷ xal φν-
σιχῶς ἐνυπάρχουσαν δόξαν ὑπονοεῖ [1σ. ὑπονοστεῖ],
τοὺς τῇ χενώσει πρέπωντας λόγους μετὰ τοῦ παθεῖν
αὐτὴν, τῇ μετὰ σαρχὺς οἶχονομίᾳ δωρούµενος. Οὐχ-
oUv, ἀναγχαῖον, ὅτι μάλιστα τῶν ἄλλων, τὸ εἰδέναι
χαιροὺς, x30* οὓς v ἔτι τά τε τῆς σαρχὸς καὶ τὰ τῆς

manitatis videlicet ratione. Itaque glorificatur qui-
dem a Patre, non quasi gloria indigeat , cum expers
carnis intelligatur, et Deus de Deo credatur, sed
quoniam homo erat, tanquam sux nature fructum
non haberet res Deo convenientes operandi facul-
tatem, ipsam quodammodo accipit secundum unio-
nem et ineffabilem illum concursum qui intelligi-
tur esse Verbi cum humanitate. Glorificat porro
ipse quoque Patrem. Pater enim esse agnoscitur
cunctipotentis Dei, licet in carne manifestati, et
cum terreno corpore una cum hominibus conver-
sanlis, ldcirco ait : « Ego te clarificavi super ter-
ram ; opus consummavi quod dedisti mihi ut fa-
ciam *. » Voluisii enim, o Pater, inquit, ut audax
ac sx:vum mortis imperium abrogarem : at ejus fa-
ciendi vis ac potestas non carnis erat ac sanguinis,
sed tu: divin: et vivifica ac iusuperabilis natura,
ex qua cum ego prodierim, peregi quod placuit, in
nullo eorum qui ad zequalitatem operandi pertinent
factus infirmior, sed quamvis in carne sim et san-
guine, ob :xqualitatem operandi , de tua substantia
processisse creditus. Clarifica me ergo, tu, quaque,
qui, ut bomo, ignominiam subii, ineffabili tua vi ας
virtute vivifica mihi annuens, et teinplum ineffa-
bili ratiune mihi unuituu morte superius reddas.
Porro honorem sibi et gloriam petere non insoli-
tam et prius inexpertam utique patebit. Addit
enim : « Et nunc clarifica me, tu Pater, gloria quam
. » Qi
enim semper et in principio erat glorie Dominus,
interea ignominiam subieus ex eo quod ad res, hu-
manas descendit, ad supernam et naturaliter. sibi
insitam gloriam revertitur, inanitioni el passioni
convenientes voces incarnationi tribuens. ltaque
maxime omnium necessarium est tempora digno-
scere quibus etiamnum ea couducebant quz. carnis
sunt et ignominia, et tempora quz adventum prg-
cesserunt, quibus, glorix:t cum sit Dominus, gloriam
non accepisse , sed propriam habere.ut Deus cam-
peritur.

ἁδοξίας, χρήσιμα, xal τους ἄνωθεν ἔτι τῖς ἐπιδημίας, καθ) οὓς τῆς δόξης Κύριος ὢν, δῴόξαν οὐ λαζὼν,

ἀλλ ἔχων ἰδίαν ὡς θεὸς εὑρίσχτται.

B. Πῶς οὖν δέχεταί τινας. τῶν ἀπὸ του χοσµου D — B. Quomodojgitur (1 a Patre de mundo. quos-

παρὰ τοῦ Πατρὸς, περὶ ὧν xal φησι πρὸς ajtóv*
εΟὺς ἔδωχάς pot Ex τοῦ χόσµου, :σοὶ σαν, xal ἐμοὶ
αὐτοὺς ἔδωχας »)

Λ. Οὐχοῦν ipi δή τι πάλιν, ταῖς τῶν ἐννοιῶν
ἁτοπίαις εἰς τὸ ἑναρχαῖς συνωθούµενος. Μάτην, ὡς
ἔοιχεν, χεχενῶσθαι λέγεται, xat εἰ γέγονε χαθ᾽ ἡμᾶς,
ὁ ἐν μορφῇ xat ἱσότητι τοῦ Πατρὸς Yióc µονογενές.
Ei γὰρ εἰσποίητον ἔχει τὸ χρῆναι χρατεῖν, χαὶ δέ-
χεταί τινας παρὰ τοῦ Πατρὺς, οὓς mpiv ἔχων οὐχ

* joan. xvi, 4..." Ibid. 5. * lbid. 6,

(1) OEcol. sic vertit sequentia : « Nullam habens
utilitatem ex humanitate, nihilominus sacrificium
percgií, quamvis in carne ac sanguine essem. Cur

dam accipit, de qnibus e&am .ad ipsum in(t:
« Quos dedisti mihi de muudo, tui eranj, οἱ mibi
eos dedisti *? »
À. Ego certe aliquid rursus dicam, absurditate
rationum ad id quo/l initio dixi redire coactus, Fru-
δίτα, ut videtur, exinanitus dieitur, tametsi nostri
similis factus est in forma et. equalitale Patris ex-
sistens Filius unigenitus. Nam.si .ascititium. babet
imperium, et quosdam accipit: a: Paue.quos prius

igitur? quis ex tua. natus sum substantia, ex quo
virtutem liabere credar. » .

1027

S. CYNILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

non habere cernitur, novi aliquid accidit, ut vero- A ὁρᾶται, χεχαινούργηταί τι xazà τὸ εἰχὸς ἐφ᾽ Y lp, καὶ

Simile est, in Filio, et exinde gloriam accipit, et
gratia ipsum quodammodo deducit ad majus aliquid
ac prestantius quam prius erat. Αἱ quonam abitura
demum est illa demissionis ratio? aut ubinam exina-
nitum ipsum videbis, si plane deprehendctur aliquid
habere quod prius non inerat, et quamdam veluti
mercedem ac remunerationein. eonsequi, illam ia
aliquos potestatem ?

B. lta res est.

A. Meutietur autem ipse quoque sapiens Joannes,
ut videtur, si dicat de ipso: «In propria venit, et
sul eum non receperunt *. » Quomodo enim pro-
prium est ejus, id quod vix, et postremo, et ab
alio datum est? At innumera plane tempora pra-
leriere quibus Filius cozeternus erat Deo ac Patri.
Quod si postquam homo factus est, de inundo sele-
etos accipit, et hanc sceptri novitatem assumpsisse
cernitur, dicam audacter demum, priori illo statu
pristantiorem esse in Deo Verbo inbumanationem,
licet 2qualitate cum Patre intelligatur esse praeditus.
Transfert eniin, ut vides, ad excellentiorem condi-
tionem et incomparabiliter gloriosiorew. Sibi ergo
perfecit Filius cum carne dispensationem, et inhu-
manationis modum sus glori» tribuit, Quomodo
igitur propter nos demum hominis naturam assum-
psisse dicitur, aut quomodo pro vita omnium pre-
lium redemptionis fuit, si morte carnis propria
adeo inusitatam οἱ antea inaccessam gloriám com-
paravit?

B. Recte quidem dixisti : sed in temeritatem el
absurditatem abripitur oralio.

Λ. laque abjiciant ips! quoque acerbum illud et
malignum disputandi genus. Alioqui nonne tibi res
intolerabilis videtur, et quz vel invitos in argutiolas
inanes detrudat ? Nihil enim curae habentes congruis
temporibus accommodatas voces tribuere, sus de-
que omnia $09 permiscere εἰ confundere statuunt,
Δι nunquid satius est cogitare quod propria quidem
Nerbi erant omnia, et rerum productarum natura
creatoris gloriz suberat? Séd quoniam a recta ra-
tione terrenum genus defecerat, non exceptum est
ab aliquibus Verbum quod propter nos in carne ap-
paruit, sed persuasos jam paulatim et credentes
jugo suo subjecit, et denuo discere volentes me'iora,
suscipit. « Flectetur enim ei omne genu, et omnis
lingua confitebitur quoniam Dominus Jesus Christus
in gloria est Dei Patris !*. » gitur propria. quidem
sent Verbi omnia, quatenus de Deo przcessit, et
universis rebus imperat cum Patre. Hec autem
accipit secundum humanitatem, quando nostri simi-
His factus est, in. quos reguandl et imperandi po-
testas a Deo est, et ipsi data.

B. Propriamme igitur gloriam ipsum habere di-
cemus, nulla re ad hoc a Deo et Patre assumpta?

A. Εἰίαιη, in quantum intelligitur Deus, et glori
Deminus. Sic enim apud Scripturas divinas nuncu-
" Philipp.

* Joan. 1, 11. n, 10, 11.

ταῖς ἐντεῦθεν εὐχλείαις χαταχαλλύνεται, ξεναγεῖ δὲ
ὥσπερ ἡ χάρις αὐτὸν ἐπὶ τὸ ἄμεινον xal ὑπερτεροῦν,
ἡ πρότερον ἣν. Εἶτα ὅποι ποτὲ ἡμῖν ὁ τῆς ὑφέσεως
οἰχήσεται λόγος, ὅποι χεχενωμένον χαταθρῄσαι τις
ἂν, εἴπερ ὅλως τι xal τῶν οὗ πάλαι προσπεφυχότων
ἁλοίη πεπλουτηχώς, xal οἷά τινα τῆς ἐνανθρωπήῄσεως
μισθὸν καὶ ἀντέκτισιν τὴν xaz& τινων ἐδουσίαν ἀπο-
κερδαίνων ;

B. "Qc ἔχει.

A. Ψευδηγορήσει δὲ χατὰ «b εἰχὸς χαὶ ὁ σοφὸς
Ἰωάννης, εἰ λέγοι περὶ αὐτοῦ * « El; τὰ ἴδια $302,
καὶ οἱ ἴδιοι αὐτὸν οὐ παρέλαθον.» Πῶς γὰρ ἴδ.ον a5-
τοῦ, τὸ μόλις xal ἐν ἐἑσχάτοις χαὶ παρ' ἑτέρου δοτόν ;
Μαΐτοι, μυρίοι μὲν ὅσοι xal ἀναρίθμητοι rav: ελῶς
δεδαπάνηνται χρόνοι καθ᾽ οὓς ὁ Υἱὸς συναῖΐδιος ἣν τῷ
Θεῷ xaY Πατρί. Ei δὲ, ἐπείπερ Υέἐγονεν ἄνθρωπος,
δέχεται τοὺς ἀπὸ τοῦ χόσµου, xal τκήπτρου χαινό-
τητα προσειλτφὼς ὁρᾶται ταυτηνλ, Φφαίην ἂν Ίδη
λοιπὸν, χαταδείσας 2ὐδὲν, ὡς ἁμείνων fj ἑνανθρώ-
totg τῷ θεῷ Λόγῳ χαταστάσεως ἣν τῆς ἑναρχαῖς,
καὶ εἰ νοοῖτο πλουτῶν τὸ iv ἰσότητι τοῦ Πατρός,
Αναδιθάζει γὰρ, ὡς ὁρᾷς, ἐπὶ τὸ ὑπερτεροῦν xal
ἀσυγκρίτως ἄμεινον tv δόξῃ. Ἑαυτῷ τοιγαροῦν xat:
ὠρθωχεν ὁ Yi, τὴν μετὰ σαρχὸς οἰκονομίαν, καὶ
τὸν τῆς ἑνανθρωπῄσέως τρόπον ταῖς ἰδίαις ἑχαρίζετο
δόξαις. Πῶς οὖν ἔτι δι’ ἡμᾶς ἐνανθρωπῆσαι λέγεται;
ἡ πῶς ἀντίλυτρον τῆς ἁπάντων γέγονε ζωῆς, εἰ τῷ
θανάτῳ τῆς ἰδίας σαρχὸς, τὴν οὕτως ἀΐθη χαὶ οὐ
πάλαι βατὴν ἐξεπρίατο δόξαν;

B. "Αριστα μὲν ἔφης, ἀνασχιρτᾷ δὲ ἡμῖν εἰς τὸ
θρασύ τε xal ἀπηχὲς ὁ λόγος:

A. Οὐχοῦν ἑῤῥίφθω xal map! αὐτῶν τὸ οὕτω πι-
Χρὺν xal χαχόηθες εἰς λόγους’ | οὐ δύσοιστον slvdl
σοι τὸ χρῆναι δοχεῖ xal χατωθοὺν ἀναγχαίως εἰς
ἀνεθελήτους ἰσχνομυθίας., Μεθέντες γὰρ δὴ τὸ ἀν-
ἀΆτειν χρόνοις τοῖς καθἠχουτι τὰς φωνὰς, ἄνω τε xal
κάτω τὰ πάντα διαχυχᾷν xal ἀναφύρειν ἑγνώχασι.
Καΐτοι πῶς οὐχ ἄμεινον ἐννοεῖν, ὡς ἴδια μὲν ἣν τὰ
πἀντα τοῦ Λόγου, xal τῶν εἰς τὸ εἶναι παρενηνεγµένων
ἡ φύτις, τῇ 2οῦ χεχληχότος ὑπέζευκτο δόξῃ; Ἐπειδὴ
δὲ λὀγισμοῦ τοῦ πρέποντος τὸ ἐπὶ γῆς παρῶώλισθε χέ-
νος, οὐ παρεδέχθη πρόξ τινων iv σαρχὶ δι ἡμᾶς
πεφηνὼς ὁ Λόγος, ἀνάπεπεισμένους δὲ Ίδη χατα”

D 6ραχὺ xai πεπιδτευχότας ὑπετίθει ταῖς ζεύγλαις,

καὶ ἀναμανθάνειν ἐθέλοντας τὰ ἀμέίνω, δέχεται.
εΚάμφει γὰρ αὑτῷ πᾶν vóvo, zal πᾶδα γλῶσσα
ἐξομολογέσεται ὅτι Κύριος Ἰτπσοῦς Χριστὸς, εἰς δό-
ξαν θεοῦ Πατρός.» Οὐχοῦν ἴδια μὲν τοῦ Λόγου τὰ
πάντα, χαθὸ πἐφηνεν ix θευῦ, xal κατάρχει τῶν
ὅλων μετὰ τοῦ Πατρός. Δέχεται δὲ ταῦτα χατὰ τὸ
ἀνθρώπινον, ὅτε γέγονε χαθ᾽ ἡμᾶς, ofc ὸ βασιλεύειν
xai τὸ κραπεῖν δύνασθαι, Ραρὰ θτοὺ, καὶ δοτόν.

D. Aó£av οὖν ἰδίαν ἔχειν ἐροῦμεν αὐτὸν, μηδὲν εἰς
τοῦτο προσε(ληφότα παρὰ τοῦ θεοῦ xal Πατρός;

Α. Nat, χαθὸ νοεῖται θεὸς, χαὶ τῆς δόξτς Κύριος.
Κατωνόµασται γὰρ οὕτω παρά vs ταῖς θείαις ΤΓρα-

1029

DE SS. TRINITATE DIALOGUS V1.

φαῖς. Καὶ γοῦν τοῦ Σωτῆρος ὁ µαθητὴς, Ἰάχωθος A patus est. Unde Servatoris discipulus, Jacobus nimi-

οὗτος ἦν ΄ « ΑἈδελφοὶ, qnot, μὴ ἓν προσωποληψίαις
ἔχετε τὴν πίστιν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ
τῆς δόξης. »

B. Εἶτα τίς ἡ τοῦ Υἱοῦ δόξα, παρὰ τὴν τοῦ Ila-
τρός;

A. Οὐχ ὑπέρτονος, ὦ τᾶν, οὐδὲ µείων, ἀλλ᾽ ἡ αὐτή»
μᾶλλον δὲ, ὥσπερ East σοφία χαὶ δύναμις τοῦ Ila-
ερὸς, οὕτως ἂν εἴη xal δόξα, τῆς τοῦ τεχόντος οὐ -
σίας ἀφράστως ἀπηυγασμένος, xal τὴν ὅθεν ἑξέφυ
δι ἑαυτοῦ κατασηµαίνων φύσιν, χαθάπερ τις ἡλίου
βολὴ, xa φωτὸς ἁπαύγασμα τῆς τοῦ προέντοςδι-
εκχύπτον οὐσίας, xal ὡς ἐχεῖνο λοιπὸν, τὸ ἐξ οὗπέρ
ἐστι, διὰ τῆς εἰς ἄχρον ἐμφερείας xal ταντοειδοῦς
ποιότητος, εὖ µάλα νοούμενον.

rum : « Fratres, inquit, nolite io personarum acee-

ptione habere fidem Domini nostri Jesu Christi gle-

riz !*, »

B. At quzesun est Fili. gloris, preter gloriam
Patris ? |

Λ. Non superior, amice, neque minor, sed eadem :
imo vero quemadmodum est sapientia el virtus. Pa-
tris, sic erit et gloria, a Genitoris substantia ineffa-
biliter effulgens, etnaturam unde prodiit per seipsum
denolans : non secus ac solis radius ac splender
luminis de substantia ejus a quo emittitur procedens,
quique propter summam similitudiném et eamdem
qualitatem, ei a quo progreditur per oinnia sicailis
intelligitur.

B. "Apa ἂν ἔχοις εἰπεῖν Ex τῶν ἱερῶν Γραμμάτων B MB. Potesue dicere ex sacris Litteris quisnam fides

τίς ἂν γένοιτο τοιούτων fj πίστις;

A. Καΐτοι βραχὺς χομιδῇ δαπαντθήσεται πόνος,
συναχεἰροντί σοι τὰς τῶν ἁγίων φωνάς. Ἐφεσίοις
μὲν γὰρ ἐπιστέλλων ὁ Παῦλος * « Διὰ τοῦτο, φησὶ,
χἀγὼ ἀχούσας τὴν καθ᾽ ὑμᾶς πίστιν ἐν τῷ Κυρίῳ
Ἰησοῦ, xai τὴν ἀγάπην τὴ» εἰς πάντας τοὺς ἁγίους,
οὗ παύοµαι εὐχαριστῶν ὑπὲρ ὑμῶν, µνείαν ὑμῶν
ποιούµενος ἐπὶ τῶν προσευχῶν µου, ἵνα ὁ Θθεὸς τοῦ
Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ Πατὴρ τῆς δόξης,
ὄψη ὑμῖν Πνεῦμα σοφίας χαὶ ἀποχαλύψεως ἐν ἐπι-
γνώσε: αὐτοῦ. » Συνίης οὖν ὅτι Πατέρα Χριστοῦ, xal
Πατέρα τῆς δόξης χατωνόµασεν εὐθὺς τὸν Osbv, οὐχ
ἕτερον, οἶμαι, «t παρά γε τὴν δόξαν τοῦ Πατρὸς τὸν
Χρ.στὸν ἀποφαίνων, Ἔφη δέ που πάλιν’ « Ἡμεῖς δὲ
πάντες, ἀναχεχαλυμμένῳ προσώπῳ τὴν δόξαν Κυρίου
κατοπτρ!ζόµενοι, τὴν αὐτὴν εἰχόνα μεταμορφού-
µεθα, ἀπὺ δόξης εἰς δόξαν, χαθάπερ ἀπὸ Κυρίου
Πνεύμασος.»--ε Αποθλέποντες εἰς τὸν τῆς πίστεως
ἡμῶν ἀρχηγὸν xai τελειωτὴν Ἰησοῦν, » ὃς ἐστιν ἡ
δόξα τοῦ χατὰ Φύσιν xal ἀληθῶς Κυρίου, φημὶ δὴ
τοῦ Πατρὸς, ἀναμορφούμεθα πρὸς αὐτὸν δι’ ἁγιασμοῦ
ἐν Πνεύματι. Πέτρος δὲ a0, καίτοι διαπρέπων ἐν
μαθηταῖς, τοῖς ἰοῦσιν ix. περιτομῆς εἰς διχαίωσιν,
τὴν ἓν Χριστῷ διὰ πίστεως, προσεφώνει λέγων, « Ὡς
τὰ πάντα ἡμῖν τῆς θείας δυνάµεως αὐτοῦ τὰ πρὺς
ζωὴν xo εὐσέδειαν δεδωρηµένης, διὰ τῆς ἐπιγνώ-
σεως τοῦ καλέσαντος ἡμᾶς ἰδίᾳ δόξῃ χαὶ ἀρετῇ. »
Εἴπερ οὖν ἐστιν ἰδία δόξα τοῦ Πατρὸς ὁ Υἱὸς, δι’ οὗ

horum sii?

Α. Saue id. perquam levi labore conficietur, si
dicta sanctorum collegeris. Scribens enim Paulus
Ephesiis : « Propterea, inquit, et ego audiens fidem
vestram qus est in Domino Jesu, οἱ dileetionem in
Omnes sancios, non cesso gratias agens pro vobis,
memoriam vestri faciens in orationibus meis, et
Deus Domini nostri Jesu Christi, Pater glorise, det
vobis Spiritum sapientize et revelationis, in agni-
tione ejus '*. »' lutelligis ergo quo pacto Patrem
Christi, et Patrem gloriz continuo nominavit Deum,
nihil aliud, opinor, 60$ Christum ostendens, quam
Patris gloriam. Dixit autem alicubi rursus : « Nos
vero omnes revelata faciegloriam Domini speculautes,
in eamdem imaginem transformamur a claritate in
claritatem, tauquam a Domini Spiritu 18.) — « Re-
spicientes enim in fidei nostrse auctorem οἱ consum-
imatorem Jesum *'*, » qui est gloria naturalis ac vei
Domini, Patris nimirum, conformamur ad ipsum
per sanctificationem in Spiritu. Petrus item, inter
discipulos conspicuus, ex circumcisione ad Justifl-
cationem in Christo venientibus per fidem clamabat,
dicens : « Quomodo omnia nobis divina virtutis su»,
quas ad vitam et pletatem, donata sunt, per cogni-
lionem ejus qui vocavit nos propria gloria et vir-
tute. 15.2 Si ergo propria Patris gloria est Filius,
per quem et ad cognitionem cjus vocati sumus,
quis dicere audeat datum et ascititium esse οι

xa κεχλήµεθα πρὸς ἐπίγνωσιν αὐτοῦ, τίς ὁ φάναι p Patris, ut sit id quod est? Quis enim Patris gloriam

τολμῶν, ὅτι δοτὸν xa* εἰσποιητὸν τῇ δόξῃ τοῦ Πατρὸς,
«b εἶναι τοῦθ) ὅπερ ἐστί; Τίς γὰρ, ὁ ἑτέρᾳ δόξῃ
καταλαμπρύνων ἑστὶ τὴν τοῦ Πατρὸς δόξαν; Ἡ οὐχ
ἐν ἴσῳ τίθης τὸ, καὶ ἑτέρονς χρῆναι χατατολμᾷν, εἰς
μέσον ἤχοντας λέγειν, ὡς σεσόφωται μὲν πρός τινος
ἡ σοφία τοῦ Πατρὸς, τὸ δὲ εἶναι δύναµις, ἡ ἐνοῦσᾳ
κατὰ φύσιν ἰσχὺς αὐτῷ, τουτέστιν ὁ Υἱὸς, χεχέρδαχε
παρ ἑτέρου, xat ὀθνεῖον ἔχει τὸ αὔχημα σοφόν τε; Οὐ
γὰρ εἰ |f. ἂν] τοῖς τοιοῖσδε χαταχηλοῦντες λόγοις,
ἀποφέροιεν ἡμᾶς οἱ διεναντίας πρὸς πᾶν ὁτιοῦν τῶν δι-
εστραμµένων; El μὲν οὖν ἀπόχρἒη τὰ εἰρημένα πρὸς
ἀπόδειξιν ἑναργὴ τοῦ δόξαν εἶναι τὴν ἰδίαν τοῦ Πα-

alia gloria nobilitet? Alioqui, nonne perinde est ae
si dicant aliqui sapientiam Patris ab aliquo reddi
sapientem : virtutem vero ejus naturalem, hoc eaf,
Filium, 3b alio accepisse ut sit ejus virtus, et glo-
riam ab alio habere ae sapientiam ? Nonne eniin
istiusmodi sermonibus nos adversarii demulcentes
iu. perversissima queque deducerent ? Si ergo dicta
sufficiunt ad elare demonstrandum propriam esse
Patris gloriam Filium, bene habet, silendum nobis
est. Bin autem, ut reor, aliis opus quoque est te-
stimoniis, afferam divinum Psaltem ad universorum
Patrem ac Deum, tanquam ex eorum persona qui

M Jac. n, 1, !* Ephes. 5, 15-17, !! IL Cor. in, 18. ** Hebr. xu, 2. !* JH Petr. 1, 5.

4051

'S. :CYRIELI ADEXANDRINI ARCHIEP.

4933

inle:jostificantur, dicentem : «Ego autein justitia A τρὸς τὸν Yibv, εὖ ἂν ἔχοι, καὶ guortocuav εἰ δὲ δή

-apperebo conspectui .iuo, satiabor cum apparueriL
eloria (ua. 4. »:Persona enim et imago .Pairis, et
substanti:e character, quinam alius erit quam Ver»
bum quod ex ipso prodiil, per quod etiam notum
(it hominibus velut in propria gloria collustrans
emnia? Quocirca Mosen sapientissimpm alloqueba-
tur oliin etiam : « Sed vivo ego, et Qui vivit, est
nomen wéum, οἱ implebitur gloria Domini omnis
terra !'.». lanpleta enim Christo sunt omnia, visus
i8yutem est-nobis in ipso. Quod eum nosset, dixit rur-
sus. idivus-David :: ιε cdileavit Dominus Sion, et
idebiuir in.gloria sua !'5..» Visus emim est nebis
.60B in Filio clare dieente;: «Qui. videt me, videt

et Patrem !?. 0

σοι προσδεῖν καὶ .ἑτόρων οἶμαι μαρτυριῶν, παροίσω
λέγοντα τὸν θεσπέσιον Μελῳδὸν, πρὸς «τὸν τῶν Os
Πατέρα xai θεὸν, ὡς Ex τοῦ προσώπου τῶν ἓν ftl-
στει διχαιουµένων' € Ἐγὼ ὃξ ἐν δικαιοσύνῃ ὀφθή-
σοµαι τῷ προσώπῳ σου, χορτασθίσοµαι Ev τῷ ὀφθῇ-
val µοι τὴν δόξαν σου. ».Πρόσωπον γὰρ «καὶ εἰχὼν
«ou Πατρὸς, xal τῆς οὐσίας ó χαραχτὴρ, τίς ἂν
ἕτερος εἴη παρὰ τὸν ἐξ αὐτοῦ πεφηνότα Λόγον, δι 85
xai γνωρίδεται τοῖς ἐπὶ τῆς γῆς, ὡς ἓν ἰδίᾳ .δόξη
χαταστράπτων τὰ σύμπαντα; Τοιγάρτοι καὶ προσ-
εφώνει ποτὲ τῷ πανσόφῳ Μωσεῖ: « ᾽Αλλὰ ζῷ ἑγὼ,
καὶ Zu» τὸ ὄνομά µου, xat ἐμτλίσειἡ δόξα Κυρίου

-πᾶσαν τὴν γῆν.» Ἐμπέπλησται γὰρ τὰ πάντα Χρι-

στοῦ, ὤφθη δὲ ἡμῖν ἐν αὐτῷ. Καὶ τοῦτο εἰδὼς, ἔφη

πάλιν ὁ θεῖος Ao. 15, ἅτι c Θἰκοδομήσει Κύριος τὶν Σιὼν, καὶ ὀφθήσεται ἐν τῇ δόξη αὐτοῦ.» Ὥφθη vip
ἡμῖν ἐν Yüp λέγοντι σαφῶς * « Ὁ ἑωραχὼς ἐμὲ, ἑώραχε τὸν Πατέρα »
B. fequitur ergo, si propria gloria Dei ac Patris p. B. Ἔγεται δὴ οὖν, εἴπερ ἐστὶν ἀληθῶς ἰδία δό-α

vere est. Filius , ipsum esse debere.secundum ra-
Iram. universorum , Dominum ; regem autem non
aliter quam et. ipse sit-Pater.. At eur. demum per
,Paaus vocem rursus dixit : o Ego: autem constitutus
;:$sum rex.ab Φ0 39] Dowinum autem et Ghristum
wanifeste factuw , esae. ipsum.a Patre, sapiens nobis
. discipulus testatus est.

A. Nun. igiigr, amice, incunctanter dices si
quid ex 1e. velim audire?

D. Quidui ?
À. Quod ad idamiuationem vocatum est, et ad
Bap reu insuelam , adductum, nonse Dominum

“τοῦ θεοῦ καὶ Πατρὸς ὁ Υἱὸς, τὸ δεῖν εἶναι κατὰ φὐ-
εσιν αὐτὸν Κύριον μὲν τῶν ὅλων, βασιλέα δὲ οὐχ

ἑτέρως f, ὥσπερ ἂν εἴη. καὶ αὐτὸς 6 Πατήρ. Εἶτα τί

Of ποτε διὰ 'τῆς τοῦ, φάλλοντος φωνῆς ἔφη πάλιν :
€ Ἐγὼ δὲ χατεστάθην βασιλεὺς ὑπ αὐτοῦ» » Κύρων
«δὲ καὶ Ἆρ.στὺν πεποιῆσθαι σαφῶς παρὰ τοῦ Πατρὸς
"αὐτὸν, ὁ σοφὸς ἡμῖν πρυσμεμαρτύρηχε μαθητής.

Α. "Ap' οὖν, ὦ φιλέταιρε, φράσαις ἂν 6; ἄριστά
Υε µελλήσας οὐδὲν, εἴ τί περ ἑλοίμῃν ἀναπυθέσθαι

σου;

B. Ilo; γὰρ οὔ;
4. Τὸ κεχλημµένον εἰς χυριότητα, xai ἀσννήθως
εἰς τοῦτο «παρενεχθὲν, áp' οὐκ ἂν νοεῖσθαι πρέποι,

ipsiuu aljquaudo non fuisse in£elligi par est? Nihil -Küptov οὐκ εἶναί ποτε; Οὐδὲν γὰρ -ἂν Ex γε τοῦ εἶναι
euim ex eo.quod esLid quod est, velut ad aliud C. του) ὅπερ ἐστὶν, ὡς ἐφ᾽ ἕτερόν τι πάλιν ἐπ᾿ αὐτὸ

quiddam, rursus ad ipsuu derigrabit.

. R., Non certe.

«ΑΔ. Quando igitur ad domigsationem adductum
ense aiupt. Filium qui, antequam eo veniret, doini-
nationis. gloria-et honore adhuc erat destitutus ! Hoe
enim necesse est vel nolentes dicere.

6. Quid. vero, , $i dicant. eiiam ante incaruatio-
nem ?

A... Diceut quidein, sat scio, etiam ultra decorum
facile pretervecti : sed qis renistet. vesilatis ratio.
Jn .earue eieuim. exsigtenti, et in nobis babitanti,
centigisse dicimus adveniitiamn potentiam, videri-
Ape regnum. et. dominatiouem .accepisse. Dominum
enim et Chrisiua. faetum esse.a Deo 96 Patre di-
viuus discipulus. ait, non iudistincte Verbum. quod
ex ipso effulsit,. sed Jesum illum crucifixum. Cze-
terum anie incarsaliongm οἱ. conjiuctionem per
unionem Dominum .fuisse Filiwn, nullo negotio vi-
debimus, illud auituo nosico jusuper reputantes.

D. Ecquod?

A. Nonne, cum homo factus, est, 4unc. eliam η
servi forjna descengisge dicitur ?
B. ita prorsus.

βαδ.εἶταί τι.

B. Οὐ γὰρ οὖν.

A. Πηνίχα δὴ οὖν ἀνακεχομίσθαι φασὶν εἰς xupió-
τητα τὸν Yihw, πρὸ τῆς εἰς τοῦτο μεταδρομῆς, τῆς
εἰς κυριότητα τιμῆς «& xal δόξης τητώµενον ἔτι;
«Τουτὶ γὰρ ἀνάγχη, καὶ οὐχ ἑχόντας, εἰπεῖν.

- B. Τί γὰρ εἰ φαῖεν, ὅτι χαὶ πρὸ τῆς ἑνανθρωπή.»
σεως;

A. Ἔροῦσι μὲν οἵδ' ὅτι καὶ πέρα τοῦ πρέποντος
ἑόντες εὐχόλως"' ἀλλ᾽ ὅ γε τῆς ἀληθείας αὐτοῖς ἀντι-
τάδεται λόγος. Γενομένῳ γὰρ ἐν σαρχὶ καὶ ἓν ἡμῖν
σχηνώσαντι, συμθῆναί φαµεν τὸ εἰσποίητον χράτος,
εἱληφέναι τε δυχεῖν βασιλείαν xal κυριότητα. Κύ-
«ριον γὰρ xal Χριστὸν πεποιῃσθαί φησι παρὰ τοῦ
Θευῦ xai Πατρὸς ὁ θεσπέσιος µαθητὴς, οὐχ ἁδια-
Χρίτως τὸν ἐξ αὐτοῦ πεφηνότα Λόγον, ἀλλ Ἰτσοῦν
πὸν ἑστανρωμένον. "Oct δὲ πρὸ τῆς πρὸς σάρχα συν-
δροµῆς, xal τῆς χαθ᾽ ἕνωσιν συναφείας, Κύριος fv
ὁ Ἐϊὸς, ἀνιδρωτὶ καταθρῄσαιµεν, ἐχεῖνο τοῖς ἄλλοις
φρασενθυμούμενοι.

iB. Τὸ «t δὴ φής;

Α. 09 γὰρ, ὅτε γέγονεν ἄνθρωπος, τότε καὶ ἓν τῇ

τοῦ δούλου μορφῇ χαθικέσθαι λέγεται :
.B. Οὕτω engl.

!* Psal. xvi, 15. Num, xiv, 21. 25 Pgal. ei, 11. !? Joan. ιν, 9. ** "sal. 1i, 6,

1055

A. Εἶναι 065 οὖν ἀνάγχη νοεῖν, πρὸ τῆς πρὺς Α

cípxa συνδρομῆς, οὐκ ἐν τῇ τοῦ δούλου μορφῇ τὸν
Ex Θεοῦ πεφηνότα Λόχον, ἁλλ᾽ ἓν χυριότητι φυσιχῇ,
καὶ ἐν ἰδίοις ὑψώμασιν, ofc ἐπείπερ ἑἐμφιλοχωρεῖν
διὰ τὴν εἰς ἡμᾶς ἀγάπησιν οὐ λίαν ἐδόχει, xsypn-
µάτιχε δοῦλος, ἵν ὥσπερ αὐτὸς ἂν τοῖς παρὰ φύσιν
ἐθελοντὴς δι ἡμᾶς, οὕτως xal ἡμεῖς iv τοῖς ὑπὲρ
φύσιν πρόθυμοι δι) αὐτόν ' καθίχετο γὰρ εἰς xévto-
σιν, οὐχὶ τῇ χενώσει διδοὺς τὸ χρΏναι νικῷν τὴν ἕμ-
φυτόν τε αὐτοῦ xal ἁπαραποίητον δόξαν, àX)' ἵνα
τὸ ἐν ὑφέσει χαὶ κάτω, τουτέστιν. ἡμεῖς, ἀναθρώ-
σχειν ὑφοῦ 5v αὐτὸν ἰσχύσωμεν. Ub Υάρτοι τὸ χεῖρον
ἐκύιάσεταί ποτε τὸ ὑπερτεροῦν, ἕψεται δὲ μᾶλλον τῷ
ν,χῶντι xal προῦὔχοντι τὸ ἀσυγχρίτως Ἱττώμενον.
᾽λμαθὲς οὖν λίαν τὸ οἴεσθα: δεῖν αὐτὸν ἐχδεθιάσθαι
τοῖς καθ ἡμᾶς, ὡς σὺν ἡμῖν δι ἡμᾶς ἀπομεῖναι
φπάτω᾽ σοφὸν δὲ xal ἀλτηθὲς, τὸ διανοεῖσθαι καὶ λέ-
γειν, πρὸς τὸ θεῖον αὐτοῦ χαὶ ἁπόῤῥητον χάλλος &va-
φοιτῆσαι τὸ ταπεινὸν, τῇ ὑπερτάτῃ δόξῃ ν'χώµενον,
"Όνπερ΄γὰρ τρόπον παθεῖν μὲν αὐτῷ συνέδη τὸν
χατὰ σάρχα Ὀάνατον διὰ τὴν τῷ Üaváwp κάτοχον
σάρχα, ζωὴ δὲ (v χατὰ φύσιν, ἀνεχόμισε πρὸς τὸ
οἰχεῖον αὐτὴν, οὐδὲν εἰς ἰδίαν ὑπομείνας φύσιν, xa-
τασείσας δὲ μᾶλλον τοῦ θανάτου τὸ xpátog* οὕτω
φαμὲν, ὅτι παθεῖν μὲν αὐτῷ τὴν δουλείαν συµδέδη-
κεν οἰκονομιχῶς. Ἐπειδὴ δὲ χατὰ φύσιν ἑἐστὶ θεὸς
xai Κύριος, παραχωρεῖ τὸ λυποῦν, xal ταῖς τῆς
δόξης ὑπερθολαῖς ἠττώμενον τὸ Ex τῆς δουλείας χατ-
Ῥφάνισται δυσχκλεές. Οὐχοῦν, εἰ µεμένηχεν Ev ve-
xpol;, χατά Ye, prp, τὴν σάρχα, μένει ἓν δούλοις.
Ei δὲ ἀνέθορέ τε χαὶ ἀνέθη πρὸς τὸ ἐν ἀρχαῖς, φημὶ
δὲ τὸ ζήν, οἰχονομιχῶς τῷ θανάτῳ τὸ δόξαι νιχᾷν
ἐπιδοὺς, ἀνοιχήσεται δηλονότι xal πρὺς τὸ ἕτερον,
τουτέστι, τὸ ἐν χυριότητι φυσικῇ διαφανὲς, τῇ μετὰ
σαρχὸς οἰκονομίᾳ τὸ ἓν χαιρῷ δοὺς ἰσχῦσαι βραχεῖ,
χατά γε tf; δουλείας τὸν τρόπον. Ταύτῇτοι xal ἰσο-
χλεὴς xal ὁμόθρονος ὢν ὡς ὙΥἱὸς Πατρὶ, xai θεὸς
Geo, μονονουχὶ καὶ εἰς ἀρχὰς τῆς οὕτω περιρανοὺς
καὶ ὑπερχοσμίου δόξης ἀναθιθάζεσθαι δοχεῖ, φάσχον-
τος πρὺς αὐτὸν τοῦ θεοῦ xai Πατρός : « Κάθου ἐκ
δεφιῶν µου, ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον
τῶν ποδῶν σον. » "O γὰρ ἂν ὑποστορέσει ἐν ἑαυτῇ
χατεννάζουσα πρὸς τὸ εὐπειθὲς ἡ θεία τε xat ἀπόῥ-
ῥητος φύσις, τουτὶ δη πάντως τοῖς τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν

ΡΕ SS. TRINITATE DIALOGUS VI.

1054

A. intelligendum est igitur ante incarnationem
non in forma servi esse Verbum quod cx Dco pro-
diit, sed in dominatione naturali et eminentia pro-
pria, quibus propter illam in nos charitatem reli-
ctis, servus audiit, ut quemadmodum ipse ultro
propter nos ea subiit quz? sunt przeeer naturam, sic
eliam nos in iis qux supra naturam sunt, libenter
essemus propter ipsum. Ad inanitionem enim 56
demisit, non dans inanitioni ut insitam et immuta-
bilem gloriara superaret, sed ut quod infimum ac
depressum est, nos 606 nimirum, per ipsum in
alium possemus conscendere. Quod enim inferius
est, nequaquam vim superiori faciet, imo przstan-
tiori et excellentiori cedet id quod incomparabiliter
minus est. Absurdissimum est igitur putare ipsum
a nobis coactum ut nobiscum propter nos infra wz-
neret; sed sapienter ac vere cogitabimus'ae dicemus,
ad divinam ejus et ineffabilem pulchritudinem re-
diisse humilitatem, suprema gloria victam. Quem-
admodum enim ipsum mortem secundum carnem
ferre contigit, proptér earnem morti obnoxiam :
cum autem vita sit secundum naturam, ipsam ad
id qued ei conveniens est retulit, nihil in propria
natura passus, sed convulso mortis imperio : ita
dicimus ei contigisse ut servitutem subiret, ratione
incarnationis. Cum autem secundum naturain sit
Deus ac Dominus, quod est molesti recedit, et gloriae
emineniia superata servitutis ignobilitas deletur.
liaque si mansit inter moriuos, secundum carnem
nimirum, manet etiam inter servos. Sin autem ex-
citatus est, ac in pristinum statum, hoc est, ad
vitam, rediit, ratione incarnationis morti victoria
concessa, redibit utique etiam ad aliud, hoc est, ad
dominationis naturalis splendorem, incarraticui ad
breve tempus secundum rationem servitutis palma
tributa. Proindeque cum vcequali gloria praeditus sit,
eodemque in solio sedeat cum Paire Filius. et cuim
Deo Deus, tamen ad principium tam illustris ac
supramundanz glori: propemodum videtur revocari,
dicente ei Deo ac Patre : « Sede a dextris meis,
donec ponam inimicos tuos scabellum. pedum tuo-
rum 33. Quodcunque enim sibi substraverit ae
subjecerit in se conquiescens divina et ineffabilis
natura, hoc utique Salvatoris nostri subjicitur. pe-

ὑποφέρεται ποσὶν, οὐκ ἀνθρωπίνως ἐνηργηχότος, p) dibus, non quod humanitus operatus est, neque

οὐδξ ἐπείτοι véyova σὰρξ, διὰ τοῦτο χρατεῖν τῶν
Ἱπειθηχότων ἰσχύοντος, ἀλλ ὅτι της ἀνθρωπότητος
τὸ σμικροπρεπὲς εἰς τὸ τῆς ἀνωτάτω xal ὑπερτάτης
φύσεως ἀναθεὶς ἁἀξίωμα, xal τοῖς τῆς θεότητος θώ-
χοις ἐνιδρύσας ἑαυτὸν, χαὶ μετὰ σαρχὺς ὁ μονογενὴς τοῦ
Oso» Λόγος καταχυριεύσει τῶν ὅλων οὗ δίχα Πατρός.
"O0 γὰρ ἂν δρῷτο παρὰ Πατρὸς, τοῦτο δὴ πάντως
ἐστὶν ἑνέργημα τοῦ Yiou * xal ὅπερ ἂν λέγοιτο δια-
περαίνεσθαι GU Υἱοῦ, τοῦτο δὴ πάντως ἐστὶ χατόρ-
θωµα τοῦ Πατρός. Πάντα γὰρ δὺ ἀμφοῖν ἓν ἴσῳ.
ἐνεργοῦντος μὲν τοῦ Πατρὸς, ἔχοντος δὲ δι Ylou xai
σὺν αὐτῷ ἐν Πνεύματι τὴν ἐφ᾽ ὅτῳ οὖν τῶν δρωµέ-
vtov ἑνέργειάν τε καὶ θέλησιν.
*! Psal. cix, 1,2.

ParBOL. Ga. LXXV,

propterea quod caro factus est, idcirco incredulos
vincere possit, sed quoniam humanitatis vilitatent
ad suprem: et altissimz natur: dignitatem refe-
reus, et in deitatis solio seipsum collocans, etiam
cum carne unigenitum Dei Verbum imperio suo
cuncia subjecturus sit non sine Patre. Quod enim"
fit a Patre, hoc utique est opus Filii; et quod pertict
dicitur per Filium, hoe plane est Patris factum.
Omnia enim per utruinque :zequaliter flunt, operante
quidem Patre, sed habente per Filium, et cum ipso
in 607 Spiritu, in unoquoque eorum qu» flurt,
operationem et voluntatem.

33

1555

S. CYIILLI ALEXANDRINI ARCIHEP.

1056

B. Scite admodum ; nos enim doces rectum οἱ Α΄ — B. Αστειότατα Égre^ φρενοῖς (àp ἡμᾶς, 6püt

Jnculpatum — iter insistere: sed non minus quam
antea nos juveris, si dominationem Filii clarius de-
monstres.

A. Igitur si quis sciscitetur, et nos ita compel-
let : Dic, obsecro, quidnam esse ais dominationem
Patris ? Quidnom statueres?

B. Dicerem, imperare universitati rerum, glerifi-
cari ab omnibus, omnia ejusesse, coelestia et ter-
rena.

Α. Tam augustis elarisque titulis nümquid insi-
gnitum esse Filium dicunt?

B. Dicent quidem, opinor, esse: verumtamen
dante ei Patre.

A. At nonquid mendacium et inane commentum
istud erit, cum Deus ac Pater aperte clamet : « Glo-
riam mean alteri non dabo **? » Neque enim aliis
ab ipso concessit secundum substantialem differen-
tiam nimirum, vera divinitatis eminentibus titulis
gloriari. Ubi enim demum est ejus eminentia, si na-
ture create. conditio hue deveniat, ut nihil supra
suam nobilitatem esse sinat ? Nunquid cogitandum
est omni rel fact: et in. ortum productae invia et
inaccessa esse, qui Dei sunt peculiaria acpro-
pria ?

B. Oninino.

A. At quo pacto Filius Patris gloria conspicuus
erit, nisi eo quo ipse modo, non autem alio? Bea-
tus enim Daniel visiones divinas ac propheticas no-
pis describens, in solio quidem collocat. Antiquum
dierum, et circa illum statuit millia milliam ordina-
torum in ministerium, et decies millies cegtena
millia astantium **, Isaias porro divinus non mi-
nori in gloria se conspexisse Filium ait :« Vidi enim,
inquit, Dominum Sabaoth sedentem super solium
excelsum et elevatum : et plena erat domus iaaje-
state ejus, Et Seraphim stabant in circuitu ejus: sex
αἱ uni, et scx alz alteri. Et duabus | quidem vela-
bant pedes, et duabus volabant, et clamabant alter
ad alterum ?*, » sanctificationem, initio quidem
multiplicem, sed in unitatem ac dominationem unam
.desinentem. Num tibi videtur aqualitatem gloriae
demum obtinere Filius? Ubi cnim thronus supremus
et :xqualis eminentia, ac calestium Virtutum cir-

xal ἁμώμττον διαστείχων ὁδόν * ἧσαις δ᾽ ἂν οὗ μεῖον
3 πάλαι, καθιστὰς el; τὸ ἐμφανέστερον τὴν κυριό-
τττα τοῦ Υἱοῦ.

A. Οὐχοῦν εἴ τις ἕλοιτο φιλοπευστεῖν, Προσίοι τε

έγων' Φράσον ἡμῖν, ὦ «dv, 6 τὶ ποτε εἶναι qs τὴν
κυριότητα τοῦ Πατρός * ὅτι ἂν ἀπεφήνω;

B. Ἔφην ἂν, ὅτι τὸ κατάρχειν τῶν ὅλων, τὸ δοξά -
ζεσθαι παρὰ πάντων, τὸ εἶναι τὰ πάντα αὐτοῦ, τά τε
ἐν τοῖς οὐρανοῖς χαὶ τὰ ἐπὶ τῆς γῆς.

A. Ἐν δέ γε τοῖς οὕτω σεπτοῖς xal περιρανέσιν
οὐκ εἶναί φασιν ἐχπρεπῆ τὸν Ylóv;

B. Εἶναι μὲν ἐροῦσιν, οἶμαί mou, πλὴν ἑφέντος
ἔχειν αὑτῷ τοῦ Πατρός.

A. Εἶτα πῶς οὐ φευδομυθία τοῦτό γε, καὶ ῥαώ-
ῴδημα χενὸν, τοῦ θεοῦ xa Πατρὸς διαῤῥέδην άνακε-
xpaYótoc* « Τὴν δόξαν µου ἑτέρῳ οὐ δώσω; » 0ὐξὲ
γὰρ ἂν Ἰφίει τῶν ὄντων τισὶ χαὶ παρ) αὐτὸν ἑτέροις,
χατά γε, φημὶ, τὴν οὐσιώδη διαρορὰν, τοῖς τῖς
ἀληθοῦς θεότητος ὑψώμασιν ἐναβρύνεσθαι. Ποῦ
γὰρ ἔτι «b ἀνεστηχὸς αὐτῆς, εἰ φύσεως γενητῆς
εἰς τοῦτο προῄήχοι µέτρον, ὡς μτδὲν ἐπέχεινα λοιπὸν
εὐχλείας ἐᾷν, "H οὐκ ἀναγχαῖον παντὶ τῷ πεποιτ-
µένῳ xax παρηγμένῳ πρὸς γένεσιν, ἀστιθη καὶ ἀνέα-
6ατα νοῆσαι παντελὼς τὰ ἰλιχῶς τοῦ Θεοῦ '

B. 'Avayxatov.

A. Εἶτα πῶς bv τοῖς τοῦ Πατοὺς δ.απρέποι ἂν ὁ
Υἱὸς, χαὶ οὗ καθ ἕτερον, οἴμαι, τρόπον, ἡ καθ) ὃν
αὐτός, Ὅ μὲν γὰρ µαχάριος Δανιλλ, θεοπτίας ἡμῖν

C ἀναγράφων καὶ ὀράσεις προρητιχὰς, καθίσει μὲν ἐτὶ

θρόνου τὸν Παλαιὸν τῶν ἡμερῶν, περιίστησι δὲ χι-
Aia; μὲν αὐτῷ χιλιάδας τῶν τεταγµένων εἰς λειτους-
γίαν, µυρίας δὲ µνυριάδας τῶν παραστατῶν. "Hoataq
γε μὴν ὁ 'θεσπέσιος, οὐκ ἐν µείονι δύξη τεθεᾶσθαί
φησι τὺν Yióv. « Elóoy γὰρ, ἔφη, τὸν Κύριον Σα-
6260 καθήµενον ἐπὶ θρόνου ὑψπλοῦ xai ἑπτρμέ-
νου. Καὶ πλήρης ὁ οἶκος τῆς δόξης αὐτοῦ. Καὶ Σ:-
ραφὶμ εἱστήχεισαν xox)o αὑτοῦ' ἓξ πτέρνγες τῷ
EA, xal ἓξ πτέρνγες τῷ Evl* καὶ ταῖς μὲν δνοὶ κατ-
εχάλυπτον τοὺς πόδας, καὶ ταῖς δυσὶν ἐπέταντο,
xai ἐχέχραγεν ἕτερος πρὸς τὸν ἕτερον, » τὸν Ey ms-
ριττῷ μὲν ἐν ἀρχῇ, καταλήγοντα δὲ εἷς ἑνάδα καὶ
εἰς χνριότητα µίαν, ἁγιασμόν. "Apá& σοι δοχεῖ τὸ
ἰσοπαλὲς iv δόςῃ διαχεκτῆσθαι λοιπὸν ὁ Υἱός; Όπου

cumsiantes turm:e, servilem creaturarum conditio- D γὰρ θρόνος ὁ ἀνωτάτω, xat ἱσόδρομος ἡ ὑπεροχὴ,

nem denolantes, οἱ sedenti. doniinationis gloriam
6098 contestantes? Quis dubitet quin ad ipsum
ignorantiz profundum is pervenerit, qui putat Pa-
tris naturali dominatione non conspicuum esse Fi-
lium?

xa τῶν ἐν ob pavo δυνάµεων ἡ ὡς Ev κύχλῳ στάσις,
τὸ τῆς δουλείας τῶν γενητῶν ἐμφανίζουσα µέτρον,
xai τὴν τῆς χυριότητος δόξαν προσμαρτυροῦσα τῷ
χαθηµένῳ, ποῖον ἂν ἔχοι τόπον ἐνδοιασμοῦ, f) πῶς
ἀμφίλογον ὡς εἰς αὐτόν τις τῆς ἁμαθίας πυθμένα

τὸν κατωτάτω διελήλαχεν ἤδη πως, εἴπερ οὖν οἴοιτο μὴ τῇ τοῦ Πατρὸς χυριότητι φυσικῇ χαταγλαῖςεσθαι

τὸν Υἱόν;

B. lta sane, vera demurn est oratio.

À. Fateberis autem, amice, et me, eL te, nequa-
quam dicendo falli, adeoque nec alium quemvis, si
' asreramus naturali Deo in omnem creaturam esse
potestatem εἰ imperium, et Dei esse cuncta, ut

3$? [s), ΧΙ, δ. ** Dan. vir, 9, 10.

ὧν 164. vi, 1-3,

B. "Apape, xaX ἔστι λοιπὸν ἀληθὴς ὁ λόγος.

A. Δοίης δ᾽ ἂν, ὦ ἑταῖρε, μὴ διεφεῦσθαι λέγοντας,
ἐμέ τε, καὶ σὲ, xol μὴν εἴπδρ τῳ xal ἑτέρῳ δοχεῖ,
ὡς τῷ Ye ὄντι χατὰ φύσιν θεζῷ τὸ χχτὰ παντὺς τοῦ
γεγονότος ἀνῆπτε χράτος, xai ἔστι πάντα θεοῦ, ev

1051

DE S8. TRINITATE DIALOGUS VI.

1033

λέ6δην εἰπεῖν, obpavóg τε xaV γἢ χαὶ τὰ bv ἁμ- A verbo dicamus, cclumque ac terram,et 845 utrieg-

φοῖν.

B. Ἔγωγχε.

Α. Οὐχοῦν ἐν ἴσῳ μὲν τρόπῳ τοῦ θεοῦ xal Ha-
τρὶς εἶεν ἂν οἱ τὴν μαχαρἰαν ἄνω τρίδοντες ζωὴν,
ἄγγελοί τε xaX ἀρχάγγελοι, χαὶ εἴ τι τούτων ἐπέ-
γεινα » εἶεν δ' ἂν xal αὐτοῦ τοῦ Υἱοῦ. Τουτὶ δὲ αὐτὸ
xai περὶ τῶν ἐπὶ γῆς ὡς εὖ ἴσθι τοι φρονοῦντά µε.

Β. Ἔφης μὲν ὀρθῶς. Πλὴν εἰ ἔποιτο τοῖς λόγοις
ἡμῖν f) ἐφ᾽ ἑχάστῳ πίστις, ὄρφης ἂν ὡς ἄριστά vs.

Λ. Οὐχοῦν ὁ μὲν θεσπέσιος Μελῳδὸς, « Εὖύλο-
γεῖτε, φησὶ, τὸν Κύριον, πάντες οἱ ἄγγελοι αὐτοῦ,
λειτουργοὶ αὐτοῦ οἱ ποιοῦντες τὸ θέληµα αὐτοῦ» »
τῇ τοῦ Πατρὸς ἐξουσίᾳ προσνέµων τὴν ἁγίαν τῶν

que ambitu continentur.

B. Fatebor equidem.

Α. ltaque eodem modo erunt Dei ac Patris, qui
beatam in calo vitam degunt, angeli, et. archange-
li, et siquid ultra hos est, Erunt. sutem et ipalus
Filii. ldipsum vero etiam nosti me sentire de hemi-
nibus.

B. Recte quidem dixisti. Verumtamen si qos di-
cimus sigillatim probaveris, praeclare admodum
facies,

Α. Igitur beatus Psaltes : « Benedicite, inqnit, Do-
mino, omnes angeli ejos, ministri cjus, qui facitis
voluntatem ejus **, » Pairis potestati tribuens san-
clam illam coelitum multitudinem. Filium autem

ἄνω πληθύν. "Οτι δὲ Sec χριτὴς κατὰ καιροὺς ὁ D aliquando judicem venturum prsnuntians, Ipse ait:

Yibe προκαταμηνύων φησὶν a0sóc* « Μέλλει γὰρ Ó
Yibe τοῦ ἀνθρώπον ἔρχεσθαι ἐν τῇ δόςῃ τοῦ Πατρὸς
. αὐτοῦ, μετὰ τῶν ἁγίων ἀγγέλων αὐτοῦ. » ῆξει γὰρ,
Ἶξει χατὰ καιροὺς, ἀποδώσων ἑχάστῳ χατὰ τὸ ἔργον
αὑτοῦ * πλὴν οὐχ ὀθνείοις αὐτὸν λειτουργοῖς ἔπικομ-
πάσειν τε xal ἑναθρυνεῖσθαί φαμεν, ἀλλὰ ταῖς ἐς
ἀγγέλων δοῤυφορἰαις ὡς ἰδίαις ὄντως ὑπηρετού-
μενον.

B. Σύµφιμι.

A. Αναμέλποντος 6k αὖ τοῦ θεσπεσίου Δαθὶδ, λὲ-
Υοντός τε περὶ τοῦ Θεοῦ xal Πατρός εδεῦτε, προσ-
κυνῄσωμεν xal προσπέσωµεν αὐτῷ, xal χλαύσωμεν
ἑνώπιον Κυρίου τοῦ ποιῄσαντος ἡμᾶς, ὅτι αὐτός
ἐστιν ὁ θεὸς ἡμῶν, καὶ ἡμεῖς λαὸς νομῆς αὐτοῦ, καὶ

« Filius enim hominis venturus est in gloria Patris
sui cum sanctis angelis suis **. » Veniet enim, veniet
aliquando redditurus unicuique secundum opus
suum. Ceteram non alienis ipsum ministris glo-
riaturum dicimus, sed angelorum satellitio utpo-
Le 8uo revera stipatum.

B. Assentior.

A. Rursus autem. cum diviaus David canit et de
Deo ac Patre dicit : « Venite, adoremus, et procida-
mus ante eum, οἱ ploremus ante Domigum, qui fe-
cit nos ; quia ipse est Dominus Deus noster, nes au-
tem populus pascu: ejus, et oves manus ejus *', »

πρόθατα χειρὸς abtoU- » τὰς ἐν τῷδε τῷ χόσµῳ λο- C Oves hujus mundi ratioue priwdilas suas esse aii

γιχὰς ἀγέλας ἱδίας εἶναί φησιν ὁ Υἱὸς, ὁτὲ μὲν λέ-
γων Πατρὶ τῶν ἐξ Ἱσραὴλ πεπιστευκότων’ « Τὰ
πρόθατα τὰ ἐμὰ τῆς φωνῆς µου ἀχούει" » ὁτὰ δὲ αὖ
καὶ περὶ τῶν οὕπω πεπιστευχότων * € Καὶ ἄλλα
πρήθατἀ ἔχω, ἃ οὐχ ἔστιν Ex τῆς αὐλῆς ταύτης. »
Οὐχοῦν ix µυρίων ὅσων ἡμῖν ἀποδεῖξαι ῥᾷον. ὡς δε-
δοξάσθαι λέγεται παρὰ τοῦ Πατρὸς διὰ τὸ ἀνλρώπι-
voy ὁ Υἱὸς, καίτοι τῆς δόξης Κύριος ὧν, σύνεδρός τε
à:l, καὶ ὁμόθρονος τῷ Πατρί. Εἴη δ' ἂν χαὶ µάλα
εἰχότως δυσδιάφυχτος ἡ Υραφῇ, καὶ δυσαπόνιπτον
αἴσχος, τοῖς ἐπακτην αὐτῷ περιτιθεῖσι τὴν δόξαν,
xaX εἰσχεχρίσθαι λέγουσι τὸ χατὰ πάντων χράτος.

B. Οὐχοῦν, εἰ pf θύὐραθεν, µήτε μὴν εἶσδεδε-
γµένον αὐτῷ τὸ χατὰ πάντων κράτος, à))' ἐμπέ-
quxev οὐσιωδῶς, οὐκ ἂν ἔχοιμι φράσαι τί δῆ ἄρα
καὶ μαθὼν ὁ θεσπέσιος Παῦλος, χαταλ{ξειν ποτὶ τὰ
τῆς βασιλείας αὐτῷ διισχυρίσατο, λέγων « Ὥσπερ
γὰρ ἐν τῷ ᾿Αδὰμ πάντες ἀποθνήσκουσιν, οὕτω xaX kv
τῷ Χριστῷ πάντες ζωοποιηθήσονται. Ἕκαστος δὲ ἐν
τῷ ἰδίῳ τάγµατι΄ ἀπαρχὴ Χριστὸς, ἔπειτα οἱ τοῦ
Χριστοῦ, ἐν τῇ παρουσίᾳ αὐτοῦ * εἶτα τὸ τέλος, ὅταν
παραδῷ τὴν βασιλείαν τῷ θΘεῷ xoi Πατρὶ, ὅταν
xa:apyfjon πᾶσαν ἀρχὴν, xat πᾶσαν ἑἐξονσίαν xal
δύναμιν. Aet γὰρ αὐτὸν βασιλεύειν, ἄχρις οὗ θῇ πάν-
τας τοὺς ἐχθροὺς ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτοῦ. Πάντα γὰρ
ὑπέταξεν ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτοῦ. Ἔσχατος ἐχθρὸς

Filius, interdum Patri dicens, cum eredidisseut
Israelitz: : « Oves mezs vocem meam audiunt ** ; »
interdum vero rufsus quoque de iis qui nondum
crediderant: « Et alias oves habeo, qua non subt
ex hoc ovili **. » Igitur innumeris ex locis facile no-
bisest probare Filium diei a Paire glorificatum,
propter humanitatem, licet glorie sit Dominus οἱ
in eodem solio ac throno cum Patre sedeat. Crimen
autera non effugient, ac labem non -facile absier-
gent, G09 qui ascititiam ei gloriam tribuunt, ae
potestatem in cuncta aliunde ascitaua dicuut,

B. I2itur, nisi extrinsecus et aliunde ascifa est el
in euucta potestas, sed substantialiter est insita,
dicere non possum quid tandem cause sit cur divi-
nus Paulus cessaturam aliquando ejus potestatem
asseruerit, dicens : « Sicut enim in Adam omnes

. moriuntur, ita et in Cliristo omnes "viviücabuntur :

unusquisque autem in suo ordine; primitize Chri-
$tus , deinde ii qui sunt Christi, in adventum ejus;
deinde finis, cum tradiderit regnum Deo et Patri,
cum evacuaverit omnem principatum, et potesta-
tem, et virtutem. Oportetenim illum regnare do-
nec ponat emnes inimicos sub pedibus ejus (omnis
enim subjecit sub pedibus ejus). Novissime autem
inimica destruetar mors **, » Eoco enim, ecce con&-

"Psal. cj: Q0. ** Matth. xvi, 217. ?' Psal. xciv, 6, 7, ** Joan. x, 31. ** ibid. 16. ** I Cor. xv, 33-40.

1059

perii, cum principatus inanes fuerint redditi, εἰ
mors prostrata : tunc. enim. imperium tradet soli
Deo ac l'atri.

A. Apage cum anili et ridicula ista cogitatione!
Qui enim hzc sentit ac loquitur, reliquit vias vinez
sus, et erravit per semitas agri sui ; graditur vero
per solitudinem aquis. vacuam, et terram in siticu-
losis locis positam, manibus autem sterilitatem econ-
gregat, ut scriptum est **. Non enim regni titulos et
imperium in cuneta perdituram aliquando Filium
divinus nobis doctor dixit. Sclebat enim, ut reor,
divinum Davidem lyram pulsare spiritalem, et ac-
cinere Filio in Spiritu : «Sedes tua, Deus, in s:eculum

sseculi, virga directionis, virga regui tui **. » Quid B

porro faciant, qui ad quamvis absurditatem laxis
lingue habenis feruntur, et tam agresti mente la-
borant, cum beatus Gabriel sanctz Virgini Chri-
sium praenunlians: « Ne enim timeas, inquit, in-
carnationem, o Maria : invenisti enim gratiaro apud
Deum, οἱ ecce concipies in utero, et paries Filium,
et vocabis nomen ejus Jesum. Ipse enim servabit
populum suum a peccatis suis. Et dabit illi Dominus
Deus sedem David patris ejus, et regnabit in domo
Jacob in seternum, G1Ó et regni ejus non erit fi-
nis *. » Cum itaque sanctus vir regnum Filii pre-
dixerit ad szcula infinita perventurum, adeoque vox
angeli veritati concinat, consensurum opinor eum qui
probus est acfrugi, et nugas condemnaturum, in-
sanosque dicturum eos, qui alia quxvis sentire ve-
lint, cumlex aperte clamet: « 1n ore duorum αυ
uium testlum stabit omne verbum **. » Alioqui
nonne plurima impietate scatet objectio?

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIIIEP.
nium veluti quoddam, inquient, cessaturi ejus im- χαταργεῖται ὁ θάνατος.

1940

» Ἰδοὺ γὰρ, 1605, φαῖεν àv,

µεθόοιον ὥσπερ «t τοῦ πρὸς χατάληξιν τῆς βασιλείας

αὑτοῦ, τὸ ἀπραχκτῆσαι μὲν ἀρχὰς, χαταργηθῆναι δὲ

θάνατον παραδώσε: γὰρ τότε τὸ χρῆναι χατάρχειν,
póv τῷ θεῷ xat Πατρί.

Α. ΄Απαγε τῆς οὕέω γραοπρεποῦς xai Υελο:οτάτης

"ἐννοίας. Ὁ áp τοι ταυτὶ πεφρονηχώς τε χαὶ λέγων,

ἀπέλιπε μὲν ὁδοὺς τοῦ ἑαυτοῦ ἀμπελῶνος, τοὺς δὲ
ἄξονας τοῦ ἰδίου γεωργίου πεπλάνηται, διαπορεύεται
δὲ δι ἀνύδρου ἐρήμου, καὶ (1) γῆν διατεταµένην ἐν
διψώδεσι, συνάχει δὲ χεροὶν ἀκαρπίαν, κατὰ τὸ
γεγραμμένον. O9 γὰρ ὅτι τῶν τῆς βασιλείας χατα-
στεµµάτων, xol τῆς xatà πάντων ἀρχῆς ἁἀπόπεμα-
πτος ἔσται χατὰ χαιῤοὺς ὁ Υἱὸς, ὁ θεῖος ἡμῖν ἔφη
μυσταγωγός * δει γὰρ, οἶμαί που, λύραν μὲν ἀ-α-
κρούοντα τὴν πνευματιχὴν τὸν θεσπέσιον Δαθὶδ,
ἀναμελῳδοννεα δὲ πρὺς τὸν Υἱὸν ἐν Πνεύματι ε«Ὁ
θρόνος σου, ὁ θεὺς, εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος * ῥά6δος
εὐθύτητος, fj ῥάθδος τῆς βασιλείας σου.» TI δὲ 5h
χαὶ δρῷεν ἂν, οἱ πρὸς πᾶν ὁτιοῦν τῶν ἁπηχεστάτων
ἀθυροστομοῦντες εὐχόλως, xat τὴν ἀγροῖκον οὕτω
νοσοῦντες φρένα, προχατασημαἰνοντος τῇ ἁγίᾳ Tlap-
θένψ τὰ ἐπὶ Χριστῷ τοῦ µαχαρίου Γαδριήλ; « Mh
γὰρ 65, qnot, χαταδείσῃς τὴν οἰχονομίαν, à Μαριάμ’
εὗρες Y&p χάριν παρὰ τῷ θεῷ, καὶ ἰδοὺ συλλήψη ἓν
γαστρὶ, xal τέξῃ Ylbv, xal χαλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ
Ἰησοῦν * αὐτὸς γὰρ σώσει τὸν λαὺν αὑτοῦ ἀπὸ τῶν
ἁμαρτιῶν αὐτῶν, xaX δώσει αὐτῷ Κύριος ὁ θεὸς τὺν
θρόνον Δαθὶδ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ, xal βασιλεύσει imt
τὸν οἶχον Ἰαχὼδ εἰς τοὺς αἰῶνας, xai τῆς βασιλείας
αὐτοῦ οὐκ ἔσται τέλος. » Ανδρὸς τοιγαροῦν ἁγίου,
τὴν εἰς ἁπεράντους αἰῶνας ἄσχετον ἐπιδρομὴν τῆς
τοῦ Υἱοῦ βασιλείας χεχρησµῳδηχότος, xal μὴν xai
ἀγγέλου φωνῆς συνηχούσης τὸ ἀληθὲς, συναινέσειν

οἶμαί που τέν τε ἀγαθὸν καὶ σώφρονα, χαταφψηφιεῖάθαι δὲ τὸ ληρεῖν, xal ἐχχεχροῦδθαι φρενῶν εὐπεῖν τοὺς
οἵεσθαι δεῖν ἑλομένους ἕτερα ἅττα «φρονεῖν, Χοίτοι τοῦ νόµου σαφῶς ἀναχεχραγότος « "Emi στόµατος 520
καὶ εριῶν μαρτύρων σταθῄσεται πᾶν ῥῆμα.» "H οὗ πλείστης ὅσης θεομισοῦς ἀσεδείας ἀνάπλεως ἡ ἀντί-

σῖασις ;

B. (οὐεθδδεγπη equidem. Verumtamen scias non
perinde atqüe nos adversarios affici.

À. At optime sentire ac discere utique peues nos
ipsos erit, neque illorum imperiti omnino pertnit-
tentes eructare quod velint, otiosi. sedebiinus ; sed
undique pró virili repulsis proterv:e menlis com-
mentis, ac generose superatis nefarii mendacii la-
queis, apud nos canemus : « Benedictus Dominus
qui non dedit nos in captionem dentibus eorum **, »
Cum autem, ut in Proverbiorum libro scriptum est,
gubernent impii dolos **, age, dicamus aliquid quod
suditoribus conducat, et ea per qux "fraudis insul-
tum generose queant repellere. lgitur divinus Pau-
lus iis qui in fide sunt justificati, et praclaram ii
hoc spem habent, ita. scribit: « Itaque regnum im-
mobile suscipientes habemus gratiam, per quain
serviamus placentes Deo, cum metu et reveren-

οι Job xv, 32, ?* Psal. xLiv, 7.

(13 Forsan κατά.

"Luc. 1, 30-39.

B. Φαίην ἂν ἔγωχε, πλὴν ἴσθι τοι διαἁχειμένους οὗ
καθ) ἡμᾶς τοὺς διεναντίας.

A. ᾽Αλλὰ τό γε ὡς ἄριστα φρονεῖν ἑλέσθαι χαὶ
μαθεῖν, χεἰσεταί που πάντως Eg' ἡμῖν αὐτοῖς, καὶ οὐ
ταῖς ἑχείνων θείαις (2) ἑφέντες ἁπλῶς ἐρεύγεσθαι τὸ

p δοχοῦν, Ἰσνχη καθεδούµεθα’ παραχρουόµεναι δὲ παν-

ταχΏ, χατά γε τὸ ἐφιχτὸν, τὰ ἐξ ἀλλοχότου φρενὸς
εὑρήματα, xdi νεανικῶς ὑπερθέοντες τὸ ἁλῶναι
βρόχοις τῆς βωμολόχου ψευδοµυθ[ας, to' ἑαυτοῖς
ἀναμέλφομεν' « Εὐλογητὸς Κύριος, ὃς οὐχ. ἔδωχεν
ἡμᾶς εἰς θήραν τοῖς ὁδοῦσιν αὐτῶν. » Ἐπειδὴ δὲ, ὡς
ουν -ὁ σοφὺς xal παροιμιώδης ἡμῖν Σπεφώνησε
λόγος, κυθερνῶσι δὲ ἁσεθεῖς Σόλους, φέρε λέγωμεν
τὸ τελοῦν εἰς ὄνησιν τοῖς ἐντευξομένοις, xal τὰ δι
ὧν δύναιντο παρακρούεσθαι γεννικῶς τῆς ἁπάτης τὴν
ἔφοδον. Οὐκοῦν τοῖς iy πίστει δεδικαιῳµένοις, καὶ
λαμπρὰν ἑἐλπίδα τὴν ἐπὶ τῷδε πεπλουτηκόσιν, ὁ

* Deut. xvii, 0. ? Psal.

cxxiil, Ὁ. ?* Prov. χι; δ.

- (2) Corrupte. Scribendum forsan ἁμαδίαις,

1011

DE SS. TRINITATE DIALOGUS VI.

1913

θεσπέσιος γράφει Παῦλος * « Διὸ βασιλείαν ἀσάλευτον A tia 3). » Cujus ergo regni dicemus ipsum hic men-

παραλαμθάνοντες, ἔχομεν χάριν, δι ἧς λατρεύωμεν
εὐαρέστως τῷ cp.» Βασιλείας οὖν ἄρα τῆς τίνος
αὐτὸν διαμεμνῆσθαι φῄήσομεν Év γε τουτοισὶ, φράσαις

tionem fecisse, doceas precor. Vide porro quo pacto
ipsum firmum fore ait, el inconcussum permausu-
rum.Hoc enim signiflcat illa vox, dcdAsvcor.

ἂν, ὦ ἑταῖρε; "Αθρει δὲ ὅπως αὐτὴν ἑρηρεισμένην ἔσεσθαι λέγει, καὶ ἀεὶ λαχοῦσα» τὸ ἀχατάσειστον *

ῥηλοῖ γὰρ, οἶμαί που, τουτὶ τὸ ἀσά.ευτο».

B. Οὐ σφόδρα ἂν ἔχοιμι σαφῶς εἰπεῖν, βουλοίµην
ἃ ἂν ἔγωγε διαπυβέσθαι cov.

Λ. Ἐκδασανιστέον δὴ οὖν, ἀπεί τοι δοχεῖ, πότερα
τὴν Υἱοῦ βασιλείαν, Ίγουν τὴν χαὶ αὑὐτοῖς τοῖς ἁγίοις
δοθησοµένην, φπησαίν. El μὲν οὖν ἀμείνω τοῦ µετα-
πίπτειν δύνασθαι xal ἁπαραχόμ,στον εἶναί φασι τὴν
τὲ βασιλείαν xaX ὑπεροχὴν τοῦ Τἱοῦ, πεφλυαρηχότας
εἰχῆ κατερυθριάσειν οἶμαί που τοὺς διεναντίας. El

B. Haud multum elare explicare queo, sed illud ez
te audire velim.

À. Examinandum est igitur, quando ita libet,
utrum Filii reguum dicat, an illud quod sanctisdan-
dum est. Si ergo immutabile et immobile Filii re-
gnum et majestatem esse aiunt, pudore soffusum
iri ob vanas suas nugas adversarios puto. Sin autem,
relicto ac pratermisso Filio, immobile sanctis re-

δὲ Oh µεθέντες καὶ διωσάµενοι τὸν Ylby, ἁπαραποίητον B gnum fore dicent, primum quidem ipso etiam Chri-

ἔσεσθαι τοῖς ἁγίοις τὸ βασιλεύειν ἐροῦσι, πρῶτον
μὲν ἀμείνους χαὶ αὑτοῦ φανῄήσονται τοῦ Χριστοῦ, xal
μοῖραν ἤδη λαχόντες τὴν ἐπέχεινα τῶν αὐτοῦ, εἰ Ó
μὲν ἀπόδλητον ποιῄσεται τὴν ἀρχὴν * οἱ δὲ ἁμήρυτον
xaX δ.ηνεχῆ λαχόντες τὴν εὐθυμίαν, xai τὸ ἐν βεδαίῳ
χεῖσθαι τῆς δόξης διαχεχτήσοντᾶι.

Β. "Αριστα ἔφης.

Α. Τὸ δὲ 65 xal &vpolxov οὕτω ποιεῖσθαι τὴν συχο-
φαντίαν, πῶς οὖχ ἁπόπληκτον κομιδῇ; Τὸ μὲν γὰρ
χρῆναι χρατεῖν xai βασιλεύειν τῶν ὅλων, προσλχοι
ἂν οὐχ ἑτέρῳ μᾶλλον, f| αὑτῷ τῷ Χριστῷ, οὐχ ἐπίχτη-
τον Ἡ δοτὸν πλουτοῦντι τὸ χρῆμα, χαθάπερ ἡμεῖς,
ἀλλὰ τοῖς τῆς φυσιχῆς χυριότητος ἑπόμενον. λόγοις»
ε Οἱ δέ γε συµπάσχοντες, xal συµδασιλεύσομεν
αὐτῷ, » χαθὰ γἐγραπται. Οὐκοῦν, ὁ μὲν τοῦ χατάρ-
χειν χύριος * εἰσποίητοι δὲ ἡμεῖς, καὶ τρόπῳ τῷ κατὰ
µέθεξιν ἐχτετιμημένοι. Συμθασιλεύσουσι γὰρ βασι-
λεύοντι τῷ Χριστῷ. Εἶτα πῶς ἀσάλεντον ἔξουσι τὴν
ἐπὶ τῷδε φιλοτιµίαν, χαὶ διηνεκῶς βασιλεύσουσιν,
εἰ κατασεισθήῄσεται καὶ καταλήξει ποτὶ τὸ Χριστοῦ
χράτος, oU xal μετόχους αὐτοὺς εἶναί φαµεν; Καὶ εἰ
τῆς βασιλείας αὐτοῖς ὁ χορηγὸς xal πρύτανις ἆπο-
πεπαύσεται τῆς ἀρχῆς, ποῦ τὰ αὐτῶν ἔτι χείσεται ;
ποῖον ἔχοντα βάθρον ; Ποῦ γὰρ.ἔτι συµµεθέξουσιν, εἰ
τὸ χεχληχὸς εἰς δόᾷαν ἀσθενεῖ, "H οὐχ ἀνάγχη
συγχατολισθεῖν τοῖς ἀνέχουσι τὸ ἀνεχόμενον, xol
τοῖς χατωτάτω βάθροις συνικῆσαι τὰ ἑπερηρεισμέναι:
"Ote τοίνυν ἡ τῆς εὐχλείας χρηπὶς, xat ὁ τῆς εὔη-

µερίας θεμέλιος χατασεισθήσεται, xat' αὐτοὺς, συνοι- p

χἠσεταί που πάντως εἰς τὸ δυσχλεές το xal ἐν ὑφέσεί
xai Ἡ τῶν ἁγίων ἑλπίς.

B. Συνοιχήσεται γὰρ οὖν, ὡς ἔστι σαφἠς τε xat
ἀληθὴς ὁ λόχος,

A. Τί δὲ 55 χαὶ μαθὼν 6 τῶν θείων ἡμῖν μυστηρίων
ἱερουργὸς, θεοῦ βασιλείαν ὠνόμαξε τὴν Χριστοῦ;
Ιράρει γὰρ (6s: « Τοῦτο γὰρ lare γινώσκοντες, ὅτι
πᾶς πόρνος, Ἡ ἀχάθαρτος, ἢ πλεονέχτης, ὃν ἔστιν
εἰδωλολάτρης, οὐκ ἔχει χληρονομίαν ἓν τῇ βασιλεία
1^9 Χρισ-οῦ xal θεοῦ.» Ἐνξοιάσαιμι γὰρ ἂν οὐδαμῶς,
ὡς ὄτῳπερ ἂν ἐνυπάρχοι φυσιχὸν ἀξίωμα τὺ χρῆναι
χρατεῖν, ἕφσταί που πάντως αὐτῷ χαὶ τὸ δεῖν εἶναι

? Hebr. τη, 28. 39 HE. ιοί, n, 12.

$to superiores videbuntur, et longe potiorem demum
quam ipse conditionem sortiti, si hic quidem 1
regnum quod amitti possit obtineat, ilH vero in-
finita et perpetua felicitate gloriaque constanti sint
praediti.

B. Rectissime dixisti.

À. Jam verotam agreste eavillum nobis obtre-
dere, nonne stuporis ac vecordix plenissimum est?
Imperare enim ac praeesse rerum universitati , non
alii quam ipsi Christo convenit, qui nom illud «δι
ascititium et aliunde acceptum nostro more possi-
det, sed naturalis dominationis rationibus conjun-
etum. « Nos autem si compatiamur, et. conregnabi-
mus ipsi, » sicut seriptum est **.. ltaque hic quidem
regnandi dominus, nos vero ascititii, et. participa-
tione quadam ornati. Conregnabunt enim regnaati
Christo. At quomodoimmobilem in eo honorem ha-
bebunt, ac perpetuo regnaturi sunt, si concutiendum
ac finiendum est aliquando Christi imperium, cujus
etiam participes ipsos esse dicimus? Et, si regni
largitor ac distributor regnare desinet, quonam
demum loco res eorum futurz sunt? quo fundamen-
to nituntur? Ubi enim jam una participes erunt, si
id quod ad gloriam vocavit infirmitate laborat? Án-
non necesse est eum iis qu:e extollunt id quod ex-
tollitur una decidere , et imis fundamentis simul ea
niti, que in iis fundata sunt ? Cum igitur illa glorix
basiset felicitatis fundamentum, ut illi volunt, con-
cutiendum sit : simul etiam utique in ignobilitatem
&pes sanctorum dilabetur.

B. Dilabetur certc. Adeo clarasunt ac vera. qua
dicis.

A.Jam vero quid eaus:e est cur. noster ille divi-
norum mysteriorum antistes Dei regnum nominarit,
illud Christi regnum? Sic enim scribit: « Hoc eniin
scitote intelligentes, «quod omnis fornicator, aut
immundus, aut-avarus, qui est idolorum servus,non
habet hzreditatem in regno Christi et. Dei 9*. »
Neque enim dubitaverim unquam quod cuicunquo
potestas imperandi naturelis est dignitas, huuc ος)”

5’ Ephics. v. 5.

1045 -

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

1044

nino consequatur esse Deum. Annon lizc ita ee ha- A Θεόν. Ἡ οὐχ ὧδε ταῦτ' ἔχει[ν] νοησόμ:θα ἂν, à

bere in animum : inducemus, Ilermia?

B. Omnino. Si enim sit Deus, utique et rex
erit.

À. Si ergo imperandi gloria prxeditus esse desinet,
esse quoque Deus cessaverit, nec vita, aut lumen
erit amplius : absurditatem vero taceo. Quz nam
igitur demum futura sit Filii natura, divinitate,
regno et Juce nudata, el potestate vivificandi ejus
qued vita caret privata, num dicere potes, obse-
cro?

6143 B. Nen assequor.

À. Quod autem nos adigit ut maxime reformide-
mus adeo fcedam ac sceleratau adversariorum opi-
nionem, illud est.

B. Quodnam illud?

À. Eequod tempus ianifestatum iri dicunt, quo,
uL existimant, regnum tradat Deo ac Patri Fi-
lius?

B. Dixerint sane nos, quantum adillud attinet,
Requaquam tempus prascripturos : sed ipse Paulus
delinit, dicens : « Ρε enim, inquit, Christus :
deinde il qui sunt. Christiin adventum ejus : deinde
finig, cum tradiderit regnum Deo οἱ Patri: cum
evacuaverit omnem principatum, et potestatem, et
virtutem. Oportet enim illum regnare donec ponat
omnes inimicos sub pedibus suis. Neviesime autem
inimica destruetur mors **; »

Λ. Hoe itaque sxculo veluti senescente, et ad fi-

Ἑρμεία;

B. Πάνυ μὲν οὖν. Εἴη γὰρ ἂν, εἴπερ ὅλως θεὸς,
πάντως που χαὶ βασιλεύς.

Α. Εἴπερ οὖν ἄρα καταλήξει ποτὲ τῆς τοῦ βασι-
λεύειν εὐχλείας, ἁπολισθήσειεν ἂν xol τοῦ εἶναι
θεός’ καὶ ζωὴ μὲν 1| que, οὐχ ἔτι (σιωπῶ δὲ τὸ
ἄτοπον). Τίς οὖν ἄν εἴη λοιπὺν ἡ τοῦ Υἱοῦ φύσις,
θεότητός τε καὶ βασιλείας χαὶ τοῦ εἶναι φῶς ἀπημ-
φιεσµένη, xol ῥωοποιεῖν οὐχ ἔχουσα «b ζωῆς τητώ-
µενον, ἔχοις ἄρα εἰπεῖν, ὦ φότης;

B. Οὐκ ἐννοῶ.

Δ. Τὸ δὲ δὴ μάλιστα κατοῤῥωδεϊν ἀναπεῖθον τὴν
οὕτως αἰσχρὰν xal ἁπόπεμπτον δόξαν τῶν δι ἑναν-
τίας, ἀχεῖνό ἐστιν.

B. Τὸ ποῖον ;

Α. Τίνα δὴ ἄρα φασὶν ἀναφανεῖσθαι χαιρὺν, χαθ᾽
ὃν, ὡς οἵονται, παραδίδωσι τῷ Ge καὶ Ἡατρὶ τὴν
βασιλείαν ὁ Υἱός ;

B. $alev ἂν, ὅτι θεσµοθετήσοµεν οὑδαμῶς fuels
τό Ys ἦχον εἰς τοῦτο: αὐτὸς δὲ ὁ Παῦλος διορίζεται
λέγων *. « Απαρχὴ γὰρ, qnot, Χριστός. Ἔπειτα οἱ
τοῦ Χριστοῦ, iv τῇ παρουσίᾳ αὑτοῦ ' εἶτα τὸ τέλος,
ὅταν παραδῷ τὴν βασιλείαν Oc χαὶ Πατρὶ, ὅταν
xavapytog πᾶσαν ἀρχὴν xai πᾶσαν ἐξουσίαν xol
δύναμιν. Ast γὰρ αὐτὸν βασιλεύειν, ἄχρις οὗ 0$
πάντας τοὺς ἐχθροὺς ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτοῦ. Ἔσχα-
τος ἐχθρὸς χαταργεῖται ὁ θάνατος. »

ΑΔ. Καταγηράσχοντος οὖν αἱονεὶ τοῦ παρόντος

nem tempore jam tendente, tradit reguum Deo ac C αἰῶνος, καὶ εἰς λῆξιν ἤδη καταίροντος τοῦ καιροῦ,

Patri, ut illi volunt, Filius. Nunc autem. universo-
vum regnum ebiinet, et gloria preeditus est Deo con-
venienti, eum dicat ipsi Deus ac Pater: « Sede a
dexiris meis, donec ponam inimicos. tuos scabel-
bum pedum tuorum **. »

6. Omnino.

À. Est igitur in eodem solio eademque cum. TI'a-
tregloria, adversariis nondum se submittentibus
et subjectionis modem exeutientibus. De throno
vero deitatis dejicietur postquam ei subjeceriat
eervicem, et animum olim prefractum ac durum de-
mum submiserint jam quodammodo liquefactum, et
ie mollem facilemque habitum ac voluntatem muta-
tüm. At quidnam istud Filium juverit? Cui enim
subjectos esse dicimus eos, qui longo tempore vix
eo sunt adducti? Si enim hi per subjectionem ín-
troducuntur, ille de solio recedit, quinam futurus
sit finis dispensationis, capere non possum : tu ve-
το quid οἱς, amice?

» B. Neipse quidem perspicio,

ΑΛ. Sedagedum illud consideremus. .

B. Quidnam, obsecro?

Δ. Nonne prastabilius tempus illud est Ünigenito,
quo reluctentur aliqui, recusantes obedire, quam

4 1 Cur. xv, 20-90. '* Psal. cix, 1.

παραδίδωσι τὴν βασιλείαν τῷ :Θεῷ xat Πατρὶ, xac
αὐτοὺς, ὁ Yióc. "Ἔχεται δὲ νυνὶ τῆς χατὰ πάντων
ἀρχῆς, καὶ ἔστιν ἐν δόξῃ τῇ θεοπρεπεῖ. «Κάθου ἐκ
δεξιῶν µου, λέγοντος αὐτῷ τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὸς,
ἕως ἂν θῷ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῷν πο-
δῶν σου.)

B. Ἁληθές.

Α. Ἔστι τοΐνυν ὀμόθρονος μὲν xal ἰσοχλεῆς τῷ
Πατρὶ, χαθυφέντων οὕπω τῶν ἀνθεστηχότων, xai τὸν
τῆς ὑποταγῆς ἁποσειόντων τρόπον. Ἑξωσθήσεται δὲ
τῶν τῆς θεότητος θρόνων, fixa ἂν ὑποθεῖεν αὐτῷ
τὸν αὐχένα, xai ὑποστορέσειαν ἤδη πως τὸν ἀπειθῆ
μὲν πάλαι καὶ ἁτεράμονα νοῦν, χατατετηγμένον δὲ
ὥσπερ xai µετεῤῥυηχότα πρὸς ἁπαλὴν καὶ εὖαφε-
ατέραν [ αἱ. καλοψηλάφητον] ἕξιν το xal θέλησιν;
Εἶτα τί τὸ χρῆμα τὸν Yibv ὀνήσειεν ἄν: Τίνι γὰρ
ὑποτετάχθαι φαμὲν τοὺς Ev χρόνῳ μαχρῷ πρὸς τοῦτο
ὑπενεχθέντας μόλις; El γὰρ οἱ μὲν εἰσχομίζονται δι’
ὑποταγῆς, ὁ δὲ τῶν θώχων ἀποφοιτᾷ, τί τὸ τῆς
οἰχονομίας ἔσται τέλος, ἐννοεῖν οὐχ οἷός τε μὲν
ἐγώ; οὗ δὲ 65 τί ghe, à ἑταῖρε;

B. 0ὐδ) ἂν αὐτὸς ἔχοιμι χατιδεῖν.

Α. ᾽Αλλὰ φέρε δη χἀχεῖνο χατασχεπτώµεθα.

B. Τὸ οί 51;

A. Ἡ οὐχ ἀμείνων ὁ χρόνος τῷ Μονοχενεῖ, xa^
ὃν ἀντεφέροντο τινὲς, τὸ δεῖν ὑποτάττεσθαι παρ-

1043

DE SS. TRINITATE DIALOGUS VI.

1046

ωθούμενοι, 3] χαθ᾽ ὃν ἀνάγκη τῆς βασιλείας ἆπολι- A quo ei regno excidendum sit, inimicis οἱ substraus,

σθεῖν, ὑποπεπτωχότων αὐτῷ τῶν ἐχθρῶν, xal
ὑπεξευγμένων Ἠδη τῶν πολεμεῖν ἐγνωχότων;

D. Ἔοιχεν,

Α. Προσθείην δ) ἂν ἔγωγχε, χαταδείσας οὐδὲν, τοῖς
εἰρημένοις xai τόδε' ᾿Ανατροπὴν, ὡς ἔοιχε, τῆς
του Υἱοῦ βασιλείας ó IHacho εἱργάξετο, τοὺς ἐχθροὺς
ὑποτιθεὶς αὐτῷ, χαὶ τοὺς μισοῦντας αὐτὸν τροπού-
μενος. Ἔφη γὰρ οὕτω διὰ φωνΏς τοῦ Δαδίδ. ᾿Αλοίη
δ' ἂν xal αὐτὸς ὁ YU ἡγνοηχώς που τάχα τὰ δι
ὧν ἣν δύνασθαι μακράν τε xal ἀχατάσειστον δια-
χεχτῆσθαι δόξαν. Οὐ γὰρ ἂν φήθη δεῖν τοῖς &rogot-
τῶσιν ἔτι πρὸς τὸ ἑξήνιον, xal τὴν ἐν πίστει νουυ-
µένην ὑποταγὴν οὗ προσιεµένοις διὰ τὸ δυσάγωγον
τοῦ τρόπου, φιλανθρώπως ἐπιφωνεῖν * « Δεῦτε πρός
µε, πάντες οἱ χοπιῶντες xal πεφορτισµένοι, χἀγὼ
ἀναπαύσω ὑμᾶς. "ΆΑρατε τὸν ζυγόν µου ἐφ᾽ ὑμᾶς.)
"Hl. οὐχὶ δὴ τὸ φάναι ταυτὶ, κατασοθοῦντος εἰς λῆξιν
εἴη ἂν, ὦ Ὑαθὲ, τὴν ἑαυτοῦ βασιλείαν χαὶ δόξαν,
εἴπερ ἔμελλεν ὑποτεταγμένων οὐ xaváp&sty ἔτι;

D. "δε ἔχει.

A Φαίΐην δ' ἂν, ὅτι φευδομυθήσειεν ἂν xal αὐτὸς
ὁ Πατὴρ, ὡς ἑνανθρωπήσαντι λέγων τῷ αφ « AL-
τησαι παρ ἐμοῦ, xat δώσω σοι ἔθνη τὴν χληρονοµίαν
σον, xal τὴν χατάσχε χἰν σου τὰ πέρατα τῆς γῆς. »
Που γὰρ ἔτι τοῦ Υἱρῦ νοοῖτ᾽ ἂν ὁ χλῆηρος, εἰ παραδ[-
ὅσται τῷ Πατρί: Ποῦ δὲ τὸ τῆς χατασχέσεως χρΏμα
τὸν αὐτῇ πρέποντα διασώσει λόγον, εἰ ἑξέσταται τὸ
ὁοθὲν, xal ἡνίκα δὴ χρῆν ἐρηρεῖσθαι καλῶς, ἀδόχητον
ὥσπερ ὑπομένει τὸν χλόνον ;

ac demum subjectis rebellibus?

B. Ita plane.

À. Àddere autem iis qu:e prius diximus istud non
verebor : Evertit, ut videtur, Filii regnum Pater,cum
ei subjecit inimicos, et odientes cum G193 in fugam
vertil ; sic enim dixit per vocem Davidis **. Sed et
ipse Filius arguetur ea forsan ignorasse, per qua
longam et inconcussam gloriam posset obtinere.Non
enim pulasset contumaces ac rebelles, quique ob
mores prafractos subjectionem fldei amplecti nol-
lent, his verbis benigne compellandos : « Venite ad
me , omnes qui laboratis, e& ouerati estis, el ego Te-
ficiam vos. Tollite jugum meum super vos *. »
Nunquid hxc dicere, o bone, regno οἱ glori& suse
finem arcessentiserit, οἱ subditis imperaturus non
sit amplius?

B. [ία res est.

A. Dixerim vero ipsum quoque Patrem menti-
tum cum velut incarnato Filio dicit: « Posiula a
me, et dabo tibi gentes hereditatem tuam, et
possessionem uam terminos terre **. » Ubi enim
Filii demum esse censebitur hereditas, si Patri
traditur? Ubi autem possessionis ratio constabit,
si quod datum est. e(fluit, et cum stabiliri maxime
oportet, inopinato veluti casu ruit?

B. ᾽Αποχρῶσαν μὲν Ίδη γενέσθαι φημὶ καὶ οὐχ D. Satis superque adversariis objectum puto: ad

&Tevvr, τὴν ἀντίστασιν.Ἴοις δ ἂν ὡς ἤδιστά γε xal
ἐπ᾽ ἐχεῖνο λοιπὸν, ὃ καὶ οἶμαί που τοῖς εἰρημένοις
ἐνδεαῖν. Maüsiv γὰρ οὐχ. ἔχω χατὰ τὸ ἀληθὲς, ὅ τί
ποτέ ἐατι τὸ, παραδίδοσθαι τῷ θεῷ xal Πατρὶ τὴν
βασιλείαν παρὰ τοῦ 11οῦ.

A. Οὐ γὰρ, ὦ Υενναῖε, χαὶ αὐτὸς ἐρεῖς, ὅτι βεθα-
σίλενκε μὲν ἡ δυσχαταγώνιστος ἁμαρτία, τετυρἀν-
vnxs δὲ χαθ᾽ ἡμῶν xai φθορὰ xai θάνατος, xol
ἐπλάτυνεν ὁ ἄδης τὴν ψυχὴν αὐτοῦ, χαὶ διἠνοιξε τὸ
στόµα αὐτοῦ τοῦ μὴ διαλιπεῖν, χατὰ τὸ γεγραµµέ-
νου;

B. Naí* σαρὲς γὰρ λίαν τῷ Ye καὶ οὕτως ἔχοντι.

Α. Τί δέ; οὐχὶ xai τὰ ἐγχόσμια ταυτὶ τῆς πονη-
plac πνεύματα, xat ὁ τῆς ἐχείνων πληθύος προεστη-
χὼς, ὅλην ὥσπερ. τοῖς ἰδίοις ποσὶν ὑποστορέσαν τὴν
οἰχουμένην, θεὸς μὲν αὐτὸς χατωνόµασται τοῦ αἰῶνος
τούτου, τὰ δὲ αὖ, δυνάµεις τε xol ἀρχαὶ xal κυ-
ριότητες, xal προσέτι τούτοις χοσµοκράτορες;

: B. Αληθές.

Δ. 'AXX ταυτὶ Oh πάντα. χατοίσων εἰς τὸ μηδὲν
χαὶ ἀφανίσων εἰσάπαν ἐπιδςδήμηκχεν ὁ Υἱὸς, ἵνα τῶν
πάλαι χεκρατηκότων, τῆς xa9' ἡμῶν τυραννίδος ἐκ-
σεσοθηµένω», τὸ τοῦ θεοῦ χαθαρῶς ἐπιλάμψῃ κράτος,
xai ἀνὰ πᾶσαν ἴοι τὴν γῆν, ἀναθοθρευθείσης μὲν τῆς
ἁμαρτίας διὰ τῆς πίστεως, τεθριαμθευµένων δὲ τῶν

9 P.al. rxxxvir, 241. 7? Mattb. xi, 98, 29.

** Psal. i, 8.

illud autem libentissime te conferes, quod prius
dictis deesse existimo. Capere etenim haud possum
reverà, quidnam sit illud, tradi Deo ac Daui
regnum a Filio.

À. Annon ipse quoque dices, o bone, regnasse
peccatum expugnatu difficile, tyrannidemque in nos
exercuisse corruptionem et mortem, et dilatasso
infernum animam 8uam, et aperuisse os suunm»,
absque ullo termino, sicuti scriptum est ** ?

p. Etiam. Valde enim perspieuum est. illud ac
certum.

ΑΔ. Quid vero? nonne et hi mundani spiritus
nequitiz, et eorum praeses, orbe terrarum universo
suis quodammodo pedibus substrato, ipse quidem
deus sx:eculi hujus nominatus est, illi autem, virtu-
tes, et principatus, et dominationes, 86 praterea
mundi principes?

B. Ita prorsus.

A. Athos omnes in nihilum redacturus et
aboliturus advenit Filius, ut de tyrannide illa in
nos dejcciis qui olim dorainatum obtinuerant, Dei
potentia clare illucesceret, et omnem terram per-
mearet, funditus quidem everso peccato per fidem,
triumphatis vero principatibus, G14 et potésiag-

8 ρα. V, 14. - nc

1017

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

41018

bus perpretiosam crucem et per resurrectionem à À ἀρχῶν xal τῶν σὺν αὐταῖς ἐβουσιῶν, διὰ τοῦ τιµίου

mortuis, morte concussa. Virtuti igitur propria,
hoc est Filio, Pater cum hac omnia facienda
permisit, orbem instauravit, hominemque capti-
vum in pristinum statum reduxit. Quocirca dicebat
ad ipsum quoque Filius: « Ego te clarificavi super
terram, opus consummavi quod dedisti mihi ut
faciam *^. »

B. Rectissime dixisti.

Α. Videergo, ut in tempore prassenti, corruptio-
ne adhuc dominante, et peccato nondum prorsus
sublato, et improbo ac fraudulento dracone im-
perium adliuc in incredulos obtinente, divisa quo-
dammodo sit Dei potentia, ac velut in ancipiti
ο Wereat, eum jugum illi adhuc excutiant, qui non-
dum impostur:e demoniorum, et huic impix ac
terreng vitae renuntiarunt ; instante vero tempore
quo mors deliciet, et potentia peccati corruet, οἱ
illa diaboli tyrannis plane quoque destruetur,
merum ac sincerum quodammodo imperium Patri
reprzsentat, et. deteriori non admistum regnum
tradit Deo ac Patri Filius. Solus enim regnabit per
ipsum et cum ipso. Dispensationis igitur adim-
pletionem,et omnis mysterii perfectionem, traditionis
vocabulo significavit ille Spiritu Dei afflatus Joannes.
Regnum etenim Dei ab aliis quodammodo occupa-
tum, et ab iis qui invaserant ereptum obtulit ac
tradidit Filius Patri, ipse regno nequaquam exci-
deus: regnabit euiin certe cum. suo Genitore, cujus
cum sit virtus vivens οἱ hypostatiee exsistens, hzc
certe omnia fecisse jure merito censebitur. Christi
vero regnum (ine carere, licet ratione bumanitatis
lllud accépisse dicatur, ex iis agnosces qux nobis
scripsit divinus Daniel, in humana forma et specie
]zm quodammodo Unigenitum conspiciens. Sic
autem dixit: « Et in diebus regum illorum, suscita-
bit Deus cali regnum, quod in szcula non cor-
rumpetur, et regnum ejus populo alteri non relin-
quetur. imminuet οἱ ventilabit omnia regua, et
ipsum excitabitur in secula ". » Et rursus : « Aspi-
ciebam, inquit, in visione noctis, et eccé cum
nubibus cceli quasi Filius hominis veniens, et usque
ad Ántiquum dierum pervenit, G15 et coram co

oblatus est, et datus est ipsi principatus, et honor, D
vt regnum ; et omnes populi, tribus, et linguzx ipsi -

servient. Potestas ejus, potestas sempiterna, quae
non przieribit, et regnum ejus non corrum-
petur *5, )
δουλεύσουσιν. Ἡ ἐξουσία αὑτοῦ, ἐξουσία αἰώνιος,
ρήσετα,. »

D. Perspicua et certa est dictorum fides.

Α. Atqui, o bone, "noli in hoc sudare diutius.
Obscurum enim non esi inconcusso in statu per-
mansurum Unigenitum, quantum ad regnum et
&loriam propriam attinet, eodemque modo per-

*5 Joan. xvir, 4. Dam. i, 44.

" Dan. vir, 15,

σταυροῦ, γατασεισθέντος δὲ xai θανάτου διά τῆς Ex
νεχρῶν ἀναστάσεως αὑτοῦ. Δυνάμει τοιγαρουν τῇ
ἰδίᾳ, τουτέστι τῷ Yl, ταντὶ 63 σύμπαντα χατορθοῦν
ἐφιεὶς 6 Πατὴρ, ἀνεχεφαλαιοῦτο τὴν οἰχουμένην, xai
ἀνεχόμιζεν εἰς τὸ ἓν ἀρχῇ δραπέτην ὄντα τὸν ἄνθρω-
πον. Τοιγάρτοι χαὶ ἔφασχε πρὸς αὐτὸν ὁ Υἱός'ε Ἐγώ
σε ἑδόζασα ἐπὶ τῆς γἡς, τὸ ἔργον ἑτελείωσα. ὃ δέδω-
χάς pot ἵνα ποιῄσω. à

B. "Aptoza ἔφης.

A. "Αθρει δὴ οὖν, ὡς Év ve τῷ παρόντι χαιρῷ τν-
ῥραννούσης μὲν ἔτι τῆς φθορᾶς, οὕπω δὲ εἰσάπαν τῆς
ἁμαρτίας ἑξῃρημένης, βασιλεύοντος δὲ τῶν ἀπίστων
ἔτι τοῦ πονηροῦ καὶ ἁπατεῶνος δράχοντος, διανενέ-
µηταἰ πως τὸ τοῦ Θεοῦ χράτος, ἑπαμφοτερίζει δὲ
ὥσπερ, ἁποσειομένων ἔτι τὸν ζυγὸν τῶν οὕπω κατ-
εγνωχότων τῆς τῶν δαιµονίων ἁπάτης χαὶ τῆς ἀνοσίου
ταυτησὶ xal γεωδεστέρας ζωῆς: ἀναδειχνυμένου δὲ
τοῦ χαιροῦ, χαθ᾽ ὃν ἀτονήσει θάνατος, xaX τὸ τῆς
ἁμαρτίας διαπεσεῖται κράτος, χαταφθαρήσεται δὸ
εἰσάπαν καὶ dj τοῦ διαθόλου πλεονεξία, παρίστησιν
ὡς εἰλιχρινῆ τὴν ἀρχὴν, xoi τοῦ χείρονος ἀμιγῆ
παραδίδωσι τῷ θεῷ xal Πατρὶ τὴν βασιλείαν ὁ Υἱός.
ἩΜόνος γὰρ ἡμῶν χατάρδει δι) αὐτοῦ τε χαὶ σὺν αὐτφ.
Τὴν τοίνυν ἐχπλήρωσιν τῆς οἰκονομίας, καὶ τὴν τοῦ
παντὸς μυστηρίου κατόρθωσιν, τῷ τῆς παραδόσεως
ὀνόματι κατεσήμηνεν ὁ πνευµατοφόρος. Οἱονεὶ γάρ
πως ὑφ' ἑτέρων ἑχομένην τὴν τοῦ Θεοῦ βασιλείαν,
xai τῶν μεταξδὺ παρεισδεδυχότων ἑχσπάσας, προσ-
αγᾖοχέ τε καὶ παρέδωχεν ὁ Υ ὃς τῷ Πατρὶ, οὐχ ἔξω
τοῦ βασιλεύειν ὑπάρχων αὑτός' συγκατάρξει vp
πάντως τῷ ἰδίῳ Γεννῆτορι, οὗ καὶ δύναµις iv ζὼσά
τε xai ἑνυπόστατος, ταυτὶ δη πάντα ἑνηργηχὼς
νοοῖτ ἂν εἰχότως. Ὅτι δὲ ἀχατάληπτος [ἶσ. ἀχατά-
ληκτος] fj Χριστοῦ βασιλεία, καὶ εἰ λέγοιτο λαθεῖν
κατὰ τὸ ἀνθρώπινον, εἰδείη τις ἂν xal ἐξ ὧν ὁ θεῖος
ἡμῖν γέγραφε Δανιλλ, ἓν ἀνθρωπείᾳ μορφῇ καὶ σχη-
ματι θεωρῶν Ίδη πως τὸν ΜονογενΏ. Ἔφη δὲ οὕτως *
«Καὶ ἐν ταῖς ἡμέραις τῶν βασιλέων ἐκείνων, áva-
στήσει ὁ θεὸς τοῦ οὐρανοῦ βασιλείαν, fite εἰς τοὺς
αἰῶνας o) διαφθαρήσεται, xal ἡ βασιλεία αὐτοῦ λαῷ
ἑτέρῳ οὐχ ὑπολειφθήσεται. Λεπτυνεῖ xal λιχμήσει
πᾶσας τὰς βασιλείας, xaX αὕτη ἀναστήσεται ele τοὺς
αἰῶνας.2 Καὶ πάλιν' « Ἐθεώρουν, φησὶν, ἐν ὁράματι
τῆς νυκτὸς, χαὶ ἰδοὺ μετὰ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ,
ὡσεὶ ἰὸς ἀνθρώπου ἑἐρχόμενος ἣν, καὶ ἕως τοῦ Πα-
λαιοῦ τῶν ἡμερῶν ἔφθασε, xol ἑνώπιον αὐτοῦ προς-
ηνέχθη, xal αὐτῷ ἐδόθη ἡ ἀρχὴ, xa fj τιμὴ, καὶ Ἡ
βασιλεία’ καὶ πάντες οἱ λαοὶ, φυλαὶ, γλῶσσαι αὑτῷ

τις οὗ παρελεύσεται, xal ἡ βασιλεία αὐτοῦ οὐ διαφθα”

B. Σαφὴς xoi ἀπαραλόγιστος τῶν εἰρημένων ἡ
πίστις.

A. Αλλ' ἱδρῶτα μὲν, ὦ γενναῖε, τὸν ἐπὶ cis
μέθες ' efr γὰρ ἂν οὐχ ἀσυμφανὲς, ὡς ἓν ἀχλονήτῳ
διαμονῆ χείσεται, τὸ Y& ἦχον εἰς βασιλείαν τε xai
δόξαν Ιδίαν, 6 Μονοχενῆς, ἔδει τε ὡσαύτως ἀεὶ τήν

14.

1649,

DE SS. TRINITATE DIALOGUS VI.

1050

ἐπὶ ὑάτερα παρατροπὴν διωθούµενος' πάθοι γὰρ ἂν A petuo sehabiturum citra ullam in aliud mutatio-

fxwtá γε τὸ πεφυχὸς ἀνιᾶν, τὴν ὑψοῦ τε χαὶ ἄνω-
τάτω xal τὴν ἐπέχεινα τοῦ παθεῖν ἁποτεμόμενος
φύσιν. Ἐπειδὴ 6i καταχερτομεῖ τις ἡμᾶς πρὸς olg
ἔφην ἕτερος τῶν διεστραμµένων, ἀσύνετος μὲν, ὡς
ἔοιχε, πλὴν οὐκ ἄτραχυς λόχος, ἐπ αὐτὸν τεινέτω ὁ
τείνων τὸ τόξον αὐτοῦ, xav τὴν τοῦ προφήτου φωνὴν,
xai ἐπ᾽ αὐτῷ περιτιθέσθω ὁ περιτιθέµενος τὴν ῥομ-
φαίαν αὐτοῦ, ὅ ἁστιν ὅπλα αὐτοῦ.

B. Ὡς εὖ ἴσθι τοι δριµείας ἡμᾶς ἀπαλλάξεις φρονς
«Oo, οἶμον ἰὼν ταυτηνὶ, χαὶ παρενεγχὼν εἰς τοῦτο
τοῦ λόγου τὴν βάσανον. Φασὶ τοίνυν, ὅτι Τὸν ὀμόθρο-
voy, χαθ᾽ ὑμᾶς, τῷ Πατρὶ, καὶ σκΏπτρον ἔχοντα τὸ
Οςοπρεπὲς, τί μὴ xal ἰδίαν διακεχτῆσθαι δύναμιν αἱ
θεόπνευστοι χρησμῳδοῦσι Γραφάαί; Ἐνεργούμενον
γὰρ αὐτῷ óh τουτὶ τὸ δύνασθαι, παρὰ τοῦ Πατρὸς
χατίδοι τις ἂν, καὶ ἐξ αὐτῶν ἀναμάθοι νῶν τοῦ Σω-
neo; ῥημάτων. Ἔφη váp: ε Αμὴν λέγω ὑμῖν, οὗ
δύναται ὁ ὙΥἱὸς ποιεῖν ἀφ ἑαυτοῦ οὐδὲν, ἐὰν μή τι
Βλέπῃ τὸν Πατέρα ποιοῦντα. "A γὰρ ἄν ἐχεῖνος moti,
ταῦτα xai ὁ Υἱὸς ὁμοίως ποιεῖ. » Καὶ πάλιν ' « Απ'
ἐμαυτοῦ οὐδὲν ποιῶ, ὁ δὲ Πατὴρ ἓν ἐμοὶ µένων, αὑτὺς
πο:εἶ τὰ ἔργα. ». '

Α. Ἰσχύος οὖν ἄρα τῆς θεοπρεποῦς ἐπιδεᾶ xat
ἄναλχιν ἀληθῶς τὸν &x θεοῦ Πατρὸς πεφηνότα Yiov,
ὁ θρασὺς τῶν διεναντίας χαταμαντεύεται λόγοςι οἷς
ἂν εἰκότως πρὀς τε ἡμῶν αὐτῶν xal πρὸς αὐτοῦ M-
yotto τοῦ Χριστοῦ: « Πλανᾶσθε, μὴ εἰδότες τὰς Γρα-
φὰς, μηδὲ τὴν δύναμιν τοῦ θεοῦ. » Ὥσπερ γάρ ἐστι
xax εἰχὼν τοῦ Πατρὸς, καὶ σοφία, καὶ δόξα, xal ἁπαύ-
Υασμα, xal χαραχτῆρ, οὕτως voolv! ἂν xav δύναμις,
δι ὃς ἐνεργὸς εἰς πᾶν ὁτιοῦν τῶν πεποιηµένων. γέ-
Yové τε, xaY ἔστι, xa ἔσται. « Πάντα γὰρ δι αὐτοῦ
ἐγένετο, xal χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδέν, » Ὄνπερ Υὰρ
τρόπον οἱ βἀαναυσικῆς τινος τέχνης ἐπιστήμονες,
χαλκοτύπαι νυχὸν, Ίγουν ἐπιτήδευμα τὸ λιθουργικὸν
οὐχ ἀθαυμάστως ἐξησχημένοι, δρῷεν ἂν οὐχ ἑτέρως
τὰ τεχνουργούµενα, πλὴν ὅτι διὰ χειρὸς τῆς ἰδίας,
καὶ τῆς ἑνούσης αὐτοῖς ἀσχήσεώς τε ὁμοῦ xa τῆς
εἰς ἔργα σοφίας ' χατὰ τὸν αὐτὸν, οἶμαι, λόγον ὁ θεὸς
xax Πατὴρ, «tv ἐφ᾽ of; ἂν ἐθελήσειεν ἑνέργειαν δη-
μιουργικὴν, ὡς διὰ δυνάµεως ἰδίας ποιῄσεται τοῦ
Υἱοῦ. Καὶ γοῦν ὁ θεῖος Δαθὶδ, ζῶσάν τε χαὶ ἑνυπό-
στατον ἑνέργειάν τε xal δύναμιν τοῦ Πατρὸς εἰδὼς

nem. Neque enim molesti quidquam patietur, qui
sublimem el ultra omnem passionem positam

Sortitusest naturam. Qnoniam autem hzretici aliis

nos porro verbis ludificantur, insanis quidem. illig
et asperis, idcirco intendat. intendens arcum suum,
juxta Prophetie vocem, et accingatur qui accingi-
tur gladio suo, qua sunt arma ejus.

D. Acri nos utique cura liberabis si hanc insistas
viam, et istud rationis examen afferas. Aiunt ergo :
Quidni Scripture divinitus íinspiratz: propriam
queque vim ac potestatem obtinere pronuntiant
eum qui, ut vultis, in eodem solio cum Patre
considet, ac sceptrum babet Deo congruum? Operan:
di enim potestatem illi fieri a Patre videbis, οἱ ex
ipsis Servatoris verbis agnosces. Dixit enim:
« Amen dico vobis, non potest Filius a se facere quid -
quam, nisi quod viderit Patrem facientem:
quacunque enim ille fecerit, hzc οἱ Filius similiter
facit ^. » Item: « A me ipso nibil facio, Pater
autem in me manens ipse facit opera *'..

A, Virtutis itaque divin: expertem, αἱ imbellem
esse. revera Filium qui ex Deo Patre procedit
temere hariolantur adversarii, quibus jure merito
3 nobis ipsis, et ab ipso Christo dicetur: « Erratis,
nescientes Scripturas, neque virtutem Dei "*. »
Quemadmodum enim est imago Patris, el sapientia,
οἱ gloria, et splendgr, et character, sic etiam
virlus censebitur, per quam opifex fuit, est, et
erit omnium creaturarum. « Omuia enim per ipsum
faela sunt, et sine ipso factum est nihil **. » Sicut
enim mechanici, quidam arti(ices, puta fabri zrarii,
aut periti lapidarii, 616 ncn aliter ipsa su: artis
opera quam. sua manu, fabricatione, el industria
faciunt: eadem, opinor, ratione Deus ac Pater qua
vi conditrice facere sibi proposuerit, per Filii
virtutem, veluti per propriam faciet. Quocirca
divinus David cum viventem et hypostatice exsi-
Stentem vim et operationem Patris Filium cogno-
sceret, precabatur, dicens: « Manda, Deus, virtuti
tue: confirma hoc, Deus, quod operatus es in
nobis **. » Paulus autem sapientissimus Christum

τὸν Yl5v, κατηντιθόλει, λέγων * «Ἔντειλαι, ὁ θεὸς, D Dei. virtutem et Dei sapientiam esse palam cla-

τῇ δυνάµει σου * δυνάµωσον, ὁ Osbc, τοῦτο, ὃ χατηρ-

mabat.

τίσω ἐν ἡμῖν.» Παῦλος δὲ Ó σοφώτατος, Χριστὸν θεοῦ δύναμιν xal Θεοῦ σοφίαν ἀνεχεχράγει σα-

Φως.

B. 0ὐδ ἂν αὐτοὶ φαῖεν ἄναλχιν εἶναι τὸν Ὑἱὸν,
ὀλλ᾽ οὐδὲ, Ev ἴσῳ προφήταις xal ἁποστόλοις, ἐλεῖν
Ev χρόνῳ τὸ δύνασθαι χατὰ χάριν, λαθεῖν δὲ μᾶλλον
αὑτῇ τῇ ὑπάρξει συγχαταθεθληµένον εὐθὺς τὸ rdy
ὁτ'οῦν δύνασθαι χατορθοῦν.

A. Οἱ ἐχθροὶ ἡμῶν ἀνόητοι, χατὰ τὸ γεγραμμένον. |

᾽Αγνοεῖν γὰρ ἐοίκασι τὸ ζητούμενον. Πολυπραγμονεϊ
δὲ ἡμῖν εἰς τὸ παρὸν ὁ λόγος, οὐχὶ πηνίχα χαὶ πῶς
ζέδωκεν ὁ Πατὴρ τὸ δύνασθαι τῷ Υἱῷ, ἀλλ εἴπερ

* Psal. νι, δ. "* Joan. v, 15,
9? ,

5 Joan. xiv, 50.

D. Ne ipsi quidem dixerint imbellem esse Fi-
lium, sed neque perinde ac prophetas et apostolos,
accepisse per gratiam in tempore potestatem, sed
accipere potius una cum natura sua insltam cujusvis
rci facienda potestatem.

A. lInimici nostri insipientes, ut scriptum est.
Ignorare enim videntur id quod in quzstione vertitur.
Nune autem inquirimus non quando ct quomodo
Pater potestatem dederit Filio, sed utrum inu

" Mart. su, 21. 9 Joan. 1, 5. * Psal. εστι, 29,

1051

S. CYRILLI ALEXANDIUNI ARCIIIEP.

1059

waiversum data res sit, non autem ipsi substantiali- A ὅλως δοτὸν, xai οὐχὶ μᾶλλον ἔμπερυχὸς οὐσιωδῶς

ter insita. Nihil plane proderit natur: Filii, quan-
tum ad eam spectat, ut recta et perfecta sit, dicere
ipsi quoque in principio datam esse potestateni a
Patre, quandoquidem ignobilitas apparet in defectu,
el non quidem in eo quod non acceperit initio, sed
in eo quod aliquid ascititium habet. Imaginari
vero Filii naturam oportet prius utique virtute
destitutam, quam acceperit a Patre, et viribus
quidem non propriis, sed alienis potius eo ad-

ductam, Quid autem istud roganti porro dicturi
suni?

B. Quidnam?

A. Id quod ab aliquo firmar, ipsumne dicent
esse illud quod vim largitur, an. aliquid aliud ab
ipso?

D. Aliud, opinor.

Α. Si ergo,ut illi volunt, vim Filio Deus ac
Pater indidit, ipse suam vim confirmare denrehen-
dear, Numquid igitur. valde ridicula sunt istlizc,
imo stupida?

Ρ. Ita plane.

Α. Sacrarum itaque Litterarum fidem secuti, ac
tritum veluti sapientibus iter insistentes, virtatem
Dei ac Patris ipsum esse dicamus Deum, et im-
mediate simul, et proxime, per quemet in quo
ineffabilem in cunctis vim habet, et colos quidem
compegit, et quae illorum ambitu continentur, ac
terram fundavit, et ea. produxit quorum est vehi-

eulum et altor, et facit quidem angelos spiritus, et C

ministros $17 suos Ignem urentem, ut scriptum
est**, Cum autem hominibus annuente Patre s3-
Jutem, nuncupatus et factus homo est Unigenitus,
qui est. virtus et potestas Patris, mortuos quidem
ad vitam revocabat, et e monumentis jam cor-
Füptos excitabat, nefarios spiritus ex hominibus
depellebat, luminibus autem orbatis iusolitam
quidem, sed jucundam lucem ingerebat, aliaque
lis similia portenta divina virtute faciebat.

B. Ast operante, inquiunt, in ipso Patre.
A. Sed quis operandi modus fuerit in Patre, non
possunt, opinor, sciscitantibus explicare. An tan-

αὐτῷ τὸ ypf,u& ἐστιν, Ὀνήσει γὰρ ἂν τὸ σύμπαν ob-
δὲν, cf; Ye τὸ ἁμωμήτως ἔχειν τὸ ὅσον ἐφ᾽ ἑαυτῇ τὴν

. τοῦ 1ἱοῦ φύσιν, τὸ ἐν ἀρχαῖς δεδόσθαι λέγειν αὐτῇ τὸ

δύνασθαι παρὰ τοῦ Πατρὸς, ἑπείτοι τὸ δυσχλεὲς Ev
τῷ δεδεῆσθαι φαίνεται, xal Ίχισχα μὲν Ev γε τῷ μὴ
ἐν ἀρχαῖς ἐλεῖν, ἀλλ᾽ ἓν τῷ τι τῶν ὄντων εἰσποίητον
ἔχειν. Act δὲ δη πάντως ἰσχύος ἐπιδεᾶ προαναφα»-
τάζεσθαι τοῦ λαθεῖν τὴν τοῦ Υἱοῦ φύσιν, χαὶ δυνά-
pest μὲν o)x ἰδίαις, ὀθνείαις δὲ μᾶλλον εἷς τοῦτο
ἠγμένην. Τί δὲ 65 xal φαῖεν ἂν ἑρομένῳ τόδε; 9

B. Τὸ ποῖον :
Α. Τὸ ὑπό του δυναµούµενον, αὐτὸ φαῖεν ἂν εἶναι

p τὸ δυναμοῦν, 7) παρ) ἐχεῖνο ἕτερον ;

B. ἝἜτερον, οἶμαί που.

À. Εἴπερ οὖν ἑνήργηχε, κατ αὐτοὺς, kv Ἐἱῷ τὴν
δύναμιν ὁ θεὸὺς χαὶ Πατὴρ, αὐτὸς τὴν ἰδίαν ἰσχὺν
ἁλώσεται δυναμῶν.Αρ᾿ οὖν οὐχὶ γέλως ἂν εἴη, xal
πλατὺς, μᾶλλον δὲ ἀποπληξία ταυτί;

B. Καὶ μµάλα.

A. Ἑπόμενοι τοἰννῦ τῇ τῶν ἱερῶν πίστει Τραμ-
µάτων, xal οἱονεὶ τὴν ἐντριδη τοῖς σοφοῖς ἁμαξητὸν
διαστεἰχοντες, δύναμιν τοῦ θεοῦ χαὶ Πατρὸς αὐτὸν
εἶναι λέγωμεν τὸν βεὸν, ἀμέσως τε ἅμα χαὶ προσ-
εχῶς, δι οὗ xal ἐν ᾧ τὴν ἐπὶ πᾶσιν ἐνέργειαν ἀπόρ-
ῥητον ἔχει, xal διεπήξατο piv οὐρανοὺς xal τὰ ἓν
αὐτοῖς, διιδρύσατο δὲ τὴν γῆν, παρήγαγε δὲ xat τὰ,
ὧν ἐστιν ὄχτμα xai τροφὸς, xal moist μὲν ἀγγέλους
πνεύματα, τοὺς δὲ λειτουργοὺς αὐτοῦ πυρὸς φλόγα,
χατὰ τὸ γεγραμμµένον. Ἐπειδὴ δὲ κχατανεύσαντος τοῦ
Πατρὸς xai τοῖς ἐν τῷδε τῷ χόσµῳ τὴν σωτηρίαν,
χεχρηµάτιχε xal γέγονεν ἄνθρωπος ὁ Μονογενὴς, ὃς
ἐστιν ἰσχὺς xo δύναμις τοῦ Πατρὸς, ἑξωοποίει μὲν
τοὺς νεκροὺς, xal τῶν µνηµάτων ἀνίστη τοὺς ἔδη

τεφθαρµένους, xaX πονηρὰ μὲν τῶν ἀνθρώπων
ἀπεσόδει πνεύματα, τοῖς δὲ τῶν ὀμμάτων ἑστερημέ-
νοις, ἀσύνηθες μὲν, γλυχὺ δ' οὖν ὅμως ἑνίει τὸ φῶς,
καὶ τὰ τούτοις ἁδελφὰ xal ἰσαοπαλῃ τερατουργἡήµατα
xav ἑξουασίαν εἰργάζετο τὴν θεοπρεπῇή.

B. Αλλ' ἐνεργοῦντος, φησὶν, ἓν αὐτῷ τοῦ Πατρός.

Α. Καὶ τίς ἂν γένοιτο τῆς τοῦ Πατρὸς ἐνεργείας
ὁ τρόπος, οὑχ ἂν ἔχοιεν, οἶμαί mov, φιλοπευστοῦσιν

quam per instrumentum, et Filio veluti ministeria- p) εἰπεῖν. "Αρ ὡς δε ὀργάνου καὶ ὑπουργιχὴν εἰσφέ-

lem usum Patris voluntatibus suggerente, aut, quod
melius ac verius est, ceu per propriam virtutem
operatus est Pater ? Quod si potiori relicto, recta-
que sententia vanissime praztermissa, ministerialem
ipsi vim et operationem ascripserint miseri, scien-
dum est in nihilum abituram ac deformatum tan-
dem iri ejus gloriam et graüom. Nihil enim plane
6956, quantum ad ipsam attinet, instrumentale mi-

nisterium , sed penes solos motores instrumenta.

quo voluerint convertendi laudem esse, manifeste
utique nobis ex ipsa quoque divina Scriptura pate-
bit. Dixit enim alicubi Deus, instrumentale mini-

95 psal. cin, 4.

ροντος χρείαν τοῖς τοῦ τἐχόντος θελῆμασι τοῦ Yiou,
xal, ὅπερ ἑστὶν ἅμεενόν τε καὶ ἀλτθὲς, ὡς διὰ δυνά-
µεως τῆς ἰδίας ἐνήργηχεν ὁ Πατήρ, El δὲ 68 παρόντες
τὸ ἄμεινον, καὶ τὸ ὀρθῶς ἔχειν εἰχότως ὑπειλημ μένον
ἐξιτηλότατα παραθέοντες, ὀργανικὴν αὑτῷ τὴν ἑνέρ-
γξιαν περιθεῖεν οἱ τάλανες, ἱστέον ὅτι διοιχήσεται
μὲν εἰς τὸ μηδὲν, χαταῤῥεῖ δὲ ἕδη πρὸς τὸ ἀχαλλὲς
ἡ περὶ αὐτοῦ δόξα χαὶ χάρις. "Ott γὰρ οὐδὲν παν-
τελῶς, τό Ye fjxov εἰς αὐτὴν, ἡ διὰ τῶν ὀργάνων ἑστὶν
ὑπουργία, τοῖς δὲ Χινεῖν εἰωθόσι, χαὶ ἐφ᾽ ὄτῳπερ ἂν
ἕλοιντο παρατρέπειν αὑτὰ, τὰ τῆς εὐχλείας ἀνῆπται
µόνοις, σαφὲς ἂν Ὑένοιτο xal δι αὐτῆς ἡμῖν τῆ;

1955

DE SS. TRINITATE DIALOGUS YI.

10:54

θείας Τραφῆς. Ἔφη Υάρ που O:b;, «hv ὀργανικὴν A sterium velut. inutile deridens : « Num gloriabitur

ὑπουργίαν ὡς ἀνόνητον διαγελῶν' « Mi) δοξασθήσεται
ἀξίνη ἄνευ τοῦ Χῤπτοντος ἐν αὑτῃ; f| ὑψωθήσεται
πρίων ἄνευ τοῦ ἕλχοντος αὐτόν; » θὐχαῦν, ὅσον ἦχεν
"εἰς ἰδίαν φύσιν, νοοῖτ ἂν οὐδὲν, καίτοι θεὸς fv ὁ
Λόγος, ἐνέργειαν μὲν οὐδεμίαν ἔχων φυσιχὴν, ἀφύ-
χοις δὲ ὥσπερ ὀργάνοις προσεοικὼς, xal τοῖς τοῦ
χινοῦντος θελήµασιν ὑποχείμενος. Φύσεως δὲ οὕτως
ἔχων (δοχεῖ γὰρ ὧδε ληρεῖν τοῖς διεναντίας) λόγοις
ἡμᾶς ἀνθότου τοῖς ὑπὲρ ἀξίαν κατακροτεῖ, λέγων’
« Ὁ Πατήρ µου ἕως ἄρτι ἐργάνεται, κἀγὼ ἐργάζο-
μαι. » Kal πρός γε τούτῳ, σαφἑστατά τε χαὶ ἕναρ-
γῶς ταῖς ἰσοστάθμοις τιμαῖς αὐτὸς τὴν ἰδίαν χατ-
εχρύσου φύσιν, ἀναφανδὸν ἀναχεκραγώς' «Ὥσπερ vàp
ὁ Πατᾗρ ἐγείρει τοὺς νεχροὺς xai ζωοποιεῖ, οὕτω xat

ὁ Υἱὸς, οὓς θέλει ζωοπνιεῖ. 2 Καΐτοι πῶς οὐχ εὖμα- D

θὲς, xal φευδοεπείας ἁπάσης ἀπηλλαγμένον, τὸ ἰδίαν
μὲν ὅλως ἑνέργειαν μηδὲ ἐπὶ γλώττης ἔχειν, ἀπονέ-
pety δὲ µόνῳ τὴν ἐφ᾽ ἅπασι τοῖς δρωµένοις χατόρ-
θωσιν τῷ θεῷ καὶ Πατρὶ, λέγοντα᾽ «'O Πατήρ µου ἕως
ἄρτι ἑργάζεται, κἀγὼ ἐργάζομαι” » δι’ ἐμοῦ τεχαὶ ἐν
ἐμοὶ, χαὶ μὴν xai οὓς θέλει ζωοποιεῖ; ᾿Άλλά τοῦτο
μὲν oU φησιν" ἀναμέρος δὲ ὥσπερ ἀνατιθεὶς χαὶ ταῖς
ἑαυτοῦ δυνάµεσι τὸ ὁδρᾷν ἀχωλύτως, ἅπερ ἂν ἕλοιτο
χατορθοῦν, οὐ μεῖον f| ὁ Πατὴρ, δέδειχεν ἐναργῶς,
ὅτι τῆς τοῦ.θεοῦ xal Πατρὸς οὐσίας ἐχπεφυχὼς xat
ὑπάρχων ἱδιοσυστάτως, ἑἐπάγεται φυσικῶς τὸ χατὰ
πᾶν ὁτιοῦν ἰσοσθενὲς καὶ ἱσοστατοῦν εἰς ἑνέρχειαν.
Οὐ γάο τοι τοῖς xa0' ἡμᾶς τὰ πολὺ λίαν ἀνθεστηχότα
[1σ. ἀνεστηχότα] xai ὑπερχείμενα κχανονίζοντες,
ἀνύπαρχτον εἶναι δώσοµεν, χατά ye τὸν ἴδιον λόγον,
thv ἓν Θεῷ νοουµένην ἰσχὺν, τουτέστι τὸν Yióv.
Ἔστι γὰρ, ἔστι ζῶσά τε xal ἐνυπόστατος, ἀνίσχουσα
μὲν ἀποῤῥήτως χαθάπερ ἀπὸ πηγῆς τοῦ ἱδίου Πα-
τρὸς, τοῖς δὲ τῆς θεότητος ἰδιώμασιν, οὐχ ἑπακτῶς,
οὐσιωδῶς δὲ μᾶλλον ἐχπρεπής.

B. E) λέχεις.

Α. Ταύτῇτοι xai ὁ θεῖος μὲν ἔφη Μωσῆς ε Ἐν
ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ θεὸς τὸν οὑρανὸν xal τὴν γῆν.»
Οὐχ ἔχφυλον δὲ τοῦ θεοῦ τὴν ἐξ αὐτοῦ τε χαὶ ἓν
αὐτῷ δύναμιν, τουτέστι τὸν YD, ἐπιστάμενας ὁ
μέγας ἔφη Δαδίδ: « Ti Λόγῳ Κυρίου οἱ οὐρανοὶ
ἑστερεώθησαν, xal τῷ Πνεύματι τοῦ στόματος αὐτοῦ
πᾶσα fj δύναμις αὐτῶν.» "HL οὐχ ἕτερος, χατά γε τὸ

securis absque eo qui secat iu ea? aut exaltabitur
serra absque eo qui trahit ipsam **? » Itaque quod
ad propriam naturam attinet, nullum intelligetur,
licet Deus sit Verbum, operationem quidem natu-
ralem nullam habens, sed, instar instrumentorum
anima earentium, motoris voluntati sit subjectum.
Cum autem ejus sit. natur (sic enim adversarii
ultro nugantur), cur ulira quam decet nos ad sc
laudandum excitat, dicens : « Pater meus usque
modo operatur, et ego operor 57. » Quinetiani ipse
suam naturam iisdem honoribus clare ornabat cum
palam diceret : « Sicut. enim Pater suscitat. mor-
tuos, el vivificat : sic et Filius quos vult. vivi(l-
cat **. » Αι quomodo non perspicuum ac verum est,
ipsum ne verbo quidem operationem propriam ba-
bere, rerumque omnium 618 elffectionem Deo οἱ
Patri tribuere, cum ait : « Pater meus usque modo
operatur, et ego operor, » per me, et in me, pra-
terea, quos vult. vivificat. Sed istud quidem non
dicit : verum seorsim quodammodo sus virtuti
tribuens potestatem ea faciendi qua velit, nullo
vetante, non minus quam Pater facit, manifesto
ostendit, quod cum de Dei ac Patris substantia
prodierit, et in propria exsistat lypostasi, infertur
naturaliter omnimoda aquafitas operandi. Non
enim nostra condilione res supereminentes ac longe
dissitas metientes, hypostatice non exsistere fate-
bimur secundum propriam rationem, eam qua in

c Deo intelligitur, virtutem, hoc est Filium. Est

enim, est illa vivens, et subsistens, promanans
quidem ineffabiliter ex suo Patre, velut a fonte,
deitatisque proprietatibus non wliunde, sed sub-
stanüaliter potius insiguita.

B. Recte dicis.

A. ldcirco divinus quoque Moses aiebat : « lu
principio fecit Deus coelum οἱ terram P. » Non
alienam autem a Deo virtutem qux ex ipso et in
ipso est, id est Filium, agnoscens, ille magnus
David dicebat : « Verbo Domini cceli firmati sunt,
et Spiritu oris ejus omnis virtus eorum **. » Án ron
distinguitur, obsecro, a Patre et Deo secundum

εἶναι φημὶ, xa0' ὑπόστασιν ἰδικὴν νοοῖτ' ἂν, εἰπέ µοι, D propriam hypostasim, Verbum, quod ex ipso est,

παρἀ Ye τὸν Πατέρα xal θεὸν, ὁ ἐξ αὐτοῦ τε xal ἓν
αὐτῷ Λόγος;

B. Ἑτερός που πάντως. Ὑφέστηχε γὰρ ἰδιχῶς, ci
χαὶ ἔστιν ὁμοούσιος.

A. Παραχομίζοντος οὖν εἰς τὸ εἶναι τὰ πάντα τοῦ
Πατρὺς, xal διαπηγνύντος τοὺς οὐρανοὺς, πῶς ὁ Λά-
Ἔος ἐστὶν, ὁ τῶνδε δηµιονργός ;

B. Φράσαις ἂν αὐτὸς γλιχομένῳ poc μαθεῖν.

A. Καὶ µάλα. Πιχκρὸς δὲ ὁ λόγος, xal πολὺ πρὸς
ἰσχνότητα χατεῤῥινημένος, Ἡ τῆς μιᾶς θεότητος
φύσις, ἓν ἁγίᾳ τε xal ὁμοουσίῳ Τριάδι γινώσχετα,
πρός τε ἡμῶν αὐτῶν xal τῶν ἁγίων ἀγγέλων. Καὶ
^ ibid. 21.

9! ]sa, x, 45. "' Joan. v, 17.

9 Gen. 5, f.

et in ipso?

B. Distinguitur certe. Subsistit enim peculiari-
ter, tametsi est consubstantiale.

Α. Cum igitur Pater ad esse omuia producat, ac
coelos firmet, quomodo Verbum est horum opifex!

D. Scire aventi mihi, quazso, explica.

A. Faciam libens. Sed acuta et subtilis est dis.
quisitio. Unius deitatis natura, in sancta et con-
substantiali Trinitate a nobis ipsis et sauctis ange-
lis agnoscitur. Et est quidem secundum prepriam

ο Psal. xxi, 0.

1005

S. CYMLLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

1055

hypostasim perfectissimus Pater : Filius siiniliter, Α ἔστι μὲν x20" ὑπόστασιν ἰδιχὴν παντέλειας ὁ Πατὶρ,

εἰ Spiritus; sed unius horum creatrix voluntas,
quacunque in re versari dicatur, efficacitas quidem
est ipsius, verumtamen omnem divinitatem. per-
meat, et supernaturalis substantia est commune
veluti quoddam opus, sed unicuique person sigil-
latim conveniens, tanquam per trea liyypostases
etiam seorsim unjcuique congruat hypostasi, per se
absolutissimze. Operatur itaque Pater, sed per Fi-
lium in Spiritu : operatur item Filius, sed tan-
quam virtus G19 Patris, qui ex ipso et in ipso
esse intelligitur secundum peculiarem exsistentiam.
Operatur quoque Spiritus : Spiritus enim est Pa-
wis, et Filii, universorum opifex. —

B. Non omnes assequi possunt quz dicis : veri-
tatis nihilominus fundamento nituntur.

A. Paulum igitur de tam subtilibus rationibus
minuentes, aliud capiamus iter, si placet, aliis ad
(idem faciendam collectis argumentis.

DB. Eamus; sequar euim libens.

Α. liaque nisi Filius est Patris virtus, sed asci-
titiam perinde ac creaturz ipse potestatem ha-
bens, in terra mirabilia patravit; dicas quo pacto
non illum reprehendgs, idque jure merito. Lepro-
sum enim increpare noluit, cum diceret : « Do»
Wine, si vis, potes me mundare*! : » sed ejus
ignorantiam quodammodo auxit, illico promittens,
ino vero jubeus fieri quod petebat. « Volo enim,
inquit, mundare **. » Quibusdam autem czcis ac-
currentibus ac dicentibus : « Miserere nostri, Do-
mine, fili David ; » rogabat : « Quid vultis ut fa-
ciam vobis 05 ? » Illis optatissimam sibi red.li lucem
petentibus, eam confestim reddidit. At quidni po-
tius oportebat leproso dicere : Vult Pater : inundare.
Cx»cis autem : Quid vultis ut faciat vobis Pater?
Alioqui nonne praestabit dicere, consulto fecisse
Sanctos apostolos, cum procul a se removerunt
opinionem qua sua vi ac virtute miracula facere
credebantur? Dixerunt enim ei qui ad, Speciosam
portam sedebat : «In nomine Jesu Christi Naza-
reni surge, et ambula **. » Et alteri : « /Enea,
sanat le Jesus Christus **. » Cum autem nonnulli
facium ideo mirari non desinerent, palam dicebaut :
« Viri Israelite, quid miramini in hoc, aut nos
quid inluemini, quasi nostra virtute aut potestate
fecerimus hunc ambulare **? » Existimabant enim
Christo gloriam esse referendam, non sibi, quan-
doquidem gratiz οἱ operationis qua prxditi eraut
supremus quidam fons et radix erat Christus.
Quando enim aliis eos pratulerat, οἱ apostolatus
eis przrogativam dederat, divinis eos ornans mu-
neribus et miracula facile patrandi potestatem qua
Deus, tribuens: « Infirmos curate, inquit, mortuos
suscitate, G2 leprosos mundate, demones eji-
cite : gratis accepistis, gratis date 57, » itaque cuim

*! Matth. viij, 2.
* Matth, x. 8.

ὁμοίως δὲ xal ὁ Yibg καὶ τὸ Πνευμα” &AX ἡ ἑνὸς
τῶν ὠνομασμένων δημιουργικὴ θέλῃσις, ἐφ᾽ ὄτῳπερ
ἂν λέγοιτο γενέσθαι τυχὸν, ἑνέργημα μὲν αὐτοῦ, πλὴν
διὰ πάσης ἔρχεται τῆς θεότητος, xal τῆς ὑπὲρ χτίσιν
ἑστὶν οὐσίας ἀποτέλεσμα, κοιιὸν μὲν ὥσπερ τι, πλην
xaX ἰδιχῶς ἑχάστῳ προσώπῳ πρέπον, ὡς διὰ τριῶν
ὑποστάσεων πρέποι ἂν xal ἰδικῶς ἑκάστῃ, παντε-
λείως ἐχούσῃ χαθ᾽ ἑαυτήν. Ἐνεργεῖ τοιγαροῦν ὁ Πα-
tho, ἀλλὰ 6 Υἱοῦ ἐν Πνεύματι ’ ἐνεργεῖ χαὶ ὁ Yüx,
ἁλλ᾽ ὡς δύναµις τοῦ Πατρὸς, ἐξ αὐτοῦ τε xal Ev αὐτῷ
νοούµενος χαθ Όπαρξιν ἰδιχὴν. Ἐνεργεῖ καὶ τὸ
Πνεῦμα᾽ Πνεῦμα γάρ ἔστι τοῦ Πατρὸς, χαὶ τοῦ Υἱοῦ,
τὸ παντουργιχόν.

B. Ἐφιχτὰ μὲν οὐχ ἅπασιν ἅπερ ἔφης ' ὑποέά-
θραν δ᾽ οὖν ὅμως αὐτὴν ἔχει τὴν ἀλήθειαν.

Α. Bpayb τοιγαροῦν τῶν οὕτως ἰσχνῶν ἐννοιῶν
τὸν λόγον ὑποθιθάζοντες, διαστείχωµεν ἑτέραν, cl
δοχεῖ, τὰς ix λογισμῶν ἑτέρων πληροφορίας συλλέ-
γοντες.

B. Ἴωμεν' ἕφομαι γὰρ ἀσμένως.

Α. Οὐχοῦν, εἰ ul ἔστιν ὁ Υἱὸς ἰσχὺς τοῦ Πατρὸς,

.εἰσποιητὴν δὲ xal αὐτὸς τὴν δύναμιν ἔχων ὁμοῦ τοῖς

πεποιηµένοις, ἑνήργηχεν ἐπὶ γῆς τὰ παράδοξα,
φράσειας ἂν ὅπως oUx ἂν αὐτῷ τις διαμωμήσαιτο,
xai λίαν εἰχότως; Οὐ γὰρ Ἠθελεν ἐπιτιμᾷν καίτοι
λέγοντι τῷ λεπρῷ * «Κύριε, ἐὰν θέλῃς, δύνασαί µε
καθαρίσαι’ » ἀνεσόδει δὲ ὥσπερ αὐτῷ τὰ τῆς ἆμα-
θίας ἐπὶ τὸ χειρόνως ἔχον, προαλῶς ὑπισχνούμενος.
μᾶλλον δὲ fv χαὶ προστεταγχὼς ὑπάρξαι τὴν αἴἵτη-
σιν. € θέλω γὰρ, ἔφασχε, καθαρίσθητι.» Ὀφθαλμῶν
δέ τισιν ἐξεῤῥυηχότων, ἐπειδὴ προσθέοντες ἔφασχον,
ε Ἐλέησον ἡμᾶς, Κύριε, Υἱὲ Δαθὶδ, » Ἡρετο δὴ πά-
λιν « TE θέλετε ἵνα ποιῄσω ὑμῖν; » τῶν δὲ τὸ τρι-
πόθητον ἐχλιπαρούντων σφίσιν ἑνίεσθαι φῶς, ἑνετίθει
πάλιν, µελλήσας οὐδέν. Καΐτοι τί μὴ μᾶλλον ἔδει
τῷ μὲν λεπρῷ λέγειν' θέλει ὁ Πατὴρ, χαθαρίσθητι -
τοῖς δὲ τοῦ βλέπειν ἑστερημένοις ' Τί βούλεσθε, ἵνα
ποιῆσῃ ὑμῖν ὁ Πατήρ; 'H ax ἄμεινον ἐροῦμεν βε-
θουλεῦσθαί τε ὁμοῦ xal ὁδρᾶσαι τοὺς ἁγίους ἆπο-
στόλους, ἀποσειομένους εὖ µάλα τὸ δοχεῖν ἰδίᾳ δυ-
νάµει xal ἐνεργείᾳ κατορθοῦν δύνασθαι τὰς θεοση-
paz; Ἔφασχον γὰρ τῷ μὲν τῇ ὡραίᾳ πύλῃ προσ-
εδρεύοντι’ « Ἑν τῷ ὀνόματι Ἰητοῦ Χριστοῦ τοῦ Na-
ζωραίου, ἔγειραι χαὶ περιπάτει"» ἑτέρῳ δὲ αὖ"
« Αἰνέα, ᾶταί σε Ἰησοῦς ὁ Χριστός.» Οὐκ ἀθαύμα-
στον δὲ διὰ τοῦτό τισι πεποιηµένοις τὴν ἐνέργειαν
διαῤῥήδην ἔφασχον' « Άνδρες Ἰσραηλίται, τί θαυ-
µάνετε ἐπὶ τούτῳ, T] ἡμῖν τί ἀτενίζετε, ὡς ἰδίᾳ δ.-
νάµει Ἀ εὐσεθείᾳ πεποιηχόσι τοῦ περιπατεῖν αὑτόν,}
Ἔοντο γὰρ δὲῖν Χριστῷ τὴν δόξαν ἀνάπτειν, καὶ οὐχὶ
σφίσιν αὐτοῖς, ἐπεί τοι xatá γε τὸ ἀληθὲς, τῆς Ev
αὐτοῖς χἀριτός τε καὶ ἑνεργείας πηγἠ τις ὥσπερ ἡ
ἀνωτάτῳ xai ῥίζα Χριστός. Ἐπειδὴ γὰρ προετίθει
τῶν ἄλλων, xal προξχειρἰζετο πρὸς ἁποστολὴν αὖ-
tog, ταῖς θείαις εὐθὺς χατακαλλύνων δωρεαῖς, xal

" ρίά, ὃ, δν Matth, xx, 91, 22. ** Aet. ui, θ. 9 Act, ix, 98. ** Act. inj 12.

1057

DE SS. TRINITATE DIALOGUS VI.

1058

ἁμογητὶ δύνασθαι χατορθοῦν τὰς τερατουργίας ὡς A prxclare et recte intelligerent, quis virtutis illius

8:6; ἐπιδιδοὺς, «᾿Ασθενοῦντας θεραπεύετε, φησὶ, xal
νεχροὺς ἐγείρετε, λεπροὺς κχαθαρίζετε, δαιμόνια
ἐχδάλλετε * δωρεὰν ἑλάδετε, δωρεὰν δότε᾽ » οὐχοῦν,
ἄριστά τε xal ὡς ἔνι καλῶς ἐννενοηχότες, τίς ὁ τῆς
ἑνούσης αὐτοῖς ἰσχύος δοτἠρ τε xal πρύτανις, αὐτῷ
τῆς εὐχλείας τὸν στἐφανον ἀναπλέχουσιν, ἐπιφω-
νοῦντες dei τοῖς ἡῤῥωστηχόσιν « Ἐν τῷ ὀνόματι
Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ Ναζωραίου’ » πρὸς ὃν χαὶ ὁ θεῖος

dator sit ac largitor, ei glorize coronam nectebaut,
inürmos semper compellantes« in nomine Jesu Cbri-
sti Nazareni : »ad quem οἱ divinus ille noster cantore
psallit, dicens : « Gloria virtutis eorum tu es, et in
nomine tuo exsultabunt tota die **. » Alioqui, nonne
illud in sanctis apostolis valde laudandum esse ais,
quod in Christo gloriantur, eumque virtutis sux
gloriam faciunt?

ἡμῖν Μελῳδὸς ἀναμέλπει λέγων, ὅτι «Καύχημα τῆς δυνάµεως αὐτῶν el σὺ, καὶ Ev τῷ ὀνόματί σου ἀγαλ-
λιάσοντα: ὅλην τὴν ἡμέραν.» "H οὐκ ἀξιεπαινετώςατον εἶναι φῆς τῶν ἁγίων ἁπυστόλων τὸ ἐπὶ Χριστῷ
φρονεῖν ἑλέσθαι μέγα, αὐχημά τε ποιεῖσθαι φιλεῖν τῆς διὰ σφῶν αὐτῶν ἐνεργείας αὐτόν ;

B. Καὶ µάλα.
Α. Τί οὖν ἐπὶ τῷδς φαῖεν ἂν, ὦ Ἑρμεία, διηπο-

D. ία prorsus.
Α. Quid porro percontantibus nobis dicent, Iler-

ῥηχόσιν ἡμῖν, xal, ἀνθύτου, λέγουσι, pij xal αὐτὸς B mia, ac sciscitantibus, quamobrem ipse Filius po-

ὁ Υἱὸς τοῦ ἰδίου προσώπου μεθιστὰς εἰσάπαξ τὴν
«cu δύνασθαι δόξαν, µόνου διαµέμνηται τοῦ Πα-
τρὺς, ἀλλ ἰδίοις νεύμασι καταγράφει τὰς θεοση-
µίας, ζωοποιεῖν μὲν εὐχόλως οὕσπερ ἂν ἕλοιτο διει-
πὼν, κατὰ τὸ Ισομοιροῦν τῷ Πατρὶ, xai àv ἰσοσθενεῖ
δυνάµει, θέλησιν δὲ τῷ λεπρῷ πρὺς ἀπόνιφιν τοῦ
πάθους ἐπιδιδοὺς, καὶ τοῖς «hv ὄψιν ἑῤῥνηχόσι τὴν
χειρὸς ἀφὴν δωρούμενος; " Ap! ἑνδοιαστὸν ἔτι, μᾶλλον
δὲ οὐχὶ xat ἀναμφιλόγως ὄχον, ὡς αὐτὸς ὑπάρχων fj
δύναµις τοῦ Θεοῦ xai Πατρὺς, ἀναστοιχειοῖ τὴν κτί-
ety εἰς τὸ ἁπαρχῆς, οὐκ εἰσποίητον, οὐκ εἶσχεχρι-
µένον, πολλοῦ γε xaY δεῖ, φύσεως δὲ μᾶλλον τῆς
ἀδίας ἔχων χαρπὺν xat ἑνέργημα τὸ δημιουργεῖ»,
χαθάπερ ἀμέλει χαὶ ὁ Πατήρ; El δ' ἂν, ὡς Yé pot

tenti? gloria sus persona plane detracta, solius
latris:'Ron. meminit, sed seis pulibus ascribit mi-
racula, cum ad vitam excitare pr«dicat quos velit
eadem vi ac potestate qua Pater, et leprosum solo
nutu ac voluntate morbo liberat, et cxcis manus
taciu. lucem restituit? An porro dubimm est, imo
nunquid msmifestissimum est, quod cum ipse sit
virtus Dei ac Patris, in pristinum statum creatu-
ram reformat , non adventitium, non ascititium ,
absit, sed naturx sux fructum et opus habens,
creatricem vim, sicuti nimirum Pater? Est autein,
ut reor, ejusdem virtutis ac potestatis opus et effe.
ctio, in principio res creatas e nihilo ad esse pro-
ducere, et per peccatum corruptas ac in deterio-

φαίνεται, χατόρθωσἰς τε καὶ ἀποτέλεσμα τῆς αὑτῆς 6 reu ac viliorem statum mutatas ad statum priorem

ἰσχύος xal ἐνεργείας, τὸ xal ἀπ᾿ ἀρχῆς εἰς τὸ εἶναι

reformare posse.

παρενεγκεῖν ἐξ ἀνυπαρξίας, τὸ ἐχτισμένα χαὶ γχατεφθαρμένα δι ἁμαρτίαν, Χλύνον τε ὑπομεμενηχότα
τὸν ἐπὶ τὰ χείρω χαὶ αἰσχίονα, µεταπλάττειν δύνασθαι πρὸς τὸ ἀπαοχῆς.

B. Πῶς οὖν ἔφασχεν οὐχ ὑπεσταλμένως' « Αμὴν,
ἁμὴῆν λέγω ὑμῖν, οὐ δύναται ὁ Υϊὸς ποιςῖν ἀφ᾽ ἔαυ-
τοῦ οὐδὲν, ἐὰν pi) τι βλέπῃ τὸν Πατέρα ποιοῦντα *
& γὰρ ἐχεῖνος ποιεῖ, ταῦτα xai ὁ Υἱὸς ὁμοίως notet: »
xai πρός γε δὴ τούτῳ, ε "Av! ἑμαυτοῦ οὐδὲν ποιῶ *
ὁ δὲ Πατῆρ ὁ ἐν ἐμοὶ.µένων, ποιεῖ τὰ ἔργα αὐτός ;»
Ὡς εἴπερ ἀρθῶς ἀναμάθοιμι ταντὶ, τὴν χάριν ἂν εἰ-
δείην ού μιχράἀν.

A. Ἴθι δη οὖν εἰς ἀνάμνησιν ὧν ἐλέγομεν ἁρτίως
περὶ τῆς ἁγίας χαὶ ὁμοουσίου Τριάδος. Ἔφην γὰρ ὅτι
τριῶν ὑποστάσεων ὑπαρχουσῶν, ἰδικῶς τε ἅμα xal
ἀλλήλαις προσεχῶς, ὡς ἐν μιᾷ θεότητος φύσει, τὸ
ἑνὸς ἑνέργημα προσώπου, χαὶ ὅλης ἂν λἐγοιτο τῆς
οὐσίας, χαὶ ἑχάστης ὑποστάσεως ἰδικῶς ' ὅλη γὰρ
ὥσπερ διόλως xal ἰδικῶς δι ἑχάστου κχινεῖσθαι
qst.

B. Mepvhsopac* πῶς γὰρ οὗ; |

À, Οὐχοῦν ἐνεργεῖν ἐθέλοντός τι περὶ τὴν χτίσιν
τοῦ Θεοῦ xai Πατρὸς, οὐχ ἂν ἀπρακτίσειεν ὁ Yió;
οὐδ ἂν εἰ ἐργάσαιτό τι τυχὸν ὁ Υἱὸς, ἀέργητος ὁ
Πατὶρ εἴη ἂν, εἴπερ ἐστὶ θεὺς εἷς xaX δημιουργός.
θάτερος Yàp &v θατέρῳ νοεῖται, xal ἔστιν ἀληθῶς,
χατά γε τὸ συμφνές τε xaX ὁμοούσιο», εἰ χαὶ νοοῖντο
διῃρημένως ἕν τε ὑπάρξεσι καὶ προσώποις ἰδιχοῖς.

** Psal, Lxxxvirn, 17. Ὁ Joan. v, 19, 20.

B. Quomodo ergo dicebat intrepide : « Amen,
amen dico vobis, non potest Filius a se faecre
quidquam, nisi quod viderit Patrem facientem.
Quazcunque enim ille fecerit, hz:ec et Filius simili-
ter facit 9. » Ad hzc : « À meipso niliil facio, Pa-
ter autem in me manens, ipse facit opera '*. »
Quod si lizc recte didicerim, gratiam baud parvam
referaw.

A. Revoca itaque in memoriam qus de sancla
et consubstantiali Trinitate modo diximus. Dixi enim
quod, cum sint (res hypostases peculiariter simul et
invicem proxime, utpote in una deitatis natura,
unius operatio persone G91 etiam totius dicetur
substantiz, et uniuscujusque persona: seorsim. Tota
enim quodammodo jin totum et peculiariter per
unamquamque personam moveri solet.

B. Meininero. Qui enim fieri potest aliter ?

À. lyitursi Deus ac Paler erga creaturam aliquid
operari velil, non cessaverit Filius : neque si Filius
operetur forsan aliquid, otiosus Pater fuerit, siqui-
dem est Deus unus et opifex. Alter enim in altero
intelligitur et revera est, identitate natura ac sub-
stantiz, etiamsi intelligantur distincte in subsisten-
liis et personis peculiaribus.

1ο Joan. xiv, 10.

1059

B. Recte dixisti.

A. His igitur ita rite perspeetis,age, consideremus
singulare consilium in rebus propositis, et verborum
Servatoris artificium miremur, qui miraculo semper
ad fidem. trahit. Quod si oratienem sequantur
miracula, facillime ad recte sentiendum accedent
etiam ii qui jam ad defectionem sunt valde proclives.
Qnod cum ipse Christus nosset, centurionem com-
pellabat, dicens : « Nisi signa et prodigia videritis,
von credetis "*. »

B. Capio quod dicis. Vis enim dicere, ut ego
quidem existimo, Chrislum miracula patrasse,
Judzis inde utilitate proposita, et via veluti quadam

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.
A B. 'Opfo« ἔφης.

1000

Α. Τούτων δὴ οὖν οὕτως ἡμῖν ἄριστά πως χατὰ tb
εἰχός τε τεθεωρηµένων, φέρε καταθρήσωμεν τὴν ol-
χονοµίαν «hv Év ve τοῖς προχειµένοις, καὶ τῶν τοῦ
Σωτῆρος ῥημάτων τὴν εὐτεχνίαν χαταθαυ»μάσωμεν,
ὀλχὸν ἀεὶ τὸ θαῦμα πρὸς πίστιν ἔχοντος . xal el τοῖς
λόγοις Éxotto τὸ τερατουργεῖν, ῥᾷστα ἂν ἴο:εν ἐπὶ τὸ
ἑλέσθαι φρονεῖν ὀρθῶς xaX οἱ σφόδρα πως fbr δια-
νενευχότες εἰς ἁπόστασιν. Καὶ τοῦτο εἰδὼς xat αὐτὸς
ὁ Χριστὸς, τῷ ἑχατοντάρχῳ προσεφώνει, λέγων"
« Ἐὰν μὴ σημεῖα χαὶ τέρατα ἴδητε, οὗ μὴ πιστεύ-
σττε. P

B. Συνῆχα ὃ φῄς. Βούλει γάρ που, χαθάπερ ἑγῷ-
μαι, λέχειν, ὅτι τεθαυματούργηχεν ὁ Χριστὸς, ἁπ-
όνασθαί τι κἀντεῦθεν τοῖς Ἰουδαίοις ἐπιδ.δοὺς, xal

artificiose excogitata qua faciles se preberent el B ὁδὸν ὥσπερ τινὰ πρὸς τὸ εἰχτιχόν τε xol εὐπειθὲς εὖ»

obtemperarent ij qui a veritatis doctrina impie re-
silierant.
* A.lia est. Prevertis enim me subtilitate ingenii,
0 bone. Ut admiror tam acutum discipulum, dum
εἰ facilem in aurem suavem veluti cantilenam arun-
dine occino. fgitur, cum in Sabbato miraculum
patrasset, Judi multa cum acerbitate insoltabant,
οἱ petulanti ore et effrenato in acerba convicia
linguxm acuentes recte loqui sibi videbantur, cum-
quc legem solvi elamarent, « Si hic esset, inquie-
bant, homo a Deo, non solveret Sabbatum "*. )
Proinde Christus criminationes removebat , ipsum
etiam ostendens operari in Sabbato Patrem, eaque
facere propter legem «on vereri se qua ad mor-
talium vitam sustentandam necessaria sunt. Dicebat
enim : « Pater meus usque modo operatur, et ego
operor ?*. » Unam autem esse voluntatem, unamque
rerum omnium faciendarum potestalem, suam εἰ
l'avis, demonstrabat addeus : « Àmen, amen. dico
vobis, non potest Filius facere a seipso quidquam,
6229 nisi viderit Patrem facientem ?*. » Et cras-
sius quidem disserit quam oporteat de divina subti-
ltate οἱ eminentia. Aliter enim explicari nou
poterant qu» rationem humanam superant : sed
nos subtiliter et acute intelligimus, et ut ipsi divinae
et incomprchensibili naturz& convenit. « Quae enim
viderit Patrem facientem, inquit, hzecet Filius
similiter facit !*. » Annon dictu verum est, quod, si
Suam jpse naturam viribus destitutam aguovisset,
dixisset, opinor, clarius et. convenientius : Non
potest Filius a seipso facere quidquam, nisi potesta-
tem acceperit a Patre? Cum autem. aquali se vir-
tute et robore praeditum noverit, ostendit quod cum
unam. et. eandem cum ipso habeat substantiam,
ipse quoque cum ipso ad res faciendas aggreditur,
una voluntate simul cum Patre ad quidvis tendens,
et in eamdem operationem eamdemque in omnibus
voluntatem, communibus veluti quibusdam deitatis
legibus, colligatus. lllud ergo « non potest, » non
utique limbecillitatem usquequaque significat, sed
wature interdum in jis quibus fundatur et constat
πε Joan. 1v, 48.

15 Joan. ix, 10. Τὸ Joan. v, 17.

ibid. 19.

τέχνως ἑἐχμηχανώμενος τοῖς τοῦ θέλειν ἀναμαθεῖν
τὴν ἀλήθειαν ἀνοσίως ἀπεσχιρτηχόσιν.

A. (ὕτω φημί. Φθάνει γὰρ µε τὸ σὺν, ὦ οὗτος,
εὐμαθές. Ὡς ἄγαμαί τοι σοφὸν ἔχων ὁμιλητὴν, χαὶ
εἰς εὐήχοον οὓς, λιγυρὸν ὥσπερ lel; Ex γαλάμον τὸ
αὕλημα. Οὐκοῦν, ἐπειδήπερ ἑνήργηχέ τι καὶ Ev Σα6-
6άτῳ τῶν ἄγαν τεθαυµασµένων, ἑπέθρωσκον μὲν
Ἰουδαῖοι πιχροὶ xai δεινοί * ἀνοιγνύντες δὲ ὥσπερ
ἀπύλωτόν τε καὶ ἀχκρατὲς τὸ στόµα αὐτῷ, καὶ μὴν
xaX εἰς λόγους ὅτι μάλιστα τοὺς δριμεῖς τὴν γλῶσσαν
ἐχθήγοντες, ἀριστοδπεῖν ἑδόχουν, xat τοῦ νόµου λύσιν
ἐπιφημίζοντες, « El fv οὗτος, ἔφασχον, ἀπὸ Θεοῦ ὁ
ἄνθρωπος, οὐκ ἂν ἕλυε τὸ Σάδθατον.» Τοιγάρτοι Χρι-
στὸς ἁ πεσχευάζετο τὰς αἰτίας, xat αὐτὸν ἐν Σαθθδάτφ
χαταδειχνὺς ἑνεργὸν τὸν Πατέρα, xai τὸ 6pdv ἐθέλευν
τοῖς ἐν χόσµῳ τὰ ζωαρχῇ, διὰ τὸν νόµον οὐ xaxoxvt-
σαντα. Ἔφασκε γὰρ, ὅτι «'O Πατήρ µου ἕως águ
ἑργάζεται, χἀγὼ ἑργάζομαι. » Ὅτι δέ ἐστι µία μὲν
θέλησις, µία δὲ δύναµις, ἡ ἐφ᾽ ἅπασι τοῖς δρωµένοις,
αὐτοῦ τε xal τοῦ Πατρὺὸς, ἐπληροφόρει προστιθείς’

. € Αμὴν, ἁμὴν λέγω ὑμῖν, οὐ δύναται ὁ Υἱὸς ποιεῖν

ἀφ᾿ ἑαυτοῦ οὐδὲν, ἐὰν uh τι βλέπῃ τὸν Πατέρα
ποιοῦντα.» Καὶ διαλέγεται μὲν παχύτερόν πως ἡ
χρὴ, περὶ τῆς θείας ἰσχνότητος xal ὑπεροχῆς. Φράσαι
γὰρ ἣν οὐχ ἑτέρως τὰ πέρα λόγου τοῦ καθ) ἡμᾶς;
συνίεµεν xal ἡμεῖς λεπτῶς τε xai διεσµιλευµένως,
xai ὡς ἂν αὑτῇ πρέποι τῇ θείᾳ τε xal ἀπερινοήτῳ
φύσει. «“Α γὰρ ἂν βλέπῃ, qnot, τὸν Πατέρα ποιοῦντα,

D ταῦτα xat ὁ Υἱὸς ὁμοίως notet. »' H οὐκ ἀληθὲς εἰπεῖν,

ὡς εἴπερ ἰσχύος καταδεᾶ τὴν ἰδίαν αὐτὸς ἑξήδει ςύ-
σιν, ἔφη ἂν, οἷμαί που, ααφέστερὀν «c xal πρεπωδέ-
στερον’ Οὐ δύναται ὁ Υἱὸς ποιεῖν ἀφ᾽ ἑαυτοῦ οὐδὲν,
ἐὰν pf] λάδῃ τὸ δύνασθαι παρὰ τοῦ Πατρός: Ἐπειδὴ
δὲ ἰσουργόν τε olós xai ἰσοσθενῆ, παρέδειξεν ὅτι,
µίαν ἔχων xai τὴν αὑτὴν πρὸς αὐτὸν οὐσίαν, xol
αὐτὸς διάττει xat' αὐτὸν ἐπὶ τὰ δρώμενα, μιᾷ βου-
λήσει πρὺς πᾶν ὁτιοῦν ὁμύσε τε ἰὼν τῷ φύσαντι,
καὶ εἰς τὴν ἐφ᾽ ἅπασι τανυτοεργίαν τε ὁμοῦ xai ταυ-
τοθουλίαν, κοινοῖς ὥσπερ τισὶ τοῖς τῆς θεότητος συν”
δοῦµενος νόµοις. Τό ye μὴν «οὐ δύναται,» οὐχὶ
πάντη τε χαὶ πάντως ἁσθενείας ἂν Eyes δἠλωσινι

*5 Joan. v, 19.

1061

DE SS. TRINITATE DIALOGUS VI.

4062

ἀλλὰ καὶ φύσεως ἔσθ' ὅτε τὴν ἐφ᾽ οἷς ἐρήρεισταί τε A immutabilem perseverantiam declarat; veluti si

xal ἔστηχεν, ἁπαραποίητον διαμονὴν κατασηµήνειεν
ἂν, ὥσπερ ἂν εἴ τις λέγοι τυχόν θεός ἁμαρτεῖν οὐ
δύναται. Εἴποι δ ἂν καὶ φῶς μὲν, ὡς Οὐχ ἄν δυναί-
μην μὴ εἶναι φῶς. Πῦρ τε ab καὶ ὕδωρ, φωνῆς ἑνού-
σῃς, ἀνακεχράξονται τὸ, Oüx ἂν δυναίµεθα μὴ εἶναι
πυρ τε χαὶ ὕδωρ. Ἐπειδὴ δὲ καὶ τοῖς τερατουργου-
µένοις, καὶ πέρα παντὸς ἰοῦσι θαύματος ἐπετίμων
οἱ πάντολµοι, τοῦ ἐμπαροινεῖν ἀφιστὰς αὐτῷ, τὴν
τῶν ἀποτελεσμάτων ἐνέργειαν ἀνετίθει τῷ Πατρὶ,
λέγων ᾿ «Απ΄ ἐμαυτοῦ οὐδὲν mou): ὁ δὲ Πατὴρ iv
ipo µένων, motel τὰ ἔργα αὐτός. » Ἐνεργὸς γὰρ ὁ
Πατὴρ δι’ Υἱοῦ, καὶ οὺκ ἄν τι ὄρφη πώποτε δίχα τῆς
ἐνούσης ἰσχύος αὐτῷ, τουτέστι, τοῦ ἐξ αὐτοῦ τε καὶ
ἐν αὐτῷ πεφηνότος τε xal ὕντος Λόγου. Τοιγάρτοι
παὶ ἔφασχεν αὐτός' « El οὐ ποιῶ τὰ ἔργα τοῦ Πατρός
μου, μὴ πιστεύετέ pot* εἰ δὲ ποιῶ, κἂν ἐμοὶ μὴ πι-
στεύητε, τοῖς ἔργοις µου πιστεύςτε’ » τὸ εἰς ἀλκὴν
οἷμαί που διὰ πάντων ἴσον, μήνυσιν ἀκριξῆ τῆς πρὲς
αὐτὸν ὁμοουσιότητος χάνθάδε τιθείς.

B. 0ὐδὲν ἂν ἔχοιμι τοῖς οὕτως ὀρθῶς εἱρημένοις
ἐπιτιμᾷν, προσερέσθαι 8$ τι βραχὺ δοίης ἂν ἐθέλοντί
μοι, Ώγουν ἤδη λογιῇ δυσμαθῇ τα xal qopztxbv, καὶ
ὀχλοποιὸν ἑτέρως,

A. "Ἠχ.στά ve, ὦ φιλότης.Οχνου γὰρ ἀμείνων fj
προθυμία, xai τὸ συνειπεῖν εὐχλεὲς, el. συχοφαντοῖτο
πρός τινος τοῦ Σωτῆρος ἡ δόξα.

B. 'O τοίνυν, φασὶν, ὁμοούσιός τε xal ἰσουργὸς
τῷ Πατρὶ πρὸς ὑμῶν εἶναι πεπιστευµένος, προσχυνεῖ
μεθ) ἡμῶν. Γυναικὶ γάρ που τῇ Σαµαρείτιδι mpos-

λαλῶν, ε« Ὑμεῖς προσχυνεῖτε ὃ οὐχ οἴδατε, qrolv- 6

ἡμεῖς προσχυνοῦμεν ὃ αἴδαμεν, ὅτι f| σωτηρία ἐκ
τῶν Ἰοὺδαίων ἐστίν.» ᾽Αλλ', ὢ γενναῖοι, φασὶν, ὁ τοῖς
προσχυνοῦσιν ἑναρίθμιος, πῶς ἂν ἔτι τὴν τῆς όμοου -
σιότητος ἀποίσεται δύξαν, xaX περὶ τῶν ἴσων ἁμιλλή-
σεται τῷ προσχυνουμένῳ Πατρὶ, χα[τοι xa0* ἕτερον
ἄν τις ἴδοι τρόπον, τὸ ἀνέχειν τε xat ὑπερκξῖσθαι
την αὐτοῦ φύσιν παραχωρίῄσαντα τῷ Πατρί;, Ἔφη
γὰρ, ὅτι «Περὶ δὲ τῆς ἡμέρας ἐχείνης f| τῆς ώρας, δη-
^ov δὲ ὅτι τῆς ἑσχάτης, οὐδεὶς οἶδεν, οὐδὸ ἄγγελος
ἐν οὑρανῶν οὔτε ὁ Υἱὸς, ei ph ὁ Πατήρ.»

A. Λάτρις οὖν ἡμῖν ἀντὶ Θεοῦ, καὶ τοῖς δι’ αὐτοῦ
γεγονόσιν ἐν ἴσῳ την τοῦ Βεοῦ xal Πατρὸς ἐπιτειεῖ
διάσχεφιν, χχθάπερ ἐκ μηχανῆς ἡγνοηχὼς ὁ Υἱὸς

ἁδοχήτως ἐχφαίνεται. 'Ap' οὖν οὐχὶ γέλως τε Ίδη D

ταυτὶ, xai τοῖς ἓν σκηνη παιγνίοις πρυσεοιχέναι xa-
λόν γε; OU γὰρ εἰ τοῖς τοιοῖσδε βωμολοχεύµασι xal
λογισμοῖς ἀνθρωπίνοις, εἰς αὑτό που τὸ λοῖσθον ἴασιν
ἁἀπαιδευσίας, χαθάπερ τισὶ βορθόροις ἐγχαθιέντες τὸν
νοῦν, τὴν εὐοσμοτάτην τῶν ἱερῶν δογμάτων ἀπεµπο-
λήσαιμεν γνώσιν. Ἐοΐχκασι γάρ που, κατά γε τὸ εἰχὺς,
ξιαλελήῆσθαι παντελῶς, χαΐίτοι πλειστάχις ἑνηχούμε-
vot πρός τε ἡμῶν, αὐτῶν xal τῆς θεοπνεύστο» Γρα-
φῖς, ὅτι θεὸς ὧν ὁ Λόχος, xal ἓν μορφῇ xat ἰσότητι
τοῦ Πατρὸς, πέφηνε καθ) ἡμᾶς, οὐκ ἐν εἴδει µόνῳ
τῷ τῆς σδαρχὸς, ἀλλὰ χαὶ τοῖς τῆς ἀνθρωπότητος εἴτ᾽
οὖν ἰδιώμασιν , εἴτ οὖν ἑτεροίως ὀνομάσαι xpf.

** Joan. xiv, 10. ᾖΤ Joan. x, 51.

15 Joan. iv, 92.

quis dica!, exempli gratia : Dens peccare non potest.
Et si lux dicat: Non possum non esse luz. Ίβηις
item et aqua, si vocem haberent, clament : Nou
possumus non esse ignis et aqua. Cum autem pro-
digia εἰ signa admirationem omnem superantia au-
dacissimi homines carperent, impediens quominus
sibi insultarent, operum effectionem tribuebat Patri,
dicens : « À meipso nihil faeio, Pater autem ἱπ me
manens, ipse facit opera **. » Pater enim operatur
per Filium, nec quidquam certe fecerit absque vir-
tute qua sibi inest, hoc est, sine Verbo quod ex ipso
et in ipso effulsit et est. Quocirca ipse etiam dicebat :
« Si non facio opera Patris mei, nolite eredere iilii :
si autein facio, etsi mibi non vultis credere, operi-
bus meis credite *'; » cequalitatem virtutis in omni-
bus, opinor, ad demonstrandam consubstautialitaten
cum ipso hie quoque statuens.

D. Nihil est quod in (am recte dictis arguam ;
sed aliquid exiguum praterea percontari Concedes,
cateruim rudem me pulabis ac molesium, et alio-
quin importunum.

À. Minime quidem, anice. lmpigrum enim mihi
est studium, εἰ prxsto esse gloriosum est, si ab
aliquo calumniose lentetur Salvatoris gloria.

B. llle igitur, iuquiunt, quem. $92 Pai con-
subsiantialem ei virtute cowqualem esse creditis,
adorat nobiscum. Mulierem enim Samaritanam allo-
quens : « Vos adoratis quod nescitis, inquit, nos
adoramus quod scimus : quia salas ex Judzis
est "*, » At, ο boui, inquiunt, ille qui in adorantium
numero est, quo pacto demum consubstantialiitatis
gloriam reportabit, et de zqualitate cum adorando
Paue certabit, cum alioquin videre licest illu
concedere Patri naturam prastantiorem ac subli-
miorem? Dixit enim : « De die autem illo et hora
( nimirum illa postrema ) nemo scit, neque angelus
in celo, neque Filius, nisi Pater ?*, »

Λ. Cultor itaque pro Deo, et perinde ac ea quie

. per ipsum faeta sunt Deum ac Patrem observans,

inscius, velut e machina repente Filius apparet.
Numquid ergo ridicula demum ista sunt, et fabulis
scenicis similia? Non euim si istiusmodi scurrili-
late et argutiis humanis, mentem ceno velut im-
mergentes, ad ipsam ignorantia melam veniunt,
fragrantissimam sacrorum dogmatum cognitionem
amiserimus,. Videntur enim certe prorsus obliti,
quamvis multoties a nobis ei Scriptura divinitus
inspirata audierint, Verbum, Deus cum sit, eL iu
forma et :equalitate Patris, hominem apparuisse 59,
non sola carnis specie, sed et humanitatis sive pro-
prietatibus, sive alio nomine utendum sit. Proprie-
las autem hurnanitatis Deo conjuncta, et jugo ser-
vitutis colligat» cum obsequio, est adoratio, ac

? Marc. xul, 92, '* Philipp. n, 6-7

1063

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

1064

.praeterea nescire quinam sit im Deo voluntas et A Ἰδίωμα δὲ ἀνθρωπότητος τῆς θεῷ αατεζευγµμένης,

consilium. « Quís enim cogtovit sensum Domini, aut
quis consiliarius ejus fuit *! ? » Et quemadmodum
postquam Verbuin simile nobis apparuit, non dixe-
rint, opinor, desiisse esse tunc Verbum in terrenam
carnem mutatum : sic eliam licel assumpta sit hu-
manitas, et propria facta sit ejus, niliil impedit
quominus cogitemus ac dicamus habere ratione in-
carnationis una eum humanitate ea qux ejus suut.
lloc euim ipsum etiam inauitionis ratio poscebat.
Quocirca aut aperte Verbum carne simul et iis quz
ad ipsam pertinent spolient, totamque incarnatio-
nem funditus tollant, et Deum clare videbunt Fi-
lid : aut si boc tanquam impium et absurdum
liorrent, eccur demum G9 humana conditione
eruübescunt, et. carpere sibi propouunt ea qua in-
carnationi maxime conveniunt? Cum utique sapien-
ter cogitandum sit, quod quemadmodum Deus exsi-
steus natura, οἱ ex Deo, proprias facit res humanas:
ita et homo factus, deitati congruum honorem et
gloriam ceu propriam habet. Adoratur enim non in
terra solum, sed et in ccelis, cum adorare quatenus
homo et Judz:eus non dedignetur et contemnat. « Cum
enim, inquit, introducit Primogenitum in orbem
terr, dicit: « Et adorent eum oraucs angeli Dei **, »
Si ergo ex semine Alraham Verbum quod ex Deo
effulsit, prognatuim esse dicunt, nugamur nos : vo-
cetur Judzeus, et sdorator esto. Sin autem ad extre-
mam insaniam ea res illos detrudere deprehenditur,
asserentque potius quando semen assumpsit Abrahz,
et sccundum carnem etiam ex radice Jesse prodiit,
vocatum quidem esse Judzum, ac fuisse adorato-
rem qua lomo est : cur omisso velut futili iíncarna-
tionis mysterio, ad ipsam redeunt Verbi naturam,
el eum qui Patri consubstantialis est eo impie adi-
gunt, ut ei adorandum sit nude et aperte, licet forte
hoimo non intelligatur, aut inter nos, quibus si ad-
orare propositum sit, nemo succenseat, imo vero
laudi res sit ac maxima voluptati? Annon enim
scriptum est de ipso, inferiorem esse, quod ad liu-
manitatem spectat, et przsstantiori natura, hoc est,
angelica, et illorum gloría paulo minorein factum ?
ἤγουν ἐν ἡμῖν, ofc, εἴπερ ἕλοιντο
τὸ ypf ua, xal ἁπάσης ἂν γένοιτο

ἂν χατά γε τὸ ἀνθρώπινον, xal

νουῖτ᾽ ἂν ἠττῆσθαι βραχύ :

προσχυνεῖν, οὐδεὶς
θυµτδίας πρόξενον ;
την ἁμείνω φύσιν, τηυτέστι, την ἀγγελιχῆν, καὶ τῆς ἑχείνων εὐκλείας

xaX ζυγῷ δουλείας χατεσφιγµένης μεθ᾽ ὑπαχοῆς,
προσχύνησις, xaX μὴν xal τὸ uj εἰδέναι, τίς dj àv
θεῷ βουλή τε xal σχέφις. εΤίς γὰρ ἔγνω νοῦν Κυρίου,
ἡ τίς σύμθουλος αὐτοῦ ἐγένετο»; Καὶ ὥσπερ ἐπείτοι
πέφηνε χαθ᾽ ἡμᾶς 6 Λόγος, οὐχ ἂν, οἶμα:, φαῖεν ἂν ὡς
σεσάλευται τοῦ εἶναι Λόγος, μεταποιηθεὶς εἰς σάρχα
τὴν ἀπὸ γῆς» οὕτω καὶ εἰ προσελήφθη τὸ ἀνθρώπι-
vov, ἴδιόν τε γέγονεν αὐτοῦ, τὸ λυ ποῦν οὐδὲν ἐννοεῖν
σε xal φράσαι, ὅτι πεφόρεχεν οἰχονομικῶς ὁμοῦ τῇ
ἀνθρωπότητι τὰ αὐτῆς. Τουτὶ γὰρ αὐτὸ χαὶ ὁ τῆς
χενώσεως ἑφήτει λόγος. Οὐχκοῦν Ἡ ἀπογυμνούντων
ἀναφανδὸν σαρχός τε ἅμα xai τῶν δι αὐτὴν τὺν
Λόγον, xaX ἀναιρούντων εἰσάπαξ τὴν ὅλην οἰχονομίαν,
xa θεὸν ὄψονται χαθαρῶς τὸν Υἱὸν, 7| εἰ τοῦτο χατα-
πεφρίκασιν ὡς ἀνόσιόν τε καὶ ἁπηχὲς, ἀνθότου λοιπὺν
τοῖς τῆς ἀνθρωπότητος ἐπερυθριῶσι µέτροις, καὶ
ἐπιτιμᾶν ἐγνώχασι τοῖς ὅτι μάλιστα τῇ μετὰ σαρχὸς
οἰχονομίᾳ πρεπωδεστάτοις; Καΐτοι χρῆν δἡἠΊου δια-
νοεῖσθαι οοφῶς, ὅτι ὥσπερ θεὺς ὢν φύσει, xal ix
Θεοῦ πεφηνὼώς, ἴδια ποιεῖται τὰ ἀνθρώπινα ' οὕτω
xai ἄνθρωπος γεγονὼς, τὴν τῇ θεότητι πρέπουσαν
τιμήν τε καὶ δόξαν, ὡς ἰδίαν ἔχει ' προσχυνεῖται γὰρ
οὐ µόνον ἐπὶ τῆς γῆς, ἀλλὰ xal Ev οὐρανοῖς, χαίτοι
τὸ χρῆναι προσχυνεῖν, ὡς ἄνθρωπός τε xal Ἰουδαῖος
οὐκ ἀτιμάσας ὡς σµιχροπρεπές. «Όταν γὰρ, φηαὶν,
εἰσαγάγητὸν Πρωτότοκον εἰς τὴν οἰχουμένην, λέγει"
«Καὶ προδχυνησάτωσαν αὑτῷ πάντες ἄγγελοιθεοῦ. »
Ei οὖν ἐχ σχέρµατος ᾽Αθραὰμ τὸν ἐκ θεοῦ πεφηνότα

, Λόγον γεγεννησθαί φασι, λτροῦµεν ἡμεῖς' κεκλἠσθω

xai Ἰουδαῖος, χαὶ ἕστω προσχυνητής. El δὲ εἰς AT Gtv
{δη µανίας τὴν ἀνωτάτω διεληλαχκὸς αὐὑτοῖς τὸ Ly-
χείρηµα ταυτὶ φρονεῖν ἑλομένοις ἐξελέγχεται, διαύε-
6αιώσονται δὲ μᾶλλον, ὡς ἠνίχα μὲν ἐπειάθετο omip-
µατος ᾿Αθραὰμ, ἀνέφυ δὲ κατὰ σάρχα xal Ex fion;
τῆς Ἰεσσαὶ, κεχρηµάτιχε μὲν Ἰουδαῖος, γέγονε δὲ
καὶ προσχυνητῆς, ὡς ἄνθρωπος, tl µεθέντες ὡς
ἕωλον τῆς μετὰ σαρχὸς οἰκονομίας τὸ µυστέριον,
ἐπ᾽ αὐτὴν ἀναθρώσχουσι τὴν τοῦ Λόγου φύσιν, xal
τὸν ὁμοούσιον τῷ Πατρὶ χατακοµίζουσι δυσσεθὼς
ἐπὶ τὸ χρῆναι προσχυνεῖν γυμνῶς τε xal ἀπημοιε-
σµένως, xai εἰ μὴ νοοῖτο τυχὸν ἐν τοῖς καθ) ἡμᾶς,
ἂν οἶμαι διαµωμήσαιτο, μᾶλλον δὲ xal πρὸς ἑπαίνου
*H γὰρ οὐχὶ Ἰέγραπται περὶ αὐτοῦ, 6; ὑφιζέσειεν

B. fta est. Dixit enim Paulus : « Eum autem qui Ώ. B. Ἀληθές' ἔφη γὰρ ὁ Παῦλος: « Τὸν δὲ βραχύ τι

modico quam angeli minoratus est, videmus Jesum
propter passionem aortis gloria et honore coro-
natum 55. »

À. AL quid causz sit, cur licet przstantiorem na-
turam nacti superna civitatis incole, et certissima
atque indubitata prorsus Dei coguitione przdili,
illum qui natura inferior est, et ipsorum gloriz ce-
dit, adorandum fecerint, expone, quiso.

D. Equidem tuz jam sunt ha partes.
*! 1 Cor. 1, 16.

*! Febr. 1, 6. '* Hebr. n, 9,

παρ àyy£Xoug Ἱλαττωμένον βλέπομεν Ἰησοῦν διὰ
τὸ πάθηµα τοῦ θανάτου δόξη xai τιμῇ ἑστεφαιω-
"μένον. »

A. Εἶτα τί µαθόντες, εἰπέ µοι, χαΐτοι την ἁμείνω
λαχόντες φύσιν οἱ τὴν ἄνω τρίθοντες πόλιν, xal
ἁτπλανη που πάντως xal ἁπαραλόγιστον παντελῶς
την ἐπὶ Θεῷ Ὑνῶσιν πεπλουτηκότες, τὸν Ev μείον
φύσει, xal κατόπιν Έχοντα τῆς ἑνούσης εὐχλείας ab-
τοῖς, ἐποιοῦντο προσχυνητὸν, φράσαις ἂν, ὦ ἑταῖρε ;

B. RaY μὴν καὶ τοῦτό vi ἐστιν ἔδη oóv.'

1965

A. Οὐχοῦν, εἴπερ ἐστὶν ὁ αὐτὸς, ἑλάττων τε ἅμα Α

καὶ ἐν τοῖς ἀσνγχρίτως ὑπερχειμένοις, ἀπονεμοῦμεν
εὐχλινῶς τῇ μὲν ἀνθρωπότητι, χωροῦν ἐπ αὐτὴν
πρεπόντως τὸ ἕἔλαττον, παρὰ πολὺ γὰρ ἀγγέλων f
ἀνθρώπου φύσις ^ τῇ δὲ ὁπὲρ πάντα θεότητι, τὸ
ὑπερχεῖσθαί τε χαὶ ὑπεραίρειν τὰ γενητὰ, xal πάσης
ἐπέχεινα λογιχῆς οὐσίας, καὶ παντὸς ὀνόματος όνομα.
ζωμένου διάττειν οὐσιωδῶς. El δὲ δὴ καὶ δίχα σαρ-
χὸς, καὶ οὕπω τοῖς χαθ᾽ ἡμᾶς otov ἐμπλαγεὶς ὁ Λό-
γος, τό γε Ev ἑλάττοσι χεῖσθαι xai αὐτῶν ἂν εἰχότως
ἀποφέροιτη τῶν ἀγγέλων, µείων μὲν ἔσται τῶν ἰδίων
κτισμάτων, xal πρός γε τούτῳ προσχυνητὴς, οὐδὲν
ἐπαμύόνοντος 1| ὑπερδιχοῦντος ἔτι τοῦ παρ ἡμῶν
λόγου. El δὲ δὴ ταυτὶ φάναι τε xa φρονεῖν, δυσσεδές
«t ἅμα xai σφαλερώτατον, µείων δὲ, ὅτι χαὶ ἄνθρω-
πος, ἕψεταί που πάντως ἐχεῖνο νοεῖν * προσχυνητὴς
γὰρ, ὅτι xal ἄνθρωπος, χαΐτοι Θεὸς (v φύσει, xal
ἐν [sw τῷ Πατρὶ πρὸς ἁπάντων προσκυνούµενος.
"Eon piv Υἀάρ που θεὸς, ἂι) ἑνὸς τῶν προφητῶν,
ε 2ῶ ἐγὼ, λέγει Κύριος, ὅτι ἐμοὶ χάµφει xdv γὀνν,
xai πᾶσα γλῶσδα ἑἐξομολογήσεται, » ᾿Ομοούσιον δὲ
τῷ Πατρὶ τὸν Υἱὸν εὖ µάλα τιθεὶς ὁ θεσπέσιος Παῦ-
oc, χαὶ ἐν τῇ δόξη τοῦ γεγεννηχότος εἰδὼς τὸ γε-
γεννηµένον, «Ἐν τῷ ὀνόματι, φησὶν, Ἰησοῦ Χριστοῦ
«dv Ὑόνυ χάµψει, ἑπουρανίων, xaX ἐπιγείων, xal
χαταχθονίων, xai πᾶσα γλῶσσα ἑομολογήσεται, ὅτι
Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς εἰς δόξαν θεοῦ Πατρός. »

. B. Αλλά val, φασὶ, δυμπροσχυνούμενον μὲν τῷ
Πατρὶ τὸν Yibv εὀρήφομεν, προσχυνοῦντα δὲ αὖ, ὡς
τετιµηµένον, χαὶ τίς χατὰ φύσιν ἐστὶν οὐχ Ίγνοη-
xóva* τὴν μὲν γὰρ τῶν γενητῶν ὑπερανέχει φύσιν,
ἔστι δὲ οὐχ àv ofc ὁ Πατήρ.

A. Ἐένιον οὖν ἄρα xal μισθὺν ἀρετῆς τὴν τῆς
θεότητος δόξαν ἁποκεκέρδαχεν ὁ Υἱς, xai τὸ,
προσχυνεῖσθαι δεῖν, οὐκ ἀξίωμα φύσεως ἰδικῆς, ἀλλ
ἐν Φιλοῖς xa µόνοις διεχληρώσατο τοῖς θελήµασι τοῦ
Πατρός. |

B. Οὕτως οἵονται xal φασιν.

A. Εΐτα ὁπότε καὶ ὅπως χατανένευχε τῷ Yi τὴν
π/οσχύνησιν ὁ Πατὴρ, ἔχδείξειαν ἄν οὗ vàp που
τοῦτο ἐροῦσιν, ὡς ὅτι ἂν ἕλοιντο δοξάζειν αὐτοὶ,
typos ἂν cfr τοῦτο τοῦ Θεοῦ χαὶ Πατρός.

B. Προστέταχε, qaot, τοῖς ἁγίοις ἀγγέλοις, προσ-
χυνεῖν αὐτόν. Τί γὰρ ἕτερον ἢ τοῦτο αὐτὸ χατασι-

DE SS. 1HINI'IATE DIALOGUS VI.

1066

4. fgitur, si est idem et inferior simul, et incom--
parabiliter excellens, facile Lribuemus humanitati
id quod inferius $25 est, quod in eam congrue
cadit (multum enim distat ab angelis natura homi-
Ris) ; deitati vero omnia superanti, supereminere; οἱ
attolli supra res ereatas, et ultra omnem rationalent
substantiam, et omne nomen quod nominatur, sub-
stantialiter ezcedere tribuemus. Sin autem etiam
absque carne, et nondum bumanitati velut insertum
Verbum, ipsis quoque angelis inferius esse censeat,
minus quidem erit suis creaturis, ac preterea. ad-
orator, nec ei succurret aut patrocinahitur demum
nostra defensio. Quod si bxc dicere ac sentire im-
pium est simul ac periculosissimum : minor autem
est, quoniam et homo est, utique sequetur illnd esse
cogitandum, adoratorem esse, queniam et homo est,
lice Deus sit natura, et eum Patre zqualiter adore-
tur ab omnibus. Dixit enim alicubi Deus per unum
prophetam : « Vivo ego, dicit Bominus, quia mihi
fectetur omne genu, et omnis lingua eontitebitur**. »
Gonsubstantialemn vero Patri Filiam divinus Paulus
cum statueret, et in gloria Genitoris sciret esse ge-
nimen, « ln nomine, inquit, Jesu Christi emne
genu flectetur, ccelestium, terrestrium, et inferno-
rum, el onnis lingua confitehitur quia Boninus
Jesus Christus iu gloria est Dei Patris **. »

B. Atqui, aiunt, una eum Patre adorari Filium
comperiemus, adorare item quasi honestatum et

( S" nature non inscium ; rerum enim creatarum

naturam superat, sed non est zqualis Patri.

A. Donum igitur ac mercedem virtutis , deitatis
gloriam obtinuit Filius : et qued adorandus sit, non
propri: naturz dignitatem, sed in nuda ac sola vo-
luntate sortitus est Patris,

B. Sic sentiunt ac dicunt.

A. At quandonam et quomodo adorationem con-
cesserit Filio Pater, ostendant. Non euim dicent, id
Dei ac Patris esse constitutum, quod ipsi in ani-
mum induxerint.

B. Mandavit, inquiunt, sanctis angelis, ut ipsum
adorent. Quid eniin aliud significat istud : « Cum

µήνειεν ἂν, τὸ, ὅταν δὲ εἰσαγάγτ τὸν ΠἩρωτότοχον D vero introducit Primogenitum in orbem terrz, di-

εἰς τὴν οἰχουμένην, λέγει’ Καὶ προσχυνησάτωσαν
αὑτῷ πάντες ἄγγελοι θεοῦ ;

Δ. "Ap' οὖν, ὅτι προστέταχε μὲν ὁ Πατὴρ, προσ-
χυνεῖσθαι δεῖν ἀχριδῶς τὸν Υἱὸν ἑγνώχασι, χΧαταρ-
νήσονταί γε μὴν, ὅτι τῷ Μονογενεῖ τὸ πρωτότοκος
ἐπενηνεγμένον χατά ve τὸν τῆς ἀνθρωπότητος τρό-
mov, συνεισχεχόµιχεν ἀναγχαίως τὸ χαὶ εἰσποίητον
. εἶναι δοχεῖν τὴν δόξαν αὐτοῦ ; Πότε γὰρ, εἰπέ uot,
πρωτότοχος, f| ὅτε γέγονεν ἐν πολλοΐς ἁδελφοῖς; El
μὲν οὖν ὁμογενής τε ἡμῖν xol ἀδελφὸς τὴν φύσιν xat
' «pb σαρχὸς ἣν ὁ Λόχος, τί μὴ τοῦτο ὐπάρχειν ἐν
ἀρχαῖς, ἁλλ᾽ Ey ἑσχάτοις χαιροῖς Υεγενῆσθαι λέγεται ;

δὲ Jsa, Σιν, 25, 24 ; Ποπ. xiv, 11. 35 Philipp. iu, 10, 11.

PaATROL. GR. LXXV.

cit : Et adoreut eum omnes angeli Dei? »

A. An igitur, quoniam mandavit Pater, adoruri
debere Filium statuunt : negabunt vero quouiam
Urnigenito accessit illud, primogenitus, 896 hu-
manitatis ratione, necessario quoque intulisse, ut
ei quoque adventitiía esse gloria videatur? Quando
enim, obsecro, primogenitus fuit, nisi eum factus
est in multis fratribus **? Si ergo congener nobis et
frater, natura etiam ante carnem erat Verbum : cur
non id exsistere in principio, sed in extremis tem-
poribus factum esse dicitur? Quomado vero cense»

** Rom, vin, 39,
34 .

1067

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIIEP.

1068

bitur Unigenitus, qui in creaturarum ordine cense- A πῶς δ' ἄν νοοῖτο Μονογενῆς, 6 τῇ χτίσει συντε-

tur? Cum autem dubium non sil, imo verum et
conslans maneat, extremis szeeuli temporibns ho-
minem apparuisse, ideoque Primogenitum asciti-
tiam babere gloriam, etiam quod adorari debeat,
est illi adventitium, Sin autem ita rem esse non
existimant, in absurdam et ineptam argutiarum
stoliditatem eorum labetur oratio. Dicet enim, opi-
nor, aliquis ; Si quoniam factus est bomo, idcirco
est Primogeuitus, tum autem adoraidus sit, cum
maxime exiuanitus dicitur : inusitatum ei decus
inanitienis tempus afferet, humauitate vero apti-
quior erit illa vilitas et ignobilitas, quando et in
forma et in squalitate Patris exsistens, uL scriptum
est, ad patgram adeo abjectam, bunmanam videli-

ταγµένος; Ἐπειδὴ δὲ ox ἑνδοιαστὸν, μᾶλλον δὲ
ἀληθῶς τε xal ἁραρότως ἔχον, ὡς ἐν ἑσχάτοις τοῦ
αἰῶνος Χαιροὶς πέφηνεν ἄνθρωπος, διά τε τοῦτο
Πρωτότοχος, ἑπαχτὴν ἔχει τὴν δόζαν, χαὶ τὸ Άροσ-
χυνεῖσθαι δεξν, ἐπενηνεγμένον. El δὲ μὴ οὕτως ἔχειν
οἴονται κατὰ σφᾶς, ἀναγκαῖος αὐτοὺς περιτρέγει
λόγος εἰς ἀχαλλη τε xal ἔχτοπον ἠλιθιότητα λογι-
σμῶν. Φαίη γὰρ àv, οἶμαι, τὶς, El, ἐπείτοι γέγονεν
ἄνθρωπος, Πρωτότοχος διὰ τοῦτ», xawpb; δὲ οὗτος
αὑτῷ τοῦ προσχυνεῖσθαι δεῖν, ὅτε δῆ μάλιστα χεχε-
vocat λέγεται, πρὸς εὐχλείας μὲν ἔσται τῆς ἀήθους
αὑτῷ, τῆς χενώσεως ὁ χαιρὸς, πρεσθύτερον δὲ |i
ἑνανθρωπήσεως τὸ σµικροπρεπές τε xal ἀχλεὲς, ὅτ

xai iv μορφῇ xat ἱσότητι τοῦ Πατρὸς ὑπάρχων, ὡς

cet, se demisit. Αι si esset ignobilis, nec adoran- B Υέγραπται, πρὸς τὴν οὕτω καταδεθληµέντν χατέθορε

dus prorsus, quid causz est cur Seraphim in deita-
tis solio sedentem Filium circumstant, hymnis ei
canticis honorant, et Dominum Sabaoth nominant,
plenumque esse dicunt ccelum, et terram gloria
ejus *' ? Quali enim gloria plenum esset ccelum, si
adorari cum Patre vix tandem accipit, cum nostri
similis apparuit? Audi vero sapientem Esdram scri-
bentem : « Oinnis terra veritatem invocat, coelum
etiam ipsam benedicit, et omnia opera moventur ac
tremunt 5, Cum beatus David aperte clamet de om-
nipotente Deo : « Qui respicit terram, et facit eum
tremere **. » Qui ergo antequam humanitatem as-
sumeret et vocaretur. Primogeuitus, Dei ac Patris
honoribus conspicuus erat, quomodo Patre vel mi-
nima quidem iu re est inferior?

φύσιν, φημὶ δὴ τὴν ἀνθρωπίνην. Ἁλλ εἴπερ tv
ἀχλεῆς xai τοῦ προσχυνεῖσθαι μαχρὰν, τί µαθόντα
τὰ Σεραφὶμ. ἓν τῷ τῆς θεότητος θάχῳ καθίζοντα
τὸν Ylbw, ἐν χύχλῳ περιεστᾶσιν, ὄμνοις καὶ δοξο-
λογίαις χαταγεραίροντα, xal Κύριον Σαθαὼθ ὀνομά.
(ovra, πλήρη τε εἶναι λέγοντα τόν τε οὐρανὸν, xal
την γῆν τῆς δόξης αὐτοῦ; Ποίας yàp δόξης ἀνά-
Έλεως ἣν ὁ οὐρανὸς, εἰ τὸ προσχυνεῖσθαι μετὰ Πα»
τρὸς εἰσδέχεται μόλις, ὅτε πέφηνε xa0' ἡμᾶς; "Axous
δὲ γράφοντος "Esópa τοῦ Gogou εΠᾶσα ἡ Υη ch»
ἀλήθειαν καλεῖ, xal ὁ οὐρανὸς αὐτὴν εὐλογεῖ, xal
πάντα τὰ ἔργα σείεται xal τρέµει;» Καίτοι τοῦ
µαχαρίου Δαθὶὸ ἀναχεχραγότος ἑναργῶς περὶ τοῦ
τῶν ὅλων χατεξουσιάζοντος θεοῦ, « Ὁ ἐπιδλέπων

C ἐπὶ τὴν γῆν, xai ποιῶν αὑτὴν τρέµειν. » Ὁ τοίνυν

πρὸ τῆς ἐνανθρωπήσεως, xai τοῦ χεχλῆσθαι Πρωτότοχος, τοῖς τοῦ θεοῦ καὶ Πατρὸς ἀξιώμασιν ὑπάρχων
ἐχπρεπῆς, πῶς ἂν ἓν µείοσι κατά τι Yoov ὅλως, f] ἓν οἷς ὁ Πατήρ:

B. Esto, inquiunt, ut ipse vis : cum factus est
Primogeuitus, tunc quoque mandatu $it adorari :
nunquid illa res ei data est a Patre?

A. Atqui non simpliciter ntrum data sil, sed
quandonam data sit maxime cousiderandum, cuin
nimirum 897 et primogenitus, quatenus ad frater-
nitatem nostram, descendit. Hoc enim, opinor, signi-
licat illud, primogenitus.

Bj. Asseutior.

A. Jam vero convenietne , obsecro , nature
hominis, secundum sui rationem, Dei instar ad-
orari ?

B. Minime.

À. Perquam recte, amice, Qua enim illi proprie
conveniunt, solum decent universorum reginam
naturam, lgitur, cum Filius de sua. eminentia. de-
siliit, nec rapinam arbitratus est esse se cequalem
Deo, natura servilem et cui adorandi mecessitas
incumbit assumens habitum, adoravit nobiscum.
Quoniam autem ab omni cogitatione el ratione
prorsus alienum erat, Patris glorio conspicuum
non videri qui ex ipso prodiit Filium, licet incar-
ya2lus sit, sancti Spiritus illustratione coelum ejus

VU |33, v1, ὁ

35 ]] Esdr. 1v, 96. *? 98]. citi, 33.

B. Ἔστω, eroi, χατὰ τὸ αὐτῷ σοι δοχοῦν, ὅτε
Υέγονε Πρωτότοχος, τοτηνιχάδε xai προσκυνεῖσθαι
προστέταχται, μὴ οὐχὶ δοτὸν αὐτῷ τὸ χρῆμά ἐστι
παρὰ τοῦ Πατρός;

Α. Αλλ' οὐχ ἁπλῶς εἰ δοτὸν, ἀλλὰ πηνίχα δοτὸν
εὖ µάλα χατατκεπτἑον, ὅτε δηλαδὴ xal πρωτότοκος
ὡς πρὸς ἁδελφότητα τὴν πρὸς ἡμᾶς καθιγµένος.
Τουτὶ γὰρ, οἶμαί που, δηλοῖ τὸ, πρωτότοχος.

B. Οὕτω cnp.

À. Εἶτα πρέποι ἂν, εἰπέ uot, τῇ ἀνβρώπου φύσει,
νοουµένῃ καθ) ἑαυτὴν, τοῦθ ὅπερ ἐστὶ, τὸ Ev. τάξει
τε xal µέτρῳ θεοῦ προσχυνεῖσθαι δεῖν ;

B. "Ηχιστά γε.

A. Ὀρθῶς εὖ, à ἑταῖρε. Μόνη γὰρ ἂν ἰδικῶς. .
Οὐκοῦν , ὅτε τῶν ἰδίων ὑψωμάτων xat-
étopey 6 Υἱὸς, xal οὐχ ἁρπαγμὸν ἠγήσατο τὸ εἶναι
ἴσα Θεῷ, τὸ τῇ φύσει δοῦλον xal τὸ ἀναγχαίως
προσκυνοὺυν οἰχειωσάμενος σχΏμα, προσχεχύντχε
μεθ ἡμῶν. Ἐπειδὴ δὲ ἣν ἀνέφικτον παντελῶς, xol
λογισμοῦ τοῦ χαθήχοντος ἐχπεφοιτηχὸς, τὸ μὴ ἐν
ταῖς τοῦ Πατρὸς εὐχλείαις ὁρᾶσθαι περιφανῆ τὸν ἐξ
αὐτοῦ πεφηνότα Ylbv, xal εἰ γέγονεν ἐν σαρχὶ, διὰ
τῆς τοῦ Πνεύματος δαδ2υχίας, μυσταγωχεῖται λοιπὸν

e. 9 0 9 €

1069

DE SS. TRINITATE DIALOGUS I.

1010

τὸ ἐπ᾽ αὑτῷ µυστήριων 6 οὐρανὸς, τουτέστιν, ἡ τῶν A mysterium edocetur, hoc est, sanctorum angelorum

ἁγίων ἀγγέχων πληθὺς, xal ὡς πρωτότοχον ἆναδε-
δειγµένον, χαὶ Ev πολλοῖς ἁδελφοῖς τὸν μονογενΏ xal
ὁμόθρονον τῷ Πατρ), προσχυνεῖν ἐπετάττετο, οὐχ εἰς
πρώτας εἰσδολὰς τῆς τοιᾶσδε δόξης ἀναχομίζοντος
αὐτὸν τοῦ Πατρὸς, οὔτε μὴν ὡς ἀτριθές τι χαὶ ἄηθες
ἀπονέμοντος τὴν προσχύνηδιν, ἀλλὰ τὸ ἀεί τε xat ἐς
ἀρχῆς αἰώνων πρὸς αὐτῶν προσχυνούμενον, xal ἐν
σαρχὶ γεγονότα προσκυνητὸν ἁποφαίνοντος. Οὐχοῦν
(ἀναχομίσω Ὑὰρ αὖθις εἰς τὸ ἁπαρχῆς τὸν λόγον)
προσχεχύνηχεν à Ὑ]ὸς, ὅτε χαὶ Πρωτότοχος xai àv τῷ
τῆς δουλείας πέφηνε σχἡµατι, ὅθεν 6b μάλιστα δια-
µάθοι τις ἂν, τῆς ἑνούσης αὐτῷ χατὰ φύσιν ὕπερο-
χῆς τὸ ἀξίωμα. El vàp τῷ τῆς δουλείας σχήµατι
πρέποι ἂν µόνῳ τὸ προσχυνεῖν, τῖνι τῶν ὄντων ásope-
φανές ἐστι, τὸ πρὸ τῆς ἐνανθρωπήσεως ἐλεύθερον
κάλλος; "Oct δὲ µυσταγωγίας τῆς παρὰ τοῦ Πνεύ-
µατος, χαὶ αὐτοὺς λέγοντες δεδεῆσθαι τοὺς οὐρανοὺς,
οὗ τὴν τῶν ἁγίων ἀγγέλων ἐξυδριοῦμεν φύσιν, ἀλλὰ
ταῖς θείαις ἑπόμενοι Γραφαῖς, καὶ εἰς τουτονὶ μενοῦ-
μεν τὸν λόγον, πληροφορήσει γράφων ὁ Παῦλος, ἵνα
γνωρισθῇ νῦν καὶ ταῖς ἀρχαῖς, xal ταῖς ἑξουσίαις Ev
τοῖς ἐἑπουρανίοις διὰ τῆς Ἐκκλησίας, ἡ πολυποίχιλος
σοφία τοῦ Θεοῦ, xatà πρόθεσιν τῶν αἰώνων, fv
, ἐποίησεν ἐν τῷ Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Kuplo ἡμῶν * xat
πρός Tc τούτῳ φησὶ xal 4 θεσπέσιος Μελῳδὺὸς,
« Ἄρατε πύλας, οἱ ἄρχοντες, ὑμῶν, xat ἐπάρθττε,
πύλαι αἰώνιοι, καὶ εἰσελεύσεται ὁ Βασιλεὺς τῆς δόξης.
Τίς ἐστιν οὗτος ὁ Βασιλεὺς τῆς δόξης; Κύριος τῶν
δυνάμεων, αὐτός ἐστιν ὁ Βασιλεὺς τῆς δόξης, Ἐπειδὴ
γὰρ ἀνεδίω σχυλεύσας τὸν ἅδην, xal καταργήσας
τὸν θάνατον ὁ Χριστὸς, ἀναθέοντι λοιπὸν εἰς τὸ ἄνω,
καὶ παλινδρομεῖν ἑθέλοντι πρὸς τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς
Πατέρα, διανοιγνύναι μὲν f] τάχος αὐτῷ τὰς bv τοῖς
οὐρανοῖς διεχελεύετο πύλας, τὸ Πνεῦμά που πάντως

multitudo, et tanquam primogenitum renuntiatum
et in multis fratribus unigenitum, et in eodem quo
Pater solio collocatum, adorare jussa est, Patre ad.
primos istius glorie ingressus ipsum non reducen- ;
te, neque adorationem ceu Ínsuetum et inusitatum. '
quiddam tribuente, sed eum qui semper et a prin-
cipio s»culorum adoratur ab ipsis etiam postquawu
carnem assumpsit adorabilem declarante. ltaqué
(repetam enim quz initio dixi) adoravit Filios,
cuin et primogenitus, et in servitutis habitu appa-
ruit, unde certe eminenti qua natura ipsi inest,
agnoscere licet cuivis dignitatem. Si enlm servi-
lutis forme soli adorare congruat, quemnam latet
illa prior incarnatione libera pulchritudo * Quod

B autem sanctorum angelorum nature facturi nori

simus injuriam , si dicamus ipsos quoque colos
Institutione Spiritus opus liabuisse, sed divinas
sequentes Scripturas etiam in liac doctrina per-
mansurl simus, confirmabit Paulus scribens * « Ut
]unotescat nunc principatibus εἰ potestatibus in
coelestibus per Ecclesiam multiformis sapientie
Dei, seeundum: przfinitionem sxeulorum quam fecit
in Christo Jesu Domino nostro **. » Przterea divi-
uus Psaltes alt : « Attollite portas, principes, vestras,
et elevamini, porte zeternales, et Íntroibit rex glo-
rig ? Quis est iste rex glorie ? Dominus virtotum,
ipse est 998 rex glori&*!.» Postquam enim spoliato
inferno ei devieta morte, Christus revixit, revertenti
demum ad superna loca et redire volenti ad Pairem

C qui in celis est, aperire quidem quamprimum ei

coelestes portas jubebat Spiritus utique sonans im
ipsis, et soperuis virtutibus Deum qui in carne ap-
paruit ostendebat, dicens : « Dominus virtutum
ipse est rex glorise **.

τὸ ἐνηχοῦν kv αὗτοῖς, xal ταῖς ἄνω δυνάµεσι τὸν kv σαρχὶ πεφηνότα θεὺν παρεδείχνυ, λέγον * «Κύριος

τῶν δυνάµεων αὐτός ἔστιν ὃ Βασιλεὺς τῆς δόξης. »

B. "Αραρεν οὖν, ὅτι προσχεχύνηχε μὲν ὡς ἄνθρω-
πος, χαίτοι θεὸς (v φύσει. Φαίης δ' ἂν ὅτι καθάπερ
byQpat, ὡς τοῖς τῆς ἀνθρωπότητος µέτροις ἔφαρ-
µόσαιμεν ἂν τά γε εἰχότα φρονεῖν ἠρημένοι, xal τὸ
μὴ εἰδέναι λέγειν αὐτὸν τὴν ἡμέραν, xai την ὥραν
ἐχείνην. |

Α. Φαίην ἂν, ἴσθι τοι, κατερυθριάσας οὐδὲν,
Πλεῖστος ὅσος ἡμᾶς οὐχ ἀθασανίστων ἐννοιῶν, µονον-
ουχὶ xaX ὀφρῦσιν αὐταῖς διανεύων ἑσμὸς, δνσχερείας
ἁπάστς ἐφιλωμένην, xol ἁμαξιτὸν ὥσπερ τινὰ
διαστείχειν χελεύει τὴν ἐπὶ τῷδε δόξαν. Εἴη γὰρ ἂν,
οἶμαί που, τοῖς τῆς χενώσεως µέτροις οὐχ ἀσύμόα-
τον τὸ τῆς ἁγνοίας σμιχροπρεπὲς, οὐχὶ τῆς «τοῦ
Λόγου φύσεως ἴδιον μειονέκτημα, «205 νοεῖται Λόγος
xai σοφία τοῦ Πατρός. Ἡ γὰρ οὐχὶ ταυτὶ δή σοι
δοχῶ χαταθρῆσαι σοφῶς ;

Β. Πάνυ μὲν οὖν.

A. Τίς γὰρ ἡμᾶς βωμολόχος οὕτω xai δὴ καὶ
πανούργως ἐξυφασμένος ἀναπείσειεν ἂν λόγος,
ἐννοεῖν ἑλέσθαι xal φρονεῖν, ὡς ἠγνόηχέ τι τῶν iv

** Ερ]ιος. 11, 10, 11.

[4

B. Stat igitur, adorasse quidem ipsum, ut honi-
nem, quamvis Deus esset natura. Dices autem ,
opinor, nos recto sensu humanitatis conditioni ap-
tare illud etiam quod ait, nescire se diem et horam
illam.

A. Dicere equidem , ut nosti, non erubescam.

p Plurima nos ceriarum rationum turba ipsis prope-

modum superciliis inhuens, omni difficultate va-
cuum et quasi tritum quoddam iter insistere jubet
ejuscemodi sententiam. Est enim, opinor, ab ina-
nitionis eondítione non aliena iynorantiz vilitas ,
nou ηλίατα Verbi propria. diminutio, in quantum
intelligitur Verbum et sapientia Patris, Aunon. tihi
recte hse observasse videor ?

B. Omnino certe.
A. Quse enim nos adeo improba et maligne con-
texta. ratio adegerit , ut credamus ac sentiamus
Unigenitum ignorasse aliquid eorum quie. in Deo

*! Psal, xxii, 9, 10. ** ibid. 10.

1011

S, CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

101

"Went, siquidem est vere secundum Scripturas ** A θεῷ xexpuppévov ó Μονογενῆς, εἶπερ ἑστὶν ἀληθῶς

sapientia et consilium Patris ?

B. Nulla certe adegerit eun qui revera sit cor-
datus.

A. Nonne, amice, mentitus fuerit ipse quoque
Paulus scribens : « Quemadmodum enim nullus
hominum scit qus sunt. hominis , nisi spiritus ho-
minis, ita et qux Dei snot nemo cognovit, nisi
Spiritus Dei **. »

B. Prorsus quidem.

i. A. Novit igitur Spiritus Dei que sunt in ipso,
et nihil ei est occultum aut. obscurum ?
,. B. Novit. Quis dubitat ?

Α. Si ergo est Patris Spiritus proprius Filii, quo-
modo ignorabit aliquid eorum qua occulta sunt in
Deo, cum habeat ipse preprium Spiritum qui omnia
novit qua sunt in Patre? Nam ipsum audio sauctis
apostolis clare dicentem : « Adhuc mulia habeo

vobis dicere, sed non potestis portare modo. Cum :

sutem venerit ille Spiritus veritatis, docebit vos
Omnem veritatem : uon euim loquetur a se-
metipso, sed quicunque audiet loquetur, 699
et quae ventura sunt annuntiabit vobis, Ille me cla-
riflcabit, quia de 1aeo accipiet, et annuntiabit vo-
bis **. » Num tibi clarum videtur esse illud quod
protulimus oraculum , ac insuper animadverlisti
Spiritum quidem veritatis nominassge Paracletum,
verumtamen dicere ipsum ex l'atre precedere, de-
moustrantem omnia qua sunt Patris, sua esse ?

B. Rectissime dixisti.

À. Certe nihilominus agnoscere licet ex eo rem
maxime ridieulam , queque opinionem adversa-
riorum jure merito repudiandam ostendit. Putare
enim rem adeo exiguam ignorare, illud quod ex
Deo Patre processit et effulsit Verbum, splendorem,
imaginem, illum substantize clarum characterem ,
sequali gloria et throno praeditum, in quo sunt
omnes thesauri sapientiz el scienti: recondii ,
Sicul scriptum est "*, quantam ipsis jure merito
opinionem afferet levitatis ?

B. Quamplurimam.

Α. Sed nec ipsum opinor Patrem ac Deum sin-
ceram servasse gloriam suain , si revera iguoravit
aliquid ejus consilium et sapicutia.

B. Assentior, quenilibet. plane id quod forsan
noverit, agniturum prorsus non esse absque consilio
et sapientia sua.

A. Euge, amice, aliter eniin sentire non decet
propugnatores veritatis, Pratermissis ergo super-
fluis demum aec longis sermonibus, pergamus illuc.
Solebat Christus Salvator in sanctis maxime disei-
pulis aliquid istiusmodi facere. Si percontarentur
aliquid discenli quidem studio, sed quod altiori
careret indagine, solebat enarrare, et quam subti-
lissime explicare. Sin autem aliquid majus quam
pro suo captu curiose scrutari vellent, eos sensim

*! | Cor.j, 94. ** 1 Cor. n, 11,

55 Joan. xvi, 12, 13.

χατὰ τὰς Γραφὰς, σοφία καὶ βονλη τοῦ Πατρός ;

B. Αναπείσειεν ἂν οὐδεὶς, τόν γε ὡς ἁληθῶς
νουνεχΏ.

Α. Ob γὰρ, ὦ φιλότης, ψευδοεπῄσειεν ἂν οὔτι που
χαὶ ὁ σοφὸς ἡμῖν Υράφων Παῦλος * ε Ὥσπερ γὰρ
οὐδεὶς οἶδεν ἀνθρώπων τὰ τοῦ ἀνθρώπον, εἰ μὴ τὸ
πνεῦμα τοῦ ἀνθρώπου τὸ ἐν αὐτῷ, οὕτω xal τὰ τοῦ
θεοῦ οὐδεὶς ἔγνωχεν, εἰ μὴ τὸ Πνεῦμα τοῦ θεοῦ. »

B. Παντάπασι μὲν οὗν.

Α. Οἶδεν οὖν ἄρα τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ τὰ iv
αὐτῷ, xai οὐδὲν αὐτῷ χεχρυμμένον ἡ ἀσυμφανές;

B. Ole * πῶς γὰρ οὔ ;

Α. Εἴπερ οὖν ἐστι τὸ Πνεῦμα τοῦ Πάτρὸς ἴδιον τοῦ
Υἱοῦ, πῶς ἀγνοήσει τι τῶν ἓν Θεῷ χεχρυµµένων,

B ἴδιον ἔχων αὐτὸς τὸ Πνεῦμα, τὸ πάντα εἰδὺς τὰ ἓν τῷ

Πατρί; xaltot λέγοντος ἀχούω σαφῶς τοῖς ἁγίοις
ἀποστόλοις, « Ἔτι πολλὰ ἔχω ὑμῖν λέγειν, ἀλλ᾽ οὗ
δύνασθε βαστάξειν ἄρτι. Ὅταν δὲ ἔλθῃη ἐχεῖνος, τὸ
Πνεῦμα τῆς ἁληθείας, ὁδηγήσει ὑμᾶς εἰς πᾶσαν thv
ἀλήθειαν ' οὗ γὰρ λαλήσει ἀφ᾿ ἑαυτοῦ, ἀλλ ὅσα
ἀκούσει, λαλήσει, χαὶ τὰ ἐρχόμενα ἀναγγελεῖ ὑμῖν.
Ἐχεῖνος ἐμὲ δοξάσει, ὅτι ἐκ τοῦ ἐμοῦ λήψεται, xal
ἀναγγελεῖ ὑμῖν. » "Ap& σοι σαφὲς τὸ παροισθέἑν ἐστι
λόχιον, καὶ προσδέδορχας, ὅτι Πνεῦμα μὲν ἀληθείας
χατωνόµασε τὸν Παράχλητον, ἔφη ye μὴν ὡς πρόξεισιν
ἐκ Πατρὺὸς, ἴδια πάντα δειχνὺς ἰαυτοῦ τὰ τοῦ
Πατρός;

B. "Αριστα ἔφης.

C A. Τὸ δὲ δὴ μάλιστα χαταγέλαστον ἁληθῶς, xal

δι πτυσµένην εἰχότως τῶν διεναντίας ἀποφαῖνον tiv
δόξαν οὐδὲν ἧττον ἄν τις xal διὰ τούτου µάθοι. Τὸ γὰρ
ἀγνοεῖν οἵεσθαι τὸ οὕτω βραχὺ τὸν Ex Θεοῦ Πατρὸς
φύντα τε χαὶ ἁπαστράψφαντα Aóyov, τὸ ἀπαύγασμα,
τὴν εἰχόνα, τὸν τῆς ὑποστάσεως χαραχτῆρα λαμπρὸν.
τὸν ἰσοχλεᾶ xai ὀμόθρονον, àv ᾧ πάντες εἰσὶν οἱ
θησαυροὶ τῆς σοφίας xat γνώσεως ἀπέχρυφαι, xaà
γέγραπται, ὅσην ἂν αὐτοῖς xaX µάλα εἰχότως τὴν της
εἰσάπαν ἀθελτηρίας ἑμποιῆσειε δόξαν ;

B. Ὡς πλείστην ὅσην.

Α. 'AXX οὐδ' ἂν αὐτὸν οἶμαί που τὸν Ἡκτέρα xai
Θεὸν, ὑγιᾶ τὴν olxelav ἀνασώσασθαι δόξαν, εἴπερ
ἠγνόηχέ τι κατὰ τὸ ἀληθὲς d βουλὴ χαὶ ἡ σοφία

p αὐτοῦ.

B. Σύμφημι, ὡς ἅπας τις οὖν, ὅπερ ἂν εἰδείη
τυχὸν, εἴσεταί που πάντως, οὐ δίχα βουλῆς xaX σοφίας
τῆς ἑαυτοῦ.

A. Εὖγε, ὦ φιλότης' πρέποι γὰρ ἂν οὐχ ἑτέρως
(| ὧδε «φρονεῖν, τοὺς τῆς ἀληθείας ὑπασπιστάς.
Παρέντες δῇ οὖν, τὸ περιττοῖς ἔτι xoi μαχροῖς ἐν-
διατρίθεσθαι λόγοις, &m' ἐχεῖνο ἴωμεν. Ἔθος τῷ
Σωτῆρι Χριστῷ τοιόνδε τι δρᾷν ἐπὶ τοῖς ἁγίοις
μάλιστα μαθηταῖς: εἰ διαπυνθάἀνοιντό τι τῶν, ὅσα
ἐστὶ Φφιλοµαθείας μὲν ἔχοντα δόξαν, ὑψηλοτέρας χε
μὴν ἐρεύνης ἀπηλλαγμένα, χαρίζεσθαι τὴν ἀφήγπ-
σιν, καὶ ἑξχχριθοῦν ὅτι μάλιστα πειρᾶσθαι λεπτῶς»

** Coloss. i1, 3.

1018

DE SS. TRINITATE DIAEOGUS Vh

μὲ

εἰ δὲ δή τι βούλοιντο τῶν ἐπέχξινα μέτρου τοῦ κατὰ A reprimebat αἱ diligentissime persuadebat ut e3

σφᾶς αὑτοὺς περιττῶς ἀναμαθεῖν, καταστέλλειν
ἡσυχῆ, xal µεταπείθειν εὖ µάλα πολυπραγμονεῖν
ἐλέαθαι τὰ πρεπωδέστερα, xal ὁδρᾷν ἐπὶ τούτῳ, τὰς
δι ὤνπερ ἂν γἐνοίντο περιφανεῖς, xal ἐἑχπρεπετά-
την ἔχοντες τὴν ἐξ ἔργων ἀγαθῶν φαιδρότητα παρὰ
Θεῷ. Ἑλομένους τοιγαροῦν οὐχ οἵδ' ὅπως, τὰ ὑπὲρ
µέτρον οἰχετιχὸν ἐρέσθαι τε xoi ἀναμαθεῖν, Πρεμεῖν
ἀναπείθει, λογισμοῖς ἀναγχαίοις ἐχδυσωπῶν, ὅτι
µήτε ἀγγέλοις ἀπεχάλυφεν ὁ Πατὴρ, μηδ ἂν αὐτῷ
τῷ Υἱῷ καθίστη γνώριµον, εἴπερ τις εἴη φιλὸς, xal
χατ αὐτοὺς ἄνθρωπος ἐπὶ γῆς, xal οὐχ ἔχων φύσει
τὸ εἶναι Θεός. Ἐγχειμένοις δέ που xal ἑνεστηχόσιν
εἰς τὸ δεῖν ἀναμαθεῖν, olovel πως Ίδη χαὶ ἐπιτιμᾷ,
λέγων * εΟὐχ ὑμῶν ἐστι γνῶναι χρόνους ἢ χαιροὺς, οὓς
ὁ Πατὴρ ἔθετο ἓν τῇ ἰδίᾳ ἑξουσίᾳ, ἀλλὰ λήψεσθε
δύναμιν ἑπελθόντος τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἐφ᾽ ὑμᾶς,
xaY ἔσεσθέ por μάρτυρες, ἕν τε Ἱεραυταλὴμ xal
ἐν πἀσῃ τῇ Ἰουδαίᾳ καὶ Σαµαρείᾳ, xal ἕως ἑσχάτου
τῆς γῆς.» Ορᾶς, ὅπως Ίχιστα μὲν δεῖν πολυπραγµο-
νεῖν ἀπιτάττει τὰ ὑπὲρ σφᾶς αὐτοὺς, µεταχοµίξει δὲ
ὥσπερ ἐπὶ τὸ ἐν χερσί τε χαὶ πρεπωδέστερον; ὁδρᾷν
γὰρ τοῦτο ἔθος αὐτῷ ' χαὶ γοῦν τὸν ix γενετῆς
τυφλὸν προσεχκόμιζόν ποτε τῶν Ἱερῶν ἁρτίως ἐχθέοντι
περιθόλων οἱ θεσπέσιοι µαθηταὶ, εἶτα δόξαις Ἰου-
δαιχαῖς χατακολουθοῦντες ἔτι, φιλοµαθείας ὑπόθεσιν
ἐποιοῦντο τὸν ἄῤῥωστον, xat 6t, xal ἔφασχον,ε Ῥαδθι,
τίς Άμαρτεν, οὗτος, à οἱ γονεῖς αὐτοῦ, (va τνυφλὸς
γεννηθῇ ; » Ἐπειδὴ δὲ κριµάτων Ὥπτοντο θείων, xai
τὸ οὕτως ἁστιθὲς xal δυσέφιχτον ἀνθρώποις, χατα-
τρανοῦσθαί σφισιν αὐτοῖς xal πέρα τοῦ πρέποντας
ἰόντες ἐξελιπάρουν, µεθίστη πάλιν αὐτοὺς ἐπὶ τὸ
φρονεῖν ἑλέσθαι τὰ οἰχετιχά, xat τῆς ὑπὲρ ἄνθρωπον
γνώσεως ἀπεσόδει, xal φιλερχίας ἔχεσθαι μᾶλλον,
χαὶ ἀγαθῶν σπουδασµάτων µετεπαίδευσε, λέγων,
« Οὔτε οὗτος Ἡμαρτεν», οτε ol γονεῖς αὐτοῦ, ἀλλ'
"ἵνα φανερωθῇ τὰ ἔργα τοῦ Θεοῦ ἐν αὐτῷ. Ἡ μᾶς δεῖ
ἐργάξεσθαι τὰ ἔργα τοῦ πέµψαντος ἡμᾶς, ἕως ἡμέρα

ἐστίν * ἔρχεται νὺξ, ὅτε οὐδεὶς δύναται ἐργάζεσθαιν. κ.

Αχηύεις, ὅπως ἀνῃρηκὼς τὴν δόξαν ὡς ἀχαλλὴ, xat
ταῖς Ἰουδαίων ἁμαθίαις πρεπωδεστέραν, τὸ χρῆναι

quirerent quz: mágis conveniebant, et opera bona
facerent per qux apud Deum laudem el convenien-
tem gloriam obtinerent. Jgitur. cum res supra ca-
ptum suum nescio quomodo sorutari ac discere vo-
lunt, sistere suadet, necessariis argumentis 1ος
flectens, quod neque angelis revelarit Pater, neque
ipsi Filio manifestum fecerit, siquidem sit homo
simplex eisque similis, nec sit natura Deus. Ur-
gentes autem, ac porro instantes ut ea sibi expli-
carentur, ipsos demum quodammodo increpat, 830
dicens : « Non est vestrum nosse tempora vel mo-
"ienta qux Pater posuit in potestate sua, sed acci-
pietis. virtutem, supervenienJis Spiritus sancti in
vos, et eritis mihi testes in Jerusalem, et in omni

B Judza, et Samaria, et usque ad ultimum terrz **. »

Ceruis quo pacto precipit ea quz captum illorum
superant non esse curiosius indaganda, sed eos
quodammodo transfert ad illud quod pre manibus
est ac convenientius? hoc enim ipse facere solebat.
Et certe divini discipuli caecum a nauvitate obtu-
lerunt ei, cum e sacris vestibulis recens exiret ,
adeoque Judaicas opiniones adhuc sequentes , di-
scendi ansam arripuerunt ex ὅρτο, ac dicebant :
« Rabbi, quis peccavit bic, aut parentes ejus, ut
czcus nasceretur ο. ? » Cum autem judicia divina
attingerent, et rem adeo inaccessam et inviam he-
minibus explanari sibi etiam ulira qnam. decebyt
rogarent, transfert rursus. ipsos. ad res familiares,
et a.cognitione qux supra hominem, est illos arcet,
et agendi cure bonisque studiis. potius incumbere
hortatur, dicens :. « Neque hic peccavit, neque
parentes ejus : sed ut. manifestentur opera Dei in
illo. Me oportet operari. opera ejus qui misit me,
donec dies est : venit nox quando nemo potest ope-
rari *. » Audis quo pacio. illis opinionibus ceu

'abeurdis, et Judzorum insciis magis conveuien-

tibus sublatis, eos recte agere potius jubel quam
qua supra hominem sunt perscrutari, divinze utique
paturz tribuens solam et ex se scire quie perficere
velit.

μᾶλλον ἀγαθοερχεῖν, τῶν. ὑπὲρ. ἄνθρωπον ἐννοιῶν ἀνθελέσθαι χελεύει, τῇ Üclg που πάντως Απονόμων
φύσει, τὸ εἰδέναι µόνη xal καθ) ἑαυτὴν ἅπερ ἂν ἕλοιτο πληροῦν,

B. Εὖ λέγεις.

A. Οὐχοῦν οὐχ ἑτέρως διαχεισόµεθα, φρονοῦντες
ὀρθῶς, f) ὅτι, καὶ εἰ μεθ) ἡμῶν ἀγνοῆσαι λέγεταί τι
κατὰ τὸ ἀνθρώπινον, ἀλλ᾽ οὗν, ἐπείπερ ἐστὶ θεὸς,
οἵδε πάντα τὰ τοῦ Πατρὸς ὁ Υἱὸς, δι οὗ xal μεθ) οὗ
τῷ θεῷ xat Πατρὶ ἡ δόξα σὺν ἁγίῳ Πνεύματι, εἰς
τοὺς αἱἰῶνας τῶν αἰώνων. Αμήν.
** Joan. ix, 9.

51 Act. 1, 7, 8. *? ibid. 3, 4.

D B. Recte dicis.

A. Quocirca non aliter statuemus, si mens recia
nobis est, quam, tametsi nobiscum ignorare dici-
tur aliquid ratione humanitatis, verumtamen, cum

sit Deus, nosse omnia quz Patris sunt Filium, per '

quem et cum quo Deo ac Patri sit gloria cum sancto
Spiritu, in s::cula seculorum. Amen.

4075

S. CYIULLI ALEXANDRINI ARCIIIEP.

1976

ΛΟΓΟΣ 7. .

Περὶ τοῦ ἁγίον Πνεύματος, ὅτι θεὲς xal ἓν θεοῦ κατὰ φύσιν.

v

631 pIALOGUS VII.

De sancto Spiritu, quod Deus sit. et ex Deo secundum naturam.

A. Bonorum laborum fructum ésse preclarum, A — A. Πόνων ἀγαθῶν 6 χαρπὸς εὐχλεὶς άναχεχρα-

cum sapiens quidam laboriosis propemodum occinat,
num illius dicti veritatem explodes, aut ipsum lau-
dibus efferes, ceu recte et przclare excogitatum?
Sanctos enim laborem ferre decet, o Hermia.

B. lta rés est.

A. Age itaque, ad ipsam laboris metam provecti,
summa alacritate succingamus lumbos, et thorace
justitia induti, assumptoque acutissimo spiritus
gladio, quod est verbum Dei, et scuto fldei, ut scri-
ptum est *, hsereticorum nugis viriliter obsistamus,
qui mentem et linguam petalantem aeount, ipsum
divinum Spiritum afficieutes contumelia, οἱ infir-
míorum mentem depredantur, eos a certa ac vera
cognitione avocantes, et In foveas interitus quo-
dammodo dejicientes, et ignoranti sus virus
effundentes, quamvis lex quidem per Moysen cave-
rit : « lHlomo quicunque percusserit animam homi-
bis, et mortuus fuerit, morte moriatur*; » Chri-
'$tus autem clare et aperte pronuntiet ? « Qui scan-
dalizaverit anum de pusillis istis qui in me cre-
dunt, expedit ei ut suspendatur. mola asínaría ín
collo ejus, et demergatur in profundum maris *. »

χότος τινὸς τῶν σοφῶν, xal τοῖς ὅτι µάλιστα φιλ-
εργεῖν εἰωθόσι μονονουχὶ κατεπῴδοντος , ἀἁποφηφιεῖ
τοῦ λόγου τὸ ἀληθὲς , f| καταχροτήσεις ἐπαίνοις, ὡς
ἄριστά τε xal ὀρθῶς ἐχπεποιημένον;, Τὸ γάρ τοι
χρῆναι τληπαθεῖν, ἁγιοπρεπὲς, ὦ Ἑρμεία.

B. δε ἔχει. |

A. "Aye δὴ οὖν, ἐπ αὑτὸ δὴ τὸ λοῖσθον lóvttg
τοῦ πόνου, προθυµίαις μὲν ταῖς τελεωτάταις ἀναδτ-
σώμεθα τὴν ὁσφὺν , ἑνδυσάμενοι δὲ τῆς διχαιοσύνης
τὸν θώρακα, xol τὴν τοµμωτάτην τοῦ πνεύματος
ἀναλαδόντες μάγαιραν, € ἐστι ῥῆμα θεοῦ , xal «bv
θυρεὺν τῆς πἰστεως, χαθὰ γέγραπται, ταῖς ctv

ἑτεροδοξούντων τερθρείαις ἀνδρωδῶς ἀντεξάγωμεν,

ol νοῦν τε xa γλῶτταν τὴν ἀναιδῆ χαταθήγουσι τὸ

B θεῖον αὐτὸ περιυδρίζοντες Πνεῦμα, xa τὸν τῶν

ἀσθανεστέρων χαταληϊζονται νοῦν, γνώσεως μὲν τῆς
ἁπλανοῦς τε xai ἀληθοῦς ἀποφέροντες, ἐνιέντες δὲ
ὥσπερ τοῖς τῆς ἀπωλείας βόθροις, χαὶ τῆς σφῶν αὖ-
τῶν ἀσυνεσίας τὸν δν ἐχχέοντες, χαΐτοι νόµου μὲν
διηγορευχότος τοῦ διὰ Μωσέως, «Άνθρωπος ὃς ἂν
πατάξη πᾶσαν ψυχὴν ἀνθρώπον, xal ἀποθάνῃη, θα-
νάτῳ θανατούσθω’ » Χριστοῦ γε μὴν ἑναργῶς καὶ
ἀναφανδὸν εἱρηχότος, « "Oc ἐὰν οὖν σχανδαλἰστι ἕνα

τῶν μικρῶν τούτων τῶν πιστευόντων εἰς ἐμὲ, συμφέρει αὐτῷ, ἵνα χρεµασθῇ μύλος ὀνιχὸς περὶ τὸν
πράχηλον αὐτοῦ , xoi παταποντισθῃ iv τῷ πελάγει τῆς θαλάσσης. »

'- B. Maximum οἱ gravissimum revera est istorum
judicium. Cum enim fratribus insultent, et infir-
mam eorum conscientiam percutiant, in Christum
peccant. Sed quapam isti demum ratione ducun-
tur? '

A. Absurdiias quidem istud est, tametsi placita
Ppsi sua opinionis et rationis nemine prztexant.
Cxterum illud ex te scire pervelim : hi effrenata
quadam audacia, G939 et aperta jom quodammodo
utentes impudentia, creatum ac factum esse Dei
Spiritum dieunt : alii vero rursus, blasphemi:e
crassitiem subtiliorem quodammodo reddentes, hac
epinione, ut par est, erubescunt, et orationem suam
in urbaniorem errorem flectentes, Deum quidem
non esse dicunt, sed de suprema substantia illum
stulte deducentes, uniforimem esse credunt, et pro-
priam ac mediam quamdam sortitum esse natu-
rau, qui nec ad supremam perfectionem venit, οἱ

B. Iláupeya χαὶ δύσοιστον ἀληθῶς τῶν τοιούὔτων
τὸ χρίµα. Ἐμπαροινοῦντες γὰρ ἀδελφοῖς, xai tu-
πτοντες αὐτῶν ἀσθενοῦσαν τὴν συνείδησιν, εἰς Χρι-
συὐνἁμαρτάνουσι. Τίς δὲ ἄρα xal τουτοισὶ λόγος ;

Λ. Αλογία μὲν οὖν τὸ χρημα, xai εἰ λέγοιτο πρὸν
αὐτῶν δόξα τε xal λόγος, & φρονεῖν ἐγνώχασι. Φαίην
&' ἂν ὡς votó. γε φιλοπευστοῦντί σοι’ οἱ μὲν yàg
εἰς ἀχάλινον ἀπονενευχότες θράσος, xai γυμναῖς Ίδη
πως ταῖς ἀναιδείαις χρώµενοι, χτιστόν τε xal γενη-
τὸν τὸ τοῦ Θεοῦ Πνεῦμά φασιν. Ἕτεροι δὲ a2, «b
παχὺ τῆς δυσφηµίας olovel πως ἀπολεπτύνοντες,
ἑπερυθριῶσι μέν που χατὰ τὸ εἰχὸς τῇδς τῇ δόξη,
δ.ατορνεύοντες δὲ πρὸς ἁστειοτέραν πλάντσιν τὸν
ἐπ αὐτῷ λόγον, θεὸν μὲν οὐχ εἶναί qaa, οὐσίας δὲ
τῖς ἀνωτάτω χαταχοµίζοντες ἁμαθῶς, µονοειδές τε
εἶναι πιστεύουσι, χαὶ ἰδίαν τινὰ xal µέσην ἆπο-
τεµέσθαι φύσιν, f| μήτε εἰς λῆξιν τὴν ἀνωτάτω

! Eplies. vi, 10... ? Levit. xxiv, 1. ? Mauth. xviit, 6

-

-

1077

DE SS. TRINITATE DIALOGUS Vii,

1076

Tixst, καὶ τὸ ὑπερχεῖσθαι πολὺ τὸ τῆς χτίσεως µέ- A creaturie conditione longe sublimiorem statuin οὐ-

τρον διέλαχέ τε xal ἐχληρώσατο.

B. Καὶ τίς ἂν εἴη λοιπὸν ἡ τοιάδε φύσις, ἡ μήτε
Θεός ἐστι, μήτε μὴν χτίσις; Τὸ μεσολαθοῦν γὰρ οἵ-
μαι παντελὼς οὐδέν. Mía γὰρ fj τελεωτάτη μεταξὺ
διαφορὰ, διῖστᾶσα ταῖς φύσεσι Θεόν τε καὶ χτίσιν,
xai οὐδὲν ἕτερον Év γε τοῖς εἶναι πεπιστευµένοις, f
Uv. ταυτὶ xal póva χαταθρήσαι τις ἄν. Ἡ πέρα «t
τούτων αὐτὸς ὅτι χρὴ προσίεσθαι διανοῇ ;

A. Ἠκιστα μὲν οὖν, ὦ ἑταίρε: πάντα γὰρ δι) Υἱοῦ
πεποιῆσθαί φησιν dj θεόπνευστος Γραφή ὥστε, et
τι τῶν ὄντων τῶν πάντων ἀπονοσφίσοιτο φυσιχῶς,
διαδ.δράσχοι ἂν xai τὸ ἐπὶ τῷ πεποιῆσθαι σµιχρο-
πρεπὲς, φύσεως δὲ τῆς ἰδίας ὑπεροχῇ, θεὸς ὑπ-

tinet.

R. Αι quinam, obsecro, est illa natura, quz
neque Deus est, neque creatura? Nibil enim, opi-
wor, plane est intermedium, Una enim inter
utrumque est summa dilferentia, quie Deum cl
creaturam naturis dividit, uec aliud in iis quie esse
creduntur, quam Lec sola licet. animadvertere.
Alioqui, tune prseter hzc aliquid admittendum esse
putas ?

A. Minime vero, amice. Omnia enim per Filium
facta esse dicit Scriptura divinitus insplrata. Quo-
circa si qua res naturaliter ab universis separetur,
creationis quoque vilitatem non admittit, eL nalu-
re suse eminentia Deus esae cognoscitur. Sed nec

άρχον Ὑνωρίζεται’ ἀπολισθήσειε 8' ἂν οὔτι που B falium erit quod e converse dicemus. Si enim ali-

τἀληθοῦς ἡμῖν χαὶ τὸ ἔμπαλιν. El γὰρ µήτι θεὶς
κατὰ φύσιν, ἔσται που πάντως ἓν γενητοῖς. Ἡ τοίνυν
ἀναχομιζόντων ὑφοῦ τὸ θεῖόν τε χαὶ ἅγιον Πνεῦμα,
xaX ἀσυναφὲς οὐσιωδῶς ὁμολογούντων -ᾖᾗ κτίσει, fi
τῶν ἀνωτάτω καὶ ὑπερτάτων αὐτὺ κατασύροντες
θρόνων, χαταλογιζέσθων ἐν γενητοῖς, Τόπος γὰρ 1j
λόγος φύσεως ἡμῖν ἑτέρας οὐδεὶς παρεισθέθληχε
μεταξὺ, τὸ πρὸς ἄμφω συγγενὲς ἀρνούμενος, Τὸ
Yáptot φάναι μονοειδὲς τὸ Πνεῦμα, xot δόξαν ἀνά-
πτειν αὐτῷ τὴν ἐπὶ τῷδε δοχεῖν, πῶς οὐχ ἕωλον
παντελῶς, χαἰτοι πλείστων ὅσων ἡμῖν, xal εἰ τελοῖεν
ἐν χτίσµασι, τὸ μονοειδὲς ἑχόντων ἑφ᾽ ἑαυτοῖς; El?
149 ἥλιος, χαὶ µία σελήνη * γῆ δὲ οὐχ ἑτέρα παρὰ
τὴν οὖσαν µία δὲ ab καὶ ἡ παντὸς ὕδατος φύσις, τὸ
μονοειδὲς ἁποσώζουσα, χᾶν εἰ ταῖς ποιότησιν ἔποιτο
τὸ παρηλλάχθαι δοχεῖν. ᾽Αμαθίας οὖν ἄρα xal µει-
ῥαχιώδους ἐπίχλημα φρενὸς, τὸ χαταχρυτοῦν οἴεσθαί
τινας, xal ταῖς εἰς Xf wv εὐχλείαις στεφανοῦν, ταῖς
οὕτω φυχραῖς εὑρεσιλογίαις τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, xal
τοῖς τῆς κτίσεως µέτροις ἐγχαταχλείειν ἀποτολμᾶ»,
οὐκ ἀσυγκρίτοις ὑπεροχαῖς διεσχοινισµένον, xal &v-
εστηχὸς αὐτῆς , χαθάπερ ἀμέλει χαὶ ὁ Πατὴρ, xal
μὴν καὶ ὁ Υἱὸς, ἀλλ' εἰς ὀχλάζουσάν τε χαὶ ὑφιζά-
γουσαν φύσιν, χαὶ τόπον οὐλένα παντελῶς ἓν γε τοῖς
εὖσιν εὑρίσχουσαν, ἀνοσίως ἐχδεθιασμένον.

B. Τί οὖν εἰ λέγοιεν' Ποῦ θεὸς ὠνόμασται τὸ
Πνεῦμα τὸ ἅγιον;

Α. Εἴρηται δὲ ὅποι xal ὑπὸ τοῦ, λέγε, τοῖς πε-
ποιηµένοις ὁμογενὲς, τὸ Πατρὶ καὶ Υἱῷ συντεταγμέ-
voy xai συναριθμούμενον, xal el; πίστιν τῆς μιᾶς
καὶ ὑπὲρ πάντα θεότητος συνεισδεδειγµένον; Ἡ οὐχ
ὧδε μυσταγωγεῖν τοῖς ἁγίοις ἁποστόλοις χεχέλευχεν
ὁ Σωτήρ; « Πορευθέντες γὰρ, qnot, μαθητεύσατε
' nóvza τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ
Πακτρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ xai τοῦ ἁγίου Πνεύματος, »
Τοιγάρτοι καὶ ὁ µαχάριος Παῦλος , τῶν πεπιστευ-
Χότων Πρετό τινας" « El Πνεῦμα ἅγιον ἑλάδετε πι-
στεύσαντες; » ᾿᾽Αποφησάντων δὲ τοῦτο ἐχείνων, xol
ἀναφανδὸν εἱρηκότων * « Αλλ’ οὐδὲ εἰ Πνεῦμα ἅγιον
ἔστιν ἠχούσαμεν,» ἐπετίμα λέγων’ « Eig τί οὖν
ἐθαπτίσθητε; » οὐκ iv χαλῷ γενέσθαι τὴν πίστιν

* Mattb. xxvii, 19. 9 Act. xix, 2, 2.

D

quid Deus nom est secundum naturam, iu ordine
ulique creaturarum erit, Áut igitur in altum effe-
rant divinum et sanctum Spiritum, eL creatura
substantialiter conjunctum non esse fateantur, aut
de supremis et altissimis thronis ipsum detraben-
tes, in creaturaram numero reponant. Locus enim
aut ratio alterius naturz nulla nobis interim subit,
quae cum utroque eognationefs neget, Etenim uni-
formem dicere Spiritum, et gloriam ex ee ipsi tri-
buere, nonne prorsus frivolum est, cum plurimae
res sint apud nos, qw: licel ln. creaturarum sint
numero, uniformitatem habent in seipsis? Unus
euim sol, et una est luna; terra »utem alia nou
est quam quz exstat : una vero quoque est univer-
$3 aqua natura, uniformitatem servans , tamelsi
qualitatibus variari videtur, Imperiti ergo et pue-
rilis animi nota est, quod nonnulli sanctum Spiritum
tam frigidis argutiolis ornare et summa gloria de-
corare se putant, et creature modulis includere
audent, non incomparabili eminentia dissitum, ct
supra ipsam positum, quemadmodum $33 scilicet
Pater, et Filius item : sed in inferiorem et humi-
liorem naturam, quaeque nullum prorsus locum ig
rerum natura inveuiat, impie redactum.

D. Quid ergo, si rogent ubinaia Deus nominatus
sit Spiritus sanctus?

A. Ubinam vero et a quo dictus est, obsecro,
ejusdem generis esse cum creaturis, ille, qui uns
cum Patre et Filio coordinatus et connumeratus
esi, e& in fidem unius οἱ supremz deitatis coas-
sumptus? Anuon enim ita nos doceri per sancios
discipulos Servator voluit ? « Euntes enim, inquit,
docete omnes gentes, baptizantes eos in nomine
Patris, et Filij, et Spiritus sancti *. » Quocirca
beatus quoque Paulus, nonnullos fideles rogabat :
« Num. Spiritum sanctum accepistis credentes? »
Quod cum illi negarent, palamque dicerent : « Sed
neque si Spiritus sanctus est, audivimus, » increpa-
vit dicens : « lu quo ergo baptizati estis *? » cum
nosset fidem rectain non esse, neque adeo rccte se

Αὐ.ν

S. CYHILLI ALEXANDRINI ARCIIIEP.

habére unquam posse, nisi perfecte fieret in Deam A εἰδὼς, οὗτέ μὴν ἁρτίως ἔχειν δύνασθαί ποτε, εἰ μὴ

Patrein, et Filium, et Spiritum sanctum, confes.
signe edita. lta prodiderünt qti ab initio testes ocu-
lati, et ministri verbi fuere. Ha nos docuerunt Pa-
tres, et.sapientum est nosse quod scriptum est :
« Ne transgrediaris terminos zternos quos posue-
runt patres tui *. — Unus Dominus, una fides, unum
baptisma, » secundum Seripturas Ἱ. Baptizati enim
'sumus in deitatem, et dominationem unam, Patris,
et Filii, et sancti Spiritus, non tanquam in multo-
yum deorum numerum, neque porro ereaturz ser-
vienes : alioquin, illud in nos verum cadit Prover-
bium : « Canis reversus ad suum vomitum : et sus
Jota in velutabro luti *. » Qui enim a cultu creatu-
re liberati sumus, per idem videlicet in unum πα-

πράττοιτο τελείως elc 6έὸν Πατέρά xai τὸν Y'ov καὶ
αὺ Πντῦμα τὸ ἅγιον, τὴν ὁμολογίαν ἐχφέρουσα.
Οὕτω παρέδοσαν οἱ ἀπαρχῆς αὐτόπται xat ὑπηρέται
γενόµενοι τοῦ Λόγου, οὕτως ἡμᾶς πεπαιδαγωγήχασω
οἱ Πατέρες, χαὶ σοφῶν εἰδέναι τὸ γεγραμµένον '
« Mh µέταιρε ὅρια αἰώνια, ἃ ἔθεντο οἱ πατέρες σον.
«--Κἰς Κύριος, µία πίστις, ἓν βάπτισμα, » χατὰ τὰς
Γραφάς. ΒεδαΛτίσμεθα γὰρ εἰς θεότητά τε xai xo-
ῥριότητα plav Πατρὸς xai Υἱοῦ xai ἁγίου Πνεύματος,
οὐχ ὡς εἰς πολύθεον ἀριθμὸν, οὔτε μὴν τῇ χτίσεε λα-
τρεύοννες' f| γέγονεν ἡμῖν τὸ τῆς ἀληθοῦς παρ-
οιµίας, « Κύων ἐπιστρέψφας ἐπὶ τὸ ἴδιον ἑξέραμα" »
καὶ, ε Ὕς λουσαµένη εἰς χύλισμα βορθόρον. » Ot
τὰρ τοῦ λατρεύειν τῇ χτίσει παρὰ τὸν χτίστην ἑξ-

tura et vere exsistentem Deum, in eoque spem et B ηρηµένὀι, διὰ πίστεως δὲ δηλονότι τῆς εἰς ἕνα τὸν

gloriam salutis ponimus, quod veterem et profanum
errorem abjecimus, nisi in verz deitatis soliis sub-
stantialiter conspicuum esse fatemur Spiritum;
quonam demum et unde exeidimus, cogitando hz-
reo, nec etplicare potis sum : imo vero patebit,
Réque facillime. Via enim regia velut excidimus,
nec minus quam olim deerramus, nosque ludifica-
tes est, ut videtur, Paulus ita dicens : « Sed tunc
quidem ignorantes Deum, iis qui natura nen sunt
dii serviebatls. Nunc autem cum eognoveritis Deum,
imo cogniti sitis G3/& 3» Deo : quomodo cenverti-
mini ilerum ad infirma et egená elementa, quibus
elenuo servire vultis *? » Ubi enim, obsecro, verum
et substantialiter Deum agnovimus, nisi una cum
Dco et Patre Spiritus éjus Deus esse declaretur ?

B. Enimvero, inquiunt, Deum agnovimus Pa-
trem et Filium, non tamen Spiritum,

A. Atqui perversis illis doctoribus mon utemur,
nee spiritibus erroris attendemus, secundum Sceri-
pturas; sed potius inesse et inexsistere Deo sub-
stantialiter Spiritum suum credemus , sicut liomiui
spiritds inest hominis: et quemadmodum si quis
aut Petrum nobís, aut Joannem, exempli gratia,
yominaverit , una cum ipsis etiam utique milii spi-
ritum eorum et qui in ipsis est significaverit to-
iusque animalis significationem faciet : eadem,
opinor, ratione in Patre et Filio. Spiritus enim una
cum utroque significatur, neque vero quasi pars sit
ejus, quemadmodum et in hominibus esse videmus.
Exsistit enim hypostatice, et effundit quidem eum
Pater ex sua natura, ac dignis ipsum quoque lar-
gitur ipse Filius. Impium vero et summi stuporis
est, in dualitatem secare , et quodammodo coutra-
here audere deitatis naturam, cum sancta et divi-
nilus inspirata Scriptura expandat quidem ipsum
quodammodo in tribus hypostasibus, ac rursum
colligat per omnimodam tequalitatem et similitudi-
nem in naturalem unitatem ac identitatem sub-
staullz. '

φύσει τε χαὶ ἀληθῶς ὄντα Gebv, αὔχημά τε ποιού-
µενοι xai σωτηρίας ἑλπίδα, τὸ thv ἀρχαίαν xaX βέ-
6ηλον ἀποθέσθαι πλάνηόιν, εἰ pl) τοῖς τῆς ἀληθοῦς
θεότητος θάχΧοις οὐσιωδῶς ἐμπρέπειν ὁμόλόγοῦμεν
«b Πνεῦμα, ποῖ ποτε ἄρά xai πὀθεν ἴμεν, ὡς εὖ
ἴσθι τοι διηπὀρηχά τε νοεῖν, εἰπεῖν δὲ οὐχ Eyw*
μᾶλλον δὲ σαφὲς ἂν γένοιτο χαὶ ῥᾷστά γε δἠ. "kya-
ξιτοῦ γὰρ ὥσπερ ἀποπεπτώχαμεν, πεπλανήµεθά τε
οὐδὲν ἧττον 7) πάλαι, πεφενάχιχε δὲ, ὡς ἔοιχεν, ei
λέγων 6 Παῦλος ε Αλλά τότε μὲν οὐχ εἱδότες θεὸν,
ἐδουλεύσατε τοῖς φύσει μὴ οὖσι θεοῖς' νῦν δὲ γνόν-
τες Osbv, μᾶλλον δὲ γνωσθέντες ὑπὺ θεοῦ, πῶς ἐἔπι-
στρέφετε πάλιν ἐπὶ τὰ ἀσθενῆ xal πτωχἁ στοιχεῖςα,
οἷς πάλιν ἄνωθεν δουλεύειν θέλετε; » Ποῦ γὰρ ὅλως
τὸν ἀληθη xai οὐσιωδῶς ἐγνώχαμεν θεὸν, εἰ μὴ
συνθεολογεῖται τῷ 8sip xat Πατρὶ τὸ Πνεῦμα αὐτοῦ;

B. Ναὶ, φησὶ, θεὺν ἐγνώχαμέν τὸν Πατέρα xai
«by Υἱὸν, οὐχὶ δὲ δὴ xa τὸ Πνεῦμα.

A. Αλλ οὗ τοῖς διεφθορόσι τὸν ἴδιον νοῦν µυστα-
γωγοῖς χρησόµεθα, προσέξοµεν δὲ οὐχὶ πνεύμασι
πλάνης, xatà τὰς Γραφάς ἐνεῖναι δὲ μᾶλλον xci
ἑνυπάρχειν οὐσιωδῶς Αιστεύσομεν τῷ θεῷ τὸ Πνεῦμα
αὐλοῦ , χαθὰ xai ἀνθρώπῳ τὸ ἀνθρώπινον xat ὥσ-
περ ἂν, εἴ τις Ἡ Πέτρον ἡμῖν, 7) Ἰωάννην ὀνομάσαι
τυχὸν, συνεσἡμηνέ pot πάντως αὐτοῖς χαὶ τὸ ἴδιον
αὑτῶν xal iv αὐτοῖς πνεῦμα, xal τοῦ παντὸς ζώου
ποιεῖται τὴν δἠλωσιν' χατὰ τὸν αὐτὸν, οἶμαι, τρό-
πον Eri xe Πατρὺς xal You. Συγχατἀσηµαίνεται γὰρ
ἑχατέρῳ τὸ Πνεῦμα, χαὶ οὐχ ὡς µέρος ὃν αὐτοῦ,
χαθὰ καὶ Em" ἀνθρώπων νοοῦμεν. Ὑφέστηχε γὰρ ἰδι-
χῶς, xai προῖησι μὲν ἓξ ἰδίας αὐτὸ φύσεως ὁ Πατὴρ,
χορηγεϊ δὲ τοῖς ἀξίοις καὶ αὐτὸς 6 Υἱός. Δυσσεδὲς δὲ
xal ἁπόπληκτον χομιδῇῃ, τὸ κολοθοῦν εἰς δυάδα, xai
οἱονεὶ συστέλλειν ἁποτολμᾷν τὴν τῆς θεότητος φύόιν,
καΐτοι γε τῆς ἁγίας xai θεοπνεύστου Γραφῆς, i£-
απλούσης μὲν αὐτὴν ὡς iv ὑποστάσεσι ταῖς «prol,
συναγειρούσης δὲ ab διὰ τῆς εἰσάπαν ἱἰσότητός τε
xat ὁμοιότητος, εἰς ἑνότητα φυσιχὴν xol εἰς τὸ ταυ-
τὸν ἐν οὐδίᾳ.

* Piov. xau. 29. * Ephes. iv, 5. * 1 Petr. i1, 39. * Galat. iv, 8, 0.

*

1081

DE 8$. TRINITATE DIALOGUS VII.

B. Πόθεν οὖν, φησὶν, f] πῶς ἂν νοοῖτο, καὶ τὸ A — B. Undenam igitur, inquiunt, aut quomodo agno-

Πνεῦμα θεός;

Α. Αφ ὧν slo πἐφυχέν, ὦ γενναῖε xal ἐξ v
6 τί ποτέ ἐστι χατὰ φύσιν, ὡς Évt γνωρίζεται. Γινώ-
σκεται δὲ τὰ ὄντα χαλῶς, àq' ὧν ἔχαστον ἀληθῶς
ἁστιν ' ὀνομάτων δὲ ἡμῖν οὐ σφόδρα πολὺς ὁ λόγος,

εἰς ἀναγκαίαν δῄλωσιν τῶν ἁπλανῶς ἑγνωσμένων,

εἰ xai χρήσιμος τοῖς οὖσιν dj ἑκάστῳ πρέπουσα
χλῖσις. .

B. Σχοτεινὸς ὁ λόγος, συνίηµι δὲ οὗ αφόδρα.

A. Ἐγὼ φράσω ' χαταλευχανῶ γὰρ, ὡς οἷόν τε,
τὸ δηλούμενον * Ζῶον λογιχὸν, θνητὸν, vou xal ἔπι-
στήµης δεχτιχὸν, εἰ περί τού τις λέγοι, τί ἂν αὐτὸν
ὡρίσθαι δοίης, à) Ὑαθέ :

B. "Ανθρωπον δηλονότι,

scetur etiam Spiritus esse Deus *

Α. Ex natura sua, o bone, et ex 60 quod est se-
cundum naturam, quoad licet, agnoscitur. Res au-
tem recte cognoscuntur ex eo quod unaquaque est
revera. Voeabula autem non admodum curamus,
ut necessario significentur ea qu» citra errorem
nota sunt, lieet uniculque conveniens appellatlo
rebus sit utilis.

B. Obecura sunt qua dicis, nec ea recte capio.

À. Dicam porro. Explanabo enim, quantum in me
est, id quod innuitur. Animal rationale, mortaie,
intellectu et scientiz? capax, si quis de aliquo dixe-
rit, quidnam ipsum definivisse dices, obsecro.

B. Hominem videlicet.

A. Ei δὲ δὴ xa ζῶον λέγοι, προσθεὶς, ὅτι χρεµε- B A. Sin autem dicat, animal hinnibile ?

ειστιχόν;

B. Φαίην àv, ἵππον.

A. Εἶτα σεσιωπηχότος τὸ ἑχατέρου τῶν ὡρισμέ-
νων ὄνομα, πῶς ἂν αὐτὸς ἔφης ἄνθρωπόν τε xal
ἵππον;

B. "Oct, ὦ ἑταῖρε, πλὴν [ρ. τὴν] ἀνθρώπου xal
ἵππον φύσιν ὠρίσατο. .

Α. El δὲ 6f τις ἑπετίμα ταυτί σοι διειρηχότι, xat
µήτε ἄνθρωπον εἶναι τὸ ζώον τὸ λογιχὸν, µήτε μὴν
ἵππον ἔφη τὸ χρεμετιστιχὸν, οὐκ ἐπενηνεγμένοιν
«τοῖς ὅροις τοῖν ὀνομάτοιν, áp' οὐ περιττὸν xal ἑξ-
εστηχότα χαὶ ὁλιγογνώμονα διαχεχκλῆσθαι δεῖν τὀν γε
οὕτως ἁμαθη διχαιώσοµεν |

Β. Πάνυ μὲν οὖν.

A. ᾿Ανθότου δὲ δὴ τοῦτὸ δρᾶς, εἴ τις ἔροιτό as,
καὶ ἀναμαθεῖν Ἀξίου, τί ἂν ἀπεχρίνω :

B. Ἔφην àv, ὅτι τοῖς ἄγαν ὀρθῶς xa ἑντέχνως
ὡρισμένοις τὸ ἐπιτιμᾶν, ἁμαθές. "Ίδιος μὲν γὰρ ὁ
ἑκάστου τῶν ὄντων λόγος, ὅπερ ἐστὶν ἀληθῶς, xa-
ταδειχνύς * ὁμωνύμως δὲ πολλάχις ἐχφέρεται τὰ óvó-

ατα.

, Α. Οὐχοῦν ἀληθεστέρα xol ἁπλανῆς τῶν ὄντων f)
δήλωσις, εἰ ἀφ᾽ ὧν ἕκαστον χατὰ φύσιν ἐστὶν ἀχρι-
θῶς βασανίζοιτο, xal οὐχὶ πάντως ἐς ὀνομάτων. "H
γὰρ οὐχὶ τὸ ἄφθαρτον xal ἀνώλεθρον, ἁῑδιόν τε xal
ἀναλλοίωτον, τῇ τῶν ὅλων βασιλίδι προσάφοµεν
φύσει;

B. Ilo γὰρ o5;

A. Τί δὲ, εἰπέ µοι, τὸ, θεός.

B. Αὕτη δὴ πρεπόντως.

A. ἸΑλλ' ἴδια μὲν αὐτῆς τὸ ἄφθαρτόν τὲ xal ἀν-
ώλεθρον * ὄνομα δὲ τὸ, θεὸς, χοινὴν [γρ. χοινὸν] μὲν
ἀγγέλοις, χοινὸν δὲ ἡμῖν αὐτοῖς, si xaV εἰσποίητον
xai δοτὀν. 'Ὅμοίως, ἕνεστι μὲν ἀνθρώπῳ τὸ λογιχόν *

ὄνομα δὲ τὸ, ἄνθρωπος, xai τοῖς &x λίθου πεποιηµέ-

νοις, Ἴγουν ἐξ Όλης ἑτέρας, εἰς εἶδος τὸ xa0' ἡμᾶς
εὖ µάλα τετορνευµένοις. "I0t δὴ οὖν ἐπὶ τὸ χρῆναι
σχοπεῖν πότερα τὸ Πνεῦμα θεός τε xat ἓν θεῷ, xa
ἐξ αὐτοῦ φυσικῶς, ἅτε δὴ xaX τοῖς τῆς θεότητος
ἰδιώμασιν οὐσιωδῶς ἐνηγλαϊσμένον, ἤγουν κατ’ ἐχεί-
νους ἀληθή τὴν χατάῤῥησιν xai ἀποχρῶσαν ἂν δέ-
ξαιτο αἰτίαν τοῦ δεῖν αὑτὸ τής πρὸς θεὸν ὁμοουσιό-
τητος ἁπολισθεῖν, ἐπεὶ μὴ ὠνόμασται θιός. Καΐτοι

B. Dixerim esse equum.
Α. At cuni. utriusque rei definit? nomen tacue«
rit, quomodo dixeris hominem esse et equum?

B. Propterea quod, amice, hominis et equi na-
teram deflniit.

Α. Jam si quis te bxc dicentem arguát, ac ne-
que G3B hominem esse animal rationale, neque
porro equum animal hinnibile esse dicat, quod de-
fiuitionibus adjecta non sint nomina : nonne rudera
ac stupidum, et angusti animi vocandum esse ho-

minem illum adeo ignarum judicabiinus ?

B. lta prorsus.

À. ΑΙ οἱ quis te interrogaret, ac sciscitaretur
quamobrem istud facis, quid responderes?

B. Dicerem rustici et imperiti esse, res tam bene
tamque artificiose definitas arguere. Uniuscujusque
enim rei propria est deflnitio, que quid revera sit
ostendit: nomina vero zquivoce plerumque effe-
runtur. |

Α. ltaque verior et erroris expers est rerum de-
monstratio, si unaquxque ex eo quod est secun-
dum naturam expendatur, non autem ex nomini-
bus. Alioqui enim, nonne univers] reginz natur?
incorruptionem, siternitatem , et iinmutabilitatem
tribuemus ?

B. Omnino.

D ΑΔ. Quidnam vero est Deus, obsecro?

B. Ipsa est utique natura regina.

Α. Àt propria quidem sunt ipsius, incorruptio,
et immortalitas : nomen autem, illud, Deus, com-
mune est angelis, commune et nobis ipsis, licet
sscititium ae datum sit. Similiter, inest quidem
homini, rationale, nomen vero, homo , ligneis, aut
ex alia materia ad nostram effigiem expressis ima--
ginibus tribuitur. Age ergo, considera utrum Spiri-
tus sit Deus, et iu Deo, et ex ipso naturaliter, pr-
sertim cum deitatis quoque proprietatibus substan-
tialiter prefulgeat ; aut idonea, ut illi volunt, eulpa
condemnatus, consubetantialitate cum Deo excide-
rit, quandoquideu non est Deus nuncupatus. Αἱ uos
citra laborem hic ctiam nugantes illos redargue-

1085

ipsis eas sacris Litteris haurientes, et inani loqua-
citate, velut lippitudine quadam nostram mentem
liberantes.

B. Concesserim equidem longe et incomparahili-
ter melius esse, dispicere, utrum deitatis proprieta-
tibus conspicuus sit Spiritus sanctus, οἱ nibilo mi-
nor sit ipse Patre et Filio, quam temere argutari ,
et in sola nominis inquisitione frustra sudare.

Α. Distincte admodum ac recte valide loqueris,
llermis. Hoc enim satius ac rectius esse puto. Ve-
rumtamen adversariis quibus curiosa scrutari est
animus, videre licet Spiritum etiam esse Deum
nuncupatum, Divinus enim eL sacratissimus Pelrus,
furti manifestum 636 Ananiam fecit, et interver-
sarum sacrarum oblationum, eumque vehementer
.lacrepavit dicens : « Anania, cur tentavit Satanas
cor tuum, mentiri te Spiriui sanclo, εἰ fraudare
de pretio agri ? Nonne manens tibi manebat, et ve-
nundalum in tua erat potestate ? quare posuisti in
corde tuo hauc rem ? Non es mentitus hominibus,
sed Deo !*, ,

B. ltà est. Deo. enim mentitur, inquiunt, licet
quis in Spiritum istud faciendum suscipiat.

Α. Quonam pacto, amice, nisi Deus Spiritus est?

B. Quoniam si quis in sanctos pius sit, inquiunt,
in Deum est pius. Unde sanctia discipulis Christus
. palam dixit: « Qui recipit vos, me recipit !*. » Ne-
que lamen. nos veraim et sanam. doctrinam. sequen-
tes, dicimus deos esse secuudum naturam discipu-
los, licet aliquis Filium recipiat, dum sanctos reci-
yit. Simili ergo forsan ratione, qui peccat in Spi-
ritui, in Deum peccat, qui misit ipsum.

À. At ubi res noninate oqualibus viribus, οἱ
lisdem omwuino proprietatibus naturaliter przeditge,
consubstautialitatis iuvicem — necessariam habent
- raljonem, ibi certe superflua est plane ratio qua
ad aliquid praestantius referantur : sed erunt potius
secundum identitatem substantim, ambz quidem in
ambabus, et illa quidem ut h»c : hzee autem rursus
ut illa. Cum autem naturalis. inzéqualitas nonnulla
jnter se diversa et alia facil, non dixerim incredi-
bilem esse et absurdam illam qua ad excellentius
quiddam referantur rationem. Si ergo non consub-
siaptialis est Deo Spiritus, non peccaverit in Deum,
qui in ipsum peccat Spiritum. Referetur enim id ad
eum qui misit ipsum. Sin autem omnis eos ratio
vel nolentes adigat, consubstantialitate cum Deo
Spiritum liouorare, suarum illos fabularum pudeat,
qui consubstantiale in eorum ordine collocant quz
non suut ejusdem cum Deo substantim. Perindo
cuiw non erit, eliquid in sanctos facere, et in Spi-
rium sanctum : scd si de bomine verba fiant, jure

Act, v, 5, 4..&. Ναί, x, 40.

. S. CYRILIJ ALEXANDRINI ARCHIEP.
mus, rationibus ulentes a re non alienis, Sed ex A xàv τούτῳ φευδομυθεῖν ἑλομένους, ἀπονιτὶ διελέγξο-

μεν, οὐχ ἐξαγωνίοις χρώμενοι λογισμοῖς, ἀλλ’ ἰξ
ἱερῶν ἑλόντες γραμμάτων, xat τῆς ἑώλου βαττολο-
γίας λήµης ὥσπερ τινὸς τὺν ἑαντῶν ἁπαλλάττοντες
νοῦν.

B. Δοίην ἂν ἔγωγε παραπολὺ δή τι χαὶ ἀσυγκρίτως
ἄμεινον, τὸ χατασχέπτεσθαι δεῖν, εἰ τοῖς της θεότη-
τος ἰδιώμασιν ἐχπρεπές «6 ἐστι τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον,
καὶ μεῖον οὐδὲν ἐν αὐτῷ παρὰ τὸν ΠἩατέρα xai τὸν
Y'ibv, yovv ἀσυνέτως στενολεσχεῖν, καὶ ἱδροῦν εἰχῆ
περὶ µόνην τὴν τοῦ ὀνόματος ζήτησιν.

A. Μὐχρινέστατά τε xai λίαν ἔφης ὀρθῶς, à "Ep-
µεία * μοίρας yàp οἶμαι τουτὶ τῆς ἀμείνονός τε καὶ
ἀχριθοῦς. Ἔνεστι δ' οὖν ὅμως πολυπραγμονεῖν ἐθέ-
λουσι περιττὰ τοῖς δι ἑναντίας, χαὶ θεὺν ὠώνομα-
αμένον τὸ Πνεῦμα ἰδεῖν. Ὁ γάρ τοι θεσπέσιός τε xai
ἱερώτατος Πέτρος, χατάφωρον μὲν ἐποίει χεχλοφότα
τὸν ᾽Ανανίαν τῶν θείων ἀναθημάτων, ἑἐπῃητιᾶτο δὲ
λίαν, « "Avavia, λέγων, διατί ἐπλήρωσεν ὁ Σατανᾶς
thv καρδίαν σου, ψεύσασθαί σε τὸ Πνεῦμα τὸ ἆγιον,
xai νοσφἰσασθαι àxb τῆς τιμῆς τοῦ χωρίου; οὐχὶ
µένον σοι ἔμενε, xal πραθὲν iv τῇ σῇ ἑξουσίφᾳ
ὑπῆρχε; Τί ὅτι ἔθου ἐν τῇ χαρδίᾳ σου τὸ πρᾶγμα
τοῦτο; Οὐκ ἐφεύσω ἀνθρώποις, ἀλλὰ τῷ θεῷ. »

B. Ναί: θιῷ γὰρ ψεύδεται, φησὶ, x&v ἕλοιτό τις
εἰς τὸ Ἠνεῦμα τοῦτο bpdv.

A. Τίνα δὴ τρόπον, ὦ τᾶν, εἰ μὴ θεὸς τὸ Πνεῦμά ᾽
ἐστιν;

B. Ὅτι x&v εἴ τις ἕλοιτο, φησὶν, εἰς ἁγίους εὖσο-
θεῖν, εἰς Θεὸν εὐσεθεῖ. Καὶ γοῦν τοῖς ἁγίοις µαθη-
ταῖς ἀναφανδὸν εἴρηχεν ὁ Χριστός" ε Ὁ δεχόµενας"
ὑμᾶς, ἐμὲ δέχεται. » Καὶ οὗ δήπου φαμὲν, ὀρθοῖς τε
xai ἀναγχαίοις ἑπόμενοι λογισμοῖ;, θεοὺς εἶναι χατὰ
φύσιν τοὺς μαθητὰς, κἂν εἰ δέξαιτό τις τὺν Υἱὸν,
ἁγίους εἰσοιχισάμενος. ᾿Αναλόγως τοιγαροῦν τῷ
τοιῷδε τυχὸν ὁ εἰς τὸ Πνεῦμα πλημμελῶν, Gc
πλημμελεῖ τῷ ἀποστείλαντι αὐτό.

Α. Ἁλλ' ἔνθαπερ ἂν τὰ ὠνομασμένα xat ἓν χερσὶν
ἴσοις xat ἁπαραλλάχτοις ἰδιώμασι φυσιχῶς ἑμπρέ-
ποντα, tbv τῆς ὁμοουσιότητος λόγον ἀναγχαῖον ἔχει
πρὸς ἄλληλα τῆς εἰς τὸ ἄμεινον ἀναφορᾶς, ἐχεῖ που
πάντως bati περιττὸς ὁ τρόπος; εἶεν δ ἂν μᾶλλον,
χατά γε τὸ ἐν οὐσίᾳ ταυτὸν, ἄμφω μὲν Ev ἀμφοῖν *
ἐχεῖνό γε μὴν, ὡς τοῦτο, τοῦτο δὲ αὖ, ὡς ixelve-

D ἀνισότητος δὲ φυσιχῆς διιστώσης τινὰ πρὺς τὸ ἔτε-

ροίως ἔχειν, οὐκ ἔγωγε φαίην ἂν ἀπίθανόν τε xol
ἀχαλλῃ τῆς ἐπὶ τὸ προὖχον ἀναφορᾶς τὸν λόγον. El
μὲν οὖν οὐχ ὁμοούσιον τῷ 8«ip τὸ Πνεῦμά ἐστιν, οὐκ
εἰς θεὸν ἔσται πεπλημμεληκὼς ὁ εἰς αὐτὸ πληµµε»
λῶν. Ζητείτω τὸ χρΏμα τὴν ἀναφορὰν elc τὸν àáme-
στείλαντα αὑτό. El δὲ ἅπας αὐτοὺς κατωθήσειεν ἂν
xai οὐχ ἑχόντας λόγας, ὁμθουσιότητι τῇ πρὸς θεὸν τὸ
Πνεῦμα τιμᾷν, ἑπερυθριάτωσαν ἤδη πως τοῖς σφῶν
αὑτῶν εὑρήμασιν, ἐν ἴσι τοῖς θεῷ μὴ ὁμοονσίοις
καταλογιζόµενοι χαὶ τιθέντες τὸ ὁμοούσιον. Ἴσοστα-
τήσειε γὰρ ἂν οὔτι πουν, τὸ εἰς ἁγίους τι δρᾷν, καὶ
εἰς τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον. Αλλ' cl μέν τις Τένοιτφ

1083

DE SS. TRINITATE DIALOGUS VII.

1086

«περὶ ἀνθρώπου λόγος, εἰχότως ἂν οἴσομεν εἰς θεὸν A ad Deum ejus auctorem referemus : allato autem in

τὺν προεστηχότα τὴν ἀναφοράν * Ίχοντος δὲ εἰς µέ-
-σον ἡμῖν τοῦ ἁγίου Πνεύματος, εἰς αὐτὴν ἅπαν ἔσται
τὸ δρώµενον, τὴν θείαν τε xal ἀπόῤῥητον φύσιν, οὐ
διὰ µεσίτου τρέχον sl; τι τῶν ὑπερχειμένων, áva-
θρῶσχον δὲ μᾶλλον προσεχῶς καὶ ἀμεσιτεύτως, εἰς
αὑτὸ τὸ ἀνωτάτω χαὶ ὑπερχόσμιον χάλλος. Τοιγάρτοι
διὰ τὸ τῆς οὐσίας ταυτὸν, ἐφήρμοσται μὶν τῷ θεῷ
xai Πατρὶ, καίΐτοι τρίτη χατὰ µόνην τῶν ὀνομάτων
τὴν σύνταξιν ἐχφερομένη πρὸς ἡμῶν τοῦ Πνεύματος
χλῆσις, ἑφήρμοσται δὲ τῷ Yio. Ἔφη μὲν γὰρ ὁ
Ἀριστὸς, τὸ ἐχ Σαµαρείας γύναιον εὖ µάλα παιδα-
γωγῶν' « Πνεῦμα ὁ θεὸς, xal τοὺς προσκυνοῦντας
αὑτὸν, ἓν πνεύματι xal ἀληθείᾳ δεῖ προσχυνεῖν. »
Γράφει δὲ καὶ ὁ Παῦλος" « Ἡμεῖς δὲ πάντες àvaxe-

medium sancto Spiritu, quodcunque factum fuerit,
in ipsam divinam et ineffabilem naturam erit, non
per mediatorem ad aliquid sublimius tendens, sed
proxime et immediate ad ipsam supremam et super-
mundanam $37 pulchritudinem prosiliens. Q'ocir-
c2 propter identitatem substantizte convenit quideni
Deo ac Patri, licet tertia secundum nominum dun-
taxat ordinem Spiritus appellatio : itemque Filio
convenit, Dixit euim Christus, cum Samaritanam
mulierculam | instrueret : :« Spiritus est. Deus : el
eos qui adorant emn, in spiritu ei veritate oportet
adorare 13. » Scribit item Paulus: « Nos vero otu-
nes revelata facie gloriam Domini speeulantes, in
eamdem imaginem transformamur a claritate in

χαλυμμένῳ προσώκῳ τὴν δόξαν τοῦ Κυρίου χατ- D claritatem, tanquam a Domini Spirita !*. » Et rut-

οπτριζόµενοι, τὴν αὗτὴν εἰχόνα μεταμορφούμεθα ἀπὺ
δόξης εἰς δόξαν, χαθάπερ ἀπὺ Kuplou Πνεύματος.»
«καὶ πάλιν, ε '0 δὲ Κύριος τὸ Πνεῦμά ἐστιν. »

B. 'Ομοούσιον οὖν τὸ Πνεῦμά ἔστι τῷ Πατρὶ xol
*p Yl ;

Α. Να), εἴπερ ἔστιν οὐχ ἑτέρως τὴν θεοῦ µέθεξιν
ἀγίους χαταπλουτεϊν, 7| ἐν τῷ τὸ Πνεῦμα ἑλεῖν. θείας
γὰρ φύσεως ἀποτελούμεθα κοινωνοὶ, χατὰ τὰς l'pa-
φὰς, πότερον χτιστῇ τε xal γενηςῇ συνδουλούµενοι
φύσει, 3] γοῦν θεότητος ἁληθῶς ὡς Évt µεταλαγχά-
Ὑοντες, Ὑένος τε οὕτω χρηµατίζοντες θεοῦ ;

B. El πυρὸς ἔστι μεταλαχεῖν οὐ δίχα πυρὸς, πῶς
ἄν τι; χαὶ µετάσχοι θεότητος οὐ διὰ θεοῦ ;

A. Τὸ δ' οὖν ἐν ἡμῖν ὡς θεὺς, xal τὴν τοῦ Θεοῦ C

τάξιν τε xal ἑνέργειαν ἀποπλγροῦν, &p' ἔσθ᾽ ὅπως ἂν
οὐχ εἴη 8:6; ;

B. Τίνα τρόπον ;

Α. ΄Αθρει δὴ οὖν, τοῖς μὲν ἄνωθέν τε καὶ ἀρχαιοτέ-
pot; προσπεφωνηκότα τὸν θεόν ' « Διότι μεθ) ὑμῶν
ἐγώ εἰμι, λέχει Κύριος παντοκράτωρ, xat τὸ Πνεῦμά
µου ἐφέστηχεν ἐν µέσῳ ὑμῶν, θαρσεῖτε: » ἡμῖν ὃλ
αὖ τὸν θεσπέσιον εὐαγγελιστήν΄ « Ἐν τούτῳ γινώ-
σχοµεν, ὅτι μένει ἓν ἡμῖν, ἐχ τοῦ Πνεύματος, οὗ
ἔδωχεν ἡμῖν. » Τίνα γὰρ, εἰπέ pot, τρόπον Ev τε τοῖς
ἀρχαιοτέροις ἣν ὁ θεὸς, ἐφεστηχότος τοῦ Πνεύμα-
τος, ἡ πῶς ἂν vévorto xai ἐν ἡμῖν αὐτοῖς ἔχουσι τὸ
Πνεῦμα; Οὐ váp που τὴν γε τοῦ χατὰ φύσιν θεοῦ

sus : « Dominus autem Spiritus est !* »

B. Consubstantialis gitur. Spiritus est Patri et
Filio?

A. lta prorsus, siquidem Dei participationem
sancti non aliter obtinent, quam susceptione Spiritus.
Diviux enim naturz eonsortes efficimur, secundum ,
Scripturas !5 : utrum una cum creata et facta na-
tura ei subjecti, an divinitatis revera, quantum
licet, participes, atque ita Dei genus nuncupati?

B. Si uon potest ignis esse particeps absque
igne quomodo divinitatis erit particeps, non per
Deum ?

A. Quod igitur in nobis est tanquam Deus, et Dei
locum et virtutem. implet, flerine potest ut non sit.
Deus ?

B. Quo pacto?

Α. Animadverte, qu:»so, Deum priscis illis liomi-
nibus, dicentem : Propterea vohiscum ego sum;
dicit Dominus omnipotens, et Splritus meus astitit
in medio vestri, confldite **, » Rursus divinun πο»
bis evangelistam : » 1n hoc seimus, quonlam manet
in nohis de Spiritu quem dedit nobis 17.2 Quomodo
enim, quzso, in veteribus erat Deus, astante Spiri-
tu? aut quomodo fuerit etiam in nobis ipsis, Spiri-
tum habcutibus ? Non enim naturalis Dei presentiam
effecerit in nobis Spiritus, si sit alterius a Deo ua-

παρουσίαν ἀποτελέσειεν ἂν ἐν ἡμῖν, ἑτεροφνὲς ὃν τὸ D ture.

Πνεῦμα πρὸς θεόν.

B, ᾿Ηχιστά χε.

Α. θεὸς οὖν ἄρα τὸ Πνεύμά ἔστι, xai àx θεοῦ κατὰ
φύσιν: ἣ εἴπερ οὐχ ὧδε ἔχειν οἴονται χατὰ σφᾶς αὐ-
τοὺς, εἶχαῖον Ίδη ῥαφῴδημα, xal φενακισμὸς ἆλη-
θῶς, ὁ τοῦ σοφωτάτου Παύλου χαταφανεῖται λόγος,
γεγραφότος ὡδὶ τοῖς τὸ Πνεῦμα ἑλοῦσι, xai δι) αὐτοῦ
προφητε΄ουσιν. ε Ἐὰν δὲ πάντες προφητεύωσιν, sic-
£105 δέ τις ἄπιστος ἢ ἰδιώτης, ἑλέγχεται ὑπὸ πάν-

των, ἀναχρίνεται ὑπὸ πάντων, τὰ χρυπτὰ τῆς χαρ- .

δίας αὐτοῦ, φανερὰ Ὑίνεται' xal οὕτω πεσὼν ἐπὶ
πρόσωπον ἨἉπροσχυνήσει τῷ θεῷ, ἁπαγγέλλων, ὅτι

? Joan. 1v, 24. 2 HE Cor. in, 48. !* ibid. 17.

", [] l'ctr. {, 4.

B. Minime vero.

Α. Deus igitur Spiritus est, et ex Deo secundum
naturam, aut, si ita se non habere apud se reputant,
vanum demum mendacium, et impostura esse de-
prehendetur quod a sapientissime Paule dicitur,
qui hunc in modum seripeit iis qui Spiritum aece»
perant et per ipsum prophetabant : « 8i autem
omnes prophetent, intret autem quis infidelis, vel
idiota : convincitur ab omnibus, dijudicatur ab
omnibus : oceulta cerdis ejus manifesta flunt : ot
ja cadens in faclem adorabit Deum, $38 pronun.

'* Agg. i, 0. ΙΤ 1Joan. nr, 24.

4087 S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP. 1088
tians quod vere Deus iu vobis sit **. » Quinetiam A ὄντως ὁ θεὸς Ev ὑμῖν ἐστι. » Καὶ μὴν xol τοῖς γλωσ-

linguarum amatoribus : « Itaque, inquit, qui lingua
loquitur, non hominibus loquitur, sed Deo. Nemo
enim audit, Spiritu autem loquitur mysteria !*. »
Ubi enim plane in iis qui per Spiritum prophetant
habitans intelligetur Deus ? Spiritu autein. loquitur
inysteria, quonam demum pacto cum Deo loquitur,
si identitate cum Deo naturali caret Spiritus ejus?

B. Quam recta et zequa dicis !

A. Ad hzc dixerim, innumeram nobis non ine-
ptarum ratiouum pr&sto fore multitudinem, qua nos
a blasphemia in Spiritum procul abducant, et in
veritatis itinere statuant.

B. Quomodo dixisti 5

A. Nonne ad imaginem Dei fabricatum esse dici-
mus in terra hominein ?

B. Quis dubitat ?

A. Quod autem divinam nobis imprimit imaginem,
ρι sigoaculi instar supramundanam pulchritudinem
inserit, nonne Spiritus est?

B. At non tanquam Deus, inquiunt, sed tanquam
divin: gratiae submiuistrator.

A. Non ipse itaque in nobis, sed per ipsum gratia
imprimitur.

DB. Videlicet.

À. Oporteret igitur imaginem gratiz, non imagi-
nem Dei vocari hominem. Istud autem porro con-
sidera. Sapiens enim est, ut reor, ac simplex quod
dicturus sum. Creatum enim est in principio animal,
Deo ipsum fabricante, et suz veluti manus forina-
tione ipsum honorante, secundum Scripturas. Quod
quidem in lucem editu:m, ad Dei similitudinem for-
malum est, inspirato ei vitae spiraculo 39. Sed cum
sanctificationem conversione ad vitium amisisset,
ad pristinam et antiquissimam rursus pulchritudi-
nem revocatum est, Christo quod inveteratum erat
in formam divinam et spiritslem restaurante, nec
alio modo, quam illo pristino. Insufflavit enim san-
. etis apostolis, dicena : « Accipite Spiritum sau-
cium ?!, » Annon si quis in Christo, nova quoque cst
creatura?

B. Etiam.

Α. ltaque diciu verum est, imo cogitatu jam quo-
dammodo necessarium, quod si antiquatio, et cor-
ruptionis ratio imaginis sanctificatione przditze
amissionem intulit : reversione in veterem statum
el renovatione per Christum, similitudineu cum
Deo inseri fatebimur?

B. Ita prorsus.

Λ. At si ab essentia Spiritus dissita esset gratia
per ipsum : quidni clare dixit G99 beatus Moses
producto in lucem animali inspirasse universi Crea-
lorem gratiam per vite spiritum ; Christus autem
uobis : Accipite gratiam per ministerium Spiritus
sancti Τ Atqui nuncupatus est quidem in illo, Spiritus

'* [ Cor. xiv, 21, 25. 7 νά, 2, 3 Gen. ui, 7.

σῶν ἑρασταῖς, « Ὥστε, φησὶν, 6 λαλῶν γλώσσῃ, οὐχ
ἀνθρώποις λαλεῖ, ἀλλά τῷ Geip. Οὐδεὶς γὰρ &xoórt,
Πνεύματι δὲ λαλεῖ μυστήρια. » Ἡοῦ γὰρ ὅλως τοῖς
διὰ τοῦ Πνεύματος προφητεύουσιν ἐγκατῳχηχὼς
νοοῖτο θεός; Πνεύμµατι δὲ λαλεῖ μυστήρια, τίνα δὴ
τρόπον, ὁ Θεῷ διαλεγόµενος, εἰ τανυτότητος τῆς πρὸς
Θεὸν φυσιχῆς ὀθνεῖόν ἐστι τὸ Πνεῦμα αὐτοῦ ;

B. Ὡς ὀρθὰ xai δίχαια λέχεις !

A. Καὶ πρός vé τούτοις φαίην ἂν, ὅτι πλείστη τις
ὅση περιεστήξει πληθὺς, xal οὐχ ἀσυνέτων ἡμᾶς
διαλογισμῶν, τῆς μὲν χατὰ τοῦ Πνεύματος ὄνσφη- -
plac νεανικῶς ἀποφέρουσα, ταῖς δὲ τῆς ἀληθείας
ἐφιστᾶσα τρίδοις.

B. Πῶς ἔφης;

Α. Ἡ οὐχὶ xav' εἰχόνα θεοῦ τετεχνουργῆσθαί
φαμεν ἐπὶ γῆς τὸν ἄνθρωπον ; |

B. Πῶς γὰρ o6;

A. Τὸ δὲ δὴ τὴν θείαν ἡμῖν ἐγχαράττον εἰχόνα, xal
σηµάντρου δίχην ἐμποιοῦν τὸ ὑπερχόσμιον Χχόλλος,
οὐχὶ τὸ Πνεῦμά ἑστιν;

B. ᾽Αλλ᾽ οὐχ ὡς θεὸς, φησὶν, ἀλλ ὡς θείας χάρι-
τος ὑπουργόν.

A. Οὐχ αὐτὸ τοιγαροῦν ἡμῖν, ἀλλ’ ἡ δι αὐτοῦ χά-
ρις ἑνσημαίνεται.

B. Ἔοιχεν.

A. "Hv οὖν ἀνα γκαῖον, εἰχόνα τῆς χάριτος, xai
οὐχὶ μᾶλλον εἰκόνα θεοῦ διαχεχλῆσθαι τὸν ἄνθρωπον.
Καὶ τόδε δὲ αχόπει ’ σοφὸς γὰρ, ὡς οἶμαι, χαὶ ἁπλοῦς
ὁ λόγος. Δεδημιούργηται μὲν γὰρ àv ἀρχῇ τὸ ζῶον
πλαστουργαῦντος αὐτὸ τοῦ Θεοῦ, καὶ τετιμηχότος
οἱονεὶ τῇ αὐτοχειρίᾳ, χατὰ τὰς T'pagác. Ἐπειδὴ δὲ
εἰς τὸ εἶναι παρΏχτο, διεμορφοῦτο πρὸς θεὸν, ἐμφυ-
σηθείσης αὑτῷ πνοῆς ζωῆς. Απεμποληχὼς δὲ τὸν
ἁγιασμὸν διὰ τῆς εἰς φαυλότητα παρατροπὴς, εἰς τὸ
àv ἀρχαῖς xal πρεσθύτατον αὖθις ἀνεχομίζετο κάλ-
λος, χαινουργοῦντος τὸ παλαιωθὲν εἰς εἶδος τὸ θεῖόν
τε χαὶ νοητὸν τοῦ Χριστοῦ, xal οὐ xa0' ἵτερόν τινα
τρόπον, πλὴν ὅτι τὸν ἓν ἀρχαῖς * ἐνεφύσησε γὰρ τοῖς
ἁγίοις ἁποστόλοις λέγων’ « Λάθετε Πνεῦμα ἅγιον. 9
Ἠ οὐκ sU τις ἐν Χριστῷ, xal χαινὴ χτίσις ;

B. Nat.
A. Οὐχοῦν ἀληθὲς εἰπεῖν, μᾶλλον δὲ χαὶ ἀναγχαῖον
D ἤδη πως ἐννοεῖν, ὡς εἴπερ fj παλαίωσις xai ὁ τρόπος
τῆς χαταφθορᾶς νενόσηχε τῆς εἰχόνος τῆς àv ἁγια-
σμῷ τὴν ἀπεμπολὴν, ἄρ᾽ οὐχὶ τῇ πρὸς τὸ ἀρχαῖον
ἀναδρομῇῃ, xai χαινουργίᾳ, τῇ διὰ Χριστοῦ, τῆς
πρὸς θεὺν ἐμφερείας τὴν πρὀσληψιν ἐνεῖναι παρα”
χωρήσομεν;

B. Πάνυ μὲν οὖν.

A. Ἁλλ' εἰ τῆς οὐσίας τοῦ Πνεύματος διεσχοινι-
σµένη τις ἣν ἡ δι’ αὐτοῦ χάρις, τί μὴ ἔφη σαφῶς,
ὁ μὲν µαχάριος Μωσῆς, ὅτι παρενηνεγµένῳ τῷ Qui
πρὸς τὸ εἶναι, λοιπὸν ἐνεφύσησε χάριν ὁ πάντων Δη-
μιουργὸς, τὴν διὰ πνοῆς τῆς ζωῆς, Χριστὸς δὲ ἡμῖν *
Λάθετε χάριν τὴν δι ὑπονργίας τοῦ ἁγίου Πνεύμά-

ο Joan. ας, 22.

1089

DE SS. TRINITATE DIALOGUS VII.

1090

τος; ÀÀÀ ὠνόμασται μὲν iv ἐχείνῳ, Ivo Quir; A vita. Vita enim vera est deitatis natara, siquidem

ζωὴ γὰρ ἀληθὴς ἡ τῆς θεότητος φύσις, εἴπερ ἐστὶν
ἀληθὲς, ὡς ἐν abf] ζῶμεν, xat χινούµεθα, xal ἑσμέν'
διὰ δὲ τῆς τοῦ Σωτῆρος φωνῆς, Πνεῦμα ἅγων, αὑτό
«nu χατὰ τὸ ἀληθὲς ταῖς τῶν πιστευόντων φυχαῖς
ἐγχατοιχίζοντός τε xal ἑνιέντος τὸ Ἠνεῦμα, xal 6v
αὐτοῦ τε xaX ἐν αὐτῷ µεταπλάττοντος εἰς εἶδος τὸ ἐν
ἀρχαῖς, τουτέστιν, εἰς αὑτὸν, τοι πρὸς ἰδίαν ἑμφέ-
θειαν à ἁγιασμοῦ, οὕτω τε ἡμᾶς ἀναχομίζοντος εἰς
τὸ τῆς εἰχόνος ἀρχέτυπον, τουτέστι, τὸν χαρακτῆρα
- τοῦ Πατρός. Χαραχτῆρ uiv γὰρ ὁ ἀληθινὸς, xa εἰς
λῆξιν ἀχριθείας τῆς χατ᾽ ἐμφέρειαν νοουµένης, αὓ-
τός ἐστιν ὁ Yióz * ὁμοίωσις δὶ ἀχραιφνής τε καὶ φν-
σιχὴ τοῦ Υἱοῦ, τὸ Πνεῦμά ἐστι, πρὸς ὃ χαὶ ἡμεῖς
μορφούμενοι δι ἁγιασμοῦ, πρὸς αὐτὴν εἰδοποιούμεθα

verum est quod in ipsa vivimus, οἱ movemur, et su-
mus 33. Spiritus autem sanctus per vocem Serva-
loris, qui ipsummet revera Spiritum in credentium
animas inducit, et immittit, et per ipsum et in inso
reformat in formam pristinam, hoc est, in seipsum,
sive in suam similitudinem per sanctilicationem,
atque ita nos revocat in imaginis archetypum, hoc
est, characterem Patris. Character enim verus, ct
perfecte similitudinem exprimens ipse est Filius,
similitudo vero pura et naturalis Filii, Spiritus cst,
ad quem etiam nos configurati per sanctificationem,
ad ipsam Dei formam configuramur. Quod ut cre-
damus, Apostoli dictum persuadebit, « Filioli enini,
inquit, quos iterum parturio, donec formetur Chri-

τὴν Θεοῦ µορφήν. ᾿Αποστολιχὸς δὲ πρὸς τοῦτο ἡμᾶς B etus in vobis **. 2 Formatur autem per Spiritum,

ἀναπείσει λόγος. « Τεχνία γὰρ, ἔφασχεν, οὓς πάλιν
ὠδίνω, ἄχρις οὗ μορφωθῇ Χριστὸς &v ὑμῖν. » Μορ-
φοῦται δὲ διὰ Πνεύματος, ἀναστοιχειοῦντος ἡμᾶς
πρὸς θεὸν δι ἑαυτοῦ. "Ote τοίνυν πρὸς Χριστὸν µορ-
φούμεθα, xaX αὐτὸς ἡμῖν ἐνσημαίνεται xat εἰδοποιεῖ-
ται χαλῶς ὡς δι ὁμοίου φυσιχὼς τοῦ Πνεύματος,
Θεὸς ἄρα τὸ Πνεῦμά ἐστι, τὸ διαμορφοῦν πρὸς θεὸν,
οὐχ ὡς διὰ χάριτος ὑπουργιχῆς, ἀλλ ὡς θείας φύ-
acto µέθεξιν, ἑαυτῷ [OEcol. αὐτὸ] τοῖς ἀξίοις δω-
ρούμενονο Ὅτι δὲ ὁμοίωσις ἁληθὴς του Ylou τὸ
Πνεῦμά ἐστι, γεγραφότος ἀχούσῃ τοῦ µαχαρίου Παύ-
λου: ε«« Ὅτι οὓς προέγνω, xal προὠρισε συµµόρφους
τῆς εἰχόνος τοῦ Τἱοῦ αὐτοῦ" τούτους xal ἐχάλεσεν. »
λναπλαττόμεθα γὰρ εἰς εἰχονισμὸν τὸν πρὸς τὸ

qui nos reformat ad Deum per seipsum. Cum igitur
ad Chiristum formemur, et ipse in nobis siguetur,
et recte formetur veluti per similem naturaliter
Spiritum, Deus ergo est Spiritus, qui ad Deum ef-
forimat, non tanquam per ministerialem gratiam,
sed tanquam divin: natura participationem se-
ipsum dignis largiens. Quod autem similitudo vera
Filii sit Spiritus, audies beatum Paulum scribentem :
« Nam quos przscivit, et przdestinavit conforines
fleri imaginis Filii sui, hos et vocavit **. » Refor-
mamur enim in effigiem ας est ad Spiritum san-
ctum, sive ad Deum, per fidem ei sanctiflcationem, et
relationem ad ipsum, nimirum per participationem,
et adventitie, licet diving nature nuncupati simus

Πνεῦμα τὸ ἆγιον, ἤτοι πρὸς θΘεὸν, διὰ πίστεως xat C participes. |
ἁγιασμοῦ, καὶ τῆς πρὸς αὐτὸ σχέσεως, δῆλον δὲ ὅτι τῆς χατὰ µέθεξιν, xal εἰσχεχριμένως, εἰ xai θείας

φύσεως ὠνομάσμεθα χοινωνοί.
B. Οὐκ ἂν ἔχοιμι τοῖς εἰρημένοις ἐπιτιμᾶν.

A. Nac ὃξ θεοῦ, xal μὴν χαὶ θεοὶ κεχκλήµεθβα
καὶ ἐσμὲν, ἀνθότου γε δἠ; Πύθου τῶν δι) ἑναντίας,
εἴπερ ἐσμὲν ἀληθῶς φιλῆς xal ἀνυποστάτου χάριτος
μέτοχοι; 'AXX οὐχ ὧδε ἔχει ποθέν. Ναοὶ yáp ἐσμεν
τοῦ ὄντος τε xal ὑφεστηχότος Πνεύματος’ χεκλήµεθα
6 δι αὐτὸ xal θεοὶ, ἅτε δὴ τῇ θείᾳ τε xat ἀποῤῥήητῳ
φύσει τῇ πρὸς αὐτὸ συναφείᾳ χεχοινωνηχότες. "Ex-
φυλον δὲ sime p ἐστὶν ἀληθῶς, xal τῆς θείας φύσεως
διῳχισμένον οὐσιωδῶς, vb θεοποιοῦν ἡμᾶς Πνεῦμα

D. Nihil est quod in iis qu; dicta sunt redar-
guam.

Α. Templa autem Dei, adeoque dii quamobrem
vocamur, et sumus ? Interroga adversarios, utrum
simus reipsa nud: et subsistentia carentis gratize
participes. At ita res non est : nullo modo. Templa
eni sumus exsistentis et subsistentis Spiritus :
vocati autem sumus propter ipsum etiam dii, prz-
sertim cum divin: ejus et ineffabilis naturae con-
junctione eum ipso simus participes. 8&0 Quod οἱ
revera alienus, et a natura divina substantialiter

δι’ ἑαυτοῦ, διηµαρτήχαμε» τῆς ἑλπίδος, αὐχήμασι p dissitus est Spiritus, qui nos per seipsum deilicat,

τοῖς εἰς τὸ μηδὲν οὐχ οἵδ' ὅπως ἠγλαϊσμένοι. Ποῦ
γὰρ ἔτι θεοὶ xal ναοὶ θεοῦ ἐσμεν, χατὰ τὰς Γρα-
φὰς, διὰ τὸ Πνεῦμα τὸ kv ἡμῖν; Τὸ γάρτοι τοῦ εἶναι
θεὸς τητώµενον, πῶς ἂν ἐνθείη τὸ χρῆμα ἑτέροις,
Αλλὰ µὴν &cpev ναοὶ xal θὲοί. Ἡροσεχτέον δὲ οὔτι
που τοῖς πεπλανημένοις. Οὐχ ἑτεροούσιον ἄρα πρὸς
θεὸν τὸ Πνεῦμα αὐτοῦ.

D. Αλλ) εἴπερ ἐστὶν oby ἑτεροούσιον, ὡς σὺ φῆς,
διὰ τί μὴ xal αὐτὸ, φασὶν, 3» Πατήρ ἔστιν, 1) ὁ
Υἱός;

A. Κἴτα φύσεως, εἰπέ pot, της ἀνωτάτω χαὶ πάντα

** Act. xvii, 39. 35 Galat. iv, 19.

** Rom. νι, 98, 99.

spe excidimus, inani gloria nescio quomodo prz-:
fulgentes. Quo pacto enim dii demum et templa Dei
sumus, ut Scripture loquuntur **, propter Spiritam'
qui in nobis est? Quod cnim Deus non est, quomodo:
deitatem aliis indat?. Atqui templa sumus, et dii ;
neque vero acquiescendum est in errore versan-:
tibus. Non est ergo diverse a Deo substantiae Spi-
ritus ejus. |

B. Sed si non est, ut tu dicis, alterius essentia,
quidni etiam ipse, inquiunt, Pater est, aut Fi-
lius?

Α. Quid ergo, amice? an dc suprema et eminen-

** [ Cor. i1, 16.

1091

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIHEP.

1092.

tissima nalura deturbatum iri Spiritum sanctum A ὑπερχειμένης ἀπολισθήσειν εἶχότως τὸ Πνεύμα τὸ

existimant, quod neque Paler sit, neque Filius ?

B. Sic seutiunt.

Α. At vero stultissime et impiissiie istud quoque
machipnati deprehendentur ad evertendos simplicio-
res, si quis rectam doctrinam consideret. Non enim
in co quod est Pater, Deus est Pater : neque rursus
in eo quod est Filius, Deus est Filius; alioqui re-
sponde : Nunquid plane, si id quod gignil et genitum
est, deitas est secundum naturam, omnino sequelur
ut quodcunque genuit aut genitum est, futurum
quoque sit revera Deus? Atqui temerarium istud
plame dictu est. Non enim Deus est Pater, quia
genuit, neque rursus Deus est Filius, quia genitus

ἅγιον ὑπειλήφασιν, ἐπεὶ µήτε Πατήρ ἐστι, µία
Υἱός;

B. "54 πη δοξάζουσι.

Α. Καὶ μὴν, ἀνούστατά γε xai δυσσεθέστατα, xol
τόδε συνθέντες ἑλοῖεν [mp. ἁλοῖεν] ἂν εἰς τὴν τῶν
ἁπλουστέρων χαταστροφὴν, εἰ τοῖς τῆς ὀρθότητος
ἑνορῴῇ τις λόγοις. Οὐ γὰρ Ev. γε τῷ εἶναι Πατὴρ,
θεός ἐστιν ὁ Πατήρ᾽ οὐδὲ a2. &v τῷ εἶναι Υἳὸς. Θεός
ἐστιν ὁ Υἱός. Ἐπεὶ φράσον, áp' οὐχὶ κάντη τε xal
πάντως, εἰ τὸ γεννῶν xal γεγεννηµένον, τοῦτό ἐστι
θεότης ἡ χατὰ φύσιν mv εἴ τι τέτοχεν, τοι ve-
γέννηται, εἴη ἂν πάντως που xal θεὺς ἀληθῶς:
Ἁλλ) ἔστι θρασὺς ὁμολογουμένως ὁ ἐπὶ cipbs λόγος.
Οὐ γὰρ θεὺς ὁ Πατὴρ, ὅτι γεγέννηχεν, οὐδ a9 θεὸς

est : sed Deus exsisteus, genuit Pater, et Deus ex- B ὁ γίὸς, ὅτι γεγέννηται ' ἀλλὰ θεὺς ὢν τέτοχεν ὁ

sistens, genitus est Filius. Nihil igitur est quod ultra
impediat quominus credamus nalura divina pro-
prium esse sanctum illum ex ipsa el in ipsa natu-
raliter Spiritum, licet neque Pater, neque Filius sit,
sed quaenam sit Spiritus natura diligenter inquireu-
dum est, relicta inprasentiarum proprietate no-
minum, que deitatem non indicat, sed quis intel-
ligatur a nobis exsisteutia modus uniuscujusque
utique eignilicat. lllud euim nomen, Pater, quod
genuit significat, et illud nomen Filius, quod genitus
sit demonstrat : et vero quod Spiritus sit ex Deo
Patre, ipsiusque Filii proprius, instar nostri, huma-
nique spiritus, licet liypostatice, et vere exsistere in-
telligatur, vocabulum declarat.

B. Quznam igitur est Spiritus natura?

A. Ea ipsa qus Patris et Filii esse censetur, εἰ
ineffabilis procul dubio. Mentis autem 51 et ra-
tionis nostre modum exceduat quz de deitate sen-
tiuntur.. Contemplationi ergo assuetis, licet in spe-
culo ei sznigmate, el ex parie cognoscentibus ,
gubiles visionis divinz splendores oriuntur, qui
mentis zetherem collustraul, et ad coguitiodem, quan-
tam capere potest animus, eos adducunt, Simplex
itaque et incomposita est. illa omnium suprema na-
tura, lypostaseon quidem proprietatibus, el per-
souarum ac nominum differeutiis dilatata, ei in

Πατῃρ, xaX Θεὸς ὑπάρχων, γεννητός ἐστιν 6 Yi.
Οὐδὲν οὖν ἄρα τὸ παρωθοῦν xaX ἐξεῖργον ἔτι τοῦ τῆς
θείας φύσεως ἴδιον εἶναι πιστεύειν τὸ ἐξ αὐτῆς τε χαὶ
ἓν αὑτῇ φυσιχῶς ἅγιον Πνεῦμα, χᾶν εἰ µήτε Πατὴρ,
μήτε μὴν Υἱὸς εἴη ἂν, ἁλλ᾽ firi; ποτέ ἔστιν ἡ τοῦ
Πνεύματος φύσις, πολυπραγμονεῖν ἀναγχαῖον, τὴν τῶν
ὀνομάτων ἰδιότητα µεθέντας εἰς τὸ παρὺν, οὐχὶ τίς
θεότητος οὖσαν δεικτιχὴν, ἀλλ᾽ ἑχάστου τῶν ὠνομα»
σµένων τίς ἂν νοοῖτο πρὸς ἡμῶν ὁ τῆς ὑπάρξεως
τρόπος, εὖ µάλα κατασηµαίνουσαν. "Oct γὰρ τέτοχε,
δηλοῖ τὸ, Πατήρ ' καὶ ὅτι γεγέννηται, διεσάφησε τὸ,
Υἱός. Καὶ μὴν ὅτι τὸ Πνεῦμά ἐστιν ἐχ θεοῦ Πατρὸς,
ἴδιον δὲ καὶ αὐτοῦ τοῦ Υἱοῦ, δίχην τοῦ χαθ᾽ ἡμᾶς xai
ἀνθρωπίνου πνεύματος, εἰ xal ἐν ὑποστάσει νοοῖτο,
χαὶ ὑπάρχον ἀληθῶς, διαµμεμήνυχεν dj χλῆσις.

Β. Ὁποία τις οὖν ἄρα ἑστὶν ἡ τοῦ Ηνεύματος
φύσις;

A. περ ἂν νοοῖτο xai ἡ τοῦ Πατρὸς xaX ἡ τοῦ
Υἱοῦ . xal ἀπόῤῥητος μὲν ὁμολογουμένως, ὑπεραν-
έστηχε δὲ vou τε xal λόγου τοῦ xaD' ἡμᾶς «b µέτρον,
ἡ περὶ τῆς θεότητος δόξα. Tol, δ᾽ οὖν ὁρᾷν εἰθισμέ».
νοις χᾶν Τοῦν kv ἑσόπτρῳ xat αἰνίγματι, xal γινώ-
σχουσιν ἐκ µέρους, ἰσχναί πως ἀνίσχονσι τῆς θεοπτίας
αὐγαὶ, τὸν τῆς διανηίας αἰθέρα περιαστράπτουσαι,
xai πρὸς γνῶσιν αὐτοὺς ἀποφέρουσαι τὴν ἔνδεχομέ-
νην. ᾽Απλῆ τοιγαροῦν xat ἀσύνθετος ἡ παντός ἐστιν
ἐπέχεινα φύσις, ὑποστάσεων μὲν ἰἱδιότησι, προσώπων
τε χα) ὀνομάτων διαφοραῖΐς ἐξευρυνομένη, xal εἰς

sauciam tendens Trinitatem, verumtamen unitate D ἁγίαν ἰοῦσα Τριάδα, πλὴν ἑνότττι φυσικῇ, χαὶ τῇ

naturali, et omnimoda identitate, od unum quiddam
coucurrens, Dei nimirum nomen et rem : ita ut
οἱ in unoquoque tota intelligatur natura, una cum
ejus proprietate, hypostatiea nimirum. Manet euim
unumquodque id quod est, unione cum aliis uaturali
illa quoque possidens in sua natura, Est enim Pater
in Filio, et sancto Spiritu : similiter quoque Filius,
εἰ Spiritus, in Patre, et in se mutuo.

B. Quam bujus rci auctoritatem afferes ?

A. Sacras Litteras, illam divinitus inspiratam
Seripturam, qua aperte el exacte Deo unit Spiritum
suum, nec aliter futuram in nobis Dei participa-
tionem, quam per sanctum Spiritum palam. edocet.

κατὰ πᾶν ὁτιοῦν ἁπαραλλάχτῳ ταυτότητι, πρὸς ἓν
τι συντρέχουσα, τὸ, Θεός, ὀνόματί τε [}ρ. ὄνομά τε]
xai χρημα, ὥστε xal ἐν ἑχάστῳ τὴν ὅλην νοεῖσθαι
φύσιν, μετὰ τοῦ προσεῖναι χαὶ τὸ ἴδιον αὐτοῦ, δηλον
δὲ ὅτι τὸ χαθ) ὑπόστασιν. Μένει γὰρ ἕχαστον τοῦθ᾽
ὕπερ ἐστὶν, ἑνώσει τῇ πρὸς τὰ ἕτερα φυσιχῇ χἀκεῖνα
πλουτοῦν ἐν ἰδίᾳ φύσει. "Εστι γὰρ ὁ Πατὴρ Ey τε ty
Yio xai τῷ ἁγίῳ Πνεύματ., ὁμοίως δὲ xai ὁ Yi
xa τὸ Πνεῦμα Év τε τῷ Πατρὶ χαὶ ἐν ἀλλήλοιν.

B. Καὶ τίς ἂν Υένοιτο τούτων ἡ πίστις;

A. Τὸ Γράμμα τὸ ἱερὸν, ἡ θεόπνευστος Γραφἢὴ σα-
φῶς xal ἠχριθωμένως ἑνοῦσα Grip τὸ Πνεῦμα αὐτοῦ,
καὶ οὐκ ἂν ἑτέρως ἑσομένην ἐν ἡμῖν τὴν τοῦ Θεοῦ
μέθεξιν, πλὴν ὅτι διὰ τοῦ ἁγίου Πνεύματος &vagav-

1095

DE SS. TRINITATE DIALOGUS VII.

1094

δ»ν ἐχδιδάσχουσα. Καὶ γοῦν ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοὺῦς A Uude Dominus noster Jesus Christus, de omwi,

Χριστὸς, περὶ παντὸς, οἶμαι, πιστοῦ τε xal ἀγαθοῦ,
ε Ἐλευσόμεθα, φησὶν, ἐγὼ xai ὁ Πατὴρ, καὶ μονην
παρ᾽ αὐτῷ ποιησόµεθα/ » xal, « "Ev γε τούτῳ γινώ-
πχοµεν, ὅτι bv ἡμῖν ἐστιν, ἐκ τοῦ Πνεύματος, οὗ
ἔδωχεν ἡμῖν. » "Evotxov γὰρ xaX ἐνηυλισμένον χα-
ταπλουτοίη τις ἂν «by φύσει τε xal ἀληθῶς ὄντα
Θεὸν, οὐχ ἀλλότριόν τι xal διεσπασµένον οὐσιωδῶς
αὑτοῦ tb Πνεῦμα λαθὼν, ἀλλὰ τὸ ἐξ αὐτοῦ τε xol
ἐν αὐτῷ, xal ἴδιον αὐτοῦ, xat τὴν ἴσην ὡς πρὸς αὐτὸν
χυριότητα φοροῦν, οὕτω τε ὠνομασμένον, xal ὡς
ἐν τάξει παραληφθὲν τοῦ Υἱοῦ διὰ ταντότητα φυσι.
xfjv. « Εἷς μὲν γὰρ θεὸς ὁ Πατὴρ, ἐξ οὗ τὰ πάντα"

xaY εἷς Κύριος Ἰησοῦς Χρισοὸς, δι) οὗ τὰ πάντα. »-

Ενὸς δὲ ὄντος Κυρίου, χατὰ τὰς Γραφὰς, ὁ Κύριος
τὸ Πνεῦμά ἐστιν. "H οὐχ ἁληθὲς 6 evi ;

B. Nat. Γέγραπται γὰρ ὧδι.

A. ᾿Αχειρεχόμῃ δὲ ὄντι ποτὲ τῷ µαχαρίῳ Zap-
div παρεῖναί τε χαὶ συναθλεῖν τὸ Πνεῦμα λέγεται.
Ἐπειδὴ δὲ ταῖς εἰς Υύναιον ἡδοναῖς τὰ xa0' ἑαυτὸν
Σδίδου, χαὶ ἐφιλοῦτο σιδήρῳ τὴν χεφαλὴν, ἀπέστη,
qnot, Κύριος ἀπ αὐτοῦ. ᾿Αναθήσεσθαι 6b µέλλων
εἰς οὐρανοὺς, προσπεφώνηχεν ὁ Χριστὸς τοῖς πι-
στεύουσιν εἰς αὐτόν « Οὑχ ἀφήσω ὑμᾶς ὀρφανούς *
ἔρχομαι πρὸς ὑμᾶς. » Καὶ plv. xal, « Ἰδοὺ ἐγὼ μεθ)
ὑμῶν eligi πάσας τὰς ἡμέρας, ἕως τῆς συντελείας
τοῦ αἰῶνος. » Ἔπεμφψε δὲ ἡμῖν ἐξ οὐρανοῦ τὸν Πα-
ρἀχλττον, δι’ οὗ καὶ kv. ᾧ μεθ ἡμῶν ἐστι xal ἐν
ἡμῖν αὐλίσεται, οὐχ ὀθνεῖον ἡμῖν ἑγχέων, ἀλλὰ τὸ

opinor, fideli et probo : « Veniemus, inqui', ego οἱ
Pater, et mansionem apud cum faciemus **, » Et:
« In hoc cognoscimus quod in nobis est, ex Spiritu
quent dedit nobis 37. » Incolam enim et hospitem
naturalem ac verum Deum habemus, non alienum
et distinctum substantialiter ab ipso Spiritum acci-
pientes, sed eum qui ex ipso, et in ipso, et proprius
est ejus, et equali cum ipso dominatione przditus,
Dominusque nuncupatus, ac Filii loco assumptus ob
identitatem naturalem. « Unus enim est Deus Pater,
ex quo omnia, et unus Dominus Jesus Christus,
per quem omnia **, » Unus antem cum sit Dominus,
secundum Scripturas, Dominus Spiritus est **. Au-
non verum est quod dico?

B. Ita prorsus, sic enim scriptum est.

A. Olim beato Samsopi, cum pondum esset coma
resecta, Spiritus adesse, et cum eo pugnare dice-
batur : cum autem mulierculz voluptatibus se «e-
disset, ac ferro caput ejus nudatum esset, recessit,
inquit, Dominus ab eo **, Porro cum ascensurus
essei in celos Christus, credentibus in se dixit :
« Non relinquam vos orphanos : veniam G2 ad
vos ?!. » Preterea : « Ecce ego vobiscum sum omni-
bus diebus usque ad consummatiopem sseculi 3. »
Misit autem nobis de calo Paracletum, per quem
et in quo nobiscum est, οἱ in nobis babitat, non -
alienum nobis infundens, sed substantim suz et

τῆς οὐσίας αὐτοῦ, xal τῆς τοῦ Πατρὸς ἴδιον Πνεῦμα. C Patris proprium Spiritum.

B. Σύμφημι. Μεμνήσομαι γὰρ χαὶ αὐτὸς ἐγὼ
θείου τε καὶ ἱεροῦ Γράµμµατος, ὧδέ πη λαλοῦντος τὸ
περὶ τῶν ἁγίων ἀποστόλων, ὅτι ε Ἐπείρατον μὲν
εἰς τὴν Β.θυνίαν ἀπελθεῖν, οὐχ εἴασε δὲ αὐτυὺς τὸ
Πνευμα Ἰησοῦ. »

Α. Τί δέ; οὐχὶ xal αὐτοὺς τοὺς τοῦ Θεοῦ λόγους,
Πνεύματος εἶναί φησιν ἡ Γραφή; Πσαῖας μὲν γὰρ
ὁ θεσπέσιος, τὴν ἑξαίσιον ἡμῖν χαὶ αρριχωδεστάτην
ἐχείνην θεοπτίαν ἀφηγούμενος, « Εἶδον, qnot, «by
Κύρ.ον Σαθαφθ καθήµενον ἐπὶ θρόνου ὑψηλοῦ xai
ἐπηρμένου. » Kat τὰ διὰ µέσου τούτοις ἐπενεγχὼν,
« Ἴχουσα, φησὶ, Κυρίου Σαθαφθ λέγοντος ' Tiva
ἁποστείλω; xal τίς πορεύσξται πρὸς τὸν λαὸν τοῦ-

B. Assentior. Memiui enim saera Soripturse, de.
sanctis apostolis in hunc modum verba facientis :
« Tentabant ire in Ditlbyniam, non pecmisit autem.
eos Spiritus Jesu 15.)

A. Quid vero? nonne etiam ipsos Dei sermones,
Scriptura Spiritus sermones esse ait? Isaias euim
divinus stupendam illam ac tremendam Dei visionem
enarrans : « Vidi, ioquit, Dominum Sabaoth seden-
tem super thronum excelsum et elevatum **, » Qui-
busdam deinde interpositis, subjicit : « Audivi, in-
quit, Dominum Sabaoth dicentem : Quem niuam,:
et quis vadet ad populum istum ? Et dixi : Ecce ego,

την; Καὶ eUxa * ἸΙδου ἐγὼ, ἀπόστειλόν µε. Καὶ εἶπε ' p mitte me. Et dixit : Vade, et dic populo huic : Au--

Πορεύου, xal εἰπὲ τῷ λαῷ τούτῳ * 'Axof) ἀχούσετε,
xai οὐ μὴ ἴδητε, » Αλλ᾽ ὁ μὲν θεσπέσιος Ἰωάννης
περὶ τοῦ Μονογενοῦς crat, « Ταῦτα δὲ εἶπεν Ἡσαῖας,
ijvixa εἶδε τὴν δόξαν αὐτοῦ, xa ἑλάλησε περὶ αὖ-
τοῦ. » Στέφανός vs μὴν ὁ σοφώτατος Ἰουδαίοι;ς ἔφη
προσλαλῶν ε Σχληροτράχηλοι xai ἀπερίτμητοι
χαρδίαις xal τοῖς ὡσὶν, ὑμεῖς ἀεὶ τῷ Πνεύματι τῷ
ἁγίῳ ἀντιπίπτετε. 0 "Ap" οὐχ ἑναργὲς Ίδη πως,
ὡς ἑτερότητι μὲν τῇ χαθ᾽ ὑπόστασιν ἰδιχὴν, τί μὲν
ἐστι Πατὴρ, τί δὲ χαὶ Υἱὸς, τί δὲ δὴ xoi τὸ Πνεῦμα,
πρὸς ἡμῶν εὖ µάλα διαγινώσχεται; συµδάσει γε μὲν

** Joan. xiv, 32.

7 ] Joan. iv, 15.
18.

*! Matth, xxvii, 20, 25 Act, χνι, 7.

38 [ Cor. vini, 6. 3 Joan. iw, 24.
δν [νο vj, 1.

ribus audietis, eb non intelligetis **. » Sed divinus
quidem Joannes de Uuigenito ait : « Hac autem
dixit Isaías, quando vidit gloriam ejus, οἱ locutus
est de eo 34. » Quinetiam sapientissimus Stephanus
Judzoy compellans dicebot : « Dura cervice οἱ in-
circumcisi cordibus et auribus, ves semper Spiritui
sancto resistitis 9, » Nunquid manifestum est de-
mum, a nobis utique agnosci quid sit Pater, quid
Filius, et quid Spiritus, distinetjioue hypostatica ?
verumtamen unitatis naturalis copula omnia utique
sunt omnium, adventus, sermones, et participatio,

** Judic. xvi, 20.
? ibid, 8, 9. **Joan. an, 41.

3! Joan. xiv,
af Act. Vll. 51.

$. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

operatio, et gloria, et quaecunque divinam! ornant A τῇ πρὸς ἑνότητα φυσιχὴν, πάντα δη πάντων. παρ»

c aturam. Sed pene me illud fugit.

B. Quidnam istud?

A. Audies enimvero, amice, sanctos prophetas
clamantes : « Hxc dicit Dominus; » nostros autem
doctores, qui et ipsi testes oculati fuerunt, ac verbi
ministri : « Hzec dicit Spiritus sanctus. » Scriptum est
item : « Jejunantibus autem illis, et ministrantibus
Domino, dixit Spiritus sanctus : Segregate mihi Pau-
lum et Barnabam in opus ad quod assumpsi eos '*. »
Atsi Patre minor est. Spiritus, et ejus essentia po-
sierior, diversus, alteraque revera natura praeditus :
nonne veterum sanctorum ministerium G3 vpre-

ουσία τε, xal λόγοι, xal µέθεξις, ἑνέργειά τε xol
δόξα, xai ὅσα τὴν θείαν χαπαχαλλύνει φύσιν * ἁλλά
µε μικροῦ xal τόδε διέδρα.

B. Τὸ τί 61;

A. ᾿Ανακεχραγότων μὲν γὰρ ἐπαῖοις, ὦ τᾶν, τῶν
ἁγίων προφητῶν' « Τάδε λέχει Κύριος’ » Μυστ-
αγωγῶν δὲ τῶν χαθ᾽ ἡμᾶς, el χαὶ αὐτόπται Υεγόνασε
καὶ ὑπηρέται τοῦ λόγου « Τάδε λέγει τὸ νευμα
τὸ ἅγιον. » Γέγραπται 6b αὗ ε Νηστευόντων δὲ
αὐτῶν, χαὶ λειτουργούντων τῷ Κυρίῳ, εἶπε τὸ
Πνεῦμα τὸ ἆγιον, ᾿Αφορίσατε δή µοι τὸν Βαρνάδαν
xai «bv Παῦλον, εἰς τὸ ἔργον B προσκέχληµαι αὖ-
τούς. » 'AXX εἴπερ ἔχει τὸ μεῖον ὡς πρὸς θεὸν τὸ
Πνεῦμα, xoi κατόπιν ἔρχεται τῆς οὐσίας αὐτοῦ.

giat evangelico et apostolico, siquidem illi a Domino B τὴν ἔχφυλον ἑτερότητα πεπονθὸς, ἑτεροφυές τ: ὁπ-

. ac Deo traditos sermones nuntiarunt : hi autem a
Spiritu?

άρχον ἀληθῶς &p' οὐκ ἓν ἀμείνοσι τῶν ἀρχαιοτέρων
ἁγίων fj διαχονία λοιπὸν τῆς εὐαγγελιχῆς τε xai &zc-

στολιχῆς λειτουργίας, εἴπερ ol μὲν, τοὺς παρὰ Κυρίου xa θεοῦ διηγγέλχασι λόγους, οἱ δὲ, τοῦ Πνεύματος;

B. Propemodum.

A. At cur demum condemnationis et mortis
ministerium illad, hoc vero vitz et justitiz alicubi
Paulus nuncupavit] scribens : « Si enim ministerio
damnajionis gloria est : multo magis abundat. mi-
nisterium justitiz in gloria **? » Et vero de seipso,
et czteris apostolis : « Qui et idoneos nos fecit
ministros Novi. Testamenti, non lijterz, sed Spi-
ritus. Litera enim occidit, Spiritus autem vi-
viicat **. » Nonne cuivis hinc vel facillime patebit,
priscos illos et a Deo traditos sermones, veteribus
condemnationi fuisse, et ad extremum malorum
dedusisse, nunc autem scrmones Spiritus justi-
ficare et vivificare ? Annon demum injelligis quor-
sum tandem nobis tendat oratio ?

B. Etiam. Multum enim verendum est ne aliquid
eiiam przstantius de Spiritu quam de Deo Patre
a€ Filio sentiamus : sed, ei placet, patere bec, quaeso,
ita se recte babere, ac dici. Cum autem Deum et
ex Deo securdum natgram Spiritum dicamus,
uirum deitatis proprietatibus, non relatione ad
Deum, sed velut in propria natura, ipsa excellentia
cernatur, diligenter expendamus.

A. Nequaquam inde evinces, amice, sí relatione
ad Deum perinde atque nos, Spiritum ornatum
concipias, nec in sua natura vere deitatis pulchritu-
dine ditatum, quemadmodum nempe et Filius, qui
sd Patrem dicebat : « Omnia mea tua sunt, et. tua
mea sunt, οἱ clarificatus sum in eis δὲ. » Quod enim
habitudine non naturali ornatur, aliensm utique
Cloriam in se suscipit. Cum autem sui ipsius nihil
Αί particeps, sed istud fiat relatione ad alterum :
omnino uecesse est id quod participat diverse
natura esse ab eo quod participatur.

, B. Necesse est.
A. Δι quis, auabo te, de Dei ac Patris sub-

B. Κινδυνεύσει,

A. Καΐτοι, τἰ δήἠποτε χαταχρίσεως μὲν καὶ θανά-
του διαχονίαν ἑἐχείνην, ταυτηνὶ δὲ, ζωῆς xa* διχαιος-
σύνης χατωνόμαξέ πη Υράφων ὁ Παῦλος * « El γὰρ
τῇ διαχονἰᾳ τῆς χαταχρἰσεως δόξα, πολλῷ μᾶλλον
περισσεύσει ἡ διαχονία τῆς δικαιοσύνης Ev δόδη; »
Ἑαυτοῦ γε μὴν πέρι xal τῶν ἄλλων ἀποστόλων,
ε "Os xat ἱχάνωσεν ἡμᾶς ὅ-αχόνους Καινῆς Διαθήχης,
οὐ γράμματος, ἀλλὰ Πνεύματος. τὸ γὰρ γράμμα
ἀποχτείνει, τὸ δὲ Πνεῦμα ζωοποιεῖ.» "Ap! οὗ παντί
τῳ χαταφανὲς χἀντεῦθεν ἂν Υένοιτο, xal λίαν ἆχο-
νιτὶ, ὡς οἱ μὲν ἄνωθέν τε xal παρὰ θεοῦ λόγοι χατ-
ἐχρινον τοὺς ἀρχαιοτέρους, xai εἰς αὐτό που τὸ λοῖ-
σθον χατεχόµιζον τῶν χαχῶν, δικαιοῦσι δὲ νυνὶ xal
ζωοποιοῦσιν οἱ Πνεύματος; Ἡ οὐχ αἰσθάνῃ Αοιπὸν,
ὅποι ποτὲ ἡμῖν διεχπα/ουσιν οἱ λόγοι;

B. Ναὶ : πολὺ γὰρ τὸ δέος, μὴ ἄρα τι χαὶ ἄμεινον
περὶ τοῦ Πνεύματος, f) περὶ θεοῦ Πατρὸς χαὶ Yiou,
δοξάζωµεν * ἀλλ᾽ εἴτοι δοχεῖ, ταυτὶ μὲν, ὦ τᾶν, ὧδέ
τε ἔχειν ἔα χαὶ εἰρῆσθαι χαλῶς. Ἐπειδὴ δὲ Θεόν τε
χαὶ ἓχ Θεοῦ xarà φύσιν τὸ Πνεῦμά φαµεν, el τοῖς
τῆς θεότητος ἰδιώμασιν, οὐ σχέσει τῇ πρὸς θ:ὸν;
ἀλλ ὡς Ev ἰδίᾳ φύσει χατίδοι τις ἂν ἐχπρεπὲς αὐτὸ,
πολυπραγμονῶμεν ἡμεῖς.

p Α. 0ὐ γὰρ, ὦ φιλότης, καταδαλεῖς αὐτόθεν, σχέσει

«fj πρὸς θεὸν, καθ ἤνπερ ἂν καὶ ἡμεῖς αὐτοὶ, τὸ
Πνεῦμα νοῶν ἐξωραϊσμένον, χαὶ οὐχ ὡς ἐν ἰδίᾳ φύσει
χαταπλουτοῦν τὸ τῆς ἀληθοῦς θεότητος κάλλος: ^
χαθάπερ ἀμέλει καὶ ὁ Υἱὸς, ὃς ἔφη πρὸς τὸν Πατέρα, -
ὅτι «Πάντα τὰ ἐμὰ σά ἐστι, χαὶ τὰ σὰ ἐμὰ, xal ὃς-
δόξασµαι Ev αὐτοῖς.» Τὸ váp τοι σχέἑσει τῇ μὴ χατὰ
φύσιν τιμώμενον, ὀθνείαν που πάντως εἰσοιχίζεται
δόξαν. Ἐπειδὴ δὲ, ἑαυτοῦ μὲν οὐκ ἄν τι µεταλάχοι
ποτὲ, πάθοι δ' ἂν αὐτὺ τῇ πρὸς ἕτερον σχέσει, τὸ
petéyov τοῦ µετεχοµένου πᾶσά πως ἀνάγχη xa
ἑτεροφνὲς εἶναι λέγειν.

B. ᾽Ανάγχη.

A. Εἴτα τίς ἑξοίσει mov! ἂν, εἰπέ pot, τῆς οὐαίας

* Act. X0, 2. 9* Hl Cor. i1, Φ. ** ibid. 6. ** Joan. xvii, 10.

P d

1097

DE SS. TRINITATE DIALOGUS VII.

1698

τοῦ 8tou καὶ Πατρὺς τὸ ἐν αὐτῇῃ τε xal ἐξ αὐτῆς A stantia sanctum qui ες ipsa et in ipsa est Spiritam

, ἅγιον Πνεύμα»; "Ap! οὐχ εἰς ληξιν παντὸς ἂν foi
0ράσους, κἂν εἰ μόνον τις ἕλοι ταυτὶ xav νοῦν ;
Μόνους γὰρ ὧδε χρῆναι φρονεῖν οἱηθείην ἂν ἔγωγε,
τοὺς λογισμοῦ xai φρενὸς τῆς ἀρίστης ὡλισθηχότας.
᾽Αλλὰ φἑρε, λέγωμεν τὰ 8:02 xat Πνεύματος.

B. Λέγωμεν.

A. Φράζε δὴ οὖν, τίς ἂν νοοῖτο πρὸς ἡμῶν t) τοῦ
θεοῦ 662a, καὶ τῆς φυσιχῆς ἐγεργείας fj δύναμις;

B. θεοῦ μὲν δόξαν εἶναί gna, τὸ παντὸς Τενητοῦ
φύσιν τε xal µέτρον ὑπερανίστασθαι, καὶ ὑπάρχειν
οὐχ ἐχτισμένως᾽ ἑνέργειαν δὲ φυσιχὴν, τὸ δηµιουρ-
γεῖν ἐξ οὐχ ὄντων δύνασθαι, χαὶ χαλεῖν τὰ uh ὄντα
ὡς ὄντα, τὺ συνέχειν εἰς τὺ εἶναι τὰ ὄντα χαλῶς, τὸ

dejiciet ? Nunquid summum audacie cacumen ille
tetigerit, qui vel in animum isthzec induxerit ? Sic
enim sentire ego solos eos arbitror, qui de recta
ratione ac mente plane ceciderunt. Sed age, dicamus
qux ad Deum ac Spiritum pertinent.

D. Dicamus.

A. Dicergo, qux»nam a nobis intelligatur Dei
gloria, 45/& et naturalis operationis vis ac po-
testas ?

B. Dei quidem gloriam esse dico, supra omnis
rei create naturam et conditionem elatum, et in-
creatum esse. Operationem autem naturalem, ϐ
nihilo posse producere, et vocare res non exsistentes
tanquam exsistant, ea qux» sunt in sua natura recte

ζωοποιεῖν, τὸ ἁγιάκειν, τὸ πατασοφοῦν εὖ µάλα τὰ D conlinere, vivificare, sanctilicare, sapientiam in-

σοφίας δεχτικά.

A. Ἐκβασανιστέον δὴ οὖν, εἰ δοχεῖ, τὸν περὶ τοῦ
ἁγίου Πνεύματος λόγον. Βἰδεῖεν γὰρ ἂν οὐχ ἑτέρως,
ἢ οὕτως, οἱ Φυχρά τε xal μειραχιώδη περὶ αὑτοῦ
δοξάζοντες, ὡς Ἠχιστα μὲν Ev µείοσιν εἴη àv, f] iv
ol; ὁ ty μορφῇ xai ἱσότητι τοῦ θεοῦ xal Πατρὸς, ὁ
Yióg: ἰσοστατοῦν δὲ μᾶλλον οὐσιωδῶς αὐτῷ, xat ἰσο-
αθενὶς κατ ἑνέργειαν, &x. παντὸς ἂν ἡμῖν παραδει-
χΌείη τρόπον.

B. "I0. δὴ οὖν εἰς τοῦτο γεννιχῶς, θεῷ πίσννος
λέγοντι’ «Πλάτυνον τὸ στόµα σου, xal πληρώσω
αὑτό. ) .

A. Οὐχοῦν (ἐρήσομαι γὰρ), τὸ θεοποιεῖν δύνασθαι
τοὺς οὐχ ὄντας θεοὺς, ρα ἂν πρέποι γεννητῇ xol
πεποιημένῃ φύσει;

B. Οὐχ ἔγωγε φαίην ἄν. Ob γάρ το: τὸ μεῖον et; γε
τὸ οὕτως ὑπερτεροῦν ἀνακομίσειεν ἄν.

A. Ορθῶς ἔφης' χαὶ πρός γε δὴ τούτῳ xàxsivo
περιαθρεῖν τῆς σῆς ἂν εἴη παγχάλης φρενός. El γὰρ
ἡ κτίσματος µέθεξις θεοποιεῖν οἵδε τὸ γενητὸν, πῶς
οὐκ ἂν εἴη καὶ τὸ ἔμπαλιν ἁληθές; ζημιοῖ γὰρ
μᾶλλον, περ ὀνίνησιν ἀληθῶς, τὸ, Θεοῦ τοῦ κατὰ
φύσιν μεχαλαχεῖν. ᾽Αλλ᾽ οὐχ ἂν νοοϊτό ποτε θεοποιὸς
ἡ χτίσις, ἀνῆφθω δὲ µόνῳ τὸ χρῆμα θεῷ, ταῖς τῶν
ἁγίων ἑνιέντι φυχαῖς, τῆς ἰἱδιότητος τὴν διὰ Πνεύμα-
τος µέθεξιν, δι οὗ καὶ σύμμορροι γεγονότες τῷ χατὰ
φύσιν Yl, θεοὶ xaz' αὐτὸν xaX υἱοὶ χεχλήµεθα θεοῦ.
« Ότι γάρ ἐσμεν υἱοὶ, χατὰ τὸ γεγραμμένον, ἕξαπ-

C

dere iis qua ipsam capere queunt.

À. Expendendum est ergo id quod de sancto
Spiritu dicitur. Non enim aliter agnoscent qui tam
frigide ac pueriliter de illo sentiunt, ipsum ne-
quaquam inferiorem «csse Filio, qui in forma et
zqualitate est Dei ac Patris ; imo vero οἱ substan-. .
tialiter qualem, et parem esse virtuté et. efficacia,
omni ratione nos demonstrabimus.

D. Perge itaqueistbuc magno animo, Deo confi-
sus dicenti : « Aperi os tuum, et implebo illud **. »

À. Cedo itaque, deificare posse eos qui dii non
sunt, nunquid genitze et factae nature convenit ?

B. Non dixerim sane. Quod enim minus cst, ad
eam sublimitatem aliud nequaquam evexerit.

A. Recte dixisti. Porro illud quoque considerare,
tuz est sapienti. Si enim creatura participatio
deificare potest rem creatam, quomodo non etiam
verum erit id quod e converso ? Ladit enim potius
quam juvat revera, Dei secundum maturam esse
patticipem. Sed nunquam concipietur creatura
deiflca : verum id soli Deo tribuendum est, qui
sanctorum animabus immitit sum proprietatis
illam per Spiritum participationem, per quem etiam
conformes facti naturali Filio, dii secundum ipsum
et filii vocati sumus Dei. « Quoniam enim sumus

έστειλεν ὁ θεὺὸς τὸ Πνεῦμα τοῦ Υἱοῦ αὐτοῦ εἰς τὰς D filii, ut scriptum est, misit. Deus Spiritum Filii sui

καρδίας ἡμῶν, χράζον ' ᾿Αθθᾶ, ὁ Πατήρ.» Etrep οὖν
ἐστι μεῖκόν τε xal ἄμεινον, f) χατὰ χτίσµατος φύσιν,
tb θεοποιεῖν δύνασθαι δι) ἑαυτοῦ, τίς τοῖς Υεγονόσιν
ἑγχαταριθμήσει τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, eU γε νοῦν ἔχει
μὴ χατεφθαρμένον, f) πῶς ἂν λέγοιτο γενητὸν τὸ
θεοὺς ἁποτελοῦν ;

B. Οὐχ ὁρῷ. .

A. Τὸ δὲ τῆς δουλείας ὄνομά τε xal χρημα παρ-
έποιτο ἂν, ὦ Ἑρμεία, xal μάλα εἰκότως, χτιστῇ καὶ
πεποιηµένῃ φύσει, θεοῦ δὲ δὴ πάντως ἀφεστίδει µα-
χράν.

** Psal. xxx, 11. "^ Galat, iv, 6.

PaTROL. Gh. LNÀV.

in corda nostra clamantem : Abba, Pater **. » Si
ergo majus et praestantius est quam pro creaturz
natura, deificare posse per seipsum ; quis, nisi cor- '
rupta mente, in rerum creatarum numero sanctum
Spiritum collocabit, aut quomodo creatus dicetur is
qui deos efficit ?

B. Non video.
A. Servitutis vero nomen et res, Hermia, creatam

et factam naturam, idque jure merito, conitabitur :
4 Deo autem longissime recedet.

1099

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

100 .

B. Utique. Verum enim est quod Deo cantatur: A — B. Ilávo μὲν οὖν. ᾽Αληθὲς γάρ που τὸ ὑμνούμενον

« Quoniam omnia serviunt tibi **. »

A. Quod igitur servitute servum exuere, et liber-
tatis gloria illustrare G/53j etiam ex seipso potest,
servilis ipsum conditio prius relinquet, et nature
erit supreme ac libere. Sic enim et erga alias
libertatem, proprium et insitum essentialiter sibi
bonum, praestabit.

B. Equidem tibi recte dicenti facile assentior.

A. Clamet igitur beatus Paulus : « Nos vero om-
nes revelata facie gloriam Domini speculantes, in
eamdem imaginem iransformamur a claritate in
elaritatem, tanquam a Domini Spiritu. Dominus
autem Spiritus est ; ubi autem Spiritus Domini,
ibi libertas **. » ltem : « Non enim accepistis Spi-
ritum servitutis ilerum in timore, sed accepistis
Spiritum adoptionis filiorum, inquit, in quo cla-
amamus : Abba, Pater **. » At filiationis gloriam
utique libertas consequitur. Quocirca Dominus noster
Jesus Christus sanctos apostolos donis supernaturali-
bus ornare cum statuisset, pula qui sancti et liberi
Spiritus non multo post futuri erant participes,
amicos jam tum el liberos vocabat. « Jam enim,
inquiebat, non dicam vos servos : vos amici mei
estis ". » Cum ergo Dominus Spiritus sit, et ubi-
cunque est Spiritus Domini, ibi quzrenda sit li-
berias, de natura igitur libera prodiisse, non autem
inter creaturas collocatus, e& in rerum factarum
numero esse censebitur, is, per quem et in quo
liberam gloriam creatura consequitur, servitutis de-
decore repulso et declinato.

B. Sed dicent, opinor, Spiritum ministratorias
vices implentem sanctis afferre ea qux abs Deo
sunt.

A. Existimabunt nimirum, ut videtur, libertatem
jnter ea que per ipsum ministrantur, unum aliquid
esse magnum, et creatura majus. Servum enim est
quodcunque productum est.

B. Existiniabunt forsan.

Λ. Ipsum itaque quod ministrat, natura liberum
- mon est, siquidem niliil sibi ministrat, sed gratiam
potius ab alio acceptam in aliquos deportat. Creterum
id quod ministrat et medium est, nonne idipsum
censendum non est quod ministratur ?

B. Omnino.

Α. Quomodo ergo Dominus Spiritus est, si libera
gloria orbatus, servi utique et subditi conditionem
non effugit ? Et, si quidem naturali gloria deitatis
est praeditus, non ministrat amplius : multum abest ;
sed nobis GAG ipsis velut innatum bonum liber-
tatem. distribuit. Sin autem deitatis natura vere
excidit, in servorum quidem et ministrorum nu-
merum ascribetar : quod autem alienum est ini-
nistrabit, et dignis rem majorem quam in se capiat,

** Psal. exvut, 91. * 1 Cor. in, 17. 18.

*5 Rom. vii, 15.

πρὸς θεὸν, ὅτι Τὰ σύμπαντα, δοῦλα σά.

A. Τὸ, δουλείας οὖν ἄρα, τὸ δοῦλον ἀπογυμνοῦν,
xal τοῖς τῆς ἐλευθερίας αὐχήμασι χατασεμνύνειν
εἰδὸς, χαὶ ἐξ ἑαυτοῦ δυνάµενον, δουλοπρεποῦς αὑτὸ
προαποφοιτήσει μέτρου, xal φύσεως ἔσται τῆς ἀνω-
τάτω xai ἐλευθέρας. [ Ἑνεργὸν yxp οὕτω καὶ εἰς ἑτέ-
pac γἐνοιτ ἂν ἰδίου τε xal προσπεφυχότος οὐσιωδῶς
ἀγαθοῦ, τῆς ἐλευθερίας.]

B. Συναινέσαιμ᾿ ἂν ὀρθῶς λέἐγοντί aot.

A. Αναχκεχραγέτω τοίνυν ὁ µακάριος Παῦλος"
« Ἡμεῖς δὲ. πάντες ἀναχεχαλυμμένῳφ προσώπῳ τὴν
δόξαν Κυρίου χατοπτριζόµενοι, τὴν αὐτὴν εἰχόνα
μεταμορφούμεθα ἀπὺ δόξης εἰς δόξαν, χαθάπερ ἀπὸ
Κυρίου Πνεύματος. Ὁ δὲ Κύριος, τὸ Πνεῦμά ἐστιν"
οὗ δὰ τὸ Πνεῦμα Κυρίου, ἀλευθερία.» Καὶ μὴν xat
ἑτέρως * «Οὐ γὰρ ἑλάθετε πνεῦμα δουλείας πάλιν εἰς
φόθον, ἀλλ᾽ ἑλάθετε Πνεῦμα υἱοθεσίας, φησὶν, ἓν d
χράξοµεν, A66à, ὁ Πατήρ.» Tjj δὲ τῆς υἱότητος
δόξῃ συμπαρομαρτήσειεν ἂν πάντως που xai τὸ
ἑλεύθερον. Καὶ γοῦν ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς ὁ Χρι-
στὺς τοὺς ἁγίους ἁποστόλους ἐπειδὴ τοῖς ὑπὲρ φύσιν
ἀξιώμασιν ἔγνω τιμᾷᾶν, ἅτε δὴ xat μετόχους οὐχ εἰς
μαχρὰν ἑσομένους τοῦ ἁγίου τε xal ἐλευθέρου Πνεύ-
µατος, φίλους τε ἤδη xal ἐλευθέρους ἑκάλει. « Οὐκ
ἔτι γὰρ, ἔφασχε, λέγω ὑμᾶς δούλους ' ὑμεῖς φίλοι
μού ἐστε. » "Οτε τοίνυν ὁ Κύριος τὸ Πνεῦμά ἐστι,
xat ἔνθαπερ ἂν ᾗ τὸ Πνεῦμα Κυρίου, ζητητέον ἐχεῖ
τὴν ἐλευθερίαν, φύσεως ἄρα τῆς ἑἐλευθέρας ἔχπεφυ-
χὺς, xal οὐχὶ τῇ χτίσει συντεταγ μένον χαὶ τοῖς γενη-
τοῖς ἑναρίθμιον νοοῖτ' ἂν ὑπάρχειν τὸ, δι᾽ οὗ χαὶ Ev
M τὴν ἐλευθέραν ἡ χτίσις ἀποχερδαίνει δύξαν, τὸ ἐχ

τῆς δουλείας αἶσχος διωθουµένη «s καὶ διαδιδρά-
σχουσα.

B. ἸΑλλ', οἶμαί που, φαῖεν ἂν ὅτι διαχονικὴν ὑπ-
ουργ/αν ἀποτελοῦν διαχοµίζει τὸ Πνεῦμα τοῖς ἁγίοις
τὰ παρὰ θεοῦ.

Α. Λοχιοῦνται δὴ οὖν, xavá γε τὸ εἰχὸς, τῶν δι
αὐτοῦ διακονουµένων ἓν εἶναί τι τὴν ἐλευθερίαν, τὸ
μέγα καὶ ὑπὲρ χτίσιν ἀξίωμα ᾿ δοῦλον γὰρ, εἴ τι
παρῆκται πρὸς γΥένεσιν.

B. Λοχιοῦνται τυχόν.

À. Αὐτὸ τοιγαροῦν τὸ διαχονοῦν οὐκ Έλεύθερον
Φναικῶς, εἴπερ ἑαυτῷ διαχονεῖ μὲν οὐδὲν, διαπορ-
θμεύει δὲ μᾶλλον εἴς τινας τὴν map! ἑτέρου του χά-
ριν * f) oóx ἀνάγχη τὸ διαχονοῦν τε xal μέσον, οὖχ
αὐτὸ τὸ χρῆμα νοεῖσθαι τὸ διαχονούµενον ;

B. ᾿Λνάγχη.

Α. Πῶς οὖν ὁ Κύριος τὺ Πνεῦμά ἐστιν, εἴ τις [Yp.
εἰ τῆς] ἐλευθέρας δόξης τητώµενον, τὸ δοῦλόν που
πάντως xat ὑπὸ ζυγὸν οὐ διέδρα µέτρον; Καὶ εἰ μὲν
ἔστιν ἐν δόξῃ θεότητος φυσικῇ, διακονεῖ μὲν οὐχ ἔτι,
πολλοῦ γε xal δεῖ, διανέμει δὲ μᾶλλον xal elg ἡμᾶς
αὐτοὺς, ὡς ἔμφυτον ἀγαθὸν τὴν ἐλευθερίαν. El δὲ
τοῦ κατὰ φύσιν εἶναι θεὺς παρώλισθεν ἀληθῶς, Υε-
γράψεται μὲν &v διαχόνοις xaX ὑπουργοῖς * διαχονή-
σει δὲ τὸ ἀλλότριον, καὶ διαχοµίσει τοῖς ἀξίοις τὸ

κ
*' Joan. xv, 14, 15.

1101

DE SS. ΤΠΙΝΙΤΑΊΙΕ DIALOGUS vil. φ

1108

μεῖζον À xa6' ἑαυτό. Παραχωρίσει γὰρ, οἶμαε, τοῖς A aMferet. lis enim qui ex Deo sunt, palmam, ut reor,

ἐκ θεοῦ τὸ νικᾷν. ᾽Αμείνους οὖν Ίδη λοιπὸν xal
ἡμεῖς αὐτοὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, τῇ ὑπὲρ τοῦτο
καταχρυσούμενοι δόξη. "H οὐχ ἄριστά σοι ταντὶ δη
φάναι δοκῶ, κἂν εἰ πλείστην ὅσην τὴν ἀποπληξίαν
ἡμῖν ἀἁῤῥωστοϊεν ἂν οἱ λόγοι;

Β. Καὶ μάλα.

Α. Ἴωμεν 65 καὶ δι’ ἐννοιῶν ἑτέρων ἰχνηλατοῦντες
τὸ ἀληθές. Οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς, εἴπη τινὰς ἕλοιντο
τῶν ἐπιτηδείων, Ίγουν τῶν ἐξ αἵματός τε xot γένους,
τῇ σφῶν αὐτῶν χαταχαλλύνειν τιμῇ, καὶ τῇ βασιλίδι
στεφανοὺν εὐχλείᾳ, τίνα δῆ τρόπον ὡς ἄριατά τε xat
ἐπιειχέστατα ταυτὶ δρῷεν ἄν;

B. Ταῖς ἀνωτάτω που πάντως τιμαὶῖς ὑπεραίρον-
τες.

concedet. Jam ergo pr»siantiores nos ipsi etiam
sumus Spiritu sancto, gloria prastantiore quam
ipse, deaurati, Nonne hec praeclare explicata tibi
videntur, licet plurimo stupore eorum dicta la-
boreni ?

Jj. lta prorsus.

A. Pergamus porro, et aliis quoque rationibus
veritatem indageinus. Terreni reges, si quos necessa-
rlos, aut consanguineos ac gentiles suos ornare
velint, et regio honore coronare, quonam demum
pacto hzc quam praeclare et zquissime facient *

B. Si eos utique summis honoribus efferant.

A. Τὴν οὖν βασιλίδα τιμήν τε «καὶ δόξαν, ὑφ᾿ fic Ὦ ΑΔ. Regium ergo Ἰιοποτεπι et gloriam qua «010:

στεφανούμενος ἑαυτοῦ τε xal ἑτέρων ὑπερφέροιτ ἄν
τις, πότερα λοχι-ῇῃ” τοῦ τετιμηµένον κρείττονα xal
προφερεστέραν, Ίγουν ἐν ἴσῳ τνχὸν f ἐν µείοσιν;

B. ᾽Αμείνω δηλονότι xal προφερεστέραν ' χατα-
φαιδρύνει γὰρ οὕτω τὸ τιμώμενον, OO γάρ τοι «b τῆς
τινος δόξης ἠττώμενον xal χατόπιν ἰὸν, εἰ προσγέ-
νοιτό πως αὐτῷ, λαμπρότερον ἀποφανεῖ, χατακο-
µίσει δὲ μᾶλλον ἐτὶ τὸ αἴσχιον. |

Α. ES λέγεις' ὧδε γὰρ ἔχει τὸ χρῆμα, xat ὀρθῶς
διανοῇ. Οὐχοῦν εἴπερ ἐστὶν οὐχ Ey φύσει τε xot δόξῃ
τῇ χατ) ἀλήθειαν ἑλευθέρᾳ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, δια-
χονεῖδὲ μᾶλλον ὑπουργικῶς τὴν παρ) ἑτέρου του χάριν,
πῶς εἰς βασιλέα χἐχρισται, yplopa λαδὼν τὸ Πνεῦμα
Χριστός; « Ἰηαοῦν γὰρ, φησὶ, τὸν ἀπὸ Ναξαρὲς,
ἔχρισεν ὁ θεὸς Πνεύματι ἁγίῳ. » Γράφει 68 ὧδε xal
πρὸς ἡμᾶς αὐτὸς ὁ σοφὸς Ἰωάννης: «Καὶ ὑμεῖς
χρίσμα, ὃ ἑλάθετε ἀπ᾿ αὑτοῦ, μένει kv ὑ μῖν, καὶ οὐ
χρείαν ἔχετε ἵνα τις διδάσχῃ ὑμᾶ»., ἀλλ ὡς τὸ αὐτοῦ
χρίσμα διδάσχει ὑμᾶς περὶ πάντων. » Πάρα δὲ xol
αὐτοῦ διαπυθέσθαι Χριστοῦ διὰ τῆς τοῦ Φάλλοντος
φωνῆς, ὧδέ πη βοῦντος, xai τὴν ἐκ τοῦ κεχρῖσθαι
δόξαν διερμηνεύοντος’ « Ἐγὼ δὲ χατεστάθην βασι-
λεὺς ὑπ) αὐτοῦ. » Τὸ δοῦλον, εἰπέ µοι, Πνεῦμα, ποιεῖ
δεσπότην; Βασιλικὸν ἀξίωμα τὴν ἰδίαν ἔχει φύσιν,
τὸ κατ᾽ αὐτοὺς οὐκ ἐλεύθερον; "Amaye τῆς δυσόου-
Alag. ᾽Ατλητιῶ γὰρ ἤδη πως τοῖς τῶν ἑναντίων
ἐμέτοις περιτυχών. Ἔδει γὰρ, ἴδει φρονοῦντας ὁρ-
θῶς, tb ἐλεύθερόν τε χαὶ βασιλιχὸν τοῦ Πνεύματος
ἀξίωμα κχἀντεῦθεν ἰδεῖν. Περὶ μὲν γὰρ τῶν &v πίστει
διπαιουµένων, ὁ μέγας ἡμῖν ἔφη Παῦλος ε Τίς ἐγχα-
λέσει xatà ἐχλεχτῶν Θεοῦ: θεὸς ὁ δικαιῶν' τὶς 6
Χαταχρίνων; » ᾿Ανάψας δὲ µόνῃ τῇ θείᾳ τε καὶ ὑπὲρ
πάντα φύσει τὸ ὅ,χαιοῦν δύνασθαί τινας, xal ἆπο-
λέχτους ἀποτελεῖν, τῇ τοῦ Πνεύματος φύσει τε xai
δόξῃ τὸ χρῆμα προσνέµει. Γράφει γὰρ πάλιν» 4 Καὶ
Tusv τέχνα φύσει ὀργῆς, ὡς xaX οἱ λοιποί: ἀλλ ἁπ-
ελούσασθε, qrolv, ἁλλ᾽ ἡγιάσθητε, ἐδικαιώθητε ἓν τῷ
ὀνόματι τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, καὶ ἐν τῷ Πνεύ-
ματι τοῦ θεοῦ ἡμῶν. »

95 Act. x, 58.

** Joan. mn, 97. ** Psal. i1, 0.

() Corrupte pro λογιεῖ.

" Rom. vit, 33.

natus aliquis supra seipsum et alios tollatur, utram
eo cul honor Iste defertur prestantiorem et excellen-
tiorem putabis, sut sequalem forte vel inferiorem ?
B. Superiorem utique et excellentiorem. $ie
enim rem ornatam illustrat. Nam quod alicujus rei
gloria minus ac deterius e$t, non. eam illustriorem
reddet, sí el accesserit, sed potius deteriorem.

A. Recte dicis. lta enim se res babet, ac recte
sentis. Itaque, si Spiritus sanctus natura et gloría
vere libera prs:editus non est, sed potius gratiam,
sb alio acceptam ministratorio modo largitur,
quomodo in rcgem unctus est Christus, unguenium
Spiritum accipiens ? « Jesum enim, inquit, a Na-
zaretb unxit Deus Spiritu sancto *. » lta vero
eliam ad nos scribit ipse sapiens Joannes : « Et vos -
unctionem quam accepistis ab eo, manet in vobis :
et non necesse habetis ut aliquis doceat vos, scd
sicut unctio ejus docet vos de omuibus **. » Licet
autem ipsum quoque audire Christum per Psal
vocem clamantem in hunc modum, et gloriam
unctione susceptam explicantem : « Ego autem
constitutus sum rex ab eo **. » Servilis, aniabo te,
spiritus, num dominum constitnit ? Regium decus
suamne habet naturam, si, ut illi volunt, liberum
non sit ? Apsge tantam infamiam. Jam enim ferre
nequeo adversariorum vomifus. Oporiebat enim,
oportebat, si recte ssperent, liberam et regiam
6/47 Spiritus dignitatem vel hine animadvertere.
De his enim qui in fide justificantur, magnus ille
nobis Paulus dixit : « Quis accusabit adversus
electos Dei ? Deus qui justificat. Quis est qui con-
demnet "! ? » Divine autem et suprema nature
justiicandi nonnullos potestatem tribuens, et electos
perüciendi, Spiritus natur:z et glorise idipsum tri-
buit. Scribit enim rursus : «'Eteramusa natura filii
irz, sicul et cacteri ** ; sed abluti estis, inquit, sed
sanciificati estis, justificati estis in nomine Domini
nostri Jesu Christi, et in Spiritu Dei nostri "*. »

" Ephes. u, 3. ** 1 Cor. vi, 11.

1105

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

1104.

B. An igitur ut Deus jestificat Spiritus eos qui A — B. "Ag! οὖν ὡς eb, διχαιοῖ τὸ Πνεῦμα τοὺς ἃμαρ-

peccaverunt ?
Α, Ma prorsus, amice. Deo enim soli convenit

pravaricatione et crimine solvere posse obnoxios,
nec ulli rei alteri. Deum autem el ex Deo secun-
dum naturam esse Spiritum multis verbis jam ante
demonstravimus, iterumque demonstraturus sum,
nisi hac in re sim molestus.

B. Absit! Quod enim est utile, apud zquiores

molesti nihil habet.

A. Dei ergo expertes et sanctorum spe carentes,
in munde degunt, secundum Scripturas, qui crea-
turam prx Creatore et Opifice coluerint **.

B. lta res est.

A. Nunc autem cum agnoscainus Deum, el co-
gniti simus a. Deo, universi Patrem et Deum novi-
mus per Filium in Spiritu. Et testis ipse Salvator
noster, de seipso quidem dicens : « Oves mex
voeem meam audiunt, el sequuntur me : eL ego
vitam sternam do eis". ΕΙ cognosco meas, et
cognoscuut me mez**. » De Spiritu vero sanctis
discipulis : « Cum autem venerit Paracletus, quem
ego mittam vobis a Patre, Spiritum veritatis, qui
a Patre precedit, ille testimoniuim perhibebit de
ine **. » Annon ergo manifeste Deus est is, qui
cognitus est ut Deus, et iu nobis babitat, non tan-
qnam creatura ei opus, εἰ servituti nostra ob-
noxius, sed liber secundum naturam, et ipsius ve-
ritatis Spiritus, imo ipsa, secundum unitatem cuim
Filio, veritas : « Spiritus enim est veritas, secun-
dum Scripturas : veritas autem, Christus ο”.

B. Natoralis igitur illa cam Filio identitas, sufli-
citne uobis ad demonstrandum probandumque δρἰ-
ritum esse Deum?

A. fta planc, siquidem unus Dominus cum sit
Filius, Dominus est Pater. 8/48 Cun enim sic
concurrat, et in utroque sit et intelligatur sauctus
Spiritus, rectam veritatis viam insistet, el a recto
sensu neutiquam deerrabit animus credentium.
Nam propter identitatem substantie Dominus et
Deus Spiritus est, eoque noniine apud divinam
Scripturam insignitur. Divinus etenim Isaias, de
laraelitis : « Descendit Spiritus a Domino, inquit,
et deduxit eos : sic adduxisti populum tuum, ut fa-
ceres tibi nomen glorise **. » Magnus autem ille
Moyses Dominum et Deum Spiritum cum agnosce-
ret, alicub: sic infit: « Dominus solus duxit iilos,
et non erat. cum illis Deus alienus **. » Et alloque-
batur quidem in cantico Israelitas : « Memor esto,
ne obliviscaris, quantum exacerbaris Dominuin
Deum tuum in deserto *!. » Significans autem rur-
sus exacerbatum Dominum ac Deum, propheta in-

5* Ephes. i1, 19; Rom. 1, 95. '* Joan. x, 27.
9 ρα. Lxri, 44. ** Deut. xxxii, 19.

τηχότας;

A. Πάνυ μὲν οὖν, ὦ ἑταῖρε. θεῷ γὰρ ἂν πρέποι
xai uówp παραθάσεώὠν τε καὶ γραφῆς ἀπολύειν δύ-
νασθαι τοὺς ἐνισχημένους, ἑτέρῳ γε μὴν τῶν ὄντων
οὐδενί. θεὺς δὲ καὶ £x Θεοῦ χατὰ φύσιν τὸ Ηνεῦμα
δέδειχται μὲν Ίδη xal διὰ paxpov ἡμῖν λόγων, δει-
χθήσεται δὲ ἐσαῦθις, εἰ µή τις εἴην Ev vs δὲ τούτῳ
Φορτιχός.

B. Οὐχκ ἂν γένοιτο. Τὸ γάρ τοι βλέπον εἰς ὄνησιν,
οὐδαμόθεν ἂν ἔχοι τὸ λυπεῖν εἰδὸς, παρά vs τοῖς ἔπι-
ειχεστέροις.

A. "Λθεοι τοιγαροῦν καὶ ἑλπίδος ἁγιοπρεποὺς τη-
τώµενοι διατελοῦσιν ἓν χόσµῳ, χατὰ τὰς Γραφὰς, ol
χτίσει λελατρευχότες παρὰ τὸν Κτίστην xol Ποιη-

B τὴν.

B. "Q6: ἔχει.

A. Νυνὶ δὲ Ὑνόντες θεὸν, xaX ἑγνωσμένοι παρὰ
θεοῦ, τὸν τῶν ὅλων Πατέρα xai 6sbv ἐγνώχκαμεν δι᾽
Υἱοῦ ἓν Πνεύματι. Καὶ µάρτυς αὐτὸς ὁ Σωτὴρ ἡμῶν,
περὶ μὲν ἑαυτοῦ λέγων * « Τὰ πρόδατα τὰ ἐμὰ τῆς
φωνῆς µου ἀχούει, καὶ ἀχολουθοῦσί pot, χἀγὼ δίδωµι
αὐτοῖς ζωὴν αἰώνιον * xaX γινώσχω τὰ ἐμὰ, χαὶ vc
νώσχουσί µε τὰ ἐμά. » Περὶ δέ ve τοῦ Πνεύματος,
τοῖς ἁγίοις μαθηταῖς' «Όταν δὲ ἔλθῃ ὁ Παράκλττος,
ὃν ἐγὼ πέµφω ὑμῖν παρὰ τοῦ Πατρὸς, τὸ Πνεῦμα
τῆς ἁληθείας, ὃ παρὰ τοῦ Πατρὸς ἑχπορεύεται, ἑχεῖ-
νος µαρτυρήσει περὶ ἐμοῦ. » ᾿Αρ' οὖν οὐχὶ θεὸς ἓν-
αργῶς τὸ ὡς θεὸς ἑγνωσμένον, xai Ev ἡμῖν οἰχοῦν.
οὐχ ὡς χτίσµα xaX γενητὸν, xat δουλεία τῇ xaO"
ἡμᾶς ἑνεχόμενον, ἀλλ᾽ ὡς ἐλεύθερον κατὰ φύσιν, xal
αὐτῆς ὑπάρχον τῆς ἀληθείας τὸ Πνευμα, μᾶλλον δὲ
αὐτὴ xa0' ἔνωσιν τὴν πρὸς τὸν Υἰὸν dj ἀλήθεια” «Τὸ
γὰρ Πνεῦμά ἐστιν dj ἀλήθεια, xaxà τὰς Γραφὰ:,
ἀλήθεια δὲ, ὁ Χριστός. »

B. Ἡ πρὸς τὸν Ylby οὖν ἄρα φυσιχὴ «ταντότης,
ὡς εἴη τὸ Πνεῦμα θεὺς, ἀπόχρη nob; ἀπόδειξιν καὶ
πληρορορίαν ἡμῖν;

* À. Na, εἴπερ ἑνὸς ὄντος Κυρίου τοῦ Yiou, Κύριός
ἔστιν ὁ Πατήρ. Συνεισθέοντος γὰρ οὕτω, xai ἐν ἁμ-
φοῖν ὄντος τε xal νοουµένου τοῦ ἁγίου Πνεύματος,
κατ᾽ εὐθὺ τῆς ἀληθείας οἰχήσεται, xal τῶν εἰς ὀρθό-
τητα νοημάτων ἁμοιρήσειεν ἂν οὔτι που τῶν τι-
στευόντων ὁ νοῦς. Διὰ γάρ τοι τὸ ἓν οὐσίᾳ ταυτὸν,

D Κὐριός τε xai θεὺς τὸ Πνεῦμά ἐστιν, οὕτω τε (v6 -

*! Deut. ix, 7.

µασται παρὰ τῇ θεοπνεύστῳ Γραφῇ. Ἡσαῖας μὲν
γὰρ ὁ θεσπέσιος, περὶ τῶν ἐξ αἵματος Ἰσραἡλ *
εΚατέθη Πνεὺυμα παρὰ Κυρίου, φησὶ, xat ὡδήγησεν
αὐτοὺς. οὕτως Ίγαγες τὸν λαόν σου, τοῦ ποιῆσαι
σεαυτῷ ὄνομα δόξης.» Μωσῆς δὲ ὁ μέγας, Κύὐριόν τε
καὶ Θεὸν τὸ Πνεῦμα εἰδὼς, (o£. fj φησι’ «Κύριος
μόνος γεν αὐτοὺς, καὶ οὐκ ἦν μετ αὐτῶν θεὸς ἀλ.
λότριος. » Καὶ προσεφώνει μὲν ἐν ᾠδῇ τοῖς ἐξ Ἰσραήλ"
ε Μνήσθητι, μὴ ἐπιλάθῃ ὅσα παρώξυνας Κύριον τὸν -
Θεόν σου ἓν τῇ ἑἐρήμῳ.» Κατασηµαίνων δὲ αὖ τὸν
παροξυνθέντα Κύριον xai θεὸν ὁ προφήτης φησίν»
"5 |bid. 14.

* Joan. xv, 30. "* 1 Joan. v, 6.

1105

DE SS. TRINITATE DIALOGUS. VH.

tNuG

« O0 πρέσθυς οὐδὲ ἄγγελος, à)J αὐτὸς ὁ Κύριος A quit : « Non legatus, neque angelus, sed ;pse Do:

ἔσωσεν αὐτοὺς, διὰ τὸ ἀγαπᾷν αὐτοὺς, xal φείδεσθαι
αὐτῶν. Αὐτὸς ἑλυτρώσατο αὐτοὺς, xal ἀνέλαδεν αὖ-
τοὺς, xal ὕψωσεν αὐτοὺς πάσας τὰς ἡμέρας τοῦ αἱῶ-
vos, αὐτοὶ δὲ Ἠπείθησαν, xal παρώξυναν τὸ Πνεῦμα
τὸ ἅγιον αὑτοῦ, καὶ ἑστράφη αὐτοῖς εἰς ἔχθραν. »
“Αρ οὐχὶ σαφῶς Év s τουτοισὶ τὸ χαταφοιτῃσάν κε
χαὶ ὁδηγοῦν τοὺς λελυτρωµένους ἅγιον Πνεῦμα Κύ-
ριόν τε χαὶ θεὸν, οὐχ ἀλλότριον, ἀποχαλεῖ ; Εἶτα πῶς
ἂν εἴη λοιπὸν ἑτεροφυὲς πρὸς Θεὸν τὸ µήτε διψχι-
σµένον οὐσιωδῶς αὐτοῦ, µήτε μὴν ἁλλότριον, ἀλλ᾽
ἴδιον αὐτοῦ; Παραθήγοντες δὲ, εἰπέ µοι, τὸ Πνεῦμά
τίνες, χατὰ τίνα δῆ τρόπον παροργίζουσι θεόν; fi
πῶς ἂν ἔχοιεν ἐχθρὰ φρονεῖν ἠρημένον, οἷς ἀντιφέ-
ρεσθαι τὸ Πνεῦμα δοχεῖ;

minus servavit eos, quod diligeret eos, et parceret
eis. Ipse redemit eos et exaltavit eos omnibus die-
bus szculi : ipsi autem increduli fuerunt, et ex-
acerbarunt Spiritum sancium ejus, et. conversus eet
eis in inimicitiam **. Nunquid in his manifeste
sanctum Spiritum, qui deducit ac in via dirigit re-
demptos, Dominum et Deum, non alienum nomi-
uat? At quo pacto demum alius a Deo erit is, qui
neque substantialiter ab eo dissidet, neque porro
alienus est ab co, sed ejus proprius? Qui autem
exacerban!, amabo te, Spiritum, quonam pacio
Deum exacerbant? aut quomodo infensum illum
habeant, quibus Spiritus adversari videtur?

B. Φράσαις ἂν αὐτός' σὺν γὰρ Ἠδη πως xal τοῦτο D Β. Ipse dixeris. Jam enim etiam istud explicare

εἰπεῖν.

A. Οὐχοῦν φαίην ἂν ὅτι τῇ πρὸς 8sbv ἑνώσει τὸ
Πνεῦμα θεός * γένοιτο δ᾽ ἂν xal τοῦτο εὐθὺς ὅτι µά-
λιστα διαφανὲς, εἰ χαὶ δι᾽ ἑτέρων τις ἕλοιτο διαστεί-
χειν ἐννοιῶν. Καὶ γοῦν, οὗ τόπῳ xal περιορισμοῖς,
ποσότητί τε xal µέτροις ὑποχειμένου θεοῦ (πρέποι
γὰρ ἂν μᾶλλον τουτὶ γενγτοῖς' ἄποσον γὰρ χα) ἁπερι-
όριστον, xal ἀμέγεθες, xal οὐκ ἐν θέσει τῇ χατὰ τό-
mov νοεῖται «b. θεῖον, ἐπείπερ ἑστὶν ἀσώματον παν-
τελῶς), καὶ αὐτὸ φανεῖται τὸ Πνεῦμα τοῖς τῆς θείας
φύσεως ἐχπρεπὲς ἱδιώμασι, σὺν Πατρί τε xoi Υἱῷ
τὰ πάντα πληροῦν, xat ἐν πᾶσιν εἶναι πεπιατευμένον.
Ἔφη μὲν γάρ που δι ἑνὸς τῶν προφητῶν ὁ πάντα àv
πᾶσι θεός « Mh οὐχὶ τὸν οὐρανὸν χαὶ τὴν γῆν ἐγὼ
πληρῶ; λέγει Κύριος. » Περιτιθεὶς δὲ τὸ χρῆμα τῷ
Υἱῷ, ἔγραφεν ἡμῖν ὁ Παῦλος: «'O χαταδὰς, αὑτός
ἐστι καὶ ὁ ἀναθὰς ὑπεράνω πάντων τῶν οὐρανῶν, ἵνα
πληρώση τὰ πάντα. » Αναμελιδεῖ δὲ πρὸς θεὸν καὶ
à θεσπέσιος Δαθίᾶ * « Ποῦ πορευθῶ ἀπὸ τοῦ Πνεύμα-
τός σου, xal ἀπὸ τοῦ προσώπου σου ποῦ φύγω; Ἐὰν
ἀναθῶ εἰς τὸν οὐρανὸν, σὺ ἐχεῖ εἶ, ἐὰν χαταθῶ εἰς
τὸν inv, πάρει. » Οὐχοῦν εἰ τόπος οὐδεὶς ἔνθα μὴ
ἔστι τὸ Πνεῦμα, χαὶ πληροῦντος τὰ πἀντατοῦ Πνεύ-
µατος, θεὸς ὁ πληρῶν, κατὰ τὸ ὑπό του χαλῶς εἱρη-
pívov, ὅτι « Πνεῦμα Κυρίου πεπλήρωχε τὴν olxou-
µένην, xat τὸ συνέχον τὰ πάντα, γνῶσιν ἔχει φωνῆς)
πῶς ἂν vévovto λοιπὺν ἄποπτόν τε xal ἀσυμφανὲς,
ὅτι τῇ πρὸς θεὸν ἑνώσει φυσιχῇ τὸ Πνεῦμα θεός;
El δὲ xal συνέχει τὰ πάντα, πῶς ἂν εἴη χτιστὸν fj
γενητὸν, χαίτοι τοῦ πάντα πᾶν εἶδός τε xal γένος
οὐσίας, πεποιηµένης δὲ δηλονότι, χαταχλείοντος ὥσ-
περ ἐν ἑαυτῷ, καὶ ἕτερον ἑναργῶς παρὰ πάντα χα-
ταδειχνύντος τὸ συνέχον αὐτά;, "O δὲ μὴ ἔστιν iv
πᾶσιν, ἀλλ’ ἔξω τοῦ πάντα, φυσικῶς ὑπερχείσεταί
που τὰ γενητὰ, xal τὴν τῶν παρ) αὐτοῦ πληρουμένων
τε xal συνειλημμένων ὑπεραλεῖται φύσιν. Osho δὲ
Ίδη τὸ ὑπὲρ χτίσιν ' ἡ οὐχ ἀληθὲς 6 quii ;

B. Σύμφημι ᾽ πλὴν ἐροῦντα ἴσθι τοι πάλιν, ὡς cfr
4b Πνευμα Χτιστόν τε xal γενητόν. θεὸς Υάρ πού

φητι, προσπεφώνηχέ τις τῶν ἀρχαιοτέρων * e'Eyo

εἰμι Κύριος στερεῶν βῥροντὴν, καὶ χτίζων πνεῦμα,

tud sunt partes.

ΛΑ. Dicam igitur, unitate cum Deo Spiritum esse
Deum. Quod manifestissimum quoque mox. fuerit,
si aliud rationum iter insistere velis. Quippe cum
loco et cireumscriptionibus, quantitatique ei men-
suris Deus non sit obnoxius (boc enim creaturis
magis convenit : nam οἱ quantitatis expers est, et
ambitus, et magnitudinis, nec ia situ locorum in-
telligitur esse Deus, cum plane sit inccrporeus),
ipse quoque Spiritus natura divinz proprietatibus
conspicuus apparebit, cum Patre οἱ Filio implens
omnia, et in omnibus esse creditus. Dixit enim
alicubi per aliquem prophetam, ille qui.est omnia iu
ouibus Deus : « Nonue coelum ac terram impleo?
dicit. Dominus **. » Idipsum autem Filio tribueus,
649 scripserit nobis Paulus : « Qui descendit, ipse
est et qui ascendit supra omnes celos, ut impleret
omnia **? » David quoque divinus ad Deum canit :
« Quo ibo a Spiritu tuo, et quo a facie tua fu-
giam? Si ascendero in ccelum, tu illic es : si descea-
dero in infernum, ades **. » Itaque, si locus nullus
est ubi non sit Spiritus, et implente omnia Spiritu,
Deus est qui implet, ut à quodam recte diclum est :
« Spiritus Domini replevit orbem terrarum, et hoc
quod continet omnia, scientiam habet vocis **; »
quo pacto demum obscurum esse poleril, unitate
cum Deo naturali Spiritum esse Deum? Sin autem
omuia continet, quomodo creatus erit aut faclus,
cum illud, omnia, omnem speciem ac genus sub-
stantiz, product» nimirum, in scipso comprelien-
dat, et aliud ab omnibus esse manifeste siguilicel,
id quod ea contineL Ἱ. Quod autem non est in omni-
bus, sed extra illud, omnia, naturaliter utique res
creatas excedet, et. eorum qua implentur et conti-
nentur ab ipso naturam transiliet, At quod creatu-
ram superat, Deus est. Nonne verum est quod
dico?

D. Assentior; verumtamen scito rursus dicturos
illos, creatum οἱ factum esse Spiritum. Deus enim
alicubi inquit, veterum quidam inclamavit : « Ego
sum Dominus. firmans tonitruum, et creans spiri-

* Iss. tx, 9, 10. ** Jerem. xxi, 24. ** Ephes, 1v, 10. Psal, cxxxvitt, 7, δ. ** Sap. t ο μμ

4107

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

1108

tum, et annuntians in bomines Christum suum, fa- Α xal ἀπαγγέλλων εἰς ἀνθρώπους τὸν Xpistbv αὖτο»,

ciens mane et nebulam, et ascendens super excelsa
terrse ??,

Α. Atqui, amice, sancti Spiritus majestati nihil
elliciet id quod modo allatum est, nisi si quis mente
imbecilla et corrupta sit. Qui enim spiritus simplici-
ter εἰ permiseue nominatur, non utique sanctum
et divinum illum signiücaverit (alioqui dicerem non
absurde prorsus in eam illos venisse blasphe-
miam), sed aquivoce dicitur, et de quamplurimis
naturz ratione inter se diversis. Spiritus enim est
angelus, adeoque el hominis anima, et aeris mo-
(16. Eccur autem, przetermissa exacta et opportuna
rei significaue disquisitione, vanis ludificationibus
afficere non verentur eum qui creaturam superat et
creator est, unitate cum uno illo et naturali opi-
fice? Propheta enim, imo vero per ipsum Deus,
nequaquam ait se suum spiritum creare : 850
mullum abest: neque enim rem ita esse nobis
persuadebimus, sed cum prz niinia vecordia puta-
rent aliqui, se et alios vel invito ccelo felicitatem-
assequi posse, et regios thronos occupare, claruin-
que imperium et sceptra obtinere, potestatem illam
sibi utique vindicat qui est super omnia Deus,
suisque legibus ae nutibus universam creaturam
regi demonstrans, « Ego, inquit, sum Dominus fir-
mans tonitruum ; » et ventorum vim creatis rebus
immittens. Sic enim creo spiritum, et manifeste
enuntio quem velim esse Christum, hoe est, quis in
regnum ungendus sit, et imperium consecuturus :
nec me invito, sed meo jussu diluculum et nebula
conflatur, hoc est, nox, dies, lux et tenebrze, Czx-
terum dicant illi quidnam commune sit tonitruo et
sancto Spiritui, quid item diluculo et nebulze cum
εο qui est ex Deo et in Deo : Nunquid manifestum
est quod dico?
κοινὸν βροντῇ xal ἁγίῳ Πνεύματι, τί δὲ ὄρθρῳ xai
aprhe ὁ λόγος;

B. Omnino. Rerum enim ante dictarum minus
cohirens et diversa ratio absurditatem opinionis il-
lorum arguet.

Α. Jam vero quomodo factus esse concipiatur is,
qui simul cum solo Creatore creat, quique in hoc
vim et potestatem non aliunde ascitam neque adul-
terinam habet, aut ab alio quodam acceptam, sed
ex seipso, el propriam εἰ naturalem? Spiritus
enim divinus est , Qui fecit me, inquit, quamvis
sacre Lilterz asserant Deum pulverem accepisse
de terra, ac manuum suarum opere hominem quo-
dammodo ornasse, siquidem verax est qui dicit :
« Manus tuz fecerunt me, ct plasmaverunt me '**, )

B. Utique verum istud est.

À. Quid vero, annon etiam postremis s:eculi tein-
poribus humanorum corporum restaurationem et
resurrectionem, Spiritus vi et operatione fore cre-
demus, et divinum nobis id predicavit oraculum?

*' Amos 1v, 19. 5 Job x, 8.

ποιῶν ὄρθρον xal ὁμίχλην, xal ἐπιθαίνων ἐπὶ τὰ
ὀφηλὰ τῆς γῆς.)

A. Καὶ μὴν, ὦ ἑταῖρε, τὴν τοῦ ἁγίου Πνεύματος
δόξαν χαταπηµήνειεν ἂν οὔτι που τὸ παροισθὲν ἁρ-
τίως, εἰ μὴ ἁδρανῆη τις ἔχοι xal παρεφθαρμένον τὸν
νοῦν. Πνεῦμα γὰρ ὠνομασμένον ἁπλῶς xaX ἁδιαχρί-
τως, οὐχὶ πάντη τε xal πάντως τὸ ἅγιόν τε xat θεῖον
χατασηµήνειεν ἄν ' f) γὰρ ἂν ἔφην οὐκ ἀπίθανον xo-
μιδῇ τὸν τῆς δυσφηµίας αὐτοῖς ἐχπεποιῆσθαι λόγον *
ἀλλ) ὁμωνύμως ἐχφέρεται, καὶ xavà .πλείστων ὅσων
λόγῳ τῷ χατὰ φύσιν, εἰς ἀνομοιότητα διατετµηµένων.
Πνεῦμα γὰρ ὁ ἄγγελος, xaX μὴν xax ἀνθρώπου quy,
xai τὸ ἐγχόσμιόν τε xal ἀερῶδες χίνηµα. Εἶτα ^i,
παρέντες τὸ λίαν ἐξαχριθοῦν xal φιλοχρινεῖν εὖ µάλα
κατὰ χαιροὺς τὸ δηλούμενον, ἑώλοις φεναχισμοῖς xa-
ταλυπεῖν ἐγνώχασι τὸ ὑπὲρ τὴν χτίσιν xal δημιουργὸν
ἑνώσει τῇ πρὸς τὸν ἕνα καὶ φύσει δημιουργόν; 9
γάρ τοι προφίτης, μᾶλλον δὲ OU αὐτοῦ θεὸς, οὐχὶ τὸ
ἴδιον ἔφη παρενεγχεῖν εἰς τὸ εἶναι Πνεύμα, πολλου
γε xai δεῖ: διαχεισόµεθα γὰρ οὐχ ὣδε ἔχειν * οἱηθέν-
tuy δέ τινων Ex. πολλῆς ἄγαν ἠλιθιότητος, xal δίχα
τῆς ἄνωθεν ψήφου, σφίσι τε αὑτοῖς xai ἑτέροις δύ-
νασθαι χατορθοῦν τὸ καὶ θρόνων ἐφιχέσθαι βασιλι-
xGv, ἀρχῆς το περιφανοῦς xai σχήπτρων κατάρχειν,
ἑαυτῷ τὸ πάντως ἀνάπτει κράτος ὁ ὑπὲρ πάντα θεὺς,
xai τοῖς παρ᾽ αὐτοῦ θεσμοῖς καὶ νεύμασι την σὐμ.-
πασαν χτίσιν, διοιχουµένην ἐπιδειχνὺξ, ε Ἐγὼ, onov,
εἰμὶ Κύριος, στερεῶν βροντὴν, » ἀνιεὶς δὲ τοῖς ἐν
χόσμῳ πνευμάτων φοράς. Κτίζω γὰρ οὕτω τὸ πνεῦ-
μα, xal cag, ποιούµενος τὴν ἀνάῤῥησιν οὗπερ ἂν
ἑλοίμην εἶναι Χριστοῦ, τουτέστι, τοῦ πρὸς βασιλείαν
καταχριοµάνου, καὶ τὸ χρατεῖν λαγχάνοντος' οὐκ
ἀνεθελύτως ἐμοὶ, ἐμοῖς δὲ προστάγµασιν ὄρθρος το
καὶ ὁμίχλη πράττεται, τουτέστι, νὺξ, xal ἡμέρα,
xaX φῶς, xal σχότος. Ἐπεὶ λεγόντων ἐχεῖνοι, τί τὸ

ὁμίχλῃ πρὸς τὸ ἐκ θεοῦ τε xal tv θεῷ.᾿Αρ' οὐκ ἓν-

B. Ἔοιχε, Τὸ γὰρ τῶν ὠνομασμένων ἀσυμφνὲς χα)
ἀαύμδατον χομιδῇ, τῆς ἑχείνων δόξης χαταφηφιεῖται
τὸ ἀχαλλές.

Α. Πῶς δ ἂν xal ἑτέρως xzlapa τε γενητὸν ὑπάρ-
γειν νοοῖτο, συνδημιουργοῦν τῷ μόνῳ Δημιουργῷ,
χαὶ τὴν Év γε τούτῳ δύναμίν τε xal ἑξουσίαν, οὐκ
ἔξωθεν ἑπαχτὴν, οὐδὲ παράσημον ἔχον, f] παρ' ἑτέρου
του πεπλουτηχὸς, ἀλλ᾽ ἐξ ἑαυτοῦ, xal ἰδίαν χαὶ φυ-
σιχῶς; Πνεῦμα γὰρ θεῖον, τὸ ποιησάν µε, φησί’
χαίτοι τῶν ἱερῶν Γραμμάτων εἱληφέναι μὲν χοῦν ἀπὸ
τῆς γῆς διϊσχυριζομένων τὸν θΘεὸν, xal οἱονεὶ ταῖς
διὰ χειρῶν αὐτουργίαις ἐχτετιμηχότος [1ρ. ἔχτετιμη-
χότα] τὸν ἄνθρωπον, εἴπερ ἐστὶν ἀληθῆς ὁ λέγων *
« Al χεῖρές aou ἑποίησάν µε, καὶ ἔπλασάν µε. »

D. Καὶ μὴν τὸ χρῆμά ἐστιν ἀληθές.

A. Τί δὲ, οὐχὶ xal τὸν, ἓν ἐσχάτοις τοῦ αἰῶνος
xatpolg, τῶν ἀνθρωπίνων σωμάτων ἀναπλασμὸν,
τὴν τε εἰς τὸ αὖθις εἶναι παραγωγὴν, οὗ διὰ τῆς τοῦ
Πνεύματος ἐνεργείας ἔσεσθαί τε διαχεισόµεθα, xm
θ-τος ἡμῖν προνεχρησμµῴδηχε λή γης}

1109

B. Πῶς ἔφης,

A. Οὐχ ἀναθιώσεσθαι τοὺς νεχροὺς, xaX ἑγερθή-
σεσθαι τοὺς ày τοῖς μνημείοις, λόγιον, οἶμαί που,
προφητικὸν ἀναχέχραγέ τε xal ἡμεῖς πιστεύοµεν,
ἀναστοιχειοῦντος ἡμᾶς εἰς ζωὴν τοῦ πάντα ἰσχύοντος
0:00, διὰ τοῦ ἁγίου Πνεύματος; |

B. Nat, gepvijcopat γὰρ τοῦ µαχαρίου βοῶντος
Δαθὶδ, καὶ τὸν ἐκ τῆς ἁμαρτίας ἡμῶν ὅλισθον εἰς
φθορὰν xat θάνατον ἀναγεγραφότος, xa τὸν kx τῖς

ἀναστάσεως ἀναχαινισμὸν εὖ µάλα προὔμνηχότος.

Ἔφη γὰρ ὧδε πρὺς θεόν ' « Αποστρέῄαντος δέ σου
τὸ πρόσωπον, ταραχθἠσονται ' ἀντανελεῖς τὸ πνεῦμα
αὐτῶν, xaX ἐχλείφουσι, xal εἰς τὸν χοῦν αὐτῶν ἔπι-
στρέφουσιν. Ἐξαποστελεῖς τὸ Πνεῦμά σου, χαὶ χτι-
σ9ήσοντα:, xal ἀναχαινιεῖς τὸ πρόσωπυν τῆς γῆς.

DE SS. TRINITATE DIALOGUS VH.
A Β. Quomodo dixisti *

1110

A. Nunquid mortuos ad vitam revocatum Iri qui
in monumentis jacent, propheticum, ut reor, pre-
dicavit oraculum, et nos credimus, omnipotente
Deo nos ad vitam reducente per sanctum Spiritum?

B. Ita est, memini enim beatum Davidem cla-
mare, et lapsum nostrum 8 peccato in corruptio-
nem et mortem describere, et renovationem εκ
G51 resurrectione utique przcinere. Deum enim
sic compellabat : « Avertente autem te faciem,
turbabuntor : auferes spiritim eorum, et deficient,
et in. pulverem: suum revertentur. Emittes Spirl-
tum tuum, et creabuntur, et renovabis faciem
terre '*. »

A. Ὁ τοίνυν ἀναπλασμὸς, xai fj τοῦ κατεφθαρµέ- D. — A, Itaque renovatio illa, et corrupt: rel ad novi-

νου μεταδρομὴ πρὸς xawoupyiay τε xat ἀναμόρφω-
σεν, ἔργον ἂν Υένοιτο, κατά γε τὸ εἰχὸς xat αὐτῷ
pot δοχοῦν εὖ ἔχειν, τῆς αὐτῆς φύσεως τε xal ἑνερ-
γείας, ἧς ἂν φαίνοιτο καὶ τὸ ἓν ἀρχαῖς ἀποῤῥήτως
πλαστουργηθέν.

B. Σύµςημ..

Α. Πῶς οὖν ἄρα τὸ δι οὗ xai ἐν ᾧ θεὺς ἑνεργὸς
περὶ τὴν χτίσιν, xat τῶν ὅλων ὁρᾶται δημιουργὸς,
γενητὸν ἂν εἴη καὶ ἔχτισμένον; "pa γὰρ ἤδη πως
ἡμᾶς εἰπεῖν ὡς, εἴπερ ὧδε ἔχειν ἐροῦσι τὸ χρῆμα,
ατιστὴν εἶναι τοῦ Θεοῦ τὴν ἑνέργειαν οὐχ ἑχόντες
ὁμολογήσουσι. Καὶ τί τὸ ἐντεῦθεν; θεομισὴς δυσφη-
µία, παλίμφημοι δόξαι, xat τῆς εἰς &xpov ἠχούσης
ἁμαθίας ἐγχλήματα. Ἐρεῖ γὰρ, οἶμαι, τὶς τῆς áv-
δράσι πρεπούσης σοφοῖς εὐχοσμίας ἠφειδηχὼς, ἁπλοῦν
καὶ ἀσύνθετον χυρίως τε xai πρώτως «b θεῖον, ὦ
τᾶν, οὐκ kx φύσεως xaX ἑνεργείας ὡς παρ) αὐτὺ φυ-
σ.χῶς ἑτέρας συντεθεῖσθαι νοούμενον , ἁλλ᾽ Ev. τι τὸ
σύμπαν ὑπάρχειν μεθ) ὧν οὐσιωδῶς ἔχοι πεπιστευ-
µένον. Οὐχοῦν εἰ λέγοιτο χτιστῃην xal πεποιηµένην
τὴν ἐνέργειαν ἔχειν, ἰδίαν οὖσαν αὐτοῦ , τουτέστι͵, τὸ
Ηνεῦμα, xai αὑτό που πάντως ἔσται κτιστὸν, ἐπεὶ μὴ
ἕτερόν τι παρ αὑτὸ τὸ ἐνεργὲς αὐτοῦ. ᾿Αρ οὐ στυ-
γητὸς xai ἀπεχθὴς ὁ λόχος, xal πολὺ διανενευχὼς
εἰς οὺ πεποιῆσθαι δυσσεθῶς;

B. Παντάπασι μὲν οὖν.

Α. Καθἰχοιτο δ᾽ ἂν xai εἰς ἑτέραν αὐτοῖς &vontav
ἡ δόξα. |

B. Ποίαν δή τινα qf; ;

Α. Κύριος τῶν δυνάµεων κατωνόµασται ὁ θεὸς,
ἔστι δὲ που πάντως xal ἀληθὲς τὸ ὑμνούμενον.

B. Αλτθές' πῶς γὰρ o0;

A. Εἴ τι τοιγαροῦν τὴν ἀνωτάτω τε xal θείαν ὅπο-
χάθηται φύσιν, ἰδίαν μὲν οὐχ ἂν ἔχοι δύναμιν’ ἔρπει
δὲ ὥσπερ ἀπὸ πηγῆς τοῦ θεοῦ, χατά γε τὸ αὐτῷ µοι
δοχοῦν, ἐφ᾽ ἕκαστον τῶν δυναµουµένων fj δύναμις,
καθάπερ ἀμέλει καὶ ἡ σοφία, χαὶ τὰ ὧν ἐστι δοτἠρ.
"0 γάρ ἐστι χατὰ φύσιν ὁ πάντων Δεσπότης, µεθ-
εχτῶς ἔστα. xai παρ) αὐτοῦ τὰ πεποιηµένα, ὥστε
xal ἄγαμαί τοι χαλῶς εἱρημένον τό’ « Τί γὰρ ἔχεις,
δ οὐχ ἔλαδες; » Ἐφαρμόσειε γὰρ ἂν, ὡς ἔοικεν, cit

** Psal. cin, 29, ο0. ᾖ 1 Cor. iv, 7.

tatem et instaurationem reversio, opus fuerit, ut par
est, et recte ipse sentio, ejusdem virtutis ac naturse
cujus esse videtur etíam Illa res initio Ineffabiliter
formata.

B. Assentior.

Α. Quomodo igitur ille per quem et in quo Deus
cirea creaturam operatur, et universi opifex vide-
tur, factus erit sc creatus? Jam enim dicendum noe
bis erit quod, si rem ita esse eontenderint, vel ín-
viti confessuri sunt. creatam esse Dei vim et opera-
tionem. Et quid tum inde? Invisa Deo blasphemia,
opiniones infames, οἱ extremae inscitite crimina.
Dicet enim, opinor, aliquis qui modestia sit przedi-

* tus, simplex et incompositum proprié et primario

Numen esse, amice, non tanquam intelligatur ex
natura et operatione ab ipso diversa compositum,
sed unum quiddam prorsus cum lis quibuscum sub-
stantialiter se hahet. Itaque ϱἱ dicatur creatam et
factam liabere virtutem, quà sit ejus propria, hoc
est, Spiritum, ipse etiam utique creatus erit, quan-
doquidem aliud non est ab ipso virtus ejus. Nonne
dictu horrendum et exosum istud est, et ad impie-
tatem vebementer vergit?

B. Omnino.

À. Sed et in aliam quoque absurditatem eorum
sententia eorruet.

B. Ecquam dicis?

Α. Dominus virtutum nuncupatas est Dous, et
sane verum est illud quod Psaltes canit.

B. Verum ; quis dubitat?

A. Si quid ergo suprems ac divina subjaceat na»
turz, a se quidem virtutem non babet; sed a Deo,
velut a fonte, ut existimo, in unumquodque eorum
quas corroborantur, se virtus infundit, quemadno-
dum nimirum et sapientia, et ea quorum est largi-
tor Deus. Nam quod secundum naturam est omnium
Dominus, id per participationem erunt etiam ab ipso
res creata, adeoque mirorillud re*te dictum : « Quid
enim liabes quod non accepisti "*? » Si quis enim

€

1111

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIE.

ilr!

sapienter expendere velit, non utique id nobis solis Α τις ἕλοιτο φιλοσοφεῖν , οὐχ ἡμῖν νε póvotg τοῖς ἐπὶ

bominibus, sed universe G4 creaturz potius ος-
commodabit.

B. Quidnam ergo inde colligitur?

A. Canentem audio, et spiritualem veluti lyram
pulsantem beatum Davidem, clareque dicentem :
« Verbo Domini coli firmati sunt, et. Spiritu oris
ejus omnis virtus eorum ?', » Cedo itaque, id quod
firmat coelos, et creaturarum tota virtus est, Deusne
erit, an creatura?

B. Deum ego quidem dico, nec injuria. Non enim
concesserim creaturis nequaquam opus esse Deo,
sed ipsas sibi potius ea facere ac suppeditare posse
per qua servari et recto in statu manere queant,
cum naturaliter in corruptionem cadant.

Α. Firmat igitur Spiritus coelos, non creatz et
faci suhstantiz participationem jpsis indenj, sed
tanquam Dei virtutem, suam largiens. Quod enim
res continet, et in recto statu lirmat id quod natura
$ua corruptioni est obnoxium, et in nihilum re-
verti potest, substantiam utique declarat esse illain
qua hoc ubiversum moderatur, Unde Paulus ille
divinus, quanam sit Dei natura, ex rebus factis,
quoad ejus est, nos eam imaginari et concipere sua-
det, dicens : « Invisibilia enim ipsius, a creatura
mundi per ea qua facta sunt. intellecta conspiciun-
tur, sempiterna quoque ejus virtus et divinitas : ut
sint inexcusabiles, quia cum cognovissent Deum,

γῆς αὐτὸ, μᾶλλον δὲ ἁπάσῃη τῇ χτίσει.

B. Τί οὖν ἄρα τὸ ἐντεῦθεν ἡμῖν συναγόµενον»'

A. ᾽Αναμελῳδοῦντος ἀχούω, xat πνευματικὴν ὥσ-
περ τινὰ διακρούοντος λύραν, τοῦ µαχαρίου Δαθὶ»,
λέγοντός τε σαφῶς' « Ti Λόγῳ Κυρίου ol. οὐρανοὶ
ἑστερεώθησαν, καὶ τῷ Πνεύματι τοῦ στόματος αὑτοῦ
πᾶσα ἡ δύναµις αὐτῶν. » Φράζε δὴ οὖν, τὸ στερεοῦν
οὐρανοὺς, xat ἡ «daa τῶν ὄντων δύναµις, θεὺὸς ἂν εἴη
μᾶλλον, f) χτίσις;

B. θεὸν ἔγωγέ quu, χαὶ μάλα εἰχότως . . . . (Il)
τὸ μηδαμῆ δεῖσθαι Θεοῦ, χατορθοῦν δὲ μᾶλλον ἔαυ-
τοῖς, xai ἑχπορίζειν δύνασθαι τὰ δι ὧν ἂν ἔχοι ὁ
σώζεσθαι χαὶ συνεστάναι καλῶς, xalvos διαπέπτοντα
φυσιχῶς εἰς φθορἀν.

Α. Στερεοῖ τοιγαροῦν τὸ Πνεῦμα τοὺς οὐρανοὺς, οὗ
χτιστῆς xal πεποιηµένης οὐσίας τὴν µέθεξιν ἔμποιοὺν
αὐτοῖς, ἀλλ᾽ ὡς ἑνέργειαν θεοῦ τὴν ἰδίαν αὑτοῦ δω-
ρούμενον. Τὸ γάρ τοι συνέχον τὰ ὄντα χαλῶς, xa
στερεοῦν εἰς διαμονὴν τὸ χαταφθείρεσθαι πεφυχὸς,
οἴχοθέν τε νοσοῦν τὴν εἰς τὸ μηδὲν ἀναδρομὴν, παρα-
δεικτιχὸν ἂν εἴη τῆς τόδε τὸ πᾶν ἠνιοχούστς οὐσίας.
Καὶ γοῦν 6 θεσπέσιος Παῦλος, ftt; ποτέ ἔστιν fj τοῦ
θεοῦ φύσις, Ex τῶν ἀποτελεσμάτων μετρίως διαφαν-
τάζεσθαι xat ἐννοεῖν ἡμᾶς ἀναπείθει, λέγων * « Τὰ
γὰρ ἀόρατα αὐτοῦ ἀπὸ χτίσεως κόσμου τοῖς ποιῄµασι
νοούµενα χαθορᾶται, Tj τε ἀῑδιος αὑτοῦ δύναμις xai
θειότης, εἰς τὸ εἶναι αὐτοὺς ἀναπολογήτους, διότι

uon sicut Deum glorificaverunt, aut gratias egerunt, ϱ γνόντες τὸν θεὸν, οὐχ ὡς 8sbv ἑδόξασαν ἢ πὐχαρί-

sed evanuerunt in cogitationibus suis "*. » Itaque di-
vinz naturz pulchritudinem clarius nobis veluti pro-
feret sempiterna ejus virtus. Et firmat Spiritus cce-
los, non tanquam una creaturarum in subsidium a
quodam assumpta (vecordis enim est istud sentire
aut dicere), sed tanquam proprius Spiritus omnia
creantis ac roborantis Dei ; aut si ne ita rem qui-
dein esse dicent, respondeant ipsi, et causam nobis
indicent, propter quam universitatis Opifex przecla-
rum statum creaturis et coucinnum ordiuem per
saucti Spiritus participationem indit ac largitur.
Firmat enim celos, quibus sí ut in firmo statu ma-
nerent creari solum suífecisset, non utique neces-
sarium fuisset per Spiritum sanctum eos üirinari.

Atqui si paulo accuratius expendere velinius, lioc D

verum non esse comperiemus. Itaque laudabitur
contrarium.

B. Recte dixisti : 853 sed cur dicimus naturam
et ortum liominis in perfectionem tunc sane vix sibi
convenientem esse deductum, cum per Spiritum
divinam in se accepit effipiein ?

Α. Certe obscurum istud non est, si natura la-

"* Psal, xxxu, 6... 7* Rom. 1, 20, 21,

στησαν, ἀλλ᾽ ἑματαιώθησαν ἓν τοῖς διαλογισμοῖς αὖ-
τῶν. » Ἐξοίσει δὴ οὖν τὸ τῆς θείας φύσεως χάλλος
εἰς ὄψιν ὥσπερ ἐμφανεστέραν, ἡ ἀῑδιος αὐτοῦ δύνα-
pi. Καὶ στερεοῖ τὸ Πνεῦμα τοὺς οὐρανοὺς, οὐχ ὡς Ev
τῶν κτισμάτων ὑπό του παραληφθὲν εἰς ἐπιχουρίαν '
ἀποπληξία γὰρ τοῦτο φρονεῖν ἡ λέχειν * ἀλλ ὡς ἴδιον
ὑπάρχον Πνεῦμα τοῦ τὰ πάντα δημιουργοῦντός τὲ
καὶ δυναμοῦντος Θεοῦ ἡ εἴπερ οὐχ ὧδε ἔχειν ἐρου-
σιν, ἀποκρινάσθων αὐτοὶ, xal παραδειχνύντων ἡμῖν
τὴν αἰτίαν, δι fi» ὁ πάντων δημιουργὸς τὸ ἐν χαλῷ
χεῖσθαι τοῖς χτίσµασι, καὶ τὸ τελείως ἔχειν εἰς εὖ-
κοσµίαν, διὰ τοῦ μεταλαχεῖν ἁγίου Πνεύματος Exp;
χανᾶται καὶ δίδωσι. Δυναμοῖ Υὰρ οὐρανοὺς, οἷς εἴπερ
ἀπέχρη τὸ ἐκτίσθαι µόνον πρὸς τὸ ἐρηρεῖσθαι: χαλῶς,
οὐχ ἀναγχαία που πάντως ἡ διὰ τοῦ Πνεύματος πη-
Erg. Αλλὰ μὴν τοῦτο o)x ἀληθὲς ἐχδείξειεν ἂν ἡ ἐπ᾽
αὐτῷ βάσανος, περ ἂν γένοιτο πρὸς ἡμῶν ' οὐχοῦν
εὐδοχιμήσει τὸ ἔμπαλιν.

B. ὈΟρθῶς ἔφης' τί δ ἂν τὴν ἀνθρώπου φύσιν ts
καὶ γένεσιν, οὐκ εἰς τελειότητα τότε Oh μόλις τὴν
αὐτῇ πρεπωδεστάτην ἀνῆχθαί φαµεν, fjvixa διὰ του
Πνεύματος τὸ θεῖον ἐφ᾽ ἑαυτῇ πεπλούτηκεν ἐδεικόνι-
σμα;

A. Καὶ μὴν τοῦτό vé ἔστιν οὐκ ἀσυμφανὲς , εἰ τόν

(1) Desunt bie aliquot vocabula quie defuissc non. videntur in codice quo usus e$t OEcolampadius.

1115

DE SS. ΤΗΙΔΙΤΑΤΕ DIALOGUS τι.

1114

Ts τῆς φύσεως ὅλισθον, xal τὸν εἰς τὸ εὖ εἶναι µετα- À psum, et in rectum, statum reformatiunem apud se

πλασμὸν διενθυμοϊτό τις. Διανενευχότος γὰρ τοῦ
ζώου πρὸς τὸ πλημμελὲς, καὶ τὴν εἰσποίητον ἆμαρ-
ταν ἓκ τῆς εἰσάπαν φιλοσαρχίας ἡῤῥωστηκότος, τὸ
πρὸς θείαν εἰχόνα διαμορφοῦν αὐτὸ , xaX σηµάντρου
δίχην ἀποῤῥήτως ἐντεθειμένον, ἀπενοσφίζετο Πνεῦ-
pa, φθαρτόν τε οὕτω xal ἀχαλλὲς (χαὶ τί γὰρ οὐχὶ
τῶν ἑχτόπων;) συνειληφὸς ἀναπέφανται;, Ἐπειδὴ δὲ ὁ
τῶν ὅλων γενεσιουργὸς ἀναχομίζειν θελεν εἰς ἑδραιό-
τητά τε χαὶ εὐχοσμίαν τὴν ἐν ἀρχαῖς τὸ διολισθῆσαν
εἰς φθορὰν, παράσημὀν τε καὶ ἀχαλλὲς διὰ τὴν cio-
ποίητον Ὑεγονὸς ἁμαρτίαν , ἑνῆχεν αὖθις κὐτῷ τὸ
ἀποφοιτῆσάν ποτε θεῖόν τε xal ἅγιον Πνεῦμα, µετα-
στοιχειοῦν εὖ µάλα πρὸς τὴν ὑπερχόσμιον εἰχόνα, xal
πεφυχὸς xal δυνάµενον διὰ τοῦ πρὸς ἰδίαν ἡμᾶς µε-
ταῤῥυθμίζειν ἐμφέρειαν. Τὸ τοίνυν συνέχον εἰς τὸ εὖ
εἶναι τὸ ποιηθὲν, xal καταχαλλύνειν εἰδὸς σχέσει τῇ
πρὸς αὐτὸ, χαὶ διαμορφοῦν τὸ ζῶον εἰς ὁμοίωσιν θεοῦ,
χατόπιν ἱέναι διαχεισόµεθα τοῦ Δημιουργοῦ, xaX διὰ
τῆς εἰς ἔχφυλον ἑτερότητα διακοπῆς, διοικοῦμεν αὐτοῦ
τὸ διαπρέπειν ἐν τελειότητι τῇ ἑχάστῳ πρεπωδεστά-
τη, τοῖς παρ᾽ αὐτοῦ χτίσµασι δωρούµενον; 1] ἰαρφυές
τε xai ὁμοούσιον εἶναι λέγοντες αὐτῷ, τὸ ἐξ αὑτοῦ
τε xal ἐν αὐτῷ χατὰ φύσιν, ὁλοχλήρῳ τῇ δηµιουργίᾳ
φιµήσομεν, χαὶ ὅλην ὥσπερ αὐτῷ τὴν ἐπὶ τοῖς ΥΣγο-
νόσιν ἑνέργειαν ἀναθήσομεν, ἐχτετελεσμένην δι' Υἱοῦ
ἐν Πνεύματ.;
B. ὑὐρθῶς εἰρῆσθαι ταυτὶ φαίην ἂν ὅτι μάλιστά ve.
Α. Ὅτι δὲ δι Υἱοῦ Ev Πνεύματι πάντα διὰ πάντων,
x3l μὴν xax ἐν πᾶσι τὸ ἑνεργὲς τοῦ Πατρὸς ἐχφαίνε-
ται, πῶς 00x ἀταλαίπωρον κἀντεῦθεν ἰδεῖν; ᾽Απόχρη
μὲν γὰρ εἰς ἀπόδειξιν τὸ στερεοῦσθαι μὲν οὐρανοὺς
ἐν Λόγῳ Κυρίω, εἶναι δὲ αὐτοῖς τὴν ὅλην ἰσχὺν ἐν
Πνεύματι, κατὰ τὸ πάλαι χαλῶς ὑμνούμενον. Παροίσω
ὃ) οὖν ὅμως διὰ τῆς τοῦ Πνεύματος ἑνεργείας τερα-
τουργοῦντα Χριστόν’ γέγραπται γὰρ, ὅτι « Ἠχγετο ὁ
Ἰησοῦς ἐν τῇ δυνάµει τοῦ Πνεύματος εἰς τὴν Γαλι-
λαίαν» » xal που χαὶ τοῖς Ἰουδαίοις ἀνόσια πεφλυα-
ρηχόσι, χαὶ τὴν ἀγροῖχον ἐπ᾽ αὐτῷ διαθἠγουσι γλῶτ-
ταν, εἰχότως ἐπιτιμῶντα”. ἔφασχον γὰρ, ὅτι « OUtog
οὐχ. ἐχθάλλει τὰ δαιμόνια, cl μὴ Ev τῷ Βεελζεδοὺλ,
ἄρχοντι τῶν δαιµονίων * » καὶ μεθ ἕτερα' « Καὶ el
ἐγὼ, φησὶν, by. Βεελζεθοὺλ ἐχθάλλω τὰ δαιμόνια, οἱ
υἱοὶ ὑμῶν ἐν τίνι ἐκθδάλλουσι; Διά τοῦτο αὐτοὶ χριταὶ

quis perpendat. Nam cum animal in vitium se con-
vertisset, et pr: nimio carnis studio adinissi pec-
cati morbo laboraret, Spiritus, ad divinam ipsum
effiogens imaginem, οἳ qui signaeuli instar ineffabi-
liter impressus erat, recessit, atqueita corruptionem
et vitium, et nullum non sceleris genus in se susce-
pit. Cum autem universitatis Auctor in pristinum
statum ac decus revocare vellet 'id quod in corru-
ptiouem ceciderat, et pra admisso peccato adulte-
ratum ac deforimatum erat, rursus ci Spiritum illum
divinum ac sanctum immisit, qui quondam recesse-
rat, qui ad supernam effigiem nos utique transfor-
mare ex vi et natura sua potest, sux nos confor-
mando similitudini. Qui ergo bono in statu creatu-
ram continet, ac mutua secum habitudine cohonc-
siat, et animal in Dei similitudinem transformat, in-
feriorem esse Creatore nobis persuadebimus, et,ecum
diversum et alienum statuentes, perfectionem uni-
cuique convenientem ei detrahemus, qua ab ipso
creaturis traditur? aut. 2equalis naturz et consub*
stantialem ipsi dicentes esse eum qui ex ipso et in
ipso est secundum naturam, solido creandi munere
lhonestabimus, et integram ei quodamimodo erga
creaturas operationem tribuemus per Filium in Spi-
ritu perfectam ?

D. Rectissime hac abs te dicta fateor.

A. Quod autem perFilium in. Spiritu omnia pet
omnia, et in omnibus vis eL efficacia Patris csse vi-
destur, nonne vel hinc facili negotio videre licei?
Sufficit enim ad id demonstrandum quod firmentur
coeli in Verbo Domini, et omnis virtus eorum sit. in
Spiritu, ut vetus Psaltes recte cecinit. Verumtamen
Christum proferam miracula per virtutem Spirilus
edentem. Scriptum est enim Jesum ductum esse
in virtute Spiritus in Galileam ?*, Et alicubi quo-
que Judzos impia in illum verba fundentes et effe-
ram in eum lioguam acuentes jure increpantem. Di-
cebant enim : « Hic non ejicit G5/$ demones ni-
si in. Beelzebul principe daemoniorum Τὸ, » Et post-
ea : ε Et si ego, inquit, iu Beelzebul ejicio dzemo-
nes, filij vestri in quo ejiciunt ? ideo ipsi judices ve-
stri erunt. Si autem ego in Spiritu Dei ejicio damo-

ἔσοντα, ὑμῶν. El δὲ ἐν Πνεύματι Θεοῦ ἐγὼ ἐκδάλλω p nes, igitur pervenit in vos regnum Dei '*. » Faten-

τὰ δαιμόνια, ἄρα ἔφθασεν ἐφ᾽ ὑμᾶς fj βασιλεία τοῦ
6:02. » Noo μὲν γὰρ ἐπέχεινα παντὸς, xal πέρα λό-

199 τοῦ xa9' ἡμᾶς, τὴν ἐχ θιοῦ Πατρὺς γέννησω —

ὁμολογητέον τοῦ Μονογενοῦς. Ἐπειδὴ δὲ γέγονε σὰρξ
xal ἑσχήνωσεν ἓν ἡμῖν, τῆς θεοπρεποῦς ἐξουσίας τὴν
ἐνέργειαν, χαὶ ἄνθρωπος ὧν, ἐπεδείχνυτο. Τοιγάρτοι
φησὶν, ὡς τοῖς xa0' ἡμᾶς µέτροις ἑμθεθηχώς * « El
ó* ἐν Πνεύματι θεοῦ ἐγὼ ἐχθάλλω τὰ δαιμόνια, ἄρα
ἔφθασεν ἐφ ὑμᾶς ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ. » Τοῦτο δέ
ἐστιν ἕτερον οὐδὲν T] ἐχεῖνο λέγειν, ὅτι Καταθέθηχε
χα) el; ἀνθρώπους fj θεοπρεπὴς ἐξουσία xat δύναµις,
εἴπερ ἑγὼ xaÜ' ὑμᾶς 0v ὑμᾶς γεγονὼς, τερατουργῶ

15 Luc. iv, 14... 7* Matth. xii, 24.

15 ]bid., 27, 28.

dum enim est Unigeniti ex Deo Patre generationbun
mentein el rationem nostram omnei supcrare.
Postquam autem caro factus est, et habitavit in no-
bis, divinze potestatis virtutem, etiam bomo cum es-
set, declaravit, Idcirco inquit, puta qui noswam
conditionem inierat: « Si in Spiritu Deiego ejicio
dzzmnones, igitur pervenit in vos regnum Dei » (lioc
autem nihil aliud est quam si diceret, descendisse
etiam in homines divinam potestatem ας virtutem);
siquidem ego sinilis vestri propter vos factus, mi
racula edo per Spiritum. Regnum enim, opinor, Dei,
illam in saucto Spiritu divinissimam vit et opera-

1115

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIIIEP.

1u6

lionem utique nominat, aut ipsum forte Spiritum, A διὰ Πνεύματος. Βασιλείαν γὰρ, οἶμαι, 8200, τὴν tv

juxta illud plane quod ad nos dictum est : « Re-
guum coelorum intra vos est Τὰ.» Cum igitur mira-
cula quidem faciat in Spiritu, quamvis Deus sit Fi-
lius, regnum autem divinum vocet eam qua in
ipso et per ipsum est, fortissimam el invictam pote-
statem, quomodo, quaeso, factus esse dicitur, ac non
plane praestantior creatura status, quam sit opilicis,
cum a nobis ipsis, tum a supernis spiritibus intelli-
getur? Clarificatus enim est in Spiritu, et omnipo-
tenti» gloriam habet in ipso. Nam cur demum ope-
rum przstantia, et ex iis quzerga nos fecit in Spi-
ritu, Deus natura Patri :equalis, adeoque et con-
substantialis credi volebat, quamvis homo factus
Unigenitus? « Si enim non facio, inquit, opera Pa-
tris mei, nolite credere mibi : si autem facio,et si
mihi non vultis credere, operibus credite 17. » Cuin
igitur ex operum supernaturali splendore natura di-
vina cognoscatur, hxc autem facta. sint. vi et ope-
ralione Spiritus : quomodo jam creatus erit is qui
zqualis est Deo, et una creat, et rebus vita desti-
utis vitam simul largituc? Nunquid enim vivifican-
di potestas, soli vera et naturali vitas competit, lioc
δνι, Deo?

Πνεύματι τῷ ἁγίῳ θεοπρεπεστάτην ἑνέργειαν εὖ µάλα
διαχαλεῖ, f χαὶ αὐτὸ τάχα που τὸ Πνεῦμα, κατ Σχεῖνο
6h πάντως τὸ πρὸς ἡμᾶς εἰρημένον «Ἡ βασιλεία
τῶν οὐρανῶν ἑντὸς ὑμῶν ἐστιν. » Ὅτε τοίνυν µεγα-
λουργεῖ μὲν ἓν Πνεύματι , καἰτοι θεὸς ὑπάρχων ὁ
YU, βασιλείαν δὲ θείαν ἀποχαλεῖ τὴν bv. αὐτῷ τε
xai δι΄ αὐτοῦ χαρτερωτάτην τε xal ἅμαχον ἐξονσίαν,
πῶς ἂν, εἰπέ µο., πεποιΆσθαι λέχοιτο, χαὶ οὐχὶ πάντη
τε χαὶ πάντως Ev ἀμείνοσιν ἡ χτίσις, fj àv οἷς ὁ πάν-
των δημιουργὺς, πρός τε ἡμῶν αὐτῶν xal πρὺς τῶν
ἄνω νοοῖτο πνευμάτων»; Ἠγλάϊσται γὰρ ἓν Πνεύματι,
καὶ τὴν ἐπὶ τῷ πάντα δύνασθαι δόξαν ἀποχεχέρδαχεν
bv αὐτῷ. Καΐτοι τέ δήποτε διὰ τῆς τῶν δρωµένων
ὑπεροχῆς, xal δι ὧν ἐνήργηκεν εἰς ἡμᾶς ἐν Πνεύ-
ματι, θεὸς, ὅτι χατὰ φύσιν ἐστὶν ἰσουργὸς τῷ φύ-
σαντι, ἐπὶ τούτῳ καὶ ὁμοούαιος ἡξίου π:στεύεσθαι,
καΐτοι xa0' ἡμᾶς γεγονὼς ὁ Μονογενής; « Ei γὰρ οὐ
qot, Qno, τὰ ἔργα τοῦ Πατρός µου, μὴ πιστεύετέ
pot * εἰ δὲ mot, κἂν ἐμοὶ μὴ πιστεύητε, τοῖς ἔργοις
µου πιστεύετε. » Ὅτε τοίνυν ix. τῆς τῶν χατωρθω-
µένων ὑπερφυοῦς λαµπρότητος ἡ θεία φύσις διαγινώ-
σχεται, ἑπράττετο δὲ ταυτὶ Ov ἑνεργείας τοῦ Πνεὺ-
µατος, πῶς ἂν ἔτι χτιστὸν τὸ ἰσουργὸν «ip Θεῷ καὶ

συγκτίζον καὶ συζωοποιοῦν τὸ ζωῆς ἐπιδεές; "H γὰρ οὐχὶ καὶ τὸ δύνασθαι ζωοποιεῖν, µόνῃ περ ἂν πρέποι

τῆγε ἀληθῶς κατὰ φύσιν ζωῇ, τουτέστι, θεῷ;
DB. Assentior. Scriptum est enim de ipso : « Qui

solus 855 habet immortalitatem, et lucem inhabi-
tat. inaccessibilem ?*,

B. Σύμµφημι’ γέγραπται γὰρ περὶ αὑτου:ε Ὁ μό-
voc ἔχων ἀθανασίαν, φῶς οἰκῶν ἀπρόσιτον. 9

Α. Cum itaque solus Deus a se et in propria na- C A. Móvov τοιγαροῦν τὴν ἀθανασίαν οἴχοθέν τε xat

tura immortalitatem habeat, et vita esse creda-
tur, quonam modo erit Spiritus vivificans, cum in-
ter ea censeatur, ex illorum sententia, qua vivifl-
cantur, nisi creat:e rei rationem abjecerit? Atqui
non ita se res hahet, Vivificus enim est Spiritus,
vitam tamen nequaquam ab alio accipiens, aut illius
indigens. Impostura igitur δἱ vanum mendacium
sunt haereticorum adversus ipsum commenta. Cz-
terum non cognatam nec consentientem eorum nu-
gis amplexi sententiam, rectum iter insistimus, et
propensione in quodlibet vitium et corruptelam men-
te liberata solis sacris eruditi Litteris, et puram
Spiritus gloriam inde contemplantes, Deum esse et
ex Deo credimus, non peregrinis quibusdam et ex-
ternis bonis illustratuin, sed qui secundum naturam
est ea quzecunque Deus est. Quocirca (advertendz
sunt enim ubique apostolorum voces),« in Deo vivi-
mus, et inovemur, etsumus "*.)Et de Deo quidem ac
Patre Paulus sapientissimus Timotheo dicit : « Prz-
cipio tibi coram Deo qui vivificat omnia **. » Chri-
stus vero Lazari sororem erudiens τε Ego suni,
inquit, resurrectio et vita *'. » De sanctoSpiritu
vero : t Caro non prodest quidquam : Spiritus est qui
vivificat **. » Cum ergo, vivificante omnia Deo ac
Patre, et Filio vita exsistente, Spiritus sit qui vi-
vificat, quis a vita sejunget ac dirimet vivificam ejus

ἐν ἰδίᾳ φύσει λαχόντος θεοῦ, xai ζωῆς εἶναι πεπι-
στευµένου, πῶς ἂν εἴη τὸ Πνεῦμα ζωοποιὸν, xalvot
τελοῦν χατ᾽ ἐχείνους ἓν τοῖς ζωοποιουμένοις, εἰ μὴ
διαπέφευγε τὸ εἶναι χτιστός; ᾽Αλλὰ μὴν οὐχ ὧδε
ἔχει: ζωοπηιὸν γὰρ xb Πνεῦμα , Ἠχιστά γε μὲν n5
παρ) ἑτέρου ζωῆς µέτοχον f| ἐπιδεές * φεναχισμὸς ἄρα
xat ψευδηγορία τηνάλλως, τὰ χατ αὐτοῦ τοῖς θεοµά-
χοις ἐξευρημένα. ἸΑλλ’ οὐκ ἀδελφὴν καὶ συµθαίνου-
σαν ταῖς παρ ἐχείνων τερθρείαις εἱσδεδεγμένοι τὴν
δύξαν, τὴν ἐπ᾽ εὐθὺ βαδιούµεθα , διανευµάτων μὲν
ὥσπερ καὶ ῥοπῆς τῆς εἰς πᾶν ὁτιοῦν ἀχαλλὲς xa!
ἐξεστραμμένον τὸν νοῦν ἀπαλλάττοντες, µόνοις δὲ τοῖς
ἱεροῖς μυσταγωγούµενοι Γράµµασι, xat τὴν ἀχραιφνῆ
τοῦ Πνεύματος δόξαν ἑνθένδε καταθεώµενοι, 855v
elvai τε xal ἐχ Θεοῦ πιστεύομεν , οὐχ ὀθνείοις τισὶ
καὶ τοῖς θύραθεν ἀγαθοῖς κατηγλαϊσμένον, ἀλλ᾽ αὐτὸ
χατὰ φύσιν ὑπάρχον, ὅσα xai θεός. Καὶ Youv, προσ-
εχτέον γὰρ πανταχη ταῖς τῶν ἀποστόλων φωναῖς,
« ἐν θεῷ ζῶμεν, καὶ κινούµεθα, xal ἑσμέν. » Καὶ
περὶ μὲν τοῦ θεοῦ χαὶ Πατρὸς, Τιμοθέῳ φησὶν ὁ σο-
φώτατος Παῦλος * «Παραγγέλλω σοι ἑνώπιον τοῦ
θΞοῦ, τοῦ ζωογονοῦντος τὰ πάντα. » Λαζάρου δὲ τὴν
ὁμαίμονα μυσταγωγῶν ὁ Χριστός. « "Evo elpi, qu
σὶν, fj ἀνάστασις xat ἡ ζωή. » Περὶ 66 γε τοῦ ἁγίου
Πνεύματος: « Ἡ σὰρξ οὐκ ὠφελεῖ οὐδὲν, τὸ Πνευμά
ἑστι τὸ ζωοποιοῦν. » "Osce τοίνυν ζωογονοῦντος τὰ

5 Luc. xvi, 91. 7 Joan. x, 57. "* L Tin. vi, 06. 7 Act. xvr1, 28, ** 1 Tim. vi, 15. *! Joan. zi,

35. ** Joan, vi, 64.

1111

DE 55. TRINITATE DIALOGUS Vil.

πάντα τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὸς, ὄντος τε ζωῆς τοῦ Y loo, A virtutem, et aliud quiddam esse vitam negabit,

τὸ Πνεῦμά ἐστι τὸ ζωοποιοῦν, τίς ἂν ἁἀποτέμοι xai
ἐξοικίσαιτο τῆς ζωῆς τὴν ζωοποιὸν αὑτῆς δύναμιν,
καὶ ἕτερόν τι τὴν ζωὴν ἀποφανεῖ παρόπερ εἶναι πε-
πἰστευται, μᾶλλον δὲ ζωὴν οὐκ ἔτι, Τὸ γὰρ τοῦ
ἔτι νοοῖτο ζωή;

B. Ζωοποιὸν τὸ Πνεῦμά φασιν, ὡς διακονοῦν τοῖς
χτίσµασι τὴν παρὰ soU ζωὴν, οὗ μὴν αὐτόχρημα
ζωήν.

A. ᾽Αλλ οὗ θεσµοθέται xal ὁρισταὶ τῶν ὑπὲρ νοῦν
xat λόγον, οἱ x(685nXov οὕτω νοσοῦντες τὴν παραφθο-
ρὰν εἰσδεχθεῖεν ἂν, ἅμαχον ὥσπερ τι τό σφισι δοχοῦν
εἰσχεχομικότες' ὑποτετάξονται δὲ μεθ) ἡμῶν τοῖς
ἱεροῖς τε χαὶ θείοις Γράµµασιν, οὗ τῆς παρ᾽ ἑτέρου
ζωῆς ὑπουργὸν, ἀλλ᾽ αὐτόχρημα ζωὴν ὑπάρχειν δια-

quam quod esse creditur, imo vero non jam vitam?
.Qui enim vivificandi potestate naturali caret, quo-
modo denfum intelligatur vita?

ζωοποιεῖν δύνασθαι χατὰ φύσιν τητώµενον, πῶς ἂν

B. Vivificus est Spiritus, inquiunt, in quantum
creaturis vitam qu: a Deo est, ministrat, uou autem
ipsamet vita.

A. At eos rerum quas necfando nec cogitando
possimus assequi, constitutores et arbitros cos qui
tanta laborant animi corruptela, nequaquam aduit-
temus, cum suo illo, ut existimant, invicto argumen--
to, sed nobiscum sacris ac divinis Litteris obtem-
perabunt, quz manifeste prxdicant vivificum et

χηρύττουσιν ἐναργῶς, τὸ τῆς χατὰ φύσιν ζωῆς, ζωο- D sanctum Spiritum non ab alio tradite vite mini-

ποιόν τε xal ἅγιον Πνεῦμα. δε váp που «πάλιν ὁ
µαχάριος Έφη Παῦλος, «Εἰ δὲ τὸ Πνεῦμα τοῦ ἐγείραν-
τος Ἰησοῦν ἐχ νεγρῶν οἰχεῖ ἐν ὑμῖν, 6 ἐγείρας Xpi-
στὸν Ἰησοῦν ix νεκρῶν ζωοποιήσει καὶ τὰ θνητὰ
σώματα ὑμῶν, διὰ τοῦ ἐνοιχοῦντος αὐτοῦ Πνεύματος
ἐν ὑμῖν. » Ἑὸ ζωῆς οὖν Πνεῦμα τῆς χατὰ φύσιν εἴη
61, που πάντω; ἂν παρ) αὐτὴν οὐχ ἕτερον, χατά ve τὸ
ἁμωμήτως ἔχον εἰς ὀρθότητα λογισμῶν. Εἴη γὰρ ἂν
ὅπως οὐ ζωὴ, τὸ ῥίξδαν ἔχον τὴν ζωὴν , καὶ πηγὴν
ὥσπερ τινὰ τὴν ἀχήρατον, χαὶ παντὸς ἐπέχεινα γενη-
τοῦ τοῦ θεοῦ φύσιν; "Οτι γὰρ ἐξ αὐτῆς ἐχπορεύεται
τῆς τοῦ θεοῦ xai Πατρὸς οὐσίας, οὐκ ἀσυμφανὲ;,
. προχείσεται δὲ τοῖς ve ἁληθῶς ἀρτίφροσιν εὐχόλως

ἰδεῖν, Ex Υε τοῦ λελέχθαι σαρῶς' « Ὁ ἑγείρας Χρι-

στὸν Ἰησοῦν ἐχ νεχρῶν, ζωοποιῄσει καὶ τὰ θνητὰ
σώματα ὑμῶν διὰ τοῦ ἑνοικοῦντος αὐτοῦ Πνεύματος
ἐν ὑμῖν. » "Iótov γὰρ τοῦ Θεοῦ τὸ ταῖς ἡμετέραις χαρ-
δίαις ἐνηυλισμένον ζωοποιόν ἐστι Πνεῦμα. Τὸ δΣ ἴδιον
τοῦ θεοῦ, καὶ ἐξ αὐτοῦ χατὰ φύσιν, εἰ ζωῆς τητᾶσθαι
δώσομεν, εἴπερ ἐπαχτὴν ἔχει τὴν ζωὴν, πῶς οὐχ ἂν
νοοῖτο δυνάµει vexpóv; "O γὰρ ἂν ἑνδέχοιτο παθεῖν,
εἴπῃ τις ἂν, xal εἰ µήπω véyovev kv. τῷ παθεῖν , ὡς
ἅπαν, οἶμαί που, τὸ εἰσχεχρίσθαι δοχοῦν, f| xaX εἰσ-
ποίητον ἀληθῶς, οὐκ ἀνύποπτον εἰς ἁπόστασιν, ἀλλ᾽
ἐν φόδῳ τοῦ διαπεσεῖν. Φύσεως γὰρ οὐχ ἑρήρεισται
νόµοις, οὔτε μὴν ἀχατάσειστον ἔχει τὴν ἔδραν τὸ ὡς
ἐν τάξει συµδεθηχότος, xal ὡς ἂν εἶδει [ῖσ. &v εἴδει(
βαφῆς τοῖς ἅπαξ ἑλοῦσιν ἐπεῤῥιμμένον.

B. ἼΑραρεν οὖν, ὅτι τὸ Πνεῦμα ζωὴ, φυσιχῶς δη-
λονότι χαὶ οὗ μεθεχτῶς.

A. Παντάπασι μὲν οὖν, ὦ ἑταῖρε, τοῦτο δὲ εἴσῃ
χαλῶς xa ἐξ ἑτέρων ἐννοιῶν. Θεοῦ μὲν γὰρ λέγοντος
ἐπαῖοι τις ἂν, xal μονονουχὶ λειποταξίου γραφἢν xa-
ταχέοντος τῶν τῇ χτίσει λελατρευχότων' « Ἐξέστη
ὁ οὐρανὸς ἐπὶ τούτῳ, xal ἔφριξεν ἐπὶ πλεῖον σφόδρα,
λέγει Κύριος, ὅτι δύο γὰρ πονηρὰ ἐπρίησεν ὁ λαός
μου’ ἐμὲ ἐγχατέλιπον πηγὴν ὕδατος ζῶντος, καὶ ὥρυ-
δαν ἑαντοῖς λάχχους αυντετριµµένους, of οὐ δυνή-
σονται ὕδωρ συνἐχειν. » Προσπεφωνηχότα δὲ τοῖς
Ἰουλαίοις εὑρήσομεν τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν τὸν

55 Rom. vin, 141. * ὅοτοι, n, 12, 15.

strum, sed ipsammet vitam, et vit: secundum natu-
ram largitorem. Sic enim alicubi rursus beatus Pau-
lus dixit : « Quod si 856 Spiritus ejus qui suscita-
vit Jesum a mortuis, habitat in. vobis, qui suscita-
vit Jesum Christum a mortuis, vivificabit et iorta-
lia corpora vestra, per inbabitantem Spiritum ejus
in vobis**. » Vitz igitur illius secundum naturam
Spiritus alius abipsa non faerit, juxta rectam et
sinceram doctrinam. Quomodo enim vita non erit
is, qui radicein babet vitam, et fontem veluti quem-
dam illam immortalem et omni creatura superio-
rem Dei naturam? Ex ipsa enim Dei ac Patris
substantia procedere dubium non est, et. quicun-
que recta mente sunt praediti, facile id perspicient
ex eo quod clare dictum est : « Qui suscitavit Jesum
Christum a mortuis, vivificabit et mortalia corpora
vestra, per inhabitantem Spiritum ejus in vobis. »
Spiritus enim ille Dei qui habitat in cordibus no-
stris vivificus est Spiritus. Spiritus autem Dei pro-
prius, et qui ex ipso secundum naturam procedit, si
vita illum carere concedemus, siquidem ascititia
vita slt praeditus, quo pacto non censebitur virtute
mortuus? Quod enim pati potest, inquiet aliquis,
etiamsi nondum patiendi tempus attigerit, ut etom-
ne id quod ascititium putatur, aut revera est asci-
tum, non creditur expers interitus, sed in cadendi
metu est. Nature enim legibus firmum non est,
neque stabilem sedem habet quod vice accidentis,
et instar coloris rebus semel inductum est.

B. Stat igitur, Spiritum esse vitam, naturaliter
nimirum, non autein. per participationem.

Á. lta prorsus, amice. Hoc autem et ex aliis ratio-
nibus probe intelliges. Deum enim audies loquentem
et quasi desertas militie accusantem eos qui crea-
turam coluerant : « Obstopuit coelum super hoe, et
inhorruit plurimum, dicit Dominus. Duo enim inala
fecit populus meus : me dereliquerunt fontem aque
vivze, et foderunt sibi císternas contritas, qua non
poterunt. aquam continere **, » Inveniemus autem
Dominum nostrum Jesum Christum Judzos allo-
quentem : « Si quis sitit, veniat ad me, et bibat. Qui

1119

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

1120

credit in me, sicut dicit Seriptura, flumina de ventre A Χριστόν’ « El τις 5nd, ἐρχέσθω πρός µε, καὶ κινὲ-

ejus fluent aquz γίνω *5. » Quod divinus evaugeli.
$ta Joannes explanaus et palam faciens, ad sancii
Spiritus naturam εἰ operationem refert, dicens :
« Hoc autem dixit de Spiritu, quem accepturi erant
credentes in 657 eum **. » Ecce utique rursus
clare et perspicue, aqua vitz: vequali modo ac vir-
tuie. Spiritus, et Pater, adeoque Filius, nominis
communione identitotem, opinor, substantize con-
scquente. ltà enim rem esse natura, aliter quoque
licet ostendere. Nam cum Deus sanctus sit secundum
naturam, sanctus substantialiter est Spiritus, et per
ipsum ac iu ipso sancti Dei cuivis licet esse parti-
cipi.

B. Non quod propria sit ejus, inquiunt, sed quod
ci adventitia sit sanctificatio, eamque a Deo crea-
ture deferat.

A. Igitur sanctificatus prius Spiritus sanctifica-
tionem creaturis indi qux sua non est , siquidem
verum esse dicimus, quod in omni re qua perferre
putatur id quod per ipsam in alios transit, aliud
utique etiam sit ab ipsa. Nihi] enim seipsum ad
3lios detulerit, nou ut seipsunt.

B. Verum est.

À. Itaque, si non est sanctus natura Spiritus, qui
(n nobis est, dicant illi, ecquam demum sortitus sit
naturam. Quod «οἱ nolint ei sanctam naluram tri-
buere, nunquid in blaspheiniam inevitabilem eorum
oratio corruet ?

B. lta prorsus. Verumtamen siunt Christum de
ipso dixisse : « Quia de meo accipiet, et annuntia-
bit vobis *'. » Particeps igitur, inquiunt, Spiritus est
lilii.

A. Minime vero, mulium abest, ut reor. Qui
enim ex ipso, et in ipso et proprius ejus est, quo-
enodo ipsius demum erit particeps, et perinde ac ea
qux aliunde sanctitatem accipiunt, relatione qua-
dam sanctificabitur, alienusque secundum naluram
futurus est ab eo, cujus etiam proprius esse dicitur?
Acuti autem illi divinorum sermonut:n, ac subtilis-

simi, ut sibi persuadent, indagatores, quamobrem D

rejecta veritatis contemplatione, adulterinis et spu-
riis ratiunculis innatant? Non enim naturz diíferen-
tiam innuebat Filius, cum de $e et Spiritu diceret :
«Quia de meo accipiet, et annuntiabit vobis. »Alioqui
enim, manifeste dixisset : De meo accipiet sanctili-
cationem, et vicissim ipse vos sanctilicabit, Haec
enim naturae distinctam et inzqualem rationem
^stenderent, et aliam quodammodo in alio sanctifica-
tionem in Spiritu liquido declararent. Verum isla
quidem non dicebat, sed suis verbis usurum
propter identitatem substantie et omnimodam na-
tura et loquendi operandique :qualitatem, ita ut,

84 Joan. vii, 37, 68. ** Ibid. 59.

τω. Ὁ πιστεύων εἰς ἐμὲ, χαθὼς εἶπεν ἡ Γραφὴη, πο-
ταμοὶ ix τῆς χοιλίας αὑτοῦ ῥεύσουσιν ὕδατος ζῶν.
τος.» Ὁ δὴ xai διατρανῶν εὖ µάλα xaX χαθιστὰς
ἑναργὲς ὁ θεσπέσιος εὐαγγελιστῆς Ἰωάννης, elg τὴν
τοῦ ἁγίου Πνεύματος φύσιν τε xal ἑνέργειαν ἀποφέ-

ει, λέγων « Τοῦτο δὲ εἶπε περὶ τοῦ Πνεύματος, οὗ
ἔμελλον λαμθάνειν οἱ πιστεύοντες εἰς αὑτόν.» Ἰδοὺ jj
αὖ σαφῶς τε xal ἑναργῶς, ὕδωρ ζωῆς ἱσοτρόπως xal
ἰσοσθενῶς, τὸ Πνεῦμα xaVó Πατὴρ, xat γοῦν ὁ Yi,
τῇ τῆς οὐσίας τανυτότητι παρεποµένης, οἶμαί που,
τῆς ὁμωνυμίας. "6e γὰρ ἔχον τῇ φύσει τὸ χρῆμα,
χαὶ καθ) ἕτερόν τινα τρόπον ἐπιδείξαι τις ἄν. ᾽Αγίου
γὰρ ὄντος θεοῦ χατὰ φύσιν, ἅγιον οὐσιωδῶς τὸ Πνεῦ-
µά ἐστι, δι αὐτοῦ τε xal ἐν αὐτῷ τοῦ ἁγίου θεοῦ

DB µεταλάχοι τις ἄν.

B. O2y ὡς ἴδιον, φασὶν, ἁλλ᾽ ὡς ἐπαχκτὸν ἔχοντος
τὸν ἁγιασμὺν, διαχοµίξοντός tz τῇ χτίσει παρὰ 8:02.

A. Προηγιασμένον οὖν ἄρα τὸ Πνεῦμα , τὸν οὐχ
ἑαυτοῦ τοῖς κτίσµασιν ἑνίησιν ἁγιασμὸν, εἴπερ εἶναί
φαμεν ἀληθὲς, ὡς Ev γε παντὶ τῷ διχχοµίζειν ὑπει-
λημμµένῳ, τὸ δι᾽ αὐτοῦ τυχὸν εἰς ἑτέρους διάττον εἴη
δή που πάντως ἂν χαὶ ἕτερον παρ᾽ ατό, Διαχομίσαι
γὰρ ἂν οὔτι που τῶν ὄντων οὐδὲν ἑαυτὸ πρὸς ἑτέρους,
οὐχ ὡς ἑαντό.

B. Αληθές.

Α. Οὐχοῦν, εἰ μὴ ἔστιν ἅγιον φύσει τὸ Πνεῦμα τὸ
ἐν ἡμῖν, φραζόντων ἐχεῖνοι, είνα 6h ἄρα λοιπὺν ἁπ-
εχληρώσατο φύσιν. Καὶ εἰ μὴ βούλοιντο τὴν ἁγίαν
ἀπονέμειν αὐτῷ, ἄρ᾽ οὐχὶ πάντη τε xal πάντως &no-
νεύσειεν ἂν αὐτοῖς εἰς ἁδιάφυχτον ἀυσφημίαν ὁ λό-
Tos;

B "Έοιχε. Πλὴν ἐχεῖνό φασιν, ὅτι Χριστὸς ἔφη
περὶ αὐτοῦ. « Ἐκ τοῦ ἐμοῦ λήφεται, xal ἀναγγελεῖ
ὑμῖν. » Μέτοχον οὖν ἄρα qaot τὸ Πνεῦμα τοῦ Ylou.

A. 'Ηκιστά γε, πολλοῦ ΥΕ, οἶμαι, xot δεῖ. Τὸ γὰρ
ἐξ αὑτοῦ τε xal £v αὐτῷ xat ἴδιον αὐτοῦ, πῶς ἂν ab-
τοῦ µεταλάχοι πώποτε, καὶ Ev ἴσῳ τοῖς θύραθεν σχε-
τιχῶς ἁγιάζοιτο, xat ἀλλότριον ἕσται κατὰ φύσιν, οὗ
xaY ἴδιον εἶναι λέγεται; Δεινοὶ δὲ, ὡς οἴονται, τῶν
θείων λόγων γεγονότες βασανισταὶ, xaX ἰσχνοὶ λίαν,
ἀνθότου, παρέντες τὸ χατασχέπτεσθαι δεῖν τὸ ἑτύμως
ἔχον, χεχιθδηλευμένοις χαὶ νόθοις ἐπινήχονται λογι-
σμοῖς; O0 γάρ τοι φύσεως ἐδήλου διαφορὰν, ἑαυτοῦ
τε πἑἐρι καὶ του Πνεύματος λέγων ὁ Υἱὸς, ὅτι ε Ἐκ
τοῦ ἐμοῦ λήψεται, xa ἀναγγαλεῖ ὑμῖν.» "H γὰρ ἂν
ἔφη xal µάλα σαφῶς, ὡς Λήφεται μὲν ἐξ ἐμοῦ τὺν
ἁγιασμὸν, ἀνθαγιάσει δὲ xal ὑμᾶς αὑτό. Φύσεως γὰρ
ἑδήλου ταυτὶ τὴν εἰς ἀνισότητα διαχοπὴν, xal ὡς ἔτε-
ρον ἐν ἑτέρῳ τὸν ἁγιασμὸν, ἐν τῷ Πνεύματι κατεδεί-
χνυ σαφῶς. ᾽Αλλά τουτὶ μὲν οὐχ ἔφη, λόγοις 65 ὅτι
χεχρήσεται τοῖς αὐτοῦ διὰ τὸ τῆς οὐσίας ταντὸν , xal
εἰσάπαν ἰσοφυὲς, ἰσουργόν τε xaX ἰσοεπὲς. ὡς εἴπερ
τι xal ἐνηχεῖν τοῖς ἁγίοις ἕλοιτο τυχὸν, λόγον εἶναι
τοῶτο Χρ.στοῦ. « 09 Υὰρ λαλῄσει, φησὶν, ἀφ᾽ ἑαντοῦ

"! Joan. xvi, 1i.

(οι

DE SS. TRINITATE DIALOGCUS VI.

1122

οὐδὲν, ἀλλὰ ὅσα ἀχοῦσει, λαλήσει. » Ὥσπερ οὖν 6 A si quid forte sanctis insonare velit, sermo sit Christi.

χιὸς, ὁμοούσιος ὑπάρχων τῷ θεῷ καὶ Πατρὶ, Λόγος
τε ὢν αὐτοῦ, τὰ αὐτοῦ Agel: « "Ov γὰρ ἀπέστειλεν
ὁ θεὸ», τὰ ῥήματα τοῦ θεοῦ λαλεῖ, » χατὰ τὴν Ἰωάν-
νου φωνὴν, ἐπεὶ μὴ ἕτερον παρά γε τὸ bv τῷ θεῷ xal
Πατρὶ τὸ θέληµα τοῦ Yloo* κατὰ τὸν ἴσον, οἶμαι,
τρόπον τε xa λόγον, χαὶ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον τὰ Χρι-
στοῦ λαλεῖ, Πνεῦμα ὑπάρχον αὐτοῦ, καὶ τῇ πρὺς πᾶν
ἑτιοῦν ταυτότητι φυσικῇ, τὴν αὑτοῦ δόξαν τε xal
ταυτοέπειαν ἔχον. "Αγιον τοίνυν οὐ μεθεχτῶς, οὐδὲ
τῇ ἔξωθεν σχέσει τῇ πρὸς τὸν Yibv, ἀλλά φύσει xal
ἀληθείᾳ, τὸ Πνεῦμα αὐτοῦ. Καὶ ὥσπερ ἑἐστὶν ἁπότλη-
xtóy τε xal ἁμαθὲς, ἄνθρωπον μὲν ὀνομάζεσθαι τὸν
ἄνθρωπον ἁληθῶς, νοεῖσθαί γε μὴν παρὰ τοῦτο ἔτε-
pov* οὕτω ἡλίθιον χομιδῇ, Πνεῦμα μὲν ἅγιον ὀνομά-

« Non enim, inquit, loquetur a semetipso quidquam,
sed qu:ecunque audiet loquetur 55. » Quemadmodum
ergo Filius 058, Deo et Patri cum sit corsubstau-
tialis, et ipsius Verbum, qua ipsius sunt loquitur
(quem enim misit Deus, verba Dei loquitur, ut
scribit Joannes **, quandoquidem Filii voluntas alia
non est a Dei ac Patris voluntate ) : eodem , opinor,
modo 46 ratione sanctus quoque Spiritus verba
Christi loquitur, cum sit Spiritus ejus, et omnimoda
identitate naturali ejus gloriam et eumdem omnino
sermonem habeat. Sanctus igitur est, non per
participationem, neque externa relatione ad Filium,
sed natura et veritate, Spiritus ejus. EL quemadmo-
dum stupidum et. insulsum est hominem appellari

ζειν τὸ Πνεῦμα, τοῦ γε μὴν εἶναι χατὰ φύσιν ἅγιον B quidem revera hominem , tamen aliud quiddam ab

ἀποσοθεῖν αὐτὸ, χαὶ εἰς ἑτέραν ἑχτόπως χαταθιάζε-
σθαι φύσιν. Οὐ γὰρ δόξης f) ὑπεροχῆς χατασημανεῖ
τινα τρόπον τοὔνομα αὐτῷ, χαθάπερ ἀμέλει τὸ,
'Apyh, xai θρόνος, xal Κυριότης, ἐπὶ τῶν εἰς τὸ
εἶναι δι αὐτοῦ παρενηνεγµένων * ἔσται δὲ μᾶλλον
οἱονεὶ τῆς οὐσιώδους ποιότητος δεικτιχὸν, ὡσπερανεὶ
καὶ τῷ Πατρι τὸ Πατὴρ, xat τῷ Υἱῷ τὸ Υἱός. Καὶ
εἴπερ ἐστὶ τῆς ἑσχάτης ἀσυνεσίας µήνυσις ἀχριθὴς
τὸ Πατέρα μὲν ὀνομάζειν τὸν Θεὸν , οὐκ εἶναι δὲ aj
Πατέρα νοεῖν αὐτὸν, f| χαὶ Ὑϊὸν μὲν τὸν Υἱὸν, οὐχ
εἶναι δὲ τοῦτο λέγειν, πῶς ἂν ἁπαλλάξαιμεν τῶν ἐξ
ἀμαθίας αἰτιαμάτων, τοὺς ἁγιότητος φυσιχῆς χατα-
τολμῶντας ἀπογυμνοῦν τὸ φύσει τε xal ἀληθῶς ἅγιον
Πνεῦμα; Εἴπερ οὖν ἅγιος χατὰ φύσιν ὁ θεὸς, ἅγιον
δὲ χατ᾽ αὐτὸν, χαὶ τὸ ἐξ αὑτοῦ τε xal ἓν αὐτῷ νοού-
µενον Πνεῦμα, τίς ἂν εἴη λοιπὸν ὁ τῆς ἑτερότητος
τρόπος, φημὶ δὲ τῆς xav οὐσίαν; "H πῶς οὐχ ἁλοῖεν
ἂν σαθροὶ καὶ ὁλιγογνώμονες οἱ χτίσει συγγράροντες
9b, δι οὗ καὶ &v ᾧ θεότητος φύσις ἐστὶν ἐν ἡμῖν; 00
γὰρ ἐν χτίσµατι μεθεχτὸν τὸ ὑπὲρ τὴν χτίσιν’ ἡ οὖχ
ἀληθὴς ὁ λόγος ;

ipso intelligi : ita valde stultum est, Spiritum qui-
dem sanctum nominare Spiritum, et tamen ipsum
arcere quominus sit secundum naturam sanctus,
et in aliam inepte naturam detrudere. Non enim
glorie aut przsstantiae modum quemdam ipsius noinen
signiflicabit, quemadmodum nenpe istud, Priacipa-
tus, Thronus, et Dominatio, de iis qua per ipsuin
creata sunt : sed substantialem potius qualitatem
declarabit, veluti nomen jllud, Pater, Patris, οἱ
Fillus, Filii. Quod si extrem: stultitie certum
argumentum est illud, nominare quidem Patrem
Deum , sed ipsum Patrem esse non intelligere : aut
Filium quidem, Filium , istud autem non esse dice.
re : quomodo ignorantie culpa liberabimus eos,
qui sanctitate naturali spoliare audent natura et
vere sanctum Spiritum ? Si ergo sauctus secundum
naturam Deus est, sanctus autem qui ex ipso et in
jpso intelligitur Spiritus : quz»nam demum erit
diversitatis ratio, substantialis, inquam? aut quomo-
do putidi et angusti animi esse non deprehendentaur
qui creaturze ascribunt id per quod et in quo deitatis

n3iura est in nobis ? Non enim | in creatura comumunicabile cst id quod supra creaturam est. Annon

verum est quod dico ?

B. Καὶ µάλα.

A. Τί δέ; οὐχὶ σοφὸς, μᾶλλον δὲ αὐτόχρημα σοφία,
θεός; -

B. Καὶ πῶς τοῦτο ἀμφίλογον ;

A. Σοφἁ δὲ iv τίνι τὰ σοφούµενα, φράξε δή µοι
πάλιν.

B. Ἐν σοφία δηλονότι.

A. Οὐχοῦν εἰ σοφοῖ τὸ Πνεῦμα τὰ σορίας δΣχτιχὰ,
σοφία που πάντως ἔσται xal νοηθῄσεται. Τοῦτο δὲ
ἔφαμεν εἶναι τὸν θεόν.

B. Τί οὔν, εἰ xai ἄνθρωποι χαὶ ἄγγελοι, qaot, σο-
φοί τέ list, xai εἰς τὸ σοφοῦν ἑτέρους ἐπιτήδειοι ’

A. 'AXÀ' οὐ σοφίαν, ὦ τᾶν, τοῖς διὰ σφῶν σοφοῦ-
σθαι λεγοµένοις, ἀνιέντες ὡς θεὸς, ἀλλ᾽ εὐμαθείας
τῆς σφῶν χοινωνοὺς ἁποφαίνοντες. Χρησμῴδημα γὰρ
ἁγιοπρεπὲς φαίτν ἂν ἔγωγε, τὸ, « Δωρεάν ἑλάθετε,
ἑωρεὰν δότε. » Τὸ δέ γε Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἰσουργεῖ

95 Juan. xvi, 15.

* Joan. ni, 4. ** Matth. x, 8,

B. Verissimum.

Α. Quid vero? nonne sapiens, imo vero ipsa
sapientia Deus est ?

B. Cuinaimn dubium istud est ?

A. ln quo vero sapientia sunt ea qux sapientiam
accipiunt ?

B. [n sapientia videlicet.

Α. lgitur, si Spiritus sapientiam indit iis quae
sunt sapientize capacia, sapientia utique erit οἱ in-
telligetur. lloc autem diximus esse, Deum.

B. Quid ergo, inquiunt, si et homines οἱ angeli
sapientes sunt, et ad 659 sapientiam aliis infun-
dendam apti ?

A. At non iis, amice, qui dicuntur ab ipsis 60-
pientiam accipere, sapientiam immittendo sicut
Deus : sed doctrinz suie participes elfficiendo. Ora-
enlum enim illud in sanctos quadrare dixerim :
« Gratis accepistis, gratis date **. » Sanctus autets

7.589.

1125

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

1124

Spiritus qualiter operatur cum Deo. [itaque A τῷ θεῷ. Ὥστε, εἴπερ τῷ xatà μµέθεξδιν xal ἕναν-

si ουὶ δδίρευπι participandum οἱ hospitem lar-
gitus fuerit, sapiens illud utique per scipsum efli-
cit, et supremx nature operationem in lioc rursus
jmplet. Quocirca ad Mosen quidem sacrorum inter-
pretem dicebat Deus omnipotens : « Quis dedit os
homini ? et quis fecit surdum et audientem, viden-
tem et cecum? nonne ego Dominus Deus *!. » Quin
et alibi per unum prophetarum, de Judzorum gre-
ge: « Quia in aliis linguis et labiis aliis loquar
populo huic, et neque sic credent ** 1 » ln. Actis
autem sanctorum apostolorum Spiritus virtute idip-
sum peragitur : « Et cceperunt, inquit, loqui variis
linguis, prout Spiritus dabat eloqui illis **. » Christo
vero rursus dicente suis discipulis eos ductum iri

ad principes οἱ reges, sed nequaquam esse me- D

- tuendum : « Ne enim solliciti sitis, inquit, quid di-

catis aut quid loquamini, Ego enim dabo vobis lin-
guam sancti Spiritus viriute et natura **, » sacra
Litter:: promissionem sanctis adimpletam esse di-
ennt. Ipse enim Christus aiebat : « Non vos estis
qui loquimini, sed Spiritus Patris vestri qui loquitur
in vobis *5. » Quomodo igitur tandem creatus et
factus, et suprema natura inferior est is, qui qua
sapientia est, sapientiam infundit, cum sapientia
sit Deus? Quomodo vero, cum oinnia uorit cL pro-
funda Dei scruletur, inter ea collocabitur qui
ignorant qux Dei sunt, οἱ servilem in se gloriam a
nobis suscipiet, cum Servator clare dicat : » Servus
nescit quid faciat dominus ejus **? » Cum ergo Sypi-
ritus norit ea qui sunt in Dco ac naturali Domino,
qui fit ut non liber sit, ac supra creaturam? quo-
modo vero is, qui creaturam superat, non eodem
loco et ordine cum Deo ac Patre collocabitur, per
identitatem substantia, non item cum Filio? Per
quem et cum quo Deo ac Patri gloria cum ipso
sancto Spiritu in sxcula. Ainen.

λισμὸν ἑαυτὸ χαρίσαιτο, σοφὀν που πάντως ἀποτελεῖ
6€ ἑαυτοῦ, καὶ τῆς ἀνωτάτω φύσεως ἀποπληροϊ τὴν
Ey γε τούτῳ πάλιν ἐνέρχειαν. Καὶ γοῦν πρὺς Μωσέαε
μὲν ἔφη τὸν ἱεροφάντην ὁ πάντα ἰσχύων θεός * « Τίς
ἔδωχε στόµα ἀνθρώπῳ; καὶ τίς ἑποίησε δύσχωφον
καὶ χωφὸν, βλέποντα xal τυφλόν; Οὐχ ἐγὼ Κύριος
ὁ θεός’ » Καὶ μὴν χαὶ ἑτέρωθι 50 ἑνὸς τῶν προφη-
τῶν, περὶ τῆς Ἰουδαίων ἀἁγέλης, ὅτι ε Ἐν ἕτερο-
γλώσσοις xa iv χείλεσιν ἑτέρων λαλήσω τῷ λαῷ
τούτῳ, xal οὐδ ὣς πιστεύσουσιν, » Ἐν δὲ vs ταῖς
Πράξεσι τῶν ἁγίων ἁποστόλων, τῇ τοῦ Πνεύματος
ἑνεργείᾳ τὸ χρημα πράττεται’ « Καὶ Πρξαντο γὰρ,
qnot, λαλεῖν ἑτέραις Ὑγλώασαις, χαθὼς «b Πνευμα
ἐδίδου ἀ ποφθέγγεσθαι αὐτοῖς. » Χριστοῦ δὲ ab λέ-
γοντος τοῖς ἰδίοις μαθηταῖς, ὡς ἀχθήσονται μὲν ἐπὶ
ἡγεμόνας xoi βασιλεῖς, Ἠχιστα δ' ἂν αὐτοὺς δεδιέναι ᾿
πρέποι΄ « Mi γὰρ μεριμνᾶτε, φηαὶ, τί εἴπητε, ἃ τί
λαλήσητε. 'Epó γὰρ δώσω ὑμῖν Tlortav τὴν
τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἐνεργείᾳ καὶ φύσει, à» «b
Γράµµα τὸ ἱερὸν ἐἑχπεπεράνθαι φησὶ τοῖς ἁγίοις τὴν
ὑπόσχεσιν. Αὐτὸς γὰρ ἔφη Χριστός ^ ε«θὺχ ὑμεῖς
ἑστὲ οἱ λαλοῦντες, ἀλλὰ τὸ Πνεῦμα τοῦ Πατρὺς ὑμῶν
τὸ λα)λοῦν kv ὑμῖν. » Πῶς οὗν ἔτι κτιστὸν xal πε-
ποιηµένον, xal τῆς ἀνωτάτω φύσεως ἐν δευτέροις
καὶ ἓν ὑφέσει λοιπὸν τὸ ὡς σοφία σοφοῦν, χαϊΐτοι σε-
φίας ὄντος τοῦ θεοῦ; Πῶς δὲ τὸ πάντα εἰδὸς, xal τὰ
Ράθη τοῦ θεοῦ πολυπραγμονοῦν, τοῖς οὐχ εἰδόσι τὰ
tv θεῷ συντετάξεται, xal δονλοπρεπῆ τὴν δόξαν Eg'
ἑαυτῷ πρὸς ἡμῶν εἰσδέξεται, χαίΐτοι τοῦ Σωτήρος
λέγοντος ἑναργῶς' « 'O δοῦλος obx οἷδε τί ποιεῖ
αὑτοῦ ὁ χύριος:» Εἰδὺς οὖν ἄρα τὸ Πνεῦμα τὰ kv θεῷ
xa Κυρίῳ τῷ κατὰ φύσιν, πῶς οὐχ ἐλεύθερον,. καὶ
ὑπὲρ τὴν χτίσιν, πῶς δὲ οὐχὶ τὸ ὑπὲρ τὴν χτίσιν,
τῇ τῆς οὐσίας ταντότητι συντετάξεται μὲν τῷ θεῷ
xai Πατρὶ, συντετάξεται δὲ a0 τῷ Υἱῷ; δι οὗ xal
μ:θ) οὗ τῷ 8:0 xaX Πατρὶι ἡ δόξα σὺν αὑτῷ τῷ &vüp
Πνεύματι, eig τοὺς αἰῶνας. "Apfv.

660 CAPITA ARGUMENTORU 3t

Que continentur in. Dialogo de sancto. Spirilu, cum
. additione aliorum.

Si deificare posse , adeoque creaturis majorem
quan creatura capiat, dignitatem immittere, crea-
tur: natura οἱ gloria majus est, deificat. autem
Spirilus, quomodo creatus erit , ac non potius
Deus, utpote qui deiflcet ?

Si Deus in nobis esse creditur, habitante in no-
bis sancto Spiritu, quomodo creatus erit? Non enim
per creaturam fieri potest ut Deus in nobis hahitet,
qui creatura superior est. Quemadmodum euim
naturali Deo in nobis habitante, non sumus crea-
Lurz, sed deitatis participes : ita creatura in nobis
habitante, non. deitatis sumus , sed creatur: parti
cipes. lgitur Spiritus Deus est, siquidem in nobis
est per ipsum Deus, qui natura et vere Deus est.

9 Exog. iv, 11. ** Isa. xxvii, 11.

(4) Hzc pro divinitate S. Spiritus argumentorum
co:geries, ex dialugo Vll decerpta, et novis quibus-

55 Act, rm, 4.

ΩΣ EN ΚΕΦΑΛΛΙΟΙΣ
Τὰ ἐγκείμεγα τῷ .1όγῳ τῷ z&pl τοῦ ἁγίου Πνεύ-

p κατος, μετὰ προσθήκης ἑτόρων ἐννοιῶν (1).

Ei τὸ δύνασθαι θεοποιεῖν, xa μὴν xol τὸ ἐνιέναι
τοῖς κτίσµασι τὸ ὑπὲρ τὴν χτίσιν ἀξίωμα, μεῖζόν
ἐστιν Ü χατὰ ποιήµατος φύσιν τε xat δόξαν, θεοποιεῖ
δὲ τὸ Πνεῦμα, πῶς ἂν εἴη χτιστὸν, xai οὐχὶ δὴ μᾶλλον
θεὺς, ὡς θεοποιοῦν;

El θεὺς ἐν ἡμῖν γενέσθαι πιστεύεται, ἑνοιχισθέν-
τος ἡμῖν τοῦ ἁγίου Πνεύματος, πῶς àv civ χτιστόν;
Οὐ γὰρ ἑνδέχεται, διὰ χτίσµατος θεὺν ἡμῖν ἑνοιχί-
ζεσθαι, τὸν ὑπὲρ τὴν χτίσιν. Ὥσπερ γὰρ τοῦ χατὰ
φύσιν ἑνοιχοῦντυς θΞού, οὗ κτίσεώς ἔσμεν, ἀλλὰ θεό-
τητος μέτοχοι, οὕτως ἑνοιχοῦντος ἡμῖν χτίσµατος,
οὗ θεότητός ἐσμεν, ἀλλὰ κτίσεως μέτοχοι. Οὐχοῦν τὸ
Πνεῦμα θεὸς, εἴπερ ἐστὶν Ev ἡμῖν δι) αὐτοῦ θεὸς, ὁ
φύσει xal ἀληθῶς.

** Matth. x, 19. ** Jbid., 30. ?* Joan. xv, 15.

dam argumentis aucta, absque ullo nexu vel ordine, a
recentiori quodam scriptore assuta videtur. Ebir. ,

1125

ARGUMENTORUM DE S. SPIRITU CAPITA.

1196

E! πᾶν τὸ ἐκ τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι κεκλημὲ» A Si omne qnod ex nihilo ad esse productum cst

νον, δοῦλόν ἐστι τον ατίσαντος xaX οἰκετιὼν χει
«pov, ἐλεύθεροι ἡμεῖς, μέτοχοι γεγονότες τοῦ
o Πνεύματος, ἐλεύθερόν που πάντως αὐτὸ χατὰ

ύὖσιν ἐστίν. El δὲ τοῦτο, οὔτε γενητὸν, οὔτε ὑπὸ
E yov, ὡς ἡ Χτίσις, φύσεως δὲ μᾶλλον τῆς ἐπέχεινα
ζυγοῦ τε χαὶ ἑλευθέρας. .

El τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἑνεργοῦντος iv ἡμῖν τὰ
θεῖα χαρίσματα χαθὼς βούλεται (τοῦτο γὰρ ὁ µα-
χάριος ἔφη Παν ρε), « θεὸς δέ ἐστιν ὁ ἑνεργῶν τὰ
πάντα ἓν πᾶσι, »θεὸς ἄρα χαὶ ἐχ Θεοῦ κατὰ φύσιν τὸ
Πνεῦμά ἐστιν. — .

'O µαχάριος ψάλλει Δαθὶδ πρὸς τὸν τῶν ὅλων Σω-
τῆρα xal θεὸν, περὶ τῶν kv qf] χειµένων ^ « Ἐξαπο-
στελεΐς τὸ Πνεῦμά σου, καὶ χτισθῄσοντα:, χαὶ &va-
καινιεῖς τὸ πρόσωπον τῆς Υῆς. » Τὸ δὲ ἀναχαινιζό-
µενον, οὕτως ἀνακαινίκεται ὡς xat ἐξ ἀρχῆς ἐγένετο *
καὶ τῆς αὐτῆς ἂν εἴη δυνάµεως ἔργον, τὸ xai ἐν
ἀρχαῖς παραγαγεῖν εἰς ὕπαρξιν, xai κατεφθαρµένον
d ποιηθὲν ἀναχαινίσαι πἀλιν εἰς τὸ ἐν ἀρχαῖς. Ava-
χαινίζει δὲ τὸ Πνεῦμα τὴν χτίσιν, ὡς xal αὐτὸ ποιῇ-
σαν iv ἀρχαῖς. Πῶς οὖν ἔτι κτιστὸν xol γενητόν
ἔστιν; [Xp διὰ κτίσματος ἡ ΄᾿χτίσις γέγονεν, 8
ἀναχαινίζεται παθοῦσα τὴν φθορὰν, ἀλλὰ διὰ τοῦ
κατὰ φύσιν θεοῦ. θεὸς οὖν ἄρα ἑἐστὶ xal Ex θεοῦ
χατὰ φύσιν τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον.

El πᾶσα τῶν γενητῶν ἡ δύναµις ἓν τῷ Πνεύ-
ματι τοῦ στόματος τοῦ θεοῦ, χαθὰ Φφάλλει Δαθὶδ,
κτιφτὸν δὲ τὸ Πνεῦμα, λεγέτωσαν οἱ οὕτω φρονοῦν.
τες, ὑπὸ τίνος ἄρα xai αὐτὸ στηρίζεται. χαὶ εἰ τὸ
Πνεῦμα, γενητῆς ὃν φύσεως, δυναμοῖ τὴν χτίσιν,
ἑαυτὴν ἡ χτίσις δυναμοῖ, xav' οὐδένα τρόπον δεη-
θεῖσα θεοῦ. "Ατοπον δὲ τοῦτο παντελῶς Vpovelv 1
λέγειν. Στηριζόµμεθα γὰρ παρὰ θεοῦ διὰ Ηνεύμα-
τος, xal ἀληθῆς ἡ τού φάλλοντος φωνὴ, ὅτι ἑ To
Πνεύματι τοῦ στόματος τοῦ Θεοῦ πᾶσα τῶν γενητῶὼν
ἡ δύναμις. » θεὸς οὖν ἄρα χατὰ φύσιν καὶ ἐκ coU
τὸ Ηνεῦὺμά ἐστιν, πάντη τε xal πάντω; ἑτεροφυὲς
παρὰ τὴν στηριξομένην παρ᾽ αὐτοῦ χτίσιν. Τὸ δὲ

ὑπὲρ κτίσιν ὅλως καὶ τοῖς γενητοῖς ἑτεροφυὰς, θεός C

που πάντως kot, καὶ ἕτερον οὐδέν.
Σοφοὺς ἡμᾶς ἀποτελεῖ Bebe, xat Hv τοι xal δυ-
νατοὺς δι’ Υἱοῦ ἐν ἁγίῳ Πνεύματι ' Πνεῦμα γὰρ xé-

Χληται σοφίας xal δυνάµεως. Elta πῶς ἔσται τὸ
Πνεῦμα χτιστόν;
ἔοιχε, χωλύσει νοεῖν ὅτι σοφὸς καὶ δυνατὸς ἐν χκτί-
σµατί ἐστιν ὁ θεὺς, χαὶ πεποιηµένην ἔχει τὴν ἑαυ-
τοῦ σοφἰαν. Κοσμεῖ τοιγαροῦν dj χτίσις αὐτὸν, οὖκ
αὐτὸς τὴν Χτίσιν. ᾽Αλλὰ τοῦτο φρονεῖν T] λέγειν, δυσ-
σεθέ-. Βεὸς ἄρα xal &x Θεοῦ χατὰ φύσιν τὸ Πνεύμα,
δι οὗ τὴν χτίσιν σοφοῖ τε xa δυναμοῖ.

'O µαχάριος ἔφη Παῦλος περὶ τοῦ Yiou: « Ὁ δὲ
Κύριος τὸ Πνεῦμά ἐστιν. ) Ἔφη δὲ καὶ αὐτὸς ὁ Υἱός *
« Πνεῦμα ὁ θεός. » Ὅτε τοίνυν τὸ Πνεῦμα «b
ἅγιον ποτὲ μὲν σηµαίνει τὸν Πατέρα, ποτὸ δὸ καὶ
τὸν Yibv, πῶς οὐχ ἔστιν ὁμοούσιον αὐτοῖς; Οὐ γὰρ
ἐν ποιήµατι θεὸς ἐπιγινώσχεται, ὥσπερ οὐδὸ χτίσις
ἐν φύσει θεότητος.

El μὴ ἑτέρως ἔστι θεοῦ μετασχεῖν, εἰ μὴ διὰ τοῦ
ἁγίου Π»εύματος, πῶς àv ἔξω νοοῖτο τῆς θεότητος
τὸ Θεοῦ μετόχους ἀποτελοῦν δι ἑαυτοῦ τοὺς ἐν οἷς
ἂν γένοιτο ;

Ἰσουργὸν χαὶ ἰσοσθενῆ τῷ Θεῷ τὴν χτίσιν εἰπεῖν,
ἔτοι τῶν πεποιηµένων ἓν, δυσσεθείας ἀπόδειξιν ἔχει
τὴν ἀνωτάτω. Ἐπειδὴ δὲ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον τὴν
αὐτὴῖν ἑνέρχειαν ἔχει Πατρὶ xav Υἱῷ, πρόδηλον ὅτι
θεὸς xai ἐχ Θεοῦ χατὰ φύσιν ἐστῖν, ὡς ἑνεργεῖν δυ-
νάµενον τὰ Θεοῦ. 'A tee. δὲ τῶν εἰρημένων τὸ
διὰ τῆς τοῦ Παύλου φωνῆς σαφῶς etpnpvov. « Διαι-
ρέσεις δὲ γαρισµάτων εἰσὶ, xal τὸ αὐτὸ Πνεῦμα '
xai διαιρέσεις διαχονιῶν εἰσι, χαὶ ὁ αὐτὸς Κύριος ’
xai διαιρέσεις ἑνεργημάτων εἰσὶν, ὁ δὲ αὐτὸς θεὸς,
ὁ ἓνεργῶν τὰ πάντα Ev πᾶσι. » Ζωοποιοῦντος δὲ τοῦ

* IL Cor. xi, δ. ** Psal, cui, οἱ, ** Psal, xxxii θ, ! lbid. * 11 Cor. ut, 17, ? Joan; iv, 4.

El γὰρ τοῦτο ἀληθὲς, οὐδὲν, ὡς-

servum esi Crealoris, et servili conditione pr:e-
ditum , nos autem liberi sumus sancti Spiritus
facti participes, ipse utique secundum natu-
ram est liber. Quod si ita est , neque factus ,
neque jugo subditus, ut creatura, sed natura li-
bera praeditus est ac jugi nescia.

Si cum Spiritus sanctus divina in nobis dona
operetur, ut vult (hoc enim dixit beatus Paulus *?) ,
« Deus est qui operatur omnia in omnibus, » Deus
utique εἰ ex Deo secundum naturam est Spiritus,

Beatus David ad omnium Salvatorem ac Deum
canit de rebus terrenis : « Emittes Spiritum tuum,
et creabuntur, et renovabis faciem terra **, » Quod
aulem renovatur, iia renoyatur, ut el a principio
fuit, et ejusdem est virtutis opus, principio creare,
et corruptam rem in pristinum statum revocare.
Renovat autem creaturam Spiritus, puta quam et
ipse fecit initio. Quomodo igitur creatus l de-
muin est ac factus? Non enim per creaturam facta
est creatura, aut corruptionem passa per eam re-
novatur, sed per naturalem Deum, Deus ergo est,
et ex Deo secundum naturam Spiritus sanctus.

Si cuncla rerum crealtarum virtus est in Spi-
ritu oris Dei, quemadmodum David psallit**, creatus
autem est Spiritus, dicant quibus ea meus est,
3a quonam eliam ipse firmetur. Et si Spiritus,
create cum sit nature, firmat creaturam , se-
ipsam firmat creatura, Deo nullatenus | indigens.
Absurinm autem illud plane dictu est cogitatu-
que. Firmamur enim a Deo per Spiritum, et
vera est Psalie vox dicentis : « Spiritu oris ejus
omnis virtus creaturarum *. » Deus itaque secundum
naturam, et ex Deo est Spiritus, et omnino divers»
naturae a creatura quze per ipsum firmatur. Quol
auteu supra crealuram est, ac diversam a rebus
creatis nature, Deus utique est, ac nihil aliud.

Sapientes nos reddit, adeoque potentes etiam per
Filium in sancto Spiritu. Spiritus enim dictus est
sapienti: ac. virtutis, Jam vero quomodo creatus
erit Spiritus ? Nain si hoc. verum est, nihil, ut vi-
detur, impediet quominus intelligamus sapientem
ac potentem in creatura esse Deum, et creatam ιο»
bere suam sapientiam. Oruat igiur ipsum creatura,
non ipse creaturam. Atqui hoc dicere ac sentire,
est impium. Deus igitur est, et ex Deo. secundum
naturam Spiritus, per quem ereaturam sapientem
reddit ac firmat.

Beatus Paulus dixit de Filio : « Dominus autem
est Spiritus *.» Dixit autem et ipse Filius : « Spiri-
tus Deus est *. » Cum igitur Spiritus sanctus inter-
Jum significet Patrem, interdum autem et Filium :
quomodo non est ipsis consubstantialis? Non enim
in creatura Deus agnoscitur, quemadmodum neque
creatura in. natura deitatis.

Si non aliter participes Dei esse possumus, quam
per sanctum Spiritui : quomodo alienus a deitate
censebitur, qui Dei participes facit per seipsuin eos
in quibus est ?

. /Equali robore eademque cum Deo virtute pre-
ditam creaturam aut ex rebus productis unum ali-
quid dicere, summam denotat. impietatem. 662
Cum. autem Spiritus sanctus; eandem quam Pater
et Filius operationem habeat, manifestum est Deum
et ex Deo esse secundum naturam, utpote qui ea
qua Dei sunt operari possit. Ου demonstrantur
voce Pauli clare dicentis : « Divisiones vero gratiarum
sunt, idera autem Spiritus : οἱ divisiones mini-
sirationum sunt, idem autem Doniinus : et divisiones
operationum sunt, idem vero Deus, qui operatur

1127

S. CYMLLI ALEXANDRINI ARCIIIEP.

omnia in omnibus *. » Porro cum Pater vivificet, Πατρὸς xai ὁμοίως τοῦ Υἱοῦ, ζωοπριόν ἐστι xa τὸ

ac similiter Filius , vivificus quoque est sauctus
Spiritus. Et certe beatus Paulus scribit : «Prxcipio
tibi coram Deo qui vivificat omnia *. » Sed et Fi-
lius dixit : «Oves πιο vocein meam audiunt, et ego
vitam zeternam do eis *. » Quod autem Spiritus etiain
vivificet, docet ipse Salvator his verbis : « Caro non
prodest quidquam, Spiritus est qui vivificat. Verba
qux ego locutus sum vobis, Spiritus et vita sunt *. »
Paulus vero scribit : «Qui suscitavit Jesum Christum
a mortuis, vivificabit et mortalia corpora vestra,
per inhabitantem Spiritum ejus in vobis *. » Qui
ergo xqualiter cum Deo operari potest, Deus est ,
οἱ ex Deo , secundum naturan.

Dominus noster Jesus Christus Judeorum popu-
Jos increpans, aiebat : « Multa bona opera ostendi
vobis ex Patre meo : propter quod corum opus ine
lapidatis* ? » Rursum : « Pater in me manens,
ipse facit opera '*. » Insuper fatebatur se in Spiritu

ei ejicere demonia ''. Cum ergo Spiritus opera ,
Patris opera, suaque nimirum esse dicat, quomodo
Spiritus creatus erit? Nam si lioc verum est, per
creaturam Pater. giorificatur, adeoque Filius, si

er Spiritum miracula edidit. Sed hoc absurdum :
us igitur et ex Deo secundum naturam est Spi-
ritus, utpote adimplens opera Patris et Filii.

Beatus Paulus cultu legali prestantius esse os-
tendens Novum et in Cliristo Testamentum, dicebat:
« Nam si ministerio daninationis, gloria est : multo
inagis abundat ministerium justitia in gloria '*.»lta-
que lexquidem condemnationis erat ministerium,
justitie vero, przconium evangelicum. Sed Veteris
quidem Testamenti quod coudemnabat , ministri
dicebant : « Haec dicit Domiuus. » Noviautem quod
justiicabat :« Hec dicit Spiritussanctus.»Nuin igitur
ministri 863 condemnantis Testamenti nobiliores
sunt secundis? lilis enim ministratio flebat Dei ser-

monibus, his autem, creaturz verbis, si creatus QC

est Spiritus sanctus. Quomodo igitur demum ex-
cellit inistratio justiti:e in gloria? Utruin eniin
nobilius aut praestantius est ministrationem icri
Dei sermonibus, αν creaturz:? Αἱ neque pras
stantiores neque nobiliores primi secundis. lgitur
cum dicunt : [Lec dicit Spiritus sauctus, eiiam ἱρ-
sis ministratio lit Dei sermonibus, quoniam βευς
et ex Deo secundum naturam est Spiritus cjus.
Nobiliorem autem esse prima secundorum ministra-
tionem, locuples 4estis est Salvator ipse , dicens
sanctis apostolis : « Ámen, amen dico vobis,
quia multi propheta: et justi cupierunt. videre qux
videtis, οἱ non viderunt : eL audire qua auditis , et
non audierunt. Vestri autem — oculi beati ** »
« mysteriorum enim dispensatores facti sunt 13, iu
qua desideraut angeli prospicere **. »

: Dominus noster Jesus Christus sanctis discipulis
dicebat : « Nolite cogitare quomodo aut quid loqua-
mini, cuim vos ad principes et tribuualia vocabunt
aliqui ; dabitur enim vobis in illa hora quid loqua-
mini (os nimirum et sapientia) ; non enim vos estis
qui loquimini, sed Spiritus Patris vestri, qui loqui-
tur in vobis !*. » Praeterea. beatus Paulus ait : « Au
experimentum ορ] ejus, qui in ine loquitue
Christi **? » Cum igitur Christo in sanctis loqueute,
Spiritus sit qui loquitur, quoinodo creatus erit, ac
non potius Deus, et ex Deo secunduin naturam,
utpote consubstantialis Filio, per quem et in nobis
esl, et loquitur?
Beatus Moses dicebat in libro de mundi opificio :
« Et fecit Deus lhiominen, ad imaginem Dei fecit
illu **, » Dixit autem alicubi ipse quoque univer-

* ] Cor. xi, 4-θ, 51 Tim. vi, 15.
x,92, !* Joan. xiv, 19. *! Matth. xir, 98.
1 Petr. 1, 14. '5 Matth. x, 49, 29.

* Joan. x, 97.
!! Jl Cor, ni, 9.
"ο! Cor. xi: 5.

Πνευμα «b ἅγιον. Γράφει γοῦν ὁ μὲν µαχάριος Παῦ-
λος t Παραγγέλλω σοι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ τοῦ ζωογο-
νοῦντος τὰ πάντα.» Ἔφη δὲ xai ὁ Yió;* εΤὰ π
δατα τὰ ἐμὰ τῆς φωνῆς µου ἀχούουσι, xat ἀκολουθουσί
pot, χἀγὼ δίδωµι αὐτοῖς ζωὴν αἰώνιον. » "Οτι &
xa τὸ Πνεῦμα ζωογονεῖ, διδάδει λέγων αὐτὸς ὁ Σω-
vfp: « Ἡ σὰρᾷ οὐχ ὠφελεῖ οὐδὲν, τὸ Πνεῦμά ἐστι
τὸ ζωοποιοῦν. τὰ ῥήματα, ἃ Evo λαλῶ ὑμῖν, Πνευμά
ἐστι χαὶ ζωή ἐστι. » Γράφει δὲ xat ὁ µαχάριυς
Παῦλος « Ὁ ἑἐγείρας Χριστὸν «Ἰησοῦν ἐπ vexpuv,
ζωοποιήσει xai τὰ θνητὰ σώματα ὑμῶν, διὰ του
ἑνοιχοῦντος αὑτοῦ Πνεύματος ἐν ὑμῖν. » Τὸ τοίνυν
ἰσουργεῖν τῷ θεῷ δυνάµενον, θεός τέ ἐστι xal ix
Θεου χατὰ φύσιν.

Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοὺς ὁ Χριστὸς, τοῖς Ἰουδαίων
δήµοις ἐπιπλήττων, ἔφασχε « Πολλὰ χαλὰ ἔργα
ἔδειξα ὑμῖν ἀπὸ τοῦ Πατρός µου, διὰ ποῖον αὐτῶν
ἐμὲ λιθάζετε; » Καὶ πάἀλιν, ε Ὁ Πατὴρ, ὁ £v ἐμοὶ

νωνν ποιεῖ τὰ ἔργα αὐτός. » Προσωμολόγει δὲ,

τι iv Πνεύματι Θεού ἐχθάλλει τὰ δαιμόνια. "Oct
τοίνυν τὰ ἔργα τοῦ Πνεύματος, ἔργα φησὶν εἶναι
τοῦ Πατρὸς, δῆλον δὲ ὅτι xa ἑαυτοῦ, πῶς ἂν εἴη
Πνεῦμα χτιστόν; El γὰρ τοῦτο ἀληθὲς, διὰ χτίσµατος
ὁ Πατὴρ δοξάκνεται,͵ xai μέν τοι χαὶ ὁ Υἱὸς, εἰδιὰ Ηνεύ-
µατος εἰργάζετο τὰςθεοσηµίας. ᾽Αλλὰ τοῦτο ἄτοπον *
θεὸς ἄρα xat ἐχ θεοῦ γατὰ φύσιν τὸ Ι]νεῦμά ἐστιν,
ὡς τὰ τοῦ Πατρὸς ἔργα πληροῦν xai τὰ τοῦ Ylou.

Της xazà τὸν νόμον λατρείας ἀποφαίνων εὖχλεε-
στέραν τὴν Νέαν xat ἐν Χριστῷ Διαθήχην ὁ paxá-
ριος ἔφη Παῦλος: « El γὰρ τῇ διαχονἰᾳ τῆς χατα-
χρίσεως δόξα, πολλῷ μᾶλλον διαφέρει ἡ διαχονία τῆς
δικαιοσύνης ἐν δόξη. » Οὐκοῦν, ὁ μὲν νόμος, χαταχρί-
σεως ἣν διαχονία, δικαιοσύνης δὲ τὸ χήρυγµα τὸ
εὐαγγελικόν. Αλλ' οἱ μὲν τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης
τῆς χαταχρινοὺσης διάχονοι, ἔφασχον' « Τάδε λέγει
Κύριος. » Οἱ δέ γε τῆς Νέας, τῆς δικαιούσης' «Τάδε
λέγει τὸ Πνεῦμα 5b ἅγιον. » "Ap οὖν οἱ διάχονοι
τῆς χατακρινούσης Διαθήχης ἀμείνους εἰσὶ τῶν δευ-
τέρων; Οἱ μὲν γὰρ, τοῖς παρὰ θεοῦὺ διηκονοῦντο λό-
γοις, οἱ δὲ τοῖς παρὰ τοῦ χτίσαντος [ἱσ. κτίσεως],
εἴπερ ἐστὶ γενητὸν τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον. Πῶς οὖν ἔτι
διαφέρει ἡ διαχονία τῆς διχαιοσύνης iv 662m; Τί
γὰρ ἄμεινον f) εὐχλεέστερον, «5 διαχονεῖΐσθαι ς
«ol; παρὰ θ:οῦ, f| τοῖς παρὰ χτίσµατες., Αλλ’ οὔτε
χρείττονες, οὔτε μὴν λαμπρότεροι τῶν δευτέρων οἱ
πρῶτο:, Οὐχοῦν, ὅταν λέγωσι, « Τάδε λέγει τὸ
Πνεύμα τὸ ἅχιον, » καὶ αὐτοὶ τοῖς παρὰ θεοῦ διαχο-
νοῦνται λόγοις, ὅτι Θεὸς xai ix Θεοῦ χατὰ φύσιν
ἐἑστὶ τὸ Πνεύμα αὐτοῦ. "Οτι δὲ λαμπροτέρα τῆς πρώ-
της 1j τῶν δευτέρων διαχονία, πιστώσεται λέγων
αὐτὸς ὁ Σωτὴς πρὸς τοὺς ἁγίους ἁἀποστόλους *
ε ᾽Αμὴν, ἁμὴν )έγω ὑμῖν, ὅτι πολλοὶ προφῆται xal
δίχαιοι ἐπεθύμησαν ἰδεῖν ἃ βλέπετε, xat οὐκ εἶδον,
χαὶ ἀχοῦσαι, 1 ἀχούετε, xal οὐχ fjxoucav* ὑμῶν
δὲ µαχάριοι οἱ ὀφθαλμοί' γεγόνατι yàp µυσττρίων
ταµίαι, εἰς ἃ ἐπιθυμοῦσιν ἄγγελοι παραχυψαι. »

Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς τοῖς ἁγίοις
ἔφασχε μαθηταῖς' « Mt µεριμνήσητε, πῶς 1) τί λα-
λήσετε, ὅταν ὑμᾶς καλώσιν ἐπὶ ἠγεμόνας f) συν-
έδρια τῶν διωχόντων τινές ' δοθῄσεται γὰρ ὑμῖν ἐν
αὑτῇ τῇ Opa στόµα xal σοφία οὐ γὰρ ὑμεῖς ἔστε
ol λαλούντες, ἀλλὰ τὸ Πνεῦμα τοῦ Πατρὸς ὑμῶν τὸ
λαλοῦν ἐν ὑμῖν. » Βἶτά φησιν ὁ µαχάριος Παῦλος,
« El δοχιμὴν ζητεῖτς του ἐν ἐμοὶ λαλοῦντος Χρι-
61:02; » "Ote τοίνυν Χριστοῦ λαλοῦντος &v τοῖς
ἁγίοις, τὸ Πνεῦμά ἐστι τὸ λαλοῦν, πῶς ἂν elm Υι-
νητὸν, xai οὐχὶ δῆ’ μᾶλλον θεός τε, χαὶ ἔχ θεοῦ,
κατὰ φύσιν, ὡς ὁμοούσιον τῷ Υἱῷ, δι οὗ xol iv
ἡμῶν ἔστι xaX λαλεῖ ;

Ὅ µαχάριος ἔφη Μωσῆς £v τῷ τῆς χοσµοπχοιίας
βιθλίῳ' € Καὶ ἐποίησεν à θὰ: τὸν ἄνθρωπον, χατ᾽
εἰχόνα Θεου ἐποίτσεν αὐτόν. Ἔφη 66 που καὶ αὐτὸς

" Joan. vi, 65, 04. * Rom. vir, 14... ? Jonn,
? Matth, xin, 11. ! JE Cor. 1v, 1.
U Gen. 1, 97.

1129

ARGUMENTORUM DE S. SPIRITU CAPITA.

1130

à τῶν ὅλων Δημιουργὸς διὰ φωνῆς Ἡσαῖου, « Ἐγὼ A sitatis opifex per [δαίῶ vocem : « Ego feci terram,

ἐποίησα γῆν, xa ἄνθρωπον ἐπ᾽ αὐτῆς. » Τούτου 6t
ὕντος ἀληθοῦς , ὁ μακάριος Ἰὼδ εὑρίσχεται λέγων *
« Πνεῦμα θεῖον τὸ ποιησάν μα » Αλλ' εἴπερ ἐστ,
γενητὸν τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, διὰ κτίσματος ἐχτίσθη-
μεν. Εἶτα πῶς πάλιν τὸ Γράμμα qnoi τὸ [s pv
« Καὶ ἔλαθεν 6 θεὺς χοῦν ἀπὸ τῆς vno, καὶ ἔπλασε
τὸν ἄνθρωπον; » Οὐχοῦν, εἴπερ ἐστὶ τῶν ἁτοπωτά-
των τὴν τοῦ Δημιουργοῦ δόξαν περιθεῖναί τινι τῶν
πεποιηµένων, ἐστὶ δὲ τὸ Πνεῦμα δημιουργὸν, θεὺς
ἄρα xat &x θ:οῦ xat φύσιν ἐστίν.

Ei τὸ ἔλαττον ὑπὸ τού χρείττονος εὐλογεῖται, χατὰ
τὴν τοῦ µαχαρίου Παύλου qtovhv, εὐλογεῖται δὲ ἡ
νοητὴ χτίσις, ἁγιαζομένη παρὰ θεοῦ διὰ τοῦ Πνεύ-
µατος , ὡς xpeltxovl που πάντων κατὰ τὴν φύσιν
εὐλοχεῖται xal ἁγιάζεται. El δὲ τοῦτο τὸ ἀληθὲς,
οὐχ ápa χτιστὸν τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον. Οὐχ ἔτι γὰρ τὸ
κρεῖττον ὑπὸ τοῦ ἑλάττονος εὐλογεῖται.

El ἓν τόπῳ καὶ περιγραφῇ νοεῖται τὰ γενητὰ, τὸ p

δέ γε Πνεῦμα τὸ ἅγιον οὐχ οὕτως ^ γέγραπται γὰρ,
ὅτι « Πνεύμα Κωρίου πεπλήρωχε τὴν οἰχουμένην. »
ὙἙάλλει δὲ χαὶ ὁ Δαθίδ. « Ποῦ πορευθῶ ἀπὸ τοῦ
Πνεύματός σου, χαὶ ἀπὸ τοῦ προσώπου σου ποῦ φύγω;»
Πῶς ἂν cin γενητὸν τὸ πάντα πληροῦν; ὃ δὴ xol
µόνῃ πρέποι ἂν τῇ θείᾷ τε xal ἀνωτάτω φύσει. Γέ-
γραπτα: γὰρ xal περὶ τοῦ Υἱοῦ» « Ὁ χαταθὰς, αὑ-
s ἔστι xal h ἀναθὰς ὑπεράνω τῶν y avv, ἕνα

ηρώσῃ τὰ πάντα. » Καὶ μὲν xat αὐτὸς ὁ Πα φ
που πρὸς Ἰουδαίους * « 'Ü οὐρανός μοι ὀ μόνος 7 δὲ
ΥΠ ὑποπόδιον τῶν ποδῶν µου. Ποῖον οἶχον οἰχοδομή-
σετέ µοι; λέγει Κύριος" f τίς τόπος τῆς χαταπαυ-
σεώς µου; » Καὶ πάλιν « Mh οὐχὶ τὸν οὐρανὸν xal
τὴν γην ἐγὼ πληρῶ; λέχει Κύριος.)

Ἔφη που θεὸς τοῖς ἐχ Βαθυλῶνος λελυτρωμένοις
τῶν ἐξ Ἰσραίλ" « Καὶ ἐγώ εἰμι, φησὶν, ἐν ὑμῖν
Κύριος, xat τὸ Ἠνεῦμά µου ὑφέστηχεν iv µέσῳ
ὑμῶν,» [rosse , Ev ὑμῖν ἐστιν ὁ φύσει τε χα
ἀληθῶς θεός. Ilo; ἂν νοοῖτο γενητὸν, xai οὐχὶ δῆ
μᾶλλον θεὸς xa kx θεοῦ χατὰ φύσιν, ὡς τὴν τοῦ
Θεοῦ παρουσίἰαν ἀποπληροῦν bv ἑχυτοῦ »

Γέγραπται, ὅτι ε Ttp. Λόγῳ Κυρίου οἱ οὐρανοὶ
ἑστερεώθησαν, χαὶ τῷ Ηνεύματι τοῦ στόματος αὐτοῦ
πᾶσα d δύναμις αὐτῶν. » "Οτι δὲ τὸ δυναμοῦσθαι
τὴν Χτίσιν παρὰ θεοῦ πρέποι ἂν μᾶλλον, xal o) παρὰ
κτίσματος, πῶς ἔστιν ἀμφιθαλεῖν;, EL δὲ, χτιστὸν
ὑπάρχον, τὸ Πνεῦμα στερεοῖ την χτίσιν, ἑαυτὴν ἡ
κτίσις πρὸς τὸ εὖ εἶναι συνέχει, μηδὲν sig τοῦτο λα-
θοῦσα παρὰ θεοῦ, μᾶλλον δὲ, εἰ χρἠ τι xat ἀπηχὲς
εἰπεῖν , καύχηµα τῆς ἀνωτάτω φύσεως f) χτίσις εὑ-
άσχετα εἴπερ ἐνεργεῖ δι αὐτῆς, xal διὰ τοῦτο

αυµάζεται. ᾽Αλλὰ τοῦτο ἄτοπον, στερεοῖ δὲ τὸ
ἵνευμα τοὺς οὐρανοὺς, xai δυναμοῖ τὴν χτίαιν "
φύσεως οὖν &pa ἑστὶ τῆς ὑπὲρ τὴν χτίσιν, τουτέστι
θεός

Bl ζωοποιεῖ "b Πνεύμα, xai ζωή ἔστι, χατὰ τὴν
τοῦ Σωτῆηρος φωνὴν, πῶς ἂν εἴη γενητόν; Οὐκ ἔτι
γὰρ ζωὴ τὸ uh ὑπάρχον ποτά. Ei γὰρ ἐκτίσθη xai
αὐτὸ μετὰ τῶν ἄλλων, ἐκ τοῦ μὴ εἶναι πρὸς τὸ εἶναι
-0fy0n. ᾽Αλλὰ τοῦτο ἄτοπον ' Quh δὲ χατὰ ἁλή-
θειάν ἐστι xal ζωυποιόν. Οὐχ ἄρα γέγονεν, ἀλλ fv
ἀῑϊδίως, ὡς &x θεοῦ χατὰ φύσιν, xat θεός.

"Avr καὶ ἀσύνθετος ἡ θεία τε avi χαὶ ἀχήρατος
φύσις, παράγει δὲ πρὸς τὸ εἶναι τὰ πάντα, xal τε-
λειοῖ διὰ Ἠνεύματος. Αλλ᾽ εἴπερ ἑστὶ γενητὸν τὸ
ἅγιον Πνεῦμα , χαθά φασιν οἱ διεναντίας , ἓν modfj.
µατι τελειοῦται τὰ τῆς θεότητος ἔργα. ᾽Απλοῦ δὲ
ὄντος χατὰ τὴν φύσιν τοῦ Θεοῦ, πῶς ἂν ἐν συνθέσει
γνοοῖτο τὸ Πνεῦμα αὐτοῦ, Οὐδὲν γὰρ iv γενητοῖς
ἁπλοῦν κατὰ φύσιν.

NaY, φασὶν οἱ τῆς τοῦ Πνεύματος χατηγοροῦντες
δόξης, δεχόµενον παρὰ θεοῦ τὸν ἁγιασμὸν τὸ Πνεῦμα

19 [sa, τιν, 19. | Job xxxii, 4.
** Ephes. 1v, 10. ** Isa. Lxvi, 4.

PATROL. GR. LXXV.,

ο Gen. it, 7.

Σι [lebr. vit, 7.
** Jerem. xxii, 24.

et hominem super ipsam !*. » Quod cum verum sit,
beatus Job invenitur dicens : « Spiritus sanctus,
qui creavit ine !*, » At si creatus est Spiritus san-
ctus, per creaturam creati sumus. ΑΙ quomodo rur-
sus Scriptura sacra dicit : « Et accepto pulvere de
terra Deus formavit hominem **? » Igitur, si una
res ex absurdissimis est, Opificis gloriam alicui
creaturae tribuere, et Spiritus est opifex : Deus
utique et ex Deo secundum naturam est.

661. Si quod minus est a majore benedicitur,
secundum beati Pauli vocem *! : benedicitur autem
intellectualis creatura, qu: a Deo per Spiritum
sanctificatur, omnino a meliore secundum naturam
benedicitur et sanctilicatur. Quod si verum istud
est, non est ergo creatus Spiritus sanctus. Nequa-
quam enim id quod prastantius est a minore be-
uedicitur.

Si loco et circeumscriptione fact: res intelligun-
tur, Spiritus vero sanctus non item ; scriptum est
enin. Spiritaom Domini replevisse orbem terra-
rum **, Et David ipse canit : « Quo ibo a Spiritu
tuo, et quo a facie tua fugiam **? » Quomodo crea-
tus erit is qui omnia implet ? Quod soli certe divi-
nx et supreme naturz convenit. Scriptum eniin est

quoque de Filio: « Qui descendit, ipse est et qui

ascendit supra omnes ccelos, ut impleret omnia **. »
Quin et ipse Pater alicubi dixit ad Jud:eos : « Coe-
lum mihi thronus, terra vero scabellum pedum
meorum. Qualem domum zdificabitis mihi? dicit
Dominus? vel quis locus quietis me:e. **? » Et rursus:
« Nonne colum et terram impleo? dicit Domi-
nus **, )

Dixit alicubi Deus Israelitis qui ex Babyloniex .
captivitate redempti fuerant : « Et ego sum, inquit,
in vobis Dominus, et Spiritus meus in medio vestri
constitit *', » hoc est, In vobis est naturalis ae ve-
rus Deus. Quomodo enim factus censebitur, ac
non potius Deus et ex Deo secundum naturam , ut-
pote qui Dei prasentiam per seipsuin adimplet ?

Scriptum est, quod « Verbo Domini coeli tirmati
$uut, et Spiritu oris ejus omnis virtus eorum *^. »
Quod autein deceat (r:naci creaturain a Deo, non a
creatura, cuinam dubium esse potest ? Quod. si
creatus cum sit. Spiritus, firmat creaturam , seip-
sau! Creatura iu recto statu continet , nec ad hoc a
Deo quidquam accipit ; ino potius, si quid absurdi
dicendum est, apparet suprema natura gloria pra-
ditam esse creaturam, siquidem per sé ipsam ope-
ratur, atque idcircu est admírationi ; Atqui ab-
$urduimn istud est; sed Spiritus firmat coelos, ei
creaturam roborat. Nature igitur est creatura su-
perioris, hoc est Deus.

Si vivificat Spiritus , et vita est, secundum Ser-
vatoris vocem **, quomodo creatus erit? Non jam
enim vita est is B qui olim uon erat. Nam si

D creatus est etiam ipse cum rebus aliis, e nihilo ad

esse productus est. Sed hoc absurduim : vita vero
est secundum naturam, et vivilicus. Non ergo factus
est, sed erat ab aeterno, utpote ex Deo secundum
naturam, et Deus.

Simplex et incuiposita est divina et immortalis
natura, et in ortum adducit oinnia ac perficit per
Spiritum. Sed si creatus est sanctus Spiritus, ut
adversarii dicunt, iu creatura perficiuntur opera
deitatis. Cum autem simplex sit secunduin naturam
Deus, quomodo compositus intelligetur Spiritus
ejus? Nihil enim in rebus creatis esl simplex se-
cundum naturam.

Atenim, inquiunt. qui Spiritus glorix detrahunt,
Spiritus sanctus accepta a Deo sanclilicalione eam

33 Sap. 1, 7. ** Psal. cxxxviiit, 7.
** Psal. xxxi, θ. ** Joau, vi, 04.

36

?! Aug. 11, 0.

151

ipso: « Quia de meo accipiet ὃν. »

Quod datum est, et aliunde, atquo. ab altero ad-
venit, omnino etiam auferri potest ; et quod secun-
dum naturam non possidemus, loc etiam possumus
amittere. Απ igitur Spiritus sanctus aliquando sau-
clilicandi potestate carebit? Atqui nomen habet
substantie su» signiflcativum, non dignitatis aut

restantimp, quemadmodum nempe nomina ista,
rincipatus, Thronus, et Dominatio : istiusmodi
enim vocabula rerum significatarum substantiain
non exhibent, sed honoris cujusque modum potius
significant. Iu sancta vero Trinitate, nomen illud,
Pater, οἱ illud Filius, adeoque Spiritus sanctus,
non przcellentiam quamdam signilicat, sed potius
quid sit unusquisque demonstrat. — —

Si substantiam Spiritus sive quid sil secundum
naturam nomen ejus declarat (Sanctus enim noni-
natus est), Sanctus autem. est Deus?! (sic enim
ipsum celebraut superna Virtutes, non ut haben-
tem ascititjam sanctificationem, sed potius quod ex
se et essentialiter sit sanctus), non alienus erit ab
ejus substantia Spiritus ejus. Sanctus enim est se-
cundum naturam, puta qui ex sancto, el in sancto
secundum naturam Deo.

Qui dicunt Spiritum sanctum creatum esse εἰ
facium, non animadvertunt (caculiunt enim) mi-
nistratoríam quamlibet operam minorem csse ea
operatione. quie, ul ila dicauus, Dei propriis (it
manibus. Exempli causa, data est lex antiquis , per
angelos et internuntium $66 Moysem edita. Sed
qui legem. olim locutus est, qan per fidem ipse-
met operatus est. in. nobis. nde nobilius quoque
est Christi ninisterium quain Mosis. ltaque si mi-
uistratorio modo Spiritus in nobis sanctificationem
facii, quis a Paure 1agis sanctificatus est? Non
enim aliter quam per sanctum Spiritum sanctificat,
et summum divine. benedictionis fastigium est per
sanctum Spiritum sanctificatio. Igitur nou ministra-
torio modo creaturae sanctiticationem Spiritus sup-
peditat, neque ut ab alio datam, sed hoc iu nobis
ipsomet operante Deo, puta per suuin Spiritui.

Christus alicubi dixit : « Si quis me audierit, ego
el Pater veniemus, et imansionem apud ipsum fa-
ciemus, et in ipso diversabimur **. » Quoinodo au-
tein idipsum in nobis perficiatur, theologorum 10s
clare sermo docebit. Beatus enim Joannes ait : « Iu
hoc scimus quoniam est iu nobis, quia de Spiritu
suo dedit nobis?*. » Sapientissimus autem Pau-
lus : « Nescitis quia templum Dei estis, et Spiri-
tus Dei hahb.tat iu. vobis *? » Quomodo igitur
demum creatus est Spiritus, si participes Pa-
tris οἱ Filii per ipsum efficimur? Non euim per
creaturam, unum videlicet e sanctorum angeloruimn
numero, divin: nature sumus participes **. Atqui
verum istud non est. Igitur Deus est iu nobis per
Deum Spiritum.

Scriptura divina intonso Samsopi adesse qui-
dem ait sanctum Spiritum ; deinde, « Recessit, in-
quit, Dominus ab ipso, » cuin male capillum toton-
dit ?*. » Quomodo igitur ereatus est Spiritus , si-
quidem est secumdum naturam Dominus? Neque
enim iuter res creatas est. vera libertas ae doini-
uatio.

Dominus noster Jesus Christus, reversurus in cc-
los, sauctos apostolos consolabatur, dicens : « Nou
relinquam vos orplianos, venio ad vos *'. » Promis-
sum autei implevit, mittens nobja coelitus Para-

» Jap. xvi, 15. !! ]sa. vi, 9. * Joan, xiv, 27.
0 Judic. xvi, 19. ?? Joan. xix, 48.

(1) Aliquid deesse videtur.

S. CYRILLI ALEX ANDRINI ARCIHEP.

operatur erga ereaturnm. Dixit enim Salvator de A τὸ

n2?

ἅγιον, ἑνεργεῖ τὸ ἁγιάςειν περὶ την xtlotv.
Ἔφη γὰρ ὁ Σωτὴρ περὶ αὐτοῦ, «"Ut ix τοῦ ἐμοῦ —
Mieter. » |

T6 δοτὸν, χαὶ προσγεγονὸς ἔξωθεν, χαὶ παρ) ἑτέ-
ρου, πάντη τε xal πάντως ἐστὶ xal ἀφαιρετόν' xal
ὃ μὴ χατὰ qo: χεχτήµεθα, τοῦτο χαὶ ἀποβαλεῖν
ἑνδέχεται. "Ap" οὖν ἔσται ποτὲ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον
ἔρημην τοῦ ἁγιάξειν δύνασθαι; Καΐτοι τὸ ὄνομα τῖς
οὐσίας ἔχει σημαντιχὸν, ἧς καὶ εἶναι πεπίστευται,
οὐχ ἀξιώματος f| ὑπεροχῆς, χαθάπερ ἁἀμέλει xai
Ἀρχὴ, xaX θρόνος , xaX Κυριότις. Τὰ γάρ τοιάδε
τῶν ὀνομάτων οὐχὶ τῆς οὐσίας τῶν σηµαινοµένων
εἰσὶ παραστατιχὰ, σηµαίνει δὲ μᾶλλον τῆς ἑχάστου
tip. τὸ µέτρον. Ἐπὶ δέ γε τῆς ἁγίας Τριάδος , τὸ
Πατηρ, xai τὸ Υἱὸς, xai μὴν xat τὸ Άγιον Πνεῦμα,
οὐχ ὑπεροχῆς τινος ποιεῖται δήλωσιν, μᾶλλον δὲ τὸ,
ti τῶν ὠνομασμένων ἕχαστόν ἐστι, δ.αδείκνυσιν.

Ei τῆς οὐσίας τοῦ Πνεύματος , ἤτοι τοῦ, τί χατὰ
φύσιν ἐστὶ, παραστατιχὸν εἶναί Φαμεν τὸ ὄνομα αὖ-

p τοῦ (Άγιον γὰρ ὠνόμασται), ἅγιος δὲ ὁ Θεός (οὕτω

γὰρ αὐτὸν ὑμνοῦσιν αἱ ἄνω Δυνάμεις, οὐχ ὡς ἑπαχτὸν'
ἔχοντα τὸν ἁγιασμὸν , οἴχοθεν δὲ μᾶλλον ἅγιον ὄντα
χαὶ οὐσιωδῶς), οὐχ ἀλλότριον ἔσται τῆς οὐσίας αὐτοῦ
τὸ Πνεῦμα αὑτῷ ' ἅγιον γάρ χατὰ φύσιν, ὡς ἐξ ἁγίου
τε xal £v ἁγίῳ κατὰ φύσιν θεῷ.

Οἱ χτιστὸν εἶναι λέγοντες χαὶ γενητὸν τὸ Πνεῦμα
τὸ ἅγιον, οὐχ ἐννοοῦσιν ἐχεῖνο, τυφλώττουσι γὰρ, ὅτι
ὑπουργικὴ πᾶσα διαχονία ἑλάττων ἐστὶ τῆς τοῦ Θεοῦ
αὐτουρχίας, ἵν οὕτως εἴπωμεν, xal αὐτοχειρίας.
Οἷον φέρε εἰπεῖν, ἐδόθη νόμος τοῖς ἁρχαιοτέροις, λα-
λτθεὶς OV ἀγγέλων xal μεσιτεύοντυς τοῦ πανσόφου
Μωσέως. ᾽Αλλ' ὁ πάλαι τὸν νόµον λαλήσας ηὐτούρχη-
σεν εἰς ἡμᾶς τὴν διὰ πίστεως χάριν ' ὅθεν ἐστὶ xal
εὐχλεεστέρα τῆς Μωσέως διαχονίας | διὰ Χριστοῦ.
Οὐχοῦν sl ὑπουργιχῶς εἰς ἡμᾶς τὸ Ηνεῦμα ποιεῖται
τὸν ἁγιασμὸν , τίς ἡγιάσθη µεικόνως παρὰ τοῦ Πα-
τρός; ᾿Αγιάζει γὰρ οὐχ ἑτέρως. πλὴν ὅτι διὰ τοῦ
ἁγίου Πνεύματος, xaX τὸ ἀχρύτατον xa εἰς Antv
ἦχον τὴν ἀνωτάτω τῆς παρὰ θεοῦ εὐλογίας, ὁ διὰ
τοῦ Πνεύὐματός ἐστιν ἁγιασμός. Οὐχοῦν οὐχ ὑπουρ-
γικῶς διαχονεῖ τὸ Πνεύμα τῇ χτίσει τὸν ἁγιασμὸν,
οὐδὲ ὡς παρ) ἑτέρου δοτὸν, ἀλλ᾽ olov αὐτουργοῦντος
τοῦτο εἰς ἡμᾶς τοῦ θεοῦ, ὡς διὰ ἱδίου Πνεύματος.

Ἔφη που Χριστὸς, ὅτι xaX « Εάν τίς µου ἀχούσῃ,
ἑλευσόμεθα ἐγὼ xaX ὁ Πατὶρ, xai μονὴν παρ᾽ αὑτῷ
πο,ησόµεθα, xal £v αὐτῷ καταλύσοµεν. » Tíva ὃς
τρόπον ἐν ἡμῖν αὑτὸ 01] τοῦτο πράττεται τὸ ἐπηγγελ-
µένον, διδάξει σαρῶς τῶν θεηγόρων ὁ λόγος. Ὁ μὲν
γὰρ µαχάριος Ἰωάννης cnoiv* « "Ev τούτῳ γινώ-
σχοµεν ὅτι ἓν ἡμῖν ἐστιν, ὅτι Ex τοῦ Πνεύματος αὖ-
τοῦ ἔδωχεν ἡμῖν.» 'O δέ v: σοφώτατος Παῦλος '
« Οὐχ οἴδατε ὅτι ναὺς Θεοῦ £516, xal τὸ Πνεῦμα τοῦ
θεοῦ οἰχεῖ àv ὑμῖν; » Πῶς οὖν ἔτι γενητὸν τὸ
Πνεῦμά ἔστιν, εἰ μέτοχοι τοῦ Πατρὸς xai τοῦ Ylou
[peto δι αὐτοῦ; Οὐ γὰρ διὰ κτίσματος Υένοιτο

v ἐν ἡμῖν, ἑνὸς τῶν ἁγίων ἀγγέλων, τῆς θείας
φύσεως ἐν µεθέξει γινόµεθα (1)* ἀλλὰ μὴν τοῦτο

D 90x ἀληθές. Οὐχοῦν θεὸς ἐν ἡμῖν διὰ Θεοῦ τοῦ

Πνεύματος.

Ἡ θεόπνευστος Γραφὴ , ἀκειρεχόμῃ μὲν ὄντι τῷ
Σαμφὼν, παρεῖναί φησι τὸ Πνεῦμα t0 ἅχιον εἶτα
πάλιν, « Απέστη, φησὶ, Κύριος ἀπ᾿ αὐτοῦ, » ὅτε τὸν
τρίχα χαχῶς ἀπεχείρατο. Ilo οὖν γενητὸν τὸ Πνεῦμά
ἐστιν, εἴπερ ἐστὶ χατὰ φύσιν Κύριος; 0ὐδὲ γὰρ ἐν
γενητοῖς τὸ ἐλεύθερον καὶ χύριον ἀληθώς.

'O Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς, ἀναφοιτῆσαι
µέλλων εἰς οὐρανοὺς, τοὺς ἁγίους ἁποστόλους παρ-
εμυθεῖτο, λέγων * « Οὐκ ἀφήσω ὑμᾶς ὀρφανοὺς, ἔρ-

χοµαι πρὸς ὑμᾶς. « Πεπλήρωχε δὲ τὴν ὑπόσχεσιν,

51 Joan. 11, 94... 9 1 Cor, im, 10. ?* HL Petr. 1, 4,
^.

1105

ARGUMENTORUM ΡΕ S. SPIRITU CAPITA.

1154

ἀποστείλας ἡμῖν τὸν Παράχλητον ἐς οὐβανοῦ, μᾶλ- A cletum, imo vero per ipsum in nobis exsistens.

λον δὲ δι᾽ αὐτοῦ γεγονὼς &v ἡμῖν. Εἶτα πῶς ἐστι γε-
νητὸν τὸ Πνεῦμα, τὸ δι) οὗ ἐν ἡμῖν ἐστιν ἡ ἄχτιστος
φύσις τοῦ τὰ πάντα ὃημιουργοῦντος Λόγου;

Δυσσεθοῦσι λίαν, οἱ κτ'στὸν εἶναι καὶ γενητὸν f)
S fovet ἡ λέγειν ἀποτολμῶντες τὸ Πνεῦμα τὸ üytov.
Ὥσπερ γὰρ οὐχ ἕτερόν τι ἐστι παρὰ τὸν ἄνθρωπον
τὸ πνεῦμα αὐτοῦ, οὕτως οὐχ Ἑτερόν τί ἐστι παρὰ τὺν

ύσει xaX ἀληθῶς 8s5v τὸ Πνεῦμα αὐτοῦ, xÀv ἑνυπάρ-
b [ηρ. ἐν ὑπάρσει] νοηται τῇ xa0' ἑαυτὸ, καθάπερ
ἀμέλει χαὶ αὐτὸς ὁ lavto, xal μέντοι xa ὁ Υἱός.
"Ότι γὰρ ἐν ἡμῖν ὄντος τοῦ Πνεύματος, ὁ Υϊὸς tv
ἡμῖν ἐστι διὰ την ταυτότητα τῆς οὐσίας, xaX ὅτι χατὰ
φύσιν ἴδιον αὐτοῦ τὸ Πνεῦμα αὐτοῦ, πιστώσεται
γράφων ὁ θεσπέσιος Παῦλος" « Οἱ δὲ ἐν σαρχὶ ὄντες,

εῷ ἀρέσαι οὗ δύνανται. Ὑμεῖς δὲ οὐχ ἐστὲ ἐν σαρχ),
ἀλλ ἐν Πνεύματι, εἶπερ Πνεῦμα θεοῦ οἰχεῖ £v ὑμῖν.
Ei δέτις Πνεῦμα Χριστοῦ οὐχ ἔχει, οὗτος οὐχ ἔστιν
αὑτοῦ. Ei δὲ Χριστὸς ἐν ὑμῖν, τὸ μὲν copa υεκρὸν
διὰ τὴν ἁμαρτίαν, τὸ δὲ Πνεῦμα, Qut) διὰ διχαιο-
σύνην. » Σύνες οὔν, ὅπως Πνεῦμα θεοῦ λέγων αὐτὸ,
xaX Χριστὸν ὀνομάξει διὰ τὴν ταυτότητα τῆς οὐσίας.
Ὅτε τοίνυν ὁ Χριστὸς iv ἡμῖν, τὸ ΗΠνεῦμα αὐτοῦ
πῶς ἂν ti Ysvrtóv, Θεου χατὰ φύσιν ὄντος τοῦ
1Ἰοῦ, καὶ ὁμοουσίου τῷ Πατρί.

'O µαχάριος Παύλος περὶ τῶν ἐν Πνεύματι προ-
φητευόντων ἐν Ἐκκλησίαις τοὺς λόγους ποιούµενος,
ὅταν £v τάξει προφητξύωσι, xat ἀναμέρος, τότε τοὺς
θεωµένους οἰχοδομηθήσεσθαί φησιν, ἀπαγγέλλοντας,
ὅτι ὄντω; ὁ θεὸς ἐν ὑμῖν ἐστιν. ᾽Αλλὰ xal περὶ τῶν
ἐν γλὠσσῃ λαλούντων, οὐχ ἀνθρώποις λαλεῖν αὐτοὺς
ἔφη, ἀλλὰ Get. «Πνεύματι Υὰρ λαλοῦσι μυστίρια.»
Ἰδου δὴ σαφῶς, τοὺς ἐν Πνεύματι προφητεύοντας
Q:by ἔχειν ἐν ἑαυτοῖς φῖτσι, xal τοὺς Υλὠσσῃ λα-
λοῦντας, θεῷ λαλεῖν. εΊῷ γὰρ ΙΠνεύματι λαλοῦσι
μυστήρια. » θεὸς οὖν ἄρα τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον.

Πᾶν ὅπερ ἐστὶ vsvrt)v xai πεποιηµένον, τοῦτο
πάντως ἐστὶ καὶ £v µείοσι τῆς θείας ὑπεροχῆς, xal
τῆς ἀνωτάτω δύδης κατόπιν ἔρχεται. O0 γὰρ ἂν ποτε
τὴν αὑτῆν ἁξίαν τῷ δεσπότῃ φορέσῃ τὸ ὄούλον, οὐδὲ
τῷ ποιῄσαντι, τὸ ποιηθέν. Οὐκοῦν διχαιοῖ τοὺς ápap-
τάνοντας ὁ τῶν ὅλων θεὶς, ἅτε δη χαὶ ἔχων ἐξουσίαν
ἀφιέναι ἁμαρτίας' ἀλλ' ἐν ἴσῃ τάξει δικαιοί καὶ τὸ
Πνεύμα τὸ ἅγιον. 1 ράφει γὰρ Ιαῦλος' «Καὶ ταῦτά
τινες T2, ἀλλ᾽ ἀπειούσασθε, ἀλλ' ἡγιάσθητε, ἀλλ᾽
ἐδικαιώθητε ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰτσοῦ
Χριστοῦ, καὶ ἐν τῷ Πνεύματι τοῦ θεοῦ ἡμῶν. » Οὐκ-
οὖν, εἰ ἐν [om τάδει΄τῷ κατὰ φύσιν θεῷ δικαιοῖ καὶ
τὸ Πνεῦμα, πως οὐχ ἔσται καὶ ὀμοοῦσιον αὐτῷ; χτίσµα
τς ἡμᾶς δικαιοῦν οὗ ὀύναται.

b τὴν αὐτὴν ἑνέργειαν ἔχον τῷ θεῷ χαὶ Πατρὶ,
ἐστί που πάντω; χαὶ ὁμοούσιον αὑτῷ. "Ὄντος τοίνυν
ζωοποιοῦ τοῦ Θεοῦ xaX Πατρὸς , ζωοποιόν ἐστι κατὰ
τὸν ἴσου τρόπον xai τὸ Πνεύμα τὸ ἅγιον, μᾶλλον δὲ
ζωοποιὸς ὁ Πατήρ ἐν ἁγίῳ ΠΗνεύματι. Καὶ µαρτυ-
ρήσει γράφων ὁ Ιαῦλος τῷ Υνησίῳ μαθητῇ Τιμοθέῳφ:
« Παραγγέλλω, φησὶ, aot ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ τοῦ ζωο-
γονοῦντος τὰ πάντα, xal Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ,
τηρῆσαι τὴν ἐντολὴν ἅἄσπιλον. » Εἶτά φησιν ἐν
ἑτέροις * « bL δὲ τὸ Πγεῦμα τοῦ ἐγείραντος Ἰησοῦν
Χριστὸν οἰχκεῖ ἐν ὑμῖν, ὁ ἐγείρας ᾿Ιησοῦν Ἀριστὸν
àx νεχρῶν, ζωοποιήσει xal τὰ Ονητὰ σώματα
ὑμῶν, διὰ τοῦ ἐνοιχοῦντος αὐτοῦ Πνεύματος ἐν ὑμῖν.»
Οὐχοῦν, ζωογονεῖ μὲν τοὺς νεχροὺς ὁ θεὸς xai Πα-
«hp, ζωογονεῖ δὲ, ὡς ἔφην, διὰ τοῦ ἰδίου Πνεύματος.
llo; οὖν ἐστι γενητόν; O9 γὰρ iv χτίσµατι ζωο-
ποιὸς ὁ Πατήρ, ἀλλ ὡς £v ὁμοουσίῳ καὶ ἁγενῆτῳ τῷ
ἁγίῳ Ηνεύματι.

Ἔφη που θεὸς πρὸς τὸν ἱεροράντην Μωσέα' «Τίς
ἔδωχε στόμα ἀνθρώπῳ; xal τίς ἑποίησε δύσχωφον
καὶ χωφὸν, βλέποντα καὶ τυφλόὀν; 0ὐχ ἐγὼ Κύριος
ὁ θεός; Καὶ vuv πορεύου, xal ἐγὼ ἀνοίξω τ) στόµα
σου.» Καὶ μὴν xat ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοὺς ὁ Χρι-
στὸς ὀπηγγέλλετο τοῖς ἁγίοις ἀποστόλοις, εἰ ἆπο-

3 Khom. vins, 8-10.
yw, 11, 13.

B

Jam quomo!o creatus est. Spiritus, per quem in
nobis est increata illa natura cuncta creantis Verbi?

Ímpie admodum gunt qui aut sentire aut. dicere
audent creatum et factum esse Spiritum, Queimad-
modum enim aliud ab homine non est spiri-
tus homiuis, sic alius non est a naturali οἱ vero
Deo Spiritus ejus, quamvis in. propria intelligatur
subsistentia, sicuti nimirum ipse Pater, adeoque et
Filius. Quod enim, Spiritu in nobis exsisternte, Fi-
lius in nobis sit propter identitatem substantia :
οἱ quod secundum naturam proprius sit. Spiritus
ejus, testabitur divinus Paulus, scribens: « Qui in
carne suut, Deo placere non possunt, Vos autem in
carne non estis, sed in Spiritu; si tamen Spiritus
Dei habitat in vobis. Si quis autem Spiritum Chri-
sti non liabet, hic non est ejus. Si autem Christus
jn vobis est, corpus quidem mortuum est propter
peccatum, Spiritus vero vita propter justitiam 95, »
Ànimadverte ergo quo pacto Spiritui Dei dicens,
ipsum etiam Christum nominat propter identitatem
substantiz. Cum itaque Christus in nobis sit, Syiri-
(us ejus quoniodo ereatus erit, cum Deus secun-
dum naturam sit Filius, et Patri consubstantialis ?

Beaius Paulus de iis qui iu. Spiritu prophetant
in Ecclesiis verba faciens, tunc aedificatum iri spe-
ctatores ait, si ordine prophetent ac vicissim, pro-
nuntiantes quod vere Deus in vobis sit **. Sed et de
jis qui lingua loquuntur, uon beminibus eos loqui
dicit, sed Deo: « Spiritu. enim loquuntur. myste-
ria **, » Ecce utique manifeste dicit eos qui in Spi-
ritu proplictant, Deum in seipsis habere; οἱ qui
lingua loquuntur, Deo loqui : « * piritu enim loquun-
tur mysteria. » Deus ergo est Spiritus saüctus.

Quodcunque creatum et productum est , eniinen-
tia divina minus est, el a suprema gloria longo iu-
tervallo superatur. Nunquam enim eamden cuim
hero servus dignitalem, neque cum factore opus
obtinebit. Itaque justificat peccantes universi Deus,
utpote qui et polestatem habet dimittendi peccata,
sed et zualiter Spiritus quoque sanctus justificat ;
Scribit enim Paulus : « Et hec quidam fuistis : sed
abluii estie, sed sanctilicati estis, sed justifica estis
in nomine Domini nostri Jesu Christi, et in Spiriti
Dei nostri **. » Fgitur, $i zequaliter cum naturali
Deo justificat etiam Spiritus, quowodo non erit ipsi
quoque consubstantialis? Creatura enim uos jusufi-
care non polest.

668 Quod eandem cuu Deo ac Patre operationem
habet, ipsi quoque consubstantisle esi. Cum ergo
vivilicus sit Deus ac Pater, vivilicus co.lem plane
modo est etiam sanctus Spiritus, imo vero vivilicus
Pater in sancto Spiritu, Cujus rei testis erit Paulus
scribens! Timotheo suo discipulo : « Pizcipie tibi
coram Deo qui vivificat omnia, et Domino Jesu Chri-
sto, ut serves mandatum sine macula **. » Et alio

D in loco : « Quod si Spiritus ejus qui suscitavit Je-

sum Christum a mortuis, habitat in vobis : qui susci-
tavit Jesum Christum a mortuis, vivificabit et mortalia
corpora vestra, per iubabitantem Spiritum in vobis. »
Igitur, vivificat quidem mortuos Deus ac Pater, sed,
uti dixi, per suum Spiritum vivificat. Quomodo igi-
tur cieatus est? Non. enim in creatura vivilicus est
Pater, sed in consubstantiali et increato. Spiritu
Sancio.

Dixit alicubi Deus ad Mosen sacrorum antisti-
teu : « Quis dedit os homini, et quis fecit surdum
et mutum, videutem, et cecum ? nonne ego Do-
minus Deus? Et nunc vade, et ego aperiam οὗ
tuum 9. » Quin etiau) Domiuus noster Jesus Chri-
sius promittebat sancüs apostolis, οἱ ad principes

9] Cor. xiv, 25-26. "^ Ibil. 1,9. " ECor. vi, 1. * A Tim. vi, 13, É-—
4

”
-— “να

1155

Sed iu Actis scriptum est : « Et apparuerunt illis
disperlitze lingue tanquam ignis, seditque supra
singulus eorum, et cceperunt loqui. variis linguis,
prout Spiritus sanctus dabat eloqui illis ^, » Ecce
rursus dante Deo os homini, dat ei similiter. etiam
sanctus Spiritus. Qui autem eamdem operationem,
virtutem ac polestatem habet quam Deus secun-
dum naturau, qasmodo non crit proprius ejus sub-
stantiali:er, non aatem creatus aut factus?

Si una deitatis natura in sancta. et. consubstau-
tiali Trinitate adoratur , quomodo factus erit Spiri-
tus sanctus? Non. enim Trinitas erit amplius, vel
certe claudicabit omnino deitatis plenitudo sancto
Spiritu inter creaturas uumerato, quamvis beatus
Pavlus Patri et Filio sanctum Spiritum necessario
adnumeret. Scribit enim 2d. aliquos : « Gratia Do-
mini Jesu , et charitas Dei, et communicatio sancti
wpiritus sit cum omnibus vobis**, » Non enim ro-
gabat ut fideles participes creaturz fierent, sed
ut in participatione. potius natura diving sauculi-
carentur. Hoc autem impletur. per. coununicatio-
nem spiritalem cum Spiritu , per quem uaturz di—
viuae participes eflicimur.

Beatus propheta Isaias : « Vidi, inquit, Dominum
Sabaoth sedentem soper thronum excelsum et ele-
vatum, circumstautibus nimirmn Seraphim et byw-
nis ipsum prosequentibus *'. » Addit autem : « Au-
divi ipsum dicentem : Quem mittam, et quis ibit ad
popnuitum hunc? Et dixi ; Ecce ego, nite me. Et
dixit : Vade; et dic populo buic : Auditu audietis,
οἱ non intelligetis, el videntes videbitis, el nom per-
spicietis **. » At hanc vocem a Spiritu sancto factam
esse beatus Paulus ait. Sic autem seriptum est in
Acts, de ipso et Judzis : « Cumque invicem non
essent consentientes, discedebant, dicente Paulo
unum verbum : Quia beuc Spiritus sanctus locutus
est yer Isajam prophetau ad patres nostros, dicens :
Vade ad populum hune, et die ad eus ; Áure au-
dietis, et eon intelligetis; et. videntes videbitis, et
non perspieietis **. » At quonodo, loqueute Domino
exercituum, Spiritus est qui loquitur, si creatus est?
Atqui verum istud non est, sed ut Spiritus Domini
Sabaoth , et proprius ejus »ecunduu uaturam, quae
ejus suut loquitur.

ο Deus dicat : « Numquid. coelum et terram
ego impleu? dicit Dominus "^, » adeoque beatus Panlus
scribat de Filio : « Qui descendit, ipse est et qui
ascendit supra coelus, ut impleret omnia *!, » Spi-
ritus est qui implet oimnia, Scriptum est. enim :
« Spiritus Domini replevit. orbem terrarum "*, »
Jgitur non alienus est a Deo et Patre secundum ua-
turam, neque vero a Filio Spiritus sanctus, sed ex
Patre per Filium in creaturam permeans, quoniam
οἱ supra ereaiuram est, Particeps euim creatura
est, non suiipsius, sed ejus qui secundum naturam
ipsa superior est, hoc est Dei, per Spiritum.

Beatus !saias sicubi dixit de Israelitis : « Descen- D

dii Spiritus a. Domino, et deduxit eos ; adduxisti
pulum tuum, ut faceret tibi nomen glorie *"*, »
wwinus autem Moses in Deuteronomio rursus ait :

« Dominus solu; duxit eos, et nou erat cum eis

Deus alienus δν. » Eu manifeste Spiritus sanctus οἱ

Doininus nuncupatus est et Deus G'70 non alienus.

Sed sj creatus est, et a divina 'supremaque natura

Adienus, neque verz dominatiouis gloria est praeditus,

erit sane. euam Deus alieuus, Sed hoc dictu aut

cogitatu est impium. Dominus enim nuncupatus est,
ac Deus non alienus. Dcus igitur, οἱ ex Deo secun-
dum naturam est.

Et Dominum et Deum esse Spiritum, nihilo se-

cius ex lis etiam qua in Cantico Mosis scripta sunt,

^ Matth. x, 49, 20. ** Act. 1, 8, 4.
οὐ. ** Jerem. xxi, 24. "* Ephes. 1v, 10,

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIIHEP.

adducercntur, daturum se illis os et linguam ο, A Φφέροιντο

1226

πρὸς ἡγεμόνα:, ὀώσειν αὐτοῖς στόµα καὶ
γλὠσσαν. Αλλ' ἐν ταῖς Πράξεσι γέγραπται, ὅτι
€ Ὢρθησαν αὐτοῖς διαμεριζόµεναι γλῶσσαι ὡσεὶ πυ-

€, xai ἐκάθισαν ἑφ᾽ ἕνα ἕχαστον αὐτῶν, xoi Ἡρ-

ντο λαλεῖν ἑτέραις Ὑλώσσαις, χαθὼς τὸ Πνεῦμα
ἐδίδου ἀποφθέγγεσθαι αὑτοῖς. » Ἰδου δὴ πάλιν, Θεοῦ
διδόντος ἀνθρωπῳ στόμα, δίδωσιν ὁμοίως xai τὸ

, Πνεῦμα τὸ ἅγιον. Τὸ δὲ τὴν ἴσην ἑνέργειαν ἔχον, δύ-

C

** [I Cor. xui, 13.
9* Sap. 1, 7. ** Isa. χι, 14.

vagly τε xai ἑἐξουσίαν τῷ κατὰ φύσιν θεῷ, πῶς οὐχ
ἴδιον αὐτου p
ενητόν,

El µία θεότητος φύσις ἓν ἁγίᾳ xat ὁμοουσίῳ προσ-
χυνεῖται Τριάδι, πὼς ἔσται γενητὸν τὸ Πνεῦμα τὸ
ἅγιον:, Οὐκ ἔτι γὰρ ἔσται Τριὰς, Ἡ χωλεύσει πάν-
τως τὸ τῆς θεότητος πλήρωμα, συναριθµουµένου τοῖς
χτίσµασι τοῦ ἁγίου Πνεύματος, χαίτοι τοῦ µαχαρίου
Παύλου Πατρὶ xoi Υἱῷ Ηνεῦμα τὸ ἄγων ἑπαρι-
θμοῦντος ἀναγχαίως. Γράφει γὰρ πρόὀς τινας” « Ἡ
χάρις τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ, καὶ ἡ ἀγάπη τοῦ θεοῦ, xa
i xotwovía τοῦ ἁγίου Πνεύματος, μετὰ πάντων
ὑμῶν. » O0 γὰρ χοινωνοὺς xat μετόχους κτίσματος
ηῦχετο γενέσθαι τοὺς πιστεύσαντας, ἀλλ ἓν µεθέξει
μᾶλλον τῆς θείας φύσεως ἁγιάζεσθαι. Πληροῦται δὲ
τοῦτο διὰ τῆς πρὸς τὸ Πνενμα χοινωνίας πνευµα-
τιχῆς, δι’ οὗ θείας φύσεως ἀποτελούμεθα κοινωνοί.

'Ü µαχάριος προφήτης Ἡσαῖα." « Eicov, φησὶ, τὸν
Κύριον Za6200, χαθήµενον ἐπὶ θρόνου ὑφηλου xai
ἐπηρμένου, περιεστώτων δηλονότι τῶν Σεραφὶμ, xat
S μνολογούντων αὑτόν.» Προσςπάγει δὲ, ὅτι « "Hxouca
λέγοντος αὐτοῦ. Τένα ἀποστείλω, xal τίς .πορεύσεται
πρὸς τὸν λαὸν τοῦτον; Καὶ εἶπα, Ιδου ἐγὼ, ἀπόστει-
λόν pgs. Καὶ εἶπε, Ιορεύθητι, xai εἶπον τῷ λαῷ
τούτῳ; ᾿Αχοῇ ἀχούσετε, χαὶ οὐ μὴ συνῆτε, xal βλέ-
ποντες βλέψετε, xat οὐ μὴ ἴδητε.» ᾽Αλλὰ ταύτην την

ἣν παρὰ τοῦ Πνεύματος γενέσθαι roiv ὁ µαχα -
pio; Παῦλος. ΓΓέγραπται δὲ οὕτως ἐν ταῖς Πράξεσι,
περί τε αὐτοῦ xai τῶν Ἰουδαίων * « ᾿᾽Ασύμϕφωνοι δὲ
ὄντες ἀλλήλοις, ἀπελύοντο, εἰπόντος τοῦ Παύλου ῥημα
&v, Ότι χαλῶς τὸ Πνεύμα τὸ ἅγιον ἑλάλῆὴσε διὰ Ἡσαΐου
τοῦ προφήτου, πρὸς τοὺς πατέρας ὑμῶν, λέγον :
Πορεύθητι πρὸς τὸν λαὸν τοῦτον, xat elmov- ᾿Αχοῇ
ἀχούσετε, xat οὐ μὴ συνῆτε, καὶ βλέποντες ῥλέψετε, xal
οὐ ph ἴδητε. Εἶτα πῶς Κυρίου Za6a09 λαλοῦντος,
τὸ Ιλνεῦμά ἐστι τὸ λαλοῦν, εἶπερ ἐστὶ γενητόν; ᾽Αλλ)
οὐ τοῦτό ἐστιν ἀληθὲς, ὡς δὲ Πνεῦμα Κυρίου σαθαὼθ,
χαὶ ἴδιον αὐτοῦ χατὰ φύσιν, λαλεῖ τὰ αὑτοῦ.

Τοῦ Θεοῦ λέγοντος' « Μὴ οὐχὶ τὸν οὐρανὺν xa τὴν
γην ἐγὼ πληρώ; λέχει Μύριος’ » xal μὴν xat τοῦ
µαχαρίου Υράφοντος Ι]αύλου περὶ τοῦ Yioo, « Ὁ xa-
ταθὰς, αὐτός ἐστι καὶ ὁ ἀναθὰς ὑπεράνω τῶν οὖρα-
νῶν, ἵνα πληρώση τὰ πάντα,» τὸ Ινευμά ἐστι τὸ
πάντα πληρουν. 1 έγραπται γὰρ, ὅτι Πνεύμα Μυρίου
πεπλήρωχε τὴν οἰχουμέγην. Οὐκοῦν, οὐχ ἁλλότριον
χατὰ φύσιν τοῦ θεοῦ xal Πατοὺς, οὔτε μὴν τοῦ
Υἱοῦ, τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, ἀλλ' £x Πατρὸς δι’ Ylou
διαθαῖνον εἰς τὴν χτίσιν, ὅτι χαὶ ὑπὲρ Χτίσιν ἐστ[.
Μέτοχος yàp ἡ χτίσις, οὐχ ἑαυτῆς, ἀλλὰ του χατὰ |
φύσιν ὑπὲρ αὐτὴν, τουτέστι Θεοῦ, διὰ Πνεύματος.

Ὁ µαχάριος Ἡσαῖας ἔφη ποὺ περὶ τῶν ἐξ Ἰσραῇβλ'
εΚατέθη Πνεῦμα παρὰ Κυρίου, xal ὡδήγησεν αὐτοὺς,
οὕτως ἢγαγε τὸν λαόν aou ποιῃσαι σεαντῷ ὄνομα δό-
Ene. » Ὁ δέ ys θεσπέσιος Μωσῆς ἓν τῷ Αευτερονομν
πάλιν φησί; « Κύριος µόνος Ίγαγε αὐτοὺς, καὶ οὐκ ἣν
μετ αὐτῶν θεὸς ἀλλότριος.» Ἰδοὺ δὴ σαφῶς τὸ Ηνεῦμα
τὺ ἅγιον xaX Κύριος ὠνόμασται, καὶ θεὸς οὐχ ἀλλό-
τριος. Αλλ) εἴπερ ἐστὶ γενητὸν, xal ἀπεδενωμένον
φύσεως τῆς θείας χαὶ ἀνωτάτω, οὔτε τὴν τῆς ἁλη-
θοῦς χυριότητος ἔχει δόξαν, ἔσται δὲ xa Θεὸς ἀλλό-
τριος. ᾽Αλλὰ τοῦτο ἄτοπον f| φρονεῖν ἡ λέχειν. Κύ-
pto; vào ὠνόμασται xal Θεὸς, οὐκ ἀλλότριος, θεὺς

xai ἐχ θςοῦ χατὰ φύσιν ἑστίγ.

"Utt καλ]Κύριος xat θεὸς τὸ Πνεῦμά ἔστιν, οὐδὲν
ἧττον εἰσόμεθα, καὶ διὰ τῶν ἐν «fj Μωσέως 5f) Υε-΄

ον οὐσιωδῶς, xat οὐ χτιστὺν οὐδὰ

9 [sa. vi, 1. *^1bid. δ, 9. Act. xxvii, 25,

** ] Deut. ix, 22.

457.

,

ARGUMENTORUM DE S. SPIRITU CAPITA.

γραμμµένων. Ἔφη yàp: « Mvrjo0ntt, kh ἐπιλάθῃ ὅσα A

παρώδυνας Κύριον τὸν Θεόν σου ἐν τῇ Épfipus. s» ο
δέ ^" µαχάριος Ἡσαῖας' « Οὐ π nox] D: οὐκ
ἄγγελος, ἁλλ᾽ αὐτὸς ὁ Κύριος ἔσωσεν αὐτοὺς, xal
ἀνέλαθεν αὐτοὺς, χαὶ ὕψωσεν αὑτοὺς πάσας τὰς
ἡμέρας τοῦ αἰώνος ' αὐτοὶ δὲ ἡπείθησαν, xal παρ-
ὠώξυναν τὸ Ηνεῦμα τὸ ἅγιον, xaX ἑστράφη αὐτοῖς εἰς
πικρίαν.» Ἰδου δὴ πάλιν, τοῦ πανσόφου Μωσέως λέ-
γοντος « Παρώξυνας Κύριον τὸν θεόν σου,» τὸ Πνεῦμα
τὸ ἅγιον παρωξύνθαι φησὶν ὁ προφήτης Ἡσαῖας. 00
νὰρ ἁλλότριον τοῦ Κυρίου xal κατὰ φύσιν θεοῦ, «b
Πνεῦμα αὐτοῦ, τουτέστι τὸ ἅγιον.

Οἱ μὲν ὀρθὴν ἔχοντες πίστιν, θεῖον εἶναί φασι τὸ
Πνεῦμα τὸ ἅγιον. Γέγραπται γὰρ, ὅτι Πνεῦμα θεῖον
τὸ ποιῃσάν µε. Οἱ δέ γε. διεστραμμµένοι τὰς γνώµας
καὶ γενητὸν εἶναι λέγοντες αὐτὸ, πολυτρόποις εὗρε-
σιλογίαις ἐπινηχόμενοι, Nat, φασὶ, θεῖον εἴρηται τὸ
Πνεῦμα, οὐχ ὡς ὑπάρχον χατὰ ἀλήθειαν &x Θεοῦ καὶ
θεὸς, ἀλλ' οὕτως, ὡς ἂν cl xal θεῖος ἄνθρωπος λέ-
γοιτο. Πρὸς δῆ τὰ τοιάδε φαμὲν ἐχεῖνο' Ὁ
Παῦλος θεῖον ὠνόμασε τὸν τῶν ὅλων Θεόν. ᾿Αθηναίοις
μὲν e διαλεγόµενος, ἔφασχε' εΓένος οὖν ὑπάρχοντε
τοῦ θεοῦ, obx ὀφείλομεν νοµίζειν Ἀρυσῷ t ἀρτύρῳ,
χαράγµατι τέχνης ?| ἐνθυμήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον
εἶναι ὅμοιον' 2 τὸ θεῖον λέγων, ἀντὶ τοῦ, ὁ Βεός.
Καὶ μὴν xai Ῥωμαίοις ἐπιστέλλει περὶ θεοῦ: « Τὰ
γὰρ ἀόρατα αὑτου ἀπὸ χτίσεως xócpou, τοῖς ποιἠ-

σι νουύµενα χαθορᾶται, f) τε ἀῖδιος αὐτοῦ δύναμις
xat θειότης.) Εἰκαιολογία τοίνυν τὰ παρὰ τῶν διεναν-
τίας, οὕτω λεγόντων ὠνομάσθαι θεῖον τὸ Ηνεῦμα τὸ
ἅγιον, ὡς ἂν εἰ xal τις τῶν καθ) ἡμᾶς Ocio; ἄνθρω-
πος λέγοιτο. A 1 Χριστό E! ;

Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός" ε E! τις διφᾶ,
ἐρχέσθω πρός με, φησὶ, xai Pl tu). »— « Ὁ Ha
στεύων εἰς ἐμὲ, χαθώς εἶπεν fj Γραφὴ, ποταμοὶ ix
τῆς κοιλίας αὑτοῦ ῥεύσουσιν ὕδατος ζῶντος. » Eliza
προατέθεικεν ὁ µαχάριος εὐαγγελιστῆς Ἰωάννης
« Ταῦτα δὲ εἶπε περὶ τοῦ Πνεύματος οὗ ἔμελλον
λαμθάνειν οἱ πιστεύοντες εἰς αὐτόν.» Ὕδωρ οὖν ἄρα
ζῶν, τὸ Πνεῦμά ἐστι, χατὰ τὴν τοῦ Σωτῆρος φωνήν.
Εὐρίσχομεν δὲ, διὰ φωνῆς Ἱερεμίου, τὸν τῶν ὅλων
λέχοντα θεύν « iion) ὁ οὐρανὸς ἐπὶ τούτῳ, καὶ
ἔφριξεν ἐπὶ πλεῖον σφόδρα, Tere: Κύριος, La δύο
πονηρὰ ἐποίησεν ὁ λαός µου, ἐμὲ ἐἑγχατέλιπον «ηγὴν
. ὕδατος ζῶντος, καὶ ὤρυζαν ἑαντοῖς λάχχους συντε-
τριµµένους, ot οὗ δυνῄσονται ὕδωρ συνέχειν.» Ὅτε
τοΐνυν ὕδατος ζωῆς πηγἣν ἑαυτὸν ὁ τῶν ὅλων Óvo-
μάζει θεὸς, ἐστὶ δὲ ὕδωρ ζῶν τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον,
πῶς 00 Θεοῦ xatà φύσιν ἐστὶ, τὸ xal ἴσην αὐτῷ τὴν
ζωοποιὸν ἑνέργειαν ἔχον ;

'O µαχάριος γράφει Παῦλος « El δοχιμὴν
τοῦ ἓν ἐμοὶ λαλοῦντος Χριστοῦ», Ηρὸς 66 γε τοὺς
ἁγίους ἁποστόλους αὐτὸς ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς
Χριστός « Οὐ γὰρ ὑμεῖς ἐστε οἱ λαλούυντες, φησὶν,
ἀλλὰ τὸ Πνεῦμα τοῦ Πατρὸς ὑμῶν τὸ λαλοῦν ἐν ὑμῖν.»
Οὐχοῦν, εἰ Χριστοῦ λαλοῦντος τὸ Πνεῦμα λαλεῖ, πῶς
ἂν εἴη γενητὸν τὸ ἴδιον Πνεῦμα τοῦ τὰ πάντα χτί-
σαντος Λόγον» ι Πάντα γὰρ γέχονε δι αὐτοῦ, χαὶ
χωρὶς αὑτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ἓν » Ὁ δὲ ποιῄσας τὰ
πάντα, πάντως που xal ἕτερος xavà φύσιν παρὰ
πάντα ἐστὶ, xal by ὑπεροχῇ θεότητος τῆς ὑπὲρ thv
χτίσιν.

"ῦτι θεὸς xaX ἐκ θεοῦ χατὰ φύσιν ἐστὶ τὸ Πνεῦμα
τὸ ἅγιον, διδάξει λέγων ὁ µαχάριος Πέτρος « "Ava-
vía, διατἰ ἐπλήρωσεν ὁ Σατανᾶς τὴν καρδίαν σου,
Φεύσασθαί az τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, χαὶ νοσφίσασθαι
ἀπὸ τῆς τιμῆς τοῦ χωρίου; Οὐκ ἐφεύσω ἀν ἡρώποις,
ἀλλὰ τῷ Oc. » Οὐχοῦν εἰ ὁ τῷ ἁγίῳ ψευδόµενος
Πνεύματι, θεῷ ψεύδεται, πῶς οὐ θεὸς χατὰ φύσιν
τὸ Πνεῦμά ἐστι;

'O µαχάρ.ος Παῦλος, δοῦλον ἑαυτὸν Ἰησοῦ Χρι-
στοῦ xal χλητὸν ἁπόστολον ἀποχαλῶν, ἀφωρίσθαι
φησὶν εἰς Εὐαγγέλιον θεοῦ. Εἶτα πάλιν, ἑτεροτρόπως
τὸ αὑτὸ σηµαΐνων, ἐπιστέλλει πρός τινας ὡς περὶ

ζητεῖτε

5 Deut, 1x, 7.

μαχάριος B

D

1158

agnoscemus. Dixit enim : « Memor ésto, ne oblivi-
scaris ea quibus exacerbasti Dominum Deum tuum
in deserto 55.» Beatus. autem fsaias, « Non legatus,
inquit, non angelus, sed ipse Dominus salvavit eos,
et assumpsit eos, et exaltavit eos omnibus diebus
&Peculi. Ipsi autem inobedientes fuerunt, et ex-
acerbarunt Spiritum sanclum, et conversus est eis
in smaritudinem **, » Eece rursus, cum sapientis-
simus Moyses dicat : « Exacerbasti Dominum Denm
Iuuin, » Spiritum sanctum exacerbatum esse dicil
Isaias propheta. Non enim alienus est a Domino el
naturali Deo Spiritus ejus, lioc est sanctus.

Qui rectam fidem habent, divinum esse aiunt Spi-
rituum sanctum. Scriptum est enim : Spiritus divi-
nus qui fecit me. Quibus autem perversa mens est,
quique creatum ipsum esse dicunt, multiplicibus
commentis innatantes, Ita est, inquiunt ; Dominus
dictus est Spiritus, at non tanquam revera exsistens
ex Deo, et Deus, sed quemadmodum si homo dicatur
quoque divinus. Ad bac respendemns, beatum Pau-
lum divinum nuncupasse universi Deum. Cum Athe-
Diensibus enim disserens, aiebat : « Genus crgo cum
simus Dei, non debemus xstimare auro aul argento,
aut lapidi, sculpture artis aut cogitationis hominis
divinum esse simile "' ; divinum dicens, pro, Deum. .
Quiu et Romanis scribit de Deo : « invisibilia entm
jpsius, a creatura mundi per ea qua facta sunt in-
tellecta conspiciuntur, sempiterna quoque ejus vir-
tus ét divinitas **, » Futilia sunt ergo quie adversarii
afferunt, cuu) dicunt. Spirilum sanctum. vocatum
esse divinum, ac si quis nostrum divinus liomo di-
calur.

Dominus nosler Jesus Christus, « Si quis sitit,
veniat ad me, iuquit, et bibat. » — « Qui credit in me,
sicut dicit Scriptura, flumiua de ventre ejus fluent
aque vive 9. » Deinde beatus evangelista 671
Joaunes addidit : « Hoc autem. dixit. 4ο Sgiritu,
quem accepiuri erant credentes in eum **. » Aqua
igitur vivens, Spiritus est, secundum Salvatoris VO-
cem. luvenimus autem universi Deum per νούση
Jeremiz dicentem : « Obstupuit celum super hoc,
οἱ inborruit plurimum, dicit. Dominus, quia duo
mala fecit populus meus : Dereliquerunt uie fontem
aquie vivz, et foderunt sibilacus coutritos, qui nom
poterunt aquam continere **, » Cum igitur aqua
vivae fontem. seipsum: uuiversi Deus nominet, bá
autem viva sit Spirilus sanctus, quomodo non Del
secundum naturaim est is qui :equalem οἱ vivificandi
potestatem habet ?

Beatus Paulus scribit : « An experimentum quz-
ritis ejus qui in me loquitur. Christi *'*? » Ad apo-
stolos autem ipse Dominus noster Jesus Christus :
« Non enim vos estis qui loquimini, inquit, sed
Spiritus Patris vestri qui loquitur in vobis **. » lgi-
ur, si, Cbristo loqente, Spiritus loquitur, quomodo
creatus erit Spiritus proprius omnium creatoris
Verbi ? « Omnia enim per ipsum facta suut, οἱ aine
ipso factum est nihil **. » Qui autem omnia. fecit,
utique et alius secuudum naturam. est ab omuibus,
et deitate creatura superiori conspicuus.

Deum et ex Deo secundum naturam esse Spiritum
sanctum, docebit beatus Petrus, dicens : « Anania,
cur tentavit Satanas cor tuum, mentiri te Spiritui
sancto, eL fraudare de pretio agri ? Non es mentitus
liominibus, sed Deo **, » Igitur si is qui sancto Spi-
ritui mentitur, Deo menutur : quomodo non. Deus
secundum unaturam est Spiritus ?

Beatus Paulus, servum se Jesu Christi et vocatum
apostolum noiinans, segregatum se dicil in Evan-
gelium Dei *. Tum rursus idipsum alio modo
significans, scribit ad quosdam tanquam de Deo :

5* Πολ, Lxii, 9, 10. 97 Act. xvii, 99. 0) Rom. 1, 90. 9 Joan. vii, 37, 88. 9 18A. 3m

** Jerem. 1, 12, 15. *' ll Cor. xi, 5... Math. x, 20. " Joan. 1, $.. Act, v, 5, &. ** Rom.

1199

von litter:e, sed Spiritus **. » Si ergo Testamentum
Spiritus, novit esse Evangelium Dei, in quod etiam
segregatum se dicit, quomodo non Deus est Spi-
ritus sanctus ?

Scribit rursus ; « Quis agnovit sensum Domini,
qui instruat eum ? Nos autem sensum Christi habe-
mus, Spiritum dicens, qui habitat in nobis ".» 6749
Cum ergo mens nuncupatus sit Christi, quomodo
creatura erit, cum fleri non possit ut divina et im-
mortalis natura aliquid extrinsecus ascitum habeat
substantialiter in seipsa?

Galatis scribens Paulus ait : « Filioli, quos iterum
parturio, donec formetur Christus in vobis **. » Quod
si formatur Christus in nobis, virtute Spiritus per
emnem virtutem nos ad suam imaginem reformante
et spiritales reddente, Deus ergo est Christi Spiri-
us, qui ut ipse in nobis fórmatur.

Accedit quidam in Evangeliis, et Dominum no-
strum Jesum Christum ita compellat : « Magister
boue.» Ad hoc Christus respondit : « Quid me inter-
rogas de bono? Nemo bonus nisi unus Deus **. »
Christo itaque dicente unum esse vere et substan-

' taliter. bonum, alicubi Psalmista ait : « Spiritus
juus honus deducet me in viam rectam ?*. » Si ergo
cum unus sit bonus, Spiritus est bonus, patet di-
yinz ipsum esse nature, de qua vere bonum prz-
dicatur.

Leges mulieribus przscribens Paulus ait, : «Mulier
alligata est legi quanto tempore vir ejus vivit. Quod
si dormierit vir ejus, liberata est, cui vult nubat. tau-
tum in Domino. Beatior autem erit si sic perman-
serit, secundum méum consilium. Puto auteni quod
Spiritum Dei habeam '*, » Quid ergo inde nos colli-
gimus ? Si uni Deo convenit leges statuere, Paulus
autem leges statuit, ut qui Dei Spiritum habeat :
Deus igitur est Spiritus qui est in ipso, et qui ad
leges ferendas eum adigit.

lu Evangeliis Servator ait alicubi de seipso : « Ego
sum veritas **, » Beatus autein Joannes, ex Patris
et Filii substantia Spiritum esse ostendens, in Evan-
geliis quidem ait : « Spiritum veritatis, qui a Patre
procedit ?*, » [n Epistola vero : « Spiritus est ve-
ritas "*, » Quomodo ergo is qui ex Patre procedit,
et Spiritus veritatis est, tantamque habet cum Filio
similitudinem propter identitatem substantie, ul
euam ipse vocetur veritas, creatus erit aut factus?
At hoc absurdum. lgitur Spiritus Deus est, siqui-
dem reapse veritas est, et ex Patre procelit.

lnevitahile supplicium Mosaica lex iis irrogat,
qui in universi Deum blasphemant. Et sane Agy-
pis 6793 lilium in eremo Deus obrui lapidibus
ab universa Synagoga praecipit, quod noinen noini-
nasset, ut scriptum est, et aliquid nefandum dicere
ausus esset 15. Nihilominus autem ipse Dominus
noster Jesus Christus, naturx divinze eumdem ser-
vans honorem, remissum quidem iri. affirmat ei qui
locutus fuerit adversus Filium hominis : qui autem
adversus Spiritum | sauctum blasphemaverit, non
Tewissum iri neque in hoc s$xculo, neque in futu-
YO "*, Αι si creatura sit Spirilus sancuus, neque
divina essentia praeditus, eL una cum Patre et Filio
Deus praedicetur : quomodo illa iu ipsum blasphemia
tauto supplicio punitur, quantum adversus blasphe-
mos in Deum decernitur? Atqui manifestuyi est
ipsum esse Deum, et ex Deo, et in Deo Spiritum,
qui ut Deus in Scripturis diviuis houoratur, ac talis
exsistit natura.

Si, ut ait Salvator, « Qui natus ex Spiritu spiritus
cst, et qui talis est non ex sanguinibus ueque cx

** [| Cor. 1, 6.
$11, 99, 440.
4I, 91, 94.

* 1 Cor. 1,16.

" Juan, xiv, 6. 7? Joau. xv, 96.

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

« Qui et idoneos nos fecit ministros Novi Testamenti, A θεοῦ ε "Oc ἱχάνωσεν

b

65 lat. iv, 19.
Ἰν ] Joan. v, 6.

1110

ἡμᾶς διαχόνους Καινῆς Διαθή-
Χης, οὐ γράμματος, ἀλλὰ Πνεύματος. » El τοίνυν
Διαθήχην Πνεύματος οἶδε τὸ Εὐαγγέλιον τοῦ Θεοῦ,
εἰς ὃ χαὶ ἀφωρίσθαι φησὶ, πῶς οὗ cb; τὸ Πνεῦμα
τὸ ἅγιον;

Γράφει πάλιν’ εΤίς γὰρ ἔγνω νοῦν Κυρίου, ὃς
συµθιθάσει αὐτόν, ἡμεῖς δὲ νοῦν Χριστοῦ ἔχομεν,» τὸ
Πνεῦμα λέγων τὸ ἐνοιχοῦν ἐν ἡμῖν. "Ὅτε τοίνυν vouc
ἀπενλήθη Χριστοῦ, πῶς ἂν εἴη τῶν πεποιητµένων,
οὐχ ἐνδεχομένου τὴν θείαν xal ἀχήρατον φύσιν, ἔχειν
τι τῶν ἔξωθεν οὑσιωδῶς ἐν ἑαυτῇ ;

Γαλάταις ἐπιστέλλων, ὁ Παῦλός φησι’ « Τεχνία,
οὓς πάλιν ὠδίνω, ἄχρις οὗ x GU. Χριστὸς Ev
ὑμῖν. » El δὲ μορφοῦται Χριστὸς ἐν ἡμῖν. τῆς τοῦ
Πνεύματος ἑνεργείας διὰ πάσης ἀρετῆς ἀναπλάττον-
τος ἡμᾶς εἰς οἰχείαν ἐμφέρειαν, xai πνευματικοὺς
ἀπεργαζομένου ’ θεὸς ἄρα τὸ Πνεῦμα Χρ.στοῦ, τὸ
ὡς αὐτὸς ἐν ἡμῖν μορφούμενον.

Προσέρχεταί τις ἐν τοῖς Εὐαγγελίοις, xal quot
πρὸς τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν τὸν Χριστόν * « Δι-

σχαλε ἀγαθέ. » Πρὸς τοῦτο Χριστὺὸς ἀπεκρίνατο -
(TU µε λέγεις ἀγαθόν; 0ὐδεὶς ἀγαθὺὸς, εἰ μὴ εἷς ὁ θεός. »
Χριστοῦ τοίνυν ἕνα τὸν ὄντως χαὶ οὐσιωδῶς ἀγαθὸν
εἶναι φάσχοντος, ὁ Ψαλμῳδός πού φησι’ «Τὸ Πνευμά
σου τὸ ἀγαθὸν ὁδηγήσει µε ἐν τῇ εὐθείᾳ. » El τοίνυν
ἑνὸς ὄντος ἀγαθοῦ, τὸ Πνεῦμά ἐστιν ἀγαθὸν, πρόδη-
λον ὅτι τῆς θείας ἐστὶ φύσεως, ἐφ᾽ fc ἐπαληθεύεται
τὸ ἀγαθόν. -

Τοὺς ἐπὶ ταῖς γυναιξὶν ὀρίζων νόμους 6 Παῦλός
φησι’ εΓυνὴ δέδεται τῷ νόµῳ ἐφ᾽ ὅσον χρόνον ζῇ
ὁ ἀνὴρ αὐτῆς. Ἐὰν δὲ ἀποθάνῃ ὁ ἀνλρ, ἐλευθέρα
ἐστὶν ᾧ θέλει γαμηθΏνα:, µόνον ἐν Κυρίῳ. Maxa-
ῥιωτέρα δέ ἐστιν, ἐὰν οὕτω µείνῃ χατὰ τὴν ἐμῆν
γνώµην. Δοχῶ γὰρ κἀγὼ ΠἩνεῦμα θεοῦ ἔχειν.» Τί
οὖν τὸ ἐντεῦθεν ἡμῖν συναγόµενον; El µόνῳ πρέπει
τὸ νομοθετεῖν τῷ Oz, νομοθετεῖ δὲ ὁ Παῦλος, ὡς
ἔχων Ηνεῦμα θεοῦ' cb; ἄρα τὸ Πνεῦμα tb ἓν αὐτῷ,
τὸ xal νόµους αὐτὸν ἀναπεῖθον ὀρίζειν.

Ἐν τοῖς Εὐαγγελίοις ὁ Σωτήρ πού φησι! περὶ ἑαυ-
το ε Ἐγώ εἰμι ἡ ἀλήθεια.» Ὁ δέ γε μαχάριος
Ἰωάννης, Ex τε τῆς τοῦ Πατρὸς οὐσίας xax τοῦ Ytou
τὸ Πνευμα δειχνύων, ἐν μὲν τοῖς Εὐαγγελίοις φησί *
« Τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὃ παρὰ τοῦ Ἡατρὸς ἐχ-
πορεύεται. » Ἐν δὲ τῇ Ἐπιστολῇ' « Τὸ Πνεῦμά
ἐστιν ἡ ἀλήθεια. » Πῶς οὖν, τὸ &x τοῦ Πατρὸς ἐχτιο-
ρευόµενον, καὶ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας ὑπάρχον, τοζ-
αύτην τε πρὸς τὸν Υἱὸν ἔχον τὴν ἐμφέρειαν διὰ τὴν
τῆς οὐσίας ταυτότητα, ὡς ἀλήθειαν χαλεῖσθαι χαὶ
αὑτὸ, γενητὸν ἂν εἴη xal πεποιηµένον; ἀλλὰ τοῦτο
ἄτοπον' οὐκοῦν τὸ Πνεῦμα, θεὸς, εἴπερ ὄντως ἁλή-
θειά τέ ἐστι, χαὶ ἐκ Πατρὸς ἐχπορεύεται.

΄Αφυχτον ἐπάχει τὴν τιµωρίαν τοῖς εἰς τὸν ἀπάν-
των βλασφημοῦσι θεὸν χαὶ ὁ διὰ Μωσέως νόμος. Καὶ
γοὺύν τὸν τῆς Αἰγυπτίας υἱὸν, xavà τὴν ἔρημον λιθό-
λευστον παρὰ πάσης τῆς Συναγωγῆς προστάττει
γενέσθαι sóc, μνημονεύσαντα τοῦ ὀνόματος, χαθὰ
γέγραπται, xal εἰπεῖν τι τῶν ἀπηγορευμένων τολ-
µήσαντα. Οὐδὲν δὲ ἧττον, καὶ αὐτὸς ὁ Κύριος ἡμῶν
Inzoüg ὁ Χριστὸς, τὴν αὐτὴν ἀποσώκων τιμὴν τῇ
Octa φύσει, ἀφεθήσεσθαι μὲν διισχυρίνεται τῷ λέ-

οντι κατὰ τοῦ lio) tou ἀνθρώπου, τῷ δὲ εἰς τὸ

νεῦμα τὸ ἅγιον δυσφηµήσαντι, οὐκ ἀφεθήσεσθαι
οὔτε ἐν τῷ alivt τούτῳ, οὔτε Ey τῷ µέλλοντι, Αλλ'
εἴπερ ἣν ποίηµα τὸ Ι]νεῦμα τὸ ἅγιον, xal μὴ t7;
θείας οὐσίας ὑπῆρχε Πατρὶ καὶ Yi συνθεολογούµε-
vow, πῶς ἡ εἰς αὐτὸ δυσφηµία τοσαύτην ἔχει τὴν
χόλασιν, ὅση κατὰ τῶν εἰς θεὸν δυσφημµούντων ὁρίςε-
ται; Αλλ) ἔστι δῆλον, ὅτι θεὸς, xal éx θεοῦ, καὶ ἐν
Θεῷ τὸ Πνεῦμα, τὸ ὡς θεὸς τιμώμενον παρὰ xat;
θείαις Γραφαῖς, xai οὕτως ὑπάρχον τῇ φύσει.

Ei, καθάπερ roiv ὁ Σωτὶρ, « Ὁ γεννώµενος £x
τοῦ Πνεύματος πνεῦμά ἔστιν, ὁ δὲ τοιοῦτος, οὐκ ἕς

"1 | Cor.

** Mau. xix, 10. 7? Psal, οχι, 10.
Ἱ Matth.

" Leyit. xxiv, 10-25.

MT

αἱμάτων οὐδὲ ix θελήµατος ἀνδρὸς 7| γυναικὸς,
£x θεοῦ ἐγεννήθη, » θεὺς ἄρα τὸ Πνεῦμά ἐστι χατὰ
φύσιν, τὸ τοὺς ἁγίους ἀναγεννῶν εἰς ἑνότητα τὴν
πρὸς θεὸν διὰ τοῦ χατοιχεῖν ἐν αὐτοῖς, χαὶ τῆς οἱ-
χείας φύσεως ἐργάζεσθαι κοινωνούς.

Τὸ ἐχ μετοχῆς ἅγιον, δοχεῖον ὥσπερ ὑπάρχον τοῦ
προσγεγηνότος ἁγιασμοῦ, αὐτὸ καθ ἑαυτὸ πρότερον Ev
ἰδίᾳ φύπτει xeloecat, ὥσπερ οὖν καὶ ὁ ἄνθρωπος xal
ὁ ἄγγελος τυχὸν, ?) xal τις ἑτέρα φύσις λογιχή. Λε-
γέτωσαν τοίνυν ἡμῖν οἱ Ex μετοχῆς τῆς τοῦ Θεοῦ xal
Πατρὸς τὸ Πνεῦμα τολμῶντες λέγειν ἅγιον elvat, xat
οὗ φυσιχῶς, vL ποτε ἄρα αὐτὸ χαθ᾽ ἑαυτὸ xal ἰδια-
ζόντως ἑστίν. 'AXA' οὐδὲν ἕτερον Ἱχούσαμεν παρὰ
ταῖς θείαις Γραφαῖς. Οὐχ ἄρα ἐκ μετοχῆς, οὐδὲ ἐχ
συνθέσεως ἅγιον, ἀλλ᾽ οὐσία xal φύσις ἁγιαστιχὴ, xal
τῆς τοῦ θεού xai Πατρὸς θεότητος, (v' οὕτως enu,
ποιότης, ὥσπερ οὖν καὶ ὁ γλυχασμὸς τοῦ μέλιτος,
ἡ xaX ἓς ἄνθους εὐωδία.

Ἐπιστέλλων Ῥωμαίοις ὁ Παῦλος περὶ τοῦ Σωτῃ-
ρως ἡμῶν Χριστοῦ, « Tou ὁθισθέντος, φησὶν, Ylou
θεοῦ ἐν δυνάµε!:, χατὰ Πνεῦμα ἁγιωσύνης, ἐξ άνα-
στάσεως νεχρῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ Κυρίου ἡμῶν.)
E! τοίνυν διὰ τὸ ἐκ νεκρὼων ἀναστῆναι, xai τῇ ζωο-
ποιῷ δυνάµει τοῦ ἁγίου Πνεύματος λῦσαι τὰ δεσμὰ
τοῦ θανάτου, ὁ Χριστὸς εἰς Yibv ἀληθινὸν ὀρίζεται
8:00, xai τοῦτο ὑπάρχων νοεῖται, οὐχ ἂν cfr χτίσµα
3| ποίηµα τὸ, δι’ οὗ τῆς θείας δυνάµεως ἡ ἠ ίδειξις
γίνεται, τουτέστι, τὸ Πνεῦμα, ἵνα μὴ 6:à κτίσματος
φαίνηται Χριστὸς τρόπον τινὰ βοηθούμενος, ὡς οἱ-
χείᾳ δὲ μᾶλλον ἀποχεχρημένος ἰσχύϊ τῇ διὰ τοῦ όμο-
ουσ η AL µας. ;

C Tf, γὰρ µαταιότητι, φῃσὶν, fj χτίσις ὑπετά
οὐχ ἐκουσα, ἀλλὰ διὰ τὸν AS MA in ἐλπίδι,
Ουὐκοῦν, εἶπερ εἶναί φασι Χτιστόν τε xal ποιητὸν τὸ

Πνεύμα τὸ ἅγιον, ἀνάγχη συνομολογεῖν ὑποτετάχθαι
xal αὐτὸ τῇ µαταιότττι, xal συστενάζειν μὲν, καὶ
συνωδίνειν, εἶναί τε vov ὥσπερ ἐν δουλείᾳ, ἔλευθε-
βωθήσεσθαι δὲ µόλις εἰς τὴν ἀπολύτρωσιν τῆς δόξης
τῶν τέχνων τοῦ θεοῦ. Εἶτα mol ποτ: ἡμῖν ὁ Παῦλος
οἰχήσεται, λέγων» « 05 γὰρ ἑλάδετε Πνεῦμα δουλείας
πάλιν εἰς φόθον, ἀλλ᾽ ἐλάθετε Πνεῦμα υἱοθεσίας, ἓν
ᾧ χράξοµεν, ᾿Α6θᾶ, ὁ Πατήρ. » El δὲ δοῦλόν ἐστιν,
ὡς ποιητὸν ἡ κτιστὸν, τὸ Πνενμα τὸ ἅγιον, πῶς tv
αὐτῷ κράνοµεν’ "A663, à Πατήρ; ᾿Αλλὰ τῆς μὲν δου-
λείας ἀπαλλάττει τοὺς ἐν οἷς ἂν γένοιτο, ἀναμορφοῖ
δὲ μᾶλλον, εἰς ct» ἐλευθέραν υἱότητα, μετόχους ἀπο-
δεικνύον τῆς οἰχείας φύσεως. Οὐκ &pa δοῦλόν. ἐστιν.
Ei δὲ τοῦτο, οὗ χτίσµα. Τὸ δὲ καὶ τὸ εἶναι χτίσµα,
xai «b ἐν δούλοις τετάχθαι διαφυγὸὲν, τῆς θείας ἂν
εἴη λοιπὸν οὐσίας δηλαδή.

Eni τοῖς δι’ αὐτοῦ γενοµένοις παρὰ τοῦ Σωτῆρος
Ἠμῶν κατορθώμασιν Em' ὠφελείᾳ τῶν ἐθνῶν, χαυ-
χᾶται λέγων ὁ Παῦλος « Ἔχω οὖν καύχησιν ἐν Χρι-
στφ Ἴησου πρὸς τὸν Θεόν. Οὐ γὰρ τολµήσω τι λἐ-
ειν, ὧν οὗ χατειργάσατο Χριστὸς δι’ ἐμοῦ, εἰς ὑπ-
axotv ἐθνῶν, λόγῳ καὶ ἔργῳ, ἐν δυνάµει σημείων xal
τεράτων, ἓν δυνάµει Πνεύματος ἁγίου. » 0ὐχοῦν, εἰ

ARGUMENTORUM DE S. SPIRITU ΟΛΡΙΤΑ.
ἀλλ A voluntate viri aut mulieris, sed ex Deo uatus est "",»

B

1113

Deus utique Spiritus est. secundum naturam, qui
sanctos in unitatem cum Deo regenerat, ex co quod
habitat in ipsis, et sux natura participes efficit.

Quod ex participatione sanclum est, sanctifica-
tionis indit:e receptaculum veluti quoddam exsistens,
ipsum per se prius in propria natura consistel : sic-
ut nimirum homo, et angelus, exempli gratia, aut
alia qux&dam rationalis natura. Dicant igitur nobis
qui ex participatione Dei ac Patris Spiritum audent
usserere sanctum esse, uon autem naturaliter, quid-
nam ipse per se ac seorsim sit. At nihil aliud esse
audivimus apud Scripturas divinas. Non igitur ex
participatione, neque ex compositione sanctus est,
sed substantia et. natura sanctificatrix, et Dei ac
Patris, ut ita dicam, qualitas, quemadmodum nenm-
pe dulcedo mellis, aut etiam ex flore fragrantia.

Paulus scribens ad Womanos de Salvatore nostro
Christo, « Qui pradestinatus est, inquit, Filius Dei
in virtute, secundum Spiritum sanctificationis, ex
resurrectione mortuoruni Jesu. Christi Domini no-
stri ?*, » Si ergo ex eo quod excitatus est a mortuis,
674 ει virtute viviflcauice sancti Spiritus vincula
mortis solvit Christus, verus Dei Filius statuitur,
alque id esse intelligitur, nou utique creatura aut
factura erit is per quem virtutis divin:ze fit demon-
stratio, nimirum Spiritus, ne per creaturam Chri-
stus adjuvari quodammotso videatur; sed sua potius
virtute usus est, pcr consubstantialem Spiritui.

« Vanitati enim, inquit, creatura. subjecta est,
non volens, sed propter eum qui subjecit eam in
ερο ?*. » Quocirca si creatum et factum esse dicunt
sanctum Spiritum, simul necessario fatendum est
subjectum etiam ipsuin esse vanitati, εἰ congemi-
scere, οἱ nunc premi quodammodo servitute, οἱ vix
liberlatlem consecuturum in redemptionem gloria
filiorum Dei 59. At quid Paulo demurm futurum est,

C qui dicit : « Non enim accepistis Spiritum servitutis

iterum iu timore, sed accepistis Spiritum adoptionis
(iliorum, in quo clamamus : Abba, Pater *!. » Quod
si servus est, utpote factus aut. creatus, Spiritus
sanctus, quoinodo in ipso clamamus : Abba, Pater?
Verum a servitute quidem vindicat eos iu quibus est,
imo reformat potius in liberam liliatiouem, naturae
su: participes efficiens. Nou igitir servus est. Quod
οἱ ila est, ueque crealura. Quod autem nec creatura
esse, nec inter servos collocari potest, diviu:e utique
crit essentiae.

Rebus a Salvatore nostro per Paulum factis ad
utilitatem gentium gloriatur ipse, dicens : « llabeo
igitur gloriam in Christo Jesu ad Deum. Non enim
audeo aliquid loqui eorum qua per me non .effecit
Christus in obedientiam gentium, verbo et factis,
in virtute signorum et prodigiorum, in virtute Spi-
ritus sancti **. » Quare si signa et prodigia per Pau-
lum Christus operatur iu virtute Spiritus sancti, vis

i 1 κά , y κ ^ " . . .
σηµεία xai τέρατα δ-ὰ τοῦ Παύλου Χριστὸς ἐργά- p et operatio veluti qusdam naturalis et vivens, atque,

ζεται ἐν δυνάμει Πνεύματος ἁγίου, ὡς ἑνέργειά τις
φυσιχὴ καὶ ζῶσα, xat, ἵν οὕτως εἴπωμεν, ποιότης
τῆς θεότητος τοῦ Yloo, τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιόν ἐστιν.
Ei ὃδ τουτο, πῶς ἔσται ποίηµα, τὸ ἐν Θεῷ xal ix
6:09 φυσικῶς; πῶς δὲ ἐν ποιήµατι, τὸ ἐνεργᾶς τοῦ
Yiou; ὅπερ ἐστὶ καὶ µόνον εἰπεῖν ἀσεδέστατον.

Oo τῆς ἐκ λόγων δξινότητος τὸ σωτήριον δεῖσθαι
χῆρυγμα διδάσχων, ἐπιστέλλει Κορινθίοις ὁ Παῦλος *
« Κάγω Ev ἀσθενείᾳ xal ἐν φόθῳ xal ἐν ^pópap
πολλῷ ἐγενόμην πρὸς ὑμᾶς, καὶ ὁ λόγος pov, χαὶ τὸ
κηρυγμά µου οὐχ ἐν πειθοῖς σοφίας λόγοις, ἀλλ᾽ ἓν
ἀποδείξει Πνεύματος xai δυνάµεως, ἵνα ἡ πίστις
ὑμῶν µ ᾗ ἐν σοφίᾳ ἀνθρώπων, ἀλλ ἐν δυνάμει
0:00. » ἼΙδου τὴν ἀπόδειξιν τοῦ Πνεύματος, τουτέστι
τὰ διὰ τοῦ Πνεύματος ἐνεργήματα, δύναμιν elvat
Φησι του Θεοῦ. "ES αὐτοῦ γὰρ καὶ ἓν αὐτῷ φυσικῶς

** Joan. uiti, 7.
55 ] Cor. i1, 9, 4.

ut ita dicamus, qualitas divinitatis Filii est sanctus
Spiritus. Quod si ita. est, quomodo creatura erit. is
qui iu Deo et ex Deo est naturaliter? quomodo vero
in creatura, is qui vis et operatio est Filii? quod
vel dicere solum, summ est impietatis.

Paulus docens salutis preconium eloquentia non
egere, Corinihiis G7 B scribit :« Et ego in infirmitate,
οἱ timore, et tremore multo fui apud vos, et sermo
nieus et predicatio mea non in persuasibilibus hu-
man sapientie verbis, sed jn ostensione Spiritug
et virtutis, ut fides vestra non sit in sapientia liomi-
num, sed in virtute Dei **. » En demonstrat Spiri-
tum, cum nimirunt operationes qua. per Spiritun
fiunt, virtutem dicit esse Dei. Ex ipso enim et in
ipso est naturaliter Spiritus ejus, omnia operans.

7^ Kom. 1, 4. 7* Rom. viu, 99. 39 Rom. v, 2. *! Rom, vin, 19. * Rom. av, 17, 18,

ANS

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP,

11414

Quomodo Wir Creatura vel opus est is in quo Deus, Α «b Πνεῦμα αὐτοῦ, τὸ πάντα ἐνεργοῦν. Πῶς οὖν χτί-

id quod es secundum naturam, agnoscitur, quantuni
assequi potest hominis animus, velut in speculo et
in :&nigmate ὃν)

« Àn nescitis, induit, quoniam membra vestra
templum sunt Spiritus sancti, qui in vobis est, quem
habetis a Deo *5? » Cum ergo Spiritu sancto in no-
bis habitante domus Dei et templum dicamur, quo-
modo noo erit divine nature, sed inter creaturas
numerabitur? Cum illud etiam manifestum sit, quod
nulla res creata aut facta dicitur in templo habi-
tare, ut Dens, sed uni divin: nature hoc etiam in-
ter cetera est eximium.

« Libenter igitur gloriabor In inürmitatibus meis,
nt inhabitet in iue virtus Christi **, » Quod si Spiritus
est qui inhabitat in nobis, et per ipsum Christus,
virtus igitur ejus est Spiritus sanctus. Quod si ve-
run est, quomodo creatura erit is qui Filio natura
inest? Sequitur enim dicendum, compositum esse

Deum Verbum, quod onini compositione caret, et B Υειν, σύν

£X creata, alque ex propria constare natura. Quod
si absurdum est, nou creatus et factus est Spiritus,
sed ex incomprelensibili et divina substantia, ut
virtus ejus, ac veluti naturalis operatio.

. De Christo Salvatore nostro Paulus verba fa-
ciens : « lu quo et vos cum audissetis, inquit, ver-
bum veritatis, Evangelium salutis vestre : in quo
et credentes signati estis Spizitu promissionis san-
clo, qui est pignus haeredil3tis nostrae 57. » Si sancto
Spiritu cum signamur, ad Dei similitudinem refor-
mamur, quomodo creatus erit is per quem divina
essenlie imago nobis insculpitur, et increatze na-
tur: iu nobis manent siguacula? Non enim Spiritus
in nobis pictoris instar divinam essentiam adum-
brat, ipse alius exsistens ab ea, neque nos 676 hoc
modo ad Dei similitudinem adducit, sed ipse Deus

exsistens, et ex Deo procedens, velut in cera qua-
— dam suscipientium cordibus imprimitur, per com-
inunicationem et similitudinem cum seipso ad illam
exemplarem pulchritudinem naturam refingens, et
hominem ad imaginem Dei reformans. Quomodo
igitur creatura erit js per quem natura ceu Dei
fácta particeps ad Dei similitudiuem reformatur?

, « Estote itaque prudentes, et vigilate in or3tio-
nibus. Ante omnia autem, mutuam in vosmetipsos
charitatem habentes, quia charitas operit multitu-
dinem peccatorum. llospitales invicem, sine mur-
muratioue, unusquisque sicut accepit gratiam, in
alterutrum illam administrantes, sicut boni dispen-
satores multiformis gratix*w Dei *. » Animadverte
rursum quo pacto Petrus asserat Spiritu sancto pro
$ua potestate ac nutu divinas gratias largiente, et
unicuique sanctorum distribuente, ex Deo istius-
inodi grati: varietatem ac largitionem esse, cuin
Spiritum haud alienum esse a natura divina cogno-
»ceret, Cum igitur Spiritum Petrus Deum vocet,
Qquoinodo non impius ac dewens erit, qui in creatu-
rarum numero ipsum reponit, et sanctorum prazco-

. hiis audet temerarie reclamare? |
« Quis est qui vincit mundum, nisi qui credi
quoniam Jesus est Filius Dei? Hic est qui venit per
aquai et sanguinem, et Spiritum Jesus Chiristus :
non in aqua solum, sed in aqua et sanguine, Et
Spiritus est qui testilicatur quoniam Spiritus est ve-
ritas, Quouiam ires sunt qui testimonium dant,
Spiritus, aqua, et sanguis : et hi tres unum sunt.
οἱ téstimonium hominum accipimus, testimoniuin
Dei majus est**-**, » Adverte rursus quod veritatis
ille praco, Deum et ex Deo naturaliter, Spirituui
nominet. Postquam enün dixit Spiritum esse qui
iestificatur, paululum progressus, subjungit : « Testi-

** [ Cor. xui, 12. I Cor, vi, 19.
?»** ] Joan, v, 6, 7, 8.

-

*: |] Cor. xii, 5.

cua ^ ποίημα, τὸ, £v ᾧ θεὸς. ὅπερ ἐστὶ κατὰ φύ-
M I opl2ecas, καθόσον ἡμῖν ἐφικτὸν, ὡς Ev ἐσό-
πτρῳ χαὶ ἐν αἰνίγματι; ..

« Ἡ οὐκ οἴδατε, φησὶν, ὅτι τὰ σώματα υμων ναὸς
τοῦ ἐν ὑμῖν ἁγίου Πνεύματός ἐστιν, οὗ ἔχετε ἀπὸ
8:00; » "Orts τοίνυν τοῦ ἁγίου Πνεύματος οἰχουντος
ἐν ἡμῖν, οἶχος θεοῦ καὶ ναὺς x ματίζοµεν, πῶς οὐχ
ἔσται τῆς θείας φύσεως, ἀλλ ἐν τοῖς Υενητοῖς ἀρι-
θµηθήσεται; ὅτε κἀχεῖνο πρόδηλὀν ἐστιν, ὡς οὐδὲν
τῶν γενητῶν f] πεποιτµένων, ὡς θεὸς ἐν vato λέχε-
ται χατοιχεῖν, µόνης δὲ τῆς θεἰας φύσεως καὶ τουτό
ἐστι μετὰ τῶν ἄλλων ἐξαίρετον.

« Ἠδιστα οὖν μᾶλλον χαυχήσοµαι ἓν ταῖς ἆσθε-
νείαις µου, ἵνα ἐπισχηνώσῃ Ex' ἐμὲ dj δύναμις τοῦ
Χριστοῦ. » Ei δὲ τὸ Πνεῦμά ἐστι τὸ ἔπισχπνουν χαὶ
χατοικοῦν &v ἡμῖν, καὶ δι αὐτοῦ Χριστὸς, δύναμις
ἄρα αὐτοῦ τὸ Ηνεῦμα τὸ ἅγιον. El δὲ τούτο, πως
ἔσται ποίηµα τὸ φύσει προσὺν τῷ Ylo ; opa τὰς λέ-

decov εἶναι τὸν οὐδεμίαν ὄχοντα διπλόην

εδν Λόγον, Éx τε γενητοῦ xal Ex της οἰχείας συγκεῖ-
νον οὐσέως. Elo τοῦτο ἄτοπον, οὗ χτιστὸν τὸ
[Πνεῦμα καὶ ποιητὸν, ἀλλ ix τῆς ἀπερινοήτου xai
θείας οὐσίας, ὡς δύναμις αὐτῆς, καὶ ον ἐνέρχεια
iod Σωτῆρος ἡμῶν X 9 «bv λόγον ποιού-

Περὶ τοῦ Σωττ μῶν Χριστοῦ τὸν ντ
ενος, ὁ Παῦλος « Ἐν à xol ὑμεῖς ἀχούσαντες,
φησὶ, τὸν λόγον τῆς ἁληθείας, τὸ Εὐαγγέλιον τῆς
σωτηρίας ὑμῶν, iv ᾧ xal πιστεύσαντες, ἔσφραγ
σΌητε τῷ Πνεύματι τῆς ἐπαγγελίας τῷ ἁγίῳ, ὅ
ἐστιν ἀῤῥαθὼν τῆς χληρονοµίας ἡμῶν.» El τῷ
ἁγίῳ Πνεύματι σφραγιζόµενοι, πρὸς Ocbv ἄναμορ-
φούμεθα, πῶς ἂν ἔσται γενητὸν, τὸ δι οὗ τῆς θείας
οὐσίας ἡμῖν εἰχὼν ἑγχαράττεται, καὶ τῆς ἀγενῆτου
φύσεως ἐναπομένει τὰ σήµαντρα; Οὐ γὰρ δήπου "b
Πνεῦμα ἓν ἡμῖν, σκιαγράφου δίχην, τὴν θείαν οὐσίαν
ζωγραρεῖ, ἕτερον αὐτὸ παρ᾽ ἐχείνης ὑπάρχον, οὐδὲ
τοῦτον ἡμᾶς τὸν τρόπον εἰς ὁμοίωσιν ἄγει Θεοῦ, ἀλλ
αὐτὸ Θεός τε ὑπάρχον, xal ix θεου τεροσελθὀὸν,
ὥσπερ Év τινι κηρῷ ταῖς τῶν δεχοµένων αὐτὸ χα
δίαις, σφραγίδος δίκην ἁοράτως ἐνθλίδεται, διὰ τῆς
πρὸς ἑαυτὸ χοινωνίας τὲ xat ὁμοιώσεως, εἰς τὸ ἁρ-
χέτυπον χάλλος τὴν φύσιν ἀναζωγραφοῦν, xai δε;-
χνύον αὖθις τὸν ἄνθρωπον κατ᾽ εἰκόνα Θεοῦ. Πῶς οὖν
ἔσται ποίηµα, τὸ δι οὗ «pb; θεὺν fj φύσις ἀνασχη-
µατίζεται, ὡς θεοῦ γενοµένη μέτοχος ; .

« Σωφρονήσατε οὖν, xai νήφατε eig προσευχάς,
πρὸ πάντων τὴν εἰς ἑαυτοὺς ἀγάπην ἔχτενη ἔχοντες,
ὅτι d ἀγάπη χαλύπτει πλῆηθος ἁμαρτ'ων. Φιλόξενοι
εἰς ἀλλήλους, ἄνευ γογγυσμῶν, ἕχαστος καθὼς ἔλαθς
χάρισμα, εἰς ἑαυτοὺς αὐτὸ διακονουντᾶς, ὡς καλοὶ
οἰχονόμοι ποιχίλης χάριτος θεοῦ. » "Opa δἡ µοι πά-
Aw, ὅτι τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἐξουσιαστικῶς, καὶ
καθὼς ἂν βούληται, τὰ θεῖα χαρίσματα διανἐμοντός
τε χαὶ ἐκάστῳ τῶν ἁγίων ἐπιμερίδοντος, ὁ θαυμά-
σιος Πέτρος, £x θεοῦ τῆς τοιᾶσδε χάριτος ttv ποικι-
λίαν τε xal δόσιν εἶναι ἰσχυρίξεται, οὐκ ἀλλότριον
τῆς θεἰὰς φύσεως τὸ Πνευμα εἰδώς. θεὸν οὖν τὸ
Πνεῦμα καλοῦντος τοῦ Πέτρου, πῶς οὐκ ἁσεθὴῆς
ὁμοῦ xal παράφρων ὁ τοῖς ποιῄµασιν ἑναρίθμιον
τοῦτο τιθεὶς, xal τοῖς τῶν ἁγίων ἁποστόλων κηρύγµα-
σιν ἀντιφθάγγεσθαι ῥιψοχινδύνως χατατολμῶν» —

ε Τίς ἔστιν ὁ νιχῶν τὸν χόσμον, εἰ puit) ὁ πιστευων

τι Ἰησοῦς ἔστιν ὁ Υἱὸς τοῦ θεοῦ; Οὑτός ἐστι ὁ
ἐλθὼν δι) ὕδατος xaX αἵματος, καὶ Πνεύματος, 'ln-
σοῦς Χριστὸς, οὐγ iv τῷ ὕδατι µόνον, ἀλλὰ xal ἐν
τῷ αἵματι ᾿ xal τὸ Πνεὺμά ἐστι τὸ μαρτυροὺν, οτι
Πνεῦμά ἔστιν ἡ ἀλήθεια, Ὅτι οἱ τρεῖς εἰσιν οἱ µαρ-
τυροῦντες, τὸ Πνεῦμα, xal τὸ ὕδωρ, xai τὸ αἷμα,
καὶ οἱ τρεῖς εἰς τὸ ἓν εἶσιν. El τὴν μαρτυρίαν των
ἀνθρώπων λαμθάνοµεν, ἡ μαρτυρία του Θεοῦ μεί-
ζων ἐστί. » Θέα δὴ πάλιν, ὅτι τῆς ἀληθείας ὁ κΏρυό,
θεὸν τε καὶ ἐκ θεοῦ φυσιχῶς τὸ Πνευμα καλεί. Ei-
ρηχὼς γὰρ, ὅτι τὸ Πνεῦμά ἐστι τὸ μαρτυροῦν, βραχὺ

5 Ephes. 1, 15, 4. " 1 Petr. iv, 7-10.

1145

ARGUMENTORUM DE S, SPIRITU CAPITA.

11416

προελθὼν ἐπιφέρει, t Ἡ μαρτυρία τοῦ θεοῦ μείζων Α monium Dei majus est. » Quomodo igitur erit crea-

ἐστί. » Πῶς οὖν ἔσται ποίηµα τὸ τῷ Πατρὶ τῶν ὅλων
συνθεολογούµενον καὶ τῆς ἁγίας Τριάδος συµπλη-

τιχόν ; wy

« Τοῦ δὲ Ἰησοῦ Χριστοῦ fj Ἰέννησις οὕτως fv* Μνη-
στευθείσης τὰ
πρὶν f| συνελθεῖν αὐτοὺς, εὑρέθη &v γαστρὶ ἔχουσα
ἐχ Πνεύματος ἁγίου.» El µόνῃ τὸ δύνασθαι χσίζειν τῇ
θείᾳ πρόσεστι φύσει, χαὶ τοῦτο αὐτῆς μετὰ ἄλλων
θεοπρεπῶν ἀξιωμάτων τὸ ἐξαίρετον, χτίζει δὲ τὸ
Πνεῦμα τὸ θεῖον ἐν τῇ Παρθένῳ ναὺν, χατὰ τὰς T'pa-
φὰς. τίς αὐτὸ πεποιησθαι λέγων, οὐχὶ δνασεθής τε
όμου καὶ παράφρων εὑρεθήσεται; Tre γὰρ ἀνωτάτω
πάντων οὐσίας κατηγορεῖ, χαθέλχων ὥσπερ αὐτὴν
xai βιαξόμενος εἰς τὸν τῶν ποιημάτων ὅρον, οἷς τὸ
εἶναι πρόσφατὸν, καὶ οὐκ Ey ἀρχ]. Ἐν i v δὲ πρόσ-
φατος οὑκ ἔστι θεὸς, χατὰ τὸ ἐν τοῖς Ὑαλμοῖς γε-
If µένον. Οὐχ ἄρα Ὑέγονεν, 1] πεποίηται, μᾶλλον
δὲ ἣν ἐν ieri ἡ θεία xal ἀχήρατος φύσις. El δὲ
τούτο, πῶς ἂν γεγενῆσθαι νοοῖτο τὸ ἐν
τρὶ θεῖόν τε χαὶ ἅγιον Πνεῦμα;

ε Όσοι δὲ ἔλαθον αὐτὸν, ἔδωχεν αὐτοῖς ἑξουσίαν
τέχνα Θεοῦ γενέσθαι, οἱ οὐχ ἐξ αἱμάτων, οὐδὲ Ex Os-
λήµατος σαρχὸς, οὐδὲ Ex θελήµατος ἀνδρὸς, ἀλλ᾽ ἐκ
toU ἔγενν ῥησαν. » Ei τὸ Πνεῦμά ἐστι τὸ διὰ τῆς
πίστεως τῆς εἰς Χριστὸν ἀναγεννῶν ἡμᾶς εἰς σωτη-
ρίαν, ὡς αὐτοῦ δη τούτου χάριν, γεννητοὺς dp.

ρηµατίζειν θεοῦ, πῶς οὐκ ἂν εἴη τὸ Πνεῦμα θεός ;
Οτι δὲ γεννητοὶ Πνεύματος “ἡμεῖς οἱ πιστεύσαντες,
μάρτυρήσει έγων ὁ Σωτὴῆο πρὸς Νιχόδηµον, « Τὸ
Ἱνεῦμα, ὅπου θέλει, πνεῖ, xal τὴν φωνὴν αὐτοῦ
ἀχούεις, ἁλλ᾽ οὐχ οἴδας πόθεν ἔρχεται, xal mou ὑπ-
ἀγει. Οὕτως ἐστι πᾶς ὁ γεγεννηµένος Ex τοῦ Πνεύ-
ματος.)

€ "Όταν δὲ ἔλθη ὁ Παράχλητος, ὃν ἐγὼ πέ
ὑμῖν παρὰ τοῦ Πατρὸς, τ Πνεύμα τῆς our
παρὰ του lavgos ἑχπορεύεται, ἐχεῖνος µαρτυρήσει
περὶ ἐμοῦ. » El παρὰ τοῦ Θεοῦ xai Πατρὸς ἔχπο-
ρεύεται τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, χαὶ ὥσπερ τις ἀτμὸς fj
ποιότης ἑστὶ τῆς οὐσίας αὐτοῦ, ἀγένητος δὲ xal
ἄχτιστος ὁ Πατήρ πῶς ἂν εἴη γενητὸν, τὸ ἐξ αὐτοῦ
προχεόµενον Πνεύμα; ΠἩῶς δὲ ναοὶ Θεοῦ χρηµατίζο-
μεν ἡμεῖς τὸ Πνεῦμα λαθόντες, εἴπερ οὐκ ἔστι Gabe,
κατὰ τὴν τινῶν ἀθουλίαν ;

*! Ναι. 1, 18. ?* Psal. xxx, 7. ?* Joan. 1, 12.

τῆς μητρὸς αὐτοῦ Μαρίας τῷ Ἰωσὴφ, -

tira is qui una cum Patre universorum Deus di-
citur, et sanctam una complet Trinitatem?

« Jesu autem Christi generatio sic erat : Cum es.
set desponsata mater Maria Joseph , antequam con-
veniren!, 44 inventa est in utero habens de Spi-
ritu sancto *. » Si soli naturz divine creandi
potestas inest, idque curo caeteris divinis honoribus
eximium ei est, condit autem divinum in Virgine
templum Spiritus, secundum Scripturas : nonne
impius juxta et demens comperietur, qui ipsum fa-
ctum esse dixerit? Supremam enim rerum omnium
substantiam arguit, trahens ipsam quodammodo
deorsum, et intra creaturarum fines coercens, qua
recens esse coeperunt, nec erant in principio. ]a
nobis autem non est Deus recens, ut in Psalmis
scriptum cst **. Non ergo facta aut creata est, sed
eral potius in-principio divina et immortalis na-

εῷ xat Πα- pj tura. Quod si ita est, quomodo creatus intelligetur

is qui in Deo et Patre est divinus ac sanctus Spi-
ritus?

ε Quotquot autem receperunt eum, delit eis po-
testatem filios Dei fieri, qui non ex sanguinibus,
neque ex voluntate carnis, neque ex voluntate viri,
sed ex Deo nati sunt **. » Si Spiritus est qui per {-
dem in Christum nos regenerat in salutein, ita ut
hujus ipsius causa nos Dei nati dicamur, quomodo
non erit Spiritus Deus? Quod autem nos credentes
nati simus Spiritus, testis erit ipse Salvator ad Ni-
codemum : « Spiritus ubi vult spirat : et vocem ejus
audis, sed nescis unde veniat, et quo vadat **. » Sic
est omnis qui natus est ex Spiritu **, »

« Cuni autem venerit Paracletus, quem ego mit-

tam vobis a Patre, Spiritum veritatis, qui a Patre

procedit, ille testimonium perhibebit de me **, » Si
a Deo et Patre procedit Spiritus sanctus, 3c veluti
quidam vapor aut qualitas est substantize ejus , ortu
autem caret et increatus est. Pater, quomodo factus
erit jui ex ipso promauat Spiritus? Quomodo vero
templa Dei nos dicimur accepto Spiritu, siquidem
non est Deus, ui temere ac stulte quidam opi-
nantur?

** Joan. 111, 8. 9 Joau. xs, 26.

e anttblle QD «diim

1117

: ο...

S. CYRILLI ALEXANDHINI ARCHIEP.

TOY EN ΑΓΙΟΙΣ IIATPOX ΗΜΩΝ

KYPIAAOY

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΙ ΖΩΟΠΟΙΟΥ ΤΡΙΑΔΟΣ.

S. P. N.

CYRILLI

ARCHIEPISCOPI ALEXANDRLE

DE SANCTA ET VIVIFICA TRINITATE.

(Ang. Mai, Bibliotlieca nova Patrum, t. 1, p. 1. Vide ipsius Maii Prafationem tomo I hujusce novae editionis
prafixam, col. 93.

PROOENMIUM.

678m Üporteret sane omnes qui nomine Ser-
valoris nostri Jesu Christi prztulgent, ovesque esse
gloriantur pastoris qui suam pro nobis animam
posuit, pastoris vocem audire, et ab eo demonstra-
tam. herbam depascere, et evangelica (dei terminis
mandatisque insistere, simplicemqne apostolorum
adamare doctrinam. Sed quia multi superbia per-
citi, vanzque glorie cupidi, εἰ suarum virium
ignari, erronex: entis sum conceptus inspirat»
doctrinz anteponunt ; el a recta, quie ad supernam
civitatem ducit, via aversi, multifidas mortiferasque
semitas terunt, cuncti quidem pariter aberrantes,
quanquam non eamdem erroris viam aeque seclan-
ies, sed aliis aliisque modis cogitationum suarum
sequentes fallaciam; existimo decere, ut ii qui
G79nm regi:e triteque ab ortliodoxis vize insistunt,
«errantium misereantur, et fraudem iis revelent, et
sanam pietatem doceant, et sequacibus ducatum
prostent, iisdemque quominus neutram in partem
exorhitent caveant, donec ad regalein denique civi-
tatem perveniant.

*" lloc opusculum prorsus. differt à — Thesauro
ejusdem Cyrilli edito, in quo pariter agitur de sancta
Triuitate, sed alia ralione et scopo, ut mox dice-
tur.

(1) Contemporaneus Cyrillo Augustinus cum illo
couspirat, docens ommum laresum matrem esse

ΠΡΟΟΙΜΙΟΝ.

Ἔδει μὲν πάντας τοὺς τῇ προσηγορίᾳ τοῦ Σωτῖ-
gos ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ λαμπρυνοµένους, xal πρό-
θατα εἶναι σεµνυνοµένους τοῦ τὴν ψυχἣν τεθειχότος
ποιµένος ὑπὲρ ἡμῶν, τῆς τοῦ ποιµένος ἀχούειν φω-
νης, καὶ τὴν ὑπ᾿ ἐχείνου δειχνυµένην νέµεσθαι πόαν,
καὶ τοῖς τῆς εὐαγγελιχῆς πίστεως ὅροις xaX vópo:;
ἐμμένειν, xal τὴν ἁπλῆν τῶν ἁποστόλων στέργειν
διδασχαλἰαν ΄ ἐπειδῇ δὲ πολλοὶ πληγέντες τύφῳ (1),
χαὶ δόξης χενῆς ἑρασθέντες, xat ἑαυτοὺς &yvofjsav-
τες, τὰ τῆς πεπλανηµένης αὐτῶν ἑννοίας χυῆµατα,
τῆς θεοπνεύστου διδασχαλίας προυτίµησαν , xal τῆς
εὐθείας εἰς τὴν ἄνω πόλιν ἀγούσης ὁδοῦ παρατρα-
πέντες, εἰς πολυσχεδεῖς καὶ θανατηφόρους ἐχώρησαν
ἀτραποὺς, πάντες μὲν ὁμοίως πλανώμενοι, οὐ τὴν
αὐτὴν δὲ τῆς πλάνης ὁμοίως µετιόντες ὁδὸν, ἀλλὰ δια-
φόρως τῇ τῶν λογισμῶν ἀχολουθοῦντες ἀπάτῃ, ἡ γοῦ-
μαι πρέπειν τοῖς τὴν Basi xv καὶ τετριμμένην ὑπὸ
τῶν εὑσεθῶν ὁδεύουσιν, ἐλεεῖν τε τοὺς πλανωμένους,
καὶ τὴν ἁπάτην γυμνοῦν, καὶ τὴν εὐσέθειαν ύποδει-
χνύναι, xaY ποδηγεῖν τοὺς ἐπομένους, xai τῆς ἔχα-
τέρωσε παρατροπῆς ἀπείρχειν, ἕως ἂν τὴν βασιλίδα
πόλιν χαταλάδθωσι.

superbiam ; nempe De vera relig. cap. 95 : Si su-

. perbia non esset, non essent heretici neque schisma :

lici. Et serm. 46, n. 48 : Diversis locis sunt di-
versa: larreses ; sed una mater superbia omnes genuit ;
sicut una. mater nostra Catholica omnes Christianos
[lcles toto. orbe. diffusos.

1149
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ A'.

Ὅτι περὶ zoAAoD ποιεῖται ὁ Θεὺς cor ἀνθρώπων
σωτηρίαγ.

Τούτου γὰρ χάριν xal ὁ τῶν ὅλων Σωτὴρ εἰς τὴν
οἰχουμένην ἀπέστειλε τῶν ἀποστόλων τὸν ἱερὸν χο-
ρὸν, ἵνα ταῖς ἀχτῖσι τῆς θεογνωσίας τοὺς bv τῷ σχό-
τει τῆς ἀγνοίας συντεθραµµένους φωτίσωσιν, ἵνα τὰ
διασκεδασµένα mpó6aza χαὶ τοῖς λύχοις προχείµενα
συναγἀγωσί τε xal ποιµάνωσιν ἐμμελῶς, ἵνα τὴν
ἀγριέλαιον εἰς χαλλιέλαιον τῇ τοῦ Πνεύματος µετα-
θάλλωσι τέχνη, ἵνα τοὺς χρυπτοµένους τῷ βυθῷ τῆς
ἀτεθείας, τῷ τῆς διδασχαλίας ἁλιεύσωσι λόγῳ * ἐπειδὴ
τοίνυν xal τῷ ποιητῇ τῶν ἀνθρώπων πάντων ἢδ.στον
τῶν ἀνθρώπων f, σωτηρία, xai τῇ φύσει δὲ δοχεῖ τὸ
τῷ πέλας ἐπαμύνειν δεομένῳ κηδεµονίας, τὸ δοθὲν
ἡμῖν ὑπὸ τοῦ Κυρίου τῆς γνώσεως τάλαντον ἐπὶ τοὺς
τραπεξίτας καὶ ἡμεῖς χαταδάλλωµεν, ἵνα μὴ τῷ ἀργῷ
συγκαταδικασθῶμεν οἰχέτῃ * xat τῶν θείων δογμάτων
τὴν διδασχαλίαν προθῄσοµεν, τοῖς τε εἰδόσιν εἰς ἀνά-
Ψνησιν, χαὶ τοῖς ἀγνοοῦσιν εἰς µάθησιν. |

B'. Τίς ὁ χαρακτὴρ τοῦ ἐκκ.Ἰησιαστικοῦ «Ἰόγου.

Κηρυττέτω δὲ τὴν εὑὐαγγελιχὴν ὁ λόγος πίστιν
ἁπλοϊχῶς οὕτω χαὶ διδασχαλιχῶς, ph διαλεχτικῶς
μηδ ἀντιλογικῶς, ἀλλ᾽ Ἐκκλησίας (1) θεοῦ προσφό-
Ρως, xazavoxttxüx, μὴ ἐπιδειχτιχῶς, διδακτικῶς, μὴ
δικαν,κῶς, τεχνολογίας ἀπηλλαγμένος, θεολογίᾳ κε-
χρηµένος p πολυπραγμονῶν τὰ ἀνέφιχτα , μὴ
ἐρευνῶν τὰ ἀπερινόητα, p vip xal λόγῳ τὰ ἀχώρητα
περιγράφων, μὴ τεχνικαῖς τὸν ἀριστοτέχνην ὑπηοθάλ-
λων µεθόδοις, μὴ τὴν πἰστιν ἑῶν, xal τὴν ἀπόδειξιν
ἁπαιτῶν ' τοῖς ἁλιεῦσιν ἑπόμενος, τὸν σχυτοτόµον (3)
ἰχνηλατῶν, ὑπὸ τοῦ τελώνου ποδηγούµενος, τῷ προ-
φητιχῷ κατανγαζόµενος λύχνῳ, τῷ εὐαγγελικῷ φω-
τιζόμενος ἡλίω, μηδὲν τῶν οἰχείων λογισμών ἀναµι-
γνὺς, πάντα δὲ τοῦ παναγίου Πνεύματος ὑφαίνων
διδάγματα. οὗτος γὰρ τῆς θείας διδασκαλίας ὁ ὄρος.

Γ. "Οτι ὡς zpóc εὐσεθεῖς ἡ διδασκα.ία γεγή-
σεται.

Τὰς μὲν οὗ» αἱρετικὰς βλασφηµίας ἐν ἑτέροις ἤδη
συγγράµµασιν διηλέγξαμεν (5), χωρὶς ἑκχάστην δια-
λαθόντες, χα) τοῦ τῆς ἁπάτης γυμνώσαντες προχα-
λύμματος, xal γυμνὴν δείξαντες τὴν ἀσέθειαν ' νῦν
δὲ, Θεοῦ διδόντος, τοῖς τροφίμοις τῆς πίστεως τὰ τῆς
Ἐκκλησίας θεόσδοτα προθήσοµεν δόγµατα; μήτε τῷ
pfjxet τοῦ λόγου χόρον τοῖς ἐντυγχάνουσιν ἐπεισάγον-
τες, pite τῇ βραχνλογίᾳ τὴν ἀχρίδειαν παραφθεί-
ροντες, ἀλλ' ἀμφοτέριων τῶν ἄκρων τὴν µέσην αἱρού-
µενοι ' ἵνα µήτε τῷ πλήθει τοὺς ἀχούοντας ἀποχνα[-
σωμεν, xat σαφῃ τὴν διδασχαλίαν τῆς θεογνωσίας
προσοίσωµμεν ' ἄρξομαι δὲ ἄνωθεν , πρὸς αὑτὴν δρα-
póv τῶν ἀγαθῶν τὴν πηγήν.

(4) Codex, ἐχχλήσεως; sed omnino scribendum
videbatur Ἐκχλησίας. Sic cuim divus Paulus, 1 Cor:
xi, 16 : Si quis videtur contentiosusa esse, nos talem
cousueiudinem non habemus, neque. Ecclesia Dei.

(2) Paulum iutellige, qui pelles tabernaculorum

DE TRINITATE.

1150
CAPITULUM |. |

(uod Deus multum. aestimet hominum salutem,

V

Hujus quippe rei causa omnlum quoque Serva-
tor in universum mundum misit apostolorum sa-
crum chorum, ut divina notitiz radiis eos qui in
jgnorantix€ tenebris enutriti fnerant, illuminarent ;
ut dispersas oves lupisque expositas congregarent
diligenterque pascerent; ut silvestrem in initem
oleam spiritali arte immutarent; ut impietatis ba-
rathro mersos, magisterii expiscarentur sermone,
Quoniam igitur et omnium liominum Creatori ju-
cundissima est hominum salus, et ipsius natura
lex est ut curam proximo egenti impendamus, da-

B tum nobis a Domino scientie talentuiu apud num-

mularios nos quoque collocemus, ne cum inerte
illo damnemur famulo : ideoque divinorum dogma-
tum doctrinam exponamus, scientibus quidem ad
recordationein, ignaris autem ad eruditionem.

Η. Que sít ecclesiastice doctrine forma.

Praedicare debet sermo noster evangelicam {-
dem simplici prorsus ac didascalico modo, non dia-
leetico vel pugnace, sed Ecclesi: Dei conveniente,
ad compunctionem, non ad ostentationem, ad in-
structionem, non ad contentionem : artificio careat,
theologia abundet, inaccessa non scrutetur, inin-
telligibilia non exquirat, neque mente aut sermone
incomprehlensibilia comprehendere velit, neque
artificialibus supremum Gm arlificen snppo-
nere methodis, neque omissa fide, pompam quz-
rat. Piscatores imitetur, coriarii vestigia pre-
mat, publicani ducatum sequatur, prophetica illu-
minetur lucerna, evangelico illustretur sole, nihil
de suis excogitationibus admisceat, nullam nisi
sanctissimi Spiritus astruat doctrinam. lec est
enim divini magisterii definitio.

ΙΙ. Quod hec instructio orthodoxis tradatur.

Et hareticas quidem blasphemias aliis in sc:i-
ptis coarguimus, singulasque seorsum persequon-
tes, detracto fraudis velamine, nudam ostendimus

D impietatem. Nunc autem, Deo favente, fidei alumnis

data Ecclesi: divinitus dogmata exponemus : ne-
que sermouis prolixitate satietatem studiosis iuferen -
tes, neque nimia brevitate curam debitam corrum-
pentes, sed utriusque termini medium tenentes ;
jta ut neque excessu molesti auditoribus sius, et
tamen perspicuam divius scientix institutionem
tradamus. Incipiam vero a supernis, ad ipsum bo-
norum fontem currens.

consuehat.

(3) Scilicet in Thesauri, ut jam diximus , sermo-
nibus editis, quibus haereticos refutavit. Νο au-
tein. fidei sinplicem spondet orthodoxis exposttio-
nem Cvrillus.

AL

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

1159

IV. Quaenam aint opiniones tenende de Deo Patre. À A'. ᾿Οποίας δεί διαήψεις Maid περὶ τοῦ Θεοῦ

Nos, Trinitatis amatores, adoratores et przedica-
tores, magua voce sublimique animi conceptu, cre-
dimus ia unum Deum Patrem absque initio, ingeni-
tm, qui semper Pater exstitit, non autem postea
qualitatem hanc assecutus est ; non enim fuit tem-
pus quo ipse non fuerit, sed et antea Pater erat.
Neque ipse fuit ante Filius, deinde Pater, ut cor-
porum sequela postulat; sed ex quo exsistit, sem-
per autem exsistit, Pater et est et vocatur.

681m V. Quid de Filio sentiendum sit.

Credimus in unum Filium, cozxternum gignenti,
qui inihum exsistendi non habuit, sed semper, οἱ
quidem cum Patre fuit. Etenim ex quo Pater, sem-
per autem fuit Pater, ex ipso est Filius. Namque
haec invicem inseparabilia sunt, tum nomina, tum
etiam res. Si autem non semper exstitit Filius, sed
aliquando non fuit, ne Pater quidem semper ezsti-
tit : nam ex quo genuit, hoc habet nomen. Jam si
semper Deus Pater exstitit (nam blasphemia re-
vera fuerit, sub tempora redigere temporum crea-
torem, et temporali intervallo juniorem affirmare
iutemporalew ac supra oinne tempus generationem),
semper Filius fuit, ex Patre quidem ineffabiliter
genitus, cum Patre autem semper exsistens, et cuim
l'atre cognitus.

VI. Quod Filium Patri comternum docent
Scriptura.

c Iu principio, inquit, erat Verbum, et Verbum
erat apud Deum, et Deus erat Verbum. Hoc erat
in principio apud Deum **, », Quod ergo in principio
erat, quandonam nen fuit? Neque enim dixit, in
principio factum esse, sed in principio fuisse. Quan-
tumvis nos conemur cogitatione nostra superare
dictionem erat, transcendere ultra principium non
poterimus. Cuncta posteriora sunt exsistente in
principio, nempe et tempus, οἱ sxculum, et quodvis
aliud temporale excogitari poterit intervallum. Si
ergo non semper cum Deo Patre exstitisset Filius,
sed postea [acius esset , necessario tempus, et
ezculum inter Patrem ac Filium | interponeretur.
Quod si quis concedat, invenietur factura factori
anterior. « Omnia enim, ait. evangelista, per Fi-
lium facta sunt, et siue ipso factum est nihil. » Jam
vero unum quid ex hac universitate sz:culum | quo-
que seu tempus reputandum est. Beatus vero Pau-
lus ait : « Novissimis diebus locutus cst nobis iu
Filio, quem constituit 689v hzredem universo-
rum, per quem fecit et secula?", » Quod si Filii fa-
cture sunt. szcula, ea facienteui uon precerunt,
Jam szculis non exsistentibus, exploratum est, ne
tempus quidem fuisse, quod dies noctesque efficiunt

** Joan. 1, 1, 2. ' Hebr. 1, 9.

καὶ Πατ

Ἡμεῖς οἱ (1) τῆς Τριάδος ἑρασταὶ xal προσχυνη-
ταὶ καὶ χήρυχες µεγαλόφωνοί τε xai µεγαλόφρονες,
πιστεύομεν εἰς ἕνα Θεὺὸν Πατέρα ἄναρχον xal ἁγὲν-
νητον, ἀεὶ ὄντα Πατέρα, οὐχ ὕστερον τοῦτο χτησά-
µενον, οὗ γὰρ ἂν ὅτε οὐκ ἣν, ἀλλ᾽ ἄνυθεν ἣν Πατήρ;
οὐδὲ γάγονε πρῶτον Υἱὸς εἶτα Πατὴρ, κατὰ «hv τῶν
σωμάτων ἀχολουθίαν ἀλλ᾽ ἀφ᾿ οὗπερ ἔστιν, ἀεὶ δὲ
ἔστι, Πατὴρ xat ἔστι χαὶ χαλεῖται.

E'. ᾿Οποῖα δεῖ περὶ τοῦ YloU gporeiv.

Πιστεύοµεν εἰς ἕνα Υἱὸν συναῖδιον τῷ Υεννήσαντι,
οὐκ ἀρχὴν τοῦ εἶναι λαθόντα, ἀλλ᾽ ἀεὶ ὄντα, xal σὺν
Πατρὶ ὄντα: ἀφ' οὗ γὰρ Πατῆρ, ἀεὶ δὲ Πατὴρ, ἐξ
ἐχείνου Υἱός : ἀχωρίστως γὰρ ἔχει ταῦτα πρὸς ἄλλη-
λα, τά τε ὀνόματα, καὶ τὰ πράγματα; εἰ οὐκ ἀεὶ δὲ
ὁ Ye, ἀλλ᾽ fjv ὅτε οὐχ ἣν, οὐδὲ ἀεὶ ὁ Πατήρ * ἀφ᾿ οὗ
γὰρ ἐγέννησε, τοῦτο ἔχει τὸ ὄνομα ' εἰ δὲ ἀεὶ ὁ eX
xai Πατὴρ (βλάσφημον γὰρ τῷ ὄντι, ὑπὸ χρόνους
ποιῆσαι τὸν τῶν χρόνων ποιητὴν, xai ypovtxou δια-
στήµατος ἀποφῆναι δευτέραν τὴν ἄχρονον χαὶ ὑπὲρ
χρόνον γἐννησιν), ἀεὶ 6 Υἱὸς, ἐκ τοῦ Πατρὸς μὲν ἀῤ-
ῥήτως γεννηθεὶς, μετὰ τοῦ Πατρὸς δὲ ἀεὶ ὧν, χαὶ
σὺν τῷ Πατρὶ γνωριζόµενος.

.. Ότι τὸν Yiór τῷ Πατρὶ συναἴδιον διδάσκον-
a σι’ αἱ Γραφαί.

«Ev ἀρχῇ. φησὶν, ἦν ὁ Λόγος, καὶ ὁ Λόγος ἣν πρὸς
τὸν θεὸν, καὶ Θεὸς ἣν ὁ Λόγος’ οὗτος ἦν ἐν ἀρχῇ πρὺς
τὸν θεόν.» Ὁ δὲ Ev ἀρχῇ ὧν, πότε οὐκ ἣν; Οὔτε γὰρ
εἶπεν, ὅτι Ev ἀρχῇ ἐγένετο, ἀλλ᾽ ἐν ἀρχῇ fjv - olov ἂν
φιλονειχήσωμεν τοῖς λογισμοῖς ὑπερθῆναι τὸ dw,
ἐπέχεινα γενέσθαι τῆς ἀρχῆς οὐκ ἰσχύσομεν. Πάντα
δεύτερα τοῦ Ey ἀρχῇ ὄντος, xat Χρόνος, xa αἰὼν, xa
εἴ τι ἂν ἕτερον χρονικὸν ἐπινοηθείη διάστηµα. Εἰ δὲ
οὐκ ἀεὶ τῷ θεῷ καὶ Πατρὶ συνῆν ὁ Υἱὸς, ὕστερον δέ
ποτε προσεγένετο, ἀνάγκη χρόνον χαὶ aiova Πατρὶ
xat Y ip µεσιτεύειν. El δὲ τοῦτο δοίη τις, εὑρεθήσεται
τὸ ποίηµα τοῦ ποιητοῦ προῦπάρχον . Πάντα γὰρ,
φησὶν ὁ εὐαγγελιστῆς, διὰ τοῦ Ylou ἐγένετο, xa:

D χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ Ev.» "Ev δὲ τῶν πάντων ὁ

αἰὼν 1] ὁ χρόνος ' καὶ ὁ µακάριος δὲ Παῦλος. « Er
ἑσχάτων, qnot, τῶν ἡμερῶν, ἑλάλησεν ἡμῖν ἓν Yu),
ὃν ἔθηχε χληρονόμον πάντων, δι οὗ xal τοὺς αἰώνας
ἐποίησεν. » Ei δὲ τοῦ Υἱοῦ οἱ αἰῶνες ποιήματα, οὐ
προὐπάρχουαι τοῦ ποιῄσαντος * αἰώνων δὲ μὴ ύπαρ-
χόντων, εὔδηλον ὡς οὐδὲ ὁ χρόνος, ὃν ἡμέραι τε xal
νύχτες ποιοῦσι xal μετροῦσιν * ἡμέρας δὲ xal νύχτας
i τοῦ φωτὸς ἀνατολὴ καὶ δύσ.ς ἐργάζεται ' τὸ oi
φῶς μετὰ τὸν οὐρανὺν, xat τὴν γῆν, xat τὸν ἀέρα,
ἐγένετο" ταῦτα δὲ πάντα , καὶ τὰ Ev τούτοις, ὁ Oti,

(4) Codex evidenter à, quou prorsus videbatur immutandum in οἱ.

1155
Λόγος εὐδοχίᾳ τοῦ

DE TRINITATE.
Ha:ghb; ἐἑδημιούργησε λόγψ. A et metiuaiur : dies vero noctesque facit lucis ortus

1154

et occasus : qui? quidem lux post colum ac terram et. aerem facta fuit. πο porro omnia, et quid-
quid in eis est, Deus Verbum, beneplacito Patris , verbo creavit.

Τοίνυν τῶν χρόνων xaX τῶν αἰώνων μετὰ τῶν ἅλ-
λων ἁπάντων ποιηθέντων ὑπὸ τοῦ Λόγου, οὐδὲν ἂν
3v μεταξὺ Πατρὸς καὶ Υἱου, ἀλλ᾽ ἀεὶ μὲν Πατὴρ ὁ
θεὺς, ἀεὶ δὲ ὁ Υἱὸς σὺν Πατρί ΄ διὸ χαὶ ὁ εὐαγγελι-
στῆς, « Ἐν ἀρχῇ ἣν 6 Λόγος » βοᾷ. Καὶ ὁ ἀπόστολος
Παῦλός φησι « Ὁς ὢν ἁπαύγασμα τῆς δόξης, xal
χαρακτῆρ τῆς ὑποστάσεως αὐτοῦ. ^ Καὶ ἑτέρωθεν -
€ "UG ἐν μορφῇ θεοῦ ὑπάρχων, οὐχ ἁρπαγμὸν ἡγή-
cato τὸ εἶναι ἴσα Θεῷ. » Καὶ οὔτε ἐχεῖνος τὸ ἦν,
οὔτε οὗτος τὸ ὧν xai ὑπάρχων, td: ἐπειδῃ τὸν ἀεὶ
ὄντα χηρύττουσιν οὗ χάριν χαὶ μετ ὀλίγα ὁ εὐαγ-
γελιστῆς, « Ζωὴ ἣν, qnot, καὶ ἡ ζωὴ ἣν τὸ φῶς τῶν
ἀνθρώπων. » Καὶ αὖθις * « "Hv τὸ φῶς τὸ ἀλτθινὸν,
ὃ φωτίξει πάντα ἄνθρωπον ἑρχόμενον elg τὸν xó-
σµον. » Καὶ πάλιν * € 'O μονογενῆς Υἱὸς, 6 ὧν εἰς τὸν
χόλπον τοῦ Πατρός. » Καὶ ἓν τῇ ἐπιστολῇ, « Ὁ ἦν,
φησὶν , ἀπ ἀρχῆς. » Οὕτω θεολογεῖν ὑπὸ τοῦ θείου
Πνεύματος τὸν μονογενῆ τοῦ Θεοῦ Λόγον ἐδιδάχθησαν
οἱ ἐξ ἀρχῆς αὑτόπται xal ὑπηρέται τοῦ Λόγου γενό-
μενοι * διὸ οὗ συνηρίθμησαν τῇ χτίσει τὸν χτίσαντα *
o0 συνέταξαν τὸν ποιητὴν τοῖς ποιήµασιν * οὐδαμοῦ
Χτίσμα τὸ τίµιον τοῦ Θεοῦ προσηγόρευσαν γέννημα
οὐδαμοῦ τὸ ἐγένετο συνέζευξαν τῇ θεότητι ’ à)" οὗ-
τος μὲν, « Ἐν ἀρχῇ ἣν ὁ Λόγος" » οὐχ Ev ἀρχῇ 6
Λόγος ἐγένετο. Ἐχεῖνος δὲ, « Ὡς àv ἀπαύγασμα τῆς
δόδης, καὶ χαρακτὴρ τῆς ὑποστάσεως, » οὐκ, ἐγέ-
νετο ἀπαύγασμα xal χαρακτήρ. Καὶ πάλιν * «Ὁς ἐν
μορφῇ θεοῦ ὑπάρχων ,» οὗ μορφῇ θεοῦ γενόμενος,
ἀλλ « Ὑπάρχων ἓν θεοῦ µορφῇ. » Καὶ ἑτέρωθι:

Cum igitur tempora 'ac επευῖ]α cum aliis rebus
omnibus a Verbo facta fuerint, nihil inter Patrem
et Filium jacet, sed Poter semper fuit Deus, semper
autem cuin Patre Filios. Quare etiam evangelista,
ε lu principio erat Verbum, » clamat. Et apostolus
Paulus ait : « Qui cum sit splendor gloriz, et figura
snbstantiz ejus **. » Et alibi : « Qui cun in forma
Dei esset, non rapinam arbitratus est esse se z»qualem
Deo ?*. » Et neque Joannes erat omittit ; neque
jtem Paulys cmm esset et cum exsisteret ; quando-
quidem semper exsistentem uterque przadicaut.
Quapropter et paulo post evangelista, « Vita erat,
inquit, et vita erat lux hominum *. » Et denuo :
« Erat lux vera qua illuminat omnem hominem
venientem in hunc mundum *. » Et adhuc : « UÜni-
genitus Dei Filius qui est in sinu Patris *. » Nec
non in Epistola, « Qui fuit, inquit, ab initio *. »
Hanc theologiam a divino Spiritu tradere edocti
fuerunt circa unigenitum Dei Verbum ii qui ab
initio spectatores ministrique Verbi fuerunt. Quam-
obrem non connumerarunt cum creatura Creato-
rem : non posuerunt in ordine factarum rerum
factorem : nusquam creatur: nomine appellarunt
venerabilem Dei genituram : nusquam dictionem
factum est Diviuitati copularunt. Séd alius quidem
dixit : « 1n principio erat Verbum ; » nou autem, in
principio factum est Verbum. Alius vero : « Qui
cum esset splendor glorize, et figura substantiam. »
Non ait : factus est splendor et figura. Et rursus :

« "0; ἐστιν εἰκὼν τοῦ cou τοῦ ἀοράτου, » οὐκ εἶπεν, C « Qui cam in forma Dei esset ; » nou autem 683"

ὃς ἐγένετο εἰκὼν τοῦ Θεοῦ τοῦ ἀοράτου, &XY, ὃς ἑστίν.

dixit : forma Dei factus, sed « cum, esset in forma

Dei. » Et alibi : « Qui est imago Deiinvisibilis*, » Non dixit :qui factus est imago Dei invisibilis, sed,

qui est.

7’. Απόδειξις éx τῆς Πα.]αιᾶς, ὅτι ἀῑδιος ὁ
lic.

Οὕτω τῇ θεολογία πανταχοῦ συνένευχται τὸ Tv,
καὶ tb Qv, xai τὸ ὑπάρχων, χαὶ τὸ Éccir * οὕτω τῷ
peyá Μωῦσῇ ἑαυτὸν διαλεγόµενος προσηγόρευσεν’
ε Ἐγώ εἰμι ὁ ὤν. » Καὶ πάλιν» e Τάδε ἐρεῖς τοῖς
υἱοῖς Ἱσραίλ' 'O ὢν ἀπέσταλχέ µε πρὸς ὑμᾶς.; Ὅτι
δὲ τοῦ Υἱοῦ ταῦτα τὰ ῥήματα, xat αὐτοὶ μὲν µαρτυ-
ϱοῦσι τῆς βλασφημίας ol πρόµαχοι, ἀχώρητον μὲν τὸν

Vll. Ez Vetere Testamento. sempiternus. ἀΕπΙΟΙ-
sirctur Filius. .

Sie in sermone t1hcologico copulantur semper
erat, οἱ cum esset, οἱ exsistens, el est. Sie. seipsum
Dens, cttm uiaguo Moyse loquens, appellavit : « Ego
sum qui sum. » Et mox : e Ilxc dices iliis Israelis :
Qui est misit me ad vos *. » Jam vero quod hzc
Filii verba sint, testantur ipsi blasphemi:x antesigua-
ni, qui Patrem iacomprehensibilem dicunt, Filium

Πατέρα λέγοντες, µεσέτην δὲ τοῦ Πατρὸς καὶ τῆς κτί- D autem inter Patrem. creaturamque mediui appel-

σέως τὸν ΥΏν ἁποχαλοῦντες, xal φάσκοντες αὐτὸν
ποῖς πατριάρχαις καὶ τοῖς προφήταις ὀφθῆναί τε χαὶ
διαλεχθῆναι' σαφῶς δὲ ἡμᾶς αὐτὸς ὁ θεὸς Λόγος
δ.δάτχει διὰ Ἱερεμίου τοῦ προφήτου λέγων: « Ἐν
ταῖς ἡμέραις ἐχείναις, καὶ ἓν τῷ χαιρῷ ἐχείνῳ δια-
θήσομαι τῷ οἴχῳ Ἰσραλλ, xat τῷ οἴχῳ Ἰούδα διαθ{-
χην χαινην, οὗ κατὰ τὴν διαθήχην fjv διεθέµην τοῖς
πατράσιν αὐτῶν by ἡμέραις ἐπιλαθομένου µου τῆς
χειρὸς αὐτῶν ἐξαγαγεῖν αὑτοὺς ἐκ τῆς Αἰγύπτου. »

*! flebr. 1, 2.

*? Philipp. 11, 6. |! Joan. 1, 4.
* Exod. in, 14. "

1 Jerem. xxvi, 54.

3 Ibid. 9. 3 Ibid. 48. 4] Joan. LM Lu d

lant, dicuntque ipsum patriarchis et prophetis ap-
paruisse cum lisque locutum. Manifeste vero 108
ipae Deus Verbum docet per Jeremiam prophetam
diceus : « Diebus illis, illoque tempore feriam cum
Israelis domo, et cam Jud: domo novum f[í«dus,
non juxia foedus quod cum illorum parentibus
pepigi, tempore quo manu mea captos ipsos de
regione Agypti reduxi *. » Quarainus ltaque. quis

novum [σάς Lradiderit. Nonne omnibus petet . dics

1455

S. CYIILLI ALEXANDRINI ARCIIIEP.

1156

Dominum Rostrum Jesum Christum ejus esse da- A Ζητίσωμεν τοίνυν τίς τὴν καινὴν ἔδωχε διαθήκην. "M

torem ? Ipse enim in sacris Evangeliis clamat :
« Dictum est antiquis, Non occides; ego autein
dico vobis, Omnis qui iratus fratri suo temere
fuerit, reus erit judicio. Dictum est antiquis : Non
perjurabis ; ego 2utem dico vobis, nee" jurare
omnino *. » Et alia similiter ponit : dictum fuit
quidem illud, ego autem hoc isthoc inodo praecipio ;
liaud.sane exsistentem legem subvertens, sed per-
fectiorem legislationem facieus, ejusque observandze
rationem docens. Novum igitur fedus dedit Do-
minus nobis Christus. Qul autem hoc tradidit, idem
vetus quoque. post liberationem ex Egypto dederat
Israeli. Qui vero illud dederat, idem ut ex /Egyptiaca
servitute expediret, Moysen scilicet ad Pharaonem
miserat. ldem 68/gm quoque dixit : « lec dices
filiis Israelis : Qui est misit me ad vos. » ος οἱ
alibi propheta wanifestum facit : « Ilic est eniin,
inquit, Deus noster ; neque asstimabitur alius ad-
versus euin : adinvenit omnein. viam discipline, et
tradidit illam Jacobo puero suo, et lsraeli dilecto
$uo. Post Ίο in terra visus est, εἰ cum hominibus
conversatus est ?, »

' À postremo itaqueinitium facientes, propleticum
indagemus sensum. Quisnam ju terra visus est, et
cim hominibus conversatus ? exploratum est, ut
rcor, cunctis modo mente prieditis, quod nempe
Verbum Deus, qui naturam nostram assuimpsit,
qui rapinam non est arbitratus esse se cqualem
Deo, sed semetipsum cxinanivit, formam | servi
accipieus. H:c ergo viam disciplinzs tradidit Jacobo
puero δυο, eL l:raeli dilecto suo, veterem proinul-
gans in deserto per Moysen legem. Qui vero legem
illam tulit, antequam eau! traderet, cum Moyse
loquens dixerat : « Hiec dices filiis Israelis : Qui
est misit ime ad vos. » Propterea propheta excla-
mavit : « llie Deus noster est, non zstimabitur
alius adversus euin. » Quibus verbis, ΠΟΠ tam eum
minorem negat, quam incemparabilem aflirmat.
Animadvertite quomodo evangelicis dictis propheti-
ca oracula cousonent. Moyses ait qui sum ; ime
vero ipse Deus Verbum ait qui sum ; Paulus autem
sepe dicil qui est ; dicil etiam exsistit ; quie voca-
bula parem habent sensum. Similiter Joannes
theologus vocabulum qui est evaugelicg Scripture
multoties interserit; et ipsum quoque promemium
hujusmodi vocabulis ornat, non semel aut. iterum
ac terlio, sed multoties przdicaus erat.

688m VIII. Quod alia. conveniunt Deo Verbo, alia
assumpta nature.

Jam vero cum veritatis przcones ita docuerint,
quis adeosit audax ac temerarius, ut dictioni erat
* Matth, v, 91-05. ? Barucli n, 56-58,

(4) In codice interseritur meudose αὐτός, idem.
(31 Hunc baruchi textum iutelligit de Jesu Christo

οὐχὶ δηλον ἅπασιν ὡς ὁ δεσπότης Χριστὸς ταύτης ἐστὶ
χορτγός; Αὐτὸς γὰρ kv τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγελίοις poi:
€ Ἐῤῥέθη τοῖς ἀρχαίοις, Οὐ φονεύσεις’ ἐγὼ δὲ λέγω
ὑμῖν, Πᾶς ὁ ὀργιζόμενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ εἰκη, ἕν-
οχος ἕσται τῇ χρίσει’ ἐῤῥέθη τοῖς ἀρχαίοις, Οὐχ ἑπιορ-
χήσεις * ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν, uh ὀμόσαι ὅλως. » Καὶ
τὰ ἄλλα δὲ ὁμοίως τίθησιν, ὅτι ἐῤῥέθη μὲν τόδε, ἐγὼ
6b τοῦτο τοιῶσὸς νομοθετῶ, οὐχ ἁνατρέπων τὸν χεί-
µενον νόµον, ἀλλὰ τὴν νοµοθεσίαν ἀχριθεστέρα"
ποιῶν , xai τῆς φυλακής τὸν τρόπον διδάσκων. Try
γέαν τοίνυν διαθήχην ὁ δεσπότης ἡμῖν δέδωχε Xp:-
στός ὁ δὲ ταύτην παρεσχηχὼς , xai τὴν παλαιὰν
μετὰ τὴν ἁπαλλαγὴν τῆς Αἰγύπτου δέδωχε τῷ Ἰσ-
pat: ὁ δὲ ἐχείνην δεδωχὼς, χαὶ τῆς Αἰγυπτιακῖς
δουλείας ἁπαλλάξας, αὐτὸς ἀπέστειλε ὀπλονότι πρὸς
Φαραὼ τὸν Μωῦσέα, αὐτὸς εἶτε᾽ «Τάδε ἐρεῖς τος
viot; 'lopatà: 'O ὢν ἀπέσταλχέ µε πρὸς ὑμᾶς.,
τοῦτο 6& xal ἑτέρωθι 6 (1) προφήτης σαφὲς «oti:
« Οὗτος γὰρ, φησὶν, ὁ θεὺς ἡμῶν ' οὗ λογισθήσεται
ἕτερος πρὸς αὐτόν ' ἑξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήμης,
καὶ ἔξωχεν αὑτὴν Ἰαχὼθ τῷ παιδὶ αὐτοῦ, καὶ Ἱσραὴλ
τῷ ἠγαπημένῳ ὑπ αὐτοῦ ' μετὰ ταῦτα ἐπὶ γῆς ὤφθη,
xa τοῖς ἀνθρώποις συνανεστράφη (2). »

Κάτωθεν τοίνυν ἀρζάμενοι, τὴν προφητιχκῖν ἔρευ-
νήσωμεν ἔννοιαν. Τίς ὁ ἐπὶ τῆς Υῆς ὀφθεὶς, χαὶ τοῖς
ἀνθρώποις συναναστραφείς ; εὔδηλον, ὡς οἶμαι, τᾶς:
τοῖς Υε νοῦν ἔχουσιν, ὡς ὁ θεὸς Λόγος «nv ἨἩμετέραν
φύσιν ἀναλαθὼν, 6 μὴ ἁρπαγμὸὺν ἠγησάμενος τὸ εἶναι
ἴσα θεῷ, ἁλλ ἑαυτὸν χενώσας, xal μορφὴν δούλου
λαθών. Οὗτος τοίνυν τὴν ὁδὸν τῆς ἑπιστήμης ἔδωχεν
Ἰακὼθ τῷ παιδὶ αὐτοῦ, xaX Ἱσραἡϐλ τῷ ἡγαπημένῳ
ὑπ' αὐτοῦ, τὸν παλαιὸν διαγορεύσας ἐν τῇ ἐρήμῳ διὰ
Μωῦσέως νόµον. 'O δὲ τὸν νόµον ἐχεῖνου δεδωχὼς, πρὸ
τοῦ δοῦναι τὸν νόµον, τῷ Μωῦσῇ διαλεγόµενος ἔφη '
«Τάδε ἐρεῖς τοῖς υἱοῖς Ἱσραήλ. Ὁ Qv ἀπέσταλκέ ys
πρὸς ὑμᾶς. » Διὸ ὁ προφήτης ἐδόα. « 0ὖτος ὁ θεὶς
ἡμῶν, οὗ λογισθήσεται ἕτερος πρὸς αὑτόν » » µαρτν-
po» αὐτῷ, οὗ τὸ ἕλαττων, ἀλλὰ τὸ ἀσύγχριτον. Ὃρᾶτε
πῶς ἔοιχε τοῖς εὐαγγελιχοῖς διδάγµασιν τὰ προφτ-
τιχκὰ κηρύγματα. Μωῦσῆς χηρύττει τὸ dy : μᾶλλον
€; αὐτὸς ὁ θεὸς Λόγος περὶ ἑαυτοῦ λέγει τὸ ὤν
Παῦλος δὲ πολλάχις λέγει τὸ Qv, προστίθησι δὲ xot
τὸ ὑπάρχωγ, ταὐτὸν δυνάµενον τῷ ὤν'' λέγει xal τὸ

D ἔστιν, ἰσοδυναμοῦν ἐχείνοις xazà τὴν ἔννοιαν * ὡσαύ-

τως δὲ xal ὁ θεολόγος Ἰωάννης πολλαχοῦ τὸ ὢν τῇ
τῶν Εὐαγγελίων πραγµατείᾳ ἑνσπείρει, xai αὑτὸ δὲ
τὸ προοίµιον ταύταις ταῖς φωναῖς ἀγλαῖζει, οὐχ
ἅπας, οὐδὲ δὶς, οὐδὲ τρὶς, ἀλλὰ πολλάχις χηρύττων
τὸ qv.

IW. "Ort τὰ μὲν ἁρμόττει τῷ 659. Λόγῳ, τὰ δὲ τῇ
ἀναληφθείσῃ φὗσει.

Tov χπρύχων δὲ τῆς ἀληθείας τοιαῦτα διδασχέν-
των, τὶς οὕτως ἄγαν θρασὺς xat αὑθάδης, ὡς àv

etíam auctor Arianus in comm. ad Luc. v, 5; Script
vet,, lou. lil, part, Hu, pag. 3971,

4127

DE TRINITATE.

(058

μὲν τοῦ ἦν, τὸ οὐκ ἦν εἰπεῖν (1) ; ἀντὶ δὲ τοῦ ὧν A opponat non erat 2 ct pro qui sum el. qui εχεἰεἰρ.

xat ὑπάρχων, Χτίσμα προσαγορεῦσαι τὸν kx Πατρὸς
μὲν ἀχρόνως xaX ἁπαθῶς γεννηθέντα, £v δὲ τοῖς χόλ-
ποις τοῦ Πατρὸς ἱδρυμένον; ὁ γὰρ iv οὐ χτίζεται,
6 ὑπάρχων οὐ δημιουργεῖται , τὸ γὰρ ἐγόνετο, χαὶ τὸ
ἔαδε, καὶ ὅσα cota ota , οὗ θεολογοῦντες, ἀλλὰ τὴν
οἰχονομίαν χηρύττοντες ἔλεγον οἱ τὰ τῆς θεογνωσίας
ἐγχειρ:σθέντες μυστήρια. Καὶ πρῶτος μὲν ὁ µαχάριος
Ἰωάννης, xai « 'O Λόχος, ἔφη, σὰρξ ἐγένετο" » εἰπὼν
τὸ, « Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, » xa πολλάκις τὸ ἦν ἐπὶ
τῆς θεότητος δεδωχὼς, εἰς τὴν τῆς ἑνανθρωπήσεως
οἰχονομίαν ἐλθὼν, ἀναγχαίως τὸ ἐγένετο τέθειχεν ' οὗ
γὰρ fj» ἀεὶ ἡ ἐξ ἡμῶν ληφθεῖσα ὑπὸ τοῦ Θεοῦ Λόγου
ἀπαρχὴ, ἀλλά πρὸς τῷ τέλει τῶν αἰώνων ἑγένετό τὲ
χαὶ ἀνελήφθη ὑπὸ τοῦ θεοῦ Λόγου. Τοῦτο ποιεῖ χαὶ
ὁ µαχάριος Παῦλος ’ εἰπὼν γὰρ, « Ἐν μορςῇ θεοῦ
ὑπάρχων, » καὶ προσθεὶς τὸ, εοὐχ ἁρπαγμὸν ἠγήσατο,
τὸ εἶναι ἴσα θεῷ, » ἐπήγαγε τὸ « Ἑαυτὸν ἑχένωσε,
μορφἣν δούλου λαδών΄» τῇ εμορφῇ τοῦ δούλου » τὸ
ελαθὼν » προσαρµόσας, τῇ δὲ « μορφῇ τοῦ θ5εοῦ » τὸ
εὐπάρχωνσυξεύξας. Ουχοῦν fj τοῦ θεοῦ μορφή προῦπ-
άρχουσα, μᾶλλον δὲ ἀεὶ ὑπάρχουσα, ἔλαθε τὴν τοῦ
δούλου µορφήἠν οὗ τοἰνων χτίσµα, οὐδὲ ποίηµα, οὐδὲ
ἐξ οὐχ ὄντων ὁ τοῦ Θεοῦ Λόγος, ἁλλ᾽ ix τοῦ Πατρὸς
γεννηθεὶς ἀεὶ τῷ Πατρὶ σύνεστι, xat τὴν μετὰ Πατρὸς
παρὰ τῶν εὐγνωμόνων προσχύνησιν δέχεται.

creaturam appellet eum qui inteuporaliter et impas-
sibiliter genitus fuit, οἱ in sinu Patris est collo-
catus ? Nam qui est, non conditur : qui exsistit,
nou creatur. Nam vocabula factum est, et accepit,
et quielibet hujusmodi, non de Deo proprie loqueu-
tes, sed dispensationem pradicantes dixerunt ii,
quibus divins scienlig credita fuerunt mysteria.
Et primus quidem beatus Joaunes, « Et Verbum,
iuquit, caro factum est. » Cum 2ntea dixisset, « [n
principio erat Verbum, » et &epe vocabulum erat de
Diviuitate pronuntiasset, mox ad incarnationis
dispensationem accedens, necessario (actum esi
posuit. Non enim erat ab aeterno illa qua ex nobis
a Deo Verbo assumpta fuit. inchoatio, sed in fino

B sxeculorum ea facta est, eta Deo Verbo assumpta.

lloc agit etiam beatus Paulus ; nam cum dixisset,
ε [n forma Dei exsistens, » atque addidiasel, « Nun
rapinam arbitratus est esse se zequ&lem Deo » sub-.
didit, « Semetipsum exinauivit, formam servi acci-
pieus. » Verbis, « iu. forma servi, » vocabulum
« accipiens » accommodaviL ; verbis aulem, « in
forma Dei, » vocabulum « exsistens » connexuit.
Ergo Dei forma preexsisteus, vel potius semper
exsistens, suscepit servi formam. Non cst igitur
créatura, neque factura, neque ex non olim exstan-

tibus Dei Verbum, sed ex Deo Patre genitum, Patri semper coexsistit, οἱ adorationem una cum Patre

a fidelibus excipit.
Θ’. Περὶ τῆς ἐκ 6600 γεγγήσεως.

ἨΕτδεὶς δὲ γέννησιν ἀχούων, τοῖς λογισμοῖς δεχέ-
σθω τὰ πάθη τῆς ἡμετέρας γεννήσεως, τομὴν, xal
ῥ:σιν, xai ὠδίνα (2), xat τὰ ἄλλα ὅσα τοιαῦτα.
Σωμάτων Υὰρ ταῦτα παθήματα ᾽ «b, δὲ ἀσώματος,
x4 ἀπαθῆς, ἄτρεπτός τε, xal ἀναλλοίωτος, ἀεὶ ὡσαύ-
τως ἔχων ΄ εἰ δέ τις οἴεται γέννησιν μὴ εἶναι πά-
θους ἁπηλλαγμένην, xat ἓν τοῖς περὶ χτίσεως λόχοις
τούτους δεχέσθω τοὺς λογισμούς ὥσπερ γὰρ ixet
τομὴ xat ῥεῦσις, οὕτως ἐνταῦθα φροντὶς, xal πόνος,
καὶ ἱδρὼς, xat ὄργανα, χαὶ Όλη προποχειμένη (3),
xai ἀποτυχίαι, χαὶ τὰ ἄλλα ὅσα συμπαρομαρτεῖ τοῖς
χτίσμασιν * el δὲ µένη βούλησις τῷ cip εἰς τὸν
τοῦ παντὸς Ίρχησε δηµιουργίαν, χαὶ βουληθεὶς πα-

6986 ΙΧ. De generatione ex. Deo.

Nemo vero generationem audiens, mente sibi
confingat generationis nostra passiones , decisic-
nem, fluxum, partum, et alia hujusmodi. Nam cor-
porum hz sunt passiones; Deus autem incorporeus
est, impassibilis,invertibilis , immutabilis, in eodem
semper slath consistens. Quod si quis existimat nul-
lam esse generationem passioue carentem , tune
etiam cum de creatione sermo fuerit, easdem cogi-
tationes mente revolvel : namque ut in generatione
decisio et fluxus, sic in creatione eura, labor, sudor,
instrumenta, materia przexsistens, frustratus suc-
cessus, eL alia liujusmodi qua creationes comitantur.
Sin vero uua Deo suffecit voluntas ad rerum om-

paxpnpa τὰ μὴ ὄντα ἔδειξεν ὄντα, δεἑάσθω ὁ ἀντι- D nium creationem, statimque ac voluit, quie non eraut

λέγων xa τὴν γέννησιν τοῦ 8502 πάθους ἀπηλλάχθαι
παντός. "Ὥσπερ δὲ οὐ τοῖς ἀνθρώποις ὁμοίως ἑδῃ-
μιούργησεν, οὕτως οὔτε ὁμοίως ἐγέννησεν.

[. Τίς ἡ Érroia τῶν τοῦ Κυρίου ὀνομάτων.

Δὼ χαὶ ὁ Λόγος ὁ Υἱὸς ὀνομάζεται ὡς ἁπαθῶς
γεννηθεὶς, χατὰ τὸν kx τοῦ νοῦ γεγενηµένον λόγον
ἀπαθῶς. Υἱὸς δὲ καλεῖται ὡς Ex τοῦ Πατρὸς γεννη-

(1) Reprehendit dicta ab Ario in impio libro Tha-
lia, de quo Athanasius, orat. 1 contra Ariun. Grz-
cos Latinosque Patres qui Ariauam hzresim refuta-
verunt Cíligenter nos recensuimus In prologo ad
fragmenta Arianorum, Script. vet., tom. ΕΠ, part. ut,
pag. 188 seq. Plenam Arianismi expositionem habes
apud prz dictum Athanasium et Fulgentium Ferran-

fecit exsistere, admittat- adversarius , generationem
quoque Dei, passione omni vacasse. Nam sicuti
laud ea qua homines solent ratione creavit, sic
dissimili quoque modo genuit.

,

X. Quid significent Domini nomina.

Ideo et Filius Verbum nominatur ceu inpassibill-
ter genitus, veluti ex mente genitum verbum abe-
que passione, Filius veru vocatur, quia ex Patrege-

dum a nobis editum, necnon in fragmentis a nobis
item ex palimpsesto erutis, et szpe alibi.

(2) Cod., ὀδυνην, dolorem. Sed malui ὠδῖνα, pare.
ium, ut infra cap. x.
(3) Ferrandus contra Arianos a
vet., tom. 11, part. i, pag. 171, dieit

materiam, '

1159

S. CYRILLI ALEXANDRINI ΛΠΟΠΙΕΟ,

410

nerante proveniens. Deus item appellatur, ceu pater- A τῶς προελθών. Θεὺς δὲ προσαγορεύεται ὡς τῆς

n& naturz parliceps, et persimilis Dei generantis
imago : unigenitus autem, ceu solus de solo, unico-
que modo genitus : splendor glorie, ceu qui in se-
ipso Patrem reprssentat, semperque cum gigneute
est, sicuti cum luce splendor: figura substantiz, ne
forte simplicem actionem, sed viventem substan-
am Deum Verbum esse credas, qua totum in se
genitorem repraesentat. Primogenitus autem mon

divinz natürz, sed dispensationis proprium vocabu-

lum. Nam qui fieri posset ut Dei 887m Verbum et
unigenitum essel οἱ primogenitum? Pugnant enim
haec inter se vocabula : namque unigenitus, unicum
genitum significat; primogenitus 3utem eum qui
ante ceteros genitus fuerit, et reliquos nativitate

υπατριχῆς φύσεως µετέχων, xal ἁπαράλλακτος εἰχὼν

ὑπάρχων τοῦ Θεοῦ γεννήσαντος. Μονογενὴς δὲ, ὡς
μόνος Ex μόνου, xal µονοτρόπως γεννηθείς * ἁπταύ-
γασμα δόξης, ὡς iv αὐτῷ τὸν Πατέρα δειχνὺς, xat
ἀεὶ συνὼν τῷ γεννἠσάντι, ὥσπερ τῷ φωτὶ τὸ ἁπαύ-
γασμα χαρακτὴρ ὑποστάσεως, ἵνα μὴ ψιλὴν ἑνέρ-
γειαν, ἀλλὰ ζῶσαν ὑπόστασιν τὸν Ocbv Λόγον etvat
πιστεύσῃς , ὅλον ἐν ἑαυτῇ τὸν γεννήσαντα δειχνῦσαν»
τὸ δὲ πρωτότοχος οὐκ ἔστι τῆς θείας φύσεως, ἀλλὰ
τῆς οἰχονομίας ὄνομα * πῶς γὰρ οἷόν τε τὸν Θεὸν Λό-
Υον, xai μονογενη xai πρωτότοχον εἶναι; Ἐναντία
yàp τὰ óvónaza* xol ὁ μὲν μονογενὴῆς τὸν µόνον
Υεννηθέντα σηµαίνει, ὁ δὲ πρωτότοχος τὸν πρὸ Exá-
pev τεχθέντα, χαὶ ἑτέρων τῷ τὀχῳ πρωτεύοντα * ὁ

praecesserit. Porro Verbum Deus fratrem non babet, D Θεὸς δὲ Λόγος ἁδελφὸν οὖκ ἔχει, μονογενὴς Ὑάρ"

utpote υμἱρβθιίω5. Quomodo ergo sit primogenitus ,
qui salus a Patre fuit genitus? Constat igitur dis-
pensationis esse vocabulum, « primogenitus. »

Quod si quis adhuc dubitat, a Paulo discat cla-
mante : « Quos prsscivit et. przedestinavit. confor-
mes fleri imagini Filii sui, ut sit ipse primogenitua
in multis fratribus 1, » Jam cujusnam secundum
naturam fratres sunt qui credunt ? Haud sane Verbi
Dei, sed congenit: humanitatis : namque et huic
sunt conformes. ltem alibi ait : « Qui reformabit
corpus humilitatis nostra, ut fiat conforme corpori
glorie sux '!. » Ergo idem est quoque primogeni-
tus, qui multos habet fratres. De quibus ipse in
Psalmis ait: « Narrabo nomen tuum fratribus
meis !*. » [laud vero alium unigenitum, et alium
primogenitum esse diciimus, sed eumdem, non ta-
men secenndum idem. Unigenitus enim appellatus
est secundum caelestem nalivitatem ; primogenitus
vero vocatus, ceu qui primus nativitatis ad vitam
deducentis partum solvit. ldeo et primogenitus ex
mortuis nominatur !*, quia primus resurrexit, mor-
tisque januas reseravit: priuogenitus quoque om-
nis creaturz !*, ceu primus iti nova creatione editus
quam natus renovavit : de qua beatus Paulus dicit :
« Si qua in Christo nova creatura, velera irans-
ierunt, ecce nova faeta sunt omnia !*,» Quod si adhue
litigent, qui contendere malunt quam persuaderi,
de ipso Verbo Deo dietum esse, « primogenitus om-
nis creature, » ipsorum inscitiam ridebimus : indul-
gebimus simul aliquid, ui eiiam sic valde apud
nos abundare veritatem ostendamus. Dicitur quippe

primogenitus, non autem priuus creatus inter oin- -

nes creaturas ; ut liquido appareat, eum ante omnem
creaturam. 688m genitum fuisse, nihilque esse
Filio autiquius, sed cum Patre semper fuisse, et an-
lé omnem creaturam exslüitisse. Universa vero
creatarum rerum natura utique posterior est, siqui-
dem ab ipso ad exsistendum fuit perducta. Nihil er-
go linc blasphemis lucri accedet.

v. 17.

πῶς οὖν πρωτότοχος ὁ póvoc ἐκ τοῦ Πατρὸς Ύεννη-
θείς; Οὐχοῦν εὔδηλον, ὡς τῆς οἰχονομίας «τὸ πρωτό-
τοχος 2 ὄνομα.
El δὲ τις ἀμφιθάλλει, παρὰ Παύλου µανθανέτω
βοῶντος” ε Ὅτι οὓς προέγνω, καὶ προώρισεν συµ-
µόρφους τῆς εἰχόνος τοῦ χἱοῦ αὐτοῦ εἰς τὸ εἶναι
αὐτὸν πρωτότοχον ἓν πολλοῖΐς ἁδελφοῖς. » Τίνος γὰρ
χατὰ φύσιν ἁδελφοὶ οἱ πιστεύοντες; OU τοῦ θεοῦ
Λόγου, ἀλλὰ τῆς ὁμοφυοῦς ἀνθρωπότητος: ταύτης
Yáp εἰσι xal σύμµορφοι. Καὶ ἑτέρωθεν ἔλεγεν. « "Og
µετασχηματίσει τὸ σῶμα τῆς ταπεινώσεως ἡμῶν
εἰς τὸ γενέσθαι αὐτὸ σύμμορφον τῷ σώματι τῆς
δόξης αὐτοῦ. » Οὐχοῦν αὐτός ἐστι xal πρωτότοκος ὁ
τοὺς πολλοὺς ἔχων ἀδελφούς * περὶ ὧν αὐτὸς Ev Wo).
μοῖς φησιν’ « ᾽Απαγγελῶ τὸ ὄνομά σου τοῖς ἁδελ-
φοῖς µου. » Οὐκ ἄλλον δὲ τὸν μονογενῆ, xal ἄλλον
τὸν πρωτότοκον slvai φαµεν, ἀλλὰ τὸν αὐτὸν, οὐ
κατὰ τὸ αὐτὸ 56. Μον)γενὴς μὲν γὰρ ὠνόμασται
κατὰ τὴν ἄνωθεν Ὑέννησιν, πρωτότοχος δὲ κέχληται
ὡς πρῶτος τῆς ἐπὶ τὴν ζωὴν φερούσης γεννήσεως
τὰς ὠδῖνας λύσας. Διὰ τοῦτο xal πρωτότοχος Ex τῶν
γεχρῶν ὀνομάζεται, ὡς πρῶτος ἀναστὰς, xal τοῦ
θανάτου τὰς πύλας ἀνοίξας * xal πρωτότοχος πάσης
τῆς κτίσεως, ὡς πρῶτος ἐν τῇ χαινῇ χτίσει τεχθεὶς,
ἣν ἀνεκαίνισε γεννηθείς ' περὶ ἧς ὁ µαχάριος λέγει
Παῦλος" « Ei τις ἐν Χριστῷ xatvh χτίσις, τὰ ἁρ-
χαῖα παρηλθον, ἰδοὺ γέγονς τὰ πάντα χαινά. » El
δὲ φιλονειχεῖεν, οἱ τὴν ἔριν τῆς πειθοῦς προτιμῶν-

D τες, περὶ τοῦ Θεοῦ Λόγου τὸ πρωτότοχος εἰρῆσθαι

πάσης κτίσεως, τὴν μὲν ἁμαθίαν αὐτῶν γελασόμεθα -
συγχωρήσοµεν δὲ ὅμως, ἵνα xal οὕτως Ex πολλοῦ
τοῦ περιόντος παρ ἡμῖν οὖσαν τὴν ἀλήθειαν δεἰξω-
μεν πρωτότοχος Y&p, ἀλλ οὗ πρωτόχτιστος πάσης
χτίσεως λέγεται ᾿ ὡς εἶναι δηλον ὅτι αὐτὸς μὲν πρ
πάσης ἐγεννήθη τῆς χτίσεως, xai οὐδὲν τοῦ Υοῦ
πρεσθύτερον, ἀλλὰ Πατρὶ μὲν dsl συνῆν, τῆς δὲ κτί-
σεως ἁπάσης προῆν ' πᾶσα δὲ τῶν δημιουργηµάτων
ἡ φύσις Ὀστερόν ποτε, εἰ ὑπ' αὐτοῦ πρὸς τὸ εἶναι
παρήχθη. "flows οὐδὲν ἐντεῦθεν τοῖς βλασφημοῦσι
περιέσται.

15 [tom, v1, 99. Ἡ Philipp. 1η, 21. !* Psal. xxi, 25. '? Coloss. 1, 18. '* Ibig. 45. ει Cor,

1161

DE TIUNITATE.

1163

ΙΑ’. "Ot. οὐδεὶς οἶδε tóv Ylór εἰ μὴ ó Πατὴρ, xal Α Xl. Quod nemo που Filium, nisi Pater; nemoque

οὐδεὶς οἶδε τὸν Πατέρα, εἰ μή ὁ Υιός.

Ἵνα δὲ δείξωµεν Πατρὸς xai Υἱοῦ τὴν ἱσότητα, ἐπ᾽
αὐτὴν ἔλθωμεν τὴν τοῦ Κυρίου δ,δασχαλίαν * « 0ὐ-
δεὶς, φησὶν, οἶδε τὸν Υἱὸν, εἰ μὴ ὁ Πατήρ’ οὐδὲ τὸν
Πατέρα τις ἐπιγινώσχει, εἰ μὴ ὁ Υἱὸς, καὶ ᾧ ἂν
βούληται ὁ Υἱὸς ἀποχαλύψαι. » Τέ τούτων τῶν ῥη-
µάτων σαφέστερον; Ἴση, φησὶν, fjulv fj γνῶσίς ἐστι '
γινώσχω γὰρ τὸν Πατέρα, γινωσχόμενος ὑπ' αὐτοῦ *
xai γινώσχει µε ὁ Πατὶρ, χαὶ Υινωσχόμενος ὑπ
ἐμοῦ. Πᾶσα δὲ ἡ κτίσις τῆς ἡμετέρας ἐχδέθλήται
Υνώσεως. Πῶς γὰρ οἷόν τε τῆς φύσεως ἡμῶν οὐ xot-
νωνοῦσαν, κοινωνῆσαι τῆς γνώσεως; μµεϊαλαγχά-
νουσι δέ τινες ὅμως βραχείας τινὸς θεωρίας ' ἆπο-
χαλύπτω γὰρ ὡς οἷόν τε ol; ἂν ἐθέλω τὴν περὶ τοῦ
Πατρὸς γνῶσιν, ὡς bv ἑσόπτρῳ χαὶ αἰνίγματι.
Ταῦτα ix τῶν Δεσποτικῶν ἑἐμάθομεν διδαγµάτων"».
ποίαν ἐνταῦθα χώραν ἔχει τὸ μεῖξον χαὶ ἕλαττον;
Ποῖον χτίσµα τὸν χτίστην γινώσχει, ὡς ὑπὸ τοῦ χτί-
στου Υινώσχεται; Ποῖον δὲ ποίημα τὴν πρὸς τὸν
ποιητὴν ἰαότητα δέχεται; "H οὐχ ἴσμεν ὅπως περὶ
τῆς Χτίσεως ἡ θεία T'oaqh διαλέγεται, ᾽Αναμνησθῶῷ-
μεν τοίννν τῶν τοῦ Προφήτου ῥημάτων' « Ka
ἀρχὰς 30, Κύριε, τὸν γῆν ἐθεμελίωσας, xat ἔργα τῶν
χειρῶν σού εἶσιν θὗρανοί. Αὐτοὶ ἀπυλοῦνται, σὺ δὲ
διαµένεις ΄ xal πάντες ὡς ἱμάτιον παλαιωθῄσονται,
καὶ ὡσεὶ περιθόλαιον ἑλίξεις αὐτοὺς, xai ἀλλαγί-
αονται σὺ δὲ αὐτὸς εἶ, xal τὰ ἔτη σου οὐκ ἐχλεί-
Ψονσι. » Καὶ πάλιν: ε Ὅ ποιῶν τοὺς ἀγγέλους αὐ-
τοῦ πνεύματα, xal τοὺς λειτουργοὺς αὐτοῦ πυρὸς
φλόγα. » Αὕτη χτίσεως καὶ κτίστου διαφορά. Ἔνθα
τοίνυν ἰσότης, οὐχέτι χτίαµα καὶ χτίστης, ἀλλὰ Πα-
vho xai Ὑἱός ' διὸ καὶ ταῦτα τέθειχε τὰ ὀνόματα,
ἵνα Ex τῶν ὀνομάτων µάθωμεν τὴν ταντότητα. « Οὐ-
óc; yàp, φησὶ, γινώσχει τὸν Υἱὸν εἰ μὴ ὁ Πατὴρ,
οὐδὲ τὸν Πατέρα τις ἐπιγινώσκει εἰ μὴ ὁ Υἱός. » Ti
εἰπεῖν « οὐδεὶς, » τὴν χτίσιν ἑδήλωσεν ΄ ἐχδαλομένη
δὲ fj χτίσις, δείχνυσι τὸν µένοντα τῶν κτισμάτων
ὑπέρτερον, τῷ δὲ γεννήσαντι φυσιχῶς συνηµµένον’

Patrem novit, nisi Fílius.

Atque tit demonstremus Patris Filiique zqualita-
tem, ad ipsam veniamus Domini doctrinam. « Nemo,
inquit, novit Filium, nisi Pater ; nemoque novit l"a-
(rein, nisi Filius, et cui voluerit Vilius revelare (6, »
Quid his verbis evidentius? Par, inquit, nobis co-
gBuitio est: coguosco enim Patrem cognitus ab ipso :
et cognoscit me Pater a me vicissim coghitus. Uni-
versa aülem creátura cognitione nostra excladitut-
Nam qui fleri posset ut natura non particeps nostrst,
cognitloném participaret ? Participant autem none
nulli parum quid contemplationis : ego enim revé-
lo, quoad licet, quibus mihi libitum fuerit Patris
notitiam, tanquam in speculo et zenigmate,. [xc a
Dominicis doctrinis didicimus. Quemnàm hic ἰο-
cum habent, majus et minus? quenam creatwra
Creatorem cognoscit, sicutiipsa a Creatore cogno-
scitur? Quaenam res facta zequalitatem cum factore
tuetur? Απ ignoramus quomodo de creatis rebus
divina Scriptura loquatur? lu mentem itaque. revo-
cemus verba Prophet : « luitio tu, Domine, ter-
ram fundasti, et opera uauuum tuarum sunt coli 2
ipsi peribunt, tu autem permanes : et omnes sicut
vestimentum veterascent, el sicut opertorium inver-
tes eos, et immutabuntur : tu vero idem ipse es, et
anni tui non deficient ". » Et rursus : « Qui faeis
angelos tuos spiritus, et ministros tuos flammam
ignis '*. » Hac est creaturz 4 Creatore diversitas,

C Ubi ergo squalitas, ibi non est creatura et Creator,

sed Pater acFilius: quare et haec posuit nomina, ut
ες his G8 m ipsis unitatem substantia discamus.
« Nemo enim, inquit, novit Filium, nisi Pater, neque
l'atrem quis novit, nisi Filius. » Vocabulo « neu»
creaturam denotat, Exclusa autem creatura deuion-
stral permanere eum qui creaturis superior est, ge-
nitori naturaliter copulatum. « Nemo novit Filium,
nisi Pater, neque Patrem quis novit, nisi Filius, et
eui voluerit Filius revelare. »

« Οὐδεὶς γινώσχει τὸν Υἱὸν εἰ gh ὁ [Iavtp, οὐδὲ τὸν Πατέρα τις ἐπιγινώσχει, εἰ μὴ ὁ Υἱὸς, xa ᾧ ἂν

βούληται ὁ Υἱὸς ἀποχαλύψαι. »

Εἰπάτωσαν οἱ τῆς ἀληθείας ἐχθροὶ, πῶς χρη τὴν
θεἰαν ἀναγινώσχειν Γραφὴν, τῷ γράµμµαιτι στέργειν,
fj τὴν ἔννοιαν ἐρεννᾷν. Κὰν μὲν οὖν τὸ δεύτερον εἴ-
πωσι, µαθέτωσαν do' ὧν λέγουσι, χἀν τοῖς οἰχείοις
προθλήµασι τοῦτο ποιεῖν, xal τὴν ἀληθῃ τῶν πρα-
γµάτων ζητεῖν ἑρμηνείαν' εἰ δὲ φαῖεν ἀρκεῖν τὸ
γράµµα πρὺς ἀχριθῆῃ διδασχαλίαν, Ex τῶν προχειµό-

νων thv ἔννοιαν αὐτῶν διελέγξωµαι΄’ εὑρίσχεται γὰρ᾽

ἀνέφιχτος μὲν ὁ YU, 6 δὲ Πατὴρ ἐφικτός' χαὶ ὁ
μὲν ἀπερινόητος, ὁ δὲ Πατὴρ θεατός * περὶ μὲν γὰρ
ἑαυτοῦ ὁ Δεσπότης Χρισιὸς εἰπὼν, ὅτι « Οὐδεὶς yi-
νώσχει τὸν Υἱὸν, εἰ μὴ ὁ Πατὴρ, » οὐκ ἐπήγαγε, xoi
ᾧ ἂν βούληται ὁ Πατὴρ ἀποχαλύψαι ’ εἰρηχὼς δὲ,
« 0Οὐδὲ τὸν Πακέρα τις ἐπ. γινώσχει, εἰ uh ὁ YD,»
Ἐὐθὺς προσέθηχε, « Kat ᾧ ἂν βούληται ὁ Υἱὸς ἆπο-
χαλύψαι » χαὶ οὗ µόνον αὑτὸν θεωρητὸν πεποίη-

16 Matth. χι, 97. *' Peal. ci, 20-38.
ParROL. Gn. LXNXXV.

Dicant veritatis hostes, quomodo oporteat Scri-
pturam legere ; litterzene adherere, an sensum per-
scrutari. Et si hoc alterum dixerint, discant vel ex
dictis propriis, in. suis quoque propositionibus id
agere, et veram rerum exquirere intelligeutiam. Sin
dieant suflicere vün littere ad accuratam rei decla-
rationem, ex propositis verbis eorumdem sensum
arguam. Comperitur enim inintelligibilis Filius,
Pater autcm intelligibilis : et ille quidem inco-
giobilis, Pater autem visibilis. Nam cum de se-
ipso Dominus Christus dixisset, « Nemo novit
Filium, visi Pater, » non addidit, et cui voluerit Pa-
ter revelare. Cum. vero. dixisset, « neque Patrem
quis novit nisi Filius, » statim subdidit, « et cui vo-
luerit Filius revelare. » Neque solum noscibileu
fecit Patrein, sed hauc a sua. potestate pendere co»

9 Psal. cu, 1i.

9T

1165

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

1161

gnitionem declaravit. Porro etiamsi millies adver- A xev, ἀλλὰ καὶ τῆς οἰχείας ἑἐξουσίας τὴν θεωρίαν

sus Filium impie agere, prout solent, voluerint, nos

blasphemam sententiam de Deo Patre suscipere

non feremus. Credimus enim invisibilem et incogita-
. bilem esse universalem Deum. Nam quomodo in-

- 95 comprehensibilis Filius sit ejus qui coinprehendi
potest? Ergo Patrem 2 que acFilium inintelligibiles,
inaccessos incomprehensibilesque dicimus. Revela-
ri autem a Patre etiam Filii notitiam credimus men-
tis visui et fidei contemplationi. « Nemo novit Fi-
lium, nisi Pater, neque Patrem quis novit, nisi Fi-
lius. » Et alioloco : « Sicut. cognoscit me Pater,
et ego cognosco Patrem "^. 2 laud enimvero alter
quidem magis, alter minus, sed quomodo cognosco,
ita el cognoscor.

690n ΧΙΙ. Quod par sit Patris et Filii potentia.

Quorum ergo notio ::qualis est, horum etiain po-
tentia sequalis. Quorumautem zequalis potentia, ho-
fum scilicet substantia quoque una est. Quod vero
Patris ac Filil equalis sit potentia, ipse rursus nos
Balvator docuit ita dicens: « Qui sunt ex ovibus meis,
hi vocem meam audíunt, et ego oves meas cogne-
500, quse me sequuntur, et vitam ceternam ego illis
do, et in sternum non peribunt; neque eas quis-
quam de manu mea rapiet. Pater, qui dedit mibi,
major omnibus est, nemoque de manu Paris mei
rapere potest. Ego οἱ Pater unum sumus **, » Ànim-
adverte quomodo non simpliciter posuit, « Ego et Pa-
ter unum sumus, » previdens scilicet haereticam
malitiam, ne de consilio ac voluntate hanc intellige-
rent dictionem. Sed primo potentiz:e aequalitate sta-
bilita, postea dictam sententiam subjecit. Namque
ovibus, inquit, me sequentibus vitam aternam ege
do, ut nulla ex iis pereat in zeternum. Quis enim est
tantus, ut de manu mea rapere possit, quidquid sub
me pastore fuerit? Nam sicuti impossibile est quem-
quam Patris dextera potiri, qui major omuibus est,
Μα fleri nequit ut quilibet quempiam diripiat, qui
mes cuslodix sit traditus. Etenim « Ego et Pater
unum sumus. » Übinam ergo majus et minus? Si
enim zque, nec eFilii inanu, neque item ex Pa-
tris manu potest quispiam rapere, mojori non est
locus. Et quoniam, quia major omnibus Pater est,
nemo rapere potest deinanu ejus, sequitur ut ma-
jor omnibus Filius quoque sit, quoniam aque nemo
de manu ejus rapere potest. ldeo addidit: « Ego
et Pater unum sumus. » Nain si litteram denuo se-
quemur, Filium przpositum videbimus: « Ego enim
. dixit, et Pater : » non, Pater et Ego. Demonstrataque
personarum dualitate, praedicavit nature | unitatem.
Nam dicendo, Ego et Pater, numerum personarum
891 m siguilicavit : addendo aatem, « unum. su-

' mus,» potentie demonstravit paritatem. Quorum
' aque qualis est notio, potentia quoque et voluri-

13 Joan, x, 15. 19 ibid. 97-30,

B

C

ἑξήρτησεν. ᾽λλλά x&v puptáxi εἰς τὸν Ylby ἀσεθεῖν
ἐθέλωσιν, οἷς τοῦτο φίλον, ἡμεῖς οὐκ ἀνεξόμεθα
βλάσφημον ἔννοιαν χσταδέξασθαι περὶ θεοῦ xal Πα-
τρός " πιστεύοµεν γὰρ ἀθέατον χαὶ ἁπερινόητον εἶναι ͵
τὸν τῶν ὅλων Θεόν * πῶς γὰρ ὁ ἀχατάληπτος Yos
ἂν εἴη τοῦ καταληφθῆναι δυναµένου; Ομοίως τοίνυν
Πατέρα xat Υἱὸν ἀχώρητον elvat φαμεν ἀνέφιχτόν τε
xat ἀχατάληπτον' ἀποκαλύπτεσθαι δὲ διὰ Πατρὸς
καὶ Υἱοῦ τὴν γνῶσιν πιστεύοµεν τῷ τῆς διανοίας
ὁπτιχῷ καὶ τῇ τῆς πίστεως θεωρἰᾳ’ εΟὐδεὶς γινώαχει
τὸν Υἱὸν, εἰ μὴ ὁ Πατήρ; οὐδὲ τὸν Πατέρα τις γινώ-
σχει, εἰ μὴ ὁ Yióz- » xai ἀλλαχοῦ « Καθὼς, φησὶ,
γινώσχει µε ὁ Dlacho, χἀγὼ γινώσχω τὸν Πατέρα. »
Οὐχ ὁ μὲν πλέον, ὁ δὲ ἕλαττον, ἀλλὰ χαθὼς γινώσχω,
γινώσχοµαι.

IB. "Οτι Te τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Ylov ἡ δύ-
γαμις.

"Qv τοίνυν dj Ὑνῶσις ἴση, τούτων καὶ d) δύναμις
ἴση' ὧν δὲ fj δύναμις ἴση, τούτων δηλονότι καὶ ἡ
οὐσία µία ὅτι δὲ (ev Πατρὸς xaX Υἱοῦ fj δύναμις,
αὐτὸς ἡμᾶς πάλιν ὁ Σωτὴρ ἐδίδαξεν οὐὑτωσὶ λέγων;
€ Οἱ ix τῶν προθάτων τῶν ἐμῶν τῆς φωνῆς µου
ἀχούουσι, χἀγὼ γινώσχω αὐτὰ, xal ἀχολουθοῦσί pot,
χἀγὼ ζωὴν αἰώνιον δίδωµι αὐτοῖς, καὶ οὐ μὴ ἆπο-
λοῦνται εἰς τὸν αἰῶνα, οὐδ' οὐ µή τις ἁρπάσῃ αὐτὰ
ix τῆς χειρός pou * ὁ Πατὴρ, ὃς δἐδωχέ uot, μείζων
πάντων ἐστὶ, xal οὐδεὶς δύναται ἁρπάσαι Ex. τῆς
χειρὸς τοῦ Πατρός µου. Ἐγὼ καὶ ὁ Πατήρ Ev tcpsv.o
Ὁρᾶτε πῶς οὐχ ἁπλῶς τέθειχε τὸ « Ἐγὼ xal 6 Πα-
ερ ἓν ἑσμεν, » προορῶν τὴν αἱρετιχὴν χαχοήθειαν,
ἵνα μὴ ἐπὶ βουλήµατος χαὶ θελήµατος ταύτην λά-
6ωσι τὴν φωνήν᾽ ἀλλὰ πρότερον τὸ τῆς δυνάµεως
(eov κατασχευάσας, οὕτω ταύτην ἐπήγαγέ τοῖς
γὰρ προθάτοις, φησὶ, τοῖς ἀχολουθοῦσί pot ζωὴν
αἰώνιον δίδωμι ἑγὼ, ὡς μηδὲν &Z αὐτῶν ἀπολέσθαι
εἰς τὸν αἰῶνα;..τίς Υάρ ἐστι τοσοῦτος ὡς ἁρπάσαι
&x τῆς χειρός µου δυνηθῆναι τὰ ὑπ' ἐμοῦ ποιµαινό-
μενα; ὥσπερ γὰρ τῆς δεξιᾶς τοῦ Πατρὸς, ὃς μείζων
πάντων ὑπάρχει, ἁμήχανόν τινα περιγενέσθαι, οὕτως
ἀδύνατον ἁρπαγῆναί τινα τῶν ὑπ' ἐμοῦ φρουρουµέ-
νων᾽ « Ἐγὼ γὰρ καὶ ὁ Πατὴρ Ev ἐσμεν. 1 Που τοί-
νυν τὸ μεῖζον xai τὸ ἔλαττον; El γὰρ ὁμοίως, οὔτε
Ex τῆς χειρὸς τοῦ Ylou, οὔτε ἐχ τῆς χειρὸς τοῦ Πα-

D τρὸς, ἁρπάσαι τις δύναται, τὸ μεῖζον χώραν οὐκ Eye:

xa ἐπειδὴ πάντων µείξων ὁ Πατὴρ, οὐδεὶς δύναται
ἁρπάσαι Ex τῆς χειρὸς αὐτοῦ * μείζων ἄρα πάντων ὁ
Υἱὸς, ἐπειδὴ ὁμοίως οὐδεὶς Ex τῆς χειρὸς αὐτοῦ üp-
πάσαι δύναται * Uv) ἐπήγαγεν, « Ἐγὼ καὶ ὁ Πατὶὴρ
Ev ἔσμεν.» "Av γὰρ τῷ γράµµατι πάλιν ἀκολουθή-
σωμµεν, ὀψόμεθα τὸν Υἱὸν προτεταγµένονε Ἐγὼ γὰρ,
εἶπε, xal ὁ Πατῆρ,» οὐχ ὁ Πατὴρ xai ἐγώ᾽ xai δείξας
τὴν τῶν προσώπων δυάδα, ἐχήρυθε τὴν τῆς φύσεως
ταυτότητα. Tq γὰρ εἰπεῖν Ἑγὼ xai ὁ Πατὶρ, τὸν
ἀριθμὸν τῶν ὑποστάσεων ἑσήμανε΄ τὸ δὲ ἑπαγαχεῖν,
εἑαμὲν ἓν, τὸ τῆς δυνάμεως ἑδήλωσεν ἁπαράλλακχτον)

41605

λησις, τούτων δηλονότι xal fj qoa; µία, xiv ἆναι"
σχυντῶσιν ol δυσφημοῦντες.

ΙΓ’. "Οτι πο.λαχόθεν ἔστι [ιαθεῖν Πατρὲς καὶ
Ylou tiv ἱσότητα.

"(t δὲ τὰ αὑτὰ δύναται τῷ Πατρὶ καὶ [6 Yiu;],
μαθεῖν ἔστιν ἑτέρωθεν * ποτὲ μὲν γὰρ, « Ὁ Πατήρ
µου, λέγει, ἕως ἄρτι ἐργάζεται, χἀγὼ ἑργάζομαι * »
ποτὲ δέ: « Ὥσπερ ὁ Πατὴρ ἑγείρει τοὺς νεχροὺς xal
ζωοποιεῖ, οὕτω xal ὁ Υἱὸς o0; θέλει ζωοτοιεί. » —
« Οὓς θέλει » εἶπεν, οὐχ o0; χελεύεται * οὓς βούλεται,
οὐχ οὓς προστάσσεται * τὸ μὲν γὰρ δουλείας, τὸ δὲ δε-
σποτεἰας ἴδιον. Καὶ πάλιν ἑτέρωθεν * « EL οὗ ποιῶ τὰ
ἔργα τοῦ Πατρός µον, μὴ πιστεύετέ pov εἰ δὲ

ποιῶ, κἂν ἐμοὶ μὴ θέλητε πιστεύειν, τοῖς ἔργοις ῃ

πιστεύετε, καὶ γινώσχετε ὅτι ὁ Πατὴρ ἐν ἐμοὶ, χἀγὼ
ἐν αὐτῷ. » Ὁρᾶτε πάλιν κἀντεῦθεν Πατρὺὸς καὶ Υἱοῦ
τὴν ἱσότητα" « 'O Πατὴρ γὰρ. quoi, iv ἐμοὶ, x&vo
tv αὐτῷ. » Ἐπὶ δὲ τοῦ μείζονος xal τοῦ µείονος τοῦτο
εὑρεθῆναι ἀδύνατον' οἷόν τι λέγω΄ Πᾶσαν ὁμοῦ τὴν
κτίσιν ὀρωμένην τε καὶ ἀόρατον àv ἑαυτῷ περιγράφει
6 τῶν ὅλων θεὺὸς, μᾶλλον δὲ ἐν τῇ χειρὶ κατέχει « Ev
γὰρ τῇ χειρὶ αὐτοῦ, φησὶ, τὰ πέρατα τῆς γῆς. » Καὶ
πάλιν. ε Ὁ χατέχων τὸν γύρον τῆς γῆς, xal τοὺς
ἐἑνοιχοῦντας ἐν αὐτῇ ὡσεὶ ἀχρίδας. » Καὶ ἀλλαχοῦ "
εΤίς ἐμέτρησεν τῇ χειρὶ αὐτοῦ τὸ ὕζωρ, xal τὸν οὖρα-
νὸν σπιθαμῇ, χαὶ πᾶσαν τὴν γῆν δραχί; » Πᾶσαν μὲν
οὖν, ὡς ἔφην, τὴν χτίσ.ν ἐν τῇ χειρὶ κατέχει τῶν ὅλων
ὁ ποιητής ' αὑτὸν δὲ ὑπὸ τῆς κτίσεως περιληφθτναι

DE TRINITATE.

ὧν τοίνυν ἴση fj γνῶσις, καὶ ἡ ὀύναμις, καὶ dj βού- A

1106

tas, horum videlicet una nalura est, qnidquid bla-
splemi impudenter dicant.

Xlll. Quod multipliciter discere licei Putris ac Filii
e'qualitatem,

Quod tantumdem ac Pater Filius possit, aliunde
discere licet. Nunc enim : « Pater meus, inquit, us-
que modo operatur, et ego operor ?'; » nunc au-
tem : « Sicuti Pater suscitat mortuos et vivificat, ita
et Filius quos vult vivificat **. » — eQuos vult »
dixit, non quos jubetur; quos ipse deliberat, non
quos mandatur ; namque illud servitutis est, hoe
dominationis. Et rursus alibi : « Si non facio opera
Patris mei, mihi non credite: siu facio, etiamsi
mili credere nolueritis, operibus credite, et. scitote
quod Pater in me sit, et ego in illo **. » Videta
hinc denuo Patris ac Filii z2equalitatem : nam « Pa-
ter, inquit, in me est, et ego in illo **. » Id autem
in majore ac minorc reperiri prorsus non potest.
Idque jam demonstrabo. Universam simul creaturam
visibilem atque invisibilem in se cireumscribit uni-
versalis Deus, vel potiua manu sua tenet : « Namque."
in manibus ejus sunt, inquit, omnes fines terrz**, »
Et insuper : « Qui continet gyrum terrz, incolas-
que ejus sicut locustas **. » Et alibi : « Quis men-
«us est manu sua aquas, et celum palino, et. uni-
versam terram pugillo ** ? » Universam itaque, ut
dixi, creaturam manu continet universalis Creator ;
ipsum autem 4 creatura contineri impossibile est :

&Bóvatov* οὐχοῦν ἀμήχανον ὑπ' ἀλλήλων τὰ ἄνισα C ergo fleri nequit ut inzequalia invicem contineant.

yopn95vat* εἰ δὲ τοῦτο ἀληθὲς, ὥσπερ χαὶ ἀληθὲς,
χωρεῖ δὲ ὁ Υἱὸς τὸν Πατέρα, ὥσπερ ὁ Πατὴρ τὸν
Υἱὸν, εὔδηλον ὁ τῆς ἀνισότητος λόγος ἐχδέδληται, xai
ἰσότης ἐν Πατρὶ xot Ylo γνωρίδεται.

ΙΑ’. Ἀπόδειξις, ἰσότιμον εἶναι τῷ Πατρὶ τὸν
v.

Ταύτην δὲ αὖθις ἡμᾶς αὐτὸς ὁ Δεσπότης Χριστὸς
ἀλλαχοῦ διδάσχει λέγων « Ἐγώ εἰμι fj θύρα. 0ὐδεὶς
Ἔρχεται πρὸς τὸν Πατέρα, εἰ μὴ δι’ ἐμοῦ. » Καὶ ἑτέ-
ρωθεν΄ « Οὐδεὶς ἔρχεται πρὸς τὸν Υἱὸν ἐμὲ, ἐὰν μὴ
ὁ Πατήρ µου ὁ οὐράνιος ἀγάγῃ αὐτόν.» Διδασχόμεθα
δὲ ἐντεῦθεν, ὡς ὁμοίως xaX ὁ Υἱὸς τῷ Πατρὶ, καὶ ὁ
Πατὴρ τῷ Υἱῷ προσάγει τοὺς σωζοµένους. Ποῦ τοί-
νυν fj δουλοπρεπὶς τῶν αἱρετικῶν λειτουργία; ποῦ ἡ
τῇ χτίσει πρέπουσα διαχονία: ToU τῆς Πατριχῆς ὃς-
σποτείας καὶ [Yiou] δουλείας ἀνισότητα [cod. ἁλλ᾽
ἰσότητα] δείχνυσιν;, ᾿Αχούομεν γὰρ ὡς vov ὁ Υἱὸς
ποδηγεῖ πρὸς τὸν Πατέρα τοὺς σωτηρίας ἐφιεμένους'
καὶ νῦν ὁ Πατὴρ τοῦτο ποιεῖ, καὶ τῷ Υἱῷ προσάγει
τῆς πίστεως τοὺς τροφίµους.

ΙΕ’. Ὅτι µία Παερὸς sal Υἱρῦ ἡ φύσις.

Καὶ µανθάνοµεν ἐντεῦθεν Πατρὸς xal Υἱοῦ τὸ loó-
τιµον’ τοῦτο δὲ xal ἑτέρωθεν ἔστι μαθεῖν, αὑτοῦ τοῦ
Κνρίου διαλεγοµένσυ πρὸς τοὺς Ἰουδαίους ἀχσύοντας,
πολλὰ γὰρ διεξελθὼν, ὕστερον ἐπήγαγε: « Kàv ἐγὼ

Joan, v, 417,

** ihid. 90, ** Josn. x, 37.
9 Joan, 3,9

** Joan. xiv, 6. * Joan. vi, 44.

Quod si verum est, ut reapse cst, Filius autem con-
tinet Patrem, ut Pater Filium : inzqualitatis assee-
tio evidenter exploditur, et zsqualitas in l'atre Fi-
lioque agnoscitur.
094: XIV. Demonstrasio quod honore sit pcr
Patri Filius.
llanc nobis pariter demonstrationem ipse Domi-
nus Christus alibi facit dicens : « Ego anm ostium *",
Nemo venit ad Pairem nisi per me 19. » Et alio
loco : « Nemo venit ad me Filium, nisi Peter meus
calestis adduxerit illum **, » Hine docemur Fi-
lium seque ad Patrem , Patremque ad Filium sal-
vandos adducere. UÜbinam ergo servilis hareticu-
rum liturgia ? Übinam creatura conveniens cultas ?
Quandonam paternae dominationis οἱ filialis servi-
uitis inzequalitatem demonstrabunt ? Audimus enim
modo a Filio deduci ad Patrem salutis studiosos ;
modo id ipsum a Patre fleri, id est ad Filiuta deluci:
fidei alumnos.

XV. Quod una su Patris et Filii natura.

Hinc ergo discimus parem esse Patris Filiique
honorem. Sed enim aliunde etiam id discere pos-
sumus, loquente Domino ad auditores Judzos. Nàm

mulis dictis, postremo conclusit : « Etiamsi ed .

"ibid, 58. ** Psal. xciv, 4. και m., $4, ^*.

1169

DE TRINITATE.

1170

πρὸς οὓς ἀπέστειλεν, ἔπεμφε τὸν Yibv, οὔτε ὁ Υἱὸς & cum. Soperest ergo ut. existimemus assuniptio Bu-

ἐξ ἑτέρου εἷς ἕτερον µεταδέδηχε τόπον * οὐχοῦν λεί-
Tat νοεῖν τῆς ἀναληφθείσης ἀνθρωπότητος τὴν ἆπο-
στολὴν εἶναι.

Αλλ' ἐπὶ τὴν ἑρμηνείαν τῶν Δεσποτικῶν ῥημάτων
ἀναδραμεῖν καιρός.ε Ἐν τῷ νόµῳ, qnot, τῷ ὑμετέρῳ
Υέγραπται, ὅτι δύο ἀνθρώπων dj μαρτυρία ἀληθής
ἐστιν" c εἶτα ἐπάγει, ὅτι ε Ἐγώ εἰμι ὁ μαρτυρῶν περὶ
ἐμαυτοῦ, xal μαρτυρεῖ περὶ ἐμοῦ ὁ πέµψας µε Πα-
τρ. » ᾿Αποθλέφαντες τοίνυν τὴν εἰχόνα, νοῄσωμεν

τὸ ἀρχέτυπον ' «Δύο, φησὶν, ἀνθρώπων fj μαρτυρία.

ἀληθής ἐστιν * » τῶν δὲ δύο ἀνθρώπων ἡ φύσις µία
ὅπλονότι παρὰ πᾶσιν ἂν ὠμολόγηται * οὐχοῦν Πατρὸς
xal Υἱοῦ ἡ οὐσίᾳ µία, µία [ita µία bis] ἐκ τῆς εἰχό-

vog νοηθήσεταί.τε xal ὁμολογηθήσεται' ὥσπερ γὰρ B

ἐχεῖ δύο ἄνθρωποι, οὕτω xal ἐνταῦθα Osbc xal θεὸς,
Πατὴρ xai Υἱὸς, καὶ αὑτοῖς τοῖς ὀνόμασι δηλοῦντες
τῆς φύσεως τὴν ταυτότητα * οὔτε γὰρ ὁ ἀληθῶς θεὸς
ἑτέρας ἂν εἴη φύσεως παρὰ τὸν ἀληθινῶς Geóv- οὔτε
6 Υἱὸς ἄλλος παρ) ixclvov , Θεοῦ ὑπάρχων Υιός,
Τούτων ἀχούσαντες ol Ἰουδαῖοι Ἰρώτησαν αὑτόν' ιΠοῦ
ἔστιν ὁ Πατήρ σου; Απεχρίθη τοίνυν ὁ Ἰησοῦς *
«Οὔτε ἐμὲ οἴδατε, οὔτε τὺν Πατέρα µου: εἰ ἐμὲ
δειτε, xai τὸν Πατέρα µου ἤδειτε ἄν. »

Ὁρᾶτε πάλιν πῶς ἐντεῦθεν τὸ ὁμοούσιον δείχνυται :
El ἐμὲ γὰρ, φησὶν, ῄδειτε, καὶ τὸν Πατέρα µου ῄδειτε
&v* ἐχ δὲ τοῦ ἑτεροουσίου τὸ ἑτεροούσιον οὐ γνωρί-
Ξεται’ τὰ γὰρ ἀλλόφυλα xa ξένα, ἀλλήλων οὐκ clot

δηλωτικά. τὰ δὲ φύσεως χοινωνοῦντα, δι ἀλλήλων C

γινώσχεται ' δι ἑνὸς μὲν ἀνθρώπου, πᾶσαν τῶν àv-
θρώπων τὴν φύσιν ἰδεῖν ἔστι" καὶ δι) ἑνὸς προδάτου
τῶν προδάτων ἅπαν τὸ γένος: οὐ μὴν διὰ προδάτων
τοὺς λέοντας, οὐδὲ διὰ λεόντων τὰ πρόδατα, οὐδ' &y-
Υέλους διὰ ἀνθρώπων, οὐδὲ διὰ ἀγγέλων ἀνθρώπους -
ζῶον γὰρ ἕχαστον τῆς οἰχείας δηλωτιχόν ἐστι φύσεως.
El τοίνυν 6 μονογενῆς Λόγος τοῦ Θεοῦ χτίσµα, καὶ ἐξ
οὐκ ὄντων, χαὶ &£ ἑτέρας «vc γεγχένηται φύσεως,
πῶς ἓν αὐτῷ τὸν Πατέρα δείχνυσι πιστευόµενος; εἰ
δὲ 6 Πατὴρ διὰ τοῦ Υἱοῦ γινώσχεται, καὶ ὁ τὸν Υἱὸν
Υινώσχων, καὶ τὸν Πατέρα γινώσχει, πεδηθείη μὲν
«ica βλάσφημος γλῶσσα. καὶ τῷ λάρογγι χατὰ τὸν
προφήτην χολληθείη - ἡμεῖς δὲ οἱ τῆς Τριάδος προσ-
πυνηταὶ ἀχριθῆ τοῦ ὁμοουσίου ἐντεῦθεν τὴν γνῶσιν
λαμθάνομεν λογιζόμενοι ὡς οὐκ ἂν ἑτέρως Ev Υἱῷ
Πατὴρ ἐγνωρίσθη, εἰ μὴ τῆς αὐτῆς οὐσίας ἐτύγχανε:
καὶ προσχυνοῦμεν τὸν Σωτῆρα τὸν ἡμέτερον, τῆς
προσχυνῄσεως τὸν χαρπὸν ἀναμένοντες, οὗ χορηγὸς
αὐτὸς ὁ Πατῆρ τυγχάνει χατὰ τὴν τοῦ Κυρίου φωνήν'
« Ἐάν τις γὰρ, φησὶν, ἐμοὶ διαχονήσῃ, τιμήσει αὐτὸν
ὁ Πατήρ pov * » χαὶ ὁ θαυμάσιος δὲ Ἰωάννης ὁ θεο-
λογῶν, « Ὁ πιστεύων εἰς τὸν Yibv, φησὶν, ἔχει ζωὴν
alvi: ὁ δὲ ἀπειθῶν τῷ Υἱῷ, οὐχ ὄψεται τὴν Cuv,
ἀλλ' ἡ ὀργὴ τοῦ θεοῦ μενεῖ bv αὐτάν. »

** Psal. cxxxvi, 6. * Joan. Ait, 20.

56 joan. 11, 56.

maunitatis fuisse missionem.

Sed jam tempus est utad Dominicorum verborum
interpretationem veniamus. « Vestra, inquit, in lege
Scriptum est, duorum hominum testimonium esse
verum. s Deinde addit : « Ego sum qui testimonium
perhibeo de meipso, et testimonium perhibet dc me,
qui misit me, Pater. » Ergo imaginem spectantes,
archetypum cognoscamus. « Duorum, inquit, ho-
minum verum est testimonium ; » atqui duorum
hominum unam esse naturam cuncti fatentur ; jgi-
tur Patrís et Filii naturam unam, unam reapse ex
imagiue cognoscemus et confitebimur. Sicut. enim
ibi duo homines, ita et hic Deus et Deus, Pater et
Filius, qui nominibus suis ipsis eamdem esse natu-
ram declarant. Neque enim qui verus sit Deus, na-
tura differet à vero Deo; neque Filius diversus ab
illo erit, cum sit Dei Filius. His auditis, Judzxi in-
terrogaverunt eum: « Ubinam est Pater tuus? »
Respondit itaque Jesus : « Neque me scitis, neque
Patrem meum : si me sciretis, Patrem quoque
meuin scirelis. »

Videte rursus quomodo hinc consubstantialitas .

demonstratur. Si me, inquit, sciretis, Patrem Guwo-
que meum sciretis. At vero ex eo quod diversum
est natura, alterum item naturaliter diversum nou
dignoscitur. Namque aliena invicem et extranea,
iuvicem non demonstrant : sed naturz: communione
conjuncta, ex alterutro noscuntur. Ex uno homine
universam hominum naturam cognoscere licet ; et
ex una ove, universum ovium genus: non tameu
ex ovibus leones, neque ex leonibus oves: neque
angelos ex hominibus, neque ex angelis homines :
nam unuimquodque animal propri» natura demen-
sirativum est. Si ergo unigenitum Verbum Dei
crestura est, et ex non antea ezstantibus, et. ex alia
quadam naiura natum, quomodo $95m.in se Pa-
trem demonstrat , si el credatur ? Jam si Pater per
Filium agnoscitur, et qui Filium novit , novit et Pa-
trem, impediatur sane quaevis lingua blasphema, et,
ut ait Propheta, (aucibus adhareat 4. Nos auteut
Trinitatis adoratores aecoratam hinc consubstautia-
Ktatis notionem adipiscamur ; reputantes, non ali-
ter Filium in Patre fore agnoscendum, nisi ejus-

dem essel substantie : adoremosque Bervaiorenm .

nostrum, cultus nostri fructum prsestolautes, cujus
datior Pater est, secundum Domini dictum : « Si
quis enim, inquit, mihl ministraverit, honoriflcabit
eum Pater meus *'. » ltemque admirandos Joan-
nes theologus : « Qui eredit in Filium , inquit, ba-
bei vitam seternam : qui autem incredulus est Fi-

ἃ

lio, vitam non videbit, sed irs Dei manebit super

ipsum 38.0

4175

DE THINITATE.

1174

&opaxt τὸν IIazépa. » Καὶ πῶς σὺ λέγεις, Δεῖξον ἡμῖν A inquit, novit et Patrem. » Quomodo ergo tn ais,

τὸν Πατέρα, Ἑτερός εἰμι, φησὶν, χατὰ τὸ πρόσωπον,
οὐ χατὰ τὴν ρὖὗσιν' ὅλον ἐν αὐτῷ (1) τὸν Πατέρα
περιφέρω" σφραγὶς váp εἰμι τοῦ Ὑγεννήσαντος
ἁπαράλλαχτος, χαρακτήρ εἰμι τῆς τοῦ Πατρὸς ὑπο-

τάσεως, εἰχὼν φυσιχὴ τῷ γεννήσαντι συνυπἀάρχουσα;
ὅταν τοίνυν ἰδεῖν ἐθελήσῃς ἐχεῖνον, εἰς ἐμὲ ἀποθλέ-
φας, ἑκάτερον ὄψει. ὄψει δὲ οὗ τοῖς τοῦ σώματος
ὀφθαλμοῖς, ἀλλὰ τοῖς τῆς πίστεως * xal τοῖς τῆς πί-
στεως δὲ τοσοῦτον, ὅσον γνῶναι τὰς ἑνερχείας, οὐ
τὴν φύσιν, Ἡ τὴν οὐσίαν ' πάντα γὰρ νοῦν ἡ ταύτης
ὑπερδαίνει χατάληψις ' διὸ ἐπήγαγχεν ’ « OO πιστεύεις,
ὅτι ἐγὼ ἐν τῷ Πατρὶ, χαὶ ὁ Πατὴρ iv ἐμοί ἐστι, τὰ
ῥήματα, ἃ ἐγὼ λαλῶ, ἀπ᾿ ἐμαυτοῦ οὗ λαλῶ, ἀλλ᾽ ὁ
Πατήρ µου ὁ iv ἐμοὶ µένων, αὐτὸς ποιεῖ τὰ ἔργα.
Πιατεύετέ poc ὅτι ἐγὼ £v τῷ Πατρὶ, xat ὁ Πατὶρ ἐν
&pol* εἰ δὲ μὴ, διὰ τὰ ἔργα αὑτὰ πιστεύετε. » El
τοΐνυν τὰ αὐτὰ τῷ Πατρὶ φθέγγεται, xai ὁ Πατὴρ àv
αὐτῷ μένει xal αὐτὸς ἓν τῷ Πατρὶ, xai ὁ ἑωραχὼς
αὑτὸν ἑώραχε τὸν Πατέρα, χαὶ ὁ γινώσχων αὐτὸν,
τὺν Πατέρα γινώσχει, δῆλον ἅπασι τοῖς Υε νοῦν
ἔχουσι ὡς µία τοῦ Πατρὸς xai τοῦ Υἱοῦ ἡ φύσις, xal
πόντα ἔχει τὰ τοῦ Iacob; ὁ Yióc- οὗ γὰρ ἂν ἑτέρως
ἔδειβεν ἐν ἑαυτῷ τὸν Πατέρα, εἰ μὴ πάντα εἶχεν ὅσα
ὁ Πατῇρ, πλὴν αὐτῆς τῆς πατρότητος. τοῦτο γὰρ
ἴόων τοῦ Πατρὸς, ὥσπερ τοῦ Υἱοῦ ἡ υἱότης.

17’. Ἑτέρα ἀπόδειξις, ἴσον εἶναι τὸν Ylór τῷ

Πατρἰ.

Ταύτην ἱσότητα χαὶ ἑτέρωθεν ἔστι μαθεῖν. Εἶπε
Y&p, φησὶν, ὁ Ἰησοῦς:. « Nüv ἑδοξάσθη ὁ Υἱὸς τοῦ ἀν-
θρώπου, καὶ à θεὸς ἐδοξάσθη iv αὐτῷ, xal ὁ Orb,
δαξάσει αὐτὸν ἐν ἑαυτῷ, καὶ εὐθὺς δοξάσει αὐτόν. Καὶ
πάλιν’ «Πάτερ, fj pa ἐλήλυθε, δόξασόν σου «bv Yiby,
ἵνα xal ὁ Ylóg σου δοξάσῃ σε. » Ὢ τῆς ὑπερθαλούσης
τῶν αἱρετιχῶν ἀθελτηρίας ! Μείζων, φησὶν, ὁ δοξά-
ων τοῦ δοξαζομένου:. xal δοξάξει μὲν ὁ Πατὴρ, δο-
ξάζεται δὲ ὁ Υἱός" μείζων οὖν ἄρα τοῦ Υἱοῦ ὁ Πατήρ.
El τοίνυν ὁ Υἱὸς οὐκ ἐδοξάσθη µόνον, ἀλλὰ xai τὸν
δοξάσαντα ἑδόξασεν, ποίαν χώραν σχοίη «b μεῖζον xal
τὸ ἔλαττον; εἰ uh ἄρα χατὰ τὴν τῶν εἰρημένων ἆχο-
λουθίαν παρὰ τὸν δοξάζοντα µεταδαίνει τὸ μεῖζον,
xa οὕτως εὑρεθήσεται ὁ Υἱὸς, ἑλάττων μὲν ἠνίκα ἂν
δοξάξηται, μείζων δὲ ἠνίχα ἂν δοξάζῃ᾽ ἀλλὰ τὸ λέ-
ειν ταῦτα, παραπκληξίας χαὶ μανίας ἑσχάτης' οὗ γὰρ

Ostende nobis Patrem? Alius, inquit, sum per-
$0na, non natura, tolum in meipso Patrem circum-
fero, sum enim sigillum genitori simillimum, pa-
terne (igura substantiz , naturalis imago giguenti
coexsistens. Cum ergo illum videre volueris, in me
respice, et 697m utrumque videbis. Videbis tamen
liaud corporis sed (fidei oculis: et quidem eatenus
fidei oculis, quatenus operationes cognoscas, non
naturam aut substantiam ; quamlibet enim mentem
comprehensio hxc excedit. ldcirco addidit : « Non
credis quia ego in Patre, et Pater in me est ? Verba
qua ego loquor, a meipso nou loquor, sed Pater
meus qui in me manel, ipse opera facit. Credite
quod ego in Patre, et Pater in me est: alioqui

D propter opera ipsa credite. » Si ergo ipse dicit

eadem qua Pater ; si Pater in ipso manet et ipse ia
Patre; et qui ipsum vidit, vidit et Patrem; et qui
eumdem novit, novit et Patrem ; constat omnibus
qui mente quidem non careant, unam esse Patris
Filiique naturam, et omnia habere qua sunt Patris,
Filium. Neque enim aliter Patrem in seipso repree-
sentaret, nisi omnia haberet qus Pater, excepta
paternitate ; est enim haec Patris propria, sicut Filii
filietag.

XVII. Altera demonstratio qued. equalis Patri εἰ!
Filius.

Hanc aliunde quoque discere sequalitatem pos-
semus, Dixit enim Jesus: « Nune clarificatus est
Filius hominis, et Deus clarificatus est in eo, et
Deus clariflcabit illum in semetipso, et quidem sta-
tim elarificabit *. » Et rursus : « Pater, venit
hora, clarifica Filium tuum, ut et Filius tuus clari-
ficet te *. » O infinitam hzreticorum stultitiam!
Major est, aiunt, clarificans clari(icato. En clarifi-
cat Pater, Filius vero clarificatur ; major ergo Filio
Pater. Atqui si Filius non solum est clarificatus, sed
etiam clarificantem clarificavit, quinam hic majori
ac minori superest locus? Nisi forte, ut ex praedictis
consequeretur, major dignitas transit ad eum qui
clarificat ; ita ut Filius minor evadat cum clarifica-
tur ; major cum clarilicat : que dici sine summa
stoliditate et amentia nequeunt. Neque enim ex

τὸ μεῖζον xai τὸ ἕλαττον ἐντεῦθεν, τὸ δὲ (aov Πατρὺς D praedictis uiajus vel minus, sed zqualitatem Patris ac

xai Υἱοῦ διδασχόµεθα * ἀχούομεν γὰρ ὡς χαὶ ὁ Πατὴρ
δοξάζει Yibv, xal δοξάζεται ὑφ Υἱοῦ. xai Υἱὸς δο-
ξάζεται ὑπὸ τοῦ Πατρὸς, χαὶ δοξάζει «bv. Πατέρα *
ὅτι ὁ δεδοξασµένος οὐχ ὃ μὴ εἶχεν εἴληφεν, ἀλλ᾽ ὃ
εἶχεν' ἐν αὐτῷ τῷ χωρίῳ τοῦτο διδάσχει’« Δόξασόν
µε γὰρ, φησὶ, παρὰ sautip, co, Πάτερ, τῇ δόξῃ fj εἷ-
Xov, πρὸ τοῦ τὸν χόσµον εἶναι, παρὰ aoi, » El δὲ καὶ
πρὸ τοῦ τὸν χόσμον γενέσθαι, ταύτην ἔχοι τὴν δόξαν,

πῶς αἱτεῖ λαθεῖν ὃ εἶχεν ἀεί;

*! Joan. xin, $1. Joan. αν, f.

(1) Ita cod. Sed malo ἐμαντῷ.

9345: Joun, xvi, 5.

. Filii docemur. AuJimus enim G98m Filium a Pa-

tre clarificari, vicissimque a Filio Patem : et Filium
clarificarí a Patre, et eum simul clarificare Patren.
Nam qui clarificatus est, non quod non habebat ac-. -
cepit, sed quod reapse jam habebat. Quam rew
eodeuw in loco nos docet : « Clarifica enim me, iu-
quit, apud temetipsum (u, Pater, claritate quam
habui priusquam mundus esset, apud te "5395. Jam
si ante quam mundus fleret, hanc gloriam habuit,
quomodo id postula aecipere quod semper ba-

buit?
menm
e ο

nu

DE TRINITATE.

39178

Ἰησοῦ, xal f, ἀγάπη τοῦ θευῦ xaX Πατρὸς (1), καὶ A comuinunicatio sancti Spiritus sit eum omnibus vo-

ἡ Χχοινωνία του ἁγίου Πνεύματος μετὰ πάντων
ὑμῶν.»
KA'. Ἀπόδειξις τῆς τοῦ Πνεύματος δεσπο-
τείας.

Καὶ πάλιν ' «Διαιρέσεις δὲ χαρισµάτων eiat, τὸ
δὲ αὐτὸ Πνεῦμα * χαὶ διαιρέσεις διαχονιῶν εἰσιν, ὁ δὲ

Ιαὐτὸς Κύριος' xal διαιρέσεις ἐνεργημάτων εἰσὶν, ὁ
δὲ αὐτός ἐστι θεὸς ὁ ἑνεργῶν τὰ πάντα Ev πᾶσι. »
Ἀὐτοῦ δὲ χηρύττων τὴν ἑξουσίαν ἐδόα, «Πάντα δὲ
ταύτα ἐνεργεῖ τὸ αὐτὸ xa τὸ ἓν Πνεῦμα , διαιροῦν
ἰδίᾳ ἑκάστῳ, χαθὼς βούλεται διανέµει (3) τοῖς πι-
στεύουτι τὰ δῶρα.» δι αὐτοῦ γὰρ τῶν ἁμαρτημάτων
ἑλάθομεν τὴν ἁπαλλαγὴν * δι’ αὐτοῦ τῆς ἑλευθερίας
τυγχάνοµεν * δι αὐτοῦ τοῦ τῆς υἱοθεσίας χαρίσµατος
ἀπολαύομεν: « Οὐ yàp ἑλάδομεν Πνεῦμα, φησὶν ὁ
Παῦλος, δουλείας πάλιν εἰς φόθον, ἀλλ ἑλάδομεν
Πνεῦμα υἱοθεσίας, ἓν ᾧ χράζοµεν, 'A66d ὁ Πατήρ. »
Καὶ ἀλλαχοῦ: « Ὁ γὰρ νόμος τοῦ Πνεύματος τῆς
ξωῆς ἐλευθέρωσέ µε ἀπὸ τοῦ νόµου τῆς ἁμαρτίας
xai τοῦ θανάτου. » Καὶ ἑτέρωθεν * ε 'Q δὶ Κύριος τὸ
Π[νεῦμά ἐστιν. οὗ δὲ τὸ Πνεῦμα Κυρίου, ἐχεῖ ἔλευ-
Oepía* » τὸ δὲ τοὺς ἄλλους ἐλευθεροῦν, οὐ δουλεύει’
πῶς γὰρ ἂν τοῖς ὁμοδούλοις µεταδοίη ὧν οὐ μετέχει,
οὗ τυχεῖν οὐχ ἰσχύει, οὗ ἀπολαῦσαι βούλεται μὲν, ὡς
εἰχὸς, οὐ δύναται δέ: El δὲ µεταδίδωσι τοῖς πιστεύου-
σιν ἐλευθερίας, καὶ ἐλευθεροῖ τοὺς δουλεύοντας,
οὗ δουλεύει δηλονότι, ἀλλὰ δεσπόξει, xaX δεσποτικῶς
τὴν ἑἐλευθερίαν of; ἐθέλει χαρίζεται * διὸ xal ὁ µα-
χάριος ἔφη Παῦλος, ὅτι « Πάντα ταῦτα ἑνεργεῖ τὸ ἓν
xai τὸ αὑτὺ Πνεῦμα, διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ χαθὼς
βούλεται. » Διὸ xal ὁ προφήτης ἓν τῇ Παλαιᾷ τὴν
ἐξουσίαν αὐτοῦ χηρύττων ἐδόα ^ « Κύριος ἀπέστειλέ
µε, χαὶ τὸ Πνεῦμα αὐτοῦ. » Καὶ ὁ θεὸς ἐγχαλῶν τοῖς
Ἰουδαίοις « Ἐποιῄσατο, «rot, βουλὴν, xat οὐ δι’ ἐμοῦ,
καὶ συνθήχας οὐ διὰ τοῦ Πνεύματός µου’ » χοινωνὸν
τῆς δεσποτείας δειχνὺς τὸ Πνεύμα τὸ ἅγιον. Καὶ
ἑτέρωθεν: ε«Διὸ, φησὶν, ἐγὼ μεθ) ὑμῶν εἰμι, xal τὸ
Πνεῦμά µου ἐφέστηχεν ἓν µέσῳ ὑμῶν.)

ΚΒ’. "Οτι δημιουργὸς ὁ Παράκ.λητος.

Καὶ ὁ Ἰὼδ δημιουργὸν αὐτὸ καὶ δεσποτικ»ν εἶναι
πιστεύων, ἀλλ οὐχ ὑπουργιχὸν, οὐδὲ ποίηµα ᾽
« Πνεῦμα θεῖον, φησὶν, τὸ ποιῆσά» µε, πνοὴ δὲ παν-
τοχράτορος ἡ διδάσχουσά µε. » El δὲ τὴν ἀνθρωπίνην
φύσιν ἐδημιούργησε, τὴν αὐτὴν οὐσίαν ἔχει Πατρὶ
καὶ Ylp* £v γὰρ τῇ τοῦ ἀνθρώπου ποιῄσει εἶπεν ὁ
θεός: « Ποιήσωμεν ἄνθρωπον χατ εἰχόνα ἡμετέραν,
καὶ καθ ὁμοίωσιν. » "Qv δὲ ἡ εἰχὼν µία, τούτων δη-
λονότι χαὶ ἡ οὐσία µία.

KT". "Οτι éx 86&ov τὸ Πνεῦμα τὸ üqtov.
"Ux: δὲ οὐσίας θείας ὑπάρχει τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον,

bis *5, »

XXI. Demonstratur Spiritus sancti dominatio.

Bursus Paulus: « Divisiones vero gratiarum
sant, idem autem Spiritus : et divisiones ministra-
tionum sunt, idem autem Deus, qui operatur om-
nia in omnibus **. » Ejusdem etiam potestatem
200 πι przdicans clamabat : « Hec antem. oinnia
operatur unus atque idem Spiritus, dividens sepa-
ratim singulis : prout vult distribuit dona **. » Per
ipsum quippe recepimus peccatorum remissionem ;
per ipsum libertatem consequimur ; per ipsum ado-
ptionis gratia fruimur. « Non enim accepimus, in-
quit Paulus, Spiritum servitutis iterum in timore,
sed accepimus spiritum adoptionis in filios, in quo
clamamus, Abba Pater 53. » Et alio loco : « Nam lex
spiritus vite liberavit me a lege peccati et mor-
tis '*. » Et alibi : « Dominus autem Spiritus est :
ubi autem Spiritus Domini, ibi libertas **. » Qui
autem alios liberat, is non servit, Qui enlm fleri -
posset αἱ eonservis daret qus ipse non habet, quod
ipse consequi non valet, quo vellet quidein frui,
uli par est, neque tamen posset? Quod si revera
credentibus libertatem communicat, et servos libe-
rat, non utique ipse servit, sed dominatur, liber-
iatemque pro sna polestste quibus vult largitur.
Quare et beatus Paulas ait: « Omnia operatur unus
atque idem Spiritus, dividens singulls prout vult. »
Quamobrem et propheta in Vetere Testamento po-
tentiam illius przdícans clamabat : « Dominus mi-
sit me et Spiritus ejus **. » Et Dominus repreben-
dens Judzos : « Consilium, inquit, iniit, et non per
Té; et conventiones , sed non per Spiritum
meum ** ; » participem ita. demonstrans potestatis
sanctum Spiritum. Et denique alibi : « Ideo, in-
quit, ego vobiseum sum, et Spiritus meus in me-
dio vestrum stetit **,

XXII. Quod Paracletus sit creator.

Jobus quoque creatorem Dominumque ipsum Spi-
rium credens, non ministrum neque creaturam,
« Spiritus divinus, inquit, qui fecit. me, et spira-
men omnipotentis quod erudit me ", » Jam si hu-
manam naturam creavit, sequitur ut ejusdem cum

Patre ac Filio substantie sit. Namque in hominis

creatione dixit Deus : « Faciamus 70] m howinem
ad imaginem nostram ac similitudinein **, » Quorum
autem una est imago, eorum videlicet una quoque
Substantia esl. TE

XXIII. Quod ex Deo sit Spiritus sanctus.

Quod autem divina constet substantia Spiritus

*5 ll Cor. xiii, 42.. "DL Cor. xi, 4-6, "* ibid. $1... ' Rom. vin, 45... ?* ibid. 9, — ** JI Cor. 1s. 47.

** [sa. xpvini, 16. "^ [sa. xxx, 4.

(1) Vides spud Cyrillum recte additum καὶ Πα-
πρός, qux dictio deest in multis Novi Testamenti
codicibus, et tamen necessaria liic est ad Trinitatis

" Agg.1, 6. "' Job xxii, 8.

55 Gen. 1, 20.

lenam enumerationem.
(2) Ita. codex διανέµεε, sine ulla antea vel postea
iuterpuuctione.

4179

S. CYHULLI ALEXANDRINI ΑΠΟΙΙΕΡ.

sanctus, ipse nos Deus docet per Joelem prophetam A αὐτὸς ὁ θεὸς ἡμᾶς διδάσκει διὰ «oU προφήτου λέγων

diceus : « In novissimis diebus effundam de Spiritu
meo super omnem carnem **. » Docet vero nos
Christus Dominus, dum ait discipulis: «Cum autem
vos tradiderint, ne curz vobis sit quomodo aut quid
loquamini. Non enim vos estis qui loquimini, sed
Spiritas Patris vestri, qui loquitur in vobis 69. »
Rursusque Paulus : « Vos autem ín carne non estis,
sed in Spiritu, si tamen Spiritus Dei in vobis ha-
hitat *. » Et paulo post: « Quicunque enim Spi-
ritu Dei aguntur, hi suut fllii Dei **. » EX alibi:
« Nobis autem, inquit, Deus revelavit per Spiri-
tum suum. Spiritus enim omnia scrutatur, etiam
profunda Dei. Quia enim bominum scit quz sunt
hominis, nisi spiritus hominis qui in ipso est? Ita
et quz Dei sunt nemo cognovit, nisi Spiritus qui ex
Deo est **. » Ex quibus egregie constat, non esse
extraneum neque divers subelantis, sed respse
praeditum divina natura sanctum Spiritum. Quam-
obrem arcapa quoque Dei novlt, et quidquid Dei
est novit, sicut anima nostra que sunt suiipsius.
Quod si quis forte vocabulo scrutandi ignorautiam
denotari putat, idem de Patre quoque dictum com-
periet. « Nam qui scrutatur, inquit, corda, qui sit
sensus Spiritus novit **. » Jam si universalis Deus
non ideo scrutatur quia nesciat, sed praeclare no-
vit omnia antequam liant; sanclus quoque Dei
" Spiritus, baud propter ignorantiam profunda Dei
scrutatur. Nam quomodo ignoranti congruerént ei-
tata verba : qnod sicuti. novit spiritus hominis quse
sunt jn ipso, ita et ea quz sunt Dei nemo, Disi Spi-
ritus Dei, cognoscit * Adversatur enim serutationi
7049 m scientia ; aninia vero res proprias nen scru-
latur, sed apprime scit. Igitur Spiritus sanctus ae-
curaiam Dei notitiam babet: ei sicuti Patrem nemo
novit, nisi Filius, neque Filium, nisi Pater *5; ita,
ait, nemo novit qua Dei sunt, nisi Spiritus Dei. Ex
dictis igitur naturzz communionem edocemur.

Quis tamen cunctos impudentia fines egressi,
Arii atque Eunomii blasphemia discipuli, ipsum
Deum aiunt esse Spiritum Dei, necessario bealus
Paolus personam Spiritus demonstrat : « Nos enim,
inquit, haud mundi spiritum accepimus, sed qui
ex Deo est Spiritum : ut sciamus quz a Deo donata

Ἰωήλ: «Ἐν ταῖς ἑσχάταις ἡμέραις, ἐχχεῶ ἀπὸ τοῦ
Πνεύματός µου ἐπὶ πᾶσαν σάρχα. »Διδάσχει δὲ ἡμᾶς
ὁ δεσπότης Χριστὸς πρὸς τοὺς μαθητὰς λέγων .
« Ὅταν δὲ παραξώσωσιν ὑμᾶς, uh μεριμνήσητε πως
4 τί λαλήσετε΄ οὐ γὰρ ὑμεῖς ἔστε οἱ λαλοῦντες, ἀλλὰ
τὸ Πνεῦμα τοῦ Πατρὸς ὑμῶν τὸ λαλοῦν ἐν ὑμῖν. »
καὶ πάλιν ὁ Παῦλος * € Ὑμεῖς δὲ οὐχ ἐστὲ ἓν σαρχὶ,
ἀλλ' ἐν Πνεύματι: εἴπερ Πνεῦμα θεοῦ οἰχεῖ ἓν ὑμῖν.ν
Καὶ µετ' ὀλίγα * «Ὅσοι γὰρ Πνεύματι Θεοῦ ἄγονται,
οὗτοί εἰσιν viol Θεοῦ.» Καὶ ἀλλαχοῦ.ε Ἡ μῖν δὲ, φησὶν,
ὁθιὸς ἀπεχάλυψε διὰ Πνεύματος αὐτοῦ" τὸ yàp Πνεῦ-
pa πάντα ἑρευνᾷ xal τὰ βάθη τοῦ θεοῦ * τίς Te
ἀνθρώπων olós τὰ τοῦ ἀνθρώπου, εἰ μὴ τὸ πνευμα
τοῦ ἀνθρώπου τὸ ἐν αὐτῷ; οὕτω xal τὰ τοῦ Θεοῦ

B οὐδεὶς οἶδεν, εἰ μὴ τὸ Πνεῦμα τὸ ἐκ τοῦ Θεοῦ.» 'E$

ὧν εὔδηλον ὡς οὐχ ἀλλόφυλον, οὐδὲ ἑτεροούσιον, ἀλλά
τῆς θείας φύσεώς ἐστι τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον' διὸ xal
τὰ βάθη τοῦ Θεοῦ γινώσχει, xal ἑἐπίσταται τὰ του
θιοῦ, ὡς ἡ ἡμετέρα ψυχὴ τὰ οἰχεῖα. Ei δέ τις
ἄγνοιαν τὴν ἔρευναν νομίζει, τοῦτο xal ἐπὶ Πατρὸς
κείµενον εὑρήσει΄ « 'O γὰρ ἐρευνῶν, qnot, τὰς xap-
δίας, οἶδε τί τὸ φρόνημα (1) τοῦ Πνεύματος. » El δὲ
ὁ τῶν ὅλων θεὸς οὐκ ἀγνοῶν ἐρευνᾷ, ἀλλὰ σαρῶς
ἐπίσταται πρὶν γενέσθαι τὰ πάντα, xat τὸ Πνεῦμα
«οῦ Θεοῦ τὸ ἅγιον οὗ δι᾽ ἄγνοιαν ἑρευνᾷ τοῦ Θεοῦ τὰ
βάθη: πῶς γὰρ ἂν ἁρμόσειε τῷ ἀγνοοῦντι, ὅτι ὡς
οἶδε τὸ πνεῦμα τοῦ ἀνθρώπου τὰ ἐν αὐτῷ, οὕτω xal
τὰ τοῦ θεοῦ οὐδεὶς οἶδεν, εἰ μὴ τὸ Πνεὂμα τοῦ θεοὺ;
ἑναντίον Υὰρ τῇ ἐρεύνῃ ἡ εἴδησις' ἡ δὲ φυχὴ οὐκ
ἐρευνᾷ τὰ ἑαυτῆς, ἀλλ᾽ ἀχριδῶς ἐπίσταται οὐχοῦν
τὺ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἀχριθῆ τὴν Ὑνῶσιν τοῦ Geo)
ἔχει" καὶ ὥσπερ τὸν Πατέρα οὖδεὶς οἶδεν εἰ ph?
Yüb;, οὐδὲ «bv Υἱὸν εἰ μὴ ὁ Πατῃρ, οὕτω, φησὶν,
οὐδεὶς οἶδεν τὰ τοῦ Θεοῦ, εἰ μὴ τὸ Πνεῦμα τοῦ θεοῦ.
Ἐκ δὲ τῶν εἰρημένων τὸ κοινὸν τῆς φύσεως διδασκό-

μεθα.

Ἐπειδὴ δὶ οἱ νοσοῦντες πᾶσαν ἀναισχυντίαν, οἱ
τῆς τοῦ Αρείου, φημὶ, καὶ Εὐνομίου μαθηταὶ βλα-
σφηµἰας, αὐτόν φασιν εἶναι τὸν θεὸν τὸ Ἠνευμα τοῦ
θεοῦ, ἀναγκαίως ὁ µαχάριος Παῦλος δείχνυσι τὸ τοῦ
Πνεύματος πρόσωπον « Ἡμεῖς Υὰρ, φησὶν, οὐ *
πνεῦμα τοῦ χόσµου ἑλάδομεν, ἀλλὰ τὸ ix τοῦ θτοῦ

sunt nobis ; quz et loquimur non suasoriis huma- D Πνεῦμα : ἵνα ἴδωμεν τὰ ὑπὸ τοῦ θεοῦ χαρισθέντα

ns sapienti: verbis, sed doctrina Spiritus sancti,
spiritalibus spiritalia comparantes. Animalis autem
homo non recipit quz sunt. Spiritus Dei ; stultitia
enim est illi, et non potest intelligere, quia spirita-
liter dijudieatur. Quís enim cognovit sensum Domi-
ni, qui instruat eum? Nos autem sensum Christi

ἡμῖν, & xa λαλοῦμεν, οὐκ ἓν διδαχτοῖς (2) ἄνθρω-
πίνης σοφίας λόχοις, ἀλλ ἐν διδαχτοῖς Πνεύματος
ἁγίου, πνευματικοῖς πνευματικὰ συγχρίνοντες * qv-
χιχὸς δὲ ἄνθρωπος οὐ δέχεται τὰ τον Πνεύματος τοῦ
θ«οῦ: µωρία γὰρ αὐτῷ ἐστι, xa οὗ δύναται Τνῶναι,
ὅτι πνευματικῶς ἀναχρίνεται (ὁ)΄ tío γὰρ ἔγνω νουν

'* Joel 1, 3. ** Matti. x, 19, 20. * Rom. vin, 9. ** ibid. 14. ** 1 Cor. n, 10-13. * Rom. m,

27. ** Matth. σι, 27.

(4) Vocabulum hoc S. Augustinus, ut adnotat
Sabaterius, explicat quid sapiat. Alii vero sensum.

(2) Itala (vetus, verborum Gracorum, ut ait Au-
guretinus, tenacior, apud Ambrosium de Sp. sancto,
adnotante Sabalterio, διδακτοῖς interpretatur suaso-

3) JEque lenax verbi [tala vetus. dijudicatur.
Imo lioc ipsum vogabulum &vaxplvesat explicat pa-
riter dijudicatur Vulgatus interpres 1 Cor. xiv, 24.

DE TRINITATE.

1152

— Kopíov, ὃς όυµδιδάσει αὐτόν; Ἡμεῖς δὲ νοῦν Χριστοῦ A habemus **. » Dum ait itaque: « Nos spiritum,

ἔχομεν. » Οὐχοῦν τῷ εἰπεῖν ὅτι « Οὐ τὸ πνευμα τοῦ
χόσµου ἑλάδομεν, ἀλλὰ xb Πνεῦμα τὸ ἐκ τοῦ θεοῦ, »
ἐδίδαξεν οὐχ ὁμογενὲς (1) τῷ χόσµῳ, à). τῆς θείας
ὑπάρχον οὐσίας *b Πνεῦμα τὸ ἅγιον. Καὶ πρὸς
τούτῳ ἑδίδαξεν, ὡς οὐ περὶ τοῦ θεοῦ xal Πατρὸς

| xe τὸν Λόγον, ἀλλὰ περὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, οὗ
τὴν χάριν λαμθδάνοναιν οἱ πιστεύοντες. Διὸ «b Πνεῦ-
μα εἶπε τὸ ἐκ τοῦ θεοῦ, διδάσχων ὡς ἐκ τοῦ Πατρὸς
ἔχει ὕπαρξιν, κἀχείνης ὑπάρχει τῆς φύσεως, οὐ δὲ
γεννητικῶς, ἀλλ ὡς ol8s µόνος ὁ τὸν Ty ἐπιστά-
µενος, καὶ ὁ µόνος tbv Πατέρα γινώσχων, xai τὸ
µόνον Πατέρα (2) xai Υἱὸν ἐπιστάμενον ὃ ἐχ θεοῦ
µεμαθήχαμεν, τὸν δὲ τρόπον οὐχ ἐδιδάχθημεν. 'Ap-
χούμεθα δὲ τοῖς δοθεῖσι µέτροις τῆς γνώσεως, καὶ
οὗ πολυπραγμονοῦμεν ἀγνοήτως τὰ ἀνέφιχτα.

ΚΑ’. "Οει ὁ µέγας Ἀπόστολος θεὺὸν olós τὸ
Πνεῦμα τὸ ἅλγιυν.

"Ότι δὲ τοῦ θεοῦ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, πάλυ ὁ
Παῦλος ἡμᾶς διδάσχει΄ « Απελούσασθε, λέγων, xal
ἡγιάσθητε xai ἑἐδιχαιώθητε ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Κν-
ρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, καὶ ἐν τῷ Πνεύματι τοῦ
θιοῦ ἡμῶν.» Τίνος γὰρ ἕνεχεν ναοὶ προσαγορευό-
µεθα θεοῦ διὰ τοῦ βαπτίσματος τὴν τοῦ Πνεύματος
δεχόµενοι χάριν, εἰ μὴ Geb, ὑπάρχει τὸ Πνεῦμα τὸ
ἅγιον; ὅτι δὲ ναοὶ τοῦ Πνεύματος οἱ πιστοὶ προσ-
αγορεύονται, ὁ αὐτὸς ἡμᾶς ᾿Απόστολος διδάσχει λέ-
γων * 1 00x οἴδατε ὅτι τὰ σώματα ὑμῶν ναὺς τοῦ ἐν
ὑμῖν ἁγίου Πνεύμα-ός ἐστι, οὗ ἔχετε ἀπὸ τοῦ Beo,
xat οὐκ ἑστὲ ἑαυτῶν; ἠγοράσθητε γὰρ τιμῆς.» Ὁ δὲ
ναὺς τὸν ἑνοιχοῦντα χηρύττει θεόν - διὸ xal ἀνωτέρω
ἔλξγεν΄ « Οὐκ οἴδατε ὅτι vabz τοῦ θεοῦ ἔστε, xal τὸ
Πνεῦμα τοῦ θεοῦ οἰχεῖ ἐν ὑμῖν; Εἴ τις τὸν ναὺν τοῦ
Θεοῦ φβείρει, φθερεῖ τοῦτον ὁ θεός’ ὁ γὰρ τοῦ θεοῦ
vate ἅγιός ἐστιν, οἴτινές ἔστε ὑμεῖς. » El τοίνυν τὴν
χάριν τοῦ Πνεύματος διὰ τοῦ βαπτίσματος λαμδά-
νουσιν ol πιστεύοντες, ταύτης δὲ τῆς δωρεᾶς ἀξιού-
µενοι, vab; θεοῦ χρηματίζομεν, θεὺς ἄρα τὸ Πνεῦμα
τὸ Άγιον. Τούτου χάριν, εἰ ἑνοίχησις χαὶ ναὺς θεοῦ οἱ
εἲς τοῦ Πνεύματος χάριτος ἁπολαύοντες εἰσὶ xai χα-
λοῦνται, τῆς θείας φύσεως δῆλον ὅτι τὸ Πνεῦμα τὸ
ἅγιον, καὶ Πατρὶ xaX Υἱῷ ὁμρούσιον. Ei δὲ χτίσµα,

mundi non accepiinus, sed qui ex Deo est Spiritum, »
demonstravit non esse mundo homogeneum Spiri-
tum sanctum, sed divina natura praeditum. Iusuper
demonsiwavit nequaquam se de Deo Patre loqui,
sed de sancto Spiritu, eujus gratiam credentes
accipiunt, ldeo et dixit Spiritum qui ex Deo est,
docens eum a Patre habere exsistentiam , et illius
esse naigra, non profecto genitum, sed eo modo
quein solus ille scit qui Filium movit, et qui Patrem
Bovit Filius, οἱ is denique qoi solus Pauem Filiuu-
que novit ; quam quidem rem a Deo didicimus,
sed modum edocti non fuimus. Conteuti itaque
simus data notitia mensura, neque imperite scrute-
mur quis comprehendi non queunt.

703n XXIV. Quod magnus Apostolus Spiritum

sancium Deum esse scivit.

Quod sutem Dei sit Spiritus sanctus, denuo
Paulus nos docet : « Abluti estis, diceus, et sancti-
ficati atque Justificati in nomiue Domini nostri Jesu
Christi, et in Spiritu Dei nostri *'. » Cur enim templa
Dei appellamur, qui per baptismum Spiritus gratiam
recepinius, nisi ipse sanctus Spiritus Deus est ?
Quod autem Spiritus templa fideles appellentur,
ipse nos docet Apostolus dicens : « Nescitis quo-
niam corpora vestra templum sunt ejus qui in. vobis
est, sancti Spiritus, quem a Deo habetis, nec estis
vestri ? Empti enim estis pretio **.» Templum autem
inhabitantem pradicat Deum. Quare εἰ superius
aiebat : « Nescitis vos templum Dei esse, et in vobis
habitare Spiritum Dei ? Si quis templum Dei viola-
verit, disperdet ilum Deus. Templum enim Dei
sanctum est, quod estis vos **. » Si ergo Spiritus
gratiam per baptismum recipiunt credentes, qui
vero lioc dono digni fuimus, templum Dei efücimur,
sequitur ut Deus sit Spiritus sanctus. Propterea οἱ
habitaculum templumque Dei, ii qui gratia. Spiritus
fruuntur, sunt et appellantur, exploratum est divina
natura esse proditum Spiritum sanctum , et Patri

Filioque consubstantialem. Nam si creatura diver-

seque substantiz foret, haud recte templa Dei

καὶ ἐξ ἑτέρας οὐσίας τυγχάνει, οὐκ εἰκότως ἂν ναοὶ p appellarentur ii. qui hujus donum sunt adepti. Quod

προσαγορευθεῖεν Θεοῦ οἱ τῆς τούτου τυγχάνοντες
δωρεᾶς ' εἰ δὲ ναοὶ θεοῦ ὀνομάξονται, οἱ μεριχῆς
τινὸς καὶ βραχεία; παρὰ τούτου χάριτος ἁπολαύον-
τες, Ex τῆς προσηγορίας νοῄσομεν τὴν συγγένειαν.
Ἰ οὔτο xal τῶν ἁποστόλων ὁ κολοφὼν Ev ταῖς Πράξεσι
δ:δάσχει, τοῦ ᾿Ανανίου τὴν χλοπὴν διελέγχων.

ΚΕ’. "Οτι xal à θεσπέσιος Πέτρος συ)ῳδὰ περὶ
του liveopatoc δέχεται.

ε Ανανία, γὰρ, φησὶν, ἵνα τί ὑπάτησε» ὁ Σατανᾶς

*5 | Cor 11, 19-16. E Cor νι, 11.

(1) Cod. mendose ὁ µονογσνής. vel certe ὁμονογξ-
y ς.
(2) llic in cod. iterum inseritur καὶ τὸ µόνον Πα-

** ibid. 19, 20.

si templa Dei appellantur qui parte aliqua, et qui-
dem exigua, graüsx ejus utuntur, de appellatione
sstimabimus consortium ejus. Rem hanc apostolo-
rom quoque apex in Actibus docet, dum Ananiss

furtum coarguit.

XXV. Quod etiam divus Petrus consonam de Spiritu
&ancio gerit sententiam.

« Anania, inquit enim, cur seduxit Satanas. cor

*? | Cor. 1, 16, 17.

τέρα γινώσχων, quod mendosum visum cst εἰ οχ-
cludemdum.

4185:

DE TRINITATE.

Τοῦτο γεγονὸς xul ἓν Ἱεροσολύμοις ὁ θειότατος A — Hoc idem evenisse Hieroso!ymis quoque prscla-

διηγεῖται Λουχᾶς.ε Ἐσίγησε γὰρ, oro, ἅπαν τὸ πλῆ-
θος, καὶ ἤχουε τοῦ Bapváfa καὶ τοῦ Παύλου &£nyou-
µένων, ὅσα ὁ Geb; ἐποίησεν σημεῖα δι αὐτῶν, καὶ
τέρατα Ey τοῖς ἔθνεσι. » Θεὸς οὖν Ἆρα τὸ Πνεῦμα τὸ
ἅγιον - τὸ γὰρ αὐτὸ θαυματουργεῖ τὰ σημεῖα καὶ τὰ
τέρατα. Aib xa ὁ Κύριος ἓν τοῖς Εὐαγγελίοις ἔλεγεν
€ EL δὲ ἐν Πνεύματι Θεοῦ ἐγὼ ἐχθάλλω τὰ δαιμόνια,
ἄρα ἔφθασεν ἐφ᾽ ὑμᾶς ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ.» Καὶ
πάλιν ἓν ταῖς Πράξεσιν ὁ Aovxdc τὸν Παῦλόν φησιν
ἐπιλεξάμενον τὸν Σίλαν ἐξελθεῖν τῇ χάριτι τοῦ Θεοῦ
ὑπὸ τῶν ἀδελφῶν παραδοθόντα΄ Orbv αὖθις χαλέσας
τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, τὸ διὰ τῶν ἀδελφῶν ἐν "Avrio-
χείᾳ ἀφορίσαν αὐτὸν εἰς ὃ προσεχαλέαατο αὐτὸν
ἔργον. Πάλιν ὁ µακάριος Παῦλος iv μὲν τῇ πρὸς
Κορινθίους (1) φησίν’ « Οὓς ἔθετο à θεὸς ἐν τῇ Ἐκ-
χλησίᾳ, τοὺς μὲν προφήτας xal ἀποστόλους, τοὺς δὲ
ποιμένας xal διδασχάλους καὶ εὐαγγελιστὰς, πρὸς
παταρτισμὸν τῶν ἁγίων: » ἐν δὲ Μιλήτῳ συνταττό-
μενος τοῖς ἀδελφοῖς, καὶ τῆς δοθείσης ἀναμιμνήσκων
χάριτος" « Προσέχετε οὖν ἑαυτοῖς, φηαὶν, xal παντὶ
τῷ ποιµνίῳ ἐν ᾧ ὑμᾶς ἔθετο τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον

ἐπισχόπους ποιµαίνειν τὴν Ἐχκλησίαν τοῦ Κυρίου (3), ἣν

Ιδίου.»

Ὡρᾶτε πάλιν κἀνταῦθα τὴν θεολογίαν τοῦ Πνεύ-
µατος. Ἐχεῖ γὰρ τοῦ Θεοῦ μνημονεύσας ὡς ποιμένας,
καὶ διδασχάλονς, καὶ εὐαγγελιστὰς χειροτονοῦντος,
ἀνταῦθα περὶ τοῦ Πνεύματός φησι’ Ἐν ᾧ ὑμᾶς ἔθετο
τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἐπισχόπους ποιμαίνειν τὴν Ἐκ-
χλησίαν * διδάσχων ὡς Orbe τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, καὶ
ὃτι ταὐτόν ἐστιν εἰπεῖν Θεὸν, xal Πνεῦμα, διὰ την
ποινωνίαν τῆς φύσεως * τοῖς τε γὰρ ὑπὸ τοῦ θεοῦ καὶ
Πατρὸς γινοµένοις συνεργεῖ ὁ Υἱὸς καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ
Άγιον" τοῖς τε ὑπὸ τοῦ Υἱοῦ (5) καὶ τοῦ Πνεύματος
πελουµένοις συνευδοχεῖ ὡσαύτως ὁ Orbe xa Πατήρ.
Καὶ ἑτέρωθεν πάλιν ὁ µακάριος Παῦλος θεὸν εἶναι
τὸ Πνεῦμα κηρύττει’ € Ἐὰν yàp, qnot, προφητεύωσι
πάντες, εἰσέλθῃ δὲ τις ἄπιστος ἢ Ιδιώτης, ἐλέγχεται
ὑπὸ πάντων, ἀνακρίνεται ὑπὸ πάντων (4), τὰ κρυπτὰ
τῆς καρδίας αὐτοῦ φανερὰ γίνεται: καὶ οὕτως πεσὼν
ἐπὶ πρόσωπον προσχυνήσει τῷ Bei, ἀπαγγέλλων ὅτι
ὄντως ὁ θεὸς ἐν ὑμῖν ἐστιν. » Ἐπειδὴ γὰρ τοῦ Πνεύ-
µατος ἡ προφητεία χάρισμα, διὰ δὲ τῆς ἀποχαλύψεως

rissimus Lucas narrat : « Tacuit enim, inquit, οἱ
muliitndo, et audiebant Barnabam et Paulum narran-
tes quanta Deus fecisset signa et prodigia in gentibus
per ipsos!*.» Deus ergo est Spiritus sanctus: ipse enim.
signa et prodigia mirabiliter operatur. Unde etiam
Dominusin Evangeliis aiebat : «Quod si ego in Spiritu
Dei dremonia ejicio, utique pervenitin vos. regnum
Dei ἵ'. » Rursusque in Actibus Lucas ait "* , Pau-
lum electo Sila profectum esse, traditum "gratin
Dei à fratribus, Quo item loco Denm appellat. Spi-
ritum sanctum , qui. nempe per frptres Antiochia
Segregaverat ipsum sd destinatum opus. Adbuc
beatus Paulus in Epistola ad Corinthios ait : « Quos
Deus posuit in Ecclesia parüm prophetas el apo-

B stolos, partim pastores οἱ doctores atque evange-
listas, ad sdiflcationem sanctorum **. » Mileti
tem fratribus vale dicens, et datam commetnorans
gratiam ; « Attendite igitur vobismetipsis, inquit,
εἰ uuiverso gregi, in quo vos Spiritus sanctus po-
suit episcopos regere 70m Ecclesiam Domiui ,
quam acquisivit sanguine suo **, »

περιεποιήσατο διὰ τοῦ αἵματος τοῦ

Videte rursus hinc etiam, Deum affirmari Spi-
ritum sanctum. Cum euim illic dixisset Deum
tonsiituisse pastores , doctores et evangelistas ,
hie de Spiritu ait: « Quo in grege vos collocavit
Spiritus sanctus episcopos ob regendam pastorall
cura Ecclesiam : « docens videlicet Deum esse Spi-
ritum sanctum, perindeque dici Deum ae Spiritum,
propter naturz communionem. Nam lis que a Deo
Patre fiunt, cooperautur Filius ac Spiritus sanctus :
vicissimque iis, qu:e a Filio et Spiritu perficiuntur,
consentit pariter Deus Pater. Rursusque alibi bea-
tus Paulus Deum esse Spiritum praedicat: « Nam
si, inquit, omnes prophetent, iniret autem quls
infiuelis vel idiota, convincitur ab omnibus, dlju-
dicatur ab omnibus, occulta cordis ejus manifesta
flunt : et ta cadens in faciem adorabit Deum, pro-
nuntians quod vere Deus In vobis sit*', ». Nam
quia prophetia donum Spiritus est, et per revela-
Wonem Spiritus, manifesta flunt. cordis occulta ,

τοῦ Πνεύματος φανερὰ τὰ τῆς χαρδίας χρυπτὰ p) Dei vero proprium est mentem hominum cognoscere,

γίνεται, Θεοῦ Bb ἴδιον «b τὸν νοῦν τῶν ἀνθρώπων
ἀπίστασθαι, ἀναγκαίως ὁ ἐλεγχόμενυς διὰ τῆς προφη-
τείας, ἀνακρινόμενος προσκυνήσει τῷ Θεῷ, ἁπαγ-
χέλλων ὅτι ὄντως ὁ Θεὺς ἐν ὑμῖν ἐστιν * εἶχον δὲ τὴν
χάριν ἐκεῖνοι τοῦ Πνεύματος. El 35 Θιὸς ἦν ἓν
αὐτοῖς, ἐπειδὴ τῆς τοῦ Πνεύματος ἀπήλανον χάριτος,
Θιὸς ἄρα καὶ ἐκ Θεοῦ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον,

σὲ Act. xv, 12. " Mattb. xi, 38.
*! I Cor. xiv, 23-25.

M ) Pars quidem prior Pesiimonii ejus est ex
stola ad Corinthios; pan allera tamen adsuitur cx
loco parallelo Epistol besios..
(2) Ita cod. Κυρίου, at. ik alii codices Actuum
apost. Sed tamen raulto communior est lectio Θεοῦ,
ec, qum interpres quoque Lat. Vulgatus retinet, :
abet ipse Cyrillus in opusculo, Qued Maria.

5 Act, xv, 40.

necessario i$. qui convincitur a prophetia, diju-
dicatus adorabit Deum , pronuntians quod vere
Deus in vobis sit. Porro illi gratiam Spiritus habe-
bant. Quod si Deus in Ipsis erat, quia Spiritus gra-
tia fruebantur, superest ut Deus et ex Deo Spiri-
lus sanctus sit.

* | Cor, xii, 98 ; Ephes. 1v, 12. . Act, xx, 28.

sit. Deipara, num
— [on sed videbatür omniuo scriben-

NS Aes denm menie in clc
Tet lecta

1181

S. CYRILLI ALEXANDIUNI ARCHIEP.

1188

XXVII. Quod absque creatione ex Deo. sit. Syiritus A KZ'. "Οτι dxcictoc éx θεοῦ εὸ Πγεῦμα τὸ ἅγιον,

sunctus, ideuque el «lernus vocetur,

Preclarissimus quoque Petrus in catholicis Epi-
stolis : « Si exprobramini, inquit, in nomine Christi,
beau estis, quoniam glorie, 77m virtutis , et Dei
Spiritus super vos requiescit **, » Beatus quoque
Joannes in Epistola : « la hoc, inquit, cognoscimus
uo& in eo manere, et ipsum in nobis , quoniam de
Spiritu suo nobis dedit **. » Quod autem ex Deo
esse praedicatur, baud creatura est, sed ex Dei
substantia. Quare et ipsum beatus Paulus zter-
num, et qui initium non babuerit, nuncupat : « Si
enim sanguis, inquit, hircorum et taurorum , et
cinis vitula aspersus , inquinates sanciificat ad
perfectionem , quanto magis sanguis Christi, qui

per Spiritum sanctum semetipsum obtulit ** ] » Si B

ergo Spiritus sanctus eternus est, ei Deus quoque
&lernus, mabifesta conclusio est. Sed enim cuncta
de sancto Spiritu testimonia, quse ipsum et Deum
esse et Dominum prasdicaut, eumdemque cum Patre
ac Filie pari ordine collocant, studiosis colligenda
reliaquimus : nos vero ad hujus institutionis termi-
Bum properauus.

XXVII. (1) Fidei summa.

ljgitur unam Trinitatis naturam esse credimus,
uram subsiantiaia in tribus personis spectatam ,
potentiam impartübilem, regnum indivisum, unam
deitatein 3c. dominationemr, Sic.enim et unius in
una eadeinque £ubstantia demonstratur, et trinitas
non in nudis nominibus, sed in hypostasibus agno-
sciur. Non enim nos dicimus onum trionymum ,
juxta Sabellii, Photini ac Marcelli contractionem
et eonfusionem. Neque item tria invicem extranea
el diversa substantia przsdita, inzqualia, ac dissi-
milia, et aliud alio superius (2), quae nos mente ac
lingua metiamur ac pouderemus , juxta Arii divi-
sionem, diversitatem, et impiam curiositatem : sed
tres hypostases, unam autem Trinitatis naturam
incorpoream , invertibilem , immultabilem , fine
740g" carentem, immortalem, infinitam, incor-
ruptibilem, incircumscriptam , illimitatam, invisi-
bileu, arcauam , ineffabilem, inenarrabilem , in-
comprehensibilem , tactu mentique | imperviam ,
suapte natura viventem, lucem intellectualem, fon-
tein bonorum, sapientia thesaurum , rerum om-
nium crealricem et gubernatricem, sapientiam quae
universz rei crealx: navigium dirigit. Hanc nos
fidem tenemus : banc enim a theologis viris docti fui-
mus. lis autem qui humano ratiocinio disputant, dici-

διὸ xal αἰώνιον κα.εῖται.

Καὶ ὁ θειότατος δὲ Πέτρος ἐν ταῖς Καθολιχαῖ;
Ἐπιστολαϊς ' « El ὀνειδίζεσθε, φησὶν, ἓν τῷ ὀνόμαι
τοῦ Χριστοῦ, paxápiol oce, ὅτι «b τῆς δόξης xai
δυνάµεως xal τοῦ θεοῦ Πνεῦμα Eo' ὑμᾶς ἀναπαύε-
ται. » Καὶ ὁ µαχάριος Ἰωάννης ἓν τῇ Ἐπιστολῇ’
€ Ἐν τούτῳ, qnoi, γινώσχοµεν ὅτι tv αὐτῷ μενοῦ-
μεν, χαὶ αὐτὸς ἓν ἡμῖν, ὅτι Ex τοῦ Πνεύματος αὐτοῦ
δέδωχεν ἡμῖν.» Τὸ δὲ ἐκ τοῦ Θεοῦ χηρυττόµενον, οὐ ᾿
Χτίσμα, ἀλλ' &x τῆς θείας οὐσίας ὑπάρχον ' διὸ xal
αἰώνιον εἰς ἀρχὴν «b εἶναι μὴ εἰληφὼς, ὁ µαχάριος
αὐτὸ Παῦλος &roxa)st * « El γὰρ αἷμα, φησὶ, τράγων
xai ταύρων, xal σποδὺς δαµάλεως ῥαντίζουσα τοὺς
χεχοινωμένους ἁγιάζει πρὸς τελειότητα (S), πόσῳψ
μᾶλλον τὸ αἷμα Χριστοῦ, ὃς διὰ Πνεύματος ἁγίου
ἑαυτὸν προσήνεγχεν;» Ei τονν τὸ Πνεῦμα €
ἅγιον αἰώνιον, χαὶ ὁ θεὸς αἰώνιος, δῆλον «b σνν-
αγόμενον᾽ ἀλλὰ πάσας μὲν τὰς περὶ τοῦ ἁγίου Πνεύ-
µατος μαρτυρίας, τὰς xal Θεὸν αὐτὸ xal Κύρων
χηρυττούσας, xal Πατρὶ xai Yl συντεταγµένον
λεγούσας, συλλέχειν τοῖς φιλοπόνοις χαταλίπωμµεν |
ἡμεῖς δὲ ἐπὶ τὸ τέλος ἐπειγώμεθα τῆς προχειµένης
διδασχαλίας.

ΚΗ’. Ανακεραλαίωσις τῆς πίστεως.

Tolvuv μίαν τῆς Τριάδος τὴν φύσιν εἶναι πιστεύο-
μεν, µίαν οὐσίαν ky τριοὶν ἰδιότησιν γνωριζοµένην,
τὴν ἐξουσίαν ἀμέριστον, τὴν βασιλείαν ἁδιαίρετον,
μίαν θεότητά τε χαὶ χυριότητα. Οὕτω γὰρ χαὶ μονὰς

C ἓν τῷ ταὐτῷ τῆς οὐσίας δείχνυται, xal ἡ Τριὰς οὐχ

bv φιλοῖς τοῖς ὀνόμασι, ἀλλ' &v ταῖς ὑποστάσεσι γνω,
ρίξεται. Οὐ γὰρ ἓν λέγομεν τριώνυμον κατὰ τὴν τοῦ
Σαδελλίου xai Φωτεινοῦ καὶ Μαρχέλλου συναἰρεσίν
τε xài σύγχυσιν *. ob τρία ἀλλόφυλά τε xa ἑτεροού-
σια, ἄνισα χαὶ ἀνόμοια, ἀλλήλων ὑπερχείμενα, νῷ
xai γλὠττῃ μετρούμενά τε xal ταλαντευόµενα,
κατὰ τὴν ᾿Αρείου διαἰρεσἰν τε xai ἁλλοτρίωσιν xal
δυσσεδή πολυπραγμοσύνην ' ἀλλὰ ερεῖς μὲν τὰς
ὑποστάσεις, µίαν δὲ τῆς Τριάδος τὴν φύσιν ἀσώμα-
τον, ἄτρεπτον, ἀναλλοίωτον, ἀτελεύτητον, ἀθάνατον,
ἄπειρον, ἄφθαρτον, ἀπερίγραπτον, ἀπερίληπτον,
ἁόρατον, ἀσαφὴῃ, ἄῤῥητον, ἄφραστον, ἀχατάληπτον,
ἀνέφικτον, ἀπερινόητον, αὐτοζωὴν, φῶς νοερὸν,
πηγὴν ἀγαθῶν, θησαυρὸν σοφίας, δημιουργὺν τῶν

D ὅλων, χυδερνῶσαν τὰ πάντα, σοφἰαν ἰἱθύνουσαν τὸ

τῆς κτίσεως σχάφος. Ταύτην τὴν πίστιν χατέχοµεν ΄
ταύτην γὰρ παρὰ τῶν θεολόγων ἀνδρῶν ἑδιδάχθημεν.
Πρὺς δὲ τοὺς ἀπὸ συλλογισμῶν διαλεγοµένους (4),
εἴπωμεν' Ἐχείνη σου ἡ µερὶς, ἐχεῖνος ὁ χλῆρος,
ἡμῶν δὲ μερὶς Κύριος, ᾧ ἀχολουθοῦντες, τὴν ὀρθὴν

*! | Petr, iv, 14. 9? 1 Joan. iv, 15. ** Hebr. ix, 45, 44.

(1) Mirum est, quod illud etiam editum sub Cy-
rilli falgo, ut mox dicemus, nomine, diversum οἱ,
hoc nostro, opusculum De Trinitate, postremo AÀn-
bertinz: editiunis tono, in capitula xxvin, tribui-
Ur.

(3) Augustinus serm. 261, 7 : Pater ei Filius et
Spiritus saucius non gradibus sibi adjecti, sed maje-

είαιε adunati, et unus Deus.
(3) Jta est aped Cyrillum ; quanquam etiam codes
biblicus yos gde πάνυ habeat cum cseteris : obe
v τῆς σα αρότητα.
σας Mie perspicue rationalitatis humanae abusum
Cyrillus vituperat.

4189

DE INCARNATIONE UNIGENITI, —

1190

ὁδὺν e) xacalciQoutv * Éyouev γὰρ καὶ τὴν θείαν A mus : Hac pars tua, hzc sors; nostra aotem pars!

Γραφὴν διδάσχουσαν * διὸ βοῶμεν clxótoz* « Λύχνος
τοῖς oci µου ὁ νόμος σου, xai φῶς ταῖς τρίθοις
pov. » Τούτῳ τῷ quil περιλαμπόμενοι, τῶν προ-
ωδευχότων πατέρων τὰ ἴχνη γνωρίσωµεν, ἐχείνοις
ἀχολουθήσωμεν μέχρις ἂν χαταντήσωμµεν οἱ πάντες
εἰς τὴν ἐξανάστασιν τῶν νεχρῶν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ
τῷ Κυρίῳ, d fj δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας. ᾽Αμήν (1).

55 Psal. cxviit, 105.

(!) Episcopatum Cyrillus Alexandrinsm civitatis
gerens, in qua superioribus annis Arius scelestissi-
mam hzresim propagaverat, nihil impensius in suis
scriptis concionibusque egit, quam ut illius hzre-
siarcha, atque asseclaruim, prasertimque recentio-
ris Eunomii, venenata scripta redargueret, plebem.
que cur2 sux pastorali creditam in orthodoxa fide
conservaret. Princeps οἱ maximus de hoc argumento
liber Cyrilli est Thesaurus, quo veluti ampliore ar-
$ameniario ea continentur arma quas in hoc quo-
que minore De Trinitate cernuntur opusculo, quod
planius atque contractius, atque ad rudis populi
usum accominodatius (sicut etiam in sequente De
incarnatione ipsemet dicit), composuit Cyrillus. Al-
terum insigne De Trinitate scriptum Cyrilli, Dialogi
septem sunt luculenissimi ad Hermiam, qui pariter

Dominus, quem sequentes a recta via non delicie-.

mus. Habemus enim divinam quoque , Seripturam.

magistram. ldeo ierito clamamus : « Lucerna
pedibus meis lex tua, et lumen semitis mels**. » Hoc
lumine illustrati , prsecedentium vestigia patrum
agnoscamus, eosque sequamur, donec omnes oc-
curramus in resurrectione mortuorum Christo Jesu
Domino, cui gloria per szcula. Amen.

fecundissimum auctoris ingenium, infinitumque 009
thodoxiz zelum demonstrant. Tertium De Trinitate
quoddam opusculum edidit primos sub Cyrilli no-
mine Wegelinus : verumtamen id nihil fere esse alind

uam interpolationem atque | compendium operis
oannis Damasceni De fide orthodoxa, ideoque ab-
judicandum Cyrillo, ja:mdiu critici docuerunt. Sed
prater hac nominatim De Trinitate inacripta opera,
passim Cyrillus in voluminibus suis pro hoc praeci-
puo dogmate pugnat, et quidem etiam in praeclaris,
Pau e hoc tempore edidimus, commentariis ad

auli Epistolas et ad Psalmos. Nunc genuinum
istud Cyrilli De Trinitate novum opusculum, quod
nos vulgavimus, Christiani lectores sequi bonique
consulant.

TOY ΑΡΓΙΟΥ KYPIAAOY

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΝΑΝΘΡΟΠΗΣΕΟΣ TOY ΜΟΝΟΓΕΝΟΥΣ.

ΚΑΙ OT] ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΙΣ ΚΑΙ ΚΥΡΙΟΣ.

SANCTI CYRILLI

ALEXANDRLE ARCHIEPISCOPI ,

DE INGCARNATIONE UNIGENITI

ET QUOD CHRISTUS SIT UNUS AC DOMINUS SECUNDUM SCRIPTURAS (1).

P md

A. 'Apá σοιδοχεῖ συμμεμετρῆσθαί τε xal ἔχπε- B. 78 A. Videturne tibt. apte conveuienterque a

πονῆσθαι χαλῶς xaY ἀποχρώντως ἡμῖν ὁ λόγος, 6
περὶ τῆς θεότητος τοῦ Μονογενοῦς ;

(1) Dialogusistein editioneJ. Auberti octavusinscri-
bitur ex bis qui cum Hermia habiti sunt. Cyrillus in
Prafatione ad dialogos de Trinitate ad Hermiam (p.
$83), « Septem dissertatiunculis, ait, totum libri cor-
pus absolvi ; » ex quo evincitur dialogum octavum ali-
unde insertum. Non est en'm nisi pars libri De recta
fide ad Theodosium (p. 4-42), alalogi forma adhibita,
et paucis, precipue circa initium, verbis mutatis, ab

polis pertractatus sermo de divinitate Unigeniti?

*

alio quopiam transcriptus, forte ab ipso Cyrillo. Nam
qui ampla ejus volumina pervolutabit, haud raro
comperiel rem eamdem, przcipue dogmaticam, multis
leeis, iisdem propemodum verbis vel eerte sententiis
^b auctore ineuleatam, puta in Thesauro, in libris
De adoratione in Spiritu et veritate, in dogmaticis
ad Theodosium et ad reginas tractatibus, contra
Nesoriwum,et denique in Homiliis. Eprr.

1191
B. Omnino.
A. Mihi certe videtur accurata probatione nequa-
qnain caruisse. Tu autem quid censes, llermia?

B. Equidem non possum non laudare qua recte
et polite abs le dicta sunt.

A. Placetne igitur ut, omissa longiore illius rei
tractatione, de iis que ad incarnationem Unigeniti
pertinent dicainus , ejusque mysterium quam possu-
inus manifestissime explicemus, quatenus id ab iis
praestari potest qui in speculo et aenigmate cernunt,
atque ex parte tantum intelligunt *, juxta. mensu-
ram doni quod Spiritus sauetus largitus est *, ut
divinus Paulus loquitur ?

B. Optime dicis. « Nemo enim dicit, Dominus

Jesus, nisi in. Spiritu sancto, et nemo dicit, ana- B

thema Jesus, nisi in Beelzebul *. » Caterum cuia
hauc etiam arenam ingredi placeat, adeoque, gra-
vem laborem subire; scito te mibi pre aliis ma-
gnam utilitatem allaturum. Libentissime enim intel-
lexerim verum ac sincerum, nullique reprehensioni
obnoxium de Christo sermonem. Nonnulli enim, va-
riis opinionibus ebrii, deformant eorum que do ipso
tam in Novo quam Veteri Testamento tradita sunt,
pulchritudinem.

À. Nihil est, amice, quod non audeant imperiti,
promptissimeque ruunt in laqueum inferni, ut scri-

ptum est *, et io rete mortis, uon intelligentes quse |

dicunt atque affirmant. Quinam vero inter eos sint
celebres, et egregias eorum nugas recense, obsecro.

B. Place:. Alii enim ausi sunt asserere Verbum
quidem Dei apparuisse hominem, sed non gestasse
carnem ex Virgine. Solam enim imaginariam myste-
rii apparentia confingunt. Alii simulantes pudere
ipsos si hominem adorare videantur, ei cacnem ter-
renam divinis honoribus decorare recusantes, ac,
pra nimia imperitia, spuria quadam corruptaqué vere-
cundia laborantes, mutaium esse aiunt $79 Verbum
ex Patre genitum, in ossium, nervorum et carnis
naturain ; Emmanuelis ex Virgine nativitatem ma-
guis cachinnis excipientes miseri, atque indecoram
censentes optimam hanc ac divinam dispensatio-
nem. Alii etiam cozternum Patri Deum Verbum

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.
| A ὮἨΒ. Καὶ µάλα.

--

1102

A. Βασάνου δὲ οἶμαι λεπτῆς ἁμοιρεῖν οὔτι πλυ
xatá γε τὸ αὑτῷ pot δοχοῦν’ σὺ δὲ δὴ τί φῆς, ὦ
Ἑρμεία ;

B. Ἐπαινέσαιμ' ἂν εἰχότως ὀρθῶς ἔχοντά τε χαὶ
διεσμιλευμένως.

Α. Μεθέντα δὴ οὖν τουτοισὶ διαµέλειν ἔτι, βούλει
λέχειν τὰ περὶ τῆς ἐνανθρωπῄσεως τοῦ Μονογενοὺς.
xai ὃ τί ποτέ ἐστι τὸ ἐπ αὐτῇ µυστήριον, διαρθροὺν
ὅτι μάλιστα πειρᾶσθβαι σχφῶς, χατά γε τὸ ἐγχωροῦν,,
τοῖς ἐν ἑσόπτρῳ χαὶ αἰνίγματι βλέπονσι, xai ix µέ-
ρους Υινώσχοναι, χατὰ τὸ µέτρον τῆς δωρεᾶς τῆς
ἐπιχορηγίας τοῦ Πνεύματος, χαθὰ xal ὁ θεσπέαιος
γράφει Παῦλος;

B. "Αριστα ἔφης᾽ «Οὐδεὶς γὰρ λέχει, Κύρ.ος Ἰη-
σοὺς, εἰ μὴ ἐν Πνεύματι ἁγίῳ, χαὶ οὐδεὶς λέχει,
Ἀνάθεμα Ἰησοῦς, εἰ μὴ ἐν Βεελζεδούλ. » ᾿Ατὰρ
ἐπειδή τοι xal τῆς ἐπὶ τούτῳ χόνεως ἄφασθαι δοχεῖ,
χάὶ τὸν οὕτω χαταθριθῇ καὶ δύσνιστον ἀνατλῆναι πύ-
vov, ὀνῆσων ἴσθι τοι xal πρὀ γε τῶν ἄλλων ἐμέ. Δια-
πυθοίµην γὰρ ἂν Ἱδιστά γε τὸν ἀτρεχῆ τε xal ἄχι-
66f)tutov , xai ἁπάτης αἰτίας ἀπηλλαγμένον ἐπὶ
Χριστῷ λόγον. Διαφόροις γὰρ δόξαις χαταµεθύουσί
τινες, παραπλάττοντες εἰς τὸ ἀχαλλὲς τὰ En" αὐτῷ
κεχρησμῳδηµένα παρά γετῆς νέας xat ἀρχαιοτέρας
Γραφῆς.

À. ᾽Ανεπιτήδευτον μὲν, ὦ φιλότης, τοῖς ἀσυνέτοις
οὐδεν, ἑτοιμότατα δὲ χαταθρώσχουσιν εἰς πέταυρον
iov, κατὰ τὸ γεγραμμµένον, χαὶ εἰς παγίδα θανάτου,
ph νοοῦντές, µήτε ἃ λέγουσι, µήτε περὶ τίνων δια»
θεδαιοῦνται. Τίνες δ᾽ ἂν elev οἱ παρ) ἑχάστῳ θρύλ-
ot xa τὰ σεμνὰ µυθάρια, φαίης ἂν, ὦ γενναζε.

B. Πάνυ μὲν οὖν. Οἱ μὲν γὰρ, ὅτι πέφηνς μὲν ἄν-
θρωπος ὁ Ex Θεοῦ Λόγος, οὐ μὴν ὅτι xal πεφόρεχε
τὴν ix τῆς Παρθένου σάρχα διειπεῖν τετολµήχασι,
Καταφεύδονται δὲ µόνην τοῦ μυστηρίου τὴν δόχησιν,
Ἕτεροι δ’ aj, χατερυθριᾷν σχηπτόµενοι τὸ δοχεῖν ἀν-
θρώπῳ προσχυνεῖν (1), καὶ τὴν ἀπὸ γῆς σάρχα ταῖς
ἀνω-άτω δόξαις στεφανοῦν παραιτούµενοι, xal tx τις
ἄγαν ἁμαθίας , νόθην τινὰ καὶ παρεφθαρμένην νο-
σοῦντες εὐλάδειαν, παρατετράφθαι φασὶ τὸν Ex Θεοῦ
Πατρὸς φύντα Aóyov, εἰς ὁστέων τε xat νεύρων χαὶ
σαρχὸς φύσιν, τὴν Ex Παρθένου γέννησιν τοῦ Ἐμμα-
νουλ, πλατὺ γελῶντες οἱ ἑάλανές, xal τὸ ἀπρεπὶς
χαταγράφοντες τῆς οὕτως ἀρίστης καὶ θεοπρεποῦς

gero genitum esse credunt : ae vix tum temporis ad D οἰκονομίας. Οἱ δὲ xai ὀψιγενῆ (3) τὸν συναΐδιον τῷ

esse traductum fuisse, cum prima ortus sui initia

* 1 Cor. χιτ. * 1Cor. vi, 7. * IL Cor. xn, 5.

Πατρὶ θΘεὸν Λόγον εἶναι πεπιστεύχασι, xal εἰς τὰ

* ] Timotb. vi, 9.

BON. YULCANII NOTAE.

(4) Cujus delirii atque insaniz (ita enim eam Cy-
ritus pag. 680 voca!) auctores appellat Δοχητάς, et
pag. 082, eamdem opinionem sive haeresim appellat
vomitum. De Docetarum opinione vide plura infra
r^ 690. .

), Oyrrrev n. Id est posterius genitum. lsidorus
Pelusiotes epist. 48, lib. ni, μεταγενέστερον vocat, et
docte simul et breviter eeruin qui ita sentiunt opinio-
peim refellit, inquiens : El µεταγενέατερος, ὥς φασιν,
οὖκ ἀῑδιος, εἰ ὃ᾽ ἀῖδιος, ὥς Φαµεν, ob µεταγενέστερος.
EA paulo post : Ἐπὶ μὲν γὰρ τῶν γενητῶν, τὸ πρὸ xal

μετὰ, χώραν iso * ἐπὶ δὲ τῆς σεπτῆς καὶ βασιλι-
χωτάτης Τριάδος, τὸ πρῶτον xal δεύτερον, οὐκ ἔχει
χώραν. Καὶ ἀριθμοῦ γὰρ xai χρόνων τὸ θεῖον ἀνώ-
τερον. Hoc est, i post genitus est, ut illi aiunt, non
clernus. Si autem eternus, ut nos dicimus, non posi-
enitus. Et paulo post : Jn creatis enim, ante, et post,
ocum habeat ; in venerenda vero et absolute regia
Trinitate, primum et secundum locum mon habet.
Deus enim ei numero et temporibus est superior. Hoe
ipsum vero affirinat etiam epist. 65 ejusdem libri.

DE TNCARNATIONE UNIGENITI.

μόλις ὑπάρξαι διακεκλῆσθαι τότε, "os καὶ σῆς xavà Α secundum earnom est adeptum. Sunt et alii qui im-

σάρκα γενέσεως ἔλαχε τὴν ἀρχήν. Εἰσὶ δὲ οἱ καὶ πρὸς
τοῦτο μανίας δυσσεθῶς ἐγμένοι, ὥστε xal ἀνω πόστα-
τον τὸν ἐκ θεοῦ qao εἶναι Aóvov , ῥῆμα δὲ ἁπγλῶς
«b χατὰ µόνην νοούµενον προφορὰν ἐν ἀνθρώπῳ γε-
νέσθαι. Μάρχελλας δὲ οὗτοι καὶ Φωτεινός. Δοκεῖ δὲ
μὴν καὶ ἑτέροις, ἐνανθρωπῆσαι μὲν ἀληθῶς τὸν Μο:
νοχγενῆ, καὶ ἐν σαρχὶ γενέσθαι πιστεύειν, μὴ μὴν Ex
καὶ ἐἑφυχῶσθαι τελείως τὴν ἀναληφθσίσαν σάρχα,
vy λοχιχῇ καὶ νοῦν ἐχούσῃ *bv xa0' ἡμᾶς, εἰς ἑνό-
ςητα δὲ τὴν εἰσάπαν, ὥσπερ οὖν οἵονται, χκατασφίγ»
γούτες τόν τε ix θεοῦ Λόγον, xel τὸν Ex «rc ἁγίας
Βαρθένου vabv, xatowrT sal φασιν ἓν αὑτῷ τὸν Λόχον,
καὶ ἴδιον μὲν φοιῄσαάσθαι σῶμα τὸ ἀναληφθὲν, φυχῆς
δὲ αὐτὸν τῆς λογικῆς τε καὶ νοερᾶς ἀναπληροῦν «by
τόπον. "Έτεροι δὲ αὖ, πρεσθεύουσι μὲν ταῖς τούτων
δόδαις τὰ ἑναντία, xal ἀντιφρέρονται τοῖς φρονήµα-
σιν, ἔχ τε Θεοῦ Λόγου, xui ψυχῆς της λογικής xal
σώματος, fiot τελείας ἁπλὼς ἀνθρωπότητος συνεστά-
ναι τε καὶ ἀναπεπλέχθαι διαθεθαιούµενοε τὸν Ἐμμα-
νουἡλ, οὗ μὴν ἔτι xal ὑγιᾶ xal ἁμώμητον παντελῶς
Ὁ τὴν ἐπ) αὐτῷ τετηρήχασι δόξαν. Καταδιϊστᾶσι γὰρ
εἰς δύο τὸν ἕνα Χριστὸν, xal παχεῖαν ὥσπερ αὐτοῖς
ἐνιέντες τὴν διατομζ», ἀναμέρος ἑχάτερον μονινονχὶ
διεστῶτα παραδεικνύουσιν, ἕτερον μὲν εἶναι διατεινέ-
μενοι τὸν ἐκ Παρθένου ςεχθέντα τελεκος ἄνθρωπον,
ἕτερον δὲ αὖ, τὸν £x Θεοῦ Πατρὸς Λόγον, ούχ ὅ τί ποτ’
ἁστὶν fj τε τοῦ Λόχου φύσις xal τῆς σαρχὸς διακρί-
νοντες, οὐδὲ µόναις ταῖς ti; τοῦτο ὃ.αφοραῖς ἑμφὼο-

pie in eam insaniam preruperwnt, ut. Verbum ex
Patre lypostatice. subarstere. negent, sed verbum
simpliciter ita ut erofertur intellectum in. keinise
(ieri contendant. Tli suot Marcellus et Photinus. Alirs
vere videiur, Unigenitum quidem vere beminem
(actum et iacarnatum esso ; czelerum earnem illam
quam assumpsit non perfecte animatam fuisse anima
rationali stque intellectum habente, ut uestra est:
sed in unitatem quamdam absolutissietien, ut quidem
arbitrantur, constriagentes Verbum Dei, et sanctze
Virginis templum, habitasse quidem in eo Verbum,
et corpus quod aseumpsit proprium sil fecisse :
anima autem rationali atque iutellectuali locum iur
plesse. Alii rursus alia horam opivionibus plaue con-
Lraeia etatuupt, uimirum ex Dei Verbo, atque anima
rationali et. corpore, sive ex perfecta simpliciter
humanitate coustitutum ac conposita. Eumsuue-
lem censentes : non. tamen in universum ejus glo-
riam atque honorem iategrum ilizsumque couserva-
runt. Unum enim Christum ia duo dividunt, et eras-
sam quodammodo sectionem constituentes, in duas
quasi partes. distiuclum. ostendunt, alium quidem
esse «firmantes eum qui ex Virgine natus est per-
fecie homo, alium ex Deo l'aire Veibum, non quam
sit Verbi natura et carnis distinguentes, neque solis
horum differentiis adluerere volentes $0 (neque
enim it boc a recta sententia abecrant), sed huac
quidem «t hominem consütuentes, huac vero ut

χωρεῖ ἐθέλοντες' οὐ γὰρ ἂν ἐννοίας τῆς ἀληθοῦς εἰς c Dcum naturaliter ac vero Filium ueminant. Et qui-

τοῦτο διήµαρτο», ἐςξ. μὴ οὖσις ἡ αὐτὴ capxó; τε καὶ
Θεοῦ, ἀλλὰ τὸν μὲν ὡς ἄνθρωπον, ἰδίᾳ τιθέντες xol
ἀναμέρος, τὸν δὲ, ὡς Θεὸν, φύσει τε xat ἀληθῶς Υἱὸν
ὀνομάζουσι. Καΐτοι θέλονται. εἶναι Χριστιανοὶ, καὶ δὴ
καὶ λογίδια ἅττα περὶ τούτου συγγράφοντες , εἰπεῖν
τετολµήχασιν αὐταῖς λέξεσω᾽ Ὁ μὲν γὰρ φύσει καὶ
ἀληθῶς Υἱὸς ὁ ἐκ Θεοῦ Πατρὸς Αόγης ἐστίν. Ὁ Σὲ,
ὀὁμωνύμως τῷ Υἱῷ, Yi. Καὶ μεθ ἕτερα πάκιν' QÀ
σὰρξ ὁ τοῦ Θεοῦ Λόγος, ἀλλά ἄνθρωπον ἀνειληφωώς.
'U μὲν γὰρ Μονογενῆς προηγουμένως xai καθ ἐαν-
τὸν Yibg τοῦ: Θεοῦ ἐστι, τοῦ πάντων δημιουργοῦ, ὃν
δὲ ἀνέλαθεν ἄνθρωπον, οὐ φύσει Κύριος ὢν, διὰ τὸν
ἀναλαξόντα αὐτὸν ἀληθῶς Θεοῦ Υὲὸν, ὁμωνύμως αὐτῷ
χρηµατίζει. Τό μὲν γὰρ, « Οὐδεὶς ἔγνω τὸν Υἱὸν, εἰ

dem Christiani déci volunt, et. opaseula. nonoulla
hac de re conscribentes, iia. verbis ipsis loqui ausi
sunt : llic enit naturaliter ac vere. Filius Verbum
ex Deo Paire est. lic vero, &quivoce eum Filio,
Filius. Et paulo post rursum : Verbutn Dei non est
caro, sed homieem assumpsit. Hic enim Unigenitus
" principaliter, ac per se Filius Dei est, omnium crea-
toris, quem vere assumpsit bominen, non. natura
Deus exsistens, propter eum qui ipsum assumpsit
vere Dei Filium, eadem se cum eo appellatione no-
minat, lllud enim : « Nemo novit Filium, nisi Pa-
ter *, » naturalem ac verum ex Patre Filiam signi-
ücat. lllud vero a Gabriele dictum : « No timens,
Maria, invenisti enim gratiam apud Deuw, et ecce,

μὴ ὁ Πατῆρ, » τὸν φύσει τε xal ἀληθείᾳ δηλοῖ ix D concipies in atero, et vocabis nomen ejus Jesum, »

τοῦ Πατρὸς Yióv. Τὸ δέ γε λεγόμενον ὑπὸ τοῦ l'a-
6ριὴλ, « Mt φοδοῦ, Μαριάμ’ εὗρες yàp χάριν παρὰ
τῷ 8i, xai ἰδοὺ σνλλἠψῃ ἐν γαστρὶ, xaX τέξη υἱὸν,
xai καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν, » τῷ ἀνθρώπῳ
ἐφαρμόζξει. ᾽Αλλὰ ταυτὶ μὲν ixiivot, Φρονῄσομεν
δὲ ἡμεῖς οὐχ ὧδέ ποθεν. Αναπείσει γὰρ οὐδαμῶς τῶν
ἑτεροδόξων ὁ Λόχος, τροχιὰν ἀφέντας τὴν ἐπ' εὐθὺ,
διαστεἰχειν ἑτέραν. ᾽Αλλὰ πέραινε τὸ δοκοῦν, καὶ
μαθεῖν ὅτι μάλιστα τὸ ἀχιδδήλως ἔχον.

A. Ὡς βαρὺ τὸ χρημα, xoX δυσδιαχόµιστον παντε-
λῶς τὸ φορτίον. "H οὐκ οἶσθα, à φιλότης, ὡς εἴπερ
τις ἕλοιτο μαχρὸν ἐφ᾽ ἑχάστρ ποιεῖσθαι λόγον, xaX

* Mattb. xi, 27. “ Luc. i, 30.
PATROL. GR. LXXV.

bomini cenveuit *. Sed hzc quidem illi. Nos vere
nunquam ita sentiemus. Neque enim hereticorum
sermo unquam nobii persuaserit, ut omissa recta
via, in sliam transgrediamur ac divertaimus quias nos
& veritate abducat. Τα vero, explica nobis (wam
sententiam, avide enim exspecto audire, ipsamque
vei veritatem cognoscere.

πειρῶ µοι λέγει, ὡς ἀῑειν ἔτοιμος ἐγὼ, καὶ ἆνα-

A. 0 rem difficilem, atque onus gravissimum. An
enim ignoras, amice, si quis de singulis hisce lon-
gam orationem, accuratamque investigationem in-

38

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

496

stitgere velit, multum temporis insumptorum, cum- A διαρχη «hv βάσανον, οὐχ εὐαρίθμητον μὲν δα πανῄσει

que immensos labores impenderit, vix t4ndem rem
ex animi sui sententia perfecturum ?

B. lta est.

A. Onmissis itaque, si placet, longis argutiis, bre-
viter admodum singula explorantes, age dicamus,
prae aliis quidem bisce docetis, « Erratis nescientes
Scripturas *, » neque inyens illud religionis myste-
rium, hoc eet, Christum qui « manifestatus est. in
carne, justificatus in spiritu, visus angelis, praedi-
catus gentibus, creditus in mundo, assumptus in
gloria *. » Oportere autem censuerim eos qui plane
aliter sentiunt, aut veterum. sententiam damnare,
et mendaces vocare doetorcs orbis terrarum quibus
Christus ipse dixit, « Euntes docete omues gentes * ; »
aut «i ab hoc scelere abhorreut, debere veram. ac
sinceram de Christo doctrinau amplecti : et teme-
ritati ignorautizeque G8 sux vatedicentes, sacre
Scripture mordicus adhierere, et recta minimeque
erronea sanctorum via insistentes ad ipsam verita-
tem contendere. Neque enim aliud est, wea senteu-
tía, pietatis religionisque mysterium, quai ipsum
ex Deo Patre Verbum, mauifestatum in carne, Na-
tum enim est ex sancta Virgine, forina servi assau-
pta. Visum autem est angelis, qui nato laudes con-
rinunt, dicentes : « Gloria in excelsis Deo, et in
ierra. par, in bominibus bona voluntas !*, » Quin-
etiam pastoribus -indicantes Deum Verbum propter
»0s in carme natem :-« Ecce, inquiunt, natas est
hodie nobis Servator, qui est. Christus Dominus iu
eivitate David. Et bec vobis signum. luvenietis in-
fantem involutum fasciis, Jaceutem in presepi '!. »
Bi autem fetus editus «est per Virginem, οἱ apparuit
jn carne, quo pacto-non inanis vaniloquentia.? lino
wero quo pacto non deliramentum atque. insania
censenda sit, imaginarie apparentias appellationem
tribuere adeo. manifest: Huearnationi! Si euim
wmbra atque imaginaria apparentia eret, nou autem
vere iucarnalio, unoque peperit Virgo, ueque appre-
hendit seuen Αυτα Verbum ex Deo Patre : nou
est erge similis factus. fratribus. Neque eniu nos
umbra vel imagiuaria quadam apparentia constamus,
sed vérsauur in corporibus qua et taugi οἱ ccrai
possunt, et terrena. bac carne induti, corrup'ioni
allectionibusque obnoxii summus. Quocirca, si Ver-
bum caro faciuui nop est, ue iu «o quideu in quo
ipse passus est cum tentaretur, (entatis prodesse
potest. Neque enim umbra. contrariam. affectionem
inducere possit. Nullus itaque ad nos passionis cjus
fructus. pervenit. Quale euim tergum pro nobis
praebuit, aut qualem inaxillam verberantibus exli-
bens, Judzeorum verbera toleravit? aut quo pacte
quis eum clavis manus οἱ pedes trauslixuim | fuisse
existimel, cum in carne nou apparuerit? aul quale,
obsecro, latus traustigentes Pilati satellites, sangui-
pen aqua mistum euanautem spectantibus ostende-
ruut * Et, $i quid. amplius dicendum est, ne mortuus

? Matti. xxii, 29. Τι, i8, 16.

* Math. xxviri, 19.

χρόνον, δυσαχθη δὲ ἱδρῶτα xat δ»σδιάφυκτον ἀνατλὰς,
κατορθώσει μόλις ;

B. Αληθές.

A. Παρέντες δη οὖν, εἰ δοχεῖ, τὸ δεῖν οἴεσθαι pa-
χρὰ xal σφόδρα στενολεσχεῖν, xal ὀλίγην χομιδή τὴν
βάσάνον ἐπιῤῥιπτοῦντες ἑχόστῳ, φἑρε χέχωμεν, xai
πρό γε τῶν ἄλλων τοῖς δοκηταῖς, e Πλανᾶσθε μὴ εἰδό-
τες τὰς Γραφὰς, » µήτε μὴν τῆς εὐσεδείας τὸ μέγα
µυστήριον, τοντέστι, Χριστὸν, «c "Os 'ἐφανερώθη ἐν
σαρχὶ, ἐδιχαιώθη Ev Πνεύματι, ὤφθη ἀγγέλοις, ἔχη-
ϱὖχθη ἔθνεσιν ,- ἐπιστεύθη ἐν χόδμῳ, ἀνελήφθη iv
δόξῃ. » Δεῖν δὲ οἶμαι τοὺς δι) ἑναντίας, ἢ ΦΊφον ἐπ-
ἀγειν τὴν αἰσχίω τοῖς πάλαι, καὶ ψευδητόρους &voxa-
)tiv τοὺς τῆς οἰχουμένης μυσταγωγοὺς., el; αὐτὸς

D ἔφη Χριστὸς, « Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ

ἔθνη, » f) εἴπερ τοῦτο-καταπεφρέχασι δρᾳν, ὀρθὰ μὲν
ἑλέαθαι φρονεῖν τὰ «ἐπὶ Χριστῷ, φράσαντας δὲ τὸ
ἑῤῥῶσθαι ὅτῖν ταῖς σφῶν αὐτῶν ἁμαθίαις, ἀπρὶςξ μὲν
ἐξέχεσθαι τῶν ἱερῶν Εραμμµάτων, τὴν δὲ ἁπλανῆη τῶν
ἁγίων διάττουτας “ρίδον ἐπ αὐτὴν Ἰέναι τὸν ἁλή-
Octav. Efn Υὰρ ἂν οὐχ ἕτερον, olas, τὶ τὸ τῆς εὐσεδείας
µυστήριον, f| αὑτὸς ἡμῖν ὁ ἐκ Occo Πατρλς Λόγος,
ὃς ἐφανερώθη ἐν σαρχἰ. Γεγέννηται γὰρ διὰ τῆς ἁγίας
Παρθένον, μορφὴν δσύλον λαθών. Ὥφθη δὲ xai &T-
γέλοις, ot γεννηθέντα καταγεραίρουσι, « Δόξα τε φα-
atv ἐν ὑψίστοις θεῷ, καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη. ἓν ἀνθρώ-
mot; εὐδοχία. » Καὶ μὴν xal τοῖς πο:µέσι χαταση-
µαΐνοντες τὸν δι ἡμᾶς tv σαρχὶ Geb» Λόγο», « Ιδοὺ
6h, φασὶν, ἔγεννήθη ὑμῖν σήμερον Σωτὶρ. ὃς ἔστι
Χριστὸς Κύριος ἐν πόλει Δαδίδ. Καὶ τοῦτο ὑμῖν «b
σημεῖον' εὑρήσετε βρέφος ἑσπαργανωμένον, χείµενον
ἐν φάτνῃ.» El. δὲ τόχος 6 διὰ Παρθένου, χαὶ φανέ-
βωσις ἐν σαρχὶ, πῶς οὐχ ἀδρανὴς εἰχαιομυθία, πῶς
δὲ οὐχὶ µανία χαὶ λτρος, τὸ τῆς δοχίσεως ὄνομα, τῖς
οὕτω παχείας xal ἑναργοῦς χαταγράφειν οἰχονομίας ;
El γὰρ σχιὰ χαὶ δόκτσις t», χαὶ οὔτε σάρχκωσις ἆλη-
θῶς, οὔτε μὴν τέτοχεν fj Παρθένος, οὐχ ἑπςλάδε-ο
σπέρματος ᾿Αθραὰμ ὁ ix θξεοῦ Πατρὸὺς Λόγος, οὐχ
ὠμοιώθη τοῖς ἁδελφοῖς. Σχιὰ γὰρ οὔτι που τὰ χαθ᾽
ἡμᾶς, ἡ δόχησις , ἁλλ᾽ ἑσμὲν bv σώμασιν ἀπτεῖς τε
καὶ ὁρατοῖς, xal τὴν γηγενῆ δη ταύτην σάρχα χατηµ-
Φφιεσμένοι, καὶ φθορᾶς xal παθῶν ἠττήμεθα. Οὐχ-
οὖν, εἰ μὴ Υέγονε σὰρξ ὁ Λόγος, οὐδὲ Ev ᾧ πέπονθεν
αὐτὸς πειρασθεὶς, δύναται τοῖς πειραζοµένοις βοτ-
(cav. Οὐδὲ γὰρ ἄν τι πάθοι σχιά. ὐἴχεται Ch οὖν τὸ
σύμπαν ἡμῖν εἰς τὸ μηδὲν ἁληθῶς. Ποῖον γὰρ ἔτι
νῶτον δέδωχεν ὑπὲρ ἡμῶν; ?)) ποίαν τοῖς «ziouet
παρειὰν ὑποστρώσας, πρὺς τὰ; Ἰουδαίων διεχαρτέ-
£st πληγάς; Ἠλοις τε διαπεπἀρθαι χεῖρας xa: πό-
62; τὸν οὐχ ἐν σαρχὶ πεφινότα; Τίνα δη τρόπον οἵη-
θείη τις ἄν; f) ποίαν, εἰπέ µοι, πλευρὰν διανύττοντες
οἱ Πιλάτου δορυφόροι, τὸ τίµιον αἷμα συναναθλύςον
ὕδατι τοῖς θεωµένοι; παρέδειξαν, Καὶ εἰ χρἠ τι τοῦ-
των τὸ ἐπέχεινα λέγειν, οὔτε ἀπέθανεν ὑπὲρ ἡμῶν,
οὔτε μὴν ἐγήγερται Χριστός. 0ὗ παραδεχθέντος εἰς
ἀλ[θειαν, χεχένωτα: μὲν ἡ πίστις, οἴχεται δὲ ὁ σταυ-

'" Luc. i, 14. '! ibid. 10-12.

4101

BE INCARNATIONE UNIGENITI.

1198

phe, ἡ τοῦ κόσμου σωτηρία xaX ζωὴ, καὶ διόλωλε A quidem est pro nobis, neque resurrezit Christus. Quo.l

παντελῶς d τῶν ky πίστει χεχοιµηµένων ἑἐλπίς. EO
γὰρ ds ἔχειν ἑδόχει xal τῷ µαχαρίῳ Παύλῳ, παρ-
έδωχα γὰρ ὑμῖν, qr,otv, ἓν πρώτοις, ὃ xal παρέλαθον,
ὅτι Χριστὸς ἀπέθανεν ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν,
χατὰ τὰς Γραφὰς, xal ὅτι ἑτάφη, xal ὅτι ἐγήγερται
τῇ ἡμέρᾳ τῇ τρίτῃ, χατὰ τὰς Γραφὰς, χαὶ ὅτι ὤφθη
Κηνᾷ, eva τοῖς δώδεχα, ἔπειτα ὤφθη ἑπάνω πεντα-
χοσίοις ἀδελφοῖς ἐἑφάπαξ, ἐξ ὧν οἱ πλείονες µένουσιν
ἕως ἅρτι, τινὲς 0b xal ἐχοιμήθησαν. Έπειτα (0701

-

Ἰακώδῳ. ἔπειτα τοῖς ἁποστόλοις πᾶσιν, ἔσχατον CS |

πάντω», ὡσπερεί τῳ ἐχτρώματι, φησὶν, ὤφθη χἀἁμοί.»
Καὶ μεθ ἕτερα πάλιν’ « EL 6S Χριστὸς χτρύσσέται,
ὅτι ἐκ νεχρῶν ἑγήγξέρται, πῶς λέγουσιν ἐν ὑμῖν τι-
Vis, ὃτ. ἀνάστασις.νὲχρῶν οὐκ Eat; εἰ δὲ ἀνάστα--

gt; νεκρῶν οὐκ ἔστιν, οὐδὲ Χριστὸς ἐγήγερται. Ei δὲ D

Χριστὸς οὐχ ἐγήγερται, χενὸν ἄρα τὸ χήρυγμα ἡμῶν,
xsvh xa ἡ πίστις ἡμῶν. Εὐρισχόμεθα δὲ xot φευδο»
μάρτυρες τοῦ θΞοῦ, ὅτι Έχειρε τὸν Χριστὸν, ὃν οὐχ
ἤγειρεν, εἴπερ ἄρα νεχροὶ οὐκ ἐγείρονται. » Τεθναίη
γὰρ ἂν, εἰπέ pot, τίνα δὴ τρόπον ἡ σχιά; Πῶς οὖν
ἀνέστησε τὸν Χριστὸν ὁ Ilazhp, σχιὰν ὄντα χαὶ δό-
χησιν, χαὶ τοῖς τοῦ θανάτου δξσμοῖς οὐχ ἁλώσιμου;
Οἰχέσθω δὴ οὗ» 6 ἑχσείνων ἕμξτος, μῦθον δὲ ἄλλως,
xai ἀνοσίου Bovine ἀποθράσματα, τὰ παρ αὐτοῖ;
ἡγώμεθα. Τοὺς γὰρ τοιούτους ἡμῖν προχαταμηνύει
γράφων τοῦ Σωτῆρες ὁ μαθητὴῆς, ὅτι « Πολλοὶ ψευ-
ὁοπροφῆται ἐξελγλύθασιν εἰς τὸν χόσµον. Ἐν τούτῳ
γινώσχετα! τὸ Πνεῦμα τοῦ θεοῦ. Πᾶν Πνεῦμα ὃ ὁμο-
λοχεῖ Ἰησοῦν Χριστὸν ἐν σαρχὶ ἑληλυθότα, ἐκ τοῦ
θεοῦ ἐστι. » Καὶ τοῦτό ἐστι τὸ τοῦ ᾿Αντιχρίστου, ὃ
ἀχτχέατε ὅτι ἔρχεται, xay νῦν &v τῷ χόαµμῳ ἑστὶν
ἠόπ. Ei γὰρ μὴ γέγονεν ἄνθρωπος, µήτε μὴν ἀναθδέ-
ϐηχεν iv σαρχὶ mph; τὸν £v τοῖς οὐρανοῖς Πατέρα
χαὶ θεὸν, οὐδ' ἂν ὑποστρέγειεν ἐξ οὐρανοῦ κχαθ'
ἡμᾶς, ἄνθρωπος δηλονότι xal ἐν σαρχί. Ἡ οὐχ ἁτρε-
xfj σοι φάναι δοκῶ;

certe si ul verum admittatur, periit fides, sublata est
crux, muudi salus ac vita ; atqueinuniversum interiit
eorum qui iu fide obdormierunt spes. lta enin seso
rei liabere, etiain beato Paulo visum est : « Tradidi
euim, inquit, vobis in. primis qued et accepi, quo-
niam Christus mortuus est pro G8 peccatis uostriu
secunduim Scripturas : et quod sepultus est, et quud
resurrexit tertia die secunduim Scripturas, et quod vi-
sus est Ceplise, ac postea duodecim. Deinde visus esi
plus quam quiagentis fratribus simul , ex quibus multi
mauent usque adhuc, quidau autem dorpieruut.
Deinde visus est Jacobo, deiude apostolis omnibus ,
novissime autem omnium tauquam abortivo, iuquit,
visus est εἰ niihi **.» Et paulo post: « Si auteu Christus
przedicatur, quod resurrexit a mortuis , quoinodo qui-
dam dicunt in vobis quoniam resurrectio inortiorum
non esi? Si autem resurrectio morluorum non est,
neque Christus resurrexit. Si autem Christus nou re-
surrexit, inanis est ergo przdicatio nostra, inaui
esl et lides nostra; iuvenimur autem et falsi testes
Dei, quoniam testi onium diximus adversus Deum,
quod suscitaverit Christum, quem non suscitavit, si
inortui non resurguut !*, » Quonam enim pacto, οὐ -
secro, moriatur umbra? Quomodo. igilur suscitavit
Christum Pater, cuin. umbra tautum et iuaginaria
quzdam apparentia esset, et mortis vinculis obuo-
xius non esset? Procul igüur facessat illorum vo-
mitio, quit potius. fabulam impiique auimi ebulli-
tiones existimemus. Ejusmodi enim nobis antea de-
scripsit Servatoris uostri discipulus : « Multi, in-
quieus, pseudoprophet:e exierunt. in mundum, lu
boc cognoscitur Spiritus Dei. Omnis spiritus. qui
confiteiur Jesum Christum in carne venisse, ex Dco
est, » Et omnis spirilus qui non cunfitetur Jesum,
ex Deo non est. Atquc boc esi de Autechristo, quod
audistis, quopiam veniet, el nuac jam in unido

est !*. » Si euim homo factus non. est, neque ascendit iu. carne in coelos ad. Patrem ac Deum, neque
redire poteril ex celo nobis similis, homo uimirum, el in carue. Anne tibi vera dicere vülcor?

B. Καὶ µάλα.

A. Τὸ 6k 6t; καὶ ἑτέρους οἴεσθαί τε xal φρονεῖν ἐξ
ἀμετρήτου νωθείας, γένεσιν μὲν ἀνῄνασθαι τὴν διὰ
τῆς ἁγίας Παρθένου , τὸν Ex θεοῦ φύντα Λόγον, xai
φύσιν ἀτιμάσαι τὴν χαθ ἡμᾶς, παρατετράφθαι δὲ
μᾶλλον αὐτὸν εἰς τὴν ἀπὸ γῆς σάρκα, δυσφημούντων
ἐστὶ τὸν οἰχονημίαν, χαὶ τοῖς θείοις σχέµµασιν ἐπιτι-
μᾷν ἑρ;μένων. Ὁ μὲν γὰρ τῶν ὅλων δημιουργὸς, xol
πολὸς εἰ; ἔλεον τοῦ θεοῦ Λόγος, χεχένωχεν ἑαυτὸν,
δι ἡμᾶς γενόμενος ἄνθρωπος, γενόμενος &x Ίυναι-
χὸς, (v' ἐπείπερ αἵματος xai σαρχὸς χεχοινώνηχε τὰ
παιδία, τουτέστιν ἡμεῖς, xal αὐτὸς παραπλησίως
μετά σχῃ τῶν ὄντωύ, « Ἵνα διὰ τοῦ θανάτου χαταργήἠσῃ
τὸν τὸ κράτος ἔχοντα τοῦ θανάτου, τουτέστι τὸν διά-
6ολον, xal ἁπαλλάξῃ τούτους, ὅσοι φόδθῳ θανάτου διὰ
πἀντὺς τοῦ (fv, ἔνοχοι σαν δουλείας.» δε γὰρ
ἔφη τὸ Γράμμα τὸ ἱερόν. Οἱ 6k τῆς οὕτω παγκάλης

*5 | Cor. xv, 3-8.
5 Debra i, 14, 15.

" ibig. 12-15.

16 | Joan. iv, 1-5.

B. Ownino,

À. Quod vero alii ex iminensa quadam stupiditate
Verbum ex Deo genitum nasci ex sancta Virgine
noluisse, e& uaturaui nostram respuisse, se.| potius
mutatum ipsum in carnem terrenam contendunt :
iu incarmationeia. Dei blaspbemautium divinaque
cousilia improbantium est. Creator enim totius uni-
versi, et largum in misericordiam Dei Verbum ex-
inanivit seipsum, factum pro nobis homo '*, natume-
que e muliere '*, ut quemadmodum sanguiuis par-
ticipes sint pueri 17, hoc est uos, ita etiam similiter
ipse eorum particeps esset : $88 « Ut per ixortem
destrueret eum qui habebat mortis imperium, boc
est diabolum ; εἰ liberet cos qui timore mortis
per totam vitam obnoxii eraut servituti. » lta enim
ait sacra Scriptura 15, lli vero optiinum boc ρε -
stantissimuniue Dei consilium, tanquam parui de-

" Philipp. i, 7.

! Galat. iv, &.. '" Hebr. i1, 14.

1129

5, CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

oore. inst atwm damnant, et perinde ac si ipsi me- A χαὶ ἀρίστης βουλῆς t5 ἀπρεπὶς χκαθοῥίζουσι, xe

liora. excogitare possint, ipsius sapientiz decreta
improbant. Neque enlm ex partu Virginis editum
Verbum existimandum censent : sed potius Verbi
nateram in debile hoc corpus trausforinatanm esse,
et mutationem imaginpantur ejus in quem nulla mu-
tatio eadit.. Firmats eaim atque stabilita est Dei na-
tura ia propriis suis bonis, et immut»biliter in suo
statu permanet. Netura enim creata, quique tem-
pore ad esee traducta est, rmauiationi obnoxia est,
vereque id de ejusmodi re díci possit. Nam quidquid
exsistendi principium accepit, ei etiam quodammodo
insMum--e6t,-ut metari possit. Deus vero qui omnem
intelleetum -superat, ei exsistentiam ab ortu atque
interitu liberam habet, omni mutatione superior est ;

et, xeluti propri sud nature ratione omnia creata B

longe excedit, et quidem íincomparabiliter : ita
etiam in iis quee creaturis abs se conditis accidere
solent, longe antecellit; nullique rei que damnum
inferre possit obnoxius est. Deitatis itaque bona
sunt Grma ac stabilis. Creaturarum vero, altera-
tionibus mutationibusque subjecta, οἱ corruptioni
vicina. Quod quidem optime intelligens rectissine-
que secum zestimans propheta Jeremias, ita ad Deum
exclamat : Tu. quidem ineidens szeulum : nos au.
iem perdentes &cculum. Sedet enim velnti in pro-
priis sedibus semper-Deus, dominaus atque imperans
emnibus, nullaque affectio in eum imperium habet.
Nos vero cum natura przditi simus quam maxime
ad alterationem mutationemque proclivi, perdimus
saeculum, hoc est, in. quovis tempore corruptibiles
mutabilesque sumus. Deitas itaque nullo unquam
tempore. ututari potest, neque ulla affectione a sua
firmitate dimoveri ; e contrario cogyuptibilis mutabi-
li«que, lioc est, creata natura, essentiali inimuta-
bilitate praedita esse non potest, neque divina natur:e
honorum possessione gloriari. Audiet enim merito :
884 «Quid enim habes, quod mon accepisti? »
Quod vero immutabilis omnino sit Verbi natura,
mulabilis autem. prorsus creata, facillime quis in-
ielligat e Davide in spiritu canente : « Colli per-
ibunt, tu autem permanebis, et oinnes υἱ vesti-
wentum velerascent : el. sicut. opertorium mu-
tabis eos, et mutabuntur. Tu outem idem ipse es,

ὥσπερ kvóv αὐτοῖς τὰ: ἁμείνω φρονεῖν, xai τοῖς «nc
σοφίας ἐπιτιμῶσι σχέµµασι. Mt γὰρ δὴ χρΏναι λέ-

Ὕουσιν ὀδίνα xal τόκον τὸν &x Ίυνα:χὸς χαταγράφειν

ἡμᾶς τοῦ Μονογενοῦς, οἴεσθαι δὲ μᾶλλον τὴν τοῦ Λό-
Tou φύσιν εἰς τὸ σαθρὸν 6h τοῦτο μετεστοιχειῶσθαι
σῶμα, xal τροπὴν φαντάζονται τοῦ € ν o5x εἰδό-
τος. Ἐρήρεισται γὰρ ἡ Θεοῦ φύσις kv. ἰδίοις &ya-
θοῖς, xai ἁχατάσειστον ἔχει τὴν ἐφ᾽ οἷς ἐστι
διαµονήν. Φύσις μὲν γὰρ dj Υενητὴ, καὶ χρόνῳ παρ-
ενεχθεῖσα πρὸς ὕπαρξιν, πάθοι ἂν τὴν ἀἁλλοίωσιν, xal
οὐχ ἔξω Ἀόγου τοῦ χαθἠχοντός τε xal ἀληθοῦς τὸ
χρῆμα χείσεται. Τὸ γὰρ ἀρχὴν ὅλως τοῦ εἶναι λαχὸν,
οἱονεί πως ἤδη xal συνεσπαρμένον ἔχει τὸ ἀλλοιοῦ-
σθαι δεῖν. cb; 65 ὁ παντὸς ἐπέχεινα vou, Ὑενέσεως
xal φθορᾶς τὴν ὕπαρξιν ἔχων ἑξηρημένην τε xal
ὑπερίσχουσαν, ἀμείνων ἔσται xal τροπῆς, xal ὥσπερ
τῷ τῆς ἰδίας φύσεως λόγῳ, παντὸς οἶμαί που τοῦ
κεκληµένου πρὸς γένεσιν ὑπερανέστηχε χαὶ ὑπερφέ-
ρεται, καὶ τοῦτο ἀσυγχρίτοις διαφοραῖς, οὕτω xáv
τοῖς εἰωθόσι συμθαίνειν τοῖς δι αὐτοῦ Ὑεχονόσι,
ὑπερανεστήξει πάλιν., παθεῖν οὐχ εἶδως τὸ πεφυχὸς
ἁδιχεῖν. Οὐχοῦν, £v ἀγαθοῖς μὲν τὸ θεῖον ἁμεταπτώ-
τοι; ἐστί. Τὰ δὲ γε τῆς κτίσεως, ἐν ἀλλοιώσει xal τρο-
παῖς, ἀγχίθνρον ἔχοντα τὴν παραφθοράν. Καὶ τοῦτο
γινώσχων εὖ µάλα, xat ὡς ἄριστα φιλοσόᾳων .ὁ προ-
φήτης Ἱερεμίας ἀνεφώνει πρὸς θεὸν, ὅτιε Σὺ χαθήµε-
vo; τὸν αἰῶνα, xal ἡμεῖς ἀπολλύμενοι τὸν αἰῶνα”»
χσθεδεῖται γὰρ ὥσπερ ἐν ἰδίοις θάχοις τὸ θεῖον ác,
βασιλεῦον xat κατακρατοῦν τῶν ὅλων, xal ὑπὸ μµτδ-
ενὸς τῶν παθῶν τυραννούµενον. Ἡμεῖς δὲ τὴν φύσιν
εὐτροχωτάτην τε χαὶ εὐπαράφορον χομιδῇ πρὸς ἀλ-
λοίωσιν ἔχοντες xal τροπὴν, ἀπολλύμεθα τὸν αἰῶνα,
τουτέστιν , ἓν παντὶ χαιρῷ xal χρόνῳ. φθαρτοί τέ
ἐσμεν xat τρεπτοί. Οὔτ' οὖν τὸ θεῖον ἐν παρατροπαῖς
γἐνοιτ᾽ ἄν ποτ: τῆς ἰδίας ἑδραιότητος ἐξωσθὲν ὑπό
του τῶν παθῶν, οὔτ ἂν dj φθαρτή τε χαὶ ἆλλοιου-
µένη, τουτέστιν ἡ γενητὴ, χαταπλουτήσειεν ἂν ob-
σιώδη τὴν ἀτρεφίαν, οὐδ' ἂν ἐπαυχήσειε τοῖς τῆς
θείας φύσεως ἀγαθοῖς ὡς ἰδίοις ἡ χτίσις. ᾿Αχούσεται
γὰρ εὐλόχως: « Τί γὰρ ἔχεις, ὃ οὐχ ἔλαθες; » "Ux
δέ ἐστιν ἄτρεπιο; μὲν xal ἀναλλοίωτος παντελές d
τοῦ λόγον φύσις, ἀλλοιωτὴ δὲ παντελῶς d) γενητὴ,
χαταθρῄσαι τις ἂν xai λίαν εὐχόλως, ἀναμελῳδοῦν-

el auni tui. non deficient !*. » Ubi igitur inausit p τος ἐν Πνεύματι τοῦ µακαρίου Δαθίδ’ « Oi οὐρανοὶ

Verbum Dei, si vere dicitur, quod deposita sua
firmitate atque stabilitate, ad id quod non erat
traductus est, transformatusque est. in. carnis na-
turam, et statum corruptibilen? Anne potius hoc
delirium aique insania est ?

&no)ouvta:, σὺ δὲ διαμενεῖς, xal πάντες ὡς ἱμάτιον
παλαιωθήσονται, xal ὡσεὶ περιθόλαιον ἑλίξεις αὓ-
τοὺς, xai ἀλλαγήσονται. Σὺ δὲ ὁ αὐτὸς εἴ, xat τὰ ἔτη
σου οὐχ ἐχλείφουσι, » [loo τοιγαροῦν μµεμένηχεν ὁ
αὐτὸς ὁ &x θεοῦ Λόγος, εἴπερ ἑστὶν ἀτρεχὲς εἰπεῖν,

ὅτι μεθεὶς τὸ ἐρηρεισµένως τε xal ἀχλονήτως ἔχειν, χαταπεφοίτηχε μὲν εἰς ὅπερ οὐκ ἦν, µεταπεποίηται
δὲ xal εἰς σαρχὸς φύσιν, καὶ εἰς τὸ Φφθείρεσθαι πεφυχός; 'Ap' οὖν οὐχὶ ληρός τε xal ἤδη xal µανία

ταυτί»

D. Est certe.

Α. Licebit enim pari temeritate dicere, quod non
Οἱ dissentaneuni , terrenam quoque naturam ad
Deitatis naturam conscendere posse, alque. iti unam

!* Psal. ci, 27, 28.

B. Πάνυ μὲν οὖν.

À. Ώρα γὰρ εἰπεῖν ταῖς ἐκείνων ἁμαθίαις ἀντιτεί-
νοντας ἁμαθέστερον, ὡς ἔστιν οὐχ ἀπειχὸς , xal «hv
ἀπὸ γῆς σάρχα πρὸς τὴν τῆς θἐότητος φύσιν ἀναφοι-

4201

DE INCARNATIONE UNIGENITI.

1202

vdv δυνασθαί ποτε, xaY τῆς ἀνωτάτω πασῶν οὐσίας Α cuia. suprema onmium essentia constitüionem ve- ^

γενέσθαι σύὐστασιν. El. γὰρ αὐτὴ τῆς θεότητος ἡ φύ-
σις, χατά γε τὴν ἐχείνων ἑἐμθδροντησίαν, εἰς ttv τὴς
σαρχὸς μεταχεχώρηχε φύσιν, οὐδὲν τὸ ἀπείργον ἔτι,
τὴν μὲν χάτω τε χαὶ iBlav φύσιν , ὑπερπέτασθαι τὴν
σάρχα, µεταπλάττεσθαι δὲ πρὸς θεότητα, χαὶ εἰς οὐ-
σίαν τὴν ἀνωτάτω. ᾽Αλλ' οὐ ταῖς ἐκείνων ἀσυνεσίαις
τὸ εὐπειθὲς χαριούµεθα . προσχεισόµεθα δὲ μᾶλλον
ταῖς θείαις Γραφαῖς, xaX προφήτου μὲν λέγοντος *
« 1605 ἡ Παρθένος ἓν γαστρὶ λέφεται , xaX τέξεται
}ἱὸν, xai Χαλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἐμμανουήλ' »
κατασρραγίδοντος δὲ τὴν προαναφώνησιν τοῦ µαχα-
pío» Γαθριὴλ, xal τὴν ἄνωθεν φῆφον τῇ Παρθένῳ
διερμηνεύοντος ε Μη φοθοῦ γὰρ, ἔφη, Μαριὰμ, ὅτι
ἰδοὺ συλλ/Φῃ ἐν γαστρὶ, καὶ τέξη Ylov, xai χαλέσεις

pire. Si namque ipsa divinitatis natura (juxta illo-
rum deliramentum) in carnis naluram transivit,
nihil'obstiterit quominus inferior hzc nostra natura:
transiliat carnem, et, in. Deitatem atque supremam
Illam essentiam transformetur. At nos illorum in-
eptiis fidem nequaquam adhibebimus : sed potius di-
vinis Scripturis acquiescemus, propheta etiam di-
cente : « Ecce Virgo in utero concipiet, et pariet
Filium, et vocabunt nomen ejus Emmanuel ?**; » et
beato Gabriele lianc przedictionem confirmante, divi-
namque voluntatem virgini declarante : « Ne timeas
enim, inquit, Maria, quoniam ecce eoncipies iu
utero, et paries Filium, et vocabis nomen ejus Je-
sum *!, » Ex muliere natum revera credimus Em-

τὸ Üvoua αὐτοῦ "incoU)* » ix yuvatxhe ἀληθῶς vs- D mannelem.; οἱ splendidam sdmirabilemque naturae

εννῆσθα: πιστεύομεν τὸν Ἐμμανουὴλ, xat τὸ λαµ-
πρὀν τε χαὶ ἀξιάναστον τῆς ἑαυτῶν φύσεως οὗ διω-
όόμεθα χαύχημα, φρονοῦντες ὀρθῶς.

B. "Apioza ἔφης.
οὐχὶ τῆς ἰδίας φύσεως (ἡ γὰρ ἂν οὐδέν τι μᾶλλον τὰ
xaü' ἡμᾶς £v ἀμείνοσιν), ἀλλ᾽ 9205 της ἀγγέλων, ἁλλὰ
σπέρματος 'A60aXp, χαθὰ γἐγραπται. Ἡν γὰρ οὕτω,
χαὶ o)y ἑτέρως, τὸ διολισθῆσαν εἰς ᾠφθορὰν ἀνασώ-
σασθαι γένος,

A. Τί δὲ: Οὐχὶ κἀχεῖνο πρὸς τοῖσδς χαταθαυμάζειν
ἄξιον, ὦ Ἑρμεία ;

B. Τὸ ποῖόν τι ofic ;

A. Μόνον γὰρ οὐχὶ χα) τὸ ἐῤῥῶσθαι φράσαντες τῇ
θεοπνεύστῳ Γραφῇ, xal πνεύμασι πλάνοις τὸν οἰχεῖόν
τινες ἀπονέμοντες νοῦν, εἰς τοῦτο χαθίχοντο δυσδου-
λίας χαὶ μειραχιώδους ἀθελτηρίας, ὥς οἵεσθαι δεῖν
τὸν τῶν αἰώνων δηµιουργὸν, τὸν συναῖδιον τῷ θεῷ καὶ
Πατρὶ Λόγον, τῇ τῖς σαρχὸς Ἱενέσει συµπαροµαρ:
τοῦσαν ἔχειν τῆς ὑπόρξεως τὴν ápyhv , xal ὀψιγενῆ
φαντάξτσθαι τὸν ἐπέχεινα παντὺὸς αἰῶνος χαὶ χρόνου,
ὡς ty ἑσχάτοις xal μόλις τοῖς τῆς ἑνανθρωπήσεως
καιροῖς, Πατέρα μὲν γενέσθαι τὸν θ:ὸν, συνεισέαλεῖν
6: ὥσπερ εἰς τὸ εἶναί τε καὶ ὑφεστάναι τῷ ix τῆς
Παρθένου vai, «bv δι οὗ τὰ πάντα, xai ἐν ᾧ τὰ
πάντα. "Ap! οὖν οὐχὶ πρὸς ARE Ίδη τὴν ἀνωτάτω
δ.εληλάχασι τῶν χακῶν, οἱ μῦθον οὕτω τὸν γραώδη
καὶ βόελυρὸν προχειρότατα προσιχἆμενοι, χαὶ τῆς
ἀκράτου νωθείχς τὸν oix:iow ἀναπλήσαντες νοῦν;
Τάφυς, ἀληθῶς, ἀνεωγμένηος ὁ λάρυγξ αὐτῶν, ταῖς
γλὠσταις αὐτῶν ἐδολιοῦσαν, ib; ἁσπίδων ὑπὸ τὰ χεΏη
αὐτῶν, ὧν τὸ ατόµα ἀρᾶς καὶ πικρίας γέµει. »

B. Συμφημµι ^ καὶ γάρ ἐστιν ἀτρεχῆς ὁ τοῦ Ψάλ.
λοντος λόγος.

A. Ἡ γὰρ οὐχὶ τὸν δι) οὗ τὰ πάντα, καὶ mpobz-
εστάναι τῶν πάντων ἀνάγχη;

B. E$ λέχεις.
A. Τί δὲ δὴ καὶ δρῷεν ἂν, Ἰωάννου μὲν γράφων-
τος, « Ἐν ἀρχῇ ἣν ὁ Λόγος, πάντα δι’ αὐτοῦ ἐγένετο,
xaX χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ Ev. » Καὶ πάλιν, ε *O
f» ἀπ᾿ ἀργῆς, ὃ ἀχηχόαμεν, ὃ ἑωράχαμεν τοῖς
Σο να. γη 14.

À! Luc, 1, 90, οἱ. ** Hebr. s, 16.

Ἐπεδράξατο γὰρ 6 Μονογενἠς,.

?? Psal. xin, 9.

nostra dignitavem non rejiciemus.

D. Optime dicis. Apprchendit enim Deus, non
propriai ac peculiarem naturam ( neque enim quid-
quam ad nos utilitatis perveuisset), sed neque ange-
lorum, sed semen Abraha, sieut. seriptum οί **.
Ha enim, et non aliter genua ad. perniciem devolu-
tum instaurandum erat.

A. Quid vero * Anne hoc etiam admirandum cen-
ses, llermia ?

B. Quidnam?

A. Ss»cre enim Seripturz quasi. valedicentes,
et spiritibus erroris mentem addicentes, G8 eo
imperitia et juvenilis temeritatis devenerunt, ul
existimarint eum qui conditor est srculorum οἱ
co:eternus Deo et Patri, Verbum nimirum, tum pri-
mum exsistendi initium accepisse, cum secundum
carnem nalus οί, et tarde gcnitum esae, qui oninia
secula et tempora antecedit, ita ot ultiumus tandem
incarnationis temporibus Deus factus sit. Pater, et
quodammodo iimissum in uterum Virginis ut essel
atque subsistéret, eum per quem et in quo sunt
omnia. Ànne eos ad metam omuium inalorun per-
venisse censes, qui adeo anilibus atque exsecraudis
fabulis animum adjiciunt ? « Sepulcrum, certe, patens
est guttur eorum, linguis suis dolesc agebant, ve-
uenum aspidum aub labiis eorum, quorum os male-

D dictione ct amaritudine plenum est **, »

B. Assentior. Verus cnum est Psalmistze sermo.

A. Quid enim, nonne cum per quem omnia
facta sunt, omnibus etiam prxexstitisse necesse
est ?

B. Recte dicis.

Α. Quid vero agant, scribente Joanne : « la
principio erat. Verbum, omnia per ipsum facta
sunt, et sine ipso factum est nihil *. » Et rursum ;
« Quod erat ab initio, quod audivimus, quod vidimus

** Joan. 1, 1-35.

1205

DE INCARNATIONE UNIGENITI.

YUv, τὺν χαθ᾽ ὑμᾶς οὐχ ὑφεστηχότα, τὸ prótv ἄρα À mortis imperium abolevit, neque revixit. Si enim

δέδωχεν ὑπὲρ ἡμῶν, xal οὔτε Υέγονε σὰρξ ὁ Λόχος,
οὔτε τὸν τίµιον ὑπέστη στανρὸν, οὔτε κατήργηχε
τοῦ θανάτου τὸ χράτος, οὔτε μὴν ἀνεδθίω πάλιν. El
γάρ ἐστι τὺ μηδὲν, xal ἀνύπαρκτος χαθ᾽ ὑμᾶς, πῶς
ἕν γε τουτοισὶ γένοιτ᾽ ἄν; Πεφενάχικεν οὖν ἄρα τῆς
ἁγίας Γραφῆς ὁ λόγος τοὺς πεπιστευχότας, xai ἡ τῆς
πίστεως ἑδραιότης οἴχεται πρὸς τὸ μηδἐν.

B. Mt Τένοιτο.

A. Ti δὲ, Οὐχ kv μορφῇ τοῦ θεοῦ ὑπάρχειν τὸν
Ytbv, ὁ θεῖος ἡμῖν κατασηµαίνει λόγος, εἰχόνα τε
αὐτὸν χαὶ χαρακτῆρά φησι τοῦ Γεγεννηχότος».

B. Καὶ µάλα.

Α. Αἱ δὲ εἰχόνες ὡς τὰ ἀρχέτυπα..

B. Πῶς γὰρ o6; |

A. Οὐχοῦν, εἰ p ἑνυπόστατος ἡ εἰχὼν, μήτε μὴν
kv ὑπάρξει νοοῖτο τῇ χᾳθ) ἑαυτὸν ὁ χαρακτὴρ (0), àv»
υπόστατον εἶναι δώσουσι ὡς ἐξ ἀναγκαίου λόγου, xal
«by οὗπέρ st χαραχτὴρ, xai τὸ τῆς εἰχόνος ἀχαλ-
Me, ἀναδραμεῖταί που πάντως ἐπὶ τὸ ἀρχέτυπον. "H
Υάρ;

B. Καὶ µάλᾳ.

Α. Εἶτα, tini uot, Φίλιππος χρηστομαθὺς ὧν
ἄγαν, τὸν ὕντα xal ὑφεστηχότα Πατέρα κχατιδεῖν
Δξίου, λέγων, « Κύριε, δεῖξον ἡμῖν τὸν Πατέρα, καὶ
ὀρχεῖ ἡμῖν» ἤγουν τὸν οὐχ ὄντα χαὶ ἀνυπόστατον;

B. T^v ὄντα δηλονότι.

A. Εἴπερ οὖν ἐστι τὸ μτδὲν ὁ Υὲὸς, ἅτε δὴ μὴ
ὑφεστηχὼς, χατά Ὑε τὸ ἐχείνων. ἀχάλινον θράσος,
εἰς εἰχόνα xai γνῶσιν ἀκριδῆ τοῦ Πατρὸς, ἑαυτὸν
ἡμῖν ἀνθ) ὅτου παρεχόµιζε, λόγων, «Τοσοῦτον χρό-
voy μεθ’ ὑμῶν cipe, καὶ oüx ἔγνωχάς ue , Φίλιππε,
Ὁ ἑωραχὼς ἐμὲ, ἑώραχε τὸν Πατέρα. O0 πιστεύεις,
ὅτι ἐγὼ ἐν τῷ ΠΗατρὶ, χαὶ ὁ Πατὴρ àv ἐμοί
ἐστι; ἐγὼ xal ὁ Πατὴρ , Ev ἑαμεν. » Αλλ' οὐχ ἂν
οἶμαί που τὸν ὑφεατηχότα χαταθρῄσειέἑ τις Év γε τῷ
μὴ ὑ,εστηχότι, οὐδ' ἂν νοοζτό ποτε χαὶ ταυτὸν εἰα-
άπαν, τῷ μὴ ὑπάρχουτι τὸ ὑπάρχον. Ἔσται δὲ ὅπως
ἐν Υἱῷ μὲν ὁ Πατὴρ, ὁ δὲ Yib; a5 ἓν τῷ Πατρὶ, fj
οὐχ ἔτυμον εἰπεῖν, ὡς εἰ μὴ ἔστιν ὁ Λόγος ἓν ,ὐὑςσ-
άρξει τῇ xa0* ἑαυτὸν, χινδυνεύσειεν ἂν χαὶ αὐτὸς ὁ
Πατὴρ, ἔχων μὲν kv ἑαυτῷ τὸ μτδὲν, νουύµενος δὲ
ὑπάρχειν ἐν τῷ µηδενί; τὸ γάρ. οὐχ ἂν ὅλως, οὐδὲν
ἂν νοοῖτο λοιπόν.

Β. Οὐκ ἄτραχυς μὲν ὁ λόγος. Πλείστην γὰρ ὅσην
kv ἑαυτῷ τὴν ἁτοπίαν νοσεῖ, περιῖστησι 8 οὖν ὅμως
εἰς τὸ ἀπηχὲς, τῶν à ἑναντίας τὸ δόγμα.

Α. Κατατεθήποι ὃ ἄν τις εἰχότως, τίνα 63 τρόπον
ἐν τῷ Υἱῷ τῷ μὴ λακόντι τὸ εἶναι, τὰ ὄντα πεποίη-

xtv ὁ Πατήρ. El δὲ δὴ τις ἔροιτο, πότερα τοῖς οὗ σ',

2» Joan. xiv, 8. ** ibid. 9, 10. *! Joan. x, 50,

est nihil, neque exsistentiam, ut vos opinamini,.
ullom habet, quo pacto hzc ei evenerint ? Fefellit
itsque nos, mendaciaque persuasit sacra Seriptura,
totaque filei nostre firmitas in. nibilum redi-
gitur.

B. Absit:

A. QuiJ vero? Nonne in. forma Dei exsistere
Filium, divinus sermo nobis significat ? ipsumque
imaginem atque characterem Genitoris esse ait ?

087 B. Maxime.

Δ. limagines vero archetypis similes sunt.

B- Omnino.

id À; Quocirca, nisi bypostatica esset imago, néque

per se subsisteret character : necessario etiam eum
cujus est eharacter hypostasi carere dicent: οἱ
imaginis dedecus etiam in arclietypam. redundabit
Censesne ?

B. Censeo. .

A. Prazterea dic mihi : Philippus pietatis. vehe-
wcnter studiesus, exsistenteinne atque in hypostasi
subsistentem Patrem cernere opist, dicens : « Do-
mine, ostende nobis Patrem, .ev sufficit nobis ** ; »
Annen exsistentem et hypostasi -carentem ?

B, Exsistentem profecto.

A; Stergo Filius nihil est, etpote non subsistens,

6 jx — effrenem-. illorum audaciam, cur seipsum

imaginem et notitiam Potris proposuit, dicens :
« Tanto terapore vobiscum sum, et nop cognovisti
me, Philippe? Qui vidit me, vidit Patrem. Non cred.s
quod ego in Patre, et Pater in me est 9 ? Ego et
Peter unum sumus **; » Atqui nullus, arbitror,
viderht exsistentem im eo qui non exsistit, neque
ellus unquam idem in universum esse censuerit,
subsistens et non subsistens. ()uo pacto autem erit
in Filio Pater, et Filius vicissim in Patre, nisl vere
dicatur, quod nisi per se subsistat Verbum, peri-
clitaturum etiam Patrem, quippe qui in se habeat
nibil, et intelligatur exsistere in nihilo. Nam quod
omnino non éxsistit, nibil esse intelligitur,

B..Durus sermo. Magnam enim in se absurditatem
et asperitatem continet. adversariorum dogma.

Α- Admiretur autem non immerito quispiam, quo
pacto iu Filio cum nondum esse consecutus essel,
omhia creavit Pater. Si quis vero interroget, uirum

: BON. VULCANI NOE.

(3) Isid. epist. 65, lib. 1u : Ὁ τοίνυν µεταγενά-
τερον τὸν Υἱὸν λέγων τοῦ Πατρὸς, ἐξ οὗ ἀνάρχως
ἀνέλαμψεν, οὗτος, αὐτὸ τὸ γαραχτηρίζον την àxfjpa-
τον οὐσίαν (τό ye αὐτοῦ µέρος) ἀναιρεῖ. ld est:
Quocirca qui Filium posteriorem dicit atre, e$ quo

ab eterno effulsit, is. eliam id. quad aternam illam
essentiam. charactere illo insiguit, quantum in ipso
est, evertit. Nam quod Cyrillus τὸ ἀρχέτυπον vocat,
[sidorus τὸ yapxx:qpí,^v, Patrem nimirum ap-
pellat. )

DE INCARNATIONE UNIGENITI.

"Qontp.yàp εἷς ἐστι θεὸς ὁ Iac, ἐξ οὗ τὰ πάντα, A enim unus est Deus Pater, ex quo- aunt omnia :

οὕτω xal εἷς Κύρ.ος Ἰησοῦς Χριστὸς, 6i οὗ τὰ
πάντα. θεὺν γὰρ ὕντα κατὰ φύσιν ἐπιγινώσχομεν
τὺν δι᾽ οὗ τὰ Κάντα, Λόγον, καὶ εἰ .γέγονε σὰρξ,
τουτέστιν, ἄνθρωπος.

B. ὈΟρθότατα ἔφης.

Λ. Αλλ' οὔτι που σφόδρα ταῖς ἓν ἡμῖν περὶ τού-
του δόξαις τὰ ἐχείνων συμφέρεται. "Eva. μὲν γὰρ
ὁμολογουμένω; παραδέχονται xal αὐτοὶ Χριστὺν
Ἰησοῦν, ἄριστα φρονοῦντες Ev vs τούτῳ. ΠἩαρωθοῦν-
ται δὲ λίαν ὡς δυσσεθὲς ὅτι μάλιστα χαταδιϊστᾷν εἰς
δύο τὸν Ἐμμανουήλ; ψυχῆς δ᾽ οὖν ὅμως τῆς ἀνθρω-
πἰγῆς xal λογιχῆς την σάρχα γυμνώσαντες, ἡνῶσθαί
φαᾶσιν αὑτῃ τὸν ix Θεοῦ Λόγον. Ἐξεύρηται δέ τις
αὐτοῖς πιθανὸς, ὡς οἴονται, πρὸς τοῦτο Λόγος. Τὰ
Υάρ τοι, φασὶ, χατὰ σὐνθεσιν mph; ἑνὸς τελείου
σύστασιν συνδ:δραµηχότα, µέρη το xal ἐξ ἀτελῶν
ὁρᾶσθαι φιλεῖ, τοῦ τελείως ἔχοντος χαθ᾽ ἑαυτὸ, xal
ὡς ἐν ἰἐδίᾳ φύσει, τῆς Ex μερῶν συνθέσεως οὐ δεδετ-
µένου. Τοιγἀρτοι qaot, παραιτητέον εἰχόέως, ἄνθρω-
πον δοῦνα: τέλειον, τὸν αυνενωθέντα τῷ Λόγῳ vaby,
ἵνα καὶ) dj σύνθεσις, Ἆπερ ἂν ἐπὶ Χρίστῷ νοοῖτο τυ-
Xv, ἀχριθη τς xoà ἁδιάθλητον τὺν ἑαυτῖς ἁπο-
ouo. Λόγον. Καὶ μὲν χἀχεῖνο προσθεῖεν ἂν, ὥσπερ
οὖν ἑγφμαι. El γὰρ ἐξ ἀνθρώπου τελείου, φασὶ, xal
tou ix Πατρὸς ὄντος Λόγου, συντίθεµεν τὺν Ἐμμα-
νονῖλ, οὐ βραχὺ τὸ δεῖμα, μᾶλλον δὲ ἁδιάφυχτον
fjbr, πως ἂν φανεῖται λοιπὸν, τὺ καὶ ἀθουλήτως δεῖν,
δύο μὲν υἱοὺς, Χριστους δὲ αὖ δύο φρονεῖν τε xal
λέγειν.

B. Εἶτα τί τούτοις ἀντεροῦμεν ἡμεῖς ;

ΑΛ. Πρώτον μὲν, ὅτι τῆς πίστεως thv οὕτως áp.
χαιντάτην xa! ἐξ αὐτῶν τῶν ἁγίων ἁποστόλων δι-
Ίχουσαν εἰς ἡμᾶς παράδοσιν, οὗ ταῖς ὑπερμέτροις
ἀχριθείαις χαταλυπεῖν ἄξιον, οὔτε μὴν ταῖς εἰς ἄχρον
ἐρεύναις ὑποφέρειν τὰ ὑπὲρ νοῦν, ἀλλ᾽ οὐδὲ Ίχειν εἰς
µέσον οἵά περ τινὰς ὁριστὰς, xal ῥιφοχιδύνως λέγον-
κας, ὡς τὸ δεῖνα μὲν, ὀρθῶς, τὸ δεῖνα δὲ αὖ, ἑτεροίως
ἔχειν y pv δήπου, xaX ἣν ἄμεινον ἀληθῶς, ἀπονέμειν
δὲ μᾶλλον τῷ πανσόφῳ θεῷ τῶν ἰδίων διασχέφεων
τὴν 6057, xai μὴ τοῖς. εὖ ἔχειν αρ) αὐτῷ δεδοχιµα-
σµένοις ὑπερφιάλως ἑἐπιτιμᾷν. ᾿Αχουσόμεθα γὰρ λέ-
γοντος ἐναργῶς, « Οὐ γάρ claw αἱ βουλαί µου, ὥσπερ
&l βουλαὶ ὑμῶν (4), οὐδὲ ὥσπερ αἱ ὁἐδοὶ ὑμῶν, αἱ
ἐδοί µου, ἀλλ᾽ ὥσπερ ἀπέχει ὁ οὐρανὸς ἀπὸ τῆς γῆς,
οὕτως ἀπέχει ἡ ὁδός µου ἀπὸ τῶν ὁδῶν ὑμῶν, xal τὰ
ὃ.ανοήµατα ὑμῶν ἀπ) τῆς διανοέας µου.» Εἶτα «b δο-
xouv αὐτοῖς ηὑρῆσθαι σοφῶς, ἔἕωλον παντελὼς xai
ἁμαθὲς ὃν ἁλώσεται. El γὰρ δή τε; ἕλοιτο, quy 19.
χιχης τὸν θεῖον ἐχεῖνον ἀπογυ μνῶσα: ναὸν, cox ἐξ
ἀτελῶν ἡ σύνοδος ἔσται δύο. πολλοῦ γε χαὶ δεῖ. Ἔστι
μὲ» γὰρ ὁμολογουμένως, ὡς πρὸς ὅλον ἄνθρωπον,
τὸν bx ψυχῆς δὴ λέγω χαὶ σώματος, Μόνη xal xa0'

56 js. Lv, 8, 9.

jta etiam unus Dominus Jesus Christine, per.quem
omnia. Deum enim esse seemdum. naturam pro-
ftemur Verbum, per qued omnia, etiamsi: [scitum
sit earo, boc est, homo.

B. Rectissime dixisti.

A. Atqui non admodum enm nostro de illo-sen-

"entia illorum dogmata conveniunt, Unum enim

procu] dubie 689 etiam ili recipiwat Jesum
Christum, optime bae quilem. ex parte sentientes.
D-testantur etiam. tanquam. vehementer. impium,
Emmanuuelem iu dao dividere : auima tamen bhu-
mana et rationali carnem privantes, Verbum οκ
Deo ei unitum esse aiunt, Et probabilem quaudam,
ut existimant, rationem opiuioni su» pratexunt.
Qnsx enim, inquiunt, per compositionem ad unins
perfecti constitutionem concurrunt, partes. ct. qui-
dem ex imperfeciis eonspici soleat ; ejus quod per
se, ei in propria sua natura perfectum est, ei
eompositione ex partibus non eget. ldeirce, in-
quiumt, eavendnmy omnino csl, ne perfeeiam sia-
tsxmus hominem, templum quod Verho uultum
esi, ut compositio, que in Christo intelligitur,
perfectam suam ei irreprehensibilem rationem
obtineat, Ευ vero etiam, ut arbitror, adjicient.
Si enim, inquiunt, ex perfceto homine, et ex Verbo
Patris. Emmanuelem constituimus, non parum
verendum, imo vero necessarium plame eri wt
dues filios ct duos christos faciamus.

Α. Quid vero non his respondcbimns?

A. Primum quidem quod antiquissi mit, quaque
adeo ab ipsis sanctis apostolis ad nos pervenit &dei
trodáioni, singularis perfectio deroganda non sit,
sed neque summa investigalieni ea quz intellectum
nostrum excedunt subjicienda, neque rursus. nos in
medium proccdere debere, veluti quosdam arbiwos
quique limites eonstituamus, temerarieque dieamus,
nonuulla quidem recie aese babere, nonnulla vero
non item, sed alia ratione melius scse babitara, sed
potius sapientissimo Deo reliuquendam esse suorum
cousiliorum viam, neque ea qux: a Deo ut recia pro-
bata sunt temere repreheudere,. Áudiemus enim eum
mauileste dicentem : e Nou sunl consilia mea sic-

D ut consilia vestra, neque sicut vie ied, vig ve-

sirw : scd sicut distat coelum 4 terra, tantuui di-
stant vix mew a viis vestris, el cogitalienes vestrae
a cogitationibus meis ?*. » l'ratcrea id quod saplen-
ter admodum ο illis inventum esse videlur,vapum
prorsus atque. absurdum. csse deprehendetur. δὲ
quis enim velit divinum illud templum rationali ani-
ma privare, non ex imperfectis congressus. duorum
erit : multum enim abcst, Est enim profecto, compa-

BON. VULCANII NOT.£.

(4) Vide qu: ad hunc. loenm adnotavimus lihro — nbi de voce οἰκονομίας egimus, ejusque. varis sb-

adwrsus: Anthropomorphitas (Cyrilli t. 1X, not. 43),

guificationc.

41211

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

1213

ratione totius homiuis, ani;ina, inquam, οἱ corpore A ἑαυτὴν ὡς µέρος ἡ σάρξ. λλλ' ὅ γε θὲὺς λόγος, οὐχ

eonstantis, sola ac per se ut. pars, caro, δα 690
Deum Verbum, non pars alienjas esse intelligitur:
sed neque imperfectas, P'erfectissiimas: euim cst. in
sua natira, UÜbinawm igitur ex imperfectis ad. uuum
quiddam perfectum erit coucursus ? si modo est. ex
períccto Verbo, et. eorne imperfecta, quantum aLi-
net ad ratieneim hominis perfect secundum pro-
priam snam maturam. Filios amem. nequaquam
duos adorabimus, ut neque duos christos dicemus :
tametsi ex hemine perfeeto, e$ ex Deo Verbo con-
eursunr ad unitatem factum. eredamus, Emmanpue-
lem. Quemadmodum enim, ut illis. quidem videtur,
tametsiex sola carne dicatur, et Verbo.qued ex Deo
Patre apparuit, nulla ratio loc eis persuadebit, ut
eeorsiim carnem eollocautes, el seorsim Unigenitum
duos christos confiteantur : sed in unum Dominum
Jesum Christum Emmanuelem recipient (recte enim
adinodum in hoc sentire videntur), ita etiam tam-
etsi bomini perfecto, qui nimirum cerpore et aniu0,
velut eonflatuni atque unitum esse Verbum ex Deo
ineffabili quedammodo atqueintellectum. superante
dicamoas : non dualitatei flliorun statuimus, sed
wmm atque eumdem natura. quidem — exsistentem
Deu, quique ex ipsa Dei ac Patris esseutia. appa-
rait, quique ukimis szeuli temporibus factus cst
bomo, et ex sancta Virgine natus, atque a. nobis pa-
tler et sanctis angelis aderatus est, juxta. Scripiu-
ras.

D. Quid igitur, si. dicant, Nostrum statum solo.
Uuigeniti adventu indiguisse : cum autem vellet. a
mortalibus eerni, οἱ cum hominibus versari, evau-
geliceque. vite. viam nobis ostendere, adwirabili

quadam dispensetione carnem nobis similem induis-
$e? Deitas eniin in sua natura cerni nou potest.

A. Certe incarnatiouis scopum ignorasse «epre-
hendentur, et magnum religionis mysterium nulla
ratione intelluxissc. Si enim incaruatio sive huma-
natio eam solam ob causam facta est ut a mortali-
bius cerneretur, nihilque aliud hamanas naturz inde
accessit, quo pacto non satius fuerit ut. Docetarum
opinionem etiam nos amplectamur? qai quidem
carne simul et terreno corpore Verbum vestientes ,

ὡς µέρος ἂν veoltó τινος. ἀλλ᾽ οὐδὲ ἀτελῆς. o Ὑ5ν-
vaiot, Παντέλειος Υὰρ.ὲν ἰδίι φύαει. Hou. τοίνυν t;
ἀτελῶν, f, πρὸς Ev. τι τέλειον ἔσται ovvbpoph, εἶπερ
ἑστὶν ἐκ τελείου Λόγου, χαὶ σαρχλς ἀτελοῦς, ὅσον
fxiv εἰς λόγον τὸν ἐπ ἀνθρώπῳ τελείῳ, xai ἁρτίως
ἔχοντι χατὰ th» ἰδίαν φύσιν. Υἱοὺς δὲ οὔτι που 670
προσκυνῄσοµεν. ἁλλ' οὐδὲ χριστοὺς ἑἐροῦμεν δύ5,
xiv ἐξ ἀνθρώπου κελείου xaX ἐχ, θεοῦ Λόγου thv εἰς
ἑνότητα συνδρομὲν πεπράχθαι πιστεύωµεν του Ἐμ-
μανουἡλ. Ὥσπερ γὰρ, κατά γε τὸ ἐχαίνοις εὖ ἔχειν
δοχοῦν, xaX εἰ ix: µόνης λέγοιτο τῖς σορχὺς. καὶ τοῦ
ἐχ θεοῦ Πατρὸς περηνότος Λόγου, οὐδεὶς αὐτοὺς
ἀναπείαει τρόπος ἀναμέρος τὴν σάρκα τιθέντας, xat
ἀναμέρος αὖ τὸν Μονογενῆ, δυάδα χριστῶν ὁμολυ-
γεῖν, ἀλλ εἰς ἕνα Κύριον Ἰησοῦν Χριστὸν παραδέ-
ξονται τὺν Ἐμμανονήλ ' ὀρθὰ γὰρ δη λίαν ἓν T:
τούτῳ φρονεῖν ἐγνώχασιν' οὕτω xiv ἀνθρώπῳ τε-
Azitp, δηλον δὲ ὅτι τῷ ix ψυχῆς xal σώματος οἱονεὶ
συνενηνέχθαι τε xal ἡνῶσθαι λέγωμεν ἁποῤῥίτως
τε χαὶ ὑπὲρ νοῦν τὸν ἐχ θεοῦ Λόγον, οὖχ νἱῶν δυάδα
ὁ-ανοήῄσομεν, ἀλλ' ἕνα xal τὸν αὑτὸν, φύσει μὲν ὄντα
θς5ὲν, xaX ἐς αὐτῆς πεφηνότα τῆς οὐσίας τοῦ Θεοῦ
xai Πατρὺς, ἐν ἑσχάτοις δὲ τοῦ αἰῶνος χαιροῖς vavé-
µενον ἄνθρωπον, xat διὰ τῆς ἁγίας Παρθένου γεγεν-
νηµένον, xai πρός γε ἡμῶν αὐτῶν xal τῶν ἁγίων
ἀγγέλων προσχωνούµεναν χατὰ τὰς Γραφάς.

B. Τί οὖν, εἰ δη φαῖεν, ὅτι Μόνης μὲν ἑδεῖτο «b
καθ ὑμᾶς τῆς τοῦ Μονογενοὺς ἐπιδημίας, Σθελήσας
δὶ ὀφθῆναι τοῖς ἐπὶ γῆς, καὶ ἀνθρώποις σνναναστρα-
φΏναε, παρλδεϊςαί τε ἡμῖν τῆς εὐαγγελιχῆς πολιτείας
τὴν ὁδὸν, οἰχονομικῶν ἡμπέσχετο τὴν ὁμοίαν ἡμῖν

,Sápxa; τὸ yàp τοι θεῖον, κατὰ «φύσιν ἰδίαν οὐχ

ὁρατόν.

A. Ἠγνοτχύτες ἁλώσονται τῆς ἑνανθρωπκήσεως
tbv σχοπὸν, καὶ συνέντες οὐδαμῶς τὸ μέγα τῆς εὖ-
σεθείας μυστγριον. El Υὰρ δη µόνην ἔχει τὴν ἀφορ-
μὴν τὸ ὀφθῆναι τοῖς ἐπὶ γῆς, τοῦ Μονογενοὺς ἡ σἀρ-
Χωσις, ttv οὖν ἑνανθρώπηαις , προσετίθει γε μὴν
ἕτερον οὐδὲν τῇ ἀνθρωπείᾳ φύσει, πῶς οὖν ἄμεινον
ἕδη πως xal σοφὸν, τῇ τῶν δοχητῶν σνµφέρεσθαι
δόξῃ xat ἡμᾶς αὗτους; οἳ σαρχός τε ὁμοῦ xa

visum- quidem esse fabulantur. ut. bominem, miseri D Υηῖνου σώματος ἁπαμφιεννύντες τὸν Λάγον, ὤφθαι

quodque optimarum rerum auclor fuerit, aperte
fatentur. Nonue vero, si Verbum ex $91 Deo uihil
ttilitatis human nature attulit, tametsi caro fac-
tum sit, satius esse duxeris, illud ab immunditia car-
tali vindicare, semel autem corpore terreno usum
existimare, atque ita propositum sibi scopum absol-
v.sse?

B. Qux nam igitur fuerit ejus in carnem adventus
ratio, aut quisnam modus | incarnationis, aut cujus
causa facia. fuerit, velim equidem intelligere.

A. Age ergo, audi sacras Litteras, οἱ sauctorum
apos:olorum dicetis mentis aciem acriter intendens,
vide id quod queritur. Sapieus itaque Paulus ita

μὲν ὡς ἄνθρωπον μυθοπλαστοῦσιν οἱ δείλαιοι, γέ-
νοιτο δὲ ὅτι τῶν κχαλλίστων εἰσηγητὴῆς διωµολογή-
xac ἑναργῶς ' ἢ οὐχ ἄμεινον ἐρεῖς, εἰ μηδὲν ὁνί-
νησι τὴν ἀνθρώπου φύσιν ὁ ἓχ Θεοῦ Λόγος, χαὶ εἰ
Υέγονε σὰρξ, ἁπαλλάττεσθαι μὲν ἀκαθαρσίας cap-
κιχῖς δύξαι δ' οὖν ἅπαξ τῷ Ὑπῖνῳ προσκεχρῆςίαι
σώµατι, διαπερᾶναί τε οὕτω τὸν προτεθέντα cxo-

À. Τίς οὖν ἂν γένοιτο τῆς ἐπιδημίας ὁ Λόγος, 1)
τίς ὁ τρόπος τῆς ἑνανθρωπῄήσεως, πέπραχται δὲ ὅτου
χάριν, ἐθέλοιμ᾿ ἂν ἐχμαθεῖν.

Λ. Ἴθι δὴ οὖν, à) γενναῖς, πύθω τῶν ἱερῶν Γραμ.
µάτων, καὶ ταῖς τῶν ἁγίων ἁποστόλων φωναῖς
ἑνερείσας εὖ µάλα της διανοίας τὸν 62023 15v, ἄβρει

1215

DE INCARNATIONE UNIGENTTI. |

1314

bh οὔν χαλῶς -5 ὑπτούμενον. Εφη τοίνυν 6 cogb; A nobis ait, ipsum.in se loquentem babens Christum :

ἡμῖν Παῦλος, αὑτὸν ἔχων iv ἑαυτῷ λαλοῦντα Χρι-
0:59 * « Ἐπειδῆ γὰρ: τὰ παιδία’ χ2χοινώνηκεν αἵματος
xil σαρχᾶς, val αὐτὸς παραπλησίως µετέσχε τῶν
αὐτῶν, ἕνα διὰ τοῦ θανάτου χαταργἠσῃ τὸ χράτος
ἔχοντα τοῦ: θανάτου, τουτέστι, τὸν διάδολον,. xai
ἁπαλλάξη τούτους, ὅσοι φόδῳ τοῦ θανάτου διὰ παντὸς
τοῦ ζᾖν, ἔνσχοι ἦσαν δουλείας. » Καὶ μὲν καὶ ἑτέ-
βωθι τρόπον ἡμῖν ἕτερον ἀφηγούμενος, e Τὸ γὰρ
ἀδυγατον τοῦ- νόµου, φηαὶν, iv ᾧ Ἰσθένει διὰ τῆς
σαρχὸς, ὁ 8e5; τὸν ἑαυτοῦ Υἱὸν πέµψας tv ὁμοιώματ;
σαρκὸς ἁμαρτίας, xal περὶ ἁμαρτίας, χατέχρινε τὴν
ἁμαρτίαν Ev. τῇ σχρχὶ, ἵνα τὸ δικαίωµα τοῦ νόµου
πλτρωθῇ iv ἡμὶν τοῖς μὴ χατὰ σάρχα τεριπατοῦσιν,
ἀλλὰ χατὰ Hy:ona.» "Ap! οὖν οὐχὶ προδηλότατον,
καὶ οὐδενὶ τῶν ὄντων ἀσυμφανὲς, ὅτι χαθ᾽ ἡμᾶς γέ-
Τονεν ὁ Μονογενῆς, τουτέττι, τέλειος ἄνθρωπος, ἵνα
τῆς μὲν ἑπε,σάχτου φθορᾶς τὸ γήϊνον ἡμῶν ἆπαλ-
λάξῃ σῶμα, τῇ καθ᾽ ἔνωσι οἰχονομία χαταθεθγκὼς
εἰς ταυτότητα χατὰ νόμον τῆς ζωῆς, φυχὴν δὲ ἰδίαν
την ἀνθρωπίνην ποιούµενος, ἁμαρτίας αὐτὴν ἀτο-
φύνη κρείττονα τῆς ἰδίας φύσεως τὸ πεπηγός τε xal
ἄτρεττον, καθάπερ τινὰ βαφῆν, ἑγχαταχρώτας
αὐτῖς

B. οὐκ ἀσυμφανὲς οἷἶμαί που 15 χρημα. Φέρες
Υὰρ iv ἑαυτῷ τὸν εἰχύτα, μᾶλλον δὲ τὸν ἀληθῆ λ9-
γισµόν.

À. "Ὥσπερ οὖν επειδὴ γέγονε σὰρξ τοῦ ζωοποιοῦν-
τος τὰ πάντα Λόγου, τὸ θανάτου χαὶ φθορᾶς ὑπερ-
θρώσχει κράτος, χατὰ τὸν αὐτὸν οἷμαι τρόπον, ἑἐπεί
τοι Υέγονε φυχἠ τοῦ πλημμελεῖν οὐχ εἰδότος, ἑρη-
ῥεισμένην ἔχει λοιπὺν τὴν ἐφ᾽ ἅπασι τοῖς ἁγαθοῖς
ἀμεταποίητον στάσιν, καὶ τῆς πάλαι τυραννούστς
ἁμαρτίας ἀσυγχρίτως εὐσθενεστέραν. Πρῶτος γὰρ
ἄνθρωπος ὁ Χριστὺς, ὃς οὐχ ἐποίησεν ἁμαρτίαν, οὐδὲ
εὑρέθη δόλος kv τῷ στόµατι αὐτοῦ, ῥίζα δὲ ὥσπερ
xai ἀπαρχὴ τεθε:µένος τῶν εἰς χαινότητα ζωῆς áva-
µορφουμένων ἓν πνεύµατι, xal τὴν τοῦ σώματος
ἀφθαρσίαν, xai τὸ τῆς θεότητος ἀσφαλὲς καὶ έρηρει-
σµένον, ὡς ἐν µεθέξει xol χατὰ χάριν, χαὶ εἰσάπαν
[1ρ. εἰς ἅπαν] ἤδη τὸ ἀνθρώπινον παραπέμφη Τένος,
Καὶ τοῦτο εἰδὼς ὁ θεστέσιος γράφει Παῦλος * «Ὥσπερ
vàp ἑφορέσαμεν τὴν εἰχόνα τοῦ χοϊχοῦ, φορέσωμεν
καὶ τὴν εἰχόνα τοῦ ἑπουρανίου. » Eixóva μὲν γὰρ τοῦ

« Quia ergo pueri eomuunicaverunt carni οἱ saa-
gummi, et ipse siniiliter participawit eisdem : ut. per
mortem destrueret eum qui habebat imperium mor-
tis, hoc: est diabolum : οἱ liberaret eos. qui iniore
mortis per totam vitam obnoxii eraut servitud 11. Et
alibi, modum-nobis alium explicaus ; « Nam qnod,
inquit, impossibile erat legi, iu quo infirmabatur
percatuem :: Deus Filium suum mütens in. simili-
tudinem earnis peccati, el de peccato, damnavit
peccatum in carne, ut justificatio legis impleretur
in nohis, qui non secundum carneu ambulamus,se.!
secundum Spiritum **. » Nonue ergo. mauifestissi-
mum est, nullique prorsus mortalium obscurum, —
Unigenitum nostri similem, buc est hominem. per-
fecit — esse factum, ut a — corruptione quie
nos iuvaserat mortale nostrum corpus. liberarel,
cum arctissima quadam — uniteti&. dispeusatione in
identitatem nobiscum se demisit juxta vit» legem
ae regulam: auiiamque liumanau propriam. sibi
efficiens, peccate- eam superiorem. reddidit, proyrize
sn:ze naturz fiemilate atque. iumiutabilitawe tanquam
Μία ρα eam ingens.

B. Non obscura meo quidem Jadieio Γ6 hxc est :
verisimilem enim, imo potius voram rationein. in se
hljet.

ΑΛ. Quemadmodum igitur quia facta esL caro Ver-
hi omnia vivificantis, mortis atque interitus impe-
riem supcrat : eodem ρ]αυθ molo, quia f2ela. est
anima ejus qui peccare amescit, firmum deinceps
atque iumiutabilem in omui bono statum, el pec--
cato quod antea. iinperium obtinebat, incomparabi-
liter validiorem. Primus enim homo, Christum est,
qui peccabune non feeit, neque inveutus est. in. ore
ejus dolus **, radix autem G94 est ac veluti. pri-
mitiz eorum qui in novitatem vite spiritualis re-
formati sunt, et incorruptionem corporis, divinita-
tisque firmitatem ac stabilibatem per gratuitam
participationem iu universum huinautim genus traus -
mittet, Quod quidem cum nosset divinus Paulus, ita
scribit : « Quemadmodum enim gestavimus imagi-
nem terreni, gestemus et imaginem caelestis ο, »
Imaginem terreni vocavit labilitatem nd peccatum ,

yoixuu, τὸ εὐόλισθον ἔφη πρὸς ἁμαρτίαν, xai τὸν ῃ et mortem inde nobis iucumbentem. lmagiuem vero

ἐντεῦῦεν ἡμῖν ἐπιῤῥιρέντα θάνατον - elxóva δὲ αὖ τοῦ
ἑπουρανίου, τουτέστι Χρ.πτοῦ, τὸ ἑδραῖον εἰς ἅγια-
σμὸν, xal τὴν ἐκ θανάτου xat φθορᾶς ἀναχομιδὴν τε
χαὶ ἀνακαῖίνισιν εἰς ἀφθαρτίαν καὶ ζωὴν. Ὅλον οὖν
ὅλῳ συνηνῶσθαί φαµεν ἀνθρώπῳ τὸν Λόγον. OO γάρ
που τὸ ἄμεινον ἓν ἡμῖν, τοντέστι ψυχὴν, οὐδενὸς ἂν
tios λόγου, μόνῃ δωρούµενος τῇ σαρχὶ τῆς ἔπιδη-
μίας τοὺς πόνους. Ἐπράττετο δὲ δι ἄμφω χαλῶς τις
οἰκονομίας τὸ µυστήρ.ον. Προσεχρήσατο δὲ χαθάπερ
ὀργάνῳ, τῇ μὲν ἰδίᾳ σαρχὶ, πρὸς τὰ σαρχὺς ἔργα τε
χαὶ ἀῤῥωστήματα φυσιχὰ, xal ὅσα μµώμου μαχράν'
ψυχῇ δὲ αὖ τῇ ἰδίᾳ, πρὸς τὰ ἀνθρώπινά τε xal ἀνυτ-

caelestis, boc est Christi, firmitatem ad sonctifica-
tioncin, reditumque et instaurationem ex morte et
corruptione ad incorruptionem οἱ vitam. Toium
itaque Verbum (oti homini unitum esse diciuus.
Nihil cnim melius in nobis, hoe est, in anima no-
stra effecisset, si iu solam carnem adventus sui la-
bores ac fructus contulisset, At vero per utrumque
pulchre effectum — est — dispensationis. mysterium.
Usus autem est veluti instrumento propria quidem
carno, ad carnis opera, et naturales morbos, et
quicunque reprehensione carent : el rursus etiam,
propria anima ad humanas et vitii expertes. aife-

? Hebr. 1, 14, 15. ?* Roin. vi, 4, 5. Isa. zu, 9; E Petr, i, 99. EL Gor. xv, 4J.

*

4217

'DE INCARNATIONE UNIGENITI.

1218

φυχαῖς διεκἠρυξεν, ἴδιον ἔχων φόρημα (5), την ἕνω: A eliam animabus in. interno praedicavit, proprium

θεῖσαν αὐτῷ ψυχίν. Kal βαθὺς μὲν ἴσως xai ἀπόρ-
ῥητος ἀληθῶς, καὶ ταῖς ἡμετέραις διανοίαις οὐχ
ἁλώσ:μος ὁ τῆς ἑνώσεως τρόπος. Ἐχεῖνο ὃ᾽ οὖν ὅμως
ἀναλογίζεσθαι πρέπει. Τὰ γάρ τοι (6) ph καθ ἡμᾶς
πολυπραγμονεῖν, οὐκ ἀζήμιον, ἀνούστατον Ub παν:
τελῶς, τὸ βασάνοις ὑπερφέρειν τὰ ὑπὲρ vovv, xal
πειρᾶσθαι νοεῖν, & νοεῖν οὐχ οἷόν τε. "H. οὐκ οἶσθα,
ὅτι τὸ βαθὺ δὴ τουτὶ µυστήριον, xal νοῦν ὑπερθρῶ:
σχον τὸν ἐν ἡμῖν, ἀπεριεργάστῳ πίστει τετίµηται,
τὸ δὲ ἀθουλήτως λέγειν, πῶς δύναται (7) ταῦτα γε-
νέσθαι, N.xoófuu τε ἑχείνῳ xal τοῖς xav' αὑτὸν
ἀπονέμοντες, ἀνενδοιάστως παραδεξόµεθα τὰ διὰ Üziou
Πνεύματος χρησμῳδούµενα, xal αὐτῷ δὲ πιστενσο-
μεν λέγοντι τῷ Χριστῷ, « Αμὴν, ἁμὴν λέγω ὑμῖν,
ἃ οἴδαμεν λαλοῦμεν, καὶ ἃ ἑωράκαμεν μαρτυροὺ-
psv. »

B. E) λέγεις.

A. Οἰχέσθω δη οὖν, λΏρος μὲν ἅπας, μῦθός τε
ἁδρανὴς, καὶ φενδοδοξία, xal χεχομφευµένων ῥᾳη-
µάτων φεναχιχμὀς ' προσιέµεθα γὰρ οὖτι που τὸ
χατασίνεσθαι πεφυχὸς, xiv εἰ τοῖς ἄγαν ἑςκισχημέ-
νοις, xai μὴν xat πιχροῖς ἡμᾶς χατακροτοῖεν λόγοις
οἱ δι) ἑναντίας. Ἔστι Υὰρ τὸ θεῖον ἡμῶν µυστήριον
οὐχ ἐν πειθοῖς σορίας ἀνθρωπίνης λόχοις (8), ἀλλ ἐν

* Joan, m, 1. " HE Cor. it, 4.

suum gestamen labens, animam sibi undam. Atqui
obscura cerie est el revera iueflabilis, quaque a
nostro intellectu. percipi non. petest hujus unitatis
ratio. Ita lamen affecios nos esse decet, eorum quie
ultra nos sunt nimis curiosaui investigaGionem peri-
€ulo nou vocare, maguaque stultiti;e esse ea. quae
mentem nostram excedunt inquisitioni subjicere,
eaque intelligere velle quz a nobig intelligi non pos-
sunt. Án eoim iguoras ingens lioc mysterium,
quodque intellectum | nostrum longe excedit, 894
simplici fide venerandum esse ? stultlam vero
illam interrogationem, quo pactio lec. fleri. pos-
sunt? Nicodeino illi, ejusque similibus relinquentes,
citra ullam cubitationem firmiter Spiritus sancti

Β oracula amplectamur, ipsique Christo credamus,

dicenti, « Auen, ainen dico vobis, quie scimus loqui-
mur, el quze vidimus testamur 4. »

D. Recte ais.

Α. Valeant itaque onines nugz atque inanes fa-
bul, et mendacia, et phaleratorum verborum orna-
lus 86 pompa, neque perniciosam doctrinam am-
plectaimur, tametsi adversarii ampnllatis exquisitis-
que verhis aures nostras personent. Neque enim
arcana divina in persuasoriis humana: sapientie
verbis sita sunt ", sed in demonstratione Spiritus.

BON. VULCANI ΝΟΤ.Ε.

(B) Φόρημα. Sive ἔνδυμα. Vide quie hac de re
adnotavi ad epist. Joan. Zonarz decimam, cujus
titulus, Cur novissimis temporibus. incarnatum sit
Verbum. (In not. ad Cyrilli librum adcersus Autiro-
pomorphitas, not. 16, edit. uostra lom. IX. Epi.

(6) Elegawter in. eaindem. sententiam Isid. Pelu-
sita epist. 95 libri secuudi : "Otav γὰρ ἅπερ θεὸς
ἡμᾶς οὐκ Ἰθέλησεν εἰδέναι, ταῦτα βιαζώμεθα µαν-
θάνειν, οὔτε εἰσόμεθα (πῶς De θ:οὺ " βουλοµέ-
νου») xaX τὸ χινδυνεύειν ἡμῖν Ex τοῦ ζηιεῖν περι-
έσται µόνον. Cum. enim que εις nos non voluit
scire, ad ea ipsa cognoscenda vim adhibemus; neque
sciemus (quo pacto enm, Deo nolente?) et ex inqui-
sitione periculum solum nobis fiet reliquum.

(7) Frequenter hoc. passim. inculcat Cyrillus in
mysteriis fidei intellectum nostrum superantibus,
quelis est hypostatica Verbi cum carne uuitas, Ju-
daicum esse interrogare, Quo modo? ideoque ple-
rumque ab ejuscemodi curiosa investigatione υγ”
steriorum et consiliorum: divinorum 00s delterre.s
Cyrillus hzc. fieri docel xa0* ὃν αὐτὸς οἵδε τρόπον,
iJ est modo qui ipsi (Deo nimirum, et quidem soli)
est cognitus, Et non immerito Proverbiorum xxv,
97, dictum est: Sicut qui mel mulium comedit, non
est ei bonum, ila quiscrululor est majesta;is, oppri-
melur a gloria.

(8) Crediderim me in hoc Pauli loco quem cilal
Cyrillus, secutum esse versiouem veterem, pularim
lamen. (neque enim veuistissimum exemplar Gra-
cuin menbranaceum m$. quo usas sum, ad imanum
est, uL. id certo. affirmare possim) Cyrillum, ut-et
alios Pairces, hoc in loco discrepare a lectione quie
in omuibus excusis Novi Test:menti editiouibus ho-
die circumfertur. Certe Origenes, el qui ex. ipsius
scriptis librum illustrium expositionum thbeologica-
rum coucinnaruut, coà $uloxadlíac titulum iudide-
runt, Basilius, inquam, et Gregorius Nazianzenus.
ia legunt : primum quidem copite illius libi 19,

ubi agit de philosophis ethnicis qui sacram Scri-
turam ob dictiouis sive styli simplicitatem convel-
uut, ubi quia non solum lune Pauli locum: citat,
verum etiam explicat, integrum illum uti in Φιίο-

xaA(q Origenis habetur ascribam, qui sic habet ς

Καὶ ὁ λόγος pou xal τὸ χ{ρυγµά µου οὐχ kv πειθοῖς
cola; λόγοις, ἀλλ' ἐν ἀποδείτει πνεύματος xal ὃν-
νάµεως, ἵνα ἡ πίστις ὑμῶν μη ᾖ ἐν σοφίᾳ ἀνθρώ-
πων, ἀλλ᾽ ἓν δυνάµει θεοῦ, Ἔστι γάρ τις οἰκεία
ἀπόδειαις τοῦ λόγου θειοτέρα παρὰ την ἀπὸ δια-
λεχτικῆς Ἑλληνικὴν, ἣν ὁΑπόστολος ὀνομάνει ἀπόδει-
Qv πνεύματος xat ὀννάμεως ' πνεύματος μὲν, διὰ
τὰς προγητείας, ἰκανὰς πιστοπηιῆσαι τὸν ἐντυγχά»
γοντα, μάλιστα εἰς τὰ περὶ Χριστοῦ ' δυνάµεως δὲ,
διὰ τὰς τεραστίους δυνάμεις, &; χατασχευαστέον Υε-
vovévat, καὶ ix πολλῶν μὲν ἄλλων, xal ἐκ τοῦ ἴχ
αὐτῶν ἔτι σώκεσθαι παρὰ τοῖς χατὰ τὸ βούλημα toU
Λόγου βιοῦσιν. Ἔτι δὲ xal τοῦτό φησιν ὁ θεῖος λόγος»
οὐκ αὕταρχες εἶναι τὸ )εγόμενον, xà» χαθ᾽ αὑτὸ ἆλη-
0k; xal πιστικώτατον f| πρὸς τὸ ἀνθρωπίνης καθ-
ιχέσθαι duytic, ἐὰν μὴ xal δύναµίς τις θεόθεν δοθῇ
τῷ λέγοντι, xal χάρισμα ἐπανθήσῃ τοῖς λεγομµένοις *
xai αὕτη οὐχ ἀθεεὶ ἐγγινομένη τοῖς ἀνυσίμως λέ-
Υουσι. Φησὶ vous iv ἐξηχοστῷ φαλμῷ' « Οτι δωσει
ῥῆμα τοῖς εὐαγγελιδομενοις δυνάμει πολλῇ. » Quie
quidem ita Latine verti: [6€ sermo meus οἱ pra:dicatio
mea non in persuasibilibus humane sapieniig verbis,
sed in demonstratione spiritus el potentia, ut fides v«-
stra non sit insapientia hominum, sed in potentia Dei.
Est enim propria quedam demonstratio veibi aivinior
Grecunica sive e gentili diulectica desunpta, quam
Anostolus | ocat demonstrationem spiritus et potentia :
spirilus quidem, propter prophetias qug idonee αγία.
que sun: ud fidem cuilibet faciendum, mazime in re-
us ad Clirisium pertinentibus ; potentie vero, propter
prodig:osas viriules, quas probari potest (actas [uisse,
cium ex mullis aliis, (um quia earum vestigia adhuc
servantur in. dis. qui juxta Verbi voluntatem vicunt.

"——-9 —— ————— —

1219

S. CYIULLI ALEXANDRINI ΛΙΟΠΙΕΡ,

1230

Unigenitus itaque cum sit Deus, et. totius universi C ἁποδείξει Πνεύματος. 8:bg οὖν ὑπάρχων καὶ τῶν

Dominus secundum Scripturas, apparuit nobis. In
tetra enim visus est *5, illuxitque iis qui iu tenebris
degebant **,factus liowo; non imaginaria quadam
apparentis, absit (mera enim iusania est lioc vel co-
gitare vel dicere) : neque rursus per mutationem
aliquam in carnem translatus (mutationis enim ex-
pers est, eodemque semper se modo habet Dci Ver-
bun), neque illius exsistentia uno eodemque tem-
pore cuu carne esse coepit (nam ipse est conditor
szculorum), neque ut serio byposiasi carens, aut
ut nudum verbum iu bomine factus est (qui euin ea
quae non erant ad esse vocavit, necessario anle illa
exalitit ; nam ipse est declaratus vita ες. Deo ac
Patre, qui impropria lypostasi subsistit) : sed ne-
que sulain carnem induit, anima ratiouali destitu-
tain ; sed revera natum est e muliere, apparuitque
lomo viveus aique exsistens, coxrteruum Deo ac
Patri Verbum, forma servi accepta, estque. ut in Ji:
vinitate perfectus, ita etiam in humanitate perfectus :
uon ex sola divimitate et carne, in uuum Christum el
Dominum, οἱ Filium compositus, sed ex duobus
perfectis, humanitate nimirum et divinitate, in
unum alque eumdem aduiirabiliter copulatus,

B. Quemnam igitur pepeiit saucta. Virgo? homi
nemne an Verbum ex Deo?

*5 Baruch. i, 99. ** Luc. i, 79

Preeterea hoc etiam dicit diviuus sermo, non sufficere
id quod dicitur, etiamsi per se verum sit, muximeque
fidem facere possit ad peuetnundum iu. animam hu-
manam, misi etiam divinitus detur. dicenti potentia
quedam, el gratia iis quee dicuntu* afflorescut, atque
hec ipsa uon. absque Deo indita iis qui cum fructu
atque. effectu dicunt. Ait. itaque. Propheta. psalmo
sexagesimo. « Quia, dabit. verbum evaugelizantibus
potentia niulia, »

Hic ipse Pauli locus citatur iisdem verbis Philo-
calias e. 45, ad probandum, illam persuadendi vim
diviua potentia rudibus piscatoribus inditant.

Eusebius sub initium Evangelicae preparationis,
pro ἐν πειθοῖ σορίας λόγοις, lcgit πειθοῖ ἀνθρωπίνης
συφίας λόγων, id est in persuasione terborum huma-
να sayientie. ln eo convenit Eusebius cum Origene,
quod uterque πειθοὶ substantive legat, non πειθοῖς
adjective. Et sane a verbo πείθω, verbale πειθός de-
duci nulla ratione poicst, quod etiam adnotarunt
viri docti. Mibi vero multum dittque. de lioc loco
cogitanti conjectura quadam in tentem venit, quam
ego theologis. examiuandam. reverenter. propono,
Putariin itaque ita aliquando scriptum fuisse ἐν πει-
θοῖ, atque. hanc dictiouem ad finem liue positnm
fuisse cum adjeeta οἱ nota quadam qua est signa
transversum. duobus punctis interjecium, signitl-
cans, id est, quod hodie notamus per i.; deinde ad
imargiuem appositum fuisse cola; λόγοις, ut sil
glossema et interpretatio τοῦ, ἓν πειθοῖ, ad. quam
vocem adj«eta uota. quam. modo diximus (qua tre-
queuter in codd. Gracis iss. occurrit, ) lecta fuit
pro littera sigma, c; atque ità. ἐκ πειθοί factu
esse πειθοῖς. Facit ad probandam mean con;ectu-
ram locus Origenis imodo citatus, qui. τὸν πειθὼ
interpretatur ks ἀπὸ διαλεχτικῖς, lata uti arbitror
signibcatione sub liac appellatione etiaim τὴν ῥητορι-
xf (Zeuo enim illaui pugno, hanc uianui explicata

ὅλων Κύοιος, χατὰ τὰς l'pazà5, 5 Movozst;, tr£ga-
νεν ἡμῖν. "1020» γὰρ ἐπὶ γῆς, xat ἐπέλαμνε τοῖς ἓν
σχότῳ, γενόμενος ἄνθρωτος, o0 δοχέσει, pi γένοιτο"
μανία Υὰρ τοῦτο φρονεῖν ἡ λέγειν’ οὔτε μὴν εἰς σ4ρ-
χα παρενεχθεὶς χατὰ µετάστασιν xai τροπἠν * ἆναλ-
λοίωτος Yàp, xal ἀεὶ χατὰ τὰ αὐτὰ xal ὡσαύτως
ἔχων, ὁ ix Θεοῦ Λόγος" ἀλλ᾽ οὐδὲ ὁμόχρονον τῇ
σαρχὶ τὴν Όπαρξιν ἔχων ' αὐτὸς Υάρ ἐστι τῶν αἰώ-
vv ὁ ποιητές οὔτε μὴν ὡς λόγος ἀνυπόστατος,
οὐδὲ ὡς ῥῆμα φιλὸν ἐν ἀνθρώπῳ γεγονώς * ὁ γάρ τοι
καλῶν τὰ οὐχ ὄντα ποτὲ πρὸς ὕπαρξίν τε xal γέ-
νεσιν, προῦφέστηχεν ἀναγχαίως ' αὐτὸς γάρ ἔστιν ὁ
ζωὴ πεφυχὼς Ex ζωῆς τοῦ 8:62 xal Πατεὸς ὄντος τε
χαὶ νοουμένου κατ’ ἰδίαν ὑτύστασιν ' ἁλλ᾽ οὗ δὲ μόντν
Ἰμτέσχετο σάρχα, oq Sof mv τῆς λογ.κῆς, γεΥέν-
νηται δὲ xas' ἀλίθειαν ἐκ γυναιχὸς, xal πέφηνεν
ἄνθρωπος ὁ ζῶν xai ὑπάρχων, xal συναῖδιος τῷ θ:ῷ
xai Πατρὶ θεὸς Λόχος, μορφὴν δούλου λαθὼν, xat
ἕστιν ὥσπερ ἐν θεότητι τέλειος, οὕτω xal iv ἀνθρω-
πότητι τέλειος, οὐχ Ex µόνης θεότητος xal σαρχὸς
εἰς ἕνα Χριστὸν xal Κύριον xai Ylibv σωγχείµενος,
ἀλλ ἐχ δυοῖν τελείοιν, ἀνθρωπότητος δὲ λέγω xal
θεότττος, εἰς ἕνα xal τὸν αὐτὸν παραδόξως συνδού-
μενος.

B. Tiva δὴ οὖν τέτοχεν d ἁγία [αρθένος: τὸν
ἄνθρυπον, ἢ 5, £z 0:09 Λόνην;

DON. VULCANII NOT...

comparabat) comprehendens. J.ocum . itaque Pauli
ita legi posse existimaverim, Καὶ λόγος µου xal τὸ
χῆρυγμα οὐκ iv πειθοῖ, id est in suadela; quod
idem est atque si. diceret, in. demoustratione. dia-
lectiea, ἀλλ᾽ ἓν ἁποδείσει πνεύματος. Si vero legamus
obx ἓν πειθοῖ σοφίας λόγοις, nihil necesse fuerit
adjicere ἀνθρωπίνης, si subaudiamus vel. adjicia-
mus, τοὺς) ἔστι, ut per λόγους σοφίας iutelligantar
verba et rationes dialecticae. Xoz(a enim Gr:ecis non
tantum sapientiam, sed etiam artem signilicat, adeo
ut eiiam medici et grammatici veleres vocentur σο-
qot, quod non recte verterit quis sapientes, sed pe-
riii illius artis. Proposui super hoc Pauli luco cou-
jeeturam mean, qui si propler consensum omnium
editionum quz typis excusa sunt, οἱ πειθοῖς legunt,
doctis non. probabitur, eto ime libens ad. eoru
seutentiam aggrego, et de mea discedo, facileque
leram conjecturam ineam ut parum. probari χιάσε-
σθαι. Hoc tantum addam, esse in sacris Litteris loca
nonnulla, quie cum in omnibus exemplaribus Graece
aut Latiue eodem. modo legantur, ununi Cyrillum
ab usurpata. ab omnibus lecuone discrepare. E qui-
l.us locis, iste milii nuuc in mentem venit, e tertio
libto De adoratione in spiritu. et veritate, qui olim a
uie cum iu. [hispauia apud cardinalem: Franciscuia
a Mendoza episcopum Burgeuseii ageren Latine a
We. Versi, excdsi. sunt Toleti apud. Jac. Ayalaiu
an, 1974. Ibi enim Cyrillus iuterpreians locuni illum
Ελοῦ. xiv, xal ἔκτεινον τὴν χεῖρά σου ἐπὶ τὶν θά-
λασσαν, xal ῥῆτον αὐτὴν, pro eo quod oinnes. eut-

- tioues. habent, ῥῆχον, legit, ξήρανον. Ma libro 1»,

De adorat. locum illum e psalmo xcvi, qui ounibus
cudd. Veteris Testamenti, in.0 vero. apud auctores
omnes. huuc. ipsum lecum cilantes, quos quide
iili videre contigit, ita legitut, xal zt ῥασιλέως
xpia:v àyand, unus Cyrillus pro-ávand, ct quidc
uiulio siguilicantius legit àzamdv.

DE INCARNATIONE UNIGENITI,
Καὶ μὲ» τοῦτό yi ἐστιν ἡ πλάνησις, χαὶ τὸ A

εἷν τοῦ πρἐποντός τε χαὶ ἀληθοῦς. Mh yàp
ἔλῃς, μηδὲ διῖστὰς ei; ἄνθρωπον ἰδικῶς καὶ εἰς
λόγον, διπρ/σωπον ἡμῖν ἀνατύπου τὸν "Ep.ua-
Mh ἅρα τις ἡμῖν εἰκότως διαμωμήσαιτο φρθ-
Φµένοις ὁρθὸν μὲν οὐδὲν, ἐχεῖνα δὲ μᾶλλον, ἃ
& τῆς ἁγίας χατεδικάσθη ΕραφΏς»: "1s γάρ
η τῶν Ἀριστοῦ uaÜn tov: « Ὑμεῖς 6, ἀγαπητολ,
ητε τῶν ῥημάτων τῶν πρρειργµένων ὑπὸ τῶν
όλων τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅτι
' ὑμῖν, ὅτι ἐπ᾽ ἑσχάτων τῶν χρόνων ἑλεύσονται
παιγμονῃ ἑμπαΐῖκται χατὰ τὰς ἑαυτῶν ἐπιθυ-
τορευόµενοι τῶν ἀσεβειῶν. Οὗτοί εἰσ'ν οἱ ἀπο-
Ὄντες Φυχικοὶ, πνεῦμα μὴ ἔχοντες. n

Ὀὺ ζιοριστἐον 90ν ἄρα xat' οὐδένα τρόπον:

Ὀὐμενοῦν. EC; ys 95 μάλιστα τὸ δύο φάναι U

τὴν ἔνωσιν, xal ἀναμέρος ἑχάτξερον ἑννοςῖν.
ν δ' οὖν, ὅτι θεωρεῖ μέν τινα φύσεων δ.αφορὰν
«φαντὸν Υὰρ o) τί που θεόττς τε xol ἀνθρω-
* εἰσδέξεται δὲ ὁμοῦ ταῖς περὶ τούτων ἐννοίαις,
ᾗν ἀμφοῖν εἰς ἑνότητα συνδροµήν. Οὐχοῦν θεοῦ
έφν τοῦ Πατρὸς, ὡς θεὸς, ὡς Ex Παρθένου δὲ,
πος * ὁ γὰρ θεοῦ Πατρὺὸς ἁποῤῥήτως τε xol
νοῦν ἀναλάμψας Λόγος, Υεγεννῆσθαι λέγεται
à Yova:xb;, χαταφοιτῄήσας εἰς ἀνθρωπότητα,
αἀθε᾽ς ἑαυτὸν εἰς ὅπερ οὐκ ἣν, οὐχ ἵνα μείνῃ
ὑμένος, ἁλλ᾽ ἵνα θεὸς εἶναι πιστεύηται xal Ev
(p xa0' ἡμᾶς περηνὼς bz γης, οὐχ ὡς iv àv-
p xatotxt3a;, XAX' ὡς αὐτὸ κατὰ φύσιν ἄνθρω-

εγονὼς, μετὰ τοῦ την ἰδίαν ἀνασώσασθαι δόξαν. (c

ouv ὁ εσπέσιας Παῦλος, τὰ πολὺ τῆς ἀλλήλων
σιότητος διεστηχύτα τε xal ἁμετρήτῳ διαφορᾷ
ενισµένα, θεότητά τε χαὶ ἀνθρωπότητα συλ)έ-
ή ἓν οἰχενομιχῶς, χαὶ ἐξ ἀμφοῖν τὸν ἕνα χατα-
νων Χριστὸ», χ.ὶ Υἱὸν καὶ 8:5», «Παῦλος
» Φησὶν, Ἰησοῦ Χριστοῦ, x^ntb; ἁπόστολος ,
σµένος εἰς Εὐαγγέλιον θεοῦ, ὃ προξπηγγείλατο
ὧν προφητῶν αὐτοῦ Ev lgagat; ἁγίαις, περὶ
Ιοῦ αὐτ.ὺ τοῦ γενοµένου Ex σπέρματος Δαύς.δ
σάρχα, τοῦ ὁριαθέντος Υἱοῦ Θεοῦ ἐν δυνάµει
Ἰνεῦὺμα ἁγιωσύνης. » Ἰδοὺ 65 cago ἀφωρίσθαι
ἑαυτὸν εἰς Εὐαγγέλιον θεοῦ, χαΐτοι γράφων
νδόν» «Οὔτε γὰρ ἑαυτοὺς χηρύσσοµεν, ἁλλὰ
ὃν Ἰησοῦν Κύριον. » Καὶ πάλιν «Οὐ γὰρ
τι εἰδέναι ἓν ὑμῖν, εἰ μὴ Ἰησοῦν Χριστὸν, χαὶ
! ἑσταυρωμένον.» αἱὸν δὲ αὐτὸν ὀνομάσας
xai ix σπέρματος Δαθὶδ γεγεννησθαί φτσιν,
αι τε διϊσχυρίνεται, xal εἰς Yiby θΞεοῦ. Πῶς
jimé pot, θεὸς, ὁ £x σπέρματος ἀναφὺς τοῦ
; ὁ δὲ 6h xat πρὸ αἰώνων χαὶ ἀϊῑδίως Yib;, καθὸ
εν ἐχ θευῦ, τίνα Ot) τρόπον εἰς Υἱὸν ὡρίσθη
καθάπερ εἰς ἀρχὰς τοῦ ὑφεστάναι παρενεχθείς;
γὰρ αὑτὸς περὶ ἑαυτοῦ, «Κύριος εἶπε πρός
ός µου ti σὺ, ἐγὼ σήμερον γεγἐννηχά σε.)
| τοῦ σήμερον ἀεί πως ἡμῖν, οὐχὶ τὺν παρφχη-
τὸν ἑνεστῶτα δὲ μᾶλλον χαταδτλοῦντυς χαι-

1242 :

À. Atqui boc quidem est errare, et a veiitate Je-
flectere. Neque enim hzc divellenda sunt, ita ut ho-
minem seorsim statuas, et Deum Verbum seorsim,
et duplici persona praeditum nobis Ewmanuelem
effingas. Nonne enim merito nos 095 quispiam
reprelheudat, si relicta vera rectaqua. sententia, ca
potius sectewuür qua sacra Scriptura. condemnati?
Nam [fta quidam discipulorum Christ iuquit : « Vos
autem, dilecti, memores egtote verhorum quie prze-
dicta sunt. ^b apostolis Domini nostri Jesu Christi :
qui dicebant vobis, quoniam in novissimis tempori-
bus venient illusores secundum desideria sua ambu-
lantes iu. impietatibus. lli sunt qui segregant se-
melipsos, abpimales, spiritm που babentes 56.)

B. Nulla igitur ratione suut dirimenda ista.

A. Ut. maxime duo dicantur postquam unita
swut, et. seorsim singula intelligantur, sciendum
est, quod mens quidem naturarum. diversitatem
considerat (neque euim idem suut humanitas et
divinitas), sed simul etiam cum hac consideratione
wtriusqde. concursum. ad- unitatem. eontemplatur.
Proinde ex Deo quidem processit, ut Deus » ex Vir.
gine autem, ut liomo, Verbum enim quod ineffabi-
liter, supraque intellectum humanam e Deo Patre
effulit, natum esse dicitur etiam ex muliere, cum
humanitatem assumpsit, el seipsum demisit ad id
quod non erat ; non ut divinitatem amittat, sed ut
Deus esse credatur, nostramque formam in. terris
gestasse, non tanquam jn homine habitans, sed
lanquam hoc ipsum, homo nimirum naturaliter
factus, propria tamen sua gloria integra manente. —
Idcirco divinus ille Paulus , humanitatem et divini-
tiem qua longe a eousubstantialitote inter se
distant, et immensa quadam differentia disjungun- |
tur, in unum ratione incarnationis colligens , atque
ex duobus unum designans Christum, et Filium, et
Deum, ita inquit : « Paulug servus Jesu Christi , vo-
catus apostolus, .segregalus in Evangelium Dei.
Quod promiserat per prophetas suos in Scripturis
sanclis de Filio suo, qui factus cst ei ex semiue
David secundum carnem. Qui pr:edestinatus cst
Filius Dei in virtute secundum Spiritum sanctifica-
tionis *!, » Ecce manifeste eegregatum se esse dicit

.in Evangelium Dei, aperte alioqui scribeus : « Non
D enim nosmetipsos pradicamus, sed. Christum Je-

sum Dominun **, » Et. rursus : « Neque enim judi-
cavi quidquam scire in volis, nisi Jesum Chri-
sium, εἰ quidem crucifixum **, » Filium vero Dci
ipsum nominans, eliam ex semine David natum ail,
segregatumque se affirmat, etiam in Filium Dei.
Quomodo igitur est Deus, qui ex semine David na-
tus est? Et qui aute 696 sazcula. et ab aeterno cst
Filius, quatenus ες Deo processit, quo pacto est
segregalus in Filium Dei, ex«istentize sue piiuci-
pium quodammodo nactus ? Ait enim ipse de seipso,
« Dowinus dixit ad me: Filius meus es tu, ego
hodie genui te 35. » Cum alioqui hodie nou prater-
inm, sed przesens tempus semper significet,

ad. 17-19. ?' Jom. 1, 15... * HE Cor. iv, 5. ** E Cor. n, 2. δν Psal. n, 7 ; Hebr. i, 5,

1325

S. CYRILLI ALEXANDIUNI ΑΠΟΠΕΡ.

1934

B. Equidem non parum dabitaverim , οἱ difficul- A — B. Atrzópnxa μὲν οὗ gezplox Σγὺ. φαίην 8 ἂν.

ter hoc in multis intelligi posse judicarim.

A. lis certe qni Emmanueleim dividit atque in
duo secant, difficile intellecta fuerit : qui vero eum
unum statuunt facillime veram sacromun dogma-
tum sententiam. consequantur. Filias enim Patri
cowIernus, sique Ante omnia secula exsistens,
quaudo in humanam naturam descendit, non amissa
dejtate, sed assumpta humanitate, merito ex 56”
mine David matus. esse dicitur, unovissimamque
hane secundum [η ΔΗΛ naturam — nativitatem
consecutus essc. ld. vero. quod assumpsit non esi
aliennm ab ipso, sed revera proprium. Quo fit, ut
unum quodammode cum ipso censeatur, sicuti
ciiam in constitutione hominis videre licet. Con-
stai enim. homo ex dissimilibus natura : corpore
uimirum ey anis, αγά tamen censetur unus
bowo, adeo ut ex sola carne totum interdum aui-
inal vocetur : Cum vero animam nominamus, utrum-
que intelligatur. Eadem itaque ratione de Christo
judicandum est. Unus enim Filius, et unus Domi-
nus Jesus Clirisius, οἱ ante carnem assumpltam , el
cum factus est liomo, Neque vero: Domiuam qui nos
redemit negabimus, si ipsum ex humanis rebus,
atque exinanitionis mo:o significemus.

B. Non assequor : velim autem id clarius expli-
cari.

A. Dominus noster Jesu: Cliristns ad Judzeos ita
nit : « Si filii Abraliam essetis, opera Abrahae face-
telis; nunc vero quarvitis me Interflecre, hominem
qui veritatem vobis locutus sum, quam nudivi a Deo;
hoc Abraham nonu fecit *5. » Quin et Paulus de ipso
scribit : « Qui in diebus carnis swe preces suppli-
cationesque ad eum qui possit. illum salvum facere
a merte cum clamore valido et lacrymis offerens,
exauditus est pro sua reverentia. Et quidem eum
esset Filina Dei, didicit ex eis qu.e passus est ob-
edientiaw 5*, » Anne. igitur ob. hoe ipsum nudum
hominem, 'nallaque 897 ratione no^is superiorem
Christum ccensebimus?

B. Absit!

A. At vero sapientiam ae potentiam Pei co imhe-
cillitatis venisse fateb;mur, ut. mortem extimesce-
ret, atque ab ea liberari a Patre peteret, et Emma-
nuüelem. veram. vitam esse megabinus? aut. hauc
verborum humilitatem ad. linuanitatem nostraque
naturp wodulam referentes, recte sentiemus :. et
ex quibus est Deus, supermundanam ipsius gloriam
contemplabimur, intelligentes ipsum esse et homi-
nem et Deum, aut Deum incarnatum ?

D. Dic quo pacto.

A. Afferamus in medium. sapientissimum. Pau-
Jum, qui ita dicit: « Sapientiam autem loquimur
inter perfectos, sapientiam vero noun liujus szculi,
neque principum lujug sxeuli, qui destruuntur :

$5 Joan. viti, 3), 10. ^ Πο. v, 7, 8.

ὅτι δυσέφιχτον χημιδῃ καὶ πολλοῖς ἑτέροις τὸ cuv-
(έναι δύνασθαι τοντ[.

A. Toi; ἀναμέρος τιθεῖσι χαὶ διορίξουσ:, δυσέφ-
εχτόν τε καὶ ἅπορον ἀληθῶς' τοῖς γε μὴν εἰς ἑνότητα
χατασφίγγουσι τὸν Ἐμμανουὴλ, ἑγγύς τε EXelv xai
ἑτοιμοτάτη λίαν $ τῶν ἱερῶν δογμάτων ἀχιθδίλεντος
γνῶσις. 'U γὰρ τό, φύσαντι συναῖδιος xat πρὸ παντὸς
αἰῶνος Υἱὸς, ἐπειδῇ χαταδέδηχεν εἰς την ἀνθρόύνπου
φὐσιν, οὐχ ἀπολισθήσας τοῦ εἶναι θεὺς, πρῃοΣλαθὼν
δὲ τὸ ἀνθρώπινον, voolz' ἂν εἰχότως xat ix σπέρματος
γεγεννησθαι Δαθὶδ, καὶ νεω”-άτην ἔχειν τὴν £v ἀνθρω-
πότητι Ὑέννησιν. Ἔστι ók οὐχ ἀλλότριον αὐτοῦ 4)
προσλτγθὲν, à" ἴδιον ἀληθῶς. Λελόγιστα: τοιγαροῦν
6; bv πρὸς αὐτὸν, χαθάπερ ἀμέλει χαὶ tr,» ἀνθρώ-

J που σύνθεσιν χαταθρήσαι τις ἄν. Πέπλεχται piv Υὰρ

ἐξ ἀνομοίων τὴν φύσιν, φυχΏς δὲ λέγω καὶ σώματος,
ἀλλ᾽ οὖν εἷς νοεῖται τὸ συνχφότερον ἄνθρωπος, ὡς
ἀπὸ µόνης τῆς σαρχὸς, ὅλον ἔσθ᾽ ὅτε χατωνοµμάσθαι
τὸ ζῶον, Φυγῆς δὲ ὠνομασμένης, νοεῖσθαι τὸ συα-
φότερον. Kazk τὸν ἴσον οὖν ἄρα τρόπον, xai Ezz^ αὖ-
τοῦ παραδέξη Χριστοῦ. Εἷς vào Υἱὸς, χαὶ εἷς Κύριος
Ἰησοῦς ὁ Χριστὸς, xaX πρὸ σαρχὸς, καὶ ὅτε πἐφτνὲν
ἄνθρωπος) xal τὸν ἀγοράσαντα ἡμᾶς Asoc» οὖχ
ἀρνησόμεθα, χἂν cl διὰ τῶν ἀνθρωπίνων ἡμῖν, xal
ἐκ τῶν τῆς πενώσεως µέτρων χατασημαίνοιτο.

B. O5y ἔπομαι λίαν, ἀναμαθεῖν δ' ἂν ἑθέλοιμι
σαρῶς.

Α. Ἰουδαίοις ἔφη προσλαλῶν ὁ Κύριος ἡμῶν "In-

C σοῦς ὁ Ἄριστὺς, € El τέχνα τοῦ ᾿Αθραὰμ ὅτε, τὰ

ἔργα τω Αθραὰμ ἑἐποιεῖτε ἄν * νῦν δὲ ζττεῖτέ µε
ἀποχτεῖναι, ἄνθρωπον ὃς τὴν ἀλήθειαν ὑμῖν λελάλτχα,
τοῦτο ᾿Αθραὰμ οὐκ ἑποίησε. » Γράφει δὲ xat ὁ Παν-
λος περὶ αὐτοῦ, ε Ὁς ἓν ταῖς ἡμέραις τῖς σαρχὸς
αὐτοῦ, ὃτσήσδις τε xa ἱχεττρίας πρὸς τὸν δυνάμενον
σώσειν αὐτὸν Ex θανάτου, μετὰ χραυγῆς ἰσχυρᾶς xal
δαχρύων προσενέγχας, xal εἰσαχουσθεὶς ἀπὸ τῆς
εὐλαθείας, xaínrso ὧν Yib;, ἔμαθεν ἀφ ὧν ἔπαθς
&t» ὑπακοήν.» ΑΡ’ οὖν ἄνθρωπον αὑτὸ Of» τοῦτο
ᾧνλὸν, καὶ χατ᾽ οὐδένα τρόπον ἀνεστηχότα τὼν χα)
ἡμᾶς λογιούμεθα τὸν Ἀριστόν;

D. Mt γένοιτο.

À. Thy δὲ τοῦ 8:03 σοφίαν xa δύναμιν, ἀσθενείας
εἰς τοῦτο χαθιχέσθαι δώσοµεν, ὡς δεδιέναι μὲν θά -

D νατον. Σξαιτεῖν δὲ τὸ σώζεσθαι παρὰ τοῦ Πατρὸς,

xaX τοῦ χατὰ φύσιν εἶναι ζωὴν ἐχπέμνομεν τὸν Ἐμ-
μανουἠλ; f| περ.ηρέποντες εἰς την ἀνθρωπήύτττα,
xal εἰς μέτρου φύσεως τῆς x30 ἡμᾶς τὸ £v λόγοες
σμικροπρετὲς, δρἀσομέν τι τῶν ἐπαινουμένων, καὶ
ἐξ ὧν ἐστι θεὸς, τὴν ὑπερχόσμιον αὐτοῦ xazojóyst .
δόξαν, τὸν αὐτὺν εἶναι συνέντες ἄνθρωπόν τε xai
θεὶν, ῆ-οι θεὸν ἑνηνθρωπηχκότα ;

Β. Φράσον ὅπως.

A. Ἠχέτω 6 οὖν εἰς μέσον tjui», 6 δοχιμώτατος
Παῦλος, ταντὶ βοῶν tz καὶ λέγων’ € Σοφίαν 1α)οῦμεν
ἐν τοῖς τελείοις, σοφίαν Ob οὗ τοῦ αἰῶνος τούτου,
οὐδὲ τῶν ἀρχόντων τοῦ Gio, τούτο» τῶν κατσρο.-

1925

DE INCARRATIONE UNIGENITI.

1230

µένων, ἀλλὰ λαλοῦμεν 8603 σοφίαν kv μυστηρίῳ τὴν Α sed loquimur Dei sapientiam in myslerio, quie

ἀποχεχρυμμένην, fi». προώρισεν ὁ θεὺς πρὸ τῶν αἰώ-
νων εἰς δύξαν ὑμῶν, ἣν οὐδεὶς τῶν ἀρχόντων τοῦ
αἰῶνος τούτου ἔγνωχεν. » El γὰρ ἔγνωσαν, οὐκ ἂν τὸν
Κύριον τῆς δόξης ἑσταύρωσαν. Καὶ μὴν ἐπὶ τούτοις,
« Ὃς ὧν ἀπαύγασμα τῆς δόξης xa χαραχτὴρ τῆς ὑπο-
στάσεως αὐτοῦ, φέρων τε τὰ πάντα τῷ ῥήματι τῆς
δυνάμεως αὐτοῦ, χαθαρισμὸν τῶν ἁμαρτιῶν ποιησά-
µενος, ἐχάθισεν ἐν δεξιᾷ τῆς µεγαλωσύνης ἐν ὑψη-
λοῖς, τοσούτῳ κρείττων γενόμενος τῶν ἀγγέλων, ὅσῳ
διαφορώτερον παρ) αὐτοὺς χεχληρονόµμηκεν ὄνομα. »
Καΐτοι τό γε εἶναί τε xa ὀνομάζεσθαι τῆς δόξης
Κύριον, πῶς οὐχὶ λίαν ὑπερτενὲς xal παντὸς ὀπέχεινα
γενητοῦ xai παρηγµένου πρὸς γένεσιν; Καὶ παρίηµι
μὲν τὰ ἀνθρώπινα' σμιχρὰ γὰρ δῆ λίαν Epio δ᾽ οὖν
ὅτι χᾶν ᾽Αγγέλους ὀνομάσαι, χχὶ ᾿Αρχὰς xal θρόνους
καὶ Κυριότητας ἀπαριθμήσαιτό τις, χαὶ μὴν xa εἰ
τῶν ἀνωτάτω διαµεμνῄσεται Σεραφὶμ, χατότιν lóvia
τῆς οὕτως ὑπερτενοῦς ὁμολογήσειεν ἂν εὐγλείας, εἴ γε
νοῦν ἔχοι μὴ παρεφθαρμένον. Ἔκκριτον γὰρ εἶναι τὸ
γέρας «nu, xat ὃτῖν ἀνακεῖσθαι µόνῃ τῇ τῶν ὅλων
παμθασιλίδι φύσει. Πῶς οὖν ἂν Ὑένοιτο τῆς δόξης
Κύριος ὁ ἑσταυρωμένος; Τὸ δὲ ἀπαύγασμα τοῦ Ila-
τρὸς, χαὶ τῆς οὐσίας ὁ χαρακτὴρ, 5 φέρων τὰ πάντα
«ip ῥήματι tn; δυνάµεως αὑτοῦ, χρείττων ἀγγέλων

νεγενησθαι λέγεται, τάχα που τὸ ἕλαττον, ὡς ἐγώῴμαι,.

λαθὼν, ὅτε πέφηνεν ἄνθρωπος. Γέγραπται yàp, ὅτι
« Τὸν δὲ βραχύ τι παρ) ἀγγέλους Ἱλαττωμένον βλέ-
ποµεν Ἰησοῦν, διὰ τὸ πάθηµα τοῦ θανάτου δόξτ xxi
τιμῇ ἑστεφανωιένον. »Αρ᾿ οὖν ἑξώσομεν τὸν ἐκ θεοῦ
Πατρὸς πεφηνόγα Λόγον, τῆς αὑτῷ προσούσης οὐσιώ-
(sug ὑπεροχῆς, xai τῆς πρὸς αὑτὸν ἀχριρους katze
ρείας, καὶ τῆς ἀγγέλων εὐχλείας ἠττώμενον βλέπον-
τες διὰ τὸ τῖς οἰχονομίας σµιχροπρεπές;

B. Οὐμενοῦν. Οἶμαι γὰρ δεῖν, οὔτε τῶν ἀνθρωτί-
wy ἁπαλλάττειν παντελῶς τὸν ἐκ Θεοῦ Λόγον μετὰ
τἣν πρὺς σάρκα σύνοδον, οὔτε μὴν δόξης τῆς θεοπρε-
ποὺς ἁπλοστερεῖν τὸ ἀνθρώπινον, εἰ ἐν Χριστῷ νοοῖτο
xai λέγοιτο. Πλην ἑρομένους ἴσθι τοί τινας" Τίς δὴ
έρα ἐστὶν ἀληθῶς Ἰησοῦς ὁ Χριστός; 'O ἐκ γυναικὸς
ἄνθρωπος, χουν ὁ &x Θεοῦ Λόγος;

A. Ἠλίθιον μὲν κομιδῇ τὸ διατείνεσλαι περιττὰ,
καὶ φληνάφοις εἰκαιομυθίαις ἀνταναφωνεῖν. Ἐρῶ δ'
οὖν, ὅτι σφαλερόν τε χαὶ οὐχ ἀζήμιον τὸ διατέµνειν
εἰς δύο χαὶ ἀναμέρος ἰστᾷν ἄνθρωπόν τε χαὶ Λόγον,
οὐχ ἀνεχομένης τῆς olxovoulag, xal Χριστὸν ἕνα
βοώσης τῆς θεοπνεύστου Γραφῆς. Ἀρῆναι γὰρ ἔγωγέ
φημι, µήτε τὸν ἐχ Θεοῦ Λόγον ἀνθρωπότητος δίχα,
μήτε τὸν ἐχ γυναικὸς ἀποτεχθέντα ναὺν, οὐχ ἑνωθάντα
τῷ Λόγῳ, Χριστὸν Ἰησοῦν ὀνομάζεσθαι. Ανθρωβότητι
γὰρ xa0' ἔνωσιν οἰχονομικῆν ἁκοβῥήτων συνενηνεγµέ-
vog ὁ ἐκ θεοῦ Λόγος νοεῖται Χριστὸς, ἀνωτέρω μὲν
ἀνδρωπότητος, ὡς φύσει θεὸς καὶ Yibg, ὑφιζάνων δέ
τι βραχὺ τοῦ ἐν δόξῃ θεοπρεπόῦς. ὡς ἄνθρωπός.
Τοιγάρτοι, ποτὲ μὲν ἔφασχεν * «'O ἑωραχὼς ipi,
ἑώραχε xbv Πατέρα. Ἐγὼ xai ὁ Πατὴρ Ev &ayev: »
ὁτὲ δὲ a9 πάλιν» εὉ Πα:έρ µου μείζων μού ἐστιν.»

9' | Cor. n, 6-8. "* Iehr. 1, $, 4.
PATROL, GR. LX XY,

5 Ην, i, 9.

abscondita est, quam pradestinavit Deus ante sz-
cula in gloriam nostram, quam nemo principum
hujus szculi cognovit. Si enim cognovissent , nun-
quam Dominum gloriz crucifixissent . » Przeter-
ea: «Qui cum sit splendor gloriz et figura sub-
stantize ejus, portansque omnia verbo virtutis sus,
purgationem peccatorum faciens, sedet ad dexteram
majestatia in excelsis ; tanto melior angelis effe-
ctus, quanto diíferentius pra illis nomen heeredi-
lavit **. » Porro cum sit et appelletur Dominus glo-
rie, quomodo non omnibus creatis el ad ortum
traduetis sit excellentior ? Atque ut humana prater-
eam, quz exilia viliaque sunt, si quis Angelos et
Principatus, et Throuos ac Dominationes recenseat,
quin et suprema dignitatis Seraphim, immenso 1a-
men discrimine a summa hac gloria differre judica-
bit, si mentem corruptam non habeat. Eximius
enim honor est, quique soli divinse nature quee toti
universo imperat conveiit, At quo pacto fuerit. Bo-
minus glorise, is qui cruci affizus est? Splendor vero
Patris, οἱ character essentis ipsius, portansque
omuia verbo viriutis sue, melior angelis facius
esse dicitur, minor nimirum, ut arbitror, eis decla-
ratus, cum apparuit homo. Scriptum est enim :
« Paulo minus ab angelis minutum videtnus Jesum
propter pazsionem mortis et bonore coronatum **, »
Quid igitur? Privabimusne Verbum quod ex Deo
ac Patre processit excellentia illa 68968 qu: essen-
tialiter ipsi inest, et a perfecta cum Patre similitu-
dine, cum illum ob incarnationis humilitatem infe-
riorem angelis factum videmus?

B. Nequaquam. Existimo enim oportere neque in
universum humanitatis proprietatibus privare Ver-
bum ex Dco, postquam carnem assurepsit : neque
rursu$ bumanilatem divina gloria spoliare, si in
Christo intelligatur et dicatur. At dicunt nonnulli :
Quisnam vere est Jesus Christus? Howone ex mu-
liere natus, an Verbum ος Deo?

À. Btolida profeeto res est de rebus supervacula
acriter contendere, nugacibusque ac vanis verbo-
rum eommenlis occlamare, quin potius periculo-
sunm noxiunique esse judicarim, secare in duo et
separatim statuere hominem et Verbum, cum in-
cafhaiionis ratje id mon patiatur, cumque sacra
Seriptuta unum esse Chrislum pridicet. Ego enim
ita statuo oportere, neque Verbum ex Deo absque
humanitate, neque templum quod ex Virgine natuu
est non unitum Verbo, Jesum Christum vocari. Ηι-
manitati enim secundum unitatem per incarnatio-
nem factam ineffabiliter copulatum Verbum ex Deo,
dicitur Christus, superior quidem quam est huma-
nitas, ut n&tora Deus οἱ Filius : inferior vero non-
nibil gloria divins, ut homo. Idcirco et ipse alibi
dixit : « Qui vidit me, vidit et Patrem **, Ego et

** Jaan, xiv, 9.

39

19239

DE INCARNATIONE UNIGENITI.

15.0

Καινὸν δὲ οἶμαι τουτὶ παρὰ τοῦ Πατρὸς ὄνομα ὃΞδό- A nomen censeo a Patre dotum esse Verbo per vocem

σαι τῷ Λόγῳ διὰ τῆς ἀγγέλου φωνῆς. Προαναχε-
χράγει γὰρ οὕτω xal χρησµῴδηµα προφητικόν' « Kat
καλέσουσι τὸ ὄνομα αὑτοῦ τὸ χαινὸν (9), ὃ ὁ Κύριος
ὀνομάσει αὐτό. »

A. "Ote τοίνυν € αυναΐδιος τῷ Πατρὶ, xal πρὸ
φαντὸς αἰῶνος Υἱὸς xal Μονογενῆς, ἓν ἑσχάτοις τοῦ
αἰῶνος καιροῖς Υέγονεν ἄνθρωπος, γεγέννηται δὲ διὰ
γυναιχὸς, xal ὡρίσθη μὲν υἱὸς, χεχρηµάτικςε δὲ xal
πρωτότοχος, xai γέἐγονεν ἐν πολλοῖς ἁδελφοῖς' τότε
καὶ ὁ φύσει πατῃρ. ὀρίνει τοὔνομα, τοῖς τῆς πατρό-
τητος, ἵν οὕτως εἴπωμεν, ἑπόμενος νόµοις. Εὐφραί-
νοις xai ἡμᾶς, ἄριστα συνεὶς τῆς οἰκονομίας τὸν τρό-
πον.
B. Ὁ αὐτὸς οὖν ἄρα χαὶ µονογενἠς ἐστι xal πρω-
τότοχος.

A. Mt Υὰρ οἵου χατὰ σαυτὸν ἑτεροίως ἔχειν, 1j
οὕτως, ὦ τᾶν. Ὁ γάρ τοι Μονογενῆς ὡς θεὸς, πρωτό-
τοχος ἐν ἡμῖν, καθ ἔνωσιν οἰχονομιχὴν, καὶ ἓν πολ-
λοῖς ἀδελφοῖς ὡς ἄνθρωπος, ἵνα χαὶ ἡμεῖς psv ἐν
αὐτῷ τε xat 6r αὐτὸν υἱοὶ θξοῦ φυσικῶς τε xal γατὰ
χάριν. Φυσικῶς μὲν, ὡς Ev αὐτῷ τε καὶ µόνῳ, µεθ-
εχτὼς δὲ xal χατὰ χάριν ἡμεῖς δι) αὐτοῦ ἐν Πνεύ-
ματι. Ὥσπερ οὖν γέγονεν ἴδιον τῆς ἀνθρωπέτητος ἐν
Χριστῷ τὸ Μονογενὲς, διά τὸ ἠνῶσθαι τῷ Λόγῳ κατὰ
σύμθασιν oixovoptxf,v* οὕτως ἴδιον τοῦ Λόγου τὸ kv
πολλοῖς ἀδελφοῖς, καὶ τὸ, πρωτότοχος, διὰ τὸ ἡνῶσθαι
capxl. Ἐρηρεισμένον δ᾽ οὖν ἔχων τὸ εἶναι Osbz, xal
τροπῆς ἀμείνων ὑπάρχων ἀεὶ, τῆς ἰδίας οὐχ ἐξοίχετσι
δόξης. Ίο.Υάρτοι Χεχέλευσται μεθ) ἡμῶν καὶ ἁὑτὴ
φῶν ἄνω πνευμάτων ἡ ἁγία τε χαὶ µαχαρία π)ηθὺς,
προσχυνεῖν αὐτῷ. Hv γὰρ δἠπου, xal µάλα εἰχὸς,
ἀνήνασθαι «tv πρησχύνησιν, xai κατοχνΏσαι τιμᾶν
τὸ τῆς ἀνθρωπότητος ὀρῶντας σμικροπρεπτὲς, xal τὸν
δι ἡμᾶς χαθ᾽ ἡμᾶς οὐχ ἀξιῶσαι δοξολογεῖν, ἀποφοι-
τῶντας ὡς ἁπωτάτω τοῦ πεπλανῆσθαι δ2χεῖν. Αοπτον
γὰρ xai αὐτοῖ; ἦν ἔτι τὸ ἐπὶ Χριστῷ µυστήριον,
ἐξεχάλυπτε δὲ τὸ Πνεῦμα αὐτοῖς, xai δυσσεθεῖν οὐχ
Ἆσίει τοὺς ἡγιασμένους. Τοιγάρτοι φησὶν ὁ θεσπέσιος
Παῦλος: «Όταν δὲ εἰσαγάγῃ τὸν Πρωτότοχον εἰς τὴν
οἰχουμένην, λέγει" Καὶ προσχυνησάτωσαν αὐτῷ πάν-

N
7! Ίσα, 1x5, 9... "* Rom. vin, 29.

C

angeli. Nam id prophetico oraculo prsnuntiatum
crat : « Et vocabunt nomen ipsius novum (quod Do-
minus nominabit ipsum) 11. »

Δ. Cum itaque cosxternus Patri, et ante omnta
szeula exsistens Filius, atque Unigenitus, in novis-
simis szxculi temporibus factus est homo, natusque
est e muliere, et declaratus est fllius, vocatus au-
tem est primogenitus, et factus in multis fratribus * :
tunc etiam natura pater preíinit ipsi nomen, pa-
ternitatis, ut ita dicam, leges 700 sequens. Exbi-
laraveris enim nos, dispensationis rationem recte
intelligens.

B. ldem itaque et unigenitus est, et primoge-
nitus. :

A. Certe aliter quam iia apud (6 statuere non
debes. Unigenitus enim, ut Deus: primogeuitus
inter nos, ratione unitatis per incarnationem ; et
in multis fratribus, ut homo dicitur, ut etiam nos
simus in ipso, et per ipsum fllii Dei naturaliter, et
secundum gratiam. Naturaliter quidem, ut in ipso et
$0lo; per participationem vero, et secundum gra-
tiam, per ipsum, in Spiritu. Quemadmodum igitur
Unigenitum factum est proprium humanitatis in
Christo, quia unitum est Verbo, per congressum
illum incarnationis; ita proprium Verbi est, in mul-
tis fratribus, et primogenitus, quia unitum est
carni; firmam vero ac stabilem divinitatem suam
retinens nullamque unquam imutationem recipiens,
nihil de sua gloria amittit, Idcirco jussus est 8811:
ctus ille ac beatus celestium spirituum coetus una
nobiscum ipsum adorare. Neque enim immerito
adorare ipsum recusassent, colereque detrectassent,

humanitatis humilitatem intuentes, eumque qui

propter nos nostri similis factus erat honore ac
laude dedignati essent; nullaque ratione erroris
eam ob rem argui potuissent. Nam et ipsis Christi
mysterium adhuc incognitum erat ; revelavit autem
eis Spiritus sanctus, non permittens impie agere
sancüficatos. idcirco divinus ille Paulus ila ait :

BON. VULCANII NOT £.

(9) Cyrillus Glaphyris in Genesim, ubi de Jacobo
parriarcha interrogante eum cum quo luctabatur,
quodnam ipsi esset. nomen, ait : 00x ἀπαγγέλλει
τοῦὔνομα ὁ θεὺς, ὅτι xat φύσιν koci xal διὰ τούτου
δειχνὺς, Ὄνομα μὲν γὰρ, ὡς Avo ρώπῳ τυχὸν ἰδιχῶς,
οὐδὲν ἂν εἴη θεῷ. Πλὴν && ὧν εἶναι πέφυχε πολλα-
χῶς ὀνομάζεται. Φῶς γὰρ, χαὶ Quh , xat δύναμις,
καὶ ἀλήθεια, Movoyevhz, xal ἁπαύγασμα, xal χαρα-
xthp τοῦ γεννῄσαντος, Enc, xat σοφία, xal διχαιο-
σύνη, xat ἀπολύτρωσις. lloc est : Non enuntial no-
men Deus, naturaliter se esse per hoc declarans.
Nomen enim | Deo, quemadmodum homini fortasse
peculiariter, nullum est. Ceterum ex iis qua esse
consuevit, multifariam nominatur. Lumen enim, et
vita, εἰ potentia, el veritas, Unigenitus , et splendor,
el characier ejus qui qenuit, misericordia, et sapien-
lia, et justitia, εἰ redemptio. Eleganter vero explicat

Isidorus Pelusiotes epist. 455 lib. primi, Dei nomen
ante incarnationem fuisse ἀχατονόμαστον, el facit
Jacobum cum Deo, Geneseos xxxii, luctantem, et
interrogantem quodnam ipsi esset nomen, hoc re-
aponsi aecepisse : Οὐ τοῦ νόµου εἶναι, οὐδὶ τῶν πρὺ
νόµου τοῦτο μαθεῖν, Non esse legis. neque eorum qui
ante legem fuerunt, hoc nosse ; ei Deum ita ad Jaco-
bum dicentem facit : 'Odk δὲ χαιροῦ, ὅτε ἐλεύσεται τῶν
χρόνων τὸ πλήρωμα, καὶ πληθυνθῶσι τῶν ἀνθρώπων τὰ

Ἱημμελήματα, 'Insoo; ἐνανθρωπήσας Ἑληθήσομαων
ὅπερ Σω-ηρ ἑρμηνεύεται΄ ἐπὶ σωτηρίᾳ γὰρ τῶν
ἁμαρτανόντων τὴν οἰχονομίαν ἐχείνην ποιῄαοµαι.

ovissimo tempore, quando venerit plenitudo tempo-
rum, et multiplicata fuerint hominum peccata, Jesus
incarnatus vocabor, quod sonat Servatorem, pro sa-
lute enim eorum qui peccarunt, dispensationem illam
(sivc administrationem) in carne subibo.

15

S. CYRILLI ALEXANDRINI ΑΠΟΠΙΕΡ,.

1253

« Quando introduxerit Primogenitum in orbem ter- A «s; ἄγγελοι Θεοῦ.» Ὁ vào ἰδιότητι φυσικῇ tf οἱ-

r2, dixit: Et adoreni eum omnes angeli Dei 15. »
Nam proprietate natura ab universo orbe lerraraia
differt, extraque ipsum exsistil, ut Deus; cura in-
gressus est, pars mundi declaratus, ut homo, sed
899 ulcirco a divina gloria excidit. Adoratur enim
wi unigenilus, Llamelsi vocetur primogenitns. Quod
quidem est manifeste bumaniialis conditioni quam
maxime conveniens.

B. Ergo ut bominem adorabimus Fanuguuelem.

A. Absit, Vapniesimum enim hoc est, eti fraudis
aique. erroris plenissimum. Nam hoc pacto nihil
differem us ab iis qui ereaturam potius quam Crea-
lorem colunt, qui quidem coimutarunt. veritatem
Dei in mendacium, sicut scriptum est?*. Quorum
sententiam si nos sequamur, una eliam cum eis
audiemus : « Diceptes se esse sapicntes, stulti facti
sunt, et inutaverunt gloriam incorruptibilis Dei in
similitudinem | imaginis corruptibilis bominis, et
quadrupedum , e& serpentium ^. 10] Non enim
etiam nos ejuscemodi erimus, eadem qua illi facientes
ac sculientes ? et gloriam Dei iu mendaeium mutantes
in similitudinem imaginis corruptibilis bominis,
tanquam nudo liomini, atque uni ex nobis adoratio-
nem deferemus Emmauueli ?

B. Omnino.

A. Nonne vero etiam caelestis angelorum coetus
eadem qua illi insania laborare dicetur ?

D. Iia. profecto.

A. Quiu et gentium turba inevitabilem, ut
arbitror, erroris accusationem ineurret, et ineluibili
veteris culpe labe infecta erit. Ευ enüu eiiam
nunc, ei quidem uibilo secius quam olim, el viam
que ad veiitatem ducit ignoravil. Quod qnidem
sbunde iestatur, uL apparet, Paulus, iia cas com.
pellaas ac diceug : « Sed tunc quidem ignorantes
Deum, ijs qui natura non sunt dii serviebatis.
Nune autem cuu) cognoveritis Deum, imo cognili
sitis a Deo : quomodo convertimini iterum ad infirma
εἰ egena elementa, quibus denuo servire vultis '* ? »
Qualem enim Deum cognorunt, si non est natura
Deus Christus, in quem crediderunt? et si servierunt
homini, in pristinos erroris laqueos inciderunt.
Anne vere tibi dicere videor ?

D. Prorsus.

A. Vide itaque, quomodo jam necessariis atque
evidentibus argumentis, et tantum Ron nolentes eo
compellamur, ut debeamus sapienter tanquam natu-
raliter Deum adorare Filium, etiam in nostra forma
apparentem , cum eoalescentia sive concürsus im
unitatem non inepte possit illam qua de humanitatis
suspicione incidere posset difficultatem tollere.

B. Quo pacto ais ?

A. Matura enim Verbi, assumpta huinanitate, non
est nuda humanitas, sed polius vincens propria sua
gloria id quod assumptum est, divinitatem suaim

κουµένης ἁπάσης διενεγχὼν, ἔξω τε αὐτῆς ὑπάρχω,.
ὡς θεὺς, εἰσθέθηχεν εἰς αὐτὶν, µέρος κόσμου *$9n-
γὼς ὡς ἄνθρωπος, πλὴν οὐ διὰ «οῦτο τῆς θείας
ἁπώλισθε ξόξης. Προσχυνεῖται γὰρ ὡς μονογενὴς,
xaX εἰ χαλοΐτο πρωτότοχος, ὅπερ ἐστὶν ἑναργῶς el;
τῆς ἀνθρωπότητος µέτροις ὅτι μάλιστα πρέσον.

B. "Ap' οὖν ὡς ἄνθρωπον προσχυνήσοµεν τὸν Ἱμ-
μανουἑλ.

A. Mh Υένοιτο. Λῆρος Ίδη τουτὶ, καὶ ἁπάτῃ, καὶ
τλάνησις. Διοίσομεν δὲ κατ οὐδὲν τῶν τῇ xcjen
λελατρξυχότων παρὰ τὸν Κτίστην xat Ποιητὴν, οἵ-
τινες µετήλλαξαν τὴν ἀλήθειαν τοῦ Θεοῦ ἓν τῷ

B φεύδει, κατὰ τὸ γεγραμµένον, οἷς εἰ φρονῄσαιμεν

ἀδελφὰ, xal σνναχουσόµεθα πάντως ' « Φάσχοντες
εἶναι σοφοὶ, ἐμωράνθησαν, xa Ίλλαξαν τὴν δόξαν τοῦ
ἀφθάρτου Θεοῦ iv ὁμοιώμαει εἰχόνος φθαρτοῦ &v-
θρώπου, xal πετεινῶν, xal τετραπόδων, xal ἑρπετῶν.ν
"H γὰρ οὐχὶ xaX ἡμεῖς αὐτοὶ, καὶ ἰσουργοὶ καὶ σύμ-
Φβονες τοῖς μνημονευθεῖσιν ἐσόμεθα, τὴν τοῦ Θεοῦ
δόξαν àv τῷ ψεύδει µεταλλάττοντες, àv ὁμοιώμαει
εἰχόνος φθαρτοῦ ἀνθρώποῦ, εἰ ὡς ἀνθρώπῳ dp κεὶ
LÀ. τῶν καθ᾽ ἡμᾶς προσοίσοµεν τὴν προσκύνηαιν τῷ
Ἐμμανονήλ;

B. Καὶ μάλα.

A. Τί 66; οὐχὶ καὶ αὐτὴ τῶν ἀγγέλων fj; ἄνωθεν
πληθὺς, τοῖς εἰς τοῦτο μανίας Έχουσι συντετάξεται;

B. ᾽Ανάγχη.

Α. ᾽Ανεξίτητον δὲ, οἶμαί που, τὴν ἐπὶ τῷ πεπλανῆ-
σθαι γραφὴν καὶ τῇ τῶν ἐθνῶν ἀγέλῃ περιθέσοµεν,
xai δυσαπόνιπτον Ἓξει τῶν ἀρχαίων αἰτιαμάτων τὸ
βλάδος. Πλανᾶται Υὰρ, οἴμαι, καὶ νῦν, καὶ οὐδὲν &vzov
f; πάλαι, xai τὴν εἷς εὐθὺ διαστείχουσαν ἠγνόηια
τρίθον. Καὶ περιττὸς, ὡς ἔοιχεν, ὁ µαχάριος Παῦλος,
προσφωνῶν τε αὐτοῖς καὶ λέγων᾽« Αλλὰ τότε μὲν οὐχ
εἰδότες θ:ὸν, ἑδουλεύσατε τοῖς μὴ φύσει θεοῖς. Νυνὶ
δὲ γνόντες θΞὸν, μᾶλλον 6$ γνωσθέντες ὑπὸ τοῦ θεοῦ,
πὠς ἐπιστρέφετε πάλιν ἐπὶ τὰ ἁσθενη xal πτωχὰ
στοιχεῖα, οἷς πάλιν ἄνωθεν δουλεύειν θέλετε; Ποῖον
γὰρ ἔτι θεὺν ἑγνώχασιν, εἰ μὴ φύσει θεὸς ὁ Χριστὸς,
εἰς ὃν πεπιστεύχασι, Καὶ εἰ λελατρεύχασιν ἀνθρώπῳ,
τοῖς τῆς ἀρχαίας πλανήσεως ἑνέχονται βρὀχοις. Ἡ

p ox ἀληθὲς ó qnui;

B. Πάνν μὲν οὖν.

A. "Αθρει δη οὖν, ὅπως ἐξ ἀναγκαίων Ίδη συλλο-
γισμῶν μονονουχὶ xal οὐχ ἑχόντε συνωθούμεθα
πράς Υε τὸ δεῖν ἑμφρόνως ὡς Oc xatà φύσιν προσ-
χυνεῖν τῷ Ylip, καὶ y τῷ καθ’ ἡμᾶς πεφηνότι oyt-
µατι, τῆς εἰς ἑνότητα συνδρομῆς οὐχ ἀνικάνως
ἐχούσης εἰς τὸ ἀφανίσαι τνχὸν τὸ xal ἔσθ᾽ ὅτε Au ποῦν
εἰς ἀνθρωπότητος ὑπογίαν.

B. Πῶς ἔφης;

A. Ἡροσλαδοῦσα γὰρ ἡ τοῦ Λόγου φύσις τὸ ἀνθρώ-
πινον, οὐκ ἀνθρωπότης ἑἐστὶ φιλῆ, νικῶσα δὲ μᾶλλον
ἰδίᾷ δόξῃ τὸ προσληφθὲν, ἐν ἀκλονδτῳ σώνεται δια-

** Hebr. 1, 6. "** Βρω.1, 35. "* ibid, 92, 35. "* Galat. iv, 8, 9.

1223

ΡΕ INCARNATIONE UNIGENITI.

1254

μονῇῃ τῆς θεοπρεπονς εὐχλείας. Ταυτὶ φρονοῦντες ol A integram alque inconcussam retinet. Quod quidem

panca, προαξχύνουν λέγοντες «᾿Αληθῶς θεοῦ Tib;
&U » χαίτοι βάδην ἰόντα βλέποντες, xat £v σαρχὶ xa0'
ἡμᾶς. ἐπ᾽ áxpou γὰρ O3 διέθει χύµατος παραδόξως,
ὡς θεός.

B. Καὶ xí; ἣν ὁ λέγων πρὺς τὴν ἐν τῇ Σαµαρείᾳ
γυναΐῖκα” «1 μεῖς προσχυνεῖτε ὃ οὐκ οἴδατε, ἡμεῖς
προσχυνοῦμεν ὃ οἴδαμεν; » Εἶτα πῶς ἔσται προσχ»-
νητὸς, ὁ τοῖς προσχννοῦσι συντεταγµένος ;

A. Καὶ μὴν, ὠφιλότης, τὸ Τίς δῆ τοῦτο πλειστάχις
ἀναφωνεῖς τὸ λεξείδιον, οὐκ οἵδ' ὅπως τοῖς ἀσυνέτοις
ἑξευρημένον. Μεμέρισται γὰρ οὐδαμῶς ὁ Χριστός.
Ὁ δὲ τῷ γνναίῳ προσλαλῶν, ὁ εἷς τε xal μόνος Κύ-
ριος fv Ἰησοῦς ó Χριστὸς, Éx τε τῆς προσχυνούσης
ἀνθρωπότητος xal ἐκ τῆς προσχυνουµένης θεότητος
συγκχείµεγος ἁποῤῥήτως, καθάπερ ἀμέλει φαίη τις ἂν
καὶ ἑτέρως περὶ αὐτοῦ. Ἡ μὲν γάρ ἐστι θεὸς, νοοῖτ
ἂν ὑπάρχων αὐτὸς 6 τῆς δόξης Κύριος: f] δὲ γέγονε
κατὰ µέθεξιν τὴν παρὰ θεοῦ δοξαζόμενος ἄνθρωπος,
ἐδεῖτο xal δόξδη:, λέγων ΄ «Πάτερ, δόξασόν σου τὸν
Yióv. » Ἁλλ', « ER Κύριος, µία lotte, ἓν βάπτισμα,»
κατὰ τὸ γεγραμμένον. Ὥσπερ οὖν ἐστι µία πίστις, ἡ
εἰ, Χριστὸν, xat ἓν ἀληθῶς τὸ βάπτισμα, χαίτοι βα-
πτιζοµένων χα) πεπιστευχότων ἡμῶν εἰς Πατέρα xai
Υἱὸν καὶ ἅγιον Πνεῦμα ' χατὰ τὸν αὐτὸν, οἶμαι, τρόπον
τε xat λόγον µία προσχύνησις Πατρὸς, καὶ ἐνανθρωπίή-
σαντυς Υἱοῦ, και ἁγίου Πνεύματος. Ἐξωσθήσεται γὰρ
οὐδαμῶς τοῦ προσχυνεῖσθαι δεῖν, πρός τε ἡμῶν αὐὖ-
τῶν xal τῶν ἁγίων ἀγγέλων ὁ Μονοχενῆς, xat εἰ γέ-
Ύονε σὰρς, καὶ ἑσχήνωσεν ἐν ἡμῖν, χεχρημάτικἑ τε
πρωτότοχος ἐν πολλοῖς ἁἀδελφοῖς. Ἐπεὶ cl; ἂν γένοιτο
λοιπὸν ὁ τῆς ἓπ᾽ αὑτῷ πίστεως λόγος, πῶς οὐκ ἄξιον
ἰδεῖν ; Οὐδὲ γὰρ, οἶμα:, φαῖεν ἂν οἵπερ ἂν ἕλοιντο φρο-
νειν ὀρθῶς, ὡς εἰς µόνον πεπιστεύχαμεν τὸν Ex θεοῦ
φύντα Λόγον, ἀπογυμνοῦντες αὐτὸν τῆς σαρχός' οὐδ᾽
a) ἐχεῖνο παρήσομεν εἰπεῖν λελέξετα: γάρ.

B. Τὸ τί 68$ of; ;

À. Οὐ γὰρ ὡς εἰς ἕνα τῶν xa0' fjud;, οὔτε μὴν
ὡς εἰς ἄνθρωπον fj πίστις, ἀλλ᾽ εἰς Θεὸν πράττεται
τὸν φύσει xal ἀληθῶς ἐν προσώπῳ Χριστοῦ" συλλἠ-
Ψεται δὲ τῷ λόγῳ xal ὁ 0075; γράφων Παῦλος" « Οὐ
γὰρ ἑαυτοὺς ἐχηρύσσομεν, ἀλλὰ Χριστὺν Ἰησοῦν
Κύριον ἑαυτοὺς δΣ δούλους ὑμῶν διὰ Χριστοῦ, ὅτι
θεὺς ὁ εἰπὼν Ex. σχότους qi; λάμψαι, ὃς ἔλαμ-εν ἐν
ταῖς χαρδίαις ἡμῶν πρὸς φωτισμὸν τῆς γνώσεως τῆς
δόξης αὐτοῦ ἓν προσώπῳ Χριστοῦ. » Ἰδοὺ δη σαςῶς
τε xai ἑναργῶς ὁ φωτισμὸς τῆς γνώσεως τοῦ Θεοῦ
καὶ Πατρὸς iv προσώπῳ διέλαµγε τοῦ Χριστοῦ, Τοι-
γάρτοι καὶ ἔφασκεν 'ε 0 ἑωρακὼς ἐμὲ, ἑώραχε τὸν
Πατέρα" ἐγὼ χαὶ ὁ Πατὴρ £v ἑσμεν. » Χαραχτὴρ δὲ ὁ
θεῖος οὗ σωματιχὸς, ἀλλ᾽ Ev δυνάµει xal δόξη τῇ θεο-
πρεπεστάτῃ, τοῦτο δὲ fv ἀχραιφνὲς Ev Χριστῷ' γνω-
ρἱςεσθαἰ τε καὶ διὰ τούτων ἡξίου, καὶ διὰ τῆς τῶν
δρωµένων ὑπεροχῆς, εἰς ἑννοίας ἀνα)ρώσκει» τὰς
ἐπ᾽ αὐτῷ τοὺς ἀκροωμένους Ἠθελε, χατασμιχρυνούστς
αὐτὸν ρέμα τῆς ὁρωμένης σαρχός. « El γὰρ οὗ ποιῶ

VY! Joan. 1v, 3. 7* Joan. xvii, |.

τν Eplies, 1v, o.

sentientes discipuli, adorarunt dicentes : « Vere
Filius Dei es, » cum, illum inambulantem aquis
cernerent, tametsi in carne versaretur ut nos : $um-
mos enim fluctus percurrebat admirabiliter, ut
Deus.
B. Atqui quisnam erat dicens ad mulierem Sama-
ritanam : « Vos adoratis quod nescitis : nos ad-
oramus quod scimus '' ? » Praeterea quomodo erit
adorandus, qui est in numero eorum qui adorant ?
Α. Frequenter, o amice, banc vocem, (Quis, mibi
occinis, nescio quomodo ab imperitis inventam.
Nulla 209 enim ratione divisus est Christus. Qui
vero mulierem alloquitur, unus ac solus Doininus
erat Jesus Christus, ex humanitate qux adorat , et

D divinitate qua adoratur ineffabili modo compositus.

Quemadinodum fortasse quispiam aliter quoque de
ipso dixerit. Quatenus enim est Deus, censeatur esse
Dominus glorie : quatenus vero factus est homo
secundum participationem a Deo gloriflcatus, gloria
egebat, diceus : « Pater, glorifica Filium tuum ?*. »
Cxterum, « Upus est Dominus, una fides, unum ba-
ptisma, » sicut scriptum est 75, Quemadmodum igitur
una esL (ides iu Christum, atque unum revera
baptisma, tametsi baptizati simus εἰ credamus in
Patrem, Filium, et Spiritum sanctum : eadam plane
ratione ac modo una est adoratio Patris et Filii
incarnati, et Spiritus sancti. Neque enim ullo pacto
a nobis pariter et sauctis angelis ab adoratione
excludendus est Unigenitus, tametsi factus sit caro,
et habitarit in nobis, vocatusque sit primogenitus iu
multis fratribus 59. Ad hzc quxnam sit fidei in ipsu
rado, quomodo non sit operzs pretium inquirere ?
Non euim dixerint, ut opinor, qui recte sensirc
velint, nos in solum Verbum quod ex Deo procedit
credidisse, nudantes ipsum carne. Sed neque. illud
rursum dicere omitteinus. Dicetur enim statiin.

B. Quidnam dicis?

Α. Neque enim tanquam in unum ex nobis, neque
ut in nudum hominem credimus, sed in Deum qui
naluraliter ac vere esl in persoma Christi fides
nostra vergit. Cui quidem sententiw€ astipulatur
sapieris ille Paulus ita &cribeus : « Non enim nosmel-
ipsos pradicabamus , sed Jesum Christum Dominum

D nostrum ; nos autem servos vestros per Jesum.

Quoniam Deus qui dixit de tenebris lucem spleu-
descere, ipse illuxit in cordibus nostris ad illumina-
tionem scientia: claritatis Dei, in facie Jesu Chri-
sti *. » Ecce quam aperte ac manifeste illuminatio
scienti: Dei ac Patris in persona Christi illuxit.
Idcirco etiati dixit : « Qui vidit me, vidit et Patrem.
Ego et Pater unum sutinus.» Character autem divinus
non est corporeus, sed in virtute ac gloria qu:e Deo
maxime conveniat, hoc est in. Christo ; et per bac
innotescere voluil, et per factorum excellentiain
auditores ad sui notitiam evehi, cum alioqui carnis
a.pecius ipsum nonnihil obscuraret. « Si enim,

^ [tom. viii, 39, * JI Cor. iv, 5, 6.

41255

5. CYIULLI ALEXANDRINI ARCIHEP.

19256

inquit, non facio opera Patris mei, 79 uolite A τὰ ἔργα τοῦ Πατρός poo, φησὶ, μὴ πιστεὺετέ µοι. El

credere mihi. Si autem facio, et si milii non. vultis
credere, operibus meis credite **. » Porro censue-
rim Christum tum temporis hoc dixisse, quod non
inutile id fore sciret. Cum enim existimarent non
esse naturaliter Deum, qui pro nobis incarnatus
erat : sed simpliciter nudum hominem , sicut nos ;
eamque ob causam nonnulli fldem ei derogarent,
utiliter ae necessario metum illorum tarditatemque
ad credendum ΡΓΦΑΘΟΔΗΦ, et nature divinitatis
fidem tribuens, tanquam in persona Patris ; et non
nostre humilitati ascribens, dixit : « Qui credit in
me, non in me credít, sed in eum qui misit me *. »
Nonne hoc perinde est ac si dicat : O vos qui verbis
meis fidem adhibetis, non humile aut abjectum
aliquid de me cogitate : quin potius lioc persuasum
habete, quod qui mihi quem ín carue conspicitis
credideritis, non in hominem simpliciter credentes
eritis, sed in. ipsum Patrem, per me Filium qui
omnimodam azqualitatem similitudinemque habeo
cum Patre : atque incarnatus quidem sum propter
vos, liumilemque amictum mihi ascivi, humanita-
tem nimirum , :qualitate lamen. natura etl operatio-
nis, atque identitate glorix perfectissime Patri simi-
lis sum ac par.

B. lta videtur.

Α. Atqui alio etiam modo intelligere possis ipsum
fidein nou repellentem : sed absque aliqua divisione
atque differentia recipientem ipsam in propria per-
€onà, tametsi factus sit caro. Postquam enim cxcum
illum a nativitate sanavit δν, et dulce insolitumque
lumen ei immisit, omnibus merito admirationi
erat. Atque hic quidem vitio illo liberatus a Ju-
dieis judicabatur, et medicum profitebatur : Clri-
sius vero eum accedens: « Tu credisne, inquit,
in Filium Dei? » Qui cum exclamaret : « Quis est,
Domine, ut credam in ipsum ? » respondit dicens :
« Et vidisti ipsum, et qui loquitur tecum, ille est. »
Qui respondit: « Credo, Domine. Et adoravit eum 58.)
Quomodo igitur non sit omnibus manifestum, divi-
»^m ac supremam naturam oculis cerni a quoquam
non posse? « Deum enim nemo vidit unquam, » ut
scriptum est **, Si ergo di-tinguens suam humani-
latem, ut hoc ipsum apparens ex Deo Patre. Ver-
bum, nudus ac solus credi voluit, et czecum jain
curatum hortatur, ne potius quznam sit. natura
Dei secum cogitet : sed polius corporaliter osten-
dit, ita ut oculis ipsis conspicere liceret (dixit enim:
7044 Et vides ipsum, et qui loquitur tecum, ille
c8!) : nonne carnem ostendisse censebimus?

D. Omnino.

A. Atqui quomodo deinceps ipse sit caro, nisi
intelligatur secundum uníonem, tanquam ipse exsi-
siens proprium ipsius : quemadinodum fere etiam
in nobis accidit? Neque enim quisquam ostendat
separatim , ueque imperfecte hominem nobis simi-

*! Joan, x, 97, 98... 9 Joan. xii, M.

C

** Joan, ix, 1-7.

5b ποιῶ, κἂν ἐμοὶ uh πιστεύητε, τοῖς ἔργοις pou πι-
στεύετα.; Φάναι δὲ οἴμαι ταυτὶ τὸ τηνικάδε Χρ:στὸν,
οὖκ ἀσυντελὲς εἰς ὄνησιν εἰδότα τὸ χρῆμα. Ἐπειδὴ
γὰρ (povto θεὸν μὲν οὐκ εἶναι χατὰ φύσιν τὸν δι ἡμᾶς
ἐνηνθρωπηχότα, φιλὸν δὲ ἁ π)ῶς ἄνθρωπον xaO ἡμᾶς,
ἁπαράδεχτόν τε διὰ τοῦτο τὴν ἐπ αὑτῷ πίστιν
ἐποιοῦντότινες, ἀναγκαίως τὸ δεῖμα xaX τὸν Emi τούτοις
ὄχνον ὑποτεμνόμενος, τῇ tre θεότητος φύσει τὴν αἰ-

τιν ἀνατιθεὶς, ὡς Év προσώπῳ Πατρὸς, χαὶ οὐχὶ x
καθ’ ἡμᾶς σµ.κροπρεπείᾳ προσνέµων, ἔφασκεν * ε Ὁ
πιστεύων el; ἐμὲ, οὗ πιστεύει εἰς ἐμὲ. ἀλλ᾽ εἰς τὸν
πἐμφαντά µε.) " Ap! οὐχ ἴσον εἰπεῖν Ὢ τῶν ἐμῶν
κατ] χοοι λόγων, μὴ μιχρὰ χαὶ χαμαιῤῥιφη τὰ εἰς ἐμὲ
δοξάζστε' ἴστε δὲ ὅτι τὴν εἰς αὐτὸν ἐμὲ τὸν ὀρώμενον
ἐν σαρχὶ προϊέμενοι πίστιν, οὐχ εἰς ἄνθρωπον ἁπλῶς
ἔσεσθε πεπιστευχότες, ἀλλ᾽ εἰς αὐτὸν τὸν Πατέρα, δι
ἐμοῦ τοῦ κατὰ πᾶν ὁτιοῦν ἴσως τε καὶ ἁπαραλλάκτως
ἔχοντος Yioo, σαρχωθέντος μὲν δι ὑμᾶς, xa περί-
ϐληµα σμικροπρεπὲς οἰκειουμένου , τὴν ἀνθρωπό-
1110 , τό γε μὲν ἱσοφυές τε χα) ἰσουργὸν, καὶ ἐν tau-
κότητι δύξης ἁδιαλώδτητον παντελῶς ἔχοντος πρὸς
αὐτόν.

D. "ἜΕοιχεν.

A. ᾽Αναμάθοις ὃ ἂν xaX ἑτέρως αὐτὸν την πίστιω
οὗ διωθούµενον, ἀλλὰ, τομῆς τινος δίχα xaX διαφο-
ρᾶςν εἰσδεδεγμένον αὐτὴν ὡς Ev ἰδίῳ προσώπῳ, xol
εἰ γέγονε σάρξ. Ἐπειδὴ γὰρ τὸν ἐχ γεννηττς ἐξιᾶτο
τυρλὸν, καὶ τὸ γλυχὺ μὲν, ἄπθες δ᾽ οὖν, ἐπεφύτευσε
φῶς αὑτῷ, παρὰ πάντων εἰχότως Σθαυμάζετο. ἉΑλλ'
ὁ μὲν τοῦ πάθους ἁππλλαγμένος παρὰ τοῖς Ἰου-
δαίοις ἐχρίνετο, xal ὡὠμολόγει τὸν ἱατρόν: Χριατὸς
δὲ αὐτῷ περιτυχὼν, « X) πιστεύεις, ἔφασχεν, εἷς
τὸν Y!by τοῦ θεοῦ ; » Tou δὲ, τὸ, « TL; ἐστι, Κύριε, »
διαχεχραγότος, « ἵνα πιστεύσω εἰς αὑτόν ; » ἀντεφώ-
vet λέγων’ « Καὶ ἑώραχᾶς αὐτὸν, xaX ὁ λαλῶν μετὰ
σοῦ, ἐχεῖνός ἐστιν. » 'O δὲ ἔφη « Πιστεύω, Κύριε.
Καὶ προτεχύνησεν αὐτῷ. » Καΐτοι πῶς οὐχ ἅπασι
συμφανὲς, ὡς ἄοπτος παντελῶς ἡ θεία τε xal ἄνω-
τάτω φύσις; € Ochy γὰρ οὐδεις ἑώοαχε πώποτε, »
χατὰ τὸ γεγραμμµένον. Εἴπερ οὖν διιστὰς ἑαυτοῦ τὸ
ἀνθρώπινον, ὡς αὐτὸ δη τοῦτο πεφτνὼς ὁ Ex Θεοῦ

D Πατρὸς Λόγος, γυμνὸς χαὶ μόνος Ἠξίου πιστεύεσθαι,

τὸ ph μᾶλλον την τοῦ θεοὺ φύσιν ἀναλογίζεσθαι
δεῖν, fitt; ποτέ ἐστι, τὸν εὖ παθόντα διεχελεύετο,
παρέδειςε δὲ σωματιχῶς, ὡς καὶ αὑτοῖς ὄμμασι
χαταθεᾶσθαι παρὸν (ἔφη γὰρ, ὅτι Καὶ ἑώρακας αὖ-
τὸν, xal ὁ λαλῶν μετὰ coU, ἐχεῖνός ἐστιν)’ Ἡ οὐχὶ
τὴν σάρκα παραδεῖξαι φῄήσομεν ;

B. Καὶ πάνυ,

A. Εἶτα πῶς αὑτὸς ἂν εἴη λοιπὸν ἡ σὰρξ, εἰ μὴ
νοοῖτο χαθ᾽ ἕνωσιν ὡς αὑτὺς ὑπάρχων τὸ ἴδιον αὐτοῦ,
χαθάπερ ἀμέλει καὶ ἐφ᾽ ἡμῶν γένοιτ Rv. χατα-
δείξειε γὰρ ἄν τις οὗ µεμµερισµένως οὐδὲ ἁτειῶς
τὸν χαθ) ἡμᾶς ἄνθρωπον, τὸν ix φυχῆς δὴ λέγω

V jbid. 59-58. 0 Joan. 1, 18.

1351

DE INCARNATIONE UNIGENITI. 1954

χαὶ σώματος, χαὶ ἀπὸ µόνης αὐτοῦ τς δαρχός. A lem, ex anima, inquam, et corpore constantem, αἱ

B. Zópgnuc λέγεις γὰρ ὀρθῶς.

À. Γέγραφε δέ που xal ὁ σοφὺς ἡμῖν Ἰωάννης,
ὅτι « Πολλὰ μὲν οὖν xal ἄλλα σημεῖα ἐποίησεν ὁ
Ἰησοὺς ἑνώπιον τῶν μαθητῶν αὐτοῦ, ἃ οὐχ ἔστι
γεγραμµένα ἐν τῷ βιδλίῳ τούτῳ. Ταῦτα δὲ γέγρα-
πτῖαι, ἵνα πιστεύητε ὅτι Ἰησοῦς ἐστιν ὁ Χριστὸς ὁ
Υἱὸς τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος, xai ἵνα πιστεύσαντες
ζωὴν ἔχητε àv τῷ ὀνόματι αὐτοῦ. » Κατατεθήποι b
ἄν τις οὐ μεῖον xai τὸν θεσπέσιον Πέτρον Ἰου-
δαίοις προσπεφωνηχότα σαφῶς χαὶ ἀναφανδόν' «"Ap-
χοντες τοῦ λαοῦ xal πρεσδύτεροι, εἰ ἡμεῖς σήµερον
ἀναχρ'νόμεθα ἐπὶ εὐεργεσίαν ἀνθρώπου ἀσθενοῦς,
ἐν τίνι οὗτος σέσωσται, γνωστὸν ἔστω πᾶσιν ὑμῖν,

καὶ παντὶ τῷ λαῷ Ἱσραὴλ, ὅτι ἐν τῷ ὀνόματι Ίη- B

σοῦ Χριστοῦ τοῦ Ναξζωραίου, ὃν ὑμεῖς ἑσταυρώ-
catt, ὃν ὁ θεὸς ἤγειρεν ἐκ νεχρῶν, ἐν τούτῳ οὗτος
παρέστηχεν ἐνώπιον ὑμῶν ὑγιῆς. » Καὶ μεθ) ἕτερα
πάλιν * € Καὶ οὑκ ἔστιν kv ἄλλῳ οὐδενὶ ἡ σωτηρία.
Οὐδὲ yàp ὄνομα ἕτερόν ἐστιν ὑπὸ τὸν οὐρανὸν τὸ
δεδομένον Ey ἀνθρώποις, Ev ip δεῖ σωθῆναι ἡμᾶς. »
Τίς οὖν &pa ἐστὶν, ὁ χαὶ θάνατον ὑποδὺς, καὶ ἐγη-
γερμένὸς ἐν δόξῃ, καὶ ix Nayapit, εἰ μὴ Ἰησοῦς
Χριστὸς, τουτέστιν, ὁ πρὸ παντὺς μὲν αἰῶνος ix
Πατρὸς ἀποῤῥήτως γεγενντµένος , ἓν δέ γε τῷ λοί-
σθῳ xal εἰς πέρας Έγωντι τοῦ αἰῶνος χαιρῷ, xat
σωματιχῶς Ex γυναικός; Ὁ πίστοω οὖν ἄρα τὴν εἰς
αὐτὸν προσιέµενος, γέρας ἀποίσεται τὸ ἑἐξαίρετον"
διαχεχλήσεται γὰρ vib; θεοῦ» « "Όσοι γὰρ ἔλαδον
αὐτὸν, ἔδωχεν αὐτοῖς ἐξουσίαν, qol, τέχνα Θεοῦ Υε-
νέσθαι, o? οὐχ ἐξ αἱμάτων, οὐδὲ ix θελήµατος σαρ-
xhe, οὐδὲ ἐκ θἐλήματος ἀνδρὸς, ἀλλ) Ex θεοὺ ἐγεν-
νήθησαν. » "Iva γὰρ Ὑένηται πρωτεύων ἐν πᾶσιν
αὐτὸς, xa0X γέγραπτα!:, γεγέννητα, μὲν διὰ γυναι-
κός. Ἐπειδὴ δέ ἐστιν ἀπαρχη τῆς ἀναμορφουμένης
κτίσεως δι᾽ ἁγιατμοῦ πρὸς θΞὸν, χαὶ πρό γε τῶν ἅλ-
λων αὐτὸς γενητὸς ἑδείχθη Πνεύματος, τὴν ἀνδρός
τε χαὶ γυναιχὸς ὑπερθρώσχων σύνοδον, καὶ οὐκ ἅτι-
µίᾳ χαὶ μώμῳ χκαταδικάζων τὴν φύσιν (τίμιος γὰρ
6 γάμος, xaX ὁ πλάσας ἀπαρχῆς, ἄρσεν καὶ θῆλυ πε-
ποίηχεν αὐτοὺς), ἀλλὰ τῷ μµείζονι χαὶ ἀσυγχρίτως
ὑπερχειμένῳ προσνέµμων Ίδη πως τὰ ἀνθρώπινα.
Γεννητοὺυς γὰρ Πνεύματος, οὐκ ἀνδρῶν, ἡμᾶς ἔτι

ex sola ipsius carne.

B. Assentior, Recte enim dicis.

Α. Scribit vero etiam alibi sapiens ille Joannes :
« Multa quidem et alia sigua fecit Jesus in con-
spectu discipulorum suorum, qux non sunt scripta
in libro hoc. H:ec autem seripta sunt, ut credatis
quia Jesus est Filius Dei vivi, ei ut credentes vitam
habeatis in nomine ipsius **. » Admiretur vero ali-
quis non minus divinum Petrum, ad Judxos aper-
te ita loquentem : « Principes populi, et seniores ,
ϱἱ nos hodie judicamur in benefacto hominis in-
firini, in quo iste salvus factus est, notum sit om-
nibus vobis, et omni plebi Israel, quia in nomine
Domini nostri Jesu Christi Nazareni, quem vos
erucifixistis, quem Deus suscitavit a mortuls, 1n
hoc iste astat vobis sanus **. » Et paulo post : « Et
non est iu alio aliquo salus. Neque enim est aliud
nomen sub coelo datum hoininibus, in quo oporteat
nos $3lvos fleri 5, » Quisnam igitur est, qui et
mortem obiit et resurrexit in gloria, atque ex Na-
zareth, nisi Jesus Christus, boc est, qui ante omnia
secula ex Patre ineffabiliter genitus est? Ultimo
vero et ad exitum vergente sxculorum tempore,
corporaliter etiain ex Virgine natus est. Proinde
qui in ipsum credit, eximium premium auferet; vo-
cabitur enim filius Dei. « Quotquot enim accepe-
runt eum, dedit eis potestafem, inquit, filios Dei
fleri, qui non ex sanguinibus, neque ex voluntate car-
nis, neque ex voluntate viri, sed ex Deo nati sunt **.»
Nam ut flat primatum tenens. in. omnibus,
sicul scriptum est*!, natus quidem est ex muliere *',
Cum vero sit primitiz ** creature reformat ad
Deum per sanctifleationem, ipse etiam ante alios
natus ex Spiritu declaratus est, viri et mulieris
congressum excedens ; non. quod naturam alicujus
dedecoris aut labis notaret ac damnaret (lionoranda
enim res est conjugium, et qui hominem initio
creavit, masculum ct feminam fecit illos **), 705
sed quod jam humana majorem atque incompara-
biliter excellentiorem ei tribueret. Natos enim nos
ex spiritu, non ex viris nuncupare voluit. « Idcirco,
Patrem, inquit, nolite vocare vobis super terrain :
unus est eniin Pater vester, qui in coelis est *^.

χρηµατίζειν Ίθελε. ε Καὶ γοῦν, Πατέρα, qnot, μὴ p Omnes autem vos fratres estis **. » Irreprehensi-

καλέσητε ὑμῶν ἐπὶ τῆς γῆς 7 εἷς γάρ ἐστιν 6 Πατὴρ
ὑμῖν ὁ οὐράνιος ' πάντες δὲ ὑμεῖς ἁἀδελφοί Late. 1
Οὐχοῦν ἁμώμητον παντελῶς τὸ πιστεύειν εἰς αὐτὺν,
μᾶλλον δὲ χαὶ τῇ τῶν πλημμεληµάτων ἀάμνηστίᾳ τε-
είµηται. Γράφει γὰρ ὧδε πάλιν ὁ ἔχκριτος Παῦλος -
« Εἰδότες δὲ ὅτι οὐ δικαιοῦται ἄνθρωπος ἐξ ἔργων
νόµου, ἐὰν μὴ δ.ὰ πίστεως Ἰησοῦ Χριστοῦ, xal ἡμεῖς
εἰς Χριστὸν Ἰησοῦν ἐπιστεύσαμεν. » Κατοχνήσω δὲ
οὐδαμῶς, ὅπερ for, φθάσας ἔφην, ἀναχυχλήσας εἰ-
πεῖν, ὅτι Χρ.στὸς Ἰησοῦς οὐ γυμνὸς χαὶ χαθ᾽ ἑαυτὸν
b Ex θεοῦ νοεῖται Λόγος, ἁλλ ὅτε προσέλαθε τὸ ἀν-

*' Joan. xx, 90, 51.
ανν "DL Cor. xv, 20.

98 οί. iv, S10.
** Gen, i, 27.

ud Ibi. “ΛΙ. 13.
?! Matti. xsin, 9.

bile itaque prorsus est in ipsum credere. lino po-
tius peccatorum oblivione fides in ipsum decora-
tur atque rependitur. lta enim nobis eximius ille
Paulus scribit: « Seientes quod non justificatur ho-
mo ex operibus legis, nisi per fidem Jesu Christi,
et nos in Christo Jesu credidimus ***. » Caeterum
nequaquam gravabor ea qua fusius a me dictasunt
in summam colligere : nimirum quod Christus non
sit nudum ac per se ex Patre procedeus Verbum :
sed assumpsit humanitatem et carne indutum est,
atque ita se habentem atque appareatem, formam-

» Joan. 1, 12, 15. *! Coloss. 1, 18. ** Galat.

* jbid. 8. δὲ Galat. 11, 16.

1959

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

1210

que nostram gestantem, Pater sanclis apostolis Α θρώπινον, ἑνεπλάχη σαρχέ' οὕτως Eyowsa χαὶ ὁρώ-

ostendit, hujuscemodi voce coelitus edita : « Hic
est Filius meus dilectus, in quo milii bene compla-
cui : ipsum audite *', » Intelligis itaque, quomodo
non dicat : In hoc est Filius meus, ne vicissing tan«
quam alter in sltero esse censeretur, sed unus at-
que idem secundum unitatem incarnationis. Quod
vero periculosum damnosumque imprümis si& huic
sententie reluctari, Joannes facile persuaserit, ita
dicens, quod idem sit testimonium Dei quod testa-
tus est de Filio suo: « Qui eredit in Filium Dei,
babet testimonium Dei in sc. Qui non credit Deo,
inendacem facit eum ; quia nona crediL in testimo-
pium quod testificatus est Deus de Filio suo.» Testatug
aytem est quod llic qui iu corne et ia. forma ser-
vi conspicitur, est singulariter ac peculiariter verus
meus Filius, Quid vero? nonne el gratiam αυ per
sacrum baptismum confertur, et vivilicationem qua
io ipso est, εἰ participationem Dei per sanctifica-
tionein in Spiritu, per Jesum Christum facta esse
dicemus?

B. Omnino, Memini enim Joannis dicentis : « Qui
post me venit, fortior me est, cujus nou sum Qi-
gnus calceamenta portare : ipse vos baptizabil lu
Spiritu sancto et igue *?. »

A. llumanitatisne igitur nostrzz opus esse cen-
scbimus , in Spiritu sancto et igne baptizare
posse?

D. Quo pacto id fieri possit?

706 ^. Atqui virum jamjam venturum atque ap-
pariturum dicens, ipsum in igue et Spirilu sancte
baptizare affirmat, neque alienum baptizatis Spiri-
tum immiLtere servili ac ministratorio modo, sed ut
Deum secundum naturam cuim summa potestate,
Spiritum ex se sibique proprium largiri, per quem
eliam divinus character nobis insigniatur. Kefor-
mamur enim ad imaginem divinam in Christum
Jesum, non corporalep reformationem subeuntes
(nam id vehementer absurdum dictu fuerit), sed
per participationem sancti Spiritus ipsum in nobis
ipsis habentes : adeo ut letantes illud exclamare
possimus : « Exsultabit anima mea iu Domino,

quia induit me vestimentis s3aJutis, οἱ indumento D

justiti:e circumdedit me *. » Quotquot enim in Chri-
sium baptizati estis, Christum iuduistis *.

B. In hominem ergo baptizati sumus, idque ve- -

rum esse dicemus ?

A. Bona verba, amice. Quid agis? Transfers
enim nostram spem in terram. Daptizati siquidem
sumus, nou in hominem simpliciter, sed in Deum
incarnatum, et remitientem poenam vetereinque
culpam iis qui in ipsum crediderunt. Uude et divi-
nus ille Petrus Judzos alloquens dixit : « P'oeniten-
tiam agite, el baptizetur unusquisque vestrum in
pomine Jesu Christi in remissionem peccatorum

? Matti. xvn, 6. ?^1 Joan. v, 9, 10,

*» Matth. 11, 11.

μενον, xai ἐν εἴδει τῷ καθ) ἡμᾶς τυγχάνοντα, τοῖς
ἁγίοις ἀποστόλοις παρέδειξεν ὁ Πατὴρ, φωνῆς ἄνωθεν
ἐχπεποιημένης τοιᾶσδε ' « Οὗτός ἐστιν ὁ Ἐϊός µου ἑ
ἀγαπητὺς, ἐν ᾧ ηὐδόχησα, αὐτοῦ ἀχούετε. » Σύνες
οὖν ὅπως αὖχ ἐν τούτῳ, φησὶν, ἐστὶν ὁ Yióc µου,
ἵνα uh ἀναμέρος ὡς ἕτερος àv ἑτέρῳ τυχὸν, ἀλλ εἲς
vorat xai ὁ αὐτὸς χαθ᾽ ἔνωσιν οἰχονομιχήν. Πλημ-
μελὲς δὲ ὅτι τὸ ἀντιτείνειν ἐστὶ, καὶ τῶν ὅτι µάλισνσ
σφαλερωτάτων, ἀναπείαει Ὑράφων Ἰωάννης e,
ὅτι 0217 ἐστὶν ἡ μαρτυρία τοῦ Θεοῦ, ὅτι µεμαρτή-
pnxe περὶ τοῦ Υἱοῦ αὐτοῦ" « Ὁ πισταύων εἰς τὸν Yiby
τοῦ Θεοῦ, ἔχει τὴν µαρτυρίαν τοῦ θεοῦ àv ἑαυτῷ.
Ὅ ph πιστεύων τῷ Θιῷ, Ψψεύστην παποίηκεν ab-
τὸν, ὅτι οὐχ ἐπίστευσεν εἰς "hv μαρτυρίαν, fiv µε-
μαρτύρηχεν ὁ Geb; περὶ τοῦ Υἱοῦ αὐτοῦ. » Mzpag-
τύρηκε δὲ, ὅτι θὗτος, ὁ μετὰ σαρχὸς xal ἐν τῇ τοῦ
δρύλου μορφῇ, μοναδιχῶς τε χαὶ ἰδιχὼς ἐμὸς ἀληθῶς
Υἱός. Yt 62; οὐχὶ καὶ τὴν διὰ τοῦ ἁγίου βαπτίσματος
εὐχλεᾶ χάριν, xaX xh» bv αὐτῷ ζωοποίησιν, xai τὴν
θεοῦ µέθεξιν δι’ ἁγιασμοῦ ἐν Πνεύματι, δ.ὰ Ἰησοῦ
Χριστοῦ πεπράχθαι δώτοµεν;

B. ᾿Αναγκαίως µεμνήσοµαι γὰρ Ἰωάννου λέ-
γοντος" « 'O δὲ ὁπίσω µου ἑἐρχόμενος, ἰσχυρότερός
μού ἔστιν, οὗ οὑκ εἰμὶ ἱκανὸς τὰ ὑποδέματα βαστά-
σαι" ἐχεῖνος ὑμᾶς βαπτίσει ἐν Πνεύματι ἁγίῳ xai
πυρί. »

Α. "Ap! οὖν, ὦ ἑταῖρε, τῆς καθ) ἡμᾶς ἀνθρωπότητος
ἔργον εἶναι φῶμεν, τὸ &v Πνεύματι ἁγίῳ βαπτίσειν
δύνασθαι χαὶ πυρί;

B. Καὶ πῶς ἂν cel τοῦτό γε;

A. Καὶ μὲν ἄνδρα λέγων, τὸν ὅσον οὐδέπω παρ
εσόμενόν τε xal ὀφθησόμενον, αὐτὺν ἔφη βαπτίζειν
ἐν πυρὶ καὶ ἁγίῳ Πνεύματι, οὔτε ἁλλότριον τοῖς
βαπτιζομένοις ἐνιέντα Ἠνεῦμα δουλοπρεπῶς καὶ
ὑπονργιχῶς, ἀλλ ὡς Ochy χατὰ φύσιν μετ) ἐξουσίας
τῆς ἀνωτάτω, tb ἐξ αὐτοῦ τε χαὶ ἴδιον αὐτοῦ, δι οὗ
xaX ὁ θεῖος ἡμῖν ἐνσημαίνεται χαραχκτ{ρ. Ἄναμορ-
φούμεθα γὸρ ὡς εἰς εἰχόνα τὴν θείαν, εἰς Ἀριστὸν
Ἰησοῦν, οὗ σωματιχὸν ὑπομένοντες τὸν ἀναπλασιιὸν
(κομιδή γὰρ εὔηθες οἴεσθαι τοντὶ), διὰ δὲ τοῦ µετα-
λαχεῖν ἁγίου Πνεύματος, αὐτὸν Ev ἑαυτοῖς πλουτοῦν-
τες Χριστὸν, ὡς ἤδη χαΐροντας ἐχεῖνο φωνεῖν "
ε Αγαλλιάσθω ἡ Ψυχἠ µου ἐπὶ τῷ Κυρίῳ' ἑνέδυσε
γάρ µε ἰμάτιον σωτηρίου, καὶ χιτῶνα εὔρροσύνης, »
"Όσοι Υὸρ εἰς Χριστὸν ἑθαπτίσθητε, Χριστὸν iv-
εδύσασθε, φησίν.

. B. "Ap" οὖν εἰς ἄνθρωπον βεθαπτίσµεθα, xai

«τοῦτο εἶναι φήσομεν ἁληθές:

À. Εὐφίμει, ἄνθρωπε. Τί δρᾷς, ὦ οὗτος; Kata-
χοµίζεις ἡμῶν εἰς γῆν thv ἑλπίδα. Βεθαπτίσμεθα
γὰρ οὐκ εἰς ἄνθρωπον ἁπλῶς, ἀλλ᾽ εἰς θεὺν ἐνηνθρω-
πηχότα, xaX ἀνιέντα ποινῆς xal τῶν ἀρχαίων αἶτια-
µάτων τοὺς τὴν εἰς αὐτὸν πίστιν εἰσδεδεγμένους.
Καὶ γοῦν ὁ θεσπἑέσιος Πέτρος Ἰουδαίοις ἔφη προσ.
λαλὼῶν ' « Μετανοήσατε οὗν, καὶ βαπτισθήτω ἕχαστος
ὑμῶν ἐπὶ τῷ ὀνήματι Ἰησοῦ Χριστοῦ, εἰς ἄγεσιν

! Jsa. Lx1, 10. * Galat. iii, 27.

1241

DE INCARNATIONE UNGENITI.,

1213

τῶν ἁμαρτιῶν ὑμῶν, xal λήφεσθε τὴν δωρεὰν τοῦ À vestrorum, et aceipielis denum Spiritus sancii 4. »

ἁγίου Πνεύματος. » ᾽Απολύων γὰρ ἁμαρτίᾳς τὸν
αὐτῷ προσκεἰµανον, τῷ ἰδίῳ λοιπὸν καταχρίει Πνεύ-
. pott, ὅπερ ἑνίησι μὲν αὐτὸς, ὡς ix Θεοῦ Πατρὴὺς
Λόγος, xai ἐξ ἰδίας ἡμῖν ἀναπηγάζει φύσεως χοινὸν
ἓὲ ὥσπερ τὸ χρΏμα τιθεὶς τῇ μετὰ σαρχὰς olxovo-
µίᾳ διὰ τὴν ἕνωσιν, καὶ ὡς ἄνθρωπος ἑνέπνει co»

ματικῶς. ᾿ἘΕνεφύσησε γὰρ τοῖς ἁποστόλοις, εἰπων; ᾿

ελάδετε Πνεῦμα ἅγιον’ » καὶ οὐχ ἐχ μέτρου δίδωσι
τὺ Π,εὔμα, χατὰ τὴν Ἰωάννου φωνῆν, ἀλλ αὐτὸς
ἐγίησιν ἐξ ἑαυτοῦ, καθάπερ ἀμέλει xal à Πατήρ.
Καὶ γοῦν ὁ θεσπέσιος Παῦλας, ἁπαστήσας τὴν Ev. γε
τούτῳ διαφορὰν, ποτὰ μὲν αὐτῷ τῷ Os χαὶ Πατρὶ
προσνέµων ὁρᾶται, mock δὲ ad τῷ Υἱῷ. Γράφει γὰρ
dc « Ὑμεῖς δὲ οὐχ ἑἐστὲ kv σαρκὶ, ἀλλ ἐν πνε-
µατι, εἴπὲρ πνδῦμα Θεοῦ αἰχεῖ iv ὑμῖν. el δέ τις
Πνεῦμα Χριστοῦ οὐχ ἔχει, οὗτος oüx ἔστιν αὐτοῦ. El
0t Χρ.στὸὃς bv ἀμῖν, «b μὲν σῶμα νεχρὸν διὰ τὴν
ἁμαρτίαν, τὸ δὲ Πνεῦμα, Gul) διὰ διχαιοαόνην. x

B. "Αραρεν οὖν, ὅτι ἴδιόν ἐστι τὸ Πνεῦμα τοῦ
Υἱοῦ. xai obti που µόνον, f] Λόγος Ea πεφηνὼς ἐκ
Πατρὸς, ἀλλὰ xaX fj νοοῖτο καθ᾽ ἡμᾶς ἄνθρωπος Υενό-
μόνος.

Α. Ἴδιον ὡς &x Πατρὸς, £v ὁμοουσίῳ γεννήµατι τῷ
ἐξ αὑτου φύντι Aóyu, xat εἰ λέγο,τθ λαθεῖν, ἅτα vá-
γονεν ἄνθρωπος ὁ τῶν τῆς θεότητος ἰδιωμάτων ὡς £v
ἰδίᾳ φύσει τητώµενος. Καὶ γοῦν αὐτὸς ὑπάρχων ἡ
πάντων ζωὴ, διὰ τὴν ἐχ ζῶντος Πατρὸς ἄῤῥητον vév-
γησιν, ζωηποιεῖσθαι λέγεται μεθ) ἡμῶν. Πάρα δ᾽ οὖν
ὅμως ἰδεῖν, χαριζόµενον μὲν τῇ ἰδίᾳ σαρχὶ τῆς θεο-
πρεποὺς ἑνεργείας τὴν δόξαν, οἰκειούμενον δὲ a9 τὰ
- σαρχὸς, xav olovsl πως xa ἕνωσιν οἰχονομιχὴν, καὶ
τῇ ἰδίᾳ περιτιθέντα φύσει.

B. Τίνα otc τρόπον:

Α. 'Il οὐχὶ δὴ μάλιστα πρέπειν ἐρεῖς τῷ ye ὄντι
κατὰ φύσιν ἐκ θεοῦ Πατρὸς Λόγῳ, τὸ ἄνωθεν ἔχειν
καὶ ἐξ οὐρανοῦ, xal τὸ ζωογονεῖν δύνασθαι τὰ, οἷς
ἂν ἐνιέναι βούλοιτο τὴν ζωήν;

B. eut. .

À. Τί δὲ; τὸ δημιουργεῖν, εἰπέ got, θεῖχῶς, δοίης
ἂν εἶναί τι τῶν ἀνθρωπίνων;

B. Οὐχ ἔγωγχε.

À. Ti τοίνυν ἡμᾶς ζωοποιεῖ μὲν ὡς θεὸς, πλὴν

Disaolvens enim peccata ejus qui ipei adhaeret,
proprio suo Spiritu iuungit, quem quidem immiuit
ipse ut Verbum ex Deo Paire, el ex propria sua
natura in nos transfandit. Cemmunem vero quo-
damiiodo hanc rem faciens cum administratione in
Qarne propter unitatem, etiam ut homo inspiravit
corporaliter. Inspiravil enim: apostolis, dicens
« Accipite Spiritum sanctum *. » Neque ex menp-
sura dat Spiritum, ut inquit Joannes, sed ipse eum
inreriut ex seipso, sicut et Pater. Idcirco et divi-
nus Paulus tollene omnem hac in re differentiam,
intesdum ipsi Deo ac Patri id tribuere cernitur, in-
terdum autem, Filio. lta enim seribit : « Vos autem
Don eslis in carne, sed iu spiritu , siquidem Spiritus

B fet fiabltat in^Vobis. Si vero quis Spiritum Christi

won babel, bic non est ipsius. Si autem Christus est
in. vobis, corpus quidem mortuum est propter pec-
calum, spiritus vero vita propter justificationem *. »

B. Spiritus itaque 107 proprius est Filii, not
solum quatenus est Verbum ex Patre procedens,
verum eiiam qualenu& est howo nostri similis
facius.

Α. Proprius quidem ut ex Patre in consubstan-
tiali Filio ex sese genito Verbo, tametsi dicatur
eum accipere quando faclus est homo, qui pro-
prietatibus divinitatis in sua natura care& Alque
ideirco ipse cuim sit omnium vita, quia ineffabili
modo ex vivo Paire genitus est, una nobiscum
vivificatus esse dicitur. Videre tamen est, ipsum
carni sux: divina operationis gloriam tribuisee, et
vicissit carnis proprietates per unitatem illauw qua
ex incarnalione facia est ad propriam suam na-
luram ascivisse.

D. Quo pacto ais ?

A. Nonne maxime convenire dices Verbo quod
est secundum naturam ex Deo, superne et ex coelo
venire, et vivificare posse ea quibus vilam ia-
mittere voluerit ?

B. Omnino.

A. Quid vero ? Creare divino more, dixerisne
etiam ex humanis operibus esse ?

B. Ego certe nequaquam.

À. Quid igitur, vivificat quidem mos ut Deus,

οὗ µόνον τῷ μεταλαχεῖν ἁγίου Πνεύματος, ἆλλ᾽ p ezterum Don sola participatione Spiritus sancti ;

ἐδεστὴν παραθεὶς xai τὴν ἀναληφθεῖσαν cápxa;
Ἔρη γὰρ, ὅτι ε Αμὶν, ἀἁμὴν λέγω ὑμῖν, ἐὰν μὴ

φἀγητε τὴν σάρχα τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου, καὶ πίητε.

αὐτοῦ τὸ αἷμα, οὔχ ἔχετε ζωὴν ἓν ἑαυτοῖς. » Κατα-
χερτομούντων δὲ αὐτὸν τῶν Ἰουδαίων ποτὲ, xai τὴν
Ἐπὶ τοῖς ἀμείνησι dos ἀνάπτειν, οὐχ οἵδ' ὅπως,
ἐπιχεχειργκότων τῷ µαχαρίῳ Μωσεῖ, εἰρηχότων δὲ
ἀναφανδόν' « Οἱ πατέρες ἡμῶν ἔφαγον τὸ μάννα ἓν
τῇ ἑρῆμῳ, καθώς ἐστι γεγραμμένον' "Apzoy Ex τοῦ
οὐρανοῦ ἔδωχεν αὐτοῖς φαγεῖν ' τί ποιεῖς σὺ σημεῖον,
ἵνα πιστεύσωµέν σοι; τί ἐργάξῃ, ὡς ἄνωθεν ἡμῖν
καὶ ἐξ οὐρανοῦ καταχοµίσας τὸ copa; » φησίν’

* Act. 1, 78. * Joan, xx, 99, * Bain. vin 9, 10.

sed comestibilem praebens etiam carnem quam
assumpsit, Dixit enim ipse: « Amen, amen dico
vobis, nisi comederitis carnem Filii hominis, et
biberitis ejus sanguinem, non habebitis vitam in
vobis *. » Cum vero Judei eum conviciis lacesse-
rent, et Mosi doctrine plurimum οἱ deferrent,
aperteque clamarent ; « Patres. nostri. mandu-
caverunt manna in deserto, sicut. scriptum est :
Panem de colo dedit eis manducare : tu. quod
signum facis, ut credamus tibi ? quid operaris, ut
superne nobis eti ex colo afferens corpus '? »
respondit Jesus : « Amen, amen dico vobis; non

* Joan. σι, 94. " ibid. 30, 51.

1243

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

1144

dedit vobis Moyses panem ex colo verum. Nam A « Αμὴν, ἁμὴν λέγω ὑμῖν, οὗ Μωσῆς δέδωχεν ὑμῖν

panis Dei est qui de coelo descendit, εἰ dat vitam
mundo *. » Et paulo post tantuin non digito, quod
aient, commonstrans seipsum incarnatum : « Ego,
inquit, sum panis vivus, qui de cclo descendi. Si
quis manducaverit ex hoc pane, vivet in eternum:
et panis quem ego dabo, caro mea est pro mundi
vita *. Qui manducat meam earnem, et bibit meum
sanguinem, in me manet, et ego in illo. Et sicut
misit me vivens Pater, etego vivo propter Patrem.
Et qui manducat me, et ipse vivet propter 708
me '*. » Atqui quomodo non vere dicatur. quod
non descenderit e colo caro, sed quod erat ex
Virgine, sicut scriptum est !! * Quod vero non sint

separate, sed in unum coeant; et quodammodo
inter se commigceantür naturarum proprietates,
intelligenti mysterium, sed imperite reclamanti :
« Quomodo possunt fieri h»c ? Si terrena, inquit,
dixi vobis, et non creditis : quo pacto si dixero
vobis coestia, credetis ? Et nemo ascendit. in
calum, nisi qui e celo descendit Filius Dei ?*. »
Judeis vero xque atque ille imperitis, ipsumque
irridentibus : si viviicans atque ex colo pro-
prium corpus, « lloc vosscandalizat, inquit, si ergo
videritis Filium howinis ascendentem ubi erat
prius ** *? » Annon natum ex muliere dicemus
Emmanueleiwn ?

τὸν ἄρτον ix τοῦ οὐρανοῦ τὸν ἀληθινόν. 'O γὰρ &p-
τος τοῦ θεοῦ ἔστιν ὁ χαταθαΐνων Ex του οὐρανοῦ,
χαὶ QCohv διδοὺς τῷ χόσμῳφ. » Καὶ πρός Ye τουτοιαὶ
πάλιν, μονονουχὶ xal δαχτύλῳ καταδειχνὺς ἑαντὺν
ἐνσώματον, « Ἐγώ εἰμι, qno, ὁ ἄρτος ὁ ζῶν, 6
ἐκ τοῦ οὐρανοῦ χαταβάς. Ἐάν τις φάγη ix τοῦ ἄρ-
του τούτου, ζήσεται εἰς τὸν aliova* xal ὁ ἄρτος δὲ,
ὃν ἐγὼ δώσω, fj σάρξ μού ἐστιν ὑπὲρ τῆς τοῦ χόσμον
ζωῆς; ὁ τρώὠγων µου τὴν σάρκα, χαὶ πίνων µου τὸ
αἷμα, tv. ἐμοὶ μένει, κἀγὼ iv αὐτῷ. Καὶ καθὼς
ἀπέστειλέ µε ὁ qv Πατῃρ, κἀγὼ ζῶ διὰ τὸν Πα-
τέρα" χαὶ ὁ τρώγων µε, κἀχεῖνος ζήσει 5c ἐμέ. »
Καΐτοι πῶς οὐχ ἀτρεχὲς εἰπεῖν, ὡς o0 χαταπεφοίτη-
xty ἐξ οὐρανῶν fj σὰρξ, ἀλλ' fjv ἐχ Παρθένου, χατὰ

B τὰς Γραφάς; Ἔστι δὲ ὅτι οὗ διιστὰς ὁ Λόγος, ἀλλ'

εἰς ἓν ἄμφω συλλέγων, xat ὥσπερ ἀλλήλοις ἆναχι
yl τὰ τῶν φύσεων ἰδιώματᾳ, E µυρίων ὅσων m

ὁρᾶται λόγων. Nixobhuo μὲν γὰρ, οὗ συνιέντι τὸ
µυστήριον, ἀναχκεχραγότι δὲ ἁμαθῶς' « Πῶς δύναται
ταῦτα Ὑενέσθαι; El τὰ ἐπίγεια, φηοὶν, εἴπον ὑμῖν,
καὶ οὐ πιστεύετε, πῶς ἐὰν εἴπω ὑμῖν τὰ ἑπουράνια,
πιστεύετε; Καὶ οὐδεὶς ἀναθέθηκχεν εἰς τὸν οὐρανὸνι

"εἰ μὴ ὁ Ex τοῦ οὐρανοῦ χαταθὰς, ὁ Υἱὸς τοῦ θεοῦ. »

Ἱουδαίοις δὲ πάλιν, τὴν ἴσην ἐχείνῳ νοσοῦσιν ἆπαι-
δευσίαν, xal διχγελᾶν, οὐκ ol& ὅπως, ἑλομένοις αὖ
τὸν, ἐπείπερ ἔφη ζωοποιν xal ἐξ οὐρανοῦ τὸ
ἴδιον αὤμα, «Τοῦτο ὑμᾶς σχανδαλίζει, roiv, ἐὰν οὖν

θεωρῆτε τὸν Υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἀναθαίνοντα ὅπου ἣν τὸ πρότερον; » Ἡ οὐχὶ τετάχθαι φῄήσομεν Ex ν-

ναιχὸς τὸν ᾿Εμμανουήλ;

B. Omnino.

A. Ubinam igitur prius erat? aut quo pacto
ascendit , cum se ibi esse dicat, etiam mato ex
sancta Virgine corpore sibi unito ? Nonne autem
carnem qua ex terra constat, vivificare non posse,
quatenus ad propriam suam naturam attinet,
dicemus ?

B. lta.

A. Quomodo igitur est vivificatrix caro ? aut
quomodo censeatur ex colo esse, cum sit ex
verra ?

B. Ratione unitatis, ut arbitror, cum vivo et
eclitus demisso Verbo.

À. Recte admodum sentis, et convenienter sacris
Scripturis. Neque enim aliter fuerit, et creator

€ B. Πῶὼῶς γὰρ οὗ;

Α. Ποῦ τοιγαροῦν τὸ πρότερον ἣν; ἡ πῶς ἀναθέ-
6ηχεν ἔνθαπερ εἶναί φησιν αὐτὸς, καίτοι τεχθέντος
διὰ τῆς ἁγίας Παρθένου τοῦ ἑνωθέντος αὐτῷ σώμα-
τος; Οὐχὶ δὲ xal ἁπρακτεῖν ὁμολογήσαιμεν ἄν τὴν
ἀπὸ γῆς cápxa πρὸς τὸ δύνασθαι ζωοποιεῖν, ὅσον
fxev εἰς ἰδίαν φύσιν ;

B. ΑἈληθέ, .

À. Πῶς οὖν, εἰπέ µοι, ζωοποιὸς fj cápt ; Ἡ πῶς
ἂν νοοῖτο xai ἐξ οὐρανοῦ τὸ ἀπὸ τῆς γῆς;

B. Καθ ἔνωσιν, οἶμαι, τὴν πρὸς τὸν ζώντά τε xal
οὐρανόθεν Λόγον.

Α. Πεφρονηχὼς ἴσθι τὰ λίαν ὀρθά, χαὶ τοῖς ἱεροῖς
συµθαΐνοντα λόγοις. Eln γὰρ ἂν οὐχ ἑτέρως, xe

ratione divinitatis, et cum non absque carne in- D δημιουργὸς θεϊχῶς, xat ὅτε μὴ δίχα νουῖτο σαρχός.

telligitur. Nam et. divinus Paulus pro hac sententia
facit, ita scribens : « Gratias agentes Deo ac
Patri, qui dignos nos fecit in partem sortis sancto-
rum, in lumine. Qui eripuit nos de potestate tene-
brarum, et transtulit in reguum Filii dilectionis
sus. In quo habemus redemptionem, el remíissio-
μέσ peccatorum : qui est imago Dei invisibilis,
primogenitus omuis creaturz. Quoniam in ipso
condita sunt universa, iu ccelis et in terra, visibilia
et invisibilia, sive Throni, sive Dominationes, 8016

* joan. vi, 92, 93. * ibid. 51, 58.
vi, 03, 65,

ο 111. 57, 58.

Συλλήπτορα δὲ τοῦ λόγου ποιῄσομαι πάλιν ὡδὶ vs-
γραφότα τὸν θεσπέσιον Παῦλον ' ε Εὐχαριστοῦντες
τῷ θεῷ καὶ Πατρὶ, τῷ ἱκανώσαντι ἡμᾶς εἰς τὴν µε-
ρίδα τοῦ χλέρου τῶν ἁγίων Ev τῷ φωτὶ, ὃς ἐῤῥύώσατο
ἡμᾶς ἐκ τῆς ἐξουσίας τοῦ σχότους, xal µετέἐσ-ησεν
el; τὴν βασιλείαν τοῦ Υἱοῦ τῆς ἀγάπης αὐτοῦ, ἓν ᾧ
ἔχομεν τὴν ἀπολύτρωσιν, τὴν ἄφεσιν τῶν ἁμαρτιῶν,
ὃς ἐστιν εἰχὼν τοῦ Θεοῦ τοῦ &opátou, πρωτότοχος
πάσης Χτίσεως, ὅτι ἐν αὐτῷ ἑχτίσθη τὰ πάντα, τά
τε ἐν τοῖς οὐρανοῖς καὶ τὰ ἐπὶ τῆς γῆς, τὰ ὁρατὰ
Joan. 14, 9, 12, 15.

t! Luc. 1, Οἱ. !3 Joan,

1245

DE INCARNATIONE UNIGENITI.

1319

καὶ τὰ ἀόρατα, εἴτε θρόνοι, εἴτε Κνριότητες, εἴτε A Principatus, sive Potestates, omnia per ipsum et

᾽Αρχαὶ, εἴτε Ἐξουσίαι, τὰ πάντα δι αὐτοῦ xal εἰς αὖ-
τὸν ἔχτισται, xal αὐτός στι πρὸ πάντων, χαὶ τὰ
πάντα ἓν αὐτῷ συνέσττχε, xal αὐτός ἐατιν ἡ χεφαλὴ
τοῦ σώματος τῆς Ἐχχλησίας, ὃς ἐστιν ἀρχὴ, πρω-
τότοχος ix τῶν νεκρῶν, ἵνα γένηται ἓν πᾶσιν αὐτὸς
πρωτενων, ὅτι by αὐτῷ ηὐδόχησε᾽ xdv τὸ πλήρωμα
δι αὐτοῦ χατοιχῆσαι, xal δι αὐτοῦ ἀποχκαταλλάξαι
τὰ πάντα εἰς αὐτὸν, εἰρηνοποιῆσας διὰ τοῦ αἵματος
τοῦ σταυροῦ αὐτοῦ, εἴτε τὰ ἐπὶ τῆς γῆς, εἴτε τὰ ἐν
τοῖς οὑρανοῖς. » Ἰδοὺ δὴ πάλιν ἀναφανδὸν δι αὐτοῦ
φησι xa εἰς αὐτὸν ἑχτίσθαι τὰ πάντα * xal μὴν, ὅτι
πρὸ πάντων icti, xal ὅτι τὰ πάντα συνέστηχεν kv
αὐτῷ; xal αὐτὸν εἶναί φησι πρωτότοχον Ex νεκρῶν,
εἰρηνοποιῄσαντα διὰ τοῦ αἵματος αὐτοῦ, τά τε ἓν

in ipso creata sunt. Et ipse est ante omnes, et om-
nia in ipso constant, Et ipse est caput corporis
Ecclesiz, qui est principium, primogenitus 709 ex
mortuis, ut sit in omnibus ipse primatum tenens.
Quia in ipso complacuit omnem plenitudinem divini-
tatis inhabitare, et per eum reconciliari omnia in
jpso, pacificantem per sanguinem crucis ejus sive
que in terris, sive qu: in ccelis sunt !*. » Ecce
quam aperte dicat, per ipsum et in Ipso creata esse
omnia : quodque ante omnes sit, et quod omnia con.
stant in ipso. Przterea dicit ipsum esse primogeni-
tum ex mortuis, quodque pacificarit per sagguinem
suum quicunque in ccelis sunt, el quacunque la
terris. Aliqui quis est primogenitus ex mortuis,

τοῖς οὐρανοῖς, xai τὰ ἐπὶ τῆς yrs. Εἶτα ci; 6 ἐκ νε- B nisi Christus Jesus, hoc est, Verbum in carne et

χρῶν Tputótoxo;, εἰ μὴ Χριστὸς Ἰησοῦς, τουτέστιν,
ἐν σαρχὶ xal μετὰ σαρχὸς ὁ Λόγος; Τεθναίη γὰρ
ἂν οὔτι που θεὸς (vy ὁ λόγος, οὐδ' ἂν νοοῖτο τῶν ὅλων
δημιουργὸς χαθ᾽ ἡμᾶς Gv ἄνθρωπος, εἰ μὴ δεδη-
Μιούργηχε μὲν ὡς θεὸς, xal el p δίχα σαρχὸς
vooito μετὰ τὴν ἕνωσιν. Πρωτότοχος δὲ. καὶ ἐκ νε-
χρῶν, xa0b πέφηνεν ἄνθρωπος, οὐχ ἁποδαλὼν τὸ
εἶναι θεὺς, διὰ τὴν ἑνανθρώπησιν. Οἵει τι χρῆναι
τούτοις ἐπιτιμᾶν ;

B. 026' ὁπωστιοῦν.

A. Ἴδοις δ᾽ ἂν χαὶ ἑτέρωθι διὰ τῶν αὐτῶν ἰἱόντας
λόγων τοὺς πνευµατοφόρους. Ἰωάννης μὲν γὰρ. « Ἑν
ἀρχὴ, φησὶν, ὁ Λόγος T», καὶ ὁ Λέγος ἦν πρὸς τὸν

cum carne ? Neque enim mori queat Deus exsistens
Verbum : neque crcator lotius universi dici possit
homo nostri similis, nisi creaverit quidem, ut Deus,
tametsi non absque carne intelligi potest, post uni-
tatem, Primogenitus vero ος mortuis est, quatenus
apparuit homo, tametsi propter incarnationem ΠΟΠ
desierit esse Deus, Videlurne tibi aliquid in his
reprehendendum ?

B. Nequaquam.

Α. Sed et alibi lioc ipsum asserentes videas eos
qui divino Spiritu afflati fuerunt. Joannes euim:
ε In principio, inquit, erat Verbum, et Verbum erat

0:bv, καὶ θεὺς i» 6 Λόγος. Οὗτος fjv ἓν ἀρχῇ πρὸς C spud Deum, et Deus erat. Verbum. lloc erat iu

τὸν θεόν. Πάντα δι αὐτοῦ ἐγένετο, xat χωρὶς αὐτοῦ
ἐγένετο οὐδὲ Ev. » Παῦλος δὲ αὖ. «ET; θεὸς ὁ Πατὴρ,
ἐξ οὗ τὰ πάντα ' εἷς Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς, δι οὗ
τὰ πάντα.» Αλλ' εἴπερ ἣν τὸ μεσολαθοῦν μετὰ «b
ἠνῶσθαι σαρχὶ τὸν Λόγον, xal εἰς ἑτερότητα χατα-
δ.αιροῦν, τὴν ὡς υἱῶν δυάδα φημὶ, χατὰ τὸ σοὶ δοχοῦν,
πῶς ἂν ἐχτίσθη τὰ πάντα διὰ Ἰγσοῦ Χριστοῦ; "AX
μὴν ἐκτίσθη δι αὐτοῦ τὰ πάντα. Πρόδηλον οὖν ὅτι
τὰ φύσει τε καὶ ἰδικῶς ἑνυπάρχοντα τῷ ix Πατρὸς
ὄντι Λόγῳ, τετήριται πάλιν αὑτῷ xol ὅτε Υέγονε
σάρξ. Ἐπισφαλὲς οὖν ἄρα, τὸ διατέµνειν ἀποτολμᾶν.
Εἰς γὰρ Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς, καὶ δι αὐτοῦ τὰ
πάντα δεδηµιούργηχεν ὁ Πατήρ.

B. Αληθές.

Α. Ἔστι τοιγαροῦν xa δημιουργὸς, θεῖχῶς, xol
ζωοποιὸς, ὡς ζωὴ, ἑνανθρωπίνως δὲ αὗ xal τοῖς
ὑπὲρ ἄνθρωπον ἰδιώμασιν εἰς ἕν τι τὸ μεταξὺ
ς,Υχείµενος. Μεσίτης Υάρ ἐστι θεοῦ χαὶ ἀνθρώπων,
χατὰ τὰς Γραφὰς, φύσει μὲν ὑπάρχων θεὲς, καὶ οὐ
δίχα σαρχὸς, ἄνθρωπος δὲ ἀληθῶς, xai οὐ Φιλὸς
καθ) ἡμᾶς, ἀλλ ὢν ὅπερ ἣν, xal εἰ γέἐγονε σἀρξ.
} έγραπτα. γὰρ, ὅτι « Ἰησοῦς Χριστὸς χθὲς xoi
σήμερον, ὁ αὐτὸς xal tl; τοὺς αἰῶνας.» Ἡ vào
ovy διὰ τῆς ἁγίας Παρθένου τετέχῆαι πιστεύομεν

* Coloss, *, 12-20. '* Joan. 1, 1-35,

!* ] Cor. vui, 6.

principio apud Deum. Omuia per ipsum faeta. sunt,
et sine ipso factum est nihil !**. » Paulus vero :
« Unus, inquit, Deus Pater, ex quo omnia ; unus
Dominus Jesus Christus, per quem omnia '*. »
Atqui si erat aliquid discriminis, postquam Verhum
unitum est carni, quodque illum in diversitatem
quamdam dividat, ita ut dualitatem quamdam filio-
rum constituat, sicut tibi videtur : quomodo omnia

creata sunt per Jesum Christum ? Atqui omnia per.

ipsum creata sunt. Manifestum igitur est quod que
natura et peculiariter insunt. Verbo quod ex Patre
procedit, manent etiam in ipso cum factum est earo.
Periculosum itaque est hzc partiri ac separare.
Unus enim Dominus Jesus Christus, et per ipsum

D omnia creavit Pater.

B. lta est.

A. Est igitur et creator, divinitatis ratione ; et
vivilicans, utpote vita: bumana autem vicissim
ratione, ex proprietatibus qua hominem excedunt
in unum quid interme.lium compositus. Mediator
enim est Dei et hominum, secundum Scripturas !*,
Datura quidem exsisteus Deus, et non absque carne,
lomo autem vere, non nude atque simpliciter, ut
nos, sed exsistens id quod erat, etiamsi factus sit
caro. Scriptum est enim, quod « Jesus Christus
heri et hodie ; idem ipse et 710 in saecula **. »

VI Tin, , ο. '* Hebr. xui, 8.

1211

whimie ssewló temporibus Emmanuelem ?

B. Omnino. Neque eai sacris Scripturis re-
pugaamos. »

À. At vero, dic mihi, amice, illud « heri et hodie »
nonne presens et jam praterium tempus αἱρηί-
ficat ?

B. ha.

Α. Quomedo igitur idem erit cum prsterilo,
tameisi nondum secundum carmem natus sit?

B. Quia erat Verbum etiam in principio, et tan-
quam er slergo aique immutabili Deo ac Patre
preeedens, ziernitatein. quoque atque immutabili-
tatem in se habet.

À. Laude iuam senieBtiam ; rectiseima enim
est. Coterum boe etram mihi dicas.

B. Quidnam ?

A. Nonne recens admodum est nomen Jesus
Christus, atque ipso incarnationis tempore Verbo
inditum ?

B. Hoc certe quamplurimis argumentis nobis
ostensum est.

A. lntelligis itaque. quod Christum Jesum, et
non simpliciter Verbum beri et hodie eumdem esse
dicat, et in saecula, Quo pacto autem sit. immuta-
Llilis, et in eodem semper δί8ί1 perinaneat hominis
natura, cum alioqui motui sustineat, οἱ quidem
pra aliis eum qui fit a non esse ad esse ac vivere ?

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

Annon enim ex sancía Virgine notum credimus in A tv ἑἐσχάτοις τοῦ αἰῶνος χαιροῖς

1215
τὺν Ἐμμανουήα;

B. Να[. Ταῖς Υάρ τοι θείαις οὐχ ἀντεροῦμεν T'pa-
φαῖς.

A. Τὸ δὲ δὴ χθὲς, εἰπέ µοι, xal τημερονν χαιρὸν
ἡμῖν, ὦ φιλότης, οὐχὶ τὸν ἑνεστήχοτα xol τὸν {δη
παρῳφχηχότα κατασηµήνειαν ἄν;

B. $i.

A. Πῶς οὖν ὁ αὐτὸς εἴη ἄν «fc ve τὸν παρφχηχότα,
καίτοι γένεσιν οὕπω τὴν κατὰ σάρχα λαθών ;

B. Ὅτι fjv ὁ Λόγος καὶ ἓν ἀρχῇ, καὶ ὡς ἓξ ἀῑδίου
xa ἀτρέπτου πεφηνὼς τοῦ θεοῦ καὶ Πατρὺς, ἔχει καὶ
αὐτὸς ὡς ἐν ἰδίᾳ φύσει τὸ ἀῑδιόν τε xal ἄτρετττον.

A. Ἑταινῶ thv δόξαν᾽ ἔχει γὰρ ὧδε, xal λίαν

B ὁρθῶς' φιλοπευστοῦντι δ᾽ οὖν ὅμως φράσαις ἂν, ὦ

ἀγαθέ.

Β. Τὸ τί.

Α. Ἡ οὐχὶ νεώτατον χομιδῇ, xoi τοῖς τΏς ἕναν-
θρωπήσεως χρόνοις συνδεδραμηχὸς ὄνομα τῷ Λόγῳ,
«b, Ἰησοῦς Χριστός:

B. Καὶ μὴν τοῦτο ἡμῖν διὰ πλείστων ὅσων
ἐδείχθη.

Α. Σύνες οὖν, ὅτι Χριστὸν Ἰησοῦν χαὶ οὗ µονοει-
δῶς τὸν Λόγον χθές τε xal σήμερον τὸν αὐτὸν εἶναί
φησι, xal εἰς τοὺς αἰῶνας. Πῶς 6' ἂν ἔχοι τὸ ἄτρε-
πτόν τε xal τὴν ἓν τανυτότητι διαμονὴν ἡ ἀνθρώπου
φύσις , χαΐτοι χίνησιν ὑπομένονσα, xai πρό Υε τῶν
ἄλλλων, τὴν ἐξ οὐκ ὄντων εἰς τὸ εἶναι καὶ δᾗν ;

B. Aberravit itaque a vero sacra Scriptura, οἱ 6 B. Διημάρτηχεν οὖν ἄρα τἀληθοῦς ἡμῖν τὸ Γράμμο

qui hodie noa est, prius exstitisse dicit ?

ΛΑ. Equidem id nequaquam dixerim. Longe euim
abest. Heri εἰ hodie idem, etin saecula Christus
Jesus. Verbi autem autiquitatem οἱ imiutabili-
latem nequaquam negaveriu, tametsi factum sil
caro : αἱ potius censuerium ralione uuitatis cum
propria sua carne, eum qui [εί erai, anteaque
exsistebat, rursus declarari aique ostendi eum-
dem. Idcirco oderant illam et lapidibus obruere
volebaut demenies Judi, (Jem ipsi non adbibentes,
Hoc enim illos attonitos tenebat, qued cum appa-
rerel homo nostri similis, antiquitatem sibi majo-
rem quam qua in hominem cadit arrogaret, dicens
ut Deus: « Amen, amen dico vobis, antequaim-
Abraham fleret, ego sum !*?. » Ad quod illi respon-
derunt : « Quinquaginta annos nondum habes, et
Abraham vidisti *? ? » Quin οἱ Joanues ita. ail :
« Qui post me venturus est, ante me factus est, qoia
prior me erat 51. » Atqui quomodo quem hominem
esse norat et vocabat Einmanuelem, ante se et
priorem factum esse dicit, cum post ipsum natus
fuerit ?

B. Ante ipsum factum esse dicit ratione gloriz,
ut ego quidem 711 intelligo.

ΔΑ. Porro falsum absurdumque esse ita scutire
paucis intelliges. Nam si illud, ante, interprctemur
15 ibid, 57.

1 Joan. viii, 58, *! Jon. 5, 37.

τὸ ἱερὸν, xai τὸν χθὲς οὐχ ὄντα mposival φησιν;

A. Φαίην ἂν οὐχὶ τοῦτο ἐγώ. Ἠολλοῦ γε καὶ δεῖ.
Χθὲς καὶ σήμερον ὁ αὑτὸς xal εἰς τοὺς αἰῶνας,
Χρ:ατὸς Ἰησοῦς. Τὸ δὲ τοῦ Λόγου πρεσθύτατον καὶ
ἀχλινὲς, Άχιστα μὲν ἀρνήσομαι, xal εἰ Υέγονε σάρς’
οἰήσομαι δὲ καθ’ ἔνωσιν μετὰ τῆς ἰδίας σαρχὸς, ὡς
χθὲς ὄντα xol προὔπάρχοντα, χαταδγλοῦσθαι πάλιν
αὐτόν. Καὶ γοῦν ἑμυσάττετο μὲν ὁ παράφρων 'Iou-
δαῖος χαὶ καταλιθοῦν ἐπεχείρει, τὴν πίστιν ο) προσ-
ιέµενος. Κατατεθήπει γὰρ, ὅτι καΐτοι xa9' ἡμᾶς
ὀρώμενος ἄνθρωπος, τῆς ὑπὲρ ἄνθρωπον ἀρχαιότητας
ἑαυτῷ τὸ πρεσδύτερον ἐπεμαρτύρει, λέγων ὡς 8cóz
« Αμὴν, ἁμὴν, λέγω ὑμῖν, πρὶν ᾿Αθραὰμ γενέσθαι,
ἐγώ εἰμι.» Ὅτε καὶ πρὸς τοῦτο ἔφασχον ἐχεῖνοι'
εΠΙεντήχοντα ἔτη οὕπω ἔχεις, καὶ ᾿Αβραὰμ ἑώρα-
χας:ν Ἔφη δὲ xai Ἰωάννης « Ὁ ὀπίσω µου ἐρχό-
µενος, ἔμπροσθέν µου γέγονεν, ὅτι πρῶτός µου ὃν.
Καΐτοι πῶς ἄνδρα τε εἰδὼς καὶ ὀνομάζων τὸν Έμμα-
νουἡλ, Εμπροσθὲν τε αὐτοῦ xoi πρῶτον γενέσθαι
φηαὶ τὸν ὀψ'γενΏ τε xa uev αὐτόν;

B. Ἔμπροσθεν αὐτὸν xai πρῶτον γενέσθαι φπαὶ,
κατά γε τὴν δόξαν, ὥσπερ οὖν ἔπεισί pot νοεῖν,

A. Καὶ μὴν ὅτι χίθδηλόν τε xal ἁμαθὲς τὸ τῇδε
vostv, οὐκ ἐκ μακρῶν εἴσῃ λόγων. Παραδεξάµενοι yàp

7219

DE INCARNATIOSE UNIGENITI,

1255

«b ἔμπροσθεν εἰς τὺ ἄμεινον ἓν δόξη, κατὰ τὸν ἴσον A de przstantia glorie : eadem quoque ratione etiam

που λόγον xaX τὸ ὀπίσω φῄσοµεν, «b ὡς ἐν εὐχλεί14
δεύτερον εὖ µάλα χαταδηλοῦν.

B. Περιέστη 65 οὖν, ὡς ἔοικε, τῆς Ἰωάννου δόξης
ἠττᾶσθαι Χριστὺν, καὶ ὀπίσω δραμεῖν ἀσυνέτως
ὑπονοεῖν ἔφη vp, ὅτι 'Ὁπίσω µου ἔρχεται ἀνήρ.

"A. Φεῦ τῆς ἁτοπίαςὶ Οἰησόμεθα γὰρ οὐχ ὧλδε
ἔχειν, ἑννενοηχότες δρθῶς «b ἐν Ταλμοῖς γεγραμ-
µένον, ὅτι « Τίς kv νεφέλαις ἰσωθήσεται τῷ Κνρίῳ;
xai εἰς ὁμοιωθήσεται τῷ θεῷ ἐν υἱοῖς 8zo0 ; » 'Ava-
θετέον οὖν ἄρα xai μετὰ σαρχὸς αὐτῷ «b πρεσδύ-
κατον, ὡς θεῷ χατὰ φύσιν ἑνωθέντι σαρχὶ, xal τὰ
τῆς ἰδίας φύσεως ἀγαθὰ χοινοποῖειν εἰωθότι τῷ ἰδίῳ
σώματι.

B. "Αριστα ἔφης.

Α. Τοῦτο δ ἂν µάθοις, ὧδέ τε ἔχον καὶ εἰρημένον
ὀρθῶς, χαὶ ἐξ ἑτέρων, ὦ τᾶν, εἴπερ ἕλοιο, μαρτυρ:ῶν.
Ἔφη μὲν yàp που θεὸς περὶ τοῦ ἐκ σπέρματος
Λαθὶδ, «b χατὰ σάρχα Χριστοῦ, δι ἑνὸς τῶν ἁγίων
προφττῶν' «Καὶ σὺ, Βηθλεὲμ, οἶχος τοῦ Ἐφραθᾶ,
ὁλιγοστὸς εἶ τοῦ εἶναι ἐν χιλιάσιν Ἰούδα. àx σοῦ
pot ἐξελεύσεται τοῦ εἶναι εἰς ἄρχοντα àv τῷ Ἱσραλλ,
καὶ αἱ ἔξοδοι αὐτοῦ ἁπαρχῖς ἐξ ἡμερῶν αἰῶνος. »
Περὶ δέ γε τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ, ὁ ἱερώτατος Παῦλος"
4 "Ott πάντες εἰς τὸν Μωσῆν ἑθαπτίσθησαν ἐν τῇ
νεφέλη xal iv τῇ θαλάσσῃ, καὶ πάντες βρῶμα τὸ
πνευματιχὸν ἔφαγον, xat πάντες τὸ αὐτὸ πνευµα-
τιχὸν ἔπιον πόµα. Ἔπινον γὰρ bx πνευματικῆς ἆχο-
λουθούστς πέτρας. Ἡ πέτρα δὲ ἣν 6 Χριστός.»

᾿Αθρει δῇ οὖν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ καθ ἔνωσιν olxovo- c

μικὴν τὸ ἰδιχῶς τοῦ Λόγου πρεσθύτατον. "H ox
ἑναργὶς ὁ λόγος; Tbv γάρ τοι Βηθλεεμίτην ὡς
ἄνθρωπον καὶ ἐκ γυναιχὸς, ἁπαρχῆς αἰῶνος τὰς t£-
όδους ἔχειν εὖ µάλα φησίν. Ἐν ἀρχῇ γὰρ fiv, xat πρὸ
παντὸς αἰῶνος, ὁ ἐνανθρωπίήσας Λόγος, καὶ αὐτὸς ἣν
f) πέτρα, δεδιψηχότα τὸν Ἱσραὴλ τοῖς παρ᾽ ἑλπίδα
καὶ ἁδοχήτοις ἐχμεθύσχων νάμασι, xalcot γεννηθεὶς
χατά γε τὴν cápxa χαὶ τὸ) ἀνθρώπινον kv. ἑσχάτοις
γαιροῖς, xal χεχρισµένος εἰς τὴν εἰς χόσµον &xoste-
λὴν παρὰ τοῦ θεοῦ καὶ Πατρός. Κατωνόμασται γὰρ
οὐχ ἑτέρου του χάριν, ἀλλ & διὰ τοῦτο Χριστός,
Χριστὺς δὲ ἦν ἡ πέτρα, κατὰ τὸν Παῦλον. "H ὃν-
Φοιαστὸν τὸ χρημα ἑἐρεῖς;
D. Οὐδαμῶς.

illud, post, dicemus significare inferiorem gloria.

D. Statuendum itaque erit, meo judicio, Christum
Joanne inferiorem gloria esse. Dixit enim : Post me
veniet vir.

À. Absit tanta absurditas ! Facile enim judicabi-
mus rem ita se non habere, si Πα τω Psalmis scri-
ptum recte intelligamus : « Quoniam quis i» nabl-
bus zquabitur Domino? et quis similis erit Deo in
filiis Dei ** * » Tribuenda itaque est ipsi, etian com
carne, antiquitatis przrogativa, nimirum ut Deo na-
turaliter unito carni, quique propri» su: nalura
bona corpori etiam suo communicare consuevit.

D. Optime dicis.

A. Hoc vero ita se habere, recteque dici etiam ex
aliis testimoniis discere poteris. Ita enim Deus alibi
per quemdam prophetarum de Christo ex semine
David secundum carnem loquitar : « Et tu, DBeth-
lehem, domus Ephratha, minima es in millibus Juda;
ex te mihi egredietur qui sit dominator in Israel :
et egressus ejus ab initio a diebus aeternitatis *5. »
De filiis autem Israel divinissimus Paulus ita ait «
« Quia omnes in Moyse baptizati sunt in nube et in
marí, et omnes eamdem escam spirituilem mandu-
caverunt, el omnes euindeim potum spiritualem bi-
berunt. Bibebant euim de spirituali consequente
eos petra. Petra autem erat Christus **. » Auimad-
verte itaque in Christo Jesu ratione unitatis per in-
caruationem facte peculiarem Verbi antiquitatem,
Nonne tibi satis aperte hzc dicta videntur? Nam
Dethlehemitam, ut hominem οἱ ex muliere natum, ab
initio seculi egressus habere dicit. In principio
enim erat, ei aute ounia sscula incarnatum Του.
bum, et ipsum crat petra, Israelem siti. affectum
repentina atque inopinata aquarum acaturigine sa-
tíans, tametsi natum sit secundum cargem et huma-
mitatem in movissimis temporibus : unctusque in :
epostolatum in mundum a Deo ac Patre. Nam id-
circo, neque aliam ob causam vocatus est Christus,
sive unctus. Christus autem erat petra, jnxia Pau-
lum. Anne dubitandum lae ig re quidquam esse
censes?

B. Nequaquam.

Δ. Ἐπαγωνιεῖται δὲ καὶ συνἀθλέσει τῷ hoyo καὶ Ὦ — A. Confürmat vero lianc. sententiam, et. tueter

$ σορὸς Ἰωάννης, μονονουχὶ xal συναγείρων τὰς
φύσεις, καὶ εἰς µισγάγχειαν ἄγων τῶν ἑχατέρᾳ mps-
πόντων ἱδιωμάτων τὴν δύναμιν. θέα γὰρ ὃ φησιν’
«4*0 fjv ἀπαρχῆς, ὃ ἀχηχόαμεν, ὃ ἑωράχαμεν τοῖς
ὀφθαλμοῖς ἡμῶν, ὃ ἐθεασάμεθα, xaX αἱ χεῖρες ἡμῶν
ἐφηλάφησαν περὶ τοῦ Αόγου τῖς ζωῆς, xai ἡ ζωὴ
ἐφανερώθη, καὶ ἑωράχαμεν, καὶ μαρτυροῦμεν, ἀπαγ-
έλλοµεν ὑμῖν τὴν ζωὴν τὴν αἰώνιον, Ἶτις ὃν πρὸς
«bv Πατέρα, xoi ἐφανερώθη ἡμῖν.» Ἰδου τὸν ὄντα
ἀπαρχῆς, ὤφθαί γέ φησιν ἐναργῶς, ὑπομεῖναί τε
καὶ ἀφήν. ᾿Ανεχεχράχει γὰρ ὁ θωμᾶς' « Ὁ Κύριός
μον, xai ὁ θεός uoo, » ἀναμετρήσας δαχτύλῳ πλευ»

*! Psal, xxxvi, Ἱ. ?? Mich. v, 9.

" | (ου. τ, 9-4.

Joannes, 719 tantum non congregans in onum na-
turas , et proprietatum quse utrique conveniunt vim
ac virtntem in unam cenfluentemi ducens. Vide euim
quid dieat : « Quod erat sb initio; qued audivi-
eus, quod vidimus oculis nostris; quod perspexi-
TuS, el manus nostra contrectaverunt de Verbo
vitae. Κι vita manifestata est, et vidimus , οἱ testa-
mur, annuntiamus vobis vitam seteraam qui erat
apud Patrem, et apparuit nobis **, » Vides eum qui
fuit ab initio, manifeste visum fuisse, et tangi susti-
nuisse. Exclamavit enim Thomas : « Dominus meus,
et Deus meus **, » cum pertentasset digito latus

11] Joan. 1, 4, 2. ** Joan. σσ, 28.

4351

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP. .

1252

corporis, et pertuslones sive foramina clavorum. Α ράν τε civ σώματος xoi τὰς διατρήσεις τῶν fuv.

Quin et divinus Lucas ait sanctos apostolos specta-
tores et ministros Verbi fuisse *. Factus est enim
conspicuus qui est incorporeus, et contrectabilis
qui tangi nequit, carnem quam induit non alienam
a se habens, sed proprium sibi templum efficiens;
et cum ea coguitus ut Deus et Dominus. Nosti
etiam quid sanctissimus ille Paulus scribit : « Nemo,
inquit, nostrum sibi vivit, et newo sibi moritur.
Sive eniu vivimus, Domino viviinus; sive morimur,
Domino moriinur. Sive ergo vivimus, sive morimur,
Domini sumus. lu hoc enim Christus mortuus est,
οἱ resurrexit, ut et vivorum et mortuorum doinine-
tur **. » Constat itaque quod revera dominatus sit
mortuorum et viventium, qui uon ob aliam causam
quam ob hanc solam iortuus est et resurrexit.

B. Omnino.

A. Quemnam igitar dicemus subiisse mortem,
rursumque resurrexisse?

B. Filium profecto.

A. Filium quidein recte dicis, atque ego id pro-
bari. Caeterum hoc ex tie velim cognoscere, an
Yerbum ex Deo Patre sit mortale et corruptioni ob-
Doxium; an potius morte el corruptione superius,
ut vila.

B. Posterius hc affirmaverim.

À. Quomodo igitur mortuis annumeratus est, qui
liber est secundum Scripturas? Neque eniin Verbum
per se mori queat.

B. Quia mortua ipsius carne, ipse hioc pati di-
citur.

Α. Rectissime sentis. Proinde, non absque carne,
sed potius simul cum illa dominationis gloriam con-
Secuius est, qui lege carnis el natura simili nostre
mortuus est et resurrexit. Humana quidem passio
est mori; 19 divinam vero vim atque operatio-
nem resurgeudo ostendit : ut per utrumque hoc co-
gnoscatur, et similis nobis, et nobis superior, ut
Deus universorum, et nobiscum factus, cernatur
cum Patre. Hoc pacto ipsum cognoscens Nathanael,
dixit : « Magister, tu es Filius Dei; iu es rex
lsrael**. » ]pse vero suis discipulis inquit : « Vos
autem vocatis me Dominum et magistrum; et recie
dicitis, sum enim **. » Re autem ipsa id compro-
bans, remittit peccata, et potestatem dedit adversus
spiritus immundos, ita ut possint ejieere eos, et ga-
nare omne genus, morbi popularis **!, Nonne enim in
nomine Jesu Christi Nazareni sanatur claudus ex
utroque pede, sedens ad portam qua dieitur Spe-
61088 **? Ίνα etiam a diuturno gravissimoque morbo
liberatus est /Eueas, dicente ad éum divino Paulo :
ε /Enea, sanat te Jesus Christus δὲ, »

B. lta est.
A. Omni igitur ex parte compulsi ad veritatem et

*?! Luc. 1, 2.

** Roni, xiv, 7-9.
9 Act. ix, of.

*? Joan, 1, 49,

? Joan. xin, 15.

Γεγενῖσθαι δὲ φησι τοὺς ἁγίους ἁποστόλους καὶ 6
θεῖος ἡμῖν Λουκᾶς αὐτόπτας τε xal ὑπηρέτας τοῦ
Λόγου. Γέγονε γὰρ ἐμφανὴς ὁ ἀσώματος, χαὶ ἁπτὸς ὁ
ἀναφὴς, οὐχ ὀθνεῖον ἔχων ἔτι περίθληµα τὴν ἀπὸ γῆς
σάρχα, ἀλλ᾽ ἴδιον αὐτὴν ποιησάµενος ναὸν, xal cuv
αὐτῇ γνωριζόµενος, ὡς θεὸς xaX Κύριος. Γεγραφότα
δὲ οἶσθά που τὸν ἱερώτατον Παῦλον «Οὖδεὶς γὰρ
ἡμῶν ἑαυτῷ ζᾳᾖ, xal οὐδεὶς ἑαυτῷ ἀποθνῄσχει. "E&v
τε γὰρ ζῶμεν, τῷ Κυρίῳ ζῶμεν" ἐάν τε ἀποθνῄσχω-
psv, τῷ Κυρίῳ ἀποθνίσχομεν. Ἐάν τε οὗν ζῶμεν,
ἑάν τε ἀποθνήσχωμεν, τοῦ Κυρίου ἑσμέν. Εἰς τοῦτο
γὰρ Χριστὸς ἀπέθανε, xal ἔζησεν, ἵνα xai νεχρῶν
xai ζώντων χυριεύσῃ. » "Αραρεν οὖν, ὅτι χεχυρίευ-
xtv ἁληθῶς νεκρῶν τε xat ζώντων ὁ μὴ ἑτέρου του

Β χάριν, fj ὅτι τοῦδε xal µόνου τεθνεὼς xal ἔγηχερ-

μένος.

B. ΄Αραρεν. .

Α. Τίνα δῇ οὖν, ὦ γενναῖε, φαμὲν, ὡς ὑπέδυ μὲν
θάνατον, ἀνεθίω δὲ αὖ ;

B. Tiv Υἱὸν δηλονότι,

Α. ἸΑλλ' ὅτι μὲν τὸν Υἱὸν, εὖ λέγεις' ἐπαινέσομαι
γὰρ οὖν. Ἐθέλοιμι δ ἄν σου διαμαθεῖν. πότερον θνη-
τὸς xai φθορᾷ κάτοχος ὁ ix θεοῦ Πατρὺὸς Λόγος, à
πέρα θανάτου xaX φθορᾶς ἀμείνων, ὡς ζωῇ.

B. 02:0 enu.
A. Εἶτα πῶς γέγχονεν iv νεχροῖς, xai ἑἐλεύθερος
Qv, κατὰ τὰς Γραφράς, Τεῦναίη γὰρ àv οὖτι mov

6 xa0' ἑαυτὸν ὁ Λόγος.

B. Οτι τεθνεώσης αὐτοῦ τῆς σαρχὸς, αὐτὸς τοῦτο
ni io παθεῖν.

A. Ὀρθότατά γε xai ἁπλανῶς. Οὐκοῦν, οὗ δίχα
σαρχὸς, σὺν αὑτῇῃ δὲ μᾶλλον xal usc! αὐτῆς, τὴν τῆς
χυριότητος ἀνεδήσατο Σόξαν, ὁ νόμῳ σαρχὸς xol
φύσει τῇ γαθ ἡμᾶς τεθνεὼς xal ἐγηγερμένος, 'Av-
θρώπινον μὲν τὸ τεθνάναι πάθος, ἑνέργημα δὲ θεῖχὸν
τὸ ἀναθιῶναι δειχνὺς, ἵνα δι ἀμφοῖν γνωρίζηται,
καθ) ἡμᾶς τε ἅμα xo ὑπὲρ ἡμᾶς ὡς θεὸς τῶν ὅλων,
καὶ μεθ ἡμῶν γεγυνὼς, ὁρῷτο μετὰ Πατρός. Οὕτως
αὑτὸν ὁ Ναθαναἡλ ἐπιγινώσχων, ἔφασκε « Ῥαθδλ,
οὐ tl ὁ Υϊλς τοῦ Θεοῦ, αὑ εἶ ὁ βασιλεὺς τοῦ
Ἱσραίλ. » Αὐτὸς δὲ τοῖς ἑαυτοῦ μαθηταῖς ι Ὑμεῖς δὲ
καλεῖτέ µε, φησὶν, ὁ Κύριος xal διδάσκαλος, xal

D χαλῶς λέγετε' εἰμὶ γάρ.» "Εργῳ δὲ αὐτὸ πιστευόµε-

voc, ἀνίησι μὲν ἁμαρτίας, ἐξουσίαν δὲ ἔδωχε χατὰ
πνευμάτων ἀχαθάρτων, ὥστε ἐχθάλλειν αὐτὰ, xal
θεραπεύειν πᾶσαν νόσον xal πᾶσαν µαλαχίαν ἓν τῷ
λαῷ. "H οὐκ ἐν ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ Ναζωραίου,
τεθεράπευται μὲν ὁ τὼ πόδε λελωθημένος, καὶ τῇ
ὡραίᾷ προσιζάνων πύλη; ἀῤῥωστίαν δὲ τὴν οὕτω
μαχρὰν ἀπεσείσατο, xat χομιδῇ δυαδιάφυχτον διέδρα
νόσον Αἰνέας, πρὸς ὃν ὁ θεσπέσιις ἔφη Παῦλος
« Αἰνέα, !dzal σε Ἰησοῦς ὁ Ἀριστός. »

B. ᾽Αληθές.

A. Πανταχόθεν οὖν ἄρα συνωθούµενοι πρὸς ἁλή-

* Matth. x, δ. ** Act. im, 2 seqq.

1255

QUOD UNUS SIT CHRISTUS.

1354

θειαν, χαὶ τὸ τοῖς ἱεροῖς T'páppaot δοχοῦν ἴχνηλα- Α sacrarum Scripturarum auctoritati acquiescere vo-

«tlv εὖ µάλα σπουδάζοντες, χαὶ ταῖς τῶν πατρῶν
ἑπόμενοι δόξαις, τὸν ἐχ ῥίζης Ἰεσσαὶ, τὸν &x σπέρ-
pato; Δαθὶδ, τὸν kx γυναιχὸς χατὰ σάρχα, τὸν μεθ
ἡμῶν ὑπὸ νόµον ὡς ἄνθρωπον, xal ὑπὲρ ἡμᾶς ὑπὲρ
νόµον ὡς θεὺν, τὸν δι ἡμᾶς τε καὶ μεθ) ἡμῶν ἐν

εχροῖς, τὸν ὑπὲρ ἡμᾶς 6c ἑαυτὸν ζωοποιὸν xal Cot
Υἱὸν εἶναι τοῦ Θεοῦ χατὰ ἀλήθειαν πιστεύοµεν, οὔτα
φιλοῦντες θεότητος τὸ ἀνθρώπινον, οὔτε μὴν ἀνθρω-
πότητος ἀπαμφιεννύντες τὸν Λόγον μετὰ τὴν ἄφρα-
στον συμπλοχὴν, ἀλλ᾽ ἕνα xal τὸν αὐτὸν ὁμολογοῦντες
YUv, &x δυοῖν πραγµάτοιν, εἰς ἓν τι τὸ ἐξ ἀμφοῖν
ἀποῤῥίτως ἑχπεφηνότα, καθ) ἕνωσιν δηλονότι τὴν
ἀνωτάτω, xal οὐ φύσεως παρατροπἠν. Ὅσον γὰρ
οὕτω δοξάζουσι περιέσται τὸ χέρδος, σαφηνιεῖ λέγων
ὁ Χριστοῦ μαθητής « Ὃς ἂν ὁμολογήσῃ, ὅτι Ἰησοῦς
ἐστιν ὁ Yibz τοῦ Θεοῦ, ὁ θεὸς iv αὐτῷ μένει, xal
αὐτὸς iv τῷ θεῷ.» "Oct δὲ Ἰησοῦς Χριστὸς ὁ ἐκ
Δαῦθὶδ χατὰ σάρχα, χατὰ φύσιν xal ἀληθῶς Υἱός ἐστι
τοῦ Θεοῦ, χαθὸ γέγονε σὰρξ ὁ Λόγος, καὶ ἑσχήνωσεν
bv ἡμῖν, κατασφραγιεῖ λέγων ὁ σοφὸς Ἰωάννης:
«Καὶ οἵἴδαμεν ὅτι ὁ Υἱὸς τοῦ θεοῦ ἤχει, xal ἔδωχεν
ἡμῖν διάνοιαν, ἵνα γινώσχωμεν τὸν ἀληθινὸν θεὸν,
xa ἐσμὲν ἐν τῷ ἀληθινῷ, ἐν τῷ Yl αὐτοῦ Ἰησοῦ
Χριστῷ. Οὗτός ἔστιν ὁ ἀληθινὸς θεὸς xoi ζωὴ αἱώ-
νιος, » xal δι αὑτοῦ τε, xat σὺν αὑτῷ, τῷ sip xal
Πατρὶ 4 δύξα σὺν ἁγίῳ Πνεύματι, εἰς τοὺς αἰῶνας
πῶν αἰώνων. Αμήν.

** ] Joan. 1v, 1δ. *5 Joan. 1, 14.

** [ Joan. v, 20.

lentes, et Patrum sententiam sequentes, credimus
eum qui ex radice Jesse, qui ex semine David, qui
ex Virgine secundum carnem, qui nobiscum sub
lege est ut lomo, et aupra nos, supra legem, ut
Deus, qui propter nos nobiscum ést inter mortuos ;
qui supra nos per seipsum est viviflcans et vita; re-
vera esse Filium Dei. Neque humanitatem divini-
tate nudantes, neque rursus exuentes humanitate
Verbum, post illam ineffabilem copulam, sed unum
atque eumdem prolitentes esse Filium, qui ex dua-
bus rebus in unum quid ex ambobus ineffabiliter
apparuerit, secundum unionem nimirum summam,
non aulem secundum naturz mutationem. Quantum
enim qui ita sentiunt lucrifacturi sint, manifeste

B declarat Christi discipulus dicens : « Quisquis con-

fessus fuerit quoniam Jesus est Filius Dei; Deus in
eo manet, et ipse in Deo **. » Quod vero Jesus
Christus qui est ex David secundum carneim, sit na-
turaliter ac vere Filius Dei, quatenus Verbum caro
factum est, et habitavit in nobis **, con(irimnat sa-
piens ille Joannes dicens : « Et scimus quoniam
Filius Dei venit, et dedil nobis sensum ut cognosca-
mus verum Deum, et simus in vero ejus Filio.
714 lic est verus Deus, et vita :terna ** ; » et per
ipsum, et cum ipso Deo ac Pairi gloria cuin sancto
Spiritu, in szcula seculorum. Amen.

TOY AYTOY
OTI EIZ O XPIXTOZ

EJUSDEM
QUOD UNUS SIT CHRISTUS.

"— e

À. Ἱαθηµάτων μὲν τῶν ἱερῶν χόρος ἂν vévorto C. Sacrarum disciplinarum atque doctrias nulla

παντελῶς οὐδεὶς τοῖς Υε ἀληθῶς ἀρτίφροσι, xal
γνῶσιν εἰς vouv τὴν ζωοποιὸν συνεγηγερχόσι. Γέγρα-
πται ydp: € "Ost οὐκ Ew" ἄρτῳ µόνῳ ζήσεται ἄνθρω-
πος, ἀλλ᾽ ἐπὶ παντὶ ῥήματι ἐχπορευομένῳ διὰ στό-
µατος θεοῦ. » Τροφὴ γὰρ vou, ὁ λόγος ὁ παρὰ θεοῦ,
καὶ ἄρτος πνευματιχὸς, στηρίζων ἀνθρώπου χαρδίαν,
χατὰ τὸ iv BiGup Ψαλμῶν ὑμνούμενον.

BR. E) λέχεις.

A. Ἑλλένων μὲν οὖν ol σοφοὶ xal λογάδες τεθαυ-

" Matth. 1v, d. ?* Psal. cin, 15.

piene est satietas, iis qui revera recte sentiunt , et
vivificantem notitiam mente hauserunt. Scriptum
est enim : « Quia non in solo pane vivet liomo, sed
in omni verbe quod procedit ex ore Dei *. » Nutri-
mentum enim mentis est verbum Dei, et panis spi-
ritoalis confirmans ac roborans cor hominis; quem-
admodum in Psalmis canitur **.

B. Recte ais.

Α. Gentilium quidem sapientes venustatem. di-

* Dialogus hic in editione Auberti perperam numeratur nonus ος his qui cum Hermia habiti sunt. EpiT.

1255

S. CYRILLI ALEXANDIUNI ARCHIEP.

1?89

cendi admirati fuerunt , eloquentiarmque sumino stu- A µάχασι τὸ χαλλιεπὲς, xal τῶν ὅτι μάλιστα κατ-

dio affeclant, et subtili verborum ornatu gloriantur,
oralionisque pompa ac fastu delectantur. Λο poetla-
rum quidem materies est mendacium, cui rhythmis
suis ac numeris gratiam et venustatem addunt, Ye-
ritatis aulem perquam exigua οὐ eis ratio babetur,
quin pouus summa laborant inopia verge utilisque
sententie, de Deo, inquam, naturaliter 3c vere ex-
sistente, et ut Paulus inquit : « Evanuerunt in co-
gitationibus suis, et obscuratum est insipiens COT
eorum. Dicentes enim se esse sapientes, sulti facti
supt, et mutaverunt gloriam incorruplibilia Dei in
similitudiuem imaginis corruptibilis hominis, et vo-
lucruin, et quadrupedum, et serpentium **. »

B. [ta est.

À. De iis itaque per vocem Isaiz Deus ita inquit :
Scitote quia cinis est cor eorum, et errant. 7415 At-
que hi quidem ita affecti sunt. Qui vero impiarum
haresium auctores exstilerunt, imnpuri atque apo-
state, quique adversus divinam gloriam buccas
suas dilatant, perversa nefariaque loquentes, ig
nihilo minorein, imo majorem quam gentiles, impe-
ritiam prolapsi esse cernuntur. Longe enim sotias
fuissel eos viam veritalis non tognovisse , quam ea
cognita, retrorsum deflectere a sancto praecepto
quod ipsis datum est, Accidit enim illis juxta veris-
$imum proverbium : « Canis reversus ad suum vo-
mitum, et sus lota in volutabrum'/coeni revoluta *5, »
Blasphermi:ze enim in Cliristum obnoxii, veluti truces
quitam atque immanes lupi, devastant greges ovium,
pro quibus Christus mortuus est, ct diripiunt qua
ipsius sunt, coacervantes sibi ipsis 5 non suat
ipsorum, sicul scriptum est; et gravantes jugum
ipsorum fortiter, de quibws merito dici possit : « Ex
nobis exierint, sed non erant ex nobis, » opportune
cnim lioc de ejuscemodi hominibus a nobis dicitur.
Sunt enim nonnulli qui imperite admodum unige-
nitum Dei Verbuim suprema illa excellentia spoliare,
et ab :xqualitate cum Deo ac Patre excludere co-
nantur, consubstantialem ipsum esse negantes, el
naturalem omnimodamque ideulitatem ei tribuere
recusantes. Alii vero eamdem fere atque hi quos
diximus viam insistentes, alque in retia mortis et
laqueum inferni prolapsi, Unigeniti mysterium ab
administratione ig carne sivad incarnatione seclu-
dunt ac separant, et eimili propemodum atque affini
cum prioribus illis amentia laborant. llli enim Yer-
bum ex Deo Patre genitum etiam ante inearnatio-
nem, divinitatis excellentia quantum in ipsis est
spoliant : hi vero etiam imcaruato Verbo infesti
sunt, et benefeam ipsius gratiam qua bumauam
naturam complexus est, tautum non improbant ot-
que incusant : non recte sibi consuluisse eum con-
tendentes quod carnem assumpserit, seque exinani-
verit; sive quod factus sit homo, quodque in terra

5 fom. 1, 91 25. II Petr. 1, 21, 32.

εσπουδασµένων «ap! αὑτοῖς ἐστι τὸ ἀλληχορεῖν, xax
dial; ῥημάτων ἐπαυχοῦδι χοµψείαις, καὶ τῷ τη;
λέξεως ἑναθρύνονται κόμπῳ. Καὶ Όλη μὲν ποιηταϊῖς,
τὸ φεῦδος, ῥυθμοῖς xat µέτροις εἰς τὸ ἑπίχαρί τε xal
ἑμμελὲς ἐκτετορενμάνον, ἀλίγη δὲ παντελῶς τῆς
ἁληθείας φροντὶς, Ἀῤῥωστήγασι δὲ χαὶ σπάνιν ὀρθῖς
καὶ ὀνησιφόρου δόξης, τῆς ἐπί ye, φημὶ, τῷ χατὰ
φύσιν καὶ ἀληθῶς ὄντι θεῷ, μᾶλλον δὲ καθά φησιν ὁ
ἱερώτατος Παῦλος « Ἑματαιώθησαν ἐν τοῖς ét
λογισμοΐς αὐτῶν, καὶ ἑσκοτίσθη f| ἀσύνετος αὐτῶν
καρδία. Φάσκοντες εἶναι σοφοὶ, ἑμωράνθησαν, xol
ἕλλαξαν τὴν δόξαν τοῦ ἀφθάρτου θεοῦ ἐν ὁμοιώματι
εἰχόνος φθαρτοῦ ἀνθρώπου, καὶ πετεινῶν, xat τετρα-
φόδων, καὶ ἑρπετῶν. »

B. Αληθές.

A. Ἔφη oov περὶ αὐτῶν διὰ φωνῆς 'Hasatov
Θεός Γνῶτε ὅτι σποδὸς ἡ χαρδία αὐτῶν, xai πλα-
νῶνται. ᾽Αλλ᾽ ὧδε μὲν τὰ bxslwov. OU γε μὴν τῶν
ἀνοσίων αἱρέσεων εὑρεταὶ γεγονότες, οἱ βἐθ]λοί τε
xai ἁποστάται, xal τῆς Όείας δόξης τὸ ἀχρατὲς
ἑαυτῶν γατευρύνοντες στόμα, xal λαλούῦντες τὰ
διεστραµµένα, καταφωραθεῖεν ἂν οὖκ ἐν µείοοι
γραφαὶῖς τῆς Ἑλλήνων ἀδελτηρίας, ἐξ ἀπονοίας div
σθηχότες, fj τάχα που xal ἐν τοῖς ἐπέχεινα. Κρεῖτ-
τον γὰρ ἦν αὐτοῖς μὴ ἐπεγνωχέναι τὴν ὁδὸὺν τῆς ἆλη-
θείας, f$ ἐπεγνωχόσιν, εἰς τὰ ὀπίσω ἀναχάμψαι ἀπὸ
τῆς δοθξίσης αὐτοῖς ἁγίας ἐντολῆς. Γέγονε Υὰρ αὗτοῖς
τὸ τῆς ἀληθοῦς παροιµίας, ε Κύων ἐπιστρέψφας ἐπὶ τὸ

C ἴδιον ἐξέραμα, xal og λουσαµένη εἰς χύλισμα βορ-

6600». » Διεμερίσαντο γὰρ τῆς χατὰ Χριστοῦ δυσφη-
μίας τὰ ἐγχλήματα, xal οἷά τινες λύχοι δριμεῖς xal
vix got, διαλυμαίνοντα: τοῖς ποιμνίοις, ὑπὲρ ὧν Χρ:-
στὸς ἀπέθανε, xal διαρπάξουσι τὰ αὐτοῦ, πληθύ-
νοντες ἑαυτοῖς τὰ οὐκ ὄντα αὐτῶν, καθὰ γέγραπται,
xai βαβύνοντες τὸν. κλοιὸν αὐτῶν στιθαρῶς, περὶ ὧν
ἂν λέγοιτο χαὶ µάλα εἰχότως' « Ἐξ ἡμῶν ἐξηλθον,
ἀλλ οὐχ ἦσαν t£ ἡμῶν,» Οὐγαροῦν. Αλλ’ εἰς
καιρὸν ἡμῖν ὁ περί γε τῶν τοιούτων χρίνετα: λόγος,
Καταχομίκουσι μὲν γὰρ ἀσυνέτως τινὲς τὸν µονο-
γενη τοῦ Θεοῦ Λόγον τῖς ὑπερτάτης ὑπεροχῆς, xal
ὑποθιθάξουσι τῃΏς ἱσότῃτος τῆς πρὸς τὸν Πατέρα χαὶ
θ:ὸὺν, οὐχ ὁμοούσιον εἶναι λέγοντες αὐτὺν, οὔτε μὲν
φυσιχῇ xai ἁπαραλλάχτῳ τανυτότητι στεφανοὺν
ἐθέλοντες. "Ετερηι δὲ τοῖς ὠνομασμένοις τὴν αὐτὶν
ὥσπερ ἐρχόµενοι τρίθον, καὶ εἰς παγίδα ' θανάτον,
xat εἰς πέτανρον ἄδου γατολισθαίνοντες, τῆς μετὰ
σαρχλς οἰχονομίας τοῦ Μονογενοῦς καρευθύνουσι τὸ
µυστήριον, xal ἁδελφὴν ὥσπερ τοῖς πρώτοις ἔπιττ-
δεύουσι τὴν ἁπόνοιαν. Οἱ μὲν γὰρ, οὕπω σεσαρχω-
μένον τὸν Ex Θεοῦ Πατρὸς φύντα Λόγον, τῶν τῆς
θεότητος ὑφωμάτων μονονουχὶ χατασύροντες, τό γε
ἦχον ἐπ) αὐτοῖς, ἁλοῖεν ἄν ' οἱ δὲ, xaX σεσαρχωμένῳ
πολεμεῖν ἑγνώχασι, μονονουχὶ καὶ ἐπντιμῶντες οἱ
θρασεῖς τῇ φιλανθρώπῳ Ὑχάριτι, οὐχ ὀρθὰ βεδο"-
Ἰτῦσθαι váya mou διατεινόµεγνοι, διὰ τὸ ἀνασχέσθαι

1251

QUOD UNUS SIT CIIRISTUS.

1258

4
σαρχὸς, καὶ τῶν τῆς κενώσεως µέτρων, Ίγουν ὅτι A apparuerit, et cum hominibus versatus sit, cum alio-

γέγονεν ἄνθρωπος, xal ἐπὶ τῆς γῆς ὤφθη, xai τοῖς
ἀνθρώποις συνανεστράφη, χαίΐτοι θεὸς ὢν φύσει, xal
σύνεδρος τῷ Πατρί.

B. Ἔφης μὲν ὀρθῶς. |

Α. Καταχεχράξεται 6' οὖν τῆς ἓν ἀμφοῖν ἁμαθίας
ἡ θεόπνευστος Γραφὴ, πρεσθεύουσα τάληθὲς, xal
τὸν μὲν γὰρ ἐχείνοις λόγον ἁδρανη xal ἀσύφηλον
ἀποφαίνουσα, ἐφιστᾶσα δὲ ταῖς τῆς θεότητος τρίδοις,
τοὺς ἰσχνῷ τε xal ἀχριθεῖ διανοίας ὄμματι χατ-
αθρεῖν εἰωῦότας τὸ v αὑτῷ µυστήριον.

B. Τίνες δ' ἂν elev, οἱ τὴν οὕτω σεπτὴν xol ànóp-
ῥητον τοῦ Σωτῆρος οἰχονομίαν, ἀνοαίως χεχιδδηλεν-
χότε; (ἔοιχας γὰρ οὗ μετρίως ἐπ αὐτῷ δὴ τούτφ
δυσφορεῖν), ἐθέλοιμ’ ἂν διαπυθέσθαι σου.

A. Διατεχμαίρῃ χαλῶς. Ζηλῶν γὰρ ἐζήλωσα τῷ
Κυρίφ, χαὶ πρὀς γε τουτὶ χατατεθηγµένος ἁλύω καὶ
σφόδρα. Τὸ δὲ ὅποι ποτὲ χαταστρέφονσιν οἱ παρ)
ἑχείνων λόγοι, δέδια καθορῶν. Τὴν Υάρ τοι παρα-
δοθεῖσαν ἡμῖν νοθεύουσι πίστιν, δράχκοντος ἀρτιφα-
vous εὑρήμασι χεχρηµένο., xal ταῖς τῶν ἀπλουστέ-
pov φψυχαὶῖς loo δίκην ἐγχέοντες, ψυχρά τινα xa
διεστραμµένα χαὶ ἀθελτηρίας ἔμπλιω.

B. Εἶτα τἰς ὁ ἀρτιφανής ἐστι δράχων, ὁποῖα δὲ
ἅττα τὰ παρ) αὐτοῦ πεφ.ναρηµένα xatà τῶν τῆς
ἁληθείας δογμάτων, ἑρομένῳ φράσον.

Α. Αρτιφανῆς μὲν δράχων, ὁ σχολιὸς οὐτοσὶ, xal
lp µεθύουσαν ἔχων τὴν γλῶτταν, ὁ τῇ παραδόσει τῶν
τῆς οἰχουμένης μυσταγωγῶν, μᾶλλον δὲ xal πάση
τῇ θεοπνεύστῳ Γραφῇ μονονουχὶ χαἰρειν εἰπὼν, χαι-
νοτοµήσας δὲ τὸ αὐτῷ δοχοῦν, xal θεοτόχον μὲν οὐκ
εἶναι λέγων τὴν ἁγίαν Παρθένον, ΧἈριστοτόχον δὲ
μᾶλλον xal ἀνθρωποτόχον * ἕτερα δὲ πρὸς τούτοις
ἀπηχῃ xal ἁπόπληχτα, τοῖς ὀρθοῖς xal εἰλιχρινέσι
τῆς χαθολιχης Ἐκχλησίας ἐπεισφρήσας δόγµασι.

B. Νεστόριον, οἶμαι, fic. Σννίηµι γὰρ ἤδη πως,
ἀλλὰ τί τὸ χρῆμα, ὦ τᾶν, τῶν ἐχείνου λόγων, οὐχ
ἔχω voziv: 6εοτόχον δὲ πῶς οὐκ εἶναί φησι τὴν ἁγίαν
Παρθένον;

A. Οὐ γάρ τοι, qnot, Θεὸν ἑχτέτοχεν. "Hv. γὰρ ὁ
Λόγος xai «pb αὐτῆς, μᾶλλον δὲ xai πρὸ παντὸς
αἰῶνος xal χρόνου, συναΐδιος ὧν τῷ θεῷ xat Πατρί.
Καταρνβσονται δη οὖν xal τοῦτο ἀναφανδὸν, ὡς ἔστι

qui sit natura Deus, et Patris uesessor.

B. Recte quidem dicis,

À. Occlamat vero amborum imperitia Scriptura
divinitus inspirata, veritatem nobis edisserens ,
aique illorum quidem rationes vanas ac stolidas de-
clarans , 716 eos vero qui subtili atque accurato
mentis oculo mysterium quod in hoc latet contem-
plari solent, ad semitam divinitatis deducens.

B. Quinam vero sint ii qui adeo venerandam
atque ineffabilem Servatoris nostri dispensationem
adulterarunt (videris enim mili non paruin bac de
causa commotus 6966), velim ex te cognoscere.

B A. Recte judicas. Zelo enim zelatus sum Domi-

num. Angit vero me et quidem vebementer, cum
mecum non absque timore cogito quonam illorum
sermones sint evasuri. Fidem enim nobis traditam
corrumpunt, draconis recens editi iaventis utentes,
et inania qu:edam ac vona, dementizque plena dog-
mata simpliciorum animis infundentes.

DB. Quisnam porro sit draco iste recens editus,
et qualía tandem sint ea qua: adversus veritatis dog-
mata deblaterat, explica, obsecro.

Α. Receus quidein draco est nequam ille et ve-
neno temulentam habens linguam, quique, contempta
waditione eorum qui orbem terrarum sacra my-
steria docuerunt, imo potius universa 8acra Scri-
ptura valere jussa, rebusque uovis pro sua libidine
jntroduclis, s:nctam Virginem Deiparam esse ne-
gat, sed potius Christum sive lomiuem peperisse,
aliaque bis affinia perquam absurda atque stupida
rectis ac puris universalis Ecclesi: dogmatibus su-
perinferens.

B. Nestorium, ut arbitror, 'significas. Jam enim
intelligo. Opinionis vero ejus ratio mihi cognita
non est. Quonam autem pacio sanctam Virgineu
Deiparam esse negat ?

A. Neque enim, inquit, Deum ex se peperit, Nam
Verbum ante ipsam erat, atque adeo ante omuia

- secula et tempora, utpote coxternuim Deo ac Patri.

Negaverint itaque etiam lioc aperte, quod Emma-

θεὸς ὁ Ἐμμανουὴλ, elxfj δὲ ὡς ἔοιχε διερμηνεύει D nuel sit Deus. lnepte igitur illud interpretatus fue-

τοῦνομα, λέγων ὁ εὐαγγελιστής: « "O ἐστι µεθερ-
μηνευόμενον, Μεθ) ἡμῶν 6 θεός.» Οὕτω γὰρ χρῆναι
κατοἸομάζεσθαι διςεθεθαιοῦτο σαφῶς διὰ τὶς τοῦ
προρᾖτου φωνῆς ὁ θεὺς χαὶ Πατὴρ, τὸν ἐκ τῆς ἁγίας
Παρθένου χατὰ σάρχα γεγεννηµένον, ὡς ἑνανθρωπή-
σαντα θεὀν.

B. Καΐτοι δοχεῖ μὲν ἐχείνοις οὐχ ὧδε ταῦτ' ἔχειν,
μεθ) ἡμῶν δὲ φαῖεν γενέσθαι θεὸν, ἤτοι τὸν ἐχ Θεοῦ
Λόγον, χατά γε τοὺς τῆς ἐπικουρίας τρόπους. Lé-
σωχε γὰρ τὴν ὑπ) οὑρανὸν διὰ τοῦ Υγεννηθέντος ix
γνναιχός.

A. Οὐ γὰρ fjv, εἶπέ pot, xal μετὰ Μωσέως τῆς

» Mattb. i, 22. ,
PaTROL. GR. LXXV.

rit evangelista , dicens : « Quod interpretatur, No-
bisceum Deus *'. » lta enim manifeste Deus ac Pater
per vocem prophetarum affrinavit oportere vocari
eum qui ex sancta Virgine secundum carnem natus. Ὁ
esset, ut Deum incarnatum.

B. Atqui illis res non ita se habere videtur : no-
biscum vero factum esse Deum contendunt sivo '
Verbum ex Deo, ratione auxilii, Salvavit enim or-
bem terrurum per eum qui ex muliere natus est.

À. Anne, obsecro, ei cuin. Moyse crat, e lerra

40

4359 S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

1260

Agyprorum 217 et servitute qua ibidem preme- A Αἰγυπτίων χώρας xat τῆς αὐτόθι πλεονεξίας ἁπαλ»

bautur Israelitas liberans in manu forti et brachio
excelso , sicut scriptum est **?anne vero etiam
deinceps Jesum manifeste dicentem reperiemus : «Et
sicut erain cum Moyse, ita ero etiam vobiscum *** ?»

B. Omnino.

A. Quam igitur ob causam nemo quidem illorum
Emmanuel vocatus est, sed illi soli hoc nomen con-
venit qui novissimis szxculi temporibus ex muliere
sccundum carnem natus est?

B. Quonam modo itaque censebimus factum esse
Deum ex muliere? An tanquam substantie quz ín
ipsa el ex ipsa est particeps factum fuerit Verbum?

A. Absit ut adeo vanam atque absurdam opinio-
nem animo concipiamus. Erroneum enim fuerit,

λάττων τὸν 'Iapahà, £v χειρὶ xgataud xal ἐν βρα-
χίονι ὑψηλῷ, χαθὰ γέγραπται; οὐχὶ δὲ xai μετὰ
ταῦτα, Ἰησοῦν λέγοντα σαφῶς εὑρήσομεν, « Καὶ ὡς
ἤμην μετὰ Μωση, οὕτως ἔσομαι καὶ μετὰ 000; 1

B. Αληθές.

Α. "Αρα 6h obw, οὐδεὶς μὲν ἐχείνων Ἐμμανουἡλ
ὠνόμασται, ρμοσε δὲ µόνῳ τοὔνομα, τῷ χατὰ σάρχα
ix γνναιχὺς Cv ἑσχάτοις τοῦ αἰῶνος χαιροῖς παρα-
δόξως Υεγεννημένῳ;

B. Οἱησόμεθα 65 οὖν τίνα τρόπον γεγεννῆσθαι θεὸν
ἐκ γυναιχὸς, Xo ὡς τῆς ὑπάρξεως τῆς ἐν αὑτῇ τε
xai ἐξ αὐτῆς µετεσχηχότος τοῦ Λόγου;

Λ. ΄Απαγε τῆς οὕτω duy pde εἰχαιοθουλίας. Παρα-
πλίοντος γὰρ οἱ λόγοι, xal νοῦ κατηῤῥωσηκότος τὸ

mentisque plane a vero aversz, existimare ἱπο[αΡί- D ἐφ & μὴ προσῆχεν ἐκτετραμμένον, τὸ σαρχὸς οἵε-

lem Unigeniti essentiam carnis fructum sive (etum
esse. Catteruim erat, ut. Deus, coxternus Patri qui
ipsum genuil, et ex ipso secundum noturaim ineffa-
bili modo genitus est. Volentibus autem aperte
cognoscere quomodo et qua ratione in nostra spe-
cie apparuerit el factus sit homo, divinus evange-
lista Joanues declarat, dicens : « Et Verbum caro
factum est, et habitavit in nobis, et vidimus glo-
riam ejus, gloriam tanquam Unigeniti 4 Patre,
plenum gratiae et veritatis 95. »

B. At si Verbum, inquiunt, factum est caro, jam
. non amplius mansit Verbum, sed potius desiit esse
id quod erat.

A. Atqui boc merum delirium et dementia est, C

nihilque aliud quam mentis enl ludibrium. Cen-
sent enim, dt videlur, per hoc «factum est,» neces-
saria quadam ratione niulationem alterationenique
significari.

B. lta sibi persuadent et opinionem suam sacrae
Scripturz auctoritate stabiliunt. Dictuin enim est,
inquiunt, alibi de uxore Lot, quod facta sit co-
lumna salis **; et de virga Moysi, quod projecit eam
jn terram, et facta est serpens "5. Naturalis enim in
bisce mutatio facta est.

A. Ergo cum psallunt quidam : « Et factus est
mihi Dominus in refugium ** ; » et rursus: « Do-
mine, refugium factus es nobis in generatione el
generatione ", » quid respondebunt ? anne Deus qui

σθαι Υενέαθαι xapmbv, τὴν ἄλῥητον Όπαρξιν τοῦ
Μονοχγενοῦς. ᾽Αλλ’ fv, ὡς θεὺς, συναῖδιος τῷ γεννή-

σαντι Πατρὶ, χαὶ ἐξ αὑτοῦ κατὰ φύσιν ἀποῤῥήτως
γεγεννηµένος. Ἐθέλουσί γε μὴν εἰδέναι σαφῶς, ὅπως
τὲ χαὶ τίνα τρόπον ἐν εἴδει πἐφηνε τῷ καθ) ἡμᾶς,
χαὶ γέγονεν ἄνθρωπος, σαφηνιεῖ λέγων 6 θεστέσιος
εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης, «Καὶ ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο,
xai ἑσχήνωσεν ἓν ἡμῖν, καὶ ἐθεασάμεθα τὴν δόξαν
αὐτοῦ, δόξαν ὡς Μονογενοὺς παρὰ Πατρὸς, πλέρης
χάριτος xai ἁληθείας. »

«AXI εἰ γέγονε, φασὶ, σὰρᾶξ, ὁ Λόγος, οὐκ ἔτι
nie Λόγος, ἀποπεςοίτηχε δὲ μᾶλλον τοῦ εἶναι
ὃ fv.

Α. Καὶ μὴν τοῦτό γέ ἐστι τερθρεία xai λῆρος,

"καὶ ἐξεστηκότος εὑρέματα vou, xal ἕτερον οὐδένο

Οἵονται γὰρ, ὡς Eotxev, ὡς ἐξ ἀφύχτον τε xal άναγ-
xalou λόγου, τροπῆς τε xal ἀλλοιώσεως σημαντιχὸν
εἶναι τὸ, « ἐγένετο. » .

B Na, φασὶ, xai 65 τὸν οἰχεῖον ἐμπεδοῦσι λόγον,
ἐξ αὐτῃ»ς ἑλόντες τῆς θεοπνεύστου Γραφῆς. Εἴρτται
γάρ που, φασὶν, ἐπὶ μὲν τῆς τοῦ Λὼτ γυναιχὸς, ὅτι
ἐγένετο στήλη ἁλός. Καὶ μὴν καὶ ἐπὶ τῆς Μωσέως
ῥάθδδου, ὅτι ἔῤῥιψεν αὐτὴν ἐπὶ τὴν γῆν, καὶ ἐγένετο
ὄφις. Φυσιχὴ γὰρ ἐν τούτοις γέγονεν ἡ τροπἠ.

Α. Οὐχοῦν, ὅτε ψάλλουσί τινες, « Καὶ ἐγένετό uox
Κύριος εἰς χαταφυγἠν' » xal πάλιν, «Κύριε, χατα-
φυγη ἐγενήθης ἡμῖν, bv γενεᾷ xal γενεᾷ,» τί δὴ
φαῖεν ἂν; ἄρα τὸ εἶναι θεὸς ἀφεὶς ὁ ὑμνούμενος, µε-

lic decantatur, desinens esse Deus, mutatus est in p) ταχεχώρηχεν ix μεταδολῆς εἰς τὸ εἶναι χαταφυγῇ,

refugium, et translatus est naturaliter in alied
quod initio non erat ? At vero quomodo non id plane
alienum sit a 71$ Deo naturaliter exsistente? Iin-
mutabilis enim secundum naturam cuin sit, manet
profectio id quod erat, et est semper, tametsi dica-
tur factus esse refugium.

B. Optime certe rectissimeque dixisu.

A. Cum itaque Dei mentio (it, si ab aliquo dica-
tur illud, Factus est , quo pacto non sit absurdum,
atque adeo vchementer absurdum, existimare wu-
tationem aliquam per id significari, et non polius
conari id alia ratione intelligere, prudenterque ad

** Deut, v, 15. ***Jos. 1, 5. ** Joan. 1, 44.
1 Psal, Lxxxix, 4.

^* Gen. xix, 20.

καὶ µετέστη φυσικῶς πρὸς Éxepóv τι παρ᾽ ὅπερ οὐχ
ἣν ἐν ἀρχαῖς;, Καὶ πῶς οὐχ ἀπεοιχὸς xal ἀνάρμοστον
τῷ Υε ὄντι χατὰ φύσιν θεῷ τὸ χρῆμά ἐστιν; ΄Ατρε-
πτος Υὰρ Qv χατὰ φύσιν, μένει που πάντως ὅπερ
ἦν, χαὶ ἔστιν ἀεὶ, xàv εἰ λέχοιτο «tol γενέσθαι xaza-
φυγή.

B. "Αριστά ye xoi µάλα ὀρθῶς ἔφης.

A. Oóxouv παρενηνεγµένης εἰς µέσον τῆς Θεοῦ
µνήµης, εἰ ὑπό του λέἐγοιτο τὸ, Ἐγένετο, πῶς οὐχ
ἁμαθὲς xav ἀνόσιον χομιδῇ, τροπὴν οἴεσθαι σηµαί(-
νειν αὐτὸ, χαὶ οὐχὶ 6h μᾶλλον xa0' ἕτερόν τινα τρό-
πον πειρᾶσθαι νοεῖν, xal περιτρέπειν ἑμφρόνως εἰς

* Exod, tv, 9, 1. "* Psal. xcu. 22,

1961

QUOD UNUS SIT CHRISTUS.

1362

τὸ ὅτι μάλιστα πρέπον τε xai ξοικὸς τῷ ἀτρέπτῳ A id quod Deo immulabili maxime convenit accom-

θεῷ; Πῶς δὴ οὖν ἄρα εἰς σάρχα φαμὲν γενέσθαι τὸν
Λόγον, τὸ ἄτρεπτόν τε χαὶ ἀναλλοίωτον ὡς ἴδιόν τε
καὶ οὐσιῶδες xal ἐμπεφυχὸς αὐτῷ τηροῦντες del, ὁ
πάνσοφος Παῦλος, ὁ τῶν αὐτοῦ μυστηρίων ταμίας, ὁ
τῶν εὐαγγελικχῶν χηρυγµάτων ἱερουργὸς, σαφηνιεῖ
λέγων. « Τοῦτο φρονεῖτε ἕχαστος ἐν ὑμῖν αὐτοῖς, ὃ
καὶ ἓν Χριστῷ Ἰησοῦ, ὃς ἓν μορφῇ θεοῦ ὑπάρχων,
οὐχ ἁρπαγμὸν ἠγήσατο τὸ εἶναι ἴσα θεῷ, ἀλλ᾽ ἑαυτὸν
ἐχένωσε, μορφὴν δούλου λαθὼν, ἓν ὁμοιώματι ἀν-
θρώπων γενόμενος, καὶ σχήµατι εὑρεθεὶς ὡς ἄνθρω-
πος, ἑταπείνωσεν ἑαυτὸν, γενόμενος ὑπήχοος µέχρι
θανάτου, θανάτω δὲ σταυροῦ.» Καΐτοι γὰρ θεός τε
xai ἐχ Θεοῦ χατὰ φύσιν ὑπάρχων ὁ μονογενῆς αὐτοῦ
Λόγος, τὸ ἀπαύγασμα τῆς δόξης, καὶ ὁ χαραχτὴρ
τῆς ὑποστάσεως τοῦ γεννῄσαντος. YÉyovev ἄνθρωπος,
xa οὑκ εἰς σάρκα τραπεὶς, 7| φυρμὸν, 7j χρᾶσιν, fj
ει τῶν τοιούτων ἕτερον ὑπομείνας, χαθεὶς δὲ μᾶλλον
ἑαυτὸν εἰς χένωσιν, χαὶ ἀντι τῆς προχειµένης αὐτῷ
χαρᾶς, αἰσχύνης καταφρονῄσας, xai τὴν τῆς ἀνθρω-
πότητος πτωχείαν οὐχ ἀτιμάσας. Ἠθέλησε γὰρ, ὡς
θεὸ-, τὴν θανάτῳ xal ἁμαρτίᾳ ἑνεχομένην σάρχα,
xai θανάτου xal αἵματος ἀποφῆναι χρείττονα, xal
ἀναχομίσαι πρὺς τὸ ἐν ἀρχαῖς, ἰδίαν αὐτὴν ποιησά-
µενος, xal obx ἄφυχόν Ye χατά τινας, ἑψυχωμένην
δὲ μᾶλλον φυχἠ νοερᾷ" ἰέναι γε μὴν την τῷ πρά-
γµατι πρέπουσαν θὺχ ἀπαξιώσας τρίδον, τὴν χαθ᾽
ἡμᾶς γέννησιν ὑπομεῖναι λέγεται, μεμενηχὼς ὅπερ
dv. Γεγέννηται γὰρ παραδόξως χατὰ cápxa', f) iv

εἶδει τῷν καθ) ἡμᾶς ὀφθῆναι τοῖς ἐπὶ (ne, τὸν ἀναφῆ C

xai ἀσώματον'. Πλην ἑνανθρωπῆσαι χρίναντα, χαὶ ἓν

ἑαυτῷ xal µόνῳ τοῖς τῆς θεότητος ἀξιώμασιν Ex-

πρεπΏ τὴν ἡμῶν ἀποφῆναι φύσιν: Tv γὰρ ὁ αὐτὸς,
θεός Ys ὁμοῦ χαὶ ἄνθρωπος, χαὶ ἓν ὁμοιώματι μὲν

ἀνθρώπου, χαθὸ μετὰ τούτου xal θεὸς fv, τι

δὶ ὡς ἄνθρωπος. θεὺς γὰρ Ἶν ἓν εἴδει τῷ καθ᾽ ἡμᾶς,

καὶ iv δούλον μορφῇ, Δεσπότης. Σάρχα γὰρ οὕτω

φαμὲν γενέσθαι. Ταύτῃτοι χαὶ Θεοτόχον εἶναι διαθε-

θαιούμεθα τὴν ἁγίαν Παρθένον.

modare? Quonam igitur pacto in carne factuin
fuisse Verbum dicamus, immutabilitatem quz ipsi
propria atque essentialis et insita, est perpetuo
conservantes, sapientissimus Paulus, mysterioruni.
ipsius — dispeusator evangeliceque praedicationie |
minister, declarat, dicens : « Hoc sentite unusquis-
que in vobis quod et in Christo Jesu, qui, cum in
forma lei esset, non rapinam arbitratus est se
esse qualem Deo : sed semetipsum exinanivit ,
formam servi accipiens, iu similitudinem hominum
factus, et habitu inventus ut homo, humiliavit se-
ipsum, faetus obediens usque ad mortem , mortem
autem crucis 9. » Deus enim et ex Deo secundum
naturam exsistens unigenitum ipsius Verbum, et
splendor glorie, et character substantie Geuito-
ris ^, factum est homo, et non in carnem inutatum,
neque ullam aut misturam, aut teimnperaturam aut
aliud quidpiam hujuscemodi subiit, sed potius de-
mittens $e ad exinanitionem , et pro gaudio sibi
proposito, dedecus contemnens, humanitatisque
miseriam atque indigentiam non aspernatus. Vo-
luit enim ut Deus carnem nmiorti et peccato ob-
noxiam, morte ac peccato superiorem declarare,
pristinzeque integritati restituere, propriam eaim
sibi faciens, et quidem illam non anima carentem,
ut quidam opinantur, imo potius anima intelligente
animatam. Porro via qui huic negotio gérendo
eonveniret incedere non dedignatus, nativitatem
nobis similem subiisse dicitur, permanens vero id
quod erat. Natus enim est admirabili ratione 8e-
cundum carnem ex muliere : neque enim poterat
aliter, Deus secundum naturam exsistens, quam in
specie quie nostre similis esset mortalibus appa-
rere, qui incorporeus est et tamgi nequit. Neque
enim poterat aliter quam per incarnationein, atque
in seipso et quidem solo nostram naturam deitatis
dignitatibus decorare. Erat enim ipse Deus simul
et liomo, 719 et in sinilitudine quidem hominis,

quatenus uua cum bac etiam Deus erat; habitu vero, ut homo. Deus enim erat in specie nostra:
simili, et in forma servi, Dominus. Hoc enim modo carnem factum esse dicimus: ac proinde Deiparam ,

quoque exstitisse sacrosanctam Virginem asserimus.
B. Βούλει, τοῖς σοῖς ἀντιπαρεξάγοντες λόγοις tà

B. Placeine ut, illorum objectiones tuis dictis op-

παρ᾽ ἐχείνων, ἰσχνοτέραν ἁποτελῶμεν τῶν ἐννοιῶν D ponentes, accuratiorem et subtiliorem rei proposita:

τὴν βάσανον, ?| παραχωρῶμεν ἁπλῶς λέἐγοντί σοι,
τὸ εὖ ἔχειν ὑπειλημμένον;

Α. Ανεπίπληχτον μὲν, ὥς γε οἶμαι, rdv ὅπερ ἂν
λέγοιτο πρὸς ἡμῶν σοφῶς τε xal ἐπιστημόνως, xat
οὖκ ἁπαδόντως ἔχον ταῖς θεοπνεύστοις Γραφαῖς,
Φράζε δὲ xal αὐτὸς τὸ δοχοῦν. Ἐχτέχοι γὰρ ἄν τι
ωὼν ὀνησιφόρων ἡ ἀντίστασις.

B. 'O θεσπέσιος γράφει, φασὶ, Παῦλος περὶ τοῦ
Υιοῦ , ἅτε Ch γεγονότος χατάρας τε xal ἁμαρτίας.
Ἔφη γὰρ, ὅτι « Tóv pi γνόντα ἁμαρτίαν, ὑπὲρ
ἡμῶν ἁμαρτίαν ἐποίησε.» Καὶ πάλιν. € Χριστὸς

investgalionem instituamus , an potius simpliciter
orationi tux? fidem adhibentes, ita sese rem habere
statuamus?

À. Extra repreliensionem omnem positum est, ut
arbitror, quod a nobis scite sapienterque dictum
est, neque una ratione a sacris Scripturis dissen-
tit. Dic vero etiam tu quod tibi videtur : afferet
enim nonnihil utilitatis eontrari: sententiz oppo-
sitio.

B. Divinus Paulus, aiunt, scribit de Filio; tan-.
quam qui factus sit. maledictio οἱ peccatum. In-
quit enim, quod « Eum qni non novit peccatum, pro
nobis peccatum fecit **. » Et rursus : « Cliristug

«8 Dhilipp. 11, 5-8. ** Hebr. 1, 9. 59 ll Cor. v, 21.

4265

S. CYRILLI ALEXANDRINI ΑΠΟΠΙΕΡ,

4261

i.os redemit ex maledictione legis, factus pro nobis A ἡμᾶς ἐξηγόρασεν &x ^T; χατάρας τοῦ νόµου, Yevó-

maledictio *, » Factum autem esse aiunt ipsum, nou
rem ipsam maledictionem el peccatum, sed, cum
aliud quidpiam preter hoc significet sacra Scrip-
tura, ita a nobis intelligi dicunt illud, « Et Verbum
caro faetum est '!. »

Α. Atqui quemadmodum cum dicimus ipsum fa-
cium esse maledictionem et peccatum, ita factum
ipsum esso carnen simul statuitur, priusque intel-
ligitur quam ea quae ipsum consecuta sunt.

Bj. Quomodo ais?

Α. Cum enim quispiam iis dixerit : « Qui non
novit peccatum factus est peccatum pro nobis ; re-
demit vero etiam ex maledictione legis eos qui sub
lege eraut, factus pro ipsis maledictio : » quo pacto
dubium
pus incarnatus est, factus etiam sit. homo Unige-
nitus ? Cum itaque incarnatum dicimus, simul etiam
intelliguntur illa qum per incarnationem illata sunt
ei qui voluntariam exinanitionem subiit, ut nimirum
et esurire, et defatigari. Quemadmodum enim non
defatigatus est is cui omnis est potestas; neque
ceusealur esurisse, cum ipse sit nutrimentum vita-
que omnium, preterquam cum sibi ascivit corpus
esuritioni defatigationique obnoxium; ita etiam
nuuquam inter pravaricatores legis numeratus
fuisset, neque factus fuisset maledictio crucem
proptér nos subiens, '29 nisi factus esset caro ;
ita enim ipsum faetum esse peccatum dicimus, hoc
est, incarnatus est, et factus homo, similem ac nos
ortum convenieuter humana natura: adeptus, nimi-
rum ex saneta Virgine.

D. Assentior : recte enim statuis.

A. Stultum vero etíam hoc fuerit, censere nimi-
rum ac dicere Verbum ita fuctum esse carnem, sic.
ut maledictionem et peccatum.

B. Quo pacto ais?

A. Nonne enim ut solveret exsecrationem, exse-
crabilis erat , et ut deleret peccatum, Pater ipsum
peccatum fecit /

*** Galat. 11, 43. '! Joan. 1, 14.

µενος ὑπὲρ ἡμῶν κατάρα. » Γενέσθαι δέ φασιν αὐτὺν,
οὐκ αὐτόχρημα χατάραν xai ἁμαρτίαν, ἀλλ ἕτερόν
τι παρὰ τοῦτο δηλοῦν tb l'oáppa τὸ ἱερὸν, οὕτω
πρὸς ἡμῶν νοεῖσθαί φασι τὸ, «Καὶ ὁ Λόγος σὰρξ
ἐγένετο (10). »

Α. Καὶ μὴν ὡς Ev γε τῷ φάναι χατάραν γενέσθαι
καὶ ἁμαρτίαν , οὕτω Ὑενέσθαι σάρκα αὐτὸν συν-
εισχρίνεται, χαὶ προανίσχουσαν ἔχει τῶν μεθ' ἑαυ-
τὸν τὴν ἔννοιαν.

B. Ilo ἔφης;

Α. Ὀπηνίκα γὰρ φαίη τις ἂν αὐτοῖς, «'O μὴ εἰδὼς
ἁμαρτίαν, ἁμαρτία γέγονεν ὑπὲρ ἡμῶν, ἐξεπρίατο
δὲ χαὶ ἐκ τῆς χατάρας τοῦ νόµου τοὺς ὑπὸ νόµον,
γενόμίνος ὑπὲρ αὐτῶν κατάρα.» exa πῶς ἂν &vbotá-

esse possit quin iis temporibus qui- D σειέ τις, ὡς ἓν χαιροῖς δηλονότι, καθ) οὓς ἑσαρχώθη

τε xal γέγονεν ἄνθρωπος ὁ Μονογενής; συνεισφέ-
ρεται τοίνυν τοῖς τῆς σαρχώσεως λόγοις, xaX τὰ δι)
αὐτὴν οἰχονομικῶς ἐπενηνεγμένα, τῷ τὴν ἑκούσιον
παθόντι χένωσι», χαθάπερ ἀμέλει xaX τὸ πἑινῇν, xal
τὸ χοπιᾷν. Ὥσπερ γὰρ οὐχ ἂν χεκοπἰαχεν αὐτὸς ᾧ
πᾶσα δύναµις , οὐδ' ἂν εἴρητο πεινΏσαι, τροφὴ καὶ
ζωὴ τῶν ὅλων ὑπάρχων αὐτὸς, μὴ οὐχὶ προοιχειω-
σάµενος σῶμα, τὸ πεινῆν τε καὶ χοπιᾷν πεφυχός *
οὕτως οὐκ ἂν ἐν ἀνόμοις χατελογίσθη πώποτε: Yevé-
σθαι γὰρ οὕτω φαμὲν ἁμαρτίαν αὐτὸν, οὐκ ἂν γέγονε
κατάρα, σταυρὺν ὑπομείνας τὸν δι ἡμᾶς, εἰ μὴ γέ-
γονε σὰρξ, τουτέστιν, ἐσαρχώθη τε xai ἐνηνθρώ-
πησε , τὴν καθ᾽ ἡμᾶς ὑπομείνας γέννησιν ἀνθρωπο-ρ
πρεπῶς, τὴν διά vé φημι τῆς ἁγίας Παρθένου.

Β. Σύμφημι. Φρονεῖς γὰρ ὀρθῶς.

A. ᾿Ασύνετον δὲ xal ἑτέρως τὸ οἴεσθαί τε xal
λέχειν, οὕτω γενέσθαι σάρχα τὸν Λόγον, καθάπερ
ἀμέλει χατάρα χαὶ ἁμαρτία vévovev.

B. Τίνα φῆς τρόπον;

Α. Ob γὰρ ἵνα λύσῃ τὴν ἁρὰν ἑπάρατος fjv, xal
ἵνα παύσῃ τὴν ἁμαρτίαν, ἁμαρτίαν ἐποίησεν αὐτὸς
ὁ Πατήρ;

BON. VYULCANII NOTAE,

(10) AJ majorem intelligentiam eorum quz Cyril- D

lus hic de eo quod Verbum factum sit. caro, non
parum faciunt qua habet. lsid. Pel. epist. 405 lib.
primi, inquiens : Οὐκ ἔστι φυσιχὰς ἀποδείδξεις τῶν
ὑπὲρ φύσιν ζητεῖν. Ei γὰρ xa σὰρξ ἁληθῆς ὁ Λόγος

εγένηται, ἀλλ᾽ οὐ ψιλὸς ἄνθρωπος ὁ Χριστός: ἕναν-
dpa; δὲ μᾶλλον θεὸς ἐν ἑχατέραις ταῖς quasstv,
εἷς ὑπάρχει Υἱὸς τοῦ θεοῦ. Hoc est: Rerum super-
naturalium naturales demonstrationes querere. noz
oportet, Tametsi enim eiiam caro vera. Verbum sil
[αείμπι, non tamen nudus bomo est Christus ; incar-
naius vero potius Deus in utraque natura, unus exsi-
sti Filius Dei. Non als re vero fuerit adjicere ejus-
dem epistolam 144 libri tertii, qua declarat, cur
Filius Dei vocetur Verbum, quz quidem sic habet :
θειότατος xot ἄῤῥητος τοῦ Πατρὸς Υἱὸς, 6 παρ) ἡμῶν
προσχυνούµένος, εἰκότως Λόγος προσαγορεύεται, οὔχ
ὅτι Λόγος µόνον ἐστὶ, xal τοῦ Ηατρὸς ἑρμηνευτῆς,
ὥς τινες οἴονται' ἀλλ᾽ ὅτι καὶ θᾶττον ἡ λόγος δη-

μιουργεῖ xai ἁπαθῶς ἐτέχθη. Λόγος δὲ iv, ἐνυπό-
στατός ἐστι, xa οἰχείαν δι ότητα ἔχει. Ὅτι δὲ οὐχ
ἔστιν ἀνυπόστατος αὑτὸς ὁ Λόγος, λόγους ἔχειν φρά-
ζει, λέγων" « 'Ü ἀχούων τοὺς λόγους µου, xaX ποιῶν
αὐτούς.» El οὖν ὁ Λόγος λόγους ἔχει, οὐχ ἔστιν ἀνυπό-
στατος * ἀλλ' ἑνυπόστατος ὢν, διὰ τὸ ἁπαθῶς προελη-
λυθέναι, Λόγος προσαγορεύεται. Moc est : Divinissi-
mus el ineffabilis Filius, qui a nobis adoratur, merito
Verbum appellatur : non quia Verbum solum esi, ei
Patris. interpres, ut. nonnulli existimant; sed quia
citius etiam quam verbum creal, et quia citra ullam
passionem genitus est. Verbum autem cum sil, etiam
per se subsisiens est, el peculiarem proprietatem ha-
bei. Quod enim subsistentia non. careat, Verbum
ipsum verba se habere dicit, inquiens : « Qui audit
verba mea, el [acit illa. » Si igitur Verbum verba
habet, subsistentia mon caret ; sed. Rypostatice sub-
sislens, quia citra passionem prucessit, Verbum nun-
cupalur.

1205

D. Ὠδὶ χαὶ αὐτοί φασιν.

Α. Οὐχοῦν εἴπερ ἐστὶν ἀληθὲς, xavá γε τὸ αὐτοῖς
εὖ ἔχειν ὑπειλημμένον, ὅτι γέγονεν οὕτω σὰρξ ὁ
Λόγος, χαθὰ xal χατάρα xai ἁμαρτία, ἐπ ἀναιρέσει
σαρχὸς, εἶτα πῶς ἄφθαρτόν τε xat ἀνώλεθρον αὐτὴν
ἀπογφαίνει, ὡς ἕν γε πρώτῃ χατορθώσας τοῦτο τῇ
ἰδίᾳ σαρχί; οὗ γάρ τοι θνητὴν ἀπομεῖναι xai ὑπὸ
φθορὰν ἀφῆχεν αὐτὴν (παραπέµποντος εἰς ἡμᾶς τοῦ
Ἀδὰμ τὴν ἐπὶ τῇ παραδάσει δίχην), ὡς σάρχα δὲ
μᾶλλον ἀφθάρτου Θεοῦ, τουτέστιν, ἰδίαν, Ίγουν
ἑαυτοῦ καὶ θανάτου χαὶ φθορᾶς ἐπέχεινα θείς ;

Β. Εὖ ἔφης.
A. Ἔφη δὲ που τὸ Γράμμα τὸ ἱερὸν, τὸν μὲν
πρῶτον ἄνθρωπον , τουτέστιν ᾽Αδὰμ, εἰς ψυχῆν ve-

νέσθαι ζῶσαν, τὸν δὲ ὕστερον. φημὶ Χριστὺν, εἰς B

πυεῦμα ζωοποιόν. "Ap" οὖν, ὥσπερ ἐπ ἀναιρέσει
χατάρας xal ἁμαρτίας, γέγονε χατάρα χαὶ ἁμαρτία,
οὕτως ἐπ᾽ ἀνατροπῇ τοῦ εἶναι εἰς ψυχὴν ζῶσαν,
γενέσθαι φαμὲν αὑτὸν εἰς πνεῦμα ζωωποιόν. Τὴν
Υάρ τοι τοῦ γενέσθαι δύναμιν εἰς τὸ ἀπηχὲς περι-
τρέποντες, οὕτω γεγέσθαι σάρχα φασὶν αὐτὸν, χαθὰ
καὶ ápáv τε χαὶ ἁμαρτίαν. 'Avatpszéov οὖν ἄρα τοῦ
Λόγου τὴν σάρχωσιν, ἤγουν ἐνανθρώπησιν' οὗ παρα-
δεχθέντος εἰς ἀλήθεια», οἴχεται μὲν ἅπας ἡμῖν ὁ τοῦ
μυστηρίου λόγος. οὔτε δὲ ἐγεννήθη Χριστὸς, οὔτε
ἀπέθανεν, οὔτε ἐγήγερται, χατὰ τὰς Γραφάς. Ποῦ
τοιγαροῦν fj πίστις, τοι τὸ ῥῆμα τῆς πίστεως, ὃ
χηρύσσοµεν; Ilo; γὰρ fysipev αὑτὸν ὁ θεὸς ix

νεκρῶν, εἰ μὴ xal ἀπέθανε; πῶς δ᾽ ἂν καὶ ἀπέθανεν, (t

εἰ μὴ γεγέννηται χατὰ σάρκα; ποῦ δὲ xal ἡ τῶν

νεχρὺν ἀναδίωσις, ἑλπίδα τοῖς ἁγίοις εἰσφέρουσα

τῆς ἀτελευτήτου ζωῆς, el μὴ ἐγήγερται Χριστός;
ποῦ δὲ καὶ fj τῶν ἀνθρωπίνων σωμάτων ζωοποίησις,
Ἡ xarà µέθέξιν τελουµένη τῆς ἁγίας αὑτοῦ σαρχὸς
xai αἵματος;

B. Σάρχα δὴ οὖν qapev γενέσθαι τὸν Λόγον, χατά
qs τὴν ix γυναιχὸς xatà σάρχα Ὑέννησιν, ἂν ἐν
ἑσχάτοις τοῦ αἰῶνος χαιροῖς ὑπομεῖναι λέγεται "
καίτοι πρὸ παντὸς τοῦ αἰῶνος ὑπάρχων ὡς θεός,

Α. Πάνυ μὲν οὖν. Οὕτω γὰρ γέἐγονεν ἓν ὁμοιώσει

QUOD UNUS SIT CHRISTUS.
| Α B. lta etiam ipsi dicunt.

1366

Λ. Quucirca si res ita se liabet, prout ipsis pla-
cet, quod Verbum eadem ratione sil factum caro qua
maledictio et peccatum, ad sublationem carnis, quo-
modo incorruptibilem atque interitus expertem | il-
lam effecit, quippe qui in prima propria sua carne
μου praestiterit? Neque enim mortalem illam corru-
ptioniqué obnoxiam — manere pertmisit ( transmit-
tente in nos. Adamo transgressionis poenam) : sed
potius tanquam carnem incorruptibilis Dei, hoc est,
propriam, sive suam morte corruptioneque supe-
riorem effecit.

D. Recte ais.

A. Atqui sacra Scriptura alicubi dicit, primum
hominem, hoc est, Adainum, facium esse in animam
viveutem ; alterum vero posteriorem, Christum In-
quam, factum esse in spiritum vivilicantem. Proin-
de, quemadmodum ad tollendam maledictionem et
peccatum, factus est maledictio οἱ peccatum : ita
ad subversionem exsistendi in animam viventem,
facium ipsum esse dicimus in spiritum vivificanten.
Facultatem enim ac vim verbi, factum esse, ad ab-
surdum convertentes, ito ipaum carnera factum esse
aiunt, sicut el. exsecrationem οἱ peccatum. Tol-
lenda itaque erit Verbi incarnatio, sive humanatio.
Quod si ut verum admittatur, universa nobis my-
slerii ratio corruet. Neque natus est Christus, ne-
que niortuus est, neque resurrexit, secundum Scri-
pturas. Quz nam igitur erit fides nostra, Sive verbum
fidei quod praedicamus? Quomodo enim suscitavit
eum Deus e mortuis, nisi et mortuus est? aul quo-
modo etiam mortuus est, nisi natus est. secundum
carnem ? aut. quenam tandem erit resurreciio mor-
tuorum, quxe perennis vit:e spem sanctis immitlit,
si Christus non resurrexit? Quzenam vero erit hu-
manorum corporum vivificatio, qus per sanctie
ipsius carnis et sanguinis participationem eflici-
tur ?

791 D. Dicimus itaque Verbum carnem esse
factum, ratione nalivitatis secundum carnem ex
niuliere, quam ip novissimis szeculi temporibcs sub-
iisse dicitur, ἰδιηοίδὶ ante omnia szcula exstiterit,
ut Deus.

A. Omnino. Ita enim factus est omnimode nobis

τῇ πρὸς ἡμᾶς τῇ κατὰ πᾶν ὁτιοῦν, δίχα τῆς ἁμαρ- D similis, excepto peccato. Quod et sapientissimus

τίας. Καὶ µαρτυρήσει λέγων ὁ πάνσοφος Παῦλος"
« Ἐπειδὴ γὰρ τὰ παιδία χεχοινώνηχεν αἵματος xal
σαρχὸς, καὶ αὐτὸς παραπλησίως µετέσχε τῶν αὐ-
τῶν, ἵνα διὰ τοῦ θανάτου χαταργήσῃ τὸν τὸ χράτος
ἔχοντα τοῦ θανάτου, τουτέστι͵ τὸν διάδολον, xal ἁπ-
αλλάξῃ τούτους, ὅσοι φόθῳ θανάτου διὰ παντὸς τοῦ
(fjv ἔνοχοι ἦσαν δουλείας. O3 γὰρ δήπου ἀγγέλων
ἐπιλαμθάνεται, ἀλλὰ σπέρµατος ᾽Αθραὰμ ἐπιλαμ-
θάνεται ὅθεν ὤφειλε τὰ πάντα τοῖς ἀδελφοῖς
ὁμοιωθῆναι.» 'H δὲ « κατὰ πάντα » ὁμοίωσις, ἀρχὴν
ὥσπερ τινὰ χαὶ προεισθολὴν τοῦ πράγματος, τὴν ix
γνναιχὸς ἁπότεξιν ἔχει, xal τὴν ἐν σαρχὶ φανέρωσιν

ει] Cor. xv, 49. 21 Hebr. n», 14-17.

Paulus testatur, inquiens : « Quia ergo pueri com-
municaveruntcarni et sanguini, οἱ ipsesimiliter
participavit eisdem ; ut per mortem destruerel euim
qui habebat mortis imperium, id est diabolum, ct
liberaret eos qui timore mortis per totam vitam
erant obnoxii servituti. Nusquam enim angelos ap-
prehendit, sed semen Abrab:e apprehendit. Unde
debuit per omnia fratribus assimilari **.» Similitudo
autem « per omaia, » initium quodammodo atque
primordinm habet nativitatem ex muliere, et mani-
festalionem in carne ejus qui juxta propriam natu-
ram cerui nequit, οἱ dispensativau habitationem

1267

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIHEP.

1958

inter nos, ejus qui excellentissiimum nomen est À τοῦ χατὰ φύσιν ἰδίαν οὐχ ὁρατοῦ. xal τὴν ἓν τοῖς

conseentus, et humilitatem in humanitate, ejus qui
in supremis thronis effulget ; et servilis conditionis
foctim 66866, cui dominium naturaliter competit :
ε Deus epim erat Verbum 15.

B. Recte quidem disseris. Ceterum illud etiam
ipsos dicere scito, neque enim intelligi posse, atque
adeo absurdum esse existimare et dicere Verbum,
quod ineffabili quadam ratione atque intellectum ex-
cedente ex Deo Patre est, secundam quoque ex mu-
liere nativitatem subiisse. Sufficere enim ipsi aiunt,
quod semel ος Patre divino more genitus sit.

Α. lnsultant itaque Filio; neque recte ipsum sibi
consuluisse aiunt, qui voluntariam pro nobis ex-

καθ) ἡμᾶς γχάθεσιν οἰκονομιχὴν τοῦ ἓν ὑπερτάτοις
ὄντος ὀνόμασι, xa τὸ ἐν ἀνθρωπότητι ταπεινὸν, τοῦ
τοῖς ἀνωτάτω θρόνοις ἐμπρέποντος , καὶ τὸ iv µέ-
τροις γενέσθαι τοῖς οἰκετιχοῖς τὸν ἐν χυριότητι ϱ»-
curi] * « θεὸς γὰρ Λόγος qv. »

B. Διανοῇ μὲν ὀρθῶς' πλὴν ἴσθι τοι κἀχεῖνο ἐροῦν-
τας, ὡς ἀνέφικτον εἴη τάχα που xal ἀκαλλὲς , τὸν
kx θεοῦ Πατρὸς. . . . . τὰ Λόγον, ἁποῤῥήτως τε xol
ὑπὲρ νοῦν, οἵεσθαί τε xal λέγειν, xal δευτέραν τὴν
ἐχ γυναιχὸς ὑπομεῖναι γέννησιν. Απόχρη γὰρ αὐτῷ,
φασὶ, τὸ ἅπαξ ἐκ Πατρὸς ΥΣννηθῆναι θεοπρεπῶς.

Α. Οὐχοῦν, ἐπιπλήττουσι τῷ Ylp , χαὶ οὐκ ὀρθὰ
βεδουλεῦσθαίφασιν αὐτὸν, τὴν δι ἡμᾶς χένωσιν ἑἐθε-

inanitionem subierit, Vanum autem fuerit atque D λούσιον ὑπομείναντα. Κατήργηται δὲ, xal εἰχαῖον

inane venerandum ac magnum religionis mysterium,
et przeclarain illam ac siugularem Unigeuili in carne
dispensationem iufrugiferam plane hominibus esse
statuunt, Ceterum illorum nugas locum nullum
habere debere Veritas ipsa evincit, quin potius illos
redarguit ineptissime blaterare, et Chrisii myste-
rium nullo penitts. modo intelligere. Nam genuit
quidem Deus ac Pater Filium ex seipso, genera-
tione una. Ceterum placuit ei instaurare in ipso
genus liumanum per incarnationem sive. humana-
tonem, quam omnino fleri oportuit per nativi-
tatem ex muliere, 999 ut per similitudiiiem quam
uobiscum liabet Verbum ex Deo ortum, condemne-
tur quidem in membris carnis nostrae lex peccati ;
ín similitudine autem mortis ejus qui mortem non
novit, evacuetur mors. « Si enim complantati facti
sumaüs, inquit, similitudini mortis cjus : simul et
resurrectioni erimus **, » Necessario itaque is qui
semper exsistit, natusest secundum carnem, nostra
in seipsum transferens, ut nimirum genimina car-
nis, hoc est, nos, corruptioni perditionique obnoxii,
maneamus in ipso, quippe qui, qua nostra sunt,
propria sibi fecerit, et sua nobis. l'ropter nos enim
eguit, cum esset dives, ut nosipsius inopia dites
evaderemus 55, Qui vero asserunt non ipsum Ver-
bum ex Deo factum esse carnem ex muliere, omnein
salutis nostrz:e dispensationem tollunt, Nisi enim
dives cum esset eguit, prz immensa sua benignitate
$c ad nostra demittens, ne nos quidem quas ipsius
sunt consecuti sumus : sed adhuc in veteri egestate
versamur, exsecrationique et morti ac peccalo
obnoxii sumus. Nam eo ipso quod Verbum caro
factum est, sublata sunt ea quie ex maledictione et
condemnatione humana nature aeciderant. Quo-
circa si salutis nostr:e radicem convellunt, et spei
nostra fundamentum subvertunt, quid deinceps de
nobis fiet? Nam si Verbum caro factum non est, ut
dixi, ne mortis quidem inpperium excussum est, οἱ
peccatum nulla ratione abolitum fuerit, sed adhuc
primi parentis, lioc est, Adami, praevaricatieni ob-
poxii sumus, neque in meliorem statum translati
ο. JI Cor. vin, 9.

9 Joan. 1, 1... Rom. vi, 5.

ἤδη πώς ἐστι τὸ σεπτὸν xal µέγα τῆς εὐσεθείας µυ-
στήριον, τὸ τῆς μετὰ σαρχὸς οἰχονομίας τοῦ Μονο-
γενοῦς εὐτεχνὲς , ἀνόνητον ἀποφαίνουσι τοῖς ἐπὶ τῆς
γῆς ἁλλ οὗ τοῖς ἐχείνων βατταρισμοῖς τὸ χρΏναι
κρατεῖν ὁ τῆς ἁληθείας ἑφίησι λόγος, ἑλέγξει δὲ
μᾶλλον, ἀσυνετώτατα μὲν πεφλυαρηχότας, εἰδότας δὲ
xat' οὐδένα τρόπον τὸ Χριστοῦ µυστήριον. l'eyévvnxs
μὲν γὰρ ὁ θεὸς xal Πατὶρ τὸν Υἱὸν ἐξ ἐαυτοῦ, γεν-
νήσει pid: πλὴν εὐδόχησεν àv αὐτῷ τὸ ἀνθρώτεινον
ἀνασῶσαι Ὑγένος, τρόπῳ τῷ κατὰ τὴν σάρχωσιν,
ἤγουν ἐνανθρώπησιν, ἣν πάντη τε χαὶ πάντως γενέ-
σθαι ἐχρῆν, διὰ γεννήσεως δηλονότι τὴν &x γυναικὺς,
ἵνα τῇ πρὸς ἡμᾶς ὁμοιώσει τοῦ ἐκ Θεοῦ φύντος Λό-
Υου, χατακρίνηται μὲν iv τοῖς µέλεσι τῆς capxb;
τῆς ἁμαρτίας ὁ νόμος, ἓν ὁμοιώματι δὲ θανάτου τοῦ
ph εἰδότος αὐτὸν χαταργΏται θάνατος. « Eli γὰρ
σύμφυτοι γεγόναμεν, φησὶ, τῷ ὁμοιώματι τοῦ θα-
vátou αὐτοῦ , ἀλλὰ χαὶ τῆς ἁναστάσεως ἐσόμεθα. »
Οὐχοῦν ἀναγχαίως ὁ ὧν xal ὁ ὑπάρχων γεγέννηται
κατὰ σάρχα, τὰ ἡμῶν εἰς ἑαυτὸν μεταθεὶς, ἵνα τὰ
σαρχὸς Υεννήµατα, τουτέστιν, ἡμεῖς οἱ φθαρτοί τε
xal ἀπολλύμενοι, µένωμµεν ἓν αὐτῷ, ἴδια λοιπὸν
ἔχοντι τὰ ἡμῶν, ἵνα καὶ ἡμεῖς τὰ αὐτοῦ. Δι ἡμᾶς
γὰρ ἑπτώχευσε πλούσιος ὢν, ἵνα ἡμεῖς τῇ ἐχείνου
πτωχείᾳ πλουτήσωμεν. Φάσχοντές γε μὴν, οὐχ αὐτὸν
γενέσθαι σάρχα τὸν ix zo) Λόγον, τοι γέννησιν
ὑπομεῖναι τὴν κατὰ σάρχα Ex γυναιχὸς, ἀναιροῦσι
τὴν οἰχονομίαν. El γὰρ uh πλούσιος ὢν ἐπτώχευσε,

p χαθεὶς ἑαυτὸν τοῖς χαθ᾽ ἡμᾶς ἐκ φιλανθρωπίας, οὐδὲ

ἡμεῖς τὰ αὐτοῦ πεπλουτήχαµεν, ἀλλ ἑσμὲν ἐν τῷ
πτωχεύειν ἔτι καὶ ἀρᾷ xai θανάτῳ χαὶ ἁμαρτίᾳ
ἑνισχημένοι. Τὸ γάρτοι γενέσθαι σάρχα τὸν Λόγον,
λύσιν ἔχει καὶ ἀνατροπὴν τῶν ἐξ ἀρᾶς καὶ δίχης τῇ
τοῦ ἀνθρώπου φύσει συµθεθδηκότων. Οὐχοῦν, εἰ
ἀναθοθρεύουσι τῆς σωτηρίας ἡμῶν τὴν ῥίζαν, xa
τὸν τῆς ἑλπίδος θεµέλιον ἀνορύττουσε, ποῦ τὰ pes"
αὐτὸν ἔτι χείσεται; Οὐ γὰρ γεγονότος, ὡς ἔφην,
σαρχὸς τοῦ Λόγου, οὔτε τοῦ θανάτου χατεσείσθη τὸ
κράτος, χατήργηται δὲ χατ᾽ οὐδένα τρόπον ἡ ἆμαρ-
tía, xai ἑσμὲν ἔτι ταῖς τοῦ πρώτου παραθάσεσιν
Évoyot, τουτέστιν ᾽Αδὰμ, οὐδεμίαν ἀναφοίτησιν

195)

QUOD UNUS SIT CHIUSTUS,

4910

ἔχοντες εἰς τὸ ἄμεινον, τὴν διά Υέ qnit τοῦ πάντων A sumus, per Christum, inquam, omnium Servato-

ἡμῶν Σωτηρος Χριστοῦ.

B. Συνίηµ, ὃ ic.

Λ. Tí; δ' ἂν καὶ νοοῖτο πρὸς ἡμῶν ὁ παρατλη-
σίως ἡμῖν μετεσχηχὼς αἵματος xal σαρχὸς, ὡς ἔτε-
p^; ὧν παρ ἡμᾶς χατὰ φύσιν; Οὐ γάρ τοι φαίη τις
ἂν ἀνθρώπῳ πρέπειν, τὸ ἀνθρωπότητος µετασχεῖν.
"0 Υάρ ἐστι χατὰ φύσιν, πῶς ἄν τις νοοῖτο λαδὼν,
ὡς ἕτερον ὃν τι παρ᾽ ὅπερ ἐστίν; Αρ’ οὐ πολὺ τὸ
εἰχκὸς ὁ λόγος ἔχει;

B. Πάνυ μὲν οὖν.

A. "Αθρει δὲ δὴ χαὶ ἑτέρως, ὡς ἀνόσιόν τέ ἐστι
καὶ ἀπηχὲς, τὸ ἀναιρεῖν πειρᾶσθαι τοῦ Θεοῦ Λόγου
την ἓκ γυναιχὸς κατὰ σάρχα γέννησιν. Τίνι γὰρ

rem.

B. Intelligo quid velis.

À. Quis vero intelligatur a nobis qui perinde at-
que nos sanguinis ac carnis particeps factus sit,
tanquam diversus a nobis secundum naturam? Ne-
que enim quispiam dixerit convenire homini, hu-
manitatis participem fleri. Nam id quod naturali-
ter est, quo pacto quis accepisse intelligatur, quasi
aliud sit quam quod est? Nonne tibi consentaneus
vero sermo meus videtur?

B. Omnino.

A. Vide autem etiam alia ratione quam impium,
quamque absurdum sit Verbi ex muliere secundum
carnem nalivitatein tollere conari. Quo enim pacto

τρόπῳ ζωοποιῆσειεν ἂν τὸ σῶμα αὐτοῦ, el μὴ ἔστιν B vivificare possit corpus suum, nisisil proprium ip-

ἴδιον αὐτοῦ, ὃς ἐστι ζωή; πῶς τὸ αἷμα Ἰησοῦ χαθα-
ρίζει ἡμᾶς ἀπὸ πάσης ἁμαρτίας, εἴπερ ἐστὶν ἀνθρώ-
που κοινοῦ xaY ὄντος ὑφ᾽ ἁμαρτίαν; πῶς ἀπέστειλεν
ὁ θεὺς χαὶ Πατὴρ τὸν Υὸν αὐτοῦ, γενόµενον &x γν-
ναιχὸς, γενόµενον ὑπὸ νόµον; πῶς χκατέχρινε τὴν
ἁμαρτίαν ἓν τῇ σαρχί; Οὐ Υὰρ ἣν ἀνθρώπου χοινοῦ,
xai τυραννουµένην ἔχοντος μεθ) ἡμῶν ὑπὺ τῆς
ἁμαρτίας τὴν φύσιν, τὸ καταχρῖναι «tv ἁμαρτίαν.
Ἐπεὶ ὃξ σῶμα γέχονε τοῦ πλημμελεῖν οὐκ εἰδότος,
(αύτῃτοι xal µάλα εἰχότως τὴν τῆς ἁμαρτίας ἁπ-
εσείσατο τυραννίδα, xai τὴν ἱδιότητα πλουτεῖ τοῦ
ἀφράστως αὑτῇ καὶ ὡς οὐκ ἔστιν ἑνωθέντος Λόγου,
ἅγιόν τε xol ζωοποιόν ἐστι, xal τῆς θεοπρεποῦς
ἐνεργείας ἔμπλεων. Ὡς ἓν ἀπαρχῇ δὲ Χριστῷ, µετ-
εστοιχειώµεθα χαὶ ἡμεῖς, εἰς τὸ εἶναι xat φθορᾶς καὶ
ἁμαρτίας χρείττονες. Καὶ ἀληθὲς, ὅτι, κατὰ τὴν τοῦ
µακαρίου Παύλου φωνὴν, « Ὥσπερ ἐφορέσαμεν τὴν
εἰχόνα τοῦ χοϊκοῦ, φορέσομεν χαὶ τὴν εἰχόνχ τοῦ
ἑπουρανίου, » τουτέστι Χριστοῦ. Ἐπουράνιος δὲ &v-
θρωπος νοεῖται Χριστὸς, οὐχ ὡς ἄνωθεν ἡμῖν χαὶ ἐξ
οὐρανοῦ τὴν σάρχα χατενεγχὼν, ἀλλ) ὅτι θεὸς ὧν ὁ
Λόγος, χαταθέθηκεν ἐξ οὑρανῶν, χαὶ τὴν πρὸς ἡμᾶς
ὁμοίωσιν ὑπελθῶν, τουτέστι͵ γέννησιν ὑπομείνας τὴν
κατὰ σάρχα ἐκ γυνα.χὸς, μεμένηχεν ὅπερ ἣν, ἄνωθεν
δηλονότι xax ἐξ οὐρανῶν, καὶ ἑπάνω πάντων ὡς θεὸς,
xal µετὰ σαρχός. Οὕτω Υάρ πού φησιν ὁ θεσπέσιος
Ἰωάννης περὶ αὐτοῦ. « 'O ἄνωθεν ἐρχόμενος, ἑπάνω
πάντων ἑἐστίν.» ᾽Απομεμένηχε γὰρ τῶν ὅλων Ku-
ptos, xaX ἓν τῇ τοῦ δούλου μορφῇ γεγονὼς olxovo-
μικῶς, xat παράδοξον ἀληθῶς διὰ ταῦτά ἐστι τὸ Χρι-
στοῦ μυστήριον. Καὶ γοῦν ἔφη που πρὸς Ἱουδαίους
δι) ἑνὸς τῶν προφρητῶν ὁ θεὸς χαὶ Πατήρ" « Ἴδετε, οἱ
χαταρρονηταὶ, xaX ἀφανίσθητε, καὶ θανυμάσατε, ὅτι
ἔργον ἐγὼ ἑργάζομαι ἐν ταῖς ἡμέραις ὑμῶν, ἔργον
ᾧ οὐ μὴ πιστεύσητε, ἑάν τις ἐχδιηγήσηται ὑμῖν. »
Κινδυνεύσει γὰρ ἀπιστεῖσθαι τὸ Χριστοῦ μυστέριον,
διὰ τὴν τοῦ θαύματος ὑπερθολήν. 82b; ἦν £v ἀνθρωπό-
τητι xal ἐν τοῖς xa0' ἡμᾶς, ὁ ὑπὲρ πᾶσαν τὴν κτί-
ουν * ἁόρατος, ὁρατὸς κατὰ, σάρχα, ὁ ἓξ οὐρανοῦ xol
ἄνωθεν, ἐν εἴδει τῶν χοϊχῶν" ἁπτὸς, ὁ ἀναφής ' ὁ
κατὰ φύσιν ἰδίαν ἐλεύθερος, ἐν δούλου μορφῇῃ ' ὁ

sius, qui est vita? aut quomodo sanguis Christi mun-
dabit nos ab omni peccato, "793 si sit hominis
communis el peccato obnoxii } quo pacto misit Deus
ac Pater Filium suum factum ex muliere, factum
sub lege **? quomodo condemnat peccatum in carne?
Neque enim erat hominis vulgaris, et cujus natura
una nobiscum sub peccati imperio ac jugo Leneba-
tur, condemnare peccatum. Cum vero eorpus factuin
sit ejus qui peecatum non novit, idcirco, et quidem
optimo jure peccati tyrannidem excussit, commu-
nicatisque cuim illo proprietatibus Verbi quod in-
effabili modo ipsi unitum est, sanctum ac vivilicum
effectum. est, et. divinze facultatis operationisque
plenum. Nos vero in Christo tanquam primitiis trans-
formati etiam sumus, et interitu atque. peccato σι!»
periores declarati. Ac verum omnino est, juxta beati
Pauli sententiam, quod « Quemadmodum portavi-
mus imaginem terreni, portabimus etiam imaginem
coelestis, " » hoc est, Christi, Calestis auteni homo
intelligitur Cliristus ; non tanquam superne atque a
calo carnem ad nos detulerit, sed quod Deus ex-
sistens Verbum, descendit e ccelis ; el similitudinem
nostri subiens, hoc est, secundum carnem e muliere
8icut nos natus, permansit id quod erat, e superuig
nimirum atque e ccelis, et supra omnes ut. Deus,
ctiam cum carne. Ita enim alibi divinus Joannes íu-
quit : « Qui e supernis venit, supra omnes est **. »
Permansit enim totius universi Dominus, tametsi
ratione incarnationis formam servi acceperit, αἱ”
que admirandum revera est ob hiec. Christi. myste-
rium. Idcirco Deus ac Pater alibi ad Judaeos per
quemdam proplietam ait : « Videte, contemptores,
et admiramini, et disperdimini : quia opus operor
ego in diebus vestris, opus quod non creditis si
quis enarraverit vobis . » Periculum enim erit ne
derogetur fides mysterio Christi, ob miraculi ma-
gnitudinem. Deus erat bomo nostri similis faetus,
qui supra omnem creaturam est; invisibilis, factus
est visibilis secundum carnem: qui ex coelo atque
e supernis, formam terrestrium | induit: tangibilis
est, qui tangi nequit : qui ex propria sua natura

ο Galat, iv, &... 9 I Cor. xv, 49. 9 Joan. in, 1. '* Habac. 1, 9; Act. xii, 4l.

121

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

1272

liber est, servi formam accepit : qui creaturis be- A εὐλογῶν τὴν κτίσιν, ἑπάρατος, xaX ἓν τοῖς ἀνόμοις,

nedicit, factus est exseorabilis; numeratu5que est
inter prevaricatores legis is qui est omnis justitia,
mortemquesubiit vita ipsa. Neque enim crat alterius
cujuspiam, sed potius ipsius secundum naturam Fi-
lii corpus, id quod mortem 794 subiit, Anne vero
lanquam non recte factis, sive a nobis dictis, ali-
quid habes quod his objicias?

B. Nequaquam.

Λ. Cseterum hoc mihi praterea animadverte.

B. Quidnam, obsecro?

Λ. Christus alicubi ad eos qui resurrectionem
mortuorum tollere nituntur, dixit : « Non legistis
quia qui fecit bominem ab initio, masculum. et fe-
minam fecit eos*?? » Scribit vero etiam divinus
Paulus : « lonorabile connubium in omnibus, et to-
rus minaculatus *!. » Quo pacto vero unigenitum
Dei Verbum, cum nostram similitudinem subire vel-
let, ad constitutionem sive generationem su: carnis,
liumanz nature leges. valere noluit? Neque enin
tX toro et conjugio nasci voluit, sed ex Virgine viri
"escia, praegnante εκ Spiritu, obumbrante ipsi
virtute Dei, sicut scriptum est **. Cum | itaque Deus
conjugium non aspernetur, sed potius benedictione
sna illud decoret, quamobrem Virginem przgnantem
ex Spiritu, carnis sux matrem esse voluerit Deus
exsistens Verbum, non facile dixerim. Tametsi quo-
oro non cuivis mauifesta fuerit cjus rei occasio,
illud consideranti? Descendit enim, sive homo fa-
cius est Filius, iustauroturus nostra tanquam in
seipso ; ac primum quidem in sanctam quamdam
atque adinirabiiem nativitatem et vitam. Factus
autem est etiam primus ipse natus ex Spiritu (se-
cundum caruem inquam), υἱ hac tanquam via
etiam in nos ipsos transeunte gratia, non ex sau-
guinibus,neque ex voluntate carnis, nequeex volun-
(ate viri, sed ex Deo per Spiritum regenerationem
intellectualem consecuti **, et. conformilatem spi-
riialem cum eo qui natura ac vere est Filius adep-
ü, Deum vocemus Patrem, atqueita incorruptibi-
les permaneamus ; non jam amplius priorem illum,
hoc est, Adamum patrem babentes, in. quo et cor-
rupti eramus. [dcirco et Christus inquit, alibi qui-
dem : « Nolitevocare patrem vestrum in terris. Unus

B

ἡ πᾶσα δικαιοσύνη, xal ἓν δοχήσει θανάτου vévovcy
ἡ ζωή. Οὐ γὰρ ἓν ἑτέρου τινὸς, αὑτοῦ δὲ μᾶλλον τοῦ
χατὰ φύσιν Υἱοῦ, τὸ τοῦ θανάτον γευσάµενον σῶμα.
"Ap' ὡς οὐκ sU γεγονόσιν, Ίγουν πρὸς ἡμῶν εἰρη-
μένοις ἔχεις τι τούτοις ἐπιτιμᾶν;

B. Οὐδαμῶς.

Α. "Αθρει 6f, µοι χἀχεῖνο πρὺς τούτος.

B. Τὸ τί δη φής;

A. Ἔφη «09 Χριστὸς τοῖς ἀναιρεῖν ἐθέλουσι τὴν
ἀνάστασιν τῶν νεκρὼν' εΟὐκ ἀνέγνωτε, ὅτι ὁ motf,-
σας τὸν ἄνθρωπον iv ἀρχαῖς, ἄρσεν καὶ θῆλυ ἑποίη-
σεν αὐτούς; » Γράφει δὲ χαὶ ὁ θεσπέσιος Παῦλος '
« Τίμιος ὁ γάμος ἐν πᾶσι, καὶ ἡ κοίτη ἀμίαντος.» Εἶτα
πῶς ὁ μονογενὴς τοῦ O:ou Aó[o;, ttv πρὺς ἡμᾶς
ὁμοίωσιν ἐπελθεῖν ἐθαλίσας, οὐ τοῖς τῆς ἀνθρωπό-
τητος νόµοις ἐφῆχε κρατεῖν, εἰς αὐστασιν, τοι γέν-
νησιν τῆς ἱδίας αὑτοῦ σαρχός; 09 γὰρ &x κοίτης xal
γάμων Ἡνέσχετο λαθεῖν αὐτὴν, ἁλλ ἐχ Παρθένον
σεμνῆς xal ἀπειρογάμου, χυοφορησάσης ix Πνεύ-
µατος, ἐπισχιασάσης αὐτῃ δ»νάµεως θεοῦ, χαθὰ
γέγραπται. θεοῦ τοιγαροὺν τὸν γάμον οὐκ ἁἀτιμά-
σαντος, μᾶλλον δὲ καὶ εὐλογίᾷ τιµήσαντος, ἀνθότου
Παρθένον χυοφοροῦσαν ἐκ Πνεύματος, τῆς ἰδίας σαρ-
xb; ἑποιῄσατο μητέρα θεοῦ ὁ Λόγος, οὖχ ἔχω φρά-
σαι. Καΐτοι πῶς οὐχ ἅπασιν ἑναργὴῆς γένοιτ ἄν ἡ
«0096 πρόφασις, ἐχεῖνο διξεσχεµµένοις; Αφίχετο γὰρ,
ὡς ἔφην, Ώχουν ἐνηνθρώπησεν ὁ Υἱὸς, ἀναστοιχειώ-
σων τὰ χαθ᾽ ἡμᾶς ὡς ἐν ἑαυτῷ, χαὶ πρῶτον εἰς ἁγίαν
τινὰ χαὶ τεθανμασμένην ὡς ἐν ἑαυτῷ, χαὶ παράδο
ξον ἀληθῶς ἀπότεξιν xal ζωήν ΄ γέγονε δὲ xal xpo
τος αὑτὸς γεννητὸς τοῦ ἁγίου Πνεύματος (χατά vs,
φημὶ, τὴν σάρκα), ἵν ὥσπερ ὁδῷ xal εἰς ἡμᾶς αὐτοὺς
διαθαινούσης τῆς χάριτος, οὐκ && αἱμάτων, οὐδὲ ἐν
θελήµατος σαρχὸς, οὐδὲ ἐχ θελήµατος ἀνδρὸς, ἀλλ᾽ &x
θεοῦ διὰ Πνεύματος τὴν νοητὴν ἔχοντες ἀναγέννη-
σιν, χαὶ «hv πρός Υε τὸν φύσει xai ἀληθῶς Yiby
συμμορφίαν πνευματιχὴν, Πατέρα χαλῶμεν τὸν θεὸν,
οὕτω *z ἄφθαρτοι δ.αµένωμεν, ὡς οὐχ ἔτι πατέρο
τὸν πρῶτον ἔχοντες, τουτέστιν ᾿Αδὰμ, Ev. ᾧ xal Eg-
θάρμεθα. Καὶ γοῦν ἔφη Χριστὸς, πῆ μὲν, ὅτι «Καὶ
πατέρα μὴ χαλέσητε ὑμῶν ἐπὶ τῆς γῆς, eic γάρ ἐστιν

enim est Pater vester in coelis **, » alibi vero, ut p ὁ Πατῆρ ὑμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς.» ΠΗ δὲ 65, ὡς £v τοῖς

qui idcirco ad nos descendit, ut nos transferat ad
propriam sggam ac divibam dignitatem : « Vado ad
Patrem meun, et Patrem vestrum , οἱ Deum meum
et Deum vestri **. » Ipsius enim. est. natura Pa-
ler, qui in caelis est, noster autem Deus. Cum νο-
ro qui natura ac verc est Filius, faclus est liomo
nostri similis, Deum ipsum habuisse dicil, nimirum
7 25 ratione exinanitionis. Dedit autem etiam no-
b:s auum Patrem. Scriptum est enim : « Quotquot
«utem receperunt eum, dedit eis potestatem filios
Dei (icri, his qui credunt in nomine ipsius ***". » At
vero Si imperite negemus ad nostram similitudinem

5 Μαι, xix, 4.

E *! Hebr. xin, 4
017. (6-9 Joan. i£. 12

καθ ἡμᾶς διὰ τοῦτο χαθιγµένος, ἵν' ἡμᾶς ἀγάγῃ πρὸς
τὸ ἴδιον αὐτοῦ xal θεοπρεπὲς ἀξίωμα ᾽ « Πορεύομαι
πρὸς τὸν Πατέρα µου xat Πατέρα ὑμῶν, χαὶ Θεόν µου
xai θεὸν ὑμῶν. » Αὐτοῦ μὲν γὰρ φύσει Πατὶρ ὁ ἐν
τοῖς οὐρανοῖς, ἡμῶν δὲ θεός. "Ene δὲ ὁ φύσει
xai ἀληθῶς Υἱὸς γέγονε xa0' ἡμᾶς, θεὺν ἐσχτχέναι
φησὶν αὐτὸν, xatá γε τὸν τῇ χενώσει πρέποντα λό-
γον. Δέδωχε δὲ καὶ ἡμῖν τὸν ἑαυτου Πατέρα ^ γέχρα-
πται yàp, ὅτι « Όσοι δὲ ἔλαδθον αὐτὸν, ἔδωχεν ab-
τοῖς ἐξουσίαν τέχνα θεοῦ γενέσθαι τοῖς πιστεύουσιν
εἰς τὸ ὄνομα αὑτοῦ. » Εἰ δὲ ἀναιρήσομεν ἁμαθῶς τὸ
ἐν ἀποτέξει γενέσθαι τῇ xa0* ἡμᾶς τὸν Ex Πατρὸς

ο Luc. 1, 90-95. "* Joan. 1, 15. * Mattli, xxin, 9, 55 Joan. xx,

-— ---

1275
Θεοῦ Λόγον, τὸν iv πᾶσι πρωτεύοντα, χατὰ τὴν τοῦ
σοφρωτάτου Παύλου φωνἣν, πρὸς τίνα λοιπὺν µορ-
φούμενοι, γεννητοὶ Θεοῦ διὰ Πνεύματος χρηματιοῦς
μεν ἡμεῖς ; τίνα τοῦ πράγµατος λαθόντες τὴν ἆπαρ-
(ἂν, ἡ xaX τίνος ὅλως εἰς ἡμᾶς πέµποντος τὸ ἀξίω-
μα; Φαῖςν ἄν, ὣς γε οἶμαι, xal absol * Τοῦ ἑνανθρω-
πήσαντος Λόγου. Elta πῶς ἔσται τοῦτο ἀληθὲς, εἰ μὴ
αὐτὸς γέγονε σὰρξ, τουτέστιν ἄνθρωπος, ἴδιον ποιη-
σάµενος σῶμα τὸ ἀνθρώπινον, καθ᾽ ἕνωσιν ἁδιάσπα-
στον, ἵνα xal αὐτοῦ νοῆται, xat [μὴ] ἐξ ἑτέρου τινός ;
Πέμφει γὰρ οὕτω xol εἰς ἡμᾶς τῆς υἱοθεσίας τὴν
χάριν, xoi γεννητοὶ Πνεύματος ἑσόμεθα xal ἡμεῖς,
ἅτε δὴ τῆς ἀνθρώπου φύσεως ἐν αὐτῷ καὶ πρὠώτῳ
λἀχούσης τοῦτο. Kal pot δοχεῖ τοιοῦτόν τι χαθ᾽ ἑαυτὸν
ἐννενογχὼς, φάναι που χαὶ µάλα ὀρθῶς ὁ θεσπέἑσιος
Παῦλος « Ὥσπερ γὰρ ἐφορέσαμεν τὴν εἰχόνα τοῦ
χοϊχοῦ, φορέσοµεν xal τὴν εἰχόνα τοῦ ἑπουρανίου *»
χαὶ τὸν μὲν πρῶτον ἄνθρωπον Ex γῆς ἔφη χοϊχὸν,
τὸν δὲ δεύτερον ἐξ οὐρανοῦ » « Αλλ οἷος ὁ χοῖϊχὸς,
τοιοῦτοι χαὶ οἱ χοῖκοὶ, φησὶ, xal olo; ὁ ἑπουράνιος,
τοιοῦτοι xai οἱ ἑπουράνιοι.» Χοϊχοὶ γάρ ἑσμεν, ὡς
ἐχ χοϊκοῦ τοῦ ᾿Αδὰμ παρεμπεσούσης εἰς ἡμᾶς τῆς
ἀρᾶς τῆς φθορᾶς, 6i fi; χαὶ ὁ τῆς ἁμαρτίας εἰσέδυ
νομος, 6 Ev τοῖς µέλεσι τοῖς τῆς σαρχός. Ἐπουράνιοι
δὲ Υεγόναµεν, ὡς ἐν Ἄριστῷ λαδόντες τὸ χρῆμα.
θεὸς yàp ὧν φύσει xal &x Θεοῦ χαὶ ἄνωθεν, χατα-
πεφοίτηχεν iv τοῖς xa0' ἡμᾶς ἀσυνήθως τε καὶ
ξένως, Υευνητὸς χατὰ σάρχα γεγονὼς τοῦ πνεύματος,
ἵνα ἅγιοί τε xal ἄφθαρτοι χαὶ ἡμεῖς κατ αὐτὸν
διαµείνωµεν ὡς ἐξ ἀρχῆς xaX ῥίζης δευτἐρας αὑτοῦ,
δηλονότι καταθαινούσης εἰς ἡμᾶς τῆς χάριτος.

D. "Αριστα ἔφης.

A. Τίνα δὲ τρόπον χαὶ ὡὠμοιῶσθαί φασιν αὐτὸν
χατὰ πάντα τοῖς ἀδελφοῖς, τουτέστιν ἡμῖν», ἢ χαὶ
τίς ὅλως νοοῖτ ἂν ὁ τὴν ὁμοίωσιν ὑπελθὼν, εἰ μὴ
κατὰ φύσιν ἕτερος ἂν, xat οὐκ ἕν ve τοῖς xa0' ἡμᾶς;
Τὸ (áp Υέ τισιν ὁμοιούμενον, εἶναί που πάντως
ἀνάγχη διάφορον παρ) αὐτοὺς, xal οὐκ ἐοιχὸς αὐτοῖς,
ἑτεροειδὲς δὲ μᾶλλον, εἴτουν ἑτεροφυές. ᾿Ανόμοιος
τοίνυν ὑπάρχων ἡμῖν χατὰ φύσιν ὁ Μονογενῆς,
ὡὠμοιῶσθαι λέγεται γεγονὼς καθ) ἡμᾶς, τουτέστιν
ἄνθρωπος. Γένοιτο δ ἂν τοῦτο xal µάλα ὀρθῶς xal
µόνως., by ἀποτέξει τῇ καθ) ἡμᾶς, εἰ xaX παραδόξως,

ἑἐπ᾽ αὐτοῦ. θεὸς γὰρ ἣν 6 σαρχούµενος. Ὁμολοχείσθω
χε μὴν ὡς ἑψύχωτο νοερῶς τὸ ἑνωθὲν αὐτῷ copa.
[Οὺ γάρ τοι τὸ χρεῖττον τῶν tv ἡμῖν ἀφεὶς, τουτέστι
[όυχὴν. μόνου πεποίτηται φειδὼ Υηΐνου σώματος, ἀλλ᾽
ὁμου φυχῆς xal σώματος προενόησε σοφῶς θεὸς ὢν
ὁ Λόγος.

B. Σύμφημι ’ φρονεῖς γὰρ ὀρθῶς.

À. Οὗχουν εἰ λέγοιεν οἱ δι ἑναντίας, ἤχιστα μὲν
Θεοτόχον ὀνομάζεσθαι δεῖν τὴν ἁγίαν Παρθένον, Χρι-
στοτόχον δὲ μᾶλλον, δυσφημοῦσιν ἀναφανδὺν, xal τοῦ
εἶναι Θεὸν xal Υἱὸν ἀληθῶς ἁποσοθοῦσι Χριστόν. Et
γὰρ εἶναι πιστεύουσ. θεὸν ἀληθῶς αὑτὸν, ὡς χαθ)

** | Cor. xv, 90. ** ibid. 49.

QUOD UNUS SIT CHRISTUS.

C

1214
Α natn esse Verbum Dei ex Patre, quod in omnibus
primas obtinet **, juxta Pauli sapientissimi vocem,
ad quem tandem conformati, ex Deo geniti per
Spiritum appellabimur, aut. quem hujus negotii
principem ac esput habebimus? aut quis omnino
hanc dignitatem in nos transmiserit? Dicent pro-
fecto, ut arbitror, etiam ipsi : Verbum incarnatum.
Atqui quo pacto verum hoc erit, nisiipsum Verbum
factam est caro, hocest, homo', quippe quod pro-
prium sibi fecerit corpus ea unitate que divelli nulla
ratione queat : ita nimirum ut ipsius Verbi censea-
tur, et non alterius cujuspiam ? Hoc enim pacto etiam
in nos transmittet filiationis gratiam, genitique e
Spiritu erimus etiam nos, utpote natura humana
boc in ipso et quidem primo consecuta. Ac mihi qui-

D dem videtur etiam divinus Paulus, hujuscemodi

quidpiam sentiens, alibi ita recte admodum dixis-
8e: e Quemadmodum enim portavimus imaginem
terreni, portabimus etiam imaginem coelestis **. »
Et primum quidem hominem ex terra, dixit terre-
hum; secundum vero ex celo, celestem. « Sed qua-
lis terrenus, tales et terrcni; et qualis coelestis,
tales et coelestes. » Terreni enim sumus, utpote
transmissa in nos ex terreno Adam maledictione
corruptionis, per quam et lex peccati irrepsit, quz
est in membris carnis. Coelestes autem facti sumus,
in Cliristo id consecuti. Deus enim exsistens natur»,
et ex Deo atque ex supernis, descendit ad nostra,
novo atque inusitato more genitus secundum car-
nem facius est Spiritus, ut videlieet. sancti. atque
incorruptibiles etiam nos iu ipso maneamus ex
ipso, tanquam ex principio et radiee secunda, in
nos transmissa gratia.

B. Optime dixisti.

Λ. Quonam vero pacto etiam similem ipsum fa-
ctum esse aiunt per omnía fratribus, hoc 991, nobis?
aut quisnam, omnino censeatur fuisse is qui simili-
tudinem nostram subiit, nisi secundum naturam di-
versus erat, et non nobis similis ? Quod enim ali-
quibus simile eflicitur, necesse est ut diversum ab
iis exstiterit, neque simile ipsis, sed potius alterius
speciei, sive naturz. 798 Dissimilis itaque natura
a nobis exsistens Unigenitus, similis factus esse di-
citur, faclus id quod nos, hoe est, homo. Factum

D autem fuit hoe, οἱ recte admodum ac solummodo in
nativitate nostr:o. simili, tametsi admirabiliter quod
ad ipsum attinet. Deus enim crat, qui incarnatus
est. Profiteamur utique animatum esse intellectua-
liter corpus ipsi unitum. Neque enim prestantiore
nostri parte, hoc est, anima neglecta, solius terreni
corporis eura habita est, sed simul animae el cor-
pori sapienter prospexit Deus exsistens Verbum.

B. Assentior : recte enim sentis.

A. Proinde si dicant adversarii, sanctam Virginem
nulla ratione Deiparam appellari debere, sed potius
Cbhristiparam, manifeste blasphemaut, et Christum
Deum ac vere Filium esse negant. Nam si ipsum
revera. Deum 0556 credunt, utpote nostri simili

1275

S, CYRILLI ALEXANDRINI ΑΠΟΠΙΕΡ.

(910

[ποιο Unigenito, cur ipsius genitricem Deiparam ap- Α ἡμᾶς γεγονότος τοῦ Μονογενοῦς, ἀνθ' ὅτου xataze-

pcllare verentur, secundum carnem inquam ?

B. ἴπιο aiunt : convenit enim privatim nomen
Christi ei qui est ex muliere et semine David, ideo
quod sit unctus Spiritu sancto. At Verbum ex Deo,
quantum ad propriam suam naturam attinet, nequa-
quam ejuscemodi gratia indiget, siquidem ex sua
batura sanctum est. Nonne enim nomen Christi un-
ctionem aliquam factam significat t R ο

A. Recte quidem dicis : nimirum quod quia un-
ctus est solummodo Christus vocatur; quemadmo-
dum et apostolus, propter τὴν ἁποστολήν, hoc est,
legationem, angelus διὰ τὸ ἀγγέλλειν, propter nun-
tiationem : uam hujus generis nomina actionum
quarumdam explicationem innuunt, non vero pecu-
liares substantias sive personas evidentes signi(l-
cant, Vocati enim sunt prophetae christi, juxta illud
in Psalmis cantatum : « Nolite tangere christos meos,
οἱ in prophetis meis nolite malignari Το. » Quin et
propheta Habacuc ita ait : « Egressus es in salutem
populi tui, salvare cliristos tuos "*. » Czeterum illud
etiam dicito. Nam et ipsi contendunt Christum non
esse unuin, et Filium, tanquam Dominum hominem

factum atque incarnatum unigenitum Dei Verbum..

B. Contenderint fortasse. Volunt utique nomen
lioc, Christus, non ita convenire Verbo ex Deo Pa-
we genito : quod nimirum non sit unclum secun-
dum propriam suam naturam, utpote Deus. Sed et

Wd quoque adjiciunt : Neque enim, inquiunt, est c

unum ex iis nominibus qux '797 a nobis de Patre
οἱ Spiritu sancto praedicantur.

A. Nondum saiis mauifesta est oratio. Declara
«aque. Recte enim feceris.

B. Audi igitur. Quamplurimz sunt, exque diver-
s:e in sacris Litteris Filii appellationes. Vocatur euim
Deus et Dominus, et lux et vita, necnon rex ct vir-
tutum Dominus, sanctus et omnipotens. Cieterum
$i quis hc ipsa de Patre sive de Spiritu sancto
pradicaverit, nequaquam erraverit. Ünius enim na-
tura, una etiam fuerit omnino et dignitatum excel-
lentia. Si ergo nomen Christi vere convenit Unige-
nito, tribuatur etiam, inquiunt, indifferenter una
cum aliis appellationibus et Patri et Spiritui sancto.
Cum vero absurdum vehementer 8i!, id nominis
Patri et Spiritui sancto ascribere, neque ipsi veri-
similiter Unigenito conveniet; sed polius ac vere
tribuetur illi qui est ex semine David, de quo recte
οἱ censeri et dici potest quod unctus sit Spiritu.

φρίχασι Ogotóxov εἰπεῖν τὴν τεκοῦσαν αὐτὸν, κατά
γε, φτμὶ τὴν oápxa ;

B. Nat, φασίν ' ἔοικε Υὰρ χαταµόνας τῷ ἐκ vo-
ναικὸς xai ἐκ σπέρματος τοῦ Δαθὶδ, τὸ Χριστὸ,
ὄνομα, διὰ τὸ χεγχρῖσθαι τῷ ἁγίῳ Πνεύματε ' δεηθείη
6' ἂν οὐδαμῶς, τό γε ἦχον εἰς ἰδίαν φύσιν, Ex Θεοῦ
Λόγος τοῦ τοιοῦδε χαρίσµατος, εἴπερ ἐστιν ἅγιος
xatà φύσιν. 'H γὰρ οὐχὶ τὸ Χριστὸς ὄνομα χρίσιν
τινὰ γενοµένην ὑπεμφήνειεν ἄν ;

Α. Ἔφης μὲν ὀρθῶς, ὡς διά τοι τὸ χεχρίσθαι pó-
vov Χριστὸς ὀνομάζεται, χαθάτερ ἀμέλει xal ἀπό-
στολος διὰ τὴν ἀποστολὴν, ἄγγελός τε διὰ τὸ ἁἀγγέλ-
λειν. Τὰ γὰρ τοιάδε τῶν ὀνομάτων, πραγμάτων τινῶν
ποιεῖται δἠλωσιν, οὐχ ὑποστάσεων ἰδιχῶν, οὔτε μὴν

B προσώπων ὁμολογουμένων, Κέχληνται γὰρ xa ol

προφῆται χριστοὶ, χατὰ τὸ bv Ῥαλμοῖς ὑμνούμενον '
« Μη ἅπτεσθε τῶν χριστῶν µου, kal Ev τοῖς 7

φἠήταις µου μὴ πονηρεύεσθε. » Ἔφη δὲ χαὶ ὁ προρἠ-
της ᾿Αθθαχούμ * « Ἐξῆλθες εἰς σωτηρίαν λαοῦ σου

. τοῦ σῶσαι τοὺς χριστούς σου. » Πλὴν ἐχεῖνο φρά-

σον’ οὗ γὰρ εἶναί φασι χαὶ αὐτοὶ Χριστὸν ἕνα xal
Yibv, ὡς Κύριον ἐνανθρωπήσαντα xal σεσαρχωμέγρν
τὸν Μονογενή τοῦ θεοὺ Λόγον.

B. Φαῖεν ἂν ἴσως, ἑοιχέναι γε μὴν, οὐχὶ δήπου
μᾶλλον τῷ ἑἐχ cou Ἡατρὺς φύντι Λόγῳ τὸ λριστεὲς
ὄνομα βούλονται, διὰ τοι τὸ μὴ χεχρῖσθαι χατ᾽ ἰδίαν
φύσιν ὡς Θεόν. Προσεπάγουσι δὲ τούτῳ κἀχεῖνο.
Οὐ γάρ τοι, φασὶν, ὡς ἕν ἐστι τῶν ὀνομάτων, ἅπερ
ἂν λέγοιτο πρὸς ἡμῶν, χα) ἐπ᾽ αὑτοῦ τοῦ Πατρὸς ij
xai τοῦ ἁγίου Πνεύματος.

A. Οὕπω µᾶλα ἐστὶν ἑναργῆς ὁ λόγος Διασάγει
οὖν ' δράσεις γὰρ ὀρθῶς.

B. "Αχουε $5. Πλείστην μὲν γὰρ xai δ.αφόρω»ς
ἐξενηνεγμένην τὴν τοῦ Υἱοῦ κλῆσιν, παρὰ ταῖς 0εο"
πνεύστοις Γραφαῖς ἕνεστιν ἰδεῖν. Ὠνόμασται γὰρ
θεὸς χαὶ Κύριος, xal φῶς, καὶ ζωὴ, καὶ μέντοι χα)
βασιλεὺς, xal τῶν δυνάµεων Κύριος, ἅγιός τε xal
παντοκράτωρ. 'AXX εἰ βούὐλοιτό τις καὶ ἐπ᾽ αὐτοῦ
φάναι ταυτὶ τοῦ Πατρὸς, ἤγουν τοῦ ἁγίου ΗΠνεύμα-
τος, οὐχ ἂν ἁμάρτοι τοῦ πρέποντος μιᾶς γὰρ y»
σεως µία που πάντως ἕσται ἡ τῶν ἀξιωμάτων ὑτερ-
οχἡ. Εΐπερ οὖν ἐστιν ἀληθῶς ξοιχὸς ὄνομα τῷ Μο-

D νογενεῖ τὸ Χριστεὸς, χωρείτω, φασὶν, ἁδιακρίτως μετὰ

τῶν ἄλλων xai ἐπ᾽ αὐτοῦ τοῦ Πατρὺς xat τοῦ ἁτίου
Πνεύματος. Ἐπειδὴ δέ ἔστιν ἀπίθανον χομιδῇ, τὸ
ἑφαρμόξειν αὐτὸ τῷ Πατρὶ xa τῷ ἁγίῳ Πνεύμα»,
οὐδ' ἂν αὐτῷ, κατὰ τὸ εἰχὸς, ἔσται τῷ Νονογενεῖ΄

ἐχνενέμηται δὲ μᾶλλον, ὡς ἀληθῶς, τῷ ἐκ σπέρματος τοῦ Δαθιδ, ἐφ᾽ οὗπερ ἂν εἴη xal ἀνεπίπληκτον
χομιδῇ τὸ χεχρῖσθαι τῷ Ηνεύματι xal vosiv xal λέγειν.

À. Communia quidem esse dicimus etiam nos
Patri et Filio et Spiritui sancto divinarum dignita-
tum nomina, parique honore decorare consuevimus
- quo Patrem, Filium quoque ex ipso genitum, ac
praterea Spiritum sanctum. Caterum, o boni. viri,
dixerim equidem, nomen Christi, id est, uncti, οἱ

" Psal], civ 15. "' Habac. in, 13.

A. Κοινὰ μὲν εἶναί φαμεν xaX ἡμεῖς αὑτοὶ Πατρὶ
καὶ Yi καὶ ἁγίῳ Πνεύματι, τῶν θεοπρεπῶν ἄξιω-
µάτων τὰ ὀνόματα, xaX ἱσομέτροις εὐχλείαις στεφα-
νοῦν εἰθίσμεθα, ὁμοῦ τῷ γεννήῄσαντι τὸν ἐξ αὑτοῦ
γεννηθέντα Υἱὸν, xaY προσέτι τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον
πλὴν, ὦ βέλτιστοι, φαίην ἄν, τὸ Χριστὸς ὄνομα, καὶ

1271

QUOD UNUS SIT CIIRISTUS.

1978

εὐτὸ δὲ τὸ χρῆμα, τουτέστι) ἡ χρίσις, μετὰ τῶν τῆς Α res ipsa, hoc est, unctio, postquam exinanitionem

— κενώσεως τρόπων προαγέγονε τῷ Μονοχενεῖ, ivapym
ci; ἑνανθρωπήσεως τοῖς ἀχροωμένοις εἰσχομίζον
τὴν δῥλωσιν. "Ὅτι γὰρ χέχρισται χαθὺὸ πέφηνεν &v-
θρωπος, χατασηµήνειεν ἂν εὖ μάλα. El μὲν οὖν μὴ
αὐτὸν τῆς μετὰ σαρχὸς οἰχονομίας ἑἐδασανίζομεν Λό-
vov, ἀλλ ἔξω που τέως τῶν τῆς κενώσεως ὄντα µέ-
τρων προὔχειτο βλέπειν τὸν μονογενῆ τοῦ Θεοῦ Λό-
ον, Ἶν ἂν καὶ µάλα εἰχότως ἀσύφηλον χοµιδῇ, Χρι-
στὸν ὀνομάζειν τὸν μὴ χεχριαµένον. Ἐπειδὴ δὲ τὸ
θεῖον xat ἱερώτατον Γράμμα, σάρχα γενέσθαι φησὶν
αὐτὸν, πρέποι δ᾽ ἂν ἤδη χαὶ ἡ χρίσις αὑτῷ, Υενο-
μένη περὶ τὴν σάρχωσιν, Ἆτις ἐστὶν αὐτοῦ. Γράφει
γοῦν ὁ πάνσοφος Παῦλος * « "O τε γὰρ ἁγιάζων, xal
οἱ ἁγιαζόμενοι, ἐξ ἑνὸς πάντες” δι ἣν αἰτίαν οὖκ
ἐπαισχύνεται ἀδελφοὺς αὐτοὺς xaXely, λέγων’ Ἅπαγ-
Υελῶ τὸ ὄνομά σου τοῖς ἀδελφοῖς pou * » ἡγιάζετο γὰρ
μεθ) ἡμῶν, ὅτε γέγονε χαθ᾽ ἡμᾶς. Ὅτι δὲ ἀληθῶς Υἱὸς
ὁ χριόµενος ἣν, xa0b γέγονε σὰρξ, Ίγουν τέλειος
ἄνθρωπος, πιστώσεται λέγων ὁ θεσπέσιος Δαθὶδ πρὸς
αὐτόν" « Ὁ θρόνος σου, ὁ θεὸς, εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ
αἰῶνος' ῥάδδος εὐθύτητος ἡ ῥάδδος τῆς βασιλείας
σου. Ἠγάπησας διχαιοσύνην, χαὶ ἑμίσησας ἀνομίαν,
διὰ τοῦτο ἔχρισέ σε ὁ θεὺς, ὁ θεός cov, ἔλαιον ἀγαλ-
λιάσεως παρὰ τοὺς μετόχους σου. 2 Σύνες οὖν, ὅπως
xaX θεὺν εἰπὼν, xaX θρόνον αὑτῷ τὸν εἰς αἱ ὤνα δοὺς,
πεχρῖσθαί φησι παρὰ θεοῦ, δῆλον δὲ ὅτι τοῦ Πατρὸς,
ἐξαιοέτῳ τινὶ χρίσει παρὰ τοὺς μετέχοντας αὐτοῦ,
τουτέστιν ἡμᾶς. El γὰρ γέἐγονεν ἄνθρωπος, χαἶτοι

θεὸς ὧν ὁ Λόγος, ἁλλ᾽ fjv xaX οὕτως ἀπροσδςῆς τῶνρ

τῆς ἰδίας φύσεως ἀγαθῶν, αὑτοτελής τε ὑπάρχων
xai πλήρης χάριτος xal ἀληθείας, χατά γε «hv
Ἰωάννου φωνήν καὶ ἔχει μὲν αὐτὺς ἁρτίως εἰς πᾶν
ὁτιοῦν τῶν θεαπρεπῶν, ἀπὸ δὲ τοῦ πληρώματος αὐ-
τοῦ πάντες ἡμεῖς ἑλάδυμεν, χατὰ τὸ γεγραμμέἐνον.
Ὁμοῦ τοιγαροῦν τοῖς τῆς ἰδίας ἀνθρωπότητος μὲ-
τροις χαὶ τὰ αὐτοῦ οἰχειούμενος, Χριστὸς ὀνομάζε-
ται, χᾶν εἰ μὴ χεχρῖσθαι νοοῖτο, κατά ve, ovp, τὴν,
τῆς θεότητος quot, ἤγουν χαθὸ νοεῖται θεός. Ἐπεὶ
φράτον, πῶς ἑτέρως νοοῖτ) ἂν Χριστὸς, Υἱὸς xat Κύ-
ριος, ἁπαξιοῦντος τοῦ Μονογενοῦς τὴν χρίσιν, xal
τῶν τῆς χενώσεως µέτρων οὑκ ἀνεχομένου;

B. Ἑτέραν γέ πως ἢ xa0' ἡμᾶς ἴενται τρίθον, τὸ

subiit, Unigenito accessit, manifestam incarnationis
sive humanationis significationem auditoribus im-
mittens. Quod enim unctus sit, quatenus apparuit
homo, optime declarat. Si ergo consideremus Ver-
bum, non quale est postquam administrationem in
carne subiit, sed quale erat unigenitum Dei Verbum
antequam, exinanitionem sustinuit : absurdum sane
fuerit Christum vocare, eum qui unctus non sit. Cum
vero divina et sacratissima Scriptura carnem ipsum
factum esse ail, unctio certe ipsi conveniat facta circa
incarnationem, quz ipsius est. Scribit itaque sapien-
tissimus Paulus : « Qui enim sanctificat et qui san-
ctificantnr, ex uno omnes, Propter quam causam
non confunditur fratres eos vocare, dicens : Nun-
tiabo nomen tuum fratribus meis "*. » Sanctifica-
tus eniin est nobiscum, quando factis est nostri
similis. Quod autem vere Filius erat qui unctus est,
quatenus factus est caro, sive perfectus liomo, fidem
faciet divinus David, ita ad eum loquens: 79 « Se-
des tua, Deus, in seculum seculi : virga directiouis,
virga regni tui. Dilexisti justitiam, et odisti iniqui-
tatem : propterea unxit te Deus, Deus tuus oleo 1z-
tie prz consortibus tuis '*. » Animadverte itaque
quo pacto cum et Deum nominarit, et sedem ipsi
in szecula attribuerit, unctum esse dicit a Deo, ma-
nifestum autem est quod a Patre, eximia quadam
unctione prz czeteris parlüicipibus ipsius, loc est,
nobis. Tametsi enim factum est homo, Deus alioqui
exsistens Verbum, erat tamen.etiam liac. ratione
proprie sus nature bonorum nequaquam indigus,
per se perfectus exsistens, et « plenus gratie οἱ ve-
ritatis '*, » ut inquit Joannes. Atque ipse quidem
omni genere divinorum bonorum abundat: « A ple-
nitudine vero ipsius oinnes nos accepimus "^, » juxta
Scripturam. Christus itaque vocatur, qui ad pro-
prie suz? humanitatis conditionem etiam qui ipsius
sunt cunjunxit, tametsi non intelligatur esse un-
ctus, nimirum, secundum naturam divinitatis, sive
quatenus censetur Deus. Siquidem dic, obsecro,
quomodo aliter intelligi possit Christus Filius et Do-
minus, si Unigenitus unctionem dedignctur, atque
exinanitionis conditionem detrectet?

B. Alia longe quam nos via incedunt, religionis

τῆς εὐσεθείας µυστήριον ἀσυνέτως διερμηνεύοντες. D mysterium imperite explicantes. Aiunt enim, quod

Φασὶ γὰρ ὡς ὁ θεὸς Λόγος ἄνθρωπον εἴληφε τέλειον,
Mx σπέρµατος ὄντα ᾿Αθραὰμ xaX Δαθὶδ, χατὰ τὴν
Διαγόρευσιν τῶν Γραφῶν, τοῦτο ὄντα τὴν φύσιν ὅπερ
ἦσαν ἐχεῖνοι, ὤνπερ ix σπέρµατος ἣν, ἄνθρωπον
τέλειον τὴν φύσιν, ἑχ φυχῆς τε νοερᾶς xat σαρχὸς
συνεστῶτα ἀνθρωπίνης, ὃν ἄνθρωπον ὄντα xa0" ἡμᾶς
εν φύσιν, Πνεύματος ἁγίου δυνάµει ἐν τῇ τῆς Παρ-
θένου μήτρα διαπλασθέντα, γενόμενόν τε ix. Ύυναι-
χὸς, γενόµενον ὑπὸ νόµον, ἵνα πάντας ἡμᾶς ἐξαγο-
pácv, τῆς τοῦ νόµου δουλείας, τὴν πὀῤῥωθεν προ-
ωρισμένην υἱοθεσίαν ἁπολαθόντας, χαινῶς συνηψεν
ἑαυτῷ, θανάτου μὲν αὐτὸν, χατὰ νόµον ἀνθρώπων,

1 [lebr. n, 12. 7? Psal. xiv, 7, 8
"5 Galat. 1v, 4, 5

"^ Joan. 1, 14.

Deus Verbum hominem suinpsil. perfectum, exsi-
stentem ex semine Abralie et David ?5, ita ut edixit
Scriptura, id ipsutn natura exsistentem, quod fue-
rant illi e quorum semine erat **, hominem perfec-
tum natura, ex anima intelligente et. carne humana
constantem, quem quidem hominem, cum esset ejus-
dem nobiscum nalura, Spiritus sancti virtute in
utero Virginis formatum, factum sub lege, ut tos
omnes redimeret a servitute legis "*, filiationem jam
olim przdestinatam adeptos, eum admirabili ratione
conjunxit et conglutinavit sibi , et mortein. quidem
lhunano more obire voluit ; suscitavit vcro eumdem a

" ibid. 16. Το Joan. vit, 42, ?? II Cor. xi, 22.

1279

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

1380

mortuis, et evexit in coelum, et collocavit a dextris A πειρασθΏναι παρασχευάσας, ἐγείρας δὲ Ex νεχρῶν,

Dei. Unde et supra omnem exsistens Principatum et
Potestates, Virtutes ac Dominationes, et supra omne
nomen quod nominatur non solum in hoc szculo,
verum etiam in futuro '*,ab omui creatura adoratur;
utpote inseparabilem cum divina natura conjunctiu-
nem habens, quodque Dei respectu atque intellectu
omnis creatura ei adorationem deferat. 799 Et
neque duos dicimus filios, neque duos dominos.
Cum autem Filius sit secundum essentiam Deus
Verbum, unigenitus Filius Patris, cui hic copulatus
est el particeps, communem etiain cum eo appel-
lationem gloriamque nanciscitur. Et Dominus secun-
dum essentiam Deus Verbum, cui copulatus hic, ho-
noris etiam particeps fit, atque idcirco neque duos
dicimus filios, neque duos dominos. Siquidem cum
manifestus sit qui essentia sua est Dominus et Fi-
lius, inseparabilem habens cum eo conjunctionem
is qui nostrze salutis causa sumptus est, simul etiam
infertur atque intelligitur cum appellatione atque
gloria Filii et Dumini.

A. O ingentem imperitiam atque insaniam torum
qui ita sese rem habere sibi persuadent! Incredu-
litas enim mera est hzc res impiarumque inventio-
num novitas, et totius divinze sacraeque praedicatio-
nis subversio, qux: unum esse Dominum Jesum
Christum Filium Dei proclamat, nimirum Verbum
ex Deo Patre hominem [actum atque incarnatum,
ita ut sit ipse Deus simul et homo ; et unius oinnia
divina, 96 prxterea humana. Hic enim cum semper
exsistat quatenus est Deus, nativitatem secundum
carnem ex muliere subiit. Unius itaque atque »jus-
dem est, et ab zeerno ease atque subsistere, et in
ultimis teinporibus secundum caruem natum esse.
Qui cum sit sanctus secundum naturam, utpote
Deus, sanctificatus est nobiscum, quatenus apparuit
homo, cui proprie convenit sancti&ücari. Cumque ut
natura Dominus summa dignitate excellerct, servili
forma ut propria assumpia, Pdtrem. suuin. Deum
vocavit, el cum ipse sit vita et vivificans, ut Deus,
vivificatus a Patre esso. dicitur, quatenus homo fa-
ctus est. Ounia itaque ipsius sunt, et non dedignatus
est administrationem in carne, quam et Pater ipse
comprebavit : siquidem vcra sunt quae Paulus dicit.
Alibi enim ita ait : « Eum qui non noverat peccatum
pro nobis peceatum fecit, ut uos fiamus justitia Doi
in ipso **;» alibi vero rursum :« Qui proprio Filio non
pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit illum, ut
εἰ cum ipso omnia nobis largiatur *. » Anne tibi
consenlanea sacris Litteris sententia mea videtur?

B. Omnino,

A. Si vero, ut adversarii. volunt sibique persua-
deut, unigenitum Dei Verbum, accepto hominc ex
semine David et Abraham, 730 formari illum in
sancta Virgine curavit, atque hunc sibi ipsi copulavit,
morteinque experiri voluit, necnon suscilatum e

5 Ephes. 1. 20, 21. ** JI Cor. v, 21.

C

xai ἀναγαγὼν εἰς οὐρανὸν, xaX χαθίσας ix δεξιὼν
τοῦ Θεοῦ. 0θεν δη ὑπεράνω πάσης ὑπάρχων Αρχῆς
τε χαὶ Ἑξδουσίας, xal Δυνάμεως, xai Κυριότητος, xal.
παντὸς ὀνόματος ὀνομαζομένου οὐκ Ev. τῷ αἰῶνι τού--
«t µόνον, ἀλλὰ xat Ev τῷ μέλλοντι, την παρὰ πάσης
τῆς χτίσεως δέχεται προσχύνησιν, ὡς ἀχώριστον
πρὸς τὴν θείαν φύσιν ἔχων τὴν συνάφειαν, ἀναφορᾷ
θεοῦ xai ἐννοίᾳ πάσης αὐτῷ τῆς κτίσεως τὴν προσ-
χύνησιν ἀπονεμούσης, xal οὔτε δύο φαμὲν υἱοὺς, οὔτε
δύο χυρίους * ἐπειδὴ δὲ Υἱὸς xax! οὐσίαν ὁ Θεὸς Λόγος,
ὁ μονογενὴς Υἱὸς τοῦ Πατρὸς, ᾧπερ οὗτος συνηµμµέ-
vog τε xal µετέχων, χοινωνεῖ τῆς Υἱοῦ προσηχορίας
καὶ τιμῆς, xai Κύριος χατ οὐσίαν ὁ Geb; Λόγος, ᾧ
συνημµένος οὗτος, χοινωνεῖ τῆς τιμῆς. Καὶ διὰ τοῦτο
οὔτε δύο φαμὲν υἱοὺυς, οὔτε δύο χυρίους. Ἐπειδὴ
δήλου τοῦ χατ) οὐσίαν ὄντος Κυρίου xal Yiou, ἀχώρι-
στον ἔχων τὴν πρὸς αὐτὸν συνάφειαν ὁ τῆς ἡμετί-
ρας σωτηρίας ληφθεὶς ἕνεχεν, συναναφέρεται τῇ τε
ὀνομασίᾳ καὶ τῇ τιμῇ τοῦ Yloo xal τοῦ Κυρίου.

A. Βαθαὶ τῆς ἀσυνεσίας xai ἐμπλήκτου φρενὸς
τῶν ὧδε ταῦτ ἔχειν οὐκ οἵδ' ὅπως ὑπειληφότων!
ἀπιστία γὰρ τὸ χρῆμα, xaX ἕτέρον οὐδὲν, χαὶ 6uccos-
6ῶν εὑρεμάτων χαινότης, καὶ ἀνατροπὴ τῶν θείων
τε χαὶ ἱερῶν χηρυγµάτων, ἕνα Κύριον Ἰησοῦν Σρι
στὸν, τὸν Yiby τοῦ Θεοῦ διαχξχραγότων, τὸν Ex Θεοῦ
Πατρὸς δηλονότι Aóyov ἐνανθρωπίήσαντα χαὶ σεσαρ-
χωμένον, ὥστε slvat τὸν αὐτὸν, Gcóv ὁμοῦ xal ἄν-
θρωπον, xat ἑνὸς τὰ πάντα τὰ θεοπρεπῇ, καὶ προαέτι
τὰ ἀνθρώπινα. Οὗτος γὰρ ὑπάρχων ἀεὶ xal ὑφεστη-
χὼς xatá& γε τὸ εἶναι θεὸς, ὑπέμεινε γάνντοσιν τὴν
χατὰ σάρχα ix vuvaixóg. Ἑνὸς οὖν ἄρα xai τοῦ
αὐτοῦ xai τὸ ἀῑδίως εἶναι xal ὑφεστάναι, καὶ iv
ἐσχάτοις χαιροῖς χατὰ σάρκα γεννηθΏναι, ὃς ἅγιος
ὢν χατὰ φύσιν ὡς Orbe, ἡγιάνετο μεθ ἡμων χαθ
πέἐφηνεν ἄνθρωπος, ᾧπερ ἂν πρέποι τὸ ἁγιάζεσθαι:
xai iv Δεσποτιχοῖς ὑπάρχων ἀξιώμασι, xai τὴν τοῦ
δούλου μορφὲν ὡς ἰδίαν ἔχων, Ocbv ὠνόμαδεν αὑτοῦ
τὸν Πατέρα" [καὶ] ζωὴ χαὶ ζωοποιὸς ὑπάρχων ὡς θεὺ»,
ζωοποιεῖσθαι λέγεται παρὰ τοῦ Πατρὸς χαθὸ πέφη-
νεν ἄννρωπος. Πάντα τοίνυν αὐτοῦ , xai οὐκ ἀτιμάνει
τὴν οἰχονομίαν, ἣν καὶ αὐτὸς ἐπῄνεσεν ὁ Πατὴρ, εἴπερ
ἑστὶν ἁἀληθή τὰ διὰ τῆς τοῦ Παύλου φωνῆς. Ποτὲ

D μὲν γὰρ ἔφη « Τὸν μὴ γνόντα ἁμαρτίαν, ὑπὲρ ἡμῶν

ἁμαρτίαν ἐποίησεν, ἵνα ἡμεῖς γενώμεθα διχαιοσννη
θεοῦ ἐν αὐτῷ 0 ποτὰ δὲ πάλιν ε "Oz γε τοῦ ἰδίου
}οῦ οὐχ ἐφείσατο, ἀλλ' ὑπὲρ ἡμῶν ἁπάντων παρ-
έδωχεν αὐτὸν, ἵνα χαὶ σὺν αὑτῷ τὰ πάντα ἡμῖν χαρί-
σηται. » "Ap' οὖν οὐκ εὐθὺ σχοποῦ τῶν ἱερῶν Γραμ-
µάτων ὁ πρὸς ἡμῶν ἐστι λόγος;

B. Πῶς γὰρ 05;

Α. Ei δὲ δὴ, χαθά φασιν οἱ ὃν ἑναντίας καὶ qpo-
νεῖν ἐγνώχασιν, ὁ μονογενὴς τοῦ θεοῦ Λόγο», λαθὼν
ἄνθρωπον Ex σπέρματος τοῦ θεσπεσίου Δαθδὶδ καὶ
'A6paàp, πλασθῆναι μὲν ἐν τῇ ἁγίᾳ Παρθένῳ παρ;
εσχεύασέ τε χαὶ τουτον ἑαυτῷ Guviybe, xal θανάτου

^! Πο. viii, 92.

1981

QUOD UNUS SIT CHRISTUS.

1382

πεποίηχεν εἰς πεῖραν ἐλθεῖν, xal μὴν xaX ἐγείρας ἐκ A mortuis in ccelum sustulit, et ad dexteram Dei se-

νεκρῶν ἀνεχόμισεν el; τὸν οὐρανὸν, χαὶ ἐχάθισεν ἓν
δεξιᾷ τοῦ θεοῦ : περιττῶς, ὡς ἔοιχε, πρός τε τῶν
ἁγίων πατέρων, χαὶ πρός γε ἡμῶν αὐτῶν, xal ἁπά-
σης Υε τῆς θεοπνεύστου Γραφῆς ἐνανθρωπῆσαι λέ-
, γεται * δηλοῖ γὰρ, οἶμαι, τουτὶ, καὶ ἕτερον οὐδὲν, ὁ
πάνσοφος Ἰωάννης, Υεγραφὼς, ὅτι « 'O Λόγος σὰρξ
ἐγένετο. » ᾿Αντέστραπται ὃξ, xatà τὸ εἰχὸς, πρὸς
πᾶν τοὺναντίον, τῆς μετὰ σαρχὸς οἰχονομίας τὸ µυ-
στήριον. Oo γὰρ ἔστιν ἰδεῖν, ὡς Θθεὸς ὢν φύσει xal
ἐχ Θεοῦ πεφηνὼς ὁ Λόγος, χαθηχεν ἑαυτὸν εἰς χέ-
νωσιν, popohv δούλου λαθὼν, xai τεταπείνωχεν
ἑαυτὸν, ἁλλ᾽ Éx γε τῶν ἑναντίων, ἀνεχομίσθη μὲν
ἄνθρωπος εἰς την τῆς θεότητος δύξαν, καὶ τὴν κατὰ
πάντων ὑπεροχῆν, ἔλαθε δὲ καὶ Θεοῇ μορφὴν, xal
ὑψώθη μᾶλλον, σύνθρονος γεγονὼς τῷ Πατρἰ. "H οὐχ
ἀλτθὲ», ὅ φημι; ,

B. Παντάπασι μὲν οὖν.

A. El δὲ ἀληθὲς, χαθά φασι, καὶ ἁπηξίωσε τὴν
οἰκονομίαν ὁ Μονογενῆς, molas Ext χατεφρόνησεν αἱ-
σχύνης; ποῦ δὲ γέγονεν ὑπήχους τῷ Πατρὶ µέχρι
θανάτου, θανάτου δὲ σταυροῦ; Kal sl λαδὼν ἄνθρω-
πον, fYaye μὲν καὶ εἰς πεῖραν αὐτὸν τοῦ θανάτου,
ἀναχομίσας δὲ καὶ sig οὐρανοὺς σύνεδρον ἀπέφηνε
τῷ Πατρὶ, ποῖ δη ἄρα λοιπὸν ὁ αὐτοῦ φανεῖται θρό-
νος, εἴπερ οὐ δύο φασὶν υἱοὺς, ἕνα δὲ μᾶλλον τὸν
συνεδρεύοντα, τὸν Ex σπέρματος δηλονότι Λαθίδ τε
xai ᾿Αθραάμ; πῶς δ' ἂν xal αὐτὸς Σωτήρ λέἐγοιτο
γενέσθαι τοῦ κόσμου, xai οὐχὶ δη μᾶλλον ἀνθρώπου
πρόξενος, ἤτοι παραχομιστὴς, δι’ οὗ xal σεσώσμεθα"
"καὶ τέλος νόµου xal προρητῶν γέγονεν ἄνθρωπος,
ἕτερος iv παρ αὐτόν. Λαλεῖ γὰρ ὁ νόμος τὸ Χρι-
στοῦ µυστήριον, καὶ περὶ αὐτοῦ γέγραφεν ὁ Μωσῆς,
ὃς xa γέγονεν ἡμῖν παιδαγωγὸς ἐπ᾽ αὑτόν. Οἴχεται δέ
που πρὸς τὸ μηδὲν ἡ πίστις, ἕῤῥει γάρ’ ὅπου δὲ παντε-
λῶς, οὐδὲν τὸ σεπτὸν ἡμῶν μυστήριον. "O δὴ χα) ὁ παν-
άριστος 1αυλος διατρανοῖ, λέγων ΄ « Mh εἴπῃς ἐν τῇ
καρδίᾳ σου ' Ti; ἀναθῆσεται εἰς τὸν οὐρανόν ; του-
τέστι Χριστὸν χαταγαχεῖν, ἡ τίς χαταθῄσεται εἰς τὴν
ἄθνσσον ;, τουτέστι Χριστὸν ἀναγαγεῖν ἐχ νεχρῶν,
Ἰλλλά τί λέγει fj Γραφή; Ἐγγύς σωυ τὸ ῥῆμά ἐστιν,
ἐν τῷ στόµατί σου xal ἐν τῇ χαρδίᾳ σου, τουτέστι
τὸ (fua τῆς πίστεως, ὃ χηρύσσομεν, ὅτι ἐὰν εἴπῃς
ἐν τῷ στόµατί σου, Κύριος Ἰησοῦς, χαὶ πιστεύσῃς ἐν
τῇ χαρδίᾳ σου, ὅτι ὁ θεὸς αὐτὸν Ίγειρεν ἐκ νεχρῶν,
σωθήσῃ. » llc οὖν ἔτι µέγα τε xai εὐχλεὲς xai tv
ὑπερτάτῳ θαύματι τὸ τῆς εὐσεθείας µυστήριον, εἰ
χρὴ πιστεύειν, ὅτι, χαθά φασιν οἱ διεστραμμµένοι,
ἄνθρωπος ληφθεὶς, καὶ τῷ θεῷ Λόγῳ σχετιχῶς συν-
ημμενος, ἀπέθανέ τὲ xat ἀγεδίω, xal ἀνεκομίσθη
μὲν εἰς τὸν οὗρανόν; "Απιατον δὲ ἴσως φανεῖταί τι-
σιν, εἰ μὴ θεὸς ὧν φύσει xal ἀλτηθῶς, τοῖς τῆς θεό-
τητος ἐναθρύνεται θάκοις, ἐξωσθέντος τάχα που τοῦ
χατὰ φύσιν Υἱοῦ, καὶ παρεστήχασι μὲν τάξιν ἔχον-
τες τὴν λειτουργιχὴν, ἄγγελοι xal ἀρχάγγελοι, xal
τὰ ἔτι τούτων ἐπέχεινα Σεραφὶμ, οὐ τῷ κατὰ ἁλή-
θειαν Yüp καὶ Oc, ἀνθρώπῳ δὲ μᾶλλον, τὸ τῆς

* Rom. x, 0-9.

dere jussi!, supervacanee, ut videlur, a sanctis Pa-
tribus, et a nobis ipsis, atque adeo ab universa sa-
era οἱ divinitus inspirata Scriptura hemo factum
esse dicitur. lloc enim, neque aliud quidquam mili
significare videlur sapientissimus Joannes cum in-
quit : « Verbum caro facium est. » Sed universum
administrationis in carne mysterium plane in con-
trarium mulabitur. Neque enim Deus natura exsi-
stens atque ex Deo Verbum, seipsum ad exinani-
tionem demisisse cernilur, neque humiliaverit se-
ipsum : sed e contrario relatus quidem fuerit homo
in deitatis gloriam, inque excellentiam omnium su-
premam ; acceperit vero et formam Dei, et exaltatus
fuerit, assessor Patri factus. Anne tibi vere dicere

B videor?

B. Omnino.

À. At si verum est quod dicunt, et dedignatus est
Unigenitus incarnationem, quam tandem ignoui-
niau contempsit? aut quo pacto factus est obediens
Patri usque ad mortem, mortem autem crucis? Jam
vero si acceptum illum hominem mortem obire jus-
sit, et evectum in calum assessorem Patri consti-
tuit, ubinam deinceps erit tlironus Filii, siquidem
pequaquasm duos filios esse statuunt, sed potius
unum assidentem , nimirum ex semine David et
Abralie? aut quomodo ipse dicatur factus esse Sal-
vator mundi, et non polius lhomiuis proxeneta sive
pararius fuisse, per quem salvati simus? Atque ita
fiuis legis et prophetarum factus est homo, diversus
ab ipso exsistens. Loquitur enim lex Christi myste-
rium, etde ipso scripsit Moyses, qui et factus est
nobis paedagogus ad ipsum. Fides vero nostra irrita
8it et in niliilum redigatur, et venerandum uostrunm
mysterium plane labefactetur. Quod. οἱ optimus
Paulus declarat, dicens : « Ne dixeris in corde tuo :
Quis ascendet iu caelum? id est, Christuin deducere ;
aut quis descendet iw abyssum ? hoc est Cliristum
a mortuis revocare, Sed quid dicit Scriptura? Prope
est verbum in ore tuo, et in corde tuo, lioc cst,
verbum fldei quod praedicamus. Quia si confitearis
in ore tuo Dominum Jesum, et iu corde tuo credi-
deris 231 quod Dcus illum suscitavit a mortuis,
salvus eris **. » Quo pacto igitur erit deinceps ma-
gnum et gloriosum atque admirandum religionis

mysterium, $i credendum est, ut isti a vcritale dis-

torti volunt, quod hono sumptus, et De9 Verbo re-
lative copulatus, mortuus cst et revixit, et relatus
est in celum? Incredibile vero nonnullis videbitur
nisi natura ac vere Deus exsistens, deitatis solio
glorietur, expulso eo qui natura sua Filius est. Et
cireumstabunt quidem angeli atque archangeli,
bisque emineutiora Seraphiw, non ut vero V'ilio ac
Deo ministrent atque inserviant, sed potius bomini,
qui filiationis nomen per participationem insinua-
tionemque, ac nostro more adeptus, et ad divinissi-

1985

li:eretici ejuscemodi blasphemias deblaterare. Anne
vero etiam tibi summa impietate referta. illorum
doctrina videtur ? Nam quod datum atque insinuatum
est, rejiciendum merito fuerit, et quod extrinsecus
advenit ascititiumque est, damni suspicione non ca-
ret : üt de blasphemia et absurditate doctrinz nihil
dicam, cum incarnationis excellentiam ad turpitu-
dinem rapiant, οἱ divinum sacratissimumque no-
strum cultum, anthropolatriam, hoc est, hominis
culum, essc statuant, et 4 cultu veri Filii nos ab-
ducentes, persuadere velint ut quemdam qui ipsi
relative copulatus est aloremus, quem supra omnes
Principatus et Potestates ac Dominationes constitu-
tuin volunt *?; non iis solum qui in terris degunt,
sed et ipsis ceelestibus ct rationalibus potestatibus

erroris labem infligentes, si una nobiscum adorent, B
: non incarnatum natura ac vere Filium, quodque ex

essentia Dei ac Patris effulsit Verbuin, sed alium
quemdam hominem ab ipso ex semine Davidis, qui
sola voluntate, et exterioribus ornamentis formatus
sit Deus, revera autem id non sit.

σπέρματος τοῦ Δαθὶδ, θελήσει τάχα που µόνῃ map'

Gcbv, οὐχ ὄντα δὲ τοῦτο χατὰ ἀλήθειαν, ἄνθρωπον.

B. Atqui tametsi homo specialiter intelligatur,
inquiunt, relative tamen et respectu Dei ab οιηήϊ
creatura adoratur.

A. Quonam vero pacto, obsecro, intelligi a nobis
aul statui potest liec. relatio quam ita predicant?
Sed age, divinam ac sacram Scripturam perveslti-
gantes, quzestionis hujus rationem ab ea petamus,
Ergo cam 739 olim Israelit& contempto metu Dei,
in Mosen et Aaronem acerbe inveherentur, Moses et
Aaron ita eos compellarunt : « Quis est quod mur-
muraliscontra eum ? Non enim contra nos, sed coutra
Deum est hzc oblocutio vestra δὲ.) Peccarant enim in
Mosen et Aaronem, sed factum ipsum ad Dei gloriam
pertinuit, et ad eam relerebatur eorum qui injuriam
iuferebant cogitatio. Ceterum non erant dii. Moses
et Aaron, neque relative et respectu Dei creatura
eus adoravit. Regnavit Deus per prophetas in Israel
secundum carnem. Postmodum accesserunt ad di-
vinum Samuelem dicentes: « Fac nobis regem, sicut
et reliqua gentes. » Quod ille Spiritu afllatus mo-
leste et quidem merito tulit : sed audivit Deum
dicentem : « Non te contempserunt, sed me, ne
regnem super eos **. » En rursusaperte contemplus
rationem ad Deum referri ait. Quin etiam ipse
omnium Salvator ac Dominus , deiis qui egestate
premuntur, ait: « Quidquid fecistis uni ex istis
minimis, mihi fecistis **. » Hac igitur ratione si
quis dicatur colere eum qui est ex semine David,
Filione id przstitit? et nisi quis crediderit, offenderit
profecto eum qui natura est Filius, qui se quoque
coli vult, et eodem plane modo a nobis credi. Quo-
modo igitur non sit factus par atque xqualis ho-
nore servus cum domino, et deitatis excellentia

€ Ephes. 1, 21. δὲ Exod. xvi, 8.

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIITEP
. mam hanc gloriam evectus est. Neque enim verentur A υἱότητος ὄνομα, μεθεχτῶς xal εἰσχεχριμένως, xz

5! ] Reg. viri, 4-6.

1251

τρόπῳ τῷ καθ) ἡμᾶς πλουτήσαντι, xat τῆς οὕτω
θεοπρεπεστάσης ἀξιωθέντι τιμῆς. Καταπεφρίχασι
γὰρ ἡκιστά γε καὶ τοῦτο λέγοντες οἱ δι) ἑναντίας. A»
οὗ τῆς ἑσχάτης ἀνοσιότητός τε xal δυσσεθείας αὐτάι,
τὸ δόγµα µεµέστωται; Τὸ γάρ τοι δοτὺν καὶ εἶσχε-
χρ.µένον, ἀπόθλητον cfr ἂν, xaX τὸ θύραθεν mop:
σθὲν, οὖκ ἀνύποπτον ἔχει τὴν ζημίαν. Kat auro τὸ
δύσφημον ἔτι χαὶ ἀπηχὲς εἰς λόγους, ἀνθότου δὲ οὖν
τῆς οἰχονομίας «b ἐξαίρετον κατασύρουσιν εἰς τὸ
ἀχαλλὲς, xai chv θείαν τε xal ἱεροτάτην ἡμῶν θρη-
σχείαν, ἀνθρωπολατρείαν δη xai ἕτερον οὖσαν ox
δὲν ἀποφαίνουσι, ἀποχομίζοντες μὲν τοῦ χατ᾽ ἁλί-
θειαν ὙΥἱοῦ, συναφθέντα δὲ τινα σχετιχῶς αὐτῷ
προσχυνεῖν ἀναπείθοντες, ὃν xal ὑπεράνω πάσης
Αρχῆς τε xal Ἐξουσίας, xoi Κυριοτήτων διελάσαι

ασὶν, οὐχὶ µόνοις τοῖς ἐπὶ γῆς, ἀλλὰ xol αὐταὶς
ταῖς ἄνω λογικαῖς δυνάµεσι τὸν τοῦ πεπλανῆσθχι
μῶμον ἐπάγοντες, εἰ προσχυγοῦσι μεθ) ἡμῶν ἑναν-
θρωπήσαντα μὲν οὑδαμῶς τὸν φύσει τε xat ἀληθῶς
Υἱὸν, xat ix τῆς τοῦ Θεοῦ xal Πατρὸς οὐσίας ἀνα-
λάμφαντα Λόγον, ὡς ἕτερον δὲ τινα παρ᾽ αὑτὸν Ex
αὑτοῦ xai τοῖς θὐραθέν ἑἐξωραϊσμοῖς εἰδοποιτθέντα

B. ᾽Αλλὰ xàv ἄνθρωπος ἰδιχῶς voriat, qas,
ἀναφορᾶ θεοῦ xa ἑννοίᾳ τὴν παρὰ πάσης τῆς xt-
σεως προσχύνησιν ἔχει.

A. Ἑἶτα «(va τρόπον πρέποι ἂν, εἰπέ µοι, πρὸς
ἡμῶν νοεῖσθαι χαὶ λέγεσθαι τῆς παρ αὐτῶν 0ρ.λ-
λουμένης ἀναφορᾶς τὸ χρῆμα ; Καὶ φἑρε τὴν O:lzv
τε χαὶ ἱερὰν πολυπραγμονοῦντες Γραφην, κχαταβρή-
supev ἀπ᾿ αὐτῆς τὸ ζητούμενον. Οὐχοῦν ὁλιγωρί-
σαντές ποτε τῆς εἰς θεὺν αἰδοῦς οἱ ἐξ Ἱσραῇὰ,
Μωσεῖ τε xal ᾿Ααρὼν ἐπεφύοντο πικρῶς, εἶτα τρο-
πεφώνηχε Μωσῖς τε xal ᾿Δαρών' « Tig ἐστιν ἔτι
διαγογγύζετε xat! αὐτοῦ; OO γὰρ καθ) ἡμῶν, ἀλλὰ
χατὰ θεοῦ ὁ γογγυσμὸς ὑμῶν οὗτός ἐστιν. » Ἐπλημ-
µέλουν μὲν γὰρ εἰς Μωσέα xai ᾽Ααρὼν, ἀλλὰ «X
θείας Ὥπτετο δόξης τὸ δρώµενον, χαὶ Ex αὐτὴν &'yc
τὴν ἀναφορὰν, τῆς τῶν ὑδριξόντων ὑπονοίας ὁ τρότος.
Ἡλὴν οὐχ ἦσαν θεοὶ Μωσῆς τε χαὶ ᾿Λαρὼν, οὔτε
μὴν ἀναφορᾷ θεοῦ.ο.. διὰ προφητῶν, 15»
χατὰ σάρχα Ἰσραῇλ. Εἶτα προσῄεσαν λέγοντες τῷ
θεσπεσἰῳ Σαμουήλ’. « Ποίησον ἡμῖν βασιλέα, χαθὰ
καὶ τὰ λοιπὰ ἔθνη. » Πρὸς ταῦτα χατεπιχραίΐνεο
xal σφόδρα εἰχότως ὁ πνευµατοφόρος, ἆἁλλ᾽ fxout
τοῦ θεοῦ λέγοντος' « OO σὲ ἐξουθενήχασιν, ἁλλ' ἐμὲ,
τοῦ μὴ βασιλεύειν bm' αὐτούς. » "Mou δὴ πἀλ».
χἀνθάδε σαφῶς ὁ τῆς ἐξουθενίσεως τρόπος εἰς 8d
ἔχει τὴν ἀναφοράν. Καὶ μὴν xal αὐτὸς ὁ τῶν OA
Σωτὴρ xai Κύριος περὶ τῶν Ey ἐνδείᾳ φησαίν.ε Ἐφ
ὅσον ἑἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἐλαχίστων, bs
ἐποιήσατε. » "Ap' οὖν κατὰ τοῦτον τὸν τρόπον, ti
τις λέγοιτο τιμᾷν τὸν Ex. σπέρματος Δαθὶδ, τῷ Υϊψ
πεποίηχε; xàv el μὴ πιστεύσειε, προσχέχρουχεν
ἁραρότως τῷ κατὰ φύσιν Yl, τιμᾶσθαι τάχα πο»
xai αὐτὸν ἐθέλοντι, xai πιστεύεσθαι πρὸς ἡμῶν

δὲ Matth. xxv, 40.

1985

QUOD UNUS SIT CIIRISTUS.

1286

κατὰ τὸν [sov xai ἁπαραλλάκτως ἔχοντα τρόπον. A polleat id quod creatum est, et Deus recens , ut

Εἶτα πῶς οὗ Yéyovsv ἰσότιμον μὲν τῷ δεσπότῃ τὸ
δοῦλον, ἐν ὑπεροχαῖς δὲ θεότητος τὸ πεποιηµένον,
καὶ θεὸς πρόσφατος, χατὰ τὰς Γραφάς; ἐπενήνεχται
δὲ τῇ ἁγίᾳ xat ὁμοουσίῳ Τριάδι τὸ ἀνισοφυὲς αὐτῇ
xal αὑν αὐτῇ προσχυνούμενον , καὶ τῆς ἴσης αὑτῇ
Σοινωνοῦν εὐχλείας ;

|. B. Φασὶ τὴν ἀναφορὰν χατὰ τοιόνδε τινὰ χρῆΏναι
(λαμθάνεσθαι τρόπον. ἘΕννοοῦντες γὰρ τὸν τῷ ix
σπέρµατος Δαθὶδ ἀχωρίστως συναφθέντα θὲὸν Λό-
Υον, προσνυνοῦμεν ὡς θεόν.

A. 'Ap' οὖν ἀπόχρἒη πρὺς. τὸ δεῖν αὐτῷ τὴν τῷ
8: πρέπουσαν δόκαν ἐλεῖν, xal τῶν τῆς κτίσεως
ὑπερφέρεσθαι µέτρων, τὸ συνηφθαε µόνον αὐτῷ; xal
τοῦτο προσχυνητὸν τὸν οὐκ ὄντα Ocby ἐργάσεται;

Scriptura testatur 57 ? Asciscitur vero in sanctam
οἱ consubstantialem Trinitatem id quod diversz ab
ea nature est, unaque cum ea adoratur, commu-
nemque et parem cum ea gloriam habei ?

B. Aiunt hanc. relationem hujuscemodi quadam
ratione accipi debere. Statuentes enim huic qui est
ex semine David inseparabiliter copulatuim — esse
Deum Verbum, adoramus ut. Deum.

A. Atqui suffieitne hoc ad deferendam illi gloriain
quz Deo convenit , et ad eum ultra creaturarum
conditiouem evelendum, quod conjunctus ei tantum
sit, idque adorabilem eum faciel qui non sit Deus ?

ἀλλ᾽ εὐρίσχω τινὰ τῷ θεῷ λέγοντα διὰ τῆς τοῦ Ὑάλ- B At reperio quemdam per Psalmiste lyram dicen-

λοντος λύρας * « Ἐχολλήθη ἡ φυχή µου ὀπίσω σου. »
Γράφει δὲ xat ὁ µαχάριος Παῦλος: ε Ὁ χολλώµενος
τῷ Κυρίῳ, ἓν πνεῦμά ἐστιν. » "Ap! οὖν, εἰπέ µοι, xal
τούτους ἀναφορᾷ Θεοῦ προσχυνήσοµεν, ὡς χεχολλη-
µένους αὐτῷ; Καΐτοι τοῦ συνΏφθαι λέχειν, τὸ τῆς
χολλήσεως ὄνομα, μείζονά moo πάντως xal. ἀξιολο-
γωτέραν τὴν ἔμφασιν ἔχει" εἴπερ ἐστὶν ἀληθὲς εἰ-
πεῖν, ὡς τό τισι χολλώμενον, ἓν ἐπιτάσει πολλῇ τὴν
συνάφειαν ἔχει.

B. "Eotxzv.

Λ. ἸΑνθότου δξδ 5h παρέντες τὴν ἕνωσιν, χαίτοι
φωνὴν οὖσαν εὐτριθῆη map' ἡμῖν αὐτοῖς, μᾶλλον δὲ
καὶ ἐκ τῶν ἁγίων Πατέρων χαταθα΄νουσαν εἰς ἡμᾶς,

συνάφειαν ὀνομάζουσι; Καΐτοι συγχεῖ μὲν ἡ ἕνωσις C

οὐδαμῶς τὰ xaü' ὧν ἂν λέγοιτο, διαδΣίχνυσι δὲ μᾶλ-
λον thv εἰς Ev τι συνδρομὴν τῶν ἡνῶσθαι νοουµέ-
νων. Καὶ οὐχι πάντη τε χαὶ πάντως ἓν ἂν λέγοιτο

µόνως τὸ ἁπλοῦν καὶ μονοειδὲς, ἀλλὰ γὰρ xal τὰ ἐκ

δνοῖν | πλειόνων ἔτι xat ἐξ ἑτεροειδῶν συγχείµενα,
Δοχεί γὰρ οὕτως εὖ ἔχειν τοῖς ταῦτα σοφοῖς. Ka-
χουργότατα τοίνυν τὸν ἕνα χαὶ φύσει xal ἁληθῶς
Υἱὸν, ἐνανθρωπήσαντα καὶ σεσαρχωμένον διιστάντες
εἰς 020, παραιτοῦνται μὲν τὴν ἕνωσιν, συνάφειαν δὲ
ὀνομάζουσιν, ἣν ἂν ἔχοι τυχὸν xal ἕτερός τις πρὸς
θεὸν, ὡς ἐξ ἀρετῆς xal ἁγιασμοῦ μονονουχὶ συνδού-
µενος, χατά γε τὸ ὑπό του τῶν προφητῶν ὀρθῶς εἰ-
ρημένυν, τοῖς ἀναπίπτουσιν εἰς τὸ ῥάθυμον: «Zuv-

άχθητε xaX συνδέθητε, τὸ ἔθνος τὸ ἁπαίδευτον, πρὸ .

tem : « Conglutinata est anima mea post te ** ; »
et beatus Paulus ila scribit : « Qui conglutinatus
est Domino , unus spiritus est ***, » Anne igilur,
obsecro, etiam lios adorabimus respectu Dei, utpote
ei conglutinatos ? Atqui conglutinationis Ποιοι
majorem vim 733 atque emphasim habet quam
conjunctionis. Siquidem vere dicitur, si quid alteri

cuipiam conglutinatum est, vehementem ei arctau-

que cum illo conjunctionem intercedere.

D. lta videtur.

Α. Cur autem, rejecto nomine unitatis, cum alio-
qui sit. usitatum nobis ipsis, imo vero a sanclis
Patribus ad nos fluxerit, conjunctionem potius vo-
eant ? Atqui unitas nequaquam confundit ea de
quibus praedicatur, sed potius significat concursum
in unum eorum. qua. unita esse intelliguntur. Sed
neque in universum dicitur unura. solummodo id
quod simplex est, atque unius speciei, verum etiam
ea qua» ex duobus aut etiam pluribus etiam di-
versarum specierum composila sunt. Πία enim sta-
tuunt harum rerum periti. Fraudulentissime igitur
unum el natura et vere Filium hominem factum
aique incarnatum distinguenles in duo, unitatem
quidem detrectant, conjuuctionem vero vocant ,
quam foriasse etiam alius quispiam cum Deo habet,
utpote virtute ac sanctificatione tantumnon ei col-
ligatus, juxta illud recte a prophetia dictum iis qui
ad ignaviam devolvuntur : « Congregamini, et col-

τοῦ γενέσθαι ὑμᾶς ὡς ἄνθος παρερχόµενον. » Συν- D ligamini, gens imperita, antequam fiotis vos ut flos

άπτοιτο Ü' ἂν xo µαθητῆς διξασχάλῳ κατά ve τὸ
φιλομαθὲς, xal ἡμεῖς ἀλλήλοις, o0. χαθ᾽ ἕνα τρόπον,
ἀλλὰ πολλούς. Ἡ τάχα που καὶ ὁ τοῦδέ τινος πρά-
γµατος ὑπουργὸς, οὐχ ἀσυναφῆς χατὰ τὸ ἑἐχούσιον

νοοῖτ᾽ ἂν εἰχότως τῷ λαδόντι πρὸς ὑπουργίαν. Ὅ δὲ

[μᾶλλον ἔοιχεν ἡ παρὰ τῶν καινοτόμων ἡμῖν συνάφεια
Ιδηιοῦν. Διεπύθου γὰρ διατεινοµένων ἁμαθῶς, ὅτι
λαθὼν ἄνθρωπον, ὡς ἕτερόν τινα παρ) ἑαυτὸν υἱὸν ὁ
θεὺς Λόχος, ὑπουργὸν ὥσπερ τινὰ τῶν ἑαυτοῦ θε-
λημάτων ἀπέφηνεν αὐτὸν, ὥστε xal θανάτου πεῖραν
ἐλεῖν, ἀναθιῶναί τε, καὶ εἰς αὑτὸν ἀνελθόντα τὸν οὐ-
ῥανὸν, τοῖς τῆς ἀῤῥήτου θεότητος ἑἐνιζῆσαι Oxon.

preteriens **, Conjungitur vero etiam discipulus
magistro ratione docilitatis ; et nos alter alteri non ,
uno modo, sed pluribus. Et qui alicujus negotii
adjutor est, non potest merito disjunctus censeri.
ratione voluntatis ab eo qui ipsum in adjutorem
accepit. Hoc autem potius videtur haec innovatorum
conjunctio significare. Audisti enim eos imperite
contendentes , quod Deus Verbum, accepto homine
tanquam alio quodam ac diverso a se filio, veluti
adjutorem. quemdam atque exsecutorem sus vo-
luntatis ipsum constituit, ita nt et mortem obiret ,
et revivisceret, atque in coelum relatus, ineffabilis

*" Psal. xxx, 10. ** Psal Lx, 9. *1 Cor, vi, 11. ** Sophon. ni, 4, 2.

19231

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCITIEP. 1283

deitatis solio insideret. Nonne enim ex his verbis A "H γὰρ οὐχὶ πάντη τε xal πάντως διὰ τούτων τῶν

diversus plane cernitur ab «ο qui esi natura et
vere Filius ?

B. Omnino.

A. At com semel eo dementim devenerint , ut
existiment atque asserant non ipsum unigenitum
Dei Verbum nostri similem factum luisse , sed
liominem sumpsisse, quonam, obsecro, modo as-
sümptionem hanc a nobis intelligi volunt* Aune
ut edoctum ac designatum ab ipso ad exse-
quendum aliquid quod ipsi placeret : perinde fere
aque per quendam ος sauctis prophetis dici-
tur : « Et dixit Dominus ad me : Vade, proplieta
794, ad populum meum Israel **? » Ex caprario
enim prophetam effecit, et mandatorum suorum
exsecutorem designavit.

B. Dixerint fortasse non lae prorsus ratione
factam esse assumptionem, sed ita ut intelligitur
4 nobis illud : « Formam servi accipiens *!. »

A. Ergo secundum unitatem indivulsam, pro-
prium factum esse id quod sumptum est ejus qui
accepit, merito censebitur : ita ut εἰ Deus sit Je-
sus, οἱ veri Dei Filius, unumque ac solum ut ex

: Deo Patre Verbum ; genitus quidem divinitus ante

omnia secula et tempora, novissimis autem szculi
temporibus idem secundum carnem ex muliere.

B. Neque enim erat alterius cujuspiam , sed ip-
sius facta est servi forma.

A. Quomodo ais? Anne, obsecro, id quodnatura
servum est, dicatur non absurde formain servi
accepisse; au vero id quod vere liberum est , el
servili conditione essentialiter superius ?

B. ld quod liberum est censuerim. Quod enim
erat natura, quo pacto amplius fiat ?

A. Animadverte itaque quod, tametsi nostri simile
factum est unigenitum Dei Verbum , et servilem
conditionem subierit ratione humanitatis , natura-
Jem tamen suam libertatem testificatus est in drach-
raarum collationes, dicens : « Ergo liberi sunt
filii **. » Suscipit itaque servi formsm, ea qua
exininationi annexa sunt sibi asciscens, et simi-
litudinem nostri non aspernatus, Neque enim fieri
pu:erat ut alia ratione servitas cum honore com-
mutaretur, nisi id quod servituti convenit proprium
ipsius factum fuisset, ut et ipsius gloria illustra-
retur. Vincit enim semper id quod przstantius est,
et turpitudo ex servitute orta in nobis abolita est.
Factus eat nostri similis, qui nobis superior est,
et servilem conditionem subiit qui natura est liber.
Idcirco etiam in nos dignitas propagata est. Vocati
enim sumus et nos (ilii Dei, et Patrem nobis vindi-
cavimus, qui peculiariter ipsius est. Facta enim etiam
ipsius quae hominum propria erant. Proinde cum
dicimus eum formam servi accepisse , universum
in eo administrationis in carne mysterium conti-
netur. Si vero Filium profitentes, unum et Domi-
num, Verbum ex Deo Patre, hominem simpliciter

** Jerem, 1, 2. ? Phils. ur, 7.

λόγων ἕτερος ὢν ὁρᾶται παντελῶς παρὰ τὸν φύσει
xai ἀληθῶς Υἱόν;

B. 6&4.

A. Ἐπειδὴ δὲ ἅπαξ εἰς τοῦτο χατώλισθον ἆμα-
θίας, ὡς οἴεσθαί τε xal λέγειν οὐχ αὐτὸν γενέσθαι
μᾶλλον χαθ᾽ ἡμᾶς τὸν μονογενη «o0 Θεοῦ Λόγο,
ἄνθρωπον δὲ λαθεῖν * χατὰ ποῖον ἄρα νοεῖσθαι τρόπον
ἐθέλουσι πρὺς ἡμῶν τὴν ἀνάληψιν; "Apa yàp, ὡς
προχειριαθέντα παρ) αὐτοῦ πρός ye τὸ δεῖν &more
ρᾶναί τι τῶν χατὰ γνώµην αὐτῷ, χαθάπερ ἁμέλο
καὶ ἑνὸς τῶν ἁγίων προφητῶν: « Καὶ εἶπε Κύριος
πρός µε Ὠάδιξε, προφήτευσον ἐπὶ τὸν λαόν poo viv
Ἱσραήλ; » Αἰπόλον γὰρ ὄντα, προφήτην ἑτίθει, xal
τῶν ἑαυτοῦ θεληµάτων ὑπουργὺν ἀπέστειλε;

B. Φαῖεν ἂν ἴσως οὐχ ὧδέ που πάντως Ὑενέσθα:
τὴν ληψιν, ἀλλ᾽ ὡς ἂν νοοῖτο πρὺς ἡμῶν τὸ » « Mop-
qv δούλου λαθών. »

A. Οὐχοῦν xa0' ἕνωσιν ἁδιάσπαστον, ἴδιον ΥεΥο-
νὸς τοῦ λαθόντος τὸ ληφθὲν, νοοῖτ ἂν εἰχότως, ὡς
xa Geby εἶναι τὸν Ἰησοῦν, xat Θεοῦ τοῦ χατὰ ἁλί-
θειαν Υἱὸν, ἕνα τε xai µόνον, ὡς ix Θεοῦ Πατρὸς
Aóyov, γεννηθέντα μὲν θεϊκῶς πρὸ παντὸς αἰῶνος
καὶ χρόνου, ἓν ἑσχάτοις δὲ τοῦ αἰώνος καιροῖς, τὸν
αὐτὸν κατὰ σάρχα Ex γυναιχός.

B. Οὐ γὰρ fj» ἑτέρου τινὸς, ἀλλ' αὐτοῦ γέγονεν ἡ .
τοῦ δούλου µορφή.

A. Πῶς ἔφης; "Apa γὰρ, εἰπέ pot, τὸ τῇ φύσει
δοῦλον, λέγοιτ᾽ ἂν οὐχ ἀπεοιχότως, μορφὴν δούιου

C λαθεῖν, f| τὸ ἐλεύθερον ἀληθῶς, καὶ τῶν τῖις δουλείχς

µέτρων οὐσιωδῶς ἀνωτέρω κείµενον;,

B. Τὸ ἐλεύθερον οἶμαί που. "O γὰρ ἦν φύσει, πῶς
ἂν yévovco Ext ;

A. "Αθρει δὴ οὖν, ὅτι, χαίτοι xa0' ἡμᾶς vesyovox;
ὁ μονογενὴς τοῦ θεοῦ Λόγος, xa* τοῖς τῆς δουλείας
µέτροις ἐμθεθηχὼς xarà vb ἀνθρώπινον, προσµε-
μαρτύρηχεν αὐτῷ τὸ κατὰ φύσιν ἐλεύθερον, ἐν τῇ
τῶν ὁραχμῶν σννεισφορᾷ λέγων « "Apa Yt ἱλεύ-
θεροί εἰσιν οἱ υἱοί. » Δέχεται τοίνυν δούλου μορςὴν,
τὰ Ex τῆς κενώσεως οἰχειούμενος, xal τὴν πρὸς ἡμᾶς
ὁμοίωσιν οὐχ ἀτιμάσας' οὐ γὰρ ἣν ἑτέρως τιμῆσαι
τὸ δοῦλον, εἰ μή γέγονεν αὐτοῦ τὸ δουλοπρεπὲς, ἵνα
xoi τῇ παρ᾽ αὐτοῦ χαταλαμπρύνοιτο δόξη, νιχᾷ δὲ
τὸ προὖχον ἀεὶ, xai τὸ ix τῆς δουλείας αἴσχος ig.
ἡμῶν Ἡφανίζετο. Ka0' ἡμᾶς γὰρ Ὑέγονεν ὁ ὑπὲρ
ἡμᾶς, καὶ ἣν ἓν µέτροις τοῖς οἰχετικοῖς ὁ Ελεύθερος
φύσει. Ταύτῃτοι χεχώρηχκε καὶ εἰς ἡμᾶς τὸ ἀξίωμα.
Κεκλήμεθα yàp xai ἡμεῖς νἱοὶ θεοῦ, ἐπεγραφάμεθά
τε Πατέρα «bv ἰδιχῶς αὐτοῦ. Γέγονε γὰρ xat αὐτοῦ
τὰ ἀνθρώπινα. Οὐχοῦν &v τῷ λέγεσθαι λαθεῖν αὐτὸν
την δούλου μορφὴν, ὅλον ἐστὶ τῆς οἰχονομίας τς
μετὰ σαρχὸς τὸ µυστήριον. El δὲ Υἱὸν ὁμολογοῦντες
ἕνα xal Κύριον, τὸν ἐχ θεοῦ Πατρὸς Λόγον, χοινω»
vby αὑτῳ τῆς υἱότητος, xat μέντοι τῆς δόξης ἄνθρω-
Tov ἁπλὼῶς συνηφθαί φασι τὸν Ex σπέρµατος τοῦ
Δαθῖδ, ὥρα λέγειν ἡμᾶς τοῖς ὧδε φρονεῖν ἠρημένοις,

** Matth. xvii, 95.

1289

QUOD UNUS SIT CHRISTUS,

1290

φιλαλλήλως ἐπιστυγνάξοντας ε« Tí, δώσει τῇ κεφαλῇ A ez semine David soelum filiationis atque adeo glo-

µου ὕδωρ, καὶ τοῖς ὀφθαλμοῖς µου πηγὴν δαχρύων,
καὶ χλαύσομαι τὸν λαόν µου τοῦτον ἡμέρας χαὶ vut-
τός; Παρεχομίσθησαν γὰρ εἰς ἁδόχιμον νοῦν, τὸν
ἁγοράσαντα αὐτοὺό Δεσπότην ἀρνούμενοι. » Δυὰς
γὰρ ἡμῖν ν]ῶν ἀνισοφοὴς ἀναφαίνεται, xal δόξῃ θεο-
πρεπεῖ στεφανοῦται τὸ δοῦλον, xa ἰσομέτροις
ὑπεροχαῖς ἐκλαμπρύνετάι νόθος τις υἱὸς τῷ χατὰ
φύσιν xaX ἁληθῶς, χαίτοι θεοῦ λέγοντος ἑναργῶς *
« T,» δόξαν µου ἑτέρῳ o0 δώσω. » Πῶς γὰρ οὐχ ἔτε-
(os ἰδικῶς παρὰ τὸν φύσει τε xol ἀληθῶς Yibv, ὁ
φιλῇ τε χαὶ μόνη συναφείᾳ τετιμηµένος, xal iv
ὑπηρέτου τάξει ληφθεὶς, καὶ ἀξιωθεὶς νἱότητός, καθὰ
xai ἡμεῖς αὐτοὶ, καὶ τῆς παρ' ἑτέρου δόξης µετεσχη-
«ce, δόσει τε καὶ χάριτι πρὸς τοῦτο: ἰγμένος: 03

πία ei cenjunctum esse dicunt, opportanum fuerit
ut nos eorum qui ita sentiunt vicem, pro ea. com-
miseratione quam alteri alteris debemus, dolentes,
exelamemus : « Quis dabit capiti meo aquam, et
oculis meis 735 fontem lacrymarum, et deftebo
populum mewmn hunc dies et noctes ? Adducti enigi
sunt in mentem reprobam, Domiuum qui ipsos re-
demit negantes **. » Duolitatem enim filiorum In-
equalis naturz constituunt, et divinam gloriam ascríi-
bunt servo, aqualique honoris excellentia ernant
spurium quemdam, qua naturalem. ac verum Fi-
lium, cum »lioqui Deus manifeste dicat : « Gloriam
neam alteri non dabo **. » Quomodo enim non sit
diversus separatim a naturali ac vero Filio, qui

διαιρετέον οὖν εἰς ἄνθρωπον ἰδιχῶς καὶ Θεὸν Λόγον p tenui ac sola conjunctione decofatus est, el ministri

τὸν Ἐμμανουήλ.

loco assumptus, quique, ita ut nos ipsi, adoptatus

est, et ab olio. glori particeps facetus, et dono et gratia id consecutus est ? Non est itaque dividendus
Emmanuel in hominem seorsim, et in Deum Verbum:

B. "Ηχιστά γε.

A. Χρῆναι δέ φηµι, θεὸν ἐνηνθρωπηχότα λέγειν
αὐτὸν, εἶναί τε χατὰ ταυτὸν, τοῦτό τε xáxelvo. Οὔτε
γὰρ ἀποπεφοίτηχε τοῦ εἶναι θεὺς γενόμενος ἄνθρω-
πος, οὔτε μὴν ἁπαράδεκτον ἔχει τὴν οἰκονομίαν, τὸ
τῆς κενώσεως ἀτιμάσας µέτρον.

Β. Ἡν οὖν ἄρα, φασὶν, ὁμοούσιον τῷ Λόγῳ τὸ
σῶμα αὐτοῦ, νοηθείη γὰρ ἂν ὧδε καὶ οὐχ ἑτέρως, εἷς
xai μόνος ΥἸός.

Α. Καΐτοι πῶς οὗ Apoc Ίδη ταῦτᾶ, χαὶ νοῦ tapa-

B. Nequaquam.

A. Censuerim vero, dicendum esse Deum homi-
nem indutum, esseque eumdem ipsum, et hoc et
illud. Neque enim factus homo «desiit esse Deus,
neque rursus administrationem in carne detrecta-
vit, exinanitionis cenditionem despiciens.

B. Erat itaque, aiunt, consubstantiale Trinitati
ipsius corpus. Ita enim, neque alia ratione intelligi
queat unus ac solus Filius.

ΑΛ. Atqui quomodo non id mera sit insania, et

παίοντος ἀπόδειξις ἑναργής ; πῶς γὰρ ky οὐσίας ταν- C emot» mentis certissimum argumentum? Quo pacto

τότητ,; xatibo tt; ἂν τὰ τῆς φύσεως λόγοις τοσοῦτον
ἀλλήλων δ.ῳχισµένα: ἝἜτερον γάρ τι θεότης, xol
ἕτερον ἀνθρωπότῆς, ἐπεὶ τίνων (4) φαμὲν γενέσθαι
τὴν ἕνωσιν. Οὐ γὰρ ἓν τῷ ἀριθμῷ φαίη τις ἂν εἶναι τὰ
ἔνούμενα, ἀλλὰ δύο τυχὸν, xal τούτου πέρα.

B. Διαιρετέον οὖν ἄρα φασὶ τὰ ὠνομασμένα.

ΑΛ. Οὐ διαιρετέον, ὡς ἔφην, εἰς ἰδικὴν ἑτερότητα,
τὴν κατά γε τὸ &m' ἀλλήλων εἶναι καὶ ἀναμέρος.
Συγχομιστέον δὲ μᾶλλον εἰς ἕνωσιν ἁδιάτμητον. Té-
Ύονε γὰρ σὰρξ ὁ Λόγος, χατὰ τὴν Ἰωάννου φωνῆν.

B. "Ap' οὖν συγχέχυντᾶι, χαὶ µία γεγόνασιν ἄμφω
φύσις.

Α. Εἶτα τίς οὕτως ἐμθρόντητός «e καὶ ἁμαθὴς εἴη
ἂν ὡς fj τὴν θείαν οἴεσθαι τοῦ Aóyou τετράφθαι φύ-
σιν εἰς ὅπερ οὐχ ἣν, f) µεταχωρῆσαι τὴν σάρκα, χατά
γε τὸν τῆς ἀλλοιώσεως τρόπον, εἰς τὴν αὑτοῦ τοῦ
Λόγου; ᾽Αμίῄχανον γάρ" ἕνα γε µην YDv, καὶ μίαν
αὐτοῦ φύσιν εἶναί φαμεν, xàv εἰ àv. προσλήψει γε-
νέσθαι σαρχὺς, φυχὴν ἑἐχούσης τὴν νοεράν. Αὐτοῦ
γὰρ, ὡς ἔφην, Υέγονε τὸ ἀνθρώπινον, νοεῖται δὲ πρὸς
ἡμῶν, οὐχ ἑτέρως, πλὴν ὅτι κατὰ τοῦτον αὐτὸν τὸν
«ρόπον, θεὸς ὁμοῦ τε xal ἄνθρωπος.

B. “λρ' οὖν, οὗ δύο φύσεις εἶεν ἂν, θεοῦ xai &v-
θρώπο..

15 Jerem. ix, 14, 2. ** Isa. xti, 8.

(1) Lege τούτων. Ep.
Parkour. Gg. LXXV.

enim in una atque eadem essentia consistere pos-
sint, quie ratione naturz tantopere mter se dilffe-
runt? Aliud enim est. Deus, aliud homo; siquidem

eorum dicimus factam esse unitatem. Neque enim

quispiam censuerit. unum numero facta esse ea
qua unita sunt, sed duo, aut his plura.

B. Dividendas igitur esse aiunt has appellationes.

A. Non sunt dividendz, ut dixi, In privatam aec
peculiarem diversitatem, quse efficiat ut sejuncta a
se mutuo et scorsim subsistant : sed potius confe-
rend:€ sunt in unitatem indissolubilem. Verbum
enim caro factum est, ut Joannes testatur,

η. Confuss itaque sunt natur, unaque e dua-
bus effecta.

Ὁ A. At quis ita delirus aut imperitus sit, ut aut

divinam naturam mutatam essé in id quod non
erat existimet, aut. carnem ratione mutationis in
naturam Verbi translatam fuisse ? Néque enim id
ullo modo fieri potest. Unum porró Filium, et
unam ipsius naturam esse dicimus, tsmetsi carnem:
anima intelligente przeditam assampserit, Ipsiun
enim, ut. dixi, facta est. bumanitas. 738 Atque
lioc qnidem paeto, neque alio ullo censetur a nobis
Deus simul et homo,

B. Noa erunt itaque du nature, Dei et hominis.'

41

4891

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCBIEP.

1992

A. Aliud quidem est Deitas, aliud humanitas, ra- A Α. Ἕτερον pév τι xai ἕτερον θεότης xaX ἀνθρω-

tione ejus quod cuique inest : ezeterum hzec inusi-
tato quodam modo atque intellectum nostrum su-
perante in unitatem concurrerunt, citra ullam con-
fusionem ac mutationem. Unitatis vero ratio nullo
pacto intelligi potest.

B. At quomodo ex duobus, divinitate nimirum οἱ
liumanitate, unus censeatur Christus ?

A. Non alio modo censuerim , quam quo duie res
inter se coeunt unione inseparabili atque inteHectum
superante, ut dixi.

B. Exempli gratia?

A. Nonne unum dicimus hominem nostri. simi-
leni, atque unam ipsius naturam, tametsi uniformis
et simplex non sit, sed potius ex duobus coinposi-
tits, anima, inquam, et corpore ?

B. Dicimus.

À. Atsi quis seorsim statuens carnem ., separans
vero ab ea aniinam qua ipsi unita est, in duos ho-
mines eum qui unus est partiatur , noune lhumaii-
tatis rationem subvertat?

B. Atqui sapientissimus Paulus inquit : « Si enim
eiiam exiernus homo noster corrumpitur, sed inte-
rior renovatur de die iu diem **, »

Α. Becte ais. Norat enim, norat aperte ea ex
quibus unus constat, et differentiam sola contein-
platione perceptibilem statuit. Ποιπίηθιη vero inte-
riorem, animam vocat: at exteriorem, carnem.
Meminit enim sacrarum Scripturarum, quz ali-
quando ex parte totum nobis hominem significant,
ut cum dicit Deus : « Effundam de Spiritu meo in
universam carnem ** ; » et Moyses ad lsraelitas lo-
quens : « In septuaginta quinque animabus descen-
derunt patres lui in. "Egyptum ο. » Atqui in ipso
etiam Emmanuele idem accidisse comperiemus.
Nam post unitatem, cum carne, inquam, tametsi
Unigenitum et Deum ex Deo ipsum quis vocet, non
absque carne sive humanitate exsistere censeatur.
Ac rursus, tametsi quis ipsum vocet hominem, non
excludet ab eo quod sit Deus et Dominus.

B. Caterum si unam esse dicimus Filii naturam,
tametsi intelligatur incarnatus, necessarium plane
est ut confusionem et misturam factam fuisse sta-
tuamus, absorpta quodammodo in ipso humana na-
tura. Quid enim est bumana natura cuin divinitatis
excellentia collata ?

737 ^. Vehementer profecto imperitus fuerit qui
confusionem el misturam factam fuisse dixerit, Ne-
que vero unam factam esse naturam incarnati, et
qui in homine,versatus est declaraviinus, Neque enim
quisquau necessariis et veris syllogismis id demons-
trare queat. Sed sisuam voluntatem nobis legem sta-
t" uÓ9;8, consilium inierunt quod stabilire non possunt.
Adlisrendum enim nobis est, non ipsis, sed sacra
Scripturz. Si vero existimant, quia natura fiumana,
sí cum divina excellentia comparetur, nihil plane
est, idcirco absorptasm atque absumptam esse, ut

95 1l Cor. 1v, 16.

35 Joel 1,283. ' Deut. x, 23.

πύτης, κατά γε τοὺς ἑνόντας ἑκατέρῳ λόγους" ἀλλ
Tv ἐν Χριστῷ ξένως τε xai ὑπὲρ νοῦν εἰς ἑνότητα
συνδεδραµηκότα, αυγχύσεως δίχα xal τροπῆς. Ἆπε-
ρινόητος δὲ παντελῶς ὁ τῆς ἑνώσεως τρόπος.

B. Καὶ πῶς £x δυοῖν, θεότητός τε xaX ἀνθρωπότη-
κος, εἷς ἂν νοοῖτο Χριστός ;

A. Οὐ χαθ) ἕτερον οἶμαι τρόπον, fj καθ ὃν ἂν εἴεν
τὰ ἀλλήλοις συνηγµένα πρὸς ἕνωσιν ἁδιάτμητον, xal
κὴν ὑπὲρ νοῦν, ὡς ἔφην.

B. Οἷον δὴ τί;

À. ΤΑρ᾽ οὐχ ἕνα φαμὲν τὸν xaü' ἡμᾶς νοούµενο»
ἄνθρωπον, xaX µίαν αὑτοῦ φύσιν, xaízo: τὸ μονοειδὲς
οὐχ ἔχοντος, συντεθειµένου δὲ μᾶλλον Ex. δυοῖν, dru-

B χῆς λέγω χαὶ σώματος;

C

B. Φαμέν.

Λ. Mij ἀναμέρος τις ἀπολαθὼν τὴν σάρχα, διαστή-
σας δὲ αὐτῆς τὴν ἑνωθεῖσαν αὑτῇ φυχὴν, εἲς ἀνθρώ-
πους δύο τὸν ἕνα χατατέµη, xai τὸν τῆς ἀνθρωπότη-
τος οὐ χαταφθείρῃ λόγον;

D. Καὶ μὴν ὁ πάνσοφος γράφει Παῦλος « El. γὰρ
χαὶ ὁ ἔξω ἄνθρωπος διαφθείρεται, ἀλλ᾽ ὁ ἔσω áva-
χαινοῦτα, ἡμέρᾳ καὶ ἡμέραᾳ. »

A. Ορθῶς ἔφης. "Ηδει, καὶ ᾖδει σαφῶς, τὰ ἐξ ὧν

ὁ εἷς ἐστ', xal θεωρίᾳ µόνῃ ληπτὴν ποιεῖται τὴν
ὃ.αφοράν * ἄνθρωπον δὲ τὸν ἔσω, ψυχὴν ὀνομάζες,
χαὶ μὴν χαὶ σάρχα, τὸν ES. Διαμέμνηται γὰρ τῶν
ἐδρῶν Γραμμάτων, xaX ἀπὺ µέρους ἔσθ᾽ ὅτε τὸ σύμ-
παν ἡμῖν χαταδηλούντων ζῶον, ὥστε τὸ φάναι θεὸν,
€ Ἐχχεῷ ἀπὸ τοῦ Πνεύματός µου ἐπὶ πᾶσαν σάρχα,)
Μωσέα vs μὴν προσδιαλεγόµενον τοῖς ἐξ Ἰσραὴλ,
« Ἐν ἑόδομήχοντα πέντε φυχαῖς κατέθησαν οἱ πα-
τέρες σου εἰς Αἴγυπτον, » xal ἐπ᾽ αὐτοῦ δὲ τουτὶ τοῦ
Ἐμμανουὴλ γεγονὸς εὑρίσομεν. Μετὰ γάρ τοι τὴν
ἕνωσιν, πρός γὲ φημι τὴν σάρχα, xàv Μονογενη xal
θεὺν ix Θεοῦ, χαλέσειέ τις αὐτὸν, οὗ δίχα σαρχὺὸς
ἤγουν ἀνθρωπότητος νοοῖτ᾽ ἂν ὑπάρχειν. Küv εἴτουν
ἄνθρωπον λέγοι, οὐχ ἁποσοθήσει τοῦ εἶναι Θεὸν xal
K»ptov.

B. 'AXX cl µίαν εἶναι φύσιν Υἱοῦ φαμεν, xv ci
νωοῖτο σεσαρχωµένος, πᾶσά πως ἀνάνχη γενέσθαι
φυρμὸν ὁμολογεῖν καὶ σύγχρασιν, ὑποχλεπτομένης
ὥσπερ τῆς ἀνθρώπου φύσεως ἐν αὐτῷ. Τί γὰρ ἡ &v-

D ὀρώπου φύσις πρὸς τὴν τῆς θεύτητος ὑπεροχήν;

A. Μάλιστα μὲν, ᾧ ἑταῖρε, περιττοεπὴς ὁ λέγων
φυρμὸν γενέσθαι xaY σύγχρασιν. Οὐδὲ µία πρὸς ἡμῶν
ὡμολόγητο φῦσις σεσαρχωµένου τε xat ἐνηνθρωπη-
χότος. Οὐ γὰρ ἂν ἔχοι τις ἐξ ἀναγκαίων τε xal ἆλη-
θῶν συλλογισμῶν ποιεῖσθαι τὴν δεῖξιν, ᾽Αλλ’ εἰ μὲν
νόμον ἡμῖν τὸ οἰχεῖον ἰστᾶσι θέλημα, διελογίσαντα
βουλὴν, ἣν οὗ μὴ δύνωνται στῆσαι, Προσεχτέον γὰρ
ἡμῖν, οὐκ ἐχείνοις μᾶλλον, ἀλλὰ τῇ θεοπνεύστῳ T'pa-
φῄ. El δὲ δεῖν οἴονται, διὰ τὸ εἶναι μηδὲν τὴν ἀνθρώ-
που φύσιν ὡς πρός γε τὴν θείαν ὑπεροχὴν, ὑποχλέ-

τεσθα[ «c xaY δατανᾶσθαι, χαθά oai αὐτοὶ, πάλιν

13295

QUOD UNUS SIT CHRISTUS.

1294

ἑροῦμεν' « Πλανᾶσθε, μὴ εἰδότες τὰς Γραφὰς, μηδὲ A ipsi volunt, iteram respendebimus : « Erratís

τὴν δύναμιν τοῦ θεοῦ. » Οὐ γὰρ ἣν ἀμήχανον τῷ φιλ-
ανθρώπῳ θεῷ, οἰστὸν ἑαυτὸν ἀποφῆναι τοῖς τῆς &v-
θρωπότητος µέτροις, καὶ τοῦτο ἡμῖν προὐπέφηνεν αἶνι-
γματωδῶς Μωσέα μυσταγωγῶν, xai τὸ τῆς ἑνανθρω-
πῄσεως μµυστήριον ὡς Ev τύὖποις ἔτι ξωγραφῶν.
Ἐπεφοίτησε μὲν γὰρ iv εἶδει πνρὸς τῷ βάτῳ χατὰ
τὴν ἔρημον (11), καὶ ἑνήστραπτε μὲν wp θάμνῳ τὸ
πῦρ, πλὴν οὐ χατεχα(ετο. Τεθαύμακε δὲ τὴν ὅρατιν
ὁ Μωσῆς. Καΐτοι πῶς οὐχ ἀσύμδατον εἴη ἂν τῷ πυρὶ
τὸ ξύλον; Οἰστὴ δὲ ὅπως ταῖς τῆς φλογὸς ἐμθολαῖς
ij εὐχατάπρηστος ὕλη. ἸΑλλ᾽ ἣν, ὡς ἔφη, μυστηρίου
τὸ χρῆμα τύπος, οἰστὴν ἀποφαίνοντος τοῖς τῆς ἀν-
θρωπότητος µέτροις τὴν θείαν τοῦ Λόγου φύσιν, αὖ-
τοῦ γε ἐθέλοντος, ἀδυνατεῖ γὰρ αὐτῷ παντελῶς
οὐδέν.

B. Ὁς εὖ ἴσθι vot, μὴ ἂν ἑλέσθαι τὰ ἴσα φρονεῖν
αὑτοὺς ἄλλως.

A. "Ἔσται τοίνυν καὶ ἀναμφιλόγως νἱοὺς ἡμῖν δύο
καὶ χριστοὺς ὁ πρὸς αὐτῶν πρεσθεύων λόγος.

B. Δύο μὲν, οὐχί: φασὶ δὲ, ὅτι εἷς μέν ἔστιν ὁ
κατὰ φύσιν Yib;, ὁ éx θεοῦ Πατρὸς Λόγος. ὁ δὲ
ληφθεὶς, ἄνθρωπος μέν ἐστι φύσει τοῦ Δαθὶδ, Υἱὸς
δὲ τοῦ θεοῦ, διὰ τὸ ἀνειληφθαι ὑπὸ τοῦ θεοῦ Λόγου,
ὃς διὰ τὸ κατφκηκέναι ἐν αὐτῷ τὸν θεὸν Λόχον, εἰς
ταύτην Ίλθε τὴν ἀξίαν, xal χάριτι τὴν υἱοθεσίαν
ἔχει.

Α. Εἶτα ὅποι ποτὸ νοῦ καὶ φρενὸς ἴοιεν ἂν οἱ τῇδε
δοξάζοντες; "H πῶς οὐ δυάδα φασὶν υἱῶν, ἆπο-
διῖστάντες ἀλλήλων ἄνθρωπον xal θεόν; Είπερ ἐστὶ
xav αὐτοὺς, ὁ μὲν φύσει xat ἀληθῶς, ὁ δὲ χάριτι τὴν
υἱοθεσίαν ἔχων, καὶ εἰς ταύτην ἦλθε τὴν ἀξίαν, ὡς
ἑνοικοῦντος αὐτῷ τοῦ Λόγου; 'Ap' οὖν ἔχει τι τὸ
μεἶζον ὁ xaü' ἡμᾶς, ἑνανλίζεται γὰρ καὶ ἡμῖν αὖ-

τοῖς, xal πρός γε τοῦτο ἡμᾶς ἐμπεδοῖ λέγων ὁ ἱερώ-:

τατος Παῦλος» « Τούτου χάριν χάµπτω τὰ γόνατά
µου πρὸς τὸν Πατέρα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Xpt-
στοῦ, ἐξ ob πᾶσα πατριὰ ἓν οὑρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς
ὀνομάζεταε, ἵνα δῷ ὑμῖν κατὰ τὸν πλοῦτον τῆς δόξης
αὑτοῦ, δυνάµει χραταιωθῆναι διὰ τοῦ Πνεύματος αὖ-
τοῦ, χατοιχῆσα: «ὃν Χριστὸν ἐν ταῖς χαρδίαις ὑμῶν.»
Ἐν ἡμῖν γάρ ἐστι διὰ τοῦ Πνεύματος, «ἓν ᾧ χράζο-
pev: 'A66à ὁ Πατήρ.νΟὐχοῦν κατ᾽ οὐδένα τρόπον εἴη
ἂν τὰ χαθ᾽ ἡμᾶς ἓν µείοσιν, e) τῶν ἴσων Ἡπισύμεθα

παρὰ τοῦ Θεοῦ xal Πατρός. Χάριτι γὰρ xai ἡμεῖς D

υἱοὶ xai θεοί. Ἐνηνέγμεθα δὲ πάντως εἰς ταύτην
τὴν ὑπερφνᾶ xai τεθαυμασμένην ἀξίαν, ὡς ἔναυλον
ἔχοντες τὸν μονογενῃη τοῦ Θεοῦ Λόγον. ᾿Ανόσιον δὲ
xal ἁπόπληχτον παντελῶς, τὸ ἠξιῶσθαι λέγειν αὐὑ-
τοὺς τῆς υἱοθεσίας τὸν Ἰησοῦν, xai ὡς iv χάριτος
µοίρᾳ τὴν ἐπὶ τῷδε δόξαν ἐλεῖν.

B. Φράσαις ἂν ὅπως.

Α. Καὶ µάλα. Πρῶτον μὲν γὰρ, ὡς ἔφην, ἕτερος

nescientes Seripturas, neque potentiam Pei 06, »
Neque enim erat difficile benignissimo Deo gestabi-
lem ac telerabilem se praebere humans conditioni ;
atque hoc quidem nobis figurate preasignificavit
Mosen instruens, et incarnstionis mysterium velutl
in typis adhuc atque umbris describens. Immisit
enim se in forma ignis rubo in deserto. Atque ignis
quidem in rubo emicabat, neque tamen adureba.
tur. Attonitus fuit ejus rei spectaculo Moyses 09,
Atqui quo pacto non agat ignis in ligrum ? Materia
tamen qua facile succendi potest flanunz vim pere
tulit. Caeterum erat, ut dixl, res lic mysterli
adumbratio, declarans tolerabilem fore humana
imbecillitati divinam Verbi natgram, ipso ita vo«

B lente. Nihil enim Ipsi est impossibile,

—. B. Quam recte nosti illos jta scntire nolle |

A. Duos itaque procul dubio filios, et duos
christos illerum sermo nobis praedicat.

B. Duos quidem, nequaquam. Aiunt vero unum
quidem esse secundum naturam Filium, Verbum
ex Deo Patre : eum autem qui assumptus est, ho-
minem quidem esse natura David, Dei vero Filium
ideo quod a Verbo Dei assumptus sit, et quia inha-
bitavit in ipso Verbum Dei, eamdem dignitatem
consecutus est, et Filius per gratiam est.

Λ. At quo pacto non sint. emotze mentis qui ita
statuunt? aut quomodo non duos filios faciunt, se-
parantes inter se hominem et Deum? Siquidem est
ex ipsorum sententia hic quidem nalura ac vere
Filius, hic vero per adoptionem eadem dignitate
preditus est, vtpote inhabitaute ipsum Verbo?
Habet itaque aliquid amplius nostri similis. Inhabi-
tat. enim etiam in nobisipsis. Quod et confirmat
sacratissimus Paulus dicens : 7398 «Hujus rei gratía
fleeto genua mea ad Patrem Dowini nostri Jesu
Christi, ex quo omuis paternitas in celis et In
terra nominatur, ut det vobis secundum divitias
glorixe sux, virtute corroborari per Spiritum ejus,
habitare Christum in cordibus?nostris *. » In nobis
enim est per Spiritum,« jn. quo clamamus : Abba,
Pater *. » Nulla itaque ratione erimus inferiores
etiam nos , siquidem Deus ac Pater nos iisdem re-.
bus dignatus est. Nam et nos per gratiam sumus
filii" et dii. Translati porro sumus omnino ad eam-
dem illam superemineutem | atque. admirandam
diguitatem, utpote inhabitante in nobis uuigenito
Dei Verbo. lipium vero et absurdum prorsus fue--
rit dicere dignatus esse nos Jesum flliatione, ac.
veluti per gratiam hunc honorem accepisse.

B. Dic quomodo.

A. Dicam. Primum enim, ut. dixi, diversus exs?-

*5 Matti, xxi, 9. 9*. Exod. 11, 2 s$eqq.. | Ephes. i 14-16. ? Galat. iv, 6.

BON. VULCANI! NOTA.

(11) Cyrillus Glaphyris in Exodum cap. 5, id latius explicat.

4305

S. CYRILEI ALEXANDRINI ARCHIEP.

-

1994

stens separatim Filius et Christus et Dominus, A ὢν ἰδιχῶς Υἱὸς καὶ Χριστὸς xaX Κύριος, παρὰ τὸν

preter illum qui vere et secundum naturam , hilnc
intelligatur. Przeterea aliud etiam absurdum conse-
quitur, rectisque ratiocinalionibus repuguaus.

B. Quidnam ?

Α. Sapientissimus Joannes de Christo inquit :
«In propria venit, el sui eum non receperunt,
Quotquot autem receperunt eum, dedit eis potesta-
teu filios Dei (ieri *. » Qui ergo per gratiam lilia-
tionem consecutus est, el ascititiam dignitatem
adeptus cst esse id quod est, largietur aliis quod
jpse agre nactus cst. Annon tibi id díssentancuin
vero videatur?

B. Omuino.

ἀληθὴ τε καὶ κατὰ φύσιν, νοοῖτ ἂν ἑντεῦθεν. Elco"
πρὸς τούτῳ, xat ἕτερόν τι τῶν ἁμηχάνων εἰσχρίνε-
ται, καὶ τοῖς εἰς ὀρθότητα λογισμοῖς οὐχ ἀπεοιχότως .
ἀντανιστάμενον. |

B. Τὸ olov τι ofc ;

Α. 'O πάνσοφος Ἰωάννης περ; Χριστοῦ φησιν’
ε Εἰς τὰ ἴδια $366, καὶ οἱ ἴδιοι αὐτὸν οὗ παρέλαθον,
"Ὅσοι δὲ ἔλαθον αὐτὸν, ἔδωχεν αὐτοῖς ἐξουσίαν τέχνα
θιοῦ Ὑενέσθαι.» "Ap" οὖν ὁ χάριτι τὴν νἰοθεσίαν
ἔχων, xa εἰσχεχριμένον ἐλεῖν ἀξίωμα τὸ εἶναι ὃ
ἐστι, χαρίσαιτ ἂν xa ἑτέροις ὃ πεπλούτηχε μόλις.
Oóx ἀπίθανον εἶναί σοι τὸ χρῆμα δοχεῖ ;

B. Καὶ μάλα.

Α. Quod vero non naturaliter inest, sed potius B A. Τὸ δὲ ph φύσει προσὺν, ἔξωθεν δὲ μᾶλλον ela-

adventitium est, nonne eain fleri potest ut. amit-
tatur?

B. Quidni?

A. Fieri itaque poterit ut et Filius aliquando filia-
tione sua excidat. Neque enim extra amittendi
aleam positum est quod natura siabilitum non est.

B. [ta videtur.

Α. Sed et alia ratione perspici potest quanta tur-
pitudine absurditateque illorum doctrina sit referta.
Nam si verum est, id quod per adoptionem et gra-
tiam est. similitudinem referre ejus quod. naturali-
ter ac vere est : quo pacto simus ios. per adoplio-
nem filii, relationem ad ipsum libentes ut. vere
Filiun, si eüam ipse nobiscum inter adoptitios
censclur? quo. pscto autem. ju. evangelicis para-
belis tanquam fllius. mittitur. post. servos? quem
cum ospexissent curatores vinea, dixerunt : « llic
est hares, venite, interficiamus eum *. » Est. igi-
tur is qui in caràe 7349 apparuit, εἰ Judzo-
rum sevitiam expertus est, vere Filius et liber,
wipote ex libera natura genitus, el. non ex iis qui
gub jugo sunt, quatenus censetur. Deus, tametsi fa-
eitis sit similis nobis qui sub jugo versamur; filius
servitutis qui natura ac vere Filius est, quique extra
omne jugum omni creatura superior est: ad quem
nos per adoptionem et gratiam lilii formati sumus.

B. Non dicimus, inquiunt, bominem csse Filium

πεποιηαένον , οὐχ ἀπόθλητον γένοιτ ἂν, χατά ve τὸ
ἐγχωροῦν;

B. Βῶὼς γὰρ ob;

Λ. Οὐχοῦν εἴη ἂν τῶν ἑνδεχομένων xat ἆπολι-
σθεῖν ποτε δύνασθαι τῆς υἱότητος τὸν Tióv. O0 γὰρ
ἀνύποπτον εἰ; ἀποξολῆν, ὃ μὴ φυσιχοῖς ἐρήρεισται
νόµοις.

B. "Qéc ἔχει.

À. Καὶ xo9' ἕτερον δὰ τρόπον χαταθεῷτό τις ἂν,
ὡς ἀχαλλές τέ ἐστι, xal τῆς ἀνωτάτω δυσδουλίας
ἐπίμεστον ἀληθῶς τὸ δόγμα αὑτοῖς. El γἀρ ἑστιν
ἀληθὶς, ὡς τὸ χατὰ θέσιν xal χάριν ἀεί πως ἑστὶν ἐν
ὁμοιώσει τοῦ κατὰ φύσιν xal ἀλίθειαν, πῶς ἡμεῖς
χατὰ θέσιν viol, πρὸς αὐτὸν ἔχοντες τὴν ἀναφορὰν
ὡς πρὸς Υἱὸν ἀληθῶς, εἰ xal αὐτὸς μεθ) ἡμῶν Ev τοῖς
xa:à χάριν ἐστί: πῶς δὲ χαὶ ἐν ταῖς εὐαγγελιχαῖς
καραθολαῖς, ὡς υἱὸς πέµπεται μετὰ τοὺς οἰχέτας»
ὃν ἑωρακότες οἱ τοῦ ἀμπελῶνος µελεδωνοί: « Οὗτός
ἆστιν ὁ xÀnpovópog: δεῦτε, ἀποχτείνωμεν αὐτόν. »
Ἔστι τοίνυν ὁ ἓν σαρχὶ πεφηνὼς, xat τῆς Ιουδαίων
σχαιό-ητος εἰς πεῖραν ἑλθὼν, Υἱὸς ἀληθῶς, xat ἐλεύ-
θερος, ὡς φύσεως δηλονότι τῆς ἑλευθέρας ἔχπεφυ-
χὼς, xal οὐκ Év Υε τοῖς ὑπὸ ζυγὸν, χαθὸ νοεῖται
θεὸς, xaX εἰ γέγονε καθ) ἡμᾶς τοὺς ὑπὸ ζυγὸν, δου-
λείας υἱὸς, ὁ Yibz, ὡς ἔφην, φύσει τε xai ἀληθῶς, ὁ
πέρα Quyoo καὶ ὑπὲρ τὴν χτίσιν ^ πρὸς ὃν xat ἡμεῖς
οἱ χατὰ θέσιν xat χάριν viot μεμορφώμεθα.

B. Οὐ λέγομεν, φασὶ, τὸν ἄνθρωπον, Υἱὸν εἶναι

Dei, ne duos uatura filios. statuamus. Quemadmo- p τοῦ θεοῦ, ἵνα μὴ δύο φύσει υἱοὺς εἴπωμεν. Ὥσπερ

dum euim Verbum quod ex coelis descendit non
est secundum naturam filius David : ita neque is
qui est ex semine David est Filius Dei secundum
naturam.

Α. Dividentur itaque in duos filios, atque ambo
falso ita. appellari deprehendentur? Dixerit vero
aliquis inanem ac vanam imposturam esse Chriati
mysterium, οἱ ita se res habet atque deliri hzretici
volunt. Quanam igitur erit unitas? aut qua de
eausa factam illam dicent ? Quinetiam falsum quoque
fuerit, quod factus sit caro, et supervacaneum com-
meutum crit, si non vocatus sit filius David Ver-

3 Juan. 1, 11, 12. * Math. «xi, 28.

Υὰρ ὁ ἐξ οὐρανῶν κατελθὼν Λόγος, o)x ἔστι χατὰ
φύσιν νἱὸς τοῦ Δαθὶδ, οὕτως οὐδὲ ὁ àx σπέρµατος
τοῦ Δαδὶδ, Υἱός ἐστι χατὰ φύσιν τοῦ Θεοῦ.

Α. Διατετμήσονται δὴ οὖν εἰς υἱοὺς δύο, xai ἄμφω
ψευδώνυμµοι καταφωραθεῖεν ἄν; Φαίη ὃ ἂν, οἶμαι, εἰς
εἰχαῖον εἶναι φεναχισμὸν, τὸ Χριστοῦ µυστήριον,
εἴπερ ὧδε ἔχει καθὰ ληροῦντές φασιν οἱ διεναντἰας.
Ποῦ τοιγαροῦν fj ἕνωσις, xal &g' ὅτῳ πεπράχθαι φα-
ety αὐτὴν; Ἡ τάχα που, xai τὸ γενέσθαι σάρχα «bv
Λόγον, οὑχ ἀληθὲς ὃν ἐχφαίνεται, xal περιττῶς εἰσ-
χεχομισμµένον, εἰ μὴ χεχρηµάτιχεν Υἱὸς τοῦ Δαθιδ,

1291

QUOD UNUS SIT CHRISTUS.

1298

ὁ ix θεοῦ Πατρὸς Λόγος, διὰ τὸ ὃχ σπέρµατος αὐτοῦ A bum ex Deo Psotre. Atqui censuerim illos a nobis

γενέσθαι χατὰ τὴν σάρχα. Χρῆναι δὲ οἶμαι xal πρὸς
ἡμῶν ἀχοίειν αὐτοὺς, τὸ παρ) αὑτοῦ τοῦ Χριστοῦ
τοῖς Ἰουδαίων καθηγηταῖς εἰρημένον’ « Τί ὑμῖν δοχεῖ
περὶ τοῦ Χριστοῦ ; τίνος υἱός ἐστι; » K3v εἰ gal:v ὅτι
τοῦ Λαθὶδ, ἀχούσονται πρὸς ἡμῶν" ε«Πῶς οὖν Δαθὶδ
ἐν Πνεύματι Κύριον αὐτὸν καλεῖ, λέγων, « Εἶπεν ὁ
Κύριος τῷ Κυρίῳ pou: Κάθου £x δεξιῶν µου, ἕως ἂν
00 τοὺς ἐχθροὺς σου ὑποπόδιον τῶν ποξῶν σου;
E! οὖν Δαθὶδ ἐν Πνεύματι χαλεῖ αὑτὸν Κύριον, πῶς
Υἱὸς αὐτοῦ ἐστιν,» ὁ μὴ χατὰ φύσιν καὶ ἀληθῶς Υἱὸς,
καθά φασιν οἱ διεναντίας, συνεδρεύει τε τῷ θιῷ,
καὶ ὀμόθρονος, tiré pot, τῷ πάντων χρατοῦντι γί-
νεται; Καΐτοι, χαθά φτσιν ὁ πἀνσοφος Παῦλος,
οὐδενὶ πώποτε τῶν ἀγγέλων εἴρηχεν ὁ Πατέρ'
« Υἱός µου εἶ σύ. » ᾽Αλλ᾽ οὐδέ' « ἰκάθου ix δεξιῶν
µου. » Εἶτα, πῶς ἐν τοῖς ὑπερτάτοις ἀξιώμασι, xal
ἐν τοῖς τῆς θεότητος θάχΧοις ὁ ἐκ γυναιχὸς. xal πἐρα
πάσης ᾽Αρχῆς xat Κυριότητος, θρόνων τε χαὶ Ἐξου-
σίας, xal παντὸς ὀνόματος ὀνομαζομένου» "Αθρει
δὲ, ὅπως ὁ Κύριος λέγων’ « El οὖν Δαθὶδ ἐν Πνεύματι
Koóptov ὀνομάζει, πῶς υἱὸς αὐτοῦ ἐστι; » φρονεῖν
ἀναπείθει τοὺς εἴπερ ἂν clev τῆς ἀλγθείας ἐρευνηταὶ,
ὡς ἐν µεθέξει σαρχὺς καὶ αἵματος γεγονὼς ὁ Λόγος,
εἷς µεμένηχε χαὶ οὕτως Υἱὸς, ὅτι piv ἐστι θεὸς, ἐκ
θεοπρεποῦς ὑπεροχῆς xat κυριότητος μαρτυρούμενος"
ὅτι δὲ πέφηνεν ἄνθρωπος, τοῦ xal Υἱοῦ χρηµατίσαι
Δαθὶδ εὖ µάλα χαταστγµαϊνοντος.

B. Φαῖεν ἂν ἴσως xai πρ΄ς γε ταῦτα, διατεχµα(-
ροµαι γἀρ' "Ap' £x τῆς οὐσίας τοῦ θεοῦ xat Πατρὸς,
xai αὐτὸν εἶναι δώσομεν τὸν bx σπέρματος τοῦ
óáa6l0 ;

A. Καΐτοι πῶς dj τοιάδε πεῦσις οὐ πολὺ δὴ λίαν
τὸ ἀσύφηλον ἔχει; Καὶ ἁπφδόντως ἂν Ὑένοιτο τῇ
τοῦ μυστηρίου δυνάµει χαὶ τοῖς τῆς ἁληθείας φιλο-
θεά οσιν;

B. Φράσον ὅπως.

A. Mh γάρ µοι διέλῃς, ὡς ἕτερόν τινα λέγων παρὰ
τὸν ἕνα Χριστὸν γαὶ Υἱὸν Κὐύριον, τὸν kx σπέρματος
τοῦ Δαθίδ. 'O Υάρ τοι τῖς ὀρθότητος λόγος, τὸν ix
Θεοῦ Πατρὸς φύντα Yibv povoysvt, αὐτὸν χαὶ οὐχ
ἕτερον εἶναι βούλεται τὸν £x Δαθὶδ κατὰ cáoxa. Mt
τοίνυν ἐξ ἁμετρήτου λεγόντων ἑμθροντγσίας, ὅτι
ὥσπερ ὁ ἐξ οὐρανοῦ κατελθὼν Λόγος, οὐκ ἔστι χατὰ

idipsum audire debere, quod Christus ipse Judzo-
rum principibus dixit: « Quid vobis videtur de
Christo? cujus filius est *? » Quod si dixerint, Da-
vidis, audient à nobis : « Quomolo igttur. David
Dominum ipsum in Spiritu. vocat, dicens : Dixit
Dominus Domino meo : Sele a dextris meis, donec
ponaw inimicos tuos scabellum pedum tuorum ? Si
ergo David in Spiritu vocat ipsum. Dominum , quo-
modo filius ejus est,» qui non est naturaliter ac vere
Filius *, ut. lixretici censent ? aut quo pacto assi-
det Deo totius universi Domino? Atqui, quemad-
modum sapientissimus Paulus. iuquit, nemini un-
quim angelorum dixit Pater : «Filius meus es
tu *. » Sed neque : « Sede a dextris meis *. » Pra-

B terea quomodo in suprema illa dignitate et in solio

divinitatis sedebit qui ex muliere natus. est, eupra-
que omnes Priucipatua et Dowminationcs ac Thronog
et Potestates, supraque omue uomen quod vocas
tur*? Auimadverte vero. quo pacto. Dominus
diceus : « Si ergo David iu Spiritu Domiuum vacat,
quomodo Filius ejus est? » veritatis investigatoribug
persuadere vult quod Verbum Dei carnis et sangui-
uis particeps factum, etiain lioc pacto mansit unus
7/40 Filius, Deum quidem esse ex diviua super-
emiuentia οἱ doniigatioue declarans ; hominem vero
factiin, per 1] quod vocet Filium David.

B. Dixerint ad hiec fortasse, quantum conjectura
consequi possum : Ergo ex esseutia Dei ac Patris
fatendum fuerit esse etium. eum qui est ex seuiiue
David ?

À. ΑΙ vero quomodo non h:ec. interrogatio :stoli-
ditatis plen« censeatur, et a studiosis veritatis vit-
tuti mysterii plane repugnare judicetur?

B. Dic quo pacto.

A. Ne wili lac dividas, tanquam diversum
quemdam statuens ab uno Christo et Filio Domino, -
eum qui est ex semine David. Veritatis enim ratio
hoc vult nt unigenitus Filius ex Deo Patre genitus,
ipse et nou alius sit ex David secundum carnem,
Audieudi itaque nou sunt, qui ex immensa quadam
insania volunt, quod sicut. Verbum quod e οΦίο

φύσιν YUg τοῦ A26i0, Οὕτως οὐδὶ ὁ ix σπέρματος D desceudit nou. est secundum naturam filius David,

τοῦ Aa613, Υἱός ἔστι κατὰ φύσιν τοῦ θεοῦ. 'O váp tot
φύσει xal ἀληθῶς ἐχ τοῦ Πατρὸς ἀναλάμφας Λόγας,
ἐν προσλήνει γεγονὼς σαρχὸς xal αἵματος, χαθάπερ
ἔφην ἁρτίως, µεμένηχεν ὁ αὐτὸς, τοντέστι, φύσει τε
καὶ ἀληθῶς Υἱὸς τοῦ Πατρὸς, etq Gv καὶ μόνος, xai
οὐχ ὡς ἕτερος μεθ) ἑτέρον, ἵνα καὶ Ev actos νοῆται
πρόσωπον. Συναγείροντες Yàp οὕτως πρὸς ἔνωσιν
ἀληθῆ, xal τὴν ὑπὲρ νοῦν xai λόγον τὰ τοῖς τῆς φύ-

σεως λόχοις πρὸς ἀνομαιότητα διεσχοινισµένα, τὴν.

ἁπλανῆ τῆς πἰστεως βαδιούµεθα τρίθον. " Eva γὰρ xal
τὸν αὐτὸν elvat. φαµεν Χριστὸν Ἰησοῦν, ix θεοῦ μὲν
Πατρὸς, ὡς θεὸν Λόγον, ἐκ σπέρµατος δὲ χατὰ σάρχα

! Matth, xxi, 42. * ibid. 45-45. 7 Hebr. à 5.

ita neque i8 qui est ex semiue David est Filius se-
cundum naturam Dei. Nam. Verbum quod. naturali-
ter ac vere ex Patre effulsit, cum carnem εἰ san-
guinem aasumpsit, quemadmodum modo dixi, man-
sit idein, boc est, natura οἱ vere Filius Patris :
unus exsisteus ac solus, et non ut alius cum alio,
ut et una ipsius censeatur persona. lloc enim pacto,
Freducentes ad veram unitatem, et. intellectum ae
mentem nostram superantein αυ ratione uaturza
dissimilia inter s& sunt, rectam fidel viam insisti-
mus, Unurm eniin etiam ipsum esse dicimus Jesum
Christum : ex Deo quidem Patre ut Deum Verbum;

* ibid. 13. — * Ephes. 1, 21.

1269

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

1500

ex semine autem, secundum carnem, Davidis. A τοῦ θεσπεσίου Δαθίδ. Ἡ οὐχ ἄριστά σοι ταῦτα δι-

Aune libi recte de hís egisse videor?

B. Omnino.

Α. Coiterum aliquid preterea adversariis adji-
ciam.

B. Quidnam?

A. Neque enim Unigenitum Deum Verbum es-
sentiam ex Deo Patre habere credunt; sed honi
nem illum, qui per coujunctionem, ut ipsi volunt,
nssumplus est, ex semine David! factunr esse con-
tendunt.

P. lta aiunt.

A. Superabit itaque omufo Verbum quod na-
tura ac vere Deus est, eum qui est ex semine Da-
vid: et tanto quidem excellet, quantum est in

εσχέφθαι δοχῶ;

B. Πάνυ μὲν οὖν.

Α. Ἡροσερήσομαι δέ τι xal ἕτερον τοὺς διεναν-
τίας.

B. Τὸ τί δὴ ofc;

A. Ob γὰρ ἐκ τοῦ Πατρὸς τὸν ὕπαρςιν ἔχειν πεπι»
στεύχασι τὸν μονογενῆ θ:ὸν Λόγον, τόν ye μὴν, ὡς
αὐτοί φασι ληφθέντα κατὰ συνἆφειαν ὄνθρωπον, Ex
σπέρματος "ενέσθαι τοῦ θεσπεσίου Δαθὶδ διατεῖ
νονται.

Β. Οὕτω φασί.

A. Πλεονεχτήσει δη οὖν πάντη τε xal πάντως.
φύσει τε καὶ δόξη θεὸς ὧν, ὁ Λόγος, τὸν Ex σπέρµατος
τοῦ Δαδίδ. Καὶ ὑπεραλεῖται τοσοῦτον, ὅσου ἂν ἔχοι

naturarum differentia intervalli. Aut si jta se res D τὸ μεσολαθοῦν τῶν φύσεων fj διαφορἀ. "H εἶπερ οὖχ

non liabet ac. dico, cur itaque distinguunt ? Atque
huic quidem tribuunt glori facultatem , hunc vero
tanquam acceperit introducunt, atque id quod cst,
instar doni, atque 7/4] beneficit lucrifecissc. Inferior
antem et posterior est qui accipit, quam qui dat;
et is qui ab alio glorie particeps efficitur, quam is
qui gloriam impertitur.

B. Maximam, arbitror, etiam ipsi differemtiam sta-
tuunt inter Deum et homines.

Α. Atqui quomodo sapientissimus Paulus divino-
rum mysteriorum minister ipsum illum qui praei-
catur inhabitantem in se habens, et loquens in Spi-
ritu, secundum carnem ex Judzis ct Deum appellat,
et henedictum esse dicit in szcula : amen !?? Quid
superius est Beo qui supra omnes est? quid
autem majus in Verbo quod ex Patre genitum est
quis deprehendat, quam in eo qui secundum carnem
ex Judzis ? siquidem est alius ab ipso et peculia-
riter Filius atque hoc non vere.

B. Sed adniissus est, inquiunt, secundum conjun-
ctionem is qui est ex semine David, et cum inhabi-
tarit in ipso Deus exsistens Verbum, communem
eum [ο dignitatem et gloriam consequitur; quod
et sacratissimus Paulus de ipso scribens docet:
« Quia factus est obediens Patri usque ad mortem,
mortem autem crucis. Ideo et Deus superexaltavit
euin, et dedit ei nomen quod est super omne no-
men **, » hoc est, Deus. ^ -

A. Peculiariter itaque, et: ut diverso seorsim Fi- D
Jio qui est ex semine David, datum fuisse dicunt a. .

Deo nomen quod est auper omne nomen.

B. Ita aiunt. Cum enim Unigenitus sit Deus et ez
Deo secundum naturam, quomodo illi datum fuerit
jd quod ex se babet t

À. Ergo si de ipso dictum non est quod accepe-
rit, inquiramus accurate quamobrem divinus Pau-
lus scripserit : « lloc enim sentite in vobis quod et
jn Christo Jesu : qui cum in forma Dei esset, non
yapinam arbitratus est se esse zequalem Deo, sed
semelipsum exinanivit, formam servi accipiens, in
similitudinem homiuum factus et babitu inventus

Βου. ix, 9, !! Philipp. w, 8, 9.

ἔστιν ἀληθὲς 6 crt, διαιροῦσιν àv0* ὅτου, xat τῷ
μὲν νέµουσι τῆς δόξης τὴν ἑξουσίαν, τὸν δὲ λαθόντα
παραχοµἰζουσι, xa τοῦθ) ὅπερ ἐστὶν, ἐν τάξει γερῶν,
καὶ ἐν χαρίαµατος µοίρᾳ χερδαίνοντα. Μεῖον δὲ máv-
τὼς xal ἓν δευτέροις τοῦ διδόντος, τὸ δεχόµενον;
xai τοῦ δοξάζοντος, τὸ «nc παρ αὐτοῦ δόξης µετ-
εσχηχός.

B. Πλείστην, οἶμα:, xal αὑτοὶ φαῖεν ἂν τὴν διαφο»
ρὰν θεοῦ τε χαὶ ἀνθρώπων.

A. Εἶτα πῶς ὁ πάνσοφος Παῦλος, ὁ τῶν θείων μυ’
στηρίων ἱερουργὸς, ὁ αὐτὸν ἔνοικον ἔχων τὸν χη-
ρὐττόμενον, καὶ λαλῶν ἓν Πνεύματι, τὸν κατὰ σάρχα
ἐξ Ἱουδαίων, xai Θεὸν ὀνομάζεν, καὶ εὐλογητὸν slvai
φησιν εἰς τοὺς αἰῶνας, ἁμήν: Τί τὸ ἐπέχεινα τοῦ

C ἐπὶ παντὸς θεοῦ ; τί δὲ «b μεῖζον Ev τῷ ix Πατρὸς

φύντι Λόγῳ καταθρήσαι τις ἂν παρά ye τὸν κατὰ
σάρχα ἐξ Ἰουδαίων, εἴπερ ἐστὶν ἕτερος πἀρ᾽ αὐτὸν,
xaX ἰδικῶς Ylóg * xal τοῦτο οὐχ ἀχηθώὼς ;.

B. 'AAXX εἰσεδέχθη κατὰ συνάφειαν. Φασὶν, ὁ ix
σπέρματος τοῦ Δαθὶδ, καὶ ἐπειδήπερ ἐνῴχησεν αὐτῷ
θεὸς àv ὁ Λόγος, χοινωνεῖ τῆς ἀξίας αὐτῷ xaY τῖς
τιμῆς. Καὶ τοῦτο διδάξει γράφων ὁ ἱερώτατος Παν-
λος περὶ αὐτοῦ. « "Oct γέγονεν ὑπήχοος τῷ Πατρὶ
µέχρι θανάτου, θανάτου δὲ σταυροῦ ' διὸ καὶ ὁ Geb;
αὐτὸν ὑπερύφωσε, xai ἐχαρίσατο αὐτῷ ὄνομα τὸ
ὑπὲρ xlv ὄνομα, » τοῦτο δέ ἐστι τὸ, θεός.

A. "Ap' οὖν ἰδικῶς τε xal ὡς ἑτέρῳ χαταµόνας
Υἱῷ τῷ £x σπέρματος Δαθὶδ ὃ:δόσθαι φασὶ παρὰ cov
θεοῦ «b ὄνομα τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα;

B. Nai φασἰ. θεῷ γὰρ ὄντι xaX ἐκ θεοῦ χατὰ
φύσιν τῷ Μονοχενεῖ, πῶς ἂν Ὑένοιτο δοτὸν, ὅπερ
ἔχει ;

Δ. Οὐκοῦν εἰ μὴ ἐπ) αὐτοῦ τέθειται τὸ λαθεῖν,
βασανιζέσθω λεπτῶς, ἐξ ὧν Τέγραφεν αὑτὸς ὁ θε-
σπέσιος Παῦλος, « Τοῦτο γὰρ φρονεῖτε ἕχαστος ὑμῶν
αὐτῶν, ὃ καὶ iv. Ἀριστῷ Ἰησοῦ ' ὃς ἓν µορφῇ θεοῦ
ὑπάρχων, οὐχ ἁρπαγμὺν ἠγήσατο τὸ εἶναι (sa. Geo,
ἀλλ ἑαυτὸν ἑχένωσε, μορφὴν δούλου λαθὼν, ἓν ὁμοι-
ώματι ἀνθρώπου γενόμενος, καὶ σχήµατι εὑρεθεὶς

L]

1301

QUOD UNUS SIT CHRISTUS.

1503

ὡς ἄνθρωπος. ἑταπείνωσεν ἑαυτὸν γενόμενος ὑπ- A ut. homo. Ifumiliavit semetipsum factus obediens

fjxooc μέχρι θανάτου, θανάτου δὲ σταυροῦ: διὸ καὶ ὁ
θεὸς αὐτὸν ὑπερύψφωσε, xat ἐχαρίσατο αὐτῷ τὸ ὄνο-
pz, τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα. Εἴπερ οὖν ἐστι χατ᾽ αὐτοὺς
ὁ ix σπέρµατος τοῦ Δαδὶδ ἰδιχῶς τε xal χαταµόνας
νοούµενος ἄνθρωπος, τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα λαθὼν, ἆπο-
᾿φαινόντων αὐτὸν προῦπάρχοντα μὲν bv μορφῇ τοῦ
θεοῦ, οὐχ ἡγησάμενον δὲ ἁρπαγμὸν τὸ εἶναι ἴσα θεῷ,
καὶ πρός Υε τούτῳ, λαθόντα τὴν δούλου μορφὴν, ὡς οὐχ
ἔχοντα δηλονότι, xaX οὐχ ὄντα τοῦτο πρὶν λά6ῃ. Καί-
τοι, χαθά φασιν αὐτοὶ, χαὶ φρονεῖν ἑγνώχασιν, αὐτός
ἐστιν ἡ τοῦ δούλου µορφή. Εἶτα πῶς ἂν αὐτὴν ὡς
οὑκ ἔχων λάδοι; πῶς δ᾽ ἂν καὶ ἄνθρωπος Ev ὁμοιώ-
ματι ἀνθρώπων γενέσθαι voolzo ; εὑρίσχοιτο δὲ xai
ὡς ἄνθρωπος σχήµατι; ἄρ᾽ οὖν περιτρέφειεν ἂν
αὐτοὺς καὶ οὐχ ἑχόντας, ἤδη πως τῶν ἐννοιῶν f) δύ-
ναµις, ἐπί ve τὸ δεῖν εἰδέναι τὸ ἀληθές,

B. Τὸ ποῖον ;

Α. Ὁ γὰρ ὑπάρχων Ev μορφῇ τοῦ Θεοῦ xal Πα-
τρὸς θεὸς Λόγος, ὁ τῖς ὑποστάσεως αὐτοῦ χαρακτὲρ,
ὁ χατὰ πᾶν ὁτιοῦν ἱἰσομερῶς ἔχων τῷ φύσαντι, xc-
χένωχεν ἑαντόν.

B. Καὶ ποία tl; ἐστιν ἡ χένωσις;

Α. Τὸ ky προσλήψει γενέσθαι σαρχὸς, xal ἓν δού-
Aou μορφῇ, fj πρὸς ἡμᾶς ὁμοίωσις τοῦ μὴ καθ᾽ ἡμᾶς
xav ἰδίαν φύσιν, ἀλλ' ὑπὲρ πᾶσαν ὄντος τὴν χτίσιν.
Οὕτω τεταπείνωχεν ἑαυτὸν, χαθεὶς οἰχονομιχῶς iv
τοῖς τῆς ἀνθρωπότητος µέτραις. ᾽Αλλ’ ἣν καὶ οὕτω
θεὺς, ὡς μὴ δοτὸν ἔχων τὸ φύσει προσὺν αὐτῷ.
Τοιγάρτοι χαὶ ἔφασκε πρὸς τὸν iv «ol; οὐρανοῖς
Πατέρα xal θεόν' « Πάτερ, δὀξασόν µε τῇ δόξῃ, ᾗ
εἶχον, πρὸ τοῦ τὸν κόσμον εἶναι, παρὰ cof. » Οὐ γάρ
τοι φαῖεν ἂν, οἴμαί που, προχόσµιον δόξαν ὡς ἰδίαν
αἱτεῖν, τὸν £x σπέρματος τοῦ Δαθὶδ Ev ἑσχάτοις τοῦ
alovo; τεχθέντα καιροῖς, εἴπερ ἐστιν ἕτερος ἰδικῶς
Υἱὸς παρὰ τὸν φύσει τε καὶ ἀληθῶς, θεοπρεπεστάτη
δὲ μᾶλλον εἴη ἂν ἡ τοιάδε φωνή. Ἔδει γὰρ, ἔδει xal
τοῖς τῆς ἀνθρωπότητος αὐτὸν συμπλάττεσθαι µέ-
τροις, χαὶ ἁπαράσημον ἔχειν τῆς θεοπρεποῦς ἀξίας
τὴν ὑπεροχὴν οὐσιωδῶς ἑἐνοῦσαν αὐτῷ, καθάπερ ἁμέ-
λει καὶ τῷ Πατρί. Ἐπεὶ (va τρόπον ἀληθὲς τὸ, « Οὐχ
ἔσται ἐν σοὶ θεὸς πρόσφατος,» εἴ Ye 0εοποιεῖται χατ᾽
αὐτοὺς ἄνθρωπος συναφείᾳ τῇ πρὺς τὸν Λόγον, σύν-

usque ad mortem, mortem autem crucis. Propter
quod et Deus exaltavit illum, et donavit illi nomen
quod est super omne nomen '*. » Si ergo, ut ipsi
volunt, is qui est ex semine David peculiariter ac
solum censetur homo , accepto nomine quod est
super omne nomen, cum ipsi statuant ipsum prius
exstitisse quidem in forma Dei, non vero arbitra-
tum esse rapinam esse zqualem Deo, ac praterea
accepisse formam servi, nimirum ut ea non przdi-
tum, neque exsistentem id antequam acciperet.
Cumque, ut ipsi dicunt et sentire solent, ipse sit
424649 servi forma: quonam pacto eam ut non ha-
bens accipiat ? aut quomodo etiam liomo in sinili-
tudinem hominum factus intelligatur ? aut invenia-
tur etiam habitu ut homo? 1psa itaque contempla-
tionum vis eos etiam invitos ad veritatis cognitio-
nem compellat.

D. Cujusnam? 9

A. Deus enim Verbum in forma Dei ac Patris
exsistens, et character essentix€ ipsius, qui omni-
moda sinilitudine Patri :equalis est, exinanivit
semetipsum.

B. Quznam vero est illa exinanitio:

À. Assumptio carnis et fori servilis, et simili-
tudo nostri, ejus qui juxta suam naturam nobis ne-
quaquam siwilis est, sed omnem creaturam longe
superat. Ita humiliavit seipsum, demittens se per ad-
ministrationem in carne ad humanz naturz condi-
tionem. Czterum erat etiam hoc pacto Deus, utpote
qui id quod ex natura sua habet, non acceperit.
Proinde et ad coelestem Patrem ac Deum dixit,
« Pater, glorifica me ea gloria quam habui ante-
quam mundus esset, apud te 15, » Neque enim
dixerint, arbitror, gloriam qua ante constitutionem
mundi fuit, tanquam propriam petere eum qui ex
semine David novissimis szculi temporibus natus
fuit, si est alius seorsim Filius ab eo qui naturali-
ter ac vere id est, sed potius ea vox divinitati con-
veniebat. Oportuit euim illum et hbumandg natura
modulo conformari, atque integram diving digni-
tatis. excellentiam retinere, essentialiter in ipso
exsistentem, sicut et in Patre. Siquidein quomodo
verum erit illud : « Nonerit in te Deus recens !*, »

θρονός τε xai χοινωνὸς τῷ Πατρὶ τῆς ἀξίας ἀναδε- D si juxta illorum opinionem homo efficitur Deus

δειγµένος;

Β. Εὖ ἔφης.

Α. Πῶς δ᾽ ἂν νοῆσαι πρέποι τὸ διὰ τῆς τοῦ Παύλου
φωνῆς σοφῶς slpnpévovy: « El γὰρ xai εἰσὶ θεοὶ
πολλοὶ Év τε οὐρανῷ xai ἐπὶ γῆς, ἀλλ᾽ ἡμῖν εἷς θεὸς
ὁ Πατὴρ, ἐξ οὗ τὰ πάντα, χαὶ ἡμεῖς ἐξ αὑτοῦ, καὶ
sí; Κύριος Ἰησοῦς Χριστὺς, δι οὗ τὰ πάντα, xai
ἡμεῖς δι αὐτοῦ. » Ἑνὸς δὲ ὄντος Κυρίου Ἰησοῦ Χρι-
στοῦ, xaX δι’ αὑτοῦ τὰ πάντα παρΏχθᾶι πρὸς Υένεσιν
εὖ µάλα διειρηχότος, τί δράσοµεν, à γενναῖοι, διορι-
ζόντων ὑμῶν τοῦ ἀναληφθέντος ἀνθρώπου, χαθά

per conjunctionem cum Verbo, assessor οί parti-
ceps gloriz: cum Patre declaratus ?

B. ltecte dicis.

A. Quomodo autem intelligi possit illud a Paulo
sapienter dictum, « Si enim etiam sunt dii multi
in celo et in terra : at nobis unus Deus Pater, ex
quo omnia, et nos ex ipso ; et unus Dominus Jesus
Christus, per quem omnía, et nos per ipsum !** »
Cum vero unus sit Dominus Jesus Christus, et
per ipsum omnia ad ortum adducta esse Paulus
rectissime dicat : quid agemus, boni viri, cum vos

assumptum illum, ut dicitis, hominem a Verbo

13 Philipp. 11, 8-9. !* Joan. xvn, ἃ. '* Ελού. xx, 5; Psal. xxx, 18. '* I Cor, vini, 5, 6.

4505

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

4354

quod ex Patre genitum est, distinguatis? aut quem A φατε, τὸν ix θεοὺ Πατρὺς Aóvov ; τῖνα γενέσθαι φα-

esse dicemus omnium ortus auctorem *

B. Eum qui est Dei Patris secundum naturam
Filius, boc cst, Unigenitus.

A. Alqui magnus ille divinorum mysteriorum
administer per Jesum Christum omnia ad esse tra-
ducta 9443 esse asserit, unumque ipsum esse ac
solum. Repetam vero id quod Cliristi nomen inve-
stigantes diximus, quod nimirum unctionem signi-
ficet. Quia enim unctus est, Cliristus aliquis voca-
tur. Aut igitur. dicant Verbum ex Deo in propria
Ευ natura unctum esse, et sanctificatione per Spi-
ritum $anctum indiguisse, particepsque ejus ab ipso
facium fuisse; aut doceant quo pacto intelligatur
Christus qui non sit unctus ?. quomodo vero voce-

tur peculiariter etiam Jesus, unigenitum Dei Ver- B

bum, cum beatus Gabriel sauciz Virgini dicat :
« Ne timeas, Maria ; ecce enim concipies in utero,
et paries filium, et vocabis nomen ejus Jesum **.
lpse enim salvabit populum suum a peccatis ϱ0-
rum V, )

B. Ergo per hominem cuncta facta esse dicemus,
et qui in novissimis szculi temporibus ex muliere
yalus esi, Creator est celi οἱ terr, ac breviter
omnium qua: in eis sunt.

À. lta sentias oportet. Annon enim, obsecro te,
« Verbum caro facium est !*? » nonne appellatur
Filius hominis? anne formam servi accepit ? nonne
evacuavit semetipsum, in similitudinem hominum
factus, atque habitu inventus ut homo !* ? AL vero
si incarnationem negent, sancti discipuli obsistent,
dicentes : « Et nos vidimus οἱ testamur, quod Pa-
ter misit Filium Salvatorem muni. Quicunque con-
fitebitur quod Jesus est Filius Dei, Deus in ip:o
manet, ei ipse in Deo **. » Et rursus : « In hoc
cognoscitur Spiritus Dei : Omnis spiritus qui coufi-
tetur Jesum Cliristum in carne venisse, ex Deo est;et
omnis spiritus, qui non confitetur Jesum, ex Deo non
est ?!, » Deinde, quanam ratio sit dicere de homine
quod as-uinpserit carnem * Convenit vero potius ei
qui extra carnem es!, neque nostrze natura similis
est, carnem assumere, et cum ea venire in. hunc
mundum, ita ut maneat id quod erat. Proinde,
tametsi factus est liomo, nihil obstat quoninus

μὲν γενεσιονυργὸν ὅλων ;

B. Τὸν ἓχ θεοῦ Πατρὸς χατὰ φύσιν Υδν, νουτ-
έστι τὸν Μονογενη.

ΑΛ. AX ὄγε τῶν θείων ἡμῖν μυστηρίων ἴερουρ-
γὸς, διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ τὰ πάντα φησὶ τπαρῖλχθαι
πρὸς ὕπαρξιν, ἕνα τε αὐτὸν εἶναι xal µόνον. Μεμνή-
σοµαι δὲ, ὅτι τὸ Χριστὸς ὄνομα βασανίζοντες ἑλέ-
Υοµεν, ὅτι χρίσεως ἡμῖν εἰσχομίζει δήλωσιν. Διὰ
và xot τὸ χεχρίΐσθαι, χριστὸς ὀνομάζοιτό τις. "H τοί-
νυν λεγέτωσαν τὸν &x Θεοῦ Πατρὸς Λόγον, εἰς ἰδίαν
κεχρἰσθαι φύσιν, xal kv. ἑνδείᾳ γενέσθαι τοῦ διὰ
Πνεύματος ἁγιασμοῦ xai τῆς ἀπ᾿ αὐτοῦ μετοχῆς'
ἤγουν διδασχέτωσαν, πῶς ἂν voolto Χριστὸς, ὁ μὴ
χεχρ:σµένος; πῶς Ü ἂν χαταµόνας καλοῖτο xal
Ἰησοῦς ὁ μονογενῆς τοῦ Θεοῦ Λόγος, xaltot τοῦ
µαχαρίου Γαθριὴλ τῇ ἁγίᾳ Παρθένῳ λέγοντος « Mi
φοθοῦ, Μαριάμ' ἰδου γὰρ συλλήψη Ev γαστρὶ, xat τέξῃ
νἱὸν, καὶ χαλέσεις τὸ ὄνομα αὑτοῦ, Ἰησοῦν. Αὐτὸς
γὰρ σώσει τὸν λαὺν αὐτοῦ | ἀτὸ τῶν ἁμαρτιῶν αὖἳ-
τῶν. )

B. "Ap' οὖν, δι αὐτοῦ πεποιῖσθαί φαμεν τὰ κἀν-
τα, καὶ ὁ iy ἑσχάτοις τοῦ αἰῶνος xatpolg τὴν ἐκ
γυναιχὸς ἁπότεξιν ἔχων, δημιουργός ἔστιν οὖν οὖρα-
vou xai γῆς. συλλἠήδην ἁπάντων τῶν tv αὑτοῖς.

A. Φράζε δὴ οὖν χαὶ αὑτὸς, ἐρήσομαι γάρ' 1 àp' οὗ
« γέγονε σὰρξ ὁ Λόγος: ἆρ᾽ o0 χεχρηµάτιχεν Υἱὸς
ἀνθρώπου ; οὐχ ἔλαθε δούλου μορφὴν; οὐκ ἑχένωσεν
ἑαυτὸν, Ev ὁμοιώματι ἀνθρώπων γενόμενος, xat σχή-
ματ. εὑρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος; El μὲν οὖν ἀρνοῦνται
τὴν οἰχονομίαν, ἀνταναστήαονται λέγοντες οἱ θεσπέ-
git µαθηταί!’ « Καὶ ἡμεῖς ἐθεασάμεθα χαὶ µαρτυ-
ροῦμεν, ὅτι ὁ Πατῖρ ἀπέσταλχε τὸν Υἱὸν, Σωτῆρα
τοῦ χόσµου ' ὃς ἂν ὁμολογήσῃ, ὅτι Ἰησοὺυς ἐστιν ὁ
Yió; τοῦ θεοῦ, 6 Θεὸς v αὐτῷ μένει, χαὶ αὐτὸς ἐν
τῷ θεῷ. » Καὶ πάλιν’ «€ "Ev τούτῳ γινώσχεται τὸ
Πνεῦμα τοῦ ro): Πᾶν πνεῦμα, ὃ ὁμολογεῖ Ἰησοῦν
Χριστὸν ἐν σαρχὶ ἐληλυθέναι, ἐκ τοῦ θεοῦ ἐστι xal
πᾶν πνεῦμα, ὃ μὴ ὁμολογεῖ τὸν Ἰησοῦν, ix τοῦ θεοῦ

οὐχ ἔστιν. » Εἶτα, ποῖον ἂν ἔχοι λόγον, τὸ ἐπ' ἀν-
θρώπου νοεῖν ὡς παραγέἐγονεν iv copxi; Πρέποι
δ' ἂν μᾶλλον τῷ ἔξω σαρκχὸς καὶ φύσεως οὐχ ὄντι τῆς
χαθ᾽ ἡμᾶς, τὸ χα) ἓν σαρχὶ γενέσθαι, xal μετὰ ταύ-
της ἐλθεῖν εἰς τόνδε τὸν κόσμον μετὰ τοῦ μεῖναι ὃ ἣν.

Omnia per ipsum ad ortum traducta esse censea- D θΟὐχκοῦν εἰ χα) έγονεν ἄνθρωπος, τὸ ἀπεῖργον οὐδὲν

mus, quatenus est Deus et cogternus Patri. Neque
enim Deus exsistens Verbum inmultatum est, tam-
eui carnem anima intelligente praditam — as-
sumpserit : et non hominem sili ipsi conjungeus, ut
isti innovatores fidei statuupt, sed ipse factum ca-
TO, ut dixi, hoc est, liomo. 7445 Hac euim ratione
ipsi unctio etiam convertat, cura. calumniam. Vo-
cabitur autem et Jesus, ut ipse revera exsistens qui
secundum carnem ex Virgipe natus est. Salvavit
enim hoc pacto suum ipsius populum, non ut bomo
Deo conjunctus, sed ut Deus similis factus iis qui

15 Luc 1, 50, 51.

* Matth. 1, 21.
9! ibid. 4, 5.

15 Joan. 1, 14.

ἐννοεῖν, δι αὐτοῦ παρῆχθα: τὰ πάντα, xa0' ὃ νοεῖται
cb; xal συναΐδιος τῷ Πατρί. Οὐ γὰρ Ἠλλοίωται
θεὸὺς ὧν ὁ Λόγος, εἰ xal γέγονεν Ev προσλίψει σαρχὸς
ἑφυνχωμένης νοερῶς, καὶ οὐκ ἄνθρωπον ἑανυτῷ συν-
άφας, Χαθά φασιν οἱ καινοτομοῦντες τὴν {σίατιν,
ἁλλ᾽ αὐτὸς γενόμενος σὰρξ. ὡς ἔφην, τουτέστιν ἄν-
θρωπος. Ἔσται γὰρ οὕτως αὐτῷ καὶ τὸ χεχρίσθαι .
πρέπον va διαδολῆς ἁμοιροῦν. Κεχλῄσεται δὲ xal
Ἰησοῦς, ὡς αὐτὸς ὑπάρχων κατὰ ἀλήθειαν, ὁ τὴν
χατὰ σάρχα ἐχ γυναιχὸς ὑπομείνας γέννησιν. Σέσωχε
γὰρ οὕτω τὸν ἑαυτοῦ λαὸν, οὐχ ὡς ἄνθρωπος Ge

'" Philipp. wu, 6, Ἱ. ** 1 Joan. iv, 14, 15.

i
t
η
Í

4305

QUOD UNUS SIT CHRISTUS.

συναφθεὶς, ἁλλ᾽ ὡς θεὸς Υεγονὼς ἐν ὁμοιώσει τῶν A periclitabantur : ut in ipso et quidem primo genus

χεχινδυνενχότων, ἵν bv αὐτῷ xal πρώτῳ τὸ ἀνθρώ-
πινον γένος ἀναπλάττηται πρὸς τὸ ἐν ἀρχαῖς. Πάντα
γὰρ ἣν £v αὐτῷ χαινά.

B. Οὐχοῦν διαθεθλήσεται πρὸς ἡμῶν, τὸ χρῆναι
φρονεῖν fj λέγειν, ἄνθρωπον συνΏφθα: τῷ θεῷ Λόγῳ,
xaX χοινωνὸν γενέσθαι τῆς ἀξίας αὐτῷ, καὶ ἓν τάξει
χάριτος τὴν υἱοθεσίαν ἔχειν.

A. Παντάπασι μὲν οὖν. UD γὰρ obe τοῦτο τῶν
ἱερῶν Γραμμάτων ἡ δύναµις, εὕρεμα δὲ μᾶλλόν ἐστι,
Φιλοχένου τε xal ἀδρανοῦς, xal παρειµένης φρενὸς,
xai οὐκ ἐχούσης Ópiv τοῦ μυστηρίου τὸ βάθος. Ποῦ
γάρ τοι τοιοῦτον παρὰ τῆς ἁγίας εἴρηται ΓραφῖΏς;
Ὁ μὲν γὸρ θεσπέσιος Παῦλος τῆς ἐνανθρωπήσεως
φοῦ Μονογενοῦς διατρανῶν εὖ µάλα τὸ µυστήριον᾽
€ Ἐπειδὴ Υὰρ τὰ παιδία, φησὶ, χεχοινώνηχεν αἵμα-
τος xat σαρχὸς, χαὶ αὐτὸς παραπλησίως µετέσχε τῶν
αὐτῶν, ἵνα διὰ τοῦ θανάτου χαταργήση τὸν τὸ κράτος
ἔχοντα τοῦ θανάτου, τουτέστι, τὸν διάθολον. » Καὶ
μὴν καὶ ἑτέρωθί xou * «Τὸ γὰρ ἀδύνατον τοῦ νό-
µου, ἐν ᾧ ἠσθένει διὰ τῆς σαρχὸς, ὁ θεὸς τὸν ἑαυτοῦ
Υἱὸν πέµψας, ἐν ὁμοιώματι σαρχὸς ἁμαρτίας, xot
περὶ ἁμαρτίας xatéxptus τὴν ἁμαρτίαν Ev τῇ
σαρχὶ, ἵνα τὸ δικαίωµα τοῦ νόµου πλτρωθῇ iv ἡμῖν
τοῖς μὴ χατὰ σάρκα περιπατοῦσιν, ἀλλὰ χατὰ πνεῦ-
μα. » Κεχοινωντχέναι δὲ φαµεν αἵματος καὶ σαρχὸς,
χατά γε τὸν τοῖς θε.,ρήμοσιν ἑοιχότα νοῦν, οὐ xbv ἐν
σαρχὶ xai αἵματι xav ἰδίαν φύσιν, xai ἑτέρως elvat
μὴ δυνάµενον, ἀλλὰ τὸν οὐχ ὄντα τοῦτό ποτε, xal
φύσεως ἑτέρας f| xa0' fud; γεγονέναι 65 χαὶ ἐκ
γυναιχὸς, xai iv ὁμοιώματι σαρχὸς ἁμαρτίας, τὸν
δι᾽ ἡμᾶς, χαθ᾽ ἡμᾶς, μετὰ τοῦ καὶ ὑπὲρ ἡμᾶς, καθὸ
νοεῖται θεός. Γέγονε μὲν χαὶ σὰρξ ὁ Λόγος, πλὴν οὐ

cáp ἁμαρτίας, ἀλλ' ἐν ὁμοιώματι σαρχὸς ἆμαρ-΄

τία», αννανεστράφη μὲν τοῖς ἐπὶ τῆς γῆς, ὡς ἄνθρω.:
πος, χαὶ ἓν ὁμοιώματι γέγονε τῷ χαθ᾽ ἡμᾶς, πλὴν
οὐ μεθ) ἡμῶν 0g! ἁμαρτίαν, ἀλλ' ἐπέχεινα τοῦ εἰδέ-
ναι πλημμελεῖν. "Hv γὰρ ὁ αὐτὸς 8:6; τε ὁμοῦ xal
ἄνθρωπος. Οἱ δὲ την οὕτω σςεπτὴν xol τεθαυµασµέ-
νην οἰχονομίαν ἀποφέροντες οὐχ οἵδ' ὅπως τοῦ Μο-
νογενοῦς, ἄνθρωπον αὐτῷ συνάπτουσι σχετικῶς, τι-
pat; ταῖς θύραθεν ἑἐξωραϊσμένον, χαὶ ἀλλοτρίᾳ δόξῃη
λελαμπρυσμένον, xai οὐ θεὸν ἀλτθῶς, ἀλλά θεοῦ
χοινωνὸν καὶ µέτοχον, xai Yibv Φευδώνυμον, xal

humanum ad pristinum statum instauraretur. Omnia
enim erant iu ipso nova 35,

D. Rejiciemus itaque hauc opinionem tanquam
erroueam, quod. lomo sit conjunctus Deo Verbo,
el particeps glorie cum ipso effectus, quodque per
gratiam adoptatus sit in Filium.

À. Omnino. Neque enim ex sacris Litteris pro-
bari potest : sed potius commentum est ingenii im-
becillis, remissi et novitatis studiosi, ae mentis
qua mysterii altitudinem perspicere nequeat. Ubi
enim tale quidpiam in sacra Scriptura reperias?
Nam divinus Paulus mysterium iucarnationis Uni-
geniti optime dillucidaus : « Quia ergo pueri, inquit,

B communicaverunt carni et sanguini, et ipse simili-

ter participavit cisdem, ut per mortem destrueret
eum qui habebat mortis imperium, hoc est, diabo-
lum *?, » Et alio in loco : « Quod enim impossibile
erat legi in quo infirmabatur per carnem : Deus
Filium suum mittens in. similitudinem carnis pec-
cati, eL de peccato damnavit peccatum in carne:
ut ju:tificatio legis impleretur in nobis, qui non se-
cundum carnem ambulamus, sed secundum spiri»
tum *?*. » Couimunicasse. autem dicimus carni et
$anguini juxta modum divinis eloquiis conveniens
tem non eum qui iu carne et sanguine secunduin
propriam naturam versabatur, neque alier esse
poterat ; sed qui id nunquam fuerat, et naturz crat
diversae à nostra : facium vero essc etiam ex mu-
liere 35, et in similitudinem carnis peccati qui pro»
pter nos nostri similis est effectus : ita tamen ut no-
bis superior esset, quatenus est Deus. Verbum euim
caro factum est ; czterum non caro peccati, sed in
sunilitadinem carnis peccau. Et versatus quideun
est cum hominibus, ut homo, nostrique similis fa-
ctus, sed non una nobiscum peccato obaoxius, sed
a peccato plane liber. Erat enim ipse Deus εἶναι
et lomo. lli vero venerabilem hauc atque admi-
randam iucarnationem οὐ Uuigeuito nescio quo
pacto avellentes, 42/453 hominem ipsi stricte cone
juugunt, externis ascititiisque honoribus ornatum,
aique aliena gloria splendidum, neque vere Deui,
sed Dei participem, et falsi nominis Filium , et

Χωτῆρα σωζόμενον, xai λνυτρούμενον Autpwrfv: p Salvatorem eum qui salvatus sit, atque redempto-

xalcot γεγραφότος ὧδὶ τοῦ µαχκαρίου Παύλου: « Ἐπέ-
φανε γὰρ fj χάρις τοῦ Θεοῦ ἡ σωτήριος πᾶσιν ἀν-
θρώποις, ἵνα ἀρνησάμενοι τὴν ἀσέδειαν, καὶ τὰς
κοσμικὰς ἐπιθυμίας, σωφρόνως xal ἐπιειχῶς ζήσω-
μεν ἐν τῷ νῦν αἰῶνι, προσδεχόµενοι τὴν µαχαρίαν
ἐλπίδα, καὶ ἐπιράνειαν τῆς δόξης τοῦ μεγάλου θεοῦ
xaX Σωτηρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. »

B. Na!, φᾳσίν. Ἐπειδῇ γὰρδλως ἠξιώθη συναφείας
τῆς πρὸς τὸν θεὸν Λόγον, μέγας xal αὐτὸς ὠνομάσθη
θεὸς, xaltot γεγονὼς x σπέρµατος τοῦ Δαδίδ.

À. Βαθαὶ τῆς ἀποπληξίας ! εΦάσκοντες εἶναι

rem eum qui redemptus est, cun alioqui beatus
Paulus manifeste ita scribat : « Apparuit euim gratia
Dei Salvatoris nostri omnibus homiuibus, erndiens.
nos ut 3buegaotes impielatem εἰ s&cularia desideria,
sobrie eL juste οἱ pie vivaumus in hoc seculo, ez-
spectantes beatam epem. ei adventum glorie magni
Dei et Salvatoris nostri Jesu. Christi **, »

B. ita aiunt. Postquam cnim semel admissus est
ad conjunctionem cum Deo Verbo, magnus etiam,
ipse Deus vocatus est, tametsi ex semine David
ortus.

Α. O immensum stuporem ! « Cum se dicant sa-

* [L Cor. v, 17. * Hebr. 1, 14. ** Rom. viu, $,4.. 9 Galat. wv, 4, ** Tit, i 11 15.

A507

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

4508

prentes, stulüi facti sunt, » juxta. Scripturam *". Α σοφοὶ, ἐμωράνθησαν. » κατὰ τὺ γεγραμμένον. Μεθ-

Traducunt enim, ut dixi, omnem mysterii Christi
vim ac virtutem in contrarium. Et quod ipsum di-
cunt dignum eo honore judicatum esse, nihil aliud
est quam communem aliquem hominem statuere,
et diversitatem quamdam imperite, ac dualitatem
filiorum adorandam proponere, quorum alter sit
natura ac vere Filius, alter ascititius et spurius,
nihilque habens quod suum sit; ita ut illi perinde
ac nobis dici possit : « Quid habes quod non accc-
peris **? » Praterea quid de sapientissimo Paulo
sialuemus, ita dicente : « Dei enim Filius Jesus
Christus, qui in vobis per nos pradicatus est, per
me et Silsanum et Timotheun, non fuit in illo esr
el NON, sed sm in illo fuit **. » Quomodo enim non

ιστᾶσι γὰρ, ὡς ἔφην, τοῦ χατὰ Χριστὺν μυστηρίου
τὴν δύναμιν, εἰς πᾶν τοὐναντίον, χαὶ μὲν Ἠξιῶσθαι
λέγειν αὐτὸν, εἴη ἂν ἕτερον οὐδὲν, πλὴν ὅτι xotviy
ἄνθρωπον ἀποφαίνειν, xat εἰς ἑτερότητα την εἰσάπαν
ἀποτειχίζειν ἀθούλως, ὡς vlov νοεῖσθαι δυάδα
προσχυνητὴν, ὧν ὁ μέν ἐστι φύσει xal ἀληθῶς,
θάτερός γε μὴν, εἰσποιητός τε xal νόθος, καὶ οὐδὲν
ἔχων ὃ ἐστιν αὐτοῦ, ἵνα xal αὐτῷ λέγηται μεθ
ἡμῶν: «Τί γὰρ ἔχεις, ὃ οὐχ ἔλαδες; « Εἶτα ὅτο:
ποτὲ βαδιεῖται λέγων ὁ πάνσοφος Παῦλος, » 'O τοῦ
Θεοῦ γὰρ Υἱὸς Χριστὺς Ἰτσοῦς, ὁ ἓν ὑμῖν χηρυχθεὶς
δι ἐμοῦ xoi Σιλουανοῦ xal Τιμοθέου, οὐχ. ἐγένετο
Nai xai Οὔ, ἀλλὰ Ναί ἐν αὐτῷ Ὑέγονε.» Πῶς yàp
οὗ γέγονε Ναί xaX O6, εἰ θεὸς εἶναι λέγεται καὶ οὐχ

fuerit EsT el Nox, si Deus esse dicitur, et non est D ἔστι Θεός: εἰ κατεφευσµένον ἐπ᾽ αὐτοῦ τὸ, Υἱός xal

Deusj? si falso de ipso dicitur illud, Filius et Domi-
nus? Si vero its se res liabet, ut isti volunt, opor-
tuerit etiam, ut arbitror, dicere: « Gratia Dei sum
id quod sum **, » Quod cnim naturaliter non inest,
sed extrinsecus ascitum est, et ab alio datum, non
est dicendum ejus qui accepit, sed ejus qui dedit
atque largitus est. Quo p:cto autem dixit : « Ego
sum Veritas *!, » si nibil in ipso est veri? Atqui
comprehenderinl etiam ipsum tenebrz, si meuti-
tur. Ceterum « non fecit peccatum, neque inventus
est in ore ipsius dolus, » ut scriptum est ?*.

B. Non sane.

A. Quisnam vero fuerit exinanitio; aut cui ac-
ciderit? Neque enim quemquam exinanitum videre
est, 2446 sed potius contra impletum, cutn alioqui
plenitudinem ex sua natura habeat, Neque enim
aliena ope eguit; etl supervacaneum in eo fuerit
accipere, cum ex sua nalura sit perfectissimus, ni-
hilque ei desit; sed ex plenitudine Christi omnes
nos accepimus **, neque divinorum eloquiorum
precoues mentiti fuerint, Plenus enim est Chri-
stus, neque quidquam omnino in ipso est, quod ab
alio acceperit, quatenus censetur et est Deus : tain-
elsi proprium eliam οἱ factum est, accipere,
propter hluman:x naturz conditiouen ; et quatesus
apparuit nostri similis. Nobis enim, ct quidem

recte dicatur : « Quid enim habes, quod non ac-
cepisti ? »

B. Certe hoc asserunt, unum esse Christum, et D

Filium, et Dominum, Verbum ex Deo Patre **, con-
juncto interim ipsi eo qui est ex semine David.

A. At dicat aliquis. illis : Qui conjunctum sibi
habet alium, non potest censeri unus, sed unus
cum uno, hoc est, alio: duo autem hi prorsus sint
necesse est. Unus vero iutelligetur revera esse Fi-
lius, si eundem dicamus esse ex Deo quidem divi-
nitus genitum Deum Verbum ; admirabiliter autem
hominem et secundum carnem factum ex muliere.
Si vero eum qui est ex semine David seorsim sta-
tuentes ac distingueutes verum Deum οἱ Filium

* Rom. 1, 92. ** I Cor. iv, 7.

*! Ἡ Cor. 1, 19.
EÉTir. 0, 94, 9 Joan. 1, 16.

* ] Cor, viii, 6.

Κύριος; Ἔχοντι δὲ ὧδε, χαθἀ φασιν αὗτοὶ, πρέποι
ἂν, οἶμαί που, xal τὸ χρῆναι λέγειν: «Χάριτι δὲ
θεοῦ εἰμι ὅ εἰμι.» Τὸ γὰρ μὴ φύσει προσὸν, ἀλλ
ἔξωθεν xal εἰσχεχριμένον, χα. παρ᾽ ἑτέρου δοτὸν,
οὐχὶ τοῦ λαθόντος εἴη ἂν μᾶλλον, ἀλλὰ τοῦ νείµαντος
xal χαρισαµένου. Πῶς δὲ καὶ ἔφασχεν, « Ἐγώ εἰμι
ἡ ἀλίθεια, » εἰ μηξὲν ἀληθὲς ἐπ᾽ αὐτοῦ, Κατε:φ]φθη
τάχα που xai ὑπὸ -ῆς σχοτίας, εἰ ψεύδεται. ᾽Αλλ'
« οὐκ ἐποίησεν ἁμαρτίαν, οὐδὸ εὑρέθη δόλος iv τῷ
στόµατι αὐτοῦ, » χαθὰ γἐγραπται.

Β. Οὐ γὰρ οὖν.

A. Ποῦ δὲ fj χένωσις; χαὶ τίνος ἂν νοοῖτο γενέ-
σθαι λοιπόν; Οὐ γὰρ ἔστιν ἰδεῖν κεχενωμένον τινὰ
μᾶλλον, ἀλλ Ex γε τῶν ἐναντίων πληρούμενον, χαί[το:
τὸ πλῆρες ἔχοντα χατ᾽ ἰδίαν φύσιν. Οὐ γὰρ ἂν ἐδεήθη
τῶν παρ) ἑτέρου, xal περιττὸν ἦν αὑὗτῷ τὸ λαθεῖν,
οἴχοθεν ἔχοντι τὸ αὐτοτελὲς, χαὶ τὸ πρὸς πᾶν ὁτιοῦν
ἀποχρώντως ἔχον, ἀλλ᾽ Ex πληρώματος τοῦ Χριστοῦ
πάντες ἡμεῖς ἑλάδομεν, xal οὐκ ἂν διαψεύσαιτο τὸ
τῶν θεηγόρων χήρυγµα. Πλήρηξ γὰρ ὁ Χριστὸς, xai
δοτὸν αὐτῷ παντελῶς οὐδὲν, χαθὰ νοεῖται χαὶ ἔστι
θεὸς, εἰ xal γέγονεν αὐτοῦ τὸ λαθεῖν, δ.ὰ τὸ της
ἀνθρωπότητος µέτρον, xal χαθὸ πέφηνε καθ᾽ ἡμᾶς,
ol; ἂν λέγοιτο xai µάλα ὀρθῶς' « TU γὰρ ἔχεις, ὃ
οὐκ ἔλαδες;)

p. Να), φηἡν, εἷς ἐστι Ἀριστὸς, xol Yibe, χαὶ
Κύριος, ὁ ix θεοῦ Πατρὸς Λόγος, συναφθέντος
αὐτῷ τοῦ Ex σπέρματος Δαθίδ.

A. "AXX, ὦ βἐλτιστοι, φαΐη τις ἂν αὐτοῖς, ὁ
συνημμένον ἔχων ἕτερον, εἷς οὐκ ἂν νοοῖτο, πόθεν :
'AXX εἷς μεθ) ἑνὸς, ἤγουν μεθ) ἑτέρου, δύο δὲ οὗτοι
πάντη vs xal πάντως. Εἰς δ) ἂν voolto χατὰ d
θειαν ὑπάρχων Υἱὸς, εἰ τὸν αὐτὸν εἶναί φαµεν. ix
Θεοῦ μὲν θεϊχῶς γεννηθέντα Gebv Λόγον" παραδόξως
δὲ ἄνθρωπον, xa κατὰ σάρχα Ex. γυναικός. El δὲ δὴ
τὸν ἐκ σπέρματος τοῦ Δαθὶδ ἰδίᾳ τιθέντες καὶ διο-
ῥίζοντες, τοῦ χατὰ ἀλήθειαν εἶναι θεὺν xal Ἐϊὸν

9 [Cor. xv, 10. ?! Joan. xiv, 6. Ὁ ]3a. Lii, 9;

415U9

QUOD UNUS SIT CHRISTUS.

1510

ἐχπέμπουσι, χοινωνὸν δὲ μᾶλλον υἴότητος xal pé- A esse nolunt, sed potius participem flliationis et glo-

τοχον δόξης ὀθνείας εἶναί φασιν, οὐ µάτην, ὣς οἶμαι,
τὰς παρὰ τῶν Ἰουδαίων διαξολὰς, ἐπ᾽ αὐτῷ Tevo-
péva; εὑρῆσομεν. "Eqgaoxov γὰρ, ὕτι «Περὶ χαλοῦ
ἔργου οὐ λιθάζοµέν σε, ἁλλὰ περὶ βλασφηµίας, ὅτι
σὺ ἄνθρωπος iv, ποιεῖς ἑαυτὸν Osóv.

B. Καὶ μὴν καὶ θεὸν καὶ Υἱὸν ἀληθινὸν εἶναί φασι
τὸν ἕνα Χριστόν.

A. Δῆλον δὲ ὅτι τὸν Ex Θεοῦ Λόγον, λαθόντα
χατὰ συνάφειαν τὸν Ex σπέρματος τοῦ Δαθίδ.

B. ᾽Αλλ' εἰ µή ἐστιν αὐτὸς ὁ Ex θεοῦ Πατρὸς Λό-
Ίος, ὁ χαὶ χατὰ cápxa ix γυναιχὸς, ἁλλ' ἕτερος
ἄεθ᾽ ἑτέρου, πῶς ἂν λέγοιτο Χριστὸς, ὁ μὴ κχεχρι-
σµένος, χαθὰ χαὶ φθάσαντες εἴπομεν ;

Α. Οὐχοῦν, εἰ µή ἐστιν ἕτερος παρὰ τὸν Ex. θεοῦ

Πατρὸς Aóyov, ὁ ix σπέρµατος τοῦ Δαθὶδ, λεγέσθω B

xal προαιώνιος.

B. Ela. πῶς ὁ πάνσοφης Παῦλος, ἐχθάλλων τὴν
δόξαν, ὡς t£v ἑρωτῆσεσίν ἐστιν ἀπαιτῶν χαὶ λέγων,
€ Ἰησοῦς Χριστὸς χθὲς χαὶ σήμερον ὁ αὑτὸς, χαὶ εἰς
τοὺς αἰῶνας. 2 El Youv xai ἕτερος, ὁ γὰρ χθὲς xa
σήµερον, φησιν, Ἰησοῦς, ὁ αὐτὸς ἔσται xal εἰς τοὺς
αἰῶνας, πρόσφατος δηλονότι, xal χθὲς xai σήµερον,
χαϊΐτοι τοῦ 0:20 Λόγου τῷ ἰδίῳ Πατρὶ συνυφεστη-
χότος. -

Α. Μάλιστα μὲν ἁδικοῦσι, παροχετεύοντες τὴν
ἀλήθειαν, ἐπὶ τό γε σφίσιν αὐτοῖς ἀσυνέτως δοχοῦν,
καὶ τῶν ἱερῶν Γραμμάτων τὸ ἀχριθὲς παραφθεί-
ροντες. El δὲ δή τις λέγοι χαὶ προαιώνιον Χριστὸν
Ἱησοῦν, οὐκ ἂν ἁμάρτοι τἀληθοῦς, εἴπερ ἐστὶν εἷς
Yi; xai Κύρ'ος, ὁ προαιώνιος Λόγος, τὴν &v ἑσχά-
τοις toU αἰῶνος xatpolg χατὰ σάρχα ἐκ γυναιχὸς
ὑπομείνας γέννησιν. "Oct δὲ οὐχ ἡλλοίωται γεγονὼς
ἄνθρωπος χαθ᾽ ἡμᾶς ὁ Λόγος, διαμεμήννυχε λέγων ὁ
Ἡνευματοφόρος' « Ἰησοὺς Χριστὸς χθὲς xal σήμερον
6 αὐτὸς, χαὶ εἰς τοὺς αἰῶνας. » Καὶ σημαντικὸν μὲν
τοῦ παρχηχότος χρόνου ποιεῖται, τὸ χθές, τοῦ γε
μὴν ἐνεστῶτος, τὸ σήµερο», τοῦ δὲ ἐνεστῶτος xal
μέλλοντος, τὸ, εἰς τοὺς αἰῶνας. El δὲ οἴονταί τι σοφὸν
ἐννενοηχέναι, τὸ χθές χαὶ σήµερο» ἀντὶ τοῦ προσ-
φάτου δεχόµενοι, διατεινόµενοί τε xal λέγοντες, 'O
χθὲς χαὶ σήμερον, πῶς ἂν ef χαὶ εἰς τοὺς αἰῶνας;
µεταστήσομεν χαὶ ἡμεῖς τὴν τῆς ἑρωτήσεως δύναμιν,
εἰ; «b ἔχον ἑναντίως. 'O γὰρ εἰς τοὺς αἰῶνας ὧν
Λόγος, πῶς ἄν λάδοι τὸ χθὲς xal σήµερον ἐφ᾽ ἑαυτῷ,
εἴπερ ἐστὶν εἷς ὁ Χριστὸς, xal οὗ µεμέρισται κατὰ
την τοῦ θεαπεσίου Παύλου φωνἠν. "Oct γὰρ οὕτω
πρὸς ἡμῶν ἐθέλει γνωρίφεσθαι, χἀντεῦθεν εἴσῃ τοι.
Καΐτοι γὰρ ὀρώμενος ἐν σαρχὶ, xal τοῖς τῖς ἀνθρω-
πότητος µέτροις ἐμθεθηχὼς, τὴν προαιώνιον ὕπαρξιν
ἑαυτῷ προσμεμαρτύρηχε λέγων ^ € 'Aphv, ἀμὴν
λέγω ὑμῖν, πρὶν ᾿Αθραὰμ γενέσθαι, ἐγώ eig. » Καὶ
πάλιν’ € El τὰ ἐπίγεια εἶπον ὑμῖν, xal οὐ πιστεύετε,
πῶς, ἐὰν εἴπω ὑμῖν τὰ ἑπουράνια, πιστεύσετς»)
Καΐ «Οὐδεὶς ἀναθέθτχεν εἰς τὸν οὐρανὸν, εἰ μὴ ὁ Ex
τοῦ οὐρανοῦ καταθὰς, ὁ Ὑἱὸς τοῦ ἀνθρώπου.» Ὡς
γὰρ ὑπάρχων ἀεὶ xal πρραιώνιος Λόγος, χαθιγµένος

" Joan. x, 3o. ?* Ηοὺτ. xut, 8. *' Joan. vint, 58. 9 Joan, 1, 12, 9 με

rix: alienz? esse statuunt, non frustra, ut arbitror,
Judswi illum calumuiati fuerint, dicentes : « Quia
ob bonum opus non lapidamus te, sed ob blasphe-
miam, quod cum sis homo, facias teipsunr
Deum 5.)

B. Atqui et Deum et Filium esse dicunt unuin
Cliristum.

Α. Verbum scilicet ex Dco, quod assumpsit ra-
tione conjunctionis eum qui est ex semine David.

B. Cxterum, si non est ipsum ex Deo Patre Ver-
bun, quod et secundum carnem est ex muliere, sed
alius cum alio; quomodo dicatur Christus qui non
est unctus, ut eL ante diximus?

A. Ergo si is qui est ex semine David non est
alius a Verbo ex Deo Patre, dicatur etiam aute
$:ecula exstitisse.

B. At quo pacto sapientissimus Paulus inquit :
« Jesus Christus heri et hodie : ipse et in sx-
cula ?**? » Si ergo etiam alius est (Jesus enim, in-
quit, est. heri et hodie), idem erit etiam in szcula,
recens nimirum, et hodie atque heri : licet Ver-
buin cum Patre coexsistat.

À. Perperam certe faciunt, denvantes 747 ac
distorquentes veritatem ad suam imperitam libidi-
nem, ei sacrarum Litterarum veram sententiam
corrumpentes. Si vero quis affirmaverit Christum
Jesum ante szcula exstitisse, a vero nequaquant
aberraverit. Siquidem est unus Filius et Dominus,
Verbum ante secula, quod in novissimis szculi
temporibus nativitatem secunduin carnem ex mu-
liere subiit. Quod autem Verbum homo nostri si-
milis factum immutatum non sit, siguillcavit Paulus
Spiritu afflatus dicens : « Jesus Christus hodie et
heri, ipse et in sxcula ; » ac per heri, przteritum
tempus indicat; per hodie, praesens; per sacuía
vero, presens οἱ futurum. Atsi putant se magnuin
aliquid excogitasse, quod per Aeri et hodie, recen-
tem iutelligant, ita contendentes : Qui heri et hodie
est, quomodo sit etiam in sxcula? transfereius el
nos interrogationis vim in contrarium : Verbuin
enim exsistens in secula, quo pacto recipiat in se

p "teri et. hodie? Siquidem est unus Christus, et µου

est divisus, juxta divini illius Pauli vocem. Quod
enim ita a nobis coguosci voluerit, inde intelligi
potest. Quainvis enim in carne apparuerit, et hu-
mana natura conditionem subieril, se Lumen anté
saocula exstitisse testatur, dicens : « Amen, ainen
dico vobis, antequam Abraham fieret ego suui 17. »
Et rursum : « Si terrena dixi vobis, et non credi-
tis, quomodo, si coelestia dixero vobis, credetis **? »
Et : « Nemo ascendit iu celum nmnisi qui ex cole
descendit, Filius hominis **. » Nam ut semper et
ante szcula exsistens Verbum descendit 6 coelis :

NENNEN —

4511

5. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

1319

unus Christus et Dominus, et quando factus est A ἐξ οὐρανῶν, εἶτα πεφηνὼς ὁ αὐτὺς x«9' ἡμᾶς, ὡς

caro, hujusmodi locutus est.

B. Aliam quoque rationem excogitarunt. [ta
enim, aiunt, censendus est is qui est ex semine David,
esse Filius Dei, sicut et ipsum Verbum ex Deo Pa-
tre dicitur esse Filius David. Natura euim, non
alius.

A. Vera itaque laudis ratio recipiatur ut ita cre-
datur Verbum caro factum, lioc est. homo : atque
idcirco Filius David non lictitius, sed tanquam ex
ipso apparuerit secundum carnem, et manserit id
quod erat, nimirum Deus a Deo. Idcirco et sancti
evangelista scientes ipsum Deum simul et homi-
nem esse, ita ad nos de ipso "748 locuti suut.
Bcriptum enim est de beato Baptista, quod « Pos-
tridie videt Jesum venientem ad se, et dicit : £cce
Agnus Dei, qui tollit. peccatum mundi. llic est de
quo dixi : Post me venit vir, qui ante me factus
est, quia prior me erat, et ego nesciebuin eum,
sed ut manifestetur in Israel, propterea veni ego
[n aqua boptizans *5. » Intelligis itaque quomodo
virum vocans, agnumque ipsum appellans, non
alium esse dicit qui tollit peccata mundi, et ma-
gnam hanc atque immensam divinamque dignita-
tem ei tribuit. Ante vero ac priorem se factum ait,
lieet posterior fuerit, ratione nimirum temporis
quo secundum carnem natus est. Quamvis enim
Eninanuel quatenns tomo post. illum natus fuit,
erat tameu ante omnia secula, ut. Deus. Ejusdem
itaque est et recentem esse ratione humanz na-
tur:e, et ;elernuim, ratione divina. Idcirco et prz-
stantissimus ille Petrus, non nudum et absque
carue respiciens Verbum, sed quod in carne et
sanguine apparuerat, manifestam et certissimam
fidei in ipsum professionem edit, dicens : « Tu es
Christus Filius Dei vivi. » Cui Christus respondit :
«Deatus es, Simon, fili Jouz, quia caro et sanguis non
revelavit tibi, sed Pater meus qui est in coelis *'. »
Αι nisi altum. revera est mysterium, et Deus erat
in carne : homo autem, ut ipsi volunt, filiationein
per gratiam cousecutus, quomodo iudiguit tanto
mysterii doctore, adeo ut. nemo mortalium disci-
pilo revelarit, scd a Patre ipso id edoctus sit? Quin
et discipuli cum illum aliquando in iari obambu-
lauten: conspicati essent, attoniti miraculo profes-
siouem fidei sux ediderunt, dicentes : « Vere Filius
Dei es **. » At si nothus et falsi nominis est, οἱ ad-
veutitium ei est quod sit Filius, mendacii illos
arguant, quod et jurejurando confirimarunt. Adjece-
runt enim, « vere, » asscverantes ipsuin esse Filium
Dei ac Patris.

C

D

εἷς Χριστὸς xai Κύριος, xal ὅτε vévove. σὰρᾶ, τὰ
iq φησίν.

B. Ἐξεύρηταί τις αὐτοῖς καὶ ἕτερος λόγος. "Eon
δὲ οὗτος, οὕτω γὰρ χρΏναί φασιν γἱὸν νοεῖσθαι
θεοῦ τὸν ix σπέρµατος τοῦ Δαθὶδ, ὡς ἂν χαὶ αὑ-ὸς
ὁ ix θεοῦ Πατρὺς Λόγος Yibo εἶναι λέχοιτο τοῦ Δα:
6ἱδ. Φύσει γὰρ, οὐδ' ἕτερος.

Α. Οὐχοῦν, ὁ τῆς ἁληθοῦς αἰἱνέσεως εἰσίτω τρό-
πος, ἵν οὕτω πιστεύηται σὰρξ γεγονὼς ὁ Λόγος,
τουτέστιν ἄνθρωπος, xal διὰ τοῦτο, Υἱὸς τοῦ ἁαθιδ
οὗ χατεφευσµένος. 'AXX ὡς ἐξ αὐτοῦ περηνὼς χατὰ
cápxa, xai μεμενηχὼς ὅπερ Tj», δηλον δὲ ὅτι θεὸς
ἐχ θςοῦ. Καὶ γοῦν οἱ τῶν γενιχῶν [ τρ. εὔαγγελις
xàv] χηρυγµάτων ἱερουρχοὶ, τὸν αὐτὸν γινώσχοντες
θιόν τε ὁμοῦ xal ἄνθρωπον, τοὺς περὶ αὐτοῦ πρὸς
ἡμᾶς πεποίηνται λόγους. Γέγραπται qoov περὶ τοῦ
µαχαρίου Βαπτιστοῦ, ὅτι « Tf, ἑπαύριον βλέπει τὸν
Ἰησοῦν ἐρχόμενον πρὺς αὐτὺν, xai λέχει' "Me à
᾽Αμνὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ αἴρων ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου,
οὗτός ἐστι περὶ οὗ ἑγὼ εἶπον' Ὀπίσω µου ἔρχεται
ἀνὴρ, ὃς ἔμπροσθέν µου véyovtv, ὅτι πρῶτός μού
ἐστι, xài οὐχ εἶδον αὐτὸν, ἁλλ᾽ ἵνα φανερωθῇ τῷ
Ἱσραὴλ, διὰ τοῦτο ἦλθον ἐγὼ ἐν ὕδατι βαπτίτων. »
Σύνες οὖν ὅπως ἄνδρα λέγων, καὶ ἁμνὸν ὀνομάζων
αὐτὸν, οὐχ ἕτερον εἴναί φησι τὸν αἵροντα τὴν ἆμαρ-
τίαν τοῦ χόσµου, xal τὸ µέγα τοῦτο καὶ ἑξαίσιου
ἀληθῶς xal θεοπρεπὶς ἁἀξίωμα προσνενέμηχεν
αὐτῷ. Ἔμπροσθεν δὲ xal πρῶτον γενέσθαι φτσὶν
αὑτοῦ, καίτοι χατόπιν γενόµενον, κατά γέ φημι τὸν
τῆς χατὰ σάρχα γεννήσεως χρόνον. Ei yáp ἔστιν
ὀψιγενὴς xa05 ἄνθρωπος ὁ Ἑμμανουὴλ, ἁλλ᾽ ἣν np?
παντὸς αἰῶνος ὡς θεός. Αὐτοῦ τοιγαροῦν xal τὸ
πρόσφατον ἀνθρωπίνως, xal τὸ ἀῑδιον θεῖκῶς, ταύ-
τῃ τοι xal ὁ πανάριστος Πέτρος, οὗ Ύγυμνὸν, οὐδὲ
ἄσαρχον χαταθεώµενον τὸν Λόγον, ἀλλ’ ἓν σαρχὶ xal
αἵματι πεφηνότα, σαφῶς *& xal ἁπλανῶς τῆς εἰς
αὐτὸν πίστεως thv ἀπόδοσι, ἐποιεῖτο, λέγων. € ZU
εἶ ὁ Χριστὸς, ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος.» ᾿Ακίήχος
6: πρὸς τοῦτο εΜαχάριος el, Σίμων, Βὰρ Ἰωνᾶ, ὅτι
σὰρξ καὶ αἷμα οὑκ ἀπεχάλυφέ σοι, ἀλλ ὁ Πατήρ
µου, ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς,» Αλ’ εἰ ph βαθὺ τὸ
µνυστήριν, xa Geb, ἣν ἐν σαρχὶ, ἄνθρωπος δὲ xat'
αὐτοὺς, χάριτι τὴν υἱοθεσίαν ἔχων, πῶς ἂν ἑἐδεήθη
τοσούτου μυσταγωγοῦ, ὡς µηδένα μὲν τῶν ἐπὶ τῆς
γῆς ἀποχαλύψαι τῷ μαθητῇ, παιδευτὴν δὲ πρὸς
τοῦτο λαχεῖν αὐτὸν τὸν Πατέρα; Καὶ μὴν xav οἱ
θεσπέσιοι μαθηταὶ, διαθέοντα ποτὲ τῆς θαλάττης τὰ
νῶτα βλέποντες, χατατεθήπεσαν μὲν τὴν θεοσηµίαν,
ὡμολόγουν δὲ τὴν πίστιν, λέγοντες' « ᾽Αληθῶς θεοῦ
Yib; e.» Αλλ) εἰ νόθος ἑστὶ xal φευδώνυμος, xal
εἰσποιητὸν ἔχει τὸ εἶναι Υἱὸς, ἐἑγχαλείτωσαν αὐτοῖς

την ψευδηγορίαν, καὶ τοῦτο ὁμωμοχόσι. Ἡροστεθείχασι γὰρ τὸ, ἀληθῶς, Yibv αὐτὸν εἶναι διαθεδαιού-

psvot τοῦ Θεοῦ xat Πατρός.

B. Optime dixisti.

À. Quo pacto autem etiam proprios habet ange-
los Filius hominis, et splendot in gloria Patris sui

^ Joan. 1, 29-91. "! Matth, xvi, 16, 17.

B. "Αριστα ἔφης.
A. Πῶς δὲ xai ἰδίους ἔχει τοὺς ἀγγέλους 6 Yl
τοῦ ἀνθρώπου, διαπρἑπει δὲ καὶ ἐν τῇ δόςῃ τοῦ

** Matth. xiv, 543.

4215

QUOD UNUS SIT CHRISTUS.

1314

Πατρὸς αὐτοῦ μετὰ τῶν ἀγγέλων αὐτοῦ ; Καὶ πάλιν À eum angelis suis 5? Et rursus : « Et mittet Fi.

«Ko ἀποστελεῖ ὁ Ylbz τοῦ ἀνθρώπου τοὺς ἀγγέλους
εὐτοῦ.» El δὲ xai ἀπιστοῦσιν ἔτι, xal. δόξη θεοπρε-
φεῖ xai τοῖς οὕτω λαμπροῖς xal ὑπερτάτοις ἀξιώ-
µασιν ὀρῶντες χατεστε µμένον, ἀχούσονται λέχοντος
αὐτοῦ: «El ἐμοὶ οὐ πιστεύετε, τοῖς ἔργοις µου
φιστεύετε.» Καὶ πάλιν’ εΕἰ οὐ ποιῶ τὰ ἔργα τοῦ
Ἡατρός µου, μὴ πιστεύετέ µοι. El δὲ ποιῶ, xiv
ἐμοὶ μὴ πιστεύητε, τοῖς ἔργοις µου πιστεύετε. » Τὸ
γὰρ ἐν ἀνθρώπῳ βλέπειν τῆς ἀφράστου δόξης τὴν
ὑπεροχὴ», οὐχ ὡς ἀλλοτρίαν μᾶλλον Ίγουν ἐν χάρι-
«oc µέρει προσπεπορισµένην, ἀλλ᾽ ἰδίαν αὐτοῦ, πῶς
οὐχ ἀναπείσει, ὅτι θεὺς fjv ἐν εἴδει τῷ χαθ' ἡμᾶς»,
καὶ YU ἀληθῶς τοῦ ἐπὶ πάντας θεοῦ ;

B. Ἐαυτοῦ, φησὶ, τοὺς ἀγγέλους εἶναι διῖσχυρί-
gato, xal τῶνδε τῶν σηµείων Ὑέγονεν ἀποτελεστὴς,
&vo:xouvto; αὑτῷ τοῦ Λόχου, δόξαν δὲ τὴν ἰδίαν
αὐτῷ καὶ xb ἐνεργὲς ἑχνενεμηχότος. Γέγραπται Υὰρ,
ὅτι ε Ἰησοῦν τὸν ἀπὸ Ναζαρξτ ὡς ἔχρισεν αὐτὸν ὁ
θεὺς Πνεύματι ἁγίῳ καὶ δυνάμει, ὃς δ.Ώλθεν εὔεργε-
46V, καὶ ἰώμενος πάντας τοὺς καταδυναστευοµένους
Om τοῦ διαδόλου.» Κεχρισµένος οὖν χαὶ δυνάµει
καὶ Πνεύματι, τερατουργὸς fjv.

ΑΔ. Οὐκοῦν, ἐπειδήπερ 815; ὧν 6 Λόγος , ἅγιός τε
καὶ κατὰ φύσιν, καὶ οὐσιῶδες ἔχων τὸ παναλκὲς ,
δέοιτ᾽ ἂν οὐδαμῶς, ἡ τῆς παρ) ἑτέρον δυνάµεως,
ἤγουν ὡς εἰσχεχριμένου τοῦ ἁγιασμοῦ, τίς 6h ἄρα
ἐστὶν ὁ χεχρισµένος δυνάμει xax ἁγίῳ Πνεύματι;

lius hominis angelos 950545. » Si vero adliuc fidem
derogaunt et increduli sunt, cum eum divina gloria
adeoque splendida atque eximia dignitate ornatum
videant, audient ipsummet dicentem : « Si wihi
99 non creditis, operibus meis eredite **, » El
rursus : « Si non facio opera Patris mei, ne creda
tis milii, Sed si facio, et si mihi non creditis, ope-
ribus meis credite **. » Cum enim ineffabilis glorise
excellentia in. homine cernatur, non ut aliena ab
ipso aut per gratium collata, sed propría ipsius,
quomodo non persuadeat nobis quod Deus erat in
forma nostra simili et Filius vere supremi Dei?

B. Suos, inquiunt, angelos esse dixit, et miracula

B edidit, ob inhabitans in se Verbum, gloriam suam

et vim atque elficaciam ipsi tribuens. Scriptum est
enim : « Jesum Nezarenum, unxit ipsum Deus
Spiritu sancto el virtute, et transivit juvans et sanans
omnes olsessos a diabolo *'. » Unctus itaque vir-
tute et Spiritu, miracula edebat.

A. Ergo, cum Deus exsistens Verbum sanctum
sil ex sua natnra, atque essentialiter omnipotentiam
jn se habeat, nullaqyge ratione indigere censeri
debeat aut. virtute aliena , out ascüitia sanctifica-
tione ; quisnam est is qui unctus est. virtute et
Spiritu sancto ?

B. Φαῖεν ἂν ἴσως τὸν ληφθέντα κατὰ συνάφειαν C B. Dixerint fortasse, eum hominem qui per con-

ἄνθρωπον. .

Λ. Λὐτὸς οὖν ἄρα ἐστὶν Ἰησοῦς Χριστὸς ἰδιχῶς τε
γαὶ χαταµόνας, xai περὶ οὗ φησιν ὁ πάνσοφος
ἁαῦλος: « Ἁλλ' ἡμῖν εἷς Get; 6 Πατὶρ, ἐξ οὗ τὰ
πάντα, xal ἡμεῖς δι’ αὑτοῦ, xal εἷς Κύριος Ἰησοὺς
Χριστὺὸς, δι οὗ τὰ πάντα, xal ἡμεῖς δι αὐτοῦ. »
Πῶς οὖν, εἰπέ µοι, δι’ ἀνθρώπου τὰ πάντα; ἀνθότου
δὲ καὶ ἁμέσως ὡς γἱὸς Πατρὶ συντάττεται, µεσολα-
θοῦντος οὐδενός; Εἶτα ὅποι. ποτὲ τὸν Μονογενῆ θή-
σοµεν εἰς τὸν αὐτοῦ τόπον ἀναθιδάζοντες «bv ἄν-
θρωπον, καὶ τοῦτο, χαθά φησιν, ἐνεργούμενον παρ)
αὐτοῦ, καὶ δι αὐτὸν τιμώμενον; "Ap' οὐκ ἐχδέδηχε
τὸ εἰχὸς ὁ λόγος αὐτοῖς; οὐχ ἔξω φέρεται σχοποῦ,
καὶ ὡς τῆς ἁληθείας ὁλοτρόπως ἡμαρτηχὼς, γελῷτο
ἂν ἑνδίχως;

D. "Άνθρωπος, φᾳησὶν, ὁ τοῦ θεοῦ Λόγος ὠνόμασται
χατὰ τοιόνδε τινὰ τρόπον, Ὥσπερ γὰρ ὁ παρ᾽ αὐτοῦ
ληγθεὶς ἄνθρωπος, ἐγεννήθη μὲν ἐν Βτθλεὶμ τῆς
Ἰουδαίας, εἴρηται δὲ Ναζωραῖος, διὰ τὸ οχῆσαι τὴν
Ναναρὲτ, οὕτω χαὶ ὁ θεὸς Αόγος, ἄνθρωπος ὀνομά-
ζεται, διά τὸ χατοιχῆσαι ἓν ἀνθρώπῳ.

Α. Ὢ φρενὺς Υρωρπρεποῦς, xal νοῦ παρειµένου,
καὶ βατταρίσειν εἱδότος, καὶ ἕτερον οὐδέν. Ἑχνήφατε,
οἱ µεθύοντες, ἐξ οἴνου αὐτῶν , ἐπιφωνείτω τις τοῖς
δωναντίας, τί παραθιάζεσθε τἀληθὲς, xal τῶν θείων
δογμάτων τὴν δύναμιν παρενθύνοντες, ἔξω φέρεσθε

ο. Μον, xvi, 21. ** Matth. χει, 41. Joan. x, 38.
|. |

*9 Mattb. i1, δ. 59 Luci i1, 5

junctionem assumptus est.

A. Ipse igitur est. Jesus Christus singulariter ac
solus, et da quo inquit sapientlssimus Paulus : « Sed
nobis unus Deus Pater, ex quo omnia, et nos ex
ipso : et unus Dominus Jesus Christus, per quem
omnia, et nos per ipsum 0, » Quomodo igitur,
obsecro, per hominem sunt omnia ? quam vero ob
causam immediate ut Filius Patri adjungitur, ne-
mine interveniente ? deinde ubinam tandem Unige-
nitum colocabimus, si hominem iu ipsius locum
evehimus ; et quidem, ut ipsi volunt, vi ac virtute
eb ipso insignitum , gloriaque per ipsum affectum ?
Anne tibi illorum rationes absurdx et 4 scopo aber-
rantes, alque adee a veritate prorsus alien, risu

D merito excipiendr videntur?

B. Verbum Dei, inquiunt, vocatur homo, hujus-
eemedi quadam ratione. Quemadinodum enim homo
qui ob ipso assumptus est natus quidem est ia
Bethlehem Judzee ** : dictus autem est Nazareus,
qued in Nazareth habitaret ** ; ita et Deus Verbum
vocatur hemo, quia inhabitat ie homine.

Α.Ο anilia commenta, merasquenugas, verba, voces
praetereaque nihil ! Evigilate, temultenti, ex viuo ves
stro, meritoquis hzreticisocclamet. Quid 750 veri-
tei vim infertis ? et divinorum dogmatum virtctent
subvertentes, a via regia'deflectitis ? Neque enim, ut
** ibid. 97.

V Act, x, 98. "* E Cor. viii, 6.

-

1515

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIIIEP.

41516

videtur, Verbum caro factumest, sed potius ἀνθρωπο- A τρίδου τῆς βασιλιχῆς» Γέγονε γὰρ. €; ἔοιχεν, οὐχ

πολίτης, hoc est, liominis incola, et conveniens fuerit
illum non hominem sed humanum vocare : quemad-
modum et qui Nazareth inhabitavit Nazarenus dictus
est, non Nazareth. Quinimo nihil prorsus obstiterit,
si commentum illorum vcrum est, hominem vocari
una cum Filio etiam Pawrem et Spiritum sanctum.lla-
bitat enim in nobis per Spiritum, sanct3e et consub-
stantialis Trinitatis plenitudo. Unde et Paulus inquit :
« Àn nescitis quod 4emplum Dei estis, εἰ Spiritus
Dei inhabitat iu vobis * ? » Quin et. ipsemet Chri-
sius : « Si quis amat me, seruonem meum servabit,
et Pater mcus diliget eum , el veniemus, ac mansio-
nem apud eum faciemus "*. » Caterum Pater nulla
ratione dictus est lomo, ut nec Spiritus sanctus,
quia in. nobis habitarunt, Sed irrident isti incarna-
tionis mysterium adeo recta atque veneranda Eccle-
sie dogmata ad absurdum detorquentes. At nostra
rursum procedat oralio, omissis illorum deliriis.
Si enim ideo miracula edidit , quia Verbum in ipso
erat , unum aliquem sanctorum proplietarum ipsum
esso statuunt, Nam et miracula per manus prophe-
tarum edidit, Si vero in his Filiura statuunt, pro-
phetic:e sive apostolice conditionis ipsum faciunt.

ἔτι μὲν σὰρξ ὁ Λόγος κατὰ τὰς Γραφὰς , ἀνθρωπο-
πολίτης δὲ μᾶλλον, χαὶ ἣν ἀχόλουθον αὐτὸν ἀνθρω-
παῖον μᾶλλον, οὖκ ἄνθρωπον ὀνομάζεσθαι, καθάπερ
ἀμέλει χαὶ ὁ χατοιχήσας τὴν Ναξαρὲτ, Ναζωραῖΐος
ὠνόμασται, χαὶ οὗ Ναζαρέτ. Εἴργει δὲ, οἴμαι, παν-
τελῶς οὐδὲν, εἴπερ εὖ ἔχειν οἵονται τὸ σφίσιν αὐτεῖς
ἀσυνέτως ἐξευρημένον, ἄνθρωπον ὀνομάζεσθαι σὺν
Yip τὸν Πατέρα xa προσέτι τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον.
Κατοιχεῖ γὰρ ἐν ἡμῖν διὰ τοῦ Πνεύματος, τῆς ἁγίας
τε xai ὁμοουσίου Τριάδος τὸ πλήρωμα. Καὶ γουν ὁ
Παῦλός φησιν’ «Οὐκ οἴδατε ὅτι ναὸς Θεοῦ ἔστε, xal
τὸ Πνευμα τοῦ θεοῦ χατοιχεῖ ἐν ὑμῖν; » Καὶ μὶν
καὶ αὐτὸς 6 Χριστὸς, « Ἐάν τις ἀγαπᾶ µε, τὸν λόγον
µου τηρήσει, καὶ ὁ Πατήρ µου ἀγατίσει αὐτὸν, xal

D ἐλευσόμεθα, καὶ μονὴν παρ αὐτῷ ποιησόµεθα. »

'AXX εἴρηται μὲν οὐδαμῶς ἄνθρωπος ὁ Πατὴρ, οὔτε
μὴν τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, διὰ τὸ χατοιχεῖν ἐν ἡμῖν.
Γελῶσι δὲ οὗτοι τῆς ἐνανθρωπήσεως τὸ µυστήριον,
περιτρέποντες εἰς τὸ ἁπηχὲς τὰ οὕτως ὀρθά xal
ἀξιάχουστα τῆς Ἐκχλησίας δόγµατα. Πλην ἴτω πάλι
ἡμῖν χατὰ ῥοῦν ὁ λόγος, τοῖς ἐχείνω» ἐμετοῖς τὸ
χαιρεῖν εἰπών. El γὰρ, ἐπείπερ ἣν ὁ Λόγος ἐν αὑτῷ,
σημείων γέγονεν ἀποτελεστῆς, ἕνα που τάχα τῶν

ἁγίων προφητῶν φασιν αὑτόν. Ἐνήργηχε yàp διὰ χειρὸς ἁγίων τὰς θεοσηµίας. El δὲ ἓν τούτοις εἶνα
φασι τὸν Υἱὸν, ἐν προφητικοῖς αὐτὸν Ίγουν ἀποστολιχοῖς καταχοµίζουσι µέτροις.

B. Nonne enim, inquiunt, dictus est. propheta et
apostolus ? Neque eniw falleris.

À. Moyses quidem dixit iis qui erant ex sanguine
]srael : « Prophetam vobis suscitabit Dominus Deus
vester ex fratribus vestris, sicul me **, » Quin et
divinus Paulus scribit : « Uude, fratres sancti,
vocationis ccelestis participes, considerate apostolum
et pontificem confessionis nostrae Jesum **. » Dicant
itaque, interrogabo enim, num cuivis homini laudi
sit, propleti& gratia, sive apostolico munere dece-
fari, vocari vero etiam pontilicein ?

B. lta censeo.

Α. Atqui lc exigua atque indigna judiceutur
esse Christo, quatenus est Deus. Tainetsi per hzc
ipse cernatur exinanitus, et una cum humana
natura ea accepisse. Quemadmodum vero cum sit
natura Deus, ei vere Dominus, formam 751 servi ac-
cepil, utpote in ca natus, el nostra assumpsit : ita
quoque οἱ propbhelie spiritum dedit, et apostolos
constituens, et pontifices creans, factus ést per
omnia similis fratribus, lta enim vocatus est. et
propheta, et apostolus, et pontifex.

B. Coteruin, ut etiain dent ipsum esse prophetam,
non tanquam unum ex propletis factum dicunt,
sed potius louge illos superare. lli enim certam ac
defluitam pro eo ac visum fuit Deo gratiau conse-
culi sunt, et qux in lempore ipsis accidit : hic vero
plenus erat Deitatis etiam ex ipsa statim nativitate.
B derat enim ipsi Deus exsistens Verbum.

A. Ergo quantitate gratize, et longinquitate tempo-

B. 05 γὰρ εἴρηται, φασὶ, προρήτης xax ἁπόστρλος,
οὐχ ἂν διαψεύσαιο.
A. Ὁ Moss μὲν ἔφη τοῖς ἐξ αἵματος "lopatk

c «Προφήτην ὑμῖν ἀναστήσει Κύριος ὁ θεὸς ὑμῶν Ex

τῶν ἀδελφῶν ὑμῶν, ὡς ἐμέ.» Γέγραφε δὲ xal ὁ
θεσπέσιος Παῦλος * « "occ, ἀδελφοὶ ἅγιοι, χλήσεως
ἐπουρανίου μέτοχοι, χατανοῄσατε τὸν ἁπόστολον xal
ἀρχιερέα τῆς ὁμολοχίας ἡμῶν Ἰησοῦν. » Φραζόντων
δὴ οὖν, ἐρήσομαι γὰρ, áp! ἂν γένοιτο πρὸς εὐχλείας
ἀνθρώπῳ παντὶ τῆς προφητείας dj χάρις, ἔγουν
ἀποστολικῶν ἀξιωθῆναι γερῶν, χρηµατίσαι δὲ καὶ
ἱερουργόν;

B. Φηµἰ.

A. ᾽Αλλὰ ταυτὶ δὴ μικρὰ καὶ οὐκ ἀξιόληπτα φαῖεν
ἂν εἶναι Χριστῷ, καθὸ νοεῖται θὲὸς, κἂν διά τούτων
αὐτῶν ὁρᾶται χεχενωμένος , χα) μετὰ τῆς ἀνθρωπέ-
τητος λαθὼν αὖτά. "Ὥσπερ δὲ θεὸς Qv φύσει xal
Κύριος ἀληθῶς , ἔλαθε δυύλου μορφὴν, καὶ ἐν αὐτῇ

D γεγονὼς , xai àv προσλήψει τῶν χαθ᾽ ἡμᾶς, οὕτω

καὶ τῆς προφητείας τὸ Πνεῦμα διδοὺς, xal ἁποστό-
λους ἀναδειχνὺς, xal χαθιστὰς ἱερουργοὺς, ὡμοιώθη
κατὰ πάντα τοῖς ἀδελφοῖς: ὠνομάσθη γὰρ οὕτω, xal
προφήτης, xal ἁπόστολος , καὶ ἀρχιερεύς.

B. 'AXX sl xai δοῖεν αὐτὸν εἶναι προρήτην , οὐχ
ὡς ἕνα τῶν προφητῶν γενέσθαι φασὶν, ὑπερχεῖσθαι
δὲ μᾶλλον΄ πολὺ τὰ ἐχείνων. Οἱ μὲν γὰρ, pspstpn-
µένην κατὰ τὸ τῷ Oc δοχοῦν ἑἐσχίχασι χάριν, xoi
bv χρόνῳ προσγενοµένην αὐτοῖς * ὁ δὲ πλήρης ἂν τῆς
θεότητος, καὶ ἐξ αὑτῆς εὐθὺς τῆς γεννήσεως ' συνΏν.
γὰρ αὐτῷ θεὺς iy ὁ Λόγος.

A. Οὐχκοῦν Ev ποσότητι χάριτος, καὶ ἓν μµήχει

" [ Cor. ii, 16. ?* Joan. xiv, 20. Deut. xvii, 15. ** Hebr. ini, 1.

1511

QUOD UNUS SIT CHRISTUS.

1518

χαιροῦ πεπλεονέχτηχεν ὁ Χριστὸς, τοὺς πρὸ αὑτοῦ À ris superavit Clristus eos qui ante ipsum exstite-

γεγονότας ἁγίους προφήτας , xaX τοῦτό ἐστιν ἓν
αὑτῷ τὸ ἐξαίρετον. Πρόχειται ὃδ πολυπραγμονεῖν,
εἰ προφήτης ὅλως, xa οὔτι που τὸ μᾶλλον f| τὸ
μεῖον ἔχων, f) xa ὑπερχείμενος, ὡς ἕν γε τῷ εἶναι
προφήτην, xal τῷ μὴ πἐρα μέτρου τοῦ xa0' ἡμᾶς,
«5 σµιχροπρετές ἔστιν αὐτῷ, x&v εἰ ἁπαρχτΏς νοοῖτο
τοῦτο ὑπάρχων, χαθάπερ ἀμέλει χαὶ ὁ θαυμάσιος
Βαπτιστῆς περὶ οὗ φησιν ὁ µαχάριος ἄγγελος: «Καὶ
Πνεύματος ἁγίου πλησθήσεται ἔτι Ex χο.λίας μητρὸς
αὐτοῦ. » Εἶτα πῶς ὁ μὲν ἣν οἰχέτης, ὁ δὲ τοῖς ὃε-
σποτιχοῖς ἀξιώμασιν ἑναθρύνεται, Καὶ ἑαυτοῦ μὲν
πέρι, φησὶν ὁ µαχάριος Ἰωάννης, « Ὁ ὧν Ex τῆς
γῆς, £x τῆς γῆς λαλεῖ. » Περὶ δέ γε τοῦ Ἐμμανουήλ'
«'O ἄνωθεν ἐρχόμενος, ἑπάνω πάντων ἐστί. »

B. Καΐτοι φαῖεν ἂν ἴσως, ἄνωθέν τε εἶναι, χαὶ uv
xai ἑπάνω πάντων, τὸν ἐκ θεοῦ Πατρὸς πεφηνότα
Λόγον , δεδίασι δὲ προσνέµειν αὑτῷ τὰ ἀνθρώπινα,
μὴ ἄρα πως ἁδικοῖτο δι’ αὐτῶν, καὶ χατακομἰίζοιτο
πρὸς τὸ δυσκλεές. Ταύτῃ τοι διατείνονται λαθεῖν
αὐτὸν ἄνθρωπον , ἑαυτῷ τε τοῦτον συνάψαι, περὶ ὃν
ἂν γἐνοιτό τε χαὶ λέγοιτο τὰ ἀνθρώπινα. "Ἔσται δὲ
ὅλως εἰς την αὐτοῦ τοῦ Λόγου φύσιν, τὸ βλάδος
οὐδέν.

A. Οὐχοῦν, ἕτερος μὲν ὁμολογουμένως νοοῖτ ἄν
xaX λέγοιτο παρ) αὐτὸν, ὁ ληφθείς: πλην οὐ ταῖς
ἐχείνων ἀθελτηρίαις ἑψόμεθα, οὔτε μὴν ὁριστὰς αὑ-
τοὺς xai χα:νοτόµους τῆς ἑαυτῶν ποιησόµεθα πί-
στεως, τὴν ἱερὰν παρέντες Γραφἢν, xai τὴν ix τῶν
ἁγίων ἁποστόλων, χαὶ εὐαγγελιστῶν παράδοσιν ἁτι-
µάσαντες ' οὐδὲ ἐπείπερ αὐτοῖς ἁδρανής τε xal
ἁμαθέστατος ἑνῴχισται νοῦς, xai τὸ τοῦ μυστηρίου
βάθος χκατιδεῖν οὐχ οἷός τε, ταύτῃ τοι xal ἡμεῖς
πλανώµεθα, συναμαθαίνοντες αὐτοῖς, xal τὸ εὐθὲς
τῆς ἀληθείας ἱέναι παραιτούμενοι. Ἴσμεν δὲ γεγρα-
φότα τὸν ἱερώτατον Παῦλον, ὅτι yph « λογισμοὺς
χαθαιρεῖν, xai πᾶν ὄψωμα ἐπαιρόμενον χατὰ τῆς
γνώσεως τοῦ θεοῦ, καὶ αἰχμαλωτίζειν πᾶν νόημα,
εἰς την ὑπακοὴν τοῦ Χριστοῦ. » Πλὴν οὖν, ἄρα
ἔχοις εἰπεῖν τὰ Eg! of; σκανδαλίζονται, xaY τῷ λίθῳ
τοῦ προσχόµµατος περιπταίουσιν Ἰουδαϊκῶς ;

B. "Εχοιμ’ ἂν, πῶς γὰρ 00 ; καὶ πλεῖστα μὲν ὅσα
«αυτί λελέξεται δὲ ἀναμέρος Exacta. Φασὶ τοι-
γαροῦν, Ἀριστὸν ἡγιάσθαι παρὰ τοῦ Πατρός ’' γέγρα-

runt sanctos prophetas : atque hoc est in ipso exi-
mium. Propositum vero est inquirere, num prophe-
ta omnino fuerit, non autem an. major aut minor,
aut superior * ita ut in eo quod sit propheta, οἱ
quod non excedat nostram conditionem, humilitas
ejus consistat, tametsi id ab initio exstitisse cen-
seatur, sicul οἱ divinus Daptista, dequo dicit beatus
angelus: « Et Spiritu sancto replebitur adhuc ín
ulero matris sux: 55, » Deinde quomodo hic quidem
erat servus, ille vero Dominica dignitate illustris?
Ac de seipso beatus Joannes ita ait : « Qui ex terra
est, terrena loquitur; » de Emmanuele vero : « Qui
e supernis venit, supra omnes est **. )

D B. Atqui dixerint fortasse e supernis, et supra

C

omnes esse Verbum ex Deo Patre genitum ; veren-
tur autem illi tribuere liumana, ne ipsum injuria
afficere, gloriainque ipsius imminuere videautur.
IJcirco contendunt ipsum assuinere hominem, eunm-
que sibi conjungere, in quem cadant et de quo di-
cantur hominis proprietates ; iia ut Verbi ipsius
natura nullum omnino detrimentum accipiat.

Α. Diversus itaque in universum οἱ erit et dice-
tur ab ipso, is qui assumptus est. Ceterum nos
illerum imperitiam nullo modo sectabimur, sacra
Scriptura prelerita, et sanctorum — apostolorum
alque evangelistarum traditione contempta neque
si illoruin mentem tanta. imbecillitas atque impe-
ritia occupavit, ut mysterii magnitudinem concipere
nequeant, ideirco etiam nos illorum errori adjun-
gemus, parique cum ipsis ignorantia laborabimus,
veritalis rectitudine neglecta. 43959 Neque euin
ignoramus quid sacrotissimus Paulus scripserit,
debere nos « consilia destruere, et omnem altitu-
dinem extollentem se adversus scientiam Dei, et in
captivitatem redigere omnem intellectum in obse-
quium Christi ". » Czteruin habesne alia comme-
noranda quibus ipsi offenduntur, et ad lapidem offen-
diculi Judaice impingunt ? |

B. Habeo quidem complura quz sigillatim di-
cendo persequar. Aiunt itaque Christum sanctili-
catum a Patre. Scriptum est enim : « Et testimo-

πται γὰρ, ὅτι καὶ « Ἐμαρτύρησεν Ἰωάννης λέγων, D nium perhibet Joannes, dicens : Vidi Spiritum

ὅτι Τεθέαµαι τὸ Πνεῦμα xaxa6atvovy ἓξ οὐρανοῦ, καὶ
ἔμεινεν ἐπ αὐτὸν, χἀγὼ οὐχ εἶδον αὐτὸν, ἀλλ ὁ
πέµψας µε βαττίζειν ἐν ὕδατι, ἐχεῖνός pot. εἶπεν"
"Eg! ὃν ἂν ἴόῃς τὸ Πνεῦμα xaza6aivoy καὶ µένον ἐπὶ
αὐτὸν, οὗτύς ἐστιν ὁ βαττίζων tv τῷ Ηνεύματι τῷ
ἁγίω. Κἀγὼ ἑώραχα xal μεμαρτύρηχα, ὅτι οὗτός
ἐστιν ὁ Υἱὸς τοῦ θεοῦ. » Γέγραφε δὲ καὶ ὁ Παῦλος
περὶ αὐτοῦ" «"O τε γὰρ ἁγιάζων xaY οἱ ἁγιαζόμενοι
ἐξ ἑνὸς πάντᾶς. » ᾿Ἁγιασθείη γὰρ Ἰχιστά γε θεὸς ὧν
6 Λόγος καὶ ἅγιος χατὰ φύσιν. Λείπεται δὴ οὖν
ἡχιάσθα: λέγειν τὸν ληφθέντα παρ αὐτοῦ κατὰ
συνάφειαν ἄνθρωπον.

5 Luc 1, 15.

** Joan. 11, οἱ. 7 HE Cor. x, 4,5.

" Joan. 1, 52 54.

descendentem quasi columbam de ccelo, et mansit
super euni, et ego nesciebam eum : sed qui inisit
me baptizare in aqua, ille mihi dixit : Super quem
videris Spiritum descendentem, et manentem super
eum, liic est qui baptizat in Spiritu sancto. Et ego
vidi, et testimonium perhibui quia hic est Filius
Dei 5. » Quin et Paulus de ipso scripsit : « Sacrifi-
caus enim el sanctificati ex uuo omnes **, » Ne-
que enim Verbum, cum sit Deus, et ex sua nalura
sanctus, sanctificatum fuit, Superest igitur san-
ctificatum. fuisse hominem quem per conjunctio-
nen assumpsit.

5? Hebr. iu, 11.

1319

5. CYRILLI ALEXANDIUNI ARCHIEP.

-

1500

A. Atqui quomodo is qui baptizatus est, et in A A. Εἶτα πῶς ὁ βεδαπτιδµένος , xal τὴν ἐμφανὴ

quem Spiritus manifeste descendit, in sancto Spi-
ritu hapüzat , eaque prestat quz soli divinze na-
(γα. sunt propria ? Sauctificationem enim largitur
atque supperitat. Quod quidem demonstrans Verbum
proprivut suum — bonum esse, inspiravit sanciis
apostolis, dicens : « Accipite Spiritum sanctum :
quorumcunque remiseritis | peccata , remittuntur ;
quorumcunque retinucritis, retenta sunt **, » Quo
pacto auem . sanctificatum manifestissime osten:lens
divinus Baptista, testatus. est, quod bic sit Filius
Dei, singulariter ae solus ? Oporiebat enim. hunc
orbis terrarum doctorem, si. modo olium a vero
Filio cognoscebat, rei veritatem explicare, aperte-
que dicere : Hic est. qui raijone. conjunctionis cum

τοῦ Πνεύματος λαδὼν χαταφοίτησιν, Ev ἁγίῳ βαπτί-
ζει Πνεύματι, καὶ τὰ µόνῃ πρέποντα καὶ ἑοιχότα τῇ
θείᾳ φύσει πλτροῖ; Χορηγὸς Υάρ ἐστιν ἁγιασμοῦ,
xai τοῦτο δειχνὺς, ὡς ἴδιον ἀγαθὸν ὁ ἑνανθρωπήῆσας
Λάγος, σωματικῶς, ἑνέφυστδε τοῖς ἁγίοις ἀποστόλοις
λέγων’ « Aá6:zs Πνεῦμα ἅγιον' ἄν τινων ἀφῃτε τὰς
ἁμαρτίας, ἀφίενται' ἄν τινων χρατήτε, κεχράτηνται.)
Πὼς δὲ τὸν ἡγιασμένον ἑναργέστατα καταδεικνὺς ὁ
Βεσπέσιος Βαπτιστὴς, μεμαρ:ύρηχεν, ὅτι Οὐτός ἔστιν
ὁ Yl); τοῦ 8:02, μοναδικῶς καὶ ἑνάρθρως ; Ἔδιι
Υὰρ ὄντα τῆς ὑφ ἡλίῳ μνυσταγωγὸν, εἴ πω ἕτερον
ὄντα παρά γὲ τὸν ἀλτθῶς ΥὈν ἡπέστατο, χατα-
σημῖναι τὸ ἀληθὲς, λέγοντα σαφῶς, Οὗτός ἐστιν. ὁ
χατὰ συνάφειαν τὴν πρὸς τὸν φύσει xal ἀληθῶς

eo qui πίστα ac. vere Filius est, beneficio ei gra- D Υἱὸν, δύσει τε xal χάριτι γεγονὼς Υἱός : ἁλλ᾽ οὐδὲν

tia factus. est. Filius. Caterum nihil hujusmodi
dixit : sed unum atque eumdem esse scieus, et ex
Deo Patre Verbum, et ex semine David secundum
carnem, sanctificatum quidem ait, quatenus liome
esl ; ac rursus sanctificare, quatenus est Deus, Erat
enim, ut dixi, et hoc et illud. Si ergo non est
factus liomo, si non natus est ex muliere secundum
caruem, 759 avellimus ab ipso humane. naturze
preprietates. At si verum est quod se demiserit ad
exinanitionem, et factus sil. nostri similis, quam-
obrem ea per qua exinanitionem subiit, ipsi deira-

aunt adimiuistrationis in carne artificium imperi- .

tissime convellentes ?

B. Si ergo dicatur etiam gloriam accepisse, et
factus est Dominus, aiqu£ exaliatus. esse a Patre,
decizratusque esse rex, ascribesne etiam hac Deo
Verbo citra ullain gloria ipsius imminutionem ?

Α. Quod quidem Dei Verbi natura omni gloria et
regno atque dominatione vera referta sit, quonam
pacto cuipiam dubium esse queat, quodque divina
dignitas convenienter ei tribuatur? Cum vero factus
est homo, cui omnia sunt data atque ascititia, ea
ratione lametsi omnibua abundet, et. ex sua ple-
nitudiue omnibus iimpartiatur, humano more acci-
pit, novumque est. et inauditum. in. Christo mira -
culum, in servili forma, dominatio ; in. humana
tenuitate, gloria divina, et regia dignitas in servi-
tite, quantam ad humans mature condiiionem
awinet ; οἱ humilitas summa eminentia. prediis.
Factus est enim homo Unigenitus, non ut in exina-
nitione permaneat, sed ut accipiens cum ea ejus
proprietates ; Deus (amen naturaliter esse. etiam
boc pacto intelligatur, hominisque naturam in seipso
illustret, sacrarum ac divinarum dignitatum parti-
cipem ipsam declarans. Nam ct sancti Filium,
etiam postquam factus est liomo, gloriam Dei ac
Patris, et regem. ac Dominum. appellant, Isaias
euim ita ait : « Sicut. homo. vindemiat oleam, ita
viudeuiabuut eos, et quando. cessaverit vindemia,
isti voce clamabnnt. Qui vero relicti fuerint, super

** Joan. xx, 923-95.

μὲν ἔφη τοιοῦτον, ἕνα δὲ xai τὸν αὐτὸν ὄντα γινώ-
σχων, xal Ex Θεοῦ Πατρὸς Λόγον, xai &x σπἑρματὺς
τοῦ Δαθὶδ χατὰ σάρχα, ἁγιασθῆναι µέν φησι, χαθὸ
ἄνθρωπος, ἁγιάσειν δὲ αὖ, xa0b νοεῖται θεός. "Hv
γὰρ, ὡς ἔφην, ἐν αὐτῷ τοῦτο xàxsivo, El μὲν οὖν οὐ
γέγονεν ἄνθρωπος, εἰ μὴ γεγένντται χατὰ σάρχα ix
γυναιχὸς , ἀποσοθοῦμεν αὑτοῦ τὰ ἀνθρώπινα. El δὲ
ἀληθὲς, ὅτι χαθεὶς ἑαυτὸν εἰς χένωσιν γέγονε xaQ'
ἡμᾶς, ἀνθότου τὰ δι ὧν ἂν νοοῖτο χἐχενωµένος,
ἀφιστᾶσιν αὐτυῦ , τῆς μετὰ capxbe οἰκονομίας τὸ
εὐτεχνὲς ἀθονυλότατα παραλύοντες:

B. Ἐὰν οὖν λέγηται, χαὶ δόξαν λαδεῖν, Χαὶ qcvi-
σθαι Κύριος, ὑψωθῆναί τε παρὰ τοῦ Πατρὸς, χατα-
στῆναι δὲ xal βασιλεὺς, ἀνάψεις ἄρα xal ταῦτα τῷ
OcQ Λόγῳ, καὶ οὗ πάντη τε xal πάντως ἀδιχήσεις
αὑτηῦ τὴν δύξαν;

A. Ὅτι μὲν οὖν, δόξης τε xal βασιλείας καὶ χυ-
βιότητος ἀληθοὺς, ἡ τοῦ Θεοῦ Λόγου µεμέστωται φύ-
σις, πῶς ἂν ἑνδοιάσειέ τις; Δραρότως δὲ ὅτι xal tv
ὑψώμασι νοεῖται τοῖς θεοπρεπεστάτοις; ἐπειδὴ (i
πέφηνεν ἄνθρωπος, ᾧ πάντα ἐστὶ δοτὰ καὶ εἰσχεχρι-
μένα, ταύτῃ τοι πλήρης ὑπάρχων xai ἐξ ἰδίου ϱλη-
ῥώματος πᾶσι διδοὺς, ἀνθρωπίνως δέχεται, τὴν ἡμῶν
πτωγείαν οἰκξιούμενος, καὶ ἦν ἄηθές τε xal ξένον Ev
Χριστῷ τὸ παράδοξον, &v οἰχετιχῇ μορφῇ, κυριότης,
ἐν ἀνθρωπίνῃ σµικροπρεπείᾳ, δόξα θεοπρεπὴς, xal
βασιλεία; αὐχήμασιν ἑστεφανωμένον, τὸ ὑπὸ ζυγὸν,
τό γε ἦχον εἰς ἀνθρωπότητος µέτρον, καὶ ἓν ὑπερτα-
ταις ὑπεροχαῖς, τὸ ταπεινόν. Γέγονε γὰρ ἄνθρωπος ἑ
Μονογενῆ», οὐχ ἵνα τοῖς τῆς χενώσεως ἐναπομείνῃ
µέτροις, ἀλλ ἵνα λαδὼν σὺν αὑτῇ τὰ αὐτῆς, Geb ὢν

φύσει, xal οὕτω γνωρίζηται, xal τὴν τοῦ ἀνθρώπου

χατασεμνύνῃ φύσιν ἐφ᾽ ἑαυτῷ, µέτοχον αὐτὴν ἆπο- .
φήνας ἱερῶν xal θείων ἀξιωμάτων ' εὑρήσομεν δὲ
χαὶ αὐτοὺς τοὺς ἁγίους, δόξαν ὀνομάζοντας τοῦ Gto)
xat Πατρὸς, xai μέντοι xai βασιλέα, καὶ προσέτι
Κύριον, τὸν Υἱὸν, καὶ ὅτε γέγονεν ἄνθρωπος. Ἡσαῖϊας
μὲν γὰρ ὧδέ πη φησίν' « "Ov τρόπον ἐὰν ἄνθρωπος
καλαμᾶται ἑλαίαν, οὕτω χαλαμῄσονται αὐτοὺς. καὶ

1521

QUOD UNUS SIT CHRISTUS.

1534

ἐὰν παύσηται ὁ τρυγητὸς, οὗτοι φωνῇ Bofjsovzat οἱ A terram, exsullabunt cum gloria Domini '. » i.

δὲ χαταλειφθέντες ἐπὶ τῆς γῆς, εὐφρανθήσοντα. ἅμσ
τῇ δόξῃ Κυρίου.» Καὶ πάλιν ἕτερος τῶν ἁγίων,
«Φωτίζου, φησὶν, Ἱερουσαλήα ἥχει γάρ σου τὸ qux,
καὶ ἡ δόξα Κυρίου ἐπὶ σὲ ἀνατέταλχεν. Ἰδοὺ σχότος
xai Ὑνόφος χαλύψει γῆν, ἀπὶ δὲ σὲ φανῄσετχι Κύριος,
«καὶ δόξα Κυρίου ἐπὶ σὲ ὀφθβσεται.» Ἰάχωθός γε
μὴν ὁ αὐτοῦ μαθττῆς, € Αδελφοὶ, φησὶ, μὴ ἐν προσ-
ωποληφίαις ἔχετε τὴν πίστιν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰη-
σοῦ Χριστοῦ τῆς δόξης. » Πέτρος δὲ a5 ὁ θεσπέσιος,
« Ei ὀνειδίζεσθε ἐν Χριστῷ, μαχκάριοί ἐστε τῆς δό-
Enc, xaX τὸ τοῦ θεοῦ Πνεῦμα ἐφ᾽ ὑμᾶς ἀναπέπανυ-
ται.)

B. Φράζε δὲ ὅπως πρὸς ἡμῶν νοεῖσθαι πρέπει τὸ
περὶ Xp:ovoo γεγραμμµένον, « "Oo ἓν ταῖς ἡμέραις
τῆς σαρχὸς αὐτοῦ, δείσεις «v:
τὸν δυνάµενον σώσειν αὐτὸν Ex θανάτου, μετὰ χραν-
γῆς ἰσχυρᾶς χαὶ δαχρύων προσενέγχας, χαὶ εἴσαχου-
σθεὶς ἀπὸ τῆς εὐλαθείας, χαΐπερ (v Υἱὸς, ἔμαθεν,
ἀφ᾿ ὧν ἔπαθε, τὴν ὑπαχοὴν, χαὶ τελειωθεὶς, ἐγένετο
τοῖς ὑπαχούουσιν αὐτῷ αἴτιος σωτηρίας ἀχαταλύ-
του” προσεποίσω δὲ χἀχεῖνο ol; ἔφην, τὸ, « θεἑ
µου, O:£ µου, ἵνα τί µε ἑἐγχατέλιπες;,» ᾿Απεοιχότα
γὰρ εἶναί φασι τὰ τοιάδε τῷ θεῷ Λόγῳ, καὶ ἑττη-
σθαι πολὺ τῆς ἑνούσης ὑπεροχῆς αὐτῷ φαίτν ἄν.

A. Ἴσημι xai αὐτὸς ἐγὼ, μὴ ἂν ἁρμόσαι ταυτὶ
τῷ £x θεοῦ Πατρὸς. . . . . Λόγῳ, ἐξωσθέντος τοῦ
τρόπου τῆς οἰκονομίας, καὶ o)x εἰσδξχθέντος πρὸς

ἡμῶν τοῦ, ὅτι γέγονε σὰρξ κατὰ τὰς Γραφάς. C mittamus. id quod Scriptura testatur, quod nimi-

Ἐπε:δῆ δὲ πρὸς τοῦτο διερηρεἰίσµεθα, xaX τὸ ἐνδοιά-
ζειν ὅλως δυσσεθείας ἔχει γραφὴν, φέρε τῆς olxo-
νοµίας τὸ βάθος, ὡς Evt, χατασχξεπτώµεθα. Ἐπέφανε
τοίνυν ἡμῖν iv εἴδει τῷ καθ) ἡμᾶς ὁ ἐχ Κυρίου
Πατρὸς Λόνος, κατὰ µυρίους ὅσους ὀνῆσων τρύ-
mous τὰ ἀνθρώπινα, καὶ χαταδείξων εὖ µάλα τὴν
εἰς πᾶν ὁτ'οῦν τῶν τεθαυμασμένων ἀποχομίζουσαν
τρίθον. "Hv οὖν ἀναγκοῖον ἀναμαθεῖν, πειρασμοῦ
χατα(έοντος τοὺς τῆς εἰς θεὸν ἀγάπης ἕνεχα χινδν-
νεύοντας, ὁποίους τ'νὰς εἶναι χοῇ τοὺς τὴν εὐχλεᾶ
xai ἐβαίρετον πολιτείαν χαὶ-ζωὴν χατορθοῦν ἠρημέ-
νους, πότερα µεθιεµένους xal ἀναπίπτοντας εἰς τὸ
ῥάθυμον, xal οὐχ Ev καιρῷ τρυφῶντας καὶ s)puvo-
µένους εἰς εὐθυμίαν, f) συντεινοµένους εἰς λιτὰς, xal
δεδαχρυµένους ὁρᾶσθα: τῷ σώζοντι, καὶ την παρ)
αὐτοῦ διφῶντας ἐπικουοίαν, xaX μέντοι xai εὖσν-
δρίαν, εἴπερ ἕλοιτο xal παθεῖν ἡμᾶς. Ἔδει τε πρὸς
τούτοις ὀἰδέναι χρησίµως, ὅποι moth ἄρα τὸ τῆς
ὑπαχοῆς διέξεισι πέρας, xal διὰ ποίων ἔρχετα: γε-
ρῶν, ὅσος τὲ xai οἷος τῆς ὑπομονῆς ὁ μισθός. T έγονε
τοίννν ὑποτύπωσις τῶν τοιούτων ἡμῖν ὁ Χριστὸ-, xai
τρός Υε τοῦτο ἡμᾶς ἐμπεδοῖ λέγων ὁ θεσπέσιος Πέ-
τρος « llolos γὰρ χλέος, el ἁμαρτάνοντες xal χολα-
φιξόμενοι ὑπομένετε; Αλλ εἰ ἀγαθοποιοῦντες ὑπο-
µένετε, τοῦτο χάρις παρὰ θεῷ, ὅτι xal Χριστὸς

*! sa. xxiv, 45, 14. 79 153.44, 4,2.
Mattb. xxvii, 46. 9 1 Petr. i, 20,21,

PaATROL, GR. LXXV.

9? Jac. 5, 1.

xai ἱχεττρίας πρὸς B Christo scriptum :

rursus alius quidam e sanctis : « llluminare, iuqw 1,
Jerusalem, Venit enim lumen tuum, et gloria Du-
mini super te orta est. Quia ecce tenebra operien
terrara, et caligo populos: super te autem orictur
Dominus, οἱ gloria ejus in te videbitur **. » Et
Jacobus ejus discipulus : « Fratres, inquit, nolite
in personarum acceptione liabere fidem Domini
uostri Jesu Christi glorie *. » Petrus vero : « Si
exprobramini in Cliristo, beati eritis, quoniain quod
est lionoris glori ei virtutis Dei, et qui est. ejus
Spiritus super vos requiescet €*. » '

7544 B. Sufficiunt jam liec. Ceterum boc mihi
dicas velim, quomodo intelligendum sit illud de
« Qui in diebus carnis sus
preces supplicationesque ad eum qui possit ipsum
salvum facere a morte cum clamore valido et la«
crymis offerens, exauditus est pro sua reverentia.
Et quidem cum esset Filius Dei, didicil ex iis qua
passus est, obedientiam. Et consummatus factus
est omnibus obtemperantibus sibi causa salutis
etern»**. » Adjiciam vero dictis etiam illud :
« Deus meus, Deus ineus, quare me dereliquisti **? »
Aliena enim hac esse dicunt a Deo Verbo, atque
ego quidem diguitate ipsius atque excellentia longe
inferiora ea esse judicaverim.

A. Quin et egoipse facile intelligo Ίνσο non
convenire Verbo genito ex Deo Patre, si illud ab
administratione in carne removeamus, neque ad-

rum facius sit caro. Cum vero hoc firmiter tcnea-
mus et dubitatio hac in re cum impietate sit
conjuncta, incarnationis mysterium quantum fleri
potest perpeudaimus. Apparuit itaque nobis Verbum
ex Dco in. forma nostre simili, innumeris modis
humanam naturam javans, optimeque nobís de-
imonstrans viam qux ad optima quaque deducit.
Necesse ilaque erat ut diceremus, cum tentatio
invadit eos qui ob dilectionem Dei periclitantur,
quales oporteat esse eos qui laudabilem atque exi-
miam vitam instituere velint : utrum ad. ignaviain
pronos, et deliciis deditos, hilaritatique et gaudio
animum laxantes : an potius una precibus intentos,

D et laerymantes coram Salvatore. cerni, et. ipsius

auii'ium avide appetentes, fortique animo pre-
ditos esse, si etiam nos pati voluerit. Consultum
praterea eral scire quis sit obedientia finis, et
qualis quantaque tolerant: merces sit proposita.
Horum itaque. omnium figura atque exemplum
nobis laetus est Christus, quod et divinus ille
Petrus confirmat dicens : « Qux enim est laus, si
peccantes οἱ colaphizati suffertis ? Sed si bene
facientes patienter sustinetis, h:xec est gratia apud
Deut : quia et Christus passusest pro vobis, relin-
quens vobis exemplum ut sequamini vestigia ejus *'. »

* [Petr.iv, 14. Hebr. v, 7-9. **Psal. xxi, 15

42,

-

1525

8. CYRILEI ALEXANDIINI ARCHIEP.

19

Proinde, non nudum et exinanítionis expers Dei A ἀπέθανεν ὑπὲρ ὑμῶν, ὑμῖν ὑπολιμπάνων ὑπογραμ-

Verbum, 7555 sed in diebus carnis su: factum est
nobis exemplum ; adeo ut citra reprehensionem
liceat ei hurmanis moribus uti, et preces offerre, et
laerymas profundere, et Salvatorem — exspectare
aique implorare, et obedientiam discere, tametsi

sit Filius. Attonitus enim quodammodo fuit mysterii

magnitudine Apostolus Spiritu afflatus, quod na-
(ura ac vere exsistens Filius, et divina gloria emi-
ners, seipsum od esu) bumililatem demiserit, ut
liumanze inopiz vilitatem subire non recusarit. Sed,
ut dizi, negotii hujus exemplum ad nos magno
nostro commodo spectabat : υἱ doceremur noa
debere nos iu. aliam viam deflectere, cum tempus
fortitudinem poscat ; quod vel hinc optime quispiam
intellexerit. Christus enim alibi quidem inquit :
« Nolite timere eos qui interficiunt corpus, animam
autem non possunt occidere : sed potius timete
eum qui polest etl animai. el corpus perdere in
gcliennam **. » Alibi vero : « Si quis vult post me
venire, abneget semetipsum, et tollat crucem suam
et sequatur me *. » Quod autem oporteat ipsum
sequi, quidnau aliud significet, quam debere nos
fortiter obsistere tentationibus, cum invocatione
auxilii divini, non negligenter ac remisse, sed potius
utentes precibus fcrvert:ssimis, pias nobis ex oculis
lacrymas exculientibus.

μὸν, ἵνα ἑπαχολουθήσητε τοῖς ἴχνεσιν αὐτοῦ. » Oba-
οὖν, οὐ γυμνὰς ὢν ἔτι καὶ τῶν τῆς χενώσεως ἁμέτ-
οχος τρόπων ὁ τοῦ Θεοῦ Λόγος, ἁλα ἐν ταῖς ἡμέρεις
τῆς σαρχὸς αὐτοῦ γέγονεν ἡμῖν ὑπογραμμὸς, ἅτι
xal ἀνεπιπλήχτως Qv αὐτῷ τοῖς τῆς ἀνθρωπύτητε
χρῆσθαι µέτροις, χαὶ ἀνατεῖναι λιτὴν, καὶ καταστά-
ξαι δάχρνον, xai δοχεῖν fjó πως καὶ δεῖσθαι οὗ
σώζοντος, xat µανθάνειν τὴν ὑπαχοὴν, χαίπερ ὄν-ε
Υἱόν. Κατατέθηπε γὰρ ὥσπερ τὸ μυστήριον ὁ Ίνευ»
µατοφόρος, ὅτι φύσει τε xat ἀληθῶς ὑπάρχων Yi;
καὶ τοῖς τῆς θεότητος αὐχήμασιν ἐμπρεπὴς, χαθῆχο
ἑαυτὸν εἰς ταπείνωσιν, ὡς τῆς ἀνθρωπίνης πτωχεῖα
ὑπελθεῖν τὸ σµικροπρεπές. Ἁλλ' fjv εἰς ἡμᾶς, d
ἔφην, ὁ τοῦ πράγματος τύπος, χαλὺς καὶ ὀνησιφόρος

B ὡς τό τοι μὴ χρῆναι διάττειν ἡμᾶς εἰς ἑτέραν ὁδὸν,

καὶ οὐ [1p. χαιροῦ] καλοῦντος εἰς εὐανδρίαν, ἀναμά-
θοι τις ἂν ἐντεῦθεν, xai ῥᾷστά γε 6b. Καὶ γοῦν ἔφη
Χριστὸς, ποτὲ μὲν, ὅτι xat « Mh. φοδεῖσθε àzb τῶν
ἀποκτιννύντων τὸ σῶμα, τὴν δὲ φυχἣὴν μὴ δυναμέ-
νων ἀποχτεῖναι' φοθήθητε δὲ μᾶλλον τὸν δυνάµενον
xaX φυχὴν καὶ σῶμα ἀπολέσαι ἐν γεέννῄῃ” » ποτὲ δὲ
αὖ, «€ EU τις θέλει ὀπίσω µου ἐλθεῖν, ἁπαρνησάσθω
ἑαυτὸν, xal ἁράτω τὸν σταυρὸν ἑαυτοῦ, xal ἆχολου-
θείτω μοι.» Τὸ 63 δεῖν οἴεσθαι καταχολουθεῖν αὐτῷ,
τί ἂν ἕτερον str, παρά ve τὸ χρῆνα, κατανδρίςεσθαιν
πειρασμῶν, μετὰ 122 τὴν ἄνωθεν ἐπικουρίαν alti»,

ὡκ ἀτημελῶς τε xai παρειµένως, χεχρηµένους δὲ μᾶλλον λιταῖς ταῖς ἐχτενεστάταις, xal χαθ:έντας ὁμ-

µάτων τὸ ἐξ εὐλαθείας δάχρυον ;

D. Recte ais. At δἱ dicat, « Deus meus, Deus meus, C — B.-ES ἔρης' εἰ δὲ δ λέγοι, εθεέ µου, Θεέ pos,

quare me dereliquisti ο ? » existimaverint, ut ar-
bitror, bominis assumpli voces illas esse, afilicti
nimirum, quique diutius tentationis insultum ferre
nequeal, aut alioqui pre liumana pusillanimitate
morentis. Siquidem et discipulis suis ita dixil :
« Tristis est anima. niea usque ad. mortem ?* ; »
quin et Patrem suum ita compcllavit : « Pater, si
fieri poles!, transeat a me calix iste : verumtamen
non sicul ego volo, sed sicut tu ?*, »

A. Atqui hoc ipsum nibil aliud est quam quod
modo diximus : « Qui in diebus carnis sug preces
supplicationesque ad eum qui possit ipsum salvum

ἵνα τί µε ἐγχατέλιπες: » ὅτι ἂν ἄρα συνεῖεν αὗτεί:
01ηθεῖεν dv, 6; Ye οἶμαί που, τοῦ ἀναληφθέντος dy-
θρώπον τὰς τοιαύτας εἶναι φωνὰς, ἀχηδιῶντος ἄρα,
καὶ ἥχιστα py οἰστῆν, δυσφὀρητον δὲ ποιουµένω
τοῦ πειρασμοῦὺ thv ἔφοδον, fj πως ἀλύοντος, ὡς εἰκὺς,
ἐξ ἀνθρωπίνης µικροψυχίας. Ἐπεὶ xai τοῖς ἁγίοις
ἔφασχε μαθηταϊῖς' ε«Περίυπός ἔστιν ἡ φυχἠ uo)
ἕως θανάτου" » προσέπιπτε δὲ xal αὐτῷ τῷ Πατρὶ,
λέγων ᾿ «Πάτερ, εἰ δυνατὸν, παρελθέτω ἀπ' ἐμοῦ zb
ποτήριον tovto" πλὶν 024 ὡς ἐγὼ θέλω, ἀλλ ὡς
82.

À. Καὶ μὴν τοῦτό Y£ ἐστιν ἕτερον οὐδὲν, ἢ ὅπερ
ἐλέγομεν ἁρτίως' « "Oz ἐν ταῖς ἡμέραις τῆς σαρχὸς
αὐτοῦ, δεῄσεις τε xal ἱχετηρίας πρὸς τὸν δυνάµενον

facerea morte cum clamore valido et lacrymis p σώζειν αὐτὸν &x θανάτου, μετὰ κραυγῖς ἰσχυρᾶς xat

obtulit 1.2 Si quis vero existimat eu pusillanimi-
tatis devenisse Christum, uL summum dolorem ex
passionis intolerantia conceperit, metu victus,
7506 a!que imbecillitate superatus ; incusat ipsum
profecto, ut non Deum : frustra vero, ut apparet,
ipsum censuerit increpasse Petrum.

B. Quo pacto?

Α. lta enim Cliristus ad Petrum inquit : « Ecce
ascendimus in Hierosolyma, et Filius hominis tra-
detur in manus peccatorum, et illudent ipsi, et
cruciligent eum, et tertia die resurget "*. »-Petrus

* Mattb, x, 39. ** Matth. 16, 94.
9. 12 Hebr. v, 7.

το Psal. xxi) 1; Matth. xxvii, 46.
P Marc. xiv, 4t ; Luc. xvii, 51-33. j

δαχρύων προσενέγχας.» Ei δὲ 6f) τις οἵεται μιχροξν-
χίας εἰς τοῦτο καθιχέσθαι Χριστὸν, λελυπῃσθαι 6k
xaX ἀδημονεῖν ἀφορήτως ἔχοντα πρὸς τὸ παθεῖν, δέει
γενικηµένον, xai ἀσθενείχ χεχρατηµένον" γράφεται
μὲν ὁμολογουμένως αὐτὸν ὡς οὐκ ὄντα θεὸν, εἰχῖ δὲ
ὡς Éotxev, ἀποφήνειεν ἂν ἐπιτιμῶντα τῷ Πέτρῳ.

B. Πώς δὴ qf;

À. Ἔφη μὲν γὰρ ὁ Χριστός" « "Ioou ἀναδαίνομς'
el; Ἱεροσόλυμα, καὶ ὁ Yibo τοῦ ἀνθρώπου παραδο:

«θήσεται εἰς χεῖρας ἁμαρτωλῶν, xai ἐμπαίξουσι

αὐτῷ, XaY σταυρώσουσιν αὑτὸν, καὶ τῇ τρίτη ἡμέρ.

" Mattb. xxvi, ὀδ. 15 ibid. 5.

1525
ἐγεοθήσέται.» 'O δὲ, ἐπείτοι φιλόθεος fv, «
σοι, Κύριε, φησὶν, οὗ μὴ ἔσται σοι τοῦτο.» Καὶ τι
πρὸς αὐτὸν ὁ Χριστός; « Ὕπαγε ὑπίσω µου, Σατα”ᾶ.
GxávbaÀóv µοι εἴ, ὅτι οὗ φρονεῖς τὰ τοῦ θεοῦ, ἀλλὰ
τὰ τῶν ἀνθρώπων. 2 Καΐτοι πῶς ἡμάρτανε τοῦ εἰ-
χότος ὁ parche, ἀποφέρεσθαι θέλων τοῦ διδασχάλου
τὸν πειρασμὸν, εἰ δύσοιστος fv αὐτῷ, καὶ ἡχιστα
μὲν φορητὸς, καθιεὶς δὲ μᾶλλον ἐπὶ τὸ ἄναλχι χαὶ
συνθραύειν ἱκανὸν τὸν τοῖς ἑαυτοῦ μαθηταϊς ἐπισχὴ-
πτοντα, τῶν τοῦ θανάτω δειµάτων κατευμεγεθεῖν,
καὶ παρ οὐδὲν ἡγεῖσθαι τὸ παθεῖν, Eos! ἂν ἀνύηται
πρὸς αὐτῶν τὸ θεῷ δοχοῦν; θαυμάζω δὲ, ὅτι συν-
ἥφθαι λέγοντες αὐτὸν τῷ Μονογενεῖ, καὶ τῶν θείων
ἀξιωμάτων ἀποφαίνοντες χοινωνὸν, τῶν τοῦ θανάτου
δειµάτων ῥίπτουσι xatóntv, ἵν᾽ ὀρῷτο χαθ) ἡμᾶς

γυμνὸς δηλονότι, xal ὡς ἀπὸ τῶν θείων ἀξιωμάτων B

χεχερδαχὼς οὐδέν.

B. ᾿Οποῖος ἂν ἄρα ἐστὶ τῆς ἕν γε τούτοις olxovo-
μίας ὁ λόγος;

A. Μυατιχὸς ὅτι xal βαθὺς, xal τεθαυμασμένος
παρά γε τοῖς εἰδόσιν ὀρθῶς τὸ Χριστοῦ µυστήριον.
"λθρει γάρ pot τοὺς τῇ κενώσει πρέποντας λόγους,
καὶ τοῖς τῆς ἀνθρωπότητος µέτροις οὐχ ἀπεοιχότας,
ὡς iv χαιρῷ xal χρείᾳ γεγενηµένους, ἵνα φανῆται
πανταγοῦ χαθ᾽ ἡμᾶς γεγονὼς ὁ ὑπὲρ πᾶσαν τὴν χτί-
σιν. Ἔγεται δὲ «oí χἀκεῖνο δὴ αὖ.

B. Τὸ ποῖόν τι ofi; ; 9

A. Ἐπειδὴ γὰρ veyóvapisy ἑπάρατοι, διὰ «fv. ἓν

Αδὰμ παράδασιν, πεπτώχαµεν δὲ χαὶ ὑπὸ θανάτου ΄

πάχην, ἑγχαταλειφθέντες ὑπὸ θεοῦ, πάντα δὲ Υέγο-
νεν ἐν Χριστῷ xatyà, xal ἀναφοίτησις τῶν καθ) ἡμᾶς
εἰς τὸ iv ἀρχαῖς ' ἐχρῆν ἀναγχαίως τὸν δεύτερον
Αδὰμ τὸν ἐξ οὐρανοῦ, τὸν ἁπάσης ἁμαρτίας κρείτ-
τονα, τὴν πάναγνον xal ἀθέθηλον ἀπαρχὴν τοῦ

ένους δευτἐραν, τουτέστι Χριστὸν, ἁπαλλάξαι τῆς
δίχης τὴν ἀνθρώπου φύσιν, xai καλέσαι πάλιν iv
αὐτῇ τὴν ἄνωθεν xa παρὰ Πατρὸς εὐμένειαν, λῦσαί
τε τὴν ἐγχατάλειφιν διὰ τῆς ὑπακοῆς xal τῆς els-
παν ὑποταγῆς. Οὐ γὰρ ἐποίησεν ἁμαρτίαν, πὲ-
πλούτηχε δὲ τὸ ἁμώμητον ἡ ἀνθρώπου φύσις Ev αὖ-
τῷ, καὶ τὸ ἀνεπίληπτον παντελῶς, ἵνα δύνηται λοι-
πὸν ἐχ παῤῥησίας &vabody: «θεέ μον, θεέ µου, ἵνα τί
µε ἐγχατέλιπες») Ἐννόει γὰρ, ὅτι γεγονὼς ἄνθρωπος
ὁ Μονογενὴς, ὡς elg ἐξ ἡμῶν, xat ὑπὲρ ἁπάσης τῆς

φύσεως τὰς τοιαύτας ἡφίει φωνὰς, μονονουχὶ λέγων D voces emisit, quasi dicens

Πεπλημμέληκεν ὁ πρῶτος ἄνθρωπος, παρώλισθεν εἰς
παραχοὴν, χατηµέλησε τῆς δοθείσης ἐντολῆς, τοῖς
τοῦ δράχοντος φεναχισμοῖς εἰς τὸ ἑξήνιον συνηρπά-
ζετο’ ταύτῃτοι, xal µάλα εἰχότως, ὑπενήνεχται τῇ
φθορᾷ, καὶ γέγονεν ὑπὸ δίχην ᾽ à) ἐμὰ δευτέραν
ἐφύτευσας &pyhv τοῖς ἐπὶ τῆς γῆς, κεγρηµάτιχα
δεύτερος 'Abáp.. Ἐν ἐμοὶ χεχαθαρµένην ὁρᾷς τὴν ἀν-
θρώπου φύσιν, χατορθώσασαν τὸ ἀπλημμελὲς, ἁγίαν
καὶ πἀναγνον. Δίδον λοιπὸν τὰ ἐξ ἡμερότητος ἀγαθὰ,
λύε τὴν ἐγχατάλειψιν, ἐπιτίμησον τῇ φθορᾶ, καὶ
πέρας ἑχέτω τὰ ἐξ ὀργῆς. Nevíxnxa γὰρ αὐτὸν τὸν
«τάλαι κρατήσαντα Σατανᾶν. Εὖρε γὰρ iv ἐμοὶ τῶν

" Matth. xvi, 23, 30. "* Il Cor. v, 17.

QUOD UNUS SIT CHRISTUS. .
"Deo; À autem. cum οἱ vehementer eharus esset ; «

7 [sa, ttt, 9; I Petr. 0, 22.

16
Absit,
iuquit, hoc a te, Domine ; nou erit tibi hoc. » Cui
respondit Christus: « Vade post me, Satana, quia
scandalum mihi es, et non sspis ea quz Dei sunt,
sed quae liominum ?*, » At quomodo peccavit. disci-
pulua cupiens 4 magistro suo removere tentationem,
si intolerabilis ipsi erat, et eo imbecillitatis dejece-
ral, qua animum [frangere posset ejus qui suis
discipulis mandabat mortis terrores .superare, et
pro nibilo putare si quando ipsum pati cernerent
ut Dei voluntas perficeretur ? Miror vero quod cum
illum Unigenito conjunctum fuisse statuant, et in
divinarum dignitatum sive proprietatum societatem
assumptum, timori mortis subjiciant, ita ut nudus
plane instar nostrum cernatur, nihilque ex divi-
narum dignitatum communicatione commodi acce-
pisse.

B. Quaenam igitur est in hisce cdcenomim ra-
tio ?

Α. Mystica alque admiranda iis qui Christi
mysteriuur recte intelligunt. Animadverte euim ver-
ba eximanitioni eonvenientia, et ab humanz na-
turz conditione nequaquam aliena, .8&uo tempore
atque opportune habita, ut is qui supra emnem
creaturam est, nostri prorsus similie factus esse
cernatur. Consequetur autem ad hoc, etiam illud.

D. Quidnam ?

À. Cum enim facti. sumus exseerabiles, propter
"ransgressionem Ada, incidimus vero in mortis
laqueos, deserti a Deo, omnia vero facta sunt in
Cliristo nova ?*, et. natura nostra pristina sux in-
legritati restituta est ; necessariam oimnino fuit ut
secundus Ádam ex ccelo omnis peccati expers, et
purissiue generis nostri primitiz, hoc est Christus,
humanam naturam a poena. liberaret, et ceelestem
Patris benevolentiam ei rursus. conciliaret ; illam-
que nostri desertionem aboleret, per obedicutiam
integramque subjectionem. Neque enim fecit pecca-
tum ?*, bhumanaque natura in ipso inculpata irrepre-
hensibilisque est effeciá : ut 757 possit deinceps
libere exclamare: «Deus meus, Deus meus, quare
me dereliquisti ? » Animadverte enim, quod cum
Unigenitus factus est homo, sicut unus ex nobis,
pro universa ctiam matura humana ejusmodi
: Peccavit primus
homo, lapsus in inobedientiam ; neglexit. prace-
plum quod ei datum erat, et draconis impostura
ad inobedientiam raptus est. ldcirco, et quidein
merito, corruptioni et paenze obnoxius factus est.
Sed we morialibus secundum principium atque
auctorem constituisti, et vocatus sum secundus
Adam **, in. me mundatam vides humanam na-
luram, atque integritati restitutam sauctam ac
puram. Largire illi deinceps benignitatis tuze. bona,
alienationem abs te abole, interitum solve, et fioem
habeat tua ira. Vici enim Satanam qui jam olim
imperium obtinuerat. Nihil enin prorsus in me

15 [ Cor. xv, 4b.

1531

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

12318

suum invenit. Talis itaque est, ut arbi(ror, verbo- A ἑαντοῦ παντελῶς οὐδέν. Τοιοῦτος μὲν οὖν, ὥς γε ol-

rum Salvatoris sensus. Non enim sibi, sed nobis
'! benignitatem Patris poscebat. Nam sicut in υπί-
versam liominis naturam ex Adamo veluti prinia
radice poena peccato debita pervaserat, « regnavit
cnim mors ab Adamo usque ad Moysen, etiam in
eos qui non peccaverunt in similitudinem pre-
varicotionis Adae '* : » ita etjam ex secundo nostro
principio, hoc est Christo, rursus lu universum
genus humanum vita transfunditur. Quod quidem
etiam sapientissimus Paulus confirmat dicens : « Si
euim unius delicto multi mortui sunt, multo magis
unius justitia multi vivent 5. » Et rursum : « Quem-
adinodum enim in Adam omnes moriuntur : ita
etiam in Christo omnes viviflicabuntur *', »

B. Ineptum itaque e! dissentancuin a sacra. Scri-
ptura est existimare et dicere hominem assuin-
ptum veluti desertum a Verbo ipsi conjuncto,
buwianis vocibus usum fuisse.

A. Impium plane, atque extremae cujusdam in-
sanis argumentum fuerit, neque alienum ab iis
qui recte sentire nesciunt. Cum enim sejungant ac
separenL oninino el voces et res, atque has quidem
soli ac peculiariter Uuigeuito tribuant, has vero
Cuidam diverso ab hoc Filio, et ex muliere nato,
a vera 7568 rectaque via sberrant, Christique
mysterium non intelligunt.

B. Non sunt itaque separandz voces aut res, alla-
ts in medium evdaugelicis atque apostolicis testi-
moniis ?

A. Nequaquam, quantum attinel ad personas
duas οἱ hypostases duas distinctas inler se, et spe-
eialiter inler se remotas : cum enim sit unus
Filius Verbum propter nos incarnatum, dixerini
omnia esse ipsius, voces nimirum οἱ res, divinaque
simul et humana.

B. Ergo cum ex itinere -defessus fuisse dicitur,
atque esuriisse, somnumque cepisse, .convenitne ut
res adeo minutas ac viles Deo Verbo ascribamus?

pat, τῶν τοῦ Σωτήρος λόγων ὁ οὓς. Ἐκάλει γὰρ οὐχ
ἑφ᾽ ἑαυτὸν μᾶλλον, ἀλλ ἐφ᾽ ἡμᾶς αὐτοὺς, τὴν παρὰ
Πατρὸς εὐμένειαν. "ΏὭσπερ γὰρ εἰς ὅλην τὴν à»
θρώπου φύσιν χαθάπερ Ex ῥίξης τῆς πρώτης, φημὶ
τον 'Abàp., διέδη τὰ ἐξ ὀργῆς ' «βεθασίλευχε γὰρ ὁ
θάνατος ἀπὸ ᾿Αδὰμ µέχρι Μωσέως, xaX ἐπὶ τοὺς μὴ
ἁμαρτίσαντας ἐπὶ τῷ ὁμοιώματι τῆς παραθάσεως
Αδάμ.» οὕτω xal τὰ ix τῆς δευτέρας ἡμῶν ἁπαρ.
χῆς, τουτέστι Χριστοῦ, πάλιν εἰς ἅπαν τὸ ἀγθρώπινον
διαθἠσεται γένος, xal πιστὠσεται λέγων ὁ πάνσοφος
Παῦλος: « El γὰρ τῷ τοῦ ἑνὸς παραπτώµατι οἱ πολ-
1ο) ἀπέθανον, τολλῷ μᾶλλον τῷ τοῦ ἑνὸς διχαιώµατι
οἱ πολλοὶ ζ{σοντα’.» Καὶ πάλιν’ « Ώσπερ γὰρ ἓν τῷ
Ἀδὰμ πάντες ἀποθνῄσχουσιν, οὕτω χαὶ Ev τῷ Χριστῷ

B πάντες ζωοποιηθήσοντα,. »

B. ΄Ασοφον οὖν ἄρα xal ἁπᾷδον παντελῶς τοῖς
ἱερόῖς Γράμμασι, τὸ οἴεσθαί τε καὶ λέγειν, τὸν ἀνα-
ληφθέντα ἄνθρωπον, ὡς ἑγκαταλειφθέντα - ὑπὸ τοῦ
συναρθέντος αὐτῷ Λόχου, ταῖς ἀνθρωπίναις χρήσα-
σθα:. Φωναῖς.

A. Δυσσεθὸὲς μὲν οὗν, ὦ ἑταῖρε, xal τῆς εἰς λῆξιν
ἑμθροντησίας ἁπόδειδις εἴη ἂν xol µάλα σαφὶς
τουτὶ, οὐχ ἀπεο:χός vs μὴν τοῖς μὴ φρονεῖν εὖ έγνω -
κόσιν. Ἐπειδὴ yàp διιστᾶσί τε xai διορίζουσι παν-
ταχῆ xai φωνὰς xal πράγματα, καὶ τὰς μὲν µόνῳ
καὶ ἰδικῶς ἐχνθνεμήχασι τῷ Μονοχενεῖ, τὰς 65 ὡς
ἱτέρῳ xao! αὑτὸν Υἱῷ τε καὶ ἐχ γυναιχὸς, ταύ-ητοι
διηµαρτήχασι τῆς εἰς εὐθύ τε xal ἁπλανεστάτης
ὁδοῦ, καὶ τοῦ εἰδέναι σαρῶς τὸ Χριστοῦ µυστί-
piv.

B. 0$ διαιρετέον οὖν ἄρα φωνὰς, f) mpáypasa,
παροισθέντων εἰς µέσον τῶν εὐαγγελικῶν xaX &zo-
στολιχῶν χηρυγµάτων;

Α. Οὐμενοῦν, τό γε ἦχον εἰς πρόσωπα δύο, χαὶ
ὑποστάσεις δύο διηρηµένας ἀλλήλων, xal ἆποφοι-
τώσας εἰσάπαν ἰδικῶς τε xal ἀναμέρος. Ἑνὸς γὰρ
ὄντος Yioo, τοῦ δι ἡμᾶς ἑνανθρωπήσαντος Λόγον,
φαίην ἂν εἶναι πάντα αὐτοῦ, λόγους τε xai πράγµα-
τα, tá τε θεοπρεπῆ xal προσέτι τὰ ἀνθρώπινα.

B. Οὐχοῦν , κἂν si ix τῆς ὁδιπορίας χοπιάσαι
λέγοιτο, πεινῆσαί τε xal ὕπνου μεταλαχεῖν, πρέποι
ἂν, εἰπέ pot, προσνεῖμα: τῷ θεῷ Λόγῳ τὰ οὕτω
σμιχρά καὶ χατεῤῥιμμένα ;

À. Nudo quidem el nondum incarnato, ac prius- D Α. Γυμνῷ μὲν ἔτι, xaX οὕπω σεσαρκωµένῳ, xal

quam exinanitionem subiret, nequaquam : recte
enim judicas. At vero incarnato atque exinanito
quidnam detrimenti boc ci afferre posse censeas ?
Quemadmodum enim propriam ipsius carnem factam
esse dicimus, ita vicissim ipsius esse statuimus pet
consortium incarnalionis, et ratione exinanitionis,
carnis etiam incommoda atque imbecillitatem. Similis
enim factus est per omnia fratribus **, excepto solo
peccato, Neque mireris si una cum carne etiain
carnis imbecillitates sibi ascivisse ipsum dicinus ;
unde et exlernas contumelias a Judazis ferociter
sibi illatas, sibiipsi ascripsit, dicens per vocem Psal.

πρὶν καθιχέσθαι πρὸς χένωσιν, πρέποι ἂν fixvotá ve:
φρονεῖς γὰρ ὀρθῶς' ἐνανθρωπήσαντι δὲ xal χεχε-
νωµένῳ ὁποῖον ἄρα προστρίφαι βλάδος τὸ χρημα
αὐτῷ; Ὥσπερ γὰρ ἰδίαν αὐτοῦ τὴν σάρχα Ὑενέσθαι
φαμὲν, οὕτω πάλιν αὐτοῦ κατ οἰχείωσιν οἰχονομι-
κἢν, xai χατά Ye τὸν τῆς χενώσεως τρόπον, τὰς τῆς
σαρχὸς ἀσθενείας. Ὡμοιώθη γὰρ κατὰ πάντα τοῖς
ἀδελφοῖς, δίχα µόνης ἁμαρτίας. Καὶ µήτοι θαυµάσῃς,
εἰ τὰς τῆς σαρχὸς ἀσθενείας οἰχειοῦσθαί φαμεν αὑτὸν
μετὰ τῆς σαρχὸς, ὅθεν xal τὰς θύραθεν παροινίας,
τὰς ἀπό γε τῆς τῶν Ἰουδαίων σχαιότητος ἐπενεχθεί-
σας αὐτῷ, πάλιν ἑαυτῷ προσνενέµηκε, λέγων διὰ

? Rom. v,14. **ibid. 15. *'I1Cor. v, 99. *! Hebr. 1, 17.

-

QUOD UNUS SIT CHRISTUS.

1850

τῆς τοῦ WáAlovtog φωνῆς' εΔιεµερίσαντο τὰ ἱμάτιά Α miste : « Diviserunt sibi vestimenta mea, ct super

pov ἑαυτοῖς, xaX ἐπὶ τὸν ἱματισμόν µου ἔδαλον x15-
pov.» Καὶ πάλιν ᾿εΠάντες οἱ θεωροῦντές µε, ἐξεμυχτή-
Ρισάν µε, ἑλάλτσαν ἓν χείλεσεν, ἐχίνησαν χεφαλίν. η

B. Οὐχκοῦν xàv εἰ λέγοι τυχὸν, « Ὁ ἑωραχὼς ἐμὲ,
ἑώραχε τὸν Πατέρα” Ἐγὼ xai ὁ Πατὴρ, Ev ἑσμεν' »
εἶτα πρὸς Ἱουδαίους, « Ti µε ζητεῖτε ἀποχτεῖναι ἄν-
θρωπον, ὃς τὴν ἀλίθειαν ὑμῖν λελάληχα, ἣν Έχουσα
παρὰ τοῦ θεοῦ ; » ἑνὸς εἶναι δώσοµεν καὶ τοῦ αὐτοῦ,
καὐτας τε xàxs[vaz τὰς φωνάς ; |

À. Πάνυ μὲν οὖν, µεμέρισται γὰρ οὐδαμῶς ὁ Χρι-
στὺς, εἷς δὲ χαὶ μόνος χαὶ ἀληθινὸς Yib; πρὸς ἁπάν-
των εἶναι πιστεύεται τῶν προσχυνούντων αὐτόν. Ἡ
γὰρ εἰχὼν τοῦ ἁοράτου Θεοῦ, τὸ ἀπαύγασμα τῆς
δόξης τῆς ὑποστάσεως τοῦ Πατρὸς , ὁ τῆς οὐσίας
αὑτοῦ χαραχκτὴρ, ἔλαθε δούλου μορφὴν, οὐχ ὡς ἄν-
θρωπον ἑαυντῷ συνάψας, χαθἀ φασιν, ἓν αὐτῇ δὲ
μᾶλλον αὐτὸς Yeyovóx, μεμενηχὼς δὲ xal οὕτως ἐν
ὁμοιώσει τῇ πρὸς θεὸν χαὶ Πατέρα. Γέγραρε γοῦν ὁ
πάνσοφος Παῦλος, ὅτ, « Ὁ θεὸς, ὁ εἰπὼν ἐκ σχότους
φῶς λάμψαι, ὃς ἔλαμψεν Ev ταῖς χαρδίαις ἡμῶν πρὸς
ξωτισμὸν τῆς γνώσεως τῆς δόξης αὑτοῦ , Ev mpac-
emo Χρ:στυῦ Ἰησοῦ.» "A0pet γὰρ ὅπως Ev προσ-
ώπῳ Χοιστοῦ τῆς θείας τε xat ἀποῤῥέτου δόξης τοῦ
. Θεοῦ καὶ Πατρὸς ὁ φωτισμὸς ἀναλάμπει. Δείχνυσι
γὰρ ἐν αὐτῷ «t» τοῦ Πατρὸς δόξαν, χαΐτοι γεγονὼς
ἄνθρωπος ὁ Μονογενἠς, Μόνος γὰρ οὗτος, xaX οὐχ
ἕτερος Χριστὸς νοεῖται xa ὀνομάζεται, ἤγουν διδα-
σχόντων ἡ αᾶς οἱ διεναντίας, «Iva τρόπον χατ!δοι τις
ἂν ὡς ἓν ἀνθρώπῳ χοινῷ τῆς θείας δόξης τὸν qu-
τισμὸν, Έγουν τὴν ἐπίγνωσιν; O5 γὰρ ἐν ἀνθρώπου
μορφῇ 8:5» ὀψόμεθα, πλὴν Ev μόνῳ τῷ καθ ἡμᾶς
Υεγονότ; χαὶ ἐνανθρωπήσαντ' Λόγῳ, µεμενηχότι δὲ
xal οὕτω φύσειτε καὶ ἀληθῶς Υἱῷ, παραδόξως ἣν
χαὶ τοῦτο ἰδεῖν, καθὺ νοεῖται θεός. Καὶ γοῦν ὁ τῶν
αὐτοῦ μυστηρίων ταμίας, Χριστὸν Ἰησοῦν ὀνομάσας
αὐτὸν, ὡς χαθ ἡμᾶς γεγονότα χαὶ σεσαρχωμένον,
οἶδεν ὄντα μετὰ τοῦ φύσει τὲ χαὶ ἀληθείᾳ θεέόν ᾿
γράρει γὰρ «bU « Το)λμηρότερον δὲ ἔγραφα ὑμῖν
ἀπὸ μέρους, ὡς ἐἔπαναμιμνίσκων ὑμᾶς διὰ τῖν χάριν
thv δοθεῖσάν uot ὑπὸ τοῦ θεοῦ, εἰς τὸ εἶναί µε λει-
τουργὸν Χριστοῦ Ἰησοῦ εἰς τὰ ἔθνη,ἱερουργοῦντα τὸ
Εὐαγγέλιον τοῦ Θεοῦ. » Προρητεύει δὲ xat Ζαχαρίας
τῷ οἰχείῳ παιδὶ, φημὶ 6, τῷ Βαπτιστῇῃ. « Καὶ σὺ,

vestem meam miserunt sortem **, » Et rursum :
« Omnes videntes me deriserunt me ; locuti sunt
labiis, eL moverunt caput **. »

B. Ergo etiamsi dicat : « Qui vidit me, viit et
Patrem 55: ego et Pater unum sumus ** ; » prz-
terea. ad Judaros : « Quid. me quzritis interficere,
hominem qui veritatem locutus sum vobis, quam
audivi a Deo ** ? » unius atque ejusdem dicemus
esse lias voces ct illas?

Α. Omnino : nulla. enim rationo-divisus est Chri-
stus **. Unus vero ac solus. et verus Filius esse
creditur ab omnibus qui ipsum.adorant,. Imago
enim invisibilis Dei, splendor glori: substantiae
Patris **, essentieque. ipsius character, servi for-
mam accepit ** : non ut hominem sibi conjungens,
quemadmodum isti volunt, sed in illa potius ipse
factus ; similitudinem. interim cum Patre nibilo-
minus retinens. 759 Scripsit itaque sapientissimus
Paulus, quoniam « Deus qui dixit de tenebris
lucem splendescere, ipse illuxit in cordibus nostris
ad illuminationem . scientie claritatis Dei in facia
Christi Jesu *!. » Vide enim, quo pacto in persoua
Christi divinum atque ineffabile glorie Dei ac Patris
lumen resplendeat. Ostendit enim in seipso Unige-
nitus Pitris gloriam, tamelsi factus.sit liomo. Solus
namque liic, et non alius Clirietus. censetur εἰ voca-
tur. Aut alioqui doceant adversarii quomodo. quis
in vulgari aliquo homine cernere possit . divinae

C glorixz lumen, sive notitiam ? Neque enim in ho-
. minis forma Dcum cernemus, pr:terquam in solo

Verbo nostri simili facto, atque incarnato ; quod

. tamen etiam ου pacto permausit naturaliter ac

vere Filius, admirabiliter id factum videmus, qua-
tenus est Deus. ldcirco et Paulus, Christum Jesunt
ipsum nominaus, ut nostri similem factum atque
incarnatum, optime intellexit ipsum simul csse
naturaliter ac. vere Deum. lta enün scribit: « Au-
dacius aulem scripsi vobis ex parte, tanquam in
memoriam vos reducens, propter gratian-qu*e mihi -
data est a. Deo : ut. sim minister Christi Jesu in
gentibus ; sanctificans Evangelium Dei **. » Quin-
etiam Zacharias filio suo prophetat, Baptist: jiaquam,
« Et tu puer, propheta Altissimi vocaberis. Praibis

παιδίον, προφήτης Ὑψίδτου χληθήσῃ προπορεύσῃ D enim ante faciem Domini, ad preparandum populum

γὰρ πρὸ προσώπου Κυρίου, ἑτοιμάσαι λαὺν αὑτῷ. »
Εἶτα τὺν "1 ψιστὀν τε χαὶ Κύρ'ον ὁ θεσπέσιος Βαπτι-
oth; χατεδείχνυ λέγων" « "lós ὁ ᾽Αμνὺς τοῦ Θεοῦ, ὁ
αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου. Οὗτός στι περὶ οὗ
ἑγὼ εἶπον' Ὀπίσω µου ἔρχετα:ι ἀνὶρ ὃς ἔμπροσθέν
µου γέγονεν, ὅτι πρῶτός µου fv. » " Ap! οὖν ἑνδοιάσαι
θέµις, ὡς εἷς καὶ μόνος xol ἀληθῶς Υἱὸς εἴη ἂν 6
ἐχ θεοῦ Πατρὸς Λόγος μετὰ τῆς ἑνωθείσης αὑτῷ
σαρχὸς, xal οὐχ ἀψύχου μᾶλλον κατά τινας, ὡς ἔφην,
ἑφυχωμένης 65 νοερῶς, xai ἓν σὺν αὐτῇ πρόσωπον
πανταχη ;

»* P33]. xxi, 10.
ο [lcbr. 1, 5.

9" ibid. 8.
" Philipp. tj, 7.

*5 Joan. xiv, 9.
*! |l Cor. iv, 6.

*€ Joan. x, 50.
* Rig, xv, 15, 106.

ipsius **; » Deinde divinus Baptista, Altissimuw et
Dominum demonstrat, dicens : « Ecce Agnus Dei,
qui tollit peccata mundi. Hic est de quo dixi : Post
me venit vir, qui ante me factus est, quia prior
me crat **. » Fasne igitur fuerit dubitare, quod unti.
et solus ac vere sit Filius, Verlhum ex Deo Patre
cum unila sibi carne, non illa iínanimata secundutn..
nonnullos, ut dixi, sed apinia intelligente prz dita,
unaque prorsus cum ipso persona ?

*! Joan. viu, 10. "5I Cor. 1, 12.
* Luc. 1, 76. Joa. 1, 28, 50

(531

8, CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

1533

Β. £quidem nequaquam dubitaverim. « Unusenim A — B. Ἐνδοιάσαιμι μὲν ἠχιστά ye. « E; v Xp Κύριος,

Duminus, unà fides, unum baptisma 9. » AL si
dicestur Christus profecisse xmlate, sapientia, οἱ
gratia **, cuinam h*c acciderunt ? Cum Verbum ex
Deo Paire sit plenum et perfeetum per se, qualenam,
obsecro, alieujus incrementum rei accipiat ? Cum
vero ipse sit sapientia ", non dicetur sapientiam
accepisse. Quarendum itaque aiunt, cui hac acci-
derint. |

"760 ^. Alius itaque, ut videtur, introducendus
erit Filius et Dominus, quia nonnulli sacrarum
Litterarum intelligentiam consequi nequeunt. Atqui
sapiens evangelista eum inducit Verbum incarnatum,
ostendit ipsum ceconomice immissum propriz carni,
per propria sux» nature leges processisse. "llumanze
vero natura est profleere setate οἱ sapientia, addi-
derim autem et gratia, concurrente ac promovente
quodammodo una cum corporis incremento, etiam
intelligentia quz in unoquoque est. Mipor enim est
in infantibus, major in pueris. Neque vero erat
impossibile ut Deo, Verbo ex Patre genito, corpus
sibi unitam etiam ex ipsis fasciis autollere, atque
ad perfectam :xtatem transferre ; atque adeo facilli-
mum ei fuisset etiam infanti exquisitam admira-
bilemque sapientiam tribuere. Cxterum hoc oliquid
monstri simile fuisset, eta ratione incarnationis
alienuin. Mysterium enim tacite modesteque peractun
est, tiuman:z itaque naturz leges c&conomice etiam
in sc valere voluit. Nam et hoc ad similitudinem
nostri referendum est. Nos eniim a parvis ad magna
procedimus, evehente nos tempore ad incrementum
statis, et non absimilis parumque convenientis
cum tote intellectus. Verbum itaque ex Patre,
* quatenus est Deus, perfectissimum ex se est, nullaque
plane re, ut nec incremento eget. Ceterum. no-
stram naturam sibi propriam fecit, cum factus
est nostri similis, tametsi sciamus ipsum etiam hoc
pacto. nobis superiorem esse, ut Deum. Ac proinde
Paulus tametsi optime nosset ipsum carnem esse
factuin, tamen, Deitatis eminentiam contemplans,
ipsum bominem non esse alicubi dicere audet. Nam
ad Galatas ita. scribit : « Paulus apostolus non ab
hominibus, neque per hominem, sed per Jesum
Christum **. » Et alibi : « Notum énim vobis facio
Evangelium quod evangelizatum est a me, quia non
est secundum hominem. Neque enim ab homine
accepi illud, neque didici, sed per revelationem
Jesu Christi **. »

B. Ascribendum itaque ei est, quod dicatur
proficere :eiate et sapientia, quemadinodum et
esurire et defatigari, aliaque his similia. Quinetiam
si dicatur passus esse, et vivificatus esse a Patre,
ipsi quoque hxc tribuemus.

"761 ^. Ipsiusenim esse dicimus quatenus per in-
carnationem propria sibi illa fecit, et una cum carne
eliam carnis proprietates assumpsit; siqnidem non

** Ephes. 1v, 5.

* Luc. , οἱ. *" ECor. 1, 95.

0 Galat, 1, 1.

µία πίστις, ἓν βάπτισμα. » Πλην εἰ λέγοιτο Ίπρο-
χόπτειν Ἰησοῦς ἡλιχίᾳ, xai σοφία. xai yáptzt, τίς
ὁ ἐν τούτοις γεγονώς ἐστι; Πλήρης γὰρ àv xai αὗτο.
τελῆς ὁ £x θεοῦ Πατρὸς Λόγος, ὁποίαν ἂν λάθοι xal
εἰς τί τὴν ἐπίδοσιν, τοι τὴν προχοπἠν; Σοφίο
δὲ ὧν αὐτὸς, οὐχ ἂν λέγοιτο σοφίας δεχτιχός. Ζητη-
τέον οὖν ἄρα φασὶ, περὶ ὃν ἂν γένοιτο ταυτί.

A. ἝἜτερον οὖν, ὡς ἔοικεν, εἰσχομιστέον Ylby καὶ
Κύριον, διὰ τὸ yh δύνασθαί τινας καθιχνεῖσθαι τοῦ
βάθους τῶν ἱερῶν Γραμμάτων. ὍὉ γάρ τοι σοφὸς εὖ-
αγγελ.στὲς, σάρχα γεγονότα προεισενεγχὼν τὸν Λό-
γον, δείχνυσιν αὐτὸν οἰχονομιχῶς ἑφέντα τῇ ἰδί
σαρχὶ, διὰ τῶν τῆς ἰδίας φύσεως lévat νόμων. 'Àv-
θρωπότητος δὲ τὸ προχόπτειν ἐστὶν ἡλιχίᾳ τξ xa!
σοφίᾳ, φαίην δ᾽ ἂν ὅτι καὶ χάριτι, συναναπηδώσης
τρόπον τινὰ τοῖς τοῦ σώματος µέτροις xaY τῆς ἐν
ἑκάστω συνέσεως. Ετέρα δὲ aj iv τοῖς ἤδη παισὶ,
καὶ ὑπὲρ τοῦτο ἔτι. Hy μὲν γὰρ οὐκ ἀδύνατον. ἤγουν
ἀνέφιχτον, ὡς θεῷ τῷ ἐχ Πατρὸς φύντι Λόγῳ, τὸ

ἑνωθὲν αὐτῷ σῶμα, χαὶ &£& αὑτῶν σπαργάνων αἴρειν

τε ὑψοῦ, xai εἰς µέτρον ἡλιχίας τῆς ἁρτίως ἐχωύστς
ἀνενεγκεῖν.Φαίην δ᾽ ὅτι χαὶ ὃν νηπίῳ σογἰαν ἑχφΏναι
τεθαυμασμένην ῥάδιόν τς xa εὐήλατον ἣν abt.
ἀλλ ἣν τὸ χρῆημα τερατοπο:ἱας o9 μαχρὰν, καὶ τοῖς
τῆς οἰκονομίας λόγοις ἀνάρμοστον. Ἐτελεῖ-ο vip
ἀφοφητὶ τὸ μυστήριον. Ἠφίει δὴ οὖν οἰχονομικῶς
τοῖς τῆς ἀνθρωπότητος µέτροις ἐφ᾽ ἑαυτῷ τὸ χρᾶ-
τεῖν. Τετάξεται γὰρ ἐν uolpa καὶ τοῦτο τῆς πρὺς
ἡμᾶς ὁμοιώσεως, οἷς κατὰ βραχὺ πρὸς τὸ μεῖνον ἡ
πρόοδος, αἴροντος ἡμᾶς χαιροῦ πρὸς ἐπίδοσιν Γλι-
χίας xai οὐχ ἀναρμόστου φρονήῄσεως. Οὐχκοῦν cw
τέλειος μὲν, καὶ ἀπροσδεὴς παντὸς ὁτονοῦν, καὶ γοῦν
αὐξήσεως, ὡς θεὸς, ὁ Ex Πατρὸς Λόγος) οἰχειοῦταί vs
μην τὰ ἡμῶν, ἐπεί τοι γέγονε καθ) ἡμᾶς. . . ἴσμεν
ἕντα αὐτὸν χαὶ οὕτως ὑπὲρ ἡμᾶς, ὡς θ:όν. Τολμᾶ
γοῦν ὁ Παῦλος, χαίπερ εἰδὼς ὅτι γέγονε σὰρ». ταῖς

, τῆς θεότητος ὑπεροχαῖς ἐνορῶν, Εσθ' ὅτε, οὐδὲ ἄν»

θρωπον αὐτὸν εἶναι ἐνιαχοῦ λέγειν. ἐπιστέλλει γουν
«ot; ix Γαλατίας «Παῦλος ἁπόστολος oíx ἀπ àv-
θρώπων, οὐδξ δι ἀνθρώπου, ἀλλὰ διὰ Ἴηπσου Xp:-
τοῦ” » xai μὴν xa ἑτέρωθ:ι, «Γνωρίζω δὲ ὑμῖν τὸ
Εὐαγνέλιον τὸ εὐαγγελισθὲν ὑπ) ἐμοῦ, ὅτι οὗχ ἔστι

p χατὰ ἄνθρωπον. 0ὐδὲ γὰρ ἐγὼ παρὰ ἀνθρώπου παρ:

ἐλαθον αὐτὸ, οὐδὲ ἐδιδάχθην, ἁλλὰ δι ἁποκαλύνεως
Ἰησοῦ Ἀριστοῦ. »

D. Ἐφαρμοστέον οὖν &pa αὑτῷ χαὶ τὸ λέγεσθαι
προχόπτειν σοφίᾳ xal ἡλικίᾳ xai χάρ'τι, χαθά-ερ
ἀμέλει xal τὸ πεινῆν xal μέντοι xaX χοπιᾷν, xai τὸ
τούτοις ἐριχότα. Καὶ τάχα που, xàv εἰ λέγοιτο παθ:εῖν
ἑνωοποιῆσθαί τε παρὰ τοῦ Πατρὸς, αὐτῷ προσνεµού-
μεν χαὶ ταῦτα.

A. Αὐτοῦ (Xp εἶναί φαμὲν xaz' οἰχείωσιν οἵ-
λονομιχὴν τὰ ἀνθρώπινα, xal μετὰ τῆς σαρχὸς
τὰ αὐτῆς ἔπεὶ ph ἕτερος νοεῖται πρὸς ἡμῶν

*? ibid. 11, 12.

1553

QUOD UNUS SIT CHRISTUS.

1554

παρ᾽ αὐτὸν Υἱὸς, ἀλλ᾽ αὐτὸς Κύριος σέσωκεν ἡμᾶς, Α alius censetur a- nohis ab ipso Filius; sed ipse Domi-

vfi; ἁπάντων ζωῆς ἀντάλλαγμα, τὸ ἴδιον αἷμα δούς.
ε ἨἩγοράσθημεν yàp τιμῆς οὗ φθαρτῆς ἀργυρίῳ
$ χρυσίῳ, ἀλλὰ τιµίῳ αἵματι ὡς ἀμνο; ἀἁμώμου
xai ἁἀσπίλου Χριστοῦ, προσχοµίσαντος ἑαυτὸν ὑπὲρ
ἡμῶν εἰς ὀσμὴν εὐωδίας τῷ θεῷ καὶ Πατρί * » χαν
πρός γε. τοῦτο ἡμᾶς πιστώσεται γεγραρὼς ὁ νοµο-
µαθέστατος Παῦλος : « Γίνεσθε οὖν μιμηταὶ τοῦ
Θεοῦ, ὡς τέχνα ἀγαπητὰ, xal περιπατεῖτε ἐν ἀγάπηῃ,
καθὼς xa ὁ Χριστὸς Ἰγάπησεν ἡμᾶς, xaX παρέδω-
xtv ἑαυτὸν ὑπὲρ ἡμῶν. προσφορὰν καὶ θυσίαν τῷ
8:0 εἰς ὁσμὴν εὐωδίας. » Ἐπειδὴ δὲ γέγονεν ὑπὲρ
ἡμῶν εὐωδία Χριστὸς, χαταδείξας ἐν αὑτῷ τὸ ἁπλημ-
μελὲς ἔχονσαν τὴν ἀνθρώπου φύσιν, παῤῥησίαν ἑσχή-
Χαμεν δι) αὑτοῦ τε καὶ ἓν αὐτῷ πρὸς τὸν ἐν τοῖς
οὐρανοῖς Πατέρα καὶ Θεόν. Γέἐγραπται γὰρ, ὅτι
« Ἔχοντες οὖν ἁδελφοὶ παῤῥησίαν εἰς τὴν εἴσοδον
τῶν ἁγίων, iv τῷ αἵματι τοῦ Χριστοῦ, ἣν ἑνεχαί-
νισεν ἡμῖν ὁδὸν πρόσφατον xal ζῶσαν διὰ τοῦ κατα-
πετάσµατος, τουτέστι, τῆς σαρχὸς αὐτοῦ, » Σύνες
οὖν ὅπως αὐτοῦ τὸ αἷμα xal αὐτοῦ τὴν σάρχα φησὶν,
ἣν χαὶ χαταπέτασµα καλεῖ, xal μάλα εἰχότως, ἴν
ὅπερ ἓν τῷ ναῷ τὸ ἱερὸν εἰργάζετο καταπέτασµα,
χατακρύπτον εὖ µάλα τὰ "Άγια τῶν ἁγίων, τοιοῦτόν
τι νοοῖτο δρᾷν καὶ ἡ τοῦ Κυρίου σὰρξ, οὐχ ἐφιστᾶσα,
τρόπον τινὰ, γυμνῶς xai ἀχρύττως ὁρᾶσθαι πρός
τινος τὴν ὑπερφυᾶ καὶ ἑξαίρετον ὑπεροχήν τε χαὶ
δύξαν τοῦ ἑνωθέντος αὐτῇ ecu Λόγου. Καὶ γοῦν, οἱ
μὲν. Ἠλίαν Ἡ ἕνα τῶν προφητῶν ἑτόπασαν εἶναι Χρι-
στόν’ Ἰουδαῖοί γε jv, οὗ συνέντες ὅλως τὸ ἐπ αὐτῷ
µυστήριον, χαταχερτομοῦντες ἔφασχον' « Οὐχ οὗτός
ἐστιν ὁ τοῦ τέχτονος υἱός; πῶς νῦν λέχει, "Oct
Ex τοῦ οὐρανοῦ καταθέθηκα; » ᾿Λόρατον μὲν γὰρ τῇ
φύσει τὸ Θεῖον. Ὄφθη γε μὴν τοῖς ἐπὶ τῆς Υῆς àv
εἴδει τῷ χαθ᾽ ἡμᾶς, ὁ κατὰ φύσιν ἰδίαν οὐχ ὁρατὸς,
καὶ ἐπέφανεν ἡμῖν θεὸς ὧν Κύριος, Καὶ τοῦτο, οἶμαι,
διδάσκε, λέγων ὁ θεσπέσιος Δαθίδ' « Ὁ θεὸς ἑμφα-
νῶς Ίξει, ὁ θεὸς ἡμῶν, xai οὗ. παρασιωττθἠσε-
ται.)

B. Φρουεῖς μὲν ὀρθῶς : ixsivol γε μὴν οὐχ ὧδε
ταῦτ᾽ ἔχειν Oxacelvovzat, πολλοῦ γε xat δεῖ. Κατ οὐ-
δένα γὰρ τρόπον τὸ ἐπὶ τῷ σταυρῷ πάθος ἀξιοῦσι
προσνέµειν τῷ Ex θεοῦ φύντι Λόγῳ, παρασχευάσαι
65 μᾶλλον φασὶν αὐτὸν νὺν συναφθέντα αὐτῷ χατ᾽ ἰσο-
τιµίαν ἄνθρωπον, τὰς Ex τῶν Ἰουδαίων ὑποστῆναι
παροινίας, χαὶ τὰ ἐπὶ τῷ σταυρῷ πάθη, καὶ μὴν xat
αὐτὸν τὸν θάνατον, χαὶ αὐτὸν γενέσθαι τῆς σωτη-
ρίας ἡμῶν ἀρχηγὸν, τῇ τοῦ συνόντος αὐτῷ Λόγου
δυνάµει, παλινδρομήσαντα πρὸς ζωὴν, καὶ τὸ τοῦ
θανάτου χαταργήσαντα κράτος. ͵

A. "Apa οὖν ἔχοιεν ἂν ἐξ ἱερῶν Γραμμάτων, cv
ἐπὶ τούτοις ἡμῖν ἀληθῆ παραστῆσαι λόγον; f| xatvo-
τομοῦσι τὴν πίστιν, τὰ ἀπὺ χαρδίας αὑτῶν λαλοῦντες,
καὶ οὐχ àzb στόµατος Κυρίου, χατὰ vb γεγραμμµένον;

ἣ τάχα που οὺκ εἰδότες λέγειν᾽ε Ἑμοὶ δὲ µή γένοιτο.

χαυχᾶσθαι εἰ μὴ ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ Χριστοῦ, δι οὗ
ἐμοὶ χόσµος ἑσταύρωται, χἀγὼ τῷ χόσμω. »

' | Petr. 1, 18, 19.
XLiX, ο.

* lphes. v, 1, 2.
' Jerein. xxi, 16 * Galat, vi, 14.

* Hebr. x.

nus silvavit nos, proprium suum sanguinem in pre-
tium redemptionis vit: omnium dans. « Redempu
enim sumus non cerruptüibilibus argento et-aur^,
sed pretioso sanguine quasi agni immaculadi atque
incontaminati Christi, qui obtulit se pro: nobis ium.
odorem suavitatis Deo ae Patri ! ; » cujus rei (ideu
quoque μουῖφ faciet legis peritissimus Paulus ita
scribens : « Estote itaque imitatores Dei, sicut (ilii
charissimi, et ambulate in dilectione, sicut et Chri- -
stus dilexit nos, el tradidit semetipsum pro nobis
oblationem et hostiam Deo in odorem suavitatis *. »
Cum igitur Christus sit factus pro nobis suavitas.
odoris, οἱ humanam naturam in seipso inculpatau
declararit, nacti sumus per ipsum οἱ in ipso acces- -
sum ad coelestem Patrem ac Deum. Scriptum est -
enim : « Habens ítaque, fratres, fiduciam in introitu .
sanctorum in sangaine Christi, quam initiavit no- -
bis viam novam et viventem per velamen, id est car--
nem ?. » intelligis itaque quomodo sauguinem ipsius
et carnem ipsius dicat, quam et velamen vocat, et .
quidem merito, ut quod in templo sanetum velameir .
operabatur occultans Saneta sanctorum, tale quid- -
piam eliam Christi caro prastare censeatur : non :
permittens quodammodo ut nude et sine tegumento
cernatur eximia atque immenea excellentia et glo-.-
ria Dei Verbi quod carni unitum est. Porro nonnulli .
censebant Christum esse Eliam, aut. nnum ex pro-
phetis. Judaei vero mysterium ejus plane non intelli- -

C gentes, subsannantes dicebant : « Nonne hic est

filius fabri *? at quo pacto dicit : Quia ex colo -
descendi *? » Neque enim Deitas naturaliter cerni
potest. Apparuit autem mortalibus in forma nostr:c
simili, is qui ratione sux natura videri μες.
manifestusque est nobis Deus exsistens Dominus.
Atque hoc quidem, ut arbitror, docet divinus David .
dicens : « Deus maniíeste veuiel, Deus noster, ei ;
non. silebit *. »-

B. Recte quidem sentis. At illi hice non ita $ese
habere contendunt. Longe enim abest. Nulla s'-
quidem ratione 764 passionem crucis Verbo quod
ex Deo genitum est tribuere volunt. AL potius prz-
parasse ipsum hominem illum qui secundum zqua:

D litatem honoris ab ipso assumptus est, ut Judzorum.

contumelias subiret, et passiouem crucis, atque
adeo mortem ipsam ; atque ipsum factum esse sa-
lutis nostre: auctorem, quippe qui vi ac virtute
Verbi quod ipsi conjunctum erat resuscitatus fuerit,
ct mortis imperium abeleverit.

A. Atqui possiutne sententi:e sui: rationem ex.
sacris Litteris comprobare? aut iunovant fldem ex
suo ipsorum corde loquentes, et non ex ore Domini,.
sicut scriptum est "? aut fortasse nescientes dicere :
« Mihi vero non contingat gloriari nisi in cruee
Chirisü, per quem mihi mundus cruciflaus est, et
ego mundo *. » )

19,20. * Matth, xiii, 55... * Joan, vi, 98; Psal.

13555

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.-

1556

B. Mixime aiunt; confirmat enim in lioc nos sa- A. B. Να), φασίν ' ἐμπεδοῖ γὰρ πρὸς τουτο ἡμδς 6

pientissimus Paulus, ita scribens : « Decebat enim
eum propier quem omnia, οἱ per quem omnia, qui
multos filios in gloriam adduxerat, auctorem salutis
eorum per passionem consummare *. » Hic enim,
inquiunt, in quo omnia, et per quem omnia, non
alius fuerit quam Verbum ex Deo genitum. lpse
igitur perfecit per passionem auctorem salutis no-
sire, hoc cst eum qui est ex semine David.

A. Non igitur redempti sumus a Deo. Quomodo
enim, aut unde? sed potius alieno sanguine ; mor-
t usque est quidam pro nobis supposititius sive suc-
cidaneus homo, et falsi nominis filius. Atque ita
magnum illud ac venerandum incarnationis Uuige-
Miti mvsterium, merz nug:e atque imposturz fue-
rint, Sed neque homo factus est. Salvatorem vero ac
lhedemptorem vocabimus, non quidem Unigenitum,
sed illum potius qui sanguinem suum pro nobis dedit.
Atqui sacratissimus Paulus ad quosdam ita scribit :
« Necesse est ergo exemplaria quidem coelestium
bis mundari : ipsa autem coelestia, melioribus ho-
siiis quam istis. Non enim in manufacta sancta Jesus
introivil, exemplaria verorum, sed in ipsum coelum,
ut appareat nunc vultui Dei pro nobis. Neque ut
sepe offerat semetipsum, quemadmodum pontifex
intrat in Sancta per singulos annos in sanguine
alieno : alioquin oportebat euin frequenter pati ab
origine mundi; nunc autem semel in consumma-
νους saeculorum ad destructionem peccati per ho-
siam suam 763 apparuit 19,2 Typus itaque babet,
in sanguine alieno fieri aditum et mundari non-
nullos. Rei autem veritas longe prxstantius quid in
se liabet, lioc est, Jesum qui proprio sanguine hoc
przeste!t, introeuntem, non in recens aliquod et ma-
nufactum tabernaculum, quod in umbra ac typis
intelligitur, sed in coeleste ac verum, hoc est, in
coelum. Necesse cnim est exemplaria caelestium his
mundari, hoc est, figuratis atque alienis : celestia
vero longe melioribus hostiis quam ha sunt. Qux-
rendum ;gitur est οἱ quidem necessario in Christo,
jd quod est przstantius quam figurze. Verum. autem
dico id quod est in sanguine proprio.

B. Recte ais,

A. Cum vero apostolico dicto insultent, perinde
πο si ad vulgarem aliquem hominem referretur,
age tolam sententiam ab initio repetamus, quousque
ad institutum sermonem facit. Scriptum itaque est:
« Eum autem qui modico quam angeli minoratusest,
videmus Jesum propter passionem mortis gloria et ho-
nore coronatum. Decebat enim eum propterqueim om-
nia, et per quem omnia, qui multos fiiios in gloriam
adduxerat, auctorem salutis eorum per passionem
consummare. Qui enim sanctificat, et qui sanctifican-
(ur ex uno omnes, Propter quam causam non con-
funditur eos fratres vocare dicens : Nuntiabo nomen

-* Hebr. n, 10. !* Hebr. ix, 92-96.

πάνσοφος Παῦλος, ὧδὶ γεγραφώς' « Ἔπρεπε γὰρ
αὐτῷ δι ὃν τὰ πάντα, xal δι οὗ τὰ πάντα, πολλοὺς
νἱοὺς εἰς δόξαν ἁγαγόντα, τὸν ἀρχηγὸν τῆς σωτηρίας
αὑτῶν διὰ παθηµάτων τελειῶσαι.» 'O γάρ τοι, σα-
ον, ἓν ᾧ τὰ πάντα, xat δι οὗ τὰ πάντα, etr] ἂν ἔτε-
ϱ0ς οὐδεὶς παρά γε τὸν Ex cou φύντα Λόγον. Αὐτὶς
τοιγαροῦν ἑτελείωσε διὰ παθηµάτων τὸν ἀρχηγὶν
τῆς σωτηρίας ἡμῶν, τουτέστι͵ τὸν Ex σπέρματος τοῦ
Δαθίδ.

Α. Λελυτρώμεθα οὖν, παρὰ θεοῦ μὲν οὐκ ἔτι (πῶς
γὰρ, f| πὀθεν), ἀλλότρίῳ δὲ μᾶλλον αἵματι χαὶ τέ-
θνηχέ τις ὑπὲρ ἡμῶν ὑποθολιμαῖος ἄνθρωπος, χαὶ
vi5e Ψευδώνυμος' xal τὸ σεπτὸν χαὶ μέγα τῆς ἕναν-
θρωπέσεως τοῦ Μονογενοῦς µυστήριον, ὕθλος ἦν ἄρα
χαὶ φεναχισµός * xal οὔτε Υέγονεν ἄνθρωπος. Ἐπι-
γραγφόµεθα Σωτῆρα xaX Λυτρωτὴὶν, Ίχιστα μὲν ai-
τὸν, ἐχεῖνον ὃξ μᾶλλον, ὃς τὸ ἴδιον αἷμα δέδωχεν
ὑπὲρ ἡμῶν. Καΐτοι γἐέγραφέ τισιν ὁ ἱερώτατος Iav-
λος « ᾿Ανάγχη οὖν τὰ μὲν ὑποδείγματα τῶν ἐν τοῖς
οὐρανοῖς τούτοις χαθαρίκεσθαι, αὑτὰ δὲ τὰ ἑπουρά-
via χρείττοσι θυσίαις παρὰ ταῦτα. Οὺ γὰρ εἰς χει-
ῥοποίτητα εἰσῆλθεν ἅγια Χριστὸς, ἀντίτυπα τῶν ἆλη:
θινῶν, ἀλλ᾽ εἰς αὐτὸν τὸν οὐρανὺν, vuv ἔμφανισθτιναι
τῷ προσώὠπῳ τοῦ θεοῦ ὑπὲρ ἡμῶν. 0ὐδὲ ἵνα πολλάχ.ς
προσφέἑρῃ ἑαυτὸν, ὥσπερ ὁ ἀρχιερεὺς εἰσέργεται εἰς
τὰ "Άγια κατ ἐνιαυτὸν αἵματ. ἀλλητρίῳ, ἐπεὶ ἔδει αὖ-
τὸν πολλάχις παθεῖν àv) χαταθολΏς χόσµου * vo 6
ἅπαξ ἐπὶ συντελείᾳ τῶν αἰώνων εἰς ἀθέτησιν τῆς
ἁμαρτίας διὰ τής θυσίας αὐτοῦ πεφανέρωται. » Οὐχ-

C οὔν ὁ μὲν τύπος ἔχει τὸ ἐν αἵματι τῷ ἀλλοτρίῳ ποιεῖ-

σθαι τὴν πρόσοδον, καὶ ἁποκαθαίρε[ι]σθαί τινας) τὸ ye
μὴν ἀληθὲς, fjYouv ἡ ἀλήθεια, δέξεται πάντως που τὸ
ἄμεινον, τουτέστι τὸ ἐν αἵματι τῷ ἰδίῳ τοῦτο 6pdv
εἰσελαύνοντα τὺν Ἰησοῦν obx εἰς πρόσχαχιρὀν τινα
καὶ χειροποίητον σχηνὴν τὴν ὡς [£v] σκιᾶ xat τύποις,
ἁλλ᾽ tig τὴν ἄνω χαὶ ἀληθη, τουτέστιν, si; τὸν o)
ρανόν. 'Avàyxr Υὰρ, τὰ μὲν ὑποδείγματα τῶν ἐν cc
οὐρανοῖς, τούτοις χαθαρίζεσθαι, δτλον δὲ ὅτι τοῖς zv-
Tixof; τε γαὶ ἀλλοωτρίοις' αὐτὰ δὲ τὰ ἑπουράνια
κρείττοσι θυσίαις παρὰ ταύτας, Ζητητέον οὖν ἄρα
χαὶ ἀναγχαίως ἐν Ἀριστῷ τὸ χρεῖττον f$ χατὰ τοὺς
τύπους οτμὶ δὲ τὸ ἀληθὲς, ὅπερ ἐστιν ἐν αἵματι
τῷ ἰδίω.
B. E) ἔφης.

ΓΑ. Ἐπειδὴ δὲ thv ἀποστολιχκὶν χατεςαν.στᾶσι (-
σιν, ὡς ἐπ ἀνθρώπου xotvou προενηνεγμέντν, φὲρς
λέγωμεν ἑλόντες ἀπ᾿ ἀρχτΏς τῶν γεγραµμ..ένων, µέχρι
χαταλήξεως τῆς ἀποχρώσης τῷ Ayo. Γέχρατται
τοίνυν” «Τὸν δὲ βραχύτι παρ᾽ ἀγγέλους ἡλαττωμένον
Βλέπομεν Ἰπσοῦν, διὰ τὸ πόθηµα τοῦ θανάτου, ἐόξῃ
καὶ τ'μῇ ἑστεφανωμένον. Ἔπρεπε γὰρ αὐτῷ, δ. ὃν
τὰ πάντα, xai δι οὗ τὰ πάντα, πολλοὺς νἱοὺς εἰς δόξαν
ἀγαγόν-α, τὸν ἀρχηγὸν τῆς σωτηρίας αὐτῶν διὰ
παθηµάτων τελειώσαι. ϱ τε γὰρ ἁγιάκων καὶ οἱ
ἁγιαςόμενοι, ἐξ ἑνὺς πάντες. 6v fv αἰτίαν οὐκ ir
αισχύνεται ἁδελφοὺς αὐτοὺς χαλεῖν, λέγων ΑἉπανγελῶ

1557

QUOD UNUS SIT CHRISTUS.

1908

τὸ ὄνομά σου τοῖς ἀδελφοῖς µου. Καὶ πάλιν. "Ióo0 ἐγὼ Α tuum fratribus meis. Et iterum : Ecce ego et pueri

xai τὰ παιδία, & µοι ἔδωχεαν ὁ θεός. Τπεὶι οὖν τὰ
παιδία χεκοινώνηχεν αἵματος xal σαρχὺς, καὶ αὐτὸς
παραπλησίως µετέσχε τῶν αὐτῶν, ἵνα διὰ τοῦ θανάτου
χαταργἡσῃ τὸν τὸ χράτος ἔχοντα τοῦ θανάτου, τουτ-
ότι, τὸν δ.άθολον, xal ἁπαλλάξῃ τούτους, ὅσοι φόθῳ
θανάτου διὰ παντὸς τοῦ Qfiv ἔνοχοι ἦσαν δουλείας.
Οὐ γὰρ δήπου ἀγγέλων ἐπιλαμθάνεται, ἀλλὰ σπὲρ-
µατος ᾿Αθραὰμ ἐπιλαμθάνετα:. Ὃθεν ὤφειλε χατά
πάντα τοῖς ἁδελφοῖς ὁμοιωθῆναι. » Ἰδου γὰρ, ἰδοὺ,
χαὶ µάλα σαφῶς, ἠλαττῶσθαι λέγων αὐτὸν παρὰ τοὺς
ἀγγέλους διὰ τὸ πάθηµα τοῦ θανάτου, κατεστέφθαι
γε μὴν δι) αὐτὸ τιμῇ τε xal δόξῃ, χαθίστησιν ἐμφανῆ
τὺν bo' ᾧ ποιεῖται τοὺς λόγους, δηλον δὲ ὅτι τὸν
Μονογενῆη. Μετεσχηχέναι γάρ φησιν αὐτὸν αἴἵματος

xai σαρχὺς παραπλησίως ἡμῖν, xoi οὐχ ἁγγέλων Β

ἐπιλαθέσθαι μᾶλλον, ἀλλὰ σπέρματος ἸΑθραάμ.
Ἔπρεπε γὰρ τῷ Oc xai Πατρὶ, δι ὃν τὰ πάντα,
xai δι) οὗ τὰ πάντα, καθιγμένον εἰς χένωσιν xot Ev-
ανθρωπήσαντα τὸν Yibv, ὡς τὴν τοῦ δούλου λαθόντα
μορφῆν, τελειῶσαι διὰ παθηµάτων, τῆς ἁπάντων
ζωῆς ἀντίλυτρον τὴν ἰδίαν αὐτῷ καθιεροῦντα σάρχα.
Τέθυται γὰρ ὑπὲρ ἡμῶν ὁ Χριστὸς, τὸ ἅμωμον ἱερεῖον,
χαὶ μιᾷ προσφορᾷ τετελείωχεν εἰς τὸ διηνεχὲς τοὺς
ἁγιαζομένους , ἀναμορφῶν εἰς τὸ ἓν ἀρχαῖς τὴν
ἀνθρώπου Φύσιν. « Πάντα γὰρ ἓν αὐτῷ χαινά. Ὅτι
γὰρ ὁ sb; xai Πατηρ δέδωκεν ὑπὲρ ἡμῶν τὸν ἴδιον
Υἱὸν, οὐδὲν ἧττον ἡμᾶς πιστώσεται γράφων ὁ πάνση-
co; Πανλος περὶ αὐτοῦ" «"Oq γε τοῦ ἰδίου Υἱοῦ οὐχ
ἑφείσατο, ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡμῶν ἁπάντων παρέδωκχεν αἎ-
τὸν. πῶς οὐχὶ xa σὺν αὑτῷ τὰ πάντα ἡμῖν χαρίσε-

xt; » Ἴδιον δέ φαμεν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ, τὸν àx τῆς
οὐσίας αὐτοῦ πεφρτνότα Aóyov* δεδόσθαι ve μὲν ὑπὲρ
ἑμῶν, οὐ γυμνὸν ἔτι xal ἄσαρχον, ἁλλ᾽ ὅτε γέγονε
σάρξ" xai τὸ λέγεσθαι παθεῖν, ἁμώμητον fv αὐτῷ.
Πέπονθε γὰρ, οὗ φύσει θεότττος, ἀλλ ἰδίᾳ σαρκί. ο
γὰρ θεὺς xa Πατλρ, χαθάπερ ἔφην ἁρτίως, τὸν pt
γνόντα ἁμαρτίαν, ὑπὲρ ἡμῶν ἁμαρτίαν ἐποίησεν,
ἵνα ἡμεῖς γενώµεθα δικαιοσύνη θεοῦ σὺν αὑτῷ. ᾿Αρ'
οὖν ἁμαρτίαν αὐτὸν γενέσθαι νοοῦμεν ; T] ὅτι μᾶλλον
ὠμοιώθη τοῖς ὑπὸ ἁμαρτίαν, ταύτῃτοι xat ἁμαρτία
λέγετα:;

B. ΟὈρθῶς ἔφης.

Α. Ὥσπερ οὖν τὺν vt; γνόντα ἁμαρτίαν, ὑπὲρ ἡμῶν
ἁμαρτίαν ἑποίπσεν, ἵνα ἡμεῖς Υγενώµεθα δικαιοσύνη
θεοῦ ἐν αὐτῷ (δεδιχαίωται vip T, ἀνθρώπου φύσις
iy αὐτῷ) οὕτω τὸν οὐκ εἰδότα θάνατον (5c) γάρ ὲστι
xaX ζῳωοποιὸς ὁ Λόγος), σαρχὶ παθεῖν παρξσχεύασεν,
Έξω μµείναντα τοῦ παθεῖν, χκαθὸ νοεῖται θεὸς, ἵνα
ἐμεῖς ζύσωμεν 0v αὐτου τε καὶ ἐν αὐτῷ. Διὸ xo
ὁμοίωμα θανάτου τὸ Ἀριστω πάθος ὠνόμασται. Γὲ-
γραπτα: οὖν" AE Υὰρ σύμρυτο! γεγόναμεν τῷ ὁμοιώ
ματι τοῦ θανάτου αὐτοῦ, ἀλλὰ xai τῖς àvaot άσεως
ἑτόμεθα. »"Ej*v Υὸρ ὁ Λόγος καὶ γενοµέντς θανάτου
εἲς ἁγία: αὐτοῦ σαρχὺς, ἵν ἠττηθέντος θανάτου, xat
Τεπαττιέντς τής φθορᾶς. ἡ τῆς ἀνασ-ἄσεως δυναμις
εἰς ἅπαν ἔρχηται tb ἀνθρώπινον “ένος. Ἀλτθὲς vào,

"U Hebr, n, 9-17. " Il Cor. v, 17. ? Rom.

C

mci, quos dedit mihi Deus. Quia ergo pueri communi-
caverunt carni et sanguini, et ipse similiter participa
vit eisdem, ut per mortem destrueret eum qui habebat
mortis imperium, id est, diabolum, et liberaret eos
qui timore mortis per totam vitam obnoxii erant
servituti. Nusguam enim angelos apprehendit, sed
semen Abrahz apprehendit. Unde debuit per o:nnia
fratribus assimilari 11. » Ecce enim, ecce, et quidem
apertissime, cum illum dicat imminutum ab angelis
propler passionem mortis, atque ob id coronatum
esse gloria et honore, manifeste illum ostendit de
quo verba facit, nimirum Unigenitum. Participem
enim factum esse ait carnis οἱ sanguinis perinde ac
nos; el non angelos apprehendisse, sed semen
Abralixs. Decebat. enim Deum ac Patrem, propter
quem omnia, el per quem omnia, Filium suum,
"G4 qui exinanitionem subierat, atque incarnatus
erat, forma scrvi accepta, consuminare per passio-
nes, consecrantem atque offerentem suam ipsius
carnem in pretium redemptionis vite omnium. Im-
molatus enim est pro nobis Christus. immaculata
hostia, atque unica oblatione consummavit in :eter-
num sanctificatos, humanam naturam in pristinum
statum reformans. «Omnia enim in ipsosunt nova !*.»
Quod enim Deus ac Pater dederit pro nobis pro-
prium suum Filium, nihilo secius confirmat sapien-
tissimus Paulus, ita de ipso scribens : « Qui pro-
prio Filio suo non pepercit, sed pro nobis omnibus
tradidit illum, quomodo non etiam cum ipso omnia
nobis largietur *? » Proprium autem dicimus Filium
Dei, Verbum ex ipsius essentia genitum : datam
vero esse pro nobis, non nudum et carnis expertem ,
scd quando factus est caro. Et quod dicitur passus
esse, nihil detrimenti ipsi affert. Passus enim est
non natura divinitatis, sed propria carne. Deus
enim ac Pater, sicut modo dixi, eum qui non novit
peecatum, pro nobis peccatum feci!, ut nos ficremus
justitia Dei cum ipso !*. Nonne vero etiam peccatum
factum esse ipsum dicimus? gut quia potius similis
facius est iis qui obnoxii erant peccato, idcirco
eliam peccatum dieitur ?

B. Recte ais.

A. Quemadmodum igitur eum qui non norit pee-

D catum pro nobis peccatum fecit, ut nos fleremus

justitia Dei in ipso (jnstificata enim est humana nata-
ra in Ipso) : ita eum qui non novit mortem (vita eniin
est et vivificans Verbum) carne pati permisit, cum

* interea, quatenus est. Deus, a passione liber esset ;

vi, 92.

ut nimirum nos vivamus per ipsum et in ipso. Id-
circo et similitudo mortis, Christi passio vocata esf.
Scriptum itaque est : « Si enim. complantati facti
sumus similitudini mortis ejus, simul et resurrectio-
nis erimus 15. » Vivebat enim Verum cum sancta
iptius caro mortem obiret, ut, superaia morie et
proculeato interitu, resurrectionis vis ac virtus in
universum genus humanum transiret. Verum enim

(^ Jl Cor. v, 2t. ** Rom vi, 5.

15259

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIET.

1510

est, quod quemadmodum in Adam omnes moriuntur, A ὅτι ὥσπερ ἓν τῷ ᾿Αδὰμ πάντες ἀποθνήσχουσιν, οὕτως

ita et in Christo omnes vivificautur. Siquidem quo
pacto adjutam fuisse censuerimus liominis naturam
per mysterium administrationis Unigeniti in carne,
nisi Deus exsistens Verbum, factum est caro? el
nisi demisit seipsum ad exinanitionem, et nostram
naturam assumpsit, qui est super omnem creaturam ?
nisi corpus factum est vite, id quod 765 interitui
obnoxium erat, ut morte atque interitu superius
evadat ? Ipsum itaque Verbum ex Deo Patre, carne
propter nos passum esse dicimus.

B. Omnino.

A. Siquidem verum est quod Paulus de ipso di-
cit : « Qui est imago Dei invisibilis, primogenitus
omnis creature, quia in ipso creata suut omnia vi-
sibilia et invisibilia, sive Throni, sive Dominationes,
sive Potesiates, omnia per ipsum et in ipso creata
suni; εἰ ipse est ante omnes, εἰ omnia in ipso
constant, et ipse est. caput corporis Ecclesie, qui
est principium, primogenitus ex mortuis, ut sit in
omnibus ipse primatum tenens !'*, » Ecce quo
pactio, et quidem apertissime, imaginem invisibilis
Dei, primogenitum omnis creaturze, visibilis eL in-
visibilis, per quem omnia, et in quo omnia, caput
datum esse Ecclesiz inquit, esse vero etiam primo-
genitum ex mortuis. Propria enim sibi fecit, ut
diti, ea qua carnis su: sunt; mortemque subiit,
ignominia contempta. Neque enim simpliciter ho-
minem, qui conjunctione cum ipso nescio quo
modo decoratus esset, pro nobis datum esse dici-
mus : sed est ipse Dominus glorias qui crucifixus
est. « Si enim cognovissent, inquit, non utiqye Do-
minum glorie crucifixissent 17, » Passus autem est
propter nos et pro nobis carne, secundum Scriptu-
ras 15, «Qui secundum carnem ex Judazis est, qui est
super omues Deus, et benedictus in ssecula, Amen. »
lta euim scripsit przco et apostolus, quique ipsum
in se Christum habuit, sacratissimus Paulus. At
vero hoc mihi przterea dicito : quomodo intelli-
gant illud quod a Christo ad mulierem Samaritanam
dictum est : « Vos adoratis quod nescitis, nos ad-
oramus quod scimus, quia salus ex Judzis 'est |. »
Atqui salvavit nos, non legatus, non angelus, sed
ipse Dominus; non aliena morte, et communi ac
yulgari quodam bomine jutercedente, sed proprio
suo sanguine. Idcirco, et merito admodum, sapien-
tissimus Paulus inquit: « Irritam quis faciens le-
gem Moysi, sine ulla miseratione duobus vel tribus
testibus moritur : quanto magis putalis deteriora
imereri gupplicia, qui Filium Dei conculcaverit, et
sanguinem lestamenti communem duxerit, et Spi-
ritum grati: contumelia uffecerit, in quo sanctifi-
catus est !* ? » Atqui si est non incarnati veri Fi-
lii venerandus sanguis, sed potius spurii cujusdam
diversi ab ipso, quique per gratiam in Filium 766
sit adoplatus, quomodo non communem illum csse
censent? Proinde, tametsi dicatur pati carne, pere

'* Coloss. 1, 15-48. '* 1 Cor. i1, 8.

15 [ Petr. iv, 4l.

xoi ἓν τῷ Χριστῷ πάντες ζωοποιηθήσονται. Ἐπεὶ
τίνα τρόπον ὀνῆσαί φαμεν τὴν ἀνθρώπου φύσιν, τῆς
μετὰ σαρχὸς οἰχονομίας τοῦ Μονογενοὺς τὸ µυστή-
ριον, εἰ μὴ θεὸς ὧν ὁ Λόγος yéyove σἀρξ; εἰ μὴ
χαθῆχεν ἑαυτὸν εἰς χένωσιν, χαὶ καταπεφοίτηχεν ἐν
τοῖς καθ) ἡμᾶς ὁ ὑπὲρ πᾶσαν τὴν χτίσιν; εἰ μὴ
σῶμα Υέγονε ζωῆς τὸ ὑπὸ φθορὰν, ἵνα γένηται θανά-
του πέρα xal φθορᾶς ; Αὐτὸν οὐχ ἄρα φαμὲν τὸν ix
θεού Πατρὸς Aóyov, σαρχὶ παθεῖν δι ἡμᾶς.

B. Πάνυ μὲν οὖν.

A. Εἴπερ ἐστὶν ἀληθῆς ὁ Παῦλος λέγων περὶ αὖ-
τοῦ, « Oc ἐστιν εἰχὼν τοῦ Θεοῦ τοῦ ἀοράτου, πρωτό-
ποχος πάσης κτίσεως, ὅτι ἓν αὑτῷ ἐχτίσθη τὰ πάντα,-

B τὰ ὁρατὰ xai τὰ ἀόρατα, εἶτε θρόνοι, εἴτε Κυριότη-

τες, εἴτε Αρχαὶ, εἴτε ἘΕδουσίαι, τὰ πάντα δι αὗτου
xaX εἰς αὐτὸν ἕχτισται. Καὶ αὐτός ἐστι ποὺ πάντων.
καὶ τὰ πάντα ἐν αὐτῷ συνέστηχε, xat αὐτός ἐστιν di
χεφαλὴ τοῦ σώματος τῆς Ἐκκλησίας, ὃς ἐστιν apt,
πρωτότοχος ἐκ τῶν νεχρῶν, ἵνα γένηται ἐν πᾶσιν
αὐτὸς πρωτεύων. » Ἰδοὺυ γὰρ, ibou σαφῶς. καὶ µάλα,.
εν εἰχόνα τοῦ ἀοράτυυ Θεοῦ, τὸν πρωτότοχον πάσης
κτίσεως, ὁρατῆς τε xal ἀοράτου, δι οὗ τὰ πάντα.
xai iv ᾧ τὰ πάντα, χεφαλὴν δεδόσθαι τῇ Ἐκχλησίᾳ
φησὶν, εἶναι δὲ χαὶ ἐκ νεχρῶν πρωτότοχον. Οἰχειοῦ-
ται γὰρ, ὡς ἔφην, τὰ τῆς ἑαυτοῦ σαρχὸς, xai ὑτ-
έμεινε σταυρὸν, αἰσχύνης χαταφρονῄσας. Οὐ Yap
ἄνθρωπον ἁπλῶς, συναφείᾳ τῇ. πρὺς αὐτὸν οὐχ o:

ὅπως τετιµηµένον, ὑπὲρ ἡμῶν δεδύσθαι φαμὲν, ἀλλ

C ἔστιν αὐτὸς ὁ τῆς δόξης Κύριος, ὁ ἑσταυνρωμένος.

« El γὰρ ἔγνωσαν, φησὶν, οὐχ ἂν τὸν Κύριον τῆς
δόξης ἑσταύρωσαν. » Πέπονθα δὲ δι ἡμᾶς xax ὑπὲρ
ἡμῶν σαρχὶ, χατὰ τὰς Γραφᾶς, « ὁ χατὰ aápxa £6.
Ἰουδαίων, ὁ àv ἐπὶ πάντας θεὺς, χαν εὐλογητὸς οἷς
τοὺς αἰῶνας. Αμήν.» Γέγραφε γὰρ ὧδὶ, χΏρυν xat
ἀπόστολος ὧν, καὶ αὐτὸν ἔχων ἐν ἑαντῷ τὸν Χριστὸὺν,
ὁ ἱερώτατος Παῦλος. Φράξε δὲ pot χἀχεῖνο πρὺς
τούτοις, πῶς ἂν συνεῖεν τὸ εἱρημένον ὑπὸ Χριστοῦ
πρὸς τὴν ἐκ τῆς Σαµαρείας γυναῖκα᾽ « Ἠμεῖς προσ-
χυνεῖτε ὃ οὐχ οἴδατε, ἡμεῖς προσχυνοῦμεν ὃ οἴδαμεν,
ὅτι ἢ σωτηρία Ex τῶν Ἰουδαίων ἐστί.» Καΐτοι σέσω-
χεν ἡμᾶς, οὐ πρέσθυς, οὐκ ἄγγελος, ἁλλ᾽ αὐτὸς ὁ
Κύριος, οὐχ ἀλλοτρίῳ θανάτῳ, καὶ ἀνθρώπου χοινοῦ
µεσιτεύοντος, ἀλλ αἵματι τῷ ἰδίῳ. Ταύτῃτοι καὶ
µάλα εἰχότως ὁ πάνσορος ἔφη Παῦλος «€ Αθετήσα;
τις νόµμον Μωσέως, χωρὶς οἰχτιρμῶν ἐπὶ δνσι, 1
τρισὶ µάρτυσιν ἀποθνήσχει' πόσῳ δοχεῖτε χείρονος
ἀξιωθήσεται τ'µωρίας ὁ τὸν Υἱὸν τοῦ θεού xazaza-
τήσας, xal τὸ αἷμα τῆς χάριτος ἐνυθρίσας ἐν ᾧ
ἡγιάσθη»» Αλλ' εἴπερ ἐστὶν οὖκ ἑνανθρωπήσαντος
μᾶλλον τοῦ κατὰ ἀλήθειαν Υἱοῦ τὸ τίµ:ον αἷμα,
νόθου δέ τινας παρ᾽ αὐτὸν ἑτέρου, xai Ἱάριτι τον
υἱοθεσίαν ἔχοντος πῶς οὐ χοινὸν εἶναί φασιν αὐτόν ;
Οὐκοῦν, κἂν εἰ λέγοιτο παθεῖν capri, τηρεῖτα. xal
οὕτω τὸ ἁπαθὲς αὐτῷ, καθὸ νοεῖται θεός. Τοιγάρτοι
qai καὶ ὁ θεσπέσιος Πέτρος) «Oz: Χριστὸς ἅτιαξ

'* Joan. 1v, 933. 39 Hebr. x, 29.

[341

QUOD UNUS SIT CIIRISTUS.

1541

ὑπὲρ ἁμαρτιῶν περὶ ἡμῶν ἀπέθανε, δίχαιος ὑπὲρ A manet lamen etiam hoc pacto expers pa-ssionis,

ἀδίχων, ἵνα ἡμᾶς προσαγάγη θεῷ, θανατωθεὶς σαρχὶ,

-ζωοποιηθεὶς δὲ πνεύµατι. » Ανθότου γὰρ, qain àv,
οἶμαι, τὶς, οὐχ ἁπλῶς fj ἁδιορίστως ἔφη παθεῖν αὐτὸν
ὁ πνευµατοφόρος, προσεπήνεγχε[δὲ], τῇ capat ; "δει
γὰρ, δει περὶ θεοῦ λέγων’ τοιγάρτοι τὸ ἁπαθὰς
προσνενέµηχεν αὐτῷ, χαθὸ νοεῖται θεὸς, εὐτεχνέστατα
προσενεγχὼν τῇ capxl, περὶ ἣν ἂν γένοιτο τὸ πα-
θεῖν.

B. 'AXX' ξοιχέναι φασὶ.τερατολογίᾳ, xaX ἀ πονεῦσαι
λίαν εἰς τὺ ἁπιθάνως ἔχον, τὸ χρῆναι λέγειν, τὸν αὐ-
τὸν xal παθεῖν xal μὴ παθεῖν. Ἡ γὰρ ὅλως ob πέ-
γονθεν ὡς θεὸς, ἡ, εἰ πεπονθέναχι λέγεται, πῶς ἂν cfr
θεό», Οὐχοῦν ὁ παθὼν voolt' ἂν µόνος ὁ kx σπέρ-
pato; τοῦ Δαθίδ.

A. Kalxot πὺς οὐχ ἀδρανοῦς διανοίας ἔλεγχος εἴη ἂν,
xa µάλα σαφἢς, τὸ ταυτὶ Of φάναι,͵ χαὶ μὴν καὶ ἑλέσθαι
φρονεῖν; 09 γὰρ χοινὸν ἄνθρωπον δέδωκεν ὑπὲρ ἡμῶν
ὁ θὲὺς χαὶ ITaznp, ὡς £v µεσίτου τάξει παρειληµμµέ-
yov, xai χατάπλαστον ἔχοντα τὴν τῆς υἱότητος δόξα».
γα) σχετική συναφείᾳ τετιμημένον, ἀλλ᾽ &v εἶδει τῷ καθ)
ἡμᾶς, δι ἡμᾶς γεγονότα, τὸν ὑπὲρ πᾶσαν τὴν χτίσιν,
τὸν ix τῆς οὐσίας αὐτοῦ πεφηνότα Λόγον, ἵνα xal
ὀρῷτο τῆς ἁπάντων ζωῆς ἀντάδιος. Ἔστι δὲ, οἶμαι,
τών λίαν ἑχτοπωτάτων, capxbc χατὰ τὰς Γραφὰς
γεγονότος, ὡς ἔφην, τοῦ Μονογενοῦς, xa οὐχ ἁπ-
αξιωσαντος τὴν οἰκογομίαν, μονονουχὶ χαὶ ἐπιτ:μᾷν
αὐτῷ πως τῇ ἰδίᾳ δόξη μεμαχημµένῳ, xai σαρχὶ πα-
0:0, παρὰ τὸ εἰχὸς ἑλομένῳ. Ἁλλ' ἣν, à γενναῖε, τὸ
χρημα σωτῄριον τῷ χόσμῳ ταντἰ. Ἐπειδὴ δὲ ἠθέλτσε
δ.ὰ τοῦτο παθεῖν ὁ πέρα τοῦ δύνασθαι παθεῖν, διά
τοι τὸ εἶναι φύσει θεὸς, τῆν τοῦ παθςῖν δεχτιχὴν
Ἱαπέπχετο σάρχα, χα) ἰδίαν ἀπέρινεν αὐτὴν, ἵνα
xai αὐτοῦ λέγοιτο τὸ παθεῖν, ὅτι uh τὸ ἑτέρου τινὸς,
ἀλλὰ τὸ αὐτοῦ πέπονθε σῶμα. Οὐχοῦν διδόντος τοῦ
τρόπου τῆς οἰχονομίας ἀνενχλήτως αὑτῷ xaV τὸ,
gapx: μὲν ἑλέσθαι παθεῖν, θεότητι δὲ pf) παθεῖν (ἣν
γὰρ ἓν αὐτῷ θεός τε ὁμοῦ xai ἄνθρωπος), περιττολο-
γοῦσιν οἱ διδναντίας, xal τὴν τοῦ μυστηρίου δύναμιν
ἀσυνετώτατα χιθδηλεύοντες, οἵονται τάχα Tou χαὶ
ἑπαίνου μεστὴν ποιεῖσθαι τὴν ἕνωσιν. Ἐδόχει μὲν γάρ

quatenus est Deus. Idcirco et divinus Petrus dicit :
« Quia Christus semel pro peccatis nostris mortuus
est, justus pro injustis, ot nos offerret Deo, morti-
ficatus quidem carne, vivificatus autem Spiritu **. »
Cur enim, dicat, ut arbitror, aliquis, non dixit
Apostolus simpliciter atque indefinite passum ipsum
esse : sed adjecit, carne? Artificiose voro adjecit,
carne : ut eum Deum ipsum esse sciret, passionem
carni accidisse significet : Christum vero, quatenus
δει Deus, passionis expertem fuisse.

B. Cateruim prodigii simile esse dicunt, atque
incredibile absurdoque proximum, dicere : eum-
dem et passum esse et non esse passum. Aut enim
prorsus non est passus, ut Deus : aut si passus
esse dicitur, quotnode sit Deus? Censendum itaque
es! solum eum qui est ex semine David passum
esse.

A. At vero quomodo non sit manifestissimum
argumentum imbecillis intellectus, liujusmodi quid
sentire ac «licere? Neque enim communem ac vul-
garem hominem tradidit Deus pro nobis, instar me.
diatoris assumptum, et ascititia Filii gloria preedi-
tum, et stricta quadam conjenctione decoratum :
sed omnem creaturam exsuperans Verbum ex es-
sentia ipsius geuitum, nostri similem propter nos
facium , ut. cerneretur omnium vitze pretio par.
Perabsurdum autem judicaverim, com Unigenitus ,
ul dixi, caro secundum Seripturas sit factus, et In-
carnationem dedignatus non fuerit, ipsum quodam -
modo culpare ac ceprehendere, tonquam qui priva-
t: su gloriz offecerit, et carne pati przter aquun.
voluerit, Cxeterum fuit ea res mundo universo sa-
litaris. Cum autem idcirco pati voluerit is in quem
uulla passio cadere potest, quod nimirum sit na-
tura Deus, idcirco carnem passionis capacem in.
duit, eamque propriam suam declaravit : ita ut ipse
diceretur pati. Neque enim alterius cujuspiam, sed:
suum ipsius corpus passum est. Cum itaque incar-
nationis ratio id ferat, eique tribuat ut carne qui-
dem pati voluerit, Deitate vero nequaquam (erat
enim in ipso Deus simul et homo) , adversarii mul-
tis inanibus verbis obstrepunt, et mysterii viin
atque virtutem imperitissime adulterantes, eximiam

πως προστρίδεσθαί τινα μῶμον αὐτῷ τὸ xal ὅλως p quamdam et laudis plenam unitatem putant. conti-

ἑλέσθαι σαρχὶ παθεῖν, ἀλλ' fv ἑτέρως εὐχλεές. Ὅτι
γάρ ἐστι θανάτου χρεΐττων xal φθορᾶς, ζωὴ xal
ζωοποιὸς ὑπάρχων, ὁ θεὸς, μεμαρτύρηχεν fj; ἀνάστα-
σις. Ἐγήγερχε γὰρ τὸν ἑαυτοῦ ναόν. Τοιγάρτοι φησὶν
ὁ θεσπέσιος ΗΠαῦλος' « Οὐ γὰρ ἐπαισχύνομαι τὸ Eo-
αγγέλιον’ δύναμις γὰρ θεοῦ ἐστιν εἰς σωτηρίαν παντὶ
τῷ πιστεύοντι. » Καὶ πάλιν’ « Ὁ λόγος γὰρ ὁ τοῦ
σταυροῦ, τοῖς μὲν ἀπολλυμένοις µωρία ἑἐστὶ, τοῖς δὲ
συζοµένοι; ἡμῖν δύναµις θεοῦ ἁστιν * αὐτοῖς δὲ τοῖς
κλητοῖς, Ἰουδαίοις. τε xai Ἓλλησι, Χριστὸς, θεοὸ
δύναµις xaX Θεού σοφία.» Καὶ μὴν xai αὐτὸς ὁ

χἱὸς, µέλλων ἀναθαίνειν ἐπὶ τὸ σωτήριον πάθος, .
,

3] | Petr, in, 18. ?* Rom. 1, 16,

cere, Existimarunt enim hoe ei labem aliquam
aspergere, quod 767 omuino voluerit carne mori,
at contra insigne ae preclarum est. Quod enim
morie atque interitu superior sit, cum sit vita et
vivificans, ntpote Deus, resurrectio testala est.
Suscitavit enim suum ipsius templum. ldcirco et
divinus Paulus inquit: « Non erubesco Évange-
lium, Virtus enim Dei est in salutem omni. cre-
denti **. » Et rursum : « Verbum euim crucis , per.
euntibus quidem stultitia est : iis autem qui salvi
fiunt, hoc est nobis, Dei virtus est. lpsis autem
vocatis Judxis atque Graecis, Christus Dei virtus, et

P d
LI

1545

: S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP. ΄

1544

Dei sapientia 13. » Atque adeo ipse Filius cum ad A « Nov ἑδοξάσθη, φησὶν, ὁ Yibg τοῦ ἀνθρώπου, xai ὁ

salutarem passionem couscenderet : ε Nunc, in-
quit, clarificatus est Filius hominis, et Deus clari-
firatus est in eo : et Deus clarificabit eum ie
gemetipso, ct continuo clarificabit eum **. » Resur
rexit. enim, spoliato inferno, εἰ quideis
vestigio post passionem.

D. Atqui inquit sapientissimus Paulus: « Άη
experimentum quzritis ejus qui in me loquitur
Christi; qui non iufirmatur, sed potens est in
nobis? Num etsi crucilixus est ex infirmitate, sed
vivit ex virtute Dei *5, » Quo pacto vero quispiam
dicat infiriatum esse ipsum Verbum, atque ex vir-
tute Dei vivere ?

A. Nonuc in. universum hoc stotuimus, Verbum
caruem factum esse, οἱ humanam naturam assum-
psisse?

D. Omuino,

Α. Proinde is qui in(irmatus est carne, quatenus
declaratus est homo, vixit hic idem ex virtute Dei,
non quidem aliena, sed quae ipsi inerat. Deus enim
erat in carne.

B. Atqui Pater ipsum suscitasse dieitur : scri-
ptum est enim : « Secundum operationem potentiae
virtutis ejus, quam operatus est in Christo, susci-
t3ns illum a mortuis, et constituens ad dexteram
suam in celestibus, supra omnem principatum , et
potestatem, οἱ virtutem, et dominationem, et omue
nomen quod nominatur **. »

Α. Caterum ipsum esse dicimus vivificantem vir-
tutein. Patris, et paternis dignitatibus praeditum
esse, Limetsi factus sit caro, quod quidem ipsemet
testatur diceus : « Quemadmodum enim Pater quos
vult. vivificat ; ita et Filius quos vult vivificat *'. )
Àtque ut is qui absque negotio id priestare potest,
Judaos ita compellavit : « Solvite templum hoc, et
in tribus diebus suscitabo illud **. » Porro cum re-
surrexisset, sedit ad dexteram Patris sui iu. coetesti-
bus, supra omnem Principatum et l'otestatem, Thro-
nos et Dominationes, et supra omne nomen quod
nominator **, 768 Anne tanquam diversus a Verbo
quod est ex Patre, nuda tantum conjunctione cum
illo decoratus, et deitatis nomen per gratiam con-
secutus : an potius ipse natura et verc Filius, in si-
militudine bominum factus, et habitu inventus ut
lomo per incarnationem ?

B. bixerint fortassis hominem illum qui ex sc-
mine David conjunctus ei fuit, et ad. a:qualitatem
honoris ascitus, cui quidem conveniat. mortem
obire.

Α. Ceterum zqualitas honoris qua alicui col-
leta dicitur, non unum numero fuerit, ut. antea
dixi, sed unum cum uno, lliec vero duo esse cen-
suerim, et ratione naturz inter se inzqualia, éi-
quidem inferior dicendus est qui honore afficitur,

33 | Cor. 1, 19-24. 1* Joan. xin, 91, 99.
P Joan. αν 19. 1 Eplics. à, 21.

** ]] Cor. xui, ο, 4.

8«5; ἐδυξάσθη ἐν αὐτῷ, xal ὁ θεὸς δοξάσει αὐτὲν iv
ἑαυτῷ, xai εὐθὺς δοξάσει αὑτόν. » ΑἈνξδίω γὰρ σκυ-
λεύσας τὸν ἄδην, xa τοῦτο oOx ei; μαχρα», ἁλλ᾽ οἵον

εὐθὺς καὶ κατὰ πόδας τοῦ παθεῖν.

id non multo post, sed quodammodo statim — atque e

B. Καΐτοι φησὶν ὁ πάνσοφος Παῦλος" « Ἐπεὶ ὃν
κ.μὴν ζητεῖτε τοῦ Bv ἐμοὶ λαλοῦντος Χριστοῦ, 5;
οὑκ ἁσθενεῖ, ἀλλὰ δυνατεῖ ἓν ἡμῖν. Καὶ γὰρ ἔσταν-
ρώθη ἐξ ἀσθενείας, ἀλλὰ Qj Ex δυνάµεως Gov. »
Εἶτα πῶς αὑτὸν ἀσθενῖσαι φαίη τις ἂν Aóyov. xa
μὴν xai ἐχ δυνάμεως ζῆσαι Θεοῦ;

D A. Oo γὰρ ἄνω tz xal χάτω τὸν τοῦ θεοῦ λόγον

σάρχα τε γενέσθαι xal ἑνανθρωπῆσαί gapev;

B. Naí* πῶς γὰρ 05;

A. Οὐχοῦν, ὁ ἀσθενίσας σαρχὶ, xa05 πέφηνεν ἄν.
θρωπος, ἔκησεν οὗτος ἐχ δυνάµεως Θεοῦ, xa οὖν
ἁλλοτρίας μᾶλλον, ἀλλὰ τῆς ἑνούστς αὐτῷ. Θεὸς γὰρ
ἣν ἐν oapxt.

D. Καὶ μὴν ὁ Πατὴρ αὑτὸν ἀναστῆσαι λέγεται;
γέγρατται γὰρ, ὅτι « Κατὰ τὴν ἐνέργειαν τοῦ χρά-
τους τῆς ἰσχύος αὐτοῦ, ἣν ἐνήργηχεν ἐν τῷ Χριστῷ,
ἐγείρας αὐτὸν ἐκ νεχρῶν, xat χαθίσας ἓν δξξιᾶ αὖ-
τοῦ &y τοῖς ἐπουρανίοις, ὑπεράνω πάσης ἀρχῆς, xal
ἑξουσίας, καὶ χυρ:ότητος, xal παντὸς ὀνόματος ὀνο-

C μαζομµένου. »

A. "AXX αὐτὸν εἶναί φαµεν τὴν ζωοποιὸν ὄνναμιν,
τοῦ Πατρὺς, χαὶ τοῖς τοῦ τεχόντος ἀξιώμασιν εἰχὸς
ἐναθρύνεσθαι, καὶ el Υέγονς σὰρᾶ. καὶ αὐτομάρτυως
αὐτὸς εἰσθήσεται λέγων « Ὥσπερ γὰρ ὁ Παττρ οὓς
θέλει ζωοποιεῖ, οὕτω χαὶ ὁ Ylóg οὓς θέλει ζωοποιεῖ.»
Καὶ τοῦτο ἁμογητὶ χατορθοῦν εὖ μάλα δυνάμενος, τοῖς
Ἰουδαίων δήµρις προσπεφώνηχᾶ λέγων’ € Λύσατε τὸν
ναὺν τοῦτον, xal ἐν τρισὶν ἡμέραις ἑγερῷ αὐτόν. »
Πλην ὁ ἀναστὰς χεχάθικεν ἐν δεξιᾷ τοῦ Πατρὸς,
£y τοῖς ἐπουρανίοις, ὑπεράνω πάσης Αρχῆς xol
Ἐξουσίας, θρόνυυ τὲ xal Κυριότητος, 2αλοπαντὺς
ὀνόματος ὀνομαζομένου. "Ap! οὖν ὡς ἕτέρος ὧν
Yi; παρὰ τὺν ἐς αὑτοῦ φύντα Λόγον, Κιλῇ συν-
αφείᾳ τετιµηµένος, xai ἐν χάρττος poipa τὸ τῆς

D θεότητος ὄνομα λαχών;, f| μᾶλλον αὐτὸς ὁ φύσει

τε xal ἀλπθῶς ὑπάρχων Υἱὸς, £v ὁμοιώματι ἀνθρώ-
vtov γενόμενος, xai σχήματι εὑρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος
οἰχονομικῶς;

B. Φαῖεν ἂν ἴσως αὐτοὶ τὸν Ex σπέρματος τοῦ
Δαθιὸ συναφθέντα αὐτῷ xac ἰσοτιμίαν ἄνθρωπον,
ᾧπερ ἂν πρέποι καὶ τὸ παθεῖν τὸν θάνατον.

A. Αλλὰ τὸ ἱσότιμόν τινι γενέσθαι λεγόμενον,
εἴη ἂν οὐχ ἓν μᾶλλον τῷ ἀριθμῷ, χαθάπερ ἤδη
προεῖπον, ἀλλ ἓν μεθ) ἑνός. Δύο δὲ οἶμα: ταυτὶ, καὶ
ἀνισομέτρως ἕχοντα χατὰ φύσιν, εἶπερ ἐστιν iv
μειώσει τοῦ τιμῶντος, τὸ τιμώμενον. Ἐπειδη δὲ

** Ερίιος. :, 19-21. ?* Joan. v, 84.

1545

QUOD UNUS SIT CIIRISTUS.

1546

εἷς χεχάθιχεν Yib;, διδασχόντων αὐτοὶ, τίς τοῖς A quam qui afficit. AL cum unis assederit Filius , do-

ἀνωτάτω τετίµητα: θάκοις, καὶ auvsbpzue: τῷ Maze,
εἰ χαὶ ὅτι μάλιστα τῶν ἄγα» σφαλερωτάτων εἴη ἂν
τὸ ἀναχομίζειν ἀποτολμᾷν eig ἱσοτιμίαν τῷ δεσπότῃ
τὸ δοῦλον, τῷ κτίστη τὸ ποιηθὲν, τῷ βασιλεῖ τῶν
ὅλων τὸ ὑπὸ ζωγὸν, τῷ πάντων ἐπέχεινα τὸ iy
πᾶσι τελοῦν,

B. Σαρηνιεῖς οὖν ἄρα τοῦτο ἡμῖν εἰσέτε,

A. Καΐτοι, καθάπερ ἐγφμαι, caghs χαὶ ἀποχρῶν
ὁ ἐπ αὐτοῖς δὴ τούτοις ἡμῖν ἐχπεπόνηται λόχος,
ὄχνου δὲ δίχα παντὸς προσθείην ἂν οἳς ἔφην xo
ἕτερα, χαὶ οὐκ ἁγεννη συναγόρευσιν τὴν ὑπέρ ve
τῶν ἱερῶν δογμάτων χαθάπερ τινὰ παντευχίαν ἄνα-
λαθὼν, ἀνταναστήσω τὸ ἁλτθὲς τοῖς φοονοῦσι τὰ
διεστραµµένα. "Ότι γὰρ ὁ μονογενὴῆς τοῦ Θεοῦ Λό-
Υος. 09 μεσολαθοῦντος τὴν οἰχονομίαν υἱοῦ παρ)
αὐτὸν ἑτέρου, χαὶ συναφθέντος αὐτῷ σχετιχκῶς, χατ-
Ἡργηχε τοῦ θανάτου τὸ χράτος, αὐτὸς δὲ μᾶλλον δι᾽
ἑαυτοῦ, πιστώσεται λέγων ε Οὕτω γὰρ Ἰγάπησεν ὁ
Θεὸς τὸν χόσµον, ὥστε τὸν Υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ
ἔδωχεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόλλη-
ται, ἀλλ ἔχη ζωὴν αἰώνιον. » Αἴροντος δὲ ὑφψοῦ τὴν
εἰς τὸν κόσμον ἀγάπην τοῦ θεοῦ καὶ Πατρὸς, ὑπερ-
μεγέθη τε xal ὑπερφυᾶ γεγενῆσθαι λέγοντος, ἀνθ-
ότου χατασμιχρύνουσιν οἱ διεναντίας, οὐ τὸν ἀληθῶς
Υἱὸν ὑπὲρ ἡμῶν δεδόσθαι λέγοντες, ἀλλ᾽ ἕνα τῶν καθ)
ἡμᾶς, εἰσποίητον ἔχοντα τὴν τῆς υἱότητος χάριν, εἰς
τὸν τοῦ κατὰ φύσιν Υἱοῦ τόπον ἀναθιθάζοντες, ὄντος
δὲ Μονογενοῦς τοῦ δοθέντος ὑπὲρ ἡμῶν; Εἶτα γεγρα-
φότος Ἰωάννου σαφῶς' « Ὁ μονογενἠς θεὸς, ὁ ὧν
εἰς τὸν χόλπον τοῦ Πατρός: » πῶς οὐχ ἂν ἀγάσαιτό
τις τῆς ἁμαθίας αὐτοὺς, ἐξωθοῦντας μὲν τῆς οἰχονο-
plas τὸν μονογενῆ 8ebv Λόγον, ἀντεισφέροντας δὲ, ὡς
ἔφην, ταῖς θύραθεν δόδαις ἐξωραϊαθέντα τινὰ, xal
ἐπαχτὸν ἔχοντα τὸ τῆς θεότητος ὄνομα ; Εἶτα τί τὸ
μέγα καὶ ἀξιάγαστον ἓν τῇ τοῦ Πατρὸς ἀγάπῃ φα-
γεῖται λοιπὸν, εἰ µέρος τί χόσµου, καὶ τοῦτο βραχὺ,
δέδωκεν ὑπὲρ αὐτοῦ; "H τάχα που καὶ ἀνεπίπληχτον
εἰπεῖν, ὡς λελύτρωται χόσμος οὐδὲν ἔχων παρὰ Θεοῦ,
ἀλλὰ τοῖς αὐτοῦ µέρεσι πρὸς τοῦτο ὑπηρετούμενος.

B. Δεδόσθαι φασὶ τὸν Μονογενῆη παρὰ τοῦ Πατρὸς,
ἵν) οἰχονομήσῃ τά xa0' ἡμᾶς, οὐχ ἵνα τι πάθη τῶν

c, Deus qui est in sinu Patris *! :

ceant ipsi quisnam in supremum illud solium asci-
tus sit, Patrique assideat. Siquidem absurdum im.
primis ;uerit squalitatem honoris tribuere servo
«um domino, creatur: cum creatore, ei qui sub
jugo est cum totius universi Domino; et quod in
onibus paret imperio, cum eo qui supra omnia est.

B. Explica hoc nobis ulterius.

A. Atqui, ut arbitror, manifeste satis et. prolixe
nobis hac de re pertractatum est; neque vero me
pigebit iis αυ dixi etiam alia quaedam adjicere ; et
non ignobili patrocinio pro sacris dogmatibus vcluti
quadam omnis generis armatura indutum, verita-
tem opponere iis qui contraria sentiunt. Quod enim
unigenitum Dei Verbum , non interveniente ad in-
carnationem filio qui a se diversus esset, el stri-
cteei conjungeretur, mortis imperium dissolverit, sed
ipsum potius Verbum Dei per se, probabit, dicens :

^« Ita enim dilexit Deus mundum, ut Filium suut

unigenitum dederit, ut omnis qui credi: in ipsum
non pereat, sed habeat vitam zternam *, » Cum
vero Dei ac Patris dilectionem erga mundum ita
extollat, et immensam atque inexbauslam fuisse
dicat, cur hxeretici hanc elevant atque imminuunt,
dicentes non verum filium pro nobis datum esse,
sed quemdam ex nobis per gratiam in filium ad-
optatum, eumque in naturalis filii locum attollentes ,
cum sit Unigenitus qui pro nobis datus est ? Prze-
terea cum Joannes aperte scribat: « Unigenitus
» quomodo non ad-
iniretur quispiam illorum imperitiam, qui ab admi-
nistratione in carne Unigenituin Dei Verbum exclu-
dant, 769 ac potius alium quemdam, ut dixi, in-
Wwoducant, extrinseca atque ascititia gloria splendi-
dum, adventitioque Deitatis nomine praeditum ?
beinde quidnam eximium aut magnopere aduiraan-
dum in dilectione Patris esse censeatur , si partem
quamdam mundi, atque illam quidem exiguam, pro
ipso dedit? Quinetiam hoc fortasse recte diei po-
terit, redlemptum esse mundum nibil habentem a
Deo, sed suas ipsius partes redemptioni inse-
ruisse.

B. Aiunt quidem datum esse a Patre Uuigenitum
υἱ res nustras adininistret, non autem in sua na-

ἀνθρωπίνων αὐτὸς εἰς ἰδίαν φύσιν ' ἀμήχανον γάρ. p tura humanum aliquid patiatur; nam hoc fieri non

A. Πάθοι μὲν ἂν αὐτὸς εἰς ἰδίαν φύσιν τὸ σύμπαν
οὐξέν. ᾿Ασώματος γὰρ ὑπάρχων ὡς θεὸς, ἔξω που
πάντως χείσεται τοῦ παθεῖν ’ ἐπεὶ δὲ χατὰ τὴν αὐτοῦ
φωνὴν, τὴν διά γε, φημὶλ, τῆς τοῦ Ψάλλοντος λύρας,
σῶμα αὐτῷ χατήρτισται παρὰ τοῦ Πατρὸς, παρΏλθεν
ἐνσώματος, τοῦ ποιῆσαι τὸ θέληµα αὐτοῦ. Τοῦτο δὲ
ἦν fj διὰ τοῦ τιµίου σταυροῦ λύτρωσις xol ávaxe-
φαλαίωτις τῶν ὅλων, δι) αὐτοῦ τε xal εἰς αὐτὺν εὖ
µάλα χατορθουµένη. Συλλήψεται δὲ οἷς ἔφην xal à
πανάριστος Παῦλος, ὡδὶ γεγραφώς' « Τοῦτο φρονεῖτε
ἕκαστος ἐν ὑμῖν αὐτοῖς, ὃ καὶ ἐν Χριστῷ Ἱτσοῦ, ὃς

** Joan. 1, 16. 3 Joan. 1, 18.

potest.

A. lpse certe in sua natura nibil omnino patitur.
Cum enim sit incorporeus, ut Deus, passionis om-
nis expers est. Cum vero juxia ipsius vocem, juxta
Davidis, inquam, lyram, corpus ei a Pawe coapta-
tum est, corporeus advenit ut exsequeretur volun!a-
tem Patris. Hxc porro erat redemptio per veneran-
dam ac pretiosam crucem, atque instauratio uni-
versorum per ipsum el in ipso optime peracta.
Conseutit vero iis quze dixit etiam optimus Pau!us,
jta scribens : « lloc euim sentite in vobis, qnod et
in Christo Jesu, qui cum in forma Dci esset. non

1540

S. CYRILLI ALEXANDR!NI ARCIHEP.

A548

rapinam arbitratus est, esse se «qualem Deo : sed Α ἐν uopz?, θεοῦ ὑπάρχω», οὐχ ἁρταγμὸν Ὀγήῆσατο τὸ

semetipsum exinanivit, formam servi accipiens, iu

similitudinem hominum factus, et habitu inventus
ut liomo. llumiliavit semetipsum, factus obediens
usque ad morlem, mortem autem crucis, Propter
quod et Deus exaliavit illum, et donavit illi nomen
quod est super omne nomeu, ut in nomine Jesu
Christi omne genus fectatur, coelestium, terre-
slrium, et infernorum, et omnis lingua confiteatur
quia Dominus Jesus Christus in gloria est Dei Pa-
tris 23. » Quem cnim esse dicis, qui est quidem in
forma Dei ac Patris, et cum integrum ei csset
equalem Patri permanere, non rapinam arbitra-

tus est eximiam illam atque divinam dignitatem, et .

supra omnes excellentiam ?* anne Deum Verbum ex

tl;ot ἴσα θΞῷ, dXX ἑαυτὸν ἑχένωσε, μορφΏν 60215.
λαξὼν, &v ὁμοιώματι ἀνθρώπων γενόμενος, καὶ σχί-
pa εὑρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος. Ἑταπείνωσεν ἑχωτὸν,
γενόμενος ὑπήχοης µέχρι θανάτου, θἀνάτον δὲ στα»-
ροῦ. διὸ καὶ ὁ θεὸς αὐτὸν ὑπερύγωσε, xaX Σχαρίσατο
αὐτῷ ὄνομα τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα, ἵνα ἓν τῷ ὀνόματι
Ἰησοῦ Χριστοῦ πᾶν vóvo χάµτη ἐἑπουρανίων, ἔπι-
χείων καὶ χαταχθονίων, xal πᾶσα γλῶσσα ἑζομολο-
γήστται, ὅτ, Κύριος Ἰησοὺῦς Χριστὸς εἰς δόξαν θε
Πατρός. » Τίνα Υὰρ εἶναι φῆς τὸν ὑπάρχοντα μὲν
£y μορφῇ τοῦ θεοῦ καὶ Πατρὺς, εἴτα µένειν ἐξὸν ἐν
ἱσότητι. πρὸς αὑτὸν, οὐχ ἁρπαγμὸν ἠγησάμενον τὸ
ὑπερφνὲς οὕτω χαὶ θεοπρεπὲς ἀξίωμα, xai τὴν κατὰ
πάντων ὑπεροχὴν' οὐχὶ τὸν ἐξ αὐτοῦ πεφηνότα θΘεὺν

Patre? At quomodo non omnibus manifesta haec res B Aózov; Εἶτα πῶς οὐχ ἅπασιν ἑναργὲς τὸ χρημά

οἱ} Caeterum idem iu forma Patris exsistens, eique
vqualis, forma servi accepta, non secundum stri-
ciam aliquam conjunctionem, in similitudinem ho-
minum factus, atque habitu inventus ut homo (erat
euin simul etiam Deus), humiliavit semetipsum ;
factus autem obediens usque ad mortem , mortem
autein crucis.

70 B. At dictum est, inquiunt, de illo, quod
dedit illi Deus nomen quod est super omne nowen,
ut iu nomiue Jesu omne genu f(lectatur. llic vero
cum esset Verbum, ac proiude Deus, quo pacte cen-
seri polest accepisse? Necessarium igilur esi ul
potius bomini assumpto nomen quod esl super omne
nomen datum ipgtelligamus, ne quid de Unigenito
cogitare videamur quod ab eo sit alienum.

A. Ino vero quomodo non sit multo satius dicere
datum id esse a Patre naturali Filio propter nos in-
carnato, ut eliam in humana natura intelligatur
Deus, et in summa celsitudine constitutus qui se
pro nobis humiliavit, ne novus quidam et recens
Deus angelis stque hominibus proponatur, cui dei-
tatis gloria essentialiter non insit, sed extrinsecus
vdvenerit, tanquam sola voluntate Dei 4ο Patris.
lpsi itaque Verbo ex Deo flatre genito datum esse
diciuuus nomen quod est super omne nomen.

B. Omnino.

A. Neque vero sermo noster a scopo aberrat,
siquidem verum est, quod non rapinam arbitratus
est se esse xqualem Deo: descendit vero ad id
quod non est gloriosum, quatenus factus esi homo.
Idcirco etiam dixit : « Pater major me est ?*, » ta-
melsi semper in illo sit, quatenus est Deus, el ex
ipso genitus secundum naturam , emnimodam cum
ipso similitudinem habens, el deitatis gloria illu-
stris. Oportuit itaque eum qui propter nos ad hu-
manie nature conditiones se demisil, naturali suo
splendore atque excellentia nequaquam destitui :
sed exinanitum nostrique similem factum , plenitu-
diuem Deitatis habere, et in humilitate celsitudi-

^ Philipp. 1, 9-11. ?? Joan. x, 38.

ἐστιν» Ἁλλ' οὗτο; αὐτὸς ἓν μορφῇ xat ἰσότητι τοῦ
Πατρὺς, μορφὴν δούλου λαθὼν, οὐ κατὰ συνάφειαν
σχετικὴν, bv. ὁμοιώματι ἀνθρώπων Ὑενόμενος, xal
σχήµατι εὑρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος (ἣν γὰρ μετὰ τούτου
καὶ Θςὸς), ἑταπείνωσεν ἑαυτὸν, véyove δὲ ὑπίῖχκιος
µέχοι θανάτου, θανάτου δὲ στανροῦ.

B. Αλλ εἴρηται, φασὶ, περὶ αὐτοῦ, ὅτι ἐχαρίσατο
αὐτῷ ὁ O:b; ὄνομα τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα, ἵνα ἓν τῷ
ὀνόματι ᾿Ιησοῦ πᾶν γόνν χἀμφΦῃ. Ὁ δὲ fv ὁ Λόχος,
δῆλον δὲ ὅτι θεὸς, πῶς ἂν νοοῖτο λαθων; "Έστι τοί-
νυν ἀναγχαῖον, τῷ ἀναληφθέντι μᾶλλον ἀνθρώπῳ ὃ5-
δόσθαι λέγειν τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα, ἵνα μή τι τῶν ἀπεοι-
κότων φρονοῦντες ἁλισχώμεθα περὶ τοῦ Μονυγενοὺς.

Α. Εἶτα πῶς οὐχ ἄμεινον ἀσυγχρίτως, EvavOpu-
πήσαντι δι’ ἡμᾶς τῷ κατὰ φύσιν Υἱῷ, δεδόσθαι λέγειν
αὑτῷ παρὰ τοῦ Πατρὸς, ἵνα καὶ Ev ἀνθρωπότητε νοῆται
θεὺὸς, xal ἓν ὑπερτάτοις ὑψώμασιν, ὁ τὴν xa0 ἡμᾶς
ταπείνωσιν ἀνατλὰς, ἵνα pit véoc xal ἀρτιφανὶς ἀγ-
γέλοις τε καὶ ἀνθρώποις εἰσχομίζηται θεὸς, τὴν τῆς
θεότητος δόξαν, οὐχ οὐσιωδῶς ἑἐνυπάρχουσαν ἔχων,
ἀλλ' ἔξωθεν εἰσχεχριμένην, xai ὡς ἐν µόνῃ θελἑέσει
τοῦ θ5οῦ καὶ Πατρός, Αὐτῷ δῆ οὖν ἄρα τῷ &x Θεοῦ
Πατρὸς φύντι Λόγῳ δεδόσθαι φαμὲν τὺ ὄν.μα τὸ
ὑπὲρ πᾶν ὄνομα.

D D. Πάνυ μὲν οὗ».

A. Εἶσι δὲ ἡμῖν ὁ λόγος οὐχ ἀπὸ σκοποῦ, εἴπερ
ἐστὶν οὗ κατεγφευσµένον, ὡς οὐχ ἁρπαγμὸ» ἠγήσατο
τὸ εἶναι ἴσα Θεῷ, καταπεφοίτηκε δὲ πως ἐπὶ τὸ μὴ
ὃν ἐν δόξη, χαθὰ πέφηνεν ἄνθρωπος. Ἰοιγάρτοι xai.
ἔφασχεν « Ὁ Πατὴρ µείκων μού ἐστι » χαίτοι
μετὸν αὐτῷ xal ἐνυπάρχοντι ἀεὶ καθὸ νοεῖται, xal
ἔστι θεὸς, καὶ ἐξ αὐτοῦ γεγέννηται κατὰ φύσιν, τὸ
ἁπαραλλάχτως ἔχειν πρὸς πᾶν ὁτιοῦν, xal τῇ τῆς
θεότητος ἑναθρύνεσθαι δόξῃ. Ἔδει δὴ οὖν, τὸν χατα-
φοιτήσαντα bU ἡμᾶς εἰς τὸ της ἀνθρωπότητος µέ-
τρον, οὐχ ἁπολισθῆσαι δοχεῖν τῆς ὀνούσης αὐτῷ
κατὰ φύσιν λαμπρότητος xai ὑπεροχῖΏς, ἀλλ᾽ bv xs-
νώσε: τῇ χαθ᾽ ἡμᾶς τὸ πλΏρες ἔχοντα θεῖχῶς, xo

(502

QUOD UNUS SIT CHRISTUS.

1550

bv ταπεινώσει τὸ ὑφηλὸν, xai τὸ φύσει προσὸὺν ὡς Α nem, et id quod natura ipsi inest quasi aeceptum

δοτὸν διὰ τὸ ἀνθρώπινον προσχυνεῖσθαι πρὸς ἁπάν-
των. Κάμπτει γὰρ αὐτῷ πᾶν γὀνυ τῶν τε iy οὗ:
ρανοῖς, καὶ ἐπὶ γῆς, xa πᾶν τάγμα δοξολογεῖ. Ko-
pios γὰρ εἶναι πιστεύεται Χριστὸς Ἰησοῦς εἰς δόξαν
θεοῦ Πατρός. Καὶ γοῦν ἔφη πρὸς «bv ἓν τοῖς οὖρα-
νοῖς Πατέρα xai θεόν «Πάτερ, δὀξασόν µε τῇ δόξῃ
ᾗ εἶχον, πρὸ τοῦ τὸν xóspov εἶναι, παρὰ sol. » "Ap'
οὖν, εἰπέ pot, προχόσµιος Tv ὁ ἄνθρωπος, ὃν όνει-
λῆφθαί φασι παρὰ τοῦ Μονογενοῦς κατὰ συνάφειαν
σχετικήν;

B. Οὐδαμῶς.

A. Τίς οὖν ἄρα ἑστὶν ὁ δόξαν αἰτῶν, ἣν χαὶ πρὸ
αὐτῆς τῆς τοῦ χόσµου καταθολῆς ἐνυπάρχειν ἑαυτῷ
φησιν, ἀεὶ xal διὰ παντὸς ὄντι παρὰ θεῷ; Οὐχ ὁ

συναῖδιος τῷ Πατρὶ θεὸὺς Λόγος, 6 σύνθρονός τε B

xal συνυφεστηκὼς αὐτῷ, περὶ οὗ φησιν ὁ πάνσοφος
εὐαγγελιστῆς Ἰωάννης, «0 Λόγος ἣν πρὸς τὸν θεὸν,
χαὶ 8:5; ἣν ὁ Λόγος: »

B. Πῶς γὰρ οὔ;

Λ. ἜὭσπερ οὖν τῆς δόξης Κύριος ὧν, exa. καθεὶς
ἑαυτὸν διὰ µέσου πρὸς τὸ δυσχλεὲς τῆς δούλου µορ-
φῆς, τῆς ἑνούσης ἀεὶ δόξης ἑαυτῷ τὴν ἀνάληφιν
αἰτεῖ, xaX τοῦτο δρῶν ἀνθρωποπρεπῶς: οὕτω χαὶ θεὸς
ὑπάρχων &st, πρὸς τὴν τῆς ἰδίας θεότητος ὑπεροχήν
τά χὰὶ δύζαν ix τῶν καθ) ἡμᾶς µέτρων ἀναφοιτᾷ,
ἵν ὡς EX λοιπὸν YU» τῷ χατὰ φύσιν xal ἀληθινῷ, xaf-
τοι καθ) ἡμᾶς Υεγονότι xal σεσαρχωμµένῳ, χάμπτῃ
πᾶν Ὑόνυ, χαθάπερ ἔφην ἀρτίως. Ταντὶ γὰρ, οἶμαι,
φρονοῦντες ὡδέ τε πιστεύοντες, ἐγχλημάτων ἆνθρω-
πολατρίας, οὐρανόν τε xal γῆν ἁπαλλάξομεν. Γέγρα-
vai γὰρ, ὅτι € Κύριον τὸν θεό» σου προσχυνήσεις,
xai αὐτῷ µάνῳ λατοεύσεις. »

— B. Πλείστων ἂν loto. τῶν ἐπιχουργμάτων ὁ ἐπὶ
τῷδε λόγος. "δι δὴ οὖν χαὶ δι’ ἑτέρων ἡμῖν ἐννοιῶν
διασάφει τὸ μυστήριον.

A. Οὐκοῦν εἶμί τοι, χαὶ µάλα προθύµως ᾽ φαίην
&' ἂν, ὅτι ἡμαρτήχασι τἆλτθοῦς, ὡς ἕτερον ἡμῖν υἱὸν
«by ix σπέρματος τοῦ Δαθὶδ παραξευγνύντες τῷ qQU-
et, χαὶ ἀληθῶς, δηλον δὲ ὅτι τῷ Μονογενεῖ, xalcot
βοῶντος cate ἱεροῦ Γράµµατος « Ὁ πρῶτος ἄν-
θρωπος ix γῆς χοϊχὸς, ὁ δεύτερος ἐξ οὐρανοῦ ' » xal
μὲν χαὶ αὐτοῦ τοῦ Υἱοῦ, ὅτι εἰζαταθέδηχα ἐκ τοῦ οὐ-
ϱανοῦ, οὐχ ἵνα motio τὸ θέληµα τὸ ἐμὸν, ἀλλὰ τὸ θέλη-
µα τοῦ πἐμφαντός µε. Τοῦτο δέ ἐστι τὸ θέληµα τοῦ
πἐμψαντός µε, ἵνα πᾶν ὃ δἐδωχέ po: μὴ ἀπολέσω ἐξ
αὑτοῦ, ἀλλὰ ἀναστήσω αὐτὸ τῇ ἑσχάτῃ ἡμέρᾳ. » Τίνα
δὴ οὖν ἄρα φασὶ τὸν ἐξ οὐρανοῦ καθιγµένον ; Γεγέν-
γηται γὰρ τὸ σῶμα &x γωναιχός.

B. Τὸν &x θεοὺ Πατρὸς δηλονότι γεννηθέντα Λόγυν.
Οἴμαι γὰρ οὐχ ἕτερόν τι φρονεῖν ἑλέσθαι παρὰ τοῦτο
αὑτούς.

A. Ὀρθῶς, ὦ ἑταῖρε. Γέγραρε δὲ που χαὶ ὁ πάν-
σορος Ἰωάννης * « Ὁ ἄνωθεν ἑἐρχόμενος, ἑπάνω
ο πάντων ἐστίν. » Εἶτα πῶς ἑθέλοντος τοῦ Πατρὸς

* Joan, xvni, ὃ,
ui, 3l.

? Deut. vi, 15; Matti, iv, 10.

liabentem propter humanitatem, ab omnibus adorar;.
Flectunt enim οἱ genu omnia coelestia, et terrestria,
et omnis ordo clarificat. Dominus enim esse creJdi-
tur Christus Jesus in gloriam Dei Patris: quin et
ipse ad Patrem ac Deum coelestem ita inquit : « Pa-
ter, gloriflca me ea gloria quam habui, antequam
mundus esset, apud te **. » Dic vero inihi : homo
ille quem ab Unigenito ratione arcta! conjunctionis
assumptum esse dicunt, exslititne ante conslitu-
tionem mundi?

B. Nequaquam.

À. Quisnam igitur est qui petit eaim gloriam, qua
se ante conditum mundum praeditum fuisse ait,
771 semperque et ab zterno apud Deum exsti-
tisse? Nonne cozternum Patri Verbum, una cum
ipso exsistens, eique assidens, de quo evangelista
Joannes inquit : « Verbum erat apud Deum, οἱ Devs
erat Verbum ? »

B. Quis dubitet ?

A. Quemadmodum igitur glori: Dominus exsi-
stens, cum se demisit postea ad servilis formz hu-
militatem, gloriam qua ab xterno praeditus est reddi
sibi poscit et quidem lioc congruenter humanas na-
ture facit : ita etiam Deus semper exsistens , ad
proprie sus deitatis supereminentiam et gloria
e nostra conditione rursum conscendit, ut tanquam
uni deinceps naturali ac vero Filio, tametsi no-
stri simili facto atque incarnato omne genu fle-
ctalur, sicut modo dixi. ltaeuim sentientes atque
credentes, ccelum pariter et terram ab eo crimine
quod hominem adoret liberainus. Scriptum est enim ;
quia « Dominum Deum tuum adorabis, et illi soli
servies **, »

B. Multis adminiculis sermo hac de re indigeat.
Perge itaque, et aliis etiam rationibus nobis my-
sterium explica.

Δ. Pergam, et quidem perlibenter. Dixerim vero
eos a vero aberrare, quod alium nobis filium qui sit
ex semine David conjungunt cum paturali ac vere
Filio , nimirum JUnigenito, cum alioqui sacra
Scriptura aperte clamet : « Priinushomo ex terra
terrenus, secundus ex cuelo coelestis δὲ: » quin
et Filio ipso dicente, quia « Descendi ex caelo, non
ut faciam voluntatem meam, sed voluntatem ejus
qui misit me. Hzc est autem voluntas ejus qui mi-
sit me, ut omne quod dedit mihi non amittam ex
eo, sed resuscitem illud in novissimo die ?'.» Quem-
nam igitur esse dicunt eum qui e coelo desceudit ?
natum enim est corpus ex muliere.

B. Verbum profecto ex Deo Patre genitum. Ár-
bitror enin ipsos non aliud quidquam hoc
velle.

A. Recte ais, 0 amice. Scripsit vero alicuhi etiam
sapientissimus Joaunes : « Qui e supernis venit,
super omues est ?*, » Atqui quomodo cun Pater velit
6 | Cor. xv, 47.

À Joan, vj, δὲ, 59. * Joan.

1551

S. CYRMLLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

41553

resuscilare omne quod datum est ei, et. cum res Α àvaszr,vat πᾶν τὸ δοθὲν αὐτῷ, καὶ ἀναθοῦ γε 5uzo;

bona sit, atque adeo divina (convenit enim Deo
salvare), ipse dixit descendere se, non ut faciat vo:
luntatem suam, sed Patris? Existimetne igitur
quisquam nostrum, a Dei et Patris benignitate Fi-
lium qui ex ipso geuitus est, degenerare? et bonum
quidem neutiquam esse, resuscitare vero, id quod
datum est ei et ab. interitu. liberare ipsi 772 dis-
plicere ?

B. Periclitamur.

À. Atqui merito quidem ita statuamus, cum Pater
bonus sit, Filium quoque suum reipsa bonum esse.
Naw a fructu arbor cognoscitur ὃν, juxta ipsius di-
cium. Vere dicit, cum ait : « Qui vidit me, vidit
et Patrem 9. Ego et Pater unum αυ *!. »

D. Recte ais. Declara itaque tu ipse id quod
obscure dictum est.

Α. Dicimus non fuisse preter voluntateur Filii
abolere mortem, et ab humanis corporibus inter-
itum profligare: « Neque enim delectatur interitu
viventium. Salutares vero sunt gencrationes mundi,»
Sicut scriptum est *. «Invidia autem diaboli mors iu-
troivit in orbem terrarum *, » At tristissimum mor-
tis imperium non alia ratione excuti poterat, quain
per solam Unigeniti incarnationem. ldcirco in ue:
stra forma apparuit, propriumque sibi fecit corpus
quod interitui obuoxium erat, secundum rationes
qui» ualure insunt, ut cum ipse sit vità (genitus
enim est ex vita Patris) proprium suum bonum
illi inserat, lioc est, vilam. Cum autem ipsi omnino
placuerit benignitate atque benevolentia erga hu-
manum genus, uostram similitudineui subire, opor-
tuit quoque eum pati. impias Judzorum contume-

lias. Erat vero ilii gravis conjuncta cum passione ΄

ignominia. Idcirco imminente jam temporc, quo
illum pro omnium vita crucem adire oportebat, ut
passionem prater voluitatem suam accidere sibi
declararet, humano iore ad eam accessit, el iu
modum precationis ita Patrem allocutus est : « Pa-
ter, si fleri potest, transeat a me calix iste. Ος-
terum non ut ego volo, sed sicut tu **. » Descendísse
ex coo ait, non invite facturum id quod dolorein
afferret, ut eorum qui in terris sunt resurrectio-
nem coustitueret, cujus quidem ipse solus humani
naturz auctor fuit. Factus est cnim primogeuitus
ex mortuis secundum carnem ** , et primitia eoruin
qui obdormierant **. Ipsius igitur et non alterius
passio fuit, quatenus homo factus est, tametsi mau-
serit passionis expers, quatenus est Deus.

D. ita sentio.

Λ. Sacrze vero Scripture etiam memineris, di-
centis : « Factus est primus homo Adam in animan
viveutem ; ultimus Adam in spiritum vivifican-
tem "".

9 Mott. xi, 99. * Joan. xiv, 9.
xxvi, 99. "" Colosi. 1, 1δ. ** 1 Cor. xv, 20.

*5 Joan. x, 50.
7 jbid. 45.

τοῦ πράγματος, καὶ προσέτι θεοπρεποῦς (ἐο:χὸς γὰρ
8:6 τὸ σώνξιν ἐστίν), αὐτὸς ἔφη κατελθεῖν, οὐχ ἵνα
ποιῇ τὸ θέληµα τὸ ἑαυτοῦ μᾶλλον, ἀλλὰ τὸ τοῦ α1-
τρός: ᾿δρ' οὖν οἱήσαιτ᾽ ἄν τις τῶν Ev ἡμῖν, τῆς τοῦ
Θεοῦ χαὶ Πατρὸς ἡμερότητος ἱέναι χατόπιν τὸν ἐξ
αὐτοῦ φύντα Υἱὸν, καὶ εἶναι μὲν ἀγαθὸν Ἠκιστά ve,
τὸ ὃΣ ἀναστηΏσαι τὸ δοθὲν xal ἁπαλλάξαι φθοσᾶ.,
ἁπάδει[ν] αὐτῷ;

B. Κ.νδυνεύοµεν.

Α. Kaizo: χαταλογισαίµεθα ἂν, χαὶ µάλα εἱχότω»,
ἐπείπερ ἐστιν ἀγαθου Πατρὸς γν{σ.ον γέννημα, νοοῖτ
[3v] ὑπάρχειν καὶ αὐτὸς ἀγαθὸς, f yoov αὐτόχρημα, ὅτι
ἀγαθόν, Απὸ γὰρ τοῦ xapzou τὸ δένδρον γινώσχε-
ται, } Χατὰ τὴν αὐτοῦ φωνήν ἀληθεύσει 6i, οὕτω
λέγων Ὁ ἑωραχὼς ἐμὲ, ἑώραχε τὸν Πατέρα. Ἐγὼ
χαὶ ὁ Πατηρ, £v ἐσμεν. »

D. E; ἔφης. Δ.ασάφει δῃ οὖν αὐτὸς τὸ ἁμυδρῶς
εἰοῆσθαι δοχοῦν.

A. Οὐχ ἀθούλητον μὲν γενέσθαι φαμὲν τῷ Yüp τὸ
χαταργΏσαι θάνατον, καὶ ἁποσοθῆσαι τῶν ἀνθρωπί-
νων σωμάτων τὴν φὺοράν. « Οὐ γὰρ τέρπεται ἐπ
ἁπωλείᾳ ζώντων * σωτήριο: δὲ xal αἱ γενέσεις τοῦ
χόσμου, ) χατὰ 5b γευραμμµένον. « Φθόνῳ ὃξ διαθό-
Aou θάνατος εἰσῆλθεν εἰς τὸν κόσμον. » Ἁλλ᾽ ὃν οὐχ
ἑτέρως τὸ ἀμειδὲς τοῦ θανάτου χατασείεσθαι χράτος,
πλην ὅτι διὰ µόνης τῆς ἐνα)θρωπῇτεως τοῦ Μονογε-
νους. Ταύτῃτοι πέφηνε χαθ᾽ ἡμᾶς, καὶ ἴδιον ἑποιῆσατο
σῶμα τὸ ὑπὸ φθορὰ», κατά γε τοὺς ἑνόντας τῇ φύσει
λόγους, ty' ἐπείπερ ἐστὶν αὐτὸς dj ζωὴ (γεγέννηται
γὰρ ix ζωῆς τοῦ Ηατρὸς), ἐμφυτεύσῃ τὸ ἴδιον àya-
θὸν αὐτῷ, τουτέστ' τὴν ζωήν. Ἑλομένῳ δὲ ἅπαξ ἐξ
Ἡμερότητος xal φιλανθρωπίας, vhv πβὸς ἡμετέραν
ὁμοίωσιν ὑπελθεῖν, ἔδει συµμθΏναι xal τὸ παθεῖν, τῆς
Ἰουδαίων ἁνοσιότητος ἑἐμπαροινούσης αὐτῷ. Αλλ᾽
ἦν αὐτῷ φορτιχὸν τὸ bv τῷ παθεῖν δ,σχλεές. Καὶ
γοῦν ἑνστάντος Χαιροῦ, καθ) ὃν ἔδει τὸν ὑπέρ γε τῆς
ἁπάντων ζωῆς ὑπομεῖναι στανρὸν, ἵνα τὸ παθεῖν
ἀξούλητον ἀποφήνη, ἀνθρωποπρεπῇ τὴν πρόςοδωο
χαὶ ὡς ἓν σχήµατι προσευχῆς ἐποιεῖτο λέγων’ « Πά-
τεο, εἰ δυνατὸν, παρελθέτω ἀπ ἐμοῦ τὸ ποτέριον
τοῦτο" πλην οὐχ ὡς ἐγὼ θέλω, ἁλλ᾽ ὡς σύ. » Κατα»
θῆναι τὸν ἐξ οὐρανοῦ φησιν, οὐκ ἀθούλητον ποιτσό-
μενον τὸ λυποῦν, ἵνα κατορθώσῃ τοῖς ἐπὶ γῆς τὴν

p ἀνάστασιν, ἣν 0j xal µόνος αὑτὸς χεχαινοτόµηχξ τῇ

ἀνθρώπου φύσει. Γέγονε γὰρ πρωτότοχος kx νεχρῶν
χατὰ σάρχα, καὶ àmapyt τῶν χεχοιµηµένων. Αὐτοῦ
τοιγαροῦύν τὸ πάθος, χαὶ οὐχ ἑτέρου, λέγοιτο ἂν, χαθὸ
πἐφηνεν ἄνθρωπος, εἰ καὶ µεμένηχεν ἀπαθὴῆς, καθὸ
γοεῖται θεός.

B. Οὕτω eng.

A. Διαμέμνησο δὲ «ns θεοπνεύστοὺ λεγούσης Γρα-
φῆΏς € Ἐγένετο ὁ πρῶτος ἄνθρωπος 'Abàp εἰς ὁυ-
x» ζῶσαν, ὁ ἔσχατος ᾽Αδὰμ, εἰς πνεύὺμα ζωοποιοῖν.»

" Sap.1, 13, 14. 9 Sap. n, 24. * Matth,

1555

QUOD UNUS SIT ΩΠΙΡΤΟΣ.

Του

B. "Ap' οὖν τὸν ἔσχατον 'λδὰμ, τὸν ix θιοῦφα- Α B. Ultimum itaque Adamum vocatam es:e dici-

"£v ὠνομάσθαι Aóyov;

À. Οὐ γυμνὸν, ὡς ἔφην, γεγονότα δὲ μᾶλλον iv
ἁμοιώσει τῇ πρὸς ἡμᾶς. Αὐτὸν οὖν eival φαµμεν, εἷ-
περ ἀστὶν οὐχ ἀνθρώπινον, θεοπρεπὲς δὲ μᾶλλον τὸ
ζωοποιεῖν. Κεχρηµάτιχε δὲ xal ἔσχατος Αδάμ, ὣς
ἐξ ᾿Αδὰμ γεγονὼς χατὰ σάρχα, καὶ ἀρχὴ δευτέρα τῶν
ἐπὶ γῆς, ἀναστοιχειουμένης ἐν αὐτῷ τῆς ἀνθρώπου
φύσεως, εἰς χαινότητα ζωῆς, τῆς kv ἁγιασμῷ «e xat
ἀφθαρσίᾳ, διὰ τῆς Ex νεχρῶν ἀναστάσεως ' χατη-
Υήθη οὕτω θάνατος, οὖκ &vadyopévn; τῆς χατὰ φύ-
ctv ζωῆς, ὑποθεῖναι τῇ φθορᾷ τὸ ἴδιον σῶμα, καθότι
οὐχ fj» δυνατὸν κρατεῖσθαι Χριστὸν ὑπ' αὐτῆς, xat
τὴν του θεσπεσίου Παύλου φωνἠν * διέδη δὲ οὕτω xal
εἰς ἡμᾶς αὐτοὺς τὸ ἐχ τοῦ χατορθώµατος ἀγαθόν.

B. "Αριστα ἔφης.

Α. "ἀθρει δὲ δή pot κἀκεῖνο πρὸς τούτοις.

B. Τὸ τί δὴ 91; ;

Α. Ἔφη πουν Χριστὸς τοῖς ἁγίοις ἀποστόλοις,
« Πορευθέντες, μαθητεύσατε πάντα τὰ ἕἔθνη, βαπτ[-
ζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς, καὶ τοῦ Υἱοῦ,
καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, » Βεδαπτίσμεθα δὴ οὖν
εἰς ἁγίαν χαὶ ὁμοούσιον Τριάδα, τὴν Év Yé erp τῷ
Γατρὶ, xai τῷ Yio, καὶ τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, Ἡ οὐκ
ἀληθὲς ὅπερ ἔφην;

B. Καὶ πῶς γὰρ οὔ:

Α. Οὐ Πατέρα μὲν νοοὺμεν τὸν γεγεννηχότα, } τὸν
δὲ 6h xol αὖ τὸν ἐξ αὐτοῦ κατὰ φύσιν γεννηθέντα
μονογενῆ θεὺν Λόγον;

B. Καὶ xávv.

A. Πῶς ουν εἰς τὸν θάνατον αὑτοῦ Δεδαπτίσµεθα,
χατὰ τὴν τοῦ µαχαρίου Παύλου φωνήν»; « "Oso: γὰρ,
φησὶν, εἰς Χριστὸν ἐθαπτίσθηµεν, εἰς τὸν θάνατον αὐ-
του ἐδαπτίσθημεν.» "AX εἷς Κύριος, µία πίστις, ἓν
βάπτισμα, χαὶ οὗ δήπου φαῖεν ἂν, ὡς εἰς ἕτερον ὄντα
καὶ ἰδικῶς Υἱὸν τὸν ix. σπέρματος τοῦ Ax615 βεδα-
πτίσβεθα. Ἐπειδὴ δὲ θεὺς ὧν φύσει πέρα νοεῖται
πάθους, εἶτα παθεῖν tC rcv, ἵνα σώσῃ τοὺς ὑπὸ
φθορὰν, ὦμο.ώθη κατὰ πάντα τοῖς ἐπὶ γῆς. καὶ ἁπιό-
κεξιν ὑπέμεινε τὴν xavà σάρχα ἐχ Υγυναιχὸς, xal
ἴδιον ἑποιήσατο, ὡς ἔφην, σῶμα, τὸ γεύσασθαι τοῦ
θανάτου δυνάµενον, ἀναθιῶναί τε καὶ αὖ, ἵνα µέ-
νων αὐτλς ἁπαθὴῆς, σαρκὶ τῇ ἰδίᾳ λέγο:το παθεῖν.
Σέσωχε γὰρ οὗτος τὸ ἀπολωλός. Καὶ vouv ἔφασχεν
ἐναργῶς, « Ἐγώ εἰμι ὁ ποιμὴν ὁ καλός. Ὁ ποιμὴν ὁ
καλὸς, τὴν ψυχἠν ἑαυτοῦ τίθησιν ὑπὲρ τῶν πραδά-
των. » Καὶ πάλι» ' «Οὖδεὶς αἴρει την ψνχἠν µου ἀπ'
ἐμοῦ, ἁλλ᾽ ἐγὼ τίθηµι αὐτὴν ἀπ᾿ ἐμαντοῦ. "Eiov-
σίαν ἔχω θεῖναι αὐτὴν, xal ἐξουσίαν Éyto Xy λα-
ἐεῖν αὐτὴν. » Αλλ' ἦν οὐχ ἑνὸς τῶν καθ᾽ ἡμᾶς,
οὔτε μὴν ἀνθρώπου κοινοῦ, τὸ ἐξονσίαν ἔχειν θεῖναί
τε quy)» xal ἀναλαθεῖν αὐτήν. Τέθεικε δὲ καὶ ἁν.
έλαθαν ὁ Μονογενῆς xai ἀληθῶς Yibc, τῶν» teu θανᾶ-
του βρόχων ἡμᾶς ἔξω τυθείς. "oot δ' ἄν τις εὖ µάλα
τουτὶ, χαὶ ἐν ταῖς Μωσέως βίδλοις, ὡς ἐν σχιαῖς ἐπὶ
τοῖς πάλαι διαμορφούμενον ' ἐξείλετο γὰρ θανάτου

mus Verbum ex Deo Patre?

A. Non nudum, ut dixi, 7749 sed potius nostri
simile factum. Ipsum igitur esse dicimus; οἰᾳσί-
dem non est humanum, sed potius divinum vivi-
flcare. Vocatus autem est etiam ultimus Adam ,
tanquam ex Adam factus secundum. carnem et se-
cundum priscipium eorum qui in terris degunt :
instaurata in ipso liumana natura in novitatem vits
in sanctificatione a:que immortalitate, per resste
rectionem e mortuis. Ma enim abolita est. irrita»
que facia wors, cam naturalis. vita non sustinuit
proprium suum corpus interitui subjrei, quatenus
fieri non poterat ut Christus ab ea vinceretur,
juxta. divini Pauli vocem **. Transiit vero hoe

D pacto etiam in nos illius prsclari facti fructus.

B. ftecte ais.

À. Ceterum illud etiam milii auimadverte,

DB. Quidnam ?

Α. Christus alicubi sanctis apostolis snis inquit :
* Euntes, docete omnes gentes, baptizantes eos
in uomine Patris, «t Filii, et Spiritus sancti *. » Βν-
ptzati ergo sumus in sanctam et consubstantialem
Trinitatem : Patrem, inquam, et Filium et Spi-
ritum sanctum, Nonne verum est quod dico ?

B. Quis lioc negaverit?

Α. An non igitur Patrem vocamus eum qui ge»
xuit ; Filium vero qui ex ipso naturaliter genitus
est, unigenitum Deum Verbum ?

D. Omuino.

Α. Quo pacto igitur in mortem ipsius baptizai
sumus, juxta bcati Pauli vocem ? « Quotquot enim,
inquit, in Christum baptizati sumus, in morte eiue
baptizati sumus 59, » Sed unus est. Dominus, ana
fides, unum baptisina ', et nequaquam dixerit ,
quod iw alium quemdam diversum ah hoc Filium.
ex semine Duvid baptigoti simus. Cum vero Deu
natura exsistens expers passionis ceuseatur : de-
inde pati voluit, ut salvet eos qui inleritui obgoxii
sunt, similis factus est per omnia hominibus, nasei-
que ex muliere secundum earnem voluit , et pro«
prium sibi fecit, ut dixi, corpus quod mortem obire
posset, rursusque resuscitari, ut! cum ipse pern&-

p neret passionis expers, propria sua carne passue

csse diceretur. Hac enim ratione id quod perierab.
salvavit. Et quidem mauifesie dixit? « Ego sum pa-
stor bonus. Pastor bonus animam Buam ponit pro ovi-
bus. » Et rursum : « Nemo tollit animam meam a
we : sed ego pono eam a me ipso. Potestatem
labeo ponendi cam, et potestatem habeo iterum
sumendi eam 53. » Atqui hoe non íuerit alicujus no-
sirum, neque vulgaris bominis habere facultatem
pouendi animam suam, et sumendi illam, Depe-
suit vero et recepit eam Unigenitus , 7} ac vere
Filius, mortis laqueis nos eripieng, Quod quidem
etiam in Mosaicis libris optime, veluti. in umbris ,

** Hebr. i1, 10-15. Matth. xxviii, 19. " Rom. vi, δ. !! Ephes. ww, δ. "* Joan. x, 11, 18.

Pa.TROL. Ga. LXXV.,

43

1205

S. CYIULLI ALEXANDRINI ARCHIEP. .

1256

delineatum fuisse veteribus comperias. Ovis enim A xa φθορᾶς fj τοῦ προδάτου cqay! τοὺς ἐξ Ἱσόραῇλ,

mactatio Israelitas a morte atque interitu exemerat ,
οἱ interfectorem placavit. Atqui res haec Christi
typus ac figura erat. Pascha enim nostrum pro no-
bis immolatus est Christus, ut tristissimum mortis
imperium dissolveret **, et proprio suo sanguine
universum terrarum orbem sibi acquireret **. Empti
enin sumus pretio 55, et non sumus nostri '*,
Unus enim pro onmibus mortuus est, qui pretio
omnes superalat, ut viventes non amplius sibi
ipsis vivant, sed ei qui pro ipsis mortuus est et
resurrexit 9'. Consentit. vero his etiam Paulus ,
dicens : « Ego enim per legem legi mortuus sum,
ut Deo vivam : Christo confixus sum cruci. Vivo
autem, jam non ego, vivit vero in. me Christus.
Quod autem [nunc vivo in carne, in fide vivo Filii
Dei, qui dilexit me, et tradidit semetipsum pro
me **. » Christi ergo omnes sumus et per ipsam
conciliati Patri, qui carne passus est pro nobis, ut
mundos efficeret. Scriptum est enim : « Propter
quod et Jesus, ut sapctificaret per suum sanguinem
populum, extra portam passus est '*. » Et : « Nos
cum essemus aliquando alienati et inimici sensu
in eperibus melis : nunc autem reconciliavit iu
corpore carnis ejus per mortem, exhibere vos san.
ctos et immaculatos, et irreprehensibiles coram
ipso **. » Intelligis itaque quo pacto preprium san-
guinem et.propriam carnem ipsius vocet, eam qua
pro nobis data est; neque alterius cujusdam (ilii
diversi ab ipso esse dicamus, qui distinctus ab ipso

sit, et sola conjunctione cum ipso decoratus , et *

ascititia gloria praditus sit, essentiali diguitate at-
que eminentia carens; sed, instar vestis et larvae
cujusdam , Filii ac Dei omnium supremi nomen
gerat. Nam si ita se naturaliter habeat, ut adver-
sarii sentiunt, nulla ratione illi conveniat dicere :
« Egosum veritas *'. » Quomodo enim verum sit
quod non ita se habet ac, dicit, sed spurium et falsi
nominis? At vero Cbristus verias est, et soper
omnes, ut Deua, Mansit enim Verbum id quod erat,
tametsi factum sit caro, ut qui supra omnes est,

xal δεδυσώπηκε τὸν ὁλοθρευτήν. Τύπος δὲ ἣν ἄρα
τὸ χρῆμα Χριστοῦ. To γὰρ Πάσχα ἡμῶν ὑπὲρ ἡμῶν
ἐτύθη Χριστὸς, ἵνα τὸ ἀμειδὲς τοῦ θανάτου χαταλύση
κράτος, αἷματί τε τῷ ἰδίῳ κατακτήσηται τὴν ὑπ οὗ-
pavóv. ἨἩγοράσμεθα γὰρ τιμῆς, xal οὐκ ἐσμὲν ἑαν-
τῶν. EL; yàp ὑπὲρ πάντων ἀπέθανεν, ὁ πάντων
ἀξιώτερος, ἵν οἱ ζῶντες µηχέτι ἑαυτοῖς ζῶσιν, ἀλλὰ
τῷ ὑπὲρ αὐτῶν ἁποθανόντι καὶ ἐγερθέντι. Σνλλήψε-
ται δὲ χαὶ ὁ Παῦλος, λέγων, ε Εχὼ γὰρ διὰ vópos
νόμῳ ἀπέθανον, ἵνα θεῷ ζήσω, Χριστῷ δὲ συνεσταύ-
popa, ζῶ δὲ οὐκ ἔτι Ey, £f; δὲ Ev ἐμοὶ Χριστός.
Ὃ δὲ νῦν ζῶ ἐν σαρχὶ, ἓν πίστει Qo, τῇ τοῦ Yteo
τοῦ θεοῦ, τοῦ ἀγαπήσαντός µε, xaX παραδόντος ἔαυ-
τὸν ὑπὲρ ἐμοῦ. » Χριστοῦ τοιγαβοῦν οἱ πάντες ἐσμὲν,
xai 6: αὐτοῦ χατηλλάγµεθα τῷ Πατρὶ, σαρχὶ παθὀν-
τος ὑπὲρ ἡμῶν, ἵν ἡμᾶς ἀποφήνῃ χεκαθαρµἐνους.
Γέγραπται γὰρ, ὅτι « Διὸ xai Ἰησοῦς, ἵνα ἁγιάσῃ
διὰ τοῦ ἰδίου αἵματης τὸν λαὺν, ἔξω τῆς πύλης ἕπα-
θεν. » Καὶ πάλιν’ « Καὶ ἡμᾶς ποτε ὄντας ἆπηλλο-
τριωµένους xal ἐχθροὺς τῇ διανοίᾳ ἓν τοῖς ἔργοις
τοῖς πονηροῖς * νυνὶ δὲ ἁποχατήλλαξεν Ev τῷ σώματι
τῆς σαρχὸς αὐτοῦ διὰ τοῦ θανάτου, παραστῆσαι ὑμᾶς
ἁτίους χαὶ ἁμώμους χατενώπιον αὐτοῦ. » Σύνες οὖν
ὅπὼς ἴδιον αἷμα χαὶ ἰδίαν σάρχα φησὶν αὐτοῦ, τὴν
δοθεῖσαν ὑπὲρ ἡμῶν, ἵνα μὴ ἑτέρου παρ) αὐτὸν υἱοῦ
λέγωμεν αὑτὴν, νοουµένου τε ἀναμέρος, xa qj
συναφείᾳ τετιµηµένου, xal ἐἑπακτὴν ἔχοντος δόξαν,
xaY οὐκ οὐσιώδη τὴν ὑπεροχὴν, ἐπίθλημα δὲ xz
ὥσπερ τι προσωπεῖον ἐπεῤῥιμμένον αὐτῷ, τότε τῆς
υἱότητος χαὶ τῆς ὑπὲρ πάντα θεότητος ὄνομα. Οὕτω
γὰρ ἔχοντι κατὰ φύσιν, χαθὰ φρονεῖν ἑγνώκασιν ol
δι᾽ ἑναντίας, ἁρμόσειεν ἂν αὐτῷ xav' οὐδένα τρόπον
τὸ χρῆναι λέγειν, « Ἐγώ εἰμι dj ἀλήθεια.» Πῶς γὰρ
ἀληθὲς, cb οὐχ οὕτω ἔχον, ὡς λέγεται, νόθον δὲ ὥσ-
περ τι xal ψευδώννμον ; "AX μὴν ἀλήθεια, Xp:-
στὸς, xal ἑπάνω πάντων ὡς θεός" µεμένηχε γὰρ
ὅπερ ἣν ὁ Λόγος, εἰ xal γέγονε σάρξ’ ἵν ὁ πάντων
ἐπέχεινα xai ἐν τοῖς πᾶσι γεγονὼς, διὰ τὸ ἀνθρώπι-
voy σωζόμενον, ἔχοι τὸ εἶναι πἐρα παντὺς, xal τῶν
τῆς κτίσεως ἐπέχεινα µέτρων.

ct in omnibus factus, propter hemanam maturam salvatam sit supra omnes, et creature conditionem

excedat.

B. At inuretur, 775 inquiunt, Deo Verbo magna D — B. 'ADY' ἐναποµάξεται, qnot, τῷ θεῷ Λόγῳ πολύ

ignominia, si dicatur passus esse ; et venerandum
nostrum mysterium infame reddetur.

A. Sed, contempta ignominia, pati carne pro.ne«
bis voluit, secundum Scripturas **. Ego vero Ju-

daici ingenii morbum, ct gentilis ignoranti vitium -

esse censuerim dicere, passionem crucis dedecori
esse. Scribit ergo ita divinus Paulus : « Quoniam
εἰ Judei signa petunt, οἱ Grxci sapientiam quz-
runt : nos autem praedicamus Christum crucilizum,
judeis quidem scandalum, gentibus autem stulti-
tam : ipsis autem vocatis Judzis atque Grsecis,

τι τὸ δυσχλεὲς, τὸ λέγεσθαι vatetv: διαδεδλἠσεται δὲ
πρὸς τούτῳ xal αὑτό που τάχα τὸ σεπτὸν ἡμῶν
µυστήριον.

A. 'AXY αἰσχύνης χαταφρονῄσας εἴλετο παθεῖν
σαρχὶ δι’ ἡμᾶς, χατὰ τὰς Γραφάς. ᾽Αῤῥώστημα δὲ
φρενὸς Ἰουδαϊκῆς, xai τῆς Ἑλλήνων ἀθελτηρίας
ἔγχλημα δεινὸν χαταλογίσαιµεν ἄν, τὸ αἰσχύνεσθαι
δοχεῖν τὸ ἐπὶ τῷ σταυρῷ πάθος. Τράφει γοῦν.ὁ ϐθε-

:σπέσιος Παῦλος, « Ἐπειδὴ καὶ Ἰουδαῖοι σημεῖα αἰ-

τοῦσι, καὶ Ἕλληνες σοφίαν ζητοῦσιν, ἡμεῖς δὲ χη-
ρύσσομεν Χριστὸν ἑσταυρωμένον, Ἰουδαίοις μὲν
σχάνδαλον, ἔθνεσι δὲ αωρίαν, αὑτοῖς δὲ τοῖς αλητοῖς

9 | Cor. v, 7; Hebr. n, 14. 9 Act, ας, 98. " [ Cor. vir, 90. ** | Cor. vi, 19. 5 Η Cor. v, 15,

46. 5 Galat. ui, 19, 9). ο) lMebr.. xut, 13. ** Goloss. 1, 21, 22. *' Joan. xiv, 6.

** Hebr. xn, 92.

1054

- QUOD UNUS SIT CIIRISTUS. . .

1358

Ἰουδαίοις τε xaX Ἕλλησι, Χριστὸν Θεοῦ δύναμιν, A Christum Dei virtutem, et Dei sapientiam. Quia

xai θεοῦ σοφίαν, ὅτι τὸ μωρὸν τοῦ θεοῦ, σοφώτερον
τῶν ἀνθρώπων ἐστὶ, xal τὸ ἀσθενὲς τοῦ θεοῦ, ἰσχυ-
ρότερον τῶν ἀνθρώπων ἐστί. »

B. Tlva τρόπον; συνίηµι γὰρ ἠχιστά ve.

Α. Οὐ γὰρ Ἱουδείοις μὲν σχάνδαλον τὸ ἐπὶ τῷ
σταυρῷ πάθος γενέσθαι φησὶν, Ἕλλησι δὶ µωρίαν;
Οἱ μὲν γὰρ ἔφασχον, ἀπηρτημένον ὁρῶντες τοῦ ξύ-
Àou, xa τὰς µιαιφόνους ἐπ᾽ αὐτῷ σείοντες χεφαλὰς,
v Ei. Υἱὸς el τοῦ θεοῦ, χατάδηθι ἀπὸ σταυροῦ, xal
π.στεύσομέν σοι. » Ὥοντο γὰρ ὅτι τῆς αὐτῶν ἰσχύος
ἠττώμενος ἥλω xal πέπονθε * πεπλάνηντο γὰρ, οὐχ
Υἱὸν εἶναι Θεοῦ νοµίσαντες ἀληθῶς, ἀλλ᾽ εἰς µόνην
ὁρῶντες τὴν σάρχα. "Ελληνές γε μὴν, τὸ τοῦ µυστη-
píou βάθος χατ᾽ οὐδένα τρόπον συνιέναι δυνάµενοι,
µωρίαν εἶναι νοµίζουσι τὸ λέγεσθαι πρὸς ἡμῶν,
τεθνάναι Χριστὸν ὑπὲρ τῆς τοῦ χόσµου ζωῆς. Αλλ’
αὐτὸ δὴ τουτὶ τὸ δοχοῦν εἶναι µωρὸν, σοφώτερον τῶν
ἀνθρώπων ἑστί. Βαθὺς γὰρ ὁ λόγος, xa τῆς ἀνωτάτω
σοφίας ἑπίμεστος ἁληθῶς, 6 ἐπί γε, nu, τῷ πάντων
ἡμῶν Σωτῆρι Χριστῷ, καὶ τὸ ἀσθενὲς εἶναι νομισθὲν
παρἀ γε τοῖς Ἰουδαίων δήµοις, ἰσχυρότερον τῶν
ἀνθρώπων ἑστί. Σέσωχε γὰρ ἡμᾶς ὁ μονοχενῆς τοῦ
Θεοῦ Λόγος, τὴν πρὸς ἡμᾶς ὁμοίωσιν ὑποδὺς, ἵνα
σαρχὶ παθὼν, xaX ἑγηγερμένος ix. νεχρῶν, χρείτ-
τονα θανάτου χαὶ φθορᾶς τὴν ἡμῶν ἀποφήνῃ φύσιν.
Ἔστι δὲ ὑπὲρ χεῖρα τὴν xa0' ἡμᾶς, τὸ χατωρθω-
µένον. Οὐχοῦν ἰσχυρότερον τῶν ἀνθρώπων Eoi τὸ

quod stultum est Dei, sapientius est hominibus : et
quod inürmum est Dei, fortius est bominibus **, »

B. Quo pacto? neque enim intelligo.

A. Nonne enim Judzis scandalo fuisse dicit pas-.
sionem crucis, Grzcis autem stultitiam? Illi entm
dixerunt, cum illum suspensum e ligno cernerent ,
sanguinolenta motitantes capita : « Si Filius Dei
es, descende e cruce, οἱ credewus tibi **. » Existi-
mabant enim illum violentia ipsorum superatui, .
passum esse. Errarunt autem, putantes vere Filium
Dei non esse, solam caruem intuentes. Greci vero
eum mysterii magnitudinem nulla ratione percipere
possent, stultum esse dicunt dicere Christum pro

B vita mundi mortuum esse. Sed hoc ipsum quod vi-

detur esse stultum, est sapientius hominibus. Gra-
vissimus enim est sermo, summaque sapientia ple-
nus de Christo omnium Salvatore habetur, et quod
a Judais censetur esse infirmum, fortius est bomi-
nibus. Salvavit enim nos unigenitum Dei Verbum,
nostri similitudinem subiens, ut passus carne et sus-
citatus e mortuis, naturam nostram morie atquo
interitu superiorem declararet. Est vero id quod
prestitum est, potestate nostra superius. Fortius
itaque est hominibus, quod in inlirmitate nostra
simili et in passione peractum esse videtur, et divi-
nam poteitiam demonsirat.

ἀσθενείᾷ τῇ xa0' ἡμᾶς xai ὡς Év γε τῷ παθεῖν πεπράχθαι δοχοῦν, δυνάμεώς τε τῆς θεοποεποῦς ἐπίδειξιν

ἔχον.

Β. Εἶτα πῶς ἂν ὁ αὐτὸς, φασι, uh πάθοι ;

Α. Σαρχὶ τῇ ἰδίᾳ παθὼν, χαὶ οὐ θεότητος quost,
καὶ ἀπόῤῥητος μὲν παντελῶς ὁ ἐπὶ τούτοις λόγος,
xaX οὐχ ἄν τις ἑφίχοιτο νοῦς τῶν οὕτως ἰσχνῶν χαὶ
ὑπερηρμένων ἐννοιῶν. Ἑπόμενοί γε μὴν τοῖς εἰς ὁρ-
δότητα λογισμοῖς , xaX τὸν τοῦ εἰχότος περιαθροῦντες
Λόγον, οὔτε τοῦ λέγεσθαι παθεῖν ἀλλοτριοῦμεν αὖ-
τὸν, ἵνα μὴ πρὸ τούτου xal τὴν χατὰ σάρχα γέννη-
σιν, οὐχ αὐτοῦ μᾶλλον, ἀλλ ἑτέρο» φῶμεν εἶναί τι-
vos, οὔτε μὴν εἰς τὴν θείαν αὐτοῦ xal ὑπερτάτην
πεπράχθαι φύσιν διοριζόµεθα τὰ capxóc* νοοῖτο δ᾽
ἂν, ὡς ἔφην, σαρχὶ τῇ ἰδίᾳ παθεῖν, χαΐτοι θεότητι
μὴ παθὼν, καθ) οἷον δή τινα τρόπον. ἸΑσθενεῖ μὲν
γὰρ πᾶσα παραδειγµάτων δύναμις, xal τῆς ἀληθείας
κατόπιν ἔρχεται. Πλὴν ἑνίησι τῷ νῷ φαντασίαν
ἰσχνὴν τοῦ πράγματος, xai ὡς ἀπό γε τῶν Ev χεροὶν,
ἀναθιδάσει πρὸς τὸ Ὀψος, xal τὸ πέρα λόγου. Ὥσπερ
γὰρ ὁ σίδηρος Ίγουν ἑτέρα τις ὕλη τοιαύτη ταῖς τοῦ
πυρὸς ὁμιλήσασα προαθολαῖς, εἰσδέχεται μὲν αὐτὸ,
χαὶ χατωδίνει τὴν φλόγα. εἰ δὲ 6h χαταπαἰοιτο τν-
χὸν ὑπό του, δέχεται μὲν ἡ ὕλη τὸ βλάδος, ἀδιχεῖται
δὲ ὅλως πρὸς τοῦ παίοντος οὐδὲν f) τοῦ πυρὸς φύσις '
οὕτω πως συνήσεις xat ἐν τῷ σαρχὶ λέγεσθαι παθεῖν,
θεότητι δὲ μὴ παθεῖν τὸν όν. Καὶ σμιχρὰ μὲν, ὡς
ἔφην, τῶν παραδειγµάτων fj δύναµις, ἀποφέρει δὲ
πως τῆς ἀληθείας Σγγὺς τοὺς τοῖς ἱεροῖς Γράμμασιν
ἀπειθεῖν ἠρημένους.

€ | Gor. 1, 22-28. * Mattb. xxvi, 42.

C D. Atqui quomodo, inquiunt, 1pse non patiatur?

A. Propria carne passus, non autem natura divi-
nitatis, idque ineffabili quadam ratione, quam nulla
mens 776 percipere queat. Nos vero ratiocinatio-
nibus qu& veritati maxime consentanez sint inle-
rentes, neque alienum ipsum ab eo censemus, quod
dicatur psssus esse, ne et nativitatem secundum
carnem, qua passionem praecessit, non ipsius sed
alterius cujuspiam fuisse dicamus, neque ea quer
carnis sunt in divinam ipsius atque supremam na-
turam facta esse statuamus. Intelligatur vero carne
propria, ut dixi, passus esse, tametsi deitate passus
non sit. Quo autem modo, nullis exemplis satis ος--
plicari potest. Omnia enim inferiora sunt rei ipsius

veritate. Venit tamen mihi in mentem quzdam ima-

ginatio, quz? ex lis quie manibus contrectamus nos
attollit ad altitudinem ejus quod rationem omnem sa-
perat. Quemadmodum enim ferrum, aut alia quz
piam ejuscemodi materia recipit quidem in se et
patitur flaninam : si vero perculiatur ab aliquo,
ipsa quidem materia detrimentum accipit, ipsa vero-
ignis natura a percutiente non laditur : ita fere in-
telliges Filium carne quidem passum, divinitate:
vero nequaquam. Et exigua quidem est, ut dixi, si-
militudinum vis ac facultas, propius tamen ad veri-'
tatis cognitionem adducit eos qui sacris Litteris'
(iem adhibere non recusant.

B. Recte dicis.

A. Nisi enim immediate propria Verbi facta sit
earo quz ipsi ineffabiliter supraque omnem intelle-
eium unita est, quomodo censeri possit vivificans?
« Ego enim, inquit, sum panis vivificans qui de
celo descendi. Si quis manducaverit ez hoc pane,
vivet in zternum. Et panis quem ego dabo, caro
mea est pro mundi vita **. » At si est caro Filii ab
ipso diversi, qui arcta quadam conjunctione ipsi
ascitus erat, et equalitate honoris cum eo donatus,
quo pacto suam vocat, eum alioqui mentiri nesciat?
Quomodo autem alterius cujuspiam caro mundum
vivificare queat, nisi facta sit propria vite, nimi-
rum Verbi ex Deo Patre geniti, de quo divinus
Joannes ita aít : « Et scimus quoniam Filius Del

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.
A B. E) λέχεις.

Α. El γὰρ o2x ἀμέσως ἰδία τοῦ Αόγον γέγονεν 4
ἀποῤῥήτως αὐτῷ καὶ ὑπὲρ νοῦν xal λόγον ἐνωθεῖσα
σὰρξ, πῶς ἂν νοοῖτο ζωοποιός; « Ἐγὼ γάρ εἰμε,
φησὶν, 6 ἄρτος ὁ ζῶν, ὁ kx τοῦ οὐρανοῦ χαταδᾶς,
xai ζωὴν διδοὺς τῷ χόσµῳφ. "Eáv τις φάγη bx τοῦ
ἄρτου τούτου, ζήσεται εἰς τὸν αἰῶνα, xal 6 ἄρτος δὲ
ὃν ἐγὼ δώσω, fj σάρξ μού ἐστιν, ὑπὲρ τῆς τοῦ
χόσµου ζωῆς.» λλλ' εἴπερ ἐστὶν ἡ σὰρξ, Υἱοῦ παρ)
αὐτὸν ἑτέρου, χατὰ συνάφειαν σχετιχὴν οἰχειωθέντος
αὐτῷ, xa χάριτι χεχλημένου πρὸς ἰδοτιμίαν, πῶς
ἰδίαν αὐτὴν ὀνομάζει, χαίτοι φεύδεσθαι uh εἰδώς :
Πῶς δ᾽ ἂν xai ζωοποιήσει τὸν χόσµον ἡ ἑτέρου τινὸς
σὰρξ, el μὴ Υέἐγονεν ἰδία τῖς ζωῆς, nov δὲ ὅτι, τοῦ
ἐκ θεοῦ Πατρὸς ὄντος Λόγου, περὶ οὗ φησιν ὁ θεσπέ-

venit, et dedit nobis sensum ut cognoscamus vezum B σιος Ἰωάννης, ε Καὶ οἴδαμεν, ὅτι ὁ Υἱὸς τοῦ θεοῦ

Deum, et sumus in vero Filio ipsius Jesu Christo.
flic est verus Deus, et vita zeterna **? »

B. Ceterum hoo etiam, ut arbitror, objicient,
d'etum esse ab ipso, et quidem manifeste : « Ainen,
amen dico vobis, nisi manducaveritis carnem Filii
hominis, et biberitis sanguinem ipsius, non liabetis
777 vitam in vobis *'. » Nos itaque censemus, ia-
quiunt, non esse Dei Verbi, sed potius bominis qui
ipsi cunjunctus est pretiosum corpus eL sanguinem.

À. At vero quid tandem de magno religionis no-
stra mysterio statuent? Toulletur enim, ut apparet,
Dei Verbi exinanitio, qui cum esset in forma atque
sequalitate Patris, voluit propter nos formam servi

fiet, xay ἔδωχεν ἡμῖν διάνοιαν, ἵνα γινώσχωμεν αὖ»
τὸν, καὶ ἐσμὲν Ey τῷ ἀληθινῷ Υϊῷ αὐτοῦ Ἰησοῦ Xpt-
στῷ. « ὐὗτός ἐστιν ἀληθινὸς θεὸς, χαὶ ζωὴ αἰώνιοςς
B. 'AXX, οἶμαι, πρὸς τούτῳ φαῖεν ἂν, εἰρῆσθαι
παρ αὑτοῦ xal µάλα σαφῶς, « Αμὴν, ἀμὴν λέγω
ὑμῖν, ἐὰν μὴ φάγητε τὴν σάρχνα τοῦ Υἱοῦ τοῦ &v-
θρώπου, xal πίητε αὐτοῦ τὸ αἷμα, οὐχ ἔχετε ζωὴν ἓν
ἑαντοῖς. » Συνίεµεν τοίνυν ἡμεῖς, φασὶν, ὡς ἔστι
μᾶλλον οὗ τοῦ Θεοῦ Λόχου, ἁλλὰ τοῦ συναφθέντος
αὐτῷ ἀνθρώπου, τὸ τετιμημένον σῶμα καὶ τὸ αἷμα.
A. Εἶτα ὅποι ποτὸ θεῖεν ἂν cb µέγα τῆς εὐσεθείας
µνστήριον; ᾽Αναιρεῖται γὰρ, ὡς ἔοιχεν, ἡ τοῦ Θεοῦ
Λόγου χένωσις, ὄντος μὲν iv μορφῇ χαὶ ἱσότητι τοῦ
Πατρὸς, ἑλομένου δὲ δι ἡμᾶς, μορφὴν δούλου λαθεῖν,

accipere, similisque uobis fieri 15, et particeps fieri C xal £v ὁμοιώσει γενέσθαι τῇ πρὸς ἡμᾶς, xai µετα»

earuis et sanguinis **, et incarnationis administwatio-
nen universo orbi terrarum largiri, Salvatus enim
esi per ipsam, instaurante Patre in ipso ouinia qux»
in colis et qua in terra, sicut scriptum est '*. Si
ergo non ipsum dicuny esee Unigenitum, divina pa-
riter et bumana ratione dicentem : « Et panis quem
ego dabo, caro mea esi pro mundi vita; » sed
alium quemdam diversum ab ipso Filium hominis
nos salvasse, certe ipse non est Doininus, ut Scri-
pura de illo prasdicant, sed unus ex nobis, et vivi-
fieat deiuceps ea quas corruptioni obnoxia sunt, non
per Deum viviücandi virtute praeditum, sed per
«quemdam corruptioni obnosium, qui perinde ac
DOS vita: per gratiam acceperit. AL si verum est

σχεῖν αἵματος xat capxb;, xal τὴν τῆς $vavüpwrf-
σεως οἰχονομίαν ὅλῃ χαρίσασθαι τῇ ὑπ' οὐρανόν.
Σέσωσται γὰρ δι αὐτῆς, ἀναχεφαλαιουμένου τὰ
πάντα τοῦ Πατρὸς iv αὐτῷ, τά τε ἐν τοῖς οὐρανοῖς
xai τὰ ἐπὶ τῆς γῆ-, χαθὰ Ὑέγραπται. Eb μὲν οὖν
οὐχ αὐτὸν εἶναί φασι τὸν Μονογενη, θεοπρεπῶς τε
ópou xal ἀνθρωπίνως Ἀλέγοντα, « Kal ὁ ἄρτος δὲ, ὃν
ἐγὼ δώσω, tj σάρᾷ μού ἐστιν ὑπὲρ τῆς τοῦ χόσµον .
ζωῆς” » ἕτερον δέ τινα παρ᾽ αὑτὸν ἰδιχῶς νοούμενον
Υἱὸν ἀνθρώπου σεσωχέναι ἡμᾶς , οὐκ αὑτός ἐστι
Κύριο;, κατὰ τὸ γεγραμµένον, ἁλλ' εἷς ἐξ ἡμῶν, xat
ζωοποιεῖται λοιπὸν τὰ ὑπὸ φθορὰν, οὐ διά γε θεοῦ
μᾶλλον ζωοποιεῖν ἰσχύοντος, ἀλλ᾽ ὑφ) ἑνὺς τῶν ὑπὸ
φθορὰν, χάριτι μεθ) ἡμῶν λαθόντος τὸ ζῆν. EL δὲ

quod Verbum factum est caro, secundum Scriptu- D ἀληθὲς, ὅτι σὰρξ γέἐγονεν ὁ Λόγος, χατὰ càcT paqà:,

r$ "*, et in terra apparuit, etcum bominibus versga-
tus est"* , formam servi ut propriam gerens, voca-
bitur eiiam Filius hominis, quud quidem, si indigne
ferunt nonnulli, graviter peccasse deprehendentur.
Neque enim alia ratioue caro vivilica effici potest,
quam secundum propriam suam naturam corrumpi
atque interire necesse erat, nisi propria facta essel
Verbi omnia vivificantis. lloc enim pacto operata
est el prastitit quie ipsi Verbo sunt propria, vivifi-
eani ipsius virtuti conversata, Et quidem imirum

** Joan. vi, $1, 52. 3 ] Joan. v, 90.
£ 10. ?' Joan, 1, 14. "* Baruch ini, 328.

*' Joan. vi, 54.

καὶ ἐπὶ γῆς ὤφθη, xal τοῖς ἀνθρώποις συνανεστρά-
φη, τὴν τοῦ δούλου μορφὴν ὡς ἰδίαν ἔχων, xsxAf-
σεται xai Υἱὸς ἀνθρώπου, x1v ἀσχάλλωσί τινες ἐπὶ
τούτῳ, τοῖς τῆς ἁμαρτίας ἐγχλήμασι σφᾶ, αὐτοὺς
ἑνιέντες ἁλοῖεν ἄν. O0 γὰρ οὖν ἑτέρως ζωοποιὸν χε-
νέσθαι τὴν σάρχα, καὶ κατ᾽ ἰδίαν φύσιν ὑπενηνεγμέ»
νην τῷ φθείρεσθαι δεῖν, εἰ μὴ γέγονεν ἰδία τοῦ ζωο-
ποιοῦντος τὰ πάντα Λόγου. Ἐνηργεῖτο γὰρ οὕτως τὰ
αὐτοῦ, τῇ ζωοποιῷ αὐτοῦ δυνάµει ὁμιλήσασα. Καὶ
θαυμαστὸν οὐδέν. Ei Υάρ ἐστιν ἀληθὲς, ὅτι ταῖς
** lbilipp. st, 6.

* [fepr. 1, 14. '* Ephes.

1361

QUOD UNUS SIT CHRISTUS.

1363

ὕλαις ὁμιλῆσαν τὸ πῦρ, xaltot θερμὰς οὐχ οὔσας αὖ- A non est. Nam si verum est quod ignis circa iate-

tàc χατ ἰδίαν φύσιν, ἀποφαίνει θερμάς ' &vinot γὰρ
καὶ µάλα πλουσίως αὐταῖς τῆς ἑνούσης αὐτῷ δυνά-
µεως τὴν ἐνέργειαν * πῶς οὗ μᾶλλον ἑνίησι θεὸς ὧν
ὁ Λόγος τῇ ἰδίᾳ σαρχὶ, τὴν ζωοποιὸν ἑαυτοῦ δύναμιν
καὶ ἑνέργειαν, ἑνωθεῖσαν αὑτῇ xal ἰδίαν αὐτὴν
ἀποφήνας, ἀσυγχύτως, ἀτρέπτως, χφὶ xa0' ὃν οἶδε
ερόπον αὑτός:

B. ᾽Αιαγχαῖον οὖν ἄρα συνομολογεῖν, οὐδενὸς
ἑτέρου μεσολαθοῦντο;, παντελῶς ἴδιον γενέσθαι τὰ
σῶμα τοῦ bx τοῦ Πατρὺς ὄντος Λόγου, xàv ἑψυχω-
µένον νοοῖτο φυχῇ νοερᾷ.

Α. Πάνυ μὲν οὖν, el τὸν ἁπλανη τῆς πίστεως ὀρθο-
τομοῦμεν λόγον, xal τῶν τῆς ἁληθείας δογμάτων

riam aliquam versans, eam quse alioqui ex sua na-
tura calida non est, calidam efficit (immittit enim
ei abunde facultatis qua pxeditus est efficaciam),
quo paeto non potius immittit Deus Verbum propri:s
carni vivificantem suam virtutem atque operatio-
nem, eum illam sibi unitam et propriam, citra con
fusionem aut mutationem eL quo ipse novit modo,
declararit?

B. Necessarium itaque est fateri, nemine alio in»
terveniente, perfecte proprium factum esse corpus
Verbo ex Patre, tametsi anima intelligente anima-
tum censeatur?

Α. Omnino, si rectum et sincerum fldei sermo-
nem tenere velimus, et 778 dogmatum veritatem

ἐσμὲν ἐρασταὶ, xai τῶν ἁγίων Πατέρων οὐκ ἆπο- B amamus, atque a sanctis Patribus non deflectimus,

φαρόµενοι τῆς εὐθείας, οὔτε μὴν τὴν βασιλιχὴν
ἀφέντες τρίθον, xal ταῖς τινων εἰχαιομυδίαις εἰς
χίόδηλον νοῦν ἀποχομιζόμενοι, ἐποιχοδομούμενοι δὲ
μᾶλλον ἐπ αὐτῷ τῷ θεµελίῳ,' τουτέστι Χριστῷ.
ο θεμέλιον γὰρ ἄλλον οὐδεὶς δύναται θεῖναι παρὰ τὸν
χείµενον, » χαθὰ γέγραφεν ἀληθῶς ὁ σοφὸς ἀρχι-
τέχτων, xai τῶν αὐτοῦ μυστηρίων lepoupyóc. "Eva
φοιγαροῦν τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ χαὶ Πατρὸς εἶναι πι»
στεύοµεν, xal &y ἑνὶ προσώπῳ νοούμενον τὸν Κύριον
ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν, γεννηθέντα μὲν ἓχ τοῦ θεοῦ
καὶ Πατρὸς, θεῖχῶς , ὡς Aóvov, πρὸ παντὸς αἰῶνος
καὶ χρόνου * kv ἑσχάτοις δὲ τοῦ αἰῶνος χαιροῖς, «bv
αὐτὸν γεγονότα χατὰ σάρχα ἐχ γυναιχὸς, αὑτῷ τε
προσνεμοῦμεν τά τε θεοπρεπῆ xal τὰ ἀνθρώπινα,
xat αὐτοῦ γενέσθαι φαμὲν τὴν κατὰ σάρχα γέννηαιν,
καὶ τὸ ἐπὶ τοῦ σταυροῦ πάθος, οἰχειουμένου μὲν
ἅπαντα τὰ τῆς ἰδίας σαρχὺς, µεμενηχότος γε μὴν
ἀπαθοῦς τῆς θεότητος φύσει. Κάμπτει γὰρ οὕτως
αὐτῷ πᾶν yóvo, xal πᾶσα γλῶσσα ἑξομολογεῖται,
ὅτι Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς εἰς δόξαν τοῦ Πατρός.
Αμήν.

" | Cor. in, 14.

τὸ |bid. 10. '* I Cor. 1v, 1.

neque deserta via regia, aliorum vana atque inania
commenta sectamur, in reprobai mentem abducti :
sed potius super jpsum fundamentum, hoc est
Christum, zdificamus. « Fundamentum enim aliud
neno potest ponere, przeter id quod posituim est?*; s
ot vere scripsit sapiens ille architectus **, et myste-
riorum Dei administrator '*, Unum itaque Filium
Dei ac Patris esse credimus, et in una persona in-
tellecium Dominum nostrum Jesum Christum, geni-
tum quidem ex Deo et Patre divinitus, ut Verbum,
ante omnia szcula δὶ tempora, novissimis autem
szculi temporibus eumdem factum carnem ex mue
liere, ipsique tribuimus et divinas et bumanas pro-
prietates : et illius faetam esse dicimus nativitatem
secundum carnem, et passionem in cruce, quippe
qui omnia sibi adaptarit quas carni suu sunt pro-
pria; manente interim natura deitatia experte pas-
sionis. Hac enim ratione illi flectiur omne genu, et
^mnis lingua confitetur quia Dominus Jesus Christus
In gloria Patris '*. Amen.

** Philipp. t1, 10, 11.

A565 S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP, 1504

SANCTI CYRILLI
ALEXANDRINI ARCHIED.

SCHOLIA DE INCARNATIONE UNIGENITI.

(Ex edit. P. Garnerii, Opp. Marii Meroatoris, addi!is tame tis Greecis quae Joannes Autbertus ex codice Regio
. uera

-—

ADMONITIO.

-——

Tractauss. iste, non piwestantior quam utilior, inscribitur Scholia de incarnatione Unigeniti : propterea
quod continet non tantum explicationem trium vocum difficilium intellectu, Christus, Emmanuel, Jesus,
quarum pranotione opus est ad mysterium incarnationis Dominiez tractandum; sed etiain solutionem
implicatv quzestionis, quomodo duse nature, sine confusione et conversione, coevenerint in unitatem
persone divinz, eamque non σχετιχὴν et moralem, sed φυσιχὴν et substantivam : qui cardo totius
quaestionis tanta commotione totius orbis agitat.

Quo auetore scriptus sit, dubitare non licet, cum Theodoretus in secundo dialogo qui dicitur I nconfusus,
Leo Magnus epistola 97, concilium Chalcedonense actione 2 in &ine, Facundus llermianensis libris ντι et xi,
Leontius scholasticus libro 1 contra Nestorianos et Eutychianos, aliique, non tantum hujus operis, tanquam
a Cyrillo editi, meminerint, sed ex eo quoque ad confirmandam fidem testimonia deprompserint. Adde
quod in bibliotheca Regia Perisiis non modica pars Grece habetdr, Cyrilli nomine inscripta, quam
Joannes Autbertus transtulit in suam Operum Cyrilli Greco-Latinam editiegem, tomo V, parte |.

Quo tempore compositus fuerit, conjicere ex eo licet, quod etsi coutra Nestorium sanctus fidei
defensor disputet, eum tamen nomine non appellet, solitus alioqui non tacere, post condemnationem,
imo et ante condemnationem, statim atque lis quasi Intentata est, coeptumque agi jure, id est, post
missam cum summi pontificis Btteris depositionis sententiam continentibus synodicam ex /gyptiaca
synodo epistolam, capitaque duodecim, qui anathematismi dicuntur. Compositus igitur dici debet ante
concilium Ephesinum.

Sed quo in loco, quove distinctius tempore? Ephesi, opinabitur forte quispiam, tune cum Cyrillus,
ipsis exigentibus. catholicis, exponere coactus est nonnulla, quz paulo: vel duriora, vel obscuriora
videbantur in anathematismis, prasertim ut propulsaret invidiam sibi ab adversariis conflatam, auasi
eum. Apollinaristis sentiret, unicam esse in Clhiristo naturam, versumque in carnem Verbum divinum.

Ego vero. Alexandris scriptum puto, longe antea : Cyrillus namque antequam responderet, vcl Andrez
Samosateno, vel Theodoreto, anathematismos reprebendentibus, id operis suscepit, quo instrueret
disputaturos pro fide, de primis quasi notionibus vocum, atque aliis nonnullis, quibus inter disputandum
usus foret. Instruxit vero, nisi me fallit opinio, cum primum ferveret quistio apud Alexaundrinos, nec
satis adbuc animi exercitatione eruditi essent; cumque ipse etiam primum Cyrillus pro Christo pugnam
cum Nestorio iniret, datis prioribus litteris officii monitricibus. Scriptus est igitur tractatus iste eodem
fere tempore quo epistola ad monachos JEgypti, id est, sub medium aut saltem sub finem ann. 429.
Idem enim est utriusque argumentum, nec aliud videtur discrimen quam methodi, quzx in epistola oratoria
magis est, in Scholiis fere scholastica.

In eam me sententiam impellunt tria. Primum, quod Scholia ante concilium Ephesinum scripta sint, ui
antea. confectum est: nec parvo tamen tempore, cum Andreas Samosatenus apud Anastasium Sinaitam
hujusce operis tanquam pervulgati meminerit. Alterum, quod videatur elementaria quzdam doctrina,
rüdibus controversie ingeniis tradHa : continetur enim. expositione vocum ,, distinctionibusque ad
objectiones soendas necessariis, eL exemplis ad rem explieandam factie, "Tertium, quod in opere toto
nulla per se fiat mentio Dei pontificis; sed eorum tantum qua in primo Nestorlj sermone secundoque et
tertio contra fidei regulam leguntur, cum tamen digna foret ista quzstio, qua tractaretur propter suam
sive subtilitatem, sive necessitatem. Orla vero est ex liomilia Procli a Nestorio acerbius reprehensa, de
qua nihil afferri potuit nuntii Alexan:lriam ante definitum hactenus tempus.

1365 SGHOLIA DE INCARNATIONE UNIGENITI. ' A3€0:

De interprete paulo difficilior est quzstio.- Quisquis ille fuerit, ipsum oportet quinto s:zculo scripsisse,
imo temporibus Cyrilli : siquidem ex hac ipsa versione, qux: nunc habetur, et Leo Magnus statim post
obitum Cyrilli tanquam ex vulgata, et concilium Chalcedonense, et Facundus Hermianensis decerpserint,
qu:e locis antea citatis referunt. Crediderit non immerito quispiam, tribuendam hoc opus uni ex AJexandrinis.
illis quorum Latinitatem apud sanctum Coelestinum Cyrillus excusabat, cum chartas mitteret ab iis versas.
Verum opinabilius videtur, interpretem. dicere Marium Mercatorem , virum alioqui melioris Latinitatis
scientem : nam et inter ejus opera reperitur in utroque manuscripto codice, quo usi sumus ; et ea zate
vixit, qua scribebatur, et ardore fidei incensus Latina fecit qua. Graci defensores fidei scriberent; et in
prefatione ad sermones Nestorii contestatus est, se Latinitatis leges sprevisse in operibus Nestorii
Cyrillique vertendis. In quibus, inquit, verbum de verbo, in quantum fieri potuit conatus sum translator
exprimere, ne prius falsarius magis quam verus postea probarer interpres. Da igitur veniam, pie lector, si
aut minus oralio luculenta, aut verborum ubicunque prasumptorum novitas aurem forte perculerit. Elegi
obtreclatorum linguis magis exponi, quam a veritate sensuum exprimenda, ubi omne est de falsitate
periculum, longius aberrare.

Non levis opera ponenda nobis fuit in emendanda versione tam antiqua, ideoque ab exseripertibus , αἱ
fit, corrupta : juverunt quidem manuscripti codices et libri typis excusi. At cum una sit omnium verslos.
eaque non minus a nolariis depravata, quam ab interprete neglecta, quoties non przluxerunt Grzca,
praeluxerunt vero non s»pe, divinandum fuit, ut quas adhibuisse voces interpres, restilueremus pro
virili : religioni enim fuit ullas mutare, nec si aliunde licuisset, potuisséemus tamen, cum deficiat Graecus
(οχι in pluribus; quem enim habemus, vel ex Theodoreto, vel ex Chalcedonensi synodo. vel ex
bibliotheca Regia acceptus est.

Prodit vero eximium opus, et a sanctis Patribus summis laudibus ornatum, nou tantum emengatius*
quod certe leve non est ; sed quarta fere parte auctius, quam legatur, vel apud Cyrilli operum editores ,
vel apud conciliorum collectores. Quid autem desit in vulgatis libris indicabimus, ubi erit opus.

Vulgati codices totius operis habent capita viginti et octo; manuscriptus Marianus triginta, quInque ;
Photius non plura novemdecim numerat, redactis scilicet, ad hunc numerum cunctis, quz apud alios nan
optima sanc de causa separantur. Opere pretium est Photli verba exscribere: Lectus est item alter. liber
sic inscriptus : ΦΟΠΟΙΙΟΝΚ DE UNIGENITI iXCARNATIONE. (Qua hac [ere exponuntur, quid est Christus; qua
ralione intelligendus Emmanuel ; qui est Jesus Christus; juxia quid Dei Verbum dictum est homo; juxta
quid evacuatum esse Dei Verbum dicitur; quomodo item Christus unus est; quomodo etiam. unus. est
. Emmanuel ; quamnam dicimus esse exinanitionem? Item de ignito carbone viso ab Isaia, aliaque praterea,
his tamen affinia, capita decem. Permagnam vero legentibus utilitatem liber hic afferre potest.

Aliam videri potest Facundus Hermianensis in codice quo usus est partitionem Ínvenisse : nam quod
Photius octavum caput esse indical, septimum ipse vocat ; decimum vero, quod apud Photium undecimum
ponitur. Sic enim scribit : Cyrillus in libro quem Scholia nuncupavit, titulo septimo, quam esse dicimus
adunationem, anima, inquit, omnia quc sunt corporis, etc. (Lib. xi, c. 7.) Et postea : Rursus autem eodem
tibro, titulo decimo, quid dixerit, vel quid prima fronte solus ipse titulus pre[crat , advertamus ; nam hoc
in illo se ostensurum esse promisit dicens (Ibid.), quod et adunato Deo Verbo vere humanitati, inconfusze
tamen substantiz permanserint. [/tque hoc probaret subjecit ista : Erectum est. secundum Dei voluntatem
sanctum tabernaculum per desertum, etc.

Quanquam in utrumque locum facile potuit mendum irrepere, si modo litteris Romanis, ut credibile
est, vit, xi, numeris scriptus sit : potuit enim facile detrahi in uno. loco, et in altero addi ab incuriosis
librariis tertia vocalis. Quare Facundi lectio corrigenda mihi videtur, retinenda Photii, contractis tamen
in unum capitibus duobus de carbone vel lilio: quz exempla ad id, quod in, titulo propositum est,
probandum pariter conducunt.

Et vero par est credere, suum singulis capitious inscriptum fuisse argumentum quod tractandum foret ;
non item id contigisse, quod in libris editis legitur, ut singula capita singulis, sive testimoniis, sive
exemplis inconcinne et ἀμεθόδως tribuerentur. Mercatoris porro codex nihil adjumenti conferre valuit ad
alterutram opinionem confirmandam, siquidem titulos habet sine ullis numeris.

Igitur tametsi distributio capitum, qux usu recepta est, religiose servanda sit, visum est tamen operae
pretium fore, si singulis capitibus Scholiorum Photii numeri cum vulgatis apponerentur, et hic, propositis
singulorum capitum ex Mercatore titulis, per synopsim totum opus exhiberetur.

Cyrilli episcopi Alexandri de incarnatione Unigeniti.

Capur 1. Quid est Christus.

Cap. II. Qualiter intelligi debeat Emmanucl.

Car. HIT. Quid est Jesus.

Car, IV. Quim ob causam hemo dictum sit Bei Verbum.

43561 8. CYBILLI ALEXANDRINI ARCHIEP. 4261

Car. V. Quam ob eausam exinanitum dicatur Dei Verbum.
Cap. VI. Quomodo unus. Christus.
Cap. Vll. Quomodo unus Eijnmanuel.

CAP. Vlil. Quam esse dicimus adunationem.
Car. IX. Quod incorporalis divinitatis corpus facta fuerit ipsa caro babens animam rationabilem ; et

quod si ea a se dividere voluerimus, procul dubio labefactabunus dispensationem , qux iu QChriste
intelligitur.

Cap. X. Quod adunato Deo Verbo vere liumanitati, inconfuss tamen eubstanti? permanserint.

Ca». ΧΙ. Quod, cum esset Deus Verbum, factus sit homo, nec homo siupliciter, nuda conjunctione
honoratus, vocatus sit ad parem dignitatem Dei Verbi, sive auctoritatem, sicut quibusdam videtur.

Car. XII. Quod Christus Jesus vocetur homo factus Deus Verbum.

Cap. XIII. Quod Christus non sit homo Θεοφόρος, nec simpliciter in hominc iobabitarit Dei Verbum;
sed magis caro sit factum, sive homo perfectus, secundum Srripturas.

Car. XIV. Dicta apostolica, in quibus Deus nominatus sit Christus.

Cap. XV. Quomodo oporteat intelligere : Verbum caro facium est, et habitacit in. nobis : εἰ quomodo
saittitur Verbum quod Deus est ; quomodo proprium ipsius dicitur corpus. —

Cap. XVI. Quomodo intelligatur Θεοτόχος Virgo sancta.

€ap. XVII. Quod Deus nominetur et howo, apparens Unigenitus.

Car. XVIII. De Christi passione, quod utile sit. Quod secundum aliud et aliud de uno eodem dicitur,
νου dividimus iu duo,

Cap. XIX, Adversus illos qui aiunt, quod sola relatione Deum Verbum deceant bumana.

Etsi porro quinque capita, eaque prolixa, quze vulgo deflciunt, Marianus codex suppeditet, vix ausim
tamen spondere, etiamnum integrum opus edi, si qua fides Anastasio Sinaitze : citat enim locum de statere
reperto in ore piscis, qui non reperitur in Scholiis, cujusmodi nunc habentur. Sed valde suspicor,
Anastasium memoria lapsum pro alio opere Scholia posuisse: eoque probabilior suspicio videtur, quod
Nbrum ὁδηγοῦ recordatione potius quam lectione auctorum se composuisse testatus sit, moneatque idcirce
lectorem de recognoscendis vel etiam restituendis testimoniis.

Occasione porro Scholiorum, ex quibus tria testimouia Theodoretus adduxit in secundo Franistz
dialogo, przterinittere non possum, quid conjecerim de testimoniis illis, 4ὐ in concilio Chalcedonenst
sancti Leonis epistolae subjuncta sunt : ea nempe a Theodoreto adjuncta esse; nam omnia totidem verbis
5n dialogo quem dixi, leguntur, nullaque fit in tota epistola sive mentio, sive promissio afferendoruin. Adde
quod Theodoretus a Facundo dicitur asseruisse adversus Palxstinos et Illyricianos reclamantes epistolam
Leonis, adducto scilicet, ut liabent acta concilii Clialcedonensis , testimonio, quod inter subjuncta legitur.
Non fuisset vero adducto opus, si jam epistolae subjunctum esset : fuisset eniin. procul dubio simul lectuin,
aliaque pariter, si modo aliqua essent tunc temporis. Quid quod a Theodoreto aut certe ab iis qui
Theodoreti partibus studebant, versam in sermonem QGr:ecum epistolam proditum est, imo et a
vertentibus vi&iatam, quod postremum Leo ipse queritur apud Marcianum imperatorem. Accedat etiam,
quod in epistola pontifex plura fidei capita, non tantum adversus Eutychem, sed etiam contra. Nestorium
exponat ; nec alia tamen testimonia subdantur, quam quz ad distiuctiouein naturarum asserendam valent,
quieque in dialogo qui dicitur Jnconfusus, adhibita fuerant ad eos, qui Theodoreto Apollinarismi nomiue
suspecti erant, confutandos ; non afferantur quz ex libris contra Nestorium scriptis, in, ipso etiam citzto
dialogo leguntur.

Qua;ti vero pretii sit opusculum istud, aestimare licet vel inde maxime, quod nemo fere consequentium
&ractatorum, qui auctoritate Cyrilli in mysterio Incarnationis exponendo uti voluerit, testimonium aliquod
ex Scholiis non sumpserit. Adde quod Cyrillus ipse videri possit lianc suam elucubrationem commeudasse,
eum scriberet Eulogio : Complectitur, inquit, idem liber sub finem breves quasdum de Christi dispensatione
expos:liones, easque pulchras admodum εἰ utiles. Oportet enim. expositiones quas memorat, vel a Seloliis,
vel a consequeute Lractatu de lncaruatione Verbi, vel a dialogo subjuuncto non differre : neque enim aliud
quidpiam scripsit, de quo dubium esse possit. At differl profecto a consequente tractatu. qui revera unus
quidam sermo est ; differt etiam a dialogo mox dicto : quis enim dialogum ἐχθέσεως nomine proprio
appelle? Quanquam. potuit dialogus subjungi Scholiis, ut epitome qu:xdain et velut ὑπόμνημα.

Qvam sccurata methodo sit couscriptum, ex serie apertum est. Cyrillus a simplicium vocum
Witerpretatione exorsus exponit, quid sit Christus, quid Emmanuel, quid Jesus, quid unus, quid unio.
Mox ad propositiones, qu:e in bac materia usurpari solent, orationem deflectens | edisserit, qua raiiene
Cbristus sit unus, unus Eunmnanuel, unus Jesus, id est, unus Dominus, eic. Tum quomodo Verbum
dicatur exinanitum, carni unitum, factum homo, nec ideo 1lameu mutatum , aut divinitate exutum. Hinc
quo pacto Christus non sit homo θεοφόρος, aut numine afflatus, sed vere homo Deus, deinde qua raiione
Verbum perhibeatur in nobis babitare, ad nos mitti, corpus habere proprium, et quomodo. intelligauag

1500 SCHOLIA DE INCARNATIONE UNIGENITI. 1510

θεοτόχος Virgo sancta. Tandem quod Unigenitus in carne visibili apparens nominetur Deus et homo:
quomodo passus, et in quo postremo refellit eos qui humana non alia ratione Deum decere putant, quam

relatione sola. Czeterum, quod jam sonui, distinctionibus ad declinandas helerodoxorum qbjectiones
utilibus singula fere capita plena sunt.

TOY ΑΓΙΟΥ KYPIAAOY

IIEPI

ΤΗΣ ΕΝΑΝΘΡΟΠΗΣΕΟΣ TOY ΜΟΝΟΤΕΝΟΥΣ.

SANCTI CYRILLI — —
SCHOLIA DE INCARNATIONE UNIGENITI.

ΚΕΦΑΛ. Α’. À CAP. I.
Ti ἐστι ὁ Χριστός. Quid est Christus.

Τὸ Χριστὸς ὄνομα οὔτε ὅρου δύναμιν ἔχει, οὔτε 779 Chrisu nomen nec defluitionis vm obtinet,
μὴν tiv τινος οὐσίαν, 6 τί ποτέ ἐστι σηµαίνει’ χαθ- — nec cujuspiam. substantiam, qualis sil, significat ,

περ ἀμέλει xa τὸ ἄνθρωπος, f| ἵππος, f] Booc. — sicut forte houo, aut equus, aut hos ; sed rei magis
Πρόγματος δὲ μᾶλλον ἑνεργουμένου περί τινα ποιεῖ — qux in aliquo agatur, habet siguificationem :. oleo
ται δγλωσιν. Ἔλαίῳ μὲν ἐχρίοντο τῶν ἀρχαιοτέρων — namque unyebantur quidam superiorum, juxta quod
τινὲς. χατά vs τῷ θεῷ τὸ τηνικάδε δυχηῦν. Καὶ σύν- — Deo tunc temporis placebat, οἱ signum requi. il!ig
θηµα βασιλείας ἣν ἡ χρίσις αὐτοῖς. Εχρίοντο 65 καὶ — erat unctio. Ungebantur autem. et propheta» sensi-
οἱ προφῆται νοητῶς τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, ὥστε xo — biliter Spiritu sancto, ut inde quoque nominarenigr
ἐντεῦθεν ὀνομάζεσθαι χριστοὺς. Ἑάλλει γοῦν. ὁ µα- — christi. Denique beatus David psallit ex persona
κάριος Aa615 ἐκ προσώπν» τοῦ θεοῦ, xal φησι’ « Mi Dei, et ait : « Nolite tangere christos meos, et iu
ἅπτεσθε τῶν χριστῶν pou, xal ἓν τοῖς προφἠήταις ph — prophetis meis nolite walignari *. » Ait autem et
ποντρεύεσθε. » Gral δὲ xot ὁ προφήτης 'A6faxoóp* — propheta Habacuc : « Existi ad salutem populi tui,
« Ἐξῆλθες εἰς σωτηρίαν λαοῦ σου, τοῦ αῶσαι τοὺς ῃ ul salvares christos tus *. »
χριστούς σου. à

Ἐπὶ δέ γε τοῦ πάντων ἡμῶν ΣωτΏρος Χριστοῦ, lu Christo autem omnium Salvstore unctionem
χρίσιν μὲν γενέσθαι oap£v. Πιὴν οὔτε συμβολικὴν, — quidem factam esse dicimus : cereruin. neque syui-
ὡς ἐλαίῳ. δρωµένην, οὔτε μην τὴν ὡς ἐν χάριτι τῇ bolicain, quasi oleo factam, nec quasi in gratia pro«
προφητικῇ * ἀλλ οὐδὲ ἐχείνην, τὴν ὡς Év γε τῷ προ- — plietica ; sed nec illam, quae intelligitur lieri ad per-
χειρίζεσθαι νοουμένην πρὸς κατόρθωσιν τοῦ τοιούτου — fectionem alicujus hujusinodi negoti, qualew [89
δ.ά τινος πράγματος” ὁποῖόν τι γενέσθαι φαμὲν, xal — ctn 6859 dicimus in. Cyro Persarum et Medorum
ἐπὶ Κύρον τοῦ Περσῶν τε καὶ Μήδων βεθασιλευχότος, — rege. Contra Babylonios enim ille duxit exerciunm,
ὃς χωτεστράτευσε τῆς Βαθυλωνίων, παραθήγχοντος instigante ipsum in id Deo omnipotente. Dict est
εἰς τοῦτο αὐτὸν τοῦ πάντα ἰαχύοντος θεοῦ. Ἐϊρηται — enim : « Hac dicit Dominus christo meo Cyro,
γὰρ. « Οὕτω λέγει Κύριος τῷ χριστῷ poo Kopp, — eujus apprehendi dexteram *. » Atqui ille vir, cum
οὗ ἐχράτησα 47; δεξιᾶς. à Καΐτοι γε εἰδωλολάτρης — esset idolorum culter, nominatus est christus, idee
ὑπάρχων àvtp, ὠνόμασται: χριστὸς, διὰ τὸ olovzi xs- — quod quasi unctus est in regnum, celesti suffragio,
χρίσθαι πρὸς βασιλέα τῇ ἄνωθεν φίφῳ' mpoxeyel- οἱ ordinatus est 4 Dao ut Babvionem vebemeuter
ρισταί τε παρὰ θεοῦ χατὰ κράτος αἱρῆσαι τὴν Ba6u- C expuguaret.
λωνίων.

Ἐκεῖνο δὲ μᾶλλον... Ἐπειδὴῇ yàp, διὰ τὴν ἐν lllud autem magis de Christo. Quoniam enim pre«
᾿Αδὰμ παράθασιν, βεθασίλευχε χατὰ mávtuv $& — pier Adz pravaricationem * regnaverat supra on
ἁμαρτία, ἀπέπτη δὲ τὸ Πνεῦμα τὸ ἆγιον. x31 véyovye.— nes peccatum, et Spiritus ab humanitate discesse-

! Psal. civ, 10. ? Habac. 111, 15, juxta LXX. ?* Isa, zzv, d... * Rom. v, 44,

1371

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIIEP.

1572

rat *, ob eamque causam in malis omnibus illa A ταύτης ἕνεχα τῆς αἰτίας ἓν παντὶ χαχῷ; ἔδει δὲ πάλιν

versabatur; opus autem erat ut rursum, per Dei
misericordiam in pristinum revocata, Spiritum me-
reretur : homo factum est unigenitum Dei Verbum,
et cum terreno corpore terrenis apparuit. Fuit
ctiam liberum a peccato, ut et in ipso, et in eo
80lo, innocentize laudibus natura hominis coronata,
Spiritu sancto ditaretur, ac sic reformaretur ad
Deum per sanctificationem. 780 Transit enim
ad nos quoque gratia ccepta 4 Christo, qui est in
nobis primogenitus; idque nos docens beatus Da-
vid psallit ad Filium : « Dilexisti justitiam et odisti
iniquitatem, ideo unxit te Deus Deus tuus oleo lz-
titia *. »

Unctus est igitur exemplo nostro Filius innocentiz
laudibus, et, ut ante dixi, in ipso natura hominis
illustrata, et digna jam sortiri Spiritum sanctum,
jim non discessurum, sicut antea, sed mansurum
magis in ipsa. Ideoque scriptum cst, quod « descen-
dii in eum Spiritus, et iansit super ipsum ". »

Dicitur ergo Christus Dei Verbum, quod propter.

nos et nostri similis homo cst factum, et in. servi
forma : et ungitur quideia humane, secundum car-
nem ; ungit autem divine suo Spiritu eos qui in
ipsum credunt. —

CAP. If.
Qualiter intelligi debeat Emmanuel.

Emmanuel nominatur Deus Verbum, quod Abra-
hz: semen apprehendit, et similiter ac nos partici-
pavit carni et sanguini *. Interpretatur autem Em-
manuel, nobiscum Deus. Confitemur autem. nobis-
cum fuisse Dei Verbum, non localiter: in quo eniin
loco non est Deus, qui implet omnia? Nec quod
adesse nobis conspicitur auxilii ratione; dictum est
enim hoc modo ad Jesum filium Nave: « Et sicut
eram cum Moyse, ita ero et tecum *. » Sed quod
facium est in nostris, id est, in humanitate, non
derelicta sua natura : inconvertibile est enim na-
tura Dei Verbum.

C:xterum quam ob causam, cum plane dicatur ad
Jesum filium Nave, quod « sicut eram cum Moyse,
sic ero tecum, » non est tamen nominatus Emma-
nuel? Ipsa autem ratio est : etsi enim cum aliquo
sanctorum fuisse dicatur; non tamen nobiscum fa-
ctum esse dicimus Deum Verbum, nisi eo tempore
quo juxta quod dicit Baruch, « in terra visus est,
et inter hoinines conversatus est, eL omnem viam
inveniens discipline, οἱ dans eam Jacob puero suo,
el [srael dilecto a se : ipse est enim Deus noster, et
non comparabitgr alius ad eum !9. »

Quantum enim ad Dei — "Osov μὲν γὰρ fxev εἰς
naturam pertinet, non- τὸ εἶναι θεὸς κατὰ φύσιν,
dum erat nobiscum ; mul- οὐχ ἦν μεθ’ ἡμῶν' ἀσύγ-

ἑλέῳ θεοῦ, πρὸς τὸ Ev ἀρχαῖς ἀναθαίνουσαν ἀξιωθῆναι
τοῦ Πνεύματος * ἐνηνθρώπησεν ὁ μονογενῆς τοῦ Θεοῦ
Λόγος. Ὄφθη τε τοῖς ἐπὶ γῆς μετὰ γηΐῖνου σώματος,
εἶτα γέγονεν ἁμαρτίας ἐλεύθερος, ἵνα ἓν αὐτῷ τε xai
μόνῳ τοῖς τῆς ἁμαρτησίας αὐχήμασι, fj ἀνθρώπου φύ-
σις στεφανουµένη καταπλουτήσῃ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον'
ἀναμορφωθείη τε οὕτω πρὸς θεὸν δι᾽ ἁγιασμοῦ. Δια-
θαΐνει δὲ οὕτω xaX εἰς ἡμᾶς f) χάρις, ἀρχὴν Aa6ouca
Χριστὺν τὸν ἓν ἡμῖν πρωτότοχον. Καὶ διὰ τοῦτο δι-
δάσχων ἡμᾶς ὁ µαχάριος ψάλλει Δαθὶδ πρὸς τὸν Yióv
c Ἠγάπησας διχαιοσύνην, καὶ ἐμίσησας ἀδιχίαν, διὰ
τοῦτο ἔχρισέ σε ὁ θεὸς 6 θεός σου ἔλαιον ἀγαλλιά-
σεως. »

Κέχρισται τοίνυν xa0' ἡμᾶς ἀνθρωπίνως ὁ Τἱὸς

D τοῖς τῆς ἀναμαρτησίας ἐπαίνοις, ὡς ἔφημεν ^ ἔχλε-

λαμπρυμμένης ἓν αὐτῷ τῆς τοῦ ἀνθρώπου φύσεως,
ἀξίας τε fbr γενομένης τοῦ χρῆναι μετασχεῖν τοῦ
ἁγίου Πνεύματος ΄ οὐχ ἀποφοιτῶντας ἔτι χαθὰ xal
ἐν ἀρχαῖς, ἐμφιλοχωροῦντος δὲ μᾶλλον αὑτῇ. Ταύ-
τῇῃτοι xal γέγραπται, ὅτι « Κατέπτη μὲν ἐπὶ Χριστῷ
τὸ Πνεῦμα, µεμένηχε δὲ ἐπ᾽ αὑτόν. » Λέγεται τοίνυν
Χριστὸς ὁ τοῦ θεοῦ Λόγος ὁ δι ἡμᾶς xat καθ᾽ ἡμᾶς
ἄνθρωπος, xal ἓν τῇ τοῦ δούλου μορφῇ ΄ xal χριό-
µενος μὲν ἀνθρωπίνως κατὰ τὴν σάρχα, χρίων δὲ θεῖ-
χῶς τῷ ἰδίῳ Πνεύματι τοὺς εἰς αὑτὺν πιστεύοντας.

tum enim interest inter
deitatem et humanitaten;
el ingens est nimis diffe-
reutia naturaruinp.

Χριτον γὰρ τὸ μεταξὺ
θεότητος καὶ ἀνθρωπό-
τητος xal πολλή τις
ἄγαν τῶν φύσεών ἔστιν f)
διαφορά.

ldeoque divinus David ad proximitatem mysti-
cam [al. unionem arctissimam], Deum Verbum,
quod nondum ad nos venerat, vocabat, dicens im

spiritu: « Ob quid, Domine, discessisti longe !*? »

(1) Ergo jam non discessit, sed nobiscum fuit,
qui cum mansisset id quod erat, apprehendit Abra-
lix semen, ut dixi ; accepit autem etiam servi for-
mam, et conspectus homo in terra est.

Christus vero et Emmanuel eumdem nobis filium
designant, partim quia unctus est more nostro, bu-
manz hominis naturz spiritum accipicns, ul in se
ipso et primo [al. humana natura spiritum acci-
piente in ipso, ut primo]. Positus est enim primor-
dium generis, rursus ipse ungens, ut Deus, Spiritu
sancto eos qui in se credunt : partim, quia fuit no-
biscum secundum quas modo reddidi rationes, et de
co nos facit certos Isaias propheta dicens : « Ecce
virgo in utero accipiet, et pariet filium, et vocabi-
tur nomen ejus Emmanuel !*. » Cum, enim sancta
Virgo, ex Spiritu quidem sancto praegnans est facta,
peperit autem secundum carnem filium ; tunc etiaro
Éiimmanuel dictus est: fuit enim nobiscum, pec
carnalem generationem incorporalis; et jd erat,

Gen. w. δ. * Psal. xpiv, 8. Joan. :, 52. * Hebr. n, 04. ? Josue, v... Baruch. i1, 98. !! Psal.

x, l. !* Isa. vii, 14.

(8) Daluz. : Discessit, sed. nobiscum. fnit ; qui, ctc. Epi.

1375

SCHOLIA DE INCARNATIONE UNIGENITI.

i574

quod per vocem David significabatur : « Deus mani- A omnium Dominus, utpote qui natura et veritate ex

feste veniet, Deus noster, et non silebit !*; » et
illud opinor : « Ipse qui locutus sum, presto sum. »
f.ocutus enim per prophetas, ut incorporale adhuc
Verbum, advenit etiam corporaliter.

CAP. Ill.
Quid est Jesus.

Vi quidem intentionum, qua oporteat a nobis
πουπ dici Filium Dei, tantumdem est, et Christus,
et Emmanuel, et Jesus; et id quidem quasi ex re
nomen est facium : « lpse enim, inquit, salvabit
populum suum a peccatis suis '*. » Quemadwodum
enim Emmanuel significabat, per generationem ex
muliere nobiscum factum fuisse Dei Verbum ; et
Christus, quia facetus homo, unctus dicitur juxta
nos humane: ita etiam Jesus, quod salvavit nos
suum populum, quod maxime eum demonstrat vere
et natura omnium Dominum. Neque enim hominis
communis creatura esse dicatur ; deceat autem ma-
gis omnia dicere esse Unigeniti, etsi factus sit
homo.

Dicet forte aliquis : Atqui Moysis dictus est popu-
lus Israel. Ad hoc dicemus, quod Dei quidem popu-
lus nominatus sit, et id erat verum. Verum quo-
niam ad defectionem deduetus est; et vitulum fecit
per desertum, inhonoratus est a Deo : non enim jam
suum nominare populum dignabatur, sed eum jain
homini destinavit. At nos non ita: proprii enim
sumus filii, eo quod et Deus sit, et per ipsum creata

sint omnia. lia enim ait David: « Quoniam ipse C

fecit nos, et non ipsi nos; nos autem populus pa-
scu: ejus, et oves manus ejus '*. » Denique etiam
ipse de nobis dixit : « Oves πιο vocem meam au-
diunt et sequuntur me 18. » Et rursus: « Alias oves
babeo, qux non sunt ex hoc ovili, et illas oportet
me congregore, et flet unus grex, et unus pastor 17. »
Mandabat autem etiam beato Petro : « Simon Joan-
pis, amas me? Pasce agnos mcos. .oosce oves
peas 18, »

CAP. IV.
Quam ob causam Dei Verbum diclum sit homo.

llomo nominatum est,
cum sit natura Deus, Dei
Patris Verbum : quoniain
similiter ac nos san-
guini communicavit et
carni !?. Sic enim ter-
renis apparuit, non amit-
tens id quod erat, sed
3ssumens — humanitatis
naturam in sua ratione
perfectam,

"Άνθρωπος ὠνόμασται,
καΐτοι χατὰ φύπτιν ὑπάρ-
χων θεὸς, ὁ ἐχ θεοῦ Πα-
τρὸς Λόγος, ὡς µετεσχη-
χὼς αἵματος, xal σαρχὸς
παραπλησίως ἡμῖν. Ύφθη
γὰρ οὕτω τοῖς ἐπὶ γῆς,
xai οὐ μεθεὶς ὅπερ ἣν,
ἀλλ' iv προσλήψε, Υεγο-
νὼς τῆς χαθ᾽ ἡμᾶς ἀν-
θρωπότητος, τελείως ἐχού-
σης κατὰ τὸν ἴδιον λόγον.

Verumtamen οἱ in. humanitate Deus mansit, et

15 Psal. xcix, 5.
*" Hebr. u, 14.
"ο Ίνα, xciv, 5.

!* Matti, à, 21.
1? | Cor, v, 45.
? [ Cor, 01,5, 6.

15 Psal. xciv, 5.
" Joan. t, δὲν ?* Joan, vin, 99. € ο. xiv, 416. ** Joan. ui, 13.

Deo natus est Patre. Et id nobis evidentissime sa-
pientissimus Paulus ostendit : « Primus enim, in-
quit, homo ex terra de limo; secundus e coelo **. »

Atqui Virgo saneta peperit templum Verbo uni-
tuin ; sed e celo dicitur, et recte quidem Emma-
nuel : desuper enim et ex substantia Dei et Patris
natum est Verbum ipsius : descendit vero ad nos,
tunc cum factum est homo ; tamen sic quoque de-
super est. Testatus est autem 781 Joannes de eo
dicens : « Qui desarsum venit, supra omnes
est **. » Et ipse Christus ait ad populum Jud:eo-
rum : « Vos deorsum estis, ego desuper sum **. »
Et rursus : « Ego non sum ex hoc mundo 13, » licet
pars mundi sicut lomo nuncupatus sit; sed erat cum

B hoc quoque supra mundum ut Deus. Meminimus

enim plane dicentis : « Et nemo ascendit in ccelum,
nisi qui descendit de coelo Filius hominis **. » Dc-
scendisse autem dicimus de ccelo Filium hominis,
per unitatem dispensatoriam, Verbo tribuente pro-
prise carni ρἱοσί suse et divine majestatis clarita-
dinem.

CAP. V.
Quam ob causam exinanitum dicitur Dei Verbum,

Plenum secundum naturam, et ex omni parte
perfectum Deum Verbum, et distribuens ex sua
plenitudine bona sua creature, eo quod ait : « Ef-
fundam de Spiritu meo super omnem carnem 5. »
Exinanitum dicimus ; nihil in natura propria viola-
tum, nec, ut aliter se haberet, commutatum, nec
inferius ex ulla parte factum : inconvertibile enim et
immulabile est ipsum quoque, sicut et generator
ipsius, et nunquam fuit passionis ullius capax.
Quando vero factum fuit caro, id est homo, liuma-
nitatis paupertatem propriam sibi fecit. Primum,
quod semel homo sit factus, etsi remanserit Deus :
deinde quod servi formam acceperit, qui secundum
suam naturam liber est, utpote Filius. Atque ita
cum sit ipse glori: Dominus, gloriam dicitur acci-
pere; cum sit ipse vita, vivificari perhibetur, et in
omnes accipit potestatem, cum sit ipse rex omuium;
cumque Deo sit aequalis Patri, obedigns fuit crucein
passus, et cztera. Verum cum hzc quidem huma-
nitatis mensure conveniant , ca tamen familiaria

D aucit esse cum carne, et,implet dispeusationeim,

Diaucns quod erat.
CAP. VI.
Quomodo unus est Christus.

Divinus Paulus scribit : « Etsi sunt dii multi et
domini multi in coelo, et in terra; sed nobis unus
Deus Pater, ex quo omnia, el nos ex eo; et unus
Dominus Jesus Christus, per quem omnia, et nos
per euin 36, » At vero sapientissimus Joannes de Deb
Verbo dixit, quod « omnia per ipsum facta sunt, et
'" [bid. 16.

6 Jàau. x, 97. 18 Joan. xxi, 17.

1910 S. CYRILL! ALEXANDRINI ARCHIEP. 4510

absque eo factom est nihil *'. » Evangelizabat au- A
tem beatus Gabriel sancte Virgiui dicens : « Ecce
eoncipies in utero, et paries Filium, et vocabis no-
gun ejus Jesum **. ; Cum igitur per Christum Je-
sum omnia divinus Paulus facta esse commenoret ;
confirmet auiem vim senteutise, et opificem omuium
fuissg Deum evangelizet, rem veram dicens evau-
gelista divinus; designet autem*etiam angeli vox,
vere ex saucta Virgine natum esse Jesum Christum,
nec absque lumanitate intelligimus Deuin Verbum ;
sed unum dicimus ex ambobus effectum, el Deum
hominem factum, eupidem ex Patre, ut. Verbum,
patum divine, et ex muliere humane, ut hominem ;

CAP. VII.
Quomodo unus est Emmanuel.

Novissimis saeculis Deus Verbum homo dieitur
factus, et, sicut ait diviuus Paulus, « per saerif-
cium suum manvifestaius esi **. » Et quodnam est
sacrificium ? « Suum enim corpus obtulit pro nobis
in odorem suavitatis Deo οἱ Patri, et intravit in
sancla semel, non per sanguinem hircorum, aut
taurorum, sed per suum sauguinem., Sie enim έτε-
dentibus in se remissionem iun zlernum eonpsars
vit δὲ.» Ergo plurimi quidem ante ipsum sancti
fuere; sed neme eorum Eumanuel nowinatus est.
Quam ob causam ? Nondum enim venerat. tempas
nOn tauquam ut secundum substantiz inilium vo» — quo deberet esse nobiscum, id est, In. nostram ve-
catgu tuac ciun. secundum Carnein dicitur natus; — pire naturam per carnem, is qui est omni superior
sed uatum quidem ante omnia sgcu!a, iustante ta- B creatura. Unus igitur Emmanuel, semel enim fa-

men tempore, quo debuerat implere dispensatio-
nem, natum. etiam ex muliere secundum carnem,
[Ergo, etsi alii simili appellatione vocati sunt chri-
sii, unus Lamuen. est per quem Quinia, Jesus Chri-
sius; non quod homo sit factus opifex omnium,]
sed quod Deus Verbum : « Per quem. omuia facta
sun!, similiter ac mag parliciparit carni el san-
guini **, » et nuicupatus sit bomo, non tamen per-
diderit esse, qued erat : ita enim et In earne factus
intelligitue merito opifex ouinium.

789 CAP. VIII.
Quam «ase. dicimus adunationem.

(f) Adunatio multis modis impletur : sejuncti enlm
nonnulli affectu vel voluntate, et discordantes iuter
se, adunari dicuntur, per. reconciliationem socia-
lem, deposita simultate.. Adunari item. dicimus ea
qui sibi conglutinautur, sive modis aliis conferun-
tur, aut per compositionem, aut per mistionem, aot
per temperationem. (Qnoties autem adunatuin esse
nostrse naturz? Dei Verbum dicimus, omnl humana
eogitatione adunationis ejus modus videtur esse su-
perior. Neque enim per supra scriptos modos facta
esl arcana illa, et nulli penitus nota, nisi ei cui
omnia uota swht, uuio.

etus est homo Ünigenitus, tunc eum per sanctam
Virginem generationem caruslem perpessus est.
Dictum est enim et ad Jesum filium Nave : « Quod
ero tecum **, Αἱ non erat ille Emmanuel. Fuit
etiam cuin Moyse ; sed nec ille Emmanuel nomins-
tus eit. Igitur quoties audimus nomen Filio datum
esse, e nobiscum Deus, » sapienter intelligamus,
non ita ipsum fuisse nobiscum uovissimis temport-
bus, sicut dicitur aliquando fuisse um sanctis : Πε
enim erat lantum adjutor; nobiscum autenr fuit,
id est, factus est similis nostri, cum suam non am
sisset naturam 2 est enim incouvertibilis, ut Deus.

ΚΕΦΑΛ. Π..
Tiva, enol, .Myopsy εἶναι ei Exec.

Τὸ τῆς ἑνώσεως χρημα χατὰ πολλοὺς ἐπιτελεῖται
τρόπους: δ.Ώρημένοι váp τινες χατὰ διάθεσιν xai
γνώµην, xal διχονοοῦντες πρὸς ἀλλέλους, ἑνοῦσθαι
λέγονται κατὰ σύμόασιν φιλιχὴν, Ex μέσου ποιοῦντες
τὰς δ.αφοράς ἐνοῦσθαι δέ φαμεν xal τὰ ἀλλήλοις
χολλώμενα, Ίγουν συνηνεγµένα καθ ἑτέρους τρό-
πους, f] χατὰ παράθεσιν, f| µέξιν, f) χρᾶσιν ' ὅταν
οὖν ἑνοῦσθαι λέγομεν τῇ καθ) ἡμᾶς φύσει τὸν τοῦ
θεοῦ Λόγον, χρείττων ὁρᾶται τῆς ἀνθρώπου διανοίας
ὁ τῆς ἑνώσεως τρόπος * οὗ Y&p τοι καθ) ἕνα τῶν εἰρη-
µένων ἑἐστίν» ἀπόῤῥητος δὲ παντελῶς, xal οὐδενὶ
τάχα τῶν ὄντων διεγνωσµένος, αλὴν ὅτι µόνῳ τῷ
πάντα εἰἱδότ. Ost.

Et nihil mirum, si in hujusmodi cogitatione D Καὶ θαυμαστὸν οὐδὲν, εἰ τῶν τοιούτων kvvotu

wincamur, eui res nostras, quomodo se habeant,
inquirentes, ultra modum nostrae mentis iuventio-
nem) esse coníiteamur ; quonaimque modo animam
hominis suo corpori adunatam esse putemus? Quis
£8l qui id possil exprimere? Sed si oportet eos, qui
parva ea vix intelligere soleant; imo et eos qui
valeaut intelligere, tam subtiles res et Qiinem ra3-
tionem transcendentes conjeciare : dicimus quod
deceal cogitare (quainvis iinor sit oratio ad veri-

*' Joan. 1, 3. 3 Luc. 1,31.

5» Hebr. n, 14.

ἠττώμεθα ὅτε τὰ καθ) ἡμᾶς αὐτοὺς ὅπως ἂν Eym
διερευνώµενοι, τῆς ἑνούσης ἡμῖν διανοίας ἐπέχεινα
τὴν κατάληψιν ὁμολογοῦμεν ὑπάρχειν. Τίνα γὰρ τρό-
που ἠνῶσθαι νοοῦμεν τὴν τοῦ ἀνθρώπου ψυχὶν τῷ
ἰδίῳ σώματι; Τίς ὁ φράσαι δυνάµενος: El δὲ χρὴ,
μικρὰ xa μόλις ἐννοεῖν εἰωθότας, xal λαλεῖν ἰσχύον»
τας, τῶν οὕτως ἰσχνῶν , xal ὑπὲρ vouv xai λάγον
πραγμάτων χατατεχµήρασθαι, φαμὲν, ὅτι πρέποι ἂν
ἐννοεῖν' µείων 6b πάντως τῆς ἀληθείας ὁ λόγος ' του»

9 Hebr. ix, 19. "' lbid. — ** Josue i, v.

(1 Autbertus. versionem — Mereatoris emendare voluit lex Greco.

13571

SCHOLIA DE INCARNATIONE UNIGENITI.

10:6

αύτην εἶναι τὴν ἔνωσιν τοῦ Ἑμμανουὴλ, ὁποίανπερ Α tatem) talem esse adunationem ipsius Emmanuel,

ἂν λογἰσαιτό τις καὶ τὴν [ Io. τῆς τοῦ ἀνθρ. ψυχῆς ]
«o0 ἀνθρώπου ψυχὴν πρὸς τὸ ἴδιον σῶμα. Οἰχειοῦται
γὰρ ἡ φυχὴ τὰ τοῦ σώματος, xalvot κατὰ φύσιν ἰδίαν
ἀμέτοχος οὖσα τῶν αὐτοῦ παθῶν φυσιχῶν τε ἅμα,
καὶ τῶν ἔξωθεν ἑπαγομένων. Κινεῖται μὲν γὰρ εἰς
ὀρέξεις τὸ σῶμα φυσικὰς, xal σνναισθάνεται διὰ τὴν
ἕνωσιν ἡ ἑνοῦσα duyf)* συμμετίσχει δὲ κατ οὐδένα
τρόπον. οἴεταί γε μὴν ἰδίαν ἀπόλαυσιν εἶναι τὸ τῆς
ὀρέξεως ἀποτέλεσμα" xiv εἰ καταξαἰνοιτο τυχὸν τὸ
σῶμα, xai οιδήρῳ καταξαίνοιτο σνναλχεῖ μὲν, ὡς
ἰδίου πάσχοντος σώματος: αὐτὴ γε μὴν εἰς ἰδίαν φύ-
etw οὐχ ἄν τι πάθοι τῶν ἐπενηνεγμένων.

Πλὴν xai ὑπὲρ τοῦτό φαμεν ἐπὶ τοῦ Ἐμμανουὴλ
thy ἕνωσιν. " Bv. μὲν γὰρ ἀναγκαῖον, τῷ ἰδίῳ σώματι

συναλγεῖν τὴν ἑνωθεῖσαν ψυχἠν " ἵνα φεύγουσα τὰς B

αἰχίας, εὐήνιον ὑπυφέροι τῷ sip τὸν αὐχένα. Ἐπὶ
δέ γε τοῦ θεοῦ Λόγου τὸ συναισθάνεσθαι τῶν αἰχιῶν
ἄτοπον εἰ πεῖν * ἁπαθὲς γὰρ τὸ θεῖον, xat οὐκ ἕν γε
τοῖς xa0 ἡμᾶς * ἁλλ᾽ Ίνωτο μὲν σαρχλ, φυχὴν ἐχούσῃ
τὴν λογιχὴν * πασχούσης δὲ αὐτῆς, ἀπαθῶς ἣν ἐν εἰ-
δήσει τῶν εἰς αὐτὴν Υινοµένων * xal Ἠφάνιζε μὲν ὡς
Βεὸς τὰς τῆς σαρχὸς ἁσθενείας, ᾠχειοῦτό γε μὴν
αὐτὰς ὡς ἰδίου σώματος * οὕτω καὶ versat λέγεται
χαὶ χαμεῖν, καὶ παθεῖν ὑπὲρ ἡμῶν.

Οὐχοῦν παρεικάζοιτο ἂν ἡ Ένωσις τοῦ Λόγου πρὸς
τὸ ἀνθρώπινον οὐκ ἀπὸ σχοποῦ τοῖς xa0* ἡμᾶς. Ὢσ-
περ γὰρ ἑτεροφυὲς μὲν τὸ σῶμα πρὸς τὴν φυχὴν, εἷς
γε μὴν ἐξ ἀμροῖν ἄνθρωπος ἁποτελεῖται χαὶ λέχε-
ται ' οὕτω xal ἐχ τελείας ὑποστάσεως τοῦ Θεοῦ Λό-
γου, xol μὴν χαὶ ἐξ ἀνθρωπότητος τελείως ἐχούσης
πατὰ τὸν ἴδιον λόχο», εἷς 6 Χριστὸς, ὁ αὑτὺς ὑπάρχων
ἐν ταυτῷ θεός τε ὁμοῦ xai ἄνθρωπος. Καὶ οἰχειοῦται
μὲν ὁ Λόγος, ὡς ἔφην, τὰ τῆς ἰδίας σαρχὸς, ὅτι καὶ
αὐτοῦ τὸ copia, xal οὐχ ἑτέρου ' κοινοποιεῖται δὲ
ὥσπερ τῇ ἰδίᾳ σαρχὶ τῆς ἑνούσης αὑτῷ θεοπρεποῦς
δυνάμεως τὴν ἑνέργειαν' ὥστε δύνασθαι xai ζωο-
αλιεῖν τοὺς νεχροὺς, xal ἰᾶσθαι τυὺς iv ἀῤῥω-
οτίαις.

ΚΕΦΑΛ. ϐ’.
Περὶ τοῦ ἄχθρακος.

δι δὲ yeh, καὶ volg ἐκ τῆς θεοπνεύστου Γραφῆς D

παραδείγµασι χεχριµένους, χαθάπερ ἐν τύποις τὸν
τῆς ἐνώσεως χαταδεῖξαι τρόπον, φέρε λέγωµεν. Ὁ
µαχάρ.ος Ἡσαῖας, ᾿Απεστάλη,ε qn2t, πρὀς µε v τῶν
Σεραφίμ ᾿ xai ἐν τῇ χειρὶ εἶχεν ἄνθραχα, ὃν τῇ λα-
θίδι ἔλαδεν ἀπὸ τοῦ θυσιαστηρίου * καὶ ἦλθε πρός µε,
xai Ίψατο τῶν χειλέων pov, καὶ εἶπεν Ἰδοὺ ἤψατο
τοῦτο τῶν χειλέων σου, καὶ ἀφελεῖ τὰς ἀνομίας σου,
xai τὰς ἁμαρτίας σου περικαθαρκῖ.» Φαμὲν 6k τὺν

5) ]s3. vi, 6, 7.

d) Hoc fragmentum iisdem ferme verbis refert
Facundns lib. xi, cap. 7.

(3) Facundus, passionum. corporis et naturalium
εἰ qua exirinsecus accidunt ; quod melius cst.

qualem quis intelligat aniin&m hominis ad suum
corpus habere. |(1) Aníima enim omnia qux sunt
corporis, esse reputat sua, licet per naturam proó-
priam expers sit (2) passionibus corporis, et natu-
ralibus, et quze extrinsecus accedunt : inovetur enim
corpus in concupiscentias naturales, et. consentlt
anima, et nullo licet modo participans, eoncuple
scentiz* tamen exitum delectationem propriam due
cit. Et si forte ferro corpus percutiatur, aut. tore
queatur, condolet illa quidem, quod suum corpus
patiatur ; ipsa. vero in sua natura nullum patitur
6muíno tormentum.

Tamen super hoc quoque dicimus esse ndunae
tionem, quae est in. Emmanuele facta : erat. enim
necesse cum suo corpore adunatam ei animam «do-
lere, (5) ut. dum timebat passiones, subditam €er-
vicem Deo submitteret). De Deo antem Verbo cone
dolere passionibus nefas est dicere : 7&3 impassi-
bilis enim Deus est, et nostrarum reruw longe dig«
similis; sed adunatus quidem erat carpi babeat
animam rationabilem, qua patiente ipse inpassibi«
lis, ea qux anims contingerent, cognoscebat, et
contuudebat quidem, ut. Deus, carnis infirmitatesg
8uas tanen eas, tanquam sui corporis, esse duce-
bat. ltaque esuriisse dicitur, fatigatus esse, passus
fuisse pro nobis.

Ergo Verbi adunatio, qux est cum humanitate
facta, non irrationabiliter rebus nostris compare-
tur. Nam sicut corpus alterius est naturz prater
animam, et unus tamen ex. utroque homo efficitur
el vocatur; ita etiam ex perfecta Dei Verbi sulbsi-
stentia et ex humanitate perfecta. unus. est Chri-
sius, idem in eodem Dess simul et homo; et. sua
quidem ducit Deus Verbum, ut ante dixi, ea quse
sunt Caruis propria, quia ipsius est corpus, nan
alterius. Communes autem facit tanquam cum eua
carne divinz suse majestatis operationes, ut pos-
set etjam viviflilcare mortuos, et sanare infirmos.

€AP. IX.
De carbone.

(4) At si convenit exemplis etiam divine Serf-
pturs, quasi per figuram, adunatiohem demon-
sirare, age, dicamus, ut possunius. Beatus Isaias :
« Missus est, inquit, ad me enus ex Seraphim, et
in manu babebat carbonem, quem forcipe accepit
ab slari, et venit ad me, ei terigit labia mea, el
dixit ad me: Ecce tetigit hoc labia tua, et adirnef
iniquitates tuas, et peccata tua repurgabit **. »
Carbonem autem dicimus figuram et imaginem no-

) Faeundus, «t timendo.,——
4) Hic iterum interpolavit Autbertus Mercatoris
versionem, ut ei Iu sequentibus, quorum textum
Grieeum haboit.-

4579

6. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP,

1580

bis exhibere Verbi hominis facti : quod, si labia A &v0paxa. τύπον ἡμῖν xol εἰχόνα πληροῦν τοῦ ἕναυ-

nostrá tetigerit, id est, si fidem in ipsum confessi
fuerimus, tunc |nos ab omni peccato puros ellicit,
el pristinis criminibus liberat.

C;eterum, tanquam in. imagine, licet in. carvone
conspicere adunatum quidem humanitati Dei Ver-
bum, non tamen proJjecisse quod fuerat, transfor-
misse aulem magis assumptam naturam iu suam
gloriam et operationem. Quemadmodum enim ignis
ligno affixus, et id penetrans, comprehendit quidem
ipsum, et quanvis lignum esse non desinat, vim
tamen suam 78$ speciemque transmutat, eL omnem
$e confert in lignum, et cum ipso jam quasi unum
aliquod zstimatur : idem intellige de Christo. Ad-

θρωπήσαντος Aóyou* ὃς, εἴπερ ἄφαιτο τῶν χειλέων
ἡμῶν, τοῦτ' ἔστιν, ὅταν τὴν εἰς αὑτὸν ὁμολογήσωμεν
πίστιν, τότε καὶ ἁπάσης ἁμαρτίας ἀποφαίνει χαθα-
ροὺς, xat τῶν ἀρχαίων αἰτιαμάτων ἐλενθεροῖ.

Πλην ἔστιν ἰδεῖν, ὡς Ev εἰχόνι τὸν ἄγθραχα [τῷ &v-
θρακι], ἑνωθέντα μὲν τῇ ἀνθρωπότητι τὸν τοῦ Θεοῦ
Λόγον, οὐ μὴν ἀποθεθληχότα τὸ εἶναι b ἐστι, µετα»
στοιχειώσαντι [ μεταστοιχειώσαντα] δὲ μᾶλλον τὸ
ληφθὲν, Ίγουν ἑνωθὲν, εἰς τὴν ἑαυτοῦ δόδαν τε xal
ἑνέργειαν. ὍὌνπερ Υὰρ τρόπον τὸ tup ὁμιλῆσαν Col,
xai εἰσδεδυχὸς αὑτὸ, χαταδράττεται μὲν αὐτοῦ, xa
οὐχ ἑξίστησι μὲν τοῦ εἶναι ξύλον, µεθίστησι δὲ μᾶ)-
λον εἰς τὴν τοῦ πυρὸς ὄψιν τε καὶ δύναμιν, xal si»
αὐτῷ τὸ ἴδιον ἑνεργάζεται, xal ὡς Ev Έδη λελό-

unatus enim jiusstimabiliter humanitati Deus. set- B γισται μετ αὑτοῦ ' οὕτω νοήσῃς καὶ ἐπὶ Χριστοῦ.

vavit quidem ipsam in eo quod fuerat, et ipse per-
mansit quod erat; semel tamen adunstus, quasi
unus jam cum ipsa pulalur, ea qua sunt illius
sua faciens; conferens autem ei etiain ipse natura
ου:0 operationem.

CAP. X.

Όκοα incorporalis divinitatis corpus facta (uerit ipsa
caro, habens animam rationabilem : et quod, si ea α
. sese dividere voluerimus, procul dubio labefacta-
bimus dispensationem que in Christo intelligitur.

lu Cantico canticorum ipse nobis introductus est
dicens Dominus noster Jesus Christus : « Ego flos

campi, et lilium convallium **. » Quemadmodum C

ergo odor res quidem est incorporea, habet autem,
quasi proprium corpus, id in quo inest; tamen
unum ex utroque intelligitur lilium : corrumpitur
autem ipsius ratio unius rei discessu : in subjecto
enim corpore odor est : ita etiam in Christo intelli-
gimus divinitatis naturam, qua suam excellentissi-
main majestatem, ut odorem suavissimum, mundo
dispergit, tanquam ir subjecto, esse iu corpore
humanitatis ; et id quod incorporale est per natu-
ram, per adunationen) dispensatoriam, pene dicam
faciuin. fuisse corporale, propterea quod voluit se
cognosci per corpus : in eo enin divina signa ope-
ratus est. lgitur id quod incorporale est, tanquam
ia suo corpore intelligi potest, quemadmodum etiam

odor in flore subjecto; lilium tamen jam et odor D

et flos nominatur.
CAP. XI.

Quod, adunato Deo Verbo vere humanitati, inconfuse
iamen substantie |id est subsistentie] permanse-
Tunt.

[|Erectum est secundum Dei voluntatem sanctum
tábernaculum per desertum, et in eo multis modis
formabotur Emmanuel (1). ] Dixit Deus omnipotens
ad divinum Moysen : « Et facies mibi arcam testi-

.?* Cantic. N, 1. -

(1) Et hunc quoque locum ex ista versiene οἶίαι Facundus in codew loco.

Ἑνωθεὶς γὰρ ἀποῤῥήτως ἀνθρωπότητι θεὸς, τετή-
ρηχε μὲν αὐτὴν τοῦθ᾽ ὅπερ εἶναί φαμεν * µεμένηχε
δὲ xal αὐτὸς ὅπερ hv: ἑνωθεὶς δὲ ἅπαξ, ὡς εἷς λε-
λόχιστα: μετ) αὐτῆς, οἰχειούμενος μὲν τὰ αὐτῆς,
ἐμποιβσας δὲ xal αὐτὸς αὐτῇ τῆς ἰδίας φύσεως τὴν
ἑνέρχειαν.

ΚΕΦΛΑ. Γ.

“Οτι tij ωμά i)

MUN x τουσα ἀσιικήν «καὶ. κάφε,

τες ἀπ d di.lov αὐτὰ, πάγτη τε xal πάντως

παρα.λύσομεν τῆς ἐν Χριστῷ γοουµέγνης olxo-
γοµίας τὸν «1όγογ.

Ἐν τῷ "Λσματι τῶν ἁσμάτων αὐτὸς ἡμῖν εἰσχεχό--
µισται λέγων ὁ Κύριος" ε«᾿Εγὼὡ ἄνθος τοῦ πεδίου, χρί-
voy τῶν χοιλάδων, » Ὥσπερ οὖν ἡ ὁσμὴ ἀαώματον
μέν τοι [ἶσ. τι] χρῆμά ἐστι. χέχρηται δὲ ὥσπερ
ἰδίῳ σώματι τῷ ἓν ip ἐστι’ πλὴν £v ἐξ ἀμφοῖν vosi-
ται τὸ χρίνον, χαταφθείρει δὲ πάντως τὸν ἐπ) αὐτῷ
λόγον ἡ ἑνὸς ἁπόστασις ' bv ὑποχειμένῳ γὰρ f) ὀσμὴ,
xaX ἔστι σῶμα τὸ ὑποχείμενον' οὕτω νοήσωμεν xal
ἐπὶ Χριστοῦ, θεότητος φύσιν τὴν ἰδίαν τε καὶ ὑπερ-
χόσμιον ὑπεροχὴν εὐωδιάζξειν τῷ χόσµμῳ χαθάπερ Ly
ὑποχειμένῳ τῇ ἀνθρωπότητι, xal τὸ ἀσώματον χατὰ
φύσιν, καθ ἕνωσιν οἰχονομιχὴν μονονουχὶ γενέσθαι
xa ἑνσώματον, διά τοι τὸ θέλειν ἐπιγινώσκεσθαι διὰ
σώματος. Ἐνήργηχε γὰρ ἐν αὐτῷ τὰ Ücor perm. Oox-
οῦν νοοῖτ ἂν εἰχότως ὡς Ev ibl σώματι τὸ ἀσώμσ-
τον, χαθάπερ ἀμέλει xal ἐν ὑποχειμένῳ τῷ ἄνθει
τῆς εὐοσμίας τὸ χρῆμα ' λέγεται δὲ χρἰνον τὸ συ»-
αμφότερον, MEE

ΚΕΦΑΛ. ΙΛ’.

"Οτι καὶ πρὸς ἔγωσιν ἆληθινἠν συνεγεχθέντος
' τοῦ Λόγου πρὸς τὸ ἀνθρώπιγον, dcorxvca µε-
µεγήκασι τὰ ἡνωμέγνα.
Ἐγήγερται χατὰ βούλησιν θεοῦ χατὰ τὴν ἔρημον
f$ ἁγία σχηνἡ, xa ἣν ἐν αὑτῇ πολυτρόπως µορφού-
µενος ὁ Ἐμμανουήλ"' ἔφη τοίνυν ὁ τῶν ὅλων θεὺς
τῷ θεσπεσἰῳ Μωσῇ; «Καὶ ποιῄσεις χιδωτὸν μαρτυρίου

1381

SCHOLIA DE INCARHNATIONE UNIGENITI,

1583

ἐκ ξύλων ἀσήπτων, δύο miysuv xal ἡμίσους τὸ μῆ- A monii ex lignis imputribilibus, 785 duorum cubi-

κος ΄ xaX πήχεος xai ἡμίσους τὸ πλάτος * xaX πήχεος
xai μίσους τὸ ὕψος' xai χαταχρυσώσεις αὐτὴν
χρυσίῳ χαθαρῷ, ὄξωθεν xal ἔσωθεν χρυσώσεις αὖ-
τὴν. ᾽Αλλὰ τὸ μὲν ἄσηπτον ξύλον εἴη ἂν εἰς τύπον
τοῦ ἀφθάρτου σώματος ᾽ ἄσηπτος γὰρ ἡ χέδρος. τὸ
δὲ χρυσίον, ὡς Όλη τῶν ἄλλων ὑπερηρμένη, τῆς
θείας ἡμῖν οὐσίας χατασημήνειεν ἂν τὴν ὑπεροχήν.
"λθρει δὲ, ὅπως fj χιδωτὸς ὅλη χεχρύσωτο χρυσίφ
καθαρῷ ἔσωθεν xal ἔξωθεν. νωτο μὲν γὰρ τῇ
ἁγίᾳ σαρχὶ θεὸς ὧν ὁ Λόγος ΄ xal τοῦτο, οἶμαι, ἐστὶ
«b ἔξωθεν κεχρυσῶσθαι τὴν χιδωτόν. Ὅτι δὲ καὶ τὴν
ἐνοῦσαν τῷ σώματι quyty λογιχὴν ἰδίαν ἑποιῄσατο,
χαταδείξειεν ἂν τὸ χαὶ ἔσωθεν αὐτὴν καταχρυσοῦσθαι
δεῖν ἐπιτάξαι. "Occ xal ἀσύγχυτοι µεμενήχασιν αἱ

torum et dimidii longitudine; et inaurabis eam auro
puro, extra et intra inaurabis eain *?, » Sed lignum
quidem, cum imputribile sit, est figura corporis in-
corrupti : imputribilis enim cedrus; aurum vero,
quasi materies aliis pretiosior, divine nobis indicat
substantiz majestatem.

Attendite igitur quoniam arca tota inaurata sit
auro puro extra οἱ intra. Adunatus quidem fuerat
sancte carpi Deus Verbum, et id est, ut opinor,
arcam fuisse extra inauratan. Quod vero et animam
rationabilem, qux corpori inerat, propriam fecerit,
ex hoc apparet, quod et intra arcam prazceperit in-
aurari. [Quod autem natura sive substantiz incou-

φύσεις, Ίγουν ὑποστάσεις, ἐντεῦθεν εἰσόμεθα. Τὸ B fuse imanserint, hiuc. scimus : aurum enim super-

γάρ τοι χρυσίον ἐπαληλειμμένον τῷ ξύλῳ, µεμένηχεν
ὅπερ hv* xa κατεπλούτει μὲν τὸ ξύλον τοῦ χρυσίου
τὴν δόξαν ' πλὴν οὖχ ἀπέστη τοῦ εἶναι ξύλον. "Οτι δὲ
ἡ χιθωτὸς εἰς τύπον παραλαμθάνεται τοῦ Χριστοῦ,
διὰ πολλῶν ἄν τις πιστώσεται λόγων’ προεθάδιζε γὰρ
τῶν ES Ἰσραὴλ, ζητοῦσα αὐτοῖς ἀνάπαυσιν. Ἔφη δέ
που xal ὁ Χριστός. « Πορεύσομαι, xat ἑτοιμάσω τόπον
ὑμῖν.»

CAP. Xil.

Quod cum esset. Deus Verbum, factus sit homo, nec
homo simpliciter , mda conjunctione honoratus,
vocatus sit ad parem dignitatem Dei Verbi, sive au-
cloritatem, sicut quibusdam videtur.

Divinus Paulus ** magnam quidem ait. esse my-
sterium pietatis. Et vere ita. se res habet : mani-
festatus est enim in earne, cum sit Deus Verbum;
justificatus est autem in Spiritu. Nullo enim modo
noslris videtur infirmitatibus contineri, lieet juxta
nos homo sit factus : non enim fecit peccatum :
apparuit autein. et angelis. Neque enün geuera-
iionemipsius secundum carnem ignoraverunt : prze-
dicatus autem et gentibus, quasi Deus homo fa-
€tu$; ila autem creditus est in. mundo. Proba-
vit autem divinus Paulus ita scribens : « Propter
quod memores estote, quod aliquando vos gentes in
£arne,qui dicimini preputium, ab ea quz dicitur
circumcisio in carne manufacla : quia eratis illo
tempore sine Cbristo alienati a conversatione Israel,

positum ligno mansit id quod erat, et ornabatue
quidein lignum auri decore ; tamen lignum esse non
desiit. Quod vero arca in Christi accipiatur imagi-
nem, pluribus potest probationibus declarari (1). ]
Preambulabat enim his qui sunt ex Israel, quzrena
ipsis requiem. Ait alicubi et Christus : « Ibo, et
parabo vobis locum *^, »

Credimus igitur, non in unuin nostri similem dei»
tate per gratiam honoratum, ue cultores esse hormi-
nis detegamur; sed in Dominum magis, qui in servili
forma comparuit, el qui fuit vere nostri similis, et
in humanitate tamen Deus mausit : Deus enim Ver-
buin, carne assumpta, non deposuit quod erat ; in-
telligitur tamen idem Deus simul et homo. |

Et fidei quidem ratio ita se habet, et recte qui-
dem. Sed si forie aliquis dicat, Quid mali est, si
intelligatur homo similis nostri apprehendere dei-
tatem, ac non magis Deus bomo fleri? respondebi-
mus mille esse qux contrario possunt opponi, et
pene etiam nutu significantia, nos oportere reniti
constanter, nec credere ita esse.

Age enim, ante alia dispensationis, quz cum carne
facta est, moduim cernamus, et nostrarum rerum
naturam subtilius perscrutemur : periclitata est ho-
minis natura, et depressa est malis extremis, male-
dictione et morte daronata, et peccati Juqueis irre-
lita, errabat, et erat 786 in tenebris; Deum ne-

et hospites testamentorum, promissionis spem non D $ciebat eum, qui est natura et veritate; pro Deo

habentes, et sine Deo in hoc, mundo *!-**, » Erant ergo
«entes in mundo sine Deo, cum absque Christo es-
sent, Verum quoniam eum vere et natura Deum
esse agnoverunt, ipse quoque ab eo agnilse sunt,
fidem eonfitentes, et ipse assumptus est im gloria,
certe divina. Psallit enim beatus David : « Ascendit
Deus in jubilo**. » Ascendit enim certe cum cor-
pore, nec in nuda deitate : Deus enim erat incarna-
tus.

3 Exod.xxv,10. ** Joan. xiv, 9.

35 [tom. 1, 95,

? ] Tim. iu, 16.

coluit creaturam **, Quomodo igitur hujusmodi malis
poterat liberari? An illud .dicemus, quod fas erat
humanitati divinam naturam apprehendere, qu»
nesciret omnino, qualis esset dignitas natura caele-
stis, Cum esset ignorantiam tenebris oceopata, et
peccati sordibus inquinata * Quomodo poterat fieri
ut apprehenderet sanctam naturam, et acciperet
gloriam, quam nemo inveniat, nisi acceperit ? Con-
cedamus enim quod cognoverit fortasse, et scierit

33.3 Ephes. i, 11, 12. — * Psal. τιν, 6.

(1) Hunc quoque locum ex jeadem versione citat Facundus ibidem. Citat etiam Leontius Bvzantius in

flue libri primi adversus Eutychianos.

4553

5. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

4381

apprehendere Deum [pro deitatem). Quis est qui A deitatis? Vel quomodo non sit (λείας altissimus, qui

docuerit? « Quomodo enim eredent, nisi audie-
rint **? » Caterum ΠΟΠ id est apprehendere deita-
tem, et convenientem ei gloriam capere.

Ergo decentius sit, εἰ recte quidem, ita. sentire,
quod servare volens id quod perierat, descendens ad
nos Deus Verbum, per quod omnia, et iu id se,
quod non erat, immisit, ut. εἰ liowinis natura, id
quod non erat, fleret; et divinze majestatis dignita-
tibus per adunationeim patesceus, qu sublevata est
magis ultra naturam, quam dejicit infra naturam
invertibilem Deum. Conveniens erat, ut incorrupti-
bilis natura apprelienderet corroptibilem, ut eam a
corruptione liberaret. Conveuieus erat eum, qui
peteare non noverat, cum peccatoribus eonformari,

in gloriam supernam ascenderit?

Igitur dicimus non hominem Deum esse factam,
sex potius faetum esse in exinanitate, propter huma.
nitatem, Deum Verhum, qui erat in qualitate Patris
et formo : exinanitus est. enim hoc modo, propter
similitudinem nostram, cum esset plenus, αἱ Deus,
Iuiniliatus est propter carnem, ita ut a divinze ma.»
jestatis fastigio non descendat ; sedem enim habet
altissimam, Factus est in similitudine hotinum,
eum sit ejusdem formz eum Patre, utpote eujus est
figura substantize. Verum quoniam semel factas est
jaxta nos, ascendisse dicitur cum carne in gloriam
deitatis, quam patentem quidem habet quasi pro.
priam, alio tamen pacto in ea fuit, propter humaníi-

υἱ peccata. compesceret. Quemadmodem enim ubi- D ttem : Domiuus enim omniom esse creditur, etiam

euuque lox fuerit, caligo interit tenebrarum; ita
etiam immortalitate prazsente , omnis certe pestis
fugitiva discedet; et praesente eo. qui peccatum non
povit ( qui etiam proprium sibi corpus effecit, quod
est sine (1) peccato), cedet onne peccatum.

Quod vero Verham, cum esset Deus, factum sit
homo, et non magis homo τεθξοποιηµένος intelliga-
tur Christus, etiam ex sacris Litteris enitar osten-
dere. Ait igitur beatus Paulus de Uuigenito : « Qui
cum in forma Dei esset, uon. rapinam arbitratus
est, ut esset equalis Deo; sed exinauivit se, formam
servi accipiens, in. similitudinem hominum factus,
et hahitu inventus ut homo. Humiliavit sese factus
obediens usque ad mortem, mortem antem crucis,
Propterea et Deus. ipsum superexaltavit, et donavit
iili nomen quod est super omne uomen, nl in nomine
Jesu Cüristi omne genu flectatur edlestium, et ter-
reuorum, et infernorum, et omnis lingua confiteatur
quod Dominus Jesus Cliristus in gloria est Dei Pa-
tris".

Quem igitur dicemus, in forma Dei esse, et In
s qualitate Patris, et hiec uon rapinam arbitratum ;
sed descendisie magis in exinanitatem, et in formam
servi, et sehumiliantem, et in siniilitudinem nostram
fuisse factum? Si homiuem factum ex muliere nu-
dum et solum : quomodo habebat plenitadinem, ut
jntelligatur exiuanitus? Vel in qua antea positus
celsitudine, semet humiliass& dicitur? Vel quomodo

cum carne.

Flectitur autetw ipsi omne genu, et id non ad do-
lor&w et contumeliam Patris, sed magis ad gloriam:
gaudet. enim, el glorificatur, dum ab hominibus Fi-
lius adoratur, licet factus sit similis nostri. Scriptam
vero est rursus : « Non enim angelos apprehendit,
sed semen Abrahse ; unde debuit per omnia [ratibus
assimilari?**. » Ecce semen Abralhz apprelLendit
Verbum Deus, et non homo, nescio quis nostri si-
milis deitatem apprehendit, et ipse nobis assimila-
tur, et nuncupatur frater noster, ut homo, non
quantum est ad deitatis naturam. « Quoniam pueri
conimunicaverunt carni et sanguini, et ipse similiter

C Participavit cis, ut per mortem desirueret eum qui

imperium obtinet mortis, id cst, diabolum, οἱ libe
raret eos qui timore mortis per omnem vitam naliva
conminebantur servitute**, » Ecce iterum ipse, simb
liter a€ nos, participavit sanguini et carni, et ea res
caussm habet conjunctam statim ac proximam ;
scriptum est enim : « Nam quod impossibile erat
legi, in quo lufirmabatur in. €arne, Degs Filium
suum misit in similitudine carnis peccati, ei de
peceato domnbvit. peccatam in carne**, » Auende
iterum, quod non homo affectans naturam divinsu
estenditur, et ad ejus dignitatem ascendens; sed
mitteus magie Filium suum Deus et Pater, in sim
litudine carnis peccati, ot deslrueret. peccatam.
787 Ergo verbum, eum Deus sit, se ín exinanita-

jn similitudinem hominum factus est, qui id erat et p wei homo factus immisit, ei non howo simpliciter,

antea per naturam, etsi id factas forte non diceretur?
Ubi autem. exinanitus est, assumens plenitadineth

CAP. Xlll.

Quod Ghristas Jesus vocetur homo (actus Όεκε
Verbum.

Dispensationis incarnati Unigeniti mysterium sub-
Llivus consideranies, id saserimue, fidem rectam
servantes el veram ; quod ipsum Patris Dei Verbum,
Deus verus ex Deo vero, et lumen de lumine, in-

diviuam gloriain wffectans, Christus videiur.

ΚΕΦΑΛ. IT".
"Ott Xpurtóc 'Incovc ος ρα ος ἄνθρωπος

ὁ τοῦ eov A .

Τῆς μετὰ σαρχὸς οἰχονομίας τοῦ Ἰάονσνενοῦς
πρλνπραγμονεῖν ὀθέλοντες τὸ µνστήριον, ἐκεῖνό
φαμεν, ὀόξαν ἔχοντες ἀληθηῆ, xat πίστιν ὀρθὴν, ὅτι»
περ αὑτὸς ὁ ix θεοῦ Πατρὸς Λόγος, ὁ ἀληθινὸς

" Rom. x, 14. 3) Philipp. n, 6-11. * Ilebr. 11, 46, 11. ?* Ibid. 14,15. * Rom. vin, .

(1) Daluz. legit in pro sine, rectlus, αἱ videtur. Ebir.

585

SCHOLIA DE INCARNATIONE UNIGENITI.

1256

Οεὸς, ὁ x Θεοῦ ἀληθινοῦ, τὸ qug τὸ Ex τοῦ φωτὸς, A carnalum sil, et homo factum, et descenderit, et

ἐσαρχώθη τε xal ἑνηνθρώπησε * χατῆλθεν, ἔπαθεν,
ἑγήγερται δὲ Ex νεχρῶν. Ὡρίσατο Υὰρ οὕτω τὸ της
πίστεως Σύμόδολον ἡ ἁγία τε xa µεγάλη Σύνοδος (1).
Διερευνώμενοι δὲ xal μαθεῖν ἐθέλοντες ὅ τί ποτέ
ἐστι χατ᾽ ἀλήθειαν, τὸ σαρχωθῆναί τε xal ἕνανθρω-
πῖσαι τὸν Λόγον, χαταθρήσωµεν, ὅτι οὐχ ἄνθῥωπόν
ἐστι προσλαθεῖν ὡς ἐν συναφεἰᾳ τῇ χατά vs τὴν ἰσό-
τητα τῆς ἀξίας, fivouv αὐθεντίας, f| xaX xatà µόνην
τῆς υἱότητος ὁμωνυμίαν, μᾶλλον δὲ τὸ γενέσθαι χαθ᾽
ἡμᾶς ἄνθρωπον, μετὰ τοῦ ἀτρέπτως χαὶ ἀναλλοιώ-
τως ἔχειν ἀνασώσασθαι τῇ ἰδίᾳ φύσει τὸν ἐν προσ-
λήφει σαρχὸς χαὶ αἵματος οἰχονομ,κῶς γεγονότα.

ER μὲν οὖν ἐστιν ἄρα πρὸ μὲν τῆς ἑνανθρωπήῄσεως

passum sit, et surrexerit ex mortuis. lta enim defi-
nivit fidei Symbolum Synodus magna et sancta.

Perquirentes autem et nos, el discernere cupien-
tes, quid sit landem, incarnatum esse, et bominem
factum Dei Verbum : cernimus, quod non hoc est,
lominenm assumere tanquain. in conjunctione, quae
fiat per xqualitatem diguitalis, sive auctorilatis,
vel per solam filietatis ὁμωνυμίαν; magis autem fieri
juxta nos hominem ( ita tamen ut nulla conversio
vel commutatio subsequatur), et sublevare pariter
cum θὰ natura eum qui in assumptione fuit carnis
et sanguinis dispensatorie.

Unus igitur est, qui ante incarnationem a divina

ὀνομαζόμενος διὰ τῆς Οεοπνεύστου Γραφῆς Movo- D Scriptura nominatur, et Unigenitus, et Verbum, ct

γενῆς, xal Λόγος, xaY θεὸς, xat εἰκὼν, xai ἁπαύ-
.ὝΎασμα, xal χαρακτὶὴρ τῆς ὑποστάσεως τοῦ Πατρὺς,
ξωὴ, δόξα, φῶς, σοφία, δύναμις, βραχίων, δεξιὰ,
Όψιστος, μεγαλοπρέπεια, Κύριος Σαδθαφθ, xa ἑτέ-
pot; τισὶ τοιούτοις ὀνόμασι, τοῖς ἀληθῶς θεοπρεπε-
στάτοις' μετὰ δέ γε τὴν ἑνανθρώπησιν, ἄνθρωπος
Ἀριστὸς Ἰησοῦς, ἑλαστήριον, μεσίτης, ἁπαρχὴ τῶν
χεχοιμηµένων, πρωτότοκος ἐχ νεκρῶν, δεύτερος
Αδὰμ, χεφαλὴ τοῦ σώματος τῆς Ἐκχλησίας, ἐπο-
µένων αὐτῷ xat τῶν ἐν ἀργαῖς ὀνομάτων. Πάντα γὰρ
αὐτου, τά τε πρῶτα, χαὶ τὰ ἓν ἑσχάτοις τοῦ αἰῶνος
χαιροῖς.

EK, ἄρα ἐστὶν ὁ xai xp) τῆς ἑνανθρωπήσεως θεὸς
ἀληθινὸς, καὶ ἐν ἀνθρωπότττι μεμενηκὼς ὅπερ ἦν,
καὶ ἔστι, xa ἔσται. OO διοριστέον οὖν ἄρα τὸν ἕνα
Κύριον Ἰησοῦν Χριστὸν, εἰς ἰδ.κῶς ἄνθρωπον, xat
εἰς θεὸν ἰδιχῶς, ἁλλ᾽ ἕνα χαὶ τὸν αὐτὸν Ἰησοῦν
Χριστόν φαμεν slvat, «tv τῶν φύσεων εἰδότες διαφο-
QXv, xat ἀσυγχύτους ἀλ)ήλαις τηροῦντες αὐτάς.

Ὅταν οὖν λέγῃ τὸ Γράμμα τὸ ἱερὺν, ὅτι ἐν Χρι-
στῷ « χατῴχησε xdv τὸ πλίρωμα τῆς θεότητος σω-
ματιχῶς, » οὗ διὰ τοῦτό φαµεν, ὡς ἐν ἑτέρῳ Χριστῷ
τῷ ἀνθρώπῳ, xatapóvag κατοιχῆσαι τὸν Λόγον'
οὔτε μὴν διασπῶντες ἀλλίλων τὰ Ἀνωμένα δύο
νοούμεν υἱούς: ἐχεῖνο δὲ μᾶλλον, ὅτι Χριστὸν ὀνο-
μάζει τὸ Γράμμα τὸ ἱερὸν, καὶ ὡς ἐκ µέρους ἔσθ᾽
ὅτε, την ἀνθρωπότητα τοῦ Θεοῦ Λόγου ἰδίαν ἔχων ἐν
τάξει πεποίηται ναοῦ. Γέγραπται δὲ που xal περὶ
τῶν ἀνθρωπίνων φυχῶν ' «Τοὺς δὲ κατοικοῦντας
οἰχίας πηλίνας, ἐξ ὧν xal αὐτοὶ ἐχ τοῦ αὐτοῦ πηλοῦ
ἑσμεν.; "Ap! οὖν ἐπειδήπερ οἰχίας πτλίνας τὰ τῶν
ἀνθρώπων ὀνομάζει σώματα, διαθεδαιοῦται δὲ χατοι-
κεῖν kv αὐταῖς τὰς Ψυχὰς, εἰς δύο χατατεμοῦὺμεν
ἀνθρώπους τὸν ἕνα; Καΐτοι πῶς οὐκ ἁμώμττον
παντελῶς, τὸ xal ἐν ἀνθρώπῳ λέγεσθαι χατοιχεῖν τὸ
πνενµα αὐτοῦ; Ὥστε xàv εἰ τὸ τοῦ λόγου σχῆμα
διὰ τοιούτων ἔρχεται τρόπων, οὐχ ἑτέρως ἔχειν
δυνάµενον, οὐ τὰς τῶν πραγμάτων ἁδιχεῖσθαι
φύσεις διὰ τοῦτο πρέπει, ἐννοεῖν δὲ μᾶλλον αὐτὰς,
καὶ χατευθὺ τῆς ἀληθείας διασπεύδειν ἐπείγεσθαι.

*!* Coloss. 1, 9. *? Job iv, 19.

p εἰ de auimalus humanis

Deus, et imago, et lumen, et figura substantia DPa-
tris, el vita, et gloria, et splendor, et sapientia, et
virtus, et brachium, et dextra, et Altissimus, et ma-
guificentia, ei Domiuus Sabaoth, et aliis talibus no-
minibus, que vere conveniunt deitati. Post incar-
nationem vero homo, Christus, Jesus, propitiato-
rium, mediator, primili:e dormientium, primoge-
nitus à mortuis, secundus Adain, capul corporis
Ecclesiz, cum eum etiam nomina prisca sequantur :
omnia enim ipsius propria suut, et priora, el quas
novissimis facta temporibus.

Unus igitur est, et qui aute incarnationem Deus
eral verus, et qui in humanitate mansit id quod erat,
el est, et erit. Nou discernendus igitur unus Dominus
Jesus Christus, in homineui seorsum, et seorsum in
Deum ; sed unum eumdemque Jesum Christum esse
dicimus, non ignorantes differentia: naturarum,
"788 sed eas inconfusas intcr sese servantes.

Quoties igitur Littera sacra coinmeiorat quod in
Christo « inhabitavit omnis pleuitudo divinitatis
corporaliter ** ; » non ideo dicimus tanquam in alio
Christo, in homine seorsum inhabitasse Deuin Ver-
bum ; nec porro dividentes ea qux unita sunt, duos
intelligimus filios; illud autem magis, quod Chri-
sium nominat Littera sacra ex parte nonnunquam,
et quod humanitatem Dei Verbum, quam propriam
liabet, in locum posuit teinpli. Scriptum est autem
: « Inbabitantes autein
domos luteas, de quibus et ncs ex eodem luto su-
mus **, » Ergone, quoniam luteas domos huinana
corpora nominat, et affirmat in his animas habitare,
in duos homines unum homrinem dividemus ?. Atqui
non irrationale omnino sit, ut in bomine spiritus
suus inhabitare dicatur. Ergo, οιδὶ per hujusinodi
modos orationis figura procedat, cum aliter lieri
non possit, nou tamen ideo rerum corrumpi naturas
oporteat, sed magis eas recto veritatis tenore ser-
vari.

(1) Intellige magnam illam et oixovtz:x' » *y :odun; 7wcienam.

PATROL. GR. LXXV.

44

1581

$. CYRILLI ALEXANDRINI ΑΠΟΠΙΕΡ.

1583

Quoties igitor qu:»piam, qus dissimilem sont A "Όταν τοίνυν τινὰ τῶν ἀλλήλοις οὐχ ὁμοίαν λαχόν-

inter se sortita naturam, collecta ín adunstionem per
compositionem videntur : deinde alterutrum ex bis in
alterutro habitare dicitur, non dividendum in duo,
adunationis conventione minime violata, licet suis
nominibus per sese ea qua adunata sent nomi-
nentur a nobis. Dicitur namque, ut ante dixi, et in
homine habitare spiritus suus, nec tamen homo
dicitur, et seorsum spiritus suus, seorsum et corpus.
Et tale quid nobis divinus Paulus obliqua signiflca-
tione { id est. obscure et quasi zenigmatice | cou-
memorat, dicens : « Nam etsi exterior noster homo
corrumpitur ; sed interior renovatur de die in
diem **. » Si quis igilur dixerll interiorem nosLrum
hominem in exteriore homine inhabitare, verum qui-
dem memoravit, in duo tamen unum dividere non
videbitur. Ait autem alicubi etiam propheta Isaias :
« De nocte vigilat «pirítus meus ad te, Domine **. »
Utrumne tanquam alius prseter ipsum spiritus ip-
sius ad Deum dicitue vigilare * Nenne id ineptissi-
mum videatur? Ergo scire quidem! necesse est ora-
tionis figuras, non tamen ab intellectu discedere
competenti , sed referre magis senieutiarum vim ad
sensum qui auieuique rei conveniat.

789 Ει si dicatur « proficere Jesas setate, sapien-
tia et gratia *5, » diepeusationis hzc res est. Deus
etenim Verbum humanitatem more suo proficere
permittebat, et quasi paulatim divinitatis suze glo-
riam volebat declarare, et cum corporis eetate
eliam sua extendere, ne: quid novum videretur,
idque nonnullos nimia novitate perterreret. Cum
praseriüm sic quoque dicerent : « Quoniodu hic
litteras scit, ctun non didicerit ** ? » Erge corpo-
rale augmentam, et. profectus gratie ac sapientise,
humanitatis mensure couvenit ; ipsum vero Deum
Verbum per suam uaturam perfectissimum con(6te-
MmUr, nou egenum profectus, non sapienti , non
gratis. Ipsum enim ereature et sapientiam et gra-
tain, et bera omnia impertit.

Si vero Jesus passus esse dicatur, passio quidem
erit dispeusationis ; ipsias tamen dicitur, et recte
quidem, quia corpus ipsius proprium passum est,
et erat in corpore patiente ipse, qui pati non poterat,
impassibilis est euim, ut Deus : quantum tamen ad
conviciaLorum petulantiam pertinuit, passus esset, si
pat posset. Ergo quoniam nostri similis factas est
Unigenitus, quotiescuuque homo nominatur a divina
Scriptura , intuentes dispensationem, Deum ipsuui
natura sic quoque confiteamur.

των τὴν φύσιν ὀρῷτο συνειλεγμένα πρὸς ἑνότητα
χατὰ σύνθεσιν ΄ εἶτα τὸ δὲ τι τυχὸν ἐν ἐχείνψ
λάγοιτο χατοιχεῖν, οὗ διοριστέον εἰς δύο, τῆς εἰς
ἑνότητα συνδρομῆς χατ᾽ οὐδένα τρόπον ἁδιχουμένης,
κἂν el τῶν ἠνωμένων ἑχάτερον ἰδικῶς ὀνομάζοιτο
πρὸς ἡμῶν, τοῦθ) ὅπερ ἂν εἶεν ἀἁμφότερα. Λέγεται
γὰρ. ὡς ἔφην, xai àv ἀνθρώπῳ χατοιχεῖν τὸ πνεῦμα
αὐτοῦ πλὴν ἄνθρωπος λέγεται, καὶ ἰδιχῶς τὸ
πνευμα, καὶ μὴν xai τὸ copa. Καΐτοι τοιοῦτον ἡμῖν
ὑπαινίττεται ὁ σοφώτατος Παῦλος λέγων, «€ El γὰρ ὁ
ἔξω ἡμῶν ἄνθρωπος διαφθείρεται͵ ἀλλ ὁ ἔσω άναχαι-
νοῦται ἡμέρᾳ xai ἡμέρᾳ.» Οταν οὗντιό Mot τὸν ἔσω
ἡμῶν ἄνθρωπον ἓν τῷ ἔξω ἀνθρώπῳ χατοικεῖν, ἁλη-
θεύει μὲν, εἰς δύοΥε μὴν τὸν ἕνα τεμὼν οὐχ ὁρᾶται "

B φησὶ δέ που χαὶ ὁ προφήτης Ἡσαῖας : « Ἐκ νυχτὸς

ὀρθρίζει τὸ πνεῦμά µου πρὸς σὲ, ὀθεός. » " Ap' οὖν ὡς
ἕτερον map! αὑτὸν τὸ πνεῦμα αὐτοῦ πρὸς Θεὸν ὀρθρί-
ξειν λέγεται; Καίΐτοι πῶς οὐκ ἄτοπον «b φάναι
τοιοῦτόν τι; Οὐχοῦν εἰδέναι μὲν ἀναγχαῖον τὰ τῶν
λόγων σχήματα, οὗ μὴν xal ἐξίστασθαι τοῦ εἰχό-
τος, περιάχειν δὲ μᾶλλον τῶν σηµαινοµένων thv
δύναμιν ἐπὶ τὸν ἑχάστῳ πράγματι πρέποντα axoróv.

El δὲ δῇ xaX λέγοιτο « προχόπτειν ὁ Ἰησοῦς ἡλιχίᾳ,
xai σοφίᾳ xai χάριτι,» τῆς οἰχονομίας ἔσται τὸ
χρΏμα. Συνεχώρει γὰρ ὁ Θεοῦ Λόγος διὰ τῶν τῆς
ἰδίας φύσεως ἐθῶν ἰέναι τὸ ἀνθρώπινον: xal olov
κατὰ βραχὺ τῆς ἑαυτοῦ θεότητος ἤθελε χατευρύνειν
τὸ περιφανές' xai τῇ τοῦ σώματος ἡλιχίᾳ συµ-
παρεχτείνειν τὰ ἑαυτοῦ * ὡς ἂν µή τι τὸ ξένον ὀρῷτο,
xal τῷ λίαν ἀσννήθει ταράττοι τινάς. Ὅτε xal
οὕτως ἔφασκον ᾿ « Πῶς οὗτος οἵδε γράμματα μὴ µε-
µαθηχώς; » Οὐχοῦν σωματικὴ μὲν fj αὔξη, καὶ τὸ
προχόπτειν àv χάριτι xal σοφίᾳ, πρέποι ἂν τοῖς ες
ἀνθρωπότητος µέτροις. Αὐτόν γε μὴν κατ Bav
φύσιν παντέλειον εἶναί φαµεν τὸν àx Θεοῦ Adyev, οὐ
προχοπῆς δεόµενον, οὐ σοφίας, οὐ χάριτος * διανέµειν
δὲ μᾶλλον τῇ χτίσει σοφίαν xal χάρι», χαὶ τὰ δι ὧν
ἔχοι καλῶς. |

Ei δὲ δη λέγοιτο παβεῖν 6 Ἰησοῦς, τὸ μὲν πάθος
ἔσται τῆς οἰχονομίας ' αὐτοῦ δὲ λέγεται, xal σφόδρα
εἰχότως * ὅτι καὶ ἴδιον αὐτοῦ τὸ πεπονθός. Καὶ ἣν ἓν
τῷ πάσχοντι σώμαιτι, πάσχειν μὲν οὐχ εἰδώς ' ἆπα-
θῆς Υάρ ἔστιν ὡς θεός - ὅσον δὲ ἦχεν elc γε τὸ τῶν
ἐμπαροινησάντων θράσος, παθὼν, χᾶν εἰ μὴ παθεῖν
ἐδύνατο. Οὐκοῦν ἐπειδίπερ χαθ᾽ ἡμᾶς γέγονεν ὁ
Μονογενῆς, ὁσάχις ἂν ἄνθρωπος ὀνομάζηται παρὰ
τῆς θεοπνεύστου Γραφῆς, ἑννοοῦντες τὴν olxovo-
µίαν, Θεὸν ὄντα κατὰ φύσιν αὐτὸν xal οὕτως όμολο-
γήσωμεν.

CAP. XIV.

Exempla diving Scripture quod Dei Verbum homo factum manserit Deus. De propitiatorio.

Ait alicubi Deus ad pontificem Movsen : «Ex faces
propitiatorium impositione auri puri duorum cubi-
torum et dimidii longitudinem, et cubiti unius et
dimidii altitudinem : et facies duos Cherubim au-

reos ornatos, et imponens illos ex utreque la-
tere. Cherub unus de latere hoc, et Cherub unus
de latere isto propitiatorii, Et facies duos Cherubim
super duo latera. Erunt Cherubim extendentes pen-

*" M Cor. iv, 10. "^ 15a. xxvi, 9. Luc. 1, 52. ** Joan. vii, 15.

1550

SCHOLIA DE INCARNATIONE UNIGENITI.

1390

nas sursum superobumbrantes pennis suig super A minus noster Jesus Christus, imagine et figura,

propitiatorium ; et vultus eorum adinvicem respicien-
tes propitiatoríum erunt ο. ZEnigma certüsimum id
sit, Deum Verbum etiam in humanitate Deum man-
sisse, eL in sua gloria ac majestale, etsi propter
dispensauonem faetus sit similis nostri : Propi-
tiatorium namque per fidem faetus est nobis Emma-
nuel. ld autem nobis comprobavit sapientissinius
Joanues dicens : « Filioli, scribo vobis, ut non
peccetis ; sed si quis peccaverit, eonsolatorem lha-
bemus apud Patrem, Jesum Christum justum ;
el ipse est propiriatio pro peccatis nostris *5-*9, »
Nec non etiam Paulus, « Quem proposuit, inquit,
Deus propitiatorem per (idem in $u0 sanguine ?*?.»

Caterum cerne Cherubim circumstantes propitia-
torium, et superobumbrantes quidem pennis ; euon-
versos autem ad propitiatorium, ei pene nutui
Dominico oculum intendentes, Áil. Dei enim volun-
tatem tantum respicit sancta celestium spirituum
muliitudo, ei nunquam Dei satiatur aspectu, [ta
Filium propheta lsaias vidisse se dicil ia sede
altissima οἱ eminentissima, circumstanjibus Sera-
phim et obsequeniibus ei ul Deo *!-

790 CAP. XV.
Aliud de virga Mosis.

Destinabatur. aliquaudo divinus Moyses ut Isracl
ab gyptiorur violeutia liberaret. Verum quoniam
necesse erat eos, qui sub jugo essent servitutis
insolite, prius docere qnod eis Deus jam esset
reconciliatns, prodigia eum facere imperabat ; ple-
rumque eniin miraeulum nos adducit in (ideju, Ait
igitur Moyses ad Deum omnipotentem : « Si autem
non crediderini mihi, neque audierint vocem meam,
dicentes : Non apparuit Bbi Deus ; quid dicam ilis?
Dixit deine Dominus : Quid hoc est quod est ia
manu tui3 ? Respondit : Virga. E4 ait jllj : Projice
illam ip terram ; et facta est serpens, et fugit Moyses
ab ea. Et dixit Dominus ad Moysen : Extende ma-
num Uam, et apprehendé caudam ejus ; et exten-

dens manum apprehendit caudam, et facta est virga '

in maman ejus, Et. dixi illi : Ut credant tibi, quia
apparuit tibi Dominus Deus pairum suorum, Deus
Abraliam, et Deus Isaac, et Deus Jacob **. » Anjip-

propter dispensationem factam cum carne , pro ser-
pente accipitur aereo, quem erexit Moyses, ul ser-
pentum morsus arceret 35, Aiteuim ; « Et sicut
Moyses exaltavit serpentem in deserto , ita oportet
exaltari Filium hominis, ut omnes qui credunt in
ipsum, non pereant, sed habeant vitam aternaim 55. »
Quemadmodum eniin serpens factus ex are salutis
erat periclitantibus causa ( sanabantur euim in eum
respicientes ) : eo modo etiam Dominus Jesus Chri-
φίιι eis qui eum vident quidem in similitudine
maliguorim, eo quod factus si& homo, non iguoraut
tamen quod Deus sit vivificus causa erit vil:c, et
dat posse animalia venenosa vitare, idest, contrarias
pote-tates.

Id quoque hujus rei figura sit, quod Moyseos virga
virgas- alias 'evoraverit, quas io. terram magi pro-
jecerant 57. fy itur virga quidem in terram projecta
est ; non tamen semper remansit. Resuimpta autem
iterum fuit quod erat : nam licet facta sit, ut ante
dixi, in similitadine nostra Patris virga, id est, Filius,
per quem habet omnium potestatem ; attamen, im-
plea dispensatione, révolavit in ecetum, e fuit
iterum tanquam in. mann Patris. virga zquitatis
ac regni : sedet. enim ad dexteram Goenitoris sui in
propria majestate, sedes altissimas obtinens , etiam
cum carne 54,

CAP. XVI,
Aliud de manu Moysis leprosa el iutegre sanata.

ε Dixit vatem ad eum Deus Dominus iteram : [nfer
manui tuam iu einum tuum ; et protulit manum de
sinu suo, el facta est manus ejus sieut nix. Et dixit
Verum : Infer «anum tuam ín. sinum (uum : et in-
lulit manum suam in einum suum, et protulit eam
de sinu $uo, el iterum restituta est iu colorem carnis
ejus . » Manum ad dexteram Dei et Patris verum
Filium ejus divita Scriptura nominat. laduxit enim

: ipsum dicentem : « Ego manu mea (rmavi co-

lum ** ς » nee non etiam David divinus eantat :
« Verbo Dowini cceli firmati sunt ** » Cerne igitur,
in sinum quidem Moyeis adhuc manum ejus oecul-
lari, et nondum faciam leprosam , prolatam vero
μιαίµη leprosam factam : deiude mox illatam , et

adverte im his natura ei veritate Filium Dei, p rursus prolatam, et de cztero µου leprosam :

tanquam quadam virga sit Patris ; virga. autem
insigne est regni : « Filio enim dedit habere om-
nium poiestiatem **. » Unde etiam divinus David :
€ Tbronus uius, inquit, Deus, in seculum szculi, el
virga :equitatis, virga regni tui δν, Sed eam projecit
in terram, id est, corpore terreno circumdedit, sive
per humanitatem misit in terram : tunc enim in
similitadine factus est malignorum hominum, scili-
cet malignitatis signum est serpens.

Qued autem verum sit, hinc scimus. ipse enim Do-

" Exod. xxv, 17. ο [ Joan. n, 1, 9.
xvi, 2. ** Psal. xviv, 7. "* Num. xvi, 8.
^ Exod. 11,6. ** Esa. x1vin, 15.
** Levit. xui, 2,

"* Rom. 11, 35.
5* Joan. in, 144.
οἱ Psal. xxxn, 6.

« Restitutaest enim, inquit, io colorem carnis ejus. »
Ergo quandiu quidem erat in sinu Patris Deus
Verbum, divinitatis nitore fulgebat ; verum quando
aliquo modo extra fuit per incarnationem sive
ἐνανθρώπητσιν , faclus esi « in similitudine carnis
peccati, et inter iniquos repufatus esl *'. » Ait
enim divinus Paulus , « eum qui peceatum non no-
verat, pro nobit peccatum fuiese, ut nos Üeremus ju-
stitia in ipeo *. » Hoc existimo lepram significare,
immundus enim secundum legem leprosus **. Sed
*' [sa. vi, 1. ** Exod. iv, 1-5. ** Joan.

9 Exod. ww, 9. 5 Psal. xn, 7.
** Rom. v1, 2; Isa. tin, 49. ο | Cor. v, 91.

1391
quoniam iterum in simu fuil Patris ( assumptus est À
in resurrectionem a mortuis), prolata iterum maà-
nus videbatur munda : adveniet eniin post tempora
Dominus noster Jesus Christus, in sinceritate divini-
iatis et gloria, quamvis similitudinem nostram non
projecerit, Ait enim et beatus Paulus de Christo :

« Quia semel mortuus est ad multorum exhaurienda
peccata, Secundo sine peccato apparebit exspectan-
tibus se in salutem **. » Ergo quoties nobis sacra
Littera nomiuat Christum Jesum, 79) ne bominem
seorsum putaveris, non vere adunato ipsi Deo
Verbo ; sed existimaveris magis ipsum esse ex Deo
et Patre Verhum Jesum Christum , cum facius sit
liomo.

CAP. XVII.

Quod Christus non erat homo θεοφόρος, nec simplici-
ter in. homine. inhabitarit Deus. Verbum ; sed quod
magis caro sit [uctumn, sive homo perfectus, secundum
Scripturas.

Qui fidem habent in Christo immaculatam et
rectis omnibus su(fragiis couprobalam, dicaut vide-
licet quod ipse ex Deo Patre Deus Verbum in exiua-
nitatem — descenderit, lormam servi accipiens,
propriumque sibi facieus corpus, quod est natum
ex Virgine ; quod factus sit nostri similis, et nuncu-
patus Filius hominis. Est autem Deus quidem secun-
dum spiritum ; homo autem idem secundum carnem.
Deiude divinus Paulus Judzorum populum ajloque-
batur diceus : « Multifariam multisque modis olim
Deus loquens patribus iu prophetis, novissimis diebus C
istis locutus es! nobis in Filio *. » lt quonam modo
intelligatur locutus fuisse Deus et Pater novissimis
diebus in Filio? Locutus est enim antiquioribus per
ipsum dans legem, et idcirco ipse Filius suos dicit
esse sermones, per sapientissimum Moysen prolatos.
Ait enim : « Nolite putare quia veui solvere legem,
aut prophetas. Non veni solvere, sed implere. Dico
enim vobis, iota unum, aut unus apex non transibit
2 lege, donec omnia flaut. Coelum et terra transibunt,
verba autem mea non transibunt *". » Adde etiam
propheta vocem : « lpse qui loquebar, presto
sum **, » Ergo cum factus est Filius in carne,
tune locutus est nobis Pater in ipso, sicut ait
beatus Paulus, novissimis diebus**. Sed ne pa-
rum credamus, quod ipse sit ille qui etiam ante s:e-
cula Filius, intulit. statim : « Per quem fecit et
secula '"*, » splendorem. etiam glorie el. Gguram
substantiae Patris esse coumnemorans ?*.

liomo igitur factus est vere is per quem fecit et
ezcula Deus Pater ; et non, ut nonnulli existimant,
in homine fuit, ut liomo intelligatur a nobis tan-
quam Deum habens inhabitantem. Nam si hiec reete
se habere vere conliduut, supervacaneus esse vide-
bitur beatus evangelista Joannes dicens : « Et Ver-
bum caro factum est !'*. » Übi enim necessitas évav-

** Hebr. 1,4. ** Matth. v, 47.
7 Levit. xxvi, 12; L Cor. vi, 16.

** Hebr. ix, 98.
** Joan. 1, 14.
16 | Cor. vi, 19.

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.-

66 [s3. 1.11, 8.

1302

θρωπῄσεως ? Aut quare incarnatum dicit Deum Ver-
bum, si non factus est caro? Vis ἐνανθρωπήσεως
et similem nostri eum faetum esse significat, et inan-
sisse tamen sic quoque ipsum supra nos, imo su-
pra universam ipsam creaturam.

Oportere autem existimo, ea qux dixi, exemplis
eiiam comprobare et persuadere, quod Unigenitus
facius sit homo, et sit Deus, etiam cum carne, ac
pon tàntum iubabitarit in homine, θεοφόρον ipsum
efficiens, tanquam alios, qui divinitatis ipsius fuere
participes.

CAP. XVIII.

Quod Emmanuel Deum habuerit aliter inbabitantem,
quam mos.

Ait alicubi Deus de nobis : « Inhabitabo in ipsis,
et inambulabo, et ero ipsis Deus, et ipsi erunt mihi
populus **, » Nec non etiam ipse Dominus noster
Jesus Christus : « Ecce ego veuio; et si quis mihi
aperuerit, intrabo ego, et apud eum cconabo, et
Pater, et ad eum veniemus, et mansionem apud eum
faciemus "*. » Nominati sumus etiam templum Dei :
« Vos enim, inquit, templa estis Dei vivi "*. » Et
rursus : « Nescilis corpora vestra templum esse Spiri-
tus sancti, qui est in vobis, quem habetis a Deo **? »
Verum si ita aiunt, ipsum quoque se habere Emma-
nuel, et, tanquam unumquemque nostrum, inhabitan-
tem in sese Deum habuisse, aperte confiteantur ; cum
ipsum adorari conspiciunt, tàm a nobis, quam ab
angelis, in ccelo pariter et in terra, erubescant tau-
quam diversa alienaque sentientes, et. Litteraram
sacrarum propositum nescientes, nec habenstes in
se fldein, quam nobis tradiderunt, qui in principio
et viderunt, et minisiraverunt Verbo.

Si autem dicaut, quod propterea Deus sit, et ut
Deus glorificetur, quia in eo tantum inhabitavit Dei
Patris Verhum, ac non propterea, quia factus sit
homo ; audieht rursus a nobis : Si iis, qui inhabitan-
tem in se Deum habuerint, satis est, ut idcirco vere
dii esse possint, et ab hominibus adoreutur, omnes
sane angeli hominesque sint dii et adorandi ; inlia-
bitat eni Deus in sanctis angelis. Habuimus ctiau
nos jpsum iu nobis per Spiritum sanctum; sed non
Sufficit lioc ostendere, natura deos et adorandos eos

p qui babent Spiritum sanctum. lgitur non propterea

Deus est, et adorandus Emmanuel, quod inbabitarit
in eo, tanquam in liomine communi, et seorsum
latelligendo et in parte Deum Verbum; sed quod
factum sit caro, id est, homo : mansit enim idem
et Deus, et adorandus.

792 CAP. XIX.

Dicta apostolica in quibus Deus nominatus est
Christus.

De mysterio dicens secundum Christum : « Quod
aliis, inquit, generationibus non est agnitum filiis ho-

* Hebr. 1, 1. '* ibid. 2. "''* ibid. 3.
τν Apoc. u!, 20; Joan. xiv, 16. '* 1L Cor. 1n, 17.

1595

SCHOLIA DE INCARNATIONE UNIGENITI. |

594

' minum, sicut nune revelatum est sanetis apostolis?*,» Α « Apparuit enim gratia Dei salvatoris omnibus, eru»

Et: « Mysterium quod absconditum fuit a $xculis
et generationibus, nunc autem manifestum est san-
ctis ejus, quibus voluit revelare divitias gloriz: my-
sterii hujus in gentibus, quod est Christus, in vobis
spes glori», quem nos annuntiamus **, » Si igitur
est θεοφόρος, et non Deus vere, quomodo ipse est
divitize glorie mysterii, quod annuntiatur gentibus?
Vel quomodo oi nino Deus annuntiatür ?
" CAP. XX.
Aliud.

« Volo enim vos scire qualem sollicitudinem ha-
beam pro vobis et pro iis qui sunt Laodicez, et qui-
cunque non viderunt faciem meam in carne, ut
consolentur corda ipsorum, instructi in charilate,
εἰ in omnes divitias plenitudinis intelleetus, ip agni-
tionem. mysterii Dei Christi 75.2 Ecce mysterium
Dei, mysterium nominat Christi, et plene intelligere
quosdam vult in agnitionem ipsius. Quo igitur intel-
lectu opus erat, volentibus Christi mysterium Ji-
scere, si fuerant audituri, quod inhabitaret. in lio-
mine Deus? Opus est autem nimio intellectu, ut
scias contra quod Verbum, cum sit Deus, facium
sit homo.

CAP. XXI.
Aliud.

« À vobis enim sonuit sermo Domini, non solum
in Macedonia et Achaia; sed omni loco fides vestra,

D

qua est ad Deum, exivit **, » Ecce iterum in Deum C

lidem factam esse commemorat, cum etiam Christus
dicat : « Qui credit in me, habet vitam zternam **, ,
Sermonem autem pr:zedicationem dicit .de seipso.

CAP. XXII.
Aliud.

« Ipsi enim scitis introitum nostrum apud vos,
quoniam non inanis fuil; sed ante mulla passi, et
contumeliis affecti, sicut scitis, in Philippis, confisi
fuimus in Deo colloqui ad vos Evangelium Dei **, »
Ecce loquens in Deo, Dei Evangelium memoravit ;
qui przedicat gentibus Christum.

toot ortos CAP. XXIII.
Aliud.

« Recordamini, fratres, laborem nostrum et zruin-
nam, nocte et die operantes, ne quem vestrum gra-
varemus; praedicavimus Evangelium Dei inter vos*?, »
Et iterum : « Propterea et nos gratias agimus Deo
sine intermissione ; quoniam cum percepissetis a
nobis verbum, auditu Dei excepistis, non ut verbum
hominum, sed ut verbum Dei, qui operatur in vobis,
qui credidistis **. » Nonne evidenter Evangelium
Dei, et Dei verbum przdicationem de Christo eoimn-
- memorat? quippe id omnibus manifestissimum est :

ΣΤ Ephes. 11, 5. "* Coloss. 1, 26.
"9 E Thess. i, δ. * ibid. 13.
^ (Galjat. 1, 6. ** ibid.

19 Coloss. 11, f.
(v Tit. τν 11.

5 Jerem. 1, 5.

diens nos, ut abnegantes impietatem et s:cularia
desideria, sobrie et juste et pie vivaimusg, in hoc
smculo, exspectantes beatam spem, et adventum
gloriz magni Dei et Salvatoris nostri Jesu Christi **',»
Ecce Deus, et magnus, plenissime nominatus est
Dominus noster Jesus Christus : ipse est enim cujus
adventum giorie exspec!antes, sobrie vivere et
irreprehensibiliter festinamus. Sed si est: home
θεορόρος, quomodo sit magnus Deus? Vel quomodo
beata spes in euin ? Siquidem verus est profecto Je-
remias dicens : « Malediotus quà spem suam ponit
in homine **. » Neque enim Deum ipsum possit effi-
cero, ut ante dixi, id quod est Deum. portare. De-
nique doceant nos, quid impediat alios etiam omues
deos esse et adorandos, qui in sc habuerint Deum?
Deum autem et magunm et heatum, habeutem illu-
mínationem Christuro nominat beatus Paulus, qui
invenitur dicens dc Judxis et Emmanuel : « Quorum
patres, et testamentum, el promissiones, et ex qui-
bus Christus secundum carnet, qui est super οἱη-
nia benedictus 1n secula szculorum. Amen δὲ.)
Quod vero secundum divinam revelatione fa-
ciebat predicationem, perspicuum fit, ipso dicente :
« Deinde post anuos quatuordecim iterum ascendi
Hierosolymam cum Darnaba, Assumpto etiam Tito.
Ascendi autem secundum revelationem, eL exposui
eis Evangelium, quod predico gentibus; seorsum
aulem iis qui videbantur aliquid esse, ne forte in
vacuum currerem, aut cucurrissem δν» 799 Chri-
stum przdicans gentibus, ut Deum, divinum nomi-
tat ipsius ubique mysterium. Ascendit per revela-
tionem Hierosolymam, et exposuit his qui vide-
bantur aliquid esse, id est, sanctis apostolis, sive
discipulis, ne forte in vacuum currat. Cum vero ab
llierosolymis descendisset, et rursus gentium gre-
gibus interfuissel, emendavitne aliquid ex prioribus?
Nonne perseveravit Deum confitens Christum ? Αι-
que ideo scribit quibusdam : « Miror quod sic cito
vransferimini ab eo, qui vos vocavit in aliud evan-
gelium, quod non est aliud, nisi aliqui sunt contur-
bautes vos et volentes convertere Evangelium Chri-
sti **. » Ait autem iterum : « Sed etsi mos aut
angelus de colo evangelizaverit vobis, prater id

p quod accepistis, anathema sit **, » Pro.qua igitur

causa alios omnes omittens, licet Deum inhabitau-
tem habuerint, solum przedicabat Jesum sieut Deui.

CAP. XXIV.
Adiud.

Scriptum est de Christo : « Cum autein csset in
Hierosolymis in die festo, multi crediderunt in no-
mine ejus videntes signa qu:xe faciebat ; ipse autem
Jesus nou credebat se illis ; quod ipse sciebat omnes,
et quod non necesse habebat, ut aliquis testimonium

*3 [ Thess. i1, 2.

89 [ *"
| 'hess. |, 8. 8? Galat. Hu, L

ει Joan. vii, 95.
** Bom. w, 9.

43255

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

1596

pethiberet de homine : ipse enim sciebat quid erat A esse talia, in. quibus babitavit Deus. omnipotens.

jn homine ***, » Si homo esset θεοφόρος, quomodo
non decepti sunt multi, qui Hierosolywis in nomen
ejus crediderunt? Vel quare solus cognoscit qua
suhl in hemine, cum priesertim nemo alius sciat?
Finxisse euitn dicitur Deus corda nostra sigillatim "*,
Vel quare solus remittit peccata ? Ait enim : « Quia
potestatem habet Filius in terra remittere peccata δὲ.)
Quare solus prxter alios assessor sedet Dei et Pa-
tris ? Quare soli obsequuntur angeli? Cur. nos qui-
dém docuit. coinmuneum putare Patrem, qui est in
ccelis ; sibi autem eum specialiter scribebut ?

Sed forte dices quod hujusmodi voces inhabitanti
Verbo deputandae Bint, Nonne igitur eum oportebat,
juxta prophetis convenientem mensuram, ipsum quo-
que dicere : « llc dicit Dominus? » Verum cum ea
quzP eupra legem sancire vellet, assumens sibi conve-
nientem legislatori auctoritatem, aiebat : « Ego dico
vobis ** (1). »

Quomodo liberum se ait, et non obnoxium Deo?
Ideo quia est Filius in. veritate ? Et si esset homo
θεοφύρος, esselne etiam liber secuudum naturam ?
Hujus enim Deus liber, atque solutus est : solus
enim quasi tributa omnium exigit; et canquam loco
debitorum ab omnibus recipit religionem. Etái exitus
legis et prophetarum Ghristus est, est autem homo
(εοφόρος; noune diccre liceat, quod propheticarum
pt.udicationuimn exitus ἀνθρωπολατρίας nobis crimen
imluxerit ?

Deinde lex quidem preedicabat : « Domiutint Deum
(tum adorabis, et illi suli servies **. » Qua nos eru-
ditione perduxit ad Christum, quasi ad. agnitionem
illis qui in umbris fuerant potiorem : spernentesue
isitur Deum legis et prophetarum adorare, adorabi-
mus liominem habentem. Deum inbabitanteim? Ubi
eniin prestabilius erat Deum intelligi? In carlo, an
in terra? ln Seraphim, an in terreno corpore ?

Si erat Ἰνοίιο θευφόρος, quomodo « propemodum
8c nos paorticipavit carni ac sanguini **? » Nam si
quia Deus inhabitavit, hoc ei sufficit, ut similiter ac
nes participaret carni et sanguini ; et ita his parti-
cipare id ipsum est, quoil homineim factum esse : in-
habitavit autem et in multis sanctis; homo igitur
non semel, sed &»epissime faetus est. Quare ergo

« semel in consummatione sseculorum, in destructio- D

wewi peccati, per hostiam suam dicitur apparuisse *5?»
Quowodo autem unum nobis Verbi adventum prz-
dicant diving Scripturz, si θεοφόρος erat liomo? Si
templum et ipse factus est Dei, quomodo et in nobis
etiam. Christus est? Sicutme templum in templis?
Àn ut Deus magis in templis per Spiritum ? Si θες-
φόρος erat liomo, cur est solius ipsius corpus vivi-
licum ?. ÓOportuerat. enim aliorum etiam corpora

350 joan. n, 36. ** Psal. xxxi, 15.
5» Hebr. ix, 26.

6 Hebr. x, 28, 29.
* Galat. 1, 16.

3 Deut. x, 23.

*! Matth. t5, 6.
*7 [lebr. n, i6.

Scripsit autem »lícubi etiam divinus Paulus : εἰι-
ritam faciens quis legem Moysis, sine ulla misera-
tione duobus aut tribus testibus ioritur, quante
magis putatis deteriora mereri supplicia, qui Filium
Dei conculcaverit, et sanguinem testamenti pollutum
duxerit *** » Atqui divina erat lex, et mandata dicta
per angelos. Quomodo igitur dignus erit deteriore
supplicio, qui pollutum duxerit sanguinem Christi ?
Vel quomodo potior est religioue, qua est secundum
legeu, tides ia Christum? Sed, ut jam aute diximus,
Christus non similis aliorum sanctorum, homo θεο-
Φόρος, sed Deus magis vere, ef omni niundo celsio-
rem possidet gloriam, quod cum Deus sit natura Dei
Verbum, factus est caro, sive homo perfectus :

B animatum enim et rationabile esse, quod aduuatum

est ei, 794 credimus corpus, ct vera omnino est
adunatio.

CAP. XXV.

Quomodo oporteat intelligere : « Verbum caro factum
est, el habitavit in nobis; » et quumodo proprium
ipsius dicatur corpus.

Semen Abrabe apprchendisse Verbum Dei unige-
nitum, beatus Paulus commemorat ?'; nec non
etiam, quod propemodum ac nos participavit carui
et sanguini **, Memores autem sumus etiam Joan-
nis; ait enim : « Verbum caro factuni est, οἱ habi-
tavit in nobis **. » Ine igitur fuit propositum viris
spiritalibus, docere, quod Dei Vetbum conversionis
sit patiens ; aot quod ipsum fas &it commutationem,
que magis creatura conveniat, sustinere : adeo ut
i4 quod non erat, forsitan in. id sua rponte deve-
niat; aut alias contra ipsius voluntatem ad aliam
naturam impellatur? absit. Manet namque idem, a
sua natura conunutationem omnem excludens, con-
versionis nmbram nesciens pati : fixa est enim sem-
per in suis superna illa coblestisque natura.

Quomodo igitur Verlum caro factum slt, videre
necesse est, Priuun quidem divina Scriptura cárnem
plerumque nominat hominem, et quasi ex parte ani-
malis totíus signillvationem facit, nec non etiam a
sola anima interdum tautumdem agit; scriptum est
enim quod « Videbit omnis caro salutare Dei !. « Et
ipse divinus Paulus : « Non consensi, inquit, carni
et sanguini *. » Allocutus est autem eos qui sunt ex
Israel pontifex Moyses : « In septuaginta et quinque
animabus descenderunt patres tui in. Z2yptom ?. »
Sed uon ideirco dixeris, quod nud:e et sine carnihus
anima in Egyptum descenderint; nec porro quod
inanimis corporibus, et solis carnibus, salutare
suum Deus indulserit, Quoties igituf audimus car-
nem factum esse Verbum, liominem intelligimus ex

ο Math. v, 92. ** Deut. vi, 13.

5 jbid, 14. *? Joan. 1, 14.

** Hebr. wu, 14.
! Luc. iai, 6.

-—

(Y) Videtur aliquid hic deesse; id, opinor, quod Auastasius Sinaita memorat de siateré iu tributum

pensitato.

ν

1507

SCHOLIA DE INCARNATIONE UNIGENITI.

4508

snima et corpore. Factum est autem Verbum, cum A YDv οἶδε povorevi τὸν enim unum esse Filium

sit Deus, homo perfectus, eorpus accipiens animatum
et rationabile, idque sibi vere adunavit : quomodo
ipse sciat, nostris enim sensibus hujusmodi cogita-
tiones omnino cerni non possunt : e& nuncupatus est
Filius hominis.

Sed si oportet tanquam in speculum intaentes di-
cere, conjectat aliquo modo sensus humanus, ad-
unatum fuisse Verbum corpori babenti animam ra-
tlonabilem qualiter etiam hominis animanr suo cor-
pori, ipsam quidem diversz naturse, sortitam tamen
communionem asdunationemque cum corpore; ut
pene videotur non esse alia preter corpus, eo quod
per compositionem ex utroque animal unum efficia-
tur, manente tamen ipsa, ut ante memoravi, in sua
natura. Ergo non per commutationem aut conver-
sionem hominem factum Dei dicimus Verbum ; nec
prorsus, quod Deus esse desierit; sed quod carnem
accipiens ex muliere, et ei ex utero a.lunatus, exiit
homo idem simul et Deus; neque Dei et Patris ge-
nerationem steruam projiciens, sustinuit tempora-
lem, ex muliere inde initium, ut esset, accipiens.
Permittebat auteni carni proprie suas nature legi-
bus nasci, mativitatis ratione duntaxat. Ceterum
habet in se aliquid ab humana natura dissimile :
uatus est enim ex Virgine, et solus babet (1) matrem
innuptam ; factum autem ipsum etiam carnem, et
in nobis inhabítasse, evangelista commeinorat, ut
etroque comprobaret, et factum fuisse hominem, et
suum non perdidísse : mansit enim quod erat.

Intelligitur namque Νοεῖται γὰρ πάντως,
eerte. tanquam aliud in. ὡς ἕτερον ἐν ἑτέρῳᾳ, τὸ

alio inhabitare, id est,
divina natura in humani-
tate, non perpessa com-
mixtionem, sut confusio-
nem, aul commutatio-
neni, ut. esset quod non
erat. Quidquid eoim in
alio habitare dicitur, non
ipsum fittale, qualeest id
in quo habitat; sed aliud

in alio magis intelligi-

tur. Αι vero in Verbi na-
tura et humanitatis, 90:
lam nobis differentiam de-
sigwat diversitas natura-
rum. Unus enim ex utro-
que intelligitur Christus.
Ergo inconfuaione,ut ante
dixi, servata, iuhabitasse
Verbam ait in nobls : scit

* €oloss. tr, 9.

χατοικοῦν, toUt' ἔστιν, ἡ
θεία φύσις ἐν ἀνθρωπό-
τητι, xat οὗ παθοῦσα cup-
pov, f] ἀνάχνσίν τινα, καὶ
µετάστασιν, τὴν εἰς ὅπερ
οὐχ ἣν. Τὸ γὰρ ἐνοιχεῖν
ἑτέρῳ λεγόµενον, οὐκ αὖ-
τὸ γέγονεν, ὅπερ ἑστὶ τοῦ-
to, ky ᾧ xaxotxet* νοεῖται
δὲ μᾶλλον Exe pov Ev ἑτέρῳ.
Ἑν δέ γε τῇ φύσει τοῦ
Λόγου, χαὶ τῆς ἀνθρωπό-

σάρχα ἸὙενόμενον, xal unigenitum carnem fac-
ἑνανθρωπήσαντα. tum, et hominem.
(3) Carne autem mihi videtur divinus Evangelista

Jotain sapienter naturam hominum nominare : ait

enim Verbum inhabitasse in nobis, non alterius, .ut
ego opinor, gratia, inearnauonem Verbi factam esse,
commemorans ; nisi ut etiam nos, partieipatu ipsius
per Spiritum sanctum locupletati, adoptionis bene-
fleium lucraremur. Igitur in Christo unitatem sum-
mam veramque credimus factam. Sin autem in nohis
Christus inhabitare dicatur, σχετιχἠν ipse faciet in-
habitationern, Non autem cum Deus dicitor Inhabi-
tasse in Christo : « Inhabitavit namqne in eo omnis
plenitudo divinitatis corporaliter *; » non per parti-
cipatum, vel σχέσιν simplicem, quasi sole illucente,
aut igne insitum sibi calorem allis immlttente; sed,
ut ita dicam, ipsa divina sinceraque uatura, juxta
totum id quod est, Inhabitationem sibi faciente, per
veram, ut ante diximus, unitatem, in templo quod
est natum ex Virgine : ita enim unus et est, et in-
telligitur Christus Jesus.

Quod vero in expresslonum summa noster sermo
vincatur, non negabo; sed non idcirco Chris my-
sterium non credatur ; sed magis sit merito mirabi-
lius. Quanto enim otnni est mente superius et »er-
mone, tanto magis ultra omnem admirationem po-
nendum esl.

Carnem vero factum Verbum, id. est, bominem

6 perfectum, non dicimus mensura corporis compre-

hendi, id enim ineptissimum est; sed implere sic
quoque credimus, sicut solet, ccelum et terram, el
quz inferius posita sunt ; omnia etenim plena sunt
Deo, et omnia ipsi parvula sunt. At quomodo et in
singulis, et in omnibus totus sit, intellectu dictuque
difficile est, imo vero etiam impossibile. ld autem,
ut opinor, eo possidet, quod incorporeus si! et indis-
pertibilis.

Proprium autem Verbi corpus dicitur a nobis :
non quemadmodum proprius est bominis risus, vel
equi hinnitus; sed quod, faetum ipsius per aduna-
tionem veram, instrumenti ei prabeat officium, ad
exsequendum ea qu£ more solito operatur, absque
solo peccato.

τητος, µόνην ἡμῖν ση- D Sin vero Deus Verbum etiam missum fuisse forte

μαΐνει διαφορὰν τῶν φύ-
σεων τὸ διάφορον. Els
γὰρ ἐξ ἀμφοῖν νοεῖται
Χριστός. Οὐχοῦν τὸ ἁσύγ-
χυτον εὐμάλα τετηρηχὼς,
φησὶν ἐν ἡμῖν ἑσχηνωγέ-'
ναι τὸν Λόχον. "Eva γὰρ

(4) 1d. est, qux viri amplexibus inquinata non

fuisset. Nuben

j| enim vocabulum spe reperitur

in obscenis. liue illud ex Evangelio D. Marci : Ne-
que nubent, neque nubentur.. Et lih. vr, Capitula-
rium cap. 209 : Si ipse tamen. innuptus vel. innupta

dicatur, ne quis vestrum terpealur, illud cogitams :
Quo perget incorporeum, vel quo cedet is quo plena
sunt omnia ? Sciat autem magis, quod sit et alius
missionis modus. Non ut locum de loco, qui mittitur,
inutet; sed ut ministerium magis sacrum suscipiat,
quod etiam discipulis injunetum esee discimus a
€hristo omnium Salvatore.

permanserit, BALv.

(3) Qus sequuntur, usque ad luetam Jacobi cum
angelo eaque verba, cap. 31, latitudinem | [emoris
ejus, desunt in editienibus vulgatis, ct nunc primum
cduntur.

41593

5, CYRILLI ALEXANDRINI ARCIHIEP.

1490

Debique etiam divinus Paulus ait de Christo : À « ÁAmen dico vobis, antequam Abraham esset, ego

« Ergo, fratres sancti, vocationis ccelestis participes,

considerate apostolum ct pontificem confessionis .

mosire Jesum *. » Animadverte autem quod, cum
eum ministrantem hominum more ostendit, licet
natura sit Deus, tunc ei etiam olficiu apostolatus
attribuit : nihil aulem, ut ante diximus, absurdum
est, si Deus Verbum mitti etiam dicatur a Pitre;

implet namque certissime omnia, eL nulli loco pe--

nitus deest : nos vero humanis vocibus divina in-
terpretantes, figurationibus corporis immortalis na-
tur: dispensationem solemus intelligere,

Denique cum sanctus Spiritus omnia impleat,
scribit beatus Paulus, οἱ dicit : « Quoniam autein
estis filii, misit Deus Spiritum Filii sui in corda
nostra, in quo clamamus : Abba Pater *. » Ait autem
et ipse Salvator : « Expedit vobis, ut ego eam; nam
οἱ non abiero, Paracletus non veniet ad vos '. »
Oportet igitur ad rationem pietatis omnia referentes,
ceri3 cogitatione sectari : id enim facientes nobis-
melipsis maxime profuerimus.

CAP. XXVI.

Quomodo intelligitur θεοτόχος Virgo sancta.

Natum est quidem inzstimabiliter Verbum Dei et
Patris; et liec generatio omnem sensum cogitatio-
nemque transcendit, et esL incorporali naturze con-

veniens, Verumtamen id quod natum est, proprius 6

partus intelligitur Genitoris, et ejusdem cum eo sub-
stanti: ; ideoque etiam Filius nominatur, nomine
scilicet indicante quasi veram sinceramque proge-
niem ; sed cum sit vivus in zeternum Pater, necesse
est, eum quoque vivere in zternum, propter quem
est Pater. fgitur « In. principio erat Verbum, et
Deus erat Verbum, et erat etiam. Verbum apud
Deum *, » ut sapientissimus Evangelista commemo-
rat. [n consummatione autem temporum, propter
nos homines, et propter nostram salutem incarna-
tum est, et homo est factum; non amittens quod
erat, sed retinens inconvertibilem suam naturam,
et semper in divinitatis fastigio collocatam ; subiens
lamen propter nos dispensatorie exinanitatem ; nec
inhonorans [(íd est, non despiciens] pauperiem,
qui» human:x pnaturz convenit : nam « cum esset
dives, pauper esl factus, sicut scriptum est : ut nos
paupertate ejus divites essemus *. » Factum est
igitür homo, et generationem ex muliere passum di-
citur. lgitur propterea quod ex sancta Virgine vere
sibi adunatum corpus acceperit ; inde Θεοτόχον esse
dicimus Virginem sanctam, quia id humane, sive
sccundum carnem peperit, licet haberet aute szecula
generationem ex Patre.

Opinari autem nounullos Verbum hinc initium
luisse sortitum, cum homo sit factum, impietatis
est furorisque plenissimum. Eos etenim insipien-
tissimos 6656, monstravit ipse Salvator de so dicens :

* Hebr. 11, 'íá

* Galat. iv, 5
!! Joan. 1, 30.

:] À ' Joan. xvi, 7.
03H. x, 2

'* | Cor. 1, 23

Sun ?*-!1. 5 Quomodo enim aliter. snte Abraham
erat, qui inultis post temporibus secundüm carnem
nalus esL? Satis autem ipsos, ut opinor, redarguet

diviuus Joannes dicens : « Hic erat, de quo ego dizi :

Post me venit vir, qui ante me factus est, quia prior

me erat!» ^ |

794 Pratermittentes igitur in re tam frivola
siue causa. certare, ad illud magis veniamus, quod
eiiam emolumenti »liquid possit afferre, ne mole-
ste ferant nonnulli audientes, esse sanctam Virgi-
nem θεοτόχον, nec incredulitatis Judaicze suas op-

pleant mentes$;-imo vero etiam paganicze impietatis,
Judei etenim: aggrediebantur Christum dicentes :
« De bono opére non lapidamus te; sed de blasphe-
mia, quod custáis homo, facis te Deum 13. » At vero

filii paganorum: Ecclesi:€ dogmata derident, au-

dientes ex muliere Deum esse progenitum ; sed illi
quidem sux dementix exedeot fructus, et audient

4 nobis : « Stt]tus stulte loquitur, et cor ipsius
vana intelliget: à: Nostri enim mysterii ratio, licet
Judzis sit scandalum, gentibus autem stultitia !*;
nobis tamen, quod scinus, vere est: admirabile, et
salutare, et digsfissiimum credi : et οἱ esset omnino
quisquam, qui dícere auderet, hanc carnem terre-
nam nude divititatis fuisse genitricem, et ex ea

creatura omni superiorem natam fuisse naturam,

insania id esset ej furor. Neque enim ex terra di-
vina est facia natura; nec corruptibile incorrnptio-
nis radix unquam flet ; nec mortalitas pariet vi-

tam ; nec corporis tractabilis incorporale "fiet ger-

men; nec increaium a creato nascetur; nec quod
absque initio, ab eó quod babet initium.

Vernm quoniam Dei Verbum juxia nos factam
esse affirmamus, et nostris corporibus corpus sum-
psisse consimile,- idque sibi verissime adunasse,
arcana inenarrabffique ratione, et sie hominem fa-

€tum carnaliter natum esse, quid absurduim est, vel
quod credi non debeat? Cum presertim hominis
anima, ut sapissinre diximus, cum sit natura alte-

rius preter corpus,;mnascalur tamen cum ipso, cum
sit ei adunato, nec quisquam arbitretur naturam

D corporis anima initium prebere substantiam; sed

immittit quideni ipsam inzstimabiliter Deus in cor-
pus, et cum ipso eliam nascitur : unum tamen ex
utroque animal definimus, hominem scilicet. Igitur

Verbum quidem Deus erat, factum est autem et

hono, et quia natum est secundum carnem, propter
humanitatem necessarium est, ut que ipsum pe-
perit, sil Θεοτόχος : nam si non peperit Deum, certe
nec dicetur Deus, qui est ab ipsa progenitus ; sin
vero Deum ipsum divin:e Scripture nowinant, pe-
perit ipsa Deum hominem facuim, siquidem homo
aliter (ieri non posset, nisi per generationem ex
muliere. Quomodo igitnr non sit, quz ipsum pepe-
rit, /8cotóxoc ? Quod autem Deus sit verus, qui natus
iude est, ex divina Scriptura discimus.

Joan. 1, f. 1*1! Joan. vini, 58,

* |] Cor. vii, 9.

{601
CAP. XXVII.
Dicta de Christo.

: t Ecce. virgo in-utero accipiet, et pariet, (ilium,
ct vocabunt nomen ejus Emmanuel !*. » Quomodo
ergo id quod- natum est ex sancta Virgine, Emma-
nuel nominatur, cum Emmanuel, ut ante dixi, si-
gnificet in nostra natura propter carnem fuisse
Verbum, quod est Deus verus de Deo vero? Sed
factus est Emmanuel : exinanivit enim se !*, geue-
rationem nostram ei similem passus, ac sic nobis-
cum conversatus est. Ergo et Deus in carne, οἱ
θεοτόχος vere est quie eum carnaliter, sive secun-
dum carnem generavit.
CAP. XXVII.
Aliud. —

« Quoniam omnes stolam dolo congregatam, et
vestimentum cum commutatione reponent, et vo-
lent, si fuissent isti combusti; quoniam parvulus
natus est nobis, et filius datus est nobis, cujus
principatus factus est in. humero ejus, et vocatur
nomen ejus inagni consilii nuntius **. » Audis, quod
puer nominatus sit, quodque generationem sit no-
&tro similem passus. ΑΙ eum puerum ccelum per
. stellam clarissimam indicavit ; magi adoraverunt ex
ultimis terrz limitibus adventantes ; angeli pastori-
bus evangelizabant, Salvatorem esse natum dicen-
tes, et pacem nec non etiam Patris bonam volunta-
tem annuntiantes : « Est magni consilii nuntius. »

SCHOLIA DE INCARNATIONE UNIGENITI.
Λ est benedictum in terra. Observa autem quod pro-

1403

priam nominet matrem, quae suum peperit corpus.
Ergo si Deum verum. $e, esse cognoscit, illa quie
eum carnaliter peperit, θεοτόχος dicitur, et quidem
recte:siu vero non est Deus, id quod audacter,
imo potius scelerate nonnulli sentiunt, privari opor-
tet ipsam Virginem sanctam hoe nomine quo 8so-
τόχος esse dicatur.

" CAP. XXIX.
Quod Deus nominatur εἰ homo apparens Unigenitus.

Salomon ait orans. « Et nunc, Domine Deus
[sracl, credibile fiat verbum tuum, quod locutus es
puero tuo David. Ergone'credibile est quod habita-

p vit Deus cum hominibus in terra ** ? » Animadverte,

quod miretur Verbi incarnationem : habitavit nsm-
que cum hominibus in terra, cum fiomo est factum,
res enim incredibilis videbatur. Alioquin quomodo
id precipuum quiddam sit, vel quomodo id mira-
tione dignum, cuin Deus ab liis, quze. ipse ereave-
rit, non discedat, fovens ea scilicet, et ea qnidem
continens, quz» jam faeta sunt; ea vero qua non-
dum facta sunt, creans? Miraculum autem vere
praecipuum, quod in terra cum hominibus habitarit
homo factus. Deus, juxta promissiones jam antea
datas divino David ; scriptum est enim : « Juravit
Dominus David veritatem, et non frustrabitur
eam **. » Quid autem juravit? « De. fructo ventris
tui ponam super sedem tuam*". » Et vero ille,

Mavifestavit etenim nobis Patris voluntatem, cui C quamvis credidisset, quod nunquam. abneget pro-

« in eo complacuit orbem salvare terrarum !*, » οἱ
per ipsum et in ipso mundum sibi reconciliare :
Christo enim reconciliati, Deo auus recoiciliati !*,
Deus est enim vere Filius Dei et Patris. Quodnam
igitur sit Patris consilium, cujus nobis fuerit nun-
tus, ipse docebit dicens : « Ita enim dilexit Deus
mundum, ut Filinm suum uuigenitum daret, ut
omnis qui credit ipn ipsum, non pereat, sed habeat
vitam zternam 9. » Filius autem unigenitus ille est
qui est ex sancta Virgine. procreatus : ipsum enim
Verbum homo factuin, quod fuit Deus in carne, ac sic
terrenis apparuit, Denique dicebat : « Qui credit in
me, habet vitam zeternam *!. » Quod vero per ipsum
et in ipso credamus Patri, explanavit dicens: « Qui
credit in me, nou credit in me, sed in eum qui mi-
Sit me?*; οἱ : « Qui vidit me, vidit eum qui mi-
sb me ?*?, )

« Audite me, iusule, et attendite, gentes. l'ost
multum temporis stabit, dicit Dominus; ex utero
matris vocabunt nomen meu **, » Cum Verbum
sit Deus, non ignoravit quod generationem patietur,
ex muliere incarnatum propter nos. Sciebat autem
quod vocabitur Christus Jesus a Deo et f'atre;
omnibus nobis novum fili( nomen n predicans, quod

!5 [g3.. vri, 14, ima Matth. et e rilli lectionem.

!* Philipp. 1, 7.

inissionem Dens omnipotens, tamen ipsum genera-
tionis locum curiosius inquirebat, ideoque dicebat:

« Si ascendero super lectum strati mei, si dedero
somnum oculis meis, aut. palpebris meis dórmita-
tionem, ant requiem temporibus meis, donec inve-

niam locum Domino, tabernaculum Deo Jacob ὃν. »
Deinde cum id quoque per spiritum reperisset, et
carnalis generationis Unigeniti locum cognovisset,

evangelizabat el dicebat : « Audivimus eam in
Ephrata, » id est, in Bethleem ; « invenimus eau iu
campis silvze **. » Quod vero dicens Ephrata, signi-
ficet Bethleem , propheta comprobavit : « Et tu,
Bethleem, domus Eplirata **. » Observa autem quo-
modo eum, quem crediderat creatum juxta nos in

D Ephrata, Deum Jacob nominet, cujus inhabitatio

fuit in tabernaculo : ibi enim peperit Jesum sancta
Virgo.

Nominat autem eum et alibi Deum Abraham di-
cens : « Principes populorum congregat sunt cum
Deo Abrabam 31. 2 Pene enim mentis. sus oculis,
per illuminationem Spiritus sancti, futurorum scien-
tia eruditus, principes populorum, id est, sanctos
apostolus in Domini nostri Jesu Christi cernebat
obsequio. Cum igitur « Deus Abrabam » et « Deus

(8 0, b |.

" [sa, xi, 5,0, juxta LXX. '*

ird 1, 90. LX ον αἱ Para ; oan. ο *! Joan. vi, 47. ** Joan, xi, 44. 3 ibid. 45. 3 [κ
XLIX, juxta aralip. vi, uxta LXX. ρε 11. t ibid. *?* ibid. 8-5.
* ibid. 6. ?* Mich. v, 2. *! Psal. xLvi, 10. ! can, H ibid ^

1405

S. CYRILLI ALEXANDRIM ARCHIEP.

1101

Jacob, » qui est natus ex. muliere, nominatus sit, A anima mea. » Deus namque est natura Emmanuel.

qeare non sit Virgo saucia. θεοτόκος ?
CAP. XXX.

Atiud.

Propheta Habacue : « Domine, inquit, inaudivi
auditum tuum, et timui. Consideravi opera tua, et
expavi. In medio duorum animalium cognosceris :
in adventum temporis osienderis in eo : dun con-
turbata fuerit anima mea, in ira misericordi: me-
mor eris. Deus de Theman veniet, et sanctus de
monte Pharan **, » Vide, quomodo in medio duo-
rum animalium cognoscetur : nam cuin natus essct
ex iuliere, οἱ vixisset usque ad tempus pretiosze
crucis ; « Gratia. Doi, sicut. ait beatus Paulus, per
suum corpus pro omnibus gustavit mortem ?*. » Sed
quoniam natura erat. Deus, resurrexit denuo in
sempiternam vitam. Coguitus est igitur hic, qui pro
uobis pretiosam sustinuit crucem in medio duoriun
animalium. Nam ipse alicubi ait ad Judxos : « Cum
exaliaveritis Filium hominis, tum cognoscetis quia
ego sum **, » Vide etiam, quomodo Deum | ipsuin
nominans, ex Theman venturum, et ex Pharan
monte pronuntiat (interpretatur autein Theman Au-
ster) : apparuit enim Christus, non a regionibus
Aquilonis, sed ab australi μέσα, in qua etiaur
Bethleem est. Cuin. igitur is, qui Domiuus et Deus
Homiualus est, ex Judaea venerit australi, nauis est
enim in Bethleem ; quomodo non sit saucta Virgo
Βεοτόχος ?

CAP. XXXI. 9
Aliud.

lun Genesi scriptum est : « Subremansit autein
Jacob solus, et luctabatur homo cum ipso usque ad
waae : vidit autem quod non przvaleret ad Ipsum,
et tetigit. latitudinem 795 femoris ejus, cum 1u-
etaretur cum eo, et dixit ei : Dimitte me, ascen-
dit enim ortas. llle autem dixit: Non te dimitto,
nisi benedixeris mihi **. » Et post alia : « Benedixit
autem eum ibi, et vocavit nomen loci illius, faciem
Dei : vidi enim, inquit, Deum facie ad faciem, et
salvata esi anima mea :ascendit autem sol, el
transiit. facies Dei; ipse autem titubabat femore

Dicitur autem etiam facies Dei. Nam est « figura
suhstantiz: Patris *', » et ita se vocabat apud Ju-
dzos, cum diceret de Deo et Paire : « Neque faciem
ejus vidistis, et verhum ejus non babetis im vobis
mauens, quia quem misit ille, huic vos qon cre-
ditis *5. »

Quod vero Deus sit verus homo ille qui luctaba-
tur cum Jacob, sacra iterum littera faciet. fidem ;
dixit. enim : « [Inquit Dominus ad Jacob : Surge,
ascende in locum Bethleem, habita. ibi, et fac ibi
altare Dco, qui apparuit tibi cum fegeres a Jacie
fratris tui. Esau **. » Revertens enim ex Mesopota-
mia Dei jussu, et timeus Esau, trajecit Jacob pue-
ros et omnia vasa sua : « Bubremausit auteu solus,

B et luctahatur homo cum eo. »

CAP. XXYII.
Aliud.

Beatus Daniel horribilem visionem nobis expo-
nens ; « Videbam, inquit, in visione noctis, et ecce,
cuia. nubibus coli quasi Filius hominis veniens, el
usque ad Vetustum dierum pervenit, et in. conspe-
ctam ejus adduxerunt eum, et ipsi datas est honor,
et regnum : et omnes populi, tribus, et língtise ipsi
servient : potesias ejus potostas ib alernum, quas
non transgredietur, et regnum ejus non cerrumpe-
tr ^, » Audis quemadmodum noa hominem simpli-
citer se vidisse commemoret, Ye unus ez nobis, et
juxta nos Emmanuel esse credatur ; sed quasi Fi-
lium hominis, | (1) Cum enim Verbum natura sit
Deus, «in similitudine tamen homioum factum
fuit, et inventum est habitu ut homo *5, » ut in co-
dem utrumque intelligatur, id est, neque bomo
nudus, neque Verbum absque humanitate et carne.|
Tamen ei principatum et honorem, quz semper ha-
beat, data esse counnemorat : ait enim quod « om-
nes populi, tribus, et lingue ipsi servient. » Cum
igitar etiam in humanitate positom unigenitum Dei
Verbum servientem habeat creaturam , et. Patris
principatum et suum, pepererit autem secundum car-
nem ipsum sancta Virgo; quomodo non intelligitur
Θεοτόκος

CAP, XXXIII.

guo 14. » Mysticus quidem est Scripturarum sensus : D Je Christi passione ; et quod utile s1t, quod secun-

subindicare enim videtur Judaeorum obluctationem,
qua utebantur cum Christo, pene cum ipso luctan-
tee ; qui tamen superati sunt, οἱ ipsi etiam impe-
traturi benedictionem ipsius, si per fidem ad eum
novissimis temporibus se convertissent. Attamen
ille certe homo erat, qui luctabatur, et eum tamen
Jacob Dei faciem nominabat ; neque id solum, sed
sciebat eum Deum esse secundum veritatem : « Vidi
cuim, inquit, Deum facie ad faciein, et salvata est

** Habac. i1, 4 seqq. 33 Hehr. i, 9.

? Hebr. 1,5. ?* Joan. v, 58. 3 Gen. xxxv, 4.
9. 09 [ (ου. xv, 2.

* Joan. vii, 98.
9 Dan. vit, 15 seqq. *! Philipp. i, 7.

dum aliud el aliud de uno et eodem dicitur, nec

dividimus in duo.

Sanctus Paulus salutarem passionem nobis ex-
pouít, ait namque : « Nunc gratía Dei pro omnibus
gustavit inortem **, » nec non etiam : « Tradidi enim
vobis imprimis, quod et accepi : quoniam Christus
wortuus est pro peccatis nostris, secundum Scri-
pturas, et quía sepultus est, et quia resurrexit tertia
die *. » Ad hoc eliam sapientissimus Peirus :

* Gen. xxxn, 94-96. 3 ibid. 99-31.
** Ην. v,

(1) Hic locus liabetur descriptus in libro primo Leoutii Byzantiui adversus Euryehianos sub inem.

ALUZ.

1405

SCHOLIA DE INCARNATIONE UNIGENTTI.

1406

« Christo, inquit, passo pro nobis carne **. » Cum A Pollis duohus comparatur Christus, non quod duo

uuum jgitur credimus Dominum nostrum Jesuin
Christum, id est, in humana forma conspectum ,
sive hominem factum juxta nos, Deum Verbum ,
quomodo et passionem ipsi deputémus, et itnpas-
sibile tameh servertius, ut Deum?

Ergo passio dispensationis erat, sua quidem du-
cente Deo Verbo ea, quie sunt propria enrnis,
propter Inenarrabilem unitatem ; manente vero
extra passionem, quantatn ad. ipsius naturám per-
tinet : impassibilis enlm Deus est, Nequeid mirum,
cuni οἱ ipsatn hóminis animaàm videamus , si quid
corpus passum fuerit, extra passionem quidem tna-
nenteui, quantum pertinet ad naturam; attamen
non extra passionem esse intelligi , eo quoi pro-
prium sit corpus ipsius quod patitur. 796 Et licet
incontigua sit, el Bimplex ; tamen id quod patitur
non est alienum. Sic intelliges eiiam de Christo
omnium Sulvotore, Utar autem exemplis, qu:é quasi
per enigma nobis possint ostendere, quod com-
municarit quidem passioni Unigenitus, quantum

pertineat ad familiaritatem corporis sui, manserit .

autem passionis expers, ut Deus." .

lique Deus omnipotens prodigia sapientissimo
Moysi jubebat efficere, ut crederet ei I&rael , quod
eseet missus a Deo, et ut a violentia liberaretur ; uit
autem : « Et accipies aquam de flumine, et effundes
super terrain, et erit aqua quam accipies a fluinine,
sanguis super terram **, » Juquimus, quod aqna
quidem figura sit vite, et quod sit per naturam vita
Filius ex Patre tauquam ex flumine exiens, ejusdem
substantix€ ralione; itaque ownia vivificat. « Sed
cum aquam, iuquit, effuderis super terrain, erit san-
guis. » Verbum, cum factum οδἱ caro de terra, id
est, quaudo a terra carnem sibi circumdedit, luncin
ea mortem nostre shnilem dicitur passum, licet
per naturam sit vita.

CAP, XXXIV.
Aliud.

In Levitico pollutum Deus et immundum leprosum
esse significat, atque ita eum decastris ejici prici-
pit oportere ** ; et si sanatus fuerit morbus, Loc
eum pacto purgari : « Et accipiens duos pullos
mundos, et lignum cedrinum, ei coccinum et hys-
sopum, et prcipiet sacerdos, ct occidens pullum
unum in vase fictili, in aqua viva, et pullum qui
vivit accipiet , et lavabit. ilium in sanguine pulli
occisi in aqua viva, et aspergat super eum qui pur-
gatus est a lepra septies, et mundus erit *', » [ted-
dit quidem nos mundos , et pollutionum sordes
abluit, et carnalis concupiscenti: mortalitatem re-
pellit. sanguis pretiosissimus Christi, et purgatio
baptismotis sacrosancti. Ceterum illud aspice :
omittentes enim scriptorum vim examinare quod
mysterio expediat, in prxsentia memorabiinus.

** { Petr. iv, 14.
9 Lac. n, 52.

υ

siut filii, sed quod unus potius ex duobus , divi-
nitate et humanitate in unitatem collatis. Mundi
autem pulli : neque enim fecit peccatum Deus. no-
ster Jesus Cliristas ; sed erat Verbum sanctum, et
divinitatis et hamanitatis ratione. Volucribus vero
comparatur, quod quasi in sublimi eit supra ter-
rant, et e cclo desuper : e celo enim homo est
Christus, licet carnem sancta Virgo pepererit ; eo
modo Igitur desuper et de ccelo. Deus enim Verbum,
quod est desuper et ex Patre, carnem ex Virgine
gancià accipiens, el eam suam propríamque existi-
mans, tanquam δἱ eam desuper et de celo detu-
liaset, dicebat : « Nemo ascendit in colum, nisi
qui de ccelo descendit Filius hominis, qui est in
colo *. » Ea enim qux sua sunt, proprie carti
semper attribuit ; adunatum vero semel , jam cum
ipsa unum scilicet xstimatur.

Cseterum vide, occiso uno pullo, lavari quideia
alterum ejus sanguine, tamen non. emori ; et quid
hocsit? Vivebat Verbum, lieet. &ua caro fuisset
emortua, et communem passionem esse dicebat ,
propter adunationem et familiaritatem quam habebat
cuum carne. lgitur ipsum quidem vivit, ut Deus ;
corpus vero tanquam proprium faciebat, et sic in
se familiariter accipiebat corporis passiones, cum
ipsum nihil in natura propria pateretur. Prodest
igitur et necessarium est, si in uno Christo id acci-
piunus quod secundum aliud et aliud de uno eo-
deuque constituatur, et quod in duo dividi non
peruiittatur , licet diversa inter se, οί minime con-
venientia, actu esse dicantur.

Est autem tale quod dico. Natum esse secundum
carnem ex muliere Deum dicimus Verbum , quam-
vis omtibus ipse przbeat nasci, et ad nativitatein,
quz nondum nata sunt, vocet. Secundum aliud et
aliud natum est, eo quod homo postri similis intel-
ligatur ; vocat autem ad nativitatem omnin, 60 quod
natura sit Deus.

Scriptum est etiam de ipso : « Puer proficiebat,
et confortabatur, et implebatur sapientia et gra-
tia 9. » Cum natura sit perfectum ut Deus, et ex
sua plenitudine spiritalia sanctis impertiat ; cum
ipsum sit sapienti: dator et gratie, quomodo pro-
ficit puer, et sapientia impletur et gratia ? Secuu-
dum aliud et aliud : cum sit enim ipse idem homo
simu] et Deus, propler unitatem quidem propria
ducit humana ; est autem perfectus, et sapicultiz et
grati: dator, ut Deus.

Nuncupatus est eliam et primogenitus, et uni-
genitus ; sed si quis vim ipsam scrutari voluerit
dictionum, primogenitus est, qui inter fratres plu-
rimos primogenitus ; unigenitus vero , ut unigeni-
tus, non jam primogenitus, nec inter plurimos fra-
tres. AL est ipse, et hoc, et illud; quomodo ergo?
Secundum aliud et aliud : primogenitus enim , ut

^" Exod. 1,9. ** Levit. vu 2 seqq. " Levit. xiv, 49-51. ** Joan. uu, 15.

1101

$. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

1108

inter 79/7 plurimos fratres, propter humanitatem ; A eiiam tunc cum in multis fuerit fratribus : tune enim

unigenitus porro idem, ut solus ex solo Patre na-
tus, et ut Deus.

Sanctiflcatus fuisse dicitur per Spiritum , cum
jpse sanetiticare soleat accedentes; baptizatus se-
«undum earnem, qui in sanctó Spirilu baptizabat.,
Quomodo "igitur idem et sanctificat εἰ sanctifica-
tur, baptizat οἱ baptizatur ? Secundum aliud et
aliud : sanctiüeatur euim humane, sicul etiam bap-
tizatar ; sanctificat autem divine, et baptizat in

Spiritu sancto.

Cum ipse suscitet mor-
tuos , resurrexit à mor-
inis, et cum sit per natu-
ran vita, vivificari dici-
tur; hóe quonam modo?
Secundum aliud nempe et
aliud : ipse enim resur-
rexit quidem & mortuis,
et vivificari dicitur secun-
dum carnem ; . vivificat
autem et suscitat a mor-
tuis, utpote Dcus. Pati-

tur, el non patitur, se--

cundum aliud et aliud :
patitur. quidein humane
carne, eo quod homo sit ;

impassibilis autem divine.

Αὐτὺὸς ἐχείρων τοὺς νε-

χροὺς, ix νεκρῶν ἐγήγερ-
ται’ xal ζῶν χατὰ φύσιν

τυγχάνων, ζωοποιεῖσθαι

λέγέται. Καὶ πῶς τοῦτο;
Κατ ἄλλο χαὶ ἄλλο. Ὁ
γὰρ αὐτὸς ἐγήγερται μὲν

"ἐχ νεχρῶν, ζωοποιεῖσθαί

τε λέγεται χατὰ σάρχα,
ζωοποιεῖ δὲ χαὶ ἀνίστησιν
τοὺς νεχροὺς, ὡς θεός;
πάσχει, xal o) πάσχει,
χατ ἄλλο xat ἄλλο: πά-
σχει μὲν γὰρ ἀνθρωπί-
voe σαρχὶ, χαθὸ ἄνθρω-
πος" ἀπαθὴς δέ ἐστι θεῖ-

χὼς, ὡς θεός.
manet, nt Deus.
AdoraVit ipse nobiscum
oratís quod nescitis ; 005 adorauius quad scimus ** ; »
οἱ est etiam adorandus : « Flectitur enim ipsi omue
genu *"'. » lloc quoque secuhdum aliud et aliud.
Adorat enim, quia naturam assumpsit, qua 'debeat
adorare ; adoratur autem porro idem, quasi major
adorante natura, eo quod intelligitur Deus. Ad-
oratione vero nou est dividenduni i in hominem seor-
&us οἱ seorsus in: Deum ; neque vero tanquam Deo
conjuuctum zqualitate dignitatis, divisis substautiis,
eum ipso adorari dicimus hominem (id enim ex-
trema impietatis plenissimum est) : sed uuum ad-
orandum hominem factum, et incarnatum Dei Ver-

bum; ita tamen, ut. credamus corpus οἱ adunatum.

animam juxta nos habuisse rationabilem. Neque
enim Deus omnipotens duos primogenitos precepit
oportere, tam a nbbis quai a sanctis. angelis, ad-
orari. Unus est enim, qui est introductus in orbem
terrarum **; et sj introdueiionis modum curiosius
perscrutemur , carnalis dispensationis mysterium'
inveniemus. Introductus est. autem" in orbem ter-
rarum, tunc cum factus est liomo, lícel natura sua
distare ab orbe longissime videatur, et in divinitatis
eminentia vere ésse credatur ο: alius est enim preter
elemerita creator ipsorum. Ergo super ea, qux ipse"
condidit, secundum naturam est, quod natura sit
Deus, Unus lamen, ut ante dixi , adorandus est ,

* Joan. ιν, 22. " Philipp. i, 10.

"xiv, 55.

ες Vos enim, inquit, ad- C

5” Hebr. 1, 6.

propterea dictus est primogenitus.

Unum Filium adoravit cecus 3 nativitate $u3,
cum prz cipuo mirabilique modo sanatus est. Nam,
« Cum invenisset eum in templo Jesus, dixit : Tw
credis in Filium Dei? Ille autem dixit : Quis est,
Domine, ut credam in eum ** ? » Christus vero ei
seipsum cam corpore demonstrans, aiebat : « Er
vidisti quidem eum, el qui loquitur tecum , .ipse
est **. » Vides quod singulari numero utatur , noa
permittens Deum et bominem seorsus intelligi;
imo vero et si quis hominem nominaverit Emma-
nuel, minime quidem communem hominein sigui-
ficaverit ; sed Dei Verbum adunatum nostrae naturz,
lunc sicut unum, hominem adoravere beati dis

B cipuli, cum eum videntes miris modis inter aquas

ambulare, adoravere, dicentes : « Vere Dei Filius
es *. » XD ZEE
Si vero hominem cum Deo enadorari dixerimus,
divisionem spatiosissimam inducemus : σὺν enim
semper (quod est Latine cum), nisi in significatione
unitatis, quse est per compositionem, .ponatur, doe
onino coget intelligi. Quemadmodum enim nenw
sibi convenire dicátur ; neque conceenare, aut coad-
orare,aut coambulare ; duarum euim personarum si-
gnificationem inducil prepositio verbo przeposita :
ita eliam si quis coadorari hominem cum Deo dixerit,
duos plane filios dicit, et a sese disjunctos ; unitatis
enim ratio, si in sola dignitatis aequalitate sive au-
ctoritatis intelligatur, non esse vera convincitur, id-
que a nobis jam pluribus ante probatum est. —

το 198 CAP. XXXV.

Adversus iMos qui aiunt, quod. sola relatione Deum
! Verbum deceant humana. d

Garriunt nónnulli de^cari'ali dispensatiose Uni-
geniti, el venerabile, ac magnum, et supernis $pl-
ritibus amabilissimum mysterium, per quod etiam
salvati sumus, ad sengus fragiles deferentes, decus
contaminant pulchritudinemque veritatis; cum eos
oporteat, non si quid ipsis recte habere videatur,
roborare conari; sed inspicere magis, subtili aeuíto-
que mentis oculo, sacrarum propositum Litterarum,
atque rectum ita iter ifigredi, sectantes ea quae Pa-
tres sanctissimi examinarunt, qui sancti Spiritus
illuminationibus eruditi, sanxere nobis symbolum
fidei, ipsum dicentes, quod ex Patris substantia in-
zstimabiliter natum est, Deum Verbum, per quod
omnia facta sunt, quas in coelo, ét quz in terra, pro-
pter nos homines, et nostra salutis causa descen-
disse, liominein factum, passumque, ascendisse in
celum, venturum post tempora judicare vivos et
mortuos.

" Verum nonnulli sunt, doctos se esse scientesqua
opinati, et snpercilio, et tumore sufflati, qui si bzec
verba audieriut, derident ; et ea quz tam recte sunt
dicta, deliramenta magis existimant : cum praeser-
” Matth.

9 Joan. ix, 38,39. — "^ ibid. 37.

LL m

1409

SCHOLIA DE INCARNATIONE UNIGENITI.

| AMO

tim credamus illuminatione Spiritus sancti.patuisse A patiente, eo quod corpus ipeius fuisse dicitur pro-

sanctis Patribus scientiam veritatis. AL illi, tanquam
si soli possint meliora sentire, non ipsum existi-
mant, unigenitum Dei. Filiam, qui est ex substantia
ejus, Deum Verbum possum esse sua carne pro
nobis humane, licet eo quod Deus intelligitur, in sua
natura habeat, ut pati non possit ; hominem autem
seorsus et separatim eum ponBentes, qui est ex san-
eta Virgine procreatus. Deinde ei, quantum ipsis
videtur, modum glorise tribuentes, adunatum fuisse
dicunt Verbo Dei Patris ; et rationem adunationis
exponentes, donatam esse ipsi: dicunt a Deo zequa-
litatem dignitatis, sive auctoritatis, et ut simili
appellatione, et Christus, et Filius dicatur, et Do-
minus. Sin vero etjam passus esse aliquid dicatur
homo, qui ab ipsis excogitatur, oportere aiuut in
ipsum Deum Verbum referri, eo quod conjunctum
sit ipsi zequalitate dignitatis, cuim, naturis divisis,
unusquisqne id sit, quod est.

Explanabo autem vim sententiarum, quantum
ipse valuero, sacrarum Litterarum exempla pro-
ponens. Esuriit Chrisws, itinere fatigatus est, dor-
wivit, ingréssus est in naviculam, pulsatus est a
ministris verberibus, 4 Pilato. flagellatus est, spu-
tamina militum excepit; qui lancea latus pungentcs,
acetum mistum felle ori ejus obtulerunt ; gustavit
aute et uiortem, erucem passus, et alia convicia
Judzorum. xc -oiuia homini quidem contigisse
commemorant, referri vero in Filii veri personam.
Atnos credimus, sieut in. unam Deum Patrem,
omhipotenteu, onmiüm visibilium et invisibilium
factorem ; ila etiam in unum. Dominum Jesuin
Christum, Filium ejus.. Dividere vero seersus in
hominem Emmanuel, et seorsus in Verbum, recu-
satus. Scientes autem quod faclum sit juxia nos
Verbuirn. homo, vere ipsum eumdemque dicimus
Deum de. Deo ; lumsne vero hominem juxta nos
ex muliere. Affirinamus autem porro propter fami-
liaritatem, carnis quidem eum infirmitates fuisse
perpessum ; servasse vero nature sus impassibili-
iate, eo qued. non homo erat solum, sed idem
etiain Deus natura ; et quemadmodum proprium
erat corpus ipsius, ita etiam naturales Corporis et
inculpabiles passiones, necion etiam ea qua ei illata
sunt, petulantia nonnullorum.

Paüebatur autem impassibiliter, quia non idcirco
se humiliavit, ut esset tantum sünilis nostri ; sed
quia, ut ante dixi, id naturz sux, uti sit omnibus
superior, reservarat. Ai si diceremus, quod per
conversionem vel commutationem nature suz in
naturam transierit. carnis, necesse erat. omnibus
modis nos, invitos etiam, confiteri, arcanam divi-
namque naturam fuisse passibilein. Sin autem, licet
juxta nos homo sit factus, mauserit incommutatus,
est enim proprium coelesti naturz, ut pati non
possit ; deinde per adunationem ipsius factuin fuerit
corpus passibile : oportet ut patiatur, corpore

!*5 Joan, xxxi, 51.

V Exod. xvi, 3. ** ibid. 7.

** ] Reg. vii, 5.

prium ; manet vero ipse impassibilis, eo quod ipsius
est proprium ut pali nou possit. —

Quod si glorilica tus est Emmanuel per passionem,
ut ipse Jixit, cum pro nobis pretiosam crucem
esset passurus : « Nune glorificatus est Filius ho-
mipis ** ; » cur, passionis gloriam: homiui. Vribuen -
tes solam habenti conjunctionein cum eo in. s:&qua-
litate diguitatis, non erubescunt ? Nain, sicut. ipsi
existimant, conjunxit sibi seeupdum voluntatem
Patris et complacitum hominem simpliciter, et eum

. $uzx: glorie parem effecit, et concessit, ut simili

appellatione Christus, et Filius, eti Deus nominatus
sit, et: Dominus. Su.

Ergo neque incarpatum est vere, Verbum, nec
prorsus homo est factum. Án forte, etiain falsos
mendacesque dicere doctores .sancitos Ην) totius,
nullum pariat detrimentam? Aut. 799: cuim di-
cant, imo magis procedant in medium probaturi,
quod qui conjuuctionis ab ipsis iuducitur. modus,
incarnationis habeat vim, et,id si. Verbum esse
hominem factum. Aut si ea non ita habere existi-
mant, quare conjuncüionis nobis inconjuuctae mo-
dum excogitant, veritate neglecia ? cum deceat eos
dicere bumanitati .dostre adunatum fuiase Dei
Verbum et Patris : iia enim carne quidem propria
jntelligatur passus humana. Quanuun. vero pertinet
ad divinitatis naturam, ruolestiz ompis expers, ut
Deus. TE
Quod vero relátionem noininantes, que nescio
quomodo ab ipsis reperta .esi,'glorie deltrahant
Emmanuelis ; quodque eum vix uuun sanctorum
efficiant prophetarum ;. εἰ quod iuter , mensuras
constituant plurimorum, in eoque : proeul. dubio
capiantur, probabo porro, divinge Scripturae ponens
exempla.

Murmurabat aliquando ia deserto adversus Moy-
sen et Aaron poptilus Israel, dicens : «' Utinam
mortui essemus, percussi a Domino in Egypto,
cum sedebamus ad olla& carnium, et edebamus
usque ad satietatem 17, » Dicit deinde sapientissimus
Moyses (erat enim consequens tam temere impa-
lientes confutare) : « Nos autem quid sumus ? Neque
enim adversus nos est murmuratio vestra, sed ad-

D versus Deum 38. » Regnabat enim per illa tempora

etiam Deus omnipotens, per sanctos prophetas, in
populo lsrael.

lili autem itr hoc etiam pusillanimes, accedebant
ad divinum Samuel, dicentes : « Ecce tu senuisti,
et filii tui non ambulant in viis Luis, et nunc consti-
tue super nos regem, qui judicet nos, sicut czeterze
habent gentes **. » Muleste id quidem nimis ferebat
propheta. Ait autem Deus omnipotens : « Audi vo-
cem populi, sicut locutus est ad te ; quia non te
spreverunt, sed me spreverunt, ut non regnem
super eos 5*. »

Dixit autem alicubi etiam Christus sanctis apo-

** jbig. 7.

Vil

5. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

1412

stolis : « Qui recipit vos, me recipit **. » Necnon A bilem vero ut Deum servavimus. Nam lieet facus

etiam misericordes pro tribunali suo allocutarum
se pcllicetur : « Venite, benedicti Patris mei, perei-
pite paratum vobis regnum a constitutione mundi **, )
l'robitatis vero ipsorum mores familiariter agnoscens
de iis, quibus bene consultmn fuerat ab ipsis :
« Quandiu feceritis, inquit, uni horum mipimorum,
mihi fecistis **. »

Ecce, in his relationis nodus qualis sit, cognosei-
tur evidenter. Murmurabat. sdversus Moysen et
Aaron populus Israel, et res quidem habebat rela-
tionem ín Deum ; erant tamen homines Moyses et
Aaron similes nostri, Eodem pacto etíam in aliis
intelliges, quorum nuper fecimus mentionem : sed
erant. quidem, ut ante dixi, sancti. et admirabiles
homines, homines tamen similes nostri. Eone igitur
modo etiam homo Deo Verbo cenjunetus, sicut illi
aiunt, relationem in id suarum habeat passionum t
Et quomodo jaw non sit lomo communis, et seorsus,
et aliud nihil ? Ergo non est vere Deus Emmanuel,
non unigenitus Filiws, non Deus secundum nataram.

Deinde quam ob eausasm memo aliorum a Deo
Verbo honoratus est :qualitate dignitatis, sive
auctoritatis ? Solum autem hune. paria. omnia sor-
titum fuisse contenduut ; maxime cum Dens Salvator
omnium, non judicet ad personam, sed justum judi-
cium, sicut ipse comimemorat **. Quare ergo cousi-
det solus ? Quomodo veniet judex, obsequentibus
angelis ? Quare autem solus tam a nobis quam a
supernis spiritibus adoratur ? Sed valde, inquit : te
enim quoque id agere invenimus ; passum enim
ipsum eonfiteris, quatenus ei carnis attribuis passio -
nes, licet impassibilem serves ut Deum. At nos, vir
optime, eum prias adunaverimus Verbum et homi-

nem, carmi quidem passiones tribuimus, impassi--

** Matth. xxv, 34.

et
Lac. 1x, 48. ** |ja. Lui, 5.

*' Psal, Lx viri, 22.

ο jbid. 40.

sit similis noslri, atlamen scire debemus caelestium
dignitatum et divine ejus emineutiz roajestatem.

Praemissa igitur unitate ea, quasi aliquo funda.
mento lidei prajacto, carne passum esse conGtemur ;
mansisse vero extra passioues, qnippe cum. in se
habeat, ut pati. non possit : sin vero in parte pona-
mus Deum et hominem, naturas a sese dividentes,
el secundum solam relationem dicamus Verbum sua
duxisse ea, quse corpori contigerunt, Moysis nempe
et Agron modum habet is, qui est ex sacra Virgiue
procreatus Emmanuel, quod esi interpretatum,
nobiscum Deus.

$00 Ergo etsi per prophetas sanctos dieat:
« Dorsum meum posui in flagella ; maxillas autem
meas in palmas ; f2gciem. meam autem non averti
a con(usione sputorunm **, » Porro: « Infoderunt ma-
uus meas et pedes meos, dioumeraverunl onnia
ossa mea **, » Et porro: « Dedere in cibum meum
hyssopum, et in οἱ) meam obtulerunt mibi ace-
tui", ». Ipsi omnia hzc Unigenilo attribuimus,
qui pro nobis dispensalorie carne passus est, secuu-
dum Scripturas : « Vibice enim ejus nog sanai
sumus, et ipse infirmates est propter peccau
nostra ο» |mpassibilem vero eum natura esse
cognoscimus : nam si, ut dudum dixi, idem bemo
est simul οἱ Deus, sunt certe bumanitatis cjus
passiones, Dei porro proprium, ut impassibilis intel-
ligatur.

Hzcita sentientes servabimus pielalem, et per
rectas cogitationes euntes et sensus, ad coelestis
vocationis palmam perveniemus in Christo, per
quem, et cum quo, Deo οἱ Patri gloria cum Spiritu
sancto in saecula szculorum. Amen.

* Joan. vin, 16. *5 19a. tL, ϐ. *5 Psal. xxi, 18,

1413

SCHOLIA DE INCARNATIONE VERBI DEI.

1144

.- α

— SÉ M— -------.

ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΚΥΡΙΛΛΟΥ,

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ,

ΠΚΡΙ ΤΗΣ ΕΝΑΝΘΡΩΠΒΣΕΩΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΛΟΓΟΥ, ΤΟΥ ΥΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ.

* amc

BEATI CYRILLI

ῤ

ARCHIEPISCOPI. ALEXANDRINI,

DE INCARNATIONE VERBI DEI, FILII PATRIS.

Ἡ τῆς θείας T'pagrc ὀρθοτάτη ἔννοια, εἰσοιχιζο- A. 80] Germanus diviuz Scripturz sensus sancto-

µένη εἰς τὸν τῶν ἁγίων vovv, χαταχοσμεῖν εἴωθε τὰς
τῶν ἁγίων q(uyác* ἃς τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον .εἰσάχει
εἰς τὰ πελάγη τῆς ἀεννάου γνώσεώς τε χαὶ σοφίας
Χριστοῦ» δι ὧν ὁ Πατὴρ τῶν ὅλων Θεὸς δοξολοχεῖ-
ται. θησαυροὺς τοίνυν ἀποχρύφους, ἀοράτους, ἀνοίξω
σοι, χατὰ τὸ γεγραμμένον. θησαυροὺς δέ qnia τοὺς
τῆς ὀρθῆς γνώσεως διανοίας ὀφθαλμοὺς, ὑγιῶς ὁρῶν-
τας xai ἁλωθήτως. Οὐ γὰρ χαρίσματα ἀτελῃ δωρεῖ-
ται θεὺὸς τοῖς ἐπεγνωχόσιν αὐτόν: οὔτε μὴν ὅροις
ἀνθρωπίνης διανοίας περιγραφόµενα” τέλειος γὰρ ὢν
ὁ τῶν ἁπάντων ἡμῶν Δεσπότης θεὸς, τελείως δωρεῖ-
ται τὰ ἄφθονα τοῖς ἀξίως πολιτευοµένοις αὐτοῦ *
ἑραστῆς γὰρ πέφυκε τῶν ἐν χαθαρᾷ χαρδίᾳ δουλενόν-
των αὐτῷ ἀνυπακρίτως. Ἠχέτω τοίνυν πᾶς ὀρθὰ

rum imentibus illapsus, illorum animos exornat,
quos Spiritus sanctus in.illud perennis scienti et
sapientiz Christi pelagus inducit : per qua Pater
ille universorum Deus glorificatur. Thesauros pro-
inde absconditos οἱ invisibiles, ut est in sacris Lit-
teris *, tibi recludam. Thesauros autein rectae cogui-
tionis appello meutis oculos, qui sincere inoffenseque
perspiciunt. Neque enim Deus imperfecta, aut hu-
manz meniis limitibus circumscripta munera jis qui
illum agnoverint, imperütur. Nam, quia perfectus

est ipse Deus noster omnium Do«winus, perfeciam

quoque bosorum suorum copiam illis qui ipso non
indignam vitau agunt, dilorgiri solet. Nam qui puro
omnique simulatione vacuo animo illi serviugi, eos

φρονεῖν ἠρημένος ἐπὶ «hv &évvaov tu yhy τὸν Χρι- D singulari amore et benevolentia complecutur, Om-

στὸν, ἀχούων αὐτοῦ προσφωνοῦντος διὰ τοῦ Εὐαγγε-
' Àlov* € Ἐάν τις διψᾷ, ἐρχέσθω πρός µε, καὶ πινέτω,»
O0 γὰρ δέον. ἐστὶν ἡμᾶς, μὴ πρότερον ἐπιγνόντας τὸ
τῆς εὐσεθείας µυστήριον, διερευνᾷν ἡ ἐχλαμθάνειν
ἁπλῶς περὶ Χριστοῦ τοῦ θεοῦ. Ὑποχλέπτειν τοίνυν
οἴονταί τινες τῶν ἀχροωμένων τὰς ψυχὰς, ἄνθρωπον,
qot, λέχοντες ἀνειληφέναι τὸν Θεὸν Λόγον ' xai διὰ
τοῦτο πρόοδον πεποιῆσθαι διὰ τῆς ἁγίας Παρθένου,
καὶ τοῦτον αὑτὸν τὸν ἄνθρωπον ἀποτεθεῶσθαι τῷ
Θεῷ Λόγῳ, οὗ αυνιέντες τὸ τῆς εὐσεθείας µυστήριον,
χαὶ τῆς μετὰ σαρχὸς οἰχονομίας τοῦ Μονογεγοὺς τὴν
χάριν µετρίαν ποιούµενοι. Ἡμεῖς δὲ οὐχ οὕτω δεδι-
δάγµεθα" ἕνα, xal τὸν αὐτὸν ἴσμεν, ἀδελφοὶ, τὸν
διὰ τῆς ἁγίας Παρθένου τῆς θεοτόχου Μαρίας γεννη-
θέντα, θεὸν τέλειον, καὶ ἄνθρωπον τέλειον, ἔμφνχον,
λογικόν. Ταὐτῃτοι καὶ Θεοτόχον λέγομεν τὴν ἁγίαν
Παρθένον, καὶ ἐνῳχηχέναι οὐσιωδῶς τὸν Θεὸν Λόγον
ἐν αὐτῇ οὗ δοχῄσει, ἀλλὰ ἑνεργείᾳ * τὸν αὐτὸν διµη-
ναῖον, καὶ τριμηναῖων, Τἱόν τε Θεοῦ ἅμα, xai Υἱὸν
ἀνθρώπου. ᾽Αλλὰ γὰρ xal τὰς τῆς ἀνθρωπότητος, χαὶ
μὴν xal τὰς ἓν ἐξουσίᾷ τῇ θεοπρεπεῖ φωνὰς, ἃς δι-
αγορεύουσιν ἡμῖν αἱ θεῖαι Γραφαὶ περὶ αὑτοῦ, εἰς ἓν

']sa. χιν, 5. * Joan. vn, 57.

nes itaque qui recte sapere instituerunt, ad Chri-
siuin. perennem illum fontem accedant, illum per
Evangelium clamantem audientes : « Si quis sitit
veniat ad me, et bibat *.» Neque enim opus est, non
agnito prius illo pietatis mysterio, temere de Christo
Deo investigare, vel disserere. Sunt ergo qui in au-
divorum animos furtim ac per fraudem irrepunt,
Deum Verbum asserentes bominem assumpsisse, ac
idcirco per sanctam Virginem prodiisse, et hunc
eumdem hominem a Deo Verbo deificaum essc ;
maguum illud pietatis mysterium non ipielligeules,
dispensationisque Unigeuili cum carne beuelicium
parvifacientes. Nos autem, fratres, non sic edocti
sumus. Illum namque qui ex sancta Virgine natus
esi, unum eumdemque esse agnoscimus, perfectum
Deum et perfectum hominem anima rationali prae-
ditum, ljac eiiam de causa sanctam Virginem Dei-
param appellamus ; Deumque Verbum non opinione,
sed re ipsa in illa habitasse dicimus : eumdem bi-
mestrem et trimestrem, Filium Dei simul, et Filium
hominis. Quin etiam voces illas, quas divinz Lit-
terz modo humanitati, modo divinse illius potesiati

115

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

1416

tribuunt, $09 in unam duntaxat personam conve- A πρόσωπον συνῆχθαί qapav. Τὸν αὑτὸν γὰρ ἴσμεν ἐπὶ

wire predicamus. Eumdem enim agnoscimus qui
super cervical dormiebat ,. et qui ure et ventos ex
potestate increpabat * : eumdetn qui ex itinere de-
fatigabatur *, et qui super mare, periude ac super
solidam terram, sua potestate gradiebatur *. idem
itaque citra ullam controversiam Deus simul et
homo exsistit. Quid euim mirum esset, si nostra
conditionis homo quispiam Dei potestate munitus
wiraeula patraret? Verum ut illud ipsum Dei Ver-
bum non imaginatione, aut apparenti quadam ra-
tione, sed re ipsa se exinanivisse, divina Scripturae
uobis ostendant *; unum. eumdemque Deum simul
et bominem per proplietas et apostolos nobis diserte
pronuntiautes dixerunt. Dei itaque erat illa ex Vir-
gine conceptio, Dei nativitas, Dei similitudo, qua
nobis nostri cansa dispensatorie per omnia assimi-
latus est ; Dei passio, Dei iis.qui in carcere et in te-
nebris erant przedicatio, Dei resurrectio, Dei tandem
in cuelos assuinptio. Qui capi non poterat, per car-
nem quan nostri causa ex Maria sumpsit, virginali
utero eoucludi ac deliniri sustinuit. Qui late omnia
excedit, carue continetur. In quem nulla mutatio
cadit, humanam forman subiit. linpatibilis, ultro
pro nobis et propter nos per propriam carnein pas-
sus est. Deo et Patri indivulse cohzrens, in terra,
ut scriptum est, visus est, et cum hominibus con-
versatus *. Qui sub tactum non veniebat, ab iniquis
lancea compunctus est *. Inpassibilis, voluntariam
crucem nostri causa pertulit. lanortale lumen morti
seipsum obtulit, et morti quidem crucis. Qui in sinu
Patris erat, per propriam carnem in coelum assumi
wou recusavit. Qui autem Dei Filium [Deum Ver-
bum] hominem quempiam nostri similem assum-
psisse dicunt; ipsum autem vivum et efficax Dei
Verbum *, quod iu propria [efficacem Dei Filium,

τὸ προσχεφάλαιον χαθεύδοντα (χαθήἠμµενον], τὸν αὐτὸν
τῇ θαλάσσῃ ἐπιτιμῶντα ἐν ἐξουσίᾳ, xal τοῖς ἀνέμοις
τὸν αὐτὸν xai ἐπὶ τῆς ὁδοικορίας χεχµηχότα, τὸν
αὐτὸν χαὶ ἐπὶ τῆς θαλάσσης περιπατοῦντα, ὡς ἐπὶ
στερεᾶς γῆς, ἰδίᾳ ἑξουσίᾳ᾽ ὁ αὐτὸς τοίνυν θεὸς, ὁ
αὑτὸς ἄνθρωπος ὁμολογουμένως. Τί γὰρ τὸ θαῦμα,
εἰ ἄνθρωπός τες τῶν καθ ἡμᾶς ἐν ἐξουσίᾳ δυνάµεις
eov ἐνεργεῖν [1σ. ἓν ἐξουσίᾳ Θεοῦ, δυνάµεις ἑνεργεῖν
λέγεται; 'AAX ἵνα τὸν αὐτὸν θεὸν Λόγον χεχενῶσθαι
ὑποδείξωσιν ἡμῖν αἱ θεῖαι Γραφαὶ, οὗ δοχῄσει, ἀλλὰ
ἑνεργείᾳ, ἕνα xai τὸν αὐτὸν ἡμῖν διαγορεύουσι
προφητιχοῖς, xat μὴν xal ἀποστολιχοῖς χηρύγμασι,
τὸν αὐτὸν εἴπον θεὸν, τὸν αὐτὸν ἄνθρωπον. θεοῦ
τοίνυν fj σύλληψις ἡ παρθενιχή * θεοῦ ἡ γέννησις"

D θεοῦ ἡ κατὰ πάντα πρὸς ἡμᾶς, xaX δι’ ἡμᾶς ὁμοίω-

αις οἰχονομικῶς' θεοῦ τὸ πάθος ' Θεοῦ τοῖς ἓν φυλαχῇ
xaX ἓν τῷ σχότει dj χήρυξις" θεοῦ ἀνάστασις * θεοῦ
ἡ ἀνάληψις. Ὁ ἀχώρητος ἑαυτὸν δέδωχε κεχωρῆσθαι
δι’ ἡμᾶς ἐν τῇ τῆς Παρθένου μήτρα, μετὰ τῆς ἰδίας
σαρχὸς, ἣν προσελάθετο LE αὐτῆς. Ὁ ἀχώρητος iv
σαρχὶ ἐχωρεῖτο ’ ὁ ἀναλλοίωτος ἓν ἀνθρώπου uopzf:
ὁ ἁπαθὴῆς πέπονθε δι’ ἡμᾶς ἐχουσίως, xal ὑπὲρ ἡ μῶν
τῇ ἰδίᾳ σαρχἰ. Ὁ ἀχώριστος τοῦ θεοῦ καὶ Πατρὺς
ἐπὶ γῆς ὤφθη, κατὰ τὸ γεγραμµένον, xal ἐν τοῖς àv-
θρώποις συνανεστράφη. Ὁ ἀφγηλάφητος λόγχη ὑπὸ
τῶν παρανόμων χατενύττετο. Ὁ ἀπαθὴς σταυρὸν
ἐθελούσιον ὑπέμεινε δι’ ἡμᾶς ' «b φῶς. τὸ ἀθάνατον
θανάτῳ ἑαυτὸν ἐχδέδωχε, θανάτῳ δὲ στανροῦ. Ὁ àv
ἐν τῷ χόλπῳ τοῦ Πατρὸς, ἀνάληψιν ὑπέμεινε διὰ τῆς
Ἰδίας σαρχός. Τοὺς δὲ λέγοντας, ἄνθρωπόν τινα τῶν
καθ ἡμᾶς ἀνειληφέναι τὸν θεὸν Λόγον, xal μὴ μᾶλλον
αὐτὸν τὸν Υἱὸν τὸν ἑνυπόστατόν τε xal ἐνεργὴ, xal
ζῶντα, Υενέσθαι ἄνθρωπον xaX iv τοῖς καθ ἡμᾶς
οἰχονομικῶς δι᾽ ἡμᾶς, ἑξορίξει d ἁγία Σύνοδος, ἡ tv
τῇ Ἐφεσίων πόλει γεγενηµένη.

qui in propria] persona subsistit, hominem factum, dispensatorieque in humanis propter nos ver.
satum esse inficiantur; illos sacra Syuodus Ephesina explodit et ejicit.

Disputatie de eodem.

Interrogatio. Cur Deus, qui comprehendi non po-
test, virgineo utero comprehensus est? Responsio.
Quia mortalium genus redimere, et a servitute in
libertatem asserere placuit.

Interrog. Cur initio carens ex muliere nasci per-
tulit? Resp. Quandoquidem sub maledicto eraut
omnes homines (erant euitu sub peccati 803 re-
gno), ideo in iraturze initia relatus est a nobis ipsis,
ut et cognatorum nativitatem, el ipsum uterum
sanciifiearet,

Interrog. Cur inalterabile et immutabile Dei Ver«
bum inter liomines computatum, et homo factum
est? Resp. Ob id Dei Verbo dispeusative propter nos
in liuraanis versari, nobisque per omnia, solo pec-
cato excepto, assimilari placuit, quia humanum ge-
uus salvare voluit.

* Marc. 1ν, 68. * Joan. iv, 6.

5 Matth. xiv, 25.
94. * Il.br. iv, 42.

Συζήτησις περὶ τοῦ αὐτοῦ.

Ἐρώτησις. Πῶς ὁ θεὸς ὁ ἀχώρητος ἐχωρήθη ἓν
µήτρᾳ παρθενιχῇ; Ἀπόλρισις. Ἐπειδὴ εὐδόχηαε
λυτρώσασθαι, xal ἐλευθερῶσαι τὸ τῆς ἀνθρώπον
φύσεως Ὑένος.

Ερώτ. Yo; ὁ ἄναρχος γἐννησιν ὑπέμεινε την διὰ
γυναικός; ᾿Απόκρ. Ἐπειδὴ ὑπὸ χατάραν ἐγεγόνει
λοιπὸν md, ἄνθρωπος. βεδασίλευτο γὰρ ὑπὸ τῆς
ἁμαρτίας * διὰ τοῦτο εἰς ἀρχὰς τοῦ εἶναι λελόγισται
πρὸς ἡμῶν αὐτῶν, ἵνα xaX τὴν τῶν ὁμογενῶν γέννησιν
xai µήτραν ἁγιάσῃ.

'Epot. Πῶς £v ἀνθρώποις χατελογἰσθη, xal &y-
θρωπος Υέγονε, ἄτρεπτός τε χαὶ ἀναλλοίωτος ὁ τοῦ
Θεοῦ Λόγος; Απόκρ. Τὸ ἀνθρώπου γένος σῶσαι
βονλόμενος, εὐδόχησε δι ἡμᾶς ἐν | lo. γενέσθαι ἐν]
τοῖς καθ) ἡμᾶς οἰχονομικῶς, xal ὠμοιῶσθαι ἡμῖν
χατὰ πάντα, χωοὶς ἁμαρτίας.

* Philipp. n, 7.

' Baruch. 1n, 58. * Joan. xix,

e. 74 .1

1411

SCHOLIA ΡΕ INCARNATIONE VERBI DH.

1118

Ἑρώτ. Πως τῷ ἁπαθεῖ ὕπνον, xal κόπον, xaX A — Interrog. Quomodo impatibili somnum, laborem,

πεῖναν, xai σταυρὸν, xal πάντα τὰ ὑποκείμενα φθο-

pd, περιάπτειν «ολμᾶτε; ᾿Απόκρ. Εὐφήμει, à fv-
"Ὄθρωπε, παραχαλῷ. δη προεῖπον, σαρχὶ παθητῇ,
καθὼς xat αἱ θεῖαι Γραφαὶ ἡμῖν παραδεδώκχασι[δεδη-
λώχασι], περιῆφθαι τὸν τοῦ θεοῦ Λόγον, καὶ ἠνῶσθαι
αὐτὸν abt], xal δι’ αὑτῆς πεφηνότα τὸν Υἱὸν τοῦ
Θεοῦ, τὸν Θεὸν Λόγον, µετ᾽ αὐτῆς ὕπνον ὑπομεῖναι,
χαὶ χόπον, xal Πάντα τὰ τοῦ ἀνθρώπου, χωρὶς
ἁμαρτίας, οὗ τῇ φθορᾷ ὑποχείμενος * ἀμείνων γὰρ
φθορᾶς, καὶ θανάτου ὁ ἄφθαρτος χαὶ ζωοποιὸς τοῦ
Θεοῦ Λόγος, ἀλλὰ τὴν φθορὰν ἁποσοθῶν ἀπὸ τοῦ
γένους τῶν ἀνθρώπων. Οὐκ οἶμαι ἔγχλημα περι-
άπτεσθαι βασιλεῖ, ὁπόταν βουλόμενος σῶσαι τὸ ἴδιον,
τὸ τοῦ δούλου σχῆμα ἑνδύσηται. Καὶ πῶς τολμήσει

defatigationem, crucem, famem, catereque omnia
corruptioui subjecta tribuere audetis ? Hesp. Parce,
quiso, maledictis. Jam ante monui, Dei Verbum
carne passibili, secundum Seripturarum waditio-
nen, se induisse, e£ se illi unisse : per ipsam au-
tem Deum Verbum et Dei Filium apparuisse, et
cum ipsa laborem, et somnum et humana omnia,
peccato tantum exceplo, sustinuisse : nom quod
corruptioni subjaceret, siquidem incorruptibile et
vivideum Dei Verbum corruptione et interitu longe
superius est; sed αἱ interitum ab hominum genere
submoveret. Nec arbitror regi vitio verti posse, si
servare quod ejus proprium est volens, servili ha-
bitu sc induat. Et quomodo quispiam ei, qui suapte

τις τῷ τῇ φύσει ἐλευθέρῳ ἐγκαλεῖν, ὅτι γέγονε δι’ B. natura liber est, crimini vertere audeat, quod nostri

ἡμᾶς ἄνθρωπος, xai ἓν τοῖς χαθ᾽ ἡμᾶς οἰχονομιχῶς:
Ἀποδέχου τοῦ Πατρὸς τὴν φιλανθρωπίαν, ὅτι τὸν
ἴδιον Υἱὸν δωρεῖται δι ἡμᾶς μὴ περιεργάζου τὸ
πρᾶγμα, παραχαλῶ οὐ γὰρ t£ Ἑλληνικῆς σοφίας
τὸ γνώρισμα: οὐδὲ ἀπὸ φρονήµατος χοσμιχοῦ ἀλλό-
τριον γὰρ ἑκατέρων. « Maxáptos el, » φησὶν ὁ Κύριος
τῷ Πέτρῳ, « Σιμὼν Βὰρ Ἰωνᾶ, ὅτι σὰρξ, καὶ αἷμα
οὐκ ἀπεκάλυφψέ σοι, ἀλλ ὁ Πατήρ μον, ὁ ἓν τοῖς οὗ-
ρανοῖς. » Οὑράνιον τὸ δῶρον τὸ τῆς θείας ἐπιφοιτή-
σεως τοῦ Υἱοῦ τοῦ θεοῦ γνώρισμα.

Ερώτ. Πῶς ὁ τῶν πάντων ποιητῆς θεὸς Λόγος,
ὁ ἀφηλάφητος, ὁ ἀόρατος, ὁ ἀναλλοίωτός τε καὶ περι-
γραφὴν ph ἀνεχόμενος, ἓν εὐτελεῖ ξύλῳ σταυρὸν
ὑπέμεινε, xaX θάνατον; ᾿Απόκρ. θἀνατόν φαμεν
ὑπομεμενηχότα τὸν τοῦ Θεοῦ Λόγον, χαὶ σταυρὸν,
διὰ τῆς σαρχὸς τῆς ἰδίας, ἵνα ἡμᾶς ἁπαλλάξη θανά-
που, καὶ φθορᾶς τὴν ἰδίαν γὰρ φυχἣν τέθειχεν ὑπὲρ
ἡμῶν, οὐχ ἀλλοτρίαν οὖσαν, f| ξένην τοῦ θεοῦ Λόγου"
ἀπόῤῥητος γὰρ ἡ ἕνωσις' αὐτὸς γὰρ εἶπεν ' «Ἑξου-
clay ἔχω τὴν ψυχἠν µου θεῖναι, καὶ ἐβουσίαν ἔχω
πάλιν λαθεῖν αὐτὴν. » Ταύτης ἴδιον τὸ ἀδημονεῖν, τὸ
λύπην ὑπομεῖναι [ὑπομένειν], τὸ ἐχδημεῖν ἀπὸ τοῦ
σώματος, ὡς καὶ σαρχὸς τὸ χοπιᾷν, τὸ σταυροῦσθαε,
τὸ ἀνίστασθαι, τὸ µετάρσιον ὑπομένειν θέσιν’ πλὴν
θεοῦ τὰ πάντα λέχεται, xal εἰσί' Θεοῦ γὰρ xa 1)
ψυχἠ ' θεοῦ καὶ τὸ σῶμα.

ἹἙρώς. Hog ὁ παντοδύναµος Λόγος τοῦ Πατρος
ἀναστάσει περιεπλάχη, καὶ φθορᾷ ὁ ὅφθαρτος |ἀθά-
νατος]; 'Axóxp. Φθορὰν μὲν οὐχ ὑπέμεινεν οὐδ' αὐτὴ
ἡ τοῦ Θεοῦ Λόγου σάρξ΄ νόθως γὰρ διαλαµθάνοντες,
νόθως χαὶ ἑπερωτᾶτε * προανεχεχράγχει γὰρ ὁ προφή-
της περὶ αὐτοῦ « Οὐ δώσεις τὸν ὅσιόν σου ἰδεῖν δια-
φθοράν. » Πάθος μὲν ὑπέμεινεν ἐθελούσιον ὁ τοῦ Θεοῦ
Tió;* ὁ χωρῶν ἐν ἑαυτῷ τὸν ἀχώρητον Πατέρα * χω-
ρούµενος δὲ καὶ αὐτὸς ὑπὸ τοῦ Πατρός * χωρούμενος
γὰρ ὑπὸ τοῦ Πατρὸς, xai ὧν ἓν τῷ κόλπῳ του Πα-
τερὸς, ἐχωρεῖτο ἀἁῤῥήτως χαὶ ἐν τῇ ἰδίᾳ σαρχί. 'Av-
εδίω δὲ τριήµερος, λαφυραγωγῄσας τὸν ᾷδην ' xai
ἐπέφανεν ἡμῖν μετὰ τῆς ἰδίας σαρχὸς ὁ τοῦ Θεοῦ
χἱός: ἵνα καὶ ἡμᾶς ἁπαλλάξῃ θανάτου καὶ φθορᾶς.

causa homo fieri dispensatorieque in nostris ver-
sari non abnuerit? Patris benignitatem, qui pro-
prium Filium propter nos donavit, amplectere; in
ipsam autem rem curiosius, qu:zeso, noli inquirere.

" Non enim per firecorum sapientiam, aut munda-

num sensum percipitur, sed ab utroque est aliena.
t Beatus es, Simon Dar-Jona, » inquit Dominus Petro,
« quia caro et sanguis non revelavit' tibi, sed Pater
meus qui est in celis **, » Nam divini adventus Filii
Dei cognitio, coeleste donum est.

Interrog. Quomodo universorum opifex Deus Ver-
bum, qui nec tangi, nec cerni, nec mutari, nec cir-
cumscribi potest, in vili ligmo crucem mortemque
sustinuit? Resp. Mortem et crucem Dei Verbum per
propriam carnein sustinuisse dicimus : sustinuit au-
tem hac, ut nos a morte et corruptione immunes
redderet. Nam animam propriam ille pro nobis po-
suit, non peregrinam, aut a Deo Verbo alienam : in»
explicabilis enim est unio. Ipse enim ait : « Potesgta-
tem habeo ponendi animam meam, et potestatem
labeo iterum sumendi eam **, » Illius animz pro-
prium tedere, contristari, e Β0ζ, corpore emi-
grare, quemadmodum et carni quoque peculiare est
defatigari, crucifigi, exsuscitari, in altum sublatam
collocari. Veruntamen omnia hxc et Dei sunt, et
Dei esse dicuntur. Dei enim est anima, Dei est
caro.

Interrog. Quomodo omnipotens Patris Verbum re-

p surrexit, aut. incorruptibile corruptioni obnoxium

fui? Resp. Corruptionem haud sustinuit nec ipsa
quidem Dei Verbi caro. Nam quia parum legitime
distinguitie, parum etiam legitime interrogatis. Jam
enim dudum anie propheta de Chrísto pronuntia-
rat: « Non dabis Sanetuam tuum videre corruptio-
nem !*, » Sane passionem voluntariam sustinuit Dei
Filius, qui Patrem immensum in se continet, et ab
ipso vicissim Patre continetur. Nam a Patre com-
prelensus, et in paterno sinu exslstens, inexplíca-
bili quodam modo etiam propria carne continebstur.
Idein Dei Filius tertia die revixit inferis despoliatis,
οἱ cum propria earne nobis apparuH, quo videlicet

** Matth. στι, 7. !! Joan. κ, 18. |!" Psal. xv, 105 Act. u, 21.

PaT&OL. σε. LXXV.

45

1419 S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP. 1120

nos quoque a morie et corruptione liberaret '?. Dei A θεοῦ τοίνυν τὸ πάθος, Θεοῦ xal ἡ ἀνάστασις, θεοῦ
jusque est passio, Dei resurrectio, Dei assumptio, — xal ἡ ἀνάληψις, Θεοῦ xaY ἡ κατὰ πάντα πρὸς ἡμᾶς
Dei denique ila nobiseum per omnia similitudo, ὁμοίωσις, χωρὶς ἁμαρτίας. O0 δοχήσει, ἀλλὰ ἀληθείᾳ
peccato excepto !* : neque imaginarie, sed vere om- τὰ πάντα γέγονεν ἓν αὐτῷ. Αὐτῷ ἡ δόξα, ἅμα τῷ
nia in eo fuerunt, Ipsi simul cum Patre et Spiritu Πατρὶ καὶ τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, vov, καὶ ἀεὶ, xal εἰς
saucto sit gloria, nunc et semper, et in s:mcula sze- τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Αμήν.

culorum. Amen. .

!* Rom. viti, 21. '* Hebr. 1v, 45.

TOY ΑΓΙΟΥ KYPIAAOY

ΠΕΡΙ ΤΗΣ TOY ΚΥΡΙΟΥ ΕΝΑΝΟΡΟΩΠΗΣΕΩΣ.

SANCTI CYRILLI
DE INCARNATIONE DOMINI *.

Mat, Biblioth. nova Patrum, 166, 51.

80m I. Quod wiilis sit audientibus divine incar- B A'. "Ort ὠφέλιμον τοῖς ἀκούουσιν ἡ τῆς θείας
nationis commemoralio. .

Satis, ut puto, de sancta Trinitate tanquam in
orthodoxorum concione εἰ evangelicis dogmatibus
credentium disseruimus. Non enim contradicere in
presenti irreligiosis, sed apostolorum discipulis fi-
dem exponere propositum nobis fuit. Quia vero et
divinorum beneficiorum magnitudo magnopere $0-
let succendere Deo addictorum affectum eosque
fervidiores efficere Dei amatores, ideo necessario
hune quoque aggredior libellum, ut praeterito ser-
moni de Deo connectam incarnationis mysterium
demonstremque qualia et quanta Creator generi
nostro beneficia contulerit. Nunquam enim cessa-
runt divinorum donorum fontes quominus bona ho-
minibus effunderent.

1]. Narratio eorum qu& Deus ad hominum jam in-
de ab initio utilitatem contulit.

Ex quo huuc optime temperatum mundum crea-
vit Deus, variis simul beneficiis naturam nostram
cumulat. Et primo quidem eam quz non erat fecit,
et formatam honoravit,pulveremque in hominis na-
turam prout voluit convertit ; et deformi luto pul-
chritudinem simul animamque 806m largitus est,
oculorum claritatem, vultus hilaritatem, genarum
levitatem, lingua flexibilitatem, sanguinis rivulos
ad omnia corporis discurrentes membra, et con-
gruam carni nervis atque cuti rigationem mini-
strantes, ossium duritiem, et inclusarum his ine-

οἱχονομίας ἀν άμνησις.

Ὁ μὲν περὶ τῆς ἁγίας Τρίαδος ὡς ἓν εὐσεθῶν
συλλόγῳ, καὶ τοῖς εὐαγγελιχοῖς δόγµασιν πειθοµέ-
vtov, ἀποχρώντως ἡμῖν, ὡς οἶμαι, λόγος διῄνναται.
Οὐ γὰρ ἀντειπεῖν ἐπὶ τοῦ παρόντος τοῖς ἀσεθέσιν,
ἁλλὰ τοῖς φοιτηταῖς τῶν ἀποστόλων ἐχθέσθαι πίστιν
προὐθέμεθα. Ἐπειδὴ δὲ καὶ τῶν θείων εὐεργεσιῶν
τὸ μέγεθος ὑφάπτειν olós µειζόνως τῶν φιλοθέων τὸν
πόθον, xal θερµοτέρους αὐτοὺς καθίστησιν ἐραστὰς
τοῦ θεοῦ , ἀναγχαίως χαὶ ἐπὶ τοῦτον βαδιοῦμαι τὸν
λόγον, τῇ θεολογἰίᾳ τὴν οἰχονομίαν συνάπτων, xal
δειχνὺς ἡλίχα xal ὅσα ὁ ΠἩοιητῆς τὸ ἡμέτερον εὖ-

«ηργέτησε Ὑένος. Ob γὰρ ἑπαύσαντο πώποτε τῶν

θείων δορεῶν αἱ πηγαὶ τοῖς ἀνθρώποις τὰ ἁγαθὰ

C ἀναθλύζουσαι.

B. Διήγησις τῶν ὑπὸ θεοῦ γεγενηµένων εἰς cir
ἀνθρώπου εὐεργεσίαν ἐξ ἀρχης.

Ἁλλ' ἀφ' οὗπερ τόνδε τὸν παναρµόνιον κόσμον
ἐδημιούργησεν, ταῖς ποιχίλαις εὐεργεσίαις τὴν ἡμε-
τέραν ἐπιχλύζει φύσιν ὁ Ποιητής. Καὶ πρῶτον μὲν
μὴ ὄντα πεποίηχε xaX διαπλάττων ἑτίμησεν, καὶ τὸν
χοῦν εἰς ἀνθρώπου φύσιν µετέδαλεν ὡς ἠθέλησε, xal
τῷ δυσειδεῖ πηλῷ κάλλος καὶ ψυχην ἑδωρήσατο,
ὀφθαλμῶν λαμπρότητα, xal γαλήνης χαθαρότητα,
xai παρειῶν λειότητα, xal γλώττης ἁπαλότητα , xal
αἵματος ὀχετοὺς εἰς ἅπαντα τοῦ σώματος διαθέοντας
µέλη, καὶ ἁρδεῖαν ἀποχρῶσαν σαρχὶ xai νεύροις
χορηγοῦντας καὶ δέρµατι, ὁστῶν ἀντιτυπίαν, xal

* Sequentia cuncta capitula opus constituunt prorsus diversum ab illis jamdiu editis S. Cyrilli Scholiis

de incarnatione Domini.

101

DE INCARNATIONE DOBINI. '

1492

tüv bv τοῦτοις αποχειµένων μυελῶν τὸ χρειῶδες, A dullarum utilitatem, et quotquot alia in humano

καὶ τἄλλα ὅσα τοῦ ἀνθρωπίνου ζώου τὸ ὀρώμενον
ἔχει. Καὶ πρὸς τούτοις, νοῦν ἔδωχεν ἡγεμόνα xal
κυδερνήτην, σοφίας πληρώσας, τέχνης ἁπάσης καὶ
ἐπιστήμης ἐμπλήσας, xal λογιχὸν ἀπέφηνε τὸ πήλι-
voy ἄγαλμα, xaX οἰχείαν εἰχόνα πεποίηχε τὸν χοϊχὸν
ἀνδριάντα, τὸ ἀρχιχὸν xaX αὑὐτοχρατοριχὸν xal δη-
μιουργιχὸν τῇ νοερᾷ φυχῇ χαὶ ἀθανάτῳ δωρησάµε-
vog. Εἶτα βασιλέα κτηνῶν, xai τετραπόδων, καὶ ἑρ-
πετῶν, νηχτῶν, xal ἀμφιθίων, xal τῶν ἀεροπόρων
ὀρνίθων ἐχειροτόνησε. Πρὺ δὲ τούτων ὥσπερ τινὰ
παστάδα χαοιεστάτην ἄνωθεν ἑξέτεινεν οὐρανὺν,
λειμῶνας ἁστέρων ἑγχαταπίήξας, χρείαν τε ὁμοῦ xai
τέρψιν παρέχοντας * Πλιόν τε ἀνίσχειν χελεύσας, xal
δύεσθαι, χαὶ ποιεῖν ἡμέρας χαὶ νύχτας, χαὶ τῷ
δρόμῳ τὸν χρόνον μετρεῖν' σελήνην φθίνειν xal
πλἢθειν, xai ταῖς πυχναΐς μεταθολαϊῖς ἴδειν τε ὁμοῦ
xaX σημαίνειν χύχλον τὸν ἐνιαύσιον ' γην δὲ κάτωθεν
ὑπεστόρεσε, xal ποιχίλον αὐτῃῇ χόσμον δέδωχεν , εἰς
ἄλση χαὶ fia xaX λειμῶνας διαχρίνας ΄ ὄρη χιρτώ-
σας εἰς ὕψος, χαὶ νάπας χοιλάνας, χαὶ πεδία ὕπτια
χαὶ ἱσόπεδα δείξας, xai πηγὰς ἀναθλύξειν ἐν µέσῳ
χελεύσας, xai ποταμοὺυς τρέχειν ἅπαυστα, xal
ςἆλλα ὅσα γῆν χαλλωπίζει xaY θάλατταν,

Ὀ, Διά zl. τὺν ἄνγθρωπον προσηγόρενσεν Ἀδάμ.

Οὕτω δηµιουργήσας τὸν πρῶτον ἄνθρωπον, xat τῇ
εἰχόνι τιἁήσας καὶ τῷ πλήθει τῶν δωρεῶν ἀποχλύ
σας, τίθησιν αὐτῷ τὸ τῆς φύσεως ὄνομα ΑἈδὰμ γὰρ

animali videre est. Et przter hac, mentem dedit
ducem et gubernatricem, sapfentia imbutam, artis
omnis scientizque capacem ; et rationalem exhi-

buit luteam statuam, atque ad imaginem suam con-

formavit pulvereum simulacrum, imperativam vim,
liberum arbitrium, et quidvis fabricandi potentiam
intellectuali immortalique anima concedens. Dein-
de hominem belluarum, et quadrupedum, ac repti-
tilium, aquatilium, et amphibiorum, et volatilium
avium regem censtituit, Ante hzxec autem, quoddam
veluti jucundissimum cubiculum desuper extendit
ccelum, siderum amoenitates inserens, qux usum
simul delectationemque przbent : solem oriri ju-
bens et occumbere, diesque οἱ noctes efficere, cur-
suque suo tempora metiri ; lunam minui et augeri,
$uisque frequentibus revolutionibus delectare pari-
ter, eL annuum circulum significare. Jam tellurem
hic inferius substravit, eique varium ornatum de-
dit, silvis, arvis, pratisque distinguens, montes in
sublimitates curvans, valles excavans, campos su-
pinos equabilesque ostendens, fontesque de medi-
tullio scaturire jubens, et flumina perenniter dis-
«urrere, atque alia omnia quotquot terram mare-
que exornaut.

lll. Cur hominem appellaveri! Adamum.

Cum sic primum hominem condidisset, et ima-
gnis sue honore auxisset, donorumque copia
obruisset, nomen ei natura ipsius propriuin impo-

αὐτὸν προσηγόρενσεν ΄ τοῦτο bb τὸν χοῦν δηλοῖ τῇ C suit ; etenim Adamum nuncupavit, quod vocabulum

Ἕδραίων φωνῇ. Μία δὲ xai αὕτη περὶ τὸν ἄνθρωπον
κηδεμονία. Ἐπειδῇ γὰρ ἔμελλε τοσούτοις ἀγαθοῖς
ἑντρυφήσειν, xat τοσούτων ἄρχων ἀνηγορεύθη καὶ
βασιλεὺς, ἵνα μὴ τῷ Ἀλήθει τῶν δωρεῶν ὑπερμαζή-
σας, xal τῷ ὕψει τῆς ἡγεμονίας ἐπαρθεὶς χατα-
σχιρτήσῃ τοῦ κτίσαντος, xal µεγίστην &x τῆς τυ-
ῥαννίδος ἀπενέγχηται βλάδην, χατὰ «bv πρῶτον
ἁποστάτην ἐχεῖνον τὸν ὡς ἁστραπὴν Ex τοῦ οὐρανοῦ
πεσόντα δι’ ἁλαξονείαν, ἀναγχαίως ὁ σοφὸς τῶν ὅλων
πρύτανις χωλύων αὐτοῦ τὸν ὄγχον τοῦ φρονήματος,
'Abàp. προσηγόρευσεν, ἵνα kx τῆς προσηγορίας ἓν-
νοῶν τὴν συγγένειαν, xal τὰς ἀφορμὰς τῆς φύσεως
λογιζόμενος, xal τὸν πρόγονον χοῦν mpb τῶν ὀφθαλ-
μῶν θεώμενος, ἑαυτὸν μὲν γνωρίζῃ, προσκυνῇ δὲ τὸν
τοσαύτην εὐπρέπειαν αὐτῷ καὶ µεγαλοπρέπειαν
δωρησάµενον αὕτη πρώτη περὶ τὸν ἄνθρωπον
ἐδείχθη τοῦ Ποιητοῦ μετὰ τὴν δηµιουργίαν πρόνοια,
οὕτως ἐξ ἀρχῆς οἷά τις πατὴρ xaX lavpbe χαὶ διδά-
σναλος, χοσμῶν ὁμοῦ καὶ ἰατρεύων xal διδάσχων
αὐτὸν τὴν ἀρετὴν, διετέἐλεσεν.

Δ'. Διὰ τί τὴν γυναἶχα ἐκ τῆς π.ἱευρᾶς ἐδημιούρ-
γησε.

Οὕτως αὐτὸν διαπλάσας , οὕτως προσαγορεύσας,

βοηθὸν αὐτῷ xai σαυνεργὸν καὶ τοῦ βίου χΧοινωνὸν

παραχρῆμα ἐδημιούργησεν' οὐκ Ex µόνης δὲ τῆς
γῆς, ὡς ἐπ᾽ ἐχείνου, λαμθάνει τὰς ἀφορμὰς τῆς

! Ίδα. xiv, !2.

in Hebreorum lingua pulverem siguificat. Atque
hac etiam erga hominem providentia 07m fuit.
Nam quia tantis bonis fruiturus erat, totque crea-
turarum princeps constitutus eral et rex, ne donc-
rum multitudine lasciviens et principatus excelsi-
tate elatus adversus Creatorem petulans fieret,
maximumque ex hac veluti tyrannide detrimentum
caperet, more illius primi apostatz, qui tanquam
fulgur superbie sue causa celo excidit *, neces-
sario sapiens rerum omnium curator, tumorem
ipsius mentis comprimens, Adamum appellavit, ut
ex nomine conditionem suam reputans, et naturz:
primordia considerans, parentemque suum pulve-
rem pre oculis habens, se ipsum quidem cogno-
sceret, adorarel autem illum, qui tantum ei decorem
ac speciositatem donavit. Prima hzc erga hominem
Factoris post creationem providentia exstitit. Itaís
jam inde ab initio, ceu pater quidam el medicus οἱ
magister, ornans simul et sanans virtutemque do-
cens, se gessit.

IV. Cur mulierem ex viri latere formaverit,

Postquam eum ita formaverat atque appella-
verat, auxiliarem eidem et cooperatricem vilzeque
sodalem illico fabricavit. Haud tamen ex sola ter-
r3, sicut in ipso fecerat, materiam plasmatis sume

1425

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

1424

psit; sed unam ex viri costis capiens, atque bac ceu A διαπλάσεως, ἀλλὰ µίαν τῶν πλευρῶν ἐχείνου λαδὼν,

basi et fundamento utens, femineam naturam com-
posuit: haud sane materie penuria, sola enim ei
voluntas ad eujusvis rei creationem sufficiebat, sed
quia concerdie vinculum naturse indere voluit.
Hortum quoque consevit, eumque plantis omnige-
uis exornavit, idque habitaculum homini conces-
sit, preebens illi virtutis exercitium, baud laborio-
sum neque multi sudoris praeceptum imponens, sed
modesto certe perfacile.

V. Cur ei legem constituerit.
Nam cum omnibus horti plantis vesci eum jus-
sisset, unius gustum vetuit; neque id ipsum teme-
re fecit, sed ut homo S08m. auctorem suum agno-

xai ταύτῃ χαθάπερ τινὶ χρηπῖδι xal θεµελίῳ χρησά-

µενος, την Υυναιχείαν φύσιν ποιεῖ ' οὐχ Όλης ἆπο-
eie" µόνη vp αὑτῷ βουλῃ πρὺς την ὅλων δηµιουρ-
γίαν Ίρχεσεν - ἀλλ' Ev «f| φύσει τῆς ὁμονοίας θελἠ-
σας ἐνθεῖναι τὸν σύνδεσμον. Φυτεύει xal παράδεισον,
xa φυτοῖς αὑτὸν χαταχοσμεῖ παντοίοις, xal τοῦτον
ἑνδιαίτημα τῷ ἀνθρώπῳ χαρίζεται, δεδωχὼς αὑτῷ
γυµνάσιον ἀρετῆς , ἑντολὴν οὐχ ἐπίπονον, οὐδὲ γέ-
µουσαν ἱδρῶτος, ἀλλὰ µάλα σωφρονοῦντι ῥᾳδίαν.
E'. Διὰ τί γόµμον αὐτῷ τέθεικαν.

Πάντων γὰρ τῶν φυτῶν τοῦ παραδείσου κελεύσας
ἀπολαύειν, ἑνὸς ἁπηγόρευσε τὴν µετάληφιν: οὐχ
ἁπλῶς οὐδὲ τοῦτο πεποιηχκὼς, ἀλλ᾽ ἵνα τὸν πεποιη-

sceret, atque instar jugi cujusdain ἱασθήι Creatoris p xóa γνωρίξη, χαὶ ὥσπερ τινὰ ζυγὸν ἔχῃ τὸν νόμον

haberet ; utque sciret se quidem in terra regnare,
sed tamen Factorem suuin vicissim sibi dominari,
praesse et subjici, imperare et imperari, ducere et
duci.Sed εἰ alioquin congrua est rationalibus legis-
latio : est enim brutorum proprium sine lege vi-
vere. Mandatum autem circa escam Creator illi
imposuit, quia alius cujusvis legis tunc fuisset in-
utilis latio. Quid eniin ei vetandum erat ? Num ne
occideret ? Atqui nemo erat, in quem cades cade-
ret. Num ue moecharetur ? Atqui. ne si vellet qui-
dem id poterat, cuim alia femina non esset. Num ue
furaretur? At cujus bona? Cuncta enim in ejus
potestate erant. Erat igiuur ille mundus tempori
suo conveniens, neque (anlummodo illis qui duo

τοῦ δηµιουργήσαντος, ἵνα γινώσχῃ ὡς βασιλεύει μὲν
τῶν Ev τῇ Υῇ, βασιλεύεται δὲ ὑπὸ πλάσαντος, ἄρχει
καὶ ἄρχεται, δεσπόξει καὶ δεσπόξεται, ἡγεῖται xal
ἄγεται. "Άλλως δὲ καὶ πρόσφορος ἡ νοµοθεσία τοῖς
λογιχοῖς ' ἁλόγων γὰρ ἴδιον τὸ νόμων χωρὶς πολι-
τεύεσθαι" τὸν δὲ περὶ βρώσεως νόμον τέθειχεν αὐτῷ
ὁ Ποιητῆς, ἐπειδὴ τῶν ἄλλων νόµων fj θέσις περιττὴ
τηνικαῦτα ἣν. Τί γὰρ αὐτῷ xal ἀπαγορεύειν ἐχρῆν ;
Mi, φονεῦσαι; ᾽Αλλ' οὐχ ἣν ὁ τοῦτο πεισόµενος. Άλλὰ
μὴ μοιχεῦσαι; Αλλ οὐδὲ βουληθεὶς οἷός τε Ἶν , γυ-
ναιχὸς ἄλλης οὐχ οὕσης, ᾽Αλλὰ μὴ χλέφαι; Τὰ τί-
vog; Αὐτοῦ γὰρ ἣν ἅπαντα. ᾿Αομόδιος τοίνυ» ὁ
χόσμος ἐκεῖνος fjv τῷ τότε χαιρῷ, καὶ οὗ µόνον τοῖς
µόνοις οὖσιν, ἀλλὰ xal παιδίοις ἀρτιγενέαιν συµ-

soli erant, verum etiam pueris recenter naiis ido- C 6alvov.

neus.
Vl. De Adami exsilio.

Sed postquam invidia diaboli, et mulieris sim-
plicitate errorem commisit (namque hanc utpote
debiliorem fallens, primo per ipsam, ceu persua-
dendo aptiorem, Adamum nostre salutis hostis cir-
cumvenit), pulsus illico paradiso fuit, et ad conna-
turalem suam terram dimissus est, sudori, labori,
serumneque deditus, ac veluti freno quodam, agri-
eulture labore, aliorumque vitse malorum perpes-

&lone constrictus. Quia enim illam labore omni ac

dolore liberam vitam non cum grato animo tulerat,
calamitate deinceps implicitus fuit, ut contractum
prosperitate morbum , laboribus depellerct. Tum
eliam morte peccati eursum leyislator interrupit,
et peenam ipsam instar clementiz intuliL. Cum enira
trausgressioni mortem decrevisset legislator, fa-
etus vero transgressor homo in eam ponam in-
eurrisset, operam ille dedit ut perna iu salutem
vergeret. Nam^ue hoc animal mors dissolvit, ma-
liti& actionem sistit, laboribus subtrahit, sudoribus
liberat, doloribus curisque eripit, finem corporis
809n. imponit passionibus. Tanta nimirum cle-
mentia poenaiu teinperavit judex |

VII. Quam ingrati homines fuerint, et quam provi-
dus Deus, narratur.

Sed uihil inde genus hominum ingratum perce-

6’. Περὶ trjc ἑξορίας τοῦ Ἀδάμ.

Ἐπειδὴ δὲ φθόνῳ διαθόλου à Χαὶ γυναιχὸς εὐχολίᾳ
τὴν ἁπάτην ἑδέξατο (ταύτην γὰρ ὡς ἁπαλωτέραν
φενακίσας, πρότερον δι) αὐτῆς, ὡς πιθανωτέρας, tiv
Αδάμ ὁ τῆς ἡμετέρας φύσεως ἁλάστωρ ἐπολιόρχι-
σεν), ἐξεθλήθη μὲν εὐθὺς τοῦ παραδείσου, xal z
τὴν συγγενῆ γῆν παρεπέµφθη, ἱδρῶτι καὶ πόνῳ χαὶ
ταλαιπωρίᾳ συγκληρωθεὶς, καὶ οἷόν τινι χαλινῷ τῇ
Υηπονίᾳ χαὶ καχοπαθείᾳ καὶ ταῖς ἄλλαις τοῦ βίου
πονηρίαις παραδοθείς. Ὡς γὰρ τὴν ἄπονον ἐχείνην
xai ἄλυπον οὐκ ἐνεγχὼν εὐγνωμόνως ζωὴν, τῇ δνσ-
Ἱμερίᾳ συζεύγνυται, ἵνα cv ἀπὸ τῆς εὐημερίας φε-
ῥρομένην νόσον διὰ τῶν πόνων ἀποσχευάσηται. Δια-
χόπτει δὲ καὶ θανάτῳ «bv δρόµον τῆς ἁμαρτίας ὁ
νομοθέτης, xai αὐτὴν δείχνυσι τὴν τιµωρίαν φιλ-
ανθρωπίαν. Ἐπειδὶ vàp τῇ παραδάσει νομοθετῶν
συνέζενξε θάνατο», παραθὰς δὲ ὑπὺ τὴν τιµωρίαν

ἐκχείνην ἐγένετο, οἰκονομεῖ τὴν τιµωρίαν σωτηρία.

γενέσθαι. Διαλύει γὰρ τοῦτο τὸ ζῶον ὁ θάνατος, χα
παύει μὲν τὴν τῆς πονηρίας ἐνέργειαν, ἀπαλλάττει
δὲ πόνων, καὶ ἱδρώτων ἐλευθεροῖ, λύπας χαὶ φροντί-
δας ἐλαύνει, τέλος τοῖς τοῦ σώματος δίδωσι πάθεσι.
Τοσαύτῃ φιλανθρωπίᾳ τὴν τιµωρίαν ἐχέρασεν ὁ
χριτῆς !

Z'. Αιήγησις εῆς τῶν ἀνθρώπων ἀχαρισείας, xal

της tov θεοῦ κηδεµονίας.
Ἁλλ' οὐδὲν ἐντεῦθεν τὸ ἀχάριστον γένος τῶν &y-

385

DE INCARNATIONE DOMINI.

1426

θρώπων ἀπώνατο ' µείζοσι δὲ ἀγνωμοσύναις τὸν €0- A pil utilitatis: imo et pejoribus maleficiis benefacto-

εργέτην ἡμείφατο. Εὐθὺς γὰρ ἁδελφοχτονία τολμᾶ-
ται, xal φθόνος, xoi φεῦδος, ἀχολασίαι τε καὶ
ἀσέλγειαι, ἀδιχίαι, καὶ ἀλληλοφονίαι, xal τῶν
ἀλλοτρίων ἁρπαγαὶ, xai τἄλλα ὅσα ἐθλάστησεν ἡ
ἁμαρτία xaxá. ᾽Αλλ' οὐδὲ οὕτως ὁ Ποιητὴς fiv διέ-
πλασεν ἀπηγόρευσεν φύσιν ' σοφῶς δὲ αὐτὸ xai δια»
φόρως ἑτέλεσεν, ἰατρεύων, ἐπιτιμῶν, ἐγχαλῶν, οἱσ-
ηγούμενος τὸ δέον, συμθουλεύων, ἀπειλῶν, ἐπάγων
τὴν ἀπειλὴν, χολάζων τοὺς πονηροὺς, στεφανῶν τοὺς
ἀγαθοὺς , xal τὸν μὲν ἀνακηρύττων , τὸν δξ µετα-
τιθεὶς , τὸν δὲ ξύλῳ μετὰ τοῦ γένους διασώζων, xal
σπινθῆρα τῇ φύσει διατηρῶν, ἐπιχλύζων τὴν γῆν,
διαφθείρων ὕδατι τοὺς ἑργάτας τῆς πονηρίας, αὔξων
αὖθις τὸ ἀνθρώπινον γένος, μεριχαῖς τιµωρίαις χοι-
νὰς ἰατρείας ποιούµενος, πόλεις ἀσεθείαις συζώσας
πυρὶ χαταφλέγων οὐρανίῳ, τὸν σὺν αὐτοῖς μὲν ol-
χοῦντα, τῆς δ' ἀσεθείας οὐ χοινωνοῦντα, τῆς τιµω-
plac ἐλευθερῶν, εὐετηρίαις δωρούμενος, ἐν χαιρῷ
ὑετὸν χαριζόµενος, αὔξων ἁῤῥήτως τὰ παρὰ τῶν
ἀνθρώπων χαταθαλλόμενα σκέρµατα, χαρπῶν ἀφθο-
Ja; βρύειν τὰ δένδρα γελεύων, λιμῷ παιδεύων
τοὺς οὐδὲν ix τῆς εὐθηνίας ὠφεληθέντας, νόσους
ἐἑπάγων, καὶ πάλιν ταύτας ἑλαύνων, χαλασφενδονῶν
τὰς τῆς ζωῆς ἀφορμὰς , νέφεσιν ἀκρίδος τὸν Ίλιον
χρύπτων xal τοὺς χαρποὺς διαφθεἰίρων' νεύων αὖθις,
xai τὰ λυπηρὰ µεταβάλλων, τοὺς τὴν εὐσέδειαν
ἀγαπήσαντας οὐχ Ev , καὶ τούτοις φαινόµενος, xat
φιλικῶς διαλεγόµενος, xaY διὰ τούτων προσηµαΐνων
τὰ μέλλοντα.

C
IT. "Οτι φιλαγθρωπίας γέμει ἡ τοῦ 8600 ἐναν-

θρώπτησις.

Ἐπειδῇ δὲ ταῦτα, xai τἆλλα τὰ pupla καὶ
δυσδιήγητα τῆς θείας οἰκονομίας εἴδη ὀλίγους μὲν
εὐηργέτησεν, οἱ δὲ λοιποὶ τῶν ἀνθρώπων ἀνηχέστως
διέχειντο, τότε Oh, τότε τὸ µέγα καὶ ἄῤῥητον γίνεται
τῆς οἰχονομίας μυστήριον ' αὐτὸς γὰρ ὁ Λόγος τοῦ
Θεοῦ, ὁ δημιουργὸς ἀἁπάσης τῆς χτίσεως, ὁ ἀχώρη-
Ὅπος, ὁ ἀπερίγραπτος , ὁ ἀναλλοίωτος, ἡ πηγη τῆς
ζωῆς, τὸ ἐκ τοῦ φωτὸς φῶς , fj ζῶσα τοῦ Πατρὸς
εἰχὼν, τὸ ἀπαύγασμα τῆς δόξης, ὁ χαρακτὴρ τῆς
ὑποστάσεως, τὴν ἀνθρωπείαν φύσιν ἀναλαμθάνει,
καὶ τὴν οἰκείαν εἰχόνα νεοποιεῖ τῇ ἁμαρτίᾳ δια-
φθαρεῖσαν, χαὶ «bv ἀνδρ,άντα τὸν ὑπὸ τοῦ υἱοῦ τῆς
πονηρίας παλαιωθέντα ἀνανεοϊ, xal τοῦ πρώτου χα-
ριέστερον δείχνυσιν, οὐκ ἀπὸ γῆς ὡς πάλαι τοῦτον
δηµιουργήσας, ἀλλ αὐτὸς καταδεξάµενος ' οὐ τὴν
θείαν φύσιν εἰς ἀνθρωπείαν μεταθαλὼν, ἀλλὰ τῇ θείᾳ
τὴν ἀνθρωπείαν συνάψας ' µένων γὰρ ὃ ἣν, ἔλαδεν
ὃ oüx fjv: xal τοῦτο ἡμᾶς διδάσχει ὁ µαχάριος
Παῦλος βοῶν ' « Τοῦτο φρονείσθω ἐν ὑμῖν, ὃ καὶ ἐν
Χριστῷ Ἰησοῦ , ὃς ἓν μορφῇ θεοῦ ὑπάρχων, οὑχ
ἁρπαγμὸν ἠγήσατο τὸ εἶναι ἴσα θεῷ, ἁλλ᾽ ἑαυτὸν
ἑχένωσε , μορφὴν δούλον λαθών.» Ἐξ ὧν εὔδηλον,
ὡς fj τοῦ Θεοῦ uopeh, µένουσα à fjv, ἔλαθε τὴν
δούλου µορφήν᾽ μορφὴν δὲ χαλεῖ ob τὸ φαινόμενον
µόνον τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλὰ πᾶσαν τὴν ἀνθρώπου

? [ebr. 1,9... ? Philipp. n, 5-7.

D

rem remuneratus est. Statim enim fraterna caedis
facinus, invidia, mendacium, intemperantia, luxu-
riz, injurise, mutum occisiones, alienz rei rapinz,
et alia hujusmodi quz peccstum peperit mala. Sed
ne sic quidem quam formaverat abjecit Deus natu-
Tam : sed varia sapientia ad eum (flnem usus est,
medens seilicet, inerepans, inceusams, ad officium
erudiens, consilia suggerens , comininans , minas
ipsas in rem conferens, malos puniens, bonos mu-
nerans, et alium quidem -laude ornans, alium de
mundo iransferens, alium arca lignea cum genere
salvans, et nature scintillam conservans ; terram
diluvio obruens, et nequiti: operatores aquis prz-
focans; multiplicans rursus humanum genus, sin-
gularibus poenis generales medelas faciens, civita-
tes sceleribus deditas igne exurens coelesti ; virum
illarum quidem incelam, sed scelerum minime par-
licipem, ponz eripiens : annuos proventus suppe-
ditans, imbrem opportune largiens, augens arcano
modo jacia ab hominibus semina, fructuum ubertate
arbores luxuriare jubens, fame aliquando erudiens
illog quos abundantia uon juverat, morbos immit-
tens, atque hos rursus depellens ; grandine verbe-
rans vita subsidia; locustarum nimbis solem οὗ»
scurans, frugesque cerrumpens; favens iterum, et
molestias avertens, religiosos homines non dese-
reus, lis etiam apparens, amice colloquens, per-
que hos futura portendeus.

VIII. Quod summam demonsirat. clementiam incar-
nalio Dei.

Postquam vero tum hzc tum alia innumera vix-
que effabilia divine providentie 81m. genera,
paucis oppido profuerunt, reliqui autem homines
insanabiles permanebant, tunc demum moguum at-
que ineffabile peractum fuit incarnationis myile-
rium. Ipsum enim Dei Verbum, rei universz crea-
t:€ auctor, immensus ille, incircumscriptus , im-
mutabilis, vita fons, lumen de lumine, viva Patris
imago, splendor glorie, figura substantiz *, huma-
pam naturam assumpsit, propriamque imaginem
peccato corruptam instauravit, statuam a filio ini-
quitatis antiquatam renovavit, et priore pulchrio-
rem ostendit, haud jam ex terra, ut olim, eam for-
mans, sed ipseimet in se recipiens : baud sane di-
vinam naturam in humanam convertens, sed divi-
nx humanam copulans. Manens enim quod erat, id
quod non erat suscepit. Quam rem nos docet bea-
tus Paulus clamans : « Hoc sentite in vobis quod et
in Christo Jesu, qui cuin in forma Dei esset, non
rapinam arbitratus est esse se zqualem Deo, sed
semetipsum exinanivit, formam servi accipiens *. »
Unde patet, Dei formam in eo quod erat manentem,
servi formam sumpsisse. Formam autem appellat
non id tantummodo bominis quod apparet, sed totaui
prorsus bominis naturam. Nam sicuti Dei forma,

1427

S. CYNLLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

4425

substantiam Det significat (de cztero enim sine A φύσιν' ὥσπερ γὰρ fj τοῦ θεοῦ μορφὴ, τοῦ θεοῦ τὴν

specie Deus est et sine figura, nemoque nisi forte
delirans, diceret Deum formam habere et mem-
brorum distinctionem, cum sit incorporeus ac sim-
plex): ita servi forma non hoc quod cernitur so-
lum, sed totam hominis demoBslrat naturam.

IX. Beprehensio heretice pravitatis.

Nonnulli recte religioni contraria sentientes,
dum apostolicis dictis nituntur veritatis dogmata
vulnerare, Arius quidem et Eunomius inanimem
hominem a Deo Verbo assumptum affirmant : Apol-
liaaris autem animatum quidem, sed mente exper-
tem, SE Lo. qui de humana anima quid. zestimet

οὐαίαν σηµαίνει, ἀνείδεον γὰρ τὸ θεῖον xal &aynpá-
τιστον, xal οὐδεὶς ἂν εἴπῃ uh παραπαίων, μορφΏν
ἔχειν, καὶ μελῶν διαίρεσιν, τὸν ἀσώματον χαὶ ἀσύν-

θετον, οὕτως ἡ τοῦ δούλου popuh, ob τὸ ὁρώμενον
τοῦτο µόνον . ἀλλὰ πᾶσαν τοῦ ἀνθρώπου δηλοῖ την
οὐσίαν.
&. "EAerxoc τῆς τῶν αἱρετιχῶν ἀσεδείας.

Τινὲς δὶ τῶν τἀναντία φρονούντων τῆς εὐσεθείας,
ἐπειδὴ τοῖς ἀποστολιχοῖς ῥητοῖς πειρῶνται xata-
τοξεύειν ἀληθείας τὰ δόγµατα, "Άρειος μὲν καὶ Εὖὐ-
νόµιος ἄφυχον ἄνθρωπον ἀνειλῆφθαι παρὰ τοῦ Θεοῦ
Λόγου διαδεδαιούµενοι (1), ᾽Απολινάριος δὲ ἔμψυχον,
νοῦ δὲ ἑστερημένον, οὐχ οἵδ' ὅ τι vov τὴν ἀνθρω-

nescio. Marcion vero ac Manes, et reliqua illa ii- p πείαν quytv: Μαρχίων δὲ xaX Μάνης, xai fj λοιπὴ

pietatis factio, universum incarnationis pessum-
dant mysterium. Hi ineffabilem sancte Virginis
conceptum graviditatemque, fabulam ac simulamen-
tum arbitrantur : corporis autem specie phanta-
stiea velatam divinitatem dictitant, atque lioc modo
hominibus hominem apparuisse. Necesse est
igitur apostolicorum verborum perspicuum sensum
sistere orthodoxis, nempe « qui cum in forma Dei
esset, non rapinam arbitratus est esse se eequalem
Deo, sed semetipsum exinanivit, formam servi
accipiens, in similitudinem hominum factus, et
habitu inventus ut homo. » Verba lic predicto-
rum unusquisque haereticorum ad suum sensum
trahens, detestandorum dogmatum fabricat falsi-
tatein. Arius quidem, et Eunomius, atque Apolli-
naris, et horum similes, servi forma et habitu et
similitudine homiuis, externam nature nostrz spe-
ciem denotari praedicant : qui autem detestabilioris
adbuc agminis sunt, habitum et similitudinem ad
umbram quamdam et imaginem, ac plhantasiam cor-
. pori similem, sententia sua trahunt.

X. Interpretatio verborum, « qui cum in forma Dei

esset ^. »

Nos itaque utriusque factionis vesaniam con-
festim refutabimus. Nam formam servi, substantiam,
ut jam demonstravimus, servi appellat. Nam si Dei
forma substantiam Dei significat, patet servi quoque
formam, servi substantiam significare. Verba
autem, « in similitudinem hominis factus, et habitu
inventus ut bomo, » non tanquam naturz vocabula
Apostolus posuit, sed operationis. Nam quia Christus
Dominus, nesiram a3bens naturam, haud tamen
nostram jn se recepit malitiam, sed omni peccato
caruit, ut propheta clamat *, nempe « qui iniquita-
tem non fecil, nec inventus est dolus in oreejus ; »
nec non deserti incola Joannes contestatur. dicens :
« Ecce agnus qui 81 9m. mundi peccatum tollit*: »
idcirco beatus Paulus, io similitudinem hominis
factam ipsum necessario dixit, et liabilu inventnm

* Philipp. n, 6. * Isa. η, 9. * Joan. v, 99.,

C

τῆς ἀσεδείας ἑχείνη συμμορία, τὸ τῆς οἰχονομίας
ἅπαν ὁμοῦ ἀρνεῖται µυστήριον. Καὶ την μὲν ἄῤῥη-
τον τῆς ἁγίας Παρθένου σύλληφίν τε xol χύησιν,
μῦθον εἶναι xai πλάσμα νοµίδουσι * φαντασίᾳ δὲ
σώματος τὴν θεότητα συγκαλυφθῆναι διαγορεύουσι»
xai τούτῳ τῷ τρόπῳ τοῖς ἀνθρώποις ἄνθρωπον áva-
φανῆναι. "Avayxatoy τῶν ἀποστολικῶν ῥητῶν σαφη.
τῆς διάνοιας παραστῆσαι tolg εὐσεθέσιν, « ὃς Ev
μορφῇ 8600, φησὶν, ὑπάρχων, οὐχ ἁρπαγμὸν ἡγή-
cato τὸ εἶναι Usa. θεῷ, ἀλλ᾽ ἑαυτὸν ἑχένωσε, μορφΏν
δούλου λαθὼν, ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπων Ἰενόμενος,
καὶ σχήµατι εὑρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος. ) Ταντα τῶν
προειρηµένων αἱρετικῶν ἕκαστος οἰχειούμενος, τῶν
βδελυρῶν δογμάτων κατασκευάζει τὸ Φεῦδος. "Αρξιος
μὲν xai Εὐνόμιος xai Απολινάριος καὶ οἱ χατὰ
κούτους, thv τοῦ δούλου μορφὴν xal τὸ σχῖμα χα»
τὸ ὁμοίωμα τοῦ ἀνθρώπου, τὸ φαινόμενον της ἡμε-
τέρας φύσεως σημαίνειν διαγορεύοντες * ol δὲ τῖς
µυσαρωτέρας φάλαγγος, τὸ σχηµα xai τὸ ὁμοίωμα
εἰς σχιάν τινα χαὶ εἰκόνα xal φαντασίαν σώματι
ἑοιχυῖαν λαµθάνοντες.

l'.. Ἑρμηνεία τοῦ, « ὃς ἐν μορφῇ θεοῦ ὑπάρχων. »

Φρενοθλάδειαν δὲ τὴν ἀμφοτέρων παραυτίχα ἡμεῖς
διελέχξοµεν: μορφὴν γὰρ δούλου τὴν οὐσίαν, ὡς
ἀπεδείξαμεν, προσαγορεύει τοῦ δούλου: εἰ γὰρ ἢ
τοῦ Θεοῦ μορφὴ τὴν οὐσίαν δηλοῖ τοῦ Θεοῦ, εὔδηλο,
ὡς xal ἡ τοῦ δούλου τῆς οὐσίας ἑστὶ τοῦ δούλου ση-

D μαντική” τὸ δὲ, « ἐν ὁμοιώματι τοῦ ἀνθρώπου γενόµε-

νος, καὶ σχἡµατι εὑρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος, οὐχ ὡς τῆς
φύσεως ὀνόματα τέθειχεν ὁ Απόστολος, ἀλλὰ της
ἑνερχείας ' ἐπειδὴῇ Υὰρ ὁ Δεσπότης Χριστὸς τὴν
ἡμετέραν ἔχων φύσιν, τὴν ἡμετέραν ob χατεδέξατο
πονηρίαν, ἀλλ ἁπάσης ἐλεύθερος, ὡς ὁ προφήτης
Bod, ὅτι « ἀνομίαν οὐκ ἐποίησεν, οὐδὲ εὑρέθη δόλος
ἐν τῷ στόµατι αὐτοῦ * » xal ὁ τῆς ἑρήμου πολίτης
Ἰωάννης συμμαρτυρεῖ λέγων: « "δε ὁ ἀμνὸς ὁ at-
pov τοῦ χόσµου τὴν ἁμαρτίαν ' » ὁ µαχάριος Παν-
λος ἐν ὁσοιώματι ἀνθρώπου αὑτὸν αναγχκαίως ἔφη

(Y) Sic plane in tertio decimo ex Arianorum [εασιοινῖς, quie mos edidinus Seript. vet. t. 11, part.

Il, p. 228, ubi videsis in aduot. alia testimonia.

1129

πονηρᾶς ἑνεργείας τῶν ἀνθρώπων ἁπηλλαγμένον.
Διὸ xal ἑτέρωθι ἔλεγε΄ « Τὸ γὰρ ἀδύνατον τοῦ νό-

µου ἐν ᾧ Ἠσθένει διὰ τῆς σαρχὸς, ὁ Θεὸᾳ τὸν ἑαυτοῦ

Υἱὸν πέµψας, ἓν ὁμοιώματι σαρχὸς ἁμαρτίας, xal
περὶ ἁμαρτίας, χκατέχρινε τὴν ἁμαρτίαν ἐν σαρχὶ,
ἵνα τὸ διχαίωµα τοῦ νόµου πληρωθῇ Ev ἡμῖν τοῖς μὴ
κατὰ σάρχα περιπατοῦσιν, ἀλλὰ χατὰ πνεῦμα (1). »

Ὁρᾶτε πῶς διὰ τούτων ἐχείνων λύει τὴν ἁσά-
φειαν. « Ὁ Gebc, qnot, τὸν ἑαυτοῦ Υἱὸν πέµφας ἐν
ὁμοιώματι σαρχὸς ἁμαρτίας' » οὐχ ἁπλῶς εἶπεν, ἓν
ὁμοιώματι σαρχὸς, διαλύων τῶν ἀσεθῶν δογμάτων
τὴν βλασφηµίαν ' προγινώσχει γὰρ ἅπαντα d) χάρις
το Πνεύματος. ἀλλ', «&v ὁμοιώματι σαρχὸς ἁμαρτίᾳς,
ἵνα µάθωμεν ὡς τὸ «ὁμοίωμα,» διὰ τὸ πάσης ἆμαρ-

DE INCARNATIONE DOMINI.
Τενέσθαι, xal σχήµατι εὑρεθῆναι ὡς ἄνθρωπον, τῆς A ut. homiuem, prava omni

1430
hominum operatione
alienum. Propterea alibi quoque aiebat : « Nam quod
impossibile erat legi, in quo per carnem in(ürimabatur,
Deus Filium suum mittens in similitudinem carnis
peccati, et pro peccato, damnavit in carne pecce-
tum ; ut justificatio legis impleretur iu nobis, qui
non secundum carnem ambulamus, sed secundum
spiritum *. »

Animadvertite quomodo per hac illorum solvit
obscuritatem. « Deus, inquit, Filium suum mittens
in similitudinem carnis peccati : » non simplieiter
dixit, in similitudinem carnis, nempe ut impiorum
dogmatum blasphemiam dissiparet ; etenim omnía
pravidet gratia Spiritus ; sed, cin similitudinem car-
nis peccati, » ut intelligamus, vocabulum c« simili-

τίας ἀπηλλάχθαι τὸν ἡμέτερον Σωτῆρα, τέθειχεν ' B tudo » ab eopositum, quia peccato omni Servalor

ἄνθρωπος Υὰρ Ὑενόμενος τὴν φύσιν (2), κατὰ τὴν
ἁμαρτίαν γέγονεν ἄνθρωπος * διὸ kv ὁμοιώματι σαρ-
γὸς ἁμαρτίας χατέχρινε τὴν ἁμαρτίαν ἐν τῇ σαρχί
ἀνθρωπείαν μὲν φύσιν ἀναλαδὼν, τῆς δὲ τυραννού-
σης ἐν τοῖς ἀνθρώποις ἁμαρτίας τὸν ζυγὸν μὴ δεξά-
µενος, ἀλλὰ πᾶσαν ταύτης ἀποῤῥίψας τὴν δεσπο-
«tla», xai δείξας, ὡς δυνατὸν ἐν ἀνθρωπείᾳ φύσει
τῶν τῆς ἁμαρτίας περιγενέσθαι βελῶν ' οὕτως χατ-
έχρινε τὴν ἁμαρτίαν ἓν τῇ σαρχὶ, τὸ ἀσθενὲς αὐτῆς
ἑλέγξας, xal τὴν τυραννίδα παύσας, xaX νικᾷν οὕτω
τοὺς ἀνθρώπους διδάξας ' διὸ ἐπήγαγεν ὁ µαχάριος
Παῦλος, Ἵνα τὸ δικαίωµα τοῦ νόµου πληρωθῇ ἐν ἡμῖν
τοῖς μἩ χατὰ σάρχα τοῦ νόµου περιπατοῦσιν, ἀλλὰ
χατὰ πνεῦμα. Οὐκοῦν ἑδικαιώθημεν, τῆς ἁμαρτίας
ἐν σαρχὶ καταχριθείσης * χατέχρινε δὲ ἐν σαρχὶ τὴν
ἁμαρτίαν, kv ὁμοιώματι σαρχὸς ἁμαρτίας Ὑενόμενος
ὁ Σωτὴρ ὁ ἡμέτερος. τὴν μὲν ἀνθρωπείαν φύσιν
ἀναλαθὼν, τὴν δὲ πάλαι ταύτης δεσπόζουσαν μὴ xa-
ταδεξάµενος ἁμαρτίαν. Οὕτως ὁ θεσπέσιος Παῦλος
àv ὀλίγοις ῥήμασιν ἅπαν τῶν αἱρετιχῶν τὸ στίφος
διέλυσεν, ᾿Αρείου μὲν xal Εὐνομίου «hw µανίαν
ἑλέγδας, bv τῇ τῶν προειρηµένων ῥημάτων ἀρχῇ:
« Τοῦτο γὰρ φρονείσθω ἐν ὑμῖν, ὃ xaX tv Χριστῷ
Ἰησοῦ, ὃς kv μορφῇ θεοῦ ὑπάρχων, οὐχ ἁρπαγμὸν
Ἠγήσατο τὸ εἶναι ἴσα θεῷ, ἀλλ ἑαυτὸν ἑχένωσε, µορ-
qv δούλου λαθών. » Οὐ γὰρ εἶπεν, &v μορφῇ θεοῦ
γενόμενος, ἁλλ᾽, « ἓν μορφῇ θεοῦ ὑπάρχων. » Οὐδὲ
εἶπεν Οὐχ ἁρπαγμὸν ἠγήσατο τὸ εἶναι ἴσα ἑαυτῷ,
1j Usa. ἀγγέλοις, f ἴσα τῇ χτίσει, ἀλλ' ἴσα, ἔφη, θεῷ
τῷ Πατρὶ, τῷ Ὑεννήσαντι, ἀνάρχῳ, τῷ ἀγεννήτῳ, τῷ
ἀπεράντῳ, τῷ τῶν ὅλων Δεσπότη.

᾿Αρειος μὲν οὖν xat Εὐνόμιος (3) ἰσχυρὸν ἐντεῦθεν
ἐδέξαντο τῆς οἰχείας ἀσεδείας τὸν ἔλεγχον, xaX Σα-
θέλλιος δὲ xat Μάρχελλος xaX Φωτεινὸς, οἱ τὰς τρεῖς
ὑποστάσειό ἀρνούμενοι, xal τὰς τῆς θεότητος συγ-
χέοντες ἰδιότητας, ὀντεῦθεν βλασφημοῦντες ἑλέγχον-
ται ΄ ἕτερος yàp. xatà τὴν ὑπόστασιν ὁ iy μορφῇ
θεοῦ ὑπάρχων, xal ἕτερος ἐκεῖνος οὗ ἐν μορφῇ ὑπάρ-

' Rom. vii, ὃ, 4.
(1) Legesis Cyrillum in commentariis suis ad hunc

Pauli locum apud nos.
(2) Haud scio an hic interponenda sit negativa

nester caruit. Homo enim natura factus, secundum
peccatum factus est homo. ldeo in similitudine
carnis peccati damnavit in carne peccatum : liuma-.
nam quidem naturam assumens, atiamen tyranni
hominum peccati jugum non subiens, sed hujus
omnem dominatum respuens, demonstransque fleri.
posse ut in humana natura peccati tela vitemyis..
Sic damnavit in carne peccatum, debilitatem ejus-
dem coargnens, tyrannidem cobibens, atque ita ad
victoriam homines erudiens. ldeo addidit. beatus
Paulus : Ut justificatio legis impleretur in nobis, qui
non secundum carnem ambulamus, sed secundum
spiritum. Ergo fuimus justificati, peccato in carne
damnato. Damnavit autem in carne peccatum, cum,
in similitudinem carnis peccati Servator noster
factus est ; humanam quidem naturam assumens,
minime tamen dominans ei peccatum admittens,
Sic divus Paulus verbis paucis universum hsgereti-
corum agmen profligavit, 143 m. Arii utique et
Eunomii insaniam refutans praedictorum verboram
initio : « Hoc enim sentite in vobis quod et in Chri-
sto. Jesu, qui cum in forma Dei esset, non rapinam
arbitratus est esse se aequalem Deo, sed semetipsum
exinanivit, formam servi accipiens. » Non enim
dixit, iu forma Dei factus, sed, « cum in forma Dei
esset. » Neque item dixit : Non rapinam arbitratus
est esse 66 qualem sibimet aut angelis, aut equalem
creature, sed squalem dixit Deo Patri qui se

D genuerat, Patri, inquam, absque principio, ingenito,

infinito, rerum omnium Domiuo.

Arius igitur atque Eunomius validam hinc per-
tulerunt impietatis suz& redargutionem : insuperque
Sabellius et Marcellus atque Photinus, qui negant
res lyypostases, et deitatis coofundunt proprietates,
hinc blasphemi coarguuntur. Alius est enim secun-
duin hypostasim ille qui in. forma Dei erat, et alius
ille cujus in forma erat: et alius rursus qui rapi-

particula οὐ, non.
(3) In hoc et sequente opusculo nullum hareti-
cum recentiorem Eunomio nominat Cyrillas.

421

S. CYRILLI ΑΙ ΕΧΑΝΙΒΙΝΙ ARCHIEP.4

1153

nam non arbitrsbater essc s6 qualem Beo, et alius Α χει: xal ἄλλος πάλιν ὁ μὴ ἁρπαγμὸν Ἠγησάμενος τὸ

ille eui est equalis, sed noe sibi squalitateny cum illo
rapait. Prateróa ille etiam falsi nominis Paulus,
qui Servatoris Επίθ s»cule generationem negavit,
Judaicam sententiom foveuns, et de Virgine tan-
tuinmodo satum confessus est, ex lis ipsis verbis
dignam impietate sua capit ignominiam. Docetur
enim hine a divo Paulo et Dei Verbum quod susce-
pit, et huwesmam susceptam naturam, et przexsi-
stentém Dei formate, et in fine seculorum assumptam
ab eadem sefvi formam. Docetur pariter Apolli-
naris ewm Ario atque Eunomio, quod nequaquam
Deus Vérbum, quod est immutabile, in carnem
fuerit immiutstum, sed quod nostra substantia
assumptis, salutem nostram sit operatum. Porro
supérius dictis demonstravimus, formam servi
appellatam esse hominis nawram. Nam si forma
Dei est substantia Bei (caret enim revera forma
GA m. et quavis specte Deus, qui est simplex, in-
eonipositàs, et omni figura destitotus), sequitur ut
setvi forma, sqee servi substantia intelligatur.
Servi autem substantia, id est hominis, non est
corpus lioe tantummodo quod apparet, sed iota
Nominis natura a prudentibus existimatur. Prz-
térea et illi impietatis antesignani, et blasphemia
adversus rectam fidem primi auctores, qui Chri-
stíanerum quidem sibi nomina imposuerunt, sed
idololetrieum — pelytheismi errorem superarunt,
flareiet, inquam, et Manes, et cateri pestilentis
illorom csthedrz consectanei εἰ discipuli, ex lis
ipsis Apostoli verbis suam vesaniam satis co-
gnoscunt. Nam cum ipsi Domini secundum caruem
nativitatem et humanitatem non admittant, audiunt
praclarissimum Paulum docentem, quod Dei forma
servi formam susceperit, Servi autem forma haud
phantasia quzdam erat, neque umbra, neque aereum
simulacrum, neque aliud quidvis hujusmodi appel-
latur, sed servi natura.

Quod si subsequentia illa verba nobis objiciant,
« in similitudinem hominis factus, et liabitu inventus
st homo ; » Π6ΕΠΟΠ illa ad Romanos : « in sitilitu-
dinem carnis peccati * : » primo quidem stultitiam
ipsoram convincemus. Nam si verba, « in similitu-
dinem hominis, et habitu inventus ut homo, »
phantassiam aliquam humanam denotant, servi
autem forma, naturra hominis est : eontradicentia
posuit Apostolus. Jam sí Apostoli verba minime
invicem contradicunt, sane discimus, servi formam,
servi esse substantiam. Porro in hominum similitu-
dinem feri, e$ habitu ot hominem inveniri, sie
intelligemius ; tiempe Dominum nostrum Jesum
Christum, naturam óostram habentem, non in eun-
etis nobis foisse squalem. Namque εἰ ipse natus
est de mulieré, sed alia ae nos ratione ; quippe
qui de virginali prodiit vulva. Et homo quidem

8 [tom. vin, 35.

(4) Fatelligit Paulum Samosatenseim.

C

εἶναι ἴσα Θεῷ, παρ ἐχεῖνον ov ἴσος ὑπάρχει, ἀλλ
οὐχ ἅρπασεν τὴν πρὸ αὐτὸν ἱσότητα. Πρὸς δὲ τοῦ-
τοις xdi ὁ ψευδώνυμος Παῦλος (1), ὁ τὴν μὲν πρὸ
αἰώνων γέννησιν τοῦ Σωτῆρος ἀρνούμενος, Ἰουδαϊχῷ
δὲ χεχρηµένος φρονήµατι, καὶ τὴν ἐκ Παρθένου µό-
νην ὁμολογῶν, &x τῶν αὐτῶν τούτων λόγων, τὴν ἀξίαν
τῆς ἀσεθείας αἰσχύνην χαρποῦται ᾽ διδάσκεται [àp
ὑπὸ τοῦ θείου Παύλου ον λαθόντα Gcbv Aóvov, xal
τὴν ἀνθρωπείαν φύσιν τὴν ληφθεῖσαν, τὴν προῦπάρ-
χουσαν μορφὴν τοῦ 6εοῦ, xal ἐν τῷ τέλει τῶν αἰώνων
προαληφθεῖσαν ἀπ᾿ ἑχείνης δούλου μορφήν. Διδά-
σχεται δὲ πάλιν ᾽Απολινάριος αὖν Αρείῳ καὶ Εὐνο-
µίῳ, ὡς οὐχ ὁ θεὺς Λόγος ὁ ἄτρεπτος, εἰς σαρχὺς
φύσιν ἑτράπη, ἀλλὰ τὴν ἡμετέραν ἀναλαδὼν οὐσίαν,
τὴν ἡμοτέραν ἑπραγματεύσατο σωτηρίαν. ᾿Απεδείξα-
μεν δὲ, 6€ ὧν εἰρήχαμεν, μορφὴν δούλου τὴν τοῦ
ἀνθρώπου προσαγορενοµένην οὐσίαν * εἰ γὰρ t) popph
τοῦ θεοῦ, οὐσία τοῦ θεοῦ - ἁμόρφωτον γὰρ xat ἀνεί-
6z0v τὸ θεῖον’ ἁπλοῦν δὲ xal ἀσύνθετον χαὶ ἀσχημά-
τιστον, καὶ fj τοῦ δσύλου μορφὴ δηλονότι οὐσία δού-
λου εἰκότως ἂν νοηθείη ΄ οὐσία 65 δούλου, τουτέστιν
ἀνθρώπου, οὐ τὸ φαινόµενον σῶμα µόνον, ἀλλὰ πᾶσα
ποῦ ἀνθρώπου ἡ φύσις παρὰ τοῖς σωφρονοῦσιν νενό-
µισται. Πρὸς δὲ τούτοις οἱ πρωτοστάται τῆς ἀσεθείας,
xai πρῶτοι τὴν βλασφημίαν κατὰ τῆς εὑσθδείας
βλαστήσαντες, xal Χριστιανῶν μὲν ὄνομα ἑαντοῖς
ἐπιθέντες, πᾶσαν δὲ τὴν πολύθεον τῶν εἰδώλων πλά,
νην ὑπεραχοντίσαντες, Μαρχίων, qui, καὶ Μάνης,
καὶ οἱ τῆς λοιμιχῆς αὐτῶν χαθέδρας μµύσται xat Υεί-
τονες, δι) αὐτῶν τούτων τῶν ῥημάτων τὴν οἰχείαν
παραπληξίαν µανθάνουσι ' τὴν χατὰ σάρχα γὰρ του
Κυρίου γέννησίν τε χαὶ ἑνανθρώπησιν οὐ δεχόµενοι,
ἀχούουσι τοῦ θειοτάτου Παύλου διδάσχοντος, ὡς ἡ
τοῦ θεοῦ μορφὴ ἆλαθε τὴν τοῦ δούλου popu» * fj 6i
τοῦ δούλου μορφὴ οὗ φαντααία τις Tv, οὐδὲ ax:à,
οὐδὲ ἀέριον ἴνδαλμα, οὐδ ἄλλο τι τῶν τοιούτων
προσαγορεύεται, ἀλλ ἡ τοῦ δούλου φύσις.

El δὲ τὰ ἑπαγόμενα ἡμῖν προθάλλοιντο, « tv ὁμοιώ-
ματι ἀνθρώπου γενόμενος, xat σχἡµατι εὑρεθεὶς ὡ-
ἄνθρωπος, » χαὶ τὸ ἐν τῇ πρὸς ᾿Ῥωμαίους, « iv
ὁμοιώματι σαρχὺς ἁμαρτίας, » πρῶτον αὐτῶν τὴν
ἄνοιαν διελέγξωµεν * εἰ γὰρ τὸ, « àv ὁμοιώματι ἀν-
θρώπου, xal σχἡµατι εὑρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος, » φαν-

D ταοίαν τινὰ ἀνθρωπείαν δηλοῖ, ἡ δὲ μορφὴ τοῦ δού-

ov, φύσις ἀνθρώπου) ἑναντία τίθησιν ὁ Απόστολος '
εἰ δὲ οὐχ ἑναντία τοῦ ᾿Αποστόλου τὰ ῥήματα, μά-
θωµεν ὡς ἡ τοῦ δούλου μορφὴ, οὐσία δούλου τυγχά-
vtt, Τὸ δὲ ἐν ὁμοιώματιἀνθρώπων (2) γενέσθαι, xat
σχήµατι εὑρεθῆναι ὡς ἄνθρωπον, οὕτως νοήσοµεν,
ὅτι ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς τὴν ἡμετέραν
Eje φύσιν, οὐ χατὰ πάντα ἴσος ἡμῖν ἐτύγχανεν
ἐγεννήθη μὲν γὰρ ἐκ γνναικὸς xal αὐτὸς, ἁλλ᾽ οὐχ
ὁμοίως ἡμῖν Ex παρθενιχῆς γὰρ ἐἑδλάστησθ μήτρας -
xai τέλειος μὲν ἄνθρωπος ἦν ὡς ἡμεῖς. εἶχε δὲ

(3) ita hic cod. ut in. edv.

1455

DE INCARNATIONE DOMINT.

1454

πλέον ἡμῖν τοῦ θεοῦ Λόγου τὴν ἑνοίχησίν τε xat A perfectus erat eque ac nos ; sed przeter rem nostram,

ἔνωσιν ΄ χαὶ σάρχα μὲν εἶχεν ἔμψυχόν τε xoi λογι-
χὴν ὡς ἡμεῖς, τῶν δὲ τῆς ἁμαρτίας οὐχ 'Ἡνέσχετο
κινημάτων ὥσπερ ἡμεῖς, ἀλλ &v σώµατι ὑφ᾽ ἅμαρ-
τίας πολεμουµένῳ, tiv τῆς ἁμαρτίας τυραννίδα xat-
£àucs: διὰ 40010 ἓν ὁμοιώματι ἀνθρώπου Yevó-
µενος, xat σχήµατι εὐρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος, ἑαυτὸν
ἑταπείνωσεν, γενόμενος ὑπήχους μέχρι θανάτον, 0a-
νάτου δὲ σταυροῦ' καὶ αὐτὺ δὲ τὸ ὄνομα τῖς ταπει-
νώσεως δηλοῖ τὴν τῆς ταπεινής ἀνάληψιν φύσεως.
"λλλως τε περὶ τοῦ Ev μορφῇ θεοῦ ὑπάρχοντος δια-
λεγόμενος, ἐπήγαγεν e "Ev ὁμοιώματι ἀνθρώπων
γενόμενος, xdi σχήµατι εὑρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος, »
διδάσκων ὅτι ὁ ἀσώματος Θεοῦ Λόγος ὡς ἄνθρωπος
ὤφθη, φύσιν ἀνθρωπέίαν ἀναλαθών - διὸ xa τὸ « ὡς
ἄνθρωπος » τέθειχεν, ἵνα μὴ τροπήν τινα γεγενῆσθαι
νοµίσωµεν τοῦ ἁοράτου θεοῦ, ἀλλὰ πιστεύσωμεν ὅτι
σάρχα λαθὼν ἔμψυχόν t€ xaX λογιχὴν, Θεὸς (v ἐν
ὁμοιώματι ἀνθρώπου ἐγένετο, χαὶ σχήµατι εὑρέθη
ὡς ἄνθρωπος οὕτως ὁ μέγας τῆς εὑσεθείας προ-
αγωνιστὴς, ὁ µαχάριος λέγω Παῦλος, τὰ ποιχίλα xal
διάφορά τῶν αἱρετιχῶν χατέλυσε στόµατα. Αλλ)
ἐνταῦθα μὲν ἡμᾶς ὁ Λόγος παρήῄνεγχε, τὴν τῶν al-
βετιχῶν ἑλέγχων ἑμθροντησίαν, xaX δηλα ποιῶν τοῖς
τρθφίμοις τῆς εὐσεθείας τῆς ἀληθείας τὰ δόγματα.
Ἀναχωρεῖν οὖν, ὄθεν ἐξέδην, χαιρός.

ΙΑ’. Τίγος χάριν τὴν ἀνθρωπίγην φύσιν ὁ θεὸς
ἀνέ.αθε Λόγος.

Τοίνυν τὴν ἡμετέραν φύσιν ὁ Ποιητῆς οἰχτείρας

ὑπὸ τοῦ Πονηροῦ πολεμουμένην, xai τοῖς πιχροῖς τῆς
ἁμαρτίας βέλεσι βαλλομένην, xal τῷ θανάτῳ παρα-
πεμποµένην, ἐπαμύνει τῇ εἰχόνι, καὶ τοὺς Άπολε-
μοῦντας καταγωνίζεται, οὗ γυμνῇ τῇ δυνάμει χη-
cáp&vog τῇ θεότητι, οὐδὲ τῇ ἑξουσίᾳ τῆς βασιλείας
χαταπλήξας τοὺς ἀντιπάλους, οὐχ ἀγγέλους στρατεύ-
σας, οὐδὲ τοὺς ἀρχαγγέλους εἰς συμμαχίαν λαθὼν,
οὐδὲ χεραυνοὺς ἢ πρηστῆρας χατὰ τῶν ἑναντίων
ὁπλίσας, οὐδὲ μετὰ τῶν χερουθὶμ φανεὶς ἐπὶ τῆς
Ἠπείρου xal τῶν ἡμετέρων ἀντιδίχων δικαστικῶς
χαταφηφισάµενος [cod. mendose χαταφησάµενος],
ἀλλ' el; τῶν ὑπευθύνων xal πολεμουµένων γινόµε-
νος, xai καταχρύψφας τὸ μεγαλοπρεπὲς τῆς θεότητος
τῇ εὐτελείᾳ τῆς ἀνθρωπότητος, χαὶ τὸν ὀρώμενον
ἄνθρωπον εἰς πάλην ἀλείψας, καὶ νικήσαντα στεφα-
νώσας ' καὶ παιδόθεν μὲν τὴν ἀρετὴν ἑχδιδάξας, xal
δικαιοσύνης εἰς ἀχρότατον ἀγαγὼν, ἁῄττητον δὲ φυ-

liabuit etiam Deum Verbum &15 m. inhabitans et
Vnitum. Carnem habuit aniimatam et rationalem
uti nos, àt peccati commotiones non zque 96 nos
expertus est ; sed in corpore quod peccato solet
esse obnoxium, peccati tyrannidem debellavit.
Propterea in similitudinem huminis factus, et ha-
bitu inventus ut homo, semet humiliavit, factus
obediens usque ad mortem, mortem autem cru-
cis **f*, Et quidem ipsum humiliationis vocabulum
demonstrat bumilis naturz assumptionem. Aliunde
etiam, de eo qui in forma Dei erat disserens, addi-
dit : « In similitudinem hominum factus, et habitu
inventus ut homo ; » docens incorporeum Dei
Verbum uti hominem apparuisse, humana scilicet
assumpta natura. Ideo et dixit « ut homo, » ne mu-
tationem aliquam factam existimemus invisibilis
Dei, sed credainus potius, ipsum carne assumpta
animata ac rationali, cum Deus esset, in similitu-
dinem hominis factum, et habitu inventum ut ho-
minem. Slc magnus rectze fidei propugnator, bea-
tus, inquam, Paulus, diversa ac varia lixreticorum
ora dissipavit. Sed ulterius jam nos provexit sermo
noster, dum hzreticorum vesaniam coarguit, et
rect2 fldei alumnis dogmata veritatis pandit. Ergo
jam tempus est illuc, unde discessimus, revertendi.

ΧΙ. Cujus rei gratia humanam naturam Deus. Ver-
bum assumpserft.

lgitur naturam mostram Creator miserans a
malo dzemone oppugnatam, et acerbis peccati sagit-
tis vulneratam, mortique addictam, propriam ultus
est imaginem, hostesque propulsavit, haud solis
deitatis viribus utens, neque majestatis potentia
colluctatores profligans, non angelorum cient
instruens, neque archangelos auxiliares assumens,
non fulmina aut turbines contra inimicos armans,
nequecuin cherubinis in terra apparens adversarios
pro tribunali condemnans ; sed tanquam unus de
reis oppugnatisque factus, deitatisque maynificen-
tiam vilitate humanitatis celans, Θ16 m. visibi-
lem hominem ad pugnam corroboravit, et victoreu
coronavit : et jam inde a pueris virtutem edocuit,
atque ad justiti:te culmen provexit, invictum ser-
vans, et peccati telis immunem, permittens simul
ut morti succumberet, quo peccati injustitiant
coargueret, et. mortis potentiam destrueret.

λάξας, xai τῶν βελῶν τῆς ἁμαρτίας ἐλεύθερον, συγχωρἠσας δὲ ὅμως ὑπὸ θάνατον γενέσθαι, ἵνα τῆς
ἁμαρτίας τὴν ἀἁδιχίαν ἑλέγξῃ, καὶ τοῦ θανάτου κχαταλύσῃ τὸ κράτος.

El γὰρ τῶν ὑπὸ thv ἁμαρτίαν γεγενηµένων ὁ θά-
νατος ἐπντίμων, ὁ ταύτης ἁπηλλαγμένος παντάπασι,
δηλονότι φωῆς ἁπολαύειν, ἁλλ᾽ οὗ θανάτου, δίχαιος
Tiv* τοίνυν ἠττηθεῖσα ἡ ἁμαρτία, καὶ τὸν νικητὴν
xavaxplvaca θανάτῳ, xai τὴν αὐτὴν ἐξενεγχοῦσα
χατὰ τοῦ νενικηχότος ψῆφον, fjv ἀεὶ χατὰ τῶν ττω-
µένων ἐξέφερεν, ἁδιχοῦσα ἑάλω. Μέχρι μὲν γὰρ τοὺς
ὑπηχόους τῷ θανάτῳ πἀρέπεµπεν, ὡς δίκαια ποιοῦσα

*-1? Dhilip. ii, 7, 8.

Nam si eorum qui peccato succubüerunt poena
mors est, is qui peccato prorsus fuerat alienus,
vita scilicet frui, non mortem páli dignus erat.
Porro victum peccatum cum ipsum victorem morti
addixisset, eamdemque adversus dominatorem suum
sententiam tulisset, quam perpetuo contra subditos
$uos exercebat, injusté agere deprehensum esl.
Nam quandiu peccatum subditos suos morte mul-

1455

8. CYRILLI ALEXANDRINI ARCIIEP.

1456

tabat, ceu jure id agens non prohibebatur : sed ubi À συνεχωρεῖτο τοῦτο ποιεῖν ' ἐπειδὴ δὲ τὸν ἀθῶον xal

Ipnocentem et nullius culpe reum, imo praemiis et
summis laudibus dignum, eidem pene addirit,
necessario postbinc utpote injustum potentia sua
depulsum fuit. Atque hoc docens beatus Paulus
ajebat : « Quod erat. impossibile legi, in. quo per
carnem infirmabatur, Deus Filium suum mittens in
similitudinem carnis peccati, et pro peccato, damna-
vit in carne peccatum, ut justificatio legis implere-
tnr in nobis, qui non secundum caruem ambulamus,
sed secundum spiritum **. »

Quod vero ait, hoc est : Scopus legis erat homi-
num naturam justificare : haud tamen id poterat,
non propriz infirmitatis causa, sed propter audien-
tium ad recte agendum ignaviam : namque ad car-

ἀνεύθυνον xal στεφάνων xat ἀναῤῥήσεων ἄξιον τοῖς
αὐτοῖς ἐπιτιμίοις ὑπέθαλλεν, ἀναγχαίως λοιπὸν ὡς
ἄδιχος τῆς ἐξουσίας ἐχθάλλεται. Καὶ τοῦτο διδάσχων
ὁ µακάριος Παῦλος ἔλεχεν' « Τὸ γὰρ ἀδύνατον τοῦ
νόµου by ᾧ ἠσθένει διὰ τῆς σαρχὸς (1), ὁ Geb; τὸν
ἑαυτοῦ Υἱὸν πέµφας, Ev ὁμοιώματι σαρχὸς ἅμαρ-
τίας, χαὶ περὶ ἁμαρτίας, χατέἐχρινε τὴν ἁμαρτίαν ἐν
τῇ σαρχὶ, ἵνα τὸ δικαίωµα τοῦ νόµου πληρωθῆ ἐν
ἡμῖν τοῖς μὴ χατὰ σάρχα περιπατοῦσιν, ἀλλὰ κατὰ
πνεῦμα. »

Ὅ δὲ λέχε:, τὀιοῦτό ἐστι ' Σχοπὺς, φησὶν, ἣν τῷ
νόµῳ δικαιῶσαι vv φύσιν τῶν ἀνθρώπων * ἀδυνάτως
δὲ εἶχε τοῦτο ποιεῖν, οὗ παρὰ τὴν οἰχείαν ἀσθένειαν,
ἀλλὰ διὰ τὴν τῶν ἀχουόντων ῥᾳστώνην ' ἐπιῤῥεπῶς

nis voluptatem proclives, mandatorum legis labo- B γὰρ ἔχοντες περὶ τὴν τῆς σαρχὺς ἡδονὴν, ἔφυγον

rein defugiebant, corporisque delectationibus adliz-
rebant. Propterea, inquit, univeraalis Deus Filium
suum mittens in similitudinem carnis peccati, lioc
est cum humana quidem natura, sed lamen pec-
cato aliena, et. pro peceato, damnavit in 17m.
carne peccatum, injustitia ejus coarguta, quia iu-
nocentem οἱ peccato liberum peccantium poena
sffecisset. Non autem íd egit, ut quem susceperat
bominem justiflcaret, sed ut, inquit, legis justifica-
tío impleretur in nobis, qui non secundum carnem
&mbulamus, sed secundum spiritum. Namque ad
universam bominum naturam Servatoris nostri
benelicium pertingit : ut sicuti progenitoris Adami
maledictioni communicavimus, et cuncti ut ille sub
ortis jura devenimus , ita Servatoris Christi et
victoriam ceu nostram faciamus, et gloriam parti-
cipemus,'et regno congaudeamus. Atque horum testis
est beatus Paulus '*, dum vetera simul et nova me-
morat, et priorum factam dissolutionem per Serva-
toris nostri justitiam demonstrat

XII. Sicut Adami iaortem pariicipavimus, ita etium
Domini vitam.

« Nam si unius, inquit, lapsu multi sunt mortui,
multo magis gratia Dei, et donum cum gratia unius
hominis Jesu Christi in plures abundavit 9. » Et
paulo post: «Itaque sicut per unius delictum in
omnes homines condemnatio, ita et per unius justi-
tiam justificatio vitae. Sicul enim per inobedientiam
unius hominis peccatores constituti sunt. multi,
itla et per unius obeditionem justi constituentur
mulii **. » Hac in Epistola quoque ad Corinthios
apertius docet dicens : « Sicul enim in Adamo om-
ncs meriuntur, ita et in Christo omnes vivilicabun-
tur δν Unde constat, victoriam nostram revera
esse Servatoris nostri victoriam, Nam et communis
clades fuit illa progenitoris uostri clades : oporiet-
que sicut progenitoris contaniinalioueim participa-

" Rom. viu, 3, 4. * HE Cor. v, 17. !! Rom. v, 15.

μὲν τὸ τῶν νομίµων ἐπίπονον, ταῖς δὲ τοῦ σώματος
προσεχώρουν ἡδυπαθείαις * διὰ τοῦτο, φησὶν, ὁ τῶν
ὅλων Orb, τὸν ἑαυτοῦ πέµψφας Υἱὸν ἐν ὁμοιώματι
σαρχὸς ἁμαρτίας, τουτέστιν ἀνθρωπίνη μὲν φύσει,
ἁμαρτίας δὲ ἁπηλλαγμένῃ, καὶ περὶ ἁμαρτίας, κατ-
έχρινε τὴν ἁμαρτίαν Ev τῇ σαρχὶ, ἐἑλέγξας αὐτῆς τὴν
ἀδιχίαν, ὅτι τὸν ἀνεύθυνον καὶ ἁμαρτίας ἐλεύθερον
τοῖς τῶν ἁμαρτωλῶν ῥἐπιτιμίοις ὑπέδαλλεν. οὑχ
ἵνα δὲ δικαιώσῃ ὃν ἀνέλαδεν ἄνθρωπον, ταῦτα
πεποίηχεν, ἁλλ᾽ ἵνα, φησὶ, τὸ δικαίωµα τοῦ νόμοι
πληρωθῇ ἐν ἡμῖν τοῖς ut) χατὰ σάρχα περιπατοῦσιν,
ἀλλὰ χατὰ πνεῦμα. "Ec γὰρ. πᾶσαν τὴν φύσιν τῶν
ἀνθρώπων fj τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν εὑεργεαία χωρεῖ΄ ὅτι
καθάπερ τῷ προπάτορι Αδὰμ, χαὶ τῆς ἀρᾶς ἔχοι-
νωνήσαμεν, xat Υεγόναµεν ἅπαντες ὑπὸ τὸν θάνατον
ὥσπερ ἐκεῖνος, οὕτω τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ xal τὴν
νίχην οἰχειούμεθα, xai τῆς δόξης συμµεθέξοµεν, καὶ
τῆς βασιλείας συναπολαυσόµεθα. Καὶ τούτων µάρτυς
ὁ µαχάριος Παῦλος, τῶν τε παλαιῶν xai τῶν νέων
ἀναμιμνήσχων, χαὶ δειχκνὺς τῶν προτέρων λύσιν γε-
γενηµένην, τὴν τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν δικαιοσύνην.

IB'. Ὥσπερ τῷ τοῦ ἈΑδὰμ θανάτῳ ἐχοινωνήσα-

pev, οὕζω καὶ cà τοῦ Κυρίου Cum.

« EL γὰρ τῷ τοῦ ἑνὸς, φησὶ, παραπτώµατι οἱ πολλοὶ
ἀπέθανον, πολλῷ μᾶλλον ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ, xal f
δωρεά ἐν χάριτι τῇ τοῦ ἑνὸς ἀνθρώπου Ἰησοῦ Χριστοῦ
εἰς πολλοὺς ἑπερίσσευσε.) Καὶ μετὰ βραχέα .«"Αραοῦν
ὡς δι ἑνὸς παραπτώµατος εἰς πάντας ἀνθρώπους τὸ

D χατάχριµα, οὕτω χαὶ δι) ἑνὸς διχαιώµατος διχαίωσις

ζωῆς ΄ ὥσπερ γὰρ διὰ τῆς παραχοῆς τοῦ ἑνὸς àv-
θρώπου ἁμαρτωλοὶ χατεστάθησαν οἱ πολλοὶ, οὕτω
xaY διὰ τῆς ὑπαχοῆς τοῦ ἑνὸς δίχαιοι χατασταθί-
σονται οἱ πολλοί.» Ταῦτα xaV £v τῇ πρὸς Κορινθίους
Ἐπιστολῇ σαφέστερον διδάσχει λέγων «Ὥσπερ γὰρ
ἐν τῷ ᾿Αδὰμ πάντες ἀποθνήσχουσιν, οὕτω xaX ἐν τῷ
Χριστῷ πάντες ζωοποιηθήσονται.», Ἑξ ὧν εὔδηλον,
ὡς ἡμετέρα νίχη τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν fj νίχη * καὶ γὰρ
ἅττα xowi γέγονεν ἡ τοῦ προπάτορος ἡμῶν ἧττα,

!* jbid. 18. !* I Cor. xv, 22.

(1) Confer qua liac super re dicit. idem Cyrillus in explanatione Epistole ad Romanos, eap. ΤΙ

vers. 3.

1457

DE INCARNATIONE DOMINE.

1458

καὶ δεῖ, χαθάπερ bxelvp τῆς χοινωνίας (1) ἐχοινωνή- A vimus, ita bonis nos simul perfrul cum illo qui de

σαµεν, οὕτως Tjud; συναπολαῦσαι τῶν ἀγαθῶν τῷ ἐξ
fuv μὲν ἀναληφθέντι, ὑπὲρ ἡμῶν δὲ στεφανωθέντι -
διὸ xa ὁ θεῖος ᾿Απόστολος ἔλεγεν, ὅτι « Οὓς προέγνω
xa προώρισε συµµόρφους τῆς εἰχόνος τοῦ Υἱοῦ αὖ-
τοῦ, εἰς τὸ εἶναι αὐτὸν πρωτότοχον &y πολλοῖς ἀδελ-
φοῖς οὓς αὐτὸν προώρισε, τούτους χαὶ ἐχάλεσε * xal
οὓς ἐχάλεσε, τούτους xal ἑἐδιχαίωσε»- xal οὓς ἐδι-
καίωσε, τούτους xal ἑἐδόξασε. » Καὶ ἑτέρωθεν λέγει:
« EL δὲ τέχνα, xai κληρονόμοι ΄ κληρονόμοι μὲν θεοῦ,
συγκληρονόµοι δὲ Χριστοῦ * εἴπερ καὶ συµπάσχοµεν,
ἵνα xai συνδοξασθῶμεν. » Καὶ ἀλλαχοῦ * « El ὑπομέ-
νοµεν, xai συμθασιλεύσομεν.» Ὑπὲρ πάσης τοίνυν
τῆς ἡμετέρας φύσεως ὁ τοῦ θεοῦ Orb; Λόγος τὴν
ἡμετέραν ἀπαρχὴν ἀνελάθδετο, ἵνα διὰ πάσης αὐτὴν

ἀρετῆς ἀγαγὼν, εἰς πάλην μὲν προτρέφῃ «bv ἁντ- B

αγωνιστὴν, δείξη δὲ τὸν ἀθλητην ἁήττητον * xat
τοῦτον μὲν στεφανώσῃ, Exelvou δὲ τὴν ἧτταν χηρύξῃ,
καὶ καταθαῤῥεϊν αὐτοῦ πάντας παρασχευάσῃ διὸ ἐν
τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγελίοις ἔλεγε, vov μέν " « Εἶδον τὸν
Σατανᾶν ὡς ἁἀστραπὴν bx τοῦ οὐρανοῦ πεσόντα »
νῦν δέ’ « Ἐὰν uf) τις εἰσέλθῃ εἰς τὴν οἰχίαν τοῦ
ἰσχυροῦ, χαὶ τὸν ἰσχυρὸν δήσῃ, πῶς τὰ σχεύη αὐτοῦ
διαρπάσει; » οἰχίαν λέγων τοῦ ἰσχυροῦ τὴν &vOpu-
πείαν φύσιν, ὡς πρὸς ἐχεῖνον αὐτομολήσασαν, xat
πᾶν τὸ χελευσθὲν ὑπ ἐχείνου ποιεῖν ἀνασχωμένην,
καὶ αὐθαίρετον δουλείαν ἐἑπισπασαμένην. Καὶ ἄλλα-
χοῦ 65, «θαρσεῖτε, φησὶν, ἐγὼ νενίχηχα τὸν χόσμον.»
Καὶ ἑτέρωθεν * « Nov χρίσις ἐστὶ τοῦ χόσµου τούτου,
» νῦν ὁ ἄρχων τοῦ χόσµου ἐχθληθήσεται ἔξω" χἀγὼ
ἐὰν ἀπὸ τῆς γῆς ὑψωθῶ, πάντας ἑλκύσω πρὸς
ἐμαυτόν.» Καὶ προϊὼν δὲ τοῦτο λέγει σαφέστερον"

II. Ὅτι κοινή τῶν ἀνθρώπων εὑεργεσια ἡ τοῦ
Σωτήρος οἰκογομία.

« Περὶ δὲ χρίσεως, ὃτι ὁ ἄρχων τοῦ χόσµου τούτου
χέχριται”) καὶ αὖθις' « Ἔρχεται ὁ τοῦ χόσµου τού-
του ἄρχων, xal ἓν ἐμοὶ οὐχ ἔχει οὐδέν'» πάσης γὰρ
ἀπηλλαγμένος αἰτίας, οὐδὲν siye τῶν τοῦ διαθόλου
σπερµάτων. Δι) xal τὸ τυραννεῖν κατέπαυσεν, xal
ἐξέθαλεν ἔξω, xal ὑπὸ τῶν πάλαι δουλευόντων πα-
τεῖσθαι πεποίηχε, παρεγγυῶν, xal λέγων « Ἰδοὺ
δίδωµι ὑμῖν ἐξουσίαν πατεῖν ἑπάνω ὄφεων, χαὶ σχορ-
πίων, xal ἐπὶ πᾶσαν τὴν δύναμιν τοῦ Ἐχθροῦ. » "Iva
δὲ xaX αὐτὴν ἴδωμεν τὴν πρὸς τὸν διάθολον πἀ-
λην, ἔλθωμεν ἐπὶ τὴν ἱστορίαν τῶν Εὐαγγελίων.
Ἀνήχθη ὑπὸ τοῦ Πνεύματος Ἰησοῦς εἰς τὴν ἔρημον
μετὰ τὸ βάπτισμα, πειρασθΏναι ὑπὸ τοῦ διαδόλου.
Ἀνήχθη δὲ οὐχ 6 cb; Λόγος, ἁλλ᾽ ὁ Ex σπέρματος
Δαθὶδ ὑπὸ τοῦ θεοῦ Λόγου ληφθεὶς ναός: οὐ γὰρ τὸν
Θεὸν Λόγον εἰς τὴν πρὸς τὸν διάθολον πάλην ἀπήγαχε
τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, ἀλλ᾽ ὃν ἐν τῇ Παρθένῳ διέπλασε
τῷ.θεῷ Λόγῳ vaóv. "Ασιτος διετέλεσεν ἡμέρας τεσ-
σαράκχοντα, χαὶ νύκτας ἰσαρίθμους * οὐ γὰρ ἠθέλησεν

16 Rom. viu, 29, 20.
50. *'* Joan. xit, $1.

"' ibid. 17.
"5 ibid, 32.

!3 [|] Tim. n, 19.
** Joan. xvi, 14.

nobis sumptus est, et pro nobis coronatus. Quare
et divus Apostolus aiebat : « Quos przscivit et
preedestinavit conformes fleri imaginis Filii sui, ot
sit ipse &Egm. primogenitus in multis fratribus.
Quos autem predestinavit, hos et vocavit : et quos
vocavit, hos et justificavit : quos autem justificavit,
hos et glorifticavit **. » Et alibi ait : « « Si autem
filii, utique et bzeredes : bzeredes quidem Dei, co-
hzredes autem Christi : si tamen compatimur, ut
et conglorificemur '". » Et alibi : « Si sustinueri-
mus, etiam conregnabimus :*. » Pro universa ergo
natura nostra Dei Verbum Deus inehoationem no-
stram suscepit, ut eam per omnem virtutem dedu-
cens, ad certamen provocaret adversarium, suum
vero athletam invictum praestaret : et hunc quidem
coronaret, illius autem cladem proclamaret, et om-
nibus adversus idum audaciam augeret. Idcirco in
sacris Evangeliis modo aiebat : « Videbam Satanam
sicut fulgur de eco cadentem !*; » nunc vero:

. « Nisi quis in fortis domum intraverit, fortemque

alligaverit, quomodo vasa ejus diripiet **? » domum
fortis dicens humanam: naturam, ceu quz ad illum
profugerit, et omnia ipsius mandata exsequi passa
(uerit, servitiumque sibi sponte imposuerit. Et alibi
quoque : « Confidite, inquit, ego vici mundum **. »
Et alio loco : « Nunc judiciuin est mundi, nunc mundi
princeps ejicietur foras **; » et « Ego si exaltatus
fuero a terra, omnes traham ad me ipaum **. » Et
porro pergens, id ipsum clarius dicit :

XIII. Quod cummnne erga homines beneficium fuerit
Servatoris incarnatio.

« De judicio quidem, quia princeps mundi hujus
jam judicatus est**. » Et rursus : « Venit. mundi
hujus princeps, et in me non habet quidquam ** : »
namque, omni crimine alienus, nulla diaboli semina
liabebat. Unde et liunc tyraunide deposuit, et foras

' ejecit, et illorum qui antea ei serviebant pedibus

subjecit, adhortans dicensque ; « Ecce ego dedi
vobis potestatem calcandi supra serpentes et scor-
piones, ei super omnem virtutem Inimici 14, » At-
que ut ipsam adversus diabolum luctam spectemus,
3d evangelicam 819m. historiam veniamus. Du-
ctus est a Spiritu in desertum Jesus post bapti-
smum ut tentaretur a diabolo 37. Ductum est autem
non Dei Verbuin, sed illud ex Davidis semine a Deo
Verbo templum assumptum. Non enim Deum Ver-
bum ad luctandum cum diabolo abduxit Spiritus
sanctus, sed illud, inquam, quod ex Virgine forma-
verat Deo Verbo templum. Perseveravit jejunus
quadraginta diebus, totidemque noctibus. Non enim

Luc. x, 18.
35 Joan, xiv, 00,

*? Matth. 251, 990. *! Joan. xvt,
** Luc. x, 19. 9?! Maui. iv, {

(1) Ita eod. κοινωνίας, qux si. lectio sana est nihilve deest, videtur idiotismus, uli est χοινὸς in

sacris Bibliis pro pollutus, profanus.

1439 S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP. μη

voluit eorum qui olim jejunaverant mensuram exce- 4 ὑπερθῆΏναι τῶν πάλαι νενηστευχότων τὸ µέτρον, iva
dere, ne adversus $e pugnam adversarius defuge- μὴ ΦύΥΠ τὴν πρὸς αὐτὸν ὁ ἀντίπαλος µάχην, ἵνα μὴ
ret, ne, inquam, eo qui occultus erat agnito, luctari Ὑνωρίσας τὸν χρυπτόµενον, quy) τὴν πρὸς τὸ φαινό-
cum manifesto recusaret. Hujus rei causa, post Ἅµενον πάλην. Τούτου χάριν μετὰ τὸν προειρηµένον
predictum dierum numerum, humanz naturz pas- ἀριθμὸν τῶν ἡμερῶν, τῆς ἀνθρωπείας φύσεως τὸ
sionem patefecit, permisit fami aditum, fame vide» πάθος ὑποφαίνει, xal συγχωρεῖ τῇ πείνῃ χώραν
licet ansam diabolo praebens. Non enim aceedere ἉἈλαθεῖν, λαθὴν ἐχείνῳ διὰ τῆς πείνης διδούς ' οὗ γὰρ
audebat, quia multa ab eo digna Deo facta obser- προσελθεῖν ἑτόλμα, πολλὰ περὶ αὐτὸν θξοπρεπή
vaverat, Namque et angeli eo nato tripudiaverant, — Ytv/geva. θεωρῶν ' καὶ γὰρ ἄγγελοι τεχθέντος ἐχύ-
οἱ exortum sidus magos deduxerat ad adorationem, — pivov, ἀνατείλας ἀστὴρ páyoug ἑἐποδήγησεν εἰς
nempe ejusdem ordinis autesignanos, el ipsum vi- προσκύνησιν τοὺς τῆς αὐτῆς φάλαγτος Χορυφαίους,
derat jam inde a pueritia omni justitia deditum, a.— xat αὐτὸν ἑώρα πᾶσαν kx παιδὺς µετιόντα δικαιοσύ-
nequitia abhorrentem, malitiz osorem ; atque hzc — vv, βδελυττόµενον χαχίαν, μυσαττόµενον movrplav-
secundum edilum de eo a propheta vaticinium, — xai ταῦτα [cod. ταύτην] xazà τὴν εἰς αὐτὸν γεγεντ-
quoniam « Priusquam cognoscat ipse bonum vel µένην πρόῤῥησιν ὑπὸ τοῦ προφήτου, ὅτι «Πριν fj
malum, non credet malitie, ut eligat quod bonum D Yvàvat αὐτὸν ἀγαθὸν 7) xaxbv, ἀπειθεῖ πονηρίᾳ τοῦ
est** (1). ». Clamabat quoque Joannes : « Ecce ἐχλέξασθαι τὸ ἀγαθόν * » ἐδόα δὲ καὶ Ἰωάννης * « Ἴδε
agnus Dei, qui tollit peccatum mundi **. » Pater ὁ ἀμνὸς τοῦ θεοῦ, ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμον. ν
desuper testabatur ; « Hic est Filius meus dilectus, Πατὴρ ἄνωθεν ἑμαρτύρησεν * « Οὗτός ἔστιν ὁ Υἱός
jn quo mihi complacui **. » Gratia denique Spiri- — pov 6 ἀγαπητὸς, tv ᾧ ηὐδόκησα, » Τοῦ Πνεύματος f,
tus sancti supervenit. Hac et ejusmodi alia diabo- χάρις ἐφοίτησε. Ταῦτα xal ὅσα τοιαῦτα τὸν διάδολον
lum terrefacientia, non siuebant accedere ad no- Χαταπλήττοντα προσελθεῖν οὐκ εἴα τῷ τῆς ἡμετέρας
Str: nalura atbletawm. Sed postquam is famis ac- Φύσεως ἀθλητῇ * ὡς δὲ τῆς πείνης τὴν προσδολὴν
cessnm admisit, ipsumque vidit bumani nutrimenti ὑπεδέξατο, καὶ τροφῆς αὐτὸν εἶδεν ἀνθρωπίνης δεό-
Mmdigum, neque ultra antiquorum hominum termi μενον, xal καρτερεῖν περαιτέρω τῶν παλαιὼν ἀν-
num durare valentem, tunc accessit, ansam existj- δρῶν οὐ δυνάµενον, προσέρχεται, λαδθὴν οἰόμενος εὑ-
maus se cepisse maximam, facilemoue credens —nxévat µεγίστην, xal νικἠσειν ῥᾳδίως πιστεύων.
victoriam relaturum.

820. XIV. Quomodo diabolum debellaverit ΙΔ’. Tlvt τρόπῳ κατηγωγίσατο τὸν διάδο.1ον

Christus Dominus. ὁ Δεσπότης Χριστός.

Ac quemadmoduin in proeliis cum quis vult ali- C Καὶ χαθάπερ tv τοῖς πολέμοις τὸν πανταχόθεν τῇ
quem cataphractum telo appetere, totum oculis cir- πανοπλίᾳ χεχαλυμμένον χατατοξεῦσαί τις ἑθέλων,
cumtuetur, eminus observans, nudum aliquod mem- — &Aoy τοῖς ὀφθαλμοῖς περισγοπῶν, πὀῤῥωθεν ἐρευνῶν,
brum explorans, ut illuc sagiltam dirigens adversa- µέλος γεγυμνωμένον ἐπιζητῶν, (va τὸ βέλος ἐχεῖ ὁί-
rium vulueret ; sic diabolus omui justitia Christum ψφας τὸν ἀντίπαλον πλήξῃ, οὕτως ὁ διάθολος πάση
videns armatum, sitamque idonenm scrutans ad διχαιοσύνῃ τὸν Χριστὸν καθωπλιαμένον ὁρῶν , xat
quem telum dirigeret, ut emergentem vidit famem, τόπον ζητῶν ἁρμόδιον, ἵνα τὸ βέλος ἐχεῖ ἀχοντίση,
audacter accedit ceu re quzsita potitus, quia ipsam ὡς εἶδε τὴν πείναν ἀναφανεῖσαν, προσέρχεται θαρσα-
progenitoris passionem in eo depreleuderat. Nam- λέως ὡς εὑρὼν τὸ ζητούμενον, ὡς τοῦ προπάτορος
que et illum esca oblata felici vita spoliaverat, οἱ ἓν αὐτῷ θεωρῄσας τὸ πάθος. Καὶ γὰρ ἐχεῖνον δ.ὰ
sudori, zerumnz, ac morti implicuerat. Ergo ita di- βρώσεως στερῄσας τῆς ἀλύπου ζωῆς, ἱδρῶτι xai
cens accedit : « Si Filius Dei es, die ut lapides isti — taXatztopig χαὶ θανάτῳ cuvéteuGe * προαέρχεται
panes fiant 3. » Certe id non fecisset, nisi famis Ἅτοίνυν λέγων: « El Υἱὸς εἶ τοῦ θεοῦ, εἰπὲ ἵνα οἱ λί-
passionem Servator admisisset. Quam rem ex iis οι οὗτοι ἄρτοι γένωνται. » Οὐκ ἄν δὲ τοῦτο πεποίη-
qua postea evenerunt quilibet manifeste cognoscet. p) xev, εἰ ut τὸ πάθος τῆς πείνης ὁ Σωτὴρ χατεδέξατο'
Siquidem statim ac victus in lucta fuit, expertusque καὶ τοῦτο µάθοι τις ἓχ τῶν μετὰ ταῦτα ca" ὡς
didicit hunc esse quem prophete omnes predixe- — Y&p ἠττήθη παλαίσας, xal διὰ τῆς πεἰρας ἔμαθεν,
rant, ne aspectum quidem ejus accedentis ferre ὅτι αὐτός ἐστιν ὃν ol προφῆται προεχἑρυξαν ἅπαντες,
ausus est, sed illico aufugit, nunc clamans : « Quid οὐδὲ τὴν θέαν αὐτοῦ προσιόντος φἑρειν ἑτόλμησεν,
nobis et tibi, Fili Dei ? cur venisti ante tempus tor- ἀλλ εὐθὺς ἑδραπέτευσεν, νῦν μὲν βοῶν, « TL ἡμῖν
quere nos ** ? » nunc autem : «Novi quod Filius Dei — xaX σοὶ, Υἱὲ τοῦ Θεοῦ; τί ἦλθες πρὸ χαιροῦ βασανί-
$i$: adjuro te, ne me torqueas **. » Adeo illum σαι ἡμᾶς; νῦν δὲ, «Οἶδά σε τίς εἶ, ὁ Υἱὸς τοῦ soo,
timebat, judicemque fatebatur ! Tunc autem ante ὀρχίζω σε pfj µε βασανίσῃς.» Ὀὕτως ἑδεδοίχει,
experientiam, haud talibus verbis utebatur, sed con- καὶ xpithv ὡὠμολόγει ' τότε πρὸ τῆς πείρας οὗ τοιού-

55 Ίσα. vit, 16. ** Joan. 1, 99. 59 Mauh. 15, 17... ?* Mattli. 1v, ὂ. ?* Matth. viu, 299. 35 Luc. viii, 98.

(1) ]ta se habet Graecus textus tum in Bibliis tum — dit lrenzeus, qui tamen pro non credet, scribit mon
apud Cyrillum; atque ita apud Sabaterium interpre- — conseniiet. Vulgatus autem interpres differt, quia
tantur SS. Ambrosius atque Fulgentius; neque ablu- — lebraicum textuu sectatur.

1541

DE INCARNATIONE DOMINI.

1142

τοις Exéypnxo ῥήμασιν, ἀλλὰ θαῤῥῶν mposfec Xévov: A fidenter accedebat dicens : « Dic ut lapides isti pa-

« Εἰπὲ ἵνα oi λίθοι οὗτοι ἄρτοι γένωνται. » Tre μὲν
γὰρ ἄνωθεν ἐλθούσης φωνῆς fixouca, φησὶ, τοῦτό σε
χαλεσάσης, ἀπιστῶ δὲ ἕως ἂν λάθω τὴν πεῖραν δι-
δάσχαλον. Πεῖσόν ue διὰ τῶν πραγμάτων, ὡς ὃ xé-
χλησαι, ἁληθῶς ὑπάρχεις. Αν γὰρ τοῦτο µάθω, φεύ-
ξομαι, xal δραπετεύσω, xaX τὴν πρὸς σὲ παραιτήσο-
μαι πάλην * οἶδα γὰρ ὅσον ἐμοῦ καὶ coU τὸ διάφορον.
Δείῖξον τοίνυν τὸ θαῦμα καὶ τὴν θαυματουρχίαν, δίδα-
ξον τὸν τοῦ θαύματος ποιητήν « Εἰπὲ ἵνα οἱ λίθοι
οὗτοι ἄρτοι γένωνται. »

Τούτων ἀχούσας χρύπτει μὲν τὴν θεότητα, ἐκ δὲ
τῆς ἀνθρωπείας διαλέγεται φύσεως ' « Q0x Em ἄρτῳ
µόνῳ, λέγων, ζήσηται ἄνθρωπος, ἁλλ' v παντὶ ῥή-
µατι διὰ στόματος ἑκπορενομένῳ θεοῦ. » Δύναμαι,
φησὶν, ἄνευ ἄρτου τραφῆναι. Οὐ µόνον γὰρ ἄρτοις 1
τῶν ἀνθρώπων συγχορτεῖται ζωὴ, ἀλλὰ ῥῆμα θεοῦ
ἀρχεῖ πᾶσαν τῶν ἀνθρώπων διαθρέψαι τὴν φύσιν *
οὕτως ὁ Ἱσραηλιτιχὸς διετράφη λαὸς, 1£acapáxovca
ἔτη συλλέγων τὸ μάννα, xal θήρας ἁπολαύων ὀρνίθων
πεπεδηµένης βουλῇ θεοῦ * xat Ἡλίας χόρακας ἑστιά-
τορας ἔσχε ᾽ xal Ἐλισαῖος ἁγρίοις λαχάνοις τοὺς
θιασώτας διέθρεψε΄ xal τί µε δεῖ τὰ παλαιὰ χατα-
λέγειν; Ἰωάννης οὗτος ὁ ἔναγχος ἓν τῷ Ἱορδάνῃ
βαπτίζων, πᾶσάν τε τὴν ἡλικίαν ἐν τῇ ἑρήμῳ διατε-
λέσας, ἀκρίσι τρέφεται, xat μελιττῶν ἀγρίων χαρπῷ'
οὐδὲν τοίνυν ἀπειχὸς, χαὶ ἡμᾶς ἀπὸ θεοῦ ξένῃ ἑστια-
65vat τροφῇ, καὶ ἄρτου μὴ δεηθῆναι.

Τούτων ἀχούσας ὁ διάδολος, ἤλγησε μὲν ὡς ἠττη-

nes fiant. » Nam supernam, inquit, vocem audivi,
Filium te vocilantem ; ignoro autem, donec expe-
rientiam magistram nactus fuero. Factis mihi per-
suade, qui appellaris, eum te esse revera. Nam οἱ
hoc didicero, fugiam, evadam, quominus tecum col-
lucter deprecabor. Etenim quantum inter nos duos
intersit, scio. Demoustra ergo prodigium, tuamque
miracula patrandi efficaciam ; doce me prodigii au-
ciorem: « Dic ut lapides isti panes flant. »

Ergo lis auditis, celat deitatem Christus, huma-
naque naturz more loquitur : 891 m. « Non ex solo
pane vivit homo, sed ex omui verbo quod procedit
de ore Dei **. » Possum, inquit, sine pane nutriri.
Neque enim panibus tantum vita hominum snsten-
tatur, sed Dei verbum auflicit. universe hominum
alendz noturz. Sic [sraeliticus pastus fuit populus,
quadraginta annis manna colligens, et avium venatu
fruens qux Dei voluntate irretiebantur. ltem Elias
corvos altiores habuit; Eliszeus autem ogresti olere
sodales suos nutrivit. Sed cur vetera enumero?
Joannes, qui nuper apud Jordanem baptizabat, om-
nemque zlatem in deserto transegit, locustis alitur
et apum silvestrium fructu. Ilaud ergo incredibile
est, nos quoque insolito a Deo cibo nutriri, et pane
non indigere.

Hsc audiens diabolus, victum quidem sc doluit ;

θεὶς, οὐκ ἀπηγόρευσε δὲ τὴν νίκην, ἀχούσας ὡς ἄν- C sed tamen eum intelligeus hominem esse, de victoria

θρωπος &im: διὸ δευτέραν αὐτῷ xal τρίτην αὖθις
πεῖραν προσάχει, vh μὲν λέγων, « El Υἱὸς εἶ τοῦ Θεοῦ,
βάλε σεαυτὸν ἄνωθεν χάτω" » mh δὲ τὰς βασιλείας
τῆς οἰκουμένης ὑποδειχνὺς, καὶ ταύτας ἀντιδώσειν
ὑπισχνούμενος, εἰ πρότερον παρ᾽ αὐτοῦ τὴν προσκύ-
νησιν λάδοι’ ὡς δὲ πάλιν αὐτὸν τῶν παλαιῶν νομί-
gov ἀνέμνησε, « Γέγραπται, λέγων, Κύριον τὸν θεόν
σου προσχυνἠσεις, xal αὑτῷ µόνῳ λατρεύσεις,» xal

ἑδίδαξεν ὅτι οὐκ ἀνέξεται ἑτέρῳ τινὶ τὸ θεῖον γέρας

προσενεγχεῖν, xai ἑτέρων δὲ ὑπομέμνησε ῥημάτων
τοῦ θεοῦ xat διδαγµάτων διαγορευόντων μὴ πειράζειν
τὸν τῶν ὅλων θεὸν, ὁ μὲν ἀπέδρα, τῆς ἧττης τὴν
αἰσχύνην οὗ φέρων, xaX δειλιῶν, καὶ τρέµων, xa τῆς
τυραννίδος ἐχθληθήσεσθα, προσδοχῶν. Πάντα γὰρ

non desperavit. Propterea secundam illi tertiamque
admovet teutationem ; modo dicens : « Si Filius Dei
es, mitte te hinc deorsum **; » modo regna mundi
ostendens, eaque se daturum promittens, si se primns
adorasset. Sed ubi Christus illi prisca dicta in men-
lem revocavit, « Scriptum esi, inquiens, Dominum
Deum tuum adorabis, et illi soli servies **; » admo-
muitque, nunquam se commissurum ut cuivis olii
divum obsequium offerrel ; atque alia insuper Dei
effaia ac precepta eommemoravit, quie universa-
lein Deum tentare vetabant ; ille quidem fugiebat,
ignominiam cladis non ferens, timens tremensque,
et se tyraunide depulsum iri exspectans. Nam eum
tela omuia insumpsissel, cunciasque fraudis luctas

αὐτοῦ χενώσας τὰ βέλη, xal πάσας αὐτοῦ τῆς ἁπάτης p ipsi admovisset, invulperabilem invictumque athle-

τὰς πάλας προσενεγχὼν, ἄτρωτον εὗρε xal ἀήττητον

τὸν ἀθλητήν. Καὶ ὡς τῷ ᾿Αδὰμ προσελθὼν, οὐχ εἷ-

psv ὃν προσεδόχησεν ΄ ἄγγελοι δὲ τῷ νικητῇ προσ-

"ιόντες, ol πόῤῥωθεν ἑώρων τὴν πάλην, χαθάπερ τινὲς

ἑρασταὶ διηχόνουν, ἐχόρευον, εὐφήμουν τὸν ἀθλητὴν,

ἑστεφάνουν, ἀνεχήρυττον, ἔχαιρον ἐπὶ τῇ τῶν ὁμο-
δούλων ἀνθρώπων ἐλευθερία, ἐγάννυντο τοῦ ἀντιπά-
λου τὴν ἅτταν ὁρῶντες.

ΙΕ’ Οτι εἰ vovv οὐκ ἀνέ.αθεν, οὐδὲν πρὸς ἡμᾶς
ἡ κατὰ τοῦ διαθό.ου νίκη. Κατὰ cov 'AzoJi-
ναρίου (1).

Ταῦτα τὴν ᾿Απολιναρίου ἑλέγχει µαταιολογίαν, ὃς

^ Math. 1v, 4. ο ibid. 5,6. — ** ibid. 9, 10.

tam esse cognovit. Etenim cum eum Adami instar
fuisset aggressus, non qualem exspectabat, comperit.
Porro angeli ad victorem accedentes, qui eminus
antea luctom spectaverant, eeu quidam amatores
jam ministrabant, choream agebant, athletam imna-
guificabant, coronabant, przdicabant, 899m. gra-
tulabantur conservorum bominum libertati, adver-
sarii cladem spectantes gandebant.

XV. Nisi Christus mentem quoque assumpasisset, ni-
hil nostrum interesset victoria de diabolo. Gomira
Apollinarem.

Hec stultum. Apollinaris deliramentum refutaut,

(4) De variis Apollinaris erroribus memini me olim disserere Script. vet. t. 1, ed. prim. p. 185, ia

1445

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

11

qui mentis loco Deum Verbum in assumpta carne A ἀντὶ νοῦ τὸν Θεὸν Aoyov ἔνοιχησαι λέγει τῇ προσ-

inhabitavisse dicit. Nam si forte humanam mentem
assumpta nalura non habuisset, Deus utique solus
cum diabolo decertasset, Deus victoriam retulisset ;
Deo autem victore, ego nihil de victoria profecissem,
quia ad eam nil contulissem. Sed et omni ob eam
gaudio carerem, quia alieno tantum tropzee glo-
riarer. Diabolus vero lstaretur, gloriaretur, super-
biret, seque jaclaret, ceu cum Deo proliatus, et 4
Deo victus. Magnum quid enim ipsi esset a Deo
vinci. Nam si Deus Verbum, meutis loco, in suscepto
enrpore fuisset, probabilibus fortasse excusationibus
usus esset diabolus; etenim haud absurde dixisset :
Ego, Domine et rerum omnium auctor, haud contra
te pugnam suscepi : novi enim dignitatem tuam,
scio potentiam, agosco dominatum. Meum confiteor
famulitium, quanquam apostata factus sum. Cedo
autem de victoria ipsis angelis cunctisque cclesti-
bus cetibus, quorum infelix ego pars olim fui. Sed
prelium contra hunc suscepi, quem de limo for-
matuin ad imaginem tuam condidisti, rationis usu
exornasti, et paradisi civem constituisti, terrzeque et
maris dominum exhibuisti. Hunc ego ad hanc usque
diem vincens et vulnerans et morti addiceus persto,
Huic in stadium adducto, et mecum luctari coacto,
velim ipse spectator adsis et certaminum praeses.
Quod si inagistri quoque vis fungi vice, doce eum
Juctarj, demonstra illi victorix artificia, instrue ut
$8429 n. vis ; tantum ne ipse certaminis socius fias.
Non enim ego ita sum audax, et mente captus, ut
tecum Creatore certare aggrediar. Hxc jure diabolus
Servatori Christo dixisset, si certe haud homo fuis-
set, sed Deus vice liominis luctans. Nam si mens
humana in eo non erat, Deus loco mentis inhaerens,
officia mentis implesset, Deus (idest mera deitas) simul
cuin corpore esurisset, Deus sitisset, Deus laborem
ei reliquas omues perpessus esset humanas pas-
siones. Porro si Deus luctatus esset atque vicisset,
ego quidem victoria caruissem, Deus vero omnem
justitiam implesset. Siquidem, ut aiunt Apollina-
riana garrulitatis professores, quia impossibile erat
bumana praeditum mente, justitiz leges adimplere,
hanc idcirco non suscepit Verbum Deus.

XVI. Quod defensionem habeant peccatores, εἰ men-
tem, Μιροίέε infirmam, Deus. Verbum non suse
ceyit.
lloc dum aiunt, prio quidem haud moaicam

impotentiam ipsi Deo atfingunt, siquidem, ut aiunt,

fieri non poterat ut si humana tens ei inesset, ho-
minem justificaret. Deinde peccatoribus cunctis, et
divinarum legum violatoribus, defensionis fores pa-
tefaciunt. Jure enim rerum omnium Deo dicerent :

Nihil venia indignum, Domine, peccavimus, neque

poena dignum ; quandoquidem infirinzt mentis duca-

tum sortiti sumus, quz leges tuas observare nequit.

adn., quo tempore nonnulla ejus in Lucam fragmenta
ex Vaticano codice edidi : quanquam multo lautiores

ληφθείσῃ σαρχί. El γὰρ νοῦν οὐχ εἶχεν ἀνθρώπινον
fj ἀναληφθεῖσα φύσις, θεὺς μὲν ὁ πρὸς τὸν διάδολον
ἀγωνισάμενος ἣν, θεὸς δὲ ὁ τὴν νίχην ἀναδη σάµενος
Θεοῦ δὲ νενιχηχότος, ἐγὼ μὲν οὐδὲν ἁπωνάμην τῆς
νίχης, ὡς οὐδὲν εἰς ταύτην εἰσενεγχών * ἀλλά καὶ τῆς
ἐντεῦθεν εὐφροσύνης γεγύµνωμαι, ὡς ἐπὶ τροπαίοις
γαυριῶν ἁλλοτρίοις * 6 δὲ διάδολος αὐχεῖ, καὶ χοµ-
πάζει, xal µέγα φρονεῖ, xol σεμνύνεται, ὡς Oei
παλαίσας, xal ὑπὸ Θεοῦ ἠττηθείς µέγα γὰρ αὐτῷ
xai τὸ ἠττηθῆναι ὑπὸ θεοῦ * ὅτι εἰ ὁ θεὸς Λόγος ἂν
ἀντὶ νοῦ Ev τῷ ληφθέντι, xav ὁ διάδολος διχαιολογίαις
χρῄσαιτο ἂν εὐλόγοις, xa εἴποι ἂν εἰχότως * Ἐγὼ,
Δέσποτα xai ποιητὰ τῶν ὅλων, οὐ πρὸς σὲ τὴν μάχην
ἀνεδεξάμην ᾿ οἴδα γάρ σου τὴν ἀξίαν, ἐπίσταμαι τὴν

Β ἑξουσίαν , γινώσχω τὴν δεσποτείαν. Ὁμολογῶ τὸν

δουλείαν, εἰ καὶ ἆ ποστασἰαν νοσῶ΄ παραχωρῶ δὲ xai
ἀγγέλοις τῆς νίχης, χαὶ πᾶσι τοῖς οὑρανίοις δήµοις,
ὧν ποτε xoi ὁ ταλαίπωρος elc ὑπῆρχον ἐγώ * τὴν δὲ
μάχην πρὸς τοῦτον ἀνεδεξάμην, ὃν ἀπὸ πηλοῦ μὲν
διέπλασας, xaz' εἰχόνα δὲ σην ἑποίησας, xai ἑτίμησας
τῷ λόγῳ, καὶ παραδείσου πολίτην χατέστησας, xal
γῆς καὶ θαλάττης δεσπό-ην ἀπέφηνας" τοῦτον µέχρι
τῆς σήμερον ἡμέρας νιχῶν, χαὶ βάλλων, xal τῷ θα-
νάτῳ παραπέµπων διατελῶ * τοῦτον εἰς τὸ στάδιον
ἀγαγὼν, χαὶ παλαίειν ἐμοὶ χελεύσας, yevou. θεατὶς
αὐτὸς xai τῶν παλαισµμάτων ἀγωνοθέτης * εἰ δὲ βούλει
xai τὰ παιδοτρίδου ποιεῖν, δίδαξον παλαἰειν, ὑπόδει
ξον αὐτῷ τὰς τῆς νίκης λαθὰς, ἄλειφον ὡς θέλεις,

σ µόνον μὴ συμμαχήσῃς παλαΐοντι. 09 γὰρ οὕτω θρα-

σὺς ἐγὼ, xal τοῦ φρονεῖν ἐξεστηχὼς, ὡς coi τῷ
Ποιητῇ παλαίειν ἐπιχειρῆσαι. Ταῦτα ἂν εἶπεν ὁ διά-
θολος διχαίως πρὸς τὸν Σωτῆρα Χριστὸν, εἴπερ οὐχ
ἄνθρωπος ἣν, ἀλλὰ θεὸς, ὁ ἀντὶ ἀνθρώπου παλαίων.
Ei γὰρ νοὺς ἀνθρώπινος οὐχ ἂν ἓν αὐτῷ, θεὸς ἀντὶ
vou ὑπάρχων τὰ τῷ νῷ ἑνήργει προσήχοντα ΄ θεὺὸς
μὲν ἣν ὁ τῷ σώματι σνµπεινάσας, θεὸς δὲ ὁ διφῄσας,
xai χοπιάσας, xal ἄλλα πάντα τὰ ἀνθρώπινα ὑπομεί-
vae παθήματα, El δὲ θεὸς ὁ παλαίσας, χαὶ vixfjsa;,
χἀγὼ τοῦ νίχους ἑστέρημαι, θεὸς δὲ ὁ τὴν δικαιοσύνην
ἅπασαν χατορθώσας. Εἴπερ, ὥς φασιν οἱ τῆς Ἄπο-
λιναρίου τερθρείας ὁμολογηταὶ, ἐπειδὴ ἀδύνατον tv
xai ἐν ἀνθρωπίνῳ [vot] πληρῶσαι τῆς διχαιοτύνης
«οὓς νόμους, οὑχ ἀνελάδετο τοῦτον ὁ Orb; Λόγος.

D IQG*. Οτι οἱ ἁμαρτάνοντες ἁπο.]ογίαν ἔχουσιν, εἰ

ὡς ἀσθενη τὸν νγοῦν οὐκ ἀγέλαδεν ὁ θεὺὸς Λό-

Τος. i

Τοῦτο δὲ λέγοντες, πρῶτον μὲν ἀδυναμίαν προσ-
άπτουσιν οὗ τὴν τυχοῦσαν αὑτῷ τῷ θεῷ, εἶπερ, ὣς
φασιν, οὐχ οἷόν τε ἣν τοῦ νοῦ τοῦ ἀνθρωπίνου συν-
όντος διχαιῶσαι τὸν ἄνθρωπον. Ἔπειτα δὲ χαὶ πᾶσι
τοῖς ἁμαρτάνουσι, καὶ τοὺς θείους νόµους παραθαίνου-
σιν, ἀπολογίας ὑπανοίγουσι θύραν. Εἴποιεν γὰρ cixó-
τως πρὺς τὸν τῶν ὅλων θεόν * Obx ἀσύγνωστα, Δέ-
σποτα, πεπλημμελήχαμεν, οὐδὲ τιμωρίας ἄξια, νοῦν
ἡγεμόνα λαθόντες ἀσθενῆ, xal φυλάττειν τοὺς σοὺς

Apollinaris copie ex aliis adhuc codicibus produ-

cei dze*motbi gupersunt.

αν

ΡΕ INCARNATIONE DOMINI.

1446

οὐ δυνάµενον νόμους. Καὶ μαρτυροῦσι πατριάρχαι, Α Testes sunt patriarche atque prophete, et Deo

καὶ προφῆται, καὶ τῶν θεοφιλῶν ἀνθρώπων τὰ τά-
γµατα, τῶν τε πρὸ τοῦ νόµου, xai τῶν μετὰ τὸν νό-
pov, οἱ ἐν ἁξυγίᾳ, οἱ ἓν ζυγῷ, οἱ ἐν πλούτῳ, οἱ Ev
ἀχτησίᾳ πληρῶσαί σου τὰς ἐντολὰς ph δυνηθέντες
διὰ τοῦτον» χαὶ ταῦτα τῷ παναγίῳ σου Πνεύματι
βοηθούμενοι. Καὶ τί δεῖ τὰ πολλὰ λέγειν; Αὐτὸς, ὦ
Δέσποτα, ἓν σαρχὶ παραγέχονας, xai oápxa μὲν
ἡμετέραν ἀνέλαθες, τὸν δὲ νοῦν ὡς χωλύοντα τῆς
ἀρετῆς thv κτῆσιν, χαὶ τῆς ἁμαρτίας τὴν ἁπάτην
fable ὑποδεχόμενον ἀπέῤῥιφας, χαὶ οὐκ Ἰνέσχου
λαθεῖν * γέγονας δὲ ἀντὶ vou τῇ σαρχὶ, καὶ τῷ τρόπῳ
τούτῳ τὴν διχαιοσύνην χατώρθωσας, Τούτῳ τῷ
τροπῳ τὴν ἁμαρτίαν νενίχηχκας. cb, γὰρ ὑπάρ-
χεις, βουλῇ ποιῶν τὸ δοχοῦν, νεύµατι µετασχευάζων
τὰ πράγματα. Ἡμεῖς 65 νοῦν ἔχοντες τὸν ἀνθρώπινον,
ὃν ἀναλαθεῖν οὐχ Ἰθέλησας, ἀναγχαίως ὑπὸ τὴν
ἁμαρτίαν ἐυγχάνομεν, τοῖς σοῖς ἀκολουθῆσαι ἴχνεσιν
οὐκ ἰσχύσαντες. TU γὰρ νοῦς ἀνθρώπινος πρὸς Θεοῦ
δυνάµιν xaX θεοῦ σοφίαν, καὶ φῶς, xal δικαιοσύνην,
xal ζωὴν, xal τὰς ἄλλας ἑνεργείας τῆς σῆς οὐσίας,
ai καθάπερ ἀχτῖνες xaX λαμπηδόνες ἐκ τῆς σῆς ἀν-
ἴσχουσι φύσεως; Ταῦτ ἂν εἰχότως εἴποιεν οἱ τῇ
ἁμαρτίᾳ δουλεύειν αἱρούμενσι, εἴπερ ὁ θεὸς Λόγος
μηχανἸσάμενος τὸ ἀναμάρτητον.

17’. Κατασχευὴ, δει εὔ.Ίογος ἡ τοῦ yov ἀγθρωπίγου
ἀνά Ἰηγις.᾽

Αλλά τὴν μὲν ἁδολεσχίαν ἐχείνων καταλίπωµεν

Β

cliarorum hominum agmina, tum ante tum post le-
gem, tum czlibes, tum conjugati, tum opulenti, tum
inopes, qui mentis causa tuas adimplere leges haud
potuerunt, nequidquam Spiritu tuo sanctissimo auxí-
liante. Sed cur pluribus verbis opus sit? Tu ipse,
Domine, carne indutus venisti ; sed carnem quidem
nostram assumpsisti, mentem tamen ut virtutis ad- .
eptioni contrariam, et peccati errorifacile obnoxiam,
recusasti nec sumere passus es : tuque $9/m. adeo
mentis vice in carne functus es, atque ita justitiam
felici successu peregisti. Hac videlicet ratione
peccatum vicisti, Deus enim es, voluntatis vi quid-
quid libuerit agens, nutu tuo negotia versans. Nos
vero mente humana praediti, quam tu tibi sumere
noluisti, necessario sub peccato degimus, tua sequi
vestigia non valentes. Quid est enim humana
mens prae Dei viribus, sapientia, lumine, justitia,
vita, aliisque substantiz Luz efficaeiis, qu:xe veluti
radii ae lampades ex natura tua scaturiunt? live
credibiliter dicerent ji qui peccato servire decrevis-
sent, si Deus Verbum dum vere hominem assumeret,
li2c ratione impeccantiam &uam sibi conciliasset.

ἀληθῶς ἂν συνανέλαθεν ἄνθρωπον, τούτῳ τῷ τρόπῳ

ἐπὶ τοῦ παρόντος" ἡμεῖς δὲ ἐπὶ τὴν προχειµένην c

ὑπόθεσιν ἐπανέλθωμεν, xat δείξωµεν τὴν τοῦ Σωτῇ-
£oc ἡμῶν οἰκονομίαν ἀναγχαίως γεγενηµένην. Ἐπει-
6h yàp ἅπα: ὁ ἄνθρωπος Ἠπατήθη, xal ἅπας ὑπὸ τὴν
ἁμαρτίαν ἐγένετο, xa πρὸ τοῦ σώματος δὲ τὴν ἁπάτην
ὁ vou; ὑπεδέξατο ἡ τοῦ νοῦ γὰρ πρότερον συγχατάθε-

σις τὴν ἁμαρτίαν σχιαγραφεῖ, εἶθ᾽ οὕτως διὰ τῆς ἑνερ- ᾿

γείας τὸ σῶμα ταύτην μορφοῖ, εἰχότως ὁ Δεσπότης
Χριστὸς τὴν πεπτωχκυῖαν φύσιν ἀναστῆσαι βουλόμε-
νος, πᾶσι χεῖρα ὀρέχει, xai χειµένην ἑἐγείρει την
σάρχα, φημὶ, χαὶ τὸν νοῦν, ὃς ἐγεγόνει χατ᾽ εἰχόνα τοῦ
Κτίσαντος' ἁόρατός τε γάρ στι, καὶ ἀθέατος, ἀνέφ-
εχτός τε xal ἀχατάληπτος, οὐδ' ἑαυτὸν ἐπιστάμενος,
πρὸς δὲ τούτοις xal ἀπερίγραφος' εἵπερ εἰς τὴν τῶν
λογισμῶν ἀποδλέψαιμεν φαντασίαν, ἡγεμονίᾳ τε xal
ἐξουσίᾳ τετιµηµένος, τέχναις xal ἐπιστήμαις xexo-
σµηµένος, βραχύς τις καὶ νέος δημιουργὸς, ἣ, τὀ γε
ἀληθέστερον εἰπεῖν, τοῦ Δημιουργοῦ µιµητὴς, βασι-
χεὺς τῆς ὁρωμένης κτίσεως, ἡ βασιλέως εἰκὼν, φόρους
συλλέγων Ex γῆς, ἐκ θαλάττης, ἐξ ἀέρος, ἐξ ἡλίου xal
σελῆνης xal ἁστέρων, ἐξ οὐρανοῦ xal νεφῶν, Ex προ-
(των xal βοῶν xai τῶν ἄλλων χτηνῶν, μᾶλλον δὲ
πάντας αὑτῶν τοὺς χαρποὺς δρεπόµενος' δι’ αὐτὸν
γὰρ ἐγένετο τὰ ὀρώμενα” θεὸς γὰρ τούτων ἀπροσδείς.

Οὕχουν ἠτίμασε τὸν οὕτω τίμιον, τὸν θεραπείας
δξόμενον᾽ οὖδε τὸ φθειρόµενον, xalvósq xal γήρα δου-
λἐῦων καὶ θανάτῳ ἀνέλαθε, τὸ δὲ λογικὸν καὶ ἀθάνατον
χόϊχατ εἰχόναγεγενημένον ὑπερεῖδε, καὶ ταῦτα χαχῶς,
ὣς φᾶσι,διαχείµενην΄ ἀλλὰ πᾶσαν τὸν φύσιν παλαιωθεῖ-

XVII. Argumenta ad. demonstrandum recte. factam
[uisse mentis humana assumptlionem.

Sed jam istorum nugas in presenti omittamus.
Nos vero ad propositum argumentum revertamur,
atque demonsiremus necessariai fuisse Servatoris
nostri incarnationem. Quia enim totus homo dece-
ptus fuerat, totusque sub peccatum deciderat, «t
ante ipsum corpus mens errorem admiserat; nam-
que antea mentis consensus peccatum delineat, dein-
de id corpus per suam actionem figurat, merito
Cbristus Dominus lapsam naturam erigere volens,
utrique simul manum porrigit, et jacentem erigit,
carnem, inquam, ac mentem, qus ad Creatoris ima-
ginem facta fuit. Est enim mens invisibilis, incon-
templabilis, impervia et incomprehensibilis, neque
se ipsam cognoscens, et insuper incircumscripta :
et si cogitationum phantasiam spectamus, ducatu
et potestate prodita, artibus et scientiis ornata,
parva quaedam ac nova creatrix, vel, ut verius dicam,
Creatoris imitatrix, regina creature visibilis, vel
regis imago, tributa de terra colligens, ex mari,
atque aere, ex sole ac luna et stellis, ex ccelo et
nubibus, ex ovibus, bobus, aliisque 895m. pecu.
dibus; imo vero omnium fructus carpens : ejus enim
gratia visibilia cuncta sunt facta : nam Deus horum
non est indigus.

Non ergo contempsit tam pretiosam partem medela
egentem ; morboque el senecta corruptam mortique
uwancipatam humanitatem non ita assumpsit, ut
partem ipsius rationalem et immortalem atque ad
imaginem suam factam despexerit; presertim quia

3441

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

1448

male, ut aiupt, se babebat : sed universam naturam A σαν ἑνεοποίησε. Καὶ τὸ μὲν αὐτῆς xatvbv ἀπειργάσατο,

antiqualam renovavit. Ánne enim partem ejus no-
vam fecisset, illam vero, qus inveterata erai et
corrupta, sine remedio esse sivissel cum praser-
tim pars hzc preliosissigsa esset, οἱ iminorialitate
pollens, et rationis usu exornata, el ad intelleciua-
lium ordiaem pertinens, Absurdissimum quippe
fuisset, corpus luteum et pulvereum, et passionibus
implicitum sibi assumere atque adjungere, ei in
dextera majestatis collocare : mentem vero invisibi-
lem, immortalem, animantis rectricem, ad Dei fa-
ctam imaginem, incorruptibilitate preditam, cor-
poris veluti aurigam, gubernatricem, el quasi con-
centu temperaütem, per quam humana natura non
est bruta, sed sapientia, artibus et quavis perilia

τὺ δὲ πεπαλαιωμµένον καὶ διεφθαρμένον ἀνίατον εἴ.
ασε; καὶ ταῦτα τιµμιώτατον ὑπάρχον, καὶ ἀθανασίᾳ
τετιµηµένον, καὶ λόγῳ κεχοσµηµένον, xal τῆς τῶν
νοητῶν μοίρας τυγχάνον * τῶν ἁτοπωτάτων γὰρ vb μὲν
σῶμα τὸ πἠλινον, xal χοϊχὸν, καὶ πάθεσι συνεζουγµέ-
vov, xai προσληφθῆναι, καὶ ἀναληφθῆναι, καὶ Ex δε-
ξιῶν τῆς µεγαλωσύνης καθιδρυνθῆναι * τὸν δὲ νοῦν
τὸν ἀόρατον, τὸν ἀθάνατον, τὸν ἠγεμόνα τοῦ ζώου, τὸν
κατ εἰχόνα θείαν γεγενηµένον, τὸν ἀφθαρσίᾳ τετι-
μηµένον, «bv τοῦ σώματος ἡνίοχον xaX κνδερνέτην
καὶ μουσικὸν, δι’ ὃν οὐχ ἄλογος ἡ ἀνθρωχεία φύσις,
ἀλλὰ σοφίας χαὶ τέχνης καὶ ἑπιστήμης ἀνάπλειως (1),
τοῦτον ἀπεῤῥίφθαι κάτω, &al τῆς τοῦ σώματος μὴ
µεταλαγχάνειν τιμῆς δι ὃν τὸ cupa τῆς λογιχῆς

abundat: hanc, inquam, mentem ad inferiorem gra- B ἐγένετο χτίσεως * δι) ὃν νοµοθεσίαι, καὶ προφητεῖαι’

dum deprimi, nec parem saltem cum corpore hono-
rem participare; cum tamen ejus causa corpus ra-
tionalis creatura evaserit ; cum ejusdem causa date
fuerint leges ac propheti2; per quam fiunt certa-
mina, lucta, victoria, laudationes, corons; per
quam corpus cum ea decerians, preemium laborum
consequitur celorum regnum; ob quam ipee quo-
que Servatoris nostri adventus contigit, et iucar-
nationis peractum mysterium est. Non enim propter
res inanimes ei mente carentes salutarem admisit

δι ὃν ἀγῶνες, xaX πάλαι, καὶ νίχαι, xat ἀναῤῥήσεις,
καὶ στάφανοι; δι΄ ὃν χαὶ τὸ σῶμα τὸ συναθλοῦν, ἆθλον
τῶν πόνων ἔχει τὴν τῶν οὐρανῶν βασιλείαν * δι’ ὃν
xal αὐτὴ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν fj παρονσία ͵,γεγένηται,
xg τὸ τῆς οἰχονομίας ἐπραγματεύθη µυστήριον * οὗ
Υὰρ ὑπὲρ ἀψύχων Ἡ ἀνοήτων τὰ σωτήρια χατεδέξσατο
πάθη, οὐδ' ὑπὶρ ἁλόγων χτηνῶν d) λίθων φυχῆς
ἑστερημένων, ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἀνθρώπων φυχὴν ἀθάνατον
ἔνοικον χεχτηµένων.

passionem, neque 898m. propter irrationalia ju-

menta aul lapides anima destitutos, sed propter bomines qui immortalem animam nacti sunt incolam.

XVIII. Hereticorum contraria argumenta solvuntur.

Sed qui nugas magis quam veritatem zstimat Apol-
linaris, rectisque ac piis dogmatibus suam anteponitl
garrulitatem,carnem quidem a Deo Verbo assumptam
ait, atque hac ceu velo quodam) esse usum ; mente
sutem non indigsisse , sed ipsum vice mentis cor-
pori exstitisse. Sed, o sodes, dieet ei aliquis, ne
corpore quidem Deus Verbum egebat ; nibil enim
prorsus requirit : poterat autem sole mandato mo-
stram operari salutem. Sed tamen veluit nos quoque
communionem aliquam recte factorum babere : quod
ut efficeret, pyeccatricem assumptam naturam, eam
que suis laboribus justificatam, acerbis expedivit ty-
rannis peccato eL diabolo ac morte, οἱ coelestibus
sedibus donaviL : et per eam quain ipse sumpsit

1Η’. Λύσις τῶν αἱρετικῶν προθληµάτω».

Αλλ’ ὁ τὸν ὕθλον προτιµήσας τῆς ἀληθείας Άπο-
λινάριος, xal τῶν εὐσεθῶν δογµάτων τὴν οἰχείαν
προτάξας ἀδολεσχίαν, τὴν μὲν cápxa τὸν Θεὸν Λόγον
ἀνειληφέναι φησὶ, καὶ ταύτῃ χαθάπερ τινὶ παραπε-
τάσµατι χρῄσασθαι * τοῦ δὲ νοῦ μὴ δεηθῆναι, αὐτὺν
δὲ ἀντὶ vou. γενέσθαι τῷ σώματι. Άλλ', ὦ βέλτιστε,
εἶποι τις ἂν πρὸς αὑτὸν, οὐδὲ τοῦ σώματος ὁ θεὸς
Λόγος ἔχρῃζεν, ἀπροσδεῆς Υάρ * Ἰδύνατο δὲ xat uóvo
προστάγµατι τὴν ἡμετέραν πραγματεύσασθαι σω-
τηρίαν. ἀλλ' ἠθέλητεν ἔχειν τινὰ xo ἡμᾶς εἰς τὸ
χατορθούµενον χοινωνίαν, οὗ χάριν λαδὼν φύσιν τὴν
ἡμαρτηχυῖαν, πόνοις αὐτὴν οἰχείοις διχαίωσας, τῶν
τε πιχρῶν τυράννων ἀπήλλαξεν ἁμαρτίας, χαὶ διαθό-
λου, xat θανάτου, χαὶ τῶν ἑπουρανίων θρόνων ἠξίωσε,

humanitatem, universo generi libertatem commus D καὶ διὰ τοῦ ληφθέντος παντὶ τῷ γένει τῆς ἐλευθερίας

nicevit. Sedenim nihil horum Γδρυίαιις hic sapien-
tissimus , vocalissimum theologiz: preeconem Joan-
nem evangelistam, awuenli:e su:e lestein. habere se
judicat. « Verbum enim, inquit, caro factum est,
et liabitavit in nobis 27.2 Atqui omnino eeiebat, alibi
quoque partem pro toto divinam Scripturam appel-
lare solere : que modo quidem ex anima totum
hominem nuncupat, modo autem ex carne totum
animal denotat: « Omnes enim, inquit, anima quse

*! Joan. 1, 44.

(1) Preclarissime his Cicero astipulatur in Sci-
pionis Somnio. Tu vero sic habelo, non esse te mor-
lalem , sed corpus hoc : nec enim iu es, quem forma
ista declarat , sed mens cwjusque is est quisque, non

µετέδωκχεν᾿ ἀλλ᾽ οὐδὲν τούτων εἰς νοῦν λαθὼν ὁ σοφώτα-
τος τὸν μεγαλοφωνότατον xfjpuxa τῆς θεολογίας, τὸν εὖ-
αγγελιστὴν Ἰωάννην, µάρτνρα τῆς οἰχείας ἀνοίας ἔχειν
ἡγεῖται «'O Λόγος γὰρ, qn37t, σὰρξ ἐγένετο, χαὶ ἑσχή-
νωσεν ἐν ἡμῖν * » xal ταῦτα σαφῶς εἰδὼς, ὡς πολλαχοῦ

«τὸ πᾶν ἀπὸ µέρους ἡ θεία Γραφὴ προσαγορεύςει, xai

πὴ μὲν ἀπὸ τῆς ψυχῆς πάντα χαλεῖ τὸν ἄνθρωπον, c
δὲ ἀπὸ τῆς σαρχὸς ὅλον τὸ ζῶον δηλοῖ * «Πᾶσαι γὰρ
αἱ ψυχαὶ, αἱ εἰσελθοῦσαι, φησὶν, ἅμα Ἰαχὼθ εἰς Αἴ-

ea [igura quie digito demonstrari potest. Pudcat ergo
εοδ, qui 10lum hominem materiam esse mortalem
dicere audent.

114^

DE INCARNATIONE DOMINI.

1420

γυπτον ἑθδομήλοντα πέντε (1). Εὔδηλον δὲ ὡς οὐκ A ingresste sunt. cum Jacobo in /Egyptum , septua-

ἀσώματοι σαν οἱ τοῦ ᾿Ιακὼδ vio! τε xa ἔχγονοι,
ἁλλ᾽ ἀπὸ µέρους τὸ πᾶν ὁ ἱστοριογράφος ἑδήλωσε.
Καὶ πάλιν € Voyh ἡ ἀμαρτάνουσα, αὐτὴ ἀποθανεῖ-
ται. Οὐδεὶς δὲ ἔγνω πώποτε φυχὴν ἄνευ σώματος
ἁμαρτίφ περιπεσοῦσαν καὶ αὖθις, « Οὐ μὴ κατα-
μείνῃ τὸ Πνεῦμά µου Ev τοῖς ἀνθρώποις τούτοις, διὰ
«b εἶναι αὐτοὺς σάρχα. » Καὶ ὁ προφήτης ἑτέρωθι,
« Πᾶσα σὰρξ χοὺς [itacod., π0η χόρτος], xot πᾶσα δόξα
ἀνθρώπου ὡς ἄνθος yóptou* » xat ὁ µαχάριος Aa615,
ε Ἐμνήσθη, φησὶν, ὅτι σἀρξ clot, πνεῦμα πορευόµε-
vov, καὶ οὐχ ἐπιστρέφον. » Παντὶ δὲ δήπουθεν γνώρι-
μον, ὡς οὐχ ἄφυχοι ἦσαν οὗτοι ὧν κατηγορεῖ, χαὶ οἷς
νομοθετεῖ, χαὶ ὧν ἑρμηνεύει τὴν φύσιν.

Οὐ µόνον δὲ τοὺς κατηγορουµένους [λέχει ἡ Γρα-

ginta quinque fuere *. Constat autem non fulese
incorporeos Jacobi filios atque nepotes; sed ex parte
totum historicus demonstravit. Et rursus : « Anima
quz peceaverit, ipsa morietur **.» Nemo vero unquam
scivit animam absque corpore in culpam incidisse.
Et denuo : « Non permanebit Spiritus meus in homi-
nibus istis, quia 897m caro sunt**.» Et alibi pro-
pheta : «Omnis caro pulvis, etomnis hominum gloria
ceu feni flos *!. » Beatus quoque David : « Recordatus
est, inquit, quod caro sunt, spiritus vadens et non
rediens **. » Est autem unicuique exploratum, non
fuisse hos inanimes quos reprehendit, vel qui.
bus legem constituit, vel quorum naturam describit.

Neque solum de vituperatis ita loquitur Sceri-

eh], ἀλλὰ καὶ τῶν ἐπαινουμένων τοὺς xopugalouc* D ptura, verum etiam de laudatissimis. Testis Paulus,

xai τούτων µάρτυς ὁ µαχάριος Παῦλος iv «fj πρὸς
Γαλάτας λέγων « Ὅτε δὲ εὐδόχησεν ὁ θεὸς ὁ ἀφορί-
σας µε ἐκ χοιλίας μητρός µου, χαὶ καλέσας διὰ τῆς
χάριτος αὑτοῦ ἀποχαλύψαι τὸν Υἱὸν αὐτοῦ ἐν ἐμοὶ,
εὐθέως οὐ προσανεθέµην σαρχὶ xat αἵματι, ἀλλὰ (2)
«pb. τοὺς πρὸ ἐμοῦ ἀποστόλους ἀνῆλθον. » EL δὲ οὐ
µόνον ἐπὶ τοῦ capxixoü φρονήµατος καὶ τῆς θνητό-
τητος, τὸ τῆς σαρχὺς φρόνηµα Xap6ávesat, ἀλλὰ καὶ
ἐπὶ πάσης τῆς τοῦ ἀνθρώπου φύσεως, εὔδηλον ὡς τὸ,
ε Ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο, » οὗ τὸ φαινόµενον τοῦ ζώου
µόνον, ài ὅλον σηµαίνει τὸν ἄνθρωπον ' οὐδὲ τρο-
«fjv τινα τῖς θείας οὐσίας εἰς cápxa φησὶ γεγενή-
σθαι, ἀλλὰ τὴν ὑπὸ τοῦ Θεοῦ Λόγου ἀνάληψιν τῆς
ἀνθρωπείας κηρύττει φύσεως) ὥσπερ γὰρ τὸ, « Xpi-
στὸς ἡμᾶς ἐξηγόρασεν ἐκ τῆς χατάρας τοῦ νόµου,
γενόμενος ὑπὲρ ἡμῶν κατάρα, » οὐ ttv εἰς χατάραν
μεταδολὴν τῆς τῶν ἀγαθῶν πηγῆς αἰνίττεται, ἀλλὰ
τὴν δι αὐτοῦ γενοµένην τῆς ἁμαρτίας Ίγουν τῆς
χατάρας ἁπαλλαγὴν, xai τὸ, « Γενέσθαι ἁμαρτίαν
ὑπὲρ ἡμῶν τὸν μὴ γνόντα ἁμαρτίαν, » οὗ τὴν τῆς
δικαιοσύνης σηµαίνει τροπὴν (ἄτρεπτον γὰρ τὸ θεῖον,
xai ἀναλλοίωτον, ὡς διὰ τοῦ προφήτου Bod: εἘγώ
εἰμι, καὶ οὐχ ἠλλοίωμαι, ») ἀλλὰ τὴν τῶν ἡμετέρων
ἁμαρτημάτων ἀνάληφιν: « δε γὰρ, φηαὶν, ὁ ᾽Αμνὸς
τοῦ θεοῦ, ἴδε ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ χόσμου! »
οὕτω τὸ, « Ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο, » οὗ τὴν ἀλλοίωσιν
λέχει τῆς θεότητος, ἀλλὰ τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως
ἀνάληψιν * τὴν ἄφατον γὰρ τοῦ θεοῦ φιλανθρωπίαν

qui in Epistola ad Galatas ait : « Cum autem placuit
ei, qui me segregavit ex utero matris mez, et vo-
cavit per gratiam suam, ut revelaret Filium suum
in me, continuo non acquievi carni eL sanguini,
sed ad precessores meos apostolos accessi 35. » Si
ergo non tantum de carnali affectu, οἱ de mortali-
tate, carnis sensus intelligitur, verum etjam de
universa hominis natura, patet dictionem, « Ver-
bum caro factum est, » non quod visibile animantis
est tantummodo, sed totum hominem significare.
Neque conversionem quamdam divina substantia
in carnem evenisse dicit, sed assumptam a Deo
Verbo humanam naturam praedicat. Sicut. enim
locutio, « Christus redeinit nos de maledicto legis,
factus pro nobis maledictum *, » nequaquam innuit
mutationem fentis bonorum in maledictum , sed
potius factam per ipsum peccati sive maledicti de-
pulsionem ; et sicuti verba, « factum esse peccatum
pro nobis eum qui peccatum non noverat *5, » ne-
quaquam justitia mutationem significant (est enim
invertibilis Deus et immutabilis, sicuti per proplic-
tam clamat: « Ego sum, et non mutor *5, »)sed pec-
catorum nostrorum assumplionem : « Ecce enim,
ait, Agnus Dei, ecce qui tollit peecatum παπά! ος,
sic, inquam, dictio, « Verbum caro factum est, »
non mutationem dicit Deitatis, sed humanz natur:
assumptionem. Namque ineffabilem Dei erga ho-
mines charitatem prssdicare volens evangelista ,

ὁ εὐαγγελιστῆς χηρύττων, ὡς ἐδίδαδεν ὡς ὁ ἐν ἀρχῇ p postquamdocuit, 898m eum qui ab initio erat, et

àv (9), xal θεὸς ὢν, xai πρὸς τὸν θεὸν ὧν, xal οὐ-

δέποτε μὴ ὧν, ὁ δηµιουργήσας πάντα, ὁ τὰ μὴ ὄντα

99 Gen. χι νι, 97.

** Ezech. xvin, 4.
ια, 15.

** Galat. 11, 19. '* Il Cor. v, 24.

(1) Hunc numerum in Graeca Genesi scriptum, et
eum Act. apost. vri, 14, consentientem, sequuntur
Latini etiam Patres aliquot, teste Sabaterio; apud
quem Hieronymus quoque et Augustinus de re dis-
serunt.

(3) 114 cod. ἀλλά, sed, pro οὐδέ neque, quod tamen
contra conununem prorsus codicum et editionum
auctoritatem esse videtur.

(3) Opportune magnus Cicero in Scipionis Somnio
eirca finem, ubi de Deo rerum omnium motore lo-

PaATROL. GR. LXXV.

** Gen. vr, 9, 441. "' Isa. xr, 6.
*5 Malach. 11, 6.

qui Deus erat, et qui apad Deum erat, et qui nun-
quam non fuerat, qui omnia creaverat, qui non

** Psal], rxxvi, 59.

*! Galat,
*! joan. 1, 99.

quitur : Principio nulla est origo, nam ez principio
oriuniur omnia, ipsum autem nulla ex re : quod si
munquam oritur, ne occidit quidem unquam. Nam
principtum exstinctum , nec ipsum ab alio renasceusr,
nec ez se aliud creabit , etc. Si ergo Verbum , ut te-
statur Joannes, in priucipio erat, et quidem apud
Deum ; nunquam capit , et ipsum sempiternum est.
Minc Dominus Jesus, Joan. vii, 25, interrogantibus
Judzis : Tu quis es? respondit divinitas : Princi-
pium, qui et loquor vobis.
46

1451 5, CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP. 4153
exsistentia ad exsistendum traxerat, qui vita erat A εἰς τὸ εἶναι ποιῄσας, ἡ ζωὴ, τὸ φῶς τὸ ἀληθινὸν, τὸν

et lux vera ; hic, ait, hominum suas fecit passiones,
dum hominum salutem operaretur. Cumque adhuc
magis beneflciorum illius magnitudinem demon-
strare vellet, nequaquam de immortali anima verba
fecit, sed de passibili carne, mortali et corruptihili,
ex limo facta ; atque a parte totam naturam de-
claravit, ut sequentia testantur : « Verbum enim,
Inquit, caro faetum est, οἱ habitavit in no-
bis 5.)

Alius vero is erat, qui modo naturali inhabita-
bat, aliud vero templum. Quare et Judzis aiebat :
« Solvite templum hioc, et ego tribus diebus exci-
tabo illud. **. » Templi vero solutio erat animse a
corpore dissolutio : nam mora est anim: a corpore
recessus, Ergo teinpli solutionem operatur animae
a corpore separatio. Igitur sí Judzi templum sol-
verunt, cruci mortique tradentes , solutio vero
templi conjunctorum separatio fuit, Deus antem
Vefbum hoc dissolutum resuscitavit, exploratum
arbitror esse prudentibus, non inanimem ncque
mente carentem, sed perfectum hominem a Deo
Verbo assumptum fuisse. Nam si pro immortali
anima, in assumpto corpore Deus Verbum emrsti-
tisset, utique Jud:is dixisset : Dissolvite me, et
triduo resurgain. Nunc vero cum doceat, et templi
illius mortalitatei,etinhabitantis Deitatis potentiam,
« Solvite, inquit, templum hoc, et ego triduo exci-
tabo illud. » Non enim ego, ait, a vobis dissolvar,
sed assumptum a me templum; et hoc quidem ip-
sum ita dissolvitur , ut meliore resurrectione post-
ea fruatur, ut mortalem deponat naturam, ut core
ruptionem exuat eL induat incorruptionem, 899m
ut mortis imperium destruat, ut flat dormientium
primitiz , ut corruptionis doloribus solutis ap-
pareat mortuorum primogenitus, el propria resur-
reeuone omnium hominum resurrectionem por-
tendat.

XIX. Demonstratio , quod animam intellectualem
eus Verbum assumpseril.

Quod autem hac ita se habeant, testatur apo-
stolorum princeps in Actibus dicens,non fuisse dere-
lictam animam ejus in inferno, neque carnem ejus
vidisse corruptionem 5. "Templi ergo solutio est
anim:e a corpore separatio ; vicissimque resurre-
clio est ad propriam caruem reditus. Si ergo, ut
haereseos antesignani aiunt, animas duss unus-
quisque homo hahet , vitalem scilicet et rationalem,
et ne caro quidem absque vitali anima cogitari un-
quam potest ; nam corpus, non caro, inquit, quod est
liujjusmodi, appellatur ; etsi Petrus ait, non corpus
Domini, sed Domini carnem haud vidisse corru-
plionem, neque animam ejus in inferno derelictam,
sane conslat vitalein (quam quomodo asiruant ne-
seio) exstitisse in carne corrupta animam, sine
qua ne Caro quidem, ut aiunt, appellaretur. Tm-

^ Joan. 1, 14. Joan. n, 19. 59 Aet, i, 97.

φθαρτὴν ἀνέλαδε φύσιν, xal τὰτῶν ἀνθρώπων φχεώ-
cavo πάθη, τὴν τῶν ἀνθρώπων πραγμµατενόµενος
σωτηρίαν. Καὶ µειζόνως αὐτοῦ δεῖξαι τῆς εὐεργεσίας
τὸ μέγεθος ἐθελήσας, οὐ τῆς ψυχῆς ἐμνημόνευσε τῆς
ἀθανάτου, ἀλλὰ τῆς σαρχὶς τῆς παθητῆς, τῆς θνη-
τῆς, τῆς φθειροµένης, τῆς ix πηλοῦ Υεγενηµένης
χαὶ ἀπὸ τοῦ µέρους τὴν πᾶσαν φύσιν ἑδήλωσεν, ὡς
μαρτυρεῖ τὰ ἐπαγόμενα' ε Ὁ Λόγος γὰρ, φησὶν,
σὰρξ ἐγένετο, χαὶ ἑσχήνωσεν ἐν ἡμῖν. »

Ἕτερος δὲ ὁ χατοιχῄσας χατὰ τὸν λόγον τῆς φύ»
σεως, xat ἕτερος ὁ ναός, Διὸ xaX τοῖς Ἰουδαίοις ἔλεγε'
« Λύσατε τὸν ναὸν τοῦτον, xal kv τριαὶν ἡμέραις
ἐγερῶ αὐτόν. » Λύσις δὲ τοῦ ναοῦ, ψυχῆς xal σώμα-
τος ἡ διάξευξις. θάνατος váp ἐστι φυχῖς ἀπὸ σώ-

D. µατος ἀναχώρηαις οὐχοῦν τὴν λύσιν τοῦ ναοῦ ὁ τῆς
ψυχῆς ἑργάξεται χωρισμός. εἰ τοίνυν Ἰουδαῖοι τὸν
vabv ἔλυσαν σταυρῷ xai θανάτῳ παραδεδωχότες,
λύσις δὲ ναοῦ τῶν συνηµµένων ὁ χωρισμὸς, ὁ δὲ θεὺς
Λόγος τοῦτον λυθέντα ἀνέστησε, σαφὲς οἶμαι τοῖς
ἔμφροσιν, ὣς οὐχ ἄφυχον οὐδὲ ἄνουν, ἀλλὰ τέλειον
ἄνθρωπον ὁ θεὸς ἀνελάδετο Λόγος: εἰ γὰρ ἀντὶ τῆς
ἀθανάτου φυχῆς, Ev τῷ ἀναληφθέντι σώµατι Υέγονεν
ὁ θεὺς Λόχος, εἶπεν ἂν τοῖς Ἰουδαίοις" Aísacé µε,
xai ἓν τριαὶν ἡμέραις ἀναστίσομαι: νῦν δὲ διδά-
σχων, καὶ τοῦ ναοῦ τὸ τηνιχαῦτα τὸ θνττὸν, xal τὸ
δυνατὸν τῆς ἐνοικούσης Θεότητος, « Λύσατε, nol,
τὸν ναὺν τοῦτον, xal ἓν τριοὶν ἡμέραις ἐγερῶ αὖ-
τόν * » οὐ γὰρ ἐγὼ, φηαὶν, 0g! ὑμῶν λυθήσοµαι, ἀλλ'
ὁ ληφθεὶς ὑπ) ἐμοῦ ναός ' xal οὗτος δὲ λύεται, ἵνα

C κρείττονος ἀναστάσεως ἀπολαύσῃ, ἵνα τὴν θνητὴν
ἀπόθηται φύσιν, ἵνα τὴν φθορὰν ἀποδύσηται καὶ τὴν
ἀφθαρσίαν ἐνδύσηται, ἵνα τοῦ θανάτου καταλύσῃ d
Χράτος, ἵνα τῶν κεχοιµηµένων ἀπαρχὴ γένηται, ἵνα
λύσας τῆς «θορᾶς τὰς ὠδίνας ἀναδειχθῇ τῶν νεκρῶν ᾿
πρωτότοχος, xal διὰ τῆς οἰχείας ἀναστάσεως εὐαγ-
ελίσηται τὴν πάντων ἀνθρώπων ἀνᾶστασιν.

16’. ᾿Απόδειξις δε à ὁ
ις ὅει ψυχὴν voep θεὸς Λόγος

"Ότι δὲ ταῦτα οὕτως ἔχει, μαρτυρεῖ τῶν Αποστό-
λων ὁ χορυφαῖος iv ταῖς Πράξεσι λέγων, ὅτι οὐχ
ἐχγατελείφθη fj ψυχἠ αὑτοῦ εἰς «bou, οὐδὲ fj σὰρξ
αὐτοῦ οἶδε δ.αφθορἀν. Λύσις τοιγαροῦν τοῦ ναοῦ,

D ψυχῆς xai σώματος χωρισμός» xal κἀλιν ἀνάστασις,
πρὸς τὴν σάρχα τὴν οἰχείαν ἑπάνοδος εἰ τοίνυν, ὥς
φασιν ol τῆς αἱρέσεως προστάται, ψυχὰς δύο τῶν &v-
θρώπων ἕχαστος ἔχει, τήν τε ζωτικὴν, καὶ τὴν λογι-
xhw, καὶ σὰρξ ἄνευ φυχῆς οὐκ ἄν ποτε νοηθείη τῆς
ζωτιχῆς (σῶμα γὰρ, ἀλλ οὐ σὰρξ, qnot, τὸ τοιοῦτον
προσαγορεύεται)’ Πέτρος δὶ ἔφη, οὐ τὸ σῶμα τοῦ Κυ -
βίου, ἀλλὰ τὴν σάρχα τοῦ Κυρίου μὴ ἰδεῖν διαφθο-
ρὰν, καὶ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ μὴ ἐγχαταλειφθῆναι εἰς
ᾷδου" εὔδηλον ὡς τὴν μὲν ζωτιχὴν, fiv οὐχ οἵδ' Ortu;
λέγονσιν, εἶχεν ἡ διαφθαρεῖσα σὰρξ, fic ἄνευ οὐκ ἂν
προσαγορευθείη, ὥς φασι, cáp£- ἡ δὲ ἀθάνατος xal

:ORT: 1

1453

DE INCARNATIONE DOMIM.

454

Aovxh καὶ τοῦ ζώου τὴν ἡγεμονίαν πεπιστευµένη, À ΠΙΟΓΙΔΙἱ6 autem et rationalis, eui animantis reji-

οὗ χατελείφθη εἰς ἅδου, ἀλλὰ πρὸς τὴν οἰχείαν ἔπαν-
χε cápxa* καὶ µάτην ἁδολεσχοῦσιν, ἄψυχον 1
ἄνουν τοῦ Θεοῦ Λόγου τὸν ναὸν προσαγορεύοντες.
ἨἩμεῖς δὲ Πέτρῳ ἑφόμεθα, καὶ σάρκα κηρύττοντι ih
δεξαµένην διαφθορὰν, χαὶ duyhv μὴ καταλειφθεῖσαν
εἰς ἅδου, ἀλλ᾽ ἐπανελθοῦσαν καὶ τῷ οἰκείῳ cogat
συναφθεῖσαν ΄ πιστεύφμεν δὲ xot αὐτῷ τῷ Kuplo λέ-
qovtt* «Περίλυπός ἐστιν ἡ Ψυχή µου ἕως θανάτου. »
τῆς γὰρ λύπης τὴν αἴσθησιν τὸ ἓν ἡμῖν λογικὸν ὑπο-
δέχεται’ εἰ δὲ ἀντὶ νοῦ 6 Geb, Λόγος ὑπάρχων, τὰ
τοῦ νοῦ χατεδέχετο πάθη, αὐτὸς Tfjv ὁ λυπηθεὶς, xal
φοδηθεὶς, καὶ ἀγνοήσας, xal ἀἁγωνιάσας, xai άγγε-
λιχῇ συμμαχίᾳ ῥωσθείς * εἰ δὲ xal ταῦτα φῄσουσιν οἱ
τῆς ᾽Απολιναρίου µαταιολογίας κληρονόμοι, μετὰ

men est commissum, non est in inferno dere-
licta, sed ad suam rediit carnem : ideoque fru-
sira nugantur bi, qui inanime et rationis exper
fuisse dicunt Dei Verbi templum. Nos autem Petro
assentiemur qui et carnem prsedicat corruptione
expertem, et animam in inferno mon derelictam,
sed reducem atque ad corpus swum recollectam.
Credimus etiam Domino ipsi dicenti : « Tristis est
anima mea usque ad mortem *'; » nam tristitiss
sensum pars nostra rationalis excipit. Quod si in
mentís loco Deus Verbum exsistens, mentis pas-
siones excipiebat, utique ipsum Verbum tristsbatur,
metuebat, ignorabat, agonizabat , οἱ angelica ope
cenfortabatur. Jam si hzc quoque dicant Apullina-

Αρείου xai Εὐνομίου τῶν χριστοµάχων say0freocav* y rianz stultitize beredes, ii profecto eum Christi ho-

Gv γὰρ (on ἡ βλασφημία, τούτων µίαν εἶναι τὴν
ἑταιρίαν δίκαιον (1) ' ἡμεῖς δὲ ἀχούσωμεν τοῦ Κυρίου
λέγοντος" « Ἐξουσίαν ἔχω θεῖναι τὴν ψυχἠν µου, xai
ἑξουσίαν ἔχω πάλιν λαθεῖν αὐτήν * οὐδεὶς αἴρει αὐτὴν
ἀπ᾿ ἐμοῦ.» Ἐκ γὰρ τῶν λόγων τούτων µαθησόµεθα,
ὡς ἕτερος μὲν ὁ τιθεὶς, ἕτερον δὲ τὸ τιθέμενον * xal
θεὺς μὲν ὁ τιθεὶς xal λαµθάνων, φυχἠ δὲ fj τιθεµένη
xhi λαμθανομένη ’ xal θεὸς μὲν τὴν ἐξουσίαν ἔχων,
dug δὲ ἡ ὑπὸ τὴν ἐξορυσίαν ἐκείνην τεταγµένη.

K'. "Oct οἱ προφῆται τε.λείως τὴν φύσιν dvaAn-
φθήναι θεσπίζουσι.

Τοῦτοις συνῳδὰ xal Ἡσαῖας ὁ προρήτης θεσπίζει (t

βοῶν * « Ἰδοὺ fj παρθένος ἐν γαστρὶ λήψεται, χαλτέξεται
vlbv, καὶ χαλέσουσι τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἐμμανουὴλ, » 6
ἔστι μεθερμηνευόµενον, κατὰ τὴν τῶν Εὐαγγελίων δι-
δασχαλίαν,Μεθ᾽ ἡμῶν ὁ Θεός’ τὸ δὲ, Μεθ᾿ ἡμῶν 6 θεὺς,
μετὰ ἀνθρώπων ἑρμηνεύειθεόν' εἰτοίνυν τὺ χύηµα τῆς
Παρθένου ταύτην ἔλαθε τὴν προσηγορίαν , εὔδηλον
ὡς ὁ θεὸς ὁμοῦ xaX ἄνθρωπος ἣν ' τὸ μὲν ὑπάρχων,
τὸ δὲ λαδὼν, xaO ἑχάτερον τέλειος διὰ μὲν γὰρ τοῦ,
« Me0' ἡμῶν, » τοῦ ἀνθρώπου τὸ τέλειον δείχνυται;
τελείως «γὰρ ἡμῶν ἕχαστος ἔχει τοῦ ἀνθρώπου τὴν
φύσιν διὰ δὲ τοῦ, « θεὸς, » χαὶ «r.c προαθήχης τοῦ
ἄρθρου, ἡ τοῦ Υἱοῦ θεότης γνωρίζεται" xal τούτου
διδάσχαλος ὁ µαχάριος Παῦλος λέγων « Ἐν ᾧ χατ-
οιχεῖ πᾶν τὸ πλήρωμα τῆς θεότητος σωματικῶς) »

stibus Ario atque S360m Eunomio collocentur. Nam
quorum par est blasphemia , horum unam esse
sodalitatem :quum est. Nos vere Dominum dicen-
tem audiamus : « Potestatem habeo ponendi
animam meam, et potestatem habeo iterom su-
mendi eam ; nemo tollit eam a me **. » Namque ex
sermonibus his discimus alium esse qui ponit,
aliud quod est positam ; Deumque esse qui ponit, et
qui sumit ; animam autem et positam et sumptam ;
et Dei quidem esse potestatem, animam autem sub
ea potestate locatam.

XX. Quod prophete perfectam fuisse assumptam na-

turam affirmant.

His consona 1saias quoque propheta affirmat, di-
cens : «Ecce virgo concipiel et pariet filium, et vo-
cabitur nomen ejus Emmanuel **, » quod est interpre-
tatum, secundum Evangelii doctrinam **, Nobiscum
Deus. Porro Deus nobiscum Deum cum hoininibus
siguillcat. Si ergo Virginis conceptus hanc obtinuit
appellationem, patet Deum fuisse simul et homi-
nem ; tum przexsistentem, tum etiam susciplentem,
in utroque perfectum. Nam vocabulo « nobiscum »
hominem perfectum denotat : etenim unusquisque
nostrum perfectam habet lhiominis naturam. Ex vo-
cabulo autem « Deus » et articuli Graci adjectiona
Filii divinitas conspicitur. Atque hanc rem beatus
docet Paulus dicens « : fn quo inhabitat omnis pleni
tudo divinitatis corporaliter **. » Item a Deo inspi-

καὶ ὁ θεόληπτος δὲ Λουχᾶς ὁ εὐαγγελιστὲς ἑναργῶς D ratus Lucas evangelista perspieue nobis ostendit

ἡμῖν δείχνυσι τὸν νοῦν τὸν ἀνθρώπινον τοῦ Σωτῆρος
Χριστοῦ: « Τὸ παιδίον γὰρ, φησὶν, ηὔξανε, xat ἔχρα-
καιοῦτο πνεύµατι, πληρούμενον σοφίας, xal χάρις
Θεοῦ ἣν Ex' αὐτῷ. » Καὶ pev ὀλίγα. «Ἰησοῦς δὲ προ-
έχοπτεν ἡλιχίᾳ, xaX σοφίᾳ, xaX χάριτι παρὰ θεῷ xat
ἀνθρώποις. » Το δὲ σοφίᾳ προχόπτειν, οὗ θεοῦ τοῦ
σοφοῦ, τοῦ ἀπροσδεοῦς, καὶ ἀεὶ τελείου, xal μήτε
ἐπίδοσιν, μήτε ἑλάττωσιν δεχοµένου, ἀλλὰ τοῦ νοῦ τοῦ
Δνθρωπίνου, τοῦ ταῖς ἡλιχίαις συμπροϊόντος, xat δι»

*! Mattb, xxvi, 58... ** Joan. x, 18.
5' ibid. 52.

33 Το, vin, 14.

hnmanam Christi Servatoris mentem : « Puer, in-
quit, crescebat et confortabatur spiritu, plenus sa-
plentia, et gratia Dei erat eum illo "*. » Et paule
post : « Jesus proficiebat state, ac sapientia, et
gratia apud Deum et homines 5. » Jam vero sa-
plentia proficere, non est Dei sapientis, nulliusqué
rei indigi, semperque perfecti, sed mentis potius
humanz, qua simul cum :etate proficit, et erudi-
tione eget, et arti 831m atque scientize exciptend

** Matth, 1, 25. 5 Coloss. u, 9. "* Luc. n1, 40.

(1) Recole cap. 1x. Namque anima amens par nulli reputata fuisset. Porro animam reapse in Chri-

sto fujsse, negabant Ariani.

3,

1456 $. CYRILLI ALEXANDHINI. ARCHIEP. 119
idonea est, et quae paulatim tum humana discit, tum A δασκαλίας.δεοµένου, x&i τέχνης xa ἐπιστήμης δε-

divina.

XXI. Ez Epistola ad Hebreos demonstratur natura-
rum distinctio, et Verbi unio.

Clarius, opinor, ex Epistola ad Hebraeos divinam
simul et humanam naturam cognoscere licet, opera-
tionibus quidem distinctas, persona tamen conjun-
et3s, atque unicum demonstrantes Filium. Epistolae
apprime proomium hanc continet doctrinam. Ait
enim divus Paulus : « Qui cum sit splendor gloria,
et figura substantiz ejus, portansque omnia verbo
virtutis suz*. » Cumque demonsirasset illum ante
omne tempus ac secula esse (per ipsum quippe fecit
et szcula), addidit : « Sedit ad dexteram majestatis
in excelsis : tanto melior angelis effectus, quanto
differentius prse illis nomen hzereditavit ο). » Est au-
tem verbum effici contrarium verbo esse. Nam is
qui est splendor gloriz, et figura substantie, non
efficitur melior asgelis, sed est angelis non melior
taptammodo, verum etiam ipsorum creator ac do-
minus. Jam si verbo esse contrarium est verbum
efici, per illud quidera. sempiternaliter exsistentem
intelligemus, per hoc. autem eum qui de nobis sum-
ptus fuit, et angelis melior est effectus, propter suam
cum assumente adunationem. Et paulo post ad Fi-
lium quidem dicit : « Thronus tuus, Deus, in szcu-
lum seculi; virga zquitatis, virga regni tui : di-
'Jexisti justitiam, et odisti iniquitatem : propterea
unxit te Deus, Deus tuus, oleo exsultationis pra
participibus tuis *. » Jam vero Deus, et quidem
Graco articulo preposito proprie dictus Deus, thro-
numque tenens in sxculum szculi, qui fieri potest
ut a Deo ungatur? Quomodo ab electione regnum
sorlielur, qui jure naturali regnum habet? « Thro-
nus enim tuus, 832m inquit, Deus, in seculum sz-
culi. » Esse itaque regem, coptrarium est dictioni
ungi in regem. Quia dilexisti justitiam et odisti ini-
quitatem. Nam laborum premium est tale regaum.
Ktursus itaque Deum cujus thronus in exculum sa-
culi, sempiternaliter illum exsistentem intelligeinus,
Eum autem qui postea unctus fuit, propler suum
peccati odium, et justitie amorem, illum credemus

χτικοῦ, xai κατὰ βραχὺ τά τε ἀνθρώπινα καὶ τὰ
θεῖα γνωρίζοντος (1).
KA'. Ἀπόδειξις àx tnc afi 'EK6palovc '"Ez«cto-

Afc τῆς τῶν φύσεων διακρίσεως, καὶ τῆς tov

Λόγου ἑγώσεως.

Σαφέστερον δ ἄν τις ἓν τῆς πρὸς Ἑδθραίους Ἔτσι-
στολῆς τὴν θείαν φύσιν xai τὴν ἀνθρωπείαν χατίδοι,
ταῖς ἑνερχείαις μὲν διῃρημένας, τῷ προσώπῳ δὲ avv
ημμµένας, xat τὸν ἕνα ὑποδειχνύσας Υἱόν. Οὐχ fixtota
δὲ xai τῆς Ἐπιστολῆς τὸ προοίµιον, ταύτην ἔχει τὴν
διδασχαλίαν. Εἶπε γὰρ 6 θεσπέσιος Παῦλος * « "Oz ὧν
ἀπαύγασμα τῆς δόξης, xal χαραχτὴρ τῆς ὑποστά-
σεως αὐτοῦ, φέρων τε τὰ πάντα τῷ ῥήματι τῆς ὃν-
νάµεως αὐτοῦ. » Καὶ δείξας αὐτὸν ὑπέρχρονον xal
προαιώνιον (δι) αὐτοῦ γὰρ, φησὶν, xal τοὺς αἰῶνας
ἐποίησεν), ἐπήγαγεν « Ἐκάθισεν ἐν δεξιᾷ τηξ µεγα-
λωσύνης àv ὑψηλοῖς, τοσούτῳ κχρεΐττων γενόμενος
τῶν ἀγγέλων, ὅσῳ διαφορώτερον παρ) αὐτοῖς χεχλη-
ρονόµηχεν ὄνομα.» Ἐναντίον δὲ τοῦ γενέσθαι, τὸ
εἶναι" ὁ γὰρ ὢν ἀπαύγασμα τῆς δόξης, xal yapaxchp
τῆς ὑποστάσεως, οὐ γίνεται χρείττων ἀγγέλων, ἀλλ’
ἔστιν ἀγγέλων οὗ χρείττων µόνον, ἀλλά xal Ποιητὴς,
xai Δεσπότης * εἰ δὲ ἑναντίον τοῦ εἶναι τὸ γενέσθαε,
δι ἐχείνου μὲν τὸν ἀεὶ ὄντα νοῄσοµεν, διὰ τούτου δὲ
τὸ ἐξ ἡμῶν ἀναληφθὲν, xal χρεῖττον τῶν ἀγγέλων Υε-
γενηµένον, διὰ τὴν πρὸς τὸν ἀνειληφότα ἕνωσιν * πάλιν
μετ ὀλίγα, πρὸς μὲν «bv Υἱόν φησιν’ «'O θρόνος σου,
ὁ θεὸς, εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος * ῥάθδος εὐθύτητος,
ἡ ῥάδδος τῆς βασιλείας σου * Ἠγάπησας διχαιοσύνην,
xai ἑμίσησας ἀνομίαν * διὰ τοῦτο ἔχρισέ σε ὁ sb, ὁ
θεός σου, ἔλαιον ἀγαλλιάσεως παρὰ τοὺς μετόχους
σου.» Ὁ δὲ θεὺὸς, χαὶ μετὰ τοῦ ἄρθρου προσαγορευ-
θεὶς θεὸς, xat τὸν θρόνον ἔχων εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ alo-
νος, πῶς ἂν ὑπὸ τοῦ Θεοῦ χρισθείη; Πῶς ἂν χειρο-
τονητὴν λάδοι βασιλείαν, φυσιχὴν ἔχων βασιλείαν:
« Ὄδθρόνος σου γὰρ, φησὶν, ὁ θεὸς, εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ
αἰῶνος. » Οὐχοῦν ἑναντίον τὸ εἶναι βασιλέα τοῦ εἰς
βασιλέα χρισθῆναι, διὰ τὸ ἀγαπῆσαι διχαιοσύνην,
xai µιαησαι ἀνομίαν. Πόνων γὰρ ἆθλον ἡ τοιαύτη
βασιλεία. Οὐχοῦν πάλιν τὸν μὲν θ:ὸν, οὗ 6 θρόνος εἰς
αἰῶνα αἰῶνος, τὸν ἀεὶ ὄντα νοῄσομεν ᾿ τὸν δὲ ὕστερόν
ποτε χρισθέντα διὰ τὸ περὶ τὴν ἁμαρτίαν μίσος, xal
τὴν ἀγαπηθεῖσαν ὑπ αὐτοῦ διχαιοσύνην, τὺ ἐξ ἡμῶν

de nobis sumptum, el ex Davide atque Abrabamo, p ληφθὲν, τὸ £x Δαθὶδ, τὸ ἐξ ᾿Αδραὰμ, τὸ μετόχους

et qui alios participes sui habet, quos inter chri-
$mate excellit, quique omnia sanctissimi Spiritus
eharismata in se recepit. Atlamen in utraque pa-
tura unum Filium adorabimus.

lierum beatus Paulus Davidem testem invocans
qui ait : « Domine, quid est bomo, quod memor es
ejus, aut filius hominis quoniam visitas eum? Mi-
nuisti eum paulo minus ab angelis; gloria et honore
&oronasti eum *' ; » addidit : « Eum autem qui mo-

ἔχον, olg πλεονεχτεῖ τῷ yplopatt, àv. ἑαυτῷ δεξά-
µενον πάντα τὰ χαρίσματα τοῦ παναγίον Ἠνεύμα-
τος * kv ἑχατέρᾳ δὲ φύσει (2) τὸν ἕνα Υἱὸν προσκννή-
σωμεν.

Καὶ αὖθις δὲ ὁ µαχάριος Παῦλος τὸν Δαδιδ χαλέ-
σας εἰς µαρτυρίαν λέχοντα * «Κύριε, τί ἐστιν ἄν-
θρωπος ὅτι μιμνήσκῃ αὐτοῦ, fj νἱὸς ἀνθρώπου ὅτι
ἐπισχέπτῃ αὐτόν, Ἡλάττωσας αὐτὸν βραχύ τι παρ'
ἀγγέλους, δόξῃ xal τιμῇ ἑστεφάνωσας αὐτόν.» ix-

^ Hebr. 1, 3. "" ibid. &. **ibid. 8, 9. *' Hebr. 1, 6, 7.

- (4) Ad hunc Lucse locum quod attinet legatur pul-
chra Cyrilli nostri enarratio etiam in commentariis
ejus quos nos edidimus. (Hwjusce Patrol. t, LXX1I.)

a Hic quoque duas in uno Christo naturas apud
Cyrillum legimus, iuviüs frustra Severianis.

1437

DE INCARNA'TIONE DOMINI.

158

ἠγαγε” « Tbv δὲ βραχύ τι παρ ἀγγέλους ἠλαττω- Α dico quam angeli minoratus est, videmus- Jesum,

µένον βλέπομεν Ἰησοῦν, διὰ τὸ πάθηµα τοῦ θανά-
του, δόξῃ καὶ τιμῇ ἑστεφανωμένον, ὅπως χάριτι
θεοῦ ὑπὲρ παντὸς γεύσηται θανάτου.» Τοῦτο δὲ µά-
λιστα σαφῶς δείχνυσι τοῦ ἀναληφθέντος ἀνθρώπου
τὸ τέλειον΄ xal γάρ grav: « Tl ἐστιν ἄνθρωπος, ὅτε
μιμνήσχῃ αὐτοῦ; » ἀλλὰ τί ἔστιν ἄνθρωπος, xal
πᾶσαν ὁμοῦ τὴν φύσιν περιλαδών᾽ xol Κύριον μὲν
προσαγορεύσας, τὸν ἑνοιχήσαντα Θεὸν Λόγον, «by
τῆς οἰχείας εἰχόνος µνησθέντα, τὸν ἁῤῥήτῳ φιλαν-
θρωπίᾳ χρησάµενον ' ἄνθρωπον δὲ τὸν ἐξ ἡμῶν
ἀναληφθέντα ναὺν, ὃν τῇ παρουσίᾳ ἑπεσχέφατο, xal
ἑαυτῷ συνΏψε, καὶ τῇ ἑνώσει τὴν σωτηρίαν εἰργά-
σατο’ καὶ τοῦτο ἑρμηνεύων ἔφη, « Tov δὲ βραχύ τι
παρ᾽ ἀγγέλους Ἰλαττωμένον βλέπομεν Ἰησοῦν διὰ τὸ

πάθηµα τοῦ θανάτου.» ᾿Απέθανε δὲ οὐχ ὁ ἀθάνατος Β

θεὸς Λόγος, ἀλλ᾽ ἡ θνητὴ φύσις. Aib xal ἡἠλαττοῦτο
βραχύ τι παρ᾽ ἀἁγγέλους, τῷ τοὺς μὲν ἀθανάτους
εἶναι, τὴν δὲ θνητήν. 'O δὲ θεὸς Λόγος οὐχ ἑλάττων
ἁἀγγέλων, ἀλλὰ δεσπότης ἀγγέλων» « Ἐν αὐτῷ γὰρ
ἐχτίσθη τὰ πάντα, εἴτε ὁρατὰ, εἴτε ἁόρατα, εἴτε
θρόνοι, εἴτε Κυριότητες, εἴτε ᾽Αρχαὶ, εἴτε Ἐξουσίαι,
εἴτε "Αγγελοι, εἴτε Δυνάμεις ' πάντα δὲ δι αὐτοῦ, xal
εἰς αὐτὸν ἔχτισται. » Καὶ μετὰ πολλὰ πάλιν: « Ὁς
ἐν ταῖς ἡμέραις, φησὶ, τῆς σαρχὸς αὐτοῦ δεῄσεις xal
ἐκετηρίας πρὸς «bv δυνάµενον αὐτὸν ἐχ θανάτου ῥύ-
σασθαι μετὰ χραυγῆς ἰσχυρᾶς καὶ δαχρύων προσ-
ενεγχὼν, xal εἰσαχωυσθεὶς ἀπὸ τῆς εὑλαθείας. »
Καίπερ ὧν Υἱὸς, ἔμαθεν ἐξ ὧν ἔπαθε τὴν ὑπαχοὴν,
χαὶ τελειωθεὶς γέγονεν ἅπασι τοῖς ὑπαχούουαιν αὐτῷ
αἴτιος σωτηρίας αἰωνίου.

Τίς τοίνυν ὁ προσευχόµενος, xal δεῄδεις χαὶ ἰχε-
τηρίας μετὰ χραυγῆς ἰσχυρᾶς χαὶ δαχρύων προτενεγ-
χών; Τίς ὁ tv εὐλαδείᾳ συζἠσας, καὶ διὰ τοῦτο ὃν
ἱχέτευσε πείσας; Τίς 6 μαθὼν ἀφ᾿ ὧν ἔπαθε τὴν
ὑπαχοὴν, καὶ τὴν πεῖραν λαδὼν διδάσχαλον, xal ταύ-
την ἀγνοῶν πρὸ τῆς πείρας; Τίς ὁ λαδὼν χατὰ µέρος
τὴν τελειότητα, Οὐχ ὁ θεὸς Λόγος, ὁ τέλειος, ὁ εἰς
δὼς πάντα πρὶν γενέσεως αὐτῶν, ἀλλ᾽ οὐ τῇ πείρᾳ
µανθάνων’ ὁ πάντας ἔχων εὐλαθδουμένους, ἀλλ᾽ οὐχ
, αὐτὸς εὐλαθούμενος * ὁ ἀφελόμενος πᾶν δάχρυον ἀπὸ
παντὺς προσώπου, ἀλλ᾽ οὐ δαχρύειν ὑπ᾿ ὀδύνης &va-
Υχαζόμµενος ' ὁ ἀπαθὴς xat ἀθάνατος, ἀλλ᾽ οὐ δεδιὼς

propter passionem mortis, gloria et bonore corona-
tum, ut gratia Dei, pro omuibus mortem gusta-
ret **. » Hoc autem manifestissime assumpti boml-
nis perfectionem demonstrat. Ait enim : « Quid est
homo, quod memor es ejus? » Sed quid est hono
dum aít, universam simul naturam comprehendit.
Ei dum Dominum appellat, Deum Verbum inhabi-
taus dicit, quod suse imaginis memor fuit, quod in-
effabilem clementiem exprompsit. Hominem denique
ait illud quod de nobis sumptum est templum, quod
presentia sua visitavit, sibique copulavit, eaque ad-
unatione salutem peregit. Quee ipse interpretans ait z
« Eum autem qui modico quam angeli minoratus
est,. videmus Jesum, propter mortis passionem. »
Mortuus est itaque non immortalis Deus, sed natura
mortalis. ideo et modico infra angelos minoratus
est, quia hi sunt immortales, illa secus natura more
talis est. Porro Deus Verbum non est infra angelos ,
sed angelorum S33m Dominus. « Quoniam in ipeo.
condita sunt universa, sive visibilia, sive invisibi«
lia, sive Throni, sive Dominationes, sive Principa-
tus, sive Potestates, sive Angeli, sive Virlutes; ome
nia autem per ipsum, et in ipso creata sunt **. » Et
alibi denuo : « Qui in diebus, inquit, carnis sus
preces supplicationesque ad eum, qui possit illum
salvum facere a morte, cum clamore valido et la-
cerymis offerens, exauditus est pro sua reveren-
tia **. » Et quidem cum esset Filius, didicit ex iis
qua passus est obedientiam : et consummatus, fa-
ctus est omnibus obtemperantibus sibi, causa salu-
tis eelernee. ——

Quis ergo est orans, et preces supplicationesque
cum clamore valido et lacrymis offerens? Quis cum
religiosa reverentia vivens, ideoque ab eo quem ro-
gavit impetrans? Quis discens ex iis quae passus est
obedientiam, et magistri loco experientiam babens,
ignarus ejus rei antequam experiretur? Quis pede-
tentim adeptus est perfectionem? Haud sane Deus.
Verbum, perfeetum illud, et quod omnia antequam.
fiant novit, mipime vero experientia discens : quod
omnes habet sui cultores, dum ab ipso colitur nemo;
auferens ab omni facie lacrymam, ipsum vero nullo
dolore lacrymari compulsum ; impassibüe, immore.

τὸν θάνατον, xol μετὰ χρανγῆς ἰχετεύων ἁπαλλα- p tale, non autem mortem timens, neque ut ab ea

Υῆναι θανάτου. Οὐχοῦν ἴδια ταῦτα τῆς ἀναληφθείσης
ἀνθρωπότητος, f| καὶ τὸν θάνατον ἑδεδίει, χαὶ δι-
ετέλει προσευχοµένη, τῆς ἑνοιχούσης Θεότητος τῷ
φόδῳ παραχωρούσης, ἵνα διὰ τῶν παθηµάτων δει-
χθῆ τοῦ ληφθέντος ἡ φύσις. Καὶ πάλιν: « O0 γὰρ
δήπου ἀγγέλων ἐπιλαμδάνεται, ἀλλὰ σπέρματος
'A6paàp ἐπιλαμθάνεται ὅθεν ὤφειλε χατὰ πάντα
τοῖς ἀδελφοῖς ὁμοιωθῆναι, εἰς τὸ ἱλάσχεσθαι ταῖς
ἁμαρτίαις τοῦ λαοῦ.» Ἑν d γὰρ πέπονθεν αὐτὸς
πειρασθεὶς, δύναται τοῖς πειραζομένοις βοηθῆσαι.
Καὶ µετ' ÓMya* « O0 γὰρ ἔχομεν ἀρχιερέα μὴ δυ-
νάµενον συμπαθῆσαι ταῖς ἀσθενείαις ἡμῶν, πεπει-

liberetur cum clamore supplicans. Superest igitur
ut hac humanitatis assumpia sint propria, qus et
mortem metuebat, et in oratione perseverabat, qua-.
tenus inbabitaos Deitas timori locum esse sinebat ;.
ut ex passionibus assumpti bominis natura digno-
seeretur. Et rursus : « Nusquam enim angelos ap-
prehendit, sed semen Abrahs apprehendit : unde
debuit per omnia fratribus slmilari, ut delieta po-
puli repropitiaret **. » In eo enim in quo paseus est
ipse et tentatus, potens est et eis qui teatantur,
auxiliar Et baud multis interjectis : « Non enim,
habemus pontificem, qui non possit compati infit-

** Hebr. n, 9. ** Coloss. 1, 16. * Hebr. v, 7. 3 Hebr. n, 16.

1459

S. CYIULLI ALENANDRINI ARCBIEP.

mitatibus nostris , tentatum autem gm per omnia A papévoy δὲ κατὰ πάντα xaO ὁμοιότητα χωρὶς &pap-

pro similitudine absque peccato **. » Est igitur Abra-
hami semen diversa res àb illo qui id assumpsit.
Semen vero Abrahami sciebat beatus Paulus esse
Servatorem Christum secundum carnem. « Non dixi4
οἱ seminibus tuis, quasi de multis; sed quasi de
uno : « Et semini tuo, qui est Christus *'. » Denique
eiiam tentari ad similitudinem absque peceato, non
est Dei Verbi, sed assumpti seminis proprium.

XXII. Quod Jesus et Deus Verbum et homo dicitur.

Ita preclarissimus Paulus per totam Epistolam tum
nature proprietates, tum persona praedicat unita-
tem : ideoque Jesum Christum et bominem appellat
ei Deum. « Unus, inquit, Dominus Jesus Chrisjus,
per quem omnia **. » Rursusque Timotheo scribens : B
« Unus mediator, inquit, Dei ei hominum, bomo
Christus Jesua **. » Et in eadem ad Hebraeos Epi-
stola : « Jesus Christus heri ei hodie, ipse el in
sxcula 79.2 Alia quoque, οἱ quis volet, inveniet
sexcenta testimonia in divina Scriptura qua per-
fecun. hominem praedicant, atque harelicorum
eoarguunt insaniam. Nobis tamen otium in praesenti
Bon est ea colligendi. Studiosis itaque laborem hunc
dimittentes, nos quidem propositum argumentum
prosequamur.

XXIII. De ineffabili Virginis partu.

]gitur propriam imaginem bello fatiscentem mi-
seratus Creator, et morti traditam, inclinavit coelos
εἰ descendit **, haud sane locum mutans, neque alio C
se transferens ; etenim omnia implet; imo in(initus
est, nullo termino comprehensus, cuncta, ut ait
propheta, manu continens : « Quis enim, inquit,
mensus est manu sua aquas, et colum palmo, et
univérsam terram pugillo?* ? » Itemque David: « Quía
jn manu ejus sunt omnes fines terra "*. » Et ipse
Deus per prophetam : « Coelum sedes mes, terra
autem scabellum pedum meorum ?*. 1 Ergo 835m
descensum condescensionem potius existimemus.
Inelinavit itaque caelos et descendit, et virgineo de-
lecto utero sanctse puelle atque in reeta religione
nutrit:e, engelica voce partum pranuntiante, et con-
ceptionis rationem 'antea explicante, virgineemque
pavorem ea declaratione solvente, proprium sibi
facit comparatque templum, et neque satam neque
ullo cultu dispositam sibi format stationem : sicuti
ille qui primus serviit peccato, sine patre fuerat,
unamque habebat terram matrem, « Sumpsit enim,
inquit, Deus pulverem de terra, lominemque for-
mavit **. » Quamobrem beatus quoque Paulus ait :
« Primus homo de terra terrenus; secundua homo
Pominus de colo **. » Hujus rel gratia unigenitum
Dei Verbum ex sola Virgine materiam (fabrics sa-
mens, atque ita illaboratum formans templum, sibi-
que wuniens, prodit ex Virgine, haud equidem im
concepit solvens virgineam aonam, neque bane

** Hebr. 1v, 15. *" Galat, μι, 10. ** 1Cor.vin, θ. ** E Tim. 1, 5. "* Hebr. xim, 8.

τίας. "Exepov τοίνυν τὸ τοῦ ᾿Αδραὰμ σπέρµα παρὰ
τὸν ἐπιλαμθανόμενον τούτου.» Σπέρμα δὲ ᾿Αδθραὰμ
οἶδεν ὁ µαχάριος Παῦλος τὸν Σωτῆρα Χριστὸν χατὰ
cápxa: «OO γὰρ εἶπε, qnot, Καὶ τοῖς σπέρµασί oo,
ὡς ἐπὶ πολλῶν, ἀλλ ὡς ἐφ᾽ àvbc, Καὶ τῷ σπέρµατί
σον, ὅς ἐστι Χριστός.» Καὶ τὸ πειραθῆναε δὲ χαθ’
ὁμοιότητα χωρὶς ἁμαρτίας, οὗ τοῦ Θεοῦ Λόγου ἴδιον,
ἁλλὰ τοῦ ἀναληφθέντος σπέρµατος.

KP. Ὅει "Incovc xal θεὸς Λόγος καὶ ἄνθρωπος

αι.

Οὕτως ὀθειότατος Παῦλος, διὰ πάσης τῆς Ἔπιστο:
λῆς, τάς τε τῶν φύσεων ἰδιότητας, xal τοῦ προσώπου
χηρύττει τὴν ἕνωσιν ' διδ Ἰησοῦν Χριστὸν xai ἄν-
θρωπον xai θεὸν προσαγορεύει: « Εἷς γὰρ, φηαὶ,
Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς, δι’ οὗ τὰ πάντα.» Καὶ πάλιν
Τιμοθέῳ γράφων, « Ec μεσίτης, φησὶ, Θεοῦ xal
ἀνθρώπων, ἄνθρωπος Χριστὸς Ἰησοῦς * » xai ἓν αὐτῇ
δὲ τῇ πρὸς 'E6palouc* « Ἰησοῦς Χριστὸς χθὲς xal
σήµερον ὁ αὐτὸς, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας. » χαὶ ἄλλας 8
ἄν τις ἐθελήσας εὗροι µυρίας μαρτυρίας Ex τῆς θείας
Γραφῆς τὸν τέλειον ἄνθρωπον χηρυττούσας, xal τῶν
αἱρετιχῶν ἑλεγχούσας τὴν ἄνοιαν. "AX" ἡμῖν οὐ σχολὴ
ταῦτα συλλέγειν ἐπὶ τοῦ παρόντος. Tol; Φφιλοπόνοις
τοίνυν τὸν πόνον τοῦτον καταλιπόντες, ἡμεῖς τῆς προ-
χειµένης πραγµατείας ἑχώμεθα.

KT". Περὶ εῆς ἀῤῥήτου εἧς Παρθένου γεννήσεως.

Τοιγαροῦν τὴν οἰχείαν εἰχόνα πολεμουμένην οἱ-
χτείρας ὁ Ποιητὴς, xai θανάτῳ παρατεμπομµένην,
ἔχλινεν οὐρανοὺς, xal χατέδθη, οὗ τὸν τόπον ἀμεί-
ψας, οὐδ' ἑτέρωσε µεταθάς' πληροϊ γὰρ τὰ αύμπαντα,
μᾶλλον δὲ ἄπειρός ἐστι, xal ἀχώρητος, xaX πάντα
ἔχων, χατὰ τὸν προφᾖτην, bv τῇ χειρ!.ε Τίς γὰρ, φησὶνι
ἐμέτρησε τῇ χειρὶ αὐτοῦ τὸ ὕδωρ, χαὶ τὸν οὐρανὸν
σπιθαμῇ, χαὶ πᾶσαν τὴν γῆν ὁδραχί»» Καὶ πάλιν ὁ
Δαθίδ. « Ὅτι Ev τῇ χειρὶ αὐτοῦ τὰ πέρατα τῆς vic."
Καὶ αὐτὸς δὲ ὁ θεὸς διὰ τοῦ προφήτου ' « Ὁ οὐρανός
µου θρόνος, ἡ δὲ γη ὑποπόδιον τῶν ποδῶν µου. »
Οὐχοῦν τὴν χατάθασιν νοήσωμεν συγχατάδασιν᾿ ἔχλινε
τοίνυν οὐρανοὺς, xaX χατέδη, xai παρθενιχὴν ἔχλε-
ξάμενος νηδὺν χόρης ἁγίας χαὶ εὐσεθείᾳ συντεθραμ-
µένης, δι’ ἀγγελιχῆς φωνῆς τὸν τόχον προμηνυσά-
σης, xal τῆς συλλήψεως τὸν τρόπον προερμηνευσᾶά-

p σης, καὶ τῆς παρθενίας τὸν φόδον τῇ ἑρμηνείᾳ Ἂν-

σάσης, εἰσοιχίζεταί τε, χαὶ vaby ἑαυτῷ χατασχευάξει,
xai τὴν ἄσπαρτον, xai ἀνήροτον σχηνὴν διαπλάττει;
ἐπειδὴ ὁ πρώτως δουλεύσας τῇ ἁμαρτίᾳ, ἁπάτωρ
ἐτύγχανε, μητέρα δὲ µόνην εἶχε την γῆν «Ἔλαδε
γὰρ, φησὶν, ὁ θεὸς χοῦν ἀπὺ τῆς γῆς, χαὶ ἔπλασε τὸν
ἄνθρωπον.» Διὸ καὶ à µαχάριος Παῦλός φησιν’. «Ὁ
πρῶτος ἄνθρωπος kx γῆς χοϊχὸς, ὁ δεύτερος ἄνθρω-
πος 6 Κύριος ἐξ οὐρανοῦ.» Τούτου χάριν ὁ µονογε-
νῆς τοῦ Θεοῦ Λόγος Ex µόνης Παρθένου τὰς 3oop-
μὰς λαθὼν τῆς διαπλάσεως, χαὶ τούτῳ τῷ τρόπῳ τὸν
ἁγεώργητον δηµιουργήσας ναὺν, xai ἑαυτῷ σννάψας,
πρόεισιν ix τῆς Παρθένου, οὐ λύσας τῇ σνλλήψει τὴν

"1 Hl eg. xxi, 10.

" [sa, xp, 12. 7* Psal, xciv, 4, Τὸ Ίνα, uxsvt, &. " Gen, n, Ἱ. ?* 1 Cor. xv, 47.

1161

DE INCARNATIONE DOMINI.

1462

mapüsvodyy ζώνην, οὐ τῇ Υεννήσει διαῤῥήξας, &XX A nativitate dirumpens, sed incolumem iotactamque

ἀχήρατον xal ἀνέπαφον διαφυλάξας, xal τὸ µέγα
τοῦτο xal ἄῤῥητον θαῦμα θαυματουργῄσας ' μέγα
Υὰρ τῷ ὄντι xa ἀνερμήνευτον, xal λόγου δύναμιν
ὑπερδαῖνον, βότρυν ἰδεῖν Ex γῆς ἄνευ χληµάτων βλα:
στῄσαντα, οἵτον ἄνευ σπερµάτων φύντα, χιτῶνα
χωρὶς νημάτων xal χειρῶν ὑφαντικῶν ὑφασμένον,
ἄρτον οὐ μύλῃ xa χερσὶ καὶ πυρὶ δηµιουργηθέντα,
ἀλλ’ ἁῤῥήτως bx παρθενιχῶν ἀλεύρων γεγενηµένον,
xai τὴν οἰχουμένην χαλύψαντα πρὸς δὲ τούτοις,
Παρθένον οἰχείῳ βρέφει θηλὴν ὀρέγουσαν, xat γά-
λαχτος χορηγοῦσαν πηγὰς, xal μητέρα γενοµένην
τὴν γάμου νόμον «οὐ δεξαµένην, μητέρα γενοµένην
τὴν πῶς γίνεται µήτηρ οὐκ ἐπισταμένην, μητέρα
γενομένην τὴν γυναῖχα πρότερον οὗ γενωµένην, ἀλλ)
ἐν παρθενίᾳ χαὶ τὸν ὄγχον τῆς Υαστρὸς ἐπιδειχνῦ-
σαν, xal τὸν χαρπὸν bv ταῖς χερσὶ περιφέρουσαν,
καὶ τὰ μητρὸς ἑργαζομένην, σωζοµένης τῆς παρθε«
νίας, xaX παρθένον μητέρα χαλουµένην, xal τἆναν-
τια ὀνόματά τε xal πράγµατα χατὰ ταὐτὸν συν-
άγουσαν.

KA'. Ἐν χεφρα.]αίφ διήγησις τῆς μετὰ τὴν γέννη-

σι του Χριστοῦ πο.λιτείας.

Οὕτως τεχθεὶς ὁ Δεσπότης Χριστὺς (οὐ γὰρ εὐαγὲς
μετὰ τὸν τόχον Ἡ Θεὸν Λόγον µόνον αὐτὸν προσ-
αγορεύειν, f) ἄνθρωπον Ὑεγυμνωμένον θεότητος,
ἀλλὰ Χριστὸν, ὃ ἑχατέραν φύσιν τὴν τε λαθοῦσαν
καὶ τὴν ληφθεῖσαν δηλοῖ ), πάντως τὰ ἡμέτερα πλὴν
τῆς ἁμαρτίας καταδέχεται πάθη, σπαργανοῦται

παραπλησίως τοῖς βρέφεσι, καὶ γάλαχτι τρέφεται, ϱ

καὶ τιθηνεΐται, xal χερσὶ περιφέρεται, xal κόλποις
ἐντίθεται, καὶ κατὰ vópoy περιτέµνεται, χαὶ καθαρ-
σίοις θυσίαις καθαίρεται, ἡ xawh xal µόνη τῆς
οἰχουμένης θυσία, ὁ τοῦ κόσμου τὴν ἁμαρτίαν ἄρας
Αμνός * ὑπὺ τοῦ Συμεὼν προσχυνεῖται, xal Σωτὴρ
ὁμοῦ xai Δεσπότης προσαγορεύεται' φεύγει τὸν
Ἡρώδην μετὰ τῆς μητρὸς xal τοῦ χηδεµόνος,
χαταλαµθάνει τὴν Αἴγυπτον, ἑπανέρχεται πάλιν,
ἀγωνιᾷ, εἰς τὴν Ναζαρὲτ παραγίνεται, ἡλιχίᾳ xal
copa προχόπτει, τοῖς γονεῦσιν ὑποτάσσεται, πάσης
τιµῆς ἀδιοῖ οὗ µόνον τὴν μητέρα, ἀλλὰ xal τὸν τῆς
μητρὸς πάλαι μὲν µνηστῆρα, μετὰ ταῦτα δὲ χηδε-
póva καὶ φύλαχα, τὰς ἑννόμους ἑορτὰς ἑορτάζει, τῷ
ἱερῷ προσεδρεύε!, τὴν Ἱουδαϊχὴν ἑλέγχει παχύτητα,

conservans, atque ita magnum hoc et inenarrabile

patrans prodigium. Etenim magnum reapse ost, et
inexplicabile, et orationis vim excedens, racemum
cernere de terra sine palmitibus germinantem, fru-
mentum sine seminibus ortum, tunicam sine stamine
et sine texente manu contextam ; panem sine mola
ac manibus et igne fabricatum, sed arcane ex vis-
ginali farina confecium, et universum mundum
complentem ; przlerea Virginem proprio infantulo
mammam porrigentem, lactisque fontes praebentem,
mairem effectam qax nuptiarum legem non admi-
serat, matrem, inquam, effectau qua quomodo flat
maler ignorabat, matrem denique effectam quie
matrona antea non fuerat, sed in virginitate tumorem

B ventris ostendentem, ejusque fructum manibus cir-

cumferentem, et officia matris salva virginitate ex-
sequentem, et cum matris nomine virginem, postLre-
mo contraria nomina et contrarias res simul com-
prehendentem.

&$36Gn XXIV. Res post Christ. nativitatem geste
summalim narrantur.

Sic natus Christus Dominus (uon enim pium sit,
post partum vel Deum Verbum tantummodo illum
appellare, vel hominem, divinitate nudatum, sed Chri.
sius est appellandus, quod vocobulum utramque
naturam, et sumentem scilicet οἱ sumptam, denotal)
omnia nostra excepto peccato recipit, fasciis more
infantium involvitur, Jacte alitur atque educatur,
manibus circumfertur, sinu excipitur, legali ritu
cireumciditur, expiatoriis sacrificiis purificatur nova
et unica mundi hostia, Agnus mundi peccatum tol-
lens; a Simeone adoratur,et Servator simul Dominus-
que appellatur. Fugit cum matre et eustode ab He-
rode, venit in JEgyptum, revertitur, periculum
pavet, Nazarethum accedit, state et sapientia pro-
ficit, parentibus obtemperat, omni honore prose-;
quitur non matrein tantummodo, verum etiam ma-
tris olim quidem sponsum, posthine vero curatorem
atque custodem, legalia festa celebrat, in templum
frequens venit, Judaicorum ingeniorum tarditatem
coarguit ; idque agit vix. duodecennis post nativita-
tem. Queritur a cognatis, derelietus reprebenditur

καὶ τοῦτο ποιεῖ δύο xal δέχα γεγονὼς µόνον ἔτη τέως D a matre, factum defendit, et latenter quodammodo

μετὰ τὸν τόχον ' ἐπιζητεῖται παρὰ τῶν προσηχόν-
των (1), ἀπολειφθεὶς ἐγχαλεῖται παρὰ τῆς μητρὸς,
ἀπολογεῖται, xal Ἠρέμα πως παραγυμνοῖ τὴν θεό-
τητα. € Οὐχ οἴδατε γὰρ, φησὶν, ὅτι ἓν τοῖς οἰχείοις
τοῦ Πατρός µου δεῖ εἶναί µε; » Δειχνὺς ὡς οὐ µόνον
ἐστὶ τὸ ὁρώμενον, ἀλλὰ xal θεὺς ἐν τῷ ὁρωμένῳ
χρυπτόµενος, ὑπέρχρονος xal προαιώνιος &x τοῦ
Πατρὸς προελθών " xai ἵνα, συντόμως εἴπω, παρα-
Ὑένεται πρὸς Ἰωάννην βαπτίζοντα, πείθει βαπτίσαι
παραιτούμενον, προτυποῖ τὸ ἡμέτερον iv τῷ 'lop-

7 Luc. i, 49,

divinitatem suam revelat : « Nesciebatis, inquit,
quoniam in lis qua Patris mei sunt, oportet me
esse '! ? » Signi(lcans se nos eum esse tantummodo
qui cernebatur, sed Deum quoque esse sub illo
aspectu celaium, ante omne tempus ef szcula, ex
Patre provenientem. Atque, ut summatim dicam, ve-
nit ad Joannem baptizantem, persuadet ei recusanti
ut se baptizet, preügurat in Jordane baptismum
nostrum, finem legi imponit, gratise januam reserat,
3 Patre coelitus publicatur, Spiritus presentia de-

(4) Au dicendum ἐν τοῖς συγγενέσι καὶ ἓν τοῖς vvwatolg, inler. cognatos εἰ netos, ut Luc. i, 44?

1463 S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP. 1404
monstratur, ducitur in desertum velut ad idoneam A δάνῃ βάπτισμα, δίδωσι τέλος τῷ vópup, xai την θό-

quamdam palestram, et Jejunat 837m quidem,
non tamen ultra naturse mensuram ; et vesci quidem
eupit, nibilominus appetitum cohibet, neque volu-
' ptatibus servit. Et famis quidem causa concitat ad-
versarium ad luctam, quem tamen humana philoso-
phia superat, non divinitatis potestate; luetatur,
superat, vincit, profligat, tyrannidem dissolvit, infir-
mitatein illius demonstrat, clademque depradicat :
« Confidite, inquit, ego vici mundum "*: » cunctos ad
virtutem hortatur, divinorum dogmatum tabulas con-
dit, nuntiatum ore prophete Testamentum novum
tradit '*, celorum regnum promittit, officii contem-
ptoribus gehennze ignem eomminatur.

pav ὑπανοίγει τῆς χάριτος, ὑπὸ τοῦ Πατρὸς σὐρανό-
6εν ἀναχηρύττεται, τῇ παρουσίᾳ τοῦ Πνεύματος
δείχνυται, ἀνάγεται εἰς τὴν ἔρημον ὡς εἰς ἁρμοδίαν
τινὰ παλαἰστραν ὑπὺ τοῦ Πνεύματος, xal νηστεύει
μὲν, o) πέρα δὲ τῶν µέτρων τῆς φύσεως, xal
«εροφῆς μὲν ἑφίεται, ἀλλὰ κρατεῖ τῆς ὀρέξεως , οὗ
δουλεύει ταῖς ἡδοναῖς xal καλεῖ μὲν τῇ πείνῃ ὧν
ἀντίπαλον εἰς τὴν πάλην, περιγίνεται δὲ αὐτοῦ
ἀνθρωπίνῃ φιλοσοφίᾳ, ἀλλ οὖχ ἑξουσίᾳ θεότητος,
ἀγωνίζεται, καταγωνίζεται, vixd , ἐξελαύνεε , τὴν
τυραννίδα καταλύει, τὸ ἀσθενὲς ἑλέγχει , τὴν ἅτταν
κηρύττει ' « θαρσεῖτε γὰρ, φησὶν, ἐγὼ νενέχηχα τὸν
κόσμον * » προτρέπει πάντας εἰς ἀρετὴν, i»

νοµοθεσίαν τῶν θείων δογμάτων ποιεῖ, τὴν διὰ τοῦ προφήτου ἐπηγγελμένην xawhy Διαθήχην δίδωσιν,
σὐρανῶν βασιλείαν ὑπισχνεῖται, τοῖς ἀμελοῦσιν ἀπειλεῖ τῆς γεέννης τὴν φλόγα.

XXV. Compendiaria Dominicorum miraculorum B KE. Σύντομος τῶν Δεσποτικῶν θαυμάτων ὃι-

narraito.

Dictis fidem facit grandi patrato miraculo, vinum
nempe nulla cultura acquisitum nuptiis suppeditans,
vinum sine palmitibus ex aqua conflciens, vinum
absque uva nuptiarum convivis largiens, in vinum
iuutans aquarum naturam, nulla interveniente vite
humorem terre deoredans, atque ita noptias non
presentia tantummodo, verum etiam prodigio hono-
rans. Nam quía ipse de virginea vulva prodierat, et
virginitatem usu proprio et verbis extollebat; eali-
batumque opere ac sermonibus honorabat, ne quis
forte conjugium íntemperantixz loco baberet, nu-
ptiasque ceu illicitas traduceret, nuptias honestat
presentia sua, honorem insigni munere auget,
sponsum anxielale expedit, convivas facit attonitos
nove rei fragrantia, se ipsum hoc dono publice
manifestat. Nam qui naturaliter illaboratus erat,
illaboratum vinum suppeditavit. Posthinc sgrotos
ΒΔΩΔΙ, sermone morbos resolvit, nutu liberat pas-
sionibus laborantes, damoniacos rabie liberat, fu-
rentes ad quietam mentem revocat, paralyticos so-
lidat, elaudorum pedes redintegrat, solem visu cassis
$9368 ostendit, fores nimirum corporis aperiens
per quas animz visualis facultas extra prodit; idque
modo solo sermone efficit, modo sputo ac luto de-
licientem partem supplet, facitque lutum, quod per
se oculis est infestum, oculorum medicum, el con-
trario pharmaco utitur, et rem noxiam exhibet sa-
lutarem. Auribus ab audiendo dictis, sed tamen au-
ditu carentibus, naturalem impertit usum. Paucis
panibus in deserto multa hominum millia satiavit,
quinque scilicel panes, tanquam in arvum semen,
manibus tradens, et linguz» benedictionem ceu ri-
guum nimbum adducens, densam altamque segetem,
et plenam aream apostolorum manus effecit : aream
nec ventilabro nec purgatorio egentem, non mola
nec macira nec igne aut clibano, sed ipsos per se

" Joan. xvi, 89. "? Jerem. xx11,31.
(1) Eamdem sententiam habes in novo etiam et

apprime βίο sancti Augustini sermoue de nu-
ptiis apud Canan,, quem nos ex miro codice swculi

ήγησις.

Πιστοῦται τὰ λεγόμενα τῇ µεγάλη θαυματουργίᾳ,
olvov ἀγεώργητον τῷ γάἀμῳ δωρούµενος, οἶνον χωρὶς
χληµάτων ἐξ ὕδατος ἑργαζόμενος, olvov ἀστάφυλον
τοῖς τοῦ yápou δαιτυµόσι χαριζόµενος, εἰς olvov
μεταθαλὼν τῶν ὑδάτων τὴν φύσιν, μὴ μεσιτευούσης
ἀμπέλου , xal τῆς γῆς τὴν νοτίδα συλήσας, τιμῶν
τὸν γάμον οὗ τῇ παρουσία µόνον, ἀλλὰ καὶ «f; θαν-
µατουργίᾳ ' ἐπειδὴ γὰρ bx; παρθενιχΏης ἑδλάστησε
μήτρας, xai παρθενίαν Πσχησέ τε xaX τοῖς λόγοις
ἑξήρε, καὶ «hv ἀξυγίαν ἔργοις xal λόγοις ἐτίμησεν,
ἵνα pf) τις ἀχολασίαν εἶναι νοµίζῃ τὴν συζυγίαν,
καὶ ὡς παρανόµου τοῦ γάμου κατηγοροίη, τιμᾷ τὺν

σ Y&pov τῇ παρουσίᾳ (1), αὔξει τὴν τιμὴν τῇ τοῦ δώ-
ρου φιλοτιµίᾳ, λύει τοῦ νυμφίου τὴν ἀπορίαν, Ex-
πλήττει τοὺς συµπότας τῇ τοῦ καινοῦ πράγµατος
εὐοσμίᾳ, ἑαυτὸν διὰ τοῦ δώρου κηρύττει. ᾿Αγεώρ-
Υητος γὰρ Qv, τὸν ἀγεώργητον οἶνον δέδωχεν. Ἐκχεῖ-
θεν τοὺς ἀἁῤῥώστους ἰᾶται, καὶ λόγῳ λύει τὰς νόσους,
xaX νεύματι τῶν παθῶν ἁπαλλάττει τοὺς χάµνοντας,
τοὺς δαιμονῶντας τῆς λύττης ἑλευθεροῖ, δείχνυσι
τοὺς µεμηνότας χαθεστηχότας, σφίγγει τοὺς παρ-
ειµένους, ἀρτίποδας τοὺς χωλοὺς ἀπεργάζεται, δεί-
χνυσι τὸν Ίλιον τοῖς τὸ βλέπειν ἀφηρημένοις, ἀνοίγει
τὰς θύρας τοῦ σώματος δι’ ὧν ἐπὶ τὰ ἔξω διαχεῖται
τὸ τῆς φυχῆς ὁπτιχὸν, καὶ νῦν μὲν λόγῳ µόνῳ τοῦτο
motel, τὸν πηλὸν τὸν τῶν ὀμμάτων ἐπίδουλον ὁμμά-
των θεραπευτὴν, xal τῷ πολεμίῳ φαρμάκῳ χέχρη-

D ται, xa τὸ δηλητήριον ἀλεξητῆριον δείχνυσι” ταῖς
ἀχοαῖς χαλουµέναις, τὸ δὲ ἀχούειν ἀφῃρημέναις, τὴν
οἰχείαν ἑνέργειαν ἐπιδίδωσι.΄Αρτοις ὀλίγοις ἓν ἐρήμῳ
πολλὰς ἑχόρεσε χιλιάδας, τοὺς πέντε ἄρτους, ὥσπερ
εἰς ἄρουραν σπέρμα, ταῖς χεροὶν ἐμθαλὼν, xai τῆς
γλώττης τὴν εὐλογίαν οἷόν τι νέφος ἐπαγαγὼν, δασὺ —
καὶ βαθὺ λἠϊον καὶ ἅλω πλήρη τὰς τῶν ἁποστόλων
χεῖρας ἀπέφηνεν, ἅλω οὗ πτύου δεοµένην χαὶ δια-

. κρίσεως, οὗ μύτου xal µάκχτρας xai πνρὸς xai χλι-

septimi edidimus in Spicilegio Rom., t. VII, circa
finem.

1405

DE INCARNATIONE DOMIN.

11C6

6άνου, ἀλλ αὐτοὺς τοὺς ἄρτους βρύουσάν τε xal A panes germinantem atque eructantem. Atque tt

πηγάζουσαν ' xai ἵνα àv χεφαλαίῳ εἴπω, αἵματος
ἔστησεν ὀχετοὺς τὴν ἴασιν ἐχοντὶ συληθείς' χόρην
ἄθρον ἁρπαγεῖσαν ὑπὸ θανάτου xal πενθουµένην ὑπὸ
τῶν οἰχείων ἀνθαρπάσας τοῖς φύσασιν ἁἀποδέδωκεν *
ἕτερον νεανίαν εἰς τὸν τάφον προπεµπόµενον, εἰς
ζωὴν &ravfjyaye, xaX εἰς χαρὰν τὸ πένθος µετέδαλε,
xaX τὸν ἐπιτάφιον θρῆνον εἰς ὕμνων λόγον γαμηλίων
ἔτρεφε΄ xai τὸν δυσώδη νεχρὸν μετὰ τετάρτην τῆς
τελευτῆς Ex τῆς θήχης ἑξήγαγε, xat τὸν πεπεδηµέ-
νον βαδίζειν ἐχέλευσεν, xal παραχρῆμα 5 τε θάνατος
ἱδραπέτευσεν, xal ὁ νεχρὺς ἕδραμε τῆς σηπεδόνος
ἀπαλλαχεὶς, xaX τὴν τῆς σηπεδόνος ἀποθέμενος
δυσωδίαν, xal τὰς τοῦ θανάτου πύλας διαφυγὼν, xol
ὑπὸ τῶν δεσμῶν τρέχειν οὐ κωλυόµενος, xai τῷ μὲν

τοῦ προσώπου καλύμματι τὸ βλέπειν ἀφῃρημένος, B

ἀχωλύτως δὲ τρέχων πρὸς τὸν καλέσαντα, καὶ τὴν
Δεσποτιχὴν ἑἐπιγινώσχων φωνήν.

KG. Ὅτι ἐκουσίως τὰ σωτήρια πάθη κατεδέξατο.

Διὰ τούτων καὶ ἄλλων [cod. τῶν pro ἄλλων] θαν-
µάτων, τῶν ἐπαγγελιῶν ἐμπεδώσας τὸ μέγεθος, καὶ
τὸν χορὸν τῶν ἀποστόλων εἰς ἀρετὴν παιδοτριθῄήσας,
προστρέχει τοῖς ἀναγράπτοις πάθεσιν ἐθελοντής *
πολλάκις μὲν ταῦτα τοῖς φοιτηταῖς προμηνύσας,
ἐπιτιμήσας δὲ τῷ Πέτρῳ, μεθ) ἡδονῆς μὴ χαταδεξα-
μένῳ τὰ τῶν παθῶν εὐαγγέλια, χαὶ δείξας ὡς διὰ
τούτων χατορθοῦται τῆς οἰχουμένης ἡ σωτηρία: δὺ
καὶ τοῖς ἐπελθοῦσιν ἑαυτὸν ὑπέδειξεν λέγων «Ἐγχώ

verba ad compendium conferam, sanguinis fluxum
cohibuit, sanitate ab eo sponte quidem, sed qussi
furtim, impetrata. Puellam impuberem morte abre-
ptam , et a suis defletam, vicissim eripiens, pareme
tibus reddidit. Alium adolescentem ad sepultaram
elatum, vitse restituit, et in. gaudium luctom eot-
vertit, et funebrem lamentationem in nuptiales hy-
mnos Lransmutavit. Prseterea fetens post quatri-
duum ab obitu cadaver ex arca eduxit, et íinstitis
illigatjum ambulare jussit; reque vera diffugiente
morte, mortuus discurrit, putredine liber, putredi-
misque fetore deposito, e mortis januis evasit:
atque ita haud jam ligaturis a eursu. prohibitus, et
a funereo faciei velo haud diutius visu spoliatus,
sine ullo impedimento, ad vocantem, agnita voce
Dominica, accurrit.

XXVI. Quod sponte (Jesus) salutarem passionem,
exceperit.

His aliisque miraculis promissionum suarum ma-
gnitudine confirmata, et apostolorum choro ad vir-
tutem erudito, sponte accurrit ad cas quie de eo
scripta fuerant &99m passiones; quas sepe di-
scipulis suis prenuntiaverat, Petro etiam íncrepito
qui laud libenter passiónum nuntium excipiebat ;
demonstraus denique salutem mundi per has con-
fleri. Propterea et advenientibus semet exhibuit
dicens : « Ego sum quem quaeritis **. » Et accusatus

εἰμι ὃν ζητεῖτε. » Καὶ χατηγορούµενος οὐχ ἀντεῖπεν, ϱ non respondit, et cuin posset latere, noluit; quan-

xa δυφάµενος λαθεῖν, τοῦτο ποιεῖν οὖχ Πνέσχετο"
καὶ ταῦτα πολλάχις ἠνίχα ἠδουλήθη διαφυγών ' ἀλλὰ
καὶ χλαίει μὲν τὴν Ἱερουσαλὴμ, ὡς 55 τῆς ἀπιστίας
ἐπισπωμένης τὸν ὄλεθρον, καταφηφίζεται δὲ παν-
ωλεθρίως τοῦ πολυθρυλλήτου πάλαι ve* ἀνέχεται
χαὶ ἐπὶ χάρης [cod. χόρης ] παιόµενος, ὑπὸ διπλην
δουλεἰαν δουλεύοντος [cod. δουλεύοντες ] χολαφιξόμε-
vog, ἐμπτυόμενος, ὀνειδιζόμενος, στρεθλούµενος,
µαστιγούµενος, xai τὸ τελευταῖον σταυρούµενος,
xai λαμθάνων λῃστὰς τῆς τιμωρίας χοινωνοὺς ixa-
τέρωθεν, χαὶ ἀνδροφόνοις xat χαχούργοις αυνταττό-
µενος, καὶ ὄξος καὶ χολὴν παρὰ τοῦ χαχοῦ ἀμπελῶ-
vo; χαρπούμενος, xal ἀχάνθαις ἀντὶ χλημάτων xal
βοτρύων ατεφόµενος, xal πορφυρίδι χλευαξόμενος,
ὀρυττόμενος, χαὶ τέλος τάφῳ παραπεµπόµενος,

quam alio non semel tempore appetitus ἱπρίά[]ς,
declinaverat. Insuper et Jerusalem deplorat, qux
incredulitate sua exitium sibi comparabat, et su«
prema ruing addicit templum olim famigeratum.
Patienter quoque se in capite percussum fert ab ho-
mine dupliciter servili. Exalapatus, cousputus, vi-
tuperatus, excruciatus, flagellatus, ei postremo ia
crucem actus, et socios supplicii admittens utrimque
latrones, et cum homicidis stque scelestia compu-
Vatus, acetumque et fel ex mala vite percipiens,
spinisque pro palmitibus atque racemis coronatus,
et purpura illusus, calamoque percussus, lancea
latus perfossus, et denique sepulcro illatug.

xdi καλάμῳ παιόµενος, xal λόγχῃ τὴν κλευρὰν

ΚΖ’. Τίς τῶν Δεσποτικῶν παθηµάτων ἡ αἰτία. D XXVII. Quauam Dominice passionis causa uerit,

Ὑπέμεινε δὲ ταῦτα, τὴν ἡμετέραν μηχανώμενος
σωτηβίαν * ἐπειδὴ γὰρ οἱ τῇ ἁμαρτίᾳ δουλεύσαντες
«ol; ἐπιτιμίοις ὑπεύθυνοι τῆς ἁμαρτίας ἐτύγχανον,
αὐτὸς ἁμαρτίας ἀπηλλαγμένος, xat διὰ πάσης ὁδεύ-
σας δικαιοσύνης, τὴν τῶν ἁμαρτωλῶν χατεδέξατο
τιµωρίαν, διὰ μὲν τοῦ σταυροῦ, τῆς παλαιᾶς χατ-
ápag τὴν ἀπόφασιν λύων « (Χριστὸς γὰρ, φησὶν,
ἐξηγόρασεν ἡμᾶς ἐχ τῆς χατάρας τοῦ νόµου, γενό-
µενος ὑπὲρ ἡμῶν κατάρα. Ὑέγραπται γάρ' Έπι-
κατάρατης πᾶς ὁ χρεμάμενος ἓν ξύλῳ »), διὰ δὲ τῶν

ε6 Joan. xvitt, 0. *! Galat. i0, 15, 14.

Όσο autem perpessus est, dum saluti nostrse dat
operam. Nam quia ii qui peccato servierant, peccati

ponis facti erant obnoxii, ipse omni peccato imma i

nis, et qui omnis justitis cursum confecerat, peo»
cantium supplicium subiit, veteris maledicti deere-
tum cruce sua delens. « Christus enim, inquit (Pau-
lus), nos redemit de maledicto legis, factus pro πο»
bis maledictum : quia scriptum est : Maledietus
omnis qui pendet in ligno 5: » spinea vero corona
finem Adami suppliciis iinponens. Etenim post pec

t $ “4 v 4 " -
κο

14457

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

1408

catum llle audierat : « Maledieta terra in operibus A ἀχανθῶν, τέλος διδοὺς ταῖς ᾿Αδὰμ τιµωρίαις ( μετὰ

tuis : spinas et tribulos germinabit tibi **. » Felle
amaritudinem ac molestiam mortalis passibilisque
bominum vitz in s$e recepit. Aceto hominum in
pejus mutationem ipse sibi imputavit, et ad meliora
reditum largitus est. Purpura regnum significavit,
8/40 οι calamo infirmitatem fragilitatemque po-
tentiae diaboli ionuit, alapa nostram publicavit li-
bertatem, nobis debitas tolerans ipse iujurias, cor-
rectiones atque plagas. Latus, seque ac Adamus, per-
fossus, non tamen feminam inde emergentem ex-
hibens, que mortem suo errore genuit, sed vita
fontem qui duplici rivulu mundum vivificat ; quorum
alter in baptisterio nos renovat οἱ immortali stola
vestit, alter genitos alit in divina mensa, ceu lac
parvulos.

γὰρ τὴν ἁμαρτίαν [cod. τιµωρίαν], fjxouoev ἐναῖνος
« Ἐπιχατάρατος ἡ Υῆ ἐν τοῖς ἔργοις σον, ἀχάνθας
καὶ εριδόλους ἀνατελεὶ σοι »), διὰ δὲ τῆς χολῆς ὁὸ
πιχρὸν xai ἐπίπονον τῆς θνητῆς xal παθητῆς ζωῆς
τῶν ἀνθρώπων εἰς ἑαυτὸν ἀναλαμθάνων * διὰ δὲ του
ὄξους τὴν ἐπὶ τὸ χεῖρον τῶν ἀνθρώπων µεταθολὴν
αὐτὸς δεχόμενος, xoi τὴν εἰς τὸ χρεῖττον ἓπάνοδον
χαριζόµενος τῇ πορφυρίδι σηµαίνων thv βασι-
λείαν, τῷ καλάμῳ τὸ ἀσθενὲς xal σαθρὸν τῆς τοῦ
διαδόλου δυνάμεως αἰνιττόμενος, τῷ ῥαπίσματι τὴν
ἡμετέραν χηρύττων ἐλευθερίαν, τὰς ἡμετέρας ὑπο-
µένων Όδρεις καὶ παιδείας, xai µάστιγας. Thy
αλευρὰν τῷ 'Abàg παραπλῄσιον νυττόµενος, ἀλλ'
οὐ γυναῖχα προϊοῦσαν ἐχεῖθεν δειχνὺς, τὸν θάνατον

B διὰ «5c ἁπάτης Ὑεννήσασαν, ἀλλὰ πηγην ζωῆς τῷ

διπλῷ νάµατι τὴν οἰχουμένην ζωογονοῦσαν. ὧν τὸ μὲν ἡμᾶς ἐν χολυµδήθρᾳ νεοποιεῖ, xoi τῇ ἀθανάτφ
περιδάλλει στολῇ ^ τὸ δὲ τρέφει γεννηθέντας kv τῇ τραπέζῃ τῇ θείᾳ, χαθάπερ τὰ βρέφη τὸ γάλα.

XXVI, Qnod ex Christi. cruciatibus salus nostra
orta sit.

Pharmaca itaque nostra sunt Servatorís nostri
eruciatus. Quod propheta docens ait : « Ipse peccata
hostra perfert, et pro nobis dolet : nos autem repu-
tavimus eum in labore et plaga atque afflictione
versari. lpse vulneratus est propter peccata nostra,
attritus est propter scelera nostra :; disciplina pacis
nostra super eum : livore ejus nos sanati sumus,
Umnes quasi oves erravimus ; ideo tanquam ovis
ad occisionem ductus est, et sicut agnus coram ton-
dente se obmutuit **, » Et sicut pastor dispersas
0166 cernens, unam ex ovibus manu tenens, et ad

placitum sibi pascuum ducens, reliquas etiam hujus c

exemplo ad se pertrahit ; sic Deus Verbum cum
genus hominum errabundum vidisset, servi forma
assumpta, eaque sibi copulata, ad se per illam con-
vertit. universam hominum naturam, atque ad di-
vina pascua deduxit eos qui male pascebantur et
lupis erant objecti. Propterea Servator noster natu-
ram nostram assumpsit : propterea Christus Domi-
nus salutiferam excepit passionem, mortique dedi-
tus, sepulcro traditus, antiquam illam tyrannidem
depulit, et corruptela delentis incorrupüibilitatem
promisi, Nam dissolutum templum restaurans et
resuscitans, mortuis quoque atque ejus resurrectio-
nem exspectantibus veras firmssque 8&1 m pro-
missiones ostendit. Nam quemadmodum, inquit,

KH'. "Οτι διὰ τῶν τοῦ Χριστοῦ παθῶν ἡ ἡμετέρα
Υόγχονε σωτηρία.

Φάρµαχα τοίνυν ἑἐστὶν ἡμέτερα τὰ τοῦ Σωτῆρος
ἡμῶν παθήματα χαὶ τοῦτο διδάσχων ὁ προφήτης
$o$: «Δὐτὸς τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν φέρει, καὶ ὑπὲρ
ἡμῶν ὁδυνᾶται ' ἡμεῖς δὲ ἑλογισάμεθα αὐτὸν εἶναι Ev
πόνῳ, καὶ ἓν πληγῇ, vai kv καχώδι’ αὐτὸς δὲ
ἑτραυματίσθη διὰ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν, xaX µεμαλά-
χισται διὰ τὰς ἀνομίας ἡμῶν * παιδεία εἰρήνης ἡμῶν
ἐπ᾿ αὑτῷ * τῷ μώλωπι αὐτοῦ ἡμεῖς ἰάθημεν * πάντες
ὡς πρόδατα ἐπλανήθημεν, διὸ ὡς πρόθατον ἐπὶ σφα-
Yhv "9n, καὶ ὡς ἁμνὸς ἑναντίον τοῦ κείραντος
αὐτὸν ἄφωνος. » Καὶ χαθάπερ ποιμὴν τὰ πρόθατα
διεσχεδασµένα θεωρῶν, ἓν τῶν προθάτων χατέχων,
καὶ ἓφ᾽ ἣν βούλεται νομὴν ἄγων, EXxei τὰ λοιπὰ δι
ἐχείνου πρὸς ἑαυτόν' οὕτως ὁ θεὸς Λόγος τῶν ἀνθρώ-
πων τὸ γένος πεπλανημµένον ἰδὼν, τοῦ δούλου λαδὼν
τὴν μορφὴν, xal ταύτην συννάψας ἑαυτῷ, πρὸς ἑαυ-
τὸν δι’ ἑχείνης ἑπέστρεψε πᾶσαν τὴν τῶν ἀνθρώπων
φύσιν, καὶ εἰς τὴν θείαν νομὴν Ίγαγε τὰ χαχῶς
νεµόμενα, xal τοῖς λύχοις προχείµενα. Διὰ ταῦτα ὁ
Σωτὴρ ὁ ἡμέτερος τὴν ἡμετέραν φύσιν ἀνέλαδε.
Διὰ ταῦτα ὁ Δεσπότης Χριστὸς τὰ σωτήρια κατεδέξατο
πάθη, xai θανάτῳ παραπεμφθεὶς, xai ταφῇ παραδο-
θεὶς, τὸ μὲν παλαιὸν ἐχεῖνο χαὶ πολυχρόνιον χράτος
ἔλυσε, τοῖς δὲ τῇ φθορᾷ πεπεδηµένοις τὴν ἀφθαρσίαν
ὑπέσχετο. Τὸν γὰρ λυθέντα vabv ἀνοιχοδομῆσας, xo
ἀνεγείρας, xaX τοῖς Χχειμένοις χαὶ προσδεχοµένοις

sumpta ex vobis natura, deitatis inbabitatloneatque D αὐτοῦ thv ἀνάστασιν ἀληθεῖς καὶ βεθαίας τὰς ὑπο--

adunatione, resurrectionem obtinuit, et eorruptibili-
1ate pussionibusqae depositis, ad incorruptibilitatem
4mmortalitatemque transivit, sic et vos dura mortis
servitute absolvemini, abjectaque corruptione com
pessionibus, impassibilitate vestiemini. idcirco et
baptismi donum cunctis hominibus per apostolos
euisit. « Euntes enim, inquit, docete omnes gentes,
baptizantes eas in nomine Patris et Filii et Spiri-
εσας sancti δν, » Baptismus adumbratio quedam est

*! Gen. 11,17. ** δα. Lii, 1 aeqq.

σχέσεις ὑπέδειξεν. "Ov τρόπον γὰρ, φηδὶν, ἡ ἐξ ὑμῶν
ἀναληφθεῖσα φύσις τῇ τῆς θεότητος ἑνοιχήσει τε xal
ἑνώσει, εἲς ἀναστάσεως ἔτνχε, xal τὸ φθαρτὸν &va-
κιθεµένη σὺν τοῖς παθήµασιν εἰς ἀφθαρσίαν καὶ
ἀθανασίαν µετέδη;. οὕτω xal ὑμεῖς τῆς χαλεπῆς τοῦ
θανάτου δουλείας ἁπαλλαγήσεσθε, xol τὴν φθορὰν
ἀποῤῥίψαντες σὺν τοῖς πάθεσιν, ἑνδύσασθε τὴν ἁπά-
θειαν. Δὼ xaY τὸ δῶρον τοῦ βαπτίσματος πᾶσιν &v-
θρώποις διὰ τῶν ἁποστόλων ἐξέπεμψόε. « Πορενθέν-

** Matth, xxvii, 19.

1469

DE INCARNATIONE DOVINI.

41470

τες γὰρ, φησὶ, μαθητεύσατε πάντα τὰ ἕἔθνη, βαπτί- A et typus mortis Dominicss. « Nam ai complantati,

ζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς, xat τοῦ Υἱοῦ,
xai τοῦ ἁγίον Πνεύματος. » Τὸ βάπτισμα τοῦ Δεσποτι-

inquit Paulus, fuimus similitudigi mortis Filii
ejus, erimus et resurrectionis ** » -

χοῦ θανάτου σκιαγραφία τις ὑπάρχει xal τύπος. « El γὰρ σύμφυτοι, Φησὶν ὁ Παῦλος, Ὑεγόναμεν τῷ
ὁμοιώματι τοῦ θανάτου τοῦ Υἱοῦ αὐτοῦ, ἀλλὰ καὶ τῆς ἁναστάσεως ἐσόμεθα, »

K&. ᾿Απόδειξι Bx τῶν "Ax . ^
περὶ τῆς λείας tov ἀνθρώπου φύσης
Οὕτω γεννηθεὶς ὁ Δεσπότης Χριστὸς, οὕτω τρα-
φεὶς, οὕτω θαυματουργῄσας, διὰ ταῦτα παθὼν,
4ταυρωθεὶς, ἀποθανὼν, χρυχας ἁποστείλας πᾶσιν
ἀνθρώποις τοὺς ἱεροὺς μαθητὰς, εἰς τὸν οὐρανὸν
ive p0rn* xaX ταῦτα ἐν κεφαλαίῳ ἐν τοῖς πρὸς
Τιµόθεον γραφεῖσιν, ὁ Απόστολος ἡμᾶς ἑδίδαξε λέγων:
t Ὁμολογουμένως µέγα ἐστὶ τὸ τῆς εὐσεδείας µυστή-

XXIX. Ez Apostoli scriptis fil demomitratio perfectam
fuisse in Chrisio hominis naturam.

Sic natus Christus Dominus, sic enutritus, tot
miraculis editis, atque ob bc passioni deditus,
crucillxus, mortuus, pr:dicatoribus ad universos
homines míssis sacris discipulis, in ccelum assumptus
fuit. Hzc quidem summatim, dum ad Timotheum
scriberet, nos docuit Apostolus dicens : « Sine
dubio magnum est pletatis saeramentum, Deus in

p1ov, θεὸς ἐφανερώθη tv σαρχὶ, ἑδιχαιώθη ἐν Πνεύ- Ἡ carne appareit, justificatus est In. Spiritu, visus

ματι, ὤφθη ἀγγέλοις, ἐχηρύχθη ἔθνεσιν, ἐπιστώθη
ἐν κόσµῳ, ἀνελήφθη kv δόξῃ. » Καὶ τὴν μὲν φανέρω-
σιν συνέξευξε τῇ σαρχὶ, τὴν δὲ διχαίωσιν κατὰ τὴν
τῶν αἱρετιχῶν ἁδελτηρίαν, ἑἐδικαιώθη δὲ τῇ συνερ-
γείᾳ τοῦ Πνεύματος. "Αρα τὸ δικαιῶσαν Πνεῦμα,
χρεῖττον τοῦ διχαιωθέντος ΥἸοῦ; Αλλ’ οὐχέτι ταῦτα
οὖχ ἔστι: τὸ γὰρ ἡμέτερον ἐδικαιώθη διὰ τοῦ kv
αὐτῷ φανερωθέντος θεοῦ, ὃς ἀχωρίστως αὐτῷ συν-
Ἀμμάνος, τήν τε ἄχραν ἐπαίδευσεν ἀρετὴν, xal τῶν
βελῶν τῆς ἁμαρτίας ἑφύλαξεν ἄγευστον, xai ἁμύη-
τον, xal τῆς διαθολικῆς ἁπάτης ὑπέρτερον ΄ xai θα-
νάτου πρὸς βραχὺ Ὑεύσασθαι συγχωρήσας, παραυ-
τίχα τῆς ἐχείνου τυραννίδος ἀπήλλαξε, χαὶ τῆς οἰχείας
αὐτῷ ζωῆς µεταδέδωχε, xal εἰς οὐρανοὺς ἀνήγαχε,
καὶ £x δεξιῶν τῆς µεγαλωσύνης ἐχάθισεν, καὶ ὄνομα
αὐτῷ ἐχαρίσατο τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα, τὴν olxelav αὐτῷ
ἀξίαν δωρησάµενος xal τὴν τῆς φύσεως αὐτοῦ προσ-
ηγορίαν λαθὼν, Υἱὸς ἀνθρώπου ὁ προαιώνιος τοῦ
Θεοῦ Λόγος ηὐδόχησεν ὀνομάξεσθαι. ε«Οὐδεὶς γὰρ,
φησὶν, ἀναδέθηχεν εἰς τὸν οὐρανὸν, εἰ μὴ ὁ ἐξ οὖρα-
νοῦ καταθὰς ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου, à Qv kv τῷ obpa-
vp. » Κατέθη δὲ οὐχ ὁ kx σπέρματος Δαθιδ ix τῶν
οὐρανῶν, ἀλλ᾽ ὁ τῶν [ οὑρανῶν] ποιητὴῆς, ὁ ὑπέρχρο-
vos Θεοῦ Λόγος, ὁ πρὸ τῶν αἰώνων ὑπάρχων ' διὰ δὲ
την πρὸς τὸ ἀνθρώπινον ἕνωσιν, λαµθάνει τοῦ Υἱοῦ
του ἀνθρώπου τὸ ὄνομα * xat ἑτέρωθι δὲ πάλιν οὕτως
αὐτὸν προσαγορεύει' « Ἐὰν ἴδητε τὸν Υἱὸν τοῦ ἀν-
θρώπου ἀνερχόμενον ὅπου fjv τὸ πρότερον.» οὐχ
Ἡ τοῦ δούλου μορφὴ, ἁλλ' ἡ τοῦ θεοῦ µορφή ' xai
αὖθις' « "Ott υἱὸς ἀνθρώπου ἐστὶ, φησὶ, μὴ θαυμά-
ζετε τοῦτο, ὅτι ἔρχεται ὥρα ἓν f] ἀχούσονται οἱ ἓν
τοῖς µνήµασι τῆς φωνῆς αὐτοῦ, καὶ ἐξελεύσονται οἱ
τὰ ἀγαθὰ ποιῄσαντες, εἰς ἀνάστασιν ζωῆς: οἱ δὲ τὰ
φαῦλα πράξαντες, εἰς ἀνάστασιν κρίσεως. 2 Οὐ τῆς
ἀνθρωπότητος δὲ φιλῆς τοῦτο τὸ ἴδιον, ἀλλὰ τῆς
ἐνεργούσης θεότητος, χαὶ τῆς φαινοµένης 55 ἀνθρω-
πότητος διὰ τὴν πρὸς τὴν θεότητα συνάφειάν τε xal
ἕνωσιν.

A'. "Or, Υἱὸς ἡ τοῦ δού.ου μορφὴ διὰ civ
συνἀφειαν ὡσαύτζως προσαγορεύεται.

Οὕτως ὁ Θεὸς Λόγος αἰχειοῦται τῆς τοῦ δούλου

55 Rom.vi, 5. ** | Timoth. ni, 16. *" Philipp. 11, 9.

est angelis, preedicatus est in gentibus, creditam
est ei in mundo, assumptus fuit in gloriam **. »
Et manifestationem quidem hic eonnexuit propter
carnem, justiflcationem autem propter b:zereticorum
stultitiam : justiflcatus est autem cooperante Spi-
ritu, Num ergo Spiritus justificans potior est justi-
ficato Filio ?* Nego enimvero : nam nostra potius
natura justifienta fuit, propter supervententem el
Deum, qui eidem inseparabiliter conjunctus est, et
summam docuit viriutem, et a peccati telis. custo-
divit intaetam atque intemerstam, et diabolica
fraude superiorem ; quam cum brevi tempore more
tem gustare permisisset, mox ejusdem 1yrannide
9/49 m eripuit, eique propriam vitam impertitus

C est, in coelum extulit, et in dextera majestatis col-

locavit, eique nomen donavit quod est super ommo
nomen *', suam nempe dignitatem ipsi conferens :
ac natur: appellationem illius sumens, qui erat ante
ssecula Dei Verbum, Filius hominis nominari liben-
ter voluit. « Nemo enim, inquit (Paulus), io coluge
ascendit, nisi qui de ccelo descendit Filius bominis,
qui in collis est **. » Descendit autem de cose
non i$ qui erat de Davidis semine, sed. coslorua
creator, Dei onte omne tempus Verbum et ante
szecula. llic propter suam cum humanitate aduna-
tionem, Filii hominis nomen accipit. Et alio rursus
loco bunc ita appellat ; « Si videritis Filium bomi-
nis illuc ascendentem ubi prius erat **, » non servi
forma, sed forma Dei. Et rursus: « Quod filius
bominis sit, inquit, ne miremini ; venit enim hora,
qua ii qui in monumentis sunt audient vocem illius :
ei procedent qui bona fecerunt in resurrectionem
vite ; qui vero mala egerunt, in resurrectionem
judicii **. » Non est hoc unius humanitatis proprium,
sed operantis divinitatis, et simul bumanitati$ con-
spicuse propter suam cum divinitate conjunctio-
nem atque adunationem.

XXX. (juod forma servi ob. eamdem conjunctionem
Filius similiter appelletur.

lia Deus Verbum propriam sibi faeit servilis

** Ephes. iv, 10. ** Joan. vi, 65. ** Joan. v, 231-29.

Hn

S. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP.

4473

forinz vilitatem ;et Deus eum esset, homo voluit Α μορφῆς τὴν εὐτέλειαν, καὶ θεὺς ὑπάρχων, ἄνθρωπος

nominari ; atque ut hominis humilitatem assumpsit,
1ta huic vicissim sublimitatem communicavit. Voca-
eatur enim Virginis parvulus Emmanuel *!, nerope
is qui pannis est involutus **, et. ubera sugit, et
jaete nutritur, diciturque magni consilii angelus,
admirabilis consiliarius, ei Deus fortis, ac domi-
Bator, et princeps pacis, et Pater futuri szculi ** ;
nec non Filius Altissimi, et Servator, et Dominus,
ei universi mundi Creator. « Unus enim, inquit,
Dominus Jesus Christus, per quem S43 m om-
nia **. » Et quidem Jesus et Christus nomina sunt
lacarnationis significativa. Incarnatio autem baud
ante rerum creationem neque statim post creatio-
pem, sed extremis temporibus accidit. Quandoqui-
dem igitur nomen Christus, non assumptum tan-
tummodo, verum etiam assumeus Verbum uoa
cum assumpto denotat (namque id momen Deum
simul et hominem significat), Paulus attribuit ei
qui visibilis est, propter suam cum invisibili con-
junctionem, auribuit, inquam, universi mundi crea-
tignem et dispositionem. Quare et alibi Christum
super omnia Deum appellat ; ait enim : « Ex qui-
bus est secundum carnem Christus, qui esi super
omnia Deus **. » Non quia Davidis nepos ipse per
se sit Deus, et super omnia, sed quia Dei summi
templum erat, unitam copulotamque habens secum
divinitatem.

XXXI. Quod due sint natura, una autem persona

Christi.

Ideo « Jesus Christus heri et hodie, idem est et
in szecula **. » Non enim in duas personas dispen-
sationis opus dividimus, neque daos filios pro
Unigenito przedicamus et credimus, sed duas esse
naturas et didicimus et docemus. Aliud enim est
deitas, et aliud humanitas : aliud per se exsistens,
et aliud quod factum est : aliud. Dei forma, et
aliud forma hoininis : aliad sumens natura, aliud
sumpta : aliud templum dissolutum, et aliad qui
hoc dissolutum resuscitavit Deus.

XXXII. Quod non concretionem, sed. unionem in
Christo dicere religiosum sit.

Nonergo naturas confundimus,neque concretionem
factoris factureque dogmatizamus ; imo potius
concretionis vocabulo confusionis significatum
attribuimus. Porro Dei Verbi naturam scimus, et
servilis forma substantiam agnoscimus, utramque
vero S, m naturam ut unicum adoramus Filium.
luvicem enim alterutrum nuncupatur Christus.
Neque sola servi forma et divinitate carens, ita
unquam à religionis recize magistris est appellata.
Qui autem concretionem dicunt, hi concretioni
confusionem oggerunt, confusionem vero mulatio

** Mauh. 1, 25. ** Luc, 1:5, 7. *? ga. ix, 6.

(1) Confer apud nos Cyrillum explan. ad psal-
mum xtLiv, v. 8. (Hujuece Patrol. tom, LXIX.)

** II Cor.viir, 6. ** Rom. ix, b.

ἠθέλησεν ὀνομάζεσθαι. Καὶ ὥσπερ µετέλαδε τῶν τοῦ
ἀνθρώπου ταπεύνῶν, οὕτω τῶν ὑψηλῶν αὐτῷ µετα-

᾿δδώχε. Καλεῖται γὰρ τὸ τῆς Παρθένου βρέφος Ἐμ-

μανουὴλ, xai τὸ τοῖς σπαργάνοις ἐνειλημμένον, xal
θηλὴν ἕλκον, καὶ τρεφόμενον γάλαχτι, χαὶ χαλεῖται
μεγάλης βουλῆς ΄λγγελος, xat θαυ μαστὸς σύ μόουλος,
καὶ θεὸς ἰσχυβὸς, xo ἐξουσιαστῆς, xal ἄρχων εἰρή-
vg, καὶ Πατὴρ τοῦ μέλλοντος aliove, καὶ Yi
Ὑψίστου, xai Σωτὴρ, xai Κύριος, χαὶ τῶν ὅλων
Δημιουργός. « Εἷς yàp, qnot, Kopie Ἰησοῦς Χρι-
στὺς, δι) οὗ τὰ πάντα.νΚαὶ μὴν τὰ Ι)ησοὺς καὶ Χρι-
τὸς ὀνόματα, τῆς οἰκονομίας εἰσὶ σηµαντικά (V) * f$
δὲ οἰκονομία, οὐ πρὸ τῆς κτίσεως, οὐδὲ εὐθὺς μετὰ
τὴν ατίσιν, ἀλλ kv ἑσχάτων τῶν ἡμερῶν ἐγένετο *

Β ἐπειδὴ τοίνυν τὸ Χριστὸς ὄνομα, οὐ τὸν ληφθέντα

µόνον, ἀλλὰ xal τὸν λαδόντα Λόγον μετὰ τοῦ ληφθέν-
τος «δηλοῖ (τοῦ Θεοῦ yàp xal ποῦ ἀνθρώπου τοῦτο
σηµαντικόν ἐστιν)’ ὁ Παῦλος ἀνατίθησι xai τῷ ópo-
μένῳ διὰ τὴν πρὸς τὸ χρυπτόµενον ἕνωσιν, τὴν τοῦ
παντὸς ποίηαίν τε xal διαχόσµησιν΄ διὸ καὶ ἑτέρωθι
τὸν Χριστὸν ἐπὶ πάντων προσαχορεύει 8«óv * « "EC
ὧν γὰρ, φηαὶν, Χριστὸς τὸ χατὰ cápxa, ὁ ὢν ἐπὶ
πάντων θεός.» Οὐχ ἐπειδὴ τοῦ Δαθὶδ ὁ ἀπόγονος
αὐτὸς xa0' αὑτὸν Θεός ἐστι, καὶ ἐπὶ πάντων θεὺὸς,
ἀλλ’ ὅτι τοῦ Θεοῦ τοῦ ἐπὶ πάντων ὑπῆρχε ναὺς, Άνω -
µένην καὶ συνηµμένην ἔχων ἑαυτῷ την θεότητα.

ΛΑ’. “Οει δύο μὲν εἰσὶ φύσειςο, iv δὲ τὸ

" πρόσωπο» τοῦ Χριστου.

Διὰ τοῦτο « Ἰησοῦς Χριστὸς χθὲς xal σήμερον, ὃ
αὑτὺς xai εἰς τοὺς αἰῶνας. » Οὐ γὰρ εἰς πρόσωπα
δύο τὴν οἰχονομίαν µερίζοµεν, οὐδὲ νὶοὺς δύο ἀντὶ
τοῦ Μονογενοῦς χηρύττοµέν τε xal δογµατίζοµεν,
ἀλλὰ δύο μὲν τὰς φύσεις εἶναι καὶ μεμαθήχαμεν (3)
καὶ Ou&cxopsv: ἕτερον γὰρ θεότης, xai ἕτερον
ἀνθρωπότης * ἕτερον τὸ ὃν, xa ἕτερον τὸ γενόµενον *
ἄλλο ἡ τοῦ Θεοῦ µορφὴ, xai ἄλλο dj τοῦ ἀνθρώπονυ
µορφή ’ xaX ἄλλο fj λαδοῦσα, καὶ ἕτερον f, ληφθεῖσα:
ἕτερον ὁ λυθεὶς ναὺς, καὶ ἕτερον ὁ λνθέντα τοῦτον
ἀναστήσας θεός.

ΑΒ’. Οτι οὐ κρᾶσυ" Aéyew: ὅσιον, AAA" ὄνωσιν'
ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ.

«Οὐ τὰς φύσεις τοίνυν συγχέοµεν, οὐδὶ κρᾶσιν

D ποιητοῦ xal ποιήµατος δογµατίζοµεν, καὶ τῷ τῆς

κράσεως ὀνόματι τὴν σύγχυσιν συνεισφέροµεν;
ἀλλὰ xaV τοῦ Θεοῦ Λόγου τὴν φύσιν γνωρίξομεν *
καὶ τῆς μορφῆς τοῦ δούλου τὴν οὐσίαν γινώσχομεν,
ἑχατέραν δὲ φύσιν ὡς ἕνα προσχυνοῦμεν Ylóv ν θάτε-
pov γὰρ θατέρῳ Χριστὸς ὀνομάζεται , xat οὔτε ἡ τοῦ
δούλου μορφὴ dU, xal γυμνὴ τυγχάνουσα τῆς θεό-
τητος, τοῦτο πώποτε παρὰ τῶν διδασκάλων ἐχλήθη
τῆς εὐσεδείας. Οἱ δὲ τὴν κρᾶσιν λέγοντες, τῇ χράσει
τἣν σύγχυσιν συνεισφέρουσε * τῇ δὲ συγχύσει ἡ τροπὴ

** Hebr. xii, 8.

(2) Adbucne Monophysite Cyrillum erroris sui

' patronum inpudentissime dictitabunt?

1175

DE INCARNATIONE DOMINI. S

1474

cuveiaépstac* εροπῆς δὲ εἰσιούσης, οὔτε θεὸς ἐπὶ Α comitatur : facta denique mutatione, neque Deus

τῆς ἰδίας µένοι ἂν φύσεως, οὔτε ἄνθρωπος ἐπὶ τῆς
οἰχείας. 'Aváyxrn Y&p ἱχστῆναι τῶν τῆς οὐσίας
ὅρων ἑχάτερον, καὶ µήτε τὸν Osby γνωρίζεσθαι θεὸν,
μήτε «bv ἄνθρωπον, ἄνθρωπον (1). Τοῦτο δὲ οὐδὲ
ἐπὶ τῆς τοῦ ἀνθρώπου χατασχευῆς λάδοι ἄν τις. εὖ
φρονῶν. Οὐ γὰρ τῷ σώματι τὴν duytv κεχρᾶσθαι,
ἀλλ᾽ ἠνῶσθαι, xal συνΏφθαι, xaX οἰχεῖν, xat ἑνεργεῖν
φαμεν. Καὶ οὔτε τὴν φυχὴν θνητὴν, οὔτε τὸ σῶμα
εἴποι τις ἂν ἀθάνατον, μὴ χκομιδῇ παραπαίων, ἀλλὰ
τὴν μὲν ἑκατέραν [ φύσιν] διαιροῦμεν, ἓν δὲ ζῶον
γνωρίζομεν τὸ ἐξ ἑχείνων [cod. ἐχείνου] συγχείµενον"
χαὶ ἑχατέραν μὲν φύσιν διῃρηµένοις ὀνόμασιν ὀνο-
µάζοµεν, τὴν μὲν duyhv, τὸ δὲ copa, τὸ δὲ ἐξ ἀμ-
φοτέρων συνεστηχὸς ζῶον ἑτέρῳ χαλοῦμεν ὀνόματι *

in propria natura permanebit, neque item homo
in sua. Necesse est enim ut uterque ex proprie

substantie finibus decedat ; ila ut neque Deus

videatur jam Deus, neque homo item homo. Atqui
hoc ne in hominis quidem structura quisquam pru-
dens sibi persuadeat. Non enim corpori animam
concretam, sed unitam copulatamque inbabitantens-
que et simul operantem dicimus. Neque item ani-
mam mortalem, neque corpus immortale quisquam
dicet nisi plane desipiens; sed utramque naturam
discernimus, unum tamen animal agnoscimus ex
illis compositum : οἱ utramque naturam diversis
nomíiuibus vocitamus, animam scilicel atque corpus
dicimus ; quod vero ex utraquere conflatur animal,

ἄνθρωπον γὰρ προσαγορεύοµεν (3). Ταῦτα τοίνυν B alio nomine vocamus, hominem scilicet nominamus.

xai ἐπὶ τῆς οἰχονομίας τὴν εἰχόνα λαθόντες, τῆς
βλασφημίας ἁπαλλαγῶμεν ἑχείνης, xal τὴν κρᾶσιν
καταλιπόντες (5), τῷ τῆς ἑνώσεως χαὶ συναφείας xat
χοινωνίας ὀνόματι χρώµενοι διατελέσωµεν * φύσεων
μὲν [cod. φύσεως] διάχρισιν, προσώπου δὲ Ένωσιν
δογµατίζοντες. Οὕτω τὴν Αρείου xal Εὐνομίου
βλασφημίαν ἑλέγξομεν,τὰ μὲν ταπεινῶς εἰρημένα
xai πεπραγμένα τῷ Σιυτῆρι Χριστῷ, προσάπτοντες
τῇ τοῦ δούλου popof| τὰ δὲ ὑψηλὰ xai θεοπρεπῆ xat
μεγάλα, τῇ ὑψηλῇ xai µεγάλη xai πάντα νοῦν
ὑπερθαινούσῃ ἀνατιθέντες θεότητι.
AT*. "Οει τῆ σεω &lc οὐρανοὺ
drddmyec Co ἠνύματου δωρεὰς ἡμῖν
προεξόγισε».

Hzc igitur etiam in iis qus attinent ad incarna-
tionem exempli instar sumentes, a blasphemia illa
cavebimus ; et omissa concretione, vocabulis aduna-
tionis, conjunctionis, ei communionis constanter
utemur ; naturarum distinctionem, persone vero
unitatem dogmatizantes. Sic Arii et Eunomii
blasphemiam refutabimus ; humiliter quidem dicta
el facta a Servatore Christo servi forme applican-
tes ; sublimia autem et Deo digna ac magna su-
hlimi et magne et omnia excedenti attribuentes
divinitati.

8&5 m XXXII. Quod nosire nature in celum
assumptio, Spiritus sancti dona nobis comparaveril.

Αλλὰ χαιρὸς ἀναδραμεῖν ἐπὶ τὸ προχείµενον, C. Sed jam tempus. est revertendi ad propositam.

Αναληφθεὶς τοίνυν εἰς οὐρανοὺς ὁ Δεσπότης Χρι-
στὺς, χαὶ ἑαυτὸν ὥσπερ ἐχέγγνον τῆς τῶν ἀνθρώ-
πων εἱρήνης προσενεγχὼν τῷ Πατρὶ, πέμπει τοῖς
ἀνθρώποις τὴν χάριν τοῦ Πνεύματος, ὥσπερ εινὰ
τῶν ἐπηγγελμένων ἀγαθῶν ἁῤῥαθῶνα, παιδοτρί-
θην, xaX γυμναστὴν, τῶν τῆς εὐσεθείας ἆγωνι-
στὴν, φύλαχα τῶν πιστενόντων ἀχοίμητον, qux τῶν
προσιόντων ἄσθεστόν τε χαὶ ἀνέσπερον, τῶν ψυχικῶν
τραυμάτων θεραπευτὴν, ἰἱατρὸν τῶν ὑπὸ τῆς ἆμαρ-
είας Υινοµένων τραυμάτων, στρατηγὸν ἀριστεύειν
χατὰ τοῦ διαδόλου διδάσχοντα, ὑποπτέρους τοὺς χα-
μαιπετεῖς ἐργαζόμενον, τοὺς γηΐνους τὴν τῶν oüpa-
νῶν πολιτείαν παιδεύοντα, χαταφρονεῖν σαρχὸς, ἔπι-
μελεῖσθαι ψυχῆς, διαπτύειν τὰ παρόντα, ἑφίεσθαι
τῶν µελλόντων, ὁρᾷν τὰ προσδοχώµενα διὰ πίστεως,
μηδὲν ἡγεῖσθαι τῶν ἓν τῷ Bl λαμπρὸν, δόξης χατα-
γελᾷν, τῶν τοῦ πλούτου ῥευμάτων ὑπερορᾷν, ὥραν
σώματος ὡς ἄνθος ὁρᾷν µαραινόµενον, μὴ ἀλγεῖν
πενοµένους, μὴ ἀνιᾶσθαι νοσοῦντας, χαίρειν ἁδιχου-
µένους, λεηλατουμένους εὐφραίνεσθαι, φἑρειν χαρτε-
ριχῶς τὰ δεινὰ, ὑπερεύχεσθαι τῶν ἀντιδικούντων,

4) Perspicua, mira 4ο peremptoria Cyrilli do-
ctrina de naturarum ín Christo dístinctioue ! Ego
vero lectores meos magnopere hortor, ut editam
apud nos Script. Vet., t. Vl, novam Theoriani Grz-cl
eum Armenis Syrisque Jacobitis theologicam dispu-
tatienem adeaut, ubi res hzc luculentissime illu-
siratur, ] .

(3) En anima et corporis in unico homine propo-

AÁssumptus itaque in cclum Christus Dominus,
seque veluti humanz pacis sponsorem Patri exhi
bens, witüt ad homines Spiritus saneti gratiam;
ceu quamdam promissorum bonorum arrhem, ma.
gisirum, gymnastam, piorum agonothetam, vigilem
credentium custodem, lumen accedentium ad fidem
inexetiuguibile et minime occiduum, spirjtalium
vulnerum curatorem, impositarum a peccatis pla»
garum medieum ; ducem qui feliciter eum diabolo
pugnare docet, el altivolantes facientem qui humt
reptabant ; qui terrenos ad coelestem vitam instituit,
atque ut carnem contemnant, animse curam geraut,
praesentia despaant, futuris inhient, ea qus per fidem
exspectantur pre oculis babeant, nihil ia munde
splendidum putent, gloriam irrideant, divitiarum
torrentes. despiciant, cerporis pulchritudinem eeu
floren caducum spectent, ne inopes doleant, ne
segroti segre ferant, ut l:esi gaudeant, spoliati Izten-
tur, fortiter erumnas tolerept, orent pro adversan-
tibus, benedicant maledicentibus, aique omnimee
dam, ui semel dicam, philosophiam sectentur. Hiee

situm reete exeniplum, quo perverse abutebantur
Monophysitze.

($) Sapienter banc cautelam post natos errores
exposcit Cyrillus. Etenim paulo ante Gregorius Na-
zZianzenus, orat. 58, 15, ed. noviss., 1. I, p. 671, sd»
buc scribebat de opere incarnationis : Ὢ τῆς χαινΏς
µίξεως 1 τῆς παραδόξου χράσειος |

λ

—— -ᾱ - Aem oma NÉ com r8 - -

115 5. CYRILLI ALEXANDRINI ARCHIEP. 4476
doeuit Spiritus gratio, hsec terram ac mare eru- Α εὐλογεῖν τοὺς χαταρωµένους, xal πᾶσαν ἁπαξδαπλῶς

dierunt, hzc etiam barbari post sui. Servatoris ad-
ventum philosophantur, hac terrze continenlis in-
coli, Ίος milites, hec qui extremos mundi fines
habitant.

XXXIV. Adhortiatio ad agendas gratias, εἰ a superflua
curiositate dehortatio.

Celebremus itaque innumerabilium bonorum da-
torem, qui ab extrema morum absurditate ad. pri-
migeniam nos naturam revocavil, eum, inquam, qui
propter nog pauper est factus, ut. nos paupertate
ipsius ditaremur. Simulque laudemus verum 846 m
ipsius Patrem, qui tantopere muudum dilexit ut
Filium suum unigenitum pro eo dederit, ut omnis
qui credit in. ipsum, non pereat, sed habeat vitam
eternam *' ; cumque Patre ac. Filio sanctum Spiri-
tum zque laudemus, in cujus nomine baptizati,
doni arrham accipimus ; a quo nostre anima illu-
minantur, a quo incarnationis opus docemur, et
jn theologia instituimur, per quem a morum im-
portunitate arcemur, per quem denique errore libe-
rati veritatem agnovimus. ΑΌ iadaganda autem
ingeniti natura cessemus, utrum ipse sit bonus ac
justus, et utrum fleri possit ut quis non genitus
nec factus exsisiat. Cessemus item a scrutanda
Unigeniti generatione ejusque ratione exquirenda,
nec de ingenito genitoque dijudicemus, aut quod
immensurabile est dimetjiamur. Cessemus a ma-
litiose vestiganda Spiritus processione, neque ea
discere studeamus, quse soli Patri et Filio et sancto
Spiritui nota supt. In iis, quos recepimus, fibus
maneamus : ne terminos, quos patres nosti posue-
runt, wansferamus. Tradita nobis & Spiritu doctrina
contenti simus, Ne velimus Pauli seientiam supe-
rere, qui ex parte aiebat se cognoscere, et ex parte
prophetare, et in speculo et snigmate veritatem
videre 5. Exspectemus speratorum bonorum pos-
sessuig. Tunc perfecte cognoscemus, cum neque
jactantia nobis nocebit, neque superbia nos prsci-
pites aget, sed passione omni expertes erimus.
Ergo prsesenti tempore in doctrinis 8A m patrum
persteinus ; ne majora forte quzrentes, minoribus

*! joan. 1, 4θ. "I Cor. xin, 9.

φιλοσοφἰαν µεταδιώκειν. Ταῦτα ἑδίδαξεν fj χάρις τοῦ
Πνεύματος, ταῦτα γῆν [cod. δὲ pro ΥΏν] xat θά-
λατταν ἐξεπαίδευσεν, ταῦτα καὶ βάρδαροι μετὰ τὴν
τοῦ Σωτῆρος αὐτῶν φιλοσοςοῦσιν ἐπιδημίαν, ταῦτα
ἐπειρῶται, ταῦτα οἱ στρατιῶται, ταῦτα οἱ τὰς
ἑσχατιὰς τῆς οἰχουμένης οἰχοῦντες.

ΑΔ’, Προτροπὴ εὐχαριστίας, καὶ ἁποτροπὴ x&-

ριουσίας.

Ανυμνήσωμεν τοίνυν τὸν τῶν ἀμυθήτων ἀγαθῶν
χορηχὸν, τὸν Ex τῆς ἑσχάτης ἁλογίας εἰς τὴν προτέ-
ραν ἡμᾶς φύσιν ἑπαναγαγόντα, τὸν δι ἡμᾶς πτω-
χεύσαντα, ἵνα ἡμεῖς τῇ ἑχείνου πτωχείᾳ πλουτήσω-
μεν xal σὺν αὐτῷ τὸν Υνήσιον αὐτοῦ Πατέρα, ὃς

B οὕτως hYámnse τὸν χόσµον, ὡς δοῦναι τὸν µονο-

γενῆ αὐτοῦ Υἱὸν ὑπὲρ αὐτοῦ, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων
εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται, ἀλλ Ey ζωὴν alovtoy*
καὶ σὺν Πατρὶ xai Υἱῷ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, iv
ᾧ βαπτιζόμενοι τὸν τῆς δωρεᾶς ἁῤῥαθῶνα λαµ-
θάνομεν ' δι οὗ τὰς duxi, φωτιζόμεθα, δι οὗ τὴν
οἰχονομίαν διδασχόµεθα, δι οὗ τὴν θεολογίαν παι-
δευόµεθα, δι οὗ τῆς ἁλογίας ἁπαλλαττόμεθα, δι οὗ
τῆς πλάνης Ἠλευθερώθημεν, καὶ τὴν ἀλήθειαν ἔγνω-
μεν. Καὶ παυσώμεθα τὴν φύσιν πολυπραγμονοῦντες
τοῦ ἀγεννήτου, εἰ xal αὐτὸς ἀγαθὸς xal δίχαιος, xaX
εἰ οἷόν τε εἶναί τινα μὴ γεννηθέντα ἡ vevóysgvov *
παυσώµεθα τὴν γέννησιν περιεργάζεσθαι τοῦ Movo-
γενοῦς, καὶ τὸν τρόπον ἐπιζητοῦντες, xal ἁγεννήτῳ
καὶ γεννητῷ διαιτῶντες, xal μετροῦντες τὰ ἁμέ-

C τρητα παυσώµεθα καχῶς ἀνιχνεύοντε τὴν τοῦ

Πνεύματος πρόοδον, xai ζητοῦντες μαθεῖν ἃ µόνῳ
Πατρὶ xai ΥἸῷ xaY ἁγίῳ Πνεύματι γνώριµα (1) * ἐμ-
µείνωμεν ofc ἑλάδομεν ὅροις * pij ὅρια μετενέγχωμεν
ἃ ἔθεντο οἱ Πατέρες ἡμῶν ἀρχεσθῶμεν τῇ δοθείση
διδασχαλἰᾳ παρὰ τοῦ Πνεύματος. Mh βουληθῶμεν
ὑπερθῆναι Παύλου τὴν γνῶσιν, ὃς Ex µέρους ἔφη γι-
νώσχειν, χαὶ kx μέρους προφητεύειν, xa ἓν ἑσόπτρῳ
βλέπειν xat ἐν αἰνίγματι τὴν ἀλήθειαν (2) * ἀναμείΐνω-
μεν τῶν ἐλπιζομένων ἀγαθῶν τὴν ἁπόλανσιν. Τότε τὰ
τέλεια µαθησόµεθα, ὅτε δι ἁλαξονείας οὗ βλαδησό-
µεθα, ὅτε δι ὑπερηφανίας οὗ πεσούμεθα, ὅτε iv
ἁπαθείᾳ βιωσόµεθα. Οὐχοῦν ἐν τῷ παρόντι ταῖς τῶν
πατέρων διδασχαλίαις ἑμμείνωμεν, ἵνα μὴ µείζω
ζητοῦντες, xaX τῶν ἑλαττόνων ἐχπέσωμεν * ὃ πέπον-

(1) Nicetas Aqnileiensis, quinti seculi homo, in D clesiam invehunt. Quid? Nonne ipsi hoc instituto

pretioso suo De Spiritu sancto tractatu apud nos
Scrip. vet., t. VIL, p. 519, pari sententia ait: Utinam,
ut [uerat traditum, cum Patre et Filio Syriritum san-
ctum simpliciter credidissent illi, qui postmodum qua
stionem de Spiritu induxerunt? ut, puta, Macedo-
niani, vel eorum in hac curiositate participes. Dum
enim querani et. isti, qualis est Spiritus sanctus?
unde esi? quantus est? nalus est? on factus. est? aic
iterum sciderant populum, et vere, secundum Apostoli
dictum, interminabtlem questionem Ecclesiis iuduxe-
γκηί, eic.

(4) Audiant liec immodica et quasi meracz (ut
cum Tullio Tertellianoque loquar) rationalitatis
amatores, qui tantam aetate nostra perniciem in Ες”

suo (idem, totius religionis fundamentum, a Christo
apostolisque prajactum, funditus subruunt? Nonne
jncautos assecias ad gentilitatem vel potius ad athe-
ismum vi pertrahunt? Nihil! ergo divine Seripturze.
nibil sanctorum Patrum infinita volumina, nihil tot
»ro Christiana religione apologize effecerunt, sed ad

arbariem rursus ac tenebras iu tanta, ut isti pa-
tant, szculi nostri civilitate ac luce regredimur?
Equidem divinis perpeluitatis promissis firmiter ni-
limur : de illa Lainen Ecclegiz tranquillitate ac pace
sollicitamur, qua poleraL esse continua, si toL pe-
stilentium librorum turbuleutia et importunitate ca-
reret.

11411

DE INLAKNATIONE DOMINI.

1478

θεν 6 προπάτωρ Αδάμ καὶ γὰρ ἐχεῖνος ἐπιθυμήσας A quoque excidamus : quod progenitor Adamus

γενέσθαι θεὸς, xal τὸ εἶναι εἰχὼν Θεοῦ προσαπ-
ώλεσε.

ΛΕ’. "Οτι χρὴ θεοτόκον καὶ ἁνθρωποτόκον Aé-
γε.

Τοΐνυν περὶ τὴν θεολογίαν μηδεὶς ἀπιστίαν νο-

σείτω, μηδεὶς περὶ τὴν οἰχονομίαν χώλένέτω, ἀλλὰ
τὸν Ex Παρθένου γεννηθέντα Χριστὸν, θεὸν ὁμοῦ xo
ἄνθρωπον ὁμολογείτω χαθ᾽ ἑχάτερον * διὰ τοῦτο γὰρ
καὶ θεοτόχος xai ἀνθρωποτόχος (1) f, ἁγία Παρθένος
ὑπὸ τῶν τῆς εὐσεθείας διδασχάλων προσαγορεύεται *
τοῦτο μὲν ὡς φύσει τὸν [δούλῳ] ἑοιχότα γεννήτασα *
ἐχεῖνο δὲ, ὡς τῆς του δούλον μορφῆς, χαὶ θεοῦ τὴν
μορφὴν ἠνωμένην ἐχούσης οὕτω διὰ θεολογίας xal
οἰχονομίας τὸν τὸ µυστήριον ἡμῖν τὸ ἀποχεχρυμμέ-
voy γνωρίσαντα ἀνυμνήσωμεν, xal διὰ τῆς τοῦ βίου
καθαρότητος ναοὺς ἑαυτοὺς τῷ Θθεῷ χατασκχευάσαν-
τες (3), ἔνοιχον αὐτὸν λάθωμεν ' χαὶ ταῖς ἀχτῖσιν
αὐτοῦ φωτιζόμενοι, ὡς ἐν ἡμέρᾳ εὐσχημόνως περι-
πατῄσωμεν, προσδεχόµενο, τὴν µαχαρίαν ἐλπίδα
xa ἐπιφάνειαν τῆς δόξης τοῦ μεγάλου θεοῦ χαὶ Σω-
τΏρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ) οὗ τῷ Πατρὶ σὺν
τῷ ἁγίῳ Πνεύματι δόξα xe xpátoc εἰς τοὺς αἰῶνας
τῶν αἰώνων. Αμήν.

*? Rom. χι, 15. ! Tit.n , 43.

(1) Recte, si utrumque simul epitheton pronun-
tietur; peperit enim Maria Christum Deum et bo-
minem. Secus autem, si omissu Θεοτόχος, dicatur
tantummodo ἀνθρωποτόχος, in Nestorianam blasphe-
miam incidere necesse est.

passus est, qui dum Deus fieri cupit, ut imago quo-

que Dei esset amisit.

XXXV. Quod oportet Dei et hominis matreri dicere
(sanciam Virgimem.)

Ergo in theologia nemo incredulitate laboret,
neme cirea inearnationis mysterium claudicet, sed
ex Virgine natum Christum, Deum simul et homi«-
nem confiteatur. Propterea enim mater et Dei et
bominis sancia Virgo a recta religionis magistris
appellatur ; hoc quidem, quia naturaliter eum qui
jn forma servi erat genuit ; illud autem, quia servi
forma formam Dei unitam babet. Aique ita eum
laudemus, qui per theologiam et dispensauonem
mysterium nohis absconditum revelavit. Tuo vero
vius puritate templa nosmet Dei efficientes, habi-
tatorem eumdem nanciscamur : ejusque splendo-
ribus iluminati, sicut In die boneste ambule-
mus *, exspectantes beatam spem ei adventum
glorie magni Dei et Salvatoris nostri Jesu Chri-
sti *, cum quo Patri. unaque sancto Spiritui gloria
et potentia in ssecula sseculorum. Amen.

3) Sic etiam przdictus Nicetas tractatum suum
De Spiritu sancto concludit, p. 329 : et deinceps pa-
cem εἰ dilectionem sectantes , bonis semper operibus
abundemus, eic. "o.

1479

VARILE LECTIONES.

448^

SUBIDENECEEEMEDOENEMT Ig RA—D—X——W --χ-χ---χ---χ-ς- ους “ποστ ERE CCER EC σαν

IN LIBRUM.
DE SANCTA ET CONSUBSTANTIALI TRINITATE.

PAUCA EMENDATA ET ANIMADVERSA (1).

LECTORI.

Augusiano eoque unico usi sunus horum librorum exemplari. Idcirco divinandum sepe mobis [uit, cum-
que non pauca animadvertenda suppelerent, per. bibliopolarum festinationem notare mon licuit : qua vero

excerpi raptim potuerunt, ea tibi reprasentamus, ita

memineris.

Pag. 586. ὅτι προσΏχεν f; ΥΠ. In exemplari Au-
ee scriptum erat 1j v5, quo forsan deceptus
olampadius vertit, quid scilicet proferat. terra?
lbid. πολλά. ]n cod. Aug. πολλάς, lbid. διαχεχοµ-
"μένην. ]n cod. Aug. διαχομηµένην, vitiose.
Pag. 3587. 3 καταρνήσῃ τὸ φάναι, χαὶ τὸν kpbv
συνήθη χαὶ περιτιµήσεις ὄχνον. Okcol., aut negabis
te diclurum, more meo, torporem perpetuum sene-
etuiis incommodum, et mihi haud rarum, deligens.
lbid. ἐχχολακεύοντες. Okcol., adglterantes.

Pag. 588. πάρα σοι. In. cod. Aug. ρά σοι. lbid.
κατάθει, noli invehi. Est enim χαταθεῖν invehi in
aliquem : quo in significatu Plato utitur in Thec-
teto. Male OEcol., non attendis ingenii mei mediocri-
tatem. Nou. minus ridicule vertit que sequuntur
χαταθεῖν μὲν οὗ σχαπὸς ἐμοὶ, πολλου Y& xai δεῖ,
absit, ne ea mihi sil mens, ut quaniua sis tenuem.

Pp 505. Post ὁμοιούσιον sequitul iu versione
OEcolamp., tametsi etiam hoc. merito dicatur. aliqua
ez parte. Quz verba non reperiupntur iu Graeco.

Pag. 596. εἰ γὰρ ἑξοίχοιτο uiv τῆς οὐσίας τοῦ
θεοῦ xai Πατρὸς, eic., ἀἁπώλεσθε μὲν ἁραρότως.
GEcolamp. ita vertit, nam siquidem substantia Dei
ac Patris inferior esl, eic., amiserit quidem digne.
lbid. ἐπαγωνιζόμενοι τῷ λόγφ. OEcol., de verbo cer-
tantes.

Pog. 3597. πρεπόντων. In cod. August. προτρε-
φόντων. lbid. Quidquid decem lineis ultimis couti-
petur confer cum versione OEcolampadii.

Pag. 398. maparnualvoucav. Cod. Aug. παρα-
φοιμαίνουσαν.

Pag. 400. µήποτε. Ed. LXX, y

Pag. 401. κληδονισμῶν. LXX, xAnbóvov. Ibid.
! Qv. LXX, σου. Ibid. ἐκ µέσου τῶν ἀδελφῶν. Ed.

X, ix τῶν ἁδελφῶν. lbid. τὸ ῥῆμα. LXX, τὰ
ῥήματα.

Pag. 405. συνδεδραμηχότω» xai συνενεχθέντων εἷς
ἓν quot; τε θείας καὶ ἀνθρωπίνης ἀφράστως τε
χα) ἀποῤῥήτως, χαὶ ὡς οὐκ ἔστι νοεῖν, εἰς ἑνότητα
συντεθειµένων. Male OEcol., dum divina humanaque
na(ura iM unum concurrerunt, el. congregaie sunt
ineffubililer ac indicibiliter, nec intelligitur quod sint
in uniiatem composita.

Pag. 408. ἠνῶσθαί qapev xat τῷ Πατρὶ τὸν Υἱὸν
χαθ᾽ ἡμᾶς. (Ecol, unttum.— esse dicimus Patri Fi-
lium sicuti nos, εἰ ultra quam nos. Qua postrema
uon sunt in Greco. Sequentia mire conturbat

"col.

Pag. 419. ταύτῃτοι χαὶ τοῖς ὑπὸ γένεσιν xal φθο-
ρὰν ἀσυντελῆς xal ἀσύντακτος εἴη ἂν 1j τοιάδε φύσις,
proindeque :s1jusmodi matura in rerum. creatarum
et corrupiibilium loco aique ordine minime censea-
tur. UEcol. perperam ita vertit, et hanc ob cau-
'sam creatis ac corruptibilibus inest natura talis im-

(4) 4b Josnne Auberto scilicet, qui de novo in-
terpretiatus est. Paginarum nuineri lectorem revo-

lamen ut alia mulla solertie (κα ac judicio relicta

perfecta, εἰ illi non coordinata, Nec melins infra,
xai τὸν τῆς τοιᾶσδε µεσότητος ὑφιζήσει τόπον, iv
τοῖς Υεγονόσιν ἀναμετρούμενος, εἰ inter. creaturas
locum mediationis dimetiens, se humi collocet. Ibid.
χτίσει. In. exempl. Aug. χτήσει. Ibid. &Coavsocé-

tc. Joannes Gramm. Meteor, 1, specula vocat δε-
E opaa xat ἐξωφανῆη.

Pag. 415. πιχροὺς δὲ ὄντας αὐτοὺς xal ἰσχνολό-

ους, ὥσπερ οὖν οἴονται, καὶ φιλοχομποῦντας ole
ασι, πῶς δη ἄρα xáxeivo παρελάσαν (pysto;
col, dura enim εί amara verba esse. αἰκωί, ut
sunt elegantiarum studiosi. Quo pacto nam et ilud
pretereunt?

Pag. 415. οὐκ ἓν xócyap τι δρᾷν οἱησόμεθα. OEco-
Iainp., ridicule, nunquid existimabimus non. Patrem
aliquid (acere in mundo? Sic etiam iufra, ἁμαθὲς
οὖν ἄρα παντελῶς xiv γοῦν ἱυδοιάξδειν ὅλως, ὅτι
κοινὰ μὲν ἀμφοῖν τὰ πλεονεχτήµατα τά τε εἰς δόξαν
χαὶ ὑπεροχήν. OEcol., igitur omnino indocte loquua-
(ur, utcunque studiosi. sinl ; quoniam utrique com-
munes sunt glorie et eminentie prerogative. Cum
verti deberet, siultum igitur est prorsus, wel ἀκδί-
lare solum quin divinitatis insignia et quecunque ad
gloriam ejus εἰ excellentiam pertinent, utrique sini
communiu.

Pag. 416. δεῖν γὰρ οἶμαι xal ὧδε λέγοιν, προτετι-

χότας τοῦ πρέποντος τὴν ἀναγχαίαν δῄλωτιν.
(μου. opinor enim sic dicendum iis qui venerantur
congruam rei manifestationem.

Pag. 447. παραπολὺ δὲ $6lov f) μελιττῶν tax
πόνος. OEcol., male, sepenwmero autem. dulcior
melle labor est.

Pag. 418. βολίδι. In cod. Aug. scriptum erat pó-
λιδι. lbid. τῆς τῶν δογμάτων ὀρθότητος τὸ μὴ χρῆ-
ναι διαμαρτεῖν, οὐδὲν οἶμαι διαλογίζονται. η
certe pensi. habent a recia dogmatum ratione defle-
ctere. OEcol. ita. vertit, quod α rectitudine dogma-
lum non aberrare, opinor, exisiimeniur.

Paf- 490. «i ταυτί τε ἔχειν ἑἐροῦσιν ὀρθῶς, xaX
χατ᾽ ἐχείνους ἔσονται τοὺς οἵσπερ ἑἐδόχει λέχειν. Si
hec τεεἰα esse. contenderint, οἱ similes sint. iis qui
dicunt. Perturbate ut sepe solet OEcol., si hec di-
cant bene habere, dicetur hic quod et aliis recte di-
citur, quasi de se dicant : lta inira, εἰ μὲν οὖν 6 τῆς
πατρότητος νόμος πάντῃ τε xat πάντως πρὸς τὸ ἀγεν-
γήτους εἶναι τοὺς πατέρας µεμελέτηχεν ὑφοῦν, ct μὴ
καὶ ἡμεῖς αὐτοὶ πρὸς τὸ ἀγεννήτους εἶναι διάττοµεν,
ἀναδεδειγμένοι πατέρες; OEcol., siquidem paternita-
lis rulio emnibus modis patres facit exaliari, ut εἰ
ipsi ingeniti. sint, cur non εἰ nos. ipsi, qui reveren-
lium habemus ut patres, in ingeniorum ordine con-
siituimur ? Et postea, εἰ δὲ ὁ τῆς φύσεως θεσμὸς ἐπ᾽
ἐχεῖνο μὲν οὐδαμῶςν ἀποφέρει γε μὴν ἐπὶ τὸ ἔχειν ἐξ
ἑαυτῶν τὰ τικτόµενα. (δέοοί., jam cum nuure {ες

cant ad numeros typis grandioribus in textu ex-
pressos.

1481

ea qua nascuntur non ducit ad hoc, ul ex. seipsis
nascantur. Cum verti debeat, sin aulem nature lex
eo non fertur, sed ad suscipiendam sobolem. ,

Pag. 421. ἀπογεννώμεθα UEcol., desinimus ; forte
legit ἀπογενόμεθα.

Pag. 422. οὐχ ἐν ἴσῃ τάξει τοῖς πεπριημένοις τὴν
Ev χρόνῳ λαχόντα Ὑένεστιν. OEcol., non in ordine
equali cum crealuris. soriiium in. lempore habitu-
dinem.

Pag. 425. ἅρα Υὰρ οὐχ ὥσπερ ἀγέννητον ἅπαν
ἁγεννήτῳ παντὶ δοίη τις ἂν xotvby ἔχειν λόγον, etc.
ln toto hoc loco hallucinatus est OEcol.

Pag. 494. ἡμᾶς τε χαὶ o£. Desunt haec. verba in

ed.
Pag. 428. ἀλλ' ὅτι, OEcol. legisse videtur ἀλλ'

στι.

Pag. 439. οὗ. lta (Εοοὶ. legisse videlur, quem
nos secuti sumus, In cod. Aug. εἰ.

l'ag. 450. εἰ τὸ ἀγέννητον οὐσία, etc. Totum hunc
locum torquet ac turbat Οσοι.

Pag. 431. οὗ γὰρ Φιλὴν xai παρεφθαρμένην, etc.
OEcol. misere hxc confundit.

Pag. 458. ἕξεδρα δὲ μᾶλλόν ἐστι. OEcol., sed sedes
polius sunt. Putavit quippe legendum ἐξέδρᾳ. Quse
sequuntur perperam transtulit, suo more.

ag. 439. Quod superest post medium hujus pa-
gin:, et quidquid aversa fere continelur, sic inter-
turbat et. coniundit OEcol. ut non facile queat in-
telligi. In aliis nihilo saniorem versionem reperie:.
Quod quidem semel monuisse satis esl : nam errata
sigillatim percensere infinitum esset.

Pag. 408. χτίσµασιν. Cod. Aug. κτήµασιν. Ibid.
μὴ] véptov. Cod. Αιρ. μὴ ἑρῶν.

ag. 442. ἀναίρεσιν. Okicol. legit αἴρεσιν, vertit
cnim, veritatis seciam. lbid. ἐξέστησάν τε δ.ὰ τοῦτο
αὐτῆς τὸ τῆς ἑνερχείας πολνειδές. UEcol. perperam
ita vertit, e inde provenire multiplicia opera.

Pag. 443. χαὶ ἰδίου χαρποῦ τὴν τῶν ὅλων γενε-
σιουργὸν ἀπονεῖμαι φύσιν. OEcol., sterilem. absque
[ruciu secedente. Quo quid signilicetlur ue ipse qui-
dem intelligit.

Pag. 4495. συνθεούσης reposuimus pro συντεθού-
σης. lbid. ἁδιαθλήτως. OEcol. legisse videtur ἆμε-
ςαθλήτως.

pal. 44. χαὶ uf,. Cod. Aug. καὶ μήν. lbid. τί δὲ
δῇ χαὶ τὸ καταλεῦειν αὐτὸν διακωλύσειεν ἂν, Eyxa-
λοῦντας Ἱουδαϊκῶς», quid porro vetat quominus eum
quoque lapidibus petamus Judaeorum instar expro-
brantes ? OEcol., cur autem sic vocare se illum vetue-
rent, reprehendentes Judaice?

Pag. 451. εἰδόσι ln cod. Aug. εἴδεσι.

Pag. 452. γεννητός. OEcol. legisse videlur γεν-

νητῶς.
uo 45. ἄθρει 0h οὖν tv' εἰσὶ χαχοῦ, τὸ, ἑαυτοὺς
δοχιµάσετε, εἰ ἐστὲ ἐν τῇ πίστει µεθέντες ὡς ἁπω-
τάτω. Male OEcol.,, vide igitur quantum aberrent,
el si illos probaveritis. Ibid. προσερῄσοµαι. In Aug.
cod. προσαρνήσοµαι:.

; Pag. 400. ἐχλελυπηχός. In exemplari Aug. ἐχλε-
υττηχός.

Pag. 458. fc. OEcol. legisse videtur οἷς.

Pag. 465. ἀποσοδοῦντες. In exempl. Aug. ἆποσο-

οὔντες. lbid. repieocfi&e:. Sic περιέστηκεν accipit

ionys. llalicarnass. Usitatius erat περιέστη.

Pag. 466. εὐσεθὲς emendavimus cum in exempl.
Aug. legeretur &ce6éc. Qua emendatio nostra cuin
versione OEcol. consentit.

Pag. 467. διαστίλδων φύσιν. OEcol., conservans
naturam. lbid. τὸ ἰσοστατοῦν. In exempl. Aug. vi-
tiose scriptuin erat ἰσοστρατοῦν.

Pag. 468. ἔχει. [n cod. Aug. ἔχειν.

Pag. 411. ἀποχρώντως εὖ µάλα τὸν iv ᾧπερ ἂν
γάνοιτο πληροῦντος vaóv. Male OEcol., non satis bene
templum. in. quo fuerit implente. lbid. τῇ ἁπλῆ τε
xai ἀσυνθέτῳ τοῦ Θεοῦ φύσει τὸν ἑοιχότα προσώπῳ
τῷ μὴ ἁπλῷ προσάπτοντα λόγον. Hzc verba OEcol.
non tam explicat quam misere confundit, cum sim-

PaTROL. Gg. LXXV,

VARLE LECTIONES.

1182

plici et incomposita natura Dei adaptantem Verbum
simile persong non simpliciter.

Pag. 476. εἰ μὴ τὸ τῆς οὐσίας ταὺτὸν χαὶ ἁπαραλ-
λάχτως Éyov συνεισφρῆσαι τρόπον τινὰ τῷ Ocip xal
Πατρί, OEcol., misi substantie identitas mullo modo
τν αμα simul includat modum quemdam cum Deo et

atre.

Pag. 479. εὐπθείας. In exempl. Aug. ἀληθείας.

Pas. 483. καὶ ὤνπερ ἄν τις EXowto τὴν χκτῆσιν
ἀπεμπολήσειεν ἂν αὐτὴν χατά γε τὸ ἑγχωροῦν ὅτε μὴ
doses εἰς τὸ ἁραρότως ἔχειν διαχρατοῖτο νόµοις.

foc est, et. qua possidenda susceperis, eorum pos-
sessionem, sl fors tulerit, amittes, cum naturalibus
legibus in firmo el inconcusso statu non conserven-
tur. OEcol. vero, perturbate et ridicule, et pro
quibua quis voluerit creaturam commulabil ,.quantum
possibile: quande etinm naturalibus legibus conti-
nentur ut congrue habeant.

Pag. 484. 'O Υἱός. la. exempl. Aug. ὁ θεός. lbid.
ἀγαθήν decst in Vulg.

Pag. 490. χἀκεῖνο. Jta legisse videtur OEcol. In
exempl. Aug. χἀχεῖνος.

Pag. 492, ἀγαθά. Vulg. Πνεύμα ἅγιον.

Pag. 495. διὸ μνημονεύετε ὑμεῖς τὰ ἔθνη iv σαρχ[.
Vulg. 0:9 μνημονεύετε ὅτι op ς ποτε τὰ ἔθνη.

Pag. 496. ἐμθάλῃ. Vulg. ἐχδάλῃ.

Safe 503. οὐχ Ἠγνοηχότος. Cod. Aug. obx iyvo-
χότος.

lbid. o καὶ τοῦ κόσμου τέθεινται φῶς, παρὰ τοῦ
τὴν ἰδίαν οὐκ ἠγνοηχότος φύσιν, φημὶ δὴ τοῦ Χρι-
στου. OEcol., quem εἰ mundi posuerunt lucem, ejus
propriam non t1gnorantes maturam, Christi inquam.

Pag. 507. Πνεύματος. ln exempl. August. καντός,

Pag. 508. Πατήρ. ln exempl. Aug. πρός.

Pag. 519. παραδεδεγµένοι. In exempl. Augustano
παραδεδειγµένοι.

νε. 610. ἔρευνα. Sie emendavimus ex versienc
OEcol. cum vitiose legeretur £pava. lbid. κεκινημένος
reposuimus pro νενιχηµένος, versionem l.
secuti.

Pag. 599. 6 µονογενής. Seribe ὁμογενῆς. Tta.
OEcol. Ibid. οἵ. In exempl. Ang. οἱ.

Pag. 551. γράµµασι. OEcol. πράγµασι. Ibid. πί-
ναξιν ἐς emendavimus pro eo quod in exem,
Aug. corrupte scriptum erat διναξινές.

Pag. 565. ἀνειμένον. Forte ἀναχείμενον. Ha le-
es s BO. is X ύθητε. Vul vf

ag. 566. ωτριώθητε. Vul. χα τε.

Pag. 590. κατα Gave emend. pro xack παντός.

Pag. 005. ἁγίων. In exemplari Angust. ἁλόγων.

Pag. 657. µόνην. In cod. Aug. µόνον. Ibid. ovv-
δουλούμενοι. ÜEcol. legisse videtur συνδούµενοι,

Pag. 642. ἐγχέων emend. pro ἀγχέων. [υἱἀ. ἐπ -
ενεγχών emend. pro ἐνενεγχών.

Pag. 045. Qu: uncis inclusa. sunt desiderantur
in versione OEcol.

Pag. 649. χαταπημήνειεν. lp exempl. Aug, χατα-
ποιµήνειεν.

Pag. 656. διὰ τοῦ ἑνοικοῦντος αὐτοῦ πνεύματος.
Vulg. διὰ τὸ ἐνοιχοῦν αὐτοῦ πνεῦμα.

Pag, 639. χαὶ οὐδ' ὣς πιστεύσουσιν. l Cor. xiv,
91, xai 055' οὕτως εἰδαχούσονται.

Pag. 603. τῇ διαχονίᾳ. Vulg. ἡ διαχονία. Ibid.
διαφέρει. Vulg. πέρισσευει.

Pag. 004. πῶς ἂν νοοῖτο γενητὸν, χαὶ οὐχὶ 6i
μᾶλλον θεὸς xal ix θεοῦ χατὰ φύσιν, ὡς την τον
θεοῦ παρουσίαν ἁποπληροῦν ὃν ἑαυτοῦ. OEcol.,
quando igilur prasens est Spirilus in nobis, esi m.-
i^ et pu Deus. à Vulg. 4 46 &

'ag. 610, αράγµατι. Vulg. to χα tt.

Pag. 673. A Aiyonctac ub. Nox Pe Tptic

uidem, sed Israelitidis ex. Agyptio viro. Νοιιθι
sraelitidi Salomith filia Dabri Levit. xxiv, 11. Porro
totus iste locus ab his verbis, inevitabile ώς
usque ad, sí, ut ait Salvator, in versione OEcol. non
habetur.

Pag. 681. εἴη. In exempl. Aug. ti.

4T

|

1483 INDEX ANALYTICUS. 1484

Pag. 689. Πας verba, εἰ mortis vinculis obnozius Pag. 707. Seipsum incarnatum. sequebatur in ver-
non esset, in versione Vulcanii deerant. sione Vulc. site corpore constantem ; quod in Grzco
Pag. 682. Aniiquissime fidei traditione contem- — exempl. Aug. desideratur.
via. Desunt liec in. versione Vulc. Pag. 751. πἑρι. In exempl. Aug. Πατρί. Ibid. ὃωσ-
Pag. 694. ἀδθουλήτως. In exempl. Aug. ἀσθύστως. — xAs&c. In cod. Aug. δυσχελές.

INDEX. ANALYTICUS.

Revocstor lector ad numeros charactere grandiori textui insertos. Per litteram m qus& numeros quosdam sequitur
intellige tractatus S. Cyrilli ab Angelo Maio primum editos, quos in editione nostra recepimus?

Α

Aaron cum Mose ab Israelitis lacessitus, 752.

Abrahe semen apprehemsum a Verbo, 7165.

Accipiens inferior et posterior est Matte, 741.
Accusstionem incurret gentium turba, 751.

A corruptione quse nos ínvaserat, Christus liberavit,

Actiones et passiones Christi , 686.
Adami transgressio exsecrabiles nos fecit ; 1060. Adami
varicationi sumus obnoxii, 722. Adam secundus est
ristus, 756. Adamum patrem babentes corrupti eramus,
721. Transmistt maledictionem in nos, 724. Adamus, ge-
neris nostri auctor, vixit 950 annos, 95., 198 , 565. Ada-
mus ín hominem viventem factus , Christus vero in spiri-
tum vivificantem, 720. Adamus transmisiL in nos trans-
gressionis penam, 730. Adami nomen cur primo homini
mpositum, 806m.
dminister mysteriorum Paulus vocatus, 742.
Admirabili ratione secundum carnem natus est Deus,

Adorandam filiorum dualitatem proponunt heretici,

Adoratio Emmanueli deferenda qualis, 700,701. Adora-
tione privandus non est Unigenitus, 7
doratorum in numero esse Christum, et quomodo,

et seq.
Adoratur Christus ut unigenitus, licet vocetur primoge-
i Eoptis fllus ob blasphemiam lapidatus, 672
gyptis filius ob blasphemiam lapidatus, . 4Egy-
ptiorum liberatio, 716. d 5
/Eness quomodo lavatus, 715. .
ZEqualitate naturse par est Filius Patri, 705.
/Equaliter cum Deo operans est Deus, 662.
AEquivalens donum Christi caro , 692.
. AEtate, sapientia et gratia Chrístum profecisse quomodo
intelligendum, 759.
JEternitatem in se habet Cbristus, T10. /Eternitatis
Verbi testimonia, 2 20. |
rr! quid, .
ἁγιννησία quid, 434.
Aliens sunt a veritate rationes haereticorum , 749.
Aliud est Deus et aliud homo, 755. Aliud est deitas,
aliud humanitas, 756.
Ananias quis, 540. Fraudavit de pretio agri , 66.
À nativitate cecum sanans Christus admirationi fuit,

Angeli et archangell, 115, 158. Angelorum a Filio
discrimen, 205, 209 et seq. Quale sit, 204. Quotuplex,
201 etseq. Angelorum et Filii administrationum compa-
ratio bona atque utilissima, 207. Angeli non supt ejus-
dem nature cum Filio, 208.

Áviquxoxolitee quid, 190.

Anima divina descendit in infernum, 695. Anims et
corpori sapienter prospexit Deus, 726. Anima vocatur
borno interior, exterior caro, 756. Anima gestamen Filii
appellatur, 695.

Animal quid, 191.

Anne cuivis homini laudi sit prophetis gratia, 750.

Ante omnia sxcula exsistit Filius, 696. Ante quomodo
intelligendum, 711. Ante ssecula fundavit me, 168, 170 et

6...
Antichristus jam in mundo est, 682. Antichristus est
qui negat Patrem et Fitium, 686.

Apthropolatria quid, 154.

ἀνθρωκφτόεον, hominiparam dicere Mariam non recusat
Cyrillus, 847m. cuin nota,

Antiquitas Verbi, 711.

Au Yerbum ex Deo Patre sit momale, an immortale,
ἱ καρῶλλακτο» quid, 1

, 12.

Ásutat lectionem ap. Isa. vu, 16, Cyrillus cum aliis se-
quitur, 819m.

Apollinaris ebat part Arianis, 829m

pollinaris congruebat parhm cum i . Re-
futatur, 832m, 826m. '

Áxzeexo)4 quid , 726.

Apparentia non est in mysterio Incarnstionis, 681. Ap-
parentia imaginaria diviaitas non transformatur , 685.

Apparuit homo minor angelis Christus, 697.

Apparuit nobis Unigenitus, et quomodo, 791

Appellatio desumeuda ex eo quod est, 15. Appellatio-
nes variae sunt Filii in sacris Seripturis, 727.

Archetypis similes supt imagines, 687. Arcbetypus Filii
est Pater, 12.

Ariani et Eunomiani, 602m, 702m, 829m, 850m. &iim.
Ariani Filium ínter Patrem et creaturam medium pone-
bant, ipsumque apparuisse οἱ locutum esse patriarchis et
prophetis, 685m. Arius divisionem et diversitatem atque
Inequalitatem in Trinitate affirmabat, 707m. Ariani inter-
rogabt utrum vnum sit Ingenium 13 duo, 11. Arii et
Eunomii error multiplex, 2. .

Ars quid. Opponitur creative facultati, 151.

Ἀσάλεντον quid, 610. . .

Aspectus carnis obscurat notitiam Dei, 702.

Assessor et particeps glorise cum Patre declaratur
Christus, 742. i

Assumptio carnis appellatur exinanitio, 742.

Auctores heresium in majorem quam gentiles imperi
tiam Drolapsi sunt, 715. .

1 oin itores Christi quomodo evecti ad cjus rotitiam,

B

Babylonica captivitate redempti Israelits , 661. Baby-
lonici adolescentes, 169.

Beneficia Dei multiplicia enumerantur, 809m.

Bethlehemita fuit Christus, 711. .

Blasphemia punita, 675. Blasphemis obnoxii sunt hx-
retici, 715. .

Boanerges quid, 590.

Bona divina firma ac stabilia, creaturarum vero muta-
tioni obnoxia, 683. ——

Bonitas Dei per Filium in bonos juxta ac malos com-
meat, 156. Bonus cur vocetur Creator, 681.

ο

Caprarius propheta effectus, 734.

Carnem factum esse Verbum, et quomodo, 721. Carne
usus est Christus ad carnis opera, 692. Caro Christi vela-
men appellatur, 761. Caro ex terra est, 708. Quomodo
vivificatrix, 16. Quomodo ex ccelo est, 16.

Causa et causatum, . .

Christus. Quomodo derelictum esse Christum intelli-

re est, 797. Quomodo passum, 775. Christus quid si-
gnilicet, 711. Christus Dei potentia οἱ sapientia, 81. €hri-
stus imminutus est per passionem morlis, ei quomodo,
95. Christo supersedificamur, ut templum Dei vocemur
et Spiritus sancti, 171. Quomodo Christus sit in gloria
Patris, 196. Quomodo exaltatus, 16. Quomodo accepit,
46. Et quare, 197. /Etate, sapientia et gratia Christum
profecisse quomodo intelligendum, 759. A:ternum esse
ratione divinse natur: et recentem ratione humans Chri-
sti est, 166. An Christus fuerit piopheta, 751. Christus
qu& habuit αἱ Deus, petiit propter nos ut homo, 228.

1435

Christus ex humaritate et Verbo mistus est, 197. Quo-
modo, 197. Christus est interliminium quoddam divinita-
tis eL bumanitatis, 101. Christus defessus ex itinere dici-
tur, eL quomodo 758. Esuriisse, 758. Cepisse somnum,
758. Christi miracula, 857m. Christi passio voluntaria et
quidem pro peccatis nostris, 838m, seq. Christi vitse sum-
marium, . Cur Cana nuptiis interfuerit , 837m. Chri-
stus non tanquam Verbum, sed tanquam homo ductus a
spiritu in desertum ut tentaretur, 819».

Comparatio Christi cum Mose et Aarone, 214. Cuni ar-
chitecto, 175. Comparatio spiritus cum vase, $19. Com-
paraüo senis cum piscibus, 385. Comparatio equi cum
sene, 386. Comparat se auctor cum Pedo et canibus, 388.
Comparatio hareticorum eum vitulis petulantibus, 590.
Cum statuariis, 412. Cum /Ethiopibus et pardis, 447. Cum
pictoribus, 429. Cum pueris et arundinibus, 453. Com-

ratio fabri cum Deo, 475. Comparatio Filii cum lumine,
S0. Comparatio Patris et Filii cum opificibus, 616. Com-
paratio Patris et Filii cum sole et lumine, 110, 114.
Comparatio Filii cum sole, 140. Lumine et fonte, 109.
Cum domo, 1354. Comparatio currus cum tempore,. 96.
Compasatio hareticorum cum meretriculis, 2.

Conjugium est res honoranda, 704, 724. .

siantialis vocabulum, 391. Consubstantialem
Deo et Patri Filium, 405. .

Contraria sunt immediata alia, alie mediata, 64.

Core, Dathan et Abiron Levitss puniuntur, quare, 402

Corporei ad incorporeum quie conformitas, $52.

Creare est operationis, generare vero Daturm, 164.
Creats servasunt creantis Dei, 59. Creatum quid, 533. Crea-
tura et genimen differunt, 183. Quid sint, 165. Creature
habent tantum per participationem quas Filii sunt, Filius
per naturam, 179. Creatura justificare non potest , ideo
spiritus justif)cans est. Deus, 6. Creaturam non esse fi-
iom, 151, 149. Creatura particeps est. Dei per spiritum,

Curiositas superflua in sacris rebus vitanda, 845m.,

846m cum adnot.
D

Demonum obedientia, 98.
alum optimum, et donum perfectum quid, 494.
David patriapcha, 602. "t 1

Detinitio hominis, 261. Definitio substantiss, 261. Defi-
nitio ipsa quid, 262. Ex quot vocibus, 425

Deliberatio. praecedit ea qus fiunt in tempore, non
qus seterna sunt, $2. Deliberstio non przcedit Filium,
92. In rebus naturalibus non pracedi!, 53. Deliberatio
est idem ac prudentia, 55.

Deus erat ab. initio et in forma et sequalitate Patris,
968 et seq. Deus est in nobis per Spiritum sanctum , 666.
Deus non exsistit propter aliquid, sed nos ílli propter
aliqnid similes sumus, 161. Deus sapientia terram funda-
vit, 170. Dei consilium quid, 685. Deus unus trionymus
juxta. Sabellii, Photini et Marcelli contractionem et con-
lusionem, 707m., 815m.

Deificare eos qui dii non sunt, non esse facte aut geni-
t: nature, 644.

Deitas est prrestantior quam ut cerni possit, 685.

Differentia nominum essentime rationem non distin-
guit, 69, 187. '

Disciplinarum sacrarum nulla est satielas, 714.

Dissertatio de "Trinitate utilis Ecclesi» futura, 2.

Dissimiles in nullo Pater et Filius, 12.

Divina essentia qualis sit, 68. Divina generatio qua,
435 et seq. Divinas res nomine tenus possidemus , lilius
autem naturaliter, 128. Divinarum rerum comprehensio ,
ὃν Divina scripta magna diligentia pervestganda sunt,

Divinilas una est, 78. Nulli mutationi aut alterationi
obnoxia, T8. Divinitas nominibus nobis usitatis appella-

lur, sed aliter quam nostra se habet , 191. Divinitas loco
crcumscribi non potest, 60.

Divinum pro Deo, 670.

Doctrinam non facere Filium creatorem, 152 et seq.
Doctritia evaugelica, 290.

Dominatio l"i!ii et Patris quze, 607.

Δόξα, δοξάσαι Cl δῥῖατον quuinodo. οἱ quotupliciter aeei-
p'attur, 259.
E

Emmanuel est homo et Deus, 735. Emmanuel quomodo
explieatus, 716. Cui conveniat, 717. Emmanuel quis, $31.
bs. mulere natus, 708. Quando, 710. Ubi prius erat,

INDEX ANALYTICUS.

8186

Eorum qu: sunt aliud est Deus, et aliud mundus, 83.

Brat quando non eral imperite dictum, 15. Juxta er-
rorem, 19, 26, 21. Erat exsistens , eris. eram, sum, et est,
dici de Verbo, non de creaturis, sed olim, aliquando, et
pridem, et ante, et (μή, etc., 21.

Essentia differt ab hypostasi,. 408.

Eunomius opificem Deum potius. quam genitorem {η-

cit, 4t.
Eva cur de Adami costa, 807m..
Evangelium legi antecellit, 476. -
Exinanitio, 485.

Ε

Factum est caro Verbum Dei, et quomodo, 718. Factum
est qnomode intelligendum, 718,

Fidelis nihil aliud.significat quam. verus atque 1mmu-
tabilis, 214.

Fides, quz, 445. - .

Filiatio substantialis Filio. tribuitur, 489. Filiationis
appellatio, qus, 416. .

ilii essentia ín eo non consistit quod aliquid a Patre
accipiat, 40. Filium esse Deum, 195. Filium non esse an-
numerandum servis, 205. Filium esse primogenitum et
unigenitum, et quomodo, 522. Filius est ex non facto,
non factus, sicut de Deo Deus, de lumine lumen, 12. Fi-
lius est in Patre quomodo, et nos sumus, et quomodo,
108. Filium esse ex essentia Patris, 151. Filius ex Patre
genitus quomodo, 69. Filius est immutabilis, 12. Filius
non est in Patre sicut corpus in corpore, sed.ut insepa-
rabilis ab ejus essentia, etc., 54. Filius Dei non est fra-
ter, 34. Est Verbum et sapientia, et splendor il'ius, 25,
$1. Est character sive forma substantie Patris, 28. Non
est instrumentum quo Pater ad totius universi creato-
nem usus sit, 50. Non est pars Patris, sed ex jt et in
ipso, $1. Est expers.principii temporalis, 54. Filius ex

atre genitus, ut sapientia ex mente, 48. Filius est
conditor temporum, 52. Omnis per ipsum facta sunt, $2,
$4. Filius se opponit creatura, 99. Filius vocatur natura-
liter, nos per gratiam, {15. Filius est nomen proprium,
419. Filius habet naturaliter qus Patris sunt, . Di-
versus ab omnibus, 226. Filius sternus, atque ante se-
cula ineffabili generatione ex Patre procedens, 365. Fi-
lius processit a Patre, et quomodo, 365. Filius est lu-
men, 367. Filius est veritas, 569. Filius est imago et si-
militudo Dei ac Patris, et vultus ipsius, 575. Filius Der
est justitia, 375. Filius est et vocatur gloria Patris , 979.
Filius est dextera et brachium Dei, 575. Potentia Dei
ac Patris, 577. Est et vocatur Deus, 971. Est Dominus,
179. Est rex, 582. Est vita secundum naturam, 384. Est
voluntas Dei ac Patris, 585. Filius non est unus ex crea-
turis, sed potius ipse illarum creator et dicitur et est,
169 el seq. Filius non est nomen adventitium Unigenito ,
415. Fons sapientise et vitze, et est et vocatur Deus, 27.
Filil missio intelligitur de assumpta humapitate, 694m.
Fi;iii missio non innuit Patrem majorem, 692m. Filius
Patri consubstautiaiis, 692m.

G

Generatio divina quomodo se habeat, 447, 448. Differt.
ab humana, 447, 448. Absque passione, 686m. Generatio-
nis intervallat:» tria dentur tempora, 59. Generatio di-
vina discrepat ab humana, 45, etc. Generativa facultas
Dei talis qualis oreativa, 48. Generationis vocabulum,
414. Citra generationem exsistere et per generationem
ditferunt, 421. Generauo in Deo differt a-ereatione, 4359.

Genitum οἱ factum indi((Terenter dici, etiam: de iis qui
naturaliter filii sunt, 212 et δε. Genitum quid, 532. Ge-
nitum, 419. Genitum et ingenitum quid, 454 et^ seq. Ge-
niti significationem ex rei veritate habet Filius, 498.

Gentilium sapientes verborum ornatu ac pompa dele-
ctlantur, 114. .

Gratia adoptionis quibusnam data sit, 4359...

H.

Hzretieorum.cum meretriculis comparatie, 2. H&retici
cum multis rehus comparantur. Vide Comparatio. lizre-
ticorum insania, 415. Heretici vocantur opinionibus
ebrii, 678. Hzretici velut immanes lupi devasiant gre-
yes ovium, pro quibus Christus mortuus est, 715. Hzre-
ticorum Arii, Eunomii, Apollinaris, Marcionis, ManeUs
οἱ Pauli Samosatensis errores circa Verbi incarnatio-
nem, 810m.

.

seg.
Homo quid, 167. Hominis accurata descriptio, 806,

m.

Humilitas verborum Dei ad incarnationem defertur, 71.
Humilitas etiam actionum, 72.

Hymensi et Alexandri error, 199.

1187 INDEX ANALYTICUS. 1188

Ignorantia quid, 215. Tgnorantiam certo consillo prz

se tulit Servator, 225. ] u
Imagines Dei suinus per participationem divinitatis

139.

Inequalitas imperite ex majore et minore infertur
juxta Aristotelem, 88.

Incarnationis ratione formam servi accepit Chrístus,
735. Ad incarnationem refertur quidquid in Filio deitati
non quadrat, 73. Incarnationis ratione Pater major a Fi-
lio vocatus, 86, 91. Incarnatio facta est ad emendationem
naturae humane, 129. [ncarnationis ratione Filius igno-
ravit, 221. Incarnationis caus», 518, 690. Circa incarna-
tionem varia opiniones, 679 et seq. Incarnationis bene-
ficium, 810i.

Ingenitum quid significet, 419, 4*0. Ingenitum quid,
41. Onotuplex, 262. Ingeniti nomen quid faciat, 135. In-
genitum est quasi principium, et causa, 14. Juxta erro-
rem, 18. Quid significet, 430. Non esL ditlerentia, 430.
Non definitio, 424. Nec vox deliniliva, 15. Juxta erro-
rem, 19.

Iutellectus humanus qualis, !. ]

Israel siti affectus et satiatus per Christum, 711.

J

Jacob benedicit posteris Joseph Fihraim et Manassl,
el quomodo, 115. Jacob ex omnibus nlalis a Deo libera-
tus est, 116 el seq. Jacob luctatus est cum angelo; quis
erat angelus, 116.

Jesus et Christus nomina sunt incarnationis sizniflca-
tiva, δι.

Joanne Baptisia ínter natos mulierum non surrexil
major, 94. Cum Christo comparatur, 94. Minor autem in
reguo celurum, major ipso est, 9i, 101. Non fuisse
squaiem Christo, neque majorem, et quomodo, 97. Joan-
nes lucerna, et Christus lumen, 98. Hunc mirantur Ju-
d:i, 102. Joannes patrocinium legis simulat, 102. Crude-
litatem Judaeorum veluti morte sua mercatur, 102. Joan-
nem prophetas excellere, 101.

L

Laboris son οχ]ραί est de ssncta Trinitate dissertatio, 1.
Leges condere cujus sit, 564. — Lex quid sit, 554, 475,
914. A quibus data, 666. Lex Christi, 150. Lex in blas-
phemee, 672.
Legisiator non est solus Pater, 476 et seqq.
Lucifer, 444.
M

Wapritas aut minoritas non est in Patre, neque in Fi-
lio, $16.

noe, 149.

Marcellus et Photinus quid de incarnatione senserint,
679. Marcelli hzresis, 707 m.

Marix Virginis partus inetfabilis, 854 m.

Mediator quid, 398. E

Melior factus est angelis ad differentiam administratio-
nurg referendum est, 203. Melior varie accipitur, 201 elseg.,
?81. Melior est augelis Christus, quo pacto, et quauto,
201. Melior »dministratio Verbi quam angelorum : quan-
to mellor administratio, tanto melior est administrator,
208 et seqq. Melior [actus est angelis Chrislus, non de es-
sentia intelligendum, 209.

Mentis humanas laus, 835 m., cum ainot.

Meretriculs quid faciant, 2.

Meta omnium malorum,

Modi praedicandi quot, 262.

Mortis pena quasi salutaris a Deo inflicta generi huma-
no, 808 m.

Moses, 139, 157, 296, 330, 359, 544, 553. Sacrorum
antistes, 0608. Mosaica lex, 518.

Mundus universalis est veluti creaturarum genus, 85.
Mundi aspectabilis descriptio, 805 m.

Mutationis discrimen in divinis et humanis, 459.

N

Nathanael quis, 518. Christum aguovit, 713.

Natura Dei ab bumanis legibus libera, 124. Natura di-
viua nulli passioni, separationi aut sectioni est obnoxia,
M. Qus, et quanta sit, 510. Nalura incorporea non re-
eipit magis et minus, 85. Natura diviuie prxrogaliva
dupliciter cognoscuntur, 415. Natucam divinam non esse
creatura comparandam, 530. Nature quot ct quales, 411.
Supt ianumerz, 4i1. Natura Filii quie, 532. Naturz duae
in Christo, 832. m., 845, 814 πι. Naturarum | in. Christo

nou estdicenda concretio, sed unio, 815m. Natura hu-
mana in Chrísto facta est lucu pata: 156.
Naturalis diversus fllius est ab adoptitiis, 168.
Navis, 419.
Nestorius Virginem Deiparam esse negat, 716.
Nicodemus mysterium non intelligens, et imperite re-
clamans, 708.
: Noe est imago judicii, 220, 231. . .
Nomen qoid sígniflcet, 190, 591. Nomina. qu:e ad 2] -
quid sunt, quae, 88. Qualia. 89. Quomodo differant a qua-

litate, 89.
ο
Obedientia quid, 585.
ὁμονυσίου VOCabulum, $91, 592.
ὁρμοινᾶ, 391, 992.
Οὐσ.α, 992.

P

Pater est nomen pruprium, 419. Pater et Ingenitum
differunt, quid Pater signiücet, 420. Pater est genitor
Unigeniti potius quam factor, 506. Pater est omnium im-
perator et Dominus, 15. Pater semper fuit Pater, 52.
simul est et generat, ὃν. Patrem perfectum esse ostendit
Filius, 57. Patrem vocare Deum, quam solum Deum
convenientius, 39. Pater est primuin, deinde Deus, tam-
elsi simul uterque, 40. Pater amat Fiiium, 56. Pater est
in Filio, et Filius in Patre. 60, 110. Pater dicitur Deus
Filii, sed ratione incarnationis, 71. Pater major Filio,
quomodo, 90. EL contra, 91. Pater et Filius iisdem noan-
nibus appellantur, exceptis istis, Pater et Filius, l1.
l'ater voluntate an przeter voluntatem genuerit, 454. An
exsistat, 455. An sinul cum Filio, 460, 461. Pater in
Spiritu saucto vivificus est, 668. Pater uicitur factus, 309.
Paternitatis vocabulum quid signiticet, 416. Pater solus
Deus, quomodo et de Filio intelligatur, 918. An Deus ac
Pater sit genítus, an ingenitus, 420. Patri non accidit
ingenitum, 421. Patrem esse ingenitum novit Filius, $23.
Patrem non creare sine Filio, 538. Patrem producere
oinnia, οἱ tamen Verbum esse eorum opificem, et quo-
modo, 618. Pater Deus, de eo theologice, 680 m. tiec
lectio necessaria (ap. Paulum, Il Cor. xin, 15), 699 m. in
aduot.

Pauli irrisio, 294. Liberatio ejus et Syl, 299. Admi-
Dister inysteriorum vocatus, 742

Peccare universitati hominum commune est, 825 m.

Peccatum (actus est Christus, non quomodo caro, 720.

Petra quid significet, 507.

Pbotiui et Pauli Samosatensis heresis, T7 m. —

Plenitudo ejus qui omnia in omnibus implet qualis est,

Post quid significet, 711.

Predestnati sumus ín Christo, et cur, et adoptati, 174.

Priedicatio evangelica qualis esse debeat, 679 m.

Primitize, 555.

Prinogenitus quid, 405, $18. Primogenitum et upige-
nitum idem esse et squale, 688, 700.

Principium quid, 158. Quomodo accipiendum, 513.

Prius non habet locum 1n divinis, 419.

Proprium esse Filii Spiritum sanctum, sicuti Patris,

Propheta, et Apostolus, et Pontifex vocatus est Chri-
stus, 791.
Ptolemaicum systema de solis cursu, 806 m.

Qus inter se opposita quodammodo nominis ratione
videntur saepenumero, nulla habent communia in natura-
libus, 54, 93.

ualitatis species sunt incapaces quantitatis, 90.

πα et in quibus dictum sit Yerbum primogenitum,
Quando semper tempus significat, 22.

Quies, ολ Pus signi eat
Quisquis negat Filium, neque Patrem habet, 636.
Quomodo Pater major Filio, 698.

R

Regnum colorum intra nos est, 105. Vocatur donum
Spiritus sancti, 105. Priscis etiam patribus paratuin fuis -
se, 106.

Relativa nomina, 525.

Renovatio per satictum baptisma quid, 529.

Ruben, 159.

S

Sabellii dogma, 110, 225.

Φα μία condita sunt. per Filinm, 90.

Sampsou quis, 64. Sampsoni adfuisse Spiritum san-
ctum, 666

1150

Sanctum et sanetificatum differunt, οἱ quomodo, 595.
Sauctum reddere quid, 594. Sancliticatum esee Filium et
2!ios, et quomodo, $89. Sancli sumus parLicipstione, non
autem Christus, 107. Sanctorum hominum scopus, 115.

Sanguinis iu humano corpore circulationem cognitam
fuisse Cyrillo denotare videntur lisc verba ( p. 806 m.) :

Αἶμιτος ὀχετοὺς εἰς ἆκαντα τοῦ σώματος διαθίοντας µέλη, sanguinis

rivulos ad onmia corporis menra discurrentes. Nisi forte
ὀχιτοὺς intelligit. venas. Sed tamen vocabulum 4&uotoveas
motum revera sighitlcat.

Sapiens et sapientia quid differunt, 152.

Satanas tentavit cor Anania, 661.

Scopus orationis de Trinitate, 2. Scopus Verbi incst-
nali, 231.

Senex quid sit, 387.

Septuaginta quinque aníms cum Jacobo ia Egyptum
ingress:e, 826 m., cum adnot.

Sermo quid, 191. Sermo de Christo verus ac sincerus,
nullique reprehensioni obnoxius, 618.

Servus non obtinet eamdem diguitatem cum hero, 667.

Simile et majus diversi suut generis, 90.

Similitado Filii cum Patre, 185.

Simplicium congressus compositam efficit, 155.

Spes quid, 445.

Spiritum ex Deo esse, $35 el seq., 5855. Perfectum esse,
945 εί seq. Nou ex participatione Patris, sed naturaliter
atque essentialiterin ipso, 549, 585. Esse natura Deum, et
non opus vel creaturam, 3355. Ab ipso legem positam esse,
ut a Deo, 553. Utrum Patri et lilio connumerandus sit,
470. Spiritus sanctus est Deus, quamvis nec Pater, nec
Filius, 640. Spiritus, qui aedificat, non potest non esse
Deus, 660. Spiritus Deus est, cum per ipsum in nobis
sit Deus, 660. Non factus, ut creatura, aut jago subditus,
660. Omnia operatur in nobis, et ideo est Deus, 660
Deus et ex Deo secundum naturam, 661. Supra creaturam
est atque ideo Deus, 661. Spiritus sanctus divina in nobis
dotia operatur, 669. Adimplet opera Patris et F'ilii, ideo
Deus, 662. Consubstantialis est Filio per quem in nobis
est et loquitur, 665. Est opifex, ideo secundum naturam
Deus, 665. Creatura benedicitur Spiritu, ideo est Deus,
664. Quomodo creatus erít, si omnia implet, 665. Dei
presentiam pet seipsum adimplet, 665. Est natur: crea-
tura superioris, id est Deus, 664. Est ab eterno utpote
ex Deo, 665. Sanctus est secundum naturam, 665. Spi-
ritus suppeditat sanctificationem, et quomodo, 665. Spi-
ritu homines loquuntur mysteria, ergo Deus, 667. lro-
prius Dei substantialiter est, ideo non factus,668. Spiritus
Domini Sabaoth, qus ejus sunt loquitur, 669. Non est
Deus alienus, 670. Non alienus a Domino et naturali
Deo, 670. Ompia fecit, ideo creatura superior, 661. Spiri-
tui qui mentitur, Deo mentitur, 661. Mens Christi nua-
Ccupatur, ideo non est creatura, 672. Spiritus non est
creatus, siquidem secundum naturam Deus, 666. Non est
crealus, per quem est in nobis natura increata Verbi, 666.
Qui Spiritum creaturam facit, sanctorum przeconiis re-
clamat, 676. Quomodo creatura esset, qui unam complet
Trinitatem, 676. Spirítus per fidem in Christum nos re-
generat in salterao, quomodo igitur non Deus, 677. Ac-
cepto Spiritu, templa Dei dicimur, ergo est Deus, 617.
Spiritus Christi, vt ipse, in nobis formatur, ideo est
Deus, 672. Spiritus est bonus, ergo Deus, 672. Spiri-
tus est Deus, qui homines ad leges ferendas adigit, 672.
Spiritus saneti attributa divina sque ac Patris et Filii,
699 m. seq. Spiritus sanctus Deus, 699 m. seg. Quo-
modo procedat a Patre non est quzrendum, ibid. et816 m.
"éirüunr sauctum nihil aliud esse quam ipsum Deum

INDEX ANALYTICUS.

1150

seu spiriturn Dei, ila ut distincta persona non sit, dice-
bant Ariani οἱ Eunomiani, 702:. Spiritus sancti dopa
muluplicia, 855m, Spiritus est veritas, 672, 15, 20. Idee
Deus, 15, 20. Est Deus ex Deo, et in Deo, qui ut Deus
in Scripturis honoratur, 675. Spiritus est Deus, qui san-
ctos regenerat, 675. Noa ex participatione sanctus, 675.
P'er eum virtutis divinse fit demonstratio, 674. Non crea-
tura est, sed divin: essenti:é, 014. In eo vis et operatio
Filii, ideo Deus est, 674. Quomodo creatura esset ille, ju
quo Deus agnoscitur, 67$. Spiritus est naturalis operatio
Filii, ideo est Deus. 675. Quomodo ia nobis divinam es-
sentiam adumbret, 675. Creatura non est is per quem na-
tura ad similitudinem Dei reformatur, 676.

Subjectio Filii qualis, 583 et seq.

Sumus unum, quomodo accipiendum, 12.

Superbia gignit hereticos, 078m.

T

Templa Dei vocantur omnes in quibus Verbum habí-
tat, 25.

Temporis ratio habenda est in iis quse Cbristus dicit,
218. 'l'empus quid, 218.

Testamentum Spiritus est Evangelium Dei, ideirce
Spiritus est Deus, 661.

Theologia vocabulum ponitur cum de Deo aut de Tri-
nitate agitur; Gconomia, cum de Verbi incarnatione,
683m, BiTm.

Thesaurus quare titulus operls, 3.

''homas (S.), $51 et seq.

Timorem in Christum cadere non posse , 339 et seq.

Trinitatis summaria definitio, 707, 708m.

U

Unigenitus et primogenitus opponuntur, 519. Et tamen
idem sunt, 700. Unigenitus vocatur Christus, el quare,
259. Est nomen proprium Verbi, 405. Unigenitus, 457,
$14. Apparuit nobis Unigenitus et quomodo, 791.

Uxor Lot facta est columna salis, 717.

V

Verbum mauifestatum in carne, est pietatis religiu-
nisque mysterium, 681. Verbum erat petra, 711. Verbum
Dei est panis spiritalis, 714. Verbum vocatur species Dei,
107. Verbum absque dono naturaliter est in Patre, 125.
Verbum duplex, 176, 177 ei seq. Significat essentiam Εἰ-
Jii, 186. Quomodo dictum {η sacra Scriptura, 195 et seq.
Verbum cur homo factum, 255, 254. Verbum esi Dei Fi-
lius, 536. Verbi divinitas et leyislatio, GB5m. Verbum
sternurm, utpote priucipium, 828m., cum adnot. Verbum
Dei cur homo fieri voluerit, 815m. Verbum solo mandato
poterat humanam operari salutem , 826m.

Verilas inventu diflüeilis, 1. Thessurus colestis, 1.
Veritaus exigua ratio habetur ab hereticis, 714. Verita-
tis sermo natura sua simplex, 417 et. seq. Veritatis pul-
chritudinem quinam adulterant, 656.

Vix Domini, 157. Viam regiam insistendam, 397, 561.

Virga Moysis facta est serpens, 717.

vir pon debet caput velare : imago enim οἱ μ]οτία Dei
est, 519.

Vita legalis a Judzis colebatur, 157.

Vocabulorum in theologia vitanda ambiguitas, δ441.

Voluntas Dei consistit in sapientia, 51. Voluntatem Dei
non quieres, 115. Voluntas non prsecedit in generatione
divina, 357. Voluntas divina, 55b.

Z
Zebedzi til, 955.

ο πα πο

-—G————— X— A να w—D νο” ορ 4 UERBO haa ^ -opTEpUE
*

ORDO RERUN
QUJE IN HOC TOMO CONTINENTUR.

' SANCTUS CYRILLUS ALEXANDRINUS ARCIII-

EPISCOPUS.
THESAURUS DE SANCTA ET CONSUBSTANTIALI
TRINITATE. 9
Prologus sive Protheoria. 9

AssenTiO0 PRA. — De genito et ingenito, et quod me-
lias sit atque dignius Deum Patrem vocari, quam Inge
nitum.

ym II. — Quod ingenitum non sit substantia, sed
substantis» significativum. . . 1

AssenT. Ill. — Quod ingenitum non sit substantia, sed
tantam significet Deum genitum non esse. $1

Αφεεητ. |V. — Adversus eos qui dicere non verentur,
« Erat aliquando, cum non erat Filius. » Afferuntur syl-
logismi et argumentorum probationes cum testimoniis
Scriptur: : ex quibus omnibus eflicitur quod Verbum Dei
sit eternum. 55

Ejusdem rei probatio veritati consentanea, quod di-
ctum illud, « Invisibilia ejus a creatione mundi, per ea
quie facta sont intellecta, conspiciuntur, sempiterna quo-
que ejus virtus et divinitas, » Filium significat. 98

Alia testimonia, quod seternus sit Filius. ]

Demonstrationes per testimonia, quod sacrzeScripturse
voces has, « erat, exsistens, ens, eram, sum » et « est, »
de Verbo solum dicunt ; de creaturis vero non item, sed
« olim, » sive «aliquando, pridem, ante, fuit, » aliaque
his similia. . . $9

Amplius, quod sternus sit Filius , cum solutione ob-
jectionum. . 42

Aliud, de sternitate, syllogismus cum quadam qus-
stione connexus, unde colligitur confitendum esse Fi-
lium ex essentia Patris esse, et non extrinsecus acces-
sisse : si autem ita est, coxternum etiam Patri 0996. 45

Aliud, de sternitate Filli. , 46

Interrogatio Arianorum absurditatis plena; cui alia
non sbsimilis interrogatio opponitur, doces non esse
aliquid stulte interrogandum. -- 5l

Adversus interrogantes, « Án habuisti fllium antequam
gigneres? » el dicentes, « lta neque Deus babuit Filium
priusquam eum gigneret. » . ο 9

Assenr. V. — Quod Pater non exstitit ante Filium,
tametsi ingenitus sit, sed cozlernus ipsi fuit Filius ees
nitus. . .

Assenr. VI. — Quod Pater citra divisionem et citt
corruptionem ex seipso genuerit Filium. i

Assgnr. Vil. — Adversus eus qui objiciunt, « Pater
utrum fortuito genuit Filium, an voluntate. » 85

Assenr. VIII. — Advenus dicentes, non Patri, sed vo-
luntati ejus similem esse Filium. 103

Assenr. IX. — Quod consubstantialis sit Filius Patri,
ex dictis, « Quid me dicis bonum? Nemo bonus, nisi
unus Deus.» Et, « Vado sd Patrem meum et l'atrem ve-
sirum, et Deum meum et Deui vestrum.» ltem, « Pater
major me est.» uu .. 110

sseRT. Χ. — Quod consubstantialis Patri sit Filius.
Defensio illius dicti, « Cur me dicis bonum?» et illius
expositio. 2.4 ] . 119

AssgnT. ΧΙ. — Quod Filius sit Patri consubstantialis,
ex dicto, « Pater meus major me est. » . 109

Aliud docens quod, proposito majore et minore, im-
perite admodum insqualitas inferatur : quod, juxta Ari-
stotelis disciplinam, alterius sit generis. 117

Aliud demonstrans, per id quod dicitur Pater major,
simul etiam ínferri Filium. Est autem non minor Uo

Quod Filius similis sit Patri, proposito dicto illo,

« Amen dico vobis, non surrexiL inter natos mulierum
major Joanne Baptista, » etc. 155
ssgRT. XII. — |n iliud, « Ego in Patre, et Pater jn
me; » et,« Ego et Pater unum sumus; » ubi deiuceps de-
mons:ratur Deum fuisse qui liberavit patriarcham Jacob
ex omnibus malis. 2. i
Demonstratur, quod Verbzim. Dei species ipsius sit. :
quod Verbum vocetur species Dei. 49»
Vehemens demonstratio docens quod quz. aliquibus
assimilantur, non in universum ct naturaliter insunt. fis
quibus assimiiantur : scd que naturaliter aliquibus in-

sunt, velut imagines qusedam sunt eorum ad qus nostra
voluntas impellitur. 99
Fieri aliquid in Deo, ποή nature immutationem signi-
(icat, sed per ipsum, vel ab ipso. 90
Quo pacto intelligendum sit dictum íllud, « Ut quem-
admodum ego et tu unum sumus, ita et ipsi in nobis
uRum sint; ego in ipsis et ta {8 me, ut sint perfecti in
unum. » 203
Aliud ostendens accurate, quod nes propria nostra na-
tura non amissa in divinam naturam transmutamur, quan-
de unum cum Deo effici dicimur , sed quod, participes
ipsius facti, ita vocamur. 203
Assznr. ΧΙΠΙ. — De similitudine Filii eam Patre, et
quod non est naturse mutabilis Filius, aut extrinsecus sub-
sistens, sed ex ejus essentia procedens, ut Filius. 206
Quod non per alterationem a deteriore atatu in prz-
stantiorem similis sit Patri Filius, sed naturaliter. 918
Aliud declarans Filium esse ex substantia Patris, et
non extrinsecus productum, quemadmodum bostes Christ i
contendunt ; et, quoniam exstrinsecus productus nop
est, similis illi est. 219
Demonstratio ex sacra Scripturs, quod per par-
ticipationem divinitatis ad imaginem ipsius formemur.
Neque enim satis fuit ad id ut videretur et fieret homo
imago Creatoris, solam cogitationem exprimi. 236
Assenr. XIV. — De similitudine Patris et Filii, propo-
sito dicto hoc, « Sicut enim Pater habet vitam in seipso,
ita οἱ Filio dedit vitam habere in seipso.» Ex quo Ἱπίοτ-
tur syllogistice Filium esse naturaliter vitam, sicut et
Pater. 251
AsseNT. XV. — [n illud quod in lib. Proverb. dicitur,
« Dominus ereavit me principium viarum suarum, in
opera sua. » Quod verbum illud, « creavit, » non de cs-
sentia Verbi dicatur, et quod Filius non sil creatura vel
opus. 216
Demonstratur auctoritatibus sacre Scripture, quod
nulla creaturarum adoretur quasi Deus, quodque ea quz
adorant, adorari aut glorificari non sustineant. 251
Objectio ex dogmatibus Arii, qna veram, ut ipsi pu-
tant, causam continet propter quam faetus sit Filius, et
ejusdem per solidos syllogismos refutatio. j
Aliud in illud, « Deus formavit me,» etc. Et quod Fi-
lius non sit creatura. . 5
Aliud orthodoxorum, « Si creatura est Filius, quomodo
natura Creator esse potest ? Non enim hoc creaturarum
proprium est.» Cui subjiciuntur berelicorum objectioncs
et refutationes. 255
Observatio, ex qua discimus angelis et sanctis prophe-
tis consuetudinem esse jussis a Deo etiam interrogatio-
nes proferre, ignorantibus interdum id quod jussumi est.
Verbum autem Dei non ita facere reperitur. ης
Aliud in illud, « Quando przparabat colum, οἱ ad-
eram. » 266
Assznr. XVI. — De sternitate Filii, et quod insepar-
29

biliter ex substantia Patris procedit.
Assenr. XVIl. — Quod eorum qus creature insunt
nihil Filio insit, ac proinde creaturam non esse. 502
Assgnr. XVIII. — Quod non sit idem creatum et ge-
nitum, neque in Deo creare e! gignere. $07
AssENT. XIX. — Adversus dicentes, quod Filius non sit
Verbum Patris, sed diversus ab ipso et extraneus. Ex
quo concluditur quod consubstantialis sit Patri, et non
extrinsecus, sed ex ipsius essentia. 5l
AssERT. XX.— In illud, « Sustinuit crucem, ignominia
contempta. Idcirco et Deus exaltavit ipsum, et dedit ei
nomen quod est super omne nomen, » uhi annotationes
aliquot de incarnatione eodem pertinentes. 527
In illud, « Dedit illi,» etc.; et, «Superexaltavit ipsum,»
aliaque hujusmodi quae de Christo dicuntur. $51
lu dictum illud Pauli, «Sedet in dextera magnitudinis
in excelsis, tanto melior factus angelis. » 928
Exempla, quibus declaratur vocem hanc, « me'ior. ;
iu sacra Scriptura etiam de iis qua multum inter se. di-
stant, aut ratione natura, aut dignitatis, aut secundum
mensuram gratie usurpari. 339
Quod illud, « Melior factus est angelis, » non ad dif-
fcrentiam substantiarum, sed administrationum re'cren-
dum sit. Quod aliter etíam dictum est. $941

1493

Appendix dictorum de humanitate Christi, ac prseterea
solutio. $50
, Quod bona sit utilissimaque administrationum compara-
tio, angelorum scilicet et Filii, vim vocis, «melior,» ex-
planans : quo pacto enim melior angelis sit, et quanto,
ex lis intelligemus. οσοι
ÁssenT. XX[.— In dictum illud Apostoli, « Considerate
apostolum et pontificem confessionis nostre Jesum, qui
fidelis actus est ei qui fecit ipsum.» Ex quo infertur quod
Filius non sit opus vel creatura. $55
Assznr. XXIl. — [n illud, « De die et bora illa nemo
Dori nec apgeli ccelorum, neque Filius, nisi Patet Ls
us.»

Assenr. XXIII. — in illud, «Pater amat Filium, et om-
nia dedit in manu ejus;» οἱ in illud, « Omnis mihi tra-
dita sunt a Patre ;» et in illud, « Non possum a me facere
quidquam, sed sicut audio judico; » et in alia dicta
his similia. 559

AsszRr. XXIV. — In ea que humano more dicuntur
ab evangelistis de Servatore, nimirum in illud, « Flevit;»
et in illud, « Nunc anima mea turbata est; » et, « Si pos-
sibile est, trauseat a me calix iste ; » et, « Tristis est ani-
ma mea,» aliaque hujus generis dicta. Auctoritates sacrae
Scripture falsas hereticorum opiniones subvertentet,

Assznr. XXV. — In illud, « Primogenitus omnis crea-
ture. » Quod Filius non sit creatura. 2. 402
Assznr. XXVI. — In iilud filiis Zebedzi dictum, «Se-
dere a dextris meis aut a sinistris non est meum dare. ,
ÁsszaT. XXVII. — [n illud, « Ut cognoscant te solum
verum Deum, et quem misisti Jesum Christum.» 19
Asszar. XYVIII. — In illud Lucs dictum, « Jesus au-
tem proficiebat sapientia et state ac gratia apud Deum
et bomines. ) 433
ÁAssznr. XXIX. — In illud, « Cum vero subjecta ei fue-
rint omnis, tunc et ipse quoque Filius subjicietar ei qui
sibi cuncta subjecit. »
Assznt. ΧΧΧ. — In illud, «Pater, glorifica me illa glo-
ria quam babui apud te, antequam mundus esset. » 408
ÁssknT. XXX]. — Adversus dicentes, quod Deus nihilo
plus sciat de sua essentia quam nos , sed quidquid ipse
scit de seipso, idipsum et nos quoque circa ullam dif-
ferentiam scire. 443
ar. XXXII. — Testimonia ex Novo Testamento,
eorumque expositiones, cum syllogismis, quod Filius sit
Deus, secundum naturam ; ex quo infertur non esse opus
vel creaturam. 454
Ássenr. XXXII[.— Quod Spiritussanctus sit Deus secun-
dum naturam et ex essentia Patris. Et quod per Filium
creaturis donetur. — 566
Assznr. XXXIV. — Testimonia Scripturz quibus doce-
tur, quod Spiritus sit Deus, et eamdem omnino cum Fi-
110 operationem habeat, quodque non sit alienus ab ipsius
essentia. Hoc etiam ex lis docetur, quod, cum Deus in
nobis habitare dicitur, Spiritus sit qui inhabitat. 514
Ásskar. XXXV. — Testimonia sacr: Scripture quibus
probatur, quod Filius sit genitus ex Patre, et uon ees

LIBER DE SANCTA ET CONSUBSTANTIALI TRI-
NITATE.: 658

Preefatio. 658

Diacocos pnis. — Quod consubstantialis et cogternus
Deo et Patri sit Filius. 659

Diatocus II. — Quod cozternus ítem sit Deo ac Patri,
bt quod ex ipso secundum naturam genitus sit Filius. 714

Βιαιοαῦύς 1H. — Quod Deus verus sit Filius, quemad-
modum et Pater. 181

ΒΏιλιουυς IV. —
factura.

Βιαιοσῦ V. — Quod qus deitatis propria sunt, et glo-
yia, naturaliter sint in Filio quemadmodum et in Patre.

Quod Filius non sit creatura, neque
859

930

Ῥιλιοαυ YI. — Quod quz propria sunt humanitatis,

queque non valde Deo convenienter dicta sunt de Filio,

Incarnationis administrationi conveniant, non ipsi naturae

Verbi, quatenus intelligitur et est Deus. 002

Duioous VII. — De sancto Spiritu, quod Deus sit et
ex Deo secundum naturam. 101

CAPITA argumentorum de saneto Spiritu.
DE TRINITATE.

Procmium. 1147
CaprruLUM [. — Quod Deus multum sstimet bominum
1150

1125
1147

salutem.
1. — Quse sit ecclesiastice doctring forma. 1150
lli -- Quod hzc instructio ortbodoxis tradatur, 1150

ORDO RERUM.

1174
IV. — Qusnam sint opiniones tenend:z de Deo Pare

V. — Quid de Filio sentiendum sit. 1151
VI. —Quod Filium Patri coseternum docent Scripture:
5

Vil.— Ex Vetere Testamento sempiternus demonstra-
tur lilius. 1154
γι! — Quod alia conveniunt Deo Verbo, alia assum-
pte naturse. 1155
IX. — De f enerstione ex Deo. 1158
X. — Quid significent Domini nomina. : 1158
XI. — Quod nemo novit Filium, nisi Pater; nemoque
Patrem novit, nisi Filius. : . 1162
ΧΙΙ. — Quod par sit Patris et Filii potentis. — 1165
XUI. — Quod multipliciter discere licet Patris ac Filii
ualitatein. 1166
IV. — Demonstratio quod honore sit par Patri Filius.

XV. — Quod una sit latrís et Filii natura. 1166
XVI. — Quod multis locis Dominus unam esse suam
et Patris substantiam docuit. 1t

XVll. — AMera demonstratio quod sequalis Patri sit
Filius. , 114
XVII. — Quod una est Patris ac Filii dominatio. 1175
XIX. — De Spiritu sancto. 1175
XX. — Quod in eodem ordine com Petre Filioque col-
locatur. M15
AXI. — Demonstratur Spiritus sancti dominatio. 1178
AXII. — Quod Paracietus sit creator. 1178
XXIII. — Quod ex Deo sit Spiritus sanctus. 1178
XXIV. — Quod maguus Apostolus Spiritum sanctura
Deum esse scivit. 1182
XXV .— Quod etiam divus Petrus consonam de Spiritu
sancto gerit sententiam. 1182
XXVI. — Multifariam demonstratur Deum esse Spi-
ritum sanctum. . 118$
XXVII. — Quod absque creatione ex Deo sit Spiritus
sanctus, ideoque et zternus vocetur. 1187

XXVIII. — Fidei summa. 1187
DE INCARNATIONE UNIGENITI. 1190
QUOD UNUS SIT CHRISTUS. 1254
. SCHOLIA DE INCARNATIONE UNIGENITI. — 1365
Admonitio. 265
CapuT PniuUM, — Quid sit Christus. 1570
Car. IT. — Qualiter intelligi debeat Emmanuel. 1511

Ca». IlI. — Quid est Jesus. 1515
Car. IV. — Quam ob causam Dei Verbum dietum sit
bomo. . 1375
Car. V. — Quam ob causam exinanitum dicitur Dei

Car. VI. — Quomodo unus est Christus. 1574
(αρ. VIT. — Quomodo unus est limmanuel. 1516
Ca». ΥΠ. — Quam esse dicimus adunationem. — 1376
Car. IX. — De carbone. 1578

Car. X. — Quod incorporalis divinitatis eorpus facta
fuerit ipsa caro, habens animam rationabilem; et quod,
si ea a sese dividere voluerimus, procul dubio labefacta-
bimus dispensationem qua: in Christo intelligitur. 1019

Ca». XI. — Quod, adupato Deo Verbo vere humanitati,
inconfuse tamen substantie (id est subsistentise) I
manserunt. 519

Car. XII. — Quod, cum esset Deus Verbum, factus sit
homo; nec homo simpliciter, nuda conjunctione honora-
tus, vocatus sit ad parem dignitatem Dei Verbi, sive au-
etoritatem, sicut quibusdam videtur. 1381

Ca». XIII. — Quod Christus Jesus vocetur homo factus
Deus Verbum. 1385

Car. XIV. — Exempla divin: Scripturz quod Dei Ver-
bum homo factum manserit Deus. De propitiatorio. 1587

Cav. XV. — Aliud de virga Mosis. 1589

Car. XVI. — Aliud de manu Mosis leprosa et integre

sanata.

(αν. XVII. — Quod Christus non erat homo tese,
nec simpliciter in homine inhabitavit Deus Yerbum ; sed
quod mogi!s caro sit factum, sive homo perfectus secun-

um Scripturas. 1391
, Car. XVIII. — Quod Emmanuel Deus habuerit aliter
inhabitantem, quam nos. 1592

Car. XIX. — Dicta apostolica in quibus Deus nomino

tus est Christus. 393
Cav. XX. — Aliud. 1393
Car. XXL — Aliud. 4596
Ca». XXII. Aliud. 1395
Car. XXII. — Allud 1595
Ca». XXIV. — Aliud. 1394

Car. XXV. —Quomodo o t intelligere : Verbum
caro factum esi, ei habita:vt. in nobis; et quomodo pro-

1495 ORDO

prium ipsius dicatur corpus. ΄ 1596
Car. XXVI. — Quomodo intelligitur Θιοτόκος Virgo μας

ερ. XXVII. — Dicta de Christo. 1401
Car. XXVIII. — Aliud. 1101
Cap. XXIX. — Quod Deus nominatur et bomo apparens

Unigenitus. 404
(αν, XXX. — Aliud. 1405
Car. XXXI. — Aliud. 1403

1401

Car. ΧΧΧΙΙ. — Aliud.
Car. XXXIII. — De Christi passione ; et quod utile sit,
quod secundum aliud et aliud de uno et eodem dieitur,
nec dividimus in duo. 1401
Ca». XXXIV. — Aliud. 1405
Cae, XXXV. — Adversus illos qui aiunt, quod sola re-
Jatione Deum Verbum deceant humana, 1408

DE INCARNATIONE VERBIDEI!, FILII PATIINE

Disputatio de eodem. 1415
DE INCARNATIONE DOMINI. 1419
I. — Qvod utilis sit audientibus divinse Incarnationis

commemoratio.
Π]. — Narratio eorum qus Deus ad hominum jam inde
Ic

ab initio utilitatem contulit.

Ill. — Cur bominem appellaverit Α damum. 1422
IV. — Cur mulierem ex viri latere formaverit. 1122
V. — Cur ei legem constituerit. 1125
VI. — De Adami exsilio. 1423

ViI.— Quam ingrati homines fuerint, et quam providus

Deus, narratur.
VIlI. — Quod summam demonstrat clementiam incar,

tio Dei.
. IX. — Reprehensio hzreticz pravitatis. 1427

X. — Interpretatio verborum, qui cum in forma Dei

esset.
Xl. — Cujus rei gratia humapam naturam Deus Verbum
assumpsent. 14354

ΧΙΙ. — Sicut Adami mortem participavimus, ita etiam

Domini vitam.
ΙΙ. — Quod commune erga homines beneficium fos
1

rit Servatoris incarna'io.
XIV. — Quomedo diabolum debellaverit Christus Do

RERUM.

Deus Verbum assump:erit.

rum distinctio, et Verbi unio.

1*6

XV. — Nisi Christus mentem quoque assumpsisset ,

nihil nostrum interesset victoria de diabolo. Coritra A pol-
linarem. 1112

XVI. — Quod defensionem habeant peecatores, si men-

tem, utpote infirmam, Deus Verbum non suscepit. 146

XVI!. — Argumenta ad demonstrandum recte factam

fuisse mentis humanz assumptionem.

XVIII. — Hzreticorum contraria argumenta solvuntur,

XIX. — Demonsiratio quod animam intellectualem

XX. — Quod propheta perfectum fuisse assumptam

naturam affirmant.

XXI. — Ex Epistola ad Hebreos demonstratur natura
2»

XXII. — Quod Jesus et Deus Verbum et homo dicitur:

XXIII. — De ineffabili Virginis partu. 1159
XXIV. — Res post Christi nativitatem summatim nar-

rantur. . 1162
XXV.— Compendiaria Dominicorum miraculorum nar-
falio. 1463

XXVI. — Quod sponte Jesus salutarem passionem ex-
ceperit. . uu [466
XVII. — Quxnom Dominicz passionis causa Hi
, )
XXVIII. — Quod ex Christi cruciatibus salus nostra or-
ta sit. 1466

XXIX. — Ex Apostoli scriptis fit demonstratio perfe-
etam fuisse in Christo hominis naturam. , 1470
ΧΧΧ. — Quod forma servi ob camdem conjunclianem
Filtus similiter appelletur. 1i10
XXXI. — Quod dus sint naturas, una autem persona
Christi. 2045
ΧΧΧΠ. — Quod non coneretionem, sed unionem iri
Christo dicere religiosum sit. κ.
AXXIW. -— Quod nostre nature in celum assumpti

Spiritus sancti dona nobis comparaverit.

XXXIV. — Adhortatio ad agendas gratias, et a super-
flua curiositate dehortatio. . ALIS

ΧΧΧΥ. — Quod oportet Dei et hominis matrem dicere
sanctam Virginem. 1452
Varia lectiones, 14:9
Index analyticus. 1418€

FINIS TOMI SEPTUAGFESIMI QUINTI.

C CORR EEENDEUMMMA ML L0 wÀ nmm nee d
Parísiis. — Ex Typis J.-P. MIGNE.

3 2044 073 505 0

"n

IA κ. u
vu A LORCULATR-

,? ;
Q' rd
- -

ur LIRRAEY.