Skip to main content

Full text of "Patrologiae cursus completus... Series graeca... Accurante J.P. Migne"

See other formats


ATROLOGUE 


CURSUS COMPLETUS, 


SEU BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA, 


OMNIUM SS. PATRUM, DOCTORUM. SCRIPTORUSQUE. ECCLESASTICORUM, 


SIVE LATINORUM, SIVE GR/ECORUM, 


QUI AB EVO APOSTOLICO AD ETATEM INNOCENTII 1Π{ (ANN. 1216) PRO LATINIS, 
ET AD CONCILII FLORENTINI TEMPORA (ANN. 1159) PRO GRJECIS FLORUERUNT : 


RECUSIO CHRONOLOGICA 
OMNIUM QUA EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICAE TRADITIONIS PER QUINDECIM PIUORA 
ECCLESLE SAECULA, 

JUXTA EDITIONES ACCURATISSIMAS, INTER SE CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLA TAS, PERQUAM DILIGEN 
TER CASTIGATA ; DISSERTA TIONIRUS, COMMENTARIIS VARIISQUE LECTIONIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA ; OMNIHUS 
OPERIBUS POST AMPLISSIMAS EDITIONES QUA£ TRIUUS NOVISSIMIS SCULIS DEHENTUR ABSOLUTAS, DETECTIS 
AUCTA ; INDICIRUS ORDINARIIS VEL ETIAM ANALYTICIS, SINGULOS SIVE TOMOS, SIVE AUCTORES ALICUJUS 
MOMENTI SUBSEQUENTIBUS, DONATA ; CAPITULIS INTILA IPSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULI!S 
SINGULARUM PAGINARUM MARGINEM SUPERIOREM DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATERIAM SIGNIFII- 
CANTIBUS, APORNATA ; OPERIBUS CUM DUBIIS, TUM APOCRYPHIS, ALIQUA VERO AUCTORITATE IN 
ORDINE AD. TRADITIONEM ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA ; 

DUCENTIS ET QUADRAGINTA INDICIBUS SUB OMN! RESPECTU, SCILICET, ALPHABETICO, CIIRONOLOGICO, ANALYTICO, 
ANALOGICO, STATISTICO, SYNTIETICO, ETC., OPERA, RES rr AUCTORES EXIIBENTIBUS, ITA UT NON SOLUM 
$TUDIOSO, SED NEGOTIIS IMPLICATO, ET S! FORTE SINT, PIGRIS ETIAM ET IMPERITIS PATEANT OMNES 
SS. PATRES, LOCUPLETATA; SED PR/ESERTIM DUOBUS IMMENSIS ET GENERALIBUS INDICIBDUS, ALTERO 
sciLicET RERUM, QUO CONSULTO, QUIDbQUID NON SOLUM TALIS TALISVE PATER, VERUM. ETIAM 
UNUSQUISQUE PATRUM, ABSQUE ULLA EXCEPTIONE, IN QUODLIBET TIIEMA SCRIPSERIT, UNO 
INTUITU CONSPICIATUR ; ALTERO SCIIPTUIRZE SACRE, EX QUO LECTORI COM- 

PEMIRE SIT OBVIUM QUINAM PATRES ET IN QUIBUS OPERUM SUORUM LOCIS 
SINGULOS SINGULORUM LIBRORUM SCRIPTUR.E VEHSUS, A PRIMO GENESEOS 
USQUE AD NOVISSIMUM APOCALYPSIS, COMMENTATI SINT : 
£DITIO ACCURATISSIMA, CETERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, SI PERPENDANTUR CHARACTERUM NITIDITAS, 
CHARTAÀ QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS, CORRECTIONIS PERFECTIO, OPERUM RECUSORUM "TUM. VARIETAS 
TUM NUMENUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTO PATROLOGI/E DECURSU CONSTANTER 
SIMILIS, PRETII EXIGUITAS, PRESERTIMQUE ISTA COLLECTIO UNA, METIIODICA ET CIRONOLOGICA, 

TORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE HACTENUS ΠῸ ILLIC SPARSORUM, VEL ETIAM 
INEDITORUM, PRIMUM AUTEM IN NOSTIA BIDLIOTHECA, EX OPERIBUS ET MSS. Ab OMNES 
JETATES, LOCOS, LINGUAS FOHMASQUE PERTINENTIBUS, COADUNATORUM, 
ET EX INNUMERIS OPERIBUS TRADITIONEM CATHOLICAM CONFLANTIDUS, OPUS UNICUM MIRADILITER. EELYCIUNTIUM. 


SERIES GEJECA PRIOR, 
13 QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESLE GIUEC.E 
A S. DARNADA AD PIIOTIUM. 
AGCURANTE J.-P. MIGNE, 
Bibtioiheco cilemàü umiversm, 
SIVE CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTLE ECCLESIASTICA RAMOS EDITORE. 


PATROLOGIA, AD INSTAR IPSIUS ECCLESIE, IN DUAS PARTES DIVIDITUR, ALIAM NEMPE LATINAM, ALIAM GILECO-LATINAM, 
AMIJE PARTES JAM INTEGRE EXARAT,E SUNT. LATINA, 222 vOLUMINIDUS MOLE SUA STANS, 10 1ÜFRANCIS VENIT : GR.ECA 
DUPLICI! EDITIONE TYPIS MANDATA EST. PHIOR GRAECUM TENTUM UNA CUM VERSIONE LATINA LATERALI COMPLE- 
cTiTUR, ET 104 voLuwiNA iN 10D TOMIS, PRO PRIMA SERIE, NON EXCEDIT. POSTERIOR VERSIONEM LATINAM TANTUM 
EXHIBET, IDEOQUE INTRA 52 VOLUMINA RETINETUR. SECUNDA SERIES GILECO-LATINA AD 28 VOLUMINA TANTUM AT TIN 
GIT; DUM IIUJUS VERSIO MERE LATINA 2Ü VOLUMINIDUS EST ADSOLUTA. UNUMQUODQUE VOLUMEN GI ECO-LA TINUM ὃ, 
UNUMQUODQUE MERE LATINUM D FRANCIS SOLUMMODO EMITUR : UTROBIQUE VERO, UT PRETII. HUJUS. BENEFICIO 
FRUATUR EMPTOR, COLLECTIONEM INTEGRAM, SIVE LATINAM, SIVE GR.ECAM COMPARET NECESSE ERIT; SECUS ENIM 
GUJUSQUE VOLUMINIS AMPLI TUDINEM NECNON ET DIFFICULTATES VAHIA PKETIA JEQUABUNT IDEO, 51 QUIS TANTUM EMAT 

LICET INTEGRE, SED SEORSIM, COLLECTIONEM GILECO-LA TINAM, VEL EAMDEM EX GR.ECO LATINE VERSAM, TUM QUODQLE 

VOLUMEN PRO 9 vrL PRO ὁ FRANCIS SOLUM ODTINEBDIT. IST.E CONDITIONES POSTERIORI PATROLOGLE LATINE SERIEIH, 

PATRES AB INNOCENTIO ΠῚ AD CONCILIUM TRIDENTINUM EXHIDENTI, APPLICABUNTUR, PATROLOGIA QUA. MANUSCR!PTIS 

IN BIBLIOTHECIS ORBIS UNIVERSI QUIESCENTIBUS CONSTABIT, NECNON PATROLOGIA ORIENTALIS, CONDITIONIDUS SPE- 

CIALIBUS SUBJICIENTUR, ET IN TENPORE 500 ANNUNTIABUNTUR, SI TEMPUS EAS TYPIS MANDANDI NODIS NON DEFUERIT, 


PATROLOGLE GRECE TOMUS XCIII. 34. 


OLYMPIODORUS DIACONUS ALEXANJRINUS, HESYCHIUS PRESBYTER HIEROSOLYMITANUS, 
LEONTIUS NEAPOLEOS IN CYPRO EPISCOPUS. 


EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE, EDITOREVM, 4 
IN VIA DIGTA 7HIBAUD, OLIM D'AMBOISE, PROPE PORTAM LUTETIJ; PARISIORUM VULGO 
D'ÉNFEI NOMINATAM, SEU PETIT-MONTROUGE, NUNC VERO INTRA MOENIA PARISINA. 


1865 


3 AVIS. IMPORTANT. 


D'aprés une deslois providentielles qui régissent le monde, rarement les cuvres au-dessus de l'ordinaire se fong 
sans contradictions plus ou. moins fortes et nombreuses. Les Ateliers Catholiques ne pouvaient guére échapper à ce 
cachet divin de leur utilité, Tantót on a nié leur existence ou leur importance; tantót on a dit qu'ils étaient fermés 
ou qu'ils allaient l'étre.. Cependant ils poursuivent leur carriére depuis 21 ans, et les productions qui en sortent 
deviennent de plus em plus graves et soignées : aussi parait-il certain qu'à moins d'événements qu'aueune prudence 
humaine ne saurait prévoir ni empécher, ces Ateliers ne se fermeront que quand la Bibliothéque du Clerqé sera 
terminée en ses 2,000 volumes in-i*. Le passé parait un sür garant de l'avenir, pour ce qu'il y a à espérerou à 
trsindre. Cependant, parmi les calomnies auxquelles ils se sont irouvés en butte, il en est deux qni ont éié conti- 
nuellement répétées, parce qu'étant plus capitales, leur effet. entrainait plus de conséquences. De petits et ignaree 
roneurrents se sont done acharnéós, par leur correspondance ou leurs voyageurs, à répéter partout que nos Editions 
é'alent mal eorrigées et mal imprimées. Ne pouvant attaquer le fond des Ouvrages, qui, pour la plupart, ne sont 
que les chefs-d'euvre du Cathoiicisme reconnus pour tels dans tous les lemps et dans lous les pays, il fallait hien 
se rejeter sur la forme dans ce qu'elle ἃ de plus sérieux, la correction et l'impress/ — en elfel, les chefs-d'euvre 
mime n'auraient qu'une demi-valeur, si le texte en était inexaet ou iliisible. s 

ΠῚ est trés-vrai que, dans le principe, un succés inoui dans les fastes de la Typographie ayant foreé l'Editeur de 
reeourir aux mécaniques, alin de marcher plus rapidement et de donner les ouvrages à moindre prix, quatre volumes 
du double Cours d'Ecriture same et de T liéologie lurent tirés avec la. correelion insuffisante donnée dans les impri- 
meries à presque tout ce qui s'édite; il est vrai aussi qu'uri certain nombre d'autres volumes, appartenant à diverses 
Publicauons furent imprimés ou trop noir ou trop biane. Mais, depuis ces temps éloignés, les mécaniques ont 
védé Ie travail aux presses à bras, et l'impression qui en sort, sans étre du luxe, attendu que le luxe jurerait. dans 
des ouvrages d'une telle nature, est parfaitement convenable sous tous les rapporis. Quant à la correction, il est 
de fait qu'elle n'a jamais été portée si loin dans aucune édition ancienne ou contemporaine. Et comment en serait-il 
antrement, aprés loutes les peines et toutes les dépenses que nous subissous pour arriver à purger nos épreuves de 
toutes fautes? L'habitude, en typographie, méme dans les meilleures maisons, est de ne corriger que deux épreuves 
et d'en conférer une troisiéme avec la seconde, sans avoir préparé en rien le manuserit de l'auteur. 

Dans les Ateliers Catlioliques ia dillérence est presque incommensurable. Au moyen de correcteurs blanchis sous 


1» ais et dont-le coup d'ail Lypographique est sans pitié pour les fautes, on commence par préparer la copie d'un 
bout à l'autre sans en excepter un seul mot. On lit ensuite en premiere épreuve avec la copie ainsi préparée. On lit 


cn seconde de la méme maniere, mais en col'ationnant avec la premiere. On fait la méme chose en tierce, en colla- 
tionnant avee la seconde. On agit de méme en quarte, en collationnant avee la tierce. On renouvelle la méme opé- 
riiion en quinte, eu collalionuant avee la quarte. Ces collationnements ont pour. but de voir si aucune des fautes 
signalées au. bureau par. MM. les correcteurs, sur la marge des épreuves, n'a 6chappé à MM. les corrigeurs sur le 
misrbre etle métal. Aprés ces cinq lectures enliéres contrólées l'une par l'autre, et en dehors de la préparation 
ci-dessus mentionnée, vient une révision, et souvent il en vient deux ou trois; puis l'on cliche. Le clichage opéré, par 
conséquent la pureté du texte se Lrouvant immobilisée, on fai*, avec la copie, une nouvelle iecture d'un bout de l'é- 
preuve à l'autre, on se livre à une nouvelle révision, et le trage n'arrive qu'aprés ees innombrables précautions. 

Aussi y a Lil à Montrouge des correcteurs de toutes les nations et en plus grand nombre que dans vingt-cinq 
imprimeries de Paris réunies ! Aussi encore, la correction y coüte-t-elle autant: que la composition, tandis qu'ailleurs 
elle ne coüte que le dixieme ! Aussi enfin, bien que l'assertiou puisse paraitre téméraire, l'exactitude obienue par 
tai! de frais et de soins, fait-elle que la plupart des Editions des Ateliers Catholiques laissent bien loin derriere elles 
ceiles méme des célebres Béncdielins Mabillon et Montfaucon et des eélébres Jésuites Petau et Sirmond. Que l'ou 
compare, en effet, n'importe quelles feuilies de leurs éditions avec celles des nóires qui leur correspondent, en grec 
co:ume en latin, on se convainera que l'invyraisemblable est une réalité. 

l'aibeurs, ees savants éminents, plus préoccupés du sens des textes que de la partie typographique et n'étant 
port eorrecteurs de profession, lisaient, non ce que portaient les épreuves, mais ee qui devait s'y trouver, leur 
haute intelligence supplóant aux fautes de l'édition. De plus les Béónédictins, comme les Jésnites, opéraient presque 
ioujours sur des manuserils, cause perpétuelle de la raultiplieité des fautes, pendant que les Ateliers. Catholiques, 
dort le propre est surtout de ressusciter la Tradition, n'opérent le plus souvent que sur des imprimós. 

Le 1. P. De Buch, Jésuite Pollandisie de Bruxelles, nous écrivait, il y a quelque temps, n'avoir pu trouver en 
dix-huiL mois d'étude, uae seule [aute daos notre Patrologie latine. M. Denzinger, professeur de Théologie ἃ l'Uni- 
versité de Wurzbourg, et M. Reissmaun, Vieaire Général de Ila méme ville, nous mandaient, à la date du 19 juillet, 
n'avoir pu égalemen! surprendre ue seule [uute, soit dans le latin soit dans le grece de notre double Patrologie. Enfin, 
le savant P. Pitra, Dénédietin de Solesme, et M. Bonelty, directeur des Annales de. plilosophie chrétienne, mis au 
déli de nous convaincre d'une seule erreur Iypographique, onL été lorcós d'avouer que nous n'avions pas !rop 
présumé de notre parfaite correction. Dans le Ciergé se trouvent de bons latinistes et de bons hellénistes, et, ce qui 
est plus rare, des hommes trés-positifs el trés-pratiques, eh bien ! nous leur promeltons une prime de 25 centimes 
poro chaque faute qu'ils découvriront dans n'importe lequel de ros volumes, surtout dans les grecs. 

Malgré ce. qui préeéde, l'Editeur des Cours complets, sentant de plus en plus l'importance et méme la. nécessité 
une eorreetion parfaite pour qu'un ouvrage soit véritablement utile et estimable. se livre depuis plus d'un an, et 
est résolu de se livrer jusqu'à la fin à une opération longue, pénible et coüteuse, savoir, la révision entiére et 
upiverselie de ses innombrables clichés. Ainsi chacun de ses volumes, au fur et à mesure qu'il les remet sous presse, 
est corrizé mot. pour mot d'un bout à l'autre. Quarante hommes y sont ou y seront occupés pendant 10 ans, et une 
some qui ne saurait étre moindre d'un demi million de franes est consacree à cet important contróle. De cette 
inaniére, les Publications des Ateliers Catlioliques, qui déjà se distinguaient entre toutes par la supériorité de leur 
vorrection, n'auront de rivales, sous ce rapport, dans aucun temps ni dans aucun pays; car quel est l'éditeur qui 
pourrait et voudrait se livrer APRES COUP. à des travaux si gigantesques et d'un prix si exorbitant ? Il. faut 
certes étre bien pénétré d'une vocation divine à cet effet, pour ne reculer ni devant la peine ni devant la dépense, 
surtout lorsque l'Europe savante proelame que jamais votumes n'ont été édités avec tant d'exaetitude que ceux de 
la Bibliotléque universelle du Clergé. Le présent volume est du nombre de ceux révisés, et tous ceux qui le seron, 
à l'avenir porleront cette note. En conséquence, pour juger les productions des Ateliers Catholiques sous le rapport 
de la correction, il ne faudra prendre que ceux qui porteront en tete l'avis ici tracé. Nous ne reconnaissons que cette 
édition et celles qui. suivront. sur nos planches de métal ainsi corrizées. On croyait autrefois que la stéréotypie 
immobilisait les fautes, attendu qu'un eliché de métal n'est point. &iastique; pas du tout, il introduit la perfection, 
ear on a trouvé le moyen de le corriger jasqu'à extinetion de. lautes. L'Hébreu a été revu par M. Drach, le Grec 
par des 5rees, le Latin et 16 l'rancais par les premiers correcteers de la capitale en ces langues. 

Nous avons la consolation de pouvoir finir cet avis par les r/fexions suivantes : Enfin, notre exemple a fini par 
*branler les grandes publications en Halie, en Allemagne, en Belrique et en France, par les Canons grecs de Wome, 
le Gerdil de N les aint Thomas de Parme , l'Encyclopédie religieuse de Munich, le recueif des (téclarations des 
viles de Βγυχο es Bollandistes , le Swirez et le Spiciléqe de Paris. Jusqu'ici, on n'avait su réimprimer que des 
oivrages de courte baleine. Les 1n- £^, οὐ s'engloutissent les in-folio, faisatent peur, el on n'osait y toucher, pat 
rrainie de se nover dans ces abimes sans fond et sans rives; mais on a fini par se risquer à nous imiter. Dien pius, 
sous notre impulsion, d'autres Editeurs se préparent au. Bullaire universel, aux Décisions de toutes les Congrégations, 
à une Biographie et à une Histoire générale, ete., ete. Malheureusement, la plupart des éditions déjà faites ou qui se 
font, sont sans autorité, parce qu'elles sont sans exactitude ; la correction semble en avoir été faite par des aveugles, 
*" qu'on n'en ail pas senti la gravité, soit qu'on ait reculé devant les frais; mais patience! une reproducion 
vorrecte. surgira bientot, ne füt-ce qu'à !a lumiere des écoles qui se sont faites ou qui se feront encore. 


A d TRADITIO CATHOLICA. 


SJECULUM VII, ANNI 600-650. 


HXYXIOY, 


HIIPEXBYTEPOY IEPOXOAYMQON, 


OAYMIIIOAQPOY 


AIAKONOY AAEZANADPEIAE, 


AEONTIOY. 


ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ͂ ΝΕΛΠΟΛΕΩΣ THE KIYIIPOY, 


ΤΑ EYPIEKOMENA IIANTA. 


HESYCHII 


HIEROSOLYMITANI PRESBYTERI, 


OLYIIPIODORI ALEXANDEINI, 


LEONTII NEAPOLEOS IN CYPRO EPISCOPI, 
OPERA OMNIA; 


ACCURANTE ET DENUO RECOGNOSCENTE J.-P. MIGNE, 
Ribliofhecio Cleri universe, 
SIVE 


CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTLE ECCLESIASTIC.E RAMOS EDITORE. 


————— em o 6 e$ 6 e —— — 
TOMUS UNICUS. 


an 


vENIT 12. FRANCIS GALLICIS 


EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM, 


IN VIA DICTA. THIBAUT, OLIM D'AMBOISE, PROPE PORTAM LUTETLE PARISIORUM VULGO 
D'ENFEl NOMINATAM, SEU PETIT-HONTROUGE, NUNC VERO INTRA MOENIA PARISINA., 


1805 


TRADITIO CATHOLICA. 3 
SAECULUM YII, ANNI 600-650. 


ELENGCHUS 


AUCTORUM ET OPERUM QUI IN HOC TOMO XCIII CONTINENTUR. 


OLYMPIODORUS DIACONUS ALEXANDRINUS. 


Commentarius in Job. col. 11 
— in Proverbia. A70 
— in Ecclesiasten. 418 
— in Jeremiam. 621 
-- in Lamentationes Jeremiae, 126 
— in librum Baruch. 162 
— in Epistolam Jerenia. TTA 
— in Lucam. 119 


HESYCHIUS PRESBYTER HIEROSOLYMITANUS. 


Commentarius in Leviticum. 781 
Fragmenta in Psalmos. 1179 
— in XII prophetas minores. 1339 
-— in Isaiam. 1370 
— in Ezechielem. 1386 
-- in Danielem. 1387 
τος in Acta. 1381 
— in Epistolam S. Jacohi. 1390 
— in Epistolam I S. Petri. 1390 
— in Epistolam S. Jude. 1391 
Questiones et solutiones varia. 1391 
Sermones. 1450 
Martyrium S. Longini centurionis. 1546 


LEONTIUS NEAPOLEOS IN GYPRO EPISCOPUS. 


Sermones. 1566 

Vita S. Joannis Eleemosynarii. 1613 

Yita S. Symeonis Sali confessoris. 1669 
— —a2-9-9 «m — 


Parisiis, — Ex Typis L. MIGNE. 


CIRCA. MEDIUM S,ECULUM VII. 


OLYMPIODORUS 


DIACONUS ALEXANDRINUS., 


NOTITIA. 


(Vannic. Bibliotheca Greca, edit. Hanress , X, 627.) 


* Olympiodorus, diaconus Alexandrinus, laudatur ab Anastasio Sinaila libro vit in Hexaeme- 
TOD, Ὁ πολὺς τὰ θεῖχ Ὀλυμπιόδωρος (1), n rebus divinis praeclarus Olympiodorus : mox eidem 
dicitur φιλόσοφος ὁ τὴν ᾿Αλεξανδρέων vot; λόγοις χαταφωτίσας, ὡς ταύτης διάχονος, philosophus qui 
Alexandriam suis illustravit libris, ut qui essetejus diaconus (2). In ejusdem Anastasii Οὐ - 
stionibus, questione xvi, p. 186, affertur locus "OXopzto26009 £x τῶν τοῦ "156, ex. Olympiodori 
Commentario in Jobum. Hinc non infra seculi septimi medium  detrudendam Olympiodori 
aetatem reete colligas, cum Anastasius Sinaita scripserit circa a. 680. Nam quod Blondellus, 
p. 315 De Eucharistia ait, Olympiodorum vixisse post a. 900, vel 1000, atque inde Anastasium 
juniorem quoque vu't evincere; vellem. ut argumentis idoneis demonstrasset. Quod autem 
Montfaucon Proelimin. in Hexapla Origenis pag. 76 ait, Olympiodorum in cod. Coislin. de- 
2imi circiter vel undecimi sceuli dici episcopum 7rices in Thessalia, vereor ne (Ecumenium 
cum Olympiodoro confuderit. Namque (Eceumenius dieitur episcopus Tricee in Thessalia. 
(Vid. ejusdem Montfaucon. bibl. Coislinian. pag. 275, 277.) Hujus commentarii in Jobum ma- 
gna pars servata est in catena Graecorum Patruii ad Jobum.. Olympiodori scholia leetu digna 
tn Ecclesiasten. Latine ex versione Latina Zenobii Aeciaioli Florentini viderunt lucem Pa- 
ris. 1511, 4, Basil. 1536 (3), 1551, 8, atque in Orthodoxographis οἱ in bibiiothecis Patrum. 
Eadem Grece et Latine primum edita suntin Auctario bibl. Patrum Duceano, Paris. 1624, 
fol., tom. IT, p. 602, et inde in bibl. Patrum Morelliana, Paris. 1644, 1654, tomo ΧΠῚ. Jn 
librum Esdre scripsisse se innuit p. 630, Ὡς £v τῷ "Ἔσδρᾳ ἐσημειωσάμεθα. Ex pluribus scri- 
ptoribus eolleeta esse, vel illud ἄλλως, ἄλλως subinde repetitum docet. Nomine tenus tamen 
scriptor in illis nullus citatur, nisiSymroachus ad cap. vir et. rx, et in margine ad cap. 1v 
Cyrillus, quod postremum suspicor esse ab interprete. Zn. Jeremie prophetiam et Threnos 
quamplurima etiam Olympiodori in catena Patrum ad Jeremiam Ghisleriana habemus. FABR. 
Olympiodori et aliorum fragmenta, in cod. Cromwell. cxi, s. n. 291 cat. mss. Anglic I, 1. -- - 
Olympiodori et Nicetae quidam in cod. Paris. publ., teste Montfauc. in Bibl. biblioth. mss. 
pag. 121 A. — Conf. de hocOlympiodoro Cave Hist. litt. SS. eccl. vol. 1, pag. 491, qui ejus 
ilatem scc. v exeunti, vel.potius ineunti vr parum probabiliter (quoniam Anastasium, qui 
eum laudavit, fuisse patriarcham Antiochenum, perperam arbitratur), ascribit, et de aliis 
quibusdam agit Olympiodoris. — Oudin. in Comment. de SS. Eccl., II, pag. 513 sqq., qui 
ejus ctatem assignat a. C, 990; at miscet cum nostro duo posteriores Olympiodoros Alexan- 
drinos, philosophos, et trium illorum opera tribuit uni Olympiodoro, diacono. — Rectius 
ejus :etatem asserunt a. C. circ. 650, Hamberger, in Zuverless. Nachrichten, part. τα, p. 497, 
et Saxius in Onom. lif. yt, p. 78. Hanr. 


NOTITIA ALTERA. 


((DE Macisrnis], Acta martyrum ad Ostia Tiberina, p. 286, 987.) 


De Olympiodori diaconi Alexandrini etate diu quaesitum est, sed frustra : Grabius in 
Spicilegio propius cateris ad. veritatem accessit ; Caveus aliique longius abierunt. Donec a 
Cl. Marcellio adnotatio quiedam est edita, unde Olympiodori «etas dignoscitur. Hanc nota- 


^ 


(1) Grece produxit I. E, Grabe tom. ΠῚ Spicilegii — Orthodoxographis, part. 1, pag. 955.'— In Dibl. 


Petrum, p. 245. Ν Patrum, Paris. 1515, vol. Vl, col. 407, fol. — Co- 
(2) Diaconus dicitur etiam. in catena Ghisleriana — lou. Agripp. 1618, vol. IJ, p. 595. V. cat. Bibl. Lej- 
ad Jererniam, tom. I, p. 271. dens. p. 61. — Vetus edit. Ecclesiastze, Olympiodo- 


(5) Conf. Ranzeri Ann. typ. vol. Vl, p. 515, n. rus in Ecclesiasten, Aristeas de LXX interpretibus, 
1058. Add. editt. Basil. 1530, fol., ib. 1569, fol., in — Latine, 1512, 4, Henr. Steph. IHanr. 


PaTnor. Gg, XGHI, 1 


T OLYMPIODORI ALEXANDRINI 12 


lionem in fine Commentariiin Jeremiam ex Cod. Barberino quando nostre Dissertationi 

haud paulo ante quam ederetur, inseruimus, hie referre nil vetat : '"ExAnpoóü0n σὺν Θεῷ A 
κεφάλαιον cyoAior εἰς τὸν paxdpicr. Ἱερεμίαν τὸ πογημάτιον' τοῦ μακαρίου Ὀκϊυμαιοδώρου διαχόγου 
"AJe£arópsiac, χειροτονίας Ἰωάννου ἀρχιεπισκόπου "Ads£avópgelac Νικιώτου. Absolutum est 
cum Deo Scholiorum per capita in beatum Jeremiam opusculum beati Olympiodori diaconi 
Alexandrini, ordinati a Jóanne archiepiscopo Alexandrie Niciota. Joannes Il. coznomento 
Niciota cam sedem annis 11 occupavit, ab ann. 507 ad 518, quamvis decessisse dicatur anno 
vel biennio ànte.... Ineunte izitur s:culo vr floruit Olympiodorus diaconus, non autem epi- 
scopus Triecie, quod excidit Montfauconio in. Pref. ad. Hexapla, qui OEcumenium legere in 
compendio nouinis debuisset. Hie enim fuit episcopus Triceze, unus ferme qui post Helio- 
dorum occurrat. 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 
COMMENTARIUM IN BEATUM JOB. 


(Ex Catena Patrum Grieorum, collectore Niceta, IIeracle: metropolita, ex duobus mss. hibl. Dodl. codicibus, 
opera Patricii Junii, bibliotbecarii regii. Lond. ex typogr. reg. 1627.) 


MONITUM. 
(Fanmic. Diblioth. Grac. edit. HianzEss., VIiT, 647.) 


Catena in librum Jobi edita primum Latine Lugduni est apud Joannem Stratium a. 1585, 4 (4), 
etrecusa Venet. 1587, 4, cum variis accessionibus (5), interprete. Paulo Comitolo, S. J. qui 
Antonio Caraffze, cardinali, cujus auspieiis huuc verlendi laborem in se susceperat, opus 
inscripsit. Editionem Lugdunensem curavit Laurentius Cum-Deo (6), qui, in episto'a pre- 
missa ad Comitolum, negat auctorem Catena esse Olympiodorum (7), diaconum Alex., uti 
interpreti ex protheoriis et amplioribus symbolis persuasum fuerat, sed, uti ipse potius 
fide plurium mss. codieum ostendit, Nicetam Heraclec Ponti in Thracia circa a. C. 1077 me- 
tropolitam. Unwm, inquit, illud torsit, quod hujus coagmentationis auctorem. esse Olympio- 
dorum, quem tu arbitraris, persuadere mihi minime potui. Quare, cum Grecum ezemplar 
sune quam vetustum apud doctissimum et nobilissimum virum, Joannem a Sancto Andrea, 
Ecclesie Parisiensis canonicum, exstare audivissem, eum per litteras rogavi, mihi ut id du- 
bitationis ezimeret. Qui, qua est humanitate, statim respondit, suo exemplari Niceteie, Hera- 
cleensis episcopi, nomen inscriptum : quod non subditum esse confirmor, cum, quod stylus 
ipse cum ceteris ejus operibus plane consentiat, tum, quod. alterum exemplar regis Gallorum 
bibliothece, εἴ πον pauca que Constantinopoli visuntur, idenv nomen summo. cum consensu 
preferant. Idem | (quidquid eontra in dissertatione adversus Laurentium, Venete editioni 
adjuncta, Comitolus disputet), confirmat codex Vindobonensis, de quo Lambecius V, pag. 
62 (8), et antiquioris etiam ms. suffragio nixus, Patricius Junius* (quem Lambecius pag. 64. 
[s. p. 139. Kcll.], male Franciseum Patricium appellat) qui Comitoli versionem pluribus sca- 
tere hallucinationibus deprehendit, et ipse Greca ex codice antiquissimo, litteris grandiori- 
bus sine ulla capitum vocumque distinctione in. membrana scripto, quem, Alexandria 
CPolin advectum, Cyrillus Lucaris, patriarcha, ad regem Magne-Britannie dono miserat, 
descripsit, et eum. nova versione sua accuratiore edidit Londini, 1637, fol., subjecto libro 
Jobi, Grece ex versione LXX senum descripto στιχηρῶς, quem separatim recudi fecit postea 
Joannes Terentius, Frisius, Franekere, 1663, 4. $1 Colomesio in Paralipomenisde scripto- 


mano, Dourmicano, locupletata, perfecta, editaque 
est Lugduni 1588, fol., ex Juntarum officina, qua- 
tuor voluminibus. 

(1) Hunc Olympiodorum, diaconum Alexandrinum, 
jam ab Anastasio sub extremum libri v1 Anagogi- 


(4) Ab Etigio pag. 568, et Waleh. in. Bibl. patri- 
stica, pag. 194, prima edit. prodiisse dicitur a. 1586, 
ibique agitur de hac catena edita. — Edit. Venetam 
recenset lttig. p. 653 sqq. Hanr. 


(3) De illis accessionibus videndus b. D. Thome 
luigi liber de Bibliotliecis Patrum et catenis, pag. 
058 sq., ubi pro Colonie legendum Lugduni, ut 
ipse etiam agnovit pag. 578, ubi reprehendit cata- 
logum Heinsian:e bibliothecze, in quo p. 56 ex duo- 
bus Paulo Cormitolo οὐ Laurentio Cum-Deo conflatus 
est unus Paulus Cum-Deo. 

(6) ldem hie est. Laurentius. Cum-Deo, Italus , 
cujus Bibliotheca homiliarum et sermonum pri- 
$corum Ecclesie Patrum ὁ Gerardo Mosavo, Ger- 


carum contemplationum in dexaemeron citari, 
adeoque non juniorem videri szculo quinto vel 
sexto, docet Ernestus Grabe, tom. II. Syicilegii Pa- 
trum, pag. 243. 

(8) S. p. 155. sqq. ed. Kollar. de cod. Ciwsar. 
251, ubi pluribus refert. diversa de auctore hujus 
Catenz judicia Laur. Cum-Deo ct P. Comitoli, itqu 
in sententiam prioris. Hanr. 


13 IN BEATUM JOB; ΡΒΟΜΙΌΜ. t 


ribus ecelesiasticis eredimus, Dasilidis odas et Valentini Psalmos memorat Origenes in ca- 
lena in Jobum a Comitolo Latine versa, p. 433 editionis Venet;. Quod, inquit, im catena 
a Patricio Junio edita, incassum queras. Sed hoc idem incassum quieras in Catena. versa. ἃ 
Comitolo, in cujus editione Lugdunensi, ad verba Job xri, 10 : De ore ejus lampades proce- 
dunt, tantum reperio p. 237 Origenem dicentem : δὲ quando sermonem auribus acceperis, 
Christiane pietatis specie tectum, sed opifici calumniam inferentem, verbi causa Marcionis, 


Valentini, Basilidis sententias impias ac nefarias jactantem 


sanc tunc etiam cernes ex ore 


horum carbones, torresque foras erumpere. Eadem habeteditio Patricii Junii pag. 590, nisi 
quod in Latino, typographi, ut credo, culpa pro Mareione Marciani nomen excusum legitur. 
Εἴποτε ἤκουσας λόγου προφάσει Χριστιανισμοῦ χατηγοροῦντος, τοῦ Δημιουργοῦ, φέρε εἰπεῖν, πρεσθεύοντος 
πὰ Μαρκίωνος, τὰ Οὐαλεντίνου, τὰ Βασιλείδου, --- ὄψει ὅτι ix στόματος τῶν τοιούτων ἐξέρχονται δαλοΐ, 
Verius estJunianam editionem non modo accuratiorem multo, sed et passim locupletiorem 


esse versione Comiloliana. 


PROG:MIUM AUCTORIS. 


Πολλὰ τοῖς παλαιοτέροις ἔδοξε περὶ τῆς προχειμέ- A — De traclatu nobis proposito varia est veterum 


E 
ἁγίου ὑπεραπολο- 
γεγονὼς, 


TRES XJ νὰ $ 
vns συγγραφῆς " ol μὲν γὰρ τοῦ 
γούμενοι, λέγουσιν ὅτι πρὸ τῆς χάριτ 
χαὶ μηδὲν ἐλπίζων ἔσεσθαι χατὰ τόνδε τὸν βίον, 


o 
da 


ἐπειδὴ τῆς τῶν ὁρωμένων εὐδαιμονίας ἀφηρέθη, 
χρημάτων xoi παίδων, καὶ τῇ ἀνηχέστῳ περιεθέ- 
ὄλητο νόσῳ, εἰχότως ἐδυσχέραινεν. Οὐδὲν γὰρ ἑαυτῷ 
συνειδὼς ἄδιχον, οὐ δίχαια πάσχειν νομίζων, &va- 
ράττετο" xai οὐδὲν μὲν εἰς Θεὸν ἐδυσφήμησεν, ὅπερ 
μάλιστα τῷ διαδόλῳ διὰ σπουδῆς ἦν. Πλὴν οὐκ ἐφύ- 
λαξε τὸ πρὸς Θεὸν ἀχρότατον σέδας, τῷ ὄλως ἀμ- 
φισθητῆσαι περὶ τὴν αὐτοῦ πρύνοιάν, διὰ τί μὴ τὸ 
χριτιχὸν αὐτοῦ ἐφύλαξεν ὁ Θεὺς, ἀλλ᾽ εἴασε παρὰ 
τὴν ἀξίαν χαχοῦσθαι" xal διὰ τί μὴ φιλανθρωπίας 
χατηξίωσεν, εἴπερ ὅρα πονηρίαν [f. suppl. οὐχ] 
εἶδεν ἐν αὐτῷ. Οὐχ ἀποδεδώχασιν οὖν οἱ ταῦτα λέ- 
γοντες τῷ διχαίῳ "I6 τὴν τελείαν ἀρετὴν, ἀλλ᾽ ἔφα- 
σαν ὅτ: χαλὸὴν ἡμῖν ὑπόδειγμα γέγονεν ὁ Ἰὼδ οὕτω 
πρὸ τῆς χάριτος ἀγωνισάμενος, ἵνα ἡμεῖς οἱ τῆς 
χάριτος ἀπολελαυχότες, ἐπὶ τὰ τελεώτερα λοιπὸν 
ὁδεύωμεν, τὸ τοῦ θειοτάτου li29)o9 χατὰ νοῦν λα- 
θόντες, ὃς πρὸς τοὺς ἀμφισδητοῦντας ταῖς θείαις 
χρίτεσιν ἔφησεν, Μεγοῦνγε, ὦ ἄγθρωπε, σὺ τίς el 
ó ἀνταποχριγόμεγος τῷ Θεῷ; Μὴ ἐρεῖ τὸ πλάσμα 
τῷ πιιάσαγτι - Τί με ἐποίησας οὕτως; “Ἕτεροι δὲ 
χαὶ ἐπὶ τῶν χρόνων αὐτῶν τῶν βατιλέων τοῦ 
δὰ χαὶ τοῦ Ἰσραὴλ γεγονέναι φασίν " ἐγὼ 
πειθόμενος, τῷ μετὰ δικαίων χαὶ προφητῶν τὸν ἄν- 
6px συντάξαντι, xal διὰ τοῦ θεοφόρου στόματος Ἶε- 
ζεχιὴλ τοῦ προφήτου φήσαντι περὶ αὐτοῦ, ᾽Εὰν στῇ 
Νωὲ, καὶ Ἰὼδ, καὶ Δανιὴ.1, υἱοὺς αὐτῶν καὶ θυ- 
γατέρας αὐτῶν οὐ μὴ ἐξέλωνται" πείθομαι 65 xaY 
τῷ λέγοντι, Τὴν ὑπομονὴν Ιὼδ᾽ ἠκούσατε, καὶ τὸ 
τέλος Κυρίου εἴδετε" τὸν μὲν ὄνδρα θαυμαστόν 
τινα, καὶ ἀποστολιχὸν εἶναι πείθομα:, xa προφητι- 
χῆς ἀξιωθέντα χάριτος, εἴτε χαὶ πρὸ τῶν παλαισμά- 


των, εἴτε χαὶ ἐν αὐτοῖς: μέσοις 


τοῖς ἀγωνίσμασ!" 
«ἔλειος οὖν ἣν τὴν ἀρετὴν, χαὶ τῆς τοῦ Θεοῦ μαρτυ- 
ρία: ἄξιος. Πάλιν τε τοῖς ἱερὸ 
θῶν, χαὶ τοῖς ἁγιωτάτοις ἡμῶν 
x Kov παρΞξιληφότες, χατὰ 


τὴν τῶν Ἑδδομήχοντα ἑρμηνείαν ἐχδεδομένον, ἐν 


ποπτόλοις ἀχολου- 


25 


τῶν ἀποστόλων τὸ βιό 


* Bom. 1x, 20. ? Ezech. xiv, 18. 9 Jac, v, 1}. 


sententia; alii enim, viri sancti defensionem susci- 
pientes, non immerito eum, qui gratiam xtate 
processerat, et de meliore rerum statu in hac vita 
desperaverat, postquam visibilium omnium, divi- 
liarum. ac liberorum felicitate orbatus esset, οἱ in 
morbum immedicabilem — incidisset, calamitatem 
sre tulisse dicunt. Cum enim nullius. injustitiaz 
conscius sibi esset, et. iniqua se pati existimaret, 
animo turbato erat; contra Deum autem nulla 
blasphemam vocem protulit; quod wt faceret, 
diabolus precipue contendebat. Verum in eo euod 
cirea. Dei providentiam hiesitando dubitaverit, cur, 
scilicet, judicii justo esamine non observato, contra 
quam merebatur malis eum affligi passus fuerit; ef 
quandoquidem malum in eo non noverat, cur cle- 
mentia eL benignitate eum complexus non sit, cultu 
sunmo et intemerata religione Deum non est ve- 
neratus. Qui hiec asserunt, justo Jobo perfectam 
virtutem. nequaquam. attribuerunt, verum Jobum 
ante grali: tempora ita certantem, praeclarum nobis 
exemplar exstitisse dixerunt, ut nos dicti illius di- 
vinissimi Pauli memores, contra eos qui judicia 
divina in controversiam adducebant : Tu, liomo, quis 
es, qui Deo ex adverso respondes? mum. figmentum 
opifici dicet : Cur me sic fecisti '? qui gratize parti- 
cipes facti sumus, ad majorem in dies perfectionem 
progredi possimus. Alij vero sub regibus Jud:e ct 
Israelis floruisse eum volunt : ego vero Deo (idem 
adhibens, qui in virorum justorum et prophetarum 
numero eum censet, ac per prophetze Ezechielis os 
divinitus inspiratum, dicit : Si steterit Noe, οἱ Job, 
et Daniel, [ilios eorum et [filias non eximent ?; ejus- 
que auctoritati assensum pr:ebens, qui dicit : Pa- 
tientiam Jobi audivistis, et finem Domini vidistis 5 ; 
virum eum admirabilem, et apostolicum, ac dono 
propheti:, sive ante luctam, sive in mediis ipsis 
certaminibus, imbutum fuisse mihi persuadeo; vir- 
tulis igitur perfecticnem assecutus est, et diving 
testimonio dignus est habitus. Rursus saerosancto- 
rum apostolorum, et sanctissimorum Patrum no- 
strorum vesligia premens, qui librum juxta Septs 


15 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


16 


ginta seniorum interpretationem editum, ab aposto- A τοῖς ἐνδισθέτοις τῆς θεοπνεύστου Γραφῆς χατέλεξαν, 


lis accipientes, inter veros et indubitatos divinitus 
inspirate Seripturze. libros adnumerarunt, non hu- 
1nano conceptu compositum esse hoe scriptum 
assero ; verum Septuaginta seniores Spiritus sancti 
inspirationem et ductum in lHebraicis sequentes, 
hune etiam et reliquos omnes veteris feederis libros 
anle Christi adventum in carnem, sub Ptolem:iee 
JEgypti rege, divina dispensatione in Gricam 
linguam transtulisse, ne quis Scripturas a Septua- 
ginta senioribus ita versas in gratiam Christiano- 
rum, dicere posset. Atque h:ee quidem de strenuis- 
simo Jobo, et de scripto hoc dicta sulfliciant, quod 
integrum, una cum iis qu in fine scripta sunt (in 
quibus genealogia Jobi habetur, ex qua ante legem 
floruisse ostenditur) recipimus, totum enim tracta- 
Qum sie scriptum, Ecclesia. ab apostolis traditum 
accepit. Amicos etiam ejus, viros justos fuisse per- 
suasum habeo; fieri enim non potuit, quin justos 
amicos justus possideret. Quoniam autem Jobus 
magnus athleta. esset, et diabolus etiam, apostati- 
carum potestatum princeps, contra eum in certamen 
descendisset, Deus qui athletas suos corona dignos 
praeconio celebrat, ne quis adversario prwtextus 
reliquus foret, justum cuncta pati, omnesque ejus 
plazas ferre passus est: unde prater omnia alia 
acerba, verba etiam vulneribus ipsis longe graviora, 
pro consolationis pharmaco, amicis ejus insuper 
addere et cumulare permissum est; hac autem τὰς 
one venia iis concessa est. Multi sunt derelictionis 
nodi : hic quidem propter peccatum afllizitur, quem- 
admodum ille cui Salvator dixit : Ecce, sanus es 
factus, noli amplius peccare *; ille vero, ut. glorifi- 
cetur Deus, prout a nativitate czecus, de quo Domi- 
nus dixit : Neque hic peccavit, neque parentes ejus, 
sed ut Dei opera in eo manifestarentur *; et alii alia 
dispensatione adversa patiuntur, sicut infantes ab 
Merode occisi; alii etiam sepenumero ut a vitio ad 
virtutem convertanAur : et, uL verbo absolvam, divina 
providentiz et disciplinae multi et varii sunt. modi, 
omnesque uliles, licet earum cause nobis sint 
incognit:e, Ex iis autem modis, hic qui justis infer- 
tur, unis est, ut occulta eoram virtus splendeat, et 
tanquam aurum in fornace explorati effulgeant : ad 
hunc modum, patienti: simulacrum, magnum Job, 
a diabolo tentari passus est Deus, cum ipsum in- 
terea, uL luculentius fortitudo ejus demonstrari 
posset, hoc laterel, et amicis eliam incognitum 
esset. Postquam vero mortem eum exoptantem au- 
divissent, cum aliis sermonibus afllict'ui consolari 
xquum fuisset, non nt cause cui patrocinabantur 
firmamentum aliquod aflerrent, sed diabolo fortasse 
hoc illis occulte inserente, zelum pro Deo (ut su- 
pra diximus) suscipere illis. concessum fuit; ac 
justi. desiderium, quo a corpore liberari cupiebat, 
blasphemiam contra Deum existimantes (quod a 
veritate alienum erai), qui remedii causa accesse- 


* Joan. v, 14, * Joan. ix, 5. 


οὐχ ἐξ ἀνθρωπίνης ἐννοίας συντεθεῖσθαι λέγω τὴν 
Γραφήν" ἀλλὰ xal τοὺς Ἑδομήχοντά φημι ἐξ ἐπι- 
πνοίας τοῦ ἁγίου Πνεύματος ὁδηγηθέντας τὰ '"E6pat* 
χὰ, αὐτό 


«£t 
τε 


ποῦτο τὸ βιθλίον, xaX πάντα τὰ τῆς 
παλαιᾶς διαθήχης, εἰς τὴν Ἑλλάδα μεταθαλεῖν 
γλῶτταν πρὸ τῆς τοῦ Κυρίου ἐπιδημίας, ἐπὶ Πτολε- 
patou τοῦ ἐν Λἰγύπτῳ βασιλεύσαντος, Θεοῦ τοῦτο 
οἰχονολήσαντος, ἵνα μήτις εἴπῃ, ὡς χάριν Χριστια- 
νοῖς χατατιθέμενοι, οὕτω τὰς Γραφὰς οἱ Ἑοδομή- 
χοντα διηρμήνευσαν. Ταῦτα μὲν περί τε τοῦ ἀνδρειο- 


τάτου Ἰὼδ, χαὶ τῆς συγγραφῆς, ἣν ἅπασαν δεχόμεθα 
μετὰ τῶν ἐν τῷ τέλει γεγραμμένων, ἐν οἷς χαὶ ἡ 
γενεαλογία φέρεται τῷ "l6, δι᾽ ἧς δηλοῦτα! πρὸ 
νόμου τυγχάνων * ὅλην γὰρ τὴν συγγραφὴν οὕτω γε- 
γραμμένην ἐχ τῶν ἀποστόλων ἡ Ἐχχλησία παρείλη- 
φε. Πείθομαι δὲ χαὶ τοὺς αὐτοῦ. φίλους διχαίους ei- 
ναι" οὐ γὰρ ἣν τὸν δίκαιον μὴ διχαίους χεχτῆσθαι 
φίλους. Ἐπειδὴ δὲ μέγας ἣν ἀθλητὴς, χαὶ ὁ τῶν ἀπο- 
στατιχῶν δυνάμεων ἄρχων διάθολος δι᾽ ἑαυτοῦ [ἴσ΄. 
χατ᾽ αὐτοῦ] χατέθη πρὸς τὸν ἀγῶνα,, ὁ τοὺς ἑαυτοῦ 
στεφανίτας ἀναχηρύττων Θεὸς, πάντα παθεῖν συνε- 
χεχώρηχε τὸν δίχα!ον, xaX πάσας ἐνέγχαι τοῦ πολε- 
μίου τὰς πληγὰς, ὡς ἂν μήτις αὐτῷ πρόφασις ὑπο- 
λειφθῇ " διὸ πρὸς πᾶσι τοῖς ἀλγεινοῖς, συνεχωρήθησαν 
χαὶ οἱ αὐτοῦ φίλοι, ἀντὶ παραμυθίας φαρμάχου, 
δεινοτέρους αὐτῷ τῶν τραυμάτων λόγους ἐπιθεῖναι * 


ἡ ὃξ συγχώρησις γέγονεν οὕτω. Πολλοὶ τῆς ἐγχατα- 
λείψεώς εἰσιν οἱ τρόποι" ὁ μὲν πάσχει δι᾽ ἁμαρτίαν, 


ὡς ἐχεῖνος πρὸς ὃν ἕλεγεν ὁ Σωτήρ᾽ Ἴδε, ὑγιὴς 
γέγονας. μηκέτι ἁμάρτανε" ὁ δὲ (ya δοξασθῇ ὁ 
Θεὸς, ὡς ὁ ἐκ γενετῆς τυφλὸς, περὶ οὗ πάλιν ἔφησεν 
ὁ Κύριος, Οὔτε οὗτος ἥμαρτεν, οὔτε οἱ γονεῖς 
αὐτοῦ, QAA ἵνα φανερωθῇ τὰ ἔργα τοῦ Θεοῦ ἐν 
αὐτῷ - xaX ἄλλοι πάσχουσι xav ἄλλην οἰχονομίαν, 
ὡς οἱ παῖδες οἱ ὑπὸ Ηρώδου ἀναιρεθέντες * xot. ἄλ- 
λοι πολλάχις, ἵνα ἀπὸ χαχίας εἰς ἀρετὴν ἐπιστρέ- 
Ψωτσι" xal ἁπλῶς εἰπεῖν, πολλοὶ χαὶ ποιχίλοι εἰσὶν 
οἱ τρόποι τῆς τοῦ Θεοῦ προνοίας χαὶ παιδεύσεως, 
xaX πόντες ὠφέλιμοι, χαὶ [ἴσ΄. xàv| ἡμεῖς τούτων 
ἀγνυοῦμεν τοὺς λόγους. Εἷς δὲ τῶν τρόπων τυγχάνει 
χαὶ οὗτος, ὃς τοῖς διχαίοις ἐπιφέρεται ἵνα αὐτῶν ἣ 
χεχρυμμένη ἀρετὴ διαλάμψῃ, χαὶ ὡς χρυσὸς ἐν χω- 
νευτηρίῳ δοχιμασθέντες ἐχλάμψωσι. Κατὰ τοῦτον 
τὸν τρόπον συνεχώρει ὁ Θεὸς τὸν τῆς ὑπομονῆς ἀν- 
δριάντα, τὸν μέγαν Ἰὼδ, ὑπὸ τοῦ διαθόλου πειράξζε- 
60uv* χαὶ ἠγνόει μὲν τέως αὐτὸς τοῦτο, ὡς ἂν xol 
περιφανέστερος ἀνδρείως [to. περιφανεστέρως ἀν- 
δρεῖος] ἀναδειχθῇ " ἠγνόουν Ob καὶ οἱ τούτου φίλοι. 
Ἐπεὶ ὃὲ ἤχουσαν αὐτοῦ τὸν θάνατον ἐπευχομένου, 
δέον ἑτέροις παραμυθήσασθαι λόγοις, συνεχωρήθη- 
cav, ὡς ἔδη φθάσαντες εἴπομεν, τοῦτο μὲν μὴ ποιῆ- 
σα. ἔχ τινος διχαιώματος, ἴσως ὃΣ χαὶ τοῦ διαδόλου 


λάθρα aüzot; τοῦτο ὑπασπείραντος, τὸν ὑπὲρ Θεοῦ 
δῆθεν “ζῆλον ἀναλαθεῖν " χαὶ νομίσαντες, ὅπερ οὐχ 
ἦν ἀληθὲς, βλασφημίαν εἶναι χατὰ Θεοῦ τὸ ποθεῖν 


UA 


τὴν δίχαιον ἀπαλλαγῆναι τοῦ σώματος, τὴν ὑπὲρ 


11 IN BEATUM JOB 18 


Θεοῦ δῆθεν συνηγορίαν ἀναδεξάμενοι, οἱ πρὸς θερα- A rant, dum Deo patrocinari volunt, ipsis doloribus 


πείαν ἥχοντες, πιχρότεροι τῷ διχαίῳ τῶν ἀλγηδόνων' 
χατέστησαν. Ὅτι δὲ οὐκ ἣν ἀληθὲς [ἴσ΄. ἀληθὴς 1 ἡ 
ὑπόνοια, ἐξὸν ἣν αὐτῷ διαχειρίσασθαι ἑαυτὸν, χαὶ 


ὑπεξαγαγεῖν τοῦ σώματος, ἀλλ᾽ οὐχ ἠνέσχετο τοῦτο 


ποιεῖν διὰ τὸν Θεδν τὸν συνδήσαντα τὴν Ψυχὴν τῷ 
( i 


σώματι" xa foa μὲν τοῦ θανάτου, εἰλικρινὲς δὲ πρὸς 
Θεὸν φυλάττων σέθας, χαίτοιγε ἐπ᾽ ἐξγυσίας ἔχων, 
οὐχ ἑαυτὸν ἀνεῖλεν. Εἴτις τοιγαροῦν τοῖς ἴχνεσιν 
ἠχολούθησε τοῦ μεγάλου Ἰὼδ, χαὶ τὸν ἐμπαθῆ φό- 
620 ὑπεραναθὰς, εἰς τὴν τελευταίαν xa τελείαν 
ἀγάπην ἔφθασεν, οἷδεν 
διαλέγεται, χαὶ ὅτι οὐκ ἂν ἐθάῤῥει χρίνεσθαι πρὸς 
τὸν Θεὸν, εἰ μὴ τῇ ἀγάπῃ τῇ πρὸς αὐτὸν συνεδέδετο, 
χαὶ σφόδρα ἐθάῤῥει τῇ τοῦ Θεοῦ διχαιοχρισίᾳ " διὸ 
χαὶ ὁ Θεὸς αὐτὸν ἀπεδέξατο, εἰδὼς 


ix ποίας παῤῥὴσίας οὕτω 


xal ποίας ἀγάπης τοὺς λόγους προέφερεν " εἰ δὲ val 
2 ^ xh - ; 

τις ἀλγηδόνων πεπείραται, διαφερόντως χαταπλαγή- 

οὔ ἀνδρὸς φιλοσοφίαν. 

᾿Αλλ᾽ ἱπέον λοιπὴν ἐπὶ τὴν τῶν ῥητῶν ἑρμηνείαν. 
u6at 


σεται τὴν Ev ταῖς βασάνοις τ ' 
L 
Λέξομεν Oi ὅσα τῇ ἱστορίᾳ cv 
ἀλληγορίαν βλέπει, οὐδὲν τῇ ἱστορίᾳ λυμαινόμενα, 
ὥσπερ ἐπὶ τῶν λοιπῶν ἁγίων Βιθλίων * οὕτω γὰρ 
ἡμᾶς οἱ ἸΙατέρες ἐδίδαξαν, μήτε ἐχριζοῦν τὰ ἐγγε- 
γραμμένα, xal πάντα πρὸς ἀλληγορίαν 
€ 


f ἀντιστρέ- 
ge, piss Ἰουδαϊχῶς ἐναπομένειν μόνῳ τῷ γράμ- 
ματι" ἀλλὰ διασχαλιδεύειν χαὶ χαλιεργεῖν τὸν νοητὸν 
. τῶν θείων Γραφῶν παράδεισον, xai τὰ μὲν τῇ ioco- 
ρίᾳ, τὰ δὲ τῇ θεωρίᾳ ἀποδιδόναι * χαὶ διαφερόντως 
ἐπὶ τῶν Προφητῶν, ὧν ἕνα ἡγοῦμαι τὸν ἁγιώτατον 
POUR μὲν γὰρ ἑχάτερα δέχεται τὸ ῥητὸν ἀδιάστως, 
χαὶ τὴν θεωρίαν, χαὶ τὴν ἱστορίαν, χρηστέον ἀμφο- 
πέροις " εἰ δὲ ἱστορίαν μόνην, μενετέον ἐπὶ τοῦ 
γράμματος" εἰ OE πρὸς διάνοιαν μόνην ὁρᾷ, ἀναχου- 
φιστέον τὸν λόγον, χαὶ εἰς τὴν ἀλληγορίαν ἀναχτέον. 
Χωρήσωμεν τοιγαροῦν, ὡς ἔφην, ἐπὶ τὴν τῶν ῥητῶν 
σαφήνειαν, αὐτὴν πρότερον αἰτήσαντες τοῦ μαχα- 
ρίου Ἰὼδ τὴν ἁγίαν ψυχὴν, ἱκετεῦσαι Θεὸν δοῦναί τι 
ἡμῖν χαὶ διανοηθῆναι χαὶ εἰπεῖν τῆς τοῦ ἀνδρὸς με- 
γαλοψυχίας ἐπάξιον. Ἵνα 85 εὐμαθέστερον ἔχοιμεν, 
χαὶ χαλῶς παραχολουθεῖν τοῖς λεγομένοις δυναίμεθα, 
προθεωρίαις χρηστέον xa0' ἕχαστον χεφάλαιον. 


acerbiores justo evaserunt. Falsam autem eorum 
opinionem fuisse, ex hoc apparet, quod cum mor- 
tem sibi consciseere, seque e corporis vinculis 
eximere lieuisset, propter Deum qui animam cor- 
pori eonjunxit, facinus hoc admittere non sustinuit : 
mortis quidem desiderio tenebatur, purum vero οἱ 
intemeratuim cultum erga Deum custodiens, licet ii 
potestate sua esset, seipsum | interimere — noluit. 
Si quis igitur magni Jobi vestigiis institerit, et ti- 
more cum perturbatione conjuncto superato, sum- 
mam et perfectam charitatem assecutus fuerit, qua 
fiducia sic Deum alloquatur, intelligit; et quod. in 
judicium cum Deo descendere, nisi charitatis copula 
cum eo conjunctus, jnstoque ejus judicio multum 
fretus, ausus non fuisset : idcirco Deus, cui cognitum 
erat quo animo et alfectu sermones protulerat, 
caleulo suo eum approbavit : et si quis erumnas et 
dolores expertus fuerit, viri zquanimitatem | in 
cruciatibus tolerandis, cum stupore summo admira- 
bitur. Verum nunc restat ut ad verborum interpre- 
ialionem nos aecingamus : que vero ad historiam, 
seu litteralem explicationem faciunt (1), et quie 
ad allegoriam spectant, nec historie vim ullam in- 
ferunt, prout in aliis sacr: Seripturze libris factum 
est, dicemus : ita enim a Patribus edocti sumus, ut 
neque qua in iis scripta sunt radicitus evellamus, 
omniaque ad allegoriam convertamus, neque Ju- 
daorum more in sola littera. h:reamus; sed ut 
spiritualem divinarum Scripturarum paradisum sar- 
culis versemus, et colendo ornemus, et hiec quidem 
historiz, illa vero theori:e tribuamus ; ae przecipue 
quidem in libris Prophetarum, quorum unum exi- 
stimo beatissimum Jobum. Si enim id quod dicitur, 
sine ulla vi utramque theoriam simul et historiam 
admittit, utraque utendum est; si vero historiam 
solam, in littera manendum ; sin mysticum sensum 
solum, attollenda, et ad allegoriam transferenda 
est oratio. Accedamus igitur (ut supra dixi) ad ver- 
borum enucleationem, precibus prius sanctam beati 
Jobi animam implorantes, ut ejus magnanimilate 
dignum aliquid excogitare et dicere valeamus, sup- 


plex Deum venerari velit. Ut autem majore cum fructu doceamus, et ea qux dicuntur rectius per- 
sequi possimus, protheoriis in singulorum capitum explicatione uti oportet. 


ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ IIPOTON. 
Προθεωρία. 

Ἐν γοῦν τῷ πρώτῳ τούτῳ, ὄνομα τοῦ διχαίου 
φησὶν ἡ Γραφὴ χαὶ χώραν, χαὶ προδιαγράφει τὴν 
ὥραν αὐτοῦ τῆς ψυχῆς, προασφαλιζομένη τὸν ἀχρο- 
ατὴν, ἵνα xax αὐτὴν τοῦ ἀνδρὸς τὴν ὑπόληψιν ἀχού- 
σῃ, xai τὰ ὑπ᾽ αὐτοῦ λεγόμενα, μηδὲν θορυθούμενος, 
ἀλλ᾽ ἀσφαλῶς πεπεισμένος περὶ τῆς αὐτοῦ διχαιο- 
σύνης * εἶτα ἐπιφέρει, ὡς χαὶ πολύπαις ἣν, xol χαλ- 
λίπαις, χαὶ βρύων πᾶσι τοῖς τῆς ἀνθρωπίνης εὐδαι- 


CAPUT PRIMUM. 
Protheoria. 

In primo igitur hoc capite, justi nomen ac rOgio- 
nem Seriptura indicat, ac primum auditorem prze- 
muniens, animi ejus pulehritudinem describit, ut 
juxta illam in nulla re perturbatus, sed firmiter de 
ejus justitia sibi persuadens, viri existimationem, 
et qux» ab eo dicuntur, audiat : addit deinde, quem- 
admodum multa et preclara sobole ornatus fuerit, 
et bonis omnibus qu: homines felices reddunt , af- 


NOTA. 


(I) Atque ita, in decursu operis, ἑστορίας nomen, si quando oreurrat, non tam rei veritatem, quam ex- 


plieationem litteralem, intelligere, et vertere oportet, 


f 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


20 


fluxerit. Docet. pr:terea. filiorum ejus concordiam, A μυνίας a. Διδάσχει δὲ χαὶ τῶν παίδων αὐτοῦ τὴν ὁμό- 


Εἰ fraternam charitatem, patris item curam, et nu- 
minis divini cultum , quantaque cum sollicitudine 
qu: sibi erant charissima educarit, omnem scilicet 
providentiam adhibendo, et quie ab illis per cogita- 
tionem, et contra voluntatem peccata committeban- 
tur, sacrificiis et precibus ad Deum, expiando. 

Vrns. 4. « Homo quidam erat in regione Ausi- 
tide, cui nomen Job. » 

Ausitis enim profani et flagitjosi Esau patria erat, 
à quo etiam nomen ei inditum est, ab Aus, scilicet 
nno ex filiis Esau. Vult igitur ostendere qualem 
virum àd pietatem produxerit profani et scelesti 
Esau provincia, ex cujus posteris justus fuit. Ausi- 
tidem regionem quidam Seonis esse dixerunt, Aus 
Hebraice appellatam, alii Idumzam, Eusebius (1) 
veio profert Aristzeum, in libro de Judzis testan- 
tem, aliam quamdam hane esse in Idumzxz et Ara- 
biz finibus positam : aurez autem eloquenti:e pater 
ipsam Arabiam esse affirmat, ubi et hujus generosi 
viri sepulerum exstat, et sterquilinii palestra, in 
qua przeclaris coronis redimitus fuit, anniversariisque 
honoribus, utsermone celebratum est, indigenz illum 
prosequuntur. Quem locum igitur incoluerit, et ubi 
Becertaverit,exiis qux hactenus dietasunt;planum est, 

Vens, 59. « Et erant pecora ejus ovium septem 
iillia, camelorum tria millia, juga boum quingenta, 
asinz feminx sequentes pascua quingent2 ; et mi- 
nisterium multum valde, et opera magna erant ei 
super terram. ? 
*Liberorum narrat felicitatem , οἱ possessionem 
percenset, ut duplicem ex eo utilitatem capiamus : 
quandoquidem nec divitize ad virtutem illi impedi- 
mento fuerunt. In tanta enim felicitate, et filiorum 
gloria apud homines florens, disciplinam non re- 
spuebat, neque a pietate animum abducebat ; quales 
ctiam sermones, tantis bonis spoliatus, usurpavit? 
Quamobrem hine discant divites, non ob satietatem 
alterum injuria kedere : et pauperes gratias agant, 
Sive opes nunquam adepti fuerint, sive adepti ami- 
serinL, et in paupertatem inciderint. llinc etiam qui 
liberis orbaii sunt, solatium sibi parent, in admira- 
bilem justi hujus imaginem intuentes. Ministerium 
dicit, quod przstabatur a servis. Aquila, servitium 
multum valde; Symmachus vero, familiam , diluci- 
dius interpretatus est. Opera, vero, magna, ad sen- 
sum quidem, opera sunt pietatis; ad litteram vero, 
in agris et in zedibus, consitiones, prata, horti, con- 
tubernia, :edificia. 

« Et erat. homo ille nobilis, inter cos qui a solis 
orlu. » 

Ex electo enim Abraham:eo genere ortus erat, vc- 
reque erat Abrahize filius, ut in cognatione, sic in pie- 


D 


D 


γοιαν, xal φιλαδελφίαν, xal τοῦ πατρὸς τὴν ἐπι- 
μέλειαν, xai τὸ πρὸς Θεὸν σέδας, χαὶ μεθ᾽ ὅσης 
ἐπιμελείας ἀνὴγε τὰ φίλτατα πολλὴν ποιούμενος: 
πρόνοιαν, χαὶ τοῖς b χατὰ διάνοιαν αὐτῶν ἀχουσίους 
ἁμαρτίας ἐξαλείφειν €, διὰ θυσίων τῆς εἰς Θεὸν 
δεήσεως. 

€ "Ανθρωπός τις ἣν ἐν χώρᾳ τῇ Αὐσίτιδι, ᾧ ὄνομα 
Ἰώδ. » 

'H Y3p | Absit 
xai πονηροῦ, ἀφ᾽ οὗ καὶ ὠνόμασται, fjzot ἀπὸ Ag 
ἑνὸς τῶν υἱῶν, Πσαῦ, Βούλεται οὖν εἰπεῖν, οἷον ἄνδρα 


Ὦνεγχεν εἰς ebo£6sc 


αν, 1 τοῦ βεδήλου χαὶ ἀθέσμου 
χώρα, οὗ καὶ ἀπόγονος ἣν ὁ δίχαιος " τὴν δὲ Αὐσίτιδα 
χώραν οἱ μὲν τὴν τοῦ Σηὼν εἶναι ἔφησαν, ἑδραϊστὶ 
'Aobg χαλουμένην, οἱ δὲ τὴν Ἰδουμαίαν. Εὐσέθδιος δὲ 
᾿Αρισταῖον εἰσάγει, ἐν τῷ περὶ Ἰουδαίων λόγῳ φάσ- 
χοντα, ἑτέραν τινὰ ταύτην εἶναι ἐν ὁρίοις χειμένην 
Ἰδουμαίας χαὶ "Apa6(ag* ὁ 6E χρυσοῤῥήμων Πατὴρ 
αὐτὴν τὴν ᾿Αραδίαν φησὶν, ἔνθα xaX τὸ μνημεῖον τοῦ 
γενναίου φαίνεται, χαὶ ἣ τῆς χοπρίας παλαίστρα, 
ἐν f| τοὺς λαμπροὺς στεφάνους ἀνεδήσατο, χαὶ τὰς 
δι᾿ ἔτους αὐτῷ τιμὰς, ὡς λόγος, ἄγουσιν οἱ ἐπιχώ- 
ριοι. Ποῦ δὲ χατῴχει, xal ποῦ ἢγωνίσατο ὁ ἄμεμ- 
πτος, πρόδηλον Ex τῶν μέχρι νῦν ὁρωμένων d. 

« Καὶ ἣν τὰ χτήνη αὐτοῦ πρόθατα ἑπταχισχίλια, 
χάμηλο! τρισχίλιαι, ζεύγη βοῶν πενταχόσια,, ὄνοι 
θήλειαι νομάδες πενταχόσιαι, χαὶ ὑπηρεσίά πολλὴ 
σφόδρα, χαὶ ἔργα μεγάλα ἣν αὐτῷ ἐπὶ τῆς γῆς.» 


Αέγει τὴν εὐπαιδίαν, ἀπαριθμεῖται τὴν χτῆσιν; 
ἵνα δύο χατ᾽ αὐτῶν 9 ὠφεληθῶμεν * ὅτι τε οὐδὲν αὖ- 
*Q πρὸς διχαιοσύνην ὁ πλοῦτος ἐμπόδιον γέγονεν. 
Ἐν τοσαύτῃ γὰρ παρὰ ἀνθρῴποις εὐδαιμονίᾳ χαὶ 
εὐτεχνίᾳ τυγχάνων, οὐχ ἀπαιδαγώγητος Tv, οὐδὲ 
περιεσπᾶτο τὸν νοῦν ἀπὸ τῆς εὐσεθείας * xal οἵων 
, οἵους ἐφθέγξατο λόγου: ; Καὶ πλούσιος 
ἐντεῦθεν παιδευέσθωσαν, μὴ διὰ τὸν χόρον 
ὑθρίζειν, xal πένητες εὐχαριστείτωσαν, ἣ τὴν 
ἀρχὴν μὴ χτησάμενοι, ἣ χαὺ ἀχτησάμενοι, xo εἰς 
πενίαν μεταπεπτωχότες. Παῤαμυθείσθωσαν δὲ χαὶ 
οἱ παῖδας ἀποθεθληχότες, πρὸς τὴν θαυμαστὴν εἰχό 
va τοῦ διχαίου βλέποντες. “Ὑπηρεσίαν' ὃὲ τὴν διὰ 
τῶ" οἰχετῶν φησιν. Ὁ γὰρ ᾿Αχύλας, καὶ δουλεία 
zxoAAQ σφόδρα, ἐχδέδωχεν " ὁ ὃὲ Σύμμαχος olxecía, 
ἑρμηνεύων σαφέστερον." ργα δὲ eydAa , πρὸς μὲν 
νοῦν, τὰ τῆς εὐσεθείας, πρὸς δὲ ῥητὸν, τὰ xxv 
ἀγροὺς χαὶ xav' οἴχους, φυτεῖαι, λειμῶνες, παράδει- 
σοι, συνοιχίαι, οἰχοδομήματα. 

« Καὶ ἣν ὁ ἄνθρωπος ἐχεῖνος εὐγενὴς; τῶν ἀφ᾽ ἡλίου 
ἀνατολῶν. » 

Τοῦ γὰρ ἀπολέχτου γένους τοῦ ᾿Αϑραμιαίου ἐτύγ- 
χᾶνε, χαὶ τέχνον ἣν ὄντως τοῦ ᾿Αθραὰμ, ὡς τῆς συγ- 


VYARLUE LECTIONES. 


Β ἴσ. ἀγαθοῖς: VbÍc.«á;. αλείφων, 


ἃ jo. εἰρημένων, 


e (c. αὑτόν. 


NOTAE. 


95 


i3) : 
) 2 


Euseb. De prop. Evang. lib. 1x, cap. 


21 

χενείας, οὕτω xaY τῆς 
ὑπάρχων διάδοχος. Ὁ δὲ 
γόνοι τὰ ἀνατολιχὰ χατῴχουν μέρη. 

4 Συμπορενόμενοι δὲ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ πρὸς ἀλλήλους, 
ἐποίουν πότον χαθ᾽ ἑχάστην ἡϊέραν, συμπαραλομ- 
θάνοντες ἅμα xoi τὰς τρεῖς ἀδελφὰς αὐτῶν, ἐσθίειν 
καὶ πίνειν μετ᾽ αὐτῶν. » 

᾿Αλλήλους, φησὶν, ἐχ διαδοχῆς συνεχάλουν ἕχαστος 


εὐσεθείας χαὶ 


'A6paXp. χαὶ οἱ τούτου πρό- 


τὴν ἑαυτοῦ ἡμέραν" οὕτω γὰρ ᾿Αχύλας, ἐχδέδωχε, 
Τοῦτο δὲ φιλαδελφίας χαὶ ὁμονοίας ἔργον, χαὶ τῆς 
πατρῴας παιδεύσεως γνώρισμα. θΘαυμασιώτατα δὲ 
ἐπὶ μὲν τῶν ἀῤῥένων ἔφη τὸ, Συμπορευόμεγοι 
πρὸς ἀλλήλους, τουτέστι, παρ᾽ οὐδενὶ αὐτῶν περὶ 
πρωτείων fj αἵρεσις, μέγιστον δὲ ἕκαστος ἔχρινε τὸ 
Ξξίγεσθαι. Ἐπὶ ὃὲ τῶν θηλειῶν 


πρὸς τὸν ἀδελφὶν E 

ὺ, συμπαραλαμδάγειν * οὐ γὰρ ταύτας ἀπῇτουν 
τὴν περὶ τῶν τοιούτων φροντίδα, ἀλλὰ χοινωνοὺς 
μόνον τῆς εὐωχίας ἐλάμθανον " χαὶ οἱ μὲν ἄῤῥενες 
cipi ταύτην τὴν διαχονίαν ἠσχολοῦντο, αἱ δὲ θήλειαι 
esu; xal ἀπερισπάστως συνῆσαν τοῖς ἀδε)φοῖς. 

« Καὶ ὡς ἂν συνετελέσθησαν αἱ ἡνέραι τοῦ πότου, 
ἀπέστειλεν Ἰὼδ χαὶ ἐχαθάριζεν αὐτοὺς, ἀνιστάμενος 
πὸ πρωΐ, καὶ προσέφερε περὶ αὐτῶν θυσίας, χατὰ τὸν 
ἀριθμὸν αὐτῶν, χαὶ μόσχον ἕνα περὶ ἁμαρτίας περὶ 
τῶν ψυχῶν αὐτῶν. "Ἔλεγε γὰρ Ἰὼδ, Μήποτε οἱ υἱοί 
pou ἐν τῇ διανοίᾳ αὐτῶν χαχὰ ἐνενόησαν πρὸς τὸν 
Θεῶν: Ούτως οὖν ἐποίει Ἰὼ πάσας τὰς ἡμέρας. ν 
4 Upa δὲ, πῶς xaY ἐν τῇ θυσίᾳ ὁμόνοιαν αὐτοὺς ἐδί- 
SpRD ἕνα ὑπὲρ πάντων μόσχον προσφέρων, ὡς 
ὑπὲρ μιᾶς ψυχῆς. Τὸ μὲν οὖν, ἀπέστει.1ςε, τὴν ἐπι- 


φησὶ, τοῦτο ἐγένετο, ἀλλ᾽ ἐξ ἀγρύπνου φροντίδος. Τὸ 
ὃὲ ἐκαθάριζε, καθαρσίοις, ὡς ἔοιχε, τοῖς δι᾽ ὑδάτων, 
οἷς φυσιχῶς τε ἄνθρωποι χρῶνται, χαὶ χατὰ νόμον 
Ιουδαῖοι. Τὸ δὲ, ὡς συγετειέσθησαν αἱ ἡμέραι τοῦ 
πότου, ἣ ὅτι xaD' ἑκάστην ἡμέραν τοῦτο ἐποίει, 
ὑπὲρ τῆς παρελθούσης σήμερον προσφέρων τὴν θυ- 
σίαν, 1| ὅτι μετὰ τὴν περίοδον τῶν ἑπτὰ ἡμερῶν 
ἅπαξ τῆς £60ouáüoz. Τὰς μὲν οὖν θυσίας ὑπὲρ τῆς 
αὐτῶν σωτηρία: προσέφερε, τὸν OE μόσχον ὑπὲρ τῶν 
γατὰ διάνοιαν ἁμαρτημάτων * ηὐλαδεῖτο γὰρ τὴν 
συνεζευγμένην τοῖς δείπνοις τοῦ λογισμοῦ ταραχήν. 
Καὶ χαθαίρειν ταῖς θυσίαις τὰς μόνον Θεῷ γινωσχο- 
μένας πράξεις ἠπείγετο, πρὸς τὴν χάριν βλέπων, 
Fico ΤΣ cdi 

eló γγελιχήν τοῦ γὰρ εὐαγγελιχοῦ νόμου 
χελεύοντος, μήτε χατὰ διάνοιαν πορνεύειν, Tj θυμοῦ- 
σθαι εἰχῇ, ὁ ἅγιος Ἰὼδ χαὶ ὑπὲρ τῶν xav ἔννοιαν 
ἁμαρτημάτων τῶν παίδων τὸν Θεὸν EE 
τῆς θυσίας. 


ξοῦτο διὰ 


o UMP Rar rei (ον δ ; 
Θαυμαστοὶ γὰρ οὖν χαὶ οἱ παῖδες, θαυμασιώτερος 
f 


5 
γὰρ οὐ- 
(«po 


ενῦτο * διόπερ οὐδὲ fyu- 
χνυτο * οιἰοπξρ ουὐὸς Ὧγω 


ὁ τούτων πατὴρ χαὶ παιδευτής. Τῶν μὲ 
Ξ υ. 
ν φανερὸν ἁμάρτημα 


fa περὶ τούτων ὁ πατήρ" τοῦ δὲ τοσαύτη τις ἣν ἧ 


ΠΕ 


ξο 


* 
H 
ξ 
H 

ἢ 


€ OO 


NU LEE ME " NE 
περὶ Θεὸν xol παῖδας ἀγάπη, ὅτι τὸν μὲν ἐξεξυμενί- 


ἐσπούδαζεν. ᾿Αλλὰ βαθαὶ 


εἴας; xal τῆς 


ἁμαρτημάτων τῆς εὐλα- 


i O/OciovtOcpUmcbDE ; 
pi τὸ Θεῖον θερμῆς θεραπείας 1 


IN BEATUM JOB. 


τῆς ἀρετῆς A late ae virtute ei succedens. Porro Abrahamus, 


22 


atque hujus majores, Orientis provincias coluerunt. 


Vins. 4. « Convenientes autem filii ejus ad in- 
vicem, faciebant convivium per singulos dies, assu- 
mentes simul et tres sorores suas, ut comederent 
et biberent eum eis. » 

Alii alios, inquit, successive, et suo quisque certo 
die, invitabant ; sic enim. Aquila interpretatus est. 
Alque id erat. fraterne. benevolentize et concordie 
opus, ae paternze institutionis argumentum. Summe 
vero admirationis est, quod de maribus dixit : Con- 
venientes inter se, id est, nullam ob rem de principe 
loco inter illos erat. contentio : pr:ecipuum vero 
unusquisque arbitrabatur , ad alterum properare. 
De feminis autem enuntiavit, quod, «a assumebant z 
neque enim harum rerum curam ab iis requirebant, 
verum sodales eas tantum in convivium adhibebant, 
solique mares obeundo huie muneri intenti erant, 
femine vero przeclare se gerentes fratribus indivulse 
aderant. 

Vrns. 5. « Et postquam consummali essert 
dies convivii, mittebat Job, et purificabat eos, exsur- 
gens mane, et offerebat pro eis victimas, secundum 
numerum corum, et vitulum unum pro peccato, 
pro animabus eorum. Dicebat enim Job: Ne forte 
filii mei in corde suo mala cogitarint erga Denm. 
Sic igitur faciebat Job omnibus diebus. » 

Attende, quemadmodum vel ipso sacrificio animo- 
rum consensionem eos docebat, unicum vitulum 
pro omnibus, tanquam pro una anima offerens. Il- 
lud vero, mittebat, patris sollicitudinem indicat; non 
enim pro forma et ex consuetudine tantum hoc fie- 
bat, sed ex insomni eura. Mundabat autem, aquis 
purgantibus adhibitis, quibus natura , homines, et 
ex lege, Judii utuntur. Hlud autem, cum. consum- 
mali essent dies convivii, hoc ostendit, aut quod il- 
lud quotidie factitaret, ad exacti diei expiationem ; 
aut post septem dierum anfractum, pro illorum sa- 
lute semel in hebdomade hostiam offerret. Sacrificia 
quidem pro illorum salute offercbat, vitulum autem 
pro peccatis cogitationis et mentis : verebatur enim 
intelligenti;e perturbationem, quae ccenas atque con- 
vivia comitari solet: et preteritis ac neglectis prac- 
ceptis legis, gratiam intuens, actiones illorum soli 
Deo cornitas, sacrificiis expiare contendebat. Anim- 
advertis exquisitum cultum evangelicum ; cum enim 
sit in evangelicis jussis, neque mente fornicandum 
esse, neque temere irascendum, sanctus Jobus pro 
peccatis liberorum qux» mente tantum conceperant, 
Deum hostiis placabat. 

Quapropter admiratione digni sunt filii, sed ad- 
miratione dignior horum pater et praeceptor. Hlorum 
enim nullum apertum peccatum apparebat, quare 
pro illis minime angebatur pater ; hujus autem 
tanta in Deum liberosque suos charitas, ut. illum 
placatum efficeret ac mitigaret ; hos vero purgare 
studeret a peccatis, etiam qu: mente concipiuntur. 
Papi! quanta erga Deum pietas, et quam.incitatum 


23 OLYMPIODORÍ AEEXANDRINI 94 


studium ! Sic, inquit, faewbat Job cunctis diebus. A Οὕτω 


Unde mentis ejus constans tenor, et nullis interval- 
lis discretus, manifestatur : neque enim. interdum 
quidem actiones virtutis suseipiebat, aliquando vero 
protermittebat, sed justi vita universa Deo conse 
erabatur. Summa vero hoe laus est, et encomiorum 
omnium supremum, quod pietatis officia nullo tem- 
pore non exereuerit. €essatio enim a: rebus bonis, 
redilus est ad. improbitatem. Atque hoc loco disci 
mus, vitanda esse convivia, ut quie peceati ansam 
prxbeant : siquidem: ubi expleta. fuerint , indigent 
expiatione , tametsi ob fraternam benevolentiam 
a?moremque mutuum , ca filii Jobi celebrarent. [llud 
recte omnino, ne forte mala cogitaverint, non quod 
ejusmodi essent filii Jobi, sed quod homines essent. 
Quare et illud m»gnum, de occultis etiam sollicitum 
esse, ac metuere : quod quidem justo huic accidit, 
3€ propterea pro ipsis sacrificium faciebat, et a 
peccatis illos liberabat. Quis autem talem curam li- 
berorum gerit? Non enim, quemadmodum multoruni 
sermo est, Job loquebatur : Bona ac facultates iis 
relinquam , gloriam. et principatum tradam , agros 
emam ; sed quid ? Ne forte quid in corde suo coqita- 
verint. Qu: enim. utilitas ex iis omnibus qui hic 
manent? Regem omnium propitium illis reddam, nec 
quidquam postea illis deerit. 

Vens. 7. « Et dixit. Dominus diabolo : Unde 
venis? » 

Angelos eum diabolo diseeptando sermocinari, ex 
lis que apud Zachariam leguntur, perspicuum est, 
ubi angelus diabolo inquit : Increpet te qui elegit 
Jerusalem * ; quinetiam in Epistolis catholicis 
dicitur : Cum — Michael contenderet de Mosis cor- 
pore cum diabolo, non est ausus judicium inferre 
blasphemia, sed. dixit : Increpet te Dominus 1. Atque 
hoc loco etiam intelligere licet. angelum quemdam, 
divino mandato obsequentem,. cum diabolo collocu- 
ium esse : et quemadmodum: principis cujuspiam 
satelles, cum responsa. defert ad aliquem, principis 
illa responsa esse non dubitamus, ita angelorum vo^ 
ces, qux Dei voluntate proferuntur, ipsius Dei esse 
creduntur. Deus igitur per sanctos angelos diabolum 
alloquitur, neque enim suo. sermone eum dignatur; 
propter eum autem qui tentatur. (Deo, scilicet, ex 
egregie factis justi hominis, voluptatem capiente, 
diabolo vero invidente, et. tentandi ipsum veniam 
postulante), Scriptura figurata loquendi forma uti- 
tur. lllud autem : Unde. venis ἢ exprobrandi causa 
dicitur diabolo : propterea quod ordinem ministran- 
tium spirituum. deseruerit, sicut. Adamo dictu 
est : Ubi es* Ὁ id est, e quibus, in quas res. deci- 
disti ? Fortasse etiam verba illa : Unde venis ? ad 
teinerarium diaboli motum. redarguendum valent, 
ac si diceret : Angeli, qui mihi obsequuntur, qui 
divina mea jussa capessunt, cadem cum perficiunt, 


vere mihi assistunt; voluntatis mee exsecutionem 


*Zach. 5,9. ? Jude 9. δ᾽ Gcnm. nr, 9. 


"à ἐποίει ὁ Ἰὼδ, qno, πάσες τὰς ἡμέρας. 
Av οὗ δηλοῦται! τὸ ἀδιάστατον τοῦ τόνου τοῦ ἁγίον - 
οὐ γὰρ ποτὲ μὲν τὴν ἀρετὴν ἐνήργει, ποτὲ δὲ οὗ, 
ἀλλ᾽ ὅλος ὁ βίος τοῦ διχαίου Θεῷ προσανέχειτο. 
᾿Αχρότατος δὲ χαὶ οὗτος ἔπαινος, χαὶ τελευταῖος 
ὅρος τῶν ἐγχωμίων, τὸ μηδαμῶς ἀναπαύεσθαι τὸν 
εὐσεθῶς πολιτευόμενον. Ἡ γὰρ ἀργία τῶν: καλῶν 
ἐπάνοξος πρὸς χαχίαν ἐστίν. "Ex τούτου μανθάνομεν, 
ὅτι φεύγειν δεῖ τὰ συμπόσια, ὡς ἁμαρτίας ποιητικά" 
ὅπουγε xaX χαθαρισμοῦ ἡμῖν δεῖ, μετὰ cV τούτων 
συμπλήρωσιν, εἰ xaY τὰ μάλιστα οἱ τοῦ "56 παῖδες 
δι᾽ ὁμόνοιαν καὶ φιλαδελφίαν τοῦτὸ ἔπραττον. Εῦ δὲ. 
τὸ, μήποτε κακὰ &reróncar, οὐχ ὅτι τοιοῦτοι ἧσαν 
οἱ παῖδες τοῦ Ἰὼδ, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ ἄνθρωποι. Μέγα ἄρα 
τὸ ὑπὲρ ἀδήλων φροντίζειν καὶ δεδοιχέναι " ὅπερ οὖν 
xal ὁ δίχαιος οὗτος ἔπασχε, χαὶ διὰ τοῦτο ὑπὲρ τῶν 
παίδων ἐποίει θυσίας, χαὶ ἀπήλλαττεν αὐτοὺς τῶν. 
ἁμαρτημάτων. Οὕτω τίς προνοεῖται παίδων ; Οὐχ 
εἶπΞ, χαθάπερ οἱ πολλοὶ τῶν νῦν ἀνθρώπων, Κατα- 
λείπω αὐτοῖς ὑπάρχοντα, 0 αὐτοῖς δόξαν, ἀρχὴν 
ὠνήσομαι, ἀγροὺς πριῶμα!: - ἀλλὰ τί; Μὴ τι dx 
εγόησαν ir τῇ καρδίᾳ abzàv. Τί yàp ὄφελος, ἐχεί- 
νων πάντων ἐνταῦθα μενόντων ; Τὸν βασιλέα πάν- 
των Deo. ποιήσω, φησὶν, αὐτοῖς, xot οὐδὲν αὐτοῖς. 
λείπει λοιπόν. 


« Καὶ εἶπεν ὁ Κύριος τῷ διαθόλῳ " Πόθεν παραγέ- 
γονας; » à 
Ὅτι θεῖοι ἄγγελοι προσδιαλέγονται τῷ διαθόλῳ, δη- 


CQ λοῦται μὲν xai ix τῶν παρὰ τῷ Ζαχαρίᾳ, ἔνθα 


φησὶν ὁ ἄγγελος τῷ διαδόλῳ, Ἐπιτιμήσαι σοι ὁ ἐκ- 
“εξάμεγος τὴν Ἱερουσαχήμ᾽" εἴρηται δὲ χαὶ ἐν 
χαθολιχαῖς, "Ore ὁ Μιχαὴ.1 περὶ τοῦ Μωσέως δι- 
ἐμάχετο σώματος, ὅτι οὐκ ἐτόλμησεν ὁ ἅγιος Me 
ya κρίσιν" βιασφημίας éxeveyxeiv κατὰ τοῦ 
διαδό.1ον, ἔφη δὲ μόνον, ᾿Επιτιμήσαι σοι ὁ Kóptoc. 
Κἀνταῦθα τοίνυν ἔστιν ἐννοεῖν, ὡς τῷ δεσποτιχῷ 
προστάγματι ὁ ἅγιός τις ἄγγελος ὑπηρετούμενος, 
τὴν διάλεξιν ποιεῖται πρὸς τὸν διάδολον * xa ὥσπερ 
εἴτις δορυφόρος ἄρχοντος ἀπόχρισιν Ex τοῦ χρατοῦν- 
τος φέρει πρός τινά, τοῦ ἄρχοντος εἶναι τὴν ἀπόχρι- 
σιν οἴδαμεν, οὕτω χαὶ τῶν ἁγίων ἀγγέλων αἱ φωναὶ 
χατὰ γνώμην Θεοῦ προσφερόμεναι ["8, αὐτοῦ εἶναι 
πιστεύονται τοῦ Θεοῦ. Διαλέγεται τοίνυν ὁ Θεὸς τῷ 
διαθόλῳ διὰ τῶν ἁγίων ἀγγέλων, οὐκ ἀξιῶν αὐτὸν 
λόγου, ἀλλὰ διά γε τὸν πειραζόμενον (τοῦτό ἔστι», 
ποῦ Θεοῦ τοῖς τοῦ διχαίου χατορθώμασιν ἡδομένου, 
ποῦ δὲ διαθόλου διαφθονουμένου, xal ζητοῦντος λα- 
θεῖν τὴν χατ᾽ αὐτοῦ τῶν πειρασμῶν συγχώρησιν) ἣ 
Γραφὴ κατὰ σχηματισμὸν τὸν λόγον προήγαγε. Ὑὸ 
δὲ, Πόθεν παραγέγονας ; ὀνειδιστιχῶς πρὸς τὸν διά- 
60409 λέγεται, διὰ τὸ ἐκπεπτωχένα: τῆς τῶν λειτουρ- 
γικῶν πνευμάτων τάξεως " ὡς xai τῷ ᾿Αδὰμ, 15, 
Ποῦ εἴ; ἀντὶ τοῦ, ἐκ ποίων, εἰς οἷα χαταπέπτωχας ; 
Τάχα δὲ xaX ἐλεγχτιχόν ἐστι τῆς ματαίας τοῦ διαθό- 
λου χινήσεως τὸ, Πόθεν παραγέγονας; Οἱ μὲν γὰρ 


VARIJE LECTIONES. 


20 IN BEATUM JOD. 20 


ἄγγελοι, φησὶν᾽, ὑπηρεσίας θείας πρὸς ἐμοῦ ποιεῖν A pro assistentia. adimplentes; 


προστεταγμένοι, ταύτας ἐχτελοῦντες, πᾶρε 
μοι, αὐτὸ τοῦτο ἀντὶ παραστάσεως ἐνεργοῦντες, τὴν 


τῆχασί 


τῶν ἐμῶν θελημάτων ἐχπλήρωσιν " οὐ γὰρ τοπιχὴ fj τούτων παράστασις, Σὺ δὲ πόθεν ; 


λειτουργὸς ἐμός. 

€ Kay εἶπεν αὐτῷ ὁ Κύριος" Προσέσχες τῇ διανοίᾳ 
σου, χατὰ τοῦ θεράποντός μου Ἰώθ;» 

᾿Ἐμφατιχῶς ὃὲ εἴρηται τὸ, τῇ διανοίᾳ cov , τῇ 
διεστραμμένῃ,, δηχαδὴ, τῇ xaxotéyvp, T, ἀεὶ προσ- 
ἐχεις εἰς τὸ παρατρέψαι τῶν ἀνθρώπων τὴν εὐθύτητα. 
Τὸ δὲ, προσέσχες, λέγεται μὲν χαὶ ἐρωτηματιχῶς" 
δύναται δὲ xal ἀποφαντιχῶς νοεῖσθαι, ἀντὶ τοῦ, οἷδα 
ὅτι προσέσχες " διαφθονεῖς γὰρ αὐτῷ διὰ τὰ: προσ- 
σύσας αὐτῷ ἀρετάς. Πολλοῖς δὲ ἐγχωμίοις ὁ Θεὸς 
βάλλει τὸν δίκαιον, πρὸς τὴν χατὰ τοῦ ἀθλητοῦ πά- 
Any τὸν ἀνταγωνιστὴν ἐχχαλούμενος, xal φησιν" "Occ 
OUx ἔστι κατ᾽ αὐτὸν τῶν ἐπὶ τῆς γῆς, ἀντὶ τοῦ, 
τῶν χατὰ τοὺς αὐτοὺς χρόνους, χατὰ τὸ ἐν τῇ Γενέ- 


ost περὶ No. λεχθὲν, ὅτι Ἦν δίκαιος ἐν τῇ γενεᾷ 


αὐτοῦ. 


ὁ διάθολος, xol εἶπέν ἐναντίον 


Τοῦτο εἰς τὸ ἀναιδὲς τοῦ διαθόλου λαμβάνεται" τὸ 
γὰρ, ἐναντίον τοῦ Κυρίου, εἶπεν, ἵνα δείξῃ τὴν 
ἀναιδῇὴ γνώμην, τὴν ἀντιπράττειν ἀεὶ τοῖς τῷ Θεῷ 
δοχοῦσι σπουδάζουσαν * ὁ μὲν γὰρ Θεὸς ἐμαρτύρει 
τῷ διχαίῳ, ὁ 0 συχοφαντεῖ αὐτὸν, ὡς οὐ xac' ἀρε- 
τὴν, ἀλλὰ xàz' ἐμπορίαν, εὐσεθοῦντα" xal qnot, 
Μὴ δωρεὰν Ἰὼδ σέξεται τὸν' Κύριον; "Ὄντως δια- 
δόλου τὰ ῥήματα * Οὐχ ἀρετὴν, φησὶν, ἀλλ᾽ ἀντιμι- 
σθίαν τῶν εἰς αὐτὸν εὐεργεσιῶν, Pa σοι τὸ 
δέθας" μισθωτός ἐστιν, οὐχ ἀληθινός. ᾿ἘΕχεῖνος δω- 
ps&v δέθεται, ὁ μήτε διὰ χολάσεις, μήτε δι᾽ ἐπαγγε- 
Jas δουλεύων Θεῷ. Ὅρα δὲ πονηρίαν * ἐπειδὴ τῶν 
εἰρημένων ἐπιλαθέσθαι οὐχ εἶχε, τὴν γνώμην δια- 
δάλλει, χαὶ οὐχ PRAE. τῶν φανερῶν, ἀλλὰ 
τῶν ἀφανῶν. 

« Οὐ σὺ περιέφραξας αὐτοῦ τὰ ἔξω, xdi τὰ ἔσω 
τῆς οἰχίας αὑτοῦ, χαὶ πάντων τῶν ὄντων αὑτοῦ χύ- 
AU; 

Τῶν ἁμοιδῶν ἤδη, φησὶ, τυγχάνει, πάντα τὰ ab- 
τοῦ ἀθλαθη 


διαφυλάττεις, εἰρήνης ἀπολαύει Ba- 
ὑξίας, οὐχ ἐμφύλιος, οὐχ ἐξωτιχὸς αὐτὸν ἐλυμήνατο 
t ius τὴν τῶν παρόντων εὐπραγίαν, 
αν τοῦ πλούτου, χαὶ αὐτόθεν ὑπο- 
χρίνετα! τὴν eis 26s ty "πανταχόθεν αὐτῷ τὴν ἀπά- 
θειαν πραγματεύῃ, χαθάπερ 


τινὰ περίθολον ὀχυ- 
xai χινδύνων ἐλευθερῶν. “Ὅρα 
πολλάκις ἐπεχεί- 
(nos λυμήνασθαι τὸν Ἰώδ- Οὐ σὺ γὰρ, φησὶ, περι- 


piv h περιφράττων, 
Oi, πῶς δείχνυσιν ὁ διάθολο:, ὡς 


ἔφραξας τὰ ἔξω αὐτοῦ, καὶ τὰ ἔσω ; “να εἴπῃ, τὰ 
ἡ ΞΕ 2 β , 

xaT' ἀγροὺς χαὶ τῶν βοσχημάτων τὴν περιουσίαν. 

᾿ἰόθεν δὲ οἴδας ὅτι πέφραχται, ὦ πονηρέ; Δῆλον ὅτι 

πολλάκις βουλόμενος ταῦτα ποιῆσαι, ἃ ὕστερον λα- 

δὼ; 

ZI 


υσίαν memolnxac s» ἕγνως Ex τοῦ 

"0 WA 2S 
πεφραγμένα ἣν, 
* Gen. vi, 9. 


κωλύσθα!:, 


Y ΓΝ 


χαὶ διὰ τοῦτο λέγεις, 


ὅτι πάντα τις ϑι 


neque enim eoruni 
assistendi ratio, localis censenda est. Τὰ vera 
unde ? neque enim meus es administer. 


οὐ γὰρ ὑπάρχεις 


Vrns. 8. € Et dixit ei Dominus : Attendisti cogi- 
tatione tua super servum meum job ? » 

Emphasin autem habet illud : cogitatione tua, ni- 
mirum perversa, pravisque artibus imbuta, qua 
ad rectas. hominum mentes pervertendas sempet 
abuteris. Illud vero, attendisti, non magis cum in- 
lerrogalione quam cum affirmatione intelligi po- 
test, ac si diceret : Scio videlicet. te animum | ad- 
vertisse; nam ob virtutes qui: ei. insunt, οἱ invi- 
des. Crebris vero laudibus justum effert, ut ad 
ineurndum cam athleta certamen lacessat adversa- 
rium, dicitque, Quod non est juxta. eum, aliquis 
eorum qui sunt super terram, id est, nemo. cadem 
tetate, iisdem temporibus, quemadmodum in Genesi 
de Noe dietum est, quia Justus erat. in. generatione 
sua ὃ. 

Vins. 9. « Respondit autem. diabolus, et 
coram Domino. » 

IIoc diaboli impudentiam pervellunt : illud enim, 
coram. Domino dixit, mentis illius imptdentiam, iis 
quis probantur Deo usque adversantis, prorsus 
ostendit. Deus enim justo virtutis testimonium da - 
bat : hic contra eriminatur, quod non. ex virtute, 


disit 


C sed nundinatione, pietatem pr: se ferret : An gra- 


tis, inquit, Job colit Deum? Verba. profecto diaboli, 
non viriutem, inquit, tibi reddit, cum te pietate 
colit, verum. acceptorum  benefieiorum mercedem 
persolvit. Mercenarius est, non verus. lile gratuito 
erga Deum pius est, qui necob supplicia, nec ob 
promissa illi servit. Animadverte. etiam improbita- 
Lem, cum ea qu:e dieta erant, remordere non pos- 
set, animi sententiam. calumniatur, et omissis eis 
quie aperta et manifesta erant, occulta corripit. 
Vrns. 10. « Nonne tu munisti ea quce extra 
ipsum, et quie intra domum ejus, et quie extra. ex 
omnibus qui sunt in cireuitu ejus? » 
Jam, inquit, retributionis mercedem 
est : quecunque ille habet, omnia ab injuria defen- 
dis, alta pace fruitur, bella nec domestica, nec ex- 
terna sunt illi infesta, presentem fortunarum felici- 
latem pro przmio reportat, cultus ei nequaquam 
deest divitiarum, atque bine suam simulatam osten- 
tat religionem : tanquam vallo firmissimo eum mu- 
niens, eta periculis liberans, securitatem | illi ex 
omni parte, et indemnitatem pr:zestare serio studes, 
Vide, ut diabolus ostendat se s:epius conatum fuisse 
Jobum perdere : Nonne tw, inquit, munisti quc 
externa, et quae interna. sunt. ejus? Quasi diceret, 
agrorum proventus, el armentorum copiam. Sed 
tamen, o sceleste, unde nosti Jobum septum. esse 
nisi quia sepius te. id. faciendi 


assecutus 


atque. munitum, 
libido incessit? quod, postea potestatem natas, fa- 


VARLE LECTIONES. 


ἃ be. sv περιδόλῳ ὀχυρῷ. 


91 OLYMPIODORI ALEXANDRINI 28 


ere non dubitasti 
vallatas esse intellirebas, cum prohibebaris, ideo- 
que dicis : 
testàs non conceditur. 

Vrns. 1H. « Sed mitte manum tuam, et tange om- 
nia qui habet, si non in faciem tibi benedixerit. » 

Scriptura autem. pro, blasphemabit, honesto usa 
vocabulo, dixit, benedicet ; sieut et in Regnorum li- 
bris de Nabutho scriptum est,| BenedixitDeum et 
regem. 

Vrns. 12. « Tunc dixit. Dominus diabolo : 
omaia quiseunque sunt ei, do in 
sed eum ne tetigeris. » 


Ecce 
manum (tuam, 

Olympiodori et Polychronii. Cum futuri ignarus sit 
diabolus, neque in hominum corda insinuare sese 
penitus possit, frustra sibi justi. eadem pollicetur ; 
quandoquidem dieat : Si Deus mihi potestatem | in 
ejus faeultates concesserit, et rerum copia ac gloria 
qua fruitur spoliare permiserit, ut blasphema verba 
proferat, facile incitabo. Deus autem, qui futura 
longeante novit, de athletze sui victoria non dubi- 
tavit, unde et diabolo, pro sua libidine contra 
justum facere veniam concessit, modo corpori par- 
ceret, nec injuriam ullam ei inferret. 

Ac vide, nec dicente scelesto : Veniam mihicon- 
cede, magnus agonolheta, cui sui erat virtus 
athlete perspecta, eidem adversario eum condonat, 
ut illo ipso, utcunque collibitum fuerit, utatur. Sed 
quoniam humani generis hostis furorem nunquam 
expleri posse intelligebat, ejus libidinem. infinitam 
certis finibus cireumscribit : rebus, inquit, illius tua 


voluntate et arbitratu utere, ipsum vero ne attigeris. ( 


Attende ejus, qui certamini przeest, sapientiam. 
Nam primum in externis, et in quibus minus erat 
periculi, athletam ipsum exerceri sinit; sed ubi 
vietorem eum declaravit, tunc adversus corpus 
certamen proponit : interea tamen calamitatem 
juxta vires metitur, eumque bono aninio esse jubet ; 
qua autem illius sunt, adversario tradit. Quid enim 
mali hinc capiat viz ad veram philosophiam institu- 
Uis, qui nullum iis deferre solet honorem, quie cor- 
ruplioni ct risui obnoxia sunt? 

« Et egressus est diabolus a Domino. » 

Quanquam locus est nullus a. divina potestate et 
imperio seclusus, sic tamen Seriptura loquitur, ut 
ostendat diabolum, coneessa semel venia sine cun- 
clatióne opus aggredi : et quod intra id quod bonum 
€st, malum neque reperiatur, neque committi 
possit; qux enim mala sunt, extra bonum sunt. 
Ergo, meo quidem judicio, illud, Egressus est a 
Domino, pro eo est, impetrata ab illo venia, ad illa 
qu sibi permissa sunt agenda, aggressus est. 

Vens. 15. € Et erat sicut dies haec. » 

Pro illo est, dies advenit, qua theatrum apertum 
€sl, ac certamen initum, atque ad luctationem 
athleta descendit. illud quoque considera, quemad- 


** JI] Reg. xx, 12. 


: nimirum Lune res illius omnes A ὅτ: X? 


. - A A a 
aspugpa£ac τὰ αὐτοῦ κύκλῳ. Πάντα γὰρ, 


" - n - 
ἐφ᾽ ὅσον οὐ δίδοται τῷ 0x60 , Θεὸς περιφράττει, 


Et omnia quae sunt illi in. circuitu munisti. Cuncta enim. Deus tuetur, in qu: diabolo [0- 


᾿Αλλὰ ἀπόστειλον τὴν χεῖρά σου, xaX ἅψαι πάντων 

ὧν ἔχει, εἰ μὴν εἰς: πρόσωπόν σε εὐλογήσει. » 

Εὐφήμως δὲ ἡ Γραφὴ, τὸ, εὐιογήσει, ἀντὶ τοῦ, 
κβιλασφημήσει, χρῆται " ὥσπερ χαὶ ἐν ταῖς Βασιλείαις 
γέγραπται περὶ τοῦ Ναθουθαὶ, Εὐ.Ἰόγησε Θεὸν καὶ 
βασιλέα 

« Τότε εἶπε 
ὅσα ἔχει, δίδωμι ἐν τῇ χειρί σου, 
ἅψη. » 

᾿᾽Ο΄υμπιοδώρου xal Ποιϊυχρογίου. Ὁ μὲν διάθολος 
οὐχ εἰδὼς τὸ μέλλον, οὐδὲ ἐμθατεύων χαρδίαις, μά- 
τὴν ἐπαγγέλλεται τὴν ἧτταν τοῦ διχαίου " εἴπερ γὰρ 
φησὶν, Εἰ συνεχύρησέ μοι ὁ Θεὸς ἅψασθα: τῶν αὑτῷ 


ν 6 Κύριος τῷ διαθόλῳ: Ἰδοὺ πάντα 
ἀλλ᾽ αὐτοῦ μὴ 


προσόντων, xol γυμνῶσαι τῆς προσούσης περι- 
ουσίας τε xal δύξης, παρεσχεύασα ἂν αὐτὸν βλάσπ- 
φημα ῥήματα φθέγξχσῆαι, Ὁ δὲ Θεὸς ' προγνώ- 
στῆς ὧν, οἷδεν ὡς νιχήσει ὁ ἀθλητής * ὅθεν χαὶ cuv- 
ἐχώρησε τῷ διαδόλῳ τὰ κατὰ γνώμην πρᾶξαι opt 
«by δίχαιον, μόνον εἴρξας αὐτὸν τῆς χατὰ τοῦ σώ- 
pasos βλάθης. 

Ὅρα δὲ, ὅτι τοῦ πονηροῦ μὴ εἰρηχότος, Ἐπίτρε- 
Ψόν μοι, ὁ μέγας ἀγωνοθέτης τὴν ἀνδρείαν ἐπιστά- 
μενος τοῦ οἰχείου ἀθλητοῦ, αὐτῷ τῷ ἀντιπάλῳ δί- 
δωσιν αὐτὸν ἔχδοτον, χρῆσθαι ὡς βούλεται. Εἰδὼς 
ὃὲ τοῦ μισανθρώπου τὸν ἀχόρεστον θυμὸν, μέτρῳ 
περιορίζει τὸ ἀόριστον αὐτοῦ τῆς ἐπιθυμίας - Τοῖς 
μὲν γὰρ αὐτοῦ, φησὶν, 6; βούλει χέχρησο, αὑτοῦ δὲ 
μὴ ὄψῃ. 

Ὅρα 85 σοφίαν ἀγωνοθέτου. Πρῶτον ἑαυτὸν! 
ἀθλητὴν ἐν τοῖς ἔξωθεν xo ἀχινδυνωτέροις διαγυ- 
μνασθῆναι, εἶτα νικηφόρον ἀναδείξας, τότε προτ ἰθησι 
χοὶ τὸν περὶ τὰς σάρχας ἀγῶνα" τέως γοῦν μετρεῖ 
τὴν συμφορὰν, χαὶ μένειν μὲν αὐτὸν ἀσφαλῶς χες 
λεύει, τὰ δὲ περὶ αὐτὸν ἐχδίδωσι " τί γὰρ ἂν Bursue 
θεν πάθοι φιλόσοφος ἀνὴρ, ὁ μὴ τιμᾷν ἐγνωχὼς τὰ 
φθορᾶς xai γέλωτος ὑπεύθυνα; 


διάθολος παρὰ τοῦ Kuptou. » 


Καίτο:γε οὐχ ἔστι τόπος ἔξω τῆς τοῦ Θεοῦ δεσπο- 
τείας, ἀλλ᾽ οὕτως εἶπεν, ἵνα δείξῃ ὅτι τὴν ἐπιτροπὴν 
λαθὼν διὰ τῆς συγχωρήσεως, εἴχετο λοιπὸν τοῦ ἔρ- 
γου, χαὶ ὅτι ἐντὸς τοῦ ἀγαθοῦ, φαῦλον οὐδὲν, οὔτε 
εἶναι, οὔτε πράττεσθαι, δύναται" ἕξω γάρ εἰσι τοῦ 
ἀγαθοῦ τὰ φαῦλα. Κατὰ μὲν οὖν τὸν ἐμὸν λόγον τὸ, 
"E£&Q0s παρὰ Κυρίου, ἀντὶ τοῦ, παρ᾽ αὐτοῦ λαθὼν 
τὸ ἐνδόσιμον, ἀπήει λοιπὸν ἐνεργήσων ὅσα συνεχω- 
ρήθη. 

€ Καὶ ἣν ὡς ἡ ἡμέρα αὕτη. 

᾿Αντὶ τοῦ, ἧχέ τις ἡμέρα, Ev fj τὸ θέατρον tivot- 
χθη, χαὶ ὁ ἀγὼν συνεχροτήθη, χαὶ ὁ ἀθλητὴς χατέδη 
πρὺς τὰ παλαίσματα" xoi ὅρα ὡς ἐν ἡμέρᾳ μιᾷ 


VARLE LECTIONES., 


1 ἔσ. τοῦ μέλλοντος, — d ἴσ. ἑᾷ τόν 


29 

πάντα ὁ διά 
αὐτὸν, T| ἀγανάχτησιν 
βουλόμενος " τοῦτο γὰρ ὃὲ χαὶ ὑποσχόμενος ἐτύγ- 
χανξ, φήσας" El μὴν elc πρόσωπόν σε εὐ.ϊογήσει. 


θολας ἐπήγαγε τὰ δεινὰ, εἰς 
xai βλασφημίαν χινῆσαι 
5 i 


« Kai ἰδοὺ ἄγγελος ἦλθε πρὸς Ἰὼθ, xa εἶπεν 
αὐτῷ Τὰ ζεύγη τῶν βοῶν ἡροτρία, χαὶ at θή 
ὄνοι ἐθόσχοντο ἐχόμεναι αὐτῶν, χαὶ ἐλθόντες οἱ aly- 
ναλωτεύοντες ἠχμαλώτευσαν αὐτὰς, χαὶ τοὺς mai- 
δας ἀπέχτειναν ἐν μαχαίρα!ς, σωθεὶς δὲ ir μόνος, 
ἦλθον τοῦ ἀπαγγεῖλαί σοι. » 

Ἠδύνατο μὲν ὁ διάθολος ἐξουσίαν παρὰ τοῦ Θεοῦ 
λαθὼν, χαὶ πολεμίων διερεθίσα: ψυχὰς, χαὶ πῦρ ai- 
θέριον χατάγειν, χαὶ μόνους ἀγγέλους σώζειν τῶν 

συμφορῶν, τὴν τῆς οἰχίας 
EE CA τῇ ἀγγελιχῇ δυνάμει χρώμενος, Tj ἐξ 

ἧς εἴληφε παρὰ τοῦ Δημιουργοῦ. Ἠδύνατο δὲ, 
ἐξ Eon παρὰ Θεοῦ συγχωρούμενος " δύναται Καὶ δὲ 
χαὶ σχηματίζεσθαι, χαὶ τοὺς οἰχείους δορυφόρους 
δαίμονας διασχευάζειν, ὡς πολεμίους φαίνεσθαι, xaY 


ut 


xai πνεῦμα συγχινε ἵν εἰς 


ὡς: ἀνθρώπους ἀπαγγέλλοντας τὰς συμφοράς " xoi 
πυρὺς ὑπόληψιν ποιεῖν ἐξ οὐρανοῦ χατερχομένου, 


xaY πνοῆς ἀνέμου βιαίας φερομένης χατὰ τῆς oi- 
xai εἰς ἄγγειϊον φωτὸς μετασχημα- 
τίζεται, τοιαύτην τινὰ φύσεως ἐξουσίαν παρὰ τοῦ 
γοῦ λαχών, Εἴτε οὖν οὕτως, εἴτε ἐχείνως 


χίας " ὅπουγε 


Δημίουρ 
ἠγωνίσατο, πλὴν ὅτι πιχρῶς, xal ἐντέχνως, καὶ χα- 
Χοήθως ἐχρήσατο τοῖς παλαίσμασιν 1 ὅρα γὰρ ἀγ- 
γελίαν διαθολιχὴν Κα ΟΣ νος , xaX χατὰ αὔξησιν 
προερχομένην, ἐφ᾽ τὴν ἄτειστον 

χατασεῖσαι Ψυχήν" οὐχ εἶπεν ἁπλῶς, τὰ 
Men 


T 
ᾧ ποῦ διχαίου 

ζεύγη τῶν 
ἀλλὰ χαὶ ἠροτρία, ἃ τῶν ἐχ 


ἀντὶ τοῦ, πόρον 
Πρ ΡΩΝ εἰργάζοντο" o) 


€ 7 οὐδὲ ἁπλῶς εἶπεν, al 
Meis ἀλλὰ αἱ roa. dew en ὧν p ὲ DEDE xa y αὖ 
σις" εἴ 
εἰς αὔξησιν τοῦ i Silos. ἜΧΕΝ τὸν τῶν A 
τῶν τὴν ἀναίρεσιν, τῶν ἐπὶ vol; χτήνεσι τεταγμένων. 
Σέσωσται γὰρ μόνος ὁ ἀπαγγείλας ταῦτα, οὐ φιλ- 
ἀνθρωπίᾳ τοῦ πολεμίου, ἀλλ᾽ ἵνα μηνυτὴς τῶν σχυ- 
θρωπῶν γένηται" ἴσως δὲ’ οὐχ ἄνθρωπος ἣν ὁ ἀπ- 
αγγέλλων, ἀλλ᾽ αὐτὸς ὁ δαίμων εἰς τοὺς ἀγγέλους 
ἐσχηματίζετο. 


« "Ext τούτου λαλοῦντος, ἦλθεν ἕτερος ἄγγελος, 


s πρὸς Ἰώδ * Πῦρ ἔπεσεν £x τοῦ οὐρανοῦ, χαὶ 
αυσε τὰ πρόθατα, xoi τοὺς ποιμένας χατέφα- 
γεν ὁμοίως, χαὶ σωθεὶς ἐγὼ μόνος, ἦλθον τοῦ ἀπ- 
αγγεῖλαΐ aot. * 


Ἐπειδὴ πρὸς τὴν πρώτην ἀχοὴν ὁ δίχαιος οὐχ 
ἐταράχθη, ἀλλὰ γενναίᾳ ψυχῇ τὴν ἀγγελίαν ἤνεγχε, 
καὶ τὴν πεῖραν τοῦ δυσμενοῦς ἀπεχρούσατο, εὐθὺς 
ἕτερος τοῦ διαθόλου δορυφόρος ἐπέστη, οὐχ Ext μὲν 

αὐτὸν ἐξ ἀνθρώπων πολεμεῖσθαι λέγων, οὐρανόθεν 

δὲ χεραυνῷ βληθῆναι τὰ πρόθατα xoi τοὺς ποιμέ- 
νας, χαὶ τὸν Θεὸν αὐτῷ παραδηλῶν πολέμιον γεγο- 
γέναι, τὸν ὑπ᾽ αὐτοῦ σεθόμενον. 

« "Ext τούτου λαλοῦντος, ἦλθεν ἕτερος ἄγγελος, 


1^ 11 Cor. n, 14. 


IN DEATUM JOB. 


ἔχπληξιν A modum uno die malorum iliadem diabolus intulerit, 


ER 


30 


uL eum ad amentiam, ad indignationem, et ad con- 
gerenda in Deum maledicta. incitavet. lil enim. sibi 
pollicebatur, cum diceret : Si non in [aciem te bc- 
nedixerit. : 

Vgns. 14, 15. 
el dixit ei : Juga. boum. arabant, 
pascebantur conjuncte eis, et venientes. captivan- 
tes captivarunt eas, et pueros interfecerunt in yla- 


« Et ecce nuntius venit ad. Jobum, 
et asin:e. femine 


diis : salvatus autem. ego solus, veni ut. annuntia- 
rem tibi. » 

Potuit quidem diabolus, a Deo potestate accepta, 
et inimicorum animos irritare, et ignem e ccelo de- 
ducere, ac calamitatum soles nuntios servare, et 
ventum, angelicis viribus utens, quas a primo ortu 
a Deo acceperat, ad. disturbandas τος impellere ; 
potuit autem, ut dietum. est, venia a Deo 
concessa. Potuit etiam novas formas induere, et 
diemonas satellites suos, falsa. quadam effigie con- 
formare, ut hostes apparerent, et quasi homines, 
calamitatum nuntii essent; potuit etiam, ienis e 
colo ruentis, et venti. violenti domum  cvertentis, 
opinionem concitare ; cum in angelum lucis transfi- 
guretur , talemque natur. potestatem ab Opitice 
sortitus sit. Sive igitur hac, sive illa ratione pugna- 
verit, manifestum tamen est quod acerbe, astute 
οὐ maligne luctationibus usus fuerit : considera 
enim quo improbo artificio diaboli nuntius proces- 
serit, et progrediendo incrementum ceperit, ut Jobi 
animum inconeussum labefactaret; non. enim sim- 
pliciter. dixit, Juga. boum, sed. addit, arabant, id 
est, quiestum ex iis. quie terra. reddit, faciebant : 
neque simpliciter dixit, asinc, sed, asime femine, 
e quibus fetus et propagatio. Ad h:e, jumentorum 
aniissione exposita, servorum, qui armentis przepo- 
siti erant, ezdem adjicit,- ut doloris acerbitatem 
augeat. 

Non humanitate adversarii servatus est solus qui 
hxc nuntiaret, sed ut tristium. rerum duntaxat 
nuntius exsisteret : fortasse etiam, non homo aliquis 
erat qui nuntium perferebat, sed ipse dimon 
nuntiorum personam ac formam induebat. 

Vrns. 46. « Adhuc isto loquente, venit alius 
nuntius, et dixit ad Jobum : Ignis cecidit de calo, 
et combussit oves, et pastores devoravit similiter, 
et salvatus ego solus, veni ut onnuntiarem tibi. » 


prius 


Ubi primo audito nuntio, non solum justi animus 
consternatus non est, verum animo forti tulit, 
atque imminentis adversarii impetum propulsavit : 
confestim alius quidam diaboli satelles supervenit, 
non amplius sibi ab hominibus bellum inferri. di- 
cens, verum ovesac pastores ceclitus fu'imine tactos 
esse, Deumque ipsum, quem venerabatur, hosten 
sibi factum esse subindicans. 

Vgns. 17. « Adhuc isto loquente, venit alius 


VARLE LECTIONES, 


τ ἔσ, ἠδύνατο. ig. φανερόν ἔστιν. 


31 


tria capita, et. circumdederunt camelos, et capti- 
varunt eos, et pueros occiderunt in gladiis : salvatus 
autem sum ego solus, et veni ut 
libi. » 

Rursus belli mentio per nuntium fit, ut Jobus 
animum desponderet, quasi a Deo et hominibus 
bello lacessitus. Illud autem, capita tria, id est, 
triplici adversarii instructa acie, tribusque. ducibus 
creatis, irruptionem fecerunt : sic enim Aquila 
exposuit Chaldaei disposuerunt contra nos tres 
prefecturas. Addit vero narrationi, solum calamita- 
tis nuntium fuisse servatum ; nec de interfectis 
silet hominibus, quorum nece viri probi magno- 
pere morent. À 


annuntiarem 


Vrns. 18. « Adhuc isto loquente, alius. nuntius 
venit, dicens Jobo : Filiis tuis et filiabus tuis com- 
edentibus et bibentibus apud fratrem suum senio- 
rem [Vrns. 19], subito spiritus. vehemens irruit e 
deserto, el tetigiL quatuor angulos. domus, et ceci- 
dit domus super liberos tuos, et mortui sunt: sal- 
vatus autem sum ego solus, et veni ut annuntiarem 
libi. » 

llic etiam diaboli atrocitatem cognosce, et. calli- 
dum narrationis artificium diligenter observa, quo- 
modo nominatim prolis mentionern facit, propemo- 
dum ipsi naturz justi vulnus infligens. Neque enim 
dixit : Supra omnes qui intus erant, cecidit 
(quamvis omnibus sepulerum unum domus effecta 
Sil, omnesque ruina sua interemerit, 
numero solus ego servatus sum), sed magis pro- 
prie, naturam ei in memoriam revocans, ac letales 
plagas incutiens, dixit: Cecidit super liberos tuos. 
Convivium vero exornat, cum illius structorem fra- 
trem natu majorem fuisse confirmat; porro liberos 


hilares ac ludibundos fuisse, ventum autem ma- 
gnum e deserta regione 


€x quoruni 


e repente commotum esse, 
ac alias quidem domus non attigisse, solam eam ubi 
epulabantur filii, eversam esse. 

Rursus a. Deo immissam 
niscitur 


calamitatem. commi- 
cum enim adversariorum incursionem 
duplicem, et a Deo duplicem item finxisset, ignis 
àc venli, postremo liberorum cladem, nuntiis solis 
superstitibus, subjungit, ut. inopinato nuntio, ad 
consilii inopiam, animique perturbationem, et. bla- 
sphemiam contra Deum, justum impelleret. 

Vrns. 20. « Cum sic audisset Jobus, surgens, 
discidit vestes suas, et totondit comam capitis sui. » 

Probabile est, ob superiores narrationes cogita- 
bundum eum, rerum eventus admiratum fuisse. Ubi 
vero de Lane ac tam speciose sobolis subito audi- 
vit interitu, ne doloris, communisve sensus expers 
videretur, quod debetur, nature largitur; vestem- 
que discin:lit, ae comam, ad speciem luctus, tondet. 
Neque enim victoria quis ideirco potitur, quia non 
patitur; sed ideo quia, cum patitur, animo perfert 
invicto. 


B 


C 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


nuntius, et dixit ad Fobum : Equites lecerunt nobis A zat 


32 

πρὸς Ἰώδ * Ot ἱππεῖς ἐποίησαν ἡμῖν χεφα- 
λὰς » χαὶ ἐχύχλωσαν τὰς χαμήλους, χαὶ 

ἠχμαλώτευσαν αὐτὰς, xal τοὺς παῖδας ἀπέχτειναν 

ἐν μαχαίρα:ς " ἐσώθην δὲ ἐγὼ μόνος, χαὶ ἦλθον τοῦ 
παγγεῖλα! cot. » 


εἶπε 


εἰπε 


τρεῖς 


Ἢ πάλιν χάτωθεν ἀγγελία τηῦ πολέμου, ὡς ἂν 
ἀπείπῃ, xai ὑπὸ Θεοῦ, xal ὑπὸ ἀνθρώπων πολεμού- 
μενος. Τὸ δὲ, χεφαϊὰς τρεῖς, ἀντὶ τοῦ, διέταξαν 
ἑαυτοὺς οἱ πολέμιοι εἰς ἀρχὰς χαὶ τάγματα τρία. 
Οὕτω γὰρ ᾿Αχύλας ἐχδέδωχεν - Οἱ Χαιϊδαῖοι ἔθηκαν 
καθ᾽ ἡμῶν τρεῖς ἀρχάς. Σώζεσθαι 05 πάλιν μόνον 
φησὶ τῶν συμφορῶν ἀγγελιαφόρον " προσέθηχε δὲ 
xai τῶν ἀνθρώπων τὴν ἀναίρεσιν, ἐφ᾽ f μάλιστα 
ἀλγοῦσιν οἱ δίκαιοι. 


« Ἔτι τούτου λαλοῦντος, ἄλλος ἄγγελος ἔρχεται, 
λέγων τῷ "L6 : Τῶν υἱῶν σου, xai τῶν θυγατέρων 
σου, ἐσθιόντων χαὶ πινόντων παρὰ τῷ ἀδελφῷ αὐὖ- 
τῶν τῷ πρεσθυτέρῳ, ἐξαίφνης πνεῦμα μέγα ἐπῆλθεν 
ix τῆς ἐρήμου, χαὶ ἥψατο τῶν τεσσάρων γωνιῶν 
τῆς olxíag, χαὶ ἕπεσεν ἡ οἰχία ἐπὶ τὰ παιδία σου, 
χαὶ ἐτελεύτησαν, ἐσώθην δὲ ἐγὼ μόνος, xai ἦλθον 
τοῦ ἀπαγγεῖλαί σοι. ν 

Θεώρει δὲ χἀνταῦθα τοῦ Ota60lou τὴν πιχρίαν, 
xa ἐπισήμηναι τὸ ἐπιτηδευμένον τῇς ἀγγελίας, πῶς 
ὀνομαστὶ τῆς γονῆς μέμνηται, μονονουχὶ τὴν φύσιν 
αὐτὴν τοῦ δικαίου πλήττων. Οὐ γὰρ εἶπεν * ΓἜπεσεν 
ἐπὶ πάντας τοὺς ἔνδον, χαίτοιγε πᾶσιν εἷς ἐγένετο 
κάφος 1j οἰχία, xo πάντας ἀπέχτεινεν, ἐξ ὧν αὐτὸς, 
φησὶν, ἰδικῶς φησιν 
Ἔπεσεν ἐπὶ τὰ παιδία σου, τῆς φύσεως ἀναμιμνή- 
σχων, χαὶ χαιρίας αὐτῷ διδοὺς τὰς πληγάς. Σεμνύ- 
νει χαὶ τὸ συμπόσιον, παρὰ μὲν τῷ ἀδελφῷ πρε- 
σθυτέρῳ λέγων γίνεσθαι, αὐτοὺς δὲ χατευφραΐνε- 


ἐσώθην δὲ ἐγὼ μόνος - ἀλλ᾽ 


σθαι, χαὶ ἐξαίφνης ἐξελθεῖν ἄνεμον μέγαν ἐχ τῆς 
E Nori - LOL ; 

ἐρήμου, xa ὄλλης piv οἰχίας μὴ ἅψασθαι, μόνον 

δὲ ἐχείνην, ἔνθα οἱ παῖδες εὐωχοῦντο, χατασεῖσαι. 


Πάλιν δὲ θεήλατον ἔπλασε τὴν συμφοράν "δύο μὲν 
πολεμίων σχηματίσας ἐφόδους * δύο δὲ Ex Θεοῦ, τὴν 


τε 


- 


09 πυρὸς, χαὶ τοῦ ἀνέμον, τελευταίαν δὲ τὴν τῶν 
παίδων ἀναίρεσιν ἐπαγαγὼν πι, μόνων σωζομένων 
ἀγγέλων, τὸ παράδοξον, εἰς ἀμηχανίαν, καὶ Je 
χυσιν, xal τὴν χατὰ Θεοῦ βλασφημίαν ὑπερεθίξζων 
τὸν δίχαιον. 

«Οὕτως ἀχούσας Ἰὼδ, ἀναστὰς διέῤῥηξε τὰ ἱμάτια 
αὐτοῦ, χαὶ ἐχείρατο τὴν χόμην τῆς χεφαλῆς αὐτου 

Ἐπὶ μὲν ταῖς προτέραις ἀγγελίαις σύννους ἦν, 
ὡς εἰχὺς, xa ἐθαύμαζε τὰ γινόμενα. Ὡς δὲ τὴν τῶν 
ΝᾺ τελευτὴν, 


πο χαὶ 


ὧν ραίων παίδων ἀθρόαν ἤχουσε 

α μὴ άλγητος εἶναι δόξῃ, χαὶ ἀσυμπαθὴς, 
ποδίδω φύσει τὸ χρέος, χαὶ διαῤῥήσσει μὲν 
τὴν n α, χείρεται δὲ τὴν χόμην πενθιχῶς. Οὐ 
ρ ἐν τῷ μὴ πάσχειν ἡ νίχη, ἀλλ᾽ ἐν τῷ πάσχοντι" 


ὧρ 
ς ἀν 
à τῇ 


τ 


Y 


VARLE LECTIONES, 


ἐπάγει. "σ΄. τῷ παραδόξῳ. ο πάσχειν 


ν΄). 


33 IN DEATUM ΤΟΙ, 3i 


[ 


ki ὃ 
m οὐχ ἀφιλόποφον τὸ συμπαθές * xol 
δείχνυσι μὲν Παῦλος, λέγων ἐν ταῖς Πράξεσι" Té 
ποιεῖτε καίοντες, καὶ συγθρύπτοντές μου τὴν 
καρδίαν; Δείχνυσι δὲ χαὶ Δαθὶδ, οὐ τῶν παίδων τὸν 


τουτὸ 


πειθήνιον, ἀλλὰ τὸν 7 B asd eakct ὀλοφυρόμενος, xal 
μετὰ πιχρῶν οἱμωγῶν ἀναστένων, χαὶ λέγων *. Υἱέ 
μου Αὐδεσσαιὼμ, υἱέ μου! Δαχρύει 053 xa αὐτὸς ὁ 
Θεὺς ἡμῶν καὶ Σωτὴρ συμπαθῶς, εἴτε διὰ τὸν Λάζα- 
ρον, εἴτε διὰ τὴν τῶν Ἰουδαίων ἀπώλειαν, ὃ δὴ χαὶ 
εἶν. Καὶ Ἰὼ τοίνυν, ἵνα μὴ δόξῃ 
ὃ δὴ χαὶ φύσει χαὶ ἀρετῇ 

soc, xal ἀλγήσας, χεί- 


ἀληθέστερον εἰ 
ἀσυμπαθής τις εἶναι, 
ἀνοίχειον, πάσχει τὰ τῆς φύσ 
ρξται τὴν χόμην. Οἷς μὲν γὰρ τὸ χομᾷν πρὸς χόσ- 
τοῖς πένθεσιν ἐχείροντο " 


μὸν νενόμιστο, οὗτοι ἐπὶ 
T5 ἢ B SUPERI T UE - 
οἷἰς δὲ τὸ χείρεσθαι εὐπρεπὲς ἐδόχει, οὗτοι ἐπὶ τοῖς 
πένθεσιν ἐχύόμων, τοῦ τῶν τριχῶν ἀνεχόμενοι βάρους" 
περιῤῥήγνυσι δὲ ἐσθῆτα, ὅπερ χαὶ αὐτὸ 
πένθους ἣν τοῖς ἀρχαίοις σύμθὸλον. Εἴποι δ᾽ ἄν τις, 
γλαφυρώτερον ἐξηγούμενος, ὅτι χαὶ αὑτὴν τῷ δια- 
θόλῳ τὴν ἐσθῆτα posse. εν, οἷά τις ἀθλητὴς εἰς 


s ἂν γυμνὸς γενόμενος, τὰ πο- 


χαὶ τὴν 


πάλην ἀποδυόμενος, à 
λυύμνητα φθέγξηται ῥή ματα. 


« Καὶ πεσὼν χαμαὶ, προσεχύνησε τῷ Κυρίῳ, χαὶ 
εἶπεν" Αὐτὸς γυμνὸς ἐξῆλθον ἐχ χοιλίας μητρός μον, 
γυμνὸς χαὶ ἀπελεύσομαι ἐχεῖ. » 

Βαθαὶ, φιλοσοφίας ὑπερθολή Ρ! τῷ μὲν σχήμρατι., 
τῇ φύσει τὸ χρέος ἀπέδωχε περιῤῥηξάμενος τὴν 
ἐσθῆτα, xai τὴν χόμην τιλάμενος " τῇ δὲ διαθέσε!:., 
χωρεῖ πρὸς Θεὸν, χαὶ φυσιχῶς ἅπτεται φιλοσοφίας, 
τὸ τῆς 


ἐν μέσοις τοῖς πάθεσιν, ἑαυτῷ τε χαὶ ἡμῖν 
παραμυθίας χγατασχευάσας φάρμαχον. Νόμος ἀνδρώ- 
πῳ, φησὶν, ἐξ οὐχ ὄντων, εἰς τὸ εἶναι παράγεσθαι 
γυμνὸν, ἀλλὰ καὶ ἐξιέναι τοῦ βίου, μετὰ τοῦ ὁμοίου 
σχήματος. Τί οὖν δεινὸν πεπόνθαμεν, φησὶ, φυσιχῶς 
μὲν οὐδὲν ἔχοντες, oU τες δὲ παρὰ Θεοῦ, xaY αὖ- 
θις ἀφαιρεθέντες, ὧν rp ὕστερον τὴν στέρησιν 
ὑπομένειν ἀνάγχη ; xai νομίζει μὲν ὑπὸ Θεοῦ πά- 
σχειν τὰ δεινὰ, προσχυνεῖ δὲ, χαὶ εὐχαρίστω; ἀποδί- 
δωσι τὴν παραχχταθήχην,, χαὶ αὐτοῖς τοῖς ἀχοντίοις 
διαθολιχοῖς χατατοξεύει τὸν ἀλιτήριον, Ὃ μὲν ἔλεγεν 
εἰρωνευόμενος, εἰ μὴν elc πρόσωπον σε PEOUEMS 
ἀντὶ τοῦ, δυσφημήσε: * 605 τὸν χαριστήριον ἐπὶ τοῖς 


συμθᾶσιν ἀναπλέχων ὕμνον, αὐτὴν ταύτην ἀφίησι D 


τὴν φωνὴν, εὐλογῶν τὸν Θεὸν, χαί φησιν. 


περιεῤῥήξατο τὸν χιτῶνα, xa περιεῖλε τὴν A 
15 "i à 


Quod si tunicam. dilaceravit, eesariemque. cir- 


'eumcidit, non propterea affeetum, philosopho alic- 


num, ostendit : nam eumdem ipsum Paulus, his 
verbis, in Actis, prz: se'tulit : Quid facitis. flentes, 
et affligentes cor meum '5? Eumdem David ostendit, 
cum non morigerum aliquem ex liberis, sed. eum 
qui illi-armis fuit infestissimus, deploraret, luctuque 
3c moerore acerbo ingemiscens, diceret : Fili mi 
Absalon, fili mi ** ! ':Lacrymas etiam eum. comnise- 
ratione fudit Deus et Salvator noster, sive causa 
Lazari ", sive (ut verius dicam) propter. Judieorum 
exitium. Ergo Jobus queque, ne communem sensum 
exuisse videretur (quod natura atque. virtute 
alienum est), quod naturale fuit, passus est, ac 
mérens comam radit. Nam quibus comam nutrire 
ornamento erat, illi luctus «tempore radebantur : 
contra, quibus tonderi decorum ducebatur, ii, cum 
in squalore luctuque | jacerent, comam nutriebant, 
et capillorum molestiam ferebant : vestem etiam di- 


lacerat, qu;e priscis hominibus mceeroris erat signi- 


ficatio. Dixerit vero aliquis, qui concinnius h:ee ipsa 
volet interpretari, quasi athletam quemdam, nuda - 
tum ad luctam, diabolo vestem projecisse, ut nudus 
exsistens, celebria illa verba proferret. 

Vins. 20,21. « Et procumbens humi adoravit Do- 
minum, et dixit: Ipse nudus egressus sum de utero 
matris mex, nudus et revertar illuc. » 

Pap:e ! quie. isthiee est. philosophie. excellentia ? 
exiernaà. quidem specie, natur:£. debitum persolvit, 
discissa tunica, vulsaque coma : affeciu autem ad 
Deum confugit, flexisque genibus, eum sincere 
adorat, et in mediis calamitatibus philosophiam na- 
turaliter exercet, dum sibi ae nobis, ad :egritudi- 
nem solandam , medieamenta parat. Ea est, inquit, 
homini sancita lex, ut ab iis qu: non sunt, ad. id 
quod exsistit, nudus deducatur, eademque forma 
excedat e vita. Quid igitur mali, inquit, passi su- 
mus, cum a natura quidem nihil habeamus, si rebus 
nobis a Deo datis rursus spoliemur, quaruin non 
multo post nobis erat amissio necessario sustinen- 
da? Ac Deum quidem calamitatum: auetorem arbi- 
trabatur, nihilominus eum veneratur, grataque vo- 
luntate depositum reddit, suisque improbum diabo- 
lum jaculis configit. Is enim usus ironia, dixerat, 
si non in. [aciem tibi benedixerit, id est, si non im- 
probas in te voces jactarit : hie autem, in illis, qu:e 


acciderunt, calamitatibus, ad gratias agendas comparato hymno, vocem, cum divina laude conjunctan, 


liujusmodi effert. 
KEPAA. b'. 
IIgo0gopíia. 

Ὁ χοινὸς τοίνυν τῶν ἀνθρώπων ἁλιτήριος διάθο- 
λος, οὐ φέρων τοῦ διχαίου τὴν ἐπ᾽ ἀρεταῖς ἀνδραγα- 
θίαν, ἀλλ᾽ οὐδὲ ἔχων τινὰ ἐξουσίαν χαθ᾽ ἡμῶν, ὄπου- 
Y: οὔτε χοίρων ἔσχεν, εἰ μὴ παρὰ τοῦ Σωτῆρος εἵλη- 


'* Act. xxi, 15... I] teg. ΧΥΠῚ 23. 


CAP. II. 


Protheoria, 

Communis igitur humani generis et sceleratus 
calumniator, cum przstantem justi virtutem ferre 
haudquaquam posset, nec ullum in nos imperium 
obtineret, quod ipsum nec in porcos, nisi Salvatoris 


!! Joan. x, 55. 


VARLE LECTIONES, 


ΩΝ 
o2 


criminatur, quod non virtutis ergo, sed ut accepta 
divinitus beneficia , ratione quadam remunerari vi- 
deretur, que decebant, administraret : quoniam di- 
cit : Spolia ipsum felicitate, et moris improbitatem 
cognosces ; simul enim ut ei externarum rerum co- 
piam ademeris, in 0s adversus te jaciet maledictum. 
Sed tamen Deus cum justi. invictum animum per- 
spexisset, velletque eum per hie certamina illu- 
siriorem reddere, potestatem adversus Jobi opes dia- 
Ad quas ille perdendas ita bacchatus 
est, ut funditus cunetas everterit, nuntiisque solis 
calamitatum. pepercerit, qui eum semper novis , 
acerbissimisque nuntiis percellerent. Cunique. pre- 
liosissima patum supellex sint liberi, optima filio- 
rum decade intercepta, diabolus simul eos convi- 
vantes repentina domus conquassatione omnes con- 
trivit: ila e domo sepulerum effecit, ac domum, 
quie multorum filiorum comitatu erat instructa, pun- 
cio temporis viduavit. Tunc indomitus ille. Jobus, 


bolo permisit. 


quod suum eral, natur reddens , vestem discidit , 
nec propterea quidquam aut animi sui splendore 
alienum, aut mentis celsitudine indignum lequitur, 
ime vero in gravissima illa et maxima plaga, .cele- 
bratissimas illas voces protulit : Dominus dedit, Do- 
minus abstulit, sicut Domino placuit, ita [actum cst ; 
sit nomen. Domini benedictum '^. Quibus quidem vo- 
cibus cum letale vulnus diabolus accepisset, et 
prieeipue propter laudes quas Deus justo detulit, pu- 
dore tamen suffusus non est (siquidem bellua impu- 
dens est) ; contra justi cutem. certamen instituil, 
rogatque Deum ut sibi in Jobi corpus potestatem 
faciat. Sed Deus (qui ejus est benignitas) qui athletas 
suos corona insigniendos, angelis et hominibus spe- 
claculum publicum proponit , etiam hoc permittit. 
Postquam vero insanabilem. plagam justus accepit, 
nec ideo animo dejectus aut jmmulatus est, ad vete- 
ratorium suum artificium confert se draco, et con- 
jugem latenter subiens, eique se insinuans , justum 
liis verbis hortatur : Dic verbum contra Deum, et m9- 
rere. Verum in facie iterum vulnus accepit , cum 
audivit : Si bona suscepimus de mamnu Domini, mala 
non sustineamus!? ? lac ratione, eum ab athleta dia- 
bolus sepius, variisque oppugnationibus in fugam 
conjectus ac profligatus esset, tres quidem Jobi amici 
perinsignes, loca omnia calamitatis fama peragrante, 
cum qua illi acciderant auditione accepissenl, ad 
cum visendi causa accedunt. Verum propler malo- 
rum vim incredibilem, nullo ad consolandum invento 
remedio, prope eum taciti assidebant, ipso consessu 
communem sensum doloris significantes. Atque haec 
est secundi capitis sententia , deinceps vero verba 
ponenda sunt, subtiliterque exponenda. 

Venus. 9. « Et. dixit. Dominus diabolo : Unde tu 
insenis? » 


15 Job 1, 3]. ** Job it, 9, 10. 


OLYMPIODORI ALEX. 


consensu, habere potuit, justum hune apud Deum A 9s, 02600 ct 


1 96 


πρὸς τὸν Θεὺν τὸν δίχαιον, ὡς οὐ δι᾽ 


o "f 

ἀρετὴν μετιόντα τὸ δίχαιον, ἀλλ᾽ ὡς ἀντιμισθίαν 
ε ντὰ τῷ Θεῷ, ἐφ οἷς αὐτὸν εὐηργέτισεν * 
φησ! " Περίελε τὴν εὐδαιμονίαν, χοὶ ὄψει τοῦ 
τρόπου τὴν φαυλότητα : ὁμοῦ γὰρ τῇ τῶν χρημάτων 
ἀφαιρέσει χαὶ εἰς πρόσωπον ἐξοίσει χατὰ σοῦ τὴν 
βλασφημίαν. Ἐπὶ τούτοις ὁ Θεὺς εἰδὼς τοῦ διχαίου 
ἣν χατὰ Ψυχὴν ἀνδρείαν, βουλόμενος ὃξ αὐτὸν, χαὶ 
(à τῶν ἀγωνισμάτων λαμπρότερον ἀναγορεῦσαι, 
ἰδωσι τῷ διαθόλῳ τὴν χατὰ τῆς περιουσίας τοῦ Ἰὼδ 


€ ὦ) à 


me 


ξουσίαν. Ὃ ὃὲ οὗτος ἐπεξῆλθεν αὐτῷ τῇ τῶν ὑπαρ- 
χόντων ἀπωλείᾳ, ὡς ἀχριθῶς αὐτοῦ πᾶσαν ἐχχόψαι 
πὴν περιουσίαν, xo μόνους ἀγγέλους ὑπολείπεσθαι 
«τῶν συμφορῶν, ἀλλεπαλλήλοις αὐτὸν xol πιχροτά- 
καις βάλλοντας ταῖς ἐπαγγελίαις. Ἐπειδὴ δὲ τὰ τι- 
μιώτατα τῶν πατέρων χτήματα παῖδες τυγχάνουσιν, 
ἀπολαθὼν ὁ διάθολος τὴν ἀρίστην δεχάδα τῶν παίδων, 
ἐπὶ μιᾶς ἑστίας συνεστιωμένην » ἀθρόαν ἅπασι τὴν 
οἰχίαν ἐπέσεισε, χαὶ πολυάνδριον αὐτοῖς τὸν οἴχον 
εἰργάσατο, ἄπαιδα τὸν πολύπαιδα ἐν μιᾷ χαιροῦ 
χαταστίσας ῥοπῇ. Τότε ὁ ἀδάμας ἐχεῖνος Ἰὼθ, ἀπο- 
διδοὺς τῇ φύσει τὸ χρέος, τὴν μὲν στολὴν ἔῤῥηξε, 
φθέγγεται δὲ οὐδὲν ἀγενὲς, οὐδ᾽ ἀνάξιον vie ἑαυτοῦ 
μεγαλοψυχίας, ἀλλ᾽ ὁμοῦ τῇ ὑστάτῃ mnyà τὰς πο- 
λυυμνήτους, ἐχείνας ἀφῆχε φωνὰς, 'O Κύριος ἔδω- 
κεν, ὁ Κύριος ἀφείλετο, ὡς τῷ Κυρίῳ ἔδοξεν, 
οὔτω καὶ ἐγένετο" εἴη τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου εὐ.1ο- 
γημένον. Ταύταις ταῖς φωναῖς, τὰς χαιριωτάτας 
ιάθολος, χαὶ διαφερόντως διὰ 


^ 


πληγὰς δεξάμενος ὁ ὃ 

τῶν εἰς τὸν δίκαιον ἐπαίνων 

μὲν (ἀναιδὲς γὰρ τὸ θηρίον), τὸν δὲ εἰς «b δέρμα τοῦ 

διχαίου προτίθησιν ἀγῶνα, χαὶ αἰτεῖ τὸν Θεὸν ἔξου- 

clay λαθεῖν τῷ σώματι χρήσασθαι τοῦ Ἰώθδ. Πάλιν δὲ 
syrtes Θεὸς, ὁ τοὺς οἰχείους στεφανίτας ἀγ- 
9 f ς 5 5 

γέλοις xo ἀνθρώποις δημοσιεῦσα: βουλόμενος, ἔπι- 


τοῦ Θεοῦ, οὐχ αἰσχύνεται 


τρέπει χαὶ τοῦτο. Ἐ 
εἴληφεν ὁ ἀνὴρ, xa οὐδὲν 
xo ἀχατάσειστος, ἐπὶ τὴν συνήθη τρέπεται πανοῦυρ- 
ὑποδραμὼν αὐτοῦ τὴν σύνευνον, 


γίαν ὁ δράχων, χαὶ 
λέγων" Εἰπόν τι 


δ᾽ αὐτῆς παραινεῖ τῷ διχαίῳ, 
ῥῆμα πρὸς Κύριον, xal τελεύτα. "A πάλιν χατὰ 
χόῤῥης εἴληφε τὴν πληγὴν ἀχούσας" Εἰ τὰ ἀγαθὰ 
ἐδεξάμεθα ἐκ χει ὃς Κυρίου, τὰ κακὰ οὐχ ὑποί- 
Οὕτω τοῦ διαθόλου πολλαῖς ταῖς προσθολαῖς 
περιτραπέντος za χαταῤῥαγέντος, «peis ἔνδοξοι φί- 
λοι τοῦ "196 , τῆς φήμης αὐτοῦ πανταχοῦ τὰς συμ- 
φορὰς περιαγγελούσης » ἀχούσαντες τὰ συμθεθη- 
ὺς τὴν ἐπίσχεψιν. Παραμυθίας 


σομεν"; 


χότα, ἦλθον αὐτοῦ πρ 
δὲ οὐχ εὑρίσχοντες φάρμαχον, διὰ τὴν τῶν χαχῶν 
ὑπερθολὴν, σιωπῇ παρεχαθέζοντο, τῇ προσεδρίᾳ τὴν 
συμπάθειαν ἐπιδειχνύμενοι. Τοιαύτη μὲν ἡ τοῦ δευ- 
φαλαίου δύναμις, ἑξῆς δὲ τὰ ῥητὰ προθετέον, 


πέρου ἡ 
χαὶ χατίσχνως ἐξεταστέον. 
Καὶ εἶπεν ὁ Κύριος 


x 
£pyni 


« τῷ διχθόλῳ * Πύθεν σὺ 


VARUE LECTIONES.. 


4 Tp. ἀγαμπῆς. 


IN BE. 
νεῖτο ὁ Xaza- 
περωτῶν ἴδῃ ἀγνωμονοῦντα, 

ὡς fs 
ibt 


37 
Ἑώρα ὁ θεὸς, ὅπως αἰσχυνθεὶς ὃ 
và; * ὅταν δὲ ἑ τότε 
γξε τὸν Κάϊν. "Ἔγνων 
δεινοτάτης ὄραμα- 


ἐλέγχει χαχουργοῦντα, 
σε, φησὶν, TS ποίας 

πουργίας, ἡττηθεὶς μὲν χαὶ ἐγχαλυπτόμενος, πρὸς 
τέραν δὲ παρασχεναζόμενος μηχανήν. Οὕτως αὐτὸν 
ἐπερωτῶν ἐλέγχει τὸ τῆς μανίας ἀχά 
ἐπιχειρήσεως 


(τον, xal τῆς 
τὸ πιχρότατον. 


« Τότε εἶπεν 
πορευθεὶς τὴν ὑπ᾽ οὐρανὸν, 


σύμπασαν, πάρειμι. » 


ὁ διάθολος ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, Δια- 
χαὶ ἐμπεριπατήσας τὴν 


Οὐκ οἷδε μετρ 
6x2)06G , 


ιοφρονεῖν ὁ τῆς ὑπερηφανίας διδά- 
πανταχοῦ δὲ τὸν ἀπάνθρωπον ἐνδείχνυταν 
τρόπον. Ταύτῃ τοι χαὶ νῦν τὴν ἑαυτοῦ χαταμηνύει 
περίοδον, καὶ τὴν πρὸς πάντας ἀνθρώπους ἀπέχθειαν, 
χαὶ δίχα τινὸς προχαλύμματος τὸ τῆς χαχίας ἄστα- 
τον παραδηλοῖ, μὴ δυνάμενος ἠρεμεῖν. 


ας ὑπάρχοντα αὐτοῦ διαχενῆς ἀπολέ- 


Τινὲς δὲ, σὺ εἶπας διακενῆς, 
μάτην ἐλογίσω, ὡς ἐὰν ἀφαιρεθῇ τὰ 
βλασφημίαν ἐχφέρεται * διακενῆς δὲ 


Aécat, ἐπεὶ διὰ ἁμαρτίας ἀπώλοντο τὰ τοῦ Ἰὼύ, ij 


φασὶ, τουτέστι, 
ὑπάρχοντα, εἰς 


νοοῦσιν ἀπο- 


Gv οὐχ εἰς εὐπαιῖας δεδαπάνηντο. 


ΠΝ αὐτοῦ ἐχτίσει, ) 


Σχόπει ὃὲ ὧδε πρῶτον, ἐν πενίᾳ χαὶ mas 2S γυμ- 


νασθέντος τοῦ διχαίου, χαὶ τὴν ἄχραν φιλοσοφίαν 
ἐπιδειξαμένου, ἐφ᾽ οἷς οὐ μόνον ox ἐδυσφήμησεν, 


ἀλλὰ χαὶ εὐχαριστηρίους φωνὰς ἃ M ee Ot μὲν 


VTUM 108. 


À 


ἄγιοι συνέχαιρον ἄγγξλοι τῇ νίχῃ " ὁ δὲ διάθολος δι- 
ἐπρίετο τοὺς ὀδόντας, χαὶ EUM πείρας ἐξουσίαν. 


ἐζήτει xav αὐτοῦ λαθεῖν. Ὁ δὲ ἀγαθὸς Θεὸς, vol 
γνησίους θεράποντας, ὑπερ- 


ἵνα xaX μᾶλλον χατοισχυνθῇ, xot 


ποὺς ἑαυτοῦ δοξάζων 
εθίζει τὸ θηρίον, 
πολλοῖς ἐγχωμίοις στεφανοῖ τὸν δίχαιον, ὡς τὴν φυ- 
σιχὴν ἀλήθειαν διαφυλάξαντα,, καὶ οὐδειλίαν ὑπομείω 
Ἔτι γὰρ, φὴ- 


ϑηδεμίαν ὑπομείνας 


vaya διαστρ ροφὴν ἐχ τῶν συμφορῶν. 


ot, τῆς αὑτῆς ἀχακίας ἔχεται, 


βλάδην - σὺ δὲ ἐμεγαλαύχεις à 
ἁχαΐίρως 


vie, 
: 


ἐφλυάϊ 


"m 
*93 


λέγων, "EXv ἀπολέσῃ τὰ ὑπάρχον- 
πα, δυσφημεῖτ, Κατανόε: 


ἐντεῦθεν, ὡς ὁ μὲν Θεὸς, 
προγνώστης ὧν, καὶ 

μέγας ς 

ἔτρεψε τὴν χατὰ τοῦ διχαίου πάλην " 


ὡς τὸ ἐχδησόμενον, xal ὅτι 


Ἰὼδ οὐχ ἂν ἀπρεπέ 
οὔτε τὸ μέλλον οἴδεν, οὔτε 
νώσχει “ διὸ χαὶ ἀγνοῶν ὅτ 


doc 


ids 
ων, ἦ μὴν εἰς πρόσωπόν σε 
αὖθις, νικῆσειν οἰόμενος, τὴν εἰς 


£D. e : δι 
τὸ δέρμα τοῦ 
διχαίου πεῖραν ἐξαιτεῖ, xai ons, δέρμα ὑπὲρ δέρ- 
ματος, πάντα ὅσα ὑπάρχει ἀνθρώπῳ, ὑπὲρ τῆς 


ψυχῆς αὑτοῦ ἐκτίσει. Ὃ ὃὲ Σύμμαχος" χρῶτα 


n 


38 


quemadmodum Satanas pudore suf- 
ferret: cum vero interrozando im- 
probe se gerentem animadverteret, tum flagitium 
ejus eoarguil, prout Cainum increpaverat. Haud me 
fugit, inquit, a quanam et. quam funesta. tragoedia 
redeas, victus quidem, et pudibundus, et quod aliud 
artificium animo verses ac moliaris. Ha wcl ipsa 
interrogatione, bacechantem illius refutat insaniam, 
conatusque refellit immanitatem. 

€ Tune dixit diabolus in conspectu Domini : 
quam peragravi eam quie. sub calo, 
universam, adsum. » 


Vidit Deus, 
fusus moleste 


Post- 
et obambulavi 


Superbie magister moderate se 
in omni loco morum crudelitatem 
quoque cireuitionem illam. suam, et adversus cun- 
clos mortales inimicit£as, haud dissimulat; et quo- 
niam quietis ac cessationis est impatiens, aperte 
et sine involucro, improbitatis inconstantiain osten- 
dit. 

Vrns, 5. « Tu vero dixisti substantiam ejus frustra 
perdere, » 

Nonnulli auiem, ἐπ diristi sine causa, 
licet temere ac frustra. ratiocinatus es, si ei res 
fuerit adempta, animum ad maledicta. convertet : 
iidemque illud, frustra. perdere, intelligunt, ac si 
Jobo bona propter peceata adempta fuerint, vel 
quia in bonos et pios usus non erogarentur. 

Vrgns. 4. « Suscipiens autem diabolus, dixit Do- 
mino : Pellem pro pelle, quecunque sunt. homini, 
pro anima sua pendet. » 

Moc loco primum considera summam justi viri 
wquanünitàtem, qui, cum egestate  orbitateque 
exerceretur, non modo ab omni impio verbo absti- 
nuit, sed voces etiam grati animi indices protulit. 
Saneti quidem angeli vietori:e congratulabantur : 
diabolus autem — dentibus stridebat, rogatque ut 
vires ejus denuo experiundi venia sibi concedatur. 
Ac Deus (quie ejus est benignitas), cum eos qui 
sibi ex animo famulantur, gloria insignes reddere 
statuit, belluam lacessit atque. irritat, ut pudore 
suffundatur vehementius, nrultisque. eneomiis ju- 
stum cexornel, ut qui naturalem veritatem con- 
servarit, nullamque ex calamitatibus perversitaten 
contraxerit. Adhuc, inquit, innacentiam suam reti- 
net, nullo accepto damno : tu vero inani jactatione 
eloriabaris, id est, importune mnugabaris, eum di- 
ceres : Si bona amiserit, ad maledicta confugiet. 
Contemplare bie, quemadmodum Deus, qui antea 
prospexerat, cognoveraique eventum, sciebatque 
magnum Jobum nihil preter decorum locuturum, 
adversus justum. luet:e. potestatem adversario dede- 
rit. Diabolus vero neque rerum futurarum evens 
tim, neque ea qua in cordibus nostris sunt, novit : 
quare se victum iri in certamine ignorans, deliran- 
do dixit, certe in faciem. te benedicet; ac rursus, de 
victoria bene sperans, ut pelli justi periculum fà» 


gerere nescit; 
testatur. Hic 


aiunt, sci- 


VARUE LECTIONES. 


f [g. δυσφημήσεε. 


99 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


48 


cesseret, obnixe eontendit, dicitque, pellem. pro Α ὑπὲρ χρωτὸς, καὶ πάντα ὅσα ἔχει, προήσεται ὑπὲρ 


pelle, omnia quecunque sunt. homini, pro aninu.sua 
pendet. Symmachus. vero, cutem pro .cute,.et omnia 
quaecunque habet, projiciet pro anima sua. Convictus 
humani generis hostis, etiam hie rursus impuden- 
ter se gerit, ae dicit, Nil magnum si, eum alioruin 
corpora paterentur, non blasphe mavit; veritus enim 
est ne le iraeundia inflammaret, suoque corpore 
plagam exciperet; id enim. vult, cum dicit, pellem 
pro pelle : fit etiam sepenumero, ut quis manum 
protendat, ne oeulus. kedatur, pelleque pro pelle 
objecta, membro corporis viliori plagam aceipiat, 
ut saluti proestantioris consulat. Quid igitur mirum, 
si opes projeceriL? cum. siepenumero etianr corpus 
pro corpore profundamus, ietumque aut oculo, aut 
capiti forte intentatum, objecta manu repellamus, 
uL pars corporis nobilior, et periculis magis ob- 
noxia, sit incolumis, ac pro salute. nostra tuenda, 
divitias omnes alacri animo  prodigamus. Licet 
eliam aliter. verba illa intelligere, ut justi. famam 
et gloriam apud Deum scelestus elevaret, pellen, 
inquit, pro pelle, dedit, id est, cum leviter lesus 
sit, levem quoque est. laudem — consecutus ; neque 
rem magnam prestat homo, si facultates. contem- 
nat, uL ipse a damno imimnis sit: illud enim, pro 
anima sua, pro, seipso, dixit. 

Vins. 5. « Alioquin autem mi:itens manum tuam, 
1ange ossa ejus, et carnes ejus ; certe in faciem 
le benedicet. » 

Olympiodori et Chrysostomi. Truculenta est. atque 
impudens bellua ; neque enim satis habet, nostris 
lantum carnibus saturari, nisi in medullas etiam et 
ossa pervadat; improbitate non caret, novum 
cominentum excogitat. Res, inquit, levis momenti 
est, si bona amiserit, omniaque libenter contempse- 
rit, ut saluti su: consuleret : verum quid hoc est, 
si in ejus animam potestatem non concesseris ? 
Aiquehoec ipsum is postulare videbatur, cum di- 
ceret : Omnia pro anima sua pendet ; corpori ergo 
plagam inflige. Sed quamobrem id non rogavit 
iniio? nimirum, quia secum ipse cogitabat, si 
forte conligisset vietum illum discedere, e rebus 
pusillis, illustriorem se victoriam reportaturum ; 
sin secus,.in eorporis lucta se fore superiorem. 
Haud magni , inquit, bonorum possessio aestimatur 
ab hominibus; cuncta enim pro vitm su: salute 
largiuntur. Neque simpliciter tantum dixit, carnes 
tange, sed malum altius etiam penetrare voluit , 
tanta cum improbitate loquitur. llinc etiam per- 
spicitar nullam. antiqui draconis esse in nos po- 
tescatem, nisi. detur a Deo, et quidem propter ar- 
canam suam erga nos providentiam, Ac licet, per- 
mittente Deo, homini possit vitam adimere, malum 
lamen inferre nequit, sed a Deo veniam flagitat. 
Novit enim quamvis ipse lapsus sit, se nihil adver- 
$us quempizw posse, misi Deus permittat; quie 


τῆς ψυχῆς αὐτοῦ. ᾿Ελεγχθεὶς ὁ μισάνθρωπος, xàv- 
ταῦθα πάλιν ἀναισχυντεῖ, χαί φησιν, Οὐδὲν μέγα, εἰ 
ἀλλοτρίων σωμάτων πεπονθότων, οὐχ ἐδυσφήμησε» 
δεδοιχὼς μὴ s: παροργίσῃ, xal χατὰ τοῦ ἰδίου σώ - 
ϑατος ἐνέγχῃ τὴν πληγήν * τοῦτο γάρ ἔστιν ὃ λέγει, 
δέρμα ὑπὲρ δέρματος * xax γὰρ πολλάχις τις, ἵνα 
μὴ εἰς ὀφθαλμὸν βλαδῇ, τὴν χεῖρα προτείνει, χαὶ 
εἰς τὸ ἧττον τίμιον μέλος δέχεται τὴν πληγὴν, 
δέρμα ὑπὲρ δέρματος προϊσχόμενος, ἵνα arbor) τὸ 
χαιριώτερην, Tí 
προήγχατο; ὁπότε 


z azur 
οὖν θΘθανμαστὸν, cl τὰ ὑπάρχοντα 
χαὶ σῶμα ὑπὲρ σώματος πολλάχις 
mpoiéusÜa , χαὶ πληγῆς φερομένης τυχὸν κατὰ τοῦ 
ὀφθαλμοῦ, ἣ τῆς χεφαλῆς, τὴν χεῖρα ἀντιθέντες., τὸ 

TM PE. UE zi PER n 
χαιριώτερον μέρος τῆς πληγῆς ἀπηλλάξαμεν 9, xol 
ἅπαντα ὃξ τὸν πλοῦτον ἑτοίμως προτείνομεν, ὑπὲρ 
τῆς ἑαυτῶν σωτηρίας. Ἔστι δὲ χαὶ ἄλλως νοεῖν τὸ 
ῥητόν " ἐξευτελίζων τὴν τοῦ δικαίου πρὸς Θεὸν εὐφη- 
μίαν ὁ πονηρὸς, δέρμα, φησὶν, ὑπὲρ δέρματος ὃ:- 
δωχε, τουτέστιν, εἰς «ὀλίγα βλαδεὶς, ὀλίγον τινὰ εὐ- 
φημίαν προσήγαγε " χαὶ οὐδὲν μέγα, εἰ τῶν ὑπαρ- 
χόντων ἄνθρωπος χαταφρονῇ,, ἵνα αὐτὸς μὴ βλαῤῇ * 
τὸ γὰρ, τῆς ψυχῆς αὐτοῦ, ἀντὶ τοῦ, ἑαυτοῦ, εἴρη 
χεν. 


« Οὐ μὴν δὲ ἀλλὰ ἀποστείλας τὴν χεῖρά σου, yat 
- T 


τῶν ὀστῶν αὐτοῦ χαὶ τῶν σαρχῶν αὐτοῦ * ἣ μὴν εἰς 
πρόσωπόν σε εὐλογήσει, » 

Ὀιιυμπιοδώρου καὶ Χρυσοστόμου, "Quy τὸ θη- 
piov χαὶ ἀναίσχυντον * οὐ γὰρ ἀνέχεται, μόνον τῶν 
ἡμετέρων ἐμφορηθῆνα! σαρχῶν, ἀλλὰ xai μέχρις 
ὀστῶν χαὺ μυελῶν διελθεῖν βούλετα! - οὐχ ἀπορεῖ πο- 
νηρίας, εὑρίσχει πάλιν ἐπίνοιαν. Οὐδὲν, φησὶ, μέγα, 
εἰ ἀπώλεσε χτήματα, ἥδέως πάντων χαταφρονήσας, 
ἵνα ἑαυτὸν σώσῃ. ᾿Αλλὰ μὴν [τί τοῦτο :] εἰ τὴν Ψυχὴν 


᾿ οὐ δίδως λαθεῖν ; Τοῦτο γὰρ ἐνέφηνε ζητῶν διὰ τοῦ 


λέγειν, Πάγτα ὑπὲρ τῆς αὐτοῦ ψυχῆς ἐκτίσει * 
τὸ γοῦν σῶμα πλῆξον. Διὰ τί ὃὲ μὴ ἐξ ἀρχῆς τοῦτο 
ἤτησεν;; ἐλογίσατο ὅτι εἰ συμθῇ αὐτὸν ἡττηθῆναι, 
βέλτιον ἀπὸ τῶν ἐλαττόνων τὴν νίχην ἐνεγχεῖν * εἰ δὲ 
μὴ, ἀπὸ τοῦ σώματος περιέσομαι [ἴσ΄. περιέσεσθαι: ]. 
Οὐ πολλοῦ λόγον, φησὶ, τὰ χρήματα τοῖς ἀνθρώποις, 
ὑπὲρ γὰρ σωτηρίας τῆς οἰχείας ψυχῇς ἅπαντα διδό- 
ασιν, Οὐχ ἁπλῶς δὲ, τῶν σαρκῶν, εἶπεν, ἅψαι, 
ἀλλ᾽ ὥστε χαὶ ἔνδοθεν τεχθῆναι [ἴσ΄. τεθῆναι ] τὸ χα- 
χὺν, οὕτω μετὰ πονηρίας διαλέγεται. Δείχνυται δὲ 
xa ἐντεῦθεν, ὡς οὐδεμίαν ἔχει χαθ᾽ ἡμῶν ἐξουσίαν 
ὁ ἀρχαῖος δράχων, εἰ μὴ ὑπὸ Θεοῦ συγχωρηθῇ, χατὰ 
τὰς ἀῤῥήτους αὐτοῦ περὶ ἡμᾶς οἰχονομίας, xoi d; 
ἀνελεῖν μὲν ἄνθρωπον δύναται, εἰ λάθοι συγχώρησιν, 
γαχὸν δὲ ποιῆσαι οὐ δύναται, παρὰ Θεοῦ δὲ ἐξαιτεῖ, 
Οἷδε γὰρ εἰ xal ἔπεσεν, ὅτι, εἰ μὴ Θεὸς ἐπιτρέψει, 
οὐδὲν αὐτὸς χατά τινος δύναται, τῆς ἐπιτροπῆς οὕτῳ 
νοουμένης, ὅτι σοφῶς γίνεται, ἅτε παρὰ Θεοῦ γινο- 
μένης. Ὃ δὲ λέγει, τοιοῦτόν ἐστι, Περίξλε αὐτοῦ τὴν 


VARLE LECTIONES, 


, ἴσ, ἁπαλλάττομεν,͵ 


41 
φρουρὰν τῆς ἔξωθεν θεραπείας, xal τῆς χατὰ ψυχὴν 
ἐπιμελείας" οὐ γάρ ἐδτι θαύματος ἄξιος, εἰ φυλάττεις 
αὐτὸν ἀπολέμητον * συγχώρησόν pot διαφθεῖρα! τὰς 
σάργχας ἄχρι xal μυελῶν. ᾿ἘἘλέγχειν γὰρ οἷδε συμ.- 
φορὰ γνώμην ἀπαιδαγώγητον, τρυφὴν xax μόνην [ἴσ΄. 
χαὶ τρυφὴν μόνην] τῆς περὶ σὲ θεραπείας ὑπόθεσιν 
ἔχουταν " ὡς εἴγε ἅψῃ τῆς σαρχὸς αὐτοῦ, τηνιχαῦτα 
εἰς πρόσωπόν σε εὐογήσει, τουτέστι, φανερῶς σε 
βλασφημήσει. 

posita est : quapropter si teligeris carnes ejus, in 
maledictis. 

ut 


« Eins δὲ ὁ Κύριος τῷ διαδόλῳ * Ἰδοὺ παραδίδω 
(Ὁ 


σο! αὐτόν * μόνον τὴν ψυχὴν αὐτοῦ διαφύλαξον 
δὲ Θεοδοτίων, τῆς ψυχῆς αὐτοῦ οὐχ ἅψῃ.) » 
Χρυσοστόμου xaY Ὀϊλυμπιοδώρου. Πάλιν ὁ φιλ- 
ἄνθρωπο; Θεὸς, ὁ τοὺς οἰκείους στεφανίτας ἀγγέ- 
λοις καὶ ἀνθρώποις δημοσιεύειν βουλόμενος, ἐπιτρέ- 
mit χαὶ τοῦτο, ὥστε μαθεῖν ἡμᾶς, ὅτι ὅσα δύναται 
ὁ πονηρὸς, χατὰ συγχώρησιν δύναται" χαὶ ὁ μὲν 
, Σὺ ἅψαι τῶν σαρκῶν αὐτοῦ. 'AXX ἵνα μὴ 


ὅτι Σὺ πεφασμένως αὑτὸν ἔπληξας, ὡς οἰκεῖον 
θεράποντα, οὐχ ἐποίησεν ὅπερ ἤτησεν ὁ διάθολος, 


Ἢ τοίνυν τοῦτό φησιν, ὅτι Τοῦ ἡγεμονιχοῦ αὐτοῦ 
μὴ pq, διὰ δὲ τῶν εἰς τὴν σάρχα βασάνων τὸν 
ἀγῶνα ποιοῦ * xal τοῦ μὲν σώματος 3 ὑπεξαγαγεῖν 
τὴν Ψυχὴν, ἵνα ἐξ ἐπιγονῆς τὰ διπλασίονα χαρίσηται 
ἀγαθὰ, χαὶ ἀντεισαγάγῃ αὐτῷ τὰ ἀπολλύμεγα. 


Πάλιν μέντοι, χατὰ μέτρον, χρυσοῦν ἀνδριάντα, 
τῷ διαθολιχῷ πυρὶ δοχιμάζει Θεὸς, οὐχ αὐτὸς γνῶ- 
vat θέλων, ὃν ἠπίστατο, ἀλλ᾽ εἰς ἔλεγχον διαδολιχὸν, 
xaX ἐφ᾽ ᾧ τοῦτον ἡμῖν γνωρίσαι. Τόγε μὴν, Τὴν ψυ- 
χὴν αὐτοῦ διαρύλαξον,, ἀντὶ τοῦ, Μὴ πειράσῃς τῆς 
θείας εἰχόνος. Οὐδὲ γὰρ τῷ ἐχθρῷ φρουρεῖν τὴν ψυ- 
χὴν ἐπέτρεψε - πῶς γὰρ τὸν πολέμιον, εὐεργετεῖν μὴ 
πεφυχότα, φύλαχα ψυχῆ: προεστήσατο; 


« Ἐξῆλθε δὲ ὁ διάθδολος ἀπὸ τοῦ Κυρίου.» 

Πάλιν διδασχόμεθα, τὸν εἰς πεῖραν ἀνθρώπου τρε- 
πόμενον, ἐξιέναι ἀπὸ προσώπου τοῦ Κυρίου. Θεοῦ 
γὰρ χωρίζεσθα: πέφυχε πᾶσα πονηρὰ μελέτη, μηδε- 
μίαν ἔχουσα πρὸς τὴν ἀγαθότητα σνγγένειαν. 


« Χρόνου δὲ πολλοῦ προδεθηχότος, εἶπεν αὐτῷ ἡ 
γυνὴ αὐτοῦ: Μέχρι τίνος χαρτερήσεις, λέγων Ἰδοὺ 
ἀναμένω χρόνον ἔτι μιχρὸν, προσδεχόμεγος τὴν ἐλ- 
πίδᾳ τῆς σωτηρίας μου ;" 

'O μὲν γὰρ ἐνεχαρτέρε: τῇ πενίᾳ xal τοῖς πάθεσι 
χρόνον οὐχ ὀλίγον, χαὶ πρὸς ἑαυτὸν παραμυθούμενος, 
ἔλεγε Δεῖ φέρειν ἀνδριχῶς, δεῖ χαρτερεῖν, δεῖ τὴν 
ἐκ Θεοῦ προσμένειν βοήθειαν * οὐ βραδύνει ! ὁ Θεὸς 


IN BEATUM JOB. 


49 
A lamen permissio non nisi sapienter fieri. judicanda 
est, quatenus a Deo proficiscitur. Quod. vero dicit 
ejusmodi est, nudato eum externi cultus custodia, 
et anim:? cura; non enim admirationem meretur, 
si intactum illum ab omni oppugnatione tuerijs : da, 
mihi, ut tabe carnes ejus ad medullas usque con- 
ficiam, Solet enim calamitas animum prodere, qui 
virtutis disciplina non est imbutus, et cui cultus 
et obsequii tuj causa omnis in luxu ac voluptate 
faciem te benedicet, hoc est, aperte conscindet te 


Vrns. 6. « Dixit autem Dominus diabolo ; Ecce, 
trado tibi eum : tantummodo animam ejus custodi 
(Theodotion vero, animam ejus ne tetigeris), » 

Chrysostomi et Olympiodori. Rursus benignus 
Deus, qui athletas suos corona insigniendo angelis 
et hominibus spectaculum publicum proponit, 
etiam hoc diabolo largitur, nempe, ut nos intelli- 
gamus, nihil sine divino permissu posse diaboJum : 
cujus quidem h:ee erat vox, tu tange carnes ejus. 
Sed ne diabolus forte diceret : Tu quidem vulnus 
ei, tanquam famulo tuo, in speciem inflixisti, quod 
petebat facere noluit, verum illius potestati hoc 
permisit. 

Aut igitur hoc dicit, principem animi partem 

noli attingere, sed corporis cruciatibus certamen 
inito : et corporis quidem potestatem illj permittit, 
verum ut eam corpore animam subducat, veniam 
non concedit; quia instauratione nova duplicata 
bona illi restituenda erant, et qui perierant redin- 
legranda. 
. Rursus simulacrum hoc aureum, diaboli igue pro- 
bat Deus, sed moderatione tamen adhibita, non 
eo profecto, ut perspiceret ipse, quem cognitum 
habebat, sed ut diabolum aperte refelleret, nobis- 
que virum tantum faceret insignem. IHludque, a»i- 
mam ejus custodi, pro illo est, divinam imaginem 
ledere ne tentes. Non enim inimico custodiam 
anim: ejus commisiL: qua enim ratjone hostem, 
qui ad bene faciendum natura non est comparatus, 
luendie anima przefecisset ? 

Vgns. 7. « Exivit autem diabolus a Domino. » 

Rursus docemur euim, qui ad hominem adorien- 
dum mentem convertit, a facie Domini exire. Nul- 
plum est enim studium improbum, quod non per 

seipsum secernat ἃ Deo, praesertim cum nullum lia- 

beat cum bonitate commercium. 

Vrns. 9. « Tempore autem multo transacto, dixit 
ei uxor ejus : Quousque sustinebis, dicens : Eccc 
permaneo tempus adhue paryum, exspectans spem 
salutis méz ? » 

Is quidem egestatem acerbosque casus diu tole- 
ranter tulerat, ac seipsum solando tali oratione 
utebatur : Ferendum est viriliter, mentis constantia 
adhibenda, a Deo auxilium exspectandum ; neque 


IU 


VARUE LECTIONES. 


5» 1c. ἐξουσίαν δίδωσιν, οὐ συγχωρεῖ 0$ αὐτῷ 


Parnor. Gg. ΧΟ ΠῚ, 


κετὰ τοῦ σώματος. 


! lg. gpaeuyit, 


n 


A3 OLYMPiIODORI ALEXANDRINI ἀ 


enim in opitulando, hisque malis depellendis, cun- A ἐπαμῦναι, xai τῶν παρόντων ἀπαλλάξαι δεινῶν" 


ctabitar Deus. Conjux vero, quz tanquam postrema 
machina, ad evertendum  munitissimum aliquem 
murum, a diabolo reservata fuit, inferendis cala- 
mitatibus viribus fractis languebat : versutus enim 
diabolus, cum longo salis tempore justum oppu- 
gnasset, uxoris imbecillitate tum utitur, ipsamque 
contra eum armis instruit, prout prius Evam adver- 
sus Adamum. llla igitur, cum calamitatibus fracta, 
animum  despondisset, spiritu diabolico plena, in 
haec verba prorupit. Ac primo quidem ostendere 
conatur, ejus in Deum spes prorsus esse inanes, a 
preteriti temporis diuturnitate, ad probationem 
futuri, ducto argumento ; deinde qux» sequuntur 
superaddit. Observa autem astuti vafritiem; cum 
multum temporis effluxisset, Jobum adoritur : tunc 
enim praecipue spei rationes refelluntur, eL vires 
fract:e debilitantur. Duplici autem imbecillitate eo 
tempore Jobus laborare videbatur : ipse enim 
temporis diuturnitate imbecillior evasit, et spes 
omnis in dies magis extenuata evanuit. Ne igitur 
ilud spectemus quod uxor fuit, sed quod suadet 
potius videamus. Hoc etiam omnibus consulo , non 


ut hominum dignitates, et ora, sed consilii rationem, οἱ 


᾿Ἐξασθενεῖ ἃ δὲ ἡ γυνὴ, πρὸς τὰς συμφορὰς ὑπὸ τοῦ 
διαθόλου τηρηθεῖσα, ὥσπερ ὕστερον μηχάνημα χατά 
τινος ἀσείστου τείχους * ὁ γὰρ πανοῦργος διάθολος, 
ὡς ἱχανῷ χρόνῳ χατειργάσατο τὸν δίκαιον, τότε τῇ 
τῆς γυναιχὸς ἀσθενείᾳ συγχρῆται, xal ὁπλίζει ταύ- 
τὴν xav' αὐτοῦ, ὥσπερ ποτὲ τὴν Εὔαν χατὰ τοῦ 
προπάτορος. Ἢ δὲ xai πρὸς τὰς συμφορὰς ἀπει 
ποῦσα, χαὶ τοῦ διαδολιχοῦ πληρωθεῖσα πνεύματο:, 
ἐπὶ τοὺς παρόντας προήχθη λόγους. Καὶ πρῶτα μὲν 
αὐτῷ và; εἰς Θεὸν ἐλπίδας ἀνηνύτους πειρᾶται δει- 
χνύναι, τῷ πολλῷ παρεληλυθότι χρόνῳ πιατουμένη 
τὸ μέλλον. εἶτα χαὶ τὰ ἑξῆς ἐπάγε!:. "Opa δὲ τὸν χαχ- 
οὔργον * ὅτε πολὺς διῆλθε χρόνος, τότΞ ἐπιτίθεται " 
τότε γὰρ μάλιστα τὰ τῆς ἐλπίδος ἐλέγχετα:, τότε τὰ 
τῆς δυνάμεως ἐξασθενεῖ. Διπλᾶ 0E xa τῷ Ἰὼδ τότε 
τὰ τῆς ἀσθενείας ἣν " αὐτός τε γὰρ ἀσθενέστερος 
γέγονε τῷ μήχει τοῦ χρόνου, xai ἡ ἐλπὶς μᾶλλον 


τὰ τῶν ἀνθρώπων ἀξιώματα χαὶ πρόσωπα βλέπειν, 
ἀλλὰ πρὸς τὸν τρόπον τῆς συμθδουλῆς ". γυνὴ γὰρ ἐδό- 
θη, οὐχ ἵνα ὑποσχελίζῃ, ἀλλ᾽ ἵνα βοηθῇ. 
intucantur uxor enim 


modum data - 


cst, non ut virum subverteret , sed ut laboranti subveniret. 


* Et ego errans, et ancilla, locum ex loco, et 
domum e domo. » 

Totum autem hoc divina permissione contigit, et 
diaboli oppugnatione, qui, Deo veniam indulgente, 
cum licentia operabatur, utin. omnibus certantem 
Jobum, victorem corona dignum ostenderet. Quam- 
obrem uxoris ejus nemo miserabatur, nec quis- 
quam pristine ejus felicitatis memor, egestatem 
cjus solabatur; non passus est enim hostis quem- 
pium ejus misericordia moveri; sed mercede eam 
elocavit : id enim verbum, ancilla, declarat, se sin- 
gulis rogantibus inserviisse, quo suam οἱ mariti vi- 
iam suslineret. 

Vrns. 10. « Si bona suscepimus de manu Do- 
mini, mala cur non sustinebimus ? » 

Vides in :erumnis magistrianimum, et vultum : 
postquam enim ex conjuge, quam legibus religiosis 
erudierat,ea qui nunquam  sperasset audivisset, 
primum formidoloso illam terret aspectu, deinde 
verbis etiam pudore suffundit : Ista enim, inquit, 
dixisse, stulte erat mulieris. Annon stultitia est 
existimare fore ut mors blasphemiam statim comi- 
tetur, aut eliam audere sceleratum ullum verbum 
in Deum dicere ? lta castigatam uxorem, tum ora- 
tione, tum vultu, cum gratiarum actione calamita- 
tum impetum ferre admonet. Multi enim, inquit, 
nullam omnino felicitatem, et rerum copiam experti 
sunl; nos vero, quibus Deus hanc indulsit, cur ad- 
versa iniquo animo patimur? cur non cum mulla 


gra'iarum actione, tanquam a vero et germano 


« Κἀγὼ πλανωμένη xa λάτρις, τόπον ix τόπου » 
xaX οἰκίαν ἐξ οἰχίας. » 

“Ὅλον δὲ τοῦτο Θεοῦ ἣν συγχώρησις, xa διαθόλου 
προσθολὴ, μετ᾽ ἐξουσίας πράττοντος διὰ τὸν συγχε- 
χωρηχότα Θεὸν, ἐφ᾽ ᾧ διὰ πάντων ἀγωνιτάμενον τὸν 
Ἰὼδ στεφανίτην ἀναδειχθῆναι. Διὸ χαὶ τὴν γυναῖχα 
οὐδεὶς ἠλέει, οὐδὲ τῆς παλαιᾶς αὐτῆς εὐδαιμονίας 
μεμνημένος παρεμυθεῖτο τὴν ἔνδειαν " οὐ γὰρ συν- 
ἐχώρει αὐτὴν ὁ ἐχθρὸς ἐλεεῖσθαι πρός τινος, ἀλλ᾽ 
ἐθήτευεν ἐπὶ μισθῷ τοῦτο γὰρ σημαίνει τὸ, Ad- 
τρις, τοῖς ἑκάστοτε Y δεομένοις ὑπηρετοῦσα, ἐφ᾽ ᾧ 
ἑαυτῇ χαὶ τῷ συνεύνῳ ἐπαρχέσαι πρὸς τὸ ἀποζῇν. 

« Εἰ τὰ ἀγαθὰ ἐδεξάμεθα ἐχ χειρὸς Κυρίου, τὰ 
xaxX οὐχ ὑποίσομεν ; » 

Ὁρᾷς διδασχάλου zal ἐν τοῖς πάθεσι γνώμην xa 
πρόσοψιν * ἐπειδὴ γὰρ τὴν γυναῖχα' τοῖς θεοσεθέσιν 
ἐπαίδευσε X νόμοις, τὰ παρ᾽ ἐλπίδα ἀχούσας Y, κατα- 
πληχτιχῷ qo6et τῷ βλέμματι, εἶτα xat λόγοις ἐντρέ- 
τει" Ταῦτα γὰρ, φησὶν, ἄφρονος ἣν εἰπεῖν γυναιχός, 
Ἢ γὰρ οὐκ ἀφροσύνη, τὸ νομίζειν ὁμοῦ τῇ βλασφη- 
μίᾳᾳ xai τὴν τελευτὴν ἀχολουθεῖν, ἣ ὅλως τολμᾷν 
βλάσφημόν τι ῥῆμα προσφέρειν χατὰ Θεοῦ ; Τούτοις 
παιδαδωγήσας, τῷ τε λόγῳ χαὶ τῷ βλέμματι νουῦε- 
«ci φέρειν εὐχαρίστως τῶν δυσχερῶν τὴν ἐπαγωγὴν. 
Πολλοὶ μὲν γὰρ, φησὶν, οὐδὲ εὐθηνίας τινὸς ἐπειρά- 
θησαν, ἡμεῖς δὲ ταύτης ἀπολελαυχότες ἐκ Θεοῦ, τί 
πρὸς τἀναντία δυσχεραίνομεν; τί δὲ μὴ μετὰ πολλῆς 
τῆς εὐχαριστίας, ὡς παρὰ γνησίου Δεσπότου, χαὶ 
ταῦτα δεχόμεθα ; Ἡ μὲν οὖν ταῦτα ἀχούσασα ἐφησύ- 


VARLE LECTIONES. 


Y ἴσ. fj*ovac. 


45 


iN BEATUM JOB. 


46 


4032, xaX τὴν νουθεσίαν ἐδέξατο, μηδὲν ἀντιφθεγξα- A Domino, hiec etiam amplectimur ? Quibus illa auditis 


μένη * διόπερ οἶμαι χαὶ τῶν ὕστερον ἀγαθῶν χοινω- 
νὺν αὑτὴν γεγενῆσθαι τῷ Ἰώθ. Ὁ δὲ γενναῖο; ἀγω- 
νιστὴς τριπλᾶς τῷ διαθόλῳ δέδωχε τὰς πληγὰς, αὖ- 
τός τε μὴ χαμφθεὶς, καὶ τὴν ὑπ᾽ αὐτοῦ παρατραπεῖ- 
σαν γυναῖχα ἐπανορθώσας, xxi τὰς εὐχαρίστους xol 
παντὸς ἀξίας ἐπαίνον, xal ἀλήστου μνήμης φωνὰς, 
ἀναφθεγξάμενος. 

« ᾿Αχούσαντες 0b οἱ τρεῖς φίλοι αὐτοῦ τὰ xax 
πάντα τὰ ἐπελθόντα αὐτῷ, παρεγένοντο ἕχαστος Ex 
τῆς ἰδίας χώρας πρὸς αὐτόν. » 

Ἐάν τις ζητῇ διὰ τί μετὰ τοσοῦτον χρόνον ol 
φίλοι παραγεγόνασιν, ἐννοείτω, πρῶτον μὲν, ὡς δια- 
φόρους ᾧχουν χώρας, χαὶ μετὰ πολὺ μὲν ἵσως ἤχου- 
σαν * τὸ 0b παράδοξον τῆς συμφορᾶς χαὶ ἄπιστον 
ἐδόχει, εἰ ἐπὶ χοπρίας ἀνεπιχούρητος ὁ Ἰὼδ χάθ- 
ται " xal περιέμενον διὰ πλειόνων πιστώσασθαι τὴν 
ἀχοὴν, καὶ ἐχπέμψαι, καὶ ἰδεῖν εἰ ἀληθῆ τὰ λεγόμενα" 
ἐν τούτοις οὖν ὁ χρόνος ἐτ βίθετο: Πρὸς ὃὲ τούτοις, 
ὅτε τὸ ἁληθὲς ἔγνωσαν, βασιλεῖς ὅ 
μέλλοντες, ἀνάγχην εἶχον πρότερον εὖ διαθεῖναι 
τὰ κατὰ τὸν οἶχον, xal ἐπιστῆσαι τοῖς ἀρχομένοις 
ποὺς ἀνθ᾽ ἑαυτῶν. Ταῦτα πάντα αὐτοὺς ἀπησχόλει 


ὅὄντε-, xal ἐχδημεῖν 


χαὶ ἐνεθράδυνε - χαὶ εἰ μὴ σφόδρα γε ἀγαπητιχοί 


τινες ἧσαν χαὶ δίχαιοι, οὐχ ἂν τὰς οἰχείας κατα- 
λιπόντες χώρας xai βασιλείας, ἀφικνοῦντο πρὸς τὴν 


ἐπίσχεψιν, ἀλλὰ δι᾽ ἑτέρων τὴν χρείαν ἐπλήρουν. 
Ἔστι δὲ ἐννοεῖν, ὡς xa οἰχονομία τις ἣν θεία τῆς 
φίξεως ἡ ἀὐθοθθὴν 


διαλέξε. xal τὸ «m 


ἐπειδὴ γὰρ ὁμοῦ τῇ τῶν φίλων 


ἂν τοῦ ἀγῶνος ἐλυθη, τοῦ Θεοῦ 
χρηματίσαντος, χαὶ τὸν δίκαιον ἀναχτησαμένου, xal 

στεφανώσαντος, οἰχονομία τις γέγονε θεία ἐμθραδῦ- 
vat τοὺς φίλους, ἵνα παραταθῇ τὰ τοῦ νοσήματος, 
χαὶ μειζόνως ἀθλήσας ὁ δίκαιος, δικαιότερον ἀναῤ- 
ῥηθῇ παρὰ τοῦ Θεοῦ. 


conquievit, monitisque obtemperans, nihil obloeuta 
est : ita ut facile crediderim, bonorum qua postea 
evenerant, participem illam eum Jobo factam fuisse, 
Egregius autem athleta plagam triplicem. diabolo 
inflixit, cum ipse minime succumberet, et. subver- 
süm uxorem denuo erigeret, et voces illas, grati 
animilestes, omnique laude ac indelebili memoria 
dignas, proferret. 

Vrns. 14. « Cum audissent autem res amici 
ejus mala omnia quz? supervenerant ei, advene- 
runt unusquisque e propria regione ad eum. » 

5i quirat quispiam, quamobrem post tantum 
temporis intervallum. amici venerint, intelligat , 
primum quidem eos diversarum provinciarum in- 
colas fuisse, ac multo post nuntium fortasse acce- 
pisse; quin. etiam calamitatis magnitudo, quod Jo- 
bus, scilicet, in sterquilinio omni ope destitutus se- 
deret, fide videbatur carere: praterea, sermone 
plurium famam confirmari, et missione quorum- 
dam, qui rei veritatem. explorarent, prestolaban- 
tur; interea dum hae. fiunt, tempus labitur. llis 
adde quod, rci veritate comperta, cum reges essent, 
ei peregrinationem cogitarent, necessarium illis 
fuerit, res domesticas primum recte constituere, et 
illorum loeo, qui subditis preessent, vicarios im- 
perii substituere. Hac omnia moram illis injece- 
runt, et iter tardarunt; et, sane nisi charitate suui- 
ma cum justitia abundassent, nunquam provinciis 
suis regnisque relictis, visendi causa illum adiis- 
sent, sed per alios potius hoc munus adimplevis- 
sent. Cogitare illud item possumus, divina quadam 
dispensatione accidisse, ut. diutius illorum adventus 
procrastinaretur; cum enim statim post amicorum 
colloquia, certamini finis impositus sit, Deo (qui 
justum interea alloquebatur, refocillabat, et coro- 


nabat) dispensante, factum est ut amici adventum tardarent, idque ut. morbi miseria produceretur, 
virtusque cerlanlis justi, juslioribus preconiis a Deo celebraretur. 


« Ἐλιφὰζ 6 Θαιμανῶν βασιλεὺς, Βαλδὰδ ὁ Σαυχέων 
τύραννος, xa Σωφὰρ ὁ Μιναίων βασιλεύς. » 

Ἔστι ὃὲ ἡ μὲν Θαιμὰν πόλις τῆς Ἰουδαίας περὶ 
τὸ Σινά. Ἡ δὲ Σαυχὴ, πόλις Μωχθιτῶν, ὧν βασιλεὺς 
ἣν ὁ Βαλδάδ, Τὸ γὰρ, τύρανγος ἐνταῦθα, ἀντὶ τοῦ 
βασιμεὺς,, χεῖται. Μιναῖοι δὲ οἱ ᾿Αμμανῖται, ἣ ὡς 
ἐν δευτέρῳ τῶν Παραλειπομένων εὑρίσχομεν,, Ex 
παρὰ ποὺς ᾿Αμμανίτας. 
υἱοὶ ἐπὶ τοὺς κατοικοῦν D» 
ὄρος Σηεὶρ, éGoAo0psDc« xal ἐκτρίψαι αὐτούς * 
καὶ ὡς συνετέιεσαν τούτους, ἀγέστησαν εἰς ἀ.1- 
ἀήλους. Ἐπίσχεψαι τοίνυν 


pot 
᾿Αγέστησαν γὰρ, φησὶν, 
᾿Αμμὼν καὶ Μωὰδ 


εἰ ἄλλοι εἰσὶν οἱ Μιναΐηι 
παρὰ τοὺς ᾿Αμμανίτας, οἱ χαὶ 
ct 
πες. 


3j, Θεοῦ μου 
τοῦ" Βαλδαδ, 


τὸ Σηεὶρ ὄρος οἰχοῦν- 
ται δὲ ᾿Ελιφὰζ, Θεός μὲ διέσπειρεν, 
φαυμλισμός" Θαιμὰν 03 , ἔχιϊειψρις αὖ- 
aaAaíogic, 3, ἐπίδοξος * Σαυχαίων, 
ἀδολεσχίᾳ αὐτῶν" Σωφὰρ, σκοπὸς, 1, φαυλισμός. 


Βρμηνεύε 


8&0 IT: Paral. xx. 95. 


p 


« Eliphaz Thzemanoruni. rex, Baldad, Sauchico- 
rum tyrannus, et Sophar Minorum rex, » 

Est autem Thaman urbs Judzze circa Sina. Sau- 
cha urbs est Moabitarum, quibus Baldadus impera- 
bat τ hic enim, tyrannus, pro, rege ponitur. Mi- 
nii vero sunt. Ammanit:e; aut, ul in posteriore 
Chronicorum libro proditur, alii ab Ammanitis. 
Surrexerunt enim, inquit, filii Ammon et. Moab con- 
tra habitantes. montem Scir, ad. exterminandum et 
allerendum eos; et postquam hos. consummaverunt, 
surrexerunt contra. se invicem ??; Considera igitur, 
sintne alii Minzi ab Ammanilis, qui etiam montem 


Seir incolebant. Eliphaz autem, per interpretatio- 
nem significat, Deus me dissipavit, vel, Dei mei 


contem ptio; Thaman autem — defectio corum ; Dal- 
dat, vetustas, vel gloriosus ; Sauch:eorum, loquacitas 
corum ; Sophar, scopus, vel contemptio. 1n libro au- 


VARUE. LECTIONES. 


? ἴσ. εὐχαριστηρίους. 


4 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


48 


tein. Geneseos reperimus ?!, Sophar filium Elipltazi A Εὑὐρίσχομεν δὲ ἐν τῇ l'evéset τὸν Σωφὰρ υἱὸν ὄντα 


fuisse, quem "Esau ex Ada suscepit : Eliphazi 
autem filius Th:eman exstitit, a quo regio, et oppi- 
dum, Th:xman nomen invenit, quinto decimo la- 
pide ab urbe Petra distans. Videntur autem amici 
hi, propter necessitudinem et cognationem, libe- 
riore oratione usi fuisse. Sub finem enim historiz 
audimus, Eliphazum unum ex numero filiorum Esau 
fuisse, a quibus etiam hic. admirandus generis origi- 
nem traxit : unde philosophi: et zequanimitatis adver- 
sarii, tanquam facili negotio ipsi persuasuri essent 
propter sanguinis affinitatem, ad ipsum mittuntur, 

« Et accesserunt ad. eum. unanimiter, ad conso- 
landum et visitandum eum. » 

Symmachus vero sic reddidit : Condixerant enim, 
1t simul venientes compaterentur. ei, et consolarentur 
eum. Atque hinc etiam considera, aliud tempus 
eflluxisse, dum, missis inter se nuntiis, congrediun- 
tur, unaque iter suscipiunt. Visitare autem, pro 
consolari, dictum est: multum enim temporis vi- 
dentur apud eum fuisse; haud sane idfacturi, si 
invisere tantum in animo habuissent, quandoqui- 
üem plures alii solo visendi studio ad cum venti- 
larant. 

Vrns. 12. « Cum vidissent autem eum de longe, 
non agnoverunt. » 

Hoc item loco, mali atrocitatem considera. Non 
agnoverunt autem eum, quia lues pristinos ejus 
characteres oblitteraverat : ulceribus enim, corpo- 
ris formam in summam turpitudinem, vertentibus, 
immutatos eos fuisse, verisimile est. 

Forte etiam illud, in colum suspexisse, hunc 
sensum habet : Qua demum ratione hac evenerint, 
ΠῚ solus nosti, Domine; nos enim prz: mentis ino- 
pia, eorum qui acciderunt, causas assequi non 
possumus. 

Vens. 12, 15. « Et aspergentes terram super capita 
eorum, assederunt ei septem dies et septem noctes.» 


Quod autem septem integros dies a mane ad 
vesperam, septemque noeles a vespera ad mane, 
juxta illum sederint, Scriptura non dixit. Perspi- 
cuum igitur est. eos, ubi magnam didi partem as- 
sedissent, discedere solitos, ad necessaria munera 
obeunda; ac rursus redeuntes, ad multam noctem 
assedisse, rursusque abeuntes, primo diluculo ad 
eumdem reverlisse ; quod sane verissimorum ami- 
corum, et mutuo calamitatum sensu maxime  affe- 
ctorum, peculiare est. Quotidiani vero sermonis 
consuetudinem Scriptura secuta, sic libere et so- 
lute dixit : Assederunt ei septem. dies. et septem. no- 
cles. Sic cum dicit Jacob, annos quatuordeeim ser- 
viisse, el diei zvstu exustum fuisse, ac noctis glacie 
obriguisse, num idcirco sub tectum nunquam in- 
gressus est, nullamque laborum requiem toto illo 


" Gen. xxxvi, 4. 


C 


D 


τοῦ Ἐλιφὰζ τοῦ υἱοῦ Ἡσαῦ, ix τῆς 'Aódg " ὁ δὲ 
Ἐλιφὰξ υἱὸς Θαιμὰν ", ἀφ᾽ οὗ ἡ χώρα xot χώμη θαι- 
μὰν, ἀπέχουσα Πετρῶν δεχαπέντε σημείοις. Φαίνον- 
ται οὖν οἱ φίλοι οὗτοι, καὶ τῇ τοῦ σώματος οἰχειότητι, 
παῤῥησίαν ἔχοντες. Πρὸς γὺρ τῷ τέλει: τῆς ἱστο- 
ρίας ἀχούομεν τὸν Ἑλιφὰξζ ἐχ τῶν Ἡσαῦ υἱῶν εἶνα:, 
ἐξ ὧν xax ὁ θαυμαστὸς οὗτος ἕλχει τὴν γενεάν * ὅθεν 
xai ὡς ἑτοίμως διὰ τὴν οἰχειότητα πείσοντες, φιλο- 
σοφίας πολέμιοι πέμπονται. 


« Καὶ παρεγένοντο πρὸς αὑτὺν ὁμοθυμαδὸν, τοῦ 
παραχαλέσαι xal ἐπισχέψασθαι αὐτόν. » 

Σύμμαχος οὕτως ἐχδέδωχε, Συγετάξαντο γὰρ 
ὁμοῦ ξλθόντες, συμπαθῆσαι αὐτῷ, καὶ παραμυ- 
θήσασθαι αὐτόν, "Opa δὲ ἐντεῦθεν €»; xal ἕτερος 
παρῖλθε χρόνος, ἕως ὅτε πρὸς ἀλλήλους διαπεμψά- 
μένοι, τὴν ἐπὶ τὸ αὐτὸ σύνοδόν τε χαὶ ἄφιξιν ἐποιή- 
σαντο. Τὸ δὲ, ἐπισκέψασθαι, ἀντὶ τοῦ, συμπαθὴ- 
σαι, εἴρηται * φαίνονται γὰρ ἐπὶ πολὺ προσμείναντε- 
αὐτῷ, οὐχ ἂν τοῦτο πεπο:ηχότες, εἰ μόνον ἐπισχέ- 
Ψψασθαι προῃροῦντο, ἐπεὶ ψιλῆς ἕνεκεν θέας πολλοὶ 
χαὶ ἄλλοι παρεγένοντο. 

€ Ἰδόντες δὲ αὐτὸν πόῤῥωθεν, οὐχ ἐπέγνωσαν. » 


Τὸ τοῦ πάθους ἐπαχθὲς χἀντεῦθεν νόει. Οὐχ 
ἐπέγνωσαν δὲ, τῆς λώθης τοὺς παλαιοὺς αὐτοῦ χαρα- 
χτῆρας ἐξαφανισάσης * ἠλλοιώθησαν γὰρ, ὡς εἰχὸς, 
τῶν ἑλχῶν εἰς ἐσχάτην δυσείδειαν μεταθαλλόντων τὴν 
μορφήν. 

Τάχα δὲ τὸ, εἰς cóv οὐραγὸν draGA&vat, τοιαύ- 
τὴν ἔχει τὴν ἔννοιαν, ὅτι “Ὅπως ταῦτα γέγονε, σὺ 
μόνος ἐπίστασαι, Δέσποτα " ἡμᾶς γὰρ ἀμηχανία χατ- 
ἐχει, οὐ ξυναμένους ἐφικέσθαι τῆς αἰτίας τῶν γινο- 
μένων. 

« Καὶ καταπασάμενοι γῆν ἐπὶ τὰς χεφαλὰς αὐὖ- 
τῶν, παρεχάθισαν αὐτῷ ἑπτὰ ἡμέρας xai &mtà 
νύχτας. » 

Οὐχ εἶπε δὲ ἡ Γραφὴ, ὅτι παρεχάθηντο ἑπτὰ ἡμέ- 
ρᾳς πρωΐθεν ἕως ἑσπέρας, οὐδὲ ἑπτὰ νύχτας ἀφ᾽ 
ἑσπέρας μέχρι πρωΐας. Δῆλον οὖν, ὅτι τὸ πλεῖον τῆς 
ἡμέρας παραχαθεζόμενοι, ὑπανεχώρουν τὰς ἀναγς- 
xaíag ἐγπληρώσοντες χρείας, xal πάλιν ἐπανῆχον- 
μέχρι πολὺ τῆς νυχτὸς παρεκαθέζοντο, xal αὖ- 
θις ἀπιόντες, πάλιν ὥρθριζον πρὸς αὐτόν " ὃ δὴ τῶν 
γνησιωτάτων xai συμπαθεστάτων φίλων ἴδιον. Τῇ 
δὲ χοινῇ συνηθείᾳ χρωμένη ἡ Γραφὴ, οὕτως ἀπολύ- 
τως εἶπε, llapexáüuway αὐτῷ ἑπτὰ ἡμέρας καὶ 
ἑπτὰ νύχτας. Ἐπεὶ xa ὅτε λέγει τὸν Ἰαχὼδ δεχα- 
τέσσαρα ἔτη δουλεῦσα:, xat συγχαίεσθα! τῷ χαύσωνι 
τῆς ἡμέρας, xal τῷ παγετῷ τῆς νυχτὸ;, ἄρα ὑπὸ 
στέγην οὐχ εἰσήει ποτέ; ἄρα οὐδεμιᾶς ἀναπαύσεως 
ἔτυχεν ἐν ὅλῳ τῷ χρόνῳ; Ταῦτα μὲν οὖν xxi λεπτο- 
λογεῖν, φλύαρον " ὡ; γὰρ ἔφην, ἡ loa gn χοινῇ συν- 


κιε 
τες 


VARLE LECTIONES., 


5 ἴσ. Θαιμὰν νἱὸς τοῦ Ἐλιφάζξ. 


4) 


IN BEATUM JOB. 


$50 


vla χρῆται. Ἐπειδὴ δέ τινες, χωμῳδοῦντες τὴν A tempore habuit? ΠΡΟ igitur. subtiliter et argute ni- 


Γραφὴν, xat ἐντεῦθεν αὐτὴν ὡς ψευδῆ δ'ασύρουσιν. 
Οὐ γὰρ ἂν, φησὶν, ἄσιτοι διετέλουν, xal ἄῦὔπνοι ἐπὶ 
τοσαύταις ἡμέραις" ἠναγχάσθημεν αὐτῶν συναπαχ- 
θῆναι τῇ ἀχαίρῳ λογολεσχίᾳ. 


mis eyponere velle, ridiculum est. Scriptura enim, 
ut dixi, familiari loquendi consuetudine utitur. Quia 
tamen nonnulli Scripturam subsannantes, ex hoc 
loco mendacii illam insimulant (impossibile enim 


fuisse inquiunt, uttot dies sine cibo, et somno, transigere potuerint), coacti sumus hoc in loco im- 


portunam illorum et loquacem nugacitatem imitari. 
« Καὶ οὐδεὶς αὑτῶν ἐλάλησε. » 
Τέως μέντοι προσχαρτεροῦντες, τάς τε ἡμέρας 


χαὶ νύχτας, καθ᾽ ὃν ἔφην τρόπον, χαὶ ὃ τῆς ἀγάπης 
ἀπήτει θεσμὸς, οὐδένα λόγον εὕρισχον παραμυθίας, 
ὑπερνιχώσης τῆς συμφορᾶς τὴν ἐχ τῶν λόγων παρα- 
ψυχήν. 
ΚΕΦΑΛΟΓ. 
Προθεωρία. 
᾿Αλλ᾽ ἐν τούτοις μὲν τὸ δεύτερον ἤνυσται χεφά-- 
λαιον" τοῦ τρίτου Oi προθεωρίαν ποιούμενοί φαμεν, 
ὡς ἀλγεῖ μὲν ὁ δίχα!ος, χαὶ οὐχ ἄν τις ἀρνήσαιτο᾽ 
οὐ γὰρ τῶν ἀναισθήτων Tj ἀρετὴ, ἀλλὰ τῶν ἐν τοῖς 
πάθεσι φιλοσοφούντων. ᾿Οδυνᾶται xarà τὸ φαινό- 
ψενον, ὑπὸ τῆς ἐν τῇ σαρχὶ πληγῆς δριμυτάτως 
χεντούμενος * χατὰ δὲ τὸ νοούμενον, οἷα δίχαιος καὶ 
φιλόθεος ἀνὴρ ὁρῶν τινας σχανδαλιζομένους ἐπὶ 
xoi; αὐτοῦ πάθεσιν, ὡς τῆς τοῦ Θεοῦ δόξης ἐπ᾽ 
αὐτῷ διασυρομένης, εἰ ὁ δίκαιος τοιαῦτα ὑπομένει, 
Καὶ γὰρ 'ὅταν λέγει" Διὰ τὶ ἔθου με κατεντευχτήν 
σου; οὐκ αὑτὸς χατὰ Θεοῦ ἐνετύγχανε, μὴ γένοιτο" 
b τίνι γὰρ εἶχεν ἐντυγχάνειν ; ἀλλὰ τοῦτό ἐστιν ὅ φη- 
σιν, "Iva τί δι᾽ ἐμὲ, Δέσποτα, τὸ ὄνομά σου βλασφη- 
μεῖται ; Ἐθορυθεῖτο οὐδὲν ἧττον, xal ἰλιγγιᾷ σφο- 
δρῶς, τῇ τοῦ Θεοῦ τετρωμένος ἀγάπῃ, μήπως 
πελείαν ἐγχατάλειψιν ὑπέστη παρὰ Θεοῦ. Οὐδὲν γὰρ 
οὕτω τιμωρεῖται ψυχὴν φιλόθεον, ὡς τὸ ὑποπτεύειν 
χαταλελεῖφθαι παρὰ Θεοῦ " xal μυριάκις ἡρεῖτο τὸν 
θάναιον, ἣ μετὰ ἀλγηδόνων χαὶ τοιαύτης ὑποψίας 
τοῖς ζῶσιν ἐγχαταλέγεσθαι. Ἐπὶ μὲν οὖν τῇ τῶν 
χτημάτων ἀπωλείᾳ, χαὶ τῇ τῶν παίδων ἀθρόᾳ τελευ- 
τῇ, οἵας ἀφῆχε χαριστηρίους φωνὰς ἠχούσαμεν " 
χαὶ ὅπως τὴν γυναῖχα ἐξεπαίδευσεν, ἀπρεπές τι 
περὶ τοῦ Δεσπότου λογισαμένην " xal ποῖα μετὰ 
πεῖραν, xa ἐξουδένωσιν, xal τὸ δριμὺ πάθος ἐφθέγ- 
ξατο" xoi ὡς οὐδὲν αὐτὸν τῶν ἀνθρωπίνων συμ- 
τωμάτων διεθορύθησεν. Ὡς δὲ οἱ φίλοι παρεγέ- 
νοντο, ἄνδρες δίκαιοι xa συμπαθεῖς, εὔχαιρον φήθη, 
depo αὐτῶν τὴν ὑπομονὴν xax τὴν ἀγάπην, ἐπ᾽ 
Co εἰπεῖν xai δημοσιεῦσαι τὰς χατὰ ψυχὴν 
ἀλγηδόνας " xai φθέγγεται μὲν xaf* ἱστορίαν ἀχίν- 
δυνα €. Ἕν γὰρ fjv τοῦ διαόλου τὸ σπούδασμα, τὸ 
παρασχευάσα: τὸν δίχαιον βλασφημῆσαι Θεόν " ὁ δὲ 
οὐδαμῶς φαίνεται τοῦτο διαπραξάμενος, ἀλλὰ μᾶλ- 
λον εὐφημήσας, xoi χαριστηρίους ἀναπέμψας 
φωνάς. Καταρᾶται δὲ τὴν ἡμέραν τῆς γεννήσεως, 
χαὶ τὸν θάνατον ἐπιπο 
σας αἰτίας. Πρὸς 


εἴ, διὰ τὰς ἀνωτέρω λεχθεί- 


[T3 


D 


διάνοιαν μυστήριον λαλεῖ, xal 


περὶ τῶν ἤδη προγεγονότων φιλοσοφεῖ 


φεῖ, χαὶ πληρο- 


?1* Job vii, 20. 


D 


x Et nemo eorum locutus est. » 

Interea quidem illi, diebus et noctibus persisten- 
tes ratione qua dixi, et. quam lex charitatis postu- 
labat, nullam ad levandam | :egritudinem orationem 
idoneam invenerunt, cum calamitas omni verbo- 
rum solatio longe major esset. 

CAP. ΤΙ. 
Protheoria. 

Et in his quidem secundum caput absolutum est ; 
capitis autem tertii protheoriam. praemittentes, 
justum in cruciatu esse dicimus, nemo enim est 
qui hoe negare potest : virtus quippe non eorum est 
qui sensu carent, sed eorum qui in adversis casibus 
philosophantur. Externum quidem dolorem et sen- 
sibus pervium, plaga corpori inílicta, qua vehe- 
mentissime stimulabatur, creabat: internum vero 
animo alebat, quia, cum homo justus, Deoque cha- 
rus esset, nonnullos suis calamitatibus scandalizari 
cerneret, ae si ejus causa (qui justus exsistens talia 
patiebatur) Dei gloria laceraretur. Etenim cum di- 
cit: Quare constituisti me oblocutorem. tuum *** ? 
ipse Deo oblocutus non est, absit! qua enim in re 
hoc facere potuit? hoc autem est quod. dicit; cur 
mea causa, Domine, nomen tuum blasphematur ? 
Nihilominus Dei amore sauciatus, plurimum — per 
turbabatur et vacillabat, ne forte a Deo piane dere- 
lictus fuisset. Nihil enim adeo animum Dei amore 
inflammatum excruciat, ut divinz desertionis suspi- 
cio; mortemque millies prius optaret, quam cum 
angoribus et ejusmodi suspicione, viventium  nu- 
mero accenseri. Quales igitur in fortunarum amis- 
sione, ac repentino liberorum interitu, voces grati 
animi indices protulerit; et quemadmodum conju- 
gem contra quam decebat de Deo cogitantem, in- 
creparit; et quzenam post. tentationem, ad nihilum 
redactionem, et graves cruciatus, locutus fuerit; et 
quemadmodum nihil eorum qua in vita hominum 
contingunt, eum perturbaverit, audivimus. Post- 
quam autem amici, homines justi, et malis ejus 
tacti, advenissent, cognita eorum charitate et pa- 
tientia, dolores animi et cruciatus coram illis nar- 
rare et palam facere opportunum duxit: etin 
historiz:e quidem contextu, res periculi plenas lo- 
quitur. Diaboli etenim studium unicum et conatus 
omnis erat, ut justum ad maledicendum Deo impel- 
leret ; verum ille, nullibi hoc fecisse reperitur, imo 
potius honorifice de eo loquens, voces gratiarum 
actione plenas edidit, Exsecratur autem diem na- 


VARLE LECTIONES. 


b(g.iw € ἴσ. ἐπικίνδυνα. 


δ] is 


OLYMPIODORÍI ALEXANDRINI 52 


: : : , - 3 PURSE. 
talem suum, mortemque expetit, propter causas A φορεῖται τὸ μέλλον" τοιαῦται γὰρ dzY τῶν ἁγίων 


supra memoratas. Si sensum autem verborum 
spectes, mysterium loquitur, et de przeteritis philo- 
sophatur, ac futurorum certam spem concipit ; 
ejusmodi enim sanctorum prophetarum verba esse 
solent. Cum autem ad verba ipsa ventum fuerit, 
pretatione nostra sequentes, qui sanctum Jobum 

Vens. 4. « Post hoc aperuit Jobus os suum. » 

Quando justus os aperit, non negligenter iis quae 
dieuntur advertendum est, sed ex verbis fructus 
aliquis est. nobis quxerendus : sanctorum enim vo- 
ces utilitatis semper plen:z sunt. Et justus quidem 
6s aperiens, thesauros abditos recludit. Quamobrem 
etiam vas electionis, Paulus, in epistola ait : Os 
meum apertum. est ad vos, Corinthii **. Et de Do- 
"iino scriptum est : Et aperiens os suim,  doce- 
bat **. Denique os aperire is dicitur, qui modum 
silentii antea edoctus est. Enimvero et Jobus post 
hoc aperit os suum, id est, post insigne tropzeum, 
post calamitates €t dolores corporis, quos supra 
modum graves pertulera!, nihil inexploratum 10- 
quitur, lingua prudenti: moderationem | precur- 
rente; sed animi sapientiani sermone prodit. Quin 
tt testimonium illud Scripturze de eo, quod os ape- 
ruerit, mentis ejus tranquillitatem, et in verbis de- 
corum, indicat. 

Vrns. 1, 2, 5. « Et. maledixit diei. suo, dicens: 
Pereat dies in. quo natus sum, et nox illa in qua 
üixerunt, Ecce masculus. » 

Justos casibus mereri. adversis dubitari non po- 
|esl. Jeremiam. enim audire potes dicentem : Ma- 
ledictus dies in quo natus sum **. Et Moysen : In- 
terfice me, si sic mihi facturus. es 35, Negligentius 
?utém se non gerunt, nee animum despondent, aut 
blasphemam aliquam vocem contra. Deum profe- 
Tint; verum contra seipsos, aut contra res que 
injuriam pati non possunt, verba moestiti: eru- 
ciant. Tta magnus David montibus Gelboe impreca- 
tur $5, quia in iis dilectus. Jonathas, cum patre, 
teciderat. Propter causas igitur predictas moerore 
:igitur Jobus; eum autem audax facinus existi- 
maret de Deo iniquum aliquod vel mente concipere, 
voces mürroris, non improbitatis et blasphemize 
profert : et rei quie nequaquam | exsistit, nocti, in- 
(quam ac diei, qu:x& — praterierant, nee amplius 
crant, imprecatur, ut sgritudinis magnitudinem 
ostenderet. Tanquam pius enim de Deo loqui non 
»ndebat (ratus humana | ratiocinatione ejus provi- 
dentiam longe superiorem esse) contra seipsum 
vero duriora verba protulit, ut malis suis hae. ra- 
tione consolationem aliquam pr:eberet. 

Quod autem ad vocabuli vim altinet, diei ac 
noclis spatium, diem unum Scriptura appellare 


*! Matth. v. 2. 


IY 


προφητῶν al ῥήσεις. Ἐπὶ 0$ αὐτῶν τῶν λέξεων γενό- 
μένοι, σαφηνίσωμεν τὴν ἔννοιαν, αὐτοῦ ποδηγοῦντος 
ἡμᾶς πρὸς τὴν ἑρμηνείαν τοῦ xaY τὸν ἅγιον Ἰὼδ 
πρὸς τοὺς ἀγῶνας ἐνισχύσαντος. 


mentem illorum aperiemus, ductum illius in inters 
ad certamina validum reddidit. 


« Μετὰ τοῦτο ἤνοιξεν Ἰὼδ τὸ στόμα αὐτοῦ͵ » 

Ὅτε δίκαιος ἀνοίγει τὸ στόμα αὐτοῦ, οὐχ ἁπλῶς 
οὑτώσὶ προσήχει προσέχειν τοῖς λεγομένοις, ἀλλὰ 
τὴν Ex τῶν λόγων ἀναζητεῖν ὠφέλειαν * μεστὰ γὰρ 
αἰεὶ ὠφελείας τῶν ἁγίων τὰ ῥήματα. Καὶ ἀνοίγων 
τὸ στόμα. δίχαιο:, χεχρυμμένους δημοσ!:εύει θησαυ- 
ρούς. Διὸ xat τὸ σχεῦος τῆς ἐχλογῆς ὁ Παῦλος ἐπι- 
στέλλων φησί: Τὸ στόμα μου ἀνέῳγε πρὸς ὑμᾶς, 
Κορίνθιοι. KoY περὶ τοῦ Κυρίου γέγραπται, ὅτι 
Ἁγοίξας τὸ στόμα αὑτοῦ, ἐδίδασκε. Καὶ ἁπλῶς 
ἐχεῖνος μαρτυρεῖται στόμα ἀνοίγειν, ὁ σιωπῆς μέ- 
100 πρότερον διδαχθείς. Οὐχοῦν χαὶ Ἰὼδ ἀγοίγει τὸ 
στόμα μετὰ τοῦτο, τουτέστι, μετὰ τὸ μέγα τρο- 
ταῖον, μετὰ ἐχεῖνα τὰ πάθη οὐχ ἀθασπανίστως φθέγ- 
γεται, περιαλγῶν τῷ σώματι, τῆς γλώσσης φθανού- 
σης τὸ τῆς φρονήσεως ἔνθεσμον, ἀλλὰ σωφρονεῖν xal 
ταῖς φωναῖς ἀποδείκνυται. Δηλοϊ o xaX τὴν γαλήνην 
τῆς ψυχῆς, xai τῶν ῥημάτων τὸ ἀπρεπὲς d, ἡ τοῦ 
ἀνοῖξαι τὸ στόμα αὐτοῦ μαρτυρία. 

« Καὶ χατηράσατο τὴν ἡμέραν αὐτοῦ, MR 
᾿Απόλοιτο ἡ ἡμέρα ἕν T, ἐγεννήθην, xaX ἡ νὺξ Ex 
ἐν f| εἶπαν, Ἰδοὺ ἄρσεν.» ; 

Ὅτι μὲν ἀθυμοῦσιν Ey ταῖς περιστάσεσιν οἱ δί- 
χαιοι, δῆλον. Ἱερεμίου μὲν ἀχούσῃ λέγοντος" "Ext- 
κατάματος ἡ ἡμέρα ἐν ἧ ἐγεγγήθηγν" Μωῦσέως δὲ, 
᾿Ἀπόκτεινοόν με, €i οὕτω μέ.1.εις μοι ποιεῖν. Οὐχ 
ὀλιγωροῦσι δὲ, οὐδὲ χαταπίπτουσιν, οὐδὲ φθέγγον- 
ταί τι παλίμφημον χατὰ Θεοῦ " ἀλλ’ ἣ χαθ᾽ ἑαυτῶν, 


ὩΣ 
T 
x 

Ev] 


j xa-à πραγμάτων οὐδὲν βλαπτομένων, τὰ τῆς 
ἀθυμίας ἐχφέρουσι ῥήματα. Καὶ γοῦν ὁ μέγας 


Δαθὶδ τὰ ὄρη τὰ VeA6ouk καταρᾶται, διὰ τὸ ἐν αὖ- 
τοῖς πεσεῖν τὸν ποθούμενον Ἰωνάθαν, μετὰ τοῦ πα- 
πρός. Ἠθύμε: τοίνυν χαὺ Ἰὼ διὰ τὰς εἰρημένας 
αἰτίας" τολμηρὸν δὲ εἶναι χρίνας, τὸ χατὰ Θεοῦ 
ἄδιχόν τι λογίζεσθαι, m os * ἀθυμίας. ῥήματα, 
μίας " χαὶ. xavapücal 
ἡμερονύχτιον 7 παρελ- 


οὐχὶ πονηρίας χαὶ βλα 
πρᾶγμα οὐχ ὑφεστηχὸς, "t 


D 0v, χαὶ οὐκ ὃν, ἵνα σημάνῃ τὴν ὑπερθολὴν τῆς 


ὀδύνης. ὡς μὲν vào εὐσξεδὴς περὶ Θεοῦ φθέγξασθαι 
οὐχ ἐτό)μα, ἀρεῖττον αὐτῶν 1! É ἀνθρωπίνων λογισμῶν 
τὴν αὐτοῦ οἱχονομίαν λογιζόμενος - χαθ᾽ ἑαυτοῦ δὲ 
παραμυθίαν τινὰ τῷ 


ἤνεγχε τὸ τραχὺ τοῦ λόγου, 


πάθει ποριζόμενος. 


; Dee AEN ἘΠ 

Πρὸς μὲν οὖν τὸ ῥητὸν, ἡμέραν μίαν οἵδεν ἡ T'oz- 
φὴ h, τὸ ἡμερονύχτιον " πρὸς δὲ διάνοιαν, τὴν αὖ- 
417 Geni 


14. 15 Numi. xt, 15, !5 JI Reg. 1, 21. 


VARLE LECTIONES. 


35 1I Cor. vi, 11. 2. Jerem. 
in, 5. 
8 rye *ic.ix2ipe.. (í-8 ἴσ 


ἐρε. f 


. κρείττονα τῶν.  h Jc. 


53 


IN BEATUM JOD. 


δὲ 


τὴν ἡμέραν χαὶ νύχτα καλεῖ, xa0' ἣν εἴληφε τὴν A solet; si sensum autem consideres, tempus illud 


ἀρχὴν ἡ &papvla* ἡμέραν piv ὡς φωτισμοῦ ἔχου- 
σαν ἐπαγγελίαν: "Ἔσεσθε γὰρ, φησὶν, ὡς Θεοΐ" 
νύχτα δὲ, ὡς ἐπιζοφώσασαν τὴν ψυχὴν, χαὶ εἰσ- 
ἄγουσαν τὸν θάνατον, ὅτε λοιπὸν xaX ἐναργέστερον ἡ 
διαφορὰ ὥφθη τοῦ ἄρσενος πρὸς τὸ θῆλυ. “Ὥστε, 
χατὰ ταύτην τὴνἔννοιαν, οὐδὲ τὴν ἡμέραν ὡς χα- 
χὴν χαταρᾶται, χαθὰ τοῖς Μανιχαίοις δοχεῖ, ἀλλὰ 
τὰ ἐν τῇ ἡμέρᾳ γενόμενα αἰτιᾶται" xa0' ὃ σημαι- 
νόμενον χαὶ αἱ ἡμέραι πονηραὶ λέγονται, οὐ γχατὰ 
τὴν υἰχείαν φύσιν, ἀλλὰ χατὰ τὰ ἐν αὐταῖς συμόα!ί- 
νοντα. Καταρᾶται δὲ ἑτέρως ὁ δίχαιος τοὺς ὀνομά- 
σαντας αὐτὸν ἄρσενα, ὡς μόνου Χριστοῦ ὄντος ἄρσε- 
νος, χαὶ αὐτῷ ἁρμοζούσης τῆς τοιαύτης προσηγο- 
ρἷας, διὰ τὸ ἐχθηλυνθῆναι τὸ τῶν ἀνθρώπων γένος 
τῇ παραχοῇ, xol μηχέτι τοῖς ἡγεμονιχωτέροις ὁὀνό- 
μασι χαλεῖσθαι αὐτῷ i δύνασθαι. Ἡ μέραν οὖν οἶδεν 
ἐχείνην, ἣν xaY ἀπολέσθαι προσεύχεται, τὴν γέννη- 
σιν τοῦ σαρχιχοῦ φρονήματος " διὸ xai ἰδίαν αὐτὴν 
ÓóvouáSe:, οὕτω χαλῶν τὴν τοῦ προπάτορο:, ἀπαλ- 
λάττων ταύτῃ τὴν δημιουργίαν πάσης χατηγορίας. 


Τῆς πρώτης γὰρ χαταχρίσεως ἐλθούσης εἰς ἡμᾶς, 


ὡς ἰδίαν ταύτην πενθοῦμεν, ἐπιζητοῦντες τὸν λυτρω- 
τὴν, χαὶ ἀρώμεθα τὴν χαχίαν, ὡς ἡμέραν φανεῖσαν 
xal παραγαγοῦσαν ἡμᾶς τῆς εὐσεθείας " ὃ γὰρ ἂν 
, - 
ἑχάστῳ φίλον φανείη, τοῦτο xal ἡμέρα νενόμισται, 
mU) 1 A3 NUR Eee 
xat οὕτω χλεπτόμεθα, τῆς ἐν ἡμῖν διακρίσεως σφαλ- 
λομένης. Τὴν τοιαύτην ἡμέραν ὁ δίχαιος ἀπολέσθαι 
προσεύχεται, μέχρις ὀνόματος γυμνοῦ τῷ φωτὶ προσ- 
po EP rs 3) δ ΝΞ 23 * y m , J 
εγγίζουσαν" νύχτα δὲ λέγει τῆς ἁμαρτίας τὴν 
ἀθρόαν καὶ λανθάνουσαν ἔφοδον. Τῆς τὰρ τοιαύτης 
προσηγορίας ὁ μισόχαλος ἄξιος, οὐχ ὁ αὐτὸς τοῖς 
πράγμασιν ὧν, χαὶ τοῖς ἄφροσι νομιζόμενος, ἀλλὰ 
σχότος ὧν, χαὶ φῶς ὑποχρινόμενος, χαὶ τοῦτο τοῖς 
ἀπατωμένοις δοχῶν " διὸ χαθ᾽ ἑτέραν φέρει τὴν ἀρὰν, 
ἵνα μὴ χαθάπερ φῶς, τῆς ἀπάτης τὸ ἑτοιμότατον, 
μήτε χαθὸ νύξ ἐστι λανθάνουσι δόλοις τοὺς πολλοὺς 
παραχρούσηται. Ὃ δὲ λέγει τοιοῦτόν ἔστιν * "Am- 
SR IRR : : 
ὄλοιτο ἡ ἄνωθεν ἡμέρα, τουτέστιν, ἣ προοιμιαστιχὴ, 
χαὶ αἰτία τῆς παραδάσεως, ἡ λύπην, xol ἁμαρτίαν, 
xoi θάνατον τοῖς ἀνθρώποις κομίσασα, ἥτις xaX τοῦ 
σχότους χαὶ τῆς πλάνης χατὰ μέρος ἐγένετο γεννή- 
τρια " ἀρχὴ γὰρ ὠδίνων, χαὶ πρώτη λύπης ἡμέρα, 
EU pde Sil e ARAM RARE 
ἡ τῆς Εὔας ἐχρημάτισε σύλληψις, τουτέστι, τὸ 
γεννητιχὺν τῆς χατάρας προοίμιον" Ἐν xau 
γὰρ, φησὶ, τέξεις τέκνα. “να οὖν δείξη ὁ Ἰὼθ πολ- 
λὴν oU σώματος αὐτοῦ τὴν ὀδύνην, κατὰ τῆς γεννή- 


)ς αὐτου, Xd οὐ χατὰ τοῦ Θεοῦ, τὴν χατάραν 


C* Q 


τη τε, A : - ΗΝ ise 
φθέγξατο" οὐ τὴν ἐνεστῶσαν ἡμέραν, ἀλλὰ τὴν 
παρεληοῦσαν ἀντιλογῶν, τὴν αἰτίαν τῶν θλίψεων 
Yi : Serre je ᾿ 1 Y i 
xem ἑαυτὸν παραμυθούμενος χάμνοντα, ἐν τῷ τὴν 
ims s. S Lo T^ 
ἡμέραν ἐχείνην λοιδορεῖν. Olos γὰρ Ψψυχαγωγεῖν 
κοὺσ - - 
τοὺς σωματιχοὺς πόνους ἢ τῶν ἐλεεινῶν φωνῶν 
ὁμιλία. 
ἘΞ DTE 
.€ Νὺξ ἐχείνη εἴη σχότος, xoi μὴ ἀναζητῆσαι 


38 Gen. im, 16. 


C 


D 


quo peccatum primum ccepit, diem. et noctem vo- 
cat : ac diem quidem, ob illuminationis promissio- 
nem : Eritis, inquit, sicut dii **; noctem vero, quo- 
niam animam tenebris obduxit, et mortem intro- 
duxit, quando primum discrimen inter marem et 
feminam manifestius apparuit; Ha ut juxta hunc 
sensum, diei, tanquam rei male, neutiquam male- 
dixerit, {ας Manichi:eorum opinio est, sed illa tan- 
tum quie im die evenerant, accusat : juxta quam 
significationem, dies vocantur mali, non quod tales 
natura sint, sed propter ea quie in iis accidunt. 
Detestatur etiam alia quadam ràtione justus eos 
qui marem illum nuncuparunt; quia Christus solus 
mas esset, eique maris appellatio proprie compe- 
leret, quandoquidem genus humanum Adami in- 
obedientia effeminatum evasit, ut non amplius prin- 
cipalioribus appellationibus vocari queat. Diem 
igitur agnoscit illum, quem et perire comprecatur, 
carnalis scilicet sensus generationem : quare suum 
vocat, qui fuit primi parentis; atque ca ratione, 
creationem ab omni aceusatione liberat. Cum prima 
enim illa condemnatio ad nos usque pertingat, tan- 
quam nobis peculiarem, liberatorem quaerentes de- 
flemus, et pravitati male precamur, quie tanquam 
dies apparuit, et nos a pietate abduxit : quidquid 
enim alieui jueundum est, dies censetur, sic nos 
errore judicii ineauti decipimur. Hune diem justus 
cupit deleri, ut. qui solo nomine luci vicinus sit : 
noctem vero dieit, peccati subitum ae furtivum in- 
troitum. Et hae quidem appellatione bonitatis osor 
dignus est, qui alius ab hominibus insipientibus 
putatur, quam quod re ipsa est, qui cum tenebra 
sit, lucem ementilur, et fraude deceptis hominibus 
lalis apparet : quare utrique imprecatur, ne tan- 
quam lux, fraude quie ei semper ad manum est, aut 
tanquam nox, latentibus dolis fraudu!enter, plebem 
cireumveniat. Quod igitur dicit, ejusmodi est: 
Pereat prior ille dies, inquam, primigenius, et 
Lransgressionis, causa, qui tristitiam, peccatum et 
mortem, intulit hominibus, qui tenebrarum et sin- 
gulorum errorum exstitit procreator : dolorum enim 
initium, et primus tristiti:e dies, Evze. conceptus, 
appellatus est, id est, exordium unde exsecrationes 
fluxerunt : Zn tristitiis, inquit, paries filios "δ. Ut ergo 
corporis vehementem eruciatum Jobus indicaret, 
nativitati suze, non item Deo, imprecatus est; non 
prosentem diem, sed preteritum, et :erumnarum 
causam insectando, seque in aerumnis suis solando, 
dum conviciis diem illum proscindit. Solet enim 
miserabilium verborum) usurpalio dolores corporis 
mitigare. 


Vgns. 4. « Nox illa sit tenebra, et non requirat 


VABRIE LECTIONES. 


; | ἴσ. τῷ ἑτοιμοτάτῳ. 


ἴσ. αὐτό. 


55 OLYMPIODORI ALEXANDRINI b6 


eam Dominus desuper, nec perveniat ad eam splen- À αὐτὴν ὁ Κύριος ἄνωθεν, μηδὲ ἔλθοι εἰς αὐτὴν 


dor; excipiant illam tenebrz, et umbra mortis. » 


Si verba quidem spectentur, natalem suum diem 
oplat sine splendore esse, itemque noclem, nec 
lune, nec siderum luminibus illustrari, sed den- 
sissimis tenebris potius obrui; quod etiam mortis 
umbram nominat. Si sensum autem respicias, pec- 
catum quale sit, sua ingenita pravitate, omni luce 
privatum, ut appareat, precibus enixe contendit; 
ne virlutem simulare valeat, aut lucis specie, ru- 
dioribus fucum faciat; sed ut cca ejus caligine 
perspecta, ab omnibus vitetur. Vel, si mavis, ne 
dies ille requiratur, precatur; illo enim requisito 
necessario ruina qu:e hominum generi accidit, in 
medium venit : quod si minime requiratur, exse- 
crationis contra nos, οἱ sententizx qua inde fluxe- 
rat, oblivio fit. Unde postulat ut nullo fulgore dies 
ille irradietur, ne seilicet peccata que in eo Ada- 
mus commisit, in conspectum veniant; ac si di- 
ceret : Aurem prcbeat his precibus meis Deus, ut 
e dierum numero ille eximatur, ne ortus mei re- 
eordatio memoriam calamitatuma adducat. Cum au- 
tem adjungit : Excipiant eam tenebre, et umbra 
morlis, in ipsum diabolum, mala qu:e propter eum 
nobis evenerunt, recidere precatur, transfertque 
noctis nomen ad ea que in illa contigerunt (ad 
exsecrationem; inquam; atque sententiam), tenebras 
et umbram mortis diabolum appellans. Ad diverso- 
rium, inquit, illud ablegetur, conversatione sua 
dignum ; qui mortem invenit, moriatur, et laqueis 
suis implicetur; neque propter eos, qui ex incogi- 
tantia ipsi obtemperant, improbitatis sux licentiam 
sortiatur. 

Vgns. 5. « Superveniat in eam caligo. » 

Aquila, Symmachus, et Theodotion,. verbis aliis 
extulerunt; nam Aquila, obnubilatio ; Symmachus, 
caligo, Theodotion, nubium obductio ; dixit. Γνόφος 
autem, est caligo nebulosa. Ad litteram quidem dici 
obscuritatem precatur; ad sensum vero magis re- 
conditum, ut peccatum, quale natura sua est appa- 
reat, enixe flagitat : ne Satanas in angelum lucis 
transformatus, mala nobis pro bonis obtrudat ; sed 
potius uL cognita quod mala sint, et tenebrarum 
causa, odio habeantur. Verum hic forte subinferes 
peccatum invisibile esse : qua enim ratione, quie 
non sunt, videre aliquis poterit, cum rerum non 
subsistentium sensum omnem una cum illis perire 
deprehendat? 

Vxns. 6. « Maledictus sit dies, et nox illa, aufe- 
rant eam tenebr:e. » 

Numerus, inquit, illius diei ex hominum mentibus 
eradicetur; hoc enim illud est, maledictus sit. lllud 
autem, auferant eam tenebrae, Aquila, lung. obscu- 
ralio , reddidit : Dicit autem : Quemadmodum  ho- 
mines in tenebris, nec cernere quidquam, nec ea 


p 


Qiyyog* ἐχλάθοι δὲ αὐτὴν cx'xog xoY σχιὰ θανά- 
τους) 

ΙΙρὸς μὲν οὖν τὸ ῥητὸν, εὔχεται ἀφεγγῇ γενέσθαι 
τὴν ἡμέραν αὐτοῦ τῆς γεννήσεως, χαὶ τὴν νύχτα, 
xaX μὴ χαταλαμφθῆναι ταύτην ὑπὸ σελήνης, ἣ 
ἀστέρων, ἀλλὰ βαθεῖ χατασχεθῆναι σχότῳ, ὃ δὴ καὶ 
σχιὰν θανάτου χαλεῖ. Πρὸς δὲ διάνοιαν, ἐξαιτεῖ τὴν 
ἁμαρτίαν ἐν τῇ ἰδίᾳ χαχίᾳ φαίνεσθαι, ὥσπερ ἐστὶ, 
μηδὲ ἔχειν φέγγος, ἵνα μὴ ἰσχ᾽ σῃ ὑποχρίνεσθαι 
ἀρετὴν, μηδὲ σχήματι φωτὸς τοὺς ἁπλουστέῤους δε- 
λεάζῃ, ἀλλὰ γνωριζομένη ὅτι ζορώδης ἐστὶ, φευχτὴ 
γένηται. Εἰ δὲ βούλει, μὴ ἀναζητηθῆναι τὴν ἡμέραν 
ἐχείνην εὔχεται - ἀναζητουμένης γὰρ αὐτῆς, ἀναγ- 
χαίως εἰς μέσον τὸ συμθὰν τιτῶμα τοῖς ἀνθρώποις 
ἔρχεται - μὴ ἀναζητουμένης δὲ, λήθη τῆς ἐφ᾽ ἡμῖν 
χατάρας χαὶ τῆς ἐχεῖθεν ἀποφάσεως γίνεται. Ὅθεν 
ατδὲ φέγγος ἐλθεῖν ἐπ᾽ αὐτὴν παραχαλεῖ, ὡς μὴ 
ὁρᾶσθαι τὰ ἐν αὐτῇ παρὰ τοῦ ᾿Αδὰμ. ἡμαρτημένα * 
ὡσανεὶ ἔλεγε * Δέξαιτό μου ταύτην τὴν ἱχεσίαν ὁ 
Θεὸς, ὥστε μὴ μετὰ τῶν λοιπῶν ἡμερῶν παγῆναι, 
ὡς ἂν μὴ ἡ μνήμη τῆς γεννήσεως ὑπόμνησις τῶν 
ἐμῶν συμφορῶν γένοιτο. Εἰπὼν δὲ, Ἐχιϊάδοι αὐ- 
τὴν σκέτος καὶ σκιὰ θανάτου, εἰς αὐτὸν τὸν διά- 
θολον ἐλθεῖν εὔχεται τὰ δι’ αὐτοῦ ἡμῖν συμθεύη- 
χότα καχά αὐτὴν γὰρ τὰ ἐν αὐτῇ συμθάντα λέγει, 
τὴν χατάραν, xai τὴν ἀπόφασιν, σχύτος χαὶ σχιὰ" 
θανάτου τὸν διάθολον ὀνομάζων. Πρὸς ἐχεῖνο, φησὶ, 
φερέσθω τὸ χαταγώγιον τῆς οἰχείας πολιτείας ἐπ- 
ἀξιον" δέξαιτο τὸν θάνατον ὁ τοῦτον εὑράμενος, ἔστω 
συμπλεχόμενος τοῖς ἑαυτοῦ διχτύοις " μὴ εὕροι 
παῤῥησίαν ἐπὶ καχίᾳ, διὰ τοὺς πειθομένους ἐξ ἀθου- 
λίας. 


€ Ἐπέλθοι ἐπ' αὐτὴν γνόφος. » 

᾿Αχύλας, χαὶ Σύμμαχος, xai Θεοδοτίων, ὁ μὲν, 
γέφωσις, ὁ δὲ, dy Abc, ὁ δὲ, συγγέφεια, ἐξέδωχαν. 
Γνόφος δέ ἐστι νεφελώδης ἀχλύς. Πρὸς μὲν οὖν τὸ 
ῥητὸν, τὸ ἀφεγγὲς τῆς ἡμέρας εὔχεται " πρὸς δὲ διά- 
γοιαν, τὴν ἁμαρτίαν, ὅπερ ἐστὶν αὐτὸ τοῦτο, ἐξαιτεῖ 
φαίνεσθαι " ἵνα μὴ ὁ Σατανᾶς, ὡς ἄγγελος k φωτὸς 
σχηματιζόμενος, δείξῃ τὰ φαῦλα ὡς ἀγαθά " ἀλλὰ 
γνωριζόμενα ὅτι εἰσὶ φαῦλα χαὶ σχότους αἰτία, 
μισῆται. Ἐπιθαλεῖς δὲ xat ὧδε "Ἢ χαχία ἀθεώρητος" 
πῶς γὰρ ἄν τις τὰ μὴ ὄντα καὶ ἱστορήσειεν, συν- 
αφανιζομένην εὑρίσκων τοῖς ἀνυπάρχτοις χαὶ τὴν 
ἐπ᾽ αὐτοῖς αἴσθησιν ; 


« Καταραθείη ἡμέρα, xai ἡ νὺξ ἐκείνη ἀπενέγ- 
χοιτὸ αὐτὴν σχότος. » 

Τῆς διανοίας, φησὶ, τῶν ἀνθρώπων ὁ τῆς ἡμέρας 
ἐχείνης ἀριθμὸς ἐξαρθείη" τοῦτο γὰρ τὸ, καταραθείη. 
Τὸ δὲ, ἀπενέγκοιτο αὐτὴν σκότος, ᾿Αχύλας, σκο- 
τομηνία, ἔφη " λέγει δὲ, ὅτι ὥσπερ ἐν σχότῳ οἱ ἄν- 
θρωπο! ὁρᾷν οὐ δύνανται οὐδὲν, οὔτε εἰδέναι τι τῶν 


VARLE LECTIONES. 


Ic. εἰς ἄγγελον. 


Ὁ] 


IN BEATUM JOB. 


58 


πρὸ ποδῶν, οὕτως Ev ἀγνοίᾳ γένοιτο χαὶ ἡ τῆς γενέ- A quie ante. pedes sunt, videre possunt: ita in igno- 


σεως jpipa* πρὸς δὲ νοῦν, dj τῆς παραθάσεως, ἣ 
χαθάπερ τι φῶς χλέψασα τοὺς πρώτους ἀνθρώπους, 
τοῦτο φαίνεσθαι βουλομένη, διὰ τὸ πρόχειρον τῆς 
ἀπάτης ἡ γὰρ ἡμέρα ' νὺξ ἡμέρα γέγονς τῷ δυσ- 
μενεῖ, μηδὲν τῆς πονηρᾶς ἐνεργείας εὑραμένη m 


ζομένη, χατὰ τὸ εἰρημένον, Καὶ γὺξ φωτισμὸς ἐν 
τῇ τρυφῇ μου, νὐξ ἐστι, κυχλοῦσα πανταχόθεν τὸν 


ἄνθρωπον. 


« Νὴ εἴη εἰς ἡμέρας ἐνιαυτοῦ, μηδὲ ἀριθμηθείη εἰς 
ἡμέρας μηνῶν. » 

Ὃ Σύμμαχος, Μηδὲ συγαφθείη. Πρὸς μὲν τὸ 
“ῥητὸν, ᾿Εξαφανισθεΐη, φησὶν, ἡ ἡμέρα τῆς γενέσεώς 
μου, συστελλομένου τοῦ ἐνιαυσιαίου χύχλου. Καὶ 
ἐπειδὴ τῶν μηνῶν οἱ μὲν οἱ δὲ ἐλάττους 
ἔχουσι τὰς ἡμέρας" xa ὁ ἐνιαυτὸς κατά τινα περί- 
οδον προσθήχην δέχεται, ὡς ἐπὶ τῆς τετραετηρίδος, 
φησὶν, ὅτι μήτε εἰς μηνῶν ἀριθμὸν ἔλθοι, μήτε ὡς 
ἡμέρα τοῦ ἐνιαυτοῦ εἴη ἀριθμουμένη πρὸ τῆς εἰθι- 
δμένης περ!όδον, μέλλουσα δὲ ἀναφ [αν]ῆναι, παντελῆ 
λαβέτω λήθην. Πρὸς δὲ διάνοιαν, ἐνιαυτὸν χαλεῖ τὸν 
χαιρὸν τῆς παρουσίας τοῦ Κυρίου, χατὰ τὸ εἰρημέ- 
voy ἐχ προσώπου αὐτοῦ" Καιϊέσαι ἐγιαυτὸν Κυρίου 
δεκτόν. Εὔχεται οὖν, ἐν ἐχείνῳ τῷ χρόνῳ μὴ γενέ- 
σθαι αὐτῆς μνείαν, ἵνα μὴ λογίξηται ἡμῖν τὰ πα- 
ραπτώματα, ἐπιφανεὶς τῷ χόσμῳ Χριστὸς, ἀλλὰ 
πάντων ἀμνηστίαν χαρίζηται. 

« Καὶ μὴ ἔλθοι ἐπ᾽ αὐτὴν εὐφροσύνη, μηδὲ χαρ- 
pov. » 

Οὐδὲν οὖν xazX Θεοῦ φθέγγεται, οὐδὲ χατὰ τῶν 
ἔργων αὐτοῦ, ἀλλὰ τοῖς οὐχ οὖσι χαταρᾶται, παρ- 
ηγορῶν ἑαυτὸν, χαὶ τὰς ὀδύνας παραμυθούμενος" χαὶ 
γὰρ χαὶ ἡ νὺξ ἐχείνη, χαὶ τὸ φῶς τῶν ἀστέρων, χαὶ 
τοῦ ἑωσφόρου τὸ λάμψαν ἐν ἐχείνῃ τῇ νυχτὶ παρ- 
ῳχήχει. Καὶ ὥσπερ οἱ ὑπὸ τῶν ἰατρῶν χαιόμενοι, 
ἢ τεμνόμενοι, τὸ ἱμάτιον ἐνδάχνουσι, χαὶ ἐχφαίνουσι 
τὴν ὀδύνην, οὕτω xal ὁ μαχάριος οὗτο: ταῦτα πάντα 
σχετλιάζει. Πρὸς δὲ διάνοιαν, τὸ, Ἡ γὺξ ἐκείνῃ εἴη 
ὀδύνη, ἀντὶ τοῦ, Γνωσθήτω ὅτι φαύλη ἐστὶν f; ἁμαρ- 
τία, χαὶ διὰ τοῦτο μισείσθω ὡς ὀδύνης αἰτία. Kal 
(0| ξιιθοι ἐπ’ αὐτὴν εὐφροσύνη " εἰ γὰρ ἐλογίσθη 
ἡμῖν, χαὶ μὴ ἀφεθῇ ἡ ἁμαρτία, ἔμελλεν ἂν σφόδρα 
εἶναι ἐν χαρᾷ ὁ ἡμέτερὸς ἐχθρὸς, ἡ νὺξ ἐχείνη, τῶν 
ἐθαρτον μήτηρ. Εἴτουν ? αὐτὸς ὁ πολέμιος ἔστω 
ὃὲ ἀμαρτάψων" τοῦ πονηροῦ σχοποῦ, xai δ'ὰ τοῦτο 
ὀδυνώμενος Ρ διαπιπτέτω τῆς θήρας, ἵνα μειζόνως 
πενθήῆσῃ * μὴ γενοίμην αὐτὸς τῷ δυσμενεῖ χαρᾶς 
πρόξενος, τρωθεὶς τοῖς αὐτοῦ τοξεύμασιν. 

T ᾿Αλλὰ χαταράσαιτο αὐτὴν ὁ χαταρώμενος 
τὴν ἡμέραν ἐχείνην * ὁ μέλλων τὸ μέγα χῆτος χε:- 
ρώσασθαι."» 

Ὁμοῦ δὲ προσεύχεται χαὶ προφητεύει τὰ μέλλην- 


39 Psal, cxxxvnt, 11. 9? Isa. ἼΧΙ, 9. 


b 


C 


ratione sit nativitatis mew dies ; ad sensum autem, 
transgressionis, quw tanquam lux aliqua. primos 
homines celans, propler fallendi facilitatem. sub 
lucis specie apparere voluit : nox enim — immani 
hosti dies fuit, qui pravarum suarum operationuim 
nullum impedimentum objectum habet; ac rursus, 
qui iis qui. corporis voluptatibus deliniti sunt, vi- 
detur dies (juxta illud:: Et nox illuminatio in deli- 
ciis meis ? ) nox est, que undique hominem 
uinbra sua involvit. 

« Non sit in. diebus anni, neque numeretur in 
diebus mensium. Ὁ 

Symmachus, Neque copuletur. Id. est, si verba 
ipsa spectemus : Deleatur dies ille nativitatis me, 
anni contracta periodo. Et quoniam mensium, alii 
pluribus, alii paucioribus constant diebus, et annus 
certo quodam confecto circuitu. augetur (id. quod 
quarto quoque anno solet accidere), dies illa, inquit, 
in numerum mensium non veniat, nec tanquam 
dies anni, ante usitatam periodum mumeretur, 
et cum apparere debeat, oblivione — prorsus 
obruatur. Ad sensum autem, Domini adventum, 
annum vocat, juxta illud quod sub ejus persona 
dictum est : Vocare annum Domini acceptabilem *^. 
Precatur igitur, ne illo tempore, ejus diei ulla fiat 
memoria, ne Christus, cum sese orbi terrarum 
ostenderit, peceata nobis imputet, sed omnia potius 
oblivione sempiterna deleat. 

Vrns. 7. « Et. non. veniat super eam Lelitia, 
neque gaudium. » 

Nihil eontra Deum, neque contra ejus opera lo- 
quitur, verum rebus non exsistentibus maledicit, 
sibi ipsi, et doloribus suis solatium afferens (nox 
enim etiam illa przteriit, et astrorum et phosphori 
lumen, quod nocte illa resplenduit). Et. quemad- 
modum qui a medicis uruntur, seu secantur, ad 
doloris significationem, morsus vestibus inligunt : 
ita beatus hic illa omnia flebiliter lamentatur. Ad 
sensum vero : Nox illa sit dolor, id est, Peccatum, 
quod malum sit, cognoscatur, ac proinde tanquam 
doloris causa odio habeatur. Et mom veniat super 
eam letitia; si enim peccatum non remitteretur, 
sed nobis imputaretur, adversarius noster, nox sci- 


D licet illa, et peccatorum parens, gaudium gauderet 


maximum. Utinam igitur hostis sceleratum suum 
finem minime assequatur, ac proinde lugens prieda 
frustretur, ut acerbius moereat ; ne sim ego infenso 
hosti letiti:e eausa, illius jaculis vulneratus ! 


Vuns. 8. « Sed maledicat ei qui inaledicit diem 
illam, qui habet magnum cetum opprimere. » 


Simul optat et vaticinatur futura, ad Christum 


YARLE LECTIONES. 


Lfc. del. "lc. εὑραμένῳ. P fc, εἴθ᾽ οὖν. 


* (gc, διαμαρτάνων. 


P ἴσ. ὀδυρόμενος. 


59 OLYMPIODORI ALEXANDRINI G0 


ov H . * H M "^ * δε πὸ" 
vaducens cogitationem, qui fortem. vinciens diabo- À za, εἰς Χριστὸν ἀναπέμπων τὴν διάνοιαν, ὃς τὸν 


inm, vàsa ejus diripuit. Quis enim alius peccato 
maledixit, illudque in. seipso delevit? quis cetum 
qui intellectu comprehenditur, in potestatem rede- 
git? Serpentem. antiquum, peccati suasorem, Le- 
viathan illum, qui in voluptatum nostrarum molli- 
et eum 
quem Seriptura multis in 
locis, draconem, appellat, prsecipue vero sub finem 
hujus libri, cum suis vocibus testetur Deus, fortem 
illum esse, atque omnibus superiorem : quare nec 
hoc loco, cetus, simpliciter, sed, magnus, vocatur. 
Is igitur, inquit, qui solus cetum immanem capere 
potest, qui potestate, cui nequit. obsisti, pollet, is 
circa diem et noctem postulationis me: votum 


Uem et facilitatem, Llyrannidem exercet, 
sumiua licentia innatat ; 


adimpleat. 
Vrens. 9. « Obtenebrescant sidera noctis illius; 
permaneat, et in lucem non veniat, et non videat 


luciferum exorientem. » 

Olympiodori, et Polychronii. Symmachus. vero, 
Exspectetur. lumen, et non sit, 
Ad verbum, ne impertiant, inquit, suum splendo- 
rem, id est, ne luceant noctis illius sidera, sed 
obseura sirt, neque astrorum usum ostendant, cur- 
susque siderum illius noctis plane inutilis sit. Per- 
maneant, id est, a cursu et 


maneat in. tenebris. 


illuminatione cessent, 
neque lucere amplius pergant, aut cursum suum 
conficere; sed neque noctem illam lux excipiat, 
neque praterisse illam quispiam agnoscat; hoc 
enim siguificat illud : Non videat luciferum exorien- 
tem, id est, stellam matutinam, aut solem. Ad sen- 
sum autem, peccatum intelligit, quod noctem etiam 
appellat. Apparentes, inquit, pulchritudines et de- 
liciie obscurentur, neve aliquando virtutem. vineat 
improbitas; illud enim : It [ucem non veniant, idem 
est ac si diceret : Cognoscautur peccati jueunditates 
quod tenebras sint, neque fallere, aut in. errorein 
inducere aliquos. boni specie valeant : in peccati 
nocte stella matutina non sit, id est, sermo lucidus 
€t clarus propter probabilitatem apparens. Nam qui 
peccatis delectatur, scepenumero perseverat in pro- 
lapsiene : aut quia voluptatem. amplectitur, ejus- 
demque illecebris delinitur; aut quia probabiles 
sibi fingit rationes, ob quas putat. nequaquam se in 
errore versari. 

Mlud, Non videat luciferum. | exorientem, fortasse 
non deprecando pronuntiavit, verum id quod est 
indicavit; peccatum eaim verbum de Domino 
sustinere non potest, quod lucifer appellatur (sicut 
Petrus in Epistolis suis scribit 3!) in cordibus nostris 
exoriens, splendescente enim luce, tenebrze diffu- 
giunt. 

Vrns. 10. « Quia non conclusit portas ventris 
matris me, » 


Àd verbum, quia meum, inquit, ortum non prohi - 


?! II Pétr. 3, 19. 


ἰσχυρὸν δήσας διάθολον, τούτου τὰ σχεύη διπέξαξε: 
Τίς γὰρ ἕτερος τὴν ἁμαρτίαν χατηράσατο, xal ἐξ- 
ἡφάνισεν ἐν ἑαυτῷ ; τίς δὲ τὸ νοητὸν ἐχειρώσατο 
χῆτος ; τὸν ἀρχαῖον ὄφιν, τὸν τῆς ἁμαρτίας εἰσηγὴ- 
τὴν, τὸν τῇ ὑγρότητι τῶν ἡμετέρων ἡδονῶν EvOu- 
ναστεύσαντα Λευϊαθὰν, xa μετὰ πολλῆς ὅσης ἀδείας 
ἐννηξάμενον * ὃν πολλαχοῦ 1j θεία Γραφὴ δράκοντα 
ὀνομάζει, μάλιστα δὲ ἐν τοῖς τελευταίοις τοῦδε τοῦ 
βιόλίου, ἡνίκα xaX ἰσχυρὸν, χαὶ πάντα ὑπερφέροντα, 
διὰ τῶν οἰχείων λόγων δείχνυσιν ὁ Θεός * διὰ τοῦτο 
xai νῦν οὐχ ἁπλῶς, χῆτος, εἴρηται, ἀλλὰ, μέγα. 
'O τοίνυν, φησὶ, μόνος τὸ μέγα χῇῆτος ἑλεῖν δυνάμε- 
voz, τὸ ἄμαχον ἔχων τὴν δύναμιν, αὐτὸς xoi περὶ 
τὴν ἡμέραν χαὶ περὶ τὴν νύχτα εἰργάσα:το τὰ τῆς 
αἰτήσεως. : . 

«Σχοτωθείη τὰ ἄστρα τῆς νυχτὸς ἐχείνης" ὑπομεί- 
ναι, χαὶ elg φωτισμὸν μὴ ἔλθοι, χοὶ μὴ ἴδοι ἑωσφό- 
ρον ἀνατέλλοντα. ν 

᾿Ο.υμπιοδώρου χαὶ Ποϊυχρογίου. 
μαχος, Προσδοκηθείη φῶς, καὶ μὴ εἴη, 


Ὃ 6i Σύμ- 
ὑπομεῖ- 
va. ἐν σκότῳ. Πρὸς μὲν τὸ ῥητὸν, Μὴ δοῖεν, φησὶ, 
τὸ οἰχεῖον φέγγος, ἀντὶ τοῦ, Μὴ λάμψωσι τὰ ἄστρα 
τῆς νυχτὸς ἐχείνης, ἀλλ᾽ ἀφανῆ γένοιτο, μηδὲ τὴν 
τῶν ἄττρων ἐπιδείξαιντο χρείαν, ἄχρηστος ὀφθείη 
νυχτὸς ἐχείνης τῶν ἀστέρων ὁ δρόμος. Ὑπομεί- 
γα!, τουτέστι, παύσαιτο τοῦ δρόμου, xal τοῦ φωτί- 
μὴ ἐμμένοι φαίνοντα, μηδὲ τὸν οἰχεῖον ἐχ- 
τελοῦντα δρόμον " ἀλλὰ μηδὲ διαδέξηται τὴν νύχτα 
ἐχείνην φῶς, μηδὲ γνωσθείη αὕτη ὡς παρερχομένη * 
τοῦτο γὰρ δηλοῖ διὰ τοῦ" Μὴ ἴδοι ἑωσφόρον dva- 
τέλιλοντα, τουτέστι, τὸν ἑωθινὸν ἀστέρα, ἣ xal τὸν 
ἥλιον, Πρὸς ὃ διάνοιαν, τῆς ἁμαρτίας 4 φησὶ, ἣν 
xal νύχτα χαλεῖ. Αἱ δοχοῦσαι τερπνότητες, xol τὰ 


τῆς 


cQ, xal 


ἄλλη, ἐξαφανισθείησαν, xai μὴ νικῆσοι τὰ πονηρὰ 
P3 ἀρετήν ποτε" τοῦτο γὰρ λέγει τὸ, Εἰς φωτισμὸν 
μὴ ἔλθοι, ἀντὶ τοῦ, γνωσθείησαν al τῆς ἁμαρτίας 
τερπνότητες, ὅτι σχότος εἰσὶ, χαὶ μὴ ἰσχυσάτωσαν 
μηδὲ πλασάσθαι T, ὅτι ἔχουσί τι ἀγαθόν * 
ἐν αὐτῇ δὲ ταύτῃ μηδὲ ἑωσφόρος γένοιτο, λόγος 
δηοχῶν εἶναι φωτεινὸς διὰ πιθανότητα. Πολλάχις γὰρ 
ὁ φῃαμαρτήμων ἐμμένει τῷ σφάλματι, ἣ τὴν TIPO 
ἀποδεχόμενος, xoi τῷ λείῳ ταύτης θελγόμενοξ." ἢ 
λογισμοὺς πιθανοὺς ἀναχινῶν, ἐξ ὧν οἴεται μὴ σφάλ- 
λεσῆαι. 

Ἴσως δὲ τὸ, Μὴ ἴδοι ἑωσφόρον àracéAAovea, 
οὐχ εὐχτικῶς φησιν, ἀλλὰ αὐτὸ τὸ ὃν ἀπαγγέλλε.- 
οὐ γὰρ δύναται dj ἁμαρτία ὑπομεῖναι τὸν περὶ τοῦ 
urn λόγον, ἑωσφόρον λεγόμενον, χαθὼς ἐπιστέλ- 

λει Πέτρος, ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν ἀνατέλλοντα " τοῦ 
γὰρ φωτὸς ἐπιλάμψαντος, τὸ σχότος ὑπαναχωρεῖ-. 

« Ὅτι οὐ συνέχλεισε πύλας γαστρὸς μητρός 
μου.» 

Κατὰ μὲν τὸ ῥητὸν, Ὅτι, φησὶν, οὐχ ἐχώλυσέ Ui 


VARLE LECTIONES, 


& ἴσ. τὴν ἀναρτίαν. τσ. πλανῆσχι. 


61 
γεννηθῆναι * ἐτύγχανε 
πὸ χωλῦσαι αὑτὸν Ex μήτρας προελθεῖν. ᾿Αλλ᾽ ὃ διὰ 
πάντων λέγε, τοιοῦτο" ἔχει τὸν νοῦν, ὅτι ἄμεινον Ὧν 
μὴ γεννηθῆναι, ἣ γεννηθέντα ταῦτα παθεῖν. Πρὺς 
ὃὲ διάνοιαν, Ἐπαρῶμαι, φησὶ, τῇ ἁμαρτίᾳ, ὅτι μὴ 
ἐχωλύθησάν μου αἱ τῆς προθέσεως ὁρμαί " ἀλλὰ χαὶ 
ἁμαρτίαν xal ἀπέτεχον, 


χαίτοιγς οὐχ ἐν τῇ νυχτὶ 


τουτέστιν, 


ὠδίνησα τὴν 
ἔργῳ ἔπραξα, τοῦ ἀπηγορευμένου ξύλου γευσάμενος, 
xal μὴ μέχρι ὁρμῆς στάς 

« Διατί γὰρ ἐν χοιλίᾳ οὐχ ἐτελεύτησα ; ἐχ γαστρὸς 
δὲ ἐξῆλθον, χαὶ οὐχ εὐθὺς ἀπωλόμην; » 

Κατὰ d οὖν τὸ ῥητὸν, ἡ ἔννοια πρόδηλος, Ost 
ἄμεινον ἣν, ἢ μὴ τεχθῆναι, T] τεχθέντα παραχρῆμα 

ἀποθανεῖν. Κατὰ 05 ἀναγωγὴν, Καλόν ἐστι, φησὶν, ἣ 
(μηδὲ ὅλως τινὰ φαῦλον ἡμῖν γεννηθῆναι λογισμὸν, ἢ 
χαὶ εἰ γένοιτο, παραχρῆμα αὐτὸν ἐξαφανισθῆναι. 

Ἱνατί ὃὲ συνήντησάν μοι τὰ γόνατα ; ἱνατί δὲ 
μαστοὺς ἐθήλασα;» 

Kazà μὲν τὸ ῥητὸν οὕτως Obx ὥφειλον, φησὶν, 
οὔτε εἰς γόνατα τεθῆναι τῆς τροφοῦ, οὔτε γάλαχτος 
μεταλαθεῖν, ἵνα xal ζωοποιηθῶ. Κατὰ δὲ τὴν Üsto- 
ρίαν, Ἱνατί, φησὶν, οὐκ ὥχλασα ἐπὶ τῇ παραῦθάσε', 
jj ὑπεσχελίσθην, πορευόμενος τοῦ ἀπηγορευμένου 
ψεύσασθαι ξύλου ; ἱνατί δὲ xal ἐπίδοσίν τινα ἐποίησα 
ἐπὶ τὰ φαῦλα; Τοῦτο γὰρ λέγει" Μαστοὺς ἐθη- 
Jaca, τουτέστι, Τοὺς τρόπους τῆς χαχίας ηὔξησα. 

« Νῦν ἂν χοιμηθεὶς ἡσύχασα, ὑπνώσας δὲ ἄνεπαυ- 
σάμην μετὰ βασιλέων βουλευτῶν γῆς 
ἐξίφεσιν: ἣ μετ᾽ ἀρχόντων, ὧν πολὺς ὁ χρυσὸς, 

λησαν τοὺς οἴχους αὐτῶν ἀργυρίου. » 


ds ; τ ἐκ δὲ 
Ex τούτων παιδευόμεθα, μὴ μέγα φρονεῖν ἐπὶ 
δυναστείᾳ, T, πλούτῳ, ἣ φρονήσει ὅπουγε χαὶ βασι- 


Xeig, xai οἱ τῆς γῆς βουλευταὶ, τουτέστιν, οἱ ἐπὶ 
δοφίᾳ χαὶ βουλῇ μέγα φρονοῦντες, χαὶ οἱ γαυριῶν - 


τες ἐπὶ ξίφεσιν, ἥγουν ταῖς ἀρχαῖς, ταὶς δυναστείαις, 
τοῖς χατὰ πολεμίων τροπαίοις, πρὸς M τούτοις, xal 


οἱ moAóypucot, τὸν χοινὸν ἄπασιν ὑφίστανται θάνα- 
τον. Οὐδὲν οὖν ἔπασχον δεινὸν, σύνδρουμον ὑπομένων 
τῇ γεννήσει τὸν θάνατον, xai μηδενὸς τῶν ἐν flo 
δοχούντων χαλῶν ἐν μεθέξει γενόμενος " ὅπουγε χαὶ 
οἱ ἐπὶ τούτοις μέγα φρονήσαντες, ἴσα τοῖς λοιποῖφ 
ἀνθρώποις τεθνήχασι. 


. 
Τί θρηνεῖτε ταῦτα, φησὶν, ἃ μὴ παραμένειν m£- 
᾿Αλλὰβ8 τὸν θάνατον ἡγεῖσθε βαρύν; ἀλλὰ 
γὰρ μᾶλλον ἡσυχία ἐστὶ τῶν εἰς τὸν παρόντα βίον 
χαχῶν, δι᾽ 


φυχεν; 
ὃν χἀγὼ ἀπηλλάγην ἂν τῶν κατεχόντων 
εἰς φῶς προελθών ἀλλὰ χαὶ νῦν τε- 
λευτήσας, ὅμοιος ἔσομαι βασιλεῦσι xol ἄρχουσι. 
Ποῦ γὰρ νῦν fj ἐχείνων δυναστεία, χαὶ ἣ ἐπὶ τῷ 
πλούτῳ πεποίθησις, f| τε ἐν βουλῇ xoi ἐν συνέσει 
μεγαλαυχία; πλὴν χατὰ τὸ ῥητὸν, πῶς ὁ μηδόλως 
τεχθεὶς ἔμελλεν ὑπνοῦν χαὶ ἀναπαύεσθαι ; Πρόδηλον 
οὖν, ὅτι χατὰ τὸ θεωρηματιχὸν νοηθήσεται, ὡς εἰ μὴ 


ΙΝ BEATUM JOD. 
A buit:a 


np 


, οἱ ἐγαυριῶντο 


C 


D 


62 
tqui quominus ex utero materno egrederetur, 
in noctis potestate non crat. Horum autem verbo- 
rum omnium Lh:;c mens est, multo melius fuisse 
omnino non nasci, quam natum talia. perpeti. Ad 
sensum autem : Peccatum, inquil, exsecror, quia 
primi voluntatis meze motus non sunt repressi ; sed 
peccatum et id gustando 
lignum vetitum reipsa patravi, neque intra primos 
motus constiti. 

Vrns, H1. « Quare enim in ventre 
ulero autem exii, et non protinus perii ? » 

Ad litteram si verba sumantur, sensus planus est, 
melius illi fuisse, ant non nasci, aut natum confestim 
in- 


concepi peperi , est, 


non obii? ex 


exstingui. Secundum anagogiam vero : Donum, 
quil, est, aut nullam cogitationem pravam mentibus 
nostris innasci, aut conceptam slatim deleri. 

Vins. 12. «. Utquid autem occurrerunt. milii ge- 
nua? quare autem ubera suxi ? » 

Ad litteram sic : Neque in genibus, inquit, n"- 
tricis collocari debebam , neque ut. vivificarer, lae 
sugere, Ad theoriam vero et sensum magis recondi- 
Lum : Cur in transgressione non litubavi, aut. sup 
plantatus fui, quaudo ad ligni vetiti gustum  profi- 
ciscerer ? Cur in malis progressus aliquos feci ? Hlud 
enim : Suxi ubera , idem. est ac: Mores improbos 
ausi. 

Vins. 15 -15. « Nunc utique dormiens quie- 
Sce; em , somnum autem capiens requiescerem cum 
regibus, consiliariis terre, qui gloriabantur in 
gladiis ; aut cum principibus, quibus multum fuit 
aurum, qui compleverunt domos suas argento. » 


Ex his erudimur, propter potestatem, divitias, aut 
sapientiam, nen esse magnopere gloriandum ; quan- 
doquidem rezes, et consiliarii terrze, hoc est, qui 
propter sapientiam et consilium ms animo sunt, et 
qui gloriantur in gladiis, id est, in imperio, domina- 
tione, eL in vieloriis ae tropzeis. de hostibus partis, 
adde eos etiam qui copia auri abundant, communem 
omnibus mortis conditionem subire cogantur. Nihil 
igitur grave et acerbum passus fuissem, si ortus co- 
mitem, interitum, subiissem, nulliusque eorum par- 
ticeps fuissem, qu:e in vita videntur bona ; proesertiun 
cum illi, qui ob eas res superbierunt, non seeus ac 
alii homines morte absorpti sint. 


Quamobrem hzc, inquit, lugetis, quie sua natura 
fluxa sunt et fugacia Ὁ Num mortem duram et mo:e- 
stam putatis? at. illa presentis hujus vite maloruui 
requies potius est, quae me, si in lucem non exiis- 
sem, cireumstantibus :erumnis liberasset : et nunc 
quidem moriens, regibus, el principibus similis ero. 
Ubi enim nunc illorum dominatus, et in divitiis fi- 
ducia? ubi consilii et prudenii:e superba. jactantia ? 
Verum si verba nuda spectentur, qui ficri potest, ut 
in lucem nunquam editus, somnum et quietem ca- 
pere potuerit? Manifestum igitur est quod secundum 


VARUE LECTIONLES, 


63 " OLYMPIODORI ALEXANDRINI - 04 


ἄπο ὁ απ των : 3E UR ; : ; lg αἰῶνας 
tLeoriam intelligendum sit, scilicet, si primus pa- A τὴν ἁμαρτίαν ὁ προπάτωρ εἰργάτατο, εἰς αἰῶνας 


rens peccatum non admisisset, sempiterna se quiete, 
qiasi jucundissimo somno, fruiturum fuisse. 

Venus. 16. « Aut tanquam abortivum exiens de vulva 
ratris,aut tanquam infantes qui non viderunt lucem.» 

Polychronii et. Olympiodori. Postquam dixisset, 
Oplasse se, ul mors egressum suum ex utero ma- 
lerno statim excepisset, amplifieandi causa subinfert : 
Aut quasi embryon lucem non videns. Utinam, in- 
quit, maternos dolores mors insecuta fuisset, ut ad 
sepulerum elato , lactis nutrimento mihi opus non 
fuisset ; sic enim non modo nihil grave et acerbum 
perlulissem, sed etiam a vitz& molestiis liberatus 
fuissem, Quid autem dico, statim a nativitate emori 
me exoptasse ? utinam ne primitus quidem ad mem- 
brorum in utero efformationem pervenissem. Ne vi- 
deatur seipsum efferre, fetui abortivo se comparat, 
Abortus est, fetus nondum in utero perfecte forma- 
tus : infantem. autem. dicit eum, qui nec malorum 
nec bonorum que in vita sunt sensum adhuc perce - 
pit. Horum autem ratio et causa, cur nonnulli, sci- 
licet, fetus minime absolvantur, alii vero perfecti 
quidem, sed tamen mortui in lucem edantur, qui- 
dam etiam in ipso partu. exstinguantur, judicio di- 
vino, quod captum nostrum longe exsuperat, relin - 
quendum est. Fetibus autem informibus invideo, qui 
iegritudinem nullam experti sunt, neque in difficul- 
Vates aliquas aut molestias inciderunt ; sed quemad- 
modum sine labore in mundum venerunt, sic sine 
ullo doloris sensu inde abierunt. Illis etiam invideo, 


qui immatura ztate decesserunt ; hi enim brevi C 


lempore vitam intuentes, subito exstincti sunt. 


Dein, ne quis illic paria esse omnia arbitretur, inter 


dit, dum addit : 

Vens. 17. « llic impii accenderunt furorem irze : 
ibi requieverunt fatigati corpore. » 

Disciplina nos erudit. przsstantissima , et mortis 
lucrum àe quiestum nos docet , quod licet propter 
peccaium mors exsistat, Dei nihilominus benignitate 
et. dispensatione , in hominum bonum et utilitatem 
convertatur : impii enim et superbi, ea ratione ab 
improbitate et insanabili furore, etiam inviti abscin- 
cuntur, eL. cessant ; et. qui corpore sunt defatigati, 
id est, qui corporis doloribus cruciantur, et. rerum 
adversarum molestiis exercentur, laborum exitum 
consequuntur. 

Nullum igitur malum mili accidere postulo ; sed 
mortem , quam Deus ad mortalium commodum et 
utilitatem instituit. Verum cum libri quidam habeant : 
lbi impii accenderunt. furorem. ire , hic verborum 
sensus esse potest, quod qui in hac vita minime ca- 
sgantur, sed in impietate permanent, divinz irze 
supplicium sibi ipsis arcessant. Theodotio autem ad 
hine modum interpretatus : Sedarunt furorem ira- 
cundim, sensum alium affert, quod scilicet, ab im- 
probitate sua cessayerint. 


ἀνεπαύετο, οἷά τις ὑπνῶν ἡδέως. 


(CH ὥσπερ ἔχτρωμα ἐχπορευόμενον ix μήτρας 
μὴήτρὸς, ἣ ὥσπερ νήπιοι o? οὐχ εἶδον φῶς, » 
Ho.lvxporlou καὶ ᾿Ο1υμπιοδώρου. ᾿Ἐπειδὴ ἔφης 
σεν, ἐθέλειν τὴν Ex τῆς μητριχῇς γαστρὸς πρόοδον 
διαδεδέχθαι θάνατον, χατὰ αὔξησιν ἐπάγει, Ἢ ὥσπερ 
ἔμδρυον μὴ ἰδὸν φῶς. Εἴθε, φησὶ, τὰς μητριχὰς 
ὠδῖνας διεδέξατο θάνατος, ὥστε μηδὲ τῆς τοῦ γάλα - 
χτός με δεηθῆνα: τροφῆς, εἰς τάφους ἀπενεχθέντα " 
οὕτω γὰρ οὐ μόνον οὐδὲν δεινὸν ὑπέμεινα, ἀλλὰ χαὶ 
τῆς τοῦ βίου δυσχερείας ἀπηλλάγην. Τί δέ φησιϊ 
λέγων γεννηθέντα ἀποθανεῖν ; εἴθε μηδὲ τὴν ἀρχὴν 
εἰς διαμόρφωσιν ἦλθον. Ἵνα μὴ δόξῃ ἑαυτὸν ἐπαί- 
ρειν, xa τοῖς ἀμδλωθριδίοις ἑαυτὸν παραθάλλει. 
ἼἜἜχτρωμα γάρ ἔστι, τὸ μηδέπω διαμορφωθὲν τε- 
λείως ἐν τῇ γαστρί" νήπιον δὲ λέγει τὸν μήπω δε- 
ξάμενον αἴσθησιν τῶν τοῦ βίου χαλῶν ἣ xaxov. Τὸν 
6E περὶ τούτων λόγον, διὰ τί οἱ μὲν οὐδὲ τελεσφο- 
ροῦνται, οἱ δὲ χαὶ τελεσφορηθέντες νεχροὶ γεννῶντα:, 
οἱ δὲ ὁμοῦ τῇ γεννήσει τὸν θάνατον ὑπομένουσι, 
τοῖς ἀνεφίχτοις τοῦ Θεοῦ χρίμασι χαταλειπτέον. 
Πλὴν, φησὶ, ζηλῶ τὰ ἔμθρυα, ἃ οὐδεμιᾶς ἐπειράθη 
ὀδύνης, οὐδὲ πραγμάτων τινῶν δυσχερείαις περι- 
ἐπεσεν᾽ ἀλλ᾽ ὥτπερ ἀπόνως ἧχεν, ἀνοδύνως ἀπ- 
ἤλθεέν, οὐδενὸς ἐπαισθόμενα. Ζηλῶ δὲ xol τοὺς ἐν 
ἀώρῳ τῇ ἡλιχίᾳ θανόντας " χαὶ οὗτοι γὰρ πρὸς ὁλί- 
γον παραχύψαντες εἰς τὸν βίον, θᾶττον ἀπεσδέσθη- 
σαν. Εἴτα, ἵνα μή τις οἴηται πάντα ἴσα εἶναι ἐχεῖ, 
Ξίχνυσιν ὡς ἔστι διαφορὰ ἀσεθῶν τε xal εὐσεύθῶν" 


ἐπάγει γάρ" 


pium οὐ. impium discrimen esse positum osten- 


( Ἐχεῖ ἀσεθεῖς ἐξέχαυσαν θυμὸν ὀργῆς, ἐχεῖ 
ἀνεπαύσαντο χατάχοποι τῷ σώματι. » 

Κάλλιστον οὖν ἡμᾶς διδάσχει μάθημα, xol δεί- 
χνυσι τὸ τοῦ θανάτου ἐπιχερδές" ὅτι εἰ xol Ov 
ἁμαρτίαν ὁ θάνατος, ἀλλ' οὖν χρησίμως χαὶ φιλ- 
ανθρώπως ὁ Θεὸς τοῖς ἀνθρώποις xal τοῦτον ᾧχονο- 
μήσατο" οἵ τε γὰρ ἀσεθεῖς xai ἀλαζόνες ἀναχόπτον- 
ται τοῦ χαχοῦ, χαὶ τῆς ἀνιάτου μανίας χαὶ ἄχοντες 
παύονται " οἵ τε κατάκοποι τῷ σώματι, τουτέστιν, 


D οἱ ἐν ὀδύναις σωματιχαῖς ὄντες, χαὶ ἐν δυσχερείαις 


πραγμάτων ἐξεταζόμενοι, τῶν πόνων λήγουσιν. 


Οὐδὲν οὖν, φησὶν, αἰτῶ συμθῆναί μοι φαῦλον, 
ἀλλὰ τὸ παρὰ τοῦ Θεοῦ τοῖς ἀνθρώποις χρησίμως ol- 
χονομηθὲν, τὸν θάνατον. Ἐπειδὴ Ot ἕτερα βιδλία 
ἔχει" Ἐκεῖ ἀσεδεῖς ἐξέκαυσαν θυμὸν ὀργῆς, οὕτω 
νοήσεις, ὅτι οἱ μὴ ἐνταῦθα παιδευθέντες, ἀλλ᾽ ἐμ- 
μείναντες τῇ ἀσεθείᾳ, τὴν Ex τῆς θείας ὀργῆς χόλα- 
σιν ἑαυτοῖς ἐπισπῶνται. 'O δὲ Θεοδοτίων: ᾿Εκόπα- 
cav ὀργῆς θυμὸν, ἐχδοὺς, ἕτερον νοῦν ὑποθάλλει, 
ὅτι ἐλώφησαν τῆς ἰδίας χαχίας. 


VARLE LECTIONES. 


! ic, φημι. 


65 


ι Μιχρὸς xaX μέγας &xzl ἐστι, xal θεράπων δεδοι- A 


χὼς τὸν χύριον αὐτοῦ. » 

περὶ τοῦ θανάτου διὰ πολλῶν ἐφιλοσόφησεν 
ὁ σηπόμενος, xal σχώληχας βρύων, xal τῷ ἰχῶρι 
περιῤῥεόμενος, xal ὥσπερ τῶν ἀλγηδόνων ἐπι- 
λαθόμενος, χαθαρῷ διανοίας ὄμματι τὰ χάλλι- 
στα ἡμῖν τῶν μαθημάτων παραδέδωκεν. Ἡμεϊς δὲ 
τούτων εἰς ἔννοιαν οὐχ ἐρχόμεθα" εἰ γὰρ τοῦ θανά- 
του τὴν μνήμην εἴχομεν, βελτίους ἂν ἐγενόμεθα, χαὶ 
πλούτου, χαὶ δυναστείας, χαὶ τῶν ἐν τῷ βίῳ δο- 


Ταῦτα 


χούντων τερπνῶν ῥᾳδίως ἂν περιεφρονοῦμεν. 
« Ἱνατί γὰρ δέδοται τοῖς ἐν πιχρίᾳ φῶς ; ζωὴ δὲ 
ταῖς ἐν ὀδύναις ψυχαῖς ; ) 


Πολλαχοῦ ἡ Γραφὴ τὸ, ἱνατί; ἐπὶ παραχλήσεως 
τίθησιν, οὐχ ἐπὶ ἀποδυσπετήσεως " 
"Irazt, Κύριε, ἀρέστηκας μακρόθεν ; Καὶ, 'Irati, 
ὦ Θεὸς, ἀπώσω εἰς τέλος ; Οὐ γὰρ μέμφεται, οὐδὲ 
αἰτιᾶται, ἀλλ᾽ ἱκετεύει μὴ ἐγκαταλειφθῆναι ἐν ταῖς 
θλίψεσι, μηδὲ ἀπωσθῆναι εἰς τέλος, 


Ἐπειδὴ τοίνυν φωτὸς χαὶ ζωῆς εἴ χορηγὸς, Κύ- 
ριε, περίελε τὰς ὀδύνας, περίελε τῆς Ψυχῆς τὴν πι- 
xplav* ὡς νῦν γε τοῦ ὀδυνηροῦ βίου ὁ θάνατος αἷρε- 
τώτερος. 

« Θάνατος ἀνδρὶ ἀνάπαυμα συνέχλεισε γὰρ ὁ 
Θεὸς xaz' αὐτοῦ. » 

Εἰπών γε μὴν ὁ Ἰὼδ, ὅτι θάνατο: ἀνδρὶ ἀνάπαν-- 
σις, χαὶ τὴν αἰτίαν εὐθὺς ἐπήγαγε" Συγέκιλεισε γὰρ 
ὁ Θεὸς κατ᾽ αὐτοῦ. Ka0' ἑχάτερα, φησὶν, ὁ θάνα- 


560; ἔστιν ἀνάπαυσις" πέρας γάρ ἔστι τοῦ ἐνταῦθα C 


βίου, xxX συγχλείει τὰς ἐνταῦθα τῶν ἀνθρώπων 
πράξεις, ὥστε μὴ δύνασθαι ἡμᾶς ἔτι φαῦλόν τι 
πράττειν" ἀλλὰ χαὶ τὰ χατὰ τοὺς πόνους τῆς ἀρε- 
τῇ; πέρας ἔχει" ἐχεῖ γὰρ οὐχέτι οἱ ἀγῶνες, ἀλλ᾽ οἱ 
στέφανοι" οὐχέτι οἱ ἱδρῶτες, ἀλλ᾽ ἡ ἀνάπαυσις, Τὸ 
οὖν, Συγέχιϊιεισεν ὁ Θεὸς κατ᾽ αὐτοῦ, ἀντὶ τοῦ, 
Καὶ τῶν πόνων τῶν περὶ τὴν ἀρετὴν πέρας ἔχει ὁ 
θάνατο:, χαὶ τῆς χαχίας ἀποχήν. Τάχα δὲ, ἵνα μὴ 
λέγῃ τις, ὅτι Εἴπερ ὁ θάνατός ἐστιν ἀνάπαυσις, τίνος 
ἕνεχεν οὐ χαιρῇ ἃ αὐτόν; Συγέχιεισε, φησὶν, ὁ 
Κύριος κατ᾽ αὐτοῦ * αἱ πύλαι, φησὶ, χεχλεισμέναν 
εἰσίν“ οὕτω χαὶ ὁ Σύμμαχος ἐξέδωχεν" ᾿Απέρραξεν 
ὁ Θεὸς καιτ᾽ αὐτοῦ, τουτέστιν, ἀνενέργητον αὐτὸν 
ἐποίησεν. ΓΛ μεινον δὲ οἶμαι τὸ πρῶτον. Τινὰ ὃὲ τῶν 
βιθλίων ἐν τῷ μεταξὺ, τοῦ τε, Θάγατος ἀνδρὶ árdá- 
παῦυσις, xal τοῦ, Συγέκλεισε γὰρ ὁ Θεὸς κατ᾽ αὺ- 
τοῦ, ἔχουσι xo τοῦτον τὸν στίχον, Οὗ ἡ ὁδὸς ἀπ- 
εχρύδη ἀπ' αὑτοῦ. Ὃ 0X νοῦς οὗτος, Τοῦ θανάτου ἣ 
60); ἀπεχρύδη ἀπὸ τοῦ ἀνθρώπου " οὐ γὰρ οἶδεν ὁ 
ἄνθρωπος, πότε ὁ θάνατος ἐφίσταται, διὰ τὸ αἰφνί- 
4:0) χαὶ τὸ ἄδηλον" χατὰ τὸ εἰρημένον, Ὅτι ἡ 
ἡμέρα Κυρίου, ὡς κλέπτης ἐν γυκτὶ, οὕτως ἔρχε- 
ται. Τινὲς δὲ τὸ, Οὗ ἡ ὁδὸς ἀπεχρύδη, τοῦ àv- 

3: Psal]. x, 1. 


9? ibid. xr, 2. 7* H Petr. n, 10. 


IN BEATUM JOD. 


ὡς ἐπὶ τοῦ: D 


(0 

Vrns, 19. « Pusillus et magnus ibi est, et servus 
timens dominum suum. » 

Hec de morte pluribus philosophatus est, qui tabe 
putrescebat, qui vermium fontibus scatebat, et sanie 
diffluuebat, ae quasi dolorum oblitus , clara mentis 
acie optimas nobis tradidit disciplinas. Ipsi autem 
nullam harum rerum cogitationem suscipimus ; si 
enim mortis memoria animo nostro obversaretur, 
meliores evaderemus, et divitias, ac principatus, et 
quidquid est in vita jucundum , facile contemnere- 
mus. 

Vins. 20. « Ut quid enim data est eis qui in ama- 
ritudine sunt , lux ? et vita animabus quie sunt in 
doloribus ? » 

Seriptura. multis in. locis, illud, ut quid? ad de- 
precationem, non autem ad impatientiam ullam ex- 
primendam usurpat, juxta illud . Utquid , Domine, 
recessisti longe *** Et : Utquid, Deus, repulisti in [i- 
nem??? Non. enim expostulat, aut. eriminatur, sed 
precibus contendit, ne in rebus adversis deseratur, 
neve finaliter repudietur, 

Quandoquidem igitur tu, Domine, vite et Ἰὰς 9 
largitor es, tolle dolores, aufer animi :egritudinem : 
nam ut nunc se res habet, vita hac doloribus plena 
mors optabilior est. 

Vrns. 25. « Mors viro requies , conclusit. eniin 
Deus super eam. » 

Jobus autem cum dixisset mortem viro quietem 
esse, causam statim subjungit ; Conclusit enim Deus 
super eam. Duplici, inquit, nomine mors requies 
est ; vit:e enim hujus terminus est, et actiones ho- 
minum qua hie geruntur concludit ; ita ut scelerate 
agere amplius in potestate nostra non sit: quinetiau 
virtutis studia et labores, in morte finem sortiuntur ; 
illie enim non amplius certamina, sed corona ; non 
amplius sudores, sed requies. lllud igitur : Conclusit 
Deus super eam ; id est : Laborum qui virtutis causa 
suscipiuntur, in morte finisest, et improbitalis ees- 
satio. Fortasse etiam, ne quispiam diceret, si mors 
requies est, cur igitur non eam eligis ? Des, inquit, 
conclusit super eam; porte , inquit, clause sunt; 
sic enim Symmachus reddidit : Sepsit Deus contra 
eam, id est, ineflicacem eam reddidit. Verum priusillud 
magis probo. ITabent nonnulli libri, inter ea verba, 
Mors viro requies, atque inter hzc, Conclusit enim 
Deus super eam, versum hunc interjectum , Cujus 
via abscondita est ab eo, Sensus autem lic est : Mor- 
tis via abscondita est ab homine ; quando enim mors 
instet, propter incertum et subitum ejus adventum, 
homines ignorant ; juxta illud : Quia dies Domini , 
ub fur in nocte, sic veniet?*. Quidam autem illud : 
Cujus via abscondita est ab eo, de homine interpre— 
lantur: mihi vero de morte polius intelligendum 
videtur, quod ex prxcedentibus sat/s liquet, et ex 


VARLE LECTIONES. 


* qo. οὐχ algr. 


67 


scilicet, absconditum. 


91.« Ante escas quippe meas gemilus 


et fleo ego coarctatus timore. » 

Olympiodori et Polychronii. Causam exponit, cur 
mortem exoptet. Quod autem dicit est hujusmodi : 
Haud quispiam dixerit, hzee leviter a me ac temere 


Yrns. 


adest, 


proferri, quasi nihil mali paterer, quandoquidem 
nece cibum ipsum sine labore capere possum, nec 
sine gemitu eum sumo; semper autem rumnis 
gravatus ingemisco, et malorum additamentum in 
dies exspecto, necnon. ex proteritis futura. perti- 


mesco; neque hoe tantum, sed, veritas ne me Deus 


plane deseruerit, laerymas fundo; ita ut melius 
omnino fuerit non exstitisse, quam hoc pati. 
Vrns. 95. « Timor. enim quem verebar, venit 


mihi; et quem metueram, occurrit mihi. » 

Iia Davidis verba haudquaquam usurpavit : Ego 
dixi in abundantia mea : Non movebor in eternum 95; 
sed propter excellentem. philosophiam οἱ sequani- 
miütatem, rerum in contrarium statum mutationem 
secum meditans, metum semper alebat. 

CAPUT IN. 
Protheoria. 

lis quis Jobus philosophatus est, palam ostendit 
quod dolores quidem sentiret; sed in mediis cru- 
ciatibus extra corpus constitutus esset: quin et de 
iumorlalitate animze/— praestantissimam | doctrinam 
proposuit, animas cum corporibus nequaquam ex- 
stingui, sed neque sepulcro includi, docens; et re- 
rum omnium, terribilium simul, et. quz in vita ju- 
cundi esse videntur, (inem esse confirmans, divites 
etiam erudivit, et pauperes solatus est : et. quod 
consulue- 
r.L, quia, seilicet, improbitatem cohibeat, et labori- 
bus ac molestiis quietem largiatur ; quod in prospera 
fortuna insanire non oporteat, sed vite  mutaLili- 
latem. potius considerare, et. metuere; et quod 
inori longe inelius sit, quam Deum offendere. πὸ 
cum Eliphazi comitibus minime intellecta essent, 
ac verba, quibus moriendi desiderium justus testa- 
batur, impia in Deum | maledicta arbitrarentur, in- 
considero zelo concitati, et. irascibili animi parte 
Lurbata, cirea divine Provident: rationes halluci- 
nantur: et propler peccata solum homines mala 
pati, existimantes, Deique patrocinium suscipientes 
(quod Jobum, scilicet, tanquam peccatorem merito 
supplieiis afficeret), qui consolandi causa accesse- 
rant, dolorum incrementum facti sunt. Verum hoc 
nulla malevolentia ab illis fit, sed terrore injecto, 
2uncum ad penitentiam agendam, et ad meliorem 


mortis mysterio Deus hominum utilitati 


"üentem, et saniora consilia, traducturos se hac 
ralione arbitrati sunt. Quocirea stomachatur iis 
55 Job iu, 21. *?' Psal. xxix, 7. 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


. τ". 1: E ^ Y n] 
eo quod dicat : Effodientes eam tanquam thesaurum?5, A θρώπου φασί 


ἀλλὰ xaX δαχρύω, φοθδούμενος μή τι Apa 


D 


ὃ: τοῦ θανάτου δοχεῖ 
χαὶ δῆλον ἐχ προξιρημβένων, xal τοῦ 
Ἀγορύττογτες αὑτὸν ὥσπερ θησαυρὸν, δηλονότ' 


ξικοὶ 
tot 
τῶν 


χεχρυμμένον. 
«119b γὰρ τῶν σίτων μου στεναγμὸς ἤχε!: "δαχρύω 
ὃὲ ἐγὼ συνεχόμενος q66u. » ; 
'OAvguzio8opov xaX Πολυχρονίου. Aictav ἀπο- 
δίδωσι τοῦ ποθεῖν τὸν θάνατον. Ὃ δὲ λέγει τοιοῦτόν 
ἐστιν * Οὐγ ἔχει τις εἰπεῖν, ὡς τηνάλλως ταῦτά φη- 
μα, οὐδὲν δεινὸν παθών * οὐδὲ γοῦν τὴν τροφὴν, φη- 


σῖν, ἀπονητὶ λαθεῖν δύναμαι, οὐδὲ ἀστεναχτὶ ταύτης 
μεταλαμθάνω " ἀεὶ δὲ τοῖς πάθεσι ϑαρούμενος στένω, 
χαὶ ἑχάστοτε αὔξησιν τῶν δεινῶν ἐλπίζω, καὶ δέδοι- 
χα τὸ μέλλον ἀπὸ τῶν παρελθόντων. οὐ μόνον δὲ; 
πέλειον 
ὑπὸ Θεοῦ ἐγχατελείφθην - ὡς ἅμεινον μὴ γενέσθαι 
ὅλως, ἣ τοῦτο παθεῖν. 


B 


« Φόδες γὰρ ὃν ἐφρόντισα, A05. μοι, χαὶ ὃν ἐδεδοί- 
συνήντησέ μοι.» 

Οὐχ εἶπε χατὰ τὸν Δαθὶὸ, Ἐγὼ εἶπα ἐν τῇ εὑ- 
envia μου, Οὐ μὴ caAgv0O εἰς τὸν αἰῶγα * ἀλλ᾽ 
περθαλλούσης φιλοσοφίας ἀεὶ περιδεὴς ἣν, τὴν 


N 


ς τὺ ἐναντίον μεταθολὴν ἐννοῶν. 


(ety, 


KEPDAA. Δ', 
Προθεωρία. 


Ἰὼδ ἐν οἷς ἐφιλοσόφησεν, EO 


ἔδειξεν, ὡς 


ἔξω δὲ γίνετα!: τοῦ 


Ὃ μὲν 
ἐπαισθάνετα: μὲν τῶν ἀλγηδόνων, E 
σώματος ἐν αὐταῖς μέσαις ταῖς βασάνοις " εἰσηγή- 
σατο δὲ xal τὸ περὶ ἀθανασίας ψυχῆς χάλλιστον μά- 
θημα, δι᾽ οὗ διδάσχει, μὴ συνοαπόλλυσθαι τοῖς σώ- 
pact τὰς Ψυχὰς, ἀλλ᾽ ἐν ἄδου Y τυγχάνειν * xai 
ἐπαίδευσε τοὺς πλουσίους, xal παρεμυθήσατο τοὺς 
ἐν ἀνάγχαις, πέρας ἁπάντων λέγων εἶναι, χαὶ τῶν 
ἐν βίῳ φοθερῶν, χαὶ τῶν δοχούντων ἡδέων " χαὶ 
ὅτι χρησίμως ὑπὸ Θεοῦ τοῖς ἀνθρώποις τὸ τοῦ θανά- 
του ᾧχονομήθη μυστήριον, διὰ τὸ χαὶ χαχίαν ἐπ- 
Éystv, xal πόνων φέρειν ἀνάπαυλαν" χαὶ ὡς οὐ δεῖ 
χαταφρονεῖν X ἕν ταῖς εὐθηνίαις, ἀλλ᾽ ἐννοεῖν τοῦ 
βίου τὸ εὐμετάπτωτον, xol δεδοιχένα! " xal ὅτι τὸ 
ἀποθανεῖν ἄμεινον, ἣ ἐν προσχρούσει γενέσθαι Θεοῦ, 
Ταῦτα δὲ! οὐ νενοηχότες οἱ περὶ τὸν ᾿Ελιφὰξ, ὑπο- 
ύσαν 


τε 
τὸν δί 
- 


πτε ς δὲ βλασφημίαν εἶναι χατὰ Θεοῦ, τὸ πο- 
θεῖν 


νοῦντ 


ίχαιον ἀπαλλουγῆναι τοῦ βίου, ἀλόγῳ χι- 
ι ζήλῳ, χαὶ ἐχταραχθέντος αὐτοῖς τοῦ θυμ.- 
cw 3m τοὺς τῆς Προνοίας λόγους" xaX 
νομίζοντες, ὅτι δι᾿ ἁμαρτίας μόνον πάσχουσιν ol 
ἄνθρωποι, τὴν ὑπὲρ τοῦ Θεοῦ δῆθεν συνηγορίαν ἀνα- 


χοῦ, 


λαθόντες ὅτι διχαίως, χαὶ ὡς ἁμαρτωλὸν 
Ἰὼδ, 
παραμυθίαν ἥχωυντες 


τιμωρεῖ- 

οἱ &mY 
Ποιοῦσι δὲ 
τὸν ἑαυτῶν 


ται τὸν προσθήχη τῶν ἀλγηδόνων 
αὐτῷ γεγόνασι. 


τοῦτο οὐ χαχονοίᾳ τινὶ, ἀλλ᾽ οἰόμενοι 


φίλον ἐπιστρέφειν, χαλλίονα ποιεῖν, χαὶ διὰ τοῦ ἐχ- 
φοῦεῖν ἐπὶ μετάνοιαν προτρέπει). Δ'ὸ xaX ὑπὸ Θεοῦ 


ἀγαναχτηῦνται μὲν, ὡς οὐ δίχαια λαλήσαντες " συγ- 


VARLE LECTIONES. 


£2) 

χωροῦνται δὲ, ὦ; οὐ χαχονοίΐᾳ τι 
^0y τῇ περὶ τὸν δίκαιον, χαὶ τῇ πρὸς Θεὸν εὐλαύςξίχ, 
ποιαῦτα φθεγξάμενοι. “Ἔστιν οὖν οὐδὲ ἣ τῶν φίλων 
ἀντιλογία ἡμῖν ἀλυσιτελὴς, εἰ χαὶ μὴ χατὰ τὸ δέον, 
μηδὲ ἐν χαιρῷ, μηδὲ ἐπὶ προσώπου ταῦτα μὴ ὀφεί- 
λοντος ἀχούειν, γέγονΞ. Πρῶτα μὲν γὰρ διδασχόμεθα, 
μὴ ὡς ἔτυχε τὰς παραινέτεις ποιεῖσθαι, ἀλλὰ μετ 

πολλῆς εὐλαθεία:, καὶ δεήσεως τῆς πρὸς τὸν Θεὸν, 
ὅπως ἀπλανεῖς ἡμῶν χαὶ ἀδιαστρόφους φυλάξῃ τοὺς 


λογισμούς " χαὶ ὅτι οὐδεμία ὠφέλεια, μᾶλλον δὲ χαὶ 
βλάθη, τῷ μὴ χατὰ τὸ δέον xpivovtt, χἂν ὑπὲρ Θεοῦ 
δοχῇ ποιεῖσθα: τοὺς λόγους. Χρὴ τοιγαροῦν μετὰ 
φόθου Θεοῦ ποιεῖσθαι τοὺς λόγους " πέφυχε γὰρ ὁ 
πονηρὸς ἐφεδρεύειν ἡμῶν ταῖς διαλέξεσι, καὶ τὸ θυ- 
μικὸν τῆς ψυχῆς ἐχταράττειν μέρος, ὡς ἂν σχυτω- 
τὸν νοῦν, xal τῆς εὐσεθείας Y mapavpamév- 


e 
o. 
- 
εἰ 
e 
- dà 


τες, οἱ ἐπὶ ὠφελείᾳ πολλάχις συναχθέντες, βλάθης 
αἴτιοι ξαυτοῖς γενώμεθα. Πιθανῷ ὃὲ προοιμίῳ χρησά- 
μενος ὁ Ἐλιφὰζ, ἐν μέσοις πλανᾶται: τοῖς λόγοις, xa 
πειρᾶται δειχνύνα:, ὡς δι᾽ ἁμαρτίας πάσχει: ὁ Ἰὼύ, 
xai ἐπιστρέφειν τὸν ἐπεστραμμένον, xoi πρὺς. Üzo- 
σέθειαν ἔλχειν τὸν ἄμεμπτον xal θεοσεδῇ, xal παρ᾽ 
αὐτὰς μέσας ἀλγηδόνας τοιαῦτα φιλοσοφήσαντα. 
propter peccata malis torqueri, probare nititur; 
eum conatur, qui omni reprehensione vacabat, et 
bus talia philosophatus fuerat. 

€ "YxoAau6Qy δὲ 'EXtzàt ὁ Θαιμανίτης, λέγει. » 

Τὸ, ὑποιϊαδὼν, τουτέστι, τοὺς λόγους τοῦ 16 δ'α- 
δεξάμενος. 

Ὃ μέντοι Θεοδοτίων, χαὶ ὁ Σύμμαχος, ὁ μὲν ἐχ- 
δοὺς, Εἰ Ἰηψώμεθα 1αλῆσαι πρὸς σὲ, κοπιάσεις, 
Πὰν ἀνανϊάδωμεν Λόγον, μοχθήσεις. Τοιόνδε 
τινὰ νοῦν παριστῶσιν - Οἶσθα, φησὶν, ὦ Ἰὼ, ὅτι 
οὐδέποτέ cot λελαλήχαμεν λυπηρὰ, ὥστε σε χοπῶ- 
σα! Y'* γῦν δὲ ἐπειδὴ μὴ δυνάμεθά σου φέρειν τὴν 
π“ραχύτητα τῶν ῥημάτων, εἰς ἀντιλογίαν ἤλθομεν. 
Δέον γὰρ χάριν γινώσχειν τῷ γενεσιουργῷ, ἐφ᾽ οἷς 
οὐχ ὄντα σε παρήγαγε 7, xal μεταμελείᾳ τῶν ἐπται- 
σμένων αὐτὸν ἐξιλεοῦσθαι " μηδὲν ὃὲ ἀπηχὲς πε- 
ρὶ αὐτοῦ λογίσασθαι ἐτόλμησας “ καθ᾽ αὑτοῦ, xai 
ἐπὶ τῇ γενέσει, ἀποδυσπέτησας b. Ταῦτα μὲν ἔλε- 
γεν Ἐλιφὰζ, ἀγνοῶν τὴν δυνάμιν τῶν παρὰ τοῦ Ot- 
χαίου εἰρημένων. 

€ ἪΙ πότε ἁληθινοὶ ὀλόῤῥιζοι ἀπώλοντο :» 


Οὐχ ἀφ᾽ ὧν ἔπραξεν, ἀλλ᾽ ἀφ᾽ ὧν ἔπαθε, χατα- 
χρίνει τὸν δίχαιον, ἀγνοῶν τοῦ Θεοῦ τὰς οἰχονομίας. 


, ἔμφασιν ἔχει τοῦ πάντα αὑτὸν 
᾿οῦτον, τοὺς παῖδας, τὸ σῶμα αὐτό. 
ἱπεῖν, ὅτι ἔπαθόν τι δεινὸν ἕτε- 
μέ τῶν ἐγγόνων ἦλθεν αὑτοῖς τ 
ς σὺ παν .et- 
ἔλτιστε, ὁ ἀληθινὸς 'lo6. 
cidil, qui eum tota familia funditus interiisti ; 
unquam periturus sit. 


| Ka0* ὃν τρόπον εἶδον τοὺς ἀροτριῶντας τὰ ἅτο- 


IN BEATUM JOB 


νὰ, εὐνοίᾳ δὲ μᾶλ- A Deus, tanqaam hominibus minus justa loculis; ve- 


u 


'i0 


niam tamen illis largitur, quia non a malevolo ani- 
mo, sed a benevolentia erga hune justum, atque 
à pietate erga Deum, illorum institula essel oratio. 
Altercatio autem amicorum Jobi, et. contradictio, 
licel. neque secundum decorum, 
opportuno, et. coram 


neque tempore 
persona ad. audiendum ido - 
nea, exstiterit, nobis inutilis non est. Principio 
igitur hoe docemur : non temere adhortationes 
faciendas esse, sed magna cum cura, ac precibus 
ad Deum fusis, ut. sine errore et depravatione co- 
gitationes nostras custodire velit; et, quod is. qui 
contra quam oportet judieat, non modo ex suo ju- 
dicio utilitatem nullam, sed damnum potius perci- 
piat, quamvis Dei causam verbis tueri videatur, 
Cum timore igitur Dei omnis sermo habendus est ; 
improbus enim dzemon — nostris solet insidiari ser- 
monibus, et partem animi irascibilem perturbare, 
ut mente obezeati, et a recta. via declinantes, qui 
utilitatis eausa. siepenimero conveneramus, iidem 
nobis mali ac dammi simus auctores. Eliphazus au- 
lem. exordio usus ad. persuadendum accommodato, 
in media oratione errat et vagatur, et Jobum 


ac conversum convertere, et ad pietatem traducere 


Deum reliziose colebat, quique in mediis cruciati- 


« Suscipiens autem. Eliphaz — Thiemanites, ait. a 
Suscipiens, id est, cum Jobi verba excepisset. 


Theodotio sic exponit, δὲ ceperimus loqui ad te, 
laboriose feres : Symmachus vero, Si receperimus 
sermonem, a[fligeris. Quarum quidem interpretatio - 
num hie sensus est : Nosti, o Jobe, quod nunquaur 
tristia loeuti simus, qux molestiam tibi crearent : 
nunc vero, cum verborum tuorum asperitatem ferre 
nequeamus, cogimur contradicere. Oportebat enim 
1e ortus tui auctori gralias agere, quod, cum non 
esses, fecit ut esses, el poenitentia pro peccatis ad- 
missis illum plaeare : eum. autem nihil absonum de 
60. cogitare auderes, contra teipsum, el natalem 
tuum, graviter stomachatus es. ΠΡΟ loquebatur 
Eliphazus, vim eorum qui a Jobo dicebantur, 
prorsus ignorans. ῷ i 

Vrns. 1. « Vel quando veraces radicitus perie- 
runt. » 

Non ob illa qui gesserat, sed ob ea qu: patieba- 
tur, divine administrationis ignarus, justum. con- 
demnat. lllud. autem, radicitus, emphasin magnam 
habet, et rerum omnium jacturam, divitiarum, libe- 
rorum, et eorporis ipsius subiisse illum, significat, 
Dicere fortasse possis, alios quoque mala esse per- 
pessos : siLita sane, inquit; at illa mala ad filios 
et posteros haudquaquam | permanarunt, prout tibi 


: Ea: NE 
quanquam, o vir przstanlissime, verus Jobus haud 


Vrns. 8, 9. « Quemadmodum vidi eos qui arabant 


VARLE LECTIONES. 


f ic. εὐθείας. γ" lo. χοπιάσαι. 


τ ἴσ. interser. elg τὸ εἶναι 


à ἴσ. τολμήσας. »ἴσ. ἀπεδνοπέτησα;. 


"1 OLYMPIODORI ALEXANDRINI 12 


: : ES PENDISSE τ τ 
absurda : qui autem. seminant ea, dolores metent A zx * οἱ 0$ σπείροντες αὐτὰ, ὀδύνας θεριοῦσιν. ἑαυ- 


sibi. 4 precepto Domini peribunt; a. spiritu autem 
irse ejus delebuntur. » 

Olymp. et. Polychr. Quod. seminat quis, hoc et me- 
tit", ut inquit sanctus Apostolus, manifestum est : 
illud, etiam praeclare ab Eliphazo dictum est, sup- 
plicia facinorosis constituta esse. llos egomet, in- 
quit, vidi judicii divini caleulum subeuntes ; et me- 
rito quidem, suis enim operibus fructum ferunt di- 
gnum : improbi enim homines, vitiis qu: seminant, 
congruum supplicium pro manipulo reportabunt. 
Et quoniam primum arandum est, deinde seren- 
dum, tum ad extremum metendum, -ordine servato 
vocum melaphora usus est, dicendo primum, 
Arantes. absurda ; deinde, Seminantes ea ; tum 


subjungendo, Metent. dolores. lllud autem non ani- p 


madvertit, quod non semper in hac vita retributio- 
nes contingant ; multi enim eorum qui scelera. ad- 
miserunt, sine redargutione et supplicio ex hae vita 
migrarunt, et futuris illic tribunalibus servantur. 
Non recte igitur illud affirmavit, quod injusti om- 
nino in hac vita puniantur, et justi et veri in cala- 
mitates non incidant; cum hi. plerumque ut eorum 
virtus spectetur, mala patiantur. ltaque — errore 
mentis Eliphazus divinze adversatur Scripture, de 
Jobo his verbis testificanti : Et. erat. ille homo ve- 
rus 5: ile vero inquit, Haud verus es; nam si 
esses, radieitus non periisses, id est, liberis, fortu- 
nisque orbatus. 

lllud vero, A spiritu ire ejus, pro Dei minis po- 
nitur. Dictum enim est, Peribunt a spiritu, ut semia 
nibus a vento consumptis accidere solet, ut hic 
ctiam metaphora retineatur : nam qui talem. se- 
mentem faciunt, sterilitatem metunt. 


Vins. 10. « Robur leonis, et vox lezn, et gau- 
dium draconum exstinctum est. Myrmicoleo periit, 
eo quod non haberet escam : et catuli leonum di- 
visi sunt ab invieem. » 

Negant nonnulli, myrmicoleonem animal esse, 
ad veritatem historie, sed vocum compositione 
duntaxat ita dictum esse. Alii, bestiolam ex Oceano 
ortam, aut e terra procreatam esse aiunt, qui nà- 
türali suo aliniento destituta, interit. Quidam etiam 


affirmant, eam sine cibo vivere posse, a Deo, scili- D 


cet, sic fabricatam. Ad historiam quod attinet, 
exemplis a natura petitis, Jobum nequaquam ho- 
minem verum esse conatur Eliphazus ostendere, 
et per interrogationem in hunc modum loquitur : 
Dic mihi, Jobe, num leones suum amiserunt robur? 
amnon in hunc usque diem robustum animal est 
leo? Nunquid draconum exsultatio et. gloriatio ex- 
stincta est? annon in hunc usque diem exsultant, ct 
impavidam maturam retinent? Num myrmicoleo 
periit, et quidem cibum non capiens? Num leonum 
catuli, armentorum more , gregatim pascuntur ? an 
non vitam degunt solitariam ? atque in suo loco sin- 


51 Calat. vi, 1. ?? Job 1, 4. 


τοῖς. 'Amb προστάγματος Κυρίου ἀπολοῦνται" ἀπὸ 
δὲ πνεύματος ὀργῆς αὐτοῦ ἀφανισθήσονται. » i 

Ὅλυμπ. καὶ HoAvyp. Ὅτι μὲν ὃ σπείρει τις, 
τοῦτο καὶ θερίζει, χατὰ τὸν ἱερὺν ᾿Απόστολον, πρό- 
0nXov* xal χαλῶς τοῦτο εἶπεν ὁ Ἐλιφὰζ, ὅτι εἰς 
τιμωρίαν οἱ τὰ παράνομα δρῶντες πρόχεινται. Too - 
ποὺς γὰρ, φησὶν, εἶδον ἐγὼ ὑπὸ τῆς τοῦ Θεοῦ πί- 
πτοντας ψῆφον * χαὶ εἰχότως, ἀξίως γὰρ τῶν σφετέ- 
ρων ἔργων τὴν ἐπικαρπίαν δέχονται " οἷς γὰρ πονη- 
ροὶ σπείρουσι χαχοῖς, χατάλληλον ἀποίσονται δράγ- 
μα, τὴν χόλασιν. ᾿Επεὶ δὲ δεῖ ἀροτριᾷν, εἶτα σπεί- 
ρξιν, εἶτα θερίζειν, ἀκολούθως ἐχρήσατο τῇ τροπῇ 
τοῦ λόγου, πρῶτον εἰπὼν, Οἱ ἀροτριῶντες τὰ ἄτοπα" 
εἶτα, Οἱ σπείροντες αὐτά * xai τότε 
γὼν τὸ, Θεριοῦσιν" ἐδύγας. Ἐχεῖνο δὲ οὐχ ἐνόη- 


ἐπαγα- 


σεν, ὅτι 0) πάντως ἐνταῦθα αἱ ἀνταποδόσεις * πολ- 
λοὶ γὰρ τῶν φαῦλα πραξάντων ἀνελέγχτως ἀπῆλθον, 
μὴ χολασθέντες ἐν τῷ βίῳ τῷδε, ἀλλὰ τηρούμενοι 
τοῖς Exsi διχαιωτηρίοις. Οὐ χαλῶς οὖν ἀπεφήνατο, 
ὅτι πάντως οἱ ἄδιχοι ἐνταῦθα χολάζονται, ἣ ὅτι πάν- 
τως οἱ ἀληθινοὶ xai δίχαιοι οὐ περιπίπτουσιν ἐν- 
ταῦθα συμφοραῖς * οὗτοι γὰρ μάλιστα ὡς ἐπίπαν 
πάσχουσιν, tuya δοχιμασθῶσιν, ἀλλὰ πλανηθεὶς ὁ 
Ἑλιφὰς ἀντιφθέγγεται τῇ Γραφῇ " τῆς γὰρ Γραφῆς 
εἰπούσης περὶ τοῦ "I6, Καὶ ἦν ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖ- 
voc ἀληθινὸς, αὐτός φησιν, ὅτι Οὐχ εἴ ἀληθινός - 
εἰ γὰρ ἂν ἧς, οὐδὲ ἐχ ῥιζῶν ἀπώλου, τουτέστιν, αὖτ 
τοῖς τέχνοις χαὶ περιουσία. 

Τὸ δὲ, ᾿Απὸ πνεύματος ὀργῆς αὑτοῦ, ἀντὶ τοῦ, 
διὰ τῆς ἀπειλῆς τοῦ Θεοῦ. Εἴρηται δὲ τὸ, 'Agavi- 
σθήσονται ἀπὸ πγεύματος, ὡς ἐπὶ σπερμάτων 
γενομένων ἀνεμοφθόρων, ἵνα χἀνταῦθα ἡ τροπὴ 
τηρηθῇ “ ὅτι οἱ τὰ τοιαῦτα σπείροντες θερίζουσιν 
ἀχαρπίαν. 

€ X0£vog λέοντος, φωνὴ δὲ λεαίνης, γαυρίαμα δὲ 
δραχόντων ἐσθέσθη. Μυρμηχολέων ὥλετο παρὰ τὸ 
μὴ ἔχειν βοράν" σχύμνοι δὲ λεόντων ἔλιπον ἀλλή- 
λους.) 

Τὸν μέντοι μυρμηχολέοντα οἱ μὲν οὐδὲ ὅλως εἷ- 
ναί φασι ζῶον χαθ᾽ ἱστορίαν, ἀλλὰ χατὰ σύνθεσιν 
οὕτω: εἰρῇσθαι. Οἱ δὲ ζωὔΐφιον τοῦτο εἶναι λέγουσιν, 
Ex. τοῦ Ωχεανοῦ τὴν γένεσιν ἔχον, ἤτοι Ex γῆς φυόμε- 
voy * ἀπόλλυσθαι δὲ, διὰ τὸ μὴ ἔχειν τὴν ἀναλογοῦ- 
σαν τροφὴν " οἱ δὲ καὶ δίχα τροφῆς φασιν αὑτὸ δύ- 
νασθαι ζῆν, οὕτω τοῦ Θεοῦ χατασχευάσαντος. Iph; 
μὲν οὖν τὴν ἱστορίαν, πειρᾶται δειχνύναι ὁ Ἐλιφὰξ, 
ὅτι οὐχ ἔστι ἀληθινὸς ὁ Ἰὼδ, φυσιχοῖς παραδείγμο- 
σι χρώμενος, xal χατ᾽ ἐρώτησιν τὸν λόγον ποιούμε- 
νος " Εἰπέ μοι γὰρ, φησὶν, ὦ Ἰὼῤ, μὴ οἱ λέοντες 
τὴν οἰχείαν ἀλχὴν ἀπώλεσαν ; Οὐ μέχρι νῦν ἰσχυρόν 
ἐστ! τὸ ζῶον ὁ λέων; μὴ τῶν δραχόντων ἐσθέσθη τὸ 
γαυρίαμα ; οὐ μέχρι νῦν σώζουσι τὸ γαυρίαμα xax 
τὸ ἀπτόητον ; Μὴ ὁ μυρμηχολέων ἀπώλετο, xal 
ταῦτα μὴ τρεφόμενος ; Μὴ τῶν λεόντων οἱ σχύμνοι 
ἀγεληδὸν, ὥσπερ τὰ θρέμματα, νέμονται ; οὐ χαθ᾽ 
ἑαντοὺς ζῶσι ; xal ἕχαστος ἐν ἰδιάζοντι τόπῳ, ὡς 


ἐξ ἀρχῆς ὑπὸ τῦς φύσεως ἐτάγησαν ; “ὥσπερ οὖν, 
φησὶ, ταῦτα τηροῦσι τοὺς ὄρους τῆς φύσεως, χαὶ 
πούτοις ἐμμένουσι, μιχρά τε xz μεγάλα ζῶα " οὕ- 


σὺ, εἰ ἧς ἀληθινὸς ὄντως, xol μὴ μέχρι 
ες τὸ θεοσξόξς, οὐδὲν 


πως xai 
λόγων μόνον 
ἐπεσέ σοι, οὐδ' ἂν με 
xai διχαιοπκραγῶν δυστυχῆσα!. Κατὰ 0i θεωρίαν, 


ἂν τούτων συν- 


τοῦ Θεοῦ, 


ξθης τῶν ὅρων 


πὰς ὁρμὰς τῶν παθῶν τοῖς θηρίοις ἀπειχαστέον * τῷ 
δὲ μυρμηχολέοντι τὸν διάδολον, μύρμηχα μὲν ὄντα 
εὐσεδέσ:, λέοντα σιν. Εἰ μὴ εὗρεν 
ιάθολο:ξ, τουτέστιν, 


0 ἂν, ἀντὶ τοῦ, ἄπραχτος 


T- 
ποις 


ἔμενε, χαὶ αἱ τῶν A προσθολαὶ ἀπ:σθέννυντο 


xà διελύουτο, 


v El δὲ τι ῥῆμα ἀληθινὸν ἐγεγόνει ἐν λόγοις δου, » 
[6 δὲ Συμμάχος, Πρὸς ὃξ ἐλάλήθη λαθραίως, 
ἐν xXonf.] οὐδὲν ἄν co: τούτων. χαχὸν ἀπήντη- 
σ:ν.» 

Ἔκ τῶν εἰχότων, φησὶ, συλλογίσαιτο ἄν δίχην 
6s πλημρελημάτων τινῶν δεδωχέναι. Εἰ μὴ γὰρ μό- 
νον ἐν λόγυις 
ὑπῆρχες 
παρὰ σοῦ 


ἐμὲ 


tus 
εἶχες τὸ θεοσεύεϊν, ἀλλὰ xai ἔργοις 
ΠΕ πὰ οὐδέν τι τῶν μὴ προσηκόντων 
ένετο, οὐχ ἂν 


τοσούτων πεῖραν ἔλαδες 


χαχῶν, τοῦ Θεοῦ μὴ παρορῶντο; τῶν διχαίων τὰς 


« Πότε 
ποῦ [ὁ δὲ Σύμμαχος - 
, 3 5 
Ψιθυρισμὸν 


pov οὐ δέξεταί α παρ᾽ αὐὖ- 
KaY ἐδέξατο τὸ 
2d Φόθῳ δὲ 


ix à 


οὺς 


Ὡ- 
ἤχῳ 
PNE EDRR φρίχη pot 


μου 


map αὐτοῦ. , χαὶ 


puo ἐπιπίπτ 


γυζτε- 


συνήντησε 


χαὶ μεγάλως pou τὰ ὀστᾶ 
σε, χαὺ πνεῦμα ἐπὶ πρόσωπόν μου ἐπῆλθεν * 


διέσει 


ἔφριξαν δὲ ὑοῦ ns ven b gu EOS ,x*al οὐχ 


νηῶν ἀτραποὺς προθαλλόμενον. Ἤτοι ds e 
ἐνάγων ὁ Ἐλιφὰξ τὸν δίχαιον, φησὶν, ὅτι / 


6zis0:t, ὦ Ἰὼβ, χαὶ μὴ χατατρονεῖν τοῦ s 

δῆπερ οὐ μεθ᾽ ἡμέραν χολάξει, ἀλλὰ χαὶ ἐν ὕπνῳ, 
διὰ νυχτερινῶν ὄψεων, ὡς χαὶ ἑτέρων διηγουμένων 
τὰ περὶ αὑτοῦ € θαυμάσια, ἤκουσα, χαὶ αὐτὸς ἐπει- 
ράθην πολλάχις, ἐν ὕπνῳ φοδηθεὶς, ὡς σύντρο"λόν us 
γενέσθαι, χαὶ φρίξχι μου τὰς τρίχας, χαὶ σεισμὸν 
ὑπομεῖναι τῶν ὁστῶ δρυονίαν,, χαὶ δοχεῖν τι 


στῶν τὴν 
πυξῦμα & μηδὲν μέντοι μεμοῤφωμένον 
ὁρῶν " φωνῶν δὃξ μόνον ἀχούειν ἃ ἡρέμα, ἔχπληχτ 


χῶς μοι 


πιένα! μο!, 


προσπιπτουσῶν, χαὶ τρόμον Ἐπ iso 


Ἢ χαὶ τοιοῦτόν τι δοχεῖ λέγειν: Φοδήθητι τὸν χαὶ δι᾿ 
ἐνυπνίων χολόζοντα, οὗ χαὶ ἡ ἔννοια E Ἐὰν 


γὰρ εἰς 
μεγαλειότητα, χαὶ 


νοῦν πότε λάθω τὴν περὶ τῆς € 


πῶς πανταχοῦ τέ 


τοῦ παντὸς τυγχάνει, ταυτὸν ὑπομένῳ 


νυκτῶν, βαθείας σιγῆς χατεχούτης τὸ 


ἧς τὸ πᾶν, Ev πολλῇ 


τῇ ἡσυχίᾳ ὑπὸ τοῦ ἥχου τοῦ νυχτερινοῦ χαταπτοου- 
VAR LE 
t ig. αὑτῶν, d Lo. ἀκούων. 


PATROL Gn. XCILII. 


IN BEATUM JOB. 


A 


ὥστε" 


D 


7 
prout primitus à natura coasli- 
tuti sunt? Erzo ut li:e, inquil, parva simul et ma- 
gna animalia, nalurze metas. Luentur, 


guli commorantur, 


et intra eas se 
continent; sie tu, si verus homo exstitisses, nec in 
verbis tantum pietatem erga Deum collocasses, pro- 
fecto nihil tibi hujusmodi accidisset, 
ἃ Deo Pas transtulisses, ita 
felix e 


neque lunites 
ut juste vivens in- 
L :erumnosus esses. Si vero ad theoriam seu- 
sum traducamus, belluis illis animorum impetus ct 
perturbationes 


myrmicoleonti ; 


assimilandi sunt; diabolus vero, 
is enim pietate przeditis hominibus 
formica, leo vere impiis est. Si igitnr apud te, in- 
quil, diabolus escam non inveniret, id est, si 


stus non esses, periret, 


inju- 
hoc est, conatus ejus vani 
et irriti essent, ac perturbationum | impetus restin- 
guerentur, et dissiparentur. 

Vgns. 12. « Si quod. autera. verbum verax. fuisset 
in sermonibus Luis » [Symmachus autem, « Ad me 
aulem dietum est claneulum, in furto »], 
horum malum accidisset. 

Ex verisimilibus, inquit, colligere quis potest, te 
scelerum. quorumdam penas luisse. Si enim non 
tantum in. verbis Dei cultum. posuisses, sed factis 
eliam veritatem religionis tu: ostendisses, nibilque, 
quod fieri. minime oportebat, a 


nihil tibi 


faetum fuisset, 
lantorum. malorum. acerbitatem. non degustasses; 
prisertim em justorum. hominum actiones. nullo 
pacto Deus asperncetur. 

« Nunquid non capiet auris mea ab 60 magnifica? » 
[Symmachus autem : « Et. accepit auris mea susur- 
rum ab eo. »] [Vrns. 15-16] Timore autem, et sonitu 
Woclurno incidens timor super homines, horror 
mili occurrit et tremor, et valde ossa mea conceus- 
sit, et spiritus in faciem meam incurrit 
autem pili mei el earnes : surrexi, et non cognovi ; 
vidi, el non erat figura ante oculos meos, sed au 
ram et vocem audiebam. » 


; horruerant 


Profundus est hic locus, et qui difficulter pe tad 
potest, 
Vel enim ut justo. timorem incutiat. Eliphazus,-sie 
loquitur : Timere, 


multasque cogitationum semitas producit. 
inquit, o Jobe, nec Deum con- 
lemnere te oportet, quandoquidem non diu lan- 
tum, noctu 
supplicia ivroget ; prout ab aliis, mirabilia narran- 
libus quie ipsis acciderunt, audivi, ipseque sspe- 
numero in somnis territ:s expertus sum, iia ut 
totus contremiscerem, pili capitis horrerent, ossium 
compago universa quateretur, 


sed cliam nocturnis visis territans, 


et spiritus quidam 
impetum in me facere videcetür; cum nullius rei 
tamen formam aut speciem cernerem ; sed voces 
lantum. audirem, qui sensim, et cum formidine 
aures feriebant, et tremorem mihi inentiebant. Vel 
tale quidpiam loqui videtur Eliphazus : Verere 
eum, qui per insomnia etiam punit, eujus vel sola 
cogitatio formidabilis est. Etenim si quando naturae 
illius admirabilem excellentiam mente complexus 
fuero; et quemadmodum, eum loca compleat omnia, 


LECTIONE 5. 


13 OLYMPIODORI ALEXANDRINI 10 


extra omnia tamen sit, perpendero ; accidere idem A μένοις" ὥστε zai 


mihi sentio, quod iis evenit qui, intempesta noete, 
altissimo silentio omnia oceupante, mira quiele 
consopiti, a nocturno nihilominus sonitu perterren- 
uL in ejusmodi meditationibus, tremor Οἱ 


spiritum. aliqueam 


tur; ita 
horror me incessent, menteque 
invisibilem et incomprehensibilem complectar. Quod 
si ratiocinando altius me levare pergam, nihil ta- 
men percipio, neque comprehendo; Dei enim na- 
tura, qua forma omni caret, opticam animi facul- 
tatem fugit; quantoque altius quis ratiocinationibus 
ascenderit, tanto magis quzesiti inventio eum dese- 
rib: natura enim incomprehensibilis est, animo 
1amen percipitur, tenui quasi quadam aura, et voce 
tacita mentem refocillante, et divina efficacia sen- 
sum illum in nobis operante, ipsam autem divinam 
naturam minime ostendente. Cogitatio enim ejus- 
modi inaccessa est, et horrore plena, ac 
'aliginosa vertigine ratiocinationis aciem sulffundit : 
et quod in vento deprehenditur, simile quid accidit; 
quemadmodum enim illum oculis cernere non licet, 
rationis diseursu invenire possibile 
enim mostre vires non minus 


omnino 


ita nec Deum 
est; intelligenti;e 
superat, quam ventus oculorum. Et quemadmodum 
vox, et venti flatus, sensum quemdam sui pr:ebent, 
sub hominis tamen aspectum non cadunt ; 
divina natura. S:epe enim ratiocinationis aciem in 
sublime erexi, nihilominus tamen a contemplatione 


sic etiam 


aberravi ; Deumque, cum 
solos ejus effectus vidi. 
neos et 


divina lapsante gressu, 
quid esset videre vellem, 
Verum hic fortasse. objicies : Sermones 
adhortationem noli vilipendere; nam ipse quoque 
revelatione. divina dignatus sum, et in somniis vi- 
siones vidi, sanctique Spiritus recepi illustrationem, 
atque intellexi, divinum numen ab omni specie ae 
fieura secretum esse, natura simplex, et incom- 
preheusum; sensum autem ejus, quasi In aura 
tenui, percepi. IEec eo disserit Eliphazus, ut gratior 
ipsius oratio reddatur, atque ut in iis quie. parat 
dicere, fide dignus habeatur : fortasse etiam. Lerro- 
rem Jobo ineutere conatur, eumque ad poenitentiam 
deducere nititur. An non, inquit, auris mea ma- 
gnifica quedam de Deo accepit, ut tibi fide dignus 
videar (hoc enim loco, c«piet, pro, cepit, Scriptur: 
nultis in locis tempus pro tempore substituente, 
intelligendum cst)? et quidem cum ipse sepenu- 
mero disputantes de Deo audiam, ac ipse disserere 
coner, formidine percellor, metuque omni plenus 
evado, et sonitu. nocturno (hoc autem ab eo quod 
naturaliter accidit, dicit; nocte enim intempesta, 
cum alta quies cuncta complectitur, quasi 


quemdam. circumcursantem mente concipinius), et 


sonum 


sicut vento irruente, effectus ejus sensu percipio, 
ccufis autem cernere non possum : sic de Deo raihi 
cogitanli, quantum invenisse me arbitror, tantum 


ρίχην μοι συμθαΐνειν, xax τρόμον 
Xd xa γίνομαι μὲν ἐν περι- 
vota UOCE τινος xol ἀχαταλήπτου πνεύματος. EL 


ἐν ταῖς τοιαύταις 
6: χαὶ διανασταίην ἐπὶ πλέον τοῖς λογιτμοῖς, οὐδὲν 
πιγινώσχω, ταλαμθάνω" τὸ γὰρ ἀνείδεον 
τοῦ Θεοῦ διαφεύγει τὴν ὀπτιχὴν δύναμιν τῆς ψυχῆς" 


οὐδὲ x 


m. 


P3 


αἱ ὅσον ἄν τις ἀνέλθοι τοῖς λογισμοῖς, τοσοῦτον αὖ- 
ῃ 


τὸν τοῦ ζητουμένου ἡ εὕρεσις ἀπολιμπάνει - τὴν γὰρ 


φύσιν ἐστὶν ἁχατάληπτος, συναισθάνεται δ᾽ οὖν ὅμως 
- MAUS ULT τ , a , 
vut διανοίᾳ, Goa vellab oae λεπτῆς, xai φωνῆς ἡρεμαίας 
ἀνα ψυχούσης τὸν νοῦν, χαὶ τῆς μὲν τοῦ Θεοῦ ἔἕνερ- 
yz! ) 

ys! 


ποιούσης συναισθάνεσθαι, τὴν μέντοι θείαν 


φύσιν οὐχ ἐπιδειχνύσης. Παντελῶς γάρ ἐστιν ἀν- 
ρίχης γέμουσα, καὶ σχοτοδινιᾷν τοὺς 


᾿ογισμοὺς παρασχ χευάζουσα,, ἣ τοιαύτη θεωρία " xol 
παραπλήσιόν τι γίνεται τῷ ἐπὶ τοῦ ἀνόμου. Ὡς γὰρ 
ἐχεῖνον λαθεῖν ὀφθαλμοῖς οὐχ ἔνεστιν, οὕτως οὐδὲ 


Θεὸν εὑρεῖν λογισμῷ δυνατόν" 


e 


ἀνέφιχτος γὰρ νῷ, ὡς 
ἄνεμος ὀφθαλμῷ. Καὶ χαθάπερ ἡ φωνὴ, καὶ ἀνεμιαῖον 


- 


πνεῦμα, διδόασι μὲν ἑαυτῶν τὴν συναίσθησιν, εἰς δὲ 
θέαν ἀνθρώπου οὐχ ἔρχονται " οὕτω χαὶ ἣ θεία φύ- 
Πολλάχις γοῦν ὕψωσά [uu τὸν λογισμὸν, οὐδὲν 


z Si ; 
os y τῆς θεοπτίας ἀπωλίσθουν xal Θεὸν 6 τί 


S 


px. ἐστιν ἰδεῖν θέλων, μόνας εἶδον αὐτοῦ τὰς Évep- 
γείας. Ἐπιθαλεῖς δὲ xol ὧδε - € Mi φαυλίσῃς μου 
παραίνεσιν * xoi γὰρ θείας 
ἀποκαλύψεως ἠξιώθην, xal Ov ὀνείρων ὀπτασίας 
ἐθεώρησα, xaX ἁγίου Πνεύματος ἔλλαμψιν ἐδεξάμην, 


τοὺς λόγους, χαὶ τὴν 


xo οἷδα μὲν ὅτι ἀνείδεός ἐστιν ὁ Θεὸς, ἁπλοῦς τε 


καὶ ἀχατάλη πτος τὴν φύσιν" πλὴν ὡς ἐν αὕρᾳ τινὶ 


S 


λεπτῇ συναίσθησίς μοι γέγονεν. Ταῦτα δέ φητιν ὁ Ἐλι- 
φὰζ, εὐπρόσδεχτον ἑαυτοῦ τὸν λόγον χατασχευάζων, 
ἵνα ἐν οἷς μέλλειλέγειν, πίστεως εἶναι ἄξιος δόξῃ" 
τάχα δὲ φοθεῖν πειρᾶται τὸν Ἰὼδ, xol 


ig μετάνοιαν 
ατό μὸν τὸ 


f € 
ἐπιστρέφειν. Aga γὰρ, φησὶν, οὐχ ἐδέξ 
τοῦ Θεοῦ, ἵνα σο! φανείην ἀξιό- 
ἐνταῦθα, ἀντὶ τοῦ, ἐδέξα- 


τὶ χρό- 


ἐξχίσια παρὰ ἴ 


ς 
5:010; ; Τὸ Da δέξεται, 


πολλαχοῦ τῆς Γραφῆς χρόνον ἀν 
Χχ i^ Xe 


νου ΘΗ ΤᾺ Καὶ μὴν πολλάχις xai παρ᾽ ἄλλων 
ἀχηχοὼς, χαὶ αὐτὸς περὶ Θεοῦ λυγίζεσθαι βουλόμε- 
ος, εἰς d χαθίσταμαι, φόθου τε παντὸς πληροῦ- 


ντοι χαὶ νυχτερινῆς χοῦς (λέγει δὲ τοῦ- 


το, ἀπὸ τοῦ φύσει συμθαίνοντος " χαὶ γὰρ ἁωρὶ τῶν 
συχίας ἐπιλαβούσης τὸ πᾶν, οἷά τινος ἠχοῦς 


T 
ARMS ὑπόληψιν ἔχομεν): χαὶ χαθάπερ ἀνέμου 


à 
σόντο:, αἴσθησιν μὲν τῆς ἐνεργείας ἔχω, οὐ 


προστ 
λαθεῖν δύναμαι" οὕτω χαὶ περὶ 
προσδοχῶ, διαδι- 
ἰτοιγς 
θείας ἐλλάμψεως " Πνεῦμα 


μὴν τὸ OU ὑποψίας ) 


ἐν ὅσῳ εὑρεῖν 


Θεοῦ λογιζόμενος, € 
δράσχει μου τῶν λογισμῶν τὴν χατανόησιν, X 
οὐδὲ ἅμοιρός εἰμι τῆς 
γὰρ, φησὶν, ἐ ἐπὶ πρόσωπόν ptc 
φησὶν, ὦ Ἰὼδ, ἀντιφιλοσοφεῖς ; xol 


p c ὃν, 


v éx A08. Τί οὖν σὺ, 
οὐ στα ποι σα 


σεις τὸν οὕτως ὑπε ΤΕΥ οὗ ὅπῳ τις 


VARUE LECTIONES. 


eíc.add 'A»à. f tc. περί. 


TI 


ξπιγινώσχει ἀσθένειαν, χαὶ τοῦ ζητουμένου τὸ μέ- A rationis me:e conceptum fugit, 


γεθος. 
enim, inquit, in faciem meam incurrit. Cur. ergo, 
adeo prestanti excellentique. natura. przeditum ? 
gàlione asseculus esse videtur, tanto. eum magis 
et quisiti pondus perspicit. 

«Τί γάρ; μὴ χαθαρὸς ἔσται βροτὸς ἐναντίον τοῦ 
Ἰλυρίου; ἢ, ἀπὸ τῶν ἔργων αὐτοῦ, ἄμεμπτος ἀνήρ;» 


ιενον τῷ Θεῷ αὐτοῦ 


“Ὅρα δὲ αὐτὸν ἀντιφθεγγ 
γὰρ εἰπόντος ""Αγθρωπος ἄμεμπτος, οὗτός φησιν, 
Οὐχ ἄμεμπτος, ἀπὸ τῶν οἰχείων ἐπαίρων τὴν Q- 
Qv. 

« Εἰ χατὰ παίδων αὐτοῦ οὐ πιστεύει. χατὰ δὲ ἀγ- 
γέλων αὐτοῦ σχολιόν τι ἐπενόησεν. » . 

"Amb τοῦ μείζονος τὴν ἀπόδειξιν ἐπαγαγεῖν βού- 
λεται. χαὶ πιστώσασθαι, ὅτι πᾶς ἄνθρωπος ὑπὸ ἁμαρ- 
πίαν ἐστί. T£ γὰρ δεῖ λέγειν περὶ ἀνθρώπων, φησὶν, 
ὅταν οἱ ἄγγελοι μὴ ὦσιν ἄμεμπτοι ; τρεπτῆς γὰρ 
φύσεως χαὶ αὐτοί" xai ὅσον πρὺς τὴν d Θεοῦ àxpt- 
θειαν, οὐδὲ αὐτοὶ τοῦ χαὶ λει- 


οἱ γνήσιοι δοῦλο: αὖ 


πουργοὶ, ἐν πᾶσι τὸ Ly xat βέδαιον ἔχουσι. Ka 


πιστ 
τὴν ἔννοιαν ταύτην ὁ Σύμμαχος παρέστησεν, εἰπών" 
Ἐν δούλοις αὐτοῦ ἀδεδαιότης, καὶ ἐν ἀγγένϊοις 
αὐτοῦ εὑρήσει ματαιότητα. Μὴ τοίνυν θαυμάσῃς, 
φησὶν, ὅτι ὡς Οὐ καθαρὸς ἔσται βροτὸς 
ἐναντίον Κυρίου" ὑπότε οὐδὲ 


π 
^s 
EL 


εἶπον, 
παισὶν αὐτοῦ 
«b xazà 
φύσιν- xal ἑδραίως ἄμεμπτον" τῇ γὰρ αὐτοῦ xa 


«οἷς 


xo θεράπουσιν ἁγγ πίσπευχε 


᾿οῖς Ep 


συνέχονται χάριτι, ἐπείπερ αὐτοῦ μόνου τὸ 


Τὸ us ZxoAtév τι ἐπενόησεν", ἀντὶ τοῦ, Τρεπτὴν 


τὴν φύσιν χατεσχεύασεν, ὡς ἐνδέχεσθαι χαὶ 


εως ἐντ e γενέσθαι διὰ τοῦτο: ὅπερ οὖν xal 


ποστατιχαὶ δυνάμεις, ἐπεὶ μὴ τὴν 


gi 


xwctag στάσεως dT 0): 


σιν ἄτρεπτον ποτ ΜΙ ΙΝ , προαιρετιχῶς τῆς oi- 
σθήσασσι. 


« Τοὺς 6E χατοιχοῦντας οἰχίας πηλίνας, ἐξ ὧν xat 
αὐτοὶ Ex τοῦ αὐτοῦ πηλοῦ ἐσμεν. Ἔπαισεν αὐτοὺς 


ρόπον, xal ἀπὸ πρωΐθεν μέχρι ἑσπέρας οὐχ 
᾿ παρὰ τὸ μὴ δύνασθαι αὐτοὺς ἑαυτοῖς βοη- 


ἀπώλοντο. Ἐνεφύσησε γὰρ αὐτοῖς, χαὶ ἐξη- 


ρἄνθησαν, ἀπώλοντο παρὰ τὸ 
φίαν.» 

Ei ἀγγέλους, φησὶν, £ 
θαυμαστὸν εἰ ΡΣ T 


Urat, 


μὴ ἔχειν αὑτοὺς co- 


ὄλασεν ἁμαρτάνοντας, τί 
τὸν ὕσον £) ἼΜΕΝ λειπόμε- 
νοι, ἀπὸ γῆς τε Ó 
ἡμῶν τῆς 
εὐκόλως, 


f 
τῆς φύσξως xaÜsAxo: 


τοῖς ἁμαρτήμασι ὍΡΩΝ uaa e 
μεθα; καὶ τοῦτο τοῦ Θεοῦ σοφῶς olx 
μὴ ὑπὸ τῆς ἀδεία 


χονομοΐ ΩΣ ἢ ὥ 


€; elg ἐσχάτην ἀσέ 
σϑαι. Εἰ γὰρ ἄγγελο:, 


αν ἐχθαχχεύε- 


πνεύματά τε ὄντες, χαὶ οὐρα- 


" * 


νὸν οἱχοῦντες, οὐχ QUEDA. 


:] 
TO 
e 


s τὴν θείαν ἀχρί- 
θειαν, τί ἂν πάθοιμεν ἡμεῖς οἱ γήϊνον, χαὶ γῆν οἱ- 


χουν τες 


; Τοῦτο δηλοῖ χαὶ ὁ Σύ ὕμμαχος, ἐχδοὺς, Πόέ- 
c» pier iv τοῖς NATIO ATYDDC I οἱκίας τῆς M 
γας, ὧν γήϊνος ὁ θεμέλιος; Y 


3$/)0D: 1, ἀπ τς δ. 


B A majore argumentum ducere vult, 


D Si angeios, inquit, 


IN BEATUM JOD. τᾷ 


licet. etiam. divini 

illuminationis plane immunis non sim : Spiritus 
Jobe, contra philosopharis, et Deum non vereris, 
quem quanto quis solertiore ratiocinationis inda- 
absoluta perceptio fugit, ingeniique sui tenuitatem, 

Vrns. 17. « Quid. enim? nunquid homo coram 
Domino mundus erit? vel de operibus suis irrepre- 
hensibilis vir? » 

Vide ut Deo contradicat; illo enim dicente : 
I omo irreprehensibilis ??, hie, cx seipso et factis suis 
judicium de eo ferens, reprehensione illum carere 
negat. 

Vins. 18. « Si contra servos suos non credit, et 
adversus angelos suos pravum quid advertit, » 
et aflirmare 
omnem hominem sub peccato esse. Quid de homi- 
nibus, inquit, a:tinet dicere, cum ne angeli quidem 
reprehensione careant? mutabilis enim et eorum 
nalura est, et divine quidem perfectionis re- 
spectu, ne illi quidem qui legitimi ejus famuli 
et ministri sunt, in omnibus fidelitatem οἱ fir- 
mitatem habent. Et hune quidem sensum Sym- 
machus expressit, cum diceret : In. servis suis in- 
constantia; et in angelis suis inveniet. vanitatem. Ne 
igitur mirere, inquit, quod dixi : Homo mundus non 
erit. coram. Domino; quandoquidem neque angelis, 
servis ac famulis ejus, ut naturaliter et. constanter 
reprehensione carerent, crediderit, et concesserit ; 
illi enim illius gratia constricti tenentur, quando- 
quidem illius solius est mutationem non agnoscere, 

Illud autem, Pravum quid. avertit, id. est, muta- 
bilem eorum naturam fabrieavit; ut propterea vi- 
luperationem. incurrere contingeret : quod quidein 

1 apostatiez pelestates passe sunt, quie, quia na- 
turam a mutatione alienam non sunt sortitze, liber- 
talis arbitrio de sua statione delapse sunt. 

Vrns. 19-21. « Habitantes autem domos luteas, 
ex quibus et ipsi de eadem luto sumus. Pereussit 
eos tanquam tinea, et à mane usque ad vesperam 
ulirà non sunt, eo quod non possent sibi ipsis 
Insufflavit enim eis, et exa- 
quia. non. habebant. sapien- 


subvenire, perierunt. 
ruerunt; interierunt, 
liam. » 

peccantes poenis coercuit , 
quid mirum, si nos peccata admittentes plectamur, 
qui longe illis inferiores sumus, et à terra oriundi, 
circa terram volutamur, naturaque ea pr:editi su- 
mus, quz facile nos ad delicta trahat, et alliciat? et 
hoe quidem ex prudenti dispensatione divina, ne 
peccandi impunitatem sperantes, ad summam im- 
pietatem furore insano impellamur. Nam si angeli, 
qui spiritus sunt, ac coeli incole, si cum perfectione 
divina conferantur, reprehensione non careant, 
quid nobis fiet, qui terrestres sumus, terramque 
habitamus? Hoc ipsum Symmachi expositione si- 
: Quanto magis qui donics 


gnificatur, sie enim ille 


19 


Etenim si Deus percusserit, sie facile consumimur, 
neque diem integrum sustinemus, tanquam olera a 
vermibus peresa, aut vestimenta consumpta a ti- 
neis. His verbis, quanta Deus potestate polleat, et 
quanta nostrze sit naturze imbecillitas, ob oculos po- 
nit; nos enim, sicut olera imbecilles sumus, cele- 
riterque consumimur, ut vestis a tinea : Deus autem 
potestate przeditus est, et cum facilitate, quos. vult, 
in nihilum redigit : prout enim homini spirare 
facile est, sic Deo velle tantum, et exsiccare ac 
perdere. 

Cujus judicium, metaphorice, insufflationem vo- 
eavit. (Insufllavit, inquit, eis, et. exaruerunt ; tan- 
quam vento flante, et floribus exarescentibus), ut 
polestatem. ejus proderet : illo enim. sententiam 
solum proferente, subito supplicio afficiuntur, neque 
plagam inflietam repellere possunt. Deinde, ne vi- 
deretur dicere quod, ex potestate sua omnia faciens, 
iram hominibus sine causa inferat, homines hac 
pai ait, non Llemere, et indieta causa, sed, quia 
sapientiam non haberent, id est, Deum non timerent, 
Initium enim sapientie est timor Domini *^. 


CAP. V. 
9. « Invoca autem, si quis tibi respon- 


VEns. 1, 
deat, vel si quem angelorum sanctorum: aspicias ; 
perimit ira, errantem  oceid:t 


elenim  s:ultum 


zelus. » 

Quid, inquit, supra dignitatem loqueris homo? 
tanto enim intervallo homo Deo inferior est, qui 
non solum invisibilis, sed incomprehensibilis etiam 
est, eL si millies eum invocaveris, tibi nequaquam 
respondebit. Quid autem de Deo loquor, eum etiam 
angeli ejus nobis invisibiles sint? 

Eum, meo quidem animo, insipientem appellat, 
qui peccat, quem etiam ira interimit, non autem 
sapientem, neque enim iliic est ira. Sic etiam in- 
tellizere potes, Teipsum sine peccato judicans, οἱ 
contra Deum superbia elatus, insipienter ira accen- 
deris, et prospera fortuna ulentes invidia prose- 
queris; ita uL merito juste divine ire impetum 
experiaris, vel a tua ipsius opprimaris : omni enim 
insipienti, et iracundo, propria iracundia interitum 
affert. 


Vrns. 5. « Ego autem vidi stultos radicem mit- 
tentes ; sed statim. absumpta est illorum  habi- 
tatio. » 


Symmachus autem : Et. maledixi decori. illorum 
statim. Cum hominum injustorum prospera ple- 
rum:que fortuna, et precipue felix prior Jobi rerum 
status, cause Eliphiazi adversaretur, ne hic multo- 
rum certaminum vir diceret : Si insipiens eram, 
quomodo prius divitiis abundavi? diluendo id quod 
objici poterat, 
deliciis vivat, et 


amieus dicit : Injustus. quamvis in 


bo:a sua se firmiter et.secure pos- 


*9 Psal; cx; 10; 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


habitant luteas, quarum terrenum est [undamentum? A οὕτω ῥᾳδίως δαπανώμεθα, xa οὐδὲ 


B 


80 

ὅλην ἡμέραν 
ἀντέχομεν, ὥσπερ λάχανα ὑπὸ σχωλήχων βρωθέντα,, 
ἢ ἱμάτια ὑπὸ σητῶν δαπανηθέντα. Ἐν τούτοις, xal. 
τὸ δυνατὸν τοῦ Θεοῦ, χαὶ τὸ ἀσθενὲς τὸ Sesion. 
παρίστησιν * ὥτπερ γὰρ τὰ λάχανα, οὕτω xoX ἡμεῖς. 
ἔσμεν ἀσθενεῖς, χαὶ ταχὺ ἀναλούμεθα, ὡς ἱμάτιον 


Orb σητός - Θεὸ: δὲ οὕτω € xou xal μετ᾽ εὐχο- 


λίας ἀφανίζων oüg ἂν θελήσῃ ὅτ: ὥστ 


ῥᾷδιον τὸ φυσῆσαι, οὕτω Θεῷ τὸ 02) 


περ ἀνθρώπῳ 
σαι μόνον χαὶ 
ἀποξηρᾶναι. 


Οὗ τὸ χρῖμα, ἐμφύσημα τροπικῶς ὠνόμασεν, εἰ- 
"Evegócnctr αὐτοῖς, καὶ ἐξηράνθησαν, ὡς 

ἐπὶ ἀνέμου φυσῶντος, xaX ἀνθῶν ξηραινομένων, διὰ 
τὸ παραστῆσαι αὐτοῦ τὴν ἐξουσίαν. Μόνον γὰρ, φη- 
σὶν, ἀποφαινομένου, ταχεῖαν τὴν τιμωρίαν δέχονται, 
οὐκ ἀρχοῦντες ἀπώσασθαι τὴν ἐνεχθεῖσαν πληγήν. 


^ 


mV, 


λέγειν, ὅτι ἐπ᾽ ἐξουσίας ἅπαντα 
ς ἐπιφέρει τὴν ὀργὴν, φησὶν, ὅτι 
ταῦτα πάσχουσιν οἱ ἄνθρωποι, οὐκ ἀχρίτως, ἀλλὰ, 
διὰ τὸ μὴ ἔχειν σοφίαν, τουτέστι, vi φοθεῖσθαι τὸν 
Θεὸν, ᾿Αρχὴ γὼρ, φησὶ, ἐμῷ φόδος Κυρίου. 
KEQDAA. E. 

DEDE i EERECEGUDS. ct vwa &Y- 
ἢ ἄφρονα ἀναιρεῖ ὀργὴ» 
πεπλανημένον δὲ 'θανατο i ζῆλος.» - 


Τί, φησὶν, ὕπὲο τὴν ἀξία ἂν φθέγγη, ἄνθρωπος Qv; 
ολιμποόνε 


πὰ 
το Οἱ 


U ται Θεοῦ ἄνθρωπος, ὅτι οὗ 
ιν ὁ Ob, xoi ἀχατάληπτος, ἀλλ᾽ 


τοσοῦτον γὰρ mo 
μόνον ἀόρατός ἐστ 
ἄχις αὐτὸν 


οὐδ᾽ ἂν μυρι ἐπιχαλέσῃ, ἀποχριθήσεταί 


σον. Τί δὲ λέγω περὶ Θεοῦ, ὅπουγε χαὶ οἱ ἄγγελοι 
αὐτοῦ ἀόρατοϊ εἰσι) ἡμῖν; 
Ἐμοὶ ὃ: Cox φρογᾷ, τὸν ἁμαρτωλὸν λέγειν, 


ὃν χαὶ ἡ ὀργὴ ἀναιρεῖ, οὐ μὴν zo τὸν φρόνιμον, οὐ 


γάρ ἔστιν ἐχεῖ ὀργή. Νοήσεις δὲ xai ὧδε’ ᾿Αφρόνως 


ὁὀργί em καὶ ζηλοῖς τοὺς εὐημεροῦντας, χρίνων σαυ- 


τοῦ Θεοῦ θρασυνόμενος" 


θεν: εἰχότως πειραθήσ διχαίας τοῦ ΘΞοῦ χινήῆ- 
? 


σεως, | xo ὑπὸ τῆς ἐς ὁργῆς χατεργασθήσῃ" 
παντὶ γὰρ ἄτρονι, χαὶ ὀργίλῳ, ἣ ἰδία ὀργὴ θάνατον 


χατεργάζεται. 


ὺ δὲ ἑώραχα 


εὐθέως ἐθρώθη αὐτῶν ἢ ἜΠΗ ? 


Ὁ ὃς Σύμμαχος " Kal κατηρασάμην τὴν € 


πειαν αὐτῶν παραχρῆμα. PETS ἀντέ: 7 PW 
Ἐλιφὰζ, τὸ xot ἀδίχους πολλάχις tv εὐημε pia γενέ- 


᾿ αὐτὸν τὸν Ἰὼθ πρότερον 
ἵνα μὴ εἴπη ὁ πολύτλας 
πῶς ἐπλούτουν τὸ πρίν ; 


ὅτι “Δδιχος XXV 


σθαι, χαὶ μάλιστα τὰ χατ 
ἐν εὐπραγίᾳ τυγχάνοντα, 
οὗτος, Εἰ οὖν ἄφρων ἤμην, τ' 
ἐπιλύων ὁ φίλος, ἔφη, 
, xaX βεθαίως ἔχειν νομίζῃ 


zb 


ἀντιπίπτον 
f 
L 


zat ἐν εὐπαθείᾳ τιν 


VARLE LECTIONES 


$1 

τὰ ἀγαθὰ xai ἀσφαλῶς (τοῦτο 
Sd.A eur), ἀλλ᾽ οὐχ ἐπιπολὺ διαμένει" ἀλλ 
αὐτοῦ, τουτέστιν, f| πᾶσα οἰχία, xal ἡ & 

χαὶ διαφθείρεται. ἹΡίζαν δὲ εἰ- 
Es τὴν τρο- 
τὰ, ὧν ἡ 
ὧν ἀσεθὼν 


"qp δίαιτα 
ἐν εὐθηνίᾳ 


διαγωγὴ διαπίπτει, 
πὼν, ὡς ἐπὶ φυτοῦ, μετάφορι χῶς 
«iv, ἐπαγαγὼν τὸ, βρωθῆγαι" τὰ 
ῥίζα ἐθρώθη, ξηραίνεται. Εἶτ 
τὰ ἀποτελέσματα, εὐχτιχῶς μὲ 
δὲ, χαὶ ἀποτελεσματιχῶς, εἴτουν ἐχθατιχῶς νοού- 
μενα. 
« Πύῤῥω γένοιντο οἱ υἱοὶ αὐτῶν ἀπὸ σωτηρίας. » 

ἀσεθέσι " xal 


ξν λεγόμενα, 6019s xg 


Ταῦτα πολλάχις μὲν συμθαίνει τοῖς 
εν ὁ 'ΕἙθραίων λαὸς τὴν DA E 
προτέρων οἰχητόρων ὃ 
iu: Ὁ: ἕντων. δὲ ἀεὶ δὲ ταῦτα συμθαίνει ἐν τῷ 
παρόντι βίῳ * αἱ γὰρ ἀνταποδόσεις οὐχ ἐνταῦθα πάν- 


γὰρ 


ἔχλη TisEIM 


τως, ἀλλὰ xai ἐν τῷ μέλλοντι " ὥστε μὴ μετὰ διαι- 
ρέσεως τεθέντα οὐ χαλῶς εἴρηται τῷ Ἑλιφάζ. Τὸ δὲ, 
ητᾶι, ἀλλ᾽ ἀντὶ 

PECES EAM: 
οἱ Y&p ypo- 
παρούσῃ 


Πόῤῥω γένοιντο, obx εὐχτιχῶς clp 
ποῦ, ἐγένοντο, ὡς πάντως συμβαῖνον * 
νοι ἀδιαφόρως χεῖντα!, xat μάλιστα ἐν τῇ 


θύραις ἡπσόνων, χαὶ 


dedi 


λαῦρος γὰρ ὁ μικρὸς χοῖρος, ἀνθ᾽ οὗ, ὁ μὲν ᾿Αχύλας, 
ἐπιτριδήσονται " ὃ δὲ Θεοδοτίων, xacexAdcOncar, 
$ δὲ Σύμμαχος, τἀπεινωθήτωσει»", ἐξέδωχεν. Εὐτε- 
λεῖς, φησὶ, νομισθήσονται, χαὶ οὐδενὸς λόγου ἄξιοι, 
ἀλλοτρίαις θύραις προτοθειρόμενοι, xaX ταῦτα, τῶν 
ἐλαττόνων" χαὶ ἐν ἐσχάτῃ ταλαιπωρίᾳ χαταστήσον- 
και, ἐν ἐρημίᾳ τῆς τοῦ Θεοῦ χηδεμονίας γενόμενοι, 
χαὶ οὐδεὶς ἔσται ὁ τῶν συμφορῶν αὐτοὺς ἐξαιρούμε- 
νος. 

« Οὐ γὰρ μὴ ἐξέλθῃ ἐχ τῆς γῆς χόπος.» [ὋὉ δὲ 
Σύμμαχος " € Οὐ γὰρ ἐξελεύσεται ἀπὸ χόνεως ὀδύ- 
νη. »] « Οὐδὲ ἐξ ὀρέων ἀναθλαστήσει 
ὄνθρωπος γεννᾶται χόπῳ " νεοσσοὶ δὲ γυπὸς τὰ ὑψη- 
λὰ πέτονται. » 

Ἠρέμα δοχεῖ παραμυθεῖσθαι τὸν Ἰὼθ ἐν τούτοις. 
Οὐ γὰρ δεῖ σε, φησὶ, δυσχεραίνειν ἄνθρωπον ὄντα, χαὶ 
πάσχοντα" οὐ γὰρ ἀναισθήτων τὸ τιμωρεῖσθαι. ᾿Αλλὰ 
χαὶ τὰ πτηνὰ (ἀπὸ γὰρ γυπὸς χαὶ τὰ ἄλλα λέγει), 
ἀπονώτερον ἡμῶν χαὶ ἀμεριμνότερον ἐχληρώσαντο 


βίον. 


| πόνος " ἁλλὰ 


« Οὐ μὴν δὲ, ἀλλὰ ἐγὼ δεηθήσομαι Κυρίου. » 
- ᾿ 1 ^ ^, 
Ταῦτα μὲν, φησὶν, ὧδε ἐ ἐχέτω " ἐγὼ δὲ προσφεύγω 
Θεῷ, χαὶ πρὸς τὴν αὐτοῦ καταφεύγω βοή 
ἐχδιηγεῖται τοῦ Θεοῦ τὴν 
ἄγων τὸν Ἰὼδ, χαὶ διὰ τὸ 
μετάνοιαν ἕλχων. ἿΝ δὲ, Ἐγὼ, ἘΠΕῚ Ἰφάνως τε 
ται, χαὶ πρὸς ἀντ ια στολὴν Ἰώδ- ὡσανεὶ ἔλε- 
γεν" ᾿Εγὼ üen 01,50, ἐπειδὴ 7 
Y ἤσομαι, ἐπειδὴ σὺ τῆς προσευχῆς ἢ μέ- 
λησας. 


ἐχείου προσώπου πρὸς 


« Διαλλάσσοντα βουλὰς πανούργων, χαὶ οὐ μὴ 
ποιήσουσιν αἱ χεῖρες αὐτῶν ἀληθές. 


Τὸν μεταστρέφοντα βουλὰς τῶν μὴ ποιούντων τὸ 


9 γάρ ἔστι τὸ, ῥίζαις A 5ι6ογῸ aivie s. 


tamen diuturna erunt: sed ejus Aiabiatto, iu «90 
domus universa, et. vita cum tranquillitate trans- 
acta, diffluit et. orrumpitur. Cum autem radicem 
quis plantarum propria est, metaphora 
plante eiim qua- 
Deinceps ea 


dixissel , 
servata, subjunxit illud, absimi ; 
"up exeduntur radices, exareseunt. 
qui ;mpiis eveniunt attexit, quie ad modum optan- 
üs quidem efferuntur, definitive tamen, et apote- 
fesmatice, sive effective intelliguntur. 

Longe fiant filii eorum a saute. » 
lerram. cnim 


Vins. 4. « 
Πῶσ non raro contingunt. impiis; 
promissionis Jud:eorum natio sortita est, prioribus 
incolis propter impietatem sublatis. Verum hec 
non semper in hac vita eveniunt, retributiones enim 


B non semper hie fiunt, sed in futura etiam vita; 


quare minus recte Eliphazus dixit, qui sine discri- 
mine ea posuit. Illud vero, Longe fiant, non optantis 
est, sed. pro, facii sunt, diclum est, ac si omnino 


jam 2ecidisset : tempora enim absque discrimine 
usurpantur, et presertim in hoc praesenti volu- 
mine. 


« Et conterantur super januas minorum, ct non 
erit qui eripiat. 

[4 est, conterantur, vilipendantur (κόλαθρος enim 
pusillus est porcus), pro quo Aquila, conterentur ; 
'ieodotio, confracii sunt : Symmachus, unilientur, 
reddidit. Contempti enira, nulliusque pretii habe- 
buntur, in alienis januis contabeseent, et quideni 
inferiorum ; et ope ac cura divina destituti, ad sum- 
mam miseriam redigentur, neque quisquam erit, 
qui calamitatibus eos eripiet. 


Vins. 7. « Non. enim prodibit de terra labor. » 
[Symmachus autem :« Non. egredietur de pulvere 
labor. »] « Neque de montibus germinabit molestia ; 
sed homo nascitur labori : pulli autem vulturis al- 
lissime volitant. » 

Tacite his verbis Jobum consolari videtur. Mi- 
nime decet, inquit, te hominem exsistentem sgre 
ferre, quod. :zrumnis afliciare, supplicia enim iis 
quie sensu carent minime infliguntur. Sed et volu- 
cres (vulturis enim nomine reliquas intelligit) vitam 


D nostra multo minus anxiam et laboriosam adeptes 


sunt. 

Vrns. 8. « Verumtamen ego deprecabor Domi- 
num, » 

Hoe quidem, inquit, ita se habeant; ego vero ad 
Deum me recipio, et ad illius auxilium confugio. 
Deinde Dei excellentiam enarrat, ut Jobo terrorem 
incutiat, et. suo exemplo ad poenitentiam alliciat. 
llud autem, £go, dictum est arroganter, et ad dif- 
ferentiam ipsius a Jobo ; tanquam si diceret : Quan- 
doquidem tu preces neglexisti, ego Deum supplex 
venerabor. 

Vgns. 14. « Qui. avertit consilia versutorum, ct 
non faeient manus eorum veritatem. » 

Qui in contrarium. vertit. consilia 


eorum qui 


VE 


ppvaweec—, £V μὴ συγχωροῦντα χατὰ γνώ- 


; ( pA 
83 OLYMEIQR(UP μὴν τοὺς πανούργοις ἐχθαίνειν τὰ πράγματα " ἀλλὰ 


--—-ve, werum [acili negotio, cum ilit collibitum 
fuerit, hujusmodi hominum artificia prava perver- 
Ut; vel etiam,-ut. Aquila interpretatus est, Jrrita 
fccit; ut. Symmachus, Dissolvit; ut "Theodotio, 
Dissipat. 

Vrns. 45. « Qui eapit sapientes in prudentia; 
consilium autem astutorum disjecit. » 

Toc est : Qui arguit, qui superat, qui vincit, sua 
scilicet sapientia ; vel, qui humanam sapientiam, 
stultitiam esse ostendit; juxta illud : Qui capit sa- 
pientes in astutia ipsorum **. Astutos vero vocat eos 
qui prudentes admodum sunt, et occulte et subdole, 
ca quie sibi proponunt, exsequuntur ; quos, propter 
perversitatem indolis, qui verborum proprietates 
sectantur, ἀγχυλογνώμονας, id est, pravi consilii 
homines, appellare solent. lllud vero, Disjecit, id 
est, inutile reddidit, irritum fecit, et ut a scopo 
aberraret, curavit. Symmachus vero sic interpreta- 
tus est : Consilium pravum perturbabitur. 

Vrns. 14-16. « Τὴ die occurrent. eis tenebrze, in 
meridie autem palpent tanquam in nocte ; et pereant 
in bello. Inlirmus autem egrediatur de manu po- 
tentis ; sit aulem infirmo spes; injusti autem. os 
obstruatur. » 

Diei, ac meridiei nomine, vit» hilaritas atque 
jucunditas significatur; quasi diceret : Tum de- 
mun improbos, fiorentis status improvisam muta- 
lionem passuros esse, eum illorum erit ad summam 
perducta felicitas : noctem enim ac tenebras, cala- 
mitosam rerum conditionem vocat. Accidit quoque 
hisce hominibus, ut cladem ab bostibus sustineant ; 
qui vero, secundum Deum humilis, nullaque pote- 
state ac vi munitus est, in Deo autem fiduciam 
collocat, potentium damnum et injuriam effugiet. 

Vens. 17. t Beatus autem. homo quem arguit 
Dominus; monitionem vero omnipotenlis ne re- 
nuas. lpse enim dolere facit, et rursus restituit ; 
percussit, et manus ejus sanaverunt. » 

Beatitudinem vocat, disciplinam quie ad morum 
emendationem tendit. Jobum vero hortatur, ac si 
pro peccatis poenas lueret, ne iniquo animo ferat, 
sed Deum | potius, qui plagam inflixit, et qui medi- 


cinam adhibere potest, precibus exoret: quod D 


autem dicit hujusmodi est. 

Vgns. 18. « Sexies de necessitatibus te eruet, et 
in septimo non tanget te malum. » 

Sexies enim, id. est, sepius in zrumnas et diffi- 
cultates incides; postquam autem illas expertus 
fueris, si gratus et acceptus visus fueris, in septimo, 
post multas, scilicet, tentationes, ad extremum, 
non amplius mala te pati sinet Deus. 

Vrns. 22-24, « Injustos. et. iniquos deridebis, οἱ 
feroces bestias non timebis; bestiz enim ferze pa- 


M 1. Cor. ni, 19. 


ῥᾳδίως, ὅταν θέλῃ, vOv τοιούτων ἀνατρέποντα τὰς 
χκαχοτεχνίας- T, ὡς μὲν ᾿Αχύλας, 'Axvpovrca* ὡς 
δὲ Σύμμαχος, Διαιζύοντα" ὡς δὲ Θεοδοτίων, Διασκχε- 
δάζογντα. 


«Ὁ καταλαμύάνων σοφοὺς ἐν τῇ φρονήσει" βου- 
λὴν δὲ πολυπλόχων ἐξέστησεν. » 

Τουτέστιν, ὁ ἐλέγχων, ὁ περιγινόμενος, ὁ χρατῶν 
ἐν τῇ ἑαυτοῦ φρονήσει, δηλονότι " ἣ ὁ τὴν παρὰ ἀν- 
θρώποις σοφίαν, μωρίαν ἀποδειχνύς. “Ὅμοιον δὲ τῷ, 
Ὁ δρασσόμενος τοὺς σοφοὺς ἐν τῇ παγουργίᾳ 
αὐτῶν. ἸΙολυπλόχους δὲ χαλεῖ τοὺς ἅγαν συνετοὺς, 
χαὶ ὑπούλως χατασχευάζοντες " τὰ προχείμενα᾽ οὗς, 
ἀγχυλογνώμονας, διὰ τὸ σχολιὸν τῆς γνώμης, εἰώ- 
θασι προσαγορεύειν, οἱ τὰς χυρίας τῶν λέξεων ἐχλέ- 
γοντες. Τὸ δὲ, ᾿Εξέστησεν, ἀντὶ τοῦ, ἀχρήστους πε- 
ποίηχεν, ἠχύρωσεν, ἔξω τοῦ σχοποῦ στῆναι mzp- 
εσχεύασεν. Ὅπερ ὁ Σύμμαχος οὕτως ἡρμήνευσε, 
BovAi| δὲ cxoAtà ταραχθήσεται. 

« Ἡμέρας συναντήσεται αὐτοῖς σχότος, τὸ OE με- 
σημθρινὸν ψηλαφήσαισαν ἴσα νυχτί - ἀπώλοιντο δὲ 
ἐν πολέμῳ. ᾿Αδύνατος δὲ ἐξέλθοι Ex χειρὸς δυνάατου " 
εἴη ὃὲ ἀδυνάτῳ ἐλπὶς, ἀδίχου δὲ στόμα ἐμφραχθείη.» 


Διὰ τῆς ἡμέρας xal τῆς μεσημύρίας, τὴν εὐημε- 
ρίαν αἰνίττεται " ἵνα εἴπη, ὅτι ἐν αὐτῇ τῇ ἀχμῇ τῆς 
εὐπραγίας, οἱ πονηροὶ ἀδόκητον ὑπομενοῦσι τῆς εὐ- 
θηνίας τὴν μεταθολήν σχότος γὰρ xoi νύχτα, τὰ 
δυσπραγεῖν λέγει, Τούτοις δὲ συμόαίνει, χαὶ τὴν &x 
πολεμίων ὑποστῆναι σφαγήν" ὁ δὲ χατὰ Θεὸν ταπει- 
νὸς, xal αὐδεμίαν δύναμιν περιδεύλημένος, ἔχων τὴν 
εἰς Θεὸν ἐλπίδα διαφεύξεται τῶν δυνατῶν τὴν ἐπ- 


τ 


« Μαχάριος ὃὲ ἄνθρωπος ὃν ἤλεγξεν ὁ Κύριος, 
νουθέτημα 0E παντοχράτορος μὴ ἀπαναίνου. Αὐτὸς 
γὰρ ἀλγεῖν ποιεῖ, καὶ πάλιν ἀποχαθίστησιν" ἔπαισε, 
χαὶ αἱ χεῖρες αὐτοῦ ἰάσαντο. » 

Μαχαρισμὸνὶ χαλεῖ, τὴν ἐπὶ τῷ σωφρονισμῷ 
παιδείαν. Παραινεῖ δὲ χαὶ τῷ "l6, ὡς 67 ἁμάρ- 
τημα παιδευομένῳ, μὴ δυσχεραίνειν, ἱχετεύειν Oz 
Θεὸν, τὸν xol τὴν πληγὴν ἐπαγαγόντα, χαὶ τὴν 
ἴασιν ἐπιθεῖναι δυνάμενον" ὃ δὲ λέγει τοιοῦτόν 
ἐστιν" à 
'E&áxig, ἐξ 
0 


μὴ ἄψηταί σου xaxóv. » 


ἀναγκῶν cs ἐξελεῖται, ἐν δὲ πὶ 


Don 


εὐχάριστος ógÜürc, ἐν τῷ ἑδδόμῳ, ἤγουν μετὰ τοὺς 
πολλοὺς πειρασμοὺς, τελευταῖον ὁ Θεὸς οὐχέτι συγ- 
χωρήσει σε παθεῖν. 

«᾿Αδίχων χαὶ ἀνόμων χαταγελάσῃ, ἀπὸ δὲ θηρίων 
ἀγρίων οὐ μὴ φοθηθῇς θῆρες γὰρ ἄγριοι εἰρηνεύ- 


VARLE LECTIONES. 


i lc. μαχαριστόν. 


δῦ IN BEATUM JOB. 86 


σοὺσί cov* εἶτα γνώσῃ, 


ἡ δὲ δίαιτα τῆς σχηνῆς σου οὐ μὴ ἁμάρτῃ.» 
Γνοὺς, φησὶ, τῆς εὐσεθείας τὴν δύναμιν, καὶ τῆς 
εἷς Θεὸν χαταφυγῆς, χατὰ μὲν τῶν ἀδίχων πλατὺ 
γελάσῃς τοὺς δὲ θηριώδεις ἀνθρώπους οὐ μὴ φο- 
δηθήσῃ. Καὶ γὰρ xai οὗτοι τὴν σὴν θεοσέδειαν ai- 
σιδϑόμξνου οὐχέτι σοι ἀλλὰ 
ἐὸν ξσται σοι τ τῶν δοῦπον ἀγαθῶν; xa ἡ ἐχ 
71 


πολεμεῖν αἱρήσονται, 


μαθήσῃ, ὡς εἰρηνεύει un σου ὁ ΠΕ ΟΣ 'H δὲ πᾶσα 
τοῦ βίου διαγωγὴ 1 οὐ μὴ ἁμάρτῃ, ἀντὶ τ 

ἕξω τῶν χρηστῶν ἐλπίδων γενήσεται, οὐ τὰ υσπραγή- 
cst, οὗ μὴ πάθῃ τι δεινὸν, οὐδεμίαν ἕξει μεταθολὴν, 
χαθάπερ νῦν, ἀλλ᾽ ἐν ἀσφαλεῖ 
Θεοῦ διὰ τῆς οἰχείας προνοίας 
προσοῦσαν εὐεξίαν. 


χαταστήσεται, τοῦ 


διαχρατοῦντος τὴν 
δὲ τέχνα 


« Γνώσῃ δὲ ὅτι πολὺ τὸ σπέρμα σου" τὰ 


σου ἔσται ὥσπερ τὸ παμθύτανον τοῦ ἀγροῦ. » 
Ιὐϊρήνης, φησὶ, πανταχόθεν χυχλούσης, 
τὴν Ex τῆς πολυπαιδίας μαχαριότητα " ἐν εὐλογίας 
y 
ὶ 


χαὶ τοῦτο ἦν χατὰ τὸ παλαιὸν, χα 


ὡραΐων παίδων πατὴρ ὁ ἄπαις ἀναφανήσῃ, δίχην 
ἀρούρης χομώσης χαὶ βριθομένης ἁστάχυσιν * ἔσον- 


ται γάρ σου τὰ παιδία, εἴτουν οἱ ἔχγονοι, ὡς τὸ 
zaj6ózarov τοῦ ἀγροῦ, τουτέστιν, ὡς ἀγρὸς πά- 
σαιϊς βοτάνα:ς ἀνθηρός. 

« Ἰδοὺ ταῦτα οὕτως ἐξιχνιάσαμεν, ταῦτά ἐστιν ἃ 
ἀχηχόαμεν. Σὺ δὲ γνῶθι σεαυτῷ, εἴ τι ἔπραξας.» 

Ποιυχρονίου xaX ᾿ΟἸυμπιοδώρου. Τουτέστι" 
Ταῦτα οὕτως ἔχει, χαὶ οὐχ ἄν τις εἴπῃ, ἑτέρως δια- 
χεῖσθαι τὰ ἀνθρώπεια. Ταῦτα ἡμεῖς ἐν τῷ βίῳ ἐκ 
πείρας ἔγνωμεν, χαὶ παρ᾽ ἑτέρων ἐξ 
φαμεν, ὅτι οὐδὲν ἀπρονόητον παρὰ 


ἀχοῆς παρειλή- 


δὲν παράνομοι τιμωροῦντα!, οἱ ὃὲ εὐσεθεῖς πολλῶν 
ἀγαθῶν ἀπολαύουσι τῇ τοῦ Θεοῦ προνοίᾳ. Τούτων 
τοιγαροῦν οὕτως ἐχόντων, σχοπεῖν c: προσῆχον, 
ποίων ἁμαρτημάτων δίχην τιννύεις, 


ἐπιμελείας ἐξιλεώσῃ τὸν Θεὸν, ἀλλὰ 


χαὶ ὅπως δι᾽ 
μὴ τηνάλλως, 
ΓΑ ΣΌΝ : 
ὡς νῦν, δυσχεραίνῃς. 

ΚΕΦΑΛ. G'. 

Προθεωρίαε. 

Ἑπειδὴ παρήνεσεν ὁ ᾿Ελιφὰζ τῷ διχαίῳ πρὸς 
μετάνοιαν ἰδεῖν, ὡς δι᾽ ἁμαρτίαν τιμωρουμένῳ, εἰς 
ἄπραχτον αὐτῷ χατέληξεν ἡ συμόουλή " οὐ γὰρ ἔσχε 
πείθειν ὡς ἁμαρτωλὸς εἴη, ὁ μηδὲν ἑαυτῷ συνειδὼς 
ἄτοπον. “Ὥστε χαὶ πρὸς ἀντιλογίαν εἶδεν ὁ δίχαιος, 
xa ἀπολογεῖται μὲν ὑπὲρ ὧν χαὶ ὅλως λαλεῖκ, χαὶ 
οὗ τῇ σιωπῇ τὴν ἑαυτοῦ χαρτερίαν ἐπιδείχνυται. 
Διὰ 6E φυσιχῶν παραδειγμάτων τῶν ἑαυτοῦ λόγων 
παραστήσας τὸ εὔλογον, χαὶ ἅγιον ἀποχαλεῖ τὸν 
Θεὸν, χαὶ ὅτι ἐπ᾽ αὐτῷ τὴν ἐλπίδα ἔσχε, qns 
τὸ χεχρυμμένην αἰτίαν τῆς ἀθυμίας δημοσιεύει, ὃς- 
Οἰχένα! λέγων μὴ τελείως αὐτὸν ὁ Θεὺς ἐγχὰ 


e 


ὅτι εἰρηνεύσει σου ὁ οἵχος" À cate erunL Li 


bi: deinde^seies quod in pace erit 

domus tua; habitatio autem. tabernaculi tui non 

peccabit. » 
Perspecta, inquit, 


que prusidii ae pevfugii in Deo sit, 


pietatis effieacia, quantam- 
homines in- 
justos effuse deridebis ; efferos autem ΟἹ agrestes 
non timebis. Hi enim tuam in Deum pietatem reve- 
riti, bello amplius te non. adorientur, sed securitas 
ab insidiantibus, cumulus tibi erit, reliquorum bo- 
norum ; ac tum domum tibi et familiam pacatan 
experientia magistra, disces: Omnis aultent 
id est, spem bo- 


esse, 
vile (ue. conversatio non peccabit, 
nam non abjieiet, in adversam fortunam non inci- 
det, nec acerbum quidquam patietur, aut vicissitu- 


dinem ullam, prout nunc, experietur ; sed Deo 


felicem. rerum statum quo frueris providentia sua 


eonservante, in secura tranquillitate constituetur, 
Vrns. 25. « Scies autem. quod multum semeu 


tuum ; et filii tui. erunt quasi omnis herba 
campi. » - T 
Pace, inquit, undique te compleetente, felicita- 


tem etiam ex numerosa sobole pereipies (hoc enim 
pro felicitate priscis temporibus habebatur), et 
orbatus nunc liberis, instar agri qui spicis luxuriai 
et onustus esL, pulchr:e prolis pater eris : erunt 
enim filii, sive posteri Lui, sicut omis. herba agri, 
id est, tanquam ager omni herbarum genere 
floret. 

Vgns. 27. « Ecce hzc sunt qui exquisivimus, 
h;c sunt quie audivimus. Tu vero scito tibi ipsi si 
quid egeris. » 

Polychronii 
habent, neque aliter dicat. quispiam. res humanas 
esse comparatas. Hae nos ipsi experientia in vita 
cognovimus, et auditione ab. aliis accepimus, quod 
nihil divinam Providentiam subterfugiat ; sed quod 
Dei providentia, improbi suppliciis afficiantur, et 
pii multis bonis fruantur. Quie. cum ita se habeant, 
quorum peccatorum panas luas, et qua ratione, 
diligenti cura adhibita, Deum placare possis, neque 
frustra, ut nunc facis, indigneris, considerare con- 
sentaneum est. 


qui 


et Olympiodori. ld est: Hac tia se 


CAP. VI. 
Protheoria. 


D Postquam justum  Eliphazus ad resipiscendum 


suorum 
persuadere 


hortatus fuisset, ac si scelerum 
lueret, consilium ejus irritum evasit; 
enim ei nequaquam poterat quod peccalor esset, 
cum nullius absurdi, etquod à ratione abhorreret, 
conscius esset. Quare contradicendi studium 
amici intuitus, pro omnibus qux dixerat apologiam 
instituit, neque silentio amplius tolerantiam suam 
ostendit. Exemplis autem a natura petitis verborum 
suorum rationem in medium producens, Deum 
sanetum appellat, et in eo fiduciam se collocare, 
ai; abditamque meeroris causam aperit, cum ve- 


poenas 


sibi 


VARLE LECTIONES. 


) ig. σου. kc, ἐλάλε:. 


81 OLYMPIODOR1 
reri se dicat ne a Deo plane derelictus esset. 
deinde calamitates enumerat, et hortatur 
divitiis ac potestate spem et fiduciam ponamus : 
amicos etiam vituperat quod sermonibus suis mo- 
lestias ejus graviores reddidissent ; consulitque ut 
qui aliis contingunt intuentes, ipsi metuant; ac 
documentum optimum omni homini proponit : 
quod vita, scilicet, tentatio sit. Postea rursus cala- 
initates suas tragice exaggerat, contenditque a Dec 
enixe uL memor ejus sit, illumque visitare velie 
dignetur. Pro sermonibus suis denuo apologiam 
faeit, et humanz nature vilitatem pro supplicatione 
obtendit, petitque a Deo ul, siquid ab co. peccatum 
est, perpetua oblivione velit delere. 


ne in 


VEns. 1-5. « Respondens autem Job, dicit: Si 
vero quis appendens appendereü iram meam, οἱ 


dolores meos tolleret in statera pariter, et utique 
arena maris gravior erit. 

Cum Eliphazus per exprobrationem Jobo dixis- 
Licet tu multos ad patienter ferendum res. ad- 
versas commonefeceris, nunc dolor te invasit, et 
animo perturbatus es ; illumque tanquam hominem 
philosophia carentem, et qui sibi ipsi solatium adhi- 
bere non posset, criminatus esset; justus calami- 
tatem suam omni solatio majorem ostendens : Uti- 
nam, inquit, iram mihi a Deo immissani, et dolores 
simul animi et corporis, in statera liceret appen- 
dere, ut manifestum fieret graviora esse mala qu:e 
mihi simul illata sunt, et qu:e angorem et tristitiam 
inducunt, arena quie in maris littore est. 

Vrns. 4. « Sed, ut videtur, verba mea sunt mala 
[Symmachus vero : « Sermones mei peramari »]; sa- 
sitt:&. enim Domini in corpore meo sunt, quarum 
furor earum bibit sanguinem meum : cum incepero 
loqui, stimulant me. » 


sei : 


Olympiodori. et Polychronii. Vos enim qui solandi 
causa advenistis, probrosas voces usurpantes, con- 
wa quam vobis initio propositum fuit, agitis ; et 
quidem, conspectis vulneribus, qux: vel inimicorum 
animos ad miserationem facile inflectere possent. 
Sed vos quidem in alienis malis philosophamini, 
nullam calamitatem ipsi experti, et verba mea con- 
temnitis, mollitie diflluentes, neque considerantes 
quemadmodum supplicia, corpori meo a Deo cum 


vehementia quadam inflieta, sanguinem — meum 
absumant, id est, vires imminuant, et vitalem fa- 


cultiatem. auferant, neque vocem absque dolore 
emittere sinant, sed cum loqui voluero, intercidant. 
Mihi vero merito fides non adhibetur, cum verba 
non possint, auditores 
ex quiete sua et tranquillitate, non autem. ex meis 
calamitatibus, meis judicium faciant. 
Unde nemo est qui mei miseretur, sed vilia et nul- 


lius pretii esse. videntur qu:cunque dixero 


wegritudinem exprimere et 


de verbis 
: solus 
aulem ego, quam immedicabile sit malum mihi in- 
llietum, novi, qui plagas a Deo immissas corpore 


VAHBHL 


s "o, £y σταθμῷ, κ (c. σὺν 


ALEXANDRINI 
Suas 4 


C 


ἐνεχθέντα, 


88 
Mee ἴτα!: MEUS 
λούτῳ, xal δυνα- 


πεν 


. Εἴτα xoi τὰς οἱἰχείας 
χαὶ παραινεῖ μὴ πεποιθένα!: ἐπὶ πὶ 
στείᾳ " χαὶ τοῖς φίλοις μέμφεται, ὡς τὰς ἀνίας αὖ- 
τῷ φορτιχωτέρας διὰ τῶν λόγων ἐργαζομένο!ς, χαὶ 
συμόουλεύει 1 φοθεῖσθαι, εἰς τὰ τοῖς πλησίον συμ- 
θαίνοντα βλέποντας "-χαὶ χάλλιστον πάντας ἀνθρώ- 
ποὺς διδάσχει μάθημα, ὅτι πειρατήριόν ἐστιν ὁ βίος. 
Καὶ πάλιν ἐχτραγῳδεῖ τὰς οἰχείας συμφορὰς, χαὶ 
ἐξαιτεῖ τὸν Θεὸν μνήμην αὐτοῦ xaX ἐπισκοπὴν ποιὴ- 
σασθαι. Καὶ αὖθις ὑπὲρ itat 
λόγων, xal τὴν ἀνθρωπίνην οὐδενίαν εἰς ἱχετηρίαν 


τῶν οἰχείων ἀπολογε 
D à 


προβάλλεται, xaX alvei τὸν Θεὺν ἀμνηστίαν αὐτῷ 


χαρίσασθαι, εἴ τι πεπλημμέληχεν. 


' 


€ ᾽πολαθὼν δὲ Ἰὼσ 
σαι μου τὴν ὀργὴν, 
ὁμοθυμαδὸν, xa 


λέγει" Εἰ γάρ τις ἱστῶν στ fis 
ὡς iius μου ἄραι £y ζυγῷ 
ου παρλλίας βαρυτέρα 


τὰς 
et 


E: 


ἔσται. » 


Τοῦ Ἐλιφὰζ ὀνειδιστικῶς εἰρηχότο: τῷ Ἰὼβ, Ei 
γὰρ σὺ ἐνουθέτησας πολλοὺς, νῦν δὲ ἥχει ἐπὶ σὲ πό- 
νος, xal τεθορύδησαι" xal ὡς ἀφιλοσόφου, xa [rf] 
χατηγορῆσαν- 


το 


δυναμένου ἑαυτὸν παραμυθήσασθαι, 
τος ᾿ἀπαραμύθητον δειχνὺς τὴν συμφορὰν ὁ δίχαιος, 
Εἴθε, φησὶν, ἐνδεχόμενον ἣν σταθμηθῆναι τὴν ἐχ 
Θεοῦ 

τὰς ὀδύνας ὁμοθυμαδὸν τάς τε τῆς Ψυχῆς, χαὶ τὰς 
τοῦ σώματος, ὥστε φανερὸν γένεσθα: ὡς χαὶ αὐτῆς 


ὑτερά ἐστι τὰ συναχθέντα ἃ 


ἐπενεχϑεῖσάν pot ὀργὴν χαὶ, τὸν σταθμὸν m, xa 


τῆς παραλίας ψάμμου βαρ 


Y 


pot, καὶ ἀθυμεῖν παρασχευάζοντα. 


"AXM, ὡς ἔοικε, τὰ ῥήματά μού ἐστι φαῦλα" 
[ὁ δὲ Σύμμαχος " Οἱ λόγοι μου χατάπ ἰχροι * 
βέλη γὰρ Κυρίου ἐν τῷ σώματί μού ἐστιν, ὧν ὁ θυ- 
ρμὸς αὐτῶν ἐχπίνει μου τὸ αἷμα" ὅταν ἄρξωμαι λα- 
λεῖν, χεντοῦσί με. 

᾿θυμπιοδώρου xaX Ποιϊυχρονίου. 


L 


Yysis γὰρ οἱ 


εἰς παράχλησιν ἥχοντες, ἐναντία τῇ προθέσει δια- 
πράπτεσθε, ὀνειδιστιχοῖς χεχρημένοι τοῖς ῥήμασι " 


xal ταῦτα, τῶν τραυμάτων ὁρωμένων, xai τοὺς 


1 
zi- 


ἐχθροὺς εἰς ἔλεον ἐπισπάσασθαι δυναμένων. 'AXA' 
ὑμεῖς μὲν, ἅτε οὐδεμίαν πεῖραν ἔχοντες τῶν δεινῶν, 
ἐν τοῖς ἀλλοτρίοις φιλοσοφεῖτε χαχοῖς, χαὶ τὰ ἐμὰ 
ἐχφαυλίζετε. ῥήματα, xal 
οὐχ ἐννοοῦντες, ὡς αἱ παρὰ τοῦ Θεοῦ ἐπενεχθεῖσαι 


σώματί 


ἐν ἀνέσει τυγχάνοντες, 
τῷ μου τιμωρίαι μετά τινος σφοδρότητος, 
ἐχδαπανῶσί μου τὸ αἷμα, τουτέστι τὴν ἰσχὺν χατα- 
ναλίσχουσι, xal τὴν ζωτιχὴν προσαφαιροῦνται δύνατ 
μιν, οὐδὲ φθέγγεσθαι ἀνωδύνως συγχωροῦσαι, ἀλλ᾽ 
ἐχχόπτουσαι, ὅταν λαλῆσαι βουληθῶ. Ἐγὼ δὲ eixó- 
τως ἀπιστοῦμαι, οὔτε τῶν λόγων δυναμένων παρα- 
στῆσαι τὸ πάθος, χαὶ τῶν ἀχουόντων, ἐχ τῆς Exu- 
τῶν ἀνέσεως, ἀλλ᾽ οὐ τῶν ἐμῶν συμφορῶν, χρινόν- 
τῶν τὰ ῥήματα. Διὰ τοῦτο οὐδὲ δύναμαι ἐλέους τυ- 
χεῖν, ἀλλ᾽ εὐτελῇ δοχεῖ ὅσα ἂν εἴπω * μόνος δὲ οἷδα 
τῶν ἐπενεχθέντων τὸ ἀνήχουστον", ὁ ἐν τῷ ἐμῷ σώ- 


ματ'! τὰς παρὰ τοῦ Θεοῦ πληγὰς δεξάμενος. BéAm 


E LECTIONES. 


89 IN DEATUM JOD. 90 
γὰρ, τὰς τιμωρίας λέγει" Καὶ θυμὸν αὑτῶν, τὴν A meo escepi. Supplicia enim, Sagittas, vocat; et, 


ξπίπονον xal πιχρὰν ἐπιφορὰν, xax 
ἧς χεντούμενος, οὐδὲ λαλεῖν συγχωρεῖται. 


τὴν ὀδύνην, ὑφ᾽ 


€ Τί γάρ; μὴ διαχενῆς χεχράξεται ὄνος ἄγριος, 
, - T- Ü ὧν Ω ; * A 
ἀλλ᾽ f| τὰ σῖτα EM ὧν; κεὶ ὃξ xal ῥήξει φωνὴν βοῦς, 
ἐπὶ φάτνης ἔχων τὰ βρώματα; » 


q^ Ws 

Ὁ 65 Σύμμαχος, Μὴ στένει Aupip ὄναγρος, 
παρούσης Zz4ónc; Φυσιχοῖς χέχρηται 
γμαᾶσι, xai τῶν ἑαυτοῦ λόγων τὸ εὔλογον δείχνυσ 


ma pa8:1- 


xz ὡς διχαίως οὐχ ἐπείσθη τῇ τοῦ 
νέστει, ἀλλὰ πρὸς ἀντιλογίαν εἶδε. 


᾿Ελιφὰξ παρλι- 


« E: βρωθήσεται ἄρτος ἄνευ ἁλός ;. εἰ δὲ xat ἔστι 


γεῦμα ἐν ὁ ῥήμασι χξνῦ 


AE OY. 
Ὁ δὲ Σύμμαχος, Müct βρωθήσεται àávapzvcov, 


τῷ μὴ ἔχειν P. Aa 5 Πῶς, φησὶ, πεισθήσομα! τῇ ὑμε- 
«ipa παραινέσει, μὴτε τὸ εὔλογον ἐχούσῃ, μήτε πρὸς 
παραμυθίαν ἐξηρτυμένῃ ; “Ὥσπερ γὰρ ἄναλος ἄρτος 
οὐ βρώσιμος" οὕτω χαὶ λόγοι διάχενο!, 
ἔχοντες τὸ πιθανὸν, ἣ 


χαὶ οὐχ 
τὸ εὔλογον, πείθειν οὐ δύναν- 
ταν τοὺς ἀχούοντας " γεῦμα γὰρ τὴν πειθὼ λέγε: 
ἐπιμείνας τῇ τοῦ λόγου τροπῇ. Διὰ τοῦτο xaX δ᾽ Από- 


n 


“οὐ .“ ξγεν - 
στολος ἔλεγεν * Ὁ «1όγος ὑμῶν πάντοτε ἐν χάρι 
L ἠρτυμέγος,, οἷονεὶ ἡδὺς xaY νόστιμος, δες 


στύφων τε ὁμοῦ, χαὶ χαταγλυχαίνων τοὺς ἀχούον - 


σάτω με, εἰς τέλος OE μή με ἀνελέτω. » 


᾿Αχύλας δὲ χαὶ Σύμ 
voc, πιδαιὼν c 


1WX4y09, ἀντὶ τοῦ, ApEtdge- 
τὴν χεῖρα, ἐξέδωχαν. Τίς ἣ τοῦ 
Ἰὼδ αἴτησις χαὶ ἡ ἐλπὶς 


mis, χαὶ πληρωθῆναι εὔχε- 
ται; 


Ἢ τελευτὴ, χαὶ ὁ θάνατος, xai τὸ μὴ ἐπιπολὺ 
παραταθῆναι τὰς βασάνους " τοῦτο γάρ ἔστι 
τέιϊος μή μὲ ἀγ'εὐέτω * ὃ δὲ 


τὸ, Εἰς 
ἐγει τοιοῦτόν ἐστι" Μία 
uot λύσις τούτων ἐστὶ τῶν δεινῶν, θάνατος xa ἀνά- 
παυσιὶς " αὐτὸς μὲν οὖν ἐμαυτὸν ἐξαγαγεῖν οὐ δύ- 
Nas παροχαλῶ ὃς τὸν Κύριον, ἵνα ἐπιθαλὼν τὴν 
χεῖρα, xaX μαστιγώσας, ἀπαγάγῃ, xai μὴ ἐάσῃ c 


τέλος: ἀναιρεῖσθαι, τουτέστιν, ἐπιπολὺ βασανίζεσθαι. 


* 


Οὕτως ἐν χάριτος μέρει zt τὸν θάνατον, ὥστε 
ἀπαλλαγῆναι τῆς ἀθυμίας 


« Etn δέ μου πόλις, τάτο πειχέων 
ἡλλόμην ἐπ᾽ αὐτῆς. » 
᾿Αχύλας δὲ χαὶ Θεοδοτίων, Καὶ ἔσται ἔτι παρά- 
κιησίς μου, εἰρήχασιν. Ἢ δὲ τοῦ στίχου δύναμις 
αὕτη" Apxsi pot, φησὶν, εἰς 7 
Uu0 av, τὸ ἐν αὐτῇ τῇ πόλει ἀποθανεῖν χαὶ ταφῦνα!:. 
Τὸ δὲ, Ἐπὶ τειχέων ἡ. 1όμην, ἀντὶ τοῦ" Ἐφ᾽ ἧς 
γαῦρος ἥμην, χαὶ πεποιθὼς, χαὶ μεθ᾽ ἡδονῆς διῆγον. 


παράχλησιν xai xa pa- 


*? Coloss. iv, 6. 


Iram illarum, molestum et acerbum impetum, ac 
dolorem, quo stimulatus, ne loqui quidem illi libe- 
rum erat. 


Vins. 5, 6. «Quid enim ? nunquid frustra clama- 


bit onager, isi escas requirens? nunquid et 
erumpet vocem bos, cum habeat in priesepi 


cibos ? » 

Symmachus autem : Nunquid ingemiscit [ame 
onager, si adsit gramen? Naturalibus exemplis uti- 
tur, ostenditque quod sermo ejus rationi consenta- 
neus sit, et quod Eliphazi adhortationibus merito 
sibi persuaderi non sit passus, quin polius ad eon- 
tentionis ejus studium respexerit. 


e sale edi panis? aut est sa- 


« Nunquid potest 
por in sermonibus vanis ? » 

Symmachus autem : Nunquid manducabitur non 
conditum, quod sale caret? Quomodo, inquit, vestra 
adhortatione persuaderi mihi patiar, qua neque 
rationi consentanea est, meque ad eonsolandum 
comparata est? Quemadmodum enim panis qui sale 
caret edi non potest, ita nec inanes sermones, qui 
persuadendi vim et rationem in se non habent, 
auditoribus persuadere possunt; persuasionem 
enim, saporem vocat, metaphor: insistens. Propter- 
ea eliam Apostolus dixit: Sermo vester semper 
cin. gratia sit, sale conditus *, quasi duleis ct ju- 
cuudus, auditores simul astringeus, et dulcedine 
deliniens. 

Vrns. 8, 9. « Si enim. det, et. veniat. postulatio 
mea, eL spem meam | det Dominus τ qui ecepit Do- 
minus vulneret me ; in finem autem ne me tol- 
lat. » 

Aquila vero, et Symmachus, pro illo : Qui cepit, 
reddiderunt, Injicieus. manum suam. Quinam au- 
tem fuit Jobi postulatio et spes, quam adimpleri 
precatur? vit:e exitus, et mors, et. ne tormenta in 
longum extendantur : hoe enim vult illud : In finem 
ne me tollat ; acsi dixisset: Mors unicum mihi 
est remedium horum malorum, et requies : Me ip- 
sum quidem ex hae vita educere non. possum, Do- 
minum autem imploro, ut manum mihi injiciens, 
et flagellans, hine abducere velit, neque sinat ime 
in finem interfici, id est, disturnos cruciatus pati, 
Atque ita mortem beneficii loco petit, ut ab animi 
moerore liberetur. 

Vgns. 10. « Sit. autem mea civitas, sepulcrum ; 
super cujus muros saltabam super eaim. » 

Aquila vero, et Theodotio : Et erit adhuc conso- 
latio mea, dixerunt. liujus autem cominalis sensus 
Sufficit mihi, inquit, ad solatium et. fo- 
mori et sepcliri 


hie est 
mentum Pasta si in ipsa urbe 
contingat. Illud vero : Super muros saltabam, pro co 
est :ln qua eum fiducia gestiebam, et cum. volu- 
pate degcbam. 


YARLE LECTIONES 


P fc. τὸ μὴ ἔγον. 


μ OLYMPIODORE ALEXANDRINI 93 


« Non parcam; non enim mentitus sum verba A 


sancta Dei mei. » 

Vobis, inquit, contradieere non. parcam, 
UÜmide, sed libere loquar, quandoquidem divini 
mandati violati milii conscius non sum, ut vexa- 
non 


neque 


lionem hane justam esse existimem enim 
alia in mente habere possum, nec verba animi sen- 
tenti:? contraria proferre ; sed quie mente cogito, 
ea veraciter eloquor. Propter hune. ejus animum, 
et loquendi libertatem cum veritate conjunctam, 
Seriptura eum laudans, divit : Et erat homo ille ve- 
raz, irreprehensibilis **. Intuere affinitatem. Abra- 
hamam, contemplare hune [saaci, et Jacob, non 
solum carnis, sed pietatis etiam, et. religionis suc- 
cessorem : de illis enim locutus est. Deus : Egoillo- 
rum Deus sim **. Germanum autem illorum ger- 
men quid dicit? Non enim mentitus sum verba sancta 
Dei mei. Claritatem qua. Deum. complectitur, vi- 
disti, quomodo in omnibus Deum sibi conciliet ; 
veritatem etiam ejus, quie ubique elucet, lauda, 
et quanto erga Deum studio verba protulerit , 
considera. 

Vins. 14, 12. « Qui enim. virtus mea, αἱ suffe- 
ram? aut quod tempus  meuni, ut sustineat anima 
mea? nunquid virtus lapidum virtus mea, aut 
carnes me: sunt Ὁ ΠΟ ?. » 

Polychronii οὐ Olmpiodori. Aquila vero : Et quis 
finis meus, ut longanimiter agam ? Si quis, inquit, 
nme calamitatibus oppressum vituperaverit, secum 
reputet, me hominem, et erumnisundique valla- 
tum, verba hujusmodi coactum fuisse proferre, eo 
quod sine doloris sensu mala tolerare non potuerim 
(corpus enim cum imbecillum sit, doloribus omnino 
cedit); nun ego, inquit, expers omni sensu doloris, 
aut lapideus, aut :eneus sum? nonne humana carne 
vestior, et brevis temporis sum ? nemo igitur mo- 
rentem, el presentium 
postulantem, arguat. 

Vens. 15, 14. « Aut non in ipso confidebam? sed 
adjutorium a. me recessit, negavit me misericordia, 
et visitatio Domini me despexit. » 

Et hic quidem, inquit, corporis status est : illud 
vero priecipue animum cruciat, quod ex  prosenti- 
bus malis conjicere liceat, Deum, eujus desiderio 
maxime tenebar, etex quo vile mese spes on.nes 
pendebant, 


malorum — liberationem 


dereliquisse me, et. presidio suo, e* 


misericordia nudasse : propter hoe pr:ecipue justi 
animus angebatur. Consideret autem. unusquisque 
qui divino amore sauciatur, quantum — dolorem 


suspicio derelictionis Dei qui desideratur, 
raüione praediti  creet. Si enim qui mulierum 
amore vulnerantur, et despicatui postea ab eis ha- 
bentur, vitam suam non amplius vitalem existi- 
mant, et cum rumnis intolerabilibus conlflictan- 


animae 


** Job 1, 1. ** Exod. 


n, 6. 


« Οὐ φείσομαι, οὐ γὰρ ἐψευσάμην ῥήματα ἅγια 
Θεοῦ μου. » 

Οὐ φείσομαι, φησὶ, τῆς πρὸς ὑμᾶς ἀντιλογίας, 
οὐδὲ ὑπεσταλμένως φϑέγξομαι, ἀλλὰ πεπαῤῥησια- 
σμένως, ἐπειδὴ μὴ σύνοιδα ἐμαυτῷ παραθεθηχότι 
ἐντολὴν τοῦ Θεοῦ, ὥστε χαὶ διχαίαν ἡγεῖσθαι τὴν 
χάχωτσιν οὐ γὰρ ἀνέχομαι ἕτερα μὲν ἔχειν χατὰ 
διάνοιαν, ἐναντία δὲ τῇ γνώμῃ φέρειν ῥήματα " ἀλλ᾽ 
ἃ φρονῶ, σὺν ἀληθείᾳ φθέγγομαι. Διὰ ταύτην αὐτοῦ 
τὴν γνώμην, χαὶ τὴν σὺν ἀληθείᾳ παῤῥησίαν, ἐπ- 
αινοῦσα αὐτὸν ἔφησεν ἡ Γραφὴ, Καὶ ἦν ὁ ἄγθρωπος 
ἐκχεῖγος, ἀιηθιγὸς ἄμεμπτος. "Opa δὲ τὴν "A6pa.- 
μιαίαν συγγένειαν, θεώρει τοῦ Ἰσαὰχ, τοῦ Ἰαχὼθ, 
τοῦτον o) μόνον χυτὰ σάργα, ἀλλὰ xal χατὰ τὴν 
ὑσέδειαν, διάδοχον * περὶ μὲν γὰρ ἐχείνων ἔλεγεν ὁ 


cóc "᾿Εγὼ Θεὸς αὐτῶν εἶμι. Τὸ δὲ τούτων γνήσιον 


e m 


E τί φησιν; Οὐ γὰρ ἐψευσάμην ῥήματα 
ἅγια Θεοὺ μου. Εἶδες ἀγάπην ἣν « ἔχει εἰς Θεόν ! 
κεῖται τὸν Θεόν 1 ἑπαίνεσον 


πῶς ἐπὶ πάντων lótomo 


αὐτοῦ χαὶ τὴν dues πάντων ἁλήθειαν, xal σχόπει. 
μεθ᾽ ὅσης τῆς πρὸς Θεὸν ἀγάπης, τοὺς λόγους προ- 
ἐῷερε. 

« Τίς γάρ μου fj ἰσχὺς, ὅτι ὑπομένω; τίς μου ὁ 
χρόνος, ὅτι ἀνέχεταί μου ἡ ψυχή; μὴ ἰσχὺς λίθων ἣ 


ἰσχύς μου; ἣ αἱ σάρχες μού clot χάλχεαι; » 


Ὁ 6i 
λας " Καὶ τί τὸ τέλος μου, ὅτι μακροθυμήσω; Εἴ 

τις, φησὶ, μέμφοιτο βαρυνομένῳ, λογιζέσθω ὡς ἄν- 
θρωπος ὧν, χαὶ ὑπὸ τῶν παθῶν συνεχόμενος, ἢναγ- 
χάσθη τ προέσθαι τοιαῦτα ῥήματα, διὰ τὸ μὴ δύνα- 
σθα: ἀναλγήτως ἐνεγχεῖν τὰ χαχὰ, ἐπειδὴ ἀσθενὲς 
ὃν τὸ σῶμα, εἴχει πάντως τοῖς πάθεσι" μὴ γὰρ &v- 
οὐχ ἀν- 


IloAvyporíov xat Ὀϊυμπιοδώρου. ᾿Αχύ- 


άλγητος, ἣ λίθινος, ἣ χαλχοῦς εἶμι, φησίν ; 
θρώπου σάργα περίχειμαι, χαὶ ὀλιγοχρόνιος τυγ- 
D D d 

χάνω; μηδεὶς οὖν facium ἀλγοῦντι, xo ἀπαλλα- 


γὴν αἱτοῦντι τῶν παρόντων δεινῶν. 


(CH οὐχ ἐπ᾽ 


doom ἄπεστιν, à 


αὐτῷ ἐπεποίθειν; βοήθεια δὲ ἀπ' 


τοῦ σώματος, φησὶ, τοιαῦτα * ὃ δὲ μάλιστα 
3) ων 


" ἀνιᾷ ψυχὴν, 
, ὡς ὁ ὑπ᾽ ἐμοῦ ποθούμενος Θεὺς, εἰς ὃν τὴν 


τὸ Ex τῶν παρόντων τεχμαί- 


πᾶσάν μου τῆς ζωῆς ἐλπίδα ἀνήρτησα, ἐγχατέλιπέ 
με, χαὶ τῆς οἰχείας ἐπισχοπῆς, xat τῶν οἰχτιρμῶν 
ἐγύμνωσε" διὰ ταῦτα μάλιστα ὁ δίχαιος ἠθύμει. Καὶ 
ρωμένων 
τὸ ὑπο- 


σχοπείτω γε ἕχαστος τῶν τῇ θείλ we 


ἅπῃ, ὅσην ὀδύνην ἐμποιεῖ λογιχῇ Duy, 
πτεύειν ἐγκαταλελεῖφθαι παρὰ τοῦ ποθουμένου Θεοῦ, 
Εἰ γὰρ οἱ γυναιχὺς ἔρωτι τρωθέντες, εἶτα ὑπερ- 
οφυέντες, ἀθίωτον ἡγοῦνται τὸν βίον, xa ἀφορήτοις 
ἁνίαις βάλλονται" τί ἂν πάθοι ψυχὴ τῇ εἰς Θεὸν 
ἀγάπῃ τρωθεῖσα, χαὶ ἐγχατάλειψιν ὑπομεμενηχέναι 


VARUE LECTIONES. 


T ἴσ. yay. ào0nvy. 


1 4p. οἵαν 


93 


IN BEATUM JOB. 


94 


ous uet; Εἶτα ἐπιφέρει τὰ αὑτῷ συμῦε θηχότα,ἐξ A tur; quanta animue illius anxietas credenda est, 


ὧν ὑπώπτευ: παρῶφθαι ὑπὸ Θεοῦ. 
pati existimat? Subjungit deinde qu: ipsi 
batur. 

« Οὐ προσεῖδόν qe ol ἐγγύτατοί μου" 
χειμάῤῥους ἐχλείπων, ἣ ὥσπερ χῦμα, παρῆλθόν 
με.» 

Ποιυχρονίου «a ᾿Ολυμπιοδώρου. 
φησὶν, ὁ Θεὸς ἐγχατ με ἐν τοσαύτῃ χατα- 
στάντα συμφορᾷ. "Ἔπειτα εἰς 
παλαιπωρίαν, ὥστε χαὶ τῆς παρὰ 
χουρίας στερηθῆναι, χαὶ μηδὲ τῆς παρὰ τῶν Gv) 
νῶν γοῦν τυχεῖν φιλανθρωπίας " 
μδ' οὐχ ἀφ᾽ ὧν ἥμαρτον, ἀλλ᾽ ἀφ᾽ ὧν 
λυττόμενοί με. 
τὴν προλαθοῦσαν εὐθηνίαν " τοιοῦτος γὰρ xai ὁ ἐν 


ὥσπερ 


EC  τΣ 
Πρῶτα μὲν, 


τοσαύτην χατέστῃην 


τῶν φίλων 


οὐ γὰρ προσεῖδόν 


πέπονθα, βὸς:- 


μάῤῥῳ δὲ ἑαυτὸν προπομοιοῖ, διὰ 


χειμῶνι ῥέων ποταμὸς, νῦν μὲν πληροῦται ὑδάτων, 
ξηραίνεται, χαὶ ἡ χαράδρα ἄνιχμος χαταλεί- 
πεται" τοιοῦτον δὲ xol vb χῦμα, μὴ ἐν ταυτότητι 
μένον, ἀλλὰ ποτὲ 
ὀγχούμενον, ποτὲ 
λυόμενον. 
«Ὥσπερ χιὼν, ἣ χρύσταλλος πεπηγώς " χαθὼς 
ταχεῖσα θέρμης γενομένης, οὐχ & ἷ 


yov δὲ 


ν μετεωριζόμενον, χαὶ 


συστελλόμενον, 


οὕτω χἀγὼ χατελείφθην ὑπὸ πάντων. ᾿Απωλόμην 


ὃξ, xai ἔξοιχος ἐγενόμην. » 


Τουτέστιν * Οὐδὲ 
λείψανον τῆς προτέρας εὐπραγίας " ἀλλ᾽ ὥσπερ χιὼν, 


D 
3 x διαλυόμενα, ἀδιάκριτον 
Üyvog ἐγκαταλιμπ' 


χρύσταλλος, ὑπὸ θέρμης 
σιν * οὕτως ὡς μηδὲν ὄντα με ἐλογίσαντο, καὶ ταῦ- 


nm 
ονὸς 


μνημόσυνον ὑπολέλειπται, 


ἀνου- 


ΩΤ, 


ποιοῦσι τὸν τόπον, χαὶ οὐδ 


τα, οἱ διὰ γένους 3g r4 συμπαθεῖν ὩΣ δὰ . 
xaX ὅπερ πρὸ τούτου ἐχρύπτετο, φανερὸν ἣ π 
σις ἔθηχεν, ὅτι οὐχ ἦσαν φίλοι, ἀλλ᾽ HA 
σον" oi γὰρ πρότερόν με 
διευλαθούμενοι, νῦν ταῖς ἐμαῖς ἐπεμθαίνουσι συμ.- 
φοραῖς. Τὸ δὲ, ἀπωιϊόμην, 
εἶπε διάληψιν, ἀπώλειαν λογιζομένων, τὴν πάντων 
ἀφαίρεσιν * τὸ δὲ, ἔξοικος ἐγεγόμην, ἀντὶ 
πανέστιος ἀπόλωλα. 


στα- 
"Ἔστι 


Do 


0E wal ἄλλο τι χαλεπώτερ 
πρὸς τὴν τῶν πολλῶν 
τοῦ, 
Ἴδετε ὁδοὺς Θαιμανῶν, ἀτραποὺς Σαθῶν οἱ δι»- 


ρῶντες - χαὶ αἰσχύνην ὀφειλήσουσιν, οἱ 
χαὶ χρήμασι πεποιθότες. » 


"Axo- 
Vider ER 


Ἕτερος τῶν ἑρμηνευτῶν οὕτως εἰν ωχεν, 


S 
E: 


δλέπουσιν εἰς ὁδοὺς Θαιμὰν, ὁ 
Ἐρασβοκῶριν. ἑαυτοῖς: εἰὐθὰν ἐπὶ ee 


μεταθολῆς νουθετεῖ, μὴ ἐλ 


λίᾳ. Οἱ γὰρ προσέχοντες, φησὶν, εἰς τὰς ὁδοὺς τῆς 
Θαιμὰν χαὶ τὰς ἀτραποὺς τῶν Αἰθιόπων ( Ex6X γὰρ 
οἱ. Αἰθίοπες ), τουτέστιν, οἱ ἐχ τῆς ἐμπορίας τῆς 
πρὸς τούτους χέρδη προσδοχῶντες, μὴ πεποίθετε 
ἐπὶ χρήμασιν " αἰσχύνην γὰρ σοι Ü ἐπὶ 
τούτοις ἐὐπ ξον τες: Τὰ δὲ χωρία ἐπιδείχνυσι, πάλαι 
μὲν εὐδαίμονα, κα 


à 7:06). 


ἀδηλύτητι, 


acciderunt, 


5 


b 


quie divino amore saucia est, et desertionem | se 
ex quibus a Deo despectum se esse suspica- 


Vuns. 15. « Propinqui mei non respexerunt. me; 
tanquam torrens deficiens, aut sicut. fluctus, trans- 
ierunt me. » 

Polychronii οἱ Olipnpiodori. 
Deus in tanta calamitate. constitutum me deseruit : 
deinle, in tantam miseriam sum  conjectus, ut 
amicorum auxilio destituar; et ne ἃ sanguine qui- 
non 


Primum, inquit, 


dem conjunctis humanitatem ullam | experiar 
enim respexerunt me ; non propter delicta mea, sed 
propter ea qux» passus sum, delestantes me. , Τοὺς 
renti autem, abundan- 
tiam, 
lantum fluit, nunc aquarum plenus est, 
^t salebra sine humore ullo. relinquitur : talis etiam 
est fluctus, qui in eodem statu non manet, sed in- 
terdum in altum. elevatur, et. turgescit, interdum 
vero deprimitur, et in spumam dissolvitur. 


propter pristinam rerum 
talis enim. est fluvius, qui hieme 
nunc aret, 


se assimilat; 


Vins. 16-18. 
quemadmodum quod .liquefaetum est calore exorto, 


« Sicut. nix, aut gelu. concretum ; 


non cognitum est quod erat: ità et ego derelictus 
sum ab omnibus. Perii autem, et exsul de domo 
mea factus sum. 

Id est : Pristinz felicitatis, neque memoria, ne- 
que reliquize ullie reliquie sunt : sed quemadmodum 
nix et glacies calore liquefaetze locum indiserimina- 
tum reddunt, neque vestigium | ullum. relinquunt; 
jta et pro nihilo me zestimarunt, et quidem ii qui 
propter generis propinquitatem precipue amicum 
affectum mihi ostendere debuerant; et quod antea 
latebat, scilicet, quod. amici non essent, sed vide- 
rentur, calamitas in propatulo collocavit. Est etiain 
et aliud gravius : Qui prius me reverebantur, nunc 
calamitatibus meis insultant. Illud. autem, perii, ad 
captum vulgi dixit, qui facultatum omnium ainissio- 
nem, interitum et exitium existimant : et illud, ex- 
sul [actus sum, id est, cum familia universa funditus 
excisus sum. 

Vgns. 19, 260. « Vias Thiemanorum videte, semi- 
tas Fe nRS intuentes : e& confusionem debebunt, 
qui in civitatibus et pecuniis contiderunt. » 

Interpres alius sic reddidit : espiciunt. in vias 
Thaeman, itinera. Sabe exspectant. sibi. Qui potentia 
igitur et divitiis gloriantur, ex subita earum muta- 
tione quam expertus est, nein illarum incertitudine 
spem colloeent, hortatur. Vos enim, inquit, qui ad 
vias Thieman, et /Ethiopum semitas animum ad- 
vertitis (Saba enim ZEthiopes sunt), id est, qui ex 
commercio cum eis lucrum exspectatis, nolite pe- 
cuniis confidere ; qui enim in illis spem ponunt, in 
dedecus ei mtamiam | incurrent. Regionum autem, 
qu:e olim feliees erant, 
ribus plenz sunt, mentionem | facit, ac illas intueri 
jubet, incertiludini credere. Sive 
Yero sic, 


nune vero deserl:e, et rude- 


nee divitiarum 
sive aliter interpretandum sit, hortatur cos 


95 OLYMPIOD 


qui intuentur, id est, qui cum istelligentia res exa- A πεποιθένα: 


minant, et investiganl, ne. in divitiis ae potestate 
fiduciam ponant. Hee autem amicis succinens, 
dixit, non debere eos przssentibus bonis insolenter 
efferri, neque illum qui ad. extremam paupertatem 
redactus essel, contemnere ; ae si dixisset : Condi- 
tionis propri:e memores estote, quia futurum in- 
certum est, et omnes pari jure ei subjicimur. 

Vrus. 21. « Nunc autem. et vos. insurrexistis i" 
me sine misericordia. » 

Esto, inquit; illi me neglexerint ; 
vos, amici mei, cum illis cognatis, propter corporis 
labem, tanquam improbum me et legis transgres- 
sorem, judicastis, et verbis adeo acerbis me ex- 
cepistis, mihique immisericorditer insultastis? id 


cur etiam et 


est, sine tllo mutuo affectu, accusatorie et repre- B 


hensorie dolorem conviciis radentes, cum solari 
oporteret? Sequitur deinde hominis philosophi, et 
Deum timentis, consilium optimum, oportere scili- 
eet aliorum. calamitates intuentem cautiorem eva- 
dere, et metu percelli : subjungit enim : 

Vgns. 95. « Sed ut videtur, vilia veracis verba. » 

Ac si dixisset : Veritas odiosa et molesta est 
multis, cum quibus vos idem patimini; ac proinde 
veritatis me: verba in nullo pretio habetis. 

YEns. 28. « Nunc autem inspiciens in facies ve- 
Stras non mentiar. » 

Hoc est : Quod verum est, sine. verecundia aut 
rubore libere eloquar. Verba autem doctrinam in 
se continent, absentibus, scilicet, dicteriis non esse 
obtrectandum,' sed coram et in os loqui oportere 
quie dicenda sunt: dictum enim est : Ne detrahe, 
neque detrahentem. libenter. audi. lllud vero : Non 
mentiar, loquendi libertatem ostendit ; quemadmo- 
dum et Paulus : Veritatem dico in Christo, non mexn- 
lior **. 

Vrns. 29, 50. « Sedete, obsecro, et non sit in- 
justum, et rursus justo adestote. Non est enim in 
lingua mea iniquitas, aut fauces mex nonne intel- 
lectum meditantur? » 

Olympiodori ον Polychronii. Vos ipsos, inquit, 
postulo, ut in causa mea judices sedeatis, et justum 
judicium feratis : spero enim, vos nihil injustum 
dicturos, neque imprudentia aut. futilia verba pro- 
laturos. Hec autem, 
cos provocans, loquitar ; perinde ae si diceret: 
Vos, eorum qua vobis dico, judices estote, dum- 
modo calculus xquitatis non sit expers ; incipite, ad 
refutationem pergite, et sermonum meorum  veri- 
tatem arguere aggredimini. 

Quasi autem judices eos jam constituisset, suo- 
rum verborum patrocinium suscipere incipit, et 
ostendere se reprehensione non dignum fuisse, 
quod vitam cum morte mutare optaverit. uesiderium 
aulem suum rationi consentaneum esse, ex duabus 


^5 tom. ix, 1. 


VARIE LECTIONES. 


᾿ γριυποσχών. ν ἴσ. ὅτι. Ww ic, ἐχρίνατε, 


ad diligentem examinationem D Y 


Y yp. χέχρησθε. 


ORI ALEXA NEL 96 


πὶ χρήμασιν, ἣ δυναστείᾳ, coU; Doa 
NOS NUN. τοὺς μετὰ διανοίας ἐξ 
Ταῦτα δὲ ἔλεγεν ὑπηχῶν ' xaY τοῖς φίλοις, ὅτι οὗ 


χρὴ ἐπὶ τοῖς προσοῦσι μέγα φρονοῦντας ὑπερορᾷν 
αὐτοῦ εἰς ἐσγάτην πενίαν ἐλάσαντος * τουτέστι, Τὰ 
oixzl μέλλον ἄδηλον, xaX πάν- 


ἰχεῖα ἀναμνήσθητε, τὸ ἃ 
ὑποχείμεθα. 


pot ἀνελεημό- 


Ἔστω, φὴσίν * ἐχεῖνοι παρεῖδόν με" διὰ τί xol 
- 


ὑμεῖς, οἱ ἐμοὶ φίλοι, μετ᾽ ἐχείνων τῶν συγγενῶν, ὡς 
παράνομόν με x otv 


διὰ τὴν τοὐσώματος λώθησιν ; 
χαὶ οὕτω πιχροῖς τοῖς xav ἐμοῦ λόγοις, ἐχρήσασθεν, 


χαὶ ἀνελξημόνως ἐνήλασθε; τουτέστιν, ἀσυμπαθῶς, 


ιχῶς ἐπιξέοντες τὸ λυποῦν τοῖς 
Εἶτα à ἀρίσεα: τοὺ φιλο- 
σόφου χαὶ φιλοθέου συμδουλὴ, τὸ δεῖν εἰς 
προσεχοντα συμφορὰς, εὐλαθέσ 
ερίφοθον : ἐπάγει γάρ" 


ES X 


ἐλεγχτιχῶς, χατηγος 


ὀνείδεσι, δέον παραχαλεῖν ; 
ς ἑτέρων 
στερον E xa 
T 


€ ᾿Αλλ᾽ ὡς Éotxe, φαῦλα ἀληθινοῦ ὁήματα. » 
Ὡσανεὶ ἔλεγε * Φορτιχὸν τοῖς πολλοῖς ij ἀλήθεια, 
οἷς xal ὑμεῖς ταυτὸ πεπόνθατε " χαὶ διὰ τοῦτο τῆς 


ἐμῆς ἀληθείας ἐχφαυλίζετε τὰ ῥήματα. 


« Νυνὶ δὲ εἰσθλέψας εἰς B Σ ὑμῶν, οὐ ψεύ- 
σομαι.» Ἶ 
Τουτέστι, μετὰ παῤῥησίας ἐρῶ τὴν ἀλήθειαν, 


οὐδὲν X ὑποστειλάμενος, οὐδὲ ἐρυθριάσας. Διδαχτιχὸν 
δὲ τὸ ῥητὸν, πρὸς τὸ μὴ περὶ ἀπόντων προσφέρειν Y 
λόγους χαταλαλιᾶς. ἀλλ᾽ εἰς πρόσωπον λέγειν & 
δεῖ" εἴρηται γάρ' Μὴ xacaAtdAer, μηδὲ ἡδέως ἄκουε 
xacaAaAoUDvcoc. Ἑὐπαῤῥησίαστον δὲ χαὶ τὸ λέγειν" 
Οὐ ψεύσομαι, χαθὰ χαὶ Παῦλος, 'A neuer Aéyo ἐν 


«Χριστῷ, οὐ ψεύδομαι. 


«Καθίσατε δὴ, xoi μὴ εἴη ἄδιχον, xol πάλιν τῷ 
διχαίῳ συνέρχεσθε. Οὐ γάο ἐστιν ἐν γλώσσῃ μου 
ἄδιχον, ἣ ὁ λάρυγξ μοὺ οὐχὶ σύνεσιν μελετᾷ ; » 


Ὀ.ιϊυμπιοδώρου, καὶ Ποιϊυχρονίου. Aüzobc , φη- 
σὶν, ὑμᾶς aiv) καθίσαι μοι χριτὰς, xaX διχαίας ἐξ- 
ενεγχεῖν τὰς Ψήφους. Πιστεύω γὰρ μηδὲν ἄδιχον λέ- 
ξιν μηδὲ ἀσυνέτους, ἣ φλυάρους προαγαγεῖν λό- 
ους. Ταῦτα δέ φησι, προχαλούμενος αὑτοὺς εἰς τὴν 
ἐξέτασιν, χαὶ μονονουχὶ λέγων " Ὑμεῖς χριταὶ τῶν 
πρὸς ὑμᾶς γίνεσθε λόγων, μόνον Tj τοῦ διχαίου μοῖρα 


προσέστω τῇ Ψήφῳ * ἄρξασθε, χῶρησστε πρὸς ἀντι- 


λογίαν, ἐγχειρῆσατε ἐλέγξαι τῶν λόγων τὴν àXf- 
θςΞ 
id) χαθίσας αὑτοὺς διχαστὰς, ἄρχεται 


συνηγορεῖν τοῖς ἑαυτοῦ λύγοις, xa δειχνύναι, ὡς οὗ 

ἀξώς ἐστι ποθῶν μεταλλάξαι τὸν βίον. Ἐκ 
δύο δὲ τούτων αἱτιῶν εὔλογον ἑαυτοῦ χατασχευάζει 
τὴν ἐπιθυμίαν" μιᾶς μὲν, ὅτι χαθόλου κινδύνων με- 


μέμψεως 


χῖσ. οὐδέ, Y ἴσι προφέρειν. Tg. λέξειν. 


Ἧ 


καθόλου χαὶ τοῖς γενιχοῖς φόθοις τε χαὶ ἁγωνίαις, 


αὐτὸς διαφερόντως ταῖς ἀνηχέστοις περιδέθληται 


συμφοραῖς. Γυμνάξει ὃὲ τέως τὸ χαθόλου τοῦ βίου 
$ às S 


PPM xai φησι" 


KEPAA. 


ξινα 


Z. 


1 Οὕτω xà μῆνα: χενούς 


2 
660v. Τοῦτο 
δεί- 


θὕτω πῶς ; Μετὰ ταλαιπωρίας. μετὰ φ 


zt, ἀλλὰ περὶ ἑαυτοῦ" 
βίος, ἐπὶ 


Σ οὐχὶ περὶ πάντων λέ 


Ὶ 
ξας γὰρ, ὡς χαθόλου μοχθηρὸς ὁ 
αὑτῷ συμθδεδηχότα μετέρχεται, xal φησίν, ὅτι Κἀγὼ 
εἷς γέγονα τῶν τὸν ἀνιαρὸν τοῦτον ἀνατλίντων βίον, 
xoi πολὺν ἤδη χρόνον ἐν ταλαιπωρίαις ἐξετάζομαι * 


τοῦτο γὰρ σημαίνει, τὸ, Mirac κενούς. 


τὰ ἰδιχῶς 


«ΝΝύχτ 
ϑηθῶ, 


δὲ ὀδυνῶν δεδομέναι μοί εἰσιν. Ἐὰν χοι- 
eu Πότε ἡμέρα; ὡς δ᾽ ἂν ἀναστῶ, πάλιν * 
ἑσπέρα; πλήρης δὲ γίνομαι: ὀδυνῶν ἀπὸ ἑσπέ- 
, xaX 
Ei βούλεσθε, φησὶ, 
εἰσὶ ταῦτα " αἱ νύχτε 


Ὡς οδοτίων, Πύτε ἀναστήσομαι; 

ἰδίᾳ μοι συμθεθηκότα μαθεῖν, 
i ἀνάπαυσιν τοῖς ἀνθρώποις 
ᾧχονομήθησαν, ἐγὼ δὲ ὀδυνῶμαι περὶ ταύτας, χαὶ 
τὸν ἥλιον ἰδεῖν ἀπεύχομαι, ἴσως ἐν ἡμέρᾳ παραμυ- 
θίας τύχω τινός: ἡμέρας δὲ διαλαμψάσης, ταῖς 
B 


εξ 


ὁμοίαις ὀδύναις βαλλόμενος, τὴν 
τὶ 


σπέραν ποθῶ " 


TL 
vECE 


Pede ἐλθούσης, ἐπὶ τοῖς ὁμοίοις xa 
ἑτέρας ἡμέρας. 


" 
τάζομαι 


* 


ται δέ μου τὸ σῶμα ἐν σαπρίᾳ σχωλήχων 
βώλαχας γῆς ἀπὸ ἰχῶρος ξύων. » 


ὀδυνῶν siot) 


Εἴθε, φησὶ, μέχρις εἰ τὸ πρᾶγμα" 
νῦν δὲ οἱ σχώληχες τίχτονται μὲν τὸ δὲ 


ἐμὸν χαταδαπανῶσι σῶμα, χαὶ οὕτω 


ἔχρέω, ὡς ἐὰν ὀστράχου διαπορήσω, εἶτα ἐθελήσω 
BOX b acta U^ 
βώλους οἱ ἰχῶρες τῷ σφοδρῷ τῆς δριμύτητος. 

Ὃ δὲ βίος μου ἔστιν ἐλαφρότερος λαλιᾶς" [Οἱ 
δὲ λοιποὶ, δρομέως, ἐξέδωχαν ]. ᾿Απόλωλε δὲ ἐν 

3. πὶ 39» 

χενῇ [Ὁ δὲ Σύμμαχος, M ἡμέραι μου àv- 
ἡλώθησαν, μὴ οὔσης ἐλπίδος. ] » 


Tf 


τούτους ὑποδέξα αὐτοὺς τήχουσι τοὺς 


δὴ αὐτῷ συμθεθηχότα, 
δίχην ὑπο πρὸς 


Μεταξὺ θεὶς τὰ ἢ 


ν. ὡς ὁ β 


fog αὐτῷ 


iat 
[3 


τι με ν᾽ Ἐν κερῇῃ &l- 


᾿Ολυμπιοδώρου — x3Y Ilodvypor. “Ὅμοια xx. 
Δαθὶὸδ ηὔξατο, λέγων " "Avec μοι, ἵνα ἀγαφύξω, 
πρὸ τοῦ με ἀπειθεῖν, καὶ οὐκέτι οὗ μὴ ὑπάρξω. 
"Ὅρα 0i τὸν δίχαιον, οὐδαμοῦ ἀπὸ χατορθωμάτων 


9 Psal, xxxviu, 14. 


IN BEATUM JOD. 


στὸς ὁ ἐπίχηρος οὗτος βίος" ἑτέρας δὲ, ὅτι πρὸς τὸ A causis conatur astruere : 


D 


98 
una quidem, quod fragilis 
liec vita perieulis plena sit; alia vero, quod prater 
communes et cenerales metus, et animi anxietates, 


ipse pra reliquis immedicabilibus | calamitatibus 
involutus esset. Interim vero. communes vite zeru- 
mnas exagitat, dicens. 

CAP. VII. 

Vrns. ὅν « Sic et ego exspectavi menses vanos. » 

Sie, inquam, in »srumna et. metu. IIoc autein non 
de omnibus, sed de seipso loquitur : postquam enim 
ostendisset vitam omni homini :xrumnosam esse , 
ad ea qui sibi peculiariter evenerant, descendit : 
Ezo, inquit, unus ex illorum numero fui, qui vitam 
cum molestia transegerunt, et. multo jam tempore 
calamitatibus et z:erumnis exerceor ; illud enim 
gnificat, Menses vanos. 

« Noctes vero dolorum dat:e sunt mihi. [Vrns. 4] 
Si dormiero, dico : Quando dies? et si. surrexero, 
rursus, Quando vesper? Repleor autem doloribus à 
vespera usque ad mane. » 

Aquila vero, et Theodotio, Quando surgam? Si 
ea, inquit, que mihi peculiariter aeciderunt, discere 
cupitis, h:e sunt. : noctes ad quietem. hominibus 
divina dispensatione tribute sunt; ego vero illarum 
lempore doloribus crucior, et solem videre votis 
exopto, forte in die solatium aliquod habiturus : die 
vero illucescente, eisdem doloribus confectus, no- 
ctem desidero; et illa adveniente, quousque dies 
alius exoriatur, similibus angoribus crucior. 

Vrns. 5. « Conspergitur autem corpus meum in 
putredine vermium; infundo autem glebas terrze a 
sanie radens. 

Uuünam, inquit, ultra dolores non longius pro- 
cessisset. malum ; 
Scuntur, 
adeo et mordax ex me profluit, ut si quando, testa 
deficiente, illam glebis excipere voluevo, ipsas gle- 
bas acrimonizxe vehementia liquefaciat. 

Vrns. 6, 7. « Vita autem mea velocior est quam 
loquela : [A/i?, quam cursor, reddiderunt.] Periit 
autem in spe vana. [Symmachus autem : Dies mei 
consumpti sunt, quippe cum non sit spes. ] » 

Cum ea quz ipsi accidissent, in medium attulis- 
set; landem, qualiter ipsius vita, instar cursoris, 
nullam omnino spem melioris status ostendens, ad 
metam festinet, ultimo loco subjungit; illud enim 
est : In vana spe. 

Vrns. 7. « Recordare ergo, quia spiritus est vita 
mea, et non revertetur ultra oculus meus ad cer- 
nendum bonum. » 

Olympiodori et. Polychronii. Similem in modum 
et David precatus est, cum diceret : Remitte mihi, 
ut refrigerer, priusquam abeam, et amplius jam non 
cro δ. Vide autem quemadmodum justus nusquam 


si- 


) 


nunc veroó vermes ex me ena- 


οἱ corpus meum exedunt, tabesque acris 


VARUE LECTIONES. 


a fg. 


eobPÉnrun^- 
τευξόμενος. 


"0. ὑπομένων 
€ yp. ὑπομένων. 


03 OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


ex operibus et. recte factis salvari se postulet, 
quia vita ejus brevis ct momentanea esset. 
qui sensu 


Spiri- 
tum aulem hoc loco, respirationem, 
percipitur, et quam respirando haurimus, intelligit; 
prout et Salomon dixit : Quia fumus in naribus vita 
nostra ". Quod dicit ejusmodi est : Memento vitam 
humanam fragilem et caducam esse, ad quam redire 
nefas est, cum mors semel nos inde avulserit, et 
quod vit:e hujus bona intueri, eisque frui, postea 
non liceat. 

Vrns. 8, 9. « Non circumspiciet me oculus viden- 
tis me : oculi tui in me, et non ultra sum, tanquam 
nubes expurgata de ccelo. » 

Polychronii. et Olympiodori. Quam subita sit mors, 
hoe loco ostendit; seepenumero enim, inquit, dum 
quis attentius me intuetur, discedo et intereo; et 
vit:e nostrze exitus adeo repentinus est, ut qui hodie 
me viderunt, cras omnino non sint visuri : si enim 
sclum volueris, et oculis, ut non amplius sim, me 
aspexeris, interii; hoc enim illis verbis significat : 
Oculi tui in me, et non ultra sum; et nubi dissipatze 
similis sum, quie propriam compagem amisit. Sym- 
machus autem dilucidius sie interpretatus est : Tan- 
quam absumpta nubes absolvetur. 


Vins. 11, 12. « Propterea itaque et ego non par- 
cam ori meo, loquar cum in necessitate spiritus 
mei sim. ISymmachus autem, Confabulabor in ama- 
ritudine anim:e me:e.] Aperiam amaritudinem animae 
me: compressus ; utrumne mare sum ego, aut draco, 
quia statuisti super me custodiam. » 

Non silebo igitur, inquit, sed in angustiis consti- 
tutus, orabo et precabor. Presentes autem. neces- 
Sitates, animum dolore exacerbatum, et naturae 
human: vilitatem, pro supplicatione obtendit, ac 
dicit : Considera, Domine, quod inter magna tua 
opera et mole immensa numerari non merear, qualia 
sunt mare, aut cetus (quem hic draconem vocat), 
sed quod vilis et exiguus, calamitatibus. ejusmodi 
vallatus, vires mexe langueant. Quemadmodum au- 
tem mare, et cetos qui in eo sunt, limitibus quos 
non transgrediuntur, sepivisti ; ita et calamitatibus, 
quarum exitum nullum invenio, me circumvallasti. 
Hebrzus autem pro eo : Statuisti super me custo- 
diam, labores et crumnas, dicit. Hoc autem est 
quod innuit : Quemadmodum aqu in mare influunt, 
ita s:rumn: me inundant, illi autem proprium et 
peculiare est, sine sensu aquarum influxus sinu suo 
recipere et consumere, et ceto qui in eo est, flu- 
€tuum inundationem minime declinare : homini 
vero pari modo gravia οἱ adversa tolerare, impos- 
sibile est. Deinde, ad misericordiam Deum infle- 
ciens, subjungit : 

Vens. 15, 16. « Absolves ἃ spiritu meo animam 


meam. |l/lud, Absolves, pro, Absolve ponitur. Aquila 


LR 
Sap. n, 2. 


sed A ἀβιηονε α σωθῆναι ἑαυτὸν, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ ὀλιγοχρίνιός 
ἔστι d, Πνεῦμα δὲ λέγει νῦν, τὴν πνοὴν * τὴν αἰσθη- 


τὴν, ὃ f ἀναπνέοντες ἐπισπώμεθα * χαθὰ xaX Σαλο- 
“Ὅτι καπνὸς ἐν ῥισὶν" ἡ ζωὴ ἡμῶν. Ὃ 
λέγει τοιοῦτόν ἐστι" Μνήσθητι ὅτι εὐδιάλυτός ἐστιν 
ἀνθρωπίνη ζωὴ, χαὶ ἐπειδὰν ταύτης ἀποῤῥαγῶμεν 
διὰ τοῦ θανάτου, οὐχέτι εἰς τὴν τοιαύτην ζωὴν 
ἐπανερχόμεθα, οὐδὲ τὰ τοῦ βίου ὁρᾷν ἀγαθὰ, χαὶ 
ἀπολαύειν αὐτῶν δυνάμεθα. 


C5 

EAE 

E 

M 
(os 

X 

E] 

: 


«-» 


Οὐ περιδλέψεταί με ὀφθαλμὸς ἼΩΝΕΣ pe * οἱ 
adis λμοί cou ἐν ἐμοὶ, xal οὐχέτι εἰμὶ, ὥσπερ vé- 
φος ἀποχαθαρθὲν ἀπ᾿ οὐρανοῦ. » 

Ποιυχρονίου xaX ᾿ΟἸυμπιοδ. Τὸ ἀθρόον τοῦ 
θανάτου ἐνταῦθα δηλοῖ " ἐν ὅσῳ γὰρ, φησὶ, τὶς ἀτε- 
νίξει μοι, πολλάχις οἴχομαι xal ἀπόλλυμαι " xa 
οὔτω ταχεῖά τίς ἐστιν ἣ τοῦ βίου τελευτὴ, Ov: ol 
σήμερον ὁρῶντές με, οὐ πάντως αὔριον βλέψουσιν * 
εἰ γὰρ μόνον θελήσειας, χαὶ τοὺς ὀφθαλμούς μου. € 
ἐμθλέψειας πρὸς τὸ μὴ εἶναι, ἀπωλόμην " τοῦτο γὰρ 
πὸ, Οἱ ἐὀρθαλμοί σου ἐν ἐμοὶ, καὶ οὐκέτι 
εἰμί * χαὶ ἔοικα νέφει διαλυθέντι, xal τὴν οἰχείαν 
σύστασιν. ἀπολέσαντι. Τοῦτο δὲ ὁ Σύμμαχος σαφέ- 
στερον ἐξέδωχεν, εἰπών " Καθάπερ dvaAo0eica γὲ- 
φέλη ἀπα.1αγήσεται. 

« ᾿Ατὰρ οὖν οὐδὲ ἐγὼ φείσομαι τῷ στόματί μου, 
λαλήσω ἐν ἀνάγχῃ ὧν τοῦ πνεύματός μου. [Ὁ δὲ 
Σύμμαχος, Διαλεχθήσομα: τῷ παραπικρασμῷ «ἧς 
ου.] ᾿Ανοίξω πιχρίαν ψυχῆς μου συνεχόμε- 
ερον θάλασσά εἶμι, ἣ δράκων, ὅτι χατέταξας 


σημαίνει 


ψυχῆς μα 
νος" πότ 
ἐπ᾽ ἐμὲ quia; » 

εὔξομαι, xal 
παρούσας ἀνάγχαξ, 


Τοιγαροῦν οὐχ ἐφησυχάσω, ἀλλὰ 
δεηθήσομαι συνεχόμενος * τὰς δὲ 
χαὶ τὴν χαταπιχρανθεῖσαν ψυχὴν, χαὶ τὸ εὐτελὲς 
c προδάλλεται, 


H 


ἧς φύσεως, εἰς ἱχετηρίαν καί φησιν" 
Ó ΘΕ ὅτι οὐχ εἰμὶ. μέγα. τι xal 

ἴσιον τῶν σῶν χτισμάτων, οἷον θάλασσα, ἣ κῆτος 
(τοῦτο γὰρ δράχοντα χαλεῖ), ἀλλ᾽ εὐτελὴς, xal σμ.- 
xpóg h. τις, xal ἐξασθενῶ τοιαύταις περιχλειόμενος 


Ἐννόησον, 


συμφοραῖς. “Ὥσπερ δὲ. τὴν θάλασσαν, καὶ τὰ ἐν αὐ- 


τῇ xis m. ὁρίοις ? λεισας, ἃ οὐχ ὑπερό ὀαίνουσιν" 


οὕτω με ταῖς συμφοραῖς περιξστοίχισας,, ἃς ὑπεξελ- 


θεῖν οὐχ εὑρίσχω. Ὁ μέντοι. 'E6paiog, ἀντὶ τοῦ, 
"Ecza£ac ἐπ᾽ ἐμὲ gvAaxiv, πόν» Kou λέγει. :D οὖν 
βούλεται εἰπεῖν τοῦτό ἐστι, ὅτι “Ὥσπερ τῇ θαλάσσῃ 


ἐπιῤῥεῖ τὰ ὕδατα, οὕτως ἐμοὶ Ἢ πόνοι * ἀλλ᾽ we 
xety ἀνεπαισθήτως 


ἴδιον, τὸ, δέχεσθαι χαὶ ἀναλίσ 


χεόμενα ῥεύματα " xal τῷ ἕν αὐτῇ δὲ χήτει, 
πλημμύροαν * 
ἀνθρώπῳ δὲ οὐχέτι ἱ τὸν ὅμοιον τρόπον δυνατὸν φέ- 


μὴ ἀποστρέφεσθαι τῶν ὑδάτων τὴν 


ρξιν τὰ δεινά. Εἶτα, καὶ εἰς οἰχτιρμοὺς ἐχχαλούμε- 
νος τὸν Θεὸν, ἐπάγει " 


« ᾿Απαλλάξεις ἀπὸ πνεύματός μου τὴν ψυχήν μου. 
[Τὸ, ἀπαλλάξεις, ἀντὶ τοῦ, ἁπάλλαξην. Ὁ δὲ 


VARLE LECTIONES. 


ἀ γ,. *. EET ff ; 
(C. τν. Tp. eom. (C. Ὧν. € 


fa. τοῖς ὀφθαλμοῖς pat. 


Β 4p. σμιχρότατος. à (7. οὐχ ἔστι, 
Tp. σμιχρ ς 


101 IN BEATUM JOD, 


102 


Ἀχύζας, καὶ αἱρεῖται, φησὶν, ἀγχόνην ἡ Ψυχή μου.} A autem, Eligit. suspendium anima mea ] Et à morte 


᾿Απὸϊδὲ θανάτου τὰ ὀστᾶ μου. [ 'O Σύμμαχος, KaY 
θάνατον διὰ τῶν ὀστέων μου.]} Οὐ γὰρ εἰς τὸν αἰῶνα 
ζήσομαι, ἵνα μαχροθυμήσω. » «. 

ἹἸχετεύω, λάθε τὴν ψυχήν μον, χαὶ ἀπάλλαξόν με 
ὑνιόν με χατ- 
ω τὰς ἀλγηδόνας, τὸν 
Οὐδὲν 
τὸ σὸν δόγμα, Δέσποτα * θνητόν με 


ἔπλασας, xa οὐκ ἀθάνατον, ἐπάγαγέ μοι τὸν θάνα- 


τῆς ὀδύνης διὰ τοῦ θανάτου, οὐ γὰρ αἱ 


Saa ἵνα νῦν μὲν &véY 


ὕστερον χρόνον ἐν ἀναπαύσε: ζήσωμαι. 


οὖν αἰτῶ παρὰ 
τὴν, ἄνελέ με. Ἰδοὺ τὰ φορτιχὰ ῥήματα. Τί φορτι- 
χὸν ἔχει; Εἶπε τὴν συμφορὰν, χαὶ ἤτησε τὸν θάνατον * 
οὐχ ἄδικον, φησὶν, εἰ θνητὸς ὧν, θανάτου ἐρῶ. Τὸ 
ὅμοιον xal Μωῦσῇς ἱκέτε 


ve, λέγων * Ei οὕτω μοι 
μέλλεις ποιεῖν, ἀπόκτειγόν με. 


€ 'Axósza ἀπ᾽ ἐμοῦ’ χενὸς γάρ μου ὁ βίος. 

᾿Οιυμπιοδώρου xa Ποιϊυχρογίου. 
payoc, Ὅτι ματαιότης αἱ ἡμέραι μου. “Ἕτερος δὲ, 
Ἀτμὸς γὰρ αἱ ἡμέραι μου. Παῦσαι, φησὶ, πλήττων 
με ἐν ματαιότητι ζῶντα, χαὶ οὐδὲν ἀσφαλὲς χεχτη- 
μένον, 
γάρ ἔστι, τό" Kevóc μου ὁ βίος. Οὕὔτω χαὶ ὁ Aa616 
ηὔχετο, ᾿Απόστησον ἀπ᾿ ἐμοῦ τὰς μάστιγάς σου, 
ἀπὸ γὰρ τῆς ἰσχύος τῆς χειρός σου ἐγὼ ἐξέλιπον. 
Ἕθος δὲ τοῖς ἁγίοις, xaX τὰς xav συγχώρησιν Θεοῦ 


ὅτι ἐχλείπω, χαὶ οὐχέτι 


γινομένας παρὰ τῶν ἐχθρῶν πληγὰς, ἐπ᾽ αὐτὸν ἀνα- 
φέρειν * ὡς δυνάμενον μὲν παῦσαι, συγχωροῦντα δὲ 
τέως. Οὐχ ἴσμεν γὰρ, φασὶ, τινὰ ἄλλον, σὺ πάντων 


ἔχεις τὴν ἐξουσίαν. 


στιν ἄνθρωπος, ὅτι ἐμεγάλυνας αὐτὸν, 


τὸν νῦν εἰς αὐτόν; Ἢ ἐπισχοπὴν 


ὑτοῦ πο! ἤσῃ ἕως τὸ πρωΐ, xai εἰς ἀνάπαυσιν αὐὖ- 


ἀνθρώπου φύσεως EUEEN 2, χαὶ τοῦ 


αὐτὸν τὴν χηδεμονίαν, εἰς 


ίαν προ- 
63XA:z2 εἰς ἰδίαν 
φύσιν οὐδέν * σὺ ὃὲ διὰ πλῆθος vou θεὰς οὕτως 


zt. Τί γάρ ἐστιν ἄνθρωπος, φησίν; 


ἐμεγάλυνας, ὅτι χαὺ προσέχειν ἀξιοῖς αὐτῷ, xal 


ἐπισχέπτειν τὰ xaT αὐτὸν, μετὰ σπουδῆς, xo καθ᾽ 


ἡμέραν * τοῦτο 2 σημαίνει τὸ, πρωΐ. Καὶ αὐτὸ 
τὸν ἄνθρωπον, τεχμῆριον 
“Ὅλως 


χολάζεσθαι 


, 
τίθεται τῆς ὑτὸ πὸ τοῦ 8: οὔ μεγαλοσύνης αὐτοῦ. 


ἄξιός ἔστιν ἄνθρωπος τοῦ 


τοῦ χἂν ἐν διανοίᾳ σοὺ εἶναι * αὐτὸ γὰρ, 


αἰτεῖν, ὡς ὄντος τ τοῦ. ἀνθρώπου, 


Ἢ, Ἐπισκοπὴν αὐτοῦ ποιήσῃ, 

θάνῃ αὐτοῦ. "Opa δὲ μεμιγμένα 

iiy PARET τὰ δὲ ὀδύνης : xat pst 
E x 

τὸ, ἢ Εἰ: ἀνάπαυσιν χριγεῖς ; UN 


* ἐπειδὴ 


xai ἀναπαύεσθαι Ὶ 


τοίνυν xpiua xaX δ δ 95 ι, τὸ διαναπαύξιν 


ἄζειν ἡ μᾶς τε- 


τὸν ἄνθρωπον, τοῦ 


ΝΏΤΩΝ 69. ΡΟΝ, xen, 11, 


ἔχω ἐσχύν * τοῦτο . 


ossa mea. [Symmachus : Et mortem per ossà mea.] 
Non enim in sempiternum vivam, ut lor ganimiter 
agam. » 

Supplex oro, vitam meam aufer, et a. doloribus 
per mortem me libera. (non enim immortalem me 
creasti), ut nune. quidem dolores patiar, in futuro 
autem seulo quiete et tranquillitate fruar. Nihil 
igitur, Domine, decreto tuo contrarium postulo ; 
morialem, non autem immortalem me finxisti, mor- 
lem igitur mihi infer, eneca me. En verba atrocia: 
Quid. autem. atrocitatis et arrogantize in se habent? 
Calamitatem. enarravit, et mortem expetiviL; non 
injustum, inquit, est, si mortalis cum sim, mortem 
diligam. Moses in eadem verba precabatur, dicens: 
Si sic mihi [acturus es, interfice me "Τ᾽, 

« Discede a me, vana est enim vita mea. » 

Olympiod. et Polychr. Symmachus autem, Quo- 
niam vanitas sunt dies mei. Alius autem interpres, 
Vapor enim sunt dies mei. Desine, inquit, plagas 
mihi amplius infligere, qui in vanitate vitam dego, 
et nihil Lutum aut securum possideo ; deficio enim, 
el vires non amplius suppetunt; hoc enim illud. si- 
gnificat : Vana est vita mea. Sic etiam David preca- 
Qus est ; Amove a me plagas tuas, a. fortitudine enim. 
manus tue ego defeci **. Sanctis autem solemne est, 
plagas, quas Dei permissu ab hostibus accipiunt, 
ad ipsum Deum, tanquam ad auctorem, referre ; 
quippe qui (inem illis imponere possit, interim ta- 
men permittat; alium enim non novimus, inquiunt, 


C in tua potestate et arbitrio sunt omnia. 


Vrns. 17, 48. « Quid enim est homo, quod ma- 
gnificasti eum, aut quod adhibes mentem erga eum? 
Num visitationem ejus facies usque mane? et in 
requie judicabis eum? » 

Humans. naturz vilitatem, et divinam erga ho- 
minem providentiam, pro supplicatione obtendit. 
juid enim est homo, inquit? sua natura nihil; tu 
autem ex humanitatis et benignitatis tuze abundan- 
lia sic eum magnificasti, ut animum illi advertere, 
eL rebus ejus prospicere diligenter et in dies di- 
gneris; illud enim signilicat, mane. Quin et. homi- 
nem puniri, et suppliciis obnoxium esse, magnifi- 
centi:, qua Deo minor est, indicium facit : Prorsus, 
inquit, dignior est homo qui suppliciis a te coer- 
ceatur, 
enim panas de illo sumas, hominem ipsum aliquid 
esse, argumentum est manifestum. Vel, Visitationem 


quam vel ut in animo illum geras : quod 


ejus [acies, id est, opem illi feres. Videautem, quem- 
admodum verba mista inter se sint, quidam 
levitatis, alia vero doloris; et mihi quidem in ex- 
cessu doloris videtur hzc dicere. Quid autem est 
illud, In V judicabis? mori, scilicet, me jubebis, 
et requiescere. Cum igitur decretum el statutuni 
libi sit. ut un requiescere facias, id est, 


VARLE LECTIONES. 


) yp. δίχαιον. καὶ Lg. xz 


103 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


cum viam ad ejus mortem et exitum munias, noli A 


dolores meos in longum producere ; ideoque subjun- 
gil: 
Vrns. 
mittis me, donec deglutiam salivam meam ? » 
Olympiodori et Polychronii. Non hoc indigna- 
bundus profert, sed supplex scire desiderat, quotus- 


- 


19. « Usquequo non sinis me, neque di- 


que dolores ejus prolongandi essent; num eousque 
donec neque spuere, neque loqui amplius posset? 
Quam brevissimum igitur mihi, inquit, spatium ad 
animi remissionem largire, et a doloribus me libera. 
illud euim : Donec deglutiam. salivam. meam, ac si 
diceret, quod moribundis accidere solet, patior. 
Quale etiam est illud Davidis : Dimitte mihi ut. re- 
[rigerer, priusquam. abeo et amplius. non ero ?. 
Quousque, Domine, irasceris? Exar- 
ira (ua ? — Memento. qua. est 


Idemque alibi : 
descet, sicut ignis, 
substantia mea ? ; non. vituperans, sed supplicans 
dicebat, et naturx: imbecillitatem, supplicationis 
argumentum faciebat : sicut. et hoe loco Jobus, 
dolores suos non ad mortem usque produci, sed 
brevi respiratione frui postulat. Postea, Deum magis 
deliniens, Rs ὃ 

γεμ5. 20. « Qui scis mentem hominum, quare 
posuisti me ut loquerer adversus te? sum autem 
super te onus. » 

Non te fugit, inquit, Domine, cui aditus est ad 
intimas cogitationes, quod sepe me servum tuum 
hie patientem et neglectum intuentes, nomen tuum 
blasphement; ita ut oneri quodammodo &ibi sim, 
asperitatis verborum et blasphemi: causa factus. 
Vlud igitur : Ut loquerer adversus te, pro incusationis 


causa intelligendum est, non quod ipse de Deo 
quereretur. 
Vrgns. 21. « Quare non fecisti iniquitatis. mex 


oblivionem, et purgationem peccati mei. » 

Et hiec etiam. verba supplicationem in se conti- 
nent (illud enim, quare, ut. sepenumero ostensum 
est, per modum supplicationis usurpatur); justus 
enim hoc loco tentationum suarum causam intelli- 
gere, enixe petit. Verborum autem hic sensus est : 
Án non benignus es, inquii, erga humanum genus? 
An non idoneus peccata condonare, et miseratio- 
num tuarum multitudine peccatorem ab omni labe 
purum reddere? Quare non etiam mihi benignitate 
tua frui conceditur? si non mea, at tua causa. Cur, 
cum magnus el immensus sis, meam vilitatem non 
contempsisti? Cur non, omisso examine, delicta 
mea propter misericordiam et clementiam tuam, 
neglexisti, aut plane oblitterasti ? sed. ad justos 
caleulos cuncta exigens, delictorum poenas a ine 
petisti; ac ut nimia loquendi libertate tibi gravis 
et molestus viderer, fecisti, cum plura quam per 
naturam licet, Domino meo locutus fuerim, imo οἱ 


" , Er ; "s 
? Psal. xc, 14 *ibid. rxxvm, 5..— "! ibid. 


VARLE 


l ἴσ. ἔασον". "Ic. τοῖς 
: 


104 


πᾶν, δ ϑαχρύνῃς pou τὰς ἀλγηδόνας "διὸ χαὶ 


λευ 
ἐ: 


: 


$ 


in 
:p 


[0] 


Ἕως τίνος οὐχ ἐᾷς Uc; οὐδὲ προΐῃ 
πτύελόν LOU ; » 
χαὶ IloAvyporlov. 00x  &ro- 


χαταπίω τὸν 
᾿Ολυμπιοδώρου, 


ταῦτα λέγει, ἀλλ᾽ ὧν μαθεῖν 
αὑτῷ τὰ τῶν ὀδυνῶν παρατείνεται - ἄρα μέ- 


τι δυνηθείη ; 


lz ἕως 


uv 


«ἶνο: 
χρις οὗ μηδὲ πτύσα!, μηδὲ φθέγξασθαί 
Τοιγαροῦν, φησὶ, βραχύτατον γοῦν ἐάσας ' με ἐν 
xal τῶν ὀδυνῶν ἐχτός pe χατάστησον. Τὸ 


ἀνέσει, 
Yép* Ἕως ἂν καταπίω τὸν zcógAOr μου, ἵνα. εἴπῃ, 
τὸ τυχὸν γοῦν " οἷόν ἐστι xal τὸ τοῦ Δαθὶδ, "Avec 
μοι ἵνα ἀγαψύξω, πρὸ τοῦ με ἀπελθεῖν, καὶ οὐκ-- 
ἔτι οὐ μὴ ὑπάρξω. Ὁ δ᾽ αὐτὸς χαὶ τό- Ἕως πότε, 


B Κύριε, ὀργισθήσῃ , ἐκκαυθήσεται ὡς πῦρ ἡ ὀργὴ 


D 


LXXXVIII, 


Μνήσθητι τίς μου ἡ ὑπόστασις * οὐ μεμ.- 
^ f" ᾿ , Ó y ^ , 

φόμενος, ἀλλ᾽ ἱκετεύων ἔλεγε, xal τὸ τῆς φύσεως 

ἀσθενὲς εἰς ἱκετηρίαν προὐδάλλετο * καθὰ xai νῦν 


σου; 


Ἰὼδ, μὴ μέχρι θανάτου τὰ τῶν ὀδυνῶν ἐχταθῆναι, 
ἀλλὰ μιχρὸν γοῦν ἐαθῆναι παραχαλεῖ. Εἶτα, χαὶ 
μειζόνως ἐχμειλισσόμενος τὸν Θεὸν, φησίν " 


« 'O ἐπιστάμενος τὸν νοῦν τῶν ἀνθρώπων, διατί 
ἔθου με χατεντευχτήν Gov; εἰμλ δὲ ἐπὶ σοὶ cop- 
τίον. ) 

Οἶσθα, φησὶν, ὦ Δέσποτα, οἷα ταῖς ἐννοίαις ἐμθα- 
τὸν σὸν ὁρῶντες θερά- 


T 


πεύων, ὡς πολλάχις εἰς ἐμὲ 
ποντὰα ταῦτα πάσχοντα, 
μοῦσι τὸ σὸν ὄνομα, χαὶ εἰμί σου τρόπον τινὰ φορ- 
τίον, βάρους ῥημάτων χαὶ βλασφημίας αἴτιον χατα- 
θοήσεως νοητέον, οὐ μὴν ὅτι αὐτὸς χατεθόα ποῦ 
Θεοῦ. 


χαὺ παρορώμενον, β᾽ ασφὴ- 


τοῦ διχαίου τὴν αἰτίαν eoe τῶν M e Ὁ 
ὃὲ νοῦς οὗτος - Οὐχ cl, φησὶ, φιλάνθρωπος ; οὐχ 


ἱκανὸς συγχωρεῖν ἀμαρτίας, καὶ χαθαρὸν δειχνύναι 
διὰ πλήθους οἰχτιρμῶν, τὸν ἁμαρτήσαντα ; Διατί μὴ 
γἀγὼ τῆς σῆς χρηστότητος ἀπολαύω; cl χαὶ μὴ δι᾽ 


&yi, ἀλλὰ διὰ σαυτόν. Διατί, μέγας ὧν, οὐ χατεφρό- 
νησάς μου τῆς εὐτελείας ; “Ὅτου ὃὲ ἕνεχεν μὴ παρεὶς 
ΜΕΝ 


τὴν ἐξ 
ἣ καὶ παντάπασι ταῦτα ἐξήλειψας ; 


ἕτασιν, φιλανθρωπίᾳ ὑπερεῖδες τὰ πταίσματα, 


ἀλλὰ πρὸς (30v 


τλημμελημέ- 


ἐξεταζόμενος, εὐθύνας ἐπράξω τῶν πεπ' 
νων, χαί με πεποίηχας τῷ μεγέθει τῆς παῤῥησίας, 


φορτιχόν σοι φαίνεσθαι, μείζονα ἣ χατὰ φύσιν πρὸς 
τὸν ἐμὸν Δεσπότην φθεγγόμενον, καὶ οἱἷονε! χατεν- 


τυγχάνοντα, ὄτι μὴ ἐχαρίσω μον ἀμνηστίαν, εἴ 
χαὶ ἥμαρτον, πρεπτῆς ὧν φύσεως, χαὶ ὐρὴ αθδμὰ 


xaY ἀσθενοῦς ; 


LECTIONES. 


029051 πάσγω. Sic enim Comitolus legisse videtur. 


105 


IN BEATUM JOR. 


106 


si rectaverim quod sempiterna oblivione delieta mea sepelire. nolueris; praesertim. eum. natura 
quasi, obtree l i 


mea varia et. mutabilis, 

« Νυνὶ δὲ εἰς γῆν ἀπελεύσομαι " ὀρθρίζων δὲ οὐχ- 
ἐτ' εἰμί. » 

KaY τὸ ὀλιγοχρόνιον τῆς ζωῆς ἔπλεξε n τῇ ἵχετη- 
pix, πανταχόθεν εἰς οἶχτον τὸν Θεὸν ἐχχαλούμενος. 
Ἵὸ δὲ, Ὀρθρίζων οὐκέτι εἰμὶ, τοιοῦτο ὑποθάλλει 
νοεῖν * Οὐ γάρ ἐστι, φησὶν, ὥσπερ ὕπνος ὁ θάνατος " 
μετὰ γὰρ τὸν ὕπνον οἱ ἄνθρωπο: πάλιν ὀρθρίζοντες, 
ἐν τῷ βίῳ τυγχάνουσιν * ὁ δὲ ἄπαξ ἀποθανὼν, οὔτε 
ὄρθρον προσδοχᾷ, ὥστε διυπνισθῆναι, οὔτε τὴν μετὰ 

ἀνθρώπων διατριθήν. El οὖν οὕτω πρόσχαιρος ἐγὼ 
χαὶ ὀχύμωρος, χαὶ μιχρὸν ὕστερον ἀποθανὼν, οὐχ- 
ἐτι ὡς ἐξ ὕπνου ἀναστήσομαι " διατί οὐδὲ τὸ βρα- 
χύτατον τοῦ B/ou τιμωρίας ἐχτὸς χατέλιπες ; Ταῦτα 
δὲ εἶπεν υὁ I6, οὐδὲν μὲν ἑαυτῷ συνειδὼς ἁμάρτημα, 
χατὰ δὲ συγχώρησιν λέγων, ὅτι Εἰ χαὶ ἥμαρτον, μετὰ 
πάντων ὀφείλω τῆς τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίας ἀπολαῦ- 
σαι. Δέδειχται τοίνυν διὰ πάντων ἡ εὐσεδὴῆς, xo φι- 
λόθεος, χαὶ διχαία,, xat ἅμεμπτος τοῦ Ἰὼδ γνώμη, 
εἰ χαὶ ἀσαφέστερον τῇ ἐπαγγελίᾳ τῶν λόγων ἐχρή- 
σατο. 


ΚΕΦΑΛ. H'. 
Προθεωρία. 

Εἰς ἀντιλογίαν τῶν νῦν εἰρημένων ὑπὸ τοῦ Ἰὼδ 
γαθιστάμενος ὁ Βαλδὰδ, μέμφεται μὲν αὐτὸν, ὡς 
πολυῤῥήμονα" εἰς τοὺς αὐτοὺς δὲ τῷ ᾿Ελιφὰξ χαὶ αὖ- 
τὸς ἐξεχυλίσθη λόγους, ταῖς ἁμαρτίαις τὰς χαχώσεις 
ἀχολουθεῖν ὑπολαμθάνων. Ἐπεὶ δὲ ἤδει ἀντιπίπτοντο. 
αὑτῷ, ὅτι Ei χαὶ Ἰὼδ ἥμαρτε, διὰ τί οἱ παῖδες ἐτι- 
en ; προχαταλαμθάνει, xoi φησιν, ὅτι xal 
αὐτοὶ à! ἁμαρτίας πεπόνθασι * χαὶ παραινεῖ μὲν 
τῷ ἐὸν Θεὸν ἱκετεύειν. Πειρᾶται 0E διὰ φυσιχῶν 
παραδειγμάτων αὐτὸν πείθειν, ὡς δι᾽ ἁμαρτίας πάν- 
τως αἱ χολάσεις ἐπιφέρονται P. Πέπονθε δὲ zai οαὐ- 
τὸς τὴν ὁμοίαν πλάνην « τῷ Ἐλιφὰζ, τὴν ὑπὲρ Θεοῦ 
δῆθεν συνηγορίαν ἀναδεξάμενος, Καὶ 
φίλων ὁ χορὸς 7 
θείας, 
λονται 


ἁπλῶς τῶν 
παρεγένετο ἐν προσωπείῳ συμπα- 
τὰ τῶν πολεμίων 


δειχνύμενος * χαὶ ἐνάλ- 


ν ἐπι 
ξαΐνο 
ξαί 


χειμένῳ, xaY ἀναξαίνουσι τὰ ἔλχη, ἀλλήλους 
διαδεχόμενοι, xol μηδὲ ἀναπνεῖν ἐῶντες, πολλοὺς 
χύχλους χυχλοῦντες, χαὶ χαλεπήν τινα χορείαν χο- 


ρξύοντες. Ἴδωμεν οὖν τί xat οὗτος φθέγγεται. 


€ Ὑπολαθὼν δὲ Βαλδὰδ ὁ Σαυχίτης, } 


““- 


ἐέγει, Μέχρι 
τίνος λαλήσεις τχῦτα, πνεῦμα πολυῤῥήμον τοῦ στό- 
ματός σου ; ν 

ὋὉ δὲ Θεοδοτίων, βαρύτατον, εἶπε. Παῦσαι, φησὶ, 
τῷ πλήθει τῶν λόγων νιχήσειν οἰόμενος, ὡς λίαν 
φορτιχὸς ἡμῖν εἴ χαὶ βαρὺς, πληθύνων ῥήματα, καὶ 


φθεγγόμενος ἄχριτα τ, Εἶτα, ὡς φλυαρήσαντα 
ται τὸν "l6 , χαὶ οἴεται αὐτὸν ἐπιστομίζειν 


ποῦ Θεοῦ διχαιοχρισίας, λέγων " 


Δ 


D 


ad lapsum proclivis et imbecillis sit? 


* Nune autem in terram abibo : 
surgens ullra non ero. » 

Vite brevitatem. supplicationi intexuit, ut Deum 
modis omnibus ad misericordiam moveret, Illud 
aulem : Surgens mane ultra. non ero, hoc innuere 
videtur : Mors, inquit, somno non est similis : ho- 
mines enim post somnum diluculo rursus surgentes, 
vitam ducunt et. respirant; qui vero semcl obiit, 
neque matutinum tempus, ut ex somno expergefiat, 
neque eum hominibus conversationem exspectat. 
Si igitur ego momentaneus adeo sum, et subit; 
morti obnoxius, brevique postea moriens, non am- 
plius, tanquam ex somno, resurgam ; eur pauxiilum 
vitze 
Hiec 


mane autem 


spatium a suppliciis non sinis esse immune? 
autem Jobus nullius peccati sibi conscius, seid 
per modum concessionis loquebatur : Licet, inquit, 
peccavi, eum aliis tamen benignitatem et miseri- 
cordiam tuam experiri debeo. Jobi igitur animus 
pius, Dei amans, justus, et irreprehensibilis, 
omnibus apparet, etsi non adeo dilucida verboruin 
enuntiatione usus fuerit. 


CAP. VIII. 


Protheoria. 

Qui ἃ Jobo nuper dicta sunt refutaturus. Balda- 
dus, tanquam multüloquum eum vituperat : in 
eadem autem verba eum Eliphazo devolvitur, exi- 
stimans calamitates et afflictiones peccatorum 50- 
quelam esse. Verum cum objici sibi posse intelii- 
geret, cur liberi propter Jobi peccata supplicio 
alliicti fuerint ? per anticipationem dicit, etiam illos 
0h peccatum passos fuisse; et justum hortatur, ut 
supplex Deum veneretur. Exemplis autem a natara 
petiiis, propter peccata punitiones omnino infligi, 

conatur ei persuadere, Dei autem patrocinium 
suscipiens, in eumdem errorem cum Elipliazo lapsus 
est. Et sane amicorum chorus, sub larva commun:s 
affectus el doloris, animum hostilem ostendens, a i 
eum accesseraL : prostrato enim insiliunt, et alii 
alios insequentes, et gyros innumeros ducentes, ac 
choream molestam saltantes, nce respirandi quidem 
facultate ei concessa, uicera ejus redulcerant. Vi- 
deainus igitur, quid etiam hic loquatur. 

Vons. 1, 2. « Respondens autem Baldad $ 
tes, ait : Usquequo loqueris h:ec, 
quus oris tui ? » 


Sauelii- 
spiritus. muitilo- 


Theodotio vero, gravissimus , dixit. Desine, in- 
quil, in verborum multitudine spem victoriz collo- 
care ; gravis nobis et molestus es valde, multiplicans 
verba, et proferens ea quise ratione et judicio carent. 
Deinde Jobum, tanquam nugas ageniem. reprehen- 
dit, et justum Dei judicium in medium afferens, 
obturaturum ilii os arbitratur, et dicit : 


VARUE LECTIONES, 


crc o 


γρ. εἰ 


Gn. xcii. 


ὧν. P TO- 


PATROL. 


107 

Vgns. 9. « Nunquid Dominus injuste 
cans ? aut. qui omnia fecil, turbabit justitiam ? » 

Chrysost, Polychron. et Olympiod. Nonne vides, 
inquit, quanta sit aequitas in creatura, et ordinata 
dispositio? An fieri potest. ut Deus contra aliquem 
sententiam sine jedicio et ratione ferat ? An, qui 
omnia decenter et harmonice fecit, et in initio be- 
aignitate sua et clementia produxit, sequitatis jura 
in te uno pervertit, et contra jus et fas malis te af- 
flixit? Tacite igitur sanctum ferit, tanquam jure, et 
propter peeeata, adversa pateretur ; in eadem opi- 
nione eum superiore exsistens, quod. scilicet. tribu- 
Jationes et afllietiones ob peccatum omnino hominibus 
immittantur. Oportebat autem animo reputare, quod 
ejusmodi non tantum pravis, sed probis etiam con- 
tingant (quippe quie adiaphora sint), et quod justus, 
tolerando zerumnas et dolores , admirabilior redda- 
tur. Postquam autem illum peccati arguere non pos- 
set, ad liberos se convertiL, et dicit : 

Vrns. 4. « Si filii tui peccaverunt eoram eo, misit 
in manu iniquitales corum. » 

Sensus autem verborum hic est : Si liberi tui pec- 
caverunt, nonne justo supplicio affecti sunt? lllud 
autem : coram eo, dixit, quia nihil Deum lateat. 7n 
manu autem, id est, in actione , quasi diceret : Se- 
cundum ipsorum actiones praemium reportarunt, et 
omnino delicta liberorum tuorum Deus mortis sup- 
plicio punivit ; et misit in manu sua iniquitates eo- 
rum, id est, iniquitatum supplicia : innuit autem 
sedium ruinam, qua liberi interempti fuerunt. In hoc 
vero quod dicit (Si tu non peccasti , filii tamen tui 
peccaverunt), sermonem confundit, et opinionum 
multitudine cireumagitur, secum minime perpen- 
dens, quod alter pro altero nequaquam plectatur. 

Vrns. 5-7. « Tu autem diluculo surge, ad Domi- 
num omnipotentem deprecans, Si mundus eset verax, 
deprecationem exaudiet tuam ; restituel autem libi 
habitaculum justiti. Et erunt priora quidem Lua 
pauca, novissima autem tua inenarrabilia. » 

Consulo, inquit, tibi, ut cum omni studio et dili- 
gentia Deum ores, et precibus res alias omnes post- 
ponas ; illud enim significat, Surge diluculo. Et si 
reipsa verus sis absque omni fuco et fallacia, vite 
conditionem οἱ statum viro justo dignum tibi resti- 
tuet, tantaque rerum omnium felicitate. frueris , ut 
priora tua bona posterioribus collata, exigua existi- 
mare oporteat. 

Vins. 8, 9. « Interroga enim generationem pri- 
mam, et investiga per genus patrum : hesterni. enim 
sumus, et nescimus : umbra enim est nostra super 
lerram vita. » 

Antiqua; inquit, inquirito, eL qux patrum tempo- 
ribus gesta sunt, investiga ; nos enim heri et nu- 
diustertius exstitimus, heri et hodie vivimus, et vita 
nostra universa, tanquam umbra, przterit ; ac 
propter vite brevitatem , neque scire, neque loqui 


OLYMPIODORI ALEXANDR 


aget judi- A 


B 


INI 
« Μὴ ὁ Κύριος ἀδιχήσει χρίνων; ἣ ὁ τὰ 
ποιήσας ταράξει τὸ e νον ἘΝ D 


Χρυσοστόμου, HoAvyporiov , καὶ Ὁνυμπιοδώ- 


ρου. Οὐχ ὁρᾷς, φησὶ, πόση δικαιοσύνη ἐν τῇ χτίσει, 


πόση εὐταξία ; Μὴ ἐνδέχεται τὸν Θεὸν ἄχριτον τὴν 
χατά τινος ἐξενεγχεῖν ψῆφον ; Μὴ ὁ τὰ πάντα ποιή- 
σας εὐχόσμως xal ἁρμονίως, χαὶ φιλανθρωπίᾳ τὴν 

παραγαγὼν, ἐπὶ σοῦ μόνου τὴν τοῦ διχαίου 
ῥαξεν ἰσότητα, xol σὲ παρὰ τὸ δίχαιον ἐχάχω- 
ΠΠΡΕΠΣ οὖν πλήττει τὸν ἅγιον, ὡς χατὰ τὸ δί- 
xatov, καὶ δι᾽ ἁμαρτίας ὑπομένοντα, τῆς αὐτῆς τῶ 
φθάσαντι διαλήψεως ὑπάρχων καὶ οὗτος, ὅτι 07 
ἁμαρτίας τὰ χαχωτιχὰ πάντως ἐπιπέμπεται. "Eózt 
μόνον φαύλοις, 
ἀλλὰ καὶ σπουδαίοις συμθαίνει, ἀδιάφορα γὰρ, xo 
ὅτι θαυμαστότερός ἔστιν ὁ δίχαιο:. ὑπομένων θλί- 
ψεις xal πόνους. ᾿Επεὶ δὲ μὴ ἔχειν 5 αὐτὸν ἐλέγ- 
ξαι ἡμαρτηχότα,, εἰς τοὺς υἱοὺς τρέπεται, χαί 
φησιν" 

« Εἰ οἱ υἱοί σου ἥμαρτον ἐναντί 
λεν ἐν χειρὶ ἀνομίας αὐτῶν. » 

Ὁ δὲ νοῦς οὗτος " El τὰ τέχνα σου ἥμαρτον, οὐ 
διχαίως ἐτιμωρήθησαν; Τὸ δὲ, ἐγαγτίον αὐτοῖ!, 
εἶπε, διὰ τὸ μηδὲν λανθάνειν τὸν Θεόν. Er χειρὶ δὲ, 
ἐν τῇ πράξει" ἵνα εἴπῃ, ὅτι Κατὰ τὰς ἑαυτῶν πρά- 
ξεις ἀπέλαύον, xal πάντως πλημμελημάτων δίχην 
παρὰ τῶν σῶν παίδων εἰσεπράξατο τὸν θάνατον " 
καὶ ἀπέστει.ϊεν àv τῇ ἑαυτοῦ χειρὶ τὰς ἀνομίας 
αὐτῶν, τουτέστι, τὰς ὑπὲρ τῶν ἀνομιῶν τιμωρίας " 
αἰνίττεται OE τὴν πτῶσιν τῆς oixlac , xa0' ἣν τὰ 
τέχνα ἀπώλοντο. Πλὴν συγχεῖ χαὶ οὗτος τὸν λόγον, 
χαὶ τοῖς δόγμασι περιφέρεται, λέγων, ὅτι Εἰ χαὶ μὴ 
αὐτὸς ἥμαρτες, ἀλλὰ οἱ υἱοί σον, μὴ προσνοήσας, 
ὅτι ἕτερος ὑπὲρ ἑτέρου οὐχ ἂν χολάζοιτο. 


δὲ λογίζεσθαι, ὅτι τὰ τοιαῦτα οὐ 


« Σὺ δὲ ὄρθριζε, πρὸς Κύριον παντοχράτορα δεό-- 
μενος. Ei χαθαρὸς εἴ xaX ἀληθινὸς, δεήσεως ἐπ- 
αχούσεταί σου" ἀποχαταστήσει δέ cou δίαιταν δι- 
χαιοσύνης. "στα! οὖν τὰ μὲν πρῶτά σου ὀλίγα, τὰ 
δὲ ἔσχατά σου ἀμύθητα. » 

Συμθουλεύω σοι, φησὶ, δέεσθα! τοῦ Θεοῦ μετὰ 
σπουδῆς, παντὸς προτιμωτέραν τὴν ἱχεσίαν ποιού- 
μένον * * τὸ γὰρ, "Ορθριζε, τοῦτο δηλοῖ. Καὶ εἰ ὄντως 
ἀληθινὸς cl, xat οὐχ ἐπίπλαστος, ἀποχαταστήσει σοι 
βίον χαὶ διαγωγὴν πρέπουσαν διχαίῳ, ἵν᾽ οὕτως εὐ- 
πράξῃς, ὡς ὀλίγα σου νομισθῆναι τὰ πρότερον 
ἀγαθὰ, τοῖς ὕστερον συγχρινόμενα. 


« Ἐπερώτησον γὰρ γενεὰν πρώτην, ἐξιχνίασον δὲ 
χατὰ γένος πατέρων᾽ χθιζοὶ γάρ ἐσμεν, xai οὐχ 
οἴδαμεν " σχιὰ γάρ ἔστιν ἡμῶν ἐπὶ τῆς γῆς ὁ Blog.» 

Ζήτησον, φησὶ, τὰ παλαιότερα, 
τὰ ἐπὶ πατέρων" ἡμεῖς γὰρ χθὲς χαὶ πρώην 
γεγόναμεν, χθιζοί τέ ἐσμεν xax ἐφήμεροι, xa ὅλος ὁ 


χαὶ ἀνερεύνησον 
τῶν 


βίος ἡμῶν, ὡς σχιὰ, παρατρέχει" χαὶ διὰ τὸ-ποῦ 


ὀλιγοχρόνιον οὐδὲ γνῶναι τὸ ἀχριθὲς δυνάμεθα. 


φθέγξασθαι. “Ὅθεν οὐδ᾽ ἀξιόπιστοι ἴσως δέχα 


βίου 


ονοξ 


VARLE LECTIONES. 


* Ic. εἶχεν. * ἴσ. ποιουμένῳ. 


10 IN DE 


τῆς τῶν ἀρχαίων μνήμης, τ 


— 


ol μὴτε πρὸ πολλοῦ γεγονότες, xai μικρὸν ὕστερον 


οὐχ ἐσόμενο!. Τοιοῦτος γὰρ ὁ βίος ἡμῶν" μὴ ὄντες 
χαθάπερ 


ἡμῶν ἡ 


Ἔχ τῶν παλαιοτέρων δὲ 


γεγόναμεν, xai 1 
σχιὰ χλινούσης ἡμέρας, οὕτως 
ζωὴ, xai εὐπαράγωγος. 
πιστοῦσθαι τὰ χαθ᾽ ἑαυτὸν βουλόμενος, ταῦτά vns 
ὡς ἂν ἐχείνων πλείστοις παρατυχόντων πράγμα- 


ονότες λυθησόμεθα " 


εὔσειστος 


σιν, οἷς οὐ πάντες εἰς τὸν χαιρὸν αὐτῶν παρ- 
ἔτυχον. 


« Μὴ θάλλει πάπυρος ἄνευ ὕδατος; ἣ ὑψωθήσεται 
βούτομον ἄνευ diem 2 
“Ὥσπερ, φησὶν, οὐχ ἐνδέχεται 
μὸν ἣ αὔξεσθαι, ἣ θερίζεσθα:, 
δος [3] ἀπολαύσαντα, ἀλλὰ χαὶ π 


χανον ἀνθρώπῳ εὐθηνίαν διαμεῖνα: * * διὸ χαὶ ἐπὶ 


Οὕτως τοίνυν ἔσται τὰ ἔσχατα τῶν 
τουτέστιν, οὐ μέχοι τέλους αὐτοῖς f| εὐημερία δια- 
μένει, ἀλλὰ δίχην ἀράχνης τῆς μὴ ὑφισταμένης 
διαλύεται, xol πανέστιος ὁ τοιοῦτος ἀπόλλυ- 
τὸ, ᾿Αοίκητος αὐτοῦ ὁ 


ἀφὴν, 


ἰσῃ τὴν οἰκίαν αὐτοῦ, οὐ μὴ στῇ " 
αὐτοῦ, οὐ μὴ ὑπομείνῃ.» 

K&v γὰρ, ὡς οἷόν τε, ἀσφαλῶς δόξῃ πράττειν, χαὶ 
ἑδραίως τὰ χαθ᾽ ἑαυτὸν διατίθεσθαι, ἐπιιλάδηται 
δὲ αὐτοῦ ὁ Θεὸς, τουτέστι, πληχτιχῶς περιδράξη- 
ται, οὐ μὴ ὑπομείνῃ, ἤγουν οὐ σταθήσεται. Οὕτω 
καὶ ὁ Σύμμαχος, ᾿Ερεισθήσεται ἐπ᾿ ocixov , καὶ οὐ 
στήσεται. 

€ Ὑγρὸς γάρ ἔστιν ὑπὸ ἡλίου, za ἐχ σαπρίας 
αὐτοῦ 6 ῥάδαμνος αὐτοῦ ἐξελεύσεται. » 

Ὃ δὲ ᾿Αχύλας, "Εγικμός ἐστιν εἰς πρόσωπον 
ἡ. τίου. “ὥσπερ πάπυρος, φησὶ, καὶ βούτομος, xàv 
ἐχμάδα ὕδατος ἔχωσιν, ἡλιαχοῦ χαύσωνος ἐπιπεσόν- 
τος, ἀποξηραίνονται, χαὶ αἱ παραφυάδες αὐτῶν σή- 
πονται" οὕτω χαὶ οἱ ἀσεθεῖς πάσχουσι, τῆς θείας 
ὀργῆς ἐπιπεσούσης. "Eotxe δὲ διὰ τῶν ῥαδάμνων, 
οἱ σημαίνουσι τὰς παραφυάδας, ἣ χλάδους, ἣ ἄνθη, 
τὴν ἀπώλειαν τῶν παίδων τοῦ ᾿Ιὼδ 
Νοήσεις δὲ 


αἰνίττεσθαι. 
τὸν στίχον χαὶ οὕτως, ὅτι ἐν ὅσῳ ὑγρός 
ἔστιν ὑπὸ ἡλίου ὁ πάποηρος, ξούποστον ἀμέτοχος 
ἡλίου, αὔξει μὲν ἐχ τ ὑπομεῖναι ὃξ ἥλιον 


οὐ δύναται, ἀλλ᾽ οἱονεὶ σήπεται, ταν τὸ ἄνθος αὐτῷ 


ἀποπίπτει, καὶ ἀποῤῥέει" τοῦτο γὰρ «b , 'O ῥάδω- 
μγος αὐτοῦ ἐξειεύσεται, ERN ἀποῤῥυήσεται 


διὰ τὸ σαπῆναι. 


« Ἐπὶ συναγωγὴν λίθων χοιμᾶται!,, ἐν δὲ μέσῳ 
χαλίχων ζήσεται - ἐὰν χαταπίῃ, ὁ τόπος ψεύσεται 
αὐτόν. » 

Ὡς περὶ φυτοῦ διαλεγόμενος ἐν μέσοις λίθοις 


φυομένου χαὶ χάλιξι, μὴ διαρχοῦντος δὲ μέχρι παν- 


VARLE LEC 


ἔσ. iy τῷ χαιρῷ αὐτοῦ. 


ATUM JOD. 110 


τοιαῦτα διηγούμενο!, A de re aliqua perfecte possumus. Quare sine veterum 
pi γουμξ 1 


memoria eL testimonio talia narrantes, fide digi 
fortasse non habebimur, qui non multo ante nati 
sumus, et paulo post "Talis 
enim esL vita nostra; eum non essemus, facti su- 
mus, et facti dissolvemur : tanquam umbra die 
inclinante, ita vita nostra facile de statu suo dimo- 
vetur, et huc illue inflectitur. lloc autem dicit, 
fidem dietis suis ex ἴα. majoribus conciliare 
volens, quasi rerum experientiam assecuti, plu- 
rimis rebus illi interfuissent, quibus pauci sui so 
culi et :etatis interfuerant. 

Vens. 11. « Nunquid viret scirpus sine aqua? aut 
exaltabitur carex sine potu ? » 

Quemadmodum, inquit, fieri nequit, ut scirpus 
aut carex incrementum capiant, et ad messem 
perveniant, si humore aqueo destituantur , imo ct 
omnis herba exarescit, que nequaquam irrigatur : 
sic homini rerum abundantiam sine pietate perdu- 
rare, impossibile est. Quare subjungit : Sic igitur 
erunt novissima impiorum, id est, prosperitas eorum 
ad finem usque non durat, sed instar aranearüum 
tele qui tactum. non. sustinet , vir talis dissolvi- 
tur, et cum. tota. familia funditus perit; hoc enim 
significat : Domus ejus erit inhabitabilis. 

Vins. 45. « Si suffulserit domum suam, non sta- 
bit, ct cum eceperit, non permanebit. » 

Licet vitam. securissimam degere videatur, et in 
tuto res snas omnes collocatas habere, nihilominus. 
si Deus eum ceperit, id est, in ultione sua appre- 
henderit, non permanebit, id est, non consistet. 
Sic euam Symmachus reddidit: Innitetur super do- 
mum, et non stabit. 

Vins. 46. « Humidus enim est. sub sole, et d: 
putredine ejus germen ejus ascendet. » 

Aquila vero, flumectus. est in [aciem solis. Sicut, 
inquit, scirpus et carex, licet aquae liumorem lia- 
beant, solis :estu flagrante, exarescunt, et. surculi 
eorum pulrescunt ; idem. improbi patiuntur, cum 
ira divina in illos irruit. Per rhadamnos autem (qui 
sureulos, ramos, vel flores significant) liberorum 
Jobi interitum. innuere videtur. Vel sic etiam ver- 
sus hic intelligi potest, quod quandiu Scirpus hu- 
midus est sub sole, id est, solis expers, ex limo 
crescat : solem autem susünere non potest, sed 
corrumpitur quasi, et flos ejus decidit ac defluit : 
hoe en!im sibi vult, Germen ejus ascendet, id est, 
putrefactum dilabetur. 


a amplius non erimus. 


Vins. 17, 48. c In congregatione lapidum dormit, 
in medio autem silicum vivet. Si absorbuerit, locus 
mentietur eum. » 


Tanquam de planta disserens, quas, inter lapi: 


et silices crescens, non semper durat, sed subi: 


TIONE3., 


1: OLYMPIODORT 
marcescit : Similes sunt, inquit, impii, stirpibus in 
terra plantatis, quie alütudinem non habet, sed 
petrosa et dura est ; vel enim omnino radices nul- 
lus agunt, vel si egerint, quia terree. profunditate 
destituuntur, exarescunt, ita ut non. amplius in eo 
loco appareant, δὲ absorbuerit enim, idem est ac 
si radices egerit, et firmiter stare visus fuerit. Illud 
vero : Locus mentietur eum, id est, pre calamitate 
obscurus et ignotus evadet; quandoquidem arbor 
cesa memoriam sui relinquit, herba vero nullam. 
Recte autem lapidum et silieum meminisse videtur, 
quia impii (de quibus dietum est: Projicite de via 
lapides?) rerum pravarum asperitati, in:zquabili- 
tud, et scandalis indormiunt ; et licet sermonem 
aliquem de Deo, ejusque cultu, amplecti videantur, 
protinus illum evomunt, quia anima fertili et fru- 
gifera przediti non sunt. 

« Non vidisti talia, [VEns. 19] quoniam subver- 
sio impii talis ? » 

Olympiodori et Polychronii. Wwe, inquit, etiam 
exiis que aliis hominibus evenerunt, contemplari 
debes. Num eorum qui dicta sunt quidquam in 
dubium a te vocatur? An non vere oratio impio- 
rum interitum] depinxit? Num ea te fugiunt, quie 
cognitioni omnium obvia sunt? 

« De terra autem alterum germinabit : [Vrns. 20] 
Pominus enim non improbabit innocentem. » 

Alius est impius ab homine pio : idcirco dicit, 
quod virum pium Deus non omnino deseret et de- 
spiciet, licet adversitate aliqua. affligatur. Quemad- 
modum enim impios prospera fortuna utentes. Deus 
funditus evertit ac delet; sic simplices et innocen- 
tes, licet ad tempus deflorescant, virere rursus facit, 
et in felici rerum statu collocat : neque enim inno- 
vens semper negligitur, neque impius perpetua 
felicitate fruitur. 

« Non vero ullum munus impii accipiet. | Vrns. 
21] Veracium autem os implebit visu ; labia autem 
corum confessione. » 

Olympiodori et Polychronii. Postquam Dei. erga 
pios providentiam enarrasset, odium ejus erga im- 
pios, et munera quie ab eis offeruntur, docet : dein- 
de Lhetitiam quam justis exhibet, et laudis argu- 
menta scripto inseril, eL impiorum cum dedecore 
interitum. predicat : Dona enim impiorum, inquit, 

e0 aecepta non sunt, neque illorum honores ad- 
iaittiL; Eetitia vero et gaudio eos complet (ut rerum 
omnium copia abundantes, exsultlent οἱ Deum 
landent), qui proposito recto et alTectu pio eum 
venerantur. Videtur autem oratione figurata Jobum 
sic alloqui : Virtutem olim falso pra te tulisti; 
quare Deus, condemnata tua hypocrisi, supplicium 
de & sumpsit : et quia verus nequaquam eras, nec 
honores specie apparentes, nec munera et sacri- 
e obtulisti, admisit. 


t^ T 


LXil, X. 


ALEXANDRINI 


ἃ τὸς, ἀλλὰ μαραινομένου * "Eotxzct, φησὶν, ol ἀσεθεῖς 


112 


τοῖς ἐν γῇ φυτευθεῖσι, μὴ ἔχουσιχ βάθος, ἀλλὰ λι- 
θώδη καὶ σχληρὰ τυγχανούσῃ " ἢ γὰρ οὐδὲ ὅλως 
ῥιζοῦνται, ἣ χἂν ῥιζωθῶσι, διὰ τὸ μὴ ἔχειν βάθος 
γῆς, ξηραΐνονται, ὡς μηδὲ φαίνεσθαι ἔτι ἐν τῷ τόπῳ 
ἐχείνῳ. Τὸ yàp, ᾿Εὰν καταπίῃ, ἀντὶ τοῦ, ξὰν ῥι- 
ζωθῇ, xai βεθαίως ἑστάναι δοχῇ. Τὸ 05, Ὁ τόπος 
ψεύσεται αὐτὸν, ἀντὶ τοῦ, ἀφανὴς γίνεται χαὶ àv- 
επίγνωστος ὑπὸ τῆς συμφορᾶς “ ἐπεὶ xal δένδρον 
μὲν τεμνόμενον χαταλιμπάνει μνήμην, χόρτος δὲ 
οὐδεμίαν. Καλῶς δὲ ἔοιχε λίθων xaY χαλίχων μεμνῇ- 
σθαι" οἱ γὰρ ἀσεθεῖς ἐπὶ τῇ τῶν φαύλων τραχύτητι 
χαὶ ἀνωμαλίᾳ, χαὶ τοῖς σχανδάλοις ἐπαναπαύονται, 
περὶ ὧν εἴρηται, Τοὺς Al ovc ἐκ τῆς 6000 διαῤῥί- 
ψατε" χἂν δόξωσί τινα δέχεσθαι θεοσεύείας λόγον, 
εὐθέως ἐμοῦσιν αὐτὸν, διὰ τὸ μὴ ἔχειν εὔγειον χαὶ 
χαρποφόρον Ψυχῆν. 

«Οὐχ ἑώραχας τοιαῦτα, ὅτι χαταστροφτὴ ἀσεθοῦς 
τοιαύτη; ) 

Ὀμυμπιοδώρου xo Ποιϊυχρονίου. Ταῦτα, φησὶ, 
xal Ex τῶν ἑτέροις συμδεθηχότων ὀφείλεις θεωρῇ- 
σαι. Mf, τί σοι τῶν εἰρημένων ἀμφίθολον ; Οὐχ àXn- 
θῶς ὁ λόγος ὑπέγραψε τῶν ἀσεθῶν τὴν ἀπώλειαν ; 
"Apa οὖν ταῦτά σε λανθάνει, τὰ πᾶσιν εἰς γνῶσιν 
προχείμενα ; 

« Ἐχ δὲ γῆς ἄλλον ἀναδλαστήσει" ὁ γὰρ Κύριος 
οὐ μὴ ἀποποιήσηται τὸν ἄχοχον. » 

ἤλλλος παρὰ τὸν ἀσεδῇ εἴη ἂν ὁ εὐσεδῆς " λέγει 
οὖν; ὅτι τὸν εὐσεθῇ, χὰν ἕν τινι δυσπραγίᾳ γένητα:, 
οὐ περιόψεται χαθάπαξ ὁ Θεός. “Ὥσπερ γὰρ τοὺς ἐν 
εὐημερίᾳ ἀσεθεῖς ὁ Θεὸς ἀφανίζει " οὕτω καὶ τοὺς 
ἀχάχους, ἐὰν ἀπανθήσωσι πρὸς χαιρὸν, παρασχευά- 
ζει πάλιν ἀναθλαστῇσαι, χαὶ ἐν εὐημερίᾳ καθίστησι" 
χαὶ οὔτε εἰς τέλος ὁ ἄχαχος περιορᾶται, οὔτε ὁ 
ἀσεδὴς εἰς τέλος εὐθηνεῖται. 


« Πᾶν δὲ δῶρον ἀσεθοῦς οὐ δέξεται. ᾿Αληθινῶν δὲ 
στόμα ἐμπλήσει γέλωτος, τὰ δὲ χείλη αὐτῶν Ezopo- 
λογήσεως. ν 

᾿ΟΛυμπιοδώρου xaX IloAvzpoviov. Ἐϊπὼν τοῦ 
Θεοῦ τὴν περὶ τοὺς εὐσεθεῖς πρόνοιαν, τὴν &mo- 
στροφὴν αὐτοῦ τὴν περὶ τοὺς ἀσεθεῖς, xa τὰ ὑπ᾽ 
αὐτῶν προσφερόμενα,, διδάσχει" εἶτα τὴν ὑπ᾽ αὐτοῦ 
παρεχομένην εὐφροσύνην τοῖς δικαίοις, xaX ὕμνι, δίαν 
ἐγγράφει, καὶ τῶν ἁσεθῶν τὴν μετ᾽ αἰσχύνης χη- 
ρύττει ἀπώλειαν " Τὰ μὲν γὰρ δῶρα, φησὶ, τῶν ἀσε- 
θῶν οὐ δεχτὰ παρὰ τῷ Θεῷ,, τούτων γὰρ οὐδὲ τὰς 
τιμὰς προσίεται" τοὺς δὲ γνησίᾳ τῇ διαθέσει αὐτὸν 
εὐσεθοῦντας εὐφροσύνης ἐμπίμπλησιν, ὡς εὐθη- 
νουμένους ἀγαλλιᾶσθαν καὶ δοξάζειν τὸν Θεόν. 
"Ἔοιχε δὲ ἐσχηματισμένως λέγειν πρὸς τὸν "I6, ὅτι 
Πάλαι ἐσχηματίζου τὴν ἀρετήν * διὰ τοῦτο ὁ Θεὸς 


χαταγνοὺς τῆς ὑποχρίσεως, δίχην ἐπράξατο, οὐδὲ 


τὰς δοχούσας εἶναι τιμὰς προσιέμενος, οὐδὲ τὰ δῶρα 


χαὶ τὰς θυσίας ἃς προσέφερες, ἐπεὶ μὴ ἦσθα ἀλη- 
θινός. 


VARLE LECTIONES, 


* ἴσ, ἐχούσῃ. 


n. 7 ἴσ. λιθώδει χαὶ σχληρᾷ. 


113 
KIEDAA, 
IIpoügopta. 
Too D44035 εἰρηκότος, Mi] ὁ Κύριος ἀδικήσει 
χρίγων; 
Zaucv ; 


ἣ ὁ tà πάντα xoujcac ταράζει τὸ δί- 
συντρέχει χαὶ ὁ Ἰὼ τῇ τοῦ Θεοῦ διχαιο- 


χρισίᾳ, φάσχων, Ἐπ' ἀιηθείας οἷδα ὅτι οὕτως 
ἐστίν" ἀποφηνάμενος δὲ μετὰ πολλῆς τῆς πληρο- 


φορίας δίχαιον τὸν Θεὸν, φησὶν, ὅτι χαὶ σοφός ἐστι, 


χαὶ δυνατὸς, χαὶ μέγας, χαὶ χαλεπὸν παντὶ 


πρὺς 
Θεὸν ἀντιτείνειν. Εἶτα χατασχευάζει διὰ πλειόνων 


qnot, 
ὅτι οὐδεὶς δίχαιος παρὰ τῷ Θεῷ, εἰ μὴ χατὰ χάριν" 


τοῦ Θεοῦ τὸ δυνατὸν χαὶ ἀγατάληπτον, xai 


v 


xaY ὅτι οὐδὲν μὲν σύνοιδεν ἑαυτῷ, πλὴν οὐχ ἐν τού- 


τῳ δεδιχαίωται. Εἶτα τοῦ βίου τὸ ὀλιγοχρόνιον εἰ 


ἱχετηρίαν προδάλλεται, xat φησιν, ὅτι El ὡς ἀσεθὴς 
χολάζομαι, ἄμεινόν μοι ἣν τὸ ἀποθανεῖν. Ὑπὸ δὲ 


τῆς πολλῆς πρὸς Θεὸν ἀγάπης 
δὴ μὴ πείθει τοὺς φίλους, ὅτι οὐ δι᾽ 
ἁμαρτίας χολάζεται, πρὸς τὸν ἀδέχαστον Θεὸν ἡδέως 
τὴν ἑαυτοῦ λέγει δίκην, σφόδρα θαῤῥῶν τῇ τοῦ Θεοῦ 
διχα 


τὸν ἐμπαθῇ φόθον 


ὑπερθὰς, ἐτ 


ιοχρισίᾳ,, εἰδὼς ὅτι οὐχ ἀνέξεται E oue ἄδιχόν 

τι φθέγξασθαι. Ταῦτα οὖν οὐ τραχυνομένου τυγχά- 
νουσι τὰ ῥήματα, ἀλλ᾽ ὡς υἱοῦ πρὸς τὸν πατέρα 
παῤῥησιαζομένου, χαὶ μονονουχὶ λέγοντος" 


σοι, ὦ 


Ἡδέως 
διχάζομαι" οἶδα γὰρ ὅτι ψεύσασθαι 
οὐχ ἀνέχῃ. Ὃ δὲ ταῦτα λέγων ὑπερθαλλόντως τιμᾷ 
τὸν Θεὸν, ὡς δίκαιον, xa ἀληθῇ, χαὶ ἀπρόσωπόλη- 
πτον" Ex τοιαύτης οὖν διαθέσεως τὴν πρὸς Θεὸν ai- 
τεῖ διαδιχασίαν. Kal πάλιν, ἐπειδὴ ὅλως ἐτόλμησε 


πάτερ, 


λαλῆσαι, Σύγγνωθι, φησὶν, ὦ Δέσποτα, αἱ γὰρ περι- 
στᾶσαι. ὀδύναι, χαὶ ὅλως φθέγξασθαί με παρεσχεύα- 
σαν. Kai πάλιν, τὸ φιλάνθρωπον τοῦ Θεοῦ, xoi 
ἀμνησίκαχον, wa μεγαλόδωρον προΐσχεται, xai i 
pru ὡς ποιητὴν φείσασθαι τοῦ ποιήματος " xal 
δυνατὸν τοῦ Θεοῦ παρίστησι, χαὶ αἰτεῖ 


pus τινος ἀνα- 
WU: τυχεῖν πρὸ τελευτῆς, οὐχ οὕτως, οἶμαι, διὰ 
X ; OX. dr D. : - 
τὸ emu βασάνων ἀπαλλαγῆναι, ὡς ἵνα πληροφορηθῇ 
A A s ES UAN 

$UV, Ot οὐκ ὀργίζεται αὐτῷ ὁ Θεὸς, οὐδὲ CHO 
πτει αὐτὸν εἰς σχότος, Ex τοῦ φωτεινοτάτου ἑαυτοῦ 
προσώπου. 


€ Ὑπολαθὼν δὲ Ἰὼδ, λέγει, Ez? ἀληθείας οἶδα ὅτι 

οὕτως ἐστίν. » 
Οἷδα χἀγὼ ὑχ ἄδιχος ὁ ἀλλὸ 
γὼ, φησὶν, ὅτι οὐχ ἄδιχος ὁ Θεὸς, ἀλλὰ 


χαὶ χολάζων τοὺς ἀσεθεῖς, χατὰ τὸν τοῦ διχαίου χο- 


λάζει λόγον. Δειχνὺς δὲ, ὅτι τοῦτο τὸ δόγμα παρ᾽ 
ξαυτῷ μάτων E 


λόγον, φήσας 


οἱονεὶ μεθ᾽ ὄρχου πιστοῦτα' τὸν 


Ἐπ᾿ ἀζηθείας dou ὅτι οὕτώς ἐξ ἐστίν. 
Οὕτω δὲ προοιμιάσατο, 


τοὺς 
Yous προασφαλιζόμενος ἃ, 6 
(09$ προασφαλιζόμενος να 
χρίνομαι πρὸς τὸν Θεὸν, μὴ τις τὴ 


ἄδικα πάσχων ταῦτά φησιν, ἀλλ᾽ ὅτι θαὺῤ 


ὁῶν τῇ τοῦ 


D 


9Jobviu, 3. 5*Job ix, ἢ. 


VARLE LECTIQONE 


ἃ ἵσ΄. προλσφαλισόμενος. 


IN BEATUM JOD. 
A 


C 


D 


M4 

CAP. IX. 

Protheoria., 
Postquam. Baldadus dixisset : Nunquid Dominus 
injuste. aget. judicans ? aut. qui omnia. fecit , tur- 


babit. justitiam ^ ?. Jobus justo Dei judicio as- 
sensum probet, dicens: Vere scio quia ita est?*5 
cum multà autem. confidentia. Deum justum esse 
asseverans, sapientem, potentem et. magnum eumnr 
esse prodicat, et quod. difficile sit cuiquam cum eo 
contendere. Deinde Dei potentiam et naturze incom- 
prehensibilitatem pluribus astruit , et neminem coram 
Deo justum esse, nisi ex gratia, asserit ; ae nulliussce- 
leris sibi conseium se esse,nonjtamen propterea justifi- 
calum esse, Postea vitze brevitatem pro supplicatione 
obtendit, dicitque, Si tanquam unus ex impiis punior, 
satius mihi esset. emori. Eximia autem charitate 
erga Deum timorem eum perturbatione conjunetunr 
superans, postquam amicis persuadere non poterat, 
propter peccata se punitum non fuisse, justo Dei 
judicio plarimum fretus, et probe sciens. Dominunr 
non passurum, ut vox aliqua injusta ex ore suo 
excidat, causam suam judici incorrupto libenter 
narrat. bec igitur non sunt hominis exacerbati 
verba, sed quasi filii libere patrem alloquentis , et 
ad hunc fere modum dicentis : Libenti animo , pa- 
ter, judicio tecum contendo; novi enim quod 
mentiri non sustineas. Qui autem hzc dicit, Deum 
tanquam justum, verum, et personarum acceptio- 
nem abhorrentem, supra modum honorat: atquc 
hoc animi aífectu litem cum Deo contestari postu- 
lat. Et rursus, quia os aperire ausus esset : Da 
veniam, inquit, Domine; dolores enim qui me 
undique eireumstant, sermonem mihi exstorserunt. 
Denique Dei benignitatem erga humanum genus, 
malorum oblivionem, et munificentiam in medium 
affert; supplexque rogat, ut tanquam opifex et 
creator suo opificio parcere velit. Dei etiam pole- 
statem. proponit, et ante obitum requie et refocit- 
latione aliqua potiri postulat ; 
non tam ut a tormentis liberari, quam ut vivus lir- 
mam persuasionem habere possit, Deum sibi mini- 
me excandescere, nee a lucidissimo suo vultu ad 
tenebras ablegaturum esse. 

Vgns. 2. « Respondens autem Job, ait : Vere seio 
quia ita est. » 

Novi, inquit, ego, quod Deus injustus non sit, 
imo vero impios puniens, juxta zquitatis normain 
supplicium de eis sumat. Ut autem dogma hoe ratum 
et firmum sibi esse. ostenderet, quasi jurejurando 
sermonem confirmat, dicens : Vere scio quia ita es. 

Ejusmodi vero prooemio usus est, ut sermoneni 
suum insequentem priemuniret, ne. scilicet, suspi- 
cetur quispiam (eum dicentem eum audit : Libenter 
cum Deo judicio decerno) tanquam iniqua passuin 


idque, ut autumo, 


115 


justitia et charitate erga. Deum | fretus, verba illa 
protulerit ; juxta id quod dietum est : Si cor nostrum 
10n reprehenderit nos, fiduciam habemus ad Deum**, 
Quod igitur nullius sibi peccati conscius fuerit, ex 
ipsius verbis perspicuum est. Verum cum intelli- 
teret, districlo et exacto Dei judicio neminem a 
peccati labe purum esse, subjungit : 

* Quomodo enim erit justus. mortalis apud Do- 
minum ? [Vens. 5, 4.] Si enim voluerit judicari cum 
co, non obaudiet ei, ut. non contradicat ad unum 
sermonem ejus de mille; sapiens est enim mente, 
robustusque, et magnus. » 

Verum et hoc novi, inquit , districto Dei judicio 
neminem justum esse, neque in ejus conspectu 
justificatum iri omnem viventem, nisi mera sua 
gratia justificare quempiam voluerit; sin minus, 
contra eum Os aperire non licet. Poterit quidem 
justus aliquis esse, si cum aliis hominibus confera- 
iur; si autem cum Domino universi comparetur , 
Quomodo justus erit. mortalis? (Deus enim judi- 
cando tyrannidem non exercet, sed judicato per- 
Suadet, et ut. sententiam ejus in bonam partem 
aceipiat facit), vel quomodo Deo ex:equabuntur qui 
terram incolunt, cum inter eos maximum sit discri- 
men? Namsi in jus descendere cum homine Deus 
voluerit, homo Dei vocc; audire, et os suum con- 
ira aperire omnino non poterit; nec uni quidem 
e mille verbis, tanquam perperam a Deo prolato, 
contradicere- valet. Impossibile enim est ut ipsa 
sapientia non omnia sciat, etiam ea que nos fu- 
giunt; et ut sapiens (non verborum compositione, 
sed sensu) insipiens aliquod loquatur et repre- 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


b;e loqui; sed quod justo Dei judicio, sua ipsius A Θεοῦ διχα!οχρισίᾳ, xa 


B 


€ 


110 
ὶ τῇ ἑαυτοῦ διχαιοσύνῃ, xal τῇ 
πρὸς Θεὸν ἀγάπῃ τοὺς λόγους προφέρει" χατὰ τὸ 
εἰρημένον, Ἐὰν μὴ ἡ καρδία ἡμῶν καταγινγώσκῃ 
ἡμῶν, παῤῥησίαν ἔχομεν πρὸς τὸν Θεόν. "Oni 
μὲν οὖν οὐδὲν ἑαυτῷ σύνοιδεν ἁμάρτημα, πρόδηλον 
ἐχ τῶν αὑτοῦ λόγων. Ἐπιστάμενος δὲ πάλιν, ὡς 
πρὸς τὴν θείαν ἀχρίθειαν οὐδείς ἐστιν ἀναμάρτητος, 
ἐπιφέρει * 

« Πῶς γὰρ ἔσται: δίχαιος βροτὸς παρὰ Ἰζυριῳ; 
ἐὰν γὰρ βούληται χριθῆναι αὐτῷ, οὐ μὴ ὑπαχούσῃ 
αὐτῷ, ἵνα μὴ ἀντείπῃ πρὸς ἕνα λόγον αὐτοῦ ἐχ χι- 
λίων: σοφὸς γάρ ἔστι διανοίᾳ, χραταιός τε xaX 
μέγας. » 

᾿Αλλὰ χαὶ τοῦτο οἶδα, φησὶν, ὅτι οὐδεὶς πρὸς τὴν 
θείαν ἀχρίδειαν δίχαιος, οὐδ᾽ οὐ μὴ δικαιωθῇ ἐν- 
ὦπιον αὐτοῦ πᾶς ζῶν, εἰ μὴ γὰρ μόνον χατὰ χάριν 
ἐθελήσῃ διχαιῶσαι" εἰ ὃὲ μὴ, οὐχ ἔστι πρὸς αὐτὸν 
ν διᾷραι. Δύναται μὲν γὰρ γενέσθαι τις δίχαιος 
συγχρίσει ἀνθρώπων, ὡς δὲ πρὸς τὸν τῶν ὅλων Κύ- 
ριον, Πῶς ἔσται δίκαιος βροτός ; οὐ γὰρ τυραννεῖ 
χρίνων ὁ Θεὸς, ἀλλὰ πείθει τὸν κρινόμενον, χαὶ 
ποιεῖ αὐτὸν θελῆσαι παραδέξασθαι αὐτοῦ τὴν ἀπό- 
φασιν" ἣ πῶς οἱ ἐπὶ γῆς πρὸς Θεὸν ἰσωθήσονται, 
ὧν πλείστη δήπου διαφορά; Ἐὰν γὰρ ἐθελήσῃ ὁ 
Θεὸς χρίνεσθαι μετ᾽ ἀνθρώπου, ἀμηχανεῖ ὅλως ὁ 
ἄνθρωπος ὑπαχοῦσαι, xoi διᾷραι τὸ στόμα " οὐ γὰρ 
δύναται," χιλίους λόγους λέγοντος τοῦ Θεοῦ, χσὶ πρὸς 
ἕνα γοῦν μόνον ἀντειπεῖν, ὅτι χαχῶς ἐῤῥέθη. Τὴν 
γὰρ αὐτοσοφίαν ἁμήχανον μὴ πάντα εἰδέναι, καὶ τὰ 
ἡμᾶς διαλανθάνοντα - ἀμήχανον δὲ χαὶ ἄσοφόν τι 
λαλῆσαι, ἣ ἐπιλήψιμον, τὸν σοφὸν, οὐ συνθέσει λό- 
γων, ἀλλὰ τῇ διανοίᾳ " μετὰ δὲ τοῦ σοφοῦ, ἔχει xal 
τὸ παντοδύναμον, χαὶ τὸ τῆς φύσεως μεγαλεῖον. 


hensione dignum, fieri nequit : preter sapientiam autem , omnipotentia et nature majestate or- 
* 


natus est. 

Rursus animadvertendum est, quod justus hxc 
praefatus sit, verba beati David fere usurpans : « Et 
non intres in judicium cum servo tuo, quia non 
justificabitur in conspectu tuo omnis vivens?*; » ut 
si audiverimus, velle eum judicio cum Deo con- 
lendere, ne suspicemur eum dicere : Iniqua patior, 
etsi litem Deo movero, injustas ejus actiones re- 
darguere possum (apage ; lee enim ἃ magni Jobi, 
et Deum amantis, magnanimitate longe aberant), 
sel ut discamus hominum judicia illum devitare, 
tanquam imperite vel in. gratiam alicujus loquen- 
lium: quod et ejus amici passi sunt, qui circa 
divine providenti: rationem  haliucinabantur , et 
Deo patrocinari se arbitrabantur, quia justum | ho- 
minem condeinnassent. Postulat autem et suppli- 
citer precatur, ut Deus ipse, qui verax est, judex 
sibi constituatur, ut propter peccata minime puniri, 
vero Dei judicio demonstrari possit. 

« Quis durus factus contra euni permansit ? » 

Rursus vero Jobus praemunitione usus, hoc po- 
sit, ut intelligamus, nequaquam eum exacerbatum, 
55 p 


^ | Joan. n1, 21. sal. cxLit, 92. 


Πάλιν δὲ σημειωτέον, ὡς ταῦτα προεῖπεν ὁ δί" 
χαιος, μονονουχὶ λέγων τὸ τοῦ μαχαρίου Aa6to * Kal 
μὴ εἰσέλθῃς εἰς κρίσιν μετὰ τοῦ δούλου σου, 
ὅτι οὐ δικαιωθήσεται ἐνώπιόν σου πᾶς ζῶν" ἵνα 
ἐὰν ἀχούσωμεν αὐτοῦ βουλομένου χρίνεσθαι πρὸς 
τὸν Θεὸν, μὴ ὑπολάθωμεν, ὅτι φησὶν, ἔΛδιχα πάσχω, 
χαὶ δύναμα!, χρινόμενος πρὸς Θεὸν, ἀπελέγξαι αὐτὸν 
οὐ δίχαια ποιοῦντα " ἄπαγε, πόῤῥω γὰρ ταῦτα τῆς 
τοῦ μεγάλου χαὺ φιλοθέου Ἰὼδ μεγαλονοίας " ἀλλ᾽ 
ἵνα μάθωμεν, ὅτι τὰς μὲν παρὰ ἀνθρώποις χρίσεις 
φεύγει, οἵα ἣ κατὰ ἄγνοιαν λαλούντων, T] πρὸς χά- 
pi) τινός" ὃ δὴ πεπόνθασιν οἱ αὐτοῦ φίλοι, πεπλᾶ- 
νημένοι περὶ τοὺς τῆς Προνοίας λόγους, χαὶ οἰόμενο; 
Θεῷ συνηγορίαν νέμειν, 
οθα! τοῦ διχαίου, '"A&ui δὲ xal 
αὐτῷ χαταστῆναι τὸν ἀψευδὴ Θεὸν εἰς χρίσιν, 
ἂν διὰ τῆς τοῦ Θεοῦ ἀληθείας ἀποδειχθῇ μὴ δι’ 
ἁμαρτίας χολαζόμενος. 
σχληρὺς γενόμενος ἐναντίον αὐτοῦ ὑπέμεινξ ; 

Πάλιν ὃὲ χαὶ τοῦτο προασφαλιζόμενος τέθειχεν ὁ 
"| ἵνα γνῶμεν, ὅτι οὐδαμοῦ τραχυνόμενος, ἀλλ᾽ 


« Τίς 


P 
(1 


VARIZE LECTIONES. 


' ig.suppl. τὸ 3:642. 


AT 


IN DEATUM JOD. 


lis 


ἱχετεύων, xai θαῤῥῶν τῇ τοῦ Θεοῦ ἀληθείᾳ, τοὺς Àó- A scd supplicem, et divina. veritate nIixum, verba 


yous προφέρει. Ὁ yàp μὴ συμφέρον εἶναι 
σχληρὸν φαίνεσθαι χατὰ τοῦ Θεοῦ, πῶς ἂν αὐτὸς 
ἐτραχύνετο; xaivot, μηδὲ πολλοῦ παρελθόντος χρύ- 
νου, ἀλλ᾽ ἐν αὐτοῖς τοῖς ἐφεξῆς λόγοις, οὕτω προοι- 
μιασάμενος, xat ἱχανῶς ἡμῶν τὴν γνώμην ἀσφαλι- 
σάμενος, τὴν τοῦ Θεοῦ δύναμιν ἐξηγεῦται * μονονουχὶ 
ἑχάστῳ παραινῶν, μηδόλως τολμᾷν ἀντιφθέγγεσθαι 
τῷ τοσούτῳ μὲν τὴν δύναμιν, τοσούτῳ δὲ τὴν ἰσχὺν, 
χαὶ τὴν μεγαλειότητα, καὶ μὴ ἀνεχομένῳ χατὰ μηδὲν 
ταράξαι ἣ σχελίσαι τὸν ὁ δίχαιον. 


« Ὁ παλαιῶν ὄρη, xal οὐχ οἴδασιν, ὁ χαταστρέ- 
Quy αὐτὰ ὀργῇ.» 

'Toozo σαφέστερον ὁ Σύμμαχος ἡρμήνευσεν, ᾿Εξαί- 
por ὄρη, καὶ ἀδηϊοποιῶν αὐτά. Τίς δὲ ἡ τοῦ στί- 
χου δύναμις ; Πρὸς μὲν τὸ ῥητόν: 'O τὰ ὄρη, φησὶν, 
ἐξαφανίζων μετ᾽ cüxollac* χατὰ τὸ, Ὁ ἁπτόμεγος 
τῶν ὀρέων, καὶ xazvítovcat * 
παραφέρων τὰς 


πρὸς δὲ διάνοιαν, Ὁ 
ὑπερεχούσας τοῦ πονηροῦ, Ex τῶν 
ἀνθρώπων ἐπιθουλὰς, χαὶ ἀγνοούντων αὐτῶν. 


« Ὁ σείων τὴν ὑπ᾽ οὐρανὸν Ex θεμελίων, οἱ δὲ 
στύλοι αὐτῆς σαλεύονται. » 

Στύλους τὰ στηρίγματά φησιν" ἐν αὐτῷ γάρ ἐστι 
τῷ θεμελιώσαντι, xal στηρίξαντι, ὡς αὐτὸς οἷδε, καὶ 
σαλεῦσαι. Ὅμοιον τὸ ἐν ψαλμοῖς, 'O ἐπιδλέπων' 
ἐπὶ τὴν γῆν, καὶ ποιῶν αὑτὴν τρέμειν. 


« Ὁ λέγων τῷ ἡλίῳ, χαὶ οὐχ ἀνατέλλει. » 
Οὐχ ὡς ἀχούοντος τοῦ ἡλίου, φησὶν, ἀλλὰ τὸ με- 


γαλεῖον τῆς ἐξουσίας ἐμφαίνων. 
« Κατὰ ὃὲ ἄστρων χατασφραγίζει. » 


Τουτέστιν, ἀποχλείει. Δύναται, φησὶ, χαὶ τῷ ἡλίῳ 
ἐπιτάττειν χατὰ χώραν μένειν, χαὶ μὴ ἀνατέλλειν, 
χαὶ 
τῆν. 

« 'O ποιῶν Πλειάδα, xal Ἕσπερον, xat ᾿Αρχτοῦ- 
ρον, καὶ ταμεῖα Νότου. » 


- 


τὰ ἄστρα ἀποχλείειν, ὥστε μὴ φωτίζειν τὴν 


᾿Απὸ μὲν τῶν περιφανεστέρων ἁστέρων τοὺς λοι- 
ποὺς περιέλαδε, xal οἱονεὶ εἶπεν, Ὁ πάντα τὸν οὐρα- 
νὸν ἃ ποιχίλας κόσμον. ᾿Απὸ δὲ τοῦ Νότου χαὶ τοὺς 
ἄλλους ἀνέμους ἐσήμανε " ταμεῖα δὲ τοὺς θησαυροὺς 
τῶν ἀνέμων ἐχάλεσεν, ἵνα γνῶμεν, ὅτι ἀνέφιχτοί 
εἰσιν οἱ περὶ τῶν ἀνέμων λόγοι. 'O δὲ 'Ἑύραϊος, 
Καὶ πάντα τὰ ἄστρα τὰ κυκιοῦγτα Νότον, φησὶν, 
ὡς δηλοῦσθαι τὸ πλῆθος τῶν αὐτόθι φαινομένων 
ἄστρων, ἐν τῇ τοῦ ταμείου προσηγορίᾳ, τουτέστι, 
τὰ ἄστρα ταμιευόμενα ἐν τῷ νοτίῳ μέρεϊ τοῦ οὐρα- 
νοῦ. Διαφέρει δὲ ἄστρον ἀστέρος, ὅτι τὸ ἄστρον ἐξ 
, ἀστέρων σύγχειται " ὡς ἀνεγχλήτοις ὁ μέντοι τούτοις 


δ -— - 
TIPS οὗν, 99.  ..^9 Psal. cium, 52. 


sua proferre. Qua enim ratione animo exasperato 
csse polest, qui nibil. homini prodesse novit, si 
contra Deum.  duriorem se pribeat? Et quidem, 
non multo post tempore, sed in ipsis quie statim 
sequuntur verbis, postquam ejusmodi procmio 
usus fuisset, eL meutem nostram suflicienter muuiis- 
set, Dei potestatem. explicat ;; unicuique prope- 
modum suadens ne ei obloqui audeat, qui tanta 
potestate , tanto robore, et majestate praeditus 
est, et. qui justitiam. in nullo perturbari aut. sup- 
plantari sinit. 

Vrns. 5. « Qui in vetustatem perducit montes; 
et nesciunt; qui subvertit eos in ira. » 

Hoe Symmachus apertius. interpretatus est : Qui 
au[ert montes, ct e conspectu. removet eos. Quienam 
vero vis est hujus versus? Ad litteram. quidem , 
Qui nullo, inquit, negotio montes evanidos reddit ; 
seeundum illud : Qui tangit. montes, et [umigant ὃς 
ad sensum vero, Qui ab hominibus, illis etiam in- 
sciis, diaboli insidias, quz? eorum vires exsuperant , 
transfert et amolitur. 

Vgns. 6. « Qui commovet eam quie sub coelo 
column autem ejus quatiuntur. » 

Columnas fuleimenta — dicit; est enim in po- 
Lestate illius qui fundavit et. stabilivit, prout 
ipsi libitum est, eam commovere. Par huic illud 
in Psalmis : Qui respicit terram, οἱ facit eam. tre- 


a fundamentis : 


mere, 

Vrns. 7. « Qui dicit soli, et non oritur. » 

Non tanquam sol audiret, inquit; sed. magniti- 
centiam potestatis ejus ostendiL. 

VrEns. 8. « Contra sidera autem signaculum 
ponit. » 

Hoe est, intercludit. Potest, inquit, soli imperare, 
ut inloco permaneat, nec exoriatur , astra etiam 
prohibere, quominus terram illustrent. 


Vgns. 9. e Qui facit Pleiada, et Hesperum, et 
Arcturum, et penetralia Noti. » 

Sub nomine eclebriorum siderum reliqua. com- 
plexus est, ac. si diceret : Qui omnem cceli ornatum 
distinxit. Per Notum autem alii etiam venti signi- 
fieantur : ventorum autem thesauros, promptLuaria 
vocavit, ut intelligamus causam et rationem ven- 
torum eaptum nostrum transcendere. Hebraeus vero 
inquit : Et omnia astra. circumdantia. Notum. (ot 
promptuarii nomine astrorum multitudo in ea plaga 
apparentium indicetur), hoc est, astra quie in 
australi parte. coeli, tanquam in prompluario re- 
condita sunt. Differt autem astrum ἃ stella, eo 
quod astrum constet ex stellis (1) : sine. reprehien- 


VARLE LECTIONES. 


€ fg. πος ὁ LC. ὃς OVEYZATS 


d /'c. τοῦ οὐρανοῦ. 


| (t) In Graeco aliquid desiderari. videtur, ut vete- 
ris cujusdam auctoris nomen, forte Aristotelis, sic : 


Atque ἴα scpenumero im scriptis suis. Aristoteles, 


qui, etc. 


119 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


120 


sione. quidem promiscue hie vocabula usurpavit. A τοῖς ὀνόμασιν ἐχρήσατο. Τί γὰρ 1 ἀδιχοῦσι τὴν Γρα- 


Qua in re igitur sanetam. Seripturam Ledunt, si ita 
iu^ ea nuneupentur, ut ab hominibus audientibus 
intelligi queant? 

Vens. 14. « Si transgressus me fuerit, non vi- 
debo ; si przeterierit me, neque sie novi. » 

Natura, inquit, invisibilis et incomprehensibilis 
est, adeo ut nos lateat, quemadmodum in omni- 
bus, extra. omnia, et super omnia sit, Quid autem 
de illo verba facio? cum judieia etiam ejus nulla 
creatura mentis conceptu comprehendere valeat : 
omnia enim invisibili potentia operatur, ut non 
tantum sensus apprehensionem , sed et mentis 
etiam aciem lateant. Ego igitur nec clementem 
eum agnosco, nec iratum contemplari possum; 
80 lieet supergressus me fuerit et. prieterierit, non 
sentio. 

Vrns. 12. « Si removerit, quis restituet ? aut quis 
dicet ei : Quid fecisti? » 

Ecce, inquit, aliquid e mundo abripuit, quis 
abreptum referet ? Quid autem dico : Quis referet ὃ 
quis est omnino, qui iis qu:& ab illo fiunt, poterit 
contradicere? si omnia funditus delere voluerit, 
quis illius decretum rescindet ? 

Vrns. 15. « Ipse enim avertit a se iram. » 

Unum, inquit, scimus, quod rebus nostris omni- 
bus utiliter consulens, sine anüni perturbatione 
puniat, et sine ira supplicia irroget. Syneedochice 
vero per iram improbitatem omnem expressit ; 
non enim iram tantum avertit, sed c:eteras etiam 
perturbationes, Symmacho vero dicente : Deus cu- 
jus ira est inflexibilis, divinus motus ac impetus 
inevitabilis esse ostenditur : quis enim vindicem 
D'ei manum avertet ? 

Vrns. 14-16. « Si vero me audierit, vel dijudica- 
verit verba mea ; quod si etiam. fuero justus, non 
exaudiet me, judicium ejus rogabo : si vero invo- 
cavero, et me exaudierit, non credam quod exau- 
diverit vocem meam, ne caligine me conterat. » 

Salebrosus hic locus est et abruptus, quem sine 
fatigatione nemo expedire poterit : Deo tamen duce, 
et sancto Jobo locum testa illa qua tabem abster- 
gebat complanante, tentandus est ascensus. Quis 
igitur horum. versuum est sensus? Dixerat Dalda- 
dus : Nunquid Dominus injuste aget judicans??? ad- 
diditque: Surge diluculo ad Deum deprecans; et si 
mundus es, precationem. exaudiet tuam, et vite? sta- 
tum meliorem. priore tibi tribue"; ad hxc Jobus 
respondet : Qui sciam, o amice, utrum me Deus 
amdierit, et. precationis me:x verba  perpenderit ? 
licet enim. judicio cum eo contendens justificalus 
fnerim, mihi tamen non respondebit ; hoe enim 
valet : 
cieuhum libenter implorarem, si modo responde- 


Non exaudiet me. lius enim judicium et 


Joh vin, 5. 9? ibid. D 6. 


1 
d PS TTE SIE ταν Ξ Mee 
φὴν ὀνομαζόμενα παρ᾽ αὐτῆς οὕτως, ὡς ἀχούοντες 
οἱ ἄνθρωποι δύναντα: νοεῖν ; 


€ Ἐὰν ὑπερόῇ μὲ, οὐ μὴ ἴδω * ἐὰν παρέλθῃ με 
οὐδ᾽ ὡς ἔγνων. 

'Λόρατος, φησὶ, xal ἀκατάληπτος τὴν φύσιν τυγ- 
χάνει, ὥστε ἄγνωστον ἡμῖν εἶναι, πῶς τε ἐν πᾶσι, 
xaY ἔξω πάντων, xol ὑπὲρ πάντα τυγχάνει. Καὶ τί 
λέγω περὶ αὐτοῦ; ὅπου xal và χρίματα αὐτοῦ πάπῃ 
γεννητῇ φύσει δι’ ἐπιδολῇς χαταλαθεῖν ἀμήχανον * 
πάντα γὰρ ποιεῖ ἀοράτῳ δυνάμει ταῦτα ἐργαζόμενος, 
ὡς μὴ μόνον λανθάνειν τὴν αἴσθησιν, ἀλλὰ χαὶ αὐτοῦ 
τοῦ νοῦ τὴν κατάληψιν. Ἐγὼ γοῦν οὔτε εὐμενῆ ὄντα 
ἐπιγινώσχω, οὔτε ὀργιζόμενον νοῆσαι δύναμαι " χἂν 
ὑπερθῇ με, κἂν παρέλθῃ, οὐκ αἰσθάνομαι. 


« Ἐὰν ἀπαλλάξῃ, τίς ἀποστρέψει; ἣ τίς ἐρεῖ 
αὐτῷ, Τί ἐποίησας ;» 

Ἰδοὺ, φησὶν, ἀνήρπασεν ἐκ τοῦ χόσμου, τίς ἀνα- 
χομίσει τὸ ἁρπαγέν; Τί λέγω, àvaxoplost; τίς 
λως ἐπὶ τοῖς γενομένοις ἀντειπεῖν αὐτῷ δυνήσεται; 
ἐὰν τελείαν συντέλειαν ποιήσασθαι θελήσῃ, τίς ἀνα- 
σχευάσει: τὰ αὐτῷ δοχοῦντα ; 

«Λὐτὸς γὰρ ἀπέστραπται ὀργήν. » 

Ἕν, φησὶν, οἴδαμεν, ὅτι ἀπαθῶς χολάζει, xaX ἀορ- 
γήτως τιμωρεῖται, πάντα συμφερόντως olxovopuo 
τὰ xa0 ἡμᾶς. Ξυνεχδοχιχῶς δὲ διὰ τῆς ὀργῆς πᾶ- 
σαν γχαχίαν δεδήλωχεν " οὐ γὰρ δὴ μόνον ὀργὴν ἀπ- 
ἐστραπται, ἀλλὰ καὶ τὰ ἄλλα πάθη. Κατὰ δὲ τὸν 
Σύμμαχον εἰπόντα, Ὁ Θεὸς οὗ ἀναπόστρεπτος ἡ 
ὀργὴ, τὸ ἄφυχτον δηλοῦται τῆς θείας χινήσεως * τίς 
γὰρ ἀποστρέψει χεῖρα Θεοῦ χολάζουσαν ; 


« Ἐὰν δέ μου ὑπαχούσεται, ἣ διαχρίνει 8. τὰ ῥή- 
ματά μου" ἐὰν γὰρ ὦ δίχαιος, οὐκ εἰσαχούσεταί μου, 
ποῦ χρίματος αὐτοῦ δεηθήσομαι" ἐάν τε χαλέσω, χαὶ 
μὴ i ὑπαχούσῃ, οὐ πιστεύω ὅτι εἰσαχήχοξ μου τῆς 
φωνῆς, [11] μὴ γνόφῳ με ἐχτρίψῃ.» 

Τραχὺ τὸ χωρίον τοῦτο χαὶ ἄναντες, χαὶ οὐδεὶς ἂν 
ἀχμητὶ παρέλθοι Ov αὐτοῦ" θαῤῥητέον οὖν ὅμως 
τὴν ἄνοδον, Θεοῦ ἡμῶν ἡγουμένον, xal ποῦ ἁγίου 
Ἰὼ τὸν τόπον ἐξομαλίζοντος τῷ ὀστράχῳ ἐχείνῳ, 
ᾧ zai τοὺς ἰχῶρας ἀπέξεε. Τίς οὖν ἡ τῶν στίχων 
δύναμις ; Εἶπεν ὁ Βαλδὰδ, ὅτι Ὁ Κύριος οὐκ ἀδι- 
χήσει κρίνων"; γολ προσέθηχεν, ὅτι "Ορθριζξ πρὸς 
τὸν Θεὸν δεόμενος " καὶ, εἰ καθαρὸς εἶ, τῆς δεή- 
σεώς cov ἐπακούσεται, καὶ ἀπογεμεῖ σοι διαγω- 
γὴν κρείττονα τῆς πρώτης. Πρὸς ταῦτα ὁ Ἰὼδ 
ἀποχρίνετα', Πόθεν γνώσομαι, ὦ φίλε, ἐὰν ὁ Koptos 
ἐπαχούσηται, χαὶ τὰ τῆς ἐμῆς εὐχῆς διαχρίνῃ ῥΐ,- 
ματα; ἐάν τε γὰρ διχαιωθῶ διχοιολογούμενος πρὺς 
αὐτὸν, οὐχ ἀποχριθήσεταί μοι" τοῦτο γὰρ, τὺ, Οὐκ 
εἰσακούσεταί μου" ὡς εἴγε ἀπεχρίνατο, ἡδέως ἂν 


VARUE LECTIONES. 


| ἴσ. μου. 


b fe. Ox pret. [ 


191 


IN BEATUM JOB. 


133 


πὸ χρῖμα αὐτοῦ καὶ τὴν ψῆφον ἐπεχαλεσάμην, ἐάν τε A reb ; et si invocantem me exaudiret, plenus con- 


χαλοῦντός μου εἰσαχούσῃ, πληροφοροῦμαι i. Οὔτε 
γὰρ ὁρᾶται Θεὸς, οὔτε φωνὴν ἀφίησι" μᾶλλον μὲν 
οὖν δέδοιχα, μὴ ἀοράτως ἐχτρίψη με διὰ γνόφου 
xaX χαταιγίδος., ὅτι ὅλως διχαιολογηθῆναι αὐτῷ 
ἐθάῤῥησα. Τινὲς δὲ οὕτως ἐνόησαν " ᾽Εὰν ἐμαυτὸν 
διχαιώσω, ὁ Θεὸς ἀποστραφήσεταί με’ ἐπειδὴ μὴ 
χατὰ τὸν ἡμέτερον νοῦν ὁ Θεὸς xplvzv ἀνέφιχτα γὰρ 
τὰ χρίματα αὐτοῦ τῆς ἀποφάσεως" διὸ μᾶλλον τοῦ 
χρίματος αὐτοῦ δέομαι" ἐὰν δὲ χαὶ ἐπιχαλέσωμαι 
τὸν Θεὸν, χαὶ θελήσῃ ἀχοῦσαί μου τῆς διχαιολογίας, 
xaX διχαιῶσαί με, οὐ πιστεύω ὅτι ἐδικαίωσέ με" 
ἀόρατος γάρ ἐστι, xal ἀγνοῶ τὴν χρίσιν" ὥστε δέ- 
δοιχα μὴ ἐξ ἀφανοῦς ἀνέλῃ με τελείως, ὡς χαταιγὶς, 
ἤτοι γνόφος. Ὃ δὲ λέγει τοιοῦτόν ἐστιν, Ὁ γνόφος 
χυχλοτερὴς πανταχόθεν περιλαμόάνων ἐστί χἂν OU 
ἑνὸς οὖν, φησὶ, μέρους δόξω δίχαιος εἶναι, δι᾽ ἑτέρου 
ἐλέγχει Καὶ με. ᾿Απόδειξις δὲ τῶν εἰρημένων τὰ παρ- 
ὄντα " ποιχίλαις γάρ με ταῖς συμφοραῖς ἀθρόον πε- 
ριέθαλεν, οὐδενὸς ἁμαρτήματος εὐθύνας εἰσπραξά- 
μενος" ὅθεν ἐπάγει" 


« Πολλὰ δέ μου τὰ συντρίμματα πεποίηχε διαχε- 
νῆῇς.» 

Ἕν δὲ οἶδα, φησὶν, ὅτι αἰτίαν οὐχ, ἐπίσταμαι, OU 
ἣν οὕτω συντρίόθομαι" τοῦτο γὰρ ἔοιχε σημαίνειν 
τὸ, διακενῆς. Ἢ xaY τοῦτό φησιν, ὅτι Οὐχ ἐδεῖτο 
Θεὸς δοκιμάσαι με διὰ βασάνων * ise γὰρ χαὶ πρὸ 
τῶν ἑτασμῶν. Οἱ δὲ λοιποὺ ἀντὶ τοῦ, διωκεγῆς, 
ἀναιτίως ἐξέδωχαν, χαὶ δωρεάν. «“- 


Τουτέστι, πολλῶν πλήρης cipi δεινῶν, xai οὐδὲ 
ἀνοδύνως ἀναπνεῦσαι δύναμαι. Τοσαύτη τῶν δεινῶν ἣ 
ἐπίτασις, ὥστε μηδὲ τὴν τυχοῦσαν ἐχεχειρίαν ἔχειν. 


€ Ἐὰν γὰρ ὦ δίκαιος, τὸ 
[Οἱ Aouxzol, χαταδιχάσῃ με], 
σχολιὸς ἀποδήσομαι. » 

Κἂν διχαιολογήσωμαι, φησὶ, πρὸς αὐτὸν, ἀσεθήσω" 
χἂν £x τῶν ἔργων ἴσως διχαιωθῶ, £x τῶν λόγων μου 
χαταχριθήσομα:. "EXv γὰρ τολμήσω λέγειν, ὅτι Δί-- 
χαιός εἰμι, αὐτὸ τοῦτο τὸ εἰπεῖν, ἀσεδὲς εἶναι ὑπο- 
λαμθάνω" ἐὰν δὲ χαὶ τολμήσω εἰπεῖν, ὅτι “Λμεμπτός 
εἰμι, xoi ἐμαυτὸν ἀποδέξομαι, αὐτὸ 
με δείχνυσι, χαὶ οὐκ εὐθῆῇ 1, Δίχαιος 


στόμα poo ἁσεθήσει 
ἐάν τε ὦ ἄμεμπτος, 


τοῦτο σχολιόν 
γὰρ ὧν, οὐχ 
ὥφειλον λέγειν αὐτὸ τοῦτο, ὅτ' Δίχα:ός εἶμι" οὐ γὰρ 
περὶ ἑαυτοῦ ὁ δίχαιος λέγει. Τούτῳ ὅμοιον τὸ, 
Γέγονγα ἄφρων καυχώμεγος, ὑμεῖς μὲ ἠναγκάώ- 
σατε. 


« Εἴτε γὰρ ἠσέδησα, obxoióa τῇ ψυχῇ, πλὴν 
ἀταιρεῖταί μου ἣ ζωή. » 


$t If, Cor. xir, 11. 


D 


fidentia essem. Deus autem mec in conspectum 
venit, nec vocem emittit : unde multo magis mihi 
metuo, ne invisibili modo me caligine et. procella 
conterat, quod omnino eum eo in judieium descen- 
dere ausus fuerim. Nonnulli autem sic hunc locum 
intellexerunt : Si meipsum justificavero, Deus mie 
repudiabit ; quandoquidem Deus seeundum nostram 
mentem non judicat : sententi:& enim ejus judicia 
captum nostrum superant : quocirca judicium ejus 
potius imploro. Si Deum autem invocavero, et cau- 
se me defensionem. audire et justificare me vo- 
luerit, non eredam tamen quod me justificaverit ; 
invisibilis enim est, et judicium ejus me latet : 
quare vereor, ne ex loco aliquo obscuro, quasi pro- 
cella vel caligo funditus me deleat. Quod dicit 
aulem hujusmodi est: Caligo cum orbicularis sit, 
undique ambit et complectitur : licet igitur, inquit, 
ex una parte justus visus fuero, ex altera me re- 
darguet. Mala autem prisentia dietis meis fidem 
faciunt ; nuliius enim  peecati panas 
calamitatibus me subito 
subjungit : 


exigens , 
variis involvit; unde 

« Multas autem tribulationes meas fecit in va- 
num. » 

Unum autem, inquit, novi, quod causam eur tane 
topere affligar, ignorem ; id enim significare vide- 
tur, in vanum, Vel hoe etiam dicit : Non opus 
habebat Deus tormentis periculum de me facere; 
ante enim explorationem notus illi fueram. Alii verc 
pro in vanum, interpretati sunt, sine causa, et 
gratis. 

Vins. 18. « Non enim sinit me respirare ; imple- 
vit autem me amaritudine. » 

Ioc est, acerbitatibus plenus sum, ac sine dolore 
spiritum ducere non possum; tanta est :erumna- 
rum vehementia, ut ne minimas quidem inducias 
admittant. 

Vzns, 20. « Quod si etiam fuero justus, os meum 
impia loquetur [ Reliqui, condemnabit me], sive 
fuero irreprehensibilis, pravus evadam. » 

Quamvis, inquit, judicio cum eo contendero. 
impietatis arguar; et licet ex operibus forte justi- 
ficatus fuero, verba tamen mea me condemnabunt. 
Si enim justum me pronuntiare ausus fuero , hoc 
ipsum dicere, impium esse existimo; et si irrepre- 
hensibilem me esse ausus fuero dicere, meque 
ipsum laudavero, hoe ipsum me pravum Οἱ non 
sincerum esse coarguit : non oportet, enim me ju- 
stum exsistentem illud dicere, quod justus sim; 
justus enim. seipsum non laudat. Huie finitimum 
est illud : Factus sum. insipiens in gloriatione mea ; 
vos me coe(qistis **. 

Vrns. 19. « Si enim impie egi, 
veruntamen aufertur vita mea. » 


non novi animo, 


VARLE. LECTIONES, 


! Po. πληροφορῶμαι. Καὶ (c. ἐλέγξει. 


lig. εὐήθη, vel 000v. 


133 

Polyclronii et. Olimpiodori. Vllud Apostoli dixit : 
Nullius rci mihi conscius sum, sed non in hoc. justi- 
ficatus sum **. Mihi enim delicti alicujus non. sum 
conscius; hoe unum autem novi, cum :erumnis 
me eonfllietari : eumque ad extrema quique me 
redactum esse videam, ignorans cui οὐρὰ im- 


putanda sint ea qui mihi acciderunt, — animi 
pendeo. 
Vrns, 22-21. « Quapropter dixi : Magnum οἱ 


homines in 
magna morte erunt: sed iusti deridentur; traditi 
enim sunt in manus impii. » 


potentem disperdit ira, quia nequam 


Eorumdem. lxe animo mecum reputans, divinam 
iram perdere eum dico, qui magnum se esse exi- 
siimat, el justitia validum; quia Deus iram in 
omnes, nemine excepto, exerceat, sive quis pietate 
insignis, sive. vita clarus exstiterit. lllud etian 
novi, improbos estrema supplicia ex improviso 
subituros. Pii vero ab impiis, in hae vita ludibrio 
habentur, tantisper. scilicet, dum Dei benignitas, 
tL eorum qui utrisque in futurum reconduntur, 
magna illa promptuaria occultantur : siepe. enim 
justi traditi sunt in. manus impiorum, non ut hi 
honore afficiantur, sed ut illi probentur. Hec tibi 
Jobus verbis et passionibus suis persuadeat (verba 
cnim rebus ipsis probantur) qui diabolo, ad suppli- 
cium eum deposcenti, traditus est, et bona. ejus ab 
hostibus direpta esse visa sunt, licet ipse causam 
liujus dispensationis ignoraverit. 

« Facies judicum ejus operit. Quod si non ipse 
est, quis est? » [Symmachus, Et nunc quis est?] 


Quoniam diaboli meminerat, dicendo : Traditi 
cnim sunt in manus impii , consequenter subjungit, 
peceatum sub larva justitize siepenumero acceden 
fallere etiam eos qui discernendi facultate praediti 
suni; propterea nullus peccati expers. Diabolus 
vero peccati auclor, si arte veteratoria non utere- 
tur, uon magnus, sed. expugpatu facilis esset. H:ec 
autem, tanquam sanctus et propheta, medi: dis- 
sertationi cum occultatione quadam inseruit : dein- 
ceps ad ea quie ipsum attingunt, narranda con- 
vertitur, et quze sequuntur attexit. 

Vrns. 25, 26. « Vita autem mea levior est cursore; 
aufugerunt, et non viderunt, Nunquid et est navi- 
bus vestigium vie, aut aquile volantis quzerentis 
escam? » 


ld est, Velocissima est, sive proba, sive prava sit. 
Symmachus vero; Abierunt similiter ut naves estinan- 
tes, ut aquila volans ad escam. Homines, inquit , qui 
celeriter ex hae vitaexceduut, singulos humane vitze 
casus videre non possunt: quemadmodum cnim navis 
et aquike. vestigia inveniri non possunt , ita neque 
prosperz fortunze indicia. Sicut. igitur, nec navis 
in mari, nec aquile in aere vestizium deprehen- 


?! [ Cor. 1v, 4. 
VAR 


T. λογίσωμαι. 
| I 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


A 


D ἀπέδρασαν, 


124 
Τὺ τοῦ 
εἶπεν, Οὐδὲγ' ἐμαυτῷ σύνοιδα, πιῖὴν 
οὐχ ὃν τούτῳ δεδικαίωμωι. Ῥμαυτῷ γὰρ οὐ συν- 


ε 


Ποιυχρονίου καὶ Ὀμυμπιοδώρου. 


᾿Αποστόλου 
πίσταμαι παρανομήσαντι, ἕν δὲ οἶδα, ὅτι χαχῶς 
πάσχω" ὁρῶν δὲ ἐν ἐσχάτοις τὰ xav ἐμαυτὸν , εἰς, 
ἀπορίαν χαθέστηχα, ἀγνοῶν τίνι "ὦ" τῶν γεγενημένων 
αἰτίαν λογίσομαι n. 


€ Διὸ εἶπον, Μέγαν καὶ δυνάστην ἀπολλύε: ὀργὴ», 
ὅτι φαῦλοι ἐν θανάτῳ ἐξαισίῳ: ἀλλὰ δίκαιοι χατα- 
γελῶνται͵, παραδέδονται γὰρ χεῖρας ἀσε- 
θοῦς. » 


εἰς 


Τῶν αὐτῶν. Ταῦτα ἀναλογιζόμενος λέγω, ὅτι τὸν 
οἰόμενον μέγαν ἑαυτὸν εἷναι, χαὶ δυνατὸν χατὰ 
διχαιοσύνην, ἀπόλλυσιν ἣ τοῦ Θεοῦ ὀργὴ, ὅτι χαὶ 
ἁπλῶς τῇ ὀργῇ χατὰ πάντων χρῆται ὁ Θεὸς, εἴτε ἐν 
εὐσεύείᾳ εἴη τις μέγας, εἴτε χατὰ βίον λαμπρός.Καὶ 
οἷδα μὲν, ὅτι xai οἱ φαῦλοι τὰς ἐσχάτας τίσουσι δί- 
xag ἄφνω. Καταγελῶνται 0E ὅμως πρὸς τὸ παρὸν οἱ 
εὐσεθεῖς ὑπὸ τῶν φαύλων, ἕως δηλονότι ἣ χρηστότης 
τοῦ Θεοῦ χρύπτεται, xal τὰ μεγάλα ταμιεῖα τῶν 
ὕστερον ἑχατέροις ἀποχειμένων. Παραδέδονται γὰρ 

i δίχαιοι πολλάκις εἰς χεῖρας ἀσεθῶν, οὐχ ἵν᾽ ἐχεῖνοι 
τιμηθῶσιν, ἀλλ᾽ ἵν᾽ οὗτοι δοχιμασθῶσι. Ταῦτα πει- 
θέτω σε, χαὶ λέγων, καὶ πάσχων 166, ἀπόδειξις γὰρ 
τῶν λεγομένων τὰ πράγματα, ὃς τῷ ἐξητηκότε παρ- 
εδόθη, χαὶ τὰ αὐτοῦ οἱ πολέμιοι ἔδοξαν διαρπάσαι, 
χὰν τὴν αἰτίαν ἐφ᾽ ἢ ταῦτα ᾧχονομεῖτο, ἢγνόει. 


« Πρύσωπα χριτῶν αὐτῆς συγχαλύπτει. Εἰ δὲ μὴ 
αὐτός ἐστιν, τίς ἐστι; » [Σύμμαχος, Καὶ νῦν ai; 
ἐστιν; ) 

Ἐπειδὴ ἐμνήσθη διαθόλου, εἰρηχώς" Παραδέδον- 
ται γὰρ εἰς χεῖρας ἀσεδοῦς, ἀχολούθως ἐπάγει λέ- 
γων, ὅτι ἡ δὲ ἁμαρτία λανθάνει καὶ τῶν διαχριτιχῶν 
τὴν γνῶσιν, ἐν ὑποχρίσει διχαιοσύνης πολλάχις 
προσερχομένη " διόπερ οὐδεὶς ἀναμάρτητος. Εἰ δὲ 
μὴ πανουργίᾳ ἐχρῆτο, οὐ μέγας ὑπῆρχεν, ἀλλ᾽ εὐ- 
χαταγώνιστος, ὁ τῆς ἁμαρτίας αἴτιος, διάθολος. 
Ταῦτα δὲ, ὡς ἅγιος xaX προφήτης, μετ᾽ ἐπιχρύψεως 
ἐν μέσῳ τῆς διαλέξεως 
διηγεῖσθαι τὰ χαθ᾽ αὑτὸν, χαὶ τὰ ἑξῆς 


τέθεικεν * εἶτα πάλιν τρέπε- 
ται 


βίος μου ἐστὶν ἐλαφρότερος δρομέως " 
xai οὐχ εἴδοσαν. Ἢ xaX ἔστιν ναυσὶν 
ἴχνος ὁδοῦ, ἢ ἀετοῦ πετομένου ζητοῦντος βοράν; » 
Τουτέστιν, ὀξύτατος, εἴτε χαλὸς, εἴτε φαῦλος. 'O 
ppayos, ᾿Απῆϊλθον ὁμοίως ναυσὶ σπευδού- 
σαῖς, ὡς ἀετὸς ἱπτάμενος ἐπὶ βοράν. Θᾶττον; 
φησὶν, ἀπαλλαττόμενοι τοῦ βίου οἱ ἄνθρωποι, τὰ LOS 
ἔχαστον τοῦ βίου ἰδεῖν οὐ δύνανται - χαὶ ὥσπερ οὐχ 


t Σύ 
ς 


ἔστι νεὼς, Tj ἀετοῦ ἴχνη εὑρεῖν, οὕτως οὐδὲ τῆς ευ- 
L IA ^ ΚΣ NA 

θηνίας τοῦ βίον γνωρίσματα. "Oc οὖν οὐχ ἔστι νεὼς 
: , PRA TUTTI NOR 

ἴχνος εὑρεῖν ἐν θαλάττῃ; οὐδὲ ἀετοῦ ἐν ἀέρι " οὕτως 


LE LECTIONUS. 


125 
οὐδὲ τῆς ἀνθρωπίνης εὐημερίας τεχμήριον χαταλιμ- 
πάνεται. Καὶ τούτου δεῖγμα và χατ' ἐμὲ, ὡς 9 ὁλί- 
γον τι τῶν χρηστῶν ἀπολαύσας, θᾶττον ταῦτα παρ- 
ἐδραμον, ὡς ναῦς ἐπειγομένη ὑπὸ ἀνέμου, ὡς ἀετὸς 
τοῖς ὀχυπτέροις τὸν ἀέρα τέμνων ὀξέως * τὸ γὰρ» 
ἐπὶ βορὰν χαθίπτασθαι, τουτέστιν, ἐπὶ τροφὴν, τὴν 
ὀξύτητα σημαίνει. Καὶ ἣ τοῦ ἀετοῦ δὲ cixiv, τὴν αὖ- 
τὴν ἔννοιαν ἔχει τῇ τῆς νεὼς, μόνον τῇ διαφορᾷ τοῦ 
παραδείγματος διαλλάττουσα. 


€ Ἐάν τε γὰρ εἴπω, ἐπιλήσομαι λαλῶν, συγχύψας 
τῷ προσώπῳ στενάξω,, σείομα: πᾶσι τοῖς μέλεσιν " 
JA AA AM ἣν 
οἶδα γὰρ ὅτι οὐχ ἀθῶόν με ἐάσεις, » 


Τοῦτο διττὴν ἔχε: τὴν ἔννοιαν - ἤτοι γὰρ τοῦτό 
φησιν, ὅτι Ἐὰν βουληθῶ τοῖς ὑπὲρ ἐμαυτοῦ χρήσα- 
σθαι λόγοις, εἰς πολὺ μῆχος ἐχτείνω 9* τὸν λόγον " 
μεταξὺ ὃς στένω, χαὶ σύντρομος γίνομαι, δεδοιχὼς, 
μήποτε ἐλεγχθείην ἐν ἀγνοίᾳ τι πεπραχώς. Ἢ 
μᾶλλον τοῦτο βούλεται εἰπεῖν, ὅτι ᾽᾿αχν ὁρμήσω περὶ 
τῶν xav ἐμὲ λέγειν, xal διηγεῖσθαι, τὸ ἐπαλγές us 
τἧς ὀδύνης εἰς λήθην ἄγει * χαὶ τὸ τῆς μνήμης μοι 
διόλωλε, τοσαύτη ὀδύνη ἐστὶν ἐν ἐμοί" χἂν ἀπαλλαγῶ 
τῶν χατεχόντων, τὰ πάντων ἀνέῳξε γατ᾽ ἐμοῦ στό- 
μᾶτα d τιμωρία. Διὰ τοῦτο συγκαλυψάμενος τὸ πρόσ- 
ὠπὸν στενάζω, καὶ ὀλοφύρομαι, xa χλονοῦμαι τὰ 

i; VRGURT TN RUETUNAR E idc : ; 
μέλη, εἰδὼς, ὅτι πρὸς τὴν σὴν ἀχρίδειαν ἐξεταζό- 
μένος, οὐκ ἀθῶος φανοῦμαι, οὐδ᾽ ἀναμάρτητος. 


Ὃ δὲ ᾿Αχύλας, Εἰς τί τοῦτο μάτην κοπιῶ ; Εἰ 
ὅλως ἐχρίθην εἶναι ἀσεθὴς, βέλτιον ἣν μοι πρὸ τῆς 
ἀσεθείας τελευτῆσαι, Τοιοῦτον xat ὁ Σωτὴρ ἔλεγε 
περὶ τοῦ Ἰούδα, ὅτι [(α.ϊὸν ἣν αὐτῷ, εἰ οὐκ ἐγεν- 
γήθη ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος. Καὶ οὗτος P δὲ νῦν ὁ 
φιλόθεος λέγει, ὅτι "Αμεινον ἣν μοι τελευτῆσαι, 1] 
ἀσεθείας χρίνεσθαι " αἱροῦμαι τὸν θάνατον, ἣ τοσού- 
τοις ὀνείδεσιν, ὡς παράνομος, βάλλεσθαι. Διατί 
οὐκ ἀπέθανον ; Οὐχ οἷδα τὴν οἰχονομίαν, φησίν. 


€ Ἐὰν γὰρ ἀπολούσωμα: χιόνι, xaX ἀποχαθάρωμαι 
n ST ER NA EE 2 SE 
χερσὶ xaÜaoats , ἱχανῶς £v ῥύπῳ με ἔθαψας, ἐθδελύ- 


ξατο δέ με ἢ στολή μου. » 


Χρυσοστόμου χαὶ ᾿ΟἸυμπιοδώρου. "Ἔθος ἦν 
τοῖς παλαιοῖς, λουτροῖς ἀποχαθαίρειν τοὺς μολυσμούς" 
xaX τοῦτο δὲ παλαιὸν ἔθος ἦν, ἔνθα ἐδούλοντο δεῖξαι, 
ὡς οὐχ ἐχοινώνησαν τῇδε τῇ ἁμαρτίᾳ, ἀπενίπτοντο 
τὰς χεῖρας 4, ᾿Αθῶός εἰμι ἀπὸ τοῦδε τοῦ πράγματος" 
ὡς χαὶ ὁ Πιλάτος ἐπὶ τοῦ Σωτῆρος πεποίηχε " χαὶ ὁ 
A610 ἔψαλλε τ, Νίψομαι ἐν ἀθώοις τὰς χεῖράς μου. 
Ἴοῦτο οὖν λέγει, ὅτε “Ὅπως ἂν ᾧ καθαρὸς, oi ἀχρι- 
θεῖς οὗτοι ἐλεγμοὶ, xal αἱ ἐπαχθεῖσαι τιμωρίαι, ex 
τῆς προλήψεως, ἐῤῥυπωμένον ps xa ἀχάθαρτον 


** Matth. xxvr, 24. 9" Matth. xxvir, 24. 


IN BEATUM JOD. 126 


A dere licet, ita neque felicitatis. signum ullum ve- 


manet. Hujusque rei veritatem. ea qui mihi acci- 
derunt, comprobant, bonis, scilicet, quibus ad 
beeve tempus fruebar, pari celeritate aufugientibus, 
lanquam navis incitata a ventis, aut aquila alarum 
pernieitate aera veloeiter. diflindens ; nam illud, ad 
escam, hoe est, ad cibum. volare, velocitatem | in- 
dicat. Eadem autem est mens similitudinis ab aquila 
et nave ducke, diserimen solum est in. exempli va- 
rietate. 

Vrns, 27,98. « Quod et si locutus fuero, obliviscar 
dum loquor, deelinans in faciem ingemiscam, com- 
moveor omnibus membris; scio enim quod non 
insontem me sines. » 

Geminus est horum verborum sensus; aut enim hoe 
dicit: Si voluero causam meam verbis defendere, in 
immensum orationem extendam : interea vero gemo 
et contremisco, veritus, ne per ignorantiam aliquid 
admisisse convincar. Vel hoc potius dicere vult: Si res 
meas dicere vel narrare instituero, doloris acerbitas 
oblivionem mihi inducit; pr» nimio dolore quem 
sentio, immemoriz vis et faeultas exstinela est : ac 
liceL ex his qui me nune premunt, emergerem, 
nihilominus ipsum supplicium omnium ora in me 
aperuit. Quare vultum obnubens ingemisco, atque 
lamentor, et membris contremisco, cum sciam, 
secundum exaetum tuum judicium, nec innocentem, 
nee culpa expertem me appariturum. 

Vgns. 29. « Et quia sum iniquus, quare non sun 
mortuus ? » 

Aquila autem : Ad quid hoc frustra laboro? Si 
prorsus impius esse judicor, satius mihi fuisset, 
antequam ad impietatem delaberer, interiisse. Tale 


quid eliam Salvator noster de Juda dixit Bonum 
erat ei, si natus. non fuisset. homo ille"*.. Mdipsum 


nune Jobus Dei amans dicit : Interire melius erat 
quam impietatis postulari; mori me mallem, quam 
ianquam legis transgressorem tot opprobriis one- 
rari. Quare non sum mortuus ? Divinam, inquit, dis- 
pensationem ignoro. 

Vins. 50, 21. « Nam si lotus fuero nive, et mun- 
datus fuero mundis mauibus, satis in sorde me 
ünxist, exsecratum est autem me vestimentum 
meum. » 


D Chrysostomi et Olympiodori. Antiquis mos. erat, 


balneis sordes corporis eluere : velus etiam. mos 
obtinuit, ut manus lavarent, cum se eriminis ali- 
cujus minime participes ostendere vellent, dice- 
rentque : Innoxius sum ego ab hae re; prout. in 
Salvatoris nostri negotio a Pilato factum est ?. 
David etiam cecinit : Lavabo inter innocentes manus 
meas ὅδ. Hoc igitur est quod dicit : Licet purus ex- 
stitero, aeeuratie hae explorationes et supplicia quie 
mihi inferuntur, prajudicata hominum opinione, 


$6 Psal], xxv, 6. 


VARUE LECTIONES. 


"ἴσ. ὅς. ^ (c. ἐχτενῶ, « 70. οὕτως. 


4 7c. leí ei, λέ 


127 
sordidatum me et impurum esse osiendunt ; ut 
contigerit, pollui et inquinari se 
existimet, cum propler peccatorum multitudinem 
unusquisque me hoe pati suspicetur, Hc au- 
tem quia amici ejus, ut peccatorem 
demonstrarent, ea. qui illi evenerant, in 
medium attulissent. Quod. vero dicit est. hujus- 
midi : Impietatis exemplum cunctis propositus 
sum : Quare igitur non sum. mortuus? improbum 
enim, ne aliis improbitatis magister fieret, de medio 
tolli oportebat. Si vero sole fuero purior, maculam 
lamen, nec vulgarem, inustam habeo. Verum etiam 
qui tanquam indumentum corpori, affinitate me 
prosime attingunt, odio me prosequuntur; non 
propter supplicium mihi inflictum, sed tanquam 


vestimenta mea 


ideo dicit, 


eun 


hominem impium, scelestum, etimpurum, me abo- B 


minantur : ipsum. etiam corpus mihi exseerandum 
evasit; hoe enim. est, vestimentum. Potest. etiam 
illud, — Exsecratum. est. me. vestimentum meum, sic 
intelligi : Vestis ipsa, quasi odio incitata, me fugit; 
induere non possum. 

Vrns. 532, 559. « Non es enim homo, sicut ego, 
cui contradicam, ut. veniamus pariter in judicium. 
Utinam esset nobis medians, et arguens, et disce- 
ptans inter utrumque. » 

Quoniam opinio ex tormentis concepta, justi 
impietatem demonstrare videbatur, nec ex iis. que 
cernebantur opinionis falsitas ostendi poterat, apud 
Deum ipsum qui verax est, nec personas respicit, 
justo ejus judicio plurimum confidens, judicari 
vult; ae si diceret : Vos quidem, o amici, ex malis 
mihi inflietis. caleulo. vestro. me condemnatis. Si 
Deus autem, qui mentiri nescit, in judicium 
mecum descendere voluerit (cum personarum. non 
sit respector, et ipsa veritas exsistat), quod propter 
intulerit, ipse suo 
testimonio comprobabit. Quod vero justi hxc sit 
mens, et quod propter amorem eximiuni, et fidu- 
ciam in Deum, ae. confidentiam in ejus veritate, 
humana judicia recuset, apud Deum vero, qui sine 


pecc ata cruciatus mihi minime 


mendacio et errore omnia pronuntiat, libenter judi- 
cari velit; ipsum postea cum Sopharo disseren- 
tem audi, qui amicorum disputatione relieta, 


quam à vero aberrante, 


lan- 
procedente, subjungit : Verumtamen ego ad Domi- 


num loquar (qui scilicet nec. mentitur, nec perso- 
nas respicit), eLarquam in conspectu. ejus, si voluerit; 
vos autem estis medici injusti, et curatores malorum 
7. Vides 


liominum judicia declinet, ad Deum vero animarum 


oinnes * quemadmodum, tanquam injusta, 


medienm justumque judicem — confugiat. Postea 
ctiam, plurimum justo Dei judicio confisus, animos 
sumit, ac dicit: Novi ego. quod justus. apparebo *5. 
Wursusque : Ecce in celis est testis meus, et conscius 


*' fob xut, 2,4. ^* pid. 18 


qui A ἀποδειχνῦσιν * T 


nec cum recto judicio p 


OLYMPIODORI ALEXANDRIN 128 


xai τὸν ἁπτόμενον τῶν ἱματίων 
μου, δοχεῖν μολύνεσθαι, διὰ πλῆθος ἁμαρτιῶν Exá- 
στου ταῦτά με πάσχειν ὑπολαμθάνοντος. Ταῦτιχ δέ 
φησι διὰ τὸ τοὺς αὐτοῦ φίλους, εἰς ἀπόδειξιν τοῦ 
εἶναι αὐτὸν ἁμαρτωλὸν, τὰ συμθάντα αὐτῷ προσφέ- 
ρξιν 4. Ὃ δὲ λέγει τοιοῦτόν ἐστιν " Ὑπόδειγμα χεῖ" 
μα | πᾶσιν ἀσεθείας, Διατί οὖν οὐκ ἀπέθαγον ; τὸν 

πονηρὸν ix τοῦ μέσου ληφθῆναι ἐχρῆν, ὥστε μὴ 
εἶναι τοῖς ἄλλοις διδάσχαλον. "Av τοῦ ἡλίου δὲ χαθα- 
ρώτερος γένωμαι, ἔχω χηλίδα, ob τὴν τυχοῦσαν. 
᾿Αλλὰ χαὶ οἱ οὕτως ἐγγύτατοι, ὡς ἡ στολὴ τῷ σώμα- 
τι, χαὶ αὐτοὶ ἐμίσησάν με, οὐ διὰ τὴν τιμωρίαν, 
ἀλλ᾽ ὡς ἐναγῆ χαὶ μιαρὸν, ὡς ἀχάθαρτον, οὕτως 
ἀπεστράφησάν με. Βδελυχτὸν δέ μοι γέγονε χαὶ τὸ 
σῶμα " τοῦτο γὰρ, ἡ στο.ϊή. Δύνατα. δὲ xol οὕτω 
νοεῖσθαι τὸ, ᾿Εδδειϊύξατό με ἡ στοιϊή μου, ὅτι φεύ- 
yet ps xa ἡ ἐσθὴς, οἱονεὶ μισήσασά με, ἀντὶ 
x09 , Οὐδὲ ἐνδύσασθαι δύναμαι, διὰ τὸ ἅγαν ἡλχῶ- 
σθαι. 


ac si diceret : Propter ulcerum acerbitatem, eam 


« Οὐ yàp cl ἄνθρωπος xac ἐμὲ, (p ἀντιχρινοῦμσι, 
ἵνα ἔλθωμεν ὁμοϑυμαδὸν εἰς χρίσιν. Εἴθε ἣν ὁ μεσί- 
τῆς ἡμῶν. χαὶ ἐλέγχων, xal διαχούων ἀναμέσον 
ἀυφοτέρων. 1 

Ἐπειδὴ ἣ πρόληψις ἡ διὰ τῶν βασάνων ἀσεθῇ τὸν 
δίχαιον ἀπεδείχνυε, xal οὐχ ἣν Ex τῶν ὁρωμένων 
δεῖξαι ψευδῇ τὴν ὑπόνοιαν, πρὸς αὐτὸν βούλεται χρι- 
θῆναι τὸν ἀληθῆ χαὶ ἀπροσωπολήπτην Θεὸν, σφόδρα 
πεποιθὼς τῇ αὐτοῦ διχαιοχρισίᾳ,, χαὶ μονονουχὶ λέ- 
yov, Ὑμεῖς μὲν, ὦ φίλοι, Ex τῶν ἐπενεχθέντων ', xax? 
ἐμοῦ τὰς ψήφους ἐχφέρετε. Εἰ δὲ θελήσοι ὁ ἀψευδὴς 
Θεὸς διχάσασθαι μετ᾽ ἐμοῦ, ἀπροσωπολήπτης ὧν, 
χαὶ αὐτοαλήθεια τυγχάνων, αὐτὸς προσμαρτυρήσει, 


ὅτι οὐ ἁμαρτήματα τὰς βασάνους ἐπήγαγεν. 
τι δὲ τοιαύτη ἐστὶν dj τοῦ διχαίου διάνοια, xai Ex 


πολλῆς ἀγάπης χαὶ παῤῥησίας τῆς πρὸς τὸν Θεὸν, 
xa EUR τῆς περὶ τὴν αὐτοῦ ἀλήθειαν, φεύ- 
ι Ἐν aU d ἀνθρώπους χρίσιν, πρὸς Θεὸν δὲ 

, τὸν ἀψευδῶς, xol ἀπλανῶς ἕχαστα 
οὔσον αὐτοῦ λέγοντος ἐν τοῖς ἐφεξῆς, 
c πρὸς b idis διαλέγεται, ὃς ἐάσας τὴν πρὸς 
ποὺς φίλους διάλεξιν, οἷα ἐσφαλμένην,"χαὶ οὐ μετὰ 


eic 8 διχοαίας προϊοῦσαν χρίσεως, ἐπάγει, Οὐ μὴν δὲ 
ἃ...) ἐγὼ πρὸς Κύριον «αϑήσω, τὸν ἀψευδῆ, 0nAov- 
ὁτι, καὶ ἀπροσωπολήπτην, ἐμέγξω δὲ ἐναντίον" 
αὐτοῦ, ξὰν βούνηται" ὑμεῖς δέ ἐστε ἰατροὶ ἄδι- 
κοι, καὶ lacal κακῶν πάντες. Ὁρᾷς ὡς μὲν τὸς 
τῶν ἀνθρώπων χρίσεις, ὡς ἀδίχους, ἐχχλίνει ἃ, εἰς 
6E τὸν τῶν ψυχῶν ἰατρὸν, xal δίκαιον χριτὴν χατα- 
φεύγει Θεόν. Εἶτα χαὶ ἐφεξῆς σφόδρα πεποιθὼς τῇ 
διχαιοχρισίᾳ τοῦ Θεοῦ, θαῤῥεξ, xav λέγει, Ola ἐγὼ 
ὅτι δίκαιος ἀγαφραγοῦμαι. Καὶ πάλιν, Ἰδοὺ ἐν οὐ- 
ραγοῖς ὁ μάρευς μου, ὁ δὲ συνίστωρ μου ἐν ὑψέ- 


VARIA LECTIONES. 


* lo. προοφέρειν. 1 yp. ἐπαχθέντων. 


u vp. £z) ct. 


129 


αὐτὸν αἰτεῖ τὸν Θεὸν, 
. Ταῦτα 


θρώποις ἐσφαλμένας χρίσεις, a 
χαὶ ἀντίδιχον αὐτῷ γενέσθαι, καὶ μάρτυρα 
πόσης ἀγάπης, πόσης παῤῥησίας, πόσης πεποιθὴ- 
σεως ; διὸ xai ὁ Θεὸς 
ἀνθρώπων, οὐ παρεσιώπησεν, εἰδὼς ἐχ ποίας διαθέ- 
σεως ὁ δίχαιος ἐλάλει" ἀλλὰ δέδωχεν αὐτῷ χατὰ τῶν 


ἐπιστάμενος τὸν νοῦν τῶν 


φίλων τὰ νιχητήρ!α, καὶ ἀπεφήνατο, μὴ δι’ ἁμαρτίας 
αὐτὸν. πάσχειν, ἀλλ᾽ ἵνα ἀναφανῇ δίκαιος. Ταύτην 
οὖν ἐγνωχότες τοῦ διχαίου τὴν πρὸς Θεὸν ἀγάπην, 
οὕτω τῶν ἐφεξῆς ἀναγεγραμμένων ἀχούσωμεν. Ἐὰν 
6b λέγη ὁ Ῥαλμῳδὸς, Μὴ eicéA0nc εἰς κρίσιν" μετὰ 
τοῦ δούλου σου, ὅτι οὐ δικαιωθήσεται ἐνώπιόν 
σου πᾶς ζῶν, μὴ τοῦτο ἡμᾶς θορυύεί τω. Καὶ γὰρ 
χαὶ ὁ μέγας οἷδεν Ἰὼθ, ὅτι ὡς πρὸς τὴν θείαν διχα!:ο- 
σύνην xal ἀχρίδειαν, οὐδεὶς δίχαιος “ νῦν δὲ ὁ σχο- 
πὸς αὐτῷ οὐ διχάσασθα: ΤῊΣ τὴν θείαν ἀχρίθειαν, 
οὐδὲ δεῖξαι τὸν δίχαιον Θεὸν ἀδίχως αὐτὸν χολάζοντα " 
m. ἐγξαι Ψευδομένους τοὺς φίλους, τοὺς oin- 
Ü xai ὁ 


"0z-- 


ἁμαρτίας αὐτὸν τιμωρεῖσθαι. “Ὥστε 
ἀγαθὸς Bun τῇ τοῦ Ἰὼδ συνέδραμε γνώμῃ, xai σα- 
φῶς εἶπεν, ὡς οὐ δι᾽ ἀσέθειαν πέπο 
τις ἣν ἡ βάσανος, δοχιμάζουσα τὸν γενναῖον, ἵνα 
ἀναφανῇ δίχαιος. 
γόντος, Οὐ γὰρ εἶ ἄνθρωπος κατ᾽ ἐμὲ, ᾧ ἀγντικρι - 
γοῦμαι, tra ἔλθωμεν ὁμοθυμαδὲγ'" εἰς κρίσιν. 
celebrem dicentem audiamus, Non es enim. homo 
judicium. 


ονθεν, ἀλλὰ πεῖρά 


᾿Αλλ᾽ ἀχούσωμεν τοῦ ἀοιδίμου λέ- 


᾿Απαλλαξάτω ἀπ᾽ ἐμοῦ τὴν ῥάθδον, ὁ δὲ φόθος 
αὐτοῦ μὴ με στροθείτω, χαὶ οὐ μὴ φοθηθῶ, ἀλλὰ λα- 
Mjsto. » 
᾿Ἀποστησάτω ἀπ᾿ ἐμοῦ τὴν ῥάδδον αὐτοῦ, 
τουτέστι, τὸ ἐταστιχὸν, xal τὰς βασάνους * xal ὁ 
φόξος αὐτοῦ μὴ μὲ θλιθέτω " τοῦτο γὰρ, τὸ, στρο- 
δείτω, ἀγχέτω, περιστρεφέτω, κχαταπλησσέτω. 
Δεῖγμα δὲ ποιεῖται τῆς ἐπιτροπῆς τὴν τῶν βασάνων 
ἀπαλλαγήν. 


ΚΕΦΑΛ. I'. 


« 0) γὰρ οὕτω συνεπίσταμα!', 


- 


χάμνων τῇ ψυχῇ 
μου.» 

᾽Ολυμπιοδώρου xaX Εὐαγρίου. Oz πως, ἣ ὡς 
οἱ φίλοι ὀνειδίζουσιν, ὡς δι᾽ ἁμαρτίας τιμωρουμένῳ * 
ἣ τοῦτο λέγει, ὅτι Οὐ συγκάμνει τῷ σώματί μου ἣ 
Ψυχή pou * τὸ μὲν γὰρ ὑπὸ τῆς πληγῆς χαταθέθλη- 
αι, ἣ δὲ Ψυχὴ μένει ἀταπείνωτος. 


€ Λαλήσω πιχρίᾳ Ψυχῆς μου συνε TOP ENDE χαὶ ἐρῶ 
πρὸς Κύριον, Μή zt ἀσεθεῖν δίδασχε" vao, 


με οὕτως ἔχρινας ; γαλόν σοι ἐὰν ἀδιχήσω; 


TS M E P VUES ES 
Μὴ περιόρα με χαταπονούμενον, ἵνα μὴ γένωμαι 


ἄδ Von τῇ περιασσοτέρᾳ λύπῃ χαταποθείς" 


ἢ ὡσανεὶ 


λεγε᾽ Μή με συγχωρήσῃς πειρασθῆναι, Ἰζύρις, ὑπὲρ 
ὃ δύν νάμαι, ἀλλὰ παῦσον τὰ 1 


xaz' ἐμοῦ χαχὰ, xat μὴ 
βασάνους, ἵνα μὴ, ὡς εἰ- 


κὸς, ἐχπλαγεὶς ἀναχόλουθόν τι φθέγξωμαι, ἣ χατολι- 


$^ 


Jobxvr, 20. 7? Psal. csrn, 2. 


IN DEATUM JOD. 


στοις. Θεωρεῖς πανταχοῦ, ὡς φεύγων τὰς παρὰ &v- A meus in excelsis δ᾽, 


130 
Vides quemadmodum. ubique 
falsa hominum judicia fugiens, Deum ipsum adver- 
sarium et testem sibi postulet. Quant:e. dilectionis, 
quante libertatis, quanteque confidentie — argu- 
menta h:ee sunt? ftaque Deus, qui montes homi- 


num penitus perspectas habet, quo animi affectu 
justus hzc loqueretur cognoscens, silentio non 


praterivit, sed palmam illi contra amicos detulit, 
et adversa illum pati, non propter peecata, sed. ut 
justus appareret, ostendit. Cum hoc igitur amore 
erga Deum flagrasse justum intelligamus ; sie ea qu:e 
deinceps scribuntur, audiamus. Neque vero illud 
nos perturbet, quod. dicit Psalmista : 
judicium cum servo. tuo, quia non. justificabitur. in 
conspectu tuo ommis vivens ". Non enim ignarus 
fuit magnus Jobus, secundum divinam justitiam, et 
districtum examen, neminem reperiri justum : nune 
vero scopus ejus est, non ut eum districto Dei ju- 
dieio contendat, neque uL justum Deum injuste 
ipsum supplicio afficere. ostendat; sed ut amicos 
mendacii argueret, qui propter peccata supplicia illi 
infligi arbitrabantur. Unde et bonus Deus Jobi sen- 
tenti:e assensum praebuit, et palam professus est, 
quod non propter impietatem adversa passus fue- 
rit, sed ut fortitudo ejus exploraretur, et justus 
appareret, cruciatus toleraverit. Sed ipsum virum 
sicut ego, cui contradicam, τι veniamus pariter. i 


Ne intres in 


Vens. 54, 55. « Avertat a me virgam, timor au- 


C tem ejus non me transversum. agat, et, non timebo, 


sed loquar. » 

Avertat a me virgam suam, hoc est, tormenta ei 
quiestiones; et timor ejus non me obterat, id enin 
Cst, transversum agat, strangulet, cireumagat, per- 
cellat. Liberationem autem a cruciatibus, veni et 
indulgenti:: argumentum facit. 


CAP. X. 


Vuns. 1. « Non enim sic conscius sum, 
anima mea. » 

Olympiodori οὐ Evagrii. Hoc. autem ab eo sic 
dictum est, vel quia amici ei exprobrarent, quod 
peccatorum pcenas lueret ; vel quia anima ejus 
non una cum corpore pateretur : hoc enim. plaga 
confectum erat, anima vero malis non succu- 
buit. 


laborans 


« Loquar amaritudine anima me: compressus, 
[Vrns. 2, 5] et dicam ad Dominum : Noli docere 
me impium esse ; el, Cur me ita judicasti? Aut bo- 
num est tibi si inique egero? » 

Ne me despice labore fractum, ne graviore mce- 
rore absorptus, injustus evadam; ac si diceret : 
Ne me permittas, Domine, ultra vires tentari, sed 
malis meis finem impone, nec in longum cruciatus 
extende; ne forte quod verisimile est, calamit:te 
perculsus aliquid ineptum proferam, vel necessiiate 


19} OLYMi'loóboni 
coaetus incogitanter. impietatis voeem edam; illud 
enim : Noli me docere impium esse, idem est ae: 
Vocem impietatis a me averte, Deus enim neminem 
docet impium esse. Illud autem : Cur me ita. judi- 
casti? pro illo est: Doce me quorum scelerum 
supplicium de me sumas. Cur? vero, hoc loco, non 
ad reddendam causam, sed ad supplicaudum usur- 
patur. Aut. bonum est (ibi si inique egero? ac si di- 
ceret : Tibi, Domine, nee bonum, nec gratum est 
ur ad iniquitatem ego delabar; miserere igitur : 
multi enim eum calamitaies ferre non possent, ad 
iniquitatem sive ad blasphemiam conversi sunt. 
Adeo ut sanctus hic sub sua persona pro nobis 
omnibus Deum suppliciter roget, ut. tentationibus 
adversum nos parce veniam concedere velit, ne 
majore seilicet tristitia absorbeamur. 

« Quia despexisti opera manuum tuarum, et ad 
consilium impiorum animadvertisti. » 

lursus quidem tanquam opificem eum depre- 
valur, ne opus suum despicial; sibique sensim 
persuadet, se diabolo traditum fuisse (hunc enim 
forsan, et reliquos cum eo d:emones, impios dixit); 
Providenti:e autem rationem, cur in diaboli pote- 
state. esset, nondum addiscere potuit. Unde mihi 
videlur vario verborum cireuitu uti, partim quidem 
ut a malis liberetur enixe postulans, partim vero 
ut causam ob quam puniretur intelligat, 
derans. 

Vrns. 4-7. « Aut sicut mortalis videt, despectas? 
aut sicut homo videt, perspicies? aut. humana est 
vita tua? aut anni tui. sunt viri? quoniam inquisi- 
visti iniquitalem meam, et peccata investi- 
gasli; scis enim me non egisse impie : sed quis est, 
qui de manibus tuis eripiat? » 

Num hominum, inquit, more de rebus fers judi- 
cium? Num districtum tuum examen, sieut homi- 
nes, quidquam latere potest? Num anni tui pauci 
sunt, et ea quie zetatem tuam przecesserunt, ignoras ? 
tibique factorum meorum inquisitione et explora- 
tione opus est, ut intelligas, in nullo me impium 
esse? 

Chrysostomi et Olympiodori. Novi etiam ego, me 


desi- 


niea 


nullam impietatem admisisse, quanquam contingere 


possit, ut impie agam, et tamen ignorem ; te igitur 
puniente, nemo justifieari potest : quamvís autem 


meo judicio impie non egerim, novi tamen volun- 
latem tuam me vitare non posse; ac 51 diceret : 


Quamvis nullius mihi conscius sim, tuà tamen vo- 
luntas, cui nostra melius sunt quam nobis ipsis 
cognita, vincal et obtineat. 

Vgns. 6. « Manus tux plasmaverunt me, et fece- 
runt nie. 

Clizysost. et Olymp. Licet peccator, inquit, ex- 
5isiam, opus manuum tuarum sum. Vides quemad- 
modum Deum epificem agnoscat, et, ut parcat suo 


ι jificio, roget. 


ἃ γωρήσας ὑπὸ τῆς ἀνάγχης ἀσεθεία: 


ALEXANDHINI 132 


ἐν λόγον ^ 
τὸ γὰρ, Μὴ με ἀσεύεῖν δίδασκε, ἀντὶ τοῦ, "Am - 
στησον λόγον ἀσεθείας ἀπ᾽ ἐμοῦ " οὐδένα γὰρ ὃ Κὺ- 
ptoc ἀσεθεῖν διδάσχει. Τὸ δὲ, Διώτέ μὲ οὕτως ἔχρι- 
vac; ἀντὶ τοῦ, Ἐνώρισόν μοι, ποίων με παρανομὴ- 
μάτων εἰσεπράξω δίχην. Τὸ δὲ, διατί; οὐχ αἰτιολο- 
γιχῶς, ἀλλ᾽ ἱκετευτικχῶς λέγει, Ἢ χαιλόν σοι ἐὰν' 
ἀδικήσω; ὡσανεὶ ἔλεγεν, Οὐ χαλόν σοι, Δέσποτο, 
οὐδὲ ἄρεστον, τὸ εἰς ἀδιχίαν τραπῆναί με" οἰχτεί- 
gnsov τοίνυν " πολλοὶ γὰρ τὰς συμφορὰς οὐ φέροντε: 
εἰς ἀδιχίαν, εἴτουν βλασφημίαν ἐτράπησαν. Ὡς ἐξ 
οἰχείου μέντοι προσώπου ὑπὲρ ἡμῶν πάντων ὁ ἅγιο: 
τὸν Θεὸν ἱχετεύει, πεφεισμένως συγ εῦν za" 


ἡμῶν τοὺς πειρασμοὺς, ἵνα μὴ περισσοτέρᾳ λύπῃ 
χαταποθῶμεν. 
Β 
«Ὅτι ἀπείπω ἔργα χειρῶν σου, βουλῇ ὃξ ἁσεζῶν 
προσέσχες. 


Πάλιν μέντοι ὡς ποιητὴν ἱχετ 


εἰ 

ἑαυτοῦ τὸ ποίημα " χαὶ ἠρέμα μὲν πληροφορεῖται, 
ὅτι τῷ διαθόλῳ παραδέδοται" τοῦτον γὰρ ἴσως, xot 
σὺν αὐτῷ δαίμονας, ἀσεδεῖς φησι" τὴν δὲ m 


ρό- 


ποὺς 


OU ἣν ὁ πονηρὸς αὐτοῦ χρατεῖ, οὕπω μαθεῖν 
δεδύνηται. Διό μοι δοχεῖ χαὶ ποιχίλους 


νοιαν, 


^ 


T 
φειν λόγου:, τοῦτο μὲν ἐξαιτῶν, ἀπαλλαγῆνα 
δεινῶν, ,9U 


τοῦτο δὲ xoi μαθεῖν ἐπιποθῶν Y 
τίαν χολάζεται. 


«Ἢ ὥσπερ βροτὸς ὁρᾷ, χαθορᾷς; ἣ χαθὼς ὁρᾷ ἄν- 
θρωπος, βλέψῃ; ἣ ὁ βίος σου ἀνθρώπινόςξ ἐστιν; ἣ 
ὅτι ἀνεζήτησας τὴν ἀνομίαν μου, 
οἶδας γὰρ ὅτ: οὐχ 


τὰ ἔτη σου ἀνδρός ; 
xoi τὰς ἁμαρτίας μου ἐξιχνίασας " 
ἠσέθησα " ἀλλὰ τίς ἔστιν ὁ Ex τῶν χειρῶν σου ἐξαι- 
ρούμενος ; » 

Μὴ ἀνθρωπίνως, φησὶ, τὰ πράγματα χρίνεις ; Μὴ 
δύναταί τι διαλαθεῖν τὴν σὴν ἀχρίθειαν, ὥσπερ τοὺς 
ἀνθρώπους; Μὴ τὰ ἔτη σου ὀλίγα τυγχάνει, χαὶ 
ἀγνοεῖς τὰ mph τῆς σαυτοῦ ἀρχῆς γεγονότα ; xol 
χρεία. σοί ἐστι ζητεῖν ἣ ἐξετάζειν τὰ πεπραγμένα, 
ὥστε γνῶναι ὅτι μηδὲν ἠσέθησα; 

Χρυσοστέμου xaX ᾿Οτυμπιοδώρου. Καὶ ἐγὼ 
οἶδα, 0v: οὐχ ἢσέθησοα,, ἀλλὰ συμδαίνει ἡσεθηχέναι 
με, xoi ἀγνοεῖν ὅταν οὖν σὺ χολάσῃς, οὐδεὶς 0:- 
χαιωθῆναι δύναται - ἀλλ᾽ εἰ χαὶ μὴ ἠσέδησα τόγε εἰς 
ἔστιν 
ἀλλὰ 


γνώμην, οἶδα ὅτι τὴν σὴν βουλὴν οὐχ 


ἐμὴν 
ἀντὶ τοῦ, Kàv μὴ ἐμαυτῷ σύνοιδα, 


ἀποφυγεῖν, 
; 


ἡ σὴ χρατείτω βουλὴ, 3j χρεῖττον ἡμῶν τὰ χαθ᾽ ἡμᾶς 
ἐπισταμένη. 


« AL χεῖρές σου ἔπλασάν με, xal ἐποίησάν με. » 


τῶν 


χαὶ ᾿ρλυμπ." Ἔργον cipi, φησὶ, 
ὋὉρᾷς ὡς χαὶ ποιητὴν 


Χρυσοστ. 
χειρῶν cou, χἂν ἁμαρτωλός " 
γινῴσχει τὸν Θεὸν, χαὶ παραχαλεῖ φειδὼ ποιήσασθαι 


τοῦ ἰδίου 


δημιουργήματος. 


VARI LECTIONES, 


ἰζητῶν, 


133 

| Μετὰ ταῦτα μεταθαλὼν, μὲ ἔπαισας.») Αχύες 
δὲ xal Θεοδοτίων, "Apa χύχλῳ χατεπόντισάς 
pz-] 

: Ξ n VENIENS 

Μετὰ τὸ motsat με, φησὶ, xat ἐν εὐθηνίᾳ χατα- 
στῆσαι, εἰς θλίψεις xai μάστιγας μετέθαλες τὰ κατ᾽ 
ἐμέ. Tà δὲ ὅλον τοιοῦτον * Οὐδεὶς ἕτερος ἀπαλλάξαι 
[e τῶν χαχῶν δύναται, πλὴν σοῦ τοῦ πλήξαντος. 


« Μνήσθητι ὅτι πηλόν με ἔπλασας, εἰς δὲ γῆν με 
πάλιν ἀποστρέφε:ς. » 

Ei χαὶ ἐπήγαγες, φησὶν, ὡς ἐξουσιάζων, τὰ ὁδυ- 
νηρὰ, ἀλλὰ μνήσθητι ὅτι ἀσθενής εἶμι, χαὶ ἐχ πηλοῦ 
τὴν σύστασιν ἔχω, χατὰ τὸ σῶμα δηλαδή. 

«Ἢ οὐχ ὥσπερ γάλα με ἤμελξας, ἐτύρωσας δέ με 
ἴσα τυρῷ; Δέρμα δὲ καὶ χρέας με ἐνέδυσας, ὁστέ 
6i xal νεύροις με ἑνεῖρας " ζωὴν δὲ χαὶ ἔλεος ἔθου 
παρ᾽ ἐμοὶ, ἡ δὲ ἐπισχοπή cou ἐφύλαξέ 
Ua. o 

Ὡς γάλα γάρ ue, φησὶν, ἤμειϊξας, ἤτοι ἀπὸ χοὺς 
διὰ τὸ λεπτότατον, ἣ διὰ τὸν ρματιχὸν λόγον 
μᾶλλον. Ἑτύρωσας δὲ, τουτέστιν 
3 διὰ τὴν ἐξ ἀρχῆς τῇ 


οις 


μου τὸ πνεῦ- 


aT 


στε 


πηξας ὡς τυρὸν, 


πλάσεως σύμπηξιν. ἣ xol 


ροις, ἀντὶ τοῦ, συνέῤῥαψας. Τὸ 02, Ζωὴν ἔθου πωρ᾽ 
ἐμοὶ καὶ ἔλεος, καὶ ἡ ἐπισκοπὴ σου ἐφύναξέμου 
τὸ πνεῦμα, ἀντὶ τοῦ, Διὰ μόνην φιλανθρωπίαν xat 
ἔλεον, ἐξ οὐκ ὄντων ἡμᾶς εἰς τὸ εἶναι καὶ ζῇν παρ- 
ἤγαγες" ἣ δὲ σὴ περὶ ἡμᾶς πρόνοια τὴν ἡμετέραν 
διατηρεῖ σύστασιν. 


« Ταῦτα ἔχων ἐν σεαυτῷ, οἶδα ὅτι πάντα δύνασαι, 
ἀδυνατεῖ δέ cot οὐθέν. » 

Ταῦτα, φησὶ, τὰ δόγματα παρ᾽ ἐμαυτῷ πάγια χε- 
χτημένος, ὅτι xal Ex τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι ταρ- 
ἄγειν δυνατὸς si, xol τὴν ῥευστὴν xai γαλαχτώδη 
οὐσίαν, ὡς σοφὸς καὶ δυνατὸς, εἰς ἀνθρώπου σύστα- 
σιν ἐργάζῃ, xat ὅτι ἐλεήμων el, xol ζωῆς χορηγὺς, 
xai ὅτι πολλὴν τῶν χαθ᾽ ἡμᾶς ποιεῖς πρόνοιαν " xai 
ἁπλῶς, τὸ δημιουργιχὸν, τὸ προνοητιχὸν, τὸ xptzt- 
χὸν λογιζόμενος, ἃ δηλοῦται διὰ τοῦ, ζωὴ, xaX ἔτεος, 
xai ἐπισκοπὴ, οἶδα ὅτι δυνατὸς εἶ, xai τῶν παρόν- 
τῶν ἀλγεινῶν τὸ σὸν ἀπαλλάξαι ποίημα. Ὁρᾷς πῶς 
σεθασμίως μέμνηται τοῦ δημιουργοῦ, καὶ χάριν ὁμο- 
λογεῖ τῆς ποιήσεως, xal τῆς περὶ ἡμᾶς προνοίας " 
ἄπερ΄ ἐστὶν εὐσεδοῦς ὄντως, χαὶ λίαν εὐχαρίστου, 
χοὶ τῇ τοῦ μαχαρίου Ἰὼδ πρέποντα θεοσεύδείᾳ. 


, 


« Ἐάν τε γὰρ ἁμάρτω, φυλάσσεις 
εἱᾶς οὐχ ἀθῶόν με πεποίηχας. » 

Πρέπει, φησὶ, τῇ σῇ φιλανθρωπίᾳ νεῖμαί 
συγγνώμης τῷ σῷ 
Ὅως, ὡς πάντα ἐπιστάμενον, πάσας τ 


με ἀπὸ δὲ ἂνο- 


τι xai 


ποιήματι, xal μὴ σφόδρα ἀχρι- 


R 
4 


xai và παραπτώματα ἐπιτηρεῖν. 
ἅγιος τὸ οἰχεῖον πρόσωπον ὑποστησά 


IN BEATUM JOB. 


A 


D 


— 
ἐφ] 


134 
« Postea mutans percussisti me.» [Aquila vero el 
Theodotio, Simul in circuitu adobruisti me. | 


Postquam, inquit, me fecisti, et in rerum afflluen- 
lia constituisti, in afllicliones et. verbera 
mearum statum commulasti. Summa autem 


rerum 
lotius 
hae est : Prieter te, qui me plagis affeeisti, nemo 
alius ex hisce malis eripere me polest. 

Vrns. 9. « Memor esto quod lutum finxisti me, et 
in terram me iterum convertis. » 

Quamvis, inquit, tanquam potestatem habens, 
acerbis et. molestis me afflixeris, recordare tamen 
quod imbecillis sim, et quod corpus meum ex luto 
fabricatum sit. 

Vins. 10-12. « Nonne tanquam lae mulsisti me, 
et eoagulasti me zeque ac caseum? Pelle autem et 
carne vestisti me, ossibusque et nervis conseruisti 
me: vitam autem et misericordiam posuisti apud 
me, et visitatio tui custodivit spiritum meum. » 


Tanquam lac enim me mulsisti, inquit, e terrie 
pulvere seilicet, propter ejus exilitatem, vel potius 
propler spermaticam rationem.Coagulasti autein, id 
est, tanquam caseum me condensasti, idque vel 
propter plasmationis, qua in initio exstitit, coagmen- 
Lutionem , vel propter eam qui in utero fit con- 
cretionem. IHlud vero : Nervis conseruisti me, id est, 
cousuisti, Vitam vero et misericordiam posuisti apud 
me, et visitatio (ua. custodivit. spiritum meum, id 
est: Tua solius benignitate et misericordia, cum 
non essemus, vitam et exsistentiam nobis tribuisti ; 
el tua erga nos providentia corporis nostri eompa- 
gem salvam tuetur. 

Vins. 15. « flee eum habeas in teipso, scio quod 
omnia potes, et nihil tibi evadit impossibile. » 

Cum he, inquit, opinio apud me firma ct rata 
sit, quod non enti exsistentiam Lribuere, et ex 
substantia. fluxa et lactea hominis compagem tua 
sapientia et potentia producere possis, et quod 
miserieors , et vite. dominus sis , rebusque nostris 
diligenti cura prospicere digneris; et in summ, 
vim tuam eL potestatem creandi, gubernandi, et 
judicandi mecum considerans (quz per illa, vita, 
misericordia, et visitatio, intelligitur), ἃ praesentibus 
doloribus te opificium tuum liberare posse, certo 
mihi persuadeo. Vides quanta cum religione Crea- 
ioris meutionem facial, eL pro creatione et pro- 
videntia erga nos gratias referat : quie quidem 
hominis vere pii, et admodum grati indicia, et re- 
ligioni beati Jobi consona sunt. 

Vgns. 14. « Quod si et peccavero, custodis me; 
ab iniquitate autem non insontem me fecisti. » 

Decet, inquit, tuam clementiam et benignitaten 
opificio tuo veniam aliquam impertiri, nec pro tua 
omniscientia aceurate nimis omnes meas actiones 
et peccata animadvertere. Rursus vero hoc loco vir 
sanctus sub sua persona, pro nobis Deum. supplici- 


YARLE LECTIONES. 


* [g. ἐνταῦθα. 


135 


OLYMPiODORI ALEXANDRINI 


136 


ter orat; communem enim natur? humanc perso- A ἡμῶν ἱχετεύει Θεόν - τὸ χοινὸν γὰρ τῆς ἀνθρωπότη- 


nam suscipiens, dicit : Nihil. te latet, Domine, sed 
etiam nostra opera observas (hoc enim est, custodis), 
et licet siepenumero. peccatores non confestim pu- 
nias, non tamen ideo impunitos dimittis : verum 
severus, inquit, delictorum meorum  indagator 
factus, et pro omnibus supplicium de me sumens, 


pari benignitate me nequaquam es complexus. 


Vrns. 13. « Sive enim impie egero, vae mihi; et 
si justus fuero, non possum suspicere. » 

Aquila autem : Et. justificatus non. tollam caput. 
Sensus vero bie est : inquit, fuero, 
hoc mihi malorum omnium pessimum erit; si vero 
nullam inde 


Sive impius, 
me esse justum dicere ausus fuero, 
interim propter ea quia pa- 
mihi 


utilitatem. pereipiam : 
lior, animi pendeo; 
conscius sum, calamitatum autem acerbitas mihi 
obloquitur, nec caput attollere patitur. 

« Plenus enim sum opprobrio, [Vens. 16] et ca- 
pior sieut leo ad occisionem. » 

Unum, inquit, novi, dedecus meum esse diffusum, 
et iustar leonis venatione ad necem capti, suppliciis 
uadique me esse affectum : propter pristinam autem 
felicitatem, et. virium 3ntegritatenm, 


nullius. enim sceleris 


videtur leoni 
se comparare ; animal enim est imperio przditum. 

Vens. 17. « Instaurans in me inquisitionen 
meam. » 

Mala, inquit, qu:€ me premunt, impetum non 
remittunt, sed multo magis augetur, et perpetuo 
redintegratur malum; ae si diceret, Vari» ac di- 
calamitates me circumstant, illisque. similis 
qui post priora verbera, ad qusstionem 
aliam et tormenta alia szpius deferuntur. 

€ lra autem magna mihi usus es. » 

Id est, Gravi in mesupplicio usus es ; supplicium 
enim vehementer ei illatum, et. conditionem suam 
srumnosam valde, non autem animi perturbatio- 
nem, iram vocat. Et hic rursus afllictionum magni- 
tudinem indicat, non quod animo fractus esset, sed 
ui amicis notum faceret, ingentem hanc iram non 
propter peccata, ut arbitrabantur, excitatam esse, 
si vite ejus rationes diligenter subducere vellent. 

Vgns. 18, 19. « Quare ergo de ventre eduaisti 
nie, et non sum. mortuus, oculus autem non  vi- 
disset me, et essem tanquam non fuissem ? Cur enim 
de utero in monumentum nón sum translatus ? » 

Olymp. et Polychr. Hiec. etiam postea Ecclesiastes 
dixit, beatiorem pra:dieans. mortuum super vivum, 
οὐ illum qui nondum est, super utrumque Τ᾽. llomo 
vero in hanc calamitosam vitam incidit, quia Deo 
non adhzeserat, neque divina ejus mandata custodi- 
verat. Beatus autem Jobus non tantum propter do- 
lores mortem optabat, sed quia diuturnitate tempo- 


ris, eL a;rumnarum incremento, ne ἃ Deo prorsus 


versae 
sum, 


^! Eccle, 1v, 9 9. 


τος πρόσωπον ὑπελθὼν, φησὶν, ὅτι Οὐδέν cz λανθά- 
yet, Δέσποτα, ἀλλὰ γὰρ χαὶ ἐπιτηρεῖς ἡμῶν τὰ ἔργα, 
τοῦτο γάρ ἔστι τὸ, ρυάσσεις" xa εἰ πολλάχις τοὺς 
ἁμαρτάνοντας μὴ παραχρῆμα χολάζεις, πλὴν οὐ διὰ 
τοῦτο xol ἀνευθύνους ἑᾷς " ἀλλ᾽ obx ἐπ᾽ ἐμοῦ, φησὶ, 
τῇ ἴσῃ ἐχρήσω ἀγαθότητι, ἀχριθής τε ἐξεταστὴς τῶν 
ἡμῶν πλημμελημάτων γενόμενος, χαὶ δίχας ὑπὲρ 
ἁπάντων ἀπαιτήσας. 

« Ἐάν τε γὰρ ἀσεθήσω, οἴμοι" ἐάν τε ὦ δίχαιος, 
οὐ δύναμαι ἀναχύψαι. » 

Ὃ 65 ᾿Αχύλας, Καὶ δικαιωθεὶς, οὐκ ἀρῶ κερα- 
Jhiv.'O δὲ νοῦς οὗτος " Εἴτε ἀσεδὴς εἴην, φησὶ, τοῦτό 


μοι t πάντων τὸ χείριστον " &ky δὲ xax τολμήσω εἰπεῖν, 
ὅτι δίκαιός εἰμι, οὐδέν μοι 


^31 


ἀμφισδητοῦμαι διὰ τὰ πάθη" ἐγὼ piv yàp 
αἱ ὃὲ.σ 


ἐντεῦθεν ὄφελος “ τέως 
μέντοι à 
ἐμαυτῷ οὐδὲν σύνοιδα, συμφοραὶ βαθεῖ iat οὗταιν 
ἀντιφθέγγονταί μοι, χαὶ οὐχ ἐῶσί με ἀνανεῦσαι. 
« Πλήρης γὰρ ἀτιμίας εἰμί" 
λέων εἰς σφαγήν. » 
Ἕν οἶδα, φησὶν, ὅτι ἀτιμία μου καταχέχυται,, xat 


ἀγρεύομαι γὰρ ὥσπερ 


ὥσπερ λέων εἰς σφαγὴν ἀγρευόμενος, οὕτω παντα- 
χόθεν ταῖς τιμιυρίαις βάλλομαι " Éorxs δὲ λέοντι ἑαυ- 
τὸν παρξιχάσαι, διὰ τὴν προτέραν εὐδα: μονίαν χαὶ 
εὐσθένειαν " ἀρχιχὸν γὰρ τὸ ζῶον. 

« Ἐπαναχαινίζων ἐπ᾽ ἐμὲ τὴν ἔτασίν μου. » 
Οὐχ Gi, τὰ δεινὰ, ἀλλὰ xai ἐπιπλέον 


ἀνίησι, φὴ 
ται, χαὶ ἀεὶ 


χαινοποιεῖτοι τὸ χαχόν " ἵνα εἴπῃ, 
τι Ποιχίλαις περιδάλλομαι συμφοραῖς, xaX ὅτι ἕοιχα 
τοῖς πρότερον ἀχρεῖοι: χαὶ αὖθις, χαὶ πολλάχις 


ραν ἐξέτασιν χαὶ βασάνους ἄλλας φερομέ- 


m 
4 
ον» 
1 
(- 
"e 


νοις. 
« "'Opyfj δὲ μεγάλῃ μοι EXPIRED 
Τουτέστι, Se πῇ xav ἐμοῦ ἐχρήσω τιμωρίᾳ * 


τιμωρίαν φησὶ, τὴν μεγάλως αὐτῷ 
ἐπηνεγμένην, χαὶ τὴν ἐπίπονον ἀγωγὴν, οὐ μὴν πά- 
θος. Καὶ ἐνταῦθα δὲ πάλιν τὸ μέγεθος τῶν θλιθερῶν 
ἐμφαίνει, ὅτι P οὐχ ἀποχάμνων, ἀλλὰ παριστῶν τοῖς 

ὑπερθάλλουσα αὕτη ὀργὴ οὐ OU 


ἀργὴν γὰρ 


a 
"e 


φίλοις γνῶναι, ὅτι ἡ ὑ 
ἁμαρτίας ἐστὶν, ὡς ὑπενόουν, εἰ συμθάλλυιεν αὐτοῦ 
τὸν βίον. 

« Ἱνατί οὖν ἐχ χοιλίας με ἐξήγαγες, χαὶ οὐχ 
Ὀφθαλμὸς δέ με οὐχ εἶδε, xo ὥσπερ 


; Διατί γὰρ £x γαστ 


ἀπέθανον; 
οὐκ ὧν ἐγενόμην 
οὐχ ἀπηλλάγην 


ρὸς εἰς μνῆμα 


Ὄλυμπο αὶ HoAvyp. Ταῦτα χαὶ ὁ TU Ε τε 
ὕστερον εἶπε, μαχαρίζων τὸν θανόντα ὑπὲρ τὸν ζῶν- 


«by μὴ γενόμενον ὑπὲρ ἀμφοτέρους. Τοιαύ- 
τέπτωχεν ὁ ἄνθρωπος ὀδυνηρᾷ ζωῇ, διὰ 


παρὰ Θεῷ, μηδὲ φ 


«a, χαὶ 
τῇ δὲ περιίτπι 
τὸ μὴ μεῖναι φυλάξα! τὰ θεῖα προσ 
τάγματα. Ὃ δὲ μαχάριος "o6 ἐπ eu τὸν θάνατον, 
ἐπειδήπερ γαὶ 


ινομένου, χαὶ τῶν παθῶν αὐτῷ 


οὐ μόνον διὰ τὰς ἀλγηδόνας, ἀλλ᾽ 


τοῦ γρόνου παρᾶπε 


VARIA LECTIONES. 


ν fc. del. ὅτι. 


Y" 
o4 


πελείαν δγχ 


Ὦ 
b 
E 
ῷ. 
E 
ia 
Ec 


ἐπιτεινομένων, ὑπώπτευς 
ὑπομεμενηχένα!: παρὰ Θεοῦ. Τούτοις δὲ Exp 
ἐν τῇ πρώτῃ ῥήσει, xai αὖθις νῦν, δι᾽ 6 
βουλόμενος, ὡς οὐδὲ μεμπτὸς, οὐδὲ βλάσφημος, τῶν 


ὀνω" ἀπαλλαγῆναι ποθῶν διὰ τοῦ θανά- 


ὅλου 


πιχρῶν ἀλγ 


του. n οὖν, ὅτι Toózot; μέλλουτά με 
ἄμεινον ἣν μηδὲ τὴν ἀρχὴν γενέσθαι, 
peo RP DMNCN εἰς μνῆμα uiii : 


xai μὴ μισθὸν ὑπὲρ ἁγαθοεργίας 


πτε 


ei γὰρ 
ἐχομιζόμην, 
ἀλλ᾽ οὐχὶ xai ταῖς: τοσαύταις χατεξαινόμην βασά- 
νοις. 

€ Ἢ οὐχ ὀλίγες ἐστὶν ὁ βίος τοῦ χρόνου 
δῦ; 


Πάλιν τὸ ὀλιγοχρόνιον εἰς ἱχεσίαν προθάλλεται, 
X ρ 


χὰ! alv:t Oz ιχθῆνα: αὖτ o διὰ yis τῶν ! βασάνων ἀνέ- 


ὧν τὸν Θεὸν χέχτητα!" οὔπω γὰρ δι- 
"m αἰτίαν τῶν πειρασμῶν, ἐνδίκως ὀλιγω- 
Τίς γὰρ, φησὶν, ἀγνοεῖ, ὡς 
ὀσχαιροι ied οἱ ἘΠ τες βαρὺ νομίζουσιν ἐν 
παλαιπωρίαις ἐξετάξεσθαι; 


πο 
D 


* Ob οὐχ ἔστι φέγγος, οὐδὲ ὁρᾶν ζωὴν βρο- 
ρᾷν ζωὴ ρ 


Ἢ Ὅπον τάξις ἡλίου χαὶ ἄστρων οὐχ 
ὧν ἀνθρωπίνων πραγμάτων χατάστατι" 


6 
ἔστιν ἰδεῖν, à εἴπῃ, εὐνομίαν xay τάξιν On. 
? χὼς, μὴ ἐὰν μετὰ βασάνων τελευ- 


Ταῦτα λέγει, δεδοιχὺ 
», 


τήσῃ xol τῶν ἑτασμῶν, ἐν τελείᾳ 


τοῦ προσώπου 

ἀσεθῶν 
ὦνιον οἱἰχοῦσι 
* φωτὸς γὰρ 
τοῦ προσώπου 


ποῦ Θεοῦ ἀποῤῥιφῇ * γεγονὼς, ms τῶν 
ἐν τῷ 82m d^ € χαταλεχθῇ, οἵ 
σχώτος, χατὰ τὴν τοῦ Σιυτήρος ctv ij 
b»zo; χατὰ φύσιν τοῦ Θεοῦ, oi ἔξω 
αὐτοῦ «βαλλόμενο", ἐν σχύτε: τυγχάνουτ! 


ΚΕΦ, TA'. 
Προθεωρία. 


᾿Αποτάδην τοῦ Ἰὼδ διαλεχθέντος, σφοδρότερον ὁ 
Σωφὰρ διαμάχεται" xaY πρῶτον μὲν ἐπὶ πολυλογία 
σχώπτει τὸν ἅγιον" εἰρηχότα, 
ὅτι ἸἹζαθαρός εἰμι, χαὶ ἄμωμος * ἐχ 
ποίας διαθέσεως ἤθελε χρίνεσθα!: πρὸς Θεὸν, Εἴθε, 
φησὶν, ἣν δυνατὸν διχαιολογήσασθαΐ σο! Θεὸν, ἵνα 


εἶτα μέμφεται ὡς 


καὶ οὐ νενοηχὼς 


χαὶ Ex τῇς; gemis αὐτοῦ, xaY Ex τῆς δυνάμεις γνῷς, 


ὡς xav ὰξ ἔτι 
δείξας τοῦ Cum τὴν δύναμιν, καὶ τοῦ ἀνθρώπο 


Abo. Sagnnsh τῷ "l6 εἰς εὐχὴν 


ἂν Go, ἀπονέμων, ἐτιμωρήσατό σε. Eie 
υ τὸ 


va 


εὖτ 


τραπῆναι, 
μετανοῆσαι ἐφ᾽ o 
Ὥλξων 


πρότερον ἥμαρτεν * οὕτω γὰρ 
ἘΝ Θεὸν 
τε παρόντων δεινῶν ἔξω γενέσθαι, xaY τὴν προτέραν 
εὐδαιμονίαν ἀπολεθεῖν. 

« Ὑπολαθὼν ὃὲ Σωφὰρ ὁ Ὁ τὰ 
πολλὰ λέγων, ἀνταχούσεται. ν [Ὁ δὲ Σύμμαχος, 
« Μὴ ὁ πολυγάλος ἀναντίῤῥητος ἔσται; »] 


χαταστησάμενον, τῶν 


Μιναῖος, λέγε:" 


VARLE 


€ fc. ἀποῤῥίψει. 
PATROL, Cn. 


ἀν Fe. δ᾽. 


ΧΟΗΙ. 


Β 


D 


IN BEATUM 108. 158 


ν A derelictus esset, suspicareiur. Hisce autem in primo 


5110 sermone usus est, eL nunc. iterum repetit, ubi- 
que ostendere volens se, mortem desiderando ut ab 
acerbis doloribus liberaretur, neque réprehensione 


dignum, neque blasphemum esse. In hic igitur, 
inquit, mala mihi incasuro, satius erat ab. initio 


omnino non exstitisse, vel in lucem | editum statim 
ad sepulerum. elatum | fuisse ; 
recte faetorum nullam reportassem, tantis crucia- 
tibus saltem minime dilaniatus fuissem. 


sj enim mercedem 


Vrns. 20. « Aut nunquid non est. parva vita tem- 
poris mei ? » 

Vursus vitze brevitatem pro supplicatione in me- 
dium affert, et. eruciatuum remissione Deum sili 
propitium esse faetum, ostendi. postulat; 
enim tentationum | causa 
negligentius se. gerit et 


necdum 
non immerito 
perturbatur.. Quis enim, 
inquit, homines, quorum vita. brevis et fragilis est, 


percepta, 


cum miseriis conflictari, grave existimare, igno- 
rat ? 
Vrus. 22. « Ubi non est lux, neque est videre 


vitam hominum. » 


Id est, Ébi solis et siderum ordo non est, neque 
rerum humanarum statum, bonarum scilicet le- 
gum sanctionem, eLordinem politicum; intueri. li- 
cet. Hxc veritus, ne forte cum cruciatibus οἱ 
mentis vitam finiens, a divino aspectu prorsus 
amandatus, cum impiis in inferno numeraretur, 
dicit, qui quidem (ut inquit Salvator) tenebras ha- 
bitant sempiternas; cum enim Deus suapte. natura 
lux sit, qui ab ejus vultu. excluduntur, in tenebris 
versantur. 


lor- 


CAP. XI. 


Prothcoria. 


Postquam Jobus sermonem longius 
Sopharus acrius contendit; ac primum quidem 
propter multiloquium sanctum | irridet; deinde, 
quasi purum se et inculpatum dixisset, vituperat ; 
cumque non animadverteret. quo &nimi. affectu cum 
Deo judicio contendere vellet : Utinam, 
posset Deus in judicium tecum descendere, ut sa- 
pientia ejus et potestate edoctus, pro merito tuo 
peenas tibi inflixisse, intelligas. Deinde, Dei pote- 
state. et. hominis vilitate ostensa, Jobum hortatur, 
ut ad preces se convertat, et peccatorum qua prius 
admiserat, peenitentiam agat; sie enim eventurum, 
Deo propitio sibi facto, ut prosentibus malis eri- 
piatur, et pristinam felicitatem recuperet. 

Vrns. 1, 2. « Respondens autem Sophar Minzus, 
ait: Qui multa dicit, et vicissim audiet. » [ Symma- 
chus autem, τ Nunquid multiloquo. non respende- 
bitur?» | 


produisisset, 


inquit, 


LECTIONES, 


; Hlud autem : 


139 

Sopharus, prout. reliqui, 
mentius, in. Jobum impetum facit; pariter enim 
animi affectum, quo. justus utebatur cum de Deo 
sermonem faceret, ignorabant : unde Dei patroci- 
nium suscipere arbitrantes, Deum insceii offende- 


runt. 


Aut etiam eloquens pulat se esse justum ? » 

Olympiodori εὐ Polychronii. Justi natura. el in- 
doles verborum multitudine non :estimatur : neque 
cnim si quis facundus et disertus sit, ideo slatim 
justus eriL; verum sermo etiam qui cito et velociter 
fluit, contradictione non caret. Tu vero, ut vide- 
tur, sortem et conditionem justi. viri in verborum 
multitudine sitam esse arbitraris : verum intelliges 
te nihil viro generoso dignum, et quod contradi- 
ctionem non admittat, locutum esse; mon enim 
continuo justus es, quia loqui potes. 

« Benedictus natus mulieris brevis vite. » 

Hoc enim lueratur qui cito e vita excedit, ut 
acerba et molesta, partim. non videat, partim. non 
experiatur, neque multum peccet. Hoc vero dicit, 
ut Jobo seipsum justificanti os obturet; vel ut vi- 
tam nostram, quod calamitates multas secum tra- 
Lat, et doloribus plena sit, defleat, et beatum 
proinde eum praedicet, qui. in ea diutius non dura- 
verit. 

Ne multus sis in verbis, cum nemo sit 


VERS. 9. ( 


qui contradieat tibi. » 

Fortasse etiam, quia Jobus Deum postulaverat, ut 
in judicium secum descenderet : Ne frustra, inquit, 
nugas agas ; Deum cnim, ut judicio tecum conten- 
dat, habiturus non es. 


VEns. ὃ, 6. « Sed quomodo Dominus loquetur 
ad te, et aperiet labia. sua tecum? Deinde annun- 
üabit tibi virtutem sapienliz, quia duplex erit ad 
ea quse circa te ; οἱ tunc scies, quia digna eveniunt 
tibi à Domino qu: peceasti. » 

Olympiodori et Polychronii. Utinam, inquit, heri 
posset ut Deus tecum sermones sereret, et. sapien- 
lie su arcana verbis proponeret (hoc enim in- 
nuib ; Εἰ annuntiabit tibi virtutem. sapientia), ut 
sapientiam et justitigg ejus exeellentiam edoctus, 
non amplius purum te et irréprehensibilem dicere 
auderes, sed, quod supplicia peceatis paria infli- 
gens pro meritis tibi retribuerit. Deus, intelligeres. 
Quia duplex erit ad ea que circa. te, 
hoe significat : Dei excellentia longe major est eo, 
qui, sieut Lu, sapientem se et justum esse gloria- 
tur: si igitur nobis sapientior et juslior est, sa- 
pienter οἱ jusie supplicium de te sumpsit : et. hoc 
quidem intelligeres, si Deus tecum ioqneretur, et 
sapientia sua !e iustituerel. Tunc enim prudenti 
ejus ratione qua in inferendis etiam amalis utitur, 


diligenter perspee!a (quod non od ulciscendum 
scilieet, sed ad anime sanitatem, more "medici, 
! [g. τὸλμήσῃς. δ ἴσ΄. συνέτισε 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


vel potius. illis vehe- A Παραπλησίως τοῖς ἄλλοις xat ὁ Σωφὰρ ἐπιφέρεται 


14) 


τῷ l6, ἣ xal σφοδρότερον’ ἢγνοήχασι γὰρ ἐπίσης 
τὴν τοῦ διχαίον διάθεσιν, Tj περὶ Θεοῦ χρώμενος 
ἐλάλει" διὸ δὴ xai Θεῷ συνηγορεῖν οἰόμενοι, Θεῷ 
προσχρούοντες ἔλαθον. 

« Ἢ χαὶ ὁ εὔλαλος οἴεται εἶναι δίχαιτος; » 
αυμπῖοδώρου xax Ποιϊυχρονίου. 
λόγων, φησὶν, f 
εἴ τις εὔστομος 
δίχαιος * ἀλλ᾽ ἔστι χαὶ 


Οὐχ ἐν πλή- 
τοῦ διχαίου χρίνεται φύσις " 
xoi εὐεπὴς, ἤδη παρὰ τοῦτο 
πρὸς τοὺς γοργοὺς χαὶ εὐτρο- 
χάλους λόγους ἀντίῤῥησις. Σὺ 0t, ὡς ἔοιχε, τῷ πλή- 


θει 
ὑδὲ 


e 


θει τῶν λόγων ofc τοῦ διχαίου προσεῖναι τὴν μοῖραν 


ἀν εἴσῃ, ὡς οὐδὲν γενναῖον, οὐδὲ ἀναντίῤῥητον 
ἕφης " μὴ γὰρ ἐπειδὴ φθέγξασθαι δύνασαι, ἤδη χαὶ 


δίχαιος ci. 


« Εὐλογημένος γεννητὸς γυναιχὸς ὀλιγόθιος. » 

Κερδαίνει γὰρ τὸ μὴ δεινὰ τὰ μὲν ἰδεῖν, τὰ δὲ 
παθεῖν, ὁ τοῦ βίου θᾶττον ἀπαλλαττόμενος, χαὶ τὸ 
μὴ πολλὰ ἁμαρτεῖν. Λέγει δὲ τοῦτη, 
ὥσπερ τὸν "10.6 διχαιοῦντα ἑαυτόν 


ἐπιστομίζων 
* ἣ xay τὴν ἡμετέ- 
pa ζωὴν οἰχτιζόμενος, ὡς πολλὰς ἐπισπωμένην συμ- 
φορὰς χαὶ ἐπώδυνον, xal διὰ τοῦτο μαχαρίζων τὸν 
μὴ ἐπιπολὺ αὐτῇ παραμείναντα. 


€ Μὴ πολὺς ἐν ῥήμασι γίνον, οὐ γάρ ἔστιν ὁ ἀντ'-᾿ 
χρινόμενός aot. » 


Táya δὲ, ἐπειδὴ Θεὸν ἤτησεν ὁ l6, χαταστῆναι 


αὐτῷ εἰς χρίσιν - Μὴ μάτην, φησὶ, φλυάρει" οὐ γὰρ 


"2 


ἕξεις Θεὸν ἀντιχρινόμενόν cot. 


« ᾿Αλλὰ πῶς ἂν ὁ Κύριος λαλήσει πρὸς σὲ, xal 
ἀνοίξει χείλη αὐτοῦ μετὰ σοῦ; εἶτα ἀνχγγελεῖ cot 
δύναμιν σοφίας, ὅτι διπλοῦς ἔσται τῶν χατὰ σὲ, 
χαὶ τότε γνώσῃ, ὅτι ἄξιά σοι ἀπέθη ἀπὸ Κυρίου ὧν 
ἡμάρτηχας. » 

Ὀωκυμπιοδώρου χα Ποϊλυχρογνίου. Εἴθε, φησὶν, 
χαὶ τῆς αὑτοῦ σοφίας τὰ 
ἀπίῤῥττα παραστῆσαι τῷ λόγῳ * τοῦτο γὰρ μηνύει 
τὸ, ᾿Αγαγγεμεῖ σοι δύναμιν σοφίας" ta. μαθὼν τὴν 
αὐτοῦ σοφίαν, χαὶ τὴν χατὰ διχαιοσύνην ὑπεροχὴν, 
μηχέτι τολμήσεις f λέγειν, ὅτι Καθαρός εἶμι xol 
ἄμεμπτος " ἀλλὰ γνῷς ὅτι τὸ χατ᾽ ἀξίαν ἀπένειμέ 
σοι Θεὸς, ἰσομέτρους τοῖς ἁμαρτήμασ! τὰ: τιμωρίας 
ἐπαγαγών. Τὸ δὲ, Ὅτι διπιοῦς ἔσται τῶν κατὰ 
σὲ, τοῦτο δηλοῖ: Πολλὴ, φησὶν, ἡ ὑπεροχὴ τοῦ Θεοῦ, 
οὐτα, ὥσπερ σὺ, σοφὸν εἶναι xa δίχαιον" 


ἣν Θεὸν διαλεχθηναΐ cot, 


mpbs τὸν λέγ 
εἰ οὖν xai σοφώτερος ἡμῶν xa διχαιότερης, aoc 
χαὶ ài KU ἐπήγαγέ cov τὰς τιμωρίας" xa τοῦτο 
ἄλησε πρὸς σὲ Κύριος, 


Τότε γὰρ γχατ 


ἣν σοφίαν ἑαυτοῦ. ανοῆσας 
— μετὰ σοφίας αὐτοῦ xo ἐν τοῖς πιχροῖς ἐπαγω- 
Ux ἀμυνόμενος, xal πρὸς 


ὑγείαν Aa ἐπάγει τὰς θλίψεις, σωφρονέστερος 


ἀλλ᾽ ἰατρικῶς 


14 IN BEATUM JOB. 1.3 


ἂν χατέστης 
τὸ διάφορον, χαὶ ὡς μείζονα ἢ χατὰ τὴν σεαυτοῦ 
ἐτόλμησας φύσιν, χρίνεσθαι πρὸς τὸν Δεσπότην ἐλό- 
μενος ἀνὴρ, μηδὲ τῶν m 
τὸν λόγον b, 
μέγεθος τῆς θείας σοφίας χαὶ δυνάμεως γνοὺς, ὧμο- 


αὐτοῦ γινομένων συνιεὶς 


ατέδαλες ἂν τὴν ὀφρύν * καὶ τὸ 
λόγησας, ὡς ἀξίαν τῶν ἁμαρτημάτων τὴν δίχην 


ὑπὲσ 
« Ἢ ἴχνος Κυρίου εὑρήσει 8 $ εἰς τὰ ἔσχατα 

ΤΑΣ ἃ ἐποίησεν ὁ Παντ 2p; 

φησὶ, τὰ τοῦ MD xai τὰς ὁδοὺς 

τέλους 


᾿Ανέφιχτά σοι, 
αὑτοῦ τῆς προνοίας εὑρεῖν ἀμήχανον, T ἄχρ: 
τῶν βουλευμάτων αὐτοῦ φθάσαι, ἣ τῶν ποιημάτων. 
Πολλοῦ δέω λέγειν i, ὅτι: ἀρχὴν ἣ τέλος αὐτοῦ εὑρή- 
σεις, ἔσχατα γὰρ τὰς ἐχθόσεις λέγει, οὐδ᾽ ἂν εἴποις, 


ὅτι τὴν μὲν ἀρχὴν οὐχ εὑρήσῃς, τοῦ δὲ τέλους 
ἐφιχέσθα! δυνήσῃ " τὸ γὰρ χρόνοι: ἀπέραντον xal 


ἀΐδιον τοῦ Θεοῦ ἐν 
ποὺ. 


περινοίᾳ ληφθῆναι ἀδύνα- 

« Ὑψηλός ὁ οὐρανὺς, χαὶ τί ποιήσεις; βαθύτερα 
ὃὲ τῶν ἐν ἄδου * τί οἶδας; Ἢ μαχρότερα μέτρου γῆς, 
3| εὕρους 00.4050: ; » 


"OAvgaioÓopov χαὶ IHoAvzporiov. Hog δ' 
ἐφίχοιο, φησὶ, πόσον ἐστὶ τὸ ὕψος τοῦ οὐρανοῦ; 
τοῦτο γὰρ σημαίνει τὸ, Καὶ τί ποι σεις ; ἀντὶ τοῦ, 
᾿Αμηχανήσεις εὑρεῖν * ἣ τίνα εἰσὶ τὰ ὑπὸ τὸν ἄδην: 
Καὶ τί λέγω τὰ ὑπεράνω τοῦ οὐρανοῦ, ἣ và χατώ- 
«epa ] τῆς γῆς; Οἶδας τῆς θαλάσσης τὸ πλάτος, ἣ 
τῆς γῆς τὸ μέτρον τ 
χαὶ ἐπὶ τίνος ἕστηχξ 


πόσον ἐστὶν, fj ὅπως αὕτη γέγονε, 

τῆς ἕδρας; ἀλλὰ μὴν οὐδὲν τού- 
εἰδέναι ἀλαζονεύσαιο. Εἰ οὖν τὰ ὁρώμενα, χαὶ 
ὑπὺ Θεοῦ γενόμενα διαφεύ 


των 
t τὴν ἡμετέραν χατάλη- 
σι μέτροις 


Ψιν, xai οὐχ ἔστιν εἰπεῖν us 
οὐ τῆς ἐσχάτης θρασύτη- 
ἐν Y 


περιώρισται 
ἢ, τΞ γῆ χαὶ θάλασσα, πῶς 
τὴν γλῶσσαν; 


τὸς πρὸς αὑτὸν τείνειν k 


€ Ἑὰν δὲ χαταστρέψῃ τὰ πάντα, τί 
Τί ἐποίησας; » 


4 
m 

Ὄ 
ὧν 
E 
g 
c 
a 

- 


ϊ υμπιοδώρου χαὶ Ποιλυχρονίου. 
᾿Ανέφιχτος ὧν τὴν φύσιν, ἀχατάληπτός ἔστι χαὶ εἰς 
χαθ᾽ ἕχαστον oi; El οὖν χαὶ τὰ 


τὴν τῶν χονομίαν. 


πάντα ἀνατρέψαι βουληθῇ, τίς ἀντερεῖ τοῖς αὑτοῦ 
us xai τῇ τοσαύτη ἐξουσίᾳ; Καὶ τοῦτο àÀn- 
θῶς λέγει, zai πρὸς τὸν σχοπὸν τὸν πρέποντα" 
Τίς γὰρ ἀνθίσταται τῷ βουϊήματι τοῦ Θεοῦ; 
Ὅμοιον τοῦτο τῷ, Μὴ ἐρεῖ τὸ πιάσμα τῷ π.1ώ- 
cavet, Tí μὲ ἐποίησας οὕτως; 
Ἐὰν κατιιστρέψη τὰ πάντα, 
μὴ δόξῃ λέγειν, ὅτι Καὶ σὲ χατ᾽ ἐξουσίαν ἐτιμωρή- 


Ἐπειδὴ δὲ εἶπεν, 
τίς ἀντείπει; ἵνα 


8255, εὐηέως ἐπήγαγεν’ 


" RKom.1x,19. ΤΣ ibid. 20. 


χαὶ συνιδὼν ἑαυτοῦ τε χοαὶ τοῦ Θεοῦ A tribulationes immittat), prudentior evaderes; et, 


discrimine inter te et Deum perpenso, quodque 
homo eum Domino in judicium descendere volens, 
cum ne rationem quidem corum quie ab co fiunt 
intelligas, natura tua et viribus majora ausus fue- 
ris, supercilium deprimeres; et divin: sapientiz ac 
potestatis magnitudine cognita, meritas Le peccato- 
rum panas luisse agnosceres. 

Vins. 7. « Aut vestigium. Domini invenies? aut 
ad ultima pervenisti qu:e. fecit Omnipotens? » 

Quie Dei, inquit, sunt, vires tuas excedunt, nec 
illius providentiz rationes invenire, aut consiliorum 
actionumve cjus fines assequi potes. Sed ne dixeris 
quidem, te prineipium ejus etfinem inventurum 
(eventa enim ultima vocat) ; neque principium qui- 
dem te invenire non posse, finem autem  assecutu- 
rum aflirmaveris; Dei enim interminabile et sem- 
piternum intellectu comprehendi non potest. 


Vrns. 8, 
profundiora autem iis qu:e. in inferno ; 
nonne longiora quam mensura terze, 


9. « Sublime est ccelum, ct quid facies ? 
quid nosti ? 
vel Jatitudo 
maris ? » 


Olympiodori οὐ Polychronii. Qui autem, | inquit, 
quanta sit coli sublimitas assequi poteris ? (hoe 
enim significat : It quid [acies ? id est, invenire ne- 
quaquam poteris) aut quxinam illa sint quie sub in- 
ferno posita sunt? Quorsum autem mentionem eo- 
rum facio, quie supra ccelum. elata sunt, vel infra 
terram depressa ? Nosti maris latitudinem, quan- 
tave sit terre mensura, aut. quemadmodum ipsa fa- 
bricata fuerit, et cui. fundamento innitatur ? pro- 
fecto nullius harum rerum scientiam insolenter 
libi ipsi arrogaveris. Si igitur que cernuntur, et 
qu: a Deo facta sunt, nostrum | intellectum fugiant, 
neque quibus limitibus terra et mare circumscri- 
bantur, explicari possit; quomodo non summa au- 
dacizx fuerit, contra Deum ipsum linguam stringerc? 

Vgns. 40. « Si autem. subverterit omnia, quia 
dicet illi : Quid fecisti? 

Olympiodori et Polychronii. Quasi diceret: Natura 
ejus captum humanum superat, et particularis pro- 
videntia erga singulos incomprehensibilis est. 5i 
igitur cuneta. etiam subvertere voluerit, quis ejus 
nutibus tanteque potestati contradixerit? Et hoe 
quidem recte dicit, et ad rem apposite : Voluntati 
cnim Dei quis. resistat 17 Hoc cum illo congruit : 
Nunquid dicet. figmentum οἱ qui se finzit, Quid. wie 
fecisti sic 13} Postquam vero. dixerat, δὶ subverterit 
omnia, quis contradicet ? ne videretur dicere, quod 
te etiam pro potesiate sua supplicio affecerit, con- 


festim subjungit : 


YARUE LECTIONES. 


h wp. τὴν γνῶτιν. 1 fc. ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ἂν λέγοις, vcl 


πείνειν, 


k [c, 


[au d 


i5 

Vans. 11. « Ipse enun novit opera iniquorum ; 
videns autem absurda, nor despiciet. » 

Eorumdem. Ilec, inquit, actiones uniuscujusque, 
et eorum qui geruntur causam cognoscens, et. res 
humanas sine indagatione non relinquens, nec pec- 
catores impunitos dimittens, facit : tanquam potens 
ergo, et sapiens, et justus, te peccanlem non ne- 
glexit, sed punivit. Manifestum igitur. est, Jobi 
causa Sopharum dixisse : Si subverterit ; cumque 
Deum inevitabilem — esse ostendisset, subjunxit, 
quod hominum opera explorata habeat, nec eorum 
delicta neglieat. 

Vrns. 12. « Homo autem aliter natat sermonibus, 
€t vir natus mulieris tanquam onager solitarius. » 

Olympiodori et Polychronii. ^b asino autem soli- 
tario, animali immorigero, similitudinem sumpsit, 

ut Jobum in rebus divinis immorigerum et effrena- 
tum esse innueret : tantus enim talisque est Deus, 
et qux Dei sunt talia exsistunt, ut de eis vel mente 
cogitare tremendum sit. Homines autem frustra ac 
temere nugantur, vilitate nature, si cum divina 
sapientia et excellentia comparentur, nihil ab asino 
distantes, et in rebus divinis Dei natura contraria 
sentientes, frustra hallucinantur, neque quidquam 
a pecudibus diserepant, quie, praterea quie ante 
pedes posita sunt, nihil intelligunt ; quemadmodum 
asinus in deserto vie exitum. non habet, quia invia 
est, neque ad deserti limitem extremum pervenire 
potest, prout neque ad maris terminum js qui in 
eo natat ; diceret, quod. tanquam rationis 
participes, ex visibilibus Dei sapientiam et potesta- 
tem, non intelligant, sed pecudum more circa res 
prasentes volutati, nihil rationali natura dignum 


ac si 


sapiant. 

Vins. 15, 14. « Nam si tu mundum posuisti cor 
tuum, et extendis manus ad eum, si iniquum quid 
est in manu tua, longe facito illud a te, et iniquitas 
in domo tua non maneat, » 

Symmachus vero pro, IExtendis ad Deum manus, 
reddidit, Expandes ad eum palmas tuas : tempora 
igitur hie mutantur. Sensus autem hic est : Si qua 
in re, inquit, mihi optima consulenti obtemperare 
volueris, cor iuum purga, el repudiatis eis quze 
nefarie gessisti, mente sincera ad Deum accede, ac 
expansis in precatione inculpatis manibus, Deum 
suppliciter invoca, finemque peccandi facito, niliil 
injustum. vel iniquum amplius perpetrato, necim- 
probitatis ulke reliqui:e in te remaneant ; et si con- 
ligerit quidem te injustara aliquam actionem moliri, 
'ab in viia tua nulla improbitas perduret. Si enim 
hac ratione Deum propitium reddideris, purusque 
in omnibus videberis, ea tibi contingent, quorum 
postea mentionem facit ; et (ut uno verbo dieam) 
sublato omni infortunio, ad pristinam felicitatem 
redibis. 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


A 


1.4 
«€ Az; γὰρ οἷδεν ἔργα ἀνόμων" ἰδὼν OE ἄτοπα, 
οὗ παρόψετα'. » 
Τῶν αὑτῶν. Ταῦτα, φησὶ, 
ξεις εἰδὼς, χαὶ τὴν τῶν γινομένων αἰτίαν, xa οὐχ 


movi 


moti τὰς ἑχάστου πρά- 
ἀνεξέταστα χαταλιμπάνων τὰ ἀνθρώπε:α, οὐδὲ τοὺς 
ὡς δυνατὸς 


εἰς» 
tes 


ἁμαρτάνοντας ἐχτὸς τιμωρία: ἀφ 
τοίνυν, καὶ σοφὸς, xai δίχαιος, ἀνομοῦντά σε οὐ 
παρεῖδεν, ἀλλ᾽ ἐτιμωρήσατο. Σαφὲς δὴ, ὅτι δι᾽ αὖ- 
τὸν εἶπε τὸ, ᾿Εὰν καταστρέψῃ " καὶ δειχνὺς τοῦ 
Θεοῦ τὸ &vamóBpaszov, ἐπήγαγεν, ὅτι οἷδξ τὰ τῶν 


ἀνθρώπων ἔργα, μὴ παρορῶν τὰ πταίσματα. 


εὔλνθρωπος 05 ἄλλως 1 νήχεται λόγοις, βροτὸς δὲ 
γεννητὸς γυναιχὸς ἴσα ὄνῳ ἐρημίτῃ. » 
᾽Ουμπιοδώρου χαὶ Ποιυχρονίου. Τὸν ἐρημί- 


D τὴν ὄνον διὰ τὸ ἀνυπόταχτον παρέλαθεν, αἰνιττόμε- 


D 


vo; τὸν Ιὼ6 ὡς τὰ πρὸς Θεὸν ἀνυπόταχτον" ὁ μὲν 
γὰρ Θεὸς, φησὶ, τοσοῦτός ἐστι, χαὶ τοιοῦτος, xal τὸ 

- D - T * ' , M 
xav' αὐτὸν τοιαῦτα, οἷα xat λογίσασθαι φοθερόν. Οἱ 
ὃς ἄνθρωποι εἰχὴ xai μάτην φλυαροῦσιν, οὐδὲν 

ῃ , 

ὄνου, χατὰ τὸ εὐτελὲς τῆς φύσεως, ὅσον πρὸς τὴν 
θείαν σοφίαν χαὶ ὑπεροχὴν, διαφέροντες, τηνάλλως 


τε πλανῶνται περὶ τὰ θεῖα, ἐναντία τῆς τοῦ Oz 


ρύσεως δοξάζοντες, χαὶ οὐδὲν τῶν βοσχημάτων διενη- 


"x 


νόχασι, τῶν ἐν ποσὶ πλέον εἰδότες οὐδέν: χαθάπερ 


xat ὄνος ἐν ἐρήμῳ, τῆς ὁδοῦ διέξοδον οὐχ ἔχων διὰ 


τὸ ἄθατον, μηδὲ 


δυνάμενος εἰς πέρας ἀφιχέσθα: τῆς 


T 


θαλάσσης ἵνα εἴπη, οὐχ ὡς λογιχοὶ συνιᾶσιν 


ἀπὸ τῶν ὁρωμένων τοῦ Θεοῦ τὴν τε σοτίαν χαὶ τὴν 
δύναικιν, ἀλλὰ θρεμμάτων δίχην περὶ τὰ παρόντα 


εἰλούμενο!, οὐδὲν ἄξιον λογιχῇς φρονοῦσι! φύσεως. 


i γὰρ σὺ χαθαρὰν ἔθου τὴν χαρδίαν σου, ὑπτιά- 


χεῖρας πρὸς αὑτὸν, εἰ ἄνομόν 5i ἐστιν ἐν 
χειρί σου, πόῤῥω ποίησον αὐτὸ ἀπὸ σοῦ, ἀδικία ὃξ 
ἐν διαίτῃ σου μὴ αὐλισθήτω. » 

ὋὉ δὲ Σύμμαχο: ἀντὶ τοῦ, ῬὋὙπτιάζεις χεῖρας 
πρὲς Θεὸν, ᾿Απιιώσεις πρὸς αὐτὸν τὰς παιϊάμας 
σου, ἐχδέδωχεν " οἱ οὖν χρόνοι ἐνταῦθα ἐνηλλαγμέ- 
νοι εἰσίν. Ὁ δὲ νοῦς οὗτος, Εἴ τί μοι πείθῃ, φησὶ, 
à χάλλιστο συμβουλεύοντι, χαθαράν σου τὴν χαρ- 
lav, χαὶ τῶν ἀθέσμων " σοι πεπραγμένων ἀπούδολὴν 
ποιησάμενος, εἱλικρινεξ πρότελθε τῷ Θεῷ διαθέσει, 
χαὶ τὰς χεῖρας ἁμώμους εἰς εὐχὴν ἐχπέτασον, δε- 
font τοῦ Θεοῦ, xai 
μηκέτι ἀδιχήσῃς ἢ παρανομήσῃς, μηδέ τι φαῦλον 
λείψανον ἐν σοὶ ἀπομεινάτω * ἀλλὰ χἂν σομθῇ σε ἐν 
ἀρχὴ τοῦ ἀδιχεῖν γενέσθαι, μὴ παραμενέτω ἐν τῷ σῷ 
βίῳ ἢ χαχία, Εἰ γὰρ οὕτως ἵλεων ποιήτῃ τὸν Κύ- 
ριον, χαὶ χαθαρὸς ἐν πᾶσι δειχθήσῃ, ἔσονταί σοι 
τάἀδ: ἅπερ ἐφεξῆς φησι" xa) τὸ ὅλον, πᾶσαν δυσπρα- 
γίαν ἀποδυσάμενος, εἰς τὴν προτέραν ἐπανήξε.ς 
εὐδαιμονίαν. 


τ 
ὃ 


E 


παῦσαι παρανομῶν, xal 


VARUE LECTIONES. 


l| fg. τηνάλλως. "ic. ἀηέσμως. 


145 


« Καὶ τὸν κόπον ἐπιλήσῃ, ὥσπορ χῦμα παρελθὸν, A 


xai o) μὴ πτοηθήσῃ. » 


'AXA' οὐδὲ ἴχνος ὑπολειφθήσεταί σοι τῶν χόπων, 
οὐδὲ μνημόσυνον τῶν συμφορῶν, ὥσπερ οὐδὲ χύμα- 


ἄφοθος δὲ 
ἔσῃ λοιπὸν, γαληνιασάντων ἐπὶ σοὶ τῶν xaxov. 'Hóo 
ὃὲ πάντως ὥσπερ γαλήνη μετὰ χειμῶνα, οὕτως εὑ- 
χληρία μετὰ τὴν δυσχληρίαν. 


τος παρελθόντος ἴχνη χαταλιμπάνεται" 


« Ἡ δὲ εὐχή σου ὥτπερ ἑωσφόρος. » 

᾿ΟἹυμπιοδώρου xaX Ποιυχρογίου. ᾿Αντὶ τοῦ, 
χαθαρὰ xat ἀνύουσα ἃ, ἣ φωτίζουσα τῆς Ψυχῆς σου 
τὴν ἐχ τῶν χαχῶν σχοτομηνίαν " εἴτουν ἄγγελος τῆς 
περιφανοῦς ζωῆς. 
' Ex δὲ μερίμνης καὶ φροντίδος ἀναφανεῖταί σοι 
εἰρήνη. » 

Ὀκϊτυμπιοδώρου xa Ποιυχρογίου. 'Tàg δὲ, νῦν 
ἐχούσας μερίμνας ἐπωδύνους, φροντίδας, γαληνιαῖά 
τις χαὶ εἰρηνικὴ κατάστασις διαὸ 


ται " πάσης γὰρ 
ταραχὴς xaX φροντίδος Tj χατὰ Θεὸν φροντὶς ἢλευ- 
θέρωται" φροντιστέον οὖν εὐσέόειαν Tixov- 
των. 


« Μιεταθαλλόμενοι ὃξ πολλοί σου δεηθήσονται " σω- 
τηρία δὲ αὐτοὺς ἀπολείψει: ἣ γὰρ ἐλπὶς αὐτῶν, 
ἀπώλεια " ὀφθαλμοὶ δὲ ἀσεθῶν ταχήσοντα!. ν 

Ποίΐυχρ. καὶ Ava. Οἱ δὲ φησὶ, περ!- 
διὰ τὰς συμφορὰς, χαὶ ἐπεμθαίνοντές 
ερόν σου 


νυν, 
SRONEES σε 


Got, ὕσ δεηθήσονται, ὅταν αὐτοὺς ἡ παρὰ 


Y 
gen σωτηρία χαταλίπῃ, xat μηδεμίαν ἔχωσιν ἐλ- 
δὴ χαὶ ταχήσοντα! αὐτῶν οἱ ὀφθαλμοὶ 
τῇ σῇ Mode ὑπὸ ι. 'Ex 
: πούτων τῶν λόγων ἔστι t πρὸς πᾶσι 


οἷς χαχοῖς χαί τινας ἐπέστησεν ὁ διάδολος ἐπιγε- 


ποῦ φθόνου δηλονότ 


συν!δεῖν, ὅτι 


ἄν, χαὶ ἐπεμθαίνειν ἐν ταῖς τοῦ Ἰὼδ συμφοραῖς. 
"S NN: 

AXA' οὗτοι, φησὶ, μετὰ τοῦτο ἐν συμφοραῖς ἐξεταζό- 

ὕενοι, τῆς παρὰ σοῦ 


ἐπιχουρίας τυχεῖν σπουδάσου - 


σιν, οὗ μὴν xaY ἐπιτεύξο 


à 
9 


)vxa. ὧν προσεδόχησαν, ἀλλ᾽ 
αὐτῶν ἀπολοῦνται μὴ E ΜΠ ud ; 
πράττειν ἀσ 


ἐχεται τοὺς παρανόμους 7 
λῶς, ἀλλὰ ΠΣ δεινοῖς περιπεπτωχότες, ἐν ὅσῳ μεν 
ταδηλὴν ἐλπίζουσιν, ὑπὸ τῶν συμφορῶν qUávous: 
διαφθαρῆναι, ἢ τινος ἀγαθοῦ τυχεῖν. Ἐνταῦθα μέν- 
το! πονηρούς τινας αἰνίττεται, χαὶ τὴν λύπην αὐτῶν 
τὴν γινομένην ἐπὶ μεταθολῇ τοῦ" ἀνιαροῖς περιπε- 
πτωχότος " περὶ ὧν xa ἀποφαίνεται, ὅτ: νεχρωθή- 
σονται, τῶν ἐπὶ σοὶ πονηρῶν ἐλπίδων ἐχπεπτωχότες, 
χαὶ τῷ φθόνῳ ταχήσονται, τὴν σὴν εὐπραγίαν θεω- 
ροῦντες- ἣ, χατὰ Vic Sud Οἱ ἐφθαΐϊμοὶ αὐτῶν 
ἐχλείψουσι, τουτέστι, ᾿Αποχαμοῦσιν ἐν τῷ ὁρᾷν E 
πολὺ, χαὶ προσδυχᾷν τὴν σὴν πάλιν εἰς ἀτυχίαν με- 
ταδολὴν, μὴ ἔχειν 0i ταύτην ἰδεῖν. Ταῦτα δὲ πρὸς 
ἕτερον μὲν λεγόμενα ὃ 


v ἁμαρτίας χαχῶς πάσχοντα, 


ιέγετο᾽ οὐδὲ γὰρ ἀπόδλητο! τῶν φίλων τηῦ 


"IGI GIU εν Ἐεεροῦ ξυταωρόξυσπον 4! ARE 
i6 ni λόγοι, ἔχν ἕτερον Ὧν πρόσωπον τὸ νουθετού- 


VARLE LECTIONES, 


A Ic, ἄνξουσα. “ ἴσ. ποῦ. 


IN BEATUM JOB. 


146 

Vrns. 160. « Etlaborem oblivisceris tanquam 
fluctum qui przeteriit, et non terreberis. » 

Sed ne vestigium quidem molestiarum, aut cala- 
mitatum memoria ulla exstabit, prout nec fluctus 
praterlapsi vestigia ulla relinquuntur. : reliquum 
vero vite, sedatis omnibus malis, intrepide transi- 
ges. Sicut autem. grata est omnino post Lempesta- 
tem tranquillitas, iia post. adversam prospera for- 
tuna. 

Vrns. 17. « Et oratio tua. tanquam I[ucifer erit. » 

Olympiodori et Polychronii. Id est, pura et ex- 
oriens; vel, tenebricosam  anim:e tux? noctem ex 
malis contractam. illustrans; sive, vitze conspicua 
nuntia. 


Vrns. 18. « Decura vero ac sollicitudine 2ppare- 
B pit tibi pax. » 
Olympiod. et Polychr. Curas vero, que cum 


C 


anxiis et laboriosis sollicitudinibus nune conjuncte 
sunt, tranquilla quedam οἱ pacata conditio exci- 
piet. Cura. enim quae secundum Deum est, ab omni 
sollieitudine et. perturbatione libera est : res igitur 
quie ad religionem et Dei cultum spectant, diligenti 
studio curand:e sunt. 

Vrns. 19, 20. « Transmutati autem multi roga- 
bunt te ; salus autem eos deseret ; spes enim eorum, 
perditio; et oculi impiorum tabescent. » 

Polychronii et Olympiodori. Qui vero nunc, in- 
quit, te propter calamitates tuas despiciunt, tibique 
insultant, postea, cum divina salus eos deseruerit, 
et spes omnis decollaverit, opem tuam implora- 
bunt : tunc etiam. oculi eorum, pr:e invidia, scilicet, 
prosperam tuam sortem intuentes, liquescent. Ex 
his autem verbis intelligere licet, quod diabolus, 
proter estera mala, quosdam etiam instiga verit, 
qui Jobum ludibrio haberent, et in calamitatibus 
ejus insultarent. Hi autem, inquit, postea calami- 
tatibus vexati, auxilio tuo poliri sedulo contendent, 
exspectatione autem. frustrabuntur, et. spes illorum 
irrite et inanes peribunt; fieri enim non potest, ut 
improbi secure degant, sed in casus adversos inci- 
dentes, quatenus rerum mutationem exspectant , 
priusquam boni alicujus participes fiant, calamita- 
tibus obruti exstinguuntur. Itaque hoe in. loco im- 
probos quosdam intelligit, et meerorem. quem con- 
ceperant pro mutatione Lui status, qui in molestias 
et difficultates incideras ; de quibus etiam pronuntiat, 
quod de spe improba, quam de te fovebant, exci- 
dentes, enecabuntur, et prosperam tuam sortem 
intuentes, invidia contabescent; vel, secundum 
' heodotionem : Oculi eorum deficient; id est, Mul- 
tum intuendo, et fortunze tux* in pejus rursus mu- 
lationem exspectando, quam videre tamen noi, 
possint, fatiseent. Hzc vero si alteri dicta fuissent, 
qui propter peccata adversa pateretur, non inepte 
dicta fuissent (neque enim amicorum Jobi sermones 


141 OLYMPIODORI ALEXANDRINI 148 


rejiciendi erant, si alius quisplani commonefacien- A 


dus fuisset, et debita adhibita distinctione habiti 
fuissent); justus vero eo magis dolet, quod impro- 
bitatis nullius sibi conscius, tanquam impius ad 
agendam poenitentiam moneretur. 

CAP. XII. 

Protlicoria. 


Postquam Soplharus vehementiore usus fuisset 
oratione, et divina sapientia et potestate in medium 
allata, justo partim. metum incutere, partim quod 
non injuste pateretur, ostendere conatus fuisset; 
Jobus Sopharum, quod manifesta et ab omnibus 
confessa demonstrationibus astruere vellet, sub- 
sannat. Deinde, in rebus divinis se plus amicis 
sapere ostendens, magnifice de Dei sapiertia et 
potestate loquitur; illosque vituperat quod sernio- 
nes ad medendum idoneos proferre non potuerint : 
ipse vero, coram justo Deo quxnam pateretur, justo 
ejus judicio multum fretus, libenter narrat. Amicos 
etiam causatur, quod Dei patrocinium contra jus et 
fas in se recepissent, dicitque : Lieet millies pro 
Deo loqui videamini, si dolose tamen et juste lo- 
cuti fueritis, Deus qui veritatem diligit, vos nequa- 
quam probabit. Ipse vero e contrario, quia sine dolo 
et sincere, que. animo habebat, coram Deo cum 
fiducia dissereret, salutent assequi sperat, et dicit : 
Nowi ego quod in veritate loquens, apud verum et 
justum. Deum, justus apparebo. Deinde ad preces 
convertitur, et veniam, si in aliquo offendisset, ἃ 
Deo deprecatur, naturzque imbecillitatem — pro 
supplicatione in medium proponit, nullum hominem 
purum esse asserens, quamvis uno lantum die in 
vitam prodeat. Comperatione autem facta, hominem 
plantis imbecilliorem esse ostendit, et Deum tan- 
quam opificem, ut. suo opificio parcere velit, sup- 
pliciter precatur, nolitque ad. accuratam examina- 
iionem et inquisitionem descendere, enixe rogal. 
Admiratione autem dignum est, quomodo tanlis 
calamitatibus et cruciatibus vexatus, stupore per- 
culsus non fuerit, nec animum desponderit; quo- 
modo eorum, quz ab amieis dicebantur, nihil eum 
latuerit, sed omnibus obviam iverit, dogmata 
protulerit, de Deo opiniones dignas habuerit, et in 
mediis tormentis, tamquam non in carne, sed Lotus 
in spiritu, philosophatus fuerit. 

Vrns. 1, 2. « Respondens autem Job, ait: Itaque 
vos estis homines? aut vobiscum morietur sa- 
yientia? » 

Vos solos, inquit, homines esse judicatis, qui Dei 
inagnalia cognita habeatis, et rationis facultatem 
dilizenter custodialis; neque quemquam ante vos 
sapientem fuisse, vcl postea evasurum, sed sapien- 
tiam omnem vestra zetate exitum habituram, ita ut 
nemo alius particeps ejus fiat, existimatis. Id est : 
Vobiscum | finem sortietur, 


ibit, 


neque ad alium trans- 
sed in vobis solis sapienti: perfectio limitibus 


μένον, καὶ γωνται δια: ρέξ 


ροπηχούσης ) 
στως" ὁ ὃὲ δίχαιος χαὶ μᾶλλον ἀλγεῖ, οὐδὲν μὲν ἑαυτῷ 


μετὰ τὴν T 


μετά- 


συνειδὼς, ὡς ee di νουθετούμενο: εἰς 
νοιᾶν. 


ΚΕΦΑΛ. IB'. 
Προθεωρία. 


Σφοδρότερον τοῦ Σωφὰρ χρησαμένου τοῖς λόγοις, 
χαὶ διὰ τῆς τοῦ Θεοῦ σοφίας χαὶ δυνάμεως πειρα- 
σθέντος, τοῦτο μὲν φοθῆσαι πὺὸν δίχαιον, τοῦτο δὲ 

χαὶ δεῖξαι, ὅτι οὐχ ἀδίχως πάσχει" χλευάζει: ὁ "l6 
τὸν Σωφὰρ, ὡς τὰ ὡμολογημένα δι᾽ ἀποδείξεων βου- 
ληθέντα κατασχευάσαι. Εἶτα χαὶ αὐτὸς μεγαλοπρε- 
ποῦ Θεοῦ σοφίας χαὶ δυ- 
νάμεως, δεικνὺς ὅτι συνετώτερος αὑτῶν ἐστ mp: τὰ 


πῶς ἐξηγεῖται τὰ περὶ τῆς 
θεῖα - χαὶ μέμφεται μὲν τοὺς φίλους, ὡς οὐ δονηθέν- 
τας θεραπεντιχοὺς λόγους εἰπεῖν αὐτὸς δὲ, ἐπὶ τοῦ 
δικαίου Θεοῦ ἡδέως λέγει τὰ προσόντα αὐτῷ, σφό- 
ὃρα θαῤῥῶν τῇ τοῦ Θεοῦ διχαιοχρισίᾳ, xo αἰτιᾶται 


τοὺ: φίλους, ὡς παρὰ τὸ δίκαιον τὴν ὑπὲρ Θεοῦ δι- 
χαιολογίαν ἀναλαθόντας, xal φησιν, ὅτι Κἂν popiá- 


xig δόξητε ὑπὲρ Θεοῦ λαλεῖν, λαλῆτε Ob μετὰ δόλου 


κιξ 


χαὶ παρὰ τὸ δίχαιον, οὐχ ἀποδέξεται ὑμᾶς ὁ ERA i- 


θης Θεός. Τὸ δὲ ἐναντίον, αὐτὸς σωτηρίας ἐλπίζει 


πεύξεσθα!, ὡς ἀδόλως χαὶ χαθαρῶς ἃ φρονεῖ die 


S 


παῤῥησίας &zl τοῦ Θεοῦ διαλεγόμενος, χαί 


ἢσιν * 


Οἶδα ἐγὼ ὅτι δίκαιος ἀναφανοῦμαι πρὸς 42x95 6 eb 

xaX δίχαιον σὺν ἀληθείᾳ φθεγγόμενος. Εἶτα τρέπεται 
χαὶ εἷς αἴτησιν πρὸς Θεὸν, χαὶ 
Uns 


ἀσθενὲς εἰς ἰχεσίαν προθάλλεται, φάσχων, μηδένα 


παραχαλεῖ συγγνώ- 
τυχεῖν, εἴ τι χαὶ ἥμαρτε, καὶ τὸ τῆς φύσεως 


ἄνθρωπον εἶναι χαθαρὸν, χἂν μίαν ἡμέραν εἰς τὸν 
βίον παρέλθῃ P. Δείχνυσι δὲ χατὰ παράθεσιν, ὡς τῶν 
φυτῶν àüpavis:epóg ἐστιν ὁ ἄνθρωπος, καὶ ἱχετεύει 
τὸν Θεὸν ὦ: ποιττὴ;, φείσασθαι τοῦ ἰδίου δημίιουρ- 
L 9 à D 
γήματος, xa ἀξιοῖ, μὴ πρὺς &wpi6clz ἐλθεῖν ζητῇ - 
σεις χαὶ ἐλεγμούς. Θαυμάσαι δὲ 
αὐταις συμφοραῖς xai βασάνοις 


ἄξιον, πῶς ἐν t03- 
οὐχ ἐξεπλάγη, οὐ 


- πῶ: οὐδὲν αὐτὸν τῶν ὑπὸ τῶν φίλων λα- 


ληθέν 


i 
xai δόγματα λαλεῖ, χαὶ ἀξίως Θεοῦ τὰς 


των διέλαθεν, ἀλλὰ xai πρὸς πάντα ἀπαντᾷ, 
περὶ αὐτοῦ 
χέχτηται ὑπολήψεις, χαὶ ἐν μέσαις ταῖς βασάνοις, 
ὡς μὴ ὧν ἐν σαρχὶ, ἀλλ᾽ ὅλος ἐν πνεύματι, φιλοσο 


est. 


^X 


(€ Yxoxa60 


E Ἰὼδ, λέγει, Εἶτα ὑμεῖς ἔστε &v- 
θρωποι; ἣ μεθ PIT 


ὧν τελευτήσει σοφία; » 


Μόνους, φησὶν, ἑαυτοὺς χρίνεται 4 ἀνθρώπους, ci- 
δότα: τὸ μεγαλεῖον τοῦ Θεοῦ, xal τὸ λογιχὸν ἀχριθῶ; 
διασώζοντας" χαὶ οἴεσθε pte τινὰ τῶν πρὸ ὑμῶν 

ἐσθαὶ μεῦ᾽ ὑμᾶς, ἀλλ᾽ εἰς 
φίατ, ὡς μηδένα ἄλλον pesa 


Xeyeonppat σοφὺν, n ἔσε 


ὑμᾶς ἢ 
SEU) aie Τουτέστι, s: σὺν ὑμῖν λήψεται, ἐφ᾽ 


πᾶσα τελευτᾷ σ 


pov δὲ οὐ μεταθήσεται, ἀλλ" ἐν ὑμῖν μόνοις f τε- 


σοφίας περιγραφήσεται, Ταῦτα δὲ λέγει, 


VARLE LECTIONES. 


Ῥ σ΄, προέξλθῃ. alc. χρίνετε, Tr ἴσ. ἐφ᾽ ὑ 


μῶν τὴν πᾶσαν τελευτ 


σειν σοφίαν. 


149 


IN BEATUM JOB. 


150 


οὐ χατεπαιρόμενος αὐτῶν, ἀλλ᾽ ἀχθόμενος ἐφ᾽ οἷς A circumseribetur. llec autem nulla auimi elationo 


παρὰ τὴν ἀλήθειαν λαλοῦσιν * ἐπάγεν γοῦν" 


« KàpoY μὲν χαρδία καθ᾽ ὑμᾶς ἐστιν.» 

Τὴν αὐτὴν ὑμῖν, φησὶν, εἰμὶ ἔχων φύσιν, οὐδ᾽ αὐὖ- 
«^g ἀγνοξῖν τὰ το:χῦτα δύναμαι" ἄνθρωπος γάρ εἰμι 
χἀγὼ, χαὶ πάντως οὐχ ἀχάρδιος. Βούλεται δὲ εἰπεῖν, 
ὅτι Συνέσει μὲν ὑμῶν οὐ λείπομαι" ἀλλὰ συνίημι 
χἀγὼ ὥσπερ ὑμεῖς, καὶ οὐχ ἀπολώλεχα τὴν χαρδίαν, 
ὡς περί τινων λέγεται τὴν χαθήχουσαν ἐνέργειαν 
ἀποθαλόντων τῆς Ψυχῆς, τῷ ὃὲ μεγέθει τῶν xaziv 
βεθληυένος, 

€ Δίχαιος 
χλεύασμα.» 

Καὶ περὶ ξαυτοῦ λέγειν, καθολιχὺν δὲ 
ἐκτίθεται λόγον, ὅτι ἡ δε σαρχιχοὶ τὰ τῶν διχαίων xat 


πρὸς πὸ λοιδορεῖσθαι πρόχειμαι. 
γὰρ ἀνὴρ καὶ ἄμεμπτος ἐγενήθη εἰς 


x 
&utXs ὲν 


πνευματιχῶν μωρίαν ἡγοῦνται" χατὰ τὺ εἰρημένον, 
Vvyixóc ἄνθρωπος οὐ δέχεται τὰ τοῦ Πνεύματος" 
Δίχαιον δὲ ἑαυτὸν ἐνταῦθα λέγει, οὐχὶ τὴν τελείαν 
ἀρετὴν ἑαυτῷ μαρτυρῶν, ἀλλὰ τὸ μηδένα ἠδιχηχέ- 
yat, τὸ μηδένα τῶν ἄλλων ἔχειν ἐγχαλεῖν αὐτῷ. Καὶ 
εἰ ἐγὼ, φησὶ, μηδὲν ἡδιχηκὼς τοιαῦτα πάσχω, πόσῳ 
μᾶλλον ὁ πονηρός; » 


« Εἰς χρόνον γὰρ ταχτὸν ἡτοΐμαστο πεσεῖν ὑπὸ ἄλ- 
λῶν, οἴχους τε αὐτοῦ ἐχπορθεῖσθα: ὑπὸ ἀνόμων. » 


Ἑνταῦθα οἱ τὴν εἱμαρμένην δοξάζοντες, φασὶν, 
ὅτι ᾿Ιδοὺ xax ἡ Γραφὴ λέγει ὅτι εἱμαρτὸν 5 αὐτὸν πα- 
θεῖν xa ὅτ. ὡρίσθη ὑπὸ Θεοῦ ἐλάττονα τοῦτον ὁφθή- 
ναι τῶν πρ "AX οὐ τοῦτο di 
Γραφὴ λέγει, ων ὑγενοιτοι οὗ γὰρ ὑπ᾽ ἀνάγχην τὰ 
ἡμέτερα πάθη, προαιῤετιχὰ, 
ὑσε ως ἄσθε- 
νείᾳ i TER τὰ δὲ τῇ SA x poatp£ost, 


XA 
τὰ δὲ 


πρότερον ὑποδεεστέρων. 


εἴτε πειραστιχά " τὰ μὲν 


σ συμφέρον ἐπί 
wet 
τινα dolyos "" ἐπιφέ Wine συγχωρούσῃς ἀλλ᾽ ὅτι 
τρῳ διοιχῶν τὰ za0 ἡμᾶς ὁ Θεὸς «ot 
Y 


ἐν μέ 


͵ 
τοῦ προνοίας λόγοις, οἵδε xa 


« Οὐ μὴν ὃὲ ἀλλχ μηδεὶς πεποιθέτω 
ἀθῶος ἔσεσθαι, το: 


πονηρὸς ὧν 
παροργίζουσι τὸν Κύριον, ὡς 
οὐχὶ χαὶ ἔτάσις αὐτῶν ἔσται. » 


i C Fe καὶ NICE e ud PE . 


«Δῆλον γὰρ τοῦτο xai RO o  ένον; 


ὡς οὐχ ἀτιμώρητος Tj ἁμάρτία, ὀὐδὲ ἀνεξέταστοι 
0 


τὸν Θεὸν ἈΠ Ee xi PURSE 


υσιν οἱ 
. 
9) 


τς σὴ αὐτὸν -ῷ 


7* ) Cor. n, 44 


δοχεῖν" ᾿πχροργίζει γὰρ ὁ 


contra eos dicit, sed moleste ea ferens quie contra 
veritatem dixerant; quare subjungit : 

Vgns. 5. « Et mihi quidem cor juxta vos est. » 

Eadem, inquit, vobiscum natura proditus sum, 
neque hiec ignorare possum ; homo enim ego sum, 
nee omnino excors. Dicere autem vult : Rerum in- 
telligentia vobis inferior non sum, sed perinde ut 
vos sapio, neque cor perdidi, quod de quibusdam 
dicitur qui debitum animi usum amiserunt; malo- 
rum autem magaitudine ictus, aliorum contumeliis 
expositus sun. 

Vins. 4. « Sed justus vir et sine crimine venit in 
derisum. » 

Videtur quidem de seipso verba facere; dictum 
autem catholicum profert, quod homines, scilicet, 
carnales, ea quie ab hominibus justis et spiritualibus 
fiunt, stultitiam existiment; juxta illud : Animalis 
homo non percipit ea que sunt Spiritus *. Justum 
autem se hoc loco dicit, non quod perfectam virtu 
tem hoc testimonio sibi arroget; sed quod nemini 
injuriam fecerit, nec quisquam sit, qui eriminari 
eum posset. Quod si ego, inquit, qui nihil injustum 
perpetravi, talia patior, quanto magis improbus? 

Vgns. ὃ. « In tempus autem statutum paratus 
fuerat, ut caderet ab aliis, et domus ejus ut. deva- 
starentur ab iniquis. » 

Qui opinionem fati tuentur, ex hoc loco dicunt : 
Ecce ut Scriptura ipsa asserat fato decretum ut 
pateretur, et a Deo constitutum fuisse, ut minor eis 
appareret, qui prius ipsi inferiores erant. Scriptura 
autem hoc non dicit, absit. Mala enim qu:e patimur, 
sive naturalia, sive voluntaria sint, sive a tentatione 
procedant, fatali necessitati obnoxia non sunt (quie- 
dam enim παίαγ imbecillitati, alia vero voluntatis 
libero arbitrio, et alia divine gubernationi, qua 
propter commodum. nostrum. ad tempus aliquod 
nobis inferri ea. sinit, ascribenda sunt); Deus vero 
qui secundum modum οὐ mensuram, providentize 
su: rationibus nostra gubernat, quatenus cum ulti- 
litate pati nos mala oporteat novit, et tentationes 
certo modo et debita mensura hominibus infert. 

« Verumtamen nemo confidat, cum malignus sil, 
futurum se insontem, [Vens. 6] quicunque irritant 


p Dominum, tanquam inquisitio in eos non sit fu- 


(τὰ. » 

Polychronii et Olympiodori. Arbitramini, inqui, 
me Providentize rationes ignorare, quxe mihi tamen 
non minus quam. vobis cognitze suut : quin et illud 
non sécus aé vos novi, quod supplicium effugere 
non possit, qui in Deum peccaverit, Quod peccatum 
enim non evadat impunitum, neque sine e»plora- 
tione maneant qui Dei iram accendunt, manifestum. 
et in confesso est : etsi justum aliquis ludibrio ha- 
buerit et potestate sua oppresserit, liceL externa ap- 


VARLE LECTIONES. 


* je. εἵμαρτο. 


10 


OLYMPIODORI ALEXANDHRI NI 


152 


pareutia exsuperare eum videatur, insons non erit; A τοιοῦτος τὸν Θεόν" ἔσται ὃὲ πάντως ἐξέτασις τῶν 


Valis euim lei iram provocat : eorum autem quae ge- 
runtur, sine dubio examinatio futura est et judicium. 

Vens. 7-1H. « Sed tamen interroga quadrupedia, 
si tibi respondeant; volatilia autem cceli, si. tibi 
annuntient ; enarra terrz si tibi dicat, et exponent 
libi pisees maris. Quis igitur non cognovit in om- 
nibus liis, quod manus Domini fecit hzec? si. non 
in manu ejus est aniina omnium viventium, et. spi- 
ritus omnis hominis? Nam auris quidem dijudicat 
verba, fauces autem cibos gustant. » 

Chrysostomi et. Olympiodori. Quandoquidem Dei 
notitiam se habere gloriabantur, ideo omnem creatu- 
ram suum opificem nosse demonstrat, quod non 
tantum hominibus compertum est, sed etiam brutis 
animantibus, et terr: quie sensus expers est. Cur 
igitur, inquit, quasi magnum aliquid et admirandum 
dixissetis, sic allecti estis? Oportet enim omnino 
improbum interire, neque quisquam est, qui hoc 
ignoret. Ut Sopharo autem majorem pudorem in- 
cuteret, hyperbolice dixit : Interroga irrationalia et 
inanimata, qu:e etiam, licet non loquantur, eo quod 
vocem talem edere videantur, Dei gloriam enar- 
rant; cum itaque divin: potlentiz:: vim sentiant, si 
sermone predita essent, Deum universi creatorem 
profiterentur, cujus sapientia captum  humanuii 
superat, qui de improbis supplicium sumit, in cujus 
manu viventium omnium vita et mors sita est, qui 
quidquid de singulis statuerit, facili negotio prestat, 
quique brutorum animam, et hominis spiritum, et 
omnia alia fovet ac conservat. Si igitur bruta ani- 
mantia ita de Deo priedicarent, si sermone przdita 
essent, quanto magis liomo qui natura ratione ini- 
butus est, quemadmodum nimirum guttur vel 
palatum gustabilia , et auris discernendi sonos fa- 
cullate pollet. Quidam. autem. exemplaria, pro 
aure, mentem habent; dicit. igitur : Quemadmodum 
ad dijudicandum esculenta, gutture omnes pr:editi 
sumus, et commune est omni homini cibum sume- 
re : ita el ad Dei notitiam mentem accepimus, quie 
sapientiam ejus el potenliam  percipero posset 
(mens enim inte'ligibilia, sensus autem ea quie sub 
&cnsum cadunt, discernit), nobisque etiam omnibus 
commune est, Deum universi opificem agnoscere. 

Vrns. 12. « In multo tempore sapientia est, et in 
multa vita est scientia. » 

Chrysostomi et Olympiodori. Mihi videtur his ver- 
lis illos perstringere : Nolite, inquit, vos omnia 
Invenisse existimare? licet enim mente imbuti simus 
quae vim dijudicandi habet, ut invenimus tamen, 
longo tempore egemus; sapiens enim senescens in 
sapientia progressus favit. Hoc etiam fortasse di- 
cere vult : Qu:e audio scio, et tempus ad scientiam 
adipiscendam impendi, Aquila autem οἱ Symma- 
«hus, liic quidem : In. antiquis sapientia ; ille vero, 
In longevis, reddidit; que apud homines quidem 
labore perficitur, et tempore acquiritur, apud Deum 
vero sola voluntate. 

Yrss, 15. « Apud eum sapientia et virtus. » 


Β 


πραττομένων xax χρίσις. 
ρ ὃ ρ'σις 


«ἸΑλλὰ δὴ ἐρώτησον τετράποδα, ἐάν σοι εἴπωσι" 
πετεινὰ ὃὲ οὐρανοῦ, ἐάν cot ἀπαγγείΐλωσιν " ἐχδιήγη- 
σαι γῇ ἐάν σοι φράσῃ, καὶ ἐξηγήσονταί σοι οἱ ἰχθύες 
πῆς. θαλάσσης. Τίς οὖν οὐχ ἔγνω ἐν πᾶτ! τούτοις, ὅτι 
χεὶρ Κυρίου ἐποίησε ταῦτα ; εἰ μὴ ἐν χειρὶ αὐτοῦ 
ψυχὴ πάντων ζώντων, χαὶ πνεῦμα παντὸς ἀνθρώ- 
720; Obs μὲν γὰρ ῥήματα διαχρίνει, λάρυγξ δὲ oiza 
γεύεται. » 

Χρυσοστόμου xal ᾿Οϊυμπιοδώρου. Ἐπειδὴ μέγα 
γνῶσιν, 


ἐχεῖνοι ἐφρόνουν, ὡς τὴν τοῦ Θεοῦ ἔχοντες 


τούτου χάριν ἀποφαίνεται, ὅτι πᾶσα ἡ χτίσις οἷδε 
τὸν Δημιουργὸν, καὶ οὐχ ἀνθρώποις τοῦτο δῆλον μό- 
νον, ἀλλὰ xal ἀλόγοις, xo αὐτῇ τῇ ἀναισθήτῳ γῇ. 
Τί τοίνυν ὡς μέγα τι χοὶ θαυμαστὸν εἐρηχότες, οὕτω 
διάχεισθε; Act γὰρ πάντως τὸν πονηρὸν ἀπολέσθαι, 
χαὶ οὐδεὶς ἀγνοεῖ. Πρὸς 
Σωφὰρ, ὑπερδολιχῶς εἶπεν, Ἑπερώτησον τὰ ἄλογα 
xai ἄψυχα, ἃ xat αὐτὰ διηγεῖται δόξαν Θεοῦ, τῷ 


πλείονα δὲ ἐντροπὴν τοῦ 


φαίνεσθαι. οὕτω φθέγγεσθαι, χὰν μὴ λαλῶσι" τῆς 
γοῦν τοῦ Θεοῦ δυνάμεως: ἐπαισθάνοντα, χἂν φωνὴν 
λάσωσιν, ἐροῦσιν, ὅτι δημιουργός ἐστι τῶν ὅλων 
Θεὺς, χαὶ τὴν σοφίαν ἀνέφιχτος, xol τῶν πουτρῶν 
πιμωρὺς, χαὶ ὅτι ὑπὸ τὴν χεῖρα αὐτοῦ πάντα ἐστὶ, 
xa ἢ ζωὴ τῶν ζώντων, xa ὁ θάνατος, xal ἑτοίμως 
ἔχει ποιεῖν, ὃ ἂν περὶ ἑχάστου βουλεύσηται, χαὶ 
πάντα συνέχει χαὶ διαχρατεῖ, τὴν τε Ψυχὴν τῶν à36- 
yov, χαὶ τὸ πνεῦμα τοῦ ἀνθρώπου. Εἰ τοίνυν τὰ 
ἄλογα, εἰ ἐφθέγξατο, οὕτως ἂν ἀπήγγειλε περὶ Θεοῦ, 
πόσῳ γε μᾶλλον ὁ ἄνθρωπος, ὁ ἔμφυτον ἔχων τὸ λο- 
γιχὸν, ὥσπερ ἀμέλει xal ὁ λάρυγξ διαχριτιχός ἔστι 
τῶν γευστῶν, χαὶ τὸ οὗς τῶν φωνῶν. Τινὰ δὲ τῶν 
ἀντιγράφων, Gv τοῦ οὖς, γοῦν ἔχουσι " λέγει οὖν, 
ὅτι “Ὥσπερ λάρυγγα ἐπὶ διακρίσει βρωμάτων ἄπαντες 
ἔχωμεν, καὶ χοινὸν ἀνθρώπων, τὸ «7: τροφῆς μετα- 
λαμθάνειν" οὕτω χαὶ νοῦν εἰς γνῶτιν Θεοῦ εἰλήφα- 


^ 


pev, δυνάμενον εἰδέναι τὰ περὶ τῆς αὐτοῦ σοφίας 
χαὶ δυνάμεως" νοῦς μὲν γὰρ νοητὰ, αἴσθησις ὃὲ τὰ 
αἰαθητὰ διαχρίνει" xoY χοινὸν ἡμῖν τὸ χαὶ δημτουρ- 
γὸν εἰδέναι τὸν τῶν ὅλων Θεόν, 


« Ἐν πολλῷ χρόνῳ σοφία, ἐν 6 πολλῷ βίῳ ἐπιστὴ- 

Χρυσοστόμου xaX Ὀϊυμπιοδώρου. 'EpoY δοχεῖ 
χαθάπτεσθαι αὑτῶν " Μὴ γὰρ νομίζητε, φησὶ, τὸ πᾶν 
εὑρηχέναι" εἰ γὰρ xaX νοῦν ἔχομεν διαχρίνοντα, ἀλλ᾽ 
ὅμως χαὶ χρόνου δεόμεθα πολλοῦ ὥστε εὑρεῖν " ὁ γὰρ 
φρόνιμος παλαιούμενος προχόπτει τῇ σοφίᾳ. Καὶ 
τάχα τοῦτο θέλει εἰπεῖν, ὅτι Καὶ οἴδα ἃ ἀχούω, xol 
χρόνον εἰς ἐπιστήμην προσέλαθον. ᾿Αχύλας δὲ, καὶ 
Σύμμαχος, ὁ μὲν, Ἐν παλαιοῖς σοφία" ὁ δὲ, Ἔν 
paxpoxpovicacu., ἐξέδωχε, παρὰ ἀνθρώποις πόνῳ 
ἀνυομένη, xaX χρόνῳ ἐγγινομένη, παρὰ δὲ Θεῷ, θε- 


λήσε!:. 


« Παρ αὐτῷ σοφία zat δύναμις.» 


133 IN BEATUM JOB. 


IIap' αὐτῷ, τῷ Θεῷ δηλονότι " αὐτὸς γάρ 
πηγὴ τῆς σοφίας χαὶ 
ταῦτα διδούς. Καὶ τὸ εν περὶ θεοῦ τὰ μέγιστα φρο- 


χτηνται" τὴν δὲ ἀχριδῇ τῶν 


δυνάμεως, ὁ χαὶ τοῖς ἄλλοις 
νεῖν, πάντες ἄνθρωποι χέ 
ἐν τῇ χτίσει γνῶσιν, χαὶ τὴν χατὰ πάντων δύναμιν 
E μόνος Θεὸς, χαὶ πάντα οἰχονομεῖ, οὐχ clxasia 
xai ἀγνοίᾳ τοῦ μέλλοντος, ἀλλ᾽ ἀχριθὴ ἑκάστου τὴν 
γνῶσιν ἔχων. 

« Ἐὰν χαταδάλῃ, τίς οἰχοδομῆσε! : ἐὰν χλείσῃ χατ 

ἀνθρώπων, τίς ἀνοίξει; » 

προστέθειχε χαὶ τὸ ἀναμφήοι- 


Τῷ παντοδυνάμῳ 
στον, χατὰ τὸν Ψάλλοντα, Σὺ φοδερὺς εἶ, καὶ τίς 
ἀντιστήσεταί σοι; Οὐδεὶς ἁγνοεῖ, φησὶν, ὅτι 
σοφός ἐστιν ὁ Θεὸς xai δυνατὸς, xai πάντα μετ᾽ εὺ- 
xai οὐδεὶς ἱχαυνὸς 


χολίας ποιεῖ ὅσα χαὶ βούλεται, 


uei τὰ αὐτῷ EO ᾿Απόδειξ εἰς ὃξ τῆς δυνά- 
μεως τ 


φίσηται, τίς τοῦ 
ἀποχτεῖναι μὲν οὐ βουλή θεῖ, ἐπώδυνον δὲ as ζω 


χατασχευάσαι τινὶ, τίς ἀρχεῖ παραμυθήσασθαι; " 
γὰρ ἂν ποιῇ χοαθ᾽ ἡμῶν διὰ τὰς ἡμῶν ἁμαρτίας, 
ἀναντιῤῥήτως ἐχθδήσετα!. 


DUE. we ; - 
« Καθιξζάνων βασιλεὶς ἐπὶ θρόνους, xaY περιέδησε 
άπ ος ni 
ζώνῃ ὀσφύας αὐτῶν. » 
NORMA τόν piis τ Ei : x 
Αλλὰ χαὶ αὕτη τοῦ Θεοῦ ἐξουσία, τὸ μηδένα yo- 


es CUu) βασιλεύειν. Kal περιέδησε ζώνῃ ὀσφύας 
αὐτῶν. Ὃ δὲ Σύμμαχος, Kal περιζωγγύων αὐτοὺς 
σχοινίῳ κατὰ υἱαγόγων, ἀντὶ τοῦ, xat μεταθάλλων 
αὑτοὺς εἰς οἰκέτας. 


viis. egre WI evo Sd. V 2 x 
« ᾿Εξχποστέλλων ἱερεῖς αἰχμαλώτους, δυνάστας δὲ 


τῶν ἱερέων φείδεται παρανομούντων, 
ς χαγῶς ἄρχουσιν αὐτοὺς συναπόλλυσιν" ἵνα 
τι Καὶ οἱ μέγιστοι παρὰ ἀνθρώποις εἰς οὐδὲν 
. Ei μὲν οὖν τοὺς οὐχ ὀρθῶς χρωμένους 

ὠσύνῃ λέγει, δηλοῖ ὅτι οὐδὲ ἐχείνων φείδεται, 
xatp E γαλοῦντος * εἰ δὲ τοὺς εἰς δέον χρωμένους τῷ 
πράγματι, σημαίνει ὅτι χαὶ τούτους πολλάχις, ὡς 
ποὺς περὶ Δανιὴλ xaY Ἰησοῦν τὸν τοῦ Ἰωσεδὲχ, εἰς 
αἰχμαλωσίαν ἐξαποστέλλει Θεὸς, χαὶ διὰ τὸ χρήσιμον 
τοῦ ἄλλου πλήθους " ὅσον γὰρ ἐφ᾽ οἷς ἔπραττον οὗτοι, 
Τὸ δὲ, Av- 


ὅμοιον “τῷ πρὸ αὐτοῦ, 


οὐχ ἦσαν ἄξιοι αἰχμαλωσίαν ὑποστῆναι. 

γάστας γῆς κατέστρεψεν", 
Σὰ DE 

Κριτὰς δὲ γῆς ἐξέστησε. 


€ Διαλλάσσων χείλη πιστῶν. » 
Πιστοὺς ἐνταῦθα λέγει, τοὺς ὀφείλοντας ὡς ἀλη- 
MR ; ret ^ : ; 
θεύοντας προ τευξσθαι ὅπερ ὁ Σύμμαχος ἐσαφήνισεν, 
ἐχδοὺς, Περιτρέπων χεί,ἰη ἀπιϊαγήτων,, 
χαὶ τῶν δοχούντων εἶναι ἀπλανεστάτων τὰς βουλὰς 
r 


τουτέστι, 


ETC ψανς ον κολοι, SES EETMS Sor 
εἰς τοὐναντίον μεθίστησιν, ὡς ἐπὶ τὸν βαλαὰμ mi- 
ΤῸΝ 


ὃν 


᾿Αναχαλύπτων βαθέα ix σχότους, 
Mm φῶς σχιὰν θανάτου. » 
Πρὸς μὲν τὸ ῥητόν 


ti s 
φῇ γσΥε 6 


ὃν 


Ὃ xa τὰ πᾶσιν ἄδηλα φανε- 


ΤΥ Psal rxxy, 8; 


ἐστιν ἡ A 


15A 

Apud ein, Deum scilicet; il'e enim sapientiae et 
potentize fons est, qui h;ee etiam. aliis largitur. Et 
quidem de Deo magnificenter omnibus ho- 
minibus datum est; rerum autem ereatarum exactam 


cognitionem et potestatem super omnes solus Deus 


sapere, 


habet, omniaque gubernat, non conjectura et igno- 
ratione. futuri, sed perfeeta uniuscujusque cogni- 
tione pr:editus. 
Vrns. 14. « Si 
clauserit contra homines, quis aperiet ? » 
Omnipotenti:s divine ejus certitudinem ratam et 
indubitatam addidit, juxta. Psalmistam : Tu terri- 
bilis es, et quis. resistet. tibi *? Quod. Deus, inquit, 
sapientia et potestate pr:editus sit, quod summa 
cum facilitate cuncta quie. vult. operetur, et quod 
nullus ejus beneplacita irrita facere possit, nemo 
Aerum autem eventus potestatem 
Si enim mortem alicujus decre- 
impedire 


destruxerit, quis xdificabit? si 


est qui. ignorat. 

ejus demonstrant. 
verit, quis, quominus illa 
potest? si autem interimere noluerit, sed. vita üo- 
loribus plena affligere, quis ad solandum idoneus 
erit? Quse enim. propter 
molitus fuerit, absque omni controversia effectum 


superveniat, 


peccata nostra contra nos 


sortientur. 

VrEns. 18. « Qui collocat reges super sedes, et 
circumdedit baliheo lumbos eorum. » 

Sed et hzc etiam Dei potestas est, quod sine eo 
neinini regnare concedatur. Et. circumdedit baltlieo 
lumbos eorum, Symmachus vero : Et cireumcingens 
eos (une. super lumbos, id est, ex dominis servos 
eos reddens. 

Vgns. 19. « Qui emittit sacerdotes captivos, dy- 
nastas autem terrze evertit. » 

Neque enim improbis sacerdotibus parcit, sed 
una cum imperium male gerentibus eos perdit; ac 
Qui in summa auctoritate apud homines 
Si igitur (05 


si diceret : 
sunt, in nullo pretio apud eum sunt. 
intelligit, qui sacerdotio abutuntur, Deum ostendit 
neque iis quidem parcere, si Lemporis ratio postu- 
let : si vero eos qui prout par est munere faüugun- 
tur, illos etiam signilicat szepenumero Deum solere, 
et quidem propter reliqui populi commodum, in 
caplivitatem ablegare; quod in Daniele et Jesu 
Josedechi filio faetum est, qui propter suas actiones, 
non sunl merili. 
par illi est 


ut in caplivitatem. ducerentür 
lllud autem : Dynastas terre | everlit, 
quod supra dixit : Judices «utem terre semovit. 

γε. 20. « Qui permutat labia fidelium. » 

Fideles eos hoc loco vocat, quibus tanquam vera 
Wicentibus fides habenda est; quod Symmachus sua 
interpretatione evidentius sie expressit : Qui sub- 
vertit labia non. errantium, id est, Eorum, qui mi- 
nime omnium videntur errare, consilia in contra- 
rium convertit, sieut. fecit in Dalaamo. 

Vus. 22. « Qui revelat. profunda de tenebris, et 
produxit in lucein mnbram mortis. » 

Ad Hitteram quidem : Qui manifesta facit quz 


155 


OLYMPIODORI ALEXANDR!NI 


156 


omnibus sunt obscura, et qui iu apertum producit, A ροποιῶν, χαὶ τὰ συνεσχιασμένα ἐξάγων εἰς τοὐύμφα- 


que tenebris involuta erant; vel, qui homines in 
periculis et. morti vicinos conservat; periculum 
enim το δ αὶ morUs vocat. Ad. sensum vero magis 
reconditum, prophetice viletur Domini adventum 
annuntare, qui iis qui in vinculis sunt, dixit: 
Exite, et his. qui in tenebris, Revelate vos ἴδ; et ap- 
paruit üs qui in tenebris et umbra 
bant 77, 


morlis sede- 


Vrns 95. « Decipiens gentes, et perdens eas; 
*lernens gentes, et in viam ducens eas. » 

Hoc Israelitis fecit, a recto itinere abducens eos 
qui ex /Egvpto esressi sunt, et. mandatis ejus ob- 
temperare noluerunt, quorum cadavera in deserto 


ceciderunt 75 : filios autem. eorum, viam quasi iis m 


sternendo et complanando, in terram promissionis 
deduxit. 


Vrns. 94. « Permntans corda principum terrz, 
errare fecit eos in via quam non noverant. » 

Olymp. et Polychr. Simile quiddam etiam in Psal- 
mis dictum est : Reprobat. cogitationes. populorim, 
ct reprobat. consilia. principum ??. Theodotio vero, 
yro permutans , reddidit, transferens; Symmachus, 
evertens; et Aquila, removens, in uno sensu omnes 
tres convenientes , ac si diceret : Non. tantum ple- 
bem in fugam vertit, sed viros etiam fortes, ct qui 
reliquis imperare videntur : quod οἱ Sedechiz «on- 
ligerat, qui manus contra barbarum attollere. non 
poterat, sed in primo congressu terga dedit. lorum 


autem meminit, tanquam qui rebus praesentibus Ὁ 


accommodari possent; ita enim et vocum harum 
commodus et opportunus usus melius elucescet. 
Deinde enarrans ea, qu:e necessario fuga sibi con- 
sulentibus evenire solent, subjungit : 

« Palpent tenebras, et non lucem; errent autem 
tanquam ebrius. » 

* Ac si diceret, Hi, quod ad res propositas agen- 
das attinet, nihil ab iis differunt, qui luce orbati ia 
tenebris et ealigine versaatür; et calamitatum ma- 
gnitudine victi, ab iis qui crapula cireumaguntur, 
in nullo discrepant. Illud enim, Palpent. tenebras, 
et, Errent, optantis non. est, sed eventum innuit, 
hioc est, palpant et oberrant, 


CAP. XIII. 


Vins. ΤῸ « Ecce hoe vidit oculus meus, et audivit 
auris mea, et novi qu:ecunque et vos scitis, et non 
sum minus intelligens quam vos. » 

O'ynpiodori οἱ Polychronii. fEec, inquit, ipsa 
experientia didici, et aliis dicentibus audivi, id est, 
de Deo ex rebus ipsis intellexi, et doctrina accepi, 
et institutus sum : el licct :etate minor vobis videar, 
prudentia tamen, et maxime rerum divinarum 
cognitione, nequaquam superor, nee vobis in his 
ul'a ratione inferior sum. 


15 f$2, xyix; 9. πον τὸ: Num. sv, 29 


vég* 1| xal τοὺς ἐν χινδύνοις, χαὺ πλησίον ὄντας θα- 
νάτου διασώζων * σκχιὰν γὰρ θανάτου τὸν χίνδονον 
χαλεῖ. Πρὺς 0E διάνοιαν ἔοιχε προφητιχῶς τὴν τοῦ 
Κυρίου παρουσίαν χαταγγέλλειν, ὃς εἶπε τοῖς ἐν 
δεσμοῖς, Ἐξέλθατε, καὶ τοῖς &v τῷ σκότει, 'Ara- 
καιϊύφθητε" καὶ ἐπεφάγη τοῖς ἐν σκότει xal σκιᾷ 
θαν του καθημέγοις. 


« Πλανῶν ἔθνη, χαὶ ἀπολλύων αὐτά * χαταστρωυ- 
νύων ἔθνη, xat χαθοδηγῶν αὐτά. » 


Τοῦτο πεποίηχε τοῖς Ἰσραηλίταις, τοὺς μὲν ἐξε): 
θόντας EE Αἰγύπτον χαὶ ἀπειθήσαντα: πλανήσας, ὧν 
τὰ χῶλα ἔπεσον ἐν τῇ ἐρήμῳ * τὰς δὲ τούτων υἱοὺς 
χαθοδηγήσας ἐν τῇ γῇ τῆς ἐπαγγελίας, Ev τῷ οἷον 
χαταστρῶσαι χαὶ ἐξομαλίσαι αὐτοῖς τὴν ὁδόν. 


« Διαλλάσσων χαρδίας ἀρχόντων γῆς, ἐπλάνησε δὲ 
αὐτοὺς ἐν ὁδῷ T] οὐχ ἔδεισαν. ν 

᾿Ἰυμπιοδώρου 
xai ἐν Ῥαλμοῖς εἴρητα:, ᾿Αθετεῖ δὲ «Ἰογισμοὺς 
JAaorv, καὶ ἀθετεῖ βουὰς ἀρχόντων. μέντοι 


χαὶ HoAvyzporlov. "Ouod τι 


Θεοδοτίων τὸ, δια.11άσσων, μεθιστῶν,, φησίν" ὁ δὲ 
Σύμμαχος, παρατρέπων * ὁ δὲ ᾿Αχύλας. ἀσιστῶν, 


εἰς μίαν οἱ τρεῖς ἐρχόμενοι ἔννοιαν" ὡς 


μόνον τοὺς πολλοὺς εἰς φυγὴν τρέπε 
τοὺς ἀνδοΞξίους, χαὶ τῶν λοιπῶν ἄρχειν δοχοῦντας" 
οἷον δῇ «t χαὶ ἐπὶ Σεδεχίου γέγονεν, οὐδ᾽ ἀντᾶραι 
χεῖρα: τῷ βαρθάρῳ δυνηθέντος, ἀλλὰ διαδράντος χαὶ 
πρὸς τὴν ἔφοδον μόνην. Μέμνηται δὲ τούτων, ὡς 
δυναμένων ἐπὶ πραγμάτων ἁρμοσθῆναι - οὕτω γὰρ 
xaX τὸ χαΐριον τῶν φωνῶν τούτων δειχθήσεται. Εἶτα 
χαὶ τὰ τοῖς φεύγουσιν ἐξ ἀνάγχης συμόθαίνοντα δι- 
ἡγούμενος, φῆσί * 

«ε«Ὑηλαφήσαισαν σχότος, χαὶ μὴ φῶς" πλανηθεΐη - 
σαν δὲ ὥσπερ ὁ μεθύων. » 

* "Iva. εἴπῃ, Οὐδὲν. οἱ τοιοῦτοι διαλλάττουσι, τῶν 
ἐν ζοφερῷ σχότει ἀφαιρουμένων τὸ φῶς, πρὸς τὴν 
τῶν προχειμένων πρᾶξιν " xal ὑπὸ τοῦ μεγέθους δὲ 
τῶν συμφορῶν, οὐδὲν τῶν ὑπὸ χραιπάλης περιφερο- 
μένων διοίσουσι [ἴσ΄. διαφέρουσι]. Τὸ 


γὰρ, Ψηα- 
φήσαισαν' σκότος, aX, ΠιΙανηθείησαν, οὐχ εὐχτι- 
xc λέγει, ἀλλὰ τὸ συμθαῖνον [ἴσ΄. add. δηλοῖ], τουτ- 
) , χαὶ πλανῶνται. 

ΚΕΦ. IT*. 

« Ἰδοὺ ταῦτα ἑώραχέ μου ὁ ὀφθαλμὸς, χαὶ ἀχῆ «oz 
μου τὸ οὗς, χαὶ οἶδα ὅτα χαὶ ὑμεῖς ἐπίστασθε, χαὶ 
οὐχ ἀπτυνετώτερός εἰμι ὑμῶν. » 

"Οαυμπιοδώρου xaX IIoAvzporlov. Ταῦτα, φη- 
σὶ, χαὶ αὐτῇ τῇ πείρᾳ ἔγνων, xo λεγόντων ἑτέρων 


ἤχουσα, τουτέστι, χαὶ £z τῶν πραγμάτων γατέλαθον, 


χαὶ διδαχῇ παρίλαθον, xal ἐπαιδεύθην περὶ Θεοῦ" 


xai εἰ τῇ ἡλιχίᾳ ἐλάττων ὑμῶν εἶναι: δοχῶ, ἀλλ᾽ ob- 
δὲν εἰς σύνεσιν λείπομαν, xax otey ἥχιστα εἰς τὴν 504 
ἡ ταῦτα χᾶ» 


m 


θείων εἴδησιν, x93 οὐῆξν ὑμῶν εἰμι m 


ταδεξστερος. 


73 Psal. xxxii, 10. 


157 


i à) ' 


"Ops ὡς ἐπὶ τοῦ διχαίον χριτοῦ, xaY τοῦ τῶν ψυ- 
χῶν ἰατροῦ, βούλεται τὰ καθ᾽ ἑαυτὸν ἐξετασθῆναι, 
θαῤῥῶν τῇ τοῦ Θεοῦ διχαιοχρισίχ, ὡς τῶν φίλων χαὶ 
σφαλλομένων, ἀντὶ θερατ 
λόγων παραχλήσεως, ἐπιτριθόντων αὐτῷ τῷ τραῦμα. 


χαὶ : φαρμάχων zai 
€ Ἐλέγξω ὃς ἐναντίον αὐτοῦ, ἐὰν βούληται. » 
᾿Αντὶ τοῦ, ᾿Αποδείχνυμι. τὰ xav' ἐμαυτὸν, εἰ xal" 

ὑπόθεσιν τοῦτο θέλει χαὶ 

αὐτὸς 


ἐπιτρέπει" οἶδα γὰρ ὅτι 
«tV αἰτίαν τῆς χακώσεως ἐπίσταται. 
"Apti γὰρ ἀνθρώπους 


Ὁ δὲ ἀνακρίγων μὲ Κύριός ἐστιν. Eàv οὖν ὁ θεὸς, 


Ὅμοιον 
τούτῳ τὸ, πείθω; γαὶ τὸ, 
φησὶν, ἐπ 
Ψευδομένους, οἱ τὰς νόσους τῶν χαμνόντων '' ἐπιτρί- 


πτρέψῃ uot, αὐτοῦ δικάξοντος, ἐλέγξω ὑμᾶς 
ξτε, ψευδόμενοι παρουσίας τὴν ἐπαγγελίαν " 
χαὶ τὴν πρὸς ὑμᾶς ἅμιλλαν παρήσω" εἰ δὲ Θεὸς βού- 


λοιτο χρίνειν τὰς ἐμὰς πράξεις, ὑποστήτομαι τὴν δι- 


χαιολογίαν. 
« Εἴη δὲ ὑμῖν χωφεῦσα!, xol ἀποθήσεται ὑμῖν 
σοφία.» 


Χρυσοστόμου γαὶ ᾿Οἰυμπιοδώρου. 
τίς τὰ μὴ λόγον ἔχοντα φθέγγηται, βέλτιον σιγᾷν, 


χαὶ σιωπῶν μᾶλλον ἔσται σοφὸς, ἣ λέγων. Καλὸν γὰρ 


"Ὅταν γάρ 


τοὺς τοιούτους σιωπᾷν, ἣ τοιούτοις ἐνάλλεσθαι ῥή- 
pasty* Jj μὲν γὰρ σιωπὴ τούτων ὑπόνοιαν ἔχει σοφίας" 
ἐννεὺν γάρ τις ἑαυτὸν ποιήσας, δόξει φρόνιμος εἶναι" 
ἡ δὲ λαλιὰ παροξύνει τὸν πάσχοντα. Καὶ σὺ τοίνυν, 
ὦ φιλόθεε, ἐν τοῖς τοιούτοις λόγοις μὴ σαλεύου, μι- 
μοῦ δὲ μᾶλλον τοὺς ἁγίους, εἰδὼς ὅτ 
αὗτα! ὑποθολαὶ, 


t σατανιχα! εἶσιν 
χαὶ διάθολός ἐστιν ὁ ἐνεργῶν ἐν τοῖς 
ὀνειδίζουσιν, ἵνα σε τῆς πίστεως à 
UMEN παύσῃ τῆς ἀγαθῆς. Oto 
ὅτι ὁ μὲν πόνος o οὐδὲν σε βλάπτει, ἀλλὰ μᾶλλον συν- 
στησι παρὰ τῷ Oz: τὸ δὲ παύσασθαι τῆς προθέ- 
τοῦτο μεγάλως βλάπτει. 
πειράζει, τοσούτῳ μᾶλλυν πρόχοπτε τῇ ἀρετῇ" καὶ 


ἀφελχύσῃ, καὶ τῆς 
ε γὰρ ὁ πανοῦργος, 


σεως, “Ὅσῳ οὖν μεγάλως 


ἣν ῳ ὀλιγωρεῖν σε βιάζεται, τοσούτῳ μᾶλλον μαχρο- 
θύμει 


ἐφ᾽ ἡμᾶς, καὶ οὐχ ἐπειαθόμεθά σου. 


, χαὶ ὑπόμενε, χαὶ λέγε, Ταῦτα πάντα ἡ θεν 
"Ay οὕτω 
χραταιωθῇς πρὸς τοὺς πειρασμοὺς, ὁ μὲν διάδολος 


ἀποστραφήσετα: εἰς τὰ ὀπίσω χατῃσχυμμένος, μνὴ- 
μονεύσει δέ σου ὁ τῶν ὄλων Δεσπότης, χαὶ ἀναψύξει 
μὲν ὧδε διττῶς, ἀχούδῃ à μετὰ ταῦτα, Εὖ, δοῦ.1ε 
ἀγαθὲ καὶ πιστὲ, ἐπὶ ὀλίγα ἧς 

Aor cs καταστήσω. Μνήσθητι τῆς ὑπομονῆς τοῦ 
Ἰὼδ, τοῦ μῆτε ἐν εὐθηνίᾳ ", μήτε ἐν πειρασμῷ πΞ- 
ράγματ 


ριτραπέντος, τοσαῦτα ἐν ἑχάστῳ πράγματι μαχρο- 
θυμήσαντος χαρτερῶς, ἕως ἂν ἀπολά ἀδῃ διπλὰ παρὰ 
Θεοῦ, καὶ μαρτυρηθῇ μέχρι νῦν, ὅτι πέπονθεν, ἵνα 
φανῇ δίχαιος τοῖς πᾶσιν. 


tulit, donee a Deo dupla recepisset, et testimonium 


[IN BEATUM JOB. 


« Οὐ μὴν ὃὲ ἀλλ᾽ ἐγὼ πρὸς Κύριον λαλήσω.» Α 


ἀλλὰ 8 


πιστὸς, ἐπὶ zoA- D 


158 


Vrens. 2. « Verumtamen ego ad Dominum lo- 
quar. » 

Vides quemadmodum amicis errore lapsis, et pro 
pharmacorum medela ac verbis consolatoriis, vul- 
nus refricantibus, justo. Dei judicio fretus, a justo 
judice et animarum medico, exami- 
nari velit. 

« Et arguam in conspectu ejus, si voluerit. » 

ld est : 
posito, quod ille voluerit et perniiserit : 
quod afflictionis me:e causa illi non incognita sit. 
Simile huie est illud : Modo hominibus suadeo * 
et, Qui autem. judicat me, Dominus est 5*. Si Deus 
igitur, inquit, permiserit, illo judice, mendacii vos 
arguam, qui adventus vestri professionem ementiti. 
laborantis :egritudines vehementius irritatis : sed 
vobiscum contendere desinam; Dei autem. justum 
judicium, si actiones meas judicare voluerit, libens 
subibo. 

Vgns. ὃ. « Sit autem. vobis obmutescere, et eva- 


causam suani 


Causam meam plane aperiam, hoc sup- 


novi cnim 


det vobis sapientia. » 

Chrysost. et Olymp. Quando quis ea quie a ratione 
aliena. sunt loquitur, silere melius est, et tacendo 
potius quam loquendo sapiens erit. Tacere enim 
id genus hominibus melius est, quam ejusmodi 
verbis aliis insultare : eorum quippe silentium sa- 
sapiens enim videbitur, 
loquacitas autem eum 


pienti:e opinionem praebet : 
qui mutum se praestiterit : 
qui adversa patitur exacerbat. Tu igitur qui Deum 
amas, noli his verbis labefactari, sed sanctos potius 
imitare, suggestiones has Satan:z esse certo tibi 
persuadens; et quod diabolus sit qui in calumniato- 
ribus operetur, uL te a fide avellat, et. de recte 
instituto dimoveat. Novit enim veterator callidus, 
dolorem et molestiam te non ledere, sed Deo magis 
commendatum reddere; a bono autem proposito 
desciscere, illud esse quod summopere tili officiat. 
Quanto igitur magis tentationibus te adoritur, tito 
majores in virtule. progressus facito; quantoque 
magis ad socordiam 1e compellit, tanto magis eum 
animi tolerantia et patientia ferto, ac dicito : Jac 
omnia venerunt super nos, nec obliti sumus te **. Si 
hae ratione contra tentationes animum obfirmave- 
ris, diabolus quidem pudore suffusus retro abibit, 
Dominus autem universi tui recordabitur, et in hae 
vita dupliciter te refrigerabit ; postice autem audies 
Euge, serve bone et fidelis ; super pauca fuisti fidelis, 
super mulla te constituam ὃ. Jobi patientia in men - 
tem tibi veniat, qui neque in prospera fortuna, 
neque in tentationibus percu'sus fuit ; sed in utra- 
que sorte multa et gravia fori animo patienter 


hoc in hodiernum diem ei datum fuisset, quod 


srumnas passus fuerit, ut. justus omnibus appareret. 


85:Galat.a,407. 8*1 Gor: iv, 4. δ᾿ Psal; xptu, 18. 


VARLE 


σ΄. τοῦ χάμνοντος. κ yp. εὐθυμίᾳ. 


*3 Matth. xxv, 21. 


LECTIONES. 


159 


Vegs. 7, 8. « Nunquid non coram Domino loqui- 
misi? et ante. cosspectum ejus proferüs dolum ὃ 
an sul.trahetis vos ? » 

Pocenéo eos quo! Deus omnia intuea'u" qui 
proferunt, initium reprehensio.is facit; imo ut a! 
saniem mentem redeant, ac talem. affectum. de- 
pouant, quippe qui Dominum inspectorem habeant, 
colin etiam quem animo versant, illo inspectante 
adhiberi narrat, dicitque : Nonne animo vobiscum 
repulatis, Deum sermones vestros audire? Quo- 
modo igitur, audiente illo, quod. falsum est eloqui 
a'detis? An subdole et mala file agentes, eum late- 
bitis? Hoc enim vult illud : An subtrahetis vos? id 
est, Num eum celare potestis? Theodotio vero red- 

L: An personam ejus sustinetis? lHtebreus autem 
dixit : Verecundamini, id est, Contra Deum loqui 
veremini,ae proinde in gratiam cjus dicitis. Vos 


igitur. qui Deo patroeinari videmini, vobis ipsis 
attendite, ne alia et diversa ab vis quie de me no- 
stis, falso mihi afüngentes, sermonibus vestris con- 
raria decernatis; pro. Deo. enim loquimini verita- 
tem. simulantes : hypocrisin enim et simulationem 
dolum hoc loco vocavit. 

« Vosautem ijsi judices sitis : [VEns. 
num enim si investiget vos : 


9, 10] bo- 
si enim omnia facien- 
(es adjiciemini ei, nibilomieus arguet vos. » 
Olgmpiod. et Polychr. Nos judives. estote, annon 
vera sint quz dico, quod Deus, sci icet, 
est incorruptus, 


qui judex 
si diliventius in vos inquisierit, 
quamvis nüllies pro eo loqui videamini, et licet 
multo plura quam qui adhue dieta sunt in medium 
alferatis, ac ulterius verbis illi gratiticari pergatis, 


subdolum animi vestri affectum 2 areuendo, et men- 


daces vos, non secus ae si costera eum verba fecis- 
setis, ostendendo, ca!'culo suo vos condemnaturus 
sit : ita ut mihi prosit vestra exploratio, vobis autem 


non item. Vide autem , quemadmodum ubique ju- 
5015 mendacium vituperet, licet etiam pro Deo quis- 
piam loqni videatur. Quare ipse qu: mente conci- 
pit, cum veritate et libertate effatur; unde et Deus, 
qui est ipsa veritas, eum laudat et probat. Amicos 
itur mentientes alloquilur : Vos judices statuo; 
dicte, »n lucrum aliquod reportaturi sitis, si Deus 
sermones vestros examinaverit? an potius non in 
damn vestrum res cessura sit, siquidem ille si- 
miulationem et mendacium abominatur ? 

€ Quod. et. si occulte mirati fueritis, 
[Vrns. il, 12] nonne turbo cjus versabit vos? » 
[Sumimaclus autem , « An. occulte personam ejus 
verebim?ni ? nunquid. non commotio ejus exterre- 
bit vos? »| Timor autem ab eo cadet super vos, 
evadet 


personas 


autem elatio vestra tanquam cinis, corpus 


em luteum. » 
Sensus verborum Jobi hic est : 
gratilicantes, 


Licet, inquit, beo 
et lanquam personam ejus γον, 


VABLE 


Y lc. 


e 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


160 


« Πότερον οὐχ ἕναντι Κυρίον λαλεῖτε; ἔναντι δὲ 
αὐτοῦ φθέγγεσθε δόλον; 1| ὑποστελεῖσθε ; » 


EY 


᾿Απάρχεται τοῦ ἐλέγχου, διδάσχων αὐτοὺς, ὅτ: πᾶν 
ὃ προφέρουσιν, ὁρῶντος τοῦ Θεοῦ φθέγγονται, ἀλλὰ 
Y τὸν δόλον ὡς χατέναντι αὐτοῦ προσφερόμενον 
aU A ἀτιχγγέλλει διορθώσεως ἕνεχεν, ἵνα παύσων- 


ται τῆς τοιαύτης διαθέσεως, ὡς ἔχοντες τὸν ἐφορῶντα 


κύριον, xai φησιν" Οὐχ ἐννοεῖτε ὅτι ὁ Θεὺς ἐπαχούει 
τῶν λόγων ὑμῶν; Πῶς οὖν τολμᾶτε εἰς ἐπύχοον αὖ- 
τοῦ παρὰ τὸ ἀληπὲ-: φθέγγεσθαι; ἣ λήσετε Y αὐτὸν 


ῥαδιουργοῦντες ; Τοῦτο γὰρ τὸ, Ἢ ὑποστε.Ἰεῖσθε; 
τουτέστιν, Αρα δύνασθε χρύψαι αὐτόν ; 'O 05 Θεοδο- 
Ὅ δὲ 'E- 
δεδοίχατε 


τίων. Ἢ πρόσωπον αὑτοῦ αμδάνετε; 
Δυσωπεῖσθε, λέγει, 


χατὰ Θεοῦ λέγειν, χαὶ διὰ τοῦτο 


θραῖος, πουτέστι, 


h πρὸς χάριν λέγεται. 
οὖν τὰ xaÜ' ἑχυτοὺς ὑμεῖς οἱ δοχοῦντες 
οις τῇ 
ἕτερα 
ὑπὲρ γὰρ τοῦ Θεοῦ λαλεῖτε σχη- 


gas 


Exon 
Θεῷ συνηγορεῖν, εἰ μὴ τὰ ἐναντία τοῖς ) 


ἰσησῦε, ἀλλὰ μὲν περὶ ἐμοὺ εἰδότ 


Y 


«οἱ 


Y^ 
ὃὲ χαταψευδόμενοι᾽ 


γνώμῃ Ψη 


ματιζόμενοι τὸ ἀληθές * δόιϊον γὰρ τὴν ὑπόχρισιν 


D 
παὶ 


ταὶ γίνεσθε" χαλὸν γὰρ ξὰν 
Lib | uz εἰ γὰρ τὰ πάντα ποιοῦντες πρὸ 


€ 


ὃς αὐτοὶ xpi 


5τε 


στε- 


Οιυμπιοδώρου xoY Ποιυχρονίου. Ὑμᾶς, qr- 
σαὶ, χρίνατε εἰ μὴ ἀληθῆ λέγω, ὅτ! ἐὰν τὰ χαθ᾽ ἡμᾶς Y 


C 


ἀναξζητήσῃ Θεὸς, x&v μυριάχις ὑπὲρ αὐτοῦ λαλεῖν 


χἂν πολυπλασίονα τῶν εἰρημένων, χἂν mz 
προσχλρ᾽σησθε 
χαθ᾽ 


ὕπουλον, χαὶ 


ox 


ἀδέχαστος ὧν τὴν 


C 


τούτων αὐτῷ, 


χρίσιν, οἴσει τὴν ὑμῶν uiua Eoque τῇς 


γνώμης τ δειχνὺς ψευδομένους οὐδὲν 


prod εἰ zav' αὑτοῦ & * ὥστε συμφέρει 5 
οὐχ ἀγαθόν. Ἐπι- 
τὸ ψεῦδος ὁ δίχαιος, 
Διόπερ αὐτὸς ἃ φρο- 
παῤῥησίας διαλέγεται" 
(εται, αὐτὸς ὧν ἡ ἀλή- 

φίλους ψευδομένους" 


» μῆ τι ἀγαθόν ἐστιν 72, 


DOC 


τασθηνλι ὑμᾶς, ὑμῖν 
πανταχοῦ μέμφεται 


λέγειν δοχῇ. 


ᾧ xal Θεὸς αὐτὸν ἀποδέ 
θεια. Φησὶ 
Ὑμᾶς αἱροῦμαι χριτὰς, εἴπατε 
ἐὰν τοὺς ὑμετέρου: λόγους ὁ Θεὺς ἐξετάσῃ ; ἣ 
πρᾶγμα, εἴπερ 
ὑπόχρισιν χαὶ τὸ ψεῦδος; 


γοῦν πρὺς 
πάν- 
EU οὐ τ πρὸς χαλοῦ ἃ ὑμῖν 


ny 


ὑτὸς μισεῖ 


« Εἰ δὲ χαὶ χρυφῇ πρόσωπα ao σθε, πότερον 
» [Ὁ δὲ Σύρμμα- 
χος, « Μὴ χρύφα πρόσωπον αὐτοῦ δυσωπηθήσεσθε; 


οὐχ ἣ δίνη αὐτοῦ στροθήσε: ὑ 


D 


ὑμᾶς; , 


5 οὐχὶ ἢ χίνησις αὐτοῦ πτοήσει ὑμᾶς; »] « Ὁ φό- 
En x* ies 
6o; δὲ παρ᾽ αὐτοῦ ἐπιπεσεῖται ὑμῖν, ἀποθήσεται δὲ 


ὑμῶν τὸ γαυρίαμα lox σποδῷ, τὸ δὲ σῶμα πήλι- 


νον.) 


Ὁ δὲ νοῦς τῶν τοῦ Ἰὼδ ῥημάτων τοιοῦτος" Εἰ xax 


χαριζόμενοι, φησὶ, τῷ Θεῷ, χαὶ ὥσπερ αἰδούμενοι 


LUCTIONES. 


συλφίρξιν. 17 ἴσ', ἔσται:. κἴσ. χαχηῦ! bic. ÉSzat. 
^7( 


10} ΙΝ 
αὐτοῦ τὸ πρόσωπον, χρυφίως λαλεῖτε, ἄλλα μὲν ἔχον- 
«e; χατὰ διάνοιαν, ἕτερα δὲ φθεγγόμενοι, ἄρα οὐχὶ ἡ 
συστροτὴ xal ἡ ἕτασις ( τοῦτο γάρ ἐστιν 


αὑτοῦ ) πεοιτρέψει o 


ἡ e 
ὑμᾶς χαὶ ςοδήσει, χαὶ d$ με- 


αλαυχία ὑμῶν χαὶ τὸ οἵημα ταπεινωθήσεται, χαὶ ἡ 
ni χία νι i i , 
μετὰ τὴν ὀργὴν ὑμῶν χατάστασ 1 ὡς χρι- 


Me ie διὰ ἐτοῦτο; SUCEDE ups 


τι χάνεκεὶ ; ay kom Axatove deste: epa ὄντε; De 


κηλὸς, xa ἀσύγγνωστοι πρὸς τὰ ἐπενεχθέντα μοι 


jw χαθεστήχατε, 
οὐδὲ τὸ πολλοστὸν τῶν ἐμῶν 


ς ὑπάρχοντες συμφορῶν, χαὶ 
παθημάτων ὑπομεῖναι 
δυνάμενοι. 

« Κωφεύσατε 
μοῦ, ἀναλαθὼν τὰ: σάρκας μου vol; ὀδοῦσιν. » 


ἵνα λαλήπτω, χαὶ ἀναπαύσωμαι θυ- 


US φησὶν, Προ αν: χαὶ σιωπῶντες ἀχούσατέ 
ὡς ἂν φθεγξάμενος λάθω τινὰ παραψυχὴν 


τῆς 


ειμένη. ὀδύνης, xat ἀναπαύσωμαι, παραμυθού- 


μενος διὰ τῶν λό ων τὸ πάθος. Τοῦτο γὰρ ἴσως δη- 


λοῖ τὸ, ᾿Αγεωυϊαδὼν τὰς σάρκας pov τοῖς ὀδοῦσι, 


NS 


τουτέστι, Στένων μὲν xz ὀδυνώμενος διαλεχθήσομα!. 
, 


Λαλήσω δ᾽ ὄψω:, μ αν ma px uot αν τῶν πόνων ἡγού- 


μενο; τὸ περὶ τῶν xav ἐμαυτὸν μετὰ παῤῥησίας 
διαλεχθηναι, τὸ τὰ πλθημχατά μου ἐξαγυρεῦσαι τῷ 


στόματί μου. 

€ Τυχὴν δὲ μου θήσω ἐν χειρί. ᾿Εάν με χειρώση- 
ται ὁ δυνάντης, ἐπεὶ zoY ἥρχται, T] μὴν λαλήσω, χαὶ 
ἐλέγξω ἐναντίον αὐτοῦ. » 

Τίθημι, φησὶ, τὴν ἐμὴν ψυχὴν εἰς ἐνέχυρον, ἕτοι- 
μος ὧν ἡδέως τὴν ὑπὲρ τῶν λόγων ὑπομένειν δίχην, 
χἂν ἀνελεῖν θέλῃ ὁ SDEaieyde με βασανίζειν Θεός’ 
εἰ μὴ γὰρ τ᾽ ἀληθὴ φθέγγομαι, ἕτοιμός εἰμι ὑπομέ- 
vety 6 τι ἂν τῷ Θεῷ δυχεῖ ^ πλὴν οἶδα ὅτι διελέγξω 
ψευδομένους. 


« Ἰδοὺ, ἐγὼ ἐγγύς εἰμι τοῦ χρίματός μου, οἷδα 
ἐγὼ ὅτι δίχαιος ἀναφανοῦμαι. Τίς τιν ὁ χρι- 


θησόμενός pot, ὅτι νῦν χωφεύσω χαὶ ἐχλείψω ; » 


γάρ ἐσ 


Πολυχρογίου γχαὶ ὈΜϊυμπιοδώρου. Διδασχαλίας 


τοῖς φίλοις xal νῦν χαταθδάλλετα!,, παιδεύων 
» 1 9 , 


ἀρχὴν 
ὅτι οὐ à! ἁμαρτίας: πάσχει, xal φησιν, 
χρίσιν χαθίσταμαι, θαῤῥῶν τοῖς ἐμαυτοῦ διχαίοις * 
τὴν αἰτίαν διδάσκων, ἐπάγει, 


Ἰδοὺ εἰς 
χαὶ τῆς το eep ag 
Τίς γάρ ἐστιν ὁ xpi 
δηλαδή 
ἵνα δείσας ἡσυχίαν ἀγάγω ; Τὸ γὰρ ἐκιϊείψρω, ἀντὶ 
τοῦ, χωλυθήσομα: λαλεῖν * ὁ γοῦν "E6paiog, Ἵνα 


ιθησόμενός μοι, ὡς ἰδιχημένος 


τ' παρ ἐμοῦ ; Τίς ὁ ἐλέγξων ἐφ᾽ ἁμαρτία:, 


μὴ Ἰαλήσω,, ἔχει. Οὐχ ἀλαζονείᾳ δὲ τοῦτό φησιν, 
ἀλλὰ πρὺς τὸ παιδεῦσαι αὐτοὺς, μὴ ἑτέραν παρὰ τὴν 
ἀληθῆ διάληψιν ἔχειν περὶ αὐτοῦ. ΓΕ σθ᾽ ὅτε γάρ τις 
ἐρὶ ἑαυτοῦ λέγει χρηστὰ, μὴ προθέμενο; τοῦτο 
ποιεῖν, ὅταν ἄλλως ἡ διαχείμενός τι: περὶ αὐτοῦ. 
Φέρε γὰρ, εἴ τις ἐγχεχειρισμένος τινὰ διαχονίαν εἰς 
κοὺς δεομένους ἀποπληρῶσαι, διαθάλλοιτο ὡς σφε- 


BEATUM JOB. 


A 


n 


102 
alia mente gerentes, alia lingua. proferentes, tacite 
lojuamini, nonne eontorsio, et inquisitio, vel sup- 
plicium (id enim est turbo ejus) terrebit vos et cir- 
cumagelt; et arrogantia vestra et gloriatio humilia- 
bitur, iraque ejus accensa, corporis vesuri ccustitu- 
tio (qui clandestina judicia exercebatis, ac proptez- 
ea in contemptum abiistis) pulvis et ciuis esse 
monstrabitur, et quod nihil aliud. preterquam. lu- 
tum exsistatis? ae si. diceret : Cinis et lutum exsi- 
Stentes, insolester gloriamini, ct extra. calamitaves 
constituti, 
sustinere 


nec minimam malorum meorum parten 


valeite-, veniam nullam irumuis uieis 
tibuiiis. 

Vins. 15, 14, « Obmutescite ut loquar, et requie- 
scm ab ira, appreheadens meas carnes dentiius 
meis. » 

Quieii, inquit, estote, et «ilentium agente. aures 
mihi probete, ut. loquendo. instantis doloris sola- 
tium aliquod inveniam, et. verbis :gritudinem ἰὸς 
niens, requiescam. 106. enim illud fortasse 
gnificat : Apprehendens carnes meas dentiius mcis, 
id est ; Cum gemitu. quidem 
loquar tamen, unicum] arumnarum mearum scla- 


si- 
et dolore. cisseram : 


lium esse existimans, de rebus meis libere posse 
disserere, οἱ ore meo mala quie sustineo, 
ferre. 

« Et aniiiam meam ponam in. manu. [Vgns. 15.] 


pro- 


Licet opprimat me qui potens est, quoniam et cas- 
pit, 

Animam, meam pignori oppono, paratus 
libenti animo pro verbis meis supplicium subire, 
licet interimere me voluerit Deus, qui 
me explorare coepit : si enim vera non sint quie 


tamen loquar, €t coram eo arguam, » 
iuquit, 
re lornieutis 
loquor, quidquid Deo visum fuerit, pati nen recu- 
sabo; novi autem quod mendaces redarguam. 

VrEns. 48, 19. « Ecce ego appropinquo judicio 
meo, novi ego quod justus apparebo. Quis est enim 
qui judicium sit facturus mihi, quia nunc olinute- 
scam el deficiam ? » 

Polychronii ev. Olympiodori. Nune etiam docendi 
fundamentum jacit, et. propter peccata se niinime 
adversa pati, amicos instruere incipit : Ecce, in- 
quit, :quitate cause me:e. frelus, in judicio me 
sisto : et libertatis suze in loquendo causazi osten- 
dens, subjungit : Quis enim est qui judicium sit [actu- 
rus mihi, quasi injrria aliqua ἃς me lesus 
peccati arguet, ut. prae formidine silentium. agio? 
illud cnim, Deficiam, idem est ac, loqui protiibetor. 
Hebrzeus habet, Ut ne loquar. per 
arrogantiam dicit, sed ut amicos erudiat, ne falsam 
Accidit enim ali- 


? Quis 


lloc autem. non 
de eo opinionem fovere velint. 
quando, ut preclara de se quispiam loquatur, quod 
in initio. facere minime proposuerat, cum alium 
wale erga se affectum | o(fendit. Exempli. gratia, si 
quis, cui provincia pauperibus miuistrandi. incume 


VARLE LECTIONES 


€ qp. περιτρέχει. 


163 

bit, ab alio. traducatur, 
quod illis erogandum erat, interverterit; si sub 
apologize forma dicat, quod etiam sua. indigentibus 
dederit, cum prius hoc ab. eo dictum non fuerit, vi- 
tio illi nequaquam vertimus. ltà neque Jobus accu- 
sandus est, qui nullo sui amore, sed propter causant 
prodietam, cum pura € mfidentia locutus est : Scio 
quia justus apparebo, in veritate divina et justo Dei 
judicio fiduciam collocans, coram. quo etiam verba 
facio ; idcirco. mon deficiam, id est, non silebo, et 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


5 *-. 32: - δ "t * — 
lanquam in suum usum, A περιζόμενος, οὐχ ἃν αὑτὸν αἰτιασώμεθα, ἐν ἀπολο- 


104 


qiíaz εἴδει λέγοντα, ὅτι Καὶ τὰ ἐμὰ παρέσχον τοῖς 
δεομένοις, πρότερον τοῦτο μὴ εἰρηχότα. Οὕτως οὐδὲ 
z)v Ἰὼθ αἰτιατέον, οὐ φιλαυτίας, ἀλλὰ τῆς εἰρημέ- 
vns αἰτίας ἕνεχα, μετ παῤῥησίας χαθαρᾶς λέγοντα; 
Οἷδα ὅτι δίκαιος ἀναφαγοῦμαι, πιστεύων τῇ τοῦ 
Θεοῦ ἀληθείᾳ χαὶ διχα οχρισίᾳ, ἐφ᾽ οὗ xaX φθέγγομαι" 
διὸ οὐδὲ ἐκλείψω, τουτέστιν, οὐ σιωπήσω, χἀντεῦ- 
θεν ὑπόδικον ἐμαντὸν ποιήσω xal ἀναπολόγητον, ὡς 


ἐχλειπουσῶν μοι διχαιολογιῶν. 


silentio reum me et. inexcusabilem. faciam, quasi nulla eausie mee defensio mihi superesset. 


Vrns, 90. « Duo autem mihi przebeas, tunc a fa- 
cie tua non abscondar. » 


Ad Deum sermonem convertit : Si duo hec. mi- 
hi concesseris, libere apud te loquar, nemo enim 
hominum me redarguet; tecum vero, metu sepo- 
sito, libenter disseram. Aquila autem et Theodotio 
pro illo, Duo. autem. milii. prabeas, reddiderunt, 
Tantummodo duo ne facias mecum. Hebreus autem 
pro eo, A. facie tua non abscondar, habet, non decli- 
nabo, id est, Ex adverso tibi in judicio occurram, 
si duas lias res mihi largitus fueris. Quasnam ? 


Vkns. 22. « Deinde vocabis, egoautem tibi ohe- 
diari; aut loqueris, ego autem tibi dabo respon- 
sum. » 

Reliqui vero planius. interpretati sunt, Loquar, 
et respondebis mihi. Si haec, inquit, a te consecutus 
fuero, teque animo benevolo erga me esse affectum 
cognovero, vie mec anteactze rationem. exigito, el 
reddere me promptum invenies, et rogatus, ad 
cause mes defensionem me accingam. Pluribus 
autem suam liduciam in Deum manifestam reddit, 
ut hac ralione. amicos ad veram de se opinionem 
alliciat. Quod enim calamitates minui sibi et. le- 
vari suppliciter oraverit, et. absque metu. Deum 
allocutus fuerit, et judicio cum 60. contenderit, 
justum eum esse evidenter ob oculos ponit. 

Yrns. 20. « Quoniam scripsisti conlra me mala, 
«t inposuisti mihi peccata javentutis. » 

Scripsisti mala, jd est, Peccata mea omnia ἃ ju- 
«entute adnotasti, ne ex memoria tua unquam. de- 
deantur. Hzesitans enim, et eorum quie ei conlige- 
munt causam non reperiens, animum in omnes par- 
tes versal; cumque peccatorum, quie 
virili et firmata zelate admisissel, conscius sibi es- 
Sel : Num, inquit, eorum qui adolesceus exsistens 
commiseram, penas nunc a mecxigis ? Vides quem- 


nullorum 


admodum peccatorem se agnoscat, et propler zeta- 
tem veniam obtinere, vel etiam propter zetatem pec- 
calorem se ostendere vclit. 

« Et posuisti in impedimento pedem meum.» 

Polychronii οὐ Olymp. Aquila, et Symmachus, 
ille quidem, In angustia el miseria, sicut sub. ligno 
carceris, ille vero, Jn cippo, transtulit. Metaphor:e 
auteni insistit ; cum enim dixisset, Scripsisti con- 
ira me, et. supplicio me addixisti, et pro peccatis 
qua in adolescentia commisi poenas exigis, subjun- 


iU 


4 Δυεῖν δέ μοι χρήσῃ, τότε ἀπὸ τοῦ προσώπου σου 
οὐ χρυθήσομαι. » 


Πρὺς Θεὸν ἕτρε' 


διαλέξομαι ἀσμένως. Ὃ μέντοι ᾿Ακύλας χαὶ ὁ Θεο- 
δοτίων ἀντὶ τοῦ, Δυεῖν" δέ μοι χρήσῃ, Πιϊιὴν δύο 
μὴ ποιήσῃς μετ᾽ ἐμοῦ, ἐξέδωχαν. Ὃ δὲ "E6gato; 
ἀντὶ τοῦ, Οὐ κρυδήσομαι ἀπὸ τοῦ προσώπου cov, 
οὐκ ἐκκιινῶ,, ἔχει, τοντέστιν, "EE ἐναντίας σοι εἰς 
χρίσιν ἐλεύσομαι, ἐὰν τὰ δύο μοι ταῦτα παράσχῃς. 
Τίνα δῆ ; 


Fd 


« Εἴτα χαλέσεις, ἐγὼ δέ σοι ὑπαχούσομα!" ἣ λαλή- 


cete, ἐγὼ δέ σοι δώσω ἀνταπόχρισιν. » 


ΟἹ δὲ λοιποὶ σαφέστερον ἐξέδωχαν, Actio o, καὶ 
ἀποκρίνῃ μοι. Ei ταῦτα, φησὶν, ὑπάρξει pot παρὰ 
σοῦ, xal γνῶ ὅτι εὐμενῶς διάχεισαι πρός: με, ἀπαίτη- 
σον τῶν βεθιωμένων εὐθύνας, χαὶ ὑπέχω τὸν λόγον, 
χαὶ ἐρωτώμενος εἰς ἀπολογίαν ἔρχομαι. Διὰ πλειό- 
νων δὲ τὴν πρὺς τὸν Θεὸν ἑχυτοῦ παῤῥησίαν γνωρίζει, 
ἵν᾽ ἐν τούτῳ ἀγάγῃ τοὺς φίλους εἰς τὴν ἀληθῆ περὶ 
αὐτοῦ διάληψιν. Τὸ γὰρ ἱχετεύειν χουφισθῆναι, xat 
πεῖν, xaX διχαιολογήσασθαι πρὸς Θεὸν, πα- 
ραπτατιχόν ἔστ! τοῦ εἶναι αὐτὸν δίχαιον. 


ἁφόθως εἰ 


« Ὅτι χατέγραψας xov ἐμοῦ χαγὰ περιέθηκας 
δέ μοι νεότητος ἁμαρτίας.» 

Kazéyperac κακὰ, ἀντὶ τοῦ, ᾿Απεσημήνω πᾶν 
εἴτι χαὶ ἥμαρτον ἐχ νεότητος, ὥστε εἶναί cot ἀείμνη- 
στον. Ὡς γὰρ ἀπορῶν, xaX οὐχ ἔχων αἰτίαν εὑρεῖν 


D τῶν γεγενημένων, πανταχόσε περιάγει τὸν λογισμὸν, 


χαὶ μὴ συνειδὼς ἑαυτῷ ὡς τελείῳ ἀνδρὶ ἁμαρτῆ- 
ματα, φησί" Μήποτε ὧν ἔπραξα μειράχιον ἔτι dy , 
ἐχείνων με νῦν δίχην εἰσπράττῃ; Ὁρᾷ;:. πῶς οἶδεν 
ἑαυτὸν ἁμαρτωλὸν, “αὶ ἀπὸ τῆς ἡλιχίως: βούλεται 
τυχεῖν συγγνώμης, ἣ xat ἀπὸ τῆς ἡλιχίας δεῖξαι 
ἑαυτὸν ἁμαρτωλόν. 

« Ἔϑον δέ μου τὸν πόδα ἐν χωλύματι. » 

Ποιυχρονίου xaX Ὀϊλυμπιοδώρου. ᾿Αχύλας: δὲ 
χαὶ Σύμμαχος, ὁ μὲν, ἐν ταιαιπωρίᾳ, ὡς ὑπὸ 
ξύλον εἱρκτῆς, ὁ ὃὲ, ἐν Cudoa£On , ἐξέδωκεν. 
δὲ τῇ μεταφορᾷ * εἰρηχὼς γὰρ, ὅτι Κατ- 
ἔγραψας κατ᾽ ἐμοῦ, καὶ ἀπεφήνῳ χόλασιν, χαὶ 


x : E , 
ὧν ἐν νεότητι ἥμαρτον, ὑπὲρ τούτων με τιμὼω- 


165 
p), ἐπήγαγεν, ὅτι Καὶ ἐπέδησάς με τρόπον τινὰ τοῖς 
δεινοῖς, ὧττε μηδὲ περαιτέρω δύνασθαι προθῆναι" 
ἵνα εἴπῃ, ὅτι ᾿Αχριθῷς ἐφύλαξας τὰ xac! ἐμὲ ὡς οἱ ἐν 
τῇ ξυλοπέδῃ δεσμοῦντες τοὺς χαταδίχους * ὁ γὰρ 
Αχύλας οὕτως ἐχδέδωχε, Καὶ ἔθηκας ἐν ξυιοπέδῃ 
τὸν" πόδα μου. 

« Εἰς δὲ ῥίζας τῶν ποδῶν μου ἀφίχου. » 

Ὅρα δὲ, πῶς δι’ ὅλων τὸ τῆς φύσεως ἀσθενὲς εἰς 
ἱκετηρίαν προθάλλετα!, φύλλῳ παρειχάζων τὸν ἄν- 
θρωπον, χαὶ χόρτῳ τῇδε χἀχεῖσε περιφερομένῳ, χαὶ 
ἀσχῷ παλαιουμένῳ, xa ἄνθε: ταχέως μαραινομένῳ, 
xal σχιᾷ παρατρεχούσῃ. Τὸν τοιοῦτον οὖν, φησὶ, 
Δέσποτα, εἰς ἀχριθεῖς ἄγεις ἐλεγμοὺς, 
τὰ xaz' αὐτὸν ἐξετάξζεις ; 


χαὶ λεπτῶς 


Ὃ παλαιοῦται ἴσα ἀσχῷ. » 


ἐΒδειξε μὲν τὸ τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως εὐτελὲς 
διὰ δύο ἤδη παραδειγμάτων, διά τε τοῦ φύλλου τοῦ 
ἀποῤῥέῥοντος, xa διὰ τοῦ χόρτον τοῦ δὲχ τὸ ἄνιχμον 


εὐμασι " νῦν 
δὲ xat ἑτέρῳ χέχρηται εἰχόνι, δι᾽ ἧς παρίστησιν, ὅτι 
xai πρὸ τῆ: τιμωρίας αὑτὴ ἡ φύσις ἀσθενὴς, αὐτο- 


διαλύτου ὄντος τοῦ σύματος ἡμῶν, xax 


ξηραινομένου, χαὶ παιζομένου τοῖς πν 


παλαιουμένου 
ἀσχοῦ δίχην, T) xxzX τὸν Σύμμαχον, ὁμοίως σηπε- 


δόνι. 


ΚΕΦ. 

« Βροτὸς γὰρ γεννητὸς 
πλήρης ὀργῆς.» 

Τὸ, πιήρης ὁργῆς, à ᾿Ακύλας, πλήρης κιονή- 

σεως, ἐχδέδωχεν᾽ ἵνα εἴπῃ, ὅτι χαὶ ὁλ VOX pas, ἐστιν 

ὁ ἄνθρωπος, χαὶ ὁ βίος αὐτοῦ μεστὸς ταραχῆς 


“ες 


[4', 
γυναιχὺς ὀλιγόδιος, καὶ 


" πάν- 
γὰρ φθαρτοὶ ἐχ φθαρτῶν γεννώμενοι, xat οὗ μα- 
χρῷ τῷ χρόνῳ τὴν ζωὴν περιωρισμένην ἔχοντες, θ.- 
δον χαὶ ταραχῆς μεστὸν τὸν βίον χεχτήμεθα, ἣ xo- 
jns xai ἀγαναχτήσεως τῆς ἀπὸ τοῦ Θεοῦ πάντως 

tap y ὑπεύθυνοι. Ταῦτα 6X εἶπε, xal συγγνώμην ai- 
τῶν εἴ τι xol ἥμαρτε, xal ἔλεον ἐπιζητῶν ἐπὶ τῇ 
ἀνθρωπίνῃ ταπεινότητι. 

« Τίς γὰρ χαθαρὸ: ἔσται ἀπ 
ἐὰν χαὶ μία ἡμέρα ὁ βίος αὐτοῦ ἐπὶ τῆς γῆς.» 

Τί γὰρ, φησὶ, μαχρὰ δεῖ περὶ ἀνθρώπου λέγειν, 
mouYs xa 


ῥύπου ; ἀλλ᾽ οὐθεὶς, 


e 


αὐτὴ ἢ ἀνθρωπίνη γέννησις οὐχ ἄνευ 
ῥύπου χαὶ ἁμαρτίας τυγχάνει ; ὅθεν xot βαπτίζετα!: 
τὰ βρέφη, τὸν διὰ τῆς παραθάπεως τοῦ ᾿Αδὰμ ῥύπον 
ἀποπλυνόμενα. Τοῦτο δὲ λέγει, διὰ τὸ ἡσθενηχέναι 
τὴν φύσιν Ex τῆς ἐν ᾿Αδὰμ παραθάσεως, xol εὐόλι- 
σῇον γεγονέναι εἰς ἁμαρτίαν, xol μέντοι xal διὰ 
τὴν £x φιληδονίας γέννησιν, οὐ μὴν ὡς συνουσιωμέ- 
yrs ἡμῖν τῆς ἁμαρτίας * μὴ γένοιτο. 


t ὁΑλπόστα ἀπ᾿ αὐτοῦ ioa ἡσυχάσῃ, χαὶ εὐδοχήσῃ 
τὸν δίον, ὥσπερ ὁ μισθωτός. » 

"£03 εἰς οἶχτον, Δέσποτα, τοῦ οὕτω: εὐτελοῦ 
xai 2x Iun xa SRM ὅν σοὺ τὸ ἑταστιχὸν 

AN. 


Ec τοὺς 
μετὰ τοὺς 


πολλοὺς ἐκ εκ ον ὀλίγην εὑρίσχων ἀνάπαυ τιν. Τινὰ 
ϑὲ τῶν ἀντιγράφων ἔχουσι, ᾿Απόστα ἀπ᾽ ἐμοῦ, tra 


ἡσυχάσω, καὶ εὐδοκήσω τὸν βίον" μου, ὥσπερ 


IN BEATUM JOB. 


SA 


106 
xit: Malis me quodammodo implicatum vinsisli, ut 
ulterius progredi non liceat; acsi diceret :  Dili- 
genter actiones meas observasti, quod facere illi 
solent qui sontes in compedes conjiciunt τ Aquila 
enim sic reddidit ; Et posuisti in cippo pedem 
ieun, 

Vrgns. 27, « Et ad. radices pedum meorum per- 
venisti, « 

Vide quemadmodum per omnia naturz imbecil- 
litatem in medium proponens pro deprecatione uta- 
tur, hominem folio, gramini huecilluc vento jactato, 
ultri inveterascenti, flori subito marcescenli, et 
umbr:e pratereunti, comparans. Talemne igitur, 
inquit, et tantillum, Domine, severe tu redarguis, et 
actionum ejus minulias examinas? 

Vrns. 28. « Qui inveterascit sicut uler. » 

lactenus duobus exemplis, ductis scilicet a 
folio detluente, et gramine propter humoris de- 
fectum arescente , ventorumque ludibrium facto, 
naturze humane vilitatem el. fragilitatem | ostendit : 
nunc alia similitudine utitur, qua naturam nostram 
etiam ante supplicium imbecillem esse, ob oculos 
ponit, corpore seilicet nostro sponte sua ad disso- 
lutionem vergente, et instar utris. senium contra- 


hente; vel, ut Symmachus reddidit, tanquam  pu- 
tredo. 
CAP. XIV. 
Vrns. 1l. « llomo euim. natus ex muliere, brevi 


vivens tempore, et plenus iracundi. » 

Illud, 
lione, reddidit; acsi diceret: Hominis vita momen- 
tanea est, et perturbatione plena; mortales enim 
ex mortalibus geniti, et brevi. tempore vitam cir- 
cumscriptam habentes, vitam tumultus et pertur- 
bationis plenam possidemus ; vel, divin:e ir;e et pu- 
nitioni obnoxii omnino sumus. lIlecautem, veniam 
simul petens si in quo olfendisset, et propter hu- 
(ilem et abjectam hominis conditionem misericor- 
diam implorans, locutus est. 

Vrns. 4, 5. « Quis enim mundus erit a. sorde? 
al nemo, etsi unus dies sil vila ejus super terram. » 

Quorsum plura, inquit, de homine dicendasunt, 
quandoquidem ipsa hominis generatio sine illuvie 
et peccato non exsistat? unde fit ut. infantes ad 
eluendam sordem, quam ex Adami transgressione 
contraxerunt, baptizentur. Hocaulem dicit, quia 
per Adami transgressionem natura nostra facta est 
infirma, οἱ ad peccatum —proclivis, οὐ quidem 
propter generationem qu: amorem voluptatis con- 
junctum habet, non autem. quod peccatum nobis 
connatum et consubstantiale sit ; absit! 

Vrns. 6. 
contentus sit, 

Miserere, Domine, tam vilis et caduci 
et tormenta et cruciatus ab eo 
mercenarii, 


plenus iracundim, Aquila, plenus turba- 


Discede ab eo ut. requiescat, et victu 
sicut mercenarius. » 

hominis, 
ut 


avertiLo, instar : 


post multos labores invento laxa- 
mento aliquo, respiret. 
habent : ARecede a me, ut requiescan, 


mercede contentus sim, 


Qu:cdam autem exemplaria 
εἰ victu. seu 


sicut mercenarius, Rursus 


107 ULYMPIODORI ALEXANDHRINI 


108 


vero vit: brevitatem eum molestia et miseria con- A μισθωτός. To ὀλιγοχρόνιον δὲ πάλιν, χαὶ ἐπίπονον, 


junctam ob oculos ponens, Jube, inquit, me :erum- 
nis et laboribus confectum quiescere. 

VEns. 7-10. « Est. enim arbori spes; si enim 
excisa fuerit, adhuc pullulabit, et germen ejus non 
deficiet. $i enim senuerit in terra radix ejus, et in 
petra interierit truncus ejus, ab odore aqu: germi- 
nabit, el facie messem sicut. novella plantatio : vir 
vcro cum mortuus fuerit, abiit; et mortalis cum 
cceiderit, non ultra est. » 

Quin et plantis homo fragilior est. Illze enim post 
rursus pos- 
sunt, et surculos emittere, et messem facere, id est, 
fructum : homo vero postquam semel obierit, nulla 
εἰ spes, uL arbori, amplius est reliqua, sed prorsus 


excisionem aquis irrigatie, revirescere 


interit, neque denuo revocabitur, aut ad vitam red- D 


qui enim hic. in terris vitam egerunt, 
qui vero quiete illa et sorte. fruun- 


ire poterit : 
eo migrabunl ; 
tur, illinc non revertentur. 


Vrns. 15, 14. « Haque. utinam apud inferos. me 
custodisses, et abscondisses me donec requiesceret 
ira tua, et constituas mihi tempus, in. quo. memo- 
riam meifacias ! Si enim mortuus fuerit homo, vi- 
vet consummatis diebus vit:e sui. » 

Causam reddit cur mortem exoptet, ostenditque 
nmijrationem hinc non immerito vite doloribus 
refert: przeferendam esse. Utinam, inquit, vivum 
me non fabricasses, sed mortuum vacuum 
servasses! Utinam hoc tempore, quo contra meira 
accensus es, in inferno me custodisses, nec pror- 
sus iic oblivioni tradidisses, sed tempus constituis- 
Ses, quo me providentia Lua dignatum, ab z:erumnis 
liberares; homo enim cum, esactis vit: hujus 
diebus, moritur, in nihilum non redigitur, sed re- 
surrectionem exspectans anima vivit. Et sic qui- 
dem verba expones, hoc concesso, quod justus re- 
surreclionem speraverit. lllud. autem : Si mortuus 
[uerit homo, vivet, sic etiam intelligi potest, ac si 
diceret : À cruciatibus liberatur; qui enim iu vivis 
non est, niliil sentit, ueque dolere potest. 

Vins. 15. « Sustinebo donec rursus fiam 
vocabis, el ego obediam tibi. » 

Aquila autem et Theodotio, et Symmachus; hi 
venerit 


dolore 


: deinde 


quidem : Sperabo quoadusque 


mea ; ile vero : Donec. saucta mea nativitas veniat. 


Sensus autem hic est: Licet in. inferno custodiar, 
ie mortuos resurgere jubente, regenerationeni, mu- 
tationem, ae in melius transformationem, exspecta- 
bo. Ego autem obediam ; his verbis 
surrectionem in ictu oculi futuram. 

Venus. 10, 17. « Sed opera manuum tuarum ne 
repellas. Nuimerasti autem. adinventiones meas, et 


non pr.eteribit te ullum peccatorum meorum: si- 


significat re- 


grasli autem in sacculo. iniquitales meas, et an- 
notasti siquid invitus erravi. » 
Ideo, iuquit, salvari volo, quia manuum tuarum 


"Quie asterisco. notantur ?nonyma sunt in catena 
Nicete, sed eum Olsmpiodori scholia sequuntur aut 


χαὶ ταλαίπωρον παριστῶν, φησὶ, Καταπονούμενόν 
με χαὶ ταλαιπωρούμενον χέλευσον ἐν ἡσυχίᾳ εἶναι. 

Ἔστι γὰρ δένδρῳ ἐλπίς * ἐὰν γὰρ ἐχχοπῇ,, Ext 
ἐπανθήσει, xai ὁ ῥάδαμνος αὐτοῦ οὐ μὴ ἐχλείπῃ. 
Ἐὰν γὰρ γεράσῃ ἐν γῇ ἡ ῥίζα αὐτοῦ, ἐν δὲ πέτρᾳ 


τελευτήσῃ τὸ στέλεχος αὐτοῦ, ἀπὸ ὀσμῆς ὕδατος ἀν- 


θήσει, ποιήσει ὃΣ θερισμὸν ὥσπερ νεόφυτον * ἀνὴρ 


δὲ τελευτήσας ᾧχετο, πεσὼν δὲ βροτὸς. οὐχέτι 
ἐστίν. » 


᾿Αλλὰ χαὶ φυτῶν εὐτελέστερός ἔστιν ὁ ἄνθρωπος. 


Ἐχεῖνα γὰρ xai μετὰ τὴν τομὴν δύνανται Era vUT;- 
σαι, χαὶ χλῶνας ἀναθλαστῆσαι, ἀρδείας ὑδάτων τυ- 
χόντα, xai ποιεῖν" θερισμὸν, τουτέστι, καρπόν " ἄν- 
θρωπὸος δὲ ἅπαξ ἀποθανὼν, οὐχ ὡς τὸ δένδρον ἐν 
ἐλπίδι καθέστηχεν, ἀλλὰ τέλεον ἀπόλλυται, χαὶ οὐχ 
ἀναχληθήσεται, οὐδὲ εἰς τὸν βίυν παλινδρομίῆσαι δύ- 
νατα! " οἱ μὲν γὰρ ἐνταῦθα πολιτευσάμενοι, ἀπελεύ- 
σονται &xsios * οἱ δὲ ἐν ἐχείνῃ τῇ λήξει γενόμενοι, 
οὐχ ἐνταυθοῖ ἐπαναστραφήσονται. 

«Εἰ γὰρ ὄφελον ἐν ἅδῃ με ἐφύλαξας, ἔχρυψας δέ 
με ἕω: ἂν παύσηταί σου dj ὀργὴ , καὶ τάξη μοι χρό- 
ποιήσῃ. Ἐὰν γὰρ ἀποθάνῃ 
ἄνθρωπος, ζήπεται συντελέσας ἡμέρας τοῦ βίου ab- 


5 T ἢ 
γον, £V (p μνείαν μὴν 


τοῦ.» 


Αἰτίαν ἀποδίδωσι τοῦ ποθεῖν τὸν θάνατον, χαὶ 
εἰχνυσιν οὐχ ἀπειχότως αἱρετωτέραν τὴν ἐντεῦθεν 
ἀπαλλαγὴν τῆς ἐπωδύνου ζωῆς. Εἴθε γὰρ, φησὶ, μὴ 
ζῶντά ps ἔπηξας, ἀλλ᾽ ἀποθανόντα ἀνώδυνον ἐτή- 
Εἴθε. 
ἐφύλαξας, χαὶ μὴ BOVATIR μου παντελῶς, 
ἀλλ᾽ ὥρισας χρόνον xa0' ὃν τῆς σῆς ἀξιώσας με 
προνοίας, τῶν παθῶν ἐλευθερώσεις * ἐὰν γὰρ &mo- 
θάνῃ ἄνθρωπος, σ 
βίου, οὐχ εἰς ἀνυπαρξίαν χωρεῖ, ἀλλὰ ζῇ τῇ ψυχῇ, 
περιμένων τὴν ἀνάστασιν. Καὶ οὕτω μὲν ἑρμηνεύσεις 
τὸ ῥητὸν, δεδομένου τοῦ, ὅτι ἤλπιζεν ὁ Olxato; &vá- 
ἀποθάνῃ 
βασάνων 


τὸν χρόνον τοῦτον ὃν ὀργίζῃ μοι, ἐν τῷ 


συντελέσας τὰς ἡμέρας τοῦδε τοῦ 


στάσιν. Νοηθήσεται δὲ χαὶ οὕτω τὸ, Ἐὰν 


ἄγθρωπος, ζήσεται, ἵνα. εἴπῃ, ὅτι τῶν 
ὁ γὰρ μὴ ζῶν, οὐδενὸς αἰσθάνεται, 
οὐδὲ οἷδεν ἀλγεῖν. 


ἀπαλλάττεται " 


€ Ὑπομενῶ ἕως ἂν πάλιν γένωμαι " εἴτα καλέσ 
ἐγὼ δέ σοι ὑπαχούσομαι. » 


᾿Αχύλα: δὲ χαὶ Θεοδοτίων, χαὶ Σύμμαχος, οἱ μὲν, 


immutatio D ἘΠ Λπιῶ ἕως ἃν £A0j τὸ ἀμλαγμά μου * ὁ δὲ, "Ecc 


ἂν ἔλθῃ ἡ ἁγία φύσις μου. Ὃ ὃὲ νοῦς οὗτος * ᾽Εὰν 
ἐν ἄδου φυλαχθῶ, πρησδοχῶ τὴν παλιγγενεσίαν, xat 
πὴν ἐπὶ τὸ χρεῖττον ἀλλαγὴν χαὶ ἀλλοίωσιν, (xe σὺ 
μὲν ἐντέλλῃ τοῖς νεχροῖς ἀναστῆναι. ᾿Εγὼ δὲ ὑπ- 
αχούσομαι" σημαίνει δὲ διὰ τούτου τὸ ὡς ἐν ῥιπῇ 
ὀφθαλμοῦ γίνεσθαι τὴν ἀνάστασιν. 

« Τὰ δὲ ἔργα τῶν χειρῶν oou μὴ ἀποποιοῦ, Ἠρίθ- 
μησας δέ μου τὰ ἐπιτηδεύματα, xai οὐ μὴ mapi- 
θῃ σε οὐδὲν τῶν ἁμαρτιῶν μον - ἐσφράγιτας δέ μου 
τὰς ἀνομίας ἐν βαλαντίῳ, ἐπισημήνω δὲ εἴ τι ἄχων 
παρέθην. ν 

() ᾿Απὸ τούτου βούλομαι σωθῆνλ!ι, φησὶν, ἀπὸ τοῦ 


illis cireumclauduntur, illa hic non pratermittenda 
putavimus. 


169 IN 
ἀπὸ δὲ 
μῶς, οὐδὲ ἀπὸ τοῦ δύνασθαί ac ἀπατῆσαι * 


ἔργον εἶναι χειρῶν σου, διχπιοσύνης οὐδα- 
ἀναπό- 
δραστος γὰρ coo f| γνῶσις, καὶ ἀριθμητά σοι τὰ τοῦ 
ἐμοῦ βίου διαδήματα, xaX οὐδέν σε λέληθΞ τῶν 
ἐμῶν * ἀλλ᾽ ἐμπεριξίληφας αὐτῶν xal τὴν ποιότητα, 
χαὶ τὸν ἀριθμὸν, χαὶ οὕτως ἐξηρίθμησας, xa 


ἐξιχνίασας, xaX ὡς ἕν βαλαντί 


σώρξυσας, wal 
χατέχλεισας τὰς ἀνομίας μου, ἐφ᾽ ᾧ μηδεμίαν παρ- 
ἀπολέσθαι, ἀλλὰ 
Kai δέον δὲ διὰ τὴν τῆς φύσεως ἀσθένειαν παρ!δεῖν 
τὰ ἑπταισμένα * τοῦτο μὲν οὐ πξεποίηχα:, λεπτῶς 


πασῶν ἁπαιτεῖσθαι τὰ: δίχας. 


δὲ χαὶ ἀχριθῶς πάντα EET αὐτῶν τῶν 


ἀχουσίων ἀπῇ 


ἡτασᾶς, xa 


σὰς δίχην, οἱονεὶ ταῦτα ἀπογραψά 

μένος. Ταῦτα δέ φησι, Θεὸν μὲν ἱκετεύων, μὴ àxpt- 
θῶς ἐξετάζειν τὰ χαθ᾽ ἡμᾶς - ἡμᾶς δὲ διδάσχων, ὡς 
οὐδὲν διαλανθάνε: τὴν ἀπλανῆ τοῦ Θεοῦ χατανόησιν 


τῶν ἡμετέρων, εἴτε προαιρετιχῶς, εἴτε ἀχουσίως c: 

περβτο ομεν. Ἐπισήμηναι δὲ, ὅτι χαὶ τῶν ἀκουσίων 
ὑφέξομεν λόγους. 

autem, 


sinus. 


« Kai πλὴν ὄρος πίπτον διαπε 


εἴται, χαὶ πέτρα 
παλαιωθήσεται ἐχ τοῦ τόπου αὐτῆς “ λίθους ἐλέαναν 
ὕδατα, χαὶ χατέχλυσαν ὕδατα ὕπτια τοῦ χώματος 
τῆς γῆς, xai ὑπομονὴν ἀνθρώπου ἀπώλεσας. ν 
πολλὰ 
τῶν φίλων δι᾽ αἰνιγμάτων ῥηθέντα συνῆχεν αὐτὸς ὡς 
σοφὸς, οὐδαμοῦ τὸν νοῦν ἐχ τῶν ἀλγηδόνων περι- 
σπασθεὶς, ἀλλ᾽ ἐν μέσοις πάθεσι φιλοτο- 
"Eotxsv οὖν ἐν τούτοις τὸν Θεὸν ἱκετεύειν μὴ 


Ὃ σοφὸς Ἰὼδ αἰνίγματα λαλεῖ, ἐπειδὴ χαὶ 


αὐτοῖς τοῖς 
φῶν. 
ἐπιπολὺ παρατείνειν αὐτῷ τὰς συμφορὰς, pinus 
τις αὐτῷ xoi ὀχλασμὸς γένηται, χαὶ ἐξατονήσῃ. Εἰ 
γὰρ χαὶ ὄρος, φησὶ, χαὶ πέτρα τῷ χρόνῳ παλαιοῦτα! 
αὶ ει, χαὶ τοὺς στεῤῥοτάτους λίθους λεαίνει ἣ 


συχνὴ τῶν ὑδάτων ἐπιῤῥοὴ, καὶ τὰ ἀνεστηχότα τῆς 
γῆς χώματα xal ἐν ΠΣ χείμενα, ἣ τῶν ὑδάτων 
φορὰ χαταχλύζει, xai παρασύρει " δέο: μὴ τῇ συν- 
εχείᾳ τῶν πειρασμῶν,χαὶ τῷ μήχει τοῦ χρόνου πά- 
θω τι χἀγὼ τῶν ἀθουλήτων, καὶ ἀπ 

συμφοράς. Τὸ Oi, “ὙΥπομονὴν ἀνθρώπου ἀπώμε- 
σάς, ἀνθ᾽ οὗ Σύμμαχος οὕτω, Προσδοκίαν ἑκάστου 
ἀνδρὸς ἀπολέσῃς, ἐχδέδωχε, τοῦτο σημαίνει, ὅτι 
ἐχτὸς τῆς ἄνωθεν βοηθείας οὐδέν ἐστιν, οὐδὲ τὰς τῶν 


simo πρὸς. τὰς 


πειρασμῶν νιφάδας ὑπομεῖνα! δύναται. 
* "Qaac αὐτὸν εἰς τέλος, vai ἐπέστησας 
αὐτῷ τὸ πρόσωπον, χαὶ 
Πάλιν περὶ 
Ozhy ἀποδύρεται, καὶ τὸ ὀλιγοχρόν:ον πρὸς παραίτη- 
προδάλλεται. 


ὥχετο * 


ξξαπέςτεϊλας., » 

τῆς οὐδενείας τοῦ ἀνθρώπου πρὸς 
σιν xaX ἱχεσίαν Ὡς γὰρ ἐπὶ ἀνέμου, 
xai qobc, fj τινος τῶν χουφοτάτων, ἐὰν, φησὶ, μόνον 
ὠθήσῃς αὐτὸν, | ἐπιστήσης αὐτῷ τὸ πρότωπον ἀπει- 
λητιχῶς, :)) 


χαὶ ἐμδριθῶς προσχῆς, εὐθέως ἃ 
ται, χαὶ οἴχεται, ἀντὶ τοῦ, ἀποθνήσχε:. xat ΠΟ Σ 
γίνεται " τὸ γὰρ, ἐξαπέστειιας, à? 


ἑαυτοῦ αὐτὸν ἐπέδειξας, 


xaX ἀπε 
« Πολλῶν δὲ γενομένων τῶν υἱῶν αὐτοῦ, οὐχ οἷ- 
ὃεν, ἐὰν δὲ ὀλίγοι γένωνται, οὐχ ἐπίστατα! * ἀλλ᾽ d 


PaTROL. απ. XCIIJ. 


BEATUM 


quod peccatorum etiam quia contra voluntatem nostram admissa sunt , 


4- 


10}, 17! 

A opus sum; propler justitiam autem meam neqiua- 
quam, neque quia decipi le posse sperem : tuam 
enim cognitionem nemo diffugere potest, tu vite 


mee gressus in numerato habes, neque te quid- 
quam rerum mearum latet; sed qualitatem et nu- 
merum earüm complexus es, atque ita enumerasti 
et investigasti ut lànquam in. marsupium conges- 
seris et concluseris iniquitates meas, ita ut. nulla 
ex lis pereat, sed omnium poenas exsolvam. Opor- 
lebat autem te, propter naturze imbecillitatem, de- 
lieta proeterire ; hoc autem non fecisti, verum sub- 
tiliter et accurate singula. examinasti, ac quasi. ta- 
bulis iuscribens, eorum etiam supplicia exegisti, 
quie invito me eommissa sunt. Hee. aulem — dicit, 
Deum orans, ne districto examine in actiones no- 


D steas inquirere velit; simul etiam ut. nos. doceat, 


arbitrii nostri yoluntate, 
quod Dei cognitionen 
non polest, Observa 
rationem | redditu 


nihil a nobis fieri, sive 
sive inviti aliquid. agamus, 
fugiat, quie decipi et errare 


Vins. ἰδ 19. « Et. quidem mons cadens deci- 
det, et petra veterascet de loco suo : lapides levi- 
gaverunt aqui, et demerserumt aquie supina cumuli 
terre, et patientiam hominis perdidisti. » 


Prudens Jobus, cum pleraque ab amicis allata in 
wnigmate dieta fuisse prudentia sua intelligeret, 
animo propler dolores imperturbato, ct in mediis 


C :rumnis philosophiam aec :equanimitatem osten- 


dens, ipse :nigmata loquitur. Deum autem his 
verbis venerari videtur, ne calamitates suas in lon- 
gum eslendere velit, ne animo forte labasceret, et 
ferendis iis impar evaderet. Si enim, inquit, mous 
el petra tempore inveterascat et. cadat, sj ecntinua 
aquarum alluvies lapides durissimos keviget, si 
terr? cumulos prominentes et loca excelsa aqua- 
rum vis inundet, et impetu suo seeum abripiat ; ve- 
rendum est ne, tentationum frequentia et temporis 
diuturnitate, aliquid mihi: eontra. voluntatem acci- 
dat, et calamitatibus victus animum despondeam. 
Wlud. autem, Patientiam hominis perdidisti (pro quo 
Symmachus sie reddidit, Uniuscujusque viri ex- 
spectationem. perdideris) significat. hominem sine 


p, superno auxilio nihil esse, nee tentationum procel- 


las posse perferre, 

Vins. 20. « Impulisti eum in finem, et abiit; ad- 
jeeisti ei faciem, et dimisisti. » 

Rursus hominis vilitatem et fragilitatem apud 
Deum deflet, et vit:e ejus brevitatem pro depreca- 
tione et supplicatione in medium affert. Sieut enim 
vento, pulveri, vel rei alicui levissimze accidit, si tu 
emm, inquit, tantum impuleris, et torvo vult 
aspexeris, et cuin asperitate animum illi adverteris, 
statim ablegatur, et abit, id est moritur, et evane- 
Dimisisti enim, id alienum ilum a te 
et amandasti. 


scit : cst, 


ostendisti, 
multi fucrint filii 


fuerint, 


Vens. 21, 22. « Et cum cjus, 


autem ignorat : sed 


Ü 


nescit; sin pauci 


ra OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


el anima ejus luxit. » A αἱ σάρχες αὐτοῦ ἤλγησαν, ἡ δὲ Ψυχὴ αὐτοῦ ἐπένθη- 


carnes ejus doluerunt , 


Vitam, inquit, doloribus refertam agit, et in dies 
mortem exspectans animi anxietate cruciatur. Quam- 
nam autem utilitatem. ex posteris percipit. homo, 
qui in doloribus et animi :gritudine vivit? Sive 
enim soboles ejus in. multitudinem extendatur, 
sive ad paucos redigatur, ille semel moriens igno- 
rat. Rursus vero tacite nos. docet, ne priclaram 
sobolem vel numerosam magni faciamus; homini 
enim morituro horum nihil prodest, precipue cum 
unusquisque sibi, et non alteri vivat. 

CAP. XV. 
Protheoria. 

Cum Jobus in sermonis sui exordio dixissel : 
liaque vos estis homines? aut vobiscum morietur sa- 
pientia ? Et mili quidem cor juxia vos est 8^; huic 
egtatim occurrens Eliphazus, sie Jobum affatur: Sa- 
piens nunquam sapientiam suam cum ostentatione 
venditat, quod a te factum est, cum tamen nihil 
necessarium et ad rem in medium attuleris; ita ut 
ex verbis tuis metum etiam abjecisse ostendaris. 
Die enim : Num ante. omnes homines, et ipsam 
eliam erealionem exstiteris? vel divin sapientize 
mysta constitutus fueris, ut tibi ipsi cognitionem 
arroges? Qua etiam ratione ausus es dicere, Irre- 
prehensibilis sum; et, Justus apparebo **? cum ne- 
que angeli, neque ccelum, nedum homo impurus, 
respectu puritatis divinz,, puri esse possint. Vetus 
igitur ac verum dietum, quod propter peccata sup- 
plicia hominibus irrogentur, addiscito. Deinceps, 
ea qu» impiis pariter. contingunt, enarrat. Vere 
quidem illud dicitur, causam afllictionum esse pec- 
cala; non tamen semper por modum retributionis, 
sed quandoque etiam  explorationis causa, ut. pro- 
bentur justi, hominibus inferuntur : quare Elipha- 
zus, h:ec sine debita distinctione adhibita locutus, 
et Jobum illis accensens qui propter peccata. ad- 
versa patiuntur, novam illi plagam  inflixit. Illud 
autem considera, quomodo observato decore Jobi 
amici sermones habeant, et vices invicem aliis 
—ribuentes, neque ostentationis gratia suos sermo- 
nes interserentes, uno ex iis verba faciente, c:eteri 
sileant, ae donec peroraverit, exspectent. Sicetiam 
Paulus ??, prophetantes in Ecclesia facere praecepit, 
ordinem simul ipsis inpungens, et. ut sermonis me- 
thodum concinnam observarent, Unde Eliphazus 
Jobo denuo respondet, quoniam is primo illi resti- 
terat ; deinde Baldadus; et post illum Sopharus. 
Juxta igitur debitam sermonis seriem οἱ vicissitu- 
dinem, ipse rursus iis. quie. dicta sunt, contradi- 
cens, inquit. 

Vrgns. 4. « Nonne ettu repulisti timorem? 5» 
[Pro quo Theodotio, « Non enim tu rejecisti timo- 
rem. » | « Consummasti autem. verba talia. coram 

** Job xiij 9, 3. 


*5 Job xm, 18. **I Cor. xiv, 27. 


1132 


σεν;» 

Ἐπώδυνον, φησὶν, ἔχει τὴν ζωὴν, χαὶ ἑχάστοτε 
περιμένων τὸν θάνατον, ἐν ἀθυμίᾳ χαθέστηχε. ΤῈ 
£k ὄφελος ἀνθρώπῳ ἐν ὀδύναις ζήσαντι, xal ἐν πὲν- 
θει ψυχῆς, ἐκ τῶν μετ᾽ αὐτὸν ἐσομένων; x&v τε γὰρ 
εἰς πλῆθος ἐχταθῇ αὐτῷ d γονὴ, x&v τε εἰς ὀλίγους 
περιστῇ, αὐτὸς ἄπαξ ἀποθανὼν ἀγνοεῖ. ρέμα δὲ 
πάλιν ἡμᾶς διδάσχει, μὴ μέγα οἴεσθαι τὴν εὐπαι- 
δίαν, ἢ πολυπαιδίαν, τῷ γὰρ ἅπαξ ἀποθνήσχειν μέλ- 
λοντ', τούτων οὐδὲν ὄφελος, μάλιστα ὅτι χαὶ ἕχαστος 
ἑαυτῷ, ἀλλ᾽ οὐχ ἄλλῳ ζῇ. 

ΚΕΦΑΛ. IE. 
Προθεωρία. 

Τοῦ Ἰὼθ προοιμιασαμένον, χαὶ εἰρηχότος" Πότε - 
ρον" ὑμεῖς ἐστε ἄνθρωποι; ἣ μεθ᾽ ὑμῶν τειλευτή- 
σει σοφία; κἀμοὶ μὲν οὖν xapóla καθ᾽ ὑμᾶς 
ἐστιν" εὐθὺς ὁ Ἐλιφὰζ πρὸς τοῦτο ἱστάμενος, φησὶ 
πρὸς τὸν "I6, ὅτι οὐδέποτε ὁ σοφὸς ἐπιδειχτιχῶς τὴν 
ἑαυτοῦ προάγει σοφίαν, ὅπερ σὺ πεποίηκας, xai- 
ποιγε οὐδὲν ἀναγχαῖον εἰρηχὼς, ὥστε Ex τῶν σῶν ῥη- 
μάτων xai ἄφοθος ὧν δείχνυσαι. Εἰπὲ γάρ" Πρὸ 
πάντων ἀνθρώπων γέγονας, ἣ καὶ πρὸ αὐτῆς τῆς 
χτίσεως ; ἣ μύστης τῆς Ἰτοῦ Θεοῦ σοφίας χατέστης, 
ὅτι σαυτῷ ἀποδίδως τὴν γνῶσιν ; Πῶς δὲ χαὶ ἐτόλ- 
μησας εἰπεῖν, ὅτι Ἅμεμπεός εἶμι " καὶ, Δίκαιος 
ἀναφαγοῦμαι; ὅπουγε οὔτε ἄγγελοι, οὔτε οὐρανὸς, 
μήτοιγε ἄνθρωπος ἀκάθαρτος, δύνανται εἶναι χαθα- 
Q^ πρὸς τὴν τοῦ Θεοῦ χαθαρότητα. Μάνθανε τοίνυν 
παλαιὸν χαὶ ἀληθινὸν λόγον, ὅτι δι ἁμαρτίας αἱ xo- 
λάσεις τοῖς ἀνθρώποις ἐπάγονται. Ἕϊἷτα λέγει xal τὰ 
xoig ἀσεθέσιν ἴσως συμύαίνοντα. Καὶ ἀληθὴς μὲν ὁ 
λόγος, ὅτι xal δι᾽ ἁμαρτίας αἱ χαχώσεις * πλὴν οὐ 
πάντοτε ἀνταποδοτιχῶς ἐπιφέρονται, ἀλλ᾽ ἔσθ᾽ ὅτε 
χαὶ γυμναστιχῶς, ἵνα δοχιμασθῶσιν οἱ δίκαιοι " ὥστε 
μὴ μετὰ τῆς προσηχούσης διαιρέσεως ταῦτα εἰρη- 
χὼς ὁ Ἐλιφὰζ, πάλιν ἔπληξε τὸν Ἰὼδ, συντάξας 
αὐτὸν τοῖς δι᾽ ἁμαρτίας πάσχουσι. Σὺ δὲ ἄθρει, 
ὅπως ἐν χότμῳ ποιοῦνται τὰς διαλέξεις οἱ τοῦ Ἰὼδ 
φίλοι, χαὶ τοῦ ἑνὸς λαλοῦντος, οἱ ἕτεροι σιωπῶσιν, 
ἀντιπαραχωροῦντες ἀλλήλοις, καὶ οὐχ ἐπιδειχτιχῶς 
ποὺς ἑαυτῶν παρερμθάλλοντες λόγους, ἀλλ᾽ ἕχαστος 
ἀναμένει Soc ἂν ὁ λέγων πληρώσῃ. Οὕτω xo Παῦλος 

οἷς ἐν Ἐχχλησίᾳ προφητεύουσιν ἐπέταττε ποιεῖν, 


SCC 


ὁμοῦ γαὶ τάξιν αὐτοῖς ἐπιτιθεὶς, χαὶ τὸ ἀσύγχυτον 
τοῖς λεγομένοις φυλάττων *. Διὰ τοῦτο οὖν πάλιν ὁ 
Ἐλιφὰζ πρὸς τὸν l6 ἀποχρίνεται, ἐπειδήπερ αὐτὸς 
πρῶτος ἀντιχατέστη τῷ Ἰὼ, εἶτα ὁ Βαλδὰδ, χαὶ 
μετ᾽ ἐχεῖνον ὁ Σωφάρ. Κατὰ τὴν προσήχουσαν τοίνυν 
τῶν λόγων διαδοχὴν, πάλιν αὐτὸς ἴσταται πρὸς τὰ εἰ- 
ρημένα χαί qnat. 


« Οὐ xai σὺ ἀπεποι!ῆσω. φόβον; » [ἀνθ᾽ οὗ ὁ 
Θεοδοτίων, « Οὐ γὰρ σὺ παρῃτήσω φόθον. » ] «Zuv- 
ετελέσω δὲ ῥήματα τοιαῦτα ἔναντι τοῦ Κυρίου ; [9 


VARLE. LECTIONES., 


* [c. φυλάττει". 


LE IN DEATUM JOB. 


δὲ Σύμμαχος,, « Καὶ ἀναίδην ὡμίληπτας ἐναντία τῷ 
8eQ. » ] 

᾿Απετόλμησας, φησὶ, xat ἀφύθως ἐλάλησας, πρὸς 
Θεὸν θελήσας χρίνεσθαι * xai τολμηρῶς ἐφθέγξω 
χατὰ τοῦ Θεοῦ, οὐδὲν δείσας, οὐδὲ συνειδὼς τὸ πρὸς 


Θεὸν διάφορον τῆς σῆς φύσεως. Τρόπῳ δὲ θεοσεθείας, 
ὡς ὑπὲρ Θεοῦ, ταῦτα λέγουσιν οἱ περὶ τὸν ᾿Ελιφὰξ, 
ἴσως διὰ τὸ εὐπαῤῥησίαστον τῶν τοῦ διχαίου λόγων, 
οὺς προέφερεν ἀπὸ χαθαροῦ τοῦ συνειδότος, βλασφη- 
μεῖν αὐτὸν οἰόμενοι. 


« "Evoyos εἴ ῥήμασι στόματός σον, οὐδὲ διέχρινας 
ῥήματα δυναστῶν. Ἐλέγξαι Gs τὸ σὸν στόμα, zal 
μὴ ἐγὼ, τὰ δὲ 
σου. » 


χείλη σου χαταμαρτυρήσουσί 


Ποιυχρονίου χαὶ 'OAvgjzioóopov. Θρασέως αὐ- 
τῷ διαλέγεται, ὡς πρὸς μὴ δίχαιον προφέρων τοὺς 
λόγους " οἴετα: Oi καὶ ix τῶν αὐτοῦ λόγων ἐλέγχειν 
αὐτὸν, φάσχων, ὅτι Ἔχ τῶν σεαυτοῦ ἐλεγχθήσῃ 
λόγων, χαὶ ἐχ τῶν οἰχείων ῥημάτων χαταχρι- 
θήσῃ * οὐ γὰρ ἐδέξω τὴν ἡμετέραν παραίνεσιν 
οὕτως οὖσαν λυσιτελῇ, μὴ χατανενοηχὼς, μηδὲ δια- 
χρίνας τὰ τῶν ἐν σοφίᾳ δυνατῶν ῥήματα, ἤτο!: τῶν 
πρὸ σοῦ παλαιοτέρων σοφῶν, ἣ χαὶ ἡμῶν τῶν σῶν 
φίλων, οὕτως ἐλάλησας, ὡς μὴ ἀλλαχόθεν, ἀλλ᾽ ἐχ 
τῶν σῶν λόγων χαταδιχάζεσθαί σε. Οὐχοῦν τοῖς 
παρὰ σοῦ λεχθεῖσιν ἀντιπαρεξέτασον τὰ πράγματα * 
οὕτω γὰρ ἴσως χαταγνώσῃ σαυτοῦ, ἀλογώτατα Üpz- 
συνόμενος. Διχόθεν μέντοι τὸν λόγον ἐλέγχει, ἀπό τε 
τοῦ χρόνου, χαὶ ἀπὸ τῆς συνέσεως, λέγων" 


« Τί γάρ; μὴ πρῶτο: ἀνθρώπων ἐγεννήθης; ἣ 
πρὸ θινῶν ἐπάγης ; ἣ σύνταγμα Κυρίου ἀχήκχοας ; 
3| συμθούλῳ ςοὶ ἐχρήσατο ὁ Θεός: εἰς δὲ σὶ ἀφίχετο 
σοφία; Τί γὰρ οἶδας, ὃ οὐχ οἴδαμεν; 3| τί συν!ε 
σὺ, ὃ οὐ xal ἡμεῖς ; » 


Οἰυμπιοδώρου — xo Ποιυχρονγίου. Μὴ πρὸ 
τάντων, φησὶν, ἐγένου, καὶ πρὸ αὐτῆς τῆς χτίτεως, 
ὥστε σὲ διὰ τὸν χρόνον ἁπάντων εἶναι σοφώτερον ; 
I5 γὰρ δὴ πρὸ πάντων αὐτὸς εἶ, ἵνα ἀπὸ τοῦ χρόνου 
τοῦ μαχροῦ μάθῃς; ἣ παρὰ τοῦ Θεοῦ τί ἀχήχοας : 
οὐδὲν ἡμῶν πλεονάζεις χατὰ τὸ εἰδέναι. Ἐπειδὴ 
γὰρ εἶπεν ὁ Ἰὼθ, ὅτι « "Ev μαχρῷ χρόνῳ σοφία εὑρί- 
σχεται,ν Οὐχοῦν ἑάλως, φησίν. Μὴ γὰρ πρὸ πάντων 
ἀνθρώπων ὑπέστης, χαὶ ἄχρι τοῦ νῦν διατείνας τὸν 
ϑίον, πλειόνων πραγμάτων πεῖραν ἕσχηχας παρὰ 
ποὺς ὁμοφυεῖς ; ἀλλὰ μὴν οὐ διχφέρεις τῶν ἄλλων 
οὐδὲ ἔξω τῆς φύσεως αὐτῶν ὑπάρχεις, 
ληφέναι οὐδὲ πρὸ 


ἀνθρώπων, 
ὥστε πλεῖόν τι τῶν ἄλλων χατε!: 
θινῶν ἐπάγης, ἣν ὡς ὁ 'E6gatós φησι, συγνεχήφθης" 


θῖνας ὃὲ λέγε: τοὺς βουνοὺς, εἴτουν τοὺς ὑψηλοὺς, 
χαὶ δυσθάτους. xai ψΨαμμώξδεις τόπους. Οὐδὲ σύν- 
ταγμα Κυρίου ἀκήκοας " ἀνθ᾽ οὗ, ὁ μὲν ᾿Αχύλας, 
ἀπόῤῥητα, ὁ δὲ Θεοδοτίων, μυστήριον, ὁ ££ Σύμ- 
uayoc, ὁμιλίαν, ἐξέδωκεν - ἵνα εἴπῃ, Μὴ τὰ πρὸ 
τῆς χτίσεως ἐπίστασαι, ὡς χαὶ πρὸ βουνῶν γενόμε- 
νος; Ἢ συμδούιϊῳ σοι ὁ Θεὸς ἐχρήσατο, t 


ΒΟ αν 9. 


174 


A ÜOomino ? | Synmachis autem, € Et impudenter. lo- 


entus es eontra Deum. »] 

Cum Deo in judicium descendere cupiens, ausu 
lemerario, et metu omni abjecto, locutus es; et 
posthabito, et non intellecto, inter Deum οἱ natu- 
ram tuam diserimine, contra Deum sermone in- 
solenti usus es. Forte vero Eliphasus ejusque socii, 
propter-libertatem et confidentiam sermonis, quam 
ex pura conscientia justus. protulerat, blasphemia 
eum uti opinantes, prietextu. pietatis, et quasi Deo 
patrocinarentur, hzec dicunt. 

Vgns. 5, 6. « Reus es verbis oris tui, neque diju- 
dicasti verba potentum. Arguatte os tuum, et non 
ego, et labia tua testificabuntur contra te. » 


DB Polychroniü et Olympiodori. Audacter cum | illo 


disserit, et tanquam hominem injustum alloquitur ; 
ex ipsius autem verbis redarguturum | se illum opi- 
natur, dicens : Ex sermone tuo redarguere, et ex 
Luis verbis condemnabere. Nostram enim adhorta- 
tionem adeo utilem non es amplexus, sed verbis eo- 
rum qui prudentia valent. (veterum, scilicet, sa- 
pientum, qui ante te exstiterunt, et nostrorum, qui 
amici tui sumus) non consideratis, neque dijudicatis, 
sic locutus. es, ut non aliunde quam ex tuis ipsius 
verbis condemnandus sis. Quare quie. a te dicta 
sunt eum rebus ipsis confer; sic enim fortasse, 
lanquam a ratione alienissima loqui ausum, teipsum 
condemnabis. Dupliciter ergo illius sermonem vitu- 
perat, quod tempore, scilicet, et intelligentia. inJi- 
gereL, dicens. 

Vrns. 7-9. « Quid. enim? nunquid primus homo 
natus es?aut ante colles concretus es ? aut cónsti- 
tutionem Domini audisti ? aut consiliario te usus est 
Deus? et in te pervenit sapientia ? Quid enim nosti 
quod non novimus? aut quid intelligis tu, quod noa 
et-nos? » 

Olympiodori et Polychronii. An. 1u, inquit, ante 
omnes, et anie ercationem ipsam exstitisti, ut. pro- 
pter zetatem omnibus sapientior sis? Num tu omnibus 
antiquior es, ut temporis longinquitas te erudierit ? 
Num aliquid à Deo audivisti ? scientia certe nos non 
antecellis. Quoniam autem Jobus dixerat, « In longo 
tempore invenitur sapientia, » δ ideo captus, 
inquit, teneris, Nunquid ante omnes homines exsti- 
üisti, et hucusque vitam tuam extendens, rerum 
multarum experientia, eos qui ejusdem matura te- 
cum sunt participes, superasti ? verum ab aliis homi- 
nibus non differs, neque extra illorum naturam con- 
slitutus es, ut. plus czeleris assequare; neque ane 
colles concretus es, vel, ut Hebrzus habet, concep- 
Lus es : colles vero dicit elivos, loca nimirum edita, 
invia et arenosa. Neque constitutionem. Domini au- 
disti ; pro quo Aquila, arcana, 'Theodotio , myste- 
rium, Symmachus vero, colloquium , reddidit; ac 
si diceret, Num tanquam ante colles exsistens, 
quie ante. mundi creationem fuerunt, nosti? Am! 
consiliario te. usus est Deus, quandoquidem sapien- 


"nk 


i3 


OLYMPIODORI 


tia tibi tantopere placeas? Profer aliquid nobis 


isnotum, et ostende, te scientia nobis esse superio- 
rein, Quid tandem novi nosti, quod nostram cogni- 
tionem fugiat ? Preter enim res humanas, ΟἹ qua in 
medio posita sunt, nihil amplius est quod dicere 
potes. lec vero dieunt, ul seipsos summum βὰτ 
pientiam asseculos esse ostendant. 

Vrns. 10. « Sed et senex, et. antiquus in. nobis 
est, patre tuo gravior diebus. » 

Olpmpiodori οὐ. Didimi. Quorsum autem, in- 
quit, dieis, tempus Le sapientiorem reddidisse? est 
vero fortasse aliquis ex' nobis tribus, non te solum, 
sed el patre. etiam Luo zelate provectior; vel, se- 
cundum Symmachum, lengavior. Aut igitur hoc 
dieit : Si de tempore gloriaris, sunt. apud nos anti- 
qui; vel fortasse illud : Licel senex, et ate. gran- 
dis sis, inter nosest qui :etale te. superat, qui οἱ 
patre tuo. diebus gravior, hoc est, senior exsislit, 
neque tu plus nobis sapis. Et hzc quidem pro 
auctoritate Eliphazus arroganter loquitur. 


Vins. 12, 15. « Quid ausum fuit cor tuum ? aut 
quid sustinuerunt oculi tui? quod furorem erupisti 
ante Dominum, protulisti autem ex ore verba talia.» 

Oculos, animi aciem et intelligentiam dicit. Quo- 
modo, inquit, sic animo efferri, et iracundia inflari 
ausus es, ut tanquam peccati expers, cum Deo dis- 
sereres, et injuste te pati affirmares? 


Vens. 44. « Quis enim cum homo sit, quia erit 
sine crimine? aut tanquam futurus justus natus de 
inaliere 2 

Hebreus autem, Quomodo justificabitur proles 
mulieris? ac si diceret, Ipsa natura perturbationibus 
obnoxia, proclivis ad peecatum est. 

Vrns. 92-24. « Non. credat converti a. tenebris, 
decretus enim est jam in manus ferri. [Symmacus 
autem, Praievisus enim est ad gladium.] Et. disposi- 
ius in escas vulturum. Novit autem in seipso, 
quod manet in ruinam; dies autem tenebrosa 
ipsum versabiL, angustia aulem et tribulatio ipsum 
comprimet. ? 

Supplicium vocat tenebras. Ne credat igitur, in- 
quit, impius, impune se laturum , cautum enim est 
decreto divino, ut ferro pereat, et insepultus ja- 
censa vulturibus consumatur. Quare. si felicitatem 
«nam intuitus peccator, nullam vicissitudinem | ex- 
-pectaverit, seipsum decipit; dudum enim decreto 
peen:z est obnoxius, ac, licet Deus longanimitate 
«ua morum mulalionem expelat, supplicium (quod 
yer ferrum et vultures innuitur) ex eo tempore sibi 
ipsi thesaurizavit : cum seipsum non condemna- 
veri, extremum supplicium luet, ita. ut sepulturae 
L;onor illi denezetur, et. inhumatus jacens esca vo- 
lucrum evadat; quod quidem tunc. temporis grave 


A giya iv 


AL 


XANDAUINI 116 
τῶν ἡμῖν 
νωσμένων, χαὶ δεῖξον ὡς ἡμᾶς ὑπερθέθηχας. 


σοφίᾳ φρονεῖς ; Προθσλοῦ c: 


ουχ 


ζ ZEE : εἰς. ὃ i i 
Καίτοι τί ξένον γινώσχεις, ὃ ἡμεῖς οὐχ ἐπιστάμεθα ; 


πλέον γὰρ τῶν ἀνθρωπίνων, καὶ τῶν ἐν μέσῳ στρε- 
1 
LH 


φομένων, οὐχ ἂν ἔχοις εἰπεῖν. Ταῦτα δέ φασιν, ἵν" 
T0) (Ὁ - ἐπ T ^ μ᾿ 
ἑαυτοὺς ὡς ἐφιχνουμένους τῆς ἀχριθείας παραστή- 
σωσιν. 
« Καί γε πρεσδύτης, xai γε παλαιὸς ἐν ἡμῖν, βα- 
ρύτερος τοῦ πατρός σου ἡ μέραις. » 
᾿Ουὐυμπιοδώρου xa Διδύμου. ᾿Αλλὰ τί λέγεις, 
φησὶν, ὅτι ὁ χρόνος Gs σοφώτερον χατεσχεύασεν ; 
ΟΕ : D z 
ἀλλ᾽ ἔστι τις ἐξ ἡμῶν τῶν τριῶν τυχὼν, οὐχὶ μόνον 
σοῦ, ἀλλὰ χαὶ τοῦ σοῦ πατρὸς παλαιότερος, εἴτουν 
πολυχρονιώτερος, χατὰ Σύμμαχον. Ἢ τοίνυν τοῦ- 
τό φησιν, ὅτι Εἰ xai ἐπὶ χρόνῳ αὐχεῖς, εἰσὶ. παρ᾽ 


- SS SUERTE TE ; 
D ἡμῖν παλαιοί" ἣ ἐχεῖνο τάχα, El xoi πρεσθύτης 


ὑπάρχεις, xa παλαιὸς, ἐν ἡμῖν προγενέστερος τυγχά- 
νων f, ὡς χαὶ τοῦ σοῦ πατρὸς βαρύτερος, τουτ- 
ἐστι, γηραλεώτερος γεγονέναι ὅ, οὐ πλεῖόν τι ἡμῶν 
ἐπίστασαι. Καὶ ταῦτα ἀπὸ αὐθεντίας ἀλαζυνιχῶς à 
Ἐλιφὰξ λέγει. 

« Τί ἐτόλμησεν fj καρδία σου; ἣ τί ἐπήνεγχαν οἱ 
ὀφθαλμοί σου; ὅτι θυμὸν ἔῤῥηξας ἔναντ: Κυρίων, 
ἐξήγαγες δὲ £x στόματος ῥήματα τοιαῦτα. » 

᾿Οφθαλμούς φησι τὸ ὁρατιχὸν χαὶ νοητιχὺν τῆς 
ψυχῆς. Πῶς οὖν, φησὶ, τῇ διανοίᾳ σον οὕτως ἐτόλμη- 
σας ἀρθῆνα!, xai μετ᾽ ὀργῆς, ὡς ἄδιχα πάσχων, 
πρὺς Θεὸν διαλεχθῆναι, οἷά τις ἀναμάρτητος τυγχά- 
νων; 

« Τίς γὰρ ὧν βροτὸς, ὅτι ἔσται ἄμεμπτος 
ἐσόμενος δίχαιος γεννητὸς γυναιχός ; » 


act 
Y, ὡς 


Ὁ 6& Ἑ δραῖος, Kal πῶς δικαιωθήσεται yérr npa 
γυναικός, ἵνα εἴπῃ, Αὐτὴ ἡ φύσις πάθεσιν ὑπο - 
χειμένη, εὔχολός ἔστι πρὸς τὴν ἁμαρτίαν. 

« Μὴ πιστευέτω ἀποστραφῆναι ἀπὸ σχότους, ἐν- 
τέταλται γὰρ ἤδη εἰς χεῖρας σιδήρου ['O δὲ Σύμ- 
μαχος, Προεσχοπεύθη γὰρ εἰς μάχαιραν], χατατέ- 
παχται δὲ εἰς σῖτα γυψίν, Οἷδε δὲ ἐν ἑαυτῷ, ὅτι μένει 
εἰς πτῶμα ' ἡμέρα δὲ σχοτεινὴ αὐτὸν στροθήῆσει, 
ἀνάγχη δὲ xot θλίψις αὐτὸν χαθέξει. » 


Σχότος λέγει τὴν τιμωρίαν. Μὴ πιστευέτω οὖν, 
φησὶν, ἀτιμώρητος μένειν ὁ ἁσεθῆς "θεῖον γάρ ἐστιν 
ἔνταλμα, ὑπὸ σιδῆρου αὐτὸν ἀναιρεθῆναι, xa ont 
γυπῶν δαπανηθῆναι, ἅταφον χείμενον. Ὥστε εἰ πρὸς 
τὴν εὐημερίαν ἀφορῶν ὁ ἁμαρτάνων, οὐδεμίαν μετα- 
θολὴν ἐλπίζει, ἑαυτὸν ἀπατᾷ " ἤδη γὰρ τῇ ἀποφάσει 
ὑπὸ τιμωρίαν χεῖται, χἀντεῦθεν ἑαυτῷ ἐθησαύρισε 
γόλατιν, ἥπερ διὰ τοῦ σιδήρου χαὶ τῶν γυπῶν ση- 
μαίνεται, εἰ καὶ τῇ ἀνεξικαχίᾳ Θεὸς τὴν pesa oM» 
ἀπαιτεῖ τοῦ τρόπου - μὴ χαταγνοὺς ἑαυτοῦ, τὴν 
ἐσχάτην δώσει δίχην, ὡς μηδὲ ταφῆς ἀξιωθῆναι, 
à 
χαλεπὸν εἰς τιμωρίαν τοῖς τότε 


᾿ ἄταφος ῥυφεὶς βορὰ τοῖς οἰωνοῖς γενέσθαι" ὃ 
νενόμιστο" χαλεπώ- 


VARLE LECTIONES, 


- ; 
111 IN BI 
τερον δὲ τοῦτο, ὅταν αὐτὸς διὰ 


τοιαῦτα μαντεύηται χαὶ προ) 


ἢ xai αὐτὸς γὰρ 
συνεπίσταται ἑαυτῷ τὴν μέλλουσαν πτῶσιν, καὶ ὅτι 
μέλλει ὑπὸ σχότος εἶναι, χαὶ χλόνησιν, χαὶ θλίψιν, 
xal ἀνάγχην. Oiós γὰρ τὴ συνειδὸς τῶν ἁμαρτανόν- 
τῶν h, ὅτι ἣ τῶν φαύλων ἐπιτηδευμάτων ἐργασία 
πτῶμα ἄγει, xai ὡς μεταμελήσει αὑτῷ συμφορᾶς 
χαταλαθούσης, ἡνίχα ἐν ἀμηχανίᾳ χαταστὰς, χαὶ 
οὐδεμίαν διάγυσιν εὑρίσχων τῶν χαχῶν, ἀλλὰ δια- 
ταραττόμενος Ex τῶν χολάσεων, ἐν ἡμέρᾳ σχοτεινῇ, 
περὶ ἧς εἴρηται ἐν "Ape, ὅτι Ἢ ἡμέρα Κυρίου 
σκότος ἐστὶ καὶ οὐ φῶς, εἴσεται! τὸ διάφορον εὐσε- 
609; πρὸς τοὺς παρανόμους. “Ὅρα δὲ, ὅτι τοῦ ἁμαρ- 
πωλοῦ χαὶ ὁ βίος ἐν ταραχῇ, χαὶ ὁ θάνατος 2) 
οὐ χατὰ τὸν χοινὸν νόμον τῆς φύσεως, ἀλλὰ βίᾳ, 
πολέμῳ, xai μάχῃ᾽ χαὶ 
xal χηδεία " xa οὐ μόνον τὸ ἄταφον κεῖσθαι, ἀλλὰ 
xaX σῖτα γυψὶν εἶναι. Οὐ δεῖ δὲ ξενίζεσθαι, ὅτι οὗτος 
τοιαῦτα φθέγγεται " ἤδη γὰρ εἴρηται, ὅτι ἴσως Ex 
παραχουσμάτων ἀρχαίων αὐτὰ Hoc διὰ πάν- 
πων μέντοι χατασχευάζει, ὅτι δι’ ἁμαρτίας πά 
Ἰώδ. 


1 Ὥσπερ στρατηγὸς πρωτοστάτης πίπτων, ὅτι 
ρχε χεῖρας ἐναντίον τοῦ Κυρίου, ἔναντι o£. Κυρίου 
παντοχράτορος ἐτραχηλίασεν - ἔδραμε ὃξ ὀναντίον 
αὐτοῦ ὕόρει ἐν πάχει νώτου ἀσπίδος αὑτοῦ. » 


Πρωτοστάτην λέγει τὸν ἐν τοῖς πολέμοις τοῦ στρα- 
τοῦ προηγούμενον. “Ὥσπερ τοίνυν ὁ τοιοῦτος τῇ 
ἑαυτοῦ δυνάμει θαῤῥῶν, χαὶ προπηδῶν ! τῶν πολε- 
μἷων, χαιρίαν λαθὼν τὴν πληγὴν, οὐδεμίαν ἔχει 
σωτηρίας ἐλπίδα " οὕτω χαὶ ὁ ἀσεθὴς ὡς χεῖρας 

ἁνταίρων Θεῷ, χαὶ οὐ μέχρι βουλῆς, ἀλλ᾽ ἐπὶ τῶν 
ἔργων τὴν κατὰ τοῦ Θεοῦ ) ἐπιδειχνύμενος τραχύ- 
«71a, χαὶ τὸν χρηστὸν ἀποσειόμενος ζυγὸν, εἴτουν 
τὴν αὐτοῦ χηδεμονίαν, χαθάπερ δάμαλις γαυριῶσα, 
τοῦ τραχήλου τὸν ζυγὸν ἀποθάλλουσα, xal ἀποσχιρ- 
πῶσα πρὺς τὴν ζεύγλην, χαὶ μονονουχὶ τρέχων εἰς 
τὸ συμδαλεῖν αὐτῷ πρὸς παράταξιν " χαὶ ὡς πρὸς 
ὁμοφυῇ χατασυστάδην τρόπον τινὰ πρὸς αὐτὸν ἀντι- 
παραταττόμενος, οἷά τινα παχεῖαν ἀσπίδο. τὴν ὑπερ- 
γφανίαν ἐπιφερόμενος, θαῤῥῶν 
αὑτοῦ, χαταδάλλεται χαὶ 
Ot» ἄρχων, ὡς ὑπ᾽ 


τοῖς ἀμυντηρίοις 


--- 


πίπτει, οἷά τις στρατοπέ- 
νος" τὸ γὰρ, ἐν πάχει γώτου ἀσπίδος αὐτοῦ, ἵνα 
εἴπῃ, ὅτι δοχῶν τοῖς ἔξωθεν ἢσφαλίσθαι, χρείττων 
ἔσεσθαι τῆς τοῦ Θεοῦ πληγῆς ἐνόμισε. Τινὲς δὲ τὸ, 
Ὥσπερ πρωτοστάτης, ἀντὶ τοῦ, ὥσπερ ὁ διάδοιϊος, 
ἐνόησαν" αὐτὸς γὰρ ἐτραχηλίασεν ἔναντι 


Κυρίου * 
Sic rui te ρα. - AB 
ὡς οὖν ἐχεῖνος ἔπεσεν, οὕτω χαὶ πᾶς 6 0 


) ἀντι- 


« Ὅτι ἐχάλυψε τὸ πρόσωπον αὑτοῦ ἐν στέατι αὖὑ- 
κοῦ, ['O δὲ Σύμμαχος, Ἐπεχαλύφθη γὰρ] χαὶ 
ἐποίησε περιστόμιον ἐπὶ » [Πάϊιν ὁ 
Σύμμαχος, Καὶ ἐπάχυνε πιμελὴν χατὰ τῆς ψόας.] 


τῶν μηρίων. 


55 Amos v, 18. 
NARLE 


" ἔσ. τοῦ ἁμαρτάνοντος. iic. προσπηδῶν τῷ 


πο). 


;ATUM JOD. 


κοῦ συνειδότος ἑαυτ ( A supp ΠΟ e genus judi atuin c 


evà θάνατον, οὐδὲ ταφὴ Β 


ἀντιπάλου τοῦ Θεοῦ τιτρωσχόμε- ἢ 


118 
1: quamvis οὐ illud gra- 
vius, cum conscientia sua lalia ipsi, vaticinatus 
fuerit et praedixerit; ipse enim futuri casus sibi con- 
secius est, et quod tenebras, perturbationem, afili- 
clionem et angustias subiturus sit. Novit enim pec- 
catoris conscientia, quod pravorum studiorum exer- 
citium ruinam secum afferat, et quod calamitate 
oppressum ipsum penitebit, cum, in angustias con- 
jectus, ae malorum suorum nullum. exitum. inve- 
niens, sed suppliciorum gravitate in die tenebricosa 
pereulsus (de qua in prophetia. Amos dictum est, 
Dies Domini tenebre sunt, et non. lux **), discrimen 
inter pium et impium intelliget, Observa autem 
quod peeeatoris vita cum perturbatione, el mors 
cum miseria conjuncta sit; nec quidem. com- 
muni lege naturze, sed vi, bello, aut pugna. eveniat; 
el ut post mortem, sepultura et exsequiis carcat ; 
nec tantum insepultus jaceat, sed pabulum etiam 
vulturibus fiat. Mirandum autem. non est, quod ta- 
lia hie loquatur; supra enim. dictum est, quod ex 
antiqua forte doctrina, qua perperam imbutus fuit, 
hee protulerit : porro Jobum propler peccata ad- 
versa pati, in omnibus conatur ostendere. 
« Sieut dux in prima acie. decidens, [Vrns. 25, 
26| quia elevavit manus contra Deum, et. contra 
Dominum omnipotentem induravit cervicem ; cu- 


in crassitudine 


hiec 


currit aulem. contra eum injuria 
dorsi sculi sui. » 

Ducem in prima acie. dicit eum qui ia bello exer- 
citui prest, Sieut. igitur. dux. talis, viribus suis 
confisus, et in hostem impetum faciens, letali 
vulnere accepto, de salute desperat , sic impius ma- 
nus quasi adversus Deum tollens, non solum consi- 
lio, sed operibus etiam, animi acerbitatem erga 
Deum ostendens, et excusso levi jugo, eura, scili- 
cet, ae sollieitudine qua Deus eum prosequitur, in- 
star juveneze ferocientis, et jugum collo excutien- 
tis, ac ab eo resilientis, currendo, quasi festinans ut 
in aciem descendat, et pr:elium. cum 60. conserat; 
et tanquam cum ejusdem natarze participe cominus 
congressurus esset, apparatu bellieo se instruens, 
superbiam instar erassi seuti gestaus, suisque con- 
fisus munimentis, non secus ac imperator exerci- 
tus, a Deo antagonista vulneratus, prosternilur et 
occumbit : illud enim, Iz dorsi scuti 
sui, idem est ac si dixisset, qui externis praesidiis 
muniri visus, divinam plagam declinare se posse 
arbitrabatur, Nonnulli autem pro eo, Sicut. dux in 
prima acie, sicut diabolus, intellexerunt ; ille. enim 
contra Dominum cervicem erexit : quemadmodum 
igitur ille cecidit, sie omnis qui Deo renititur, 
cadet. 

Vrns. 27. « Quia operuit faciem. ejus in adipe 
suo, [Symmachus vero : Coopertus est enim] 
[δεῖν peristomium super femora. » [Rursus Sym- 
machaus : Et incrassavit adipem supra lumbos.] 


crassitudine 


LECTIONES 
ἐμίῳ. ) ife Xo: 


στον. 


119 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


480 


Qui luxu dillluentes bene saginantur, facies suas A Οἱ εὐτραφεῖς ὑπὸ τῆς ἄγαν τρυφῆς» πιμελῇ πα- 


pinguedine incrassant, et duplicata mole carnis 
supererescerntis (quam peristomium vocat) femora 
vesliunt, qu: illa, non secus ac. peristomium col- 
lum, ambit undique et constringit. Sicut igitur, in- 
quit, hi molles et delicatuli, txles evadunt; sic 
cliam impius prze divitiis et luxu insolenter se gerit, 
nullam pr:senlis prosperitatis mutationem exspe- 
ctans; sed bonis undique aflluens, et carnis poten- 
tia fretus, eo audaci:e effertur, ut Deo. adversetur, 
cL contra ejus statuta bellum moveat: unde tan- 
quam hostis et.inimicus, ab eo prosternitur. Pro illo 
autem, operuit [aciem ejus, Hebrxus habet, cor ; ac 
si diceret : Facultas aninxe. visibilis luxu et deliciis 
occmcala est : pro. illo vero, peristomium, habet, 
pinguedinem et diploidem, id est, edacitati et cuti ca- 
rand: se totum dedidit, ut exuberante carnis copia 
femora diploidas contraherent. Symmachus vero, 
supra lumbos, interpretatus est : idem. autem sen- 
sus est omnium. 


Vrns. 54. « Et ignis comburet domos eorum. qui 
munera accipiunt. » 


Iram divinam, qux homines cupiditate inexplebi- 
les, et avaros, et propter munera juris zequitatem 
prodentes, cum tota familia incendio absumit, ignem 
appellat. Verba autem utilem iustructionem, et cui- 
vis obviam in se continent, quod , scilicel, qui do- 
nis et largitionibus corrumpuntur, propter injusti- 
tiam et iniquitatem hxc patiantur. 


Vrns. 55. « Concipiet et in ventre gemitus ; eva- 
dent autem ei vana. [Aquila vero, Concepit et pepe- 
rit rem inutilem.] Et venter ejus sustinebit. do- 
lum. » 


Dolores, inquit, contra alios impius meditatur ; et 
dolum in se habens, quo pacto aliis dolorem | affe- 
rat, deliberat : quare exitus et. finis. ejus inanis et 
vanitati similis erit. Hlud. autem, sustinebit dolum, 
ideo dicitur, quia ex voluntate arbitrii mala conci- 
piat. Ventrem autem vocat regionem omnem cor- 
poris internam, et animam ipsam : dolum. autem, 
omnem improbitatem, ac si anima ejus dolum inna- 
tum et insitum haberet. Vel igitur hoe dicit: Im- 
probum, scilicet, adversus alios dolores conceptu- 
rum, et parentem improbi fetus futurum ;. fraudem 
tamen ejus et iniquitatem contra alios conceptam, 
et in lucem editam, in nihilum evasuram. Vel, Ho- 
minem ex impietate ditescentem, instar femina 
parturientis, propter ea qu:e. possidet, acerbo dolo- 
loris sensu affectum iri, ac eventum ejus vanum et 
inanem futurum. Calamitas enim illi qui rerum af- 
fluentia abundat, gravior esse solet; Deo enim ra- 
pinarum poenas ab eo exigente, ex bonorum copia 
quam accumulavit, fructum. nullum percipiet, nec 
prater calamitatem, quam propter rerum alienarum 
appetitum patitur, quidquam illi reliquum erit ; ac si 
diceret : Tu, Jobe, qui multum sudasti ; et ex inju- 
ria aliis illata divitias coacervasti, meritas impro- 


D 


χύνονται τὸ πρόσωπον, xal διπλώματα xai περι- 
σαρχώσεις ποιοῦσιν ἐπὶ τῶν μηρῶν, ἃ δὲ περιστό- 
piov χαλεῖ, ὡς συνέχοντα τοὺς μηροὺς, xai οἷον 
θλίθοντα, χαθάπερ τὸ περιστόμιον τὸν τράχηλον. 
Ὥσπερ οὖν οὗτοι, φησὶ, τοιοῦτοι γίνονται: οὕτω 
χαὶ ὁ ἀσεθὴς διὰ τὸν πλοῦτον χαὶ τὴν τρυφὴν θρα- 
σύνεται, οὐδεμίαν τῇς παρούσης εὐημερίας μετα- 
θολὴν προσδοχῶν " ἀλλ᾽ ὑπὸ ταύτης πανταχόθεν 
περιῤῥεόμενος, χαὶ σαρχιχῇ δυνάμει πεποιθὼς, εἰς 
ἀντίστασιν ἐπαίρεται τὴν κατὰ τοῦ Θεοῦ, χαὶ πολε- 
pet τοῖς αὐτοῦ διατάγμασι " διὸ χαὶ ὡς ἀντιμαχόμε- 
νος τῷ Θεῷ, ὑπ᾽ αὐτοῦ χαταῤξάλλεται. ᾿Αντὶ δὲ τοῦ, 
ἐκάλυψε πρόσωπον αὑτοῦ, ὁ 'E6patoc, τὴν καρ- 
Glar, ἔχει" ὡσανεὶ λέγων " Τὸ βλεπτιχὸν τῆς ψυχῆς 
ὑπὸ τῆς τρυφῆς ἐπηρώθη * ἀντὶ δὲ τοῦ, περιστόμιον, 
πιμειὴν. καὶ διπλοῖδα, ἔχει, τουτέστι, πολυτροφίᾳ 
xaX σαρχὶ ἑαυτὸν ἐξέδωχεν, ὥστε καὶ διπλοῖδας ἔχειν 
ἐπὶ τῶν μηρῶν Ex τῆς πολυσαρκίας. Ὁ δὲ Σύμμα- 
yos, κατὰ ψόας, ἑρμήνευσεν" εἰς δὲ τὴν αὐτὴν 
ἔννοιαν ἅπαντα τελεῖ. 


« Πῦρ δὲ χαύσει οἴχους δωροδεχτῶν. » 


Πὺρ φησιν τὴν θείαν ὀργὴν χαταφλέγουσαν παν- 
εἐστίους τοὺς ἀπλήστους, xal πλεονέχτας, χαὶ δώρων 
τὸ δίχαιον χαταπροδιδόντας. Ἔχει δὲ ὠφέλειαν τὸ 
ῥητὸν, χαὶ χατὰ τὸ πρόχειρον, ὅτι οἱ δωροδοχοῦντες, 
πάντως ἐπὶ ἀδιχήμασι χαὶ ἀσεθήμασι τοῦτο ὑπομέ- 
νουσιν. 


« Ἐν γαστρὶ δὲ λήψεται ὀδύνας, ἀποδήσεται δὲ 
αὐτῷ xsv&: |'O δὲ Ἀκύλας, Συνέλαθε χαὶ ἕτεχεν 
ἀνωφελές.] ἡ 6 χοιλία αὐτοῦ ὑποίτει δόλον. » 


* Ὀδύνας, φησὶν, ὁ ἀσεθὴ; μελετᾷ τὰς xa0' 
ἑτέρων, xal δόλον ἔχων ἐν ἑαυτῷ, βουλεύεται πῶς 
τινας ὀδυνή τη" διὰ τοῦτο χαὶ fj ἔχθασις αὐτοῦ xa 
τὸ τέλος χενὸν ἔσται, χαὶ ματαιότητι ἐοιχός. Τὸ δὲ, 
ὑποίσει δόιϊον, διὰ τὸ ἐχ προαιρέσεως ὑποδέχεσθαι 
τὰ χαχά. KotA(av Oi, ὅλον τὸ ἐντὸς χωρίον φησὶ, 
xai αὐτὴν τὴν ψυχὴν δόιιον δὲ τὴν πᾶταν xaxíav, 
ὡς τῆς Ψυχῆς αὐτοῦ δόλον φερούσης. Ἢ τοίνυν 
τοῦτό φησιν, 'Üzt ὁ φαῦλος χυήσει xav' ἄλλων ὁδύ- 
νας, χαὶ πατὴρ ἔσται πονηρῶν γεννημάτων εἰς 
οὐδὲν ὃὲ αὐτῷ ἀποθήσεται ἡ xa ἑτέρων ὠδινηθεῖσα 
xaX συλληφθεῖσα ἀνομία xai δολιότης" ἢ, ὅτι Ὁ ἐν 
ἀσεθείᾳ πλουτῶν, δίχην τῶν τιχτουσῶν, περιώδυνος 
ἐπὶ τοῖς χτηθεῖσι γενήσεται, xal ἣ ἔχθασις αὐτοῦ 
xcv, χαὶ ματαία. Χαλεπωτέρα γὰρ d$ συμφορὰ 
τοῖς [ἴσ΄. τῷ] ἐν περιουσίᾳ χαθέστηχε" πλεῖστα γὰρ 
συναγαγὼν οὐδὲν ἀποίσεται xépOoz, τοῦ Θεοῦ δίχην 
αὐτὸν τῆς ἁρπαγῆς εἰσπραττομένου, xax οὐδὲν πλέον 
ἕξει τῆς ταλαιπωρίας, ἣν ὑφίσταται τῶν ἀλλοτρίων 
ἐρῶν" ἵνα εἴπῃ, ὅτι Σὺ πολλὰ χαμὼν, ὦ Ἰὼθ, καὶ 
Ex τῆς χαθ᾽ ἑτέρων ἀδιχίας συναγαγὼν, οὐδὲν ἐντεῦ- 
θεν ἀπόνασα: [ἴσ΄. ἁπωνήσω], ἀξίαν τῆς πονηρίας 
δεδωχὼς τὴν δίχην" τὸν γὰρ δόλον, ὃν χαθ᾽ ἑτέρων 

1 


εἰργάτω xat ἐθουλεύσω, ἤγουν τὴν ἐπ᾿ αὐτῷ τιμω - 


181 


IN BEATUM JOB. 


182 


ρίαν, αὐτὸς ὑποστήσῃ * χοιλίαν 62 τὴν διάνοιαν, ἤτοι A bitatis tue poenas luens, fructum nullum ex iisper- 


τὴν Ψυχὴν λέγει. 


ΚΕΦΑΛ. IG. 
Προθεωρία. 

To) Ἐλιφὰζ εἰρηχότος, τὰς χολάσεις τοῖς ἀσεδέ- 
σιν ἐπιφέρεσθαι, πρὸς τοῦτο εὐθὺς ὁ Ἰὼ ἀπαντᾷ, 
χαί φησιν " ᾿Ακήχοα τοιαῦτα πο.1.14. Μέμφεταν δὲ 
ποῖς φίλοις, ὡς οὐχ εἰδόσι παραχλητιχοὺς προσαγα- 
γεῖν λόγους χαὶ αἰσθάνεται μὲν διαθόλῳ παραδι- 
δόμενος ὑπὸ Θεοῦ, τὴν δὲ αἰτίαν ἀγνοεῖ. Εἴτα λέγει 
τὰ περιέχοντα δεινὰ, χαὶ αἰτεῖ μὴ παρασιωπηθῆναι 
τὰ χατ᾽ αὐτόν * xal Θεὸν ποιεῖται μάρτυρα τῆς ἕἑαυ- 
τοῦ συνειδήσεως, xal ποθεῖ τὸν θάνατον  χαὶ πάλιν 
ἐχδιηγεῖται τὰς συμφορὰς, εἰς ὀδυρμὸν χαταχλείων 
τὸν λόγον. 

« Ὑπολαθὼν δὲ Ἰὼδ, λέγει" ᾿Αχήχοα τοιαῦτα 
πολλά. » 

Τοιαῦτα, φησὶν, οἷα λέγετε, πολλάχις ἀχήχοα, ὡς 
τοὺς ἀσεθεῖς αἱ χολάσεις ἐχδέχονται " ὥστε χαὶ σὺ 
τὰ χατημαξευμένα μοι εἴρηκας, χαὶ προφάσει παρ- 
αἰνέσεως ὠνείδισας * χοινὰ γὰρ ταῦτα πάντων ἐστὶ 
τὰ ῥήματα, ἐπεὶ χαὶ ῥᾷον τοῖς ἐν συμφορᾷ τοὺς 
μηδὲν πάσχοντας μαχρὰν παρατείνειν τὰς παραι- 
νέσεις. 


« Παραχλήτορες χαχῶν πάντες. » 

Ὑμεῖς οὖν, φησὶν, ἐστὲ χαχοὶ παραχλήτορες, διὰ 
τῶν λόγων ἐπιτρίθοντές μο! τὰ πάθη χαὶ ὡς ἔοιχεν, 
ἐναντίον τοῦ σχοποῦ διαπράττεσθε * ἐλθόντες γὰρ πα- 
ραχαλέσαι, πλήττοντες διατελεῖτε πολλαῖς βασάνοις 
ταῖς λοιδορίαις τὸν μηδὲν ἠδικηκότα. 


« Εἶτ᾽ ἐναλοῦμαι ὑμῖν ῥήμασι, κινήσω δὲ xat 
ὑμῶν χεφαλήν. » 

Ἔστι δὲ xai μετὰ ἤθους ἀναγνῶναι οὕτως * Εἰ ἧτε 
ἐν τοῖς ἐμοῖς χαχοῖς, ἄρα ἐνηλλόμην καθ᾽ ὑμῶν τοῖς 
ῥήμασιν, ἣ ἐχίνουν χαθ᾽ ὑμῶν τὴν χεφαλήν ; οὐδα- 
μῶς" ἀλλὰ λόγοις ἂν ὑμᾶς ἐπέῤῥωσα παραχλητιχοῖς. 
Ταύτῃ δὲ συντρέχων τῇ ἐννοίᾳ, xat ἕτερος τῶν Ép- 
μηνευτῶν οὕτως ἐχδέδωχεν * Εἰ ὑμεῖς τοῖς ἐμοῖς 
ὑπέχεισθε πάθεσιν, ἑτέροις προσεγενόμην ἂν ὑμῖν 
λόγοις, καὶ ἐχίνησα ἂν ἐφ᾽ ὑμῖν τὴν χεφαλὴν, συμ- 
παθῶς, δηλονότι, χαὶ ἐπέῤῥωτπα ἂν ὑμᾶς ἐν τῷ στό- 
ματί μου " ἀνθ᾽ οὗ οἱ Ἑδδομήχοντα, 


M Εἴη δὲ ἰσχὺς ἐν τῷ στόματί μου " χίνησιν δὲ χει- 
λέων οὐ φείσομαι. » 

Εἴθε, φησὶν, οἷόν τε ἣν μοι τῷ λόγῳ παραστῆσαι 
τὰ πάθη, χαὶ οὐχ ἂν παρῆχα ἄχρις οὗ ὑπ᾽ ὄψιν ἤγα- 
γον τὰς συμφοράς οὕτω γὰρ ἴσως μόνως συγγνώ- 
μονες ἐγεγόνειτε, εἵπερ ἐγένετό μοι ἰσχυρῷ τόνῳ 
χαὶ ἀναχεχαλυμμένῃ χεχρῆσθαι πρὸς 
ὑμᾶς. Εἶτα ἐρωτηματιχῶς τὰ ἑξῆς ἀνάγνωθι. 


γλώσσῃ 


€ Ἐὰν γὰρ λαλήσω, οὐχ ἀλγήσω τὸ τραῦμα; 
ἐὰν δὲ χαὶ σιωπήσω, τί ἔλαττον τρωθήσομα!: ; » 
᾿Αντὶ τοῦ, Ναὶ πάντως ἀλγήσω. Ὃ δὲ λέγει τοῦτό 


D 


C 


cepisti : dolum enim quem in alios machinatus et 
meditatus es (pro eo, scilicet, supplicium) ipse sub- 
ventrem. autem, mentem vel animam dicit. 
CAP. XVI. 
Protheoria. 

Cum Eliphazus impios suppliciis affici. dixisset , 
huic dicto statim Jobus occurrens, dicit : Multa ta- 
lia audivi. Amicos autem vituperat, quod verba 
consolatoria in medium afferre nescirent; et se- 
ipsum diabolo a Deo traditum agnoscit, causamautem 
ignorat. Deinde zerumnas quibus premebatur per- 
sequitur, et enixe postulat, ne silentio et oblivione 
sepeliantur qua: ipsi acciderunt : Deum etiam con- 
scienti:e sux Lestem statuit, ac mortem exoptat : 
rursusque luetu ae lamentis orationem claudens, 
calamitates suas enarrat. 

Vrns. 1, 2. « Respondens autem Job, ait: Audivi 
talia multa. » 

Qualia, inquit, vos loquimini szepius audivi, quod, 
scilicet, impios supplicia consequuntur; ita ut trita 
etiam et omnibus vulgata mihi dixeris, et consola- 
lionis przetextu probris ac conviciis incesseris : hu- 
jusmodi enim verba omnibus sunt communia, quan- 
doquidem faeile est iis qui nihil acerbi patiuntur, 
homines calamitosos sermonibus in longum pro- 
ductis adhortari. 

« Consolatores malorum omnes. » 

: Vos, inquit, mali estis consolatores, qui sermo- 
nibus vestris :erumnas meas refricatis : et, ut vide- 
tur, alia quam in initio proposueratis, facitis; ad 
solandum enim accedentes, pluribus conviciis, tan- 
quam tormentis, incessere eum non desinitis, qui 
nulla vos injuria Lesit. 

Vrns. ὃ. « Deinde insultabo in vos verbis, et mo- 
vebo contra vos caput. » 

Licet etiam morata loquendi formula, et qux 
affectus exprimat, sie legere : Si in malis et :erum - 
nis meis constituti essetis, num verbis vobis insul- 
larem, vel caput contra vos agitarem ? Nequaquam ; 
sed verbis potius consolatoriis animos vestros eri- 
gerem. Huic etiam sensui alius interpretum con- 
sentiens, sic reddidit : Si vos meis :rumnis subjecti 
essetis, aliis sermonibus ad vos accessissem, et 
caput super vos movissem, cum doloris, scilicet, 
affectu, et vos in ore meo corroborassem ; pro quo 
Septuaginta, 

Vins. 6. « Sit autem fortitudo in ore meo : motui 
3utem labiorum non parcam. » 

Utinam, inquit, verbis :rummas reprasentare 
possem, non prius desinerem, quam ob oculos ca- 
lamitates meas ponerem : hac enim fortasse sola 
ratione veniam mihi indulgeretis, si voce robusta 
eL sermone aperto apud vos uti possem. Qu» dein- 
ceps sequuntur, per interrogationem — legenda 
sunt. 

Vrns, 7. « Si enim loquar, non. dolebo vulnus ? 
Quod et si tacebo, quid minus vulnerabor? » 

Id est, Omnino dolebo. Ejusmodi autem est quod 


ibis : 


183 

dicit : 
proruperim, non solum consolatione. indignus cen- 
seor, neque dolor meus remittet, ut. Symmachus 
reddidit, sed singulis blasphemum me jedicantibus, 
in pejora incido : si autem convicia silentio. ferre 
voluerim, non solum philosophi:e et zequanimitatis 
gloria. privabor; sed e eontra, propter. silentium, 
quod a conscientia eorum quie. dicuntur. proficisci 
existimabitur, multo magis tanquam legum violator 
condemnabor. Si igitur, sive loquar, sive taceam, 
emnino mihi dolendum sit, loqui satius erit, ne 
silentio vestram accusationem comprobare videar. 

Vins. 8. « Nune autem lassatum me fecit, stultum, 
pulrem. » 

Olympiodori et Chrysostomi. Non suflicit, inquit, 
quod suppliciis pleetar, sed stultus et fatuus ctiam 
vHieor; supplicium. enim defatigavit, concidit, et 
putrem me reddidit; ut parum absit, quin mente 
ciplus existimer. Vel hoc etiam fortasse dicit : 
Peimisit Deus ut amiet me doloris sensu in s:rumnis 
carere. arbitrarentur ; stultum. enim hoe loco, pro 
stupido et sensus experte, dixit; unde huic, pu- 
irem, conjunxit, quia membra putrefacta sensu pri- 
ventur. 

« Et appreheridisti me; οἱ in testimonium fuit. » 

Alia exemplaria habent : Apprehendit me. Justa 
?»stem. priorem lectionem. (pro. qua Syninachus 
reddidit : Colligasti me assidue in. jugo), Deum sic 
alloquitur : Simul atque tanquam vir fortis, parvum 
me st imbecillem attigisti, 1n exemplum omnibus 
propositus sum, quod propter peccata ponas lue- 
rem : secundum. autem alieram lectionem, appre- 
hendit me, de Deo amicis dicil : Attigit me, et ad 
vituperandum coram mihi obstitit. Et illud, in te- 
stimonium fui, id est : Fortitudo mea omnium auri- 
bus exposita est. Prior autein acceptio verior est, 
quod, scilicet, postquam Deus supplicio me affece- 
rit, omnes inde vituperandi me ansam arripiant, 
nullamque pietatis me: examinationem instituant : 
In testimonium igitur, id est, in reprehensionem. 


Vrns. 9. « Et surrexit super me mendacium 
nieum, contra faciem meam respondit. » 

Olympiodori eV Polychronii, Symmachus apertius 
Loc dixit : Et surrexit contra me mentiens, in [aciem 
"cam contradicens mihi. Dum hae, inquit, ego pa- 
Hor, qui contra me mentiuntur prtextum. invenc- 
rant coram et in 0s, pudore omni abjecto, respon- 
dendi, et dicendi, quod propter peccata patiar. Et 
accusatio quidem contra me creverat, nullam veri- 
1em ἴῃ se habens, sed affectibus uniuscujusque 
prevalens, qui ex iis quie accidunt, non autem ex 
ipsa rerum natura, judicium ferunt. Dicit igitur, 
surrexit mendacium meum, sub mendacio contra 
cum conlficto, quasi sub persona ficta, accusationis 
speciem inducens. Quod dicere autem vult, hoc est : 
Vos adversum me mentientes insurrexistis, minime 
quidem veritatem reverili, sed multa cum audacia 
inihi contradicentes. 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


Lieet prae. dolorum magnitudine in. verba A ἐστιν, ὅτι Κἄν τι ὑπὸ τῶν ἀλγηδόνων προαχθῶ φθέγ- 


B 


C 


184 


ξασθα:, οὐ μόνον παραμυθίας obx ἀξιοῦμαι, οὐξὲ 
ἐγδώσει ὁ πόνος μου, χατὰ Σύμμαχον, ἀλλὰ χαὶ 
χείροσι περιπίπτω, ἑχάστου με ὡς βλάσφημον χρί- 
νοντος" εἰ BE xol σιωπῇ ἐνέγχαι τὰ ὀνείδη βουλη- 
θείην, οὐ μόνον φιλοσοφίας δόξαν οὐχ ἀποίσομαι, 
ἀλλὰ τοὐναντίον μειζόνως ὡς παράνομος χριθήσομαι, 
τῆς σιωπῆς ἀπὸ τοῦ περὶ τὰ λεγόμενα συνειδότος 
γίνεσθαι νομιζομένης. Εἰ τοίνυν, xoi λαλῶν, xot 


ἵνα μὴ δόξω τῇ σιωπῇ συγχατατίθεσθαι τῇ 
χατηγορία. 
« Nov δὲ χατάχοπόν με πέποίηχέ, μωρὸν, σεση- 
πότα. ) 
'Ολυμπιοδώρου xaX Χρυσοστ. Οὐχ ἀρκεῖ, φη- 
UAE Jm E: : . 2 
σὶν, ὅτι χολάζομαι, ἀλλὰ xa ἀνόητος εἶνα! δοχῶ * 
ἡ γὰρ τιμωρία χατέσχυλέ με, καὶ χατέχοψέ με, xa 
χατέσηψεν, ὡς μιχροῦ δοχεῖν xol τῶν χατὰ φύσιν 
ἐχστῆνα! φρενῶν. Ἢ τάχα xàxsivo λέγει, ὅτι Συν- 
ἐχώρησεν ὁ Θεὸς τοὺς φίλους περὶ ἐμοῦ ὑπολαμ- 
άνειν, ὅτι ἀνάλγητός εἶμι ἐν ταῖς συμφοραῖς " qto- 
ρὸν γὰρ ἐνταῦθα, ἀντὶ τοῦ, ἀναίσθητον, εἶπε " 
διὸ συνῆψε τούτῳ, τὸ, σεσηπότα, διὰ τὸ τὰ 
σεσημμένα τῶν μελῶν ἀφῃρῆσθαι τὴν αἴσθησιν. 
« Καὶ ἐπελάδου μου" εἰς μαρτύριον ἐγενήθη.» 
*"Exepa δὲ ἀντίγραφα: ᾿Ἐπειλάδετό μου, ἔχε". 
Κατὰ μὲν οὖν τὸ, ᾿Επειϊάδου μου, ὅπερ ὁ Σύμ- 
» D 
U2yos, Κατέδησάς {μὲ ἀδια.ϊείπτως £v ζυγῷ, 
ἐξέδωχε, πρὸ: τὸν Θεὸν λέγει, ὅτι Οἵἷά τις ἀνδρεῖος 
ἅμα τε ἥψω poo τοῦ μιχροῦ xax ἀσθενοῦς, χαὶ εὐθὺς 
εἰς παράδειγμα γέγονα πᾶσιν, ὅτι 07 ἁμαρτίας χολά- 
ζομαι" χατὰ δὲ τὸ, ᾿Επειιάδετό μου, ὡς πρὸς τοὺς 
φίλους λέγει περὶ τοῦ Θεοῦ, ὅτι Καθήψατό μου, εἰς 
ἔλεγχόν μο! ἀντιχατέστη ἣ [ἴσ΄. χαὶ] τὸ, εἰς 
μαρτύριον ἐγενήθην, àv) τοῦ, Ἡ ἐμὴ à 
πᾶσιν ἐξάχουστος ἐξετέθη. ᾿Αληθεστέρα δὲ ἡ προτέ- 
ρα ἐχδοχὴ, ὅτι ᾿πειδὴ ἐτιμωρή σατό με ὁ Θεὸς, ἅπαν - 
τες τοῦτο ἀφορμὴν vn: xax ξμοῦ χατηγορίας πο!οῦν- 
ἐμῆς εὐσεδεία: ἐξέτασιν ποιού- 
μαρτύριον 


ται, οὐδεμίαν τῆς 
μξνοι " τὸ οὖν, εἰς ἀντὶ τοῦ, εἰς χατ- 
ἡγορίαν. 

« Καὶ ἀνέστη ἐν 
ωὠπόν μου ἀνταπεχρίθη. » 

᾿Οὐυμπιοδώρου χαὶ IloAvzporiov. 'Toozo σα- 


ἐμοὶ τὸ ψεῦδός uou, χατὰ mpós- 


D φέστερον εἶπεν ὁ Σύμμαχος " Καὶ ἀνέστη μοι κατα- 


ψευδόμενος, κατὰ πρόσωπόν μου ἀντιιέγων μοι. 
Ταῦτά μου, φησὶ, πάσχοντος, εὗρον πρόφασιν ol 
χαταψευδόμενοί μου, ὡς xai χατὰ πρόσωπόν μου 
ἀνερυθριάστως ἀνταποχρίνασθαι, χαὶ λέγειν, ὅτι δι᾽ 
ἁμαρτίας πάσχω. Καὶ ἐχώρησεν f; χατ᾽ ἐμοῦ χατ- 
ηγορία, ἔχουσα μὲν οὐδὲν λέγειν ἀληθὲς, χρατοῦσα 
δὲ τοῖς πάθεσιν, ἑχάστου οὐχ ix τῶν πραγμάτων 
χρίνοντος, ἀπὸ ὃὲ τῶν συμθαινόντων φέροντος τὴν 
ψῆφον. Λέγει μὲν οὖν, τὸ, ἀνέστη τὸ ψεῦδός μου, 
ἐπὶ τῆς χατ᾽ αὑτοῦ Ψψευδηγορίας, προσιυποποιῶν τῆς 
κατηγορίας τὸ εἶδος. Βούλεται δὲ εἰπεῖν, ὅτι Ὑμεῖς 
ἀντέστητε Ψευδόμενοι xav' ἐμοῦ, ἥκιστα μὲν τὴν 
ἀλήθειαν αἰδούμενοι, σὺν πολλῷ δὲ τῷ Üpdast τὴν 


πρὺς ἐμὲ ἀντιλογίαν ποιούμενοι. 


185 


« Ὀργῇ χρησάμενος χατέύαλέ pe, ἔύρυξεν Em A 


ἐμὲ τοὺς ὀδόντας. » 
περὶ Θεοῦ λέ 


Ταῦτα εἰ μὲν τὸ σφοδρὸν τῆς 
ὀργῆς σημαίνει, 
ὑπὸ τοῦ ϑυμοῦ, οὕτως ἐχρήσατό pot * 
διαθόλυν xaX τῶν δαιμόνων, αὑτολ 


CAUSA ΚΟ pm 
ὅτ: Ὡς οἱ τρίζοντες τοὺς ὀδόντας 


εἰ δὲ περὶ τοῦ 


Y περὶ τούτων 
vai ὁ μέγας ψάλλε: Δαθίδ- "“Εὔρυξαν ἐπ᾿ ἐμὲ τοὺς 
ὀδόντας αὐτῶν " ἐπειδὴ 
χδται ζητῶν riva καταπίῃ, ἐνδίχως ὡς λέων χαὶ 


γὰρ Ὡς «λέων περιέρ- 
βρύχεσθαι λέγεται. 

« Βέλη πειρατῶν αὐτοῦ ἐπ᾽ ἐμοὶ ἔπεσαν. » 

Εἰ μὲν περὶ Θεοῦ τὸ λεγόμενον, τὸ ἀθρόον ὃδεί- 
χνυσι τῶν ἐπελθόντων αὐτῷ 
AL τιμωρίας, ὥσπερ τινὲς πειραταὶ, ἀδοχήτως 
pot * εἰ δὲ περὶ διαθόλου, 
πειρατὰς αὐτοῦ λέγει τοὺς ὑπουργοῦντας αὑτῷ δαί- 
ϑονας. 


χαχῶν " ἵνα εἴπῃ, ὅτι 


ἐπιπεπτώχασί τοῦ 


€ ᾿Αχίσιν ὀφθαλμῶν ἐνήλατο. » 

᾿Ολυμπιοδώρου χαὶ Ποιυχρονίου. Καὶ τοῦτο 
σαφέστερον ὁ Σύμμαχος ἡρμήνευσεν, εἰπὼν: Οἱ 
ἐγαγτίον μου ὥξυγαν τοὺς ἐφθαμμοὺς αὑτῶν 
ἕκαστος εἰς ἐμέ" ὡς εἶναι τὸ δηλούμενον τοιοῦτον, 
ὅτι Οὐ μόνον ἐν τῷ βρύχειν τοὺς ὁδόντας τὴν xac 
ἐμοῦ ὀργὴν ἐνέφηνεν, ἣ ὁ Θεὸς συγχωρῶν, T, ὁ δ:ά- 
θολος ἐνεργῶν, ἀλλὰ χαὶ ἐν τῷ ὀξύνειν χατ᾽ ἐμοῦ 
τοὺς ὀφθαλμοὺς, χαὶ δεινοποιεῖν αὐτοὺς, xot λοξόν 
τι χαὶ ἄγριον ἐνορᾷν, xai μετὰ τοιούτου σχήματος 
φοθεροῦ ἐνάλλεσθαί μοι. Τινὲς ὃς οὕτως ἐνόησαν, 
6: Καιρίας ἤνεγχε xav ἐμοῦ τὰς πληγὰς, xoi ὡς 
βέλεσι χαὶ ἀχοντίοις χατὰ τῶν ἐμῶν ὀφθαλμῶν ἔτρω- 


σὲ με" ἀχίδες γάρ εἰσι τὰ τῶν βελῶν σιδήρια. 


'02 ὧν 6E ἑ u6ususs. vh Bap) chc ΣΕ ΧΥ ΔΗ͂ 
Ὀφθαλμῶν δὲ ἐμνημόνευσε, τὸ βαρὺ τῆς πληγῆς 
σημαίνων. 


wd 
«d 
je 


€ ὋὈξεῖ ἔπαισέ με € 


cores eT m ; 
Σφοδρῶς, φησὶν, ἔπληξέ σθαι μου 
τὰ γόνατα, χαὶ χαταπεσεῖν. 


« Ὁμοθυμαδὸν ὃὲ χατέδραμον ἐπ᾽ ἐμοί. » 
* Al τοῦ Θεοῦ, δηλαδὴ, τιμωρίαι, ἣ οἱ τοῦ διαθό- 
109 πειραταί. Λέγει 0$ πάντα τὰ συμθεθηχότα αὐτῷ, 
τὴν τῶν ὑπαρχόντων ἀπώλειαν, τὴν τοῦ σώματος 
κάχωσιν. 

« Λαθών με τῆς χόμης διέτιλε, » 
Κόμην,, τὸν χύσμον χαὶ τὴν εὐπραγίαν φησίν" ἵνα 
ἕπῃ, ὅτι Τὴν ἐν ἀνέσει μου διαγωγὴν, χαὶ τὴν εὑ- 
θηνίαν, xat τὴν εὐπρέπειαν ὑφείλετο, xaX διεσχέδασέ 
us. Ὁ ὃς "E6paioz;* Λαδώγ μὲ τοῦ zérortoc διετί- 
va£tv, ἔχ μεταφορᾶς τῶν χατ᾽ ἔριν xaX θυμὸν πα- 
λαιόντων, χαὶ τοῦ τραχήλου ἐπιλαμθανομένων τοῦ 


ἀντιπαλαίοντο:, χαὶ εἰς γὴν αὑτὸν χαταῤῥασσόντιυν 


à 


μετὰ τιναγμοῦ. 


pi ὥσπερ σκοπόν ^ ἐχύχλωσάν με 


“ 
v 2. O^n)inu--- “εὶς PI ec "] Σὲ 
λύγχαις βάλλοντες εἰς νεφρούς μου, οὐ φειδὴ- 


μένοι. » 
[οῦ Θεοῦ, φησὶν, στήσαντός με ὥσπερ τινὰ σχο- 


τῷ τὰς ἁπάντων δέχεσθαι βολὰς, ὥσπερ 


T5 ἐπὶ 


etg 
o 
Me 


ολαῖς κατὰ τῶν νεφρῶν μου χατηχόντιταν" ἵνα 


$UPsalxwxrv. 10. 501 Petr. v, 8, 


IN BEATUM JOB. 


D 


156 

Vrns. 10. « Iracundia usus dejecit me, fremuit 
super ime dentibus. » 

Ive si de Deo loquitur, ir: ejus vehementiam 
significat ; quia quemadmodum ii qui prae iracundia 
dentibus strident, talem se erga me gessit : si vero 
de diabolo et. de diemonibus, iisdem verbis de iis 
magnus David canit; Frenderimt. super nte dentibus 
suis * ; quandoquidem enim tanquam leo circumit, 
quaerens quem devoret ^, merito etiam tanquam leo 
fremere dicitur. 

« Sagitl;ie piratarum ejus super me deciderunt. » 

Si de Deo hoc dieitur, subitum ineursantium ma- 
lormm. impetum indicat; quasi diceret : Supplicia 
tanquam piratae aliqui ex improviso me invaserunt ; 
si autem de diabolo, daemonas qui illi famulantur, 
piratas ejus vocat. 


Vrns. 11. « Acie oculorum irruit. » 

Olympiodori et. Polychronii. Symmachus hoc dilu- 
cidius sic interpretatus est : Adversarii mei acuerunt 
oculos suos unusquisque in me; ita ut sensus verbo- 
rum hic sit, quod non. solum dentibus frendendo, 
iram quam contra me conceperat, ostenderit, sive 
Deus veniam indulgens, sive diabolus opus per- 
agens; verum etiam in eo quod oculos contra me 
acuerit, et Lruculentos reddiderit, et. quod obliquo 
el truci aspectu. me. intuitus. fueril, οἱ sub hac 
specie formidabili in me impetam fecerit. Alii vero 
sic intellexerunt, quod letales plagas mihi inllixe- 
rit, et tanquam sagittis et jaculis. contra oculos 
meos directis, me vulneraverit; sagittarum. enim 
cuspides, ἀχίδες vocantur. Meminit autem oculorum, 
ad vulneris atrocitatem. indicandam. 

« Muerone percussit me in genibus. » 

Valide, inquit, me percussit, ita ut dissolverentur 
genua mea et corruerent. 

« Et simul concurierunt in mne. ? 

Divina, scilicet, supplicia, vel diaboli pirate. 
Omnia autem quie ipsi acciderant, narrat, bonorum 
amissionem, et corporis afflictionem. 


Vrns. 15. « Tenens me cora divulsit. » 

Ornatum, et prosperum) rerum statum, conan 
vocat; ac si diceret : Vitam meam in otio et quiete 
transactam, rerum. omnium aflluentiam, et cultum 
omnem ac elegantiam abstulit, meque ipsum dissi- 
pavit. Hebrzus autem : Apprehendens me per cer- 
vicem, concussit, metaphora ab iis sumpta, qui con- 
tentione et ira accensi luctantur, colloque adver- 
sarii manum injiciunt, et cum concussione ad ter- 
ram eum allidunt. 

« Statuit me sicut signum ; [Vens. 14] cireumde- 
derunt me lanceis emittentes in renes meos, non 
parcentes. » 

Cum Deus me tanquam scopum constituerit, u! 
omnium tela et ictus exciperem, tanquam jaculis 
quibusdam renes meos transfixerunt ; ac si dicerct, 


γα 


187 OLYMPIODORL 


membra mea occulta et maxime letalia. Hac autem A 


similitudine, mortifer:: plage insanabilitatem | ob 
oculos posuit; illud enim, Sicut signum, id est, ut 
tanquam ad scopum ietus dirigant, et omnes in me 
collineent : quod. quidem ab iis factum est; in or- 
bem enim cireum me stantes, cum studio et dili- 
gentia plagas mihi inflixerunt, et in nullo mihi par- 
centes, omnia sine misericordia ab iis gesta suut: 
hoc autem dixit, quia fortunarum null:e reliquize ei 
sunt fact:e, Postquam autem dixisset : Signum sum 
omnibus propositus, et jaculis petor, metaphora 
insistens, tanquam in priecordiis et visceribus vul- 
nus accepisset, ait : 

« Elfuderunt in terram fel meum. » 

ld est, rebus omnibus me nudarunt, exhaurien- 
tes quidquid in me vitale et vegetabile erat. 

Vgns. 15. « Dejecerunt. me ruinam super rui- 
nam. » 

His verbis continua et non interrupta supplicia 
innuit, et quod calamitates alias pertulerit. 


Vins. 16. « Cilieium. assuerunt corio nico. » 

Vel hoe dicit: Propter dolorum vehementiam 
cutis mea, tanquam saccus ex pilis contextus, ni- 
gredinem. contraxit: vel, Quemadmodum qui cili- 
cium gestant, corpus aflligunt, sic ego totus aflli- 
gor: vel, Quia propter summam egestatem , pro 
veste splendida et regia, sacco amictus sum, et 
prioris felicit:tis nullas reliquias possidens, ad lu- 
gubrem habitam redactus sum. 

« Robur autem in terra 
est. » 


meum exstinctum 
Id est, Omnis mea potestas el felicitas, et gloria 
ac dignitas qua fruebar, exstincta et deleta est. 


Vrens. 17. « Venter meus  combustus 
fletu, et super palpebras meas umbra. » 

Animam, ventrem. vocat, vel quia abdita et. invi- 
sibilis sit, vel quia rationis alimenta distribuit. 
Dicit igitur : Ardet anima mea, et lacrymas inde- 
sinenter fundo, ita ut oculorum videndi facultas 
lesa sit: vel, Prie animi :gritudine tanquam in 
tenebris dego. Alia autem exemplaria, Umbram 


mortis, habent; ac si diccret, Mors mihi ob oculos 
versatur. 


est a 


Vrens. 19. « Terra, ne operias super sangui- 
nem carnis mez, nee sit locus clamori meo, » 

Olympiodori ev Polychronii. Verba hzc ad mi- 
sericordiam exeitanlis sunt, quamvis precantis 
more concipiantur : dicit autem, Ne sileas, 0 terra, 
ea quie mihi acciderunt, neque sanguinem meum 
injuste e carne mea effusum contegas (quin tanquam 
Abelis sanguis, clamorem edat?!) et quie corporis 
mei sanie respersa es, Deum precibus ad vindictam 
sumendam excita : vociferationem meam 
aer cohiheat, neque luctus et lamenta loco con- 
Sistant, et occultentur, aut oblivione deleantur, 


neque 


*! Gen. 1v, 10. 


ALEXANDRINI 188 
εἴπῃ, ὅτι xarà τῶν ἀποχρύφων xo χαιριωτάτων. 
Τῷ δὲ παραδείγματι τὸ καίριον παρέστησε τῆς πλη- 
γῆς " τὸ γὰρ, ὥσπερ σκοπὸν, ἀντὶ τοῦ, ὥστε χατὰ 
σχοποῦ βαλεῖν, ὥστε πάντας ἐμοὶ ἐπιτοξάζεσθαι" ὃ 
χαὶ ἐποίησαν, χύχλῳ γάρ με περιστάντες, ἐπιμελῶς 
ταῖς xav ἐμοῦ ἐχρῶντο πληγαῖς, xaX ἀνηλεῶς ἅπαντα 
διεπράττοντο, μὴ φειδόμενοι " τοῦτο δὲ εἶπεν, ἐπειδὴ 
μηδὲ λείψανον περιελείφθη. Ἐπειδὴ δὲ εἴπεν, ὅτι 
Σχοπὸς τέθειμαι πᾶσι, χαὶ τοξεύομαι, ἐπιμένων 
τῇ μεταφορᾷ, ὡς χατὰ τῶν σπλάγχνων πληγεὶς» 
φησίν" 


« Ἐξέχεαν εἰς τὴν γῆν τὴν χολήν μου. » 

Τουτέστιν, ἔρημόν με πάντων χατέστησαν, χε- 
νώσαντες εἴ τ! μοι ζωτικὸν ἐνῆν. 

« Κατέθαλόν με πτῶμα ἐπὶ πτώματι. » 


* Διὰ τούτου τὰς ἀλλεπαλλήλους αἰνίττεται τι- 
μωρίας, xai ὅτι ἄλλας ἐπ᾽ ἄλλαις συμφορὰς ὑπ- 
ἐμεινεν. 

t Σάχχον ἔῤῥαψαν ἐπὶ βύρσης pov. » 

Ἢ τοῦτο λέγει, ὅτι Μεμελάνωταί μὸν τὸ δέρμα 
διὰ τὴν τῶν παθῶν ἐπίτασιν, ὥσπερ τις Ex τρ'χῶν 
πεποιημένος σάχχος" Tj, ὅτι “Ὥσπερ οἱ σάχχον φο- 
ροῦντες χατατρύχονται τὸ σῶμα, οὕτως ὄλος χατα- 
τρύχομαι" ἣ, ὅτι "Ex λαμπρᾶς χαὶ βασιλιχῆς ἐσθῆ- 
τος, ὑπὸ τῆς ἄγαν πενίας σάχχον περιδέδλημαι, xaX 
εἰς πενθιχὺν σχῆμα χατέστην, οὐδὲν λείψανον τῆς 
προλαθούσης εὐημερίας φέρων. 

« Τὸ δὲ σθένος μου ἐν γῇ ἐσθέσθη.» 


᾿Αντὶ τοῦ, Ἢ δύναμις, χαὶ ἡ εὐπραγία μου πᾶσα, 
xai προσοῦσά μοι ἀξία χαὶ τιμὴ, ἀπεσδέσθη xal 
ἠφανίσθη. 

« Ἧ γαστήρ poo συγχέχαυται ἀπὸ χλαυθμοῦ, ἐπὶ 
Ot βλεφάροις μου cxt&. » 

* Faccépa τὴν ψυχῆν φησιν, ἣ διὰ τὸ ἀπόχρυφον 
χαὶ ἀόρατον, ἣ ὡς ἀναδοτιχὴν τῶν ἐχ τοῦ λόγου τρο- 
φῶν. Λέγει οὖν, ὅτι Ἢ ψυχή μου συγχαίεται, χαὶ 
ἀπαύστως δαχρύω, ὥστε χαὶ ἡ ὀπτιχὴ τῶν ὀφθαλ- 
μῶν μου χατεθλάθη δύναμις - ἣ χαὶ ὑπὸ τῆς ἀθυ- 
μίας [γρ. ῥᾳθυμίας] ὡς ἐν σχότε: διάγω.Αλλα δὲ 
ἀντίγραφα, Σκιὰν' θαγάτου, ἔχουσιν" ἵνα εἴπῃ, ὅτι 


D Καὶ πρὸ ὀφθαλμῶν μου ἔχω τὸν θάνατον. 


«Γῇ, μὴ ἐπιχαλύψης ἐφ᾽ αἵματι τῆς σαρχός μου, 
μηδὲ εἴη τόπος τῇ χραυγῇ μου.» 

᾿Ολυμπιοδώρου γαὶ Ποιϊυχρονίου. Eig συμπά- 
θειὰν δὲ ἐχχαλουμένου τὰ ῥήματα, εἰ xa εὐχτιχῶς 
εἴρηται λέγει δὲ, Μὴ σιωπήσῃς, ὦ γῆ, τὰ κατ᾽ ἐμὲ, 
μηδὲ συγχρύψης τὸ ἐμὸν αἷμα, τὸ ἀδίχως ἐχχεόμενον 
ἐχ τῆς σαρχός μου, ἀλλὰ χραξάτω, ὡς τὸ τοῦ Λθελ, 
xa ἐχχάλεσαι τὸν Θεὸν εἰς ἐχδιχίαν, αὐτοὺς τοῦ σώ- 
ματος τοὺς ἰχῶρας ἔχουσα " χαὶ ὁ ἀὴρ μὴ ἐπίσχοι 
μὸν τὴν χραυγὴν, μηδὲ στῇ ἐν τόπῳ καὶ ἀποχρυθῇ, 
χαὶ εἰς λήθην ἔλθοι τὰ χατὰ τοὺς ἐμοὺς ὀδυρμοὺς, 
ἀλλ᾽ εἰς οὐρανοὺς φθασάτω τῆς φωνῆς μου ὁ τόνος, 


185 


IN BEATUM JOB. 


150 


ἵν᾽ ὁ Θεὸς τῶν γινομένων xaxov ἔχδιχος χαταστὰ:, A sed ad coelos vocis me: intensio pertingat, ut Deus, 


xaX τοὺς αἰτίους ἀμυνόμενος, τοῦτο ζοῦν ἅπασι δεί- 
ξῃ, τῶν ἐμοὶ ϑεθιωμένων τὸ ἄμεμπτον. Ἔθος δὲ τοῦτο 
ποῖς ἐν δεινοῖς οὖσι, τὰ χαχὰ αὐτῶν μὴ θέλειν xa- 
λύπτεσθαι. Τοσοῦτον ἀπέχω, φησὶ, τοῦ συνειδέναι 


ἐμαυτῷ πονηρὰ, ὥστε βούλομαι πάντας ὁρᾷν ἃ πά- 


σχω. Ταῦτα εὐχτιχῶς ἄνα xal προφητιχῶς εἶπας, 
μαχάριε " οὐ γὰρ ἀπεχρύθη τὰ χατὰ σὲ, ἀλλὰ πάν- 
πες ἀνὰ στόμα ἔχομεν ἄνθρωποι τὰ σὰ παλαίσματα, 
χαὶ τὴν ἀνδρείαν, χαὶ τὴν ὑπομονὴν, xai τὰ ἐπὶ 
τούτοις βραθεῖα xaX τοὺς στεφάνους, χαὶ τὴν ἀνάῤ- 


ῥησιν. 


« Καὶ νῦν ἰδοὺ ἐν οὐρανοῖς ὃ μάρτυς μου, ὁ ὃὲ συν- 
ἔστωρ μου ἐν ὑψίστοις. » 

᾿Ολυμπιοδώρου χαὶ Ποιυχρονίου. Εὖγε ψυχῆς 
χαθαρᾶξ, xaX ἀγάπης ἀνυπερόλήτου, χαὶ συνειδῇ - 
σεως ἀληθινῆς, τὸν πάντα ἐφορῶντα ὀφθαλμὸν πρὸς 
μαρτυρίαν ἐπιχαλουμένης. Τοῦ Θεοῦ γὰρ, φησὶ, τὴν 
χρίτιν καλῶ, ὃς τῶν ἁπάντων ἀχριδὴ τὴν γνῶσιν 
ἔχων, xol οὐκ ἀπὸ τῶν φαινομένων. AAA ἀπὸ τῆς 
ἀληθείας τὴν ψῆφον φέρων, μάρτυς τῶν παρ᾽ ἐμοῦ 
λεγομένων εἶναι δύναται. 

« Ἔτη δὲ ἀριθμητὰ ἥχασιν, ὁδῷ δὲ f| οὐκ ἐπανα- 
στραφήσομαι, πορεύσομαι. » 

Πάλιν τὸ ὀλιγοχρόνιον εἰς ἱχετηρίαν προθάλλεται, 
διδάσχων ὁμοῦ, ὅτι οἱ ἅπαξ ἀποθανόντες “παλινδρο- 
μῆσαι εἰς τόνδε τὸν βίον οὐ δύνανται. Ταῦτα οὖν φη- 
σιν, αὐτῷ γενέσθαι πρὸ τοῦ θανάτου, μεγίστην χρί- 
νων παραμυθίαν τῶν πραγμάτων τὸν ἔλεγχον. 

ΚΕΦΑΛ. IZ'. 

« Ὀλέχομαι πνεύματι φερόμενος " δέομαι 8t τα- 
φῆς, xoi οὐ τυγχάνω" λίσσομαι χάμνων᾽, καὶ τί 
ποιήσας; » 

Ἐν ταραχῇ, φησὶ, τὴν ψυχὴν καθέστηχα, ὑπὸ μὲν 
τῶν παθῶν στενοχωρούμενος" οὐδένα δὲ χριτὴν τῆς 
ἀδιχίας ἔχων, καὶ οὔτε τῶν δεινῶν ἐλευθερίαν εὑρί- 
σχω, οὔτε τοῦ βίου ἀπαλλαγὴν, ἀλλ᾽ ἀπόλλυμαι, παν- 
ταχοῦ τοῖς λογισμοῖς περιφερόμενος, χαὶ πρὸς πάντα 
ἀφορῶν τὰ ἐμοὶ συμδεθηχότα * διὸ xa ποθῶ τὸν θά - 
vazoy, χαὶ ἀπορίᾳ συνέχομαι, τούτου τυχεῖν μὴ δυ- 
νάμενος. « Τὸ γὰρ, Λίσσομαι, ἀντὶ τοῦ, Διαποροῦ- 
μαι, εἶπεν, fiot, ἀντιθδολῶ ταφῇ παραδοθῆναι" πλὴν 
οὐ τυγχάνω, φησὶ, τῆς ἐπιθυμίας, ἀλλὰ παραλελό- 
γισμαι. Ὅρα οὖν, ὅπερ ἐξ ἀρχῆς ἐλέγομεν, ὡς ποθεῖ 
μὲν τὸν θάνατον, xaX ἐξὸν ἣν αὐτόχειρα αὐτὸν ἑαυ- 
τοῦ χαταστῆναι, ἀλλ᾽ οὐχ ἑαυτὸν ἐξάγε:, τιμῶν τὸν 
συνδύσαντα, 


«ἔχλεψαν δέ μου τὰ ὑπάρχοντα ἀλλότριοι. » 

Οἱ ἱππεῖς, φησὶν, χαὶ πολέμιοι μετ᾽ ἐξουσίας ληΐ- 
σάμενοξ τὰ προσόντα pot, ᾧχοντο" ἐγὼ δὲ ὥτπερ 
πελάγιος ἐν μέσῳ τῶν xaxov φερόμενος k οὐδεμίαν 
τῶν συμφορῶν ὁρῶ λύσιν. 

« Ὀφθαλμοὶ δὲ ἐφ᾽ 

Τὸν ἐπὶ τοῖς τέχνο:ς ἀδιάλειπτον χλαυθμὸν ἐχτρα- 


υἱοῖς ἐτάχησαν. » 


Ὁ 


D 


malorum quie fiunt. vindex, ct sceleris auctorum 
ultor constitutus, vit:e me:e anteacta integritatem 
inculpatam, omnibus manifestam faciat. Mos autem 
hie est eorum qui in z:erumnis versantur, ut nolint 
mala sua. celari. Tantum, inquit, abest, ut malorum 
mihi conscius sim, ut omnes intueri ea qui pa- 
tior, desiderem. Ilec, o beate, ad modum supplicis 
simul et prophete ἃ te dicta. sunt; tua enim faci- 
nora non sunt occulta, sed certamina tua, fortitu- 
dinem tuam, et invielam patientiam, virtutumque 
harum praemia, coronas, et pr:econia, omnes hiomi- 
nes in ore habemus. 

Vrns. 20, « Et ecce nune in colis est testis meus, 
et conseius meus in excelsis. » 

Olympiodori et Polychronii. Euge animam  pu- 
ram, et charitatem eximiam, ac conscientiam ve- 
racem, qui? oculum cuncta intuentem in testimo- 
nium advocat. Dei, inquit, judicium appello, qui 
cum exactam omnium cognitionem habeat, neque 
secundum apparentiam , sed secundum veritatem 
sententiam ferat, eorum quie a me dicuntur, testis 
idoneus esse potest. 

Vins. 25. « Anni enim. dinumerati venerunt; et 
via, per quam non revertar, ambulabo. » 

Rursus vitz: brevitatem pro supplicatione in me- 
dium affert, simulque docet, vita functos ad hanc 
vitam redire non posse. Hzc igitur dicit, solatium 
sibi maximum futurum judicans, si acliones sua 
ante obituni examinarentur. 

CAP. XVII. 

Vrns. 4, 2. « Pereo spiritu agitatus : oro autem 
sepulerum, et. non contingit mihi; preces adhibeo 
cum labore, et quid feci? » 

Pre srumnis, inquit, et doloribus in angustias 
conjeetus, animo sum perturbato ; neminem vero 
injuriarum judicem habens, nec liberationem a 
malis, aut vite exitum reperiens, sed cogilatio- 
num :zstu undique fluctuans, et cuncta qui miki 
acciderunt contemplans, pereo : unde fit ut »uor- 
tem desiderem, et consilii inopia laborem, quod 
illam assequi non valeam. MHlud enim, Preces ad/i- 
beo, id est, Animi, inquit, pendeo ; vel, Sepulturze 
tradi enixe pelo ; falsis autem rationibus decipior, 
nec voti compos fio. Animadverte igitur, quod 
(prout in initio diximus) mortem exoplet; veritus 
tamen eum qui animam corpori conjunxit, violen- 
tas manus sibi non injecerit, cum in potestate sua 
esset mortem sibi consciscere. 

« Et furati sunt extranei bona mea. » 

Equites, inquit, et hostes, bona mea cum pote- 
state. depriedantes , abierunt : ego vero in mediis 
malis, tanquam in alto oceano jactatus, nullum exi- 
tum calamitatum video. 

VEns. 5. « Et oculi super filios tabuerunt. » 

Luctum perpetuum pro liberis tragice exaggerat. 


VARLE LECTIONES. 


k vp, σαλεύων. 


191 OLYMPIODORI AUEXANDRINT 
Oculi A γῳῆεῖ. 


Vide autem quemadmodum non dixerit : 
mei propter fortunarum amissionem — tabuerunt 
(illas enim in parvo pretia habuit), sed propter su- 
bitum liberorum interitum ; pro illis enim, tanquain 
illorum clade allectus, vehementer indoluit. 

Vrns. 7. « Ciecati enim sunt ab ira oculi mel. » 

Id est, propter mala mihi a divina ira inllicta 
obfuseati et hebelati sunt : parum enim abest quin 
laerymas pro liberorum interitu immaturo. eifun- 
dens, oculos corruperim. 

Vens. 8. « Admiratio tenuit veraces super hoc. » 

Qui veritatem sectantur, pariter ut vos affecti 
non erant, sed causam ob quam hzec paterer igno- 
rantes, attoniti obstupuerunt. Hoc fortasse, αἱ ami- 
cos innuat, ab eo dictum est, quasi veritalis studio 
nequaquam tenerentur, sed Deo duntaxat gratili- 
cari vellent. 

« Justus autem. super impium consurgat. » 

Tanquam de alio verba faciens, de seipso loqui- 
tur: Ne ezaltaveris injustos ; contrarium nunc, in- 
quit, eveniat, uL justus improbo superior evadat. 
Prius enim impii contra justum  insurrexerant; 
nunc ordo mutetur, rerum vices convertantur, et 
justi in iniquos et improbos imperium obti- 
neant. 

Vrgns. 9. « Teneat autem fidelis viam suam, et 
purus manibus sumat audaciam. » 

Hoc per modum supplicationis dietum est, Uti- 
nam pristinam felicitatem reeuperem. Theodotio 
autem sic reddens: Kt adharebit justus vie sum, 
non patitur ut in verbis precationem intelligamus, 
sed cause potius redditionem et appositionem. Si 
justus, inquit, homine impio superior evaserit, 
neque vitium contra virlutem semper pr:evaluerit, 
quid demum eveniet? Virtutis operarius minime 
scandalizabitur, neque :zmulabitur ea quz :mu- 

sed siforte (quod fieri potest) a 
ratione. aliquantulum | dellexerit, 
adhzrebit, et ex 


landa non sunt; 
rursus vie sue 
viriulis praescripto ambulabit. 
'lale quiddam David in Psalmis canit : Quia non 
relinquet. Dominus virgam peccatorum super sortem 
justorum ; ut non eatendant justi ad. iniquitatem ma- 
nus suas? Cui simile est hoc Jobi : Mei, inquit, 
nulla ratio aut cura habeatur; quomodo autem alii 
viam virtutis insistent, nisi pr:eter spem res eve- 
niant, et ab injustis ad justos prospera fortuna 
transferatur? Nisi sontium felix rerum status in 
contrarium. mutetur, et. insontes superiores inimi- 
cis evadant, 
habebit? Hoc 
spere succedet, 


quomodo vir integer animi fiduciam 
aulem negotium meo exemplo pro- 

si pristinam felicitatem recupera- 
vero, et humiliatos eos videro, qui injuriam mihi 
intulerunt. IEec autem. Justus omnibus precatur : 
unde apparet eum non pro seipso, sed indefinite 
pro omni justo homine preces fudisse. 

« Verumtamen 


quaeso ; 


omnes incumbile, ct venile, 


non enim invenio in vobis veritatem. » 


?! l'sal, cxxiv, 


193 
"Opa δὲ, ὡς οὺχ εἶπεν, Οἱ ὀφθαλμοί μου ἐπὶ τῇ 
ἁπωλείχ τῶν ace ρχόντων ἐτάχησαν, [Mxpóv γὰρ 


ἐχείνων ἐποιεῖτο EA ἀλλ᾽ ἐπὶ τῇ τῶν τέχνων 
ἀθρόχ τελευτῇ " 


ριήλγησεν. 


ἐπὶ γὰρ τούτοις, ὡς συμπαθὴς πε- 


« Πεπήρωνται γὰρ ἀπὸ ὀργῆς οἱ ὀφθαλμοΐῖ μου.» 
Τουτέστιν, ἡμαυρώθησαν ὑπὸ τῶν χατὰ θείαν ὁρ- 
γὴν ἐπενεχθέντων pot χαχῶν " δαχρύων γὰρ ἐπὶ τῇ 
ἀώρῳ τῶν παίδων “τελευτῇ, μικροῦ χαὶ τοὺς ὀφθολ- 
μοὺς διέφθαρον. 
« Θαῦμα ἔσχεν ἀληθινοὺς ἐπ 
μεταποιούμενοι, ὥσπερ 
ἀλλ᾽ ἐξεπλάγησαν, διαποροῦντες 
ἐφ᾽ οἷς ταῦτα πέπονθα. Τοῦτο δὲ, ἴσως χαὶ τοὺς φί- 
λους αἰνιττόμενος, λέγει, ὡς οὐ τῆς ἀληθείας μετα- 
ποιουμένους, ἀλλ᾽ ἁπλῶς Θεῷ χαρίζεσθαι θέλον- 


πὶ τούτῳ. 
Οὐ μὴν οἱ τῆς ἀληθείας 
ὑμεῖς διετέθησαν, 


δὲ ἐπὶ παρανόμῳ &xavaczatn. » 
tpi ἑτέρου λέγει. περὶ ἑαυτοῦ δέ φησιν" 
ἐπειδὴ γὰρ προεῖπε, Μὴ ὑψώσῃς τοὺς ἀδίκους, Τὸ 
ἐναντίον, φησὶ, γένοιτο, τὸ τὸν δίχαιον χατισχύσαι 
τοῦ παρανόμου. Πρότερον μὲν γὰρ διχαίῳ παράνο- 
μοι ἐπανέστησαν" νῦν δὲ ἀμειφθήτω ἡ τάξις, ἐναλ- 


Ὡς μὲν π 


λαγήτω τὰ πράγματα, χαὶ χρατείτωσαν τῶν ἀδίχων 
χαὶ φαύλων οἱ δίχα!ιοι. 

« Σχοίη 6$ πιστὸς τὴν ἑαυτοῦ ὁδὸν, χαθαρὸς δὲ χεῖ- 
paz ἀναλάθοι θάρσος.» 

Τοῦτο εὐχτιχῶς εἴρηται, χατασταίην εἰς τὴν ἀρ- 
χαίαν εὐημερίαν. 'O δὲ Θεοδοτίων ἐχδοὺς, Καὶ ἀνθ- 
ἕξεται δίκαιος τῆς ἑαυτοῦ ἑδοῦ, oov. ἀφίησιν ὡς 
εὐχὴν νοεῖσθαι τὸν λόγον, ἀλλ᾽ ὡς αἰτίας παράθεσιν" 
ἐν [70. ὁ, ἴσ. εἰ] γὰρ χρείττων, φησὶ, φανεῖται τοῦ 
παρανόμου ὁ δίκαιος; χαὶ οὐ χατισχύσε! μέχρι τέλους 
ἡ χαχία τῆς ἀρετῆς, τί συμθήσεται; Οὐ. σχανδαλι- 
σθήσετα: ὁ τῆς ἀρετῆς ἐργάτης, οὐ ζηλώσει τὰ ἀζῆ- 
λωτα΄ ἀλλὰ χἂν, ὡς εἰχὸς, μιχρόν τι τοῦ λόγου παρ- 
ετράπη, πάλιν τῆς οἰχείας ὁδοῦ ἀνθέξεται, xa pa- 
διεῖται κατ᾽ ἀρετήν. Τοιοῦτόν τι χαὶ Δαβὶδ Ψάλλει, 
ὅτι Οὐκ ἀφήσει Κύριος τὴν ῥάδδον τῶν ἁμαρτω- 
Aor ἐπὶ zór κιῆρον τῶν δικαίων, [ὅπως ἂν μὴ 
ἐχτείνωσιν οἱ δίκαιοι ἐν ἀνομίαις χεῖρας αὐτῶν. 
Παραπλήσιον χαὶ τοῦτο τοῦ Ἰώθ" "ἔστω, φησὶ, τὰ 
ἐμὰ ἐν οὐδενί * πῶς ἄλλοι στήσονται ἐν τῇ ὁδῷ τῆς 
ἀρετῆς, εἰ μὴ παρ᾽ ἐλπίδας ἐχδαίη τὰ πράγματα, 
χαὶ μεταστήσεται ἀπὸ τῶν ἀδίχων εἰς τοὺς διχαίους 
τὰ τῆς εὐημερίας ; Πῶς ὁ χαθαρὸς ἕξει θάρδος, εἰ 
μὴ περιτραπήσεται τὰ τῆς εὐτυχίας τοῖς ἐναγέσι» 
χαὶ οἱ εὐαγεῖς κατισχύσουσι τῶν ὑπεναντίων ; Τοῦτο 
Mode Ex τοῦ xac εἰν Papi 


πάντων εὔχεται «ὅθεν οὐ περὶ ἑαυτοῦ, 
τως περὶ διχαίου παντὸς προσώπου τὴν 


εὐχὴν ἐποιήσατο. 


« Οὐ μὴν δὲ ἀλλὰ πάντες ἐρείδετε, xat δεῦτε 07," 
οὐ γὰρ εὑρίσχω ἐν ὑμῖν ἀληθές 


122 

Πάντως m, φησὶν, αὖθις ἀγαναχτεῖτε, τούτων παρ᾽ 
ἐμοῦ λεγομένων, χαὶ πρὸς ἀντιλογίαν παρασχευάζε- 
σῆς, ὡς ἐπὶ πολέμου τοῖς λόγοις παραταττόμενοι, 
χαὶ ἕχαστος τῷ ἑτέρῳ ἐπαμύνε!:, ὡς ἂν τὸ πᾶσιν 
ἐνδέον ὑπὸ πάντων πληρωϑείη ἃ, ᾿Πνισχύσατε τοιγαρ- 
οὖν ἀλλήλους, καὶ συγχροτήσατε, χαὶ συσφίγξατε, 
χαὶ οἷόν τινα συνασπισμὸν ποιησάμενοι, οὕτως ἔλ- 
θετε " χἂν γὰρ πάντες ὁμοφρονῆτε", χἂν μυριάχις 
ἀντείπητε, διελέγξω ὑμᾶς μὴ ἀληθεύοντας" οὐ γὰρ 
προσοῦσαν ὑμῖν ὁρῶ τὴν ἀλήθειαν. 

« Νύχτα εἰς ἡμέραν ἔθηχα, φῶς ἐγγὺς ἀπὸ προσ- 
ὠπου σχότους. ) 

Τὴν νύχτα, φησὶν, ἅπασαν ἀγρυπνῶν ὡς ἐν ἡμέρᾳ 
διετέλεσα, προσδοχῶν ἀεὶ τὸ φῶς " τοῦτο δὲ φυσιχῶς 
πάσχουσιν οἱ ἐν ταῖς νόσοις ἀγρυπνοῦντες, εὐχόμε- 
νοι τὴν ἡμέραν ἰδεῖν" χαὶ τῆς ἡμέρας αὖθις ἐπιλα- 
βούσης, ὡς ἐν νυχτερινῇ ἡσυχίᾳ, θρηνῶν οὐδὲν ἔλατ- 
τον ὑπὸ τῶν ὀδυνῶν διετέλουν * τὸ δὲ ὅλον, συνῆπτον, 
φησὶ, τὰς νύχτας ταῖς ἡμέραις, οὐδένα καιρὸν ἔρη-- 
pov θρήνων χαταλιμπάνων. Τάχα δὲ λέγων: Φῶς 
ἐγγὺς ἀπὸ προσώπου σκότους, ἐχεῖνο ἔοιχε λέγειν, 
ὅτι Καὶ αὐτὸ τὸ φῶς ὑπὸ τῆς ἀθυμίας οὐ μαχράν μοι 
σχότους ἐδόχει " xa ἐχεῖνο δὲ τὸ ἀλλαχοῦ εἰρημένον 
περὶ τῶν ἀθυμούντων: Δύσεται αὐτοῖς ὁ ἥλιος 
μεσημδρίας " οὐχ ὡς τοῦ ἄστρου δύνοντος, ἀλλ᾽ ὡς 
τῶν λυπουμένων, χαὶ τὴν ἡμέραν νύγτα λογιζομέ- 
νων, xat μὴ ἀπολαθόντων» ἡδέως τοῦ φωτός. 


« Ἐὰν γὰρ ὑπομείνω, ἄδης μου ὁ οἶχος, ἐν δὲ γνό- 
φῷ ἔστρωταί μου fj στρωμνή. Θάνατον ἐπεχάλεσα 
μὴν πατέρα μου εἶναι, μητέρα δέ μου xa ἀδελφὴν, 
σαπρίαν. Ποῦ οὖν μον ἔτι ἐστὶν ἡ ἐλπίς ; 3] τὰ ἀγαθά 
pou ὄψομαι; ἣ μετ᾽ ἐμοῦ εἰς ἄδην χαταδήσονται: ἣ 
ὁμοθυμαδὸν ἐπὶ χύματος χαταθησόμεθα; » 


᾿Αλλὰ δεῖ 4:τ, φησὶ, χαρτερεῖν ἵνα τί πλέον mpoc- 
γένηται; διατέ δὲ ὑπενέγχω, xal μὴ θελήσω τὸν θά- 
γατον ; οὐ γὰρ παρέσται, xÀv μὴ θέλοιμι; οὐ χοινὸν 
ἅπασιν ἀνθρώποις τὸ ἀποθανεῖν; οὐχὶ ἄδης ἅπασιν 
o'xog ; οὐχ ἐχεῖ πάντες τῶν ἐνθάδε χαταλήγουσι πό- 
yov i τοῦτο γὰρ λέγει" "Ev γγόφῳ ἡ στρωμνή μου. 
Ἐν τῷ ἀφεγγεῖ χωρίῳ ἣ ἀνάπαυσις τῶν ἐνθάδε πό- 
νων" διὰ τοῦτο μὲν οὖν ἀντὶ πατρὸς ἔχω τὸν θάνα- 
πον, χαὶ διχαίως αὐτὸν ἐπελθεῖν μοι ποθῶ * ἀντὶ oi 
μηπέρος, τὴν τοῦ σώματος σῆψιν xal ἀνάλυσιν, τ 
ἐξ ἀνάγχης συμθαίνουσαν μετὰ τὴν τελευτὴν, 


9 

; 

τὴν 
αὐτὴν δὲ χαὶ ὡς ἀδελφὴν ποθῶ, χαὶ πᾶσι τοῖς τῇ 


νεχροῦ xdi τετελευτηχότος φέροντος εἰχόνα. Mm γὰρ 


οἴεσθε, ὡς τὰ ἐνθάδε ἀπελπίσας, εἰς ἄδηυ πλουτεῖν 
προσδοχῶ. Μὴ ἐνδέχεταί τινα μεθ᾽ ἑαυτοῦ χαταγα- 
γεῖν εἰς ἄδου τὸν πλοῦτον, T τὴν ἐνθάδε: δόξαν: Μὴ 
μετὰ τῶν ἐνθάδε ἀγαθῶν δύναμαι ἀπελθεῖν ἐπὶ χώ- 


^" 


ἵν 


55 Amos vint, ΙΧ. 


VARLE LECTIONES: 


ἄντα ὁμοφωνῆτε. 


p 


πάντες 


Β ^o 
δ TO. 


- 
(18 


m jg. 
ἀλλὰ τί δεῖ el mox ἵνα. 


“2 


IN BEATUM JOB. 


A 


C 


D 


194 


Rursus, inquit, his qui& a me dicuntur, omnes 
irascimini, et verbis instructi, prout in bello fieri 
solet, ad contradielionem vos comparatis, atque 
alter alteri suppetias fert, ut quod singulis deest, 
ab omnibus adimpleatur. Alii alios igitur corrobo- 
rate, impellite, constringite, et quasi facia testu- 
dine, sic impetum facite : licet idem animus om- 
nibus fuerit, licet millies contra lixeritis, falsi tamen 
vos arguam, veritatem enim vobis favere non vi- 
deo. 

Vgns. 12. « Noctem in diem posui, lumen prope 
ἃ facie tenebrarum. » 

Lucem, inquit, perpetuo exspectans, tanquam 
diurno tempore, noctem totam insomnem transegi 
(hoc autem naturaliter valetudinariis contingit, ut 
in morbis vigilias agant, et diem aspicere precen- 
tur), et. die rursus succedente, non secus quam in 
nocturno silentio, in luctu et doloribus degeban ; 
denique, nullum tempus a lamentis liberum relin- 
quens, diebus noctes continuabam. Cum autem di- 
cat: Lumen prope a facie tenebrarum, illud fortasse 
dicere vult, quod ipsa lux pr: animi angore pa- 
rum mihi a tenebris abesse videbatur; juxta illud 
quod alibi de iis qui merore afficiuntur, dictum 
est : Occidet iis sol meridie*?; non quidem quod si- 
dus illud tune oceidat, sed quia qui animi :egritu- 
dine laborant, diem etiam noctem reputent, nec 
luce ipsa plaeide fruantur. 


Vrns. 12-16. « Nam si sustinuero, inferi domua 
mea erunt, et in caligine stratum est stratum 
meum. Interitum appellavi patrem meum esse, ma- 
trem autem. meam ct sororem, tabem. Ubi igitur 
est mea jam spes? aut bona mea videbo? aut me- 
cum ad inferos descendent? aut pariter super pul- 
verem descendemus? » 

Sed in malorum tolerantia , inquit, perseveran- 
dum est, utquid lueri inde reportem? Cur vero 
adversa sustinere. peream, et mortem recusem ἢ 
nonne invito me aderit? annon omnibus homini- 
bus commune est mori ? annon. infernus omnium 
domus est? annon illic omnes a doloribus et la- 
boribus quos hic sustinent, cessabunt? lllud enim 
hoe vult : In caligine stratum meum; id est: In re- 
gione obscura a. vite hujus molestiis et laboribus 
requies est; quare mortem pro patre existimo, et 
jure adventum ejus opto ; pro matre vero, eorporis 
tabem et dissolutionem , quie mortem necessario 
consequitur, illamque tanquam sororem diligo, et 
omnibus amicitite nominibus compello et saluto ; et 
hoe ideireo. dico, quia corpus jam lue depravatum 
feteat, et mortui ae exslincti imaginem referat. 
Nolite autem arbitrari quod , desperatis in hac vi- 
ta rebus, apud inferos ditescere exspectem. Nuin 
divitias et gloriam qua hie fruitur, ad inferos se- 


Pic. ἀπολχυόντων. 47 Conjectum est 


195 
cum deferre, 
id est, ad inferos, cum bonis quw. hie possidentur, 
abire possum? Verum hoc fieri nequaquam potest. 
Qua igitur spe. fretus mala sustinebo, cum exiguo 
post tempore, relictis his omnibus, omnino morien- 
dum sit? Posthac enim, prater interitum, nihil 
aliud exspecto, et mortem unicam quietem arbitror ; 
quam cum assecutus fuero, omnis dolorum memo- 
ria evanescit. Ut enim qui defuncti sunt, ea quibus 
in hac vita fruimur, minime exspectant; ἃ nec 
ego, eorum quiz mihi erepta sunt, spem ullam fo- 
veo : et quidem si aliquam ejusmodi mihi spem 
pollicerer, frustra, ut apparet, rei instabili inhians, 
hine migrabo, nullamque bonorum fruitionem adep- 
tus, vitàm eum morte commutabo. Quod cum ita se 
habeat, merito. subitum mortis adventum tanquam 
patris exopto : quemadmodum enim liberi in paren- 
libus solatium collocant, ita et mihi in nulla re 
alia quies et tranquillitas est, quam in morte et 
corporis dissolutione. Similitudiue autem et exem- 
plo, malorum magnitudinem ob oculos posuit. 
(Quemadmodum enim, inquit, embryon utero ma- 
terno comprehenditur, et vivere videtur, patremque 
eum qui genuerat, agnoscit, nondum tamen in lu- 
cem et diem prodit, sed humoris et corrupti san- 
guinis abundantia ambitur ; similiter, inquit, me- 
cum agitur; mors enim nondum advenit, neque 
apud se detinet, sed instar patris, familiaris mihi 
redditur, et sine liberatione ab :rumnis, aut salu- 
tis spe ulla proposita, quasi perturbationum utero 
inclusum me continet ). Simul autem et nos docuit, 
ue bona hujus vita: in delieiis haberemus, nihil 
enim eorum €x hac vita nobiscum commigrabit 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


alicui. contingit? Num ad. pulverem, A ματος, τουτέστιν, ἐν τοῖς 


126 
χαταχθονίοι:ς ; ᾿Αλλὰ μὴν 
ποῦτο οὐχ ἔστι. Ποίᾳ τοιγαροῦν ἐλπίδι ὑπομείνω *, 
ὅπουγε μιχρὴν ὕστερον ἀποήανεῖν ἀπόχειται πάντω:, 
πάντα τὰ ἐνθάδε χαταλελοιπότα ; Ἐπὶ τούτοις γὰρ 
οὐδὲν ἕτερον προσδοχῶ, ἢ θάνατον, χαὶ ἀνάπαυσιν 
pias ἡγοῦμαι τὴν τελευτὴν, ἐν fj καταστὰς, οὐδεμίαν 
μνήμην ἕξω τῶν ἀλγηδόνων * ὥσπερ δὲ οἱ τετελευ- 
τηχότες οὐδεμίαν τῶν παρόντων προσδοχίαν ἔχουσιν" 
ἐλπίδα τινὰ τῶν ἀφαιρεθέντων ἔτι 
εἰ χα! τινας τοιαύτας ἐμαυτῷ ὑπο- 


οὐδ᾽ αὐτὸς 
χέχτημαι" 


οὕτως 
ἀλλ᾽ ε 
πείνω ἐλπίδας, ὡς ἔοικεν οἰχήσομαι, μάτην χεχηνὼς 
ἐπ᾽ οὐδενὶ βεδαίῳ, χαὶ χαταστρέψω τὸν βίον, οὐδε- 
υἱαν ἀπόλαυσιν τῶν ἀγαθῶν λαθών. Τούτου δὲ ὧδε 
ἔχοντος, εἰκότως ἐπελθεῖν συντόμως τὸν θάνατον ὡς 
πατέρα ποθῶ" ὥσπερ γὰρ οἱ παῖδες παραμυθίαν 
ἔχουσι τοὺς γονεῖς, οὕτω χἀγὼ ἐν οὐδενὶ ἔχω τὴν 
ἀπόλαυσιν !, ἣ ἐν τῷ θανάτῳ χαὶ τῇ ἀναλύσει. Παρα- 
δείγματι δὲ τὸ ἐπιτεταμένον παρέστησε τῶν ὃει- 
νῶν. Ὥσπερ γὰρ, φησὶ, τὰ ἔμδρυα ἐν τῇ μητρῴᾳ 
νηδύϊ ζῇν δοχεῖ xal περιέχεται, ἔχει 05 πατέρα τὸν 
σπείραντα, οὕπω 0i εἰς φῶς παρελθόντα, Ev ὑγρό- 
τητι xaX ἰχῶρ! πλείστῳ περιέχεται " τὸν αὐτὸν τρό- 
moy χαὶ αὐτὸς, φησὶ, διάχειμαι " ὁ μὲν γὰρ θάνατος 
οὕπω ἀφῖχται, οὐδὲ ἔχει παρ᾽ ἑαυτὸν", ὡς ὃὲ πατὴρ 
ᾧχείωται, χαὶ χαθάπερ ὑπὸ γαστρός τινος τῶν πα- 
θῶν περιέχει, οὐδέποτε τῶν δεινῶν ἀπαλλάττων, οὐδὲ 
ἐλπίδα σωτηρίας ὑποτείνων " ὁμοῦ τοιγαροῦν xol 
ἡμᾶς ἐδίδαξε, μὴ περιέχεσθχι τῶν ἐν τῷ βίῳ xaXov, 
οὐδὲν γὰρ αὐτῶν ἡμῖν συνεξέρχεται 
βίου" xaX ἱχανῶς ἀπολελόγηται τοῦ μὴ μάτην ἐπι- 
ποθεῖν τὸν θάνατον, τοσούτοις ἀλγεινοῖς περιαντλού- 
μένος. 


ἐχ τοῦδε τοῦ 


: οἱ quod non temere etsine causa tot malis exhau- 


stus. mortem optaverit, apologiam pro seipso idoneam instituit. 


CAP. XVIII. 
Protheoria. 

Baldadus iniquo animo fert, quod Jobus sermo- 
uem extendisset: Non enim, inquit, nos oportet bruto« 
rum more eum silentio tibi assidere. Deinde, quo- 
niam a Jobo sepius dictum fuisset, quod a corpore 
liberari in. votis haberet, Cur, inquit, insolenter te 
elfers, et sepius illud iteras (libenter corpus exue- 
rem) el de rebus tuis magnifice gloriaris, quasi 
singularis aliquis homo non exsisteres, sed mundus 
universus? Quid enim? An te exstincto, statim 
universi interitus sequitur? H:ec locutus, ad ea 
que impis eventura sunt, genemalibus quidem 
verbis utens, Justum vero propler impietatem 
sugeillans, stylum orationis convertit. 

VEns, 1-5. : Respondens autem Baldad Sauchi- 
les, ait : Quousque non cessabis? Colibe te, ut et 
ipsi loquamur. Et. cur tanquam quadrupedia tacui- 
mus coram te? » 

Sauchzorum tyrannus tyrannice loquitur. 
Cohibe te; 


Quo- 


usque enim, inquit, non cessabis? noli 


KEQAA. IIT. 
Προθεωρία. 
Δυσχεραίνει ὁ Βαλδὰδ ἐπὶ τῇ τοῦ Ἰὼδ μαχρηγο- 
plz" Οὐ γὰρ δεῖ, φησὶν, ἀλόγων δίκην σιωπῶντας 
παραχαθῇσθαι. Εἶτα, ὡς πολλάκις τοῦ Ἰὼδ εἰρηχέ- 
τος, ὅτι ἐπιποθεῖ τοῦ σώματος ἀπαλλαγῆναι, Τί, 
φησὶ, σοδαρεύῃ, χαὶ πολλάχις λέγεις, Ἡδέως ἔξειμι 
τοῦ σώματος, χαὶ σεμνύνεις τὰ χατὰ σαυτὸν, ὥσπερ 
οὐχ ὧν ἄνθρωπος εἷς, ἀλλὰ κόσμος ὅλος ; Ἐὰν ἀπο- 
θάνῃς, γενιχὴ γίνεται συντέλεια ; Εἶτα ταῦτα εἰρη- 
χὼς, στρέφει: τὸν λόγον εἰς τὰ τοῖς ἀσεθέσι συμδη- 
σόμενα, ὡς τὰ καθόλου μὲν λέγων, ἐπ᾽ ἀσεβείᾳ * δὲ 
σχώπτων τὸν δίχαιον. 


«9 


εὙπολαθὼν δὲ Βαλδὰδ ὁ Sua 


τίνος οὐ παύσῃ; Ἑπίσχες, ἵνα xai a 


» λέγει" Μέχρι 
οἱ λαλήσωμεν. 
καμεν ἐναντίον 


pe 


Διατί ὃὲ ὥσπερ τετράποδα σεσιωπ 
9025)» 

ὋΣ Σαυχαίων τύραννος τυραννιχῶς διαλέγεται, Μέ- 
Zt τίνος γὰρ, φησὶν, οὐ παύσῃ; Ἐπίσχες, μὴ οἴου 


VARLE LECTIONEM. 


ic. für. 


E£29t00 


v 


(c, add. τί vào. Χ yp. εὑσεθεία. 


191 


IN BEATUM JOD. 


198 


πρὸς Aya τοὺς λόγους ποιεῖσθαι, xai ἀποτάδην A existimare, cum belluis te. sermonem habere, ne- 


οὕτω διαλέγου, δίδου δὲ μᾶλλον xal ἡ μῖν τοῦ λαλεῖν 
χώραν, τοὺς σαυτοῦ συστέλλου λόγους. 


« Té γάρ; "EXv σὺ ἀποθάνῃς, ἀοίχητος ἡ ὑπ' οὐ- 
ρανόν ; ἣ χαταστραφήσετα: ὅρη ἐκ θεμελίων ;» 


Τί νομίζεις, φησὶν, ὅτι τῇ σῇ συστάσει xal ὁ xó- 
σμος συνίσταται; xol μεγαλύνεις τὰ χατὰ σαυτὸν, 
χαὶ ὡς τὸ πᾶν ζημίᾳ περιθάλλων, οὕτω τὸν θάνατον 
ἐπεύχῃ; ὥσπερ γὰρ τῆς ὑφ᾽ ἥλιον ζημιουμένης ἐπὶ 
τῇ σῇ τελευτῇ, xal ὡς γενικῆς γινομένης συντελείας, 
οὕτω διαλέγῃ, χαὶ ὡς τῆς σῆς μὲν δικαιοσύνης ἱστώ- 
σῆς τὰ ἀνθρώπινα, Ex ποδῶν δὲ γενομένου,, οὐχέτι 
ὕντος τοῦ eov χαθιστῶντος τὸ Θεῖον. 


« Θηρεύσχισαν ἐλάχιστοι τὰ ὑπάρχοντα αὐτοῦ * 
σφάλαι δὲ αὐτοῦ ἡ βουλή. [Ἂγθ᾽ οὗ ὁ Θεοδοτίων, 
χαταῤῥάξει αὐτὸν d βουλὴ αὐτοῦ. ᾿Ἐμθέθληται δὲ ὁ 
ποῦς αὑτοῦ ἐν παγίδι " ἐν διχτύῳ ἑλιχθείη * ἔλθοισαν 
δὲ ἐπ᾽ αὐτὸν παγίδες. » 

"Ex esu pops τῶν θηρωμένων ὀρνέων T, ζώων, 
παῦτα εἶπε, τὸ ἀδιεξόδευτον OtX τούτων δηλῶν τῶν 
χαχῶν ἐν οἷς περιείληπται ὁ ἀσεθής. “Ὥσπερ γὰρ τὰ 
ζῶα, φησὶν, ὑπὸ τὴν παγίδα ἣ τὰ δίχτυα γενόμενα, 
διεχδῦναι λοιπὸν οὐ δύνανται: ^ οὕτω χαὶ οἱ ἀσεθεῖς 
ἀναποδράστους ἔχουτι τὰς χαταλαμθανούσας αὐτοὺς 
συμφοράς * χαὶ τὸ δὴ χαλεπώτερον, ὅτι πολλάχις 
οὐδὲ ὑπὸ δυναστῶν τινων, ἀλλ᾽ ὑπὸ ἐλαχίστων xal 

εὐτελῶν τὴν τῶν ὑπαρχόντων ὑπομένουσι στέρησιν, 
πάσης αὐτῶν τῆς βουλῆς εἰς τοὐναντίον περιτρεπο- 
μένης * ἵνα εἴπῃ, 
σύνῃ, δι᾿ εὐ αρτίας 
ἀφύχτοις χαχοῖς συνελήφθης, ἅπερ τῷ τῶν παγίδων 


ὅτι Σὺ ὁ χαυχώμενος ἐπὶ διχαιο- 
τῶν οἰχείων ἐχπέπτωχας, χαὶ 


χαὶ τῶν διχτύων ἡνίξατο παραδείγματι. 
« Κατισχύσει ἐπ᾽ αὐτὸν διψῶντας. » 
Κραταιώσε:, φησὶν, ὁ Θεὸς τοὺς ὀρεγομένους ἐμ- 
φορηθῆνα: τῶν ὑπαρχόντων τοῦ ἀσεθοῦς * χαὶ τοὺς 
ἐπιθυμοῦντας εὑρεῖν τι xav' αὐτοῦ δυνατωτέρους 
αὐτοῦ ἀπεργάσετα:." xal ὁ μὲν ἐχχείσεται πρὸς τὸ 
πάσχειν διὰ τὴν τοῦ Θεοῦ ἀπόφασιν, ἄλλοι δὲ τὴν 
νομὴν αὐτοῦ ἕξουσιν. 
« Κέχρυπτα: ἐν τῇ γῇ σχοινίον αὐτοῦ, χαὶ ἡ σὐλ- 
ληψις αὑτοῦ ἐπὶ τρίδον. » 
Καὶ 
χατεσχευασμένων θὴρ 
οἱ θηραταὶ, 


τοῦτο ix μεταφορᾶς εἶπε τῶν Ex λίνου 
ράτρων, & τῇ γῇ χαταχρύψαντες 
τὰ ἐπιχαθήμενα τῶν ὀρνέων αἴρουσι, τῷ 
σχοινίῳ συνάγοντες τὸ λῖνον. "Ὥσπερ γὰρ, φησὶν, οἱ 
θηρεύοντες χρύπτουσιν εἰς γῆν τοῦ διχτύου τὸ σχοι- 
vlov, xaX πόῤῥωθεν χαθήμενο!, ἀποσχοποῦσιν εἰ γέ- 
γοὺς περὶ τὸ δίχτυον τὸ θήραμα, εἶτα ἕλχοντες τὸ 
σχοινίον συλλαμθάνουσι τὴν ἄγραν ἀδοχήτως ταῖς 
ἄρχωσι περιπεσοῦσαν * ἐχεῖνα Y γὰρ τὰ ὄρνεα ἀφα- 
νῶς περιπίπτει, ὡς ἐφ᾽ ἑτοίμην τρέχοντα τροφήν * 
οὕτω χαὶ οἱ ἀσεδεῖς ἀδεῶς πράττοντες τὰ χαχὰ, λαν- 


VARLE LECTIO? 


que orationem in longum producilo, nobis potius 
loquendi vicissitudinem coneedito, et sermonem 
tuum contrahe ac compesce, 

Vrgns. 4. « Quid enim? Si tu mortuus fueris, 
inhabitabilis erit ea qu:e sub. ccelo ? aut subverten- 
tur montes a fundamentis ? » 

Num arbitraris, inquit, te stante et superstite, 
mundum consistere ? et magnifice adeo tua effers, 
mortemque exoptas, quasi rerum universitati morte 
tua damnum afferres? tales etenim sermones pro- 
fers, ac si terra omnis qui soli subjaeet, tuo in- 
teritu, tanquam communi ruina, detrimentum 
caperet, et quasi tua justitia res humane stabiliren- 
tur, teque e medio sublato, nullus prxterea super- 
stes. foret, qui Numen divinum plaeatum et pro- 
pitium redderet. 

Vins. 7-9. « Venentur infimi substantiam ejus; 
erreL autem. ejus consilium. [Pro quo Theodotio, 
Pracipitabit eum consilium ejus.] Et immissus est 
pes ejus in laqueum ; in rete involvatur ; venient 
autem super eum laquei, » 

Per metaphoram ab avibus et bestiis quxe aucu- 
pio et venatu capiuntur, ut. malorum quibus im- 
pius irretitur nullum exitum esse ostenderet, hac 
dixit. Quemadmodum enim animalia quie in la- 
queos et retia inciderunt, evadere amplius inde 
nequeunt: ita etiam impit calamitatibus inevita- 
bilibus premuntur, et, quod gravius est, omni eo- 
rum consilio everso et in contrarium mutato, 5:0 τ 
penumero non a dynastis, sed a minimis et infimze 
sortis hominibus, facultates illis eripiuntur; ac si 
diceret : Tu qui justitiam tuam gloriose venditas, 
propter peccata bonis tuis exeidisti, eL. malis in- 
cluctabilibus (qux laqueorum et retium similitu- 
dine innuerat) illaqucatus teneris. 

« Confortabit super eum sitienles. » 

Eos, inquit, qui facultatibus impii saturare se 
cupiunt, corroborabit Deus ; et eos qui desiderant 
criminationis causam in eo deprehendere, poten- 
tiores reddet : et ille quidem decreto divino ma- 
lorum perpessioni exponetur, alii vero. possessione 
ejus fruentur. 

Vrns. 10. « Absconditus est in terra funiculus 
ejus, et captio ejus in semita. » : 


Et hoe, metaphora sumpta a laqueis ex filo con- 
Qexlis, dixit, quos aucupes terra occultantes, et 
funiculo rete contrahentes, aves quae insident 
captant. Quemadmodum enim, inquit, qui aves 
aucupantur, retis funiculum terra occullant, el 
proeul remoti sedentes, si przda in rete inciderii 
diligenter observant, attractoque funiculo, praedam 
inopinato in laqueos illapsam capiunt (volucres 
enim tanquam ad paratam escam advolanies, ex 
insperato in eos incidunt); ita etiam impii, dum 
omni timore abjecto mala perpetrant, calamitati- 


199 YMPIODORI 
Lus et infortuniis. improvisis seipsos imprudentes 
implicant. Hoc etiam pr:eterea his verbis innuitur, 
quod funiculus impii, id est, portio ejus terra ob- 
rula sit, et quod es delictis quie commisit. vinctus 
in omnibus semilis suis coarctetur ; 
In laqueo quem absconderunt, compre- 
lllud autem : Captio ejus 
Incursus et impetus 
impius autem, 


deveniat, et 
juxta illud : 
hensus est pes eorum **. 
in semitis, tale quid innuit : 
hostilis in locis desertis fieri solet; 
inquit, non in solitudinibus, sed in ipsis mediis viis 
comprehenditur, id est dum adhue prospera for- 
tuna utitur, subitam rerum mutationen sustinet. 

Vrns. 11. « Per circuitum perdant eum  do- 
lores. » 

Huie, inquit, malorum perpessio calamitatis finis 
non est, verum mortis quoque supplicium luit. Vel 
illud, per circuitum, id. est, acerba et dolore plena 
undiquaque illi evenient. 

« Et multi circa. pedes ejus venient in angustia 
famis. » 

Alia exemplaria sic habent 
tem pedes veniat in fame angusta, id est, ad extre- 
mam egestatem redigatur, ità ut ad multorum 
pedes provolutus, cibum supplex petat. Juxta au- 
Multi, inquit, eirca pedes 


: Circa multorum. au- 


lem priorem lectionem : 
ejus erunt, id. est, in angusta fame supplantantes 
eum, quasi diceret, in calamitate qua premitur. 


Vrns. I5. « Dlabitet in tabernaculo ejus in nocte 
ejus. » 

Alia autem exemplaria pro eo, in nocte ejus, ha- 
bent, in. corpore ejus. Juxta igitur illam lectionem : 
]u nocte ejus, id est, in caligine el obscura nocte 
omnis ejus conversatio erit : juxta alteram. vero, 
iu eorpore ejus, idem est ae si diceret : Locum 
quem inbabitaturus est, cum summa rerum inopia 
ingredietur, preter. corpus suum nihil prorsus ha- 
bens. Huie sensui Theodotio sic interpretatus con- 
sentit; lHabitabit in tabernaculo ejus rerum omnium 
egestas. Hebrzeus autem, amp'ius quiddam dicens, 
hobet : Hubitabit in tabernaculis non suis, id est, 
vagabundus in aliorum :edibus commorabitur. 

« Aspergentur speciosa ejus sulphure. » 

'"Theodotio autem : Ventilabitur speciosilate 
ejus, Sulphur ire vehementiam ostendit : quem- 
sduiodum enim, inquit, igne terrze immisso omnia 
pereunt; sie etiam impiorum apparens felicitas 
evanescet, cunctaque illorum, tanquam sulphure 
respersa, infrugifera evadent. Quod in terra Sodo- 
mitica. contigit, ignem inferens, in 
cineres redegit. Huic simile de peccatoribus dixit 
David : Ignis, et sulphur, et. spiritus procelle, pars 
calicis eorum *?, 

Vens. 16. « De subtus radices ejus siccabuntur, 
et desursum decidet messio ejus. » 


in 


quam Deus, 


Sed et omuis, inquit, ejusmodi hominis securi- 


(id enim- est, radix), refelletur, cum nemo 


contra decretum. divinum 


las 


resistere. valeat. Licet, 


*: P541. 31x, 40:- 9*9 Ῥέα), X; 77. 


C 


ALEXANDRINI 230 


A θάνουτ! σφᾶς αὐτοὺς ἀπροσδοχήτοις περιβάλλοντες 


συμφοραῖς καὶ δυσπραγίαις. Σημαίνει δὲ xol τοῦτο, 
ὅτι τὸ σχοινίον τοῦ ἀσεθοῦς, τουτέστιν, ἣ μερὶς αὖ- 
τοῦ χαταχέχωσται, χαὶ ἐξ ὧν ἥμαρτε δέσμιος γίνε 
και, χαὶ ἐν πάσαις ταῖς τρίθοις αὐτοῦ σφίγγετα! " 
Ἔν παγίδι 5 ἔκρυψαν, συγεζήφθη ὁ 
αὐτῶν. Τὸ δὲ, Ἡ σύλληψις αὐτοῦ ἐπὶ τρί- 
"Cote, ποιοῦτόν ἔστιν " Αἱ ἔφοδοι ἐν τοῖς ἐρήμοις τί- 
ὁ 0: ἀἁσεθὴς, φησὶν, οὐχ ἐν ἐρήμοις, ἀλλ᾽ 
μδάνεται, deles i 
τὴν αἰφνίδιον ὑπομένει: μετα- 


xax. τὸ, 
ποὺς 


νονται * 


αὑταῖ: μέσαις ταῖς ὁδοῖς συλλα 
ἔτι ὧν ἐν τῇ εὐημερίᾳ 
βολήν. 

€ Κύχλῳ ὀλέσαισαν αὐτὸν ὀδύναι ; ν 


Οὐ μέχρι παθῶν, φησὶν, ἵσταται τῷ τοιούτῳ τὰ 
δεινὰ, ἀλλὰ Ἢ τὸ, 
κύκάῳ, ἀντὶ τοῦ, πανταχόθεν ὀδυνηρὰ αὐτῷ cop. 6t,- 


χαὶ θανάτου δίδωσ: δίχην. 
ceca. 

« Πολλοὶ δὲ περὶ πόδας αὐτοῦ ἔλθοισαν ἐν λιμῷ 
στενῷ. ν 

* "Exspa. ὃὲ ἀντίγραφα οὕτως ἔχουσι * Πο.1.1ῶν δὲ 
ἔλθοι ἐν λιμῷ στενῷ, ἀντὶ ποῦ, εἰς ἐσγό- 


περὶ πόδας 
τὴν ἁπορίαν ἐλάσο!, ὡς xai ὑπὸ πόδας πολλῶν πί- 
πτειν, χαὶ. δεῖσθα! ὑπὲρ τροφῆς. Κατὰ δὲ τὸ ποῶ- 
τον, Πολλοὶ, φησὶν, ἔτονται περὶ τοὺς πόδας αὐτοῦ, 
τιν, ὑποσχελίζοντες αὑτὸν 


ἐν τῇ χαταλαμθανούσῃ αὐτὸν συμ- 


τουτέσ £v λιμῷ στενῷ, 
ἵνα εἴπῃ» 
φορᾷ. 

« Κατασχ 
ποῦ.» 

Ἕτερα 02 ἀντίγ 
ἐν σώματι αὐτοῦ, ἔχουσι. Κατὰ μὲν οὖν τὸ, 
γυχτὶ αὐτοῦ, ἀντὶ τοῦ, ἐν ζόφῳ χαὶ ἐν νυχτὶ ἀφεγ- 


; Κ᾽ ΠᾺΡ S ἢ 
ηνώσει ἕν τῇ σχηνῇ αὐτοῦ ἐν νυχτὶ αὖ- 
1 : 


ραφα ἀντὶ τοῦ, ἐν γνυχτὶ αὐτοῦ, 
ἐν 


γεῖ ὅλη αὐτοῦ ἔσται dj διαγωγή * xazà δὲ τὸ, Év σώ- 
ματι αὐτοῦ, ἵνα εἴπῃ, ὅτ! εἰσελεύσεται εἰς τὸν τόπον 
ὅπου χατασκηνοῖ μετὰ τῆς ἐσχάτης πενίας, μηδὲν 
ἕτερον ἔχων ἣ τὸ ἑαυτοῦ σῶμα. Ταύτῃ τῇ ἐννοίᾳ 
xai ὁ Θεοδοτίων συντρέχει, οὕτως εἰρηχώς * Kaca- 
σκηγώσει ἐν τῇ σκηνῇ αὑτοῦ ἀνυπωρξία. Ὃ ox 
"KE6patoz ἔχει, Κατιισκηγώσει ἐν σχηναῖς οὐχ αὖ- 
τοῦ, πλέον π΄ λέγων, ἀντὶ τοῦ, ἀλώμενος διατελέσει 
ἐν ἀλλοτρίοις. 
« Ἰζατασπαρήσονται τὰ εὐπ 
Ὁ δὲ Θεοδοτίων Λεκμηθήσε 
Θεῖον, τῆς 


οεπῇ αὐτοῦ θείῳ.» 
εται ἐπὶ ὡραιότητι ab- 


τοῦ. ἔδειξε τὸ ἐπιτενα μένον * 


ὥσπερ YXp, φησὶ, πυρὸς ἐνεχθέντος ἐπ 


ὀργῆς 
τῆς γῆς, 
τα! * οὕτω χαὶ τῶν ἀσεθῶν ἡ δοκοῦσα 
τὰ xac 


ἄπαντα δπόλλυ 


εὐημερία Ex ποδῶν γίνε χαὶ πάντα aj- 


τοὺς sl; ἀχαρπίαν χαταλήξει, ὡς ὑπὸ θείου" xaza- 
σπαρέντα * ὡς ἐπὶ τῆς Σοδομίτιδος, ἣν € ἐπαφεὶς 
ὁ Θεὸς, € χαὶ Δαβὶδ περὶ τῶν 


ἁμαρτωλῶν, Πῦρ, καὶ θεῖον", καὶ idein καταιγί- 


Ὅμοιον εἶπε 


ἐφρωσεν. 


δος, ἡ μερὶς τοῦ ποτηρίου αὐτῶν. 

« Ὑποχάτωθεν αἱ ῥίζαι αὑτοῦ 
zizat θερισμὸς 
πᾶσα, φησὶν, ἀσφάλε'α 
χθήσετα!, οὐδενὸς ἀρχοῦντος 
[f. add. ἀντιστῆνα!]. Κἂν 


ξηρανθήσονται, 
χαὶ ἐπάνωθεν Emtec. αὐτοῦ.» 
'"AXLà χαὶ τοῦ τοιούτου, 
τοῦτο γὰρ ἡ iQ, ἔλεγ 


πρὺς τὴν Θεοῦ ἀπόφασιν 


] 
£01 
τις, φησὶν, ὑπόνοια βλαστήσεως γένηται, ταχέως ἐχ- 
προσηῦσιν ἡ 


αὐτὸ ἔλ αῦςΞ 


χοπήσιται, xui συνδιαφθαρήσεται τὸ οἷς 
δοχοῦτα περιφάνεια. "Ex μεταφορᾶς δὲ 


τῶν ἐχτεμνομένων δένδρων. 


« Τὸ μνημόσυνον αὐτοῦ ἀπώλοιτο ἐν γῆς. » 
Τυυτέστιν, Εἰς λήθην τοῖς πᾶσι χαταστήσεται ὁ 


ἀσεθῆς " ἀπολοῦνται γὰρ οἱ παῖδες αὐτοῦ, οἱ δὴ μνη- 
μόσυνόν εἰσι τῶν γεννησάντων. 


σωπον ἔξω- 


De 


£T 


o 
e 
c 


« Καὶ ὑπάρξει ὄνομα αὐτῷ 
τέρω. » 
* Τὸ ὄνομα αὐτοῦ, p οὕτως ἔσται σχαιὸν καὶ 


y ἀχούοντα τῆς προσηγορίας 


R 


ποτρόπαιον, ὡς ἕχασ 


στρέφειν ἐξωτέρω τοῦ λέγοντος τὸ ἑαυτοῦ πρ πον, 


ὄσω 
μυσαττόμενον xai αὖ τὴν τὴν ὀνομασίαν ^ e 


€ "Ez αὐτῷ ἐστέναξαν ἔσχατοι. [ δὲ ᾿Αχύϊας, 
Ἐν τῇ ἡμέρᾳ αὐτοῦ. ἀδημονήσουσιν ὕστερον.] Πρώ- 
πους δὲ ἔσχε θαῦμα. » 

Πρώτους iq ἐπὶ 
πρεσθύτας * ἐσχάτους δὲ, τοὺς μετ᾽ αὐτόν. Θαυμά- 


αὐτοῦ 


ει “τοὺς «ἧς γενεᾶς 
? IJ t EJ 


σουοῖν "οὖν, φησὶ, xa! οἱ ὁρῶντες τῶν ἁτεύῶν τὴν 
πτῶτιν, χαὶ οἱ τὰ xaz' αὐτοὺς ὕστερον ἀχοῇ παρα- 


2 


δεχόμενοι " χαὶ τοὺς μὲν νέους & 
χαῦ ἑχυτοὺ:- 


φήθος, περὶ τῶν 
προθεθηχότες χαὶ 
πεῖραν ἔχοντες πραγμάτων, ἐκπλήττονται 8 ἐπὶ cot 


δεδοιχότα:, οἱ δὲ 
, 
πράγμασιν. 

Κι, IO". 

Προθεωρία. 

Οἱ μὲν φίλοι 
συνομένῳ * ὁ ὃὲ ὡς βαρεῖς ὄντας ἐν 
αἰτιᾶται, xal φησιν, ὅτι Τοῦτο μόνον ὑμᾶς γνῶναι 
θέλω, ὅτι Θεός ἐστιν ὁ τὰς ἀνηχέστου: μοι ταύτας 
πληγὰς ἐπαγαγὼν, ἵνα τοῦτο γνόντες, φοθηθῆτε μὴ 
ποῖς ἰσοστασίοις xai ὑμᾶς περιθάλλῃ χαχοῖς, Μέμ- 


τῷ "I6 ἐπιτιμῶοιν ὡς περιττὰ θρα- 


τοῖς ἐν ἰδισὼ 


φεται δὲ ὡς χατὰ πρόσωπον αὐτὸν χαχολογοῦντας. 
Δῶμεν γὰρ, φησὶν, ὅτι μὴ xa0nxóvztoz φθέγγομαι, 
ἀλλ᾽ ὑμᾶς οὐκ ἔδει φίλους ὄντας ἐπιτρίθειν μοι τὰς 
συμφοράς. Ταῦτα πρὸς τοὺς φίλους εἰρηχὼς, πάλιν 
ἐχδιηγεῖται τὰ συνέχοντα αὐτὸν δεινὰ, ἑχυτόν τε 
πείθων χἀχείνους, ὡς ὑπὲρ ἁμαρτίας ἀνθρωπίνας αἱ 
τιμωρίαι, xaX ἐχθροῦ μᾶλλόν εἶσιν αἱ τοιαῦται πλη- 
γαΐ - ὄντω: γὰρ ἐχθροὺς ἣν ὁ οὕτως χρώμενος, εἰ χαὶ 
Εἶτα 
μὴ ὡς δίχαιον ἐπαισχύνωνται, 
φίλον ΣΑΣ ΕΣ χαὶ ἐπεύχεται γράφῇ 
δοθῆνα. αὐτοῦ τὰ ῥήματα, 


αὐτὸς τὴν αἰτίαν ἢγνόξ. τῆς συγχωρήσεως. 


men 


ἀλλ᾽ ὡς παρα- 
ἵνα διαδόσιμα χαὶ ταῖς 
ἐφεξῆς γένωνται γενεαῖς " ὃ δὴ χαὶ γέγονε, χαὶ οὐχ 

ἀπέτυχέ γε τῆς εὐχῆς ὁ δίκαιος. Καὶ μέμφεται τοῖς 
φίλοις ὡς ἀναζητοῦσι πῶς ἂν αὐτὸν τοῖς λόγοις πλή- 


ξωσ!, χαὶ παραινεῖ παύσασθαι τῶν ὀνειδισμῶν, τοῦ 
Θεοῦ τὸ χρίμα διευλαθουμένηυς. 

« Γνῶτε μόνον ὅτι ὁ Κύριος ησὲ ue o5- 
IU. D 

A βλέπετε, φησὶ, περὶ iub, μὴ λογίζη 0: ἄλλοθεν 


IN BEATUM JOB. 


A 


D 


p 


992 
inquit, germinalionis suspicio aliqua fuerit, subito 
'indetur apparens splendor, et una cum faculta- 
tibus quas possidet, peribit et corrumpetur. Meta- 
phora autem ab arboribus ferro excisis ductu 
est. 

Vens. 17. « Memoriale ejus pereat de terra. » 
Id est : Impius ab omnibus oblivioni tradetur: 
liberi enim ejus peribunt, qui monumentum paren - 

Lum exsistunt. 
« Et erit nomen ei super faciem extra. » 


ex 


Nomen, inquit, ejus infaustum adeo et aboni- 
nandum erit, uL. statim. simulatque quis audierit 
nominis ejus appellationem, vel solam ejus men- 
lionem detestatus, faciem. suam extra ab eo qii 
protulerit, avertat. 

Vins. 20. « Super eum gemuerunt ultimi. [Aquila 
autem, In. die ejus angentur ei. eruciabuntur ulti- 
mi.] Primos autem tenuit admiratio. » 

Primos vocat, sxeuli quo. ille floruit seniores : 
ullimos vero, post eum oriundos, Qui impiorum, 
inquit, ruinam oculis cernunt, et qui postea quie 
ilis. evenerint, fama. aecipient, admirabuntur ; €t 
juvenes quidem rebus suis metuentes timor invadet, 
sale autem proveetis et expertis, rerum eventus 
stuporem ineutiet, 


CAP. XIX. 
Protheoria. 

Amici quidem Jobum, tanquam inepta effutien- 
tem, objurgant; ille vero eos tanquam sibi mole- 
sto ΟἹ contumeliosos accusat, dicitque ; Uled unnni 
scire vos volo, Deum esse qui plagas has imme- 
dicabiles mihi inflixit; ut hoe cognito, vereamiri 
ne paribus zerumimis vos involvat. Vituperat auteni 
quod coram et in os maledicta evomereut. 
Concedatur, inquit, me contra quam decorum est 
loqui; vos autem, qui amici estis, non oportcbat 
calamitates meas refricare et augere. ΠΡΟ posi- 
quam amicis dixisset, rursus mala quibus prenie- 
batur enarrat, ut sibi non. minus quam illis persua- 
deat, supplieia sua delietis immanis graviora exsistere, 


eos, 


plagisque ejusmodi ab inimieo demone inflietos 
esse; revera enim inimicus erat qui tam inclemenicr 
co utebatur, licet ille permissionis divine causam 
ignoraverit. Deinde hortatur ut, sin miuus tanquani 
justum. revereri, saltem tanquam amieum iniseri- 
cordia eum prosequi velint : optatque verba sua 
scriptis tradi, ut ad futura secula transmittantur ; 
quod sane factum est, neque justi vota irrita. füc- 
runt. Amicos etiam increpat, quod occasioncra 
studiose quirerent conviciis eum  proscindend, 
hortaturque eos ut, judicium divinum reveriti, a 
conviciis et contumeliis abstineant. 

Vgns. 9. « Scitote. tantum quia. Pominus feeit 
me sic. » 

Mala, esistimetis 


inquit, qu:& pati me. videtis, ne 


VARDE LECTIONES, 


ParnoL. Gn. ΧΟ. 


203 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


204 


aliunde quam a Deo mihi contingere. Vobiscum A ἐληλυθέναι (uo: 3j ἀπὸ τοῦ Θεοῦ. "Evvotay τοίνυν 


igitur calamitatem meam considerantes, ejusque 
magnitudinem perpendentes , et quemadmodum 
malorum acerbitas vestigium omne  pristin:z feli- 
citatis deleverit, et vos mecum eamdem naturam 
indueritis, animo vestro reputantes, timete ne, dum 
conviciis et maledietis contra me secure et intre- 
pide peccatis, easdem mecum plagas sentientes, 
supplicium luatis ; qui mihi enim eas inflixit, po- 
lest etiam el. vobis infligere. His autem verbis, 
ostendens quod non oporteat illis. insultare qui a 
Deo plectuntur, sed illorum potius sortem lugere, et 
limere, metum illis injicit ; ac si ita diceret : No- 
lite sic, misericordiam exuentes, et calamitatis ineze 
affectum deponentes, laboranti mihi insultare, ne 
eamdem mecum naturam habentes, in. eadem mala 
incidatis. 

Vgns. 9. « Loquimini contra me, non reveriti me 
infesti estis mihi. » 

Et juxta Theodotionis et Symmachi interpre- 
ialionem : Jam decies pudore a[fecistis me. Grave 
quidem est, inquit, absentibus detrahere; vos 
autem, pudore omni abjecto, coram eL in os 
conviciis me proscinditis, et sine misericordia, aut 
calamitatis mex affectu ullo, mihi insultatis. 

Vzns. 4, ὃ. « Esto utique, in veritate ego erravi, 
etapud me moratur error, loqui verba qui non 
oportebat, et verba mea errant, et non in tempore : 
sine vero, quoniam. super me magnificamini, οἱ 
insultatis mihi opprobrio. » 

Per suppositionem, inquit, vobis concelo quod 
pro peccatis h:xe patiar, prout vos arbitramini ; 
detur ex opinione vestra quod ex recta via deflexe- 
rim, quod a veritate aberrem, in sermonibus meis 
de meipso mentiar, et cum impius sim justitiam 
simulem, neque tempore opportuno verba mea pro- 
feram, sit autem in me error, vel (secundum reli- 
quos interpretes) ignorantia, neque prout decet 
loquar; werum hoc supposito, quod ea qux non 
oportebat, admiserim, me tamen (licet talis forem) 
qui olim pietatem sum sectatus, ex operibus liber- 
tate loquendi nunc frui oportebat : hoc autem non 
feci, sed tanquam justus respondeo. Nonne vobis 
Witur, verbera, tabem, vermes, et. bonorum jactu- 
ram intuentibus, verendum erat? ac venia mili, prze 
dolore verba eructanti, concedenda fuit? Non tan- 
tum autem sine modo et modestia conviciis me 
laceratis, sed impetu facto, et tanquam insultantes, 
afflictum, aerumnosum, et tam gravia perpessum, 
pedibus proculcatis. 

Vrns. 6. « Scitote igitur. quia Dominus est qui 
turbavit. » 

Id est, qui res meas adeo conturbavit. Hebraeus 
autem, pro, tarbavit, habet, percussit. Ut autem ti- 
morem illis incuteret, et ἃ contradictionibus cessare 
cogeret, dictum quo in exordio usus est, rursus hic 
usurpavit : Meam enim, inquit, plagam animo vo- 
biscum reputantes, ne in easdem vos srumnas in- 
cidatis, metuite. 


λαθόντες τῆς ἐμῆς συμφορᾶς, xal τὸ μέγεθος ταύ- 
τῆς χατανοήσαντες, xal ὡς ἡ ἐπίτασις τῶν δεινῶν 
οὐδὲν ἴχνος τῆς προτέρας εὐπραγίας συνεχώρησε 
περιλειφθῆναι, xat ὡς τὴν αὐτὴν περίχεισθε φύσιν, 
λογισάμενοι, φοθήθητε, μὴ ἀδεῶς ταῖς χατ᾽ ἐμοῦ 
λοιδορίαις ἁμαρτάνοντες, δίκην ὑπόσχητε, τὰς αὐ- 
τὰς ἐμοὶ δεχόμενοι πληγάς * ὁ γὰρ ἐμοὶ ταῦτα ἐπ- 
ἄγων, δύναται xal ὑμῖν ἐπαγαγεῖν. Διὰ τούτων δὲ 
εἰς φόδον αὐτοὺς ἀποφέρει, δειχνὺς, ὅτι τοῖς ὑπὸ 
τοῦ Θεοῦ τιμωρουμένοις οὐ χρὴ ἐπεμθαίνειν, ἀλλὰ 
θρηνεῖν, xal φοθεῖσθαι " οἱονεὶ λέγων, Μὴ οὕτως 
ἐπεμθαίνητέ μοι χάμνοντι, μὴ ἐλεοῦντες, μηδὲ 
συμπαθοῦντές μου τῇ περιστάσει, μὴ zat ὑμεῖς 
τοῖς αὐτοῖς περιπέσητε, 
σιν. 


τὴν αὐτὴν ἔχοντες qU- 


« Καταλαλεῖτέ μου, οὐκ αἰσχυνόμενοί με ἐπίχει- 
σθέ pot. » 

Καὶ χατὰ Θεοδοτίωνα xal Σύμμαχον, Τοῦτο δέ- 
κατον κατῃσχύνατέ με. Βαρὺ μὲν, φησὶ, xal τὸ 
ἀπόντων χαταλαλεῖν - ὑμεῖς 6i ἀνερυθριάστως χαὶ 
χατὰ πρόσωπον λοιδορεῖτέ με, χαὶ προσεπεμθαίνετέ 
μοι, μὴ ἐλεοῦντες, μηδὲ 
περιστάσει. 


συμπαθοῦντές μου τῇ 


, 


« Ναὶ δὴ ἐπ᾽ ἀληθείας ἐγὼ ἐπλανήθην, παρ᾽ ἐμοὶ 
ὃὲ αὐλίζεται πλάνο:, λαλῆσα!: ῥήματα ἃ οὐχ ἔδει, τὰ 
δὲ ῥήματά μου πλανᾶται, xal οὐχ ἐπὶ χαιροῦ " ἔα 
Oi, ὅτι ἐπ’ ἐμοὶ μεγαλύνεσθε, ἐνάλλεσῦς δέ μοι 
ὀνείδει. » 

Ka0' ὑπόϑεσιν ὑμῖν, φησὶ, δίδωμι, ὡς ὑπολαμ- 
θάνετε, ὅτι διὰ τὰ ἁμαρτήματα ταῦτα πάσχω * δε- 
δόσθω χαθ᾽ ὑμᾶ; ὅτι τῆς ἀληθοῦς ὁδοῦ ἔξω γέγονα * 
δῶμεν ὅτι κατ᾽ ἀλήθειαν ἐγὼ πλανῶμαι, χαὶ ψεύ- 
δομαι τοῖς ὑπὲρ ἐμαυτοῦ λόγοις, xa ἀσεθὴς ὧν 
δικαιοσύνην σχηματίζομαι, xal o) κατὰ χαιρὸν τοὺς 
λόγους προφέρω, ἐστὶ δὲ ἐν ἐμοὶ πιϊώγος, ἣ χατὰ 
ποὺς λοιποὺς, ἀγγόημα, χαὶ οὐ χατὰ τὸ δέον φθέγ- 
γομαι" 
χειν, οἷα οὐχ ἔδει, εἰ καὶ τοιοῦτος ἥμην, xal δέον με 


ἀλλ᾽ εἰ xal καθ᾽ ὑπόθεσιν τοιαῦτα ἐπεποιή- 


πάλαι εὐσεθείας ἐπιμελούμενον, νῦν τὴν Ex τῶν ἔρ- 
yov ἔχειν παῤῥησίαν " τοῦτο μὲν οὐ πεποίηχα, ἀπο- 
χρίνομαι δὲ ὡς δίκαιος. "Apa οὐχ ἐχρὴν ὑμᾶς βλέ- 
ποντὰς τὰς μάστιγας, τοὺς ἰχῶρας, τοὺς σχώληχας, 
τὴν ἀπώλειαν τῶν ὑπαρχόντων, αἰδεσθῆναι, χαὶ 
συγγινώσχειν ὑπὸ ἀλγηδόνων φθεγγομένῳ; Μᾶλλον 
ὃὲ οὐ μετρίως μον ὀνειδίζετε, ἀλλ' ἐναλλόμενοι 
ὥσπερ οἱ ἐπεμύθαίνοντες xoi χαταπατοῦντες, xal 
ταῦτα οὕτω πάσχοντἁ χαὶ ταλαιπωρούμενον. 


' € Γνῶτε οὖν ὅτι Κύριός ἔστιν ὁ ταράξας. » 


Τουτέστιν, ὁ ἐν τοσαύτῃ συγχύσει τὰ xa ἐμὲ χα- 
ταστῆσας " ὁ δὲ 'E6palo; ἀντὶ τοῦ, ὁ ταράξας, 
ἔπληξεν, ἔχει. Τὴν δὲ ἐν τῷ προοιμίῳ ῥῆσιν αὖυις 
πέθειχεν, εἰς φόθον αὐτοὺς χαταστῆσαι βουλόμενος, 
xai παῦσα! τῆς ἀντιλογίας " Ἐννοήσαντες γὰρ, qn- 
ci, τὴν χατ᾽ ἐμοῦ πληγὴν, δείσατε μὴ χαὶ ὑμεῖς τοῖς 


αὐτοῖς περιπέσητε. 


205 
« Ἰδοὺ γελῶ ὀνείδει, οὐ λαλήσω. » 
Τοῦτο πολλαχοῦ ἔστι νοῆσαι: " ἤτοι γὰρ τοῦτό φη- 

σιν, ὅτι Ἐπὶ τῷ ὀνείδει ὑμῶν γελᾷν, οὐ λαλεῖν νο- 

μίξομαι: ἣ, 

ὡς ἔχει, οὐ παραδέχεσθέ μου τοὺς λόγους, ἀλλὰ διὰ 

τὸ ἀντιλέγειν μοι ὑμᾶς, δοχῶ μηδὲ εἰρηχέναι" ἣ, ὅτι 

Ἰδέλτιον τὸ γελᾷν ἐπὶ τοῖς ὑ χαὶ μὴ 

ἀποχρίνεσῆαι, ἀλλὰ καταφρονεῖν αὐτῶν ὡς ψευδῶν. 

Τί γὰρ εἴποιμι, μήπως τῆς ἀποφάσεως δειχνυούσης 

πότερον ἐγὼ τ᾽ ἀληθῆ λέγω, 1| ὑμεῖς ; 

« Κύχλῳ περιῳχοδόμημα:, xol οὐ μὴ διαθῶ * ἐπὶ 
πρόσωπόν μου σχότος 


ὅτι Λέγων μετ᾽ ἀληθείας τὰ xav! ἐμὲ 


ὑμετέροις ς ὃν": ἰδεσι, 


ξτο. » 

Οἱ δὲ ἄλλοι ἀντὶ τοῦ, ἐπὶ πρόσωπόν μου, ἐπὶ 
ἀτραποὺς, ἐξέδωχαν. ᾿Αδιεξίτητά μοι, φησὶ, τὰ 
xaxà, χαὶ οὕτω τοῖς δεινοῖς χεχύχλωμαι, ὥστε μηδὲ 
ἔχειν διέξοδον. Ὡς γὰρ οἱ κχυχλοτερῶς ὑπὸ τεῖχος 
ἀπειλημμένοι, ἣ ἀορασίᾳ τὰς ὄψεις ἐμποδιζόμενοι, 
περαιτέρω προελθεῖν οὐ δύνανται " οὕτως ἀμήχανον 
τῶν συμφορῶν ἔξω γενέσθαι " ἐσχότωσέ με, οὐχ ἔχω 
ποῦ ἀπελθεῖν, οὐδὲ βλέπω, οὐδὲ δύναμαι, ὡς ἐν ὀχυ- 
ρώματι χαὶ φρουρᾷ χαθειργμένος. 


« Διέσπασέ 
ὥσπερ δένδρον τὴν & 
ἐχρήσατο, ἡγήσατο δέ με ὥσπερ ἐχθρόν. » 


"E 
[0] 
bi 
c 


εύχλῳ, xol (Qyóunv* ἐξέχοψε δὲ 


Μεληδὸν, φησὶ, διέσπασε, τὴν προσοῦσαν χτῆσιν 
ἀφείλετο, τὴν ἐκ τῆς εὐπαιδίας μνήμην ἠφάνισε, 
πᾶσάν μου χρηστὴν ἐλπίδα, ὡς δένδρον ἐξέχοψεν " 
ὥσπερ δέ τις ἐχθρὸς ὀργῇ χρώμενος, οὕτω τὰ χατ᾽ 
ἐμὲ διεσχεύασε b, χαὶ χατὰ τοῦ σώματος ἤνεγχε τὴν 
πληγὴν, χαὶ ὡς πολέμιον ἐτιμωρήσατο, χαὶ βαρύ 
τερον. Καλῶς δὲ εἶπε τὸ ὥσπερ " οὐ γὰρ εὐεάθῶς 
οὐδὲ ὡς ἐχθρὸς ὁ Θεὸς χολάζε:. Ταῦτα δὲ εἶπε, xoi 
τοὺς φίλους χαὶ ἑαυτὸν πείθων, ὡς ὑπερέδαλε μέ- 
zgov ἀνθρωπίνων ἀμαρτη μάτων ἡ τιμωρία " xax γὰρ 
ἀλνηθῶς, οὐ δι’ ἁμαρτίας, ἁλλὰ χατὰ γυμνασίαν 
ἔπασχεν ὁ δίχαιος. 


υ ἐχύχλωσαν ἐγχάθετοι. » 


"Ex μεταφορᾶς τῶν πολεμίων τοῦτο εἶπεν, οἱ λό- 
χους xai ἐνέδρας πανταχόσε ἱστῶντες, ἁθρόον πάν- 


τες ἐπέρχονται, ἀπολαθόντες Ev μέσῳ τὸν ἐν- 


εδρευόμενον * ἵνα εἴπῃ, ὅτι ἸΙανταχόθεν με περι- 
εἐστοίχισαν οἱ τὰς ἀλγηδόνας ἐπιφέροντες, χαὶ ὁδός 
“ἰς τοῖς ἐπιοῦσιν οἱ προλαθόντες P ἄλλὸς 


ἄλλον διαδεχόμενοι, xal τῇ συνεχεῖ τῶν δεινῶν 
ἀγγελίᾳ βαπτίζοντες τὴν διάνοιαν. Ἐγκάθετοι δέ 
εἰσιν οἱ δόλιοι, οἱ τῷ χαχῷ ἐγχείμενοι, οἱ ἐνεδρεύον- 
τες, χαὶ χαταθλάπτοντες, εἴτε ἄνθρωποι, εἴτε δαί- 
μονες " ὁδοὶ δὲ, δι’ ὧν τὴν πορείαν οἱ διαρπάσαντες 
αὐτοῦ τὴν περιουσίαν ἐποιήσαντο. 

« θεράποντά μου ἐχάλεσα, xaX 
σ:ν.» 


οὐχ ὑπήχου- 


Τῆς ἐχ τῶν λοιπῶν παραχλήσεως ἐν ἐρημίᾳ xa 


VARLE 


IN BEATUM JOB. 206 


Vgns. 7. « Ecee rideo opprobrio, non. loquar. » 

Iloc sensum. multifarium admittit; vel enim hoec 
dicit : Propter vestra convicia ridere potius quain 
loqui videor ; vel : 
enarrans, 


Res meas prout se. habent vere 
fidem sermonibus meis non adhibetis, 
sed contradictione vestra facitis ut ne locutus qui- 
dem esse videar; vel : Satius est non respondendo, 
sed tanquam falsa rejiciendo, convicia. vestra ludi- 
brio habere. Quid enim dicere oporteat, cum judieio 
nondum ostensum sit quis nostrum vera loquatur? 

Vrns. 


Q 


8. «In circuitu. circumidificatus sum, et 
non transibo : in vultu meo tenebras posuit. » 

Alii vero, pro ilo, in 
sunt, super semitas. Mala mea, inquit, 
lione percurri. possunt, 
cumvallarunt, 


vultu meo, interpretati 

nulla ora- 
srumno cir- 
ut exitum invenire nequeam. Quem- 
admodum enim qui undique muro clausi sunt, vel 
tenebris impediti, cernere nequeunt, ulterius pro- 


gredi non possunt ; sic 


meque sic 


calamitates evadere, impos- 
sibile mihi est : ocewcavit me, perfugii locum non 
habeo; et tanquam septo ac propugnaculo inclusus, 
neque video, neque videre possum. 

Vrns. 10, 11. « Dirupit me undique, et abii ; et 
excidit tanquam arborem spem meam : graviter au- 
tem mihi ira usus est, et arbitratus est me tanquam 
inimicum, » 

Menmbratim, inquit, me discerpsit, facultates quas 
possederam eripuit, pr:wclare sobolis memorianm 
omnem delevit, et. tanquam arborem, spem om- 
nem bonam radicitus excidit. : tanquam hostis 
ira accensus bona mea omnia diripuit, corpori 
plagam inflixit, gravioreque supplicio quam | adver- 
sarium me affecit. Recte vero dixit, tanquam, Deus 
enim absque perturbatione et animo hostili suppli- 
cia irrogal. Dieit autem hec, ut amicis et sibi per- 
suadeat quod humanoruin delictorum | mensuram 
supplicium excederet : justus enim revera noa 
propter peecata, sed propter patienti: suce explo- 
rationem patiebatur. 

Vrns. 12. « Viis meis in circuitu insederunt insi- 
diatores. » 

Metaphora ab hostibus sumpta hoc dictum est, 
qui undique insidias locantes, eum cui insidiantur 
in medio inclusum deprehendentes, 
adoriuntur; ac si diceret : 


subito omnes 
Qui novis angoribus m^ 
cumulant, undique me cireumvallarunt, aliique aliis 
succedentes, et. non. interrupto 


malorum nuntio 


animum meum obruentes, priores subsequentibus 
viam munierunt. /nsidiatores autem sunt, vafri, qui 
improbitati*incoumbunt, qui insidiantur et. injuria 
Ledunt, sive homines, sive d:iemones sint ; vie au- 
tem, rationes erant, quas inierunt, qui 
diripuerant. 

Vrns. 16. 


divit. » 


bona ejus 
* Servum meum vocavi, et. non obe- 


Orbatus aliorum. solatio, cultum et. obsequium 


? LECTIONES. 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


208 


fariulorum postulabam, et quidem precibus enixe  ταστὰς, τὴν ix τῶν οἰχετῶν ἐζήτουν θεραπείαν. 


efllagitans quod volebam non sum assecutus. Hoc 
aulem inter acerbissima locum meretur, si quis 
morbo laborans, opem ejus imploraverit qui obse- 
quium prestare debet, nee tamen audiatur. Nos igi- 
tur exemplo beati Jobi attendentes, irasci contra eos 
qui nobis famulantur minime oportet, sive conjux, 
sive servus, sive filius, diclo inobediens et. immo- 
rigerus fuerit. 

Vrns. 48. « Cum exsurrexero, contra me loquun- 
tur. » 

Forte etiam, scelestum, impium, et impurum me 
vocant, et propter peccatorum multitudinem paenas 
luere. dicunt. Vel. h:e. quidem nequaquam, illud 
vero quod plerisque in diuturnioribus morbis con- 
tingere solet : Quousque hie non moritur? cur grave 
ct inutile pondus factus est terr: ? Illud autem, 
eum exzsurrexero (vel, scilicet, quando ab. iis sepa- 
ratus fuero ; vel quando, exacta nocte, a somno 
excitatis fuero secum ita loquuntur : Nondum obiit? 
vivit adiuc hic morticinus ὃ 

Vrns. 22. « Quare me persequimini sicut et Do- 
minus, et de carnibus meis non satiamini ? » 

Cur nulla miseratione mei tacti, et quidem mali 
acerbitatem videntes, calamitates meas augetis? 
Cur divine iracundie vestram superadjicitis, οἱ 
inexplebili verborum atrocitate contra me. utimini, 
ex voluntate divina nequaquam hoc faciente? Licet 
enim ipse puniat, benignos tamen et clementes nos 
esse vult; et licet ab ipso castigemur, humanitatem 
lamen et misericordiam erga nos invicem Deus a 
nobis postulat. Illud. igitur, Quare me persequimini 
sicut et Dominus? id est : Poterit quidem Deus 
aliquid in me culpa dignum deprehendere; vos 
aulem dicile qua in re contra vos deliquerim? An- 
non vobis satis est quod corpus meum ita tabe con- 
sumptum,siL? hoc enim innuit cum dicit : De carni- 
bus aulem meis non satiamini; presertim cum con- 
Lmeliosi sermones ad depascendas carnes per se 
sufficiant. Contumelias igitur et convicia formide- 
mus, cum fratres nostros ijs vulnerari non ignari 
simus. 

« A Domino enim hzc mihi consummata sunt, 
quorum ego niihi conscius sum. » 

Polychr. et Olymp. Non. est humana, inquit, in- 
juria et contumelia, quam patior ; ex iis enim. quze 
corpori acciderunt, cladem pecorum et liberorum a 
Deo plagam esse inflietam novi. Idcirco dicit : Πως 
que mihi contingunt, satis evincunt οἱ docent 
plagam esse maximam quam sustineo ; escam enim 
ineam (prout supra ab eo dictum est?*) in. fetorem 
versam esse video. Hoc autem non a naturali morbo 
profluit, jamdudum enim fractum corpus elanguisset : 


Deus hzc mihi inflixit, que solum anime mee nota - 


sunt; nemo enim eodeni malorum sensu mecum 


** Joh vi, 7. 


VARLE LECTIONES. 


n 


p 


Καὶ ταῦτα ἱχετεύων, διήμαρτον τῆς γνώμης. Καὶ 
τοῦτο δὲ τῶν σφόδρα ἀλγεινῶν, τὸ ἐν νόσῳ χείμενον 
χαλεῖν τὸν ὀφείλοντα ὑπηρετεῖν, xoY μὴ ἀχούεσθαι. 
Δεῖ οὖν ἡμᾶς τῷ ὑποδείγματι τοῦ μεγάλου Ἰὼδ 
πρησέχοντας, μὴ ὀργίζεσθαι χατὰ τῶν ὑπηρετῶν, 
μῆτ᾽ ἂν γυνὴ, μήτ᾽ ἂν οἰχέτης, uf] ἂν υἱὸς ἧ ὁ 
παραχούων. 


« Ὅταν ἀναστῶ, zaz' ἐμοῦ λαλοῦσιν. ᾽ν 


Ἴσως: καὶ αὐτοὶ λέγοντες τὸν μιαρὸν, τὸν ἐναγῆ, 
τὸν ἀχάθαρτον, τὸν διὰ πλῆθος ἁμαρτιῶν αὐτοῦ τι- 
μωρούμενον" ἣ ταῦτα μὲν οὐδαμῶς, τὸ δὲ τοῖς πολ- 
λοῖς ἐπὶ ταῖς μαχραῖς vósotg συμθαῖνον, Μέχρι 
τίνος οὐ τελευτᾷ ; τί βαρὺ φορτίον xoi ἀχρεῖον χεῖ- 
ται τῇ γῇ; Τὸ δὲ, ὅταν ἀναστῶ, ἤτοι ὅταν αὐτῶν 
ἀποχωρισθῶ, ἣ ὅταν ἀφ᾽ ὕπνου ἐξεγερθῶ μετὰ τὴν 
νύχτα, πρὸς ἑαυτοὺς λέγουσιν, Οὔπω τέθνηχεν; ἔτι 
ζῇ ὁ ἄδης οὗτος ; 

« Διατί με διώχετε ὥσπερ xal ὁ Κύριος, ἀπὸ δὲ 
σαρχῶν μου οὐχ ἐμπίπλασθε; » 

Τίνος ἕνεχεν ἐπιτίθεσθε ταῖς συμφοραῖς, οὐδένα 
οἶχτον ἐπὶ ἐμοὶ λαμθάνοντες, xoX ταῦτα, ὁρῶντες 
τὸ δεινόν ; Διατί δὲ τῇ θείχ ὀργῇ συνεπιτίθεσθε, χαὶ 
ἀκορέστως τῇ τῶν λόγων βαρύτητι χέχρησθε xoc 
ἐμοῦ, οὐ πάντως χατὰ γνώμην Θεοῦ τοῦτο ποιοῦν- 
Ei γὰρ xaX αὐτὸς τιμωρεῖται, ἀλλ᾽ ἡμᾶς φ'λαν- 
θρώπους εἶνα! βούλεται φιλανθρωπίαν ἡμᾶς τὴν 
εἰς ἀλλήλους ἀπαιτεῖ Θεὸς, χἂν ὑπ᾽ αὐτοῦ παιδευώμε- 
θα. Τὸ οὖν, Διατί μὲ διώχετε ὥσπερ ixal ὁ Κύ- 
ρίος ; ἀντὶ τοῦ, Ἴσως μὲν ἔχοι ἄν τι xal χατηγο- 
ρεῖν μου Θεὸς, τί δὲ ἄρα χαὶ εἰς ὑμᾶς ἥμαρτον, 
εἴπατε, Ἢ γὰρ οὐχ ἀρχετὸν ὑμῖν τὸ οὕτω μοι διὰ - 


Tec 
"99 


, 


φθαρῆναι: xb σῶμα; τοῦτο γὰρ δηλοῖ λέγων, Ἀπὸ 

δὲ σαρκῶν μου οὐκ ἐμπίπλασθε * ἄλλως δὲ ἱκανοί 
i £ 4 

εἶσιν ol ὀνειδιστιχοὶ λόγοι xoi cápxag δαπανᾷν. 

χαὶ ἡμεῖς τὰς λοιδορίας, εἰδό- 

δι᾿ ἀδελφοὺς 


Δείσωμεν οὖν 
πες ὅπως πλήττομεν αὐτῶν τοὺς 
ἡμῶν. 

« Παρὰ γὰρ Κυρίου ταῦτά μοι συνετελέσθη, ἃ 
ἐγὼ ἐμαυτῷ συνεπίσταμαι. 

IloAvzp. xoX 'OAvuz. Οὐ γάρ ἐστι, φησὶν, ἀν- 
θρωπίνη ἐπήρεια " xal γὰρ τὰ συμθάντα περὶ τὰ 
θρέμματα xai τὰ τέχνα, Ex τῶν συμθάντων μοι 
περὶ τὸ σῶμα οἷδα Θεοῦ πληγῆς ὄντα. Διὰ τοῦτό 
φησιν, Ἱχανὸν ἔχω διδάσκαλον τοῦ ἐσχάτην εἶναι 
τὴν πληγὴν, τὰ συμθάντα μοι καῦτα- οἷον ὡς ὅταν 
λέγη, βρόμον € γὰρ ὁρῶ τὰ σῖτά μου. Οὐχ ἔστι ταῦ- 
τὰ νόσου φυσιχῆς, πάλαι γὰρ ἂν ἀπηγόρευσε τὸ σῶ- 
μα Θεός μοι ταῦτα ἐπήγαγεν, ἃ μόνη οἶδεν ἣ 
ἐμὴ ψυχὴ οὐδεὶς γὰρ οὕτω συναισθάνεται τῶν xa- 
πάσχων ἐγὼ; τῶν 


χῶν, οὐδὲ ἐπιδεῖν δύνατα!, ὡς ὁ 


209 

ὀεινῶν τὸ μέγεθος 
παθῶν χεντούμενος, καὶ ἡ ὄψις δὲ ἱχκανὺς διδάσχαλος 
ποῖς νοῦν ἔχουσι γίνεται. 


« Εἰ δὲ χαὶ ἐρεῖτε, Τί ἐροῦμεν ἕναντι αὑτοῦ ; | 'Av0' 
οὗ ὁ Σύμμαχος, Miss δὲ, Τί ἐστιν ᾧ διώξομεν 
αὑτόν) χαὶ ῥίξαν λόγου εὑρήσομεν ἐν αὐτῷ; [ὁ δὲ 
"E6paioc, καὶ ἁμάρτημα λόγον, .1έγει.] Εὐλαθήθητε 
δὴ χαὶ ὑμεῖς ἀπὸ ἐπιχαλύμματος. [Πάλιν ὁ Σύμ- 
μάχος, ἘΕὐλαθεῖσθΞ ὑπὲρ ἑαυτῶν τὴν μάχαιραν. 
ϑυμὸς γὰρ ἐπ᾽ ἀνόμους 


ἐπελεύσετα: " xal τότε γνώ- 
σονται ποὺ ἐστ 


ιν αὐτῶν ἡ ὕλη.» 

Κατὰ δὲ τοὺς λοιποὺς, Ὅπως γνῶτε ὅτι ἐστὶ κρί- 
σις. Τὸ μέντοι δηλούμενον ἐν τούτοις τοῖς ῥήμασιν 
ἐχεῖνό ἐστιν" ᾿Επειδὴ, φησὶν, ἀντὶ παραχλητιχῶν λό- 
γῶν xa7 ἰδίαν σχοπεῖτε, ποίας ἀντιλογίας εὕρητε, 
καὶ ὡς οἱ τὰς ῥίξας ἐπιζητοῦντες 


τες, ἀνιχνεύετέ᾽ μου 
τοὺς λόγους, πόθεν μου λάθησθε,. xav ποῖον ἐν τού- 
τοῖς ἁμάρτημα φωράσητε" xal τῶν πὶ 
ὑπὲρ ἐμοῦ μαρτυρούντων, αὐτοὶ σπεύδετε, ὡς ἂν 
μηδὲ ὑπὸ τῆς ἀληθείας ψηφίσησθέ με à 

Εὐλαδήθητε δὴ, μὴ ἐν 


πραγμάτων 


ἀνεύθυνον. 
προσχήματι τοῦ θέλειν Θεῷ 
auvnyop:tv καταψηφίζησθέ μου, τοῦτο γὰρ σημαίνει, 
τὸ ἀπὸ ἐπικαϊύμματος " xax φοθήθητε οὕτως ἀχρί- 
τως μου χατηγοροῦντες, μήποτε ὁ ἀπροσωπολήπτης 
feos, εἰς χρίσιν χαταστὰς, χαθ᾽ ὑμῶν ὀργισθῇ, χαὶ 
δίκην ὑμᾶς εἰσπράξηται τῆς ἀλόγου ταύτης θρασύ- 
τῆτος " οὐ γὰρ ἀνεύθυνα τὰ τοιαῦτα χαταλιμπάνει. 
Ei δὲ αὐτὸς χινηθείη xa0' ὑμῶν, τότε γνώσεσθε ὡς 
οὐδὲν ὑμῶν ἐστιν ἡ ὕλη, ἀλλ᾽ ἀνόνητος ὑμῖν φανεῖται 
ἡ ἐπὶ γνώσει 


τοῦ χαλοῦ οἴησις, χαὶ ἢ ἐπὶ τοῖς προσ- 
οὔσιν ἄδεια" 


ὕλην γὰρ ἕοιχε λέγειν, d] τὸν ὄχλον 
τῶν ῥημάτων, ἣ τοῦ πλούτου τὴν περιουσίαν. Ἐγὼ 
δὲ ἀνορύττων εἰς βάθος τὰ ῥήματα, ἢ ἕτερόν τι ἐν 
τούτοις κατανοῶ. Εἰ γὰρ τοῦτο, φησὶ, λέγετε, ὦ φί- 
λοι, ὅτι φανερὸν μὲν xoi ἐχχείμενον ἁμάρτημα 
οὐδὲν ἔχω, λανθάνει δὲ ἐν ἐμοὶ χρυπτόμενόν τι πλημ- 
μέλημα, ὥσπερ ῥίζα βοτάνης τινὸς ἐν τῇ γῇ χαλυ- 
πτομένυ,, χαὶ διὰ τοῦτο, ὡς ἐν 


: πονηρίᾳ ὧν, ταῦτα 
πάσχω" 


Ξ ; ὀφείλετε χαὶ ὑμεῖς τὰ αὐτὰ qo6sisüa: ἀπὸ 
ἐπικαλύμματος, τουτέστιν, ἀπὸ τῆς διχαιοχρισίας 
Θεοῦ, ὅτε γνωσόμεθα. ἕχαστος, ὅτι ἐστὶ χρίσις χαὶ 
χόλασις τὴν ὕλην χατεσθίουσα, 


IN BEATUM JOD. 215 


αὐτὸς γὰρ γινώσχω, ὁ ὑπὸ τῶν A tangitur, nec corum magnitudinem, prout. ego qui 


ea patior, perspicere quis potest, Ego enim, quem 
dolores pungunt et lancinant, ignarus non sum ; et 
sane iis qui mente et intelligentia przediti sunt, ipse 
intuitus magister cst idoneus. 

γεπ5. 28, 29. « Quod si et dixeritis, Quid dicemus 
contra eum? [Pro quo Symmachus Σ Dieitis autem : 
Quid est, quo persequemur eum ?] et radicem ser- 
monis inveniemus in eo? [Hebraeus vero, et pecca: 
tum sermonis, dicit.] Cavete utique et vos a tegmi- 
ne. [Rursus Symmachus : Timete. pro vobis ipsis 
gladium.] Ira enim super iniquos veniet; et tunc 
cognoscent ubi est eorum maleria. » 

Secundum ceteros vero : Ut-cognoscaíis quod es! 
judicium. Horum autem. verborum hiec mens. est: 
Quoniam, inquit, pro verbis consolatoriis unusquis- 
que vestrum privatim altercandi et contradicendi 

vationes studet invenire, et more eorum qui radices 
serutantup, verba mea investigatis, ut-redargutionis 
occasionem captetis, eL. peccatum | aliquod in iis 
deprehendatis; rebusque ipsis testimonium mihi 
probentibus, vos tamen ut crimini obnoxium, veri- 
tatis calculo condemnare contenditis. Cavete vero ne 
me condemnetis, dum Deo patrocinari vos velle 
simulatis (illud enim significat, « tegmine) et. time- 
τὸ ne. forte, dum absque ratione et judicio me eri- 
minamini, Deus, qui personarum non est acceptor, 
pro tribunali sedens, contra vos ira accendatur, et 
amentis hujus audaciae peenas a. vobis repetat; ne- 
que enim haze inulta et impunita relinquit. Si au- 
tem ille contra vos concitatus fuerit, tune. cogno- 
scetis quod materia vestra nihil sit, sed potius opi- 
nio omnis de cognitione recti et. honesti concepta, 
et fiducia in divitiis collocata, inutilis. vobis vide- 
bitur : materiam enim dicere videtur, vel turbam et 
multitudinem verborum, vel divitiarum abundan- 
tiam. Ego vero, quod. in verbis abditum latet altius 
effodiens, aliud etiam preterea. animadverto. Si 
enim illud, inquit, amici dicitis, quod nullius mani- 
[esti peccati et oculis omnium. obvii reus sim, sed 
delictum aliquod occultum, sieut. plantae alicujus 
radix quie terra tegitur, in me delitescat, ac proinde 
tanquam improbus hzec patiar ; debetis etiam et vos, 
a tegmine, id est a justo. Dei judicio, eadem for- 


i E i * Y RA $ δία e » ej: e. H c 1 
inidare, quando unusquisque cognoscet judieium esse οὗ supplicium, quod materiem consumelt, et im 


nihilum rediget. 
KE. K'. 
Προθεωρία. 
Ὡς πολλὰ χαὶ χαλὰ δόγματα αὐτός τε εἰπὼν ἁ 
SF eh τῶν λοιπῶν vom E 3A 


RM cb volg ἑαυτοῦ Otzaíotg, xai πάντας 


αὑτῶν τοὺς λόγους ἀμυνόμενον, ἔξω τῶν ἐλπισθέν- 
z 2 : SEM , 
τῶν γεγονὼς, Οὐχ οὕτως, φησὶν, ὑπελάμόανον &vz- 


i 
ἐρεῖν σε ταῦτα. Εἶτα xaY πρὸς τοὺς φίλους φησὶν, 
ὅτι Οὐχ οὕτως ἀχριδῶς χατανοεῖτε τὰ ὑφ᾽ ἡμῶν 
αὐτῶν λεγόμενα, χαὶ τὰ ὑπὸ τοῦ Ἰὼῤ, ὥσπερ ἐγώ" 

. Εἴτα καταλέ- 
ἁσεῦεῖς, ἅτε δρῶσι, χαὶ 


πλὴν ἐρῶ ὅσα y σύνεσις 
yet τὰ κατὰ τ 


ὑπαγορεύει 


| ἃ πάσχουπε 


CAP. XX. 
Protheoria. 

Sopharus, tanquam multa et praeclara dogmata à 
seipso et reliquis amieis prolata fuissent, Jobua 
nihil amplius quod iis opponeret, habiturum. spera- 
hat; cum autem caus sux squitate. fretum, 
omnes illorum sermones repellere eum videret, sp^ 
sua et exspectatione excidens : Non ita, inquit, h:ve 
existimabam te regesturum. Deinde ad amicos con- 
versus, dicit : Non adco accurate quie a nobis ipsi* 
et Jobo dicuntur, ut. ego, consideratis; nihilominus 
αὐτο ntelligentia. mihi proferam. Postea 
impiorum facinora, et qua divino . pidició supplicia 


uegerit, 


311 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


219 


patiuntur, enumerat; quodque eorum felicitas ἃ A xxzx θείαν δίχην, xoi ὅτι ὀνείρων τὰ χατὰ τὴν 


somnio nihil discrepet; et quod, pr:eter ipsorum im- 
pietatem, nihil eos ex hae vita comitetur. Et post- 
quam multa qu: impiis eventura sunt, commemo- 
rasset : IE:ec, inquit, impiorum portio est, et hoc 
sors et possessio iis a Deo tribuitur; verum ea quae 
hominibus aecideve solent, non semper propter 
peecala eontingere, sed propter alias dispositionis 
ct providentie divinz causas, Sopharus non intel- 
lexit; neque ca que dicebantur in Jobi personam 
apte quadrabant. Bona enim verba, nisi bene, cum 
recto animi affectu, et rerum apta diserimtnatione, 
temporis etiam opportuni et personze idonez habita 
ratione proferantur, vituperium potius quam laudem 
merentur. 

Vens. 1-5. « Respondens autem. Sophàr Minzus, 
ait: Non sie putabam contradicere te his; et non 
intelligitis magis quam et ego; eruditionem confu- 
sionis me: audiam, et spiritus ex intelligentia. re- 
spondet mili. » 

Olympiodori οὐ Polychronii. Mujus loci sensum 
interpretes non sunt plene assecuti, sed à decoro 
et veritate multum aberrarunt, neque scopum atti- 
gerunt. Ita enim Sopharum Jobum allocutum fuisse 
dixerunt : Talibus sermonibus contra nos uti non 
opinabar te voluisse, vel acerbos et difficiles nos 
existimare, qui qu: e re tua sunt, tibi ostendimus ; 
ad 2emieos autem. conversus, sic inquit : Nequa- 
quam, sieut ego, que Jobo diela. sunt, inielligitis. 
Deinde acrius in Jobum rursus invelitur, ac dicit: 
Eruditionem tuam, qua merito pudorem nobis in- 
cussisli, et spiritum intelligenti:e, quo nobis recte 
respondisti, audiam. Ikec autem ironice Sopharum 
locutum esse volunt, ae si dixisset : Nihil a te 
dictum est. quod prudentiam et eruditionem sapiat, 
et quod nobis pudorem suffundere possit. Hee 
quidem interpretes. Vera autem . hujus loci mens 
alia esse apparet. Dixerat enim antea 57 Jobus So- 
pharo : [taque vos estis homines, aut vobiscum mo- 
vielur sapientia? et. mihi quidem cor juxta vos est. 
Et post nonnulla ?* : Sit autem vobis obmutescere, et 
cvadet vobis sapientia. Audite ergo increpationem oris 
mei, et judicium. labiorum. meorum. | animadvertite. 
Obmutescite ut loquar, narrabo enim vobis audienti- 
bus. His Eliphazus responderat et contradixerat ; 
Sopharus autem confutationem parturiebat et me- 
ditabatur, quoad tamen Eliphazus desineret exspe- 
ctabat, ut ipse iis quze audierat respondere posset. 
Postquam igitur Eliphazus sermoni finem imposuis- 
set, et Jobus illi vicissim suum sermonem  reposuis- 
sct, Sopharus succedens vices loquendi implet, 
iisque respondet qu: a Jobo prius audierat, dicit- 
que : Cum multa et preclara, o. Jobe, tibi à. nobis 
dicta essent, existimabam te adhortationibus nostris 
consensurum, et silentium 


acturum, mon autem 


- - 


?! Job xir, 2, 2. 99 Job xii, 5, 0, 12, 47. 


αὐτῶν εὐπραγίαν οὐδὲν διαφέρει, xal ὅτι οὐδὲν 
αὐτοῖς συνεξέρχεται Ex τοῦδε τοῦ βίου, εἰ μὴ ἡ a5- 
τῶν ἀσέδεια, Πολλὰ ὃξ εἰρηχὼς τὰ τοῖς ἀσεδέσι συν- 
ἀντησόμενα, ταῦτα ἔφη μερίδα εἶναι τῶν ἀσεθῶν, 
τοῦτον αὐτοῖς χλῆρον χαὶ χτῆμα δεδόσθαι παρὰ 
Θεοῦ" πάλιν δὲ οὐχ ἔγνω, ὅτι τὰ συμθαίνοντα οὐ 
πάντως δι᾽ ἁμαρτίας γίνονται, ἀλλὰ χαὶ χατ᾽ ἄλλας 
οἰχονομίας * ἀλλ᾽ οὐδὲ ἐπὶ τοῦ προσώπου τοῦ Ἰὼδ 
ταῦτα χαλῶς ἐλέγετο. “Ὥστε οἱ χαλοὶ λόγοι, ἐὰν μὴ 
χαλῶς λέγωνται, καὶ μετὰ ὀρθῆς διαθέσεως, xol 
προσηχηύσης διαιρέσεως, χαὶ ἐπὶ χαιροῦ χαὶ προσ- 
(rou ὑποχειμένου ἐπιτηδείου πρὸς τὰ λεγόμενα, 
οὐχ ἐπαίνου μᾶλλον, ἀλλὰ μέμψεως ἄξιοι. 


« Ὑπολαθὼν ὃὲ Σωφὰρ ὁ Μιναῖος, λέγει, Οὐχ 
οὕτως ὑπελάμθανον ἀντερεῖν σε ταῦτα xa οὐχὶ 
συνίετε μᾶλλον ἣ xol ἐγώ - παιδείαν ἐντροπῆς μου 
ἀχούσομαι, xal πνεῦμα £x τῆς συνέσεως ἀποχρίνε- 
ταί μοι.» 

Ὀκυμπιοδώρου xaX Ποιυχρογνίου. 
οὐχ εἰς νοῦν ἔδαψαν οἱ ἐξηγησάμενοι, ἀλλὰ πολὺ τοῦ 
πρέποντος xal τῆς ἀληθείας διήμαρτον, xal τοῦ 
αχοποῦ οὐχ ἐφίχοντο. "ἔφασαν γὰρ ὡς ὁ Σωφὰρ 
πρὸς μὲν τὸν Ἰὼδ εἶπεν, Οὐχ ᾧμην σε καθ᾽ ἡμῶν 
πούτοις χρήσασθαι τοῖς λόγοις, xoà πικροὺς ἡμᾶς 
νομίζειν τοὺς τὰ συμφέροντα εἰσηγουμένους " πρὸς 
6: τοὺς φίλους στραφεὶς, εἴρηχεν, ὅτι Ὑμεῖς οὐ 
πάνυ χατανοεῖτε τὰ 'λεγόμενα ὑπὸ τοῦ Ἰὼδ, ὡς 
ἐγώ, Εἶτα πάλιν πρὸς τὸν "hi6 ἀποτείνεται, xai 


Ἐνταῦθα 


φησιν, ὅτι ᾿Αχούσομαί σου τῆς παιδεύσεως, δι᾿ ἧς 
ἡμᾶς εἰκότως 
συνέσεώς σου, 


ἐνέτρεψοας, xoi τοῦ πνεύματος τῆς 
δι᾿ οὗ καλῶς ἡμῖν ἀπεχρίνω. Ταῦτα 
δὲ, φασὶν, ὁ Σωφὰρ xav εἰρωνείαν εἶπεν, ἀντὶ τοῦ, 
Οὐδὲν συνετὸν οὐδὲ ἀπαίδευτον d , οὐδὲ οἷον ἡμᾶς 
ἐντρέψαι, λελάληχας. Καὶ ταῦτα μὲν οἱ ἐξηγηταί. 
Τῇ δ᾽ ἀληθείᾳ ἄλλα δοχεῖ. Εἶπε γὰρ προσλαθὼν e ὁ 
Ἰωῦ πρὸς τὸν Σωφὰρ, Εἴτα ὑμεῖς ἐστε ἄνθρωποι, ἣ 
μεθ᾽ ὑμῶν τεάϊευτήσει σοφία; κἀμοὶ μὲν καρδία 
καθ᾽ ὑμᾶς ἐστι. Kal μετ᾽ ὀλίγα, Εἴη δὲ ὑμῖν; κω- 
φεῦσαι, καὶ ἀποδήσεται ὑμῖν σοφία. ᾿Ακούσατε 
δὲ ἔλεγχον τοῦ στόματός μου, κρίσει δὲ χεικέωνγ' 
μου προσέχετε" κωφεύσατε ἵνα 1α.]ήσω, ἄγαγγε- 
ὦ γὰρ ὑμῶν ἀκουόντων. Πρὸς ταῦτα τὴν ἀπόχρι- 
σιν xaY ἀντιλογίαν ὁ ᾿Ελιφὰξ ἐποιήσατο " ὁ δὲ Σω- 
φὰρ ὥδινε μὲν τὴν ἀντίῤῥησιν, ἀνέμενε δὲ παυθῆ- 
ναι τὸν ᾿Ελιφὰξ, χαὶ τότε αὐτὸν ἀποχριθῆνα: πρὸς 
ἃ ἤχουσεν. Ἐπεὶ τηίνυν xai ὁ ᾿Ελιφὰζ λαλῶν ἐπαύ- 
σατο, χαὶ ὁ Ἰὼδ πάλιν πρὸς ἐχεῖνον τὰ παρ᾽ ἑαυτοῦ 
ἀντέθηχε, διαδέχεται νῦν ὁ Σωφὰρ τοὺς λόγους, xal 
ἀποχρίνεται πρὸς ἃ πρότερον ἤχουσε παρὰ τοῦ "I6, 
xal φησι πρὸς αὐτὸν, "Qunw σε, ὦ "E96, πολλῶν 
πρὺς σὲ χαὶ χαλῶν εἰρημένων λόγων, ἡσυχίαν ἄγειν 
συνθησόμενον ταῖς παραινέσεσιν, οὐ μὴν ἀντιφθέγ- 
ξασθαι πρὸς ἡμᾶς τοὺς σοὺς φίλους, χαὶ εἰπεῖν, ὅτι 


VARLE LECTIONES. 


9ta- 


Pi 


IN BEATUM JOD. 


214 


Οὐ συνίετε οὐδὲ νοεῖτε πλέον τι map ὃ ἐγώ  camst- A nobis amicis tuis contradicturum, aut, quod majore 
i à , ) ] 


νωθῆναι μὲν οὖν σε μᾶλλον ὑπελάμδανον, χαὶ ἐρεῖν, 
ὅτι Ὑμᾶς τοὺς παιδεύοντάς με χαὶ ἐντρέποντας, 
ἡδέως δέξομαι, χαὶ ἀχούσομαι τῆς ὑμετέρας νουθε- 
σίας, καὶ ὁμολογήσω, ὅτι ταῦτα ἅπερ μοι ἀποχρί- 
νεσθε xal λαλεῖτε, πνεῦμα ὄντως ἐστὶ συνέσεως " σὺ 
δὲ τοὐναντίον ἅπαν, ἑαυτῷ μὲν σοφίαν χαὶ σύνεσιν 
ἐμαρτύρησας, ἡμῖν δὲ σιγᾷν ἐπέταξας, χαὶ ἀχούειν 
σου διδάσχοντος, ὡς τῆς σιωπῆς μᾶλλον ἡμῖν πρε- 
πούσης, ἣ τοῦ λόγου. 


« Μὴ ταῦτα ἔγνως ἀπὸ τοῦ ἕτι, ἀφ᾽ οὗ ἐτέθη ἄν- 
θρωπος ἐπὶ τῆς fs; 

Μὴ γάρ τι καινὸν γέγονε, φησὶν, ἀφ᾽ οὗ ὁ κόσμος 
ἐγένετο; οὐδὲν παράδοξον γίνεται, οὐδεμία χαινοτο- 
la, οὐδὲ ἐναλλαγῆ. Εἶδες πώποτε ἀδίχως τιμὼρ 
μία, "Ὁ XAAaYT. «ἰὸξς πώποτε ἀοίχως τιμωρη- 
θέντα τινὰ mxpX Θεοῦ; Τὸ δὲ, ἀπὸ τοῦ ἔτι, ὁ Σύμ.- 

f , υ 
μϑόᾶχος, ἀπ᾿ αἰῶγος, ἐχδέδωχεν. 


« Ἐὰν ἀναδῇ εἰς οὐρανὸν αὐτοῦ τὰ δῶρα, ἡ δὲ 
θυσία αὐτοῦ νεφῶν ἄψηται " ὅταν γὰρ δοχῇ ἤδη 
χατεστηρίχθαι, τότε εἰς τέλος ἀπολεῖται. Οἱ δὲ 
εἰδότες αὐτὸν ἐροῦσι, 
ἐχπετασθὲν οὐ μὴ εὑρεθῇ" ἔπτη ὃὲ ὥσπερ φάσμα 


Ποῦ ἐστιν ; “Ὥσπερ ἐνύπνιον 


νυχτερινόν. » 

Ὀιυμπιοδώρου χαὶ Ποιϊυχρογνίου. Mf, μοι, φησὶ, 
τὰς θυσίας εἴπῃς, αἷς τιμᾷν τὸ Θεῖον ἐνόμιζες 
γὰο παράνομος, ἐὰν οὐρανομήχεις δωροφορίας προσ- 
ἀγάγῃ, χαὶ ἐὰν δόξωσιν αἱ θυσίαι αὐτοῦ τῶν νεφε- 
λῶν ἅπτεσθαι, χαὶ δόξῃ τὰ ἀγαθὰ βεθαίως ἔχειν, 


- ὁ 


Θεοῦ μὴ προσιεμένου τὰς ἐξ ἀδιχίας χαρποφορίας, 
εἰς τέλος ἀπόλλυται, οὐδὲν ἐχ τῶν ἐπιπλάστων θυ- 
σιῶν ὠφεληθείς. Οὐ γὰρ τὸ πρόσχημα τῆς εὐσεθείας 
αἰδεῖται Θεὸς, ἀλλ᾽ ὑπὲρ τῆς πλεονεξίας τὴν δίχην 
εἰσπράττεται" χαὶ ὁ παρὰ πᾶσιν εὐσεθὴς νομιζόμε- 
νος πρότερον, χολασθεὶς ἐλέγχεται μόνον ἐπὶ σχηνῆς 
ἔχων τὴν εὐσέόειαν. Ὡς γὰρ οἱ xav! ὄναρ πλου- 
τοῦντες, oU» ἀσφαλῆ τὴν χτῆσιν ἔχουσιν, ὅρος δὲ 
τῆς εὐημερίας ὁ ὕπνος αὐτοῖς " οὕτως οὐδὲ τῷ πα- 
ρανόμῳ βεθαία τῶν ἀγαθῶν fj ἀπόλαυσις, ἀλλ᾽ οὔ- 
τως οἴχεται τὰ xav αὐτὸν, xol εἰς ἀνυπαρξίαν 
χωρεῖ, ὡς ἐνύπνιον χαὶ φάσμα νυχτερινόν " ὡς τοὺς 
πρότερον εἰδότας αὐτὸν pev ἐχπλήξεως λέγειν, 
Ποῦ ἐστιν; ἀντὶ τοῦ, Ποῦ ἡ δόξα ; ποῦ ἣ δυναστεία; 
ποῦ ἣ τιμῇ ; ποῦ ὁ πλοῦτος : πάντα μάταια, εἰς τὸ 
μηδὲν αὐτῷ χατέληξεν ἡ ὑπερηφάνεια. Οὕτως 
ἀθρόως αὐτοῦ f) ἀπώλεια γίνεται, ἵνα μὴ νομίσῃς 
λ 


χατὰ φυσιχὴν ἀχολουθίαν τὴν συμφορὰν εἶναι, ἀλ 
χατὰ θείαν τινὰ “δύναμιν χαὶ παράδοξον. Μὴ μοι 
λέγε ἀνομίας μόνον, ἀλλὰ χὰν θυσίας προσενέγχῃ ὁ 
ἄδιχος, οὐδὲν ὄφελος.. ᾿Αχουέτωσαν οἱ ἐξ ἀδικίας xax 
πλεονεξίας χαρποφοροῦντες, εἶτα δοχοῦντες εὐσεύεῖϊν. 


intelligentia et prudentia te prediti non. simus, di- 
cturum ; sed humiliatum potius dicere te hoe. vo- 
luisse opinabar : Libenti vos animo suscipiam, et 
monitis vestris auscultabo, qui me instiluitis, et 
ruborem mihi suffunditis, et reipsa confitebor, non 
sine intelligenti: spiritu h:ec a vobis dici et respon- 
deri; tu. vero plane e contrario, tibi ipsi quidem 
sapientie et prudenti: testimonium detulisti, nobis 
vero silentium (quasi illud nobis potius quam sermo 
conveniret), eL ut. te. docentem audiremus impe- 
rasti. 

Vins. 4. « Nonne hoe nosti ab eo quod. olim, ex 
quo positus est homo super terram ? » 

Num aliquid, inquit, novum, ex quo mundus fa- 
etus est, exstitit? nibil paradoxum, nulla innovatio. 
aut rerum mutatio aecidit. Vidistine aliquando 
quempiam a Deo injuste supplicio affectum ?. ΠῚ 
autem, ab eo quod. olim, Symmachus, a seculo, est 
interpretatus. 

Vins. 6-8. « Si ascenderint in ccelum dona ejus, 
et sacrificium ejus tetigerit nubes : nam cum visus 
fuerit jam firmatus esse, tunc in finem peribit. Qui 
autem noverant, eum, dicent, Ubi est? Tanquam 
somnium quod avolavit, non invenietur ; volavit au- 
lem sicut visio nocturna. » 

Olympiodori et Polychronii. Ne, inquit, sacrificia 
mihi obtrudas, quibus divinum numen colere te et 
honorare existimabas : licet enim. improbus dona 
offerat quie altitudine sua ad coelum pertingant, et 
sacrificia ejus nubes ipsas attingere, et bona que 
possidet stabilia esse videantur, cum Deus fructuum 
oblationes qui ex iniquitate comparantur repudiet, 
ad extremum peribit, nec fructum ullum ex simu- 
latis et fictis suis sacrificiis percipiet. Deus enim 
simulatam pietatis speciem in nulla sstimatione 
habet, sed avaritiz et inexhaustz cupiditatis poenas 
repetit; et qui prius omnium opinione pius habe- 
batur, supplicio affectus, personatam tantum pieta- 
tem habuisse convincitur. Quemadmodum enim qui 
per somnium ditescunt, stabiles divitias non. pos- 
sident, sed una cum somno felicitas eorum finem 
sortitur : ita neque homini impio bonorum fruitio 
firma est, sed tanquam insomnium et spectrum 
noetüurnum, omnia ejus transeunt, et in nihilum 
rediguntur; ita ut qui prius eum cognoverant, 
stupore attoniti dicant : Ubi est? id est : Ubi gloria? 
ubi dominatio? ubi honor? ubi diviti: ? Omnia 
vana sunt, fastus ejus et arrogantia in nihilum ces- 
sit. Ruina ejus subita adeo et improvisa exsistil, ne 
cladem. ejus ex causa aliqua naturali, sed ex. po- 
testate. quadam divina et admirabili provenire 
existimes. Sed neque iniquitates tantum quas. im- 


pius admisit, eommemora; lieet enim. saerificia etiam. obtulerit, fructum. nullum. ex iis. percipiet. 
Audiant h:e qui injustiti:e. et avaritie dona. offerunt, et pro piis et religiosis haberi volunt. 


« Τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ ὀλέσαισαν ἥττονες, αἱ δὲ χεῖ- 
ρες αὐτοῦ πυρσεύσαισαν ὀδύνας. » 
Τοὺς μὲν υἱοὺς αὐτοῦ, φησὶν, ἀνα!ροῦσιν ἐλάχιστοί 


τινες, χαὶ χρατοῦσιν αὑτῶν ὑποδεέστερο! " xaX εἰχό- 


γεπβ. 10. Filios ejus disperdant minores, et ipsi 
manus ejus succendant dolores. » 

Quidam e minimis, inquit, filios ejus de medio 
tollunt, et qui infra eorum sortem sunt, imperium 


215 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


210 


iu eos obtinent ; et merito quidem, quia palernzs A τῶς, ὅτι μιμηταὶ τῆς πατριχῆς ὑπῆρξαν ἀσεβείας. 


impietatis imitatores erant : Semen enim. impiorum 
peribit ??. lpse autem suis facinoribus rogum sibi 
accendit; πυρσὸς enim fax est, manus autem, ac- 
tiones : actiones igitur ejus supplicium illi accen- 
dent, homini impio, scilicet, cujus preces pro pec- 
cato illi imputantur. Simile quid prophetia dicit : 
Ambulate in lumine ignis vestri, et in. flamma 


99" 


quam. succendistis 


Vrgns. 11. « Ossa ejus impleta sunt juventute 
ejus, et cum eo super pulverem dormient. » 

Impleti sunt animi ejus nervi juvenili cupiditate 
morte autem omnia delente, luxus nullum lucrum 
ei afferet, nee quidquam, przeter solam ipsius eupi- 
ditatem, injustas scilicet actiunes, una cum ipso in 
sepulcrum descendet. 

Vrns. 12, 14. « Non. parcet ei, et non relinquet 
cam, et colliget cam 1n medio gutture suo, et non 
poterit subvenire sibi. » 


Desiderio, inquit, immoderato et inexplebili, im- 
probitati adlierebit, illamque amplexabitur, ae tan- 
quam duleem aliquem. cibum cum voluptate in 
gutture constringet; id est : Postquam cum acerbi- 
tale damnum et pernieiem aliorum | machinatus 
fuerit, operi tunc manum admovebit. Homini autem 
improbo, cum supplicia sustinenda sunt, improbitas 
sia prodesse non poterit : dolose enim machina- 
tiones eontra alios, tantum absunt ut eum juvent, 
ut e contrario supplicium procurent. 

VrRs. 15. : Divitize inique congregake. evomen- 
Lim. o 

Id est, cum dolore effundentur et dissipabuntur. 
Omnia enim agit impius, et in eum scopum omnes 
ejus actiones collineant, ut rebus alterius potiatur : 
postquam autem rerum omnium potestatem asse- 
«atus sibi videbitur, tune divitias ad alios transferri 
videbit. Licet enim adeo secure eas possideat, ac si 
in ventre inclusas teneret, subito tamen eum dolore 
jveturam earum. faciet /illud. enim innuit, evomen- 
iur): quod iis evenire solet. qui, improbis artibus 
iitescentes, a Deo supplicio plectuntur, et de bono- 
rm possessione deturbantur. 

x De domo ejus extrahet eum angelus. » 

Ad litteram. vero : Unus ex angelis qui ad sup- 
plicia irroranda. deputantur, de bonorum omnium 
possessione illum (injustum scilicet), deturbabit; 
domus enim nomine, omnia intellexit. Reliqui vero 
pro domo ejus, reddiderunt ventre ejus; ac si dice- 
rent: Animam injusli e corpore, tanquam e ventre, 
sagelus extrahet, et violenta morte interimet. 

γεμβ. 16. « Et furorem draconum sugat, et inter- 
teat illum lingua colubri. » 

lia, inquil, se habebit, ad interitum totalem ver- 
gens, 
vesenum draconum hauriens, sua ipsius improbi- 


eL tanquam aliquis a serpente morsus, vel 


L consumetur ; per furorem enim, irem intellexit. 


B 


D 


ἐξολοθρευθήσεται. Λὺτὸς δὲ 
πράξεων ἐξάπτει τὴν πυράν " 


Σπέρμα γὰρ ἀσεδῶν 
αὑτῷ διὰ τῶν οἰχείων 
πυρσὸς γὰρ ἣ λαμπὰς, χεῖρες δὲ αἱ πράξεις " αἱ 
00» πράξεις αὐτοῦ ἐξάψουσιν αὐτῷ χόλασιν, δηλονότι 
τῷ ἀσεθεῖ, οὗ ἡ προσευχὴ λογέζεται εἰς ἁμαρτίαν. 
Ὅμοιον f; προφητεία λέγει, Πορεύεσθε τῷ φωτὶ τοῦ 
πυρὸς ὑμῶν, καὶ τῇ gAoyl ἡ ἐξεκαύσατε. 


« Ὀστᾶ αὐτοῦ ἐνεπλήσθησαν νεότητος αὐτοῦ, χαὶ 
μετ᾽ αὐτοῦ ἐπὶ χώματος: χο!μηθήσεται. » 

Ἐνεπλήσθησαν οἱ τόνοι τῆς Ψυχῆς αὐτοῦ νεωτερι- 
γῆς ἐπιθυμίας" οὐδὲν δὲ ἀποίσεται χέρδος Ex τῆς 
τρυφῆς, τοῦ θανάτου ἀφανίζοντος ὅἄπαντα, ἀλλ᾽ 


οὐδὲ συγχαταδήσεταί τι αὑτοῦ ἐν τῷ τάφῳ, εἰ μὴ 


* 
sis. 


αὐτὴ αὐτοῦ ἡ ἐπιθυμία, τουτέστιν, αἱ ἄδιχοι πράξεις. 

« Οὐ φείσεται αὐτῆς, xoi οὐχ ἐγχαταλείψει αὑ- 
τὴν, xal συνάξει αὐτὴν ἐν μέσῳ τοῦ λάρυγγος a5- 
«00, χαὶ οὐ μὴ δυνηθῇ βοηθῆσαι ἑαυτῷ. » 

᾿Αφειδῶς, φησὶ, χαὶ ἀπλήστως ἀνθέξεταί τε τῆς 
χαχίας, χαὶ περιέξεται, χαὶ ὥσπερ τινὰ τροφὴν 
ἡδεῖαν μεθ᾽ ἡδονῆς αὐτὴν συνέξει ἐν τῇ φάρυγγι, 
τουτέστι, πιχρῶς χατασχευάζων τὴν χαθ᾽ ἑτέρων 
βλάθην, οὕτως ἐγχειρεῖ τῇ πράξει. Ἔν δὲ τῷ χαιρῷ 
χαθ᾽ ὃν ὑπομένει τὰς τιμωρίας, οὐδὲν ἐπαμῦναι τῷ 
χαχῷ ἡ χαχία δυνήσεται " ἡ yàp χαθ᾽ ἑτέρων συ- 
σχευὴ οὐ μόνον οὐχ ὀνίνησί τι, ἀλλ᾽ Ex τῶν ἐναντίων 
χαὶ τιμωρίας αὐτῷ πρόξενος γίνεται. 


H 


« Πλοῦτος ἀδίχως συναγόμενος ἐξεμεθήσεται. » 
Τουτέστι, μετὰ ὀδύνης ἐχχυθήσετα'!. Πάντα μὲν 
γὰρ ὁ ἀσεόῃς πράττει, ὥστε τὰ ἀλλότρια λαθεῖν, 
χαὶ πρὸς τοῦτον βλέπε: τὸν σχοπὸν τὰ παρ᾽ αὐτοῦ 
γινόμενα " ἐπειδὰν ὃὲ ἐγχρατὴς τῶν ὅλων εἶναι δόξῃ, 
τότε τὸν πλοῦτον εἰς ἑτέρους μεταφερόμενον ὄψετα:. 
Κἂν γὰρ οὕτως αὐτὸν ἐν ἀσφαλείᾳ ἔχη, ὥσπερ ἂν 
χοιλίᾳ, ταχέως αὐτὸν ἀποθαλεῖ μετὰ ὀδύνης " τοῦτο 


157 


γάρ ἔστιν, ἐξεμεθήσεται * ὅπερ συμθαίνει τοῖς ἀδί- 
χως πλουτοῦσι, τοῦ Θεοῦ τιμωρουμένου, χαὶ τῶν 


χτηθέντων. ἀλλοτριοῦντος, 


« Ἐξ οἰχίας αὐτοῦ ἐξελχύσει αὐτὸν ἄγγελος. » 

Κατὰ δὲ τὸ ῥητόν ᾿Αγγελός τις τῶν εἰς τιμωρίαν 
πόντων αὐτὸν ἐξώσει τῶν ἀγαθῶν, 
ἄδιχον" ἀπὸ γὰρ τῆς οἰχίας πὸ πᾶν 
ἐσήμανεν. Οἱ GE λοιποὶ ἀντὶ τοῦ, ἐξ οἰκίας αὑτοῦ, 
ἐχ γαστρὸς, ἐξέδωχαν" ἵνα εἴπωσιν, ὅτι Ὡς ἐχ 
γαστρὸς, Ex τοῦ σώματος τὴν ψυχὴν τοῦ ἀδίχου ü 
ἄγγελος ἐξελχύσει, χαὶ βιαίως ἀνελεῖ. : 


τεταγμένων, 
δηλονότ'. τὸν 


δραχόντων θηλάσειεν, ἀνέλοι δὲ αὐτὸν 


« Θυμὼν δὲ δι 


γλῶσσα ὄφεως. » 
Οὕτω, φησὶν, ἔσται! εἰς παντελῇ χωρῶν ἀπώλειαν, 
χαὶ ὑπὸ τῆς ἰδίας χαχίας ἀναλωθήσεται, ὥσπερ τις 


ὑπὸ ὄφεως δηχθεὶς, ἢ δραχόντων ἰὸν χαταπιών " 


διὰ YÀo τοῦ θυμοῦ τὸν ἰὸν ἐσήμανΞε. Καλῶς δὲ E 


211 


IN BEATUM JOB. 


918 


0nAdceter, ἵνα εἴπῃ, ὅτι προαιρετιχῶς xal xaü' A Recte autem. dixit, sugat; ac si diceret, quod im- 


ἡδονὴν, ὥσπερ τι γάλα, τῆς χαχίας τὸν θανατηφόρον 
ἰὸν ἀμέλγων, συναύξεται μὲν αὐτῇ, χαὶ ποιοῦται 
xaz' αὐτήν: ἀπὸ δὲ αὐτῆς ἀναιρεῖται. Γλῶσσα δὲ 
δρεώς ἐστιν fj τοῦ πονηροῦ λαλοῦντος τὰ ἐναντία. 


€ Διὰ τοῦτο οὐχ ἀνθήσει αὐτοῦ τὰ ἀγαθά" ὅταν δὲ 
δοχῇ ἤδη πεπληρῶσθαι, θλιθήσετα! "πᾶσα δὲ ἀνάγχη 
ἐπ᾿ αὐτὸν ἐπελεύσετα:, εἴ πω: εἴ πληρῶσαι γαστέρα 
αὐτοῦ. » 

Ἴσως μὲν οὖν οὐδὲ ἐξανθήσει αὐτοῦ τὰ ἀγαθὰ, 
ἀλλ᾽ ὁμοῦ τῷ ἄνθει f. μαμανθήσεται * εἰ ὃξ χαὶ δόξει 
πλήρης εἶναι, xal πᾶσι χομᾷν τοῖς ἀγαθοῖς, τότε 
πᾶσα αὐτὸν ἀνάγχη xol θλίψις χαταλήψεται, ὥστε 
πληρῶσαι τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ὀδυνῶν. Ταῦτα προ- 


v 


τρεπτιχὰ ἡμῖν, ἵνα ἀφιστώμεθα τῶν ἁλλοτρίων " 


τε 


τὴν ἐσχάτην ὑποστήσεται ἔνδειαν, ὥστε 


7 

rc ] 
D 
(n 
e 


ν ὅπως πληρώσαι τὴν γαστέρα αὑτοῦ χενὴν 
οὖσαν xat ἐνδεῆ. 
ἢ ; 
€ Ἐπαποστεί ἐπ᾽ αὖτ ν ὀργῆς, vid 
NEU: λαι ἐπ᾽ αὐτὸν θυμὸν ὀργῆς, νίψαι 
Es? αὐτὸν ὀδύνας. » 


* * ow n^ 3 5T) ἧ 
Ὁ ὃξ Σύμμαχος, ἐπιδρέξει, δηλονότι ὁ Θεός. 
Ταῦτα, φησὶν, ὑποστήσεται ὁ ἀσεθῆς, τοῦ Θεοῦ 


ὀργῶῇως τὴν xav' αὐτοῦ πέμποντος πληγὴν ὀξεῖαν 
χαὶ ἀλλεπάλληλον, δίχην ὑετοῦ φορᾶς, ὀδύνας ἐπ᾽ 
αὐτὸν ἀφιεῖσαν" ἄχρως [ἴσ΄. add. γὰρ] αὐτὸν τιμω- 
ρούμενος, νιφετῶν δίχην, χαταχλύσει αὐτὸν ταῖς 
δύναις. 


« "Acta δὲ ἐν διαίταις αὐτοῦ πε τήσ 
ρα ὃ ιαίταις αὐτοῦ περιπατήσαισαν. » 


"Exepa δὲ ἀντίγραφα. μὴ περιπατήσαισαν, ἔχει" 
tua. εἴπη, ὅτι Οὐδεμία αὐτῷ λαμπρότης ὑπολειφθή - 
σεται" χατὰ ὃὲ τὸ, περιπατήσαισαν, ἀντὶ τοῦ, 


φοδερὰ αὐτὸν ἐχδειματώύσε: φαντάσματα" ἥτοι δὲ τὸ 
ἡρημῶσθαι δηλοῖ τὰς οἰχίας, ὡς χαταστράπτειν ἐν 


αὐταῖς τοὺς ἀστέρας, τῶν ὀρόφων ὄντων ἀναχεχα- 
λυμμένων ἢ χαὶ σχηπτοὺς λέγει " οὕτω χαὶ ᾿Αχύλας 
ἐχηέδωχε, Καὶ ἀστραπὴ ἀπὸ προσώπου αὐτοῦ 
πορεύσεται ἐπ᾽ αὑτὸν, ἀντὶ τοῦ, Ἔχ προτώπου 
κοῦ Θεοῦ, τουτέστιν, ἐχ προστάγματος σχηπτοὶ χαὶ 


t 
γεραυνοὶ xavX τοῦ 


ἀτεθοῦς ἐνεχθήσονται. "Ἔστι ὃὲ 


- 
Ξε 


χαὶ ἄλλως νοῆσαι, ὅτι ἄστρα τοὺς διχαίους ὀνομά 


», 
ὡς φωστῆρας ὄντας ἐν χόσμῳ" xal ἐπειδὴ ἐν τοῖς 
ἔμπροσθεν εἴρηται, ὅτι "A. ἐχεῖγοι συγήγαγον", δί- 
καιοι ἔδονται, τὸ αὐτὸ χαὶ νῦν ἑτέρως λέγει, ὅτι 


D 


pius arbitrii sui proposito et cum delectatione, 
tanquam lae, letiferum improbitatis. virus sugens, 
cum ea quidem acerescit, et secundum. eam ca- 
nescit; nihilominus tamen ab ea de medio tolletur. 
Lingua autem impii qui eontraria. veritati loquitur, 
lingua serpentis est. 

VEns. 21-25. « Propter hoc non florebunt ejus 
bona, et eum putaverit se jam repletum — esse, 
coaretabitur : omnis autem necessitas iu. eum su- 
perveniet, si quo modo sit implere ventrem suum.» 

Fortasse etiam neque bona ejus efllorescent, vc- 
rum in ipso flore marcescent : quod si plenus esse, 
et omnibus bonis abundare videbitur, tune. omnis 
necessitas eL. affl etio. illum invadel, ita ut anima 
ejus doloribus repleatur. Hiec nobis, ut. 3b alienis 
abstineamus, adbortationis loco inserviunt; quan- 
doquidem qui he. possidet, cum prospera fortuna 
uli videbitur, tune extremam | inopiam sustinebit, 
ita ut quomodo ventrem vacuum et egenum explere 
possil, quiesiturus sil. 

« lnmittat in eum furorem irze, lavet super euni 
dolores. » 

Symmachus vero, depluet, scilicet, Deus. IHixc, 
inquit, impius patietur, Deo cum indignatione ce- 
lerem ae sine intermissione continuam plagam jill: 
inferente, quie. instar pluvize cum impetu ruentis, 
dolores illi immittet ; summo enim supplicio illum 
afficiens, doloribus, tanquam imbre nivali, eum 
adobruet. 

Vrns. 95. « Sidera autem in tabernaculis ejus 
obambulent. » 

Alia autem exemplaria habent non obambulent ; 
ac si diceret : Nullus splendor ei relinquetur. Juxta 
vero alteram lectionem, ambulant, spectra. scilicet 
terribilia eum perterrefacient; vel, 2des vacua ct 
desertie reddentur, ita ut nudatze tectis, stellae in eis 
coruseent ; vel fulmina intelligit ; sic enim Aquila red- 
didit : Et fulgor a [acie ejus ibit in eum ; a facie scilicet 
Dei, id est; Ejus imperio fulmina et fulgura in impios 
immiltentur. Possunt eliam verba aliter intellizi, 
quod, scilicet, astrorum nomine justos intelligat, qui 
tanquam luminaria in mundo exsistunt : et quoniam 
supra dietum est, quod que illi congregarunt, jus 
comedent, hoe ipsum nunc aliter effert, quod Sidera 
in tabernaculis impiorum obambulabunt, id est, jusii 
illorum bona accipient. 


Τὰ ἄστρα ἐν ταῖς τῶν ἀσεδῶν διαίταις περιπατήσουσι, πουτέστιν, οἱ δίχαιοι τὰ ἐχείνων ἀγαθὰ πο- 


ραλήψονται. 

« Κατέδεται αὐτὸν πῦρ ἄχαυστον. » 

᾿Αχύλας χαὶ Θεοδοτίων, xaX Σύμμαχος, οἱ μὲν, μὴ 
φυσηθὲν, ἐξέδωχαν" ὁ δὲ, ἄγευ φυσήματος " χατὰ 
uiv τὸ πρόχειρον, τὸ μὴ ἐχ προνοίας ἀναφθὲν, ἀλλ᾽ 
αὐτομάτως: χατενεχθὲν, οἷον ἐδόχε. τὸ χαταφαγὸν 


πὰ ποίμνια τοῦ Ἰὼδ xa τοὺς ποι 


περὶ οὗ 
f 


νας, 


χαὶ αἰνίττεται. Κατὰ δὲ τὸ χρυπτόμενον, ἄκαυστον 


« Comedet eum ignis qui non accenditur. » 

Aquila et Theodotio, mon suj]hutus, reddiderunt ; 
Symmaehus vero, sie suflatione : iguis, scilicet 
(si verba sensu obvio et o:mnibus aperto sumantur, 
qui non de industria aecenditur, sed casu demissus 
est, qualis ille fuit qui Jobi greges et pastores devo- 


ravit, quem etiam innuere videtur. Sensu autem ma 


XARLE LECT:ONES. 


I fc. ἀνθεῖν. 


219 
sis recondito, jgmis qui mon accenditur, vel con- 
scienti: ignis est, vel ille qui tribunalibus futuris 
reservatur : supplicii etenim illic futuri mysterium 
hine discimus, quod ut diligenter caveamus ne ali- 
quando patiamur, ignem dixit qui non accenditur 
impium devorare. Ignis autem noster materalis, 
quem oculis cernimus, accenditur; qui autem pec- 
catores corripit, et intus eos adurit, ille est qui non 
aecenditur : cujus si imaginem quamdam habere 
cupis, cogita tecum hominem gravissima febre la- 
borantem et igne ardentem, qui, nemine externum 
liunc et materialem. ignem. admovente, conflagrat; 
oeulis nullum ignem in eo cernes, intus tamen de- 
prehenditur, et viscera ejus adurit : non aliter qui 
peccatorum febre corripitur, igne exuritur. 

Vrns. 20. « Liedat advena domum ejus. » 

Olymp. et Pol. ld est, hospes aliquis et alienigena. 
Moc autem ad. extremam. impii imbecillitatem οἱ 
tenuitatem indicandam usurpatur. Fanilia: reliquias 
ΟἹ postremum, advenam vocat. Non obscure vero in 
Grieco textu sie redditum est, ac si diceret : Suppli- 
cium etiam ad unum perveniet, ità ut ne memoria 
quidem ejus ulla relinquatur. 

Vgns. 27. « Et detegat coelum iniquitates ejus, et 
terra insurgat. adversus eum. » 

Universa, inquit, natura inimicitias cum eo ge- 
ret, qui Deo invisus est; el partem. quidem maloe 
rum a eclo, Deum inimicum habens, partem vero 
a lerra, hominibus contra ipsum insurgentibus, 
sustinebit : et ccelum. quidem, divina justitia ae- 
liones ejus manifestante, in eo quod peccata sup- 
y/ieiis desuper immissis puniat, iniquitates ejus re- 
velabit; terra vero, instructis. et armatis copiis, 
illum debellapit. Hec autem ideo dixit, quia Jobi 
greges igne eclitus. demisso, et liberi ruina domus 
flatu :ereo conquassatze interierunt; boum vero, 
asinacum et. camelorum armenta, infra hic ab ho- 
stibus in. terra direpta sunt. lloc autem omnia 
Jobo propter ipsius peccata illata esse, Sopharus 
astruere conatur. 

Vrns. 28. « Trahat. domum ejus perditio in fi- 
nem. » 

Id est: Exitio totali peribit, et quando Deus. pu- 
nire decreverit, supplicium ejus omnia pervadet, 
nee quidquam intactum relinquet, 

Vrns. 29. « Hec est pars hominis impii a Do- 
mino, el possessio bonorum ejus a superinten- 
dente. » 

IEec, inquit, impiusa Deo consequetur, et mul- 
larum possessionum finis erit supplicium : quoniam 
cnim bona possidens, divinam benelticentiam non 
animadvertit, plenitudo irze, a Deo qui omnia in- 
luetur, tanquam possessio et portio ei. datur. Epi- 
scopi autem, cum audiunt in sacra Scriptura Deum 
hoc nomine indigitari, saluti. gregis vigili eustodia 


prospicientes, et fide, vita inculpata, ae — doctrina 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


22Y 

A πῦρ ἐστιν, ἥτοι τὸ κατὰ συνείδησιν, ἣ xal τὸ ἀπο- 
χείμενον ἐν τοῖς μέλλουσι διχαιωτηρίοις * μυστήριον 
γάρ τι μανθάνομεν περὶ τῆς ἐχεῖσε χολάσεως, ἕνὰ 
φυλασσώμεθα αὐτὴν παθεῖν, πῦρ εἶπεν ἄχαυστον 
χατέδεσθαι τὸν ἀσεθῇ. Τὸ Ot παρ᾽ ἡμῖν τοῦτο τὸ 
ὑλιχὸν οὐχ ἔστιν ἄχαυστον * βλέπομεν γὰρ αὐτό" 
ἐχεῖνο ὃὲ ἄχαυστόν ἐστι τὸ πῦρ, τὸ ἐπὶ τοὺς ἁμαρτω- 
λοὺς ἐρχόμενον, ὃ ἔνδον αὐτοὺς χαίει. "EXv θελήσῃς 
εἰχόνα λαθεῖν τοῦ πυρὸς ἐχεένου, νόει μοι τὸν εἰς 
ὑπερύολὴν πυρέσσοντα, xal ὑπὸ πυρὸς φλεγάμενον, 
ὃς χαταφλέγεται, οὐδενὸς αὐτῷ τὸ ἔξωθεν τοῦτο χαὶ 
ἔνυλον πῦρ προσαγαγόντος“ οὐχ εὑρήσεις ὄψει: τὸ 
πῦρ ἐν αὐτῷ, ὑπόχειται ὅ δὲ, χαὶ ἐχχαίει αὐτοῦ τὰ 
σπλάγχνα οὕτως ἀπ 
τις ἐχχαίεται. 


τῶν ἁμαρτημάτων πυρέττων 
Do. Κακώσαι δὲ αὐτοῦ ἐπήλυτος τὸν οἶχον. » 

᾿Ολυμπιοδώρου xaX IloAvyporiov. Τουτέστι, 
ξένος τις xal ἀλλογενής. Τοῦτο δὲ εἰς ἔνδειξιν τῆς 
ἄγαν ἀπθενείας τοῦ ἀσεθοῦς παρείληπται. Ἐπή1υ- 
τον χαλεῖ τὸν ὑπολελειμιμένον κοῦ οἴχου." ᾿Ασαφῶς 
ὃξ μετενήνεχται εἰς τὸ Ἑλληνιχόν “ ἵνα εἴπῃ, ὅτι χαὶ 
υέχρι ἑνὸς χωρήσει ἣ τιμωρία, ὥστε μηδὲ μνημό- 
συνον αὐτοῦ περιλειφθῆναι. 

€ ᾿Αναχαλύψαι δὲ αὐτοῦ ὁ οὐρανὸς τὰς ἀνομίας, 
γῆ ὃὲ ἐπανασταίη αὐτῷ. » 

"Πᾶσα, φησὶν, fj φύσις ἐχθρανεῖ τῷ θεοστυγεῖ" 
vo τὰ μὲν τῶν δεινῶν ἐξ οὐρανοῦ ὑποστήσεται, τὸν 
Θεὸν ἔχων πολέμιον, τὰ ὃὲ Ex γῆς, τῶν ἀνθρώπων 
αὐτῷ ἐπανισταμένων" χαὶ οὐρανὸς μὲν ἀναχαλύψει 
τὰς ἀνομίας αὐτοῦ, τῆς θείας δίχης ἐχφανερούσης 
τὰ xav αὐτὸν, ἐν τῷ ἄνωθεν ἐπιπέμπειν τὴν ἐπὶ τοῖς 
ἁμαρτήμασι χόλασιν" αὐτὴ δὲ ἡ γῆ πολεμήσει: αὖ- 
εἷ- 
πεν, ἐπειδὴ τῷ Ἰὼδ τὰ μὲν ποίμνιχ, χαὶ οἱ παῖδες, 
μὲν τῷ ἄνωθεν ἐνηνεγμένῳ πυρὶ, οἱ δὲ χαὶ τῷ 
πνεύματι, ὑφ᾽ οὗ ἡ οἰχία δονηθεῖσα χατ- 


τῷ, ὁπλιτιχὰς ἐχτάττουσα φάλαγγας. Ταῦτα δὲ 


ἡρπάγησαν. Ἀατασχευάζει οὖν ὁ Σωφὰρ, ὅτι πάντα 
δι᾿ ἁμαρτίαν ἐπ᾽ αὐτὸν ἐπηνέχθη. 
« Ἑλχύσαι τὸν οἶχον αὐτοῦ ἀπώλεια εἰς τέλος. » 


Τουτέστι, πανωλεθρίᾳ διαφθαρήσεται, χαὶ πάντα 
ἡ παρὰ Θεοῦ χόλασις ἐπιδραμεῖται, ἡνίχα ἂν Θεὸς 
χαταψηφίσηται τὴν τιμωρίαν. 

« Αὕτη ἡ μερὶς ἀνθρώπου ἀσεθοῦς παρὰ Κυρίου, 
χαὶ χτῆμα ὑπαρχόντων αὐτῷ παρὰ τοῦ Extoxó- 
που. » 

Τούτων, φησὶ, παρὰ τοῦ Θεοῦ τεύξεται ὁ ἀσεθῆς, 
xa τὸ πέρας τῆς πολλῆς χτήσεως ἡ τιμωρία " ἔπει- 
δὴ γὰρ χτησάμενος τὰ ἀγαθὰ, οὐχ ἤσθετο τῆς θείας 
εὐεργεσίας, δίδοται αὐτῷ χτῆμα χαὶ μερὶς, τὸ πλή- 
popa τῆς ὀργῆς παρὰ τοῦ τὰ πάντα ἐπισχοποῦντος 
Θεοῦ. ᾿Αχούοντες δὲ οἱ ἐπίσχοποι, ὡς ὁ Θεὸς ταύτῃ 
χέχληται τῇ προσηγορίᾳ παρὰ τῇ Γραφῇ, vnpstvo- 


σαν τῆς προσηγορίας τὸ ἀξίωμα, ἐπαγρύπνως τὰ 


VARLE LECTIONES. 


h (c, suppl. οὐχ. 


921 

χατὰ τὴν ποίμνην ἐπισχοποῦντες, 
βίῳ ἀνεπιλήπτῳ, xal διδασχαλίᾳ 
μαθέτωσαν τίς ἐπίσχοπος ἐνθάδε ὠνομάσθη, καὶ 
ἐχείνου εἰχόνα παντὶ τρόπῳ φιλοτιμείσθωσαν φορεῖν. 
“Ὥσπερ γὰρ ὁ μιμησάμενος elixóva βασιλιχὴν, τιμᾶ- 
ταν ἐπὶ τῷ χαλῶς αὐτὴν μιμήσασθαι, τιμᾶται δὲ 
xal ἐπὶ τῷ αὐτὴν χεχοσμηχέναι οὕτω μαχάριος 


σεμνυνόμενοι * 


ἐπίσχοπος, ὁ νοῆσας τὸν ἀληθινὸν ἐπίσχοπον, χαὶ 
ζηλῶν αὐτὸν, χαὶ γινόμενος ὡς ἐν ἀνθρώποις θεὸς, 
χαὶ ἔχων ἐπίσχοπον τὸν ποιοῦντα αὐτὸν ἀληθῶς ἐν 
Χριστῷ Ἰησοῦ ἐπίσχοπον. 

ΚΕΦΑΛ. KA'. 

Προθεωρία. 

ΟἹ φίλοι τοῦ Ἰὼδ ἐλθόντες ἐπὶ παράχλησιν, xol 
τῶν ἀνηχέστων συμφορῶν αὐτόπται γενόμενοι, ὡς 
μὲν εὐσεθεῖς οὐδὲν ἄτοπον περὶ Θεοῦ ἐλογίσαντο" 
ἀγνοοῦντες ὃὲ ὡς πεῖρά τις χαὶ βάσανος ἀρετῆς ἣ 
πληγὴ , ἄμεινον ἔχριναν χαταδιχάσαι μὲν τὸν Ἰὼῤ, 
ὡς ἐφ᾽ ἁμαρτίαις πάσχοντα, δίκαιον δὲ τὸν Θεὸν ἀπο- 
φῆναι, ὡς οὐχ ἀδίχως αὐτὸν τιμωρησάμενον. Ὃ δὲ 
ἀνδρειότατος Ἰὼ, οὐδὲ αὐτὸς μὲν ἄδιχόν τι περὶ 
Θεοῦ ἐλογίσατο, οὐδὲ ἀπεμφαίνουσαν εἴληφε δόξαν 
περὶ τῆς πάντα χαλῶς χαὶ διχαίως διεπούσης προ- 
γοίας τοῦ Θεοῦ" οὐδὲν δὲ ἑαυτῷ συνειδὼς τῆς τηλι- 
χαύτης τιμωρίας ἐπάξιον, οὐκ ἀνέχεται τῆς ἀδίχου 
τῶν φίλων χαταχρίσεως. Πολλῶν Oz περὶ τούτων γε- 
νομένων αὐτοῖς διαλ 
ὰσε 


ttv, xal νῦν τοῦ Σωφὰρ ἐπ᾽ 
είᾳ πάλιν αὐτὸν χαταδιχάταντος, φησὶ πρὸς αὖ- 


εν πβιαῦται; e a s z 
τοὺς, ᾿Αχούσατέ μου τῶν λόγων, ἵνα γνῶτε ὡς οὐ 


παραχλητιχὸν προσηγάγετε λόγον, ἀλλ᾽ ἐσφαλμένως C 


D 


IA 


νυν τ να MAP, Are ^ WE 
xai χατ᾽ ἄγνοιαν προφάσεις προσφέρετε 1* διελέγχων 
Ez ἃ ; SCIES SES 

soda ἄγνοιαν; προθληματιχῶς φησι πρὸς αὐτοὺς, 
Εἰ οἴδατε τῆς Προνοία: τοὺς λόγους, ἀποχρίνασθέ 
prot, διατί 


: ς εὐθηνοῦνται; καὶ πανταχόθεν 
αὐτοῖς ἀφθόνως περιῤῥεῖ τὰ ἀγαθά; χαὶ ἐν εὐπα- 
θεῖα διάγουσι, θεομάχα φθεγγόμενο: ῥήματα ; πλὴν 
ἀλλὰ καὶ αὐτῶν ἡ εὐημερία μεταπίπτει" πῶς 05 xal 
ὁ μέν vig ἐν πλούτῳ xal πάσῃ τῇ παρὰ ἀνθρώποις 


παρενέθηχε, Πότερογ' οὐχὶ ὁ Κύριός ἐστιν ὁ διδά- 
σκων σύγεσιν' καὶ ἐπιστήμην; δειχνὺς ὡς ἀνέφιχτα 
χαὶ ἀχατάληπτα τὰ τοῦ Θεοῦ χρίματα, χαὶ οὐ πάν- 
τες} ἡμῖν γνώριμοι τῆς πάντα χαλῶς διοιχούσης 
Προνοίας οἱ λόγοι. ᾿ 


IN BEATUM JOB. 


χαὶ πίστει, xol A ornati, appellationis sue dignitatem tueantur : di- 


D hominibus in vita contingunt, 


929 


scant quis hoe loco episcopus nuncupetur, illiusque 
imaginem referre modis. omnibus studiose conten- 
dant. Quemadmodum enim. qui regiam imaginem 
imitatur, eo quod recte eam | exprimat et adornet, 
in pretio et honore. habetur : ita beatus ille episco- 
pus est, qui verum episcopum contemplatur, et imi- 
tandum sibi proponit, ac tanquam Deus inter homi- 
nes versatur; illumque episcopum οἱ inspectorem 
habet, qui ipsum nimirum in Christo Jesu. episco- 
pum ereavit. 

CAP. XXI. 

Protheoria., 

Cum amici Jobi, ut solarentur eum, accessissent, 
et immedicabiles. ejus calamitates oculis ipsi vidis- 
sent, tanquam homines pii, nihil de Deo a ratione 
alienum mente coneeperunt : plagam. vero illam ad 
immissam 
Jobum 


virtutem. probandam — et explorandam 
fuisse ignorantes, visum est. eorum judicio, 
quidem, ac si propter peceata :rumnas sustineret, 
condemnare, Deum vero, quod non immerito eum 
supplicio alficeret, justum pronuntiare. Fortissimus 
vero athleta Jobus, neque ipse injustum aliquid de 
Deo cogitavit, neque de Providentia divina, quie om- 
nia recte et juste administrat, dissentaneanmr ullam 
et ineptam opinioném animo concepit : cum autem 
nullius sceleris sibi conseius. esset, quod tam grave 
supplicium mereretur, injustam amicorum condem - 
nationem iniquo animo fert. Cumque de hoc multos 
inter se sermones sevissent, et Sopharus illum nunc : 
denuo impietatis reum pronuntiasset, sic eos allo- 
quitur : Utintelligatis, v0 orationem | conzolate- 
riam nequaquam in medium attulisse, sed. errore 
deceptos causas speciosas et fictitias ignoranter prie 
tendisse, iis quze. dicturus sum attendite. Ignoran- 
tiam autem eorum.redarguens, problematice sic in- 
quit: Si Providentie rationes vobis perspecta 
sunt, cur impii prospera fortuna utantur, et bono- 
rum abundantia undique cireumfluant 780 licet verba 


hostilia contra Deum | proferant, vitam sine zerum- 


' niset molestiis traducant (quin et eorum eliam felici- 


tas labilis et caduca est), respondete mihi? et cur 


hie quidem in diviliis et omni beatitudine humana, 
bonorum omnium quie 


alter vero in angore anni, 
expers, vitam finiat? 


) H E de * δι “ῇ "1" * mne 1 i 
Deinde, Dei judicia inceomprehensibilia etineffabilia esse ostendens, Οἱ quod providenti:, que cuncta 


recte gubernat, rationes nobis omnino cognite non sint, hoc sermoni suo interserit, Nunquid non 


minus est qui docet intellectum et scientiam? 


παράχλησις. » 
AME C PEDE ; τ 
Ὁ ὃς Σύμμαχος, Καὶ γεγέσθω τοῦτο μετα- 
δούλευμα μὲν 
HAS, ; o 
᾿Αχούσατέ μου, fiot προσοχὴν E 


ὑμῶν, Ὃ διπλασιασμὸς ποῦ, 


; ργάτασθαι βού- 
λεται, ἣ χαὶ τὴν τῆς ψυχῆς εὐθυμίαν ἐμφαίνει. 
ACE AS Spi, B d ὃ 
Ὁ δὲ νοῦς τοῦ στίχου το!οῦτος " Δέξασθε τὰ. παρ᾽ 
f 


VARLE 


τροεφέρετε. 1 (c. πάντως. 


- 
δ᾽ 
τῇ 


Do. 


γε πα. 1. « ltespondens. autem Job, ait: [VEns. 2 
« Audite, audite sermones meos, ut non sit milii ἃ 
vobis hzec. consolatio. » 

Symmachus vero, Et fiat. hoc consilii vestri muta- 
tio. Verbi autem, Audite, ingeminatio, vel ad exci- 
tandam attentionem adhibetur, vel animi securita- 
iem ae tranquillitatem indicat. Sensus autem ver- 
sus hie est: Accipite quie dicturus. sum, ut edocti 


LECTIONES, 


223 


OLYMPIODORI 


ALEXANDRINI 


224 


quod verba ad consolandum minime idonea adli- ἃ ἐμοῦ λεχθησόμενα, Tux μαθόντες ὅτι μὴ χατὰ λόγον 


heatis, consilium mutetis, et aliam sermonis vestri 
methodum ac tractationem inslituatis : nam ul nunc 
se res habet, consolatio vestra consolatio non. est, 
sed dolorum incrementum ; calamitates enim. mihi 
exprobrantes, vulnera mea refricatis. 

Vens. ὃ « Sustnete. me, ego autem loquar; 
deinde non irridebitis me. » 

Symmachus vero, F1 post. sermones meos acquie- 
scctis. Duplex autem. verborum. sensus est; vel 
enim hoc dicit, Sustinete, et àquo animo ferte. mie 
diceutem ; persuasum enim habeo cessaturos vos, 
nee amplius ludibrio me habituros, si ea quie a. me 
Qicentur diligentius animadverteritis. Vel, morbo 
me alllictum et incurvatum. erigite οἱ sublevate ; 
postquam vero ea dixero quie volucro, rursus me 
1n priore sede collocabitis. 

VrEns. 4. « Quid enim? Nunquid hominis est ca- 
stigatio mea? aut quare non irascar? » 

Talia, inquit, contra me comminiscentes, bilem 
mihi movetis; quis enim mortalium est qui, prout 
vos alfirmastis, me impietatis, rapin:e et. cupidita 
tis alienorum. bonorum arguere potest? Quando- 
quidem igitur nemo est qui. me. arguat, cur non 
me.ito contra vos ira aecendar, quod in accusatione 
vestra, ea quorum ignari estis pro vertis affirme- 
tis? Vel illud dieit quod postea ab. Apostolo usur- 
patum est : Mii vero pro minimo est. quod ἃ vobis 
dijudicer : sed Dominus is est qui me dijudicat *. 
Wdeireo igitur excandesco, quod rei veritatem igno- 
rantes, judicium divinum pr;ejudieio vestro ante- 
vertatis, 

Vgns, 5. « Inspicientes. in me, admirabimini 
[ Aquila vero, Dubii et perplexi herete ; et Symma- 
chius, obmutescite ], manum ponentes super maxil- 
kun. » [ Ceteri, super os.] 

Qui eum silentio aliquid audiunt, ut plurimum 
cubitum femore supposito fulcientes, et vultum su- 
per manum inclinantes, iis que. dicuntur. animum 
advertunt. Dicit igitur : Cum siientio et. attentione 
auscultate mihi, ut ea qux dicuntur adwiremini : 
atque ita nonnulli versum hunc. intellexerunt. Meo 
vero judicio, hoc est quod dicit : Statum rerum 


mearum vobiscum reputantes, admiremini, cau- D 


sammque cur :erumnas sustineam ignorantes, in an- 
xustias conjiciamini, ac h:sitantes, nec habentes 
«quod dicere possitis, silentii vinculum ori injicite : 
sic enim ea quae patior omnem orationem superant 
et excedunt, ut propler exprimendi diflicultatem 
proestet de iis silere, quam temere pronuntiare, et 
condemnationis sententiam de me ferre. 

Vrns. 6. « Si etenim. recordatus fuero, sollicitus 
fui, et tenentur carnes mex doloribus.» 

Atque hic etiam. interpretes lapsi sunt. Cor f.- 


S ἐν 1v 2 (04. 


ποιεῖσθε τὴν παράχλησιν, μεταθουλεύσησθΞς, xai 
ἀμείψητε τὴν τοῦ λόγου οἰχονομίαν χαὶ μεταχείρισιν"" 
ὡς νῦν γε ἡ παράχλησις ὑμῶν οὐχ ἔστι παράχλη- 
σις, ἀλλὰ προσθήχη τῶν ὀδυνῶν" ἐπιξαίνετε γάρ μοι 
ματα, τὰς συμφορὰς ὀνειδίζοντες. 

« "Aoazi με, ἐγὼ δὲ λαλήσω" εἶτ᾽ οὐ χαταγε)ά- 
σετέ μου. » 


τὰ τραῦ 


Ὃ δὲ Σύμμαχος, Καὶ μετὰ τοὺς Aóyovc μου 
στήσετε. Διττὴ δὲ ἡ ἔννοια - ἤτοι γὰρ τοῦτο λέγει, 
Ὑπομείνατε, χαὶ βχστάσατέ με λέγοντα, χαὶ οἶδα 
ὅτ' ἐὰν ἐπιστήσητε τοῖς παρ᾽ ἐμοῦ λεγομένοις, στῇ- 
σξεσθε χαὶ παυθήσεσθε χαταγελῶντές μου. Ἢ, ὅτι 
᾿Αναδαστάσατέ με, χαὶ ἀνορθώσατε ὑπὸ τῆς νόσου 
συγχοαπτόμενον k* μετὰ δὲ τὰ εἰπεῖν με ἃ βούλομαι, 
πάλιν με ἐπὶ τῆς προτέρας χαταστήσετε χαταχρί- 
σεωςϊ. 

«Τί γάρ; Μὴ ἀνθρώπου μου ἡ ἔλεγξις ; ἣ διατί οὐ 
θυμωθήσομα:; » 

Eig ὁργήν με, φησὶν, ἐχχαλεῖσθε, τοιαῦτά μου. 
χαταψευδόμενοι " ἐπεὶ τίς ἀνθρώπων ἐλέγξαι με. 
δύναται &az6T, γεγονότα, 1| ἄοπαγα, χαὶ τῶν ἀλλο- 
τρίων ἐραστὴν, ὡς ὑμεῖς ἀπεφήνασθε ; Ἐπεὶ οὖν μή. 
ἐστί τις ὁ ἐλέγχων με, πῶς οὐ διχαίως θυμωθήσομας, 
χαθ᾽ ὑμῶν, ὅτι περὶ ὧν οὐχ οἴδατε, διαθεδαιοῦσθε, 
χατηγοροῦντές μου ; Ἢ χἀχεῖνο λέγει ὅπερ ὕστερον. 
ὁ ᾿Απόστολος ἔφη, 'Euol δὲ εἰς ἐκάχιστόν ἐστιν... 
fva vog! ὑμῶν ávaxpiüo* ὁ δὲ àrvaxplrur que, 
κύριός ἐστι. Διὰ τοῦτο οὖν εἰς ὀργὴν χκινοῦμαι, ὅτι 
τὸ σαφὲς οὐχ εἰδότες, τὴν θείαν προλαμθάνετε 
χρίσιν. 


« Εἰσθλέψαντες εἰς ἐμὲ, θαυμάσετε [ὁ δὲ ᾿Αχύ- 
Jac, ἐξαπορήθητε" ὁ δὲ Σύμμαχος, ἄφθογγοι γί- 
νεσθε], χεῖρα θέντες ἐπὶ σιαγόνι, » [Οἱ Aouzol, ἐπὶ 
στόματι. ] 

Oi μεθ᾽ ἡσυχίας ὡς τὰ πολλὰ τὸν 
ἀγχῶνα τῷ μηρῷ " προσερείσαντες, καὶ τῇ χειρὶ τὰ 
πρότωπον ἐπαναχλίναντες, τοῖς λεγομένοις τὸν νοῦ" 
πιοσέχουσι. Λέγει οὖν, ὅτι Μεθ᾿ ἡσυχίας καὶ προα- 
οχῆς ἀχούσατέ μου, ἵνα θαυμάσητε τὰ λεγόμενα " 
χαλ οὕτω μέν τινες τὸν στίχον ἐνόησαν. Κατ᾽ ἐμὲ 
ὃξ χριτὴν ἐκεῖνό φησιν "᾿Αναλογιζόμενοι τὰ xav ἐμὲ, 
θαυμάσατε, xai εἰς ἁμηχανίαν περίστητε", μὴ εὑ- 
ρίσχοντες αἰτίαν δι᾽ ἣν πάσχω, xa ἐξαπορηθέντες, 
χαὶ μὴ ἔχοντές τι εἰπεῖν, τὸν τῆς σιωπῆς δεσμὸν τῷ 
στόματι ἐπίθετε * οὕτω πέρα" παντὸς λόγου τὰ ἐμὰ 
πάθη χαθέστηχεν, ὡς ἄμεινον εἶνα! ἐπὶ τούτοις σι - 
ἂν δι᾽ ἀπορίαν, ἣ προπετῶς ἀποφαίνεσθα:, voi 


ἀχούοντες, 


χαταγινώσχειν μου. 


€ Ἐάν τε γὰρ μνησθῶ, ἐσπούδαχα, ἔχουσι δέ μὴ} 
τὰς σάρχας ὀδύναι. » 


Κἀνταῦθα οἱ ἑρμηνεύταντες διήμαρτον. Μετὰ 


VAULE LECTIONES. 


Vier 


. χαταχλίσεως. P op. ἄχριν. 


ic. ἄχρι» μηρῷ. 5. vp. παρίστητε. (f. 


225 
σομαι τῶν μελλόντων ῥηθήσεσθαι" οὐ γὰρ ἐῶσιν 
ἐμφιλοχωρῆσαι τῷ λόγῳ αἱ πολιορχοῦσαί μου τὰς 
σάρχας ὀδύναι. Ὁ δὲ Σύμμαχος ἀντὶ «00, ἐσπού- 
δακα, ἐχδοὺς, θορυδοῦμαι, 
Ἐὰν χαὶ μόνον μνησθῶ τῶν ἐμῶν xaxov, ταράττομαι 


τοῦτο οἶμαι δηλοῖ, ὅτ' 


γαὶ θορυθοῦμαι, xai οὐδὲ τὴν μνήμην ἀπαθῶς φέρω, 
ἀλλὰ χαὶ ἡ ἀλγηδών με 
ἀντιπερισπᾷ, καὶ οὐχ ἐᾷ μετὰ τῆς προσηχούσης ἀρ- 
μονίας ποιεῖσθαι τοὺς λόγους. 

« Διατί ἀσεθεῖς ζῶσι, πεπαλαίωνται δὲ, xa ἐν 


τοῦ σώματος πρὸς ἑαυτὴν 


yir. 
περ οἴξσθε σοφοί τινες εἶναι, χαὶ τὰς ai- 


πλούτῳ; : 
"ERR 

τίας € 

σατε 


fo ime ἃς ταῦτα πάσχω, ἐρομένῳ pot φρά- 
«Πόθεν πολλοὶ πολλάχις ἀσεθεῖς καταγγρῶσιν 
xai ἀφθόνως μὲν αὐτοῖς ἀνίησιν ἢ γῆ 
τοὺς χαρπούς ; ἐφήδονται GE τῇ εὐπαιδίᾳ, xal παν- 
ταχόθεν αὐτοῖς συντρέχε: τὰ ἀγαθά ; χαὶ οὐδὲ ἣ ἄλο- 
0; αὐτοῖς φύσις ποτὲ ἐδυσπράγησε ; μένουσι ὃξ ἐν 
τοῦ, ἀφρόντι- 


ἐν πλούτῳ; 


παῖς εὐπραγίαις P ὡς πρόδατα, ἀντὶ 
δες, οἱονεὶ θείας τινὸς χαὶ ἀθανάτου μοίρας ἐπειλημ- 
μένοι, χαὶ ἀνθρωπίνης τληπαθείας ἔξω τυγχάνον- 
πες; ἐν εὐφροσύνῃ δὲ Quei xaX τὰ τέχνα διατελεῖ, 
χαὶ μουσιχοῖς ὀργάνοις ἐπιτέρπεται; xal ἐν ἀφθο- 
vía πολλῇ τῶν δεόντων παρὰ τ 


ζονται 4, χαὶ συντελευτῶσι τοῖς 


πάντα τὸν βίον ἐξετά- 
ἀγαθοῖς; χαὶ ταῦτα, 
ἐναργῶς θεομαχοῦντες, χαὶ οὐδεμίαν τῶν θείων ἐν- 
τολῶν λαμέάνοντες ἔννοιαν ; Τοιαύτη μὲν τῶν στί- 
χων ἡ δύναμις " χρὴ Os ἴσως xoY ἔχαστον στίχον χαθ᾽ 
ἑαυτὸν ἐξετάσαι. | 


Ὃ σπόρος αὐτῶν χατὰ ψυχὴν, τὰ δὲ τέχ 

τῶν ἐν ὀφθαλμοῖς. ν 
Τουτέστιν, οὐδεὶ: ἐν αὐτοῖς &yovoc , ἀλ) 
Ὑόνιμοι, σπέρμα xai τέχνα ἔχουσι" 
τὸ, κατὰ ψυχὴ», ἀντὶ τοῦ, ὁ χαθ᾽ ἕνα πατήρ ἐστι. 


λὰ πάντες 
τοῦτο γάρ ἔστι 


Τὺ δὲ, τὰ δὲ céxra αὐτῶν ἐν ὀφρθαΐϊμοῖς, 6 Σύμ.- 
μαχος, Διαμέτει ἔμπροσθεν αὐτῶν", ἐξέδωχε. Γλυχὺ 
γὰρ πατράσι θέαμα παῖδες ὁρώμενοι, χαὶ τοῖς παι- 
διχοῖς αὐτοὺς τ ψελλίσμασι τέρποντες. 
« Οἱ οἶχοι αὐτῶν εὐθηνοῦσι, φόδος δὲ 
μάστιξ ὃΣ παρὰ Κυρίου οὐχ ἔστιν ἐπ᾽ αὐτοῖς. » 
* "Hóovzat , φησὶ, 
ücva διευλαθοῦνται, οὐ δεδοίχατι τῆς εὐπραγίας με- 
Er οὐ δέχονται πληγὴν θεήλατον. Τινὲς δὲ 
Ὃ σπόρος αὐτῶν κατὰ ψυχὴν, οὐ περὶ τοῦ 
ro: τῶν παίδων ἐνόησαν. ἀλλὰ περὶ τῶν ἐν 
πῇ γῇ κχαταθαλλομένων σπερμάτων " 
λεγόμενον τοιοῦτον * Κομῶσιν αὐτοῖς τὰ λήϊα, οὐδα- 
μοῦ ἀφορία: κατὰ ψυχὴν δὲ, χαὶ χαθ᾽ ἕνα ἔχαστον 
παρ᾽ αὑτοῖς ἡ τῶν σπερμάτων δαψίλεια. ᾿Λμείνων δὲ, 
εἶμαι, ἡ προτέρα ἐχδοχῆ. 


πε 
ὡς εἶνα!: τὸ 
s 


ΥΑΡΙ 


IN BEATUM JOB. 


σπονῶτις γὰρ, φησὶν, ἐρῶ, καὶ συντόμως ἐπιμνησθήῆ- A stim, inquit, 


τ Ὁ, αὐτῶν. 


226 
el summatim ea. de quibus. dicturus 
sum, commemorabo : 
obsident et. infestant, longiori orationi. indulgere 
non sinunt, Symmachus pro sollicitus. [u, reddens 
meorum 
malorum mentionem tantum fecero, commovcor et 


dolores enim qui carnes meas 


conturbor, hoc innuere milii. videtur :. Si 


conturbor, neque recordationem. ipsam sine animi 
dolore sustineo ; quin et corporis cruciatus ad se 
trahit, nee cum debita et concinna orationis stri- 
cetura verba. me facere patitur. 

Vins. impii 
lem, et in divitiis? » etc. 


1. « Quare vivunt, senuerunl au- 

Quandoquidem sapientes. vos esse existimatis, et 
Causas Copnoscere propt r quas ezo hiec patior, re- 
spondete mihi interroganti. Unde eveniat quod sce- 
penumero. multi 


terra iis fructus 


divitiis. consenescant ? 
abundanter proferat? pr:eclara: so- 
bole delectentur, et undique bonis affluant? neque 


impii in 


bestie eorum, qui ratione carent, casum aliquem 
adversum patiantur ? permaneant autem in prospe- 
ritate sicut oves, id est, absque omni cura et sollici- 
ludire, ac si extra humanam. calamitates. consti- 
tuti, divinam quamdam et. immortalem sortem nacti 
fuissent? liberi etiam eorum letam vitam agant, et 
musicis instrumentis animum oblectent ? rerumque 
omnium necessariarum. abundantia tolo. vite 
cursu affluentes, festos dies celebrent, et cum bonis 
commoriantur, licet. bellum apertum contra Peum 
gerant, et divinorum. mandatorum nulla. cogitatio 
eorum animos subeat? Atque hie quidem. versuum 


horum sensus est ; 


sua: 


opere pretium tamen est sigil- 
latim. versum unumquenique. expendere. 

Vrns. 8. « Semen eorum secundum animam, ct 
fitit eorum in oculis. » 

Id est : Nullus inter cos sterilis est, 
omnes, semen et liberos liabent ; 


sed fecur.di 
secundum animan: 
ΠῚ 


Syminachus reddi- 


eim, id est, unusquisque eorum paler est. 
autem : {1 filii eorum in oculis, 
dit : Permanent ante eos. Liberos enim intueri, ΟἹ 
puerilibus ac balbis sermonibus ΟΠ] οἰ τὶ, 
bus jucundum spectaculum est. 

Vrns. 9. « Domus eorum abundant ; timor auten 
nusquam, et flazellum a Domino non est super 


eos. » 


parenti- 


τοῖς τέχνοις, εὐθηνοῦσιν, οὐ D — Liberis, inquit, delectantur, rebus onmibus abun- 


dant, neminem verentur, ne excidant sua  prospe- 
ritate non metuunt, plagam nullam. a Deo. immis- 
sam sentiunt. Quidam vero illud : Semen eorum sc- 
cundum animam, non de virili semine ex quo liberi 
procreantur, intellexerunt, sed de seminibus quie 
terre mandantur; ut. quod. dicitur hoc sit : Agri 
eorum frugum feraces sunt, nusquam sterilitas est; 
secundum animam vero, et unicuique eorum, 
num abundantia suppeditatur. 
meo judicio melior est. 


senii- 
l'rior vero expositio 


LECTIONES, 


321 


Vgns. 10. « Bos eorum non. fetum. immaturum 
peperit. [Symmachus : Non fecit abortum ; id est: 
Bos arans fetum imperfeetum et. mortuuin non edi- 
dit. ] Et salva evasit eorum prignans, et non fru- 
strata est. » 

Aquila autem, juvenca eorum ; ac. si rursus dice- 
ret : Dos fetum utero conceptum imperfectum. non 
ejecit, 
salva evasit, fetum absolutum | edidit, neque fru- 
strata est, Quidam vero de muliere h:ec dieta esse 
arbitrati sunt, quod scilicet eorum conjuges fetus 


abortivos non pareant. 


neque embryon immaturum peperit, sed 


Vrns. HH. « Et permanent sieut oves zterna. 

Vel hoc dicit, quod etiam oves illis permaneant 
lanquam zelern:z, nullo pestilenti morbo aut lue 
infecte ; vel, quod. ipsi vitam. longevam ducentes, 
in multitudinem instar ovium. exerescant, et libero- 
rum propagatione immortalitatem imitentur. 


Vrns. 15. « Quid est Omnipotens, quia serviens 
ci? et quie utilitas, quoniam obviam ibimus ei? » 

Sub impiorum persona hxc loquitur. Similis au- 
tein hie locus illi : Dixit insipieus in corde suo, Non 
est Deus ?*. Quis enim, inquit, est sufficiens, id est, 
qui omnipotens dicitur Deus? Quid lueri ab. eo re- 
portabimus, si ea de causa eultum ejus et obse- 
quium elegerimus? qua in re juvabimur, si proni ad 
adorandum eum accesserimus? Illud enim , « Quo- 
niam obviam ibimus, » dicunt metaphora. sumpta «b 
iis qui personis illustribus assurgunt, et honoris 
causa in oceursum eorum veniunt. Deinde causam 
allert cur talia loquantur, ut ostendat eos. sine la- 
bore et modestia bona possedisse. 

Vgns. 16. « Erant 
bona. » 

Hec, 


enim in manibus eorum 
inquit, eo quod suppliciis minime affician- 
tur, sed in bonorum hujus vitie. affluentia :etatein 
wansigant, Deo interim patienter ferente, animo 
secum meditantur, et. dicunt : Omnia in manibus 
habemus, qui jucunda sunt de nostro possidemus; 
quem fructum majorem nobis afferet Deus, ut vias 
ejus et mandata custodientes, molestiam nobis ipsis 
creemus ? 

t Opera autem. impiorum non inspicit. » 

Hiec etiam verba impiorum esse quibusdam vi- 
dentur, qui, ut verisimile est, dicunt Heccine 
Deus intuetur? Num in his occupatus est? Nequa- 
quam; hominum actiones nulli curze ei sunt, Forte 
etiam et verba hic non. inepte. Jobo summam Dei 
longanimitatem admiranti, quadrabunt, qua e vesti- 
zio impios suppliciis non afficit, sed impune eos 
peccare patilur, quasi ea quie ab iis fiunt nequa- 
quam cerneret. 

Vrns. 17-19. « limo. vero. et. impiorum lucerna 


*-Psal. xi, 4. 


OLYMPIODORI ALEXANDRINT 


A 


p 


D 


928 

* ἽΙ βοῦς αὐτῶν οὐχ ὠμοτόχησεν. |'O Σύμμα- 
Xoc , οὐχ ἐξέτρωσε, τουτέστι», ᾿Ατελῆ χαὶ νεχρὰν 
γονὴν ἡ γεωργιχὴ βοῦς οὐχ Tveyxs.] Διεσώθη δὲ 
αὐτῶν ἐν γαστρὶ ἔχουσα, xat οὐχ ἔσφαλεν. » 


* Ὃ δὲ ᾿Αχύλα:, δάμαιιις αὐτῶν" ἵνα πάλιν εἴπῃ, 
ὅτι ἡ βοῦς οὐχ ἀπέδαλεν | lc. ἐξέδαλεν ] ἀτελὲς τὸ 
ἐγχυμονούμενον, οὐδὲ ἄωρον τὸ ἔμόρυον ἀπεχύησεν, 
ἀλλὰ διεσώθη,, χαὶ τέλειον Éxexe , xa* οὐχ ἀπέτυχε. 
ὃὲ περὶ γυναιχὸς εἰρῆσθαι ταῦτα ὑπέλαθδον, 
ὅτι χαὶ αἱ παρ᾽ αὐτοῖς γυναῖχες οὐχ ἐξέτρωσαν ἀμ.- 
θλωθρίδια [γρ. ἀμθλωθεῖσαι]. 

« Μένουσι δὲ (0; πρόθατα αἰώνια. » 

* "Hxot τοῦτό φησιν, ὅτι μένουσιν αὐτοῖς χαὶ τὰ 
πρόδατα ὥσπερ αἰώνια, μηδεμιᾶς λοιμώδους νόσου 
3j φθορᾶς αἰσθανόμενα - T), ὅτι αὐτοὶ μένουσι μαχρό- 
θιοι, xal εἰς πλῆθος ἐπιδιδόντε:, χαθάπερ τὰ πρό- 
θατα, xai ταῖς ἐπιγοναῖς τὴν ἀθανασίαν μιμού- 
βξνοι. 

«Τί ἱκανὸς, ὅτι δουλεύσομεν αὐτῷ ; χαὶ τίς ὠφέ- 
eta. ὅτι ἀπαντήσομεν αὐτῷ; » 

Ὡς ἐχ προσώπου τῶν ἀσεθῶν ὁ λόγος " ἕοιχε δὲ 
τῷ, Εἶπεν ἄφρων ἐν καρδίᾳ αὑτοῦ, Οὐκ ἔστ: 
Θεός. Τίς γὰρ φησὶν, ἐστὶν ὁ ἱκαγὸς, τουτέστιν͵ 
ὁ παντοδύναμος λεγόμενος Θεός; Τί δὲ πλέον ἡμῖν 
ἔσται παρ᾽ αὐτοῦ, ἵνα διὰ τοῦτο τὴν αὑτοῦ λατρείον 
καὶ θεραπείαν ἑλώμεθα ; τί δὲ ὠφεληθησόμεθα, ἐὰν 
εἰς τὴν αὐτοῦ προσχύνησιν ' ὑποπίπτοντες 9 ἔλθω- 
μεν; Τὸ γὰρ, ὅτι ἀπαντήσομεν, φασὶν ἐκ μεταφο- 
(Gs τῶν τοῖς ἐνδόξοις προσώποις προανισταμένων, 
xai τιμῆς χάριν εἰς ἀπάντησιν αὐτοῖς ἐρχομένων. 
Vua τίθησ' τὴν αἰτίαν OU ἣν τὰ τοιαῦτα λέγουσιν, 
ἵνα δείξῃ ὅτι ἄπονον εἶχον. τῶν ἀγαθῶν τὴν ἀπό- 
λαυσιν. 

ν τὰ ἀγαθά.» 


"Ταῦτα διανοοῦντα!, φησὶν, ἐν ὅσῳ μὴ χολάζον- 
ται, ἀλλ᾽ ἐν ἀφθόνοις διάγουσι τοῖς βιωτιχοῖς ἀγα- 
θοῖς, τοῦ Θεοῦ τέως ἀνεξιχαχοῦντος, xal φασιν, "Eyo- 
μεν πάντα ἐν χερσὶν, οἴχοθεν χτώμεθα τὰ ἡδέα " 
τί πλέον ἡμᾶς ὠφελήσει Θεὸς, ἵνα τὰς ὁδοὺς αὐτοῦ 
χαὶ τὰς ἐντολὰς τηροῦντες πονήσωμεν ; 


Ἕργα 0: ἀσεδῶν οὐχ 

"Εδοξέ 
λόγος, φασχόντων, ὡς 
ταῦτα χαταγίνεται ; Οὐ μὲν οὖν * οὐδὲν αὐτῷ 
μέλει τῶν παρὰ ἀνθρώποις πραττομένων. Τάχα δὲ 
γαὶ τῷ Ἰὼδ ἁρμόσει τὰ ῥήματα, θαυμάζοντι τοῦ Θεοῦ 
τὸ ἄγαν μαχρόθυμον, ᾿ χαθὸ * οὐ χολάξει παραπόδας 
ποὺς ἀσεθεῖς, ἀλλ᾽ ἀτιμωρητὶ ἐᾷ τούτους ἁμαρτάνειν, 


ἐφορᾷ.» 

. 5 * - ] - Φ [. d 
τισιν ὡς ἀπὸ τῶν ἀσεθῶν εἶναι xal οὗτος ὁ 
εἰχὺς, Ταῦτα Θεὸς ἐφορᾷ; 


ὡς ἂν εἰ μὴ ἑώρα τὰ παρ᾽ αὐτῶν γινόμενα. 


«Οὐ μὴν ὃὲ ἀλλὰ xal ἀσεθῶν λύχνος σόεσθηπε- 


VARLE LECTIONES. 


320 

ὃὲ αὐτοὺς ἕξουσιν ἀπὸ ὀργῆς " ἔσοντα! δὲ ὥσπερ 
ἄχυρα ὑπ᾽ ἀνέμου, i] ὥσπερ χονιορτὸς ὃν ὑφείλετο 
λαίλαψ. Ἐχλείποι υἱοὺς τὰ ὑπάρχοντα αὐτοῦ.» 

Ei xal ἀνεξιχαχεῖ, φησὶν, ὁ Θεὸς, ἀλλ᾽ οὖν πάν- 
τως μετελεύσεται τοὺς ἀσεθεῖς, xal ἀποσθεσθήσεται 
μὲν αὐτοῖς ἡ τοῦ βίου λαμπρότης, ὥσπερ λύχνος 
ἀνέμου πνεύσαντος, ἣ τοῦ ἐλαίου ἐχλιπόντος mi- 
χροὶ ὃξ πόνο: αὐτοὺς διαμερίσονται, μιμούμενοι 
ὠδῖνας τιχτούσης ^ λικχμηθήσονται δὲ χαὶ τὰ αὐτῶν 
ἄπαντα, χαὶ εἰς 
ἄχυρα ὑπὸ πνεύματος, ἣ κόνις ὑπὸ λαίλαπος, χαὶ οὐ 
ταὐτὸν δὲ 


ἑτέρους μετενεχθήσονται, ὥσπερ 


eic 


sts 


διαδέξοντα: ταῦτα οἱ παῖδες αὐτῶν. 
ἄγε: τό τε, Ἑκλείποι υἱοὺς τὰ ὑπάρχοντα αὐτοῦ 
χατὰ τοὺς ἹΕύδομήχοντα, xai τὸ, Ὁ Θεὸς κατακχρύ- 
ψει τοῖς υἱοῖς αὐτοῦ ἀδικίας αὐτοῦ, κατὰ Θεοδο- 
τίωνα. Ἐπειδὴ yàp τὰ τέχνα τοῦ ἀσεύοῦς xax 
τὴν καχίαν πατρώζουσιν, εἰχότως, φησὶν, αὐτόν τε 
τιμωρηθήσεται ὁ Θεὸς, xai τοῖς παισὶν αὐτοῦ τα- 
μιεύσεται τὰς ἀδιχίας αὐτοῦ, τουτέστι, τὴν ὑπὲρ τῶν 
ἀδικιῶν χόλασιν, χαὶ οὐχ ἐάσει εἰς αὐτοὺς διαθῆναι τὸν 
πατρῷον κλῆρον : ὅμοιον τὸ, ἀποδιδοὺς ἁμαρτίας 
πατέρων ἐπὶ τέκνα. 

« ε«᾿Ανταποδώσει πρὸς αὐτὸν, xal γνώσεται.» 

Ὅμοιον, τὸ, Γιμώσκεται Κύριος χρίματα ποιῶν. 
Ὅταν γὰρ ὁ ἀσεθὴ- τῆς θείας ἀνταποδόσειυς πει- 


ρασθῇ, τότε pi 


n 


αἰσθάνεται xal γινώσχει, ὅτι Θεὸς ἐφ΄ 
τὰ πραττόμενα, xal ἔστι τις τοῖς ἀσεθέσιν ἀποχει- 
μένη ποινή ἐπειδὴ γὰρ ἐν ἀφθόνοις διάγων ἐξ- 
ὑῦρισεν εἰς Θεὸν, χαὶ οὐχ ἐφορᾷν αὐτὸν (exo τοὺς 
ἁμαρτάνοντας, ἀλλ᾽ ἀτιμωρήτους ἐᾷν, τούτου χάριν 
τῶν ἡμαρτημένων αὐτὸν εὐθύνας ἀπαιτεῖ, ὡς ἂν 
διὰ τῆς πληγῆς ἐπιγνῷ τὴν τε τοῦ Θεοῦ διχαιοχρι- 
αἰαν, xai τὴν ἑαυτοῦ ἀδιχίαν χαὶ às 

« Ἴδοισαν οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτοῦ τὴν ἑαυτοῦ σφαγὴν, 


ἐθειαν. 


ἀπὸ δὲ Κυρίου μὴ διασωθείη " ὅτι τὸ θέλημα αὐτοῦ 
ἐν οἴχῳ αὐτοῦ μετ᾽ αὐτοῦ, χαὶ ἀριθμοὶ μηνῶν αὐτοῦ 
διηρέθησαν. » 

* Σφαγὴν λέγει τὴν ἀπώλειαν, ἣ τὴν πτῶσιν, 
οὗν, φησὶ, τῆς ἰδίας 
ἀπωλείας χαταστήσεται, οὐδεμίαν ἔχων ἐκ Θεοῦ 
βοήθειαν, ἐπε 
οὐ τὸ τοῦ Θεοῦ τὸ ἀγαθὸν προέχρινεν " ἀλλὰ χαὶ πρὸ 


χατὰ Σύμμαχον. Αὐτόπτης 


ἰδὴ τὸ οἰχεῖον θέλημα τὸ πονηρὸν, ἀλλ᾽ 


χαιροῦ τελευτήσει, φησὶ, διαιρεθήσεται γὰρ ὁ χρό- 
νος αὐτοῦ τῆς ζωῆς, J| χατὰ Θεοδοτίωνα χαὶ ᾿Αχύ- 
λαν, ἡμισευθήσεται, χαὶ ὀλιγοχρόνιος οἰχήσεται. 
Τοιοῦτον χαὶ τὸ ἐν ψαλμοῖς ἐχεῖνο περὶ τῶν ἀσεθῶν 
εἰρημένον, ὅτι οὐ μὴ ἡμισεύσωσι τὰς ἡμέρας αὖὐ- 
τῶν. 

« Πότερον οὐχὶ ὁ Κύριός ἐστιν ὁ διδάσχων σύνεσιν 
xal ἐπιστήμην: » 

Ὁ δὲ Σύμμαχος, Μὴ τὸν Θεὸν διδάξει τις ἐπι- 
στήμην; Ἐπειδὴ ἀνωτέρω εἶπε, τοὺς μὲν τῶν ἀσε- 
δῶν παρ᾽ αὐτὰ κολάζεσθαι, τοὺς δὲ παρ᾽ ὅλον τὸν βίον 
ἀτιμωρήτους μένειν, 


E “ὅτε 


χαὶ τοὺς μηδὲν 


ἡμαρτηχότας συγχωρεῖσθα χειν" ᾧτινι λόγῳ, 


t 
φησὶ, Θεὸς ταῦτα ποιεῖ, οὐχ 


εἰ 
ΒΕ ΧΟ xs o2 Psal ux, 11: Psal. riv, 24. 


IN BEATUM JOB. 


ται, ἐπελεύσεται ὃὲ αὐτοῖς 1, χαταστροφή " O0iveg A exslinguetur, et superveniet iis subversio : 


b 


226 


dolores 
autem habebunt eos ab ira : erunt. autem taiquam 
pale:z sub vento, aut tanquam. pulvis quem abstu- 
lit turbo. Deficiant filios bona ejus. » 

Licet, inquit, Deus patientia" utatur, impios ta- 
men omnino uleiscetur, viteque eorum splendor, 
tanquam lucerna, vento flante, vel oleo deficiente, 
exstinguetur; acerbi instar. dolorum 
parturientis, eos diffindent; bona eorum omnia, 
tanquam palea à vento, aut pulvis a turbine dissi- 
pabuntur, et ad alios transibunt, nec. ad liberos 
eorum transmittentur. Eodem vero reeidunt : De- 
ficiant filios bona ejus, juxta Septuaginta interpretes : 
et secundum 'Theodotionis interpretationem :. Deus 
recondet filiis. ejus injustitias ejus. Quandoquidem 
enim hominis impii liberi in improbitate patris sint, 


eruceiatus , 


merito, inquit, Deus eum puniet, ae liberis ejus 
injustitias ejus recondet, id est, pro injustitiis sup- 
plicium, neque paternam hereditatem ad eos trans- 
ire patietur ; juxta. illud : fteddens peccata patrum 


in liberos *. 


« Retribuet ad eum, et cognoscet. » 

Juxta illud : Cognoscitur Dominus judicia faciens *. 
Cum enim impius divinam retributionem expertus 
fuerit, tunc Deum hominum aetiones intueri, ΟἹ 
impiis supplicium repositum esse, sentit. et. agno- 
scit : quia enim in rerum omnium abundantia vitam 
transigens, Deum contumelia affecerat, nee pecea- 
tores intueri, sed impunitos illos dimittere arbitra- 
batur, idcirco delietorum ejus pcenas exigit, ut infli- 
ctione plage justum Dei judicium. simul et suam 
injustitiam ace impietatem agnoscat. 

Vgns. 20, 291. « Videant oculi ejus necem. suam, 
et a Domino non salvetur : quia voluntas ejus in 
domo ejus cum eo, et numeri mensium ejus. divisi 
sunt.» 

Necem, exitium. voeat; vel, justa. Symmachum, 
Iuinam, Quandoquidem, inquit, bons voluntati 
Dei pravam suam et perversam pretulit, auxilio 
divino destitutus, sui ipsius interitus ac destructio- 
nis spectator erit : sed et ante diem interibit, tem- 
pus enim vitze sue. dividetur, vel, secundum Theo- 
dotionem et Aquilam, dimidiabitur, οὐ vita brevi 
functus ad patres abibit. 'Tale est illud quod in 
Psalmis de impiis dictum est, quod non dimidiabunt 
dies suos **5, 
93 


3: 


Vrns. « Nunquid non Dominus est. qui docet 
intelleetum et scientiam? » 

Symmachus vero : Nunquid Deum docebit. quis- 
piam scientiam ? Quoniam supra dixerat quesdani 
impios stalim puniri, alios vero toto vile spatio 
impunitos manere, imo etiam interdum accidere 
ui, qui peccata. nulla admiserint, supplicia pati 
permittentur , qua ratione, inquit, Deus hac faciat, 


851 


nostrum non est scire, nisi Deus ipse intelligentiam À μήγε αὐτὸς 


alicui prebere, et harum rerum scientiam impertire 
volnerit? Hujus enim inzequalitatis, quze in. vita ho- 
minum apparet, quis est qui causas et rationes 
novit? quis in Providentie decreta penetraviL? om- 
nino rullus, preter ommis cognitionis Dominum, 
qui nullo iustitulure eget, et eratia sua alios sa- 
pientes reddit. 

« lpse autem sapientes dijudicat. » 

Solus, inquit, De«s qui omnia sapit, harum rerum 
causas novit, qui sapientes inter homines dijudicat, 
approbans quidem eos qui divina sapientia sunL 
praediti, illos vero repudians qui prudentiam huma- 
nam sectantur. 

Vens. 95-26. « Hic morietur in robore impru- 
dentie suse, totus autem. bene affectus et prospere 
agens, et intesima ejus plana sunt adipe, et medulla 
ejus diffunditur : ille vero. moritur ab. amaritudine 
anime su, cum non comederit ullum. bonum : 
simul autem super lerram dormiunt, et putredo eos 
operuit. » 

Horum, inquit, causas et riüones quis, praeter 
Deum, novit? eur hic quidem, stultus et. impius, 
δια αἶα praedominante, ossium medulla. ivrigatus 
(justa. Symmachi. interpretationem), moriatur, id 
esl, in bona corporis habitudine deliciis aflluens, et 
vitam. voluptuariam degens (hoc enim per carnium 
et medullarum pinguedinem innuit); alius vero, forte 
justus, nullam duleedinem percipiens, nec ulia bo- 
norum humanorum participatione fruens, e vit 
excedat; et uterque mortem communem, eamdeique 
corporis putrefactionem et. cissolutionem subeat? 
Quomodo, et in quem finem hee fiant, ut. hie. qui- 
dem, δέ ἴα sua. predominante, id est peccato, 
dicm obeat, ater vero secus ; similiter autem uiev- 
que putrescaL? Ex eo. igitur. quod commune cst, 
quod unicuique proprium ac peculiare est, intelligi 
non potest ; quz enim hic eveniunt, ambobus sunt 
communia : solius autem Dei est, horum differen- 
tiam dijudicare. 

Vrns. 27, 28. Itaque scio vos audacter mihi insi- 
stere [Symmachus vero, Novi conceptus vestros, et 
cogilationes vestras injustas adversus mc], quia 
dicetis : Ubi est domus principis? et ubi est vela- 
jnen in tabernaculis impiorum? 

Cum hiec, inquit, considerem, ct Deum solum 
perfecta rerum omnium cognitione proditum esse, 
animo mecum reputem, pro comperto habeo, vos 
mihi, tanquam homini impio et peccalori, non 
scientia ulla, sed. audacia insultare, et anticipato 
divino judicio dicere : Ubinam domus ejus est qui 
yrius beatus erat? ubi genus? ubi facultates? ubi 
divitiarum copia? ubi zedificiorum structura? Impiis 
hie omnia  valedixerunt, perierunt, deleta sunt; 
pullum vestigium, nulle reliquie, nullum monu- 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


B 


239 
τινὰ, xal 
ἐπιστήμην χαρίσασθαι. Ταύτης 
παρὰ ἀνθρώποις ἀνωμαλίας τίς 


ὁ κύριος θελῆσοι συνετίσαι 
τὴν περὶ τούτων 


ς τοῖς 


γὰρ τῆς δοχούσης 


ara T. z : 2 
τοὺς λόγους οἷδε: τ τῆς Προνοίας ἐμβατεύε: 


οὐδεὶς, εἰ μὴ ὁ τῶν γνώσεων 


c 
i) 
^ 
o 


xpluast; ἢ πάντως 
n RAN cor ARURMUEENE “πες SE 
Κύριος, ὁ μὴ δεόμενος τοῦ διδάξαντος, ἀλλὰ χαὶ ἄλ- 


λους σοφίζων χάριτι. 


€ Αὐτὸς ὃὲ σοφοὺς διαχρίνει. » 

* Móvo;, φησὶ, τὰς τούτων οἶδεν αἰτίας ὁ πάνσο- 
φος Θεὸς, ὁ χαὶ τοὺς παρὰ ἀνθρώποι: σοφοὺς δια- 
χρίνων, χαὶ τοὺς μὲν θεοσόφους ἐγχρίνων, τοὺς δὲ 
τὴν ἀνθρωπίνην μετιόντας σοφίαν ἀποδοχιμά- 
ζων. 

« Οὗτος ἀποθανεῖται ἐν χράτει " ἁπλοσύνης ἃ aj- 
τοῦ, ὅλος δὲ εὐπαθῶν xai εὐθηνῶν, τὰ δὲ“ ἔγχατα 
αὐτοῦ πλήρη στέατος, μυελὸς δὲ αὐτοῦ διαχεῖται " ὁ 
δὲ τελευτᾷ ὑπὸ πιχρία: ψυχῆς, οὐ φαγὼν οὐδὲν ἀγο- 
θόν * ὁμοθυμαδὸν δὲ ἐπὶ γῆς χοιμῶνται ; σαπρία .δὲ 
αὑτοὺς: ἐκάλυψεν. n 


Τούτων, φησὶ, τοὺς λόγους τίς οἶδεν, εἰ μὴ Θεὸς ; 
ὁ μέν τις ἄφρων xat ὁσεύδὴς ὧν, ἐν τῇ ἐπιχρα- 
πείᾳ τῆς ἀφροσύνης ἀποθνήσχει, τῷ μυεϊῷ τῶν 


je 
ἃ 
Ὧ ὁ 
ὩΣ 
ς 
S 
3 


áÓpópsroc, xarà Σύμμαχον, πουτέστ', 
πάσης capxixnz εὐπαθείας xaY εὐεξίας " 
τοῦτο γὰρ σημαίνει διὰ τῆς πιότητος τῶν σαρχῶν 


χοὶ μυελῶν " ἕτερος ὃὲ, ἴσως mou xai δίχαιος-, μὴ 


n 


χοινὺν ὑπομένο")5" 


βίον, χαὶ ἀμφότεροι τὸν 


θάνατον, γαὶ τὴν αὐτὴν τοῦ σι"- 
ματος σ᾽ ψίν τε χαὶ ἀνάλυσιν ; lli ταῦτα ηίνετα:, 


D 
T Kr - “εν τι,» - 
συν οι nO... τελευτα τῶν 


xa διὰ τί ; Πῶς τελευτᾷ ἐπιχρατησάσης 
αὐτοῦ τῆς ἀφροσύγης, τουτέστι, τῆς ἁμαρτίας, ὁ δὲ 
τοὐναντίον, χαὶ ὁμοίως ἄμφω σήπονται ; Οὐχ οἷόν 
πε οὖν ἐχ vuU χοινοῦ τὸ ἴδιον συνιδεῖν * χοινὰ γὰρ 
ἀμφοῖν τὰ τῇδε συμθαίνοντα " Θεοῦ δὲ μόνον τὸ 
διαχρίνειν τὴν τούτων διαφοράν. 


« “Ὥστε οἴδα ὑμᾶς, ὅτι τόλμη ἐπίχεισθέ μοι [ὁ δὲ 
V 

25 τ Ξ : 

Σύμμαχος, ox τὰς ἐνθυμήσεις ὑμῶν, xal τὰς 

ἐμοῦ. ] ὥστε ἐρεῖτε, Ποῦ ἐστιν 


ἐννοίας ἀδίχους zac 
οἶχος ἄρχοντος ; χαὶ ποῦ ἐστιν Tj σχόπη τῶν σχηνω- 
μάτων τῶν ἀσεθῶν ; ν : 

Ταῦτα ἐννοῶν, φησὶ, χαὶ ὅτι μόνος ὁ θεὸς τὴν 
ἀχριβθῇ πάντων ἔχει κατάληψιν, οἷδα ὅτι ὑμεῖς οὐ 
μου ὡς ἀσε- 
προλομθάνον- 


τοῦ πρὶν εὑ- 


γνώσει, ἀλλὰ θράσει χατεπεμθαίνετέ 
θοῦς χαὶ ἁμσρτωλοῦ, xaX τὴν θείαν 
τες xplovi, λέγετε, Ποῦ ἔστιν ὁ οἶχος 
αΐμονος ; ποῦ τὸ γένος ; ποῦ τὰ ὑπάρχοντα ; ποῦ ὁ 
πολὺς: πλοῦτος; ποῦ ἡ τῶν οἰχοδομημάτων χατα- 


T 
- 
6 


σλευή ; Οἴχεται ταῦτα πάντα τοῖς ἀσεβέσι, διόλωλεν, 
ἐξηφάνισται * οὐδὲν οὐδαμοῦ περιλέλειπται, οὐχ ἴχνος, 
νη μόσυνην. Παρὰ ταῦτα χαὶ τὸ σὸν 


οὐ λείψανον, οὐ | 


YARLE LECTIONES, 


5:;,bque ia in Ms. Tliecke. 


933 
ἐξέταζε, 
ἐστίν. 


xal ὅρα ποίας xai τὰ χατὰ σὲ μεοὶ 


€ Ἑρωτήσατε παραπορευομένους ὁδὸν, xai τὰ ση- 


i 
pila αὐτῶν οὐχ ἀπαλλοτριώσετε Oz: ἡμέραν 
ἀπωλείας χουφίζεται ὁ πονηρὺς, εἰς ἡμέραν ὀργῆς 


αὐτοῦ ἀπαχθήσοντα:. ν 

"Πλὴν, φησὶν, εἰ καὶ ἀνωμαλία τις ἐν τῷδε τῷ 
βίῳ ὁρᾶται, ἀλλ᾽ ἐγὼ οὐ δίδωμι: πλέον ἔχειν ἀρετῆς 
τῇ xax(a* φημὶ δὲ, ὅτι ὥσπερ τοῖς ὁδοιπόροις τοῖς 
τὴν ὁδὸν παραπορευομένοις δῆλά ἐστι τὰ τῆς ὁδοῦ 
σημεῖα, xai τὰ χαταγώγια τὰ μετὰ τὴν ὁδοιπορίαν 
Exac:ov ὑποδεξόμενα " οὕτω xui οἱ τὴν ὁδὸν 
παροδεύοντες 


τοῦ βίου 
ποῦ τελευτήσουσιν, οὐχ ἀσυμφανές. 
Κἂν γὰρ πρὸς χαιρὸν ὁ πονηρὸς ἐπαίρητα!, vai 
μετεωρίζηται, ἀλλ᾽ ἄξιον πάντως τῆς αὐτοῦ 
ρίας xal χατάλληλον εὑρήσει τὸ χατάλυμα " ἡμέρα 
γάρ τις αὐτὸν ἀπωλείας xaX θείας ὀργῆς 


πονὴ- 


ἀπεχδέχε- 
ται, Τὸ δὲ, χουφίζεται, cvvenpsicat μὲν ὁ Σύμμα- 
χος, ὑπεξαιρεθήσεται δὲ ὁ ᾿Αχύλας ἐχδέδωχε " 
δηλοῖ δὲ, ὅτι φυλάττεται χαὶ ταμιεύετα! εἰς 
χολάσεως. 


ἡμέραν 


€ Τίς ἐπαγγελεῖ ἐπὶ προσώπου αὐτοῦ τὴν ὁδὸν αὖ- 


τοῦ, xat αὐτὸς ἐποίησε ; τίς ᾿ἀνταποδώσει 


ἀπηνέχθη, χαὶ αὐτὸς 


αὐτῷ; xai 


αὐτὸς εἰς τάφους 
ἡγρύπνησεν; » 


ἐπὶ σορῶν 


Ὥσπερ, φησὶν, ἐὰν ἐρωτήσωμεν τοὺς τῶν ὁδῶν 
διαγνώμονας, ποῦ μὲν αὕτη ἢ ὁδὸς ἀπάγει, ποῦ δὲ 
ἐχείνη, xal ἀχούσωμεν, φέρε εἰπεῖ", ὅτι ἡ μὲν εἰς 
ἀναπαύσεις χαταλήγει χαὶ χαριέσσας χατανωγὰς, ἢ 
ὃὲ εἰς ὄρη πελευτᾷ, xol ἐρημίας, καὶ 
ἀπα.1.Ἰοτριοῦμεν αὑτῶν τὰ σημεῖα, 
ἀποποιούμεθα, οὐδ᾽ ἀποδοχιμάζομεν, 


ἄραθρα, οὐχ 


τ’ ἜΣ 


ουτέστιν, οὐχ 
ἀλλ᾽ ὡς οἰχεῖα, 
χαὶ σσιφῇ, καὶ ὁμολογούμενα, οὕτω ταῦτα δεχόμεθα, χαὶ 
πιστεύομεν ὅτι πάντη χαὶ πάντως τοιαῦτα εὑρήσομεν, 
οἶα χαὶ ἠχούσαμεν" οὕτως ἔδει xal τοῖς παρανομοῦσι 
γνωρίζεσθαι τὸ τέλος τῆς αὐτῶν ζωῆς τε xa πολι- 
οὖν τοῦτο ποιύσει; Τίς χατὰ πρόσωπον χαὶ 
tag τῷ ἐν πονηρίᾳ ζῶντι xal εὐδρομοῦντι 


end αὐτοῦ, καὶ τὸ ταύτης συμπέρασμα: 


Τίς 


c2, 
αὐτὸν ἐργάσαιτο, ἀμυνεῖται αὐτὸν, xal τοῖς ἴσοις 


α, χὰν ἀτάσθαλόν τι χαὶ ὑδριστιχὸν εἰς 


ἀπείψεται; Τίς Gà, μηδὲν ὑποστειλάμενος, διδάξε!: 
αὐτὸν τῆς φύσεως τὴν εὐτέλειαν, καὶ εἰς συναίσθησιν 
αὑτὸν àyáot, ὅτι βραχύν τινα δρόμον ἐν βίῳ δραμὼν, 
εἰς τάφους ἀπενεχθήσεται, χαὶ τὰς πολλὰς 
φροντίδας χαὶ ἀγρυτινίας ἣ σορὸς ἐχδέξεται, καὶ οἱ 
τρεῖς πήχεις, χαὶ ὀλίγοι λίθοι, καὶ χόνις βραχεῖα τὸν 
ποῦ σώματος πηλὸν συγζχαλύπτουσα ; Νοήσεις Ob xol 
ὧδε: Τίς τῷ ἀσεθεῖ εἰς 
ναι τὸ τέλος τῆς αὐτοῦ πολιτε 
κε αὐτὸν, χαὶ 
ἀχρυπνῆσα: ; 


πρόσωπον εἴποι, θάνατον cl- 
είας, ὥστε.χατανυγῆνα!( 


τὴν σαρὸν λογιζόμενον ὑπὸ φροντίδος 


Ἐγλυχάνθησαν αὐτῷ χάλιχες χειμάῤῥου, xal 


ὀπίσω αὐτοῦ πᾶς ἄνθρωπος ἀπελεύσεται, χαὶ Eu- 
πρόσθεν αὐτοῦ ἀναρίθμητοι, » 


νοῦς, οὐχ ἔχω πῶς ἣ τοὺς yüuxag τῷ χόλπῳ τῆς 
διανοίας ἀσφαλῶς ; 


PATROL. 


ἐναποθῶμα!:, 


ὧῶκ. XCIU. 


αὐτοῦ: 


IN BEATUM JOB. 25i 


μερίδος A mentum usquam reliquum est. Ex his tua expende, 


et quaenam rerom tuarum sors sit, comtemplare. 
Vins, 99, 50. « Interrogate eos qui transeunt per 
viam, ct signa eorum non alienabitis : quoniam in 
diem perditionis sublimatur malignas, in diem ire 
ejus abducentur. » ͵ 
Licet, liac via inzequalitas quzedam vi- 
deatur, ego tamen virtuti. impietatem. antecellere 
non concedo 


inquit, 


: dico autem, quod. quemadmodum 
viatoribusiter facientibus nota sint vii indicia, et 
diversoria qu:e itinere absoluto eos 
etiam qui viam vite emetiuntur, 
habituri sint, 


excipiant, ita 
ubi vite. exitum 
non est obscurum. Lieet enim impro- 
bus ad tempus efferatur, et fastu turgescat, diver- 
Ssorium nihilominus aptum, ct 
dignum omnino inveniet; 


sua improbitate 
dies enim destruetionis 
et divinze irze illum exspectat. Hlud 
matur, Symmachus, conservatur, 
dicetur, interpretatus est : innuit. autem, quod ad 
diem supplicii servetur et recondatur. 


autem, subli- 
Aquila vero, sub- 


"VEns. 51,52. « Quis annuntiabit in. faciem -ejus 
viam ejus, et ipse fecit? quis retribuet ci? et ipse 
in sepulera deductus est, et ipse super acervos 
vigilavit? » 
Quemadmodum, inquit, 
rogaverimus, 


verimus, 


Sj viarum peritos inter- 
quo h»e vel illa via ducat, et audi- 
verbi gratia, quod hujus quidem terminus 
sit requies et gratum diversorium, illa vero in mon- 
tes, solitudines, ac barathra desinat, siga corum 
non alienamvs, id est, non rejicimus neque impro- 
bamus, sed tanquam familiaria, manifesta, et ab 
omnibus confessa, admittimus ea, ac. firmiter cre- 
dimus quod talia prorsus ac omnino inventuri simus, 
qualia audivimus : ita eliam homines improbos de 
vite ipsorum et conversationis exitu certiores reddi 
oportebat. Quis autem. hoc przestabit? Quis in im- 
probitate viventi, et prospera fortuna utenti, coram 
etin os. eum audacia, viam ejus et terminum ad 
quem ducit, annuntiabit? Quis, lieet. proterve ac 
contumeliose in aliquo erga illum se gesserit, vin— 
dictam de eo capiet, et paria ei reponet? Quis illum 
nature fragilitatem, nihil veritatis smbtrahens, do- 
cebit? Quis in anentem. οἱ revocabit, quod brevi 
vite curriculo emenso, ad sepulcrum efferetur , 
quodque curas ejus et vigilias innumeras tumulus et 
tres cubiti, pauci lapides, et. pulvis exiguus. lutum 
corporis contegens, excipiet? Sie etiam intelligere 
potes : Quisimpio coram et in os dixerit, mortem 
esse ejus conversationis exitum ? ut simul ille com- 
pungatur, et de tumulo meditans , 
vigiles noctes ducat. 

Vrns. 55. « Dulces fuerunt ei lapides torrentis, ct 
post eum omnis homo abibit, et ante cum iunume- 
rabiles. » 


prie sollicitudine 


Quid torrentis nomine hoc loco intelligendum sit, 
quid calculi dulces facti sibi velint, quis sensus n 
his abditus lateat, et quemadmodum vel caleulos in 
intellectus sinu tuto reponam, vel torrentem 


ὃ 


hune 


€^, 


200 


OLYMPIODORI AL&XANDHRINI 


2:36 


considerans, sine vie duce et. cooperario, aut iti- A ἀπροσχόπως νοῶν διαδήσομαι, δίχα τινὸς ὁδηγοῦ xax 


neris comite, inoffenso pede transcam, rationem 
non invenio, Tu vero, o beate, qui hz:e philosopha- 
tus es, suscipio nos, et dux noster esto, neque 
prius recedas, quam in viam planam nos deduxeris, 
in qua recte ambulare, et a veritate minime aberrare 
possimus : nune enim ut se res habet, tanquam in 
trivio deprehensi, quam sensus et intelligenti viam 
insistere debeamus, ignoramus. Num igitur, ὁ. sa- 
piens el strenue vir, hoe dicis? quod homini 
impio, et qui peccandi licentia delectatur, fossa 
ipsa torrenti similis, qu:e post mortem corpus ejus 
excipiet, eL lapides et calculi qui supra injicientur, 
dulcedinem aliquam, non autem molestiam et stu- 
porem illi afferant, dum non sibi soli moriendum, 
sed infinitos ante ipsum poculum illud hausisse, 
omnesque omnino post ipsum ex eodem bibituros 
esse, secum perpenderit. Vel hoc nequaquam, illud 
vero dicere vis? quod licet improbo tanta frugum 
ubertas proveniat, ul terra etiam sterilis, qualis 
salebrosa et petrosa esse solet, illi frugifera exsistat ; 
nihilo secius tamen morti obnoxius sit, sicut omnes 
homines qui fuerunt, et qui futuri sunt. Vel horum 
neutrum est quod dicis, aliud vero quiddam est 
abstrusum, quod sententiose a te profertur ? quod, 
scilicet, torrentis calculi, id est, asperitas el inz- 
qualitas vitze hujus fluxie, momentanez, et que 
torrentis instar przeterfluit, impio grata et jucunda 
sit; et quod mundi deliciis delinitus, morte tanquam 
alii autem postea, omnes vero omnino subituri 

Vrns. 54. « Quomodo autem me consolamini 
inaniter? et ut egoa vobis requiescam, nihil est.» 

Neque utiliter, inquit, neque opportune solatium 
mili praebuistis; non enim tam animum meum ob- 
leclastis, quam vulnera relricastis, neque validum 
ullum argumenium a vobis allatum est, ut pra 
verecundia mihi tacendum, et a vobis abstinendum 
fuerit: quin potius contradicliones vestrz inscitiam 
redolebant, ita ut nec meum dolorem lenire, nec 
demonstrationis vestra irrefragabilitate obturato 
ore, silentium mihi imponere potueritis. 


CAP. XXII. 
Protheoria. 


Amici Jobum propter peceata ludibrio habebant, 
affirmantes, afflictiones delinquentium necessarias 
esse comites : ille vero, contra ea (ux:e in medium 
attulerant se opponens, problematice eos interro- 
gat. Si hie, inquit, prorsus et omnino ut vos dicitis, 
eveniunt, quo pacto plerosque impiorum ad exitum 
usque rerum abundantia affluere, et prospera for- 
iuna utentes, vitam cum morte commutare vide- 
mus? Quid ad hzc respondeat Eliphazus ambigit ; 
ad alias vero contumelias se convertit, et crimina 
Justo objiciens quz vix ab improbissimis hominuin 
patrantur, inclementius illum conviciis proscindit. 


συγχάμνοντος. Αὐτὸς οὖν, ὦ paxáp:e, ὃ ταῦτα φι- 
λοσοφῶν, ὑπόλαθε ἡμᾶς, καὶ ξενάγησον͵ χαὶ μὴ πρό- 
τερον ἀποστῇς, ἕως ἐπὶ τὴν λείαν ὁδὸν ἀπαγάγῃς, 
δι᾽ ἧς εὐθυπορήσομεν, χαὶ τῆς ἀληθείας οὐχ ἀποσφα- 
λησόμεθα" ὡς νῦν γε χαθάπερ ἐν τριόδῳ ἀπειλημ- 
μένοι, οὐχ οἴδαμεν ποίαν ὁδὸν Evvolag βαδίσομεν. 
"Apa γὰρ τοῦτο λέγεις, ὦ σοφὲ xoi γενναῖε, ὅτι τῷ 
ἀσεθεῖ χαὶ φιλαμαρτήμονι χαὶ αὐτὸ τὸ χειμαῤῥοειδὲς 
ὄρυγμα, τὸ μετὰ τελευτὴν τὸ σῶμα αὐτοῦ ὑποδεξό- 
μενον, xa οἱ ἐπιθληθησόμενοι ἄνωθεν λίθοι xaX χά- 
λιχες γλυχύ τι δοχοῦσιν, ἀλλ᾽ οὐχ ἀηδὲς οὐδὲ ξενίζον 
λογιζομένῳ, ὅτι οὐ μόνος αὐτὸς τεθνήξεται, ἀλλ᾽ 
ἄπειροι μὲν ἤδη πρὸ αὐτοῦ τὸ ποτήριον τοῦτο ἕπιον, 
πάντες δὲ πάντω: μετ’ αὐτὸν πίοντα!; Ἢ τοῦτο 
μὲν οὐχὶ, ἐχεῖνο δὲ φὴς, ὅτι χἂν τοσαύτη τις εὐφορία 
^ πονηρῷ γένηται, ὡς χαὶ τὴν ἄχαρπον γῆν, ὁποία 
τις ἡ χαραδρωμένη Y χαὶ λιθώδης, χαρποφόρον αὐτῷ 
γενέσθαι" ὅμως οὐδὲν ἧττον θνητός ἐστιν, ὥσπερ 
πάντες ἄνθρωποι, ὅσοι τε γεγόνασι, xat ὅσοι γενή- 
σονται ; Ἢ τούτων μὲν οὐδέτερον, ἄλλο δέ τι τυγχά- 
νει παρὰ σοῦ μυστιχῶς γνωμολογούμενον, ὅτι οἱ 
τοῦ χειμάῤῥου χάλιχες, τουτέστιν, ἡ τραχύτης χαὶ 
ἀνωμαλία τοῦ παροδιχοῦ τοῦδε χαὶ προσχαίρου βίου, 
καὶ δίχην χειμάῤῥου παρατρέχοντος, ἐν ἡδονῇ ἐστι 
τῷ ἀσεδεῖ, xal τοῖς ἡδέσι τοῦ χόσμου θελγόμιενος, 
οὐδὲ ἐπὶ τῷ θανάτῳ ξενίζεται, ὃν οἱ μὲν πρότερον, 


οἱ δὲ ὕστερον, πάντες δὲ ὅμως ὑποστησόμεθα ; 


re peregrina, non percellatur, quam quidam antea, 
sumus. 


C 


« Πῶς δὲ παραχαλεῖτέ με χενά; τὸ δὲ ἐμὲ χατα- 
παύσασθαι ἀφ᾽ ὑμῶν οὐδέν. » 

Οὐ χρησίμως. φησἷν, οὐδὲ εὐκαίρως τὴν πρὸς ἐμὲ 
παράχλησιν ἐποιήσατε" οὐ γὰρ ἐψυχαγωγήσατε μᾶλ- 
λον ἣ τὰ τραύματα ἀνεξάνατε, χαὶ οὐδὲν ἰσχυρὸν εἰ- 
ρήκατε, ὥστε δυσωπηθέντα σιγῆσαι, καὶ παύσασθαι 
ἀφ᾽ ὑμῶν. ἀλλ᾽ αἱ ἀντιῤῥήσεις ὑμῶν ἀνεπιστη μόνως 
ἐλήφθησαν, καὶ διὰ τοῦτο οὐχ ἠδυνήθητε Tio: τὴν 
ἐμὴν λύπην χαταπαῦσαι, Tj ἐμὲ χατασιγάσαι τῷ 


ἀναντιῤῥήτῳ τῆς ἀποδείξεως ἐπιστομισθέντα. 
KEPAA. KD'. 
Προθεωρία. 


Ἔσχωπτον μὲν οἱ φίλοι τὸν Ἰὼδ ἐφ᾽ ἁμαρτίαι:, 
τὰς χαχώσεις ἐξ ἀνάγχης ἕπεσθαι τοῖς πλημμελοῦ- 
σιν ἀποφαινόμενον" ὁ δὲ τοῖς παρ᾽ αὐτῶν ἀντιχαθ- 
ἱστάμενος, προθληματιχῶς αὐτοὺς ἠρώτησεν. Εἰ ταῦ- 
τα οὕτως, ὡς ὑμεῖς φατε, πάντη * χαὶ πάντως γί- 
νεται, τίνι τῷ τρόπῳ πολλοὺς ὁρῶμεν τῶν ἀσεθῶν 
μέχρι τέλους εὐθηνηθέντας, xat τὸν βίον σὺν εὐημε- 
pla χαταλύσαντας; Πρὸς ταῦτα ὁ Ἐλιφὰζ ἀπορεῖ 
μὲν ἀνταποχρίνασθαι" εἰς ἑτέρας δὲ τρέπεται ὕδρεις, 
χαὶ ἀπηνέστερον περιυθρίζει τὸν δίχαιον, ἐγχλήματα 
περιτιθεὶς αὐτῷ, ἃ τοῖς φαυλοτάτοις τῶν ἀνθρώπων 
μόλις ἐξείργαστα:. Ἰχανῶς δὲ αὐτὸν πλύνας ταῖς 


VARUE LECTIONES. 


v fe. χεχαραδρωμένη. — * Tp. πάντοτε. 


231 


IN BEATUM JOD. , 238 


ὕδρεσιν, el; mxpuivsst) τρέπεται, xai συμδουλεύεξι A Postquam autem satis superque probriset contume- 


πρὸς μετάνοιαν ἐπιστρέφειν, ὡς ἂν τῆς θείας εὑμε- 
νείας ἐπιτυχὼν, τὴν τε παλαιὰν εὐδαιμονίαν ἀπολά- 
601, xaX ἵλεων τὴν παντοδύναμον τοῦ Θεοῦ χτήσαιτο 
E τ ἫΝ SN ΕΣ 
Ξξιάν. ἸΙρὸς μὲν οὖν τὸν Ἰὼθ ταῦτα λεγόμενα, 
ἀναρμόστως ἔχει, χρήσιμα δὲ ἄλλως" οὐ γὰρ χαχίας 
μόνον ἀποστῆναι διδάσχει, ἀλλὰ χαὶ ἀγαθοεργεὶ 
ἐχπαιδεύει, ὡς τῆς θείας δίχης οὐ μόνον τοὺς καχίαν 
ἐπιτηδεύοντας, ἀλλὰ xal τοὺς μὴ τὰς ἀγαθὰς ἔχτε- 
λοῦντας πράξεις ταῖς τιμωρίαις χαθυποθαλλούσης. 
Ἐπειδὴ τοίνυν χρήσιμά εἶσι τὰ τῶν φίλων ῥήματα, 
χὰν ἐχμελῶς πρὸς τὸν δίκαιον εἴρηνται, διὰ τοῦτο 


χαὶ ἡ θεία χάρις γραφῇ παραδοθῆναι ταῦτα ᾧχονο- 
μήσατο’ τὰ γὰρ οἰχονομούμενα ὑπὸ τοῦ ἁγίου Πνεύ- 
ματος ἀναγραφῆς ἀξιωθῆναι, διὰ τοῦτο ἀναγράφεται, 
ὑπὲρ τοῦ τὸν ἐντυγχάνοντα ὠφελεῖσθαι Ex τῶν ἀνα- 
γινωσχομένων" εἰ μὴ οὖν χρήσιμοι T,3av οἱ λόγοι 
τῶν τριῶν τῶν παραγενομένων πρὸς τὸν "l6, οὐχ 
ἂν ἡ Πρόνοια εἰς τὴν βίθλον τοῦ Ἰὼδ ἐποίησεν ἀνα- 
γραφῆναι χαὶ τοὺς λόγους τῶν τριῶν. Ἔστιν οὖν 
ὠφεληθῆναι ἀπὸ τῶν λόγων αὐτῶν ἐνορῶντα τοῖς 
δόγμασιν, ὁρᾷν δὲ τὸ ὑπαίτιον περὶ ἕν μόνον ὅτι αἱ- 
τιῶνται τὸν Ἰὼδ, οἱόμενοι αὐτὸν πάσχειν διὰ τὰ 
ἡμαρτημένα αὐτῷ, οὐχ ὁρῶντες ὅτι χαὶ ἄλλα πολλὰ 
αἴτιά ἔστι τοῦ συμθαίνειν ἀνθρώποις τὰ τοιαῦτα. 
᾿Αλλ᾽ ἴδωμεν τί φησιν ὁ Ἐλιφὰζ πρὸς τὸν δίκαιον. 


€ Ὑπολαβὼν δὲ Ἐλιφὰζ ὁ Θαιμανίτης, λέγει" Πό- 
τερον οὐχὶ ὁ Κύριός ἐστιν ὁ ὃ 
ἐπιστήμην; » 

Τοῦτο τοῦ Ἰὼθδ εἰρηκότος, συντρέχει τῷ λόγῳ xal 
ὁ Ἐλιφὰζ, xal φησιν, Οἴδα χἀγὼ ὅτι τοὺς λόγους 
QV o0; ὁ μέν τις ὧν ἀσεθῆς εὐθηνεῖται, ὁ δὲ χολά- 
ζεται, ὁ μόνος σοφὸς οἶδε Θεός" οἶδα 0E χαὶ τοῦτο, 
ὅτι Θεὸς μὲν, ὡς καὶ αὐτὸς ἔφης, τῶν ἀγαθῶν ἐστι 
δοτὴρ, ἡ δὲ χαχία τὰς χολάσεις δίδωσιν. 


ἰδάσχων σύνεσιν xal 


« Τί γὰρ μέλει τῷ Κυρίῳ, ἐὰν σὺ ἧσθα τοῖς ἔρ- 
γοιῖς ἄμεμπτος ; ἣ ὠφέλεια, ὅτι ἁπλώσῃς τὴν ὁδόν 
δου ;» 

Ὁ δὲ Σύμμαχος, Μὴ χρήζει ixavóc tva δικαιω- 
θῆς; ἢ κερδαγεῖ ἐὰν ἄμωμος ἡ ὁδός σου; Ἔπει- 
δὴ, φησὶ, μέγα ἐπὶ σαυτῷ φρονεῖς, ὡς ἄμεμπτος, 
δεδόσθω εἶναί σε τοιοῦτον. Τί οὖν, εἰπέ μοι, περι- 
ἐποίησας Θεῷ, δίχαιος ὧν, χαὶ ἐν ἁπλότητι χαὶ ἀχα- 
κίᾳ ζῶν; τίς ἐντεῦθεν τῷ Θεῷ ὄνησις; μὴ γάρ τι εἰς 
τὴν αὐτοῦ ὠφέλειαν συντελεξ, ἐὰν σὺ ἧσθα δίχαιος ; 
Ἐπε:δὴ γὰρ ἄνω xaX χάτω ἔλεγεν, ὅτι Ὁ Θεὸς ταῦτα 
ἐποίησε, χαὶ διὰ τοῦτον πάσχω, θέλει δεῖξαι, ὅτι οὐ 
παρὰ τοῦ Θεοῦ γίνεται" οὔτε γὰρ χερδαίνει ἐντεῦθεν, 
οὔτε βλάπτεται, οὔτε φοθεῖταί τινα" τοῦτο γὰρ δηλοῖ 
πὸ ἐπαγόμενον. 


t Ἢ λόγον σου ποιούμενος ἐλέγξε'ς Y, χαὶ συνεισ- 
ελεύσεταί ao: εἰς χοίσιν ; » 


liis eum onerasset, ad adhortationem descendit; 6t 
ut, Deo. placato, pristinam felicitatem recuperare, 
et Dei omnipotentem dextram propitiam sibi expe- 
riri possit, consulit uL. poenitentiam agat. Et hic 
quidem Jobo incongrue dicuntur ; sua tamen. ulili- 
làte non carent ; non enm. solum ab improbitate 
abstinendum, sed etiam bene agendum esse, docent 
et instituunt, quia non minus ji qui bona opera non 
operantur, quam qui pravitatem sectantur, divino 
judieio suppliciis plectentur. Quoniam igitur amico- 
rum verba, licet. Justo inconcinne prolata, utilia 
sunt, divina gratia. disponente factum est, ut illa 
seriptis traderentur : non alium enim in. finem lit- 
teris consignantur, qux dispensatione sua Spiritus 
divinus scriptis mandari digna existimat, quam ul 
qui in ea inciderit, utilitatem ex. eorum lectione 
percipiat : si igitur trium. amicorum sermones, qui 
ad Jobum accesserant, minus utiles fuissent, pro- 
videntia divina eos libro Jobi inscribi non curasset. 
Licet igitur corum dogmata diligentius intuenti, ex 
verbis ipsis utilitatem capere; simul etiam depre- 
hendere, in hoc uno ceriminationis omnis ansam 
versari, quod Jobum incusent, propter peccata quie 
admiserat adversa eum pati arbitrantes, nec con- 
siderent multas alias etiam causas esse cur talia ho- 
minibus eveniant. Videamus autem. quid Eliphazus 
justo dicat. 

Vrns. 1, 2. « Respondens autem Eliphaz Th»ma- 
nites, ait : Nonne Dominus est qui docet intellectum 
et scientiam ? » 

Cum Jobus hoc. supra dixisset, Eliphazus verbis 
ejus consensum przebens, dicit : Novi etiam ego Deo 
tantum qui solus sapiens est, cognitas esse causas, 
eur hic quidem impius prospera fortuna utatur, ille 
vero suppliciis afficiatur : quin. et. illud etiam novi 
(quod a te similiter. dictum est) Deum bonorum 
esse largitorem, ab improbitate vero supplicia pro- 
fluere. 

VERS. 9. « Quid enim cure est Domino, si tu 
fuisti operibus sine crimine? aut utilitas, quod sim- 
plicem facies viam tuam ? » 

Symmachus vero : Nunquid opus habet omnipo- 
tens ut justificeris? aut. lucrabitur. si immaculata sit 


D vita tua ? Quandoquidem tanquam inculpatus, mul- 


tum tibi tribuis et superbis, concedatur, inquit, te 
talem esse, dic, amabo, quid justitia tua, el vite 
simplicitate ac. innocentia, Deo lucrifeceris? quis 
fructus inde Deo redundarit? num ejus uülitati ali - 
quid confert, quod tu justus fueris? Cum enim Jobus 
sepius illud iterasset, Deus hzc fecit, et propter 
eum adversa patior ; ostendere vult Eliphazus, Deum 
horum auctorem non esse, quia lucrum mullum 
vel damnum inde percipiat, nec quemquam  refor- 
midet; quod manifestum est ex eo quod subjun- 
gitur. 

Vrns. 4. « Aut rationem tui labens arguet te, et 
venict tecum in judicium ? » 


VARLE LECTIONES. 


Y yp. ἐλέγξει oz, et sic in ms. Theclee. 


239 OLYMPIODORI 


Cure est 
Domino, si tu fuisti operibus sine crimine ; id est : De 
hominum inculpata vita sollicitus est Deus ; et cum 
nullius sit indigus, si nos largiter et copiose boni 
participes fiamus, suam ulilitatem arbitratur : ac 
propterea magnam tui curam et sollicitudinem ge- 
rens, te redarguit, et quasi. judicio tecum conten- 
dens, justam sententiam tulit, Rectius autem csse 
arbitror, ut versus hi morato loquendi genere, et per 
interrogationem legantur. 

Vrns. 5. « Nonne malitia tua est mulia, et innu- 
merabilia sunt peccata? » 

Ex calamitatum multitudine peccatorum multitu- 
dinem conjicit. Rerum igitur tuarum statum, inquit, 
considera, num minora patiaris quam injustitia tua 
promeruisti. Hxc autem. non affirmantis, sed dubi- 
tantis sunt verba, ac si quispiam diceret : Num for- 
tasse peccata multa adimisisti qu:e teipsum latent, ae 
proinde hzee merces tibi rependitur. 

Multos equidem peccatores video, nemo tamen 
eorum jin tantas calamitates, quantas tu, incidit; 
merito igitur affirmo, non leviter injustum te esse, 
quandoquidem talia pateris qualia malorum nemo, 
sed quia alios malitia longe superes, in ejusmodi te 
esse conjectum : verisimile enim est, hie tibi pro- 
pter innumera tua delicta aecidisse. Non autem pec- 


reliqua. per aflirmationem | subjungunt 


catum primo loco, deinde improbitatem nominavit, 
sed primo improbitatem, pravum habitum, deinde 
peccata qui à pravo habitu proficiscuntur; que 
innumerabilia esse dicit, οὐ secundum species ea 
proponit. 

Vgns. 6. « In pignus autem accepisti fratres tuos 
in vanum. » 

Symmachus vero, Minime reos. ld est. : Frustra 
ab iis qui nihil debebant, et quidem. pauperibus, 
pignora rerum tibi debitarum, ac si debitores fuis- 
sent, repetebas. Iloc autem de Jobo. ex eo. suspica- 
tur, quia divitem. eum fuisse cognoverat, et ejus- 
modi aliquibus rationibus locupletem evasisse suspi- 
cabatur : idcirco inquit, Pignus in vanum accepisti, 
id est, fructum nullum inde. percipiens. Improbita- 
lem autem ejus exaggerans, aliud przeterea peccatum 
ejus addit. 

« Et amictum nudorum abstulisti, » 

Qui autem fieri potuit, uf nudo vestimentum de- 
traheretur? Nudi igitur, valde egeni intelligendi 
sunt, quibus nudatis, nulla alia vestis suppetit ; ita 
ut sensus sit: Ablata unica veste quam habebant, 
inopiam eorum majorem reddidisti. Fit interdum ut 
indumentum capiatur, non autem nudi, sed divitis, 
qui multa vestimenta recondita habet : si vero quis 
tunicam unicam tantum habeat, et hanc sub przetextu 
repetitionis quod meum est, nulla nudi illius mise- 
ratione tactus, detraxero, nudi indumentum abstuli, 
Talia autem multa inter nos. eveniunt. Cum fenori 


C 


D 


ALEXANDRINI 210 


Alii legentes, Quid enim? deinde interpungentes, A 


Ἕτεροι ἀναγνόντες, Τί ydp; εἶτα στίξαντες, τὰ 
ἑξῆς ἀποφαντιχῶς ἐπάγουσι, Μέιϊει τῷ Κυρίῳ ἐὰν 
σὺ ἧσθα τοῖς ἔργοις ἄμεμπτος " τουτέστιν, Ἔν 
φροντίδι τίθεται τὸ ἀμέμπτους εἶναι τοὺς ἀνθρώπους" 
χαὶ ἀπροσδεὴς ὧν, ἰδίαν ὠφέλειαν νομίζει τὸ ἡμᾶς 
ἐξηπλωμένως χαὶ δαψιλῶς μετιένας τὸ ἀγαθόν *- διὰ 
ποῦτο χαὶ σοῦ πολλὴν ποιούμενος πρόνοιαν, ἤλεγξέ 
σε, χαὶ ὥσπερ εἰς χρίσιν ἀντιχαθιστάμενός σοι, δι- 
χαίωσε ἃ χρίνει. "λμεινον δὲ οἶμαι, ἐν ἤθει τοὺς 
στίχους ἀναγινώσχειν, xal xax ἐρώτησιν. 


« Πότερον οὐχ $ χαχία σού ἐστι πολλὴ, ἀναρί- 
θμητοι δέ σού εἰσιν αἱ &papziat; » 

"Ex τοῦ πλήθους τῶν συμφορῶν εἰχάζει τῶν 
ἁμαρτημάτων τὸ πλῆθος. Σχόπει οὖν, φησὶ, τὰ χατὰ 
σαυτὸν, μὴ ἧττον πάσχῃς ὧν ἠδίχησας. Οὐχ ἀπο- 
φαινημένου δὲ ταῦτα, ἀλλ᾽ ἀμφιθάλλοντος, ὡς ἃν 
εἴποι τις, Μήποτε λαθὼν πολλὰ ἥμαρτες, χαὶ διὰ 
τοῦτο ἴσως οὕτως ἀπέλαδες. 


Πάνυ πολλοὺς ὁρῶ ἁμαρτωλοὺς, καὶ οὐδεὶς 
τηλιχούτοις 


αὐτῶν 
τεριπέπτωχεν, ὅσοις σύ" εἰχότως οὖν 
φημι, οὐχ ἁπλῶς γεγονέναι σε ἄδικον, ἐπεὶ πάσχεις 
τοιαῦτα οἵα οὐδεὶς τῶν χαχῶν, ἀλλ᾽ ἐν τοιούτο!ς γε- 
γενῆσθαι, δηλονότι τῷ πλείονα χαχίαν ὑπὲρ τοὺς 
ἄλλους ἐσχηχέναι" εἰχὸς γὰρ διὰ τὸ ἀναρίθμητόν σου 
σοι ἐπεληλυθέναι. Οὐ πρό- 
τερον δὲ ὠνόμασε τὴν ἁμαρτίαν, εἶτα τὴν χακίαν, 
ἀλλὰ πρῶτον τὴν. χαχίαν, τὴν φαύλην ἕξιν, εἶτα τὰ 


τῶν πταισμάτων. ταῦτά 


ἀπὸ τῆς φαύλης ἕξεως ἁμαρτανόμενα, ἃ χαὶ ἀνα- 
ρίθμητά φησιν εἶναι" τίθησι δὲ αὐτὰ καὶ χατ᾽ εἶδος. 

« Ἡνεχύραζες δὲ τοὺς σου διαχενῆς.» 

Ὃ δὲ Σύμμαχος, ἀναιτίους" τουτέστι, Τοὺς μηδὲν 
ὀφείλοντας, ὡς ὀφείλοντας ἐνέχυρα τῶν δῆθεν χε- 
χρεωστημένων cot μάτην ἀπήτεις, xoi ταῦτα mévm- 
Ἰὼδ 
ἐντεῦθεν: "Hózt αὐτὸν πλούσιον, χαὶ ὑπώπτευεν ἀπὸ 


τας ὄντας. Ὑπολαμθάνει δὲ τοῦτο περὶ τοῦ 
τοιούτων τινῶν πόρων πλουτεῖν αὐτόν" διό φησιν, 
Ἠγνεχύραζες διακενῆς, πουτέστι, μιηδὲν ἐποφείλον- 
«26 b. Προσεπιτείνων δὲ πάλιν ἄλλην αὐτοῦ ἁμαρτίαν 
φησίν" 


€ ᾿Αμφίασιν δὲ γυμνῶν. ἀφείλου. » 

"Καὶ πῶς ἐνῆν τὸν γυμνὸν ἐχδύειν ; Γυμνοὺς οὖν, 
τοὺς ἅγαν πένητας νοητέον, τοὺς γυμνουμένους, χαὶ 
πέρας ἐσθῆτος μὴ εὐποροῦντας, τουτέστιν" ᾿Επέτε:- 
νας αὐτοῖς τὴν πενίαν, ἀφελόμενος χαὶ τὸ ἕν ὅ μό- 
νον εἶχον ἱμάτιον. "Ἔστι ποτὲ λαθεῖν ἀμφιάσματα, οὐ 
γυμνοῦ, ἀλλὰ πλουσίου, ἔχοντος ἀποχείμενα EvOU- 
ματα πολλά" ἐὰν μέντοιγε χιτῶνα ἔχῃ τις Eva, χαὶ 
τοῦτον τὸν χιτῶνα προφάσει τοῦ ἀπαιτεῖν τὸ ἐμὸν, 
ἐχδύσω, μὴ ἐλεήσας ἐχεῖνον τὸν γυμνὸν, ἀμφίασιν 
τοῦ γυμνοῦ ἀφειλόμην. Πολλὰ δὲ τοιαῦτα ἐν ἡμῖν 


γίνεται. Ὅταν δανείζωμεν,ὅταν πρὺς ὁφειλέτας ἔχω- 


YARLE LECTIONES. 


* Ig. μετεῖναι τοῦ ἀγαθοῦ. " lc. διχαίως ἔχρινεν. 


b yp. ἐποφειλόμενος. Uc. ἐπωφελούμενος. 


211 


IN BEATUM JOB. 


912 


ys» [ἴσ΄. suppl. πράγματα, πολλάκις ὀφειλότης ἡ μῶν À pecunias exponimus, et cum debitoribus negotia 


* 


εἰς ὑπερθολὴν πένεται, 
χαὶ ἡμεῖς 
μὴ ϑλέποντες ὅτι γυναῖχα 
μόλις τρέφεται ἀπ 
660.0», ἁπαιτοῦμεν πιχρῶς, ἔσθότε χαὶ 
ἔχοντες παρ᾽ ἑαυτοῖς. 


μὴ δυνάμενος ἀποδοῦναι" 
τὰ σπλάγχνα ἡμῶν ἀποχλείσαντες, χαὶ 
τρέφει χαὶ τέχνα, χαὶ 
τῶν ποριζομένων αὐτῷ ὀλίγων 
περισσὰ 
Ταῦτα οὖν λέγει ἐγχαλῶν τῷ 
"I6, ὅτι Ἀμφρίασιν γυμνῶν ἀφείλου. Ἴπως δὲ χαὶ 
πὸ μὴ δοῦναι τῷ γυμνῷ ἱμάτιον, ἀφαίρεσιν ὀνομά- 
ζει" ἀποστερητὴς γάρ ἐστι xal πλεονέχτης, χαὶ ὁ μὴ 
ἐνδύων τὸν γυμνὸν, χαὶ ὁ μὴ τρέφων τὸν ἄρτον δεό- 
βένον. 


1 


« Οὐδὲ ὕδωρ διψῶντας ἐπότισας. » 

Οὐχοῦν οὐ μόνον τὸ ἀδιχεῖν, ἀλλὰ καὶ τὸ μὴ εὑ- 
εργετεῖν ὑπεύθυνον. ᾿Επισήμηναι δὲ μέχρι πόσου τὰς 
εὐεργεσίας ἐχτείνειν ὀφείλομεν, ὁπότε ὑπεύθυνον τὸ 


μὴ ποτίσαι διψῶντας, ὥσπερ οὖν xai ποτηρίου ψυ- 
χροῦ ὕδατος μισθὸν γα μροδ οι: Πολλὴν μέντοι 
ἀπανθρωπίαν τοῦ Ἰὼ χαταψηφίζεται, ὡς 
τὴν ἀδάπανον χάριν 


δὲ 
μηδὲ 


ὕδωρ, παρέχοντος, γχαὶ τὸ μεῖ- 
Gov χαχὺν, τῷ διψῶντι. Ταῦτα δὲ πάντα χατηγορή- 
ματά εἰσι, xal ἀληθῶς ψεχτά" ἀλλ᾽ οὐχ ἀληθῇ ἐπὶ 


τοῦ ᾿Ιὼδ, οὐδὲ χαλῶς περὶ αὐτοῦ ἐλέγετο. 


« ᾿Αλλὰ πεινώντων ἐστέρησας Ψωμόν, » 


"ΤΊ λέγω, φησὶν, ὅτι οὐ παρέσχες τῷ du ir 
€ xaY τὴν μιχρὰν Subolcbfy τοῦ ἄρ 


τοῦ πεινῶντο: ἀφείλου ; ψωμὸν γὰρ λέ 


υ παρὰ 

: Vid: τυῦῆμα 
τοῦ ἄρτου, ὥσπερ χαὶ ἐν τῇ Ῥοὺθ χεῖται, Βάψεις 
τὸν ψωμόν σου ἐν τῷ ὄξει 


. Λέγει οὖν. ὅτι Καὶ 
τῶν ἀναγχαΐων τροφῶν ἐδθερηθας, ἣ ἐνεχυράζων, 
3| τῶν χαμνόντων τὸν μισθὸν οὐ διδοὺς, fj ἄλλο τ 


ἁμαρτάνων. Τοιαῦτα γίνεται ἐν ταῖς mix 


"o 
Ὡ 
ec 

"n 
[2 
τὴ 
Ὁ 

' 


πήσεσιν, ἐνίοτε αὐτὸν τὸν ψωμὸν ὃν ἔχει es ἕνα, χὰἂν 
μὴ ἔχῃ ἄρτον ὁλόχληρον, ἀφαιροῦμεν ἀπ᾽ 
γοντες" ᾿Αλλ᾽ ὀφείλεις. 


« ᾿Εθαύμασας δέ τινων πρόσωπον. » 

᾿θλυμπιοδώρου γχαὶ Ὡριγέγους. Τουτέστι, Καὶ 
τὰς χρίσεις οὐ διχαίως, οὐδὲ ἀπαθῶς, ἀλλ᾽ ἀνθρωπ- 
ἀρέσχω: ἐποίησας" προσωπολήπτης γὰρ γέγονας, 
χαὶ διχάζων, o0z μὲν ἐξῆρες, οὺς δὲ ἐταπείνους, τοὺς 
μὲν ταπεινοὺς βιαζόμενος, τοὺς δὲ ἐν δυναστεία!:ς 
θαυμάζων χαὶ τιμῶν. Αλλο xa τοῦ 
ἁμάρτημα γὰρ χαὶ τὸ θαυμάζειν πρόσωπον" ὁ δεῖνα 
ἐπεὶ πλούσιός ἔστι, θαυμάζω αὐτοῦ τὸ πρόσωπον, 


το ἁμάρτημα" 


τὸν δὲ πένητα χαταπατῶ, ἐπειδήπερ ἀξίωμα οὐχ 
ἔχει. 


« ρχισας δὲ [γρ. πτωχούς, atque ita in ms. The- 
εἰ] τοὺς ἐπὶ τῆς γῆς. » 

* "Àyx τοῦ, Τὴν πενίαν τοὺς γὰρ πτω- 
χοὺς χαὶ χαμαιπετεῖς in EU πὶ γῆς χεῖσθαι 
παρεσχεύασας. Tix δὲ τῶν S CRDI ἀντὶ τοῦ, 
ἤθκισας, ἐκοίμισας, ἔχει" ἵνα εἴπη, Καὶ αὐτὴν τῶν 


6 
za 


habemus, sepenumero qui nobis debito obstringi- 
tur, in sumria est egestate, 
non sit; nos vero nequaquam considerantes quod 
conjugem et liberos alendos habeat, et paucis obolis 
qui illi exhibentur, diffieultrer vitam sustineat, oc- 
clusis misericordie visceribus, eum acerbitate de- 
bitum exigimus, idque interdum cum ipsi rerum 
omnium abundantia circumíluamus. Hec 
Jobum vituperans dicit : Amictum nudorum abstu- 
listi. Fortasse etiam et vestimentum nudo non prz- 
bere, ablationem vocat; qui enim nudum non in- 
lraudator est, et 


ita ut solvendo omnino 


igilur 


duit, et carentem pane non alit, 
alieni avidus. 

Vgns. 7. « Neque aqua sitientes polasti. » 

Non solum igitur injuriam inferre, sed beneficium 
non przstare, erimini obnosium est. Observa auletn 
quousque benelicentia nostra extendi debeat, cum 
sitientes non polasse, crimine non vacel; sicul et 
pro poculo aquie feigid:ie/ mercede. remuneremur. 
Summam igitur Jobi inhumanitatem condemnat, 
quia aquam quidem, donum sine sumptu, et quod 
gravius malum est, sitüenli non prabuerit. Hoc 
quicem omnia crimina sunt, et vituperatione certe 
dizna; de Jobo autem neque vera erant, neque recte 
de co dicebantur. 

« Sed esurientium subtraxisti panem. » 

Quid, inquit, dico quod ezenti non ministraveris, 
cum exiguum etiam ponis solatium ab esuriente ab- 
stuleris? panis enim. frustum, buccellam. vocat; 
prout in libro Ruth. habetur : Tinges in. aceto bue- 
cellam tuam ὃ. Hoc igitur vult, quod pignus etiam 
accipiendo, vel operariorum mercedem denegando, 
aut peceatum aliud admittendo, necessario alimento 
egenuni fraudatus sis. Nam eum de repetundis pe- 
cuniis rationem acerbam inimus, ejusmodi accidere 
solent ; interdum enim, licet quis pane integro ca- 
reat, ipsam. buecellam quam habet, ab eo auferi- 
mus, dicentes : Verum in zere meo es. 

« Et admiratus es quorumdam personam. » 

Olympiodori et Origenis. Id est : Neque juste, οἱ 
sine affectu, sed ut hominibus: placeres, judicia de- 
crevisti ; humiles enim et abjectos per vim oppri- 
mens, admirans autem. et honore prosequens eos 
qui in. potestate constituti erant, personarum acce- 
ptor factus es, et lios quidem in judicio extulisti, 
illos vero humiliasti. Hoc przterea aliud erimen es!, 
hominis enim personam in admiratione habere, 
peccato non caret : hujus personam, quia 
est, veneror et admiror; pauperem vero, quia nuila 
dignitate pr:editus est, sub pedibus conculco. 

« Habitare autem fecisti pauperes. super terram.» 


dives 


Id est : 
humi prostratos adhuc magis in terra jacere 
sti. Quedam autem exemplaria, pro habitare fecisti, 
liabent, cubare fecisti; ac si diceret : Ipsum etiam 


Paupertatem  auxisti; pauperes enim et 
coegi- 


* Ruth. in xiv. 


243 
lectum pauperum abstulisti, ita ut nihil ipsis sub- 
stratum. habentes, pr: necessitate humi cubare 
cogantur. Idcirco, inquit, propter hzc in innume- 
ras has calamitates incidisti, et qui bona per rapinas 
injuste acquisita diripiant et auferant, undique 
circumsteterunt. 

« Et viduas dimisisti inanes. » 

Vel, Bonis qui possidebant eas exuisti ; vel potius, 
Accedentibus, et stipem petentibus, nihil largitus 
es, sed vacuas, et nihil a te accipientes amandasti. 
Cum contemptu. igitur negligere eos qui inopia la- 
borantes aliquid petunt, perieulo non caret ; viduis 
enim necessaria non impertiri, pro peccato imputa- 
tur. Diligenter ergo attendamus, ne, si vidua domum 
nostram ingressa fuerit, vacuam eam dimittamus ; 
unusquisque juxta facultates et id quod habet, vi- 
due sinum repleat. 

« Et pupillos afllixisu. » 

Neque a damno, inquit, pupillis inferendo absti- 
nuisti. Extrem: autem improbitatis indicium est, 
orphanos, et eos qui auxilio destituti sunt, afflizere. 
Neminem quidem damno afficere oportet, priecipue 
vero orphanis parcendum est : pro animabus enim 
qui omni ope carent, Deus bellum nos gerere pro- 
cepit; pauperes enim, vidus, et pupilli, majore 
auxilio reliquis hominibus indigent. Quamobrem per 
Isaiam Deus loquitur: Liberate oppressum ?, quando, 
scilicet, in homines rapaces et violentos incidens, 
eorum violentia, tanquam torrente, abreptus fuerit. 
Judicate pupillo* ; quandoquidem iu judicium vo- 
care injuriam ipsis inferentes, per:etaten) quie con- 
temptibilis est, faeili negotio non possunt, vos sponte 
vestra iis qui patronis indigent, :etatis defectum 
supplete, Et justificate viduam? ; h:e quippe per- 
sona in multis vite negotiis detrimentum patitur ; 
viduitatem enim, injuriam inferre volentibus, facile 
adoriri licet; cujus vos, jusdebitum ei reddendo, 
curam omnino suscipite. 

Vrgns. 10. « Igitur circundederunt te laquei, et 
sollicitavit te bellum insigne. ? 

Symmachus vero : Et perturbat. te pavor ingens. 
Adversa quie illi acciderunt, laqueos vocat, et in 
hune fere modum loquitur : Hine calamitates te 
cireumstiparunt, hine bonorum direptio, hinc pau- 
pertas summa, hinc prosperitatis repentina muta- 
tone perturbaris et. percelleris, quod alios injuria 
leseris, et immisericors erga eos exstiteris. 


te 


Vens. 11. « Lumen. tibi in tenebras conversum 
est, et dormientem te aqua operuit. » 

Alii vero : Et multitudo aquarum operiat te. Pro- 
pterea, inquit, rerum tuarum status ex luce in te- 
nebras, ex splendida beatitudine in tristem et tetri- 
cam infelieitatem translatus est; et dormientem, 
haud sollicitum, scilicet, improvidum, et non ex- 


spectantem, tentationum torrentes inundarunt eL 
perturbarunt. Vel dormientem, diwit, ut. subito et 
1]sa. τ, 17. * ibid. *ibid. 


OLYMPIODORI 


A 


D 


LEXANDRINI 244 
πτωχῶν τὴν στρωμνὴν ἀφείλον, ὡς ἐπὶ τοῦ ἐδάφους 
αὐτοὺς ἐξ ἀνάγχης χοιμᾶσθαι, μηδὲν ἔχοντας ὑπ- 
εἐστορεσμένον. Ὥστε διὰ ταῦτα, φησὶ, ταῖς πολλαῖς 
ταύταις περιπέπτωχας συμφοραῖς, χαὶ πανταχόθεν 
οἱ πορθοῦντες περιέστησαν, τὰ ἀδίχως ἁρπαγέντα 
λαμθάνοντες. 

« Χέρας δὲ ἐξαπέστειλας χενάς. » 

"HL, Τῶν προσόντων αὐτὰς ἐγύμνωσας" 7| μᾶλλον, 
Προσελθούσαις οὐδὲν δέδωχας, ἀλλὰ ἀπεπέμψω pm- 
δὲν λαθούσας ἀπὸ σοῦ. Ἐπιχίνδυνον οὖν τὸ παρορᾷν 
τοὺς χατὰ πενίαν αἰτοῦντάς ct λαθεῖν" ἰδοὺ γὰρ, τὸ 
υὴ ὑεταδουνασταῖς des εἰς ἁμαρτίαν λογίζεται. 
Προσέχωμεν, ἐὰν χήρα ἡμῶν εἰσέλθῃ εἰς τὴν οἰκίαν, 
μήποτε χενὴν αὐτὴν ELI τε λτμευς χατὰ δύναμιν 
ἕχαστος πρὸς ὃ ἔχει πληρωσάτωῳ τὸν χόλπον τῆς 
χήρας. 


« Ὀρφανοὺς δὲ ἐχάχωσας. » 

"Οὐχ ἀπέσχου, φησὶν, οὐδς τῆς πρὸς τοὺς ὀρφατ 
νοὺς βλάθης. Τὸ δὲ τοὺς ὀρφανοὺς χαὶ ἀθοηθήτους 
χαχοῦν, ἐσχάτης χαχίας γνώρισμα. Οὐδένα μὲν γὰρ 
δεῖ χαχοῦν, ἐξαιρέτως δὲ χρὴ φείδεσθαι τῶν Óp- 
φανῶν" περὶ γὰρ τῶν ἀδθοηθήτων ψυχῶν πολεμεῖν ὁ 
πλέον γὰρ παρὰ τοὺς ἄλλους ἀν- 
θρώπους, πτωχοὶ, χῆραι, ὀρφανοὶ δέονται: βοηθείας. 
Διὸ χαὶ Ok Ἡσαΐου φησὶν ὁ e 'Pócac0e ἀδι- 
κούμεγον,, ὅταν δηλαδὴ ἅρπαξ: χαὶ βιαίοις περιπε- 
σὼν, ὑπὸ χειμάῤῥου τῆς Β βίας αὑτῶν παρασύ- 
pna. Kpb 'ace ὀρφαγῷ. ᾿Ἐπειδὴ γὰρ διὰ τὸ εὐκατα- 
φρόνητον τῆς ἡλιχίας, οὐδὲ ἀγαγεῖν εἰς χρίσιν τοῖς 
ὀρφανοῖς τοὺς ἀδιχοῦντας ῥάδιον, ὑμεῖς τοῖς ἔστερη- 
μένοις τῶν συνηγόρων παρ᾽ ἑαυτῶν τὸ Ex τῆς ἡλιχίας 
ἐνδέον ἀναπληρώσατε. Καὶ δικαιώσατε χήραν. Kot 
τοῦτο τὸ πρόσωπον ἐν πολλοῖς κατὰ τὸν βίον ἐλατ- 
τοῦτα!" εὐεπίθατον [ἴσ΄. εὐεπίθατος) γὰρ τοῖς βου- 
λομένοις ἀδικεῖν ἡ χηρεία, ἧς παντοίως ἀντιλαμύά- 
νεσθε, τὸ ὀφειλόμενον δίχαιον ἀποδιδόντες αὐτῇ. 


Θεὸς ἐνετείλατο" 


ὥσπερ 


« Τοιγαροῦν ἐκύχλωσάν σε παγίδες, χαὶ ἐσπούδασέ 
σε πόλεμος ξξαίσιος. » 

Ὁ δὲ Σύμμαχος, Καὶ ταράσσει σὲ φόδος ἐξαί- 
σιος. Παγίδας φησὶ τὰ συμθεθηχότα αὐτῷ, μο- 
νονουχὶ λέγων, Ἐντεῦθεν περιεχύχλωσάν σε αἱ συμ- 
φοραὶ, ἐντεῦθεν ἡ τῶν ὑπαρχόντων διαρπαγὴ, ἐν- 
τεῦθεν ἡ ἄχρα πενία, χαὶ τὸ θορυδεῖσθαί σε χσὶ 
ταράττεσθαι ἐπὶ 
ἀπὸ τοῦ ἀδιχῆσαι £x 
oz εἶναι. 

« Τὸ φῶς σοι σχότος ἀπέδη, χοιμηθέντα δὲ ὕδωρ 
σε d ) 

ὋΣ 6E ἄλλοι, Καὶ πλῆθος ὑδάτων καλύναι cs. 
Διὰ τοῦτο, φησὶν, &x φωτὸς εἰς σχότος μετέστη τὰ 
χατὰ σὲ, ἐχ τῆς λαμπρᾶς εὐδαιμονίας εἰς τὴν στυ- 
ἡνὴν χαὶ σκυθρωπὸν δυσημερίαν " καὶ κοιμηθέντα, 
ἤγουν ἀμεριμνοῦντα, καὶ μὴ νήφοντα, ἣ μὴ προσδο- 
χῶντα, οἱ τῶν πειρασμῶν ἐπέχλυσαν xal ἐξετάραξ 
Ἢ τὸ, κοιμηθέντα, εἶπε πρὸς ἔμφασιν 


τῇ ὀξείᾳ μεταθολῇ τῆς εὐημερίας, 


ἔρους, ἀπὸ τοῦ ἀφιλουχτίρμονά 


χεϊμαῤῥοι. 


215 
490 ἀθρόον αὐτῷ πάντα συμθῆναι τὰ πειρ 
χαὶ ἐν μιᾷ ἡμέρᾳ. ' 

« Μὴ οὐχὶ ὁ τὰ ὑψηλὰ ναίων ἐφορᾷ; τοὺς δὲ ὕδρει 
φερομένους ἐταπείνωσεν. » 


IN BEATU 


᾿Αλλὰ νομίζεις ὅτι οὐ βλέπει Θεὸς τὰ γινόμενα ; 
Ὁ ἐν ὑψηλοῖς χατοιχῶν, χαὶ τὰ ταπεινὰ ἐφορῶν, χαὶ 
μὴν πάντα σχοπῶν, τοὺς ὑπὸ τῆς ὑδριστιχῆς ἕξεως 
ἐπηρμένους τὸ φρόνημα καταφέρει xal ταπεινοῖ. 
Ἐπεὶ οὖν xal σὺ τὰ ὑδριστιχὰ ἐχεῖνα ἔπραξας, 
διὰ τοῦτο ταῦτα πέπονθας χαὶ πείνωσαι. 

« Καὶ εἶπας" Τί ἔγνω ὁ ἰσχυρός ; ἣ χατὰ τοῦ 
γνόφου νεφέλη ἀποχρυφὴ αὐτοῦ, χαὶ 
οὖχ ὁραθήσεται, χαὶ γῦρον οὐρανοῦ διαπορεύε- 
παι.» 

Μεγάλην ἀσέθειαν χαὶ ἄνοιαν τοῦ Ἰὼδ ὁ Ἐλιφὰζ 
χαταψηφίζεται. Εἰχὸς γὰρ, φησὶν, ὅτι σὺ ἔλεγες 
χατὰ σαυτὸν λάθρα ἁμαρτάνων, Τί ἔγγω ὁ ἰσχυρός; 
δύναται 


TET 


χρίνει; 


πάντα ἐγνωχέναι ὁ Θεός; δύναται δὲ χρίνειν 
ὃς 
ἔθετο νέφος ἀποχρυφὴν αὑτοῦ, χαὶ διὰ τοῦτο, ὥσπερ 
οὐχ ὁρᾶται, 


xai τὰ ἐν γνόφῳ χαὶ λεληθότως πραττόμενα; 


οὕτως οὐδὲ ὁρᾷ " χαὶ ταῦτα ἄνωθεν ἀπ’ 
οὐρανοῦ, xai τοῦ τοσούτου διαστήματος. "Αμεῖνον 
δὲ διελεῖν εἰς δύο τοὺς στίχους, xal τὰ μὲν πρῶτα 
τῷ Ἰὼθ ἀναθεῖναι, τὰ δὲ δεύτερα τῷ Ἐλιφὰζ ἀπο- 
νεῖμαι. Σὺ μὲν γὰρ, φησὶν, ὦ 
ὅτι λήσεις Θεὸν, τὰ ἄτοπα Ev χρυφῇ ἐργαζόμενος, 
χαὶ ὅτι οὐ χρινεῖ ὁ Θεὸς τὰ ἐν σχότε 


Ἰὼδ, ὑπώπτευσας 


ι πραττόμενα, 
ἅτε μηδὲ γνοὺς αὑτά * ἐγὼ δὲ ἀποφηναίμην ἂν, ὅτι 
πάρεστι πανταχοῦ ὁ Θεὸς, οὐχ ὁρᾶται δὲ νέφει χα- 
λυπτόμενος. Ὅτι δὲ πάντα περιέχει, χαὶ οὐδὲν 
αὐτὸν διαφεύγει, δῆλον ἐντεῦθεν " τὸν γὰρ χύχλον 
τοῦ nri) Sb M 
χατασχέπτ 


xaX ἐξ ἀπόπτου πάντα 
χαὶ οὐκ ἔστιν ὃς ἀποχρυδήσεται ἀπ᾽ 
αὐτοῦ. 


« Νὴ τρίθον αἰώνιον φυλάξεις, ἣν ἐπάτησαν ἅν- 
ὃρες δίχαιοι ot συνελήφθησαν ἄωροι; Ποταμὸς ἐπιῤ- 
ῥέων οἱ θεμέλιοι αὐτῶν, οἱ 
ποιήσει ἡμῖν; ἣ τὶ ἐπάξεται 
ὃς δὲ ἐνέπλησε τοὺς οἴχους α 


λέγοντες * Κύριος τ 
ἡμῖν ὁ παντοχράτωρ; 
αὐτῶν ἀγαθῶν. » 


*'Q ὃδὲ Σύμμαχος ἀντὶ 
ἄωροι, 


τοῦ, Συγνελήφθησων 
ἀλώσονται πρὸ καιροῦ, ἐξέδωχε - χαὶ 
Θεοδοτίων μὲν ἀντὶ τοῦ, ἐπάξεται, ἐργᾶται, ξ) 
xai ἀντὶ τοῦ, ὃς δὲ, αὐεὸς δέ. Περισχελὲς 

δευ 


λεγε " 

χαὶ 
τοῦτο τὸ χωρίον, xai τοῖς χαθ᾽ ἡμᾶς δυσδιόδευτον. 
Τίνες γὰρ οἱ τὴν αἰώνιον τρίθον, xal ταύτην τίνα 
οὖσαν, πατήσαντες δίχαιο!;, ὧν ποταμὸς οἱ θεμέλιοι, 
γαὶ ὧν ἡ ἅλωσις ἄωρος, οὐκ ἔχομεν εὐστόχως von- 
σαι χαὶ ἀποφήνασθα!. Ὡς δ᾽ οὖν εἰχάσαι, οὐχ ἀρε- 
τὴν τῷ Ἰὼδ, ἀλλ' ὑπόχρισιν ἀρετῆς μαρτυρεῖ, 
μονονουχὶ λέγων: Μήποτε χαὶ σὺ, ὦ Ἰὼό, οὕτως 
ἐφύλαξας τὴν ἀρχαίαν ὁδὸν τῆς ἀρετῆς, ὥσπερ τινὲς 
μόρφωσιν εὐσεθείας περιχείμενοι, xai δοχοῦντες 
πατεῖν τὴν ὁδὸν τῆς διχαιτοσύνης, οὐ μὴν χαὶ ἀληθῶς 
ταύτην βαδίξ 


οντες " οἱ χαὶ διὰ τὴν σχηνὴν ταύτην, 


? Psal.cxn, δι. '* Psal. xvir, 12. 


B 


M JOD. 2:0 


ατήρια, Α uno die Lenlamenta omnia illi accidisse, majore 


cum emphasi ostenderet. 

Vgns. 12. « Nonne is qui excelsa. habitat aspicit? 
eos autem qui contumelia afficiuntur  humilia- 
vit. » 

An Deum existimas minime videre ea quae fiunt? 
qui in altis habitans, et hurnilia respiciens '^, et 
universa contemplans, eos qui ex habitu contume- 
lioso spiritu. sunt elati, 
igitur 


deprimit οὐ humiliat. Cum 
tu contumeliosa illa admiseris, idcirco haec 
passus, et ad humilem conditionem redactus es. 

Vins, 45-14... « Et dixisti : Quid. novit fortis? an 
per caliginem. dijudicat? nubes latibulum ejus, et 
non videbitur, et ambitum colt perambulat. » 


Magnam Jobi impietatem et amentiam Eliphazus 
condemnat, Verisimile, inquit, est. quod tacite te- 
cum dixeris cum in occulto peccares : Quid novit 
fortis? num Deus scire omnia potest, et. dijudicare 
ea que in caligine et clanculum | gesta sunt ?- qui 
nubem sibi pro latibulo posuit'', ac proinde prout 
videri non potest, ita nee ipse videt; praesertim e 
coelo desuper, ac tanto intervallo a nobis sejunctus. 
Satius aulem est in duas partes versus partiri, et 
priorem quidem Jobo ascribere, posteriorem vero 
Eliphazo tribuere. Tu quidem inquit, o Jobe, absur- 
da et rationi dissentanea. in. occulto. comzüttens, 
Deum te eelaturum, nee judicatirüm ea qua in le- 
nebris geruntur, tanquam ea nesciret, suspicaba- 
ris: ego vero, licet nube tectus non cernetur, 
Deum ubique prisentem esse affirmaverim. Quod 
autem omnia sinu. suo complectatur, nihilque eum 
lateat, hine manifestum est; coeli enim cireulum 
obambulat, et ex loco oculis nostris impervio omnia 
contemplatur, nec quisquam est qui ab eo occulta- 
bitur. : 

Vrns. 45-16. « Nunquid semitam seculi observa- 
bis, quam ealcaverunt viri justi, qui capti sunt im - 
maturi? Flumen decurrens fundamentum eorum, 
qui dicunt : Dominus quid faciet. nobis? aut quid 
inducet nobis omnipotens ? ille vero implevit domos 
eorum bonis. » 

Symmachus vero pro. eo, Capti sunt. immatiri, 
reddidit, capientur ante tempus ; et Theodotio qui- 
dem pro inducet, interpretatus est. operabitur ; 
pro qui vero, ipse vero. Locus hic predurus est, et 
nostri :vi hominibus accessu difficilis. Qui enim 
illi justi sint, qui semitam zeternam, eamque lalem 
exsistentem, pedibus ealcaverint, quorum funda- 
mentum fluvius, et captivitas immatura est, apta 
conjectura assequi, et declarare non valemus. Quan- 
tum autem conjicere. licet, Jobum non virtute, sed 
virtutis specie ac. simulatione pr:editum fuisse, sic 
fere loquendo, testatur Eliphazus : Tune, inquit, o 
Jobe, ea ratione virtutis viam. antiquam eustodivi- 
sti, qua nonnulli, qui externa pietatis specie velati, 
viam justitie. persequi videntur, cum revera in ea 


et 


247 


OLYMPIODORI ALENANDHINI 


248 


non ambulent; qui propter fictam sum simulatio- À zat τὴν πεπλασμένην εὐλάδεταν, πρὸ χαιροῦ ἐξετμή- 


nem el pietatis larvam, vita demessa ante tempus 
succisi sunt, et prosperitas quasi. fluviorum impetu 
abrepta est, quie iis stabilita et firmis inuixa funda- 
mentis videbatur. !Eec. autem. ideo eis evenerunt, 
quia sic fere, errore decepti, Deum. supplicia illis 
incutere, nec bonis remunerari posse, locuti sunt ; 
siquidem. in ejus potestate erant bona, in quibus 
fiduciam. collocabant, et. quorum stabilitatem. sibi 
promittehant, Meriio igitur hxc passus es, si eam- 
dem eum iis opinionem. tuebaris. Fortasse autem 
Kliphazus, semitam seculi, divinam dispensationem 
vocat, et in. hune modum loquitur : Num semitam 
divin:e Providenti:s, et rationes quibus sepenume- 
ro eliam. justi vitam. infelicem transigunt, et im- 
mature abripiuntur, custodire potes? Deinde per 
modum. conjecture subjungit, quod hoe fortasse 
patiantur, quia Deum bonorum suorum largitorem 


esse non arbitrentur. 
Vrns. 18. « Et consilium. impiorum longe est 
ab eo. » 


Longe absunt a Deo consilia quie impii capiunt ; 
nihil enim sanum et sincerum meditantur, sed om- 
nia quze honestati et veritati repugnant, 

Vins. 19, 20. « Videntes justi riserunt, et incul- 
pabilis: subsannavit: si non deleta est substan- 
iia eorum, et reliquias eorura comedet ignis. » 


Pii animadvertentes pravum impiorum consi- 
lium, ludibrio eos exposuerunt. llli quidem fortunas 
suas stabiles et fixas arbitrati sunt, contrarium 
aulem plane iis aecidit ; deleta enim est eorum 
substantia, et ipsi funditus perierunt: Οἱ si quis 


ex iis superstes remansit, ignis pabulum factus 
est. 
Vrgns. 21. « Esto utique. durus si sustinueris : 


deinde. fructus tuus erit in bonis. » 

Cum. generaliter dixisset, impios quia prava con- 
silia sectareniur, funditus deleri; ad fobum con- 
versus, inquit: Si cor tuum induraveris, et contra 
Deum dura et. refractaria consilia. inieris, divinam 
vindietam. intolerabilem esse experientia disces: 
neque. fructus tuus erit iu bonis, id. est, liberi, qui 
forte reliquie intellisendi sunt. Si igitur illi, impii 
scilicet, Deo adversantes sustinuerunt, neque ipsi 
et eorum. reliquize, liberi nempe, perierunt; tu si- 
militer perieulum facito, et in obduratione tua per- 
sistiLo, si forle sustinueris, 

Vrns. 22, « Excipe autem. ex ore illius enun- 
tiationem, et assume verba ejus in corde tuo. » 

Vel hoe dicit: Mores et inzenium muta, et divi- 
na mandata suscipe: vel, Confitere peccata tua; et 
in posterum divinos sermones custodi. Gemini hu- 
jus sensus occasio hinc mihi oblata est: Quid 
enuiialio esset, mecum ipse quxrebam ; et ejus 
loco apud Symmachum, confessionem, inveni ; apud 
Aquilam vero, legem. Dicit igitur juxta unius men- 
tem, Confitere peccata tua, modum autem confes- 
810115 ἃ Deo discito, et secundum alterius interpre- 


B 


D 


θησαν, καὶ τοῦ βίου ἐξεθερίσθησαν, xav ἡ δοχοῦνα 
παρ᾽ αὐτοῖς ἀσφαλῶς ces p.z- 
Xtof 2t παρεσύρη. 


πεπηγέναι, xa οἷον 
Ed a, Dd ὑπὸ ποταμῶν 
Ταῦτα δὲ πόνθασι δ'ὰ 
οὐ δύναται ς ὃ Θεὸς ἐπαγαγεῖν SERE οὐξὲ 
ἀγαθοῖς ἀμείψαι ind χαχῶς εἰδότες * παρ᾽ αὐτοῦ 
γὰρ ἣν αὐτοῖς [ἴσ΄. αὐτῶν] τὰ ἀγαθὰ, ἐφ᾽ οἷς ἐπήλπι- 
w ἐπίστευον. Εἰ οὖν xa σὺ 
καῦτα πέπονθας. 


τὸ μονονουχὶ λέγειν, ὅτι 


abzol 


ζον, xaX & βεύδαίως E 


xaT € 
Τάχα ὃὲ τρίθον αἰώνιον τὰς οἰχονομίας τοῦ Θεοῦ ὁ 
᾿Ἐλιφὰξ ὀνομάζει, xaí φησι" Μὴ δύνασαι ἐπιτηρῆσαι 
τὴν τρίθον τῆς θείας προνοίας, χαὶ τοὺς λόγους χαθ᾽ 
οὺς χαὶ δίκαιοι πολλάχις δυσημεροῦσι, χαὶ πρὸ τῆς 
ὥρας ἀπαίρουσιν; Εἶτα εἰχαστιχῶς ἐπάγει, ὅτυ τοῦτο 
ἴσως πάσχουσι διὰ τὸ μὴ νομίζειν παρὰ Θεοῦ εἶναι 
αὐτοῖς τὰ ἀναθά. 


Ξίνους ἐφρόνεις, εἰχότως 


t1 Βουλὴ ὃὲ ἀσεθῶν πόῤῥω ἀπ᾽ αὐτοῦ. » 


"A. οἱ ἀσεδεῖς ϑουλεύουται, μακράν εἶσι τοῦ Θεοῦ " 


βουλεύοντα! γὰρ οὐδὲν ὑγιὲς, ἀλλὰ πάντα ἐναντία τῷ 
h à Is, 4 


NS. 


χαλῷ xai τῇ ἀληθείᾳ. 


: 
« Ἰδόντες δίχαιτοι ἐγέλασαν, ἄμεμπτος δὲ ἐμυχτῆ- 


σξν᾽ εἰ μὴ ἠφανίσθη ἡ ὑπόστασις ἃ 


e 


uiua αὐτῶν χαταφάγεται πῦρ.» 


τες 


v βουλὴν, φησὶ, τῶν ἀσεδῶν φαύλην οὖσαν ἰδό 
οἱ Ξτὐσεδεῖς, διετώθασαν αὐτούς. OL μὲν γὰρ ἀσφαλῶς 
πὰ πράγματα νενομέχασι, PUR 
οὐναντίον * ἤφάνισται γὰρ a ἡ 
ὃς ἄρδην CURES το " χἄν τις Üm- 


ΠῚ 
c 
a 
a 
E 

[2 

"e 

í 
Ὧι 
a 
c 
£g 


τοῖς 


C^ C 
Im 


€ Γενοῦ δὴ σχληρὺς ἐὰν 
σου ἔστα: ἐν ἀγαθοῖς. » 

Εἰπὼν δὲ γενιχῶς περὶ τῶν ἀσεθδῶν, ὅτι χαχῶς 
βουλευόμενο. ἐξολοθρεύονται, φησὶ πρὸς. τὸν 
"o6, ὅτι El χαὶ σὺ σχληρυνεῖς τὴν. χαρδίαν, χαὶ ἀν- 
τίτυπα βουλεύσῃ πρὸς Θεὸν, τῇ πείρᾳ μαθήσῃ, ὡς 
δίχη ' xal οὐδὲ ὁ χυρπός σου 
τουτέστιν, οἱ. παῖδες, o? τάχα εἰ- 


ὑπομείνῃς " εἶτα ὁ χαρ 


χαὶ 


ἀνύποιστος ἣ θεία 
ἔσται ἐν ἀγαθοῖς, 
ci χαὶ τὸ χατάϊειμμα. El οὖν. ἐχεῖνο:, οἱ 
δηλονότι, ἐναντιούμενον: τῷ Θεῷ ὑπέστησαν, 
ἀπώλοντο αὐτοί τε χαὶ τὸ. χατάλειμμα αὐτῶν, ἤγουν 
τὰ. τέχνα, mel id x0. σὺ, χαὶ ἐπίμεινον τῇ. σχλη- 


ἀσεθεῖς 
χαὶ οὐχ 


póznz:, ἐὰν ἄρα ὑπ 
« "ExXaóz δὲ στόματος 
χαὶ ἀνάλαθε τὰ ῥήματα αὐτοῦ ἐν χαρδίᾳ σου. » 

Ἢ τοῦτο. λέγει, ὅτι Μετάθαλλς τὸν τρόπον, xai 
ξίους νόμους " ij, ὅτι. Ἐξαγόρευσον 
τοῦ λουποῦ τοὺς λόγους ποῦ 


"στήσῃς: 


£x αὑτοῦ ἐξηγορίαν, 


ἀνάλαθε. τοὺς 
τὰ ἡμαρτημένα σοι, χαὶ 
Θεοῦ φύλαττε. Τῆς διπλῆς 05: ταύτης ἐννοίας Exe 
ἔσχον τὰς ἀφορμάς. Τὴν ἐξηγορίαν ἐξήτουν χατ 
τί σημαίνῃ" xaX εὗρον παρὰ τῷ Συμμάχῳ 
παρὰ Ob τῷ ᾿Αχύλᾳ, 


ἴθεν 


ἐμαυτὸν 
ἀντ᾽ αὐτῆς, éGogoAóTnctw, 
γόμον. Φησὶν) οὖν χατὰ μὲν τὸν ἕνα, ᾿Εξομολόγησαι 


τῶν ἁμαρτημάτων σου, τὸν δὲ τρόπον τῆς 


διδάχθητι ^ χατὰ ὃς 


Θεοῦ νόμον, χαὶ τοὺς λόγους 


οὐ ἐγχαρδίους ποιῆσαι, 


a 
Y « Ἐὰν δὲ ἐπιστραφῇς, xai ταπεινώσῃς σεαυτὸν 
δι 


ἀντι Κυρίου, πόῤῥω. ἐποίησας ἀπὸ διαίτης σου 


9: Ὁ 


Σχληρυνόμενος μὲν, φησὶν, 


τὰ τῶν ἀσεθῶν - ἐὰν Oi μεταθάλοις, xal ταπεινώσης 


εἰχότως πάσχεις 


σξαυτὴν ὑπὸ τὴν χραταιὰν χεῖρα τοῦ Θεοῦ, οὐδέν cot 
ἀπαντήσεται ἄτοπον. 


ip. 
Σύ 


"Au οὗ ὁ Σ 
τοὺς χρυσίου πρωτείου. 


v uaxyos, Καὶ ἐν τῷ ἀκροτόμῳ ὡς ὀχε- 


Βούλεται δὲ εἰπεῖν, ὅτι 


Ἐὰν μετανοήσῃς, χαὶ πόῤῥω ποιήσης ἀπὸ τῆς διαγω- 


γῆς σου. πᾶσαν ἀδιχίαν, τεθήῆσῃ ἐπὶ τῆς γῆς &v 


πέτρᾳ, τουτέστιν, οὐ μεταχινηθήσῃ ἀπὸ τῆς εὐδαι- 


ονίας, ἀλλ᾽ ἐν ἀσφαλείχ. χαὶ βεθαίως. τὴν γῆν oi- 
Y 1 h ? 


χήσεις, xal ix Σωφοὶρ, ἔνθα γίνεται χρυσὸς xàA- 
λίστος χαὶ λίθοι τίμιο!, χατὰ χειμάῤῥουν ῥέων yov- 
σὸς ἐπελεύσετα! go: Φασὶ δέ τινες τῶν ἑρμηνευτῶν, 
τὴν Σωφεὶρ, Eatevso aie zu AA cor, τὴν ATE 
χὴν εἶναι " χέ 


ρηται δὲ fj Γραφὴ τῇ 


ὅταν περὶ πλούτου διαλέγηται. 
ΚΕΦΑΛ. KI" 


Προθεωρία. 


'O-uEy Ἐλιφὰζ ἀνηχέστοις ὕθρεσι περιέθαλε τὸν 
ἔ $ U9p f 
δίχαιον, τὰς τῶν 


ἐχτόπως ᾿σεθηχότων πράξεις 


ὃξ δίχαιος, Οἷδα, φησὶν, ὡς οὐχ ἐχ 


αὐτῷ περ!θείς t ὁ 


τῶν ὑμετέρων λόγων, ἀλλ᾽ £x τῶν ἐμῶν ἔργων xpt- 


ϑήσεταν τὰ χατ᾽ &ué* εἰ γὰρ xaX τιμωρεῖται Θεὸς, 
ἡδέως. ἐπ᾽ αὐτοῦ. τὰ S παραθήσομαι Gt 


τὴν ἐξιαὐτοῦ πὲρ ) ἀπόφασιν, σῷ 


Qua, xaX 


$002. 


αὑτοῦ τῇ ἀληθείᾳ. Εἶτα τοῦ Θεοῦ τὸ ἀόρατον εἰρηχὼς 
χαὶ ἀκατάχηπτον, πάλιν. ἀπορεῖ. πρὸς τοὺς φίλους" 
᾿Επειδήπερ ἐπ' ἀπεθείᾳ με χρίνετε, χαὶ δεῖγμα ποιεῖ- 


σθε τῶν ἡμαρτημένων τὰς ἐμὰς συμφορὰς, ἀποχρί- 


νασθέ: μοι, διὰ τί πολλὰ. χαὶ ἂν 
ὧν ἀσεθῶν, οὕτω ὁ Θεὸς 


πισχοπῶν. τὸ 


ἥχεστα. πραττόντων 
ἀνεξιχαχεῖ., ὡς μηδὲ 


πραττόμενα ; Εἶτα ἐπαρασάμενος 
τοιούτους, φησὶν, ὅτι δώσουσί ποτε χαὶ αὐτοὶ 
ἐπιπολὺ διήρχεσαν διὰ. τὴν ἀνοχὴν 
* θαῤῥῶν δὲ τῇ τῶν οἰχείων λόγων ἀληθεΐχ, 

Εἰ is ταῦτα, φησὶν, ἀληθῆ, ὁ βουλόμενος ἐλεγχέτω. 
Ῥοιοῦτος. μὲν ὁ νοῦς τῶν τοῦ Ἰὼ ῥημάτων" αὐτὰ 


ὃς λοιπὸν ἔχαστα ἴδωμεν, 


€ Ὑπολαδὼν δὲ "di λέγει" Χχ 
χειρός μου ἣ ἔλεγξίς ἔστι, xav ἣ χεὶρ αὐτοῦ βαρεῖα 
γέγονεν ἐπ᾽ ἐμῷ στεναγυῷ. » 


Oióz, φησὶν, ὅτι Ex τῶν ἕν χερσὶ, τουτέστιν, 


ἐχ τῆς πληγῆς, χαὶ οὐχ ἀφ᾽ ὧν ἔπραξα, δο- 
χεῖτε τοὺς ἐλέγχους ἐπάγειν * καὶ γὰρ βαρέως ἐπ- 


TS pot ὁ Θξὸς, ὥστε με στενάζειν. Τινὲς δὲ οὕτως 
ἐξ 


ἔξαντο τοὺς στίχους" Οὐδένα, « 
ριῶν ποιοῦμαι 


φησὶ, τῶν χατηγο- 
λόγον" οὐ γὰρ ἐξ ὧν ὑμεῖς Ψευδηγο- 


IN BEATUM JOB. 


250 


ET ὌΠ : TM 
τὸν A lationem, legem a Deo accipe, et serinones ejus in 


corde reconde, 


Vins. 25.. « Si autem conversus fueris, et humi- 
liaveris. teipsum coram Domino, procul fecisti ini- 
quitatem ἃ tabernaculo tuo. » 

Merito, inquit, obduratus, ea quie sunt impio- 
rum paleris: si vero conversus fueris, et Lleipsuim 
sub potenti. Dei manu huiniliaveris, nihil alienum 
tibi eveniet. 

Viens, 24. « Poneris super aggerem in petra, et 
lanquam petra torrentis Sophir. » 

Pro quo Symmachus : 
primi. Moc autem est quod dicere vult; si poeniten- 
liam egeris, et injustitiam omnem procul a conver- 
salione Lua supra terram in petra 
de felicitate non deturbaberis, 
sed secure et firmiter terram incoles, et ex Sophir 
(ubi aurum praestantissimum et lapides pretiosi 
signuntur) torrentis instar, aurum ex inopinato tibi 
superveniet. Dieunt autem. interpretum. nonnulli, 
Sophir (quod si interpretaris, optimum, significat) 
Africam esse : utitur autem Scriptura hac voce 
de divitiis sermo est. 


Et in silice quasi rivos auri 


amandaveris, 
colloeaberis, id est, 


cuim 


CAP. XXIII. 
Protheoria. 

Eliphazus. quidem actiones hominum supra mo- 
dum. impiorum Justo affingens, gravissimis contu- 
meliis eum alffecerat; Justus autem. respondens, 
inquit : Novi quod. non ex vestris sermonibus, sed 
ex actionibus meis judicandus sim z lieet enim Deus 
supplicio puniat, ejus tamen veritate multum fre- 
ius, cause. mexe zequitatem libenter coram eo pro- 
ponam, et senlentiam 
Deum invisibilem et incomprehensibilem esse effir- 
mans, rursus bhxsitabundus 
Quandoquidem me impietatis crimine arcessitis, et 
calamitates meas delietorum argumentum statuitis ; 
respondete mihi eur impios multa et gravia pa- 
trantes Deus adeo patienter ferat, quasi ea {π ab 
iis fiunt, haud animadverteret ? Postea hujusmodi 
liominibus imprecatus, poenas illos dzturos affirmat, 
licet divina patientia diu per.lurassent ; et dictorum 
suorum veritate confisus : Si hiec, inquit, vera non 
sint, cuivis integrum sit ea redarguere. Atque hic 
quidem sensus est verborum Jobi ; ipsa autem dein- 
ceps sigillatim videamus. 


ejus exspectabo. Deinde 


amicos alloquitur : 


Vyns. 1, 9. « Respondens autem Job, ait : Et qui- 
dem scio, quia de manu mea est increpatio : et 
manus gravis faceta est super gemitum 
meum. » 

Novi, inquit, quod vobis visum est ex iis quie in 
manibus sunt, idest, ex plaga, et non ex factis 
meis, eriminationes afferre : Deus enim graviter me 
iia ut. gemitus ediderim. Quidam 
et hanc illoruin 


ejus 


inseclatus est, 
vero sic versus hos acceperunt, 
mentem esse voluerunt: Vestras, inquit, accusa- 


5] 


falso criminamini, sed ex iis απὸ ἃ ine gesta sunt, 
judicabor ; Deus quidem gravem in modum de me 
supplicium sumpsit. 

Vgns. 9. « A Leva si ipse aget, et non apprehen- 
di ; cireumteget dextra, et non videbo. » 

Sensum autem horum verborum. Symmachus di- 
lucidius exprimens, sie reddidit: Ecce si antecedam 
ipsum, videri nom. polest; et si subsecutus fuero, non 
sentiam. Sensus vero hie est: Actionum mearum 
judicium divinis oculis libenter subjicio, verum 
quid est quod mihi accidit? Deus natura est invisi- 
bilis, quid igitur faciam? In. iis quie ante me sunt 
eum quiram? oculis cerni non potest; ante me est, 
el non animadverto : cum ad lievam sé converterit, 
apprehendere eum nequeo, et cum a dextris fuerit, 
videre eum omnino non possum. ΠΡ. autem dixit, 
non qux] Deus corporaliter, vel de loco in locum 
transeundo obanibulet, sed ut eum ubique priesen- 
tem esse ostenderet, οἱ quod nostrum tamen cap- 
tum fugiat, nec a nobis coniprehendi queat. Hlud 
vero, Non ultra sum, vel secündum priorem ac- 
ceplionem intellizere poles, quod, scilicet, si ad 
priora cogitatione progressus fuero, et lempus 
elapsum in mentem revocavero, meipsum non exsi- 
stere, sed exsistentiam, quatenus illa pr:teriit et 
efllaxit, amisisse deprehendo. Vel sie illud accipere 
potes : Si mentis scrutinium et curiosam sollicitudi- 
nem ulterius extendero, Deique primordia et initium 
indagavero , extra. me. rapior , incomprehensibilem 
comprehendere studens, et rationis discursus tene- 
Lbricosa caligine offuscatur. 

Vrns. 10 12, « Scit enim jam viam ineam ;. pro 
bavit autem me sicut aurum. Egrediar autem in 
preceplis ejus; vias enim ejus custodivi, et. non 
declino a praeceptis ejus, et non pr:eteream. » 

Idcirco, inquit, cum animi fiducia Deum judicem 
postulo, quia actiones mex illi cognitze sunt ante- 
quam verbum protulero, et quia legem ejus et man- 
data custodivi. Manda!a autem hoc loco dicit, non 
quie sub auditum caderent, vel qua scriptis manda- 
rentur (hie. enim sanctus ante legem latam visit) 
sed quie scriptis minime consignala, qu: eum na- 
tura ipsa una sata essent, et quie. Deus in mentem 
insusurrasset. lllud autem : Et non. declino, empha- 
sin quamdam admirandam habet; licet, inquit, 
1uala innumera passus fuero, a recto tamen tramite 
non deflectam, neque Dei placita transgrediar ; 
cui par illud est: Quis nos separabit a charitate 
Christi * ? 

« Iu sinu autem meo abscondi verba ejus. » 

Id est, In parte. animi intellectiva, in. intimis 
mentis recessibus, divina mandata recondita ser- 
vavi, in sinu fovi, atque ita. eum - voluptate, ani- 
mo sedato, ac pleno proposito, non necessitate 
ulla coactus , divinam voluntatem adimplens, tan- 
(quam una cum iis plasmatus, factus, et adunitus fuis- 


" Rom. vin, 55. 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


tiones. floceifacio, non enim ex iis de quibus me A ραῖτε 


D 


259 
ἀλλ᾽ ἐξ ὧν ἐγὼ ἔπραξα χριθήσομαι * βαρέως 
μέντοι ὁ Θεὸς ἐτιμωρήσατό με. 


"S, 


« ᾿λριστερὰ ποιήσαντος αὐτοῦ, xaX οὗ χατέἔσχον" 
περιθαλεῖ δεξιὰ, xal οὐχ ὄψομαι. ν 

Σαφέστερον δὲ τῶν ῥητῶν τὴν ἔννοιαν ἑρμηνεύων 
ὁ δύμμαχος, οὕτως ἐχδέδωχεν - ᾿Ιδοὺ ἐὰγ' προέρχω- 
qut αὐτὸν, ἀφανής ἔστι" κἂν áxodov0O , οὐκ 
αἰσθήσομαι. Ὃ δὲ νοῦς οὗτος: Ἡδέως μὲν, φησὶν, 
ὑπὸ τοῖς θείοις ὀφθαλμοῖς ἔχω χριθήναι τὰ xav 
ἐμὲ, ἀλλὰ τί πάθω ; ᾿Αὐρατός ἔστι τὴν φύσιν ὁ Θεός " 
κί οὖν δράσω ; Ἐν τοῖς ἔμπροσθεν αὐτὸν ἐπιζη- 
τήσω; ἀφανῆς ἔστι" ἔμπροσθέν μου τυγχάνει, οὐκ 
αἰσθάνομαι" εἰς εὐώνυμα τραπέντος ἐπιλαθέσθαι 
ἁμηχάνως ἔχω, Ex δεξιῶν γεγενημένον παντελῶς 
οὐχ ὁρῶ. Ταῦτα δὲ ἔφη, οὐχ ὡς σωματιχῶς ἣ μετα- 
θατιχῶς τοὺς τόπους τοῦ Θεοῦ περινοστοῦντος, ὁ λλὰ 
ἴξαι θέλων ὡς πανταχοῦ μὲν ὁ Θεὸς πάρεστιν, ἡμῖν 
ἀνέφιχτός ἔστι. χαὶ ἀχατάληπτος. Τὸ δὲ, Οὐκ ἔτι 
εἰμὶ, ἣ χατὰ τὴν προτέραν ἐχδοχὴν νοήσεις, ὅτι 
᾿Εὰν εἰς τὰ πρῶτα πορεύσωμα: τῇ διανοίᾳ, xoY ἀνα- 
λογίσωμαι τὸ παρελθὸν τοῦ χρόνον, εὑρίσχω ἐμαυτὸν 
o)x ὄντα, ἀλλ᾽ ἀποθαλόντα τὸ εἶναι, καθ᾽ ὃ παρ- 
ᾧχηχεν. Ἢ οὕτως αὐτὸ ἐχλήψηῃ, ὅτι ᾽Εὰν ἐπιπλέον 
χτείνω τὴν ζήτησιν χαὶ τὴν πολυπραγμοσύνην 
ποῦ νοὺς, xal τὰ πρῶτα, xal τὴν ἀρχὴν ζητήσω 
τοῦ Θεοῦ, ἔξω ἐμαυτοῦ γίνομαι, χαὶ ἐν σχοτοδινίᾳ 
λογισμῶν χαθίσταμαι, ζητῶν χαταλαθδεῖν τὸν ἀχα- 


ἐ 


τάληπτον. 


« Οἷδε γὰρ ἤδη ὁδόν μου" διέχρινε δέ με ὥσπερ 
τὸ χρυσίον. ᾿Εξελεύσομαι δὲ ἐν ἐντάλμασιν αὐτοῦ" 
ὁδοὺς γὰρ αὐτοῦ ἐφύλαξα, καὶ οὐ μὴ ἐχχλίνω ἀπὸ 
τῶν ἐνταλμάτων αὐτοῦ, χαὶ οὐ μὴ παρέλθω. » 

Διὰ τοῦτο, φησὶν, ἐπὶ Θεοῦ θαῤῥῶ χρίνεσθαι, ὅτι 
xai πρὸ τῶν ἐμῶν λόγων τὰς ἐμὰς ἐπίσταται mpá- 
ἕξεις, xal ὅτι τὸν νόμον αὐτοῦ χοὶ τὰς ἐντολὰς ἐφύ- 
λαξα. ᾿Ἐντολὰς δὲ νῦν λέγει, οὐ τὰς ἀχουστὰς xa 
ἐγγραμμάτους (πρὸ τοῦ νόμου γὰρ ἣν ὁ ἅγιος), ἀλλὰ 
τὰς ἀγράφους, τὰς τῇ φύσει συνεσπαρμένας, τὰς 
χατὰ διάνοιαν ὑπὸ Θεοῦ λαλουμένας. Τὸ δὲ, Οὐ μὴ 
ἐκχλίνω, θαυμασίαν ἔχει τὴν ἔμφασιν. Κἂν γὰρ 
μυρία, φησὶ, πάθω, οὐ παρατραπήσομαι τῆς εὐθείας 
ὁδοῦ, οὐδὲ ὑπερθήτομαιν τὰ τῷ Θεῷ δοχοῦντα" 
ὅμοιον τῷ, Τίς ἡμᾶς χωρίσει ἀπὸ͵ τῆς ἀγάπης 
τοῦ Χριστοῦ ; 


« Ἐν δὲ χόλπῳ μου ἔχρυψα ῥήματα αὐτοῦ.»͵ 

* Τουτέστιν, Ἐν τῷ διανοητιχῷ, ἐν τῷ βάθει τῆς 
διανοίας μου τὰς θείας ἐντολὰς ἔχων ἐφύλαξα, ἐν-- 
εχολπωσάμην αὐτὰς, καὶ ὡς συναναπεπλασμένος xal 
πεποιημένος αὐταῖς, χαὶ οἷον ἡνωμένος, οὕτω περι- 
χαρῶς ἐξετέλεσα, ἐν ἀναπαύσει, ἐν προθέσει, οὐ δι᾿ 
ἀνάγχην τὸ θεῖον ἐχπληρῶν βούλημα. Τοιοῦτον χὰ- 


203 


IN BEATUM JOB, 


954 


E Ὁ dp. cS : . ἜΝ : 
χεῖνο τὸ ψαλμιχὺν, "Er τῇ καρδίᾳ μου ἔχρυψα τὰ A sem, exseculus sum, Tale illu. est in Psa'inis ;.— In 


εἰόγιά σου" xax πάλιν, Kal τὸν vóuor cov ἐν μέσῳ 
τῆς κοιιϊίας μου. Εἶτα ὥσπερ τινὸς ἀνθυπενεγχόν- 
τος, Ὅτου οὖν ἕνεχα τοιούτοις περιπέπτωχας τοῖς 
ὃςινοῖς ; ὀξέως ἐπάγε:" 

« Διὰ τοῦτο ἐπ᾽ αὐτῷ ἐσπούδαχα" νουθετούμενος 
δὲ, ἐφρόντισα αὐτοῦ. » 

Τὰ xav' ἐμαυτὸν, φησὶν, ἀνασχοπῶν, ἑσπούδαχα, 
πουτέστιν, ἐταράχθην, οὐχ εἰδὼς τὴν αἰτίχν τ 


ΚΡ ἘΣ 


ἣν χαὶ 


ΠΕ ΣΤΡ ΚΕ τς δ BERN 
γῆς, ἀλλ᾽ ἀγνοῶν ἐφ᾽ of; ἔπληξέ με ὁ Θεός" π 
διὰ τῆς παρούσης πληγῆς νουθετούμενος χαὶ 


μενος, οὐκ ἀπεδυσπέτησα, ἀλλ᾽ εὐχαρίστως ἤνεγχα, 
χαὶ ἐφρόντισα τοῦ μηδέν τι παλίμφημον περὶ Θεοῦ 
νοῆσαι ἣ φθέγξασθαι. 

€ "Eni τούτῳ ἀπὸ προσώπου αὐτοῦ χατασπουδα- 
σθῶ, κατανοήσω, χαὶ πτοηθήσομαι ἐξ αὐτοῦ. » 

* Πάλιν τὸ αὐτὸ ἐπαναλαμθάνε. ῥῆμα xat νόημα, 
χα! φῆσιν, ὅτι Τοιαῦτα ἐμαυτῷ συνειδὼς, εἶτα πλη- 
γεὶς, ἀμηχανῶ χαὶ τεθορύθημαι, τὴν αἰτίαν τῆς 
χαχώσεως οὐχ ἐπιστάμενος" πλὴν οὐδὲ πολυπραγμο- 
νεῖν βούλομαι, ἀλλ᾽ ἀπὸ προσώπου τοῦ Θεοῦ, χαὶ ἁ πὸ 
μόνης τῆς αὐτοῦ ἐπιφανείας 
χἂν] μόνον αὐτὸν χατανοήσω, 
ἐρευνᾷν διὰ τί μεμαστίγωμαι. 


θροοῦμα:" χαὶ [ἴσ΄. 
πτοοῦμαι, χαὶ ὀχνῶ 


« Κύριος δὲ ἐμαλάχυνε τὴν χαρδίαν μου, ὁ δὲ 
παντοχράτωρ ἑσπούδασέ. pe* οὐ γὰρ ἤδειν ὅτι ἐπ- 
ελεύσεταί μοι σχότος, πρὸ προτώπου δέ μου ἐκάλυψε 
γνόφος. ν 

Τὸ μὲν, ἐμωλάκυγεν, ἀντὶ τοῦ, τῇς ψυχῆς τοὺς τό- 
νους ἐξέλυσε" τὸ δὲ, ἐσπούὐδασέ με, ἀντὶ τοῦ ἐθορύ- 
θησε" τὸ μὲν, οὐκ δειν,, ἀντὶ τοῦ, οὐ προσεδόχων, 
λέγει. Xxóroc δὲ χαὶ γγόφον πρὸ προσώπου, χαλεῖ 
τὸ τῶν συμφορῶν ἄδηλον ἣ ἀδιεξόδευτον. Ὧ: γὰρ 
πρὸ ὀφθαλμῶν, φησὶν, &epasíag οὔσης, ὑπερθαί- 
νειν οὐχ ἔχω τὰ δεινὰ, ἃ χαὶ ποιεῖ μοι τὴν ἀγωνίαν, 
χαὶ ἐχλύει τοὺς τόνους τῆς ψυχῆς, ἀδοχήτως ἐπενε- 
θέντα μοι. 

ΚΕΦΑΛ, KA. 

« Διατί δὲ Κύριον ἔλαθον ὧραι; ἀσεθεῖς δὲ ὅριον 
ὑπερέδησαν, ποίμνιον σὺν ποιμέν. ἁρπάσαντες: 
ὑποζύγιον ὀρφανῶν ἀπήγαγον, χαὶ βοῦν χήρας 
ἠνεχύρασαν, ἐξέχλιναν ἀδυνάτους ἐξ ὁδοῦ διχαίας. » 


Τὰ προῤῥηθέντα τοῦ Ἰὼδ λέγοντος, sixbz ἣν 
ποὺς φίλους ἀντερεῖν, ὡς Ταῦτα πάσχεις, οὐ χαθα- 
Qs ὧν, ὡς σὺ φὴς, ἀλλὰ τῶν πλημμελημάτων ἐχ- 
τίνων δίχας" γοργῶς οὖν ἐπιλύων τὸ ἀντιπίπτον, 
ἐπάγει" Πῶς οἱ μὲν ἀσεθεῖς τὰ τῶν πλησίον ἀφαι- 
ροῦνται, παρορίζοντες, χαὶ λυμαινόμενοι τοὺς ἀγχι- 
τέρμονας, χαὶ ὅρια ὑπερθαίνοντες, Tj, χατὰ τὸν "A- 
χύλαν, προσλαμθάνοντες, ἀνηλεῶς αὐτοῖς ποιμνίοις 
τὸν ποιμένα συναρπάζοντες, ὀρφανῶν χαὶ χήρας τὰς 
τοῦ ζῇν ἀφορμὰς παραιρούμενοι, τὸν βοῦν φημ! 
χαὶ τὸ ὑποζύγιον, τοὺς ἀσθενεῖς χαταδιχάζοντες, 
καὶ τὰς τοῦ διχαίου παρατρέποντες Ψήφους ἐν αὐὖ- 


τοῖς ; Παρέτρεγραν γὰρ πενήτων ὁδὸν, χατὰ Σύμμα- 


9 Psal. cxvin, 11. "ibid. xxxix, 9. 


corde meo abscondi eloquia (ua **, et rursus : Et legent 
Quam. in medio ventris mei**. Deinde. tanquam. re- 
gerente aliquo : Qui fit igitur ut in. tales z:erumnas 
incideris? statim. subjungit : 

VEgns. 14. « Propterea super ipso trepidavi ; et 
commonitus, sollicitus fui de eo. » 

Mea, inquit, at'entius considerans, trepidavi, id 
est, eausam. plage. nesciens, et cur me. Deus per- 
eusserib ignorans, perturbatus sum ΣΟ nihilominus 
proesenti plaga commonefaetus et reprehensus, non 
indignanter sed το. animo tuli, et ne. quidquam 
de Deo blasphemum  cogitarem aut loquerer, curie 
mili precipue fuit. 

Vins. 15. « Ideirco a facie ejus turbabor, consi- 


D derabo, et timebo ab eo. » 


Rursus idem verbum eodemque sensu repetit, 
dieitque : Cum talem me conscientia arguat, pla- 
gasque nihilominus experiar, causam aflliclionis 
ignorans, anxius animi pendeo, et perturbatus 
sum : verumtamen causam sollicitius indagare nolo, 
sed Dei vultu et solo ejus aspectu attonitus reddor; 
imo si mente tantum et cogitalione concepero, prie 
formidine terreor, el eur plagis c:dar, metuo. in- 
quirere. 

Vrcns. 16. « Et Dominus mollivit cor meurm, ec 
Omnipotens sollicitaviL me : non. enim 
quod supervenient mihi tenebre, et ante faciem 
meam operuit caliro. » 

Mollivit, id est, animi nervos dissolvit et fregit. 
lllud. vero, sollicitavit me, pro conturbavit me ; et, 


noveram, 


non noveram, pro, non exspectabam, dixit; calami- 
(τος. autem. qua incert:e et. inextricabiles erant, 
tenebras. et caliginem ante faciem appellavit. ZErum- 
nas enim, inquit, quze non opinanti mihi inflict.o 
sunt, qu:e anxietatem mihi creant, et nervos animi 
frangunt, superare nequeo, non secus ac si ceitas 
prz oculis esset, et visum impediret, 
CAP. XXIV. 

Vgns. 1-4. « Quare autem. Dominum latuerunt 
ποτ Ὁ Et impii terminum trangressi sunt, gregem 
cum pastore rapientes? subjugale pupillorum ab- 
duxerunt, et bovem. vidu: pro pignore tulerunt, 
divertere fecerunt impotentes a via justa. » 

Jobo qui supra allata sunt. dicente, verisimile 
est, amicos in hune modum regessisse; hiec justus 
exsistens (ut tu dicis) nequaquam pateris, sed ut 
delictorum pcenas luas : acriter igitur diluens quod 
objieiebatur, subjungit : Quomodo impii fines suos 
excedendo, et terminos transgrediendo (vel ut 
Aquila, occupando) ae damnum finitimis inferendo, 
proximorum facultates auferant, pastorem unà cum 
gregibus immaniter rapiant, pupillis et viduis unde 
vita. sustentatur, bovem scilicet et jumentum, adi- 
mant, impotentes condemnent, et justi et. zequi, 
quantum in iis est, suffragia pervertant? Viam 
enim pauperum. perverterunt , juxta. Symmachuni, 


versationem relinquant, persuadent, qui improbi- 
latem. prospere agentem, ae vitam beatam transi- 
genlem cernentes, scandalizantur, et à l&udabili 
et optima vita, ad infamem et turpissimam tradu- 
cuntur : Deus vero, quasi temporum immemor 
esset, supplicia differt. Et quidem si peccata sup- 
plicia omnino comilari oportet, simul cum de- 
lieto. supplicium inferre, opportunum foret; nunc 
autem nonnulli gravia scelera perpetrant, Deus 
vero, tanquam temporum oblitus esset, retribu- 
Üones suspendit. Illud igitur, quare, uon ut causa 
reddatur, sed problematice, tanquam ad amicos, 
dietum est. 

« Et simul abseonditi sunt mites terr. » 

A conspectu, scilicet, hominum injustorum fu- 
gientes, et convictum inter feras potius eligentes : 
vel (quod verius est) ab impiis, sedibus pulsi οἱ 
interempti. Atque hoc etiam Symmachi interpreta- 
tio pre se fert : Simul enim, inquit, mansuetos 
lerrie e conspectu removerunt, agentes, scilicet, non 
münus quam patientes, intellisendo. Et hoc qui- 
dem pravus ma!orum cetus apud Salomonem 10- 
quitur : Abscondamus enim, inquit, in terra virum 
justim injuste !". 

Vrns. 5. « Et evaserunt tanquam asini in agro. » 

Metu omni abjecto homines pedibus proterentes, 
despicienles omnes. et ludibrio habentes, ac obvia 
quique pro libitu depra dantes : Deus autem non- 
dum hos visitavit. 

« Super me egressi suum ipsorum ordinem. » 

Aquila autem : Éxeunt in opus suum, surgentes 
mene ad vapinam. Sensus autem hic est : lli, in- 
quit, quod iis solemne est, etiam de me fecerunt. 
Super me egressi sunt, id. est, ut facultates meas 
caperent, et sibi vendicarent; hoc enim est quod 
facere consueverunt. 

« Suavis factus est ei panis in adolescentes. » 

Symmachus : Dulcis. unicuique eorum. panis in 
adolescentes. Gratum, inquit, est impiis, adolescen- 
tes quosdam alere, ut eorum opera damna inferre, 
el in imbelliores impetum (acere possint. 


Vrns. 6. « Agrum ante tempus non suum de- 
messuerunt. » 

Duo simul peccata admiserunt, ante tempus 
fructus metentes, et hos quidem alienos. IIoc au- 
tem a latronibus fieri solet ; cum enim messis tem- 
pore fruges custodiantur, vel potius agrorum do- 
mini tempore opportuno eas demetant, latrones 
antevertunt, et immaturam messem faciunt, ne si 
forte exspectantes. donec plene maturescant fru- 
ctus a terrx? dominis prius demessos inveniant. 


« Impotentes vineas impiorum sine mercede, et 
sine cibo operati sunt. » 


ILec etiam summa est inquitas, ut pauperes sine 


IEOPTOY. 3,7445 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


id est, judicio imbecillioribus, ut justam vitz con- A yov, τοῦτ 


στι, τοὺς ἀσθενεστέρους τῷ λογισμῷ τὴν 


, Ὡς 


δικαίαν πολιτείαν χαταλευ πάνειν ἀναπείθουσιν, ὁρῶν- 
τὰς τὴν χαχίαν εὐοδου μένην xal εὐτυχοῦσαν, xal 
διὰ τοῦτο σχανδαλιζομένους, χαὶ ἐχτρεπομένους 
ἀπὸ τῆς ἀρίστης χαὶ ἐπαινουμένης ζωῆς ἐπὶ τὴν 
αἰσχίστην χαὶ διαθεδλημένην" ὁ ὃὲ Θεὸς, ὥσπερ τῶν 
χαιρῶν ἐπιλαθόμενος, ὑπερτίθεται τὰς τιμωρίας. 
Καίτοιγε εἰ τοῖς ἁμαρτήμασι πάντως ἕπονται αἱ 
χολάσεις, εὔχαιρον ἣν ὁμοῦ τῷ πλημμελήματι τὴν 
ποινὴν ἐπάγεσῆα!" νῦν Bi οἱ μὲν ἀνήχεστα πράτ- 
πουσιν, ὁ δὲ Θεὸς, ὥσπερ τῶν χαιρῶν ἐχλελησμέ.- 
νος, ἀνέχει τὰς ἀνταποδόσεις. Τὸ, διατί, οὖν 
αἰτιολογιχῶς, ἀλλὰ προδληματιχῶς, ὡς 
φίλους εἴρητα!. 

«Ὁμοθυμαδὸν ὃξ ἐχρύθησαν πραεῖς γῆς.» 


οὐχ 
πρὸς τοὺς 


D 


"Ἤτοι φεύγοντες τοὺς &Otxouz, xai τὴν μετὰ 
* ? 23 
θηρῶν μᾶλλον αἱρούμενοι δ'ατριθὴν * 1], τὸ ἀληθέ- 
τερον, ἐλαυνόμενοι χαὶ φονευόμενοι ὑπὸ τῶν ἀσεθῶν. 
Τοῦτο xoY ἣ τοῦ Συμμάχου παρίστησιν ἔχδοσις" 
Ὁμοῦ γὰρ, φησὶν, ἀξαγεῖς ἐποίησαν πραεῖς γῆς" 
τοὺς δρῶντας γὰρ λέγει ὁμοῦ χαὶ τοὺς πάσχοντας. 
Τοῦτο xaX παρὰ τῷ Σαλομῶντι τὸ πονηρὸν λέγει 
D * D à 

συνέδριον * Κρύψωμεν γὰρ, φησὶν, elc γῆν ἄνδρα 
δίκαιον ἀδίκως. 


« ᾿Ἀπέδησαν δὲ ὥσπερ ὄνοι ἐν ἀγρῷ. » 

* ᾿Αδεῶς [γρ. ἡδέως] χαταπατοῦντες τοὺς ἀνθρώ- 
πους, πάντων χαταφρονοῦντες, πάντων χαταγελῶν- 
ἐξουσίας τὰ προστυχόντα ληϊζόμενοι" ὁ δὲ 
Θεὸς οὕπω ἐπισχοπὴν πεποίηται τούτων. 

« Ὑπὲρ ἐμοῦ ἐξελθόντες τὴν ἑαυτῶν τάξιν. » 

Ὃ δὲ ᾿Αχύλας, ᾿Εξέρχονται ἐν κατέργῳ αὑτῶν, 
ὀρθρίζοντες elc ἄϊωσιν. Ὃ δὲ νοῦς οὗτος" Οὗτοι, 
φησὶ, τὸ σύνηθες αὐτοῖς xol ἐπ᾽ ἐμοὶ ἔπραξαν" 
Ὑπὲρ ἐμοῦ γὰρ ἐξῆλθον, τουτέστιν, ὑπὲρ τοῦ 
τὰ ἐμὰ λαθεῖν xaX ἰδιύσασθαι" τοῦτο δὴ δ᾽ πράττειν 
εἰώθασιν. 

« Ἡδύνθη αὐτῷ ἄρτος εἰς νεωτέρους. » 

' Xóppayos, Ἡδὺς ἑκάστῳ αὐτῶν ἄρτος εἰς 
veuviexovc. Ἡδὺ, φησὶ, τοῖς ἀσεθέσι τὸ τρέφειν 
νεανίσχους τινὰς, ἐφ᾽ ᾧ δύνασθαι δι᾽ αὐτῶν τὰς 
ἐπηρείας ἐργάζεσθαι, χαὶ τοῖς ἀσθενεστέροις ἐπιτί- 
θεσθαι. 

« ᾿Αγρὸν πρὸ ὥρας οὐχ αὐτῶν ὅντα ἐθέρισαν. » 


Ajo xav αὐτὸ ἥμαρτον, πρὸ ὥρας τοὺς καρποὺς 
τέμνοντες, xaX ταῦτα τοὺς ἀλλοτρίους. Πεφύχασι δὲ 
τοῦτο ποιεῖν οἱ λῃστεύοντες" διὰ τὸ τῷ χαιρῷ τοῦ 
θερισμοῦ φυλάττεσθαι τοὺς χαρποὺς, μᾶλλον δὲ διὰ 
πὸ τοὺς δεσπότας τῶν ἀγρῶν χαθ᾽ ὥραν αὐτοὺς θε- 
ρίζειν, προλαμθάνουσιν οἱ λῃσταὶ, xad ἄωρον ποιοῦν- 
ται τὴν τομὴν, ἵνα μὴ ἀναμένοντες πεπανθῆναι 
τοὺς χαρποὺς, εὕρωσιν ἤδη θερισθέντας αὐτοὺς παρὰ 
πῶν χυρίων τῆς γῆς- 

€ ᾿Αδύνατο: ἀμπελῶνας ἀσεθῶν ἀμισθὶ χαὶ ἄσιτοι 
εἰργάσαντο. » 

Μεγίστη xaX αὕτη παρανομία, τὸ τοὺς πένητας 


40] 


IN BEATUM JOD. 


958 


ἀμισθὶ τοῖς πλουσίοις ἐργάζεσθαι: xoti οὐ μόνον A mercede divitibus operam locent; nec tantum 


ἄνευ μισηοῦ, ἀλλὰ xal χωρὶς τροφῆς. Δύο οὖν ταύ- 
τας ἀδιχίας δημοσιεύει, θερισμὸν ἄωρον ἀλλοτρίων 
ἀγρῶν, χαὶ μισθοῦ ἀποστέρησιν πενήτων ἐργατῶν, 
οἵ τῇ δυναστείᾳ εἴχοντες, χαὶ δίχα τροφῆς τοὺς τῶν 
ἀσεθῶν ἀμπελῶνας εἰργάσαντο" καίτοιγε "Αξιος ὁ 
ἐργάτης τῆς τροφῆς αὑτοῦ. 

« Γυμνοὺς πολλοὺς ἐχοίμισαν ἄνευ ἱματίων, ἀμ- 
φίασιν δὲ ψυχῆς αὐτῶν ἀφείλαντο.» 


" Κατὰ μὲν τὸν ἐμὸν λόγον, γυμνούς τινας χαθευ- 
δῆσαι ἐποίησαν, χαὶ τὸ ἔσχατον περιβόλαιον τὸ σχέ- 
mov τὴν ἀσχημοσύνην τοῦ σώματός ἀφελόμενοι" χατὰ 
δὲ τὸ δοχοῦν ἑτέροις, γυμνώσαντες πολλοὺς ἐκοίμι- 
σαν, τουτέστιν, ἡσυχάσαι παρεσχεύασαν " ὑπὸ γὰρ 
τοῦ δέους οὐχ ἀντέλεγον οἱ γυμνούμενοι. 

« "Amb ψεχάδων ὁρέων ὑγραΐνονται, παρὰ τὸ μὴ 
ἔχειν ἑαυτοὺς σχέπην, πέτραν περιεθάλοντο. » 


* Ἐμοὶ δοχεῖ, ὅτ: ἀπὸ τῶν δρώντων ἐπὶ τοὺς πά- 
σχοντας ἐνταῦθα τὸν λόγον μετήγαγε, xai φησιν, 
ὅτι οἱ γυμνούμενοι, χαὶ τῶν οἰχιῶν ἐξελαυνόμενοι, 
ὕπαιθροι ταλαιπωρούμενο!, τὰς ἐχ τοῦ ἀέρος ψεχά- 
δὰς γυμνοῖς τοῖς σώμασιν ὑπεδέχοντο" xal διὰ τὸ 
μὴ ἔχειν σχέπην 


: 
ÉCRITS 
πέτραις, 


χαὶ στέγην, ταῖς αὐτορόφοις 
7 xai τοῖς σπηλαίοις, ὅσα xaY οἰχίαις 
ἐχέχρηντο. 
Τινὲς περὶ τῶν βιαίων εἰρῆσθαι ταῦτα νοοῦσι, zat 
φασιν, ὅτι οἱ τοιοῦτοι τὴν ἐρημίαν χαταλαμθάνοντες, 
αἴθριοι μὲν τὰ πολλὰ διατρίδουσι, τὸν λῃστριχὸν 
ἐπανηρημένοι βίον. Εἰ δέ ποτε xa σχέπεσθαι δέο!, 
φωλεοὶ τούτοις dj σχέπη, xol πέτραι, xai φάραγγες. 
« Ἥρπασαν ὀρφανὸν ἀπὸ μαστοῦ. » 


Ἐλεεινῶς χαὶ ἀνοιχτιρμόνως ἔτι τὴν μητρῴαν ἕλ- 
χοντα θηλὴν τὸν ὀρφανὸν ἀφήρπασαν, ἐφ᾽ ᾧ τοῦτον 
ἑτέροις ἀπεμπολῆσαι. Μεγίστης δὲ ὠμότητος, τὸ 
μηδὲ τῶν ὑπομαζίων φείδεσθαι. 


« Πϊεινώντων δὲ τὸν ψωμὸν ἀφείλαντο. » 


Εἰς ἐσχάτην αὐτοὺς χαταστήσαντες πενίαν τε 


s xai 
73 


^ 


ἧς ἔνδειαν" ὅπερ ἀπανθρωπίας ἐπίτασις 


t$, xal 


τε- 
ς ἀδίκως ἐνήδρευσαν. » 
ἀμφιχρήμνους λοχῶντες τόπους, ἵνα 
εὐγειν οἱ ἐνεδρευόμενοι" ἐν γὰρ ταῖς 
ἴδως που ἣν xai διαδρᾶναι τοὺς ἐπιθου- 
λευομένους. 

« ᾿Οδὸν δὲ διχαίαν οὐχ ἤδεισαν. » 

« Τουτέστιν, οὐχ ἢγάπησαν" τὸ γὰρ, οὐκ ἤδεισαν, 
οὐχ ἄγνοιαν αὐτοῖς ἔστι μαρτυροῦντος, ἀλλὰ τὸ μὴ 
ἔχειν αὐτοὺς οἰχείως πρὸς τὴν τῶν διχαίων πολι- 
πείαν διαθεθαιοῦντος. 


1** Matth. χα, 10. 


Β 


absque mercede, sed etiam sine alimento. Gemi- 
nam igitur hanc iniquitatem palam ostend:t, agri 
alieni messem intempestivam, et pauperum opera- 
riorum mercedis fraudationem , qui dominationi 
cedentes, etiam sine cibo impiorum vincas colue- 
runt; quauquam dignus sit operariws alimento 
suo !6, 

Vrns. 7. « Nudos multos dormire fecerunt sine 
vestimentis, et indumentum anime corum abstu- 
lerunt. » 

Meo quidem judicio, ultimum indumentum, quo 
corporis turpitudinem velabant, auferentes, nudos 
quosdam dormire coegerunt; juxta autem aliorum 
opinionem : Nudantes multos dormire fecerunt, 
id est, quietos reddiderunt; nudati enim pr:e metu 
nihil obloeuti sunt. 


Vgns. 8. « De stillicidiis montium  madescunt; 
eo quod ipsi non habeant operimentum, petram 
sibi cireumdederunt. » 

Hoc loco, a perpetrantibus mala, ad eos qui pa- 
üiuntur, sermonem convertisse mihi videtur, ac 
dicere, quod vestibus nudati et zdibus pulsi, sub 
dio miserum in modum afllicti, guttas roris ex aere 
cadentes nudis corporibus exceperint; et quia tecto 
el tegumento carerent, petris et speluncis, quie 
natura sua tectze sunt, pro domibus usi fucrint. 


Quidam, de iis qui vim et violentiam aliis infe- 
runt, hiec intelligi volunt, dieuntque, quod ejus- 
modi homines in solitudinem se recipientes, et. vi- 
tam latronum capessentes, sub dio plerumque de- 
gant; et si contegi aliquando oporteat, cavernz, 
petr, ét barathra pro tecto iis inserviant, 

Vrns. 9. « Rapuerunt ab ubere pupillum. » 

Pupillum adhue lactentem, et a matris uberibus 
pendentem, ut aliis eum divendere possent, mise- 
rabiliter et immisericorditer. avulserunt. Summa 
autem crudelitas est, lactentibus iafantibus non 
parcere, 

Vgns. 10. « Et esurientium buccellam abstule- 
runt. Ὁ 

Ad summam paupertatem el vietus penuriam 
eos redegerunt; quod inhumanitatem intendit et 
auget, summ:eque crudelitatis eL injustitia: maxima 
signum est. 

« In angustiis insidiati sunt inique. » 

In pr:zruptis locis insidias collocantes, ne eva- 
dere possint quibus insidiz struuntur; in plateis 
enim et viis latioribus, qui insidiis petuntur effu- 
gere fortasse possent. 


Vens. 11. « Et viam justam non noverunt. » 

Id est, non dilexerunt; illud enim, non norcrunt, 
inscitixe. Lestimonium illis non perhibet, sed quod 
erga justorum conversationem  benevolo animo 
affecti non essent, ccnfirmat. 


9250 

« Mi de civitate et donibus. propriis ejicieban- 
ur.» 

Rursus, omissis lis qui mala perpetrant, transit 
ad eos, qui patiuntur; illi enim ab improbis homi- 
nibus suis zedibus ct urbibus ejicicbantur. 

Vrns. 12. « Anima. vero. parvulorum in gemitu 
valde fuit. » 

Infantes justorum qui persecutiones passi sunt, 
parentibus orbati, ex imo corde flebiliter valde 
luxerunt, quia parentes non haberent a quibus 
alimentum ipsis subministrandum erat. 

Vrns. 15. « Ipse autem cur horum visitationem 
non fecit, cum super terram ipsi essent, et non 
agnoverunt. » 

Rursus amicos quasi hesitans alloquitur; si 


omnino propter peccata afflietiones eveniunt, cur Β 


eos qui hic admiserunt, Deus s:penumero in hac 
vita sine visitatione dimittit? qui quidem, quod 
supplicio affecti non fuerint, scelerum qui com- 
mittere ausi sunt, Deum visilatorem non agnove- 
runt. 

* Et. viam justiti: non noverunt, neque semitas 
eorum ambulaverunt, » 

Experientia, inquit, quid esset justitia non di- 
dicerunt, quoniam in ea non ambulaverunt, neque 
vitam ex ejus prescripto instituerunt ; eam quippe 
viam ignoramus, in qua ne omnino quidem versati 
sumus, nec tempus ullum trivimus. 

Vrns. 14. « At. qui novit eorum opera, tradidit 
605 in tenebras. » 

Futurum judicium reprzesentat, dicitque, Deum, 
exploratis et examinatis impiorum actionibus, te- 
nebris eos traditurum. Solemne enim est sacrze 
Seripturz, ea. quie nondum exsistunt, omnino ta- 
men futura sunt, siepenumero tanquam presentia 
ob oculos ponere : prout. hoc loco, tradidit, pro 
tradet, dixit. Fortasse etiam, dicendo, illos in te- 
nebras traditum iri, non supplicium quod illic futu- 
rum est ostendit, sed mentis potius c:xcitatem 
quam hie patiuntur, innuit. Dixit autem, tradidit, 
non quod Deus necessitate cogat et ad hoc impellat, 
absit; sed quia ex arbitrii voluntate, prout ipsis 
visum fuerit, incedere permittat : juxta illud : 7ra- 
didit eos in reprobum mentem V. Et : Excecavit 
oculos eorum !5, el cogilationes eorum '* ; non quod 
ille hiec fecerit, sed quod permiserit. 

Vrns. 14-16. « Et noctu erit ut fur; et oculus 
adulteri observavit tenebras, dicens : Non conside- 
rabit me oculus, et operimentum faciei posuit. Suf- 
fodit in tenebris domus. » 

Revertitur ad improbos rursus, dicitque, quod 
omnis qui prava operatur, lucem odio prosequatur, 
et quia tenebris digna facit, ac latere studet, noctem 
sceleris quod meditatur administram habeat. Fur 
igitur et adulter, vultum, quo quis dignoscitur, te- 
nebris tanquam velo cooperiens, hic quidem muros, 
ille vero thorum alienum perfodit, tegumentum ori, 


A 


" Rom. 1,38. 15 Joan. xn, 40. 


1e T Cor, 3v; 4. 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


A 


D 


260 


« Οἱ ἐχ πόλεως xat οἴχων ἰδίων ἐξεθάλοντο. » 


Πάλιν τοὺς δρῶντας ἀφεὶς, ἐπὶ τοὺς πάσχοντας 
μεταθέθηχεν" οὗτοι γὰρ ὑπὸ τῶν παρανόμων ἐξηλαύ- 
Voyzo Ex τῶν ἰδίων οἴχων χαὶ πόλεων. 


« Ψυχὴ δὲ νηπίων ἐστέναξε μέγα. » 


Τῶν δεδιωγμένων διχαίων τὰ βρέφη χάτωθεν ἐχ 
τοῦ τῆς χαρδίας βάθους μεγάλως ἐστέναξεν ἐπὶ τῇ 
τῶν τεχόντων ἐρημίᾳ, ἣ διὰ τὸ μὴ εὐπορεῖν αὐτοῖς 
τοὺς γονεῖς μεταδοῦναι τροφῆς. 

« Αὐτὸς δὲ διατί τούτων ἐπισχοπὴν οὐ πεποίηται, 
ἐπὶ γῆς ὄντων αὐτῶν, xal οὐκ ἐπέγνωσαν; » 


«Ὧς πρὸς τοὺς φίλους πάλιν διαπορῶν λέγει" Εἰ 
δι᾿ ἁμαρτήματα πάντως αἱ χαχώσεις, διατί τοὺς 
ταῦτα πράξαντας πολλάκις ἀνεπισχοπήτους εἴασεν 
ὁ Θεὸς ἐνταῦθα ; διὸ μὴ παιδευθέντες, οὐδὲ ἐπέγνωσαν 
ὅτι ἐπισχοπὴν ποιεῖται τῶν παρ᾽ αὐτοῖς τολμωμένων 
ὁ Κύριος. 


« Ὁδὸν δὲ διχαιοτύνης οὐχ ἔδεισαν, οὐδὲ ἀτραποὺς 
αὐτῶν ἐπορεύθησαν. » 

* Τῇ πείρᾳ, φησὶν, οὐκ ἔμαθον τί ἐστι διχαιοσύνη, 
χαθότι ἐν αὐτῇ οὐχ ἐδάδισαν, οὐδὲ ἐπολιτεύσαντο" 
ἐπεὶ xal ὁδὸν ἀγνοοῦμεν, ἐν fj ὅλως μὴ διετρί- 


ψαμεν. 


« Γνοὺς δὲ αὐτῶν τὰ ἔργα, παρέδωχεν αὐτοὺς εἰς 
σχότος. » 

* Τὴν μέλλουσαν χρίσιν ἐμφαίνει, καί φησιν, ὅτι 
ἐξετάσας xal βασανίσας τὰς τῶν ἀσεθῶν πράξεις ὁ 
Θεὸς, παραδώσει αὐτοὺς τῷ σχότει. Ἔθος γὰρ τῇ 
θείᾳ Γραφῇ τὰ μηδέπω γενόμενα, ὀφείλοντα δὲ πάν- 
τως γενέσθαι, ὡς παρόντα πολλάχις ἐχτίθεσθαι" 
ὥσπερ χὰἀνταῦθα τὸ, παρέδωκεν, ἀντὶ τοῦ, παρα- 
δώσει, εἶπεν. Ἴσως ὃὲ οὐ τὴν ἐχεῖ χόλασιν δηλοῖ, 
εἰπὼν αὐτοὺς παραδοθῆνα: εἰς σχότος, ἀλλὰ τὴν ἐν- 
ταῦθα τῶν φρενῶν πήρωσιν ἠνίξατο. Παρέδωκε δὲ 
εἶπεν, οὐχ ὡς τοῦ Θεοῦ ἀναγχαστιχῶς τοῦτο ποιοῦν- 
τος, μὴ γένοιτο᾽ ἀλλὰ συγχωροῦντος αὐτοῖς διὰ τὸ 
αὐτεξούσιον, ὡς βούλονται, πορεύεσθαι. Τοιοῦτον χαὶ 
zb, Πιρέδωκεν αὐτοὺς εἰς ἀδόχιμον voUr* xaX 
τὸ, ᾿Ετύφάωσε τοὺς ὀφθαμμοὺς αὐτῶν καὶ τὰ 
γοήματα αὐτῶν" οὐχ ὅτι αὐτὸς ταῦτα ἔπραξεν, 
ἀλλ᾽ ὅτι συνεχώρησεν. 

« Καὶ νυχτὸς ἔσται ὡς χλέπτης" 
μοιχοῦ ἐφύλαξε σχότος, λέγων * Οὐ 
ὀφθαλμὸς, καὶ ἀποχρυδὴν προσώπου ἔθετο. Διώρυξεν 
ἐν σχότει οἰχίας. » 

Πάλιν ἐπὶ τοὺς φαύλους ἐπανατρέχει, xal φησιν, 
ὅτι πᾶ: ὁ τὰ φαῦλα πράσσων μισεῖ τὸ φῶς, τὴν δὲ 
νύχτα συνεργὸν ἔχει πρὺς τὸ σπουδαζόμενον, ἐπειδὴ 
xal σχότους ἄξια πράττει, xoi σπουδάζει λαθεῖν. 
Καὶ χλέπτης οὖν xol μοιχὸς τῷ ζόφῳ, οἷόν τινν 
πρόσωπον, ἀφ᾽ οὗ ὁ γνω: 


χαὶ ὀφθαλμὸς 
προσνοῆσει μὲ 


σχεπαστηρίῳ χαλύψας τὸ 
LE: p adge M 
pua use γίνεται, ὁ μὲν τοίχους, 6 δὲ γάμους ἀλλοτρίονς 


801 IN BEAT 
διορύττει, σχέπαστρον προσώπου, χατὰ Σύμμαχον, 
περιθέμενος, τουτέστιν, ἐπιτηρῶν τὸ σχότος, ὡς ἐν 
τούτῳ σχεπασθησόμενος xai λησόμενος. Διατί δὲ 
οὐχὶ χιϊέπτης, ἀλλ᾽, ὡς κϑέπτης ; ὅτι ἀνθρώπους 
μὲν ἔχλεπτε, Θεὸν δὲ οὐχ ἐλάνθανεν’ ὡς οὖν πρὸς 
αὐτὸν, ὡς χλέπτης, ὡς δὲ πρὸς ἡμᾶς, χλέπτης. 'Δν- 
ρρώπους μὲν ἴσως λήσεις ἄτοπόν τι ποιήσας, οὐ 
λήσεις δὲ Θεὺν, οὐδὲ λογιζόμενος. 


« Ἡμέρας ἐσφράγισαν ἑαυτοὺς, οὐχ ἐπέγνωσαν 
φῶς, ὅτι ὁμοθυμαδὸν αὐτοῖς τὸ πρωΐ σχιὰ θανάτου, 
ὅτι ἐπιγνώσεται τάραχος [γρ. ταραχὰς] σχιᾶς θα- 
νάτου. » 

* Ταῦτα σαφέστερον ἡρμήνευσεν ὁ Σύμμαχος, "Oc 
ἐν σφραγῖδι κρύψουσιν ἑαυτούς. ᾿Βὰν γένηται o- 


UM 710}. 08 


^4 


A justa Symmaehum, obtendens, id est, ten»bras ohb- 


servans, quasi iis tegendus, et im illis latendum sibi 
foret. Cur vero non dicit, fur, sed ut fur? quia ho- 
mines quidem celavit, Deum autem non latuit; 
ejus enim respectu tahiquam fur, nostri antem, fuc 
revera censendus est : homines enim forte, absur- 
dum aliquod et a ratione alienum. committens , 
Deum vero ne cogitatione quidem concipiens, la- 
lere poteris. 

« Per diem obsignaverunt seipsos, non cognove- 
verunt lucem, [Vens. 17] quia simul iis mane 
umbra mortis, quia cognoscet tumultus umbr:e 
mortis, » 

Hiec Symmachus apertius interpretatus est * ; 
(Quasi in signaculo. alscondent seipsos. Si aurora iis 


«oig ὄρῦρος, σχιὰ θανάτου" φωραθεὶς [ 7c. φωραθέν- B iluxerit, umbra mortis est; deprehensi enim, 


τε:] γὰρ ἀνύπαρχτος ἔσται, σχιασθεὶς [ἴσ΄. ἀνύπαρ- 
χτοι ἔσονται, σχιασθέντες] θανάτῳ. Τοῦτο δὲ δοχεῖ 
λέγειν, ὅτι χαὶ χλέπτης χαὶ μοιχὸς ἐν νυχτὶ μὲν 
τολμῶσι τὰ ἅτοπα, ἡμέρας δὲ χρύπτονται. xal 
φεύγουσι τὸ φῶς" ἐὰν γὰρ φωραθῶσι, θάνατος a2- 
κοῖς εὐθὺς τὸ ἐπιτίμιον" χαὶ ὁ ἁλοὺς τοιαύτας ἐπι- 
γνώσετα: χαὶ ὑπομενεῖ ταραχὰς, xai οὕτω θορυδη- 
θήσεται, ὡς χαὶ πρὸ τοῦ θανάτου τῷ δέει μιχροῦ 
ἀποθανεῖν: σκιὰ γὰρ θαγάτου παρὰ τῇ Γραφῇ 
πολλάχις οἱ χίνδυνοι ὀνομάζονται, οἱ ἐγγὺς τοῦ θα- 
νάτου ἄγοντες. Οἱ τοίνυν χαχοῦργοι, ἵνα μὴ ἁλόντας 
αὑτοὺς θάνατος χαλύψῃ, χαταχλείσαντες ἑαυτοὺς, ἐν 
ἡμέρᾳ προϊέναι δεδοίχασιν. 
t Ἐλοαφρός ἔστιν ἐπὶ πρόσωπον ὕδατος. » ὃ 
o δὲ Σύμμαχος, ἐπιπιλέων ὕδατι. “Ὥσπερ, φησὶ, 
τὰ χοῦφα, τὰ ἐπιπολάζοντα χαὶ ἐπιπλέοντα τῷ ὕδα- 
τι, ὑπὸ τῆς φορᾶς τῶν ὑδάτων εὐχόλως παρασπύρε- 
ται" οὕτω χαὶ πᾶς χαχοῦργος ὑπὸ τῶν πειρασμῶν 
ἕλχετα:, χαὶ ῥᾳδίως ἐξαφανίζεται" οὐ γὰρ διασώσει 
χαχουργία, χαὶ ἀδιχία, τὸ παρ᾽ αὐτῆς. Εἶτα ὁ φιλό- 
θεος Ἰὼθ οὐ διὰ τὴν ἀνοχὴν τοῦ Θεοῦ ἀνέχεταί τι 
πλέον ἔχειν ἀρετῆς χαχίαν, ἀλλ᾽ ἀραῖς βάλλει τὴν 
μερίδα τῶν ἀσεθῶν, xai φησι τὰ αὐτοῖς συμθησό- 
μενα, ὡς ἐν εἴδει χατάρας, λέγων" 


« Καταραθείη f; μερὶς αὑτῶν ἐπὶ γῆς, ἀναφανείη 
δὲ τὰ φυτὰ αὐτῶν ἐπὶ γῆς ξηρά. ν 


morte inumbrabuntur, et ad nihilum redigentur. 
lioe autem dieere videtur, quod fur et adulter 
noctu turpia et absurda aggredi audent, diurno au- 
iem tempore occultantur, et. lucem fugiunt; si 
enim deprehendantur, mors illico pro supplicio 
ilis infligitur : et. qui deprehensus fuerit, tales 
animi perturbationes experietur et sustinebit, at- 
que adeo conturbabitar, ut etiam ante mortem pa- 
ruin absit quin pr: timore exstinguatur : pericula 
enim qui prope mortem ducunt, sz pe numero in 
sacris Scripturis, umbra mortis, appellantur. Im- 
probi igitur et scelesti, intus se clausos continen- 
ies, in. publicum interdiu prodire metuunt, ne de- 
prehensi morte obruantur. 

Vrns. 18. « Levis est super faciem aqui. » 

Symmachus vero, supernatans aqu. Quemad- 
modum, inquit, levia corpora qu:e in aquarum su- 
perficie. supernatant, faeile ab aquarum impeta 
quovis feruntur, ita improbus omnis a tentationi- 
bus huc illuc rapitur, et sine ullo negotio deletur 
et evanescit : improbitas enim ex seipsa et injusti- 
lia neminem servare poterit. Deinde Jobus Dei 
amans propter Dei patientiam οἱ longanimitatem 
improbitatem virtuti prieferri non. patitur, sed im- 
piorum sortem exsecratur, el. sub forma essecra- 
tionis, quie illis eventura sunt, narrat, dicens : 

« Maledicatur pars eorum super terram, et ap- 
pareant plant? eorum [Vrms. 19] super terram 


D aridi. » 


ἀλλοτρίους 
ἀγροὺς ἐθέρισαν, καὶ τοὺς αὐτῶν ἀμπελῶνας ἕτεροι 
ἀμιαθὶ εἰργάσαντο, μὴ ὄναιντο τῶν οἰχείων, ἀλλ᾽ 
ἄχαρπα χαὶ ξηρὰ χαὶ τὰ λήϊα χαὶ τὰ φυτὰ ἑαυτῶν 
εὕροιεν, τὴν ἐπὶ τῷ Καὶ ἀΐν χατάραν δρεψάμενοι, τὴν 
φάσχουσαν, Ἑπικατάρατος ἡ γὴ ἐν τοῖς ἔργοις 
σου, μὴ ἀμειθομένη τοὺς γεωργικοὺς ἱδρῶτας τῇ 
εὐφορίᾳ. 

€ ᾿Αγχαλίδα γὰρ ὀρφανῶν ἥρπασαν. » 

Τοῖς θερίζουσιν ὀρφανοὶ πολλάχις ἑπόμενοι, χαὶ 
ποὺς ἐχπίπτοντας συλλέγοντες στάχνας, εἰς ἀγκαλί- 
ὅας δεσμεύουσι - φησὶν οὖν, ὅτι εἰς τοσοῦτόν τινες 


* Gen; 1v, 11, 419. 


Quod dicit hujusmodi est; quandoquidem agros 
alienos demessuerunt, et alii sine mercede eoruin 
vineas coluerunt, fructum nullum ex suis perei- 
piant, sed segeles el plantas aridas et infrugileras 
inveniant, exsecrationem Caint auferentes, quz 
dicit : Maledicta terra im eperibus tuis *^, frngum 
copia agriculture sudores nequaquam remune- 
rans. 

« Fascieulum enim pupiliorunr rapuerunt. » 

Pupilli siepenumero. messores subscquentes, δὲ 
spicas qu:e decidun! corradentes, in. fasciculos eoi- 
ligant : dicit igitur, quorumdam inhumanitatem in 


203 OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


"ntum excrevisse, ut etiam modicam pupillorum Α ἀπανθρωπίας ἐληλάχασιν, ὡς 


partem, qui egestalis causa spicilegium faciunt, 
violenter ab iis auferant. 

Vrns. 
eivs, οἱ 


20. « Deinde rememoratum est peccatum 
sicut nebula roris factus est non apparens. 
Retribuantur autem ei quae feeit. » 

ld est, impiorum peecata ad futuram memor'am 
scriplis mandata sunt : idcirco eorum supplicium 
evitari nulla ratione. poterit, licet. Deus imprzesen- 
tiarum. sua clementia supplicia differat. Quemad- 
modem enim, inquit, nebula quie ex rore genera- 
tur, radiis solaribus splendentibus et aerem cale- 
facientibus, calido humidum exhauriente, et vapo- 
rem consumente, evanescit : sic etiam divino judi- 
cio superveniente, impius acerba pravarum actio- 
num premia recipiens, consumitur, et in nihilum 
redigitur, David etium huie simile in Psalmis de 
impio canit : Qrueretur enim, inquit, peccatum ejus, 
el non invenietur ?!, quia, videlicet, exterminatur. 

Vrns. 21. « Et conteratur sicut lignum insanabile 
omnis iniquus. » 

Lignum insanabile vocat, quod postquam semel 
confractum fuerit, curam nullam admittit ut sanari 
possit, sed inutile in posterum an:net. Qui in in- 
justia, inquit, perseverat, instar hujus ligni cón- 
fringetur; cum enim dicit : Fetribuatur ei, et, con- 
teratur, von imprecatur justus, sed id quod omnino 
eventurum est, dicit; unusquisque enim secundum 
opera sua recipiet. 

Vrns. 21, 22. « Sterili enim non fecit bene, e 
muliercule misertus non est; furore autem evertit 
impotentes. » 

Sterilem et mulierculam nominavit, ut eas signi- 
ficareL quibus misericordia debetur : et sterilem 
quidem, propter liberorum orbitatem ope destitu- 
lam, mulierculam vero, propter naturz imbecillita- 
tem auxilio indigentem; sexus enim feminens im- 
becillis eL contemptibilis est. His etiam majus ma- 
lum addidit, infirmorum in furore atiritionem et 
afilictionem : non enim, inquit, ex rationabili aliqua 
causa, sed animi belluino impetu, furore incitato, 
impotentes et auxilio destitutos evertit, et ad sum- 
mam paupertatem redegit. 

« Consurgens ergo non credat contra vitam 
suam. » 

Malam conscientiam ejus qui improbitatem ope- 
ratur, hoc loco ostendit : Sie, inquit, conscientia 
sua eum condemnat, ut singulis diebus tanquam 
moriendum sibi sit, animo afficiatur : surgens enim 
quotidie de vita sua desperat, et perpetuo metu 
ac Lerrore percellitur; metus enim nihil aliud est, 
«quam auxiliorum quie a ratione proficiscuntur. de- 
fectus et frustratio, 

Vens. 25, 24. « Cum infirmari ceperit, non spe- 
rcl sanitatem, sed cadet morbo : 
altitudo ejus. » 


multis enim nocuit 


31 psal. 1X 95: 


VARLAE 


3 [c. ἀφανιζομένου. 


9604 
χαὶ τὴν τῶν χαλάμω- 


μένων δι ἀπορίαν ὀρφανῶν μερίδα μετρίαν ἀρ- 


he 
πάζειν. 

e Ez ἀνεμνήσθη αὐτοῦ 1 ἁμαρτία, 1 σπερ δὲ 
ὀμίχλη δρόσου ἀφανὴς ἐγένετο. ᾿Αποδοθείη δὲ αὐτῷ 


ἃ ἔπραξεν.» 

Τουτέστιν, Εἰς μνήμην ἐγράφη τὰ τῶν ἀσεδῶν 
ἁμαρτήματα διὸ χαὶ ἀναπόδραστο: αὐτοῖς ἔσται 1j 
τιμωρία, εἰ χαὶ ἐν τῷ τέως ὁ Θεὸς διὰ χρηστότητα 


τὰς κολάσεις ὑπερτίθεται. “Ὥσπερ οὖν, φησὶ, d &x 
«f; δρόσου συμθαίνουσοα ὁμίχλη, ἡλισχῆς ἀχτῖνος 
ἐπιλαμψάσης, χαὶ τὸν ἀέρα διαθερμανάσης, ἀφονὴς 


γίνεται, ἀνιμωμένου τοῦ θερμοῦ τὸ ὑγρὰν, xax ἀνα- 
λίσχοντος τὴν ἰχμόάδα" οὕτω xat τῆς θείας δίκης ἐπ- 
ελθούσης, ὁ ἀσεθὴς ἀναλίσχεται xal ἀφανίζεται, 
ἀπολαμθάνων πιχρὰ τὰ τῶν πονηρῶν πράξεων ἐπί- 
χειρα. Τοιοῦτόν τι περὶ τοῦ ἀσεθοῦς χαὶ Δαδὶϊὸ ψάλ- 
λει, Ζητηθήσεται γὰρ, φησὶν, ἡ ἁμαρτία αὐτοῦ, 
καὶ οὐ μὴ εὑρεθῇ, ἀφανιζόμενος ἃ δηλαδή. 


« Συντριθείη δὲ πᾶς ἄδιχος ἴσα ξύλῳ ἀνιάτῳ. » 


(6n) θε- 
ὥστε STUPET ἀλλ᾽ 


ξύλον, ὃ μετὰ τὴν συντρ 


"Avtaxoy λέγει 
ἐπιδέχεται 


ραπείαν οὐχ 
ὄἄχρηστόν ἐστι λοιπόν. Τούτῳ, φησὶν, ὁμοίως χαὶ ὁ 
τῇ ἀδικίᾳ ἐπιμένων συντριθήσεται" λέγω" γὰρ, 
Αποδοθείη αὐτῷ, γαὶ, συντριδείη, οὐχ ἐπαρᾶται 
ὁ δίχαιος, ἀλλὰ τὸ ἐσόμενον πάντως λέγει" ἕχάστος 
γὰρ χομιεῖται πρὺς ἃ ἔπραξεν, 


« Στεῖραν Oi οὐχ εὖ ἐποίησε, xoi γύναιον οὐκ 
ἠλέησε θυμῷ δὲ κατέστρεψεν ἀδυνάτους. » 

Στεῖραν ἔφη xa γύναιον, ἵνα εἴπῃ τὰς οἴκτου 
ἀξίας" στεῖραν δὲ, τὴν δι’ ἀπαιδίαν ἀδοήθητον" 
γύναιον, τὸ διὰ τὴν φύσιν ἐπιχουρίας δεόμενον" 
ἀσθενὲς γὰρ τὸ θῆλυ καὶ εὐχαταφρόνητον. Προσ- 
ἐθηχε δὲ τούτοις xa τὸ μεῖζον xaxbv, τὴν μετὰ ὁρ- 
γῆς συντριθὴν τῶν ἀσθενῶν. Οὐ γὰρ ἔκ τινος, φησὶν, 
ἀλλὰ Ψυχῆς ἀλόγῳ χινήματι, τῷ 
κατέστρεψε xol εἰς παντελῇ 


αἰτίας εὐλόγου, 
θυμῷ χρώμενος, E 
περιέστησεν ἀπορίαν τοὺς ἀδυνάτους χαὶ ἀνεπιχου- 
ρήτους. 


« ᾿λναστὰς τοιγαροῦν ob μὴ πιστεύσῃ χατὰ τῆς 
ἑαυτοῦ ζωῆς. » 

* Τὸ δυσσυνείδητον ἐνταῦθα τοῦ τὴν χαχίαν ἐργα- 
ζομένου δηλοῖ. Οὕτω γὰρ, φησὶ, χαταγινώσχει αὐὖ- 
ποῦ ἣ συνείδησις, ὅτι χαθ᾽ ἑχάστην ὡς τεθνηξόμενος 
οὕτω διάκειται " ἀεὶ γὰρ ἀνιστάμενος, οὐχ ἐλπίςει 
ζήσεσῦθαι, ἀλλὰ μένει δεδοιχὼς, καὶ περίφοθος ὧν" 
οὐδὲν γάρ ἔστι qó6oc, εἰ μὴ προδοσία τῶν ἀπὸ λο- 
γισμοῦ βοηθημάτων. 


« Μαλαχισθεὶς μὴ ἐλπιζέτω ὑγιχσθῆναι, ἀλλὰ πε- 


σεῖτα: νόσῳ πολλοὺς "(kp ἐχάχωσε τὸ ὕψωμα αὐ- 


965 

"Κἂν &x νόσου, φησὶν, 
πιστον ἡγεῖται χαὶ ξενίζον τὸ πρᾶγμα: καραδοχεῖ γὰρ 
διὰ τὰς πράξεις αὐτοῦ τὸν θάνατον" κἂν μαλαχισθῇ, 


ἀναστῇ ὁ μοχθηρὸς, & 


δύσελπίς ἐστι, xal οὐδὲν χρηστὸν προόσδοχᾷ, ἀλλ᾽ 
ὑπὸ τῆς ἰδίας συνειδήσεως βαλλόμενος, ἀποθανεῖσθαι 
οἴεται πάντως. Τὸ δὲ αἴτιον τοῦ οὕτως αὐτὸν δια- 
χεῖσθαι χαὶ τοιαῦτα φαντάζεσθαι, ὅτι ὑψωθεὶς, 
δόξαν ἔχων χαὶ δυναστείαν, εἰς κάχωσιν ἑτέρων τῇ 


ἰσχύϊ ἐχρήσατο. 


χαὶ 


« Ἐμαράνθη δὲ ὥσπερ μολόχη ἐν καύματι jj 
ὥσπερ στάχυς ἀπὸ καλάμης αὐτόματος [qyp. αὐτο- 
μάτως] ἀποπεσών. » 

"Τὸ, ἐμαράνθη, ἀντὶ τοῦ, μαρανθήσεται."“τερα 
δὲ τῶν ἀντιγράφων, ἀντὶ τοῦ, ὥσπερ μοιϊόχη, 
ὥσπερ χιϊόη, ἔχουσι: χατὰ τὸ, Ὡσεὶ Adyava 
xAónc ταχὺ ἀποπεσοῦνται. Μαραίνεται δὲ ἄστα- 
χυς ἐχτιναχθεὶς ἀπὸ τῆς φερούσης αὐτὸν χαλάμης 
xai μηχέτι τὴν ἐχεῖθεν ἰχμάδα χαὶ πιότητα ὑφ᾽ ἧς 
τρέφετο, δεχόμενος " ἀπόλλυται ὃὲ xal ὁ ἀσεθὴς, 
τῆς ἀρδούσης αὐτὸν χαὶ θάλλειν ποιούσης εὐημε- 
ρίας ἐχπεπτωχώς. Κάλλιστα δὲ εἴρηται τὸ, αὐτο- 
μάτως ἀποπεσὼν, dria γὰρ ἡ ἰδία ἁμαρτία τι- 
μωρὸς γίνεται. 

« Εἰ δὲ μὴ, τίς ἐστιν ὁ φάμενος ψευδῆ με λέγειν, 
xat θήσει εἰς οὐδὲν τὰ ῥῆματά μου,» 


" Ἐγὼ μὲν, φησὶ, ταῦτα δοξάζω περὶ τῆς τῶν 
ἀσεθῶν xol ἀδίχων ἀπωλείας, χαὶ τῆς δικαίας τοῦ 


IN BEATUM JOB. 


A 


D 


Θεοῦ ἀνταποδόσεως * εἰ δὲ ψευδῇ τὰ εἰρημένα, xai (αὶ 


παραστοχάζομαι τῆς ἀληθείας, ὁ βουλόμενος παρ- 
ελθέτω, xal ἐλεγξάτω τὸν λόγον, καὶ ἀχυρωσάτω. 
Τί δὲ Ex τῶν εἰρημένων εἰσάγει; ὅτι περιττῶς Ez 
τῶν συμφορῶν ἀσέθειαν αὐτοῦ οἱ φίλοι χαταψηφί- 
ζονται, χαταλιπόντες τὴν Ex τῶν ἔργων ἐξέτασιν. 


ΚΕΦ. KE. 
Προθεωρία. 

Ὥσπερ ὁ Ἐλιφὰζ, ἀπορήσας πρὸς τὰ προδλημα- 
τιχῶς ὑπὸ τοῦ ᾿Ιὼδ εἰρημένα, οὐχ εὐθυδικίαν ἤγω- 
νίσατο, ἀλλ᾽ ἐπὶ τὰς χατὰ τοῦ διχαίου διαθολὰς 
ἔτρεψε τὸν λόγον * οὕτω xal Βαλδὰδ οὐχ ἔχων ἐλέγ- 
Xs τοῦ Ἰὼῤ τοὺς λόγους, μετοχετεύει τὴν ἀπολο- 
yíav, xal ὡς ἐπαιρόμενον χατὰ Θεοῦ, χαὶ μέγα 
φρονοῦντα ἐπὶ τῇ οἰχείᾳ θεοσεθείᾳ διαθάλλει, θαυ- 
μαστῶς μὲν τὰ περὶ Θεοῦ φιλοσοφῶν, ἐξευτελίζων 
δὲ τὴν ἀνθρώπου φύσιν, xal μηδὲν τῶν χαθαρωτά- 
τῶν χαθαρὸν elvat διοριζόμενος, συγχρίσει τῆς θείας 
καθαρότητος, 


ς Ὑπολαθὼν δὲ Βαλδὰδ ὁ Σαυχίτης, λέγει, Τί γὰρ 
προοίμιον ἣ φόθος παρ᾽ αὐτοῦ; » 


Τάχα δὲ xoi τοιοῦτόν τι αἰνίττεται " Ἐπειδὴ, 
φησὶ, μέγα φρονεῖς ἐπὶ θεοσεθείᾳ, μάνθανε ὡς ἀρχὴ 


?* Psal. xxxvi, 9. 


Parnor. Gn. XCIIE, 


960 
sj ex morbo convaluerit, rem 
incredibilem esse et peregrinam. existimat; mor- 


Seelestus, inquit, 


Lem enim propter suas actiones cum angore animi 
proestolatur : et si morbo corripiatur, spem omne 
abjicit, nec boni quidquam exspectat, sed lesa οἱ 
vulnerata conscientia moriendum sibi omnino arbi- 
tratur. Cur autem animo sie afficiatur, et talia sibi 
fingat, causa est quia, supra alios elatus, et gloria 
ac potestate pollens, viribus suis ad aliorum aflli- 
ctionem usus fuerit. 

« Emareuit autem sieut malva in :estu, aut sicut 


de stipula spica decidens sponte sua. » 


Hlud, emarcuit, pro marcescet, dictum est. Alia 
nutem. exemplaria pro, 
herba ; juxta illud 


sicut malva, habent, δου! 
: Sicut. olera herbarum cito. deci- 
dent **, Spica autem exeussa e culmo qui eam susti- 
nebat, nec humoris ac pinguedinis quibus nutrieba- 
tur, amplius particeps, marcescit : interit etiam im- 
pius, cum felicitate, quie. eum irrigabat et virere 
faciebat, exciderit. Appositissime autem dictum est, 
sponte sua decidens; unicuique enim peccatum pro- 
prium vindex et carnifex est. 


Vrns. 295. « Alioquin quis est qui loquatur men- 
dacium me dicere, et ponet in nihilum verba 
mea? » 


IIzc, inquit, de impiorum et injustorum homi- 
num destructione, et de justa Dei retributione, 
mea est opinio : si autem falsa sunt quie a me di- 
cuntur, et a veritate conjectura aberro, prodeat 
qui voluerit in medium, sermonem meum redar- 
guat, et irritum faciat. Quid autem est quod ex iis 
quz dieta sunt infert? quod relieta operum exami- 
natione, amici eum ex calamitatibus supervacanee 
impietatis condemnassent. 


CAP. XXV. 


Protheoria. 

Quemadmodum Eliphazus, cum respondere iis 
non posset qu:? ἃ Jobo problematice allata erant, 
non recto et incorrupto judicio cum eo contende- 
rat, sed ad convieia et criminationes contra justum 
orationem converterat; ita etiam. Baldadus, cum 
Jobi sermones reprehendere non posset, mirabi- 
liter quidem de Deo philosophando, et naturam 
humanam vilipendendo, nihilque eorum qui pu- 
rissima sunt, si cum divina puritate comparetur, 
purum esse affirmando, apologiam alio transfert, et 
Jobum, tanquam contra Deum insolenter se effer- 
ret, ac de sua erga Deum pietate superbe nimis 
gloriaretur, insectatur. 

Vrgns. 1, 9. « Respondens antem Baldad Sau- 
chites, ait, Quid enim exordium quam timor ah 
eo? » 

Fortasse etiam tale quid innuit : Quandoquidem 
de pietate tua erga Deum gloriaris et superbis, Dei 


90} 
timorem omnis virtutis initium esse, disce; tu au- 
tem timore abjecto. loqueris : qui igitur cultus. di- 
vini initium et primordia non es assecutus, quo- 
modo de aliis ejus partibus gloriari potes? Observa 
aurem qued non dixerit (mor. ejus, sed, timor ab 
£0 : ejus enim. timor opus est nostrum, a libertate 
arbitrii nostri. promanans ; qui autem ab eo est, 
donum ejus et gratia est, quie supplet quod in no- 
bis deficit. 

« Qui facit universitatem in altissimo. 1 

Id est, in abdito, neminem cooperarium habens. 
Ut Jobo autem terrorem incuteret, prout. arbitra- 
tur, Dei. potestatem. enarrat, dicitque quod Deus 
super omnia exsistens, in altissimis cuncta fabrica- 
tus sit. Vel illud, in Altissimo, id est, in Filio; omnia 
enim per eum facta sunt ??, 

Vins. 5. « Nemo enim putet esse moram pi- 
ralis. » 

Pirate proprie loquendo sunt qui, ut aliis dam- 
num inferant, mare navigant, et in eo przedantur. 
In summa autem hoc dicit : Nemo existimet Deum, 
licet diu patienter ferat, in perpetuum impiorum 
supplicia dilaturum ; sed instar insidiantium | po- 
tius eos invasurum, ita ut nemini ex lis vindictani 
divinam effugere liceat. Unde subjungit : 

« In quos autem non venient insidi:z ab eo? » 


Symmachus autem pro illo : Non est. mora pira- 
tis, transtulit, Nunquid est numerus exercituum ejus? 
et pro illo, insidie ab eo, ut Dei vires et potestatem 
magis declararet, mandata, reddidit. Ac si diceret : 
Innumeros exercitus sibi militantes et. famulantes 
habet, qui mandata ab eo accipiunt, et ad suppli- 


cium de impiis sumendum mittuntur. 


Vins. 4. « Quomodo enim erit homo justus co- 
ram Deo? vel quisnam mundaverit se natus ex mu- 
liere? » 

Symmachus autem : (Quo. pacto sine sordibus erit 
xatus ex muliere? Licet, inquit, humano judicio 
inulti :estimentur justi, Dei tamen oculo, qui cuncta 
jatuetur, nemo justus est, nemo qui se purum esse 
allirmare potest. hinpossibile. enim est, cum Deum 
qui cuncta oculis cernit celare non possimus, quin 
quorumdam delietorum rei deprehendamur; siqui- 
dei cogitationum, verborum et actionum ralionem 
reddituri sumus. 

Víns. 5, 6. « Si luna. pracipit, et non lucet, 
nec stelie sunt munde apud eum : sine vero, homo 
pulredo, et filius hominis vermis. » 

Hiec dicit, non ut naturam nostram vilem esse 
ostendat, sed ut Deum extollat, et potentiam ejus 
óemonstret. 5i enim, inquit, luni imperare potest, 
40 minus lumen ejus fulgeat; et sidera, licet splen- 


*? Joan, 1, 5. 


OLYMPIODORL 


A 


C 


ALEXANDRINI 203 
πάσης ἀρετῆς ὁ θεῖος τυγχάνει φόθος" σὺ δὲ ἀφό- 
θως διαλέγῃ ὁ τοίνυν τὸ προοίμιον τῆς θεοσεύοίας 
μὴ γχτησάμενος, πῶς τοῖς ἄλλοις αὐτῆς μέρεσι 
σεμνύνεσθαι δύναται": “Ὅρα δὲ, οὐχ εἶπε, φὐδος 
αὑτοῦ, ἀλλὰ, παρ᾽ αὑτοῦ" ὃ μὲν γὰρ αὐτοῦ φόθης 
ἔργον ἡμέτερον, ἐκ τοῦ ἐφ’ ἡμῖν ἐρχόμενος " ὁ 08 
παρ᾽ αὐτοῦ, χάρις xol δωρεά ἐστιν αὐτοῦ, τὸ λοιπὸν 
ἡμῖν ἀνχπληροῦσα. 


« Ὁ ποιῶν τὴν σύμπασαν ἐν ὑψίστῳ. » 

* Τουτέστιν, ἐν ἀποῤῥήτῳ, μετ᾽ οὐδενὸς συσχοπί- 
σας [Tp- συγχοπήσας " lc. συγχοπιάσας!. Eig φόθον 
δὲ ἐνάγων, ὡς οἴεται, τὸν Ἰὼδ, τοῦ Θεοῦ τὴν δύνα- 
μιν. ἐξηγεῖται, xal φησιν, ὅτι ὁ Θεὸς ὑπεράνω 
πάντων ὧν, xai ἐν τοῖς ὑψίστοις τὰ πάντα ἐδη- 
μιούργησεν. Ἢ τὸ, ἐν “Ὑψίστῳ, ἀντὶ τοῦ, év τῷ 
Υἱῷ " πάντα γὰρ 0c αὐτοῦ ἐγένετο. 

« Μὴ γάρ τις ὑπολάθοι, ὅτι ἐστὶ παρέλχυσις πει- 
ραταῖς. » 

Πειραταὶ χυρίως εἰσὶν ol τὴν θάλασσαν πρὸς 
βλάθην ἑτέρων πλέοντες, καὶ ληστεύοντες. Καθόλου 
οὖν φησιν, ὅτι Μηδεὶς ἐννοείτω ὡς εἰς τέλος, xàv 
ἐπιπολὺ διαμένει Θεὸς, ὑπερτιθέμενος τὰς χατὰ τῶν 
ἀδίχων τιμωρίας " ἀλλ᾽ ὥσπερ οἱ ἐνεδρεύοντες, οὔ- 
τως αὐτοῖς ἐπέρχεται, χαὶ οὐχ ἔστι τινὰ τῶν ἀσε- 
θῶν τὴν θείαν διαδρᾶναι δίχην. “Ὅθεν ἐπάγει" 

€ Ἐπὶ τίνας δὲ o)x ἐπελεύσεται ἔνεδρα παρ᾽ αὐὖ- 
ποῦ; » 

“Ὁ δὲ Σύμμαχος, ἀντὶ μὲν τοῦ, Μή ἐστι παρ- 
έἕλκυσις πειραταῖς, Μὴ ἐστιν ἀριθμὸς τῶν στρα- 
τιῶν αὐτοῦ, ἐξέδωχεν ἀντὶ δὲ τοῦ, ἕγεδρα παρ᾽ 
αὐτοῦ, ἐπιτάγματα, εἰς ἔμφασιν τῆς τοῦ Θεοῦ δυ- 
νάμεως xat ἐξουσίας " μονονουχὶ λέγων, ᾿Αναριθμή- 
τους ἔχει τὰς λειτουργούσας αὐτῷ στρατιὰς, τὰς δε- 
χομένας παρ᾽ αὐτοῦ ἐπιτάγματα, χαὶ ἀποστελλομέ- 
yag εἰς χόλασιν τῶν ἀσεύῶν. 

« Πῶς γὰρ ἔσται δίχαιος βροτὸς ἔναντι Κυρίου ; 
ἣ τίς ἂν ἀποχαθαρίσαι αὐτὸν γεννητὸς γυναιχός ; » 


* Ὁ δὲ Σύμμαχος, Διὰ τίνος ἄῤῥυπος ἔσται τε- 
χθεὶς ὑπὸ γυγαικός ; Εἰ xa τῇ ἀνθρωπίνῃ, φησὶ, 
χρίσει πολλοὶ νομίζονται δίχαιοι, ἀλλά γε τῷ παν- 
επισχόπῳ Θεοῦ ὀφθαλμῷ οὐδεὶς δίκαιος, οὐδεὶς ὃυ - 
νάμενος εἰπεῖν, ὅτι Καθαρός εἰμι. ᾿Αμήχανον γὰρ μὴ 
ἔν τισι γενέσθαι παραπτώμασιν, ὅπουγε xal ἐνθυ- 
μημάτων, xat λόγων, xaX πράξεων εὐθύνας ἀπ- 
ατούμεθα, τὸν πάντα ἐφορῶντα Θεὸν λαθεῖν οὐ δυ- 
νάμενοι. e 

« Ei σελήνῃ συντάσσει, xaX οὐχ ἐπιφαύσχει, ἄστρα 
ὃξ οὐ χαθαρὰ ἐναντίον αὐτοῦ" ἔα δὲ, ἄνθρωπος σα- 
πρία, καὶ υἱὸς ἀνθρώπου σχώληξ. » 

Ταῦτα λέγει, οὐ τὴν ἡμετέραν φαυλίζων φύσιν, 
ἀλλὰ τὸν Θεὸν ὑψῶν, xaX τὴν αὐτοῦ δειχνὺς δύναμιν. 
Ei γὰρ τῇ σελήνῃ, φησὶν, ἐπιτάσσειν δύναται, ὥστε 
τὸ οἰχεῖον μὴ ἐχλάμπειν σέλας, καὶ τὰ ἄστρα οὐ χα- 


VARLE LECTIONES., 


969 


IN BEATUM JOB. 


970 


θαρὰ ὡς πρὸς τὴν θείαν χαθαρότητο, καίπερ ὄντα A dida exsistant, respectu puritatis divin; pura non 


λαμπρά οὐ πολιτείας λόγῳ, ἀλλ᾽ ὡς πρὸς τὴν ἀξίαν 
τοῦ πεποιηχότος, xa οὐδὲν τῶν ποιημάτων μέγα 
φρονεῖν ἐπὶ χαθαρότητι δύναται f* πόσῳ μᾶλλον ἄν- 
ἡρωπος, σαπρίας οὐδὲν δια φέρων xat σχωλήχων ; El 
γὰρ τὸ τῶν ἄστρων φῶς, χαθαρώτερον ὃν τοῦ ἀν- 
θραχώδους xai παρ᾽ ἡμῖν, οὐ χαθαρὸν πρὸς τὴν 
θείαν καθαρότητα, περιττὸν λογίσασθα! περὶ ἀν- 
ϑρώπου * ὅλος γάρ ἔστι σαπρία, xat ὡς σχώληξ περὶ 
τὴν σαπρίαν εἰλούμενος " ἔγχειταν γὰρ ἣ διάνοια τοῦ 
ἀνθρώπου ἐκ νεότητος ἐπιμελῶς ἐπὶ τὰ πονηρά. 
Ταῦτα δὲ εἶπεν, ἐχ τοῦ περιόντος χατασχευάζων τὸν 
λόγον, χαὶ πλήττων τὸν Ἰὼδ ὡς ἐπὶ καθαρότητι 
σεμνυνόμενον. 


ΚΕΦΑΛ. Κα'. 
Προθεωρία. 

Ἐπειδὴ περὶ τῆς τοῦ Θεοῦ σοφίας χαὶ δυνάμεως 
ὁ Βαλδὰδ διειλέχθη, οἷά τις Θεοῦ συνήγορος " πρὸς 
τοῦτο ὁ μαχάριος Ἰὼδ ἀπαντᾷ, xat φησι, Τί συν- 
myopsiv σπουδάζεις Θεῷ, ὡς δεομένῳ τῆς Ex λόγων 
χατασχευῆς, ἵνα δειχθῇ σοφὸς xat δυνατός ; Εἶτα ἵνα 
δείξῃ, ὅτι χάλλιον αὐτῶν χαὶ ὑψηλότερον δοξάζει τὸ 
περὶ Θεοῦ, περὶ τῆς αὐτοῦ σοφίας διεξοδικώτερον 
διαλέγεται, xaX τὴν ἀχατάληπτον αὑτοῦ ὑμνεὶ δύνα- 
μιν, χαὶ προφητεύει περὶ τοῦ Μονογενοῦς, καὶ τὴν 
πυραννιχὴν τοῦ διαδόλου προλέγει χαθαίρεσιν. Ταῦτα 
δὲ προοιμιασάμενος, φησὶν, ὅτι ᾿Αμήχανόν με, πᾶν 
ὅ τι ἂν πάθω, ἄνομα λαλῆσαι περὶ Θεοῦ, ἕως ἂν εἰς 
θάνατον φθάσω" χαὶ ὄρχῳ πιστοῦται τὴν ὑπόσχεσιν, 
Εἶτα xai μετὰ χαθαρᾶς συνειδήσεως παῤῥησιασά- 
μενος, λέγει, ὅτι αὐτὸς μὲν οὐδὲν σύνοιδεν ἄτοπον 
ἑαυτῷ πράξαντι, διαλήψεταν OE ἡ θεία δίχη τοὺς 
ἀσεθεῖς. Καὶ πάλιν ἀναλαμδάνει περὶ τῆς θείας co- 
φίας, τῆς ἐν τοῖς δημιουργήμασι φαινομένης, xax ἐν 
ποῖς λογιχοῖς χατεσπαρμένης᾽ xal τὸ σοφὸν εἶναι 
πάντων ἀποφαίνει τιμιώτερον. Πολλὰ δὲ περὶ τῆς 
θεοδωρήτου ταύτης σοφίας διεξελθὼν, χαὶ ὡς οὐδὲν 
αὐτῇ παραθληθήσεται διδάξας, καὶ τοῦτό φησιν, ὡς 
τὸ μὲν τῆς σοφίας χλέος εἰς πάντας διαδέδοται, 
τοὺς δὲ περὶ αὐτῆς λόγους εὑρεῖν ἀμήχανον" xol 
μάθημα παραδίδωσι χάλλιστον, ὅτι ἀρκεῖ ἀνθρώπῳ 
εἰς τὸ εἶναι σοφὸν, οὐ τὸ ζητεῖν τὰ ἀνεξέρεύνητα, 
ἀλλὰ τὸ θεοσεύεϊν, xai παντὸς εἴδους xax(ag ἀπέχε- 
σθαι" xal ταύτην ἀνάληψιν σοφίας xai ἐπιστήμης 
εἶναι ὁρίζεται. Ταῦτα δὲ διεξῆλθεν, ὁμοῦ μὲν τὰ 
περὶ Θεοῦ δοξάζων χαλῶς, ὁμοῦ δὲ καὶ τοὺς φίλους 
πείθων μὴ πάντως οἴεσθαι δι᾽ ἁμαρτίας αὐτὸν πά- 
σχειν, ἀλλὰ τοὺς περὶ τῶν τοιούτων λόγους τοῖς 
ἀνεξιχνιάστοις τοῦ Θεοῦ χαταλιμπάνειν χρίμασιν. 


sint; nec ulla creatura, si cum εἰσ τὰ 6. Greatoris 
comparetur, sed ne conversationis quidem ratione, 
de puritate gloriari et superbire possit; quanto ni 
nus homo, putredine el vermibus nihilo priestan- 
tior? si enim astrorum lumen, ignis lumine qui 
apud nos est et carbonibus fit, multo purius, cum 
puritate. divina collatum, purum non est, de ho- 
lotus enim 
putredo est, et instar vermis in putredine voluta- 
tur; ab ineunte namque adolescentia mens homi- 
num in ea qui mala sunt. omni studio incumbit, 
Hiec autem ideo dixit, ut sermonem suum copio- 


mine cogitare plane supervacaneum : 


sius astrueret, et Jobum, quod de sua puritate glo- 
riaretur, acrius pungeret. 

CAP. XXVI. 

Protheoria. 

Quoniam Baldadus, tanquam qui Dei patroci- 
nium suscipere vellet, de Dei sapientia et poten- 
tia disseruerat; huic beatus Jobus occurrens, dicit : 
Cur Deo patrocinari contendis, quasi ad mani- 
festandam sapientiam et potentiam ejus, verborum 
ullo apparatu indigeret? Deinde, ut ostendat se de 
Deo sanius et sublimius sentire, de Dei sapientia 
copiosius disserit, potestatem ejus incomprehen- 
sibilem laudibus przdicat, de unigenito ejus Filio 
vaticinatur, et tyrannicam ac crudelem diaboli de- 
struclionem przdicit. Hzc prefatus, impossibile 
sibi esse asserit, quidquid demum patistur, de Deo 
flagitiosum aliquid proferre, quoad vixerit ; ac jura- 
mento quod pollicetur confirmat. Deinde pura ac 
intemerata conscientia fretus, libere loquitur, quod 
nullius quidem sceleris a se commissi sibi conscius 
essel; et quod impios divina vindieta interceplura 
et comprehensura sit. Ac rursus de divina sapien- 
lia qux? in operibus ejus elucet, et in ratione prie 
ditis insita est, verba facit; ac sapientia praeditum 
esse, reliquis omnibus pr:stantius et honorificen- 
lius esse ostendit. Cumque de sapientia divinitus 
largita pluribus egisset, nihilque cum ea compa- 
randum esse docuisset, hoc etiam addit, quod sapien- 
ti: gloria late sparsa, ad omnes pervenerit, impos- 
sibile tamen sit rationes ejus invenire : ac docu- 
mentum optimum tradit, quod homini sufficiat ut 
sapiens evadat, si investigabilia minime indagct, 
sed Deum religiose colat, et ab omni improbitatis 
genere abstineat; atque hane sapienti: et scientie 
perceptionem esse definit. Hxc. autem ideo ser- 
mone prosecutus est, partim ut de Deo se recle 
sentire ostenderet, partim etiam ul amicis persua- 


deret. ne omnino propter peccata se pati adversa existimarent, sed rerum ejusmodi causas inscruta- 


bilibus Dei judiciis relinquerent. 
« Ὑπολαδὼν 6i "bib6, λέγει, Τίνι πρόσ 


χεισαι, ἣ 
τἰνι μέλλεις βοηθεῖν ; πότερον οὐχ ᾧ mo 


m ἰσχὺς, 


γεμ8. 4-4. Respondens autem Job, ait : Cui 
ades, vel quem adjuturus es? nunquid non cui 


VARLE LECTIONES. 


f fg. xaY οὐδὲν τῶν ποιημάτων, ὡς πρὸς τὴν ἀξίαν τοῦ πεποιηκότος, ἀλλ᾽ οὐδὲ πολιτείας 


φρονεῖν ἐπὶ χαθαρότητι δύναται. 


λόγῳ, μέγα 


91] 
multa est fortitudo , οὐ eui brachium 
est ? Cui consilium dedisti ? nonne cui omnis sapien- 
tia? Quem insequeris? nonne cui maxima est vir- 
tus ? Cui annuntiasti verba? spiramen autem. cujus 
est quod exit ex te? » 

Cuinam, inquit, vires tuas communicas, et 
teipsum parlibus ejus adjungis? vel cui patro- 
cinari contendis, tanquam tuo auxilio indigeret? 
Apage, homo; Deum nullius indigum, omnipotentem, 
nec non omniscium esse, omnes novimus. Cur igi- 
(ur, ac si cum eo consilia communicasses, verbis 
eum defendere studuisti ? Cui consilium. dedisti? 
Num illum rerum aliquarum imperitum et ignarum 
docere potes? Quem insequi properas, tanquam 
subsidium aliquod illi laturus ? nonne eum qui po- 
tentia omni et robore proditus est? cui sapien- 
tiom tuam ostentasti, ae tam multa verba effudisti ? 
An ignoras quod etiam loqui posse et respirare, 
Dei beneficio tibi concessum sit? Aer autem οἱ spi- 
ritus, respirationis simul et vocis causa est : aerem 
enim ducentes respiramus, et cum loqui volumus, 
idem aer percussus, vox fit. Jobus igitur Baldado 
congruenter et apposite dixit : Ut, scilicet, a par- 
libus ejus qui spiritum tibi largitus est, et qui te 
animavit, stares, et patrocinium susciperes, verba 
illi fenerasti. 

Vgns. 9. « Nunquid gigantes formabuntur subter 
aquam, et vicinos ejus ? » 

Cum Deus olim terram, tanquam corruptam 
el fa«datam, diluvio  purgaret, viros illos qui 
bellum ei inferebant et gigantes vocabantur, 
aquis submersit. Dicit igitur, gigantes illos, vel illis 
vicinos, id est, improbitate similes, non posse semel 
deletos obsteiricis opera rursus lucem aspicere, et 
suis viribus seipsos resuscitare. Num illis, inexpu- 
gnabili Dei potestati etconsilio repugnasse ac resti- 
isse, magni vires quidquam profuerunt ? illi enim 
neque alios, neque seipsos morti eripere, ac vitae 
restituere poterant; Deus vero mortuos potenter 
resuscitat. . 

Vins. 6. « Nudusest infernus coram 60, et non 
est velamen perditioni. » 

Deus, inquit, tantum imperat, et. infernus mor- 
1u0s eructat, et invieta ejus potestate cuncta in me- 
dium proferente quz» ab. omni avo corrupta sunt, 
nihil eorum qu:e perierunt, occultum | esse potest. 
liec autem prophetice de Unigeniti incarnatione 
dicta sunL; obscurus enim et tenebricosus infernus 
coram ejus facie nudus est, et perditio, inferno vi- 
cina, mors scilicet, regumentum quo oceultatur non 
habet : Non enim est ulla res creata quae non mani- 
[esta sit in conspectu ejus *?*. Ille homo facetus, infer- 
num spoliavit, et qui illic erant, cum robore et vir- 
tute eduxit, dicens iis qui in vinculis sunt : Exite, et 


** Hebr 1v, 12. 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


potens À xax ᾧ βραχίων χραταιός ἐστι; Τίνι συμθεθούλευσαι; 


212 


οὐχ ᾧ πᾶσα σοφία; Τίνι ἐπαχολουθήσεις ; οὐχ (p με- 
γίστη δύναμις ; Τίνι ἀπήγγειλας ῥήματα ; πνοὴ δὲ 
τίνος ἐστὶν ἡ ἐξελθοῦσα Ex 000; » 


Τίνι τὴν παρὰ σαυτοῦ, φησὶ, δύναμιν εἰσφέρεις, 
xai τῇ αὐτοῦ σαυτὸν συντάσσεις μερίδι; Ἢ τίνι συν- 
ἡγορεῖν σπουδάζεις, ὡς δὴ τῆς σῆς ἐπιχουρίας δΞο- 
&vt9 ; "λπαγε, ὦ ἄνθρωπε " ἅπαντες ἔσμεν, ὡς ἀν- 

ς τε χαὶ παντοδύναμός ἐστιν ὁ Θεὸς, καὶ μέντοι 
πάνσοφος. Τί οὖν, ὡς χοινωνῶν αὐτῷ τῶν βου- 


i 


xa 
λευμάτων, τοὺς ὑπὲρ αὐτοῦ ποιεῖσθαι λόγους ἐσπού- 
δασας; Τίνι συμδεδούλευσαι; Μήτοι οἷός τε εἶ δι- 
δάσχειν αὐτὸν οὐκ εἰδότα ; Τίνι ὃὲ ἕπεσθαι σπεύδεις, 
ὡς δή τινα συμμαχίαν εἰσοίσων ; οὐ τῷ παντοδυνάμῳ 
xai πανσθενεῖ; ᾿Επὶ τίνος δὲ τὴν σαυτοῦ σοφίαν ἐπ- 
εδείξω, xal τὰ τοσαῦτα ἐξέχεας ῥήματα; οὐχ οἷσθα 
ὅτι χαὶ αὐτὸ τὸ λαλεῖν καὶ τὸ ἀναπνεῖν Ex Θεοῦ λα- 
θὼν ἔχεις ; ᾿Αὴρ δὲ χαὶ πνεῦμά ἐστι τό τε τῆς ἀνα- 
πνοῆῇς, xa τὸ τῆς φωνῆς αἴτιον " σπῶντες γὰρ τὸν 
ἀέρα ἀναπνέομεν, xoi ὅταν λαλῆσαι θελήσωμεν, ὁ 
αὐτὸς ἀὴρ πληττόμενος φωνὴ γίνεται. Προσφυῶς 
οὖν εἶπεν ὁ "I6 πρὸς τὸν Βαλδὰδ, ὅτι Τῷ δόντι oat 
τὴν πνοὴν, τῷ ψυχώσαντί σε, τούτῳ ἐδάνεισας τὰ 
ῥήματα, αὐτῷ δῆθεν συνεπιστάμενος χαὶ συνηγο- 
ρῶν. 

« Μὴ γίγαντες μαιωθήσονται ὑποχάτωθεν ὕδατος, 
xài τῶν γειτόνων αὐτοῦ 8; » 

Πάλαι χαθαίρων ὁ Θεὸς τὴν γῆν τῷ χαταχλυσμῷ 
ὡς χατεφθαρμένην, τοὺς θεομάχους ἐχείνους ἄνδρας, 
τοὺς χαλουμένους χατέχλυσε γίγαντας. Φησὶν οὖν, 
ὅτι μὴ δύνανται ἐκεῖνοι οἱ γίγαντες, ἣ οἱ γείτονες 
αὐτοῖς, τουτέστιν, οἱ ὅμοιοι αὐτοῖς χατὰ τὴν xavíav, 
ἀφανισθέντες αὖθις μαιωθῆναι, xal ἰδίᾳ δυνάμει: ἑαυ- 
τοὺς ἀναστῆσαι. Μή τι αὐτοὺς ὥνησεν Tj πολλὴ δύ- 
ναμις ἀντιπράξαντας τῇ ἀμάχῳ ἰσχύϊ χαὶ βουλῇ τοῦ 
Θεοῦ; οἱ μὲν γὰρ οὔτε ἄλλους, οὔτε ἑαυτοὺς τεθνεῶ- 
τας ἐξαγαγεῖν καὶ ζωοποιήσαι δύναιντ᾽ à ἄν - Θεὸς 
ὃὲ μετ᾽ ἐξουσίας xal νεχροὺς ἀνίστησι. 


« F'upoybz ὁ ἄδης ἐνώπιον αὐτοῦ, χαὶ οὐχ ἔστι πε- 
ριθόλαιον τῇ ἀπωλείᾳ.» 

Μόνον, φησὶ, προστάττε: Θεὸς, xai τοὺς ἀποθα- 
νόντας ὁ ἅδης ἐρεύγεται, χαὶ οὐδὲν τῶν ἀπολομένων 
χρυθῆναι δύναται, τῆς ἀνιχήτου αὐτοῦ δυνάμεως 
πάντα, xal τὰ πώποτε διαφθαρέντα, εἰς μέσον ἀγού- 
σης. Ταῦτα δὲ προφητιχῶς εἰς τὴν διὰ σαρχὸς οἶχο- 
νομίαν τοῦ Μονογενοῦς εἴρηται" αὐτοῦ γὰρ ἐνώπιον 
γυμνός ἐστιν ὁ ἀφεγγὴς xal σχοτεινὸς ἅδης, xal ἡ 
γείτων τοῦ ἄδου ἀπώλεια, ἤγουν ὁ θάνατος, οὐχ ἔχει 
ἀποχρυθήν [ἴσ. ἀποχρυφήν]" Οὐκ ἔστι γὰρ κτίσις 
ἀφανὴς ἐνώπιον αὐτοῦ. Αὐτὸς ἄνθρωπος γεγονὼς, 
χαὶ τὸν ἅδην ἐσχύλευσε, xal τοὺς ἐχεῖσε ἐν ἀνδρείᾳ 
ἐξήγαγεν, εἰπὼν τοῖς ἐν δεσμοῖς, Ἐξέλθατε, καὶ 


VARLE LECTIONES, 


ύναντο. 


e 


&yp. αὐτοῖς. b γρ. θεοποιῆσαι. ἰ ἴσ. d 


473 ' ΙΝ 


BEATUM JOD. 


97k 


τοῖς & τῷ σκότει, Avaxadógünze * χαὶ οὐδὲν περι- A his qui in tenebris : Revelate vos *^, nce ullum inte- ^ 


θύλαιον ἀντέπραξε τῷ ÜzixQ χελεύσματι, ἀλλ᾽ εὐθέως 
ἀπεχαλύφθησαν. Εΐρητα: δὲ χαὶ ἐν Παροιμίαις,“Αδὴς 
xal ἀπώνεια φανερὰ παρὰ Κυρίῳ" οὐχ ἐχρύθη γὰρ 
ἀπ᾽ αὐτοῦ οὔτε τὸ χωρίον iv ᾧ αἱ ψυχαὶ χατείχοντο 
πρὸ τῆς αὐτοῦ ἐπιδημέας, οὔτε ol ἀπολέσθαι δόξαν- 
πες διὰ τὴν φθορὰν καὶ τὸν θάνατον - ἀλλὰ χαὶ εἰς 
ἄδον χατῆλθε, xaX τὰς ἀπ᾽ αἰώνων ψυχὰς αἰωνίων 
δετμῶν ἀπέλυσεν. 


« Ἐχτείνων βορέαν ἐπ᾽ οὐδέν. » 

Ὁ δὲ ᾿Αχύλας, ἐπὶ χεγώματι. Ἐμοὶ δὲ δοχεῖ po- 
ρέαν ἐνταῦθα ἀναρτημένον] πνεῦμα λέγειν αὐτὸν τὸν 
àípal'* οὐδὲν" δὲ ὀνομάζειν τὸ χενόν. Ἐξέχεεν οὖν, 
φησὶ, τὸν ἀέρα ἐπ᾽ οὐδὲν, τουτέστιν, ἐπὶ τὸ χενόν * 
ἀὴρ γάρ ἐστι χενοῦ πλήρωμα " χενὸν δέ ἐστι τὸ ἀπ᾿ 
οὐρανοῦ μέχρι γῆς διάστημα πεπληρωμένον ἀέρος. 
Βορέαν δὲ εἷπε μόνον, ἀπὸ 
ἀνέμους δηλῶν, ὥσπερ χαὶ 


τούτου χαὶ τοὺς λοιποὺς 
ἕσπερος χαὶ ἀρχτοῦρος 
ἀντὶ πάντων ἀστέρων ἀλλαχοῦ μνημονεύονται, χαὶ 
νεοτσοὶ χοράχων ἀντὶ τῆς πτηνῆς φύσεως. 

« Δεσμεύων ὕδωρ ἐν νεφέλαις αὐτοῦ, χαὶ οὐχ 
ῥάγη νέφος ὑποχάτω αὐτοῦ. » 

ἽΛπερ ἡμεῖς οὐχ ἐζητήσαμέν Καὶ ποτε, οὐδὲ ἐθαυ- 


ξῤ- 


πεποίηται θαύματι" τίς ἣ τῶν ἀνέμων ἕδρα, ἐπὶ τί- 
νος ἣ YT, ἕστηχε, πῶς τὸ ὕδωρ Ev νεφέλαις κατέχεται" 
εἰ μὴ γὰρ προστάξει ταύταις ὁ Θεὸς, οὐχ ἐπαφιᾶσι 
τῇ γῇ τὸν ὑετὸν, χαὶ ὅταν 05 ἐπαφιῶσι, χαθ᾽ ὅσον ἂν 


Β 


χελευθῶσι μέτρον ἐπαφιᾶσι" τὸ δὲ παράδοξον, ὅτι ὁ C 


E. ἀπο; eue viso δια ῤῥηγνύμενος; φέρει 
ὑδάτων τὸ βάρος, χαὶ ἐλαυνόμενος ὑπ᾽ ἀνέμων, 
οὐχ ἐχχέει τὸν ὄμόρον " εἰ δὲ χαὶ ἐχχέει, οὐχ ἀθρόως, 
ἀλλ᾽ ἰσομερῶς- οὐχ ἐῤῥάγη γὰρ νέφος ὑποχάτωθεν 
αὐτοῦ, τοῦ ὕδατος δηλαδή. Ταῦτα θαυμάζει ὁ ἅγιος, 
ἐπὶ τούτοις δοξάζει τὸν ποιητὴν, ὅτι περιήγαγεν οὐ- 
φανὸν, ἥπλωσεν ἀέρα, γῆν ὑπέθηχε, φύσιν ὑγρὰν 
ἔχχεε xai συνήγαγεν, ἀνέμους ἀφῆχε, xal οὐχ ἐπ- 
αἀφῆχεν, ὕδωρ ἔδησεν ἐν νεφέλαις, χαὶ οὐ χατέσχεν], 
ἀλλ᾽ ἔσπειρεν ἐπὶ πρόσωπον πάσης τῆς γῆς εὐτά- 
χτως xa ὁμοτίμως. "Ev μὲν οὖν τῷ εἰπεῖν, χρεμά- 
Gov βορέαν ἐπ᾽ οὐδὲν, τὸν ἀέρα ἡνίξατο, τὸ μέσον 
τῆς γῆς xai τοῦ οὐρανοῦ πληροῦντα διάστημα" ἐν 
δὲ τῷ εἰπεῖν, κρεμάζων γῆν ἐπὶ μηδεγὸς, τῆς τοῦ 
Θεοῦ μεγαλουργίας ὑμνητὴς ἀναδείχνυται, οὐχ ἔχων 
οὔτε γνῶναι, οὔτε φράσαι τί τὸ βάθρον ἐφ᾽ οὗ τὸ 
μέγα τοῦτο στοιχεῖον ἐρήρεισται" ἰλιγγιάσας ὃὲ ἐν 
τούτοις, ἀπὸ τῆς γῆς αὖθις εἰς τὸν ἀέρα μεταθαίνει, 
χαὶ ἀπορεῖ πῶς ὕδωρ ἐν νεφέλαις δεσμεῖται χαὶ στέ- 
γεται, χαὶ τὸ μὲν ἴσταται ἐπὶ τῶν νεφελῶν, ὦ τοῦ 
θαύματος! ὅτι λόγῳ χρατεῖται φύσις ἡ ῥέουσα, τὸ δὲ 
ἐχχέετα: ἐπὶ πρόσωπον πάσης τῆς γῆς, xal σπείρ:- 
ται χαιοίως xat ὁμοτίμως. 


? [sa. xix, 9, ** Prov. xv, 1]. 


gumentum divino mandato obstitit, sed e vestigio 
reieeti sunt. Dictum. est etiam in. Proverbiis : In- 
[ernus et. perditio coram. Deo. manifesta ?*^; neque 
enim locus in quo anim: anto. ejus adventum in 
carnem. detinebantur, ab eo occultus fuit, neque 
qui propter corruptionem et mortem periisse visi 
sunt; verum in infernum etiam. descendit, et. ani- 
mas omnes qui ab ommi ievo exstiterunt, sempi- 
ternis vinculis exemit. 

Vgns. 7. « Extendens aquilonem super nihilum. » 

Aquila vero, super Mihi autem bo- 
ream hoc loco, spiritum "suspensum , ipsum ae- 


inane. 


rem vocare videtur ; nihilum autem, inane appellare. 
Etfudit igitur, inquit, aerem super nihilum, id est, 
super inane; aer enim est vacui et inanis repletio ; 
intervallum autem. inter ccelum et terram aere τὸς 
pletum, inane est. Boreze autem tantum meminit, ejus 
nomine reliquos ventos ianuens, prout alibi Hespe- 
rus et Areturus pro. ccteris omnibus stellis, et cor- 
vorum pulli pro voluerum genere nominantur ?7. 

VrEns. 8. « Ligans aquam in mubibus ejus, Οἱ 
non est scissa nubes sub eo. » 

In que nos non ad- 
mirati sumus, quia assuetudine familiaria no- 
bis essent, ea Jobus in magna admiratione ha- 
bet; quanam seilicet ventorum | sedessit, cui fun- 
damento terra innitatur, quomodo aqua in nubibus 


inquisivimus , neque 


contineatur (quz: sine. Dei imperio pluviam. in. ter- 
ram non demittunt, οὐ cum  demiserint, juxta prze- 
scriptam iis mensuran: demiltunt), et, quod incre- 
dibile est, aer cum sit rarissimus, ac. ventis diflin- 
datur, aquarum pondus suslineat, et a ventis hue 
illuc impulsus, imbrem non effundat; €t si effuderit, 
non confertim, sed zquabiliter hoe. faciat ; nubes 
enim qu: est infra eam, pluviam scilicet, non frangi- 
tur. Hecadmiratur sanetus, propter hzee conditorem 
laudibus praedicat, quod eclum undique circum- 
duxerit, aerem expanderit, terram substraverit, na- 
turam humidam fuderit et in unum congrega verit, 
ventos emiserit, non autem immiseril, aquam in 
nubibus ligaverit, et non. effuderit, sed ordinate οἱ 
iequabili ratione super facie universi terrae sparse- 
rit. In. eo igitur quod. dicit : extendens aquilonem 
super nihilum, aerem innuit, qui intervallum inter 
celum et terram. implet; in illo vero : suspendens 
terram super. nihilum, divina magnilicentiae pra- 
conem se ostendit, qui cum basin ac fundamentum, 
cui ingens hoc elementum inniteretur, neque scire, 
neque eloqui posset, stupens h:rensque rursus ἃ 
terra ad aerem. transit; ae dubitat quomodo aqua 
in nubibus vineiatur et. contineatur, ac pars qui- 
dem ejus supra nubes condensata. stet, (o miracu- 


?7 700 1x, 9; xxxvi, 44. 


VARUE LECTIONES., 


1 Ie. ἀνηρτημένον. 1" yp. αὑτὸ τὸ ἀέριον. 


Len REGwRmSN 
E yp. ἐξηγήσαμεν, 


l (c. χατέχξεν, 


215 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


τὸ 


lum, rem natura sua fluxam verbo cohiberi!) pars autem alia tempore opportuno, et zquabili ratione 
ae mensura, super facie totius terr: effundatur et spargatur. 


Vrns. 9. 
per eum nubem suam. » 

Colum in Seripturis, thronus Dei 
appellatur ; vero coram facie coli situs 
Dicit igitur quod Deus aerem continens, 
et nubes expandens, pluviam, nisi ea ratione quam 
ille competere et prodesse novit, stillare non patia- 
tur. Deinde ad terram descendit et. dicit : 

Vrns. 10. « Preceptum eircumdedit super faciem 
aqu». » [Symmachus vero, Terminum circumscri- 
psit. ] 

Precepto enim suo aquas undique ambiens, et 
quasi frenum | iis injiciens, limites suos transgredi, 
et vicinam terram inundare non. sinit. Divina au- 
iem providentia mandatum hoec extendit, quoad re- 


passim 
aer 


est. 


rum 
jungit : 

« Usque ad consummationem lucis cum tene- 
bris. » 

Id est, Mandatum hoc divinum obtinet, dum cur- 
sum suum dies et nox, mutuo sibi invicem suece- 
dentes, conficient. 

Vgns. 11. « Columnz eceli expansze sunt [Aquila, 
dimote sunt] et obstupuerunt ab increpatione 
ejus. » [Symmachus vero, pavent.] 

Ipsa etiam, inquit, eceli firmamenta et statumina, 
et quasi bases ae fundamenta, percelluntur ac. con- 
cutiuntur, cum ille przceperit, qui ccelum sicut pel- 
lim extendens '?, tendit et expandit. Fit autem hie 
motus et hxc mulatio in mundi consummatione, 
juxta id quod dietum est : Sicut opertorium  volves 
£08, οἱ mutabuntur *?, 

VEns. 12. « Virtute sedavit mare, et scientia stra- 
tus est cetus. 1 

Symmachus vero: Arrogantiam confringit. Ad ser- 
monem de mari transiens, quod natura humida fu- 
rens propemodum, et fluctus instar montium attol- 
lens, ac siviens, rursus comprimatur ac sedetur, 
lVaculentissimum divin: potentize argumentum sta- 
tuit: quinetiam maximos cetos ejus mandato sub- 
sterni et subjici, rem non minore admiratione di- 
gnam censet. Idem etiam David fecit; cum enim 
dixisset : Hoc mare magnum οἱ spatiosum ὅδ, ceti 
eiiam mentionem fecit, subjungens : Draco hic 
quem finxisti ad. illudendum ei ?!. Sublimius vero 
intelligendo : Unigenitus infidelitatis et peccati sal- 
sum mare divina potentia tranquillum reddidit, et 
cctum, diabolum scilicet , fidelium pedibus procul- 
candum substravit. 

Vrns. 45. « Et claustra coli metuunt eum. » 

Tropice ac metaphorice aerem sic appellavit ; 
Deus enim contrahit eum, et rursus solvit ac ex- 
pandit, claudit et aperit, prout ipsi visum fuerit. 
Sublimius vero sic : Potestates quz in. colestibus 
ports collocantur, quibus etiam diclum est : Tol- 


** Psal. ciu, 2. 


& Qui tenet. faciem throni, extendens su- A 


πῶς universitas duratura est; unde sub- B 


89 Psal. cim, 25. 


« Ὁ χρατῶν πρόσωπον θρόνου, ἐχπετάζων ἐπ᾽ αὐ- 
τὸν νέφος αὐτοῦ.» 

Θρόνος τοῦ Θεοῦ, ὁ οὐρανὸς πολλαχοῦ τῆς Γραφῆς 
ὀνομάζεται " χατὰ πρόσωπον δὲ τοῦ οὐρανοῦ χεῖται 
ὁ ἀήρ. Φησὶν οὖν, ὅτι διαχρατῶν τὸν ἀέρα, xo ἐφ- 
ἀπλῶν τὰς νεφέλας, οὐχ ἐᾷ στάζειν τὸν ὑετὸν, εἰ μὴ 
xa c0; οἶδεν αὐτὸς συμφέροντας λόγους. Εἶτα χάτ- 
εἰσιν εἰς τὴν γῆν, καί φησιν" 

« Πρόσταγμα ἐγύρωσεν ἐπὶ πρόσωπον ὕδατος. [ Ὁ 
δὲ Σύμμαχος,“Ὅρον περιέγραψεν. ὗ 


Τὸ οἰχεῖον γὰρ πρόσταγμα χυχλοτερῶς περιστή- 
σᾶς τοῖς ὕδασι, χαὶ ταῦτα οἱονεὶ χαλινώσας, ὑπερθαί- 
νειν xa ἐπιχλύζειν τὴν γείτονα γῆν οὐχ ἐᾷ. Παρα- 
τείνει δὲ ἡ θεία πρόνοια ἕως τόδε τὸ πᾶν συνέστη- 
χεν" ὅθεν ἐπάγει" 


€ Μέχρι συντελείας φωτὸς μετὰ σχότους. » 


2 Τουτέστι, Τοῦτο τὸ θεῖον πρόσταγμα χρατεῖ, ἕως 
τὸν οἰχεῖον δρόμον ἡ μέρα χαὶ γὺξ ἀνύουσιν, ἀλλήλαις 
ἀντιπαραχωροῦσαι. 

€ Στύλοι οὐρανοῦ ἐπετάσθησαν [᾿Αχύμ.1ας, Oxext- 
vf0nsav],xai ἐξέστησαν ἀπὸ τῆς ἐπιτιμήσεως ab- 
τοῦ. ν [Ὁ δὲ Σύμμαχος, θαμθοῦνται.] 

" Καὶ αὐτὰ, φησὶ, τοῦ οὐρανοῦ τὰ στηρίγματα, 
χαὶ οἱονεὶ ὑποδάθρα: xal οἱ θεμέλιοι, ἐξίστανται χαὶ 
σαλεύονται, ὅταν αὐτὸς ἐπιτάξῃ, ὁ τανύσας τὸν οὐὖ- 
ρανὸν, ὁ ἐχπετάσας, ὁ ἐχτείνας ὡσεὶ δέῤῥιν. Γίνεται 
δὲ ὁ σεισμὸς οὗτος xal ἡ μεταθολὴ ἐν τῇ συντελείᾳ" 
Ὡσεὶ περιδόλαιον γὰρ, φησὶν» Δίξεις αὐτοὺς, xal 
ἀλιιαγήσονται. : 

cloyói κατέπαυσε τὴν θάλασσαν, ἐπιστήμῃ δὲ 
ἔστρωται τὸ χῆτος. » 

Ὁ δὲ Σύμμαχος, Συγχιᾷ ἀλαζονείαν, εἶπεν. Εἰς 
τὸν περὶ τῆς θάλασσης ἐχθεθηχὼς λόγον, ἐναργέ- 
στατον γνώρισμα τῆς τοῦ Θεοῦ ποιεῖται δυνάμεως, 
τὸ τὴν ὑγρὰν φύσιν οἷον μαινομένην, χαὶ ἴσα ὄρεσιν 
ἐγείρουσαν χύματα, xai ὠρνομένην, συστέλλεσθαι 
αὖθις xo χαταπαύεσθαι. Τοῦ αὐτοῦ δὲ θαύματος τί- 
θεται, xol τὸ τὰ μέγιστα χήτη ὑπεστορέσθαι, xal 
ὑποτετάχθαι αὐτοῦ τῷ προστάγματι. Οὕτω χαὶ Δα- 
θὶδ ἐποίησεν" εἰρηχὼς γὰρ, Αὕτη ἡ θάλασσα ἡ 
“μεγάλη καὶ εὐρύχωρος, καὶ τοῦ χήτους ἐμνήσθη, 


D ἐπαγαγὼν, Δράχων: οὗτος ὃν ἔπλασας ἐμπαίζειν 


αὐτῷ. Ὑψηλότερον δὲ, τὴν τε ἁλμυρὰν τῆς ἀπιστίας 
χαὶ ἁμαρτίας θάλασσαν ὁ Μονογενὴς τῇ θείᾳ δυνάμει 
χατέπαυσε, χαὶ τὸ χῆτος, τὸν διάθολον, τοῖς ποσὶ τῶν 
πιστῶν εἰς τὸ πατεῖσθαι ὑπέστρωσεν. 

« Κλεῖθρα δὲ οὐρανοῦ δεδοίχασιν αὐτόν.» 

* Τροπιχώτερον xal μεταφορικώτερον τὸν ἀέρα 
οὕτως ὠνόμασε " συνάγει γὰρ τοῦτον, xo πάλιν δια- 
λύει, χαὶ χλείει, καὶ ἀνοίγει, ὡς ἂν ἐθέλη Θεός. 
ὙψΨηλότερον δὲ, αἱ ἐν ταῖς οὐρανίαις πύλαις ἐφεστῶ- 
σαι δυνάμεις, πρὸς ἃς xol εἴρηται, ἴΑρατε πύλας 


^^ ibid. 26. 


211 IN 


BEATUM JOD. 


918 


ὡς Θεὸν τὸν μετὰ σαρχὸς ἀναδραμόντα πεφρίκα- A lite portas *, tanquam Deum in carne. redeuntem 


σιν. 

« Προστάγματι δὲ ἐθανάτωσε δράχοντα ἀποστά- 
τῆν.» 

OUO Σύμμαχος, τὸν ὄφιν τὸν συγκιιείοντα. Kal 
τὸν ᾿Αντίχριστον ὁ Κύριος ἀνελεῖ τῷ ῥήματι τοῦ 
στόματος αὑτοῦ, xaxà τὸν ᾿Απόστολον" χαὶ τὸν àp- 
χέχαχον ὄφιν, τὸ θεομάχον θηρίον, ὃς αὐτός τε ἀπ- 
ἔστη ἀπὸ Θεοῦ, καὶ τοὺς πειθομένους αὐτῷ εἰς ἀπώ- 
λειᾶν συγχλείει, τῷ ἡτοιμασμένῳ παραπέμψει πυρί. 

« Ἰδοὺ ταῦτα μέρη ὁδοῦ αὐτοῦ, xal ἐπὶ ἰχμάδα 
λόγου ἀχουσόμεθα ἐν αὐτῷ σθένος Ot βροντῆς αὖ- 
τοῦ, τίς οἷδεν ὁπότε ποιήσει; » 

Ἶνθ᾽ ὧν ὁ Σύμμαχος, Τί δὲ ψιθύρισμα τῶν .16- 
qur αὑτοῦ ἀκούσομεν,, ὅταν βροντὴν δυναστείας 
αὐτοῦ οὐδεὶς ἐνγοήσει; Ὁ ὃὲ νοῦς οὗτος - Ἐξ- 
ἐπλάγημεν, φησὶν, ἐπὶ τοῖς εἰρημένοις, πῶς χατὰ 
τοῦ χενοῦ οἱ ἄνεμοι φέρονται, πῶς ἐπ᾽ οὐδενὸς ἡ γῇ 
πέπηγε, πῶς τὸ ὕδωρ ἐν νεφέλαις κατέχεται, πῶς 
τὰ νέφη ἐν τῷ ἀέρι τέταται, πῶς ἡ θάλασσα μαινο- 
μένη τὴν ψάμμον οὐχ ὑπερθαίνει, xoX τὰ ἄλλα ὅσα 
εἴπομεν" ἀλλὰ ταῦτα μοῖρά τίς ἐστι μετρία τῶν τοῦ 
Θεοῦ ἐνεργειῶν, xol μιχράν τινα ἰχμάδα τοῦ περὶ 
τούτων λόγου ἀχηχόαμεν, χαὶ μέρος τι μιχρὸν τῆς 
τοῦ Θεοῦ σοφίας χαὶ δυνάμεως ἐξηγησάμεθα, χαθ᾽ 
ἣν ἐφοδεύων χαὶ περιπολῶν τὸν χόσμον διέπει, χαὶ 
οἷον ἰκμάς τις βραχεῖα τὰ ἀπηριθμημένα. Ὅλον γὰρ 
τὸ χύμα τῆς αὐτοῦ σοφίας γενητὴν φύσιν παραδέξα- 
σθαι ἀμήχανον " ἐπεὶ, ἵνα τ᾽ ἄλλα παρῶ, τίς τὸν δι᾿ 
ἀέρος xal νεφῶν τῆς βροντῆς φερόμενον ψόφον ἱχα- 
νὸς ἑρμηνεῦσαι, κατὰ τίνας γίνεται λόγους ; 


Κατὰ δὲ τὴν τοῦ Συμμάχου ἔχδοσιν τοῦτο νοῶ, 
fiot, ὅτι εἰ τὸν τῆς βροντῆς ἦχον ἀδοχήτως ἐμπί- 
πτοντα ταῖς ἀχοαῖς οὐχ ὑπομένομεν, ἀλλ᾽ ἐξιστά- 
μεθα, πῶς οἴσομεν ἐὰν Θεὸς φθέγξηται, xoi ταῦτα, 
μὴ μέγα τι φθέγμα, ἀλλ᾽ οἷον ψιθύρισμα; ἣ, ὅτι 
ἐὰν τὴν βροντὴν, ὅπως γίνεται οὐχ ἂν δυναίμεθα χα- 
τανοῆσαι, τί ἂν εἵποιμεν περὶ τῶν ὁδῶν αὐτοῦ xaX 
τῶν οἰχονομιῶν ; τὰ γὰρ νῦν τέως εἰρημένα, βραχεῖά 
τίς ἐστιν ἰχμὰς xay ῥανὶς, ἣν ἀπὸ τῆς μεγάλης ἐχεί- 
vns xai ἀχενώτου πηγῆς ἠρυσάμεθα. 


ΚΕΦΑΛ. KZ'. 
«Ἔτι δὲ προσθεὶς "l6, εἶπε τῷ προοιμίῳ m, 5 


Τούτων γὰρ τετελεσμένων, χαὶ αὐτοῦ μὲν ὀλίγα 
ἀποχρινομένου, διὰ τὸ xal τὸν Βαλδὰδ ὀλίγα εἰπεῖν, 
νηδενὸς ὃὲ τῶν φίλων ἀντε:πόντος, ἀλλὰ τῶν τριῶν 
ἡσυχίαν ἀγόντων, αὖθις τῷ λόγῳ προστίθησι, xal 
τοῖς προτέροις ἐπισυνάπτει τὰ ἐφεξῆς " τὰ πρότερον 
δὲ εἰρημένα ὡς προοίμιον πρὸς τὰ ἑξῆς. Ὃ δὲ ᾿Αχύ- 
λας οὐτώς ἐχδέδωχε" Καὶ zxpocéünxesv Ἰὼδ ἄραι 


ἔ Psal. xxu, 7. 455}} Thess. 11, 8. 


exhorruerunt, 

« Precepto autem peremit draconem deserto- 
rem. » 

Symmachus : serpentem. qui concludit. Et. Anti- 
christum. quidem, ut est apud Apostolum, verbo 
oris sui conficiet * ; et serpentem, mali auctorem, 
belluam illam eum Deo bellum gerentem, qui a Deo 
ipse defecit, sibique obtemperantes interitu una cum 
ipso involvit, in ignem pr:eparatum conjiciet. 

« Ecce hae partes vi ejus, et super stillam verbi 
audiemus in eo : virtutem. autem tonitrui ejus quis 
scivit quando faciet? » 

Pro quibus Symmachus : Quomodo. autem susur- 
rum verborum ejus audiemus, quando tonitrum po- 
tenti ejus nemg, percipiet? Sensus autem hic est : 
Stupore, inquit, attoniti sumus super iis qu dicta 
sunt, qua ratione per inane venti ferantur, quo- 
modo terra, nullo fundamento: nixa, stabilis et fixa 
sit, quomodo aqua in nubibus contineatur, quo- 
modo nubes in aere expanse sint, quomodo mare 
wstuans et furens arenam non transgrediatur οἱ 
alia quxe diximus : verum hoe partem modicam 
operationum Dei constituunt, et gutlam tantuni 
verborum de iis exiguam audivimus, ae. divini sa- 
pientiz et potentie , qua mundum obiens et lu- 
strans gubernat, partem quamdam pusillam exposui- 
mus; qui» enim enumeravimus, lanquam exigua 
stilla sunt : impossibile enim est ut procreata na- 
tura totum flumen ejus sapienti: comprehendat ; 
quandoquidem, ut alia omittam, quis idoneus ad 
docendum est, qua ratione tonitrus sonus fiat, qui 
per aerem et nubes fertur ? 

Justa Symmachi autem interpretationem hunc 
sensum colligo, quod Scilicet, si tonitrus sonitum, 
ex improviso auribus nostris incidentem, ferre non 
possumus, sed animo perturbamur et percellimur , 
quo paeto Deum, si vocem ediderit, non. quidem 
elatam, sed quasi susurrum, ferre poterimus? vel, 
si tonitrum , qua ratione fiat, intelligere non vale- 
mus, quid de viis ejus et Providentiz rationibus di- 
cemus? qui supra enim diximus , stilla quaedam et 
exigua gutta sunt, quam ex largo illo et inexhausio 
fonte hausinmus. 


CAP. XXVII. 

VEns. 4. « Adhuc. autem *adjiciens Job, dixit 
prooemio. » 

Absolutis enim hisce, cum ipse quidem, eo quod 
Daldadus longiore oratione usus non fuisset, paucis 
respondisset, nec quisquam amicorum. contradice- 
ret, sed omnes tres silentium agerent , rursus ser- 
moni suo quxdam | addit, et quie sequuntur iis quie 
prius dicla sunt. annectit: quie. prius autem dieta 
sunt, ad ea quie infra afferuntur, proci vicen: 


VARLE LECTIONES. 


m ig. τῷ προοιμίῳ, εἶπε, ut in Ms. Thecla. 


n qp . λεγομένου, 


279 OLYMPIODORI ALEXANDRINI 
Et addidit A τὴν παραδοχὴν αὑτοῦ. Παραθδολὴ δὲ εἴρηται παρὰ 


obtinent. Aquila autem sie reddidit : 
Jobus assumere parabolam suam. Parabola autem in 
Scriptura dicitur non. solum oratio que similitudi- 
nem in se continet, verum etiam omnis sermo sa- 
piens. Sie enim Balaam,  Assumens parabolam 
dixit **: et David : Aperiam in parabolis os meum?" ; 
non similitudines aliquas, sed prudentes sermones 
pereurrendo  explanantes. Videamus autem quid, 
absoluto procmio, Jobus dicat, et verbis animum 
adjiciamus. 

Vrns. 9. « Vivit Dominus qui sie me judicavit 
[Symmachus, qui despexit judicium meum], et Omni- 
potens, qui affecit amaritudine animam meam. Si- 
quidem adhuc halitu meo immanente , et. spiritus 
divinus qui circa me est in naribus, !abia mea non 
loqrentur iniqua, neque anima mea mieditabi- 
turinjusta. » 

Novi, inquit, quid vos ad stomachum mihi mo- 
vendum impulerit : juro autem per ipsum Deum vi- 
vum (qui juxta rationes suas, quie. captum huma- 
num superant, dignum me qui talia paterer judi- 
cavit, qui in has :rumnas et calamitates me con- 
jecit, et qui ejusmodi questionibus ac tormentis vi- 
tam mihi acerbam reddere decrevit), quod quandiu 
respirandi ulla facultas in me erit, quoad vixero, et 
Dei beneficio spiritum. duxero, licet cruciatus diu- 
turniores mihi tolerandi sint, licet his multo gra- 
viora pati oporteat, nihil absurdum me vel blas- 
phemum de Deo locuturum , aut mente conceptu- 
rum, sed peccato usque ad mortem repugnaturum : 
illud enim : Neque anima mea meditabitur injusta, 
Ad est, In eadem sententia permanebo, nemo me 
pervertere, nemo dimovere, neque a proposito ab- 
ducere poterit, Quidam autem hoc loco Jobum 
Trinitatis meminisse volunt. Vivit enim Dominus, 
inquit, et Omnipotens, et Spiritus divinus. Septua- 
ginta. enim senioribus illud : Insufflavit Deus in 
faciem hominis flatum vite 35, de Spiritu sancto in- 
terpretantibus, reliqui interpretes reddiderunt, 1a- 
su[Havit in nares ejus flatum vita; ita ut hoc loco illud 
quidem , adhuc halitu meo immanente, pro respira- 
tione sumendum sit, illud vero, Spiritus divinus qui 
circa. me est in naribus, de Spiritu sancto intelligen- 
dum veniat. Methodius autem, Spiritum divinum 


(qui omnibus a Deo concessus est, et de quo Salo- 
mon dixit : 


280 


τῇ Γραφῇ, οὐ μόνον ὁ χαθ᾽ ὁμοίωσιν λόγος, ἀλλὰ xoY 
ἅπας λόγος σοφός, Οὕτω γοῦν χαὶ ὁ Βαλαὰμ, 'Ara- 
Aa€v τὴν παραδο.ϊὴν, ἔλεγε" χαὶ ὁ Δαδὶδ, ᾿Αγοίξω 
ἐγ παραδοιϊαῖς τὸ στόμα μου, οὐχ ὁμοιώματα δι- 
ἐξιόντες, ἀλλὰ λόγους σοφούς. ᾿Αλλ᾽ ἴδωμεν τί Ἰὼδ 
ἀποχρίνεται μετὰ τὸ εἰρημένον ὑπ᾽ αὐτοῦ προοίμιον, 
πρόσχωμεν τῇ λέξει. 


« Ζῇ ὁ Θεὸς ὃς οὕτω με χέχριχε [Σύμμαχος,, ὃς 


παρεῖδε τὴν χρίσιν pou], καὶ ὁ παντοχράτωρ ὁ πι- 
χράνας pou τὴν ψυχήν. Εἰ μὴν ἔτι τῆς πνοῆς μου 
ἐνούσης, πνεῦμα δὲ θεῖον τὸ περιόν μοι ἐν ῥινὶ, μὴ 


λαλήσειν τὰ χείλη μου ἄνομα, οὐδὲ ἣ ψυχὴ μου 


D μελετήσει ἄδικα.» 


Οἶδα, φησὶ, πόθεν χεχίνησθε εἰς τὸ ἐρεθίσαι pe * 
ὄμνυμι δὲ κατὰ τοῦ ζῶντος Θεοῦ, αὐτοῦ τοῦ χρίναν- 
τός με ταῦτα παθεῖν χατὰ τοὺς ἀνεφίχτους αὐτοῦ 
λόγους, αὐτοῦ τοῦ παραδόντος με ταύταις ταῖς περι- 
στάσεσι, τοῦ οἰχονομιἦσαν τος τοιούτοις με ἐξετασμοῖς 

πιχραίνεσθαι, ὅτι μέχρις o0 T, ἀναπνοή μου ἐν ἐμοὶ, 
ἕως ἂν ζῶ xat ἐμπνέω, παρὰ Θεοῦ τοῦτο λαθὼν, 
3 ἐπὶ πλείονα βασανίζωμαι χρόνον, x&v τούτων 
πάθω δεινότερα, οὐκ ἂν ἀπηχές τι ἣ παλίμφημον 
φθεγξαίμην ἣ διανοησαίμην χατὰ Θεοῦ, ἀντιχαθιστά- 
μενος μέχρι θανάτου πρὸς τὴν ἁμαρτίαν" τὸ γὰρ, 
Οὐδὲ ἡ ψυχή μου μελετήσει ἄδικα, ἀντὶ τοῦ, Ἐπὶ 
τῆς αὐτῆς στήσομαι ψήφου, οὐδείς με παρατρέψαι 
δυνήσεται, οὐδεὶς ἐχχροῦσαι», οὐδεὶς ἀπαγαγεῖν τοῦ 
προχειμένου. Τινὲς ὃὲ ἔφασαν ὡς ἐνταῦθα τῆς Τριά- 
δος μέμνηται" Ζῇ γὰρ Κύριος, φησὶ, xoY ὁ Παντο- 
κράτωρ, χαὶ τὸ Πγεῦμα τὸ θεῖον. αὶ γὰρ τῶν 

Ἑθδομήχοντα, τὸ, Ἑγεφύσησεν ὁ Θεὸς εἰς τὸ 
πρόσωπον τοῦ ἀνθρώπου πνοὴν ζωῆς, ἐχδεδωχό- 
τῶν περὶ τοῦ Πνεύματος τοῦ ἁγίου, οἱ λοιποὶ τῶν 
ἑρμηνευσάντων, Ἐγερύσησεν εἰς τοὺς μυκτῆρας 
αὑτοῦ πνοὴν ζωῆς, ἐχδεδώχασιν * ὥστε χἀνταῦθα, 
τὸ μὲν, ἔτι τῆς πγοῆς μοι ἐνούσης, εἰς τὴν ἀνα- 
πνοὴν ἐχληπτέον τὸ δὲ, Πγεῦμα θεῖον τὸ περιόν 
μοι ἐν ῥισὶν, elg τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον. Μεθόδιος δὲ, 
Πνεῦμα θεῖον, πᾶοιν ἀνθρώποις ὑπὸ Θεοῦ δοθὲν, 
περὶ οὗ χαὶ Σαλομὼν ἔφασχε, Τὸ γὰρ ἄφρθαρτόν 
σου Πνεῦμά ἐστιν ἐν πᾶσι, τὸ συνειδὸς ἐχλαμθά- 


Incorruptus. tuus Spiritus est. in omui- D νει, ὃ xaX χαταγινώσχει τῆς ψυχῆς ἁμαρτανούσης. , 


4 3 23 E . ὁ H . 
bus ?) pro conscientia accipit, qui? animam  peccatricem condemnat. 


Vrns. 5. « Absit a me justos vos pronuntiare do- 
nec moriar. » 

ld est, Meipsum non condemnabo, neque.mu- 
tabo aut deseram sententiam et propositum meum, 
licet millia afferatis. Absit enim ut, pri pudore 
aspectum vestrum fugiens, veritatem adulterem, et 
dicam me. a vobis jure condemnatum esse : si enim 


δ᾽ Num. xyrur, 7... 0? p 


sal. Lxxvir, 2. 


?5 Gen, n, 


« Μή μοι εἴη δικαίους ὑμᾶς ἀποφῆναι ἕως ἂν ἀπο- 
θάνω.» 

Τουτέστιν, Οὐ χατηγορήσω ἐμαυτοῦ, οὐδὲ μετᾶ- 
θήσομαι, χἂν μυρία λέγητε, οὐ προήσομαι τῆς ψή- 
φου t*T. Μὴ γὰρ δὴ γένοιτό μοι δυσωπούμενον " ὑμᾶς, 
παραχαράττειν τὸ ἀληθὲς, xol φάσχειν, ὡς διχαίως 
μου χαταψηφίζεσθε * ἐὰν γὰρ συγχατάθωμα: οἷς λέ- 


7. ?*' Sap. xXID4: 


VARUE LECTIONES. 


*du 


- λαλήσει, ut in ms. Thecla. 


P lg. ἐκχροῦσαι. 


d-r Lc. τὴν ψῆφον, 5" lc. δυσωπουμένῳ, 


251 


IN BEATUM JOD. 


989 


γετε ', ὅτι νενοήχατϑ διὰ τί ταῦτα πέπονθα, διχαίους A iis αυτο a vobis dieta sunt, cum causas eur liec 


ὑμᾶς ἀπέφηνα. 
« Οὐ γὰρ ἀπαλλάξω μου τὴν ἀχαχίαν μου. » 


* Ὃ δὲ Σύμμαχος, Οὐκ ἐκστήσομαι τῆς ἁπλότη- 
τός μου" ἐχσταίην δ᾽ ἂν χαὶ προδώσω ταύτην, ἐὰν 
ἕτερα μὲν νοῶ, ἕτερα δὲ λέγω. 

« Διχαιοσύνῃ δὲ προσέχων οὐ μὴν προῶμαι. » 


* Ὃ λέγει τοιοῦτόν ἐστιν - Ὁ ἀδιχῶν, φησὶν, οὐχ 
ἔχει παῤῥησίαν, οὐδὲ φθέγξασθαι οὐδὲ εἰπεῖν ἅπερ 
ἐγὼ νῦν, ἀλλ᾽ ἀφήρηται xoi ἐπεστόμισται " ἐγὼ 
δὲ τοῦτο οὐχ ἔπαθον, ἀλλὰ λέγω, xal ἀντιλέγω. 


x 


« Οὐ γὰρ σύνοιδα ἐμαυτῷ ἄτοπα πράξας. » 


* Τοῦτο χαὶ Παῦλος ὕστερον ἐφθέγξατο, χαὶ προσ- 
ἐθηχεν, ᾿Α.1.1᾽ οὐκ ἐν τούτῳ δεδικαίωμαι. Πολλὴ ἣ 
παῤῥησία τοῦ δικαίου, χαὶ ἐπὶ τῷ προτέρῳ βίῳ, 
χαὶ ἐπὶ τοῖς χατὰ τὸν καιρὸν τῆς περιστάσεως, ὥστε 
αὑτὸν εἰπεῖν, Οὐδὲν ἐμαυτῷ σύνοιδα. 

« Οὐ μὴν δὲ ἀλλὰ εἴησαν οἱ ἐχθροί μου ὥσπερ ἣ 
χαταστροφὴ τῶν ἀσεθῶν, xal οἱ ἐπ᾽ ἐμὲ ἐπανιστάμε- 
νοι, ὥσπερ ἡ ἀπώλε:α τῶν παρανόμων. » 

᾿Απώλοιντο, φησὶν, οἱ ἐχθροί μου, συχοφαντοῦσι 
γάρ με. Ἢ xaX οὕτως, ᾿Εγὼ μὲν οὐχ οἶδα ὅτι ἔπραξα 
ἄτοπα, ἃ δὲ ἀσεθῶς μου χαταψηφίζεσθε, εἰς ἐχθρῶν 
τρέποιτο χεφαλάς * οἱ γὰρ τοιούτῳ γε ὄντι μεμφό- 
μενοι χαὶ ἐπεμθαίνοντες, ἀσεύθεῖς ἂν εἶεν, xa τοῖς 
ἀσεθέσιν συγχαταχριθείησαν. 


« Καὶ τίς γάρ ἔστιν ἐλπὶς &os6ct ὅτι ἐπέχει ; [Οἱ 
Aoixol , ὅτι πλεονεχτεῖ.] Πεποιθὼς ἐπὶ Κύριον ἄρα 
σωθήσεται; ἣ τὴν δέησιν αὐτοῦ εἰσαχούσεται ὁ 
Θεός; ἣ ἐπελθούσης αὐτῷ ἀνάγχης, μὴ ἔχει τινὰ 
παῤῥησίαν ἔναντι αὐτοῦ; T] ὡς ἐπιχαλεσαμένου αὐτοῦ, 
εἰσαχούσεται αὐτοῦ ; » 

"Ποίαν, φησὶν, ἐλπίδα ἔχε. ὁ ἀσεδὴς, χἂν τέως 
ἀντέχῃ ; μετὰ ποίας πεποιθήσεως τὴν ἐχ Θεοῦ σωτη- 
ρίαν προσδοχᾷ, χαθάπερ ἐγὼ προσδοχῶ σώζεσθαι; 
πῶς δὲ, ἀνάγχῃ περιπεσὼν, σὺν παῤῥησίᾳ τὸν Θεὸν 
ἐπικαλέσεται, ὡς μελλούσης αὐτοῦ τῆς εὐχῆς εἰσ- 
αχούεσθαι ; Ταῦτα οὖν, φησὶ, πλέον ὑμῶν οἶδα. 

« ᾿Αλλὰ δὴ ἀναγγελῶ ὑμῖν τί ἐστιν ἐν χειρὶ 
Κυρίου, ἅ ἐστι παρὰ mavvoxpázopt οὐ ψεύσο- 
μαι.» 

" Ἐγὼ, φησὶν, ὑμῖν οἵαν ἔχω περὶ Θεοῦ δόξαν 
ἐρῶ, xai τὰ Ex χειρὸς Κυρίου τοῖς ἀσεδέσιν ἐπιφε- 
ρόμενα, σὺν ἀληθείᾳ ἀναγγελῶ. 

« Ἰδοὺ πάντες οἴδατε, ὅτι χενὰ χενοῖς ἐπιθάλλετε. 


τ 
μα δὲ δυναστῶν ἐλεύσεται παρὰ παντοχράτορος ἐπ 
αὐτούς. » 


Ὁ Θεοδοτίων δὲ xaX Σύμμαχος, Καὶ xAmporopla 


?* II Cor. 1v, 4. 


paterer animo versaretis , assensum przebuero, Ju- 
stos vos pronuntiarem. 

Vrns. 5. « Non enim separabo a me innocentiam 
meam. » 

Symmachus vero: Nonrecedam à simplicitate 
mea; desererem autem et proderem eam, si alia lo- 
querer quam quie cogitarem. 

Vrgns. Ó. « Justiti:e autem 
ram. » 

Quod dieit hujusmodi est : Qui injuria alios afli- 
cit, loqui libere non potest, neque ea dicere quie 
ego impresentiarum. dico, sed prerepta omni lo- 
quendi libertate, os ei obturatum est : hoc auten 
mihi non aecidit, sed dico, et contradico. 

« Nee enim. conscius sum mihi commisisse ab- 


inhzrens non dese- 


surda. » 

Moe etiam Paulus postea locutus est, et addidit : 
Sed non per hoc justificatus sum *.. Magna fuit viri 
justi fiducia propter vite anteact:e innocentiam, et 
ea qui calamitatis tempore gesserat, ila ul dixerit, 
Nullius mihi conscius sum. 

Vrns. 7. « Verumtamen sint inimici mei sieut sub- 
versio impiorum, et qui super me insurgunt, sicut 
perditio improborum. » 

Pereant, inquit, inimici mei, quoniam me calum- 
niantur. Vel sic, Ego quidem, quod absurda et à 
vatione aliena. admiserim, non sum mihi conscius ; 
propter qu: autem me impie condemnatis , ea in 
capita inimicorum cadant: qui enim ejusmodi ho- 
minem vituperant, illique insultant, impii ipsi, et 
impiis accensendi sunt. 

Vrns. 8-10. « Etenim qua spes est impio quia ex- 
spectat? [Cateri, quia aliena rapit?] Contidensne 
super Dominum salvabitur? aut deprecationem il- 
lius exaudiet Deus? aut si evenerit ei necessitas, 
habetne fiduciam coram eo? aut tanquam si invo- 
caverit eum, exaudiet eum? » 

Quam, inquit, spem impius nunc habet, licet 
hucusque duraverit? qua fiducia ipse, prout ego 
salvari confido, salutem a Deo exspectat ? quomodo, 
si in necessitates inciderit, fidenter, tanquam pre- 
ces ejus exaudiend:e essent, Deum invocabit ? Hec, 
inquit, melius mihi quam vobis nota sunt. 

Vrns. 11. « Quapropter annuntiabo vobis quid sit 
in manu Domini, qu: sint apud Omnipotentem non 
mentiar. » 

Dicam, inquit, vobis quam opinionem de Deo 
tuear, et vere vobis annuntiabo qui impiis manu 
Domini infliguntur. 

Vins. 12, 15. « Ecce omnes nostis quia vana v2- 
nis adjicitis. Ilec est pars hominis impii a Domi- 
no, possessio vero potentium veniet ab Ómnipoteute 
super eos. » 

Theodotio autem et Symmachus: Et hereditas 


VARLE LECTIONES. 


! te. ἐλέγετε, ὅτε 


OLYMPIODORi ALEXANDRINI 


984 


5 : HON - : z M "o. 
qvam inflexibiles αὖ Omnipotente. accipient. Vos qui- A ἣν oi ἀχαμπεῖς παρὰ τοῦ ἱκανοῦ κομίσονται. 


dem, dum impietatis. erimine me arcessitis, quod 
futilibus verba futilia eumuletis, non ignari estis : 
ego vero vieissim quenam impii portio sit, quie 
possessio et hxreditas eorum qui improbitate valent, 
et quid iis ab omnipotente Deo eventurum sit, 
ostendo. Deinde poenam impiorum subjungit. 


Vens. 14, 15. « Quod si multi fuerint filii eorum, 
in occisionem erunt ; si autem et viri facti fuerint, 
mendicabunt ; et qui cirea. eum sunt, in morte mo- 
rientur, et viduis eorum nemo miserebitur. » 

Enumerat ea qua verisimile est impiis eventura ; 
interdum. enim (ut in iis qu:e supra per dubitatio- 
nem amicos docuit) felicitatem usque ad vite exi- 
Uum protrahunt: nunc vero occisionem dicit eam 
quie ab hostibus fit, mortem. vero quie subita et im- 
matura accidit; ac si diceret : Liberi hominis impii 
bonum vit:e exitam non habebunt, sed stipem men- 
dicabunt, et mortem violentam ae immaturam sub- 
ibunt; neque viduitas hie, que res miseranda 
est, misericordiam consequetur. 

Vrns. 16, 17. « Si collegerit ut terram argentum, 
€t :que ae lutum paraverit aurum, hz:e omnia justi 
vindicabunt, et pecunias ejus veraces obtine- 
bunt. » 

Hoc etiam in Proverbiis dictum €s,5?, quod im- 
piorum divitize justis thesaurizentur ; quemadmo- 
dum olim populus Hebrzus facultates nationum Pa- 
Lestini, propter earum peccata, in h:wreditatem 
acceperunt. Et hoc loco asserit quod, licet impius 
instar pulveris et luti divitias congerat, ad innoeuos, 
inculpatos, et eos qui recte ac salutariter iis usuri 
sunt, dilabentur. Illud enim, Vindicabunt, non tam 
possessionem quam decentem et moderatum earum 
usum significat. 

Vins. 18. « Evadet autem domus ejus sicut ti- 
nex, et sicut aranea. » 

ld est, A seipsis consumentur; impietas enim, 
instar rubiginis, eos qui ea przediti sunt exedit, non 
secus ac tinez lanas. Et quemadmodum aranearum 
tele, ut deleantur, nullo labote et molestia egent, 
Sed facili negotio evanescunt et pereunt; ita ea 
eliam que ab impio asservantur, tanquam a tinea 
et rubigine consumpta essent, putrem et fluxam 
aranearum tele naturam imitantur. 

Vrns. 19. « Dives dormiet, et non adjiciet. » 

Dives, inquit, qui impiam vitam transegit, dor- 
miens, surrexit egenus; ac si diceret, Qui injuste 
locuples factus est, ad breve lempus prosperitate 


fruetur, non secus ac is 


qui in somnis divitias 
possederat, cum primo autem diluculo nihil habere 
reperitur. 


* Oculos suos aperiet, et non est. » 


** Prov. xii, 22. 


Ὑμεῖς μὲν οἴδατε, ὅτι ματαίους ματαίοις ἐπισωνεῖ- 
ρὴτε λόγους, ἀσεθείας με γραφόμενοι " φημὶ δὲ 
ἔγωγς ποία τίς ἐστιν ἡ τοῦ ἀσεθοῦς μερὶς, xol ποῖον 
χτῆμα, χαὶ τίς ὁ χλῆρος τῶν ἐπὶ χαχίᾳ μέγα δυνα- 
μένων, καὶ τί αὐτοῖς ἐπελεύσεται παρὰ τοῦ πάντα 
δυναμένου Θεοῦ. Εἶτα ἐπάγει τὰ τῶν ἀσεθῶν ἐπιχεί- 
ρια ἃ, 
€ CEXy δὲ πολλοὶ γένωνται οἱ υἱοὶ αὐτῶν, εἰς σφα- 
γὴν ἔσοντα: * ἐὰν δὲ xoi ἀνδρωθῶσι, προσαιτήσου- 
σιν * οἱ δὲ περιόντες αὐτοῦ ἐν θανάτῳ τελευτήσουσι, 
χήρας δὲ αὐτῶν οὐδεὶς ἐλεήσει. » 
* Τὰ ὡς εἰχὸς συμθησόμενα τοῖς ἀσεθέσιν ἀπαριθ- 
μεῖται * παρέλχουσι γὰρ ἔσθοτε τὴν εὐδαυμον αν gh 
Β μέχρ! τελευτῆς, ὡς ἐν τοῖς ἀνωτέρω πρὸς τοὺς quoe 
ἀπορῶν αὐτὸς ἐδίδαξε * νῦν δὲ σφαγὴν μὲν τὴν 
διὰ πολεμίων φησὶ, θάγατον δὲ, τὸν αἰφνίδιον καὶ 
ἄωρον." ἵνα εἴπῃ, ὅτι Οἱ τοῦ ἀσεθοῦς παῖδες οὐ χα- 
λῶν ἀπαλλάξουσιν, ἀλλὰ μετὰ τοῦ ἐπαιτεῖν, βίαιον 
xai πρόωρον ὑποστήσονται θάνατον * xa οὐδὲ 
τὸ ἐλεεινὸν χρῆμα, fj χηρεία ἐνταῦθα ἐλέους τεύξε- 
ται. - 
€ Ἐὰν συναγάγῃ ὥσπερ γῆν ἀργ ριον, ἴσα δὲ πηλῷ 
ἑτοιμάσῃ χρυσίον, ταῦτα πάντα δίχαιοι περι- 
ποιήσονται, τὰ δὲ χρήματα αὐτοῦ ἁληθινοὶ χαθέ- 
ξουσι. » 

* Τοῦτο xaX ἐν Παροιμίαχις εἴρηται, ὅτι θησαυρί- 
ζεται διχαΐοις πλοῦτος ἀσεδῶν - χαθά που xal 
'E6paiot τὰ τῶν ἐν Παλαιστίνῃ ἐθνῶν ἐχληρονόμη- 
σαν διὰ τὰς ἐχείνων ἁμαρτίας. Κἀνταῦθά φησιν, ὅτι 
χὰν ὡς χοῦν, χἂν ὡς πηλὸν θησαυρίζῃ χρήματα ὁ 
ἀσεθὴς, εἰς τοὺς ἀθώους, χαὶ ἀναιτίους, xal χαλῶς 
αὐτοῖς χρησομένους xai σωτηρίως, μεταπεσοῦνται. 
Ἴσως γὰρ τὸ, περιποιήσονται, οὐ τὸ, χτήσονται, 
ἀλλὰ xb, εἰς δέον χρήσονται, δηλοῖ, 


C 


«᾿Απέδη δὲ ὁ olxog αὐτοῦ ὥσπερ σῆτες, xoi ὥσπερ 
ἀράχνη. » 

Τουτέστιν ὑφ᾽ ἑαυτῶν δαπανηθήσονται * 1| γὰρ 
ἀσέθεια, δίχην ἰοῦ, δαπανᾷ τοὺς ἔχοντας, ὥσπερ οἱ 
σῆτες ἔρια. Καὶ ὥσπερ τὰ ἀράχνεια νήματα οὐδε- 
μιᾶς ἐργωδίας δεῖται πρὸς τὸ ἀφανισθῆναι, ἀλλὰ 
ῥᾳδίως οἴχεται χαὶ ἀπόλλυται " οὕτω xa τὰ ὑπὸ τοῦ 
ἀσεθοῦς συντηρούμενα τὸ τῆς ἀράχνης μιμεῖται σα- 
θρὺν xai εὐδιάλυτον, ὡς ὑπὸ ἰοῦ καὶ σητὸς δαπανώ- 
ἄξενα. 

« Πλούσιος χοιμηθήσεται, xai οὐ προσθήσει. » 

* Κοιμηθεὶς, φησὶ, πλούσιος ὁ ἐν ἀσεθείᾳ ζῶν, 
πένης " ἵνα εἴπῃ, ὅτι 'O ἀδίχως πλουτῶν 
ὀνείροις 


ἀνέστη 

πρὸς βραχὺ εὐπραγῆσει, χαθάπερ ἐν 

τὸν πλοῦτον χτησάμενος, ἅμα δὲ τῇ ἕῳ ἔχων 
οὐδέν. 

sce Pepe τοὶ ὴ 

« Ὀφθαλμοὺς αὑτοῦ διήνοιξε [ἴς΄. διανοίξει), καὶ 


οὐχ ἔστι. » 


VARLE LECTIONES. 


8 γρ. τὸ ἐπιχείρημα, 


985 

* "Qyap ἐστὶ, φησὶν, ὁ πλοῦτος τῶν ἀσεβῶν. 
Ὥσπερ γάρ τινες πένητες καθευδήσαντες εἶδον ἑαυ- 
τοὺς τραπέζης βασιλιχῆς ἀπολαθόντας [ἴσ΄. ἀπο- 
λαύοντας]. ἀλλ᾽ ἦν ὕπνος καὶ ὀνείρων ἀπάτη τὰ 
φαινόμενα, διαγρηγορήσαντες δὲ, χαὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς 
ἀνοίξαντες, εὗρον οὐδέν * οὕτω xal ὁ ἀτεθὴς πάσχει" 
ὡς γὰρ ἐν ὀνείροις εὐτυχῶν, δείλαιός ἐστι" διανοίξας 
γὰρ τοὺς ὀφθαλμοὺς, ὥστε ἰδεῖν ἃ συνήγαγεν οὐχ 
ὁρᾷ" οὐκ ἔστι γὰρ ἐχεῖνα, ἀλλ᾽ ᾧχετο καὶ διόλωλεν" 
οὕτως εὐπάροιστος αὐτῷ καὶ ὀξύῤῥοπος 1j τοῦ πλού- 
που ἀπόλαυσις. 

« Συνήντησαν αὐτῷ, ὥσπερ ὕδωρ, αἱ ὀδύναι. » 


Πάντοθεν αὐτὸν δηλαδὴ συνέχουσαι καὶ ἀποπνίγου - 
σαι, χαὶ μέχρι τῶν ἐγχάτων ἱχνούμεναι. Ὃ δὲ Σύμ- 
μαχος ἀντὶ τοῦ, ὀδύναι, ἀγυπαρξίαν' εἶπε, τὴν τῶν 
ὑπαρχόντων στέρησιν οὕτω χαλῶν, ἐξ ἧς χαὶ τὸ 00u- 
νᾶσθαι. 

« Νυχτὶ δὲ ὑφείλετο αὐτὸν γνόφος. » 

* Ὥσπερ, φησὶ, τὸ τῆς νυχτὸς σχότος ἀφανῆ 
πάντα ποιεῖ᾽ οὕτω xal ὁ ἀσεθὴς, καθάπερ νυχτὶ, τῇ 
περιστάσει χρυδεὶς, οὐχ ὁρᾶται, οὐδὲ εἶναι Ooxst. 


« ᾿Αναλήψεται δὲ αὐτὸν χαύσων., χαὶ ἀπελεύ- 
σεται, xai λιχμῆσει αὐτὸν Ex τοῦ τόπου αὐτοῦ. » 

* Διαφόροις εἰχόσι τὴν τοῦ ἀσεθοῦς διαγράφει 
ἀπώλειαν καὶ τὸν ἀφανισμόν. Διόλλυται γὰρ, φησὶν, 
ὡς ἔριον ὑπὸ σητὸς, ὡς ἀράχνη διαλύεται, ὡς τὰ ἐν 
ὕπνοις φαντάσματα οὐχ ὑφίσταται, γνόφος αὐτὸν 
ὑπολαμθάνει, οἴχεται ὥσπερ ὑπ᾽ ἀνέμου χαύσωνος 
ἀναῤῥιπιζόμενος [ἴσ. ἀποῤῥιπιζόμενος ], διαλι- 
χμᾶται ὥσπερ χόνις ὑπὸ λαίλαπος, ὡς ἄχυρα ταῖς ἐλα- 
φραῖς τοῦ πνεύματος αὔραις, χολαστιχῆς τινος αὐτὸν 
δυνάμεως ἀπιούσης [lo. ἐπιούσης], xat ἁρπαζούσης, 
xal μετατιθείσης αὐτὸν £x τοῦ τόπον αὐτοῦ " ὡς 
ἀληθεύεσθα: χἀνταῦθα τὸ, Καὶ ζητήσεις τὸν τόπον 
αὐτοῦ, καὶ οὐ μὴ εὑρεθῇ. 

« Καὶ ἐπιῤῥίψει ἐπ᾽ αὐτὸν, καὶ οὐ φείσεται. » 


* "Agvo, φησὶν, ἐπελεύσεται ἐπὶ τὸν ἀσεθῆ xa 
ἐπιπεσεῖται αὐτῷ, χαθάπερ ληστὴς, ὁ χολάζων xol 
τιμωρούμενος, χαὶ οὐ φείσεται ἐπάγων αὐτῷ τὰ ἐξ 
ὀργῆς. 

€ "Ex χειρὸς αὐτοῦ φυγῇ φεύξεται * χροτῆσει ἐπ᾿ 
αὐτοὺς χεῖρας αὐτῶν, χαὶ συριεῖ αὐ 
αὐτοῦ. ν 


τὸν Ex τοῦ τόπγυ 


Εἴωθεν ἣ Γραφὴ ὡς πολέμιον σχηματίζειν τὸν 
Θεὸν, ὅταν βούληται τὴν χατὰ τῶν ἀσεδῶν θείαν 
ἐνδείξασθα: κίνησιν Y * αὐτίχα γοῦν ὁ Δαθὶδ xa ὅπλον 
αὐτῷ περιτίθησι, xa ἀχόντιον δίδωσιν, ἐν οἷς ψάλ- 
λων φησὶν, "EziAa600 ὅπιου καὶ θυρεοῦ * καὶ πά- 
λιν, "ἔκχεον ῥομφαίαν, καὶ cóyxAsuor * χαὶ ἀὰ- 
λαχοῦ, Τὸ τόξον αὑτοῦ ἐνέτεινε, καὶ τὰ BéA4m 
ἡτοίμασε. Τοῦτο χἀνταῦθα ποιεῖ, τὸν μὲν Θεὸν, δί- 
*? jbid. 3. 


9? Psal. xxxvi, 10. *! Psal. xxxiv, 2. 


IN BEATUM JOD. 


A 


D 


286 

Diviti:e impiorum somnium sunt. Quemadmodum 
enim pauperes nonnulli mensa regia in somnis frui 
sibi visi sunt, verum quie iis apparuerant, preter 
somnum et somnii errorem, nihil erant ; experrecti 
enim et oculos aperientes, nihil invenerunt ; eadem 
impii sors est el conditio : haud secus enim quam 
in somnis beatus, miser et. infortunatus est : simul 
enim ut oculos ad videndum ea quie congesserat 
aperuerit, non videt; illa enim non sunt, sed eva- 
nuerunt et perierunt ; ita impio fluxa est divitiarum 
fruitio, et faeile ab eo transfertur. 

Vins, 20. « Occurrerunt ei, sicut. aqua, dolo- 
rTeS. » 

Undique scilicet coaretantes, suffoeantes, et ad 
intima pertingentes. Symmachus 
autem pro doloribus, reddidit inexsistentiam , bo- 
norum privationem, unde dolor creatur, sic appet- 
lans. 

Vrns. 90. « Noete autem sustulit eum caligo. » 

Quemadmodum, inquit, noctis tenebrz reddunt 
omnia obscura, ut cerni non possint ; sic etiam im- 
pius, calamitate tanquam nocte tectus, non cerni- 
tur, neque in rerum natura exsistere videtur. 

Vens. 91. « Tollet autem eum estus, et abibit, 
et ventilabit eum de loco suo. » 

Variis similitudinibus destructionem impii et in- 
teritum deseribit. Perit enim, inquit, tanquam lana 
a tinea. comesta, tanquam aranex tela dissipatur, 
tanquam phantasmata qui in somnis apparent non 
subsistit, tenebrz:e eum e conspectu subducunt, tan- 
quam venti zstu ac flatu discussus abit et eva- 
nescit, et ultrice quadam potestate illum invadente, 
abripiente, et de loco suo transferente, tanquam 
pulvis a turbine ventilatur, et. instar palearum quz 
lenibus ventorum [labris jaectantur : ut. verum sit 
hoc loco illud : Queres. locum | ejus, et. non. inve- 
nietur "δὶ 

Vzns. 99. « Et projiciet super eum, et non par- 
cet. » 

Vindex, inquit, et ultor subito, instar furis, irruet 
et incidet in impium, et ira inflammatus, supplicia 
illi infligere nequaquam parcet. 


viscera usque 


VEns, 22, 95. « De manu cjus fuga fugiet: 
plaudet super eos manibus suis, et exsibilabit eum 
de loco suo. » 

Solet Scriptura Deum, tanquam hostem, introdu- 
cere, cum in impios divinum impetum ostendere 
vult: et, ne longe abeam, David in Psalmis armis 
eum induit, et jaculo instruit : Apprchende arma et 
scutum ^. Et rursus : Effunde frameam, et conclu- 
de*?. Et alibi: Arcum suum tetendit, et paravit sá- 
gittas ?. Idem. hic facit, Deum inducendo tanquam 
hostem persequentem, impium vero fuga sibi con- 


*3 Psal. vii, 13. 


VARLE LECTIONES. 


V 70. νίχησιν. 


47 


OLYMPIODORI ALEXANDRINT 


288 


sulentem, et Deum quidem tanquam devincentem, A χὴν πολεμίου, χαταδιώχοντα, φεύγοντα δὲ τὸν ἀπε- 


propter vietoriam gestientem, manus comploden- 
tem, et impium e loco suo. extrahentem, id est, de 
pristina felicitate ae commorandi loco et habitatio- 
ne deturbantem. Considera autem quod justus, qua 
par est sanctimonia, ad Deum clamet: Quo ibo a 
spiritu. tuo, et a. [acie tua. quo. fugiam ** Ὁ impius 
autem, tanquam a Deo fugere posset, et. manum 
que ad omnia pertingit evitaturus esset, aufugiat 
niliilominus apprehendatur, capiatur, et superetur 
quodque facere solent qui clamore sublato victo- 
riam testantur, super eo fiat, manuum scilicet com- 
plosio, exsibilatio, eta veteri domicilio profligatio. 


» 
, 


CAP. XXVIII. 


Vens. 1-5. « Est enim argento loeus unde fit, lo- 
€us autem auro unde percolatur. [Ceteri autem, 
unde confletur.| Etenim ferrum quidem de terra 
fit, es autem. similiter ut. lapis e:editur. [Hebraeus 
autem, e lapidibus funditur.] Ordinem posuit tene- 
bris, eL omnem finem ipse perserutatur. » 

Pro quo, Aquila, finem, Theodotio,- terminum , 
Symmachus, praescriptionem, interpretati sunt. IIoc 
autem dicere vult, quod. qui vilibus quibuscunque 
rebus ordinem prescripsit, multo magis in rebus 
liumanis hoc faciat; et quod provideat, et rerum 
omnium curam gerat, nihilque temere aut fortuito 
eveniat. Vel potius hoe dicit, cezetera quidem ma- 
nifesta esse, divinam autem dispensationem, om- 
nem conjecturam et cognitionem longe superare; 
simul etiam Verbi opificis sapientiam docet, et 
harmoniam quam mirifica et prudenti sua opera- 
tione, et ordine singulis tributo, rebus omnibus in- 
didit; nec non, quemadmodum nos discursu et in- 
lelligentia. cum ratione conjuneta ornatos honora- 
verit, nihilque indiscretum et confusum fecerit, sed 
singulis locum suum tribuerit; auri enim fodina 
argentum non profert, neque argenti vicissim au- 
rum gignit; ex una terra ferrum elToditur, ex alia 
ws a latomis eruitur. IIoc autem dixit, non quod 
montes :nei sint, sed quod arte metallica, quam 
Deus hominibus largitus est, excisi, zes et ferrum 
proferunt; sub terra enim prodict:e materiz repe- 
riuntur. Et noctis quidem tenebre luci appropin- 
quanti celunt, ac dies nocti ordinatione divina vi- 
cissim  suecedit, fitque. harum assumptio et sub- 
iractio mutua, et (ut paradoxum loquar) in:zquabi- 
litatis sequalitas quzdam. 

« Lapis, tenebre, et umbra 


Ἕ mortis, [VEns. 4] 
decisio torrentis a pulvere. » 

Lapides quidem, inquit, qui a lapicidis effodiun- 
tur, in profundo, ct sub ipsa mortis umbra jacent, 


quasi diceret, in imis terrae partibus, et alta obscu- 


ritate : pulvis autem terrze ex qua per defzecationem 
ferrum, vel alia metallica maleria fit, sub torrente 
* Psal. CXXXVIIHI, 7. 


65, τὸν δὲ ὡς νιχήσαντα, xoi ἐπαγαλλόμενον τῇ 
νίκῃ, τὰς χεῖρας ἐπιχροτοῦντα, xai τὸν ἀσεθὴ Ex. τοῦ 
τόπου αὐτοῦ ἐξέλχοντα, τουτέστιν, ἐχ τῆς παλαιᾶς 
εὐδαιμονίας, καὶ διαίτης, xaX κχατοιχίας. Ὅρα δὲ, ὅτ! 
ὁ μὲν δίκαιος ἁγιοπρεπῶς βοᾷ πρὸς Θεὸν, Ποῦ xot 
ρευθῶ ἀπὸ τοῦ πνεύματός σου, xal ἀπὸ τοῦ προσ- 
Óxov σου ποῦ φύγω; ὁ δὲ ἀσεθὴς φεύγει, ὡς 
Θεὸν διαδράσων, χαὶ τὴν πανταχοῦ φθάνουσαν χεῖρα 
διαφευξόμενος * πλὴν ἀλλὰ χαταλαμθάνεται, xo ἁλί- 
σχεται, xal ἡττᾶται, xai τὰ τῶν ἁἀλαζόντων X ἐπ᾽ 
αὐτῷ γίνεται, κρότος χειρῶν, καὶ συριγμὸς, xat τῆς 
ἀρχαίας διαίτης ἀπελασία. 


ΚΕΦ. KH. 


« Ἔστι γὰρ ἀργυρίῳ τόπος ὅθεν γίνεται, τόπος δὲ 
χρυσίῳ ὅθεν διηθεῖται. [Οἱ δὲ «οιποὶ, ὅθεν χω- 
νευθῇ. ] Σίδηρος μὲν γὰρ ἐχ γῆς γίνεται, χαλχὸς δὲ 
ἴσα λίθῳ λατομεῖται. [Ὁ δὲ Ἑδραῖος, ᾿Ἀπὸ λίθων 
χωνεύεται, ἔφη. | Τάξιν ἔθετο σχότει, χαὶ πᾶν πέ- 
pas αὐτὸς ἐξαχριθάζεται. » 

᾽Δνθ᾽ οὗ ᾿Αχύλας, Θεοδοτίων, xal Σύμμαχος, 6 
μὲν, τέλος, ὁ δὲ, πέρας, ὁ δὲ, προθεσμίαν, ἐξ- 
ἐδωχε. Τοῦτο βούλεται εἰπεῖν, ὅτι ὁ ἐν τοῖς τυχοῦσι 
τάξιν ὁρίσας, πολλῷ μᾶλλον ἐν τοῖς ἀνθρωπίνοις, χαὶ 
ὅτι προνοεῖ, χαὶ μέλει τῶν πραγμάτων αὐτῷ, χαὶ 
οὐδὲν ἁπλῶς οὐδὲ εἰχῇ γίνεται. Ἢ μᾶλλον ἐχεῖνό 
φησιν, ὅτι τὰ μὲν ἄλλα δηλά ἐστιν, ἣ δὲ τοῦ Θεοῦ 
οἰχονομία ἁτέχμαρτος χαὶ ἄγνωστος " xai ὁμοῦ μὲν 
διδάσχει τὴν τοῦ δημιουργοῦ Λόγου σοφίαν, xal τὴν 
ἁρμονίαν ἣν τοῖς πᾶσιν ἐπέθηχεν, ὑπερφυῶς χαὶ σο- 
φῶς αὐτὰ ἐξεργασάμενος, xa τάξιν ἑχάστῳ δεξω- 
χώς " ὁμοῦ δὲ χαὶ ὅπως ἡμᾶς ἐτίμητε, λογισμῷ 
χοσμήσας xai γνώσει λογιχῇ, xal ὅτι οὐδὲν ἄκριτον 
παρ᾽ αὐτοῦ πεποίηται, ἀλλὰ τόπον ἑχάστοις ἀφώρι- 
σεν * οὔτε γὰρ ἡ χρυσῖτις γῇ ἄργυρον φέρει, οὔτε 
ἢ ἀργυρῖτις χρυσόν * χαὶ ἐξ ἄλλης μὲν σίδηρος 
μεταλλεύεται, χαλχὸς δὲ ἐξ ἑτέρας λατομεῖται. 
Τοῦτο δὲ εἶπεν, οὐχ ὅτι χαλχᾶ ὄρη τυγχάνουσιν, 
ἀλλ᾽ ὅτι λατομούμενα χατὰ τὴν δοθεῖσαν ἀνθρώποις 
ὑπὸ Θεοῦ μεταλλιχὴν Y τέχνην, χαλχὸν χαὶ σίδηρον 
φέρουσι, τῶν προειρημένων ὑλῶν ὑπὸ γῆς εὑρισχο- 
μένων. Καὶ τὸ μὲν τῆς νυχτὺς σχότος παραχωρεῖ τῷ 
φωτὶ πλησιάζοντι, ἡ δὲ ἡμέρα τῇ νυχτὶ ὑπεξίστα- 
ται, κατὰ τὴν θείαν διάταξιν, xat γίνεταί τις τούτων 
πρόσληψίς τε xax ἀνθυφαίρεσις, xal τῆς ἀνισότητος 
ἰσότης, ἵν᾽ εἴπω τι καὶ παράδοξον. 


« Λίθος, σχοτία, χαὶ σχιὰ θανάτον, διαχοπὴ χει- 
μάῤῥου ἀπὸ χονίας. » 

Δίθοι μὲν, φησὶν οἱ μεταλλευόμενοι ἐν βάθει που 
χεῖνται, xal ὑπ᾽ αὐτὴν τοῦ θανάτου τὴν σχιὰν, ἵνα 
εἴπῃ, ἐν τοῖς κατωτάτω, xai ἐν σχοτίᾳ βαθείᾳ * ἡ δὲ 
τῆς γῆς τοιάδε χόνις, ἀφ᾽ ἧς διυλιζομένης, σίδηρος ἣ 
ἄλλη τις ὕλη μεταλλιχὴ γίνεται, ὑπὸ χειμάῤῥουν χαὶ 


VARUE LECTIONES. 


τέσ. ἀλαλαζήντων. Y c. μεταλλευτιχήν, 


939 


IN BEATUM JOD. 


290 


χονίαν κρύπτεται. Ἢ σαφέστερον εἰπεῖν, ἡ εἰς γένε- A et vlarea latet. Vel, ut apertius dieam, materia quae 


σιν τυχὸν σιδήρου χρήσιμος ὕλη, πολλάκις ἐν ὕδασιν 
εὑρίσχετα:, χαὶ διαχοπτομένη χονία τις ὑπὸ χειμάῤ- 
fou τὸν σίδηρον ἔθρεψεν. Ἴσως δὲ ἄλλην ὠδίνει διά- 
γοιαν τὰ προχείμενα,, ὅτι xal λίθους τοὺς ἐν βάθει 
χειμένους, χαὶ οἷον ἐῤῥιζωμένους, φορὰ χειμάῤῥου 
εἰς τοὐμφανὲς ἤγαγε, τὴν ὑποχειμένην γῆν διαχό- 
ψασα, xai τὴν ἀστήριχτον χονίαν χατασύρασα. 

« Οἱ δὲ ἐπιλανθανόμενοι ὁδὸν διχαίαν ἡσθένησαν, 
ἐχ βροτῶν ἐσαλεύθησαν. » 

* Τὸ συμθαῖνον περὶ τὰς τῶν ποταμῶν χαράδρας, 
εἰχόνα xa παράδειγμα τοῦ ὀλέθρου τῶν ἁσεθῶν πε- 
ποίηται. Ὥσπερ γὰρ, φησὶν, 5| χονία ὑπὸ τοῦ χει- 
μάῤῥου διακόπτεται χαὶ παρασύρεται * οὕτω xa οἱ 
μὴ ἡδρασμένοι ἐν τῷ χαλῷ, μηδὲ μεμνημένοι τῆς 
εἰς ἀρετὴν φερηύσης ὁδοῦ, ὥστε ἐν αὐτῇ περιπατεῖν, 
ἀσθενοῦσί τε xol τῆς ἐν f| ἑστήχατιν εὐδαιμο- 
νίας ἀποπίπτουσι, χαὶ ἐξ ἀνθρώπων ἁρπάζονται. 


ἐστράφη ὡσεὶ πῦρ. » 

Εἰπὼν ὅτι γῇ ἡ μέν τις χρυσὸν, ἣ δὲ ἄργυρον, ἣ 
6E χαλχὺν, dj δὲ σίδηρον φέρει * προστίθησι νῦν ὅτι 
ἑτέρα πάλιν γῇ χατασπειρομένη, χαὶ ἐν ταῖς ἰδίαις 
λαγόσιν ὑποδεχομένη τὰ σπέρματα, εἶτα ὥσπερ πυρὶ 
τῇ οἰχείᾳ θέρμῃ διαλύσασα τὸ χαταθληθὲν, χαὶ 
τοῦτο τῇ ἐνούσῃ αὐτῇ σπερματιχῇ δυνάμει πολυπλα- 
σιάσασα, ἀναδίδωσι τὸν ἄσταχυν sl; ἄρτου ποίησιν. 
Ἔστι δὲ xal εἰς δύο ἐννοίας τὸν στίχον μερίσαντας 
οὕτω νοῆσαι, ὅτι YT, ἡ μὲν εἰς σπερμάτων ὑποδοχὴν 
ἐπιτηδεία, ἢ 6E θειώδης ἐστί. Τὸ γὰρ, Ὡσεὶ πῦρ 
ἐστράφη ὑποκάτω αὐτῆς, ἀντὶ τοῦ, Οὕτω τρέφει 
πὸ θεῖον, ὡς δοχεῖν ὅτι πῦρ χάτωθεν αὐτῆς ὑπεστό- 
ρεσται. 

« Ἰόπο: σαπφείρου οἱ λίθοι αὐτῆς, xal χῶμα χρυ- 
σίον αὐτῷ. » 

* Γῆ, φησὶν, ἡ μὲν τοὺς τιμίους λίθους ἀναδίδωσι, 
«ἧς δέ ἐστί τι χῶμα, ὅπερ ἑψόμενον, εἰς χρυσοῦ 
συμθάλλεται γένεσιν. 

« Toí6og ἣν οὐχ ἔγνω αὐτὴν πετεινὸν, xai οὐ 
παρέθλεψεν αὐτὴν ὀφθαλμὸς γυπὸς, χαὶ οὐχ ἐπά- 
τῆσαν αὐτὸν υἱοὶ ἀλαζόνων, οὐ παρῆλθεν ἐπ᾽ αὐτῆς 
λέων. » 

Ταύτην, φησὶ, τὴν ὁδὸν τῆς μεταλλιχκῆς 2 τέχνης , 
οὗ γυψὶ τοῖς ὀξυωπεστάτοις, xa ἄνωθεν ἐξ ὕψους τὰ 
ἐν βάθει χείμενα χαθορῶσιν,, οὐδὲ τοῖς λοιποῖς πε- 
τεινοῖς ὁ Θεὸς ἐδωρήσατο * οὐδὲ λέοντες, ἣ τὰ ἕτερα 
μεγάλα θηρία (ταῦτα γὰρ υἱοὺς ἀνἸαζόνων χαλεῦ) 
ταύτην εἰλήφασιν παρὰ Θεοῦ σοφίαν, ἀλλ᾽ ἣ μόνος 
ἄνθρωπος. 

« Ἐν ἀχροτόμῳ ἐξέτεινε χεῖρα αὑτοῦ, κατέστρεψε 


ιν 
δὲ ἐχ ῥιζῶν ὄρη, θῖνας ὃὲ ποταμῶν διέῤῥηξε. » 


[ 


* "Avv δὲ τοῦ, θῖγας, Θεοδοτίων μὲν, ὀχυρώματα, 
Σύμμαχος δὲ, ῥεῖθρα, ἐξέδωχεν. "H γε μὴν τῶν ῥη- 
τῶν διάνοια χατὰ μέν τινας αὕτη, ὅτι ὁ ὑπὸ Θεοῦ 


ad gignendum ferrum, exempli grata, utilis est, 
Siepenumero in aquis reperitur, et glarea a torrente 
proscissa ferrum nutrit. Forte etiam alium sensum 
hc verba parturiunt, quod scilicet. torrentis im- 
petus terram substratam proscindens, οἱ instabilem 
glaream. secum abripiens, lapides qui in. profundo 
jacent, et quasi radicibus nixi sunt, in apertum 
proferat, 

« Et qui obliviscuntur. viam justam, infirmati 
suut: ex hominibus commoti sunt. » 

Id quod in fluviorum salebris accidere solet, ima- 
ginem et exemplar exitii impiorum facit. Quemad- 
modum, inquit, arena a torrente diseinditur et abri- 
pitur; ita qui in eo quod bonum et honestum est 
minime stabiliuntur, neque memores sunt. vie quae 
ad virtutem ducit, ut in ea ambulent, infirmi sunt, 
et e felicitatis statu in. quo erant decidunt, οἵ ex 
hominum conspectui abripiuntur. 

Vrns. 5. « Terra, ex ea egredietur panis, de sub- 
tus ea versatum est sicut ignis. » 

Cum dixisset. quod quidam terra aurum, alia 
argentum , alia zs, alia ferrum producat, addit 
nune quod alia sit terra qua seminetur, et semina 
in suis sulcis suscipiat, ac deinde nativo suo calore, 
tanquam igne, injeetum semen dissolvat, et per 
insit»? facultatis seminalis multiplicationem, spicam 
emittat, unde panis confici possit. Potest etiam et 
versus in geminum sensum divisus sic intelligi , 
quod alia quidem terra ad seminum receptionem 
idonea, alia vero sulphurea sit. Illud enim : Sicut 
ignis subtus ea versatum est, id est, Jt sul- 
phur intus alit, ut ignis videatur ei substratus 
esse. 

Vrns. 6. « Locus sapphiri lapides ejus, et ager 
aurum ei. » 

Hec quidem, inquit, terra lapides pretiosos pro- 
ducit, alterius autem pars egesta, et in fornace 
cocta, auro progignendo conducit. 

Vrns. 7, 8. « Semita quam non cognovit avis, nee 
vidit eam oculus vulturis, et non calcaverunt eam 
filii superborum, non transiit super eam leo. » 


Deus, inquit, hane artis metallic: viamn non vul- 
turibus, qui acerrimi sunt visus, et ex alto cernunt 
ea qui in profundo posita sunt, neque reliquis 
volucribus, largitus est; neque leones, et ali: 
ferije magnas (quas superborum filios vocat) hane 
sapientiam, qui homini soli data est, a Deo aece- 
perunt. 

Vrns. 9. « In durissimo lapide extendit manum 
suam, et evertit a radicibus montes, et ripas flu- 
minum dirupit. » 

Pro, ripis, Theedotio quidem, munimenta, Sym- 
macehus aulem, fluenta, interpretatus est. Verbo- 
rum autem sensus juxta nonnullos hic est, quod 


VARLE LECTIONZS. 


* [c. μεταλλευτιχῆς. 


ool 


ἐὺ 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


292 


homo a Deo. edoctus, ne montium quidem vertices A συνετισθεὶς ἄνθρωπος, οὐδὲ τὰς τῶν ὁρῶν χορυφὰς 


intactos reliquerit; sed parefaciens et perrumpens 
petras przduras, fontes aquarum inde cum impetu 
fluentes evocaverit, et editos quosdam montes cum 
reliqua terra complanaverit. Verum, mea opinione, 
non ut fontes investiget homo, ferreum instrumen- 
tum silicibus et petris prieduris immittit, montes 
evertit, et fluminum ripas perfringit; sed venas 
quasdam auri eL argenti, vel materiam aliam me- 
tallicam sollicite indagans, lapides curiosius scruta- 
(nr, montes perfodit, et quod in fluviorum fundo 
est, rimatur. 

Vrns. J0. « Oinne. vero. pretiosum vidit. oculus 
meus. » 

Dixit supra, solum hominem harum rerum scien- 
tia imbutum esse; quare, cum homo sit qui hzec 
loquatur, quod generi humano commune est, sibi 
appropriat, dieitque : Nihil quod praeclarum οἱ 
pretiosum hominum judicio habetur meam inven- 
tionem et intellectum fugit, sed cuncta inda- 
gans, singulorum naturam perspexi et assecutus 
sum. n 

Vens. 11. « Et. altitudines fluminum revelavit. » 

'Theodotio autem, scrutatus est, ac si diceret : 
Nihil non investigatum reliquit, sed propter ma- 
gnam ejus et. seduiam diligentiam , vel potius sa- 
pientiam a Deo ipsi concessam, etiam ea qua sub 
aquis mersa latent, cognita illi erant. 

« Et ostendit. virtutem suam in lumine. » 

Id est, In apertum protulit, et facultatem et gra- 
tiam sibi a Deo tributam palam omnibus osten- 
dit. 

Vrns. 12, 12. « Sapientia autem unde inventa 
est? [Ceteri autem , ubi invenietur?| Et qualis locus 
est scienti:e? Non novit homo viam ejus, neque 
inyenta estin hominibus. » 

Aquila vero, ordinem , Theodotio, intelligentiam , 
et Symmachus , pretium, interpretatus est. Sapien- 
liam hoe loco, ut volunt nonnulli, opifices rerum 
causas et rationes appellat, quibus condita sunt 
universa, et gubernantur. Hee enim, inquit, sa- 
pientia, quam homines e terra. oriundi capere non 
possunt, in nullo loco, prout materi: supradicte, 
inveniri potest; sed peculiariter, ut sine errore et 
reció cursu saltem ad partem ejus aliquam perve- 
niamus, Deo preceplore egemus: perfectio enim 
in hae vita non est, sed in xnigmate videmus "ὃ; 
idcirco, inquit, viam ejus mortalis non novit, prout 
scire eam oportet. 

Vrns. 15, 16. « Non. dabit conclusuram pro ea, 
ct non pendetur argentum commutatio ejus, et non 
conferetur auro Sophir. » 

Symmachus mon rejicietur dixit, pro mon confe- 
retur; et Aquila pro Sophir transtulit, primo. So- 
phir autem, prout supra dictum est, regio Indiae 
csl, circa quam lapides pretiosi et aurum pr:estan- 
tissimum gignitur. Sapientiam autem cum omnibus 


* [ Cor, xu, 19, 


D 


ἀνεπάφους εἴασεν, ἀλλὰ τὰς ἀχροτόμους ἀναστομώ- 
σας χαὶ ἀναῤῥήξας, ῥοιζηδὸν ἐχεῖθεν πηγὰς ὑδάτων 
ἐξεχαλέσατο, χαὶ ὅρη δέ τινα ἀνεστηχότα πρὸς τὴν 
λοιπὴν γῆν ἐξωμάλισε. Κατ᾽ ἐμὲ δὲ xo τὴν ἐμὴν 
δόξαν, οὐχὶ πηγὰς ὑδάτων μαστεύων ὁ ἄνθρωπος, 
ταῖς ἀχροτόμοις πέτραις ἐπιδάλλει τὸ ἐγχειρίδιον, 
xa ὄρη καταστρέφει, xal ποταμῶν ὄχθας ῥήγνυσιν * 
ἀλλὰ φλέθας τινὰς χρυσίτιδας, T] ἀργυρίτιδας, ἣ ἑτέ- 
ρᾶν ὕλην μεταλλιχὴν πολυπραγμονῶν, xat λίθους 
περιεργάζεται, χαὶ ὄρη διορύττει, χαὶ βάθη ποταμῶν 
ἐρευνᾷ. 
« Πᾶν δὲ ἔντιμον εἶδέ μου ὁ ὀφθαλμός. » 


Εἶπεν ὅτι τὰ τοιαῦτα μόνος ὁ ἄνθρωπος ἐσοφίσθη" 
ἐπεὶ δὲ χαὶ ὁ αὐτὸς ὁ ταῦτα λέγων ἄνθρωπος Ἦν, τὸ 
χοινὸν εἰς ἑαυτὸν ἀναδεχόμενος, φησὶν, ὅτι Οὐδὲν τῶν 
παρὰ ἀνθρώποις χαλῶν χαὶ τιμίων τὴν ἐμὴν εὕρεσιν 
χαὶ χατάληψιν διαπέφευγεν, ἀλλὰ πάντα ζητήσας 
εἶδον xal χατέλαθον. 


« Βάθη δὲ ποταμῶν ἀνεχάλυψεν. » 

* Ὁ δὲ Θεοδοτίων, ἐξηρεύγησεν * ἵνα εἴπῃ, Οὐδὲν 
ἀφῆχεν ἀζήτητον, ἀλλὰ χαὶ αὐτὰ τὰ ὑπὸ τὸ ὕδωρ 
λανθάνοντα εἰς γνῶσιν αὐτῷ ἧχεν, Ex πολλῆς 
ἄγων πολυπραγμοσύνης, ἣ καὶ θεοσδότου πσοφία-, 


« δειξε 0E αὑτοῦ δύναμιν εἰς φῶς. » 

* Τουτέστιν εἰς τὸ φανερὸν ἐξήγαγε, xal δή- 
)nv ἔθηκε τὴν δοθεῖσαν αὐτῷ παρὰ Θεοῦ δύναμιν xal 
χάριν. 

« Ἡ δὲ σοφία πόθεν εὑρέθη ; [0ὲ δὲ JAouxol, εὖ- 
ρεθήσεται :) Ποῖος 6& τόπος ἐστὶ τῆς ἐπιστήμης ; 
οὐχ οἷδε βροτὸς ὁδὸν αὐτῆς, οὐδὲ μὴν εὑρέθῃ ἐν ἀν- 
θρώποις. » 

"᾿Αχύλας δὲ, xaY Θεοδοτίων, χαὶ Σύμμαχος,; ὁ μὲν, 
τάξιν, ὃ δὲ, σύνεσιν, ὁ δὲ, τίμημα, ἐξέδωχε. Σο- 
φίαν ἐνταῦθα, χαθά τισιν ἔδοξε, τοὺς δημιουργιχοὺς 
λόγους χαλεῖ, xa0' οὺς τὰ ὄντα πεποίηται, xol διεξ- 
άγεται. Ταύτην γὰρ, φησὶ, τὴν σοφίαν, ἀχώρητον οὖ- 
σαν τοῖς ἀπὸ γῆς, οὐκ ἐν τόπῳ τινὶ δυνατὸν εὑρεῖν, 
ὡς τὰς προῤῥηθείσας 
διδασχάλου δεόμεθα, ἐφ᾽ ᾧ μέρει γοῦν αὐτῆς ἐπιλα- 
θεῖν ἀπλανῶς * οὐ γὰρ ἐν τῷ νῦν βίῳ τὸ τέλειον, 
ἀλλὰ βλέπομεν ἐν αἰνίγματι - διὰ τοῦτο, ὡς 
δεῖ εἰδέναι, φησὶν, οὐχ οἷδε βροτὸς τὴν ὁδὸν αὖ- 


τῆς. 


ὕλας τυχὸν, ἀλλ᾽ ἰδικῶς Θεοῦ 


« Οὐ δώσει συγχλεισμὸν ἀντ᾽ αὐτῆς, xoY oU στα- 
θήσεται: ἀργύριον ἀντάλλαγμα αὐτῆς, χαὶ οὐ συμθα- 
σταχθήσεταν χρυσίῳ Σωφίρ. » 

᾿Αχύλας ὃὲ xaX Σύμμαχος, ὃ μὲν ἀντὶ τοῦ, οὐ 
συμύασταχθήσεται, οὐκ ἀναδιληθήσεται, εἶπεν * 
ὁ δὲ ἀντὶ τοῦ, Σωρφεὶρ, πρωτείῳ, ἐξέδωχε. Σωφεὶρ 
δὲ, ὡς χαὶ ἐν τοῖς ἔμπροσθεν εἴρηται, χώρα τίς ἐστίν 
ἐν Ἰνδοῖς, περὶ ἣν οἱ πολύτιμοι τῶν λίθων πεφύχασι 


£53 


IN BEATUM 108. 


294 


νίνεσθαι, xaX χρυσίον χάλλιστον" συγχρίνει δὲ τὴν A qui» humano diseursu et intelleetu. inveniuntur, 
4 


σοφίαν πᾶσι τοῖς ὑπὸ τοῦ λογισμοῦ εὑρεθεῖσι, xo 
δείχνυσι ταύτην χατὰ πολλὴν περιουσίαν ὑπερφέρου- 
σαν, χαὶ οὗτε (vtov οὖσαν, ὡς τὰ ἄλλα, οὔτε ταῖς 
τιμιωτάταις τῶν ὑλῶν ὅλως ἐρχομένην εἰς σύγχρι- 
σιν" οὐ δώσει γάρ τις ἀντ᾽ αὐτῆς ὅλους θησαυροὺς, 
ὥστε αὐτὴν ὠνήσασθαι" συγχιϊεισμὸν γὰρ ὀνομάζει 
τὰ χρήματα, διὰ τὸ ταῦτα ἀσφαλῶς ἡμᾶς συγχλείειν" 
οὐδὲ ἀντισταθ μηθήσεταί τι αὐτῇ * τοῦτο γὰρ τὸ, οὐ 
συμδασταχθήσεται, ὡς ἐπὶ πλαστίγγων" οὐδὲ 
ἀντισωθήσεται αὐτῇ χρυσίον πρωτεῖον, οὐχ ἀργυ- 
ρίου πλῆθος ἀντιταλαντευθήσεται " οὐδὲν γὰρ τούτου 
τοῦ χτήματος ἴσον, οὐδὲν ἀντάξιον τῆς σοφίας λέγει. 

€ Ἐν ὄνυχι τιμίῳ χαὶ σαπφείρῳ " οὐχ ἰσωθήσεται 
αὐτῇ χρυσίον χαὶ ὕαλος. » 

* Οὐδὲ τῷ λεγομένῳ ὄνυχι λίθῳ, εἴτουν σαρδόνυχι, 
ἡ σοφία παραθληθήσεται, ἣ σαπφείρῳ, ἣ χρυσίῳ, 
ἣ τῷ διαυγεῖ χρυστάλλῳ, τοῦτον γὰρ ἐχάλεσεν ὕα- 
Ao» διὰ γὰρ τὸ σπάνιον εἶναι τὸ τῆς σοφίας χρῆμα 
χαὶ θεόσδοτον, διὰ τοῦτο χαὶ πάσης τιμίας ὕλης 
εἐπέχεινα. 

€ Καὶ τὸ ἄλλαγμα αὐτῆς σχεύη χρυσᾶ. » 

* CA" οὗ ὁ Σύμμαχος, Οὐδὲ ἀντικατα.1.1αγήσε- 
ται σχεύεσι χρυσοῖς. Οὐδὲ γὰρ δύναται ταῦτα τῆς 
σοφίας εἶναι ἀντάλλαγμα, 

« Μετέωρα χαὶ γαδὶς οὐ μνησθήσεται. » 


Τὸ, γαδεὶς, τὰ ἐπηρμένα ἔοιχε σημαίνειν * οὕτω 
γοῦν λέγεται χαὶ τὸ ὑπερέχον τοῦ χείλους τοῦ μεδί- 
pyou* ὁ γὰρ Σύμμαχος οὕτως ἐχδέδωχεν, 'Yw^nAà 
καὶ ὑπερηρμένα οὐ μνησθήσεται" ἵνα εἴπῃ, ὅτι 
πρὸς σύγκρισιν τῆς σοφίας οὐδὲ μνήμης εἰσὶν ἄξια 
πάντα τὰ παρὰ ἀνθρώποις δοχοῦντα ὑψηλά τε εἶναι 
χαὶ τίμια. 

« Καὶ ἕλχυσον σοφίαν ὑπὲρ τὰ ἐσώτατα. » 

* "Ecócaca δὲ τὰ ἐν τοῖς ταμείοις ἔνδον ἀποχεί- 
μενα χρήματά φησιν" ὅθεν ᾿Αχύλας οὕτως ἐχδέδωχε, 
Γαυχὺ δὲ σοφία παρὰ τὰ περίθλεπτα, παραδηλῶν 
ὅτι χειμήλια ἐνόησε τὰ ἐσώτατω " τὰ γὰρ μάλιστα 
τιμιώτατα, οὐχ ἐν τῷ προχείρῳ, ἀλλ᾽ ἐν τοῖς ἔνδον 
χαὶ ἀποχρύφοις ἀποτιθέμεθα. Ὑπὲρ ταῦτα οὖν, 
φησὶ, τὴν σοφίαν σπάσον χαὶ χάτασχε. 


« Οὐχ ἰσωθήσετα! αὐτῇ τοπάζιον Αἰθιοπίας, χρυ- 
cio χαθαρῷ οὐ συμθασταχθήσεται. » 

* Aifoz διαυγέστατος τὸ τοπάζιον. Τὸ δὲ, οὐ συμ- 
δασταχθήσεται, ἀντὶ τοῦ, οὐχ ἀντισταθμηθήσεται" 
τὰ γὰρ ἀντισταθμώμενα, εἰς ἑκατέρας τὰς πλάστιγ- 
yas χείμενα, συμθαστάζεται - ἣ, ὅτι ὁ ταύτην 
χτησάμενος, οὐχ ἂν ἀνάσχοιτο σὺν χρυσίῳ χαὶ αὐτὴν 
ἐπιφέρεσθα:, ἀλλὰ ταύτην μόνην. 

Ἢ δὲ σοφία πόθεν εὑρέθη; ποῖος δὲ τόπος ἐστὶ 
τῆς συνέσεως ; λέληθε 
πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ 


πάντα ἄνθρωπον, χαὶ ἀπὸ 
ἐχρύθη. Ἧ ἀπώλεια χαὶ ὁ 
θάνατος εἶπαν, ᾿Αχηχόαμεν δὲ αὐτῆς τὸ χλέας. » 


Αἱ μὲν μεταλλιχαὶ, φησὶν, ὕλαι, χαὶ πάντα τὰ 
ἀπηριθμημένα, ἐν τόποις τισὶν εὑρίσχονται, τὸ δὲ 
τῆς σοφίας χλέος ἔφθασε μὲν xal μέχρι τῶν χατα- 


comparat, illamque longe pr:estantiorem esse os- 
tendit, quie. nee. pretio ullo, ut alia, acquiri, aut 
cum rebus pretiosissimis in comparationem omnino 
venire possit : non enim, si omnes suos thesauros 
erogaverit, emere eam quispiam potest (pecunias 
enim conclusuram vocat, quia illas diligenter et. in 
Quto nos concludamus), neque quidquam cum ea 
tanquam in eadem statera trutinabitur, idem. enim 
valet illud, conferetur ; aurum optimie noble. ei non 
adarquabitur, nee argenti summa copiosa contra 
appendetur : nihil enim huic possessioni par οἱ 
wquale, nihil sapienti: zequiparandum esse dicit. 

« In onyche pretioso et sapphiro ; [VEns. 17] non 
squabitur ei aurum et vitrum. » 

Sapientia neque cum lapide pretioso qui onyx sive 
sardonyx dicitur, neque cum sapphiro, vel auro, 
aut pellucido erystallo, quod vitrum nominavit, 
comparabitur : sapientia enim cum res rara sit, et 
a Deo concedatur, omnem pretiosam materiam ex- 
superat, 

« Et commutatio ejus vasa aurea. » 

Pro quo Symmachus, Neque commutabitur. vasis 
aureis; h»c enim cum sapientia compensari ne 
queunt. 

Vrns. 18. « Sublimia et Gabis non erunt in me- 
moria. » 

Gabis ea quxe in altum elevantur, videtur signi- 
ficare; sic enim pars labri qu:e in medimno eminet 
appellatur; et. Symmachus sic interpretatus est : 
Excelsa et elevata non commemorabuntur ; ac si di- 
ceret : Quzecunque hominum :estimatione sublimia et 
pretiosa esse videntur, si cum sapientia conferan- 
tur, ne memoria quidem digna sunt. 

« Et attrahe sapientiam super intima. ». " 

Intima dixit bona. quie in promptuariis intus 
recondita. servantur ; unde Aquila sie reddidit : Sa- 
pientia superat. dulcedine ea qua conspicua et illu- 
stria sunt, ostendens, se per intima pretiosam su- 
pelleetilem | intellexisse; qui: enim pra .eateris 
pretiosa sunt, non in aperto aditu, sed in interio- 
ribus et abditis recessibus recondimus. Super hzc, 
inquit, sapientiam attrahe et retine. 

Vins. 19. « Non :quabitur ei topazium ZEthio- 
pie; auro puro non conferetur. » 

Topazium lapis est maxime pellucidus. Tlud au- 
tem, Non conferetur, id est, in. statera. non. contra 
appendetur; quie enim invicem librantur, utrique 
lanci imposita simul portantur : vel, quia qui hanc 
possidet, nollet eam una cum auro, sed solam tan- 
tum gestare, 

Vrgns. 20-22. « Sapientia autem unde inventa 
est? et qualis locus est intelligentie ? latuit omnem 
hominem, et a volucribus cceli abscondita est. Per- 
ditio οὐ mors dixerunt, Audivimus vero ejus gio- 
riam. » 

Materie, inquit, metalliee, et quxcunque alia 
enumerata sunt, in locis quibusdam reperiuntur , 
sapienti: autem laus etiam ad inferos penetravit - 


995 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


26 


c ΕΙΣ Eoi Res AELIAN EAS ah z " 
ipsa vero sapientia, qua res divina et. invisibilis A x0ovitv* αὐτὴν δὲ τὴν σοφίαν, πρᾶγμα θεῖον xai 


est, ae solo Dei munere hominibus tribuitur, neque 
ab hominibus, multo minus ἃ creatura irrationali 
(quam per volucres significavit) in ullo loco com- 
prenendi potest. Dicunt vero nonnulli, non de una 
vademque sapientia eum disserere , sed supra qui- 
dem de entium cognitione verba fecisse, hie vero 
de vit:e conversatione ex Dei proseripto, quam 
eliam merito. intelligentiam vocal, utpote qux circa 
illud quod optabile est, versetur. Hane, inquit, ho- 
mines simul, et angeli qui de ccelo lapsi sunt, obli- 
vioni tradiderunt, unde morle et perditione qua 
illorum naturis conveniat, delenti sunt. 

Vins. 25. « Dominus bene cognovit viam ejus 
Symmachus vero, intellexit, interpretatus est], et 
ipse novit locum ejus. » 

ld est, radicem ejus, et quomodo, et unde scatu- 
rial, et instar fontis emanet. 

25. « Ipse enim omne quod est sub 
culo perspicit, nota habens omnia quie in terra, 
omnia quie fecit. 

Qui cuneta, inquit, novit, utpote qui ea creaverit, 
ille viam etiam sapienti: cognoscit. 


VYgns. 24, 


« Ventorum. libiamentum, aquarum mensuras 
[Vrns. 26] quando fecit. [Pro quo Symmachus, 
Aquam vero exequavit mensura. Aquila autem, 
Aquam libravit 3n commensuratione.] Sie videns 
numeravit, et. viam in concussione voces. » [Sym- 
maclus autem, ad strepitum vocum.] 

Quod dicit vero ejusmodi est : Hic tonitrua, quae 
aere concusso fiunt, prxparavit; illa enim, voces 
in concussione, appellat. Verborum autem simul 
junctorum hie seusus est : Hic videns voces in 
cencussione, vjam etiam earum numeravit, id est, 
rationes, causas, progressum, et motum sonorum 
qui a tonitru excitantur, novit. 

Vrns. 17. « Tunc. vidit eam, et exposuit cam; 
cum parasset, invesligavit. » 

Pro quo Theodotio, Ordinavit eam οἱ scrutatus 
est eam. Qui omnia, inquit, opera sua debita men- 
sura et proportione fecit, ita ut neque venti im- 
modica violentia terre incolis damnum inferant, 
neque nimius aquarum impetus terram destruat, 
vel inundet; qui postquam tonitrua non sine utili- 
lale. fabricatus esset, et, ut. verbo absolvam, cum 
prudenter omnia pr:eparasset, ac diligenter inve- 
stigasset, sive cognovisset, ac deinde in medium 
produxisset, et quod valde bona essent, contem- 
platus esset ac vidisset; tunc nobis etiam sapien- 
liam suam, in operibus tanquam in tabella propo- 
sitam, explicavit; et ex horum pulchritudine, et 
inagnitudine, sapientiae ejus invisibilia comprehen- 
dere possemus, lllud autem, Cum parasset, ipvesti- 
gavit, non ideo dicit quia de operibus suis antea 
deliberarit ; Deus enim praevia consultatione ad opus 
producendum non indiget, simul enim vult ei in 


VARIE LECTION 


tc. del. 7; μή. 


ἀόρατον, xa £x μόνης θείας δωρεᾶς ἀνθρώποις yo- 
ρηγούμενον, οὐχ ἔστιν ἔν τινι τόπῳ χαταλαθεῖν, οὔτε 
ἀνθρώπους, οὔτε πολλῷ μᾶλλον τὴν ἄλογον φύσιν, 
διὰ τῶν πετειγῶν δηλουμένην. Τινὲς δέ φασιν, ὅτι 
οὐ περὶ τῆς αὐτῆς διαλέγεται σοφίας * ἀλλ᾽ ἀνωτέρω 
μὲν περὶ τῆς τῶν ὄντων γνώσεως ἔλεγεν, ἐνταῦθα 
δὲ περὶ τῆς χατὰ Θεὸν πολιτείας, ἣν χαὶ σύγεσιν 
εἰχότως χαλεῖ, ἅτε περὶ τὸ αἱρετὸν ἣ μὴ ἃ στρεφο- 
μένην. Ταύτης οἵ τε ἄνθρωποι, φησὶν, ἐπελάθοντο, 
χαὶ οἱ τῶν οὐρανῶν ἐχπεσόντες ἄγγελοι, ὅθεν θανάτῳ 
xai ἀπωλείᾳ χεχράτηνται χαταλλήλως ταῖς φύσεσιν. 


t Ὁ Θεὸς εὖ συνέστησεν αὐτῆς τὴν ὁδὸν [ὁ δὲ 
Σύμμαχος, συνῆχεν, ἐκδέδωκεν), αὐτὸς δὲ οἷδε τὸν 


B τόπον αὐτῆς.» 


D 


* Τουτέστι, τὴν ῥίζαν αὐτῆς, xal ὅπως, xal ὅθεν 
ἀναθλύζει: τε χαὶ πηγάζει. 

« Αὐτὸς γὰρ τὴν ὑπ᾽ οὐρανὸν πᾶσαν ἐφορᾷ, εἰδὼς 
τὰ ἐν τῇ γῇ, πάντα ἃ ἐποίησεν. » 


" Ὁ πάντα, φησὶν, εἰδὼς, ἅτε καὶ ποιήσας αὐτὰ, 
οὗτος χαὶ τῆς σοφίας τὴν ὁδὸν ἐπίσταται. 

« ᾿λνέμων σταθμὸν, ὕδατος μέτρα ὅτε ἐποίησεν. 
[Ἀνθ᾽ οὗ ὁ μὲν Σύμμαχος, Ὕδωρ δὲ ἐξίσωσε μέ- 
vpp* ὁ δὲ ᾿Αχύ.ϊας, Kao ὕδωρ ἐσταθμήσατο ἐν xa- 
ταμετρήσει.] Οὕτως ἰδὼν ἠρίθμησε, xal ὁδὸν ἐν τι- 
νάγματι φωνάς. » ['O δὲ Σύμμαχος, εἰς χτύπον φω- 
γῶν.] 

* Ὃ δὲ λέγει τοιοῦτόν ἐστιν " Οὗτος ἡτοίμασε xot 
τὰς βροντὰς, ἃς τινασσόμενος ἀὴρ ἀποτελεῖ" ταύτας 
γὰρ χαλεῖ ρωγὰς ἐν τινάγματι. Ἡ δὲ σύνταξις αὕτη" 
Οὗτος ἰδὼν τὰς ἐν τινάγματι φωνὰς, ἠρίθμησε καὶ 
τὴν ὁδὸν αὐτῶν, τουτέστι, γινώσχει xat τοὺς λόγους, 
xai τὰς αἰτίας, xo τὴν πορείαν xal χίνησιν τῶν 
χατὰ τὰς βροντὰς ψόφων. 

« Τότε εἶδεν αὐτὴν, χαὶ ἐξηγήσατο αὐτήν " ἕτοι- 
μάσας ἐξιχνίασεν. » 

'Av0' οὗ Θεοδοτίων, Διέταξεγ' αὐτὴν, καὶ ἐξ- 
ηρεύνησεν αὐτήν. Ὃ πάντα, φησὶ, τὰ ποιήματα 
συμμέτρως χαὶ ἀναλόγως δημιουργῆσας, ὡς μῆτε 
ἀνέμους τῇ ἀμετρίᾳ τοὺς ἐπὶ γῆς λυμαίνεσθαι, μήτε 
τῶν ὑδάτων τὴν φορὰν ἐξ ὑπερδολῆς διαλύειν, ἣ xat 
ἐπιχλύζειν τὴν γῆν, χαὶ τὰς βροντὰς δὲ χρησίμως 
χατασχενάσας, χαὶ ἁπλῶς πάντα σοφῶς ἑτοιμάσας, 
χαὶ ἀχριθῶς ἐξιχνιάσας, εἴτουν εἰδὼς, εἶτα χαὶ εἰς 
φανερὸν ἀγαγὼν, χαὶ θεωρήσας, xai ἰδὼν ὅτι xoA& 
λίαν " τότε χαὶ ἡμῖν ἐξηγήσατο τὴν σοφίαν, πίναχά 
τινα προθεὶς αὐτῆς τὰ δημιουργήματα, ἵν᾽ Ex τῆς 
τούτων χαλλονῇς xal τοῦ μεγέθους τὰ τῆς σοφίας 
αὐτοῦ ἀόρατα γχαταλάθωμεν. Τὸ δὲ, ᾿Ἑτοιμάσας 
ἐξιχνίασεν, οὐ λέγει ὅτι προεδουλεύσατο περὶ τῶν 
ποιημάτων" οὐ γὰρ δεῖται προθουλιῶν ὁ ϑεὸς εἰς τὸ 
δημιουργεῖν, ὁμοῦ δὲ θέλει, xa παράγει" ἀλλ᾽ ἤδει 
μὲν ἃ πράττειν ἔμελλεν, ἕτοιμα δὲ πάντα χαὶ ἑδραῖα 
χαὶ μετὰ πάσης ἀναλογίας ἐξιχνιασθέντα, ἐχ τοῦ 


S. 


297 


IN BEATUM 70}. 


20s 


μὴ ὄντος elg τὸ εἶναι παρήγαγεν. Οἱ δὲ νοοῦντες A actum | producit; sed quie facturus erat, prius 


σοφίαν τῆν θεοσέθειαν, φασὶν ὅτ: αὑτὸς ἀπεξεσμένως 
ἐδίδαξεν, ὅπως: μὲν περὶ Θεοῦ δοξαστέον, ὅπως Oi 
τοῖς ὁμογενέσιὶ προσιτέον. 

religiosum Dei cultum intelligunt, quomodo de Deo 


cognita illi erant, et cuncta parata, stabilia, et 
exacta proportione ad amussim delineata, ex nihilo 
in lucem produxit. Qui autem sapientie nomine, 
nobis sentiendum, et cum iis qui congeneres et 


cognati nobis sunt. versandum sit, polite et eleganter docuisse eum asserunt. 


κεφ, K6', 
Προθεωρία. 

Θαυμασίως τοῦ Ἰὼδ τὰ περὶ δυνάμεως Θεοῦ χαὶ 
σοφίας ἐξηγησαμένου, χαὶ διδάξαντος ὡς πάντων 
τιμίων fj σοφία τιμιωτέρα, xal σοφὸς ἐχεῖνος, ὁ 
θεοσεθὴς xat &xaxog* πάλιν οἱ φίλοι ἡσύχασαν, οὐδὲν 
ἀντιλέγειν ἔχοντες. Διὸ πάλιν ὁ Ἰὼδ ἐξ ἑτέρας 
ἀρχῆς ποιεῖται τὸν λόγον, ἐρῶν μὲν γενέσθαι ἐν τῇ 


CAP. XXIX. 
Protheoria. 

Postquam Jobus de Dei potentia et sapientia 
admirabiliter disseruisset, ac rebus omnibus pretiosis 
pretiosiorem esse sapientiam, illumque qui Deum 
pie coleret, et. vitam innocuam degeret, sapientem 
esse docuisset; amici, nihil quod opponerent ha- 
bentes, rursus conticuerunt : unde Jobus, cum 


πρώτῃ εὐδαιμονίᾳ, xal ὑπὸ τὴν ἐπισχοπὴν τοῦ D pristina felicitate ac Dei przsidio frui cuperet, et 


Θεοῦ" πολλὰ δὲ τῶν φίλων αὐτὸν ἐπ᾽ ἀσεθείᾳ xal 
ἀδικίᾳ διαθεθληχότων, τῶν ἰδίων ἀνδραγαθημάτων 
ποιεῖται χατάλογον, μονονουχὶ λέγων ὅπερ ὕστερον 
ὁ ᾿Απόστολος ἔφη, Ἐγενόμην ἄφρων καυχώμεγος, 
ὑμεῖς μὲ ἠγαγκάσατε. Eb γὰρ χαὶ γέγραπται, 
᾿γκωμιαζέτω c& ὁ zéAac, καὶ μὴ τὰ cà zen 
ἀλλὰ μάλιστα μὲν τοὺς τελείους πρὸς τοὺς τοιούτους 
ἐξάγει λόγους ἣ ἀνάγκη πολλάχις, ἀπαθῶς xat ἀτύ- 
φως τὰ xa0' ἑαυτοὺς ἐξηγουμένους. Οἰχονομεῖ δὲ 
xai Θεὸς ταῦτα γίνεσθαι πρὸς οἰχοδομὴν ἡμετέραν, 
Ua τῶν ἁγίων ἀνδρῶν τοὺς βίους ἀπεξεσμένας εἰχό- 
νας ἀρετῆς ἔχοντες, χαὶ πρὸς αὐτὰς ἐνατενίζοντες, 
τὸν ἡμέτερον ῥυθμίζωμεν βίον. Ἐχτραγῳδεῖ Oi xol 
πὰ χαθ᾽ ἑαυτὸν, ἕνα ἡμεῖς ἐν ταῖς περιστάσεσι πρὸς 


amici ipsum impietatis ergo et injustiti:e, multum 
calumniarentur, sermonem aliunde exorsus, egregio- 
rum suorum facinorum catalogum recenset, eisdem 
fere verbis quibus Apostolus postea usus est : Fui 
insipiens in gloriando ; vos me coegistis *. Licet enim 
scriptum sit : Laudet te vicinus, et non tua labia *5; 
necessitas tamen sepenumeró viros etiam. perfc- 
ctos, cum de seipsis verba faciunt, lioc sermonis 
genere, sine ullo fastu aut animi perturbatione, uli 
cogit. Deus vero providentia sua ad nostram :edi- 
ficationem h:ec fieri disponit, ut vitas sanctorum, 
tanquam virtutum imagines affabre politas, pre 
oculis habentes, ct intuitu diligenti eas contem- 
plantes, vitam nostram dirigere possimus. Statum 


τὰ αὐτοῦ παθήματα βλέποντες, παραμυθώμεθα. C autem rerum suarum lugubriter enarrat, ut in 


Διδάσχει ὃὲ χαὶ δόγμα χάλλιστον, τὸ μὴ δεῖν ἑαυτὸν 
ἐξάγειν τοῦ σώματος διὰ τὸν συνδήσαντα. Πάλιν δὲ, 
οὐχ ὅτι δίχαιος ὧν πάτχει, προστίθεται τῇ μερίδι 
τῶν ἀσεθῶν, ἀλλὰ χαὶ ταλανίζει τούτους, χαὶ ἐφεξῆς 
χατάλογον ποιεῖται τῶν οἰχείων χατορθωμάτων, εἰς 
ἡμετέραν διδασχαλίαν τε χαὶ ὠφέλειαν. Ταῦτα εἰρη- 
χὼς ὁ Ἰὼδ, τὸν λόγον χατέλυσεν ἡσύχασαν δὲ χαὶ 
οἱ φίλοι δι᾽ ἀπορίαν ἀντιῤῥήσεως" συνεπίσταντο γὰρ 
xai αὐτοὶ τῷ διχαίῳ χατορθώματα, "Hy γὰρ, φησὶν, 
Ἰὼδ δίκαιος ἐναντίον αὑτῶν. 


imposuit; et amici, cum nihil haberent quod regererent, 


angustiis constituti oculos nostros in ejus zerumnas 
conjicientes, solatium inveniamus. Dogma etiam 
excellentissimum tradit, non oportere scilicet quen- 
quam violenta morte seipsum e corpore extrudere, 
propter eum qui corpus animo conjunxit. Nec 
idcirco impiorum sorti se adjungit, quia, cum justus 
esset, adversa pateretur; sed contra miseriam 
corum deflet, et ad nostram utilitatem et instructio- 
nem, egregiorum suorum facinorum catalogum 
deinceps pertexit. His dictis, Jobus orationi finem 
silentium | egerant : conscii quippe sibi 


erant, Justum egregia et preeclara operatum fuisse, Erat enim , inquit, Job justus coram cis *?. 


« Ἔτι δὲ προσθεὶς "I6 τῷ προοιμίῳ εἴπε, Τίς 
ἄν με θείη χατὰ μῆνα ἔμπροσθεν ἡμερῶν, ὧν με ὁ 
Θεὸς ἐφύλαξεν: » 

Θείαν φυλαχὴν λέγει xa ἀντίληψιν, οὐ μόνον τὴν 
εὐπαιδίαν, χαὶ τοῦ πλούτου τὴν περιουσίαν, ἀλλ᾽ ὅτι 
χαὶ ἐν τοσαύτῃ περιφανείᾳ τὸ δίχαιον ἄχρως ἐφύλα- 
ξεν, ὑπὸ τῆς ἐπισχοπῆς τοῦ Θεοῦ φρουρούμενος * διὸ 
χαὶ ἐν ἐχείνοις εὔχεται γενέσθαι, οἷα φιλόθεος ὑπὸ 
τὴν τοῦ Θεοῦ σχέπην εἶναι ποθῶν. 


€ Ὡς ὅτε ἠύγει ὁ λύχνος αὐτοῦ ὑπὲρ χεφαλῆς 
μου, ὅτε τῷ φωτὶ αὐτοῦ ἐπορευόμην ἐν σκότει. » 


" Ὁ θεῖος νόμος xai λόγος ἐν τῇ διανοίᾳ τοῦ "16 
ὑπὸ Θεοῦ λαλούμενος, παρεσχεύασεν αὐτὸν ἐν τῇ 


*' HI Cor. xi, 11. ** Prov. xxvir, 9. ? Job xxxi 


ParnoL, Gn. XCHII, 


Vxns. 1, 2. « Adhuc autem adjiciens Job proomio 
dixit : Quis utique me ponat juxta mensem priorum 
dierum, quibus me Deus custodiebat? » j 

Divinum presidium et auxilium, non tantum 
sobolem pr:eclaram, et divitiarum aflluentiam, vo- 
cat; sed quod visitatione et ope divina munitus, 
justitiam in tanto splendore exactissime servaverit : 
idcirco tanquam Dei amans, ejusque tutela et prze- 
sidio tegi desiderans, ut pristinum statum recupe- 
ret, precatur. 

Vrns. 5. « Sicut cum lucebat lucerna ejus super 
caput meum, cum lumine ejus ambulabam in te- 
nebris. » 

Lex, et sermo Dei in animo Jobi a Deo prolatus, 
tanquam lucerna. quedam super caput, id est, desu- 


o9 


) 4 


10 


269 OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


tenebris. hujus A oxozopfvy τοῦδε τοῦ βίου, ὡς ἐν φωτὶ, 


per Incem. effundens, fecit ut in 
vitae, tanquam in luce, ambularet, et virtutis actio- 
nes perpetraret. Dieit igitur quod, divino lumine 
illastratus, bonis omnibus humanis abundaverit, et 
secure pietatis semitas calcaverit. Qui enim man- 
data divina, tanquam sidera semper lucentia, in- 
tuentur, ab. dis irradiantur, duetumque eorum se- 
quuntur, revera vias lucis in tenebris procellosze 
liujus vit: ambulant. 


Vins. 4. € Cum. eram gravescens viis. » 

Syminachus vero, Sicut. eram in diebus juventutis 
mem. Id. est, Quando undique instar fruetuosarum 
arborum, bonis, divitiarum, scilicet, affluentia, et 
actionibus juxta pietatis normam, per omnem viam 
onustus essem; cum mon levis, et instar Euripi 
instabilis, sed moribus gravis, constans et solidus, 
quod pulchrum et honestum erat, animo impertur- 
bato sectarer. 

« €um Deus visitationem faciebat domus mex. » 


Symmachus vero, Quando  circumsepicbat. Deus 
tabernaculum meum. Vides desiderium ejus esse ut 
visitationem οἱ providentiam Dei manifestam fa- 
ciat. 

VEens. 5. « Cum eram materiatus nimis, et in 
cireuitu meo pneri. » 

Id est, Cum Deus visitatione sua me dignaretur, 
copiosam abundanti: materiam habebam; ct divi- 
tas ac sobolem przclaram virtutis materiam facie- 
bam; divitias quidem pauperibus impertiendo, et 
eum iis communicando, liberos autem juxta volun- 
13tem. divinam enutriendo, qui duetum meum se- 
quebantur, et in me, tanquam in centrum, inLue- 
bantur ac respiciebant. 

Viens. 6. « Cum fluebant vie mew butyro, et 
montes mei fluebant lacte. » 

Ex his pecorum multitudinem 
passim eum in montibus, tum in campis pasceban- 
tur : per butyrum enim et lae, armentorum multi- 
tudinem, et pecudum greges indicavit. Sensus autem 
est : Vie Jobi in quibus ambulaverat, virtutes erant, 
quibus lactentes etiam alebat; montes aulem, ex- 


significat, qu:e 


cels:e et sublimes cogitationes. 

Vrns.,7. « Cum exibam matutinus in civitate, οἱ 
in plateis ponebatur mihi sella. » 

Abundantiam. suam priorem ac dignitatem, et 
deinde gloriam narrat, οἱ quod aliorum institutioni 
et utilitati operam impenderit, non tanquam is qui 
sui amore ducitur, sed qui charitate, quxe publicum 
commodum quzrit, praeditus est. Instar enim prin- 
cipis alicujus et virtutis magistri, non somno et 
tbrietatibus vacabat, sed civibus lex et exemplar 
factus, summo mane charitate accensus, in. plateis 
sedebat. 

Vgns 8. 
bantur, 


* Videntes me adolescentes absconde- 
senes autem omnes steterunt. » 


b ic. περιουσίαν. 


C 


200 
πορεύεσθαι, 
χαὶ τὰς xav' ἀρετὴν ἐχτελεῖν πράξεις, oià τις «10ὐ- 
χοὸς ὑπὲρ χεφαῆς, τουτέστιν, ἄνωθεν χάμπων. 
Φησὶν οὖν, ὅτι Καὶ πᾶσι τοῖς ἀνθρωπίνοις ἐχόμων 
ἀγαθοῖς, χαὶ ἀσφαλῶς τὰς xav εὐσέθειαν" ὥδευον 
vpi6ouc, τῷ θείῳ φωτὶ χαταλαμπόμενος. Poche γὰρ 
ὡς ἁληϑῶς τρίθους ὁδεύουσιν ἐν τῷ σχότει᾽ τοῦ βιω- 
τιχοῦ χλύδωνος, οἱ, καθάπερ πρὸς ἀειφανεῖς ἀστέ- 
ρᾶς, τὰς θείας ἐντολὰς ὁρῶντες, χκἀχεῖθεν αὐγαζό- 
μένοι χαὶ ὁδηγούμενοι. 

c “Ὅτε ἤμην ἐπιδρίθων ὁδούς. » 

Ὁ ὃὲ Σύμμαχος, Ὥσπερ ἤμην ἐν ἡμέραις τεό- 
τητός μου. Τουτέστιν, ὅτε πανταχόθεν, ὥσπερ τὰ 
εὔχαρπα τῶν δένδρων, χατεθαρούμην τοῖς ἀγαθοῖς 
διὰ πάσης ὁδοῦ, τῇ τε περιουσίᾳ τοῦ πλούτου, xal 

αἷς xav εὐσέθείϊαν εἰς πων σιν, οὐ χοῦφός τις ὧν xol 
εὐρίπιστος, ἀλλ᾽ ἐμόριθὴς, χαὶ στερεὲς τὸ ἦθος, xol 
ἀχλονήτως τὸ χαλὸν μετ zs óp.svoc. 


ES 


t Eri 


Ὅτε ὁ Θεὸς . ἐπισχοπὴν ἐποιεῖτο τοῦ 
μου.» 
* '0 δὲ Σύμμαχος, Ὁπότε. περιέρρασσεν ὁ 
Θεὸς τὴ» σκηγήν μου. Ὁρᾷς ὅτι τοῦτο ἐπεθύμει, 
«iv ἐπισχοπὴν καὶ τὴν πρόνοιαν δεῖξαι τοῦ Θεοῦ. 


οἴχου 


« Ὅτε ἤμην ὑλώδης λίαν, χύχλῳ δέ μου οἱ 
φαῖδες.» 

Τουτέστιν, ὅτε τοῦ Θεοῦ ἐπισχοπῆς ἀξιοῦντος τὰ 
x&v ἐμὲ, πολλὴν εἶχον τὴν ὕλην τῆς περιουσίας, xat 
&by πλοῦτον ὕλην ἀρετῆς ἐποιούμην, καὶ τὴν sbmat- 
δίαν, χοινωνῶν μὲν τοῦ πλούτου τοῖς πένησι, τοὺς 
ὃὲ παῖδας χατὰ θεῖον ἐχτρέφων βούλημα, ἀγομένους 
ὑπ᾽ ἐμοῦ, xol πρὸς ἐμὲ καθάπερ εἰς χέντρον ὁρῶν- 
τὰς τε χαὶ συννεύοντας. 


« Ὅτε ἐχέοντο αἱ ὁδοί μου βουτύρῳ, τὰ δὲ ὄρη 
μον ἐχέοντο γάλαχτι. » 

* Διὰ τούτων τὸ πλῆθος σημαίνει τῶν βοσχημάτων, 
ὡς πανταχοῦ νεμομένων ἔν τε ὄρεσι χαὶ ἐν τοῖς πε- 
δίοις " ἀπὸ γὰρ βουτύρου καὶ γάλαχτος τῶν βουχο- 
λίων τὸ πλῆθος, χαὶ τῶν θρεμμάτων τὰς ἀγέλας 
ἐμήνυσς. Πρὸς δὲ διάνοιαν - Οδοὶ τοῦ ἸἸὼδ ἃς ὥδευ-- 
σεν, ἀρεταὶ ἦσαν, δι᾽ ὧν xol τοὺς νηπιάζοντας 
ἕτρεφεν, ὄρη δὲ, τὰ ὑψηλὰ νοήματα. 

« "Oze ἐξεπορευόμην ὄρθριος ἐν πόλει, 
πλατείαις ἐτίθετό μου ὁ δίφρος. » 

Τὴν παῤῥησίαν ν λέγει, χαὶ τὴν ἀξίαν τὴν προ-- 
τέραν, εἶτα τὴν δόξαν, καὶ ὅτι διδασχαλίᾳ χὰὶ ὦφε- 
λείᾳ ἑτέρων ἐσχόλαζεν, οὐχ ὡς φίλαυτος, ἀλλ᾽ ὡς 
ἀγάπην ἔχων ζητοῦσαν τὸ χοινῇ συμφέρον. Οἷα γάρ 
τις ἄρχων xal διδάσχαλος ἀρετῆς, οὐχ ὕπνῳ xal 
μέθαις ἐσχόλαζεν, ἀλλ᾽ ἐξ ἀγάπης ἑωθινὸς ἐν ταῖς 
πλατείαις χαϑῆστο, νόμος xai τύπος τοῖς ἐν τῇ πόλει 


ἐν δὲ 


γινόμενος. 


« Ἰδόντες με νεανίσχοι ἐχρύθησα", πρεσθύται δὲ 
πάντες ἔστησαν. » 


VARUE. LECTIONES, 


0! piv: νέο: τὴν ἡλικίαν, ἣ καὶ νεωτερ:χὸν ἦθος 
ἔχοντες, αἰδούμενον τοῦ διχαίου τὴν ἀρετὴν, ὑπ- 
ἐστελλον ἑαυτοὺς, χαὶ ἀπεκρύπτοντο * οἱ δὲ πρεσθύται 
χαθ᾽ ἡλιχίαν, ἣ καὶ φρόνησιν ἔχοντες πρεσθυτιχὴν, 
παρίσταντο, τιμῶντες τὸν δέχαιον, xot 
κῶν αὐτοῦ λόγων ἐπαχροώμενοι" οὕτω πᾶσιν αἰδέ- 
σιμὸς ἣν τοῖς συνιέναι δυναμένοις, νεανίσχοις, φημὶ, 
xai γέρουσιν. Ἐμοὶ δὲ δοχεῖ χαὶ τοὺς φίλους πλήτ- 


ἵσταντο, χαὶ 


«etw αὐτῷ ἐπεμδαίνονταᾳ:, δειχνὺς ὅτι πρὸ τούτου 
φούθερὺς ἣν αὐτοῖς xaY ἐπίδοξος. 


« 'Aópoi δὲ ἐπαύσαγτο λαλοῦντες, δάχτυλον ἐπι- 
ἕντες ἐπὶ στόματι. » 
᾿Αδροὶ οἱ πλούσιοι - ἣ κατὰ τὴν τῶν λοιπῶν ἔχδο- 
σιν, οἱ ἄρχοντες " οὗτοι παραχωροῦντε 
τοῦ λόγου αὐτοὶ παρόντες € ἐσίγων. 


ς τῷ διχαίῳ 


« Οἱ ὃὲ ἀχούσαντες ἐμαχάρισάν με, χαὶ γλῶσσα 

αὐτῶν τῷ λάρυγγι αὐτῶν ἐχολλήθη.ν 
, DA , o* 

Ἐν τούτοις σιωπὴν ἅμα, xaY qó60v, xaX θάμόός 
παρίστησι, "Euax&pijov μὲν γὰρ αὐτὸν ἐπὶ τοῖς 
λόγοις τῆς χάριτος οἱ ἀχούοντε:, xat οἱ ἔχοντες 

ἴους τῆς χα 75 
ἀχοὴν el; νοῦν τετρημένην, πρὸς οὐδὲν δὲ ἀντέλε- 
γον" ὥσπερ ἂν εἰ ἐχεχόλλητο αὐτοῖς fj γλῶσσα, καὶ 
μὴ ἠδύνατο στρέφεσθαι, ὥστε λόγους τυποῦν χαὶ μαι- 
εὐξσθαι, οὕτως ἐθαύμαζον τίνα τρόπον τὰ τοιαῦτα 
vost, xaY χαταλαμθάνει, χαὶ λέγει τὰ σφόδρα παρά- 
ὅοξα, χαὶ δυνάμενα ὠφελεῖν τοὺς ἀχούοντας. 


«Ὅτι οὖς ἤχουσε xal ἐμαχάρισέ με, ὀφθαλμὸς 
ὃξ ἰδών με ἐξέχλινεν. » 

* Οὐχ ἰσχύων δηλαδὴ ἀντειπεῖν. ᾿Αχύλας ὃὲ χαὶ 
Σύμμαχος, ᾿Εμαρτύρησε περὶ ἐμοῦ, ἐχδεδώχασι. 
Τί δὲ ἐμαρτύρησεν ; Ὅτι ὑπερδολῆ ἣν προχοπῆς 
πῆς ἐν σοφίᾳ τοῦ Ἰὼδ, ὥστε τοὺς ἀχούοντας αὐτοῦ 
μὴ δυναμένους ἐνορᾷν τῇ μαρμαρυγῇ τῶν νοημάτων 
αὐτοῦ, ἐχχλίνειν τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτῶν, μὴ παρ- 
αχολουθοῦντας τῇ βαθύτητι τῆς διανοίας αὐτοῦ, Εἶτα 


δειχνὺς τίνος ἕνεχεν ἐμαχάριζον αὐτὸν, ἐπι 


« Εὐλογία ἀπολὴυ 
Σύμμαχος, γχατ 
γῆσεν. 


υμένου ἐπ᾽ 


ἐμὲ ἔλθοι [ὁ δὲ 
ἤνταὶ], στόμα δὲ χήρας με εὐλό- 

᾿Ανθ᾽ οὗ Θεοδοτίων, Καὶ καρδίαν χήρας εὔφρανα. 
Ὁ δὲ νηῦς τῶν στίχων οὗτος *- Ὁ χινδυνεύων, φησὶν, 
ἀπολέσθαι, μὴ ἀπολύμενος δὲ δ᾽:ὰ τὸ τῆς ἐμῆς τυχεῖν 
ἐπιχουρίας, καὶ dj χήρα dj ἀπροστάτευτος προστά- 
τῆν με εὑραμένη, ταὶς εὐλογίαις xal «oic ἐπαίνοις 
ἠμείθετο" οὐκ ἐπειδὴ ταύτῃ τῇ ἐλπίδι ἐποίουν, ἀλλ᾽ 
ὅτι προσεδόχων ἐκ τοῦ βοηθεῖν τοῖς τοιούτοις 
(xc μαχρὸν, ἀπὸ συνειδότης χχλοῦ xoi 
ἐλπίδων. 


γῆ- 


χρηστῶν 


€ Διχαιοσύνην Qi ἐνε 
χρίμα ἴσα διπλοῖδι. ν 

Αντὶ πάσης τιμίας ἐσθῆτος, 
διχαιοχρισίᾳ ἐχαλλωπίζετο * 


εδύχειν, ἠμφιασάμην δὲ 
διχαιοσυνὴ xal 


χαὶ ταῦτα μὲν τὰ 


A 


IN BEATUM JOB. 202 


Qui. atate juvenes, vel qui juvenilibus moribus 
priediti erant, virtutem Justi venerantes, subduce- 
bant. se, et occultabantur; :etate autem grandiores, 
vel qui senili prudentia imbuti erant, justum ho- 
nore colentes, et sermonibus ejus aurem prwbentes, 
erecti juxta eum astabant : adeo omnibus quibus 
intelligendi facultas inerat, adolescentibus, inquam, 
cl senibus, venerandus erat. Mihi vero, amicos 
etiam qui ipsi insultabant, his dictis pungere et 
ferire videtur, ostendens se prius formidabilem illis 
exstitisse, et in honore ab illis habitum fuisse. 

Vruns, 9. « Et. potentes cessaverunt loqui, digitum 
imponentes super os. » 

Divites, crassi, et opulenti, potentes hoc.loco 
vocantur ; vel, secundum aliorum interpretationem, 


B. principes : hi potestatem loquendi justo concedentes, 


presente ipso, silentium agebant: 

Vins. 40. « Qui autem audiverunt, beatificabant 
me; et lingua eorum gutturi eorum adhaesit. » 

Iis verbis silentium simul eorum, et timorem, ac 
attonitum. stuporem ob oculos proponit. Qui enim 
audiebant, auresque perforatas, qu: dieta ad ani- 
mum transmitterent, habebant, pro sermonibus 
suis gratia plenis beatum illum pridicabant, nec 
in aliquo illi eontradicebant ; sed, lingua quasi pa- 
lato: adhzrescente, ut ad formandas et obstetrican- 
das voces movere illam non possent, cum stupore 
adeo, qua ratione talia quie admirabilia valde οἱ 
auditoribus utilia erant, intelligeret, comprehen- 
deret, et loqueretur, attoniti admirabantur. 

Vens. 110. « Quia auris audivit, et beatificavit me; 
et oculus videns me declinavit. 

Cum contradicere, seilicet, non posset. Aquila 
autem et Symmachus, Testimonium de me perhibuit, 
interpretati sunt. Quale autem testimonium perhi- 
buit? Quod Jobus in sapientia profectus supra mo- 
dum magnos fecisset, ita ut auditores radiantem 
splendorem sensorum intueri non sustinentes, nec 
mentis profunditatem assequentes, oculos eorum 
averterint. Deinde, causam eur ipsum beatum prze- 
dicarent, ostendens, subjungit : 

Vrens. 15. « Benedictio pereuntis super me ve- 
niat, [Symmachus, descendebat], et os vidus benc- 
dixit me. » 

Pro quo Theodotio, Et cor vidue letificavi. Sen- 
sus autem versuum hic est : Qui, inquit, de salute 
perielitabatur, non tamen periit, eo quod meum 
auxilium expertus sit, et vidua patrocinio destituta, 
me sibi patronum inveniens, benedictionibus et 
laudibus me compensavit : non quod ea spe hae 
facerem, sed quia opem talibus ferendo, senectu- 
iem longam eum conscienua proba et spe bona 
conjunctam exspectabam. - 

Vins. 14.»Justitiam vero indutus sum, et. vesti- 
tus sum judicio sicut. diploide. » 

Justitia, et. judieii zequitate, pro omni pretiosa 
veste, ornabatur ; et hxc. quidem Jobi admiranda 


VARLE LECTIONES. 


lc. αὑτοῦ παρόντος. 


303 OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


autem | indumenta A θαυμαστὰ τοῦ Ἰὼθ ἄμφια " ἐξ ἐναντίας δὲ τὰ τῶν 


vestimenta erant: impiorum 
lonze alia : Induunt enim maledictionem sicut vesti- 
mentum, et. con[usione sua, sicut. diploide, operiun- 
Iur 

Vrns. 16. « Et judicium quod non noveram, exqi- 
sivi. » 

Docet nos hoc loco quemadmodum 
oporteat, ut si quando ad arbitrium vocemur, et ar- 
bitri inter fratres. constituamur, lites eorum recte 
dirimere possimus ; inter judicandum enim, inquit, 
non aurem alterutri parti prius commodando, , aut 
donis corrumpendo, sed cum accurata diligentia 
indagando et investigando, quod justum erat per- 
cepi. Hoc Jobi dictum, Judicium quod non noveram, 
erquisivi, contra eos usurpandum est qui temere 
pronuntiant, et condemnationis sententiam ferunt. 
Vidisti animum vigilem et. sollicitum ; fortitudinem 
nunc et industriam intuere. 

YVens. 17. « Confrezsi 
rum. » 

Potentiam, inquit, eorum, qux: mordendi vim ha- 
bet, elisi et dissipavi, ita ut ad novam deinceps in- 
juriam inferendam inepti redderentur. Ambobus 
igitur proderat : hos quidem, ne paterentur, illos 
vero, ne mala inferrent, arcens et submovens, mo- 
deratioresque reddens, ae apostolicum illud adim- 
plens : Qui preest, cum diligentia *'. Deinde con- 
tentionem. ejus validam et fortitudinem animad- 
verte, 


judicare 


autem molas iniquo- 


Vrns. 48. « Dixi autem : /Etas mea senescet (αὶ 


sicut truncus palm: ; multo vivam tempore. » 

Pro quibus Symmachus, Dicebam autem fore ut 
cum mido meo senescerem : gloria mea innovabitur 
presens mihi.:Iee, inquit, animo mecum versa- 
bam, eamque spem fovebam, quod justitiam exer- 
cens perpetuo florerem, et vitam longevam duce- 
rem ; hoc enim per paímam significat. Ac si dice- 
ret: Talia prstans, ad extremum vite spiritum 
me bonis fruitarum divini auxilii beneficio spe- 
ravi. 

Vrns. 19. « Radix aperta est super aquam, et ros 
morabitur in messe mea. » 

Metaphorieo sermone usus est, ἃ planta meta- 
phoram ducens, que radicibus humorem bibit, 
nutritur, fructum uberem ex .irrigatione, οἱ matu- 
rum ad messem producit. Instar. arborum, inquit, 
quie juxta aquas radices defixas habent, et. propter 
earum decursus plantate sunt, florere et fructu 
abundare sperabam : et quemadmodum fructus 
rore et imbribus irrigati, ac plenitudinem adepti, 
tempore idoneo demetuntur et colliguntur ; ita 
ego consenescentem me in bonis, vitam cum morte 
cominutaturum exspectabam. 

Vrns. 20. cGloria mea vana mecum. » 


** Psal. cvi, 18, 29. ! Rom. xu, 8. 


304 


ἀσεδῶν, ᾿Εγδύογται γὰρ κατάραν ὡς ἱμάτιον, 
xal περιδάλλονται, ὡσεὶ διπιιοῖδα, αἰσχύνην 
αὑτῶν... 

« Δίχην δὲ ἣν οὐχ ἥδειν, ἐξιχνίασα. » 


Ἐνταῦθα διδάσχει ἡμᾶς πῶς δεῖ διχάζειν, ἐάν 
ποτε χληθῶμεν ἐπὶ δίαιταν ἀδελφῶν, ὥστε διαιτῇ- 
σαι τὰ χατ᾽ αὐτούς " ἐν γὰρ τῷ διχάζειν, φησὶν, 
οὐδὲν προμεμαθηχὼς ἔχ τινος τῶν μερῶν, οὐδὲ 
προδιαφθαρεὶς τὴν ἀχοὴν, ἀλλ᾽ ἐπιμελῶς ἀναζητή- 
σας χαὶ ἐξιχνιάσας, χατείληφα τὸ δίχαιον, Τοῦτο 
λεχτέον πρὸς τὰς ἀπερισχέπτως ἀποφαινομένους χαὶ 
χαταχρίνοντας, ὅ τι Ἰώδ φησι, Δίχην ἣν οὐκ ἤδειν 
ἐξιχνίασα. Εἶδες τὴν ἄγρυπνον ψυχὴν, ὅρα xa τὴν 
ἀνδρείαν χαὶ τὴν σπουδήν. 


« Συνέτριψα δὲ μύλας ἀδίχων. » 


ὃ " Τὸ δηχτιχὸν αὐτὸ ἃ τὴν δυναστείαν χατέλυσα, 
φησὶν, ὥστε λοιπὸν χαὶ εἰς ἑτέραν ἀδιχίαν ἀχρή- 
στους γενέσθαι. ᾿Αμφοτέρους τοίνυν ὠφέλει, τοὺς 
μὲν τοῦ παθεῖν χαχῶς, τοὺς δὲ τοῦ ποιεῖν χαχῶς 
ἀπαλλάττων. χαὶ σωφρονεστέρους ποιῶν, τὸ ἀπο- 
στολιχὺν ἐχεῖνο πληρῶν, Ὃ προϊστάμενος, ἐν 
σπουδῇ. Εἶτα βλέπε τὴν εὐτονίαν xai τὴν χαρτε- 
ρἷαν. 


«Εἶπα δὲ, Ἧ ἡλικία μου γηράσει 
στέλεχος φοίνιχος * πολὺν χρόνον βιώσω. » 

᾽Ανθ' ὧν ὁ Σύμμαχος, "EAeyoy δὲ, μετὰ τῆς 
γοσσιᾶς μου γηράσειν, ἡ δόξα μου ἀναγεάσει 
παροῦσά μοι. Ταῦτα, φησὶ, xav' ἐμαυτὸν ἐλογιζό- 
μην, xoi ἤλπιζον, ὅτι διχαιοσύνῃ συζῶν ἀειθαλὴς 
ἔσομαι xal πολυχρόνιος " τοιοῦτον γὰρ ὁ φοῖνιξ " 
ἵνα εἴπῃ, Τοιαῦτα ποιῶν, ἤλπισα μέχρι τέλους ἔχειν 
τὰ ἀγαθὰ, τῆς θείας ἀπολαύων ἐπιχουρίας. 


ὥσπερ 


« 'H ῥίζα διήνοιχται ἐπὶ ὕδατος, xa δρότος αὖ- 
λισθήσεται ἐν τῷ θερισμῷ μου. » 
* Meza gop!xüg τῷ λόγῳ ἐχρήσατο, ὡς ἐπὶ φυτοῦ, 


ταῖς ῥίζαις ποτιζομένου, χαὶ τρεφομένου, xal χαρ- 


D zy πολὺν ix πῆς ἀρδείας φέροντος, χαὶ πεπαινο- 


μένον ὁ πρὸς θερισμόν. Ὥσπερ γὰρ, φησὶ, τὰ δέν- 
ὃρα, τὰ ἐπὶ ὑδάτων τὰς ῥίζας ἔχοντα, xal παρὰ 
τὰς διεξόδους τούτων πεφυτευμένα, οὕτως ἤλπιζον 
ἀνθηρὸς εἶναι xal xaváxapmog * xai ὡς χαρποὶ 
δρόσου xal ὑετῶν ἀπολαύσαντες, χαὶ πλήρεις γε- 
νόμενοι, χαθ᾿ ὥραν θερίζονται" οὕτω προσΞεδό- 
χων χαταγηράσας τοῖς ἀγαθοῖς μεταλλάξειν τὸν 
βίον. 
«Ἢ δόξα μου χενὴ μετ᾽ ἐμοῦ, » 


VARIE LECTIONES. 


ὁ jg. αὐτῶν,  * Ic. πεπαινόμενον, 


305 

"᾿Αλλὰ ματαία μοι, qno, 
εἰς τὸ ἐναντίον μοι τῶν πραγμάτων περ'τραπέν- 
των. 

« Καὶ τὸ τόξον μου ἐν χειρὶ αὐτοῦ πορεύεται. » 

Τοῦτο διχῶς νοητέον " jj, ὅτι τὸ xav' ἐμοῦ τετα- 
μένον τόξον οἱονεὶ παρὰ τῆς χειρὺς τοῦ Θεοῦ χατ- 
ἐχεται, xal δι᾽ αὐτοῦ ἐπ᾽ ἐμὲ οἱ πειρασμῶν 
ἄτραχτοι xal τὰ βέλη ἐπαφίενται " P, ὅτι ὑπὸ τῆς 
θείας χειρὸς ὑπενόουν εὐθύνεσθαι τὰ xav' ἐμὲ, xal 
οὕτω μοι πάντα χατὰ σχοπὸν ἐχθαίνειν xa εὐοδοῦ - 
σῦαι, ὡς τὸ βέλο: ὑπὸ εὐφυοῦς τοξότου: πεμπόμε- 
νον, εὐθὺ τοῦ σχοποῦ φέρεται" ἀλλὰ διήμαρτον τῆς 
ἐλπίδος. Ταῦτα μεταξὺ εἰπὼν, πόλιν ἐπαναλαμθάνει 
τὸν ἀνωτέρω λόγον, xai δειχνὺς ὡς ἅπασιν 
ὑπῆρχε δημηγορῶν, αἱδέσιμός τε χαὶ προσηνὴς, 
dx 

« Ἐμοῦ ἀχούσαντες προσέσχον, ἐσιώπησαν δὲ 
ἐπὶ τῇ ἐμῇ βουλῆ " ἐπὶ τῷ ἐμῷ ῥήματι οὐ προσ- 
ἔθεντο. » 

Προσεῖχον μὲν οἷς ἔλεγον, ἐμφαίνοντες ὅτι ἡδέως 
ἤχουον * ἐσιώπων δὲ, μηδὲν ἀντιθεῖναι, T) ἀντειπεῖν 
ἔχοντες. Θὺ προσετίθεσαν δὲ, νόμον ἡγούμενοι, xal 
χανόνα, χαὶ στάθμην τὰ ἐμὰ ῥήματα * xaX διὰ τοῦτο 

οὔτε προσθεῖναί τι τούτοις, οὔτε ἀφελέσθαι δυνάμενοι, 

οὕτω πάντες ἡττῶντο τῆς ἐμῆς iocadlas * χατείχετο 
γάρ μου fj xapüia καθάπερ τόξον ὑπὸ τῆς θείας 
χειρὸς, καὶ διὰ τοῦτο τοῦ ὀρθοῦ σχοποῦ τῶν νοημάτων 
οὐχ ἀπετύγχανον. 


τῶν 


€ Περιχαρεῖς δὲ ἐγίνοντο ὁπόταν αὐτοῖς ἐλάλουν" 
CE Y^ διψῶσα προσδεχομένη τὸν ὑετὸν, οὕτως 
οὗτοι: τὴν ἐμὴν λαλιάν. ν 

Oe τὰ γὰρ ἣν αὐτοῦ τὰ ῥήματα, xal δραστή- 
οἷον εἶχον δύναμιν ἐν ταῖς τῶν ἀχουόντων ψυχαῖς 
πρῶτον γὰρ ἑποίει, εἶτα ἐδίδασχεν. "Ἔπαινος δὲ xal 
τοῦ λέγοντος, ὅταν ἐμπράχτους ἔχῃ τοὺς. λόγους " χαὶ 
τοῦ ἀχούοντος, ὅταν μετὰ δίψης ἀχούῃ χαὶ πόθου. 


« Ἐὰν γελάτω πρὸ; αὐτοὺς, οὐ μὴ πιστεύσωσι. » 

* Ὁ δὲ Σύμμαχος, HpoceyéAov αὐτοῖς, οἱ δὲ οὐκ 
ἐπίστευον. Διατί ὃὲ οὐχ ἐπίστενον; διὰ τὸ ἐμδριθὲς 
τοῦ ἤθους, πεῖραν εἶναι τὸ πρᾶγμα νομίζοντες. "Ev 
τούτοις δὲ ἦθος ὑπέγραψε διδασχαλιχόν οὕτω γὰρ 
ἐμθριθῇ προσῆχε! τὸν θεῖον εἶναι διδάσχαλον, ὡς 
xai προσγελῶντα χαὶ χαριεντιζάμενον μὴ πιστεύε- 
σθαι. 

« Καὶ φῶς τοῦ προσώπου μου οὐχ ἀπέπιπτεν. » 

* ᾿Αλλὰ χαὶ θεία χάρις, φησὶ, τοῦ προσώπου μου 
ἀπέλαμπε, τῆς κατὰ ψυχὴν εἰρήνης προφαίνουσα τὸ 
χάλλος διὰ τῶν παρειῶν, Ἢ xai τοῦτο λέγει, ὅτι 
Τῶν ἐμῶν λόγων οὐδεὶς ἣν σχοτεινὸς χαὶ ἀφεγγὴς 
ἀλλὰ πάντες φωτὸς πεπληρωμένοι, χαὶ τῷ σαφε 
λευχαινόμενοι- πρόσωπον γὰρ τῶν διδασχάλων, ἡ 

αὐτῶν διδαχῆ " εἰχόνες γὰρ τῶν ψυχῶν οἱ λόγοι, χαὶ 
διὰ τοῦ χαραχτῆρος τὸν πατέρα τοῦ λόγον γνωρίζο- 
uev, οὐχ ἧττον ἣ ἀπὸ τῆς μορφῆς 
τεχόντας. Τάχα δὲ, ἐπειδὴ ἔδειξς τὸ ἐμδριθὲς ἕἑαυ- 
ποῦ, χαὶ τὸ πρὸς τοὺς φαύλους ἐπιτιμητιχόν" οἱ ὃς 
ποιοῦτοι στνγνοὶ χαὶ 


, 
i 


τῶν παίδιυν. τοὺς 


ἀμειδεῖς" δ'ὰ τοῦτο ἐπήγαγεν 


IN BEATUM JOB. 


γέγονεν ἡ ἐλπὶς, ΔΑ Verum rerum statu in contrarium mutato, spes mea 


306 
inanis et irrita est facta. 


« Et areus meus in mani ejus graditur. » 

Duplieiter hoc intelligendum est: vel quia ar- 
eus in me intentus, quasi Dei manibus teneatur, et 
abeo tentationum sagitt:e et tela in me vibrentur ; 
vel quia res meas manu divina dirigi, omniaque 
ex animi sententia evenire et prospere succedere, 
non seeus ae sagitta a perito sagittario emissa, 
reeta ad scopum fertur, suspicarer ; verum spe mea 
frustratus sum. lis interjectis, rursus ad. priorem 
sermonem redit; et, ostendens se in orationibus 
suis venerandum ab omnibus, et placidum ae. beni- 
gnum fuisse, dicit : 


Vins. 91, 92. « Qui me audierunt, attenderunt, 
et siluerunt super consilio meo ; et in sermone mco 
non adjecerunt. 

Attendebant iis quze dicebantur, palam testantes 
quod. libenter audirent ; silentium autem agebant, 
quia nihil quod opponerent et. contradicerent, [νὰ - 
berent. Verbis meis non adjecerunt, arbitrantes ea 
legem, canonem, ac amussim sibi est; ac. proinde, 
cum neque addere illis quidpiam, neque detrahere 
possent, vieli sententie mea acquieverunt : cor 
enim meum tanquam arcusin manu divina conti- 
nebatur, unde factum est ul animi sensa a recto 
Scopo non aberraverint. 

Vrns. 92, 95. « Sed gavisi sunt cum loquerer 
iis; sicutterra sitiens suscipiens pluviam, sie. isti 
meum sermonem. » 

Verba enim ejus fruetu non carebant, sed ad 
persuadendum auditorum animos, vim et efficaciam 
obtinebant ; prius namque faciebat, deinde docebat. 
Dicentis vero laus est, si sermones efficaces. ha- 
buerit; et.auditoris, si cum siti. et desiderio au- 
dierit. 

Vzgns. 94, « Siriderem ad eos, non crederent. » 

Symmachus autem : Arridebam iis, illi vero. non 
credebant. Cur autem non credebant? Propter mo- 
rum ejus gravitatem, tentamentum illud existiman- 
tes. His autem. verbis doctoris mores delineavit : 
divinum enim magistrum moribus adeo gravem 
esse oportet, ut arridenti, et cum venustate ac le- 
pore quodam loquenti, fides non adhibeatur. 

« Et lumen faciei mex: non decidebat. » 

Verum divina, inquit, gratia, pulchritudinem pa- 
cis quze in anima erat, per genas palam ostendens, 
in vultu elucebat, Vel hoe etiam dicit : Sermonum 
meorum nullus obscurus et tenebricosus erat, sed 
omnes luce pleni, et perspicuitate candidi : vultus 
enim doctorum, doctrina eorum est; animorum 
quippe imagines et simulacra sermones sunt, et ex 
charactere sermonis ac stylo. auctorem non minus 
quam parentes ex liberorum forma dignoscimus. 
Fortasse autem, eo quod morum gravitatem cum 
vitiorum objurzatone conjunctam | ostenderit. (tales 
vero subtristes esse, ΟἹ ἃ risu abstinere solent), sul- 


307 
jinxit : Vultus mei hilaritas non concidit, sed splen- 
dor cum gravitate quasi uniebatur. 

Vins. 25. « Elegi viam eorum, et sedi princeps ; 
et habitabam sicut rex in accinctis. » 

Symmachus vero, pro illo, Elegi viam | eorum, 
transtulit, Si statueram ire ad eos ; et pro eo, In 
accinctis, interpretatus est, In. exercitu, Sensus au- 
tem hie est : Ego, inquit, unus ex eorum. numero 
videri volebam; et tanquam unus. ex plebe ad eos 
proficiscebar ; illi vero principem me elegerunt. Non 
enim violenter, neque tyrannice prineipatum invasi, 
sed quia, delectu facto, qu:e. utilia erant. illis expli- 
eassem, et viam virtutis commonstrassem, princi- 
pem me renuntiaverunt, mihique tanquam milites 
imperatori, obsequium pristiferunt ; ae si dice- 
ret : Peregrini etiam et hospites me regio honore 
alfecerunt. Accincti autem vocantur milites qui alios 
honore antecellunt, et qui diversam ab aliis zonam 
gestant : vel qui ordine nullo continentur, et quasi 
latrones sunt. 

Vrns. 25. « Quasi consolans tristes. » 

Sed et eos, inquit, qui animi vel corporis pertur- 
bationibus laborabant, verbis et operibus solabar et 
refocillabam. Symmachus autem, aliud fortasse in- 
nuens, reddidit : Sicut abducit eos qui itineris. dua 
est. Adhortabar, scilicet, eos, et leniter ae placide 
adea que agenda erant, monitis instigabam, hu- 
meris quasi eos gestans, illorumque imbecillitati fa- 
vens, tanquam is qui hominibus :xrumnosis et. va- 
letudinariis viam monstrat. Qui enim animo non 
bene affecti, sed corrupti sunt, ct vitii odioso 
morbo laborant, non minus provida cura et. com- 
»ioda contrectatione indigent, quam qui corpore 
gErotant. 


CAP. XXX. 

Vrns. 4. « Nune autem deriserunt me minimi. » 

Theodotio vero et Aquila, hie. quideni, Juniores 
»ie diebus, ille autem, Dreves pre me diebus, Vrans- 
tulit. Grave autem. et acerbum est, senem, qui 
multos prius officii commonefecerat, ab. ztate mi- 
norihbus commonefieri. 

« Nune monent. me in parte, quorum spernebam 
parentes eorum ; quos non putavi dignos canibus 
meorum gregum. » 

Ceteri autem, Cum canibus ovium mearum. Quod 
a"tem verbis innuitur, hoc est: Res, inquit, mee 
prius reete procedebant, dieenti mihi omnes assur- 
gebant, et tanquam regi subjiciebantur : nunc vero 
tanta rerum mearum facta. est mutatio, ut qui prop- 
ter inopiam, generis ignobilitatem, et juvenilem 
latem minimi et viles, propterque improbitatem 
omnino inutiles, et. nullius :estimationis erant, in 
quibusdam me moneant : neque. enim me, ex. illo- 
rum opinione, semper alios instituere, sed et ip- 
sum in quibusdam erudiri oportebat, ut hac ratione 
(nasi mercedem institutionis aliorum reportaren, 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 
Δ ὅτι Ἡ ἱλαρότης τῆς ἑμῆς ὄψεως οὐκ ἀπέπιπτεν, 


308 


ἀλλ᾽ οἷον ἥνωτο τὸ φαιδρὸν xa ἡ ἐμθρίθεια. 

€ Ἐξελεξάμην ὁδὸν αὐτῶν, xal ἐχάθισα ἄρχων " 
χαὶ χατεσχήνουν ὡσεὶ βασιλεὺς ἐν μονοζώνο!ς. » 

" Ὁ δὲ Σύμμαχος ἀντὶ μὲν τοῦ, ᾿Εξειλεξάμην 
ὁδὸν αὐτῶν, El προειϊμόμην ὁδεῦσαι πρὸς av- 
τοὺς, ἐξέδωχεν" ἀντὶ δὲ τοῦ, ἐγ μονοζώγοις,, ἐν 
στρατοπέδῳ. Ὃ δὲ νοῦς οὗτος " Ἐγὼ piv, φησὶν, 
εἷς ἐξ αὑτῶν ἤθελον δοχεῖν, χαὶ οὕτω πρὸς αὐτοὺς 
ἐθάδιζον, ὡς εἷς τῶν πολλῶν" οἱ δὲ ἄρχοντά με 
ἡἠροῦντο. Οὐ γὰρ βίᾳ τὴν αὐτῶν ἀρχὴν ἥρπασα, οὐδὲ 
τυραννιχῶς " ἀλλ᾽ ἐπειδὴ τὰ συμφέροντα ἐχλεγόμε - 
νος αὐτοῖς εἰσηγούμην, xal τὴν xov ἀρετὴν ὁδὸν 
ὑπεδείχνυον, ἄρχοντά ps ἑαυτῶν ἀνέδειξαν, xoi 
οὕτως ὑπετάγησάν μοι, ὥσπερ στρατιῶται βασίλεξ" 


B ἴνα εἴπῃ, Καὶ παρὰ ξένοις βασιλιχῆς ἀπέλαθον f τι- 


μῆς. Μονόζωγοι δέ εἰσιν οἱ τίμιοι τῶν στρατιωτῶν, 
οἱ μὴ τὸν αὐτὸν τοῖς ἄλλοις ζωστῆρα φοροῦντες " ἣ 
οἱ ἀσύνταχτοι, χαὶ ὡσανεὶ λῃσταί. 

« Ὃν τρόπον ταπεινοὺς 8 παραχαλῶν. » 

᾿Αλλὰ χαὶ ἐν πάθεσι, φησὶν, ὄντας τοῖς χατὰ ψυ- 
χὴν, ἣ τοῖς ἔξωθεν, λόγοις τε xoi ἔργοις παρεμυ- 
θούμην χαὶ ἀνεχτώμην. Ὁ δὲ Σύμμαχος, Καθὼς 
ἀπάγει αὐτοὺς ὁδηγῶν, ἐξέδωχεν, ἕτερόν τι τάχα 
αἰνιττόμενος, ὅτι Παρεχάλουν αὐτοὺς, χαὶ προετρε- 
πόμην ἐπὶ τὰ πραχτέα ἡμέρως χαὶ προσηνῶς, xa 
οἷον διαθαστάζων σφᾶς, xol τῆς αὐτῶν ἀνεχόμενος 
ἀσθενείας, ὥσπερ τις ὁδηγῶν ἀνθρώπους πάσχοντας 
xai ἀῤῥωστοῦντας. Δέονται γὰρ, ὥσπερ οἱ νοσοῦντες 
χατὰ τὸ σῶμα, οἰχονομίας τινος χαὶ δεξιᾶς μετα- 
χειρίσεως, οὕτω xaX οἱ χατὰ ψυχὴν οὐ χαλῶς διαχεέ- 
pevot, ἀλλὰ διεφθαρμένοι, xai τὴν μισητὴν νόσον 
χαχίαν ἔχοντὲς. i 

.KEODAA. .Δ', 

« Νυνὶ, δὲ χατεγέλασάν μου ἐλάχιστοι. » 

Θεοδοτίων δὲ χαὶ ᾿Αχύλας, ὁ μὲν, IVeocepot μου 
ἡμέραις, ὁ δὲ, Βραχεῖς παρ᾽ ἐμὲ ταῖς ἡμέραις, 
ἐξέδωχε. Λυπηρὸν δὲ, τὸ παρὰ νεωτέρων νουθετεῖ- 
σθαι γέροντα, τὸν πολλοὺς πρέτερον νουθετήσαντα. 


«Νῦν νουθετοῦσί με ἐν μέρει, ὧν ἐξουδένουν τοὺς 
τατέρας αὐτῶν" oüg οὐχ ἡγησάμην ἀξίους χυνῶν 
τῶν ἐμῶν νομάδων. » 


E 


D 0. δὲ λοιποὶ, Μετὰ τῶν κυνῶν τῶν προδάτων 


μου. 'Tà δὲ δηλούμενον τοῦτο" Εἶχε μὲν ἐμοὶ, qno, 
χαλῶς τὰ πράγματα πρότερον, χαὶ λέγοντι πάντες 
ὑπεξίσταντο, xoi ὡς βασιλεῖ ὑπετάσσοντο᾽" νῦν δὲ 
lg τοσαύτην περιετράπη τὰ xav ἐμὲ μεταδολὴν, 
ἀπορίαν, χαὶ 


.m 


WEST Ww 
T9 


)g τοὺς ἐλαχίστους xal εὐτελεῖς ὃ 


c 


δυσγένειαν, xài τὸ τῆς ἡλιχίας νεώτερον, xa) τὸ 
παντάπασιν ἀχρξίους εἶναι, xal οὐδενὸς ἀξίους διὰ 
τὸ πονηροὺς εἶναι, νουθετεῖν με ἐν μέρει" οὐ YÀp 
ἔδει με, ὡς ἔοιχεν, ἀεί τινα: νουθετεῖν, ἀλλὰ χαὶ 
αὐτὸν ἐν μέρει νουθετεῖσθαι, οἷον ἁμοιθὰς τῆς πρὸς 


ἑτέρους νουθεσίας χομιζόμενον. Τὸ μέντοι μιηδὲ χυ- 


VARUE LECTIONES. 


Í - — 4 B a ΠΡ 5 "Pos -4l-7- 
^4 ἀπελαῦη 5 70. ποϑεινούς. ἴσ. συμπϑοῦ εἴς 


, utin ms. Thecla, 


o£J IN BEATUM JOD. 21 


σὴν αὑτοὺς παραδάλλειν, οὐχ ἀλαζονείας ὁῆμα, ἀλλὰ A Quod autem ne canibus quidem | comparare €os di- 


εἴγμα τῆς ἐχείνων παντελοῦς ἀχρειότητος" ἵνα 
εἴπῃ, ὅτι Εἴπερ τὴν ἐμαυτοῦ τιμὴν xal ἀξίαν ἐλοὴ 
ἵπῃ, ὅτι Εἴπερ τὴν ἐμαυτοῦ τιμὴν xal ἀξίαν ἐλογι- 
ζόμην, οὐδὲ προσύλέπειν. ἂν ἠξίωσα τοὺς πατέρας 
πῶν νῦν ἐπιγελώντων μοι, οἵτινες οὐδὲ ὅσην οἱ τῆς 
ἐμῆς ποίμνης κύνες ἀφθονίαν εἶχον. 


« Καί γε ἰσχὺς χειρῶν αὐτῶν ἱνατί μοι; » 


Τουτέστιν, οὐδὲ τῆς αὐτῶν ἐπιχουρίας ἐδεήθην 
ποτὲ, ἵνα διὰ τοῦτο τοιούτοις πρὸς ἐμὲ χρήσωνται 
ῥήμασιν. 

€ Ἐπ᾿ αὐτοὺς ἀπώλετο συντέλεια. » 

" Ἢ τοῦτό φησιν, ὅτι πάλαι δίχην ἐχρεώστουν πο- 
νηροὶ ὄντες, καὶ τρόπον τινὰ ἀπέπτη Ν᾽] ἀπ᾽ αὐτῶν ἡ 
τιμωρία" 3, ὅτι θανάτου διὰ τὴν ἄχραν πενίαν ἐπι- 
θυμοῦντες, οὐδὲ τούτου ἐτύγχανον " ἣ, ὅτι οὐδέποτέ 
τι χρηστὸν συνετέλεσαν. Αὐτὸς δὲ τῇ τοῦ Συμμάχου 
προσχὼν ἑρμηνείᾳ, ἐχδόντος, ᾿Απώϊετο αὐτοῖς 
πᾶν τὸ πρὸς ζωὴν, συντέλειαν νοῶ πάντα τὰ 
πρὸς τὸ ζῆν συντελοῦντα, ὧν ἐνδεεῖς ἦσαν οἱ τῷ Ἰὼδ 
ἐπιτιθέμενοι: "EX' αὐτοὺς γὰρ ἀπώλετο ἡ cvr- 
τέλεια, τουτέστιν, ἣ τῶν συντελούντων πρὸς τὴν 
ζωὴν εὐπορία" δηλοῖ δὲ τοῦτο χαὶ τὰ ἑξῆς, ἐπάγε 
γάρ᾽ 


€ Ἔν ἐνδείᾳ χαὶ λιμῷ ἄγονος. » 
^ - : T M 
* "Q δὲ λέγει, τοιοῦτόν ἐστιν“ "Exastog αὐτῶν 
Mu: f. ever VUE 2, MM 
οὕτως ἣν ἄγονος, τουτέστιν, ἄπορος, xat οὐδεμίαν 
ἔχων γονὴν χαρπῶν, ὥστε χαὶ σφόδρα ἐνδεεῖς ἦσαν, 
αὶ δλίμχωττ " Y YO? 5 Sx 
xai ἐλίμωττον. Ἢ τὸ, diyovoc, ἀντὶ τοῦ, οὐδὲ ἔφευ- 
ρεῖν χαὶ γεννῆσαι τρόπον ποριστιχὸν ἠδύνατο. 
« Οἱ φεύγοντες ἄνυδρον ἐχθὲς συνοχὴν χαὶ ταλα!- 
πωρίαν. » 
Οἱ χθές ποῦ, φησὶ, xal πρώην ἐν δσυνοχῇ xài τα- 
»)nrm H yccc ^ Tb. yc. H 5 
APO ὄντες, xai τὴν ἐνεγχαμένην ἀπολιπόντες, 
n Y : "C 
ὡς λυπρὰν, xal χέρσον, χαὶ ἔρημον. "Eotxs 0i ὡς 
ἀγενεῖς αὐτοὺς διαθάλλειν, ἐξ ὁ 


ὰ 
ὃ 


δόξων ὄντας χωρίων, 
ἘΣ us s on ΑΔρ D RE 
χαὶ πατέρων πενήτων. Ταῦτα δὲ ὁ μαχάριος διηγεῖ- 
πε osi, SET. UPS: SES 

ται, ἵνα ἐὰν xaX ἡμεῖς ὑπὸ εὐτελῶν τινων xa ἀτί- 
μὼν ὑθρισθῶμεν, μὴ ὡς μόνοι τοῦτο παθόντες δυσ- 
(ξράνωμεν, ὅπουγε ὁ τοσοῦτος τὴν ἀρετὴν, τοιοῦτος 
IS - ͵ Ὡς yu : $ 

ὃὲ τὴν περιουσίαν xaX πέριφάνειαν, τὰ αὐτὰ ἡμῖν, ἣ 
χαὶ χείρονα πεπονθὼς ἀναγράφεται. 


gnetur, fastus et arrogantiz vox non est, verum il- 
los homines plane ineptos et inutiles fuisse arguit ; 
acsi diceret : Si meam, inquit, sstimalionem οἱ 
dignitatem animo reputarem, patres eorum, qui me 
nune ludibrio habent, quique non ea abundantia 
qua canes gregum meorum allluebant, ne 3spectu 
quidem dignarer. 

Vrns. 2. « Et quidem virtus manuum eorum ut 
quid mihi ? » f 

Id est, Neque opem eorum unqua m imploravi, ut 
propterea ejusmodi verbis me alloquerentur. 


« Super eos peribat consummatio. » 

Vel hoc vult, quod olim. pcenas improbitatis sue 
meriti fuerint, supplicium. autem quodammodo ab 
iis avolaverit; vel, quod propter summam inopiam 
mortem expetiverint, neque hoc tamen assecuti 
fuerint; vel, quia nihil unquam boni perfecerint et 
absolverint. Ego vero interpretationi Symmachi ac- 
cedens, qui reddidit : Perierat.| illis quidquid ad vi- 
tam facit ; per consummationem, omnia qu:e ad vitam 
conducunt, intelligo; quorum penuria laborabant 
qui impetum hostilem in Jobum faciebant : Super 
eos enim peribat. consummatio, id. est, abundantia 
eorum qua ad vitam conferunt; hoc autem ex iis 
qus sequuntur manifestum est, subjungit enim : 

Vrns. 15. « In egestate et (ame sterilis. » 

Quod dicit ejusmodi est : Unusquisque eorum 
adeo sterilis fuit, id est, inops, et nullam. fructuum 
feturam habens, ita ut valde egenus esset, et fame 
enecaretur. Vel, sterilis, id est, rationem aliquam 
quistus adinvenire et comminisei non poterat. 

« Qui fugiebant inaquosam heri pressuram Οἱ 
miseriam. » 

Qui non ita pridem, inquit, in angustiis et aerum- 
nis versabantur, et patriam suam, tanquam terram 
jejunam, incultam et desertam, dereliquerant, Vi- 
detur autem iis, tanquam hominibus obscuris, ex 
locis ignobilibus, et egenis parentibus oriundis, in- 
famize notam inurere. Hxc autem ideo beatus 4o- 
hus persequitur, ut si quando ἃ vilibus quibus- 
dam, et qui in nullo honore. sunt, contumelia affi- 
ciamur, non tanquam soli id pateremur, indignan- 
ter feramus; quandoquidem eum qui tanta vir- 


tute, tanta rerum affluentia et dignitate clarus exstiterat, eadem nobiscum, vel pejora etiam passum 


esse,*litteris mandatum sit. 

« Οἱ περικυχλοῦντες ἄλιμα ἐπὶ ἠχοῦντι. » 

* Ὁ δὲ Σύμμαχος, 'Axoxvitorcsc gAotovc φυ- 
τῶν. "Δλιμα βοτάνη τίς ἐστιν, ὥς φασι, ταχὺ πλη- 
ροῦσα τὸν ἐσθίοντα, xav χόρον ἐμποιοῦσα. ᾿Επὶ 
ἠχοῦντι δὲ, τουτέστιν, ἐπὶ φάραγξι xal πετρώδε- 
σιν " εὔηχοι γὰρ οἱ τοιοῦτο: τόποι, χαὶ ἀντηχοῦσι 
τοῖς φθεγγομένοις. Ἢ xax ἠχοῦντα λέγει τὸν ἀλ- 
σώδη τόπον, ἐν ᾧπερ ἡ πνοὴ τῶν ἀνέμων χινοῦσα 
τὴν ὕλην, ἦχον ἀποτελεῖ. Φησὶν οὖν, ὅτ: περιενό- 


γεπ5. 4. « Qui cireuibant alima in resonante. » 

Symmachus autem, Qui. vellicabant plantarum 
cortices. Alima, herba quzedam est, ut. aiunt, qui 
cito explet eum qui ea vescitur, et satietatem affert. 
lu resonante vero, id. est, in eonvallibus et locis 
petrosis; sonora enim et vocalia sunt ejusmodi loca, 
el sonantibus resonant ae respondent. Vel locum 
nemorosum, in quo venlorum spiraculum silvam 
qualiens, sonum efficit, rescnantem vocat. Dicit igi- 


Ξ ΥΔΆΠΕ LECTIONES. 


ht yp. ἀπέστην. 


911 OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


312 


lur, eos necessitate extrema. coactos, ut herbis ad» A στοὺν οὗτοι τὰς ὕλας, xol τὰς φάραγγας, xal τοὺς 


inventis, et radicibus arborum arrosis famem sola- 
rentur, nemora et convalles, ac loca in quibusaqua 
fluentes sonum οἱ strepitum edunt, lustrasse et 
obambulasse. 

« Quorum quidem aliraa erat eorum cibaria : in- 
honorati autem et abjeeti, egentes omni bono, qui 
et radices lignorum manducabant propter magnam 
famem. » [Symmachus autem, Et radix arborum 
agrestium alimentum eorum.] 

Utrumque vero de iis testatur, summam egesta- 
tem, scilicet, eL improbitatem maximam ; illam qui- 
dem, in eo quod dicit : Arborum corticibus et ra- 
dicibus vescebantur; hane vero, in eo. quod omnis 
boni indigos vocaverit : nisi quis hoc loco alimenta 
etiam sub boni appellatione intelligere velit; quod 
enim ejusmodi homines paupertatem experirentur, 
alia molestia et :erumna erat. 

Vrns. 5-8. « Insurrexerunt super me fures, quo- 
rum domus erant caverna petrarüm ; inter medium 
bene sonantium clamabunt [Symmachus vero, Inter 
plantas agrestes sonantes famelicum. quiddam]; qui 
sub sarmentis agrestibus manebant, stultorum filiis 
elignobilium: nomen et gloria exstincta est de 
terra, » 

ΠῚ etiam, inquit, pro domibus cavernas petrarum 
habentes, in solitudinibus versantes, et, ne ἃ prze- 
tereuntibus videantur, sub aridis virgultis latentes, 
ex insipientibus insipientes, ex inhonoratis inho- 
norati, in terra obscuri et. inglorii, ad latrocinia se 
converterunt. 

Vins. 9. « Nunc autem cithara eorum ego sum, 
et me fabulam habent. » 

Ode, inquit, et carmen ' joculare iis factus sum, et 
calamitates meas pro familiari aliquo sermone in 
ore habent. Vides quzenam sint quz maximam illi 
molestiam ereent, quod a talibus, scilicet, cum suo 
ipsorum damno, ludibrio haberetur. 

Vrens. 10. « Et abominati sunt. me discedentes 
procul ; nec in faciem meam perpercerunt 
spuere. » 

Postquam, inquit, appropinquaverint, et sputo os 
faedaverint, rem abominandam et fastidiendam me 
reputantes, longe recedunt. 

Vgns. 11. « Aperiens enim pharetram suam, af- 
flixit me ; et frenum faciei mex emisit.» 

* |n hoc etiam justus diabolum ferit, et vulnerat, 
cum dicat nihil eum contra se posse, Deum autem 
esse qui plagas illi inferat. Dicit autem : Frenum 
emisit, quo facies mea. quodammodo vinciretur ; ac 
si diceret : Cunctis mihi calamitates ad. impietatis 
mes argumentum exprobrantibus, os mihi obtura- 
vit, et loquendi libertatem ademit. 

Vgns. 12. «. Super dextra germinis insurrexe- 
runt. » 


τόπους παρ᾽ οὺς ὕδατα ῥέοντα ἠχεῖ τε xal χελαρύζει, 
ὑπὸ τῆς ἄγαν ἐνδείας τὰς βοτάνας ἀνερευνώμενοι, 
χαὶ τὰς ῥίζας τῶν ξύλων περιξέοντες εἰς τροφῆς 
παραμυθίαν. 

« Οἴτινες ἄλιμα ἣν αὐτῶν τὰ σἴτα " ἄτιμοι δὲ, xol 
πεφαυλισμένοι, ἐνδεεῖς παντὸς ἀγαθοῦ, οἱ χαὶ ῥίζας 
ξύλων ἐμασσῶντο ὑπὸ λιμοῦ μεγάλου. »[ Ὁ δὲ Σύμ- 
μαχος, Καὶ ῥίζα ξύλων ἀγρίων ἡ σίτησις αὐτῶν.] 


Μαρτυρεῖ δὲ αὐτοῖς ἀμφότερα, ἄχραν τε πενίαν, 
xai xaxíay ὑπερθάλλουσαν " τὴν μὲν ἐν τῷ εἰπεῖν, 
Φλοιοὺς δένδρων xa ῥίζας ἐσιτοῦντο" τὴν δὲ ἐν τῷ 
ἐνδεεῖς ὀνομάσαι παντὸς ἀγαθοῦ" εἰ μὴ τις ἐνταῦθα 
χαὶ τὴν τοῦ ἀγαθοῦ προσηγορίαν ἐπὶ τῶν τροφίμων 
νοήσῃ " ἑτέρα δὲ πονηρία, τὸ xal Ev πενίᾳ τοιούτους 


τ 
εἰνα!. 


€ Ἐπανέστησάν μοι χλέπται, ὧν οἱ oixot αὑτῶν 
ἦσαν τρῶγλαι πετρῶν " ἀναμέσον εὐήἤχων βοήσονται 
[ὁ δὲ Σύμμαχος, Μεταξὺ φυτῶν ἀγρίων ἠχοῦντες 
λιμῶδες7" οἱ ὑπὸ φρύγανα ἄγρια διῃτῶντο, ἀφρόνων 
υἱοὶ χαὶ ἀτίμων * ὄνομα xai χλέος ἐσδεσμένον ἀπὸ 
Ὑη9:.} 


" Οὗτοι, φησὶ, καὶ εἰς λῃστείαν ἐτρέποντο, οἴχους 
ἔχοντες τῶν πετρῶν τὰ χοῖλα, ἐν ἐρήμοις διαιτού- 
μενοι, χαὶ ὑπὸ φρυγάνων σχεπόμενοι, ἵνα λάθωσ!: 
τοὺς παροδεύοντας, ἐξ ἀφρόνων ἄφρονες, ἐξ ἀτίμων 


( ἄτιμοι, ἀνώνυμοι, χαὶ ἄδοξοι ἐπὶ τῆς γῆς. 


€ Νυνὶ δὲ χιθάρα ἐγώ εἶμι αὐτῶν, χαὶ ἐμὲ θρύλ- 
λημα ἔχουσιν. » 

Ὠδὴ, φησὶν, αὐτοῖς ἐγενόμην, χαὶ παρῴδημα, xat 
τὰς ἐμὰς συμφορὰς, ἀντ᾽ ἄλλης τινὸς ὁμιλίας, ἀνὰ 
στόμα ἔχουσιν. Ὁρᾷς τίνα ἐστὶ τὰ μάλιστα αὐτὸν 
λυποῦντα, τὸ παρὰ τοιούτων σχώπτεσθαι, ἐπὶ βλάθῃ 
πῇ ἐχείνων. 

« Ἐθδελύξαντο δέ με ἀποστάντες μαχράν" ἀπὸ δὲ 
τοῦ προσώπου μου οὐχ ἐφείσαντο πτύελον. » 


Ἐπὰν δέ μοι πλησιάσωσι, φησὶν, ἐμπτύοντές 
μοι, μαχρὰν ἀφίστανται, βδέλυγμά με χαὶ ἀηδίαν 
ἡγούμενοι. 

« ᾿Δλνοίξας γὰρ φαρέτραν αὐτοῦ, ἐχάχωσέ με" 
xai χαλινὸν τοῦ προσώπου μου ἐξαπέστειλαν ἷ. » 

Πλήττει piv χὰν τούτῳ τὸν διάθολον ὁ Olxatoz, 
μὴ φάσχων αὐτὸν δύνασθαι τι χατ᾽ αὐτοῦ, τὸν δὲ 
Θεὸν ἐπενηνοχέναι αὐτῷ τὰς πληγάς. Λέγει δὲ, ὅτι 
Καὶ χαλινόν μοι ἐξαπέστειλεν, οἱονεὶ δεσμοῦντα τὸ 
πρόσωπόν᾽ μου" ἵνα εἴπῃ, ὅτι Ἐπεστόμισέ με, 
ἀφείλετό μου τὴν παῤῥησίαν, πάντων τὰς συμφορὰς 
εἰς ἀπόδειξιν ἀσεθείας μοι προφερόντων. 

« Ἐπὶ δεξιῶν βλαστοῦ ἐπανέστησαν. ν 


VARLE LECTIONES. 


πίστειλεν, οἱ 515 in Ms. Theclz. 


313 


IN BEATUM 70}. 


214 


"II τοῦτό φησιν ὅτι Ἐμοὶ, τῷ ποτὲ τοῖς δεξιοῖς εὐ A — Vel hoc dicit : impetu facto, me, qui olim rebus 


θαλοῦντι ἐπέθεντο“ ἣ ὅτι Τοῖς ἔργοις μου τοῖς ἀγα- 
fol; χαὶ τοῖς διχαιώμασιν ἐπεμβαίνουσι, λέγοντες, 
ὡς οὐ καθαρῶς τὴν εὐσέθειαν μετήειν. 

« Πόδα αὐτῶν ἐξέτειναν, χαὶ ὡδοποίησαν ἐπ᾽ ἐμὲ 
τρίθους ἀπωλείας αὐτῶν. » 

* Κινήσαντος ἑαυτὸν τοῦ Θεοῦ χατ᾽ ἐμοῦ, φησὶν, 
ἔσχον xal αὐτοὶ ὁδὸν ἐφόδου, αὐτοῦ παραχωρήσαν- 
τος, xal οἷον τρίδον αὐτοῖς τεμόντος τῆς xav ἐμοῦ 
ἐπιθέσεως. ᾿Αχύλας δὲ ἀντὶ τοῦ, ἀπω.Ἰείας, ἐπι- 
διυσμοῦκ,, ἐξέδωχεν ἕνα εἴπῃ, ὅτι ὥσπερ DO: 
ἀσχέτως φερομένῳ, ταῖς xav ἐμοῦ γλωσσαλγίαις, 
χαὶ ἐπιθέσεσιν, τὴν τῶν πολλῶν ὁρμὴν ὁ Θεὸς ἐξωμά- 


λισεν. 


« Ἐξετρίθησαν τρίθοι μου, ἐξέδυσαν γάρ μου τὴν 
στολήν. » 

* Πᾶσαι αἱ ὁδοί μον αἱ τῇς εὐπραγίας ἐξηφανί- 
σῦησαν, τοῦ Θεοῦ περιδύσαντός με τῆς εὐπρεπείας 
τὴν στολὴν, ἤγουν περιελόντος τὴν οἰχείαν βοή- 
θειαν. 

« Βέλεσιν αὐτοῦ χατηχόντισέ 


με" χόχρητα! δέ 
po: ὡς βούλεται. » 

"Τὸ σφοδρὸν τοῦ ἐτασμοῦ διὰ τούτων δηλοῖ. Τὸ 
8t, ὡς βούνιεται, ἵνα εἴπῃ, ᾿Εγὼ τὴν αἰτίαν οὐχ 
οἶδα. 

« Ἐν ὀδύναις πέφυρμαι, ἐπιστρέφονταί μου αἱ 
ὀδύναι " ᾧχετό μου ἡ ἐλπὶς ὥσπερ πνεῦμα, xal ὥσ- 
περ νέφος ἣ σωτηρία μου. » 

᾿Περιεστοίχισμαι, φησὶ, τοῖς δεινοῖς, xat συμφύρο- 
μἅι τοῖς ἀλγεινοῖς, καὶ αἱ ὀδύναι μου ἀναχαινίζονται" 
εἴτουν ἐπιστρεφῶς ὀδυνῶμαι, τουτέστι, μετ᾽ ἐπιτά- 
σεως, χαὶ xas' αὔξησιν " ἀπέπτη lé μου πᾶσά τις 
ἐλπὶς χρηστοτέρα, ἣ χατὰ Σύμμαχον, τὰ καταθύ- 
jud. μου, δίχην ἀνέμου παρεληλυθότος, χαὶ νέφους 
διαλυθέντος. 

(| Καὶ νῦν ἐπ᾽ ἐμὲ ἐχχυθήσεται ἡ Ψυχή μου, 
ἔχουσι δέ ps ἡμέραι ὀδυνῶν νυχτὶ δέ μου τὰ 
ὀστᾶ συγχέχυται, τὰ δὲ νεῦρά μου διαλέλυται. » 

Τὸ, ᾿Εχχυθήσεται ἡ ψυχή μου, &vzY τοῦ, συγ- 
χεῖται - ἵνα εἴπῃ, ὅτι Διαποροῦμαι τοῖς λογισμοῖς, 
οὔτε τὸν Θεὸν ἄδιχον ἀποφήνασθαι ἔχων, οὔτε ἐμ- 
αὐτῷ τι συνειδὼς ἄτοπον, ἐν ἡμέρᾳ δὲ χαὶ νυχτὶ 
ὀδυνῶμαι, ὡς χαὶ τὰ ὀστᾶ μου φρυγῆναι, xal τὰ 
νεῦρα, χαὶ τοὺς τόνους τῆς Ψυχῆς διαλυθῆναι ὑπὸ 
«ἧς ἄγαν χαχοπαθείας, χαὶ τῶν 
συγχαιόντων παθῶν. 


πιεζόντων με xal 


« Ἐν πολλῇ ἰσχύϊ ἐπελάδετό μου τῆς στολῆς, 
ὥσπερ τὸ περιστόμιον τοῦ χιτῶνός μου περιέσχε 


ue. » 

* Μεταφοριχὸς ὁ λόγος “ οἱ γὰρ τὸ 
τοῦ ἱματίου περὶ τὸν τράχηλόν τινος 
τες, ἄγχουσιν αὐτὸν wal ἀποπνίγουσιν. Φησὶ 
ὅτι Ἰσχυρῶς μου περιδραξάμενος, πιέζει καὶ πνίγει 

€, χαθάπερ στενὴ χιτῶνος ὥα τὸν τράχηλον σφίγ- 
γουσά τε xal θλίδουσα. 

« ἽἭγησαι δέ με΄ ἴσα πηλῷ, ἐν γῇ xal σποδῷ μου 


D 


secundis et. prosperis florebam, adoriebantur ; vel : 
Negantes me pura mente pietatem exercuisse, bona 
mea opera et justas actiones insectati sunt. 

« Pedem suum extenderunt, et. straverunt super 
me semitas perditionis ipsorum. » 

Deo, inquit, se contra me commovente, illoque 
permittente, et hostilis in me impetus quasi semi- 
tam muniente, aditus illorum incursioni ad me pa- 
lefaetus est. Aquila autem. pro, perditionis, reddi- 
dit inundationis ; aC si diceret : Ad. vulgi impetum 
et ferociam, quie linguze petulantia contra me, et 
insultibus, instar aque quie estu. violento fertur, et 
coerceri non potest, Deus viam quasi complanando 
munivit, 

Viens. 15. « Contritte sunt. semitae mec; exue- 
runt enim me stola. » 

Deo venustatis et 
hente, id est, auxilium suum denegante, omnes 
prosperitatis mex viae disparuerunt. 


decoris vestem mihi detra- 


« Jaculis suis vulneravit. me ; [Vrens. 14] judica- 
vit autem mihi sicut vult. » 

His verbis, explorationis et. eruciatus. vehemen- 
tiam ostendit. Illud vero, sicut vult, idem est ac si 
diceret : Ego causam ignoro. 

Vrns. 15. « In doloribus maceratus sum, conver- 
tuntur in me dolores; discessit spes mea sicut spi- 
ritus, et sicut nubes salus mea. » 

AErumnis, inquit, circumvallatus, et cruciatibus 
confusus sum, ac dolores mei redintegrantur ; sivc 
cum recursu dolores sentio, id est, cum intensione 
et incremento : instar venti autem qui przeteriit, et 
nubis resolutze, avolavit a me omnis spes bona, 
vel, juxta Symmachum, desideria mea. 


Vrns, (6, 17. € Et nune. super me elfundetur 
anima mea, habent autem me dies dolorum ; nocte ve- 
ro ossa mea confusasunt, et nervi mei dissoluli sunt.» 

E[Jundetur. anima mea, id est, confunditur ; acsi 
diceret : Dubius sum et animi pendeo, cum neque 
Deum injustum pronuntiare possim, neque cujus- 
quam absurdi mihi conscius sim, diu vero et. no- 
ctu cum doloribus conflictor, ut prz nimio cru- 
ciatu, et dolorum qui me premunt et. adurunt. ve- 
hementia, ossa mea tanquam in sarlagine lorrean- 
tur, et animi vires ac nervi dissolvantur. 

Vrns. 48. « In. multa. virtute apprehendit stolam 
meam, et quasi ora vestimenti mei cireumdedit 
me. » 

Metaphorica locutionis forma : qui enim vestis 
suprema ora cervicem cujuspiam constringunt, suf- 
focant illam et strangulant. Dicit igitur τ Appre- 
hendens me fortiter stringit ct strangulat, instar 
ore vestimenli anguste qui collum premit el 
coarctat. 

Vrns. 19, 90. « Reputasti autem me sicut lutum, 


VARLE LECTIONES. 


315 
ἴ terra et cinere pars imea : 
ct non audis me. » 1 

Sortem suam eoram Deo, tanquam filius. coram 
parente, lugubriter delet, et nature. vilitatem pro 
supplieatione in medium affert. Considera, in- 
quit, Domine, quod terra, eL in. terram resolvendus 
sim, ac supplicationem meam noli aversari. Illud 
autem, Non audis me, eximium et. singularem erga 
Deum amorem ostendit; lanquam enim qui exau- 
diri eredat, ita loquitur. Meo vero judicio, illud, 
Reputasti me sicut lutum, οὐ quie. sequuntur, Jo- 
bus, non natur: vilitatem in. medium proponers, 
sed quasi animo vehementer commotus, dieit. quod 
luti instar. contemptibilis esset, quod in nulla xsti- 
matione haberetur, et quod portio ejus apud Deum, 
non in pretiosis, sed in. rebus vilissimis, in cinere, 
scilicet, et pulvere, qui pedibus conculeantur, nu- 
meraretur, ae propterea non exaudiretur. 

« Steteruntautem, et consideraverunt me. » 

Vel subsanuantes me, vel calamitatis me:e 
guitudinem admirantes. 

Vrns, 21], 22. « Insultarunt autem mihi immisc- 
manu potenti me flagellasU, statuisti 
autem me in doloribus, et projecisti me a salute. » 

Magna Dei et ineffabilis misericordia sanctis co- 
sicut et David misericordiam sibi exhi- 
beri postulat; et Jobus etiam cum huc respiceret, 
Deo inquit : Immisericorditer insullasti mihi ; non 
enim cum presentibus calamitatibus conflietarer, 
si magna Lua misericordia fruever. Verba igitur haec 
non pertinaei superbia resistentis, neque impa- 
Lienter ferentis, sed suppliciter obsecrantis, et mi- 
sericordiam implorantis sunt. 

NEns. 25, 21. « Novi enim quod mors me conte- 
rel; domus enim est omni mortali terra. Atque 


nia- 


ricorditer : 


gnita est, 


"tinam possem mihi ipse manus afferre, aut roga- 
rem alium, et faceret mihi hoc! » 

Novi, inquit, quod, mortalis cum exssistam, om- 
nino 1cihi moriendum sit ; terra enim ad sepulturam 
praiparata et effossa domus omni homini est. Quare 
libenter, nulla interposita mora, vel ipse manum 
mibi injieiens, si illud sine peccato liceret, vel 
alium ad. cedem. meam | precibus sollicitans, cala- 
mitatibus me eriperem. Atque utinam hoc mihi 
utique sane fecissem; nunc autem non 
velitum enim est ne quis sibi mortem 
consciscat. Vides illud, possem, non propter im- 
becillitatem, sed propter prohibitionem, ab eo dici ; 
nefas enim. etscelestum est vitam sibi eripere. Ex 
his igitur plage simul gravitas ostendebatur, et cauta 
ac provida cireumspectio, 


liceret ! 
possum, 


sibi insidias strue- 
ret, observabatur : qui. enim mortem violentam sibi 


ne 


inferunt, tanquam homicidii rei censendi sunt. 
Vgns. 25, 
flevi ; 


26. « Ego autem super omni impotente 
gemui videns virum in necessitatibus. Eso 
sulem inh:erens bonis, ecce occurrerunt mihi ma- 
gis dies malorum. 


VARLE LE 


σας, uL inHebr. κα fc, 


1172, Οἱ χατένόη 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


clamavi antem ad.ite, ἃ ἡ μερίς - χέχραγα δὲ 


Σπέδης, utin Hebr. 


310 
xai ob» ἀχούεις 
μον. » 

* Ὡς υἱὸς πρὸς πατέρα, πρὸς τὸν Θεὸν ἀποδύρε- 
x24, χαὶ τὸ εὐτελὲς τῆς φύσεως εἰς δέησιν προτείνει 
Λόγισαι γὰρ, φησὶν, ὦ Δέσποτα, ὅτι γῆ τὲ εἰμι, xat 
εἰς γὴν ἀναλύομαι, xaX μὴ ἀποστρέψῃς τὴν ἱχετηρίαν 
μου, Τὸ 05, οὐκ ἀκούεις μου, πολλὴν ἔμφασιν τῆς 
εἰς Θεὸν ἀγάπης ἔχει᾽ ὡς γὰρ ἀχούξσθαι πιστεύων, 
οὕτως ἔφη. Κατά γε μὴν τὴν ἐμὴν δόξαν, τὸ, " Hyn- 
σαί ue ἵσα zo, καὶ τὰ ἑξῆς, φησὶν ὁ "I6, οὐ 
τὴν τῆς φύσεως προϊσχόμενος εὐτέλειαν, ἀλλ᾽ οἷον 
παθαινόμενος, ὅτι εὐχατοαφρόνητός ἔστιν i9 πηλὺς, 
ὅτι οὐδενὸς ἀξιοῦται λόγου, ὅτι ἣ FEE 
Θεῷ, οὐκ ἐν τοῖς τιμίοις, ἀλλ᾽ ἐν τοῖς ε 
λελόγισται, ἐν τέφρᾳ, zai χόνει, τοῖς Mise. 
χαὶ διὰ τοῦτο οὐχ εἰσαχούεται. 


« Ἔστησαν Gh, xal χατενόησάν με. 

" Ἢ χλευάζοντες, ἣ χαὶ τὸ τῆς συμφορᾶς θαυμά- 
ζοντες μέγεθος. . 

« ᾿Επέθησαν κ δέ μοι ἀνελεημόνως " χειρὶ κραταιᾷ 

s ἐμαστίγωσας ἔταξας δέ με ἐν ὀδύναις, xol ἀπ- 
ἐῤῥιψάς με ἀπὸ σωτηρίας. » 

Ἴσασιν οἱ ἅγιοι τὸ μέγα τοῦ Θεοῦ χαὶ ἄφατον 
ἔλεος, χαθὸ χαὶ Δαδὶδ αἰτεῖ ἐλεηθῆναι" πρὸς τοῦτο 
οὖν xai "l6 ἁποθλέπων, φησὶ πρὸς Θεὺν, ᾿Επέδης 
μοι ἀνειϊεημόνως. Εἰ γὰρ ἐτύγχανον σοῦ μεγάλου 
σου ἐλέους, οὐχ ἂν Ev ταῖς παρούσαις συμφοραῖς 
ἐξηταζόμην. Ποτνιωμένου τοίνυν εἰσὶ, καὶ ἀξιοῦντος 
τυχεῖν ἐλέους τὰ ῥήματα, οὐ μὴν αὐθαδιζομένου, 
οὐδὲ ἀποδυσπετοῦντος. 


« Οἴδα γὰρ ὅτι θάνατός με ἐχτρίψει" οἰχία γὰρ 
παντὶ θνητῷ γῆ. Εἰ γὰρ ὄφελον δυναίμην ἐμαυτὸν 
χειρώσασθαι, ἣ δεηθείς γε ἑτέρου, xol ποιήσει μοι 
τοῦτο. » 

* Οἶδα, φησὶ, θνητὸς γεγονὼς, καὶ πάντως τελευ- 
τήσειν μέλλων " παντὶ γὰρ ἀνθρώπῳ οἶχός ἔστιν 1| 
εἰς ταφὴν ἑτοιμασθησομένη γῆ. Ὥστε ἡδέως ἂν συν- 
τομώτερον τῶν συμφορῶν ἀπηλλαττόμην, ἣ αὐτόχειρ 
ἐμαυτοῦ γενόμενος, εἰ τοῦτο ἐξῆν δίχα ἁμαρτίας, ἣ 
ἕτερον ἰχετεύσας ἐπὶ τὴν ἐμὴν ἐλθεῖν σφαγήν. Εἴθε 
γὰρ ἐξῆν uot τοῦτο, χαὶ ἔποίησα ἄν" νῦν δὲ οὐ δύ- 
νάμαι, ἀπηγορευμένον γὰρ τὸ ἑαυτόν τινὰ ἀνελεῖν. 
Ὁρᾷς ὅτι τὸ, δυναίμην, οὐ δι᾽ ἀσθένειαν λέγει, 
ἀλλὰ διὰ τὸ χεχωλύσθαι" ἀθέμιτον γὰρ xaX ἐξάγι- 
τὸ ἑαυτὸν ὑ cgi τοῦ Blou.'Ex τῶν τοιού- 
τῶν οὖν xaX τὸ τῆς πληγῆς δύσφορον ἐνεδείχνυτο, 
χαὶ τὸ περὶ τὴν ἑαυτοῦ eas εὐλαθὲς διεσώζετο" 
ὑπεξάγουσι χατάκχρισις ἀ"- 


στον, 


« Ἐγὼ ὃὲ ἐπὶ παντὶ ἀδυνάτῳ ἔχλαυσα - ἐστέναξα 
ἰδὼν ἄνδρα ἐν ἀνάγχαις. Ἐγὼ δὲ ἐπέχων ἀγαθοῖς, 


ἰδοὺ συνήντησάν μοι μᾶλλον ἡμέραι Xaxay. » 


ὙΤΙΟΝΙΒ 
(e 


δὲ} 


ἔλεξεν, ὅπως τε τῇ ποιχιλίᾳ τῶν ἐν ἀσθενείᾳ ἡρμό- 
ζετο, τοὺς μὲν ἐν ἐνδείᾳ τῇ τῶν δεόντων χορηγίᾳ 
παραμυθούμενος, τοῖς δὲ ἀδιχουμένοις ἐπιχουρῶν, 
xai τοὺς ἐν ἀῤῥωστίαις ἱατρεύων τὸ χατὰ δύναμιν * 
ἐπείπερ ἑώρα. λοιπὸν xal τινὰς ἀνίατα νοσοῦντας, 
ἔνθα χαὶ πᾶσα ἣ παρὰ ἀνθρώπων ἡττᾶτο € 
τὸ συμπαθὲς ἑαυτοῦ δειχνὺς xàv? τοῖς τοιούτοις ἐπ- 


τιχουρία, 


t 


ἐχτεινόμενον, φησὶν, ὅτι "Ev οἷς οὐχ εἶχον 
ρξῖν, μόνης δὲ ἣν τῆς θείας χειρὸς τὸ χατόρθωμα, 
συνήλγουν, ἔχλαιον, 


ἐπεστέναζον, xal τὰ τοιαῦτα 
τοῖς χάμνουσι συνεισέφερον, χαΐτοιγε αὐτὸς ἐπέχων" 
ἀγαθοῖς, τουτέστιν,, ἐν εὐδαιμονίᾳ ὧν * ὡσανεὶ ἔλε- 
γξν), 03 τρυφαῖς σχολάζων, 


οὐδὲ ἀπατώμενος τῷ 


πλούτῳ, τοὺς ἐν συμφοραῖς παρέτρεχον, ἀλλὰ τὰ 
πούτων ᾧχειούμην δεινὰ, τῶν ἐν χερσὶ ταῦτα προτι- 
θεὶς ἀγαθῶν - νῦν δὲ αὐτὸς χαχῶς πάσχων, οὐχ εὑ- 
βίσχω τὴν ὁμοίαν συμπάθειαν" οὐ γὰρ ἔχω τὸν συν- 
αλγοῦντα ἐν ἀνάγχαις (y. 


IN BEATUM JOD. 


Μεθὺ τὰ πολλὰ τῶν ἑχυτοῦ χατορθωμάτων χατ- À 


318 

Postquam multas res przeclare à se. gestas. ?nu- 
merasset, quemadmodum varietati eorum qui infir- 
mitate laborabant se. accommodaverit, necessario- 
rum, scilicet, subministratione eos qui inopia pre- 
mebantur solando, injuria oppressis opem ferendo, 
ei valetudinarios pro viribus curando ; quoniam 
praterea quosdam morbis immedicabilibus, et qui 
omnem opem humanam  excederent, laborantes vi- 
derat, ut doloris sui affectum et. commiserationem 
etiam. ad hos extendi ostenderet, ait: In quibus 
auxiliari non poteram, a Dei autem solius man 
sperandus erat effectus et felix successus, condole- 
bam, lugebam, ingemiscebam, et similia afllietis 
contribuebam, ipse licet inherens bonis, id est, 
prospera fortuna interea fruens; ac si diceret : 
Non deliciis ac voluptatibus indulgens, nec divitiis 
fascinatus et. deceptus, quiin calamitatibus erant 
cum neglectu praeteribam ; verum illorum zerumnas 
bonis quie in manibus habebam praeferens, zeas 


esse existimavi : nune autem ipse malis affectus, parem commiserationem | non. invenio; in angu- 


stis enim 
« Ἡ χοιλία μου ἐξέξεσέ, xav ob σιωπήσεται. » 


constitutus, neminem 


Τουτέστι, φλέγομαι và ἐντὸς, καὶ ἡσυχίαν ἄγειν 
οὐ δύναμα: " ἡ γὰρ ὑπερθολὴ τῶν ὀδυνῶν βοᾷν με 
ἀναγχάζει, χαὶ ἀποδύρεσθαι, xa οὐδὲ βουλόμενον 
ἡσυχάσαι συγχωρεῖ. Αἰτίαν 05 παρατίθεται τοῦ τὰς 
συμφορὰς ἐχτραγῳδεῖν, χαὶ τὰ οἰχεῖα χαταλέγειν 
ἀνδραγαθήματα, τὸ πεπληρῶσθαι τὴν ψυχὴν αὐτοῦ 
χαχῶν" ταύτην γὰρ κοιλίαν χαλεῖ, ᾿Εκζέσαι δέ ἐστι 
τὸ ὑπὸ πυρὸς ἐχθράζειν χαὶ ἀναχαχλάζειν τὸ θερμαι- 
νόμενον ὕδωρ" οὕτω μοι, φησὶν, ἡ χαρδία τεθέρμα- 
ται, χαὶ φλεγμαίνει, xat σιωπᾷν οὐ δύναμαι. Ὃ μέντοι 
Σύμμαχος ἀντὶ τοῦ, οὐ σιωπήσεται, εἰπὼν, οὐκ 
ἐπαύσατο, ἑτέραν ἐχδοχὴν τοῦ ῥητοῦ ἡμᾶς ἀπαιτεῖ, 


ὅτι ἀδιάλειπτος ἣ ὀδύνη χαὶ συνεχής " ἐπεὶ γὰρ ci- 
xbc ἣν ἐχζέσασαν τὴν ψυχὴν πάλιν χαταστῆναι, πα- 
ραδηλῶν ὅτι ἐπιμένει dj φλεγμονὴ τῆς χαρδίας, ἐπ- 
ἤγαγεν ὅτι οὐχ ἐπαύσατο. 


« Προέφθασάν με ἡμέραι πτωχείας " στένων πε- 
πόρευμαι ἄνευ φιμοῦ, ἔστηχα δὲ ἐν ἐχχλησίᾳ xexpa- 
τώς. » 

* Τίθησι τὰς αἰτίας τοῦ μὴ λήγειν φλεγμαίνουσα: 

e ς τοῦ μὴ λήγειν φλεγμαίνουσαν 

, E ; ps fio i " 
τὴν ἑαυτοῦ χαρδίαν. Kavíla6: γάρ με, φησὶν, ἡ 
ἐσχάτη πτωχεία, διὰ τοῦτο xaX ἄγευ φιψμιοῦ στενάζω, 
τουτέστι, O5 δύναμα: ἐπέχειν τῇ ὑπομονῇ, οἷόν τινι 
χαλινῷ, τὴν τοῦ στεναγμοῦ ἐπίτασιν xal συνέχειαν, 
ἀλλ᾽ ἀκρατῶς, xoi ἀσχέτως, χαὶ τὸ ὅλον ἀχαλίνως 
στενάζω, οὐδὲ πλῆθος συνόδου αἰσχυνόμενος, ἀλλὰ 

χαὶ πολλῶν περιςστηχότων ἀναχράζων. 

«᾿Αδελφὸς γέγονα σειρήνων, ἑταῖρος 8i στρου- 
θῶν. : 

Σειρῆνας λέγει ᾧδιχούς τινὰς ὄρνιθας, ἀλχυόνας, 
ἣ γλαῦχας" ἄμφω γὰρ θρηνητικά" στρουθοὺς δὲ, τοὺς 
πτρουθοχαμήλους, ὡς xaX Σύμμαχος ἐξέδωχε ^ φιλ- 


5. ξζε 


condolentem habeo. 


Vins. 27. « Venter meus efferbuit, et non. tace- 
bit. » 

Id est, Flamma viscera adurit, et silentium agere 
nequeo ; dolorum enim excessus vociferare et eju- 
lare me cogit, et tacere volentem haud patitur. 
Causam autem adjicit cur lugubriter | calamitates 
defleat, et actiones praclare ἃ se gestas enumeret, 
quia anima, scilicel, quam ventrem vocat, malis 


C impleretur. Effervescere autem, est. aquam igne ca- 


lefaetam ebullire, et strepitum edere ; ita mihi, in- 
quit, cor intus fervet et, exstuat, eL silentium co- 
hibere nequeo. Symmachus quidem pro illo, non 
tacebit, veddens, non cessavit, aliam vocis acceptio- 
nem et interpretationem a nobis requirit, quod per- 
petuus, scilicet, eL. interruptus. esset. dolor: cum 
enim verisimile esset animum elfervescentem rur- 
sus sedari posse, ut ostenderet cordis :stum οἱ 
fervorem perdurasse, subjunxit quod non cessa- 
verit. 

« Prevenerunt me dies mendicitatis ; [VEns. 28] 
gemens ivi sine freno, et steti in ecetu. clamans, » 


Causam assignat eur cordis ejus zstus non ces- 


D φανοῦ. Paupertas, inquit, summa me invasit, ita 


uLsine [remo ingemiscam, id est : Patientia, tan- 
quam freno, vehementiam et crebritatem. suspirio- 
rum coercere nequeo, sed cireumstantibus etiain 
multis, sine ulla ecetus et. multitudinis verecundia 
ejulans, impotenter, immoderate. et effrenate gemi- 
tus edo. 

.Ngns. 29. « Frater factus sum sirenum, Οἱ socius 
struthionum. » 

Sirenas vocat, volucres quasdam cantatrices, hal- 
cyonas, vel noctuas, utrzeque enim sunt querulie : 
strathiones vero, struthiocamelos, sicut etiam Sym- 


VARLE LECTIONES. 


9. [u, xat, 


319 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


320 


maclius. interpretatus est; sunt autem animalia so- A ἐρημα δὲ τὰ ζῶα. Φησὶν οὖν ταῦτα, ὡς ἔξω πόλεως 


litudinis amica. Hoc igitur. ὁδὶ ααοὰ dicit: Extra 
urbem sub dio jacens, naturam propriam non co- 
«novi, et avibus in nullo melior, in querulum earum 
gemitum erupi. 

Vrns. 50. « Et cutis mea obtenebrata est valde. » 

heliqui, denigrata est in. profundum : illud autem 
illi non tam ex xestu solis, quam ex morbo et plaga 
acciderat; caro enim putrefacta nigra evadit. 


« Et ossa mea ab :stu. » 

In sterquilinio enim sub dio sedens, zestu diei, ac 
multo magis inpnaturali calore ct fervore plage, ad- 
urebatur. 

Vrns. 51. « Versa est autem in. luctum cithara 
mea, et psalmus meus in fletum mihi. » 

Qu:e letitiam mihi afferebant, in. luctum — versa 
sunt. Hzc autem dicit. ut Deum ad. misericordiam 
provocet et pellieiat. Deinde, actiones a se pr:eclare 
gestas, rursus enumerat et recenset. 


CAP. XXXI. 

Vrns. 2, « Et quid partitus est. Deus desuper, et 
li:ereditas omnipotentis ex altissimis? » 

Quare, inquit, talem mihi sortem et h:ereditatem, 
potens et altissimus Deus, post tam accuratam et 
exquisitam vite me: conversationem, tribuerit, 
causam οἱ rationem ignoro. Nemo enim affirmare 
polest quod, mutato rerum statu, supplicium hoc 
patiar (Deo pharmacum idoneum et aptum mihi 
adhibente), quia divitiis et bonis quibus prius fruc- 
bar, ad socordiam, luxum et mollitiem, abusus 
uerim ; jure enim merito, in contraria sorte con- 
stitutus, vil: acerbe. et. luctuosie 
qui risui, lusibus et 


tradendus est, 
luxui vacaverit: qua autem 
ratione, qui comessationes in anteacto vil;& sux 
cursu devitavit, et joculares, eosque qui risum aliis 
movent, a se amolitus est, in trislem ac meastum 
vit:e statum incidere debet ? 

VEns, 5. « Vio, perditio injusto, et abalienatio fa- 
cientibus iniquitatem. » 

Existimabat Jobus se haud propter peccata ad- 
versa passum esse; et vera quidem ejus opinio 
erat; virtutis enim et. fortitudinis exploratio, non 
malorum retributio fuerat : non tamen ideo impio- 
rum sorlise adjungit, verum perditionem eorum 
ct alienationem a Deo concludens, miseros eos 
pronuntiat. Forte etiam et hanc connexionem cum 
superiore lie versus habet :dixerat enim, Quid 
partitus est Deus? innuens se contra. quam mere- 
batur pati, et quod dolores, zrumn:e, gemitus, et 
paupertas, merces virtuti debita non essent ; unde 
subjungit quod νῷ et perditio, alienatio et rejectio, 
hominibus improbis conveniat. 

Vgns. 4. « Nonne ipse videbit viam meam, etom - 
nes gressus meos enumerabit? » 


Nec sane ullie ie actiones, imo ne nudi quidem 


n 


C 


xai αἴθριος χείμενος, slg τὴν τῶν ὀρνίθων θρηνῳ- 
δίαν ἐξέπεσον, ἠγνόησα τὴν φύσιν τὴν οἰχείαν, οὐ- 
£y ἄμεινον ἐχείνων διάχειμαι, 


« Τὸ δὲ δέρμα μου ἑἐσχότωται μεγάλως. » 

* Οἱ λοιποὶ, ἐμεάνθη εἰς βάθος " ποῦτο δὲ πέ- 
πονῦεν, οὐ τοσοῦτον ὑπὸ τοῦ ἡλίου, ὅσον ὑπὸ τῆς 
νόσου χαὶ τῆς πληγῆς ᾿ σεσηπυῖα γὰρ ἣ σὰρξ μελαί- 
νετα!. 

« Τὰ δὲ ὀστᾶ μου ἀπὸ χαύματος. ν 

* Ἐν χοπρίᾳ γὰρ καθήμενος αἴθριος, τῷ τῆς ἡμέ- 
ρᾶς χαύσωνι συνεχαίετο, πλέον δὲ τῇ ἐχ τῆ: πληγῆς 
παρὰ φύσιν θερμασίᾳ χαὶ ζέσει. 

«ὐΛλπέδη δὲ εἰς πένθος μου ἡ χιθάρα, ὁ δὲ 
μον εἰς χλαυθμὸν ἐμοί. » 

* Ἐστράφη μοι τὰ τῆς εὐφροσύνης εἰς πένθος. 
Ταῦτα δέ φησιν, εἰς οἶχτον τὸν Θεὸν ἐκχαλούμενος. 
Εἶτα πάλιν τῶν οἰχείων χατορθωμάτων ποιεῖται χα- 
πάλογον. 


ψαλμός 


ΚΕΦΑΛ, AA'. 

« Καὶ τί ἐμέρισεν ὁ Θεὺς ἄνωθεν, χαὶ χληρονομία 
ἱχανοῦ ἐξ ὑψίστων; 

Διὰ τί οὖν, φησὶ, μετὰ τοσαύτην ἀχρίθδειαν, τοιαύ- 
τὴν μοι μερίδα xal τοιοῦτον χλῆρον, ὁ δυνατὸς xaX 
ὕψιστος Θεὸς ἄνωθεν ἐπεμέρισεν, ἀγνοῶ τοὺς λόγους. 
Οὐ γὰρ ἔχει τις εἰπεῖν, φησὶν, ὅτι τῷ πλούτῳ χαὶ 
τοῖς ἀγαθοῖς τοῖς ἔμπροσθεν εἰς ῥᾳθυμίαν χαὶ διά- 
χυσιν ἀπόχρησάμενος, ταύτην τίνω τὴν δίχην, xol 
μεταθέθλημαι, τοῦ Θεοῦ χατάλληλόν μοι φάρμαχον 
ἐπιθέντος τὸν μὲν γὰρ φιλόγελον 5", χαὶ φιλοπαίγμο- 
να, xal τρυφῇ προσεσχηχότα, εἰχότως ἄν τις εἰς τὴν 
ἐναντίαν χαταστήσειε τάξιν, γοερῷ τινι xal πολυ- 
θρήνῳ παραδοὺς αὑτὸν βίῳ - τὸν δὲ xal πρὸ τούτου 
φεύγοντα μὲν χώμους, ἀπωθούμενον ὃὲ ἀνθρώπους 
παίζοντας xai γελωτοποιοῦντας, ποῖον ἂν ἔχει λό- 
γον ἐμπεσεῖν εἰς σχυθρωπὸν xai χατηφῇ βίον ; 

« Οὐαὶ, ἀπώλεια τῷ ἀδίχῳ, zal ἀπαλλοτρίωσις 
τοῖς ποιοῦσιν ἀνομίαν. » 

* Ὥετο μὲν οὐ δι᾽ ἁμαρτίας πάσχειν ὁ Ἰώδ᾽ καὶ 
ἀληθὴς ἡ ὑπόνοια, πεῖρα γὰρ ἣν ἀρετῆς, οὐ χαχῶν 
ἀνταπόδοσις - πλὴν οὐ διὰ τοῦτο προστίθεται τῇ με- 
ρίδι τῶν ἀσεθῶν, ἀλλὰ xal ταλανίζει τούτους, τὸ οὐαὶ 
ὑτοῖς ἐπιλέγων, χαὶ τὴν Ex Θεοῦ ἀλλοτρίωσιν "Ἴσως 
δὲ ἀχολουθίαν ἔχει ὁ στίχος ὡς πρὸς τὸν προηγούμε- 
νον" εἶπε γὰρ, Τί ἐμέρισεν ὁ Θεός; αἰνιττόμενος, 
ὅτι παρὰ τὴν ἀξίαν πάσχει, χαὶ οὐχ αὕτη ὀφειλομένη 
τῇ ἀρετῇ μερὶς, ὀδύναι, χαὶ πόνοι, χαὶ στεναγμοὶ, 
xaX πενία" ὅθεν ἐπάγει, ὅτι τοῖς ἀνόμοις χαὶ τὸ 
οὖαὶ, χαὶ Tj ἀπώλεια, χαὶ τὸ ἀπηλλοτριῶσθαι, xa 
οἷον ἀπεῤῥίφθαι προσήχει. 


a 


« Οὐχὶ αὐτὸς ὄψεται ὁδόν μου, χαὶ πάντα 
θηματά μου ἐξαριθμήσεται 


τὰ δια- 
Du * 
* Kaixotye οὐδὲν τῶν xav' ἐμὲ Θεὸς ἠγνόησεν, 


VARLE LECTIONES. 


2 
οὐδὲ μέχρι τῶν ψιλῶν χινημάτων " πῶς οὖν ἔπληξέ 
με, φησὶν, οὐχ οἶδα. Οὐ γὰρ ἔχει τις εἰπεῖν, ὅτι ῥὰ- 
θυμίαν μὲν, καὶ διάχυσιν, χαὶ τὸν ὑγρὸν τοῦτον ἔφευ- 
γον βίον, ἐπειδὴ χατεσχληχὼς ἤμην χαὶ χατεστυμ- 
μένος ἐπὶ τὰς διαφερούσας ἐχείνῳ τῷ βίῳ χαχίας, 
πονηρίαν, λέγω, καὶ δόλον ἐξέχλινα" ἀλλ᾽ ἑκατέρας 
ὁμοίως τῆς πονηρίας ἀπέστην μαχράν. 
. 

« Εἰ δὲ ἤμην πεπορευμένος μετὰ γελοιαστῶν. » 

Ὁ δὲ 
οὐδὲ τὰς συνουσίας ταύτας ἐδίωχον, τὰς τῶν γελωτο- 
ποιῶν. 

Καὶ σημείωσαι, ὡς ἁμαρτίαν λέγει τὸ συνεῖναι 
γελοιασταῖς " διὸ χαὶ τὴν εὐτραπελίαν αἴρεσθαι ἀφ᾽ 
ἡμῶν ὁ θεῖος ᾿Λπόστολος παραινεῖ, ὥστε οὐδὲ τὰ 
ἀστεῖα δεχτέον. 


Σύμμαχος, μετὰ ματαιότητος. Τουτέστιν, 


«Εἰ δὲ xai ἐσπούδασεν ὁ πούς pou εἰς δέλον. » 


t Ἕσταμαι γὰρ ἐν ζυγῷ διχαίῳ. » 

* Καὶ ὁ ᾿Αχύλας, Σταθμίσει μὲ ἐν ζυγῷ δικαίῳ" 
ἵνα εἴπῃ, Ev τῷ χαλῷ xai τῇ μεσότητι τῆς ἀρετῆς 
ἕστηχα, φεύγων τὰς ἐφ᾽ ἑχάτερα ἐχτροπὰς, xat μήτε 
εἰς ὑπερδολὴν ἐχχλίνων, μήτε εἰς ἔλλειψιν, ἀλλὰ τι- 
μῶν τὴν ἰσότητα. Κατὰ ὃς τὸν ᾿Αχύλαν, Σταθμίσει 
με, ὁ Θεὸς δηλονότι" ἔοιχε γὰρ ὁ δίχαιος τὴν οἰχείαν 
ἀρετὴν τῷ Θεῷ ἀνατιθέναι. 

« Οἷὸε ὃὲ ὁ Κύριος τὴν ἀχαχίαν μον.» 

* Τούτων οὐχ ἄνθρωπον καλῶ, φησὶ, μάρτυρα, 
τὸν χαὶ χαρίσασθαι δυνάμενον, τὸν χαὶ ἀγνοοῦντα 
πολλά" ἀλλὰ χαὶ τὸν τὰ ἀπόῤῥητα μετὰ ἀχριθείας 
ἐπιστάμενον, ὃς xal τὴν ἐμὴν δικαιοσύνην ἐστάθμι- 
σε, xal τὴν ἀχαχίαν μου οἷδε. Ταῦτα χαὶ ἡ Γραφὴ 
τῷ Ἰὼδ προσεμαρτύρησεν, ὅτι ἦν» ἄκακος, δίκαιος, 
θεοσεδής. 

« Εἰ ἐξέχλινεν ὁ πούς μου Ex τῆς ὁδοῦ. » 

"Τῆς χατ᾽ εὐσέθειαν χαὶ ἀρετὴν δηλονότι " ὅπερ 
εἶπεν, Ἕστηχα ἐν ζυγῷ δικαίῳ, xaX τῆς εὐθείας οὐχ 
ἐξετράπην. Ἔτι τοῦτο μιχρὸν, χαὶ μέγα μὲν οὖν ὡς 
ἐν ἐχείνοις τοῖς χρόνοις, τάχα δὲ καὶ ὡς ἐν τοῖς παρ- 
οὔσι " τὸ μὲν γὰρ μηδὲ ἐπιθυμῆσαι, μέγα" χαὶ τοῦτο 
δὲ οὐχ ἔλαττον, τὸ δεξάμενον τὴν ἐπιθυμίαν μὴ 
προσθεῖναι τὴν πρᾶξιν " προϊὼν δὲ, xai τὸ τούτου 
μεῖζόν φησιν, ὅτι οὐδὲ οἱ ὀφθαλμοὶ ἔπαθόν τι τοιοῦ- 
τον, ἐπάγε: váp * 

« Εἰ δὲ χαὶ τῷ ὀφθαλμῷ ἐπηχολούθησεν ἡ χαρδία 
βου.» : 

Τουτέστιν, Οὐχ ἐπεθύμουν ὧν ξόλεπον, οὐδ᾽ ἐμπα- 
θῶς περὶ αὐτὰ διεκείμην. Οὐχ εἶπεν, Ὁ ὀφθαλμός 
μου, ἀλλ᾽, οὐδὲ ἡ χαρδία μου. Οὐδὲ τὴν διάνοιάν μου, 
φησὶν, εἴασα διαφθαρῆναί ποτε, μήτοιγε τὸ σῶμα. 
Ῥησὶν ὁ θεῖος Ἰωάννης, ὅτι πᾶν τὸ ἐν κόσμῳ, ἡ 
ἐπιθυμία τῆς σαρκὸς, καὶ ἡ ἐπιθυμία τῶν ὀφρθα.1- 
μῶν, καὶ ἡ ἀλαζογεία τοῦ βίου. Λέγει οὖν ὁ Ἰὼθ, 


" Ephes, v, 4. 9 Job 1,1. δὴ 1 Joan. t, 1ὖ, 


IN BEATUM JOD. 


329 


A animi motus et cogitationes, Deo jineogniti. sunl; 


quomodo igitur me percusserit, plane ignoro. Neque 
enim dicere quis potest : Ego socordem, dissolu- 
tam, et mollem hanc et effeminatam vitam devitavi, 
quoniam ad vitia quie vitam illam promovent, in- 
duratus callum obduxi, et improbitatem, inquam, et 
fraudem declinavi; verum pariter ab hac et illa im- 
probitate longe recessi. 

Vins. 5. « Si vero. incessi cum irrisoribus. » 

Symmachus vero, cum vanitate. Id est, mimorum 
consuetudinem, et hominum jocularium congressus 
minime consectabar. 

Ubi nota, quod cum irrisoribus et. ludionibus 
congredi, peccatum.esse dieat : quamobrem scurrili- 
lalem e medio nostrum tolli divinus Apostolus sua- 
det *?, ita ut faceti et urbani sales minime admittendi 
sint. 

« Vel si festinavit ad dolum pes meus. » 

Pes, inquam, anin:e mee. Dicit autem quod pe- 
dem nunquam moverit, ut fraude contra quempiam 
uteretur, 


Vens. 6. « Steti enim in statera justa. » 

Et Aquila : Appendit me in statera. justa. Ac si 
diceret : Deflectiones in alterntram partem. devi 
lans, nee ad excessum, nec ad defectum declinans, 
sed :equalitatem in pretio habens, in eo. quod ho- 
nestum est, et virtutis medio constiti. Juxta Aqui- 
lam vero, Appendit me, Deus, scilicet : videtur enim 
justus. animi sui virtutem Deo acceptam ferre. 


« Novit autem Doininus innocentiam meam. » 


Horum, inquit, testem, non hominem advoco, 
qui gratificari potest, et. qui multa etiam ignorat ; 
verum eum qui abdita etiam accurate intelligit, et 
qui meam justitiam trutinavit, et innocentiam  no- 
vit. Hec etiam de Jobo Scriptura sacra testata est, 
quod esset innocens, justus, et Deum timens s, 


Vzns. 7. « Si declinavit pes meus de via. » 

Pietatis et virtutis, scilicet : quod supra dixit : 
Steti in statera justa, et de via. recta non declinavi. 
Adhue exiguum est quod dicit (licet. magnuin 
illis temporibus, forte etiam et nostris fuerit) ; non 
enim concupiscere, magnum; et concepta cupidi- 
late, ab actione abstinere, minus non est : pergens 
autem in sermone suo, isto eliam majus affert, 
quod oculi, scilicet, nihil simile passi fuerint ; sub- 
jungit enim : 


€ Vel si oculo obsecutum est cor meum. » 


Id est, Qux vidi non. concupiscebam, neque af- 
fectu vehementiore ad ea commovebar. Non dixit : 
Oculus meus, sed ne cor quidem meum : Neque 
animum meum, inquit, nedum corpus, corrumpi 
aliquando passus sum. Divus Joannes ait: Quid- 
quid est in mundo, cupiditas carnis, et libido oculo- 
rum, οἱ fastus vita "*. Dicit igitur Jobus quod, nun - 


592 
quam animum ad rem. aliquam adjiciens, 
l3udans, coneupiverit : laudare autem ea. que in 
mundo laude digna sunt. (corporum, scilicet, sym- 
metriam, colorum proportiones et temperaturas, 
lapidum splendorem, et gratiam ac venustatem), 
cupiditate autem eorum minime capi, animi a per- 
turbationibus liberi indieium est. 

« Vel si manibus meis tetigi dona ; [Vens. 8] se- 
ram igitur, et alii edant, et sine radice sim. super 
lerram. » 

Symmaehus autem apertius : Et posteri mei era- 
dicentur. Hzec Jobus, pauper nunc faetus, et liberis 
orbatus, dicere non potest. Quid igitur. dicendum 
est? quod ante. calamitatem scilicet. Ic. dixerit? 
velquod tanquam justus, prospera quodammodo 
fortuna rursus uti speraverit? ac divina dispensa- 
tione ad nostram instructionem siclocutus fuerit, 
ui nos legentes, nohis ipsis in hxc verba imprece- 
nmur:Sidona accepimus, si hoc admisimus, talia 
patiamur, 

Vans, 9, 10. « Si secutum est cor meum | mulie- 
rem viri alterius, aut si obsedi januas ejus ; placeat 
quoque uxor mea alteri, 


et filii mei huiwilientur.» 


Pro, obsedi, reliqui, insidiatus sum, dixerunt. 
Quoniam concupiscentia postquam conceperit, pecca - 
tum parit , jpsam, inquit, concupiscentiam, ne 
peccato via pateret, radicitus e corde evellebam. 
llud autem : Placeat quoque uxor mea alteri, ::qua- 
litatis causa, et lege talionis dixerat : Mihi enim 
ipsi, inquit, ante calamitatem suadebam quod, si 
inalo animo erga alterum affectus essem, in eadem 
quie illi euperem inciderem, et paria iis quze- com» 
misissem, reciperem. Quod autem hzc ad tempora 
ante ejus zegritudinem | referantur, manifestum | est 
es iis quie dicit: Et filii mei humilientur ; jam enim 
liberi ejus morte exstineti erant. Quo autem pacto 
himniliantur liberi? manifestum | est scilicel, eum 
adulter matris spurii vocantur, et. propterea se 
abdunt et occultant : filium. autem | subjugat, 
et scelus oculos conjecerit. 

Vrns, 11. « Furor enim 
culare viri uxorem. » 

Adulterium enim Dei iram accendit, et commit- 
ienti inevitabile supplicium conciliat. Verum hoc 
loco, non tami illud supplicium quod postea futu- 
rum est intelligit, quam mariti zelotypiam, quie in 
hoc seculo accidere solet, et. quam Salomon in 
Proverbiis innuit, dicens *^, quod neque muneribus 
inimicitias dissolvere sustinet vir Qui in uxore in- 
juria affectus fuerit, cujus torum alius maculave- 
rit. Hoc etiam. qux: mox subjunguntur manifestum 
faciunt. 

Yrns. 12. « lonis enim est. ardens super omnes 
partes » " 


ir: indomitus comma- 


'Jac. 1, 48. *5Prov. vi, 55. 
, 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


eamque A θεῖ οὐδέποτε 


n 


D 


"51 


προσχὼν, xa ἐπαινέσας, ἐπεθυμήσας P. 
Απαθείας δὲ τοῦτο, ἐπαινεῖν μὲν τὰ ἐν χόσμῳ ἐπαί- 
νου ἄξια, οἷον συμμετρίαν σωμάτων, καὶ ἀναλογίας 
χαὶ μίξεις χρωμάτων, χαὶ λίθων αὐγὰς χαὶ χάριτας, 


μὴ πίπτειν ὃὲ αὐτῶν εἰς ἐπιθυμίαν. 


« Εἰ δὲ χαὶ ταὶς χερσί uoo ἡψάμην δώρων " anct- 
ραιμι ἄρα, χαὶ ἄλλοι φάγοισαν, ἄῤῥιζος δὲ γενοίμην 
ἐπὶ γῆς.» 

Ὁ ὃὲ Σύμμαχος σαφέστερην, Καὶ cà ἔχγογά μου 
ἐχριζωθείη. Ταῦτα νῦν ὁ Ἰὼδ λέγειν οὐ δύναται, 
πένης ὧν, xal τὰ τέχνα ἀποδεδ) ηχώς. Τὶ οὖν ἔστιν 
τῆς συμφορᾶς ταῦτα ἔλεγεν"; 1| xot 

πάλιν ἤχπιζέ πως τὴν εὐθυμίαν ἄψ- πρὸς 
δὲ διδοσχαλίαν ἡμετέραν οὕτως εἰπεῖν ᾧχονομήθη 
ἀναγινώσχοντες, ἑαυτοῖς 
*Elb δῶρα ἐλάθομεν, εἰ τόδε 


εἰπεῖν ; ὅτι “πρὸ 
: 


ὡς δίχαιος 


παρὰ Θεοῦ, 


Dh 


ἵνα ἡμεῖς 


ἐπαρώρμεθα, λέγοντες 


TU 
n 


ἐποιήσαμεν; τάδε 


j πάθοιμεν ; 

eres χοιρδία pou γυναιχὶ ἀνδρὸς 
gie αἱ ἐγχάθετος ἐγενόμην ἐπὶ θύραις αὐτῆς" 
χαὶ ἡ γυνή μου ἑτέρῳ, τὰ δὲ νήπιά μου 


τοῦ, ἐγχάθετος, ἐγήδρευσα, 
εἶπον. Ἐπειδὴ ἡ ἐπιθυμία συλλαθοῦσα τίκτει 
ἁμαρτίων, χαὶ αὐτὴν, φησὶν, Ex τῆς χαρδίας τὴν 
ἐπιθυμίαν ἐξέχοπτον, ἐφ᾽ ᾧ μὴ λαθεῖν ὁδὸν τὴν ἁμαρ- 
πίαν. Τὸ δὲ, ᾿Αρέσαι ἄρα καὶ ἡ γυγή μου ἑτέρῳ, 
Ἐμαυτῷ γὰρ, φησὶν, παρ- 
εἰ ἕτερον xaxàr δια- 
ὑποπέσοιμι, χαὶ ἀπο- 
δὲ περὶ τῶν’ πρὸ τῆς 


ἰσότητος ἕνεχεν λέγε: 
ἥνουν πρὸ τῆς συμφορᾶς, ὅτι 
θείμην, τοῖς αὐτοῖς χαὶ αὐτὸς 
λάθοιμι πρὸς ἃ ἔπραξα. “Ὅτι 
νόσου Ἔν δῆλον ἐξ ὧν φησι, Τὰ δὲ γἠπιά μου 
ταπειγωθείη " xaX γὰρ ἧσαν ἤδη τεθνηχότες οἱ mai- 
δὲς αὐτῷ. Πῶς δὲ ταπεινοῦται τὰ νήπια; ἣ 5 δῆλον 
ὅτι μοιχαλίδος μητρὸς ὀνομαζόμενα, xaX διὰ τοῦτο 
ἐγχαλυπτόμινα * δουλοῖ γὰρ τὸν παῖδα, ὅταν εἰς τὰ 
μητρὸς ἴδοι χαχά. 


animumque ejus frangit, cum in matris turpitudinem 


« θυμὸς γὰρ ὀργῆς ἀχατάσχετος τὸ μιᾶναι ἀνδρὸς 
γυναῖΐῖχα. » 

'H γὰρ μοιχεία, φησὶ, τὸν Osbv παροργίζει, xal 
ἄφυχτον ἐπάγει: τιμωρίαν τῷ δεδραχότι. Μᾶλλον δὲ 
οὐ τὴν ἐχεῖ φησιν ἐνταῦθα χόλασιν, ἀλλὰ τὴν τ' 
ἁνδρὸς ἐνταῦθα ζηλοτυπίαν, ἣν καὶ Σαλομὼν ἐν ἥδ 
ουμίαις. αἰνίττεται λέγων, ὅτι οὐδὲ ἐν δώροις τὴν 
ἔχθραν ἀνέχεται λῦσαι, ὁ περὶ τὴν γυναῖχα ἀδιχηθεὶς 
ἀνὴρ, οὗ τὴν εὐνὴν ἄλλος ἐμίανε. Τοῦτο xal νῦν τὰ 


ἐπαγόμενα δηλοῖ. 


« Πῦρ γάρ ἔστι χαιόμενον ἐπὶ πάντων τῶν ue 


ρῶν.» 


VARLE LECTIONES. 


"íc. ἐπεθύμησα. « ἴσ. εὐθηνίαν. τσ. περὶ 


ἕτερον χαχῶς: 


s (c. del. fj. 


ΟΣ 
on 


* To)co μῦσος, τοῦτο ὑπερθάλλουσα ἀδιχίοι.. Ὃ γὰρ 
ἀλλότριον διορύττων γάμον, φλόγα μεγάλην ἐξάπτει 
χαχῶν, ἄ δρο. ἀδιχεῖ, μιαίνει γυναῖχα, ὑπόπτους 
ποιεῖ τοὺς παῖδας xol ἀμφιθόλου:, μάχεται τῇ Προ- 
νοίᾳ, διαιρεῖ τὴν σχέσιν, ἐπιθουλὰς ἀρτύει χατὰ τοῦ 
ἀνδρός. Τοσοῦτος ἐσμὸς χαχῶν ἐχ τῆς ἀχολάστονυ 
φύεται μοιχείας. 
« Οὗ δ᾽ ἂν ἐπέλθῃ, Ex. ῥιζῶν ἀπώλεσε.» 


*:"Hóstv, φησὶ, τῆς ἀδιχίας τὸ μέγεθος" ἐχριζοῖ 
ἂν εἰσέλθῃ τὸ πάθος. Εἶδες σω- 
ταπεινοφροσύνην, καὶ ἐννόησον 


γὰρ τὴν οἰκίαν οὗ 
φροσύνην, ὅρα xol 


Y 
" 


ἡλίχη χαὶ αὕτη. 


(Ei ὃς χαὶ ἐφαύλισα «ptg θεράποντός μου, ἣ θΞ- 
ραπαίνης, χρινομένων αὐτῶν πρὸς μέ. Τί γὰρ ποιή- 
σω, ἐὰν ἔτασίν μου ποιῆται ὁ Κύριος ; ᾿Εὰν δὲ xal 
ἐπισχοπὴν τινα, ἀπόχρισιν ποιήσομαι; Πότερον οὐχ 
ὡς χαὶ ἐγὼ ἐγενόμην ἐν γαστρὶ, χαὶ ἐχεῖνοι γεγόνα- 
σι; γεγόναψιεν ὃὲ ἐν τῇ αὐτῇ χοιλίᾳ.) 

Εἶδες συντετριμμένην διάνοιαν, χαὶ τῶν ἀνθρύ- 
πιὸν τὴν φύσιν ἐπισχεπτομένην μετὰ ἀχριθεία:, xol 
εἰδυῖαν τί δοῦλος, τί ἐλεύθερος, τοῦτο τὸ ὑπὸ πολλῶν 
περιφερόμενον. Ταύτην οὖν ἐχθαλὼν τὴν ἀνωμαλίαν, 
ἀπὸ τῆς διοτιμίας τῆς χατὰ τὴν γέννησιν, τὸν περὶ 
τῆς φιλοσοφίας εἰσάγει λόγον. Καὶ τὸ δὴ θαυμαστὸν 
αὐτοῦ., ὅτι ταῦτα ποιῶν, οὐδὲ ταπεινοφρονεῖν ἐνόμι- 
ζεν, ἀλλ᾽ ὀφειλὴν πληροῦν. Διὸ xax λογισμὸν ἔθηχε, 
τὸν ἅπαντας ἀνθρώπους πείθοντα, μηδὲν πλέον φρο- 
νεῖν τῶν οἰχετῶν, κἂν μυριάχις (ot δεσπόται" τὰ 
γὰρ ὀνόματα ταῦτα, ὁ δοῦλος, χαὶ ὃ ἐλεύθερος, ὀνό- 
ματά ἐστι μόνον ψιλὰ, πραγμάτων ἔρημα * ἡ δὲ δου- 
λεία ἐν ἁμαρτίᾳ, xav ἡ ἐλευθερία ἐν δικαιοσύνῃ ὁρί- 
ζεται. “Ὅρα δὲ, πῶς ὑποτέμνεται αὑτοῦ và ἐγχώμια 
πανταχοῦ, xai χαθαιρεῖ τὰ κατορθώματα. Οὐδὲν 
μέγα ἐποίησα, erst * τοῦτο αὐτὴ ἢ φύσις βούλεται, 
χηινωνοῦμεν ἀλλήλοις, ἁπάντων Tj αὑτὴ γέννησις, ἡ 
αὐτὴ εἰς τὸν βίον εἴσοδος, πάντα χοινὰ, οὐ σεμνότε- 
poz ἐγὼ τῆς ἐχείνων φύσεως. Ew τῇ αὐτῇ κοιλίᾳ 
γεγόναμεν", τουτέστιν, ἐν ὁμοίῳ τρόπῳ, κατὰ Σύμ- 
μαχον" διὰ τοῦτο οὔτε δοῦλος, οὔτε ἐλεύθερος 
£uo) ficat. Ἀλλὰ χαὶ τοῖς οἰχέταις τοῖς 
παῤῥησίαν τι 
ὑπώπτευον μὴ δίχαιον πάσχειν ὑπ᾽ ἐμοῦ " χαὶ οὐκ 


παρ᾽ 


ἐδίδουν διχαιολογεῖσθαι πρός με, εἴ 
ἐφαύλισα, Y, γατὰ τὸν ᾿Αχύλαν, ἀπέῤῥιψα, 3, ὑπερ- 


εφρόνησα 


σιν. Ἐνηγόμην ὃὲ εἰς τὸ οὕτω ποιεῖν ὑπὸ τῆς φύ- 


3 “- 


xb χρίμα αὐτῶν, τουτέστι, τὴν διχαίω- 


σεῶς, xav ἐμαυτὸν λογιζόμενος, ὡς πάντες ἄνθρω- 
mot, εἴτε δοῦλοι, εἴτε δεσπόται, μίαν ἔχομεν γενέ- 
σεως ἀῤχὴν, καὶ ἕνα πάντες χύριον ἐν οὐρανοῖς, ὅς γε 
ἁπροσωπολήπτης ὧν, ἕχαστον ἀπαιτεὶ τὴν πρὸς τὸν 
πέλας ἰσότητα. ᾿Εὰν΄ οὖν ἔτασιν ποιήσηται, ἣ, χατὰ 
Σύμμαγον, ἐὰν» ἐπιζητῇῆ, τί ἀποχρινοῦμαι αὐτῷ ; 
ἔτασιν γὰρ τὴν ἐξέτασιν, ἐπισκοπὴν δὲ θείαν τοὺς 
ἐλέγχους καλεῖ 
ἐπὶ Θεοῦ χρίν 


"Ex ταύτης τῆς ἰσότητος ὁρμώμενος, 


θα. ἐπόθει, τῇ αὐτοῦ πεποιθὼς δὲ- 
χαιοχρισία. Εἶδες αὐτοῦ ἐτέ 


ρᾶν ἰσότητα, καὶ θαυμα- 
σίαν διχαιοσύνην * ὅρα χαὶ τὴν συμπάθειαν xal φ'λο- 
πτωχείαν. 


IN DEATUM JOD. 


A 


D 


PIU 
Moe seelus. detestandum, hoe summa. iniquitas 
est. Qui enim torum alienum. violat, malorum flam - 
mam ingentem accendit, maritum injuria Ledit, 
uxorem polluit, liberos suspectos et spurios reddit, 
eontra Providentiam bellum gerit, affectionem con- 
jugalem disseeat, et marito insidias struit. Tontum 
malorum examen ex libidinoso adulterio pullulat. 

« Quoeunque supervenerit , radicibus | per- 
didit. » 

Noveram, inquit, seeleris et iniquitatis maguitu- 
dinem ; domum enir , in quam malum hoc ingredi- 
tur, radicitus exstirpat. Temperantia Jobi vidisti; 
vide etiam humilitatem, et quanta fuerit, diligenter 
considera. 


a 


Vins, 15. « Quod si et despexi judieium. famuli 
mei, aut ancillze, eum | ipsi litigarent meeum. Quid 
enim faciam, si inquisitionem mei faciat Dominus? 
Quod si οἱ visitationem aliquam, responsum dabo? 
Nonne sicut ego factus sum in utero, et illi facti 
sunt? facti autem sumus in eodem ventre, » 

Animum contritum vidisti, qui hominum naturam 
accurate perspexit, et quid. servus, quid liber sit, 
de quibus inter multos frequens sermo est, perfecte 
cognovit. Hane igitur inzqualitotem  rejecturus, à 
pari dignitate omnium qu:& in partu conspicitur, 
sermonem de philosophia et. animi zequitate intro- 
ducit. Atque hoc in eoadmirandum erat, quod, 
cum h:ec faceret, non humilitatem se exercuisse, 
sed debitum adimplevisse existimaret. Ideirco ra- 
tionem attulit, qua cunctis hominibus persuaderet, 
ne plus de se quam de servis sentirent, licet millies 
domini forent ; nomina enim servi eL domini nuda 
tantum sine re nomina sunt; servitus enim in pec- 
calo, libertas autem in justitia censetur esse. Con- 
sidera autem. quemadmodum ubique laudes suas 
suceidat, et egregia sua facinora imminuat,. Nihil 
magnum, inquit, prestiti; natura ipsa hoc a me re- 
quirit ; communion's vineulo aliis nei sumus, om- 
nium eadem est generatio, et idem in vitam | intro- 
itus, omnia sunt communia ; ego eorum. natura 
prestantior et veneratione dignior non sum. Ji; 
codem utero [facti sumus, id est, juxta. Synimachi 
versionem, eodem modo : ae proinde nee servus, 
nec liber a me injuria lesus est. Imo vero, famulis 
meis, si injuriam ullam a me illis illatam. suspica- 
rentur, judicio mecum contendendi liberam potesta- 
Lem concessi, neque despexi, vel, secundum  Aqui- 
lam, abjeci, vel. contempsi eorum judicium, id. est 
cause suc defensionem. Hoc autem, cum animo 
mecum reputarem quod omnes homines, sive 
servi, sive domini simus, unum generationis prin- 
cipium, et unum in ceclis dominum habeamus, qui, 
cum personarum acceptor non sit, id ab unoquo- 
que postulat, ut vicino suo :equalem se pr:ebeat, 
natura ipsa, ut facerem, me impellebat. Si igitur 
inquisitionem. faciat (vel, juxta Symmachi interpre- 
tationem, si. inquirat), quid respondebo ei ἢ Inquisi- 
tionem enim, explorationem, et visitationem divinan, 
redarentionem etcastigationem vocat. Ab hac :qua- 


old 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


328 


litate sermonis initium faciens, justo Dei judicio fretus, ab. eo judicari desiderat. Aliam ejus cquali- 


latem, et justitiam admirandam vidisti; videetiam commiserationem ejus, et amorem erga pauperes. 


Vins. 16. « Et vido: oculum non tabefeci. » 

Meminit Dei Psalmista in Psalmis Patris pupil- 
lorum et judicis viduarum !. Et alibi : Orphano tu 
fuisti adjutor *5. Jobus igitur, tanquam qui imazi- 
nem intactam et illibatam servat, archetypum imi- 
tatus est. Hlud autem, mon. tabefeci, egestate. sci- 
licet, vel laerymis, vel assiduo oculorum intuitu 
sine fructu ullo et cum contemptu, tabescere non 
sum passus. 

Vrns.17. « Quod si et buccellam meam comedi so- 
lus, et pupillo non communicavi : quoniam a juven- 
tute. mea enutriebam ut pater, et de ventre matris 
me: dux iis fui. » 

Misericordi& abundantiam observa, qua fru- 
stum etiam panis indigentibus distribuit. Hlud au- 
tem, De ventre dux (ui, idem est ac si diceret : 
Infantes parentibus orbatos, admodum teneros sus- 
cipiens, quoad adolevissent nutriebam, educabam, 
artium disciplinis erudiebam, et donec ope mea non 
multum egerent, quasi. manu. ducebam. Intelligere 
autem potes quod juvenibus, antequam vitio ad- 
h:rerent, viam. virtutis monstrarit ; sie enim illud 
verum erit, Ab utere matris dux fui. Quod autem su- 
pra diximus, attendendum est : Injuriam facere, et 
beneficio non afficere, apud Jobum eodem locoesse; 
et quod non tantum a vitio abstinere, sed virtutem 
etiam seetari oporteat. Non enim solum dixit : Or- 
phanis injuriam non intuli, quod a mulo est absti- 
nere ; sed, patris instar, curam illorum suscepi, quod 
est bonum capessere. 

Vrns. 19, 20. « Aut si. despexi nudum pereuntem, 
et non operui eum ; et si non benedixerunt me im- 
potentes.- » 

Non solum, inquit, ezenos alebam, sed nudos 
eliam, qui frigore fere enecabantur, vestimentis 
operiebam ; et impotentum , quorum curam ido- 
neam gerebam, fausta acclamatione et benedictione 
fruebar. 

Vins. 20. « Et de tonsura agnorum meorum cale- 
facti sunt humeri eorum. » 

Per Áumeros corpus universum designavit ; ex 
illis enim tota vestis dependet : videntur etiam ht- 
meri frigore quodammodo facilius affici, atque id- 
circo illorum meminit. Cum autem studium suum 
singulare et laborem in collocaudis beneficiis, et 
quod non obiter nec perfunctorie illam exerceret, 
ostenderet, e gregum suorum lanis, ut totum cor- 
pus calefieret, vestimenta iis prwparasse se as- 
Serit. 

Vgns. 21, 22, « Si levavi super pupillum manuni, 
[Symmachus autem, contra pupillos], confidens 
quia mihi est adjutorium multum, discedat humoe- 
rus meus a clavicula, et brachium meum a cubito 
confringatur. » 


δ᾽ Psal. Lxvri, 6..— 9? Psal. 1x, 24. 


A 


D 


« Χήρας δὲ τὸν ὀφθαλμὸν οὐκ ἐξέτηξα.» 

Ἔφη περὶ Θεοῦ ψάλλων ὁ Μελῳδὸς, Τοῦ πατρὸς 
τῶν ὀρφανῶν, καὶ κριτοῦ τῶν χηρῶν " χαὶ πάλιν, 
'OpgarQ σὺ ἦσθα βοηθός. Οἵα τοίνυν τὴν εἰχόνα 
σώζων ἀχέραιον, ὁ Ἰὼθ ἀπεμιμεῖτο τὸ ἀρχέτυπον. 
Τὸ δὲ, οὐκ ἐξέτηξα, ἤτοι οὐκ εἴασα ὑπὸ πενίας ἐχτή- 
χεσθαι, ἣ ὑπὸ τῶν δαχρύων, ἣ ὑπὸ τοῦ συνεχῶς 
ἀτενίζειν, χαὶ μὴ ἐπιτυγχάνειν, ἀλλ᾽ ὑπερορᾶ- 


« Ei 0i xal τὸν ψωμόν pou ἔφαγον μόνος, xaX 
οὐχὶ ὀρφανῷ μετέδωχα * ὅτι Ex νεότητός μου ἐξέτρε- 
qo» ὡς πατὴρ, xol Ex γαστρὸς μητρός μου ὡδή- 
γησα.» 

' "Opa τῆς ἐλεημοσύνης τὸ δαψιλὲς, ὅτι xal τὸν 
Ψωμὸν ἐπεμέριζε τοῖς δεομένοις. Τὸ δὲ, 'Ex γαστρὸς 
ὡδήγησα, ἵνα εἴπῃ, ὅτι Κομιδῇ νήπια τὰ ἀπορφα- 
γισθέντα παραλαμδάνων, μέχρις ἡλικίας ἐξέτρε- 
φον, χαὶ ἀνῆγον, xol τέχνας ἑἐπαίδευον, ἕως ὅτε 
τῆς ἐμῆς ἐπιχουρίας μὴ σφόδρα δέοιντο, μέχρις 
ἐχείνου χειραγωγῶν. Νοήσεις δὲ, ὅτι χαὶ πρὶν ἐφ- 
ψασθαι τῆς χαχίας, ἐπὶ τὴν ἀρετὴν ὡδήγει τοὺς 
νέους " οὕτω γὰρ ἀληθὲς ἔσται τὸ, Ἀπὸ γαστρὸς 
ὡδήγησα. Ὃ δὲ χαὶ ἀνωτέρω ἐλέγομεν. ἐπισημαί- 
νεσθαι χρεὼν, ὅτι τὸ μὴ εὐεργετεῖν μετὰ τοῦ ἀδιχεῖν 
τάττει " xol δεῖ μὴ μόνον χαχίας ἀπέχεσηαι, ἀλλὰ 
xaX ἀρετῆς ἀντέχεσθαι - οὐ γὰρ μόνον elmev, ὅτι 
Οὐχ ἠδίχουν τοὺς ὀρφανοὺς, ὅπερ ἐστὶν ἀποχὴ χα- 
χοῦ " ἀλλ᾽ ὅτι καὶ δίχην πατρὸς τὴν αὐτῶν χηδεμο- 
νίαν ἀνελάμθανον, ὅπερ ἐστὶν ἀνάληψις τοῦ ἀγα- 
θοῦ. 

« Εἰ δὲ χαὶ ὑπερεῖδον γυμνὸν ἀπολλύμενον, xal 
οὐκ ἢμφίασα αὐτόν * ἀδύνατοι δὲ εἰ μὴ εὐλόγησάν 
με.» 

"Οὐ μόνον, φησὶ, ἕτρεφον τοὺς ἐνδεεῖς, ἀλλὰ χαὶ 
περιέστελλον τοὺς γυμνοὺς, χαὶ ἀπολέσθαι τῷ ψύ- 
χει κινδυνεύοντας * χαὶ τῆς παρὰ τῶν ἀδυνάτων δὲ 
εὐφημίας ἀπήλαθον *, τὴν δέουσαν αὑτῶν προμήθειαν 
ποιούμενος. 

€ "Amh δὲ χουρᾶς ἁμνῶν μου ἐθερμάνθησαν οἱ 
ὦμοι αὐτῶν. » 

"Anxb τῶν ὥμων τὸ πᾶν ἐσήμανε σῶμα * ἐξ αὐτῶν 
γὰρ τὸ ὅλον ἱμάτιον ἤρτηται " ἐοίχασι δ πως xal εὑ- 
παθέστερο! πρὸς τὸ χρύος τυγχάνειν ol ὦμοι, διὰ 
τοῦτο αὐτῶν ἐμνημόνευσε. Δειχνὺς δὲ τὸ περὶ τὴν 
ρισπούδαστον ἅμα χαὶ ἐπίπονον, χαὶ ὅτι 


“-ε 
7E 


εὐποαν 
ob παρέργως οὐδὲ ἀμελῶς ταύτην ἐποιεῖτο, Ex τῶν 
ἐρίων τῶν αὑτοῦ θρεμμάτων ἔφη τὰς τῶν γυμνῶν 
ἀμφιάσεις χατασχευάζεσθαι, ὥστε πᾶν αὐτῶν τὸ σῶν 
μα θερμαίνεσθαι. 

« El ἐπῆρα ὀρφανῷ χεῖρα [ὁ δὲ Σύμμαχος, 
χατὰ ὀρφανῶν], πεποιθὼς ὅτι πολλή μοι βοήθεια 
περίεστιν " ἀποπτταίη ἄρα ὁ ὧμός μου ἀπὸ τῆς 
χλειδὸς, ὁ δὲ βραχίων μου ἀπὸ τοῦ ἀγχῶνος συντρι- 
θείη. » 


VARLE LECTIONES. 


1 ἴσ. ἀπήλαυνον, 


399 


* Κλεῖδά φησι τὸν σύνδεσμον τοῦ ὥμου πρὸς τὸν A 


τράχηλον. Θεοδοτίων δὲ χαὶ Σύμμαχος, ἀντὶ τῆς 
χιαειδὸς, 6 μὲν, τοῦ αὐχένος, ὁ δὲ, τοῦ ἀχρωμίου, 
ἐξέδωχεν. Εἰ οὖν κατ᾽ ὀργὴν, φησὶ, χεῖρας ἐπέθα- 
λον ὀρφανῷ, πεποιθὼς τῇ προσούσῃ μοι δυναστεία, 
ἐχπέσοι τοῦ συνδέσμου, τοῦ περὶ τὸν αὐχένα, fj τοῦτο 
πολμήσασα χεΐρ. 

« Φόθος γὰρ Κυρίου συνέσχε με, ἀπὸ τοῦ λήμμα- 
τος αὐτοῦ οὐχ ὑποίσω. » 

« Ταῦτα ὃὲ ἕπραττον, φησὶ, τῷ θείῳ συνεχόμενος 
φόθῳ, ἐννοῶν ὡς εἰ ἐπιλάθοιτό μου Θεὸς ἣ ἀδιχήσαν- 


τος, ἣ μὴ εὐεργετήσαντος, ἀνύποιστον ὑφέξω τὴν 
τιμωρίαν. Ὃ δὲ Σύμμαχος, ἀντὶ τοῦ 1ήμματος, τὸ 


βάρος, ἐξέδωχεν. 


« Ei ἔταξα χρυσίον εἰς χοῦν μου [ὁ δὲ Σύμμα- pn 


χος, ἀφοθίαν μου. ], εἰ ὃς xaX λίθῳ πολυτελεῖ ἐπε- 


moíünca , εἰ δὲ χαὶ εὐφράνθην πολλοῦ πλούτου μοι 
γενομένου.» 
Διὰ δὴ τοῦτο, χαὶ ἀφαιρεθέντων, μετὰ 


ἔφερε τῆς εὐχολίας, xai παρόντων, δαψιλῆ τὴν 


πολλῆς 


ἐλεημοσύνην εἰργάζετο: πᾶσαν γὰρ ἀρετὴν ἐπηλθεὺ" 
χαὶ τῶν οὐδὲν ἐχόντων ἀχριθέστερον διέχειτο, το- 
σαῦτα περιθεθλημένος * οὐ γὰρ οὕτως ὁ μηδὲν ἔχων 
ἀπήλλαχτο χρημάτων, ὡς ἐχεῖνος, ὁ τοσαῦτα ἔχων * 


πανταχοῦ γὰρ Y γνώμη ἐστὶν ἡ στεφανουμένη.» 


« Ἢ οὐχ ὁρῶμεν ἥλιον τὸν ἐπιφαύσχοντα, 
ἐχλείποντα, σελήνην δὲ φθίνουσαν ; Οὐ γὰρ ἐπ᾽ a5- 
ποῖς ἐστιν. » 

Ταῦτα 6i ὁ Ἰὼδ ἐνενόει Διεληγιζόμην γὰρ, φησὶ, 
xaz' ἐμαυτὸν, ὅτι εἰ μεγάλα ταῦτα χαὶ λαμπρὰ στοι- 
χεῖα ἐχλείπει χατὰ θείαν πρόσταξιν, ποία ὠφέ) 
x&v πάνυ πλουτήσω ; Δεῖ γὰρ πάντως τὸν πλοῦτον 
ἐξ ἡμῶν ἀπελθεῖν, ἢ τῶν χρημάτων xai ζῶντας 
ἡμᾶ-: χαταλιμπανόντων, ἣ ἡμῶν τὸν βίον μεταλλατ- 


ux 


τόντων. Ὡς γὰρ ἥλιος ἐχλείπει, xal νὺξ ἡμέραν 
διαδέχεται, xa σελήνη λήγει χατὰ θείαν πρόσταξιν, 
χαὶ ἀπλῶ: οἱ μεγάλοι οὗτοι φωστῆρες φθοραῖς xal 
ἀλλοιώσεσιν ὑπόχεινται, χαὶ πρὸς τὸ νεῦμα ἄγονται 


ποῦ Δημιουργοῦ * οὐ γὰρ ἐπ᾽ αὐτοῖς ἔστιν, ἀλλ᾽ ἐπὶ 
τῷ τάξαντι ^ οὕτως ἐνενόουν χαὶ περὶ πλούτου, 
ὡς περὶ ἀστάτου πράγματος, χαὶ ἐπαιδεύθην μὴ 
προσέχειν ἐπὶ τῇ τούτου ἀδηλότητ!, ἀλλὰ δεόντως αὖ- 
τὸν δαπανᾷν. 

€ Καὶ εἰ ἠπατήθη λάθρα ἣ χαρδία μου. » 

* Ὁ δὲ Σύμμαχος, ἐπιιατύγθη. Ὃ δὲ νοῦς οὗτος " 
Οὐδὲ ἡ χαρδία μου, φησὶν, ἀνετυπώσατο πλατυσμὸν 
χαὶ πλῆθος περιουσίας, χαὶ τὴν ἐντεῦθεν ἡδονὴν, 
οὐδὲ ἡ ψυχή μου εὐρυχωρίαν παρέσχε τῇ τοιαύτῃ 
ἐπιθυμία Y. Διὰ δὲ τοῦ, AdOpa, ἔοιχε σημαίνειν, 
ὅτι οὐδὲ χατὰ τυναρπαγὴν τοιοῦτόν τι πέπονθεν. "H, 

πειδὴ πολλοὶ ἐν μὲν τῷ φανερῷ προσποιοῦνται 
δὲ 
ὶ 


λάθρα τὴν ἐρασιχρηματίαν τρέφουσ! χαὶ χρύπτουσι, 


ὲ 
τὴν τῶν χρημάτων χαταφρόνησιν, ἐν δὲ τῇ διανοίᾳ " 
) 


IN BEATUM JOD. 


C 


330 


Juneturam. humeri cum collo, claviculam. vocat, 
'TTheodotio autem, et Symmachus , hie quidem pro 
clavicula, cervicem, ille vero, scapularum extremi- 
tatem, interpretatus est. Si igitur, inquit, fretus 
mea potentia, violentas manus orphano  ira- 
Qus injeci, manus qui scelus illud ausa est, de 
junetura colli decidat. 


Vrns. 95, « Timor enim. Domini continuit me, 
à prehensione ejus non sustinebo. » 

IT:c, inquit, divino timore coercitus faciebam, 
supplicium grave et. intolerabile mihi subeundum 
esse repulans, si aut inique agentem, aut non bene 
facientem. me. Deus apprehenderet. Symmachus 
autem pro preliensione, reddidit, pondus. 


25. 


Vrns. 94, * Si posui aurum in congium 
meum [Symmachus autem, Fiduciam meam.], quod 
si et in lapide pretioso fidebam, si et etatus sum 
cum esset mihi sensus multus. » 

Idcirco cum ablate fuissent divitiz, s»'quanimiter 
valde tulit ; et cum adessent, copiosam misericor- 
diam exercebat (omnem quippe virtutem sectatus 
651); quique tanta. rerum copia circumfluebat ju- 
stius et emendatius iis affectus erat, qui nihil in 
bonis haberent : non enim tantopere a divitiis ani- 
mo alieno erat. qui nihil habebat, ac is qui tam 
multa possidebat : animus enim. est qui ubique οἱ 
in omnibus corona insignitur. 


Vrns. 20. « Annon videmus solem qui lucebat, defi- 
cientem, lunam autem decrescentem? Non enim in 
iis est, » 

llc Jobus secum cogitabat : Mecum, inquit, ani- 
mo reputabam : Si magna haee et splendida lumina- 
riamandato divino deficiunt, quid mihi proderit, 
si locuples valde evasero? Divitias enim, vel vivos 
nos ipsis deserentibus, vel nobis vitam cum morte 
commulantibus, e medio omnino auferri oportet. 
Ut. enim sol eclipsin patitur, nox diem excipit, ac 
luna. divino przecepto lucere desinit, magnaque hiec 
luminaria, ut verbo absolvam, corruptionibus a^ 
mutationibus obnoxia sunt, et ad nutum Creatoris 
reguntur (non enim sui arbitrii sunt, sed ordinantis 
imperio parent); ita etiam de divitiis, tanquam de 
instabili cogitavi, earumque incertitudini et incon- 
stantix:: animum minime adjicere, sed commode et 
decenter illas impendere didici. 


Vrgns. 27. « Et si deceptum est clam cor meum. » 

Symmachus autem, dilatatum est. Sensus autem 
hie est : Neque cor meum, inquit, latitudinem, et 
opum abundantiam, cum voluptate quz» inde. pro- 
fluit, sibi finxit; neque anima mea. ejusmodi cupi- 
ditati, ut laxe vagaretur, frenos remisit. Per illud 
autem clam, significare videtur quod. ne subito qui- 
dem animi motu correpto, hoc illi acciderit. Vel, 
quoniam multi palam divitiarum contemptun! simu- 
lant, clam vero in animo amorem illarum alunt. et 


VARLE LECTIONES 


"fc. μετῆλθε. V vp. περιουσίᾳ. 


PATROL. Gn. XCIII, 


11 


33 OLYMPIODORI ALEXANDRINI 332 


celant; idcirco diwit : Ne clam quidem absurdum A 


hune et vitiosum amorem parturivi. 

Vgns. 27, 98. « Quod et si osculatus sum manum 
meam, ponens ad os meum. [Synunachus vero, Et 
adoravit manus mea cirea os meum.] Et hoc igitur 
mihi iniquitas maxima computetur, quod menLitus 
sum coram Domino altissimo. » 

Nonnulli s:epenumero suas actiones extollentes, 
manum propriam deosculantur. Dicit igitur : Si in 
mea dominatione, et actionibus meis, non autem in 
Deo fiduciam collocavi , veritatem mentitus sum 
(nostrum. enim auxilium non ἃ nobis ipsis, sed a 
divina gratia promanat); si igitur errore deceptus, 
tale quid passus sum, pro scelere gravissimo mihi 
imputetur.Alii vero sic verba acceperunt : Si solem, 
inquit, et lunam, illorum splendore deceptus, ado- 
ravi, nec deficere illa et Domini mandatis parere, 
animo mecum reputavi, sed illorum adiniratione 
manum meam exosculatus sum, pro scelere maximo 
mihi ascribatur. Atque ita de idololatria dictum 
esse pulant; verum ego non adducor ul hoc cre- 
dam, non enim inter. priecipuas et eminentissimas 
suas actiones collocasset. Mihi autem tale quidpiam 
videtur esse, quod obviam venientibus iis quos dili- 
gunt, pati solent qui. amoris affectu tanguntur, qui 
quidein vel propter divitias, vel res praeclare gestas 
eorum quos in admiratione habent, manus eorum 
exosculantur. 

Vrns. 29, 50. « Quod. si et gavisus sum super 
ruina inimicorum meorum, et dixit cor meum, Euge ; 
audiat auris mea maledictionem meam, et diffamer 
a populo meo male affectus. » 

Hoc etiam. alibi docemur : Si. enim, inquit, ceci- 
derit inimicus tuus, ne qaudeas super eo, et in sup- 
plantalione. ejus ne extollaris *. Symmachus qui- 
dem pro, euge, reddidit, Insurrexi quando. afflictio 
eum apprehendit. Euge vero, insultantis et irriden- 
ts acelamatio est, juxta. illud : Euge, euge, oculi 
nostri. viderunt *?, Verum ego, inquit, si quando 
ruinze inimieorum insultavi, alios etiam miht im- 
precantes audiam, et. zerumnis afllictus, tanquam 
eorum quie gessi poenas meritas luens, serinone 
omnium celebrer. 

Vrns. 21, 52. « Quod si et siepe. dixerunt aucil- 
he me»; Quis utique. det nobis ut carnibus ejus 
satiemur ? eum valde bonus essem. » 

Cleri autem sie reddiderunt : Si non sepe di- 
derunt viri tabernaculi mei, (Quis del. de carnibus 
ejus, et saturabimur ? ut alterum inhuman:e erude- 
litatis, alterum vero impotentis cujusdam et insa- 
labilis amoris indicium sit. Supra etiam fainulo- 
rum meiinit, cum diceret : Non. despexi judicium 
[aimuli mei, aut. ancille ; causamque adjecit : Quia 
quemadmodum illi facti sunt, ita et ego factus sum, 
et summam suam humilitatem manifestavit. 


δ᾽ Proy. xxiv. 17, 60 Psal. xxxiv, 91. 


2 
διὰ τοῦτο εἶπεν, ὅτι Οὐδὲ λάθρα τὸν ἄτοπον τοῦ- 
τον ὠδίνησα ἔρωτα. 

« Εἰ δὲ χεῖρά μου ἐπιθεὶς ἐπὶ στόματί μου, &gl- 
Ansa. [Ὁ δὲ Σύμμαχος,, KaY προσεκύνησεν ἡ χείρ 
pou περὶ τὸ στόμα μου.] Καὶ τοῦτό μοι ἄρα ἀνομίο 
ἡ μεγίστη λογισθείη, ὅτι ἐψευσάμην ἐναντίον Κυρίου 
ποῦ ὑψίστου. » 

Πολλάχις τινὲς τὰς ἰδίας ἐπαινοῦντες πράξεις, 
Ucet χεῖρα. Φησὶν οὖν, ὅτι Ei 
ἐπὶ τῇ ἐμῇ δυναστείῳᾳφ xal ταῖς ἐμαῖς πράξεσιν 
ἐθάῤῥησα, χαὶ μὴ ἐπὶ τῷ Θεῷ, ἐψευσάμην τὸ ἀλη- 
θές * οὐ γὰρ ἐξ ἑαυτῶν ἡ ἡμετέρα βοήθεια, ἀλλ᾽ ἐχ 


τῆς θείας χάριτος * εἰ οὖν ἀπατηθεὶς πέπονθά τι 


ποιοῦτον, λογιζέσθω μοι: τοῦτο εἰς ἀνομίαν μεγίστην. ΄ 


ἤλλλοι δὲ οὕτως ἐξεδέξαντο τὸ ῥητόν * Εἰ προσεχύ- 
νησα, φησὶν, ἡλίῳ χαὶ σελήνῃ, τοῖς αὐτῶν ἀπατηθεὶς 
φέγγεσ'!, xaX μὴ ἐλογισάμην, ὅτι χαὶ ἐχλείπουσι, καὶ 
δεσποτιχοῖς ὑπηρετοῦνται προστάγμασιν, ἀλλ᾽ ἐπὶ τῷ 
τούτων θαύματι τὴν ἐμὴν χατεφίλησα χεῖρα, ἀνομία 
μοι ἡ μεγίστη λογισθείη. Οὕτω μέν τινες περὶ εἰδω- 
λολατρείας φασὶ τοῦτο εἰρῆσθαι " ἀλλ᾽ οὐ πείθομαι" 
οὐ γὰρ ἐν τοῖς μεγίστοις χατορθώμασι τοῦτο τέθει- 
xcv. ᾿Αλλ᾽ ἐμοὶ δοκεῖ, ὅπερ πάσχουσιν οἱ ἐρωτιχῶς 
διαχείμενοι, ἀπόντων X τῶν ἐρωμένων, τὰς χεῖρας 
αὑτῶν χαταφιλοῦσι τῷ στόματι, T] περὶ πλούτου, 7| 
περὶ πραγμάτων ὧν ἂν θαυμάζωσιν. 


« Εἰ δὲ χαὶ ἐπιχαρὴς ἐγενόμην πτώματι ἐχθρῶν 
pou, χαὶ εἶπεν fj χαρδία μου, Εὖγε * ἀχούσα: ἄρα 
τὸ o)g uoo τὴν χατάραν μου, θρυλληθείην ὃὲ ἄρα 
ὑπὸ λαοῦ μου χαχούμενος. » 

Τοῦτο xoY ἀλλαχοῦ διδασχόμεθα * Ἐὰν γὰρ, φησὶ, 
πέσῃ ὁ ἐχθρός σου, μὴ ἐπιχαρῇς αὐτῷ, ἐν δὲ τῷ 
ὑποσκειίσματε αὑτοῦ μὴ ἑπαίρου. 'O μέντοι 
Σύμμαχος ἀντὶ τοῦ, Εὖγε, Καὶ ἑπανέστην ὅτε 
κατέλαδεν αὐτὸν κάκωσις, ἐξέδωχε. Τὸ δὲ, Εὖγε, 
ἐπιχαρτιχὸν χαὶ γελαστιχόν ἐστιν ἐπίφθεγμα: κατὰ 
vb, Εὖγε, εὖγε, εἶδον οἱ ὀφρθαωΐϊμοὶ ἡμῶν. "A22 
ἐγὼ, φησὶν, εἴποτε ἐπεχάρην πτώματι ἐχθρῶν, ἀκού- 
σαιμι χαὶ αὐτὸς ἑτέρων χαταρωμένων pe, xal xe- 
χούμενος θρυλληθείην, ὡς πρὸς ἃ ἔπραξα ἀπειλη- 
φώς. 

« Εἰ δὲ χαὶ πολλάχι: εἶπον αἱ θεράπαιναί μου" Τίς 
ἂν δῴη ἡμῖν τῶν σαρχῶὼν αὐτοῦ πλησθῆναι; λίαν 
μου χρηστοῦ ὄντος.» 

Οἱ δὲ λοιποὶ οὕτως 


δωχαν " El μὴ πουιϊλάκις 
εἶπον οἱ ἄνδρες τῆς σκηνῆς μου, Τίς δῴη τῶν 
σαρκῶν αὑτοῦ, xal ἐμπιϊιησθϑησόμεθω; ὥστε τὸ 
μὲν ἀπανθρώπου ὠμότητος, τὸ δὲ ἀχρατοῦς τινος 
χαὶ ἀχορέπστου ἔρωτος τεχμήριον εἶναι. Καὶ ἀνωτέρω 
τῶν θεραπόντων ἐμνήσθη, ὅτε ἔλεγεν, Οὐκ ἐφαύλισα 
«pipa θεράποντός μου, 1] θερωπαίνης " xax τὴν ai- 


«ia προσξθη 


ν, ὅτι Ὡς οὗτοι &yévorco, χαὶ ἐγὼ 
ἐγεγόμην" καὶ ἔδειξΞ τὴν ἀνυπέρόλητον ἑαυτοῦ τα- 


πεινοφροσύνην. 


VARLE LECTIONES. 


233 


"Excpot ὃὲ οὕτως ἡρμῆνευσαν * Οὐδὲ ἐπαχθὴς, A 


φησὶ, ταῖς θεραπαΐναις γέγονα, ὡς διὰ τὴν ἐμὴν 
ὠμότητα καὶ αὐτὰς ἐξαγριωθείσας τῶν ἐμῶν ἐπιθυ- 
μεῖν ἀπογεύσασθαι σαρχῶν' τὸ δὲ ἐναντίον ἅπαν, χαὶ 
λίαν αὐταῖς χρηστὸς ἐγενόμην. Ἐμοὶ δὲ ἀρέσχει, 
χατὰ μὲν τοὺς Ἑθδομήκοντα ἐχδόντα:, Εἰ εἶπον al 
θεράπαιναί μου, ἣ δευτέρα ἑρμηνεία. Κατὰ δὲ τὴν 
τῶν λοιπῶν ἔχδοσιν ἔχουσαν, El μὴ εἶπον, ἣ προτέρα 
ἐξήγησις. Πάθοιμι γὰρ, φησὶ, τάδε,, εἰ εἶπον αἱ θε- 
ράπαιναί μου xav ἐμοῦ θυμούμεναι " Διαμερισώ- 
μεθα αὐτὸν, xal ὠμὰς τὰς σάρχας αὐτοῦ δαπανήσω- 
μεν ἀλλὰ μὴν τοῦτο οὐχ εἶπον, λίαν μου χρηστοῦ 
ὄντος. Πάλιν δὲ εὔχεται χρατῆσαι χαὶ βεθαιωθῆναι 
τὰς χαθ᾽ ἑαυτοῦ ἀρὰς, εἰ μὴ εἶπον ἀπὸ θερμῆς ἐρω- 
τιχῆς διαθέσεως αἱ θεράπαιναι, Καταφάγωμεν αὖ- 
τόν. 


« Εἰ ὃὲ χαὶ ἁμαρτὼν ἀχουσίως ἔχρυψα τὴν ἁμαρ- 
τίαν μου" οὐ γὰρ διετράπην πολυοχλίαν πλήθους, τοῦ 
μὴ ἐξαγορεῦσαι ἐνώπιον αὐτῶν. » 


"Exoóstoy μὲν οὐδὲν ἑαυτῷ συνήδει πλημμέλημα, 
οὕτως ἄχρως τὸν χατ᾽ ἀρετὴν ἐξήσχει βίον. Ἐπεὶ δὲ 
ἄνθρωπον ὄντα οὐχ Tv μὴ καὶ ἄχοντα περιπίπτειν 
παραπτώματι, μετανοίᾳ χαὶ ἐξομολογήσει ἐξιᾶτο 
γνωσθὲν τὸ ἁμάρτημα, οὐχ ἐπαισχυνόμενος τὸ μὴ 
χατὰ τὸν ὀρθὸν λόγον πεπραγμένον ἐξαγορεύειν. 

« Εἰ δὲ χαὶ εἴασα ἀδύνατον ἐξελθεῖν θύραν μου χόλ- 
mp χενῷ * τίς δῴη ἀχούοντά μου; » 


Τάχα δὲ ἀχροατὰς ἔοιχεν ἐπιζητεῖν συνετοὺς, δυ- 
ναμένους χωρῆσαι τὰ παρ᾽ αὐτοῦ λεγόμενα, δι᾿ ὧν ἢ 
τῆς πολιτείας ἀχρότης παρεδείχνυτο * οὗ γὰρ εἶπε 
ταῦτα σοδαρευόμενος ἐπὶ τοῖς ἑαυτοῦ κατορθώμασιν, 
ἀλλ᾽ ἡμῖν χαταλιμπάνων ὑπογραμμὸν ὅπως βιῶναι 
χρὴ, οὕτω τοῦ ἁγίου Πνεύματος γραφῆναι οἰχονομῆ- 
σαντος εἰς νουθεσίαν ἡμετέραν. 

« Χεῖρα δὲ Κυρίου εἰ μὴ ἐδεδοίχειν. » 

* Τουτέστι, xal τὰ πρὸς τὸν Θεὸν εὐλαθῶς διεχεί- 
μὴν χαὶ οὐχ ἁπλῶς ταῦτα ἐποίουν, ἀλλὰ πρὸς 
τὸν Θεὸν ὁρῶν, χαὶ χκατεπτηχὼς εἴ τι μὴ δέον πρά- 
ξαιμι. 

« Συγγραφὴν δὲ ἣν εἶχον χατά τινος, ἐπ᾽ ὥμοις 
ἂν περιθέμενος στέφανον ἀνεγίνωσχον, χαὶ εἰ μὴ 


' ῥήξας αὐτὴν ἀπέδωκα, οὐθὲν λαθὼν παρὰ χρεωφει- 


λέτου. » 

"Πᾶσαν, φησὶ, συγγραφὴν ἄδιχον διέσπασα,, καὶ 
οὐχ ἐχαλλωπιζόμην;; ἀλλὰ διέῤῥησσον. Τὸ δὲ, περιθέ- 
μενος ἐπ᾽ ὥμοις, αἰνίττεταί τινας ταῖς ἀλλοτρίαις 
ἐγχαλλωπιζομένους συμφοραῖς. Καὶ οὐ, ἁπλῶς ἀπε- 
δίδουν, ἀλλὰ ποότερον ποιῶν ἐξησθενγ μένην τῷ 0ta5- 
ῥῆξαι" διασπάπας γὰρ οὕτως ἀπεδίδουν. Οὐ γὰρ οἷά 
τὶς ἐγχαυχώμενος ἐπὶ τοῖς δανείοις, ἀνελίττων ἀμ- 
φοτέραις χερσὶ τὰς συγγραφὰς δημοσίᾳ ὑπανεγίνω- 
σχον, ἀλλὰ διαῤῥηγνὺς αὐτὰς, xai συγχωρῶν τὰ 
ὀφλήματα, ἀπεδίδουν τοῖς χρεωφειλέταις. 


IN BEATUM JOD. 


334 

Ali vero sie interpretati sunt : Neque gravis 
adeo, inquit, et molestus ancillis fui, ut mea eru- 
delitate exacerbat:e, carnes meas gustare eupie- 
rint: imo plane e contrario, benignum valde me 
iis prebui. Mihi vero secunda explicatio, juxta Sc- 
ptuaginta interpretum versionem arridet, qui trans- 
tulerunt : δὲ dixerunt mec. Juxia 
aliorum editionem, qu: sie habet, Si nen dixerunt, 
prior explicatio hec. est : Talia, inquit, mihi. eve- 
niant, si dixerint ancill:e me:e, contra me ira accen- 
5:0 : Partiamur eum intra nos, ct erudas ejus carnes 
absumamus : sed cum. clemens. valde et benignus 
iis exstitissem, hoe nequaquam dixerunt; contra 
vero, si non ferventis amoris desiderio flagrantes , 
Devoremus eum, dixerunt, imprecationes eontra 
ipsum obtinere, et certum suum effectum sortiri, 
precibus exoptat. 


ancillae vero 


Vzns. 55, 54. « Quod. si et cum non sponte pec- 
cassem, abscondi peccatum meum ; non enim ex- 
pavi turbam multitudinis, ut non cnatrarem co- 
ram iis. » 

Nullius voluntarii delicti conscius sibi erat, accu- 
rale adeo viam virtutis insistebat. Quoniam vero 
homini exsistenti, etiam invito, in offensam non in- 
currere impossibile erat; quod contra rectam ratio- 
nem admissum esset, confiteri non erubescens, po- 
nitentia et confessione agnito peccato medebatur. 


« Aul si dimisi infirmum sinu vacuo exire ja- 
nuam meam; [Vrns. 55] quis mihi tribuat audito- 
rem ? » 

Forte vero prudentes audilores quxrere videtur, 
qui dicta ejus capere possent : ex quibus vite su:e 
et conversationis summa perfectio ostenditur ; non 
enim propter res praeclare a se gestas he dixit, 
sed, Spiritu sancto ità ad nostram institutionem 
scriptis consignari disponente, ut nobis, quomodo 
vivendum esset exemplar relinqueret. 


x Et manum Domini si non timui. » 

ld est, Deuni religioso cultu prosequebar; neque 
leviter quidem et neglizenter hoc prostabam, sed 
Deum intuitus, et ne quid contra. quam oporteret 
admitterem, timore perculsus. 


Vrns. 56, 57. «Syngrapham vero quam habui 
contra quempiam, in humeris utique circumpo- 
nens coronam legebam, et si non scindens cam 
reddidi, nihil aceipiens a debitore. » 

Omnem, inquit, injustam. syngrapham discerpsi, 
neque de eo gloriabar, sed. disruptam in frusta di- 
vulsi (illud autem, Ifumeris circumponens, quos- 
dam innuit. qui in alienis calamitatibus gloriose se 
efferunt). Neque simpliciter tantum reddidi, sed 
prius comminutione infirmam et invalidam  ef- 
feci ; sie enim postquam discerpsissem, et in frusta 
comminuissem, reddidi. Non enim tanquam aii- 
quis qui fenore et usura superbe se jactitat, syn- 
graphas ambabus manibus tenens publice legebam, 
sed discindens eas, et debita condonans, debitoribus 
tradebam. 


335 


Vuns. 98. « Si super me unquam. terra. gemuit, A 


aut si sulci ejus ploraverunt simul. » 

Imperfecta est oratio, et suspensa; sensum vero 
in iis quxe sequuntur redditum invenies; dicit au- 
temi : Si mea causa dominus cum gemitu Lerram 
suam dellevit, vel aratores, et qui terram. vomere 
scindunt, suleos cum luctu et. lamentis deplorave- 
runt, talia patiar, et. talia mibi eveniant: neque 
enim aliquorum possessiones per vim eripui, uL ge- 
mere cogerentur, neque suleos meis addidi et ad- 
jeei, uL iis a quibus ablati essent, luctus causam 
preberem ; sed neque meum agrum, et. meos sul- 
cos, quisquam sine mercede coluit et proscidit, ne 
laboris pretio fraudatus, gemitus et luctus causam 
haberet. 

Vins. 59. « Aut si et. virtutem ejus comedi solus 
sine pretio. » 

Virtus terri, est fructuum procreatio, et tempe- 
sialum anni proventus. Ostendit autem quod, nisi 
numerata prius pecunia, terre fructus nunquam 
decerpserit : fructum enim alien: terrz sine argento 
comedere non sustinuit. Duo vero fortasse hie in- 
nuit, quod juxta fructuum pretium. pecuniam per- 
solverit; et quod non solus comederit, sed indigen- 
tibus alimentum eommunica verit. 

: Aut si animam domini terrze. recipiens. contri- 
stavi. » 

Symmachus vero, spe privavi; tauquam per vim 
et potestatem terre domino et. possessori. aliquid 
eripiens. 

Vans. 40. « Pro tritico germinet. mihi urtica, et 
pro hordeo spina. » 

'"Theodotio vero, et Symmachus, hic quidem pro, 
"rca, reddidit, spinam; ille vero pro spina, ger- 
mina imper[ecta et inutilia. Urtica autem et. spina, 
plante sunt spinos:e; dicit igitur : Si dictis veritas 
non inest, et vel terram auferens, dominum ejus 
contristavi, vel sulcos absceissos meo agello addidi, 
ilique eui erepti erant, gemitum et luctum. com- 
movi, velfruetus gratis praedatus sum, aut. nume- 
rato etiam pretio, solus eos abligurivi ; terra mihi 
pro sativis eLaltilibus fructibus inutiles spinas pro- 
ducente, Lhetum et uberem proventum nunquam 
videam. Symmachus quidem sie reddidit : Pro fru- 
mento germinet spina : in libris autem Regum no- 
men herbie legi quie acanus vocatur *'. Si quidquam 
igitur, inquit, eorum quie à me enumerata et per- 
negata sunt, patravi, vel terram, scilicet, alienam 
adimens, vel sine argento fructus decerpeus, vel 
simile aliquod contra jus et fas committens ; neque 
terra mihi pro solito, et unde sustenter, fructus 
producat, sed agrestes, et quibus vesci nemo. 
possil. 


€ Et cessavit Job a verbis. 1 


IV Reg. xiv, 9. 


VARLI 


; "ym e 
Y jp. 7207070012.  * (C. ὡρῶν. 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


ἃ lc, ἁρπάσας τι. 


3236 

« Ei ἐπ᾽ ἐμοί ποτε jj γῇ ἐστέναξεν, εἰ Ob xol 
οἱ αὔλαχες αὐτῆς ἔχλαυσαν ὁμοθυμαδόν. ν 

* Ατελὴς ὁ λόγος, χαὶ ἤρτηται " τὴν δὲ ἀπόδοσιν 
τῖῆςς ἐννοίας ἐν τοῖς ἑξῆς εὑρήσεις χειμένην. Φησὶ δὲ, 
Τάδε γένοιτό pot, χαὶ τάδε πάθοιμι, εἰ δι᾽ ἐμὲ γῆ 
ἐστενάχθη. παρὰ τοῦ δεσπότου αὐτῆς, ἣ αὔλαχες 
ἐχλαύθησαν παρὰ τῶν ἀνατεμόντων ταύτας χαὶ ἀρο- 
σάντων" οὔτε γὰρ χτήσεις τινῶν ἥρπασα, ὥστε αὐὖ- 
τοὺς στενάζειν, οὔτε αὕλαχας ταῖς ἐμαῖς συνῖψα xat 
προσεθέμην αὔλαξιν, ὡς τοὺς ἀφαιρεθέντας θρηνεῖν " 
ἀλλ᾽ οὐδὲ τὴν ἐμὴν γῆν, χαὶ τὰς ἐμὰς αὔλαχας, 
εἰργάσατο xal ἁνέτεμεν, ἵνα διὰ τοῦτο 
δαχρύῃ, ὡς τὸν μισθὸν τῆς ἐργασίας 


ἀποστερηθείς. 


ἀμισθί τις 
στένῃ χαὶ 


« Εἰ ὃὲ xai τὴν 


ἰσχὺν αὐτῆς ἔφαγον μόνος ἄνευ 
τιμῆς. » 

᾿Ισχὺς τῆς γῆς, fj χαρπογονίοα Y, χαὶ ἣ φορὰ τῶν 
ὁρίων 5. Δείχνυσι δὲ, ὅτι οὐδέποτε τὰ τῆς γῆς ἐχφό- 
Qux ἐδρέψατο, μὴ χαταθέμενος ὑπὲρ αὐτῶν ἀργῦ- 
ριον * ἄνευ γὰρ ἀργυρίου ἀλλοτρίας γῆς xapmiw 
φαγεῖν οὐχ ἠνέσχετο. Τάχα δὲ δύο ἐνταῦθα σημαίνει, 
ὅτι χαὶ τὰ τιμήματα τῶν χαρπῶν χατεδάλλετο, xot 
ὅτι οὐδὲ μόνος ἤσθιεν, ἀλλ᾽ ἐχοινοποεῖτο τοῖς δεομέ- 
νοις τὰς τρηφάς. 

« Ei δὲ xa ψυχὴν χυρίου τῆς γῆς ἐχλαθὼν ἐλύ- 
T1933. ) 

Ὁ 6€ Σύμμαχος, ἐϊπίδος ἐστέρησα, ὡς γατὰ 
δυναστείαν ἁρπάσαντι ἃ τοῦ χτήτορος τῆς γῆς- 

« ᾿Αντὶ πυροῦ ἄρα ἐξέλθοι μοι χνίδη, ἀντὶ δὲ χρι- 
θῆς βάτος. » 

' Θεοδοτίων 6E χαὶ Σύμμαχος, ὁ μὲν ἀντὶ τοῦ, 
κγίδη, ἄκαγθα b, ἐξέδωχεν * ὁ δὲ ἀντὶ τοῦ, βάτος, 
ἀτειεσφόρητα. Ἡ χνίδη ὃξ χαὶ ἡ βάτος, ἀκανθώδη 
φυτά" λέγει οὖν, Εἰ μὴ πρόσεστι τοῖς εἰρημένοις τὸ 
ἀληθὲς, ἀλλ᾽ J| γῆν ἀφελόμενος € τὸν ταύτης ἐλύπη- 
σα χύριον, ἣ αὔλαχας ἀποτεμνόμενος, τῷ ἐμῷ γηδίῳ 
προσέθηχα, xa στενάζειν τὸν ἀφαιρεθέντα xaX οἰμώ- 
ζειν ἐποίησα, ἣ χαρποὺς προῖχα συλήσας, ἀλλὰ ἣ 
χαταθεὶς τιμὴν, μόνος αὐτοὺς ἐδαπάνησα, μηκέτι 
ἴδοιμι τὴν εὐετηρίαν, xal αὐτῆς pot τῆς γῆς ἀχάνθας 
τὰς ἀχρήστους ἀντὶ τῶν ἡμέρων χαὶ τροφίμων 
ἐχφερούσης χαρπῶν. Ὃ μέντοι΄ Σύμμαχος οὕτως 
ἐχδέδωχεν, ᾿Αγτὲ σίτου βιαστησάτω ἄἅκαγος" 
ἀνέγνων δὲ ἐν ταῖς βασιλείαις φυτὸν dxavor οὕτω 
λεγόμενον. Εἴ τι οὖν, φησὶ, τῶν ἀπηριθμημένων zal 
ἀπηρνημένων ἔπραξα, ἢ ἀλλοτρίαν γὴν παραιρού- 
μενος, 7j ἄνευ ἀργυρίου τοὺς καρποὺς δρεπόμενος, 
ἢ τι τοιοῦτον παρανομῶν, μηδὲ ἡ γῆ μοι τὰ συνήθη 
χαρποφορείτω χαὶ τρόφιμα, ἀλλὰ τὰ ἄγρια xal 


ἄδθρωτα. 


« Καὶ ἐπαύσατο Ἰὼδ ῥήμασιν. » 


LECTIONES., 


bfc. ἄχανον. 5 yp. ἀφελχόμενος. 


357 


03) ὁπλῶς ἑπαύτατο, ἀλλὰ ῥήμασιν, ἣ καρδία δὲ 


αὐτοῦ νοοῦσα τὰ θεῖα οὐχ ἐπαύσατο. ἼΠδει γὰρ ὅτι 
ya:pbs τῷ παντὶ πράγματι Um) τὸν οὐρανὸν, χαιρὸς 
ποῦ σιγᾶν, 


τοῦ ἁποχρίνασθαι, 


χαὺ χαιρὸς τοῦ λαλεῖν. "Ὅτε χαιρὸς ἣν 


πιρὺς τοὺς 


χαιρὸς ἣν σιωπῆς, μετὰ τὸ ἐπιστομίσαι αὐτοὺς ἐσί- 


ἢ S 
γῆσε. Καὶ eiua: ἐν ἐπαίνῳ εἰρῆσθαι «b, ἐπαύσατο 
"Ἰὠδ. 
ΚΕΨ, AD'. 
Προθεωρία. 
Τῶν φίλων τοῦ Ἰὼθ ἐπὶ παράχγ)ησιν ἀφιχομένων, 
ἔξω δὲ τοῦ σχοποῦ γεγενημένων τῆς d zo 


τῇ βαρύτητι τῶν λόγων ἐπιτριδόντων τ 
τραύματα * ἔφασχον γὰρ, δι᾽ 
πονθέναι, χαὶ μὴ ἄλλως τὸν Θεὸν ἐπάγειν τὰς χολά- 
σεις, εἰ μὴ χατὰ ἀνταπόδοσιν" τοὺς αὐτῶν λόγους 
ὁ Ἰὼδ ἀμυνόμενος, ἐπηπόρησε, 
μεν ἀδίχους 002, 
διχαίους δὲ πάσχοντας ; Εἶτα, ὡς ἐσφαλμένας τῶν 
φίλων ἘΠῚ die τὰς χρίσεις, ἐπὶ Θεοῦ βούλεται 
τὴν δίχην εἰπ 


d spte diu πε- 


ΙΤῶς πολλοὺ: ὁρῶ- 


τιμωρίαν οὐ δεδωχότα: μέχρι τέλο 


EX ς 
ey ὡς 


τῆς μάστιγος ΣΎΝ ἄξιον. Ταῦτα δὲ 
τοῦ Θεοῦ χαταψηφιζόμενος ὡς ἄδιχα πράττοντος 


οὐδὲν τῆς τηλιχαύ- 


ἔλεγεν, o) 


- 


ἀλλὰ σφόδρα θαῤῥῶν τῇ τοῦ Θεοῦ διχαιοχρισίχ, τοὺς 
δὲ φίλους δ'ελέγξαι θέλων, ὡς οὐ δικαίας γχατ᾽ αὖ- 
ποῦ ποιοῦντας τὰς χρίσεις, Ὁ μὲν οὖν σχοπὸς τοῦ 
Ἰὼδ ὡς πρὸς τοὺς φίλους ὅλος ἀποτείνεται d, 
μενος δεῖξαι, ὅτι ἐπὶ Θεοῦ διχάζοντος δίχαιος àva- 
φανεῖται, τοῦ ἀληθινοῦ xol ἀπροσωπολήπτον " οἱ 
δὲ μάτην αὐτοῦ χατηγοροῦντες, οὐχ ἀληθεῖς ἔχουσι 
τοῦ διχαίου τὰς χρίσεις. Τούτων 


βουλό- 


ἐπαχροώμενος ὁ 


^ 


Ἐλιοὺς, xai οὐ νενοηχὼς τοῦ διχαίου τὴν διάνοιαν, 
no Θεοῦ, 
διὰ τοῦτο ζηλῶν ἐζήλωχε τῷ Κυρίῳ, 
xoi ὠργίσθη χατὰ τοῦ "L6 " οὐδὲν δὲ ἔχων ἀδίχημα 
χατὰ τοῦ διχαίου χατηγορεῖν, ὠργίσθη χατὰ τῶν 
τριῶν φίλων ἐνδίχως, ὅτι τὸν δίχαιον ἀσεθείας xav- 
be us 
νοντα. 


φήθη λέγειν αὐτὸν, ὡς "Αδιχα πάσχω 


δίχαιος ὥν" 


ὡς δε’ ἁμαρτίας τὰς τιμωρίας ὑπομέ- 
Ἐντεῦθεν ἀναχύπτει ζήτημά τι τοιόνδε - Εἰ 
ὀργίζεται χατὰ τῶν φίλων ὁ Ἐλιοὺς, ὅτι ἀσεθῇ τὸν 

Ἰὼδ ἔχριναν, δίκαιο: ἄρα ὁ Ἰώδ- 


χατὰ τούτου ποεῖται τὴν ἐπιτίμησιν; 


πῶς οὖν χαὶ 

ἌΝ ἐρεὴ 
πρὸς τοῦτο ὁ Ἐλιοὺς, Εὐσεδὴς μὲν ὁ ᾿Ἰὼδ χαὶ δί 
χαιος, xai οὐδεὶς ἀντερεῖ. αἰτίαν ὃὲ δέδωχε xa 
τὸθέλειν πρὸς Θεὸν διχάζεσθα!. μὲν οὖν 
τοῦ Ἐλιοὺς οὐ ψεχτός * οὐδὲ γὰρ σφοδρῶς 
τὸν Ἰὼδ, ὥσπερ ἐχεῖνοι, 
χαταψηφισάμενοι * πλὴν οὐχ ἐνόησε 
διάνοιαν χαὶ ἐξ οἵας ἀγάπης χαὶ πεποιθήσεως τῆς 
πρὺς Θεὸν, ἐπ᾽ αὐτοῦ τὴν EL λέγειν ἐπόθει. Ὅθεν 
λογιζόμεθα xay τὸν Θεὸν μὴτε € ἐσαι τὸν Ἐλιοὺς, 
ἐπειδὴ μὴ νενόηχε τοῦ "li τοὺς λόγους, μήτε μὴν 
χαταδιχάσα!, im 


ἑαυτοῦ, 
σχοπὸς 
ἔπληξε ἀσέθειαν αὐτοῦ 
τοῦ διχαίου τὴν 


TV 


ἰδὴ μὴ ἀσεθείας αὐτὸν χατέχρινε, 
3 


μηδὲ ἀπεφήνατο 0! ἁμαρτίας αὐτὸν πάσχειν, ὥσπερ 


δ ΠΟΙΟῚ nm ἢ: 


IN BEATUM JOD. 


A 


D 


D 


335 


Non omnino cessavit, scd a verbis Cor 


enim divina meditari non cessaverat. 


lantum ; 
Nom ignora- 
bat quippe quod tempus esset rei omni qu:e sub e«lo 
est, quod tempus esset tacendi, et tempusloquendi “5, 
Cum tempus respondendi erat, amicos tres olo- 
culus est ; eum vero silentii. tempus erat, ore illo- 
rum prius obturato, 
cessavit Jobus, 


silentium. egerat. IIoc auteni, 
laudis loco dictum esse arbitror. 

CAP. XXXII. 

Protheoria. 

Cum Jobi amici, qui ut eum | solarentur accesse- 
rant, scopum adventus sui minime assecuti essent, 
et sermonum asperitate justi vulnera exaeerbas- 
sent (dicebant enim, propter peccata eun adversa 
pati, nee aliam ob causam Deum suppliciis punire 
quam ut peccatoribus meritas poenas retribuat) , 
sermones eorum Jobus repellens, qu:estionem pro- 
posuit : Cur multos injustos ad mortem usque im- 
punitos, justos autem  :rumnas pati videamus? 
Deinde, falsa amicorum judicia declinans, ut. nihil 
setam gravi plaga dignum admisisse ostenderet, 
coram Deo causam suam agere cupit. le. autem, 
non ut Deum facti alicujus injusti condemnaret, cu- 
jus potius justo judicio multum confideret; sed ut 
amicos argueret, qui injustam. contra eum senten- 
tiam protulerant, ab eo dieta sunt. Scopus itaque 
omnis et propositum Jobi eo tendit, ut amicis 
ostendat. se, Deo judice, qui verus est arbiter, nec 
personarum acceptor, justum appariturum, et quod 
frustra eum accusantes, zequitatis iniqui. ;estimato- 
res essent. Que cum Elius audiret, nec justi men- 
tem intelligeret quod, cum justus exsisteret, in- 
justa a Deo pateretur, dixisse eum arbitratus est : 
unde zelo accensus, pro Domino zunnulatus est, et 
contra Jobum ira excanduit : cum autem nullius 
injustiti:e justum accusare posset, jure et 
tribus amicis infensum se ostendit, quod justum, 
lanquam ob peccata. suppliciis affectum, impietatis 
condemnassent. Hine autem talis quiestio emergit : 
Si Elius amieis irascebatur quod Jobum impium ju- 
dicassent, pius ergo fuit Jobus; qui fit. igitur ut 
illum etiam vituperet ? Verum ad hoc Elius respon- 
debit: Pius. quidem et justus exstitiL. Jobus, nec 
quisquam contradicere potest;illud autem, quod 
cum Deo judicio contendere voluerit, ansam seip- 
sum accusandi prebuit. Scopus. quidem Elii vitu- 
perandus non est : non enim, prout illi qui impie- 
talis reum condemnaverant, gravi aliqua plaga illum 
vulneraverat; verum justi animum non intellexe- 
rat, nec qua charitate erga Deum οἱ confidentia, 
coram eo causam dieere desideraret. Unde 
arbitramur nec Elium laudasse, quoniam Jobi ser- 
mones non comprehenderat; nec accusasse, quia 
impietatis eum minime condemnaverat, aut, prout 


merito 


Deum 


VARIZE LECTIONES, 


ἃ fc. συντείνεται. 


339 


ral; qui quidem causa füit cur. a Deo objurga- 
rentur. 
Vrns. f. « Cessaverunt autem et. tres amici ejus 


ultra contradieere Job; erat. enim Job justus coram 
eis. » 

Symmachus autem : Eo quod. justus pra illis ap- 
pareret. Siluit quidem Jobus, venia loquendi illis 
concessa : postquam vero Deum testem advoeasset, 
sibique dira imprecatus fuisset, ora amicorum ob- 
turata sunt : non enim sponte et arbitrii sui volun- 
tate siluerunt, sed quoniam causc sui patrocinium 
omne proreplum fuisset, etad ea qui dicebantur 
respondere non possent; rerum enim a justo prz- 
clare gestarum conscii et lestes erant, et quod animi 
sui proposito malum odio prosequeretur, ac sincero 
alfectu quod bonum erat seclaretur. Jobus enim, 
quod :iquitatem erga homines, et eultum erga ὮΣΙΝ 
religiosum, cum summa humilitate (quam, przeter 
innumera alia, peccatorum confessio — liquido 
ostendit) absolutissime observaverit, palam testatus 
est. 

Vrgns. 2. « [ratus est autem Elius, filius Bara- 
chiel, Buzites, de cognatione Ram, Ausitidis regio- 
nis. 

Buzites quidem dictus est. Elius, vel ἃ cogna- 
tione Buzi, unde etiam Ram originem traxit “ὅς vel 
ab urbe aliqua Ausitidis regionis. Nachorem autem, 
Abrahami fratrem, Buz filium natu secundum ex 
Meleha progenuisse, in Scripturis reperimus ** ; 
inde igitur forte Elius genus suum duxit, ac pro- 
pterea Buzites appellatus est. 

« lraius est autem in. Job valde, eo quod pro- 
nuntiaveral seipsum justum coram Domino. » 

Elius* quidem opinione sua justa de causa com- 
movebatur : non enim. quod justum se Jobus affir- 
miasset, irascebatur, ejus quippe conscius sibi erat ; 
sed quia coram Domino hoc faceret,.et testem illum 
invocaret; vel quia in judicium cum Deo descen- 
dens, cause sum zquitatem tueretur : seipsum 
enim justificare, magnum non est ; tanquam vero 
cum Deo litizando hoe facere, absurdum et impium 
est. Ne justifices, inquit, teipsum coram Domino** 
ἘΠῚ amici quidem hac ipsa de causa irascebantur, et 
dixerunt; Nunquid erit mortalis justus coram. Do- 
iino*5? Qua in re igitur Elius superior illis exsti- 
tit, siquidem et illi etiam, quod seipsum Deo ju- 
sliorem existimaret, Jobum vituperaverant? Verum 


» 


Jobus non eo animo fuit ut. se Deo justiorem esse 
affirmaret ; 


dicium subire se eupere dicebat : 


sed talia ab eo gesta fuisse, et Dei ju- 
non aulem iu- 
justitiie illum arguebat; illud vero. Elius, pii. ho- 
minis animo nequaquam perspecto, suspicabatur; 
amicos autem, tanquam eos qui Dei partes prodidis- 
sent et abnegassent, 

Vrns. 5. 


jure merito accusaverat. 
« Et vero adversus tres amicos iratus 
est valde, eo quod non potuerant respondere oppo- 


siia psi Job, et posucrant ipsum esse impium. » 


42 Paral. 11, 9, ' Gen. xxi, 21. € Eccli. vir, 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


amiet, propter peccata adversa. eum patiaflirmave- A oi φίλοι * διὰ γὰρ τοῦτο τὴν χατ᾽ ἐκείνων 5 


B 


C 


5 


ἁ Θεὸς. εἰργάσατο. 


( Ἡυύχασαν δὲ xai ob τρεῖς φίλοι αὐτοῦ ἔτι 


ἀντειπεῖν ἸἸώδ-" ἣν ν γὰρ Ἰὼδ δίχαιος ἐναντίον αὖ- 
τῶν. ) 
* Ὁ δὲ Σύμμαχος, διὰ τὸ αὐτὸν δίκαιον gal- 


γεσθαι ἐπ᾽ αὐτῶν. Ἡσύχασε μὲν ὁ Ἰὼθ, διδοὺς 
αὐτοῖς λόγον εἰπεῖν * ἐπειδὴ δὲ χαὶ τὸν Θεὸν ἐχάλεσε 
μάρτυρα, καὶ ἑαυτῷ ἐπηράσατο, ἐπεστομίσθησαν 
οἱ φίλοι - χαὶ ἡσύχασαν, οὐ προαιρετιχῶς, ἀλλ᾽ 
ἐπειδὴ πᾶσαν αὐτοῖς διχαιολογίαν ἀπέχλεισε, χαὶ 
οὐχ εἶχον ἀντειπεῖν πρὸς τὰ εἰρημένα " συνηπίσταν- 
zo γὰρ τῷ διχαίῳ τὰ κατορθώματα, xai ὡς £x δια- 
θέσεως μὲν ἐμίσει τὸ χαχὸν, εἰλικρινεῖ δὲ ἀγάπῃ 
μετήει τὸ καλόν. "Ἔδειξε γὰρ ὁ Ἰὼύ, ὅτι χαὶ τὰ 
πρὸς ἀνθρώπους δίχαια, xal τὸ πρὸς τὸν Θεὸν σέύας, 
ἄχρως ἐφύλαξε μετὰ τῆς θαυμαστῆς ταπεινοφρο- 
σύνης, ἣν παρίστησιν, ἄλλα τε πολλὰ, χαὶ τὸ ἐξ- 
αγορεύειν τὰ ἁμαρτήματα. 


, ὁ τοῦ Βαραχιὴλ, ὁ Βου- 
"Phy, τῆς Δὐσίτιδος χώ- 
pas. » 

* Βουζίτης μέντοι εἴρηται ὁ Ἐλιοὺς, ἢ ἀπὸ συγ- 
γενείας τῆς τοῦ Βουζὶ, ὅθεν ἣν xat "Pág d ἀπό 
χώρας. Εὑρίσχομεν δὲ 
᾿Αόραλμ,, γεννᾷ υἱὸν. 


τινος πόλεως τῆς Αὐσίτιδος 
ὅτι χαὶ Ναχὼρ, ὁ ἀδελφὸς 
δεύτερον Ex τῆς Μελχᾶς τὸν Βούς " 
θεν χατάγε: τὸ γένος ὁ Ἐλιοὺς, διὸ χαὶ Βουζίτης 


ἴσως οὖν ἐχεῖ- 


ὠνόμασται. 

« Ὠργίσθη δὲ τῷ Ἰὼθ σφόδρα, διότι ἀπέφηνεν 
ἑαυτὸν δίχαιον ἐναντίον Κυρίου. » 

Κατὰ τὸ εὔλογον μὲν ἐκινεῖτο, ὡς ἐνόμιζεν 
Ἐλιούς " ὠργίσθη γὰρ, οὐχ ὅτι δίχαιον ἑαυτὸν ἀπ- 
ἔφηνεν ὁ Ἰὼδ, συνηπίστατο γὰρ, ἀλλ᾽ ὅτι ἐναντίον. 
Κυρίου, ἐπειδὴ αὐτὸν ἐκάλει μάρτυρα" ἣ ὅτι πρὸς 
τὸν Θεὸν δικαζόμενος ἐδιχαιολογεῖτο" τὸ μὲν γὰρ 
διχαιῶσαι ἑαυτὸν, οὐδὲν μέγα" τὸ δὲ ὡς πρὸς τὸν 
Θεὸν διχαζόμενον τοῦτο ποιῆσαι, ἄτοπον. Μὴ δι- 
χαιοῦ γὰρ, φησὶν, ἑαυτὸγ' ἐναντίον Κυρίου. Καὶ 
μὴν χαὶ οἱ φίλοι διὰ τοῦτο ὠργίζοντο, χαὶ ἔλεγον, 
Μὴ γὰρ ἔσται βροτὸς δίκαιος ἔναντι Κυρίου; Τί 
οὖν οὗτος πλέον ἔσχε ; χαὶ γὰρ χἀχεῖνοι τὸ αὐτὸ 
ἐνεχάλουν, ὅτι τοῦ Θεοῦ. διχαιότερον ἑαυτὸν ἐνόμι- 
σεν εἶναι. "AX οὐχὶ τοιαύτῃ γνώμῃ ὁ Ἰὼῤ εἶπεν, 
ὅτι αὐτὸς διχαιότερός ἔστι τοῦ Θεοῦ, ἀλλ᾽ ὅτι ταῦτα 


αὐτῷ πέπρακται, χαὺ ὅτι βούλεται ἐπ᾽ αὐτοῦ χρίνε- 
σθαι, οὐ μὴν ἀδιχίαν ἐνεχάλε! τῷ Θεῷ " ὁ δὲ Ἐλιοὺς 
τοῦτο ὑπέλαθεν, ἀγνοήσας τὴν εὐσεθη τοῦ διχαίου 
διάνοιαν " τοῖς δὲ φίλοις διχαίως ἐνεχάλει προδεδω- 
xÓst τοῦ Θεοῦ τὸ μέρος χαὶ ἡρνημένοις. 


€ Καὶ χατὰ τῶν τριῶν δὲ φίλων ὠργίσθη σφόδρα, 


διότι οὐχ ἠδυνήθησαν ἀποχριθῆνα: ἀντίθετα Ἰὼβ, 


xaX ἔθεντο αὐτὸν elyxt ἀσεθῆῇ. » 


55 Job xv, 14; xxv, 4. 


941 

* Διπλῇ ᾿χατὰ τῶν φίλων ὠργίσθη Ἑλιοὺς, ὅτι 
«s ἀσεθείας τὸν δίχαιον ἔχριναν, xai ὅτι τὴν ὑπὲρ 
Θεοῦ συνηγορίαν ἀνειληφότες, ἡττήθησαν, χαὶ 
ἐσιώπησαν, τὸν ὑπ᾽ ᾿αὐτῶν συνηγορούμενον ὥσπερ 
προδεδωχότες Θεὸν, χαὶ τῇ σιωπῇ δεδωχότες τῷ 
"l6 χατὰ τοῦ Θεοῦ τὰ νιχητήρια. Ebzot δ᾽ ἄν τις, 
διὰ τοῦτο μᾶλλον ὠργίσθα: τοῖς φίλοις τὸν "EXtoUc, 
ὅτι οὐχ ἠδυνήθησαν ἀντιθεῖναι τὰ εἰχότα τοῖς τοῦ 
Ἰὼ λόγοις, ὥστε καὶ ἀποφῆναι αὐτὸν ἀσεθῇ χατὰ 
Θεοῦ φρναττόμενον. 


Ἑλιοὺς δὲ ὑπέμεινε δοῦναι ἀπόχρισιν "I6, ὅτι 
πρεσθύτεροι αὐτοῦ εἰσιν ἡμέραις. Καὶ εἶδεν ᾿Ελιοὺς, 
ὅτι οὐχ ἔστιν ἀπόχρισις ἐν στόματι τῶν τριῶν ἀνδρῶν, 
χαὶ ἐθυμώθη ὀργῇ αὐτοῦ. ν 

᾿Ἐπαινετὸν τὸ ἦθος τοῦ Ἐλιοὺς, ἐν χαιρῷ μὲν 
σιωπήσαντος" ἔδει γὰρ πρώτους τοὺς πβοσδ περ 
λαλεῖν: ἐν χαιρῷ δὲ ἀποχριναμένου, τῶν παλαιοτέ- 
pov ἀπορίᾳ συσχεθέντων. Τὸ οὖν, ὑπέμεινεν, ἀντὶ 
τοῦ, ἀνέμεινε" τὸ 0, ἐθυμώθη, ἀντὶ τοῦ, ἐζήωσε. 
Καὶ χαλῶς εἶπεν, ὑπέμεινε, δεικνὺς ὅτι ὠργίζετο 


μὲν, οὐχ ἀπετόλμα δὲ οὐδὲν εἰπεῖν, ἕως ἂν πάντα 
χκενώσῃ ὁ Ἰώβ. Καίτοι θέα αὐτοῦ τὴν σύνεσιν, πῶς 
ἐχ προοιμίων εὐθέως ἐπέθαλε 6, πῶς τὴν προσ- 


ἤχουσαν φυλάττει Í τάξιν. 
* 


« Ὑπολαθὼν δὲ Ἐλιοὺς ὁ τοῦ Βαραχιὴλ, ὁ Bou- 
» « ΄ t “ : * » 
ζίτης, εἶπε * Νεώτερος μέν εἰμι τῷ χρόνῳ, ὑμεῖς δέ 
ἐστε πρεσθύτεροι " διὸ ἡσύχασα, φοθηθεὶς τοῦ ὑμῖν 
ἀναγγεῖλαι τὴν ἐμαυτοῦ ἐπιστήμην. » 

᾿ Καλῶς προσέθηχεν, ὅτ: Νεώτερός εἰμι τῷ χρόνῳ" 
ἔστι γάρ τις νεώτερος μὲν τὴν ἡλιχί 
ἔχων φρόνησιν" χαὶ ἕτερος 
χὼς, νεώτερος δὲ τὴν διάνοιαν. "Opa δὲ, ὅπως οὐ 
μόνον αἰδοῖ, ἀλλὰ χαὶ φόδῳ χαὶ εὐλαδείᾳ τῶν πρε- 
σθυτέρων τὴν διάλεξιν περιέμεινε, χαὶ εἰ μὴ πρότε- 
pov ἐπαύσαντο, οὐχ εἶπεν αὐτὸς ἃ χαλῶς ἔχειν ἔλο- 


πολιὰν δὲ 
τῷ μὲν χρόνῳ mpo6s6n- 


ΟΝ, 


Εἶπα δὲ, 


€ ὅτι οὐχ ὁ χρόνος ἐστὶν ὁ λαλῶν, ἐν 
πολλοῖς δὲ ἔτεσιν οἴδασι σοφίαν " ἀλλὰ πνεῦμά ἐστιν 
ἐν βροτοῖς. [Ὃ δὲ Σύμμαχος, "Ὄντως δὲ Πνεῦμα 
Θεοῦ ἔστιν ἐν ἀνθρώποις.] Πνοὴ 05 Παντοχράτορός 
ἔστιν ἡ διδάσχουσα Οὐχ οἱ τολυχρόνιοί εἰσι σοφοὶ, 
οὐδ᾽ οἱ γέροντες οἴδασι χρῖμα. » 


Πάλαι, φησὶ, χαθήμενος, χαὶ τῶν λεγομένων ἐπ- 
ἀχροώμενος, χαὶ οὐχ ἀξίους συνορῶν τῆς ἡλιχίας 
ποὺς λόγους, xav' ἐμαυτὸν ἔλεγον, Οὐχ ἁπλῶς οἱ 
χρόνῳ προθεθηχότες εἰσὶ σοφοὶ, ἀλλὰ χρεία τῆς τοῦ 
ἁγίου Πνεύματος χάριτος, τῆς οὐχ ἀναμενούσης 
χρόνον, ἀλλ᾽ ἁθρόως σοφιζούσης τὸν ἄνθρωπον * δῆλον 
ὃξ ὅτι οὐχ ἀχρίτως διδάσχει ἡ χάρις, ἀλλ᾽ ἐὰν ψυχὴν 

εὕρῃ Rapapéy. Οὐχ ἀνάγχη, φησὶ, τοὺς πρεσθυτέ- 


ρους εἶναι σοφοὺς μόνους, ἀλλ᾽ ἔστι xax ἀπὸ νεότητος 


IN BEATUM JOB. 


A 


n 


D 


242 


Gemina de eausa Elius amieis infensus erat, quad 
impietatis justum condemnassent, et quod. patroci- 
nium Dei suscipientes, vicli essent; et. silentium 
agentes, Deum, quem defendendum susceperant, 
prodidissent, ae silentio. suo contra Deum Jobo 
vietorke palmam concessissent. Dixerit autem quis- 
piam, propterea Elium contra amicos ira accensum 
fuisse, quod Jobi sermonibus, que verisimilia es- 
sent respondere, ac impium illum, οἱ contra 
Déum insolenter sese efferentem, convincere 
possent. 

Vrns. 4, D. « Elius autem sustinuerat dare 
sponsionem Job, quoniam seniores eo eraut diebus. 
Et vidit Elius quod. non est responsio in ore trium 
virorum, et indignatus est ira sua. » 

Laudandum est Elii ingenium, qui opportune 
siluit, seniores enim primo verba facere oportebat ; 
οὐ qui, atate grandioribus dubitatione correptis, 
lempore etiam. opportuno responsum dedit. lllud 
igitur, sustinuerat, idem est quod, exspectaverat ; 
et, indignatus est, quod, zelo commotus est. Kecte 
autem dixit, sustimuerat, ut ostenderet, iratum 
quidem eum fuisse, nihil tamen ausum esse loqui, 
donec Jobus seipsum evaeuans, omnia deprompsis- 
set. Et prudentiam quidem ejus observa, quomodo 
statim ab exordio aliorum sermones exceperit, quo- 
modo ordinem decorum observaverit. 

Vrgns. 6. « Suscipiens autem  Elius, filius Bara- 
chiel, Buzites, dixit : Junior quidem sum tempore, 
vos aulem estis seniores; quare silui, timens in 
vobis annuntiare meam ipsius scientiam. » 

Recte addidit: Junior sum tempore; est enim qui- 
dam ztate junior, qui prudentia cana proditus est ; 
et alius :etate. grandis, qui intelligentia junior est. 
Vide autem. quemadmodum. non tantum pre vere- 
cundia, sed metu etiam et religione quadam, quoa 
seniores sermonem absolvissent, exspectaverit; ct 
quidem si prius finem dicendi non fecissent, ne- 
quaquam illa in medium attulisset, qui recte se 
habere et utilia esse existimaverat. 

Vrns. 7-9. « Dixi autem, Quod non est tempus 
quod loquitur, et in multis annis noverunt sapien- 
liam : sed. spiritus est in hominibus. [Symmachus 
autem, Vere autem Spiritus Dei est in hominibus.] 
Spiratio autem Omnipotentis est qu: docet : Non 
longsvi sunt sapientes, neque senes noverunt iu- 
dicium. » 

Olim, inquit, cum sedens qui dicerentur audi- 
rem, nec prolatos sermones :etate dignos esse anim- 
adverterem, tacitus mecum dicebam : Qui etate 
proveeli sunt, non continuo sapientes sunt, sed gra- 
lia divini Spiritus opus est, quz tempus non prz- 
stolatur, sed subito hominem sapientem reddit : 
quod autem non promiscue et indiseriminatim gra- 
tia erudiat, sed cum mentem puram offenderit, 
manifestum. est. Non necesse, inquit, ut soli aetate 


non 


re- 


VARLE LECTIONES, 


« ἴσ. ἐπέλαθε. | Tic. ἐφύλαξε, 


313 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


344 


majores sapientes sint, cum a juventute eliam prie- A ἀχοῦσα! τι γενναῖον * εἰ γὰρ χρόνος ποιεῖ σοφοὺς 
m *, 


c'arum aliquid audire liceat: si enim tempus sapien- 
tes reddit, multo magis Deus; tempus autem ex se 
sine gratia, sapientiam conferre non potest : quare 
ne parlem. quidem divinorum judiciorum compre- 
hendere quis potest, qui tempore sapiens evasit, 
nisi gratia divina accesserit. 

Vins. 10-12. « Quare dixi : Audite me, et an- 
nuntiabo vobis qux» novi; auribus percipite mea 
verba. Dieam enim vobis audientibus, quoadusque 
exquiratis. sermones , et usque ad vos intelli- 
gam. » 

Alia exemplaria, post illud : Dicam vobis audien- 
tibus, hos versus habent: Ecce audivi sermones 
vestros, auscultavi usque ad. intelligentiam. vestram, 
Ceteri vero interpretes sic reddiderunt : Ecce exce- 
pi sermones vestros, auseultavi donee exquireretis 
sermones, et quoadusque vos perveniretis, considera- 
bam. Juxta hane. igitur versionem et reliqua exem- 
plaria: Quemadmodum ego, inquit, omnia quie 
dixistis audivi, et ad finem usque vestrorum ser- 
monum, ac quoad omnem vestram sapientiam 
exhauriretis, tacite exspectavi; vos etiam similiter 
meis sermonibus aurem prwbete. Juxta aulem 
exemplaria quibus nos ulimur, sensus hic est : 
Auseultate mihi, inquit ; nihil enim tumidum et ela- 
tum, sed qua vos ipsi explorare poteritis, in me- 
dium proferam. Et usque ad vos intelligam, id est, 
Nulla vaniloquentia utar, sed quie assequi valetis 
loquar. Vel hoc dicit: Non prius loquendi finem 
faciam, quam vos eliam sermones meos examina- 
verilis, si el ego ad vos usque intellirere possum, 
id est, donec vos etiam intellexeritis, vel vestrant 
etiam intellizentiam exceda. 

Vrns. 12-14. « Et ecce non erat ipsi Job qui ar- 
zueret, qui vicissim responderet verbis ejus ex vo- 
bis: ut ne dicatis : Invenimus sapientiam Domino 
adjecti ; homini autem permisistis loqui talia ver- 
la. » 

Cum nemo, inquit, vestrum Jobi sermones vitu- 
perare posset, ideo ego in verba prorupi : siquidem 
sermonis vestri pars major in eo versabatur, ut pro 
Deo apologiam institueretis, et patrocinium ejus 
susciperelis : Jubo autem contradicere norm valentes, 
silentio vestro quodammodo illi concessistis ut. ho- 
mo exsistens talia fastuose jactitaret, et contra Deum 
hiec loqueretur. 


Protheoria, 


Cum Elius causam quz ipsum ad loquendum ini- 
pulerat, exposuisset, alto silentio facto, sermonem 
suum persequitur et absolvit, verbaque Jobi, tan- 
(quam seipsum justificantis, et cum Deo judicio 
contendere volentis, vituperat; ipse quo animo ju- 
stus, et quod ut iis qu: ab amicis allata essent re- 
sponderet, hzec ab illo dicerentur, non intelligens ; 


πολλῷ μᾶλλον ὁ Θεός * za0' ἑαυτόν γε μὴν ὁ χρόνος, 
δίχα τῆς χάριτος, σοφίαν παρασχεῖν ἀδύνατος. “θθεν 
οὐδὲ μέρος τῶν χριμάτων τοῦ Θεοῦ δύνατα! τις χατα- 
λαύεϊν ὑπὸ τοῦ χρόνου σοφιζόμενος, εἰ μὴ 3j θεία 
προσγένηται χάρις. 


« Διὸ εἶπα, ᾿Αχούσατέ μου, χαὶ ἀναγγελῶ ὑμῖν. ἃ 
οἶδα - ἐνωτίζεσθέ μου τὰ ῥήματα. ᾿Ερῶ γὰρ ὑμῶν 
ἀχουόντων, ἄχρις οὗ ἐτάσητε λόγους, xax μέχρι ὑμῶν 


συνήσω. » 


Ἕτερα ἀντίγραφα μετὰ τὸ, Ἐρῶ γὰρ ὑμῶν 
ἀκουόντων, ἔχει χαὺ τούτους τοὺς στίχους, Ἰδοὺ 


Β ἤκουσα τοὺς «ἰόγους ὑμῶν, ἠγωτισώμην áypt 


α 


συγέσεως ὑμῶν. 0i δὲ ἕτεροι ἑρμηνευταὶ οὕτως 
ἐχδεδώχασιν * Ἰδοὺ ἐξεδεξάμην τοὺς Aóyove ὑμῶν, 
ἠκχροασάμην 6 ἐφ᾽ ὅσον ἐξητάσητε Aóyove, καὶ 
μέχρι τοῦ ἐφικέσθαι ὑμῶν ἐνενόουν, Κατὰ μὲν 
οὖν ταύτην τὴν ἔχδοσιν xal τὰ ἕτερα τῶν ἀντιγρά- 
φων, “Ὥσπερ, φησὶν, ἐγὼ μεθ᾽ ἡσυχίας ἤχουσα 
πάντων ὧν εἴπατε, χαὶ ἀνέμεινα μέχρι συμπερά- 
σματος τῶν ὑμετέρων λόγων, xal ἕως ὅτε πᾶσαν 
ἑαυτῶν τὴν φρόνησιν χενώσητε " χαὶ ὑμεῖς τῶν ἐμῶν 
ἀχούσατε λόγων. Κατὰ δὲ τὰ παρ᾽ ἡμῖν ἀντίγραφα 
ὁ νοῦς οὗτος " ᾿Αχούσατέ μου, φησὶν, ἐρῶ γὰρ οὐδὲν 
ὑπέρογχον, ἀλλ᾽ ἃ δύνασθε δοχιμάσαι. Καὶ μέχρις 
ὑμῶν συνήσω, ἀντὶ τοῦ, Οὐ χενοφωνίαις χρήσομαι, 
ἀλλ᾽ ὡς δύνασθε συνιέναι: λαλήσω. Ἢ ἐχεῖνό φησιν, 
ὅτι Οὐ πρότερον παύσομαι λαλῶν, πρὶν ἣ καὶ ὑμεῖς 
τοὺς ἐμοὺς δοχιμάσητε λόγους, εἰ ἄρα χἀγὼ συνιέναν 
δύναμα! μέχρις ὑμῶν, τουτέστι, μέχρις οὗ xal ὑμεῖς 
ἐννοήσητε, ἣ καὶ ὑπερθαλῶ τὴν ὑμετέραν νόησιν. 

« Καὶ ἰδοὺ οὐκ ἣν τῷ Ἰὼδ ἐλέγχων, ἀνταποχρι- 
νόμενος ῥήματα αὐτοῦ ἐξ ὑμῶν" ἵνα μὴ εἵπητε, 
Εὕὔρομεν σοφίαν Κυρίῳ προσθέμενοι - ἀνθρώπῳ δὲ 
ἐπετρέψατε λαλῆσαι τοιαῦτα ῥήματα. » 


Διὰ τοῦτο, φησὶν, εἰς τὸ λέγειν προήχθην, ἐπειδὴ 
μηδεὶς ὑμῶν ἐλέγχειν τοὺς λόγους τοῦ Ἰὼδ δεδύνη- 
ται" γχαίτοιγε τὸν μείζονα λόγον ἐγυμνάζετε, ὑπὲρ 
ποῦ Θεοῦ ἀπολογούμενοι, xaX αὐτῷ συνηγοροῦντες " 
μὴ ἰσχύσαντες δὲ ἀντειπεῖν τῷ Ἰὼθ, τρόπον τινὰ 
χαὶ ἐπετρέψατε διὰ τῆς σιωπῆς ἀνθρώπῳ γε ὄντι 
τοιαῦτα ἀλαζονεύεσθαι, χαὶ ταῦτα λαλῆσαι xad 
Θεοῦ. 

Προθεωρία. 


Εἰρηχὼς ὁ Ἐλιοὺς τὴν αἰτίαν ἐξ ἧς εἰς τὸ λέγειν 
προήχθη, βαθείας αὐτῷ γενομένης σιγῆς, αὐτὸς 
τοὺς ἑαυτοῦ λόγους ἀναπληροῖ, χαὶ τὰ τοῦ Ἰὼδ 
χαταμέμφεται ῥήματα, ὡς διχαιοῦντος ἑαυτὸν, χαὶ 
πρὸς Θεὸν ἐθέλοντος χρίνεσθα:" οὐ νενοηχὼς οὐδὲ 
αὐτὸς ἐξ οἵας διανοίας, χαὶ ὡς πρὸς τὰ παρὰ τῶν 
* οἰηθεὶς δὲ λέγειν 


ῃ 


φίλων τὰ τοιαῦτα ἐλάλε! ὁ δίχαιος 


VARLE LECTIONES. 


8 np. ἐνωτισάμην. 


315 
ὡς ἔτυχε φέρεται τὰ ἀνθρώπινα, πολλὰ περὶ τῆς 
ποιχίλῃς τοῦ Θεοῦ περὶ ἡμᾶς προνοίας διαλέγεται. 
Πλὴν οὐδὲ ὁ ᾿Ελιοὺς τῆς κατὰ τὸν Ἰὼδ ὑποθέσεως 
ἥψατο, ἀλλ᾽ ἠγνόησε τῆς ἐπενεχθείσης αὐτῷ πληγῆς 
ἣν αἱτίαν - ἄρχεται δὲ ὧδ:" 
Ὑπολαθὼν δὲ Ἐλιοὺς, λέγει" Πάλιν λαλήσω, 

za γάρ εἰμι ῥημάτων. » 

Πιήρης, φησὶν, εἰμὶ ῥημάτων, 
Θεοῦ δηλονότι, χαὶ τῶν 1 
ὁμοίαν ἐξέτασιν Θεῷ χαταστῆναι θελήσαντα, xa εἰς 


τῶν τε ὑπὲ 
πρὸς τὸν. Ἰὼδ, εἰς τὴν 
τοσοῦτον ἐπαιρόμενον, ὡς θέλειν πρὸς Θεὸν χριθῆ- 
yat, χαὶ ἐλπίζειν e τὰ νικητήρια. 

€ Ὠλέχει γάρ pe τ 

Ὁ δὲ Σύμμαχος, ΠΣ τς φέρω, φησὶ, τὴν σιω- 
πὴν, οὐδὲ ἐχεμυθεῖν ἔτι δύναμαι, δισθερμαινοζεγος 


πνεῦμα τῆς γαστρός. » 


τὴν Ψυχὴν, χαὶ οἷον ἀποπνιγόμενος εἰ μὴ λαλήσω. 
Πνεῦμα 05 γαστρὸς 


γει, ἣ τὸ θυμιχὸν αὐτῆς μέρος, εὐλόγως ὡς ὑπὲρ Θεοῦ 


ἣ περιφραστιχῶς τὴν ψυχὴν λέ- 


χινούμενον. Ἐμοὶ δὲ τροπιχώτερον εἰρῆσθαι δοχεῖ 
τὸ, ὨἸέκει γάρ ue τὸ πγεῦμα γαστρός. “Ὡσπεργὰρ 
πνεῦμα τοῖς ἐγχάτοις ἀποληφθὲν, xal μὴ εὑρίσχον 


διέξοδον, λυπεῖ xal ὀδυνᾷ τὸν ἄνθρωπον " οὕτω, 
φησὶν, χαὶ ἐμὲ ὠ.Ἰέκει τὸ πγεῦμα τῆς γαστρὸς, του- 


τέστιν, οἱ λόγοι oc ἐν τῇ διανοίᾳ φέρω, ἀδιεξόδευτοι 
χατεχόμενο!. 

« Ἢ δὲ γαστήρ μου ὥσπερ ἀσχὸς γλεύχους ζέων 
[ὁ δὲ 


e" T t 
ὥσπερ οἶνος νέος 


Σύμμαχος, 


, 
Ttc. ) 


Mixpoo, φησὶ, διαῤῥήγνυμαι, ὑπὸ τοῦ πλήθους 
τῶν ἐπελθουσῶν μοι πρὸς τὴν ἀντιλογίαν ἐννοιῶν 
στενοχωρούμενος, ὥσπερ τις ἀσχὸς οἵνου νέου χαὶ 
θερμοῦ 
τῆς ζέσεως ἐχραγῆναι μέλλον. ᾿Εντεῦθεν δοχεῖ μοι 
χαὶ ἐν τῷ Εὐαγγελίῳ εἰρῆσθαι, « Οὐδεὶς οἶνον νέον 


πεπληρωμένος, ὑπὸ τοῦ ἀναθρασμοῦ xol 


εἷς ἀσχοὺς παλαιοὺς βάλλει. » Φυσητὴρ δὲ eins, 
xai προσέθηχεν, ἐῤῥηγὼς, ἐπειδὴ λαλεῖν ἤρξατο, 
χαὶ ὥσπερ ἀφιέναι τοῦ ἔνδον πνεύματος " ὁ γὰρ 
διαῤῥαγεὶς φυσητὴρ τοῦ ἀφίησι τὸ 
πυεῦμα. 


in- 
χαλχέως 


ροτὸν οὐ μὴ ἐντραπῶ" οὐ γὰρ 


"Ἄνθρωπον γὰρ οὗ μὴ αἰσχυνθῶ, ἀλλὰ μὴν 
ἐπίσ 
t πρόσωπα" εἰ δὲ μὴ, xai ἐμξ σῆτες ἔδον- 


8 
ϑαυμάσα 
) 
Xf 


Λαλήσω, φησὶν, ἀνεπαισχύντως, χαὶ δίχα πάσης 
ἀνθρωπαρετχείας " εἰ δέ τι παρὰ τὸ δίχαιον φθέγξο- 
pat, χαὶ μὴ πάσης ἀνθρωπίνης αἰδοῦς τοῦτο προτι- 
μήσω, χὰ 


ὥσπερ ὧν Ἰὼδ σῆτες ἔδονται, ἣ 


ὥσπερ τοὺς προσωπολήπτας “ xai μάλισ 


ὃ 
τα ὅταν T] 
Θεὸς ἐν τῷ μέσῳ, xai ἀνθρώπους μᾶλλον τιμῶμεν. 
Ἐγὼ μέντοι, φησὶν, οὐκ ἐπίσταμαι θαυμάσαι 
πρόσωπον, πουτέστιν, Οὐχ ἔχω ταύτην τὴν ἐπιστή- 
μὴν, ἵνα αἰδεσθῶ ἣ χαρίσωμαί vivi, ἀλλὰ χαταφρονῶ 
ἀνθρώπων, xai τῆς παρ᾽ αὐτοῖς αἰσχύνης. Ταῦτα δὲ 
λέγων, ἐχείνους αἰνίττεται, 
αἰσχυνθέ; 


ὅτι διὰ αἰγὴ τὰν, 


τοῦτο 


ες τὸν Ἰώβ, 


δα Marc, 11, 92; 


IN BEATUM JOD. 316 


αὐτὸν, ὅτι ᾿Αδίχως ταῦτα παρὰ Θεοῦ πάσχω, xai ὅτι Α sed. quod injuste hie a Deo. pateretur, 


€t quod res 
humane fortuito. procederent, dixisse illum existi- 
mans, de varia Dei erga nos providentia pluribus 
disserit. Verum neque Elius argumentum ἃ Jobo 
propositum attigit, sed causam plagze quee illi inflicta 
fuit, ignoravit : sie autem orationis initium facit : 

Vins. 07, 48. « Suscipiens autem Elius, ait : Rur- 
sus loquar, plenus enim sum verborum. » 

Plenus, inquit, sum verborum, que. pro Deo, sci- 
licet, et contra Jobum mihi dicenda sunt, qui Deo 
comparatione aequari eupit, eoque arrogantiie elatus 
est, ut in judicium eum co descendere velit, et victo- 
rie palmam reportare speret. 

« Perdit enim mie spiritus ventris. » 

Symmachus autem: Comburit. Animo, inquit, 
existuans, et quasi suffocatus nisi eloquar, silere 
nequeo, et obmutescere amplius non possum. Ani- 
mam vero, vel irascibilem ejus partem , pro Dei 
causa rationabiliter commotam, spiritum. ventris pe- 
riphrastice appellat. lMlud vero: Perdit enim me 
spiritus. ventris, magis tvopice mihi dictum esse 
videtur. Quemadmodum enim, inquit, flatus in 
visceribus conceptus, nec exitum inveniens, homi- 
nem torquet, et doloribus cruciat : ita etiam me 
perdit. spiritus ventris, id. est, sermones 
exitu eonstrietos, animo inclusos gero. 

Vrns. 19. « Venter autem meus, sieut uter musto 


quos sine 


fervens ligatus [ Symmachus vero, Sicut. vinum no- 
vui su respirare nequit], aut veluti follis zerarii 
disruptus. » 

Parum abest, inquit, quin prz: multitudine cogi- 
lationum quie animo meo ad contradicendum ob- 
versanlur, in angustiis constitutus, tanquam uler 
aliquis vino novo et fervido plenus, qui fervore et 
ebullitione rupturam minatur, medius disrumpar. 
llinc illud Evangelii dictum. mihi videtur: Nemo 
injicit vinum. novum in utres veleres ", Dixit autem, 
[ollis , et addidit, disruptus, quoniam loqui, et spi- 
ritus intus inclusi aliquid. emittere eceperat; ruptus 
enim fabri zerarii follis, spiritum efllat. 


Vens. 21, 92, « Hominem enim non verebor, sed 
neque erga mortalem confundar: non enim novi 
admirari facies ; alioquin me {πο edent. » 


Loquar, inquit, omni pudore deposito, et sine 
ullo hominibus placendi studio: si quid autem 
contra jus et equum dixero, et non illud omni ve- 
recundie ac modestie humane pretulero, me 
eliam, tanquam Jobum, tineze depascant, vel tan 
quam personarum acceplores ; οἱ precipue quidem 
cum de Deo agitur, et homines prze illo honore afli- 
cimus. Ego quidem, inquit, facies admirari non 
novi, id est, Disciplinam hane, ut quemquam reve- 
rear, aut gratiae alicujus. tribuam, non didici ; sed 
homines, et pudorem quem illi incutere possunt, 
contemno, Προ autem dicens, illos innuit, quia Jo- 
bum reveriti silentiuin egerant. 


821 
CAP. . XXXIII. 

Vrns. 1-5. « Verumtamen audi, Job, verba mea, et 
auribus percipe locutionem | meam. Ecce enim ape- 
rui os meum, et locuta. est lingua. mea. Mundum 
esl cor meum verbis, et intellectus labiorum meo- 
rum munda cogitabit. » 

Audi igitur, Jobe; deinceps enim alloqui te ag- 
gredior, puram animam, et ab omni perturbatione 
vacuam alflerens (vel, juxta alios, rectam, simpli - 
cem, nihil ex przjjudicata opinione loquentem) , ac 
prudenti cognitione, qux erroris expers, et ab omni 
labe purgata est, prieditus: puram autem cognitio - 
nem vocat, qu:e pro Deo est, et adversus hominem, 
qui pari jure cum Deo in judicium descendere 
cupit. 

Vrns. 4. « Spiritus divinus est qui me fecit ; 
spiratio autem Omnipotentis est qux docet me. » 

Sermonis sui initio Elius, Deum creationis, in- 
lelligenti:e. et cognitionis sux qua fretus ad dicen- 
dum impulsus fuerat, causam et auctorem przdi- 
cans, gratiarum actionis hymno celebrat. Novi, 
inquit, quod prudentiam hane non a meipso, sed a 
divina gralia possideam ; qui enim ut essem con- 
cessiL, idem corum qu: fieri oportet, cognitionem 
est largitus. 

Vrns. 5. « Si poteris, da mihi responsionem ; ad 
l;»c sustine. » 

Exspecta, inquit, et cum audieris qua ego attule- 
ro, si quid habes quod opponas, contradicito. 


« Sta juxta. me, et ego juxta te. | VEns. 6.] De € 


luto formatus es tu, sicut ego; ex eodem formati 
sumus. » 

Noli, inquit, vereri responsum dare, certamen 
enim zquale est; ejusdem quippe natur: ambo 
sumus, quie e luto et terra est, nec quidquam ma- 
gnificum et eximium habet. Hec autem, ut pudo- 
rem illi incutiat, quod cum Deo in judicium descen- 
dere voluerit, ad hunc fere modum loquitur : Cur 
cum Deo judicio contendere vis, in cujus conspectu 
nemo justificatur? mecum contendito, qui in nullo 
a te dilTero. 

Vrns. 7. « Non timor meus te turbabit, neque 
manus mea gravis erit super te. » 

Quoniam Jobus dixerat: Et timor ejus non me 
transversum agat^*, ecce, inquit, nihil in me, sicut 
in Deo, formidabile est, ut pre metu animo per- 
turberis et percellaris, ac proinde verba quie mihi 
forte dicenda habes, eloqui non audeas: neque si 
contradixeris quidem, gravi me manu plagam tibi 
inflicturum. suspicaris ; memini enim. dicentem te 
audivisse quod, si h:ec non metueres, cum Deo te 
certamen initurum. Hzc autem, qua mente. Jobus 
verba protulisset. minime assecutus, Elius enarrat. 

VEns. 8-M. « Verumtamen dixisti in auribus 
meis, Vocem verborum tuorum audivi ; quandoqui - 
dem dicis: Mundus sum, non peceans, sine crimine 


* Job IX, 21. 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI : 


318 
ΚΕΦ, AT". 

« Οὐ μὴν δὲ, ἀλλὰ &xoucov, 106, τὰ ῥῆματά μου, 
xai λαλιὰν ἐνωτίζου μου. Ἰδοὺ γὰρ ἤνοιξα τὸ στόμα 
μου, xaX ἐλάλησεν ἡ γλῶσσά μου. Καθαρά μου d 
χαρδία ῥήμασι, σύνεσις δὲ χειλέων μου χαθαρὰ 
νοῆσξε!. » 

ἤλχουσον τοιγαροῦν, ὦ Ἰώδ. "Αρχομαι γὰρ λοι- 
πὸν τῶν πρὸς σὲ λόγων, χαθαρὰν μὲν χαὶ παντὸς 
πάθους ἀνενόχλητον φέρων τὴν Ψυχὴν" ἣ χατὰ τοὺς 
λοιποὺς, εὐθεῖαν, ἁπλῆν, μηδὲν χατὰ πρόχριμα᾽ λέ- 
γουσαν" συνετὴν δὲ ἔχων γνῶσιν, xoi ἀπλανῆ, xaX 
χεχαθαρμένην " χαθαρὰν δὲ λέγει γνῶσιν τὴν ὑπὲρ 
Θεοῦ, xaX πρὸς ἄνθρωπον ἐξ ἰσοτιμίας θέλοντα πρὸς 
Θεὸν δικάσασθαι. 


« Πνεῦμα θεῖον τὸ ποιῃσάν με, πνοὴ ὃὲ Παντοχρά- 
τορος ἣ διδάσχουσά με, » 

᾿Αρχόμενος ὁ "EXtobe, εὐχαριστήριον ὕμνον ἀνα- 
πέμπει Θεῷ, αὐτὸν εἶναι λέγων αἴτιον ἑαυτοῦ xal 
τἧς ποιήσεως, χαὶ τῆς συνέσεως xal γνώσεως, fret 
πεποιθὼς ἐπὶ τὸ λέγειν προήχθη. Οἶδα γὰρ, φησὶν, 
ὡς ταύτην τὴν σύνεσιν οὐχ ἀπ᾽ ἐμαυτοῦ, ἀλλ᾽ &m 
τῆς θείας χάριτος χέχτημαι " ὁ γὰρ τὸ εἶναι δεδω- 
χὼς, χαὶ τῶν δεόντων τὴν γνῶσιν παρέσχετο. 

€ Ἐὰν δύνῃ, δός pot ἀπόχρισιν " πρὸς ταῦτα ὑπό- 
βεινον.ν " 

᾿Ανάμεινον, φησὶ, xai ἁχούσας và παρ᾽ ἐμοῦ, el 
ἔστι σο! λόγος ἀντιλογίας, ἀντίφθεγξαί. ὃ 

« Στῆθι χατ᾽ ἐμὲ, xoi ἐγὼ χατὰ σέ. Ἐχ πηλοῦ 
διήρτισαι σὺ, ὡς χαὶ ἐγώ ix τοῦ αὑτοῦ διηρτί- 
σμεθα. » 

“Μηδὲν, φησὶν, εὐλαθηθῇς πρὸς τὸ ἀποχρίνεσθαι, 
ἰσοπαλὴς γὰρ ὁ ἀγὼν, τῆς γὰρ αὐτῆς ἄμφω vue 
νομεν φύσεως, τῆς Ex πηλοῦ χαὶ γῆς, xoi οὐδὲν 
ἐχούσης ὑπέρογχον. Ταῦτα δὲ λέγει, ἐντρέπων αὐτὸν, 
ὡς πρὸς Θεὸν θελήσαντα διχάζεσθαι" Hovovoyg 
φάτχων" Τί πρὸς Θεὸν χρίνεσθαι θέλεις, οὗ ἐνώπιον 
δίχασαι, τὸν χατ᾽ οὐδέν 


οὐδεὶς διχαιοῦτα! ; πρὺς μὲ 


σου διαφέροντα. 


« Οὐχ ὁ φόθος μού σε στροθήσει, οὐδὲ ἣ χείρ μὸν 
βαρεῖα ἔσται ἐπὶ σοί. » iM. 

«Ἐπειδὴ ἔλεγεν ὁ "C6, Kal ὁ gé6oc αὐτοῦ μὴ 
μὲ στροδείτω" ᾿Ιδοὺ, φησὶν, οὐδὲν Φοθθοὺν ges ἐμοὶ, 
ὥσπερ παρὰ θεῷ, ὥστε ὑπὸ τοῦ φόθου d cir σε, 
χαὶ περιτρέπεσθαι τὴν διάνοιαν» xol διὰ gogo μὴ 
θαῤῥεῖν τοὺς πρὸς ἐμὲ λόγους, οὐδ ἴσως ἔχειξ, εἰν 
πεῖν" οὐδὲ ξὰν ἀντείπῃς, ὑποπρεύξιοί ὅτι πληγὴν 
ἐπαγάγω σοι, βαρύνων χατὰ σοῦ τὴν ἐμὴν, Χεῖος 
foagxsg γὰρ, ὡς ἀχούσας μέμνημαι, ὡς εἰ μὴ ταῦτα 


ἐδεδοίχεις, διηγωνίζον ἂν πρὸς Θεόν. Ταῦτα δὲ δι- 
- * , 


Ἰὼ τοὺς λόγους προέφερεν. : "4 
JT ^n 
c Πλὴν εἶπας ἐν ὠσί pou, Φωνὴν ῥημάτων 2 
ἀχίχοα" διότι λέγεις, Καθαρός εἶμι, οὐχ ἁμαρτῶν, 
TAA , 


546 « μεν) 65. xa" 
εἶμι, ob γὰρ Wuópmox' nip ὃς χατ 


ἄμε πτός 
est 


319 


IN BEATUM JOB. 


350 


zT etri eoi TS ἢ "ED - ; 
ἐμοῦ εὗρεν, ἥγηται δέ με ὠτπερ ὑπέναάντνιον ἔθετο A sum, non enim inique egi; aceusalionem autem 


Qi ἐν ξύλῳ τὸν πόδα μου, ἐφύλαξε δέ μου πάσας τὰς 


(6293. » 


“Αὐτὸς, φησὶ, τοῖς ἐμοῖς ὠσὶν ἤχουσά σου λέγον- 
τος, ὅτι Καθαρός εἰμι χαὶ ἄμεμπτος " ὁ δὲ Θεὸς, 
ὥσπερ τις ἐχθρὸς, ἀχριθῶς ἀναζητήσας τὰ xac 
ἐμὲ, εἴ τι ἄχων ἣ ἀγνοῶν παρέθην, εὖρΞε χατ᾽ ἐμοῦ 
μέμψιν, ὅπως με τιμωρήσηται, xai πάσας μον τὰς 
πορείας συνέχλεισεν, ὥσπερ οἱ ἐν τετρυπημένῳ ξύλῳ 
ποὺς πόδας δεσμοῦντες h* τὸ ὃξ ἀδιεξόδευτον τῆς. 
τιμωρίας ἐν τούτοις αἰνίττεται, 


« Πῶς γὰο λέγεις, Δίχαιός εἰμι, καὶ οὐχ ἐπαχήχοέ 
βου;» 

Τοῦτό ἐστιν 0 ἐγχαλεῖς, φησὶν, ὅτι οὐκ εἰσήχουσέ 
σου τῆς δίχης πόθεν δῆλον, εἰπέ μοι, ὅτι οὐχ εἰσ- 
ἤχουσεν ; ὅτι χολάζει χαὶ τιμωρεῖται! ; Τοῦτο ἔργον 
αὐτῷ, ὥστε βελτίους ποιεῖν τοὺς ἀνθρώπους. lloc 
οὖν ἀπετόλμησας τοῦτο εἰπεῖν, ὅτι Δίχαιός εἰμι, ὁ 
ὃς Θεὸς οὐχ ἀχούει μου ; 


« Αἰώνιος γάρ ἐστιν ὁ ἐπάνω βροτῶν. 

] : 3 as am ; 
Τουτέστιν, οὐκ ἐπὶ σοὶ πρῶτον δοχιμασθήσετα! ὁ 

ἐπὶ πάντων Θεός. 


δὲ VIDE IS 
65, Διατί τῆς δίχης μου, οὐχ. im- 


* A. * M ST; PY MN πὶ Ἢ d LH 
Av0* ὧν ᾿Αχύλας xax Σύμμαχος, ὁ μὲν, Τί οὖν αὶ 


πρὸς αὑτὸν ἐδικάσω; ὅτι πάντα τὰ ῥήματα ab- 
τοῦ οὐκ ἀποχριγεῖται" ὁ 05, Τί οὖν αὐτῷ διαδι- 
χάζῃ; πάντες γὰρ οἱ «1όγοι αὐτοῦ ἀγαγντίῤῥητοι. 
ουτέστιν, οὐχὶ χαθέχαστον ἀχούει χαὶ παιδεύει ; 
Ἀλλὰ τοῦτό ἔστι τοῦ Θεοῦ, εἰς ἅπαξ τι ποιῆσαι, xal 
μὴ χαταμιχρόν πολλάχις δι᾽ ὀνειράτων παρήνεσε, i 
δι᾿ ἐνυπνίων " σὺ δὲ αὐτὸν εἰς διχαστήριον χατα- 
σπάσαι προήρὴσαι. Καίτοιγε ἐχρῆν σε ἐννοεῖν, ὅτι 
μεταμελόμενος d, ἣ 
(λοι δύ τενό. ἐνομοθέτησεν * ἀλλὰ 
πάντα & διωρίσατο, ἄμεμπτα. ᾿Ανθρώπων μὲν γὰρ 
τὸ, ἐφ᾽ 


ἃ ὥρισεν, οὐχ ὡς ἄνθρωπος 
ἐπιλογιζόμενός k τ' χρεῖττον, 


? ἧς λέγουσιν ἣ πράττουσι, μεταμέλεσθαι. 
Θεὸς 0i τοῦτο οὐχ ὑπομένει, ἀλλ᾽ ἅπαξ ἀρχεῖ ἀποφή- 
vacat. 
dicunt 
lis est. 
« "Ev εἴδεσι 


aul faciur eniteni: i . 
|t, ponitenüam agere; Deus 

φόθου τοιούτοις αὐτοὺς EEzoó 
φό οὗτοις αὑτοὺς ἐξεφόθησεν - 
S RA: Uri RON MERE 
ἀποστρέψαι ἄνθρωπον ἀπὸ ἀδικίας, τὸ 65 σῶμα αὐ- 
τοῦ ἀπὸ πτώματος ἐῤῥύσατο, ἐφείσατο ὃὲ τῆς ψυχῆ 

Ὁ A τώμα E ὀῥύσαξο; ἐφείσατο δὲ τῆς Ψυχῆς 
αὐτοῦ ἀπὸ, θανάτου, χαὶ μὴ πεσεῖν αὐτὸν ἐν πὸ 
Ὡῆν ἢ Pi 
App. » 

yr sto riehs ppc δ ἀμαθῆ : ; 

Ἄπαξ μὲν, φησὶ, λαλεῖ, xaY νόμον τίθησι Θεός * 
μετὰ ὃὲ τὸ νομοθετῆσαι, εἴ τινα εὔρη χαταφρονοῦντα, 
Mast Nr. La NE SEA νας s PRI * 
us νυχτερινῶν αὐτὸν δειμάτων ἐπιστρέφε: χαὶ vou- 
Seth Οὕτω ὃὲ χρήσιμυς ὁ παιδευτιχὸς οὗτος φόθος, ὁ 
ΤΣ eR FN εξ ε δ, Ὡς "ΝᾺ 

τῶν φασμάτων χαὶ ἰνδαλμάτων, ὅτι xat μέλλου- 


contra me invenit, putavit autem me. sicut adver- 
sarium ; posuit aulem in ligno pedem meum, et 
observavit omnes vias meas. » 

Ego, inquit, auribus meis dicentem te audivi , 
Mundus sum, et irreprehensibilis ; Deus autem, 
tanquam hostis, actiones meas diligeuter investi- 
gans, si qua in re invitus forte et per ignorantiam 
olfendissem, ut supplicio alliceret, querimonie et 
condemnationis causam contra me invenit, et gres- 
sus meos omnes, instar eorum qui in ligno per- 
forato pedes «onstrietos habent, conclusit. His 
autem verbis supplicium inevitabile fuisse in- 
nuit. 

Vins. 19. « Quomodo enim dicis, Justus sum, et 
non exaudivit me ? » 

Hoc, inquit, est quod in. Deo. accusas, quod cau- 
se tu aequitatem. non audierit: die mihi, unde 
constet quod non audierit? An. quia puniat, et sup- 
pliciis afliciat? verum hoc opus ejus est, ul homi- 
nes meliores reddat. Quomodo igitur ausus es 
illud dicere, Justus sum, Deus autem mé non exau- 
dit? 

« JEternus enim est, qui est. super homines. » 

ld est, Deus, qui omnibus pr:eest, non in te pri- 
inum probabitur. 

Vrns. 15, 14. « Dicis autem : Cur judicium meum 
non exaudivit, meum omne verbum? semel eniwi 


loquatur Dominus. » 

Pro quibus Aquila et Symmachus, hie quidem : 
Quid igitur contra eum judicio contendisti? ad omnia 
enim ejus verba responderi non poterit ; ille vero * 
Quid igitur ipsum vocas. in judicium? nulli enim ejus 
sermones contradictionem. admittunt, Id est, non si- 
gillatim Deus audit, et erudit? Verum simul et 
semel aliquid facere, nec paulatim. et per partes, 
sepenumero per iusomnia, eL 


Deo peculiare est ; 
autem ad 


ca quie in somnis videntur, admonuit: tu 
judicis tribunal trahere. eum staluisli. Et sane co- 
gilare tecum Le oportebat, quod non instar homi- 
nis, poenitentia postea dueendus, aut sanius aliquid 
calculis subductis reperturus, decreta sua sancive- 
rit; sed quod cuneta quie fieri decrevit, reprehen- 
sione careant. Hominum eorum quie 
autem hoe non palilur, cui semel edixisse. sa- 


enim est, 


p Vens. 16-18. « la speciebus timoris talibus eos 


exterruit ; avertat hominem ab injustitia, et corpus 
ejus a ruina. liberavit, et pepereip animu. ejus à 


morte, et non cadat ille in bello. » 


Semel quidem, inquit, loquitur Deus, et legem 
sanciL; si quem aulem, poslquan legem. tulerit, 
legis contemptorem inveneriL, nocturnis Lerroribus 
illum convertit, eL commonefacit. Metus autem hie 
commonitorius, qui per visa et. simulacra fit, adeo 


VARLE LECTIONES. 


ν ἕσ΄ δισμούμενοι. à [e 


. add, xax. 


| lg. μεταμελησόμενοςξ. 


35l OLYMPIODORIE 


wtilis est, uL futurum jadicium cohibeat et impe- A aav τιμωρίαν ἐπέχει " ὡς τὸν Ex 


diat ; et qui terrore hoe melior evasit, corpore simul 
ae anima ex hostium manibus ereptus, indemnis 
exsistat : forte enim, si ante supplieium non con- 
vertisset, vel plaga. divinitus immissa, aut hostium 
ineursu, peecatorum panas luisset; sed qui in in- 
ferendis suppliciis eunetatur, per terrores ad poeni- 
tentiam. revocat, et supplieium quod. exspectatur, 
ininis cohibet. 

Vrns. 19-22. « Iterum autem arguit eum in lan- 
guore super cubile, et multitudo ossium ejus obtor- 
puit; et omnem escam frumenti non poterit sume- 
re, el. anima ejus cibum desiderabit, quoadusque 
putruüerint ejus carnes, et ostenderit ossa sua ina- 
nia, Appropiaquavit autem ad mortem anima ejus, 
et vita ejus in inferno. » 

Si peccator, inquit, nociurnis terroribus ad me- 
liorem. fruzem non redierit, neque penitentiam 
agere voluerit, morbo correptum lecto affigit, tre- 
morem ac torporem ossibus immiltit, ac miseran- 
dum adeo in modum afficit, ut eibum quidem ap- 
petere eupiat, appetitus autem eum deficiat, nec 
alimentum admittere possit; ita ut eam ob cau- 
sam carnes ejus tabe consumantur, robur ossium, 
medulla propemodum  exsueta et. exarefacta, de- 
ficiat, ae deinde anima morti vicina sit, eaque quie 
apud inferos sunt, videre imaginetur. 


Vens. 25. « Si fuerint mille angeli mortiferi, 
unus eorum non vulnerabit. eum, si 
corde reverti ad. Dominum ; 
homini suum ipsius crimen, 
ostenderit. » 

Si, inquit, qui extrema patitur, peecatum morbi 
causam perpendens, 


cogitaverit 
annuntiaverit. autem 
el suam stultitiam 


et delicta sua quie reprelien- 
sionem merentur, ac peccata per confessionem ape- 


riens, ad Deum conversus fuerit; licet infinita sint 


qua interitum  provocent, mortem imminentem 
sistit. Peenitentia enim peccatum oblitterat, Deum 
flecti', ita uL sententiam revocet. 


Vins, 24, 25. « Retinebit ne in mortem incidat, 
et renovabit corpus ejus, sicut tectorium in pa- 
riete, et ossa ejus implebit medulla, et molliet car- 
nes ejus sicut. parvuli, et. restituet eum virum fa- 
ctum inter homines. » 

Fructus peenitenti:e considera, quae non tantum 
mortem inhibet, sed firmam etiam valetudinem lar- 
eitur. Deus enim peenitenti succurrit , 
mortem eum incidere sinit ; 
qui disruptum parietem, 


neque in 
sed quemadmodum 
et ruinam  minantem, 
calce illinentes renovant ; ita corpus ejus corruptum 
reparat, decorum reddit, et tanquam de novo fin- 
gens, ossa medulla replet, carnes recenter factas ei 
tribuit, tandemque viriim factum, id est, firmatum, 
ac robore virili praeditum, ut inter homines rursus 
degat, eum restituit ; vel, 
lerpretationem : 


aliorum 
Ad diem juventutis sue reducit. 


juxta in- 


ALEXANDRINI 


e» 


2 
ποῦ φ΄ῦου βελτίω 
xa ψυχὴν, ἄναρ- 
ἴσως yàp, εἴ μὴ 
S τιμωρίας, ἣ θεηλάτῳ πληγῇ, ἣ 
des ἐφόδῳ, ὧν ἐξήμαρτε τὴν δίχην ἐδίδου * 

X ὁ μελλητὴς εἰς τιμωρίαν, διὰ τῶν φόδων ἀνα- 
τὰν eixat πρὸς μετάνοιαν, χαὶ διὰ τῆς ἀπειλῆς τιμω- 
ρίαν ἐπέχει προσδοχωμένην.΄ 


γενόμενον ἀθλαθὲς ἔχειν χαὶ σῶμα 


πασϑῆναί τε ἐχ πολεμίων χειρός " 


t 


ἐπέστρεψε πρὸ τῆς 


( wa ιν δὲ ἤλεγξεν αὐτὸν ἐπὶ μαλαχίχ ἐπὶ χοίτης, 


χαὶ πλῆθος ὀστῶν αὐτοῦ prae πᾶν Ot βρωτὺν 
σίτου οὐ μὴ δύνηται προσδέξασθαι, χαὶ ἡ Ψυχὴ αὖ- 


τοῦ "βρῶσιν ἐπιθυμήσει, ἕως ἂν σαπῶσιν αὑτοῦ αἱ 


σάρχες, χαὶ ἀπηδεί ia τὰ ὀστᾶ αὐτοῦ χενά. 
δὲ εἰς θάνατον ἣ Ψυχὴ αὖ 
ἄδη. » 

" Ἐὰν μέντοι, φησὶν, 
νυχτερινοῖς σωφρονίζοιτο 


Ἤγγισε 
τοῦ, f| 0: ζωὴ αὐτοῦ ἐν 


ὁ ἁμαρτάνων μηδὲ τοῖς 
φόθοις, μηδὲ μετανοεῖν 
βούλοιτο, χλινοπετῇ αὐτὸν νοσοῦντα ποιεῖ, καὶ φρί- 
χὴν χαὶ νάρχην τοῖς αὐτοῦ ὀστέοις ἐνίησι, χαὶ οὕτως 
ἀθλίως διατίθησιν, ὡς ἐθέλειν μὲν αὐτὸν τροφῆς 
ὀρέγεσθαι, ἐπιλελοιπέναι ὃς τὴν ὄρεξιν, xol μὴ 
νασθαι τοῦτον τροφὴν προσίεσθαι * ὡς ἐντεῦθεν τὰς 
μὲν σάρχας αὐτοῦ δαπανᾶσθαι, τῶν 6E ὀστῶν τὴν 
ἰσχὺν ἐχλείπειν, σχεδὸν χαὶ τοῦ μυελοῦ ἐχμυξηθέν- 
τος ἣ ξηρανθέντος, ἐγγὺς δὲ εἶναι χοιπὸν τοῦ θανάτου 
τὴν Ψυχὴν, xai τὰ ἐν δου φαντάζεσθαι. 

"EXy ὧσ: χίλιοι ἄγγελοι θανατηφόροι, εἷς αὑτῶν 

μὴ τρώσῃ αὐτὸν, ἐὰν νοήσῃ τῇ χαρδίᾳ ἐπιστρα- 
φῆναι πρὸς Κύριον ἀναγγείλῃ ὃὲ ἀνθρώπῳ τὴν 
ἑαυτοῦ μέμψιν, τὴν δὲ ἄνοιαν αὑτοῦ δείξῃ. 


" Οὗτος, φησὶν, ὁ ἐν τοῖς ἐσχά 
ἐὰν τὸ αἴτιον 


ἄτοις ἐξεταζόμενος, 


e 
- 


τῆς νότου vofjsag τὴν ἁμαρτίαν, ἐπι- 
à EU TE 

πρὸς Θεὸν, δι᾽ ἐξομολογήσεως τὰς ἰδίας 

μέμψεις χαὶ ἁμαρτίας ἐξα argen ἴστησιν ἐπηρτη- 

μένον τὸν θάνατον, χὰν μυρία ὧσι 


evpaem 


προχαλούμενα. Ἢ γὰρ μετάνοια ἁπαλείφε' μὲν 
τὴν ἁμαρτίαν, δυσωπεῖ ὃὲ τὸν Θεὸν, ἐφ᾽ ᾧ τὴν ἀπό- 
φασιν ἀναχαλέσασθαι. 


ται τοῦ μὴ πεσεῖν εἰς θάνατον, ἀνανεώ- 


σει ὃὲ αὐτοῦ τὸ σῶμα, ὥτπερ ἀλοιφὴν ἐπὶ τοίχου, τὰ 
ὃς ὀστᾶ αὐτοῦ ἐμπλήσει μυελοῦ, ἁπαλυνεῖ ὃὲ αὐτοῦ 
τὰς σάρχας ὥτπερ νηπίου, ἀποχαταπτήσει δὲ αὐτὸν 


D ἀνορωθέντα ἐν ἀνθρώποις. 


Ὅρα τοὺς καρποὺς τῇς μετανοίας, καὶ ὅτι οὐ μό- 
νον θάνατον χωλύει αὔτη, ἀλλὰ χαὶ εὐεξίαν χαρίξε- 
ται. Ὁ γὰρ θεὺς, φησὶν, ἀντιλαμθάνεται τοῦ μετα- 
νοοῦντος, xal οὐχ ἐᾷ αὐτὸν πεσεῖν εἰς θάνατον " 
ἀλλὰ χαθάπερ οἱ τοῖχον χατεὺ ῥωγότα χαὶ ἐχρεύσαντα 
διὰ τῆς ἐπαλείψεως τῆς χονίας ἀνανεούμενοι" οὕτως 
ἀναχαινίζει τὸ διεφθορὸς αὐτοῦ σῶμα, xal εὐπρεπὲς 
ἀποδείχνυσι * χαὶ ὥσπερ ἐξ ἀρχῆς ἀναπλάττων, τὰ 
μὲν ὀστᾶ πληροῖ μυελοῦ, νεοπαγεῖς δὲ αὐτῷ χαρίζε- 
ται σάρχας, χαὶ τὸ δὴ τέλος ἀνδρώσας, τουτέστιν, 
ἐπιῤῥώσας, χαὶ ἰσχὺν ἀνδριχὴν παρασχόμενος, τῇ 
μετὰ ἀνθρώπων διατριθῇ πάλιν αὐτὸν ἀποχκαθίστησιν" 
ἣ ει εἰς ἡμέρων» 


|, χατὰ τοὺς λοιποὺς, ᾿Επιστρέφ γεύ- 


τῆτος αὐτοῦ, 


309 

« Εὐξάμενο: bi πρὸς Κύριον, 
ἔσται. » 

*'Q ζὲ Θεοδοτίων, Δεηθήσεται τοῦ Θεοῦ, καὶ εὑ.1ο- 
ques. αὐτόν. Ἢ δὲ διάνοια, "Hzot ὅτι αἱ πρὸς Θεὸν 
αὐτοῦ εὐχαὶ καὶ ὑποσχέσεις οὐχ ἀποπεμφθήσονται, 
ἀλλὰ δεχταὶ ἔσονται " ἣ ὅτι αἱ προσευχαὶ αὐτοῦ 
δεχθήσονται, χαὶ τὴν ἄνωθεν εὐλογίαν αὐτῷ χομιοῦ- 
σιν- 

« Εἰσελεύσεται προσώπῳ χαθαρῷ σὺν ἐξηγορίᾳ. ν 

"Οἱ δὲ λοιποὶ. "Av ὃὲ, τοῦ, σὺν ἐξ- 
᾿Αχύλας μὲν xaX Θεοδοτίων, &y ἀ-αϊαγμῷ, 


ἱερῷ. 
nropta, 
Σύμμαχος δὲ, £y ὑμνγολογίᾳ,, ἐξέδωχε. Τότε, φησὶν, 
ὁ ἀπὸ τῆς νόσου χαὶ τοῦ προσδοχωμένου θανάτου 
διασωθεὶς, εὐχαριστήριον εὐχὴν χαὶ ἐξομολόγησιν 
εὐπρόσδεχτον ἀνοίσει Θεῷ, xaX μετὰ παῤῥησίας αὖ- 
τῷ προσελεύσεται " ταύτην γάρ δηλοῖ τὸ χαθαρὸν, 
εἴτουν ἱλαρὸν πρόσωπον * xa. ὑμνῆσε: Θεὸν, χαθαρ- 
θεὶς διχλ τῆς παιδεύσεως. 

ἀνθρώποις διχαιοσύνην. » 

παρὰ Θεοῦ εὐεργετηθεὶς ἄνθρω- 


€ ᾿Αποδώσε: δὲ 
* Ἤτοι αὐτὸς ὁ 
τος ἐχάστῳ τῶν ὁμογενῶν τὰ χατ᾽ ἀξίαν: ἀποδώσει, 


AMI 


τιμῶν λοιπὸν τὸ δίχαιον, χαὶ χαλλίων γεγονὼς διὰ 


τῆς παιδεύσεως. Ἢ ὁ Θεὸς διχα!ώσει τοὺς οὕτω διατε- 
θέντας 1, xai ἀποδώσει αὐτοῖς τὴν ἐφ᾽ οἷς πρότερον 
ἐπλημμέλησαν &gcow. 


ἀπομέμψεται ἄνθρωπος αὐτὸς ἑαυτῷ 


χαὶ οὐχ ἄξια ἤτασέ με ὧν 


μαρτον. » 


zig τῆς: σοφῆς τοῦ Θεοῦ σοφίας τὸ 


ΣΟΥ λυ τα μὲν ἑαυτοῦ, εὐχαριστῶν δὲ 
ἐρεῖ, ὡς ᾿Ιλάττονα ὧν ἐπλημμέλησα πεπαίδευμα!:, 
καὶ οὐχ ἄξια πέπονθα ὧν δέδραχα. 


x σον Ψυχὴν μου τοῦ μὴ ἐλθεῖν εἰς διαφθορὰν, 
χαὶ d ζωὴ μου φῶς ὄψεται. » 

Καὶ ταῦτα τῆς εὐχῆς xal τοῦ ὕμνου τὰ ῥήματα * 
ἐρεῖ γὰρ, Εὐχαριστῶ ὅτι ἐῤῥύσω με ἀπὸ τοῦ θανά- 
του, χαὶ τῆς ἐντεῦθεν aplica xai διαλύσεως, ζῇν 
tty συνεχώρησας * 
σθα: παραχαλῶ. 
at, μὴ τῆς τῶν 
τῆς ἐν τῇ δια- 


δέ με χαὶ τὸ qu; τοῦτο βλέπ 

ποῦτο δέ μοι χαὶ εἰς τὸ ἑξῆς γενέσ 
Τινὲς δὲ οὕτως ἐνόησαν, ὅτι εὔξετ 
ἀδίχων μερίδος μετὰ τόνδε τὸν βίον, 
99 διχαίων ἐν τῷ cust. 


- 


φθορᾷ, γενέσθαι, ἀλλὰ τῆς τ 


edu E a ὃ YENAREN & 
« Ἰδοὺ ταῦτα πάντα ἐργᾶται ὃ ἰσχυρὸς ὁδοὺς τρεῖς 


μετὰ ἀνδρός " χαὶ ἐῤῥύσατο τὴν ψυχήν μου £x θανά- 


νου, ἵνα ἡ ζωή μου ἐν φωτὶ αἰνῇ αὐτόν. » 

Ὁ ὃὲ Σύμμαχος, δὶς τρὶς πρὸς ἕκαστον, ὥστε 
μετακωϊέσαι τὴν ψυχήν μου ἐκ θανάτου. Ὁ δὲ 
νοῦ: τῶν ῥημάτων τοιοῦτος" Ταῦτα τοῦ σοφοῦ xa 
ἰσχυροῦ Θεοῦ τὰ ἔργα, διὰ τριῶν τούτων τρόπων 
τοὺς ἁμαρτάνοντας, ἐπιστρέφοντος διὰ τοῦ λαλεῖν, 
διὰ τοῦ φοῦεῖν ἐνυπνίοις, διὰ νοσημάτων. Ταύτας 


' ἀνδρὺς ἑχάστου 


τὰς voci; ὁδοὺς χαὶ οἰχονομίας us 
ὁ παντοδύναμος νὰ &t* ἵνα [tX γοῦν τῶν τοιού- 


των ὁδῶν σιυφρονισθεὶς ὁ πλημμελῶν, φύγῃ μὲν τὸν 


IN BEATUM. JOD. 


xaX δεχτὰ αὐτῷ A 


254 

Vrns. 26. « Deprecatus autem. ad Dominum, et 
accepta ei erunt, 4 

'Theodotio autem : Orabit Dominum, 
eum. Sensus vero est: Vel quod. vota ejus, et pre- 
ces ad Deum fuse; non. repudiabuntur, sed acceptae 
erunt; vel quod preces ejus locum apud Deum 
et supernam benedictionem illi confe- 


et benedicet 


invenient, 
rent. 

« Intrabit. facie pura cum professione. » 

Ceteri autem, hilari. Pro illo autem, cum pro[es- 
Aquila et Theodotio, in jubilatione, et Sym- 
reddiderunt. 


sione, 
maehus, in Áymmorum decantatione, 
Tune, inquit, a morbo et exspectata morte servatis, 
precibus cum gratiarum actione, et grata. confes- 
sione, Deum celebrabit, cum fiducia ad eum acce- 
det (vultus enim purus, seu hilaris, hoc si- 
guifieat) , et correptione purgatus, laudes Dco 
canet. 

« Reddet. autem hominibus justitiam. » 

Vel, Homo qui beneficio a Deo affectus est, zequi- 
tatem postea colendo, et correctione melior factus, 
unicuique eorum qui congeneres et ejusdem natu- 
re sunt, pro merito jus suum tribuet. Vel, Deus 
homines ita affectos justificabit, eL priorum deli- 
ctorum veniam iis concedet. 

Vzns. 97. « Deinde tunc aecusabit homo scipsum, 
dicens: Qualia consummabam ? et non digne in 
me inquisivit pro iis quxe peccavi. » 

Cum autem. servatus prudentis divine sapientize 
intellexerit , seipsum quidem con- 
autem gratias aget, dieens: Cor- 


emolumentum 
demnabit, Deo 
rectio delictis meis minor est, neque paria iis que 
admisi passus sum. 

Vrns. 98. « Salva animam meam,ne veniat in 
corruptionem, el vita mea lucem videbit. » 

Et liec precationis et hymni verba sunt ; sic enim 
dicet: Gratias tibi ago quod a morte, et corruptio- 
ne ac dissolutione quie inde profluit, me liberave- 
ris, et ut viverem, ac lucem hane aspicerem, per- 
miseris; quod ut mihi etiam in posterum contin- 
gat, enixe pelo. Quidam vero sic intellexerunt, 
quod Deum oraturus sit, ne post exactam hane vi- 
itm, sors impiorum, quie in corruptione est, i:li 
obveniat, sed justorum, quie in luce est. 

Vrns. 28. « Ecce hiec omnia operatur fortis vias 
tres cum viro ; et eruit animam meam de morte, 
ut vita mea in lumine collaudet eum. » 

Symmachus vero, Dis ter ad wnumquemque ut 
revocet animam meam de morte. Sensus autem ver- 
borum talis est : Hoc sapientis et fortis Dei, tribus 
hisce modis peccatores eonvertentis, opus est ; lo- 
quendo, scilicet, terrendo per insomnia, et mor- 
bos inferendo. llas tres dispensationis sux vias 
omnipotens eum unoquoque homine exercet; ut 
qui deliquerat, una harum trium emendatus, mor- 
tem devitet, et. vivus Deum laudibus celebret, qui 


VARUE LECTIONES 


l vp. διασωθέντας. 


355 


;OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


356 


arguendo, inerepando, adhortando, sermone do- A θάνατον, ζῶν δὲ ὑμνῇ τὺν Θεὸν, ὃς οὕτω τὰ κατὰ 


cendo, terroribus nocturnis minitando, et inlirmi- 
tatibus explorando ae torquendo, sie res humanas 
moderatur, exsistentiam iis probet, que fieri opor- 
teat docet, et vel mercedem recté factorum largitur, 
vel peccatorum et transgressionum — supplicium 
sumit. 

Vrns. 51-55. « Auribus percipe, Job, et audi me; 
obmutesce, et ezo quidem loquar ; si sunt tibi ser- 
mones, responde mihi : loquere, volo enim justifi- 
cari te: sin. minus, tu audi me, obmutesce, et doce- 
bo te. » 

Cur, inquit, Deum invisibilem tecum in judicium 
vocas? Ecce ego qui homo sum, et juxta ac tu ocu- 
lis cernor, adsum : si silentium egeris, te alloquar ; 
€t si habueris quod regeras, audire non gravabor : 
si autem nihil respondere poteris, rursus sile, ct iis 
quie ἃ me dicentur aurem pr:ebeto. 

CAP. XXXIV. 
Protheoria. 

Cum Elius sollicitum et aceuratum divinz insti- 
tutionis modum explieasset, quod, scilicet, insom- 
niis terrendo, et morbis castigando, ad meliorem 
frugem nos reducat; aliud sermonis sui initium 
facit, et statim in exordio, ut ea qux dicenda sunt 
intelligant, auditores hortatur. De supplicio autem 
quo injasti. exstirpantur, disserturum se proponit; 
petitque ab auditoribus, ut an recte a Jobo dictum 
Sit quod justus esset, et a Deo injusta pateretur, 
judicare velint. Deinde Deum, unicuique pro meri- 
tis retribuentem, injustos supplieiis punire asscrit ; 
hujusque rei rationes in medium affert : rerum 
enim opifex, inquit, opera manuum suarum injuria 
ledere, sustinere non poterit. Recte quidem Elius 
de justo Dei judicio locutus est; animum vero ad 
ea qui? proferebantur adjiciens, non. autem intel- 
ligens, quod justus non ut Deum acceusaret, sed ut 
amicos reprehenderet, cum Deo in judicium desccn- 
dere desideraverit, Jobum pari jure cum Deo judi- 
cio contendere voluisse vituperat. 

Vrns. 1-6. « Respondens autem Elius, dixit : 
Audite me, sapientes ; qui habetis scientiam auribus 
percipite : quia auris sermones probat, et guttur 
gustal escam. Judicium eligamus nobis, noscamus 
inter nos quid bonum : quia dixit Job : Justus sum; 
Dominus removit judicium meum, et mentitus est 
in judicio meo; violentum jaculum meum sine in- 
justitia. » 

Juliani et Olympiodori. Propter priores accusa- 
tiones quas contra auditores attulerat, mollioribus 
verbis eos Elius demulcet, et sapientes eos, et recti 
ac honesti scientes appellans : Auris, inquit, amici, 
verum a falso distinguendo, et bonum a malo dis- 
cernendo, de sermonibus judicium fert, quemad- 
modum in cibis guttur vel palatum qualitates 
eorum probat, et dulcedinem ac acerbitatem judi- 
care amat. In medium igitur veri indagatio propo- 
natur, an recte a Jobo dictum sit, Justus quidem 


7 (c, τί, uL in ms. Theclx». 


C 


τοὺς ἀνθρώπους διοικεῖ, παρέχει τὸ slvat, ὑφηγεῖται 
τὰ δέοντα, χαὶ ἣ μισθὸν δίδωσι τῶν χατορθωμάτων, 
3| δίκην εἰσπράττεται τῶν παραθαθέντων, ἐλέγχων, 
ἐπιτιμῶν, παραχαλῶν, διδάσχων ἐν τῷ λαλεῖν, 
ἀπειλῶν ἐν φόθοις νυχτερινοῖς, βασανίζων ἐν ἀσθε 
νεία:ς. 

€ Ἐνωτίζου, "l6 , xol ἄχουέ μου" χώφευσον, 
xa ἐγώ εἰμι λαλήσω. Εἰ εἰσί σοι λόγοι, ἀποχρίθητί 
μοι" λάλησον, θέλω γὰρ διχαιωθῆναί σε * εἰ μὴ, σὺ 
ἄχουσόν μου, χώφευσον, χαὶ διδάξω σε. » 


* Tl, φησὶ, τὸν Θεὸν χαλεῖς τὸν ἀόρατον εἰς τὴν 
μετὰ σοῦ χρίσιν ; Ἰδοὺ ἐγὼ ἄνθρωπος ὧν, χαὶ ὁρώ- 
μενος χατὰ σὲ, πάρειμι * κἂν ἡσυχάτῃς; διαλέξομαι 
πρὸς σὲ, χἂν ἔχης τι ἀντιθεῖναι, φθόνος οὐδείς * εἰ 
δὲ μηδὲν δύναιο ἀποχρίνασθαι, πάλιν ἡσύχασον, xal 

ἔχου τὰ παρ᾽ ἐμοῦ ῥηθησόμενα. 
ΚΕΦ. AA. 
Προθεωρία. 

Εἰρηχὼς ὁ Ἐλιοὺς τρόπον χηδεμονιχῇς παιδεύσειυς 
Θεοῦ, χαὶ ὅτι δι᾽ ἐνυπνίων qo6Ovy , χαὶ διὰ νόσων 
παιδεύων, ἐπὶ τὸ χάλλιον ἡμᾶς ἐπανάγει" πάλιν ἐξ 
ἑτέρας ἀρχῆς ποιεῖται τὸν λόγον, χαὶ προοιμιαζόμιε- 
νος παραχαλεῖ τοὺς ἀχροατὰς εἰς τὴν τῶν λεγομένων 
κατανόησιν. Προτίθετα: δὲ διδάσχειν περὶ χολάσεως 
ὁλοθρευούτης ἀδίχους - xal ἀξιοῖ τοὺς ἀχροατὰς 
διαχρῖναι εἰ χαλῶς εἴρηται τῷ ἸΙὼό, ὡς αὐτὸς μὲν 
δίχαιός ἔστιν, οὐ δίχαια δὲ πάσχει παρὰ Θεοῦ, Εἶτά 
φησιν, ὅτι ἑχάστῳ τὰ xav! ἀξίαν ὁ Θεὸς ἀπονέμων, 
χολάζει τοὺς ἀδίχους * καὶ λογισμοὺς τούτου τίθησιν - 
Ὁ γὰρ Δημιουργὸς οὐχ[ὰν ἀνάσχοιτο, φησὶν, ἀδιχῇ σαι 
τὰ ἴδια ποιήματα. Περὶ μὲν οὖν διχαίας χρίσεως 
τοῦ Θεοῦ ὀρθῶς εἴρηται τῷ Ἐλιούς " υέμφεται δὲ 
τῷ Ἰὼ, ὅτι πρὸς Θεὸν ὁμοτίμως ἤθελε χρίνεσθαι, 
πῇ μὲν προφορᾷ τῶν ῥημάτων προσέχων, μὴ συνεὶς 
δὲ, ὡς οὐ Θεοῦ χατηγορῶν ὁ δίχαιος, ἀλλὰ τοὺς φί- 
λους διελέγξαι: θέλων, τὴν πρὸς Θεὸν ἐπόθει διαδιχα- 


cíay. 


« Ὑπολαθὼν δὲ Ἐλιοὺς, λέγει" ᾿Αχούσατέ μου, co- 
qoi, ἐπιστάμενοι ἐνωτίζεσθε" ὅτι οὕς λόγους δοχιμά- 
ζει, χαὶ λάρυγξ γεύεται βρῶσιν. Κρίσιν ἑλώμεθα 
ἑαυτοῖ:, γνῶμεν ἀναμέσον ἑαυτῶν ὅτι χαλόν " ὅτι 
εἴρηχεν Ἰὼῤ, Δίχαιός εἰμι" ὁ Κύριος ἀπήλλαξέ μου 
τὸ χρῖμα, ἐψεύσατο Ob τῷ χρίματί μου" βίαιον τὸ 
βέλος μου ἄνευ ἀδικίας.» 


"Ἰουλιανοῦ χαὶ ᾿Ολυμπιοδώρου. Ἐχμειλίσσεται 
τοὺς ἀχροατὰς ὁ ᾿Βλιοὺς διὰ τὰς προλαδούσας χατ᾽ 
αὑτῶν μέμψεις, xai σοφοὺς αὐτοὺς χαλέσας, xal 
ποῦ χαλοῦ ἐπιστήμονας, φησὶν, Λόγων, ὦ φίλοι, ἀχοὴ 
χριτικὴ, τὸ Ψεῦδος χαὶ τὸ ἀληθὲς διαστέλλουσα, xa 
τὺ χαλὺν xai τὸ φαῦλον διαιροῦσα, χαθὰ xot βρωμά- 
ς- τούτων δοχιμάζων ποιότητας, χαὶ 


τῶν ὁ λάρυγξ, τ 
τὸ $0 xal τὸ πικρὸν φιλοχρινῶν. Εἰς χοινὴν τοίνυν 


προχείσθω σχέψιν ἡ τοῦ ἀληθοῦς ἔρευνα, εἰ χαλῶς 
eov, Δέκαιος μέν εἶμι, ὁ δὲ Θεός 


ὁ Ἰὼδ ἐλάλησε, 


M 
μοι τὸ κριτικὸν οὐκ ἐφύνσαξεν" ἀλλὰ xav Σύμμα- 
yov xai ᾿Αχύλαν, Παρέτρεν'ε, καὶ ἀπέστησεν ἀπ 
ἐμοῦ τὸ κρῖμα, καὶ περὶ τὴν κρίσιν" μου ψεῦσμα: 
οὐ γὰρ πρὸς ἀξίαν ἔχρινε τὰ xav' ἐμὲ, ἀλλ᾽ ἀπήγα- 
γεν ἀπ᾿ ἐμοῦ τὴν διχαιοσύνην αὐτοῦ, xal ὡς δυνατὸς 
μᾶλλον ἣ δίχαιος, ἀναιτίως τὴν πληγὴν ἐπήγαγε 
γατὰ τοῦ μηδὲν ἀδιχήσαντος. Ὁ μὲν οὖν Ἐλιοὺς 
οὕτω παρεδέξατο τὰ εἰρημένα" ὁ ὃὲ "I6 τοῦτο ἔλε- 
γεν, ὅτι Ὑπερέθετο ὁ Θεὸς χρῖναι τὰ κατ᾽ ἐμέ" εἰ δὲ 
ἐθούλετό μου ἀχοῦσαι, δίχαιος ὧν, ἐῤῥύετο ἄν με 
τῶν ἀναγχῶν. Τοῦτο γὰρ ἐδήλου τὸ, Κεχράξομαι, 
xal οὐδαμοῦ κρῖμα. Περιξέει δὲ ὁ Ἐλιοὺς, χαὶ 
παρατρέπει τοῦ Ἰὼδ τὰ ῥήματα, ἀγνοήσας ἐξ οἵας 
ἀγάπης τοὺς λόγους προέφερε. 


« Τίς ἀνὴρ ὥσπερ Ἰὼύ, πίνων μυχτηρισμὸν ὥσπερ 
ὕδωο; οὐχ ἁμαρτὼν, οὐδὲ ἀσεθήσας, ἣ οὐδ᾽ οὐ χοι- 
νωνήσας μετὰ ποιούντων τὰ ἄνομα, τοῦ πορευθῆναι 
μετὰ ἀσεθῶν. ν 


Καἀγὼ, φησὶν, ἐπίσταμα! τοῦ "I6 τὴν ἀρετὴν, ὡς 
τὰς μὲν ὕθρεις ix προαιρέ σεως ὑποδέχεται, ὥσπερ 
οἱ τὸ ὕδωρ ἐχπίνοντες, χαὶ ταῦτα μηδὲν μήτε 
πρὸς. ἀυθρώπους ἁμαρτὼν, μὴτε πρὸς Θεὸν ἀσε- 
Θῆσας, μήτε τὴν μετὰ ἀνόμων ἣ ἀσεθῶν χοινωνίαν 
καὶ διατριθὴν àc πα σἀμενοτι Τοῦτο δὲ δεῖγμα με- 
ετῆς, τὸ φέρειν ὕθριν ἀλύπι 
Xo εἴπῃ» ὅτι Οὐχ ἔσται SER ἀνδρὸς, 
ὑτῷ παρα Κυρίου.» 
ρίλους εἰρηχὼς τὰ περὶ τοῦ "I6, νῦν 
et τὸν λόγον, xai φησι, ΝΠ φϑ ταν 
οὐχ ὡς ἀδίχῳ, ἀλλ᾽ ὡς ἀνεπισχόπητα χαὶ ἀπρο- 
νόητα νομίζοντι τὰ χαθ᾽ ἡμᾷς. Πεπλάνηται δὲ πάλιν 
Ἐλιοὺς ἀπὸ τοῦ λέγειν τὸν δίχατον, Διατί ἀσεδεῖς 


ζῶσι; χαὶ, Διατί Κύριον ξιαθογ ᾧ, 


o 
m. 
za 


GOt, 


Qpat; ἃ προθλη- 
ματιχῶς πρὸς τοὺς φίλους προέφερε. Θεοδοτίων δὲ 
xai Σύμμαχος, ὁ μὲν ἐξέδωχεν, Ὅτι εἶπεν, Οὐ κιν- 
δυγεύσει ἀνὴρ ἐν τῷ εὐδοκιμῆσαι αὐτὸν μετὰ 
Θεοῦ: ὁ δὲ, Οὐχὶ σωθήσεται ἀγήρ; ᾿Αναγνωστέον 
δὲ τὸ μὲν τοῦ Θεοδοτίωνος χατὰ ἀπόφασιν, τὸ δὲ τοῦ 
Συμμάχου ἐν ἤθει, χαὶ xa ἐρώτησιν. 


€ Διὸ, συνετοὶ χαρδίας, ἀχούσατέ μου. Μή μοι εἴη 
ἕναντι Κυρίου ἀσεθῆσαι, χαὶ ἔναντι Παντοχράτορος 
παράξαι τὸ Gíxatov ἀλλὰ ἀποδιδοῖ ἀνθρώπῳ χαθὰ 
ποιεῖ ἕχαστος αὐτῶν" xa ἐν τρίῤῳ ἀνδρὸς εὑρήσει 
αὐτόν. » 
Ἐπεὶ οὖν, 
Ψις, μὴ τ 


ἰέναι δύνασθε τὰ λεγόμενα" μὴ δὴ γένοιτό με εἰς 


φησὶν, οὐ περὶ τῶν τυχόντων ἡ σχέ- 
παρέργως ἀχούσητε, ὦ φίλοι, ὅτι χαὶ συν- 
ἀσεθεῖς ἐκπεσεῖν πα λόγους, μηδὲ ἐπὶ παντοχράτορος 
Θεοῦ λαλοῦντα, φθέγξασθαΐ τ' παρὰ τὸ δίχ 

γὰρ ὡς 


εν 


atov* οἷδα 


Θεὸς ἑχάστῳ τὸ xax ἀξίαν ἀπονέμων, ὡς 


ρίσχει τὸν χαθένα πορευόμενον, οὕτως αὐτὸν χρι- 
D , EJ 


x 


$9 Job xix, 7. — 7" Job xx, 7. "* Job xxiv, 4. 


IN BEATUM JOD. 


A sum, Deus autem exactum judiciim mihi non custo- 


353 


divit; juxta autem Symmachum et Aquilam : Perver- 
tit, et amovit a me judicium, el circa judicium meum 
mendacium; non enim pro merito actiones meas 
judicavit, sed justitiam suam mihi subtraxit, et, 
potentem magis quam justum se ostendens, sine 
causa plagam ei qui nihil injuste fecerat, in(lixit. 
Elius quidem sie ea quie dicta. erant, aeceperat : 
Jobus autem hoc locutus est : Deus actiones meas 
judicare distulit; si enim justus exsistens audire nie 
voluisset , VWlud 
: Clamabo, et misquam . judicium *^. 
Elius autem, ignorans quo amoris affectu. Jobus 
sermones protulisset, verba ejus arrodit, et per- 
vertit. 


ex necessitatibus me eripuisset. 
enim significat 


Vzns. 7, 8. « Quis vir ut Job, bibens subsanna- 
tionem sicut aquam? qui neque peccavit, neque 
impie egit, aut neque communicavit cum facienti- 
bus iniqua, ut ambularet cum impiis. » 

Et ego, inquit, Jobi virtutem perspectam habeo, 
quod, neque homines offendens, neque impie erra 
Deum se gerens, neque commmunionem et convictum 
cum sceleratis et iinpiis amplectens, sponte sua ca- 
lumnias, instar eorum qui aquam bibunt, suscipiat. 
Contumeliam autem ferre sine animi maerore οἱ 
:egritudine, virtutis summ:e argumentum est. 

Vrns. 9. « Ne enim dixeris : AR non erit visi- 
latio viri, et visitatio ei a Domino. 

Cum amicis, qu:e de Jobo dicbnas erant, signifi- 
casset, nunc ad ipsum sermonem convertens, dicit : 
Non quod injustus sis, te vitupero, sed quod quz 
nobis eveniunt, sine ulla inspectione aut providen- 
lia accidere existimaveris. Rursus in errorem la- 
psus est Elius, ex eo quod justus dixerat : Quare 
impii vivunt 7? ? ct : Quare. Dominum. latuerunt 
hore ?*? que amicis problematice ab co prolata 
sunt. Theodotio autem et Symmachus, hic quidem 
reddidit : Quoniam dixit, Non periclitabitur vir, cum 
ipse bene Deo. complacuerit ; ille vero : Non. salva- 
bitur vir? Theodotionis autem versio, per enuntia- 
lionem. legenda est : Symmachi vero, morato I 
quendi genere, et per interrogationem, 

Vins. 40, 11. « Quare intelligentes corde, audite 
me. Absit a me coram Domino impie agere, οἱ co- 
ram Omnipotente turbare justitiam ! sed reddat ho- 
mini sicut facit unusquisque. eorum ; et in semita 
viri inveniet eum. » 

Quandoquidem, inquit, amici, non de rebus fri- 
volis et. nullius momenti traetaturi sumus, nolite 
perfunctorie audire; ea enim qu:e dicuntur, intel- 
ligere potestis : absitque ut ego in impios sermones 
incidam, aut de Omnipotente verba faciens, aliquid 
injustum. proferam ! Deum enim, pro merito uni- 
cuique tribuentem, prout quemque ambulare de- 


Y VARLE LECTIONES, 


359 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


9360 


prehenderit, ita illum judicaturum novi. Symma- A νεῖ, Σύμμαχος δὲ ἐχδοὺς, "Axeín τοῦ Θεοῦ ἀνομία, 


chus vero interpretatus : Absit a. Deo iniquitas, et a 
sulficiente. injustitia ; hoc. innuere vult : Absit ego 
dicam, quidquam a Deo sine deliberato judicio fieri! 
unicuique enim juxta viam. suam eveniet, etin ipsa 
sceleris perpetratione eum coarguet. 

Vrns. 12, 15. « Putas autem. Dominum absurda 
facturum ? aut Omnipotens. turbabit. judicium, qui 
fecit Lerram ? Quis autem est qui facit eam quie sub 
codo, et quie insunt omnia ? » 

Dominus est Deus, et omnipotens, et rerum om- 
nium opifex; ille enim colum, terram, et quiae 
intermedia sunt, condidit : non igitur grave aliquid, 
aut rationi minime consentaneum Dominus imperio 
suo subditis fecerit; neque qui imperium in omnes 
obtinet, juris confusionem admiserit; neque qui 
bonitate sua fabricam universi construxit, ne ne- 
cessilate quidem coactus, opifieium suum injuria 
aliqua affecerit : non. enim aliena illi sunt. ejus 
opera, uL injuriam nobis inferat, quin potius crea- 
luris suis parcit. 

Vens. 14, 15. « Nam si. velit cohibere, et Spiri- 
tum apud se detinere, peribit omnis caro simul, et 
omnis mortalis in terram abibit, unde et formatus 
est. » 

Si enim Deus, inquit, cohibere tantum voluerit 
spiritum, et vitam quam viventibus largitus est, 
cmnes homines ad unum funditus delerentur, et in 
terram, e qua deprompti erant, resolverentur. 

Vzns. 17, 18. « Sin autem non sis monitus, audi 
loc, auribus percipe vocem verborum. Vide tu 
cum qui odit iuiqua, et perdit malignos, esse :ter- 
num justum. » 

Cwteri : Si non intelligis, audi. Nunquid qui odit 
judicium, obligabit ad sanitatem? Sensus autem hie 
est : Si hiec, inquit, animum tuum inflexevint, et 
àd saniorem mentem redieris, bene se habet : sin 
minus, ea qu: sequuntur audi ; et quod Deus, ju- 
stus semper exsistens, iniqua odio prosequatur, et 
improbos supplicio afficiat, animo tecum perpende, 
Tali autem syllogismo utitur : Si improbitatem odio 
habens supplicia infert, justus. est, nec quidquam 
preter id quod justum est faciet * non enim judi- 
cium (sive justitiam) odio prosequens, vinculis ali- 
quem, uL improbitas ejus sanari posset, constrin- 
Xisset, et. coercuisset; sed improbos, liberos et sui 
juris reliquisset, neque morbis, terroribus, aut re- 
bus similibus, impetum eorum. ad majora seelera 
ΟἹ progressum inhibuisset : 
Se non odisse, sed diligere ostendit. 

Vens. 18. « Impius est qui dicit regi : Injuste 
agis; impiissime, principibus. » 

Si humana, inquit, ratiocinatione, qui regi dicit; 
liique agis, tanquam impiissimus a principibus ju- 
dicatur, eo quod dominationis jugum excutere, et 
rebellionis malum meditetur ; qui Deo dicere au- 


xai τοῦ ἱκανοῦ ἀδικία, τοῦτό φησι" Μὴ εἴποιμι, τὸν 
Θεὸν ἀχρίτως τι ποιεῖν, χατὰ γὰρ τὴν ὁδὸν αὐτοῦ 
ἑκάστῳ συμθήσεται, xal ἐπ᾽ αὐτοφώρῳ ἐλέγξει 
αὐτόν. 


« Οἴει δὲ τὸν Κύριον ἄτοπα ποιήσειν; ἢ ὁ Παντο- 


χράτωρ ταράξει χρίσιν, ὃς ἐποίησε τὴν γῆν; τίς δὲ 
ἔστιν ὁ ποιῶν τὴν ὑπ᾽ οὐρανὸν, xal τὰ ἐνόντα 
πάντα So» 


Κύριός ἐστιν ὁ Θεὸς, χαὶ παντοχράτωρ, χαὶ πάν- 
τῶν τῶν ὄντων δημιουργός " αὑτὸς γὰρ ἐποίησε τὸν 
Been xai τὴν γῆν, xai τὰ μεταξύ. Οὐχ àv οὖν, 
φησὶν, ὁ Δεσπότης ἄτοπόν τι πράξῃ περὶ τὸ ὑπ- 
ἤἥχοον" οὐδὲ ὁ χατὰ πάντων τὸ χράτος ἔχων, τοῦ δι- 
χαίου σύγχυσιν ἐργάσαιτο" οὐδὲ ὁ δι’ ἀγαθότητα τὸ 
πᾶν συστησάμενος, ἀλλ᾽ οὐχ ὑπό τινος ἀναγχασθεὶ:, 
τὸ οἰχεῖον ἀδιχῆσοι δημιούργημα - μὴ γὰρ ἀλλότρια 
αὐτοῦ ἔστι τὰ ἔργα, ἵνα ἡμᾶς ἀδιχήσῃ, φείδεται δὲ 
τῶν ἑαυτοῦ ? 


“Εἰ γὰρ βούλοιτο συνέχειν, xoi τὸ πνεῦμα παρ᾽ 
αὐτῷ χατασχεῖν, τελευτήσει πᾶσα σὰρξ ὁμοθυμαδὸν, 
πᾶς δὲ βροτὸς εἰς “γὴν ἀπελεύσεται, ὅθεν χαὶ 
ἐπλάσθη. » 

"El γὰρ μόνον, φησὶ, θέλοι ὁ Θεὸς ἀνασχεῖν τὴν 
πνοὴν, χαὶ ζωὴν ἣν τοῖς ζῶσιν ἐχαρίσατο, πανωλε- 
θρίᾳ πάντες ἄνθρωποι διαφθαρήσονται, καὶ εἰς γῆν, 
ἐξ ἧς ἐλήφθησαν, ἀναλυθήσονται. 

« Εἰ δὲ μὴ νουθετῇ, ἄχουε ταῦτα, ἐνωτίζου φωνὴν 
ῥημάτων. "ὃς σὺ τὸν μισοῦντα ἄνομα, χαὶ τὸν ὀλλύν- 
τα τοὺς πονηροὺς, ὄντα αἰώνιον δίχαιον. » 


* Ot λοιποὶ, Ei μὴ συνιεῖς, ἄκουε. "Apa ὁ μισῶν 
κρίσιν, ἐπιδήσει εἰς ἴασιν; Ὃ δὲ νοῦς οὗτος" Εἰ 
μὲν πείθει P. σε ταῦτα, φησὶ, χαὶ σωφρονέστερος γί- 
vn, εὖ ἂν ἔχοι" εἰ δὲ μὴ, καὶ τῶν ἐφεξῆς ἄχουε" χα- 
κανόησον γὰρ, ὡς ἀεὶ δίχαιος ὧν ὁ Θεὺς, μισεῖ μὲν 
τὰ ἄνομα, τιμωρεῖται δὲ τοὺς πονηρούς. Συλλογισμῷ 
δὲ χέχρηται τοιῷδε" Εἰ χολάζει μισῶν πονηρίαν, δί- 
χαιος ἄρα, χαὶ οὐχ ἄν τι πράξῃ παρὰ τὸ δίχαιον" οὐ 
γὰρ ἂν μισῶν χρίσιν, εἴτουν διχαιοσύνην, ἐπεδέσμει 
τινὰ χαὶ ἐπεῖχεν, ὥστε θεραπευθῆναι τὴν ἐχείνου 
χαχίαν" ἀλλ᾽ ἀνέτους ἂν τοὺς πονηροὺς χατελίμπανε, 
μὴ κωλύων αὐτῶν τὴν ἐπὶ τὸ πρόσω φορὰν, νόσοις, 
3| φόθοις, T) τοιούτοις τισί: νῦν δὲ ἐπισχόπτων φαυλό- 
τῆτα, χαὶ ἰώμενος τὸν χατὰ ταύτην νοσοῦντα, δεί- 
χνυσιν, ὅτι οὐ μισεῖ τὴν χρίσιν, ἀλλ᾽ ἀγαπᾷ. 


nune vero vitium przcidens, et vitii morbo laborantem sanans, judicium 


« ᾿Ασεδὴς ὁ λέγων βασιλεῖ, Παρανομεῖς, ἀσεθέ- 
τατε, τοῖς ἄρχουσιν. » 

* Εἰ χατὰ ἀνθρωπίνην, φησὶν, ἀχολουθίαν, ὁ λέγων 
βασιλεῖ, Παρανομεῖς, ὡς ἀσεδέστατος χρίνεται παρὰ 
τῶν ἀρχόντων 4, ἅτε τὰ ἐξ ἀναρχίας γαχὰ Umnya- 
νώμενος" τί ἂν πάθοιεν οἱ πρὸς Θεὸν τολμῶντες cl- 


VARIA; LECTIONES, 


' ic. add. μᾶλλον. Pic. πείθῃ. 


΄ 


4 ἴσ΄, τοῖς ἄρχουσιν. 


361 


πεῖν, Παρανομεῖς. Εἰ γὰρ xot μὴ οἵδας, ἀλλ᾽ ὀφείλε 
πολλὰ παραχωρεῖν Ὁ, χαὶ τῇ δόξῃ αὐτοῦ, ὥ 
ph πάντα ζητεῖν μανθάνειν. Καλῶς 
παρὰ τοῖς ἄρχουσιν ἀσεθὴς geivesus ὁ παρανομίαν 
ὀνειδίσας τῷ ἐπὶ 
παρὰ τ τῷ Θεῷ; 


αὖ 
ὅτι 


ἘΞ 
εἶπεν, 


* οὐ Yào πάντως xol 


Le 


γῆς βασιλεῖ 


« Ὃς οὐχ ἐπα 
λοιποὶ ἀρχόντων], οἱ 
θαυμοσθῆνα! πρόσωπα αὐτῷ 


αἰσχυνθῇ πρόσωπον ἐντίμου | οἱ δὲ 
D D i 


/fj 
δὲ ot 


e 


y "nz NS 
Ξ τιμὴν θέσθαι ἁδροῖς, 


ν. Κενὰ δὲ αὐτοῖς ἀπο- 
δεῖσθαι ἀνδρός. » 


βήσετα. τὸ κεχραγένα: zal ὃ 


᾿Ασεθὴς δὲ, φησὶ, χρίνεται χαὶ ὁ μὴ τιμήσας τὸν 


πλούσιον, μηδὲ χαταπλαγεὶς τὴν προσοῦσαν αὐτῷ 


δυναστείαν * χαίτοιγε οἱ ἐπιχαλούμενοι τὴν ἐξ ἀν- 
θρώπων βοήθειαν, χαὶ πεποιθότες ἐπ᾽ ἄρχουσι, μά- 


ταὶοι, χαὶ οὐδὲν ἔχεῖθεν ἐχέρδησαν. 
« Ἐχρήσαντο γὰρ 


yàztov. à 


παρανόμως, ἐγχλειομένων ἀδυ- 


* Καχῶς, φησὶν, οὗτοι τῇ δυναστείᾳ 


χ ἐχρήσαντο, 
ὅτι πρὸς χάριν ἀνθρώπων 


παρεῖδον τὸ δίχαιον, χαὶ 
τοὺς ἀδυνάτους xai πενιχροὺς ἐγχλεισ ἐποί- 


DD 


σαν, τοῦ προσόντος αὑτοῖς διχαίου. 


« Αὐτὸς γὰρ ὁρατῆς ἔστιν ἔργων ἀνθρώπων " λέ- 
ΠΕ τ ον» οὐδὲν τ un ΠΕ ΝΟ ; 
ἀτθε ὃξ αὐτὸν οὐδὲν ὧν πράσσουσιν, οὐδὲ ἔσται τόπος 


«09 χουθῆναι τοὺς ποιοῦντας τὰ ἄνομα. » 

* Οὐ δύναντα:, φησὶ, χρυθῆναι ἀπὸ Θεοῦ, χαὶ λα- 
θεῖν αὐτὸν, ἣ μὴ ὀφθῆναι παρ᾽ αὐτοῦ, οἱ δρῶντες 
τὰ ἄνομα. Σὺ δέ μοι παρατήρε!, πῶς οὐδαμοῦ χαῦ- 


txvstzat, χαθάπερ ἐχεῖνοι, τοῦ Ἰὼδ, πῶς ἐπιτιμητι- 


χός ἔστιν, οὐχὶ χατηγοριχός " χαὶ οὐ λέγει αὐτῷ, ὅτι 


"Hoxacag ὀρφανοὺς xai χήρας" ὅτι 'O Θεὸς 


ἀλλ᾽, 


ἼἜοιχε τοῦτο λέγειν, ὅτι Νῦν μὲν ἐν ἡμῖν χεῖτα; 
τὸ χαλὸν χαὶ τὸ φαῦλον, ἐν δὲ τῷ μέλλοντι αἰῶνι οὐκ 
ἔτι " οὐ γάρ ἔστι τότε ἐργασίας χαιρὸς, οὐδὲ θήσε!: 


ἔτι ὁ Θεὸς ἐπὶ ἄνθρωπον τὴν ἐχλογὴν τῶν πραχ- 


τέων. Oi Oi οὕτω νοοῦσιν, ὅτι οὐχ Ex τοῦ χαθένα 
ὄψεται τὸ δίχαιον. Κατὰ δὲ X Σύμμαχον ᾿ Οὐ γὰρ ἐπ- 


ἄγω 5 κεῖται ἔτι. Ἐπειδὴ οὖν εἶπεν, ὅτι Οὐδὲν λαν- 
θάνει τὸ πανδερχὲς τοῦ Θεοῦ ὄμμα, ἐπήγαγεν εἰχό- 
οὐδὲ ιται χάλυμμα ὥστε 


διατειχίζειν 


« Ὁ γὰρ Κύριος πάντας ἐφορᾷ, ὁ χαταλαμθάνων 
EU ἔνδοξά τε xa* ἑξαίσια, ὧν οὐχ ἔστιν 
ἀριθμός * ὁ γνωρίζων αὐτῶν τὰ ἔργα, χαὶ στρέψει 
νύχτα, xat ταπεινωθήσονται. » 


e D 
μὲν τὰ πᾶσιν Gxaxá CE ien 0E τὰ παρά- 
ὅοξχ, πάντα εἰδὼς τὰ παρὰ ἀνθρώποις : 
μενα * διὰ τοῦτο χαὶ τὸ φῶς τῶν &ccÓOv, 


" 


p igitur dixérat : 


IN BEATUM JOB. 302 
t$ A dent : 


Inique agis, quo supplicio digni sunt? 5i 
enim tu ignores, illi, ejusque sententiw ac judicio 
multa permittere debes, neque ut omnia inteilizas, 
satagere te oportet. Recte autem. dixit, quod qui 
Lerreno regi injustitiam exprobrat, impius a princi- 
pibus judicetur; an non igitur 
hoc facit? 

Vins. 19, 20. « Qui non est. veritus faeiem | ho- 
norati [ceteri vero, principum], neque novit hono- 


onmino, qui Deo 


rem poneze potentibus, admirari [acies eorum. 
Vana antem eis evadent clamasse et oraré vi- 
rum. » 

hnpius etiam, inquit, judicatur, qui diviti hono- 
rem non exhibuerit, et qui ejus dominationem non 
stupet ; quanquam qui humanum auxilium implora- 
runt, eL in principibus fiduciam collocarunt, vari 
exstiterint, nec quidquam lucri inde reportaverint. 

« Abusi sunt enim inique, inclusis infirmis. » 


Hi, inquit, potestate sua abusi sunt, quia hoiüi- 
num gratiam aucupantes, justitiam despexerunt, ec 
infirmos ac pauperes, cum :equitas caus: illis fà- 
veret, carcere includi fecerint. 

Vrns. 21, 22, « Ipse enim inspector est operuri 
hominum : latuit autem. eum nihil eorum qua 
agunt, neque erit locus ut latitent qui faciurit 
iniqua. » 

Non possunt, inquit, Deum latere, vel ab eo oc- 
enltari et. minime videri, qui scelera perpetrant. 
Tu autem observa, quemadmodum Elius nequa- 
quam, ut illi, Jobum conviciis petat, et quemadnio 
dum eum vituperet, non autem accuset : noi enia 
ei dicit : Pupillorum et. viduarum bona diripuisti ; 
sed, Justus est Deus. 

Vrns. 25. « Quoniam non super virum ponet 
ultra. » 

lIoe est quod videtur dieere : Nunc quidem bene 
vel male agere, in nostra potestate situm est; in 
futuro autem s:eculo, non amplius. Tunc enim ope- 
randi tempus non est, neque rerum agendarum 
optionem Deus ultra super virum ponet. Quidam 
vero sic intelligunt, quod in singulis hominibus 
justitiam non sit visurus. Juxta Symmachum vero 
Non emim in homine situm est amplius. Quoniam 
Nilil Dei. oculum omnia. videntem 
latet; merito subjunxit, quod velum nullum ob- 
ductum sit, quo luminibus ejus obstruatur, 

Vrns. 24, 25. « Dominus enim omnes inspicit, 
qui comprehendit non vestigabilia, et gloriosa, et 
magnifica, quorum non est numerus : qui cognoscit 
eorum Opera, et everlet noctem, et huniliabun- 
lur. » 

Cum Deus, inquit, cuncta cernat, coinprehendit 
quidem qux ab omnibus comprehendi nequeunt : 
omnia vero quz ab hominibus geruntur certo co- 

gnoscens, admirabili 


ἃ operatur: ac propterea lucem 


YARLE LECT!IONES 


χ ὅσ. 66]. παρά. 5 fc. € 
PaTRoL. Gn. ΧΟ ΠῚ, 


303 
fortunam, in noclem et maerorem commutat, illos- 
que humiliat. 

Vrns. 26. « Et exstinxit impios; conspicui aulem 
coram 60.» 

iniquitatis, inquit, operarii, conspieui ei sunt: 
quare postquam exiguo tempore rebus prosperis 
claruerint, exslinguuntur. Contemplatur etenim Deus 
impios, non secundum visitationem ejus opitula- 
tricem, sed ut supplicio eos alfficiat; juxta illud 
quod in Psalmis est : Vultus autem. Domini super 
facientes mala, ut perdat ?. 

Vrns, 297, 23. « Quoniam declinaveruut de lege 
Dei, et justilicationes ejus non cognoverunt, ut 
.perferatur ad eum clamor pauperum; et clamorem 
mendicorum exaudiet. » 

Causas exponit, propter quas impii suppliciis 
alliciuntur, quod scilicet Dei mandata non cogno- 
verint, neque exseculi fuerint, sed a divina lege 
declinaverint. Clamorem autem pauperum ad Deum 
perferri dicit, quia injuriam passi clamorem edunt, 
εἴ supernum auxilium sibi conciliant : ita ut ipsi 
qui injuriam inferunt, clamorem pauperis injuria 
affecti ad Deum perferant. 

Vrns. 29. « Et ipse quietem dabit, 
demnabit? » 

Symmachus vero : 1pso autem quietem dante, quis 
condemnabit? Vel ieitur hoc dicit : Si Deus causam 
-eorum qui injuriam patiuntur, vindicare neglexerit, 
quis alius potentes et injustos condemnare poterit? 
vel, Si Deus de homine injusto supplicium sumere 
neglexerit, quis condemnare eum, aut tanquam in- 
justum accusare audebit? 

« Et abscondet faciem, et quis videbit eum? et 
contra gentem, et contra hominem simul. » 

Hoc dicit, quia Deus invisibilis exsistens, judicia 
invisibilia exerceat. Rationibus autem et modis qui 
ipsi cogniti sunt, non tantum viritim, sed gentibus 
etiam universis supplicia irrogat. 

Vzns. 30. « Qui regnare facit hominem hypocri- 
tam propter perversitatem populi. » 

Et hoc divin dispositionis et providentiz est, 
ut propter populi improbitatem, qua castigatione 
indiget, regem szepenumero renuntiari sinat, qui ex- 
terna specie bonus apparet; quemadmodum dixit : 
Et dedi iis regem in ira [uroris mei "*. 

Vrns. 51, 52. « Quoniam erga fortem qui dicil : 
Suscepi, non auferam loco pignoris, absque me vi- 
debo; tu ostende mihi. » 

Quidam sic interpretati sunt : Quod non audeat 
quispiam fortiori dicere : Injuste mea abstulisu, 
non pignoris loco tanquam debita, et invito mihi 
eripuisti; jure et secundum rationem 
facium ostende. Si autem potentiori nemo hzc di- 
cere audeal, qua andacia, inquit, contra Deum tu 


et quis con- 


hoc a te 


7 Peak. xxxi, 17..." Osce xni, 11. 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 
impiorum, sive splendorem illorum οἱ prosperam A τὴν λαμπρότητα xal εὐημερίαν, εἰς 


1 
χοὺυς; 


D ρίαν δεομένην παιδεύσεως, χγαθὼς sinc' 


364 


νύχτα xal 
χατήφειαν μεταύάλλει, xal ταπεινοῖ αὐτούς. 


« "Eo6zse δὲ ἀσεθεῖς" 
τοῦ. » 


ὁρατοὶ δὲ ἐναντίον aj- 


* Φανεροὶ, φησὶν, εἰσὶ 
ἐργάται. διὸ χαὶ πρὸς 
ψαντες, ἀποσδέννυνται. 
ὁ Θεὺς, οὐ χατὰ τὴν 
ἀλλ᾽ ὥστε 
χόν" 


παρ᾽ αὐτῷ οἱ τῆς ἀνομίας 
μικρὸν ἕν εὐπραγίᾳ λάμ- 
ὋὉρᾷ μέντοι τοὺς ἀσεδεῖς 
ἀντιληπτιχὴν ἐπισχοπὴν, 
E » 

αὐτοὺς τὸ ψαλμι:- 


τιμωρήσασθαι, κατὰ 
ὕγτας xaxd, 


Πρόσωπον δὲ Κυρίου ἐπὶ ποιοῦ 
τοῦ é£oAo0pevcat. 

€ Ὅτι ἐξέχλιναν ἐχ νόμου Θεοῦ, bte ρα δὲ 
ἐπαγαγεῖν ἐπ᾽ αὐτὸν 
πενήτων * xal χραυγὴν πτωχῶν εἰσαχού- 


αὐτοῦ οὐχ ἐπέγνωσαν, τοῦ 
χραυγὴν 
σεται. ») 

Αἰτίας λέγει δι’ ἃς οἱ ἀσεύεῖς χολάζονται, ὅτι 
διὰ τὸ μὴ ἐπιγνῶναι πραχτιχῶς τὰς ἐντολὰς τοῦ 
Θεοῦ, ἀλλ᾽ ἐχχλῖναι ἀπὸ τοῦ θείου νόμου. Ἐπ- 
ἀγεσθαι δέ φησι τὴν τῶν πενήτων χραυγὴν εἰς 
Θεὸν, ὅτι περ ἀδιχούμενοι βοῶσι, χαὶ τὴν ἄνωθεν 
ἐπισπῶνται βοήθειαν - ὥστε αὐτοὶ οἱ ἀδιχοῦντες 
ἐπάγουσιν εἰς Θεὸν τὴν τοῦ ἀδιχουμένου πένητος 
χραυγήν. 

« Καὶ αὐτὸς ἡσυχίαν παρέξει, καὶ τίς χαταδιχά- 
σεται; » 

* Ὁ δὲ Σύμμαχος - Αὐτοῦ δὲ ἠρεμίαν διδόντος, 
τὶς κατακρινεῖ; "τοι δὲ τοῦτό φησιν, ὅτι ᾿Εὰν 
παρίδῃ Θεὸς τὴν τῶν ἀδιχουμένων ἐχδέχησιν, τίς 
ἄλλος δύναται χαταχρῖναι τοὺς δυνατοὺς χαὶ ἀδί- 
d, ὅτι ᾿Εὰν ἀμελήσῃ Θεὸς περὶ τὴν τῶν 
ἀδίχων τ τιμωρίαν, τίς τολμήσει χαταψηφίσασθαι 
αὐτοῦ, 1| κατηγορῆσαι ὡς ἀδίχου ; 

xo zl; ὄψεται αὐτόν; 


« Καὶ χρύψει πρόσωπον, 


χαὶ χατὰ du LU xaX xaX ἀνθρώπου ὁμοῦ. » 
t ἀόρατος ὧν ὁ Θεὸς, ἀοράτου; 
t. Τιμωρεῖται δὲ οὐ μόνον χατὰ 


ἄνδρα, um τ᾿ Jui ἔθνη, xa0' οὺς οἶδεν αὐτὸς 


λόγου. 

« Βασιλεύων ἄνθρωπον ὑποχριτὴν ἀπὸ δυσχολίας 
λαοῦ. » 

"Καὶ τοῦτο τῆς θείας οἰχονομίας, τὸ πολλάχις 


H 
wégevóv τινα τῷ σχήματι ἀγαθὼν συγχωρῆσα!: 


βασιλέα ἀναγορευθῆναι, διὰ 


τὴν τοῦ λαοῦ μοχθη- 
Καὶ ἔδωκα 
αὐτοῖς βασιλέα ἐν ὀργῇ τοῦ θυμοῦ μου. 

« Ὅτι πρὸς τὸν ἰσχυρὸν ὁ λέγων" Εἴλ 
ἐνεχυράσω, ἄνευ ἐμχυτοῦ ὄψομαι" σὺ δεῖξόν μοι.» 


Ta, οὐχ 


Τινὲς 


πεῖν τῷ 
! 


Ὅτ! μὴ τολμᾷ τις εἰ- 
εἴληφας τὰ ἐμὰ, 


παρὰ 


οὕτως ἡρμήνευσαν" 
ἰσχυρωτέρῳ, ὅτι ᾿Αδίχως 
οὐχ ἐνεχύρου χάριν, ὡς ἐποφειλόμενα, xai 
γνώμην ἐμὴν εἴληφας: ἐπεὶ δεῖξον ἃ ὅτι εὐλόγως τοῦ- 
το δέδραχας. Εἰ δὲ τῷ δυνατῷ ταῦτα οὐδεὶς εἰπεῖν 
τολμᾷ, πῶς €0, φησὶ, τοιαῦτα θρασύνῃ κατὰ Θεοῦ ; 


VARUE LECTIONES. 


* [g.3o0 ἀδίκου. "le. 


€ Σπίδειξον. 


305 


IN BEATUM JOR. 


900 


? ὍΣ, ΤᾺ ON Me LER. ER PTUS ded δηλ νήλιςε. 
Ὃ δὲ Σύμμαγος οὕτως ἐχδέδωχεν, Ὅτι πρὸς Θεὸν A hiec dicere presumis? Symmachus vero sic reddidit : 


ῥῆσιν àréAa6or, οὐχ ἔξω ἀχω.ϊύτως" σὺ διασά- 
φησόν μοι. Ὃ δὲ ἐνόησεν οὗτος, lat τοῦτό ἐστιν’ 
Ἐπειδὴ τὴν ὑπὲρ Θεοῦ ῥῆσιν ἀνέλαθον, φησὶν ὁ 
é χομαι 


τοῦτο, 


πέχω, 


"Exc, οὐχ & 


τῷ λόγῳ * εἰ 


xai τὸν λόγον E 
σθαι τὸ χείμενον, ὅτ: Οὐχ ἐπει 


εἰλόμην, παρὰ τοῦτο δεῖ σε xal συνομολογεῖν 


ἁπλῶς, οἷα δὴ χρέος ἀπαιτῶ Y, ἀλλὰ xai χωρὶς τοῦ 
ἐμοῦ λόγου ἰδεῖν ἐθέλω χ, εἴ τι χαὶ ἀντειπεῖν ἔχοις" 


ἐγὼ μὲν οὖν ἡσυχίαν παρέξομαι, σὺ δὲ ἐπιλαμθάνου 


δύνασαι, «χαὶ εἴ τι ἐσφάλην, δί- 


zi 


τῶν λόγων, 
δαξον. 


« Εἰ ἀδιχίαν εἰργασά!ψιην, οὐ μὴ προσθήσω.» 

* Δεῖξον, φησὶν, ὦ Ἰὼδ, ὅτι ἀδίχως λαλῶ ταῦτα, 
xal παύομαι Y. 

« Μὴ ἀπὸ σοῦ àmoiiost αὐτὴν, ὅτι σὺ ἀπώσῃ, ὅτι 
σὺ ἐχλέξῃ, χαὶ οὐχ ἐγώ ; χαὶ τί ἔγνως, λάλησον. » 

* Μὴ τῶν ἐμῶν, φησὶ, λόγων τὰς δίχας σὺ 
μέλλεις ἀποτίσαι; Οὐχοῦν μὴ ἀπώσῃ, ἀλλὰ διέλεγ- 
Sov τὰ εἰρημένα * σὸν γάρ ἔστιν ἐχλέξασθαι, xai 
διαχρῖναι πότερον χαλῶς ἣ χαχῶς ἐλάλησα, οὐχ 
ἐμοῦ τοῦ slprxócog εἰ πλέον οὖν τι γινώσχει-, ἀπό- 
χριναι. 


« Διὸ συνετοὶ χαρδίας ἐροῦσι ταῦτα, ἀνὴρ Oi σο- 
Qs ἀχήχοέ μου τὸ ῥῆμα.» 

Ὡς τοῦ Ἰὼδ διωπήσαντος, χυροΐ τοὺς ἑαυτοῦ λό- 
you; ὁ ᾿Ελιοὺς, xal φησιν, ὅτι Ταῦτα ὅπερ 
πρὸς σὲ, xa ἄλλοι συνετοὶ λέξουσί σοι" καὶ εἴ τὶς 


εἰπὸν 


ἀνὴρ συνετὸς τῶν ἐμῶν ἀχούει λόγων, “χαὶ τούτοις 
συντίθεται. 

« Ἰὼδ δὲ οὐχ ἐν συνέσει ἐλάλησε, τὰ ῥήματα 
αὐτοῦ οὐχ ἐν ἐπιστήμῃ. » 
" Ἐγὼ μὲν ob», φησὶν, ἐμφρόνως ἐλάλησα" σὺ 


t 
e, 


ὦ Ἰὼδ, ὁ διαδόητος ἐν φρονήσε!, οὐχ ἐπιστη- 
βόνως λελάληχας, πρὸς Θεὸν χρίνεσθα: βουληθείς. 
Τοῦτο δὲ ἠρέμα χαὶ συγγνώμης ἐστίν * αἰτιᾶται γὰρ 
αὐτὸν οὐ δι᾽ ἔργα, ἀλλὰ διὰ λόγους, ὥσπερ οὖν x&- 
xetyo.* Μέχρι πότε πγεῦμα ποιυῤῥῆμον τοῦ στό- 
j'azóc σου; 

€ Οὐ μὴν δὲ, ἀλλὰ μάθε, Ἰὼδ, p 
ἀπόχρισιν, ὥσπερ οἱ ἄφρονες" ἵνα 
ἐφ᾽ ἁμαρτίαις ἡμῶν. » 

"᾿Αλλὰ τούτων, φησὶν, οὕτως ἐχόντων, δέξα: 
βου τὴν συμθουλὴν, καὶ μηχέτι ϊ 
λόγοις, ὥσπερ τις ἄφεων, ἵνα μὴ διὰ τῶν δευτέ 
παυξήσωμεν τὰ πταίσματα" εὐλαβδοῦμα: γὰρ ἐν 
τούτοις ἔγωγε, μὴ xol περὶ τῶν Ψιλῶν * ῥημάτων 
λύγον ὑφέξωμεν τῷ διχαιοχρίτῃ. Τῷ δὲ πληθυντιχῷ 


7* Job vim, 2 


5 


Quoniam erga Deum locutionem assumpsi, non habebo 
sine impedimento; (i. mili. manifesta. Mens auteni 
ejus talis fortasse est : Quandoquidem, inquit Elius, 
pro Deo verba facere ccpi, non me reprimo, sed 
sermonem pertexere sine impedimento pergo : si 
autem minus recte. dixero, tu hoc ostende, et ser- 
monem meum vitupera. Sie autem potius verba 
contextus intelligenda puto, Quod non propterea, 
quia Dei causam verbis defendere suscepcerim, te 
simpliciter iis, tanquam debitum exigenti, assentiri 
oporteat, sed tanquam scire desideranti, si quid sit, 
preter ea quie à. me dieta sunt, quod contra oppo- 
nas: ego quidem igitur silentium agam, tu vero 
sermonem aggredere, si. poles; et si quid a me er- 
ratum sit, doce. 

« Si injustitiam operatus sum, non adjiciam. » 

Ostende, inquit, ime contra fas et :quum  lixc 
loqui, et finem faciam. - 

Vrns. 52: « Nunquid a te reddet cam, quia tu ex- 
pelles, quoniam tu eliges, et non ego? et quid nosti, 
loquere. » 

Nunquid, inquit, paenze qu:e meis sermonibus de- 
bentur, tibi persolvend:ze sunt? Ne igitur repellas, 
sed qu:e dieta sunt redargue; tuum enim est elige- 
re, et dijudicare, utrum bene an secus dixerim, non 
autem meum, qui dixi : si quid amplius igitur nosti, 
responde, 


γερο. 54. « Quare intelligentes corde dicent hzc, 
et vir sapiens audivit verbum meum. » 

Elius sermones suos confirmat, tanquam lobo 
silentium agente, dicitque ; Hzc quie ego tibi dixi, 
alii prudentes viri dicturi sunt; et si quis vir sa- 
pientia pr:ditus verba mea audierit, assensum iis 
probebit. 

Vins. 55. « Job autem non in intellectu locutus 
est, verba ejus non in scientia. » 

Ego quidem, inquit, prudenter sum locutus; tu 
aulem, o Jobe, qui propter prudentiam celebris es, 
cum Deo judicio contendere volens, haud perite et 
scienter locutus es. Hoc autem tacite veniam im- 
plicat; non enim propter facta, sed propter sermo- 
nes eum culpat et accusat; quemadmodum et illi, 
dicentes : Quousque spiritus multiloquus oris tui?* ἢ 

VEns. 56, 57. « Verumtamen disce, Job, ne de- 
deris ultra responsionem, sicut insipientes, ut ne 
adjiciamus super peccata nostra. » 

Cum hzc autem, inquit, ila se habeant, consilium 
meum amplectere, neque amplius, tanquam insi- 
piens aliquis, eisdem verbis utere, ne delicta priora 
posterioribus augeamus; ego enim in his vereri 
soleo, ne nudorum ctiam verborum justo judici 
reddenda nobis sit ratio. Gratam autem et accepta 


VARLE LECTIONES. 


YIe ἁπαιτοῦντ'!. 


Y lc. παύσομαι. 


Z^. DATES 
TO. ψυχιχῶν. 


367 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


365 


adliortationem. introducens, plurali voce utitur, et A τῆς φωνῆς χοινοποιεῖ τὸν λόγον, εὐπαράδεχτον εἰσ- 


utrumque communiter sermone complectitur. 

« Et iniquitas super nos computabitur, multa lo- 
quenubus verba contra Dominum. » 

Non dixit, scelerata, neque impia, sed absolute, 
multa; ostendens, quod ne multis quidem Deo re- 
spondere oporteat : si enim coram rege multa loqui 
nemo audeat, multo magis coram Deo hoc obser- 
vandum est : quandoquidem multa loqui peccatum 
apud Deum reputatur, juxta illud quod scriptum 

t: In multiloquio non fugies peccatum ??, 

CAP. XXXV. 
Protheoria. 

Cum Elius supra de disciplina Dei disseruisset, 
serinonem nunc de patientia et longanimitate movet, 
Jobum vituperans in eo quod dixerit : Si ego pec- 
cavi, quid. tibi facere possum "5? et quod. cum Deo 
in judicium descendere voluerit. 

Vrns. 1, 2. « Respondens autem Elius, ait: Quare 
hoc existimasti in judicio ? » 

Vel hoc. dicit : Quid. est quod de Dei judiciis 
mente concepisti?an scilicet, quod comprehendere 
ea valeas? vel, Quid tibi in mentem venit, ut in 
judicium cum Deo descendere volueris? 

« Tu quis es quia dixisti: Justus sum ante con- 
spectam Domini ? » 

Quomodo, inquit, comparatione cum Deo facta, 
leipsum justum pronuntiare ausus es? Quod. enim 
jusuus Jobus fuerit, verum est; quod vero cum ad- 
ditione, respectu Dei, justus fuerit, falsum est : om- 
nem enim humanam justitiam, si cum Deo compa- 
retur, justitiam. non esse, didicimus : Non enim 
justificabitur in. conspectu tto omnis vivens ". Arro- 
gantia igilur majoris et superbi: areumentum est, 
sj quis se coram Deo justum arbitretur. 

« Aut dices : Quid faciam cum peceavero ? » 

5ed neque illud dicere te oportet : Quid. faciam 
cum peccavero? Quid enim faciendum sit, nosti ; 
quod a peccato scilicet abstinendum, eti Deus 
invocandus sit. Elius quidem suo seusu recle con- 
Jobus vero animo meliore, et magis pie 
Si autem. peccavi, quid tibi [acere possum? 
quod pec- 


sulebat ; 
dicebat : 
id est, Nihil ejusmodi przstare possum, 
caium delere valeat, uisi tua benignitate me digna- 
tus fueris. Alii vero hie. verba sic intellexerunt : Si 
jusütizin exercens punior, quid, si peccassem, pati 
me oportuit? Symmachus quidem pro illo: Aut 
(dices : Quid faciam cum peccavero? reddidit : Dixisti 
enim, Quia wihil proderit tibi. 

Vrns. 4. « Ego tibi dabo responsionem, et istis 
tribus amicis tuis. » 

' Tanquam Jobus imprudenter locutus fuisset, nec 
amici tres responsum adhuc invenissent, ipse omni- 
bus eorum rationibus meliores se allaturum  polli- 


cetur, Merito autem eum amicis associat, quia suc- 


cumbendo et assensum pr:iebendo pares essent, i!- 
lique unione quadam conjungerentur. 
"Proy, x, 30; 75Job vir, 20... Psal; ὌΧΙ 9. 


C 


ἄγων τὴν παραίνεσιν. ἡ 

« 'Avouía δὲ ἐφ᾽ ἡμῖν λογισθήσεται, πολλὰ λα- 
λούντων ῥήματα ἐναντίον τοῦ Κυρίου. » 

* Οὐχ εἶπε, παράνομα, οὐδὲ, ἀσεδῆ, ἀλλ᾽ ἀπολύ- 
τως, πο.1.14" δεικνὺς, ὅτι οὐδὲ LUN ἀντιφθέγγεσθαι 
χρὴ τῷ Θεῷ: εἰ γὰρ ἐπὶ βασιλέως οὐχ ἄν τι: τολ- 
μῆσειε πολλὰ φθέγγεσθαι, πολλῷ μᾶλλον ἐπὶ Θεοῦ" 
χαὶ αὐτὸ μέντοι τὸ πολλὰ λαλεῖν ἁμαρτία παρὰ 
τῷ Θεῷ λελόγισται, χατὰ τὸ γεγραμμένον" "Ex πο- 
AvAoyíac οὐκ ἐκφεύξῃ ἁμαρτίαν. 

ΚΕΦΑΛ. AE. 
Προθεωρία. 

Προδιεξελθὼν ὁ Ἐλιοὺς περὶ παιδείας Θεοῦ, νῦν 
τὸν περὶ μαχροθυμίας xtvet λόγον, μεμφόμενος τῷ 
Ἰὼδ ἐφ᾽ οἷς ἔλεγεν" Εἰ ἐγὼ ἥμαρτον, τί σοι δύνα- 
μαι ποιῆσαι; καὶ ἐφ᾽ οἷς ἠθέλησε πρὸς 
Θεόν. 

« Ὑπολαδὼν δὲ Ἐλιοὺς, λέγει" Τί 
χρίσει;» 

Ἢ τοῦτο λέγε! * Τί ἐλογίσω περὶ τῶν κριμάτων τοῦ 
Θεοῦ ; ἄρα ὅτι δύνασα: ταῦτα. χαταλαθεῖν ; ἣ, ὅτι Τί 
ἐλογίσω, πρὸς Θεὸν θέλων χριθῆνα: ; 


χριθῆναι 


τοῦτο ἡγήσω ἐν 


«ἰς «T ὅτι εἶπας, Δίχαιός εἶμι 


Πῶς, φησὶν, ἐτ 
ὡς πρὸς Θεόν; 
ἀληθές" τὸ δὲ 


Τὸ μὲν γὰρ, δίκαιον εἶναι τὸν "It6, 
μετὰ προσθήχης, δίκαιον εἴναι ἕναντι 
Κυρίου, ψεῦδος. Ἐμάθομεν γὰρ ὅτι ὡς πρὸς Θεὸν 
πᾶσα. διχαιοσύνη ἀνθρώπων οὐχ ἔστι διχαιοσύνη Οὐ 
δικαιωθήσεται γὰρ κατεγώπιόν cov πᾶς Cor. 
Πλείονα οὖν ὑπερηφάνειαν ἐμφαίνε!. τὸ, ἔναντι Ku- 
ρίου οἴεσθαι εἶναι δίχαιον. 

ἤσω ἁμαρτών; » 
. φησὶν, εἰπεῖν" Τί ποιήσω 1 
ἁμαρτών ; 28 ποιεῖν ἔδει, ἀπέχε 
ἁμαρτίας, χαὶ ἱκετεύειν Θεόν. Ὁ μὲν οὖν 


ὄλμησας ἑαντὸν δίχαιον ἀποφῆναι | 

| 

οἶδας ᾿ 
Ἐλιοὺς | 

πρὸς τὴν ἑαυτοῦ διάνοιαν χαλῶς συνεθούλευε * ὁ δὲ 

Ἰὼδ χρείττονι διανοίᾳ χαὶ εὐλαθέστερον ἔλεγεν" Εἰ, 

δὲ καὶ ἥμαρτον, τί σοι δύναμαι ποιῆσαι; ἃντὶ τοῦ, 
Οὐδὲν τοσοῦτον δύναμα: ποιῆσαι ὥστε ἐξαλεῖψαι env 

ἁμαρτίαν, εἰ μὴ τῆς σῇς τύχω φιλανθρωπίας, "Λλλοι. 
δὲ οὕτως ἐνόησαν τὸ ῥητόν Εἰ διχαιοπραγήσας xo- 
λάζομαι, τί ἂν ἔπαθον ἁμαρτών ; Ὁ μέντοι Σύμμα- 
χος ἀντὶ τοῦ, Ἢ ἐρεῖς, Τί ποιήσω ἁμαρτών ; ἐξ- 

ἐδωχεν" Εἶπας γὰρ, ὅτι. οὐδὲν συμθα.λεῖταί σοι. 

« Ἐγώ σοι δώσω ἀπόχριπιν, χαὶ τοῖς τρισὶ φίλοις 
σου.» 

Ὡς χαὶ τοῦ Ἰὼθ οὐχ ἐν συνέσει λαλήσαντος, χαὶ 
piv φίλων μὴ εὑρόντων ἔτι ἀπόχρισιν, αὐτὸς 
ὑπισχνεῖται χρείττονας ἁπάντων προφέρειν λόγους. 
Διχαίως GE αὐτὸν τοῖς φίλοις συνάπτει, ὡς ἑνωθεῖσιν, 


τῶν 


αὐτῷ διὰ τοῦ ἡττηθῆνα! xo συνθέσηαι. 


| 


369 


IN BEATUM JOB. 


310 


CAváOLspoy εἰς τὸν οὐρανὸν, xa ἴδε" χατάμαθ: A — Vkns. D. « Aspice in coelum, et vide ; respice au- 


05 νέφη, ὡς ὑψηλὰ ἀπὸ σοῦ.» 

* Τουτέστιν, εἰ xal μὴ ἀπὸ λογισμῶν, ἀλλὰ ἀπὸ 
τῶν ὁρωμένων μάθε πόσον σου ἀπέχει Θεὸς, χαὶ 
πόσον σού ἐστιν ὑψηλότερος " ἐννόησον πρὸς τίνα δι- 
χαιολογήσασθαι VoL πόσον ὄντα ὑπὲρ σέ. 
᾿Αναθδλέπει δὲ εἰς τὸν οὐρανὸν, οὐχ ὁ τοὺς σωματι- 
χοὺς ὀφθαλμοὺς ἐπάρας, καὶ ἰδὼν τὸν οὐρανόν" τοῦτο 
γὰρ τὸ ἀναθλέπειν ἔχουσι χαὶ οἱ χύνες, καὶ οἱ ὄνοι " 
οὐδεὶς φιλόχοσμος ἀναθλέπει εἰς τὸν οὐρανὸν, ἀλλ᾽ ὁ 
μὴ ἀγαπῶν τὸν χόσμον, μηδὲ τὰ ἐν χόσμῳ. Πάλιν 
δὲ, οὐχ οὕτω ταῦτα τὰ νέφη ὑψηλὰ ἀφ᾽ ἡμῶν ἐστιν, 
ὡς ἐὰν ἴδω τὸν Μωῦσέως βίον, χαὶ τὴν ἐχείνου πρὸς 
Θεὸν ἀρέσχειαν, xal τὴν ἐμαυτοῦ σμιχρότητα xal 
ταπεινότητα, οὕτω βλέπω τοῦτο τὸ νέφος ὑψηλὸν 
ἀπ᾿ ἐμοῦ - ξὰν ἔλθω ἐπὶ Ἰησοῦν τὸν τοῦ Navf, ἐπὶ 
ποὺς βίους 
πράξεις, τότε ποιῶ 
θάνω πόσον 


τῶν προφητῶν, ἐὰν ἐξετάζω αὐτῶν τὰς 
1 τὸ γεγραμμένον, χαὶ χαταμαν- 
ἐπὶ τὰ νέφη ὑψηλὰ ἀπ᾽ ἐμοῦ. 


σας, τί 


; 
δύνασαι ποιῆσαι; Ἐπεὶ δὲ οὖν δίχαιος cl, τί 
δώσεις α a 


αὐτῷ, ἣ τί ἐχ χειρός ci ; ᾿Ανδρὶ τῷ 
ὁμοίῳ σου ἣ ἀσέθειά σου, xa "uli ἀνθρώπου ἡ à- 
χαιοσύνη σου. » 
᾿Ὀυμπιοδώρου xaX ᾿Ωριγένους. Τουτέστιν, Οὐ- 
δὲν αὐτὸν ἀδικήσεις ἁμαρτάνων, ἀλλ᾽ οὐδὲ ὠφελή- 
εις δίκαιος ὥν " ποῖον ἐντεῦθεν αὐτῷ βλάθος ἣ χέρ- 
E. x&y ἥμαρτές που, xàv δίκαιος T6; "Ἄνθρωπον 
μὲν γάρ τις τὸν ὁμοφυῇ καὶ ἀδιχῆσαι, xal εὐεργε- 
πτῆσαι δύναται, τούτων δὲ οὐδέτερον περὶ Θεὸν οἷόν 
τε γενέσθαι" μὴ τοίνυν ἐπαίρου ἐπὶ τῇ σαυτοῦ ὃι- 
χαιοσύνῃ. ᾿Επειδὴ γὰρ ἔλεγεν, El ἥμαρτον, τί δύνα- 
qat σοι πρᾶξαι; Διατί, φησὶ, τοῦτο εἶπας ; Μὴ γὰρ 


ὡς ἀδιχηύμενος φροντίζει σου ἁμαρτόντος, μὴ γὰρ 
ὡς βλάθην ὑπομένων ; ἾΑρα οὖν, φησὶν, οἶδας, εἰ 
ἥμαρτες, τί πράξεις ἐπὶ τῷ λύσαι τὸ ἡμαρτημένον ; 


Ei ἥμαρτες λόγοις, λόγοις κρείττοσιν ἴασαι" εἰ ἥμαρ- 
τες ἐν ἔργοις, ἐν ἔργοις διαφέρουσιν αὐτὸς ἑαυτὸν 
ἰώμενος " εἰ δὲ πολλαὶ xal ἀνίατοι αἱ ἀνομίαι, διὰ 
τοῦτο ἐπὶ τοῖς ἀνιάτοις, οἷς ἑαυτοὺς ἰάσασθαι: οὐ δυ- 
νάμεθα, ἦλθεν Ἰησοῦς Χριστὸς ἐξ οὐρανῶν, ἵνα τὰ 
ἀνίατα ἰάσηται, xoi γένηται τό" 
ἀφέθησαν αἱ ἀνομίαι. 


Μαχάριοι ὧν 


«᾽Απὸ πλήθους συχοφαντούμενοι χεχράξοντα!ι, 
enm ἀπὸ βραχίονος πολλῶν. Kat οὐχ εἶπε: Ποῦ 
τιν ὁ Θεὸς, ὁ ποιήσας με, ὁ χατατάσσων φυλαχὰς 
p P. 
Συχοφαντούμενοι μὲν, φησὶν, οἱ ἄνθρωποι, ἀπὸ 
τοῦ πλήθους τῶν συχοφαντιῶν ὧν πάσχουσι, βοῶσι 
πρὺς Θεὸν, διὰ τὴν ϑίαν τὴν ἀπὸ τοῦ βραχίονος xaX 
τῆς δυναστείας τῶν ἀδίχων, τῶν μὴ λογιζομένων, 
ὅτι ὁ Θεὸς xai αὐτῶν ἐστι: ποιητὴς, ὃς ἔταξε wal 
yuxzY μέτρα" διήρηξαι γὰρ εἰς τέ 
« Κρίθητι δὲ 


vigas, ὡς boss χαὶ νῦν.» 


σσαρας φυλαχάς. 
ἐναντίον αὑτοῦ, εἰ δύνασα: αὐτὸν αἱ- 


75 Job vi, 30; 7* Psal. xxxi, 1. 


tem in nubes, quam alt:e sint a t6. » 

Id est, Quanto intervallo Deus a te disjungatur, 
quantoque te sublimior sit, si non ex argumentis 
et rationibus, saltem ex iis qu: oculis cernuntur, 
disce, et cum quonam et quam excelso in judicium 
descendere conatus fueris, perpende. In celum 
autem suspicit, non qui oculos corporeos attollit, et 
celum intuetur; hac enim ratione caneset asini su- 
spiciunt : nemo qui mundum diligit, in. celum su- 
spicit, sed qui nec mundum, nee ea qux in inundo 
sunt, amat. Rursus, nubes non adeo sublimes sunt 
eta nobis remot:e, quin si Moysis vitam et conver- 
sationem qua Deo placuit, meamque tenuitatem οἱ 
humilitatem contemplatus fuero, nubem hanc su- 
blimiorem et remotiorem ἃ me visurus sim : si. ad 
Jesum filium Nave, et ad prophetarum vitas deve- 
nero, illorumque res gestas diligenter examinavero, 
quod seriptum est tunc adimplebo, et nubes quanto 
me sublimiores sint, addiscam. 

Vens. 6-8. « Si peccasti, quid ages? Quod si et 
multa inique egisti, quid potes facere? Quoniam 
igitur justus es, quid dabis ei, aut quid. de manu 
tua accipiet? Viro simili tui impietas tua, et lilio 
hominis justitia tua. » 

Olympiodori et Origenis. Id est, Neque peccando 
injuria eum affeceris, neque justitiam exercendo 
ipsi proderis : sive enim peccator, sive justus exsti - 
teris, quod. damnum vellucrum inde reportabit ? 
Hominem enim, ejusdem natura participein, injuria 
ledere, vel beneficio allicere quis potest, horum 
autem neutrum in Deum cadit : ne igitur justitia tua 
te inflet. Quoniam enim Jobus dixerat : Si. peccavi, 
quid tibi possum facere 15 ἢ Cur tibi hoc excidit? in- 
quit Elius. Num tanquam injuriam passus, aut damno 
affectus, Deus peccantem te respicit? An nosti, 
inquit, si peccaveris, quid tibi faciendum sit ut pec- 
catum diluatur? si verbis deliquisti, verbis saniori- 
bus, et si operibus olffendisti, factis egregiis teipsum 
curans, tibi medere : si vero iniquitates multe et 
incurabiles fuerint, propter delicta immedicabilia, 
qua ipsi curare non possumus, de celis descendit 
Jesus Christus ut insanabilia sanarentur, illudque 
effectum. sortiretur : Beati quorum remiss sunl 
iniquitates *?. 

Vgns. 9, 10. « A. multitudine calumniis 
vociferabuntur, elamabunt a. brachio multorum. Et 
non dixit : Ubi est Deus qui fecit me, qui distribuit 
custodias nocturnas ? » 

Homines, inquit, qui calumniis onerantur, pro- 
pter violentiam quie a brachio et injustorum poten - 
lia proficiscitur, qui Deum ipsorum ereatorem non 
censent, calumniarum muititudine oppressi, ad Deum 
clamorem tollunt, qui nocti terminos et mensuras 
constituit ; in quatuor enim vigilias distributa est. 

Vrns. 14. « Judicare autem coram eo , si potes 
colaudare eum, siculi est et nunc. ^ 


appetiti 


31] 

Olymp. εἰ Chrysost. Dei, iuquit, 
animo tecum repula, an laudum ejus preconium 
intellectus tuus capere possit, Quid igitur est. quod 
cum tanto ac tali in. judicium descendere. volueris, 
cum pro dignitate laudes ejus eelebrare nou possis ? 
neque hoc quidem pro suppliciis qu:e nunc pateris. 
5i enim, judicibus constitutis, pro tribunali ageret, 
ebeausa sux firmamenta in medium proponeret, non 
laudibus eum efferre, non meritis honoribus, pro 
iis quze nunc tibi evenerunt, eum | injuria et. sup- 
plicio Le affectum esse existimas, prosequi valeres ; 
Deum posse 
:dn dis autem quie nobis contin- 


enim pro non laudare, 


magnum non est 


dignitale 


gunt, non posse illum qui cum eo judicio contendere 
voluerit, dignis laudibus eum celebrare, magnum est. 

Vrns. 15. « Quia non est visitans iram suam, ne- 
que cognovit deiictum aliquod vehementer. » 

Vel hoc inquit : Quod. ideirco Deus judicio no- 
biseum contendens, pro meritis laudari non possit, 
quia iram suam non perpendit, ut peccatis nostris 
eam emeliatur, neque singulas iniquitates nostras 
aceurate observat. Vel de Jobo dieit, quod neque 
"üivinz ire magnitudinem, neque delictorum nostro- 
rum multitudinem animo secum reputaret : si enim 
hc intelligeret, Deum pariter cognosceret non om- 
nem suam iram in nos peccatores effundere. 


Vgns. 16. € Et Job vane aperit os suum, iu igio- 
rautia verba aggravat. » a 

Symmachus vero : Sicut stultus, sermones graves 
facit. Jobus, inquit, Dei majestatem, et longanimi- 
tatem, ac. judicia incomprehensibilia nequaquam 
animadvertens, nec quod pro merito Deum laudibus 
celebrare homo non possit, nedum in judicium 
cum eo descendere, acerba et indecora verba 
profert. 

CAP. XXX VI. 
Protheoria. 

De justitia Dei, qu:e unicuique pro merito suo re- 
pendit, et de potestate eximia, ae prudentia incom- 
prehensibili, Elius hoe loco disserit. Ex iis aulem 
qui in aere generantur, procellis et tonitruis, ex 
feris eliam animalibus et jumentis, orationi sux 
scilicet. qu:edam 
ex lis diurno tempore operibus vacent, noctu vero 
quielem capiant ; 


fidem | conciliat, quemadmodum 


alia. vero, ne homines infestent, 
diem jn quo quiescant sortita sint, nociu autem 
victum quzritantia, hue illuc palabunda oberrent : 
quod aquis etiam interdum ad hominum disciplinam 
et correctionem, utatur 
Deus; quod ex tenebris lucem, rursusque ex lucis 
recessu noctem efhiciat 


interdum beneficii loco 
τ οἱ quod sapientia. ejus in- 
comprehensibilis sit. De qua eum magnifice verba 
fecisset, ne Justus quidquam amplius rezereret 
silentio incomprehen 


, sed 
sibilibus Dei judiciis cederet ; 
Deum timendum esse, oratioms sue clausulam fa- 
cit. Cum igitur Elius de divina sapientia et magni- 
licentia admirabililer, 


et precipue sub finem, dis- 


, Jobus quidem nihil contra locutus est, 


sepruisstl 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 
excellentiam A 


'OdAvuaxiwo8cpov xai Χρυσοστόμου. ᾿Αναλόγισαι, 
φησὶ, τοῦ Θεοῦ τὴν ἀξίαν, εἰ χωρῆσοι τὸν ὕμνον ὁ 
λογισμός. Τί οὖν «p χαὶ τηλιχοῦτον ἐθέ- 
tg χριθῆναι, ὅπουγε μηδὲ πρὺς ἀξίαν αὐτὸν ὑμνο- 
ογῆσαι οἷός τε εἴ ; xai ταῦτα, ἐφ᾽ οἷς νῦν σε τίμω- 


3 τοσοῦτον 
λε 
λο 
ρεῖται, Εἰ γὰρ διχαστήριον, φησὶν, ἐχάθισε, xai τὰ 
διχαιώματα προέθηχεν, οὐχ ἂν αὐτὸν ἐπήνεσας, οὐχ 
ἂν αὐτὸν ἐδόξασας χατ᾽ ἀξίαν ἐπὶ τοῖς εἰς σὲ γεγενη- 
vnuévot; νῦν, ὅτε νομίζεις ἀδιχεῖσθα: xai χολάξε- 
σθαι" τὸ μὲν γὰρ μὴ δύνααθα!: xaz' ἀξίαν τὸν Θεὸν 
ὑμνεῖν, οὐδὲν μέγα" τὸ δὲ μέλλοντα χρίνεσθα! πρὸς 


αὐτὸν, ἐν τοῖς πρὸς ἡμᾶς, μὴ δύνασθαι χατ᾽ ἀξίαν 


αὐτὸν ὑμνεῖν, τοῦτο μέγα. 


ἔστιν ἐπισχεπτόμενος ὀργὴν αὐτοῦ, 


χαὶ 


«Oz: οὐχ 
οὐχ ἔγνω παράπτωμά τ! σφόδρα.» 


"Ἤτο: τοῦτό φησιν" 
πρὸς ἡμᾶς ὁ Θεὸς 


Ὅτι διὰ τοῦτο χαὶ χρινόμενος 
οὐ δύναται xav ἀξίαν ὑμνηθήναιν 
“ἣν Sgen ὀργὴν, ὥστε μὲ- 
spa πλημμελήματα, 
ἀνομίας ἡμῶν. Ἢ 
τιν ἐπιλογιζόμενος τὶ 


μέγεθος τῆς θείας προς ,.99 


S 
E 
Uva 
ὸ 


πέρων παραπτωμάτων᾽ εἰ Y 
ἡμᾶς ἁμαρτάνοντας. 

«Καὶ Ἰὼθ ματαίως ἀνοΐγε! τὸ στόμα αὐτοῦ, EV 
ἀγνωσίχ ῥήματα βαρύνει. » 

γ Ὁ δὲ Σύμμαχος" Ὥς ἀγόητος, Aóyovc βωρεῖς 
ἐποιήσατο. Μὴ κατανοῶν, φησὶν, ὁ 6 τὴν τοῦ 


Θεοῦ μεγαλειότητα, καὶ τὴν μαχροθυμίαν, χαὶ τὰ. 


ἀχατάληπτα αὑτοῦ χρίματα, xa ὅτ: ἄνθριυπος οὐδὲ 
πρὸς ἀξίαν αἰνέσαι τὸν Θεὸν δύναται, μήτοιγε γὰρ 
χριθῆναι πρὸς αὐτὸν, βαρέα xa ἀπρεπῆ φθέγγεται 
ῥήματα. 

ΚΕΦΑΛ. AG. 

Προθεωρία. 

᾿Ενταῦθα περὶ διχαιοσύνης Θεοῦ διδάσχει ὁ ᾿Ελιοὺς, 

τὸ xav ἀξίαν ἐχάστῳ ἀπονεμούσης, καὶ περὶ δυνά- 
μεως μεγαλοπρεποῦς, χαὶ σοφίας ἀχαταλήπτου. Συν- 
ίστησι δὲ τὸν λόγον Ex τῶν περὶ τὸν ἀέρα γινομένων 
βροντῶν, τῶν θηρίων χαὶ xvn- 
νῶν: πῶς τὰ μὲν μεθ᾽ ἡμέραν ἐργάζεται, τὴν δὲ νύ- 
χτα εἰς ἀνάπαυτιν ἔχει, τὰ ὃὲ τὴν μὲν ἡμέραν εἰς τὸ 


χειμώνων τε χαὶ χαὶ 


ἡσυχάζειν ἀπεχληρώσαντο, ἵνα. μὴ τοῖ: ἀνθρώποις 


ἐπτιτρέχωτι, τὴν δὲ νύχτα περινοστοῦντα ζητοῦσι τρο- 
ποτὲ PIE εἰς ἀνθρώ- 


qfv* xaX ὅτι τοῖς ὕδασιν ὁ θεὸς 


πων παιδείαν, ποτὲ δὲ ν χρῆται" χαὶ 


ὅτι ἐκ μὲν σχότους φῶς, ἐχ δὲ τῆς τοῦ C φωτὸς ἄναχω- 
ρέσεως νύχτα ἐργάζεται" χαὶ ὅτι ἀχατάληπτός ἐστιν 


ἡ τοῦ Θεοῦ σοφία. Μεγαλοπρεπῶς δὲ περὶ ταύτης δι: 


ἔνει 


τὸν λόγον εἰς τὸ δεῖν φοδεῖσθαι 


᾿θὼν, συμπερ 
τὸν Θεὸν, ἵνα μὴ : 
τῇ σιωπῇ παραχωρήσῃ τοῖς ἀχαταλήπτοις τοῦ Θεοῦ 


κἐτιὶ μηδὲν ὀντείπῃ ὁ δίκαιος, ἀλλὰ 


χρίμασι. Θαυμασίως οὖν τοῦ Ἑλιοὺς, μάλιστα πρὸς 


τῷ πέλει, περὶ τῆς τοῦ Θεοῦ σοφίας τε καὶ υεγαλο- 


γγησχμένηυ, 0 μὲν Ἰὼ οὐδὲν ἀντεῖπε" 


. ESSET. M: 
τοιοῦτοι: αὐτὸν γξγονξ ^f. 


i 


373 IN BEATUM JOB. 314 


EISCPEZA MEET — CMS ΕΣ i 
ote, ὡς ἐφεξῆς ἔστιν ix τῆς θείας ῥήσεως χατσμα- A Deus vero caleulo suo sermones ejus approbavit; 


θεῖν. 


« Προσθεὶς δὲ ἔτι ᾿Ελιοὺς, λέγει" M 
ὅτι, ἵνα διδάξω σε, ἕτι γὰρ ἐν ἐμοί ἐσ 


a 
E 
fn- 

dn 
f 
£e 
MC. 
a 

1 


λαθὼν τὴν ἐπιστήμην μου μαχράν.» 


Ἐπειδήπερ ἔτι περὶ Θεοῦ λέγειν ἔχω, χαὶ βούλο- 
μαι, μαχρότερον ἀνχαλαθὼν τὸν λόγον, μετ᾽ ἐπιστή- 
pns καὶ γνώσεως διεξελθεῖν, ἔχδεξαι μαθεῖν zai τὰ 
νῦν ὑπ᾽ ἐμοῦ ῥηθησόμενα. 

«"Epyotg δέ μου δίκαια ἐρῶ ἐπ᾽ ἀληθείας, χαὶ οὐχ 
ἄδιχα ῥήματα ἀδίχως συνιεῖς. » 


* Τὴν διχαιολογίαν μου, φησὶν, ἣν νῦν ἐρῶ,, τοῖς 
τοῦ Θεοῦ ἔργοις πιστοῦμα:, δεικνὺς ὡς ἃ γινώσχω, 
μετὰ ἀληθείας συνίημι, καὶ οὐχ ἄδιχόν τι νοήσας, 
ἄδικον φθέγγομα!. Τουτέστι, Τὰ ἐπὶ τῶν ἔργων αὖ- 
τῶν ἐχθαίνοντα, δίχαια λέγω " οὐχὶ ΠΣ ταῦτά 
ἔστι, οὐδὲ λόγοι. ᾿Αλλὰ φύλαξαι μὴ πράξῃς ἄδικα, 
ἔστωσαν δὲ ἅμωμοι γνώσεις μετὰ σοῦ" ὡς νῦν ἀδί- 
χως νοεῖς. Οὐχ εἶπεν, ὅτε "ἔπραξας ἀδίχως ἀλλ᾽, ὅτι 
Ἐνόεις ἀδίχως. Πλὴν ἄχουέ μου, ὅτι ὄντως ἀψευδεῖς 
xai οὐχ &Otxot oi λόγοι μου. 


«Γίνωσχε δὲ ὅτι ὁ Κύριος οὐ μὴ ἀποποιήσηται 
τὸν ἄχαχον " δυνατὸς ἰσχύϊ χαρδίας ἀσεδῆ οὐ μὴ ζωο- 
ποιήσῃ, χαὶ χρίμα πτωχῶν δώσῃ. » 


v E ΤΑΝ Mee 
Ισθι τοιγαρυῦν, ὡς οὐδέποτε Θεὸς ἔξω τῆς οἰχείας C 


ἐπισχοπῆς τὸν ἀχαχίᾳ συζῶντα χαταλιμπάνει, οὐδ᾽ 
ἀπαλλοτριοῦται, χἂν ἐν συμφοραῖς δόξῃ ποτὲ χατα- 
λιμπάνειν αὐτὸν πρὸς τὸ λυσιτελοῦν xoláloy 0i ὁ 
δυνατὸς τοὺς ἀσεθεῖς χατὰ τὰ δίχαια ἑαυτοῦ χρί- 
ματα, τοῖς πένησιν ἀδιχουμένοις ἐπαμύνει. 


ΔΑΣΎ ci e NL 
« Οὐχ ἀφελεῖ ἀπὸ διχαίου ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ " 
[Ὀφθαλμοὶ γὰρ Κυρίου ἐπὶ δικαίους] xaX μετ - 
9 I a 
σιλέων εἰς θρόνον, xai χαθιεΐ αὐτοὺς εἰς vixog , καὶ 
ὑψωθήσονται. » 
Desde φησὶν, ἔσθοτε τοσαύτης ἀξιοῖ xax 
“ D σεῖς ^ aj * , 
aed ἀνθρώποις τιμῆς ὁ Θεὸς, ὡς καὶ συγχαθίξειν 


αὐτοὺς βασιλεῦσι, χαὶ εἰς τέλος ὑψοῦν τροπαιοφο- 


Ξπεδη μένοι ἐν χειροπέδαις, συσχεθήσον- 
και £y σχοινίοις πενίας xal ἀναγγελεῖ αὐτοῖς τὰ 
ἔργα αὐτῶν, καὶ τὰ παραπτώματα αὐτῶν, ὅτι ἰσχύ- 
σουσιν.» : 
uo cS squid : a 
Ὁ δὲ Σύμμαχος" ὅτι κατεδυνάστευον. Κηδό- 
μενος, φησὶ, χαὶ τῶν ἀδίχων ὁ Θεὸς, δεσμοῖς αὐτοὺς 
3 RUP » UL UR 1 ἢ s 13 
xai πενί πιέζει, ὡς ἂν εἰς cuyais0noiww ἐλθόντες 
πῶν ἡμαρτημένων, ἀποστρέψωσιν ix τῆς ἀδιχίας 
xai τῆς χαταδυναστείας. 


ἐπα M : : 
«᾿Αλλὰ τοῦ διχαίου εἰσαχούσετα!. » 


Τοῦτο τῷ τέ ipn: υνῆπτ ἵνα ἢ 
: τῷ ἀνωτέρω εἰρημένῳ συνῆπτα:, ἵνα d$ 
οὕτως" Οὐκ ἀφειλεῖ ἀπὸ δικαίου ἐσθαϊμοὺς «o- 
τοῦ, τὴν ἐποπτιχὴν xai προνοητιχὴν αὐτοῦ δύνα- 
μιν, dAA" εἰσακούσεται αὐτοῦ. 


*9 Psal, xxxii, 16. 


quod ex divinis ejus verbis qux postea. sequuntur, 
intelligere licet. 

VEns. 1-5. « Adjiciens autem adhuc Elius, ait : 
Sustine me pusillum adhuc, ut te doceam (adhuc 
enim est in me sermo), suscipiens scientiam meam 
de longe. » 

Quandoquidem de Deo quidam adhue dicenda 
habeo, altiusque repelito sermone, cum scientia el 
intelligentia disserere mihi propositum est; qua a 
me nune dicentur, animo benigno accipe, 

Vens. 4. « Operibus autem meis quie justa sunt 
loquar in veritate, et non injusta verba injuste in- 
telliges. » 

Ostendens, inquit, quod ea quie cognosco, vere 
intelligam, nec quidquam injustum vel mente con- 
cipiam, vel voce exprimam; cause meie defensio- 
nem, quam nunc in medium allaturus sum, Dei 
operibus stabilio. Id est, Justa ea esse assero, qua* 
effectu. comprobantur ; nuda verba et sermones 
inanes hzc non sunt. Verum cave ne iniqua ope- 
reris, et qu:e nosti culpa careant; ul enim nunc se 
res habet, injuste cogitas. Non dixit ; Iniqua ope- 
ratus es, sed, Injusta cogitasti. Verum aurein inihi 
accommoda, quia revera sermones mei neque falsi, 
neque injusti sunt. 

Vrns. 5, 6. « Cognosce autem quia Dominus non 
abjiciet innocentem ; lortis robore cordis non vivi- 
ficabit impium, et judicium pauperum dabit. » 

Scito igitur Ueum nunquam presidio suo et 
providentia destitutum relinquere, neque repudiare 
hominem qui innocentem vitam agiL, licet propter 
ejus emolumentum in calamitatibus eum deserere 
interdum videatur; pauperum vero vindicem esse 
eum qui potestale pollet, cum secundum justa sua 
judicia de impiis supplicium sumit. 

Vrns, 7. « Non auferet a justo oculos suos : [Oculi 
enim Domini super justos 9] et cum regibus in 
solio, et sedere eos faciet in victoria, et exalta- 
buntur. » 

Justos, inquit, interdum tanto honore inter homi- 
nes dignatur Deus, ul cum regibus in solio eos col- 
locet, et tandem trop:is decoratos exaltet. 


Vrns. 8, 9. « Et qui compediti sunt. in compedi- 
bus, capientur in funibus paupertatis : et annun- 
tiabit eis opera eorum, et delicta eorum, quoniam 
valebunt. » 

Symmachus autem : Quoniam tyrannidem. exerce- 
bant, Deus, inquit, qui injustorum etiam curari 
gerit, vinculis eos et paupertate constringit, ut 
agnitis suis peccatis, ab injustitia et Lyrannide ani- 
mos avertant, 

Vens. 40. « Sed justum exaudiet.» 

Hoe eum eo quod supra dictum est conjungitur, 
ut sensus sit : Non auferet « justo. oculos suos, po- 
tenlam, scilicet, inspectricem. et. gubernatricem, 
sed illiim exaudiet. 


^4-r 


dio OLYMPIODORI ALEXANDRINE 316 
* Et dixit, Quia convertentur ab iniquitate. A « Καὶ eizev,Gzt E ραφήσονται ἐξ ἀδικίας. Ἐὰν 
| Vrns. 11.7 Si audierint. et servierint, complebunt ἀχούσωτι, xai δουλεύσωτι, συντελέσουσι τὰς ἡμέρας 


dies suos in bonis, et annos suos in decoribus. » 


Divinam disciplinam, quie ex operibus vim con- 
vertendi in se habet, instar admonitionis cujusdam 
auribus perceptze, eos qui erudiuntur, sensu quodam 
afficere, auctor est. Si igitur, inquit, postquam au- 
dierint, Deo inservierint, in felicitate et. bonorum 
allluentia vitam transigent, el. cum eloria ad sene- 
ctutem pervenient. 

Vrns. 12. facit salvos, eo 
quod noluerunt scire Dominum, et quod. cum mo- 
nerentur, inobedientes erant. » 

Deus autem impiis salutem non probet, non 
quod ille exitii illorum causa sit, sed quod ipsi 
sibi ipsis auctores exsistant, qui neque ingenita et 
naturali ratione Deum cognoscere, neque disciplinae 
ejus, qux? convertendi vi przdita est, et commone- 
factioni obtemperare voluerunt. 

Vrns. 15. « Et hypoerite corde ordinabunt furo- 
rem. » 

Qui corde, inquit, hypocrit:e sunt, et sola pietatis 
specie amieiuntur, ipsi sibi ipsis iram divinam re- 
condunt et thesaurizant. 

Non clamabunt, quia ligavit eos. » 

Non vultum ad Deum attollunt, tanquam 
possit calamitati mederi, neque clamore eum invo- 
cant, quia vinculis eos constrinxit, 
minus solus ille ab iis liberare valeat. 

Vens. 14, 15. « Moriatur ergo in juventute anima 
eorum, et vita eorum vulnerata ab angelis, eo quod 
iribulaverunt infirmum et invalidum. » 

Propterea, inquit, vulnerati ab angelis lethalibus, 
mortem immatuüram oppetunt : afflictiones autem 
et iniquitates quas contra imbecilliores operati sunt, 
causari et occasionem probent. 


« impios vero non 


qui 


cum nihilo- 


* Judicium vero mansuetorum exponet. » 

Mansuetortm antem judicium ct vindictam de- 
finiet Deus; hoe enim valet illud, 
108. autem intelligere potes, 
phertste justi sunt, vel qui injuria sunt Lvsi, et 
propter imbecillitatem silentium agunt. 

Vrns. 46. « Et superdecepit te ore inimiei. » 


exponet. Mansuc- 


vel eos qui arbitrii sui 


Cum illud interjecisset : Judicium vero mansueto- 
tànquam hypocritis in os diceret, 
euhijungit, quod liypoerita non solum ob causas prze- 


tas p«enas huat, sed insuper, id est, przeter haee, 


rim erponet, 


quandoquidem inimico suo ore mansuetaum dece- 
perat. 
« Abvssus, effusio sub ea; et descendit, mensa 


tua. plena pinguedine. » 

Posthzee, inquit, hypocri&e abyssus. reservatur, 
tbi 
vero mensa plena pinguedine concedetur. Fortasse 


ub ea effusio, id. est, tenebrae exteriores; 


vero abysso et aquarum effüsioni hvpocrita compa- 


C 


αὐτῶν ἐν ἀγαθοῖς, xai τὰ ἔτη αὐτῶν iv εὐπρε- 
πείαις. » 

* Tav διὰ τῶν ἔργων ἐπιστρεπτιχὴν παιδείαν τοῦ 
Θεοῦ λέγει, ὥσπερ τινὰ νουθεσίαν ἀχου σὴν. εἰς 
συναίσθησιν ἄγειν τοὺς παιδευομένους. Ἐὰν οὖν, φη- 
σὶν, ἀχούσαντες δουλεύσωσ! Oz, ἐν εὐπραγίᾳ χαὶ 
ἀγαθῶν ἀφθονίᾳ βιωτεύσουσ!, χαὶ με 
βίον παλαιὥσουσιν. 


τ᾿ εὐδοξίας τὸν 


δὲ οὐ διασώζει, παρὰ τὸ μὴ βούλεσθαι 


«᾿Ασεθεῖ. t$ 
εἰδέναι τὸν Κύριον, xai διότι νουθετούμενοι 


αὐτοὺς 
ἀνήχοοι ἦσαν.» 

Τοὺς δὲ ἀσεῦεῖς, φησὶν, οὐ διασώζει Ozbz, οὐκ 
αὐτὸς αὐτοῖς τῆς ἀπωλείας γινόμενος αἴτιος, ἀλλ᾽ 
αὐτοὶ ἑαυτοῖς, μὴἦτε τῷ ἐμφύτῳ zai φυσιχῷ λόγῳ 
τὸν Θεὸν ἐπιγνῶναι θελήσαντες, μήτε τῇ ἐπιστρε- 
πτικῇ παιδείᾳ xa νουθεσίᾳ, χατήχοοι Θεοῦ γενέσθα: 
βουληθέντες. 

« Καὶ ὑποχριταὶ χαρὸ 


δίᾳ τάξουσι θυμόν. » 

Οἱ 0 τῇ χαρδίᾳ ὑποχριταὶ, φησὶν, οἱ σχῆμα μόνον 
εὐσεδείας περιχείμενοι, αὑτοὶ ἑαυτοῖς χατατάσσουσι 
χαὶ χαθορίζουσι ἃ τὴν θείαν ὀργήν. 

« Οὐ βοήσονται, ὅτι ἔδησεν αὑτούς. » 

* Οὐχ ἀναθλέπουσι, φησὶ, πρὸς Θεὸν, οὐδὲ βοῶσι 
mph; αὐτὸν ὡς bujapeUoy λύειν τὴν συμφορὰν, ὅτι 
αὐτὸς αὐτοὺς ἔδησε, wol αὐτὸς δύναται λύειν δη- 
λαδή. 

«᾿Αποθάνο! τοίνυν ἐν νεότητι ἡ Ψυχὴ αὑτῶν, ἡ δὲ 
ζωὴ αὐτῶν τιτρωσχομένη ὑπὸ ἀγγέλων, ἀνθ᾽ ὧν ἔθλι- 
ψαν ἀσθενῆ καὶ ἀδύνατον. » 
ἀποθνήσχουσιν, ὑπὸ 
ἡ δὲ αἷ- 


* Διὰ τοῦτο, φησὶ, χαὶ ἄωροι 
ὧν θανατηφόρων ἀγγέλων τιτρωσχόμενοι " 
τία, OU ἃς εἰργάσαντο θλίψεις χαὶ ἀδικίας χατὰ τῶν 
ὑποδεεστέρων. 
« Κρίμα δὲ 
Τῶν ài πρχέων 
ὁρίσει ὁ Θεός" τοῦτο γὰρ τὸ ἐχθήσει. Πραεῖς δὲ, ἣ 
ποὺς χατὰ προαίρεσιν διχαίους νοήσεις, ἣ χαὶ ποὺς 
ἀδιχουμένους, xaX δι᾽ ἀσθένειαν ἡσυχίαν ἄγοντας. 


τὴν ἐχδίχησιν 


« Καὶ προσεπ'ηπάτησέν σε ἐχ στόματος ἐχθροῦ.» 


Seco ἧς δ 23277 ΘΠ 

D δΔιαμέσου τεθειχὼς τὸ, Κρίμα δὲ πραέω ed 
σει, ὡς πρὺς τὸ τῶν ὑποχριτῶν πρόσωπον ἐπήγα- 

ps 

γεν, ὅτι τιμωρεῖται ὁ ὑποχριτὴς, οὗ μόνον δι ἃς 
ἱτίας, ἀλλὰ πρὸς, τουτέστι, πρὸς πούτοις, 
Si τοῦτ Ὧ αὐτοῦ 

Ὧσς τὸν πρᾶον διὰ τοῦ ἐχθροῦ αὐτοῦ 


«"A6uasoz, χατάχυσις- ὑποχάτω αὐτῇ. καὶ xat ἐθη 
ζά σου πλήρης mense. , 

ῦθεν, φησὶ, τῷ μὲν ὑποχριτῇ ἄθυσσο: τετα- 
χαὶ ὑποχάτω αὐτῆς κατάχυσις, πουπέστι, 
τὸ σχότος τὸ ἐξώτερον σοὶ δὲ πλήρης πιότητος Ent- 
Ῥάχα δὲ, διὰ τὸ ὑφάλως za βα- 


μίευται, 


δηυθήσετα! τράπξζα. 


VARUE LECTIONES. 


à fc. θησαυρίζουπι. 


371 


θέως 
Norme HEC 3 ; . 
ὑποχρίσεως £7.0XtXS ty un ἐπιθουλὴν, χαχ τούτου 


βουλεύεσθα: 


f 
ναυαγεῖν ποιεῖν τοὺς αὑτῷ πιστεύοντας, ἀθύσσιν πα- 
ραβάλλεται, χαὶ τῇ χύσει τῶν ὑδάτων, ὑφ᾽ ἧς αἱ 
ὕφαλοι πέτραι χρυπτόμεναι xaY λανθάνουσαι, τοῖς 
πλέουσι φέρουσι χίνδυνον. El δὲ περὶ τῆς θαυμα- 
τουργίας τοῦ Θεοῦ διαμέσου παρεντέθειται τὸ ῥητὸν, 
Ὑποχάτω τῆς ἀθύσσου, φησὶν, οὐδέν ἐστιν ἣ χατά- 


χυσις * θαυμαστὸν δὲ ὄντως τὸ ἐπὶ χύματος ἠδρά- 


σθαι» 
ΕΣ ΤΡ ΤΣ ΔῊ , , 
« Οὐχ ὑστερήσει δὲ ἀπὸ διχαίων xplpa, θυμὸς δὲ 
sco ΡΣ EM TRE ἘΝ ἴω 
ἐπ᾿ ἀσεῤεῖς ἔσται, OU ἀσέθειαν δώρων ὧν ἐδέχοντα 
( 


ἐπ᾽ ἀδιχίαις.» 
* Té», ^ , ^ Cr ^: * t 
ὧν διχαίων, φησὶν, ἢ ἐχδίχησις οὐχ ὑστερεῖ" 
f 
πῶς γὰρ οἷς xai v παρὰ ἐφαπλοῦτα!: τράπεζα ; 
0: ἀσεθεῖς οὐχ ἔστι 
δὴ χαὶ τὸ δίχατον 
εἴλοντο χαὶ ἀδι 
χριθήσονται. 


Τοὺς 
τὴν θείαν διαδρᾷναι δίχην, ὅτι 
παρέφθειρον χρήμασι, χαὶ 


ἀσεβεῖν 
ικεῖν. ἱΚρίναντες γοῦν ἀδίχως, ὃ 


ιχαίως 


« Μή σε ἐχχλινάτω ἑχὼν ὁ νηῦς δεήσεως ἐν ἀνάγχῃ 


᾿ TS MUS É : 4 
ὄντων ἀδυνάτων, xal πάντας τοὺς χραταιοῦντας 


ἱσχύν. 1 


n PEERS . 1 
σε, τινὰ των χραταιουυτωῶν t5 


μὴτε 


τῶν δυναμένων ἐπαμύνειν, ὁ λογισμὸς 


αΥΤ ΕΣ ΜΑΣ ridi ; - Curr 
ἑκὼν τῆς εὐθείας παρατρεψάτω. ὅταν τῆς σῆς ἐπι- 
χουρίας δέωνται οἱ ἐν ἀνάγχαις ὄντες ἀδύνατοι, ἀλλ᾽ 


ἐπάμυνον χατὰ δύναμιν. 
«Μὴ ὲ 
ἄντ᾽ αὐτῶν, ἀλλὰ φύλαξα!: μὴ πράξῃς ἄτοπα - ἐπὶ 


ξελχύσῃης τὴν νύχτα 


τοῦ ἀναθῆναι λαοὺς 


κούτων γὰρ ἐξείλω € ἀπὸ πτωχείας. » 

Ὁ 
arc6nvat λαοὺς ἐπὶ τοῦ τόπου αὐτῶν. Ὃ δὲ νοῦς 
Μήτε ἰσχὺν ἀδιχήσῃς, 
νυχτὸς χαὶ χατὰ τὸ λεληθὸς τούτους μὲν τῶν 


ὃὲ Σύμμαχος "Μὴ προθυμηθῆς νυχτὸς ἐπ- 


οὗτος" τοὺς χρατοῦντας d 


ὥστε 


οἰχείων ἐχϑαλεῖν, ἀντ᾽ αὐτῶν δὲ ἑτέρους τὸν 


τόπον αὑτῶν -ἐγχαταστῆσαι. Διδάσχεν ὃξ, ὅτι τὴν 


Y 


T6 “αὶ c 61s t ᾿ 
ó UTOR XXX τὸ 0UXXUV πρὸς πᾶντας προσήκει φυ- 


ic 
) 


ὃ 


χαὶ ἀπέχεσθαι. ἀπὸ τῶν ἀτόπων, 


ἄκπτειν;, 
Σ 


ἐξαιρεῖσθαι xal προχρίνειν ταῦτα 


πτῦ») 
Ἢ τὸ, Ἑπὶ τούτων γὰρ 
ἀντὶ 


ξείλου ἀπὸ πτωχείας, 


ποῦ 4-N σοῦ τ᾿ -ρό : 2 Ü 
του, ἀπὸ τούτου τρώπηυ, τουτέστιν, ἀπὸ τοῦ 


μὴ πράττειν τὰ ἄτοπα, ἐἑξαιρεθήσῃ ἀπὸ πτωχείας, 


τῆς 


πουπέστιν, ἀπαλλαγήσῃ ἐν πενίᾳ ταλαιπω- 


οἰας. 


« Ἰδοὺ 6. ἰσχυρὸς χραταιώσει ἐν ἰσχύϊ αὐτοῦ " τίς 


γάρ ἐστι χατ᾿ αὑτὸν δυνάστης: » 
Ἀπὸ τοῦ περὶ δικαιοσύνης ἀνθρώπων λόγου εἰς 
Θεοῦ χαὶ ἐχθαΐνει 


ἰσχύος διχαιοσύνης 


λύγον " καὶ, Θεώρησον, φησὶν, ὡς ὁ ἰσχυρὸς Θεὺς 
χραταιῶς ἅπαντα xa μετὰ θεϊχῆς δυνάμεως ἐργά- 
ζετα;, χαὶ οὐχ ἔστιν ὁ τῇ αὑτοῦ δυνάμει 
λόμενος. 


παραῦθαλ - 


« Τίς δέ ἔστιν ὁ ἐτάζων αὑτοῦ τὰ ἔργα; ἣ τίς ὁ 
εἰπών - Ἔπραξεν ἄδιχα. » 
^ Οὐδεὶς, qnoi, τολμᾷ 


τάζειν τὰς τοῦ Θεοῦ 


VARLE, LECTIONE 


bic, τὴν γῆν. d jc 


IN BEATUM JOD. 


ὁ ὑποχριτὴς, καὶ τῷ σχήματι τῆς A ratur, sub qua scopuli latentes. et absconditi. navi- 


D 


D 


. χραταιοῦντας. 


318 


gantibus periculum afferre solent, quia. clandestina 
el alte jacta consilia meditetur, ac simulationis 
specie insidias tegat et obumbret, ita ut qui. fidem 
ei adhibent, naufragium faciant. Sin autem quod 
dieitur propter divini operis admirationem inter- 
seritur, Sub abysso, inquit, przeter aquarum. effu- 
sionem nihilest : super aquarum vero effusione 
terram stabiliri, admiratione non caret. 


18. « Non deficiet autem a justis judi- 
propter impietatem 


Vins. 17, 
cium, et ira super impios erit, 
munerum quz accipiebant. super iniquitatibus. » 

Justorum, inquit, vindicta et. ultio tardo pede 
non advenit; qui enim fieri potest hoc eveniat, 
quibus mensa dapsilis paratur? Impii autem. sup- 
plicium divinum effugere non. possunt, quia justi- 
Uam divitiis corruperunt, et impie ac injuste vi- 
vere delegerunt : injustum. quippe judicium feren- 
tes, justo judicio condemnabuntur. 

VEns. 19. « Non te avertat voluntaria mens ἃ 
prece infirmorum, cum in necessitate fuerint, et 
omnes qui viribus valent. » 

Cum impotentes in augustiis constituti tuam opem 
implorant, neque te, neque illorum aliquem qui 
robore prostant, id est, qui defendere οἱ ulcisei 
possunt, mens et deliberatio voluntaria à. recto ab- 
dueat, sed pro. virili illis suceurrito. 

Vgns. 90, 91. « Noli extrahere per noctem ut 
ascendant populi pro eis, sed. cura ne facias inde- 
centia ; super his enim liberasti ab inopia. » 

Symmachus vero : Ne desideres. moctu 
ascendere populos in locum corum. Sensus 
hic est : Neque eos qui viribus praediti sunt injuria 
afficito, ita ut noctu et clam insurrectionem faciens, 
hos quidem proprüs sedibus ejicias, alios vero in 
illorum locum substituas. /Equitatem autem et. ju- 
stitiam erga omnes servandam, a. pravis et absurdis 
factis abstinendum, et. paupertatem illis pr:feren- 
dam esse decet. Vel illud : Super his enim liberasti ab 
inopia, ab his moribus scilicet. et hoc ingenio; id 
est, Si absurda et scelesta patrare desieris, ex inopia 
eripicris, hoc est, ab. i:xrumna ac tribulatione. quie 
paupertatis comes est, liberaberis. 


super- 
auiem 


Vrns. 92, « Ecce. fortis. roborabit in fortitudine 
sua : quis enim est, sicul. ille, potens ? » 

Postquam de hominum justitia. verba fecisset, ad 
Dei fortitudinem et justitiam orationem. convertit ; 
ac, Vide, inquit, quemadmodum Deus fortis omnia 
fortiter et eum potentia divina operetur, neaue cum 
ejus potentia quispiam comparandus sit. 


Vrns. 25. « Et quis est qui discutiat opera ejus? 
aut quis est qui dicat : Fecit injusta? » 
Nemo, inquit, in divinam providentiam inquirere 


919 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


380 


audet, neque potest quispiam, aliquod injustum ab A οἰχονομίας, οὐδὲ δύναται εἰπεῖν, ὅτι ἄδιχόν τι παρ᾽ 


co factum esse, asserere. 

Vrns. 24. « Memento quia magna sunt opera ejus, 
quorum dominati sunt viri. » 

Animum, inquit, advertens, considera et tecum 
perpende, quod admirabilia sint creationis opera, 
licet consuetudine contemptibilia appareant ; opera, 
duquam, Dei, quibus homines ab initio profecti 
sunt : Dominentur enim, inquit, piscibus maris, et 
volatilibus celi δι. Et. Psalmista : 
sub. pedibus ejus ?*. 


Omnia subjecisti 


Vzns. 25. « Omnis homo vidit in ipso [id est, 


Omnis homo cognitionem habet de Deo], quicunque 
vulnerati sunt mortales. » 

lllud, quicunque, pro, omnes, ponitur; quia om- 
nium est vulnerari, perpessioni scilicet et corru- 
ptioni obnoxios esse. Symmachus autem cum inter- 
preteiur : Unusquisque aspiciens a longe, per vul- 
nerationem hoc loco sobrietatem et mentis excita- 
lionem ac. vigilantiam innuit, eo quod magis exci- 
wentur et attentiores reddantur, qui fodicantur et 
stimulantur. 

Vrns. 26. « Ecce fortis multus, et nesciemus. » 

Vox, multum, in. Seriptura pro numero inde- 
finito, eL qni eomprehendi non possit, usurpatur. 
Quoniam igitur divina magnitudo et fortitudo quan- 
titati subjici nequit, ideo dixit: Multus est. fortis, 
nostroque intellectu et cognitione major. 

« Numerus annorum ejus et infinitus. » 

Id est :eternus. Qu:edam autem. exemplaria. ha- 
bent, numerus viarum ; ac si diceret : Vice ejus, et 
progressus judiciorum que in nobis facit et exercet, 
investigari nequeunt. 

Vens. 27. « Numerabiles autem ei stillze pluviz.» 

Dei notitiam nihil fugit, quin et pluviatilium stil- 
larum numerum accurate novit, 

* Et effundentür ad pluviam in nube. » 

Moc loco. Dei scientiam simul et providentiam 
predieat, quod pluviam non immoderate, sed modo 
quodam certo ac measura e nubibus effundat. 

Vrns. 28. « Fluent antiquitates. » 

Süille, inquit, ex illis profluent. : quas quidem 
aniiquitates ideo vocavit, quia ita olim et ab antiquo 
evenerit; pro quo Symmachus : 
ex there. 


Que quidem. fluent 


« Obumbraverunt autem nubes super innuinera- 
rahili homine. » 

Merito, inquit, mirabitur quispiam, si. diligenter 
secum perpenderit, quomodo aer, qui nàlura sua 
rarus est, in nubes ita condensetur, ut colum ho- 
minibus opacum reddat. 

« Horam constituit jumentis, et sciunt. cubilis 
ordinem. » 

Iforam pro mensuris aut terminis posuit; ia ul 


*! Gen, 7, 98. - ** Psal. vii, 8. 


D 


^ DE 5" - τ᾿ 
« Μνήσθητι ὅτι μεγάλα ἐστὶ αὐτοῦ τὰ ἔργα, ὧν 


Εἰς νοῦν, φησὶ, βαλλόμενος *, σχόπησον xal 
ἀναλόγισα: τὰ περὶ τὴν χτίσιν τοῦ Θεοῦ ἔργα, ὅτι 
θαυμαστὰ, κἂν ὑπὸ τῆς συνηθείας ἴσως εὐχαταφρό- 
νῆτα δοχῇ " ἔργα δέ φημι Θεοῦ, ὧν ἄρχειν ἄνθρωποι 
χαταρχὰς ἐτάγησαν - ᾿Αρχέτωσαν yàp, Φησὶ, τῶν 
ἰχθύων τῆς θαϊϊάσσης, καὶ τῶν πετειγῶν τοῦ 
οὐρανοῦ. Καὶ ὁ ψαλμῳδός: Πάντα ὑπέταξας ὑπο- 
κάτω τῶν ποδῶν αὐτοῦ. 


« Πᾶς ἄνθρωπος εἶ 


εν ἐν ἑαυτῷ [ τουτέστι, Πᾶς 
ἄνθρωπος τὴν περὶ Θεοῦ γνῶσιν ἔχει 1, ὅσοι τιτρω- 
σχόμενοΐ εἰσι βροτοί. » 

"Τὸ, ὅσοι, ἀντὶ τοῦ, πάντες " ὅτι καὶ πάντων 
τὸ τιτρώσχεσθαι, ἤγουν, τὸ παθητὸν xai φθαρτόν. 
Ὃ δὲ Σύμμαχος ἐχδοὺς, Ἕκαστος ἀποδλέπων 
μακρόθεν, ἡνίξατο ὅτι τρῶσις ἐνταῦθα ἡ vifu 
ἐλέχθη, καὶ. ἣ τοῦ νοῦ διέγερσις, ἀπὸ τοῦ τοὺς νυτ- 
τομένους μᾶλλον διεγείρεσθαι, χαὶ προσεχτιχωτέρους 


γίνεσθαι. 


« Ἰδοὺ ὁ ἰσχυρὸς πολὺς, zat οὐ γνωσόμεθα. v 

Τὸ zo.Ab, ἐπὶ τοῦ ἀορίστου, χαὶ ἀριθμῷ μὴ περι- 
λήπτου, ἡ Γραφὴ τίθησιν. Ἐπεὶ οὖν χαὶ τὸ θεῖον 
μέγεθος χαὶ ἣ ἰσχὺς πόσῳ ὑποθληθῆναι οὐ δύναται, 
διὰ τοῦτο ἔφη, óc: Πολὺς ὁ ἰσχυρὸς, xai ὑπὲρ τὴν 
γνῶσιν ἡμῶν. 

€ ᾿Αριθμὸς ἑτῶν αὐτοῦ xal ἀπέραντος. » 
ἀΐδιος. Τινὰ δὲ τῶν ἀντιγράφων, 
ἀριθμὸς ὁδῶν, ἔχει, ἵνα εἴπῃ ᾿Ανεξιχνίαστοι αἱ 
ὁδοὶ αὑτοῦ, χαὶ αἱ πορεῖαι τῶν χριμάτων ἃ ἐν ἡμῖν 


* Τουτέστιν 


ποιεῖται. 
« ᾿Αριθμηταὶ δὲ αὐτῷ σταγόνες ὑετοῦ. » 
“Τὴν τοῦ Θεοῦ γνῶσιν οὐδὲν ἐχφεύγε!;, ἀλλὰ χαὶ 
τὸν ἀριθμὸν ὑετίων σταγόνων ἐπίσταται. 


« Καὶ ἐπιχυθήσονται ὑετῷ εἰς νεφέλην. » 


" Ἐνταῦθα τὴν γνῶσίν φησι xal τὴν πρόνοιαν, χαὶ 
ἐναριθμίως 


^. - 


ὅτι οὐκ ἀμέτρως, ἀλλ᾽ διὰ τῶν νεφελῶν 
χέει τὸν ὑετόν. 

« Ῥυήσονται παλαιώβατα. » 

* Ἐχρέουσι f, φησὶν, ἐξ αὐτῶν οἱ σταλαγμοῖ" 
ταῦτα 8 γὰρ δὴ παιαιώματω εἶπε, διὰ τοῦ ἄνωθεν 
χαὶ ἐχ παλαιοῦ τοῦθ᾿ οὕτως γίνεσθαι" ἄνθ᾽ οὗ ὁ 
Σύμμαχος" "Acira ῥυήσονται ἐκ τοῦ αἰθέρος. 
€ Ἐσχίασς δὲ νέφη ἐπὶ ἀμυθήτῳ βροτῷ. » 


* ᾿Αγασθείη τις, 
605, ὅπως ὁ χαῦνος ἀὴρ οὕτω πυχνοῦται εἰς 


xaX σχιάζειν τοῖς ἀνθρώποις τὸν 


φησὶν, εἰχότως, σχοπῶν àxpt- 


οὐρανόν. 


« Ὧραν ἔθετο χτήνεσιν, οἴδασι ὃὲ χοίξης τά- 
Ey.» 


: 2 τες 2 DU ud M ν AB 
' "Opur, ἀντὶ τοῦ, μέτρα, ἣ ὄρους, ὥστε τὰ μὲ 


VARLE LECTIONES. 


Expz0s003:, Fc. 


τούτους. 


381 


ὑπουργεῖν ἀνθρώκτοις; , τὰ δὲ μὴ ὑποτάττεσθαι " χαὶ 
τὰ μὲν νυχτὺς, τὰ δὲ ἡμέρας indie οἰχονοικιχῶς, 


fM 


ἵνα τῆς x25 ἀνθρώπων ἐφόδου παύοιντο. 


« Ἐπὶ τούτοις πᾶσιν οὐχ ἐξίσ 


“ἰσταταί σοὺ ἢ διάνοια, 
οὐδὲ διαλλάσσεταί σου 1 χαρδία ἀπὸ σώματος» 
- τ * ᾿ * * - * 
Apa οὖν, φησὶν, οὐχ ἰχανὰ ταῦτα &) 


νυϊαν, χαὶ τρόπον τινὰ διαχωρίσαι Ψυχὴν ἃ 


nsa διά- 


πὸ σώμα- 
τος; πῶς xaivot λόγου ἀπεστερημένα ἀπὸ τῆς φύ- 


σεως ἔγνωσαν τὰ χτήνη τάξιν χοίτ χαὶ τάξιν 


$5 
AS — 

ἐξόδου αὑτῶν. 
διάνο!ἅ 


zy* οὐ θαυμάζει ἣ 
“Ὄντως 


Ὅρα δὲ, οὐχ εἶπ 


σου; ἀλλ᾽, Οὐκ ἐξίσταται; γὰρ 


ἔχοτασις xal φρίχη, πῶς τὰ ἄλογα τοσαύτην εὖταΞ 


ξίαν φυλάττε:" ἵνα μάθῃς ὅτι xai σὺ, οὐχ ἀπὸ 
τοῦ λόγου, ἀλλ᾽ ἀπὸ τοῦ τὸν λόγον δεδωχότος χυ- 


θερνᾷ. 


« Καὶ ἐὰν συνῇ ἀπέχτασις νεφέλης ἐσό 


αὐτοῦ.» 


va σχηνῆς 


* Θαυμάτο: δ' ἄν τ'ς 


E] 


φησὶ, χαὶ ἐὰν 


αυνῇ χαὶ γνῷ, 
πῶς μικρᾶς φανείσης" 
3j πύχνωσις ἐν 


t ὅλον τὸν οὐρανὸν 


τείνεται τῶν νεφῶν * σχηξγὴν γὰρ τὸν 
οὐρανὸν ἐχάλεσεν. 


« Ἰδοὺ δώ.» 
Οὐδὲ 


αὑτοῦ. " 


τὸν 
Σύμμαχος: Ἐχπετάζει ἐπ᾿ αὐτὸν τὸ φῶς 
τερα ὃὲ ἀντίγραφα ἀντὶ τοῦ, Ἠδὼ, τόξον, 
ἔχουσιν. ᾿Εὰν οὖν νοήσῃ ἄνθρωπος, πῶς, συναφείας 
οὔσης, αἱ ἡλιαχαὶ ἀχτῖνες εἰς τὴν τῶν νεφῶν 
ὁραίωσιν πρησθάλλουσαι, ποιοῦσ! τὸ τόξον, ὃ παρὰ 
τοῖς πυλλοῖς Ἷρις χαλεῖται, θαυμάσεται τοῦ Δη- 
μιουργοῦ τὴν σοφίαν" πῶ 
πυκνότητι 


πῶς ἐν μὲν τῇ τῶν νεφῶν 


τὴν ὠφέλιμον τοῦ ὑετοῦ τοῖς ἀνθρώποις 
χρείαν ἐργάζεται, ἐν δὲ τῇ μανότητ': 


τῶν νεφῶν προσφαίνεσθαι 


«aX ἀραιότητι 
τὸ τόξον παρασχευάζε', 


παραμυθούμενος τοὺς ἐπὶ τῆς γῆς, ὅτι οὐχέτι αὖ- 


ὑδάτων ἀνέχει τὴν ἅ:.:- 
τρον φορὰν, χατὰ τὴν οἰχείαν ἐπαγγελίαν. 

« Καὶ ῥιζώματα τῆς θαλάσση 
αὐτοῖς χρινεῖ λαούς. » 


ποὺς χαταχλύσει, ἀλλὰ τῶν 


ne ἐχάλυψεν * &v γὰρ 


* Ἢ τοῦτο λέγει, ὅτι τὸ τόξον χαὶ μέχρι θαλάσσης 
διήχει" 3, ὅτ' ὁ Θεὸς τὰς ῥίζας τῆς θαλάσσης. ἐχά- 
λυῴεν * οὐδεὶ EM vteode τίνος Pus ie 1j 


ἀνθρώπους 
3| χαλάζης, 


NM 


2 Qus.» 


ὶ ἐνετείλατο περὶ αὐτῇ ἀπαντῶντι. » 


«Κα 


* '0 àk 


ς ἐν 
ΕΣ Καὶ ἐπιτάξει αὑτῷ ὥστε 


IN BEATUM JOB. 


A 


b 


382 


quadam animalia hominibus inserviant, alia. vero 
minime obtemperent;. et. illa quidem noctu, hzc 
vero interdiu divina dispensatione quielem capiant, 
et ab hominum infestatione cessent. 

(In his omnibus non obstupescit animus tuus, 
nec mutatur cor tuum a corpore ? » 

Au non hzc igitur, inquit, mentem percellcre, et 
animum a corpore ratione quadawi divellere. sufli- 
ciunt? quomodo scilicet 
ordinem cubilis, el egressionis trenipus, natura ma- 
gista, intelligant. Observa autem quod non dixerit : 
An non ob- 


animalia ratione. carentia, 


An non animus tuus admiratur? sed : 
stipescit? Animalia enim rationis expertia, tantum 
et tam decorum ordinem servare, stuporem | revera 
et horrorem parit, ut tu, non ratione, se ab eo qui 
rationem largitus est, gubernari te intelligas. 

Vins. 2). « Etsi constiterit extensio nubis :equa- 
litatem tabernaculi ejus. » 

Mirari etiam, inquit, quis potest, 
cognitione pr:ditus fuerit, quomodo para nube- 
cula exorta, nubium condeusatio extendatur, et τὸ - 
tam. ecli faciem operiat ; celum enim tabernaculum 


si intellectu et 


vocavit. 

Vyns. 50. « Ecce extendet super eum Edo. » 

Symmachus vero : Expandit super eum ΠΣ 
suum. Alia autem exemplaria, pro Edo, arcum ha- 
bent. Si igitur homo consideraverit, quemadmodum, 
nubium collectione. facta, tenuiores inter 
riendo, radii solares arcum efficiant (qui vulgo Iris 
appellatur), Opifieis sapientiam admirabitur, qui in 
nubium eondensatione. commodum: et. fructuosum 
pluvize usum hominibus operatur, in laxitate autem 
et raritate earum, ad solatium incolarum terrze, facit 
uL areus appareat, quia non amplius diluvio eos 
inundaturus est, sed. juxta promissum suum, im- 
moderatum aquarum impetum et vii cohibet. 


eas fe 


« Et radices maris eontexit :[Vrns. 31]in eis enim 
judicabit populos. » 

Vel hoc dicit, quod areus ad mare pertingat; 
vel, quod Deus radices et fundamenta maris occul- 
laverit; nemo enim est qui novit. quo fulcimento 
mare sustineatur. His autem rebus Deus hominibus 
supplicia irrogat, cum mare forte, aut grandinem, 
aut simile quidpiam terris immitlat. 

« Dabit escam valido. » 

Symmachus autem reddidit : Prebebit escam co- 
piosam ; id est, Imbrium beneficium et utilitas fru- 
gum abundantiam parit. 

Vrns. 52.. « In manibus contexit lumen. » 

Sua, inquit, potestate, et efficacia, lucis splen- 
dorem abscondit ; lux enim in nullo loco occultatur, 
neque prorsus eam abscondere quispiam potest. 


«€ Et mandavit de ea in oceurrenti. » 


Symmaehus : Et precipiet ei ut eccurrat. Lucem, 


VARUE LECTIONES . 


inquit, occullans, et noctem efliciens, precipit ei A ἀπαντῆσαι, 


ut obviam occurrat; ae si diceret, Nox et dies illius 
nutu ac voluntate sibi invicem. succedunt. lllud 
isitur, de ea, de die, et in occurrenti, de sole in- 
lellexit. 


Vens. 55. « Annuntiahit de eo amicum suum. » 

j Symmachus : Annuntiabit de hoc sodali suo? id 

Ὁ est, Num de ejus creatione cum aliquo consilium 
init aut communicat? ut verba per interrogationem 
legantur. Possunt vero etiam aliter intelligi, quod 
Deus seilicet harum. rerum cognitionem amicis 
impertiatur. 

* Dominus, possessio, et de injustitia. » 

Alia exemplaria habent : Domini possessio ; Sym- 
machus autem transtulit, zelum pro injustitia. Sen- 
sus autem hic est : Num Deus. de possessione sua, 
et quemadmodam ad zelum ac indignationem com- 
molus, injustos puniat, cum | sodali aliquo consilia 
communicat? Vel sie : Deus amicis suis annuntia- 
bil, ut ejus sapientiam, non autem que injusta 
sunt, possideant. 

CAP. XXXVII. 

Vrns. 1. «€ Et ab hae turbatum est cor meum. » 

Ex hac, inquit, contemplatione, cum mens mea 
in Dei incomprehensibilem sapientiam aciem in- 
iendere non posset, turbata. est, et pre admira- 
Lione propemodum gestiens et exsiliens, de sta- 
tione sua decidit. Divinus Paulus cum huic. simile 


383 OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


n 


pateretur, vocem admiratione plenam emisit : 0 € 


profundas. divitias tum — sapientie, tum cognitionis 
Dei ** ! Symmachus vero : Et. de. iis expavescit cor 
meum. 

* Et effiuxit de loco suo.» 

Vi est, Parum abfuit. quin propriam sedem de- 
sereret. 

Vrns. 2. « Audi auditionem in ira furoris Do- 
mini ; et meditatio de ore ejus egredietur. » 

Aquila vero, et sonus. Facultatem, inquit, quae 
sonos discernit aperi, et ea quie ira Dei. hominibus 
infert, cladem. seilicet. qu:e ex grandine provenit, 
pluviarum inundationes, squalores, et frugum | exi- 
tium addiscito : Deus enim per similia vocem pro- 
pemodum emittens, de potestate sua. οἱ prudentia 
nos instruit, et metum  incutit. Pro meditatione 
igitur et. doctrina hzc nobis inserviunt, ut Deum 
qui ea operatur, timeamus. 


Viens. 9. «Subiter universum. coelum imperium 
cjus. » 

Dei, inquit, imperium etiam ad cos qui apud. in 
feros degunt, pertingit ; neque res nostrae ejus. gu- 
bernatione et providentia destituuntur. 

* Et lumen ejus subter alas terri, » 


*? Rom. xi, 55. 


381 
ἡρμήνευσε. Καλύπτων γὰρ, φησὶ, τὸ 
φῶς, χαὶ νύχτα ἐργαζόμενος, ἐντέλλεται αὐτῷ ὥστε 
ἀπαντῆσαι" ἵνα εἴπῃ, ὅτι χαὶ νὺξ χαὶ ἡμέρα τῷ 
αὑτοῦ βουλήματι ἀλλήλας διαδέχονται. Τὸ οὖν, 
περὶ αὐτῆς, τῆς ἡμέρας φησίν * ἐν ἁπαγντῶγτι δὲ, 
τῷ ἡλίῳ. 

€ ᾿Αλναγγελεῖ περὶ αὐτοῦ — (hoy αὐτοῦ. » 

᾿ Ὃ δὲ Σύμμαχος, ,. Απαγγειεῖ περὶ τούτου 
ἑταίρῳ αὑτοῦ; ἀντὶ τοῦ, Μὴ περὶ τῆς τούτου δη- 
μιουργίας μετά τινος βουλεύεται, ἣ ἀναχοινοῦται; 
ἵνα ἣ xaz' ἐρώτησιν fj ἀνάγνωσις. Δυνατὸν δὲ χαὶ 
οὕτω νοῆσα:, ὅτι τὴν περὶ τούτων γνῶσιν τοῖς φίλοις 
ὁ Θεὸς χαρίζεται. 

« Κύριος, χτῇσις, καὶ περὶ ἀδιχίας. » 

᾿Ἕτερα ἀντίγραφα, Κυρίου κτῆσις ἱ, ἔχουσι" 
Σύμμαχος δὲ, ζῆ 1ον' περὶ ἀδικίας, ἐχδέδωχεν. Ὁ 
δὲ νοῦς οὗτος" Μὴ ἀναχοινοῦται Θεὸς ἑτέρῳ 1 τινὶ 
i τῆς ἑαυτοῦ χτήσεως k, πῶς τε εἰς ζῆλον xt. 
νεῖται, χαὶ χολάζει ποὺς ἀδίχου:; Ἢ zai οὕτως" 
᾿Αναγγελεῖ ὁ Θεὸς τοῖς ἑαυτοῦ φίλοις, ὥστε χτήσα- 
σθαι αὐτοῦ τὴν σοφίαν, χαὶ μὴ τὰ ἄδιχα. 


ΚΕΦ. ΔΨ, 

« Καὶ ἀπὸ ταύτης ἐταράχθη ἡ χαρδία μου. » 

᾿Απὸ ταύτης, φησὶ, τῆς θεωρίας οὐ δυναμένη μου 
ἢ Ψυχὴ εἰς τὸ ἀχατάληπτον τῆς τοῦ Θεοῦ σοφίας 
ἑνατενίσαι, κλόνον ὑπέστη, χαὶ τῆς οἰχείας στάσεως 
παρεῤῥύη, μονονουχὶ χαὶ ἐχπηδῶσα ἀπὸ τοῦ θαύ- 
ματος. Τοιοῦτόν τι χαὶ ὁ θεσπέσιος Παῦλος πεπον- 
θὼς, θαυμαστιχὴν 1 ἀφῆχε φωνήν" Ὧ βάθος πιϊού- 
του, καὶ σοφίας, καὶ γγώσεως Θεοῦ ! Ὁ δὲ Σύμ- 
payog* Καὶ περὶ τούτων πτήσσει ἡ καρδία 
μου. 

« Καὶ ἀπεῤῥύη ἐχ τοῦ τόπου αὐτῆς. » 

* Τουτέστι, Μιχροῦ χαὶ τὴν οἰχείαν ἕδραν χατα- 
λέλοιπεν. 

€ "Axouc ἀχοὴν ἑ 
Ex στόματος αὐτοῦ ἐξελ 

* ᾿Αχύλας δὲ, καὶ φῦ 
τὴν ἀχουστιχὴν τῆς φωνῆς " δύναμιν, xal χατάμαθε 
τὰ ἐξ ὀργῆς τοῦ Θεοῦ τοῖς ἀνθρώποις ἐπιφερόμενα, 
οἷον τὰς ἀπὸ τῆς χαλάζης βλάθα:, τὰς ἑπομύρίας, 
αὐχμοὺς, τῶν χαρπῶν τὴν φθοράν * διὰ γὰρ 


σεται. » 


εὐ : 
OyyU- Διάνοιξόν σου, qnt, 


τους 


ὧν τοιούτων Θεὸς μονονουχὶ φωνὴν ἀφ:εὶς, ἐχδι- 
φόθον ἐνάγει. Μελέτη οὖν ταῦτα ἡμῖν wol 


αζόμιενον. 
« Ὑποχάτω παντὸς τοῦ οὐρανοῦ ἣ ἀρχὴ 


7 
διδαχὴ, φοθεῖσθαι παρασχευάσουσα τὸν ταῦτα χατ- 
ε 


αὖ- 
τοῦ. » 
UP τ UP MS D 
* Aufer, φησὶν, Tj τοῦ θεοῦ ἀρχὴ μέχρι: xat τῶν 
χαταχθονίων " xal οὐχ ἄναρχα, οὐδ᾽ ἀνεπισχόπητα 
τὰ x20' ἡμᾶς. 


« Καὶ τὸ φῶς αὐτοῦ ἐπὶ πτερύγων τῆς 


(ns: 


VAI LECTIONES. 


Ic. θαυμαστήν, 


eta 
m 70. ψυχῆς. 


385 IN BEATUM JOB. 386 


Τουτέστιν, ἡ πρόνοια αὐτοῦ ἄχρι xaX τῶν ἐσχάτων αὶ 


τῆς γῆς. Ἢ, Ὅτι ἅμα ἡμέρα διαυγάσει, τὰ πέρατα 

« Ὀπίσω αὐτοῦ βοήσεται φωνὴ, βροντῆσει ἐν 
φωνῇ ὕδρεως αὑτοῦ. » 

᾿Αντὶ τοῦ, ὕδρεως αὑτοῦ, ὁ ᾿Αχύλας, ὑπερφε- 
petac ἐχδέδωχε, τουτέστιν, ὑπεροχῆς, ἢ 
ἀπειλῆς. Τὸ μεγαλεῖον δὲ τοῦ Θεοῦ παραστῆσαι 
θέλων, ὥσπερ τινὶ στρατηγῷ, ἣ χαὶ βασιλεῖ, μεγά- 
λους τινὰς χαὶ φοδεροὺς ἑπομένους ἔταξΞ: τῆς βρον- 
τῆς τοὺς ἤχους. 


αὑτοῦ, 


Ὅταν οὖν, φησὶν, ἐθέλῃ Κύριος 
χελεῦσα: τοῖς ἑπομένοις αὑτῷ, εὐθὺς διὰ τῆς βροντῆς 
χαταῤῥήγνυνται φωναὶ, παραδηλοῦσαι τὴν ἀπειλὴν, 
jj τὴν ὑπερφέρειαν αὐτοῦ, Τὸ δὲ, ὀπίσω αὐτοῦ, 
ἀντὶ τοῦ, θελήσαντος αὐτοῦ" ἅμα τε γὰρ ἐθέλει, 


“ 


ἕπεται τῷ θέλειν τὸ ἔργον,χαὶ πειθαρχεῖ πάντα αὐτῷ. 


« Καὶ οὐχ ἀνταλλάξε: αὐτοὺς, ὅτι ἀχούσει φωνὴν 
αὐτοῦ. » 

" Ὁ δὲ Σύμμαχος, Καὶ οὐκ ἐξιχγιασθήσεται 
ἀκουσθέντος τοῦ ψόφου αὐτῆς, ἀντὶ τοῦ, Οὐδεὶς 
δύναται ἐξιχνιάσαι xal χαταλαδεῖν πῶς, ἣ διὰ τί 
γέγονε τῆς βροντῆς ὁ ἧχος. Κατὰ δὲ τοὺς Ἑθδομή- 
χοντα, Κελεύσαντος τοῦ Θεοῦ, οὐχ ἔστι μεταλλάξαι 
τοὺς τῆς βροντῆς ψόφους, διότι ὑπαχούουσιν αὐτῷ, 
χαὶ οὐ δύνανται ἀπειθεῖν. 

« Βροντήσει ὁ ἰσχυρὸς 
μάσια. o 

" Τουτέστιν, “ 


ἐν φωνῇ αὑτοῦ θαυ- 


Ὥσπερ τινὰ φωνὴν ἐχπέμπων, τὴν 
βροντὴν PA παρασχευάζει Θεὸς εἰς τὴν τῶν 


ἀχουόντων χατάπληξιν. Φωνὴν δὲ Θεοῦ τὴν βροντὴν 


à τὸ Ex προστάγματος αὐτοῦ γίνεσθα!. 
Ἐποίησε γὰρ μεγάλα ἃ οὐχ ἤδειμεν. » 


. 


Αντὶ τοῦ, Μεγάλα μέν ciat τὰ ἔργα τοῦ Θεοῦ, 
ποὺς δὲ λόγους αὐτῶν γνῶναι οὐ δυνάμεθα. 
« Συντάσσων χιόνι, Γΐνου ἐπὶ γῆς χαὶ χειμὼν 
ὡ D 
ὑετὸς, χαὶ χειμὼν ὑετῶν δυναστείας αὐτοῦ. » 


" Τὸ, συντάσσων, 
Ἐρεῖ γὰρ τῇ χιόνι, 


ἀντὶ. τοῦ, κπειϊεύων, εἴρηται. 
ΚΚατάδηθι ἐπὶ τὴν γῆν * χαὶ 
χαταθήσεται. Καὶ ὁ χειμὼν δὲ, χαὶ τῶν ὑετῶν ἡ 
ἐπίχυσις, ἔργον ἐστὶ τῆς αὐτοῦ δυνάμεως, ὥσπερ 
οὖν χαὶ τῆς χιόνος dj ἀποστολή. Τοῦτο σαφέστερον 
ἡρμήνευσε Σύμμαχος, εἰπὼν, Καὶ χειμὼν ὑετοῖς 
χειμάσει ὄμδρους ἰσχύος αὐτοῦ. 

" Ἐν χειρὶ παντὸς ἀνθρώπου χατασφραγίζει, ἵνα 
γνῷ πᾶς ἄνθρωπος τὴν ἑαυτοῦ ἀσθένειαν. » 

Ὁ χειμὼν, φησὶ, χατασφραγίνει, χαὶ οἰονεὶ χα- 
ταδεσμεῖ τῶν ἀνθρώπων τὰς χεῖρας, xoi τῶν ἔργων 
ἀποχωλύει. 


μεγάλα τοῦ Θεοῦ τὰ 
δημιουργήματα, δ'ὰ τοῦτο Ψψύχος xoi χαῦμα, διὰ 


Διὰ τοῦτο, φησὶ, 


τοῦτο ἀέρων ἀνωμαλία. ? Μὴ γὰρ οὐχ ἐνῆν γενέ- 
σθαι χλήσιν 9 ἀρίστην; P AX ἵνα πάντοθεν χωλύῃ 
τοῦ φρονήματος τὸ ὑπερέχον χαὶ διανιστάμενον, ἵνα 
νῷ πᾶς 


ἄνθριυπος τὴν ἑαυτοῦ ἀσθένειαν, πάντα 


Id est, Ad ultimos terr terminos | providentia 
ejus manat, Vel, Simulatque dies illuxil, extremi 
terr: anguli luce ejus collustrantur. 

Vrns. 4. « Post eum  clamabit voce, tonabit. in 
voce superbia sua, » 

Pro, superbie suc, Aquiia, celsitudinis sum, red- 
didit, idest, excellenti:e vel. comminationis. Cum 
autem divinam majestatem ob ocu!os proponere in 
animo haberet, tanquam magnos quosdam et tre- 
imendos imperatoris vel regis alicujus satellites, 
tonitrui sonos addidit, Cum igitur, inquit, stipato- 
ribus suis imperare voluerit, tonitrus fragore voces 
eduntur, quie minas ejus vel excellentiam indicant. 
Illud autem, post eum, id est, illo volente ; 
atque enim voluerit, 


simul- 
factum. voluntatis comes est, 
omniaque illi obtemperant. 


« Et non commutabit eos, quoniam audiet vocem 
ejus. » 

Symmachus vero : Et audito sono ejus non investi- 
gabitur, id est, Quomodo, et quamobrem sonus to- 
nitrus fiat, nemo investigare el comprehendere po- 
terit. Juxta vero Septuaginta seniorum interpreta- 
lionem, Imperante Deo, non licet sonos tonitrus 
immutare, quia voci ejus morem gerunt, et. impe- 
rium detrectare nequeunt. 


Vrns. b. « Tonabit fortis in voce sua mirabili- 
ter. » 

Id est, Ad terrorem auditoribus incutiendum, 
tanquam vocem quamdam ederet, facit Deus ut. to- 
net. Tonitru autem ideo Dei vocem vocavit, quia 
ejus imperio et nutu flat. 

« Fecit enim magna quie nesciebamus. » 

Id est, Magna sunt Dei opera, et. rationes eorum 
scire non possumus. 


Vrns. 6. « Priecipiens nivi: Esto super terram ; 
et tempestas pluvia, et tempestas pluviarum pote- 
statis ejus. » 

Precipiens, pro, imperans, dictum est. Nivi enim 
dicturus est; Descende in terram, et descendet. 
Tempestas autem, et pluviarum effusio, non secus 
ac nivis immissio, divin: potestatis opus est. Sym- 
machus dicendo : Et hiems pluviis roboris ejus 
imbres hiemabit, dilucidius hoc interpretatus est. 


Vins. 7. « In manu omnis hominis signat, ut sciat 
omnis homo infirmitatem suam. » 


Tempestas, inquit, seu hiems, hominum manus 
Oobsignat, et quasi vinculis constringit, nec operari 
sinit. Propterea, inquit, Dei opera eximia, propter- 
ea varia et in:zquabilis aeris constitutio Rerum 
aulem creatarum fabriea an non quam optima fieri 
potuit ? Omnino. Deus vero, ut modis omnibus 
turgidum mentis fastum et. elationem | repriieret, 
omnique homini infirmitas sua nota esset, cuncta 


VARLE LECTIONES. 


n «p. xa. P ἔσ. suppl. πάντως. 


381 
ac vite. rationem fabricatus est; ut. imbecillitatein 
propriam agnoscentes, de nobis ipsis sobrie et mo- 
deste sentire disceremus. 
Vgns. 8. « Introierunt autem. besti:? sub. tegmen, 
et quieverunt super cubile. » 
Propter aeris asperitatem in silvis cv speluncis 
fer* occultantur ; hiemis enim rigiditas progredi 
eas non sinit, sed intus se continere cogit. 


De promptuariis superveniunt 
ela spiratione 


Vuns. 9. 10. 
dolores, et ἃ summitatibus frigus, 
fortis dabit gelu. » 

Syanmnachus vero : Ab insuflatione Dei dabitur 
glacies. Sensus verborum dubius est. Vel enim. hoc 
dicit, quod dolores qui ex frigore oriuntur, ex. oe- 
culto, tanquam ex thesauro aliquo, superveniart ; 
a finibus autem et extremitatibus, secundum alios, 
turbo. et procella, invadat. Vel potius : quod ex in- 
timis recessibus, ex visceribus scilicet, dolores iis 
contingant qui frigore obriguerunt : summitales au- 
lem, extrema scilicet. corporis membra, plus reli- 
quis a frigore infestantur. Glacies vero venti flatu 
densatur; ventum enim spirationem fortis. vocavit, 
quia Dei imperio producitur. 


« Gubernat autem. aquam qualiter illi. placue- 
rit. » 

Deus, instar periti zubernatoris ad clavum se- 
dentis, prout prudenti: sux: visum est,aqua uti- 
tur. 

Vrns. id. « Et electum format nubes. » 

Pro, format, alia exemplaria habent, obstupefa- 
cit. Dicit. igitur, quod aeris convolutio et. densatio, 
nubiumque compago, hominem electum, id est, 
prudentem, mentis caligine laborare faciat, 2c ta- 
lium miraculorum metu percellat. Symmachus vero 
sic reddidit : Sed et. nubes fructui incumbet ; ita. ut 
illud, format, pro, obmbrat, dictum sit; sub nomine 
autem electi, fructus significatur. Nubes igitur fructui 
incumbet, vel ingruet, id est, superveniet, superfun- 
detur. 


« Disperget nubilum lucem ejus. » 

Vel hoc dicit, aerem nubibus plenum, lumen 
dissipare et occultare ; vel, solem jubare suo nebu- 
losi aeris tristitiam dispellere ; vel, nubes inter 
se collisas diceret, nubes 
fulgurum causas exsistere. 


]umen emittere ; ae si 
; 


Vrns. 12. « Et ipse circuitus transvertet. » 

Ipse, inquit, Deus, statuto tempore ut fiant impe- 
rans, nubes in circulo undique circumagit eL cir- 
cnmxolvit : vel, secundum Symmachuin : 
vertitur ; id. est, 


Ipse per 
circuitum Ubique presens, obit 
o:nnia et lustrat. 

* In Theebulathoth, in opera eorum, omnia quie 
mandaverit eis. » 

Symmachus 


autem : in. gubernatione cua. ut ea 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


in contrarium, corporis compagem et strüuciuram, A πρὸς τὸ ἐναντίον χατε 


388 


ἐσχεύασεν ὁ Θεὸς, xoi τὴν 


χτίσιν, xal τὴν χατασχευὴν τοῦ" σώματος, xo τὴν 
τοῦ βίου διαγωγήν" ἵνα μάθωμεν μετριάζειν, τὴν 
ἑαυτῶν ἐπιγνόντες ἀσθένειαν. 
« E τλῦὺς ὃς θηρία ὑπὸ τὴν σχέπην, ἡσύχασαν 
τοῦ ἀέρος Ψυχρότητος, ὑπὸ λόχμαις 
xai ἄντροις τὰ θηρία χαταχρύπτονται" ὁ γὰρ ἄχρος 
χειμὼν οὐχ ἐᾷ προϊέναι, ἀλλὰ συστέλλεσθαι ἀναΐ- 
χάζει. 
᾿ς CEx ταμιείων ἐπέρχονται ὀδύνα!, ἀπὸ δὲ ἀχρω- 
πνοῆς ἰσχυροῦ δώσει πάγος.» 


τηρίων Ψύχος, χοὶ ἀπ 
“Ὁ δὲ Σύμμαχος" ᾿Απὸ ἐμφυσήματος Θεοῦ δο- 
θήσεται πάγος. ᾿Αμφίδολος Tj ἔννοια.  "Hzot γὰρ 
λέγει, ὅτι αἱ ἀπὸ τοῦ Ψύχους ὀδύναι, ὡς Ex 
E τοχρύφων ἐπέρχονται" ἀπὸ δὲ 

ὧν ἄκρων ὁ συγχιϊεισμὸς, χαὶ ἣ 
τοὺς λοιποὺς, ἔπεισιν. Ἢ μᾶλλον, 
ἐνδοτάτων, ἤγουν ἀπὸ τῶν σπλάγ- 


τοῦτο 
θησαυρῶν τινων, 
τῶν περάτων χαὶ 
καταιγὶς, χατὰ 
ὅτι Ex μὲν τῶν 
χνων, ὀδύναι τοῖς χρυμωθεῖσιν ἐπιγίνονται" τὰ δὲ 
ἤγουν τὰ ἄχρα τοῦ σώματος, πλέον 


5 


ὑπὸ τοῦ ψύχους ἑνοχλοῦνται. Τὸ 


ἀχρωτήρια, 
τῶν ἄλλων μελῶν 
δὲ πάγος διὰ πνεύματος ἀνεμιαίου συνίσταται" 
πγοὴν γὰρ ἰσχυροῦ τὸ πνεῦμα ἐχάλεσεν, ἐπειδὴ 
προστάξει Θεοῦ γίνεται. 

« Οἱαχίζει δὲ τὸ ὕδωρ ὡς ἐὰν βούληται. » 


* Xpnzat δὲ τῷ ὕδατι ὡς ἂν ἐθέλῃ Θεὸς χατὰ τὴν 
ἰδίαν σοφίαν, ὥσπερ τις χυθερνητιχῆς ἐπιστήμης 
ἔμπειρος, ἐπὶ τῶν οἰάκων χαθήμενος. 

« Καὶ ἐχλεχτὸν χαταπλάσσει γεφέλη. 

Ἕτερα δὲ ἀντίγραφα ἀντὶ τοῦ, καταπιάσσει, 
καταπήλήσσει, ἔχουσι. Φησὶν οὖν, ὅτι σχοτοδινιᾷν, 
τοῖς τοιούτοις θαύμασι τὸν 
συνετὸν, παρασχενάζει ἡ 
πύχνωσις, χαὶ τῶν νεφῶν 


xai ἐχπλήττεσθαι ἐπὶ 
ἐχλεκτὸν, πουτέστι, τὸν 
τοῦ ἀέρος συστροφὴ χαὶ 
ἡ σύστασις. Ὁ δὲ Σύμμαχος οὕτως ἐχδέδωχεν, ᾿Α.1.1ὰ 
xal καρπῷ ἐπιδρίσει νεφέλη" ὥστε "^b, κατα- 
πιλάσσει, ἀντὶ ἐπισκιάζει, εἴρηται" τῷ δὲ 
ὀνόματι τοῦ ἐκιεχτοῦ, ὁ χαρπὸς δηλοῦται. ᾿᾽Επιδρί- 
ἐπελεύσε- 


ποῦ, 


σει οὖν fj νεφέλη τῷ χαρπῷ, τουτέστιν, 


ται, ἐπιχυθήσεται. 
« Διασχορπιεῖ 
*"H τοῦτο λέγει, ὅτι νεφῶν πληρούμενος ὁ ἀὴρ, 
χαὶ χρ τ "ἢ, ὅτι φῶς τὸ 
ἄμψαν, διασκεδάζει τὴν EX τῶν νεφῶν 
egeta? T], ὅτι ἀλλ 
ῥηγνύμεναι, φῶς ἀφιᾶσιν - ἵνα 58 ὅτι 
ἀστραπῶν αἴτια τὰ νέφη γίνον 
« Κοὶ αὐτὸς χυχλώματα διασ n » 
Αὐτὸς δὲ, φησὶν, ὁ Θεὸς ἐν xin πανταχοῦ τὰ 
fon Ms άγει χαὶ περιστρέφει, xazk χαιρὸν γίνε- 
α! προστάττων" T) χατὰ Σύμμαχον: Αὐτὸς xvaAn- 
» avoctaigusas τουτέστι, Πάντα ἐφοδεύει, παν- 


τὴ 
εἰ 
τ 
e 
ls] 
c 
[2 
4 


διασχορπίζε 


c 


c0 
5 
οι 
T4400 παρών. 

« Ἐν θεεθουλαθὼθ, εἰς ἔργα αὐτῶν, πάντα ὅσκ 
ἂν ἐντείλητα! αὑτοῖς. » 


Ὁ δὲ Σύμμαχος" Er τῇ κυδερτήσει αὐτοῦ εἰς 


389 


IN BEATUM 108. 


390 


τὸ ἐργάζεσθαι αὑτά" ἵνα εἴπῃ, Οἰαχίξει τὸ ὕδωρ ὡς A operentur ; ac si diceret : Aqnam gubernatione sua, 


βούλεται, ἐν τῇ χυδερνῆσει αὑτοῦ" χαὶ ταῦτα πάντα 
ἐργάζεται εἰς τὴν ἡμετέραν διοίχησιν, "Ecspa δὲ 
ἀντίγραφα οὕτως ἔχει" "Ev τοῖς κατωτάτω θεὶς 
ἔργα αὑτοῦ, τουτέστι, δι᾽ ἡμᾶς τοὺς ἐπὶ γῆς ταῦτα 
ποιῶν, 

ΝΞ docet ΠΕ 

x Ταῦτα συντέταχταὶϊ παρ᾽ αὐτοῦ ἐπὶ τῆς 
τε εἰς παιδείαν, ἐάν τε εἰς τὴν γῆν αὐτοῦ, ἐὰν εἰς 
ἔλεος εὑρήσει αὐτόν. » 

"Γίνονται, φησὶ, τὰ ἐκ τοῦ ἀέρος 
χατὰ ἐντολὰς xat πρόσταγμα Θεοῦ" 
ταῦτα ἤτοι διὰ παιδείαν ἁμαρτανόντων, Tj διὰ χαρ- 
πογονίαν τῆς γῆς, ἣ χαὶ δι᾽ ἄλλας αἰτίας ἀγνώστους 
μὲν ἡμῖν * πάντως δὲ δήπου OU ἀνθρώπων ἔλεον, εὑ- 
ρῆσει οὖν 4 τις αὐτὸν διὰ ταύτας τὰς αἰτίας ταῦτα 
ποιοῦντα. ᾿Επιθαλεὶς δὲ χαὶ ὧδε, ὅτι τὰ τοιαῦτα γί- 
νεται, ἣ διὰ παιδείαν χαὶ ἐπιστροφὴν, T, διὰ χαρποὺς 
τῆς γῆς χαὶ βλαστήματα, ἐάν περ ἣ γῆ εὕροι τὸν 
Θεὸν εἰς ἔλεον νεύοντα. 


χαὶ γίνεται 


« Ἐνωτίξζου ταῦτα, Ἰὼδ, στῇθι νουθετούμενος τ 
δύναμιν Κυρίου. » 

* Τουτέστι, Ἐγχατάθου τῇ διανοίᾳ τὰ εἰρημένα, 
χαὶ ἀναλόγισαι τοῦ Θεοῦ τὴν ἰσχὺν ὅση τίς ἐστιν. 
CONCORD * 1 
Οὕτως ᾿Αχύλας, Θεοδοτίων, Σύμμαχος - xacaróncov, 
σύνες, ἐνθυμήθητι. 

« Οἴδαμεν ὅτι ὁ Θεὸς ἔθετο ἔργα αὑτοῦ, ['O Σύμ- 
4406, ' Apa. γνώσῃ πότε ἔταξεν ὁ Θεὸς περὶ αὐτῶν ; 

: S - mep ; 
φῶς ποιήσας ἐχ oxóvoug ἐπίστατα: δὲ διάχρισιν 
νεφῶν. » 

Οἴδαμεν, φησὶν, ὅτι ὁ Θεός ἐστιν ὁ ταῦτα ἐργαζό- 
μενος, οὗ xal πρώτη φωνή " Γεγηθήτω φῶς, τὸ 
πρώην οὐχ ὃν δηλαδή" τοῦτο γάρ ἔστι τὸ, ἐκ 

D n γὰρ , 
σκότους" xai 6 τὰ νέφη διαχρίνων χαὶ διορίζων, 
ὥστε τὰ μὲν ὕειν, τὰ δὲ ψεχάζειν, τὰ δὲ νίφειν. 
Κατὰ δὲ τὸν Σύμμαχον" Μὴ συμπαρῆ: δημιουργοῦντι 


τῷ Θεῷ τὸν χόσμον ; ὅτε σχότας ἣν ἐπὶ τῶν ὑδάτων ; 
: 


[S1 


τε πάντα τὰ ἔργα αὑτοῦ, ὡς ἠθέλησε, διετάξατο ; 
ὑχοῦν παραχώρε' τῇ τοῦ Θεοῦ δυνάμει, xa τοῖς 


Θ 


ἀνεφίχτοις αὐτοῦ χρίμασι. Ταῦτα δὲ λέγει, 


πρὸς 
φόδον, ὡς οἴεται, τὸν ᾿Ιὼδ ἐνάγων, τὸν μηδέποτε 
τὸν ἁγνοποιὸν τοῦ Θεοῦ χαταλείψαντα φόθον, τὸν λέ- 


γοντα. Xeipa δὲ Κυρίου εἰ μὴ ἐδεδοίκειν. 


ut ipsi visum est , regit ; ΟἹ hiec. omnia adüministra- 
lionis nostrie et regiminis eausa operatur. Alia vero 
exemplaria sic habent : In infimis ponens opera sua, 
id est, propter nos quiin terra sumus, hic fa- 
ciens. 

Vrns. 13. « IIoc constituta sunt ab eo super ter- 
ram, sive in disciplinam, sive in terram suam, si 
in misericordia inveniet eum. » 

Dei, inquit, mandato et pracepto in terra. eve- 
niunt quie ex aere descendunt ; fiuntque hic vel 
propter peceantium castigationem, vel propter ter- 
rz? fertilitatem, et fructuum ubertatem, vel alias ob 
causas nobis quidem incognitas; omnino autem 
propter misericordiam erga. genus humanum, hice 
ab eo fieri his de causis quis inveniet. Addere auten: 
lioc loco etiam. poteris, quod propter correctionem 
et conversionem, vel propter terre germina et 
fructus, talia fiant, si modo terra ad. misericordiam 
Deum proclivem invenerit. 

Vrns. 14. « Auribus percipe hzc, Job, sta com- 
monitus virtutem Domini. » 

Id est, Qux: dicta sunt, in mente recondito, et 
quanta sit Dei potentia, tecum reputa. Aquila, 
Theodotio, Symmachus sic reddiderunt : Considera, 
intellige, cogita. 

Vrns. 15, 16. « Scimus quia posuit. Deus opera 
sua, [Symmachus, Nunquid intelliges quando Deus 
de iis constituit ? ] eum faceret lumen. de tenebris ; 
scit autem differentiam nubium. » i 

Novimus, inquit, Deum harum rerum auctorem 
et opificem esse, cujus prima voxerat : Fiat luz ** ; 
cum prius scilicet non exsisteret, (illud enim est, 
de tenebris) et qui nubes distinguat el diseriminet, 
ita ut queedam ex iis largum et copiosuni. imbrem 
effundant, quzedam gultatim  depluant, alio. vero 
in nivem convertantur. Secundum artem. Symma- 
chum : Nunquid presens aderas cum. Deus mun- 
dum fabricaret ? cum tenebrz faciem aquarum ope- 
rirent? cum opera sua omnia pro arbitratu dispone - 
ret? Divinz igitur potenti: cedito, et incomprehen- 
sibilibus ejus judiciis fasces submittito. Hiec. autem 
ideo ab eo dieta suni, ut Jobo (qui Dei timorem 


qui castum reddit, nunquam deseruerat, et qui illud protulerat : Manum autem Domini si mon for- 


midavi 95) metum, prout arbitrabatur, incuteret. 


« Ἐξαίσια δὲ πτώματα πονηρῶν " σοὺ δὲ fj στολὴ D 


θερμῇ.» 
ξῤμη- 
* Τοῦτό φησιν, ὅτι Ἔν ὀδύναις εἴ νῦν, ἀλλ᾽ ὕστερον 


ἀναπαύσῃ. Καὶ τοῦτο τῆς τοῦ Θεοῦ σοφίας, τὸ λύσιν 


τινὰ xal πέρας ἐπινοῆσαι τοῖς ἀνθρώποις i χαχοῖς, 
τὸν θάνατον. Σοῦ τοίνυν ἣ στολὴ, φησὶν, ἔτι ὑπὸ 
τοῦ σώματος ὀδυνῶν τεθέρμαται, πλὴν εἰχὸς mpos- 
δίχεσθαι xax ἀνάψυξιν. 


ς Ἡσυχάζεται δὲ ἐπὶ τῆς γῆς ἀπὸ νότου. » 


8$ Gon. 1, 9. 9 Job xxxi, 25. 


« Et ingentes lapsus malorum : iua vero stola. est 


calida. » 

Hoc est quod dicit: Doloribus et zerumnis nune 
premeris, postea vero requiem consequeris. Et hoc 
quidem divina prudentia fit, quze humanorum ma- 
lorum laxamentum quoddam ct exitum, mortem 
adinvenit. Stola igitur, inquit, tua a doioribus 
corporis adhuc calescit, verisimile autem est. ut re- 
frigeretur. 

« Quiescit vero super terram ab Austro. » 


VARLE LECTIONES. 


qg.del.ojv. T γρ. νουθετοῦ, et sie in Ms. Thecke. — fc 


ic. ἀνθοιοπίνοις. 


201 OLYMPIODORI ALEXANDRINI 
inquit, et. sedatur hiems in terrà ab 4 


Quiescit, 
Austro, id est, vento australi flante : 
glaciem et frigus dissolvit. 


cum enim na- 


tura calidus sit, 


Vrns. 18. « Firmationes cum eo in antiquitates, 
validze ut visio effusionis. » 

Pro quibus Aquila transtulit : 
lum in conversiones, valide velut aspectus su[fusionis ; 
Ipse ab antiquo ex fluxa 


Ipse firmavit ce- 


ut sensus hujusmodi sit : 
et fusili aquarum natura. firmamentum validum et 
stabile effecit. Vel si volueris : Ipse calore noti gla- 
ciem resolvit : rursusque aquarum firmationes, et 
congelationes, et quasi in erystallum | coneretiones, 
apud eum sunt ; interdum enim hoe, interdum il- 
' lud facit. Licet:autem aqua eongelata in. erystallum 
aspectus tamen ejus est sicut 
aque:x et fusilis sub- 


conglaciaverit, 
aspectus su[fusionis, id est, 
stanti;e. 

Vrns. 49. « Quare, doce me quid dicemus ei ; 
et requieseamus multa dicentes. » 

Id est, Cur h:c, inquit, facta sint, illum interro- 
gare non possumus : h:xe solumssi in potestate 
nostra esset addiscere, amplius non adderem. 

Vrns. 20. « Nunquid liber et scriba adstitit mihi, 
ut stans faciam hominem tacere ? » 
sic eum alloquimur? An 

Silentium illi imponam ? 
vices 


Num ex libro, inquit, 
homo est, ut quis dicat, 
Nonne vides creaturam omnem characterum 
ubique supplentem, et clamantem ? 


Vrns. 21, 22. « Nonne omnibus autem visibile est 
lumen? Splendidum est in antiquitatibus, sicut 
quod ab eo super nubes. Ab Aquilone nubes coloris 
aurei. » 

Nonne lux, inquit, omnium oculis objecta est? 
nonne ab annis innumerabilibus splendorem. suum 
spargit? quemadmodum nimirum ex eo quod in 
Deo fit, 
puras ac coloris aurei, 


nubibus a perspieuum est: nubes enim 
flatu Borez, imperio suo in 
sublime evehit. 

Vrns. 95. « In his magna est. gloria , [ Theodotio 
vero, In Deo magna. est gloria] et honor Omnipo- 
lentis; et. non invenimus alium similem virtuti 
ejus. » 

Ex hisce similibus, inquit, magnam a nobis lau- 
dem et gloriam Deo deferendam esse, colligere li- 
cet, pro eis quibus genus nostrum honore affecit, 
qui sapientia et. potentia. incomparabili pr:editus 
est. 


« Qui. justa judicat, non. putas exaudire eum ?» 


Cum Jobus supra dixisset : Clamabo, et nusquam 
judicium *' ; Elius hoc loco, quasi ex dieto ejus. ar- 
repta occasione, Noli putare, inquit, justum jadi- 
cem, et rerum omnium curatorem, nostra negli- 
* Job Xi. 

VARLAE 


tfo.imu)Usee. opp.) 


392 
Ἡσυχάξεται, φησὶ, xai ἠρεμεῖ ἐπὶ τῆς γῆς ὁ 
χειμὼν ἀπὸ γότου, φου τ στιν ὅτε vózog ἄ ἄνεμος 


πνέει " θερμὸς γὰρ ὧν οὗτος, διαλύε: τὸν χρυμὸν xal 
τὸ Ψύχος. 

ματα, ἰσχυραὶ 
πιχύσεως. » 

'Ay0' ὧν ᾿Αχύλας ἐχδέξωχεν, Αὐτὸς ἐστερέωσε 
τὸν obpavór εἰς τροπὰς, ἐνισχύουσαι ὡς ὅρασιο 
συγχύσεως - ὡς εἶναι τὸν νοῦν τοιοῦτον * Αὐτὸς Ex 
Ταλαιοῦ τὸ στερέωμα χατειργάσατο ἰσχυρὺν xol 
στερεὸν ἐκ τῆς ῥευστῆς xa) χεχυ μένης φύσεως τῶν 


ὡς ὅρασις 


ὑδάτων. Εἰ 0t βούλει: Αὐτὸς xoY τῇ θέρμῃ τοῦ νός- 
του λύει τὸν παγετόν * χαὶ πάλιν, αἱ στερεώσεις 
τῶν ὑδάτων, χαὶ πήξεις, χαὶ οἷον χρυσταλλώσεις, 
αὐτοῦ εἰσι " ποτὲ μ ΕΠ γὰρ τοῦτο ποιεῖ, ποτὲ δὲ 
ἐχεῖνο. Πλὴν ἀλλὰ χἂν χρυσταλλωθῇ τ 
ἀλλ᾽ ὅμως ἡ ὅρασις αὐτοῦ ὡς ὅρασίς ἐστιν Pans 
σδως, πουτέστιν, ὑδατιχῆς xal ΚΕ χο βεϑης οὐσίας- 
« Διατί, 
μεθα πολλὰ λέγοντες. » 
τί ταῦτα γέγονε, μὴ δυνάμεθα αὐ- 
τὸν ἐρωτῆσαι" οὐδὲν λέγω ", φησὶν, ἂν ταῦτα μόνον 
δυνηθῶμεν μαθεῖν. 
« Μὴ βίθλος ἣ γραμματεύς μοι παρέστηχεν, ἕνα 
ἄνθρωπον ἑστηχὼς κατασιωπήσω; » 


pec 


παγὲν τὸ ὕδωρ 


δίδαξόν με ví ἐροῦμεν αὐτῷ * καὶ παυσώ- 


Τουτέστι, Διὰ 


* Νὴ γὰρ ἀπὸ 8 


Y (6100, φησὶ, ταῦτα λέγομεν mpg 
Μὴ γὰρ ἄνθρωπός ἔστιν, inc 
Οὐχ ὁρᾷς, à Wd γραμμάτων 


πᾶσαν πανταχοῦ βοῶσαν: 


αὐτόν: 
τασιγάσω μὲν αὐτόν; 
τὴν δημιουργίαν τ 


« Πᾶσι δὲ οὐχ ὁρατὸν τὸ φῶς ; τηλαυγές ἐστιν ἐν 


τοῖς παλαιώμασιν, ὥσπερ τὸ παρ᾽ αὐτοῦ ἐπὶ νεφῶν, 
᾿Απὸ Βοῤῥᾷ νέφη χρυσαυγοῦντα. » 


* Οὐχὶ τὸ φῶς, φησὶν, ἅπασιν εἰς θεωρίαν πρόχει- 
ται; οὐ τηλαυγές ἔστιν " ἀναριθμήτων χρόνων ; 
ὧν νεφῶν τὸ παρὰ τοῦ 
διὰ γὰρ τοῦ Dopo νεφέ- 

D h 


ὥσπερ, 
Θεοῦ γινόμενον, δῆλόν ἐστι" 
λας ἀνάγει προστάγματι χρυσαυγεῖς τε χαὶ χα- 


ἀμέλει, χαὶ ἐπὶ 


θαράς. 

« Ἐπὶ τούτοις μεγάλη f, δόξα [ὁ δὲ Θεοδοτίων, 
Ἐπὶ τῷ Θεῷ μεγάλη ἡ δόξα], χαὶ τιμὴ παντοχρά- 
τορος " χαὶ οὐχ εὑρίσχομεν ἄλλον ὅμοιον τῇ ἰσχύϊ αὖ- 
ποῦ.» 

* "Ex τῶν τοιούτων, φησὶν, ἔστιν ἀναλογίσασθαι 
ὡς μεγάλην ὀφείλομεν ἄνα ide ιν τῷ Θεῷ τὴν &o- 
ξολογίαν, ἐφ᾽ οἷς ἡμῶν τὸ γένος ἐτίμησεν ὁ ἀσύγ- 
χριτον ἔχων σοφίαν χαὶ yap, 


« Ὁ «X δίχαιχ χρίνων, οὐχ οἴει ἐπαχούειν 
αὐτόν; » 
τ "106 
xai οὐδαμοῦ xplua : 
ἐπιλαμθανόμενος, φησὶ, 


πρότερον εἰρηχόιος, Κεχράξομαι, 
νῦν ὁ Ἐλιοὺς, ὡς τῆς λέξεως 
Μὴ οἴου τὸν δίκαιον χριτὴν 


παραμελεῖν “πάντα 


Τοῦ 


χαὶ χηδεμόνα, τῶν ἡμετέρων 


LECTIONES, 


393 


IN DEATUM JOB. 


391 


γὰρ ἐφορᾷ, xoi πάντων ἀχούε', xoi vh κατ᾽ ἀξίαν A gere : omnia enim intuetur, auditque. omnia, aec 


ἑχάστῳ προσνέμει χατὰ τὴν οἰχείαν διχαιοχρισίαν. 


« Διὸ φοδηθήσονται αὐτὸν οἱ ἄνθρωποι, φοθηθή- 
σονται δὲ αὐτὸν xal οἱ σοφοὶ χαρδίᾳ. » 

* Ἐπειδὴ, φησὶ, καὶ μέγας, xa σοφὸς, χαὶ δυνα- 
πὺς, διὰ ταῦτα πάντα χαὶ ὁ πολὺς καὶ [Ὁ] ἀγελαῖος 
ἄνθρωπος δεδοιχέναι αὐτὸν ὀφείλει * χαὶ ὁ σοφὸς δὲ 
μᾶλλον, ὅσῳ χαὶ πλείονος ἀξιοῦται τῆς γνώσεως. 

ΚΈΦΑΛ. AIT. 
Προθεωρία. 

Πλοῦτος χαὶ πενία, ὑγεία xai νόσος, τιμὴ χαὶ 
ἀτιμία, χαὶ ἀπλῶς εἰπεῖν, τῶν ἀνθρώπων ὅλος ὁ βίος, 
πειρατήριόν ἐστιν " ὡς αὐτὸς ἡμᾶς ὁ μέγας Ἰὼδ 
ἐπαίδευσε, διὰ πάντων τῶν ἀγωνισμάτων ἐγγεγυμ- 
νασμένο:, διὰ τῶν ὅπλων τῆς διχαιοσύνης τῶν δεξιῶν 


ae 


xai ἀριστερῶν. Καὶ πλούσιος μὲν Qv, χοινὸς ὑπῖρχε 
τῶν δεομένων θησαυρός * ἔνδοξος δὲ χαὶ δύναμιν 
περιθεθλημένος, τῶν ἀδυνάτων ἐπίχουρος * οὐχ Ó 
πλοῦτος αὐτὸν εἰς ἐξιτηλίαν ἐχίνησεν, οὐχ ἣ περι- 
φάνεια τὴν ἀλαζονείαν ἕτεχεν. Οὕτως ἀνδρείως τὰ 
πρῶτα πηδήσας σχάμματα,, ἐπὶ τοὺς δευτέρους val 
χαλεπωτέρους ἀγῶνας ἐπαπεδύσατο συγχωρήσει 
Θεοῦ͵ πρὸς ὅλην ἀθρόως τοῦ διαθόλου τὴν χαχουρ- 
γίαν γενικῶς ἀντιταξάμενος. Καὶ ὁ βασιλεὺς, ὁ πο- 
λύπαις, χαὶ ἔνδοξος, χαὶ τῷ πλούτῳ πανταχόθεν 
περιῤῥεόμενος, ἐπὶ τῆς κοπρίας παρέῤῥιπτο, πένης, 
ἄδοξος, χαταγελώμενος, ἑλχώμενος, ἰχῶρας ῥέων, 
πάντας ὑπερθάλλων τῇ ταλαιπωρίᾳ, τούς τε πρότε- 
ρὸν γεγενημένους, καὶ ὅσους ὕστερον εἶδεν ὁ βίος ἐν 
συμφοραῖς ἐξεταζομένους * πρόσθήχη δὲ αὐτῷ γέγονε 
τῶν χαχῶν xoi ἡ τῶν φίλων διάλεξις, ἀντὶ λόγων 
παραχλητιχῶν ἀθυμίας αὐτῷ xai ὀδύνης ἀπεργαζο- 
μένη ἐπίτασιν. Ἐξπειδὴ δὲ ὁ μέγας ἀθλητὴς ἅπαντα 
νομίμως διεξῆλθε τὰ παλαίσματα, τότε δὴ τῆς θείας 
ἠχροᾶτο φωνῆς, ἀναγορενούσης μὲν αὐτοῦ τοὺς χα- 
λοὺς ἀγῶνας Ἐπὶ τούτου γὰρ, φησὶ, συνεχώρουν az 
τῷ θηρίῳ πυχτεύειν, ἵνα ἀναφανῇς δίκαιος" ἀνδριάντα 
ὃὲ αὐτὸν ὑπομονῆς xal παραχλήσεως τῷ παντὶ τῶν 
ἀνθρώπων ἀνιστώσης γένει. Εἴτε γάρ τις ἐχ πλου- 
σίου. γένηται πένης, τὸν Ἰὼδ ἔχει παράχλησιν * εἴτε 
ἀφανὴς Ex περιφανείας Y, πρὸς αὐτὸν βλέπων ἐπιχου- 
φίζει τὰ λυπηρά" εἰ δὲ xol ἅπαις Ex πολύπαιδος 
ὁμοῦ χαὶ χαλλίπαιδος, διδάσχεται λέγειν, Ὃ Κύριος 
ἔδωχεν, ὁ Νύριος ἀφείλετο" xàvw γυνὴ ἐρεθίζοι, 
ἐπιτιμηθήσεται, Ἔστιν οὖν παραχλήσεως φάρμαχον 
πρὸς παντοδαπὴν ἀθυμίαν fj χατὰ τὸν Ἰὼδ ὑπόθε- 
σις * xai οὐ ξενίζεταί τις ἀνηχέστῳ περιπίπτων 
συμφορᾷ, οὐδ᾽ ἂν οἱ ἄχρως αὐτῷ πρὸς φιλίαν συνὴρ- 
μυσμένοι ἐπεμθαίνωσι χειμένῳ χαὶ ὀνειδίζωσιν. 
᾿Αλλ᾽ ἤδη λοιπὸν τῆς θείας φωνῆς ἐπαχούσωμεν, διὰ 
βραχέων ἐπισχεψάμενοι, δι᾿ ἣν αἰτί 
Θεὸς πρὸς τὸν Ἰὼδ χέχρηται ῥήμασι. 


D 
] Ü 
» 


τοιγαροῦν ἄριστα μὲν τὰ περὶ Θεοῦ δοξαζόντων, χαὶ 


αν τοιούτοις ὁ 
Τῶν φίλων 


τῆς αὐτοῦ σοφίας, xai δυνάμεως. χαὶ μεγαλοπρε- 


*! Job 1, 21. 


secundum justum suum judicium unicuique pro 
merito tribuit. 

Vins. 24. « Propterea timebunt eum homines, 
timebunt quoque eum et sapientes corde. » 

Cum igitur magnus, sapiens, et potens sit Deus, 
propter hxee omnia, homo sive nobilis sive gregarius 
formidare eum debet ; imo et sapiens magis, quanto 
majore prudentia dignus est habitus. 


CAP. XXXVIII. 
Protheoria. 
Diviti:e et. paupertas, sanitas et morbus, honor 
et ignominia, et (ut verbo dicam) universa homi- 
nis vita, tentatio est; ut ipse magnus Jobus, armis 


B justitioe a dextris et a sinistris munitus, et in onini 


C 


D 


certaminum genere probe exercitatus, nos insti- 
tuit. Divitiis enim abundans, publieus indigentium 
thesaurus exstitit; honore autem et potestate pol- 
lens, impotentibus auxilium et suppetias tulit : 
non illum diviti: ad contemptum et fastidium 
aliorum impulerunt, neque ampla dignitas super- 
biam peperit. Sic enim simul contra omnem in ge- 
nere vafram diaboli astutiam. dimicans, prioribus 
certaminibus viriliter defunctus, ad alia, et magis 
ardua, Dei permissu se accinxit. Qui rex erat, et 
numeros: prolis pater, qui honore et divitiis undi- 
que affluebat; pauper, inglorius, ludibrio habitus, 
uleerosus, tabe diflluens, omnesque homines, et 
ante se natos, et quotquot cum calamitatibus con- 
flictantes postera vidit :elas, miseria longe exsu- 
perans, in sterquilinio abjectus jacuit : quinetiaimn 
amicorum colloquium, pro verbis consolatoriis 
zgritudinem ac dolorem adaugens, malorum addi- 
tamentum ei factum est. Postquam autem magnus 
athleta omne certaminis genus rite exantlasset , 
tune demum divinam vocem, qui przeclara ejus 
certamina pr:dieaverat (Idcirco, inquit, cum fera 
bestia luetari te passus sum, vut justus appareres), 
ipsum autem pro patienti: οὐ solatii simulacro 
universo hominum generi posuerat, audire meruit. 
Si enim ex divite quispiam pauper evaserit, Jobum 
consolatorem habet; si ex illustri obscurus devene- 
rit, in illum oculos conjiciens, molestias suas levat; 
si vero numerosa simul et przeclara sobole stipa- 
tus, ad orbitatem redactus fuerit, dicere illud do- 
cetur : Dominus dedit, Dominus abstulit *' ; si con- 
jux ad iram stimulaverit, objurgabitzr. Contra 
omnigenam igitur animi :gritudinem Jobi histo- 
ria solatii pharmacum est; adeo ut qui in calani- 
tatem gravem et immedicabilem inciderit, rei no- 
vitate minime turbetur, etiamsi amiei ejus intimi 
prostrato insultent, et jacentem conviciis onerent. 
Reliquum autem jam est, ut divinz? voci aurcm 
prebeamus, Lreviter considerantes , qui ratio 
Deum impulerit ut Jobum hujusmodi verbis alie« 


VARLE. LECTIONES. 


Y ἴσ. περιφανοῦς. 


Parnor. Gg. XCIII. 


1 


395 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


396 


querctur. Cum. amici quidem de Deo ejusque sa- A πείας, ἀποφαινομένων 05 ὡς πάντως δι᾽ ἁμαρτίας 


pientia, potentia, et. majestate optime sensissent , 
liomines autem (causa ac ratione ob quam tenta- 
tionibus exercerentur, non intellecta) propter pec- 
cata solum adversa pati affirmassent, et sermones 
importunos, ac ejusmodi persona: incongruos usur- 
passent; ipse vir justus Dei sapientiam optime ac 
perfectissime depriedicavit : cumque nullius sceleris, 
quod tantas plagas mereretur, sibi conscius esset, 
amicis peccatorum penas eum luere affirmanti- 
bus, minime assentiebatur : nihilominus nec ipsi 
certaminis sui causa explorata erat. Unde Elius in 
medium prodiens, justum quidem non condemnat, 
neque propter peccata malis eum afflictum fuisse 
asseverat : atque in hoc amicos superasse videtur : 
«um autem mentem Jobi, ex qua verba contra 
Deum aecusatoria protulisse videbatur, non asse- 
queretur, tanquam insipienter eum locutum vitu- 
perat; de Dei autem sapientia et potestate pra- 
clare et mirifice disseruit. Cunctis igitur providen- 
tiam divinam sano et orthodoxo sensu admiranti- 
bus, causam vero et rationem eorum qux Jobo 
acciderant ignorantibus, et quod plaga illi inflicta 
non peccatorum retributio, sed virtutis exercitatio 
esset; Deus quidem de omnibus qu» in medium 
allata erant judicium statuens, quie recte de ejus 
previdentia dicta fuerunt, caleulo suo probat; 
ipseque etiam ea de causa Jobum blanda oratione 
compellans, et de judiciis suis incomprehensibili- 
bus nos instituens, fusius ea persequitur. Amicos 
autem, quod de rebus quarum ignari essent, sen- 
tentiam. pronuntiassent, reprehendit : Elium vero 
neque laudat (quo animo enim Jobus verba pro- 
tulisset, nescius erat, et certaminis causam igno- 
rabat), neque vituperat, quoniam virum sanctum 
non condemnasset : justum autem corona insignit, 
victorem pronuntiat, sermonibus refocillat, quod 
latebat explicat, et tentationis causam palam pro- 
ponit. Non enim, inquit, tanquam injustus passus 
est justus, sed ut justitia ejus appareret. Dum au- 
tem verbis eum excitat et corroborat, incarnationis 
mysterium docet, et communis humani generis 
hostis (quem cetum. appellat) vires et impuden- 
tiam. sub verborum involucro palam facit. Post 
varia autem certamina exantlata, οἱ divin: vocis 
consolationem , valetudo confestim advolavit, et 
qui sanie totus diflluebat ae vermibus scatebat, 
pristino statui subito restitutus est; noli el fami- 
liares undique confluxerunt, ac muneribus eum 
exceperunt; omniaque fortun:e bona duplo auctiora 
subsecuta sunt, liberi vero prioribus numero pares: 
non enim ad nihilum redacti sunt qui e corpore 
emigrarant. Quoniam vero Jobus mente quidem 
amorem Dei spirante, obscuriori autem verborum 
plrasi usus esset (recte enim de Deo sensisse eum 
manifestum est, licet iis quibus mens ejus nequa- 
quam perspecta erat, verba contemptus protulisse 


7 own 


ἀπα)εΐφων. 


πάσχουσιν ἄνθρωποι, χαὶ ἀγνοούντων τὸν τρόπον τῆς 
γυμναστιχῆς τῶν πειρασμῶν ἐπαγωγῆς, οὐχ ἐν xat- 
ρῷ δὲ, οὐδὲ ἐπὶ τοιούτου προσώπου τοῖς λόγοις χρω- 
μένων" ὁ δίχαιος ἄριστα μὲν xol αὐτὸς xal z&- 
λεώτατα περὶ Θεοῦ σοφίας ἐξαγγέλλει " οὐδὲν δὲ ἑαυ- 
τῷ συνειδὼς τῶν τοπτούτων πληγῶν ἄξιον, οὐ συν- 
ἐθετο τοῖς φίλοις λέγουσιν, ὅτι δι᾿ ἁμαρτίας χολάζε - 
ται" πλὴν ἀλλχ xal αὐτὸς ἠγνόει τοῦ χαθ᾽ ἑαυτὸν 
ἀγῶνος τὴν ὑπόθεσιν. Ὅθεν ὁ Ἐλιοὺς εἰς μέσον 
παρελθὼν, οὐ κχκαταδιχάζει μὲν τὸν δίχαιον, οὐδὲ 
ἀποφαίνεται δι’ ἁμαρτίας αὐτῷ τὰς χαχώσεις ἐπ- 
ενηνέχθαι * xol χατὰ τοῦτο χαλλίων τῶν φίλων 
φαίνεται * μὴ νοήσας δὲ τοῦ Ἰὼδ τὴν ἔννοιαν, ἐξ 
ἧς τοὺς δοχοῦντας εἶναι χατὰ Θεοῦ χατηγοριχοὺς 
προέφερε λόγους, αἰτιᾶται τὸν Ἰὼδ ὡς ἀσύνετα λα- 
λοῦντα " καλῶς δὲ χαὶ ὁ ᾿Ελιοὺς xal θαυυασίως τὰ 
περὶ Θεοῦ σοφίας χαὶ δυνάμεως ἀπήγγειλε. Πάντων 
οὖν ὀρθοδοξαστιχῶς τὴν θείαν ἀποθαυμαζόντων πρό- 
νοιαν, ἀγνοούντων δὲ τὴν χατὰ τὸν Ἰὼόδ ὑπόθεσιν, 
xa? ὅτι γυμνάσιον ἀρετῆς ἣν ἡ πληγὴ, xot οὐχ ἁμαρ- 
τημάτων ἀντίδοσις * τῶν εἰρημένων πάντων ὁ Κύ- 
ριος ποιούμενος τὴν ἐπίχρισιν, τὰ μὲν περὶ τῆς 
θείας προνοίας χαλῶς λεχθέντα ἀποδέχεται " διὸ xat 
αὐτὸς περὶ τούτων ἐπεξέρχεται πλατύτερον, πρὸς 
μὲν τὸν "I6 ἡμέρως διαλεγόμενος, διδάσχων δὲ ἡμᾶς 
ὡς ἀχατάληπτα τὰ χρίματα αὐτοῦ, Τοῖς δὲ φίλοις 
ἐπιτιμᾷ, ὡς ἀποφηναμένοις περὶ ὧν οὐχ ἔδεισαν ’ 
τὸν ὃὲ λιοὺν οὔτε ἐπαινεῖ " οὐ γὰρ ἔγνω τοῦ Ἰὼδ 
τὴν διάνοιαν ἐξ ἧς τοὺς λόγους προέφερεν, ἀλλ᾽ οὖ- 
δὲ τοῦ ἀγῶνος τὴν ὑπόθεσιν * οὔτε ψέγει, ἐπεὶ μὴ 
χατεδίχασε τὸν ἅγιον * τὸν δὲ δίχαιον στεφανοῖ, καὶ 
ἀναγορεύει, χαὶ ἀναχαλεῖται τοῖς λόγοις, χαὶ τὸ 
ἀπόῤῥητον ἁναπτύσσει:, xal δημοσιεύει τοῦ πειρα- 
σμοῦ τὴν αἰτίαν. Οὐ γὰρ ὡς ἄδικος πέπονθε, φησὶν, 
ὁ δίχαιος, ἀλλ᾽ ἵνα δίκαιος ἀναφανῇ. Ἐπαλείφων X 
δὲ αὐτὸν τοῖς λόγοις χαὶ ἀναῤῥωννὺς, διδάσχει χαὶ 
τὸ περὶ τῆς ἐνανθρωπήσεως μυστήριον, χαὶ δημοσιεύει 
διὰ λόγων ἐπιχεχαλυμμένων τοῦ χοινοῦ τῆς ἀνθρω- 
πότητος ἐχθροῦ, ὃν xal κῆτος χαλεῖ, τὴν τε ἰσχὺν 
χαὶ ἰταμότητα. Μετὰ δὲ τοὺς πολλοὺς ἀγῶνας, χαὶ 
τὴν Ex τῆς θείας φωνῆς παράχλησιν, ὑγεία μὲν εὐ- 
θὺς συνέτρεχε, χαὶ ἀθρόως ἦν ἐν τοῖς συνήθεσιν, ὁ 
τοὺς ἰχῶρας ἀναδλύζων xal τοὺς σχώληχας ἐξομ- 


D ὑρῶν * συνέτρεχον δὲ πανταχόθεν οἱ γνώριμοι, καὶ 


ξενίοις ἐδεξιοῦντο *. xol τὰ μὲν τῆς περιουσίας 
διπλᾶ χολούθει πάντα, οἱ δὲ παῖδες ἰσάριθμοι " οὐ 
γὰρ εἰς ἀνυπαρξίαν ἐχώρησαν οἱ τοῦ σώματος ἐχδε- 
δημηχότες, ᾿Ἐπειδὴ δὲ ὁ Ἰὼδ φιλοθέῳ μὲν διανοίᾳ, 
σχοτεινοτέρᾳ δὲ τῇ ἐπαγγελίᾳ τῶν λόγων ἐχρήσατο" χαὶ 
δῆλος μέν ἐστιν ἄριστα τὰ περὶ Θεοῦ δοξάζων, ἀσαφὴς 
δὲ ἐν οἷς ἔδοξε τοῖς οὐχ εἰδόσιν αὐτοῦ τὴν διάνοιαν, 
ὀλιγωρίας φθέγγεσθαι ῥήματα " xal ἐπειδήπερ συν- 
ετίθετο μὲν τοῖς τοῦ ᾿Ελιοὺς χαλῶς δοξάζοντος τὰ περὶ 
Θεοῦ, ἐσιώπα Oi, xaX οὐχ ἀπεχρίνετο' ἐντεῦθεν ὁ 
Κύριος τῶν πρὸς αὐτὸν ἄρχεται λόγων, οἷα σιωπῶν - 
τος, καὶ τὴν οἰχείαν βουλὴν ἐπιχρύπτοντος. 


VARUE LECTIONES, 


391 


IN BEATUM JOD. 


398 


visus 511}, et. quoniam Elio , recte de Deo opinanli, assensum prwbuisset, silentium vero egisset, 
nec responsum dedisset; Dominus idcirco,tanquan: ad tacentem. et animum suum occeultantem, verba , 


deinceps facere orditur. 


« Μετὰ δὲ τὸ παύσασθαι Ἐλιοὺν τῆς λέξεως, εἶς A — Vans. 1. « Et postquam quievit Elius loqui, dixit 


πὲν ὁ Κύριος τῷ Ἰὼδ διὰ λαίλαπος xat νεφῶν. » 

* Ἔρχεται δὲ διὰ τοῦ ἀέρος ἡ θεία φωνὴ πρὸς 
τὴν ἡμετέραν ἀκρόασιν χατὰ θείαν δημιουργίαν" οὐ 
γὰρ δὴ Ochg ἀνθρωπίνως φθέγγεται, ἀλλ᾽ ὁμοῦ τε 
θέλει, χαὶ ὁ λόγος εἰς ἔργον χωρεῖ, χαὶ θείων ἡμεῖς 
ῥημάτων ἀχούομεν. Φθέγγεται δὲ διὰ λαίλαπος χαὶ 
νεφῶν - λαίλαψ δέ ἐστιν ἡ τῶν ἀνέμων συστροφή * διὰ 
μὲν τῆς λαίλαπος, οἷμαι, χαταπλήττων τοὺς περι- 
εἐστηχότας, χαὶ εἰς φόθον ἐνάγων * διὰ ὁὲ τοῦ νέφους 
πρὸς τὸν δίχαιον διαλεγόμενος, ὥσπερ χαὶ Μωσεῖ 
xal'Aapóv* Ἐν στύϊῳ γὰρ vegéAuc ἐϊάλει πρὸς 
αὐτοὺς, φησὶν ὁ Μελῳδός. 

« Τίς οὗτος ὁ χρύπτων μὲ βουλήν; ἰΣύμμαχος, 
σχοτεινὸς γνώμῃ ; ] συνέχων δὲ ῥήματα ἐν χαρδίᾳ, 
ἐμὲ δὲ οἴεται χρύπτειν; » 

- 

Οὐδεὶς, φησὶν, ἀποχρύψα: με δύναται * ἀλλὰ χαὶ 
τὰ τῶν χαρδιῶν οἶδα χινήματα, χἂν διὰ λόγων μὴ 
ἐξαγγέλωνται. 

« Ζῷσαι ὥσπερ ἀνὴρ τὴν ὀσφύν σου * ἐρωτήσω δέ 
σε, σὺ δέ μοι ἀποχρίθητι. » 


Ἐπιῤῥωννὺς τοιγαροῦν αὐτὸν, φησὶ, ζῶσαε, του- 
τέστιν, ἄνδρισαι, ἀπόῤῥιψον τὴν ἀθυμίαν" ἐπειδὴ 
γὰρ ἐπεθύμεις εἰς ὁμιλίαν ἐλθεῖν ἐμὴν, ἰδοὺ, σοὶ δια- 
λέγομαι, ἰδοὺ πληρῶ σου τὴν αἴτησιν " σὺ δὲ δὸς 
ἀπόχρισιν ἀνδριχὴν. 


« Ποῦ ἧς ἐν τῷ θεμελιοῦν με τὴν γῆν ; ? 


Ἰστέον δὲ, ὡς νῦν πρῶτον Ex θείας φωνῆς ὁ περὶ 
τῆς δημιουργίας τῆς χτίσεως εἰσάγεται λόγος, χαὶ 
ὅτι ποιητῆς τῶν ὅλων ἐστὶν ὁ Θεὺς, χαὶ ὅτι ἀνέφιχτα 
τὰ βάθη τῆς αὐτοῦ σοφίας, χαὶ ὅτι οὐ μόνον τὴν τοῦ 
xaÜ' αὑτὸν ἀγῶνος ὑπόθεσιν ἀγνοεῖ ὁ Ἰὼδ, ἀλλ᾽ 
ἔστι χαὶ ἄλλα μυρία ὧν οἱ λόγοι ἀπόῤῥητοι, διό 
Qnaty * 

€ ᾿λπάγγειλον δέ μοι, el ἐπίστῃ σύνεσιν. » 

* Τουτέστιν, Εἰ ἔχεις σύνεσιν τῆς ποιήσεως τῶν 
χτισμάτων,, ἀποχρίθητί μοι. 

« Τίς ἔθετο τὰ μέτρα αὐτῆς, εἰ οἶδας ; ἣ τίς ὁ 
ἐπαγαγὼν σπαρτίον ἐπ᾽ αὐτῆς ; » 

᾿Αχύλας δὲ xa Σύμμαχος, ὁ μὲν, καγόνα,, ὃ δὲ 
σχοινίον μέτρου, ἐξέδωχεν. Ἔξ ὁμοιώματος δὲ τῶν 
παρ᾽ ἡμῖν οἰχοδόμων, μέτρω ἔφη, καὶ στπαρτίον, ἐπ᾿ 
ἰσότητι τῶν οἰχοδομημάτων ἀποτεινόμενον, χαὶ Aí- 
θον γωνιαῖογν,, ἑχατέρους τοὺς τοίχους συνδέοντα. 
Εἰπὲ, φησὶν, εἰ οἶσθα τῆς γῆς τὰ μέτρα, τίς αὐτῇ 
ὑποδάθρα: ἐπὶ τίνος ὀχεῖτα: τὸ βαρὺ τοῦτο χαὶ μέγα 
στοιχεῖον ; 


€ Ἐπὶ τίνος οἱ χρίχο: αὐτῆς πεπήγασι;» 
Οἱ ὃὲ ἄλλοι, αἱ βάσεις, οἱ κατάπηγες " κρίκους 


λέγει τοὺς ἀναδασταχτῆρας. Πρῶτον ui) ἐχχρεμῆς 


** Psal. xcvi, 7. 


Dominus ad Job per turbinem et nubes. » 

Dei autem operatione vox divina per aerem ad 
aures nostras perfertur ; Deus enim more humano 
vocem non emittit, Sed simul ae vult, sermo in 
actum producitur, et divin:ze voces a nobls audiun 
tur. Per turbinem etiam et nubes loquitur (turbo 
autem est ventorum in se contortus vortex), cir- 
cumstantes, uL arbitror, per turbinem stupore et 
metu pereellens; per nubem vero cum justo, prout 
cum Moyse et Aarone, sermones serens : /n columna 
enim. nubis loquebatur. ad. eos 9, ut inquit. Psal. 
mista. 

Vins. 9. « Quis est bie qui celat me consilium ? 
[Symmachus , sententia. ei mente. tenebricosus ? ] 
continens autem sermones in corde, et me putat 
celare ? » 

Nemo, inquit, celare me potest; verum cordis 
etiam inLerni motus, licet vocibus non enuntientur, 
noti mihi sunt. 

Vrns. 2. « Aceingere tanquam vir lumbum 
tuum ; interrogabo autem te, tu. autem responde 
mihi. » 

Corroborans itaque et confirmans eum, ait, ac- 
cingere, id est, viriliter age, animi moerorem ab- 
jice; quandoquidem colloquio meo frui desiderabas, 
ecce nune te alloquor, ecce desiderium tuum ex- 
pleo ; tu autem, prout virum strenuum decet, re- 
sponde. 

Vrns. 4. « Ubi eras cum fundarem terram? » 

Sciendum autem est, quod nunc primum divina 
vox, de creationis opificio verba faciens, introdu- 
catur, quod Deus rerum omnium conditor exsistat, 
quod sapientie ejus altitudo. incomprehensibilis 
sit, et quod Jobus non solum certaminis sui causam 
ignoraverit, sed. quod infinita alia sint, quorum 
rationes et causa in abdito latent ; idcirco ait: 

« Indica autem mihi, si nosti scientiam. » 

ld est, Si rationem opificii rerum creatarum in- 
telligis, responde mihi. 

Vrns. 5. « Quis posuit mensuras ejus, si nosti? . 
aut quis est qui induxit super eam funiculum ? » 

Aquila autem. et Symmachus, kic quidem, cano- 
nem, ile vero, funiculum mensure, interpretatus 
est. Similitudine autem ducta a domorum nostra- 
rum exstructoribus, mensuras, et [uniculum, propler 
zedificii sequabilitatem extensum, et, lapidem angu- 
larem, dixit, qui utrumque parietem in unum co- 
pulat. Dic mihi, inquit, si terre mensuras nosti, 
quo fulero ipsa nitatur, quo vehiculo grave hoc et 
ingens elementum feratur ? 

. Vens. 6. « Super quo circuli ejus (ixi sunt ? » 

Alii vero, bases, et, pali, reddiderunt; libra- 
menta autem circulos appellat. Primum quidem, 


900 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


400 


cum pensilis sit, mquit, quinam annuli illam, ter- A ἔστι, φησὶ, ποῖοι xplxot αὐτὴν φέρουσι, τὴν γῆν δηλον- 


ram scilicel, sustentant? non quod revera ejus- 
modi sint, sed quod. firmiter et solide stabiliatur, 
ae si annulis suppositis gestaretur et fixa esset : 
quoniam autem annulus corpus in sublime elevat, 
el quod sublime est, stabile non est, ideo, inquit, 
fixi sunt. 

« Quis est autem. qui misit lapidem angularem 
supcr cam? » 

Quoniam, prout in zdium structura fit , firmo 
fundamento innixa, voluntate divina stabiliter 
consistat : /n manu enim ejus fines terre ". Potest 
etiam angularis lapis de unigenito Dei Filio intel- 
ligi, qui duos populos sibi copulavit, quemadmo- 
dum nimirum lapis angularis parietem. utrumque 
conjungit. t 

Vrns. 7. « Quando facta sunt sidera, laudave- 
runt me voce magna omnes angeli mei. » 

Alii vero, simul filii Dei. Angelos in creatione 
mundi primo conditos fuisse, ex hoc loco mani- 
festum est. Voce, inquit, magna laudarunt, id est : 
Rerum creatarum multitudinem, pulchritudinem, 
situm, usum, varietatem, ornatum, splendorem, 
concentum, et reliqua omnia videntes, qui& nobis 
multo accuratius intelligunt, ipso aspectu attoniti 
obstupuerunt. 

VgRs. 8. « Conclusi autem portis mare, [id est, 
Certis finibus imperio meo cireumsceripsi], cum fre- 
meret, ex utero matris su: egrediens. » 

Fremeret, id est, fureret, violento impetu ferre- 
tur, ad obruendam terram universam fluctibus pa- 
ratum, tanquam infans ex abysso in lucem edi festi- 
naret, si divinis mandatis, quce portarum nomine 
appellavit, prohibitum non fuisset : abyssum vero 
matrem ejus vocat, vel potentiam. suam, quie mari 
causam exsistenti: przbuit. Qu:xedam autem exem- 
plaria pro illo,.cum | fremeret, habent, cum  obste- 
tricis opera in lucem. prodiret, id est, cum primum 
exsistere inciperet, tune illud menibus inclusi. Cur 
autem dicit : Cum obstetricis opera in lucem prodi- 
ret? Ut non simul universum, sed paulatim, tan- 
quam obstetrice curante, ea forma productum, ac 
primo quidem diffusum, deinde formatum, et in 
unum collectum fuisse ostenderet. 


Vgns. 9. « Posui autem ei. nubem operimentum; D 


et nebula quasi fascia obvolvi illud. » 

Symmachus autem : Tanquam nube circumvolvi 
illiid ; nubes enim et nebula ex co. oriuntur. Quia 
vero uleri materni mentionem fecerat, tanquam de 
infante. sermo esset, metaphor: insistens, dicit, po- 
sui, et, fascia obvolvi, quod est, circumvolvi illud ; 
nebula etiam et nubibus, tanquam infantem pan- 
nis, involvi, id est, undique texi. Noli autem exi- 
sümare, vapores qui ex aquis generantur, natur; 
opus esse, cum hoc etiam meo imperio fiat. Cur au- 
lem dicit, fascia. obvotvi? An quia nubes et nebula 
wari non minus necessarize quam infanti fasciae exsi- 


$* Psal. xciv, ὦ, 


C 


ότι ; οὐχ ὡς τούτων ὄντων, ἀλλ᾽ ὡς ἀσφαλῶς οὕτω βεθη- 
χυίας αὐτῆς, ὥσπερ ἂν εἰ χρίχοι ἧσαν ἄνωθεν βα- 
στάζοντες καὶ πεπηγότες. Ἐπειδὴ γὰρ ὁ χρίχος 
μετέωρον φέρει τὸ σῶμα, τὸ δὲ μετέωρον οὐχ ἕστηχε, 
διὰ τοῦτό φησι, πεπήγασιν. 


« Τίς δέ ἐστιν 6 βαλὼν λίθον γωνιαῖον ἐπ᾽ 
αὐτῆς; 

“Ὅτι οὕτως ἕστηχεν ἑδραία, ὥσπερ ἐπ᾽ οἰχοδομῆς, 
ἐπ᾿ ἀπφαλείᾳ βεόηχυῖα θεμελιώσεως τῇ βουλήσει 
ποῦ Θεοῦ *' Ev γὰρ τῇ χειρὶ αὑτοῦ τὰ πέρατα τῆς 
γῆς. Δύναται δὲ ὁ γωνιαῖος λίθος χαὶ εἰς τὸν Μονο- 
γενῆ νοεῖσθαι, τοὺς δύω λαοὺς ἑαυτῷ συνάψαντα, 
ὥσπερ ἀμέλει χαὶ ὁ γωνιαῖος λίθος ἀμφοτέρους συν- 
δεῖ τοὺς τοίχους. 

« Ὅτε ἐγενήθησαν ἄστρα, ἤνεσάν με φωνῇ μεγάλῃ 
πάντες ἄγγελοί μου.» 

Οἱ δὲ ἄλλοι, ἅμα υἱοὶ Θεοῦ. "Anb τούτου δῆλον, 
ὅτι πρῶτοι οἱ ἄγγελοι τοῦ χόσμου γεγένηνται. Καὶ 
φωγῇ, φησὶ, μεγάλῃ ἤγεσαν', τουτέστιν, ᾿Απὸ τῆς 
ὄψεως αὐτῆς ἐξεπλάγησαν, ὁρῶντες τὸ πλῆθος, τὸ 
χάλλος, τὴν θέσιν, τὴν χρείαν, τὴν ποιχιλίαν, τὴν 
φαιδρότητα, τὴν λαμπηδόνα, τὴν ἁρμονίαν, τὰ 
ἄλλα πάντα, ἅπερ ἀχριδέστερον ἡμῶν συνορῶσιν 
ἐχεῖνοι, 

« Ἔφραξα ὃὲ θάλασσαν πύλαις [᾿Αγτὶ τοῦ, Ὅροις 
τισὶ περιέχλεισα τῷ προστάγματι |, ὅτε ἐμαίμασ- 
σεν, ix χοιλίας μητρὸς αὐτῆς ἐχπορευομένη. » 

"Τὸ ἐμαίμασσεν,, ἀντὶ τοῦ, οἵστρα, ὁρμητικῶς 
εἶχε, χαθάπερ τι βρέφος ἀποχνηθῆναι τῆς ἀδύσσου 
ἠπείγετο, πᾶσαν ἐπιχλύσαι τὴν γῆν προθυμουμένη 
xotg ὕδασιν, εἰ μὴ ταῖς θείαις διεχωλύθη προστά- 
ξεσιν, ἃς πύλας ἐχάλεσε. Μητέρα δὲ αὐτῆς τὴν 
ἄθδυσσον λέγει, ἣ xal τὴν ἑαυτοῦ δύναμιν, ὡς αἰτίαν 
αὐτῇ τῆς ὑπάρξεως γενομένην. Τινὰ μέντοι τῶν 
ἀντιγράφων ἀντὶ τοῦ, ὅτε ἐμαίμασσεν, ὅτε 
ἐμαιοῦτο, ἔχει" τουτέστιν, ὅτε ἐγένετο, τότε αὐτὴν 
ἐτείχισα, Τίνος δὲ ἕνεχέν φησιν, ὅτε ἐμαιοῦτο; 
Ἵνα δείξῃ ὅτι χατὰ μιχρὸν γέγονε, χαὶ οὐχ 
ὁμοῦ οὕτω παρήχθη, ἀλλὰ χαθάπερ μαιουμένη, 
πρῶτον μὲν διεχύθη, εἶτα διεπλάσθη xal σύν- 
ἤχθη. 


« Ἐθέμην δὲ αὐτῇ νέφος ἀμφίασιν, ὁμίχλῃ δὲ 
αὐτὴν ἐσπαργάνωσα. » 

" Ὁ δὲ Σύμμαχος * Ὡς γεφρέλῃ περιείζησα αὐ- 
τήν" ἐξ αὐτῆς γὰρ νέφη χαὶ ὁμίχλαι. Ὡς ἐπὶ βρέ- 
qoug δὲ τὸ, ἐθέμην, καὶ, ἐσπαργάγωσα, λέγει, ὅ 
ἐστι, περιείζλησα * ἐπειδὴ γὰρ χοιλίας μητρὸς 
ἐμνήσθη, ἐπέμεινε τῇ τροπῇ " οἱονεὶ γὰρ ἔμθρνον, 
ὁμίχλῃ καὶ νέφεσιν αὐτὴν ἐσπαργάνωσα, τουτέστι, 
περιεσχέπασα. Μὴ δὴ τοῦτο τῆς φύσεως εἶναι. νο- 
μίζῃς, τοὺς ἀπὸ τῶν ὑδάτων ἀτμούς " χαὶ τοῦτο ἀπὸ 
τοῦ ἐμοῦ προστάγματος, φησί. Τίνος δὲ ἕνεχέν φη- 
σιν, ἐσπαργάγωσα; ἄρα ὡς τῷ βρέφει χρήσιμα τὰ 
σπάργανα, οὕτω χαὶ τῇ θαλάσσῃ; ἣ ὅτι ἐξ ἀρχῆς 


401 


IN BEATUM JOB. ^ 402 


τοῦτο γέγονεν; ἣ ὅτι τοῦτο αὐτὴν χατέχει ; ἢ τὸ A stant? an. quia ab initioita fuerit? an quia his con- 


θαυμαστὸν δείχνυσιν, ὅτι τὸ |dsucsby περιέθαλον Y 
ἀέρι; xaY ὅτι οὐχ ὑπὸ γῆς μόνον, ἀλλὰ χαὶ ὑπὸ 
οὔτε. πρὸς ὕψος, οὔτε πρὸς 
πλάγιαν 7 ἐξενεχθῆναι παρὰ τὸ μέτρον δυνα- 
μένη; 

« Ἑθέμην δὲ αὐτῇ ὄρια, περιθεὶς χλεῖθρα xol 
πύλας. ? 

*"Ouotoy τῷ ἀνωτέρω, "Ecpa£a δὲ θάϊασσαν 
πύλαις " xà νῦν γὰρ χιϊεῖθρα καὶ zac, τὴν διὰ 
τοῦ ἰδίου πρηστάγματος ὁροθεσίαν xaXsi xal ἀσφά- 
λειαν. Περιώρισα, φησὶ, τῆς θαλάστης τὰ χύματα, 
ἵνα μὴ τοὺς ὅρους ἐχδαίνοντα, τὴν γείτονα χέρσον 
λυμαίνωνται. 


« Εἶπα δὲ αὐτῇ * Μέχρι τούτου ἐλεύσῃ, xal οὐχ 
ὑπερβήσῃ, ἀλλ᾽ ἐν σεαυτῇ συντριθήσεταί σου τὰ χύ - 
ματα.» ; 

Ὁ δὲ Σύμμαχος * "Ecc ὧδε τετάχθω τὸ ὅπαρμα 
τῶν χυμάτων σου. Οὕτω μὲν γὰρ ἀσφα)ῶς χατέ- 
χει αὐτὴν, ὡσανεὶ χλείθροις " οὕτω δὲ εὐχόλως, ὧσα- 
νεὶ ἐπιτάξας. Εἶπε à γὰρ, φησὶ, xa οὐχ ἔστιν ἀντει- 
πεῖν. Καὶ τοῦτο γίνεται, οὐ μόνον μηδεμιᾶς ἀνάγ- 
χῆς αὐτὴν ὠθούσης, ἀλλὰ xaízot πολλῆς τῆς βίας 
xai τῆς ῥύμης αὐτὴν μαστιζούσης. Διὰ γὰρ τοῦτο 
οὐχ ἀφῆχεν αὐτὴν εἶναι γαληνιαίαν οὐδὲ ἥμερον, ἵνα 
χηρύττῃ τοῦ Θεοῦ τὴν ἰσχὺν, τῆς φύσεως τῷ προσ- 
τάγματι μαχομένης, xal τοῦ προστάγματος παν- 
ταχοῦ νιχῶντος " εἰ γὰρ ἥμερον ἣν τὸ ὕδωρ, τῇ φύ- 
σει τοῦ ὕδατος τὴν εὐταξίαν ἂν ἐλογίσαντο πολλοί * 
νῦν δὲ ταραττομένη, μαστιζομένη, ὠθουμένη ἔνδον, 
xai τὰ ὅρια ὑπερθαίνειν μὴ δυναμένη, διὰ τῆς τα- 
ραχῆς χηρύττει τοῦ Θεοῦ τὴν ἰσχύν. 


« Ἢ ἐπὶ σοῦ συντέταχα φέγγος πρώϊνον:; » 


* Πάλιν ἐντεῦθεν ἐπὶ τὸν οὐρανὸν τὸν λόγον εἴλ- 
χυσε, πρότερον ἀπὸ τῶν χάτω διαλεχθείς. Καὶ παρ- 
Tic, φησὶν, ὅτε εἶπον ᾿ Γεγηθήτω φῶς; καὶ τῷ λό- 
γῳ τὸ ἔργον ἐπηχολούθησεν. 

« Ἑωσφόρος δὲ εἶδε τὴν ἑαυτοῦ τάξιν, [οἱ δὲ .1οι- 
ποὶ, ᾿Ἐγνώρισας τῷ ὄρθρῳ τόπον αὐτοῦ ] ἐπιλα- 
θέσθαι πτερύγων γῆς.» 


ἧς. 
"Ἑωσφόρος ἐστὶ τῶν ἀστέρων ὁ πρῶτος. Ἔμαθες 
ἀπὸ τῶν ὑδάτων τὴν εὐταξίαν, ὄρα ταύτην χαὶ ἐν 
οὐρανῷ, xai ὅτι χἀχεῖ οὐ φύσει τὰ πράγματα οἶχο- 
νομεῖται, ἀλλὰ προνοίᾳ Θεοῦ" εἰ γὰρ ἐν ῥευστῇ φύ- 
σει xaX ἀτάχτῳ τοσαύτη εὐταξία, τοιοῦτος ῥυθμὸς, 
ὅταν ἴδῃς τοῦτο χαὶ ἐν οὐρανῷ, ἀναμνήσθητι τοῦ 
αἰτίου τούτων γινομένου. ' Exi AaCéo 0at δὲ, πουτέπτι, 
περιπολεῖν, ὅτι ὅπου ἂν Tj, τὸ φῶς πανταχόθεν τῆς 
οἰχουμένης ἐχπέμπει, xai τοῖς Ρ εἰς τὰ πέρατα " 
ὥστε οὐδὲν θαυμαστὸν περὶ τοῦ ἡλίου τοῦτο, ὅπονγε 
xai ἐν τοῖς ἀστράσι ποῦτό ἔστι, χαὶ ὁ ἑωσφόρος τὰ 
ἄκρα τῆ: γῆς χαταφοωτίζει “ λέγεται δὲ xal ἐν μιᾷ 
vuxil τὸ ἄχρον τῆς γῆς χαταλαμθάγε:ν. 


*9 Gen. r, 3. 


üineatur? an. vero, ut miraculum ostendat, quod 
elementum scilicet natura fluxum aere cinxerit ? 
et quod non tantum terra, sed aere etiam, ita ut 
neque in sublime, neque in latus, preter mensu- 
ram efferri queat, intra terminos suos contineatur? 

Vrns. 10. « Et posui illi terminos, circumponens 
claustra et portas. » 

Simile hoe est illi quod supra habetur : Conclusi 
aulem mare portis ; nune enim pariter terminorum 
designationem et stabilitatem qu: ejus imperio 
fiunt, claustra et portas vocat. Fluctus, inquit, ma- 
ris finibus conclusi, ne limites transgrediendo vi- 
cin: terre damnum inferrent. 

Vrns, 11. « Et dixi ei : Hucusque venies, et. non 


5 transibis, sed in teipso comminuentur fluctus tui.» 


Symmachus : Hucusque. statuatur elatio. fluctuum 
Quorum. Adeo enim secure illud continet, a€ si 
claustris et repagulis cohiberet; et negotio tam fa- 
cili, acsi nutu tantum. imperaret. Dixi enim, in- 
quit, et verbo meo contradicere non licet. Fit au- 
tem hoe, non solum eum nulla necessitas illud im- 
pellit, verum etiam cum vis magna et fluctuum im- 
petus flagellat. Ideirco enim tranquillum et pacatum 
mare noluit esse, ut, natura ejus cum mandato pu- 
gnante, et mandato ubique provalente, Dei robur 
οἱ potentiam prodicaret : si enim aqua marina pa- 
cata fuisset, naturze hunc ordinis decorem vulgus 
aseripsisset ; nunc vero oum turbata, fluctuum ver- 
beribus cxsa, et intus impulsa, limites suos trans- 
gredi non valeat, per conturbationem Dei vires an- 
nuntiat. 

Vrns. 12. « Aut nunquid. tecum lucem constitui 
matutinam ? » 

Habito prius. sermone de rebus inferioribus, ab 
hoc loco deinceps ad colum orationem traducit. 
Aderasne, inquit, eum dicerem, Fiat lux ??? et si- 
mul ae verbum prolatum esset, factum est. 

« Et cognovit. Lucifer ordinem suum, [reliqui 
vero, Notum fecisti. diluculo locum. suum ?] | VEns. 
15] apprehendere pennas terrze. » 

Lucifer inter stellas prima est. Ordinis decorem 
in aquis observasti, in celo eumdem intuere ; illic- 


p que etiam non natura, sed Dei providentia res 


gubernari diseito : si enim natura flux:e et inor- 
dinate tantam ordinis concinnitatem tantumque 
concentum inesse, et in coelo similiter rem 856. ha- 
bere videris, recordatio auctoris veniat tibi in 
mentem. Apprehendere autem, id est, lustrare et 
circumire, ita ut ubicunque sit, lumen in univer- 
sam terram diffundat, etiam in ultimos fines : adeo 
utin sole mirandumillud non sit, cum in stellis 
virtus hzec reperiatur, et Lucifer ultimas terrze oras 
Juce sua collustret : dicitur autem spatio unius n9- 
etis extremos Llerr:w cardines complecti. 


,NARLE LECTIONES. 


Y lg. περιέθαλεν. 1 lc. πλάγιον. 8 (c. εἶπα. 


b σ΄. χαίτοι. 


403 


Vens. 14. « Aut tu sumens. terram. lutum, plas- 
masti animal, et idoneum ad loquendum eum 
posuisti super terram ? » 

Olympiodori, Severi et Chrysostomi. Num tu. in- 
quit, o Jobe, accepto pulvere aqua madefaeto, ho- 
minem e terra finxisti? num ratione, prout ego, 
eum ornasti, et mundi ornamentum ostendisti ? 
Unde apparet cetera animantia ratione destituta 
fuisse, quam quidem Deus homini, tanquam ipsi 
peeuliarem, attribuit; anima! enim idoneum ad lo- 
quendum, rationale vocat. lllud autem : Poni super 
lerram, est, omnium qux: in. terrs. sunt. dominum 
constitui. Adeo ut propter utrumque hoc Deum ego 
admirer, quod corpus humanum corruptioni ob- 
noxium condiderit; et quod potentiam ae sapien- 
tiam suam in corruptione manifestaverit (sabstan- 
tie enim vilitas, artifieii penuriam et difficultatem 
precipue declarat), quod luto scilicet et cineri 
tantam harmoniam, ac tales sensus, tam varios 
et omnigenos, quique tam largam philosophandi 
materiam pr:ebeant, indiderit : e terra etenim, qua 
materiam tantum tegul:e et lateri ministrat, oculum 
tam pulehrum fabricare, tantisque viribus instruere 
valuit, ut exiguze pupille perceptione tot numero 
corpora videre et complecti possit. 

Vrns. 15. « Et abstulisti ab impiis lucem, et 
brachium superborum comminuisti. » 

Impios punire, et vires eorum altterere, dextra 
divinz et eflicaciz opus est. 

Vzns. 16. « Aut venisti ad fontem maris, aut. in 
vestigiis abyssi ambulasti ? » 

Ad mare rursus sermonem transfert, ac dicit : 
Nostine unde initium traxerit mare? vel vestigia, id 
est, ultimos abyssi fines, cognitione comprehendi- 
sli? Fontis autem meniinit, non quod mare a fonte 
profluat, sed quasie fonte scaturiret, nequaquam 
deficiat, 

Vens. 18. « Aut cognovisti latitudinem ejus quae 
sub celo? » 

ld est, Jntellexistr, advertisti, aut. accurate lati- 
tudinem terre dimensus es? 

« Narra ergo mihi, quantanam sit? » 

Dic quisnam sit ejus diameter. Non hoc, inquit, 
dico, quod nibil eorum facere possis qu» a me 
facta sunt ; sed, quod ne viam quidem et rationem 
qua faeta sint intelligas, nec. eorum naturam com- 
prehendere, et singula aceurate contemplari valeas. 
His verbis Deus Jobum de intervallo et. discrimine 
quod inter ipsos positum est, instruit. 

Vrns. 19-21. «. Aut in qua terra habitet lux 
[alii , degit, quiescit] ? Aut quis tenebrarum locus? 
si duces me in finesearum, quod si et. nosti semi- 
tas earum ? [Symmachus, habitationis calles] Nosti 
igitur quia tunc. natus es, et. numerus annorum 
tuorum multus ? » 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


A 


404 


« Ἢ σὺ λαβὼν γῆν πηλὸν, ἔπλασας ζῶον, xal 
λαλητὸν αὐτὸν ἔθου ἐπὶ γῆς; » 


Ὁκυμπιοδώρου, Σεθήρου xai Χρυσοστόμου. 
᾿Αλλὰ ε'ἃ σὺ, φησὶν, ὦ Ἰὼδ, λαθὼν χοῦν ὕδατι Bz6ps- 
γμένον, ἀπὸ γῆς ἔπλασας ἄνθρωπον; χαὶ λόγῳ τοῦ- 
τὸν ἐχόσμησας, ὥσπερ ἐγὼ, χαὶ τοῦ χόσμου χόσμον 
ἀνέδειξας; Ὅθεν δῆλον ὅτι τὰ ἄλλα οὐχ εἶχε τὸ λο- 
yov, οὐ γὰρ ἂν ὡς ἐξαίρετον αὐτῷ τῷ ἀνθρώπῳ 
προσῖψε " «.1α.ητὸν γὰρ τὸ λογικόν φησι ζῶο». Τὸ 
δὲ, Τεθῆναι ἐπὶ τῆς γῆς, τὸ ταχθῆναι χυριεύειν 
πάντων τῶν ἐπὶ τῆς γῆς. Ὡς ἔγωγε δι᾽ ἀμφότερα 
ταῦτα θαυμάζω τὸν Θεὸν, ὅτι τε φθαρτὸν τὸ ἀνθρώ- 
πίον σῶμα ἐποίησε, καὶ ὅτι ἐν τῇ φθορᾷ τὴν οἷ- 
xelav ἰσχὺν ἐπέδειξε καὶ σοφίαν " τὸ γὰρ εὐτελὲς 


Β τῆς οὐσίας, τοῦτο δείχνυσι μάλιστα τῆς τέχνης τὸ 


IU 


εὔπορον ὁ xal εὐμήχανον * ὅτι ἐν πηλῷ xoi τέφρᾳ 
τοσαύτην ἐνέθηχεν ἁρμονίαν, χαὶ τοιαύτας αἰσθήσεις, 
οὕτω ποιχίλας xal παντοδαπὰς, xal τοιαῦτα δυνα- 
μένας φιλοσοφεῖν " χαὶ γὰρ ἀπὸ γῆς, τῆς ὕλης ἧς 
γίνεται χέραμος xaX πλίνθος μόνον, ἴσχυσεν ὀφθαλ- 
μὸν οὕτω ποιῆσαι καλὸν, xal τοσαύτην ἐνθεῖναι 
τούτῳ δύναμιν, ὡς μικρᾶς κόρης ἀντιλήψει τοσαῦτα 
ὁρᾷν xaX περιαμθάνειν σώματα, 


« ᾿Αφεῖλες δὲ ἀπὸ ἀσεθῶν τὸ φῶς, βραχίονα δὲ 
ὑπερηφάνων συυ"έτριψας. » 

Τὸ χολάζειν ἀσεθεῖς, xal τὴν δύναμιν αὐτῶν 
συντρίδειν, τῆς θείας Pei δεξιᾶς χαὶ ἕνερ- 
γείας. 

« Ἦλθες δὲ ἐπὶ πηγὴν θαλόσσης, ἐν δὲ ἴχνεσιν 
ἀθύσπτου περιεπάτησας; » 

" Πάλιν ἐπὶ τὴν θάλασσαν τὸν λόγον μετῆγαγε, 
xai φησιν, Ἔγνως πόθεν ἡ θάλαστα ἔσχε τὴν 
ἀρχήν; ἣ τὰ ἴχνη, τουτέστι, τὰ ἔσχατο “ἧς ἀθύσ- 
σου χατείληφας; Πηγὴν δέ φησιν, oby ὡς πηγὴν τῆς 
θαλάσσης ἐχούσης, ἀλλ᾽ ὡς μὴ ἐχλειπούσης, χαθά- 
πὲρ πηγὴν ἐχούσης. 


ἕι : - SR, 
« Νενουθέτησαι δὲ τὸ εὖρος τῆς ὑπ᾽ obpa- 
νόν , 
Τουτέστι, Συνῆχας, ἐνενόησας, ἠχριδώθης τῆς 


γῆς τὸ πλάτος; 

€ ᾿λνάγγειλον δή μοι, πόση τίς ἔστιν; » 

* Ppá&cov αὐτῆς τὴν διάμετρον. Οὐ λέγω, φησὶν, 
οὐδὲν δύνασαι ποιῆσαι ὧν ἐποίησα " ἀλλ᾽, ὅτι 
t οἶδας πῶς γέγονεν, οὐδὲ εἰδέναι αὐτὰ δύνασαι, 
θεωρῆσαι πάντα μετὰ ἀχριθείας. Διὰ τού- 
διδάσχεν αὐτὸν τὸ μέσον αὐτοῦ xoi ἐχεί- 


« Ποίᾳ δὲ γῇ αὐλίζεται τὸ φῶς [οἱ ἄλλοι, σχη- 
vol, ἤρεμεῖ] ; Σχότους δὲ ποῖος ὁ τόπος ; εἰ ἀγάγοις 
με εἰς ὅρια αὐτῶν, εἰ ὃὲ χαὶ ἐπίστασαι τρίθους 
[ὁ δὲ Σύμμαχος, ἀτραποὺς οἰκήσεως] αὐτῶν ; Οἷ- 
δας ἄρα ὅτι τότε γεγέννησαι, ἀριθμὸς δὲ ἐτῶν cou 
πολύς ; » 


VARUE LECTIONES . 


εἰσ, ρα. * lc. ἅπορον καὶ ἀμήχανον. 
f 4 


5 yp. μεσότοιχον, 


405 

* Εἰπὲ δέ pot, φησὶ, 
ἀποχλείονται, xal πόθεν ἐχπορεύονται ; ᾿Ανάγγει- 
λόν μοι, ποῦ τὸ φῶς, καὶ ποῦ τὸ σχότος ἀπέρχεται; 
Εἰ τούτων τὰς ὁδοὺς εἰδένα: φαίης, λέγε ὅτι xaX τότε 
ἐγεννήθης ὅτε ταῦτα ὡροθετήθησαν" χαὶ εἰ ταῦτα 
ἐπίστασαι, ἴσθι xal πολυετῆς τις ὑπάρχων, ὡς 
ἔχτοτε γεγονώς. Διδάσχει δὲ ἐνταῦθα, ὅτι [τὸ τοῦ 
ἀνθρώπου ὀλιγόθιον οὐδὲ γνῶναι αὐτῷ τὰ πολλὰ 
ἐπιτρέπει. Τί δὲ, φησὶ, λέγω τὰ στοιχεῖα ; Τὰ χατὰ 
σαυτὸν εἰπέ πότε ἐγεννήθης; xai μὴν ἤδει 5, ἀλλὰ 
mao! ἑτέρων μαθών. ᾿Αλλὰ πόσος ὁ χρόνος h ; Τὰ 
χατὰ σαυτὸν οὐχ οἷδας " πῶς οὖν αὐχήσεις εἰδέναι 
τὰ ἐξ ἀρχῆς; "Opta δὲ φωτὸς xal σχότους, τὸ 
πρόσταγμα τοῦ Θεοῦ, ἀντὶ μεθορίου αὐτοῖς ὄν. 


« Ἧλθες δὲ ἐπὶ θησαυροὺς χιόνος ; θησαυροὺς δὲ 
χαλάζης ἑώραχας ; ἀπόχεινται δέ oot εἰς 
ἐχῃρῶν εἰς ἡμέραν πσλέμων καὶ μάχης. » 


ὥραν 


Χρυσοστόμου γαὶ Ὁνϊυμπιοδώρου. Θησαυςοὺς 
λέγει, οὐχ ὅτι ἀποθῆχα εἰσιν, ἀλλ᾽ ὅτι ἑτοίμως οὕ- 
τως, ὥσπερ χαὶ ἐχ θησαυρῶν ἐχθάλλων, δείχνυσιν 
αὐτὰ ὅταν βούληται. Οἶσθα οὖν, φησὶ, πῶς τὴν μὴ 
φαινομένην χιόνα χαὶ χάλαζαν ἐχφαίνεσθαι παρα- 
σχευάζω ; ἣ δυνατὸς εἶ τούτοις χατὰ πολεμίων χρή- 
σασθαι, ὅπερ ἐγὼ ποιεῖν ixavóg; Ὁρᾷς ὅτι τοῦτο 
βούλεται τὸ εὔχαιρον δηλῶσαι, ὡς ἄρα χατὰ χαιρὸν 
τοῦτο γίνετα', καὶ οὐχ ἁπλῶς - κέχρηται γὰρ τῇ 
χιόνι χαὶ τῇ χαλάζῃ χατὰ πολεμίων, xai ὅταν τινὰς 
βούληται τιμωρήσασθαι. Εἶτα xal περὶ τῶν ἄλλων 
ἁπάντων διέξεισιν, ὑετῶν, λέγω, xai πάχνης, xo 
ἀνέμων. 

« Πόθεν ὃὲ ἐχπορεύεται πάχνη, ἣ διασχεδάννυται 
νότος εἰς τὴν ὑπ᾽ οὐρανόν; 
λάθρῳ ῥύσιν 
ταχλυσμῷ ὑδραγωγόν :] 

Πόθεν ἐς πάχνη; ἣ πῶς ὁ νότος χαθ᾽ ὅλης πνεῖ 
€ ὑπ᾽ οὐρανόν; Πῶς λαύρως ὁ ὑετὸς χαταῤῥεῖ; Πό- 
v αἱ βρονταί; κυδοιμὸν γὰρ τὴν βροντὴν χαλεῖ " 
χαὶ πῶς τοῦ νότου τῇ θέρμῃ χιὼν στερεμνία οὖσα 
διαλύεται; χατὰ τὸ, Ὡς ὁ χειμάῤῥους ἐν τῷ vóco* 
μὴ ταῦτα, φησὶν, ἀνθρωπείας ἔργα τέχνης ; Οὐχ 
ἀποῤῥήταυ σοφίας δημιουργήματα: 


Τίς δὲ ἡτοίμασεν ὑετῷ 
;» [00 ἄλλοι, Τίς δὲ κατέστε 


t 


τλξε τῷ χα- 


ῷ 
δὲ 


2 Rr 
Ἄνεμος δέ ἔστι 
ῥεῦμα ἀέρος, ταῖς τῶν τόπων ἐξαλλοαγαΐς ὅθεν ῥεῖ, 
τὰς ἐπωνυμίας ἀμείθων. 

« Ὅδὸν ὃὲ χυδοιμῶν, τοῦ ὑετίσαι ἐπὶ γῆν οὗ οὐχ 
Seda EMT a EMT dii 

ἀνὴρ, ἔρημον οὗ οὐχ ὑπάρχει ἄνθρωπος ἐν αὐτῇ, τοῦ 
χορτάσαι ἄδατον xal ἀοίχητον, χαὶ τοῦ ἐχύλαστῆσα: 
ἔξοδον χλόης.» 


E fe S ΞΟ ial is . es 

Ὁρᾷς ὅτι οὐχ ἐν ἑνὶ μέρει ἰσχυρὸς ὁ Θεὸς, ἀλλ᾽ 
ἐν ἅπασι - χεῖται γὰρ, φησὶν, ὁ ὑετὸς xo εἰς τὴν 
ἀοίχητον, δηλονότι χαὶ τῶν θηρίων προνοοῦντος τοῦ 
Θεοῦ, χαὶ ἡ ἔρημος yAoàlsià xaY χλοηφορεῖ δίχα 


τινὸς ἀνθρωπίνης ἐπιμελείας, 


91: Psal. cxxv, 4. 


IN BEATUM JOB. 


περὶ φωτὸς xaY σχότους, ποῦ Α 


406 

Die autem mihi, inquit, de luce et tenebris, ubi 
incluse eustodiantur, et unde. prorumpant? Narra 
mihi, quo lux et tenebre. pergant? Si harum vias 
scire te dixeris, dic pariter te natum tunc. fuisse, 
cum limitibus illie cireumseriberentur ἢ et si hoc 
nosti, scito etiam te grandzvum esse, qui ab eo 
tempore exstiteris. Docet autem hoc loco, quod vitae 
brevitas hominem multa scire non patiatur. Sed 
cur ego, inquit, clementorum mentionem facio? 
Dic ea qux ad teipsum spectant ; quando natus 
fueris? quod quidem non  scivisses, nisi ab aliis di- 
dicisses. Quantum autem vite spatium restat? Quae 


"teipsum attinzunt ignoras; quomodo igitur eorum 


qui ab initio fuerunt, notitiam tibi arrogaveris? 
Terminus autem. lucis et tenebrarum Dei manda- 


P tum est, quod illis pro confinio inservit. 


Vxns. 22, 95. « Aut venisti in thesauros nivis? 
aut thesauros grandinis vidisti ? et reposita sunt 
libi in tempus inimicorum, in diem bellorum et 
pugna. » 

Chrysostomi et Olympiodori. Thesauros dicit, non 
quia apotheez sint, sed quia prompte cum ipsi 
visum fuerit, ea tanquam ex thesauris excutiens 
ostendat. Nosti igitur, inquit, qua ratione nivent et 
grandinem quie non videntur, apparere faciam ? vel 
an contra hostes uti his poteris, prout ego  pos- 
sum? Vides quod opportunitatem earum rerum his 
verbis ostendat, quod scilicet non temere, sed 
tempore opportuno eveniant; nive. enim. et. gran- 
dine contra hostes utitur, et. cum supplicio aliquos 
punire vult. Deinceps de aliis omnibus, de pluviis, 
inquam pruina, et ventis disserit. 


Vgns. 21, 95. « Unde autem procedit pruina, aut 
dispergitur auster in eam quie sub elo? Quis au- 
tem praeparavit fluxum valide pluvize? » [Alii vero, 
Quis inundationi aquzeductum.| praeparavit ?] 

Unde autem pruina? vel quomodo auster per to- 
tam qua sub coelo est terram spiret? Quomodo plu- 
via largiter defluat? Unde. tonitrua. (tonitru enim 
tempestatem vocat) ? Et quomodo nix solida et dura, 
calore austri liquefiat? juxta illud : Sicut torrens in 
austro **, Num hiec, inquit, ab humana arte. profi- 
ciscuntur? An non arcanzs sapientie opera sunt? 
Ventus autem est aeris fluxus, pro locorum muta- 
tionibus unde (luit, appellationes alias induens. 

Vrns. 90, 27. « Et viam tempestatum, ut pluat 
super terram ubi non est vir, desertum ubi non est 
homo in eo, ut satiet inviam et inhabitabilem, et ut 
germinet exitus herb: virentis. » 

Vides Deum non ex una aliqua, sed omni ex parte 
fortem οἱ potentem esse : pluvia enim, inquit, in 
terram ineultam et minime habitatam (Dco scilicet 
ctiam belluis prospiciente) effunditur, et solitudo 
sine ulla. bumana industria herbam et gramen 
profert. 


VARLE LECTIONES. 


Vic. oj. ἤδεις. bic. suppl. ὑπολελειμιμένος 


τοῦ βίου. 


i ^p. πηΐζει, 


IE 


40] ΄ 


qui peperit glebas roris? οὐ. de eujus utero proce- 
dit glacies? aut pruinam in. codo quis peperit, que 
descendit sicut aqua fluens? » 

Potesne, inquit, dicere, quis sit pluvie pater? 
vel quis roris glebas pepererit, id. est, coagmenta- 
tiones glaciei vel pruinz, qu: in. firmamento. con- 
densata (aerem enim qui in sublimi est, hoc loco 
celum appellat), tanquam aqua defluit, et descen- 
deys, fluvios instar succi ficulnei quo. lac coagmen- 
tatur, conglaciat? Nonne hwe divin» sapientie 
opera sunt? De utero, dixit, non quod ex ejus utero 
pruina et glacies exeat ; absit! Quid igitur partus 
et uteri nomine hic intelligendum est ? Quemadmo- 
dum cuni de mari illud dicit, quando mater illud pe- 
perit, matrem maris non dicit, sed formationem 
ejus et causam indicat; sie etiam hoc loco de glacie 
loquitur, non quod ex utero revera prodierit. Qua 
de causa igitur nomen partus frequenter hic usur- 
pavit? Mihi videtur, non tantum ut primum et so- 
lum rerum omnium creatorem, sed res etiam crea- 
las prius formatas, quam perfeetas, ac numeris om- 
nibus absolutas fuisse, innueret : ita ut licet de Filio 
hzc dicantur, supervacanee quidam ea. proferunt : 
* illie enim, Filius, et genui, et Unigenitus, et alia 
ejusmodi reperire licet; hic vero nihil simile. 

« Faciem impii quis exterruit? » 

Ad litteram quidem , hoc de quovis impio, ad 
sensum vero, de diabolo intelligendum est, quem 


unigenitus Dei Filius, qui etiam creaturz opifex C 


est, penitus delevit. 

Vens. 5. « Aut intellexisti nexum Pleiadis? » 

Symmachus autem : An conjunges partes Plciadis? 
IJ est, Qus necessitas, quod vinculum illam con- 
stringit, et. sidera in unum coire facit? Num tua 
prudenti: opus est, quod ita vinciantur, et in hunc 
modum simul site. sint stelle que Pleiadem confi- 
ciunt? vel, An. causam nosti ob quam ita inter se 
invicem copulentur? 

« Et septum Orionis aperuisti ? » 

Cum Orion certo tempore appareat, An tu, in- 
quit, causa es quod quasi sepimento interposito oc- 
cultetur, et rursus appareat? 


Vrns. 52. An operies Masuroth in tempore suo?» D 


Castim et collectionem siderum Mazuroth. vocat, 
que communi loquendi usu, signa Zodiaci appel- 
lantur. Quomodo igitur, inquit, h:ec claustris in- 
cluduntur, aec stato tempore apparent? Alii vero 
dicunt. Mazuroth vocem. esse Hebraicam, et signifi- 
care sidereum canem. Tune, inquit, sidera quie 
abscondita sunt reserabis, ei unumquodque suo 
tempore revclabis ? 

« Et vesperum super comam ejus duces ca? » 

Eximiam fu!zoris priestantianmi et; venustatem, 
comam, vocat. Tune igitur, inquit, Hespero, stelle 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 
γε. 28-50. « Quis est pluvi:» pater? et quis est A 


408 

« Τίς ἐστιν ὑετοῦ πατὴρ ; τίς δέ ἔστιν ὁ τετοχὼς 
βώλους δρόσου; Ex γαστρὸς δὲ τίνος ἐχπορεύεται ὁ 
χρύσταλλος ; πάχνην δὲ ἐν οὐρανῷ τίς τέτοχεν, fj 
χαιαθαΐίνει ὥσπερ ὕδωρ ῥέον ;»| 

* Ἔχεις εἰπεῖν ὑετοῦ πατέρα, ἣ βώλους Opósovi, 
τουτέστι, συστάσεις f] χρυστάλλου 7| πάχνης, ἥτις 
συνισταμένη περὶ τὸ στερέωμα, οὐραγὸν γὰρ ἐν- 
ταῦθα τὸν εἰς ὕψος ἀέρα λέγει, ὥτπερ ὕδωρ χαταῤ- 
ῥεῖ" xa μέντοι χατιοῦσα χρυσταλλοῖ τοὺς ποτα- 
μοὺς ὡς ὁπὸς γάλα ; οὐ Θεοῦ ταῦτα σοφίας ἔργα; 
"Ex γαστρὸς, εἶπεν, οὐχ ὅτι Ex γαστρὸς αὐτοῦ EE- 
εἰσι πάγος χαὶ χρύσταλλος" μὴ γένοιτο. ᾿Αλλὰ τί βού- 
λεται ὁ τόχος ἐνταῦθα χαὶ ἣ γαστήρ; Ὥσπερ ὅταν 
λέγῃ περὶ τῆς θαλάσσης, ὅτι “Ὅτε ἡ μήτηρ αὐτὴν 
iier, οὐχὶ μητέρα λέγει θαλάσσης" οὕτω xax ἐν- 
παῦθα, οὐχ ὅτι ἀπὸ γαστρὸς ἐξῆλθεν ὁ χρύσταλλος, 
ἀλλὰ τὴν διάπλασιν χαὶ τὴν αἰτίαν. Τίνος οὖν ἕνεχεν 
τὸ ὄνομα τοῦ τόχου τέθειχεν ἐνταῦθα συνεχῶς ; Ἐμοὶ 
δοχεῖ, χαὶ τὸν αἴτιον αἰνίττεσθαι βουλόμενος τὸν 
πρῶτον χαὶ μόνον, καὶ τὸ διαπλάττεσθαι τὰ δημιουρ- 
γήματα πρὶν ἣ αὐτὰ ἁπαρτισθῆναι " ὥστε χἂν ἐπὶ 
τοῦ Υἱοῦ ταῦτα λέγηται, περιττῶς αὐτὰ προφέρου- 
σιν 1" ἐχεῖ γὰρ, ὁ Υἱὸς, xoi τὸ, ἐγέννησα, χαὶ τὸ, 
ὁ Μογογεγῆὴς, χαὶ ὅσα τοιαῦτα - ἐνταῦθα δὲ οὐδὲν 
τοιοῦτον. 


« Πρόσωπον ἀσεθοῦς viz ἕπτηξεν, » 

Κατὰ μὲν τὸ ῥητὸν, ἐπὶ παντὸς ἀσεδοῦς τοῦτο 
νοητέον, πρὸς δὲ διάνοιαν, ἐπὶ τοῦ διαθόλον, ὅν 
ἠφάνισεν ὁ μονογενὴς τοῦ Θεοῦ Υἱὸς, ὁ χαὶ τῆς 
χτίσεως δημιουργός. 

« Συνῆχας ὃὲ δεσμὸν πλειάδος ; » 

* Ὁ δὲ Σύμμαχος - Ἢ συγάψεις μόρια πϑλειά- 
δος ; Τουτέστι, Ποία ἀνάγχη, ποῖος σύνδεσμος ἐχεῖνα 
συνεχῶςπ, xal τὰ ἄστρα συναγελάζεσθαι ποιεῖ; 
Μήτι ἄρα τῆς σῆς συνέσεως ἔργον τὸ ὥσπερ δεδέ- 
σθαι. χαὶ τοιῶσδε συγχεῖσθαι τοὺς συμπληροῦντας 
τὴν πλειάδα ἀστέρας ; ἣ, Τὴν αἰτίαν οἶσθα διατί οὔ- 
τως ἀλλήλοις συνηρμόσθησαν ; 

« Καὶ φραγμὸν "Opitovog ἥνοιξας ; 

" Ἐπειδὴ χατὰ χαιρὸν ὁ Ὠρίων φαίνεται, ἢ σὺ, 
φησὶ, παρασχευάζεις αὐτὸν ὥσπερ τινὶ διαφράγματι 
ἀποχρύπτεσθαι, χαὶ πάλιν φαίνεσθαι: 

« ^H διανοίξεις Μαζουρὼθ ἐν καιρῷ αὑτοῦ; » 

" Μαζουρὼθ τὰ συστήματα λέγει τῶν ἀστέρων, ὃ 
ἐν τῇ συνηθείᾳ, ζώδια χαλοῦνται. Πῶς οὖν, φησὶν͵ 
ἀποχεχλεισμένα εἰσὶ ταῦτα, xal χατὰ χαιρὸν φαί 
νοντα!; λλλοι δέ φασι, Μαζουρὼθ ἑδραϊχὴν μὲν ct 
ναι τὴν λέξιν, σημαίνειν δὲ τὸν ἀστρῷον χύνα. Σὶ 
οὖν, φησὶ, τὰ ἀποχεχρυμμένα διανοίξεις, χαὶ ἀπο: 
χαλύψεις χατὰ χαιρὸν αὐτοῦ ἕχαστον; 


« Καὶ “Ἕσπερον ἐπὶ χόμης αὐτοῦ ἄξεις αὐτά; » 
Κόμην τὴν ὑπερθολὴν τῆς λάμψεως λέγει xat 
τὴν εὐπρέπειαν. Σὺ οὖν, φησὶ, τὸν Ἕσπερον, ἁστέρα 


VARUIZE LECTIONES. 


“ρουνούς. 


p. περυφέρουσινττ- ln Graco aliquid. desiderari vide- 


409 
πὴν φαςινότατον xai λαμπρότατον, 
xal παράξεις οὕτω διαφανῶς " ἐχλάμποντα ; 

« ᾿Επίστασαι δὲ τροπὰς οὐρανοῦ, ἣ τὰ ὑπ᾽ obpa- 
νὸν ὁμοθυμαδὸν γινόμενα ; Ἰζαλέσεις 65 νέφος φωνῇ ; 
Καὶ τρόμῳ ὕδατος λάθρηυ ὑπαχούσεταί got; ν 

* Τὰς δὲ τοῦ δέρος, φησὶν, ἐπίστασαι τροπὰς, ἣ 
ἀπαξαπλῶς, πάντα τὰ ὑπ᾽ οὐρανὸν γινόμενα, ὅπως 
Due ᾿Αλλὰ δύνασαι ἐπιτάξα: νέφεσι, xal οἱονεὶ 
τρέμοντα ὑπαχούσεται τῷ σῷ προστάγματι, βριθό- 
μενα τῷ ὕδατι; χαὶ ἡ ὁρμὴ τῶν ὑδάτων, χαὶ ὁ ὑε- 
«ὃς, ὥσπερ ἔμψυχος ὑπαχούσεται ; 

᾿Αποστελεῖς δὲ χεραυνοὺς, xal πορεύσονται; 
ἐροῦσι δέ σοι, Τί ἔστιν; » 

* Ὥσπερ δέ τινες olwézat οἱ χεραυνοὶ ἑπιτάττον- 
ται. παρὰ σοῦ πορεύεσθαι χαθ᾽ ὧν xal ἐχπέμπον- 
ται; χαὶ ἕτοιμοι ὄντες πρὸς τὸ ἐπίταγμα, μονονουχὶ 
φωνὴν ἀφιέντες ἐροῦσιν, Ἰδοὺ ἡμεῖς πάρεσμεν" τί 
ἔστιν ὃ ποιεῖν ἡμᾶς προστάττεις s 

« Τίς δὲ ὁ ἀριθμῶν νέφη σοφίᾳ, 
γῆν ἔχλινεν:; » 

Ὁ δὲ Σύμμαχος - Ἢ τίς ἔδωχε μεμωραμένῳ £v- 
γοιαν; Τίς, φησὶν, ὁ ὑπὸ ἀριθμὸν, χαὶ οὐχ àp£- 
«pug, ἀλλὰ πρὸς τὴν χρείαν τὰ νέφη συνίστασθαι 
DEA Τίς δὲ ὁ τὸν οὐρανὸν χυχλοφοριχὸν 


g 


οὐρανὸν 


LA 


ἀπεργασάμενος, ὡς δοχεῖν τοῖς πόῤῥωθεν ἀτενίζου- 
σιν, ὅτι τῶν ἄχρων τῆς γῆς ἐφάπτεται; τοῦτο γάρ 
ἐστ: τὸ, ἔκλινεν. 

€ Κέχυται δὲ ὥσπερ γῆ χονία. » 

* Τὸ λεπτὸν αὐτοῦ αἰνίττεται, ὃ χαὶ ὁ Ἡσαΐας qn. 
oi, ὅτι “Ὥσπερ καπγός ἐστι" περιχέχυται δὲ τῇ 
15 μελαίνῃ οὔσῃ ὁ οὐρανὸς ὥσπερ χονία, διὰ τὸ 
διαυγές. 

€ Κεχόλληχα 05 αὐτὸν ὥτπερ λίθῳ χύθον. » 

* Τὸ πεπηγὸς, xat ΠΕΣ B τὸ oynpa 6t ab- 
ὥσπερ κύδον. Τὴν οὖν 
τοῦ οὐρανοῦ φύσιν οὕτω στερέ- 


τοῦ παρέστησεν, 
τὴν , φησὶ, 
νιον ἀπειργασάμην, καθάπερ ἂν εἴ τις λίθῳ χύθον 
ἐναρμόσοι. KüGoz δέ ἐστιν ὁ ἐχ τετραγώνου χατὰ τὴν 
βάτιν, ἣ χυχλοτεροῦς, εἰς ὀξὺ λήγων. "Evtot δὲ τὸ 
σχῆμα σχυφοειδές φασιν. 


εἰπὼν, 


o. 


« Θηρεύσεις ὃὲ λέουσι βορὰν, ψυχὰς δὲ Opaxóv- 
των ἐμπλήσεις ; Δεξοίχασι γὰρ ἐν χοίταις αὐτῶν, 
κάθηνται ὃὲ ἐν ὕλαις ἐνεδρεύοντες. » 

Τίς δὲ τῷ λέοντι τὴν θηρατιχὴν ἐχαρίσατο φύσιν; 
Τίς τοὺς PHA τροφῆς ἐμπίπλησι; Τίς ἐδίδαξε 


νεδρεύειν, xal ἐπιτίθεσθαί τισι πρὸς τρο- 


« Τίς δὲ ἡτοίμασε χόραχ! βοράν; νεοσσοὶ và 
ποῦ πρὸς Κύριον χεχράγασι, πλανώμενοι, τὰ σῖτα 
ζητοῦντες. » 

᾿Αλλὰ χαὶ τῶν πτηνῶν, φησὶν, ὁ Θεὸς προνοεῖ" ἀπὸ 
γὰρ τοῦ μέρους τὸ πᾶν ἐσήμανε. Λέγεται γὰρ ὁ ó- 
ραξ μὴ ἐχτρέφ 
ἀτημελήτους ἐ 


ety τὰ ἔχγονα ὑπὸ λαιμαργίας, ἀλλ᾽ 
ἂν τοὺς νεοσσούς " τοὺς δὲ 


31/153: 53516; 
VNRDE 


n yp. ἀριδήλως ἐχλάμψα!, 00. ἐπιτά 


IN BEATUM JOB. 


χαβοδηγήσεις 5 A lucidissimz et. fulgidissimw, itineris dux eris? tan- 


410 


loque splendore coruscantem deduces? 

Vins. 523, 54. « Scis autem commutationes celi, 
aut quie sub ccelo simul faeta? Vocabis autem. nu- 
bem voce? Et tremore aque valide obediet tibi ? » 

Num aeris, inquit, mutationes, vel, ut uno verbo 
absolvam, an. rationem qua fiunt omnia qux sub 
ccelo sunt, nosti? Potesne nubibus imperare, ita ut 
aqua gravat:e, quasi tremore pereulsie, tuo. impe- 
rio pareant? et aquarum impetus, et pluvia tans 
quam animata. obediat ? 

Vins. 56. « Mittes autem fulmina, et ibunt? aut 
dicent tibi, Quid est? » 

An fulmina, instar famulorum, contra quos 
emittuntur, a te ire jubebuntur ? et parata ad exse- 
quendum mandata, in hune fere modum vocem 
emittent, ac dicent : Ecce przesto sumus ; quid est 
quod nos facere jubes? 

Vrgns. 597. « Aut quis est qui numeret nubes sa- 
pientia, et ecelum et terram inclinavit? » 

Symmachus vero : Aut quis dedit insipienti. intel- 
ligentiam ? Quis, inquit, est qui. facit ut. nubes in 
numerum cogantur, non quidem sine modo et men- 
sura, sed ut utilitati inserviant ? Quis ccelo motum 
cireularem dedit, utiis qui e longiquo iniuentur, 
lerrze extrema attingere. videatur? illud enim est, 
inclinavit. 

Vrgns. 58, « Diffusus est autem sicut terra cinis.» 

Tenuitatem ejus innuit de qua Isaias etiam 
dicit : Instar fumi est?* ; coelum. autem terre quie 
nigra est, instar cineris propter ejus splendorem 
circumfunditur. 

€ Et agglutinavi eum sicut lapidi cubum. » 

Dicendo, sicut cubum, stabilitatem, firmitudinem, 
simul etiam et firuram ejus ob oculos posait. Te 
nuissimam autem ejus naturam, inquit, solidam 
adeo elfeci, ac si quis lapidi cubum aptasset, et 
cubieum reddidisset. Cubus autem figura est. quie 
quadratam aut cireularem basin habens, in acutum 
desinit. Quidam vero figuram scypho similem 
esse dicunt. 

Vrns. 59, 40. «Aut venaberis leonibus escam, aut 
animas draconum replebis? Timuerunt enim in 
cubilibus eorum, οἱ sedent in silvis insidiantes. » 

Quis leoni naturam venatoriam largitus est? Quis 
dracones cibo saturat? Quis feras cibi causa 
diari, et impetum in qusdam facere docuit ? 


insi- 


Vrns. 44. « Quis autem przeparavit corvo escam ? 
pulli enim ejus ad Dominum clamaverunt, errantes, 
cibaria querentes. » 

Sed et volucribus etiam Deus providet; totum 
enim per partem significavit. Dicitur autem corvus 
prz ingluvie fetum suum nor. alere, sed pullos ne- 
glectos deserere; illos vero fame oppressos clamore 


LECTIONES 


4.1 


bestiolis, qu:e in nidis erascuntur, nutriri. Quis igi- 
tur eoz απ τ Nonne Dei verbum? Pulli enim cor- 
vorum post longum et vagabundum errorem clama- 
runt, qu:ereates. cibum ab eo sumere, qui non so- 
lum pullis corvorum, verum etiam iis qui non tan- 
tum verbo, sed necessitate, et motu naturali illum 
invocant, ministrat, » 


CAP. XXXIX. 

Vrns. 5. € Si cognovisti Lempus pariendi tragela- 
phorum petri, aut. partus cervarum custodisti, et 
numerasti menses earum plenos partus earum, et 
dolores earum solvisti, et nutristi hinnulos earum 
sine metu, et partus earum emittes? » 

Sed ne minutissima quidem, inquit, nosti, quo- 
modo eerva suo tempore et tragelaphus (capra, sci- 
licet, silvestris) in petris ac speluncis qu:e natura 
tecta et. laqueata sunt, pariant? et. quis numerus 
mensium ad ventrem perferendum eis datus sit ? 
quomodo, finitis partus doloribus, fetus in lucem 
edant? quomodo recenter natis lac indant, et illi 
sine metu et formidine alantur ? 

Vins. 4. « Abrumpent filios suos, multiplicabun- 
tur in genimine, exibunt, eL non revertentur eis.» 


Et quomodo, inquit, matres, naturalis affectus 
oblitze, fetus. adultos derelinquunt ? illi vero a ma- 
tribus digredientes, et terrz:e genimina depascentes, 
nrultiplicantur, neque amplius ad eas revertuntur ? 


Vens. 5-7. Quis autem est. qui dimisit onagrum 
liberum, et vincula ejus quis resolvit? Posui enim 
habitationem ejus desertum, et tabernacula ejus 
salsuginem ; irridens multas turbas civitatis, et que- 
relam exactoris non audiens. » 

Ad litteram. quidem : Unde, inquit, onagro juris 
sui libertas coneessa est? Unde est quod hominum 
mandatis non obtemperet, sed desertum pro habita- 
culo et loco commorandi habeat, et in locis salsis ac 
solitariis tabernaculum ponat? Ad sensum vero, 
vita solitaria, tanquam a rebus szeularibus et iis 
quie sensus movent ae deliniunt, seposita, his verbis 
describitur. Hinc autem. apparet. sermonem hunc 
allegorice a nobis intelligendum esse; neque enim 
hie asinus querelam exactoris audit, sed homo spi- 
ritualis, qui non patitur neque audire sustinet exa- 
ctorem illum qui intellectu concipitur, qui, tanquam 
tributum aliquod exigeret, eos qui sub ejus impe- 
rio sunt, onera ferre, improbarum pertarbationum 
jugum subire, et voluptatibus inservire cogit. 

Vins. 8. « Considerabit montes pascuum. suum, 
et post omne viride querit. » 

Ad historize quidem et rei veritatem, asinus sil- 
vestris montes peragrans, herbas investigat ut iis 
vescatur ; ad theoriam vero, homo spiritualis con- 


OLYMPIODORI ALEXANDRINT 


quodam naturali ad Deum uti, et parvis quibusdam A ἐνδείας πιεζομένους, φυσιχῇ τινι χεχρῆσθαι 


C 


412 
πρὸς 
Θεὸν τῇ βοῇ, χαὶ ὑπὸ μιχρῶν τινων ζωῦφίων γινο- 
μένων ἐν ταῖς νεοσσιαῖς ἐχτρέφεσθαι. Τίς οὖν ὁ 
τρέφων αὐτούς ; by ὁ τοῦ Θεοῦ λόγος ; Νεοσσοὶ γὰρ 
χοράχων πρὸς αὐτὸν χεχράγασι μετὰ τὸ πλανηθῆναι 
πολλὰ, ζητοῦντες ἀπ᾽ αὐτοῦ λαθεῖν τροφὴν, τοῦ δυ- 
δόντος οὐχ ἁπλῶς τοῖς νεοσσοῖς τῶν χοράχων, ἀλλὰ 
τοῖς ἐπιχαλουμένοις αὐτὸν, οὐ λόγῳ, ἀλλὰ τῇ χρείᾳ 
χαὶ τῇ φυσιχῇ χινήσει. 


ΚΈΕΦΑΛ. AO'. 

« Εἰ ἔγνως καιρὸν τοχετοῦ τραγελάφων πέτρας, 
ἐφύλαξας δὲ ὠδῖνας ἐλάφων, ἠρίθμησας 5i μῆνας 
αὑτῶν πλήρεις τοχετοῦ αὐτῶν, ὠδῖνας δὲ αὐτῶν ÉAu- 
σας, ἐξέθρεψας δὲ αὐτῶν τὰ πα:δία ἔξω φόδου, ὠδῖ- 
νας δὲ αὐτῶν ἐξαποστελεῖς ; v 

᾿Αλλ᾽ οὐδὲ τὰ εὐτελέστατα, φησὶν, οἷσθα, πῶς 
χατὰ χαιρὸν ἔλαφος καὶ τραγέλαφος, fot αἴγα- 
στρος ", ὑπὸ αὐτορόφοις σπηλαίοις ἐν πέτραις ἀπο- 
xutoxouct; χαὶ τίς αὐτοῖς ἀριθμὸς μηνῶν εἰς τὴν 
χύησιν δέδοται; πῶς δὲ ἀποτίκτουσι, λυθεισῶν τῶν 
ὠδίνων ; πῶς τὸ γάλα τοῖς νεογνοῖς ἐνδιδόασι. τὰ δὲ 
τρέφεται ἄνευ qó60U; 


€ ᾿κποῤῥήξουσι τὰ τέχνα αὑτῶν, πληθυνθήσονται 
ἐν γεννήματι, ἐξελεύσονται, xal οὐ μὴ ἀναχάμιψου - 
σιν αὐτοῖς. » 

Καὶ πῶς, φησὶν, αἱ μητέρες ἀδρυνθέντα τὰ τέχνα 
χαταλιμπάνουσιν, εἰς λήθην ἐλθοῦσαι τῆς φυσικῆς 
στοργῆς; τὰ δὲ ἐξελθόντα, xol νεμόμενα ἐν τοῖς 
γεννήμασι» τῆς γῆς, πληθύνεται, xal οὐχέτι πρὸς 
αὑτὰς ὑποστρέφει: 

« Τίς δέ ἐστιν ὁ ἀφεὶς ὄνον ἄγριον ἐλεύθερον, 6z- 
σμοὺς δὲ αὐτοῦ τίς ἔλυσεν ; θέμην δὲ τὴν δίαιταν. 
αὐτοῦ ἔρημον, xal τὰ σχηνώματα αὐτοῦ ἁλμυρίδα " 
χαταγελῶν πολυοχλίας πόλεως, μέμψιν δὲ φορολόγου 
οὐχ ἀχούων. » 

Κατὰ μὲν οὖν τὸ ῥητόν: Πόθεν, φησὶ, τῷ ὀνάγρῳ 
ἡ αὐτονομία; Πόθεν ἀνθρώπων ἐπιτάγμασιν οὐ 
πείθεται, ἀλλ᾽ οἴχησιν xaX διατριθὴν ἔχει τὴν ἔρη- 
μον, χατασχηνοῖ δὲ ἐν ἁλμυροῖς τόποις xat ἐρήμοις ; 
Πρὸς ὃὲ διάνοιαν, ὁ μοναδιχὸς διαγράφεται βίος, ὡς 
ἕξω τῶν χοσμιχῶν χαὶ σαινόντων τὴν αἴσθησιν. Δῇ- 
λον δὲ ἐντεῦθεν ὡς εἰς ἀλληγορίαν ἡμᾶς ὁ λόγος 
παραπέμπει" οὐδὲ γὰρ ὁ ὄνος οὑτοσὶ μέμψιν ἀχούει 
φορολόγου, ἀλλ᾽ ὁ πνευματιχὺς ἄνθρωπος, ὁ μὴ &v- 
εχόμενος τοῦ νοητοῦ πράχτορος, ὃς, ὥσπερ τινὰ φό- 
ρον ἀπαιτῶν, τοὺς ὑφ᾽ ἑαυτὸν ἀναγκάζει ἀχθοφορεῖν, 
χαὶ χαχίας ὑποζεύγνυσθαι πάθεσι, χαὶ δουλεύειν 
ἡδοναῖς. 


« Κατασχέψεται ὄρη νομὴν αὐτοῦ, χαὶ ὀπίσω 
παντὸς χλωροῦ ζητεῖ. » 

* Κατὰ μὲν τὴν ἱστορίαν, ὁ ἄγριος ὄνος τὰ ὄρη 
περινοστῶν, τὰς βοτάνας ἀνιχνεύει πρὸς διατροφὴν. 


χατὰ δὲ τὴν θεωρίαν, ὁ πνευματιχὸς ἄνθρωπος τῶν 


VARLE LECTIONES, 


413 


οὐρανίων τὰς πολιτείας χγατασν 
πεῖ, οὐ τὰ παρόντα, ἀλλὰ τὰ ἐν τῷ ἐαρινῷ αἰῶνι, τῷ 
βέλλοντι, τῷ ἐλπιδηφόρῳ, xa ἐν τοῖς τεθηλόσι λο- 
ylo:c, καὶ ἐν νομῇ ἀγαθῇ ἀναπαύεται, καὶ εἰς ἀνεπέ- 
ληπτον βίον ἐντεῦθεν ὁδηγεῖται, τροφὴν ὁμοῦ xa 
τέρψιν καρπούμενος πολλήν. 


« Βουλήσεται δέ σοι μονόχερως δουλεῦσα!:, ἢ χοι- 
μηθῆναι ἐπὶ φάτνης σου; δήσεις δὲ ἐν ἱμᾶσι ζυγὸν 
αὐτοῦ, ἣ ἑλχύσει σου αὔλαχας ἐν πεδίῳ ; Πέποιθας 
ὃὲ ἐπ᾽ αὐτῷ, ὅτι πολλὴ ἡ ἰσχὺς αὐτοῦ, ἐπαφήσεις δὲ 
αὐτῷ τὰ ἔργα σου; πιστεύσεις 0b Oct ἀποδώσει σοι 
τὸν σπόρον, εἰσοίσει δέ σον τὴν ἅλωνα; » 

Ka0" ἱστορίαν μὲν οὖν, ὁ μονόχερως, ὅν δὴ ᾿Αχύ- 
λας ῥινοκέρωτα ἔφη, διὰ τὸ χατὰ μέσου τῆς κεφα- 
λῆς τὸ χέρας ἔχειν, ἀλχιμώτατος ὧν, ἀνυπόταχτός 
ἔστι, τῇ ἰσχύϊ xal τῇ ὀξύτητι τοῦ χέρατος πεποιθώς. 
Οὐ γὰρ ἀνέχεται, φησὶν, ἐν φάτνῃ χαταχεῖσθα:4, 
xai αὔλαχα τέμνειν, xal ἀροῦν, xai γηπονεῖν, val 
ig ἅλωνα συνάγειν τὰ γεννήματα. Πρὸς δὲ διάνοιαν, 
μονόχερώς ἔστιν ὁ ἅγιος, ὅτ. πρὸς Θεὸν μόνον ὁρᾷ, 
χαὶ ἐπ᾿ αὐτῷ πέποιθε, τῶν γηΐνων ἁπάντων χατα- 
φρονῶν. 

€ Πτέρυξ τερπομένων νεέλασσα [ὁ δὲ Σύμμα- 
χος, Πτερὸν ἀγλαϊσμοῦ περιφύεται ], ἐὰν συλλάθῃ 
ἀσίδα γχαὶ νέσσα, ὅτι ἀφήσει εἰς γῆν τὰ ὠὰ αὐτῆς, 
χαὶ ἐπὶ χοῦν θάλψει" καὶ ἐπελάθετο ὅτι ποὺς σχορ- 
πιεῖ, χαὶ θηρία ἀγροῦ χαταπατήσει. » 

* Βούλεται εἰπεῖν διαφοράν τινων ὀρνέων, χαὶ ὅτι 
τινὰ μὲν ὑπὸ Θεοῦ συνετίζονται, τινὰ δέ εἶσιν ἀσυν- 
τώτερα, xxi φησιν, ὅτι τερπνὸν μέν ἐστι τῇ θέλ ἡ 
νεέλασσα, ἡ δὲ ἀσίδα χαὶ ἡ νέσσα ἀσύνετα πεποίην- 
ται" ἐπὰν γὰρ συλλαθόντα τέχωσιν, ὑπὸ τὴν γῆν 
θάλπουσι τὰ ὠὰ, ὥσπερ ἐπιλαθόμενα ὅτι χαὶ ποσὶν 
ἀνθρώπων σχορπισθήσονται ταῦτα, χαὶ θηρίοις χα- 
ταπατηθήσονται. 'H ἀσίδα δὲ ὁ ἐρωδιός ἐστι, χατὰ 
᾿Αχύλαν, ἣ 
νοήσαντες" οὐ γὰρ εἰς γῆν τίχτει ὁ πελαργὸς, ἀλλ᾽ 
εἰς τὰ ὑψηλὰ τῶν δένδρων * xax οἱ τὰ ὀρνιθιαχὰ γρά- 
ψαντες, ἕτερον γένος 


πελαργὺς, ὥς τινες ἔφασαν οὐ χαλῶς 


ἔφασαν εἶναι παρὰ τὴν ἁσίδχ 
τὸν πελαργόν. Λόγος δὲ, τὴν ἀσίδα οἰχονομιχῶς ἀνό- 
ττὸν ὑπὸ Θεοῦ γενέσθαι * xaX γὰρ ὑπεραίρει μεγέ- 
θει xaX ἰσχύϊ, ὡς δύνασθαι χαταφρονεῖν χαὶ ἱππέως, 
ἀλλὰ πρὸς τὴν ἰσχὺν οὐχ ἔσχε σύνεσιν, ὥστε μὴ 
πάντωςτ σώζεσθαι τοὺς νεοττοὺς, xai Ex τούτου 
πληθύνεσθαι τὸ εἶδος. "Ἔστι ὃὲ χαὶ οὕτως νοῆσαι τὸν 
τίχον " Τῶν τερπομένων τοῖς ὄρνισιν ὡραῖον θέαμα 
ἡ νεέλασσα. 


IN BEATUM JOB. 


ττεται, χαὶ bmlIn- A versationes eorum qui in eclis sunt, speculatur, 


ἀπ 


prosentia non rimatur, sed ea qua in vernante se- 
culo feturo et spei pleno habentur, ac in floridis di- 
vini verbi oraeulis, et. bono. paseuo requiescit, in- 
deque cibo simul et voluptate multa satiatus, in vi- 
tam qu:e fine caret, deducitur. 

Vrns. 9-12. « Volet autem monoceros servire tibi, 
aut dormire super prossepe tuum? et alligabis in 
loris jugum ejus, aut ducet sulcos tuos in. campo? 
Confidis autem in eo quia multa est virtus ejus, et 
dimittes ei opera tua? et eredes quia reddet tibi se- 
mentem, et in aream tuam inferet? 

Ad historiam quidem et rei veritatem, monoceros 
(quem Aquila, quia in media fronte cornu gerit, 
rhinocerota vocavit), cum animal robustissimum sit, 
et eornu sui viribus etacuto mueroni fidat, imperio 
non subjaeet. Non enim sustinet, inquit, in prz- 
sepi jacere, neque suleos ducere, aut arare, aut 
agrum colere, aut fructus terre. in aream compor- 
tare. Ad sensum vero : Vir sanctus est monoceros, 
quia Deum solum intuetur, et, contemptis rebus om- 
nibus terrestribus, in eo fiduciam collocat. 

γῆς. 15-15. « Penna letantium neelassa, [Sym- 
machus, Penna exsultationis. cireumnascitur.] si 
conceperit asida et nessa, quod relinquet in terra 
ova sua, et in pulvere calefaciet : et oblita. est 
quia pes disperdet, et besti: agri. conculcabunt. » 

Voluerum quarumdam differentiam , et quod alize 
ex iis prudentia a Deo ornentur, alie vero impru- 
dentiores sint, narrare instituit, dicitque, quod 
neelassa aspectu jucunda sit, asida. autem et nessa 
imprudentes create fuerint, quoniam, postquam 
conceperint, et ova excluserint, tanquam immemo- 
res hominum pedibus comminuenda ac disper- 
genda, et a bestiis proculeanda fore, sub pulvere 
ca foveant. Asida autem, juxta. Aquilam, erodius 
est, vel ciconia, ut quidam in errore versantes 
dixerunt; ciconia enim non humi in. terra, sed. in 
elatis et proceris arboribus, ova deponit: et qui 
de avium natura seripserunt, asidam diversum essa 
genus ciconia, auctores sunt. Quod vero asida 
divina dispensatione absque prudentia creata fue- 
rit, ratione. non caret : lanta. enim. corporis mole 
et robore praedita est, ut equitem spernat ; pruden- 


D tiam autem. eum viribus eoajunctam non habet; 


quie causa est ut pulli ejus omnes. ab interitu. in- 
columes non serventur, neque propterea genus ejus 


multiplicetur. Potest vero sie etiam versus intelligi : Jucundum est spectaculum meelassa iis qui 


avibus delectantur, 

« ᾿Απεσχλήρυνε τὰ τέχνα ἑαυτῆς, ὥστε μὴ iau- 
τῆν.» 

Αὕτη, φησὶν, ἡ ὄρνις, ἡ τὸ ὠδν μεθεῖτα, εἴατε 
χαταπονεῖσθῃαι τοὺς νεοττοὺς, ἁποσχληρύνασα τὴν 
περὶ τὰ τέχνα φυτιχὴν στοργὴν, ἵνα μὴ ἑαυτὴν xa- 
ταπονήσῃ νεοττοτροφοῦσα. 


Vrns. 10. « 
ipsam. » 

IE:ec, inquit, volueris, ne pullis alendis molestia 
et labore seipsam conficeret, contra. naturalem erga 
sobolem affectum obdurescendo percalluit, et repu- 
diatis ovis, pullos labore et inedia fatiseere per» 
misit. 


Obduravit filios suos, ut non se- 


z VARLE LECTIQNES ; 


5 vp. χαταδεῖσθαι, — T lc. πάντας. 


εν 


Al3 


€ Frustra laboravit sine timore. » 

Cua igitur pullorum interitum non metuerit, sed 
desertos illos neglexerit, pullis omnibus nequaquam 
salvis et incolumibus, incassum labores suscepit. 

Vens. 17. « Quia tacere fecit ei Deus sapientiam, 
ct non partitus est ei in intellectu. » 

Symmachus vero : Et non distribuit. ei intelligen- 
tiam. Moc autem ideo avis illa sustinet, inquit, 
quoniam tacere fecit, id est, cohibuit, et ab ea abs- 
tulit, neque. emensus est aut. indidit οἱ intelligen- 
liam. 

Veni. 18. « Cum | fuerit tempus, in altum exalta- 
bit, irridebit equum et ascensorem ejus. » 

Asida, inquit, fiduciam suam in volatu collocans, 
inter volandum, ut aiunt, equum et ascensorem 
ejus propter robur et magnitudinem contemnit. 

Vrns. 19. « An tu circumdedisti equo. virtutem 
[Symmachus, hinnitum, Theodotio vero, clamorem, 
reddidit], et induisti collum ejus timore? » 

Àn tu, inquit, equum robore prz:stantent, et ela- 
tà cervice finxisti, ut colli extensione, vel hinnitu 
qui ex collo exit, terribilis videatur ? 


Vrns. 20, « Et circumposuisti ei armaturam, et 
gloriam pectorum ejus audacix? » 

An cor fiducia plenum in pectore gerens, tan- 
quam Luà opera armis munitus esset, audaciam et 
animos sumit ? 

Vzns. 21, 92 


, 22. « Fodiens in campo luxuriat, [Qui 
pede, inquit, terram prosubigens, exsultat et fre- 
wit], et procedit in campum in virtute : occurrens 


1610, deridet, nec se avertet a ferro. » 


Per campum ad bellum egreditur ; vel secundum 
reliquos, in armorum et cataphractorum occursum, 
neque telum, neque ferri aciem reformidans : juxta 
alia exemplaria, regi occurrens, irridet ; nescit cnim 
dignitatem discernere. 

Vrns. 25, 94. « Super ipsum gaudet areus et 
gladius, et iracundia evertet terram. » 

Symmachus vero : In. commotione et ira tanquam 
devorans. Sie, inquit, affectus est, tanquam sesso- 
ris ope qui arcum et gladium gestat, et eum furore 
hostium regionem. depopulatur, terram ipsam ever- 
surus esset. Deinde quam morigerum et disciplinze 
obediens sit, subjungit. 

X Nec credet donec significaverit tuba : [Vrns. 25] 
*um autem tuba significaverit, dicit : Euge; et 
procul odoratur pugnam cum saltu et clamore. » 

Quandiu belli signum datum. non fuerit, ad mo- 
tum quidem propensum est hoe animal, saltu ta- 
men et cursu in hostem se non proripit (hoc enim 
significat illud , non credet, inetaphora ab iis ducta 
qui propter nimium desiderium increduli simt); tu- 
ba vero sonitum terribilem edente, instare prelium 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


416 


€ Eig χενὸν ἐχοπίασεν ἄνευ φόθου. » 

* 03 φοδηθεῖτα τοίνυν τὴν τῶν νεοττῶν ἀπώλειαν, 
ἀλλ᾽ ἀμελήσασα, εἰς χενὸν ἐχοπίασεν, οὐ πάντως ) 
περισωζομένων τῶν νεοττῶν. 

« Ὅτι χατεσιώπησεν αὐτῇ ὁ Θεὸς σοφίαν, χαὶ οὐχ 
ἐπεμέρισεν αὑτῇ ἐν τῇ συνέσει. » 

Ὁ ὃὲ Σύμμαχος - Καὶ οὐκ ἔνειμεν αὐτῇ σύν- 
εσιν. Τοῦτο δὲ ἡ ὄρνις ὑφίσταται, ἐπειδῇ,, φησὶν, 
ἐσιώπησεν, ἀντὶ τοῦ, ἀνέσχεν xal παρεῖλεν ἀπ᾽ 
αὐτῆς ὁ Θεὸς σοφίαν, χαὶ οὐχ ἐπεμέτρησεν αὐτῇ 
οὐδὲ ἐνέθαλε σύνεσιν. 

« Κατὰ χαιρὸν ἐν ὕψει ὑψώσει, καταγελάσεται 
ἵππου χαὶ τοῦ ἐπιθάτου αὐτοῦ.» 

* 'H ἀσίδα, φησὶν, ἐν τῇ πτήσει τὸ θαῤῥεῖν ἔχουσα, 
ἵπταται χαταφρονοῦσα ἵππου σὺν τῷ ἀναθάτῃ, διὰ 
τὴν ἰσχὺν, ὥς φασι, xav τὸ μέγεθος. 

« Ἢ σὺ περιέθηχας ἵππῳ δύναμιν [ὁ Θεοδοτίων δὲ 
καὶ Σύμμαχος, ὁ μὲν, χρεμετισμὸν, ὁ δὲ, χραυγὴν, 
ἐξέδωχεν], ἐνέδυσας δὲ τραχήλῳ αὐτοῦ qó60v; » 

Σὺ, φησὶ, τὸν ἵππον δυνατὸν εἰργάσω χαὶ ὑψαύ- 
χενα ; ὥστε φοῦερὸν τῇ τοῦ αὐχένος ἀνατάσει φαί- 
νεσθαι, ἣ χαὶ τῷ χρεμετισμῷ, τῷ διὰ τοῦ αὐχένος 
ἐξερχομένῳ; 

« Περιέθηχας δὲ αὐτῷ πανοπλίαν, δόξαν δὲ στηθέ- 
ων αὐτοῦ τόλμῃ ;» 

“Παρὰ σοῦ δὲ ὥσπερ χαθοπλισθεὶς θαῤῥεῖ χαὶ 
τολμᾷ, εὐθαρσῇ χαρδίαν ἔχων ἐν τοῖς στήθεσιν; 


« ᾿Ανορύσσων ἐν πεδίῳ γαυριᾷ [ὅς γε, φησὶ, τῷ 
ποδὶ χαταχροαίνων τὴν γῆν, γαυριᾷ xal φρυάτ- 
τεται], ἐχπορεύεται: δὲ εἰς πεδίον ἐν ἐσχύϊ᾽ συναντῶν 
βέλει, χαταγελᾷ, xal οὐ μὴν ἀποστραφῇ ἀπὸ σιδή- 
ρου.» 

" Ἐχπορεύεται δὲ διὰ τοῦ πεδίου εἰς πόλεμον " 
ἣ χατὰ τοὺς λοιποὺς, εἰς ἀπάντησιν ὅπλου, χαὶ εἰς 
ἀπάντησιν χαταφράχτων, μὴ βέλος δεδοιχὼς, μὴ 
σιδήρου ἀχμήν" καθ᾽ ἕτερα δὲ τῶν ἀντιγράφων, συν. 
αγντῶν βασιλεῖ, καταγειϊᾷ " οὐ γὰρ οἷδε διαχρίνειν 
ἀξίαν. 

« Ἐπ᾿ αὐτοῦ γαυριᾷ τόξον χαὶ μάχαιρα, xal ὀργὴ 
ἀφανιεῖ τὴν γῆν.» 

* Ὁ δὲ Σύμμαχος " ἐν σάλῳ καὶ ὀργῇ ὡς καταπί- 
γωγ. θΘύὕτω, φησὶ, διάχειται, ὡς χαταστρεψόμενος 
τὴν γῆν, διὰ τοῦ ἐπιθάτου δηλονότι, τόξον μὲν 


D ἔχοντος χαὶ μάχαιραν, ὀργῇ ὃΣ τὴν τῶν πολεμίων 


γῆν ἐξχφανίζοντος. Εἶτα χαὶ τὸ εὔταχτον. 


« Οὐ μὴ πιστεύσῃ ἕως ἂν σημάνῃ σάλπιγξ ΄ σάλ- 
πιγγος δὲ σημαινούσης, λέγει " Eye, πόῤῥωθεν δὲ 
ὀσφραίνεται πολέμου σὺν ἄλματι χαὶ χραυγῇ.» 

Ἕως μὲν οὕπω τὸ σύνθημα τοῦ πολέμου, ópum- 
τιχῶς ἐν ἔχει τὸ ζῶον * οὔπω μέντοι xal ἀναπηδᾷ 
χαὶ ἐξάλλεται * τοῦτο γὰρ σημαίνει τὸ, οὐ μὴ 
πιστεύσῃ, Ex μεταφορᾶς τῶν διὰ πολλὴν ἐπιθυμίαν 
μὴ πιστευόντων * φοθερὸν δὲ ἠχησάσης τῆς σάλ- 
πιγγος, αἰσθάνεται ὅτι πολέμου χαιρὸς, καὶ χαίρει 


VARLE LECTIONES. 


$ (C, πάντων. 


Ar 


IN BEATUM JOD. 


418 


τῷ συνθήματι" τοῦτο γὰρ σημαίνει τὸ, Aéyec, Eby8* A sentit, et dato signo gaudet (hoe enim vult. illud, 


xal ὁμοῦ τῇ χρχαυγῇ τοῦ στρατοπέδου ἐξάλλεται, 
χαὶ τοῖς πολεμίοις ἐπιτρέχει. Εἰ δὲ λέγοι τις, μὴ 
ταῦτα τῆς φύσεως εἶναι τοῦ ἵππου, ἀλλὰ τῆς δι- 
δαχῆς, ἴστω μὴ ἄλλως τοὺς ἀνθρώπους δύνασθαι 
διδάσχειν, εἰ μὴ τὸ ζῶον ἐπιτήδειον εἰς τοῦτο χατ- 
ἐσχεύαστο, ἐπεὶ μηδὲ οἱ ἄνθρωποι διδασχόμεθά τι, 
μὴ ἐπιτηδείως ἔχοντες πρὸς τὰ μαθήματα. "Evosi- 
χνυται οὖν ὁ Θεὸς διὰ τῶν σμιχρῶν τούτων τὴν 
ἄφατον αὐτοῦ σοφίαν, ὡς ἂν διδαχθῶμεν τὰ μεγάλα 
χαὶ ἀπόχρυφα μὴ πολυπραγμονεῖν. 

(Ex δὲ τῆς σῆς ἐπιστήμης ἕστηχεν ἱέραξ, ἀνα- 
πετάσας τὰς πτέρυγας ἀχίνητο:, χαθορῶν τὰ πρὸς 


τῷ ἀέρι φέρεσθαι; Λέγεται δὲ ὁ ἱέραξ περὶ τὰ νότια 
μέρη ἐξαπλοῦν τὸ πτερὸν, χαὶ ὥσπερ ὄρθιος ἵἴστα- 
σθα: ἐν τῷ ἀέρι, xal ἀποσχοπεῖν τὸ θήραμα, xol 
οὕτως αὐτοῦ χαθέπτασθαι. Πῶς οὖν ἔστησε μετέωρον 
αὑτὸν ἐπὶ τοῦ ἀέρος; Πῶς αὑτῷ τὴν τροφὴν ἔδωχεν ; 


« Ἐπὶ δὲ σῷ προστάγματι ὑψοῦται ἀετός; [Τὴν δὲ 
᾿ὑψιπετῆ πτῆσιν σὺ τῷ ἀετῷ προσέταξας ἔχειν; 
Ty) δὲ ἐπὶ νοσσιᾶς αὐτοῦ χαθεσθεὶς αὐλίζεται, ἐπ᾽ 
ἐξοχῇ πέτρας, xai ἀποχρύφῳ; ἐχεῖσε ὧν, ζητεῖ 
τὰ σῖτα, πόῤῥωθεν οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτοῦ σχοπεύουσι, 
νεοσσοὶ δὲ αὐτοῦ φύρονται ἐν αἵματι, οὗ δ᾽ ἂν ὧσι 
τεθνεῶτες, παραχρῆμα εὑρίσχονται. » 

* Κατὰ ! χοινοῦ, τὸ, ᾿Επὶ δὲ τῷ σῷ προστάγματι, 
εἰς ἀχρότομον ὁ γὺψ χαθεζόμενος, ἀχραιφνεῖς ἔχων 
τὰς αἰσθήσεις, αἰσθάνεται ποῦ τεθνηχότα σώματα, 
(ya τροφὴν ἑαυτῷ πορίσηται; Σὺ δὲ τοὺς τῶν γυπῶν 
νξοτσοὺς ἐδίδαξας, ἔτι μιχροὺς ὄντας σαρχοθορεῖν, 
xai αἱμάτων ἐρᾷν ; Κατὰ μὲν οὖν τὸ ῥητὸν, ταῦτα" 
χατὰ δὲ θεωρίαν, γὺψ ὁ ἀκάθαρτος χαὶ φιλόσαρχος 
ἄνθρωπος, ὀχνηρὸς μὲν εἰς ἀρετὴν, ὀξὺς δὲ εἰς λαι- 
papylav, ὃς τὰ προχείμενα ἐῶν, τὰ πόῤῥω σχοπεῖ, 
λέγων " Νῦν ἀπολαύσω, xoi ὕστερον μετανοήσω, οὗ 
xai οἱ λογισμοὶ τοῖς νεχροῖς ἀεὶ ἐφιζάνουσιν ἔργοις 
xai πράγμασιν. 
et voluptatibus fruar, ac postea penitentiam agam ; 
semper insident, et circa ea versantur. 

« Καὶ ἀπεχρίθη Κύριος ὁ Θεὸς τῷ 'Ià6, xa εἶπε" 
Mi κρίσιν μετὰ ἱκανοῦ ἐχχλίνειυ ; ἐλέγχων δὲ Θεὸν, 
ἀποχριθήσεται αὐτήν; » 

" Ὁ δὲ Σύμμαχος, "Apa ὁ δικαζόμενος πρὸς τὸν 
lxavóv, περιγεγήσεται; Διελεγχόμενος Θεῷ ἀν- 
τιφθέγξεταὶ τι; Οἱ μὲν πρῶτοι λόγοι σοφίαν Θεοῦ 
xal δύναμιν παρίστων τῷ Ἰώδ: νῦν δὲ πρὸς αὐτὸν 

στρέφει τὸν λόγον. Δοὺς γὰρ χαιρὸν εἰς ἀπόχρισιν, 
εἶτα μὴ λαθὼν, πάλιν αὐτὸς ἀποχρίνεται, xat φησι, 
Μὴ μετ᾽ ἐμοῦ ταῦτα διαχρινεῖς ; μὴ οἶσθα πῶς γί- 
yovza:; ᾿μὴ τούτων ἔχεις τοὺς λόγους ; Εἰ νομίζεις 
δύνασθαί με ἐλέγχειν ὡς οὐχ εὖ εἰρηχότα, ἀποχρί- 


f 
θητι τὴν xplaty ἣν προέτεινά cot, τουτέστι, τὴν διά- 


dicit , Euge), οὐ eum. clamore e castris erumpit, ac 
ineursionem ἴῃ hostes faeit. Si vero quis dicat 
equum non a natura, sed a disciplina h»c haurire , 
sciat is, si minus animal disciplin:e capax esset, 
hominem illud erudire non posse, quandoquidem 
neque nos homines in scientiis instituimur, nisi ad 
eas apti fuerimus. Deus igitur ex exiguis hisce rebus 
inenarrabilem. suam sapientiam ostendit, ut ma- 
gna οἱ arcana curiosius indaganda non esse disca- 
mus. 

Vrns, 96. « Ex tua vero scientia stetit accipiter, 
expansis pennis immobilis, respiciens qu;e ad Au- 
sium ? » 

An tua, inquit, intelligentia et scientia accipi- 
trem expansis alis per aerem immotum ferri do- 
cuit? Dicitur autem accipiter versus cceli plagam 
australem. alas expandere, et quasi erectus in aere 
consistens, prxdam e longinquo intueri, atque ita 
in eam involare. Quomodo igitur, inquit, seipsum 
in aere suspendit? Quomodo sibiipsi escam mini- 
stravit ? 

Vrns. 97-50. « Atque tuo precepto exalMatur 
aquila ? | Tune aquike imperasti, ut in sublime vola- 
ret ?]|Aut vultur super nidum suum sedens moratur, 
in summitate petrze, et abscondito? cum ibi fuerit, 
querit escas ; longe oculi ejus speculantur, et pulli 
ejus consperguntur in sanguine, ubicunque autem 
fuerint cadavera, confestim reperiuntur. » 

Illud, tuo praecepto, Ex τοῦ χοινοῦ repetendum 
est: An vultur in ardua et przerupta rupe. sedens, 
pernicitate et sagacitate sensuum proditus, ut ali- 
mentum sibi ipsi suppeditet, ubi cadavera sint, 
sentit et odoratur? An tu vulturum pullos, adhuc 
parvulos, ui carnibus vescerentur, et sanguinem 
adamarent, docuisti? Ad litteram. quidem, verbo- 
sum sensus hic est; ad theoriam vero : llomo im- 
purus, et carnis amori deditus, ad virtutem tardus, 
et ad ingluviem satiandam promptus, vu:tur est; 
qui, relictis iis quze praesentia eL ante. pedes posito 
sunt, longe dissita intuetur, ac dicit : Nunc deliciis 


cujus cogitationes etiam rebus et operibus mortuis 


Vins. 51, 52. « Et. respondit Dominus Deus ad 


D fob, et dixit : Nunquid judicium cum omnipotente 


declinabit? et arguens Deum, respondebit? 
Symmachus autem : Nunquid judicio contendens 
cium omnipotente, superior evadet? Num disceptans 
cum Deo, aliquid contra respondebit ? Priore quidem 
sermonis parle Deus sapientiam suam et poten- 
tiam Jobo ante oculos posuerat; nunc vero ora- 
lionem ad ipsum convertit. Cum enim spatium re- 
spondendi ei concessisset, nullum aulem respon- 
sum retulisset, rursus ipse respondiL, ac dicit: 
Num de his, inquit, mecum disceptabis? nosline 
qua. ralione hazec fiant? et causas corum perspectas 


VARLE LECTIONES. 


íi [g. Ἀπό. "lc. ἐχκαλινεῖς 


419 


habes? Si me tanquam inepta locutum reprehen- 
dere te. posse arbitraris, sententiae (id est, judicio 
et redditioni cause) quam in medium tibi proposui, 
respondeto. llc autem dicit, non quod pius et re- 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


420 

Α χρισιν χαὶ τὴν αἰτιολογίαν. Λέγει δὲ ταῦτα, οὐχ ὡς 
ἀγνοῶν τοῦ Ἰὼδ τὴν εὐσεθῆ γνώμην, ἀλλὰ τοῖς φί- 
λοις δεῖξαι βουλόμενος olog ἣν τὰ πρὸς Θεὸν, δι᾿ ὧν 
ἀποχρίνεται. 


ligiosus Jobi animus ipsum lateret, sed ut ex iis qui» respondet, qualiter Jobus erga Deum affectus 


essel, amicis palam faceret. 
Protkcoria. 

Cum Jobus Dei amans, modique ac mensura sum 
conscius, divinam vocem, ad mutuum colloquium 
et redargutionem eorum quis dicla essent, provo- 
cantem se preter exspectationem audiret , ut con- 
sentaneum erat, gavisus est: statim autem | in initio 
imbecillitatem suam fatetur, et. Deo victori:e pal- 
mam defert. Nihil enim aliud divina sapientia requi- 
rit, quam. ut. taciturnitate admirandani eam esse 
testemur, et arcano silentio. incomprehensibilem 
esse adimiremur. 

Yrns. 35, 594. « Respondens autem Job, dicit 
Domino : Quid adhue ego judicor, commonitus, et 
arguens Dominum, audiens talia, eum nihil sim ? » 

In initio congressus primas Deo detulit : A te, 
inquit, vietus sum ; quid ulterius litem protrahis ? 
quid enim responderi potest? aut qua ratione talem 
dominum contra intueri oportet? Causam plagae 
quie mihi inflicta est, inquirere non desinebam, Dei 
autem opificium nullo pacto criminatus sum. Cur 
igitur, Domine, judicor? Cur ista audio, et qui 
nullius pretii ac plane nullus sum,quasi Deum vitupe 
rare mihi in animo esset, increpor? 

« Ego vero quod responsum dabo ad hzc? ma- 
num ponam ad os meum : [Vrns. 55] semel locu- 
Qus sum, at iterum non adjiciam. » 

Quid, inquit, contra ea qui dicta sunt, profe- 
rom ? Incomprehensibilem tuam sapientiam silentio 
admirari consultius esse duco. Loquebar enim quan- 
do cum hominibus sermo esset, et. cum, tanquam 
peccati poenas luerem, condemmnarer: ad reliqua 
vero, id est, ad ea qui Dei sapientiam et poten- 
tiam tangunt, nihil addere licet, nec mutire aut 
contradicere iis fas est. Hzc etiam nostre institu- 
tioni inserviunt, ne curiosius in ca qux a Deo pro- 
lata sunt, inquiramus, 

CAP. XL. 
Protheoria, 

Mic etiam summa Dei benignitas erga genus hu- 
manum apparet, Cum enim Jobus ea reverentia 
quie sanctum decuit, dissertationem cum Deo de- 
treclasset, ac seipsum nihil esse confessus fuisset , 
Deus, qui benignus est et zequitatis amans, clemen- 
ler simul et amice his verbis eum alloquitur : Noli 
silentium agere, sed loquere, esto animo presenti ; 
non aliam enim ob causam responsum tibi dedi, 
quam ut justitiam tuam manifestam facerem. Deus 
praetereo ex colloquio et sermoné suo cum justó, 
de polentia sua et excellentia nos instituit; et de 

. 


Ilpo0eopía. 

Ὁ φιλόθεος, xaY τῶν οἱχείων μέτρων ἐπιγνώμων 
"16, θείας ἀδοχήτω: φωνῆς ἀχροασάμενος, προχα- 
λουμένης Υ εἰς ὁμιλίαν xa τῶν λεγομένων ἔλεγχον, 
περιχαρὴς μὲν γέγονεν, ὡς εἰκός" ὁμολογεῖ δὲ Ex zx 
οιἰμίων τὴν οἰχείαν ἀσθένειαν, xai δίδωσι Θεῷ 
τὰ νιχητήρια. Πρὸς γὰρ Θεοῦ, φησὶ, σοφίαν οὐδὲν 
ἕτερον δεῖ ποιεῖν, ἣ τῇ σιωπῇ δειχνύναι τὸ θαῦμα, 
χαὶ τῷ ἀῤῥήτῳ θαυμάζειν τὸ ἀχατάληπτον. 


€ Ὑπολαδὼν δὲ Ἰὼδ, λέγει τῷ Κυρίῳ - Τί ἔτι ἐγὼ 
χρίνομαι, νουθετούμενος, χαὶ ἐλέγχων Κύριον, ἀχού- 
ων τοιαῦτα, οὐδὲν (0y5 » 

Ἐξ ἀρχῆς παρεχώρησε τῷ Θεῷ τῶν πρωτείων " 
Ἥττημαι, φησὶ, παρὰ col* τί περαιτέρω τὴν δίχην 
ἐπεξάγεις ; τί γὰρ δυνατὸν ἀποχρίνασθαι: πῶς δὰ 
χρὴ πρὸς τοιοῦτον ἀντοφθαλμεῖν δεσπότην; Ἐγὼ 
τὴν αἰτίαν τῆς γενομένης ἐπ᾽ ἐμὲ πληγῆς ζητῶν δι- 
ετέλουν, εἰς δὲ δημιουργίαν οὐδὲν ἐνεχάλεσα. Εἰς τί 
οὖν χρίνομαι, Δέσποτα ; Εἰς τί ταῦτα ἀχούω, καὶ 
νουθετοῦμαι ὡς μέλλων ἐλέγχειν Θεὸν, ὁ μηδεὶς ὧν, 
μηδὲ λόγου τινὸς ἄξιος: 

€ ᾿Εγὼ δὲ τίνα ἀπόχριτιν δῶ πρὸς ταῦτα : χεῖρα 

C θήσω ἐπὶ στόματί μου" ἅπαξ λελάληχα, ἐπὶ δὲ 
«ip δευτέρῳ X οὐ προσθήσω. » 

"Τί, φησὶ, πρὸς τὰ εἰρημένα φθέγξομαι; ἄμεινον 
χρίνω τῇ σιωπῇ τὴν ἀχατάληπτόν σου θαυμάζειν 
σοφίαν. Ἐλάλουν μὲν γὰρ ὅτε πρὸς ἀνθρώπους ἣν 
ἡ διάλεξις, ὅτε κατεδιχαζόμην ὡς ἁμαρτίας ἐχτίνων 
δίχα" πρὸς δὲ τὰ δεύτερα, τουτέστι, τὰ περὶ Θεοῦ 
σοφίας τε xai δυνάμεως, οὐδὲν ἔστι προσθεῖναι, οὐ 
φθέγξασθαι, οὐχ ἀντειπεῖν. Ταῦτα xai ἡ μῖν εἰς διδα- 
σχαλίαν χρήτιμα, πρὸς τὸ μὴ χρῆναι πολυπραγμονεῖν 
τὰ ὑπὸ Θεοῦ λεγόμενα. 


ΚΕΦΑΛ. M'. 
Προθεωρία. 

Ὑπερδολὴ φιλανθρωπίας χἀνταῦθα τοῦ Θεοῦ δεί- 
χνυται. ᾿Αγιοπρεπῶς γὰρ τοῦ Ἰὼδ τὴν πρὸς Θεὸν 
ἀναδυομένου διάλεξιν, χαὶ τὸ μηδὲν εἶναι ὁμολογοῦν- 
τος, ὁ φιλάνθρωπος Θεὸς xai φιλοδίχαιος πράως 
ὁμοῦ χαὶ φιλιχῶς φησι πρὸς αὐτὸν, Μὴ σιωπήσῃς, 
ἀλλὰ λάλει, ἀνάλαθε σαυτόν * οὐ γὰρ δι᾽ ἀλλό xl σοι 
χεχρημάτιχα, ἀλλ᾽ ἵνα τὴν σὴν δημοσιεύσω Otxat- 
οσύνην. Πάλιν δὲ ἐχ τῆς πρὸς τὸν δίχαιον διαλέ- 
ξεως: ἡμᾶς τὴν ἑαυτοῦ δύναμιν xal ὑπεροχὴν ὁ Θεὸς 
ἐχδιδάσκει" χαὶ περὶ θηρίων διαλεγόμενος, εἰσάγει 
χαὶ τὸν περὶ τοῦ δράχοντος λόγον " ὃν δὴ τινες μὲν 


D 


VARLE LECTIONES, 


* Te. προσχαλουμένης. *íg. €x δευτέρου δέ. 


͵ 


42] 


IN BEATUM JOD. 


422 


ζῶον εἶναι καθ᾽ ἱστορίαν ὑπειλήφασιν, ὑπερφερὲς A animalibus disserens, de dracone verba facit : quem 


D y9t xal μεγέθει - ἕτεροι δὲ τοῦτον ἔφησαν clva: 
τὸν λευϊχλθὰν, τὸν τῷ διαθόλῳ τὴν ἀρχὴν ὑπηρε- 
τησάμενον, καὶ τὴν Εὖαν ἐξαπατήσαντα. Λευϊαθὰν δὲ 
Ἑθραῖοι τὰ μεγάλα χήτη προσαγορεύουσιν. Οἱ δὲ 
πλείονες τῶν ἐν Ἐχχλησίχ διαλαμψάντων ἐν oixzt- 
αις ἐξηγήσεσι χαὶ λογογραφίαις εἰς τὸν διάθολον 
ἀλληγοριχῶς ἀνήνεγχαν τὰ γεγραμμένα. Ἐγὼ δὲ, 
εἰ μὲν ζῶόν ἐστι τοιοῦτον, οὐχ ἔχω λ 


ps 
ξΞὶξ 


ιν" οὔτε γὰρ 
αὐτὸ; εἶδον, οὔτε ἑτέρων ἱστορησάντων ἤχουτα " 
ὅτι δὲ εἰς τὸν ἀποστάτην δράχοντα, τὸν νοῦν τὸν μέ- 
qa» τῶν ᾿Ασσυρίων, τουτέστι, τὸν Σατανᾶν, χαλῶς 
ἀναφέρεται τὰ γεγραμμένα, χαὶ τῇ θείᾳ ῥήσει πρέ- 
πουσα. ἣ τοιαύτη θεωρία, σφόδρα συντίθεμαι. Τίνι 
γὰρ ἔπρεπεν, ἣ μόνῳ Θεῷ, τοῦ ἀρχεχάχου δαίμονος 
διαγράψαι, ὡς ἐν σωματοποιΐᾳ, τὴν τε χαχίαν xal 
ἰταμότητα, ἵνα τῷ δέει τοῦ θηρίου βαλλόμενο!:, πρὸς 
τὸν αὐτὸν χειρωσάμενον χαταφύγωμεν Κύριον; 
Ὅτι δὲ πολλάχι; ἣ Γραφὴ,. ὡς περὶ σωματιχῶν 
διαλεγομένη, ἐπὶ νοητὰ ἡμᾶς παραπέμπει πράγ- 
ματα, διὰ τὸ μὴ προδήλως, ἀλλὰ μετ᾽ ἐπιχρύψεως 
τὰ μυστηριώδη διαλέγεσθαι, παντί που δῆλον τῷ 
xai χατὰ βραχὺ τῇ διανοίᾳ τῆς θεοπνεύστου Γραφῆς 
ἐπιστήσαντι “ ὅπου γε τὸ "Acpa τῶν ἀσμάτων σω- 
ματιχὰ μὲν διαλέγεται πάντα, μυστιχὴ δέ ἐστι βί- 
θλος, χαὶ ὅλη πρὸς ἀλληγορίαν βλέπει. Εἰ μὲν οὖν 
ἐστί τι xa χαθ᾽ ἱστορίαν τοιοῦτον θηρίον, οὕπω μὲν 
πείθομαι - πλὴν οὐ φιλονειχῶ. Ὅτι δὲ τὸν διἀθολον 
αἰνίττεται dj Γρχφὴ, πολλοῖς ἁγίοις ἀνδράσ: xa 
ἐν Ἐχχλησίᾳ διαπρέψασιν ἔδοξε - διὸ χατὰ ταύτην 
τὴν ἔννοιαν τὴν περὶ τούτου λέξιν ἑρμηνεῦσα!: πει- 
ρασόμεθα. 


« Ἕτι δὲ ὑπολαθὼν ὁ Κύριος, εἴπε τῷ Ἰὼθ Ex τοῦ 
νέφους, Μὴ, ἀλλὰ ζῶσαι ὥσπερ ἀνὴρ τὴν 0320 σου" 
ἐρωτήσω δέ cz, σὺ δέ μο! ἀπόχριναι.» 


Μὴ σιωπήσῃς, ἀλλὰ ζῶσαι ὥσπερ drip cir 
ὀσφύν σου, πουτέστιν, ἀνάγαθε σαυτὸν, ἄνδρισαι, 
ἀπόσεισαι τὴν ἀθυμίαν, χαὶ ἐννοῆσπας τίς ὁ τὴν ἐρώ- 
τησιν ποιούμενος, δὸς ἀνδριχὴν τὴν ànóv proxy. Πρὸς 
δὲ διάνοιαν, Δώννυται τὴν ὀσφὺν ὁ σώφρων, διὰ τὸ 
τὰ σπέρματα ἐν τῇ ὀσφύϊ εἶναι λέγεσθαι - διὸ xal 
ὁ Λευὶ ἐλέγετο ἐν τῇ ὀσφύϊ τοῦ πατρὸς εἶναι, ὅτε 


᾿ πὰς δεχάτας προσήνεγχε τῷ Μίελχισεδὲχ ὁ ᾿Αθραάμ. 


τ 


“ώννυται δὲ τὴν ὀσφὺν ὥσπερ ἀνὴρ, ὁ ἀληθείᾳ δογ- 
μάτων τὴν ὀσφὺν περιεζωσμένος, ὁ μετὰ σωφροσύ- 
νης χαὶ ὀρθοδόξοις πλουτῶν δόγμασιν, ὁ χαταργήτας 
τὰ τοῦ νηπίου, χαὶ γενόμενος ἀνὴρ, τὴν ἐν τῇ γνώ- 
σξι δ'ξάμενος αὔξησιν. 

« Μὴ ἀποποιοῦ pou τὸ χρῖμα.ν 

Ἐπειδὴ ὁ Ἰὼδ ἐπόθει λέγειν ἐπὶ Θεοῦ τὰ προσόν- 
τα, θαῤῥῶν τῇ αὐτοῦ διχαιοχρισίᾳ, χαὶ ἔλεγεν ὡς 
πρὸς τοὺς φίλους, ὅτι Θεοῦ χρίνοντος, οἷδα ὅτι 


33 Hebr. vir, 10. 


D 


nonnulli, juxta historie veritatem, animal esse vo- 
lunt, robore et mole corporis eximium ; alii vero 
Leviathau esse dixerunt, qui in initio diabolo in- 
serviit, et Evam decepit. Hebrzi nomine Leviathan, 
immanes cetos appellant. Plerique autem eorum qui 
in Ecclesia. claruerunt. in. commentariis suis et 
scriptis allegorice. quie de Leviathan scripta sunt, 
àd diabolum referunt. Quod ad me attinet, an tale 
animal in rerum natura exsistat, dicere non pos- 
sum: neque enim ipse vidi, neque ab aliis qui vi- 
derunt, didici: quod vero ad draconem apostatam, 
magnum spiritualem ZEgyptiorum Pharaonem, id 
est, Satanam, quie seripta sunt recte referantur, et 
talis contemplatio divinis oraculis consentanea sit, 
plurimum assentior. Cui enim , preterquam soli 
Deo, malitiam et impudentiam d:emonis, mali omnis 
auctoris, tanquam corpore velatam, depingere 
conveniebat, ut formidine ejus perculsi, ad Domi- 
num qui eum constringit, confugeremus? Quod 
autem Sepenumero Seriptura, cum de rebus cor- 
poreis disserit, ad eas quie intelleetu percipiuntur 
nos ableget (quia arcana non aperte, sed sub in- 
volueris efferantur), omnibus manifestum est, qui 
vel tantillum. Seripturarum divinitus inspiratarum 
sensum animadverterunt ; quandoquidem Cantici 
canticorum liber de rebus corporeis ubique loqui- 
lur, totus autem myslicus est, et. allegoriam respi- 
cit. An igitur tale aliquod animal sit, nondum per- 
suasum habeo ; contensiosus autem esse nolo. Quod 
vero diabolum Seriptura sacra innuat, inultis san- 
clis et in Eeclesia illustribus viris ita visum est : 
quare seeundum hanc acceptionem, vocem illam 
interpretari conabimur. 

Vgns. 4, 2. « Adhuc autem respondens Dominus, 
dixit ad Job de nube : Nequaquam, sed accinge sic- 
ut vir lumbum tuum ; interrogabo autem te, et tu 
mihi responde. » 

Ne sileas, sed accinge sicut vir lumbum tuum ,id 
est, animo esto prisenti, virum te praosta, animi 
auxietatem pelle, ac tecum reputans quis sit qui te 
interroget, responsum. viro non alienum redde. Ad 
sensum autem : Vir castus lumbos priecinetos ha- 
bet, quia in lumbis semen latere dieitur: unde et 
Levi in lumbis patris fuisse affirmabatur, cum Abra- 
hamus Melehisedeco decimas offerret??, Lumbos 
autem Lanquam vir accingit, qui dogmatum veritate 
lumbos pr;eeinctos habet, qui vite castimonia οἱ 
dogmatibus orthodoxis. dives est, qui posthabitis 
puerilibus, in. virum evadens, intelligente incre- 
mentum capit. 

Vrns. 5. « Ne repellas judicium meum. » 

Quoniam Jobus, divini judicii zquitate. fretus, 
coram Deo que ei evenerant narrare desiderasset, 
ac amicis. suis dixisset : Si Deus judicis partes sus- 


VARLE LECTIONES. 


Y lc, νοητὸν τὸν μέγαν τῶν Αἰγυπτίων Φαραώ. Vid. Ezecli. xxix, 9, et xs xri, 2, 


429 


OLYMPIODORI ΛΙΕΧΑΝΌΚΠΙΝΙ 


ἀδ 


ceperit, novi quod justus apparebo?*; hiec Deus ju- A ἀναφαγοῦμαι δίκαιος " εἰς ἔννοιαν τούτων ὁ θεὸς 


sto in memoriam revocat, dicens : In. judicium de- 
scendere noli reeusare, neque sententiam meam 
declina, sed judicio meo te sistito. 

« Putas autem. me aliter. tibi respondisse, quam 
ut appareas justus? » 

Il:ec, inquit, non ut te condemnem, sed ut justum 
Ie esse ostendam, a me dicuntur. Vel tentationis 
intuilu, per responsum — veniam el assensum intel- 
ligit. Ac si diceret : Noli arbitrari, me aliam ob 
causam hoe ut fieret imperasse, quam ut in nomi- 
nis tui gloriam, et orbis terrarum utilitatem, justi- 
liam tuam omnibus palam facerem. Nota autcm 
quod non dixerit, Ut justus evadas (in justitia enim 
diligenter se exercebat), sed, Ut quod eras appa- 
reas, et. alios luo exemplo instituas. 

Vrns. 4. « Nunquid. brachium est tibi instar Do- 
mini? » 

Gemina de causa Deus hoc loco potentiam suam 
lobo demonstrat : Passus enim sum, inquit. te vul- 
ncrari, non tanquam praelio teeum contendens, 
neque ira accensus, sed ut justus appareas : quie 
fortitudo tua est, uL in aciem tecum descendam ? 
Vel aliter : Postquam ei dixisset, Propterea respon- 
sum tibi dedi ut justus appareas, ne superbie an- 
sam hinc arriperet (licet beatus Jobus morbo illo 
animi laboraverat), confestim, ut. arrogantiam re— 
tunderet, qui» plerumque eorum qui prospera for- 
luna utuntur comes est, potentiam suam indicat. 
Quandoquidem vero sermones hi utilitati publiez 
inserviunt, si ineffabilem Dei majestatem mente re- 
volvimus, quamvis ad altissimum virtutis apicem 
pervenerimus, animum tamen moderatum semper 
gerere nos oportet. Num tibi, inquit, wires 
sunt, quibus Deo resistere, aut. ejus instar tonare 
possis ? 

Vrns. 5-9. « Assume nunc altitudinem οἱ virtu- 
lem, gloriam vero et honorem indue ; emitte autem 
angelos ira, et omnem contumeliosum humilia, et 
superbum exstingue, et corrumpe impios statim; 
absconde autem in terra simul, et facies eorum 
imple ignominia : confitebor quod potest dextera 
lua salvare. » 

Deinde subjungit : Assume tibi, inquit, ea qui 
Deo natura conveniunt, gloriam et honorem indue, 
Εἰ 51 poteris, ad ultionem de contumeliosis et su- 
perbis sumendam, angelorum ministerio utere, im- 
pios funditus dele, procul eos ablegato, fae ut 
supplicio afficiendi putredine contabescant, et qui- 
dem statim, id est, sine ullo impedimento, et quan- 
docunque tibi visum fuerit, pudore eos afficito, ac 
pulvere adobrue. Hec si: przestare poteris, testem 
me tux potenti habebis. 

Vkns. 10. « Verum utique ecce bestiae 
fenum sicut boves comedunt. » 


apud te, 


9^ Job xuir, 18. 


C 


ἄγει τὸν δίχαιον, λέγων * Μὴ παραιτοῦ διχάσασθαι, 
μηδὲ φεῦγς τὴν ἐμὴν χρίσιν νρίθητι παρ᾽ ἐμοί. 


« Οἴει δέ μὲ ἄλλως σοι »εχρηματιχέναι, ἣ ἵνα 
ἀναφανῇς δίκαιος; 

Οὐχ ἵνα σε χαταχρίνω, ταῦτα λέγω, φησὶν, ἀλλ᾽ 
ἵνα σε δείξω δίκαιον. Ἢ περὶ τοῦ πειρασμοῦ φησι, 
χρηματισμὸν τὴν συγχώρησιν λέγων: τουτέστ', Μὴ 
οἴου προστεταχέναι με OU ἄλλο τι τοῦτο γενέσθαι, 
ἀλλ ἵνα πᾶσι δημοσιεύσω τὴν σὴν διχαιοσύνην, εἴς τε 
τὴν σὴν εὔχλειαν, xaY τῆς οἰχουμένης ὠφέλειαν. 
"Opa ài, οὐχ εἶπεν, Ἵνα γένῃ δίχαιος " ἣν γὰρ 
ἀχριθῶς τὴν διχαιοσύνην ἀσκήσας "ἀλλ᾽, Ἵνα φανῇς 
ὅπερ ἧς, ἵνα τοὺς ἄλλους παιδεύσῃς. 


€H βραχίων ool ἔστι χατὰ τοῦ Κυρίου * ; » 


Ἐνταῦθα ὁ Θεὸς τὴν ἑαυτοῦ δύναμιν ἐνδείχνυται 
τῷ "l6 δύο τούτων αἰτιῶν χάριν - Συνεχώρησά σε 
γὰρ, φησὶ, πληγῆναι, οὐχ ὡς πολεμῶν σοι, οὐδὲ ὁρ- 
γιζόμενος, ἀλλ᾽ ἵνα ἀναφανῇς δίχαιος" ἐπεὶ ποία aot 
ἐστιν ἰσχὺς, ἵνα χαὶ εἰς πόλεμον. ἀντιχκατασταθῶ σοι; 
Καὶ ἄλλως δέ" ᾿Επειδὴ εἶπεν αὐτῷ, Διὰ τοῦτό σοι χε- 
χρημάτιχα, ἵνα ἀναφανῇς δίχαιος, ἵνα μὴ ἐντεῦθεν 
μέγα φρονήσῃ, εὐθὺς αὐτῷ τὴν οἰχείαν δύναμιν 
ἐνδείχνυται, χαταστέλλων τὴν ὡς τὰ πολλὰ πρε- 
πομένην τοῖς χατορθοῦσιν ὑπεροψίαν, εἰ δὲ χαὶ 
ὁ μαχάριος τοῦτο ἂν ἔπαθεν. 'AAX ἐπειδὴ χοινω- 
φελεῖς εἰσιν οἱ λόγοι, ἡμᾶς ἀεὶ χαταστέλλεσθαι 
προσήχει, χὰν εἰς τὸ ἀχρότατον ὕψος τῆς ἀρετῆς 
φθάσωμεν, τοῦ Θεοῦ τὴν ὄφατον ἐνθυμουμένους 
μεγαλειότητα. Μὴ τοιγαροῦν ἐστί σοι, φησὶ, δύ- 
vaut, ὥστε ἀντιτάξασθαι Θεῷ ; ἣ δύνῃ βροντῆσαι 
χατ᾽ αὐτόν; 


«'AváAa6c δὴ ὕψος χαὶ δύναμιν, δόξαν δὲ xal τι- 
μὴν ἀμφίασαι " ἀπόστειλον δὲ ἀγγέλους ὀργῇ, πάντα 
δὲ ὑθριστὴν ταπείνωσον, ὑπερήφανον δὲ σδέσον, at- 
tyoy δὲ ἀσεθεῖς παραχρῆμα " χρύψον δὲ εἰς γῆν ὁμο- 
θυμαδὸν, τὰ δὲ πρόσωπα αὐτῶν ἀτιμίας ἔμπλησον * 
ὁμολογήσω ὅτι δύναται ἣ δεξιά σου σῶσαι. » 


Ἐπεί τοί ἃ φησιν * 'AváAa6e ταῦτα, ἃ δὴ x3và φύ- 
σιν ὑπάρχει τῷ Θεῷ, ἔνδυσαι δόξαν, ἔνδυσαι τιμὴν, 
χρῆσαι δὲ τοῖς ἀγγέλοις, εἰ δύνῃ, εἰς τιμωρίαν τῶν 
ὑθριστῶν xaX ὑπερηφάνων, ἔργασαι δὲ τοὺς ἀσεθεῖς 
ἀφανεῖς, ἀπόῤῥιψον δὲ αὐτοὺς μαχρὰν, xal σήπεσθαι 
τιμωρουμένους παρασχεύασον, χαὶ τοῦτο παραχρὴ- 
μα, ποντέστιν, ἀχωλύτως καὶ ὁπηνίχα ἂν βουληθῇς, 
ἔντρεψον αὐτοὺς, χαὶ εἰς χόνιν χατάχωσον. 'Eàv ταῦτα 
δυνατὸς ἧς ἀπεργάσασθαι, ἕξεις με συνομολογοῦντα 
τῇ σῇ δυνάμει. - 

«᾿Αλλὰ δὴ ἰδοὺ θηρία παρὰ σοὶ, χόρτον ἴσα βουσὶν 
ἐσθίουσιν. » 


VARUE LECTIONES. 


1 ἴσ. τὸν Κύριον, ut in Ms, Thecke. 


ic. "ἔπειτα. 


495 IN DEATUM JOD. 


426 


Οἱ μὲν Ünpítt, τοὺς £x σήψεως γεννηθέντας σχώ- A — Quidam bestias pro vermibus ex putredine ortis 


ληχας, xoi τὴν σάρχα τοῦ Ἰὼ χατεσθίοντας, ἐξεδέ- 
ξαντο. Συνέστειλα γὰρ, φησὶ, τὴν χεῖρά μου ἀπὸ σοῦ, 
χαὶ ἰδοὺ ὡς χόρτος 1| σάρξ σου χατεσθίεται. Οἱ δὲ τὰς 
ἀντιχειμένας δυνάμεις ὀνόματι τῶν θηρίων δηλοῦσθαι 
χατὰ τό" Μὴ παραδῷς τοῖς θηρίοις ψυχὴν 
ἐξομοιϊογουμένην σοι. Παρὰ σοὶ οὖν, 
παρὰ παντὶ τῷ ὑπομονητιχῷ, τὰ θηρία ταῦτα ἐξ- 
ἡμεροῦται xal ὑποτέταχται" ἔστι μέντοι τὰ πάθη ἐξ- 
ημερωθέντα, καὶ χόρτον ἴσα βουσὶν ἐσθίειν δεδιδαγ- 
μένα, ἀμελείᾳ τοῦ τιθασσεύοντος πάλιν ἐξαγριωθῆ- 
ναι, xai τὴν θηρίων ἀναλχθεῖν ὠμότητα. 

« Ἰδοὺ δὴ fj ἰσχὺς αὐτοῦ ἐπ᾽ ὀσφύϊ, ἡ δὲ δύναμις 

αὐτοῦ ἐπ᾽ ὀμφαλοῦ γαστρός.» 

Εἰ μὲν περὶ τοῦ αἰσθητοῦ θηρίου ἐχδέξῃ τὰ ῥητὰ, 
δύναμιν αὐτῷ μαρτυρεῖ ὁ λόγος, χαὶ τόπον δείχνυ- 
σιν ἐν ᾧ αὐτῷ ἡ ἰσχύς * ὁ δὲ τόπος ἐστὶν ἡ ὀσφύς" 
3, κατὰ τὸν ᾿Αχύλαν, ὁ γῶτος " ἣ, ὡς ὁ Σύμμαχος 
ἐχδέδωχεν, ἡ Ae yay. Σωματοποιοῦσα δὲ zal τὸ πρόσ- 
toov τοῦ Σατανᾶ ἢ Γραφὴ, &x τῶν ἐνεργειῶν αὐτοῦ 
διαγράφει τοῦτον " χαὶ ἐπειδὴ ἐν τῇ ὀσφύϊ τὰ σπερ- 
ματιχὰ ἀγγεῖα, φησὶν, ὅτι ἣ δύναμις αὐτοῦ ἐν τῇ 
ὀσφύϊ, τουτέστιν, αὔτη πρώτη δύναμις χατὰ τοῦ ἀν- 
δρὸς, πόρνον ποιεῖν " ἐντεῦθεν ἄρχεται ἐν τῇ πορνείᾳ, 
τοῦ θηρίου f, δύναμις" οὐ μόνον δὲ, ἀλλὰ χαὶ ἐν τῷ 
ὀμφαλῷ. Τοῦτο δὲ οὕτω νοήσεις " ἤτοι, εἰς γαστρι- 
μαρτίαν ἐχθαίνει, ἀφ᾽ ἧς καὶ τὰ ὑπογάστρια πάθη 
ἀναχινεῖται" xópog γὰρ γαστρὸς, πορνείας ῥίζα χαὶ 
ἀρχὴ" ὥστε xal διὰ τοῦ ὀμφαλοῦ, τὴν πορνείαν 
σεμνῶς δηλοῦσθαι, χαὶ πᾶσαν αἰσχρὰν ἡδονήν. Ἢ 
ἐπειδὴ ὁ ὀμφαλὸς ἐν μέσῳ χεῖται τοῦ παντὸς σώμα- 
τος, ἐν τῷ μέσῳ, 9 
ἀχλινῆς ἐστι πανταχόθεν, μόνον χαχὸς ὧν, xax οὐδέ- 
ποτε ῥέπων εἰς 
ὀμφαλὸν τὰ νεῦρα τῆς ῥάχεως περισφίγγουσιν, ὡς 
εἰκότως xai ἐνταῦθα εἶναι τὴν ἰσχὺν τῷ ζώῳ, ὥσπερ 


Η 


ἐν τῷ νώτῳ. Τάχα δὲ τὸ αὐτὸ μόριον, ἐπὶ μὲν ἀνδρὺς, 


T 
EUTOV , 


φησὶ, xal 


210i, πέπηχται αὐτῷ dj ἰσχὺς, xo 


ἀγαθόν - xai πραγματιχῶς δὲ τὸν 


ὀσφὺς ἐχλήθη ἵνα δὲ xa τὸ θῆλυ σημάνῃ ὁ λόγος, 
ὀμφαμὸς ἐλέχθη * ἵνα δείξῃ, ὅτι 
νᾶς οὐ μόνον χατὰ τῶν ἐχόντων τὰ σπέρματα, 
ἀλλὰ χαὶ χατὰ τοῦ θήλεος γένους. Πάνυ δὲ εὐπρεπέ- 
ὅτατα ὠνόμασεν ὀσφὺν ἐπὶ ἄῤῥενος, χαὶ ὀμ:ραιϊὸν 
γαστρὸς ἐπὶ γυναιχός" μέχρι γὰρ ἐπὶ τὸ εὔσχημον 


στρατεύεται Σατα- 


ἐλθεῖν ἔδει τῷ λόγῳ ἐπὶ γυνα!:χός. 


acceperunt, qui carnem Jobi devorabant. Manum 
meam, inquit, tibi subtraxi, et ecce caro tua instar 
feni consumitur. Alii vero, bestiarum nomine, ad- 
versarias potestates significari volunt ; juxta illud : 
Ne tradideris bestiis animam | confitentem. tibi "5. 
Apud te igitur, inquit, et apud omnem qui dono 
patienti:e instructus est, besti:e ist:e cicures fiunt, 
οὐ imperio parent : fit autem interdum nt cicurantis 
incuria, postquam affectus mansuetos induerint, et 
feno sicut boves vesci didicerint, agrestes rursus 
evadant, et belluinam feritatem resumant. 

Vrns. 11. « Ecce utique fortitudo ejus in lumbo, 
et virtus ejus super umbilico ventris. » 

Si de animali sensibus subjecto verba acceperis, 
vires ejus Scriptura testatur, et locum simul in 
quo robur residet, ostendit : Lumbus autem, locus 
est; vel, juxta Aquile versionem, dorsum; vel, ut 
Symmachus edidit, ilia. Scriptura vero personam 
corpoream diabolo affingens, ex operationibus cor- 
poris eum depingit : et quoniam in lumbis vasa 
spermatica habentur, potentiam ejus in lumbis esse 
dicit, id est: Hec. prima ejus est. potentia et vis 
quam eontra hominem exercet, ut scortatorem eum 
reddat ; hine enim in fornicatione, bestize potentia 
originem habet : neque in lumbis tantum, sed etiam 
in umbilico; quod sic intelligendum est : vel, ad 
ventris etiam. ingluviem, unde libidinosi affectus 
concitantur, prorumpit (radix enim et initium 
scortationis est ventris satictas), ita ut scortatio, et 
turpis omnis voluptas, umbilici nomine per mo- 
destiam significetur. Vel, quoniam umbilicus me- 
dium totius corporis locum occupat, robur, inquit, 
diaboli in medio fixum est; ct cum malus solume 
modo exsistat, nec unquam ad. bonum propendeat, 
undique immotus manet : nervi aulem a spina 
ducti umbilicum fortiter constringunt, ita ut mer;to 
in hoc loco, tanquam in dorso, robur animalis si- 
Lum sit. Forte etiam idem menibrum, in viro limbus 
appellatum est, et ad sexum femineum denotandum, 
a Scriptura umbilicus vocatum est; ut non tantum 
contra eos quibus semen inest, sed contra femie 
neum etiam genus, bellum Satanam movere osten- 


dat. Summo autem decoro observato, in mare 


lumbum, et in muliere, ventris sunbilicum nominavit; sermonem enim de muliere intra decorum 
consistere. oportet. 
("Ectnscy οὐρὰν ὡς χυπάρ:σσον. » γεμβ. 19, « Erexit caudam sicut cupressum. » 


* 0boX τὸ τέλος, χυπάρισσος δὲ ξύλον ἱταμόν * 
Επιμένει οὖν, φησὶ, μέχρι j 
ern δὲ xà! χυπαρίσσῳ ὁ δίχαιος 
πὸ ἡδὺ, χαὶ εὐῶδες, χαὶ εὔτονον, 


üE οἱ διάχονοι τοῦ Σατανᾷ εἰς ἀγγέ 


πέλους ἱταμευόμενος. 
εἰκάξεταις διὰ 
“ 
μ 


Gus φῶς 


σὶν ἐνταῦθα, ὅτι fj οὐρὰ αὐτοῦ, τουτέστ 
αὐτῷ δύναμις ἐπ δα διεῖξαν εἶναι χυπάρισσος, ὅ ἐστ 
μὲν δίχαιος" τοιοῦτος xat ὁ ᾽Αντ ἔχριστος, ὃς οἵ 
τοὺ διαθόλου, xaX ἐν τῷ τέλει τοῦ αἰῶνος ἐλευσόμε- 


νος. 


?5 Psal. xxxvir, 19. 
Parbor. Gn 


se ror. $4, 15. 
XC. 


Cauda finis est, 
robusta 


cupressus aulem arbor dura et 
: Animo igitur, inquit, duro et. priefraeto 
4d extremum perseverat. Quoniam — vero justus 
propter dulcedinem, odoris suavilatem, 
firmitatem, eupresso comparatur, Satan: 
ministri in angelos lucis transfigurantur 55; 
hoc loco, caudam ejus, 


et roboris 
autent 
dicit 
potestatem, δα δύ quie 
pone eum sequitur, simulare se cupressum, quain 
justus exprimit: talis etiam est. Antichristus, qui 
diaboli cauda exsistit, et in fine seculi venturus est. 


A91 

« Et nervi ejus complicati sunt. » 

Nervi ejus, id est, versulia ejus complicatione et 
involucris plena est, nec facile dissolvitur. Sunt 
autem nonnulli homines, tanquam membra diaboli, 
et nervi ejus complieati, quorum dolos qui dissol- 
vit, Isai: illud adimplet : Solve omnem colligaturam 
iniquitatis *". 

Vrns. 15. « Cost? ejus sunt cost:? genes, » 

Fraudes, artes veteratorie, et machin:, coste 
sunt : et quidem obliqui et transverse, quia cogi- 
Lationes adversarii pravze sunt ; &nec vero, vel quia 
veritati obstinate renitantur, vel quia as rutilans 
aurum imitetur, et Satanas in angelum lucis trans- 
figuretur. Aliter vero : Quemadmodum ex Adami 
costa mulier faeta est, et sacrorum antistes in hi- 
storia illa Christum et Ecclesiam contemplatus est : 
ita hereticorum. Synagoge, qua Christi mente im- 
pute non sunt, sed falso potius cognominatam 
cognitionem habent, coste Satin: intelliguntur. 

Vins. 13. « Et spina ejus ferrum fusile. » 

Symmachus vero : Ut commissure [erri. Ex. con- 
flatura ramentorum ferri, arma invincibilia fabri- 
cantur : spina autem, membrorum omnium inter 
se conjugatio est; quodque affectus omnes comple- 
ctitur, et ἃ quo singuli proveniunt, spine homine 
intelligitur. Aliter etiam, quandoquidem animalia 
onera dorso imposita gestant, per spinam, qu 
ferrum est, et obedientia flecti. non potest (ineus 
eninr indomita est), robur ejus denotavit. Quemad- 
modum vero tales in Ecclesia viri, juxta uniuscu- 
jusque analogiam, membra Christi appellantur; et 
hie quidem, oculus, alter vero, pes, el sic de cxete- 
ris τ τα etiam qui Satan: operibus vacant, impro- 
bitatis illorum ratione habita, membra draconis in- 
telliguntur. 

Vrns. 14. « Hoc est. principium formationis Do- 
miui. » 

Alii vero, Caput. viarum fortis. Quidam. hunc 
primo a Deo ereatum fuisse asserunt : alii vero, 
Pei primam creaturam mutationi obnoxiam fuisse 
dieere reeusantes, primum illum fuisse negant, 
principatum autem praecipuum inter angelos obti- 
nuisse, quo, manus contra Deum attollens, pulsus 
excidit, cum unus ex primis principibus foret, 
juxta illud : Et sicut unus de principibus caditis ?"*. 
Alii vero, Deum hominem finxisse et fabricasse, ac 
Lucifero imperium in homines a Deo concessum 
fuisse, illum autem imperio abusum, a Deo defe- 
cisse, et hominibus ut idem facerent, auctorem ex- 
stitisse dicunt; ae Apostoli testimonio illo utun- 
iur : Secundum principem seculi hujus *5. Alii. vero 
negant illum imperium in homines a Deo obti- 
nuisse, homines autem propter animi perturbationes 
eL voluptates, sponte se et voluntatis arbitrio, ty- 
ronnico diaboli jugo subjecisse : Principium igitur, 
inquit, formationis Domini, id. est, hominum, qui 
sponte illud pati elegerunt. Qui vero ex listorize ve- 


"7 ]sa. 1011, 0. 97 * Psal. υχχχὶ, 7. 


OLYMPIODORT ALEXANDRINI 


*5 Ephes. r1, 2. 


428 

« Τὰ ὃς νεῦρα αὐτοῦ συμπέπλεχται. » 

: Tà veipa αὐτοῦ, τουτέστιν, fj πανουργία αὐτοῦ 
συμπλοχῇς γέμει, καὶ δυσδιάλυτός ἐστιν. Εἰσὶ δὲ xot 
τινες ἄνθρωποι ὥσπερ μέλη ὄντες τοῦ Σατανᾶ, χαν 
νεῦρα αὐτοῦ συμπεπλεγμένα, ὧν ὁ διχλύων τοὺς δό-- 
λους, ἐπλήρωσε τὸ τοῦ 'Hoatou* Λύε πάντα σύν- 
δεσμον ἀδικίας. 

€ Ài πλευραὶ αὐτοῦ πλευραὶ χάλχειαι. » 

* HlAevpal ὃὲ οἱ δόλοι, αἱ πανουργίαι, αἱ μηχα- 
ναί" πλάγιαι δὲ αὗται, ὅτι χαὶ τὰ νοήματα τοῦ 
ἐχθροῦ σχολιά " χαλχαϊ δὲ, ἣ διὰ τὸ ἰταμῶς ἀνθίστα- 
σθαι. τῇ ἀληθείᾳ, ἣ ἐπειδήπερ ὅτι χαλχὸς στίλθων 
ἕοιχε τῷ χρυσῷ, xaX ὁ Σατανᾶς μετασχηματίζεται; 
εἰς ἄγγελον φωτός. "Λλλως δὲ, Ὥσπερ ἐχ τῆς πλευ- 
ρᾶς τοῦ ᾿λδὰμ. ἡ γυνὴ γέγονε, xol ἐθεώρησε τὴν 
ἱστορίαν ὁ μυσταγωγὸς εἰς Χριστὸν, χαὶ εἰς τὴν 'Ex- 
χλησίαν " οὕτω πλευραὶ νοοῦνται τοῦ Σατανᾶ αἱ τῶν 
αἱρετιχῶν συναγωγαὶ, αἱ οὐχ ἔχουσι νοῦν Χριστοῦ, 
γνῶσιν δὲ μᾶλλον ψευδώνυμον. 

« Ἢ ὃὲ ῥάχις αὐτοῦ σίδηρος χυτός. » 

Ὁ δὲ Σύμμαχος: Ὡς συμδιήματα σιδήρου. Τὰ 
ἀποῤῥινήματα τοῦ σιδήρου χωνευόμενα, γίνεται 
σχεῦος ἀήττητον * ἔστι δὲ ἣ ῥάχις σύνδεσμος πάντων 
τῶν μελῶν " σημαίνεται δὲ διὰ ταύτης τὸ περιεχτι- 
xhy πάντων τῶν παθῶν, ἐξ οὗ πάντα φύοντα!. Καὶ 
ἄλλως δὲ, ἐπειδήπερ τὰ ζῶα ἐπὶ τοῦ νώτου ἀχθοφο- 
ροῦσι, τὸ ἰσχυρὸν αὐτοῦ διὰ τῆς ῥάχεως ἐσήμανεν, 
ἥτις ἐστὶ σίδηρος, οὐ χαταχαμπτομένη δι’ ὑποταγῆς, 
ἄχμων γὰρ ἀνήλατός ἐστιν. “Ὥσπερ δὲ μέλη Χριστοῦ 
λέγοντα! οἱ τοιοίδε τῆς Ἐχχλησίας ἄνδρες χατὰ τὴν 
ἑχάστου ἀναλογίαν, χαὶ ὁ μέν τίς ἐστιν ὀφθαλμὸς, ὁ 
δὲ ποὺς, χαὶ τὰ λοιπά" οὕτω χαὶ οἱ τὰ τοῦ Σατανᾶ 
πράττοντες, ἀναλόγως τῇ ἑαυτῶν χαχουργίᾳ, μέλη 
νοοῦνται τοῦ δράχοντος. 


« Τοῦτ᾽ ἔστιν ἀρχὴ πλάσματος Κυρίου. » 


* Οἱ ὃὲ ἄλλο:, χεφάλαιον ὁδῶν ἰσχυροῦ. Ol μὲν 
φασὶν, ὅτι πρῶτον τοῦτον ἔχτισεν ὁ Θεός " οἱ δὲ φεύ- 
γοντες εἰπεῖν, ὅτι τὸ πρῶτον ποίημα τοῦ Θεοῦ τὴν 
προπὴν ὑπέμεινε, φασὶ ὅτι οὐ πρῶτος μὲν γέγονε, 
τὴν πρώτην δὲ ἀρχὴν παρ᾽ ἀγγέλοις εἶχεν, ci; τῶν 
πρώτων ἀρχόντων τυγχάνων, χατὰ τό Καὶ ὡς Efe 
τῶν ἀρχόντων πίπτετε, ἧς ἐξώσθη, χεῖρας ἀντ- 


D &gag Θεῷ."Αλλοι δὲ λέγουσ!, πλάσμα εἶναι Θεοῦ τὸν 


ἄνθρωπον, ἄρχειν δὲ ὑπὸ Θεοῦ τῶν 
τάχθαι τὸν 'Βωσφόρον, μὴ εἰς δέον δὲ χρησάμενον τῇ 


ἀνθρώπων τε- 


ἀρχῇ, αὐτόν τε ἀποστῆναι Θεοῦ, xat τοὺς ἀνθρώπους 
πεῖσαι τὸ αὑτὸ τοῦτο ποιεῖν “ xal συγχέχρηντα: τῷ 
᾿Αποστόλῳ λέγοντι" Κατὰ τὸν ἄρχοντα τοῦ αἰῶγος 
τούτου. Ἕτεροι δὲ λέγουσι, μὴ ὑπὸ Θεοῦ αὐτὸν τῶν 
ἀνθρώπων τὴν ἡγεμονίαν εἰληφέναι, ἀλλὰ τοὺς ἀν- 
θρώπους προαιρετιχῶς διὰ τὰ πάθη xal τὰς ἡδονὰς, 
ἑαυτοὺς ὑπαγαγεῖν τῷ τυραννιχῷ τοῦ διαθόλου ζυγῷ. 
᾿Αρχὴ οὖν, φησὶ, τοῦ πιϊάσματος τοῦ Κυρίου, τουτα 
ἐστι, τῶν ἀνθρώπων, ἑχοντὶ τοῦτο παθεῖν ἑλομένων. 
Οἱ δὲ xa0' ἱστορίαν νοοῦντες ζῶον εἶναι τὸν δράκον- 


429 


iN BEATUM JOD. 


430 


κα, εἶπον ὅτ: πρὸ πάντων τῶν ἐναλίων αὐτὸς ἐγένετο, A ritate, draconem) animalesse intelligunt, ante. alia 


xaX διὰ τὸῦτο λέγεται ἀρχὴ πιάσματος Κυρίου, 
τῶν ἐν τῇ θαλάσσῃ δηλονότι γενομένων. 


«Πεποιημένον ἐγχαταπαίζεσθα: ὑπὸ τῶν ἀγγέλων 
αὐτοῦ.» 

* Ὁ Σύμμαχος " Ποιηθὲν προσαχθῆγαι τῇ μα- 
δὴ γὰρ ἀπέστη Θεοῦ, λοιπὸν γέ- 


χαίρᾳ αὐτοῦ. Ἐ 
γονε εἰς τὸ wa ὑπὸ τῶν ἁγίων τοῦ Θεοῦ ἀγγέλων 
ἐγχαταπαίζεσθαι, xol ὑπὸ τῶν ἰσαγγέλων ἀνθρώ- 
πων. 


« Ἐπελθὼν δὲ ἐπ᾽ ὅρος ἀκρότομον, ἐποίησε χαρμο- 


"(ἢ 


νὴν τετράποσιν ἐν τῷ Ταρτάρῳ.» 
"Opoc ἀκρότομον πὸν ἐνανθρωπήσαντα Λόγον φη- 
αἰν" ὅτε οὖν ἐπῆλθεν αὐτῷ ὁ διάθολος, xoi παρ- 


εσχεύασε 


ἄξιοι δαίμονές τε χαὶ ἄνθρωποι, ἀγνοήσαντες, ὡς 

ἄλογοι χαὶ χτηνώ 

Τάχα δὲ xaX τοῖς ἐν ἄδου φρουρουμένοις χαρὰ γέγο- 
ἐχεῖσε τοῦ Σωτῆρος χαθύδου " εἰ 


ε 
δεῖς, τὴν διὰ σταυροῦ οἰχονομίαν. 
vsy ἀποναμένοις τῆς 

ὃὲ οἱ ἀλογώτερον βιωτεύσαντες ἐχάρησαν, πολλῷ 
μᾶλλον οἱ ἅγιοι, : 


&'Y'zb παντοδαπὰ δένδρα χοιμᾶται. » 

* Ἐπαναπαύεται, φησὶ, τοῖς οὐχ ἐπὶ μιᾶς γνώμης 
ἑστηχότι διὰ βεθαιότητα, περὶ ὧν γέγραπται" Aév- 
δρα φθινοπωριγὰ ἄκαρπα. 

« Παρὰ πάπυρον, xoi χάλαμον, καὶ βούτομον. » 


* Ταῦτα ὕλη xai τροφὴ πυρὸς τυγχάνει. Αὐλίζε- C 


παι οὖν ὑπὸ τὰς ὑγρὰς, xal ἀτόνους, xai ἀχάρπους 
ψυχὰς, at πυρός εἰσιν ὕλαι" τοῖς ὑγροῖς γὰρ ἐμφιλο- 
χωρεῖ, τοῖς τὸν ἁλμυρὸν, xai φιλήδονον, xai ὑγρὸν 
ἀγαπῶσι βίον διὸ χατῆλθεν εἰς τὰ ὕδωρ ὁ Κύριος, 


ἵνα ἐχεῖ αὐτὸν συντρίψῃ. 


νταν ὃς ἐν αὐτῷ δένδρα μεγάλα σὺν ῥα- 


- 
t4 
X 
[28 
- 4t 
o 


Ὁ ó& Σύμμαχος, σὺν ταῖς παραφυάσιν. Ἤτοι 
τοῦτό φῆσιν, ὅτι συνδιαιτῶνται αὐτῷ μεγάλοι τινὲς 
δαίμονες, χαὶ ὑποθεθηχότες τῇ χαχίᾳ" ἣ ὅτι χαὶ μι- 
χροὺς xal μεγάλους ἄνδρας ὁμοίως ὑπέρχεται, xol 
ὑπὸ τὴν αὐτοῦ ἐξουσίαν ποιεῖσθαι πειρᾶται. 

« Καὶ χλῶνες ἀγροῦ". » 

* Ὁ ᾿Αχύλας, ἐτέαι χειμάῤῥου * ἐπειδὴ πολλάχις 
Xa ἁγνείαν πολλοὶ ἁσχήσαντες, τῆς αὐτοῦ μερίδος 
γεγόνασιν" ὡς αἱ μωραὶ παρθένοι, ὡς οἱ τὸν γάμον 
διαδάλλουτες. Τάχα δὲ τὸν ἄγνον, ἤτοι τὴν ἱτέαν, 
διὰ μόνην ἔνδειξιν τῆς ὑγρότητος ἐνταῦθα παρέλα- 
6zy ἡ Γῥαφὴ, οὐ μὴν xax ὡς ἁγνείας σύμθολον. 


« Ἐὰν γένηται πλημμύρα, οὐ μὴ αἰσθηθῇ.» 
* Τουτέστι, Κἂν ἡ σύμπασα πλησθῇ γνώσεως, ὡς 


ὕδωρ πολὺ χαταχαλύψαι θαλάσσας, αὐτὸς μενεῖ ὁ ἐν 


38 Judze 12. 


σταυρωθῆνα:, ἐχάρησαν οἱ τοῦ Ταρτάρου Β 


D 


animalia marina creatum. eum fuisse asserunt, ac 
proinde principium formationis Domini, dictum esse 
volunt, animalium, scilicet, qui in mari degunt. 


« Factum ut illuderetur ab angelis ejus. » 


Symmachus : Factum ut admoveatur gladio ejas. 
Quandoquidem enim a Deo draco defecerat, postea 


in sanctorum Dei angelorum, et hominum qui. ait- 


gelis pares sunt, ludibrium factus est. 


Vrns. 15. « Adveniens autem. ad montem pri- 
ruptum, fecit lzetitiam quadrupedibus in Tartaro. » 

Verbum incarnatum, montem praeruptum. vocat: 
cum igitur diabolus ad eum accessit, οὐ ut crucifi- 
geretur causa fuit, gavisi sunt demones simul, et 
homines qui' infernum | merebantur, et. brutorum 
instar ac pecudum, beneficio crucis providam Dei 
administrationem ignorabant. Forte etiam qui in 
inferni custodia detinebantur, descensus Salvatoris 
participes faeti, letitia exhilarati sunt : si vero. ii 
qui vitam rationi minus consentaneom | duxerunt, 
gaudio affecti sunt, multo magis sancti ketitia exhi- 
larabuntur. 

Vgns. 16. « Sub. omnigenis arboribus dormit. » 

In iis, inquit, acquiescit, qui firmiter in una. et 
eadem sententia non perseverant ; de quibus seri- 
ptum est : Arbores emarcidee, in[rugiferc ?5. 

« Juxta papyrum, et. calamum, et caricem. » 

Il:ec ignis materia et pabulum sunt, là. mollibus 
igitur, languidis, et infrugiferis animabus, quie 
igni materiam suppeditant, stabulatur :in mollibus 
enim, et delicatis, et qui vitam muriaticam, vo- 
luptuariam et. lubricam | sectantur, libenter inha- 
bitat : quare Dominus in aquas, ut illie eum conte- 
reret, descendit. 

Vrns. 17. « Obumbrant autem in eo arbores ma- 
gni cum ramis. » 

Symmachus vero, cum surculis. Vel, scilicet, hoc 
vult, quod magni quidam demones, et qui improb:- 
tate iis cedunt, uria cum eo habitent ; vel, quod par- 
vis hominibus pariter et magnis seipsum insinuet, 
οὐ in potestatem suam redigere eos conetur. 

« Sarmenta viticis. » 

Aquila, salices torréntis; quoniam | sepenumero 
plerique etiam eorum qui castimoniam professi sunt, 
eamdem sortem cum eo subierant, ut. vireines. fa- 
tua, et ii qui nuptias criminantur. Fortasse autem, 
non ad castitatis symbolum, sed ad mollitem tan- 
tum indicandam, viticem, sive. salicem, Scriptura 
hoc loco adhibuit. 

Vgns. 18. « Si fuerit inundatio, non sentiet. » 

Id est, Licet terra univérsa cognitione impleta 
fuerit, ita uL aquarum copia maria ipsa contege- 


YARLE LECTIONES. 


ho mvp. ἄγνου, et sic in Ms. Thecle. € ic. ἔμεινεν. 


491 
zentur??, ille tamen in improbitate sua permansit : et 
licet doctrina Evangelica, instar aquarum | fluviati- 
lium, eam. qui sub ccelo est letificaverit, juxta il- 
lud : Et declinabo super eos sicut. fluvius pacis ! , pur- 
gans et vivificans terram ; ille tamen sensum ejus 
non percepit, neque ad meliorem frugem rediit; 
vel, ut Symmachus reddidit : Non pavebit. 

« Confidit quia subibit Fordanis in os cjus, [ VEns. 
19j in oculo suo capiel eum, intortus forabit na- 
sum. » 

Symmachus : In fibula. perforabitur. nasum. Ca- 
lumniandi arte fretus, et Graecorum, Judzeorum, ac 
Manichzeorum opera usus, qui ab eo possidentur, et 
redemptionem per Jordanem factam non admittunt, 
gratiam divinam floccipendens, verbis cavillatoriis 
petulanter incessit. Capit autem Jordanem in oculo, 
id est, considerat eos qui ad gratiam accedunt, et 
eontra eos bacehatur. Vulneratur autem draco, na- 
res ei perforantur, et. blasphemi: nasum demittit, 
ubi ad crucem se alliserit. Vel illud , forabit nasum, 
id est, subjugabit illum, metaphora a bobus sum- 
pta, qui naribus perforatis hue illue ducuntur; acsi 
diceret : Nares etiam, et dentes, et totus draconis 
vultus contritus est, Sin. autem de animali aliquo 
hzc intelligantur, utpote de ceto, magnitudinem 
ejus et potentiam Seriptura hoe loco ob oculos po- 
nit, dicitque animalia in Tartaro et in aquis, quibus 
bellua h:ze infesta fuerat, et insidias struxerat, gau- 
dere, siquando zstu aliquo ad terram deferatur; 
ipsam vero ad montem alicubi vel littus appulsam, 
eorporis mole non tantum humiles, sed maximas 
eliam plantas obumbrare et tegere. Tanta enim 
corporis ejus magnitudo est, ut licet copiosa ei 
aqua superinfundatur, minime sentiat, quippe quie 
aquarum mole tecta et obruta sit; quin et Jorda- 
nem fere omnem faucibus suscipiet, et oculo aperto, 
aquam ejus ineo capiet : conteretur nihilominus 
quie vasto adeo corpore est, si :estus violentia eji- 
ciatur, et facies. ad petram allidatur. 


Vrns. 290. « Duces autem draconem in hamo? » 

Reliqui vero, Leviathan. Cetum autem, cujus su- 
pra mentio faceta est, et draconem hoc loco, unum 
et eumdem esse arbitror ; quoniam in Hebraeo utro- 
bique vox Leviathan usurpatur, nec alii dracones 
ita ab Hebrzis appellantur, sed generis sui propria 
nomina singuli habent : et draconem quidem (qui 
ad principem adversariarum potestatum | denotan- 
dum refertur) proprio nomine Leviathan vocatum 
esse, ut qui peculiarem hanc appellationem sibi 
vindicet. 

Poterisne, inquit, o Jobe, praestare, quod postea 
ab Unigenito faetum est? carne enim sua, sicut 
esca ei objecta, el clavis suis tanquam hamis, piscem 
venatus est. 

« Et cireumpones capistrum circa nasum ejus? 


*9 [sa. xi, 9. * Isa. Lxvi, 12. 
, 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


432 
À τῇ πονηρίᾳ ᾿ xoi τῆς εὐαγγελιχῆς διδασχαλίας, δίχην 
ποταμίων ὑδάτων, εὐφρανάτης τὴν ὑπ᾽ οὐρανὸν, χατὰ 
τὸ, Καὶ &xx Aro ἐπ᾿ αὐτοὺς ὡς ποταμὸς εἰρήνης, 
χαθαίρων, xai ζωογονῶν τὴν γῆν" αὐτὸς εἰς συναί- 
σθησιν οὐχ je οὐδὲ χαλλίων ἑαυτοῦ γέγονεν, Tl, 


ὡς ὁ Σύμμαχος ἐξέδωχεν- Οὐ καταπιλαγήσεται. 


« Πέποιθεν ὅτι προσχρούσει ὁ "lop 


δάνης εἰς τὸ: 


δέξε 


στέμα αὐτοῦ, ἐν τῷ ὀφθαλμῷ αὐτοῦ 
ἐνσχολιευόμενος τρήσει ῥῖνα. » 

* Σύμμαχος, Ἐν περόνῃ τρυπηθήσεται τὴν ῥῖνα. 
Πέποιθε τῇ αὑτοῦ συχοφαντίᾳ, xat διασύρει τὸ θεῖον 


χάρισμα, χατευτελίζων αὐτὸ λόγοις 


ται αὐτὸν, 


χλεναστιχοῖς, 
διὰ τῶν ὑπ᾽ αὐτοῦ ἐνεργουμένων Ἑλλήνων χαὶ 
Β Ἰουδαίων, χαὶ τῶν Μανιχαίων, οὐ προσδεχομένων: 
τὴν διὰ τοῦ Ἰορδάνου ἀπολύτρωσιν. Λαμύάνει δὲ τὸν 
Ἰορδάνην ἐν ὀφθαλμῷ, 


^s 


τουτέστι, χατανοεῖ τοὺς προσ- 
εληλυθότας τῇ χάριτι, καὶ μέμηνε xaz' αὐτῶν. Πλήτ- 
τεται δὲ ὁ δράχων, χαὶ τιτρᾶται τὴν ῥῖνα, xa τὸν 
μυχτῆρα χαταδάλλει τῆς βλασφημίας, τῷ σταυρῷ 
προσθαλών. Ἢ τὸ, τρήσει ῥῖγει, ἀντὶ τοῦ, αὐτὸν ὑπο- 
τάξει, Ex μεταφορᾷς τῶν τρυπωμένων βοῶν τοὺς 
μυχτῆρας, xal δι᾽ αὐτῶν ἀγομένων ἵνα εἴπῃ, ὅτι 
χαὶ 1) ῥὶς, 
δράχοντος 


χαὶ οἱ ὀδόντες, χαὶ ὅλον τὸ πρόσωπον τοῦ 
συνετρίθη. Εἰ δὲ περὶ ζώου τινὸς ταῦτα 
νοοῖτο, ἦτοι περὶ χήτους, τὸ μέγεθος αὐτοῦ ἐνταῦθα 
παρίστησι χαὶ τὴν δύναμιν, xal φησιν, ὡς εἴ ποτε 
τοῦτο τὸ ζῶον ἐπὶ τὴν γῆν χαταχθῇ ὑπό τινος ὁρ- 
μῆς, χαίρει τὰ ἐν τῷ Ταρτάρῳ χαὶ τοῖς ὕδασι ζῶα, 
οἷς ἣν ἐπίθουλος καὶ πολέμιος οὗτος ὁ θήρ * αὑτὸς δὲ 
εἰς ὄρος που xol ἀχτὴν ἐχδραμὼν, σχιάζει τῷ μεγέ- 
θει τοῦ σώματος χαὶ χαλύπτει, οὐ μόνον τὰ βραχύ- 
τατα τῶν φυτῶν, ἀλλὰ xal τὰ μέγιστα. Τοσοῦτον δέ 
ἐστιν αὐτῷ τὸ τοῦ σώματος μέγεθος, ὥστε χὰν πολὺ 
ὕδωρ χυθῇ, οὐ μὴ αἰσθηθῇ, ὡς χαλυπτόμενος δη- 
λαδὴ xai ἐπιχλυζόμενος * ἀλλὰ καὶ τὸν Ἰορδάνην μι- 
χροῦ ὅλον τῷ στόματι ὑποδέξεται, xaY τὸν ὀφθαλμὸν 
ἀνοίξας, λήψεται τὸ ὕδωρ ἐν αὐτῷ * Ex6pa50slc μέν- 
τοι sig γῆν, xol πέτρᾳ προσραγεὶς τὸ πρόσωπον, ó 
τοσοῦτος συντριδήσεται 
ε“Λξεις 05 δράχοντα ἐν ἀγκίστρῳ ; » 
* Οἱ 6£ Xo 
Sie xax τὸν ἐνταῦθα δράχοντα, ἕνα xal τὴν αὐτὸν 


zo, Λευταιθάν. Οἶμαι τὸ προΞξιρημένον' 


εἶναι, ἐπεὶ χαὶ τὸ "E6paixby ἐν ἀμφοτέροις Λευϊαθὰν 
B περιέχει, οὐχ οὕτως τῶν ἄλλων δραχόντων παρ᾽ 


'E6gatotg ὀνομαζομένων, ἀλλ᾽ ἐχόντων τὸ οἰχεῖον 
γένους αὐτῶν " τοῦ γε μὴν εἰς τὸν ἄρχοντα 
τῶν ἀντικειμένων δυνάμεων ἀναφερομένου δράχοντος, 


ἰδίως ὄνομα Λευϊαθὰν χέχληται, ὥσπερ χυρίαν ταύ- 


ὄνομα τοῦ 


τὴν χεχτημένου προσηγορίαν. 


Δύνασαι οὖν, φησὶν, ὦ Ἰὼδ, ποιῆσαι ὅπερ ὁ Mo- 
νογενὴς ὕστερον εἰργάσατο; ὥσπερ γάρ τι δέλεαρ 
αὐτῷ τὴν οἰχείαν σάρχα προθαλλόμενος, διὰ τῶν οἷ- 
χείων ἥλων, ὡς δι᾽ ἀγχίστρων, ἰχθὺν ἤγρευσεν. 

« Περιθήσεις δὲ φορθαίαν περὶ ῥῖνα αὑτοῦ, ἣ δῆ- 


433 IN 


Ψελλίῳ δὲ τρυπή- 


σεις χρίχον ἐν τῷ μυχτῆρι αὐτοῦ ; 
σεις τὸ χεῖλος αὐτοῦ; » 
 Θεοδοτίων - Καὶ yaQ τρήσεις σιαγόνα ε«ὑ- 
τοῦ. ει. Δίῳ εἶπεν “Ὥσπερ οὖν 
ψελλίῳ xaX περιοχῇ σ 
στὺς, ἐφ᾽ ᾧ μὴχέτ t ger 
αὐτοῦ χρίχῳ ἔδησε, 
τὸ γαυρίαμα αὐτοῦ ἀφαιρ 


, ἀντὶ τοῦ, περιοχῇ. 
συνέῤῥαψεν αὐτοῦ τὰ χείλη Χρ:- 
αλαυχεῖν, καὶ τὸν μυχτῆρα 
χαθά τις ταῦρον δαμάζων, χαὶ 
οὐμενος * χαθηλούμενος δὲ 
ἧλος καὶ στοογγυλούμενος, κρίχος γίνεται" καὶ φορ- 
σθαι 


θέαν αὑτῷ περιέθηχε, χαταπαίζε παρΞξχόμενοης. 
Ἔτι τὸ Ψέλλιον χόσμος ἐστὶ τῆς χειρὸς, τοῦτό ἐστ' 
τὸ ἔργον ἀγαθόν" ὁ οὖν ἔχων τὸ 


τρυπήσει τὸ χεῖλος τοῦ δράχοντος, τοῦ 


τοιοῦτον Ψέλλιον, 
ἐξεναντίας 
ποῦ διαθόλου ἐντρεπομένου, μὴ ἔχοντός τι λαλῆσαι 
xav αὐτοῦ. 

« Λαλήσει δέ σοι δεήσει, ἱχετηρίᾳ μαλαχῶς ; θήτε- 
παι δὲ μετὰ σοῦ διαθήχην:; » 


* Τοῦτο εἶπε διὰ τὸ παραχαλεῖν τοὺς δαίμονας τὸν 
Κύριον, μὴ βαλεῖν αὐτοὺς εἰς τὴν ἄδυσσον " ἣ διὰ τὸ 
Ξἰρηχεσαι αὐτὸν τῷ Κυρίῳ: Ταῦτά σοι πάντα δώσω. 
Μὴ οὖν, φησὶ, χαὶ πρὸς σὲ ἁπαλὰ φθέγξεται ; μὴ 
διαθήσεται μετὰ σοῦ διαθήχας, ὥστε μηχέτι oot πο- 
λεμεῖν; 

« Λήψῃ ὃὲ αὐτὸν δοῦλον αἰώνιον ; » 

Ὃ δοῦλος, ἣ προαιρετιχῶς γίνεται δοῦλος, ὡς ὁ 
δουλεύειν Θεῷ προαιρούμενος - ἣ ἀναγχαστιχῶς, 
αἰχμαλωτιζόμενος 4 xal χαταδεσμούμενος * ὃ δὴ πέ- 
πονῦεν ὁ διάβολος. 

« Παίξῃ δὲ ἐν αὐτῷ ὥσπερ ὀρνέῳ; ἣ δήσεις αὐτὸν 
ὥσπερ στρουθίον παιδίῳ ; » 

* Δήσας τὸν ἐχθρὸν ὁ Κύριος ἡμῶν, δέδωχε χατα- 
παίζειν αὐτοῦ, ὡς στρουθίου, τοῖς στραφεῖσι, xa 
γενομένοις ὡς τὰ παιδία. 

€ Ἐνσιτοῦνται δὲ ἐν αὐτῷ ἔθνη, μεριτεύονται δὲ 
αὐτὸν Φοινίχων ἔθνη.» [᾿Ακύ.ἰας δὲ, « Ἡμισεύσουσιν 
αὐτὸν μεταξὺ Χαναναίων. »] 

Ἢ Φοινίχη Χαναναία πρότερον ἐχαλεῖτο * τὴν γὰρ 
Συροφοίνισσαν Χαναναίαν γχαλοῦσι τὰ Εὐχγγέλια " οἱ 
δὲ Χαναναῖοι εἰδωλολάτραι. Λέγει οὖν, ὅτι μερίζον- 
ται τὸν ὄδράχοντα οἱ εἰδωλολάτραι, οἱ φοινισσόμενο!: 
τοῖς ἐπιθωμίοις αἵμασιν, ἄλλος ἄλλην ἄθεσμον μετ- 
τὼν πρᾶξιν, xal ἕχαστος μέρος τι λαμθάνων ἀπὸ 
τοῦ δράχοντος" τοῦτο δὲ εἴρηται, ἐπειδὴ ἐπὶ πονη- 
pia διαθάλλονται Χαναναῖοι χαὶ Φοίνιχες. Εἰ μέντοι 
περὶ τοῦ σϊσθητοῦ δράχοντος ὁ λόγος ἐστὶ, παρίστα- 
ται χαὶ ἐν τούτοις τὸ μέγεθος αὐτοῦ xal ἡ δύναμις, 
χαὶ ὅτι οὐ δυνατὸν δῆσα: αὐτὸν, xal παραδοῦναι 
παιδίῳ, οἷά τι στρουθίον, ὥστε ἐν αὐτῷ παίζειν. 


« Πᾶν δὲ πλωτὸν συνελθὸν οὐ μὴ ἐνέγχωσι βύρσαν 


Uízv οὐρᾶς αὐτοῦ, χαὶ ἐν πλοίοις ἁλιέων χεφαλὴν 
αὐτοῦ. » 


Dópca ἣ φολὶς, f λεπίς - ὡς € 


δράγχοντος δὲ 


* Luc. vii, 51. ? Mah. 1v, 9. *5 Marc. 


BEATUM JOD. 
A [Vxns. 


vn, 26. 


4X 
21] auf ligabis circulum. ejus? et armilla 
terebrabis Jabium cjus? » 

Theodotio : Et [remo per[orabis mazillam ejus. 
Armillam pro sepimento. dixit : Cliristus enim, nc 
amplius insolentia se elIerret, tanquam armilla. et 
sepimento, labia ejus consuit, et (sicut facere con- 
suevit qui taurum. domat, ejusque. ferociam. com- 
primit) nares annulo ligavit. (clavus autem adactus 
ct rotundus factus, annulum facit), et ut ad. ludi- 
brium proponeret, capistrum cireumposuit. Prieter- 
ea, armílla manus ornamentum est, quod est bo- 
num opus : qui igitur talem armillam gestat, labium 
draconis perforabit, diabolo, qui inimicus est, pu- 
dore suffuso, nec habente quod contra eum hiscere 
possit. 

Vzns. 92, 95. « Loquetur autem. tibi prece, sup- 
plicatione molliter? ponet autem. tecum. testanmen- 
lum? » 

Hoc dixit, quia ddemones Dominum rogarunt, ne 
in abyssum eos delurbaret *; vel quia Satanas 
Christo dixerit :: Hec omnia tibi dabo ?. Num igi- 
tur, inquit, blanda oratione te compellabit? num 
fedus tecum inibit, nec amplius bellum tibi in- 
fervet ? 

« Aecipies autem. eum. servum sempiternum ? » 

Servus, vel arbitrii voluntate fit servus, ut 15. qui 
Deo famulari sponte elegit; vel necessitate cogente, 
ut captivus et qui in vinculis. detinetur : quod dia- 
bolo accidit. 

Vrns. 94. « Ludes autem in eo sicut avi? aut 
ligabis eum sicut passerem puero? s 

Conversis, et iis qui sicut. infantes facti sunt, 
Dominus noster vinctum — adversarium, tanquam 
passerem, illudendum tradidit. 

Vrns. 25. « Paseuntur autem in eo gentes, par- 
Duntur autem eum gentes Phoenicum. ». [Aquila 
vero, « Dimidiabunt eum inter Chananzos. »] 

Phomnice prius Chananea appellata fuit ; Syro- 
phoenissam enim. mulierem, Evangelia *** Chana- 
noom vocant: Chananzi vero idololatrwe erant. 
Dicit igitur, quod ii qui idola colunt, et purpureo 
altarium sanguine tinguntur, alius aliud scelus per- 
petrando, et unusquisque partem aliquam delibando, 
draconem interse partiuntur : dictum. autem. hoc 
est, quia Chanan:ei et Phoenices propter improbita- 
iem infames et inglorii sunt. Sin vero de dracone 
sensibus obvio sermo sit, per hxcc. magnitudo ejus 
et potentia ob oculos ponitur, et quod vinciri, ac 
illudendum tradi non 


puero, instar passeris, ed 
possit. 
Vrns. 26. « Omne navigans conveniens non ferent 


pellem unam cand:e ejus, et in navigiis piscatorum 
caput ejus. » 
De dracone hze verba. proferuntur, et pellis uc- 


VARLE LECTIONES. 


d Zg. suppl. ὡς, 


35 


$5 OLYMPIODORI ALEXANDRINI 436 


mine squamam intelligit. Dicit igitur, quod omnes A τοῦτο εἶπε. Φησὶν οὖν, ὅτι πάντες ἄνθρωπο! χατὰ 
δ $ (q T , 


homines qui vitam hane (quie mare vocatur) navi- 
gant, in unum congregati, ne levissimum quidem 
infimarum et postremarum potestaium ejus insul- 
tum suis viribus sustinere. valeant : Dominus au- 
iem caput draconis confregerit. 

Doctores qui in Ecclesia prosunt, piscatores 
sunt; Ecclesia vero, navigia; et superbia, caput 
Graconis. Dicit igitur, contra doctores, et contra 
Ecclesias persecutionibus excitatis, insolenter sese 
eiaturum : ut verbi enim przdicationem impediret, 
apostolorum progressui, qui piscatores erant, mul- 
iifariam restitit; illi. vero, Dominum imitati, et 
inortem pro eo alacri animo subeuntes, caput dra- 
conis apprehenderunt et contriverunt. De ceto. au- 
tem verborum sensus planus est, quod, scilicet, na- 
visia omnia si in unum coeant, squamam unam 
caud:e ejus ferre, aut solum ejus caput iis appro- 
pinquans, sustinere aut capere non possint, 


Vrns. 27. « Impones autem. ei. manum, recorda- 
ius belli quod [fit in corpore ejus, et non ultra 
liat? » 

Perturbationem et s:evitiam, bellum hoc loco vo- 
cat. Sensus autem versus liic est: Manum, inquit, 
injice, et belli cum ceto recordare ; ac, si debellare 
eum poteris, fac ut amplius resistere tibi non. va- 
leat. Bellum vero quod eum Leviathan geritur, for- 
midabile est, et bellua h»c expugnatu difficilis est, 
neque unquam oppugnare nos desinit. 


CAP. XLI. 

Vrns. 1, 2. « Nonne vidisti eum? nonne super 
lis qui dicuntur, miratus es? Noa timuisli, quia 
paratus est mihi. Quis est enim qui mihi ex ad- 
versosteleriL? vel quis resistet mihi, et sustine- 
bit? 

Planiorem vim hujus loci reddentes, Deum ta- 
libus verbis Jobum allocutam esse. dicimus : Num 
paratus in aciem cum Satana descendere, dextram 
illi injicies, memor priecipue belli quod inter ipsum 
et viros justos geritur? Annon bellus svitiam vi- 
des et perspicis? neque qu:e. de ea dieuntur, timo- 
rem tibi incutiunt ? ut cupressus cauda elata, nervi 
complicati, latera :enea, spina dorsi ferro valentior, 
omuls generis arbores ab ea inumbrate, fluvius to- 
ius absorptus, maria autem navigabilia et. cuncta 
navigia, ne partem ejus minimam. quidem ferre 
posse? Nonne formidine percelleris, cum hzc. om- 
nia audis ? Nonne difficultatem cum bellua congre- 
diendi, et invictum ejus robur intelligis? verum 
ulira non ita fiet, neque postea formidabilis erit 
hzc bellua; parata est quippe ut a me. vinciatur : 
nemo enim est, qui mihi resistere, aut iracundiam 
meam sustinere valet. 

«Siuniversa quz? sub ccelo mea sunt, non tacebo 
propter eum. » 

Quoniam, inquit, rerum omnium Creator et Do- 
quus sum, regionem quie sub calo. est spoliantein 


ταὐτὸν συναγόμενοι, οἱ τόνδε τὸν βίον, θάλασσαν 

χαλούμενον, πλέοντες, οὐδὲ μιχράν τινα αὐτοῦ ἐπή- 

ρεῖαν τῶν ἐσχάτων χαὺὶ τελευταίων δυνάμεων δύ- 

νανται ὑπενεγχεῖν χαθ᾽ ἑαυτούς" ὁ δὲ Κύριος συν- 
ἐθλασε τὴν χεφαλὴν τοῦ δράχοντος. 

᾿'Αλιεῖς, οἱ τῆς Ἐχχλησίας προξστῶτες διδάσχα- 

3 δρά- 

χοντος, ἡ ὑπερηφανία. Φησὶν οὖν, ὅτι ὑπερηφανεύ- 


σεται χαὶ χατὰ διδασχάλων, χαὶ χατὰ Ἐχχλησιῶν, 


λοι" πλοῖα δὲ, αἱ Ἐχχλησία:" χεφαλὴ δὲ τὸ 


διωγμοὺς δηλονότι χινῶν  xaz' αὐτῶν: πο:χίλως 
γοῦν ἀντέστη τῇ πορείᾳ τῶν ἁλιέων ἀποστόλων, 
ἐμποδίσαι βουλόμενος τῷ χηρύγματι" ἀλλ᾽ οὗτοι, 
χατὰ μίμησιν τοῦ Δεσπότου, τὴν χεφαλὴν αὐτοῦ 
ἐδέξαντο χαὶ συνέθλασαν, τὸν ὑπὲρ αὐτοῦ θάνατον 
προθύμως χαταδεξάμενοι. Περὶ δὲ τοῦ χήτους δῆλος 
ὁ νοῦς, ὅτι πάντα τὰ πλωτὰ ὁμοῦ συνελθόντα, οὐκ 
ἂν ἐνέγχωσι μίαν λεπίδα τῆς οὐρᾶς αὐτοῦ, οὐδὲ ἣ 
χεφαλὴ αὐτοῦ χαθ᾽ ἑαυτὴν πλοίοις ἐμπελάσασα, 
φορητὴ ἣ χωρητὴ γίνεται. 

« ᾿Επιθήσεις δὲ αὐτῷ χεῖρα, μνησθεὶς πολέμου 
τοῦ γινομένου ἐν σώματι αὐτοῦ, xal μηχέτ: γι- 
νέσθω; » 

* Πόλεμον ἐνταῦθα λέγει τὴν ταραχὴν, τὴν ἀγριό- 
τητα. 'Hói τοῦ στίχον διάνοια τοιαύτη * Ἐπίδαλςε 


φησὶ, τὴν χεῖρα, χαὶ μνήσθητι τοῦ πρὸς τὸ χῆτος 
πολέμου" χαὶ χαταπολεμήσας αὐτὸ, εἰ δύνασαι, 
ποίησον μηχέτι γίνεσθαι αὐτῷ πρὸς σὲ ἀντίστασιν. 
Φοδερὺς δὲ χαὶ ὁ πρὸς τὸν Λευϊαθὰν πόλεμος, καὶ 
δυσχαταγώνιστον τοῦτο τὸ θηρίον, xax οὐδέποτε τῆς 
xaü' ἡμῶν προσθολῆς ἀφίσταται. 

ΚΕΦ. MA'. 

« Οὐχ ἑώραχας αὐτόν ; οὐδὲ τοῖς λεγομένοις 
τεθαύμαχας ; Οὐ δέδοικας, ὅτι ἡτοίμασταί μοι. Τίς 
γάρ ἔστιν ὁ ἐμοὶ ἀντιστάς ; ἣ τίς ἀντιστήσεταί μοι, 
xaX ὑπομενεῖ; » 


τ 
a 


Ἐπὶ τὸ σαφέστερον ἐξομαλίζοντες τὴν τοῦ χωρίου 
δύναμιν, φαμὲν, τοιοῦτόν τι λέγειν τὸν Κύριον πρὸς 
Ἰώδ: Μὴ ἐπιθήσεις τὴν δεξιάν σον τῷ Σατανᾷ, 
ποιούμενος πρὸς αὐτὸν ἀντιπαράταξιν, χαὶ πολέμου 
μεμνημένος τοῦ γινομένου τοῖς διχαίοις μετ᾽ αὐτου : 
"Apá γε οὐχ ὁρᾷς, οὐδὲ χατανοεῖς τοῦ θηρὸς τὴν 
χαλεπότητα; οὐδὲ εἰς χατάπληξίν σε ἄγει τὰ περὶ 
αὐτοῦ λεγόμενα; ὑψουμένη οὐρὰ ὡς χυπάρισσος, 
νεῦρα συμπλεχόμενα, πλευροὶ χάλχειαι, ῥάχις ἰσχυ- 
ροτέρα σιδήρου, δένδρα παντοδαπὰ ὑπ᾽ αὐτοῦ σχιας- 
ζόμενα, ποταμὸς ὅλος χαταπινόμενος, πάντα πλωτὰ 
χαὶ πλοῖα οὐδὲ μέρος αὐτοῦ τὸ ἐλάχιστον ἐνεγχεῖν 
δυνάμενα ; Πάντα ταῦτα ἀχούων, οὐ δέδοιχας ; Οὐδὲ 
τὺ δύσμαχον τοῦ θηρίου μανθάνεις χαὶ τὸ ἀχαταγώ- 
νιαστον ; ἀλλ᾽ οὐχέτι τοῦτο γενήσεται, οὐδ᾽ ἔσται λοι- 
mh) φοθερὸς ὁ Üfjp* ἡτοίμασται γάρ μοι ὥστε ὑπ’ 
ἐμοῦ δεθῆναι" οὐδεὶς γὰρ ἐμοὶ ἀντιφέρεσθαι δύναται, 
ἣ τὴν ἐμὴν ὀργὴν ὑποφέρειν. 

« Εἰ πᾶσα ἡ ὑπ᾽ οὐρανὸν ἐμή ἔστιν, οὐ σιωπῆ- 
σομαι OU αὐτόν. » j 

" Ἐπειδὴ, φησὶ, Δημιουργός εἶμι πάντων χαὶ 
Δεσπότης, οὐχέτι μαχροθυμήσω διὰ τὸν σχυλεύ- 


A31 


σαντα τὴν ὑπ᾽ οὐρανὸν, ἀλλ᾽ ἐπεξε 


ἀμυνοῦμαι αὐτόν. Τῇ μέντοι ἀποδεδομένῃ τῶν ῥητῶν 
διανοίᾳ συμφωνοῦσι χαὶ οἱ λοιποὶ ἑρμηνευταί" ἀντ', 
γὰρ τοῦ, Μηκέτι γιγέσθω, ὁ Θεοδοτίων, Ἡ ἀρχὴ 
«ὐτοῦ διεψεύσατο, ἐξέδωχεν" ὁ δὲ Σύμμαχος, ἀντὶ 
ποῦ, Οὐχ ἑώρακας αὐτόν; ᾿Αλλὰ καὶ ὁ Θεὸς τὴν 
ἐδέαν αὐτοῦ καταδα.ϊεῖ, ἡρμήνευσε, Av ὧν δηλοῦ- 
ται, ὅτι χαὶ ἡ ἀρχὴ, καὶ ἡ ἐξουσία, ἣν τυραννικῶς 
ἔσχεν ὁ διάθδολος, διαψευσθήσεται, χαὶ αὐτὸς δὲ τῇ 
δυνάμε! τοῦ Χριστοῦ ἀφανὴς ἔσται, χαὶ ἡ νενοθευ- 
μένη αὐτοῦ εὐπρέπεια χαταθληθήσεται χαὶ ἀποπε- 
σεῖται" ἀποθαλεῖ γὰρ οὺς εἶχεν αἰχμαλώτους γυμνω- 
θείς, Οὐ γὰρ ἀνέξομαι, φησὶ, περὶ αὐτοῦ, οὐδὲ μὴ 
ἀσπιϊαγχνίσω ἐ"ἴ, χατὰ τοὺς λοιποὺς, ὅταν ἐξεγείρω 
αὐτόν. 


€ Καὶ λόγῳ δυνάμεως ἐλεήτει τὸν ἴσον αὐτῷ. » 


Καὶ τί, φησὶ, χαινὸν 8, εἰ τὸ ἐμοὶ τιμιώτατον 
κτῆμα χαὶ οἰχειότατον, τὸν ἄνθρωπον, τυραννούμε- 
νὸν ὑπὸ τοῦ διαόλου οὐ παρόψομαι, ὄπουγε ἄνθρω- 
πος τὸν ἴσον αὐτῷ παρορᾷν οὐχ ἀνέχεται, ἀλλὰ xaX 
ἐλεεῖ χατὰ τὸ μέτρον τῆς αὐτοῦ δυνάμεως ; Τινὲς δὲ 
οὕτως ἐννόησαν, ὅτι Οὕτω τιμωρήσομαι τὸν διάθολον, 
τῷ λόγῳ χρησάμενος τῆς ἐμῆς δυνάμεως, ὡς ἐντεῦ- 
θεν ἐλεεινὸν χρίνεσθαι xal τὸν ἴσον αὐτῷ 'Αντίχρι- 
στον, οἷα τὰ αὐτὰ παθεῖν μέλλοντα. Ἐμοὶ δὲ δοχεῖ 
πρὸς τὰ ἄνω τὸ ῥητὸν συναρτώμενον, ἀδίαστον ἔχειν 
«iv ἀπόδησιν, εἰ οὕτω συντεθῇ τὰ προχείμενα * Μὴ 
ἐπιθήσεις αὐτῷ χεῖρα, ἣ μνησθήσῃ τοῦ πρὸς αὐτὸν 
πολέμου ; ᾿Αλλ᾽ οὐ τρέσεις, οὐδὲ φοθηθήσῃ, τοιαῦτα 
περὶ αὐτοῦ ἀχούων λεγόμενα, ἀλλὰ θάῤῥει" οὐχέτι 
τοῦτο γενήσεται" ἐμοὶ γὰρ εἰς σφαγὴν τὸ θηρίον 
τοίμασται, xal οὐ σιωπήσομαι δι᾽ αὑτὸν ὁ πάσης 
τῆς γῆς Κύριος. Τίς δὲ ἀντιστήσεταί μοι; Τίς τῶν 
ἴσων αὐτῷ δαιμόνων ἐλεήσε! αὐτόν ; οὐχὶ τὸν ἁπλῶς 
ἔλεον τὸν ψιλὸν, καὶ μὴ ἔργοις δειχνύμενον, ἀλλὰ 
τὸν χαὶ λόγῳ δυνάμεως βεθαιούμενον; οὐδεὶς γὰρ 


m 


ἔτχε δύναμιν, ἵνα τῷ λόγῳ ταύτης, ἐλεήσας τὸν 
Σατανᾶν, ἀντιστῇ τῷ Κυρίῳ, Ἢ οὖν τοῦτο λέγει, ἣ 
ὅτι οὐδεὶς τῶν ἀνθρώπων ἠδυνήθη ἐλεῆσαι τοὺς 
ὁμογενεῖς, ἀλλὰ μόνος Χριστὸς ὁ θεάνθρωπος οὐχ 
ἄγγελος γὰρ, οὐκ ἄνθρωπος, ἀλλ᾽ αὐτὸς ὁ Κύριος 
ἔσωσεν ἡμᾶς. 


bomiuibus misericordiam exhibere potuisse; solum autem Christum, Deum et hominem : 


IN BEATUM JOB. 438 


.sósopa. xaY A diutius non. patiar, sed persequar eum, et. uleisear 


Et huie quidem verborum sensui a nobis reddito 
reliqui interpretes consentiunt : pro illo enim, Non 
ultra fiat, Theodotio vertit, Principatus ejus [rustre- 
lus est ; Symmachus vero, Verumtamen et Deus spe- 
ciem illius dejiciet, pro, (Nonne vidisti eum ? inter- 
pretatus est; Ex quibus manifestum est, quod. po- 
testas, et dominatus quem tyranniee diabolus usur- 
paverat, frusteabitur et irritus fiet, ipseque Christi 
potentia delebitur, et adulterinus glori» ejus splen- 
dor diruetur ae decidet ; nudatus. enim, captivos 
quos in vinculis detinuerat, amittet. Dicit enim. de 
eo : Non feram, non patiar, neque (juxta. aliorum 
interpretationem ) misericordia commovebor, cum il- 
lum exsuscitavero. 

Vins. 5. « Et verbo virtutis miserebitur :equalem 
sibi. » 

Et quid mirum, inquit, si hominem, qui mihi in 
maximo pretio et deliciis est, diaboli tyrannide op- 
pressum non despiciam, quandoquidem homo sibi 
squalem. neglectum jacere non sustinet, verum se- 
cundum potenti: su: vires misericordiam ei exhi- 
bet ? Quidam vero sie locum hune | intellexerunt : 
Tale supplicium, adhibito potestatis mex verbo, de 
diabolo sumam, ut Antichristi (qui illi par est) tan- 
quam eadem passuri, miserabilis ex eo conditio ju- 
dicetur. Mihi vero, si talis. orationis tolius stru-' 
etura fiat, quod hie dicitur, superioribus annexum, 


Sine vi ulla verbis illata, hane consequentiam ha- 


bere videtur : Nunquid manum illi injieies, aut helli 
quod eum eo geritur recordaberis? Verum talia de 
eo audiens, noli prae metu et. formidine trepidare, 
sed animo esto forti ; non amplius hoe. eveniet ; 
mihi enim bellua ad ewdem praparata est, neque 
ego qui terre universe Dominus sum, ejus causa 
silentium agam. Quis autem mihi resistet ? Quis 
demonum, sibi consortium, misericordia illum am- 
plectetur ? non simplici quidem et nuda, nee quie 
operibus se non exerat, sed qui verbo potestatis 
etiam confirmata sit? neme enim tali. potentia prz- 
ditus fuit, ut verbo ejus, Satan: misertus, Do- 
mino resistere potuerit. Vel igitur hoc dicit, vcl 
inter homines neminem, sux sortis οὐ conditionis 


non enim 


angelus, non homo, sed ipse Dominus, Salvator noster exstitit. 


« Τίς ἀποχαλύψει πρόσωπον ἐνδύσεως αὐτοῦ: » 


* ᾿Αντὶ τοῦ, Οὐδεὶς πλὴν ἐμοῦ " Πρόσωπον δὲ 
ἐνδύσεως λέγει τὸ ἄλλο τε ἄλλο προσωπεῖον, ὃ μετ- 
εὐδύεται ὑποχρινόμενος " πλάττεται γὰρ πρόσωπον 
προθάτου λύχος ὧν, xaX μετασχηματίζεται εἰς ἄγγε- 
λον φωτὸς, σχότος τυγχάνων. 

Διατί οὐχ εἶπε - Τίς ἀποκαλύψει πρόσωπον αὐ- 
τοῦ; ἀλλὰ προσέθηχε, πρόσωπον ἐνδύσεως; τί 
βούλεται ἐνταῦθα ἡ ἔγδυσις; "AX ἵνα νοηθῇ τὸ 


Vrns. revelabit 


ejus? » 


4. « Quis faciem indumenti 

Id est, Praeter me, nemo. Larvam autem et per- 
sonam quam subinde mutat et induit, faciem indu- 
menti vocat : lupus autem exsistens, ovis personam 
simulat, et in angelum lucis transformatur, cum te- 
nebr:e sit. 

Cur autem non dixit : Quis revelabit [aciem ejus ? 
sed addidit, faciem indumenti? quid. sibi vult hoc 
loco indumentum? Ut melius intelligatur. quod εξ 


VARLE LECTIONES. 


41 [g. εὐσπλαγχνίσομα!, — 8 yp. ἰχανόν. 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


ἀπ 


citur, exemplo ab ijs petito utemur, qui larvas et A λεγόμενον, παραδείγματι χρησώμεθα τῶν περιτι- 


personas induunt, qui quod sunt non videntur, sed 
videri volunt. fHistriones hi in scenis, imperatorum 
interdum, verbi gratia, interdum regum, et mulierum 
nonnunquam personas assumunt; propria autem 
ipsorum persona occultatur, et quod sunt, non ap- 
parent, quod vero videri volunt, cernuntur. Talis est 
draco, personam suam nunquam ostendit, sed ut ho- 
mines fallat, alia semper assumpta utitur : et. variis 
quidem personis hostis hie instructus est; quis 
autem sub persona, quam in singulis vitiis induit, 
intus latentein draconem demonstrare, revelare. et 
ostendere poterit? Tales etiam sunt illi, qui ad nos 
in ovium vestimentis accedunt, intus autem sunt 
lupi rapaces *. 


« Εἰ inrugam pectoris ejus quis utique ingre- 
diatur? » 

Symmachus autem : In subduplicationem squama 
ejus quis subibit? Pectus ejus implieatum et invo- 
lutum est, nihil apertum habens, sed omnia occul- 
tà : quis igitur in cogitationes cordis ejus, quando- 
quidem abdit:z sunt, penetrare poterit? Verum qui 
in Christo sunt, dicunt : Non enim illius machina- 
tiones ignoramus ". 

Vins. 5. « Portas faciei ejus quis aperiet ? » 

Quis igitur, inquit, abditos cogitationum ejus re- 
cessus manifestabit? Vultus ejus aditus oeclusi 
sunt, ita ut consilia et cogitationes cerni non pos- 
sin; veterator enim exsistens, boni etiam pre- 
textu mala operatur : sie Judain peenitentiz:e intem- 
perantia in novam foveam conjecit, cum a prodi- 
tione ad laqueum | illum adigeret. Celat quie. intus 
recondita sunt : quisnam igitur talis est, qui quan- 
tam fraudem, quantum venenum, quanta mala in- 
tus congesta habeat, ostendere et manifestare pote- 
rit ? Quis pr:ter me aperiet ? 

€ In circuitu dentium ejus timor. » 

Theodotio, Circa dentes ; de quibus dicitur : Den- 
tes peccatorum contrivisti*. Et, Dominus conteret mo- 
las leonum ὃ. Non est hic Dei timor, sed timor. qui 
est in circuitu dentium ejus : si vero. Christum in 
teipso habes, de timore isto noli sollicitus esse ; Do- 
minum enim Deum timebis, et przeter ipsum alium 
ne verearis. Dentes draconis sunt verba scelesta, 
pseudoprophete, et pseudodidascali, qui toto ore 
mordent. Fit vero aliter etiam ipsum ignorantibus 
formidabilis, terrendo et minitando ; qu: sine. Dei 
permissu facere non potest. 

Vins. 6. 
4nea.» 

Aquila autem et Symmachus, hie quidem: Corpus 
ejus supere[fusio scutorum ; ille vero ; Superbit, pro- 
cédens in scutis. Intestina. ejus, id est, sermocina- 


« Intestina. ejus [seu squam:e] scuta 


* Mauh. vii, 15: " HGor. τι, 11. ^ Psal. 11,8. 


θεμένων προσωπεῖον, xal μὴ φαινομένων τοῦτο ὃ 
εἰσὶν, ἀλλὰ θελόντων δοχεῖν. ᾿Αναλαμθάνουσι γὰρ 
προσωπεῖα, φέρε εἰπεῖν, οὗτοι οἱ ἐν ταῖς θυμέλαις 
ὑποχριταὶ, ποτὲ μὲν ἡγουμένων, ποτὲ δὲ ἄλλως 
βασιλέων, ποτὲ δὲ γυναιχῶν, χαὶ τὸ μὲν ἴδιον αὐτῶν 
πρόσωπον ἀποχέχρυπται, χαὶ ὃ εἰσὶν οὐ φαίνονται, 
ὃ δὲ δοχοῦσιν οὐ "1 βλέπονται. Τοιοῦτός ἔστιν ἡ 
δράχων, οὐδέ ποτε τὸ πρότωπον αὑτοῦ δείχνυσιν, 
ἀλλ᾽ ἀεὶ 
Operis 


πρόσωπον λαμθάνων, εἰς ἀπάτην τῶν ἀν- 
ἐχείνῳ χρῆται" χαὶ ἔχει γε ὁ ἐχθρὸς οὗτος 
πολλὰ προσωπεῖα, xai χαθ᾽ ἑχάστην χαχίαν πρόσ- 
ωπον ὃ ἐνεδύσατο, τίς ἱκανὸς ἐλέγξαι ; Τίς ἱχανὸς 
ἀποχαλύψαι, χαὶ δεῖξαι ὅτι ἔνδον δράχων ἐστί; 
Τοιοῦτοί εἰσι χαὶ o? ἔρχονται πρὸς ἡμᾶς ἐν ἐνδύμασι 
προθάτων, ἔσωθεν δέ εἰτι λύχοι ἅρπαγες. 

« Εἰς δὲ πτύξιν θώραχος αὐτοῦ τίς ἂν εἰσέλθοι ; » 


Ὁ ὃὲ Σύμμαχος" Εἰς ὑποδίπἬωσιν φοιλίδος αὐτοῦ 
τίς ὑποδύσει; Κατεπτυγμένος ἐστὶν ὁ θώραξ αὖ- 
τοῦ, οὐδὲν φανερὸν ἔχων 1, ἀλλὰ πάντα ἐπιχεχρυμ- 
μένα" τίς οὖν Ixavb; εἰσελθεῖν εἰς τὰ νοήματα τῆς 
χαρδίας αὐτοῦ, διότι συγχεχαλυμμένα τυγχάνουσιν ; 
"AX οἱ ἐν Χριστῷ, φασίν" Οὐ γὰρ αὑτοῦ τὰ γοήματα 
ἀγνοοῦμεν, 

« Πύλας προσώπου αὐτοῦ τίς ἀνοίξει; » 

Τίς abv, φησὶ, τὰς ἐπικρύψεις τῶν νοημάτων αὖ- 
τοῦ φανεροποιήσει ; Αἱ εἴσοδοι τοῦ προσώπου αὐτοῦ 
χεχλεισμέναι εἰσὶν, ὡς ἀθέατα εἶναι αὐτοῦ τὰ νοή- 
ματα πανοῦργος γὰρ ὧν, χαὶ ἀγαθοῦ δῆθεν mpo- 
φάσει χαχοποιεῖ. Οὕτω δι᾽ ἀμέτρου μετανοίας εἰς 
ἕτερον βόθρον τὸν ᾿Ιούδαν ἐνέδαλεν, ἀπὸ τῆς προδο- 
σίας ἐπὶ τὴν ἀγχόνην ἀγαγών. Κρύπτει τὰ ἔνδον 
ἀποχεΐμενα " τίς οὖν τοιοῦτός ἐστιν, ὥστε xal ἐλέγ- 
ξαι χαὶ δεῖξαι ὅσον δόλον, ὅσον ἰὸν, ὅσα χαχὰ ἔχει 
ἀποχείμενα ; Τίς ἀνοίξει; οὐδεὶς πλὴν ἐμοῦ. 


€ Κύχλῳ ὀδόντων αὐτοῦ φόθος. » 

"Θεοδοτίων, περὶ τοὺς ὀδόντας " περὶ ὧν λέγεται" 
Ὀδόντας ἁμαρτω.ϊῶν cvrécpufac. Καὶ, Κύριος 
συντρίψει τὰς μύνας τῶν Agórcor. Οὐχ ἔστιν οὗ- 
τος ὁ φόθος τοῦ Θεοῦ, ἀλλ᾽ ὁ φόθος χύχλῳ τῶν ὁδόν- 
των αὐτοῦ. ᾽Αλλ᾽ ἐὰν ἔχῃς τὸν Χριστὸν ἐν σεαυτῷ, 
μὴ φρόντιζε τούτου τοῦ φόθου " Κύριον γὰρ τὸν Θεόν 
σον φοδηθήσῃ, xai πλὴν αὐτοῦ μὴ φοθοῦ ἄλλον. 
δόντες τοῦ δράκοντος, τὰ ῥήματα τὰ πονηρὰ, οἱ 
δάχνοντες ὅλῳ τῷ στόματι. "Ἔστι δὲ xal ἄλλος k φο- 
θερὺς τοῖς αὐτὸν ἀγνοοῦσιν, ἀχφοθῶν χαὶ ἀπειλῶν, ἃ 
ποιεῖν οὐ δύναται, μὴ συγχωροῦντος Θεοῦ. 

« Τὰ ἔγχατα | αὐτοῦ ἀσπίδες χάλχεαι. » 


*CAxÜhag δὲ χαὶ Σύμμαχος" Ὁ μὲν σῶμα αὑτοῦ 
ὑπερέχχυσις θυρεῶν " ὁ δέ. Ὑπερφρονγεῖ, προ- 
ἐρχόμενος ἐν θυρεοῖς. Τὰ ἔγκατα αὐτοῦ, τουτ- 


? Psal. Lvir, 7. 


VAR LECTIONES. 


h:i £c. del. οὐ. 


) Tp. ἔχει. 


kic. ἄλλως. fc. ἔγχυτα,, vel potius ἐγχυτὶ, id est, exteriora , culis 


superficies, seu squama, ut estin Hebraeo: scd niliil inuto, 


441 


IN BEATUM JOD. 


412 


ἐστιν, ol διαλογισμοὶ αὐτοῦ ἰοῦ γέμουσι, xai εἶσιν A tiones ejus veneno plen:e sunt, neque. molles. qui- 


οὐχ ἀπαλοί τινες, ἀλλ᾽ ἰταμοὶ xat σχληρο!. Τὰ δόγ- 
ματα, τὰ νοήματα τὰ ἀποχεχρυμμένα, ἰὸς ἀσπίδων 
ἐστὶ “τάντα τὰ ἔνδον, χαὶ ἀσπίδες, οὐχ ἀἁπαλαί τι- 
ves, ἀλλὰ σχληραί. 


T 
7. 
*s 


« Σύνδεσμος δὲ αὐτοῦ (57:0 σμυρίτης m λίθος, c 
«09 ἑνὸς χολλῶνται. » 

Σύνδεσμος ὅλον τὸ σῶμα αὐτοῦ" αἱ γὰρ χαχίαι, 
αἴτινες σύνδεσμός εἰσιν αὐτοῦ, μία τῆς μιᾶς ἤρτην- 
ται. Τοιαύτη δὲ xaY Jj τοῦ σμηρίτου ^ λίθου φύσις " 
εἷς γὰρ τοῦ ἑνὸς ἔχεται" λέγεται δὲ οὗτος ὁ λίθος xot 
ἰταμώτατος εἶναι ἐγγὺς τοῦ ἀδάμαντος, χαὶ σίδηρον 
ἁρπάζειν, καὶ τραχύτατος δὲ, ὡς χαὶ τὴν ὕαλον γλύ- 
φειν " ixaval δὲ αἱ χαχίαι αἱ διαθολικαὶ χαὶ τοὺς 
στερεοὺς εἰς ἑαυτὰς ἕλχειν, αἵτινες xaü5 χαχίαι ἀλ- 
λήλων ἐξέχονται, x&v ἐναντίαι που δοχῶσιν. "δειξε 
δὲ χαὶ διὰ τούτων τοῦ διχθόλου τὸ ἰταμὸν καὶ 
τραχύ. 


« Πνεῦμα δὲ οὐ μὴ διέλθῃ αὐτόν.» 

"Αντὶ τοῦ, Οὐδεμία ψυχὴ ἐχφεύγει αὐτὸν xal τὰς 
αὐτοῦ χαχίας, ἀλλὰ πάσας τηρεῖ, xal πάσας Emt- 
βουλεύειν πειρᾶται, xal οὐδεμία ἀνάπνοια λανθάνει 
αὐτόν" χαὶ γὰρ χαὶ τὰ νήπια τὴν πατροπαράδοτον 
ἕλχουσιν ἁμαρτίαν. Τὸ δὲ, οὐ μὴ διέν1θῃ, οὐχ ὅτι οὐ 
διέρχεται, χαὶ παρέρχεται, ἀλλ᾽ ὅτι οὐδὲν αὐτὸν 
λανθάνει, πάντας δεῖ δι᾽ αὐτοῦ ἐλθεῖν " ἑαυτοὺς 
οὖν παρασχευάσωμεν τοῦ μὴ χατασχεθῆνανι ὑπ᾽ 
αὐτοῦ. 

« ᾿Ανὴρ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ προσχολληθήσεται, 
συνέχονται, χαὶ οὐ μὴ ἀποσπασθῶσιν. » 

"Κἂν σφόδρα, φησὶ, τινὲς ὁμονοήσωσιν, ὡς μὴ 
διασπᾶσθαι, καὶ τούτοις ἐπιτίθεται. “Ὅρα δὲ μὴ xal 
περὶ τῶν χαχιῶν, χαὶ τῶν ἐνεργούντων αὐτὰς δαι- 
μόνων τοῦτο λέγει. Ὥσπερ γὰρ ἄνθρωπος ἀνθρώπῳ 
διὰ τὸ ὁμοφυὲς χολλᾶται, οὕτω χαὶ οἱ δαίμονες 
ἀλλήλων ἔχονται, χἂν χατὰ τὰς ἐνεργείας ἑαυτοῖς 
ἐναντιῶνται, ὁ μὲν εἰς πορνείαν, τυχὸν, ὁ δὲ εἰς 
ὑπερηφανίαν ὠθῶν- εἷς γὰρ αὐτοῖς ὁ σχοπὸς, ἡ τοῦ 
ἀνθρώπου ἀπώλεια. 


€ Ἐν πταρμῷ αὐτοῦ ἐπιφαύσχεται φέγγος. » 


* Πταρρὸς εὐεξίας σημεῖον * ἐνηδύνεται οὖν, φησὶ, 
τοῖς χαχοῖς, χαὶ ἐναστράπτει ἐν αὐτοῖς. Καὶ ἄλλως 
δὲ, Πταρμὸς χαθαρτιχὸς ἐγχεφάλου " ἐπεὶ οὖν xai 
αὐτὸς μετασχηματίζεται εἰς φῶς, προσποιεῖται χαὶ 
δύνασθαι χαθαίρειν. Αὐτίχα γοῦν xai οἱ “Ἕλληνες 
γαὶ οἱ γόητες ἔχουσέ τινας χαθαρμοὺς, xai προσ- 
ποιοῦνται φωτὸς ἔχειν λόγον, εἰτὶ δὲ πλήρεις ἀχα- 
θαρσίας. Ἐμοὶ δὲ δοχεῖ τὸ ἐν τῷ χρέμπτεσθαι ἐχ- 
λάμπον φέγγος πυρὸς ὑπαινίττεσθαι, ὅτι φοθερόν ἔστι 
τὸ θηρίον, οὕτως ἄγριον ὃν, xa δυνατὸν, xaX ἀχατά- 
πλήῆχτον. 


b 


dem et tenere, sed. truculentie et. dure, Dogmata 
ejus, sensu animi occulta, et quidquid intus. habet, 
aspidum, non tenerarum quidem, sed duraruim ve— 
neno inficitur. 

Vrns. 6, 7. « Et colligatio ejus sicut lapis sideri- 
tis, unus uni conglutinatur, » 

Corpus ejus universum, connexio est; inter se 
enim vitia. colligantur, qu: nexus ejus constituunt, 
et unum ex alio pendet. Talis etiam sideritidos la- 
pidis natura. est, unus enim alteri adhzret . dieitur 
autem hic lapis duritie ad  adamantis naturam 
prope accedere, ferrum ad. se attrahere, et. asper- 
rimus esse, ila ut in. vitro characteres ducat : ne- 
quitiae autem diabolicze viros etiam strenuos el. fir- 
matos ad se allicere valent ; que quidem, licet con- 
trarize interdum videantur, in eo quod nequitie et 
improbitates sunt, inter se cohisrent. Ex his 
autem diaboli violentiam et asperitatem ostendit. 


« Spiritus autem non transibit eum. » 


Id est, Nulla eum anima et improbitates ejus dc- 
vitat ; omnes autem studiose observat, cunctis in- 
sidias struere conatur, nec spiramen ullum illum 
latet; nam et infantes etiam peccatum a. parenti- 
bus traditum. trahunt, lllud. autem, non transibit, 
non quod pertranseat etpercurrat, sed quia nihil 
ipsum lateat, omnesque per ipsum transire opor- 
teal : quare quominus in potestate ejus detinea- 
mur, nos ipsos cum studio accingamus. 


C vens, 8. « Vir fratri. suo agglutinabitur, cohu- 


rent, et non divellentur. » 

Licet, inquit, firma adeo concordia quidam coa- 
luerint, ut divelli a se invicem non possint, etiam 
hos ille adoritur. Vide autem ne de improbitatibus, 
etde dzmonibus qui eas operantur, hoc dicat. 
Quemadmodum enim homo homini propter naturz 
similitudinem agglutinatur; ita etiam et d:emones, 
licet contrarias operationes exerceant, hic. quidem 
ad stuprum, ille vero ad superbiam impellendo, 
mutuo nexu inter se cohzerent ; unus enim illis cst 
scopus propositus, homiuis perditio. 

Vrns. 9. «In sternutamento ejus eífulget lu- 
men, » 


D Sternutamentum, bons valetudinis signum est. 


Malorum igitur, inquit, societate delectatur, el in- 
ter eos splendore. radiat. Aliter etiam sie : Sternu- 
tamentum vim habet purgandi cerebrum : quoniam 
igitur ille in lucem se transfigurat, purgare etiam 
se posse fingit; unde gentiles etiam et prastigiato- 
res lustrationibus quibusdam utuntur, quas lucis 
rationem habere simulant, sunt autem. immunditia 
plenz. Mihi vero splendor ille ignis qui inter ster- 
nutandum efífulget, belluam agrestem adeo, vali- 
dam, et interritam, formidabilem esse , innuere vi- 
detur. 


VARUE LECTIONES, 


Ῥ ἰσ. σιδηρῖτις. "ic. σιδηρίτιδος. 5 Tp. πταρμούς. 


41} 

« Et oculi ejus species Luciferi. 

Errore opinionis ; vera enim luce proditi non 
suri : qui vero majorem sibi scientiam. arrogant, 
quales sunt qui hiereses sectantur, oculi draconis, 
non autem. Luciferi sunt, neque diei lucem babent ; 
sed Luciferi speciem, quam falso simulant, przs se 
ferunt. 

Vrns. 10. « De ore ejus egrediuntur quasi lampa- 
des accensi, et projiciuntur sieut. scintille ignis. » 

Sermones atheorum | doctorum, 
lampades accensee οὐ scintille ignis sunt : ad. au- 
gendam autem ejus malitiam, sermonem gemina- 
vit. 

Vins. 11. c De naribus ejus egredietur fumus ca- 
mini accensi igne carbonum. » 

Fumus oeulis inimicus est ; peccatum autem et 
mendacii prolatio intellectuales mentis oculos occze- 
cat: cum igitur in draconis visceribus, qui menté 
concipitur, caminus ardeat, respirationem impuram 
habet. Rursus narium ejus nomine, h:ereticos in- 
tellises. Sed ne ignem nobis ipsis conciliemus, spi- 
ritum. vero, non. fumum a quo suffocandi sumus, 
hauriamus, ne quid draconis respiremus, diligenti 
Cura cavere nos oportet. 

Vgns. 12. « Anima ejus carbones, et flamma 
de ore ejus procedit. : 


impiorum et 


Fastum et superbiam summam, animan ejus vo- 
care videtur : verba autem — arrogantia et super- 
ciiosa que ex ore ejus procedunt, nihil aliud 
sunt quam flamma quie eos qui iis utuntur devo- 
ral. 

Vrns. 15. « In. collo autem ejus habitat poten- 
tia. » 

Collo, id est, arroganti existimatione ; Aiabitat au- 
tem, quia non quiescit, sed semper de se mogni- 
fice :eslimat : et animi quie collo excelso incedunt 
(ut auctor est Isaias '^), collum ejus sunt, ad deci- 
piendum vim habentes. Quzedam potentia mala est : 
infirmitas autem. quam Salvator meus et. Dominus 
mea eausa susceperat, quie Dei infirmitas vocatur, 
illius potentiam superavit: Iufirmitas enim Dei, ut 
est quam. homines ἡ; 
valentiorem esse 


dicit Apostolus, validior 
ego vero potestate draconis 
dixero. ἜΣ 

« Ante eum currit perditio. » 

Prius quidem voluptates, animi corruptrices, et 
vilia quxe diabolum przecurrunt, admittit quispiam ; 
atque ita deinceps ipsum suscipit, et sinu fovet. 

Vrns. 14. « Carnes autem corporis ejus sunt ag- 
glutinate. » 

Peccatores, et ddemones qui peccatum. operantur 
(quemadmodum Ecclesia, Domini), corpus ejus 
constituunt. Non autem dixit, unite, sed aggluti- 
naL sunt ; unitas enim apud eum non est, neque 
dogmatum ejus antistites inter se consentiunt, licet 
&imilia dicere videantur, sed affectus habent eos- 


1* Isa, rr, 160. !!'I.Gors1, 25. 


D 


2 


D 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 444 
A 


« 01 δὲ ὀφθαλμοὶ αὐτοῦ εἶδος ἙἙωσφόρου. » 

' Κατὰ ἀπάτην: οὐ γὰρ ἔχουσι τὸ ἀληθινὸν φῶς * 
ὀφθαλμοὶ δέ εἰσι τοῦ δράκοντος, οἱ δῆθεν γνωστιχώ- 
τεροι, ὡς οἱ ἀπὸ τῶν αἱρέσεων, οὐχ ὄντες μὲν Ἑωσ- 
φόροι, οὐδὲ φέγγος ἡμέρας ἔχοντες, ἀλλ᾽ εἶδος Ἕωσ- 
φύρου, χατὰ ἀπάτην, τοῦτο εἶναι ὑποχρινόμενοι, 


« Ἐχ στόματος αὐτοῦ ἐχπορεύονται ὡς λαμπάδες 
χαιόμεναι, xol διαῤῥιπτοῦνται ὡς ἐσχάραι mu- 
póc. » 

Λαμπάδες καιόμεναι x3 ἐσχάραι πυρὸς, ol 
όγοι τῶν ἀσεθῶν xal ἀθέων διδασχάλων " ἐδευτέρωσς 
E τὸν λόγον, αὔξων αὐτοῦ τὰ χαχά. 


€ Ἔχ μυχτήρων αὐτοῦ ἐχπορεύεται χαπνὸς χα- 
μίνου χαιομένης πυρὶ ἀνθράχων. » 

Ὁ χαπνὸς ὀφθαλμῶν βλαπτιχός "ἡ δὲ ἁμαρτία χαὶ 
Ψευδηγορία σχοτίζει τοὺς νοητοὺς τῆς ψυχῆς ὀφθαλ- 
μούς " ἐπεὶ οὖν τὰ σπλάγχνα τοῦ νοηθέντος δράχον- 
τος χάμινός ἐστιν, οὐ χαθαρὰν ἔχει τὴν ἀναπνοήν, 
Νοήσεις ὃὲ πάλιν μυχτῆρας αὐτοῦ, τοὺς ἀπὸ τῶν 
αἱρέσεων. Ἐπιτηρήσωμεν οὖν xaX ἡμεῖς, μηδὲν ἀνα- 
πνεῖν τοῦ δράχοντος, ἵνα μὴ πυρὸς ἑαυτοῖς γενώ- 
μεθα πρόξενοι, ἵνα πνεῦμα σπάσωμεν, μὴ καπνὸν 
ὑφ᾽ οὗ πνιγησόμεθα. 

€ Ἧ Ψυχὴ αὐτοῦ ἄνθραχες, φλὸξ δὲ ἐχ στόματος 
αὐτοῦ ἐχπορεύεται. 3 

"Ψυχὴν ἔοιχεν αὐτοῦ λέγειν τὴν ἐσχάτην ὑπερ- 
ηφανίαν " τὰ ὃὲ μεγάλαυχα xal ὑπεροπτιχὰ ῥήματα, 
£x στόματος αὐτοῦ ἐχπορευόμενα, οὐδὲν ἕτερόν ἐστιν 
εἰ μὴ φλὸξ τοὺς χρωμένους χαταχαίουσα. 


€ 


« "Ev δὲ τραχήλῳ αὐτοῦ αὐλίζετα: δύναμις. » 


"Τραχήϊῳ,, τῇ οἱήσει" αὐλίζεται δὲ, ὅτι ob 
παύετα!, ἀλλ᾽ ἀεὶ ἐν οἰήσει τυγχάνει" χαὶ αἱ πο- 
ρευόμεναι ὃὲ ὑψηλῷ τραχήλῳ, ὥς φησιν Ἡσαΐας, 
τράχηλος αὐτοῦ εἰσι, δύναμιν εἰς ἀπάτην ἔχουσαι. 
Ἔστι τις δύναμις πονηρά" ἀλλ᾽ ἡ ἀσθένεια. ἣν ἀν- 
ἐλαόε δι᾽ ἐμὲ ὁ Σωτήο μου χαὶ Κύριος, ἥτις λέγεται 
ἀσθένεια Θεοῦ, ἐνίκησεν ἐχείνου τὴν δύναμιν" τὸ γὰρ 
ἀσθενὲς τοῦ Θεοῦ, ὁ μὲν ᾿Απόστολος λέγει, ἰσχυ- 
ρότερον τῶν ἀνθρώπων " ἐγὼ δὲ ἂν εἴποιμι, ἰσχυ- 
ρότερον τῆς δυνάμεως τοῦ δράχοντος. 

« Ἔμπροσθεν αὐτοῦ τρέχει ἀπώλεια. » 

* Πρότερον γὰρ εἰσδέχεταί τις τὰς φθαρτιχὰς ἧδο- 
γὰς χαὶ χαχίας, αἴτινες αὑτοῦ προτρέχουσι, xal οὕ - 
τως αὑτὸν εἰσοιχέζεται τὸν διάθολον. 


« Σάρχες δὲ σώματος αὐτοῦ χεκόλληνται. » 


Σῶμα αὐτοῦ, οἱ ἁμαρτωλοὶ, χαὶ οἱ τὴν ἁμαρτίαν 
ἐνεργοῦντες δαίμονες, ὥσπερ τοῦ Κυρίου ἡ ᾿ἔχχλη- 
σία. Οὐχ εἶπε δὲ, ἥγωγται, ἀλλὰ, κεκόλιηνται" 
τὸ γὰρ ἕν οὐχ ἔστι παρ᾽ ἐχείνῳ, οὐδὲ γὰρ συμφω- 
νοῦσιν οἱ τῶν αὐτοῦ δογμάτων προεστηχότες, εἰ xat 
δοχοῦσιν ὅμοια λέγειν, χεχόύλληνται δὲ τά τε πάθη" 


445 
xaY ^h 


1 
τὴν γὰρ διαφὲ 
οὐ μόνον τῇ ἀρετῇ, ἀλλὰ χαὶ ἀλλήλαις ἀντίχεινται, 


ται " τοιοῦτον γὰρ ἡ χαχία Ρ, 


« Κατα) ἐπ᾽ αὐτὸν, οὐ σαλευθήσεται. » 

* Ὁ δὲ Σύμμαχος, Σάρκες αὑτοῦ περικεχυμέγαι 
αὐτῷ, ἀκιλιινεῖς. Κατὰ μὲν οὖν Σύμμαχον, Σάρχες 
αὐτῷ περιχέχυνται, xoi δύναμις, μὴ κλινομένη 
ποτὲ πρὸς τὸ καλὸν, ἀλλ᾽ ἀνένδοτος χαὶ ἄτρεπτος. 


Κατὰ δὲ τοὺς Ἑύδομήχοντα, Οἴαις ἄν τις ἐπαντλή- 


σεσι καὶ θεραπείαις αὐτῷ χρήσηται, xai εἴ τι δ᾽ ἄν 
τις αὐτῷ προσαγάγγ, ἀναλγής ἐστι xat ἀθεράπευτος" 
διὸ χαὶ ἐπάγει, παριατὰς αὐτοῦ τὸ ἀπεσχληχὸς, χαὶ 


ἐπὶ χαχίαν ἀνένδοτον, 


« Ἡ καρδία αὐτοῦ πέπηγεν ὡς λίθος " ἕστηχε δὲ 
ὥσπερ ἄχμων ἀνήλατος. » 

᾿Ἀπελιθώθη, φησὶν, fj χαρδία αὐτοῦ, καὶ οὐ δύνα- 
«αι ἐλαθῆναι" οὐ λόγῳ πείθεται, οὐχ ἐπιχάμπτεται, 
ἀλλ᾽ ὅλος ἐστὶν ἀπεσχληχὼς χαὶ ἱταμὸς, οὐχ ἐλαυνό- 
μένος, οὐχ ἀχολουθῶν λόγῳ, σχληρὸς, ἀνένδοτος " 
xci εἴ τις ἀπὸ τοῦ διαθόλου ἀπέσπασε δύναμιν, xol 
αὐτὸς ἔχει τὴν καρδίαν ἀνήλατον, οὐκ ἐλαυνομένην" 
εἰ δέ τις χρυσός ἐστιν, ἀχολουθῶν τῷ λόγῳ τῷ χρυ- 
σοχοϊχῷ,, οὗτος εἴχει ἕως ἂν γένηται πέταλον χρυ- 
σοῦν, χαὶ δέξηται τύπους τῶν γραμμάτων τοῦ 
Θεοῦ. 

« Στραφέντος δὲ αὐτοῦ, φόθος θηρίοις τετράποσιν 
ἐπὶ γῆς ἁλλομένοις. » 

" Ὁ δὲ Xópgayog* Ἀπὸ τῆς κιγήσεως αὐτοῦ 
εὐϊαδηθήσονται ἰσχυροί. “Ὅταν, φησὶ, στραφῇ 
χατὰ τῶν αὐτῷ πειθομένων τῶν θηριοτρόπων, χαὶ 
δίχην τετραπόδων ἀνοήτων τῶν τὰ γήϊνα φρονούν- 
τῶν ἄλλονται χαὶ τρέμουσιν, ἐχδειματούμενοι παρ᾽ 
αὐτοῦ - πολλάχις γὰρ οὐδὲ τῶν οἰχείων αὐτοῦ ὁ 0pá- 
χων ἀπέχεται, ἀλλὰ xal αὐτῶν ἄπτεται, xal 
χαχώσεις αὐτοῖς ἐπάγει, ὡς μισάνθρωπος τ, 


« Ἐὰν συναντήσωσιν αὐτῷ λόγχαι, οὐδὲν μὴ 
ποιήσωσι, δόρυ χαὶ θώραχα. » 

* Τοῦτο σαφέστερον ἡρμήνευσε Σύμμαχος" Κατα- 
«αδοῦσα αὐτὸν: μάχαιρα οὐχ ὑποστήσεται, οὐδὲ 
«1όγχης ἄρσις καὶ θώρακος. Διὰ τούτων τὸ ἰταμὸν 
ἐδήλωσε τοῦ θηρίου, χαὶ ὅτι ὅσα ἂν οἱ ἅγιοι διὰ τῶν 
πνευματιχῶν χαὶ πολεμιχῶν τρόπων χαταθάλωσιν 
αὐτὸν, οὐκ αἰσθάνεται, ἀλλὰ πάλιν ὁ αὐτός ἐστιν. 

«"Hynzat μὲν γὰρ σίδηρον ἄχυρα, yaXx5y δὲ ὥσ- 
περ ξύλον σαθρόν. » 

* Τὰ πνευματιχὰ, φησὶν, ὅπ 
αἰρεσιν αὐτοῦ λογίζεται, χαθάπερ ἄχυρα, ἣ ξύλον 
σαθρὸν, ἃ πληγὴν χαιρίαν ποιῆσαν οὐ δύναται. 

« Ἥγηται μὲν πετροθόλον, χόρτον: ὡς χαλάμη 
ἐλογίσθησαν σφυραί. » 


λα ἀσθενῆ πρὸς χαθ- 


Hezpo6óAov ἐστὶν ἣ σφενδόνη " διὸ οἱ λοιποὶ ἀντὶ 


IN BEATUM JOD. A4 


ἐχχλησία αὐτοῦ οὐ μὴν ἥνωται, πρὸς ἑαυ- A dem, illorumque glutine. invicem. copulantur ; ne 


U 


C 


EE 


caus ejus unus est, cum seipso enim dissentit; ac 
vitiorum quidem nalura talis est, ut non. tantum 
virtuti, sed sibi ipsis contraria sint. 

x Elfundit super eum, non commovebitur. » 

Symmachus autem, Carnes ejus εἰναι [δα ei, 
inunote.* Juxta. Symmachum — quidem, Circuinfun- 
duntur illi carnes, et. potentia, qu:e ad bonum nun- 
quam flectitur, sed obstinata et immutabilis manet, 
Juxta autem Septuaginta. interpretes : Quocunque 
demum fomento, quacunque cura et medela utatur, 
quodeunque remedium quispiam illi adhibuerit, 
sensu caret, eL immedicabilis manet : ac. propterea, 
cordis ejus duritiem, et obstinatum ad improbitatem 
animum ob oculos proponens, subjungit. 

Vins. 43. « Cor ejus induratum est ut lapis; ste- 
lit aulem sieut incus immota. » 

Cor ejus, inquit, in lapidem versum est, et. mo- 
veri non potest; rationi non. obtemperat, non ile- 
etitur, callum. totus obduxit et durus evasit, non 
impellitur, rationis ductum non sequitur, durus et 
inexorabilis est : et si quis ἃ diabolo potestatem 
delibaverit, hie etiam cor indomitum et inexorabile 
habet ; qui vero, auri instar, arti fusori: obteinpe- 
rat, hic donec lamina aurea fiat, et divinarum. no- 
larum characteres suscipiat, cedit et. morigerum se 
probet. 

Vrns. 16. « Cum se autem verterit, timor bestiis 
quadrupedibus super terram saltantibus. » 

Symmachus autem : A motione ejus verebuntiuz 
[ortes. Cum conversus, inquit, in eos fuerit, qui 
nutui ipsius parent, qui moribus belluinis pr:editi 
sunt, et insipientiun; quadrupedum in modum ter- 
rena sapiunt, terrore ab eo perculsi, saltant el eon 
.remiscunt : Sepenumero enim neque suis parcit 
draco, sed ira contra illos accenditur, ac tan- 
quam generis humani hostis, zrummnis illos aítli- 
git. 

Vzgns. 17. « Si occurrerint ei lancez, nihil facient, 
hasta et thorax, » 

Hoc apertius Symmachus interpretatus est : Gla- 
dius qui eum. attigerit, non subsistet, neque lancec 
aut thoracis elevatio, Ex his bellux:e naturam. indo- 
mitam ostendit, et quod nihil eorum quie a. sanctis 


D spirituali ae hostili more ad ejus subversionem  ad- 


hibentur, ipse sentiat, sed idem semper immotus 
maneat. 

Vrns. 48. cusam ferrum. quidem putat paleas, 
ss autem sicut lignum putridum. » 

Arma, inquit, spiritualia, ad ipsius internecionem 
imbecillia, et tanquam paleas aut lignum putridum 
sstimat, quie vulnus lethale inflirere non. possunt. 

Vrens. 19, 20. « Putot autem. machinam | petras 
jacientem, fenum ; sieut calamus reputati sunt mal- 
lei. » 

Machina petras jaciens, funda est ; unde reliqui 


VARLE LECTIONES. 


ἢ ἵσ, αἱ χαχίαι, « ἴσ. xa0'. Tryp. σχληρός. 


AM 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


448 


pro tali machina, lapides funda, interpretati sunt: Α τοῦ, x&cpo66.lor, λίθους σφενδόνης, ἐξέδωχαν * αἱ 


mallei vero, id est, plagarum | ictus, instar levis et 
inanis stipul:e ab eo pro nihilo ducti sunt. 


« Et deridet coneussionem igniferam. » 

Alius vero, concussum scutum. Vita autem Deo 
chara, et quz spiritu fervet, ignifera censenda. est. 
Licet igitur, inquit, quispiam eum vita qua sanctum 
decet, commoverit, nihilominus eam contemnet ; 
et licet seutum coram eo concusserit, illud etiam 
pro nihilo reputabit. 

Vins. 21. « Lectus ejus obelisci acuti. » 

Theodotio, ferramenta fabri; Aquila vero, acumi- 
na testarum : rebus enim luctuosis et adversis de- 
lectatur et indormit. Si vero animal esse conceda- 
mus de quo he dicuntur, duritie et asperitate 
corporis przeditum esse testatur, ita ut super obe- 
liscos dormiat, nec mali quidpiam patiatur, aut 
vulneretur, 

« Et omne aurum maris sub eo, sicut lutum 
inenarrabile. » 

Maris, id est, mundi hujus. Cum autem Dominus 
dicat : Meum est argentum, et. meum est aurum !!*; 
hie impudenti mendacio, hzee sua esse profitetur : 
unde etiam Salvatori dixit: Hec omnia tibi dabo 3, 
ac si aurum tolius mundi comparasset. Animal 
quidem aurum pro luto ducit, quia illo nequaquam 
indiget. 

Vrxs. 22, « Fervere facit abyssum, sicut offici- 
nam zrariam. » 

Aquila, Ebullire facit. Quandoquidem anima 
ejus ignis est, totam hanc vitam concitando et per- 
turbando, δία et fervore commovet. 

« Putat autem mare tanquam vas unguentarium, 
[Vrns. 25] et Tartarum. abyssi tanquam captivum, 
reputavit abyssum in deambulatorium. » 

Ilic cum inani ostentatione jacütans, oceanum 
abolere, et Tartari dominium se obtinere posse 
arbitrabatur; prout Isaias etiam tanquam sub ejus 
persona loquitur ; Orbem terre totum apprehendam 
manu quasi nidum ??. Ex omnibus autem locis, 
quos possessurum se stultus speraverat, ejectus 
€st : initio quidem e ccelo, e terra vero, et ex in- 
ferno ipso per incarnationem Domini. Nullum ita- 
que, preterquam. exteriores tenebras, sibi et an- 
gelis suis paratas '*, reliquum locum habet. Vas 
aulem. wnguentarium, unguenti trullam significat ; 
ac si diceret : Vite hujus perturbationes et adver- 
sitates, voluptati et jucunditati illi esse. Vel un- 
quentarium vas, pro re vili et nullius pretii po- 
nitur. 

Vrns. 24. « Nihil est super terram simile ei 
[Symmachus vero, non est super terram potestas 
cjus], factum ut illudatur ab angelis meis. » 


Recte dixit, super terram, quoniam de caeli orbi- 
bus et circulis dejectus est. Simile autem, sive 
vires, sive malitiain intelligas. Nihilominus, inquit, 


41" Agg. 1 9; 1* Matth. 1v, 9. 16153, x, 1 


C 


D 


τ Matth. vir, 1 


Oi σφυραὶ, τουτέστιν, αἱ βολαὶ τῶν πληγῶν ἴσα 
χαλάμῃ τῇ διαχένῳ χαὶ χούφῃ, εὐχαταφρόνητοι 
αὐτῷ ἔδοξαν. 

« Καταγελᾷ δὲ σεισμοῦ πυρφόρου. » 

“Ἕτερος, σειομέγου θυρεοῦ. ᾿Πυρφόρος ἂν εἴη ὁ 
θεοφιλὴς βίος, ὁ ζέων τῷ πνεύματι. Φησὶν οὖν, ὅτι 
xai ἐὰν τῷ ἁγιοπρεπεῖ βίῳ συσσείσῃ τις αὐτὸν, οὐ- 
δὲν ἧττον καταφρονεῖ, χἂν θυρεὸν δέ τις αὐτῷ ἐπι- 
σΞξίσῃ, xai τούτου χαταπαίζει. 


€ "IH στρωμνὴ αὐτοῦ ὀδελίσχοι ὀξεῖς. » 

* Ὁ Θεοδοτίων, σιδήριω τέκτογος " ὁ 65 ᾿Αχύλας, 
ὀξυγντῆρες ὀστράχων * ἐπὶ γὰρ τοῖς ὀδυνηροῖς xal 
ἀνωμάλοις πράγμασιν ἐπαναπαύεται, Wüv ζῶον δὲ 
δῶμεν εἶναι περὶ οὗ ταῦτα λέγεται, σχληρότητα αὖ- 
τῷ μαρτυρεῖ xal τραχύτητα τοῦ σώματος, ὡς xol 
ἐπ᾿ ὀβδελίσχων αὐτὸ χαθεύδειν, χαὶ μηδὲν πάσχειν 
μηδὲ τιτρᾶσθαι. 

« Πιᾶς δὲ χρυσὸς θαλάσσης ὑπ᾽ αὐτὸν ὥσπερ πη- 
λὸς ἀμύθητος. » 

Θαιλάσσης, λέγει, τοῦδΞ τοῦ χόσμου. Τοῦ δὲ 
Κυρίου λέγοντος: "Egtóv ἐστι τὸ ἀργύριον», καὶ 
ἐμὸν τὸ χρυσίον " οὗτος ψευδολογῶν ἐπαγγέλλεται 
ἴδια αὐτοῦ εἶναι. ταῦτα * διὸ xal ὡς: πάντα τὸν τοῦ 
χόσμου περιθεθλημένος χρυσὸν, ἔλεγε τῷ Σωτῆρ'’, 
Ταῦτά σοι πάντα δώσω. Τὸ ζῶον μέντο! ὡς πηλὸν 
ἥγηται τὸν χρυσὸν, ὅτι οὐχ ἔστι τούτου ἐπιδεές. 

« ᾿λναζεῖ τὴν ἄδυσσον ὥσπερ χαλχεῖον ; » 


" Ὁ ᾿Αχύλας, χαχιἸάζει. Ἐπειδὴ ἡ Ψυχὴ αὐτοῦ 
πῦο ἔστι, πάντα τὸν βίον τοῦτον ἐχθράσσει, ἀναχι-- 
γῶν χαὶ ἐχταράττων. 

€ ὝἭγηται δὲ τὴν θάλασσαν ὥσπερ ἐξάλειπτρον, 
τὸν δὲ Τάρταρον τῆς ἀθύσσου ὥσπερ αἰχμάλωτον, 
ἐλογίσατο ἄθυσσον εἰς περίπατον. » 

* Ταῦτα μάτην μεγαλαυχῶν, ἐνόμιζε δύνασθαι τὴν 
vs θάλατταν ἐξαφανίζειν, καὶ τοῦ ταρτάρου ἐγχρα- 
τὴς εἶναι * χαθὰ χαὶ Ἡσαῖας ὡς £x προσώπου αὐτοῦ 
φησι, Τὴν οἰκουμένην ὅιϊην καταήψομαι τῇ χειρὶ 
ὡς νοσσιάν. Πάντων 0£ ἐξώσθη τῶν τόπων ὧν χρα- 
τήσειν ὁ μάταιος ἤλπισε " xal οὐρανοῦ piv χατ᾽ ἀρ- 
χὰς, γῆς δὲ, χαὶ αὐτοῦ &Zou διὰ τῆς τοῦ Κυρίου 
ἐνανθρωπήσεως. Οὐδένα οὖν ἔχει ὑπολελειμμένον τό- 
πον, εἰ μὴ τὸ σχότος τὸ ἐξώτερον, τὸ ἡτοιμασμένον 
αὐτῷ xa τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ. Τὸ μέντο!: é&d. Ae veo, 
προυλλίον μύρου δηλοῖ ἵνα εἴπῃ, ὅτι αἱ ταραχαὶ 
τοῦδε τοῦ βίου χαὶ ἀνωμαλίαι, ἡ δονὴ αὐτῷ εἰσι καὶ 
εὐωδία - ἣ ἐξάλλειπτρον ἀντὶ τοῦ, εὐτελές. 


« Οὐχ ἔστιν οὐδὲν ὑπὸ τῆς γῆς ὅμοιον αὐτοῦ [ὁ δὲ 
Σύμμαχος, Οὐκ ἔστιν ἐπὶ χοὺς ἐξουσία αὐτοῦ], 
πεποιημένον ἐγχαταπαίζεσθαι ὑπὸ τῶν ἀγγέϊων 
μου. y 

* Καλῶς εἶπεν, ἐπὶ τῆς γῆς, ἐπειδὴ τῶν οὐρανίων 
ἀψίδων ἐχθέδληται. Τὸ δὲ Óptotov, Y, χατὰ τὴν ἰσχὺν, 
ἢ χατὰ τὴν χοχίαν. "AX ὅμως, φησὶν, ὁ τοιοῦτος 


9. 


xxv, 4l. 


449 


IN BEATUM JOB. 


A50 


xai τηλικοῦτος ὑπὸ τῶν ἁγίων ἀγγέλων, xol τῶν A ἃ sanctis angelis, et. hominibus qui angelis pares 


ἰσαγγέλων ἀνθρώπων ἐγχαταπαίζεται. Ἢ δὲ τοῦ 
Συμμάχου ἔχδοσις, ἤτοι τοῦτο παρίστησιν, ὅτι 


ἔστιν ἐπὶ τῆς γῆς ἐξουσία παραθχητὴ τῇ αὐτοῦ, ἣ ὅτι 


oux 


μετὰ τὴν τοῦ Σωτῆρος olxovopíav, ἐξεθλήθη ἔξω, 
καὶ οὐχέτι ἐστὶν αὐτῷ ἐξουσία. 

€ Πᾶν ὑψηλὸν ὁρᾷ. » 

* 'O ὃὲ Θεοδοτίων, Πάντα ὑπερήφεανον ἐμδιέφε- 
τῶι" ὅλος γάρ ἔστιν ὑπερηφανία, μηδὲν ταπεινὸν 
λογιζόμενος. 

« Αὐτὸς βασιλεὺς πάντων τῶν ἐν τοῖς ὕδασιν. » 

"Ὁ μὲν Σύμμαχος, παντὸς βρομώδους " ὁ δὲ 
Θεοδοτίων, υἱῶν βαγαυσίας " τουτέστι, τῶν τὸν 
ὑγρὺν, χαὶ διαῤῥέοντα, χαὶ ἡδονιχὺν μετιόντων βίον. 
Διόπερ χαὶ ἡμεῖς εὐξώμεθα πρὸς τὸν ἡμῶν Δεσπό- 
τὴν, μὴ βασιλεύειν ἡμῶν τὴν ἁμαρτίαν, ἐπεὶ χαὶ διὰ 
τοῦτο διέγραψεν ὁ λόγος ὡς ἐν σωματοπο!ιίᾳ τοῦ δαί- 
μονος τὴν τε χαχίαν xal ἱταμότητα, ἵνα τῷ δέει βαλ- 
λόμενοι, πρὸς τὸν αὐτὸν χειρωσάμενον χαταφύγω- 
μεν. Καὶ ταῦτα μὲν εἰς τοὺς τόπους ἐθεωρήσαμεν. 
Πρὸς δὲ τοὺς λέγοντας, χῆτος αἰσθητὸν εἶναι τὸν 
ὑπὸ τοῦ λόγου διαγραφέντα δράκοντα, τοσοῦτον ἐροῦ- 
μεν" Εἰ μὲν ὄντως ἐστί τι τοιοῦτον χῆτος, μανθάνετε 
ὡς ἐξ ὁμοιώσεως, ὡς προείρηται, τῶν θηρίων, πολ- 
λάχις θεωροῦμεν xal αὐτὸν τὸν διάθολον, xal τῶν 
ἀνθρώπων τοὺς πονηρούς. Καὶ περὶ μὲν τῶν δαιμό- 
νων εἶπεν ὁ Σωτήρ᾽ ᾿Ιδοὺ, δέδωχα ὑμῖν τὴν ἐξου- 
σίαν τοῦ πατεῖν ἐπάγω ὄφεων, καὶ σκορπίων, zal 
ἐπὶ πᾶσων τὴν» δύναμιν τοῦ ἐχθροῦ " πρὸς δὲ τὸν 


Ἡρώδην ἐχπέμπων,, ἔλεγεν: Εἴπατε τῇ ἀλώπεκι C 


ταύτῃ, τὸ δολερὸν τοῦ ἤθους χαὶ ἐπίχλοπον alvtvzó- 
ὥστε τύπον τινὰ τοῦ διαβόλου τὰ θηρία 
χαθὰ χαὶ τῶν πονηρῶν ἀνθρώπων. Εἰ δὲ μὴ 
ἔστι τι τοιοῦτον θηρίον, οὐκέτι ἐξ ὁμοιώσεως, ἀλλ᾽ 
αὐτοπροσώπως περὶ τοῦ διαθόλου νοεῖται τὰ εἰρη- 


μενος " 
ἔχουσι, 


μένα. 


sunt, talis. tantusque | illuditur.. Symmachi: autein 
versio vel hoc innuit, quod nulla potestas in terris 
cum ejus comparanda sit; vcl quod post Salvatoris 
adventum in carnem, foras ejectus fuerit, nec am- 
plius potestatem ullam habuerit, 

Vuns. 95. « Omne sublime videt. » 

Thieodotio vero, Omnem superbum intucbitur. Ex 
superbia enim totus conflatus est, nihil humile 
cogitat, 

« Ipse autem Rex omnium quze in aquis. » 

Symmaetus quidem, omnis virulenti; Theodotio 
autem, filiorum sordidorum et illiberalium : id est, 
corum qui mollem, dissoluta, et vitam voluptua- 
riam sectantur. Quamobrem et nos. etiam Domi- 
num nostrum oremus, ne peceatum in nos impe- 
rium. obtineat, quandoquidem ob hane causam 
Seriptura, tanquam in corporis effigie, d:emonis 
malitiam. et jndomitam naturam depinxit, ut. for- 
midine perculsi, ad eum qui illum constringit. con- 
fugeremus. Et hzc quidem ad verba contextus 
commentata esse sufficiat. llis vero, qui draco- 
nem hune Seriptura descriptum, cetum esse vo- 
lunt sensibus pervium, hoe tantum dicemus : Si 
reipsa ejusmodi cetus reperitur, per similitudinem 
ab animalibus sumptam (ut. supra dictum est) in- 
tellisite, nos diabolum ipsum, et improbos homi- 
nes sepenumero contemplari. (Et de dimnonibus. 
quidem dixit Salvator : Ecce, dedi volis potestateuz 
calcandi supra serpentes et scorpiones, et super omneri 
vim inimici '* : cum vero ad Herodem discipulos 
ablegaret, ut. fraudulentum et furtivum ejus inge-* 
nium innueret, dicebat : Dieite vulpi huic !5; ita 
ut animalia diaboli simul et improborum hominum 
characterem. quemdam | inseulptum habeant) Sin 
vero nullum tale animal in rerum natura sit, non 


per similitudinem, sed de propria ipsius diaboli persona, intelligenda veniunt quze. in. medium allata: 


sunt. 
KEQAA. MP'. 
Προθεωρία. 

Ἠχούσαμεν ἀνωτέρω τοῦ Ἰὼθ λέγοντος - “Απαξ 
ἐλάλησα, ἐπὶ δὲ τῷ δευτέρῳ 5 οὐ προσθήσω" ζη- 
τῆσαι τοιγαροῦν ἄξιον, πῶς πάλιν φθέγγεται ὁ μη- 
χέτι λαλεῖν ἐπαγγειλάμενος ᾿ παραπόδα δὲ ἡ λύσις 
ἐστίν. Ἐπειδὴ γὰρ σιωπήσειν ὑποσχόμενος ἀχήχοε 
τοῦ Θεοῦ λέγοντος" Μὴ, ἀ.111ὰ ζῶσαι ὡς ἀνὴρ τὴν 
ὀσφύν σου, ἄμεινον τίθεται τὸ θεῖον πρόσταγμα 
τῆς οἰχείας ὑποσχέσεως * χάλλιον γὰρ τοῖς θείο:ς 
πείθεσθαι νόμοις, ἣ τὰς οἰχείας πληροῦν ἐπαγγελίας, 
χαὶ τοὺς ἑαυτῶν λόγους ἱστάνων ὅταν τὸ δεσποτι- 
χὸν ἀντιπράττῃ βούλημα. Διὸ χαὶ Ἡρώδης χαλῶς ἂν 
ἐποίει τὸν ὄρχον ἀθετήσας, χαὶ μὴ τοῦ Προδρόμου 
τὴν χεφαλὴν ἀφελόμενος - χαὶ Πέτρος δὲ εἰπών - Οὐ 
ἡ μου vfquc τοὺς πόδας, μεταθαλλόμενος πάλιν 
ἔφη" Μὴ τοὺς πόδας μόγον, ἀ.1.1ὰ καὶ τὴν xtga- 

ἀπο; 19. 


!5Luc. xm, 99. ΕἾ Job xxxix, 54. 


CAP. XLI. 
Protheoria. 

Supra Jobuni dicentem audivimus : Semel locutus 
sum, at iterum mon. adjiciam " :cur. igitur denuo 
loquatur, qui non amplius se lecuturum pollicitus 
erat, questio scitu non indigna est : solutio autem 
eju7 fi; promptu et ad manum est. Postquam enim 
Deum loquentem audivisset : /Vequaquam, sed ac 
einge sicut. vir lumbum tuum '5, qui silentium pro- 
miserat, divinum mandatum suse pollicitationi prze- 
fert : prostat enim divinis legibus parere, quan: 
promissa propria adimplere, et sermones nostros 
cohibere, cum voluntas Domini refragatur. Recte 
ilaque. ab Herode faetum fuisset, si juramentum 
violasset, nee Przecursoris caput amputasset ; con- 
tra autem, Petrus cum dixisset : Non lavabis pedes 
meos ὃ, mulala sententia dixit : Non pedes solum, 


) 


1$Job x,9. 9 Joan. xiii, 8. 


VARUE LECTIONES. 


1 tg. lovüv. 


*[g, Ex δευτέρου δέ. 


45i 

verum ctiam caput ?9; 
majestatis excellentiam colens ac reveritus, nequa- 
quam se locuturum pollicitus est; rursus vero, cum 
Deus silentii religione illum exsolvisset, non minus 
recte sermone utitur. 

Vins. 1-5. « Respondens autem Job, dicit Do- 
mino: Novi quod omnia potes, et nilil tibi est 
impossibile. Quis enim est qui celat te consilium ? 
parcens autem verbis, et te putat celare? » 

Citeri vero : Et non auferetur a te. cogitatio. 
Non jam primum se he didicisse, sed invictam 
Dei potentiam cognitam prius habuisse, profitetur; 
οἱ quod in hominum consultationes penetret, ac 
cogitationes omnium intelligat, nec. quisquam sit 
qui oeulum ejus omnia intuentem latere possit. 
Quis enim, inquit, verborum parcus est, et silen- 
tio menlis arcana, quia, nimirum, voce prolata non 
sunt, celare te potest ? 

Vens. 4. « Quis autem annuntiabit mihi quie 
non novi, magna et mirabilia qu:e nescivi? » 

ld est, Prieter te. nemo; qui causam ctiam cur 
diabolus me adortus est, ejusque impudentiam mihi 
manifestasti, ac provident: Luz (qua me ample- 
cteris) pleniore notitia me imbuisti ac collustrasti ; 
h:;c enim ea erant qux ignorabam. 

Vrns. 4. « Verum audi me, Domine, ut el ego 
loquar ; interrogabo autem te, et tu doce me. » 

Qu:xrere hoc loco oper:e pretium est, qui factum 
Sit, ut qui interrogaturum se promiserat, neque 
Deum interrogaverit, neque responsum ullum re- 
tulerit; sed, neque seiscitàtus, neque sermonem 
ullum audiens, finem loquendi fecerit? Mihi igitur 
horum verborum hic sensus esse videtur : Quando- 
quidem, inquit, Domine, qu:e mihi incognita erant 
docuisti me, aurem mihi przbeto; et si, avidus 
discendi ea qui» notitiam meam fugiunt, percon- 
tatus te quidquam fuero, docere me ne dedigneris ; 
ut ego etiam ea enuntiare, et incognita alios do- 
cere possim. Vel forte quie subjunguntur, interro- 
galionem in se continent. 

Vrens. 5. « Auditu enim auris audivi te antea, 
nunc autem oculus mes vidil te. » 

Reliqui vero : Audivi te, nunc vero oculus meus 
te vidit; non quia oculis viderit, sed quoniam lueu- 
lentius audierit. Tanto, inquit, pleniorem tui no- 
litiam assecutus sum, quanto oculorum quam au- 
rium major est cognitio. Fortasse autem propter 
mysterium hoc dicit : cum enim 
antea obscure tantum de illo certior factus fuisset, 
nunc perfectiorem ejus notitiam sacrosancti Spiri- 
tus illuminatione adeptus est. 

Vrns. 6. « Quamobrem sprevi meipsum, et ex- 
tabui Σ putavi autem me terram et cinerem. » 

Propterea, inquit, meipsum condemnavi, quod 
scire me aliquid arbitratus fuerim : nunc enim 


incarnationis 


1* Joan. xin, 9. 


"[c. suppl. πρότερον. — Tp. ἐχχαληύμενα. 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


recte. etiam Jobns, divinae A Jr χαὶ ὁ "I6 οὖν χαλῶ: ὑπέσχετο μὴ λαλήσειν, 


Β 


D 


438 


τιμῶν τὴν θείαν ὑπεροχήν " χαλῶς δὲ αὖθις qUevys- 
ται, λύσαντος αὐτῷ τοῦ Θεοῦ τῆς σιωπῆς ὑπόσχεσιν. 


Ἰὼδ λέγει τῷ Ko δίῳ, 
ἀδυνατεῖ δέ σοὶ οὐδέν. 


Οἵδα ὅτι 
Τίς γάρ ἐστιν 
ῥημάτων χαὶ 


« Ὑπολαδὼν δὲ 
πάντα δύνασαι, 
ὃ χρύπτων σε βουλήν ; φειδόμενος δὲ 
σὲ οἴεται χρύπτειν ; » 

Ο: δὲ ἄλλοι" Καὶ οὐκ ἀφαιρεθήσεται ἀπὸ cov &- 
θύμημα. Οὐ νῦν ταῦτα μεμαθηχέναι λέγει, ἀλλ᾽ ci- 
δέναι τὴν " ἄμαχον τοῦ Θεοῦ δύναμιν, χαὶ ὅτι ταῖς 
πάντων τὰς ἐννοίὰς ἐπίστα- 


βουλαῖς ἐμθατεύει, χαὶ 


και, χαὶ οὐδείς ἐστιν ὃς διαλαθεῖν αὑτοῦ δύνατα! τὸν 
πανεπίσχοπον ὀφθαλμόν. Τίς γὰρ, φησὶν, φείδετᾶι 


D 
ῥημάτων, xoi διὰ τῆς σιωπῆς χαλύψαι δύναται 
ἀπὸ σοῦ τὰ τῆς Ψυχῆς ἀπόῤῥητα, ἅτε μὴ ἐχλαλού- 
μεναῦ;: 
εγάλα καὶ 
θαυμαστὰ ἃ οὐχ ἐπιστ EAD , 

* ᾿Αντὶ τοῦ, Οὐδεὶς πλὴν σοῦ, τοῦ χαὶ τὴν αἰτίαν 
T7 T * ^ 
τῆς χατ * φανερώσαντός μοι, xal 
ποῦ διαθόλου τὴν ἰταμότητα, ἔτ:γε 


du 


ἐμὲ ὑποθέσε 
μὴν xà τῆς χατὰ 
pot τὴν γνῶσιν 


ως 5 

en 

σαυτὸν θεία: οἰχηνομίας 
P 


ταῦτα γὰρ ἣν ἃ οὐχ ἐπιστάμην. 


δέ μου, Κύριε, ἵνα χἀγὼ λαλήσω " 
δα 


ἐλλάμψαντος * 
« "Axoucoy 
€ δέ σε, σὺ με δίδαξον. » 
* "AEtoy. ζητῆσαι ὧδε, πῶς ἐρωτήσειν ἐπαγγειλά- 
μένος, οὔτε ἐπηρώτησε τὸν Ozby , οὔτε τινὰ ἀπόχρι- 
σιν ἐδέξατο, ἀλλὰ μηδὲν μήτε πυθόμενος, μήτε 
ἀχούσας, χατέπαυσε τὸν λόγον; Φαίνεταί μοι τοιγαρ- 
οὖν 010026) τινα νοῦν ἔχειν τὰ προχείμενα: Ἐπειδὴ, 
φησὶν, ἐδίδαξάς με ἃ οὐχ ἐπιστάμην, εἰσάχουσόν μου, 
Κύριε: xot ἐὰν τι τῶν ἢγνοημένων μαθεῖν βουλόμε- 


νος, ἐρωτήσω» σε, διδάσχειν με χαταξίωσον, ἵνα üus 


νηθῶ χἀγὼ λα m d καὶ γενέσθαι τῶν 


λ τέροις 
ἣ 


Ἢ τάχα χαὶ τὰ ἐπαγό- 
i óY0v EnéyoUmy. 


ἀγνοουμένων δι 
μενα ἐρωτήσεως 


t ᾿Αχοὴν μὲν ὠτὸς ἤχουόν cou τ) πρότερον, νυνὶ 
δὲ ὁ ὀφθαλμός μου ἑώραχέ σε. » 

Οἱ δὲ λοιποὶ, Ἤκουόν σε, vov δὲ ὀρθωῖμός μου 
ἑώρακέ σε" οὐκ ἐπειδὴ ὀφθαλμοῖς οἶδεν, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ 
σαφέστερον ἤχουσε. Πλείονα, φησὶν, προσείληφα τὴν 
περὶ σοῦ γνῶσιν, ὅσον ὀφθαλμοὶ πλέον àxor;c ἔχουσιν. 
Ἴσως δὲ τοῦτο λέγει διὰ τὸ τῆς ἐνανθρωπήσεως μὺυ- 
στήρ!ον " ἀμυδρῶς γὰρ αὐτὸ τὸ πρότερον πληροφο- 
ρούμενος, τὴν τελειοτέραν νῦν περὶ αὐτοῦ προσεί- 
ληφε γνῶσιν, διὰ τῆς ἐλλάμψεως τοῦ παναγίου Πνεύ- 
ματος. ΄ 

« Διὸ ἐφαύλισα ἐμαυτὸν, xol ἐτάχην " ἥγημαι δὲ 
ἐμαυτὸν γῆν χαὶ σποδόν. » 

* Διὰ τοῦτο, φησὶ, χατέγνων ἐμαντοῦ, ὡς οἱηθέν- 
τος εἰδέναι τι " νῦν γὰρ μαθὼν τὰ ὑπὲρ ἐμὲ, καὶ τῆς 


VARLE LECTIONES. 


x ἴσ, ἐπιθέσεως, 


ἀν 
εὐτελείας τῆς ἐμῆς φύ 
ἐνόησα. 
Προθεωρία. 
Μεγάλως ὁ Θεὸς τοὺς οἰχείους τιμᾷ θεράποντας * 
ὄπουγε xal νῦν τιμωρίας ὁ 
τὸν Ἐλιφὰζ, διὰ τὸ τοῦ διχαίου χαταψηφίσασθαι 


ξίων φανέντων τῶν ἀμφὶ 


ἀνῆχε τὴν ἀπειλὴν ὁ Θεὸς, χαὶ τὴν τιμωρίαν συνεχώ- 
ρησεν αὐτοῖς, τῷ δικαίῳ χαριζόμενος. Ei δέ τις 
ἐρεῖ φιλομαθῶς χινούμενος, διατί τὴν Μαριὰμ ἐλέ- 
πρωσεν ὁ Θεὸς, χατὰ Μωσέως λαλήσασαν, εἰ χαὶ 
ὕστερον ἀποχατέστησεν αὐτῆς τὸ σῶμα, τιμῶν πάλιν 
τὸν ἑαυτοῦ θεράποντα" τοῖς δὲ ἀμφὶ τὸν ᾿λιφὰςζ εὐ- 
θὺς τὴν συγχώρησιν δέδωχε, μηδὲν αὐτοὺς 


μὲν Μαριὰμ διὰ 


TRUM φαμὲν, ὅτι d) εἰς 
Μωῦσέα λοιδορίας χαὶ χατὰ Θεοῦ τὴν βλασφημίαν 
ἔφερε, τοῦ δοξάσαντος τοῦ ἱεροφάντου τὸ πρόσωπον " 
οἱ δὲ φίλοι τοῦ Ἰὼδ τὴν ὑπὲρ Θεοῦ συνηγορίαν ἀνα- 
εἰς μόνον τὸν δίχαιον ἐξημάρτανον, ἀδί- 
χως αὐτοῦ εὐσέδειαν χαταλέγοντες Y. Εἰ δὲ χαὶ ζη- 
τήσει, ᾿Ααρὼν δὲ διατί μηδὲν ὑπέστη δεινόν ; φαμὲν 
ὅτι τοῦ Θεοῦ τιμῶντος τὴν ἱερωσύνην. Δύο οὖν ἐντεῦ- 
θεν μανθάνομεν, ὅτι καὶ ἁμαρτίας ἔνοχον, τὸ τῶν 
διχαίων χατηγορεῖν, καὶ ὅτι ὁ Θεὸς τιμῇ τῇ πρὸς αὖ- 
τοὺς συγχωρεῖ τὰ ἁμαρτήματα. 

« "Eyévexo δὲ μετὰ τὸ λαλῆσαι τὸν Κύριον πάντα 
τὰ ῥήματα ταῦτα τῷ "lO, εἶπεν ὁ Κύριος Ἐλιφὰζ 
τῷ Θαυμανίτῃ * Ἥμαρτες σὺ, χαὶ οἱ δύο φίλοι σου * 
οὐ γὰρ ἐλαλήσατε ἐνωπιόν μου ἀληθὲς οὐδὲν, ὥσπερ 
ὁ θεράπων μου "l6. » 

. Ὁ δὲ Θεοδοτίων - ᾿Εθυμώθη ἡ ὀργή μου ἐν σοὶ, 
καὶ ἐν τοῖς δυσὶ φίλοις σου" οὐ γὰρ éAadijcace 
εὐθύτητα, ἤγουν, ἐρθῶς, χατὰ Σύμμαχον. Κατανόει 
τῆς θείας ῥήσεως τὴν ἀχρίδειαν. “Ὅσον μὲν γὰρ 
παρὰ ἀνθρώποις, χαλῶς ἐποίουν οἱ φίλοι, Θεῷ συν- 

τγοροῦντες " οὐ χαλῶς δὲ 
θέλων δικάσασθαι " ὄπουγέ 
χόπτουσι 


ἐποίει ὁ '106, πρὸς Θεὸν 
τινες μέχρι Gb νῦν προσ- 
τοῖς αὐτοῦ ῥήμασι, τῇ τῶν λέξεων προ- 
φορᾷ μόνῃ προσέχοντες" παρὰ δὲ τῇ θείᾳ χαὶ 
ἀδεχάστῳ χρίσει τὸ ἐναντίον ἐφάνη" διὸ καὶ εἶπεν, 
ἐνώπιόν μου. Παρ’ ἐμοὶ γὰρ, φησὶ, χριτῇ ὑμεῖς 
μὲν οὐδὲν ἀληθὲς ἐλαλήσατε, ἀδίχως χατὰ τοῦ διχαίου 
Ψήφους ἐχφέροντες * ὁὃὲ ἐμὸς θεράπων Ἰὼδ 
ἀετὰ, τῇ ἧς φίλης Σ ἀληθείας πάντα ἐφθέγξατο * οὐ 
ἁμαρτίας ἔπασχεν, ἀλλ᾽ ἵνα ἁναφ φανῇ δίχαιος. 
οὖν δύναται λόγῳ χατηγορεῖν, οὗ ὁ Κύριος 
διὰ τῆς οἰχείας ἐπιχρίσεως ; Καὶ 
ἐπιτήρει, πῶς οἰχεῖον θεράποντα τὸν Ἰὼάδ χαλεΐ, τι- 
μῶν χαὶ τῇ προσηγορίᾳ τὸν δίχαιον * χαὶ 
ἅπαξ, ἀλλὰ xal πολλάχιες 


ἐπαινέτης χατέστη 


οὐ μόνον 
τοῦτο ποιῶν. "Eotxe μέν- 
το! ὁ Ἐλιφὰζ αἰδεσιμώτερος τῶν ἄλλων τυγχάνειν * 
διὸ xal πρότερος τῆς πρὸς τὸν Ἰὼδ διαλέξεως ἄρχε- 
ται, χαὶ νῦν ὁ Κύριος πρὸς αὐτὸν διαλέγεται * xo 
καῦτα, 


τῶν ΝΕ τοῖς τρισὶν ἁρμοζόντων φίλοις. 
Θεώρει δὲ ὡς ἐπήχοον " 57 


πάντων ὁ Θεὸς ἐλάλει, ὡς 


IN DEATUM JOD. 


σεως τὸ μιχροπρεπὲς xaz- A quie supra me sunt addiscens, simul etiam nature 


b 


i54 


mex tenuitatem ae vilitatem intellexi. 
Protheoria. 

Deus famulos suos in magno honore et :stima- 
tione habet ; quandoquidem ut justo Jobo gratifiea- 
retur, Eliphazo et sociis ejus (qui. justum. caleulo 
Suo condemnantes, supplicium mereri videbantur) 
minas remisit, et delicti impunitatem largitus est. 
Si quis autem discendi cupidus interrogaverit , eur 
Deus Mariam Moysi obloquentem lepra percusserit, 
licet postea fainulo suo. honorem. deferens, corpus 
ejus sanitati restituerit?!*?*; Eliphazo vero et sociis 
sine previo aliquo supplidi veniam indulserit : 
respondemus, Mariam contumelia in Moysen eor- 
tra Deum etiam blasphemiam protulisse, qui anti- 
stitis. personam in habebat : Jobi autem 
Dei suscipientes, in justum 
tantummodo, pietatem ejus injuste deridendo, de- 
liquerunt. Si vero ultra quzsierit : Cur Aaron ma- 
lum nullum expertus fucrit? a Deo hoc factum esse 
dicimus, qui sacerdotium honorat. Duo igitur hine 
discimus, quod justos accusare peecato non careat, 
et quod Deus propter honorem quo illos prosequi 
tur, delictà eondonet. 


honore 


amici , patrocinium 


Vins. 7. « Factum est autem, postquam Dominus 
locutus est omnia verba h:ec 
ad Eliphaz Th:emanitem 
tui; non enim locuti estis coram me verum quid- 
piam, sicut famulus meus Job. » 

'Theodotio : Éxcanduit ira mea in te, 
tuos amicos; 


ad Job, dixit Dominus 


: Peccosti tu, et duo amici 


et in duos 
non enim loeuti estis rectitudinem, vcl, 
recle, juxta Symmachum. Divin: sententie judi- 
cium accuratam perpende. Proclare enim amici 
hominum opinione, Deo patrocinantes ; Jobus au- 
tem, qui cum Deo judicio contendere voluerat, per- 
peram fecisse videtur (quandoquidem in hodiernum 
etiam diem nonnulli nudie verborum | enuntiationi 
allendentes, sermonibus ejus offendantur) : divimo 
autem et incorrupto judicio contrarium visum est; 
ideirco enim dixit, coram me. Vos enim, me judice, 
iniqua suffragia contra justum ferentes, nihil. veri 
dixistis; Jobus vero, famulus meus, omnia: in nuda 
veritate locutus est; non enim propter seclera 
passus est, sed ut justus appareret. Quis igitur 
verbis condemnare eum potest quem Deus appro- 
batione sua laudibus effert? Observa etiam, quem- 
admodum appellatione servi justum. honorans, Jo- 
bum famulum suum vocet, idque non semel, sed 
sepius faciat. Videtur autem Eliphazus reliquis 
majore veneratione dignus fuisse; unde prins 
cum Jobo colloquium instituit, et Deus nunc eum 
alloquitur, et. verbis quidem qu: reliquis amicis 
conveniant. Considera autem quemadmodum cun- 
ctis audientibus Deus locutus fuerit, ut divino testi- 
monio Jobi virtus omnibus elucesceret. Ille enim, 


VARLE LECTIONES. 


ἂν εἰς πάντας ἡ τοῦ "16 ἀρετὴ διὰ τῆς θείας μαρ- 
5172? Num. xui, 1 seqq. 
?lc. καταγελῶντες. 1 ἴσ. ψιλῆς. "lc. ἐπηχόων. 


455 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


A50 


mquit, cum prxclaras suas actiones prwedicaret, A τυρίας χατάδηλος γένητα!. Ὁ μὲν γὰρ, φησὶν, ἀλη-- 


vera est locutus ; vos autem, cum calculo vestro 
eum condemnaretis, falsa protulistis. 

Vgns. 8. « Nune autem sumite septem vitulos et 
septem arieles, el ite ad. famulum meum Job, et 
faciet victimam pro vobis. » 

Pro victima, Aquila et Theodotio, holocaustum ; 
Symmachus vero, oblationem , reddidit, Numerus 
septenarius in Scripturis in pretio est, et perfectus 
censetur : perfectas itaque hostias offerre jubentur, 
utpote qui gravia peccata admisissent. Jobum au- 
tem. imperat ut sacerdotis munere fungatur, et 
oblationes offerat. Tanta enim, inquit, ejus justitia 
est, ul pro aliis etiam intercedere posset : ante 
legem autem, viri sancti pro seipsis sacrificia offe- 
rebant, ut Abel, Noe, Abraham. 

VEns. 8. « Et Job famulus meus precabitur pro 
vobis; quoniam nonnisi faciem ejus accipiam. 
[Ai autem, suscipiam.] Nam nisi propter ipsum, 
perdidissem utique vos : non enim locuti estis ve- 
rum contra famulum meum Job. » 

Paps honoris execllentiam, quem Deus sanctis 
largitur | illis enim. obstrepere et obloqui, mortem 
mereri ostendit; et propter honorem quo illos pro- 
sequitur, lethali supplicio veniam concedit. Observa 
autem quod, licet zelo moti locuti fuerint, nihil 
iamen veri protulisse reprehendantur : imo vero 
divino zelo nequaquam stimulabantur ; tum eniii 
certe. delicti. veniam impetrassent : Jobus itaque 


b 


jure merito illos aceusaverat. Hinc discimus, quod αὶ 


non leviter peccet qui justos accusat; et quod 
delieti venia ab eis contra quos deliquimus, pe- 
tenda sit. 


Protheoria. 

Statim post justi cum Deo colloquium, vicloriz 
illi insignia deferri eeeperunt, Simul enim ut divino 
alloquio, institutione, et testimonio dignus est ha- 
litus, primam coronam adeptus est : nunc, eo quod 
pro amicis intercedat, et pro. certaminum | premio 
veniam et remissionem illis impetret, secundam vi- 
clori:& adoream reportat ; damnum enim Jobo fuis- 
set, si amici qui consolationis causa ad eum acces- 
Scrant, mortis supplicium luissent. Amplus certe 
honor et dignitas fuil, statim ut dixisset justus, Do- 
mine, ne statuas illis hoc peccatum, precibus eum 
Deum placasse, et peceati remissionem impetrasse. 

Vrns. 9, 10. « Ivitautem. Eliphaz Thiemanites, 
et Dallad Sauchites, et. Sophar Minzus, et fece- 
runt sicut precepit eis Dominus : etsolvit peccatum 
eis propler Job. [Symmac/ius, Et. suscepit Deus fa- 
ciem Job.] Doniinus autem auxit Job : et. cum. ille 
precatus etiam esset pro amicis suis, dimisit. e 
peccatum. » 

Pro sanis et divitibus, deposita omni injuriarum 
memoria, ulcerosus, inops, et abjeetus preces fun- 


θη ἑλάλησε,, τὰ ἑχυτοῦ λέγων χατορθώματα, ὑμεῖς 
δὲ αὑτὸν χαταδιχάσαντες, οὐχ ἀληθῆ εἰρήχατε. 

« Νῦν δὲ λάδετε ἑπτὰ μόσχους, xal ἑπτὰ χριοὺς, 
χαὶ πορεύθητε πρὸς τὸν θεράποντά μου Ἰὼύ, xol 
ποιήσει κάρπωσιν ὑπὲρ ὑμῶν. 

"Αντὶ τοῦ, κάρπωσιν", ᾿Αχύλας μὲν χαὶ Θεοδο- 
zlov , ὁλοκαύτωσιν, Σύμμαχος δὲ ἀναφορὰν, ἐξ- 
ἐδωχεν. Ὁ ἑπτὰ παρὰ τῇ Γραφῇ τίμιος χαὶ τέλειος 
ἀριθμός " πέλεια τοιγαροῦν θύματα χελεύονται προσ- 
φέρειν, ὡς μεγάλα ἐξημαρτηχότες. Αὐτὸν 6i τὸν 
"I6 ἱερέα χελεύει γενέσθαι, καὶ τὰς ὀλοχαρπώσεις 
ἀναφέρειν. Οὕτω γὰρ, φησὶν, δίχαιος, ὡς xat ὑπὲρ 
τέρων πρεσθεύειν * πρὸ μέντοι τοῦ νόμου οἱ ἅγιοι 
δι ἑαυτῶν τὰς θυσίας προσέφερον, ὡς "Αὔελ, Νῶε, 
᾿Αὐραάμ. 

« Ἰὼδ δὲ ὁ θεράπων μου εὕὔξεται περὶ ὑμῶν, ὅτι 
εἰ μὴ πρόσωπον αὐτοῦ λήψομαι. | Οἱ δὲ ἄλλοι, πα- 
ραδέξομαι.] Εἰ μὴ γὰρ δι᾽ αὐτὸν, ἀπώλεσα ἂν ὑμᾶς * 
οὐ γὰρ ἐλαλήσατε ἀληθὲς χατὰ τοῦ θεράποντός μου 
"I6, » 

Da62 τιμῆς ὑπερθολὴν ἣν ἁγίοις ὁ Κύριος ἀπο- 
νέμει. Θανάτου μὲν γὰρ ἔνοχον ἀποφαίνει τὸ τῶν 
δικαίων χαταλαλεῖν " xoi τὴν θανατηφόρον δὲ τιμω- 
ρίαν συγχωρεῖ, τιμῇ τῇ πρὸς αὐτούς. Ὅρα δὲ ὅτι 
χαίτοι ζήλῳ λέγοντες, ἠλέγχοντο, μηδὲν ἀληθὲς εἰ- 
πόντες * μᾶλλον δὲ οὐχ ἔλεγον ζήλῳ τῷ χατὰ Θεὸν, f] 
γὰρ ἂν συνεγνώσθησαν * ὥστε διχαίως αὐτοῖς 6 Ἰὼδ 
ἐνεχάλει. "Ex τούτου μανθάνομεν, ὅτι ὁ χατηγορῶν 
τῶν διχαίων, οὐ μετρίων ἁμαρτάνει * xal ὅτι χρὴ 
παρ᾽ αὐτῶν ἐχείνων συγγνώμην αἰτεῖσθαι, εἰς οὖς 
ἁμαρτάνομεν. 


Προθεωρία. 

Ἤρξατο μὲν ἀφ᾽ οὗ ὁ Θεὸς ἐχρημάτισε πρὸς τὸν 
δίχαιον, τὰ ἔπαθλα αὐτῷ δίδοσθαι. Αὐτῷ γὰρ τῷ 
χαταξιωθῆναι θείας ὁμιλίας, χαὶ διδασχαλίας, xol 
μαρτυρίας, πρῶτον ἐδέξατο στέφανον" νῦν βραδεῖα 
δέχεται δεύτερα, τὸ b ὑπὲρ τῶν φίλων εὔχεσθαι, 
xai τῶν ἀγώνων δέχεσθαι γέρα, τὴν αὑτῶν συγχώ- 
ρῆσιν * ζημία γὰρ ἣν τῷ "I6, εἰ οἱ πρὸς παραμυ- 
θίαν ἐλθόντες αὐτῷ φίλοι τιμωρίαν ἔτισαν θανάτου. 
Ὄντως € ἱχανὴ τιμὴ xat περιφάνεια, τὸ, εὐχῇ ὃυσ-: 
ωὡπῆσαι Θεὸν ἐφ᾽ ᾧ λῦσαι τὴν ἁμαρτίαν, πάντως 
εἰπόντος τοῦ διχαίου, Κύριε, μὴ στήσῃς αὐτοῖς τὴν 
ἁμαρτίαν ταύτην. 

€ Ἐπορεύθη δὲ Ἐλιφὰζ ὁ Θαιμανίτης, χαὶ Βαλδὰδ 
ὁ Σαυχίτης, χαὶ Σωφὰρ ὁ Μιναῖος, χαὶ ἐποίησαν 
χαθὼς συνέταξεν αὐτοῖς ὁ Κύριος * xal ἔλυσε τὴν 
ἁμαρτίαν αὑτοῖς διὰ ἸἸώθ, [Ὃ δὲ Σύμμαχος, καὶ 
προσήχατο ὁ θεὸς τὸ πρόσωπον Ἰώθ.] Ὃ δὲ Κύριος 
ηὔξησε τὸν Ἰώδ - εὐξαμένου δὲ αὐτοῦ χαὶ περὶ τῶν 
φίλων αὑτοῦ, ἀφῆχεν αὐτοῖς τὴν ἁμαρτίαν. » 

'O ἡλχωμένος, ὁ πένης, ὁ ἀπεῤῥιμμένος, ὑπὲρ 
τῶν ὑγιαινόντων xaX πλουσίων ἀμνησιχάχως ηὔχετο, 


VARLE LECTIONES. 


* Tp. οὕτως. 


-ν 
&i 

“ὥστε 
νοσοῦντα ὑπὲρ ἑτέρων εὐχόμενον, xol τὴν εὐχὴν εἰς 
ἔργον προχρουσῆν, τὴν πλουσίαν τοῦ Θεοῦ θαυμά- 


σάντες US ἄριν, xal ἡμεῖς ἐν τοῖς ὁμοίοις γινόμενοι, 


ὃ ᾿ σως χαὶ εἰς ἡμᾶς ἡ ἄφθονος τοῦ 
Θεοῦ geri τῇσει δωρεά. 

Προθεωρία. 
πειρασμῷ τοσαύτ 
γεν ἐγχατάλειψις, ὡς χαὶ τὴν βασιλί (δα 


“Ὥσπερ Ey τῷ | τις αὑτῷ γέγο- 


5 


"mw αὐτοῦ 


γυναῖκα θητεύειν ἐπὶ μισθῷ * οὕτω τ 
φοιτησάσης χάριτος, πάντα 


συντρέχουσι αὐτὸν 
ez 


λοιπὸν εὐοδοῦται ^u 


ἁγίῳ" πρὸς 
δωροφοροῦσιν, 
ὑπῆρχε θυμηδίας ἀνάμεστα. Τεχμήριον 
τὸν ὑπὸ Θεοῦ τιμηθέντα, χαθά 


SUL ε 


στιῶνται, χαὶ πάντα αὐτί 
δὲ 


[rz 
a 
— 


E 
ταθολῆς, ὅτι ἃ 
ασιλέως τιμᾷν εἰώθασιν οἱ ἄνθρωποι, χαὶ 
αὐτῷ μετεθέθλητο, καὶ διπλᾶ ἣν. 

« "Hxousay δὲ πάντες οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ χαὶ oi 
SOM αὐτοῦ, πάντα τὰ συμθεθηχότα αὐτῷ, xo 
λθον πρὸς αὐτὸν, καὶ πάντες ὅσοι ἤδεισαν αὐτὸν ἐκ 
πρώτου. » 

* ᾿Αδελφοὺς xal ἀδελφὰς, πάντας 
εἴωθεν ἡ θεία προσαγορεύειν Γραφή. Τὸ o5, Ἤκου- 
σαν τὰ τῷ Ἰὼξ συμδεδηκότα, 
ἠγνόουν τὰ τῆς συμφορᾶς, ἀλλ᾽ 
«by πλησίον ἔλεγε τά τε τοῦ π 


TS 1 c Y- 
τοὺς συγγενεῖς 


εἴρηται, οὐχ ὅτι 
ὅτι ἕχαστος πρὸς 
RA τά τ 

θείας ἐπισχέψεως xol ἡδὺ πᾶσι xo ἐπωφελ 


tc 0: 
ες 


ἤγημα τὰ κατὰ τὸν Ἰὼδ ἐτύγχανε. Táys.8 δὲ xoi 
ἀἁσπλαγχνίαν τῶν συγγενῶν ὁ λόγος αἰνίττεται ἐν 
προσποιήσει φιλίας χαὶ συγγενείας " οἵγε ἀτυχοῦντι 
παρῆσαν " ἐπειδὴ E ἐπὶ τὸ φαι- 
τότε χαὶ 


« Φαγόντ 


ες δὲ xal πιόντες παρ᾽ αὐτῷ, παρεχάλε- 
χαὶ ἐθαύμασαν ἐπὶ πᾶσιν οἷς ἐπήγαγεν 
ἐπ᾿ αὐτῷ Κύριος. » 


cay αὐτόν" 


“Ὁ δὲ Σύμμαχος, περὶ πά ἧς κακίας * (a 
Σ Xóupayos, περὶ πάσης τῆς κακίας * χαχίαν 
zoX αὑτὸς λέγων τὴν χάχωτιν, χαὶ τὴν τῶν πειρα- 
σμῶν ἐπεγωγήν: xal ἣν γὰρ ἀληθῶς θαύματος 
ὧν τοιαῦτα ὑπέστη, χαὶ οὕτως 
Ὁ ἁἀμνησίχαχος 


xal ἀγαπητιχὸς 


αι τοὺς προσιόντας, χαὶ οὐχ ἀπο- 
τὰ παρ᾽ αὐτῶν προσενεχθέντα, οὐδὲ πέπονθεν 


«oi; 
παρὰ τὴν νόπον οὐχ ἐπεσχέφψασθέ με, οὐδὲ 
ἦσατέ μοι, οὐδὲ ἐγὼ νῦν ὑμᾶς προσίεμαι, 


"poss ρχομένοις EE 


E 


ἀλλὰ χαὶ ἡδέως 
avo τοὺς συνελθόντας, ὡς οὐδὲν πεπονθὼς παρ᾽ 
χαὶ συνευωχήθη, χαὶ παράχλησιν τὸ πρᾶγμα 
xod γὰρ χατὰ Θεοῦ χάρο συὺξ 
σατο τὴν θείαν Gtopz foin; 


àv, ἀλλ 


IN BEATUM JOB. 40), 


xal νῦν ἐὰν ἴδωμεν ἄνθρωπον πένητα xo A debat. Quare si hodie psuperem et. valetudinariuin 


pro aliis orantem, ct preces 
viderimus, locupletem Dei gratiam admiremur, ne- 
que in ejusmodi malis constituti, moleste feramus; 
Dei enim larga. et copiosa beneficentia ad nos etiam 
fortasse pertinget. 


ejus cffectim. sortiri 


Prothcoria. 

Sicut in tentatione, tanta Jobi derelietio fuit, ut 
conjux ejus quz regina erat, mercede conducta 
inservierit ?? : ita postea, divina superveniente gra- 
tia, sanclo omnia prospere succedunt; cognati cer- 
latim ad eum concurrunt, amici dona offerunt, con- 
viviis accipiunt, et cuncta deinceps gaudii et l:eti- 
tie plena. erant. Mutati autem rerum status certum 
indicium erat, quod honorem iili detulerint, quem 
Deus honoraverat (sieut homines facére iis solent, 
quos reges honorant), et quod omnia illi in melius 
conversa et geminata fuerint. 

Vrns. 11. « Audierunt. autem omnes fratres ej's 
et sorores ejus, qu:ecunque acciderant ei, et vene- 
runt ad eua, et omnes quicunque noverant eum a 
principio. » 

Cognatos omnes et affines, fratrum ct. sororum 
nomine appellare, Scriptura: sacri solemne est. 
Hlud autem, audierunt quc Jobo acciderant, non 
quod eorum quae ei acciderant ignari essent, dictum 
est, sed quia unusquisque ad. vicinum de tentatione 
et divina visitatione sermonem habuerit ; et jucunda 
simul et utilis narratio eorum quie Jobo contige- 
rant, omnibus exstiterit. Forte etiam cognatorum 
immisericordia sub amicitiz et affinitatis larva, his 
verbis innuitur : qui quidem, cum in. adversa for- 
tuna esset, longo tempore non aderant ; postquam 
vero in splendidiorem statum res ejus mutat: sunt, 
tune primum audivisse visi sunt, el ut. participes 
gaudii ejus essent, ad eum accesserant. 

« Comedentes autem et bibentes apud eum, con- 
solati sunt eum, et mirati sunt super omnibus qua 
induxit super eum Dominus. » 

Symmachus, De omni malitia; afflictionem, et 
tentationum immissionem, maliti:s uomine | intelli- 
gens : et sane, talia passum csse, cl cum zerumuis 
ejusmodi colluetatum fuisse, cum justus fuerit, res 
admiratione digna erat. Injuriarum inmemor, et 
charitate plenus Jobus, adventantes blande accipit, 
munera qui attulerunt non repudiat, nee passus 
est quod plerique solent, nec accedentibus dixit : 
Quandoquidem morbo laborantem me non invisi- 
stis, neque opem mihi tulistis, neque cgo nune 
vos in societatem admitto, neque donis vestris in- 
: sed, acsi nihil ab iis passus fuisset, simul 
advenientes comiter suscepit, una convivatus est, 
etin hoc non leviter se solatum esse existimavit, 
Cum enim Dei gratia factum esset, uL ad cum simil 


digeo 


VARIA LECTIONES 


4 fg. suppl. & 
PaTROL. Gn. 


τίμων. 4 fc. τὸ πρότερον. 


ΧΟΠΙ. 


Az9 OLYMPIODORI ALEXANDRINI 460 


concurrerent, divinum beaetfieium non respuit, sed A πάντας περιεπτύξατο" ἐπεὶ xal ὁ μέγας ᾿Αθραὰμ,, 


blande ac comiter omnes est amplexus; quando- 
quidem decessor etiam ejus, magnus Abrahamus, 
Pharaonis dona, quz: divino munere sibi concessa 
esse arbitrabatur, non recusaverat ?*. 

Protheoria. 

Hine divitiarum duplicationem numerare incipit, 
et bona corporis divinam esse benedictionem asse- 
rit : liberorum enim procreatio, et. facultatum | in- 
erementum, prisci seculi hominibus, benedictio- 
nis loco promittebantur, prout etiam contrarium 
maledictio censebatur. Quandoquidem igitur legem 
sale antevertens, ad legis simul et Evangelii nor- 
mam vitam traduxerat, benedietionum quidem le- 
galium particeps est factus; reservantur autem illi, 
quie sanctis in futuro szeulo promissa sunt, et quie 
ralionem ae cogitationem humanam superant. Ab co 
vero loco : Scriptum autem. est ipsum rursus resur- 
recturum cum iis quos resuscitat Dominus, dicunt non- 
nulli, verba qu:e ad finem sequuntur, non esse sa- 
cri Seripturze, sed libro huie assuta et ascripta : 
nos vero, cum in omnibus Graecis exemplaribus li- 
brumsie scriptum invenerimus, ità omnia qui in 
eo seripta sunt recipiinus, prout a Patribus nobis 
iradita sunt. 

« Deditautem ei unusquisque agnum unum, et 
letradrachmum auri et non signati, » 

Tanquam convivium celebraturi, agnos fortasse 
afferunt; honoris autem causa, auri tetradrach- 
mum, quod numismatis genus est; sie enim inter- 
pres alius reddidit : Aquila vero et Theodotio, inau- 
ren auream ; ΟἹ Symmachus, narium ornamentum. 
Nou signatum vero, pro pondere non formato, et 
characterem non habente. 

Vrns. 12. « Et benedixit. Dominus novissima Job 
prz iis quie antea, » 

Qui prius Jobus possederat, non tanquam virtu- 
tis premia ei concessa sunt, sed utin iis. exercere- 
tur ; el certaminum causa ac materies, divitiz. illi 
facte sunt. Postquam autem certamine contendis- 
set, el qua ratione divitiis utendum esset, magister 
omnibus exstitisset, ac deinde etiam fortunis omni- 
bus nudatus, paupertatis certamen legitime decer- 
lasset; pro virtulis et fortibudinis premio, bonorum 
duplicationem magnus agonotheta ei largitur. 

« Et fuerunt pecora ejus, oves decies et quatuor 
mille, cameli sesies. mille, juga boum mille, asinz 
feminx pascuales mille. [Vrns. 15] Et nascuntur 
ei filii septem, et filiz tres. » 

Duplicata quidem sunt pecora ratione carentia, 
quia penitus interierant; liberi vero pares numero 
prioribus fuerunt, quoniam mortem oppetentes non 
cxstinguebantur : quare viventibus iis qui prius e 
vita excesserant, et aliis in. illorum locum succe- 
dentibus, liberos etiam duplicatos receperat. 


3. Gen. xii, 90. 


ὁ τούτου πρόγονος, τὰ δῶρα Φαραὼ προσεδέξατο, 
θείαν εἶναι δωρεὰν τὸ πρᾶγμα τιθέμενος. 


Προθεωρία. 

Ἐντεῦθεν προχαταριθμεῖται τῆς περιουσίας τὸν 
διπλασιασμὸν, χαὶ θείαν εὐλογίαν εἶναι λέγει τὰ 
σωματιχὰ ἀγαθά ἐπηγγέλλετο γὰρ τοῖς παλαιοτέ- 
ροις εἰς εὐλογιῶν μοῖραν T, τε παιδογονία, xax ἣ τῶν 
ὑπαρχόντων αὔξησις, ὥσπερ χαὶ τοὐναντίον εἰς 
χατάραν αὐτοῖς χατελογίζετο. Ἐπειδὴ τοίνυν πρὸ 
νόμου τυγχάνων, νομίμως ὁμοῦ χαὶ εὐαγγελιχῶς 
ἐπολιτεύσατο, εἴληφε μὲν τὰς χατὰ νόμον εὐλογίας * 
ἀπόχειται 03 αὐτῷ χαὶ τὰ volg ἁγίοις ἐπηγγελμένα 
ἐν τῷ μέλλοντι αἰῶνι, ὅσα ὑπὲρ λόγον καὶ ἀνθρωπί- 
νὴν ἔννοιαν. "Amb δὲ τοῦ, Γέγραπται δὲ, αὐτὸν 
πάλιν ἀναστήσεσθαι μεθ᾽ ὧν ὁ Κύριος ἀνίστησιν, 
ἕως τέλους, φασὶ μέν τινες, μὴ εἶνα: τῆς ἱερᾶς Γρα- 
φῆς, ἀλλὰ παρεγγεγράφθα!: τῷ βιθλίῳ τὰ ῥήματα" 
ἡμεῖς δὲ ἐν πᾶσι τοῖς ᾿Ελληνιχοῖς ἀντιγράφοις οὕτως 
εὑρηχότες γεγραμμένην τὴν βίθλον, πάντα. τὰ ἐγγε- 
γραμμένα οὕτω δεχόμεθα ὡς παρὰ τῶν πατέρων 
παρειλήφαμεν. 


« Ἔδωχε δὲ αὐτῷ ἕχαστος ἀμνάδα μίαν, xoi τε- 
τράδραχμον χρυσοῦ xoY ἀσήμου. » 

"Τὰς μὲν ἀμνάδας φέρουσιν, ὡς ἐπ᾽ εὐιυυχίαν ἴσως 
παραγενόμενοι, τὸ Ob τετράδραχμον τοῦ χρυσίου, 
πρὸς τιμὴν τοῦ Ἰὼδ, ὅπερ ἐστὶ νόμισμα ἕν * οὕτω 
γὰρ καὶ ἕτερος τῶν ἑρμηνευτῶν ἐξέδωχεν " ᾿Αχύλας 
δὲ χαὶ Θεοδοτίων, ἐγώτιονγ χρυσοῦν" ἐπίῤῥινον δὲ, 
Σύμμαγος. "Acnpor δὲ, ἀντὶ τοῦ, ἀτύπωτον σταθμὸν 
χαὶ ἀχαραχτήριστον. 

« Ὁ ὃὲ Κύριος εὐλόγησε τὰ ἔσχατα Ἰὼδ χαὶ 


τὰ ἔμπροσθεν. » 
Τὰ μὲν πρότερον, οὐχ ἄθλα ἀρετῆς ἐδέδοτο τῷ 


) τῶν ἀγωνισμάτων ὑπόθεσις. Ἐπειδὴ ὃὲ 


εἴ 
o 
E 
"- 8 
c 
a 


ἠγωνίσατο, xal διδάσχαλος ἅπασι γέγονεν, ὅπω: 
προσῆχει τῷ πλούτῳ χρήσασθαι, εἶτα xol ἀφαιρε- 
θεὶς τῶν ὑπαρχόντων, ἐν τοῖς τῆς πενίας νομίμως 
ἠτωνίσατο σχάμμασι, γέρα τῆς ἀρετῆς τὸν διπλα- 
σιασμὸν τῶν ὑπαρχόντων ὁ μέγας ἀγωνοθέτης αὐτῷ 
δίδωσι. 

« Ἦν δὲ τὰ χτήνη αὐτοῦ, πρόδατα μύρια τετρα- 
χισχίλια, κάμηλοι ἑξαχισχίλιαι, ζεύγη βοῶν χίλια, 
ὄνοι θήλειαι νομάδες χίλιαι. Γεννῶνται δὲ αὐτῷ υἱοὶ 
ἑπτὰ, xat θυγατέρες τρεῖς.» 

" Τὰ μὲν γὰρ τῶν ἀλόγων, ὡς ἀπολομένων, διπλᾶ 
δέδοται " οἱ δὲ παῖδες τοῖς προτέροις ἰσάριθμο', 
ἐπειδὴ οἱ τεθνηκότες οὐχ ἀπώλοντο" ὥστε xal αὖ- 
τοὺς διπλοῦς ἀπέλαθε, ζώντων μὲν τῶν προαπελθόν- 


των, τῶν δὲ δευτέρων ἐπιγενομένων. 


ΥΔΙΠΣ LECTIONES. 


1 vp. 5. 


IN Di 


Ἡμέραν " τὴν δὲ 


4ól 

« Καὶ ἐχάλεσε τὴν μὲν πρώτην; 
Ξυτέραν, Κασίαν" τὴν Oi τρ ᾿Αμαλθείας xi- 
pas. » 

"Eotxsv ὁ μαχάριος "106, εἰς ἔνδειξιν τῶν θεέθεν 
τεθειχένα!: 


την, 


αὐτῷ δοθέντων ἀγαθῶν, ταῖς θυγατράσι 
πρώτην Ἡμέραν ἐχάλε- 


ἀν- 


τὰς προσηγορίας. Διὸ τὴν 
σεν, ὡς ἀπό τινος βαθεὶ 


€ νυχτὸς τῶν περιστοιχ!σ' 
τῶν αὐτὸν δεινῶν, ἡμέρας αὐτῷ φωτεινῆς ἐπιλαμψά- 
σης, τῆς θεύθεν αὐτῷ δοθείσης εὐημερίας " τὴν δὲ 
δευτέραν, Κασίαν, ὡς ἤδη λοιτιὸν ἐν εὐωδίᾳ 
xol ἀπολαύσει τῶν ἀγαθῶν γενόμενος " τὴν δὲ τι 
τὴν, Ἅμα, τθείας κέρας, ὡς ἄπασι λοιπὸν πανταχό- 
θεν τοῖς ᾿Αμαλθείας γὰρ 
χέρας οἱ παλαιοὶ 
Μυθολογοῦσι γὰρ, ὅτι Ῥέα τεχοῦσα τὸν Δία, ἔδωχεν 
᾿Αμαλθείᾳ τρέφειν, ἡ δὲ αἰγὶ αὐτὸν ὑπέθαλεν᾽ 
τοίνυν Ζεὺς τὴν μὲν αἶγα ἘοΝ ον οἷον " πὸ δὲ ἕτερον 


ἀγαθο τ S UE NAME 2 
τὴν τῶν ἀγαθῶν ἀφθονίαν ἐχάλουν. 


τῶν χεράτων αὐτῆς ἀφελὼν, παρέσχε τῇ ᾿Αμαλθείᾳ, 
-ιαρασχευάσας γίνεσθαι 
αἰτήσῃ. Οὐχ ὡς περὶ 


αὐτῇ διὰ τοῦ χέρατος ὃ ἂν 
χε (UE γοῦν τῆς ᾿Αμαλ- 


ὑείας, εἴρηται χέρα 
ἐχόμιζε χέρας 6, 


καὶ ὃ ἄν 


εἰας, ἀλλ᾽ ὅτι αὕτη αἰγὸς 
£t οἶνος, μέλι, καὶ γάλα, 


μι 
ὦ Ὁ 
ὁ μῦθος βούλεται. "Αλ'οι 


b 
f 
ὁ 


«tg ἐπιξ τει, 
CE πιθανώτερόν φασι περὶ τῆς ᾿Αμαλθείας, alybc 


οὕτω χαλουμένης, ὅτι τὴν γῆν αὕτη ἀνορύττουτα τῷ 


χέρᾳ, θησαυρὸν ἀποχεχρυμμένον ἐξεχάλυψεν, ὁ δὲ 


αἰπόλος πλούσιο: εὐθὺς ἐκ πένητος ἀνεφάνη xai 
εὕτω τῆς ᾿Αμαλθεία: τὸ χέρας, εἰς παράστασιν 


εὐδαιμονίας παρείληπται. Πλὴν χἂν τοῦ χέρως τοῦδε 
ἡ Γραφὴ μνημονεύῃ, χἂν Σειρήνων, χἂν χοιλάδος 
Τιτάνων, χἂν Γιγάντων, οὐχ ἐπε!:δή τινα περὶ τού- 
μυθολογοῦσι, τὰ τῆς ἱερᾶς ἀθε- 
τοῦμεν Γραφῆς ῥήματα" ἀλλ᾽ ἐχείνοις μὲν τοὺς 
ἡμεῖς δὲ παντα- 
ταποιούμεθα, πανταχόθεν ἑαυ- 
τοῖς ix τῆς θεοπνεύστου Γραφῆς τὰ Ψυχωφελῆ 
ποριζόμενοι. Τρεῖς μέντοι χαὶ αἱ τοῦ Ἰὼδ ἀριστεῖαι, 
οἷά τινες ὡραῖαι θυγατέρες, ἐν πλούτῳ, ἐν πενίχ, 
xai ἐν ἀναχαινισμῷ, 


των xà Ἕλληνες 


γραώδεις μύθους χαταλιμπάνομεν, 
χοῦ τῆς ἀληθείας με 


Ei δὲ δεῖ vt zo πνευματιχὸν 


ἐν τῷ τόπῳ θεωρῆσαι * “Ὅταν μὲν ὁ φωσφόρος τοῦ 
Κυρίου Λόγος ἐν ταῖς χαρδίαις ἡμῶν ἀνατείλῃ, 
ἡμέρα ἡμῖν ἐπιλάμπει " sai rods δὲ, Χριστοῦ 


LI 
εὐωδία γινόμεθα * αὐξανομένοις δὲ, xaX εἰς τελείωσιν 


ἐρχομένοις, τότε χαὶ f) τῶν πνευματιχῶν χαρισμάτων 
προσγί 


x 


ἡμῖν ἀφθονία νεται. Εἰ δὲ xal τινα μυστι- 


χώτερον λόγον ἔχουσι τὰ γεγραμμένα, τοῖς διαθατι- 


χωτέροις ἐξετάζειν χαταλιμιπάνομεν. 
€us magis reconditus in verbis latet, eruendum illis 
valent. 
« Καὶ οὐχ εὑρέθησαν χατὰ τὰς θυγατέρας "406 
βελτίους αὐτῶν ἐν τῇ ὑπ᾽ οὐρανόν. ν 
Πάσας εἴληφε τὰς χατὰ νόμον ἐπαγγελίας ὁ τὸν 
νόμων γραπτὸν E 
σαν νόμου" 


πῇ διανοίᾳ περιφέρων πρὶν ἀχοῦ- 
ἣν γὰρ νόμου 

μαθητής. Πρὸς γοῦν τῇ ἄλλῃ εὐδα:μονίᾳ, 

θυγατέ 


πληρωτὴς, εἰ χαὶ μὴ 


αἱ 


ἐρες αὐτῷ χαλαὶ τὴν ὄψιν ἧσαν, ἵνα 


τούτων παντάπασιν d τοῦ π 


ἄθους μνήμη ἀπα 


VARLE 


LECTION: 


ZATUM JOD. (δ 


Vins, 14. € Et primam quidem: vocavit, Diem; 
Ι l , 


et secuudam, Casiam ; cet tertiam, cornu. Aanal- 
Miei. ? 
Videtur beatus Jobus filiabus suis nomina | indi- 


disse, ut bona sibi a Deo concessa. mundo. patefa- 
ceret, Idcirco, primam quidem, Díem vocavit, quia 
prosperitate divinitus reddita, tanquam ex profunda 
circumvallantium cerumnarum nocte dies 
illi clara ut. candida elucesceret ; secundam, Casiam, 
quia cum bonorum fruitione, grata. quadam jam 
odoris suavitate perfunderetur; tertiam aulem, 
Amalthec cornu, quod in bonorum omnium affluen- 
tia. reliquum zetatis transigeret; veteres enim bono- 
rum abundantiam, Amaltheze cornu. appellarunt. 
Bheam enim, Jovem filium enixam, Amaltheze nu- 


emerso, 


ὁ B triendum tradidisse, illamque capre illum laetan- 


dun: supposuisse, fabulantur ; unde Jupiter capram 
in astrorum. numerum retulit, Amalilieam. autem 
altero ejus cornu adempto, ut quidquid desideraret 
inde illi ministraretur, donavit. Dictum — igilur est 
Amalthez cornu, non quod Amaliliea cornua 
froite gesserit, sed quod caprie cornu acceperit, ex 
quo (ut iu fabula est) vinum, mel, et lae, et quid- 
quid demum optare quis posset, proflueret. Alii 
vero de Amalthea, capra sie dicta, historiam ma- 
gis probabilem narrant, quod cornu, scilicet, ter- 
ram effodiens, thesaurum | absconditum detexerit, 
«οὐ pastor repente ex paupere dives evaserit ; atque 
ita deinceps ad felicem. rerum statum indicandum , 
cornu Amalihez vulgari phrasi. usurpatum fuisse. 
Licet antem hujus cornu, Sirenum, vallis Titanum, * 
et Gigantum Scriptura mentionem faeiat, non stàtim 
quia de iis Graeci etiam. quedam. comminiscuniur, 
verba saerz Seripturz rejieimus ; sed aniles suas 
fabulas illis relinquentes, nobisipsis qu:e animze uti- 
litatem. afferunt, ex sacra Beriptura  undiquaque 
comparantes, veritatem in omnibus sectamur. Tri- 
ples itaque Jobi fortitudo, trium pulchrarum | filia- 
rum instar, in divitiis, in. paupertate, et pristini 
siatus redintegratione eluxit. Vel si spiritualem ali- 
quem sensus liujus loci contemplatione elicere licet 
Cum divini Verbi Lucifer in cordibus nostris exori- 
tur, dies nobis illucescit; cum progressus in co fa- 
cimus, Chris'i bonus odor evadimus : cum vcro 


Ὁ incrementum capientes ad perfectionem | perveni - 


mus, tum demum copioso spiritualium — donorum 

proventu eumulamur. Si vero. sensus aliquis mysli- 
relinquimus qui ingenii aeumine alus penelrare 

Vrns. 15. « Et non sunt invento justa filias Job 
meliores eis in ea. quie sub ccelo. » 

Qui legem menti inseulptam gerebat, antequam 
legem audivisset, promissiones omnes legales con- 
secutus est; legem enim | adimplevit, licet neminem 
ejus magistrum habuerit. Przeter reliquam ejus feli- 
citatem, filixe etiam ejus vuliu formos:e. erant, uf 
earum aspectu pristinie calamitatis memoria ex 


Oni 


403 OLYMPIOD 
auino vjus penitus deleri posset. Felicitas cnim 
parentum est, liberos przsstanti forma — possidere : 
et Scriptura quidem pulchritudinem Sari, Josephi, 
et Davidis depredicat. Considerà autem. mecum 
animi etiam pulchritudinem ; ila ut illud : Meliores, 
non tantum de corpore, sed anima etiam intelli- 
gendum sit. Ad sensum autem : [n divitiis ante 
tentationes, in mediis certaminibus, et finitis ten- 
tationibus, triplex (ut supra. dietum est) Jobi. for- 
titudo apparuit, eui in sua usque tempora sub 
colo similis non est reperta. Salva enim. manente 
historia, sermone autem ad tria tempora signifi- 
canda traducto, in quibus proeelara. virtutis speci- 
mina ediderat, quia tribus illis. vieibus fortiter ei 
strenue dimicaverit, tres. pulchras. filias. habuisse 
dicitur. 

« Dedit autem eis pater hzreditatem inter fra- 
tres. » 

Id est, 


una cum fratribus ; ac si diceret : Liberos 


suos onines ex :equo bonorum heredes constituit. 


Vrns. 16. « Et vixit Job post plazam annos cen- 
tum seplnaginta : omnes autem annos vixit ducentos 
quadraginta octo. 

Videtur magnus Jobus per septem mtegros annos 
plaga periulisse; qui quidem, ut arbitror, in nu- 
ijero annorum justi viri ideo non censentur, quia 
srumnarum passio mortem referebat. Si enim post 
tentationem duplicia omnia sortitus est, annos etiam 
duplo auetiores fuisse dubium non est; vixit. vero 
post plagam, ut inquit, annos centum septuaginta; 
quorum pars altera, octuaginta quinque, summa 
aulem universa, ducenti quinquaginta quinque, de 
quibus septem detrahantur, ut mystice tempus quo 
sruinnas perpessus est, intellizamus. 

« Et vidit Job filios suos, et filios filiorum suo- 
rum, quartam generationem. » 

Per vocem illam, vidit, Seriptara justi sobolem 
amabilem et desiderablilem fuisse, ob oculos nosuit : 
per quartam vero generationem, vit:e ejus longin- 
quitatem ostendit. 

« Et mortuus est Job senior, et plenus dierum. » 


Laudem ei divina vox obsignat, in eo quod se- 
niorem eum et plenum. dierum. vocaverit, cui nihil 
corporeum aut spirituale, non tempus, non vita, aut 
virtus deesset, sed qui pietatis cursum rite et legitime 
absolvisset. Sciendum auiem est. Aquilam et Sym- 
textum [Hebraicum secutos, finem libro 
imposuisse, cum ad illa perventum esset, Senior οἱ 
plenus dierum; "Theodotionem autem ibidem de- 
simere, ubi Septuaginta interpretes concludunt. 

€ Scriptum autem est, ipsum rursus resurrectu- 
rum cum iis quos resuscitat Dominus. » 

Id est, in die ultimo, aut. erucifixionis tempore, 


machum, 


VARUE 


h qp. τεσσαράχοντα ὕχτω, el sic in Ms. Thiecke, 


"R*nar Ah 
C Εζησε δὲ, 


p ' Ἐσφράγισεν αὐτῷ 


ALEXANDRINI Lon 
A φθῇ. Ka τοῦτο δὲ πατέρων εὐδαιμονία, τὸ νέχνα 


χεχτῆσθοαι εὐπρόσωπα" jo γὰρ xaX τῆς Xópóag 
Γρσοφὴ, xoi τοῦ Ἰωσὴφ, χαὶ τοῦ 


ὥστε 


σ 
ἐπαινεῖ τὴν ὄψιν ἡ 
Aa6i0. Νόξι μοι δὲ τὸ χάλλος xoi χατὰ ψυχὴν, 
τὸ, Se.lc(ove, & σώματος ἐχλαμθάνε- 
σθα!. 


ἀριστεῖαι τῷ διχαίῳ 


ἐπὶ Ψυχῆς χαὶ 
Τρεῖς τ 


γεγόνα Gt, 


Πρὺς ὃὲ διάνοιαν" ὡς εἴρηται, 


ινξς, 


χαθ᾽ ἃς μέχρι: τῶν 


χαιρῶν ἐχείνων οὐχ εὑρέθησαν ἐν τῇ ὑπ᾽ οὐρανδυ, ἢ 
τὴν τῶν πειρασμῶν ἐν τῷ πλούτῳ, fj ἐν αὐτοῖ: μέ 


cot; τοῖς ἀγωνίσμασιν, fj, μετὰ τοὺς 
Ἐν γὰρ τοῖς τρισὶ τούτοις χαιροῖς ἄριστα ἀγωνισά- 
μενοξ, τρεῖς ὡραΐας ἐσχηχέναι λέγεται θυγατέρας, 
μενούσης μὲν χαὶ τῆς ἱστορίας, ἀναγομένου δὲ «oU 
λόγου χαὶ ἐπὶ τοὺς τρεῖς χαιροὺς χαθ᾽ οὃς γεννήματα 


περιφανῆ ἀρετῆς προηνέγχατο. 


πειρασμούς. 


δ 


« Ἔδωχε δὲ αὑταῖς ὁ πατὴρ χληρονου αν ἕν τοῖς 
ἀδελφοῖς. » - 
* Τουτέστιν, 


D 1 


πᾶσι τοῖς παισὶν ἐξ ἴσοτι 


τῆσεν. 


« Ἔζησε ὃὲ Ἰὼδ 
ἑθδομήχοντα" 
σαράχοντα bh. » 

"Eotzev ὁ μέγας Ἰὼθ ἐφ᾽ ὅλοις 
σχεῖν τὴν πληγήν" ἅπερ, οἶμαι, 


T 


ἔτεσιν ὑπο- 
οὐ συναριθμεῖται, 


ὡς μὴ χαταλεγόμενα τῇ ζωῇ τοῦ διχαίου, διὰ τὴν 
Ex τοῦ πάθους οἱονεὶ νέκρωσιν. Εἰ γὰρ πάντα διπλ 


μετὰ τὴν πεῖραν λαμθάνει, δῆλον ὅτι καὶ τὰ ἕτη. 
φησὶ, μετὰ τὴν πληγὴν ἔτη ἑχατὸν E6- 
τὸ 6i 


δομήχουτα' ὧν τὸ ἥμισυ, ὀγδοήκοντα πέντε, 


T 


πᾶν, διαχόσια πεντήχοντα πέντε, ἐξ ὧν ἑπτὰ ὑπ- 
εξῃρήσθω, ἵνα μυστιχῶς τὸν ἐν τῇ πληγῇ χρόνον 


νοήσωμεν. 


« Καὶ εἶδεν Ἰὼδ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ, χαὶ τοὺς υἱοὺς 


τῶν υἱῶν αὐτοῦ, τετάρτην γενεάν. » 
* Διὰ μὲν τοῦ, εἶδε, τὸ ἐράσμιον xa ἐπιπόθητον 
ἧς τοῦ διχαίου γονῆς ἡ Γραφὴ παρέστησε" διὰ δὲ 
τῆς τετάρτης γεγεᾶς, τὸ πολυχρόνιον αὐτοῦ τῆς ζωῆς 
δήλωσεν. 

« Καὶ ἐτελεύτησεν Ἰὼδ πρεσθύτερος, xal πλήρης 
ἡμερῶν". » 
τὸν ἕπαινον ἣ θεία φωνὴν 
πρεσθδύτερον ὀνομάσασα, χαὶ ἡμερῶν πιϊήρη, καὶ 
τῶν τοῦ σώματος, xal τῶν τοῦ πνεύματος οὐδὲν ᾿ 
ἔχοντα ἐλλιπὲς, οὐ χρόνον, οὐ βίον, οὐχ ἀρετὴν, ἀλλὰ 
γχαλῶς τὸν τῆς εὐσεθείας δρόμον τελέσαντα. Ἰστέον 
0i, ὅτι μέχρι τοῦ, πρεσδύτερος xal πιήρης ἡμε- 
ρῶν, ᾿Αχύλας χαὶ Σύμμαχος ἐλθόντες, συνεπέρα- 
νὰν τὸ βιθλίον, ὡς δὴ τῷ Ἑδραϊχῷ ἀκολουθοῦντες" 

δὲ Θεοδοτίων συμπεραίνει τοῖς Ἑὐδομήχοντα. 

« Γέγραπται δὲ, αὐτὸν πάλιν ἀναστήσεσθαι μεθ᾽ 
ὧν ὁ Κύριος ἀνίστησιν. » 


ἬΤτο: ἐν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ, ἣ ἐν τῷ καιρῷ τοῦ 


LECTIONES., 


i65 
σταυροῦ. Τὸ 6i, xd.liÉ, πρόσνειται ἀντὶ τοῦ, 
πὴν ἐχ τοῦ πάθους ἀνάοτασιν. Ἄναστ 
Νῶε xai Δανιὴλ, οἷς 
Ἰεζεκιήλ. 


ὰ 
ἥσεται δὲ μετὰ 


χαὶ συναριθμεῖτα: παρὰ τῷ 


T Li * - W - 
« Οὗτος ἑρμηνεύεται ix τῆς Συριαχῇ: βίόδλου. » 


5 Συρία χὴν νῦν τὴν 
διὰ τὸ γειτνιά 


ῬἙθραίων δ'άλεχτον xot, 
ζειν ταύτην i τῇ τῶν Σύρων, xat εἴ- 


χοσι δύο στοιχεῖα ἔχειν, χαθάπερ οἱ Ἑ θραῖοι. Ka 


Συρίαν δὲ τὴν Ἰουδαίαν, xa Σύρους οἱ πολλοὶ τοὺς 


Ἡρόδοτος λέ 
Περιτέμνονται ὃὲ Ἰνδοὶ, χαὶ Αἰγύπτιοι, χαὶ 


Z2 


Yov. 
« Ἐν μὲν γῇ χατοιχῶν τῇ Αὐσίτιδι, 
ὁρίοις τῆς Ἰδουμαίας χαὶ 
αὐτῷ ὄνομα Ἰωδάδ. » 
ἡ Ἰυντεῦθεν δῆλον, ὅτι ἡ Αὐσίτις 
χεῖται τῆς 


Παλαιστίνους ὀνομάζουσιν, ὡς 


"Aoa6sc, 


οἱ ἐν Παλαιστίνῃ Xópot, τοὺς Ἰουδαίους λέ- 
ἐπὶ 
᾿Αραβίας" προῦπῆρχε δὲ 


γῇ ἐν μεθορίῳ 
Ἰδουμαίας καὶ 'Apa6(ac " χαὶ ὅτι Ἰδου - 
μαῖος ἣν ὁ δίχαιος, προῦπῆρχε δὲ αὑτῷ ὄνομα Ἰω- 
θά6. Τὰς μετονομασίας ἐπὶ τῶν ἁγίων εὑρίσχομεν 
γινομένας, ὡς ἐπὶ τοῦ "A6paXpg, τοῦ Ἰσραὴλ, xai 
ποῦ Πέτρου, χαὶ τοῦ Σαύλου ἃ, ὥστε σημεῖον xoY 
Ἰὼ ἀρετῆς, ἣ τοῦ ὀνόματος μετά- 


« Λαδὼν δὲ γυναΐῖχα 
ὄνομα ᾿Εννών. » 
* Ἐπειδὴ τῆς 


'Αράδισσαν, γεννᾷ υἱὸν ᾧ 


παλαιᾶς τοῦ Ἰὼ ὀνομασίας ἐμνή- 
σθη, χαλῶς χαὶ τῇ 
EC ᾿ 
τῆς ᾿Αραθίσσης, € 


T - , 
εἰς τῶν πρώτων π 


ἧς αὐτοῦ γυναιχὸς ἐ Mons suce 
fis γέγονεν αὐτῷ ὁ ᾿Εννὼν, εἴτ 


ίδων, εἴτε xal τῶν δευτέρων. καὶ 


8 ὁπ ἢ 


mn πρώτην πεθνηχέναι, xa μὴ 


si € 
ἀπολαῦσαι. τῶν ἀγαθῶν, φαμὲν ὅτι τοῦτο ὑπέστη διὰ 

ὃ εἰρηχένα! τῷ Ἰὼδ, Εἰπόν τι ῥῆμα εἰς Κύριον, 
καὶ τειϊεύτα. Ei δὲ αὕτη ἐστὶν ἡ περιοῦσα, χαὶ τῶν 
ἀγαθῶν ἀπολαύουσα, λέγομεν, ὅτι διὰ τὸ σωφρονε- 
στέραν αὐτὴν γενέσθα! διὰ τῆς ἐπιτιμήσεως τοῦ δι- 
χαίου, xaY μὴ ἀντειπεῖν πρὸς τὴν συμδουλὴν, δέδο- 
τα! αὐτῇ χαὶ τῶν ἀγαθῶν ἢ ἀπόλαυσ!:ς" πλὴν οὐχ 


ἀνάγχη τὰ τοιαῦτα λεπτολογεῖν, 


« Ἣν 05 αὐτὸς πατρὸς μὲν Ζαρὲ, ἐχ τῶν Ἡσλῦ 
υἱῶν υἱὸς, μητρὸς ὃξ 
πέμπτον ἀπὸ "A622. 


Βοσόῤῥας" ὥστε εἶναι αὐτὸν 
ἢ 


Κεῖται ἡ γε ἐν Παραλειπομένα:ς. ᾿Απὸ 
γὰρ Αθραὰμ. ὁ "Izaiz, ἐχ ὃὲ τούτου Ἡσαῦ, ἐξ οὗ 


. SiS Eres ss ; Lois d aa er : 
Ῥαγουὴλ, ἀπὸ ὃὲ τούτου Ζαρὰ, ὁ τοῦ "IG6 πατήρ' 


πέμπτος οὖν ἀπὸ ᾿λδραὰν ὁ Ἰὼδ, μὴ συναριῦμου- 
i 
μένου δηλονότι: τοῦ 


Αθραάμ. “Ὅθεν καὶ λέγ 


Mgeq p AME aal lacs ς zo 
αὐτὸν πρὸ vóuou τυγχάνξιν: ὃ γὰρ Μωσῆς Exxog 
"A6paXy. εὑρίσχεται 


χὼβ, Λευΐ, Καὰθ, 


οὕτως, 'A6p2àp., "Icaàx, 


'An6oxp. Μωσέως 


*SEzech. xiv, 14. t6 Jobu, 9. *' | Paral. r, 51. 


t A ftursus autem. additur, 


D IHduinze et Arabi; ; 


IN BEATUM 108. 406 


uL prieter illam quie € eala- 
mitatibus fuit, resurrectio alia intelligatur. lesurgit 
vero cum Noe et Daniele, cum quibus apud Eze- 
chielem ** una numeratur. 

€ llic. in 
riaco, » 


interpretatione redditur ex libro Sy- 

llebrieorum dialeetum hoc loco. Syriacam vocat, 
quia Syrorum lingua proxime ad eam accedat, et 
viginti duabus litteris Ilebr:ei et Syri pariter utantur. 
Judam etiam Syriam, et Palestinos plerique Syros 
appellant; prout Herodotus, Jud;eos innuens, scri- 
bit : Cireumciduntur autem Indi, /Egyptii, Arabes, 
et Syri qui Paliestinam, incolunt. 


€ In terra quidem. Ausitide habitans, in finibus 
et erat ei nomen Jobab. » 


line apparet terram  Ausitidem in confinio 
Idumo:e et Arabiz sitam esse; justwn autem. Jo- 
bum gente Idumoum, et nomen Jobab et primitus 
inditum fuisse. Sanctorum autem noraina in Scri- 
pluris mutata reperimus, ut. Abrahami, Israelis, 
Petri, et Pauli : ità ut nominis Jobi mutatio, vir- 
tutis ejus manifestum indicium sil. 


« Cum autem aecepisset uxorem Arabissam, ge- 
nerat filium cui nomen Eunon. » 

Quoniam antique appellationis Jobi mentionem 
fecerat, reete etiam conjugis ejus Arabisse meui- 
nit, ex qua Ennonem susceperat, sive is inter pri- 
mos, sive inter seeundos liberos censendus sit. Si 
vero contenderit quispiam, priorem conjugem diein 
obiisse, nee secundorum bonorum ejus participem 
fuisse; fatemur hoc illi evenisse, quia Jobo dixis- 
set : Dicito aliquod. verbum. in. Dominum, et mo- 
rere ?*, Sin autem eadem superstes, bonorem  par- 
liceps faeta est; quia reprehensione mariti sapien- 
tior. evaserat, nec consilio ejus contradixerat, bouis 
etiam frui concessum ei fuisse dicimus : verum non 
necesse est ut subtiliter de his disseramus. 

« Erat autem ipse ex patre quidem Zare, 
Esau filius, matris autem Bosorrz; ita ul ipse sit 
quintus ab Abraham. » 

In Paralipomenis ?' exstat genealogia. Ab Abra- 
liamo enim Isaacus originem traxit, ab illo vero Esau, 
a quo Raguel, ab illo vero Zara, Jobi pater; quin- 
tus igitur ab Abrahamo est Jobus, non numerato, 
scilicet, Abrahamo. Unde etiam ante legem. cum 
exstitisse dicimus : Moyses enim ab Abrahamo 
sextus in. hune. modum. deprehenditur, Abraha- 
Levi, Caath, Ambranm pater 


de filiis 


mus, Isaacus, Jacob, 
Movsis. 3 


VARLE LECTIONES. 


i fg. ταύτῃ τήν. 
νιχες Ob xal Σύριοι 
k fg, Παύλου. - 


467 

(Et hi sunt. reges 
eujus etiam ipse dominatus est. » 

Hxc autem in libris Paralipomenon invenies; ita 
üt cum de seipso dicat : Eram in medio corum sicul 
in 75, dietttm. sit illud, vel quia prae 
regno, virtutis eausa honor illi tanquam regi dela- 
tus fuerit; vel quia illud, sicut, non ad similitudi- 
nem, sed ad rem ipsam exprimendam usurpatum 
faerit, quia rex revera esset, 

« Primus Dalac filius Beor, et nomen civitatis ejtts 
Dennaba. » 

Suecedens quidem Balaco in regnum, non ejus 
impietatem, sed Abraharni fidem est imitatus. Ubi 
observare te oportet, htnc non esse Balacum qui in 
Beelphezor ad fornieandum Israelem | impulerat ; 
ille enim, prout. in libro Numerorum invenies ?*, 
filius Sepphor vocatus est; hic vero filius Beor, 
prout in Genesi habetur ?^; et ille quidem Moab, 
hic vero Edom rex erat. 

« Post Balac autem, Jobab qui vocatur Job : post 
hunc autem, Asom qui erat dux ex regione Thzema- 
hilide : post hune autem, Adad filius. Barad, qui 
excidit Madiam in eampo Moab; οὐ nomen civitatis 
ejus Gethzin. » 


rex «ccinctis 


Principes, regiones, et illorum ae urbium no- 
mina, cum rebtis ab eis gestis, ad majorem persona- 
rum evidentiam narrat. Gethzem autem. Phoenicum 
urbs est. 

€ Amici autem qui ad eum venerunt, Eliphaz de 
filiis Esau Th:manorum rex. [ Theodotio autem, 
Filius Josaphat, reddidit.] Daldad tyrannus Sau- 
ehzeorum. [Theodotio reddit, Filius Ammon, filii 
Clobor.] Sophar rex Min:orum. » 

Mecte autem denuo in hoe tractatu. amicorum 
mentio fit, ac si diceretur : Sub illustribus his et 
iacorruptis personis, quie Jobus passus est, evene- 
runt : In duobus enim vel tribus. testibus (ut auclor 
est divina Scriptura) stabit omne verbum ?!. Apparet 
autem Elium cum tribus amicis Jobum invisendi 
et 
Lres 


causa minime accessisse, sed fortuito advenisse, 
Jobum quidem cum :erumnis conflictantein, 
aulem amicos justa assidentes, et cum illo disse- 
rentes offendisse, ae primo quidem calamitatis ma- 
gnitudine commotum, ut qu:e ab eis dicerentur au- 
diret, una cum eis assedisse, postea vero 
hisitentibus amicis, sermonem in se suscepisse; 
accidit enim plerumque, colloquio inter aliquos orto, 
uL pratereuntes subsistant, et ea qui dicuntur au- 
diant, ac nonnulli ex eis verba ingerenles, disse- 
rentis partes subeant. Fortasse etiam amici. affectus 
el commiserationis causa, Elius vero visendi ergo 
accesserat ; unde factum. est ut Seriptura ejus ad- 
ventum reliceat. Elius autem. per. interpretationem 
est, Deus audiens, vel, Filius Deum maui[estans. 
ΠΟ autem historie Jobi prima sunt et 


7 Nun. 


ultima. 


23 Jo] xxix, 25. xxi 2... 9? Gen. xxxvi. 


VARLE LECTIOAE 


OLYMPIODORI 


qui regnaverunt in. Edom, A 


ALEXANDRINI 468 

«Καὶ οὗτο: οἱ βασιλεῖς οἱ βασιλεύσαντες ἐν Ἐδὼμ, 
τα 
ἧς xaX αὐτὸς ἥρξε χώρας.» 

Οὕτω πάλιν ἐν Παραλειπομέναις εὑρήσεις" ὥστε 
ὅταν λέγῃ περὶ ἑαυτοῦ, ὅτι Ἤμην ἐν μέσῳ αὐτῶν 
ὡς βασιιϊεὺς ἐν μονοζώνοις, ἣ ὅτι καὶ πρὸ τῆς 
βασιλείας διὰ τὴν ἀρετὴν ὡς βασιλεὺς ἐτιμᾶτο" f| τὸ, 
ὡς, οὐχ ὁμοιωματιχῶς εἴρηται, 


ἀλλ᾽ ἐπ᾽ αὐτῆς τῆς 
ἀληθείας, ὅτι βασιλεὺς ἐ 


ἐτύγχανεν. 


« Πρῶτος Βαλὰχ ὁ τοῦ Βεὼρ, xai ὄνομα τῇ πόλει 
αὐτοῦ Δενναύά. » 

᾿Διαδεξάμενος δὴ “τὸν Βαλὰχ εἷς τὴν βασιλείαν, 
bx ἐζήλωσεν αὐτὸν τῆς ἀσεύείας, ἀλλὰ τὸν Ed 


ς πίστεως. en σημείωσαι, ὅτι οὐχ ἔστι "οὗτος ὁ 


ι χεῖται" χαὶ ἐχεῖνος μὲν 


6i τῆς 


τῆς M36 A cs 
DU 


μανίτιδος χώρας" μετὰ OE τοῦτον, ᾿Αδὰδ υἱὸς Βαρὰδ, 
ὁ ἐχχόψας Μαδιὰμ. ἐν τῷ πεδίῳ MtoX6, xat ὄνομα τῇ 
πόλει αὐτοῦ Γεθαίμ. » 

“Λέγει τοὺς ἡγεμόνας, χαὶ χώρας, xaX τὰ ὁ 
τὰ, χοαὺ τὰς πόλεις αὐτῶν, καὶ τὰς πράξεις, 
σαφεστέραν τῶν προσώπων παράστασιν" ἢ ὃ 2» Γεθα 


πόλις 


t$ ἐστὶν Φοινίχων. 

« Οἱ δὲ πρὸς αὐτὸν φίλοι, Ἐλιφὰζ τῶν 
Ἡσαῦ υἱῶν, Θαιμανῶν βασιλεὺς, ['O δὲ Θεοδοτίων, 
γιὸς, ἐξέδωκεν, 


ξλθόντες 


Ἰωσαφάτ.)] Βαλδὰδ 6 Σαυχαΐων 
τύραννος, [Πάν ὁ Θεοδοτίων, Υἱὸς ᾿Αμμὼν τοῦ 
Χωθδόρ.] Σωφὰρ ὁ Μιναίων βασιλεύς. » 

Καλῶς δὲ πάλιν τῶν φίλων ἐμνημόνευσεν ὁ λόγος 
μονονουχὶ λέγων, πὶ τῶν περιφανῶν τούτων xcY 
ἀπαραγράπτων προσώπων γέγονε và χατὰ τὸν Ἰώδ᾽" 
“πὶ γὰρ δύο καὶ τριῶν μαρτύρων σταθήσεται 
πᾶν ῥῆμα, φησὶν ἡ θεία Γραφή. Φαίνεται δὲ ὁ ᾿Βλιοὺς 
μὴ συμπαραγενόμενος εἰς τὴν ἐπίσχεψιν Ἰὼδ μετὰ 
τῶν τριῶν φίλων, ἀλλ᾽ ἐχ τοῦ παρατυχόντος παρεῖναι, 
xaX εὑρεῖν τὸν μὲν Ἰὼδ ἐν τῷ πάθει συνεχόμενον, 
xol 
διαλεγομένους, χαὶ διὰ τὴν τοῦ πάθους ὑπερθολὴν συγ- 


SRM 
τοὺς δὲ τρεῖς 


φίλους παραχαθημένους αὐτῷ, 


χαθεσθῆναν αὐτοῖς, ἐπαχροώμενος αὐτῶν, καὶ λοιπὸν 


p ἐπαπορησάντων τῶν φίλων αὐτὸν ! διαλέξεως ἀντέχε- 


ofa. 
ἵστασθαι τοὺς παρ!'όντας, xai ἀχούειν τῶν λεγομένων, 


τερον" οἵα δὴ συμθαίνει, διαλέξεως γενομένης, 


xai τινας ἑαυτῶν λόγους εἰσαγαγόντας ἀντέχεσθαι 


τῆς διαλέξεως. Τάχα δὲ οἱ μὲν φίλοι διὰ συμπάθειαν, 
ὁ 0i Ἐλιοὺς διὰ θέαν παραγέγονεν * ὅθεν οὐδὲ ἐμνη- 


μόνευτεν ἡ Γραφὴ τῆς αὐτοῦ ἀφίξεως. Ἑρμηνεύεται 
δὲ Θεὸς ἀκούων, ἣ, Υἱὸς ἐκφαίνων. Θεόν. 


τὸν 106 


Ἐλιοὺς 
4^3, 


Τοιαῦτά τε n πρῶτα χαὶ τὰ ὕστερα τῆς χατὰ 


πραγματείας. Καὶ οὕτως ἡνῖν fj βίῤλος ἀνέπτυχται, 
Εἰ δ᾽ ἔστιν οὗ εἰχαστιχῶς μᾶλλον ἣ χαταληπτικὼς 


99. ?'Deut. xix, 15. 


463 IN PROVERDBIA 3ALOMONIS. 4:0 


τὴν ἑρμηνείαν ἐποιησάμεθα, οὔτε πρῶτοι, οὔτε μό- A Atque ila demum liber a. nobis est enucleaius. Si 
vot τοῦτο πεπόνθαμεν, ἀλλὰ σχεδὸν μετὰ πάντων τῶν — vero alicubi inter interpretandum conjectura potius 
quam certa scientia usi sumus, non ἃ nobis 
primum neque solis factum est, sed commune hocnobis accidit cum. omnibus aliis fere qui commenia- 
rios in hunc librum scripserunt. 


εἰς τὴν βίθλον ταύτην χαταθεμένων ἐξήγησιν. 


EJUSDEM OLYMPIODORI 


FRAGMENTA IN PROVERDBIA SALOMONIS 


(Ex Catena ad Proverbia, a Theod. Peltano versa.) 


CAPUT PRIMUM. p operi huie fidem et auctoritatem comparet, Neque 
Vens. 4. « Paromia Salomonis, filii David, qui enim illud : Qui regnavit in Israel, otiose aut casu 
regnavit ΤΑ Ἐπ ONT pocum existimandum est. Nam ut alia omittantur, 
confert hoc non parum ad submovendam omueim 
de germano seripti hujus parente dubitationem. 
Ostendit ad h:ec. quisnam populi illius tantopere 
celebrati et. decantati dux et princeps, aiiquando 
exstiterit. Denique ad demonstrandum et persua- 
dendum doctrinam que hie traditur gravem, veram 
et solidam esse, plurimum valet, auctorem illius 
regia auctoritate et dignitate excelluisse. Si enim 
nihil aliud est regnuin quam justa quidam legiti- 
maque principatus administratio, fit ut regis pre- 
cepta ejusdemque leges et statuta (modo tamen 
regia appellatione indignus non sit) plurimum zequi- 
tatis publiczeque. utilitatis adjunctum habeant, ne- 
cessarioque habere debeant. Just: autem leges eie 
censeri solent, qux non ad privatum legislatoris 
quaestum, sed ad communem omnium usum ct 
commodum feruntur. Debet enim rex spectare non 
quid e re sua, sed quid e communi omnium usu est. 
Siquidem uno hoc rex differt a tyranno ; quod hic 
oculum in privatum quxstum nusquam non de- 
fixum habcat; ille vero, quid e subditorum com- 
modo futurum videatur, aecurate ubique consideret; 
rex igitur si justus. fuerit, quid. communitali pro- 
desse possit semper Τα. 


Tria Salomonis opera feruntur. Ex his Prover- 
biorum liber morum disciplinam tradit, certasque 
humanis actionibus, animique affectibus el pertur- 
bationibus leges przfinit. Ecclesiastes vero rerum 
naturalium ratione obiter delibata, prosentis vit:e 
vanitatem ob oculos ponit. Canticum autem canti- 
corum sub sponsi et sponsze schemate, perfectioris 
vit:e viam ostendit, anim:eque cum Deo, cjusdem- 
que Verbo familiaritatem describit. Scriptores pro- 
fani Parcemiam sermonem popularem, et quasi 
trivialem definiunt : cujusmodi is diei haberique 
potest, quem iter facientes inter se conferunt. Si- C 
quidem οἷμος hominibus Gr:ecis idem sonat, quod 
Latinis via. Apud eos autem, qui sacra tractant, 
Paraemia vel Proverbium est sermo, qui sub modica 
verborum obscuritate gravem aliquam sententiam 
complectitur, eaque ratione legentibus vel audienti- 
bus usum affert non vulgarem. Atque illud Christus 
diserte confirmat : Hac in proverbiis locutus. sum 
vobis : venit hora, cum jam non in proverbiis loquar 
vobis, sed palam *. Proverbialis itaque sermo non 
directe et perspicue quo tendit, aperit, sed oblique 
et subobscure, ut cum dieitur : Dulce. inexpertis 


bellum : Auxilium | post. conflictum : Stilla assiduo A ΠΣ 
: a r Vgns. 2. « Ad cognoscendum sapientiam et disci- 
lapsu cavat lapidem. 


plinam. » 

« Qui regnavit in IsraeL » p Ceterum sapientia et disciplina. przepostere hoe 
Posteaquam Salomon Seripturz hujus qualitatem — loco assignantur. Nam ut sapientiam assequamur, 
et scopum, auctorisque nomen et ortum exposuit, — erudimur el instituimur. Scopus enim et finis disci- 
nunc eximiam ejusdem auctoris proeminentiam et — plin;e& est sapientia. Sapientia porro, ut quibusdam 
dignitatem proponit. Facit hoc autem non ut arro- — placet, ex divinis operibus hauritur; disciplina véro 
gans, aut superbus quispiam ostentator, verum quo — certis legibus et regulis descripta continetur, Hec 


! Joan. x1, 25, 


E11 
proinde eget auditu ad. percipiendum ; illa visu ad 
contemplandum, utraque autem ingenii vim de- 
poscit. Secundum alios disciplina est qu:edam la- 
boriosa, et cum pana conjuncta institutio; qua 
proinde liumanus animus, non modo ab ienoranti:e 
sordibus repurgatur, verum ἃ coneretis quoque vi- 
Uis el morum n:evis expiatur. Sapientia autem est 
civinarum humanarumque rerum ars et compre- 
hensio. Eodem Sapiextie nomine scientia de Filio 
Dei, et sacra Triade, deque divino judicio et provi- 
dentia interdum quoque denotatur. Sunt qui sapien- 
Liam corporum et corporis exortium judiciique et 
providentie quie in his et ex his spectatur, cogni- 
tionem vefiiiant. Doctrinam autem vel disciplinam 
aliud nihil esse tradunt, quam quamdam anime 
moderationem circa patibilem rationisque expertem 
ejusdem aninie partem. 

At subliimiori consideratione sapientia est quidam 
divin: virtutis et sapienti: afflatus ; aut purus qui- 
dam divine glorie et majestatis defluxus. Neque 
enim quidquam omnino obscurum aut caliginosum 
m illam cadit. E-t namque splendor :eternze uc 
€t impollutum divine virtutis speculum, expres 
que divina: bonitatis imago. Qui isitur vera sapien- 
πὰ imbutus est, he omnia explorate cognoscit. 
Isth:c sutem comperta habere, haud aliud est, 


quam divinz dilectionis filium, eamque sapientiam, 
que Christus est, nosse. Christus enim Dei virtus, et 
Dei sapientia est ?. Illud vero mysterium non revelatae 
8 carne, aut sanguine, sed a co:lesti Patre ?. Sapien- 
tia deniqueille recte imbutus dicitur,qui sacras Seri- 
pturas, hoc est legalia et prophetica oracula, evan- 
gelica rursum et. apostolica eloquia, accurate tenet. 

Vrns. 5. « Ad suscipiendum sermonum versutias, 
et :nigmatum solutiones. » 

Per verborum flexus, sermonumve involucra, 
Pareemias hoe loco designare videtur. Nam qui has 
iterum iterumque animo versat, atque examinat, ad 
sensum qui abditus in illis latitat, tandem penetrat. 
Hujus generis Parcemize est illa : Servatur. a calore 
filius intelligens, corrumpitur autem a ventis messis 


tempore [ilius iniquus. Rursum : Cura qug in agro υ 


suxb, herbas. Aut verborum. strophas eos hie. ser- 
mones appellat, qui variis fisuris ac tropis affecti 
sunt. Aut tales sane, qui aliud aperte sonant, aliud 
certe indicant. Aut verborum στροφαὶ sunt disputa- 
Uonum puzn, ex falsi nominis scientia petite. 
las enim citra ullum detrimentum, omnemque ani- 
mi molestiam is facile excipit, quisquis in Pareemia- 
rum notitia vel mediocriter versatus. fuerit, Sunt 
qui per sermonum strophas verborum inversiones, 
quales in sacris Litteris exstant complures, designa- 
las pulant, id est: Quoniam tacui, scribit David, 
inveleraverunt ossa. mea dum clamarem tota die *. 
lec enim hyperbaton, verborumque. inversionem 
manifeste continent. Cum igitur ejusmodi sermones 
obscuritatem habeant, qui sapientiam, quam Parco- 


*iCor.1,94,. ? Matth. xvi, 17, 


N. VIT, 81. 


V Psal ^xx35,.2: 


/ Α 


ΓΙ; d. 


Moi B. 


OLYMPIODOH] ALEXANDHRINI 


A 


n pturam dicitur non modo 


C 


5 ]HT Reg. ir, 16. Psal. rxxvir, 12. 


412 
miz offerunt, hauserit, facili is negotio oecurren- 
L bus difficultatibus et obscuritatibus obviam iverit, 
«Δα rite moderandum judicium. » 

Nullus vere justitize ignarus, recte. unquam ju- 
dicaverit, aut controversias diremerit. Sed nec Sa- 
lomon quoque juste inter meretrices judicasset 5, 
nisi zequitatis rationes probe tenuisset, riteque ob- 
servasset. Neque nos tandem vitze liujus actiones, et 
munia recte unquam dijudicaremus, nisi recti judicii 
vim quasi quoddam virtutum semen a naturo insitum 
liaberemus. Secundum hane. enim vim, et virtuti ob- 
temperandum , et. malitie obsistendum  judicamus. 

Vens. 6. « Animadvertet, parabolam. » 

Parabola apud  Seri- [A. Ὁ 0.1 Hapatoq 
εἴρηται παρὰ Γραφῇ ob 
sermo per similitudinem — μόνον ὁ καθ᾽ ἁμοίωτιν 
inductus, sed etiam qui- εἰσαγόμενος λόγος, ὀλλὰ 
libet sapientia conditus 
Sermo. Namque et Ba- 
laamus assumpta para- 
bola loquebatur. Et Da- 
vid : Aperiam , inquit, in 
parabolis os meum**. Quo 
loco non sitmilitudines ex- 


χαὶ πᾶς λόγος σοφός" xc 
Βαλαὰμ γὰρ ἀναλαξὼν 
τὴν παραδολὴν ἔλεγε. Καὶ αὶ 
ὁ Δαυϊδ' ᾿Αγοίξω γὰρ ἐν 
aupa6oA« c τὸ ccu 
μου. Οὐχ ὁμοιώματα ὃι:- 
ἐξιὼν, ἀλλὰ λόγους ση- 
ponit,sed sapientes ser- coss (1). 
mones. 

Vins. 7. c Initium capientie timor Domini. » 

Porro autem, ut Timor Domini initium cst. sa- 
pientie ; ita. pietas in Deum initium est sensus, hioc 
est, jud'eii. secundum intellectum. Exercet ea. enim 
sensuum organa ad discretionem. Vel pietas in 
l'eum ob id sensuum ἀρχὴ appellatur, quia sensuum 
appetitioni dominatur, eosdemque secundum Spiri- 
Iun vivere compellit. Intellectus autem. bonus (de 
quo paulo post sicut de pietate quoque disputabitur 
l;tius) est inoralis prudentia, vcl sapientia practiea : 
siquidem notitia, quam praxis confirmat, prudentes 
beatosque efficit illos, qui impigre eam exercent. 
Neque enim ad beatitudinem satis est bonum nosse, 
verum ad cognitionem opus quoque, et usus acce- 
dant oportet. 

€ Intellectus autem. bonus omnibus qui faeiunt 
eum. » Per σύνεσιν intellectum vel prudentiam eam 
boni notitiam hoc loco designat, secundum | quam 
coguitum | expetimus ; aut ejusmodi cognitionem 
per quam quid expetendum, quid. rursum  fugien- 
dum sit tantum intelligimus. Et quidem primam co- 
gnitionem, impedimento sublato, necessario conse- 
quitur opus. Secunda vero, licet boni et mali scien- 
tia constet, intelligit enim, quid omitti, vel non fieri 
conveniat, vel oporteat, attamen inter moralis sa- 
pientiz terminos se. continet. De priori et contem- 
plativa agebat Servator noster, quando post expla- 
nata parabole arcana aiebat Σ [ntellexistis live om- 
nia * ? In. moralibus itaque prudentia vel intellectus 
non omnibus proniscue et. simpliciter intellectus 
* Matth. xi, 51. 


410 
est, sed iis vel solum vel potissimum, qui seeundum 
illum operantur, si quidem. notitia que opus vel 
praxim adjunctam habet,ca demum est quiepru- 
dentes vereque fortunatos efficit. Neque enim ut quis 
bonus beatusque habeatur et sit, sat est si bonum 
Sciab: sed opus est proterea, ut. cognitum opere 
exprimat. 

« Sapientiam et disciplinam impii. » 

Voc ipso quod scelerati et impii sunt sapientiam 
aspernantur : verbo fortassis nullus sapientiam de- 
Spicatui habet, reipsa autem et onere, quamplu- 
rimi. At pii homines disciplinam ct sapientiam 
avide consectantur; quo nimirum ex illis, ct. per 
illas expiati, veram illam sapientiam quie Seriptura 
teste , In malevolam animam non ingreditur ", in- 
tra mentis penetralia quandoque recipiant. Qui au- 
tem Dei timore (qui interioris sensus radix ct causa 
est) destituuntur, illi nullum diseiplin:e aut. sapien- 
tie gustum hauriunt, cum studio potius utraque 
aversantur. Quales inter alios sunt, qui Vetus Testa- 
mentum dire exsecrantur, ejusdemqee auctorem, 
veluti erudum et inhumanum, calumniis atque cor- 
viciis sacrilege insectantur. 

Vrns. 12. « Deglutiamus illum sicut infernus vi- 
ventem. » 

Seripturze phrasi idem est absorbere vel deglutire 
quod funditus abolere, prorsusque dejicere οἱ su- 
perare. Hine illud Apostoli: Ne forte abundantiori, 
tristitia absorbeatur 9? hoc est, ne omnino dejiciatur 
et consternetur, qui ejusmodi est. Dicunt igitur, 
Virum coelesti sapientia exeultum (hoe. enim justi 
viri nomine signiticatur) dejectum et debellatum in 
nos nostrosque amores transformemus ; ita ut, per- 
indeacnos aliud nihil sapiat, aliud nihil sectetur, 
aliud nibil ambiat, quam terrena et. tartarea.. Vivus 
autem metaphorice is absorberi dicitur, qui recta 
sententia, quam) de justo opere habebat, abjecta, 
sciens volensque contrariam complectitur. 

CAP. II. 


Vgns. 16. « Ut. proeul te a recta via abducant, 
et a justa sententia te reddant alienum. ? 

Docet malitiam, quod virtute inferior et impo- 
tentior sit, virtutem, quie vitio multis partibus pr:e- 
stat, perpetuo insectari, continuaque lueta eamdem 
infestare, et ad interitum impellere : siquidem vir- 
tute concidente, statim. vitium ingreditur. 

CAP. 1. 


Vgns. 10. « Ex ore illius progreditur justiti2; in 
lingua autem legem et misericordiam defert. » 

Ante annorum vit:e, dextrze itidem et sinistre sa- 
pienti:: meminerat. Sapiens. Hie vero ejusdein lin- 
gne et oris mentionem facit, adeoque tolius corpo- 
ris effigiem, totamque illius compagem, et symuie- 
triam describit, et per quamdam prosopopeiam ob 
oculos nobis ponit. 

VeRs. 29. « In impiorum domibus moratur Do- 
LUN: RE 


&: 9 II Cor. 1t. 7. 


1 
i. 


A 


A 


414 


mni Lenedi- 


maledietio ; jastorum  zutem case 
ctione eumulantur. » 

1165 impiorum, inquit, etsi splendid:e magnifice 
que hominibus videantur, apud Deum tamen sunt 
viles et exsecrabiles. Contra vero res justorum, licet 
abject:e et tenues cernantur, divina tamen  benedi- 
ctione copiose locupletantur. Sublimiori autem sensu 
per domunt inielligentes anime facultates desisnan- 
lur, per casas vero. vel stabula irascentes ct concu- 
piscentes ejusdem vires. In illis enim brute | illie 
ralionisque exsortes perturbationes et animi passio- 
nes grassantur, lateque dominantur. 


CAP..1V. 
Vins. ἀν « Firmetur, fili, sermo noster in corde 
tuo, custodi pra:cepta mea, neque oblivioni tradas.» 
Firmet se sermo noster in cordetuo, inquit; pa- 
rum namque utilitatis affert przeceptoris industria 
et diligentia, quando discipulus vel non attendit, 
vel non expendit, et pulehre dixit £oet2ézo, firmet 
sese sermo mosler, conquiescat in corde tuo, illi 
alligetur, nee discedat, 


neque 
nitur i 


dissiliat ab illo. Po- 
ἐρειδέσθω; sensus est, 


inhzreat, infigalurque animo tuo, ostende animi 


enin 


basim et fundamentum esse, sapienüam οὐ intelli- 
gentiam comparare. Cave negligas aut oblivioni 
iradas ; eam. ad rem adhibe curam, adhibe diligen- 
tiam, cave legem derelinquas, auta. verbis oris mei 
divertas. llle autem legem derelinquit, qui in illam 
praevaricatur. 

Vins. 27. « Ne deflectas, neque ad dexteram, ne- 
que ad sinistram. » 

Quandoquidem virtus in quadam mediocritate 
posita est, Sapiens prz:imunit hic justum, ne vel 
propter honeste facta commendatus plus quo se 
efferat, vel propter fidem, aut vite integritatem aut 
aliud quodcunque laudabile opus, contumelia. affe- 
ctus, aut alio quovis modo vexatus animum de- 
spondeat, aut ab offieio desistat. Dexteram enim 
vecat hoc loco. honorem et gloriam. Sinistram vero 
crucem Οἱ ignominiam. Aut dexteram. appellat. ex- 
cessum ; sinistram autem defeetum aut morum certe 
doctrinam. Dividit hic tripartito : et quidem mediam 
illam definit, qui ab utroque extremo abstinet ; 


D dexteram vero, quie. licet recta. videatur, adeoque 


placeat, rei tamen naturam plane non attingib : si- 
nistram autem, quie a veritatis scopo aperte deflect t. 
CAP. V. 

VrgRs, 9.« Ne pravam mulierem observes. Mel 
enim de mulieris meretricis labiis distillat. » 

Etsi extra controversiam sit, neque utile, neque 
honestum quoque esse pravae mulieris consuetudini 
adhzrere : siquidem temporaria voluptas, quie ex 
ejusmodi cominercio capitur, in :eternum supplicium 
landem convertitur : attamen quia doctrina bdiec 
parabolica est, per. pravam mulierem, haeresim, aut 
stultitiam hoe loeo accipere possumus, Nam qui 


A15 OLYMPIODORI 


ALEXANDRINI 416 


harum rerum studio tenetur, si quid pravum cosi- A chiraum caliginosumque. silentium. [edam, inquina- 


tat, aut loquitur, aut operatar, ad tempus quidem in 
ejusmodi pravitate obleetatur, ad (inem tamen vel- 
uli morti obnoxius :elerng poens, sempiternisque 
cruciatibus maneipatur. 

Vrns. 15. « Fili, de tuis cisternis, deque tui fon- 
tis puteis aquam bibe. » 

Dibe aquas, hoc est, salutaria vit:e documenta ex 
saeris et divinis Litteris hauri, et pietatis potum, ex 
divin: cognitionis puteis, qu:e jam. inde ab initio 
familiariter nobis cohabitavit, fontisque nomen ac- 
cepit. Ex quo fonte proscaturiunt pocula, αι men- 
lem refocillant animumque recreant, ac sese in 
p'ateas, in quibus sapientia libere concionatur, co- 
piose diffundunt. Non sinit tamen fontis nostri 
aquas ea ubertate diffundi, ut concedant ad alienos: 
siquidem veneranda fidei mysteria ab iis suum more 
turpem vitam, vult nos abscondere, et ob id paulo 
iufra subjungit : Nullus externus tecum. eommuni- 
cet, sed illi solum, qui ejusdem tecum sunt doctrin:e 
et fidei. Uxor autem pubertatis, cujus. paulo post fit 
mentio, mystice doctrinam, cui a puero familiariter 
assuevimus, denotat. Oblectamentum autem ex illa 
capit conjux ejus, quando secundum 
notitiam, quam nactus est, operatur. 


[A. f. 36. b.] Πίνε à:- 
δάγματα ἀπὸ τῶν θείων 


tum ex puleis pietatis. Γραφῶν, xaX πόματα εὐ- 
Fons nimirum appellatur σεύείας 


theoricam 


Hauri doctrinas ex di- 
vinis Scripturis, et po- 


ἀπὸ φρεάτων " 


copulata nobis ἃ Deo jam τῆς συνοιχισθείσης ἡμῖν 
inde ab initio scientia, ἀπ’ ἀρχῆς: παρὰ τοῦ 
unde potusseaturitmen- Θεοῦ γνώσεως, πηγῆς 


lem Letificans, qui οἱ in. πὶ 
plateas — diffunditur, in 
quibus sapientia confi- 
denter versatur. Non ρεύεται ἐν ) 
sinit autem nostri fontis τείαις, & 
aquas extra effundi, ut 
in alienos 


ροσαγορευομένης, ἀφ᾽ 
ἧς ἀναθλύζει πόματα εὐ- 
Tp 


αἴνοντα, νοῦν, ἄπερ πο- 


deriventur ; 
sed res augustas, jubet 
clam habere hominibus 
suinam vitam agentibus. 


ἡμετέρας πηγῆς προεχ- 
χύσθα:, ὥστε εἰς ἀλλο- 
τρίους χωρεῖν, ἀλλὰ χρύ - 
πτειν τὰ σεμνὰ, ἀπὸ τῶν 
χοιρώδη βίον ἐχόντων (1). 


CAP. VII. 


Vrens. 8, 9. « Qui ad. angulum, quo transitus ad 
wdes ejus patet, prottereat, vocemque in tenebris 
vesperlinis, quando jam noctis silentium οἱ obscu- 
ritas ubique obtinet, edat. » 

Angulus est. recte vize anfractus ; si erzo improba 
hec mulier juxta omnem angulum  insidiatnr et 
Christus Dominus eaput est anguli, consequens | fit 
ulibi quoque, si quem forte veritatis doctrinam 
non recte secantem, aut in'erpretantem. deprehen- 
deri, insidietur. Caput. autem anguli, est unio et 
collizatio duorum populorum super Christum, tan- 
quam super fundamentum exedificatorum. Per no- 


(1) A. Mai B. N. VII, 81. 


lamque anim:e constitutionem auctor designat. 


CAP. VIII. 

Dominus condidit me initium 
viarum suarum inter opera sua : ante seculum fun- 
davit me. » 

Cum Dei sapientia, Dei sit substantia, citra om- 
nen controversiam, ante omnia sxeula exstabat, et 
ante omnem rerum procreationem absolute erat. 
AL vero posteaquam ad orta resque productas prin- 
cipii habitudinem habere coepit, tum demum viarum 
Dei, hoc est, eorum. omnium quie sub Dei provi- 
dentiam et. effectionem cadunt, initium recte ap- 
pellata est. Quamvis ergo sapientia Dei, secundum 


VEns. 99, 95. « 


p Se suamque essentiam sit gelerna, utpote ante om- 


nem zternitatem ex Deo orta ; attamen quod caus:e 
ad effecta, sive ad eas res, quarum causa est, rela- 
tionem sortiatur, post res conditas, viarum ope- 
rumve Dei initium constituta commode dicitur. 

Vrns. 21. « Dominus fecit. regiones et inhospita, 
et quecunque sub caelo inhabitantur terre fastigia. » 

Per colles sublimiori sensu non tam montium ca- 
eumina designat hoe loeo, quam przecellentes illas 
sullimesque substantiarum corporis expertium na- 
turas. Per regiones fructiferas animas. Per inhospi!a 
sensa divina, qu: homini loqui non licet. Per sum- 
ma que inhabitantur incomprehensa Dei myste- 
ria; cujusmodi estsacramentum Trinitatis. Per 
ventos spiritus intelligentes, per nubes angelos ad- 
ministratorios, qui homines celestes coelesti pluvia 
perfundunt. Per fontes denique, divinos doctores 
et magistros, qui solida Dei fundamenta, solidain- 
que de Trinitate doctrinam obtinent, et alios. do- 
cent. Filius autem paterno nutu et voluntate bxc 
omnia efficiens patrem effecisse asserit. Omnia 
enim quz filii sunt, suntetiam patris ; et vice versa 
omnia patris, sunt etiam filii. 

CAP. XI. 

Vrns. 18. « Disciplina probata vias vite custodit, 
qua autem examinata etexplorata non est, in er- 
rorem inducit. » 

Quz hoc loco proeponuntur, ad. justos οἱ pecca- 
lores ex zequo fere spectant. Vias vite divina pra- 
cepta appellat, seeundum hae enim viri justi vite 


D sui rationes instituunt. Qui autem juxta illa. non 


docent, nec necessario conversantur, errant, Siqui- 
dem doctrinam Christo contrariam omni reprchen- 
sione superiorem necessario falso affirmant. Vocant 
autem illam irreprehensibilem, quasi nihil quod me- 
rito reprehendi possit dignum in se contineat, sed 
illud vane et injuste. Nam licet pietatis speciem  ali- 
cubi pr:e se ferat, attamen nec pia, nec vere quo- 
que sana est, nec justo quoque examine cribrata el 
approbata est. 
CAP. XII. 

Vrns. 15. « Qui placido misericordique oculo in- 
tuetur, et ipse misericordiam consequetur; qui au- 
tem in portis se obviam fert, animas exteri! ? » 


411 

Qui non videt aspere, hoe est, qui recta. placida- 
que mente ornatus est, isutpote nihil asperitatis 
ex peecato reliquum habens) Deum videbit. Qui au- 
tem in portis occurrit, est avarus : siquidem quie- 
rens quem  exterat eL. consumat, quasi in portis 
ubi olim jus dicebatur, occurrere et insidiari dicitur. 

Vins. 24. « Vir prudentis intelligentize sedes exsi- 
slit; cor aulem insipienlis, exsecrationibus obno- 
xium erit. » 

Universus enim illius sensus propter pruden- 
liam, qua pollet, in eo. conquiescit. Aut ob id. vi- 
rum prudentem sensus judicii vel intelligentize 
thronum vocat, quia sensuum omnium regina, eL 
quasi caput est. prudentia. Denique, ut is, qui ple- 
nus est malitia aut. inscitia, sedes malitize vel insci- 
li: appetlari solet : ita qui omnia novit, recte. sen- 
suum velscientie sedes vocatur. Vocatur quoque 
prudentia, principium: sensus, quia imperium ob- 
tinet in illo 

CAP. XIII. 
Vrns. 21. « Qui frequenter cum sapientibus ver- 


IN ECCLESIASTEN. 4g 


A satur, in virum sapientem evadet ; qui autem. euim 
stultis volutatur, stultitiam induet. » 

Non parvam utilitatem aífert familiaris cum. sa- 
pientibus usus ; imo vero sola itineris communica- 
tio fructu suo non caret. Hujus enira solius vetu- 
süora exempla mentionem faeiunt; nec enim illa 
legunt ὁ συμπεριφερόμενος σοφοῖς, qui sapientibus 
adest, vel frequens apud ipsos est, sapiens erit, 
verum ὁ συμπορευόμενος, hoc est, qui iter. cum 
sapientibus fecerit, aut itineris comites illos habue- 
rit, haud exiguum in sapientia opera pretium facturus 
est. Nec injuria istuc asseritur; si enim viriornatus, 
et risus dentium, et pedum incessus, aliaque ejus- 
modi haud vulgare de iis rebus quie in homine ex- 
sistunt, indicium faciunt, multo magis profectio, 
et siilla non admodum longa exstiterit, cum sa- 
piente suscepta, qualis is sit, prodet. Diversum au- 
tem experietur, qui cum ignaris et ingratis socie- 
tatem. inierit, sed nec hujus quoque ingenium. diu 

B latere poterit, ut maxime illud celare voluerit. 


OAYMEHOAQPOY 


YIIOMNHMATA EIX TON 


EKKAH2XIAXTHN. 


OLYMPIODORI 
COMMENTARH IN ECCLESIASTEN 


Zenobio Acciajolo, Florentino, interprete. 


(4uct. Bibl. Grec. Patrum Duc:ean., Poris. , 1621.) 


Ex Sixti Senensis Dibliotheee Sanetee. lib, 1v. 


Olympiodorus monachus, natione Griceus, philosophus Peripatetici schola, cujus exstant 
preclari in Aristotelis Meteora Commentarii, scripsit Grece juxta triplicem sensum, enar- 
rationem in. Ecclesiasten, succinctam, eruditam, brevem et elegantetn ; quam Zenobius Ac- 
ciajolus Florentinus in Latinum transtulit; ejus initium est : Rerum certam. cogniticnem. 
Sed et de Olympiodoro et aliis ejusdem nominis consule saerum  Apparatum Possevini. 


Ὑπόθεσις τοῦ πρώτου κεφαλαίου. C Argumentim primi capitis. 
Τῶν ὄντων τὴν γνῶσιν Gyzvbr, δεξάμενος ὑπὸ Θεοῦ Berum ceriam cognitionem cum a Deo Salomon 
Σολυμὼν, ὁ τοῦ Δαθὶδ υἱὺς, οὐ μόνον χατὰ σάρχα, — accepisset : qui filius David non solum carnis pro- 


ἀλλὰ χατ᾽ ἀρετὴν, τριχῆ τὰ ὄντα διεἴλεν " εἰς ἡθιχὰ, — genie sed imitatione virtutis : triplici ipsa divisione 
partitus est : in morales scilicet, ac naturales, et eas 
quie intellectu solo percipiuntur. Ae morales qui- 


dem Lradidit in Proverbiis ; naturales autem. in Éc- 


xaX φυσιχὰ,, χαὶ νοητά. Καὶ τὰ 
Παροιμιῶν παρέδῳχε: τὰ δὲ 


ἜΣ, Ἔ : 
Ezxinsixezo0* τὰ 


Bt 
c 
ἃ 
x 
&R- 
e 
R- 
D 
ξι 
x 
a 
o 
ci 


ματος 


τῶν ἀσμάτων. "Esct ὃὲ εὑρεῖν χατεσπαρμένην διδα- —clesiast:e sententiis; intelligibiles vero in Canticis 


canticorum. Est tamen invenire et in Ecclesiaste, 
moralium interspersam doctrinam, et rerum natu- 


παῖς Παροιμίαις, περὶ qustxQv * πὶ 
ξ Proverbiis : 


τεῖαι ἰδικῶς dgupiopévat τυγχάνουσ! ralium, in eum tamen sus proprie 


τῶν &suávovy ὅλην 5v ὅλου περὶ vot τῶν singulis diseret:e. sint, Canticum. vero. canticorum, 


A19 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


AS) 


totum prorsus ubique de intellectualib:us disserit, À χαὶ πρὸς ἀλληγορίαν βλέπει. Πλὴν xo ἐν τῷ "Ex- 


spectatque sed et in Eccle- 
Sjaste ac. in. Proverbiis est item invenire que intel- 


ad allezorieum sensum ; 


lectualia sunt. Se vero ipsum Ecclesiasten, hoc est, 
Concionatorem, Salomon nominavit, tanquam cun- 
ctos mortales in. Ecclesi: coetunr vocans, et in con- 
cordiam nectens, ae in communi physiearum rerum 
speculationem tradeas. fllud quoque sciendum est, 
sapientem hune nostrum Ecclesiasten, modo e sua 
ipsius loqui persona, modo ejus personam gerere 
qui ea que in mundo sunt, attonitus admiretur. 
Atque hee quidem in previo quodam prospectu 
dicta a nobis sint. G9Q3 Primum vero caput hxc 
ferme complectitur. Ecclesiast:e genus marrat et 
dienitatem, tum vero et civitatem ipsam in qua re- 
gia illi constituta erat. Decernit autem atque osten- 
dit, quiecunque in hoc mundo sunt, vanitatem esse : 
non quod omnia damnet atque accuset, verum po- 
tius concilia hominum reprehendit qui in hoc 
mundo spem suam collocasse — videntur. Docet 
autem et de solis ipsius motu : primo quidem Le- 
ctionis occursu, physice loquens, cum tamen ad 
theologicam allegoriam ejus mens intentioque perti- 
neat. Idem inquit et de fluminibus, qui in mare 
prorumpunt, neque illud complent. Hine etiam do- 
cet in rebus qui crearit Deus, nihil esse recens ac 
novum : sed eas eum tueri locum quem ab opifice 
Deo semel sortit:e sunt, Neque vero oculum expleri 
posse aspeetu: neque penitus scire nos homines 
prima przteritorum , neque futurorum postrema, 
laboriosamque occupationem filiis hominum Deum 
dedisse ; agere autem homines quicunque agant, 
nulla quidem necessitate, electione autem spiritus, 
hoc est, propri: libertatis ; quodque perversum est, 
donec in sua pravitate persis!at, concinnari corri- 
gique non posse. Ut autem sermoni suo fidem aucto- 
ritatemque conciliet, vtpote qui omnia qu:e in mun- 
do sunt, vana esse affirmat, docet se sapientem et 
regem divitemque fuisse, ut ita facilius in animos 
legentium irrepat, vanitatem cuncta appellans. 


stanti quie in nobis inest, salvam fieri carnem. 
CAPUT PRIMUM. 

Vzgns. 1, 9. « Verba Eeclesiastze, 
gis Israel in. Jerusalem : omnia 
Verba (1).1 Cuncta scilicet h:ec verba sa- 
pientis. Ecclesiastze. erudientis nos aspernari vitx 
hujus vanitatem, auditorem convertunt atque hortan- 
tur ad. verbum fidei, que est in Christum Deum 
nostrum.  Ecclesiastm. Tanquam in Ecclesia Dei, 
verba sapienti:e custodiantur, Ecclesiasten se Salo- 
mon nominavit, Filii David. Suum genus ac digni- 


Vanitas vanitatum, 
vanilas. » 


latem. refert. Ecclesiastes, ut ad person: auctorita - 
lem animum convertentes, promptiores reddamur 
ad doctrinam suscipiendam. Quod 
ad latentem sensum, ita intellige : 


autem spectat 
David interpre- 
1) Ike 


in textu Grieco desuat, Epirr. 


(ilii David, [re- p 


χλησιαστῇ, καὶ ἐν ταῖς Ἰ]αροιμίαις ὁμοίως ἔστιν εὑ- 
psi) περὶ νοητῶν πραγμάτων. 
ἑχυτὸν ἐχά)εσεν ὁ Σολομὼν, ὡς πάντας ἀνθρώπους 
ἐχχλησιάζων, xal δεσμεύων εἰς ὁμόνοιαν, xa ἐν 
χοινῷ παραδιδοὺς τὴν φυσιχὴν obl Ἰστέον ὃς 
χαὶ τοῦτο, ὡς ὁ σοφὸς i eeqqpacuis ποτὲ μὲν ἐξ 
οἰχείου προσώπου τὸν λόγον φέρε:, ποτὲ δὲ Ex προσ- 


Ἐχχλησιαστὴν δὲ 


ὦπου τοῦ περὶ τόνδε τὸν χόσμον ἑπτοη μένου. Καὶ 


ταῦτα μὲν ὡς ἐν προθεωρίᾳ. Τὸ δὲ 
λαιὸν περιέχει τάδε 


πρῶτον χεφά- 
$yoz τοῦ Ἐχχλησιαστοῦ Qnat, 


xal ἀξίωμα, χαὶ πόλιν, ἐν fj τὸ βασίλειον ἵδρυτο. 


᾿Αποφαίνεται δὲ ματαιότητα πάντα τὰ ἐν τῷδε τῷ 
χόσμῳ" οὐ τὰ πάντα μεμφόμενος, ὀλλὰ τὴν πονηρὰν 
τῶν ἀνθρώπων προαίρεσιν, τῶν εἰς τόνδΞ τὸν χόσμον 
τὴν ἐλπίδα ἐχόντων. Διδάσχει δὲ χαὶ περὶ τῆς τοῦ 
ἡλίου πορείας, χατὰ μὲν τὸ πρόχειρον φυσιολογῶν " 
πρὸς δὲ διάνοιαν εἰς ἀλληγορίαν θεολογ:χὴν βλέπων. 
Τὸ ὃς αὐτό φησι χαὶ περὶ χειμάῤῥων εἰς τὴν θά- 
λασσαν εἰσθαλλόντων, za ΠΝ πληρούντων αὐτήν. 
Διδάσχει ὃὲ χἀντεῦθεν τῶν ποιημάτων οὐδὲν πρότ- 
φατον εἶνα! " ἀλλ᾽ οὕτω μένειν ὡς πρώην ἐτάγησαν 
ὑπὸ τοῦ Δημιουργοῦ " χαὶ ὅτι οὐ πληρωθήσεταν 
ὀφθαλμὸς ἀπὸ ὁράσεω:, χαὶ ὅτι οὔτε τὰ πρῶτα τῶν 
γεγονότων, οὔτε τῶν ἐσομένων τὰ ἔσχατα πρὸς ἀχρί- 
ὄειαν ἴσμεν οἱ ἄνθρωποι, χαὶ ὅτι περισπασμὸν ἐπί- 
πόνον ἔδωχεν ὁ Θεὺς τοῖς υἱοῖς τῶν ἀνθρώπων " zal 
ὡς προαιρέσει πνεύματος, τουτέστ' τοῦ αὐτεξουσίου, 
χαὶ οὐχ ἀνάγχῃ τινὶ πράττουσιν ἃ πράττουσιν οἱ 
ἄνθρωποι " za ὅτι τὸ διεστραμμένον, ὅτε ἐστὶν ἐν τῇ 
διαστοοφῇ,, ἐπιχοσμηθῆναι οὐ δύναται. ᾿Λξιόπιστον 
ὃς τὸν ἑαυτοῦ παρασχευάζων γενέσθαι λόγον, ὡς 
μάταια τὰ ἐν χόσμῳ ἀποφαινόμενος, διδάσχει,, ὅτι 
xaY σοφὸς, xai βασιλεὺς χαὶ πλούσιος Ὶ 
εὐπερίδεχτος ἧ, ματαιότητα πάντα ἀποφαινόμενος. 
Διδάσχει καὶ ἐν πλήθει σοφίας πλῆθος γνώσεως " δι- 


δάσχει xai περὶ 


0vc, ἵνα 


τῆς ἐν χύσμῳ χαρᾶς, xa διαγυ- 
μνάζει, el xaX ἐνδεχόμενον, ἀνασώζεσθαι ὑπὸ τῆς ἐν 


ἡμῖν λογιχῆς οὐσίας, τὴν σάρχα. 


Docet etiam, in multitudine sapientie, multitudinem 
esse cognitionis, meminitque de mundi hujus Letitia : contenditque, 


51 fieri possit, vi rationalis sub- 


KEPAA. ΠΡΩ͂ΤΟΝ. 


Ῥήματα ᾿Εχχλησιαστοῦ, υἱοῦ Δαδίδ. » Πάντα 
τὰ ῥήματα τοῦ σοφοῦ Ἐχχλησιαστοῦ, διδάσχοντα 
ἡμᾶς χαταφρονεῖν τῆς τοῦ βίου ματαιότήτος, εἰς τὸ 
ῥῆμα τῆς εἰς Χριστὸν πίστεως 
τήν. ᾿Εκκιησιαστοῦ. Ὡς 
φυλαττομένων τῶν τῆς σοφίας ρημ όσον, ὁ Σολομὼν 
Ἐχχλ γίοῦ Δαδίδ. Γένος 
ἑαυτοῦ χαὶ ἀξίωμά φησιν ὁ TUNNEL E ἵνα τῇ 


προτρέπει τὸν ἀκροχ- 
τῇ Ἐχχλησίᾳ τοῦ Θεοῦ 


ἡσιαστὴν ἑαυτὸν ἐχάλεσε 


ἀξιοπιστία, τοῦ προσώπου προσέχοντες προθυμότερον 
περὶ τὴν διδασχοαλίαν γενώμεθα. Πρὸς δὲ διάνοιαν, 
τοῦτο νοΐσεις" Δαδὶδ, ἑρμηνεύεται ἱκανὸς χειρί" 
Ὃ τούτου δὲ Υἱὸς 


ὁ ἐχ πάντων τῶν 


ἱχανὸς δὲ χειρὶ ὁ ἐπὶ πάντων Θεός. 


ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς, 


Atl 


νῶν χαὶ τῶν δύο λαῶν μίαν 


"Ex 


ποῦ ἀληθινοῦ 


à 
συστησάμενος, ὁ βασιλεὺς '15021 * 
Ἰσραὴιῖ óà ἑρμηνεύεται, roue ὁρῶν Oscr, ἐν τῇ 
ὁράσει εἰρήνης ἔχων τὸ γατὰ τὸ, 
"Eyeriün ἐν εἰρήνῃ ὁ τόπος αὑτοῦ. 
γὰρ ὅρασις εἰρηγικὴ μεταλαμθᾶνεται, Λύτὸς ἀπο- 
eai χοσμιχῶν τῶν ἀνθρώπων np2- 
αἴρεσιν ματαιότητα εἶναι" 
ματαιότητα ματαιοτήτων ἀποχαλεΐ. 


8232) 


τῆς ξιον, 


Ἱερουσαλὴμ 


εται πᾶσαν τὴν ( 
ἣν xol ἐπιτεταμένως 


rifeste nos docet voluntatem hominum qui cirea. mundana versantur, 


fusius, vanitatum vanitatem appcllat. 
€ Ti; περισσεία τῷ ἀνθρώπῳ ἐν παντὶ μόχθῳ αὖ- 


* 


ποῦ, Q μοχθεῖ ὑπὸ τὸν ἥλιον; » Πάντες ἄνθρωποι 


ὑπὸ τὸν αὐτὸν ἡλιόν 
μὲν μοχθοῦσι διὰ τὰ ὑπὲρ τὸν ἥλιον, ἵνα τὴν ἐν οὐ- 
ρανῷ βασιλείαν χληρονομήσωσιν * οἱ 2$ διὰ τὰ ὑπὸ 
τὸν ἥλιον, ἕνα τὴν χεγὴν δόξαν, ἣ χρήματα περι- 
ποιήσονται, ἣ ἀξιώματα. Τί οὖν περιστὸν ἔχε: ἄν- 


ἐσμεν" τῶν ὃὲ μοχθούντων οἱ 


θρωπος ἀνθρώπου ἐν τῷ μοχθεῖν τὰ ὑπὸ τὸν ἥλιον, 


ὅπου πάντες τὴν ἐνθάδε χαταλελοιπότες ζωὴν, τὸν 
χοινὸν ὑπομένομεν θάνατον ; 

t, χαὶ γενεὰ ἔρχεται, Tj ὃξ γῇ εἰς 
τὸν αἰῶνα ἔστηχε. ») Τῶν γεγονότων τὰ μὲν ἀδιά- 
δοχα, συμπαρεχτεινόμενα τῷ ἐνεστῶτι αἱἰῶν!, ὡς οὐ- 
ρανὸς, xai γῇ, χαὶ ἥλιος, xal ἄστρα " τὰ δὲ φθε!ρό- 
μενα τῇ διαδοχῇ τῆς γένε ks σώ ἄνθρ 


καὶ πετηνὰ, xol νηχτὰ, xol φυτά. Τί οὖν μοχθεῖτε, 
ὦ ἄνθρωποι, περὶ τὰ ἐπ TE &; ὄπουγε τὸ μὲν &vat- ( 
σθητον στοιχεῖον ἣ γῇ slg μαχρὺν διατείνετα: ypó- 


νον, ὑμεῖς δὲ χατὰ γενεὰν ἀπόλλυσθε : Ἢ οὕτως 
'H γῆ εἰς τὸν alora ἕστηκεν", χατήγορος ὑμῶν γι- 
γυομένη, ἐφ᾽ ἧς τὰς ἀθεμίστους εἰργάσασθε πρά- 
ξεις. Πρὸς δὲ διάνοιαν, Γενγεὰ πορεύεται, ἣ 
Ἰουδαίων, ἐχθαλλομένη " γεγεὰ δὲ ἔρχεται, ἣ 
εἰς Χριστὸν πιστευσάντων. Ἡ ὃὲ θεία Γραφὴ, γῆ 
ὀνομαζομένη, διὰ τὸ ἀχίνητον, χαὶ χαρποφόρον, χαὶ 
ἀνδξεχτον " f| ἐπὶ τῆς Παλαιᾶς yai Καινῆς Διαθήχης 
ὃν αἰῶνα μένει, ἀχινήτους ἔχουσα τάς τε τῶν 


τῶν 


τῶν 


ig^ 
διχαίων ἐπαγγελίας, xal τὰς χατὰ τῶν ἁμαρτωλῶν 
ἀπειληθείσας χολάσεις. 

culum, immobiles habens et justorum | promissiones 
cia. 


χαὶ εἰς τὸν τόπον αὐτοῦ ἔλ- 


L- 
x 
νοὶ 
Ὁ» 
Ἢ το 


χει. » Toy εὔταχτον δρόμον τοῦ ἡλίου διδάσχει, mc 
πέμπων ἡμᾶς ἐπὶ τὴν χατανόησιν τοῦ τὸν ἥλιον ὃ 
μιουργήσαντος. [Κινεῖται ὃὲ χυχλοφοριχῷ 


ἐχ 


τοῦ "Εσδρα ἐσημειώσαντο, οὕτω ε 


ἐρηχότος " 
Μεγάλη ἡ γῆ, καὶ oyméc ὁ οὐρανὸς, καὶ ταχὺς 

τὸν δρόμον ὁ dj.loc, καὶ στρέφεται ἐν τῷ xoxo 
χαὶ ἐν μιᾷ ἡμέρᾳ εἰς τὸν τόπον αὖ- 
τοῦ ἔρχεται. Καὶ οὗτος οὖν, 


τοῦ οὐραγοῦ, 
ἔφη, ὁ μέγας ἥλιος 
ς διχαιοσύνης ἥλιον παραθαλλόμενος, 
ματαιότης ἐς Πρὸς δὲ διάνοιαν νοήσεις" 
᾿Ἀνατέλλει ὁ νῶι ἐν ταῖς τῶν πιστῶν χαρδία:ς, 
ὁδηγῶν εἰς προχότ: 


πρὸς τὸν τῇ 


ξεστ 


, οὕτω 


προαχτξα ^0! 


H τουτὰς " 


! Psal. xxv, ὅ. * III Esdr. 1v, 52-54. 


IN ECCLESIASTEN. 


ἰαν ἑαυτοῦ A latur, 


B 


D 


489 
autem fortis est omnia 
continens Deus. Hujus vero. Filius Dominus noster 
Jesus Christus, verus est Ecclesiastes, ΘΟ, qui ex 
omnibus gentibus populisque duobus unam sibi 
fecit Ecclesiam, quique regnat in vero Israel. [λαοὶ 
namque interpretatur mens videus Dein, in visione 


manu fortis : manu 


pacis regiam sedem habens, juxta quod. seriptum 
est : Et factus est in pace locus ejus! ; Jerusclem. si- 
quidem pro vis/one pacis accipitur. Ipse igitur ma- 
vanitatem esse : quam ct dif- 


Vrns.5. « Quid habet homo amplius in omui 


labore suo quo laborat sub sole? » Omnes 
quidem — homines sub codem sole verssmur : 
eorum vero qui laborant, alii quidem vires 


intendunt suas ob ea quie solem. supereminent, ut 
celeste regnum in hzereditatem accipiant; alii vero 
0b ea laborant quie sunt. sub sole, ut inanem sci- 
licet gloriam, vel pecunias digaitatemque aequirant, 
Quid igitur, inquit, homine homo amp'ius habet ii 
eo labore quo laborat sub sole, quando omnes re- 
licta sub- 
imus? 

Vrns. 4. « Generatio proterit et generatio advce- 
nii, terrà aulem in zternum stat, » 
que creatà sunt, alia quidem 
que successione, cum  prasenti seculo simul 
exstantia, veluti coelum, terra, astra, ct sol ; alia 
vero corrumpuntur ac pereunt, sed generis succes- 
sione servantur : ut homines sunt, ut aves, ut pisces 
ac plantae. Quid igitur, homines, laboratis circa ter- 
rena ; quando ipsa terra sensu carens elementum, 
in longinquum tempus perdurat: vos autem secun- 
cum generationem peritis ? Aut ita intellige : Terra 
quidem i2 eternum stat, aceusatrix. vestri. effecta, 
in qua nefaria opera perpetrastis. Mystico autem 
sensu : Generatio preterit, Jud:oorum scilicet, ejecta 
Οἱ repulsa : Generatio vero advenit : corum scilicct 
qui in Christum crediderunt. Sacra. vero Scriptura, 
terra nuncupatur : instar enim terrze, immobilis est, 
fructus giznit, omnibus patet, ac omnes accipit, 
Veierique ac Novo Testamento subnixa manet in s:e- 
Οὐ qui. peccatoribus reposita declarantur suppli- 


prosenti vita communem  moitem 


Eorurn 
durant abs- 


Vrns. 5. « Oritursol , et in loeum suum aspirat.» 
Certum solis cursum. dispositionemque ostendit, 
ui nos ad illius contemplationem attollat, qui fabri- 
catus est solem. Movetur autem circulari motu ut 
nonnulli arguunt ex verbis Esdrze ita. dicentis: Ma - 
fna est terra, excelsum est. celum, et velox cursu. est 
sol, et vertitur in circulo coli, et in una die ad locum 
svum revertitur?*. Quasi dicat : liic etiam sol quamn- 
bet magnus, ad Solem justitite comparatus, vanitas 
Mystico autem sensu ita intellige: ΘΟ Oritur 

Sol in cordibus fidelium dirigens adhue proticientes, 
ad ea quz agenda sunt; sed et in ipsis occidit 
quando altitudines sententiarum. inquirunt, alque 


4S3 OLYMPIODOR: ALEXANDRINI 184 


ita majus desiderium cognitionis illis accedit. Ali- A ἀλλὰ xax δύνει £v αὐτοῖς " 


ter : Oritur. Sol, unigenitum Dei Verbum e paterno 
simu : occidit in novissimis diebus; ad occasum 
vitis hujus, carne assumpta, suam quodammodo 
divinitatem. occultans : ipsis quidem fidelibus Deus 
iramutabiliter factus homo cognoscebatur, ab infi- 
delibus autem simplex et verus esse homo putaba- 
tur. Oritur insuper ex Deipara Maria secundum 
carnem ; occidit autem ad inferni ima descendens: 
sed et rursus exoritur, a mortuis surgens. Quibus- 
cunque autem modis hune. Solem mystice conside- 
res, omnes (ideles trahit ad regnum colorum : ve- 
rissime testatus : Cim. autem exaltatus fuero, omnia 
traham. ad. meipsum ὃ, 


Vgns. 5, 6. « lbi ipse oriens transit ad Notum, 
ct. flectitur ad Aquilonem, » Climata explicat quae 
sol pereurrit. Symboliee autem contemplando, po- 
teris. Notum | intelligere. qui a ealida mundi regio- 
ne spirat ; pro insita hominibus rationali prudentia 
quie nequaquam torpet, sed quia ignea fervensque 
est; Aquilonem vero pro fortitudine : est enim 
ventus hic acer et expeditus ; Liben, pro tempe- 
rantia quie infrigerat voluptates corporis et exsic- 
€at : ^pelioten vero seu Subsolanum, pro ipsa justi- 
tia quie per omnes commeat extenditurque virtutes. 
Omnes igitur anims regiones illustrans, interno 
splendore radiat Sol justitie. Aliter : Deus Verbum 
carne assumpta, villas et eivitates ad Notum con- 
Stitutas ipse suis pedibus circuivit : per apostolos 
autem, boreales plagas. Ex gentibus itaque Eccle- 
siam congregans, omnia demum collustrans : omnes 
al salutem. hortatur. 

« Lustrans in cireuitu pergit spiritu, et in circu- 
lossuos revertitur. ». Litterali quidem sensu, spi- 
ritum vocat solem propler motus velocitatem : non- 
nulli tamen e gentilium opinione ita etiam expo- 
nunt, quoniam ii putant solem anima przeditum esse 
3uimal. Mystico autem. sensu: Spiritus sanctus 
apostolis iifusus, circuire illos terras omnes facie- 
bat, et Evangelium praedicare : sed et induxit, ut 
converso itinere redeuntes , eos inviserent quos 
prius in doctrina fidei erudierant, ut in Actis apo- 
stolorum plane invenies. 

Vins. 7. « Omnes torrentes 
mare non redundat. » Mos est divina Seripturz, ut 
omues pro plerisque accipiat, juxta illud : Omnes 


intrant mare, et 


declinaverunt, simul inutiles facti sunt *: neque enim 
justi neque. prophet:e. declinaverunt. Est igitur ad- 
mirari sapientiam Creatoris, quonam pacto hoc fiat 
ut plerisque fluviis mare intrantibus, &QG. ipsum 
tamen in terminis suis consistat. Mystice autem flu- 
mina sunt apostoli, juxta quod scriptum est: Et 
Lorrente. voluptatis tw potabis eos*. Mare autem 
intelligitur presens vita, juxta illud : Hoc mare ma- 
gnum et spatiosum?, Evangelici itaque apostolicique 
sermones in dulcorem mutant hujus vite salsedi- 


"ΠΌΔΙ xn, 52. * Psal. cxi, 3. 


5 Psal, Xxx, 9. 


ὅταν τὰ βάθη τῶν δογμά- 
τῶν ἐρευνῶσι, μείζονα τὸν πόθον τῆς γνώσ-ως ἐρ- 
γαζόμενος. ᾽᾿Αλλως, ᾿Ανατέλλει ὁ ἥλιος ὁ μυνογενὴς 
τοῦ Θεοῦ Λόγος ix πατρῴων χόλπων" δύνει ἐπ᾽ 
ἐσχάτων ἡμερῶν, πρὸς δυσμαῖς τοῦδε τοῦ βίου cap- 
χωθεὶς, χαὶ τὴν ἑαυτοῦ πως ὑποχρύπτων θεότητα. 
Τοῖς μὲν γὰρ πιστοῖς Θεὸς ἐγνωρίζετο, χαὶ ἄνθρω- 
πος ἀτρέπτως γεγονώς " τοῖς δὲ ἀπίστοις Ψιλὸς ἄν- 
θρωπος ἐνομίζετο. Πάλιν ἀνατέλλει Ex. τῆς Θεοτόχου 
Μαρίας τὸ χατὰ σάρχα " δύνει δὲ ἐν τῷ ἄδῃ παρα- 
γενόμενος " ἀλλὰ χαὶ πάλιν ἀνατέλλει Ex. νεχρῶν ἀν- 
ἱστάμενος. Κατὰ ὃὲ πάντα τὸν τρόπον τῆς θεωρίας, 
πάντας τοὺς πιστοὺς ἕλχει eig τὴν βασιλείαν τῶν 
οὐρανῶν, ἀψευδῶς εἰρηχὺς, Ὅταν ὑψωθῶ, πάντα 
ἑλκύσω πρὸς ἐμαυτόν, 

€ ᾿Ανατέλλων αὐτὸς ἐχεῖ πορεύετα! πρὸς Νότον, 
χαὶ χυχλοῖ πρὸς Βοῤῥᾶν. » Τὰ χλίματα ἔφη, δι᾽ ὧν 
ὁ ἥλιος ὁδεύε:. Κατὰ δὲ θεωρίαν συμθολιχῶς,, Νότον 
ἐνδέχεται νοεῖν θερμὸν ὄντα, τὴν ἐν ἡμῖν φρόνησιν " 
πυρώδης γὰρ xax θερμὴ Tj φρόνησις " Βορέαν δὲ τὴν 
ἀνδρείαν * σχληρὸς γάρ ἔστι xaX ἐπιδέξιος " Λίδαν δὲ 
τὴν σωφροσύνην, τὴν Ψύχουσαν χαὶ ξηραίνουσαν τὰς 
τοῦ σώματος ἧδονάς. ᾿Απηλιώτην δὲ τὴν δικαιοσύνην, 
τὴν διὰ πασῶν χωροῦσαν ἀρετῶν. Πάντα οὖν, φησὶ, 
τὰ χλίματα τῆς ψυχῆς χαταυγάζων, ἐναστράπτει ὁ 
τῆς διχαιοσύνης Ἥλιος. "λλλως: Ὃ ἐνανθρωπήσας 
Θεὸς Λόγος, τὰς χώμας χαὶ τὰς πόλεις τὰς ἐν τῷ 
Νότῳ χειμένας δι᾽ ἑαυτοῦ περιενόστει" διὰ ὃὲ τῶν 
ἀποστόλων, τὰ βόρεια μέρη " τὴν ἐξ ἐθνῶν Ἐχχλησίαν 
συνάγων, Xo τὰ πάντα ἐχπεριερχόμιενος, πάντας εἰς 
σωτηρίαν προτρέπει. 


« Κυχλοὶ χυχλῶν πορεύετα!: τὸ πνεῦμα.,, χαὶ ἐπὶ 
χύχλου αὐτοῦ ἐπιστρέφει τὸ πνεῦμα...» Κατὰ μὲν 
ἱστορίαν πνεῦμα γχαλεῖ τὸν ἥλιον, διὰ τὸ ταχὺ τῆς 
χινήσεως. Τινὲς δέ φασιν £x τῶν ἔξωθεν λόγων 
ἡγούμενοι, ὅτι xav ἔμψυχον ζῶόν ἐστι. Πρὺς δὲ διά- 
νο!αν, τὸ ἅγιον Πνεῦμα συνὸν τοῖς θείοις ἀποστόλοις 
περινοστεῖν αὑτοὺς ἐποίει πανταχοῦ, χαὶ χηρύττειν 
τὸ Εὐαγγέλιον " ἀλλὰ χαὶ ἐξ ὑποστροφῆς ἐπαναλύον- 
τας ἐπισχέπτεσθαι τοὺς προχατηχηθέντας τὸν λόγον 
παρεσχεύαζεν, ὡς ἐν τοῖς Πράξεσι τῶν ἀποστόλων 
εὑρήσεις. 

« Πάντες οἱ χείμαῤῥοι πορεύονται εἰς τὴν θάλασ- 
σαν, xat ἡ θάλασσα οὐχ ἔστιν ἐμπιμπλαμένη. » "E0og 
τῇ θείᾳ Γραφῇ, πάντας, τοὺς πλείονας χαλεῖν" χατὸ 
τὸ, Πάντες Cx Away, ἅμα ἠχρειὠώθησαν" οὐχ οἱ 
δίχαιοι,, οὐχ οἱ προφῆται ἐξέχλιναν. Θαυμάσαι οὖν 
ἔστι τοῦ Δημιουργοῦ τὴν σοφίαν, πῶς τῶν πλείστων 
ποταμῶν εἰς τὴν θάλασσαν εἰσρεόντων, αὕτη ἐπὶ 
τῶν οἰχείων ἵσταται ὅρων. Πρὸς δὲ διάνοιαν, χεί- 
μαῤῥοί εἰσιν οἱ ἀπόστολοι, χατὰ τὸ, Καὶ τὸν χει- 
μάῤῥουν τῆς τρυφῆς cov ποτιεῖς αὐτούς. Θά- 
λασσα δὲ νοεῖται ὁ παρὼν βίος" χατὰ τὸ, Αὕτη ἡ 
θάλασσα ἡ μεγάλη καὶ εὐρύχωρος. Οἱ οὖν εὐχγ- 
γελιχοὶ χαὶ οἱ ἀποστολιχοὶ λόγοι χαταγλυχαίνουσι 


5 Ps2l, cin, 25. 


485 


ται ἣ νοηθεῖσα θάλασσα" οὐ γὰρ πάντων 1j 
Τροπικῶς δὲ διὰ τοῦ ὑποδείγματος αἰνίττεται 
τὴν ἄπληστον φιλαργυρίαν νοσοῦντας ἀνθρώπους " τὸ 
γὰρ ἄπληστον τῆς αὐτῶν ἐπιθυμίας οὐ πληροῦται, 
χὰν δίχην χειμάῤῥων πανταχόθεν εἰς αὐτοὺς ὁ πλοῦ- 
τος συῤῥέῃ. 

« Eig τὸν τόπον, οὗ οἱ χείμαῤῥο: πορξύοντα!, ἐχεῖ 


τοὺς 


αὐτὸν EE ποῦ «opc υθῆναι. » 
φήτης φησὶν, Ὁ zpocxadoóusroc τὸ ὕδωρ τῆς 
θαλάσσης, καὶ ἐκχέων αὐτὸ ἐπὶ προσώπου τῆς 
γῆς. "Ἔοιχε οὖν φυσιολογεῖν ἐνταῦθα" ὅτι τὸ ὕδωρ 
τῆς θαλάσσης διὰ τῶν νεφῶν ἁνιμώμενον, xal εἰς 
γῆν Ipod voy ποιεῖ τοὺς χειμάῤῥους. Ἔχ θα- 
λάσσης οὖν, ΠῚ τὴν γένεσιν ἐσχηχότες οἱ χείμαῤ- 
fot, πάλιν εἰς αὐτὴν πορεύονται. Πρὺς δὲ διάνοιαν; 
Eig τὸν τόπον ὅπου ἐπορεύθησαν οἱ ἀπόστολοι, Exci 
παρεσχεύασαν τοὺς πιστεύσαντας ἐπιστρέφειν nos 
Θεὸν, τοῦ πορευθῆναι τῷ φωτὶ Κυρίου. λλλως " 

ἐξ ἀρετῆς εἰς xaxiav καταπίπτοντες, χειμάῤῥων δί- 
χὴν ἐξ ὑψηλοῦ τινος, ἐπὶ τὸ πρανὲς xal χοῖλον xoY 
γεῶδες χαταφέρονται " ἀλλὰ δύνανται χαὶ ἐν τῷ τόπῳ 


"Apos ὁ προ- 


«ἧς χαχίας γενόμενο: ἀνανῆψαι, xax μετανοῆσαι, xo 
&' ἐπιστροφῆς πορευθῆναι πάλιν τὴν ὁδὸν τὴν ἄγου - 
σαν ἐπὶ τὸν παράδεισον, ὅθεν ὁ πρῶτος ἄνθρωπος 
ἐχθέδληται. 

« Πάντες οἱ λόγοι ἔἕγχοποι, οὐ δυνήσετα! ἀνὴρ 
τούτους λαλεῖν. » Οἱ περὶ τῆς τῶν ὄντων ἀχριθοῦς 
γνώσεως λόγοι ἔγχοποι τυγχάνουσι, διὰ τὸ μὴ δύνα- 
σθα! μηδὲ τοὺς σφόδρα ἀνδρείους τῇ ψυχῇ, πᾶσαν 
τῆς γνώσεως ἔχειν τὴν χατάληψιν. "λλλως, Πάντες 
οἱ λόγοι, xa οἱ τῆς ἐξωτιχῆς.,, xax οἱ τῆς θεία: σο- 
φίας, μετὰ χόπου τὴν διδασχαλίαν ἔχουσιν" ἀλλ᾽ οἱ 


μὲν ἔξωθεν ὡς τὰ πολλὰ xaX βλάξης αὔτιο! γίγνονται 
ποἷς πειθομένοις. Ὁ δὲ θεῖος λόγος ἀεὶ ὠφέλιμος " 
ὃν οὐδὲ δύναταί τις ἀξίως λαλεῖν, χἂν σφόδρα συν- 
ετὸς 1, μὴ τὸ διδασχαλιχὸν χάρισμα, χαὶ τὸν τῆς σο- 
φίας δεξάμενος λόγον. 


δάσχαλοι περὺ 


"Ἄλλως " Κοπιῶσιν ἀεὶ οἱ δι- 
vhy θεῖον λόγον, xa ὡς 

ἀναχαιτίζονται, χόπον μόνον χε ερδαίνοντες, 
τῶν ἀχροατῶν ῥάθυμον. Πλήττει οὖν ὁ λόγος τοὺς 
ἠμελημένως ἀχροωμένους. ΛΑλλως" Δεῖ πρῶτον 

ποιῆσαι, εἶτα διδάξαι. Κόπος οὖν ἐστι, xal οὐχ ὁ τυ- 
χὼν, ἀλλ᾽ ἐπιχίνδυνος, τὸ ἐχεῖνα διδάσχειν ἃ 
Reims αὐτὸς χατώρθωσας. Διὰ τοῦτο xai ὁ τ 
ς τὸ τοῦ πράγματος ὑφορώμενος μέγεθος ἀναχαν- 
ετα! τοῦ λαλεῖν. 


€to 
I» 
[ξες 


λει 
zi 


IN ECCLESIASTEN. 


τοὔδε τοῦ βίδυ τὴν ἀλμυρότητα " ἀλλ᾽ οὐκ ἐμπίπλα- A nem : 


y 


D 


verum mare hoc spirituale nequaquam im- 
pletur ; neque. enim omnium fides Moraliter 
autem, quasi proposito exemplo subinnuit eos no- 
mines qui inexplebilis avarit:e morbo laborant ; in- 
satiabile namque. illorum desiderium non expletur, 
quanquam more torrentum undique ad illos divitize 
confluant : 

« Ad locum unde exeunt flumina revertantar 
iterum. fluant. ». Amos. propheta inquit 
aquas 


est. 


, ut 
: Qui vocat 
effundit eas. super. [aciem terra *. 
Videtur itaque hoe loco physicas adducere ratio- 
nes : quod videlicet aqua maris, a nubibus inde at- 
tracta, et in. terram. effusa faciat ipsos torrentes. 
Inquit igitur: E mari torrentes fluviique exorti 
rursus in illud revertuntur. Mystico autem intel- 
lectu: Ad locum unde a postoli exierunt, illuc fece- 
runt, ut fideles converterentur : ad Deum videlicet, 
ut in lumine Domini postea ambularent. Aliter : 
Qui e virtute in vitium ac malitiam. decidunt, tor- 
rentum ac fluviorum more ex alto quodam loco in 
preceps concavumque ac terrestre delabuntur. Pos- 
sunt tamen et cum ad. ipsum jam vite terminum 
pervenerint, resipiscere, ad peenitententiam redeun- 
les; et. per conversionem reverij iterum in. viam 
qui perducit ad paradisum unde homo primus 
ejectus fuit. 

Vrns. 8. « Cunctze rationes difficiles, non poterit 
lomo eas explicare. sermone. » lationes qui de 
cerià rerum cognitione afferendie sunt, magnam 
difficultatem habent, eo quod non. possunt homines 
quantumvis magna pollentes ingenii vi, rerum om- 
Ali'er : Om- 
nes rationes, tam qu: ad seeularem quam quz ad 
divinam sapientiam pertinent, non sine labore tradi 
possunt; seculares tamen ac mundanz scientie 
plerumque  diseentibus detrimentum — adéucunt. 
Scientia. vero Dei ac divinus sermo semper est uti- 
lis; quem tamen non poterit bomo pro dignitate 
explieare, licet. alioquin prudens sit, nisi qui acce- 
pit sapientizeque. sermonein. Ali- 
ter: Semper fere divini verbi. doctores laborant, 
atque in angustia sunt, ac. plerumque ab ipsa do- 
ctrina. retrahuntur, eum frustra. se videant operam 
insumere ae laborem solum lucrari, ob auditorum 


maris, 


nium absolutam consequi cogritionem. 


donum doetrin:ze 


inobedientiam ac desidiam. Taxat igitur Scriptu:a 
eos qui negligenter audiunt. Aliter : Oportet prius 
facere, ac deinde alios docere. Labor est itaque non 


vulgaris atgjue exiguus, sed valde perieutosus, G7 quemquam alios ea docere quie prius ipse non fe- 
cerit. Quapropter homo perfectus ac prudens cum rei magnitudinem contemplatur. ab ipsa preedica- 


tione resilit ac retrahitur. 


« Καὶ οὐχ ἐμπλησθήσεται ὀφθαλμὸς τοῦ ὁρᾶν, xaX 


0) πληρωθήσεται: τὸ οὗς ἀπὸ ἀχροάσεως. ν Κατὰ 
ιὲντὴν φυσιολογίαν, οὔτε τὴν πᾶσαν αἰσθητὴν χτίσιν 


δύναται περιλαθεῖν ὀφθαλμὸς, οὔτε τοὺς περὶ αὖτ 


ἐὐόλισθος ὧν 


pt αὐτῆς 

ἅπαντας λόγους ὑποδέξασθαι, ἐπεὶ μηδέ ἐστιν ἀνὴρ 
ὁ λαλῶν χαὶ διδάσχων. "Αλλως" φ 
λ 


θαλμὸς ἀεὶ ἐπιθυμητιχῶς χαὶ ἀχορέστως ἔχει. 


* Amos τ. 8. 


« Non saturabitur oculus visu, neque auris au- 
ditu implebitur. » Verba hxe secundum physicam 
rationem ita exponi possunt,videlicet : Neque ocu- 
lus universam sensibilem creaturam mundique 
machinam potest complecti, meque cujusquam 
mens omnes capere rationes atque sermones, qui 
de illa explicari possent; quia videlicet deest homo 


481 OLYMPIODORI 


qui de iis loquatur ac. doecat. Aliter : Oculi homi- A χαὶ oi 


num cum valde agiles sint ac quodammodo lubriei, 
sd concupiscentiam proni sunt, neque expleri pos- 
suat. Sed et qui pruritum. aurium patiuntur, semper 
quidem res novas discere gestiunt οἱ affectant ; 
nunquam Ltunen curant ad veritatis notitiam per- 
quapropter et divini Verbi przcones labo- 
aures oculosque discentium modestos tem- 
Audiendi sensus 


venire : 
rant ut ἃ 
peralosque efficiant. Aliler 


ac videndi , principales 
rationes human: vile. perutiles 
lactus, citius fatigantur ac. tedio afficiuntur. 
Vrns. $.« Quid est quod fuit ? ipsum quod futurum 
est. Quid est. quod factum est ? ipsum quod facien- 


dum est. » Creatarum rerum ali: quidem eterne Ὁ 


sunt; id est semel creati, successionem non habi- 
tur, ut sol, ut luna, perpetuo durant. Alie vero 
per successionem conservantur, qui videlicet sunt 
sub sole, ut animalia ipsa ac plant: qui? genera- 
tioni subjacent et corruptioni. De hujusmodi ergo 
creaturis quas successio servat, habetur bie sermo ; 


regiique sunt, ac czelerorum sensuum maxime rationales ; 
àc necessarias sine ulla satietate efficiunt. Gustus autem, odoratus ac 


ALEXANDRINI A83 


te μα)θϑάνε:ν 
θέλουσι x21 μηδέπ "ηθείας ἔρχε- 
σθαι" διὸ χαὶ οἱ ἕο; χοπιῶσιν ἐπὶ τῷ σώφρονας 
ἐργάσασθα! τοὺς ὀφθαλμοὺς χαὶ τὰς ἀκοὰς τῶν 
λλλως: Κυριώταται χαὶ βασιλίδες 
εἰσὶ τῶν αἰσθήσεων, χαὶ λογιχώτεραι, ἀχοὴ χαὶ ópa- 
σις" αὗται τὴν ἑαυτῶν ἐνέργειαν ὀναγχαῖαν οὖσαν 
ἀχορέστως ἐχτελοῦσι. Γεῦσις δὲ, xal ὄσφρησις, xol 
χαὶ χόρον δέχονται. 

proprias namque ope-^ 


τὴν ἀχοὴν Poe a kSy0t, πάντ 
τε εἰς ἐπίγνωσιν ἃ 


μανθανόντων. 


ἁφὴ ταχύτερον χάμνουσι, 


« Τί τὸ γεγονός; αὐτὸ τὸ γενησόμενον. Καὶ 
πἰ τὸ πεποιημένον ; αὐτὸ τὸ ποιηθησόμενον. » Τῶν 
χτισμάτων τὰ μέν εἰσι μονογενῆ, χαὶ ἀδιάδοχα, οἷον 
ἥλιος, χαὶ σελήνη, χαὶ τὰ τῷ αἰῶνι συμπαρεχτεινό- 
μένα" τὰ δὲ τῇ διαδοχῇ σώζεται ὑπὸ τὸν ἥλιον ὄντα, 
οἷον ζῶα xal φυτά" τ Ot γενέσει χαὶ φθορᾷ ὑπο- 
χείμενα. Περὶ τῶν ἐχ διαδοχῆς οὖν σωζομένων ὁ λό- 
γος" ἄνθρωπος γέγονε ἀπ᾽ ἀρχῆς" ἐχείνου τελευτή- 


σαντος ἄλλος γεννᾶται. Φυτὸν γέγονΞξ, φυτὸν γεννᾶται» 


homo siquidem matus est olim fuitque ab initio, ἀπο defuncto alius generatur. ltem et planta fuit, 


planta nascitur. 

Vins. 10.« Et non est aliquid recens sub scle; ne- 
que qui dicat ac loquatur, Ecce hoe novuz est : jam 
enim prxcesserunt in smeulis quie fuerunt ante 
nos. » Siculum quandoque spatium vite. humane 
ignificat, juxta illud : Nom comedam carnem in 
seculum *5 id est, in tota vita mea. Et alibi : Erit 
libi servus in seculum?. Quandoque autem. perpe- 
tuum, Lemporariam durationem mundi hujusabinitio 
crealionis usque ad finem. Dicit ergo nihil esse 
novum in successionibus hominum, animalium ac 
plantarum. Aliter etiam. : Qui probi officiosique 
fuerint in hac vita, in. futuro seculo coronantur, 
puniuntur autem scelesti. 


4 Quid cst igitur quod fuit? ipsum quod futurum 
est. » Quasi dicat : Officiose quispiam vixit? pr:emia 
virtutis accipiet; sceleste alius vixit? sui flagitii 
penas dabit. Que igitur in futura vita et seculo 
nobis advenient, pzmia illorum erunt quie in. hac 
vita seculoque przcesserint. 

Vgns. 14. « Non. est primis mcmoria, sed nec 
corum quidem qui postremo futuri sunt, erit recor- 
datio cum iis qui futuri sunt in novissimo. » 
GQS9 Partieularia singulorum hominum facta, quie 
in tota. vita gesserunt, sunt quodammodo infinita , 
uLeorum meminisse nequaquam possimus : sed 
neque scimus ea. quie posteri ac. venturi facient; 
hoe est, ignoramus quz. sigillatim cuncti homines 
ab initio mundi fecerint. Neque enim cum illis 
in vita fuimus, sed neque eorum qui post nos 
futuri sunt cognitionem habemus. Universalia enim 
fortasse quodammodo possumus, particularia vero 
cuncta scire non possumus. Non est igitur primorum 
memoria; neque in novissimis futurorum. Aliter : 


* | Cor. vili 


,lo. * Deut. xv, 


« KaY οὐκ ἔστι πᾶν πρόσφατον ὑπὸ «by ἥλιον" ὃς 
λαλήσει χαὶ ἐρεῖ, "δε τοῦτο χαινόν ἐστι" ἤδη γέγονεν 
ἐν τοῖς αἰῶσι τοῖς γενομένοις ἀπὸ ἔμπροσθεν ἡμῶν.» 
Ὁ αἰὼν ποτὲ μὲν ἀνθρώπινον βίον σημαίνει, xax 
τὸ εἰρημένον, Οὐ μὴ φάγω χρέα εἰς τὸν alova, 


C δντὶ τοῦ δι’ ὅλου pou τοῦ βίου. Ka πάλιν, "Ἔσται 


σοι €ov.loc εἰς τὸν aiora , ἀντὶ τοῦ, ἄχρι τελευ- 
τῆς ποτὲ δὲ xot τὴν χρονιχὴν παρέχτασιν τοῦδε 
ποῦ παντὸς, τὴν ἀπὸ τῆς χτίσξεως τοῦ χόσμου μέχρι 


συντελείας. Εἴρηται μὲν οὖν ὅτ: οὐδὲν χοι"ὃν ἐν ταῖς 
τῶν ἀνθρώπων, xat ζώων, xaX φυτῶν διαδοχαῖς. Καὶ 
ὄλλως δὲ, Οἱ ἐνάρετοι ἐν τῷδε τῷ βίῳ,, ἐν τῷ μέλ- 
λοντι αἰῶνι στεφανοῦνται " οἱ .ὃΣ χαχοὶ χολάζον- 
ται. 

« ΤΊ οὖν τὸ γεγονός ; αὐτὸ xà γενησόμενον. » 
᾿Αντὶ τοῦ, ᾿Αρετὴν τις μετῆλθε ; ἄθλα ἀρετῆς ἀπο- 
λήψεται χαχίαν τις μετῆλθε; xaxixg ἀποτίσει δί- 
χὴν. Τὰ οὖν ἐν τῷ μέλλοντ: αἱῶνν γενησόμενα 
ἐπίχειρα τυγχάνουσι τῶν ἐν τῷδε τῷ βίῳ προγεγο- 


D νότων. 


« Οὐχ ἔστι μνήμη τοῖς πρώτοις, xal γε τοῖς 
νη δες 
τὰ ἔσχατα. » Τὰ καθ᾽ ἕκαστον 


Side γενησομένοις οὐχ ἔστιν αὐτοῖς 
ὁμένων εἰς 
ΑΙ js ἐν ὅλῳ τῷ παρελθόντι 
βίῳ, ἄπειρα τυγχάνουσιν " xal οὐ δυνατὸν ἡμᾶς μνὴ- 
μεθ᾽ ἡμᾶς, 

ῃ 


τί ἔπραξαν οἱ ἀπὸ χτίσεως πάντες ἄν- 


μονξύειν. CAXY οὐδὲ τί πράξουσιν οἱ 


ἔσμεν "οἷον, 


θρωποι ἰδίᾳ ἕχαστος. γενόμενοι. ἡμῖν, οὔτε 


ἐπιστάμεθα - ἀλλ᾽ οὐδὲ τῶν μεθ᾽ ἡμᾶς πραξομένων 
«t» αἴσθησιν ἔχομεν. Τὰ μὲν γὰρ χαθόλου ἴσως που 
zo ἐννοεῖν * τὰ δὲ χαῦ᾽ ἔχαστον, πάντως ἀδύνατον. 
Οὐχ ἔστι οὖν μνήμη τοῖς πρώτοις, καὶ τοῖς ἐσχάτοις 
γενησομένοις. "Ἄλλως, Οἱ ἐν ἀρετῇ ζήσαντες, xat βα- 


σιλείας οὐρανῶν ἀξιούμενοι, ὅταν ἐχεῖ γένωνται, οὐκ 


489 


IN ECCLISSIASTEN. 490 


ἐπαισθητικῶς μνήμην λαμθάνουσι τῶν ἐν τῷδε τῷ A Qui ofliciose. vixerunt in hoc mundo, mox ealestis 


βίῳ ἐπιπόνων - ἀλλ᾽ οὐδὲ ἐπαισθάνονται αἱσθητιχῶς 
πῶν χολαζομένων τὴν χόλασιν * οὐχ ἔσται οὖν αὐτοῖς 
μνήμη μετὰ τῶν γενησομένων εἰς τὴ νἐσχάτην, τουτ- 


à 
ἐστι τῶν τότε χολαζομένων " οὐχ ὅτι λήθῃ χρατοῦν- 
ται αἱ ψυχαὶ, ἀλλ᾽ ὅτι παρούσης τῆς ἀπολαύσεως 
ἀμνηστία γίνεται, κατὰ τὸ εἰρημένον, Ἔν ἡμέρᾳ 


ἀγαθῶν ἀμνηστία xaxov. 


€ Ἐγὼ Ἐχχλησιαστὴς ἐγενόμην βασιλεὺς Ἰσραὴλ 
ἐν Ἱερουσαλήμ. » Ἐπειδὴ παραινεῖται αἰσθητῶν 
χαταφρονεῖν πραγμάτων, εὐπαράδεχτος δὲ σύμθου- 
λος, ὃς χτησάμενος xaX ὑπερφρονήσας,, τέθειχς ἑαυ- 
ποῦ τὸ ἀξίωμα, ἵνα μετὰ προσοχῆς τῶν λεγομένων 
ἀχούωμεν. 

« Καὶ ἔδωχα τὴν χαρδίαν μου, τοῦ ἐκζητῆσαι, χαὶ 
τοῦ χατασχέψασθαι Ev τῇ σοφίᾳ περὶ πάντων τῶν 
γενομένων ὑπὸ τὸν ἥλιον. ν Καὶ θεοδώρητον, φησὶν, 
ἐσχηκὼς cogíav , ὅλον μου τὸν νοῦν εἰς τὴν ἐπίσχε- 
Qty. δέδωχα τῶν ὑπὸ τὸν ἥλιον πραγμάτων. Καὶ ση- 


μειοῦ ὅτι ὁ Ἐχχλησιαστὴς οὐ τὰ ὑπὲρ τὸν οὐρανὸν àv- 
éguxza χατασχέπτετα!, ἀλλὰ τὰ ὑπὸ τὸν ἥλιον. Οὐχ 


ἀνθρωπίναις οὖν, φησὶν 
V ?, à , 


ἐννοίαις περιεσχεψάμην, 
ἀλλὰ τῇ δωρηθείσῃ μοὶ θεόθεν σοφίᾳ χρώμενος. 
«Ὅτι περισπασμὸν πόνηρον ἔδωχεν ὁ Θεὸς τοῖς υἱοῖς 
τῶν ἀνθρώπων, τοῦ περισπᾶσθαι ἐν αὐτῷ. » Υἱοὺς 
ἀνθρώπων τοὺς περὶ τὰ μάταια χεχηνότας φησὶ, 
χατὰ τὸ ἐν ψαλμῷ, Υἱοὶ ἀνθρώπων, ἕως πότε βα- 
ρουκάρδιοι ; 1 πόγηρον δὲ προπαροξυτόνως àvá- 
γνωθι.] ᾿Εθεώρησα οὖν διὰ τῆς σοφίας, ὅτι ἐπίπο- 
νον περισπασμὸν ἔδωχεν ὁ Θεὸς τοῖς υἱοῖς τῶν ἂν- 
θρώπων * τὸ γὰρ, ἵνα τις πλουτίσῃ, ἣ δόξαν χτήση- 
ται διάχενον, ἣ γαστρὶ χαρίσηται, πάντα χάματον 
ὑπομείνειν χρησίμως δέδοται τοῖς ἀνθρώποις. Εἰ γὰρ 
ἵνα τὰ μάταια xa παρερχόμενα χτησώμεθα, πονοῦ- 
μεν, ποῦ ἂν χαχίας οὐκ ἠλαύνομεν, εἰ ἀχαμάτως 
ταῦτα ἡμῖν προσεγίνετο; Χρησίμως οὖν δέδοται τοῖς 
ἀνθρώποις ὁ ἐπίπονος περισπασμός. Εἰ δὲ xal ἀρετὴ 
μετὰ πόνων χατορθοῦται, χαὶ τοῦτο χρήσιμον. Εἰ 
γὰρ δεῖ πονεῖν περί τε τὸ φαῦλον, χαὶ τὸ ἀγαθόν" 
ἐχδέχεται δὲ τὸ μὲν φαῦλον χόλασις, τὸ δὲ ἀγαθὸν 
ἄῤῥητος ἀπόλαυσις " ἀσυγχρίτως προχριτέος ὁ περὶ 
«b χαλὸν πόνος. ἤλλλως τε, ὁ ἐνάρετος οὐδὲ πολλὰ 
περισπᾶται, χατὰ τὸ εἰρημένον, Μάρθα, Μάρθα, 
μεριμγᾷς, καὶ τυρδάζῃ περὶ zoAdd* ὀλίγων δέ 


ἐστι χρεία, ἣ ἑνός " λέγει δὲ, τῶν ἐντολῶν, T] τῆς 


πασῶν συνεχτιχῆς ἀγάπης. Καθόλου τοίνυν γρησί- 


ES E PA 
tog δέδοται τοῖς ἀνθρώποις ὁ ἐπίπονος περισπασμός. 


regni pramium consecuti non habent in sensu me- 
moriam laborum quos in prisenti vita pertulerunt ; 
sed neque sensu animoque percipiunt damnaloruri 
ponam : non erit itaque ipsis memoria eum illis qui 
futuri sunt in novissimis; hoc est eorum qui lunc 
punientur : non quod ulla oblivio animas oecupa- 
αὐτὰ sit, sed. quia ex przesenti voluptate, dolorum 
memoria cessabit, juxta quod. scriptum est: 7n. die 
bonorum, oblivio est malorum*?. 

Vrns, 12. « Ego Ecclesiastes fui rex israel in 
Jerusalem. » Quia nos adhortatur sensibilia cuncta 
despicere , facilius autem consilio illius ereditur qui 
ca contemnenda proponàt qui ipse possederit ac 
expertus fuerit , ideo suam nobis exposuit. dignita- 
tem, ut eum attentione verba ejus accipiamus. 

Vrns. 15. « Et dedi cor meum ad quirendum, οἱ 
speeulandum in sapientia de omnibus quie sunt. sub 
sole. » Et cum Dei munere sapientiam. accepissem, 
totam meam mentem dedi in considerationem rerum 
quie sunt sub sole. Adverte autem quod Ecclesiastes 
non eontemplatur inaceessibilia quie sunt. supcr 
calum, sed qui sub sole sunt. Inquit igitur : Non 
humana intelligentia. speculatus sum, sed ulens 
sapientia qu:e mihi dono Dei tradita fuit. 

« Quoniam laboriosam distentionem dedit Deus 
filiis hominum, ut occuparentur in ea. » Filios lio- 
minum vocat, qui ad hze terrena et vana hiant 
attoniti, juxta illud quod in. psalmo legitur : Fili 
hominum, usquequo gravi corde δ᾽ * Vide igitur in. sa- 
pientia quod laboriosam occupationem dedit. Deus 
filiis hominum ; ad magnum enim illorum utilitatem 
factum est, quod in comparandis divitiis el in 
acquirenda inani gloria, ac eliam in iis qui& ventri 
ae gule gratificantur, summopere laborandum sit. 
Si enim labores et angustias tantas subimus ac pa- 
timur ut possideamus quie vana sunt, quonam 
flagitii ae sceleris progrederemur, si hiec ipsa otio- 
sis nobis ultro advenirent? Utiliter igitur data est 
hominibus hzc difficilis distentio vel occupatio. Si 
autem et ipsa virtus cum labore perficitur, et hoc 
item homini perutile est. G6Q9 51 enim quoquo te 
vertas, et circa. bonum et circa malum laborare 
oportet : consequitur vero malum punitio, bonum 
autem fruitio voluptasque ineffabilis : sine ulla com- 
paratione przeoptandus est labor et occupatio circa 
bonum. Priesertim vero olficiosus vir qui vere vacat 
virtuti, circa multa occupari non debet, juxta. illud 
Evangelii dietum : Martha, Martha, sollicita es et tur- 


buris erga plurima : paucis vero est. opus, ac unum est necessarium !? ; quo loco intelligit de praeceptis, 
aut de charitate, przcepta omnia continente. Utiliter itaque data est hominibus laboriosa atque 


difficilis occupatio. 
E ; ἡ ; 3 t 
« Εἶδον σύμπαντα τὰ ποιήματα «X πεποιημένα 
ὑπὸ τὸν ἥλιον, xal ióo) τὰ πάντα ματαιότης χαὶ 


προαίρεσις πνεύματος. » “Ὅσα, φησὶν, ποιοῦσιν ot 


ἄνθρωπο!, οὐ τῶν ὑπὲρ τὸν ἥλιον χάριν, τουτέστι 


ξστι 


τῶν οὐρανίων ἀγαθῶν ἕνεχα, ἀλλὰχ τῶν ὑπὸ τὸν 


AU PSaIE TS. 


Gn. XCIHI. 


16 Eccli. x1, 97. 
PATROL 


5 Luc. x, 42. 


Vrns. 14. « Vidi qui fiunt cuneta sub sole, et 
ecce omnia vanitas et electio spiritus. » Qu:ecunque, 
inquit, faciunt homines, non qua operantur eorum 
bonorum gratia quie sunt. super solem, atque colc- 
stium, sed corum gratia quz sunt sub sole corrupti- 


16 


401] 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


409 


bilium ac terrestrium, omnia vidi quod vanitas A ἥλιον, τῶν γηΐνων xa φθαρτῶν, πάντα εἶδον ὅτι εἰσὶ 


sunt : priter hoc enim quod elibuntur ac eva- 
neseunt, etiam. disponunt se homines ad supplicia 
post prassentem vitam futura : quandoquidem nulla 
coacti necessitate h:ec faciunt : sed praevia electione 
certoque consilio. Spiritum vero, hoc loco, animam 
intelligit rationalem qux liberi arbitrii potestate de- 
corata est. 

Vrns. 15. « Quod depràvatum | est, adornari non 
poterit : neque quod deficit. poterit, annumerari.» Si 
ex persona Ecclesiaste verba hac accipis, ita in- 
tellige : Qui prave obligatus est et. in. vitium ceci- 
dit, dum in perversitate sua perdurat, virtutem re- 
sumere non poterit ; si autem ἃ vitio recedat, tunc 
virtutem resumit, juxta illud : Declina a malo, et [ac 
bonum !?. Sed neque is cui deficit gratia Dei, donec 
est in hoc defectu poenitentiamque non subit, potest 
inter pios annumerari. Aliter : Fuerunt nonnulli 
qui dicerent.casu fortuito mundum factum esse, ac 
imperfectum exsistere, ad quos Salomon se con- 
verüit, dicens : Quidnam deprehenditur in hoc 
inundo quod imperfeetum sit atque perversum, vel 
ita ut emendari illud oporteat? Quid vero etiam de- 
fieit in universo. mundo, ut addendum annume- 
randumque sit? Quod si verba hzec accipis ex illorum 
persona qui perpendunt naturam hominum, et qui 
dicunt quosdam esse ita natura perversos ut emen- 
dari non possint, in multis redarguimus eorum 
stultam opinionem. Nullus enim natura est malus. 
Jgitur et Matth:eus de. teloneo ad evangeliste digni- 
latem vocatus est. Sed et plurima in hoc mundo 
qui ignaris videntur noxia et mala, ut. serpentes, 
utleones, et his similia, hominibus conducunt ad 
salutaria pharmaca, et ut convertantur prudentio- 
resque fiant animalium illorum exemplo οἱ com- 
paratione, cum diei sibi audiunt : Vade ad for- 
micam, o piger'**; necnon ut. verecundia afficiantur, 
cum comparari illis se sentiunt, ut, Comparatus est 
jumentis insipientibus!*.. Nihil est itaque in hoc 
inundo malum, sed omnia commoda et utilia : Vidit 


ματαιότης ᾿ πρὸς γὰρ τῷ παρατρέχειν, zal τὴν μὲν 
ταῦτα χόλασιν παρασχευάζουσι, διότι προαιρειι- 
χῶς ταῦτα πράττουσι, 'χαὶ οὐχ ἀναγχαστιχῶς. 
Πνεῦμα δὲ ἐνταῦθα τὴν ψυχὴν χαλεῖ, τὴν λογιχὴν, 
τὴν xat τῷ αὐτεξουσίῳ τετιμημένην. 


« Διεστραμμένον οὐ δυνήσεταί που χοσμηθῆναι, 
χαὶ ὑστέρημα οὐ δυνήσεται τοῦ ἀριθμηθῆναι. » Ei 
μὲν ἐκ προσώπου τοῦ σοφοῦ ὁ λόγος, οὕτω νοήσεις * 
Ὁ διεστραμμένος χαὶ εἰς χαχίαν πεσὼν, ἐν ὅσῳ ἐστὶ 
ἐν τῇ χαχίᾳ, ἀρετὴν ἀναλαθεῖν οὐ δύναται" εἰ ob 
ταύτης ἀποστῇ, τότε λαμθάνει τὴν ἀρετὴν, χατὰ τὸ, 
"ExxAwor ἀπὸ καχοῦ, καὶ ποίησον ἀγαθόν. ᾿Αλλ 
οὐδὲ ὁ ἀπὸ τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ ὑστερούμενος, ἕως 
ἐστὶ ἐν τῷ ὑστερήματι, xal οὐ μετανοεῖ, δύνατα: ἐν 
τοῖς θεοσεδέσιν ἀριθμεῖσθαι. ἔλλλως * Γεγόνασί τινες 
ot αὐτομάτως τὸν χόσμον ἔφασαν γενέσθαι, χαὶ ἀτε- 
XQ τυγχάνειν " πρὸς οὺς ἐρεῖ ὁ σοφὸς, Tí ὁρᾶται 
ἀτελὲς ἐν τῷ χόσμῳ, ἣ διεστραμμένον, (vx χοὶ 
ἐπιχοσμηθῇ; Τί δὲ ὑστερεῖ τοῦ παντὸς, ἵνα xo 
προστεθῇ χαὶ ἐπαριθμηθῇ ; εἰ δὲ Ex προσώπου τῶν 
τὰς φύσεις ἡγουμένων ὁ λόγος, τῶν λεγόντων ὅτι 
εἰσί τινες φύσει χαχοὶ, μὴ δυνάμενοι ἐπιχοσμηθῆνα:" 
ἐλέγχομεν αὐτῶν διὰ πλειόνων ^y λόγον. Οὐδεὶς yàp 
φύσει xaxóc. Διὸ xol Ματθαῖος ἐχ τελώνου εἰς εὐναὶ - 
γελιστὴν Ἰἐχλήθη. ᾿Αλλὰ xai τὰ δοχοῦντα ἐν χόσμιν 
εἶναι χαχὰ, οἷον ὄφεις, xal λέοντες, xoi τὰ παρα- 
πλήσια, εἰς σωτηριώδη φάρμαχα τοῖς ἀνθρώποις 
χρησιμεύουσι᾽ χαὶ εἰς τὸ ἐντρέπεσθαι τὸν ἄνθρωπον 
τῇ αὐτῶν παραθέσει, ὅταν ἀχούῃ, "1θι πρὸς τὸν 
μύρμηκα, ὦ ὀκνηρέ * xaX αἰσχύνεσθαι, ὅταν αὐτοῖς 
παραθάλληται, ἀχούων, Παρασυγεδιιήθη τοῖς κτή- 
γεσιν τοῖς ἀνοήτοις. Οὐδὲν οὖν ἐν χόσμῳ χαχὸν, ài- 
λὰ πάντα λυσιτελῇ xaX χρήσιμα. Εἶδεν γὰρ, φησὶν, 
ὁ Θεὸς, πάντα ὅσα ἐποίησε, καὶ ἰδοὺ καλὰ 
A(ar. Μὴ λέγετε οὖν, ὦ οὗτοι, ὅτι διεστραμμένον οὐ 
δυνήσεται τοῦ χοσμηθῆναι, χαὶ ὑστέρημα τοῦ ἀρι- 
θμηθῆναι. 


enim Deus (inquit Scriptura), omnia quecunque fecerat, οἱ erant valde bona ᾽ς. G1Q Ne igitur. dicatis, 
0 stulti : Quod pravum est concinnari non poterit, nec quod deest, annumerari. 


γε. 16-18. « Locutus sumin corde meo dicens : 
Écce magnus effectus sum, et apposui sapientiam 
super omnes qui fuerunt ante me in Jerusalem, et 
cor meum vidit multam sapientiam et cognitionem, 
parabolas οἱ scientiam. Cognovi ego quod et hoc 
electio spiritus, quoniam in multitudine sapientiae 
multitudo cognitionis ; et qui addit cognitionem, 
addit dolorem. » Loqui aliquis dicitur in corde suo 
cum mentem ad cogitandum applicans, secum dis- 
putat eL ratiocinatur. Collegi itaque, inquil, et 
subducta ratione apposuisse me vidi sapientiam su- 
per omnes qui me przecesserant natu. Apposui autem, 
significat, profectu magno auctam in eo fuisse sa- 
pientiam. Sapientia vero est cognitio divinarum 
lumanarumque rerum eL causarum. que ad easdem 


1*-Psal; xxvi, 9/2!» ΡΓΟΥ 0. 


!5 Psal, xr.vri, 15. 


€ Ἐλάλησα ἐγὼ ἐν χαρδίᾳ pov, τῷ λέγειν " Ἰδοὺ 
ἐγὼ ἐμεγαλύνθην, χαὶ προστέθηχα σοφίαν ἐπὶ πᾶ- 
σιν οἱ ἐγένοντο ἔμπροσθέν μου ἐν Ἱερουσαλὴμ, καὶ 
χαρδία pou εἶδε πολλὴν σοφίαν, χαὶ γνῶσιν, παρα- 
θολὰς χαὶ ἐπιστήμας. "Ἔγνων ἐγὼ ὅτι xal γε τοῦτο 
προαίρεσις πνεύματος, ὅτι ἐν πλήθει σοφίας πλῆθος 
γνώσεως, χαὶ ὁ προστιθεὶς γνῶσιν προστίθησιν ἄλ- 
γημα. » Λαλεῖ τις ἐν χαρδίᾳ ἑαυτοῦ, ὅτε τῷ νῷ πρὸς 
τὴν νόησιν χρώμενος, ἑαυτῷ διαλέγεται. Ἰδλογισά- 
μὴν οὖν, φησὶν, ὅτι σοφίαν προπέθηχα ὑπὲρ τοὺς 
ἔμπροσθέν μου. Τὸ δὲ, προσέθηκα χατὰ προχοπὴν 
δείχνυσιν ἐν ἑαυτῷ τὴν σοφίαν ἐπαύξεσθαι, Σοφία 
δέ ἐστι γνῶσις θείων καὶ ἀνθρωπίνων πραγμάτων, 
χαὶ τῶν τούτων αἰτιῶν * γνῶσις δέ ἐστι θεωρία τῆς 
φύσεως τῶν ὄντων. Καὶ οἱ μὲν ἔχοντες γνῶσιν, ἑαυ- 


15/Genzmol. 


493 
ποὺς παιδεύουσι, τῆς ἀγνοίας ἐλευθερωθέντες 
σθόντες τὸν λόγον σοφίας, λόγους ἀληθείας χαὶ ἐτέ- 
ρους διδάσκουσι. Τὴν δὲ σοφίαν xaX τὴν γνῶσιν οὐχ 
ἀλλὰ προαίρεσιν πνεύματος, 


* οἱ ὃὲ 


ἕτι εἶπε ματαιότητα, 
διδάσχων ὅτ; οὐ χατά τι 
vovcat σοφοὶ, ἀλλὰ σοφίαν ἐπιθυμήσαντες, xo mo- 
νήσαντες, xoi αἰτήσαντες παρὰ Θεοῦ, χαὶ λαθόντες. 


ινα εἱμαρμένην οἱ σοφοὶ γί- 


Ἐὰν δέ τις, φησὶ, πλείονος γνώσεως ἐρᾷ, προστιθέτω 


xal τοὺς χατὰ ἀρε Ἢ καὶ οὕτως, ὁ ἐν 
γνώσει ἁμαρτάνων, μειζόνως χολάζεται" διὸ ὁ προσ- 
ςιθεὶς γγῶσιν, προστίθησιν ἄλγημα. 


πτιχωτέρας δὲ οὔσης 


ν πόνους. 


LE 


Ὡς περιλη- 
r 


τῆς σοφίας τῆς γνώσεως, εἶπ 


e 


ὅτι ἐν πλήθει σοφίας πλῆθος γνώσεως. 
longe amplius puniendus est 


IN ECCLESIASTEN. 


A 


:ideo qui addit cognitionem, addit et 


494 
L speeulatio de na- 
quidem. pr:editi sunt cogni- 


res pertinent : cognilio. vero « 


türa rerum. Et qui hac 


tione, seipsos erudiunt, atque ab ignoratione vendi- 
cant; qui vero sermones sapientis discunt, alios 


quoque homines veritatem subinde edocent, Sapien- 
Uam vero et cognitionem non jam vanitatem) esse 
dixit, sed spiritus electionem, monens nos nequa- 
quam fati beneficio nasei aut fieri. homines sapien- 
tes, sed sapientie desiderio ae labore, petitamque 
a Domino Deo sapientiam consequentes. Quod si 
quis adhue scienti: plus habere. desiderat, addit, 
inquit, et studiosos labores. At etiam sie intellige : 
Quiadeptus scientiam. cognitionemque, deliquit, 


dolorem. Cum autem sapientia sit 


amplior quam ipsa cognitio, sive scientia, merito inquit in multitudine sapienti: contineri multam 


cognitionem. 
KEPAA. P'. 
« Εἶπον ἐγὼ ἐν χαρδίᾳ μου, Δεῦρο δὴ, πειράσω 


σὲ ἐν εὐφροσύνῃ, xai ἐν ἀγαθοῖς " καὶ ἰδοὺ χαΐ γε 
τοῦτο ματαιότης. Τῷ γέλωτι εἶπον περιφορὰν, χαὶ 
τῇ εὐφροσύνῃ, Τί Τὴν 
χαρὰν ἀναλογιζόμενος χατεσχεψάμην, εἰ ἀγα- 
θόν τι ἔχει: * καὶ εἶδον ὅτι χαὶ αὐτὸ τὸ χαίρειν διὰ 
πλούτου, τυχὺν 


τοῦτο ποιεῖς; » χοσμιχὴν, 


φησὶ, 


περιουσίαν, ἣ δόξαν, f| τι τῶν ἐν τῷ 
χύόσμῳ, ματαιότης ἐστί" ἀμέλε:, εἶπον τῇ τοιαύτῃ 
χαρᾷ (γέλωτα γὰρ τὴν χαράν φησι) χαὶ τῇ τοιαύτῃ 
εὐφροσύνῃ, Περιφέρου, xai ἀπόστα ἀπ᾽ ἐμοῦ, τί 
ποῦτο ποιεῖς ; ἀντὶ τοῦ, Τί παρασχενάζεις με ἐπὶ 
χαίρειν; Καὶ γὰρ ματαιότης ἐστὶ, 
ἕτερον ἡ διὰ τῶν τοιούτων ἐγγινομένη 


ποῖς ποιούτοις 
χαὶ οὐδὲν 
ἡδονή. 

€ Καὶ χατεσχεψάμην εἰ ἣ χαρδία μου ἑλχύσει ὡς 
* 2 , LI - H 
οἶνον τὴν cápxa μου. » Τὸ πόμα ὑπὸ τοῦ πίνοντος 
χαταποθὲν ἀφανές. ᾿Ἰλογισάμην οὖν, φησὶν, εἰ ἐν 
παῖς ἀνθρωπίναις εὐημερίαις χαὶ ἀπολαύσεσι δύνα- 
ται ὁ νοῦς οὕτως ἀνδρεῖος εἶναι, ὡς ἐξαφανίζειν οἷά 
τινα οἶνον καταποθέντα, τὴν σαρχιχὴν ἐπιθυμίαν. 

€ Καὶ χαρδία μου ᾧδήγησεν 
χρατῆσαι ἐπὶ 


ἐν σοφίᾳ, χαὶ τοῦ 
εὐφροσύνῃ, ἕω: οὗ εἰδῶ ποῖον τὸ ἀγα- 
θὸν τοῖς υἱοῖς τῶν ἀνθρώπων, ὃ ποιήσουσιν ὑπὸ τὸν 
* ov, ἀριθμὸν ἡμερῶν ζωῆς αὐτῶν. » Ὁ Σολομὼν 
σοφίαν δεξάμενος παρὰ Θεοῦ, χαὶ χύσιν χαρδίας, 
ὡς τὴν ψάμμον τῆς θαλάσσης, ὀξυδερχέστατος γέγονε 
τὴν διάνοιαν * ἠδύνατο μὲν γὰρ θείων ἄπτεσθαι λό- 
γων, χαὶ μεγάλα λαλεῖν μυστήρια, ὅπερ δὴ xol 
ποιῶν φαίνεται. Ἠδύνατο ὃὲ χαὶ τῇ τῆς νοήσεως 
ὀξύτητι, περὶ πάντα ἃ ἐδούλετο, δεξιῶς τῇ νοήσει 
χρήσασθαι - ὥσπερ γάρ τις ὡραίους Exe ὀφθαλμοὺς 
τῇ αὐτῇ τῶν ὀφθαλμῶν ἐνεργείᾳ, ποτὲ μὲν εἰς δέον 
χέχρηται, ποτὲ δὲ ἀχολάστως ὁρᾷ, οὐ τῆς ἐνεργείας 
τῶν ὀφθαλμῶν αἰτίας οὔσης, ἀλλὰ τῆς κατὰ du ΜΝ 
διαθέσεως " οὕτω χαὶ ὁ λαμπρυνθεὶς ὑπὸ Θεοῦ τὴν 
διάνοιαν, εἰ μὲν εἰς δέον γρήσοιτο τῷ δώρῳ, θεῖα 
πράγματα περιαθρεῖ- εἰ δὲ χαθελχυσθῇ περὶ τὰ 
*(hiva, ἀμαυροῖ περὶ τὴν δωρεάν" 


( πλὴν εὐφυῶς xai 
περὶ ταῦτα ἐπιθάλλεται. Οὐ γὰρ us ὀξύτης τοῦ νοῦ, 
ὟΣ - ἈΠ 


ἀλλ᾽ ἢ διάθεσις τῆς ψυχῆς, ἡ χαὶ ἐπ 
χεχρημένη τῷ δώρῳ, ἐπαινεῖται T] Ψψέγετ 


Ὁ 


D 


CAPUT I. 

Vins. 1, 9, « Dixi ego. in corde meo : Age. jam, 
perieulum faciam in Eetitia et in bonis ; et ecce hoc 
quoque vanitas. Risui dixi circuitum, οὐ dixi Leti- 
tie : Quid ita hoc facis? » Mundana, inquit, mecum 
gaudia reputans, inspexi num quid haberent boni : et 
vidi demum quod Letari vel ob affluentia. divitia- 
rum vel propter gloriam, aut aliquid eorum quz in 
mundo sunt, mera est vanitas. Dixi autem. hujus- 
modi letitie (risum. enim hie, Letitiam.| intelligit), 
dixique hujusmodi gaudio : Circumvagare a me 
longius et absiste. Quid ita hoc facis? hoc est, Quid 
me allicis ut hujusmodi rebus gaudeam? Etenim va- 
nitas mera est, ac nihil penitus aliud, istis de rebus 
letitia et voluptas. 

Vrns. 9. « Et considerasi si cor meum tra 
ut vinum carnem meam. » Poculum quod bibentes 
haurimus, a conspectu nostro tollitur et. evanescit. 
Consideravi itaque num in. prosperitatibus nir 
nis voluptatibusque humana mens esse possit ita 
virilis ac fortis, &X 3 ut absumere ae delere. valeat 
quasi epotum vinum concupiscentias carnis. 

« Et cor meum przeessit in sapientia ut obUne- 
rem in letitia, donec viderem quale bonum filiis 
hominum quod facient sub sole in numero dierum 
vite ipsorum. » Ecclesiastes noster cum ἃ Deo ca- 
pientiam aecepisset vimque prudeutie, sicut are- 
nam maris, acutissima menlis acie przeditus; po- 
terat enim. divinos tractare sermones ac magna 
loqui mysteria : quod ipsum sane cernitur pulehre 
efficere. Poterat autem et ingenii scumine, ad 
quicunque libuisset commode uti. Sicut enim ali- 
quis acuto prieditus visu, eadem oculorum vi 
ad honesta et necessaria utitur, modo et lascive 
abutitur, nulla quidem oculorum culpa et causa, 
sed affectu et intentione peccante, ita et is, cui 
Deus mentem sapientia exornavit, si quidem ut 
decet dono Dei utatur, res divinas commode con- 
templatur : sin. vero ad terrena. deprimatur, elan- 
guescit ac Dei donum obscurat : 
perspicacissime terrena quoque percipit, ac intcl- 
lectu. conséquitur. Neque vero mentis acies, sed 
animi intentio prout hene vel male 


teret 


ida- 


0:lo 


optime tamen ac 


Dei dono utitur, 


495 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


496 


digna laude vel vituperatione censetur. Dedi igitur, A οὖν, ἔφη, τὴν χαρδίαν μου, τουτέστι τὸν νοῦν μου, 


inquit, cor meum (hoc est, mentem meam), et re- 
putavi qualenam bonum esset in hominibus, et 
quidnam operari possunt dum in hoc mundo sunt, 
ex quo perpetuam in hac vita letitiam voluptatem- 
que consequantur. Qualia itaque sunt humana fa- 
cinora contemplatus, et. rationali quadam sapientia 
usus, dedit seipsum ad ea peragenda qu:e. subinde 
enumerat. 

Vrns. 4-6. « Magnificavi opus meum, zedificavi 
mihi domos, plantavi mihi vineas, feci mihi hortos 
οἱ paradisos, et plantavi ineis lignum omnis fru- 
ctus. Feci mihi piscinas aquarum ut rigarem àb eis 
silvam producentem ligna (2). » Magnificavi, in- 
quit, factum meum : nen opus Dei, sed meum 
ipsius; operibus enim Dei nullus quidquam potest 
odjicere. ZEdificavi mihi domos; in Hebraico suo 
sermone commodam dictionem nactus, proprie ac 
perargute locutus est. Zdificavi mihi domum. Plan- 
tavi mihi vineas. Regia poiestate usus, divitiarum- 
que copia, cirea omne possessionum genus effusus 
est. Feci mihi hortos et pomaria. Mortus est oleri- 
bus consitus, pomarium vero variis plantis atque 
arboribus, ideoque additur : Et plantavi im ipsis 
lignum [ructi[erum. Feci mihi. piscinas aquarum, ut 
ex ipsis irrigarem silvam germinantem ligna. Splen- 
dide ae sumptuose pomaria concinnaviL, proceras- 
que arbores qui sponte quodammodo sua in mon- 
tibus enascuntur : uL. palmas, salices, quercus ac 
piceas in pomariis suis consevit : ideoque meminit 
silvie studio comparate : in qua irriganda, magna 
aquarum copia opus erat. 

Vens. 7. « Possedi servos et ancillas, et verna 
vali sunt mihi. » 619 Cum enim verne minus 
sufficerent in familiari ae domestico ministerio, ve- 
nalitios quoque sibi servos comparavit, 

x Possedi quoque armenta el greges super omnes 
qui fuerunt ante me in. Jerusalem. » Superavi, in- 
quit, omnes ante me reges in armentis et gregibus, 
vel in reliquis omnibus quie superius enumeravil : 
votest enim ad illa quoque accommodari. 


Vrns. 8.« Congregavi mihi aurum et argentum.» 
(Quia multi stabilem quidem possessionem habere 
«olent, repositis tamen pecuniis destituti sunt : ad- 
dit, el harum quoque fuisse copiam. 

« Et regum. substantiam et regionum. » Sed οἱ 
regiones, inquit, et reges habui stipendiarios ae 
tributa mihi solventes; et fructiferas regiones, hoc 
est, agros : regiones enim in sacra Scriptura , fer- 
iles agri intelliguntur. Juxta quod in Evangelio le- 
gitur : Levate oculos vestros, et videte regiones, quo- 
niam albg sunt ad messem "'.. Et hinc quoque, in- 
quit, magnam habui rerum copiam. 

« Feci mihi cantores et cantatrices in deliciis filii 
hominis. » Sed neque posthabui, inquit, ac neglexi 


57 Joan. 1v, 55. 


(3) 


ci 


xai ἐλογισάμην ποῖον ἄρα εἴη τὸ ἐν ἀνθρώποις ἀγα- 
θὸν, xoY τί ποιοῦντες οἱ ἐν χόσμῳ, δύνανται δι᾽ ὄλης 
τῆς ἑαυτῶν ζωῆς ἐν ἡδονῇ εἶναι, χαὶ εὐφροσύνῃ. 
Οἷα τοίνυν ἀνθρώπινα λογισάμενος, xat ψυχιχῇ τινι 
τῇ σοφίᾳ χρώμενος, ἐπιδέδωχε ἑαυτὸν εἰς τὸ ποιῆσαι 


*ofx 


ἃ ἑξῆς χαταλέγει. 


Ἐμεγάάζυνα ποίημά μου, οὐ τὸ τοῦ Θεοῦ ποίημα, 
ἀλλὰ τὸ ἐμαυτοῦ. Οὐδεὶς γὰρ τοῖς θείοις ποιήμασι 
προσθεῖναί τι δύναται. ᾿Ωχοδόμηχά μοι οἴκους. 
Ἰδίωμα εὑρὼν ἐν διαλέχτῳ, τὸ 


χοδόμηκά μοι, 
ἘΣῈ 3p , , D. *» ch os Tec 

xaY «b Ἐποίησά μοι, χέχρηται αὐτῷ ἐν τῇ τῆς λέ- 
S p: , , ó : E 
ξεως ἀπαγγελίᾳ. ᾿Εφύτευσά μοι ἀμπειλῶγας. 
"RESnI PP NE : 

ξουσίᾳ βασιλιχῇ χρώμενος, xal πλούτου περιου- 
POT NS τῷ ; ; ; 
σίᾳ, διὰ παντὸς εἴδους χτημάτων ἤρχετο. ᾿Εποίησά 

, ) Ξ ἘΣ 

μοι κήπους καὶ παραδείσους. ἹΚῆπος χυρίως ὁ λά- 
χανα φέρων λέγεται " παράδεισος δὲ, ὁ δένδροις δια- 
φόροις χαταπεφυτευμένος. Διό φησιν, Καὶ ἐφύ- 
cevca ἐν αὐτοῖς £6Aor. πάγκαρπον. Ἐποίησά μοι 
κοιϊυμδήθρας ὑδάτων, τοῦ ποτίσαι ἀπ᾿ αὐτῶν 
δρυμὸν βιλαστῶντα ξύνϊα. Polus τοὺς παρα- 
δείσους ἀπεργαζόμενος, τὰ ὑψίχομα φυτὰ, ἅπερ ἣ 
γῇ τοῖς ὄρεσιν αὐτομάτως τρέφει, οἷον ἐλάτας, ἢ 
ἱτέας, ἣ δρῦς, ἣ πεύχας, ταῦτα τοῖς παραδείσοις 
περιεφύτευς. Διὸ χαὶ δρυμοῦ μέμνηται χειροποιήτου, 
ᾧ χαὶ πλείστων ὑδάτων ἐδεῖτο 


« Ἐχτησάμην δούλους xai παιδίσκας, xal olxo- 
γενεῖς ἐγένοντό μοι.» Ὥς γὰρ οὐχ ἀρχούντων τῶν 
οἰχογενῶν εἰς τὴν τῶν χτισμάτων αὐτοῦ ὑπηρεσίαν, 
ἀναγχαίως χαὶ ἀργυρωνήτους οἰχέτας ἐχτήσατο. 

« Καί γε χτῆσις βουχολίου xal ποιμνίου ἐγένετό 
μοι πολλὴ ὑπὲρ πάντας τοὺς γενομένους ἔμπροσθέν 


μου ἐν Ἱερουσαλήμ. » Ὑπερηχόντισα, φησὶ, πάντας 


τοὺς πρὸ ἐμοῦ βασιλεῖς ἐν ποιμνίοις καὶ βουχολίοις, 
3| xai ἐν πᾶσ! τοῖς προειρημένοις - ἑχάτερος γὰρ 
δύναται νοεῖσθαι. 

€ Συνήγαγόν pot xal γε ἀργύριον, καί γε χρυ- 
σίον. » Ὡς πολλῶν χτῇσιν μὲν ἐχόντων, ἀπόθετα 
ὃὲ οὐχ ἐχόντων χρήματα, προστέθηχεν χαὶ τὴν 
τούτων εὐπορίαν. 

« Καὶ περιουσιασμοὺς βασιλέων χαὶ τῶν χωρῶν.» 
᾿Αλλὰ χαὶ βασιλεῖς, φησὶν, ὑποφόρους ἔσχον, χαὶ 
χώρας γεννήματα ποιούσας " αἱ γὰρ χῶραι ἐν τῇ 
Γραφῇ, αἱ χαρποφόροι ὠνομάσθησαν, χατὰ τὸ ἐν 
Εὐαγγελίοις * "Apace τοὺς ὀφθαϊμοὺς ὑμῶν, καὶ 
ἴδετε τὰς χώρας ὅτι Agvxal εἰσι πρὸς θερισμόν.. 
Καὶ ἐντεῦθεν οὖν, φησὶ, πολλὴν ἔσχον τὴν εὐπορίαν. 


« Ἐποίησά μοι ἄδοντας, χαὶ ἀδούσας, ἐν τρυφή- 
ματι υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου. » ᾿Αλλ’ οὐδὲ τοῦ θέλγειν, 


llic vers, non premit, in textu. Grzeco. Eprr. 


A91 


φησὶ, διὰ τῶν ἀτμάτων. τὴν ἀκοὴν ἡμέλησα" 


ἐντρυ- 
φῶσι γὰρ χαὶ διὰ τούτων οὐχ υἱοὶ τοῦ Θεοῦ, ἀλλ᾽ υἱοὶ 
τοῦ ἀνθρώπου. 

Οἰνοχόους, xa οἰνοχύας. » Ἢ ἵνα διὰ τῆς τῶν προ- 
e&t 
ὡς σφόδρα ἁθρὸς, xai φιλογύνου διαγράφων 
ωπον. 


πινόντων ἐξαλλαγῆς τὴν ὄρεξιν 
Φ i» à h 


« Καὶ ἐμεγαλύνθην, καὶ προστέθηχα παρὰ πάντας 
οἱ ἐγένοντο ἔμπροσθέν μου ἐν Ἱερουσαλήμ." xai γε 
σοφία ἐστάθη μοι. » Οὕτως δὲ, φησὶν, ὑψωθεὶς, οὐδὲ 
περὶ ὧν ἐθουλευσάμην, xa ἐσοφισάμην, ἢστόχησα. 


« Καὶ πᾶν ὃ 
ἀπ 


ἤτησαν ὀφθαλμοί μου, οὐχ ἀφεῖλον 

αὐτῶν * οὐχ ἀπεχώλυσα τὴν καρδίαν μου ἀπὸ 
σης εὐφροσύνης. πᾶσαν 
dolis λμῶν τὴν ἐπιθυμίαν, καὶ τῆς ψυχῆς τὴν ὄρεξιν 


Ὥστε, φησὶν, τῶν 
bs περὶ τὴν ἡδονὴν, ἣν δὴ xal εὐφροσύνην χαλεῖ, 
εἰς πέρας ἤγαγον. 

Ὅτι χαρδία μου εὐφράνθη ἐν παντὶ μόχθῳ 
μου. » Παρὰ τῶν προειρημένων, φησὶ, μόχθων ταύ- 
τὴν εὕρισχον μερίδα xal χλῇρον 
ἐπιτυγχάνειν ἀπολαύσεως. 


, τὸ τῆς ἐξ αὐτῶν 


« KaY ἐπέόλεψα ἐγὼ ἐν πᾶσι τοῖς ποιήμασί μου, 
*.xal ἐν μόχθῳ d ἐμό- 
τὰ πάντα ματαιότης χαὶ 
προαίρεσις πνεύματος. » Ταῦτα, φησὶ, πάντα χατα- 


πραξάμενος διὰ τῶν δραστιχῶν μου χαὶ ποιητιχῶν 


οἷς ἐποίησαν αἱ χεῖρές μου 
χθησα τοῦ ποιεῖν" χαὶ ἰδοὺ 


δυνάμεων, εὗρον ὅτι πάντα ἀνθρώπινα ἐπιτηδεύματα 
ματαιότης εἰσὶ, xai οὐδὲν περισσόν ἐστι τοῖς περὶ 
τὰ βλεπόμενα χαὶ ὑπὸ τὸν ἥλιον ὅντα ἐνταλαιπω- 
ροῦσι, διὰ τὸ πάντας 
πλοὺυσ 


«bv χοινὸν ὑφίστασθαι θάνατον, 
ἰους τε ἅμα χαὶ τ 


(zac. Οἱ γὰρ διὰ τὰ ὑπὲρ 
by ἥλιον πονοῦντες, χαὶ ὑπερπηδήσαντες τὰ ὁρώμενα, 
ἔχουσί τι περισσὸν, χατὰ τὴν τοῦ Σωτῆρος φωνὴν, 
Ἐγὼ ἦλθον ἵνα ζωὴν ἔχωσι, καὶ πε- 
ρισσὸν' ἔχωσιν" οἷον δὴ τοῦτο, ἐχτὸς γενέσθαι χολά- 


σεως, χαὶ ἐν ἀπολαύσει τῶν ἐπηγγελμένων ἀγαθῶν. 


φήσαντος * 


Σημείωσαι δὲ πάλιν, ὅτι τὸ σπουδάζειν περὶ τὰ μά- 
ταια, χαὶ ἡδοναῖς σχολάζειν, οὐ φορᾶς ἀλόγου τύχης, 
οὐδὲ εἱμαρμένης ἀνάγχη, ἀλλὰ τῆς ἡμῶν προα!ιρέ- 
σεως, χαὶ τοῦ ἐν ἡμῖν αὐτεξουσέου χινήματα τυγχά- 

« Καὶ ἐπέθλεψα ἐγὼ τοῦ ἰδεῖν ΠΟΙ ταν xa περι- 
φορὰν, 


χαὶ ἀφροσύνην, τίς ἄνθρωπος, ὃς Ex- 


ελεύσεται ὀπίσω τῆς βουλῆς, ὅσα ἐποίησεν αὕτη; » 


Γυμνώσας τὸ τοῦ πολυχτήμονος χαὶ περὶ τὰ γήϊνα 
στρεφομένου πρόσωπον, ἐπιστρέφει ἐπὶ τὴν σοφίαν, 
χαὶ δοχιμάζει παράλληλα θεὶς τήν τε σοφίαν χαὶ 


“ἣν ἀφροσύνην, ἣν δὴ χαὶ περ 
b συμπεριφέρεσθαι 


οιφορὰν xaAet, ἣ διὰ 
ἀνέμῳ" T παραφοράν 

4ty3 οὖσαν, τουτέστι μανίαν. Καί φησιν, Ζητήσωμεν 
εἰ ὅλως 


παντὶ 

δύναται ὁ αἱρούμενος τὴν ἀφροσύνην, 
ρῶσαι τὰ θελήματα ἑαυτοῦ " τοῦτο γὰρ σημαίνει τὸ, 
ἐπειεύσεται ὀπίσω τῆς βου.ῆς. Εἶτα εὑρίσχει ὅτι 
σπανίως τις 


πλη- 


ἐπιτυγχάνει τούτου. Διὸ. τέθηχε τὸ, Τίς 


15^d03n.135735: 


IN ECCLESIASTEN: 


A 


D 


A3 
demulcere cantibus aures meas : delectantur. enim 
hujusmodi cantibus, non filii quidem Dei, sed. filii 
hominum. 

« Propinatores et propinatrices. » Vel ut ex va- 
rio propinantium aspectu ac allernata. mutatione, 
appetitum sibi ad pocula provocaret ; vel. tanquam 
valde mollis exsistens, ac mulierosi homiuis inge- 
nium exprimens. 


Vrns. 9. « Et magnificatus sum, et apposui su- 
per omnes qui fuerunt ante. me in. Jerusalem. Sa- 
pientia quoque stabilis mihi fuit. » Adeo vero, in- 
quit, exaltatus. in. nullo unquam consilio rationeque 
aberravi. 

Vrns. 10. « Et. omne. quod. appetiverunt. oculi 
mei, non abstuli illis; neque prohibui cor meuui 
ab omni letitia. » Inquit igitur : Omnem oculi con- 
cupiscentiam et animze. appetitum circa voluptatem 
(quam et ketitiam vocat) ad. exsecutionem perduxi, 


« Quoniam cor meum Letatum est in omni labore 
meo. » Cunctis, inquit, studio ac electione susceptis 
laboribus, hane cepi portionem ae sortem, quod 
illorum fruitionem consecutus sum, composque vo- 
torum factus sum. 

Vrns. 41. « Et inspexi ego omnia opera mea qua 
fecerunt manus mee, et Jaborem quem laboravi ut 
facerem, eL ecce omnia vanitas, et electio spiritus.» 
Hzc, inquit, omnia operatus, per activas factivas- 
que facultates, inveni quod. cuncta humana studia 
vanitas sunt, nihilque amplius. lucro apponitur illis 
qui laborant cirea omnia qu: videntur sub sole, eo 
quod omnes zeque communem subeant mortem, di- 
vites simul ae pauperes. At qui laborant ob ea quce 
sunt super solem, transcendentes omnia quie vi- 
dentur, habent aliquid amplius, juxta Salvatoris 
sententiam, dicentis : Ego veni ut vitam habeant, et 
abundantius habeant !*, 633 quasi dicat, careant 
ponis, et. fruantur. promissa beatitudine, Notan- 
dum quoque quod qui student cirea ea quie van: 
sunt οἱ sese voluptatibus tradunt, excusare non 
possunt (carentis ratione) fortunze motum, | neque 
fati necessitatem ; humane siquidem actiones pro- 
ficiscuntur ab electione, et ab. insita. nobis libera 
potestate. 

Vrns. 42. « Et inspexi ego ut viderem sapientiam 
et circuitum et stultitiam, quoniam quis est homo 
qui sequi possit consultationem. qu:eeunque hiec 
operata esL? » Cum nobis spectandam proposuerit lo- 
cupletis hominis personam, circaque terrenas sub- 
stanlias oceupali, nunc nos convertit. ad sapien- 
iiam, et comparatione proposita, periculum faci! 
quid inter se differant sapientia et voluptas : quan 
et errorem vocat atque circuitum, vel quod ad om- 
nem ventum cireumferantur bona ista terrena quie 
materiam suggerunt Eetitize ac voluptatis ; vel; « mu- 
tato in a, non περιφοράν, legimus, sed ma pa.popá) 
hioc est, insanam exstasin mentisque excessum. ln- 


133 OLYMPIODORI ALEXANDRINI 500 


sanire enim videntur ac esse sui obliti qui in loco 
miserke et lacrymarum, Letandum sibi esse falso 
existimant. Inquit igitur : Qu:ramus an possit ho- 
mo, qui 2legerit sibi secundum hane stultitiam. vi- 
vere, complere sua desideria ; hoc enim significat, 
sequi possit cousultationem. Mox autem invenit ho- 
mines perquam raro fieri desiderii sui compotes. 
Ea propter addidit : Quis est homo? quasi dicat, ra- 
vus est valde. Neque enim. quicunque ditescere ap- 
petit, penitus hoe consequitur; nee qui glorie eu- 
pidus est, voti prorsus efficitur compos; et eadem 
ratione in ewteris sese habet. Qui vero sapientiam 
adamarit, Deo duce feliciter ductus, sequitur peni- 
tus consultationem, hoc est, inveniet qued alfe- 
ctabat. Vel aliter : Attonitus erumpit in interro- 
gationem : Quisnam est, inquiens, homo qui possit. 


A σπάνιος. Οὔτε γὰρ ὁ θέλων πλουτῆσαι, πάντως 


πλουτεῖ * οὔτε ὁ δόξης ἐρῶν, πάντως ἐπιτυγχάνει * 
xai ἐπὶ τῶν ἄλλων ὁμοίως " ὁ δὲ τῆς σοφίας ἐρῶν 
ὁδηγούμενος ὑπὸ Θεοῦ, πάντως ἐπελεύσεται ὀπίσω 
τῆς βουλῆς, τουτέστι, εὑρίσχει τὸ σπουδαζόμενον. 
λως Εχπληττόμενος, φησὶν, ὅτι Τίς ápa ἐστὶν 
ὁ δυνάμενος ὑποστρέφειν ἀεὶ ἐχ τῶν ἰδίων θελημά- 
των, χαὶ ἐπισχέπτεσθαι τὴν τῆς προθέσεως ὁρμὴν, 
ἵνα δυνηθῇ διαχρῖναι εἰ ἐν σοφίᾳ πράττει, ἢ &zpo- 
σύνῃ ; ΓἼλλλως, Ἔξω γεγονὼς, φησὶ, τῶν σωμάτων, 
χαὶ θεωρήσας διὰ τῆς σοφίας, ὅτι μετὰ τὴν τοῦ 


βίου τελευτὴν οὐδεὶς δύναταν ὑποστρέφειν ἐν τῷδε 
τῷ βίῳ, xo πάλιν ἐν ἀπολαύσει γίνεσθαι, ὧν κατὰ 
πρόθεσιν ἐν αὐτῷ εἰργάσατο (τὸ γὰρ, τίς, πολλάχις 
ἀντὶ τοῦ, οὐδεὶς, χεῖται), προέχρινα τὴν σοφίαν τῆς 


Ὁ ἀφροσύνης. 3 


respicere ac converti a desideriis suis, et inspicere motus electionis sux propositumque finem, ut. diju- 
dicet iterum, sapienter vivat an stulte? Aliter, Elevatus, inquit, extra corpus, et per sapientiam vi- 
dens quod post exitum hujus vitze nemo potest. redire ad vitam, et item. frui eisdem. rebus quas, dum 
viverel, certo consilio exercebat (gris, enim, perswpe pro mulus accipitur), proposui sapientiam 


Staltitiz. 

Vrns. 45. « Et vidi quod amplius esset sapientis 
supra stultitiam, sieut amplius est luci quam tene- 
bris. » Tenebrc ips per privationem lueis fiunt, 
ita ut lax quidem revera exsistat; tenebrze vero ni- 
hil penitus sint. Ha, inquit, igitur est. sapientia ad 
stultitiam : opera enim stultiti:e transeunt, per- 
petuam  punitionem conciliantia suis cultoribus ; 
opera vero sapienti: in. perpetuum. durant, τοῖον 
maque cultores suos Letitia afficiunt. Quod autem 
inquit, amplius sapientie super. stultitiam,non est 
per comparationem dietum ; quie enim 5656 mutuo 
tollunt ac destrusint (sicut. sunt. lux. ipsa et. tene- 
bro), invicem non comparantur. Hujus generis est 
sapientia et stuititia. (G3 & Non enim est in genere 
malorum reponenda lzetitia, sed cum affectu elizen- 
tis conjunxit illud, amplius, hoc est, sine ulla com- 
paratione multo m-lius facit qui. sapientiam | prze- 
ponit stultiti:e. 

Vrns. 14. « Oculi sapientis in capite ipsius : stul- 
tus autem in tenebris ambulat. » Caput, eminentia 
quaedam. est et suprema totius corporis pars, pedes 
vero infimi sunt, lerramque. contingentes, Quando 
ilaque pr:ssidens intellectus. purgatus fuerit, su- 
perna speculatur, non qu:e. sunt super terram, ac 
wuncin capite oculos vere habet :quando vero 
mens ad Lerrena convertitur, tune in pedibus ha- 
bere oculos videtur, humi. reptans. Aliter : Caput 
Ecclesie Christus est, ad quem si sapiens oeulos 
intendit dum ambulat, sicut et Christus perambu- 
lavi, oculos habet in capite; stultus autem ambu- 
lat in tenebris, semper declinans in. terram, tene- 
bricosoque intellectu. 

«Εἰ cógnovi etiam ego quod occursus unus. oc- 
curret. omnibus ipsis. [Vsns. 15.] Et dixi ego. in 
cordemeo : Sicut occurrit. stulto, occurret. etiam 
mihi; et : Utquid sapiens factus sum? » Omnia 
Secum meditans, sapiens noster Ecclesiastes, quie 
erre adversarii contra. ipsum possent, e propria 


^ 
m 
ΩΝ 

(e 
S 

o 

- 
(v 

ἐν 
Ε- 


ὅτι περισσεία ἐστὶ τῇ σοφίᾳ 


1 «Ἐν * 


ὑπὲρ τὴν ἀφροσύνην, ὡς περ!:σσεία τοῦ φωτὸς ὑπὲ 


«b σχότος. » Τὺ σχότος χατὰ στέρησιν γίνεται τοῦ 
φωτός " ὥστε τὸ μὲν ἐν ὑπάρξει εἶναι τὸ φῶς, τὸ 
ὃὲ ἀνύπαρχτον τὸ σχότος. Οὕτως οὖν, φησὶν, ἐστὶ 
χαὶ ἐπὶ τῆς σοφίας, χαὶ ἐπὶ τῆς ἀφροσύνης τὰ μὲν 
γὰρ τῆς ἀφροσύνης ἔργα παρέρχονται, χόλασιν διη- 
νεχῇ προξενήσαντα τοῖς αὐτὰ μετελθοῦσι " τὰ δὲ 
τῆς σοφίας μένει διηνεχῇ, τοὺς τῆς σοφίας ἐραστὰς 
ἀϊδίως εὐφραίνοντα. Τὸ δὲ, περισσεία ἐστὶ τῇ σο- 
φίᾳ ὑπὲρ τὴν ἀφροσύνην, o0 συγχριτιχῶς χεῖται" 
τὰ γὰρ ἀλλήλων &vatpeztxX, ὡς τὸ φῶς xal τὸ cxó- 
τος, xal ἡ σοφία χαὶ 3j ἀφροσύνη, οὐ συγχρίνονται. 
Οὐδὲ γὰρ τῶν χαχῶν εὐφροσύνη, ἀλλὰ τῇ αἱρέσει 
τοῦ αἱρουμένου, τὸ περιττὸν συνῆψε, ἀντὶ τοῦ, μᾶλ- 
λον, χαὶ ἀσυγχρίτως καλῶς ποιεῖ ὁ τὴν σοφίαν τρο- 
χρίνων τῆς ἀφροσύνης. 


« Τοῦ σοφοῦ οἱ ὀφθαλμοὶ ἐν κεφαλῇ αὐτοῦ * χαὶ ὁ 


τυγχάνει, χαὶ τὸ ἀνώτερον παντὸς τοῦ σώματος " οἱ 
δὲ πόδες χατώτατοί εἰσιν, xaY τῆς γῆς προσάπτον- 
ται. "Ὅταν τοίνυν ὁ ἡγεμὼν νοῦ: χεχαθυρμένος T, 
τὰ ἄνω σχοπεῖ, χαὶ οὐ τὰ ἐπὶ τῆς γῆς, ἐν τῇ χεφαλῇ 
τοὺς ὀφθαλμοὺς ἔχων * ὅταν δὲ περὶ τὰ γήϊνα ὁ λο- 
γισμὸς στρέφηται, ἐν τοῖς ποσὶν ἔχει xal τοὺς ὀφθαλ- 
μοὺς, περὶ τὴν γῆν ἱλυσπώμενος. "Λλλως " Κεφαλὴ 
mphg ἣν εἰ ὁ σοφὸς 


ἀτενίζει, περιπατῶν χαθὼς χἀχεῖνος περιεπάτησε, 


RIGEN M  ΕΩΥ, Mese 
τῆς Ἐχχλησία: ὁ Χριστός 


ἐν τῇ χεφαλῇ τοὺς ὀφθαλμοὺς ἔχει" ὁ δὲ ἄφρων ἐν 
σχότει πορεύετα!, χάτω νεύων ἀεὶ, χαὶ ἐσχοτισμένον 
ἔχων τὸ ἡγεμονιχόν. 

« Καὶ ἔγνων xat γε: ἐγὼ ὅτι συνάντημα ἕν συναν- 
τήσετα! τοῖς πᾶσιν αὐτοῖς. Καὶ εἶπα ἐγὼ ἐν χαρδίᾳ 
μου, Ὡς συνάντημα τοῦ ἄφρονος xal γε συναντῆσε- 
ταί μοι" xaX ἵνα τί ἐσοφισάμην; » Πάντα χαθ᾽ éav- 
τὸν γυμνάζων ὁ σοφὺς, τὴν τῶν ἐναντίων ἀντίθεσιν 
ἐξ οἰχείου λέγε: προτώπου. Εὐρὼν τοίνυν διάφορα 


| 
| 
| 


501 


IN ECCLESIASTEN., 


502 


χοινὰ τυγχάνοντα, ἃ δὴ xal συναντήματα xai, A loquitur persona. Cum igitur. inveniat multa et. va- 


οἷον «b νοσεῖν, τὸ ὑγιαίνειν, τὸ πλουτεῖν, τὸ πένε- 
σθαι, xaX ἐξαιρέτως τὸν ἐπὶ πάντων θάνατον, τοῦ 
ἀντιδίχου τὸ πρόσωπον ὑποδὺς, φησί: Εἰ ταῦτα 
σοφοῖς χαὶ ἄφροσι, ἡ χρεία τοὺς 
πόνους, χαὶ γίνεσθαι σοφόν; 


; 
Tc 


χοινὰ τοῖς τε τίς 
τῆς ἀρετῆς μετιέναι 
Εἶτα ἀπελέγχων τὸν λόγον, xal δεικνὺς τὸ τῆς σοφίας 


χέρδος, ἐπάγει, xal φησι * 


« Καὶ ἐγὼ τότε περισσὸν ἐλάλησα ἐν xapüla. μου, 
διότι ἄφρων ἐχ περισσεύματος λαλεῖ, ὅτι xal γΞ 
τοῦτο ματαιότης. » Γεθειχὼς τοῦ ἄφρονος τὴν ἀντί- 
οἰχείου προσώπου, ἐξ ἑαυτοῦ πάλιν 
Καὶ ἐγὼ περισσὸν ἐλάλησα ἐν 
Ἔγνων ὅτι ματαία χαὶ πε- 


θεσιν ὡς ἐξ 
ἐπιλύει, χαί qnot, 
χαρδίᾳ μου" ἀντὶ τοῦ, 
ριττὴ dj τοιαύτη ἔννοια, xal ἄφρονος λογισμοῦ τὸ 
ποιαῦτα φθέγγεσθαι. Ὁ γὰρ ἄφρων ἐχζέσας χαὶ ὑπο- 
θερμήνας τὴν διάνοιαν, διὰ στόματος τοὺς τῆς ἀφρο- 

σύνης ἐχφέρει λόγους" διότι ἄφρων ἐχ περισσεύμα- 
τος λαλεῖ, τουτέστιν, Ex τῆς πλεοναζούσης ἐν αὐτῷ 
ἀνοίας. Εἶτα χαὶ τὴν αἰτίαν διδάσχει, ἀπελέγχων τοῦ 
ἄφρονος τὴν ἀντίθεσιν" xal φησι " 

« Ὅτι οὐχ ἔστι μνήμη τοῦ σοφοῦ μετὰ τοῦ ἄφρο- 
vog εἰς τὸν αἰῶνα. » Ei γὰρ χαὶ τὰ ἐν τῷδε, φησὶ 
τῷ βίῳ διάφορα, χοινὰ τυγχάνουσι σοφῶν χαὶ ἀφρό- 
νων .ἀλλ᾽ εἰς τὸν μέλλοντα αἰῶνα ὁ μὲν σοφὸς ἀείμνη- 
στον ἔχει καὶ ἀτελεύτητον τὴν ἀπόλαυσιν " τοῦ. δὲ 
ἄφρονος χαὶ ἣ μνήμη ἐξαλείφεται, χατὰ τὸ ἐν ἸΓαλ- 
μοῖς εἰρημένον * ᾿Απώετο τὸ μγημόσυγον' αὑτῶν 
μετ᾽ ἤχου" ἀντὶ τοῦ, Οὐδὲ μνήμης ἄξιοι παρὰ Θεῷ 
τυγχάνουσι. 

« Καθότι ἤδη ταῖς ἡμέραις ταῖς ἐπερχομέναις τὰ 
πάντα ἐπελήσθη.» Ἐν τῷ αἰῶνι, φησὶ, τῷ ἐπερχομένῳ, 
πάντα τὰ Ev τῷδε τῷ βίῳ συναντήματα, εἴτε νόσος, 
εἴτε ὑγεία, εἴτε πλοῦτος, εἴτε πενία; εἰς λήθην ἔρ- 
χονται. Εἶτα τὸ συμπέρασμα τῆς λύσεως ἐπάγων, 
φησί " 

« Καὶ πῶς ἀποθανεῖται ὁ σοφὸς μετ 
o 


voc 5 » Πῶς οὖν, φησὶν, ἐρεῖτε, EO ὅτι διὰ 
τὴν χοινὴν πάντων ἀνθρώπων τελευτὴν, οὐδὲ πλέον 


ἔχει ὁ σοφὸς τοῦ ἀνοήτου ; ὅπου γε τοῦ μὲν σοφοῦ ἦ 


δὲ ἄφρονος οὐχέ 


τῷ βίῳ συμπτώματα 
τ 


ετ 
μνήμη διηνεχὴς παρὰ τῷ Θεῷ, τοῦ ὃ 
γὰρ χαὶ 
χοινὰ, ἀλλ᾽ 
λουθήσει. 
« Καὶ ἐμίσησα ἐγὼ τὴν ζωὴν, ὅτι πονηρὸν ἐπ᾿ ἐμὲ 
τὸ ποίημα τὸ πεποιημένον ὑπὸ τὸν ἥλιον, 


^: ἢ ΠΝ 
τι; E! τὰ ἐν τῷδε 


εἰ 
εἰ 
e 
(o 
b 
ᾧ. 
[s] 


ἐν τῷ 


μέλλον ου ἔργον ἐπαχο- 


ὅτι πάντα 
ματαιότης, χαὶ προαίρεσις πνεύματος. » Διὰ τοῦτό 
φησιν ὁ Σοφὸς, 
τὸν ἐμὸν πόνον, ὃν μοχθῶ διὰ τὰ ὑπ᾿ 
νηρὸν γὰρ τ 


τῶν ἁμαρτωλῶν ζωήν. 


Y t 


"Epíonsa τὴν ἐπίμοχθον ζωὴν, xal 


τὸν ἥλιον " πο- 
ποίημά φησι τὴν ἐπίπονον χαὶ μοχθηρὰν 
Ἐνταῦθα δὲ καὶ ὁ Σοφὸς μι- 
oct τὴν ἐπίχηρον ζωὴν, zal τὴν ἀεὶ μένουσαν ἐπι- 
ζητεῖ " xal τὸ τοῦ ἄφρονος ὑποδὺς »ἔφη, 
ὅτι Πονηρὸν ἐπ᾽ ἐμὲ τὸ ποίημα, τὸ πεποιημένον ὑπὸ 
τὸν ἥλιον" οὐ ζὰρ ὁ σοφὸς ἀνέχεται: μοχθεῖν δ'ὰ τὰ 
τὸν ἥλιον. Εἰ γὰρ χαὶ διὰ τὴν βιοποριστιχὴν χρείαν 


πρόσωπον 


«MIS 
T0 


1* Dea]; 1x, 8. 


C 


ria quie communia omnibus sunt, qu:e occursus ap- 
pellat, qualia sunt :egrotare, benevalere, ditescere, 
paupertatem pati, et precipue communem omnibus 
mortem, adversarii subiens personam, inquit : Si 
hiec communia sunt stultis et sapientibus, quie uti- 
litas demum erit suscepisse labores officiosos, et 
sapientem fieri? Mox autem hoc refutato sermone, 
ostendit quale sit nobis a sapientia lucrum. Ait ergo : 

* Tunc abundanter locutus sum. in. corde meo, 
quoniam stultus ex abundantia loquitur, quia οἱ 
hoc vanitas. » Addueta stulti illatione, tanquam ex 
illius persona eamdem nunc illationem per seipsum 
dissolvit; inquitenim :. Etego abundantius locutus 
sum in corde meo, quod vana οἱ superflua est talis 
cogitatio, eL insanxe mentis est talia verba effunde- 
re. Stultus enim furore effervens qua temere cogi- 
lavit, per os effundit; quoniam stultus ex abun- 
dantia loquitur, hoc est, supereflluente. in ipso stul- 
litia. Mox et causam docet, redarguens illationem 
stulti, cum dicit : 


Vens. 46. « Quoniam non est memoria sapientis 
cum stulto in seculum. » Etsi enim, inquit, quie 
varia et. differentia sunt in hac vita, stultis z:eque ae 
sapientibus communia sint, at. in futuro tamen 5 - 
culo sapiens erit in memoria zeterna, et. immorta- 
lem habet fruitionem, stulti vero memoria deletur; 
juxta id quod est in Psalmo : Periit memoria illorum 
cum sonitu '? ; hoc est, non. sunt existimandi πιὸ- 
moria digni. 

« Secundum quod advenientibus diebus omnia 
oblivioni tradita sunt. » 615 In venturo, inquit, 
seculo quzecunque nobis in hac vita occurrerint , 
sive infirmitas, sive prospera valetudo, sive divitiz , 
sive etiam paupertas, in oblivionem veniunt. Tum 
vero concludens solutionem, inquit : 

« Et quomodo morietur sapiens sicut et stultus?» 
Quomodo, inquit, dicetis, o stulti, quod propter com- 
munem omnibus mortem, nihil sapiens stulto plus 
habeat : quandoquidem sapientis memoria perpe- 
tua sitapud Deum, stulti vero nequaquam ? Si enim 
quie in hae vita oceurrunt, omnia sunt. communia, 
tamen in futura vita unumquemque opera sua se- 


D quentur. 


Vrns. 17. « Et odio habui vitam; quoniam malum 
adversus me facinus quod faetum est sub sole ; quo- 
niam omnia vanitas et electio spiritus. » Propterea 
inquit Sapiens, Odio habui laboriosam vitam, et 
quem laboravi laborem meum, ob ea qui sunt sub 
sole: malum enim facinus, laboriosam vitam pec- 
catorum hominum intelligit. Hic autem Sapiens odit 
caducam et fragilem vitam, et mansuram in perpe- 
tuum quirit : et stulti subiens personam, inquit : 
Quoniam malum adversum me facinus quod fa- 
ctum est sub sole; sapiens enim non dignatur la- 
bore ob ea quie. sunt sub sole. Quanquam enini 


503 


non principalem operam consumit cirea h:ee mundana 
alque presentia, sed. laborat quod satis est ad ne- 
cessaria vie, summum. vero suum studium virtuti 
impendit, transeuntia h:ee et lemporaria contem- 
plui ducens τ studens autem ea sibi comparare quae 
sunt futura :terna, quique sunt ab oculis nostris 
proeul remota. 

Vens. 48, 19. « Et odio habui omnem laborem 
meum quem laboro sub sole : quoniam relinquam 
ipsum homini sub me venturo, Et quis scit, sapiens 
ne sit futurus an stultus : et, si dominabitur in 
omni labore meo quem laboravi, et in quo sollicitus 
fui sub sole? et hoc etiam vanitas.» Prorsus Sapiens 
noster laboriosam collectionem pecuniarum et pos- 
Sessionum, et huic impensum laborem, cum de- 
monstratione rationem odii profert, Primum quidem 
quod hujusmodi rerum possessio perpetuo non 
durat apud habentem, sed ipse quidem vitam egre- 
ditur, nihil secum portans, alter vero possidenda 
accipit qu:e ipse labore multo comparavit. Alterum 
etiam. memorabile verbum, inquit, quod videlicet 
ignorat dives quali successor suus futurus sit vita : 
intemperatene ac luxuriose victurus, an prudenter 
acsobrie divitias expensurus, Tertium notatu dignum 
€st, quod. licet demum temperatum ac prudentem 
successorem futurum sciamus, ignoramus, perpetuo- 
ne sit futurus relicte. h:ereditatis possessor, cum 
pecuniz ad alios atque alios. continue. devolvantur, 
multis variisque casibus commutat: 61G Inquit 
igitur : Licet concedamus prudentem fore hieredem, 
qui parce relictis utatur, hoc ipsum quoque est va- 
nitas. Quare autem hoc dicat, contemplandum nobis 
reliquit, quoniam videlicet melius est nos ipsos, dum 


OLYMPIODORI ALEXANDRINT 


propter neeessarios vitze usus laboret etiam sapiens, A χάμνε! 


504 
, ἀλλ᾽ οὐ προηγουμένως τὴν πᾶσαν σπουξὴν 
περὶ τὰ ὁρώμενα χαταναλίσχει, ἀλλ᾽ ὅσα διὰ τὴν 
ἀναγχαίαν τροφὴν χάμνει - τὴν δὲ ὅλην σπουδὴν εἰς 
ἀρετὴν χαταδαπανᾷ, τῶν οὐ μενόντων xol προσχο!- 
ρων καταφρονῶν - τῶν δὲ αἰωνίων xo μὴ φαινομένων 
ἀντιποιούμενος. 


« Καὶ ἐμίσησα ἐγὼ σύμπαντα τὸν μόχθον μου, ὃν 
ἐγὼ μοχθῶ ὑπὸ τὸν ἥλιον, ὅτι ἀφιῶ αὐτὸν τῷ ἀν- 
θρώπῳ τῷ γινομένῳ μετ᾽ ἐμέ. Καὶ τίς οἶδ᾽ εἰ σοφὸς: 
ἔσται, ἢ ἄφρων ; καὶ εἰ ἐξουσιάσεται ἐν παντὶ 
μόχθῳ μον, ᾧ ἐμόχθησα χαὶ ἐσοφισάμην ὑπὸ τὸν 
ἥλιον ; καί γε τοῦτο ματαιότης. ν Μισήσας ὁ Σοφὸς 


, τὴν τῶν χτημάτων xal χρημάτων ἐπίμοχθον συλλο- 


γὴν, καὶ τὸν ἐπὶ ταύτῃ χαταθαλλόμενον πόνον μετὰ 
ἀποδείξεως τοῦ μίσους τὸ εὔλογόν φησι " πρῶτον. 
μὲν, ὅτι οὐ διηνεχής ἔστι τῷ ἔχοντι ἡ χτῆσις " ἀλλ᾽ 
αὐτὸς μὲν ἔξεισι τοῦ βίου μηδὲν ἐπαγόμενος * τὰ δὲ 
μετὰ πόνου αὐτῷ χτηθέντα ἕτερος διαδέχεται. Δεύ- 
τερον, ὅτι οὔτε οἷδε τίς ὁ διαδεχόμενος - ἐν ἀσωτίᾳ 
τὸν πλοῦτον διοιχῶν. Τρίτον, 


ζῶν, ἣ ἐν φρονήσει, 


ὅτι el xat δῶμεν φρόνιμον εἶναι τὸν τὴν οὐσίαν παρα- 
λαμθάνοντα, ἄδηλον εἰ χύριος ἔσται ταύτης, τῶν 
χρημάτων ἀεὶ ἄλλοτε εἰς ἄλλους μεταπιπτόντων, 
χατὰ πολλὰς χαὶ διαφόρους αἰτίας. Εἰ δὲ χαὶ δῶμεν, 
φησὶν, ὅτι χαὶ φρόνιμός τις ἔσται ὁ χληρονόμος, χαὶ 
ἐγχρατὴς τῆς οὐσίας γενήσεται ἀλλὰ xal γε τοῦτο 
ματαιότης. Τὸ δὲ διὰ τί, ἡμῖν ἀφῆχε ὀχοπεῖν, ὅτι 
ἄμεινον ἡμᾶς αὐτοὺς διαθέντας τὸν πλοῦτον, χαὶ εἰς 
τὴν τῶν δεομένων χαὶ πενήτων δαπανήσαντας χρείαν, 
θησαυρὸν ἔχειν ἐν οὐρανοῖς ἀνελλιπῇ, ἣ εἰς ἑτέρους 
τὰ χρήματα παραπέμψαι, ὁποῖοί ποτε τυγχάνουσιν 


ὄντες. 


sumus in vila, dispensare divitias nostras in pauperum ae egenorum necessitates, ut iia thesaurum 
habeamus indelicientem in cmlis, quam in alios h:reditatem transmittere, qualescunque demum 


illos fore contingat. 
Vrns. 20. « Et conversus sum. ut renuntiarem 
τ cordi meo.in omni labore meo quem laboravi sub 
sole. » Detestans Ecclesiastes que superius dicta 
sunt, convertitur ad evangelicam. vitam : quasi et 
ipse cum Petro apostolo Salvatori dicat : Ecce om- 
nia reliquimus, el secuti sumus te?* ; subinde autem 


predictam indignationis causam  resumil, quam 
contra temporalia concepit. Ait ergo : 

Vrns. 21. « Quoniam est homo, quoniam labor 
ipsius in sapientia, et scientia, el in fortitudine : et 
homo ei qui non. laboravit in ipso, dobit partem 
ipsius, et hoc etiam est vanitas, et magnum malum.» 
Qua enim, inquit, utilitas homini in humana sa- 
pientia, et prudentia, et fortitudine laboranti, et ma- 
ligne se gerenti, hoc est, suarum rerum partem 
aliis non porrigenti, sed semper amplius suis bonis 
addenti, quandoquidem alius qui nihil in ea substan- 
iia laborarit, omnes ejus divitias accipit? Possumus 
«tiam ita intelligere : Conversus ego sum ut renun- 
Usrem cordi meo in omni labore meo quem labo- 


'? Matth. xix, 98. 


D 


« Καὶ ἐπέστρεψα ἐγὼ τοῦ ἀποτάξασθαι τῇ χαρδίᾳ 
μου ἐν παντὶ μόχθῳ μου ᾧ ἐμόχθησα ὑπὸ τὸν ἥλιον. » 
Καταγνοὺς τῶν προειρημένων ὁ σοφὸς, ἐπὶ τὸν εὐαγ- 
γελιχὸν τρέχει βίον, μονονουχὶ χαὶ αὐτὸ χατὰ τὸν 
Πέτρον λέγων τῷ Σωτῆρι" ᾿Ιδοὺ ἀφήκαμεν πάντα, 


καὶ ἠκοιουθήσαμέν σοι. Εἶτα τὴ 


τὴν προειρημένην 

αἰτίαν ἀναλαμθάνει, τοῦ μίσους τοῦ πρὸς τὰ πρόσ- 
χαιρα. Καί φησιν * 

€ Ὅτ: ἐστὶ ἄνθρωπος, ὅτι ὁ μόχθος αὑτοῦ ἐν σοφίᾳ, 

; AS foe μα D ES 

χαὶ ἐν γνώσει, xai ἐν ἀνδρείᾳ - χαὶ ἄνθρωπος ᾧ οὐχ 

ἐμόχθησεν ἐν αὐτῷ, δώσει. μερίδα αὐτοῦ xal γε 

y , * , £* H eM 
τοῦτο ματαιότης, xa πονηρία μεγάλη. » Τί yàp, 
φησὶν, ὄφελος ἀνθρώπῳ ἐν ἀνθρωπίνῃ σοφίᾳ, χαὶ 


3S Bee ; 
φρονήσει, χαὶ ἀνδρείᾳ μοχθοῦντι, xoY πονηρευομένῳ, 


προσ- 


τοῦτ᾽ ἔστι οὐ μεταδιδόντι, ἀλλ᾽ ἀεὶ τοῖς οὖσι 


“ιθέντι, ὁπόταν ἄλλος 


σας, τὸν αὐτοῦ διαδέ 

m ES x iei 
τως νοῆσαι - Ἑπέστρεψα £y τοῦ ἀποτάξασθαι 
παντὶ μόχθῳ μου ᾧ ἐμόχθησα 


ἕτερος Epby πλοῦτον δια» 


τῇ χαρδίᾳ μου, & 


y 
ὑπὸ τὸν ἥλιον, ἐννοήσας ὅτι 


505 


IN ECCLESIASTEN. 


506 


^1-* t ^ ^ * few ; * E * . -. ae 
δέξεται, ἐγὼ OE τὴν φροντίδα ὑφέξω, Διὰ μέσου δὲ A ravi sub sole, cogitans quod alius quidem divitias 


παρενθεὶς τὸ, "Oct ἐστὶ ἄγθρωπος, ὅτι ὁ μόχθος 
αὐτοῦ ἐν σοφίᾳ, καὶ ἐν συνέσει, καὶ ἐν ἀνδρείᾳ, 


τοῦτο διδάσχει * χατεφρόνησα τοῦ Y τὰ μάταια 


μόχθου. φησὶ, λογισάμενος ὅτι ἕτερος μόχθος 
ἐπαινούμενος, τὸν ἐξ ἀρετῆς, χαὶ ἀεὶ μένοντα συλλέ- 
γων πλοῦτον. "Ἔστι δὲ οὗτος ὁ μόχθος, ὃν μοχθεῖ 
ἄνθρωπος, ἵνα χτήσηται σοφίαν, χαὶ γνῶσιν, χαὶ ἀν- 
δρείαν. Τοῦτον οὖν ἐχείνου προχρίνας τὸν μόχθον, 
ἐπέστρεψα ἐγὼ τοῦ ἀποτάξασθαι τῇ χαρδίᾳ ἐν παντὶ 
μόχθῳ, ᾧ ἐμόχθησα ὑπὸ τὸν ἥλιον, τουτέστι περὶ τὰ 
μάταια, 


€ Ὅτι γίνεται τῷ ἀνθρώπῳ ἐν παντὶ μόχθῳ a5- 
τοῦ, xal προαιρέσει χαρδίας αὐτοῦ, ᾧ αὐτὸς μοχθεῖ 
ὑπὸ τὸν ἥλιον, ὅτι πᾶσαι αἱ ἡμέραι αὐτοῦ ἀλγημά- 
τῶν χαὶ θυμοῦ περισπασμὸς αὐτοῦ. Καί γε ἐν νυχτὶ 
οὐ χοιμᾶται | χαρδία αὑτοῦ" xal γε τοῦτο ματαιό- 
τῆς ἐστί. » Γίνεται, φησὶ, τῷ ἀνθρώπῳ ὁ μόχθος ὃν 
μοχθεῖ προαιρετιχῶς, ἣ χαλὸς, ἣ χαχός. Eb μὲν γὰρ 
περὶ τὰς ἀρετὰς ὁ μόχθος χαταθάλλεται, ἐπαινετός" 
ποῦ δὲ μὴ διὰ τὸ χαλὸν μοχθοῦντος πᾶσαι αἱ ἡμέραι 
ὀδυνῶν, xa θυμοῦ, χαὶ περισπασμοῦ, xa ἀγρυπνίας 
εἰσὶ μεσταί. Ταῦτα γὰρ ἃ πάντα παρέπεται τοῖς 
περὶ τὴν χενοσπουδίαν τοῦδε τοῦ βίου περισπωμένοις" 
διὸ χαί γε τοῦτο ματαιότης ἐστί, 

« Καὶ οὐχ ἔστιν ἀγαθὸν ἀνθρώπῳ εἰ μὴ ὃ φάγεται 
xal πίεται, xal δείξει τῇ ψυχῇ αὐτοῦ ἀγαθὸν ἐν 
μόχθῳ αὐτοῦ. Καί γε τοῦτο εἶδον ἐγὼ ὅτι ἀπὸ χειρός 
Θεοῦ ἔστι, ὅτι, τίς φάγεται xaX πίεται πάρεξ αὐτοῦ: » 
Καὶ τὰ μέσα ἀδιάφορα ἐκ Θεοῦ τοῖς ἀνθρώποις χο- 
ρηγοῦνται, οἷον πλοῦτος, ὑγεία, εὐδοξία. Τὸ τοῦ ày- 
θυποφέροντος οὖν πρόσωπον ἀναλαδὼν ὁ Ἐχχλησια- 
στῆς, φησὶ, ὅτι εἰ ἀπὸ Θεοῦ δίδοται ταῦτα τοῖς ἀνθ- 
ρώποις, οὐδὲν ἄρα ἐν ἀνθρώποις ἀγαθὸν, εἰ μὴ ἡ 
τῶν βρωμάτων χαὶ τῶν πομάτων ἀπόλαυσις. Εἶτα 
πάλιν ἐπιλύων τὴν ἀντίθεσιν, ἐπάγει" 


« Ὅτι τῷ ἀνθρώπῳ τῷ ἀγαθῷ πρὸ προσώπου αὐ- 
τοῦ ἔδωχε γνῶσιν, xax σοφίαν, καὶ εὐφροσύνην * χαὶ 
τῷ ἁμαρτάνοντι ἔδωχε περισπασμὸν, τοῦ προσθεῖΐ- 
ναι χαὶ τοῦ συναγαγεῖν, τοῦ δοῦναι τῷ ἀγαθῷ πρὸ 
προσιύπου τοῦ Θεοῦ, ὅτι xal γε τοῦτο ματαιότης xax 


προαίρεσις πνεύματος.» Μὴ λέγετε, φησὶν, ὦ οὗτοι, 


f 
ὅτι ἡ ἐμπαθὴς τῶν βρωμάτων ἀπόλαυσις ἀγαθή 


ἐστι " τῷ γὰρ ἀνθρώπῳ τῷ ἀγαθῷ ὁ Θεὸς γνῶσιν 
xai σοφίαν ἔδωχε, ἵνα ἐν τούτοις εὐφραίνητα! πρὸ 
f 


προσώπου τοῦ Θεοῦ * τουτέστι ὑπὸ τῆς ἐπισχοπιχῆς 
δυνάμεως τοῦ Θεοῦ σχεπόμενος. Τῷ ὃὲ ἀνθρώπῳ 


«t ἁμαρτωλῷ τὸν περὶ τὰ αἰσθητὰ περισπασμὸν 


ἔδωχεν, ἵνα ταλαιπωρῇ £v τῷ μοχθεῖν καὶ συνάγ 


ν 


Καὶ ἐὰν μείνῃ μοχθῶν xaY συνάγων, xal γε τοῦτ᾿ 
ματαιότης, xat προαίρεσις πνεύματος. Ἰστέον δὲ ὡς 
«by περισπασμὸν ἔδωχεν ὁ Θεὺς τῷ ἁμαρτάνοντι, χαὶ 
συνάγοντι, οὐχ ἵνα ἁμαρτάνῃ xat συνάγῃ * ἀλλ᾽ ἵνα 
ἐνθυμούμενος χαὶ ἀποχάμνων περὶ ταύτην τὴν μα- 


ταιοσπουδίαν, εἰς αἴσθησιν 


0t 


—àyRB- " L- 
τῆς ζωῆς, χαὶ ποθήσῃ τὸν βίον, 


eat 
e 
- 
er 
x 
eat 
“Ξι 
o. 
S 
z 
S 
x 
e 
a 
E 
ξ 
z 
E 


meas aecipiet, ego. vero euras laboremque subiero. 
Interposita vero illa verha. videlicet : Quoniam est 
homo, quoniam labor ipsius in sapientia, et scientia, 
et. fortitudine, hoc significant : Contempsi, inquit, 
laborare cirea res vanas, rationibus colligens quod 
est alter labor dignus laude, qui stabiles congregat 
virtutum divitias. Est autem hujusmodi labor quem 
laborat homo, ut acquirat sapientiam, scientiam et 
fortitudinem. Hune igitur laborem ego potiorem 
ducens, conversus sum ut renuntiarem cordi meo in 
omni labore quem laboravi sub sole, hoc est, circa 
res vanas. 

Vgns. 22, 25. « Quoniam fit homini omni labore 
suo electio cordis sui, pro eo quod ipse laborat sub 
sole. Quoniam omnes dies ejus in doloribus et iu 
distentione animi sui : neque in. nocte dormit cor 
suum ; el hoc etiam vanitas est. » Advenit, inquit, 
hominilabor quem laborat, sive bonas sit sive malus, 
ab electione consilii. Quod si operam virtutibus 
impendat, laudandus hielabor ; sin vero circa vitium 
OCccupetur, omnes illius dies transeunt in plenitu- 
dine dolorum, iracundi:e, oceupationis sollicit:e, ae 
vigiliarum : hzc enim omnia consequuntur qui 
cirea inane studium vitie hujus versantur ; quare 
et hoc etiam vanitas est. 

617 Vins. 24, 25. « Et non est homini bonum 
risi quod comedit et. bibit, et ostend.t, anime sui 
bonum in labore suo. Et hoe. etiam vidi ego. quod 
est de manu Dei. Quis enim ex seipso bibit et. co- 
medit? » Que meia, inquit, sunt. el indifferentia, 
nec wala per se nec bona ab. ipso Deo hominibus 
tribuuntur, qualia sunt diviti:e, bona valetuilo, 
auctoritas. Sumpta igitur adversarii persona, inquit 
Ecclesiastes : Quod si hxc dantur ab ipso Deo 
liominibus, nihil erzo in hominibus invenitur boni, 
preter edendi bibendique voluptatem. "Tum vero 
solvens objectionem, inquit : 

Vyns. 96. « Quod homini bono in conspectu suo 
dedit scientiam, sapientiam “οἱ letitiam ; peccatori 
anlem dedit occupationem addenii et congregandi, 
ut tradat ei qui est bonus in conspectu. Dei : quo- 
niam et hoe vanitas est et electio spiritus. » Nolite, 
inquit, dicere, o homines, quod transitoria et cor- 
ruptibilis h:zec cibariorum voluptas hona sit : homini 
enim bono Deus scientiam et sapientiam dedit, ut 
in iis letetur in conspectu Dei; hoc est, custoditus 
et tectus a divina Providentia. Homini autem pecca- 
tori negotium dedit circa hzc sensibilia, ut laborans 
et eongregans afflisatur. Quod si in hoc. laborandi 
studio eL congregandi persistat, et hoe sane ipsum 
est vanitas et electio spiritus. Sciendum vero est 
Deum hanc dedisse homini peccanti et. congreganti 
occupationem, non ut peccet quidem ac congreget : 
sed magis ut contemplatione ae tedio vanitatis 
mundani, in cognitionem veniat laborios:e hujus 
vite, desideretque immortalem ae jueundam. vitai 
quie in futuro sceulo sanctis in premium danda 


esl. 


CAPUT ΠΙ. 

"ens. 1. « Omnibus est tempus, etoccasio est omni 
rei qu:e sub sole est. » Rerum ali: quidem tempo- 
raiie sunt, alie vero :tern:e quidem et invisibiles 
sunt, supraque solem constitute. Mic autem esL 
sermo de iis qux: sunt sub sole ac tempori subjiciun- 
tur, quandoquidem et temporaliter esse cceperunt, 
suoque tempore, opportuno, fiunt. Et 
tempus quidem, spatium illud. significat in quo fit 
aliquid occasionem vero dicimus commodum 
tempus ae opportunum aliquid faciendi. Potest ita- 
que et tempts esse occasio ; sed occasio est rebus 
peragendis temporis opportunitas, et tamen tempus 
ron est, sed illa quam nanciscimur. Cuncta quidem 
quie fecit Deus, opportuno proveniunt tempore ; ut 
ÉsLas, autumnus, hiems ae ver: G18 αὐτὸ vero 
homines facimus, laudabilia quidem sunt si fiant 
tempore opportuno ; sin vero ante tempus fiant aut 
preler tempus, jure. damnantur. Opportuno quis 
ienipore sui? commiscetur uxori, cum appetit filios 
proereare; preter tempus vero, cum voluptatis et 
concupiscenti: eausa hoe facit. Qui :estate seminat, 
ante tempus seminat; qui etiam hieme ad. messem 


hoc est, 


sese accingit, preter tempus hoe. ipsum aggreditur. 
Ex disciplina antem horum verborum docemur, 
oinni in re defectus vitare atque excessus, eo quod 
res ferme omnes, hine atque hinc assistentes ac 
propinquas enormitates habeant. Nam qui deficit a 


;jedio fortitudinis statu, labitur in timiditatem ; 


OLYMPIODORI ALEXANDIUNI 508 


KEQAA. I". 

« Τοῖς πᾶσιν ὁ χρόνος, καὶ καιρὸς τῷ παντὶ πράγ- 
ματι ὑπὸ τὸν ἥλιον. » Τῶν ὄντων τὰ μέν clot πρόσ- 
χαιρα, τὰ δὲ αἰώνια * τὰ μὲν οὖν αἰώνια χαὶ ἀό- 
ρατα τυγχάνουσι, χαὶ ὑπὲρ τὸν ἥλιον. Περὶ τούτων ὁ 
λόγος τῶν ὑπὸ τὸν ἥλιον, ὑπὸ χρόνον ὄντων * ἐπειδὴ 
χαὶ ἀπὸ χρόνου ἤρξαντο, ἐν χαιρῷ τῷ χαθήχοντι γι- 
γνομένων. Καὶ χρόνος μέν ἐστι τὸ διάστημα χαθ᾽ ὃ 
πράττετοί τι. Καιρὸς δὲ, ὁ ἐπιτήδειος τῆς ἐργασίας 
χρόνος. “στε ὁ μὲν χρόνος χαὶ καιρὸς εἶναι δύναται * 
ὁ δὲ χαιρὺς χρόνος - ἀλλ᾽ εὐχαιρία τοῦ πραττομένου 
ἐν χρόνῳ γινομένη. Καὶ τὰ μὲν ἐχ Θεοῦ πάντα εὐ- 


χαίρως γέγονς. ὡς θέρος, xaX μετόπωρον, χαὶ χειμὼν, 


χαὶ ἔαρ " τὰ δὲ ἡμέτερα εἰ μὲν εὐκαίρως γίγνοιντο, 
ἐπαινετά" παρὰ δὲ τὸν χαιρὸν, ἣ ὑπὲρ τὸν χαιρὸν, 
ψεχτά. Ἔν χαιρῷ τις μίγνυται τῇ ἰδίᾳ γυναικὶ, παι- 
δοποιίας ἐρῶν " παρὰ καιρὸν, ὅταν Ot ἡδονῆς τοῦτο 
ποιῇ. Ὃ ἐν θέρει σπείρων, πρὸ χαιροῦ σπείρει " ὁ 
ἐν χειμῶνι ἀμῆσαι σπουδάζων, παρὰ xatpby τοῦτο 
ἐπιχειρεῖ. Ἔχ ài τούτου τοῦ μαθήματος διδασχό- 
μεθα ἐν παντὶ φεύγειν τὰς ἐλλείψεις χαὶ τὰς ὑπερ- 
θολὰς, διὰ τὰς παραχειμένας ἀμετρίας ἑχάστῳ 
πράγματι. ᾿Ανδρείας ἔλλειψις δειλίαν ἐργάζεται, 
ὑπερθολὴ θρασύτητα. Νόησον οὖν τὸν χρόνον xaY 
χαθ᾽ ἑτέραν νόησιν, συμμετρίαν τινὰ ὄντα " χαιρὸν 
δὲ, τὴν εὐχαιρίαν * ὁ γὰρ συμμέτρως χαὶ εὐχαέρως 
ἅπαντα πράττων, ὥσπερ τινὶ τούτων χανόνι χαὶ 
στάθμῃ χρώμενος, χατορθώσει ῥᾳδίως τὴν ἅπασαν 
ἀρετήν. 


qii vero illum excesserit, audax efficitur. Potest itaque et alia significatione accipi tempus, pro ipsa 
ijedioeritatis norma; occasio autem, pro tempore opportuno : nam qui et ad normam et. suo tempore 
zctiones omnes «uas moderatur, hace veluti regula etamussi utens, facile in omni virtute consummatus 


cvadet. 

VEns. 9. 
riendi. » *;iepe. contrariarum rerum distincta sunt 
tempora; contingit tamen. quandoque, et eodem 
tempore utraque fieri. Corporalis itaque nativitas 
et generatio ut. plurimum aliud habet tempus, et 
aliud corporalis interitus ; spiritualis vero nativitas, 
per lavacrum regenerationis, unum et idem tempus 
habet eum morte. Nam qui renaseuntur in divino 
l5vaero, consepulti sunt in. Christo in. baptismate. 
Et eorporaliter quidem nasci ac mori in nostra po- 
festate non est; sed arbritrio Dei et generamur et 
»i0rimur : spiritmalis. vero nativitas et. inieritus 
pendet a nobis; opus enim est. cum divina opera- 
lone et gratia, nostra quoque electione, ut. moria- 
mur quidem pecealo, nascamur autem justiti:e. 
sapienter autem ac notanter Ecclesiastes ἃ nativi- 
tate coepit et morte : temporariz hujus vile nos ad- 
inonuit. Propterea enim et Moses (ut aiunt) primum 
quidem. suum volumen Genesim inscripsit, Exodum 
vero secundum vominavit, ut in historia figurate 
nobis hane temporariam vitam describeret. 


« Tempus plantandi, et tefnpus evellendi quod 


plantatum est. ». Praeter littere. sensibilem ac. ma- 


nifestum | intellectum, mystice sie intellige. Sepe 


quidem uno eodemque tempore plantat aliquis et 


« Tempus gignendi, et tempus mo- € 


Ὁ. Θαυμαστῶς δὲ ὁ 


« Καιρὸς τοῦ τεχεῖν, χαὶ “καιρὸς τοῦ ἀποθανεῖν. » 
Πυλλάχις ἐπὶ τῶν ἐναντίων διάφοροί εἰσιν οἱ χαιροί" 
συμθαίνει δὲ ὅτι xol χατὰ τὸν αὐτὸν xatphv ἑχάτερα 
γίνεται * ἡ μὲν οὖν σωματιχὴ γέννησις, ὡς ἐπὶ τὸ 
πλεῖστον ἕτερον ἔχει χαιρὺν, xa ὁ σωματιχὸς θάνα- 
τος ἕτερον " ἣ δὲ πνευματιχὴ γέννησις Tj διὰ τοῦ λου- 
τροῦ τῆς παλιγγενεσίας ἕνα χαὶ τὸν αὐτὸν χαιρὸν 
ἔχει, τοῦ τῆς γεννήσεως καὶ τοῦ θανάτου. Οἱ γὰρ ἐν 
τῷ θείῳ λουτρῷ ἀναγεννώμενον συνετάφησαν τῷ 
Χριστῷ ἐν τῷ βαπτίσματι : xal ὁ μὲν σωματιχὸς 
τόχος i| θάνατος οὐχ ἐφ᾽ ἡμῖν, ἀλλ᾽ ἐν τῇ τοῦ Θεοῦ 
ἐξουσίᾳ xai τιχτόμεθα, xai ἀποθνήσχομεν * ὁ δὲ 
πνευματιχὸς ἐφ᾽ ἡμῖν" μετὸ γὰρ τῆς τοῦ Θεοῦ συν- 
εργείας, χαὶ τῆς ἡμετέρας προαιρέσεως χρεία, ἵνα 
ἀποθάνωμεν τῇ ἁμαρτίᾳ, τεχθῶμεν δὲ τῇ δικαιοσύνῃ. 
Ἐχχλησιαστὴς ἀπὸ τόχου ἤρξατο 
χαὶ θανάτου, ᾿τῆς προσχαίρου ταύτης ἡμῶν ζωῆς 
ἐπαναμιμνήσχων. Διὰ τοῦτο (φησὶ) χαὶ Μωσῆς Γένε- 


σιν ἐπιγράψας τὸ πρῶτον βιθλίον, τὸ δεύτερον εὐθὺς 
Ἔξοδον προσηγόρευσε, διὰ τῆς ἱστορίας συμθολιχῶς 
τὴν ἐν τῷδε τῷ βίῳ πρόσχαιρον ἡμῖν ὑπογράφων 
ζωήν. 

« Καιρὸς τοῦ φυτεῦσαι, καὶ χαιρὸς τοῦ ἐχτῖλαι τὸ 
πεφυτευμένον. » Μετὰ τὸ αἰσθητὸν, πρὸς διάνοιαν * 
πολλάχις μὲν χατὰ τὸν αὐτὸν καιρὸν ἐχτίλλει τις χαὶ 
φυτεύει, ὡς ὅταν ἐχτίλλει μὲν τὰ τοῦ ἐπισπορέως 


-— 


509 

ζιζάνια, χαταφυτεύει δὲ τὰ γνῆσια τοῦ λόγου σπέρ 
μᾶτα ^ ἐχχόπτων μὲν τὴν χαχίαν, ἐμφυτεύων δὲ τὴν 
ἀρετὴν " πολλάχις δὲ χαθ᾽ ἕτερον xo ἕτερον " ὡς 
ὅταν ὁ Παῦλος ἐχχόπτῃ μὲν τῆς '"ExxAnoiag τὸν 
πορνεύσαντα, φυτεύῃ δὲ αὐτὸν πάλιν μετανοοῦντα. 


« Καιρὸς τοῦ ἀποχτεῖναι, xol καιρὸς τοῦ 
σθαι. » ᾿Αποχτεῖναι τὴν ἁμαρτίαν, ἰάσασθαι Ó 
ἑαυτοῦ ψυχὴν τοῖς τῆς μετανοίας φαρμάχοις. 
τοιαύτη πράξις ἀεὶ χαιρὸν ἔχει, xo ἀεὶ εὐχαίρως 
γίνεται " ὃὲ μάλιστα, τοῦ Παύλου βοῶντος, 

Ἰδοὺ vov καιρὸς εὐπρόσδεκτος, ἰδοὺ vov ἡμέ- 
pa σωτηρίαξ. Ἐπὶ δὲ τῶν σωματιχῶν, τῷ ἄρχοντι 
καιρὸς ἀποχτείνειν τὸν ἀνδροφόνον, ἰᾶσθαι δὲ καὶ 
θεραπεύειν τὸν ἀγαθοποιὸν, ἣ χαὶ διὰ μετι 
πέρας ἐπιστροφῆς τὸν μετριώτερα ἁμαρτήσαντα. 
qui bene de se meritus fuerit, minusque 
querit. 

(— «Καιρὸς τοῦ χαθελεῖν, καὶ x 
Ἡ θεία οἰκοδομὴ τέ 
τιχὴν ἀρετήν. Ὃ μὲν οὖν τὴν ἀρετὴν ἐνεργῶν, olxo- 
δυμεῖ τὴν ἡθικήν. Ὃ ὃὲ τὰ νοητὰ κάλλη περιαθρῶν, 
οἰχοδομεῖ τὴν θεωρίαν - ἀεὶ οὗτος χαλῶς οἰχοδομεῖ 
ἑχυτῷ οἰχίαν ἀχειροποίητον ἐν τοῖς οὐρανοῖς. Ὁ δὲ 
μετανοῶν, τὴν προυπάρξασαν ἁμαρτίαν γαθαΐρει " 
χαὶ χαθαιρεῖσθαι μὲν χαλὸν ἡμᾶς ἐχ τῆς κχκαχίας, 
ἐποιχοδομεῖσθαι δὲ ἐπὶ τῷ θεμελίῳ τῶν ἀποστόλων 
καὶ προφητῶν. 


νῦν 


αιρὸς τοῦ οἰχοδομεῖν. » 
βνεται εἰς πραχτιχὴν καὶ θεωρη- 


- à - - * - AL 
« Καιρὸς τοῦ χλαῦσαι, xal χαιρὸς τοῦ γελᾶσαι. » 
Ἔστι τις χαιρὸς οὐχ ὁ χρονιχὸς, ἀλλ᾽ ὁ Ex τοῦ πρά- 


γὰρ μὴ ἐν βάθει χλαίων, 
Ἱερουσαλήμ" 


γματος λαμθανόμενος. Ὁ 
&XX ἐπιπολαίως, ἀχούσετα! χατὰ τὴν 
Ὃγὲ φωνῆς αὐτῆς ὠλότυξε, καὶ τὰ δάκρυα αὐ- 
τῆς ἐπὶ τῶν σιαγόνων αὐτῆς. Ὁ δὲ χαιρίως χλαίων, 
γαὶ ix διαθέσεως μετανοῶν, ἐπαχουσθήσεται ἀχούων, 
Κιααυθμὸν ἔκλαυσε Ἱερουσαιϊὴμ, τὴν xpavynv 
τῶν δαχρύων cov ἡνίκα εἶδε, ἠέησέ σε." Ἔστι δὲ 
καὶ ἐν χαιρῷ χρονιχῷ χλαίειν ἐν τῷδε ἡμῶν τῷ βίῳ, 
ἵνα ἐν τῷ δέλλοντ: γελάσωμεν " χαὶ ἐπὶ τοῖς παρα- 
ὃὲ τῶν μαθητῶν, ἣ xai τῶν ἀδελφῶν có- 
ἐπὶ 6E τῶν προχοπῶν αὐτῶν εὐ- 


χαΐρως χλαίομεν, 


χαίρως γελῶμεν. 
discipulorum vel fratrum, opportune lugemus, de 
mts. 

δ Καιρὸς τοῦ χόψασθαι, χαὶ χαιρὸς τοῦ ὀρχήσα- 
σθαι. » Κόπτονται oi. μετανοίᾳ σχολάζοντες, ὀρχοῦν- 
ται οἱ σωφροτύνῃ ζωσθέντες, χαὶ φρονήσει χοσμού- 
μενοι, χαὺ ἀνδρείχ χινούμενοι, χαὶ διχαιοσύνῃ τε- 
λειούμενοι. Ὥρχεῖτο χαὶ Δαθὶδ, xa οὐχ ἁπλῶς, ἐνώ- 
πῖον Κυρίου. Διὸ χαὶ οἱ προφῆται παιδία ὄντες ἐν 
ἀγορᾷ ἐν τῷδε διὰ τὸ τῇ χαχίᾳ νηπιάζειν, 
ἔλεγον τοῖς Ιουδαίοις * " EÓpnvicager ὑμῖν', καὶ οὐκ 
ἐγομεν ὑμῖν τὰ σχυύρω- 


τῷ βίῳ, 


ἐχκόψασθε" τουτέστι, προελ 
πὰ, wal οὐ μετενοήσατε. Kai οἱ ἀπόστολοι δὲ πρὸς 


3. ΜΑΙ αν 95. 351 (δοῦν ν, ὅ. *"ICor.vi 


IN ECCLESIASTEN. 
A evellit : 


ριω- B 


etiam ac 


C tolli procul à. peccato, 


510 
videlicet cum evellit zizania συ superse- 
minavit inimieus homo *' ; plantat autem sive serit 
legitima verbi semina, ampulans vilium, Inserens 
virtutem. Sepe vero hzc faeit alio tempore ; ut euim 
Paulus abscindit fornicarium a communione Eccle- 
sic? ; plantat vero eumdem pconiteniia emen- 
datum. 

Vgns. 5. « Tempus occidendi, et tempus. sanan- 
di.» Occidendi quidem peccatum, sanandi vero 
animam cuique suam, poenitentize medicina. Hujus- 
modi vero actio, suo semper et opportuno fit tem- 
pore, peesertim vero nune dum sumus in presenti 
vita el testamento erati:e ; Paulo testante, qui ait 
G19 Ecce nunc tempus acceptabile, ecce nunc. dies 
salutis *?. Gorporalibus aute: ità mysticum sensuri 
accommodabis : Principi ae magistratui tempus est 
perdendi homicidam, eurandi vero ac fovendi eum 
clementius corrigendi eum qui levius in se deli- 

« Tempus destruendi, et. tempus zediticandi. » 
Divina :edifieatio. dividitur in 
camque virtutem. Qui. igitur officiose operatur 
ex virtute, moralem domum 
cat; qui vero spiritualia οὐ invisibilia contempla- 
tur, speculativam sibi construit domum : atque. is 
quidem utcunque :edificat, domum non manufa- 
ctam semper sibi parat. in eas. Qoi penitentiam 
facit, demolitur ae destruit vite pecca- 
tum : et bonum quidém nobis pulehrumque est 


praetieam  theori- 
οἱ 
practieanique. :editi- 


anteact.e 


superzdifieari autem. super 
fandamentum apostolorum. 
Vgns. 4. « Tempus flendi, et tempus. ridendi. » 


Est tempus quoddam non secundum spatium 
temporis motusque — sumptum, sed a rebus 


ipsis. Nam qui non in profundo cordis, sed in 


superfieie vultus (leverit, audire polerit — illud 
de se dici quod dictum est olim Jerusalem 
Voce sua sero lamentata, εἰ lacrymee ejus. in 


mazillis ejus **. Qui. vero decenter. lacrymas. fude- 
rit, 
fecerit, 


et tactus dolore cordis intrinseco 
illud 
lacrymarum. tuarum 
est tui ?^, Et est etiam. in 
lugere in liac. vita ut 


poenitentiam 


erudietur utique. juxta Plsnctum 
planzit. Jerusalem, clamorem 
quando. vidit, 
tempore spatium significante, 
in futura rideamus : nam et ob peccata, ac ruinam 


οἱ exsulta- 


misertus 


profectu. vero illorum merito ridemius 
» Plan- 
ul 
ex- 


« Tempus plangendi, et tempus. saltandi. 


guntac se percutiunt, qui paonitenli: student : 
vero saltant, qui przcineti sunt. temperantia, 

cultique prudentia, commoti forlitudine, perfecti 
justitia. Saltavit itaque. David in. conspectu Domi- 
ni ?*; sed non temere. Ideo et prophete facti velut 
pueri in plateis ae foro vit:e hujus, propter immu- 
nitatem  malitize infantilemque | simplicitatem, di- 
cebant Judwis : Lurimus vobis, et non. planzistis, 
hoc est, et 


Óristia vobis. pr:diximus, peeniteii- 


*S Thren. 1, 2 


15 Tsa; xxx, 19... [56:1 Reps vr, 14. 


à 


81} OLYMPIODORI ALEXANDRINI 512 


E SE : Η ΥΩ Ὁ 5 FC " Li 
liam non egistis. Apostoli quoque ad eosdem dixe- A αὐτοὺς λέγουσιν ᾿Ηὐϊήσαμεν ὑμῖν, xal οὐκ ὡρχή- 


runt : Τιϑία vobis cecinimus, et mon saltastis *' ; 
hoc est, regnum colorum annuntiavimus, iustar 
iüibiz sonoram vocem fundentes, neque tamen tri- 
»udium duxistis, neque pr:e. letitia doni hujus sal- 
^astis. ΠΟ enim nos. docet evangelica Salvatoris 
parabola. 

Vins. 5. « Tempus jaciendi lapides, et tempus 
^olligendi. » Qui mortaliter peccavit sine proposito 
emendationis el. penitentie, ejicitur e spirituali 
domo, qualis est lapis scabiosorum, de quo symbo- 
lice et figurate apud. Mosen scribitur : qui vero 
peccat ut curari velit, colligitur per penitentiam. 
in zdilicationem apostolorum οὐ prophetarum. 
Omnis 620 itaque qui saxeo. est corde, ducitur 
foras, pretiosi vero lapides colliguntur. Lege etiam 
cautum erat lapidari adulteram.. Et magi-ter qui- 
dem lapidibus e:edit discipulos peccantes ; hoc est, 
correctivis sermonibus : cum vero satis illos eru- 
dierit ac reprehenderit, cessat a correctivis sermo- 
nibus, collizitque quos jaetasse visus fuerat lapides. 

« Tempus amplectendi, et tempus longe fieri ab 
amplexibus. » Juxta litteram, tempus amplexandi 
propriam uxorem, quando tempus orationis non im- 
pediat, aliave honesta necessitas. Tempus est, in- 
quam, licetque id nobis facere, vel propter filios 
procreandos, vel ut consulamus fragilitati atque 
innocente nostr:e, ne. videlicet libidine suceensos, 
callidus hostis ad adulterium nos provocet ; 
vero abstinendi a complexibus, 
es Deo fundendas, 


lempus 
vel propter oratio- 
vel ut gravidie uxori. parcamus. 
Aliter : Tempus amplectendi erat in principio creati 
orbis, ut multiplicantes impleremus terram, nunc 
vero lempus absistendi a. complexibus, quandoqui- 
dem extrema hora diei nos occupavit, et ad. finem 
seculorum mundus festinat. Spiritualiter vero ac 
mystice ita intellige : Honora. sapientiam ut te am- 
plectatur : atque hie quidem amplexus semper est 
opportunus. Cum vero in sacris Scripturis, lex per 
LEevam manum significelur, per dexteram vero 
evangeliea doctrina, ipsaque mens, nomine capitis 
totius vero corporis appellatione intelli- 
merito canit Sponsa in Cantico can- 
: Lava Sus sub capite meo, et dextera ipsius 


innuatur, 
gatur Ecclesia, 
ticorum 
«mplexabitur me ?*. Moc est, ipsa quidem lex sa- 


pientiorum URS tantummodo juvat in- 


ielleetum, ipsumque perficit; evangelica — vero 


doctrina, divino quodam complexu totam Ecclesiam 
comprehendit; ab hoc quidem complexu, nullum 


usquam. tempus est. absistendi. Cum | tamen arca 
jam fabricata esset, ac terris. diluvia imminerent , 
tempus erat abesse procul à complexibus matrimo - 
nii: ideoque hinc masculi, hine vero femina seor- 
suridisjincte intrarunt in arcam ; postquam vero 


exivisse arcam marratur : lempus enim tunc er 


elongari a vitio et peccato, agglutinari autem Deo, 


XEns. 6. « Tempus quirendi, et tempus per- 


27 Matth. x: 16, 47... *? Cant. n, 65 vi, 9. 


aque diluvii jam resederant, 
at conjugalis amplexus. 


σασθε: πουτέστι, βασιλείαν. οὐρανῶν ἐχηρύξαμεν; 
αὐλοῦ δίχην βοῶντες ἐξάχουστον, χαὶ οὐχ ὠρχῆσασθε, 
οὐδὲ ἐσχιρτήσατε χαίροντες ἐπὶ τῷ δώρῳ. Ἰ᾿αῦτα 
γὰρ ἡμᾶς διδάσχει ἡ εὐαγγελιχὴ τοῦ Σωτῆρος παρᾶ- 
θολή. 


« Καιρὸς τοῦ βαλεῖν λίθους, χαὶ χα!ρὸς τοῦ συν- 
ἀγαγεῖν λίθους. ». 'O ἀνίατα ἁμαρτήσας ἐχθάλλεται 
ἐχ τῆς πνευματικῆς οἰκίας, ὡς ὁ ψωριῶν λίθος χατὰ 
πὸ παρὰ Μωσεῖ χείμενον συμθολιχῶς - ὁ δὲ ἰάσιμα 
ἁμαρτάνων συνάγεται διὰ μετανοίας εἰς τὴν οἰχοδο- 
μὴν τῶν ἀποστόλων χαὶ προφητῶν. Καὶ πᾶς δὲ λιθο- 
χάρδιος ἐχθάλλεται" ol ὃὲ τίμιοι συνάγονται λίθοι. 
Καὶ ὁ νόμος δὲ ἐχέλευσε βάλλεσθαι λίθοις τὴν πορ- 
νεύσασαν. Καὶ ὁ διδάσχαλος βάλλει μὲν τοὺς ἁμαρ- 
πάνοντας λίθοις, τουτέστι λόγοις ἐλεγχτιχοῖς " αὐτάρ- 
χως δὲ παιδεύσας διὰ τῶν ἐλέγχων, συνάγει τοὺς 
ἐχόληθέντας λίθους, τῶν πληχτικῶν λόγων παυόμε-: 


γος. 


«Καιρὸς τοῦ περιλαθεῖν, καὶ χαιρὸς τοῦ μαχρυν-- 
θῆνα: ἀπὸ περιλήψεως. » Κατὰ μὲν τὸ ῥητὸν, χαι- 
ρὺς τοῦ περιλαθεῖν τὴν ἑαυτοῦ γυναῖχα, ὅταν μήτε 
προσευχὴ ἐμποδίζῃ, xal ἡ χρεία χαλή " ἣ διὰ παιδο-- 
γονίαν, T, χατὰ συγγνώμην, διὰ τὴν ἡμῶν ἀχρασίαν, 
ἵνα μὴ πειραξώμεθα εἰς πορνείαν ὑπὸ τοῦ Σατανᾶ. 
Καιρὸς δὲ τοῦ Ἰθαβιρύνεσθ αι ἀπὸ περιλήψεως, ἣ διὰ 
τὸ ἐγχύμονα εἶναι τὴν γυναῖχα.. 


προσευχῆς, ἣ διὰ 
"AXhoz* Καιρὸς τοῦ περιλαδεῖν ἣν ἐν ἀρχῇ τοῦ xó- 
σμου, 
ρώσωμεν τὴν γῆν" νῦν χαιρὺς τοῦ μαχρύνεσθαι ἀπὸ 


ἵνα αὐξηθῶμεν, xal πληθυνθῶμεν, χυὶ πλη- 


περιλήψεως, ὅτε ἐσχάτη ὥρα ἐστὶ, xal πρὸς τὸ τέ- 
3oc ὁ χόσμος ἐλαύνει. Πρὸς δὲ διάνοιαν, Τίμησον, 
φησὶ, τὴν σοφίαν, ἵνα Gs περιλάθη Tj τοιαύτη περί- 

yg ἀεὶ χαιρὸν ἔχει. Καὶ τοῦ νόμου δι᾽ ἀριστερᾶς 
μένου, τοῦ ὃὲ νοῦ χεφαλῇς ὀνομαζομένου, xal 
τῆς μὲν εὐαγγελιχῆς παιδεύσεως δεξιᾶς χαλου μένης, 
σώματος δὲ ὅλης τῆς Ἐχχλησίας ὀνομαζομένης, ἦδε 
Νύμφη ἐν τῷ λσματι λέγουσα - ὐώγυμος αὑτοῦ 
ἐπὶ τὴν κεραιήν μου, καὶ ἡ δεξιὰ αὐτοῦ περι- 
τήψεταί με. Τουτέστι, ὁ μὲν νόμος τῶν σοφωτέρων 
παίδευσις 
θείᾳ περιλήψε! τὴν ὅλην Ἐχχλησίαν περιλαμθάνει * 


μόνον ὠφελεῖ τὸν νοῦν. Ἡ δὲ εὐαγγελιχὴ 


i 
£prkfjbseg οὐδέποτε χαιρὺς τοῦ μαχρυν- 


ταύτης τῆς π 
je της πες 
θῆναι. Ἐπὶ δὲ τῆς χιθωτοῦ τῶν δεινῶν ἐπιχειμένων, 


KGipus Ἦν τοῦ Gud ἀπὸ περιλήψεως * διὸ xal 
τοὺς εἰσῆλθον, at δὲ γυναῖχες χαθ᾿ 
. Ἐν δὲ τῇ ἐξόδῳ τῇ £x τῆς χι- 
Mni ἐξῆλθεν ὁ Νῶς χαιρὸς 
γὰρ ἣν περιλήψεως. Καθόλου. ὃὲ, χαιρὸς μὲν τοῦ 
μαχρύνεσθαι ἀπὸ τῆς χαχίας, προσχολλᾶσθαι ὃὲ τῷ 
θεῷ. : 

Noe cunr uxore Sta 
Semper autem tempus est 


illique perpetuo adh:erere, 


« Καιρὸς τοῦ ζητῆσαι, xal χαιρὸς τοῦ ἀπολέσαι...» 


513 IN ECCLESIASTEN. ἢ} 


Κατὰ μὲν τὴν προφορὰν ἀνάπαλιν χεῖται vs ῥητόν " A dendi. » 


DEM 


οὐδεὶς γὰρ ζητεῖ ὃ μὴ ἀπώλεσς. Κατὰ δὲ τὴν νόησιν, 
ὁ ἐν ἀγνοίᾳ ὧν, χαιρὸν ἔχει τοῦ ζητῆσαι πὸ ἀληθές. 
υὑρὼν δὲ τοῦτο, εὐχαΐρως ὁφ τὸ τῆς ἀγνοίας 


ἀπολέσαι σχότος.[Αλλως * Ζητεῖ τις τὴν ἀπολομένην 


αὐτοῦ ψυχὴν, εὑρὼν δὲ αὐτὴν, χαὶ ἀνανήψας &x τῆς 
πλάνης, ὀφείλει, τὸ ὅσον ἐπὶ τῇ χαχίᾳ, ἀποθανεῖν χαὶ 
ἀπολέσθαι " ἐπὶ δὲ τοῦ μαρτυρίου χαιρὸς τοῦ ἀπολέ- 


σαι τὴν Ψυχὴν, ἵνα εὕρωμεν αὐτήν. 


ab errore resipiscens, debet, quantum ad priorem spectat iniquitatem, 


Si litteralem sonum ordinemque inspicias, 
videtur hiec sententia ordine przepostero esse acci- 
pienda : nemo enim quarit, nisi quod. prius perdi- 


dit. Mystico tamen sensu, nibil immutando lectio- 


nem, ita intelliges. Qui est in. ignorantia constitu- 
tus, tempus tune habet. quirendi. veritatem; qua 
inventa tempus aliud sibi advenit, ut ignoran- 
ti: perdat tenebras. et. relinquat, Aliter : Quiwrit 
aliquis animam suam quie periit; ea. vero inventa, 


perire prorsus G9 ac mori : 


Ingruente vero martyrio, tempus est perdendi animam, ut ipsam invenianius. 


« Καιρὸς τοῦ φυλάξαι, xal χαιρὸς τοῦ ἐχθαλεῖν. » 


Ὁ μὲν τῶν χρημάτων οἱχονόμος οἷδε πότε 


HS 


δὲ διάνοιαν, 


μὲν φυ- 
λάξει χρήματα, πότε δὲ δαπανήσει. Πρὸς 
χαιρὸς τοῦ φυλάξαι, χαὶ μὴ εἰς τοὺς τυχόντας ῥί- 
πτειν τὴν θείαν διδασχαλίαν * xatphg ὃὲ τοῦ ἔχθα- 
λεῖν, ὅταν ἐπιτηδείως ἔχωσιν οἱ ἀχούοντες. Ἔδει γάρ 
σε, φησὶ, βαλεῖν τὸ ἀργύριόν μου τοῖς τραπεζίταις, 
μὴ βαλεῖν δὲ τὰ ἅγια τοῖς χυσὶ, μηδὲ τὰς μαργαρί- 
τας ἔμπροσθεν τῶν χοίρων. "Ἄλλως Καιρὸς τοῦ φυ- 
λάξαι τὰς εὐαγγελιχὰς ἐντολάς * αὐτὸς δὲ χα:ρὸς zi 
ποῦ ἐχθαλεῖν τὰς τοῦ νόμου oxtác. 


«Καιρ 
μαχομένους εἰρηνεύων, ἐν χαιρῷ συῤῥάπτεν" 


ς τοῦ ῥῆξαι, χαὶ χαιρὸς τοῦ ῥάψαι.» Ὁ τοὺς 
ὁ δὲ τὸν 
τὴν γυναῖχα τοῦ πατρὸς ἐσχηχότα τῆς Ἐχχλησίας 
ἐχθάλλων, εὐχαίρως ἔῤῥηξε 
τὴν καρδίαν ἐνώπιον τοῦ Χριστ 
συῤῥάπτει ἑαυτὸν τῇ τῶν πρωτοτόχων Ἐχχλησίᾳ. 


." Az Ὁ διαῤῥήσσων 


οὔ διὰ τῆς μετανοίας, 


« Καιρὸς τοῦ σιγᾷν, xai χαιρὸς τοῦ λαλεῖν. » Ὁ ἐν 
σιγῇ χαὶ ἐν ἀσχήσει τὰ θεῖα παραδεξάμενος μοθή- 
ματα, ὅταν ἀξιωθῇ τοῦ λέγειν, Κύριος γλῶσσαν δια- 
δίδωσι παιδείας ἐν χαιρῷ, τοῦ γνῶναι ἡνίκα δεῖ εἰ- 
πεῖν λόγον - τότε χαὶ ἐν χαιρῷ λαλεῖ. Ὁ μὲν γὰρ δι- 
δασχόμενος ἀχούεται Ex τοῦ νόμου" "Axove "Ic gai, 
xal σιώπα " ὁ δὲ πρεσθύτερος ὁ ἐσχηχὼς φρόνησιν, 
ἐπιτραπήσεται τοῦ λαλεῖν, ἀκούων" Λάμει, πρεσδὺ- 
τα, πρέπει γάρ σοι. 


- Καιρὸς τοῦ φιλῆσαι, χαὶ χαιρὸς τοῦ μισῆσαι. » 
Φιλοῦσα 1j ἁμαρτωλὸς τοῦ Ἰησοῦ τοὺς πόδας, τουτέστι 
xav εὐσέδειαν ἀγαπῶσα, πορείαν ὁλοτρόπως τῆς 
χαχίας ἐμίσει, ὡς ἕνα ὄντα τὸν ἀμφοτέρων χαιρόν. 
"Ast ὀφείλει fj ψυχὴ χαὶ φιλεῖν xoi μισεῖν " 
λόγον OU ἔργων, 


ΚΑλλως 
τὸν μὲν ἑαυτῆς νυμφίον o 


γουσα " Φιϊησάτω με ἀπὸ φιϊημάτων στόματος 
αὐτοῦ" μισεῖν δὲ τὸν ἐχθρὸν xal ἐπισπορέα διάδο-- 
λον. 


Osculetur me ab. osculis oris sui ?". Oderit 
superseminal 5, 
« Καιρὸς πολέμον, 


μάχην ἔχων πρὸς τὰ πνευματιχὰ τῆς 


xal χαιρὸς εἰρήνης. » Ὅταν 
πονηρίας, εἰ- 
ρηνεύει πρὸς Θεόν. Καὶ ἐν μὲν τῷδε τῷ βίῳ χαιρὸς 
τοῦ πολέμου τοῦ πρὸς τὰς ἀρχὰς χαὶ ἐξουσίας - χαὶ ὁ 


35 Matth. ΤΕ ΄ »ι “5 
55 Matl 


*? Matth. xxv, 97. 
vg, 97seqq.. ?* Cant. 1, 1. 


autem inimicum 


« Tempus custodiendi, et tempus abjiciendi.» Qui 
pecuniarum dispensator est, novit quo tempore pe- 
cunias vel apud se custodiat, vel expendat. Mystice 
autem, tempus est. custodiendi sacram doctrinam, 
ne illam temere quibuscunque nullo delectu habito 
profundamus. Tempus vero effundendi, cum dociles 
fuerint ac bene dispositi auditores; oportet enim, 
inquit, abjicere argentum meum trapezitis ?*, non 
autem saneta. dare canibus, neque suibus margari- 
tas ^, Aliter : Tempus est servandi evangelica prie- 
cepta; idem quoque tempus est abjiciendi legales 
umbras. 

Vins. 7. « Tempus scindendi, et tempus suendi.» 
Qui Ecclesi:e hostes adversariosque conciliat, et ad 
unitatem catholice fidei perducit , ille procul dubio 
consuere dieitur : qui vero fornicantem cum uxore 
patris sui ab Ecclesia ejicit ?*, opportune hic scin- 
dit. Aliter : Qui coram Domino per contritionem ac 
penitentiam cor suum discindit, seipsum assuit in 
Ecclesia primogenitorum fidelium. 

« Tempus tacendi, et tempus loquendi. » Qui in 
silentio et sub monasterii disciplina doctrinam sa- 


cram fuerit perdoctus, cum auctoritatem | consecu- 
tus fuerit loquendi et priedieandi, tune Dominus 


illi priebet opportuno tempore linguam eraditionis, 
ut cognoscat quando verbum proponi oporteat : at- 
que ita fit ut tempore suo tunc loquatur. Audituro 
enim populo dicitur in veteri lege : Audi, Israel, et 
lace ?* ; senior autem prudens, ità ad loquendum 
excitatur : Loquere, senez, tibi enim hoc. convenit ?*. 

Vrns. 8. « Tempus amandi, et tempus odio pro- 
sequendi. » Mulier qu:e erat in civitate peccatrix, 
magna cum dilectione Salvatoris pedes osculata ?* , 


D hoc est, semitas pietatis ac. vere fidei ingressa, 


magno se prorsus studio ab iniquitate avertit, ut 
jam utriusque rei atque effectus unum — tempus 
idemque fuerit. Aliter : Semper quidem anima in 
amore versari debet, atque im odio, ut amet qui- 
dem secundum opera Sponsum suum, ac dicat: 
hominum, hoc est, diabolum, qui zizania 
» Qui bellum 


nequitias, pacem cum Dco 


"Tempus belli, et. tempus pacis. 
gerit contra. spiritales 


habet. Et in hac quidem vita, tempus est assidue 
pugnandi eontra principatus et potestates ?' : qui 
1 uc. 


515 OLYMPIODORI ALEXANDRINI 516 


vero palmam consequetur, deinde in futuro s:culo A νικῆσας, ἐν τῷ μέλλοντι εὐχαίρως χατατρυφᾷ ἐπὶ 
ketabitur in deliciis et in multitudine pacis. πλήθει εἰρήνης. 
Vgns. 9. « Quid habet amplius homo in iis. qua « Tic περισσεία τοῦ ποιοῦντος ἐν αὐτοῖς οἷς αὐτὸς 


laborat?» Postquam ea persecutus est que adactio- μοχθεῖ; » Μετὰ τὰ περὶ χαιρῶν, πάλιν ἄνεισιν ἐπὶ 
num tempora oecasionesque perlinenL, iterum red- τὸ ἀνθρώπινον πρόσωπον" χαὶ διδάσχει ὅτι ὁ περὶ 
it al personam. hominis contemplandam, docetque τὰ ἀνθρώπι 

laborantem circa res humanas nihil denique plus τῶν τε 1j 


πινα μοχθῶν οὐδὲν πλέον ἔχει τῶν λοιπῶν, 
δέων χαὶ λυπηρῶν χοινῶν πᾶσι τυγχανόν- 
exteris habiturum : quandoquidem et adversa et — των, xat διαφερόντως τοῦ ἐπὶ πάντων θανάτου. Μό- 
prospera omnibus ferme communia sint; precipue νὸς οὖν ὁ σοφὸς ἔχει τὶ περιττόν. 

vero morlalis vit: interitus. Solus itaque sapiens qui h:c cognoscit, amplius nonnihil cxteris homi- 
nibus assecutus fuerit. 

Vrns. 10, 11. « Vidi igitur occupationem quam « Εἶδον οὖν τὸν περισπασμὸν, ὃν ἔδωχε ὁ Θεὸς τοῖς 
dedit. Deus filiis hominum ut oecupeturin ea: om- υἱοῖς τῶν ἀνθρώπων, τοῦ περισπᾶσθαι ἐν αὐτῷ" τὰ 
nia qu:e fecit, bona sunt in tempore 9.9 510.» σύμπαντα ἃ ἐποίησε, χαχὰ ἐν χαιρῷ αὐτῶν. » "Hàn 
Jam superius dictum est quod filiis quidem homi- λέλεχται ὡς τοῖς υἱοῖς τῶν ἀνθρώπων, xa οὐχὶ τοῖς 
num, hoe est, secundum passionem carnis vivenli- σοφοῖς πρὸς Θεοῦ δέδοται ὁ περισπασμός" ἵνα περὶ 
bus, sapientibus vero nequaquam, Deus occupatio- τὰ μέσα ἀδιάφορα. ἐνασχολούμενοι μὴ τελείως εἰς 
nes et difficultates dedit, ut, dum occupantur cirea χαχίαν ἀποχλίνωσι. Πάντα οὖν xat τὰ μέσα ἀδιάφορα 
ea qui media quadam ratione indifferenter se ha- χαλὰ, ἐν χαιρῷ μέν τοι πραττόμενοι, χαὶ διὰ τὴν 
Lent tam ad malum quam ad bonum, penitus ad — &vayxaíav χρείαν, ὡς τὸ γεωργεῖν, τὸ πλουτεῖν, τὸ 
alteram partem (hoc est, ad iniquitatis viam) non ἐσθίειν xa πίνειν τῆς μέν vot τοῦ ἀγαθοῦ πράξεως 
delabantur. Omnia igitur media et indifferentia bona. ἀεὶ χαιρὸς, ὡς χαὶ τῆς τοῦ χαχοῦ ἀποχῆς. "Ἄλλως * 
sunt, modo suo tempore exerceantur, eL ad neces- — Katgbv τὴν χατὰ τὸ δέον χαὶ xav φύσιν χρῆσιν λέ- 
sarios usus : sicuti est agrum colere, opibus conipa- — ye: Φησὶ οὖν ὁ Ἐχχλησιαστὴς, ὅτι θεωρήσας τὸν 
randis studere, comedere et bibere, atque (ut semel ἄνθρωπον πῶς περιεσπάσθη, xat περιετράπη £x τῶν 
dicatur) operandi bonum , semper tempus est; χατὰ φύσιν ἐπὶ τὰ παρὰ φύσιν, σοφῶς xocaviyon- 
Sicut contra, semper tempus est a flagitiis absti- χὼς, εἶδον ὅτι οὐδὲν τῇ φύσει xaxbv, ἀλλὰ πάντα 
nendi. Aliter : Tempus hie appellat usum ipsarum χαλὰ χατὰ φύσιν xtyou eva. xax γιγνόμενα. Ὀφθαλμοὶ 
rerum , hoc est, cum quis rebus utitur quantum χαλοὶ ὀρθὰ βλέποντες, περισπασθέντες δὲ xal περι- 
natur leges juraque permittunt. Ait itaque. Ec- τραπέντες τῆς φυσιχῆς ἐνεργείας περιέργως ὁρῶν- 
clesiastes : Conteimnplatus ego hominum mores, quo C τες, οὐχέτ' χαλοὶ τυγχάνουσι. Πάντα οὖν xoà ἐν 
pacto videlicet. occupentur et convertantur ab iis χαϊρῷ αὐτῶν, τουτέστι εἰ χατὰ φύσιν zal χατὰ τὸ 
qua nalura permittit, ad ea quie sunt preter. πὰ- δέον γίγνοιντο. LM 
turam : Hie, inquit, prudenter considerans, vidi quod natura quidem mihil.est malum «ed omnia 
qui secundum naturam moventurac fiunt, per se bona sunt. Oculi enim boni sunt, qui sine prava 
intentione aliquid intuentur : sed cum oceupantur et convertuntur a simplici operatione natur: ad cu- 
riosa spectacula, non jam amplius boni sunt. Omnia igitur bona in tempore suo, hoe est, si secun- 
dum simplicem natur;e operationem, et juxta quod decet, usurpantur et fiant. 


« Et seculum tradidit Deus in. cordibus eorum, «Καί γε σὺν τὸν αἰῶνα ἔδωχε ἐν χαρδίᾳ αὐτῶν, 
ut non inveniat homo opus quod fecit Deus ab ini- ὅπως μὴ εὕροι ὁ ἄνθρωπος τὸ ποίημα ὃ ἐποίησεν ὃ 
tio usque in finem. » Permisit, inquit, Deus sollici- Θεὸς ἀπ᾽ ἀρχῆς, χαὶ μέχρι τέλους. » [Τὸ σύν ἰδίωμα 


tos esse et occupari sapientes mundi hujus, ne si — 'E6gaixiv, παρεῤῥιμμένως χείμενον ἐν τῇ 'Eópaizt 
assidue et tranquillo animo attendissent adfabricam — φωνῇ. Ὁ δὲ νοῦς οὗτος "] Συνεχώρησεν ὁ Θεὸς περι- 
et structuram mundi hujus, perspecta et cognita p σπᾶσθαι τοὺς τὰ ἀνθρώπινα φρονοῦντας, ἵνα μὴ 
ilius pulehritudine, visibilia h:ec Deum esse vel ἀθρόως τῷ ποιήματι προσεσχηχότες, xai εἰς ἔννοιαν 
deos arbitrarentur. In. multiplici tamen Ooccupa- τῆς χαλλονῆς τῶν γεγονότων ἐλθόντις, Θεὸν ἣ θεοὺς 
tione non reliquit illos διὰ providentia destitutos, εἶναι τὰ ὁρώμενα νομίσωσι. Πλὴν οὐχ ἀνεπιχουρή- 
sed human:e naturx: communem mortis cogitatio- τοὺς εἴασεν τοὺς περισπωμένους * ἀλλὰ δέδωχε τ 


nem adjunxit, ut scientes quod hic perpetuo futuri φύσει χοινὸν μάθημα τὸ τοῦ θανάτου, ἵνα εἰδότες ὅτι 
non sumus, zeternae vite curam habeamus. Aliter : οὐ διαιωνίζομεν ἐν τούτῳ τῷ αἰῶνι, ἀνανήψαντες 
Sxculum signifieat temporale spatium, complecti- — φροντίτωμεν τῆς μετὰ ταῦτα ζωῆς. Λλλως Ὁ αἰὼν, 
turque omnia quz in ipso fuerint. Inquitergo: Deus — διαστήματος χρονιχοῦ σημαντιχὺς ὧν, συμπεριλαμ- 
filiis hominum seculi presentis dedit cognitionem , θάνει πάντα τὰ £y αὐτῷ γεγονότα. Τοῦ αἰῶνος οὖν, 
videlicet quod temporale initium. habuitceeelum et φησὶ, τοῦ παρόντος δέδωχεν ὁ Θεὸς τὴν γνῶσιν τοῖς 
terra et quzecunque conspicimus, et quod τὸ ipsa — υἱοῖς τῶν ἀνθρώπων, ὅτι τε ἀπὸ χρόνου ἤρξατο 05- 
tempore immutantur. Eorum vero quz anteinitium ρανὸς, xal γῇ, xoi τὰ ὁρώμενα " χαὶ ὅτι χρόνῳ λύς- 
temporis fuerunt, queque post hoe seculum futura. ται, Τῶν μέν vot γεγονότων πρὸ τούτου τοῦ αἰῶνος, 
sunl, certam et manifestam scientiam non  habe- — 5$ 


j| τῷ 
εἰλή: 


ὧν μετὰ ταῦτα ἐσομένων σαφῇ τὴν γνῶσιν οὐχ 


mus: ideoque nobis dicitur. ab alia Scriptura : gazy * £g! ᾧ wax ἀχούομεν παρ᾽ ἑτέρας T panne, 


911 


IN ECCLESIASTEN. 518 


"Yymérepd cov μὴ ζήτει, καὶ βαθύτερ d σου μὴ A Altiora. (e πὸ quassieris, et profundiora te ne. scru- 


ἐρεύνα. 
«Ἔγνων ὅτι οὐχ ἔστι ἀγαθὸν ἐν αὑτοῖς, εἰ μὴ τοῦ 


εὐφρανθῆναι, x καὶ τοῦ ποιῆσαι ἀγαθὸν ἐν ζωῇ αὐτοῦ.» 
Ὃ σοφὸς οἷδε τὸ φύσει ἀγαθόν. Φύσει δὲ ἀγαθὸν μό- 
vog ὁ Θεὸς, ὁ πάντα ποιῶν ἀγαθότητι. Ὃ χατ ὰ τὸ 


ἐφιχτὸν οὖν ἀγαθοποιῶν, χαὶ τὴν πρὸς Θεὸν xoi τὸν 
πλησίον σώζων ἀγάπην, οὗτος εὐφραϊγεταῖ τὴν ἀν- 
εἐχλάλητον εὐφροσύνην. “Ἔγνων. οὖν, φησὶ, ὅτι οὐδέν 
ἐστι ἀγαθὸν ἐν βίῳ, εἰ μὴ αὐτὸ τὸ ποιεῖν τὸ ἀγαθὸν, 
χαὶ ἐν τῇ τοῦ ἀγαθοῦ πράξε: εὐφραίνεσθαι. 


« Καί γε πᾶς ἄνθρωπος ὃς φάγεται χαὶ πίεται, 

χαὶ ἴδῃ ἀγαθὸν ἐν παντὶ μόχθῳ αὐτοῦ, τοῦτο δόμα 
Θεοῦ ἔστι. » Ὁ μὲν σοφὸς ἔγνω τί τὸ ὄντως ἀγαθόν " 
ὁ δὲ πᾶς ἄνθρωπος, τουτέστι ὁ πολὺς χαὶ χυδαῖος 
ἄνθρωπος ἀποσφαλεὶς τῆς τοῦ ἀληθῶς ἀγαθοῦ γνώ- 
σεως, ἐν τῇ ἡδονῇ τὸ ἀγαθὸν ὁριζόμενος, τὸ ἐσθίειν 
xal πίνειν ἀγαθὺν ὑπολαμθάνε:. Καὶ ὅτι μὲν ἡ τῶν 
αἰσθητῶν ἡ χορηγία ἐχ Θεοῦ τοῖς ἀνθρώποις δίδοται, 
πρόδηλον * οὐ μέν τοι ἵνα χαταχρώμεθα τοῖς ὑπὸ Θεοῦ 
χυρηγουμένοις, ἀλλ᾽ ἵνα χοινωνιχοὶ ὦμεν, xai εὐμε- 
τάδοτο: συμμέτρως, xal ien) εὐχαριστίας τῶν ὑπὸ 
Θεοῦ δεδομένων μεταλαμθάνοντες. "ἔπλεξε τοιγαροῦν 
τὰ πρόσωπα τοῦ τε σοφοῦ, χαὶ τοῦ χυρίως εἰδότος 


ἀγαθὸν, καὶ τοῦ πε 


επλανημένως τὴν τοῦ ἀγαθοῦ γνῶ- 
σιν ἔχοντος. 


«Ἔγνων ὅτ! πάντα ὅσα ἐποίησεν ὁ Θεὸς, αὐτὰ 
ἔσται εἰς τὸν αἰῶνα " ἐπ᾽ αὐτῶν οὐχ ἔστι προσθεῖναι, 
χαὶ ἀπ᾿ αὐτοῦ οὐχ ἔστιν ἀφελεῖν, χαὶ ὁ Θεὸς ἐποίη- 
ocv αὐτὰ, ἵνα φοδηθῶσιν ἀπὸ προσώπου αὐτοῦ.» Τῶν 
ὄντων τὰ μέν εἰσιν ὁρατὰ,, τὰ δὲ ἀόρατα. 'O δὲ λόγος 
νῦν περὶ τῶν ὁρατῶν " τούτων δὲ τὰ μὲν ἀεὶ τὰ αὐτὰ 
εἰσὶν, ὡς γῆ, χαὶ οὐρανὸς, xai ἥλιος, xal σελήνη " 
τὰ δὲ ταῖς διαδοχαῖς τὰ αὐτὰ μένουσιν, ὡς ἄνθρωπος, 
xai φυτὰ, χαὶ τὰ ὅμοια. Ἔγνων οὖν, φησὶν, ὅτι οὐ- 
δέν ἐστι προσθεῖναι τῇ τοῦ Θεοῦ διαχοσμήσει τελείως 
ἐχούσῃ, χαὶ ἀνελλιπῶς ἀλλ᾽ οὐδὲ ἀφελεῖν τι τῶν 
ἁπάντων ὡς περιττόν. Οἱ δὲ τῇ τῶν γεγονότων θεω- 
pia. ἐπιθάλλοντες, χαὶ τὸν λόγον ἑχάστου κατὰ τὸ δυ- 


νατὸν εὑρίσχοντες, φόδῳ θείῳ συνέχονται, xai εἰς 
ἔχπληξιν χοροῦσι τοῦ γενεσιουργοῦ e us ἀπο- 


χοιναῖς ἐννοίαις Θεοῦ φόθος, 
γεγονότων εὐαρμοσίας ἐπὶ τὴν τοῦ ποιήσαντος δύ- 
νᾶμιν τοὺς πιστοὺς ἀναχινῶν. Χρὴ δὲ εἰδέναι ὡς τὰ 
ὁρώμενα νοητῶν τινων: τυγχάνουσι σύμθολα - ὥστε 
κατὰ τὸν λόγον OU ὃν γεγόνασιν, ἀνελλιπῇ τυγχάνου- 
σι. Εἴτε γάρ τι προηγουμένως γέγονε ὑπὸ Θεοῦ, εἴτ 
χατὰ δεύτερον λόγον, οὐχ ἔστι προσθεῖναι, xal ἀπ 
αὐτῶν οὐχ ἔστιν ἀφελεῖν. Πάντα τοίνυν χαλὰ, πάντα 


. 0 


τέλεια, xal ἀπέριττα τοῦ Θεοῦ τὰ ποιήματα. 


principaliter Deus produxit, sive quid in secundas causas referendum est, 
quidquam nec demere. Omnia igitur bona et pulchra; perfecta omnia sunt, 80 


ópera. 


38 Eccli. 11, 92, 


C 


lator ?5, 


Vins. 412, « Et cognovi quod non est bonum. in 
ipsis, nisi ketari el facere bonum in vita sua. » Sa- 
piens cognoscit quod natura bonum est : Natura au- 
tem bonus solus est Deus, qui omnia protulit. ex 
sua ingenua bonitate. Qui tamen, quantum in se est, 
quantumque sua facultas. patitur, bonum | operatur 
erga Deum et proximum charitate servata, hic 


ineffabili et vera Eetatur letitia. 693 Cognovi igi- 


tur, inquit, quod nihil est boni in vita nisi hoc 
ipsum, bonum operari et in bona operatione 
letari, 


Vrns. 15. « Et omnis homo qui comedit et bibit, 
et videt bonum in omni labore suo, hoe donum Dei 
est. » Sapiens quidem novit quod bonum esl: 
omnis autem homo, hoc est vulgaris, et in multitu- 
dine media sumptus, qui aberrat a cognitione veri 
boni, cum voluptate sola bonum definiat et metia- 
tur, comedere ac bibere bonum esse existimat. Et 
sane manifestum quod sensibilium rerum copia, 
Dei munere hominibus data est, non lamen ut 
concessis rebus abutamur, sed ut eas communice- 
mus, in proximos liberales ; Deo gratias agentes de 
acceptis muneribus. Commisceuit autem hoc loco 
personas Ecclesiastes , ejus scilicet qui vere sapiens, 
quod proprie bonum est cognoscit, et ejus quj er- 
rore malo ductus, fallitur circa ipsius boni cogni- 
lionem. 


Vzns. 14. « Cognovi quod omnia quixecunque fecit 
Deus, ipsa erunt in seculum : ad ea non licet ad- 
dere, et ab ipsis auferre non licet, ut timeant faciem 
ejus. » Rerum alie quidem visui sunt obnoxim, 
alie vero videri non possunt. Hic autem serma 
habetur de visibilibus rebus ; et harum quidein alite 
semper eodem modo, perdurant (ut terra, corum, 
sol, luna); ali: vero per successionem servantur 
in specie, ut. homines, plants, et similia. Novi 
igitur, inquit, quod non est apponere ad ea qui in 
mundi constitutione Deus creavit, 
compositio perfecta sit et indeficiens : sed neque 
ab ea quidquam, ut supervacaneum, est auferre. 
Qui vero ad speculationem mundi animum  adji- 
ciunt, rationesque singularum rerum, quantum in 
se est, consequuntur, timore Dei 
attonitique redduntur, Auctoris omnium sapientiam 
demirantes. In omni itaque hominum mente insitus 
est a natura Dei timor, vel legitima quzedam ratio , 
qui ab ordine ae pulchritudine universi, hominum 


cum ejusmodi 


occupantur, 


corda convertit ad Creatoris sapientiam contem- 
plandam. Sciendum vero est, hiec 
esse veluti symbola quaedam ae signa spiritualium 
rerum, Quare si finem spectes ob quem facia sunt, 


omni prorsus carent defectu. Nam sive quid eorum 


qui videmus, 


non est in eis apponere 


necessaria Dei 


519 OLYMPIODORI ALEXANDRINI 
el qui A 


Vgns. 13. « Quod. est. factum, jam. est: 
jam fuerunt : et Deus quieret. eum qui 
quid olim fuit, nunc 


futura sunt, 
persecutionem patitur. » Si 
etiam est. Homo fuit homo, et est ;arbor fuit arbor, 
οἱ eliam est : sed pari ratione fuerunt, et qu: fu- 
tura sunt. Homines futuri sunt post nos, et jam 
illis fuerunt alii ; G2/& Deus autem queret 


priores 
hoc est, innocuum, qui alii 


persecutione. affectum, 
persecutionem non inferat : et servabit eum. 
Vrns. 16, 17. cEt etiam vidi sub solelocum judicii, 
ibi impius ; et locum justi, et ibi pius. Dixi ergo in 
corde meo : Simul justum et impium judicabit Deus, 
quoniam suum tempus est omni operi. » Ab his 
sensibilibus ad spiritualia nos attollens, ait se pro- 
-gnostice ae puro menlis intuitu contemplatum esse 
locum judicii, qui repositus est impiis sub sole, 
quasi dieat infernum ; sed et locum justi se vidisse 
commemorat. Addidit autem et ad hoc particulam 
illam, videlicet, sub sole. Quod si secundum litteram 
simpliciter accipiatur, nulli dubium quin in para- 
diso et in colis futuri sint justi. Sin autem ad 
utrumque inferas, sub sole, ad justum videlicet 
atque ad impium : contemplatum fuisse intellige 
eos qui nune ex hae vita decedunt, qui nondum ad 
regna pervenerunt colorum. Digna sane inquisitu 
res est, ubinam sub sole justi vita functi collocentur. 
Constat autem. quod in paradiso : cum dixerit 
Christus latroni : Hodie mecum eris in paradiso 88, 
sciendumque est quod historia paradisum docet 
esse in terra. Nonnulli vero dixerunt quod paradi- 
sus etiam est in inferno, id est subterraneo loco : 
ad quam suam opinionem illud accommodant evan- 
gelicum : Dives Lazarum vidit, ipse tamen in infe- 
riore demersus, cum Lazarus eminenliore essel in 
loco , ubi esset Abraham ^^. Verum quomodocunque 
se habeant, illud procul Qubio constat, tum ex 
priesenti Ecclesiast;e nostri loco tum ex omni sacra 
Scriptura, tuturos pios in prosperitate ae pace, in- 
justos vero convenientibus in suppliciis ac tormen- 
tis. Aliis autem placuit paradisum esse in ccelis : 
sum potius consectabitur. Tum vero secundum 
« Dixi intra meipsum : Nunquid cum impio dam- 
natur et justus? » Hzec. sane. verba disquisitionem 
ambieuam habent, non absolutam aflirmationem. 
Semel enim docuit alium esse locum justi, alium 
impii; sed postea nos admonet et in metum addu- 
cit, cum Deus sit omnes homines judicaturus, 
nostrasque res omnes diligenti examine discussurus, 
Inquit ergo : Tempus erit omni rei et omni operi. Hoc 
est, erit universalis judicii tempus. Mystico autem 
intellectu sic accipe : Vidi sub justiti:: Sole Domino 
Jesu Christo, qui scilicet venturus est judicare vivos 
et mortuos ; vidi, inquam, locum impii, a sinistris 
videlicet constitutum : et justi item vidi locum qui 
est a dextris ejus, et. dixi in corde meo quod Deus 
omnes ad judicium convocabit, pro dignitate uni- 


cuique distribuens : illud tempus definiens ae de- 


*9 Luc. 


29 Luc. xxii, 4o. 


γίνεσθαι, 
ἤδη γέγονε xaX ὁ Θεὸς ζητήσει τὸν διωχόμενον.» Εἰ 
τι, φησὶ, προγέγονε, νῦν ἐστί: ἄνθρωπος γέγονε, 
ἄνθρωπος ἐστί φυτὸν γέγονε, φυτὸν ἐστί" ἀλλὰ xa 
τὰ μέλλοντα γενέσθαι ἤδη γεγόνασιν. "Ανῆρωπο! μέλ- 
Xouct γενέσθαι μεθ᾽ ἡμῶν, ἤδη πρὸ αὐτῶν ἄλλοι γε- 
γόνασιν, Τὸ δὲ, Ὃ Θεὸς ζητήσει τὸν διωκόμενον, 

INE SOS EWEUT SOIRS dE : 
xoi βλάθην μὴ ἐνεργοῦντα ζητήσει, xai δώσει aj- 
τόν. 


€ To γενόμενον, ἤδη ἐστί" χαὶ ὅσα τοῦ 


« Καὶ 
ἀσεδῆς" xai τόπον τοῦ διχαίου, ἐχεῖ ὁ εὐσεόῆς. Εἶπον 
ἐγὼ ἐν τῇ χαρδίᾳ uou * Σὺν τὸν δίχαιον χαὶ σὺν τὸν 
&c 


ἔτι εἶδον ὑπὸ τὸν ἥλιον τόπον χρίσεως, Exst ὁ 


σεδῇ χρινεῖ ὁ Θεὸς, ὅτι χαιρὸς τῷ παντὶ ποιήματι.» 
'Ex τῶν αἱσθητῶν ἐπὶ τὰ νοητὰ ἡμᾶς ἀνάγων δ’ - 
δόάσχει, ὅτι προγνωστιχῶς xal χαθαρῶς διανοίας ὄμ- 
ματι ἐθεώρησε τὸν τόπον τῆς χρίσεως τοῦ ἁσεθοῦς 
ὑπὸ τὸν ἥλιον ὄντα, ἵνα εἴπῃ ἐν τῷ &àr* ἀλλὰ xol 
τὸν τόπον τεθεωρηχέναι λέγει τοῦ διχαίου. Προσέθηχε 
δὲ ἐπὶ τούτῳ, ὑπὸ τὸν ἤτον. Ei μὲν ἁπλῶς τοῦτο 
νοηθῇ, εὔδηλον ὅτι ἐν παραδείσῳ xal ἐν τοῖς οὐρα- 
νοῖς μέλλουσιν εἶναι οἱ δίχαιοι. Εἰ δὲ χατὰ χοινοῦ 
ἐχληφθή τὸ, ὑπὸ τὸν ἥλιον, ἐπέ τε τοῦ διχαίου xot 
ἀσπεθηῦς, τοὺς νῦν τοῦ βίου μεταστάντας ἐθέωξηεε, 
οὕπω τὴν βασιλείαν ἀπολαθόντας τῶν οὐρανῶν. Zn- 
τῆσαι δὲ προσήχει, ποῦ ὑπὸ τὸν ἥλιον τυγχάνουσιν οἱ 
εὐσεθεῖς. Εὔδηλον ὅτι ἐν τῷ παραδείσῳ, χατὰ τὸν 
PITE α Σωτῆρα τῷ λῃστῇ * Σήμερον μετ᾽ ἐμοῦ 
ἔσῃ ἐν τῷ παραδείσῳ. Kat δεῖ εἰδένα: ὅτι ἣ μὲν 
ἱστορία τὸν παράδεισον ἐπὶ γῆς εἶναι διδάσχει. Τινὲς 
δὲ ἔφησαν ὅτι xal ὁ παράδεισος ἐν τῷ ἅδῃ τυγχάνει. 
Διό φησι, Kat ὁ πλούσιος εἶδε τὸν Λάζαρον, ἀλλ᾽ αὖ- 
τός που χάτω τυγχάνων, ἐχέῖνον ἄνω που ᾿Λθραὰμ 
ἐθεώρησε. “Ὅπως δ᾽ ἂν ἔχῃ ταῦτα, διδασχόμεθα χαὶ ἐκ 
τοῦ παρόντος ῥητοῦ, xal Ex πάσης τῆς θείας l'ga- 
φῆς, ἐν εὐπαθείαις εἶναι τὸν εὐσεθῇ, τὸν δὲ ἄδιχον ἐν 
ταῖς καταλλήλοις χολάσεσιν. Ἑτέροις OE ἔδοξε τὸν 
αράδεισον ἐν οὐρανῷ εἶναι" ὁ δὲ ἁπλοῦς Ἐχχλησια- 
στὴς ἀχολουθήσει μᾶλλον τῇ ἱστορίᾳ. Εἶτα χαὶ συν- 


εξετάζων ἐπάγει, φησὶ, ὅτι 


bonus autem ac ingenuus Ecclesiastes historiz sen- 
examinans ita infert : 


τῷ ἀσεθεῖ xal 
ταστιχῶς, οὐχ 


« Εἶπον xàz' ἐμαυτόν * "Apa μὴ σὺν 
ὁ δίχαιος χαταχρίνεται; » τοῦτο OE ἐξετ 


T€ 


p ἀποφαντιχῶς εἰπών.“Δπαξ γὰρ ἐδίδαξε ἕτερον εἶναι 


τὸν τόπον τοῦ διχαίου, χαὶ ἕτερον τοῦ ἀσεθοῦς " εἶτα 
ἡμᾶς ἐπαναμιμνήσχει ἐνάγων εἰς φόθον, ὅτι πάντας 


ἄξει sis χρίσιν E ORO un TOUS ἡμῶν τὰ ESTA 


v, Ἔσται X τῆς 
διάνοιαν οὕτω 


ι, καὶ ἐπὶ παν ds ἀρ ΝΣ: Jor το 
WT χρίσεως ὁ χαιρός. Πρὸς δὲ 
Εἶδον ὑπὸ τὸν τῆς διχαιοσύνης Ἥλιον τὸν 
Κύριον ἡμῶν TRAN Χριστὸν, ὅτι 
πον τοῦ ἀσεθοῦς, τὴν ἐξ 


vot, σεις" 
ἔρχεται χρῖναι 
ζῶντας χαὶ νεχροὺς, τὸν τό 
στάσιν" xal τοῦ διχαίου τὸν τόπον, τὴν 
* xaX εἶπον ἐγὼ ἐν χαρδίᾳ μου, ὅτι πάντας 
sls ὁ Θεὺς, τὸ χατ᾽ ἀξίαν ἀπονέμων &x&- 


v ὁρίσας τὸν χαιρὸν, χαθ᾽ ὅν πᾶν πρᾶγμα 


« "Exsi εἶπον ἐγὼ ἐν χαρδίᾳ μον, περὶ $ 
υἱῶν τοῦ ἀνθρώπου, ὅτι διαχρινεῖ αὐτοὺς ὁ Bic. ) 
“Ὅμοιον τῷ ἐν Εὐαγγελίῳ, ὅτι Πᾶν ῥῆμα ἀργὸν ὃ 
ἀαλήσουσιν οἱ ἄνθρωποι, δώσουσι περὶ αὑτοῦ 
Aéyor ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως. Νόει δέ μοι λαλιὰν ταν 
αὐτὴν τὴν ἔννοιαν, ἐπεὶ καὶ τῶν ἐννοιῶν ἀπαιτοὺ- 
μεθα δίχην. 


«Καὶ τοῦ δεῖξαι ὅτι αὐτοὶ χτήνη εἰσὶν, xal γε 
συναντήματα υἱῶν τοῦ ἀνθρώπου, χαὶ συνάντημα 
τοῦ χτήνους συνάντημα Ev αὐτοῖς. Ὡς ὁ θάνατος 
τούτον, οὕτως ὁ θάνατος τούτου. Καὶ 
πᾶσι" χαὶ οὐδὲν περιέσσευσεν ὁ ἄνθρωπος παρὰ τὸ 
χτῆνος. » Διὰ τοῦτο, φησὶν, εἶδον χἂὶ ἐσοφισάμην 
ὑπὸ Θεοῦ τοὺς τῆς χρίσεως λόγους, ἵ ἵνα ἐπιδείξω, 
τουτέστι ἵνα διδάξω τοὺς ἀνθρώπους, ὅτι οὐδὲν χτὴ- 


πνεῦμα ἕν 


γῶν διαφέρουσι, χατὰ τὸν τοῦ σώματος δηλονότι χαὶ 


ey τὸ 
τὸν τῆς φιλοσωμάτοῦ ζωῆς λόγον. Τὸν γὰρ αὐτὸν 
&by αὐτὸν 


ντες,; 


ἀέρα τοῖς κτήνεσιν ἀναπυέομεν ὅπ 
ὑφιστάμεθα θάνατον, χαὶ οὐδὲν ἐν τούτῳ πλέον Se 
ποῦ χτήνους ὁ ἄνθρωπος. Διὸ ἡ χτηνώδης xa quu. 
σαρχος ζωὴ ματαιότης ἐστί. Διδάσχει oi ἡμᾶς um 
τούτων ὁ Ἐχχλησιαστὴς, μὴ τῇ σαρχὶ ἡμῶν, ἀλλὰ 
τῇ λογιχῇ οὐσίχ προσέχειν, καθ᾽ ἣν τοῖς ἀγγέλο 
τὴν ἡμῶν οὐ- 


χοιωνοῦ UEM * χὰτ X μὲν γὰρ τὴν αι ἰσθητ 


clay ὅμοιοι τοῖς χτήνεσίν ἐσμεν" χατὰ δὲ τὴν ἀόρα- 


τον χαὶ λογιχὴν, τοῖς ἁγίοις ἀγγέλοις. 


« Τὰ πάντα πορεύεται εἰς τόπον ἕνα " τὰ 


ἐγένοντο ἀπὸ τοῦ ΠΣ Εν τον γτα ἐπίστῃ 
τὸν uen Καὶ τ 


E πὸ πνεῦυ 


Ὡ 


«ov , εἰ ἀναθαίνει αὐτὸ εἰς τ ἀν 
ποῦ χτήνους, εἰ χαταθαίνει αὐτὸ χάτω εἰς τὴν γῆν ; 
Μανιχαῖοι μετεμψύχωσιν λέγοντες, τὴν ἀθάνατον 


ψυχὴν πάντα λέγουσιν ἐνδύεσθαι σώματα,, χαὶ λογι- 


χῶν, χαὶ ἀλόγων, xai φυτῶν, χαὶ ἑρπετῶν. Χριστια- 
νοὶ δὲ ἐχ τῶν θείων Γραφῶν παιδευόμενοι, διδασχό- 
ἅεθα »τἠήνὴ νοεῖν τοὺς ἀλογωτέρους, τοὺς παρα- 
Θληθέντας τοῖς χτήνεσι τοῖς ἀνοήτοις, ἀνθρώπους 
6E πρὸς ἀντιδιαστολὴν τῶν αν δεστ σον, τοὺς λο- 

uc. Τί: οὖν οἵδ᾽ εἰ οἱ δοχοῦντες εἶναι Eos 
οἷς λογιχώτερ 


0t, ἐν τῷ χαιρῷ τῆς xpi σεωξ 


«Ὡς "ΩΡ οὐρανῶν P Ses βασιλείας. xaY οὖχ εἰς 


τὰ χάτω ἀποῤῥίπτονται; Ἢ xo τὸ ἔμπαλιν, εἰ δο- 


ἀλογώτερο! οὐχ ἄνω προσλαμθάνονται 
γὰρ ἡ 


τῶν ἀλόγων 


χοῦντες εἶναι 


᾿ 


γατὰ τὰ ἀνέφιχτα τοῦ Θεοῦ χρίματα; Ὅτι 


μὲν ἀνθρώπου ψυχὴ ἀθάνατος, ἡ oi 


συμφθείρεται τῷ σώματι, παντί ποὺ πρόδηλον, τῷ 


"A240; * Ἐν 


τοῦ φιλοσάφχου πρόασ- 


γε χαὶ χατὰ μιχρὸν λόγου μετέχοντι. 


πολλοῖς ὁ Ἐχχλησιαστὴς τὸ 


ὠπὸν ὑποδυόμενος, ὡς ἐξ ἐχείνου τοῦ προσώπου 
προφέρει τὰ ῥήματα, λέγοντος " Τίς οἷδε τὰ ἐσόμενα; 


Φάγωμεν καὶ πίωμεν, αὔριον γὰρ ἀποθνήσκομεν. 
Διχτρανῶν δὲ τὰ περὶ τῆς ἐνταῦθα ζωῆς ὁ ᾿Απόστο- 


*! Matth. xi1, 56. 


PaTnOL. Gn. XCIII. 


N ECCLESIASTEN. 


i. A cernens in quo nostra omnis aelio et operatio di- 


U 


592 
stricto examine perpendetur. 

Vins. 19. « lbi dixi in. corde meo, de sermone 
filiorum hominum, $95 quod judicabit illos Deus.» 
Simile est hoc illi quod in Evangeliis legitur : 
Omne verbum otiosum quod loquentur homines, red- 
dent de eo rationem in die judicii **. Intellige autem 
cum hoc loco dicit sermonem, subintelligi et. in- 
ternum mentis verbum occultamque cogitationem : 
nam ct de his quoque ratio ἃ nobis diligens exi- 
getur, 

Vrns. 19. « Et ut. ostenderet. quod ipsi jumenta 
sunt, ct ut ostenderet occursus filiorum horninis, 
Οὐ occursus jumenti : oceursus unus eis. Ut mors 
hujus, ita et hujus mors. Et spiritus est in cunctis, 
et nihil plus habuit homo quam jumentum. » Pro- 
pterea, inquit, vidi et consideravi rationes judicii 
quod exercetur sub Deo, ut ostendam hominibus : 
hoc est, ut homines doceam nihil eos a jumentis 
differre secundum corporis rationem vitamque illam 
qua tota corpori vacat et. indulget. Eumdem nam- 
que aerem cum brutis animalibus homines respira- 
mus, eumdemque interitum subimus, et in hissane 
rebus, homo jumento amplius nihil habet. Jumen- 
torum itaque brutalis vita quie Veneri indulget, va- 
nitas mera est. Monet autem nos per hxc Ecclesia- 
stes, ne corpori indulzeamus, sed animam que prze- 
dita est ratione, virtutibus excolamus : hac enim 
similes angelis sumus, cum vis ipsa sentiendi nobis 
cumjumentis brutisque animalibussit communis, in- 
visibilisautem et ratione przedita, eum sanctisangelis. 

Vins. 20, 21. « Omnia pergunt in unum locum 
quie de terra faeta sunt, et omnia in terram rever- 
tuntur. Et quis novit spiritum filiorum hominis, et 
si ipse ascendat sursum, et si spiritus jumenti de- 
scendat ipse deorsum in terram? » Manichzsi, ani- 
mas huc et illuc transferri asserentes, immortales 
quidem illas esse aiunt, sed omnia subire corpora 
tam hominum quam brutorum, reptilium quoque 
ac plantarum. Nos Christiani, quos divinz Seripturze 
meliora erudiunt, jumenta accepimus pro iis homi- 
nibus qui non utentes munere rationis, comparan- 
tar jumentis insipientibus. Itomines autem, merito 
illos esse cognoscimus qui distincti a bestiali ritu 
vivendi, secunduin. rationem se moderantür. Quis 
igitur seit num ii qui apud multos videntur pruden- 
tiores, in ipso judicii tempore digni censebuntur 
regno coelorum , an potius ad inferni barathrum 
demittentur? Quis item contra, illud scit, an. qui 
carere quodammodo ratione videntur, oceu!to οὶ 
judieio ad superna tollentur ? Quod enim rationalis 
anima sit immortalis, brutorum vero anima corpori 
immoriatur, cuivis plane. manifestum est qui pau- 
lum modo rationis sit particeps. Aliter: Multis in 
locis Ecclesiastes, voluptuarii hominis personani 
subiens, convenientes suscept:e person sermones 
loquitur : quasi dicat : Qnis novit au: futura sunt? 


11 


523 


OLYMPIODORI ALEXANDRI f 


" 
524 


Edamus et bibamus, cras enim moriemur "ἢ, Expli- A 2oz ἔφη " Εἰ ἐν τῇ ζωῇ ταύτῃ ἠἹπικότες ἐν Χρι- 


cans autem Apostolus qualia sunt quis ad. priesen- 
tem vitam pertinent, inquit : Si in liac vita, in Chri- 
sto tantum sperantes sumus, G9 miscrabiliores su- 
mus omnibus hominibus **, Ubique igitur Ecclesia- 
sles per onigmata hoe nos docens, ad futur: vit:e 
cogitationem nos transmittit. 


Vins. 22. « Ft vidi quod non est bonum, nisi cum 
ketabitur homo in operibus suis : quoniam h:ec est 
pars ejus. Quis enim adducet illum, ut videat. qux 
post se futura sunt? » Si epersona voluptuarii ho- 
minis intellisantur h:ec verba, ita intellige : Vidi, 
inquit, ego. voluptati addietus, quod nihit sit boni 
in vità prater quam L;etari in. suis operibus et vo 
luptatibus, et quod hzc portio est homini h:redi 
lasque eoncessa. Quie verba. cum voluptuarius te- 
mere effuderit, docet subinde Ecclesiastes unde sit 
id quod hujusmodi cogitationes huic hominum ge- 
neri innascantur; quia videlieet. nemo | illis potest 
(intellectum eicum habentibus) ostendere que fu- 
tura sunt eis, post illas quibus nunc fruuntur, volu- 
ptates , zterna scilicet tormenta. supplieiaque gra- 
vissima. Sin autem verba eadem e persona Sapiea- 
lis dieta intelligantur, altior quidem ac nobilior 
illis inerit sensus. Non est, inquit, homini bonum, 
excepta illa letitia ae felicitate quie. illum excipiet 
ex operibus quie fecerit in hae vita. Actio enim ex 


στῷ ἐσμὲν μόνον, &Asewócepot πάντων: ἀγθρώ- 
πὼν ἐσμέν. Πανταχοῦ τοιγαροῦν ὁ ἸἘχχλησιαστὴς 
τοῦτο ἡμᾶς διδάσχων δι᾽ αἰνιγμάτων, εἰς ἑτέραν 
ἡμᾶς παραπέμπει ζωήν. 


- ᾿ 


« Καὶ εἶδον ὅτι οὐκ ἔστι ἀγαθὸν, εἰ μὴ ᾧ εὖ- 
φρανθήσεται ἄνθρωπος ἐν ποιῆμασιν αὖ 
i 


Οὔ" 
αὐτὸ μερὶς αὐτοῦ " ὅτι τίς ἄξει αὐτὸν τοῦ ἰδεῖν 


τ 
δεῖν € 
ἂν γένηται μετ᾽ αὐτόν: » El μὲν Ex προσώπου τοῦ 
φιλοσάρχου ὁ λόγος, οὕτω νοήσεις " Εἶδον, φησὶν ὁ 
τοιοῦτος, ὅτι οὐδὲν ἀγαθὸν Ev τῷ βίῳ, εἰ μὴ τὸ cb- 
φραίνεσθαι ἐν τοῖς ἰδίοις ποιήμασί τε xo θελήμασι" 
xai τοῦτό ἐστι μερὶς χαὶ εὐχληρία τοῦ ἀνθρώπου. 
Εἶτα ὁ ᾿Εχχλησιαστὴς διδάσχει, πόθεν αἱ τοιαῦται 
ἔννοιαι τοῖς φιλοσωμάτοις ἐγγίνονται" ὅτι, φησὶν, 
οὐδεὶς δύναται τούτοις ἐπιδεῖξαι ἀποτυφλωθεῖσι τὴν 
διάνοιαν, τὰ μέλλοντα χαὶ μετὰ ταῦτα γίνεσθαι, 
πουτέστι τὰς αἰωνίους χολάσεις. Εἰ δὲ ἐχ τοῦ Σοφοῦ 
6 λόγος, ὑψηλότερον θεωρήσεις. Οὐχ ἔστε, φησὶν, 
ἀγαθὸν ἀνθρώπῳ,, εἰ μὴ ἡ μέλλουσα αὐτὸν διοδέχε- 
σθαι εὐφροσύνη, ix τῶν αὐτοῦ ἐνταῦθα ἀγαθῶν 
ποιημάτων. Ἧ γὰρ εὐφραντικὴ αὐτοῦ πρᾶξις, τουτ- 
ἐστι ἡ ἐνάρετος, αὕτη ἔσετα!: μερὶς αὐτοῦ. Τὸν γὰρ 
μὴ χατὰ ἀρετὴν βιοῦντα οὐχ ἔττε μετὰ τὴν ἐνθάδε 
ζωὴν πάλιν ἐπαναλῦσαι, χαὶ εἰς μετάνοιαν ἐλθεῖν. 


qua ketitiam habere exspectat, ipsa sciliect secundum | virtutem, hie erit portio. ejus et sors. Eum 
namque qui officiose non vixerit, non eontünget, vita perfunctum redire hue amjlius, ut per poni- 


tentiam emendet qu:& perperam gessit. 


CATUT IY. 


Vens. 1. « Et converti. ego mo, et vidi calumnias 
qui& fiunt sub. sole: et ecce fletus calumnias pa- 
tientium, et non est qui eos consoletur, neque po- 
lestas quie libere&. eos ἃ manu. calumniantium, et 
uon est qui consoletur eos. » Ad alia moe, inquit, 
examinanda converti : et. contemplatus homines , 
vidi calumniatores injustos; et qui calumniam pa- 
tiebantur, lugentes ex infirmitate, eo quod nullus 
pro illis contra calumniantes vindicte potentiam 
exerceret, atque ita eos consolaretur. Calumniato- 
res autem sunt, alii quidem in pecuniis, alii vero 
in opinionibus sectarum ; sicut h:retiei contra fide- 
les. Quin etipse princeps auetorque malorum dia- 
bolus, cum apostaticis potestatibus, assidue calum- 
nias texunt, mendaciaque moliuntur. 

Vins. 2, 5. « Et laudavi mortuos qui jam deces- 
serunt, magis quam eos qui vivunt usque nunc. Et 
lelicior mihi utrisque, qui nondum natus est, nec 
vidit opus malum quod patratur sub. sole. » Mor- 
tuos vivis pulat. beatiores. Quid ita? Nempe quia 
justi labores finiverunt; peccatores autem repressi 
sunt, ne ulterius peccarent. Utiliter itaque utrisque 
inors communis advenit. 6297 Mystico autem segsu 
ia intellige : Qui peccato mortui sunt viventes in 


** [sa. xxi, 15; 1 Cor. xy, 22. 55 ibid. 19, 


ΚΕΦΑΛ. A. 
« Καὶ ἐπέστρεψα ἐγὼ, καὶ εἶδον τὰς 
φαντίας τὰς γινομένας ὑπὸ τὸν ἥλιον " χαὶ ἰδοὺ δά- 
xpuov τῶν συχοφαντουμένων, xal οὐχ ἔστιν αὐτοὺς ὁ 


συχὴ- 


παραχαλῶν, χαὶ ἀπὸ χειρὸς συχοφαντούντων αὐτοὺς 
ἰσχὺς, xai οὐχ ἔστιν αὐτοὺς ὁ παραχαλῶν. » Εἰς 
ἑτέραν, φησὶν, ἐτράπην ἐξέτασιν, καὶ θεωρῶν τοὺς 
ἀνθρώπους, ἐθεασάμην τοὺς συχοφάντας ἀδιχοῦντας, 
χαὶ τοὺς συχοφαντουμένους δαχρύοντας ἐξ ἀδυνα- 
υἱας, διὰ τὸ μηδένα ἐνισχύειν αὐταῖς, xol διὰ τοῦ 
ἐπαμύνειν ποιεῖν αὐτοῖς παράχλησιν. Συχοφαντοῦσε 
ὃὲ οἱ μὲν ἐπὶ χρήμασιν, οἱ 6E ἐπὶ δόγμασιν, ὡς ct 
αἱρετιχοὶ τοὺς ὀρθοδόξους. Καὶ ὁ ἀρχέχαχος δὲ δαί- 
pov, καὶ αἱ ἀποστάτιχαὶ δυνάμεις συχοφαντοῦσιν 
ἀεὶ ψευδόμεναι. 


« Καὶ ἐπήνεσα ἐγὼ τοὺς τεθνηχότας, τοὺς ἤδη 
ἀποθανόντας, οἱ αὐτοὶ ζῶσιν ἕως τοῦ νῦν. Καὶ ἀγα- 
θὸς ὑπὲρ τοὺς δύο τούτους ὃς οὕπω ἐγένετο, ὃς οὐκ 
οἷδε [σὺν] τὸ ποίημα τὸ πονηρὸν τὸ πεποιημένον ὑπὸ 
τὸν ἥλιον. ν Τοὺς τεθνηχότας μαχαρίζε: ὑπὲρ τοὺς 
ζῶντας. Διὰ τί; “Ὅτι οἱ μὲν δίχαιοι ἔληξαν τῶν 
πόνων" οἱ δὲ ἁμαρτωλοὶ ἀνεχόπησαν τῆς ἐπὶ τὸ 
ἁμαρτάνειν ὁρμῆς. Συμφερόντως γὰρ ἑκατέροις ὁ 
χοινὸς ἐπάγεται θάνατος. Πρὸς δὲ διάνοιαν, Οἱ τεϑνη 


χότες τῇ ἁμαρτίᾳ, xai ζῶντες ἐν Χριστῷ, 
γρίτως ἀμείνονές clot τῶν ἐν ἁμαρτίαις ζώντων. 
Εἶτα ἐπάγει" 

€ Καὶ ἀγαθὸς 


ἐγένετο, » οὐδὲ εἶδε τὴν ἐπίπονον ταύτην ζωὴν 


o τοὺς δύο τούτους, ὃς οὕπω 


; ἣν on 


xai ποίημα xa^ct, Ἐντεῦθέν τινες mpoUnclvat τὴν 


ψυχὴν λέγουσι τοῦ σώματος. Πῶς γὰρ, φησὶν, ἐνδέ- 
χεται λέγεσθαι: 


ἀγαθὸν τὸν μηδὲ ὄντα ; πρὸς οὺς 


ἐροῦμεν " El προῦποῦσα ἣ Ψυχὴ, διὰ τὴν ἐν ἀσωμάτῳ 


διαγωγῇ ἁμαρτίαν, ὡς εἰς δεσμωτήριον ἐνεθλήθη εἰς 
τὸ σῶμα, ἵνα παιδευθῇ (ταῦτα γάρ φατε), πῶς μα- 
χαρία ἣν ἡ ἁμαρτάνουσα, χαὶ μὴ παιδευομένη ; Καί- 
τοι γε ὃν ἀγαπᾷ Κύριος, παιδεύει, μαστιγοῖ δὲ 
πάντα υἱὸν ὃν πειραδέχεται. Εἰ δὲ τὸ ἀγαπᾶσθαι 
ὑπὸ Θεοῦ τοῦτο ἀγαθὸν, ἀγαθὸν δὲ τὸ παιδεύεσθαι, 
ἔρχεται δὲ εἰς σῶμα ἡ Ψυχὴ ἵνα παιδεύηται, ἀγαθὸν 
ἄρα 1 ἐν Slant ζωὴ ὑπὲρ τῆς ἐ 
ἁμαρτανούσης 


ν τῇ προθιοτῇ 
ψυχῆς, xal x ip τ μον} μὴ 
ἀξιουμένης. ᾿Ανατέτραπτα: οὖν οὗτος ὁ λόγος, οὐὸὲ 
προὐπέστη ἣ Ψυχὴ τοῦ σώματος. E οὖν ἀγαθὸν 
ὑπὲρ τοὺς δύο τούτους εὔστις οὕπω ἐγένετο, περὶ τοῦ 
Uni ὅλως εἰς ὕπαρξιν ἐλθόντος ἀνθρώπου φησὶ, ἵνα 
Καιὸν ἦν αὐτῷ 


εἰ οὐκ ἐγένετο. Διαδέχεται δὲ ἡμᾶς ἐντεῦθεν ἕτερον 


εἴπῃ χατὰ τὸν τοῦ Σωτῆρος λόγον * 


ζήτημα, εἰ ἄμεινον τὸ μὴ γενέσθαι τοῦ γενέσθαι, 
πρὸς χαχοῦ ἄρα τοῖς ἀνθρώποις τὸ εἰς ὕπαρξιν ἐλ- 
θεῖν * χαχῶν οὖν ἄρα αἴτιος ὁ τὸν ἄνθρωπον δημιουρ- 
γήσας. Πῶς οὖν εἶδεν ὁ Θεὸς πάντα ὅσα ἐποίησεν", 
καὶ ἰδοὺ xaAà Alav ; Πρὸς δὴ τοῦτό φαμεν, ὅτι δύο 


πρόπωπα τεθειχὼς ὁ Ἐχχλησιαστὴς, τοῦ μὲν συχο- ( 


φαντοῦντος, τοῦ δὲ συχοφαντουμένου, οὐχ ἁπλῶς τέ- 
θειχε 
ὑπεστήσατο, ἐφ᾽ οἷς ἀδιχεῖται. Οὐχοῦν o) οἰλοσόφου 
πρόσωπον, οὐδὲ ὄντως pce τὸ εἰσαχθὲν, ἀλλά 

τινος χαὶ αὐτὸ φιλοχόσμου. Ὃ γὰρ φιλόσοφος ἀδι- 
χούμενος οὐ δαχρύει, τὸ δὲ ἐναντίον χαίρει xav ἤδε- 
ται" ὡς xal ἔγραφεν ὁ ᾿Απόστολος" Καὶ τὴν ἄρπα- 
γὴν τῶν ὑπαρχόντων μετὰ χαρᾶς προσεδέξασθε. 
Ὁ οὖν Ἐχχλησιαστὴς δύο ὑποστησάμενος πρόσωπα 
ἀφιλόσοφα, ἕν μὲν τὸ τοῦ ἀξειχοῦντος, ἕτερον δὲ τὸ 
τοῦ ἀδιχουμένου, xal ὑπὸ τῆς ἄγαν ἀνίας χαὶ ἀπαι- 
δευσίας δαχρύηντος, ἐπήγαγε, ὅτι τούτων τῶν δύο 
ἀφιλοσόφων ἀνδρῶν πρὸς σύ Tptatv, χαλὸν μηδὲ εἰς 
ὕπαρξιν ἐλθεῖν" μαρτυρήσει ὃὲ τῷ εἰρημένῳ αὐτὴ 
τῶν πραγμάτων fj πεῖρα. El γάρ τις ἔροιτο τοὺς 
ἁγίους μάρτυρας, T] προφῆτας, ἢ ἀποστόλους, ἣ xot 
πάντας τοὺς ἐν ἀρετῇ βιοτεύσαντας " Εἴπατε ἡμῖν, 
ἄνδρες ἅγιο!, αἱρέσεως ὑμῖν χειμένης τοῦ γενέσθαι: 


τὸ τοῦ συ πο αυπου μένου: ἀλλὰ δάκρυον αὐτῷ 


ὑπὸ Θεοῦ, ἢ μὴ γενέσθαι, τί ἂν εἴλεσθε; οὐ παρ 
χρῆμα οἵει αὐτοὺς ἀποχρίνασθαι, ὅτι Δῆτα χάριν 


ἔχομεν τῷ ἀγαθότητι ἡμᾶς πεποιηχότι Θεῷ, χαὶ εἰς 


in IN ECCLESIASTEN. toG 


ἀσυγ- A Christo, longe meliores sunt illis qui vivunt in pec- 


cato, Tum sequitur : 


« Et felix mibi super utrosque, qui nondum na- 
tus est, » neque vidit laboriosam hane vitam, quam 
opus malum nominat. Ab iis autem verbis Eccle- 
siastie, quidam adducti sunt. ut. dicerent. animam 
prieexsistere ante corporis institutionem. Quomodo 
enim, inquit, vocari polest beatus ac felix, qui nihil 
sit? Quibus ità. respondemus : 
ipsi dicitis, anima in corpus hoc detruditur, ut tan- 
quam in carcerem. conjeeta corripialur et castige- 
tar ob ea delicta quie, antequam subiret corpus, ad- 
misit, quomodo tunc felix esse poterat, cum pecca- 
rel, neque argueretur? Quem enim diligit Dominus, 
arguit, et. castigat omnem filium quem suscipit **. Si 
autem a Deo diligi bonum est, si etiam bonum est 
corripi, descendit autem anima in corpus ut corri- 
piatur, ergo bona erit corporea haec víta, et in cor- 
pore hoc felicior erit anima illis qu:&, antequam 
subirent corpus, peccabant, neque dignze habeban- 
tur correptione divina. Facile est itaque evertere 
illatam ab illis rationem, Neque enim anima, cor- 
poris. constitutione prior exsistit : et Salomon, feli- 
ciorem vocat utrisque qui nondum natus fuerit ; hoc 
est, qui in exsistentiam nullam venerit, 
fuerit; ut sermo hic cur Domini verbis. prorsus 
conveniat : Bonum illi erat. si natus non fuisset homo 
ille ^. Hac autem absoluta qu:zestione, alia nos. οἵ 
quidem gravior quzstio suscipit. Si melius sit ho- 
mini non natum ipsum esse, quam natum, ob ma- 
lum igitur contigerit homini natum esse, erit. ergo 
malorum causa Deus qui hominem produxit in vi- 
tam. Quomodo itaque vidit Deus cuncta. que. fecit, 
et ecce erant valde bona ^*? Cui quistioni sic re- 
spondemus, quod cum duas hoc loco personas at- 
Lulerit noster Ecclesiastes, alteram quidem, calum- 
niam inferentis, alteram vero patientis, non sim- 
pliciter loquitur de calumniam patiente, sed lugen- 
tem illum inducit proiis qux injuste patitur. Verba 
igitur hic expressa non prodeunt a persona sapien- 
tis aut fidelis hominis, sed ejus qui in hoc mundo 
pacem habere percupiat. Philosoplius enim. neque 
si injuste quid patiatur, laerymas fundit, quin lzta- 
tur potius et exsultat, sicut. et Apostolus scribit : 
Tapinam bonorum vestrorum cum gaudio suscepistis " . 
Cum itaque Ecclesiastes duas hoc loco personas in- 
duxerit, ad philosophiz: normam nequaquam se 
moderantes, quarum altera est inferentis, altera 
vero calumniam patientis ac prz» dolore nimio οἱ 
ignorantia rerum lacrymas effundentis, subjunxit 


Si, quemadmodum 


nihilque 


ποὺς τῆς ἀρετῆς ἀγῶνας ἐπαλείψαντι, xaX τούτους 


ἡμῖν τοὺς μαχαρίους στεφάνους πλέξαντι ; 
ς φ ς Ξ ἢ 


quod in comparatione horum duorum hominum 
carentium philosophia, bonum sit in natura rerum 
non esse; quam sententiam facile posset experientia 
ac exemplo nobis veram ostendere. Si quis enin 
interrogaret sanctos martyres, apostolos, aut. prophetas, vel cunctos homines qui secundum virtutem 
vixerunt : 628 Agite, nobis hoc dicite, sancti viri 


Δέδειχται 


ποίνυν ὡς περὶ τῶν ἁμαρτωλῶν ὁ λόγος τοῦ Ἐχχλη- 
σιαστοῦ. 


: proposita. vobis optione vel. nascendi, auctore Dco, 


** Hebr. xn, 6; Apoc. n1, 19. "5 Matth. xxvi, 94. ** Gen. 1, 91. * Hebr. x, 54. 


507 OLYMPIODORI ALEXANDRINI , 528 


vel non nascendi; utram in partem. propensiores fuissetis? Nonne illico. responsuros putas 


: Gratias 


agimus Deo nostro qui secundum bonitatem suam nos fecit; quique nos in virtutis gymnasio voluit 
decertare, ut. has nobis zeternz glorie coronas plecteret et imponeret? Satis itaque ostensum est 


quod de peccatoribus et. imperfectis hominibus loquitur Ecclesiastes. 


Vrns. 
fortitudinem operis, quod xmulatio est homini , 
hoc vanitas et electio spiritus. » Fortitudo et indu- 
stria, digna vituperatione censetur, cum quis vires 
suas circa vanitates intendit, et voli tamen compos 
efficitur. Zelus autem vituperabilis est, qui proxime 
vicinam habet invidiam. Vidi igitur, inquit, laborem 
hominum cirea res vanas; et alios homines vidi illis 
invidere. Ut, exempli gratia, injuste. aliquis divi- 
Uias sibi comparat? ecce alii statim huie invidere 
incipiunt; vel ipsi, similes consequi divitias af- 
fectantes, idem et ipsi studium :zemulantur. Hujus- 
modi igitur occupatio hominum, vànitas est; et, 
ut sepe jam diximus, electio spiritus. 

Vgns. 5. « Stultus complicuit manus suas, et co- 
medit carnes suas. » Manus homini date sunt, ut 
illis opportuna sibi et convenientia operetur. Otio- 
sus itaque cessator, manus clausas et complicatas 
tenens, cum subinde poenitentia tangitur ac. dolore 
distabescit, dicitur merito carnes proprias devo- 
rare. Mystico autem sensu : Qui operationes aniniz 
su:e non exereet in virtutibus, carnes devoratsuas, 
cum ipse sibi sit suppliciorum mediator et tormen- 
torum proxeneta. Aliter : Complicare manus suas, 
significat complecti ob dilectionem, et salutando 
blandiri. Stultus itaque, eum diligat turpes suas ope- 
rationes et amplectatur, proprias devorat carnes, 
ipse sibi justum supplicium parans. 

Vrns. 6. « Dona est plenitudo pugilli cum requie, 
super plenitudinem pugillorum duorum cum labore 
cV electione spiritus. » — Melius est modicum 
justo, super divitias peccatorum inultas "5. Mystico 
aulem sensu, pugillus est indeficiens fides quie est 
in Dominum Jesum Christum. Duo autem pusilli 
intellizendi sunt, cum quis duobus dominis servire 
, Deo scilicet et Mammon:e, et opprobria 
Usquequo 


studet *? 
illa patitur qux:e propheta commemorat : 
claudicabis in utrumque poplitem"? ? Melius est ergo 
sine ulla controversia quod hie prius ponitur. Ali- 
ter : Pagillus unus est unitas ipsa qux materia. ca- 
ret; pugilli duo materialia qu dividi possunt. Ha- 
betur prxterea ipsa dualitas in. Seripturis sacris 
immunda atque impura. Nam immunda animalia 
bina ingrediebantur in arcam Noe. Melius ergo est 
vitam ducere cum 
quiete, "c0, quam oc- 
cupari circa dualitatem, lioc est, res materiales. 
Contemplari hominem fuisse 
cum videlicet Deus pulverem. de 
lerra accipiens, ac veluti pugillo concludens, pla- 
mavit hominem. Pugillus eliam fuit G99 mulier 


unitatem sequi, ac officiosam 


hoc est, sine inanis glori: 


Aliter ; 
olim 


possumus 


pugiilum ; 


alatere namque Adam, costam manu Deus apprehendens, 


4. « Et vidi ego omnem laborem etomnem A 


« Καὶ εἶδον ἐγὼ σύμπαντα τὸν μόχϑον, χαὶ cop." 
πασαν ἀνδρείαν τοῦ ποιήματος, ὅτι αὐτὸ ζῆλος ἀνδρὶ, 
τοῦτο ματαιότης xal προαίρεσις πνεύματος. » "Av- 
δρεία ψεχτὴ, τὸ ἐπιδάλλεσθα: εἰς τὰ μάταια, χαὶ 
περιγίνεσθαι τοῦ σχοποῦ. Ὁ δὲ ζῆλος ὁ ψεχτὸς, ὃς 
τὸν φθόνον ἔχε: γείτονα. Εἶδον οὖν, φησὶ, τὸν περὶ 
τὰ μάταια ποιήματα τῶν ἀνθρώπων μόχθον, χαὶ 
ἑτέρου: ζηλοῦντας αὐτοῖς, ἤτοι φθονοῦντας. Οἷον 
πλουτεῖ τις ἐξ ἀδιχίας, ἕτεροι τούτῳ φθονοῦντες, ἣ 
xai τῶν παραπλησίων τυχεῖν βουλόμενοι, ζηλοῦσε 
τὴν ὁμοιοτροπίαν. Καὶ τὰ περὶ τούτων οὖν ἐστι μα- 


παιότης, xai προαίρεσις πνεύματος. 
, p ς μ s 


€ "Agpty περιέλαθε τὰς χεῖρας αὐτοῦ, xat ἔφαγα 
τὰς σάρχας αὐτοῦ. ν Αἱ χεῖρες εἰς τὸ ἐνεργεῖν τοῖς 
ἀνθρώποις τὰ χαθήχοντα δέδονται. Ὁ οὖν κατέχων 
τὰς ἑαυτοῦ χεῖρας, τουτέστι ὁ ἀργὸς, ὕστερόν mozs 
μεταμελόμενος ἢ χαὶ τηχόμενος, τὰς ἑαυτοῦ σάρχας 
λέγεται χατεσθίειν. Πρὸς δὲ διάνοιαν, Ὁ τὰς &vep- 
γείας τῆς ψυχῆς μὴ ἐξαπλῶν περὶ τὰς ἀρετὰς, τὰ: 
ἑαυτοῦ σάρχας χατεσθίει, χολάσεως ἑαυτῷ γιγνόμε- 
νος πρόξενος, "λλλως: * Περιλαθεῖν λέγεται χαὶ τὸ 
φιλεῖν xai χατασπάζεσθαι. 'O ἄφρων οὖν τὰς δια- 
θεθλημένας ἑαυτοῦ 
τεσθίει, αὐτὸς ἑαυτῷ τὴν ἐχ τοῦ διχαίου 


πράξεις ἀγαπῶν. τὰς ἑαυτοῦ 
σάρχας x 
τιμωρίαν εὐτρεπίζων. 


᾿Αγαθὸν πλήρωμα δραχὸς pez! ἀναπαύσεως, 


1 
ὑπὲρ πλήρωμα δύο δραχῶν μετὰ μόχθου xal mpo- 
αἱρέσεως πνεύματος. ν» — « Κρεΐῖστον ὀλίγον τῷ δι- 
χαίῳ ὑπὲρ πλοῦτον ἁμαρτωλῶν πολύν.ν Πρὺς δὲ διάς- 
νοιαν, δρὰξ ἣ ἀνελλιπὴς πίστις, ἡ εἰς τὸν Κύρι:ν 
Ἰησοῦν Χριστόν. Δύο 6i δράχες, τὸ xoi Θεῷ δου- 
λεύειν xo μαμμωνᾷ, χαὶ ὀνειδίζεσθαι ὑπὸ τοῦ 
προφῆτου λέγοντος, Ἕως πότε χωιαγεῖτε ἐπ᾿ 
ἀμφοτέραις ἱγγύαις ; ᾿Αγαθὸν οὖν ἀναμφιθόλως τὸ 
ρότερον. "Λλλως" Δρὰξ μία dj ἑνὰς ἢ ἄῦλος- δράχες 


π 
δύο, τὰ ὑλιχὰ τὰ τεμνόμενα. Ko ἀχάθαρτον δὲ 1j 
Bod. Τὰ γὰρ ἀχάθαρται b δύο εἰσήεσαν εἰς τὴν χιθω- 
πόν. ᾿Αγαθὸν οὖν τὸ μεταδιώκειν τὴν ἑνάδα, xai τὸν 
τρίθξιν βίον μετὰ ἀνχπαύσεως, τουτ- 
7 περὶ τὴν δύαδα, τουτέστι τὰ 
spa αι. Γλλλως" Δράχα τις ἐθεώρησε 
βὼν ὁ Θεὸς χοῦν ἀπὸ τῆς γῆς, 
ΚΟΥ τὸν ἄνθρωπον. Δρὰξ δὲ 
τῆς πλευρᾶς γὰρ τοῦ ᾿Αδὰμ Opa- 

jy ἔπλασε, ᾿Αγαθὴ τοίνυν, φησὶ, 


a^ ἀρετὴν 


στ', ἀχενοδόξως " ἣ 
) 


Eee d ; 
xo i γυνή" ἀπὸ τ 
ξάμενος ὁ Θεὸς τ 

ἐστὶν 1j ἀγαμία us τὰς δύο δράχας, τουτέστι τὴν 
συζυγίαν xa τὸν γάμον. Ei γὰρ χαὶ τὸ δεύτερον οὐ 
Ψεχτὸν, ἀλλὰ τὸ πρότερον ἐπαινετὸν χαὶ ἀνεπίμοχθον. 
Evam plasmavit. Melior ergo cst czelibatus 


pugillis duobus; hoc est, dualitate et. copula conjugali. Quamvis enim. conjugium. darmnandum non 


certe est laudabilis et 


9? Matth. vi, 24. 


51, caelibatus 


*5 psal. xxxvi, 16. 


molestia carens. 


?»]lI Beg. xvin, 21. 


539 


« Καὶ ἐπέστρεψα ἐγὼ, va εἶδον ματαιότητα ὑπὴ A 
x 


τὸν ἥλιον. » Ἐν χύχλῳ, φησὶ, περιφέρων τὸν τῆς 


χαρδίας ὀφθαλμὸν, οὐδὲν ἕτερον εἶδον πραττόμενον 


πῶν ὑπὸ τὸν ἥλιον χάριν, ὃ μὴ ματαιότης ἐστί" λέ- 
γει ὃὲ τὰ ἔργα τὰ πονηρά. 


T : TD ; ᾿ 
€ Ἔστιν εἷς, χαὶ οὐχ ἔστι δεύτερος, xat γε υἱὸς, 


xal γε ἀδελφὸς, οὐχ ἔστι πέρας τῷ παντὶ μόχθῳ αὖ- 
τοῦ" xal γε ὀφθαλμὸς αὐτοῦ οὐχ &| 


1. 


αται πλού- 
τοῦ" xaX τίνι ἐγὼ μοχθῶ, χαὶ στερίσχω τὴν ψυχήν 


poo ἀπὸ ἀγαθοσύνης ; xai yz τοῦτο ματαιότης, χαὶ 
περισπασμὸς mov 


στ'. » Ἔτι, φησὶ, περισχο- 


$t , 

πῶν τὰ ἀνθρώπινα, εἶδόν τινας μηδς τοὺς Ex νόμου 
χληρονόμους ἔχοντας, καὶ ἀχορέστως περὶ πλοῦτον 
διαχειμένους, ὀφθαλμὸν ἔχοντας διάχενον xa ἄπλη- 
στον. Εἴτα' τοῦτο θεωρήσας, εἰσάγει τὸ τοῦ ἀπλήστου 
τούτου πρόσωπον ἐν μετανοίᾳ γινόμενον, χαὶ φά- 
σχον, Kal civi ἐγὼ μοχθῶ, καὶ στερίσκω τὴν yv- 
χὴν μου ἀπὸ ἀγαθοσύνης; Ἐπιφέρει δὲ χαὶ τούτῳ 
τῷ μόχθῳ τὸ μάταιον. ἤλλλως - Κατὰ διάνοιαν, 
"Ἔστιν εἷς. "Eva φησὶ τὸν φίλαυτον, τὸν μὴ θέλοντα 


3 
τυγχάνωσιν, ἀλλ᾽ οὖν πάντες εἰσὶν αὐτοῖς ἀδε 
; 
ἀντὶ ἀγδρὸς τῇ μητρὶ αὐτῶν. Οὗτος οὖν ὁ εἴς, ὃς 
μηδένα θέλων ἔχειν ἣ ἀδελφὸν, T, υἱὸν, διὰ μοχθηρὰν 
προαίρεσιν στερίσχει τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἀπὸ ἀγαθο- 
αὐνης, μἥτε τῶν μελλόντων τῶν ἀγαθῶν ἐφιέμενυς, 
ἦτε «t πράττων ἐν βίῳ ἀγαθόν, ΠΙρόσχειται τοίνυν 
χαὶ τούτῳ τὸ μάταιον. 


« ᾿Αγαθοὶ οἱ δύο ὑπὲρ τὸν ἕνα, οἷς ἐστιν αὐτοῖς 
μισθὸς ἀγαθὸς ἐν μόχθῳ αὐτῶν. » Ἐπαινεῖ τῶν δύο 
^h» ὁμόνοιαν, τὴν ἐπ᾽ ἀγαθῷ γινομένην " αὕτη γὰρ 
χαὶ ἔμμισθος τυγχάνει παρὰ Θεῷ. Καὶ τοὺς μὲν 
ἀποστόλους xa); ὁμονοοῦντας δύο ἀπέστελλεν ὁ 
Σωτήρ. Τοὺς δὲ ἐν τῇ πυργοποιῖχ χαχῶς συμφωνή- 
σαντας διεῖλεν ὁ Θεός. Πρὸς δὲ διάνοιαν * ᾿Αγαθὴ U 
ἐπὶ χαλῷ συμφωνία ψυχῆς χαὶ σώματος " Tj xaX ἔμ- 
μισθος παρὰ Θεῷ. Πῶς δὲ ἀγαθοὶ οἱ δύο ὑπὲρ τὸν 
ἕνα; Ἐὰν τὸ σῶμα σωφρονῇ, χενοδοξῇ OS d ψυχὴ, 
ματαία τοῦ σώματος dj σωφροσύνη. Καὶ ἔμπαλιν, 
"Exy ἡ ψυχὴ ταπεινοφρηνῇ, πορνεύῃ δὲ τὸ σῶμα, μα- 
ταία dj ταπεινοφροσύνη. Ἑνὸς γὰρ μέρους ἁμαρτά- 
νοντος, ψυχῆς Tj σώματος, ἀναγχαίως χαὶ τὸ ἕτερον 
συμπερ:λαμθάνεται. 


c 


IN ECCLESIASTEN. 53 


Vgns. 7. « Et conversus sum, et. vidi vanitaten 
sub sole. » In circuitum , inquit, movens oculos 
mentis mex, nihil vidi eorum quie hujus mundi 
gratia fiunt ab hominibus, quod non vanitas mera 
sit, Per liec autem verba, intellige significari nequi- 
tias hominum et peceata. 

Vrns. 8. « Est unus et non secundus, nec filius 
nec frater, nee est finis in omni labore ejus, nec 
oculus ejus impletur divitiis : et cui ego laboro, et 
frauJo animam meam bonis? hoc etiam vanitas est 
et occupatio mala. » Amplius, inquit, res humanas 
considerans, vidi quosdam qui legitimos non habent 
leredes, insatiabili affectu circa divitias occupari, 
oculum habentes inexhaustum οὐ inesplebilem. 
Quod cum satis contemplatus sit, introducit inex- 
plebilem. hujus hominis personam ex avaritii poe- 
nitentia ita loqui z Et cui ego laboro et [raudo ani- 
mam meam bonis? Jure ergo et huie labori, vanita- 
tem altribuit. Aliter : Mystice sic intellige: Est 
wxus. Unum, hoc loco accipit, qui seipsum tantum- 
modo fovet ae diligit, qvi ne habere quidem velit 
fratrem. aut. filium. Nam qui desiderio illorum t&- 
netur, quamvis natura nullos affines et consangui- 
neos habeat, quia tamen secundum Dei przeepta 
charitatem sectatur, omnes homines quamvis exter- 
nos, esse sibi filiorum loco putant, et fratrum, 
juxta illud : Esto orphanis tamquam pater, et tan- 
quam maritus matri. eorum". Vic itaque unus ac 
solus qui habere non curat fratrem neque filium, 
laboriosa quadam electione vivendi ae sollicitudine 
fraudat animam suam bonis, neque ad futura attea- 
dens, neque in vita quidquam boni efficiens. Huic 
ergo et vanitas attribuitur. 

Vrns. 9. « Boni duo super unum, quibus est bo- 
num pretium in labore ipsorum. » Concordiam 
duorum in operibus bonis laudat: hec namque 
pretium consequitur apud. Deum. ltaque Salvator 
bene concordes apostolos bonos misit ante faciem 
suam. Eos vero qui turrim superbiz fabricantes in 
malo opere conveniebant, dissipavit Deus atque 
dispersit. Mystice autem sic accipe : Laudabilis est 
et apud Deum pretiosa duorum (hoc est, anime 
corporisque) in bono concordia. Quomodo autem 
meliores sint duo quam unus, exemplo nunc propo- 
sito plane intelliges. Si corpus quidem voluptatibus 
abstineat. et temperanter se gerat, anima vero ipsa 
inani gloria eapiatur, irrita quodammodo vanaque 
redditur eorporis temperantia. Rursusque si ani- 


ma quidem humilitatem colat, libidinetur autem corpus, anime vana est. humilitas. Üna enim parte 
ompos ini ini e i ideli 
compositi hominis delinquente, aut anima videlicet, aut. corpore, necesse est et parlem alteram si- 


mul comprehendi. 
€ "Aya0 οὖν τῶν δύο ἡ συμφωνία, εἰς τὸν ἕμμι- 
- * ; 
σθον τῆς àpz 


7 


ς λόγον, ὅτ' ἐὰν πέσωσιν, ὁ εἷς ἐγερεῖ 


pat αὐτόν. ν Οἱ ἐπ᾽ ἀγαθῷ 


t$ τυφχάνουτ! βοήθεια, [κἂν 
LEE LN 5 NRI. : 
γὰρ ὁ εἷς ὡς ἄνθρωπος παρίδῃ τι τῶν δεόντων, ἕξει 


ἀΣ κα ΤΙ ΘΩ͂ S QA LE τς ας Δ ἢ ; 
τὸν ἕτερον ἐπανορθούμενον. Τὸ δὲ, ὅταν πέσωσιν, 


" 


A" Fecli: 1v, 10. 


Vins. 10. « Bona. itaque duorum copula et con- 
cordia, Si conveniant ad pretiosam virtutem ; quo- 
niam,si cadant, unum eriget participem suum. 
639 Et νὰ uni si cadat, neque sit alter ad illum 
erigendum. » Qui bonis de rebus convenitint, mu- 
tuum sibi auxilium. praestant. Si enim. accidat ut 
alter ex liumana fragilitate omittat aliquid quod fa- 


[2] 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


532 


ciendum sil, alterius consilio emendabitur. Quod A οὐχ ἄμφω χατὰ τὸν αὐτὸν καιρὸν, ἀλλὰ ποτὲ μὲν 


autem. dicit : Si cadat, non est accipiendum de 
ambobus eodem tempore, sed modo de hoc, modo 
de illo. 

Vens. 11. « Et si dormierint duo, calor ipsis erit ; 
unus autem quomodo calefiet? » Ex eo quod cor- 
pori solet accidere, spirituale quidpiam docet. Qui 
enim simul cubant et dormiunt, magis quam qui 
solus jaceat, calefiunt : ita etiam qui spiritualiter 
conveniunt et concordaut : Ubi enim fuerint duo aut 
tres congregati in nomine meo, ibi et ego sum in me- 
dio ipsorum, dicit Dominus?; qui videlicet sancti 
Spiritus ignem caloremque fidelibus suis gratifiea - 
tur. 

Vens. 12. « Et si quispiam prevaluerit. contra 
unum, duo resistent adversus eum. » Iterum per 
ea quie sensibiliter solent accidere, spiritualem 
nobis tradit doctrinam. Sicut enim duo concordi 
animo vel forum plateasque civitatis ambulantes, 
vel per desertas eremi solitudines, tutius ac faci- 
lius repellunt irruentis contra se alterius impetuni, 
ita et futurum intellige in spirituali pugua. Nam 
cum Ecclesiastes edocere nos velit qu:e ad corpus 
animamque pertineant, sicut etiam Paulus aposto- 
lus fecit, quo loco ct ipse trium qu: homini in- 
sunt rerum mentionem facit, cum ait: Integer 
vester spiritus et anima. conservetur "?, tria nobis la- 
lenler contemplanda proposuit, videlicet quod si 
unus quispiam nobis insurgat, hoe est, superbia 
carnis, tunc anima spiritui amice conjuncta, car- 
nem compescat ac frenet, ut spiritualibus anime 
motibus subjiciatur, et pareat. Sciendum namque 
est (quod ad hunc locum pertinet) hominem tribus 
ex rebus constare, anima scilicet, corpore, ac spi- 
ritu : non quod secundum substanti:& vim, aliud 
sit spiritus, aliud anima (neque enim duo rationa- 
lia insunt homini), sed quod ratione sola, ea seor- 
sum considerantes, aliud esse spiritum. dicamus, 
aliud animam. Vocamus enim spiritum, actum anime, 
ipsius dexteriorem. sublimioremque vim : qui spiri- 
tus est idem, puto, qui et intellectus sive ipsa mens, 
sicut in Esdrz libris aecipi animadvertimus. Autintel- 
lige : Spiritus est ipsum charisma Spiritus, quod ani- 
mam clarificat et illustrat, divina nobis insufflatione 
transmissum, Itaque si impollutum. servemus quod 
nobis inest ad imaginem Dei factum, integrum ha- 
bemus charisma spirituale; sin vero ad peccato- 
rum semitas declinemus, donum sancti Spiritus 
violamus in nobis. Hoc est, puto, quod Apostolus 
nos precatur manere integros sicut ab initio fui- 
mus, immaculatum habentes corpus et animan, 
purumque servantes charisma spirituale. Aliter 
quoquo ita potest inlelligi : Motus animi dividun- 
tar in rationabilem, irascibilem, et concupiseibilem. 
Si igitur tria hiec ex virtute ollicioque. conveniant, 
t:nc secundum rectam nature normam ira excande- 
scit centra malas affectiones acd:emones, 831 con- 


9 Matth. xvin, 20. 5? ] Thess. v, 23. 


οὗτος, ποτὲ δὲ ἐχεῖνος. 


« Καί γε ἐὰν χοιμηθῶσιν ol δύο, χαὶ θέρμη αὖ- 
τοῖς, xal ὁ εἷς πῶς θερμανθῇ ; » Ἔχ τοῦ σωματιχῶς 
συμθαΐνοντος πνευματιχόν τι διδάσχει. Οἱ γὰρ 
χατὰ συζυγίαν χαθεύδοντες μᾶλλον τοῦ μόνου θερ- 
μαίνονται " οὕτω χαὶ οἱ χατὰ πνεῦμα συμφωνοῦντες" 
“Ὅπου γάρ εἰσι δύο 1| τρεῖς συνηγμένοι εἰς τὸ 
ἐμὸν ὄνομα, ἐκεῖ εἰμι év. μέσῳ αὑτῶν, φησὶν ὁ 
Κύριος, τὴν τοῦ ἁγίου δὲ δηλονότι δωρούμενος 
Πνεύματος θέρμην. 


« Καὶ ἐὰν ἐπικραταιωθῇ ὁ εἷς, χαὶ οἱ δύο συστή- 
σονται χατέναντι αὐτοῦ. » Πάλιν ἐχ τῶν αἰσθητῶν 
συμθαινόντων πνευματιχὸν ἡμᾶς διδάσχει θεώρημα, 
“Ὥσπερ γὰρ ἐὰν ἐν ἀγορᾷ ἣ &v ἐρήμῳ ὁμοψύχως 
δύο βαδιζόντων ἐπέλθοι τις αὐτοῖς, ἀσφαλέστεροι 
τυγχάνουσιν οἱ δύο πρὸς τὸ ἀποχρούσασθαι τὸν ἐπ- 
ελθόντα " οὕτω νοῆσεις χαὺὶ χατὰ τὴν θεωρίαν. Διδά- 
ξας γὰρ τὰ περὶ ψυχῆς xal σώματος, ἐπειδή περ ὁ 
᾿Απόστολος τριῶν μέμνηται λέγων  “Ο.1όχληρον 
vpn» τὸ πνεῦμα καὶ ἡ ψυχὴ τηρηθείη " ἐντελέ- 

τερον τὰ τοῦ θεωρήματος ὀχτίθεται, xal φησιν, 
ὅτι ἐὰν ὁ εἷς ἐπικρατηθῇ, τουτέστι τὸ φρόνημα τῆς 
σαρχὸς, ἣ ψυχὴ συναπτομένη τῷ πνεύματι, χαλινα-- 
γωγῇ τὸ σῶμα, ἐφ᾽ ᾧ καὶ αὐτὸ πείθεσθαι τοῖς 
πνευματιχοῖς τῆς ψυχῆς χινήβασιν. Ἰστέον δὲ ὡς 
ἄνθρωπος λέγεται ἐχ τριῶν συνεστάναι, ψυχῆς, χαὶ 
σώματος, χαὶ πνεύματος, οὐχ ἑτέρου τινὸς ὄντος τοῦ 
πνεύματος παρὰ τὴν ψυχὴν xav! οὐσίαν " οὐδὲ γὰρ 
δύο λογικὰ ἐν τῷ ἀνθρώπῳ * ἀλλὰ κατ᾽ ἐπίνοιαν ἄλλο 
λέγομεν εἶναι τὸ πνεῦμα παρὰ τὴν ψυχὴν, τὸ εὐχι- 
νητότερον χαὶ ἀνώτερον τῆς ψυχῆς πνεῦμα χαλοῦν- 


«πες. Τοῦτο, οἶμαι, ἐστὶ xal ὁ νοῦς, ὡς ἐν τῷ "Ἔσδρᾳ 


ἐσημειωσάμεθα. Ἢ xa οὕτως, Πνεῦμά ἔστι τὸ 
πνευματιχὸν χάρισμα τὸ χαταυγάζον xaX διαλαμ.- 
πρῦνον ἡμῶν τὴν ψυχήν" ὅπερ ἐχ τῆς θείας ἐμφυ- 
σήσεως ἐλάθομεν. Καὶ σώζοντες μὲν τὸ xas' εἰχόνα, 
ὁλόχληρον ἔχομεν xa τὸ πνευματιχὸν χάρισμα " 
ἁμαρτάνοντες δὲ ζημιούμεθα τὸ δῶρον. Τοῦτο οὖν, 
οἶμαι, ἐπεύχετα! ὁ ᾿Απόστολος, μένειν ἡμᾶς ὁλο- 
χλήρους, ὡς ἐξ ἀρχῆς ἐγενόμεθα, ἁγνὸν ἔχοντας 
σῶμα xa ψυχὴν, χαὶ καθαρὸν τὸ πνευματιχὸν δια- 
σώζοντας χάρισμα. "Λλλλως" Εἰς λογιστιχὸν, xoi 
θυμιχὸν, χαὶ ἐπιθυμητιχὸν δια:ρεῖται τῆς ψυχῆς τὰ 
νήματα. ᾿Εὰν οὖν ἐπαινετῶς ὁμονοῶσι ταῦτα, xal 
ὁ θυμὸς χατὰ φύσιν χινεῖται χατὰ παθῶν xai δαι- 
μόνων, χαὶ ἡ ἐπιθυμία τῶν χρειττόνων ὀρεγομένη. 
Eg! ᾧ xoi Δανιὴλ ἀνὴρ ἐπιθυμιῶν ἐχαλεῖτο. Καὶ τὸ 
λογιστικὸν ἔχαστα μετὰ τοῦ διχαίου πράττει, θυμὸν 
xoi ἐπιθυμίαν εὐτέχνως ἡνιοχούμενος. Ei δὲ συμθῇ 
διὰ τὸ τέρπον τῆς φύσεως τὸν θυμὸν ἣ τὴν ἐπιθυ- 
píay ἀτάχτως χινηθῆναι, τὰ δύο χαθαρεύοντα χαὶ 
συμφωνοῦντα, τὸ λογιστιχὸν, φέρε εἰπεῖν, χαὶ τὸ 
ἐπιθυμητικὸν περιγίγνονται τοῦ θυμιχοῦ " ἣ χαὶ τὸ 


899 IN ECCLESIASTEN. 534 


ἔμπαλιν. Οὕτως οὖν ol δύο χαλῶς ὁμονοοῦντες τὸν A cupisceuntiwque ipsa, vis potiora tantum deside- 
χαχῶς ἀντιπράττοντα χαταδουλοῦνται. rat. Unde et Daniel vir concupiscentiarum vocaba- 
tur^, Rationalis. autem. pars omnia juste moderatur, irascibilem — vim | coneupiscibilemque com- 
pescens, Sin autem contra eveniat, ut preter legem rationis, altera illarum virium, vel ira scilicet, vel 
appetitus, quod naturaliter. delectat, persequatur: tunc. dua: reliquie. partes. concordi faxdere purita- 
tem servantes (ut puta, rationalis coneupiscendique vis), iracundiam deprimunt ac sibi obedire cogunt ; 
aut contra, iracundia rationi adjuncta, concupiscentiam sedat. Ita ergo fit ut concordes duo, 


tertium reluctantem redigant iu. servitutem. 

« Καὶ τὸ σπαρτίον τὸ ἔντριτον οὐ ταχέως ἀποῤῥα- 
γήσεται. » Πάλιν Ex. τοῦ τριπλύχου σχοινίον πνευ - 
ματιχὰ παραπέμπει θεωρήματα " xai πρῶτον μὲν 
ἀγάπην ἐχδιδάσχει, σύυνδέων ἡμᾶς εἰς ὁμόνοιαν. 
Ἑυχὴ, καὶ σῶμα, χαὶ πνεῦμα ὁμονοοῦντα οὐ ταχέως 
ὑπὸ τῆς τοῦ ἐχθροῦ προσθολῆς διαῤῥήγνυνται. "AM 
λως " Τὸ λογιστιχὸν, xol θυμιχὸν, χαὶ ἐπιθυμητιχὸν 
ἑνότητι χαθαιρόμενα ἀθλαθῇ τὴν ψυχὴν διασώζου- 
σιν, ΓΛλλως" OE εἰς τὴν ὁμοούσιον Τριάδα πιστεύον- 
τες, Πατέρα, χαὶ Υἱὸν, καὶ ἅγιον Πνεῦμα, ἄμαχοί 
τινες τοῖς ἀνθεστηχόσι τυγχάνουσιν. 


« ᾿Αγαθὸς maig πένης χαὶ σοφὸς ὑπὲρ βασιλέα 
πρεσθύτερον xal ἄφρονα, 0; οὐχ ἔγνω τοῦ προσέ 


ἔτι " ὅτι ἐξ οἴχου τῶν δεσμίων ἐξελεύσεται βασιλεῦ- 
σαι, ὅτι xal γε ἐν βασιλείᾳ αὐτοῦ ἐγενήθη πένης. » 
Ὃ παῖς χατὰ τὸ φαινόμενον οὐχ οὕτως ἔντιμος ὡς ὁ 
πρεσθύτης" ἀλλ᾽ οὐδὲ ὁ πένης ὡς ὁ βασιλεύς. Παρα- 
θάλλων τοίνυν σοφίαν xaX ἀφροσύνην, τὸ ἀσύγχριτον 


τῆς σοφίας δήλως:, φησὶν, ὅτι χαλὸν τὸ εἶναι χαὶ αὶ 


παῖδα χαὶ πένητα, σοφὸν δὲ ὅμως, ἣ γέροντα xo 
βασιλέα, ἄφρονα δέ. Ὃ γὰρ ἄφρων οὐχ ἐπέγνω ὅτι 
δυνατή ἔστι σοφία, χαὶ οἰχέτην ὄντα, xal δεσμώτην, 
βασιλέα ἀναδεῖξα!. Καὶ fj ἀπόδειξις Ex τοῦ Ἰωσὴφ, 
ὃν xal νέον ὄντα, xal ἀργυρώνητον γενόμενον, χαὶ 
δεσμώτην, fj προσοῦσα θεόσδοτος σοφία Αἰγύπτου 
δυνάστην ἀνέδειξε. Αὕτη δὲ ἡ σοφία βασιλεύοντα τὸν 
σοφὸν μετριόφρονα παρασχευάζει, xal οὔτε ἐπαίρε- 
σθαι, οὔτε τυφοῦσθαι Ex τοῦ ἀξιώματος. Ὃ γὰρ κατὰ 
Θεὸν πένης, οὔτε ἐν βασιλείοις, οὔτε ἐν περιουσίᾳ 
πλούτου ἐξίσταται τοῦ εἶναι πένης, μαχάριος ὧν χαὶ 
πτωχὸς τῷ πνεύματι. ἴλλλως " Τοῦ πρεσθυτέρου χαὶ 
ἄφρονος τῶν Ἰουδαίων λαοῦ, ὁ νεώτερος λαὸς ὁ ἐξ 
ἐθνῶν σοφὸς ὧν, xal ῥυσθεὶς Ex τῶν διαθολιχῶν 
δεσμῶν, διὰ τῆς εἰς Χριστὸν πίστεως, γέγονε βασί- 
λειον ἱεράτευμα " τῷ πνεύματι πτωχὸς ἐν Εὐαγγε- 
λίοις μαχαριζόμενος. Τύπος ὃὲ τῶν τοιούτων πτω- 
χῶν γέγονε ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός" σοφία 
μὲν ὧν τοῦ Πατρὸς, νέος 05 τὴν χατὰ σάρχα Qv 
χίαν, καὶ βασιλεὺς μὲν τυγχάνων χατὰ τὸ θεϊχὸν 
ἀξίωμα, πτωχεύσας δὲ 0v ἡμᾶς πλούσιος ὧν, xal 
ἐξελθὼν μὲν ἐχ τῶν δεσμῶν τοῦ θανάτου, λύσας τοῦ 
ἄδου τὸ δεσμωτήριον, ἡμᾶς δὲ διδάσχων τῷ ὑποδεί- 
Ὑματι μετριοφρονεῖν. Av ὧν ἕλεγε" Μάθετε ἀπ᾽ 
ἐμοῦ, ὅτι πρᾶός εἶμι, καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ. 


autem, si corpores geniturx:e tempus consideres, 632. Idem quoque rex dignitate divina, 
nostram salutem, quanquam per 


factus propter 


3*Dan, 1x, 25. 5* Math. v, ὅ. "5 1 Cor. 1, 24. 


« Funiculus triplex non cito rumpetur. » Rursus 
Ecclesiastes, exemplo triplicis funiculi, ad. spiri- 
tuales nos evehit conteinplationes ; ae primum qui- 
dem charitatem nos docet in concordie nexum 
nos vocans. Inquit ergo : Si anima, corpus, et. spi- 
ritus in bonum conveniant; non facile dissolvuntui 
ab hostis incursu. Aliter : Cum rationalis anime 
vis, irascendi ac coneupiscendi potentis, unitatis 
puritatem | custodiunt, animam servant prorsus 
innoxiam. Aliter : Qui eredunt in consubstantialem 
Trinitatem, Patrem et Filium et Spiritum sanctum ; 
a resistentibus lh:reticis et adversariis expugnari 
non possunt. 


Vins. 15, 14. « Bonus est puer pauper et sapiens, 
super regem senem et stultum, qui nescit provi- 
dere in posterum. Quod et e carcere. vinculisque 
interdum quis egrediatur ad regnum ; quodque in 
regno ipsius natus sit pauper. » Pueri ferme non 
eo digni sunt bonore quo senes : neque ita paupe- 
rem veneramur ut regem. Comparaus igitur Eeccle- 
Ssiastes stultitiam eum sapientia, quantum haee ipsa 
prastet, ostendit. Inquit enim longe potiorem esse 
puerum et pauperem (modo sit sapiens), eo qui sit 
senex Οἱ ornatus regia potestate, sed stultus. Stul- 
tus enim non intelligit. sapientiam, e servili quan- 
doque conditione, atque in vincula conjectum ho- 
minem, ad fastigium regium evehere. Cujus rei 
exempla sumi poterunt ex Joseph, quem Dei mu- 
nere insita sapientia, et adolescentem, et. pretio 
coemptum, et in carcerem detrusum, totius ZEgypti 
gubernatorem constituit. lec eadem sapientia si 
regi insideat, modestiam tueri docet ac frugalita- 
tem ; ita ut regia. dignitate qua pollet, nequaquam 
extollatur. ae tumeat. Nam Dei gratia et sui cogni- 
lione, pauperet se esse intelligit, neque in regno, 
neque in divitiarum copia, paupertatis humilitatem 
deponit; ut beatus et ipse sit quemadmodum et 
pauperes spiritu ?, Aliter: Senescens ac stultus 
Hebrzorum populus dici potest, eui junior successit 
in Dei cognitionem populus ex gentibus vocatus, 
vere sapiens, ac redemptus a diaboliea servitute, 
et per fidem Christi Salvatoris consecutus regale 
sacerdotium, spiritu quidem pauper, sed evangelica 
beatitudine decoratus. Exemplar autem ae dux hu- 
jusmodi pauperum est ipse Christus Salvator noster,. 
qui sapientia quidem Patris Dei est?5, juvenis 
pauper 


se ditissimus, Evasit idem catenas mortis, et 


555 OLYMPIODORI ALEXANDRINI 536 
inferni carcerem fregit. ae solvit, suo nos erudiens exemplo médiocritatem sectari, cum di- 
cit: Discite «me quia mitis sum ct Jumilis corde "", 

Vrns. 15, 16. « Vidi cunetos viventes, qui am- A «Εἶδον σύμπαντας τοὺς ζῶντας, τοὺς περιπα- 


bulani sub sole, cum adolescente secundo qui ex- τοῦντας ὑπὸ τὸν ἥλιον, μετὰ νεανίσχου τοῦ δευτέ- 
surget pro eo. Non est terminus omni populo, om- ρου, ὃς ἀναστήσεται ἀντ᾽ αὐτοῦ * οὐχ ἔστι περασμὸς 


nibus, inquam, qui fuerunt ante eos ; et postremi τῷ παντὶ λαῷ, τοῖς πᾶσιν οἱ ἐγένοντο ἔμπροσθεν 
non Letabuntur in c0: sed et hoc vanitas et electio αὐτῶν. Kat γε οἱ ἔσχατοι οὐχ εὐφρανθήσονται £v αὖ- 
spiritus. » Totus hic locus ad allegoricum intel- τῷ" xat γε τοῦτο ματαιότης, xai προαίρεσις πνεύ- 
lectum mystieumque pertinere putandus est, quan- ματος» τοῦ παντὸς ῥητοῦ πρὸς ἀλληγορίαν βλέ- 
doquidem nullus est qui corporali intuitu cunctos πόντος, Οὐδὲ γάρ τις αἰσθητοῖς ὀφθαλμοῖς δύναται 
possit videre homines qui ambulant sub sole. Cum πάντας ἀνθρώπους ἰδεῖν, 'Ἑτέρως δὲ χαὺ ἑτέρως τῆς 
vero mysticum sensum alii alio. referri contendant εἰς τὸ ῥητὸν ἑρμηνείας φερομένης (οἱ μὲν γὰρ εἰς τὸν 
(nam adolescentem seeundum, alii Christum Domi- Κύριον Ἰησοῦν Χριστὸν, οἱ δὲ eig τὸν ᾿Αντίχριστον 
num volunt intelligi, alii autem. filium perditionis τὸν νεανίσχον τὸν δεύτερον ἐξειλήφασιν) " ἑχατέραν 
Antichristum), nos utramque persequemur exposi- οὖν παραθήσομεν ἑρμηνείαν. E3207, φησὶ, σύμπαντας 
lionem. Vidi, inquit, cunctos viventes qui ambu- τοὺς ζῶντας, τοὺς περιπατοῦντας ὑπὸ τὸν αἰσθητὸν 
lant sub hoc visibili sole, hoc est, ipsos peccatores, ἥλιον, τουτέστι τοὺς ἁμαρτωλοὺς, μετὰ τοῦ νεανί- 
cum adolescente secundo, hoe est, Antichristo, qui ^ σχοὺ τοῦ δευτέρου" λέγει δὲ τοῦ ᾿Αντιχρίστου, ὃς 
exsurget pro ipso, Domino videlicet nostro Jesu ἀναστήσεται ἀντ᾽ αὐτοῦ " φησὶν, ἀντὶ τοῦ Κυρίου 
Christo. Non erat finis multitudinis peccatorum, eo- ὑμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Καὶ οὐχ ἣν περασμὸς τοῦ 
rum scilieet qui ab initio s:ecu!i praecesserunt; sed πλήθους τῶν ἁμαρτωλῶν, ἀντὶ τούτων ἐξ αἰῶνος γε- 
ct postremi qui temporibus AntichristisciliceL in γονότων. ᾿Αλλὰ xo οἱ ἔσχατοι, τουτέστι οἱ ἐν τῇ 
eum credent, nonletabuntur in eo, neque enim παρουσίᾳ τοῦ ᾿Αντιχρίστου, πιστεύοντες εἰς αὐτὸν, 
servare potest impietas adhzrentes sibi. Ut autem οὖχ εὐφρανθήσονται ἐν αὐτῷ, οὐδὲ δια 


ασώσει ἀσέθει 
ΐ P i ER. UMANE Ξ ἀρ τ 
doceat hunc errorem infidelitatis non necessitate, τοὺς παρ᾽ αὐτῆς. Εἶτα διδάσχων ὅτι xai οὗτοι προ- 


nec casu, sed eleclione libera voluntatis esse po- αἱρετιχῶς, χαὶ oüx ἀναγχαστιχῶς ταύτην ὑπομέ- 
pulis adventurum, adjunxit dicens : Sed et hoc —voost τὴν πλάνην, ἐπήγαγε, Ost Καί γε τοῦτο ut- 
vanitas est et electio. spiritus. Aliter : Vidisse se ταιότης, καὶ προαίρεσις πγεύματος. λλλως- Ei- 
inquit ambulantes sub justiti:e sole, omnes δέναι λέγει τοὺς ὑπὸ τὸν ἥλιον τῆς διχαιοσύνης, 
scilicet. qui vere vivunt ex fide, cum adole- τουτέστι ἀληθινὴν ζωὴν ζῶντας. Οὗτος δέ ἐστι ὁ νεα- 
scente secundo, qui procul dubio est Salvator no- νίσχος ὁ δεύτερος ἐξ οὐρανοῦ, ὃς ἀνέστη ἀντὶ τοῦ 
ster, homo de ccelo celestis, qui nobis natus est ac (, πρώτου τοῦ £x γῆς χοΐχοῦ " φησὶ δὲ τοῦ ᾿Αδάμ. Καὶ 
surrexit pro adolescente primo Adam, qui fuit homo ἀπέραντοι, φησὶν, ἧσαν οἱ ὑπὸ τοῦτον τὸν νεανίσχον 
de terra terrenus **. Et infiniti erant, inquit, sub ἔμπροσθεν ἑαυτῶν ὁδεύοντες, τουτέστι τῶν ὄπισθεν 
hoc sole in anteriora progredientes; hoc est, se- ἐπιλανθανόμενοι, τοῖς ὃὲ ἔμπροσθεν ἐπεχτεινόμενοι᾽ 
cundum viventis fidei disciplinam, prieterite qui- αὕτη γὰρ τῶν πιστῶν ἢ πολιτεία. Τίνες δέ εἰσιν ol 
dem vitz obliti, tanquam mortui peccato, ad ea ἔσχατοι τούτων, οἱ μὴ εὐφραινόμενοι ἐπὶ τῷ Κυρίῳ 
vero qui priora sunt se extendentes ?, semper Ἰησοῦ Χριστῷ, 7] ὁ τῶν Ἰουδαίων λαὸς, ὅστις πρῶ- 
oculos mentis ad propositam vite zeiernze gloriam — τὸς ὧν γέγονε ἔσχατος" ἣ ol πρὸς τῇ συντελείᾳ τῷ 
dirigentes. Sed quinam sunt postremi ipsorum qui ᾿Αντιχρίστῳ πιστεύοντες " ἢ χαὶ πάντες, ol μετὰ 
non delectabuntur in. adolescente secundo Domino τοὺς ἐναρέτους ἔσχατοι λεγόμενοι διὰ τὸ τοῦ βίου 
nostro Jesu Christo? Nimirum vel Judei sunt, qui χυδαῖον. Εἶτα διδάσχων ὡς αὐτεξουσίας προαιρέσεως 
cum primi essent, facti sunt novissimi, vel qui in ῥοπῇ oi εἰρημένοι ἔσχατοι οὐχ εὑφραίνονται ἐπὶ τῷ 
fine s:eculi eredent in Antichristum ; vel generaliter δευτέρῳ νεανίσχῳ, ἐπήγαγεν, ὅτι Καί γε τοῦτο μα- 
omnes qui post primos officiose pieque viventes, ταιότης, xal προαίρεσις πνεύματος. Ἰστέον δὲ, 
ipsi cum sensus et. voluptatis illecebras consecten- — διὰ τὰ προειρημένα, ὅτι o νεανίσχος ὁ "AOXy. xa- 
tur, merito postremi ac novissimi et habendi sunt ἢ λεῖται, ἔτι ὧν ἐν παραδείσῳ, χαὶ ἀχμαίως τὰς ἀρΞ- 
οἱ vocandi. Sed hos quoque novissimos ostendit τὰς ἐργαζόμενος. Καλεῖται ὃὲ νεανίσχος χαὶ ὁ Κύ- 
electione propri:e voluntatis non gavisuros esse in ρίος Ἰησοῦς διὰ τὸ παναλχὲς τῆς θεϊχῆς δυνάμεως " 
adolescente secundo, ideoque tritum jam sibi ver- χαλεῖται ὃξ νεανίσχος χαὶ 6 ᾿Αντίχριστος διὰ τὸ 
bum illud adduxit : Sed et Jioc vanitas et electio spi- νεωτεροποιὸν, xat τὸ νεάζειν ἀεὶ τῇ χαχίᾳ. 
ritus. Sciendum est autem. quod ad predictorum enarrationem | pertinet, G33 Adam hominem pri- 
mum, adolescentem vocari, sub intellectu. ejus temporis quo recens creatus adhuc in paradiso vo- 
luptatis, vigore juventulis su:e strenuus erat operando virtutes. Vocatur adolescens et Christus Sal. 
vator, propler magnum robur divinz virtuüis; vocatur adolescens et Antichristus, qui juvenili teme- 
ritate fervidus est in malo, robustusque nequitiz: innovator. 

Vens. 17. « Custodi pedem tuam eum ingredieris « Φύλαξου τὸν πόδα σου ἐν ᾧ ἂν πορεύῃ slg οἶχον 


59 Matth. x1, 29, ^I Cor. xv, 47-49. ὅ9 Philipp. itr, 18. 


» 
bod 
ποῦ Θεοῦ " xai ἐγγὺς τοῦ ἀχούειν. » ὑμωνύμως τὰ 
τοῦ ἔξωθεν ἀνθρώπου μέλη λέγοντ 


ψυχῆς, ὡς ὀφθαλμὸς, χαὶ 


λέγεσθαι ἐπὶ τοῦ σώματος " λέγονται γὰρ ἐπὶ τῆς 
Ψυχῆς πτέρυγε:, κατὰ τὸ, Εἰ κοιμηθῆτε ἀνὰ μέσον 
τῶν 

2 Aut y τῇς Δυγῆςε 
μόγαι. Φύλαξον οὖν τῆς Ψυχῆς 


κιήρων, πτέρυγες περιστερᾶς περιηργυρω- 


σου πόδα ἐν παντὶ 


πράγματ', ἐν ᾧ ἂν πορεύῃ, ἐπὶ ἫΝ χαταντῆσαί σε 


ἐπὶ τὸν τοῦ Θεοῦ οἶχον, τουτέστι τὴν ἐπουράνιον 
Ἱερουσαλήυ. Ὃ δὲ φυλάττων τὸν πόδα τῆς Ψυχῆς, 


[24 


ἐγγύς à 
λόγῳ, xa χατορθοῦν τὰς θε 
περὶ τοῦ αἰσθητοῦ 


τοῦ ἁγούξιν, τοὶ τοῦ ὑπαχούειν τῷ 
Εἰ δὲ 


ποδὸ: ἐχλάθοις τὸ εἰρημένον, 


fac ἐντολάς. χαὶ 


Φύλαξον, φησὶ, τὸ ὅλον σῶμα * μεριχῶς γὰρ £x τοῦ 
ποδὸς τὸ ὅλον ἐσήμανε, ἵνα μὴ διὰ τῶν αὐτῶν τῇ 
«s ἀρετῇ xal τῇ καχίᾳ ἐξυπηρετῇ. Οἷον " Διὰ τῶν 
αὑτῶν ποδῶν μὴ ἐν ἐχχλησίᾳ xa ἐν θεάτροις χοσμι- 
χοῖς βάδιζε. Καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων ὁμοίως. Οἱ γὰρ εἰς 
οἶχον Θεοῦ πορενόμενοι, ἀμέτοχοι τῶν ἐναντίων ὀφεί- 
λουσιν εἶναι. 

dam. Et profecto qui impolluto pede 
penitus, ut Deo contrariis, continere. 


« Ὑπὲρ δόμα τῶν ἀφρόνων θυσία σου, ὅτι οὐχ 


εἰσὶν εἰδότες τοῦ ποιῆσα: χαχύν. » Ἐπειδή εἰσι χαὶ 
ἄφρονες πολλάχις πρησφέροντες, ὡς οἱ διὰ χενοδο- 


΄ ἐλεημοσύνην ἐργαζόμενοι " καὶ ὁ Κάϊ', 


ὁρθῶς μὲν SOM ἣν jun x cc QUT λών" d d 


ρουσι, διὰ τὸ T ἔχειν er eh διάχρισιν. ' Dee 
μετὰ γνώσεως τὸ xaAby ἐνεργῶν, μετὰ γνώσεως xal 
Ὁ δὲ τὸ 
zt. Τὸ οὖν, Ὅτι οὐχ εἰσὶν εἰ- 
δότες τοῦ ποιῆσαι xaxóv, ἀντὶ τοῦ, ᾿Αγναίᾳ συν- 
έχονται, zal ἐσχοτισμένοι, τυγχάνουσι τὴν διάνοιαν. 
Ἰζυριολέχτως 0t 
ἐχάλεσε, ἐπὶ δὲ 


τοῦ ἐναντίου ἀπέχεται. 
χαὶ τὸ λοιπὸν ἀγνοήσ 


πρῶτον ἀγνοῶν, 


ἐνταῦθα τὸ μὲν τῶν ἀφρόνων δόμα 
τῶν φρονίμων θυσίαν εἶπε. 


ΚΕΦΑΛ. Ε΄. 

« Μὴ σπεῦδε ἐπὶ στόματί σου, χαὶ καρδία σου μὴ 
ταχυνέτω τοῦ ἐξενέγχαι λόγον πρὸ προσώπου τοῦ 
Θεοῦ, ὅτι ὁ Θεὸς ἐν τῷ οὐρανῷ ἄνω, xaY σὺ ἐπὶ τῆς 
γῆς χάτω. » Τὴν προπετῇ γλῶτταν ἀναστέλλεσθαι 
παραινεῖ" εἶτ᾽ ἐπειδὴ Ex χαρδίας προπετοῦς ἣ 
γλῶττα τοῖς ἀσόφοις ὑπηρετεῖται νοήμασιν, αὐτὴν 
ἐμφράττων τὴν πηγὴν τῶν ἀχαίρων λόγων, ἐπάγει, 
'H κωρδία σου μὴ ταχυγέτω τοῦ ἐξενεγκεῖν" AÓyov 
πρὸ προσώπου τοῦ Θεοῦ" àvii τοῦ, Διὰ τὸ τὸν 
Θεὸν ἐφορᾷν πάντα, χαὶ τὰ ἐν τῇ ψυχῇ συνιστάμενα 


νοήματα, χὰν μὴ διὰ λόγων ἐμφέρωνται". τὴν γὰρ 
ὑψηλοτάτην τῶν οὐρανῶν περιωπὴν οἰχῶν ὁ Θεὸς, 


τὰ ἐν τῷ βάθει πάντα χατοπτεύει. 


Ἄλλως " Μὴ ταχὺ 
περὶ θεολογίας λάλει, μηδὲ ὡς Ézuyz* οὐ γὰρ δύνῃ 
θνητὸς ὧν xz σάρχα φορῶν, χαὶ χάτω περιχείμε- 
γος, οὐσίαν Θεοῦ 


ποῦ ἀοράτου xa ὑπερουρανίου 


** Psal. συ, 24. 


IN ECCLESIASTEN 


A 


b 


subeunt ecclesiam | Dei, 


258 
Aqui- 
exterioris. hominis 
membra de anima et. interiore dicuntur, ut. oculos 
puta, manus ae pedes, et membra. reliqua, Non ta- 
men contra eontingit ut anime et interioris homi- 


in domum Dei, et propinquus ut audias. » 
voca quadam ratione loquendi, 


nis partes de exteriore dici consueverint ; dicuntue 
enim penn: aleque. de anima, juxta illud : Si dor- 
miatis inter medios cleros, penne columba deargen- 
tatc 9, Inquit ergo : Custodi animse tue pedem in 
omni opere tuo cum incedis, ut in conspectum 
venias domus Dei, hoe est, ccelestis Jerusalem. Qui 


vero custodit pedem anim: su, prope est ut audiat, 
hocest, ut obediat verbo divini praceplionis, οἱ 
proficiendo mandata legis exsequatur. Quod. si. de 
corporali pede dietum intelligas : Custodi, inquit, 
lotum corpus tuum (a parte enim totum significa- 
vit), ne instrumentis eisdem quibusin bono utimur, 
abutamur in malo. Quasi dicat : Ne, quiso, pedibus 
eisdem quibus templum Dei frequentas, theatrales 
adito ludos et obscena spectacula. De aliis quoque 
humani corporis membris idem intellige. facien- 


debent ab impiis locis οὐ profanis se 


« Super donum stultorum saerifieium tuum, quia 
ignorant quid faciant mali. » Quia stulti quoque 
nonnunquam munus offerunt Deo, ut qui ex. inani 
gloria eleemosynam faciunt : sicut et Cain qui recte 
quidem offerebat, autem  dividebat. Idco, 
tuum, inquit, sacrificium cum prudentia fiat et 
discretione. Insipientes enim. non intelligunt, quo- 
ties male offerunt, eo quodillorum zelus careat dis- 
eretionis judicio. Qui enim prudens ac sciens ope- 
ratur bonum, pari quoque cognitione malum devi- 
tat. Qui vero prius illud ignorat, facile et. alterum 
ignorabit. Mlud itaque quod ait : Quia ignorant 
quid (aciant mali, ita intellige : Ignorantia occupan- 
tur, et tenebris obteguntur eorum mentes. Proprie 
autem et distincte locutus. est. cunr. dixit, 
stultorum , sacrificium. vero, prudentium tantum- 
modo intellexit. ᾿ 

CAPUT V. 

Vrns. 1. « Ne festines in ore tuo, neque properet 
cor tuum ad. offerendum sermonem in conspectu 
Dei, quoniam Deus est in calo superius; G34& et 
tu inferius in terra. » Promptam ad loquendum lin- 
guam corripiendam monet : tun vero quia e teme- 
rario ac prompto corde ipsi linguze fatuie, senten- 
Li; quas efferal, sugzeruntur: ut fontem quoque 
ipsum ae caput obstruat insipientium verborum, in- 
quit : Ie properet cor tuum. efferre verbum in. con- 
spectu Dei. Quasi dicat, quia Deus ubique prosens, 
omnia perspicit, etiam deprehendens occultas animae 
cordisque cogitationes, quanquam per sermonis in- 
dicium non emergant : 


male 


donum 


Deus enim qui in altissima 
celorum s;ccula sedem habet, que in imo fiunt, 
conspicit universa. Aliter : Ne temere divinis 
mysteriis verba. profunde, neque utcinque. omnia 


de 


$39 


sis, ac gravi corpore eircumseptus, el orbis infimus 
habitator, nequaquam potes invisibilis Dei substan- 
tiam superceelestisque comprehendere. Idcirco. sint 


pauci sermones tui. Ob omnes causas superius dictas, 


sed etiam diligenti examinatione perpensi. 

Vrns. 2. « Quoniam in multitudine tentationis 
advenit, somnium, et vox stulti in multitudine ser- 
monum. » Si more proverbii, absolute ae libere hoe 
dietum putes, ita intellige : Sicut qui per diem 
multis tentationibus eurisque agitantur, per quie- 
tem subinde somniis conturbantur : ita et stultus in 
multiloquio peccans, sua ipsius voce arguitur. Ali- 
ter : Sicut somnium, dormientem quempiam vel ad 
avaritiani vel ad libidinem tentans evolat, et. mox 
irritum evanescit, ut nihil eorum qui facere vi- 
debatur, certum esse contingat : ita et vox hominis 
stulti nihil utile commodumque concludens, somnio 
videtur esse persimilis. Quasi dicat : Somniis com- 
paratur stulti hominis sermo. Sin autem velis. Ec- 
clesiasten, quasi ratione confirmantem quie supe- 
rius attulit, h:ee verba proferre ; videlicet, quoniam 
advenit somnium in multitudine tentationis, et vox 
stulti in multitudine sermonum, ita accipies, ut 
quasi nos moneat, dicens : Ne multiloquus esto ac 
nugax, neque stultitiam tibi insitam tuo profer ser- 
mone, quoniam mulie nugacibus adveniunt tenta- 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


qui in buceam veniunt : mortalis enim homo cum A χαταλαθεῖν. 'Eal τούτων ἔστωσαν ol Aóyot 


£40 
cou 
ὀλίγοι, Διὰ οὖν τὰ προειρημένα πάντα, ἔστωσαν 
οἱ λόγοι σου οὐ μόνον ἀριθμῷ, ἀλλὰ χαὶ ἀχρι- 
θείᾳ. 

sint tui sermones non solum pauci numero, 


€ Ὅτ: παραγίνεται ἐνύπνιον ἐν πλήθει πειρα- 
σμῶν, χαὶ φωνὴ ἄφρονος ἐν πλήθει λόγων. » Εἰ μὲν 
παροιμιαχῶς xai ἀπολύτως ταῦτα λέγει, οὕτω νοΐ - 
σεις * Ὥσπερ, φησὶν, οἱ μεθ᾽ ἡμέραν πολλοὺς πει- 
ραπμοὺς ὑπομένοντες, xat δι᾽ ἐνυπνίων ἐχταράττον- 
ται" οὕτω xal ἐν τῇ πολυλογίᾳ διὰ τῆς ἑαυτοῦ φωνῆς 
ὁ ἄφρων ἐλέγχεται. ἤλλλως * “Ὥσπερ ἐνύπνιον πει- 
ράσαν τινὰ εἰς πορνείαν τυχὸν, ἣ φιλαργυρίαν, 
ἀφ' xaX οὐδὲν τῶν xaz' ὄναρ δοχούντων 
πράττεσθαι ἀληθὲς τυγχάνει " οὕτω xal dj φωνὴ τοῦ 
ἄφρονος οὐδεμίαν ὄνησιν ἣ πρᾶγμά τι ἐπωφελὲς 
ἐργασαμένη, ἐνυπνίῳ ἔοιχε. Ἵνα εἴπῃ, ὅτι Ὀνείροις 
ἐοίχασιν οἱ τοῦ ἄφρονος λόγοι. Εἰ δὲ ὡς αἰτίαν ἀπο- 
διδοὺς τῶν ἀνωτέρω, ἐπήγαγε τὸ, ὅτι παραγίνετα: 


πταται, 


ἐνύπνιον ἐν πλήθει πειρασμοῦ, χαὶ φωνὴ ἄφρονος 
Μὴ Éco, φησὶ, 
φλύαρος, μηδξ τὴν ἑαυτοῦ ἀφροσύνην διὰ τῶν οἰχεέων 
ἐπιδείχνυς λόγων, ὅτι τοῖς φλυαροῖς πολλοὶ συμόαί- 


ἐν πλήθει λόγων, οὕτω νοήσεις" 


; ; - , 
νουσι mstpxcuol* οὐ μόνον αἰσθητῶς, xoi μεθ 
ἡμέραν, ἀλλὰ χαὶ καθ᾽ ὕπνον αὐτοὺς ἐχδειματοῦν- 
τες. 


tiones qui» ipsos non. interdiu solum vigilantes conturbent, sed per quietem quoque dormientes ex- 


lerreant. 

Vrns. 9. « Sicut. vovisti votum Deo, ne moreris 
illud reddere, quoniam non est voluntas in stultis. 
Tu igitur quzecunque voveris, redde. » Oratio est, 
bonorum a Deo petitio : votum autem est, cum 
quid Deo pollicemur nos daturos. Vovemus autem 
Deo et pollicemur non pecunias modo, sed absti- 
nentiam victus, et castitatem, et quie sunt. generis 
ejusde;n. Quia ergo stultos pers:epe pollicitorum pae- 
nitentia subi ac dolor, nolentes vota persolvere, 
hortatur ut cito ac velociter quie promisimus Deo 
reddamus. 

Vgns. 4. « Melius est te. non vovere, quam post 
votum promissa non reddere. » Malum est procul 
dubio ac detestabile si nihil unquam velis Deo tri- 
buere; 8385 multo tamen est pejus si pollicearis 
te Deo quid daturum, neque persolvas. Duobus igi- 
tur propositis malis, bonum dixit quod minus est 
malum. Alio quoque sensu intellige : Cave. ne quid 
lemere promittas in conspectu Dei, quia simul ac 
reus voli facetus fueris, multitudo te circumveniet 
tentationum quie persolvere promissionem impediat, 
ita ut ne. dormiens quilem sine molestia sis futu- 
rus. Ut, exempli gratia, pecunias avarus quispiam 
vovit Deo se daturum, mox autem non interdiu so- 
lum torquetur et avocatur, rationibus hinc inde sub- 
ductis egestatem sibi ac pauperiem ante oculos po- 
nens, sed, ut par est, dormiens quoque, eisdem 
imaginibus impeditur ne vota Deo persolvat. Quanto 


C 


D 


« Καθὼς ἂν εὔξῃ εὐχὴν τῷ Θεῷ, μὴ ypovíons τοῦ 
ἀποδοῦναι αὐτὴν, ὅτι οὐχ ἔστι θέλημα ἐν ἄφροσι " 
σὺ οὖν ὅσα ἂν εὔξῃ, ἁπόδος. » Προσευχή ἔστιν αἴτη- 
σις ἀγαθῶν παρὰ Θεοῦ * εὐχὴ ὃξ ἡ ἐπαγγελία " ἐπαγ- 
γέλλεταί τις Θεῷ οὐ μόνον χρήματα, ἀλλὰ xaX 
νηστείαν, xaX ἁγνείαν, χαὶ ὅσα τοιὰῦτα. Ἐπεὶ οὖν 
οἱ ἄφρονες μετὰ τὸ ἐπαγγείλασθαι μεταμέλονται, 
οὐ θέλοντες πληρῶσαι τὴν εὐχὴν, παραινεῖ μετὰ 
πολλοῦ τοῦ τάχους ἐχπληροῦν τὰς ἐπαγγελίας. 


« ᾿Αγαθὸν τὸ μὴ εὔξασθαί σε, ἣ τὸ εὔξασθαξ σε, 
xai μὴ ἀποδοῦναι. » Καχὸν τὸ μὴ ὅλως θέλειν τι 
διδόναι Θεῷ - χεῖρον δὲ τὸ ἐπαγγείλασθαι διδόνα!, 
χαὶ μὴ ἀποδιδόναι. "Ev δυσὶ τοίνυν xaxotg ἀγαθὸν 
εἶπε τὸ ἧττον χαχόν. Kat τοῦτό ἐστι χαθ᾽ ἑτέραν 
νόησιν * τὸ μὴ ταχῦναι τοῦ ἐξενεγχεῖν πρὸ προσώ- 
που͵ τοῦ Θεοῦ ὅτι μετὰ τὸ τάξασθαι, πλῆθος ἐπ- 
ανίσταται πειρασμῶν, ἐμποδίζον τῇ εὐχῇ, ὡς xal 
χαθ᾽ ὕπνον ἐχταράττεσθαι. Οἷον φιλάργυρος χρήματα 
ταξάμενος διδόναι Θεῷ, οὐ μόνον μεθ᾽ ἡμέραν &vo- 
vià xol ἀναχαιτίζεται, πενίαν αὐτῷ xai ἀπορίαν 
τῶν λογισμῶν ὑπογραφόντων " ἀλλὰ xoi Ev νυχτὶ, 
ὡς εἰχὺς, ταῖς ὁμοίαις φαντασίαις παρενοχλούμενος, 
ἀναγόπτεται τοῦ πληρῶσαι τὴν εὐχήν. “Ὅσον δὲ 
τὸ ἐπιτίμιον τῶν μὴ πληρωσάντων τὰς εὐχὰς, 
δηλοῦσιν ᾿Ανανίας xai Σάπφειρα θανάτῳ χαταδι- 
χασθέντες. 


autem supplicio του πο 1} sint qui contemnunt vota complere, docent nos in Actibus apostoloruin 


Anauias et Saphira, repentina morte sublati δ᾽, 
9 Act. v, 1-12, 


bil IN ECCLESIASTEN. 512 


« Μὴ δῷς τὸ στόμα σου ἐξαμαρτάνειν τὴν σάρχα A 


σου. » Φλύαρος γλῶττα ὅλον τὸ σῶμα σπιλοῖ, μά- 
λιστα δὲ ἣ πρὸς γυναῖχας ἀφύλαχτος ὁμιλία ἐρεθίζει 
τὴν σάρχα πρὸς τὴν ἁμαρτίαν. 


« Καὶ μὴ εἴπης πρὸ προσώπου τοῦ Θεοῦ, ὅτι 
ἄγνοιά ἐστι. » ἱ'Δμαρτάνων, φησὶ, ἐξ ἀχαλίνου 
στόματος, μετανόει, χαὶ μὴ προφασίζου, χαὶ λέγε 
ὅτι Κατὰ ἄγνοιαν ἥμαρτον. ὕλλλως - Οἱ πρὸς βάθος 
χαχῶν ἐλάσαντες, χαὶ εἰς καταφρόνησιν ἐλθόντες, 
Οὐχ ἀξιοῖ, φασὶν, ὁ Θεὸς εἰδέναν τὰ ἐν ἀνθρώποις 
ἁμαρτήματα " σὺ οὖν, φησὶ, μὴ τοῦτο εἰπέ" 
γὰρ λέληθεν τὸν θεῖον ὀφθαλμόν, 


ονὸῖν 


« Ἵνα μὴ ὀργισθῇ ὁ Θεὸς ἐπὶ φωνῇ σου, χαὶ 
διαφθείρῃ τὰ ποιήματα τῶν χειρῶν σου.» Μὴ ἁμάρ- 
πᾶνε, φησὶ; διὰ γλώττης, ἵνα μὴ καὶ τὰς χατὰ ἀρε- 
τὴν πράξεις διαφθείρῃς. Ὀργιζόμενος γὰρ ὁ Θεὸς 
ἐπὶ τοῖς προπετέσι λόγοις, χαὶ εἴ τι χαλὸν ἡμὶν 
εἰργάσθαι δοχεῖ, ξξαφανίζει. "λλλως - Μὴ 
'Avvozi ὁ Θεὸς τὰ ἐν οὐδ dod ἁμαρτήματα" ὀργίζε- 
ται γὰρ ὁ Θεὸς ἐπὶ τῇ τοιαύτῃ φωνῇ, xat οὐ συνευ- 


λέγε, ὅτι 


δοχεῖ ταῖς ἡμῶν πράξεσι. Τοὺς δὲ παχυτέρους 
φονεύων, ἔσθ᾽ ὅτε xoY πενίαν αὐτοῖς ἐπάγει, δια- 


φθείρων ποιήματα χειρῶν αὐτῶν. 


€ Ὅτι ἐν πλήθει ἐνυπνίων, χαὶ ματαιοτήτων, χαὶ 
λόγων πολλῶν. » Τρία τινὰ ἑαυτοῖς 
ἐθηχε. τὰ ἀνύπαρχτα τῶν ὀνείρων φαντάσματα, τὰς 
τῶν ἀνθρώπων ματαιοπονίας, χαὶ τὴν τῶν 
λόγων ἄχαιρον φλυαρίαν. ᾿Βοίχασι γὰρ οἱ τοῦ φλυ- 


ἐοιχότα παρ- 
πολλῶν 
ἄρου λόγοι ὀνείροις * οὐδὲν δὲ ὀνείρων διαλλάττουσιν, 


Ἐν πλήθει 
τουτέστι τῶν ἐνυπνιαζομένων ἀν- 


οὐδὲ αἱ τῶν ἀνθρώπων ματαιοσπουδίαι. 
οὖν ἐνυπνίων. 
θρώπων, χαὶ ματαιοπονούντων, χαὶ φλυαρούντων, 
ὁ Gzb; ὀργίζεται. Πλῆθος δὲ λόγων μὴ τὴν πολυ- 
επείαν νόμιζε, ἀλλὰ τὴν ἀργολογίαν" xal γὰρ ὁ 
Παῦλος τὸν λόγον παρατείνων μέχρι μεσονυχτίου, 
ἀχόρεττος ἣν τοῖς ἀχούουσιν. 
τὸ πρᾶγμα μὴ ὡς θεῖον δηλώσας, οὐδὲν εἰρηχέ- 
να: λέγεται" ὁ γὰρ παρὰ τὸ δέον φθεγγόμενος, χαὶ 
ἕως ἑνὸς λόγου φλύαρος εἶναι λέγεται. 


Ὁ 6E πολλὰ λέγων, χαὶ 


Γενιχὴν δὲ 
φυλαχὴν πασῶν τῶν ἀρετῶν ἐχδιδάσχων, ἐπάγει, 
ὅτ 3 15669 s ὸ z 
ὅτι Τὸν Θεὸν go60U. Ὃ γὰρ φόθος 
πάντα ὑπερέδαλε. 


Κυρίου 


autem nobis cunctarum virtutum observantiam suggerens : Tu, 


mini omnia excedit. 


Vrns. 5. « Ne dederis 0s tuum ut peccare. facias 
carnem tuam. » Lingua si nugax fuerit, corpus to- 

tum coinquinat, przesertim vero si cum. mulieribus 
incautus sermo commisceatur, carnem stimulat. ad 
peccandum. 

« Ne dixerisignorantiam esse in conspectu Dei.» 
Cum effreni, inquit, lingua peccaveris, ad peeni- 
tentiam redi, neque. consuetam | pretende exceusa- 
lionem quod imprudens nesciusque —peccaveris, 
Aliter : Qui in ipsa f:ece. nequitie. volutantur, ita 
providentiam Dei negant et aspernantur, ut. dicant 
ae scire quie. hie ab homi- 
at tu nequaquarm h:ec 


dedignari Deum eurare 
nibus scelera committantur ; 
dixeris, nihil enim latet oculos Dei. 

: Ne forte irascatur Deuscontra sermonem tuun, 
el destruat opera manuum tuarum. » Ne, inquit, 
ore tuo ac lingua peccaveris, ne et fructum bono- 
rum operum tuorum amittas. lratus enim Deus 
contra temerarios sermones, delet e libro vite si 
quid est quod pie videamur nobis laudabiliterque 
fecisse. Aliter : Cave ne dieas : Deus ignorat quie 
ab hominibus perpetrantur ; irascitur enim talia 
dicentibus, neque approbat opera illorum. Simpli- 
ces quoque et tardioris ingenii peecatores, nihilo- 
minus e medio tollit, vel paupertate eosdem plectit, 
illorum fortunas operaque corrumpens. 

Vgns. 6. «Quoniam in multitudine somniorum ac 
vanitatum, copiaque sermonum ; tu Deum time. » 
Tria simul valde similia comparavit : inania scilicet 
somniorum phantasmata, vanos hominum labo- 
res, et ineptam multiloquii loquacitatem.  Somnii 
enim persimilia sunt, nugacis hominis verba, neque 
sane multum a somniis differunt. irrita hominum 
studia. In multitudine igitur somniorum , hoc est, 
somniantium hominum, frustraque laborantium, 
neenon verba plurima effundentium, irascitur Deus. 
Multitudinem autem hoc loco, non simpliciter mul- 
tiloquium intellige, sed otiosiloquium. Paulus enim 
loquens de regno Dei, quamvis ad mediam usqae 
noetem verba produceret ?*, nullo tamen auditores 
alficiebat fastidio. G8 Qui autem. multa. quidem 
verba profandat, rem. vero ipsam de qua agitur mi- 
nus facilem "reddat, nihil ferme videtur locutus 
fuisse. Sed quiotiose ae preter rem — loquitur, in 
verbo quoque uno nugax esse deprehenditur. Simul 


inquit, Deum. time : timor enim Do- 


« Ἐὰν Duda πένητος xaX ἁρπαγὴν xpi- D — Vins. 7. « Si calumniam pauperis et rapinam ju- 


ματος tonc ἐν χώρᾳ, μὴ θαυμάσῃς 
ὅτι ὑψηλὸς ἐπάνω ὑψηλοῦ φυλάσσει, χαὶ ὑψηλοὶ ἐπ’ 
αὐτοῖς. χαὶ περισσεία γῆς. » 'Αρπαγὴν χρίματός 


ἐπὶ τῷ πράγματι, 


φησι τὸ τοὺς πλουσίους ἐξωνεῖσθαι παρὰ τῶν δι- 
χαζόντων τὰς ἀδίχους ψήφους " χαὶ ἄλλως 0t &pma- 
γὴν χρίματος ἐργάζεται, ὁ τὰς μηδὲν ἑαυτῷ προσ- 
ηχούσας χρίσεις ἁρπάζων. 'Eàv οὖν, φησὶν, ἴδῃς 
ὑπὸ τῶν πλουσίων χαὶ τοὺς πένητας 
χαταδυναστευομένους, 


συχοφαντῶν 
μὴ θαυμάτῃς, ἀντὶ τοῦ, μὴ 


** Act. xx, 17 seqq 


dicii videris in provincia, ne mireris super hoc ne- 
gotio, quoniam excelso excelsior est alius qui custo- 
diam habet, et superipsos alii quoque excelsi sunt ; 
etsuperfluitas terrze. » Rapinam judicii vocat, cum 
ditiores in provincia et civitate, largitionibus cor- 
rumpunt judices ad iniqua judicia. Aliter : Etiam 
rapinam judiciorum exercet qui causas nihil ad se 
pertinentes, violenter sibi vindicat et extorquet. Ait 
ergo : Quotiescunque videris calumnia et largitioni- 


513 


est, ne ita0b hanc ipsam rem indigneris, vt flui- 
tare mundum sine ul'a providentia suspiceris. Deus 
enim super omnes excelsus, omnia speculaus, et ob- 
servans qui ab ipsis patrantur qui sibi videntur ex- 
celsi, locupletes et gloriosi, reddet unicuique pro 
suorum operum dizanate. Et super ipsos excelsi : 
hoc est, qui seipsos inaniter jactant. et magni(aciunt, 
nibil aliud. ferme. censendi sunt. quam superfluitas 
terrze, hoe est. inutilis terrze globus et massa ; juxta 
illud : Quid superbis, inquit, terra et cinis 53 

Vrns. 8. « Super omnes autem rex est Dominus 
agri elaborati. » Generali quadam conclusione utens, 
Deus, inquit, instar viridarii mundum sibi hunc ex^ 
coluit et ornavit, et in eo dominatur ut dominus agri 
cujus et assiduam providentiam gerit. Non itaque 
decet opinari mundum carere gubernatione regnan- 
lis, ob eas quie. inter homines fiunt iniquitates: imo 
revocare in mentem oportet quod, cum mundus hic 
ager nuncupetur, juxta e;angelieam parabolam δ᾽, 
Deus hominem mundi hujus regem. dominumque 
constituit, sicut scriptam est: Omnia subjecisti. sub 
pedibus ejus 9. A monet itaque nos hoc loco Eecle- 
siastes, dignitatis nostro, ut debitam venerationem 
exhibentes Deo qui nos regia honestavit corona, pie 
officiosceque vivamus. Aliter : Quandoquidem Deus 
universi hujus mundi est Dominus et possessor, 
veluti spiritualis. agri cujusdam diligentia summa 
claborati, idcirco seduli caveamus ne demoliamur 


vineam Domini Sabaoth, aut iniquis actionibus, aut (z 


impiis dogmatis, aut perniciosis doctrinis. Omnibus 
enim priest, omnia speculatur agri dominus et pos- 
sessor elaborati. Aliter : Divina ipsa Scriptura est 
velut ager quidam ferax et odoratus, quasique pa- 
radisus optimis arboribus consitus, habensque the- 
saurum occultum. Par est autem ut qui hunc habere 
quirunt thesaurum, placere studeant Regi Domino 
agri hujus, hoc est, Deo omnipotenti. Placebunt 
autem, si eunctis mundi deliciis renuntiaverint ; et, 
si neque Jud:eorum more solum litter; jacentis 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 541 


bus inopes a potentioribus premi, ne admireris; hoc A δυσχεράνῃς, μηδὲ ἀποῦυσ 


πετήσῃς, μηδὲ ἀπρονόητον 
εἶνα: τὸν χύσμον νομίσῃς. Ὃ γὰρ ὑψηλότερος &náv- 
τῶν Θεὸς, ἐπάνω πάντων ὧν, χαὶ ἐπιτηρῶν ἕχαστα 
τῶν πραττομένων ὑπὸ τοῦ δοχοῦντος ὑψηλοῦ, χαὶ 
χαὶ μεγαλαύχου, ἑχάστῳ τὸ χατ' ἀξίαν 
ξεν ὑπὸ} τ Καὶ οἱ ee ἐπ᾽ αὐτοῖ:, 


« Ἐπὶ παντί ἐστι βασιλεὺς τοῦ ἀγροῦ 


νου.» Καὶ γενιχῶς, φησὶ, λέγων * ὥσπερ 


εἰργασμέ- 
τινὰ ma p- 
ὅξισον τὸν ἑαυτοῦ χόσμον ὁ Θεὸς χαλλιτεχνήσας, τοῦ 
ἑαυτοῦ ἀγροῦ βασιλεύει xal προνοεῖ. “Ὥστε οὐ 
ἀνωμαλίας, ἀθασί- 
τὸν χότμον νομίζειν. Προσ- 


ἐν ἀνθρώποις 
λευτὸν ἣ ἀπρονόητον 


προσῆχει διὰ τὰς 


ἤχει δὲ εἰδέναι, ὡς τοῦ κόσμου τούτου ἀγροῦ ὠ).ο- 


μασμένου, χατὰ τὴν ἐν Εὐαγὴ παραθολὴν, 
τὸν ἄνθρωπον ὁ Θεὺς βασι χατέστησε, χατὰ 


τὸ, Πάντα ὑπέταξας ὑπογάτω τῶν ποδῶν αὑτοῦ. 
᾿Αναμιμνήσχει τοίνυν 
ἡμᾶς 


ποὺ ἀξιώματος, ἵνα τιμῶντες 


στεφανώσαντα, τὰς ἀρετὰς ἐργασώύμεθα. 


Αλλως " Ἐπειδή ἔστι βασιλεὺς ὁ Θεὸς τοῦ θξεωρη- 
ΟΞ 


θέντος ἀγροῦ τοῦ ἀχροφυῶς εἰργασμένου, μὴ, 
διαφθείρωμεν αὐτοῦ τὴν ἀμπελῶνα, ἣ πράξεσιν 
ἀθέσμοις, ἣ δόγυασιν. ἀθέοις, ἣ διδασχαλίαις ὁλεθρο- 


φόροις. Ἐπὶ ἔστι βασιλεὺς τοῦ ἀγροῦ 
; ; nardi MR 
εἰργασμένου. Ἡ θεία. Γραφὴ ἀγρός τίς 
ἐστιν εὐώδης, εὕχαρπος, παράδεισος σύμφυτος, ἔχων 
τοῦτον ἀνα- 


πᾶσι γάρ 
"Ἄλλως" 

θησαυρὸν χεχρυμμένον. Καὶ προσήχε: 
ζητοῦντα σπουδάζειν ἀρέσχειν τῷ βασιλεῖ τοῦ ἀγροῦ, 
τουτέστι τῷ Θεῷ, ἀποθαλλόμενον χότμῳ 
ἄντα, μὴτε δὲ τῷ γράμματι μόνον προσέχειν "Iou- 
siv, χαὶ ἐχριζοῦν 


πὰ ἐν 


d. 


δαϊχῶς, μήτε ὅλα ἐξ ὅλων ἀλληγο 
τὰ φυτὰ, τὴν ἐχ τοῦ γράμματος ὠφέλειαν mapa- 
τρέχοντες" ἀλλὰ μετὰ πίστεως δεῖ ἐρευνᾷν τὰ ῥητὰ, 
xai διασχαλιδεύειν σὺν ὁδηγίᾳ τοῦ Πνεύματος, ὡς 
ἂν ἀρέσωμεν τῷ βασιλεῖ τοῦ ἀγροῦ, νοητὸν αὐτοῦ 
παράδεισον ἐργαζόμενοι. 


sensum consectentur : (537 neque e cunctis etiam Seriptur:e verbis allegorias et. mysteria. perscruten- 


tur, ita ut. (tanquam 
evellant ; 


inutilem posthabentes litterze. veritatem) plantas agri hujus radicitus subruant et 
cum potius deceat fideliter quie sunt. scripta rimari, et duce. Spiritu ligonibus terram versare, 


dum scrutamur quo pacto Deo placere possimus agri hujus Domino, et spiritualem illi paradisum red7 


damus excultum 


Vgns. 9. « Qui pecuniam diligit, pecunia non ex« D 


plebitur : et qui amavitfractus in multitudine ipsius : 
ct hoe etiam. vanitas, » Ilujus sententiz posterior 
particula ita construenda est : Et qui amavit fructus, 
hoc est, quicunque amavit, sibi ipsi non autem com- 
munis utilitatis gratia congerere fructus ; quasi. di- 
cat : Qui laborat avariti:e morbo, sive pecuniam con- 
gerat sive fructus, nunquam expletur, plura semper 
affectans, uL potius pecuniarum dici servus quam 
dominus mereatur. 

Vrns. 10. « Multitudine bonorum multiplicati sunt 
qui comedunt ea. Et qui virtus ac fortitudo possi- 

*? Eccli. x, 9. 28, Δὸν 


* Matth, xi, Psal. viuit, 8. 


€ ᾿λγαπῶν ἀργύριον, o) πλησθήσετα: ἀργυρίου * 
χαί τις ἤγάπησεν ἐν πλήθει αὐτοῦ γεννήματα " xai 
γξ τοῦτο ματαιότης. » Τὸ, Καί τις ἠγάπησε ἐν πιή- 
θει αὐτοῦ γεγγήματα, ἀντὶ τοῦ, xal ὅστις ἠγάπησεν 
ἑχυτῷ, χαὶ οὐχ εἰς χοινωφελῇ χρείαν, συναγαγεῖν τὰ 
γεννήματα" ἵνα ἣ οὕτως" Ὁ φιλάργυρος, εἴτε ἄργυ- 
pow, εἴτε γέννημα συναγάγῃ, οὐχ ἐμπίπλαται, δεὶ 
τοῦ πλείονος ἐφιέμενος, δοῦλος μᾶλλον ἣ Vost 
χρημάτων τυγχάνων. 


. Ἐν πλήῆθε! ἀγαθοσύνης ἐπληθύνθησαν o 
H 


τες αὐτήν’ xo τ' ) παρ᾽ αὐτῇ; ὅ 


545 IN ECCLESIASTEN. 


516 


τοῦ ὁρᾷν ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ.» Σύμμαγος τὸν τελευταῖον A denti bona ? Principatus enim est illi ut videat oculis 


στίχον οὕτως ἐλδέδωχε: Τί γὰρ ἀνγδραγάθημα τῷ 
ἔχον cc abc Tru) εἰ μόνον θεωρία ἐρθαλ μῶν αὐτοῦ; 
Ὁ δὲ νοῦς οὕτως" Ἔστι τις τὸ xaxby ἰσχυρῶς μετιὼν, 
ὡς ὁ φιλάργυρος Ex παντὸς. τρόπου συνάγων χρήμα- 
αὕτη ἀνδρεία ψεχτή. 

ν εἶναι ἀγαθὸν, βρῶ- 

τα βλέπειν αὐτά * ἐν 


«a^ xal ἐστι Οἱ δὲ οὕτως iza- 
μῶς φιλάργυροι τοῦτο VoU. jd σιν 
σιν, χαὶ πόσιν, xal τὸ τὰ χρή 

πιιήϑει οὖν ἀγαθοσύνης, zou ἘΣ τ' ἐν περιουσίᾳ χρη- 
μάτων ἀεὶ πληθυνομένῃ εὐφραίνονται, ὡσανεὶ ἐσθίον- 
αὐτὴν ol φιλάργυροι. Καὶ τίς ὄνησις τῆς τοιαύτης 
$; μέχρι γὰρ τοῦ ὁρᾷν τὴν ἀρχὴν τῶν ypn- 


μάτων ὁ τοιοῦτος ἔχει " ἀντὶ τοῦ, εἰς οὐδὲν ἕτερον 


δεσπόζει αὐτῶν, εἰ μὴ εἰς μόνον τὸ προσέχειν αὐ- 
ποῖς. "Λλλως Ὧν χαλῶς πληθύνοντα! τὰ ἀγαθὰ, 


πληθύνονται οἱ ἔσθοντες αὐτά. Οἱ γὰρ ἀληθῶς θέ- 
λοντες πληθύνειν ἑαυτοῖς τὴν ἀγαθότητα, πολλοὺς 
ἔχουσι τοῦ πλούτου χοινωνοὺς, τουτέστ' τοὺς πένητας. 
ὙΊ οὖν ὠφέλησε, φησὶ, τὸν ἰταμὸν, καὶ ἀμετάδοτον ἣ 
τοιαύτη ἀνδρεία, μέχρι μόνου τοῦ βλέπειν τὴν ἐπὶ 
τοῦ πλούτου ἡδονὴν χαριζομένη ; 


suis. » Symmachus interpres posteriorem particu- 
lam ita convertit : Que cnim utilitas inest habenti ea 
bona, misi ut tantummodo ea. spectet oculis. suis? 
Sensus autem hic est : Invenias qui summa animi vi 
ct corporis contentione flagitium aggrediatur, ut ava- 
rus solet, qui quacunque polest ratione pecunias 
cogit; estque fortitudo hiec strenuitasque damnanda. 
Qui vero sic impudenter avari sunt, hoc sibi tan- 
quam bonum summum proponunt, ut inter pocula 
patinasque versentur, et ut spectaculo fruantur quas 
congessere pecuniarum. In. multitudine ergo. bono- 
rum, hoec est, in allluentia peeuniarum que illis as- 
sidue multiplicatur, gestiunt non secus ac. si bouis 
illis pecuniisque vescantur. Et qui illis demum re- 
sultat utilitas ex hujusmodi strenuitate atque vir- 
tute? solo namque intuitu. principatum gerit in pe- 
cuniis, avaritia tali correptus : quasi dicat : Nullo alio 
usu dominus est earum, preterquam. quod appositas 
contemplatur. Aliter: Quibus legitimo honestatis jure 
opes atque diviti:te augescunt, multiplicantur etiam 


qui illis utantur. Qui enim vere. cupiunt probitatem sibi augeri, multis, hoc est, pauperibus suas opes 


impertiunt, Ut itaque a tenacitate nos dehortetur, ad misericordiam vero convertat : 


Quid prodest, inquii 


impudenti avaro ac tenaei, sua turpis hujusmodi virilitas et. fortitudo, quie. oculorum solo intuitu. pecu- 


niis uti divites permittit? 
€ Γλυχὺς ὁ ὕπνος τοῦ δούλου, εἰ ὀλίγον, χαὶ εἰ πο- 
λὺ φάγεται" χαὶ τῷ ἐμπλησθέντι τοῦ πλουτῆσαι οὐχ 


ἔστιν ὁ ἀφιεὶς τοῦ ὑπνῶσαι αὐτόν. » Κατὰ σύγχρισιν 


ἄμεινον ἀποφαίνεται τὸν δοῦλον ὄντα ἀνθρώπου τοῦ 


τῇ φιλοχρηματίᾳ Spe oras: Ὁ piv γὰρ: οἰχέτης 


ὄφροντις ὧν, ὅπως: ἂν δ'ατραφῇ, γλυχὺν ἔχει τὸν 
Ὃ ὃὲ τῶν χρημάτων ewe ἔχει δεσπότην μὴ 
ἐῶντα αὐτὸν ὑπνῶσα:, τὸν φιλοχερδὴ xa 
ριμνον λογισμόν. Πρὸς 


πες, γλυκεῖαν 


ὕπνου. 
πολυμέ- 
δὲ διάνοιαν, οἱ Θεῷ δουλεύον - 
ἔχουσι τοῦ βίου τὴν μετάστασιν" ἣν δὴ 
χα)ῶς γχαὶ ὕπνον ἐχάλεσε. Τοὺς δὲ φιλαργύρους οὐχ 
ὕπνος, ἀλλὰ θάνατος διαδέχεται, οὐχ ἐῶν διαναπαύ- 
εσθαι!, ἀλλὰ τῇ αἰωνίῳ χολάσει παραδιδούς. 


39 pulehre atque apposite vocavit somnum. Avaros autem non sommuus excipit, 


Vrns. 11. « Dulcis est somnus servi, sive paruin 
comedat, sive multum; pleno autem divitiarum, non 
est qui sinat eum dormire. » Posita comparatione 
ostendit felicius evenire. homini servili conditione 
subjecto, quam ei qui, liber cum sit, avaritiz timen 
est servus. Famulus enim securam vitam ducens, 
quocunque demum victu alatur, dulei somno refici- 
Qur. At qui pecuniis servit, herum habet importu- 
num qui dormire eum non sinit, curam scilicet au- 
gendi lueri, anxietatibus plenam. Mystice autem : 
Qui Deo famulantur, quo. animo ferunt atque le- 
tantur de temporaria hujus seuli vita in zeter- 
nam transferri; quam vil:e presentis translationem 
sed horribilis mors 


qux» non sinit eos quiescere, sed zterno tradit supplicio. 


« Ἔστιν ἀῤῥωστία, ἣν εἶδον ὑπὸ τὸν ἥλιον, πλοῦ - 
τον φυλασσόμενον τῷ παρ᾽ αὐτῷ, εἰς χαχίαν αὐτοῦ, 
καὶ ἀπολεῖται ὁ πλοῦτος ἐχεῖνος 
νηρῷ. » Πάντα τὰ τῆς 
ῥωπτήματα. Οὕτω ὃ 


ἐν περισπασμῷ πο- 
χαχίας εἴδη ψυχῆς εἰσιν ἀῤ- 
ταμένον ἀῤῥώστημα, τῆς 


Y 


éitay αὐτὴν πάντων 


φιλαργυρίας τὸ νόσημα, ὡς χαὶ 
τῶν χαχῶν ὀνομάζ, 
φυλασσόμενον ἐπὶ 


^ 


ἐσθα!. Eicov οὖν, φίδι; πλοῦτον 
γὰρ χαὶ 
περιὼν ἀπόλλει τοῦτον ὁ φιλάργυρος, ἔσθ᾽ ὅτε δι᾽ 
αὐτὸν χαὶ ἐπιθουλευόμενος " 


χαχῷ τοῦ ἔχοντος" ἣ 


J| πάντως τελευτῶν ἀλ- 


λοτριοῦται τούτου, ἄστατα χαὶ ἀθέθαια πονέσας ἐπὶ 


τῷ τοῦτον συναγαγεῖν. Τοῦτο γάρ ἐστι τὸ ἐγ περι- 


σπασμῷ πογηρῷ. Ei 
ϑένοι παῖδας, 
ἀγει" 


τα ἐπειδὴ πολλοὶ προφασιζό- 
συνάγουσι χρήματα, ἀχολούθως ἐπ- 


«tL Tims ντνοῖθς 


Vrgns. 12, 15. « Est infirmitas quam vidi sub sole, 
divitias conservatas apud dominum in perniciem 


suam : et pereunt divitizeillie in occupatione mala » 


p Omnes iniquitatis species, morbi sunt ipsius anim:e. 


Adeo vero gravis est et intensus avariti:e morbus, 
ut radix malorum omnium merito nominetur ὅδ, ]n- 
quitergo : Vidi asservatas opes in perniciem possi- 
dentis : aut enim superstes perdit avarus divitias, 
cum propter eas nonnunquam grassatorum insidias 
rap!orumque palitur, aut si extera evadat incom- 
moda, vita demum excedens, pecuniis tunc. pri- 
vatur. Planeque intelligit se pro incerta re atque 
instabili laborasse, ut quibus omnino cariturus 
erat, pecunias eongregaret ; hoc enim significat 
cum dicit, in occupatione mala. Quia vero multi 
sub pretextu hiredum filiorum divitias cumulant, 
merito subjungit : 


5T OLYMPIODORI ALE? 


(Et genuit. filium, et nihil est in manu ejus. A 


|VEns. 14] Sicut egressus de ventre matris sue, nu- 
dus revertetur, ut pergat sieut venit. » Etsi avarus 
sub pr:textu filiorum se exeuset, tamen hunc mo- 
nemus ut nascentis sibi filioli manum inspiciat ; et 
cum invenerit illum sine pecuniis de ventre ma- 
tris in hune mundum venisse, rursus inspieiat mo- 
rientis manum : etenim inveniet eum, sicut nudus 
et inanis pecuniarum venit e matris utero, ita et 
pauperem subire sinum telluris ex hae. vita commi- 
grantem. Merito ergo sequitur : 

Vrns. 15, 16. « Et nihil accipiet in labore suo tt 
veniat in manum ipsius; et hoe infirmitas mala. 
Sicut enim advenit, ita et abibit. Quid ergo est illi 
amplius? laborat enim in ventum, et omnes dies in 
tenebris, in luctu et. tristitia multa, in. infirmitate 
eb ira. » Si itaque neque avarus ipse, neque illius 
filius quem h:eredem sibi instituit, neque hominum 
prorsus aliquis potest secum moriens efferre. quid- 
piam sensibilium facultatum, nonne infelicis animae 
morbus est avaritia ? Quid itaquelaboras in ventum, 
cum sint diviti:& prorsus instabiles, et aquatilis 
bulke, cum  detumescit, persimiles? Sed et ipsa 
avaritia in tenebris elanguescit : hoe est, ignoran- 
tia et luctu. Avarus enim neque sui ipsius miserc- 
Tur, cum parce ac vix congestis utatur, sed etiam 
tristi insuper iracundia stimulatur, et levi occasione 
in contentionem surgit et excandescit, animi gravi 
igritudine occupatus. Vide igitur quot aurum in- 
commoda circumveniant ; post quce, defunctum vita, 
etiam tenebrz inferni suscipient. repulsum à. con- 
spectu Dei, juxta illius. iram severissime punien- 
dum. 

Vris. 17-19. « Ecce, vidi ego bonum; hoc est 
ut coinedat quis et bibat et videat bonum in 
omni labore suo quem laborat sub sole, in 
numero dierum vite sux quos dedit ei Deus. 
639 Divitias enim dedit et substantias, et potesta- 
iem ut comedat ex eis, et accipiat. partem suam, 
et letetur in labore suo; hoc est donum Dei. Non 
enim recordabitur multis diebus vit: su:e, eo quod 
Deus occupet illum in ketitia cordis sui. » Avari 


personam  miseriasque superius ostendit  Eecle- 
siasles; cumque visus sit in eum graviler irruisse, 


nune vicissim aliam aggreditur curandi rationem, 
vL non invehendo perterreat, sed. ut "blande ac 
sensim contrectando (si fieri possit) liberum metu 
et suspicionibus conciliet. Quia enim avarus sic 
-malis affectionibus occupatur, ut. simplicem virtu- 
tis exacte medicinam ferre non possit, multa eum 
prudentia noster Ecclesiastes quie jueunda homini 
contingunt im vita breviter pereurrendo przeceptis 
suis admiscei; atque ita mox docet non oportere 
ventri omnino et gule luxuriosius indulgere, cum 
brevis hoc in szculo nobis futura sit vita. IHIorta- 
tur itaque aliud. intendens, avarum, ut dum vivit, 
suis utatur bonis, ita dissimulanter appositis vo- 
luptatibus. abducere illum 
morbo. Inquit ergo : 


avaritiae 
Bonum est tibi, avare locu- 


studens ab 


« Καὶ ἐγέννησεν υἱὸν, xat οὐχ ἔστιν ἐν χειρὶ αὐτοῦ 
οὐδέν. Καθὼς ἐξῆλθεν ἀπὸ γαστρὸς μητρὸς αὐτοῦ, 
γυμνὸς ἐπιστρέψει, τοῦ πορευθῆναι ὡς ἤχει. » "AX" 
εἰ προφασίζεται τοὺς παῖδας ὁ φιλάργυρος, διερευνη- 
σάτω τοῦ τιχτομένου παιδίου τὴν χεῖρα, καὶ ὅταν εὕ- 
£n μὴ μετὰ χρημάτων αὐτὸν τεχθέντα, ζητείτω τοῦ - 
τον xal τελευτῶντα " xal γὰρ εὑρήσει πάλιν γυμνὸν 
μὲν ἐξελθόντα Ex χοιλίας μητρὸς, γυμνὸν δὲ xol τοῦ 
βίου μεθιστάμενον. Εἶτα ἐπάγει" 


« Καὶ οὐδὲν λήψεται ἐν μόχθῳ αὐτοῦ, ἵνα πορευηῇ 
ἐν χειρὶ αὐτοῦ " χαί γε τοῦτο πονηρὰ ἀῤῥωστία. 
Ὥσπερ γὰρ παρεγένετο, οὕτω χαὶ ἀπελεύσεται. Καὶ 
τίς ἡ περισσεία αὐτοῦ, ἧ μοχθεῖ εἰς ἄνεμον; καί 
γε πᾶσαι αἱ ἡμέραι αὐτοῦ ἐν σχότει χαὶ ἐν πένθει, 
χαὶ θυμῷ πολλῷ, χαὶ ἀῤῥωστίᾳ, xal χόλῳ. » Εἰ μήτε 
ποίνυν αὐτὸς ὁ φιλάργυρος, μῆτε. ὁ τούτου παῖς, 
χαθόλου δὲ μηδεὶς ἀνθρώπων δύναταί τι συνεξάγειν 
ἑαυτῷ τῶν αἰσθητῶν χρημάτων, ἄρα οὐ πονηρὰ 
ψυχῆς ἀῤῥωστία ἣ φιλοχρηματία; Τί οὖν εἰς ἄνεμον 
μοχθεῖς; σχεδαστοῦ χαὶ ἀποφυσωμένου τοῦ ἀστάτου 
πλούτου τυγχάνοντος ; “Ὅπου γε xa αὐτὴ Tj ζωὴ τῶν 
φιλοχρημάτων ἐν σχότει τυϊχάνει, τουτέστι ἐν 
ἀγνωσίᾳ χαὶ ἐν πένθει. Καὶ γὰρ πρὸς ἑαυτούς εἶσιν 
ἀνελεήμονες, φειδωλῶς τῶν ὄντων μεταλα μθάνοντες" 
ἀλλὰ χαὶ ἐν θυμῷ πολλῷ, ἀεὶ παροξυνόμενοι, καὶ 
περὶ βραχέων φιλονειχοῦντες χαὶ ὀργιζόμενοι, χαὶ 
τὴν ψυχὴν ἀῤῥωστοῦντες. Θεώρει δὲ ὅσα συνεισέρ- 
χεται τῷ φιλαργύρῳ πάθη, πρὸς τῷ, χαὶ μετὰ τόνδε 
τὸν βίον σχότος αὐτὸν διαδέχεσθα:, ὑ ὑπὸ θείας ὀργῆς 
χαὶ ἀποστροφῆς χολαζόμενον. 


Ἰδοὺ εἶδον ἐγὼ ἀγαθὸν, ὅ ἐστι χαλὸν, τοῦ φα- 
γεῖν χαὶ τοῦ πιεῖν, χαὶ τοῦ ἰδεῖν ἀγαθοσύνην ἐν 
παντὶ μόχθῳ αὐτοῦ, ᾧ ἂν ποχθησητ ὑπὸ τὸν ἥλιον, 
ἀριθμὸν ἡμερῶν ζωῆς αὐτοῦ, ὧν ἔδωχεν ὁ Θεὸς 
αὑτῷ. Πλοῦτον, καὶ ὑπάρχοντα, xa ἐξουσίαν ἐν αὖ- 
τῷ, τοῦ φαγεῖν ἀπ᾽ αὐτοῦ, καὶ λαθεῖν τὸ μέρος αὐ- 
τοῦ, καὶ τοῦ εὐφρανθῆναι ἐν μόχθῳ αὐτοῦ " τοῦτο 
δόμα Θεοῦ ἔστι, ὅτι οὐ πολλὰς μνησθήσεται τὰς 
ἡμέρας τῆς ζωῆς αὐτοῦ, ὅτι ὁ Θεὸς περισπᾷ αὐτὸν 
ἐν εὐφροσύνῃ χαρδίας αὐτοῦ. » Φιλαργύρου mp2c- 
πον προθεὶς ὁ Ἐχχλησιαστὴς, xoi χαταδρομῇ χατ᾽ 
αὐτοῦ χρησάμενος, ἐπειδὴ σφόδρα ἔπληξε, θερα- 
πεύειν πειρᾶται, xal ἠρέμα τοῦ πάθους ὑπεξαγα- 
γεῖν. Εἶτα ᾿ἐπειδὴ τὴν ἄχραν ἀρετὴν ἀχούειν οὐ 
χωρεῖ, μετὰ πολλῆς τῆς σοφίας τὰ ἀνθρώποις ἡδέα 
εἰσηγούμενος διαπράττεσθαι, παραμίσγει τῇ διδα- 
σχαλίᾳ, ὅτι δεῖ μὴ πάντα τῇ γαστρὶ χαρίζεσθαι, καὶ 
ὅτι ὀλίγος ὁ ἐνθάδε βίος. Παραινεῖ τοίνυν τῷ φιλάρ- 
γύρῳ τέως χρήσασθαι τοῖς ὑπάρχουσιν, ἵνα διὰ τοῦ 
δοχοῦντος ἡδέος, ὑπεξαγάγῃ τοῦ τῆς [ied 
πάθους, λέγων, ὅτι ᾿Αγαθόν cof ἐστιν, ὦ φιλάργυρε 
πλούσιξ, τὸ ἐσθίειν, xai πίνειν, xaX εὐφραίνεσθαι, 
ἕως ὅτε τὰ ὑπὸ τὸν ἥλιον λογίζῃ" δεῖ γάρ σε χαὶ ἐν- 
θυμεῖσθαι ὅτι ἀριθμιητὰς ἡμέρας εἴληφας παρὰ Θεοῦ, 
χαὶ ὃν δέδωχέ σοι χρόνον τῆς ζωῆς ὁ Θεὸς, οὕτω: 
ἀντὶ τοῦ, 


co, ἐμερίσθη, ἀφωρίσθη. Εἰληφὼς οὖν 


XANDIINI 518, 


» IN ECCLESIASTEN. 


550 


παρὰ Θεοῦ πλοῦτον, xaY τὴν ἐξουσίαν τοῦ χρήσα- A ples, comedere, bibere ac Letari, donec ea medi- 


σθαι τούτῳ, φρόντισον τοῦ μὴ μόνον ἐσθίειν xo 
πίνειν, ἀλλὰ χαὶ τοῦ λαθεῖν τὸ μέρος τὸ σόν " xal 
ὅρα θαυμαστὴν διδασχαλίαν, μετὰ τὸ ἐξελχύσαι τοῦ 
πάθους τὸν φιλάργυρον, διὰ τῆς τῶν βρωμάτων 
ἀπολαύσεως, τότε ἠρέμα διδάσχει, ὡς οὐχ αὕτη με- 
pis ἀνθρώπου 1j τῶν βρωμάτων ἀπόλαυσις, ἀλλὰ τὸ 
λαθεῖν τὸ μέρος αὐτοῦ, τουτέστι τὸ συμπαραμένον 
αὐτῷ σχορπίσαι τὸν πλοῦτον τοῖς πένησι, xal ἀλη- 
θῶς εὐφραίνεσθαι ἐν τῇ τοιαύτῃ διαχονίᾳ. Τοῦτο 
γὰρ ὄντως δόμα Θεοῦ ἐστι, τὸ ἐλεημονιχὴν χαὶ φιλό- 
πτωχὸν ἕξιν ἀναλαθεῖν. Εἶτα ἐνάγων εἰς τὸ πεισθῇ- 
ναι, χαὶ λαθεῖν τὸ μέρος αὐτοῦ, τουτέστι χαλῶς δα- 
πανῆσαι τὰ χρήματα, ἵνα γένωνται αὐτοῦ, ἀναμιι- 
μνήσχει τοῦ τῆς ζωῆς ὀλιγοχρονίον, λέγων, ὅτι οὐ 
πολλὰς μνησθήσεται τὸς ἡμέρας τῆς ζωῆς αὐτοῦ. Ὁ 
δὲ τοιοῦτος περισπασμὸς χαὶ ἡ ἀσχολία Θεῷ τέ ἐστι 
προσφιλὴς, καὶ τὴν τῶν ἐλεημόνων εὐφραίνει χαρ- 
δίαν. Ὅτι δὲ πρὸς τὸν φιλάργυρον ἣ παραίνεσις, 
πάλιν χατὰ φιλαργύρων ἑξῆς ἐπάγει" χαὶ ταῦτα 
μὲν ὡς πρὸς τὸ ῥητόν. Ὁ δὲ θειοτέρως ἀχούειν 
τοῦ μεγάλου χχλησιαστοῦ δυνάμενος, ἀχούων ἐν 
Εὐαγγελίοις: 'O ἔχων ὦτα ἀκούειν ἀκουέτω" οἷδε 
τίς ὁ μόνος ἀγαθὸς, ὅτι ὁ Θεός " χαὶ ὅτι ὁ ἐσθίων 
χαὶ πίνων τὴν σάρχα τοῦ Κυρίου, οὗτος τῶν μελλόν- 
των ἀγαθῶν ἐν ἀπολαύσε' γίνεται, Καὶ χαλῶς πονεῖ, 
χαὶ ἐξασχεῖται τὰς ἀρετὰς, ἐν ὅσῳ ἐστὶ ὑπὸ τὸν 
ἥλιον, τουτέστι ἐν τῇ ἐνθάδε ζωῇ᾽ λογιζόμενος ὅτι 
ἀριθμηταί εἰσιν αἱ ἡμέραι αὐτοῦ, xat οὐ προσήχει 
οὐδεμίαν αὐτῶν ζημιοῦσθαι, χαὶ ἄκαρπον παρατρέ- 
χειν. Ὃ γὰρ περὶ τὴν ἀρετὴν μόνον, αὐτὸς χυρίως 
ποῦ ἀνθρώπου μερὶς, προξενῶν ἡμῶν μερίδα γενέ- 
σθαι τὸν Θεὸν, χατὰ τὸ, Μερίς μου εἶ σὺ, Κύριε, 
ὑπὸ τοῦ πατρὸς τοῦ Ἐχχλησιαστοῦ AeyÜév. Καὶ ὅτι 
οὗτος ἀληθῶς πλοῦτος, περὶ οὗ εἶπε ὁ ᾿Απόστολος, 
ὅτι Ἔν παγτὶ ἐπιϊουτίσθητε ἐν αὑτῷ, ἐν πάσῃ 
γγώσει καὶ σοφίᾳ. 'O γὰρ τὰ πνευματιχὰ ταῦτα 
ἀγαθὰ ἐσθίων χαὶ πίνων, χαὶ εὐφραινόμενος, οἶδεν 
ὅτι Θεοῦ clot. ταῦτα τὰ χαρίσματα, χαὶ ἐρᾷ τῆς αἰω- 
νίου ζωῆς, τῆς ὁλιγοχρονίου ταύτης παραφρονῶν. 
Οἱ γὰρ διὰ τῆς τοῦ Θεοῦ χάριτος περὶ τὰ πνευμα- 
τιχὰ ἐνασχολούμενοι, xal ἀποπερισπώμενοι: τῇ δια- 
νοίᾳ, τῶν τῇδε χαταφρονοῦσιν. Ὅτι γὰρ οὐ προ- 
ηγουμένως ἀγαθὸν ὁ αἰσθητὸς πλοῦτος, τί δῆ ποτε 
μὴ πᾶσιν αὐτὸν ὁ Θεὸς δωρεῖται ἀπροσωπόληπτος 
ὥν; Ka xol γε τὰ ὄντως ἀγαθὰ πᾶσιν ἐπίσης ἁπλώ- 
σας, φημὶ δὴ τὸ τὰς ἀρετὰς ἐργάζεσθαι. “Ὥστε εἰ 
χαὶ χατά τι περιεπόμενον τοῖς ἐναρέτοις ὁ πλοῦτος 
δέδοται, οὐ χατὰ φύσιν ἀγαθός τις ἣ φαῦλος τυγχά- 
νει. ᾿Αλλὰ τῶν μέσων ἀδιαφόρων ὄντων, πρὸς τὴν 
τῶν χαλῶς ἢ χαχῶς αὐτὸν μεταχειριζομένων ἕξιν 
υξτασχευάζεται. 


laris que sunt sub sole; sed profecto decet etiam 
te id cogitare quod paucos ae numerabiles dies 
tibi ad vivendum dederit. Deus : tempus enim vite 
tibi concesse secretum est tibi in sortem, termi- 
nusque deseriptus. Cum itaque divitias a Deo ac- 
ceperis, faeultatemque illis utendi, cogita non so- 
lum ut comedas et bibas, sed ut portionem tuam 
sorlemque aceipias. Vide autem quam sit admira- 
bilis Ecclesiaste nostri. doctrina. Postquam. enim 
blande permuleendo metum avaro suspicionemque 
imminuit, edendi scilicet ac bibendi voluptate pro- 
posita, nunc sensim irrepit docens non esse hanc 
sortem hominis partemque propriam, ut esculentis 
scilicet. poculentisque perfruatur. Monet ergo ut 
partem sibi decentius decretam accipiat : hoc est, 
h:reditatem ae sortem quz sit illi stabilis ac per- 
petuo duratura. Ea vero est, dispergere pauperi- 
bus opes suas, et de hujusmodi dispensatione so- 
lidam ketitiam capere. floe enim vere est donum 
Dei, in eleemosynis et charitate pauperum vitam 
operamque consumere. Tune vero ut magis illis 
persuadeat partem hane sibi propriam capere, 
hoe est, bene uti suis divitiis ut. ita stabiles illi 
fiant, revocat illi in memoriam brevitatem vitz 
hujus, eum dicit quod non multos recordabitur 
dies vite suce. Hujusmodi autem hominis occupa- 
lo in pauperibus sublevandis, οἱ acceptissima est 
Deo, et misericordis cor animamque kLetificat. Et 
hiec quidem quiz doeuimus, ab Ecclesiaste adducta, 
nunc blande avaros adhortando, nunc contra seve- 
rius inerepando satis fuerint ad ipsius litterze or- 
dinem sensumque explicandum. Qui vero divinius 
ac sublimius loquentem potest audire Ecclesiasten, 
cum meminerit ad se pertinere illud Evangelii 
dietum : Qui habet aures audiendi, audiat 51, idem 
profecto novit quis solus sit bonus : Unus enim 
bonus est Deus *. Idem quoque novit, quod qui 
manducat carnem Filii hominis, et bibit ejus san- 
guinem, futurze felicitatis partem hie aliquam frui - 
tionemque accipit *. AQ Bene igitur operam 
insumit suam, virtulesque exercet. dum est sub 
sole, hoc est, in przsenti vita : secum animo de- 
putans quod Deus numerabiles posuerit dies suos, 
neque deceat ne unum quidem illorum pati vaeuum 
ae steriiem. pralterire. Labor enim quem virtuti 
bomo impendit, proprie dicendus est hominis esse 
pars, qui sola nimirum efficiat ut pars nostra sit 
Deus, juxta illud quod pater Ecclesiaste nostri 
canit in Psalmo : Portio mea tu es, Domine 19. Et 
profecto hie sunt ille diviti: de quibus ait Aposto- 
lus : In omnibus divites facli estis in ipso, in omni 


cognilione et sapientia "*, Nam qui hwc bona et spiritualia bibit et eomedit, et in his lLetitiam suam 
ponit, plane intelligit quod hac charismata Dei sunt, avetque pervenire ad zternam vitam : tem- 
porariam vero hane, ut exigui spatii, despicit et contemnit. Accidit. enim hoc, omnibus qui Dei mu- 
nere eirca spiritualia occupantur, el ad ea contemplanda mentem attollunt, ut mundana hzc omnia 
parvi pendant. Si qui vero putant divitias istas sensibilesque fortunas summum esse hominis bonum, 


9? Math. xí, 15. € Matth, xix, 17. 


€? Joan. vi, 55, 


; " 
τὸ Psal. cvi, 57. 7! E Cor. 1, ὃ. 


55 OLYMPIODORI ALEXANDRINI 552 
lu mibi paucis rogandi sunt, quid ita sit quod illas Deus zque cunctis hominibus nou impartiat, eum 
tamen idem personarum non sit acceptor ὁ) Atqui cernitur quxe vere. sunt bona, cunctis zeque libera- 
liter. effudisse : hoe est, liberum. arbitrium, dispositionemque ad exercendas obeundasque virtutes, 
Quare licet ad bene oflieioseque. vivendum diviti: adminiculo esse possint, et virtutes ipsas quando- 
que uL promia consequantur, non absolute tamen, neque suapte natura vel bonz vel male dicendie 


sunt et habendw. Sed cum per se mediz sint, ac susque deque accipiatur, facile transeunt et im- 


mutantur in habitum bene illis maleve utentis. 


CAPUT VI. 

Vrns. 4, 2. « Est et malum quod vidi sub sole, 
et quidem frequens est apud homines : vir cui 
dabit Deus divitias, substantiam et gloriam, et non 
est quod desit animae su:e ex omnibus qu:e concu- 
piscet; nec tribuet ei potestatem Deus vt comedat 
ex 60, nam vir extraneus vorabit illud : et hoc 
quoque vanitas, et infirmitas mala. » Litterze hujus 
intellectus recta fertur in avaros et nimia parcitate 
astrictos. Quod autem inquit : Nec. tribuet. ei po- 
testatem Deus ut. comedat ex eo, simile est illi quod 
ait Apostolus scribens ad Romanos : Tradidit. illos 
Deus in passiones ignominie ?*; non quod Deus 
ipse quemquam hominum cogat avaritiam intem- 
perantiamve seetari, sed. quod ca permittat quz 
homines electione liberze voluntatis aggrediuntur, 
dum liberi arbitrii naturam facultatemque conser- 
varit. Mystico. autem sensu ita intellizendum τ: 
Sepe accidit ut aliquis magnas sibi divitias in 
dicendi copia et in scientia Seripturarum compa- 
rant, aliarumque rerum cognitione : sed quia 
deinde feditas morum, et a verbis ejus dissidet οἱ 
ἃ doctrina, hine fit ut qui in libros illius traditio- 
nesque incidunt, magnam inde ipsi quidem utilita- 
tem capiant, GE nihil vero ipse auctor emola- 
menti perceperit, eo quod correspondentes verbis 
mores non habuerit. De hujusmodi viris intellexit 
Salvator, cum dixit : Quidquid. dixerint; vobis, fa- 
cite, secundum vero opera eorum nolite [acere **, 
Aliter : Dives. olim fuit populus. Judsorum ; 
ex divitiis. fructum non cepit, morbo gravi 


Convocalus ; de quo scriptum est : 
promissionis 55, 


Vrns. 5-9. € Si. genuerit. quispiam centum libe- C 


r0S, et vixerit. multos annos, et multitudo magna 
fuerint dies annorum ejus, et anima illius. non im- 
pleatur bonis substantie sue, et sepultura illi non 
fuerit; ego dixerim quod melior illo sit àbortivus : 
in vanitate. enim venil, et. pergit ad tenebras, et 
in tenebris oecultabitur nomen ejus, mon vidit 
solem, neque cognovit: requies huie super hanc. » 
Quod ait, Si genuerit quispiam. centum liberos, per 
hyperbolem dietum intellige. Utitur autem hoc !o- 
quendi modo Seriptura, cum a parvo. declinat. in 
immensum aliquod. Hyperbole enim est sermo ve- 
ritatem excedens, ut aliquid expressius ante oculos 
ponat, sicut et Apostolus ait : Adhuc per ercessum 
via'n vobis ostendo; si linguis angelorum loquar, et 


εἰ Labuero omnem. scientiam , οἱ cognovero. cuncta 


7 Áci. x, 84, 7 Rom. 1, 90. 7* Matth. xxm, 5 


E u δὶ *.. Ἐπὶ 
προφήταις, ἱερατείᾳ, xal οὐκ ἀπέ 


correptus peccati in 
propterea venerunt externi , et bona ejus comederunt ; 
Qui alienati erant a gubernatione Israel, et externi. ἃ testamento 


ΚΕΦΑΛ. (α΄. 

« Ἔστι πονηρία, ἣν εἶδον ὑπὸ τὸν ἥλιον, χαὶ 
πολλή ἐστι ἐπὶ τῶν ἀνθρώπων " ἀνὴρ ᾧ δώσει αὐτῷ 
ὁ Θεὸς πλοῦτον, xal ὑπάρχοντα, xol δόξαν " xal οὐκ 
ἔστι ὑστεροῦν τῇ Ψυχῇ αὐτοῦ, ἀπὸ παντὸς οὗ ἐπιθυ- 
μήσει" χαὶ οὐχ ἐξουσιάσει αὐτῷ ὁ Θεὸς τοῦ φαγεῖν 
&m αὐτοῦ" ὅτι ἀνὴρ ξένος φάγεται αὐτόν, Καί γε 
τοῦτο ματαιότης καὶ ἀῤῥωστία πονηρά ἐστι. » Πρὸς 
μὲν τὸ ῥητὸν, κατὰ τῶν φιλαργύρων χαὶ M Lee ὁ 
λόγος. Τὸ 65, Kal οὐκ ἐξουσιάσει αὐτῷ ὁ Θεὸς τοῦ 
φαγεῖν ἀπ’ αὐτοῦ, ὄμοιον τῷ, Παρέδωχεν αὐτοὺς 
ὁ Θεὸς εἰς πάθη ἀτιμίας" οὐ Θεοῦ τὴν φιλαργυρίαν 
3 τὴν ἀχολασίαν μετιέναι χαταναγχάζοντος, ἀλλὰ τῶν 
ἀνθρώπων τοῦτο ἑλομένων συγχωροῦντος, διὰ τὸ τῶν 
προαιρέσεων αὐτεξούσιον. Πρὸς δὲ διάνοιαν, Πολλά- 
χις τις ἐπλούτησεν ἐν λόγῳ xal ἐν δόγματι" xoY 

ἐπειδὴ πράξεις καταλλήλους οὐχ ἔσχε, τοῖς μὲν συγ- 
συντυχόντες ὠφελήθησαν, 
&b μὴ ἔχειν συμφωνού- 


YoÀppastw αὐτοῦ τινες 
οὐκ ἀπώνατο, διὰ 
λόγοις. Περὶ τῶν τοιούτων 


Εἰ 


v μὲν όγων αὐτῶν ἀκούετε, 

"Αλλως" 
τιμηθεὶς, 
λαυσς τοῦ πλού- 


ἔλεγεν ὁ Σωτήρ᾽ T: 
κατὰ δὲ τὰ ἔργα αὐτῶν μὴ ποιεῖτε. 
Πλούσιος ἣν ὁ τῶν Ἰουδαίων λαὸς νόμῳ 
που, μεγάλην ἀῤῥωστίαν νοσήσας, τὴν εἰς τὸν Ἰζύ- 
ρίον παρανομίαν" διὰ τοῦτο χαὶ ὁ ξένος ἔφαγεν αὐτοῦ 
τὰ ἀγαθὰ, ὁ ἐξ ἐθνῶν λαός. Περὶ οὗ γέγραπτα!" 
᾿Απηοτριωμέγοι τῆς ποιϊιτείας τοῦ. Ἰσραλμ, 
καὶ ξένοι τῶν διαθηκῶν τῆς ἐπαγγελίας. 


locupletatus rege, prophetis et sacerdotio; qui tamen 


Salvatorem suum | commissi ; 
populus scilieet e gentibus in Ecclesiam 


€CEXy γεννήσῃ ἀνὴρ ἑχατὸν, xal ἔτη πολλὰ ζήσεται, 
χαὶ πλῆθος ὅτι ἔσονται αἱ ἡμέραι ἐτῶν αὐτοῦ, xal 
$ Ψυχὴ αὐτοῦ οὐχ ἐμπλησθήσεται ἀπὸ τῆς ἀγαθω- 
σύνης, xai γε ταφὴ οὐχ ἐγένετο αὐτῷ, εἶπον. ἀγαθὸν 
ὑπὲρ αὐτὸν τὸ ἔχτρωμα, ὅτι ἐν ματαιότητι ἦλθε, καὶ ἐν 
σχότει πορεύεται, χοὶ ἐν σχότει ὄνομα αὐτοῦ χαλυφθή- 
σεται" xal ye ἥλιον οὐχ εἶδε, χαὶ οὐχ ἔγνω" ἀνάπαυσις 
» Τὸ, ᾿Εὰν γεγγήσῃ ἀνὴρ 


τούτῳ ὑπὲρ τοῦτον. 


ἑκατὸν, ὑπερθολιχῶς εἴρηται. Κέχρηται δὲ τούτῳ ἡ 


ἐστι λόγος 
ἐμφάσεως χάριν ὑπερβαίνων τὸ ἀληθές" ὡς χαὶ ὁ 
᾿Απόστολός φησι: Καὶ ἔτι καθ᾿. ὑπερδοιὴν ὁδὸν 
ὑμῖν δείκνυμι" ξὰν ταῖς γλώσσαις τῶν ἀγγέλων 
A«AO, καὶ ἐὰν ἔχω πᾶσαν τὴν γνῶσιν, καὶ εἴδω 
τὰ μυστήρια, ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, οὐδὲν ogeAoU- 
μαι. ἹΚαίτοι γε ἐχτὸς ἀγάπης ἐχεῖνα σχεῖν ἀδύνα- 


Γραφὴ, ἵνα τὸ ἔλαττον φύγῃ" ὑπεοθολὴ δέ € 


75-[Iebr. 1x, 45. 


553 IN ECCLESIASTEN. 551 
πον" ἀλλὰ φθάσας εἶπε ὅτ: ὑπερδολῇ χέχρηται. Κἄν A mysteria, charitatem vero non. habeam, nihil mil 
τε οὖν, φησὶ, τοσοῦτος γένηται ἐν πολυτεχνίᾳ, ὕπερ — prodest?*. Atqui sine charitate habere illa qua re- 
ἀδύνατον. xàv πολυετίαν ἐπιμείνῃ ζῶν, μοχθηρῶς — censui, non est possibile: sed quo pacto sit acci- 
6t (n, xoi οὐχ ἐναρέτως, ἴσως δὲ μηδὲ ταφῆς —piendum quod dicit, ipse proeveniens nos edocuit, 
ἀξιωθῇ (πολλὰ γὰρ τοιαῦτα συμθαίνε:), λέγω ὅτι cum dicit : Per. hyperbolemn viam vobis ostendo, 
γαθόν ἐστι ὑπὲρ τὸν τοιοῦτον τὸ ἔχτρωμα. Οὗτος — Dicit ergo Ecclesiastes : Quamvis ergo fecundus in 
γὰρ ἐν ματαιότητι ἧλθε, xai ἐν σχότε: πορεύεται, | numero centum filiorum quispiam fuerit, quod est 
ἐν ἀγνωσίᾳ διάγων" xal ἐν σχότει ὄνομα αὐτοῦ χαλυ- impossibile; si vero. etiam ad annosum vixeril se- 
φθήσεται, ἐξαλειφομένου Ex βίθλου ζώντων, χαὶ μὴ — nium ; flagitiose autem, neque secundum virtutem 
ἀξιουμένου τοῦ τῆς διχαιοσύνης Ἡλίου. Τὸν ὃὲ — duxerit vitam, atque ita perdite ut defunctus ne 
περὶ τῶν ἐχτρωμάτων λόγον, διὰ zb τὰ μὲν νεχρὰ — sepultura quidem dignus censeatur. (quandoquidem 
γεννῶνται, τὰ δὲ μίαν ἡμέραν ζῶσιν, ἣ γεν τῇ ethoc ipsum persepe contingit), facile dixerim tali 
ἀνεφίχτῳ τοῦ Θεοῦ διχαίᾳ προνοίᾳ. χαταλειπτέον, — hominelonge meliorem esse abortivum. llic namque 
IIph; δὲ διάνοιαν, ᾿Απόστολος ἣν ὁ Ἰούδας, sal πῇ homo vere in vanitatem venit, et in tenebras pergit 
διδασχαλία αὐτοῦ πολλοὺς ἐγέννησε" χαὶ ἐπειδὴ μὴ — dn ignorantia vivens; et nomen ipsius in tenebris 
ἐπληρώθη ἀγαθοσύνης παρατραπεὶς, ἀλλὰ πνεύμα- B occultabitur, cum delendus sit e libro viventium, 
τος διαθολιχοῦ, ταφὴ αὑτοῦ οὐχ ἐγένετο αὐτῷ, τουτ- — neque dignus habendus sit justitiie. Sole. Quare 
ἐστι, οὐχ ἐναπέθανε τῇ ταφῇ τοῦ Σωτῆρος. Οἱ γὰρ — aulem abortivi fetus, aut mortui enascantur aut 
συνθαπτόμενοι τῷ Σωτῆρι: ἐν τῷ βαπτίσματι, xol unum vivant diem alterumve, explicare hoc loco 
διατηροῦντες τὴν δωρεὰν ἐν ἀρετῇ πολιτευόμενοι, non est consilium ; sed potius inscrutabili divinae 
οὗτοι χαλῶς αὐτῷ xai συνανίστανται. ᾿Εὰν οὖν ὁ — Providentize relinquendum — puto. Mystice autem, 
τοιοῦτος διδάσχαλος πολλοὺς τελειώσας μαθητὰς αι superius dicta sunt, sic intellige. Apostolua 
(τοῦτο γὰρ σημαίνει, ὁ ἑχατὸν ἀριθμὸς), χαὶ πολὺν — quidem et ipse erat Judas Iscariotes, et doctrina 
ἐν τῇ διδασχαλίᾳ διαμείνας χρόνον, μὴ ἀξιωθῇ τῆς — sue verbis multos genuit filios; sed quia subinde 
εἰρημένης ταφῆς, διὰ τὸ μὴ περιγράψαι τὰ φαῦλα, non impletus est bonis, ut perseveraret in finem, 
tv σχότει πορεύεται, xal τὸν ἥλιον τῆς διχαιοσύνης — sed conversus est ad iniquitatem, repletusque est 
οὐχ ὄψεται. Ὃ δὲ θεσπέσιος Παῦλος ὁ λέγων: potius spiritu Satanie; sepultura etiam caruit : hoe 
Ὕστερον δὲ πάντων ὥσπερ τῷ ἐκτρώματι ὥρθη — est, non immortuus fuit Salvatoris sepulture. Qui 
κἀμοὶ, ταφῆς ἠξιώθη, τὸν χαλὸν ἀγῶνα ἀγωνισάμε- — enim Christo consepulti sunt in baptismo, munus- 
voz, τὴν ἐπιθυμίαν ἔχων ἀναλῦσαι, xal σὺν Χριστῷ ,, que Dei custodiunt in virtute. viventes, hi profecto 
εἶναι. Περὶ δὲ τοῦ χαχῶς βιώσαντος χαὶ ὁ Ἱερεμίας ^ et recte eum Christo resurgunt. G/49. Talis itaque 
ἔγραψε, Tagiv ὄγου ταφήσεται, ἀντὶ τοῦ, Οὐχ — magister ac doctor qui multos quidem genuerit sua 
ἀξιωθήσεται τῆς τῶν λογιχῶν ἀναπαύσεως, ἐν àÀo- — doclrina discipulos (hoc enim significat centenarius 
yia τὸν βίον χαταλύσας. ἘΞ ille numerus), multumque zetatis. edocendo contri- 
verit; lali autem. quam modo diximus sepultura dignus non habeatur, eo quod mortuus peccato et 
sepultus non fuerit, pergit procul dubio ad tenebras, neque videbit justiti;e: Solem. Divinus autem 
Paulus qui de seipso dieit : Novissime autem omnium tanquam abortivo visus est mihi "5 sepultura dignus 
est habitus, qui et bonum certamen certavit, cupiens dissolvi et esse cum Christo *. De illo autem 
qui male vixit, ut Jeremias scribit : Sepultura asini scepelietur?; hoc est, non habebitur dignus quiete 
hominum rationalium : eum passiones carnis consectatus, s pecorum vitam finierit. 

« Καὶ εἰ &£jnos χιλίων ἐτῶν, χαθόδους ἀγαθωσύνης Vrns. 0. « Et si mille annorum vixerit. cursum; 
οὐχ εἶδε" μὴ οὐχ εἰς τόπον ἕνα τὰ πάντα πορεύεται;» — reditus bonitatis non vidit : nonne ad locui unum 
Ei xa πρὸς τῇ πολυπαιδία, φησὶ, χαὶ τῷ πλούτῳ, — omnia pergunt. » Etiamsi ad copiam filiorum con- 


ζήσει τις χαὶ χίλια ἔτη, μὴ μετέλθῃ 0i τὸ ἀληθῶς ^ gestasque divitias, hoc cuiquam Dei munere acce- 
ἀγαθὸν, τουτέστι τὴν ἀρετήν᾽ τί ὁ τοιοῦτος ὥνησε, p dat, ut mille annorum spatio sit in vita, non tendat 
ck τῶν ἐχτρωμάτων χαὶ τῶν ὀλιγοδίων εἰς ἕνα aulem ad verum bonum, hocest, ut secundum vir- 
κόπον πορευόμενος, xaX τὸ Γῆ ei, xal εἷς γῆν ἀπ- — iutem laudabiliter vivat, quid ipsi denique omnia 
εἰεύσῃ; : ila proderunt? Etenim. in eumdem pariter perzit 
locum, in quem aborüvi pergunt, et. qui acerba morte intercepti rapiuntur e vita; terra est eniu 
hie quoque, et in terram ibit. 

« Πᾶς μόχθος ἀνθρώπου εἰς «b στόμα αὐτοῦ" xal Vens. 7. « Omnis labor hominis in ore ipsius, sed 
€ Ψυχὴ οὐ πληρωθήσεται. » Ἐπειδὴ περὶ βρωμάτων — anima ejus non implebitur. » Quia superius de 
χαὶ πομάτων ἐν τοῖς ἄνω διέλαύεν, ἵνα μή τις νομίσῃ. — esculentis ac poculentis mentionem fecit, ne quis 
γαστριμαργίαν αὐτὸν εἰσηγεῖσθαι, φησὶν, ὅτι εἰ χαὶ — forte suspicari possit ipsum ventris et gule illece- 
ὡς τὰ πολλὰ διὰ γαστέρα μοχθοῦσιν oi ἄνθρωποι, bras attulisse, aperte. nune inquit : Et si homines 
65a ἂν ταύτῃ χαρίσωντα!, οὐδὲν ἡ Ψυχὴ προσείληφε, ad indulgentiam ventris plurimos labores insuinunt, 


ΣΝ 


ἀλλ᾽ ἔστι διάχενος χαὶ ἀπλήρωτος, τὴν χατάλληλον — nihil tamen corum qux gule graüificantur, jpsi 


d 


PCor. xij 1-ὅ. " ECor. xv, 8. 7^ Philipp. 1, 95. 19 Jerem. xvi, 19, 
ParRoL. Gn. XCIII. 


[v 
O2 


rt 
UO 


animse parit saturilatem : 
jejuna persistit cum sibi conveniens alimentum, 
verbi seilicet ac. virtutum, ex inertia hominum non 
iceipiat. Aliter :  Nequitia, imperfectum quid esse 
censetur; anima ergo qui huic annexa perdurat, 
semper aliquid profert flagitiosi; contumelias scili- 
eet, jurgia, blasphemias, dolosa verba. Neque 
dixi), imperfecta incompletaque sit. 

Vrns. 8. « Quid enim est amplius sapienti quam 
stulto? Quoniam novit pauper ambulare in con- 
spectu vite. » Quid habet, inquit, amplius sapiens 
sb ipso stulto? quasi responderi deceat : Multum 
sane habet, atque omnibus modis. Stultus enim sese 
voluptatibus more pecudum mancipavit; sapiens 
vero pauper spiritu, juxta Evangelii dietum 9^, am- 
bulat coram vita; hoc est, per virtutum semitas 
pergit, donee demum perveniat ad ultimum appe- 
übile. Dissolvi enim cupit et esse eum Christo qui 
profecto est vita zeterna. Aliter : Populus stultus et 
insipiens Judzorum in ligno Vitam suspendit ; gen. 
tilis vero populus olim pauper et vaeuus gratiarum 
Dei,ad crucifixum aceurrit : ita profectus in con- 
spectum. Vite salutaris, in Dominum Jesum Chri- 
stum fide locupletatus est. 

Vrgns. 9. « Melius est. prospicere oculis, quam 
ambulare juxta voluptatem anim: suc ; sed et hoc 
vanitas est, et electio spiritus. » Inquit Apostolus : 
GA3 Est vero animalis homo, qui et. cupiditate 
prater zquitatem utitur 5!. Et in Evangelio scriptum 
cSt : Si oculus Luus lucidus [uerit, tolum quoque cor- 
pus tuum. lucidum erit?* ; hoc est, si rationalis ani- 
ise vis, ipse scilicet. intellectus, luce fuerit. illu- 
strata , iraseibilem et concupiscibilem appetitum in 
ordinem Longe itaque melius est 
perspiceaees habere oculos animze 2e rationis luce 
sancti Spiritus illustratos, quam pergere juxta vo- 
luntatem anima; hocest, animalis hominis ritu, 
qui in tenebris ambulat. Neque enim aliud iste homo 
censendus est quam vanitas et electio spiritus, cum 
certaelectione consilii, animalis homo effectus sit, 
ad vanitatesque commigrarit, Sed ex Evangelii 
verbis qu:e. nos ad. hujus loei comparationem attu- 
limus, suboriri dubitatio potest, cum illie unius 
oculi tantum, hic vero duorum mentio facta sit. 
Dicimus autem ibi quidem intellectum unius oculi 
appellatione signatum — esse; hie vero spirituales 
operationes intellectus, practicam scilicet ae specu- 
lativam, oculorum dualitate monstrari : quibus qui 
officioseque utatur, perspicacem sane habebit 
oculorum intuitum. Est preterea et illud scitu 
dignissimum, morem hunc esse divin: Seripturze 
ut pro una tanium potentia totam animam nobis 
(quandoque proponat; ul à concupiscibili, cum 
dicit: Et comedet uvas, donec impleat animam "ὃ, 
Loc est, appetitum. Ab irascibili autem, cum dicit : 


suum rediget. 


pie 


Anima benedicta tota simplez, homo autem iracundus 
inLonestas est?*. Pro parte namque irascibili, ipsum 


80 Matth.v, c Gor v 5! Matth. vr, 22. 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


sed inanis penitus ac A ἑαυτῇ τροφὴν, τὴν Ex τοῦ λόγου xol τῶν ἀρετῶν μὴ 


p 


p à 


C αγγελίοις δὲ 


556 


προσλαμθάνουσα. "AXAoz* 'H χαχία ἀτελές ἐστί τ 


wt 


xaX ἀπλήρωτον" Ψυχὴ τοίνυν ἡ ταύτῃ συζῶσα, ἀεὶ 


τὰ μοχθηρὰ διὰ στόματος προφέρει, λοιδοροῦσα, δό- 
λους πλέχουσα, χαὶ ὅμως oU χορέννυται, διὰ τὸ ἀτε- 
λὲς xai ἀπλήρωτον. τῆς κακίας. 


ropterea Lamen expletur, eo. quod nequitia (sicut 


περισσεία τῷ σοφῷ ὑπὲρ τὸν ἄφρονα; 
ὃ υθῆγοι ἄπεέναναι τῆς "Gu 1g.» 


Πολὺ κατὰ πάντα Pus που" ἘΝ μὲν ἄφρων cs 
ἐχδίδοται" ὁ δὲ σοφὸς πένης, ὁ πτωχὸς τῷ πνεύματι, 


ζωῆς πορεύεται, ἀντὶ τοῦ, διὰ τῶν 


εἰ, ἕως χαταντήσει εἰς τὸ ἔσχατον ὁρ- 


1 


ἐπιθυμίαν ἔχων εἰς τὸ ἀναλῦσαι xal σὺν 
ἐσθαι" αὐτὸς γάρ ἐστιν ἡ ζωὴ ἡ αἰώνιος. 
Ὃ ἄφρων τῶν Ἰουδαίων λαὸς, ἐπὶ ξύλου 
τὴν Ζωὴν ἡμῶν ἐχρέμασε" ὁ δὲ ἐξ ἐθνῶν ὁ πάλαι 
πένης, προσέδραμε τῷ σταυρωθέντι, κατέναντι τῆς 
Ζωῆς πορευθεὶς, xal τὴν εἰς αὑτὸν πίστιν ἐπλού- 
πῆσε. 


Χριστῷ γεν 


πορευόμενον 


€ ᾿Αγαθὸν ὄραμα ὀφθαλμυῦ ὑπὲρ 

Ψυχῇ᾽ καί γε τοῦτο ματαιότης χαὶ προαΐρεσις πνεύ- 
ματος. ν᾽ ᾿Απόστολός φησι TV vxixéc ἄνθρωπος οὐ 
δέχεται τὰ τοῦ πνεύματος. Ῥυχιχὸς δέ ἐστι ὁ θυ- 
μῷ xol ἐπιθυμίᾳ παρὰ τὸ δέον χρώμενος. "Ev Εὐ- 
γέγραπται" ᾿Εὰν ὁ ὀρθαϊμὸς cov φω- 
τειγὲς ἢ, ὅλον τὸ σῶμα φωτειγὸν ἔσεται" τουτέστ', 
Ἐὰν τὸ λογιστικόν σου, τουτέστι ὁ νοῦς, πεφωτισμέ- 
voy fj, δύναται xal τῷ θυμιχῷ χαὶ τῷ ἐπιθυμητιχῷ 
εἰς δέον xai χατὰ φύσιν χρήσασθαι. ᾿Ασυγχρίτως 

ἔχειν τῆς Ψυχῆς τοὺς 
ὀφθαλμοὺς; xai πεφωτισμένους ὑπὸ τοῦ ἁγίου Πνεύ- 
μᾶτος, ὑπὲρ τὸ πορενόμενον ψυχῇ, τουτέστι τὸν ψυ - 
᾿λληθῶς γὰρ ὁ «ot- 
ἐρόν ἐστι εἰ μὴ ματαιότης, προαιρετι- 
χῶς Ψυχιχὸς γενόμενος. Πῶς δὲ ἐν Εὐαγγελίοις ἑνὸς 


οὖν ἀγαθὸν, τὸ διορατιχοὺς 


χιχὸν ἄνθρωπον χαὶ ἀφώτιστον. 


οὗτος οὐδὲν ἕτ 


ὀφθαλμοῦ ῥηθέντος, ἐνταῦθα δύο μέμνηται; Kal φα- 
μὲν τε ἐχεῖ Purus νοῦν Ei μὸν εἶπε, ἐνταῦθα δὲ τὰς 


7 
xat Qui Sae ἘΠῚ μοὺς AGE P ὁ χατορθῶν 
ἀγαθὸν ὅραμα ἔχει ὀφθαλμῶν. Ἰστέον δὲ 

Γραφὴ ἐξ ἑνὸς πολλάκις μέρους ὅλην τὴν Ψυχὴν 
χαλεῖ" χαὶ &x μὲν τοῦ ἐπιθυμητιχοῦ, ὡς ὅταν λέγει, 
Καὶ φάγῃ σταφυϊὴν ὅσον ἐμπάῆσαι ψυχὴν, ἀντὶ 
ποῦ, τὴν ὄρεξιν. "Ex δὲ θυμιχοῦ, ὅταν φάσχῃ" Ψυχὴ 
ebAoynpuérn πᾶσα ázAn, ἀνὴρ δὲ θυμώδης οὐκ εὑ- 
"Azb γὰρ τοῦ θυμοῦ τὸ ὄλον Ψυχὴν εἶπε. 
ψυχὰς ὑμῶν ἡγγικότες v τῇ 


σχήμων". 
“Ὅταν δὲ φάσχῃ, Τὰς 
ὑπακοῇ τῆς ἀϊηθείας, ἐπειδὴ τὸ ἐν ἡμῖν λογιχὸν διὰ 
ἁγιασμοῦ ἁγνίζεται, ἀπὸ τούτου τὸ ὅλον ψυχὴν Exó- 
λεσε᾽ ὅταν δὲ τὸ ὅλον ψυχὴν χαλῇ, μετὰ τῶν μερῶν 
λέγε:, Πᾶσα ψυχὴ ἐξουσίαις ὑπερεχούσαις ὑπο- 
τοίνυν ἀπὸ τοῦ λογιχοῦ, 


τασσέσθω. Καὶ ἐνταῦθα 


82 Deut, xxir, 9. 5* Prov. xi, 25. 


55 


τουτέστι τῶν ἡφθαλμῶν ἀγαθὸν εἶπε τὺν πνευματιχὸὺν A totum, hoe est, 


ἄνθριυπον, ἢ τὸν ψυχ!χόν. 


IN ECCLESIASTEN. 55 


3 


animam protulit. Cum vero in- 
quiL**, animas nostras sanclifieari ad obedientiam 


veritatis, quia rationalis tantum potentia sanclifieationis est. capax : ad hane. unam vim sensum in- 


tendens, totum ipsum (hoe est, 
animz appellatione vult. intelligi. 


Hoc etiam loco. ad rationalem aspiciens potentiam, 


esse ait homini spirituali quam animali. 

« Εἴ τι ἐγένετο, ἤδη κέχληται ὄνομα αὐτοῦ, xa 
ἐγνώσθη ὅ ἐστιν ἄνθρωπος " χαὶ οὐ δυνήσεται τοῦ 
χριθῆναν μετὰ τοῦ ἰσχυροτέρου ὑπὲρ αὐτόν" 
εἰσὶ λόγοι πολλοὶ πληθύνοντες ματαιότητα. » Eis 
λόγοι πολλοὶ πληθύνοντες ματαιότητα * οἱ ἀντιφερό- 
μενοι τῇ τοῦ Δημιουργοῦ προνοίᾳ. Οἷον εἰσὶν οἱ 
ἀπαιδεύτως λέγοντες, Διὰ τί ὁ Θεὸς τὸν μὲν ἐποίησε 
πένητα, τὸν δὲ πλούσιον ; xal τὸν μὲν ἀπρεπῆ, τὸν 
δὲ χαὶ λίαν εὐπρεπῆ ; χαὶ ὅσα τοιαῦτα" ταύτας τὰς 
φλυάρους ζητήσεις ἀναστέλλων ὁ ᾿Εχχλησιαστὴς-, 
φησὶν ὅτι πάντων τῶν γεγονότων αὐτὸς οἷδε ὁ ποιη- 
τὴς τοὺς λόγους, χαθ' οὺς αὐτὰ παρήγαγε" 05 γὰρ 
μόνον ἠπίστατο πάντα πρὸ γενέσεως αὐτῶν, ἀλλὰ 
χαὶ τὰ τούτων ὀνόματα ἐν τοῖς τῆς θεϊχῆς προγνώ- 
σεως ἐναπέχειτο λόγοις. Εἴ τι γὰρ εἰς γένεσιν ἤγα- 
γεν ὁ Θεὺς, ἤδη τούτου χαὶ τὸν λόγον χαὶ τὴν προσ- 
ηγχορίαν χεφαλαιωδῶς εἶχε Ζαρ᾽ ἑαντῷ. Εἰδὼς οὖν 
Ἀν τὰ ἑχάπτῳ ἀνθρώπῳ συμφέροντα, οὕτως αὐτὸν 

ἰς τὸν βίον παρήγαγε, χαὶ προέγνωστο αὐτῷ τὰ 
χατὰ τὸν ἄνθρωπον, ὅτι χαὶ τρεπτὸς, χαὶ θνητὸς, 
xai ἀσθενής. Μηδεὶς οὖν ἀντιφθεγγέσθω τῷ πάντα 
εἰδότι πρὸς γεγέσεως αὑτῶν, xai ἐν χόσμῳ τῷ 
προσήχοντι, χαθ᾽ οὺς οἷδε αὐτὸς λόγους, ἕχαστα 
παράγοντι. Οὐ γὰρ δυνήσεταί τις μετὰ τοῦ ὄντως 
ἰσχυροῦ κρίνεσθαι" νικήσει γὰρ 
χατὰ τὸ ὑπὸ τοῦ Aa6:0 εἰρημένον, 


πάντως ὁ ἰσχυρὰς, 
Ὅπως ἃν δικαιω- 
θῇς ἐν τοῖς «όγοις σου, καὶ γικήσῃς ἐν τῷ χρί- 
γεσθαί σε. 


qui vere [ortis est, judicari : hoc est, contendere in judicio, 
cul dubio fortis, juxta quod David canit in Psalmis : 


judicaris 8, 
KEQAA. Z'. 
« Τί περισσὸν τῷ ἀνθρώπῳ, ὅτι τίς οἷδε 
τῷ ἀνθρώπῳ; τί Καὶ ἐποΐησξ a 
σχιᾷ." ὅτι τίς ἀπαγγελεῖ τῷ ἀνθρώπῳ, τί ἔσται as τίσω 


Zs 


αὐτοῦ ὑπὸ τὸν ἥλιον 5» Οὐ τὴν ἐνάρετον, ἀλλ 


τί ἀγαθὸν 
ἔσται αὐτῷ; 
ὰ τὴν 
ματαίαν τῶν ἀνθρώπων διαθάλλων ζωὴν, φησὶν, ὅτι 
Τί πιϊέον ἔχει ὁ τ 
ναΐῖχα εὐπρεπῆ; Τῷ δῆλον εἰ δι᾽ αὑτὴν àviác 


περὶ τὰ μάταια ἀσχολούμενος: 


E "E 


ἣ χαὶ ἄλλως αὐτὸν λυποῦσαν ; 


ἐχρέμασαν. ᾿Ἂμπε- 


πορνευομιένην 
Χρήματα; ταῦτα δὲ 


τυχὸν, 


τὸν Ἰούδαν ἐχρέ 


λῶνα; Na600 διὰ τοῦτον ἐπεῦουλε Uno Τίς γὰρ ἀπ- 
αγγελεῖ τῷ ἀνθρώπῳ τί συμθήσεται e τῷ, cH ὅσῳ 


Ἢ ὃὲ «3 pot 
χὴν xa φενεθχιάλογίαν ἀναιρεῖ. Οὐ au 


ἐστὶ ἐν τῷδε τῷ βίῳ; 


“ 
σαφὲς οὐδὲν εἰπεῖν δύναται. Εἰ ὶ πάντα χατα- 
θυμίως ἐν ταύτῃ τῇ ζωῇ τιν: προσγένοιτο, ἀριθμη- 
τὸς ὧν ὁ βίος θᾶττον ὡς σχιὰ παρατρέχει. Ζῆν τοίνυν 
προσήῆχει χατὰ ἀρετὴν, εἰς τὸν μέλλουτα χαὶ ἀπέ- 
ρᾶντον xa ἄσχιον ἀφορῶντα αἰῶνα " περὶ οὗ xal 


55 [ etr, r, 92. 55 Rom. xir, 1, 55 Dan. xij 
, , , 


n 


43. 


animan) nominavit; quandoque vero totum cum partibus suis, 
Ut eum dieit : Omnis anima potestatibus superioribus subdita sit*"'. 


quam dualitate oculorum expressit, longe metus 

Vins. 10, 11. « Si quid fuit, jam vocatum est no- 
men cjus; et est cognitum quod est homo, et nón 
poterit. cum eo qui sil fortis super eum, judica- 
ri : quoniam multa sunt verba augentia vanitatem. » 
Multi sunt, inquit, sermones vanitatem multipli- 
cantes, qui impudenter efferuntur contra providen- 
tiam. Creatoris. Sunt namque permulti qui incon- 
sultius qu:erant, quare hune Deus paupertate op- 
pressit hominem, huie vero, contra magnas opes 
diffudit? Cur hunc venustum esse voluit, hunc 
deformem, et quie sunt hujusmodi curiosi? nuga- 
liones: quas ut e medio tollat noster Ecclesiastes, 
ait omnium rerum quie facete sunt, rationes, cur 
ita facte. sint, repos'tas esse apud auctorem Deum, 
qui tanLe est sapientize ut non solum eas sciret essc 
futuras antequam fierent, sed earum quoque no- 
mina recondita haberet in proscienti» su:e consi- 
liis. Si quid enim Deus in generationem prodaxit, 
hujus et rationem et nomen comprehensum habuit 
apud seipsum. Cum ilaque multo ante prascirct 
quae cuique homini utilia essent fatura, GA ita 
denique unum quemque produxit in vitam : cum, 
inquam, presciret. omnes hominis conditiones, 
quod mutabilis, quod mortalis, quod imbecillis erzt 
futurus. Nullus itaque hominum ausit efferre verba 
contra illum qui movit omnia antequam fiant??, ct 
convenienti loco singula statuit juxta sibi uri eo- 
gnitas rationes, Von enim poterit. quisquam cum eo 
cum fortissimo omnium ; vincet 
Ut. justificeris in. sermonibus tuis, 


enim prc- 
el vincas ciin 


CAPUT VII. 

Vrgns. « Quid est amplius homini? Quoniam 
quis novit quid sit homini bonum, aut quid futu- 
rum est sibi? Et in umbra ca fecit. Quis enim ho- 
mini nuntiabit, quid post cum futurum sub sol 
sit? » Non officiosam hominis vitam, sed vanam 
stultamque carpit, cum dicit : Quid habet amplius 
homo, qui circa vana et peritura occupatur ? Dicesno 
hune habere venustam conjugem ? Verum cui satis 
constat, ob eamdem ipsam conjugem doliturus nec 
ue sit, vel in adulterio deprehensam aut alias affe- 
rentem doloris causas? An pecunias habere hune 
dices? Atqui pecunie, Judam ad laqueum comp 
lerunt. An vero potius vineam ? Quasi non propter 
vineam sit Naboth, insidias mortemque perpessus? 
Quis enim hom'ni nuntiabit, 
rum, 


quid illi sit eventu- 
donec: est in hae vita? Prosens vero hiec 
auctoritas nostri Ecclesiast:e, 
lit. divinandi 


omnem funditus ever 
superstilionem, vanasque astrologo- 


*' Psal. 1, 6. 


ΠΕ OLYMPIODORI ALEXANDRINI 560 


rum nugas de hominum geuituris. Nullus enim Α διὰ προφητῶν, xat διὰ ἀποστόλων, xal διὰ τοῦ Kv- 
horum, certam futurorum scientiam consequi po- ρίου ἡμῶν μεμαθήχαμεν. Τὰ μὲν γὴρ ἐν τῷδε τῷ βίῳ 
test. Ut vero etiam concedamus homini cuncta ad ἡμῖν συμθησόμενα παντελῶς ἄδηλα" τὰ δὲ ἐν τῷ 
volum in hae vita cessura esse, illo tamen caleulo μέλλοντι χαὶ λίαν πρόδηλα." ὅτι τοὺς piv ἁμαρτω- 
hunc urgebimus qui eum male urat et torqueat, λοὺς αἱ χολάσεις, τοὺς δὲ διχαίους ἣ αἰώνιος ζωὴ &x- 
numerabiles seilicet positos esse ipsius vite dies εχδέχεται. 

qui velut transcurrunt. Ex quo plane comprobatur, vivendum esse nobis secundum virtutem, mentis 
oculos erizentibus ad futuram vitam mortis et. umbrarum immunem; de qua nobis abunde per pro- 
phetas, apostolos et Redemptorem mundi est traditum, Qu:e enim ventura nobis in. hoc mundo sint, 
penitus ignoramus : qui» vero nobis reposita sint in futuro s:eculo, fide jam scimus ; quod tormenta 
videlicet, peccatores; slerna vero gloria, justos excipiet. 

Vrns. 2. « Melius nomen. bonum, oleo bono; et «᾿Αγαθὸν ὄνομα ὑπὲρ ἔλαιον ἀγαθὸν, xoY ἡμέρα 
dies morlis, super diem nativitatis ejus. » Symma- τοῦ θανάτου ὑπὲρ ἡμέραν γεννήσεως αὐτοῦ. » Σύμ- 
chus, pro eo quod legimus, super oleum bonum, μαχος, ἀντὶ τοῦ, ὑπὲρ ἔναιον ἀγαθὸν, ὑπὲρ μύρον 
transtulit, super unguentum  beneolens. In un- p εὐῶδες, ἐχδέδωχε. Ex δὲ τοῦ μύρου, ὅλην τὴν ἐν 
guento autem, omnes hominum delicias significavit. ἀνθρώποις ἡδονὴν ἐσήμανε. ᾿Αγαθὸν οὖν, φησὶν, ἐστὶ, 
Melius itaque est, inquit, ex ofliciosis actionibus ἐχ τῶν ἀρετῶν φήμην χολὴν χαρπώσασθαι, xat 
laudabilis fami fructum percipere, et exsultare ἔχειν ὄνομα ἀπογεγραμμένον ἐν οὐρανοῖς διὰ τῆς 
ob nomen suum scriptum in colis, propter plam χατὰ Θεὸν πολιτείας, ἢ πᾶσαν ἀνθρωπίνην ἡδονῆν. 
vite conversationem, quam frui omnibus humanis — ᾿Αγαθὸν δὲ ἀποφαίνεται xai τὴν τῆς ἐξόδου ἡμέραν 
deliciis. Bonam etiam decernit esse transitus vite ὑ 
hujus diem, super diem nativitatis. Natalitius enim ε 
dies in turbulentum vite hujus pelagus nos inducit, ἐμφωλεύει" ἡ 0$ ἐξάγει τοῦ σταδίου. Καὶ εἰ μέν τις 


Gf ubi draco latibulum suum posuit, Transitus ἁμαρτωλὸς T, παύεται τοῦ πλείονα ἁμαρτάνειν" εἰ 


vero dies, e stadio nos educit. Et si quidem peeca- —68& δίκαιος, τῆς αἰωνίου χατατρυφήσει ζωῆς. Hog 
tor fuerit qui decedit, peccare ultra jam desiuit: δὲ διάνοιαν, ᾿Αγαθόν ἐστι τὸ χτήσασθα: ὄνομα καλὸν, 


qui vero fuerit justus, vita per(ruetur eterna. My- τουτέστι τὸ μερίδα σχεῖν τὸν Χριστὸν διὰ τῆς πί- 
slice autem : Melius est habere nomen bonum, hoc — στεως, χαὶ ἐπιχληθῆναι τῷ ὀνόματι αὐτοῦ, τουτέστ 
est, habere Ch:istum in portione ae sorte propter χαλεῖσθαι Χριστιανὸν, 7, τὸ διδόναι ἁπλῶς ἐλεημοσύ- 
fidei Clristianze sacramentum, et vocari ejus no- c vrv. Πολλοὶ γὰρ xo ἐθνικῶν παρέχουσιν, ἀλλ᾽ οὐδὲν 
mine, hoc est, appellari Christianum, quam sine ὥνησαν, ἐὰν μὴ σχῶσι τὸ ὄνομα τὸ ἀγαθόν εἰ δὲ Ex 
illius fide, in eleemosynas, facultates suas profun- διαθέσεως ἐλεημονιχῆς τοῦτο ποιήσουσι, χτήσοντα! 
dere. Multi namque gentilium quia hoe carent ποὺ πάντως xo τὸ ἀγαθὸν ὄνομα, xac τὺν ἑχατοντ- 
nomine, sine ulla utibtate ae fructu anims sue — ἄρχην Κορνήλιον. ᾿Αγαθὴ δὲ καὶ ἡ ἡμέρα τοῦ θανά- 
fortunas suas erogant indigentibus: si tamen hoc του, xa0' ἣν τῷ Χριστῷ συνθαπτόμεθα, xol τῇ 
fecerint, alfectu misericordiz: moti, ipsi quoque in. ἁμαρτίᾳ ἀποθνήσχομεν, ὑπὲρ τὴν ἡμέραν τῆς xot- 
cognomen hoc sanctum aliquo pacto pervenient : νῆς γεννήσεως, xo0 ἣν ἡμᾶς ὁ ᾿Αδὰμ. ἐγέννησε. 
sicut οἱ Cornelius "8. ipse venit centario. Bona est etiam inleritus dies, quia peccato mortui Christo 
consepelimur, super diem vulgaris hujus ac mundane nativitatis qua nos Adam pater primus in 
vitam progenuit. 

Vens. 5. « Melius est ire ad domum luctus quani ε᾿Αγαθὺν πορευθῆναι: εἰς οἶχον πένθους, ἣ πορεὺυ- 
ad domum convivii . propterea quod hic futurus θῆναι εἰς οἶχον πότου, χαθότι τοῦτο τέλος παντὸς 
est finis omnium hominum. » Luxurie maculas ἀνθρώπου. » Τὰ ἐν πότῳ παροράματα χαὶ ὁ μακά- 
et desidi;, quas anima contrahit e conviviis, etiam p ρος "l6 ὑφορώμενος, ὑπὲρ τῶν δι᾽ ὁμόνοιαν συμ- 


zy KU αν EIN PST A 
sanctus ille Job cum secum tacite reputaret, sa- ποσιαζόντων πρὸς ἀλλήλους παίδων, θυσίας ἔφερε. 
crifieia pro expiandis filiis offerebat ^, quan- Ἐν δὲ τῷ πένθει τὸ χοινὸν τῆς φύσεως διενθυμού- 


quam ili non malo consilio sed tuendz gratie — μένοι, συμπαθεῖς τε γινόμεθα, χαὶ τὸν ἑαυτῶν διυρ- 
causa convivia inter se (quasi cognatorum Cla- ὑούμεθα βίον. Τοῦτο γάρ ἔστι, 
ristia) celebrarent : Funebris vero luctus longe utilior est convivio. In. eo. namque "commen. 
fragilitatis humans conditionem reputantes, ct orbatis compatimur, et errcres proprios emenda- 
mus, ac id melius resipiscimus. lloc enim significat quod statim subsequitur z ^ 
Vins. 4. « Et vivens afferet bonum in mentem « Καὶ ὁ ζῶν δώσει ἀγαθὸν εἰς χαρδίαν EU 
suam. Super risum bona est ira ; ln tristitia eni ᾿Αγαθὸν θυμὸς ὑπὲρ γέλωτα, ὅτι ἐν χαχίᾳ προσώπου, 
viltus et animus emundabitur. » lrasci naturaliter, ἀγαθυνθήσεται χαρδία.» Τὸ χατὰ φύσιν Ov poüatiat, 
bonnm laudabileque censetur : ut cum quis vel οἷον xazà παθῶν ἣ δαιμόνων, ἀγαθόν" xaX περὶ τού- 
damonas, vel contra carnis passiones in- τοὺ φησὶ, ᾿Αγαθὸν θυμός" τὸ δὲ, ὀρέξει καὶ ἐπιθυμία 


con 


E . lí * , AA - wr. ν NES 
suzgit et excandescit, hvjusmod: iram, hoc loco ἀμύνασθαι τὸν ἀδιχήσαντα, ψεχτόν, λμεινον οὖν τὸ 


δ hoy. x, 1 90ηη. ** Job 1, 5. 


ot 

ἐπαινετῶς θυμοῦσθαι ἐν γέλωτι. 
μὴ διαχεχυμένον πρόσωπον ἀγαθύνεσθαι παρασχευά- 
ζει xal χαίρειν τοῦ ἀνθρώπου τὴν ψυχήν. "Αλλως, 
θυμοῦσθαι λέγεται ὁ λόγῳ ἐπιπληχτιχῷ χρώμενος. 
᾿Αγαθὸν οὖν xo διδασχάλῳ xal δεσπότῃ τοιούτοις 
χεχρῆσθαι λόγοις πρὸς τοὺς ὑποχειρίους, ἣ mpo3- 
μειδιᾷν xai χαυνοῦν αὐτῶν τὰς ψυχάς. "Ev γὰρ τῇ 
τοῦ προσώπου αὐστηρίχ, ἣν δὴ καχίαν φησὶ, αὐτός 
τε ἀγαθυνθήσεται, xal τοὺς ὑπὸ χεῖρα ἀγαθοὺς ἀπ- 
ἐργάσεται. 


ies languescere : in vullus enim austeritate, quam loc loco tristitiam 


let, et subditos in viam probitatis convertet. 

« Καρδία σοφῶν ἐν οἴχῳ πένθους, xal χαρδία 
ἀφρόνων ἐν οἴχῳ εὐφροσύνης. » Ὃ σοφὸς τὰ ἔνθεν 
πένθη λογιζόμενος, ὅτι Ez φθορᾶς, χαὶ ὅτι ῥᾳ- 
δίως τὰ τῇδε μεταπίπτει xal περιτρέπεται, γίνεται 
μὲν συμπαθὴς τοῖς ταῦτα ὑπομένουσι " περιφρονεῖΐ 
üt τῶν ὁρωμένων, xat οὐχ ἑστώτων. Ὃ δὲ ἄφρων 
πάγια εἶναι τὰ ἐν χόσμῳ νομίζων, xal τὸ ἄστατον 
αὐτῶν μὴ λυγιζόμενος, μηδὲ τὸ μέλλον ὑφορώμενος, 


Ü 
τρυφῇ xal Otay 


t σχολάζει, xal ἡδοναῖς. Σημειοῦ 


ἐντεῦθεν τοῦ ᾿Εχχλησιαστοῦ τὴν γνώμην, διὰ τὸ 


πολλάχις αὐτὸν τὸ τοῦ φιλοχύσμου πρόσωπον ὑπο- 


θέμενον ἐν τῷ ἐσθίειν xoY πίνειν ὁρίζεσθαι τὸ ἀγα- 
θόν. 


IN ECCLESIASTEN. 


Τὸ γὰρ' σεμνὸν, καὶ A bonam appellat. Quie autem non. odio peceali sed 


b 


562 


appetitu vindictae illatas. ulciscitur injurias, hiec 
damnanda est ira. Melius itaque est hoc pacto 
irasel, quam risu lento dissolvi. Gravis enim vul- 
tus nec resolutus, correctionis est index, et ad so- 
lidum virtutis gaudium animam parat. Aliter irasci 
quodammodo dici potest, qui severa delinquentes 
corripit objurgatione, Melius est ergo vel. pra- 
ceplori vel domino, subditos oratione coercere, 
quam per risum atque blanditias pati illorum men 
nominat, el sibi melius consu- 


Vins. ὃ. « Cor sapientum in domo luctus, οἱ 
cor stultorum in domo letitie. » Vir sapiens efu- 
nebri luctu. secum animo deputans sese natum de 
corruptibili carne, brevi ex hac. vita migraturum, 
mortales exteros qui eodem sunt nali conditione, 
affectu pio prosequitur ; contemnit aulem quzcun- 
que suis oculis obversantur, ut casui mortique 
subjecta. Stultus. autem, cum mentis hebetudine, 
stabilia putet esse quie sunt in mundo, neque illo- 
rum mutationem intelligat, proptereaque futuri exi. 
tus sit securus, deliciis eflluit, voluptatibusque 1n. 
dulget. 6/46 Animadverte autem quod initio te 
admonui, ac sepe obiter repetivi,?Eeclesiasten. n0- 


suum (non ingenue quidem ex sententia sua loquentem, sed ex persona voluptuari, quam moie 
nunquam, ut sibi commodum est, assumit) ita de patinis poculisque disserere, ut videri possit iis 
qui non intelligunt. obliquum. sermonis ductum, velut Epieureus quidam, bonum hominis, voluptate 
metiri. Sed animi sui consilium compluribus in locis plane ostendit tum proxime a nobis loco ex- 
posito, ubi ait sapientis menlem versari in domo luctus : stulti vero in domo Ἰὼ, 


«Αγαθὸν τὸ ἀχοῦσαι ἐπιτίμησιν σοφοῦ, ὑπὲρ &v- αὶ 


ὅρα ἀχούοντα ἄσμα ἀφρόνων. » Τὸ μὲν γὰρ θηλύνει 
τὴν Ψυχὴν " ἣ ὃὲ τῶν σοφῶν ἐπιτίμησις ἐπιστύφει 
xoi ἐπιῤῥώννυσιν. 

«Ὅτι ὡς φωνὴ τῶν ἀκανθῶν ὑπὸ τὸν λέθητα, οὔ-- 
τὼς γέλως τῶν ἀφρόνων. » Ὁ βρασμὸὺς, φησὶ, xat ὁ 
χαγχασμὸς τῶν ἀφρόνων Éorxe ἀχάνθαις ὑποχαιού- 
σαις λέθητα " πρῶτον μὲν ὅτι ὥσπερ ὁ χτύπος ὁ Ex 
πυρὸς τῶν ἀχανθῶν πρόδηλός ἐστι χαὶ τοῖς μὴ ὁρῶ- 
σιν, ἀχούουσι δέ - οὕτω xal τοὺς ἄφρονας ἣ τοῦ γέ- 
λωτος ἐξήχησις χαραχτηρίζει" εἶτα Exst χαπνὸς ix 
τῆς πυρχαϊᾶς " ἐνταῦθα σχότωσις Ψυχῆς EX τοῦ τοι- 
οὔδε γέλωτος. Ἐχεῖ ἄχανθαι ὑποχαίουσα: λέθητα " 
ἐνταῦθα ἁμαρτίαι τὸ αἰώνιον πῦρ ὑφάπτουσαι τῷ 
ἄφρονι" Ὃ γὰρ σοφὸς μόγις ἡσυχῇ μειδιάσει. 


«αΐγε τοῦτο ματαιότης, ὅτι ἡ συχοφαντία περι- 
φέρε: σοφὸν, xai ἀπολλύΞξ: τὴν καρδίαν εὐτονίας αὐ- 


T. " 


: 
Ἕτερον εἶδος ἐχδιδάσ; 


t ματαιότητος. Σοφὸν 
“0. 
ἀνθρώπων ἀνόητοι οὐ μόνον ἑαυτοὺς, ἀλλὰ xa Θεὸν 
συχοφαντοῦσιν, ὡσεὶ μὴ 


ἐφορῶντα τὰ ἀνθρώπινα, ἣ 


χαχῶς ἐπιτροπεύοντα, διὰ τὸ ast 


θηνῆσαι, διχαίους δὲ στενοχωρῇσχ!. ^E 
Δαθὶὸ Ys: Παρ᾽ ὀλίγον ἐξεχύθη τὰ διαδήματά 
μου, ὅτι ἐζήλωσα ἐπὶ τοῖς ἀγόμοις, eipivmr ἅμαρ- 


πούτοις χαὶ 


5? Eecli, xxr, 95. 


Vrns. 6. 
pientis, super virum audientem carmen stulto- 
rum. » Hoc namque effeminat animum : sapientis 


« Melius est audire correctiones sa- 


vero correctio colligit et confirmat. 

Vrgns 7. « Quia sicut vox spinarum sub olla, ita 
risus stultorum. » Ebulliens, inquit, risus et cachin- 
natio spinis videlur esse persimilis, quie. sub olli: 
fundo strepitantes conflagrant : primo quidem quia 
sicut ille fragor ardentium spinarum plane perci- 
pitur auditu , quanquam oculis. non cernatur : ita 
et immodestus cachinni sonus, stultos facile pro- 
dit; tum vero, inde a spinarum globo fumus attol- 
litur; hie quoque caligo quaedam mentis ex. hujus- 
modi risu cognoscitur; ibi ollam spin: suecendunt ; 
hic, animam stulti risus, peecali sorde non carens, 
igni parat. :lerno ; Sapiens enim vio tenui ac mo- 
desto risu vultum resolvit *. 

Vrns. 19. « Sed et hoc vanitas, quia calumnia 
vexat sapientem, et perdit cor vigoris ejus. » Alia 
vanitatis speciem nobis ante oculos ponit. Quen: 
vero hie sapientem vocaL? Si perfectum accipien- 
dum putes, qui cum cecideril, non collidetur in 
tentationibus, tunc ita intellige : Insipientes corde 
qui non sunt Dei gratia confirmati, non solum in 
seipsis sed in Dei providentia scandalum paltiun- 
Lur, ita ut calumniis ac blasphemiis absünere non 
possint, quod vel Deum intueri humana non pue 


563 OLYMPIODORI ALEXANDRINI x bo& 
tent, vel contezptu. quodam humanarum rerum A co.tàr θεωρῶν". Ὁρᾷς πῶς παρελύθη τοὺς τόνους 
pati omnia temere immulari ; cum. sepe videant τῆς Ψυχῆς, xoi πέπονθέ τι μάταιον; ᾿Αλλ᾽ ἐπειδὴ τέ- 
impios Letis exsultare successibus; contra autem λεῖος ἣν σοφὸς, πληρωθεὶς ὑπὸ τοῦ πνεύματος, τὰ 
justos graviter premi. Ad hoc pertinet illud, quod ἔσχατα τῶν ἁμαρτανόντων ἐπήγαγε, πῶς: ἐγένοντο 
iu Psalmis cecinit David : Pene effusi sunt gressus εἰς ἐρήμωσιν, ἐξάπινα ἐξέλιπον, ἀπώϊοντο διὰ 
mel, quia zelavi super iniquos, pacem peccatorum. τὴν ἀγομίαν' αὑτῶν. Ei δὲ τὸν τῆς ἄρτι θείας παι- 
videns 9. Sentisne quomodo animz vires labefacte δείας ἐπ 


Ξιλημμένον, νόει ὡς τοῦ νεοπαγοῦς τούτου, 
sinl, et nescio quid vanitatis sit passus? Sed. quia χαὶ αἱρετιχῶν συχοφαντίαι, xaX διαθολιχοὶ πειρασμοὶ, 
perfectus eral sapiens ac Spiritu sancto plenus, χαὶ τὰ ἀνωτέρω δὲ προξιρημένα τοὺς τῆς Ψυχῆς 
statim. subdidit novissima ad qui peccatores de- ἐχλύουσ! τόνους " χαὶ εἰ μὴ ταχέως ἐχνήψας ἀναῤῥω- 


mum perveniant ; Facti sunt in desolationem, subito σθῇ, προσχείσεται xoi τούτῳ τὸ μάταιον. 
defecerunt, perierunt propter. iniquitatem. suam ?!, — Si vero. sapientem pro eo aecipias qui nuper 
sacra imbutus sit doctrina, plane scito quod neophyti hujus horeti corum contagia, et calumniz, et 
diabolieze tentationes, et quis modo retuli justis impiisque contingere, facile potuerunt anima 
vigorem infringere. Quod nisi mature ad se rediens convalescat; huic quoque vanitatis sarcina in- 
sidebit. 

Vrns. 9. « Melior est finis orationis quam prin- B. c'Aya05 ἐσχάτη λόγου ὑπὲρ ἀρχὴν αὐτοῦ.» Τῶν 
cipium. » Orationis in qua agitur de virtute, melior λόγων τῶν χατὰ ἀρετὴν vb τέλος ἄμεινον" ob γὰρ τὸ 
est finis. principio, neque enim solum coepisse ἄρξασθαι μόνον χαλὸν, ἀλλὰ χαὶ vb vélo; ἐπιθεῖναι 
pulehrum est, sed multo magis rei ecpte (inem τῷ σπουδαζομένῳ. 
imposuisse. 

« Melior est longanimis, eo qui spiritu est ela- «᾿Αγαθὸν μαχρόθυμος ὑπὲρ 
Lus. » Superius est a nobis dietum, quie contraria Ἐν cuig προλαδοῦσι λέλεχται ὡς τὰ ἐναντία οὐ συγ- 
sint, in comparationem proprie dictam venire non χρίνεται, Οὐ συγχριτιχῶς οὖν φησιν, ἀλλὰ τὸ ὃν δὲ- 
posse. Non itaque comparative ad amussim acci- δάσχει, ὡς ὁ μὲν μαχρόθυμος ἀγαθός" τῷ OE ἐξ 


e: 


pienda sunt qui nune tradit Ecclesiastes, sed dis- ὑπερηφανείας χουφιζομένῳ τῷ πνεύματι, τουτέστι 
cretis rationibus, ita ut se habent, repulanda. τῇ διανοίαι, ὁ Θεὸς ἀντιτάσσεται. 

ΘΙ Inquit ergo sapientem ac longanimem bonum esse; ili autem qui per superbiam spiritus 
leviter efferatur, Deum resistere. 

Vrns. 10. « Ne sis velox in spiritu tuo irasci, « Νὴ σπεύσῃς ἐν πνεύματί cou θυμοῦσθαι, ὅτι 

quoniam ira in sinu stultorum requiescet. » Ne sis θυμὸς ἐν χόλπῳ ἀφρόνων ἀναπαύσεται. » Τὸ, Mi 
velox, id est, caveto. ne malum iracundie conci- c σπεύσῃς, Μὴ ἕξιν ἀναλάδῃς θυμιχὴν ἐν τῇ γνώμῃ" 
pias habitum, ita ut transeat in affectum cordis : ἀλλὰ χἂν δεήσῃ προσποιήσασθαι θυμὸν, μὴ εἰς τὸ 
sed si oporteat fortasse ex enata occasione non πάθος ἐμπέσῃς " xal yàp ψεχτὸς θυμὸς ἐν τῷ ἧγε- 
nihil irasci, cave (inquam) ne in passionem ac μονιχῷ τῶν ἀφρόνων χόλπῳ χαλούμενος olxct xa 
peccatum temere cadas; ira enim quie culpabilis ἐπαναπαύεται. Καὶ ἄλλως δὲ τὸ, ἐν x Az, νοήσεις, 
est, habitat et quiescit in stultorum mente ac ca- ἀντὶ τοῦ, Μὴ zoA&xsus, μηδὲ θεράπευε, τὸν θυμὸν, 
pite : quod hoc loco simum vocavit, tanquam ir? τῷ σπουδάζειν ἀμύνασθαι τοὺς λελυπηχότας. 
SiL receptaculum quoddam sedesque. Aliter quoque, lI» sinu accipies, quasi dicat : Ne stultorum 
rore ae ratione carenüum hominum, iram in sinu confove, neve illi blandiendo indulge atque adu- 
lare : quod profecto efüciunt qui procliviores sunt ad ulciscendum eos a quibus molestia sunt af- 
fecti. 

Vrns. 41. « Ne dicas: Quidnam factum est quod « Μὴ εἴπῃς * Τί ἐγένετο ὅτι αἱ ἡμέραι πρότεραι 
priores dies fuerunt presentibus meliores? Non ἀγαθαὶ ἧσαν ὑπὲρ ταύτας ; ὅτι οὐχ ἐν σοφίχ ἐπηρώ- 
enim sapienter de hac ipsa re interrogasti. » Quoti- τησας περὶ τούτου. » Πολυτρύπως τοῦτό φασιν οἱ τῶν 
die sie stulti homines loqui solent. Dicunt enim : ἀνθρώπων &sogot* Ὅτι, φησὶ, χατὰ τὸ παλαιὸν ὁ 
'atrum. nostrorum temporibus illis priscis, Deus θεὸς διὰ προφητῶν xo ἀγγέλων τοῖς ἀνθρώποις 
hominibus modo per angelos, modo per prophetas ἐλάλει, ὅτι ἐξὸν ἣν τοῖς παλαιοῖς πολυγαμεῖν, χτη- 
solebat loqui; licebat antiquis patribus uxores μάτων ἔχειν περιουσίας * νῦν ὃὲ ταῦτα περιχόπτε 
multas accipere, multas divitias possidere : que ὁ εὐαγγελιχὸς λόγος. Καὶ ἄλλοι δέ εἰσι λέγοντες, ὄτι 
tamen nobis evangelica lex interdixit. Sunt. prze- Πάλαι μοι ὁ Θεὸς ἐθοήθει, νῦν δὲ ἐγχαταλέλειμμαι, 
terea qui dicant : Olim. me Deus auxilio δυο gra- διὰ τοῦτο οὐ δύναμαι ἀγαθοεργεῖν. Ταῦτα 0E πάντα 
ti: protezebat, nune vero me penitus solum dere- ἀφρόνων ῥήματα. Καὶ γὰρ xaX ἄλλων ἔστι ἀχοῦσαι, 
liquit, ideoque bona operari non possum. Hzc λεγόντων * Νῦν ὁ χόσμος ἐπληρώθη χαχῶν " xc 
autem omnia sunt insipientium verba. Est et alios ἕτερα! μὲν αἱ ἡμέρα! xaxai, ἕτεραι δὲ χαλαί. Ὁ δὲ 
ita blaterantes audire. Tempestate nostra, mun- —xax'àpszmy ζῶν ἀεὶ &x ζωῆς εἰς ζωὴν μεταθαίνων, 
dus hic malis hominibus est refertus : alii sunt — xay ἐχ πίστεως elg πίστιν ταῖς ἀρεταῖς προχόπτων, 


*? Psal rsxn, 9.  ?*ibid, 19. 


565 IN EGCLESIASTEN. δύ 


οὔτε 


ἡμερῶν οἷδε διαφορὰν, ἀλλὰ xai τῶν mpoamo- 
ρηθέντων τοὺς λόγους ἑ"τίσταται. 
ac de fide in fidem proficit in. virtutibus ; 
grujs 
᾿Αγαθὴ σοφία μετὰ χληροδοσίας * χαὶ περισσεία 
ποῖς θεωροῦσι τὸν ἥλιον, ὅτι ἐν σχιᾷ αὐτοῦ ἣ σοφία, 
ὡς σχιὰ τοῦ ἀργύρου " ὅτι περισσεία dp: τῆς 
Ὧ δίδοται 
λόγος σοφίας διὰ τοῦ Πνεύματος, pas σοφίαν ἔχει 


σοφίας ζωοποιήσει τοὺς παρ᾽ αὐτῆς. 
μετὰ χληροδοσίας, ἀντὶ τοῦ, τὴν Ex τοῦ ἁγίου Πνεύ- 
ματος. Οὗτος χαὶ περισσείαν ἔχει ἐν τῷ θεωρεῖν τὸν 
ἥλιον" οὔτε γὰρ ἀπατᾶται, χαὶ Θεὸν τοῦτον νομίζει" 
οὔτε μέχρι τοῦ θαυμάζειν αὐτὸν, ἣ ἐπιτέρπεσθαι 
μένει * ἀλλὰ ἀναλόγως τὸν γενεσιουργὸν αὐτοῦ θεω- 
ρῶν, τῷ θείῳ χαταλάμπεται φωτί " χαὶ ποιεῖ μὲν d 
σοφία ὃ 
ζει, πόλεις οἰχοδομεῖ, 


ποιξὶ xai τὸ ἀργύριον, ἀπ' 
τὸν σκιὰν 
Ἔχει ὃ ἡ σοφία τὸ περιτ- 


σχέπει ἔχοντα * 
γὰρ τὴν σχέπην λέγει. 
τὸν, τὴν γνῶσιν τὴν ζωοποιόν " πείθουσα μὲν χατα- 
φρονεῖν τῶν ὁρωμένων, 


"Λλλλως" 


εἰς μόνην ὃὲ ἀποθλέπειν τὴν 
αἰώνιον ζωήν. 'H σοφία, φησὶν, ἢ μετὰ 


χληροδοσίς ας, πουτέδτι πίστις μετὰ τῶν ἔργων, 

ἔχει παρὰ τοὺς ἄλλους, τὸν ἥλιον " ποῖον 

τὸ περιττόν: Ju χατὰ τὴν θεωρίαν ὁ Λόγος 

Ὥσπερ οὖν ἡ σκιὰ τοῦ ἀργυρίου, 

πουτέστι ὁ διεξοδιχὺς xai προφανὴς λόγος, διδάσχει 
pic 


σοφίας μαθήματα " οὕτως ἡ σχιὰ τῆς 


περιττὸν Ec 
περιττὸν VL ξχει 


ἡμᾶς τὰ πε 
σοφίας, τουτέστι Tj εἰσαγωγιχὴ xal πραχτιχὴ ἀρετὶ 
σχιὰ οὖσα, παραπέμπει ἡ μᾶς εἰς τὴν τελείαν σοφίαν, 
“ἣν τῶν θειοτέρων θεωρίαν χαὶ κατανόησιν. Ἡ δὲ 


χινδύνων ἁρπά- p 


boni dies, alii. vero mali. Citerum qui duce vir- 


tute suam moderatur vitam, de vita in vitam transit, 


neque apud illum est. aliqua dierum differentia, sed con- 
rationibus novit evertere quas paulo ante adduximus stultorum hominum  quiestiones. 


Vrns. 12, 15. « Bona est sapientia cum h:eredi- 
tale, eL amplius est videntibus solem, quoniam 88 - 
pientia est in umhra ipsius, sicul umbra argenti ; 
multa quoque cognitio sapientie vivificabit haben- 
tem se. » lle cui per dona Spiritus datur sermo 
sapientiae; habet procul dubio sapientiam cum h:e- 
reditate hae portione sancti scilicet Spiritus. llic 
eliam copiam magnam habet cognitionis in videndo 
hoe sole quem luminare magnum vocamus : neque 
enim pulchritudine attonitus illum cultu latciie ve- 
neratur ut Deum ; neque in sola illius admiratione 
spectaculoque consistit; sed ab hae solari luce, pro- 
portione quadam ducitur ad auctorem solis contem- 
plandum, atque divina superiori luce perfunditur, 
prostat enim sapientia, quzecunque prestat argen- 
tum sive pecunia : eripit a periculis, exstruit civi- 
lates, protegit habentem : accipitur enim. umbra 
hoc loco, pro ipsa protectione. IIabet autem hoc 
adhue amplius sapientia ; vivificantem scilicet cogni- 
tionem sive scientiam, dum persuadet visibilia 
cuncta contemnere, solam vero suspicere vitam 
ilernam. Aliter : Sapientia, inquit, cum hzeredi- 
late ac sorte, hoc est, fides cum operibus, amplius 
aliquid prisstat. habentibus se, quam aliis qui,mor- 
tuam sine operibus fidem habeant. Quid autem 
amplius prostat? Nempe solem ipsum : ad solem 


z ot Sie eRUICORUNSDIU ValolEss SENE Ὡς : : 
τοιαύτη τῆς σοφίας χτῆσις τὴν ζωὴν ἡμῖν χαρίζεται € namque justitize contuendum perveniunt, qui sun£ 


τὴν αἰώνιον, 


mystico 


sensu pro eloquio ipso accipitur. Sicut igitur enarrativus et 


prediti fide. G/28 Argentum vero in Seripturis, 
dilucidus sermo docet nos 


sapientize disciplinas, sie et umbra sapientis, hoc est practica virtus, qux introductio qu:edam est 
veluti umbra; perducit nos ad perfectam sapientiam , divinarum scilicet. rerum contemplationem 
et intellectum. Hujusmodi vero sapienti: possessio, vitam nobis confert sempiternam. [Per um- 
bram itaque argenti, hoc est, verborum enuntiationem quz rerum quasi umbra quepiam est, ad 
res ipsas et scientias pervenimus. Per sapienti: vero umbram ; hoe est, practicam* vitam quae est 
veluti pravia introductio ad theoricam, pervenimus ad contemplandam divinarum rerum sublimitatem. 
]ta vero litteram compones : Sapientia est. in umbra ipsius; id est, sublimis contemplatio mysterio- 
rum, est in practica vita ipsius possidentis : ac per hoc, qui prius hane habuerit umbram, habebit 
et mox sapientiam : Sicut wmbra argenti, scilicet. se habet ad sapientiz disciplinas; hoc est, sicut 
verba sunt previa et inducunt ad sapientize disciplinas.] 


« δε τὰ ποιήματα τοῦ Θεοῦ, ὅτι τίς δυνήσεται τοῦ D — Vgns. 14. « Vide opera Dei, quoniam quis pote- 
χοσμῆσαι ὃν ἂν δέ διαστρέψῃ αὐτὸν, ἐν ἡμέρᾳ — rit adornare αι Deus perverterit in die prospe- 
ἀγαθωσύνης «000; ' τῆς ET τὸν ϑίον ἀνωμαλίας ritatis ejus. » Fuere permulti qui videntes, enor- 


mitates rerum magnas contingere in vita morta- 


lium, dum nolunt auctorem malorum et injustiüi:e 


ἐτόλμησαν εἶπε ἀπολογούμενοι τοῦ 
Θεοῦ, ἵνα μὴ α 
; 


οὔτε τὸν SEA ἘΠ 


χαχῶν αἴτιον" ὅτι 
προνοεῖ αὐτοῦ" Ei Deum asserere, egregie se putarent illius partes 
tueri posse si in aliud blasphemix genus ae stulti- 
tie laberentur. Dicebant enim neque a Deo muu- 
dum creatum esse, neque ulla Dei providentia gu- 


γὰρ mpozvózt, φησὶν, 


X τί μὴ πάντες πλού- 
; Διὰ τί μὴ πάντες e δόξ 


1 ; Ταύτην τὴν δόξαν 
ἐχθάλλων ὁ ὁ Ἐχχλησιαστῆς, A ὅτι xal 


A e 


ποιητῆς 


ἔστιν ὁ Θεὸς, χαὶ οὐδεὶς δύναται! ἀνορθῶσαι τὰ δι- — bernari : Si enim. curam gereret Deus humanarum 
ἐστραμμένα πλὴν αὐτοῦ, τὸν χωλὸν ὑγιάσαι" xxi τὰ — rerum, cur, inquiunt, non omnes :eque divites 


ὅμοια. Ei δὲ θέλεις, φησὶ, γνῶναι ὅτι πάντα xazà τὸ 
συμφέρον ἡμῖν ὁ Θεὸς διοιχ 


statuisset? Curve non omnibus vegetam tribuisset 
àc prosperam corporis sanitatem? lane ut radici- 


1 ini sor FE SENSE: : : : 
tus tol'at opinionem. noster Ecelesiastes, manifeste asserit esse Deum mundi auctorem, nec posse 
quemquam porrigere, quie sint prave obliquata, illo excepto : ut. claudos, puta, revocare in sanita- 


567 OLYMPIODORI ALEXANDRINI 563 


tem, eb que sunt generis ejusdem. Quod si velis plane cognoscere omnia nobis in utilitatem nostram 
Deum dispensare, adjice animum ad ea qux protinus insequuntur, videlicet : 


Vins. 15. « Vive in bono, et intuere in die mali ; A 


intuere, inquam, hoe enim congruum. Huic fecit 
Deus de dissertatione, ut non inveniat homo post 
eum quidquam. » Vive, inquit, secundum virtutem 
(hoc est enim, vive in bono), et. observa cum tibi 
tentationes infortuniaque acciderint, ut videas, 
congrue ae opportune, nec ne, cuncta fecerit Deus. 
Hane vero humanorum casuum rationem pulchre 
nobis Deus occuluit : quam et dissertationis no- 
mme significavit Ecclesiastes, quod de hujusmodi 
rerum causis soleant homines inter se multiplices 
dissertationes afferre. Pulchre, inquam, Deus no- 
bis illam occuluit; ne cognoscat homo qu: sibi 
sunt eventura. Congrue vero Deus ataue apposite, 
quod videtur nobis malum adducit, post id quod 
visum est nobis bonum; contraque nonnunquam 
bona malis superindueit : ut, exempli gratia, bene 
quis valet et. hoc fruitur. bono vivens secundum 
virtutem ; pauloque mox in adversam incidit vale- 
tudinem, vel de opulento pauper efficitur. Et quid 
ita nobis hzc eventura non previdemus ? curve 


horum eventuum causas ignoramus? Nempe ad majorem nostram 


« 2ῆθι ἐν ἀγαθῷ, καὶ ἴδε ἐν ἡμέρᾳ κακίας ἴδε, 
χαί γε τοῦτο σύμφωνον. Τούτῳ ἐποίησεν ὁ Θεὸς περὶ 
λαλιᾶς, ἵνα μὴ εὕρῃ ἄνθρωπος ὀπίσω αὐτοῦ μηδέν. ν 
Ζῆθι, φησὶ, χατὰ ἀρετὴν, xal ἐπιτήρε! ἐν τοῖς 
συμθαίνουσι πειρασμοῖς, εἰ μὴ συμφώνως χαὶ ἐν- 
αρμονιχῶς πάντα ἐποίησεν ὁ Θεὸς, xaY τὴν περὶ τού- 
τῶν χαλῶς ἀπέχρυψε διδασχαλίαν. Ἣν δὴ χαὶ λα- 
λιάν φησι, ἵνα μὴ γνῷ ἄνθρωπος τὰ μέλλοντα αὐτῷ 
συμθήσεσθαι. Συμφώνως γὰρ xol τὸ δοκοῦν εἶνα! 
χαχὸν ἐπάγεται, μετὰ τὸ δόξαν εἶναι χαλόν " χαὶ τὸ 
ἐναντίον " οἷον ὑγιαίνει τις, xol ταῦτα χατὰ ἀρετὴν 
ζῶν * ὕστερον νοσεῖ * πλουτεῖ, εἶτα πένεται. Καὶ τί; 
ὁ τούτου λόγος ; ὅτι εἰ προξίδοιμεν οἱ ἄνθρωποι τὰ 
μέλλοντα ἡμῖν ἔσεσθαι, οὐκ ἂν ὁ θεῖος ὑφίστατο 
φόδος. Τῇ δὲ ἀδηλίᾳ συγχλειόμενοι, xal Θεὸν φο- 


B ῥούμεθα, χαὶ ἴσμεν ὅτι παρ᾽ αὐτοῦ χαὶ μόνου ἣ τῶν 


χαχῶν λύσις. Καὶ οὐδεὶς δύναται τὴν ἐν ἀνθρώποις 
διαστροφὴν ἰάσασθαι, εἰ μὴ μόνον αὐτός. Σύμφωνος 
οὖν ἐστιν ἡ δοχοῦσα ἀσυμφωνία, xat ἰσότης ἡ ἀνισό- 
τῆς, πάντας ὁμοίως τῇ ἀδηλίᾳ πρὸς τὸν θεῖον συν- 
ελαύνουσα φόθον. Εἶτα ἐπάγει " 

commoditatem. Si enim que 


ventura nobis essent, homines presciremus; nullus Dei nobis inesset metus, nulla religio. Mac 


aulem perutili rerum ignoratione conclusi, cum ad singula pendeamus, et. Deum pio colimus metu, et 
cognoscimus, ab eo (et quidem solo) nobis malorum omnium finem futurum. G9 Nullus quippe 
potest, illo excepto, quod perversum est in hominibus emendare. Consonum est itaque , quod esse 


videtur dissonum , et zquale est quod in:xquale videtur, Unde ommes eodem pacto communique 
futurorum ignoratione commoventur ad timorem Dei. Protinus vero subsequitur : 


Vgns, 16. « Omnia vidi in diebus vanitatis mex.» 


« Σύμπαντα εἶδον ἐν ἡμέρᾳ ματαιότητός μου. » 


Ic, inquit, ut sapiens consideravi in diebus vani- ἃ Ταῦτα, φησὶ, χατεσχεψάμην οἷα σοφὸς, £v ταῖς τῆς 


tatis. Vocat autem vanitatis dies, przisentem  vi- 
iam : primo quidem, quia viventes homines pleri- 
que quod fas piumque est, minus sequuntur, tum 
vero etiam, quia fugit velut umbra, neque consi- 
stit. Eapropter, futura vite desiderio nos exstimu- 
lans, iuquit : 

Vrns. 17, 18. « Noli esse justus multum, neque 
nimium sapias, ne obstupescas : noli esse mu!tum 
impius, neque sis durus, ne moriaris in tempore 
non tuo. » Cum unaquaeque virtus in mediocri 
quadam norma consistat, vitia utrinque assident 
per exuberantiam et defectum. Inquit ergo : Ne sis 
multum justus; hoc est, ne exsuperanti odio vitio- 
rum, omnem abjicias erga delinquentes benevo- 
lentiam tanquam rigidus et. inhumanus-: sed neque 
sis nimium sapiens, aut. plura quam sit opus quie- 
rio, nequando obstupescas. Nimia sunt ac plura 
necessariis, qu:ecunque sunt extra limites sacra 
coctrinze. Inquit ergo : Quzcunque nostram ad uti- 
litatem divinus sermo nobis voluit esse occulta, ne 
solliciti simus ea inquirendo. Ifc enim perscru- 
liri, stupor est quidam phreneticie. mentis vitium. 
Sed neque cirea. dogmata opinionesque sectarum 
multum commorando sis impius ac superstitiosus, 
siudeto autem quzritare quod veruin est, curalo- 
que ut salubri poenitentia. tua. deleantur. peccata. 


ματαιότητος ἡμέραις. Ἡ μέραν δὲ ματαιότητος τὸν 
παρόντα βίον γαλεῖ - πρῶτα μὲν, διὰ τὸ τοὺς πολ- 
λοὺς τῶν ἀνθρώπων ἐν αὐτῷ τὸ δίχαιον μὴ μετα- 
διώχειν * ἔπειτα ὅτι xal παρέρχεται. Διὰ τοῦτο εἰς 
πόθον ἡμᾶς ἐρεθίζων τοῦ μέλλοντος αἰῶνος χαὶ 
ἀτελευτήτου, φησὶ, 


€ Μὴ γίνου δίχαιος πολὺ, xoX μὴ σοφίζου περισ- 


- 6X, μήποτε ἐχπλαγῇς * μὴ ἀσεδήσῃς πολὺ, xoi μὴ 


γίνου σχληρὸς, ἵνα μὴ ἀποθάνῃς ἐν οὐ χαιρῷ σαν.» 
ἝἙχάστῃ ἀρετῇ συμμέτρως οὔπῃ xav! ἔλλειψιν xol 
ὑπερθολὴν αἱ χαχίαι παράχεινται. Μὴ γίγου οὖν, 
φησὶ, δίκαιος ποιϊὺ, ἀντι, τοῦ, Μὴ δι’ ὑπερθολὴν 
τοῦ πρὸς τὸ χαχὸν μίσους, ἀσυμπαθὴς γένῃ πρὸς 
τοὺς ἁμαρτάνοντας, χαὶ σχληρὸς, χαὶ ἀπάνθρωπος. 
᾿Αλλὰ μηδὲ σοφίζου περισσὰ, μήποτε ἐχπλαγῇς. 
Περιττὰ δέ εἶσι τὰ ἔξωθεν τῆς θείας διδασχαλίας. 
Ὅσα οὖν, φησὶ, συμφερόντως ἡμῖν ὁ θεῖος ἀπέχρυ- 
ye Λόγος, μὴ ἐπιζητήσωμεν. Τὸ γὰρ ταῦτα ζητεῖν, 
ἔχπληξις χαὶ μανία φρενός. ᾿Λλλὰ μηδὲ περὶ δόγ- 
ματα πολὺ ἀσεθήσῃς, ἀντὶ τοῦ, ἐπιπολύ. ᾿Αλλὰ 
σπούδαζε τὸ dni; εὑρεῖν, xa τῇ μετανοίᾳ λυ- 
τροῦσθαι τὰ πταίσματα. Kot μὴ γίνου, φησὶ, σχλη- 
ρὺς, τουτέστιν ἀμάλαχτος, xal ἀντιπίπτων τῇ τοῦ 
Πνεύματος διδατχαλίᾳ. Εἶτα χοατὰ χοινοῦ ἐπάγοι, 
Ἵνα μὴ ἀποθάνῃς ἐν οὗ καιρῷ σου. Ἔν οὐ χαιρῷ 


ἀποθνήσχε: ὁ μὴ τετελειωμένο: ταῖς ἀρεταῖς, ἀλλὰ 


569 


IN ECCLESIASTEN. 


510 


4 - * mn . 
χαχίᾳ συζήσας xai ἀποθανών. Τελευτᾷ 0t ὥσπερ A Nolique esse durus: hoc est, qui emollit nesciat, 


σῖτος ὥριμος ὁ ταῖς ἀρεταῖς τελεσφορηθείς. 


inde autem generali quadam comprobatione concludit ; 
e vita, qui consummatus non fuerit in. virtutibus, sed qui in peccatis 1no- 


l^mpore ae non suo decedit e 


quique adversetur. Spiritus sancti doetrinz. Sub- 


Ne moriaris tempore mon tuo. hmportuno 


ritur quibus convixit. Qui vero est virtutum plenitudinem consecutus, sicut. granum frumenti quod 


maturum est, caditin tempore suo. 

€ ᾿Αγαθὸν τὸ ἀντέχεσθαί σε ἐν τούτῳ xai γε 
ἀπὸ τούτου μὴ μιάνῃς τὴν χεῖρά cou, ὅτι ὁ φοθού- 
μενος τὸν Θεὸν, ἐξελεύσεται τὰ πάντα. ν Περὶ χα- 
χίας χαὶ ἀρετῆς διδάξας ἐπήγαγε, ὅτι ἀγαθὸν à 
ἐχεσθαι τῆς ἀρετῆς, μὴ μιαίνειν δὲ τὴν πρᾶξ: 
(χεῖρα ὀνομαζομένην) ἀπὸ τῆς xaxiag. Εἶτα περὶ 
τοῦ ἁγνοῦ xai ἁγνοποιοῦ φόθου τοῦ Θεοῦ φησι, ὅτι 


ἂντ 


ν 


O φοδούμεγος τὸν Θεὸν ἐξειϊεύσεται τὰ πάντα, 
πᾶσαν πρᾶξιν χατὰ ἀρετὴν διεξερχόμενος, χαὶ ταῖς 
προχοπαῖς τελειούμενος, xal πάντα διεχδύνων πε’- 


ρασμόν. 


. 
Y Ἢ σοφία βοηθήτει τῷ σοφῷ, ὑπὲρ δέχα ἐξου- 

σιάζοντας τοὺς ὄντας ἐν τῇ πόλει, ὅτι ἄνθρωπος 
, cs té. HRS Nx , 

δίχαιος οὐχ ἔστιν ἐν τῇ γῇ, ὃς ποιήσει eid zal 

οὐχ ἁμαρτήσει. » 'H αὐτοσοφία ὁ Κύριος 

OLET CE δ: 

Ἰησοῦς Χριστὸς τῷ εἰς αὐτὸν πιστεύοντι, ka διὰ 


ἡμῶ ν 


πίστεως σοφῷ γινομένῳ, βοηθεῖ, ὑπὲρ τὰς δέχα ἔντο- 
λὰς τὰς οὔσας ἐν τῇ πόλει τῶν Ἰουδαίων. Εἰ γὰρ χαὶ 
τὰς δέχα τις ἐφύλαξε νομιχὰς ἐντολὰς, ἀλλ᾽ οὐχ ἣν 
ἄνθρωπον ὄντα μὴ παρολισθαίνειν" xo ὁ νόμος 


οὐδένα ἐδιχαίου" ὁ δὲ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς 
αὐτὸς γέγονεν ἡμῖν σοφία, διχαιοσύνη τε, χαὶ ἁγια- 
σμὸς, xai ἀπολύτρωσις. ἔλλλως * Μιχρός τίς 


χόσιιος ὁ ἄνθρωπος, πόλις νῦν διθμαξόμενοξς. πέντε 


ἐστι 
Sn ἐν : Ε ; 

θὲν αἰσθήσεις ἔχων ἐν σώματ:!, πέντε δὲ ἐν Ψυχῇ. 

Κἂν φιλονειχήσῃ τοίνυν ὁ ἄνθρωπος διὰ τῶν δέχα 
Ju cfr - e ἐς 

αἰσθήσεων τῶν ἐξουσιαζουσῶν αὐτοῦ βοηθῆσαι 

ἑαυτῷ, τὴν δὲ ἀπὸ τοῦ Χριστοῦ τῆς ἀληθινῆς σοφίας 
TE ἘΣ ; 

μὴ ἔχει ἀδυνατήσει 
Ανθρωπος γὰρ ὧν οὐ δυνήσεται 

νειν, 


σώζεσθαι. 


μὴ ἁμαρτά- 


ἐπιχουρίαν, τοῦ 


« Καί γε εἰς πάντας λόγους obs λαλήσουσιν ἀσε- 
θεῖς, μὴ θῇς τὴν χαρδίαν σου" ὅπως μὴ ἀχούσῃς 
ποῦ δούλου cou χαταρωμένου σε * ὅτι πλειστάχις 
σε, χαὶ χαθόδους πολλὰς 
τρρδαν σου, ὅτι ὡς χαί γε σὺ χατηράσω 


᾿Ενταῦθα τὸ ἀμνησίχαχον εἰσηγεῖται 


πονηρεύσεταί χαχώσει 
τέρους. » 
, ἀσεθεῖς xot- 
νότερον τοὺς λοιδοροὺς xaX ἁμαρτωλοὺς ἀποχαλῶν. 
Εἶτα £x περιουσίας χατασχευάζων τὸ μὴ δεῖν προσ- 
ἐχειν ταῖς λοιδορίαις, φησὶν ὅτι μηδ᾽ ἂν ὁ δοῦλός σου 
ig θυμόν" 


ὅτι 
χαταράσηταί σε, χινηθῆῇς c 
Y^p xoY 
γάρ ἐστι τὸ, Καθόδους ποιϊ.Ἰὰς κακώσει καρδίαν' 


μάλιστα μὲν 


ποιχίλως δύναταί σοι ἐπιθουλε Τοῦτο 


ειν. 


σου. Ἢ χαὶ οὕτως  Ἧ λοιδορία πολλάκις χαχοῖ τὴν 


FL RP RESERSSIMERS v CORSO 
ψυχήν. 'Exv γάρ τις χαθ᾽ £xaozov τῶν λοιδορούντων 


ὀργίζηται, πολλὰς ὑπομένει ἄτα καθελχόμε- 
voi εἰς τὸ πάθος τοῦ θυμοῦ, xaX χαχίας πληροῖ τὴν 
ἑαυτοῦ Ψυχήν. πΕνδυ μοῦ δὲ, φησὶν, ὅτε πολλάκις 


s*loCorou, a0. 


D 


D 


Vens. 19. « Bonum est te hoc tibi asciscere : hoc 
autem ne pollueris manum tuam, quoniam qui 
Deum timet, egredietur omnia. » Cum proxime de 
vitio prieceperit ac virtute, nunc apposite subin- 
fert, quod bonum est. ipsi hoc , id est virtutem com- 
parare : bonum quoque suas quas hoc loco manus 
vocavit, impollutas vitii contagione servare. Tuin 
vero et de timore Domini sancto qui nos sanctifi- 
cat, facit mentionem cum dicit : 
nia egredietur. Cum enim suas orationis actiones ex 
moderetur, et profectibus assiduis augea- 


Deum timens om- 


virtute 
tur, evadet illzesus tentationum certamina : 

Vins. 90, 91. « Sapientia auxiliabitur. sapienti, 
super decem qui potestatem habent in civitate. Non 
est homo justus in terra, qui faciat bonum et. qui 
non peccet. » Dominus noster Jesus Christus qui 
est ipsa sapientia, ei qui in se crediderit, jam. per 
fidei lumen sapienti effecto, auxiliatur. multo vali- 
dius quam decem priceepta legis, quie in civitale 
Judzorum potentiam et auctoritatem. magnam ha- 
bent. 650 Ut enim. quis decem servaret praecepta 
legis, non tamen erat quin ex mortali fragilitate in 
peecatum aliquod laberetur; ipsa przterea lex nul- 
lum justificabat : noster vero Dominus Jesus Chri- 
stus nobis fuit justitia, sanctificatio, et. Redem- 
ptio ??. Aliter : Ipse homo parvus est mundus, sed 
hoe loco civitas nominatur, quinque sensus habens 
in corpore, quinque in anima. Si itaque putethorno 
posse sibi ipsi satis auxiliari per decem. sensuum 
qui sibi sunt insiti, facultates, neque Christi, qui 
vera est sapientia, muniatur auxilio, sciat se frustra 
omnem operam adhibiturum, ut salvus fiat : homo 
enim cum sit ex peccali carne progeuilus, non pec- 
care non poterit. 

Vrns. 22, 25. « Cunctis sermonibus quos impii 
loquentur, ne adhibeas cor tuum, ne etian tu àu- 
dias servum tuum | imprecantem tibi. Sepe enin 
et descensibus multis aflliget cor 
Hoc loco 


tibi iniquus erit, 
tuum : sieut et tu aliis imprecatus es. » 
nos admonet Ecclesiastes injuriam penitus oblivi- 
sci; nomine impiorum, convicialores et injurios 
demum omnes signifieans. Tum generali quadam 
comprobatione concludens, non oportere, inquit, 
aurem acconnnodare contumeliis ac maledictis, ne, 
si tuus quidem servus libi mali quid imprecetur 
(ita ut. plerumque servi faciunt), ira succenseas ; 
credibileest. enim vehementer illum. tibiae sepe 
insidiari. Hoc enim significat quod dieit: Et descen- 
sibus multis afliget cor tuum. Aut. aliter ita intel- 
lige : Convicium  persepe cum auditur, animam 
turbat, Si. igitur quispiam in quemlibet sibi convi- 


511 OLYMPIODORI ALEXANDRINI 51à 
ciantem ira succendatur, in multos cadit labiturque A xa σὺ ἑτέρους χατηράσω, xat xozópüou τὸ ἀμνησί- 
descensus, a sublimi sede rationis detractus in — xaxov. 

iracundie passionem ; atque ita tristi turbulentia implet cor suum. Cogita autem quod et tu fre- 


quenter aliis 
ctorum omnium et injuriarum oblivionem. 

Vrns. 24, 25. «Πῶς omnia tentavi in sapientia. 
Dixi : Sapiens effieiar : et ipsa. procul elongata est 
ἃ me, multo magis quam erat. Est alta profunditas, 
quis inveniet eam? » Cum spiritualium. rerum et 
sensibilium cognitionem attigissel. Ecclesiastes, et 
ex parte aliqua, sapienti:s magna mysteria prospe- 
xisset, contemplatus illius patentissimum pelagus : 
quod quanto ulterius quis processerit, tanto illi 
majora spatia relinquuntur, in ejusmodi voces erupit : 
quod et multo post videmus apostolo Paulo conti- 
gisse cum ex admiratione proclamat : O altitudo 
divitiarum scientie et sapientie Dei, quam inscruta- 
bilia sunt judicia ejus, et investigabiles vic ejus **, 

Yons. 26, 27.« Circuivi ego eL cor meum, utcogno- 
scerem, et considerarem, et qu:ererem sapientiam et 
rationem, ut coenoscerem impietatem stulti, et tur- 
bulentiam, et errorem. Et invenio amariorem 
morte ipsam mulierem, qui laqueus est venato- 
rius, et sagena ipsius, vinculum est ad manus 
ipsius. Bonus in. conspectu Dei, seducetur ab ea : 
qui autem peccator est, comprehendetur in ipsa. » 
GS51 Vir sapiens, cum ad intelligendum | aliquid 
vires intendit, collecta mente omnia in circuitu ra- 
lionibus lustrat, seipsum suasque facultates specu- 
latur atque perpendit. Tum et. objectam rem, ma- 
Leriamque intelligendam optime consulit, neque 
pravo animi judicio a veritate aberrat. Neque 
item recta linea fertur ad sensibilia prospectanda, 
sed clausis sensuum fenestris ac recedens in sum 
mentis penetralia, deambulat in circuitu : ibi ar- 
cano reflexu in se rediens intellectus, sese specula- 
tur ipsum, et quod. intelligendum | objicitur. Hoc 
itaque paeto colligens meipsum (inquit Ecclesia- 
stes) quiesivi seire qu:enam esset mundanarum re- 
rum sopientia, et ejusdem ratio : sive illam intelli- 
gat rationem quze positis caleulis numerisque sub- 
ducitur, ut in arithmetica fil. facultate: sive potius 
numeros genethliacis observationibus servientes, 
aul simpliciter rationes omnes qui? per numeros 
collizuntur a studiosis secularibus, gentilibusque 
philosophis. Qu:esivi ergo scire quinam hiec sit 
multorum sophistarum stultitia et turbatio, et. in- 
constans error, mentisque cireumductio ; et inven 
'demum hane ipsorum sapientiam persimilem esse 
adulterze mulieri. Sicut enim illa blandis sermori- 


conviciatus faeris et imprecatus; atque ideo in melius resipiscens, induere maledi- 


« Πάντα ταῦτα ἐπείρασα ἐν τῇ σοφίᾳ. Εἶπα " 
Σοφισθήσομαι " xai αὐτὴ ἐμαχρύνθη ἀπ᾽ ἐμοῦ μα- 
χρὰν, ὑπὲρ ὃ ἦν " xoi βαθὺ βάθος " τίς εὑρήσεται 
αὐτήν ; » Νοητῶν χαὶ αἰσθητῶν πραγμάτων ἐφ- 


αψάμενος ὁ ᾿Εχχλησιαστῆς, χαὶ ἐχ μέρους γνοὺς τὰ 
τῆς σοφίας μυστήρια, εἶτα ἐμόλέψας εἰς τὸ ἀχανὲς 
αὐτῆς πέλαγος, καὶ ὅτι ὅ τις χαταλαμθάνει, τοσοῦτον 
ἀπολιμπάνεται, τὰς παρούσας ἀφῆχε φωνάς. “Ὅπερ 
xai ὁ Παῦλος ὕστερον πεπονθὼς, ἔφη θαυμαστιχῶς, 
"Q βάθους πιϊούτου καὶ σοφίας Θεοῦ! Ὡς ἀνεξ- 
ἐρεύνητα χρίματα αὐτοῦ, καὶ ἀγεξιχγίαστοι αἱ 
ὁδοὶ αὐτοῦ ! 


Β 


« Ἐχύχλωσα ἐγὼ, xoi ἡ χαρδία μου, τοῦ γνῶναι, 
xai τοῦ χατασχέψασθαι, xoY ζητῆσαι σοφίαν, xol 
Ψῆφον " χαὶ τοῦ γνῶναι ἀσεύοῦς ἀφροσύνην, xol 
ὀχληρίαν, καὶ περιφοράν. Καὶ εὑρίσχω αὐτὴν ἐγὼ 
πικροτέραν ὑπὲρ θάνατον τὴν γυναῖχα, ἥτις ἐστὶ θή- 
psuop.a, xal σαγῆναι χαρδία αὐτῆς, δεσμὸς εἰς χεῖρας 
αὐτῆς. ᾿Αγαθὸς πρὸ προσώπου τοῦ Θεοῦ ἐξαιρεθήσεται 
ἀπ᾽ αὐτῆς " χαὶ ὁ ἁμοιρτάνων, συλληφθήσεται ἐν αὐτῇ. 
Ὃ σοφὸς χύχλῳ συνάγων τὸν ἑαυτοῦ νοῦν περὶ 
ἑαυτὸν 


τὴν νόησιν, zal θεωρῶν, xaX τὸ νοού- 


διεστραμμένα χατανοεῖ, οὔτε xav 


εὐθὺ βλέπων πρὸς τὰ αἰσθητὰ ἀφορᾷ ἀλλὰ πάσας 


μενον, οὔτε 
συγχλείσας τὰς αἰσθήσεις, χαὶ ἐν τοῖς ἑαυτοῦ γενό- 
μενος, ἐν χύχλῳ θεωρεῖ αὐτὸς ἑαυτὸν ὁ νοῦς, xal τὸ 
νοούμενον. Οὕτως οὖν, φησὶ, συνάγων ἑαυτὸν, ἐζή- 
τησὰ γνῶναι τίς ἄρα ἐστὶν ἡ ἔξωθεν σοφία, xal ἣ 
περὶ αὐτὴν ψῆφος εἴτε ἡ χατὰ τὴν τῶν ἀριθμῶν 
ἀναλογίαν, εἴτε fj χατὰ τὴν γενεθλιαληγίαν, χαὶ 
ἁπλῶς ὅπως ποτὲ Ψηφίζουσιν Ελλήνων παῖδες " zat 
εἰδέναι τίς ἐστι αὕτη ἡ τῶν πολλῶν σοφιστῶν ἀφρο- 
σύνη, xal ὀχληρία, χαὶ ἄστατος περιφορά. Καὶ εὑ- 
ρὸν ὅτι ἣ τοιαύτη σοφία ἔοιχε γυναιχὶ πόρνῃ. “Ὥσπερ. 
γὰρ ἐχείνη θηρεύει τοὺς νέους λόγοις ἀπατηλοῖς. 
οὕτω χαὶ αὕτη τοὺς ἄφρονας, συλλογισμῶν σαγήνα: 
πλέχουσα " xai ὥσπερ ἐχείνη ἁφῇ μαλαχῇ τὴν ψυ- 


D χὴν ἐχλύσασα χαταδεσμεῖ" οὕτω xài αὕτη ταῖς τῆς 


χαλιῤῥημοσύνης εὐεπείαις. Ὃ μὲν οὖν ἁμαρτωλὸς 
ἀθούθητος ἁλίσχετα: ὑπ᾽ αὐτῆς " ὁ Ob ἀγαθὸς χαὶ 
ὑπὺ Θεοῦ βοηθούμενος τῶν αὐτῆς ἐξαιρεῖται δεσμῶν. 
᾿Αποφαίνεται δὲ χαὶ χείρονα θανάτου εἶναι τὴν τοιαύ- 
τὴν σοφίαν, ἤγουν ἀφροσύνην " ὅσῳ ὁ μὲν διαλύει 
ψυχὴν ἀπὸ σώματος, ἣ δὲ αὐτὴν τὴν Ψυχὴν θανατοῖ" 


bus ac dolosis juvenes lactat ; ita et hac stultos venatur, irretitos syllogismorum laqueis et sagenis. Ae 
Sicut illa molli contrectatione animam frangit, fraetamque devincit; ita Le, mala eadem adducit 
tirillanti orationis conceptu. Peccator itaque sine ulla controversia atque prosidio facile in illius. capti- 
vitatem protrahitur; pius vero ac fidelis auxilio Dei suffultus, ab. illius extrahitur laqueis. Asserit 
autem vel morte pejorem esse hujusmodi sapientiam, sive potius stultitiam dici oporteat; tantoque 
nostre animc damnosiorem esse, quanto pejus est morti animam tradere (quod przstat hc sapientia) 
(quam eamdem animam nexu corporis expedire, quod temporarix mortis est munus. 


?! Vom. xi, 29. 


573 
« Ἰδοὺ xai τοῦτο εὗρον, εἶπεν ὁ Ἐχχλησιαστ 
μιᾷ τῇ μιᾷ τοῦ εὑρεῖν λογισμὸν, ὃν ἐπεζήτησεν ἡ 
Ψυχή μου, xai οὐχ εὗρον" xaX ἕνα ἄνθρωπον ἀπὸ 
χιλίων εὗρον" χαὶ γυναῖχα ἐν πᾶσι τούτοις οὐχ εὗ- 
ρον. Πλὴν ἴδε, τοῦτο εὗρον, ὃ ἐποίησεν ὁ Θεὸς, σὺν 
τὸν ἄνθρωπον εὐθῇ " αὐτοὶ δὲ ἐζήτησαν λογισμοὺς 
πολλούς. » “Ὅλον τὸ ῥητὸν πρὸς ἀλληγορίαν βλέπει. 
Ὁ δὲ νοῦς οὗτος * ΚΚατεξετάζων, φησὶν, ἅπαν τὸ γυ- 
ναιχεῖον γένος, οὐ τὸ συματιχὸν, ἀλλὰ τὸ τῶν ἐχλύ- 
τῶν χαὶ γυναιχοπρεπῶν t ψυχῶν, οὐχ εὗρον ἐν οὐδε- 
μιᾷ αὐτῶν λογισμὸν, ὃν € 


ἐστι 


ἐζήτησε ἡ Ψυχή μου, τουτ- 
ἀνδρεῖον " τοῦτον γὰρ ζητεῖ ὁ σοφός * ἀλλὰ χαὶ 
τῶν δοχαύντων μὴ γυναιχίζε 
νος, σπάνιον εὗρον τὸν ὄντως ἄνθρωπον χαὶ ἐνάρε- 
τον. πόθεν ἡ τοσαύτη διαφορὰ, 
πάντα ἄνθρωπον εὐθῇ xal 


σθαι, ἐξέτασιν ποιούμε- 


JWca λογισάμενος 
εὗρον ὅτι ὁ μὲν Θεὸς 
ἀδιάστροφον ἐποίησε, αὐτοὶ δὲ ὑπὸ πολλῶν διεμε- 
οἰσθησαν λογισμῶν: ὡς τὸν μὲν πορνείᾳ, τὸν δὲ 
φιλαργυρίᾳ, καὶ ἄλλον ἄλλῳ χαταχρατηθῆναι πάθει. 


IN ECCLESIASTEN. 57 
ns, A 


Vins. 28-50. « Eece hoe inveni, dixit. Ecclesia- 
stes. Sigillatim inspexi ut invenirem rationem quam 
quirebat et exspectabat invenire anima mea, neque 
tamen inveni. Virum de mille unum inveni, et mu- 
lierem in his omnibusnoninveni. Verumtamen eece 
lioc inveni, quod fecerit Deus hominem prorsus re- 
clum, ipsi vero sibi homines, quiestiones multipli- 


ces rationesque compararint. » Totus hic locus 
sensu mystico ac morali exponendus est; ita vide- 
licet : Cum inspicerem, inquit, universum genus 


muliebre, non sexu quidem corporeo, sed enervi 


ac feminato ingenio in nulla. mulierum, 
rationem inveni quam quierebat anima mea, fortem 


scilicet virilemque namque 


muliebri ; 
rationem. : hujusmodi 
rationem sapiens exigit et quzezit. Neque vero 80- 
lum hoc mihi accidit in iis qui mollitie enervati, a 
viris ad feminas desciverunt ; sed quod gravius 
multo est, cum ad illos quoque inspiciendos me 
transtulissem. qui putabantur mulieres non esse, 


jerquam rarum in his quoque inveni, qui virili ingenio ac virtute verus esset vir dicique mereretur. 
, ὃ I 


Ex admiratione itaque eum mecum | tacitus reputare ecpissem unde hzc enormitas orta esset, 
demum quod Deus omaes homines rectos protulerit, 


inveri 


carentesque — pravitate, ipsi vero sua electione 


in obliquas vivendi rationes commigrarint dissectique sint, ut alius quidem libidinibus, alius avaritia 


Serviat, alii passionibus aliis sint, subjecti. 
KEQTAA. IT. 


« Τίς otós σοφούς: zai τίς οἷδε λύσιν ῥήματος: 
. τ 5, x) *, 


] 


σοφία ἀνθρώπου Quz πρόσωπον αὐτοῦ, xa 
ἀναιδὴς προσώπῳ αὐτοῦ τιμωρηθήσεται. » ᾿Αδύ- 
Ira: ! v opn 


νατον σοφοὺς διαγνῶναι, τοὺς ὄντως σοφοὺς, μὴ τὸν 
χατὰ σοφίαν τυπωθέντα, χαὶ τοῦτο 


Θεοῦ cÜme 


τὸ yapisua ἐχ 
τα "ὁ γὰρ τὸ χάρισμα τῆς διαχρίσεως 
ταύτης εἰληφὼς, οἷδε 
οἱ οὐχ ὄντες μὲν, νομιζόμενοι δέ. Οὗτος χαὶ ἐπιλύε 
προθλήματα, χαὶ στροφὰς λόγων. Οὗτος xai πεφω- 
τισμένον ἔχει τὸ τῆς Ψυχῆς 
λαμπηδόνος τῆς θείας σοφίας ὁ δὲ οὐχ ὧν μὲν σο- 


τίνες οἱ ὄντω)ης σοφοὶ, χαὶ τίνες 
t 


πρόσωπον ὑπὸ τῆς 


φὺς, SS Hag δὲ τῷ 
στιχοὺς 1 


προσώπῳ, τουτέστι [ig 


"0531 ων λόγους ἕλεν μενος λισειται. 
$ X 


652 CAPUT VIII. 

Vrns. |. « Quis novit sapientes? et quis novit 
verbi solutionem ? Sapientia hominis illuminabit fa- 
» Qui 
vere sapiens ipse non fuerit, neque discretionis do- 
num fuerit Dei beneficio consecutus, non facile sa- 
pientem. verum discernet ab eo qui videatur sa- 
piens, et non sit : ille autem quem Deus diseretio- 
nis dono dignatus sit, noscit plane quid inter ve- 
rum sapientem, existimatumque intersil : hic etiam 
potest solvere. questiones, ac sermonum vertices 
explicare; hie profecto. habet. animee suc faciem 
luce magna conspieuam, jubare scilicet divinz sa- 
pientize illusiratam. Qui vero nequaquam sapiens 


ciem ejus, et impudens vultu. suo punietur. 


fuerit, effreni tamen vultu impudentiam prz se tulerit: hoc. est, qui contentiosis sermonibus captiun- 


culisque sophisticis 
« Στόμα βασιλέως φύλαξον, xc περὶ λόγου ὄρχου 
Θεοῦ μὴ σπουδάσῃς " dm προσώπου 8t αὐτοῦ πο- 


sese SNAM redargutus, impudentiae peenas dabit, odioque habebitur. 


Vrns. 9. « Osregis custodi, et. de verbo jura- 
menti Dei ne studeas, a facie autem. ejus ambula- 


ρεύσῃ.ν ("AXXa δὲ βιθλία ἔχουσι, πορευθῆναι.) Ka- p bis. » (Alii vero. libri habent, ambulare.) Bonum 
Ab μὲν χαὶ τῷ ἐπ 


» βασιλεῖ ὑποτάττεσθαι " τοῦ 


ιν ἡ Γραφὴ παρ- 
τέστι ἐχεμυθεῖν αὑτοῦ τὰ μυστήρια, χαὶ 


ἀναξίους ἐχφέρειν " διατηρεῖν ὃὲ αὐτοῦ 


xai τὰς ἐντολάς. Ἰζαλὸν ὃὲ φυλάττεσθαι, χαὶ τὸ μὴ 


ὀμνύνα: χατὰ Θεοῦ, μηδὲ σπουδάζειν 
προσώπου πορευθῆναι, ἀλλὰ 
Θεοῦ ἑφορῶντος. Κατὰ δὲ τ 
ἀνάγνωθ: * 

Deum, sacrosanctum illius nomen temere ac leviter 


ἔξω τοῦ θείου 


πάντα ὡς 


ἣν ἑτέραν γραφὴν οὕτως 


usurpemus : 


quidem censetur homini, ut terreno regi ac mortali 
pareat, subjectusque sit ; bonum vero eidem est, 
si os regis omnium Dei servarit et custodierit, 
sieut οἱ Scripturze nobis custodire pr:ecipiunt. Est 
autem os Regis Dei. custodire, divina mysteria si- 
lentio oecultare, neque indignis ac profanis audito- 
ribus explicare. Bonum. quoque est homini pre- 
cepla legis, qu:e suo Deus ore pronuntiavit, fideliter 
observare. Donum item cesi cavere ne jurando per 
neque eliam studeamus extra faciem 


Dei ambulare, sed omnia nostra opera sic. peragamus ut Deum vereamur, tanquam presentem judi- 
cem et inspectorem. 
videlicet : 


Aliter. quoque 


secundum alteram lectionem ita verba hic punctis distingues, 


Vens. 5. « Et de verbo juramenti Dei nequaquam 
studueris, » et festinaveris; hoc est, juramenta ne 


frequenter ae temere usurpato, sed a facie ipsius 


515 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


$16 


sci ice: ;uramenti ambulato; hoe est, absistelongius A τουτέστι πορεύθητι, τουτέστι φύγε, μὴ ἀνάσχῃ 


ac discede, neque omnino sustine ut. juramentum 
iu 0s tuum admittas. 

« Nee consistas in sermone malo, quia omne 
quod voluerit, facit. Tanquam rex potestatem  ha- 
bens, loquitur : et quisnam illi dicet : Quid fecisti?» 
Simpliciter ac absolute bonum est, nullo mali ge- 
nere animam occupare, neque consistere in iis quie 
quovis modo male locu sumus autopinati : quia 
tamen subsequentia verba, de preceptis (ut videre 
mox poteris) mentionem faciunt, ita intelliges quae 
modo exponenda proposui : videlicet ; cum ille 
prosceptorum legem tulerit. qui est omnium Rex et 
Pominus auctoritatem. habens, neque preterea li- 


ὁμόσαι. 


« Μὴ στῇς ἐν λόγῳ πονηρῷ, ὅτι πᾶν ὃ ἐὰν θελήσῃ, 
ποιήσει. Καθὼς βασιλεὺς ἐξουσιάζων λαλεῖ χαὶ τίς 


ἐρεῖ αὐτῷ, Τί ἐποίησας ; » Καθόλου μὲν χαλὸν τὸ 
μηδεμιᾷ προλήψει χαχῇ χατέχεσθα!, μηδὲ ἐνίστα- 


τὸ ἐφεξῆς ῥητὸν ἐντολῶν μέμνηται, οὕτω 
νοήσεις * Ἐπειδὴ ὁ παμθασιλεὺς Θεὸς ὁ 
ἐξουσιάζων ἐνομοτέθησε, χαὶ οὐχ ἔστιν αὐτῷ ἀντει- 
πεῖν, μὴ στῇς λογοθετῶν τὰς ἐντολὰς, διὰ τί τόδε, xal 
μὴ τόδε ἐνομοθέτησε" τοῦτο γὰρ πονηρία ἐστί " φόθῳ 
δὲ μᾶλλον χαὶ πίστει πλήρου τὰ προστεταγμένα. 


πάντων 


ceat cuiquam intercedere ae reluetari; ne, 4550, ut pervicax contrariam tu legem przeceptis feras, rationem 
curiosius perserutando, quare hoc potius quam illud przeceperit observandum. Qui enim sic locutus fuerit, 
imalignitatis crimine non carebit. Tu vero stans in timore ae fide, cura ut que priecepta tibi sunt, sequaris; 


Vins. ὃ, 6. « Qui. custodiet preceptum, nesciet D 


verbum malum. 653 Et: « Tempus judicii cogno- 
«it cor sapientis, quoniam omni negotio est oppor- 
tunitas temporis et judicium. » Qui custodierit, in- 
quit, Dei preceptum, | nesciet verbum malum ; hoc 
est, opus malum non faciet. Est enim duplex cognitio : 
altera quidem generica, in pura mentis intelligen- 
Uia et notitia ; altera vero qu;e in actionem prodit 
atque emergit, juxta quod scriptum est :  Cognovit 
Adam Evam uxorem suam ?*; non quod prius illam 
nesciret, sed cum ad illius carnalem copulam ac- 
cessisset, tune illam dicitur exteriore quadam actio- 
nis notitia cognovisse, Qui ergo secunduni hanc 
agendi cognitionem przecepta custodit, ignorat pro- 
cul dubio malum, quia illud non operatur. C:eterum 
secundum priorem simplicem ac latentem in intel- 
lectu cognitionem, qui novit bonum, novit protinus 
ct quid sit malum, contraque bonum novit, qui non 
ignarus fuerit mali (contrariorum enim eadem est 
cogniiio, non usu quidem, sed sciendi vi ac facul- 


« Ὁ φυλάσσων ἐντολὴν, οὐ γνώσεται ῥῆμα mo- 
νηρόν. » Καὶ, « Καιρὸν χρίσεως γινώσχει χαρδία 
σοφοῦ, ὅτι παντὶ πράγματί ἐστι χαιρὸς xoY χρίσις.» 
ὋὉ τὴν θείαν, φησὶν, ἐντολὴν φυλάσσων, οὐ γνώσε- 
ται ῥῆμα πονηρὸν, ἀντὶ τοῦ, οὐ πράξει πρᾶγμα. 
πονηρόν. Ἢ γὰρ γνῶσις διττή " ἡ μὲν ἐν ψιλῇ τῇ 
εἰδήσει" dj ὃὲ ἐν πράγματι" χατὰ τό- "Ἔγγω ᾿Αδὰμ 
Εὔαν τὴν γυναῖκα αὐτοῦ" οὐχ ἢγνόει μὲν γὰρ 
αὐτὴν οὐδὲ πρότερον " ὅτε δὲ αὐτῇ ἐπλησίασε, τότε 
λέγεται αὐτὴν ἐγνωχέναι πράγματι. Κατὰ οὖν τὴν ἐν 
ἔργῳ γνῶσιν ὁ τὴν ἐντολὴν φυλάττων, ἀγνοεῖ τὸ 
πονηρὸν, ἀντὶ τοῦ, οὐ πράττει. Κατὰ δὲ τὴν Ψιλὴν 
εἴδησιν ὁ εἰδὼς τί ἐστι χαλὸν, οἷδε τί ἐστι φαῦλον " 
χαὶ χατὰ τὸ ἐναντίον, ὁ εἰδὼς τί τὸ φαῦλον, οἷδε τί 
xal τὸ ἀγαθόν. (Τῶν γὰρ ἐναντίων ἡ αὐτὴ γνῶσις, 
οὐ κατὰ χρῆσιν, ἀλλὰ xav ἐπιστήμην.) Ὁ τοίνυν 
σοφὸς, φησὶν, ὁ πᾶν πρᾶγμα ἐν χρίσει χαὶ χαιρῷ 
τῷ χαθήχοντι διαπραττόμενος, οἷδε ὅτι ἔσται χαιρὸς 
χαὶ τῆς χαθόλου χρίσεως, καθ᾽ ὃν ὁ δίκαιος χριτὴς 
ὁ Θξὸς ἑχάστῳ τὸ κατ᾽ ἀξίαν ἀπονέμει. 


tate). Inquit ergo : Cum sapiens vir omnia suo tempore ac discrete faciat. disponatque in judicio, novit 
adfuturum universalis judicii tempus in quo Deus judex justus distribuet unieuique pro dignitate, 


« Quoniam scientia hominis multa est super eum; 
[| VEns. 7] quia non est qui futurum cognoscat. Quo 
enim pacto futurum sit, quis renuntiabit ei? » Im- 
cum 511 ipsa scientia, premit hominem 
alque obruit. Si enim voluerit omnia scire, vasta 
mole irruens super eum angit ejus mentem ae suf- 


mensa 


focat. Sunt autem quidam | necessaria ad. salutem, 
ἃ quorum cognitione homo nequaquam repellitur : 
ut puta hominem esse animal rationale, mortale, 
cujus anima sitimmorlalis; esse bonis malisque 
paratas repensiones : et quie. demum ad. eruditio- 
nem fidei spectant, Prasterea. vero creatum | fuisse 
hominem ad imaginem Dei, atque ipsius officii esse, 
puram et immaculatam imaginem conservare. Qui 
autem post ipsum futura sint, scire, solius Dei esse, 
duntaxat, et. iis quibus idem Deus voluerit, nota 
facere. Quia vero Ecclesiastes hoc loco ultimi ju- 


dicii potissimum mentionem facit, ita hzc omnia 


** Gen. iv, 1. 


€ Ὅτι γνῶσις τοῦ ἀνθρώπου πολλὴ ἐπ᾽ αὐτόν " 
ὅτι οὐχ ἔστι γινώσχων ἐσόμενον. Ὅτι χαθὼς ἔστας, 
τίς ἀναγγελεῖ αὐτῷ; » Πολλὴ, φησὶν, οὖσα ἡ γνῶσις 
στενοχωρεῖ τὸν ἄνθρωπον * χαὶ ἐὰν θέλῃ γνῶναι 
πάντα, πολλὴ ἐπελθοῦσα ἐπ᾽ αὐτὸν, ἀποστενοῖ αὐτοῦ 
τὴν διάνοιαν. "A μὲν οὖν ἀνάγχη αὐτὸν εἰδέναι, 
ταῦτά ἐστι, ὅτι ζῶον λογιχὸν, ὅτε θνητὸν, ἀθάνατον 
ἔχει τὴν ψυχὴν, ὅτι καλῶν εἰσι xai χαχῶν ἀνταπο- 
δόσεις. Τὰ ὅσα εἰς πίστιν συντείνει, ὅτι χατ᾽ εἰκόνα. 
Θεοῦ γέγονε, xaY ὀφείλει σώζειν τὴν εἰχόνα. Τὰ δὲ 
μετ᾽ αὐτὸν ἐσόμενα μόνου Θεοῦ ἐστιν εἰδέναι, xo 
γνωρίσαι οἷς ἂν ἐθελήσῃ. ᾿Επειδὴ ὃς περὶ χρίσεως 
ὁ λόγος, οὕτω νοήσεις " Πολλὴ fj γνῶσις fj περὶ τῶν 


, 


λόγων τῆς χρίσεως xal οὐδεὶς ἀπήγγειλε τῷ 
ἀνθρώπῳ ἀχριθεῖς τοὺς περὶ αὐτῆς λόγους" 
ἐστὶ, ἣ ποῦ τὸ χριτήριον συνίσταται, ἣ 7 


τάζει τὸν ἐχάστου βίον ὁ Θεός ἣ πῶς οἱ 


τὴν ἐνδεχάτην ὥραν πρῶτο! τὸν μισθὸν λαμδάνηυ- 


E 


"E IN ECCLESIASTEN. 513 
σιν * f| ob; νομίζομεν ἡμεῖς χαχοὺς, τῷ Θεῷ χαλοὶ A ad intellectum. judicii aecommodabis. Multa cst 
γνωρίζονται * xal τὸ ἀνάπαλιν. Διὰ ταῦτα τοίνυν — scientia et immensa de. rationibus et. sermonibus 
ρισσὰ, ἵνα μὴ ἐχπλαγῇς. judicii, neque est qui. homini certas unquam judi - 


πᾶντα μὴ σοφίζου πε 
cii rationes renuntiaverit; hoe est, quo tempore aut ubi loeorum, judicium sit. futurmn, vel. qu» 
paeto Deus uniuscujusque vitam moresque disquiret, aut. quomodo qui hora undecima in vincam xe 
nerunt pretium primi retributionis accipiant, aut quo Dei judicio approbantur boni quos ipsi fortasse 
malos esse censuimus : contra vero damnabiles Deo sunt qui nobis esse probi videbantur. Itaque pro- 
pter hiec omnia noli esse sollicitus, àc sapere plus. quam oporteat, ne obstupescas, ut superius idem 
Ecclesiastes te monuit. 

« Οὐχ ἔστιν ἄνθρωπος ἐξουσιάζων ἐν πνεύματι, Vins. 8: « Non est homo qui potestatem habeat 
τοῦ χωλῦσαι σὺν τὸ πνεῦμα" xal οὐχ ἔστιν ἐξυυσιά-ὀ in spiritu, ut tgtoibére spiritum penitus possit : 
ζων £v ἡμέρᾳ θανάτου. » Ἢ τοῦ πνεύματος σημα- — neque est qui potestatem habeat in die mortis. » 
sía χατὰ πολλῶν φέρετα!" xol γὰρ ἡ ψυχὴ πνεῦμα — Spiritus signilicatio Jate patet. Nam ipsa anima, spi- 
χαλεῖται, χαὶ ὁ ἄνεμος, ὁ ἀὴρ, ὃν ἀναπνέομεν" xaY — ritus nuncupatur, ipse quoque ventus et aer quer 
ἡ δωρεὰ τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Κατὰ πάντα δὲ τὰ — respiramus, et donum sancti Spiritus hac. appella- 
εἰρημένα, οὐδεὶς ἐξουσιάξει πνεύματος, εἰ μὴ μόνος — tione significantur. 6544 Itaque. secundum pradi- 
ὁ Θεός. Οὔτε γὰρ ψυχῶσαι, ἣ ἐξαγαγεῖν ψυχὴν ἀπὸ B δα omnia significata, nullus sane est qui potestateim 
σώματος " οὔτε ἄνεμον χινῆσαι, νότον τυχὸν 1| Bop- habet super spiritum solo Deo excepto. Neque enim 
ῥᾶν" οὔτε rm δωρήσασθαι χάρισμα, ἢ  animare corpus, aut anima cassum reddere, nequo 
ἀφελέσθα: - οὔτε ἀέρα φθεῖραι, j| εὐχραῇ ἀπεργά- — ventum impellere, ut notum. puta. vel aquilonem, 
02002, ἐλ ρου τινὸς εἰ μὴ μόνου Θεοῦ. neque infundere charisma. Spiritus. ΔῈ revocare, 
neque item aerem vitiare temperatumve efficere, alterius est cujusquam quam solius Dei. 

« Οὐχ ἔστιν οὖν ἐξουσιάζων ἐν πνεύματι, τοῦ « Non est itaque potestatem habens in spiritu, ut 
χωλῦσαι αὐτό. Kol οὐχ ἔστιν ἐξουσιάζων ἐν ἡμέρᾳ — ilum prohibere possit; neque est potestatem ha- 
θανάτου. Kai οὐχ ἔστιν ἀποστολὴ ἐν ἡμέρᾳ πολέ- —bensin die mortis. Non est emissio vel navigatio 
pos. » Πρὸς μὲν τὸ ῥητὸν, πολέμου χατειληφότος, in die belli. » Verba hzc litteraliter intellecta, ha:c 
οὐχ ἔστιν εὔχαιρον τὸ ἀποστέλλεσθαι xai πλεῖν — sonant. Dello civitalem ac provinciam occupante, 
ἐχδημίας. Πρὸς δὲ διάνοιαν, Τὸν ἐν πολέμῳ χελευ- — non est commodum neque tutum classes educere ac 
οθέντα ἀποθανεῖν ὑπὸ Θεοῦ οὐχ ἔστιν ὁ πάλιν &mo- — navigare ad negotia externa. Mystico autem intel- 
στέλλων εἰς τὴν ἐνθάδε ζωήν. "λλλως Ὅταν ἐν q lectu sic accipe : Quem Deus jusserit mori in bello, 
χρίσε. ἄρξηταί τις ὑπὸ τῶν ἰδίων πολεμεῖσθαι — non est qui exstinctum emittat seu revocet in hanc 


ἁμαρτημάτων, οὐχ ἔστιν ὁ δυνάμενος λέγειν, '"Axó- vitam. Aliter : Quando quis inceperit in judicio 
U LIEGT H Y ᾽ 

στειλόν με εἰς τὸν βίον ἵνα μετανοήσω. "AXÀ' οὐδὲ — conscientiz, scelerum suorum bella sentire; ne- 
μέλλων τελευτᾷν δύναται λέγειν - Συγχώρητόν μοι — quaquam poterit hujusmodi preces effundere : Mitte 


ζῆσαι, ἵνα μετανοήσω. Οὐ ἔστιν ἐξουσιάζων ἐν — me, Domine, in vitam ut peeniterifiam subeam pecca- 
ἡμέρᾳ θανάτου. torum, Sed neque qui articulo mortis animam agit, 
polest precari, Da mihi, queso, Domiue, ut peenitenti:e causa modicum quid adhuc vivam. Nullus 
est ilaque potestatem hanc habens in die mortis. 

« Ka οὐ διασώσει ἀσέθεια τὸν παρ᾽ αὐτῆς. » « Neque impietas salvum faciet eum, qui est. ab 
Αντὶ τοῦ, τὸν ὑπὸ σῆς ἀσεθείας τυραννούμενον ea.» lioc est, eum qui tyrannidi ejus subjectus est. 
“αὶ χρατούμενον. Εἰδότες οὖν ὡς οὐχ ἔστι ἐξουσιά- — Cum itaque non sit qui in die mortis potestatem 
Guy £v ἡμέρᾳ θανάτου, καὶ οὐχ ἔστι ἀποστολὴ ἐν habeat, neque sit in die belli tuta navigatio vcl 


ἡμέρᾳ πολέμου, μὴ ἀσεθήσωμεν. emissio, impielatem summo studio evitemus. 

« Καὶ σύμπαντα ταῦτα εἶδον ἐγώ. » Ταῦτα àxpt- Vins. 9. « Et omnia ista vidi ego. » ΠΟ se om- 
θῶς ἐγνωχὼς ἀπαγγέλλε: ὁ διδάσχαλος, ἐφ᾽ ᾧ πάν- p nia vidisse affirmat Ecclesiastes, el cognovisse : ut 
τας ἡμᾶς πείθεσθαι τοῖς αὐτοῦ λόγοις. lanquam conscio rerum omnium atque experto, fi- 


dem docibiles habeamus. 

« Καὶ ἔδωχα τὴν χαρδίαν μου εἰς πᾶν ποίημα ὃ « Et dedi cor meum in omne opus quod factum 
x ἐξουσιάσατο ὁ — estsub sole, ut viderem  quiecunque potenter ope- 

σα! αὐτόν. Kot ratus est homo in hominem, utipsum damno mo- 
τότε εἶδον ἀσεθεῖς εἰς τάφους εἰσαχθέντας, χαὶ tx — lestiaque afficeret. [Vrns. 10] Et tunc vidi impios in 
τοῦ ἁγίου. » QUE RM φησὶ, δέδωχά poo sepulcra inductos, etiam de loco sancto. » Attente, 
τὸν νοῦν, εἰς τὸ εἰδέναι: τῶν ἀνθρώπων τὰ ποιήματα, inquit, applicavi mentem. meam, ut viderem opera 
χαὶ χατὰ τίνα λόγον ἄνθρωπος ἄνθρωπον χαχοῖ. hominum, et quam multiplici ratione homo homini 
Εἶτα ἐπειδὴ ἄδιχον νομίζεται τὸ πολλάχις ἀσεθεῖς — damnum inferat: quia vero  persepe homines 
εἶναι τοὺς δυνατοὺς, xaX εὐθηνουμένους, βαθύτερον scandalizantur, et iniquam rem putant, eosdem esse 
: εἶδον τῶν ἀσεθῶν τὴν πτῶσιν, χαὶ — impios qui eL potentes fortunatique sint; ideo pro 


πεποίηται ὑπὸ τὸν ἥλιον, τὰ 6 
ἄνθρωπος ἐν ἀνθρώπῳ, τοῦ χα 


σ 
χῶσ 


εἐχρότητα. Τὸ γὰρ, εἰς τάφους, νῦν — fundius (inquit) super.hac re contemplatus sum, οἵ 
ς τὰς χολάσεις, Καὶ οὐδὲν αὐτοὺς ὠφέ- νυἱάϊ demum postrem:iim impiorum rumam, cur 


579 OLYMPIODORI ALEXANDRINI 580 


scilicet non tantum corpore sed anima moriantur. A λησεν ἡ δύναμις, ἣ τὸ νομισθῆναι: ἁγίους εἶναι, χαὶ 


Quod enim ait hoc loco, in. sepulcra. inductos :; in 
supplicia et tormenta intelligit. Eis vero qui in se- 
pulera hiec inducantur, nihil potentia profuit, nihil 
quod habiti olim justi sanctique fuerint, nihil quod 


in templo Dei sacra ministeria. niuneraque obvierint. Docet ilaque nos 


χατέχεσθαι ἐν λειτουργοῖς Θεοῦ. Διδάσχει τοιγαροῦν 
μὴ σχανδαλίξζεσθαι ἐπὶ τῇ τοῦ παρόντος βίου δο- 
χούσῃ ἀνωμαλίᾳ, ἀποθλέποντας εἰς τὴν τῶν μελ- 
λόντων ἀνταπόδοσιν. Y 

Ecclesiastes nequaquam 


scandalizari, propterea quod in hominum vita enormem statuum dissidentiam conditionumque cerna- 
mus; cum contra potius spectare debeamus ad eam, quie in futuro seculo est, retributionem. 


« Et. processerunt. et. laudati sunt. in. civitate, 
quod ita effecissent. » Qui videbantur (inquit) esse 
pii ae sancti, cum tamen in impietate sua ambula- 
rent atque procederent; mihilominus laudem ab 
hominibus retulerunt, vel ignorantibus illorum im- 
pietatem, vel eisdem callide adulantibus. 855 Nil 
vero illis profuit aut. simulat:e species pietatis, aut 
adulantium. laus : lu vanitatem namque abiit. hoc 
lotum negotium, quandoquidem in sepulcra miseri 
corruerunt. Quod autem ait: Él /ioc etiam vanitas ; 


« Καὶ ἐπορεύθησαν, xaX ἐπῃνέθησαν ἐν τῇ πόλει, 
ὅτι οὕτως ἐποίησαν. » Οὗτοι οἱ δόξαντες piv εἶνα!: 
εὐσεθεὶς xoi ἅγιοι, πορευθέντες δὲ ἐν ἀσεῦείᾳ, 
ἐπηνέθησαν ἐν τῇ ζωῇ ἑαυτῶν, ἣ λαθόντες, Tj χολο- 
χευθέντες ἐφ᾽ οἷς ἔπραττον. ᾿Αλλ᾽ οὐδὲν αὐτοὺς ὠφέ- 
λησε τῆς εὐσεθείας τὸ πρόσχημα, ἣ ὁ παρὰ τῶν 
χολάχων ἔπαινος " ματαιότης δὲ χαὶ τούτοις ἀπέδη 


B τὸ πρᾶγμα εἰς τάφους εἰσαγομένοις. Τὸ δὲ, Καί γε 


τοῦτο ματαιότης, δύναται xax τοῖς ἑξῆς ἐφαρμόζε- 
σθαι στίχοις, ἵνα ἢ οὕτως" 


posset ἃ superioribus distingui senlentiis, ei ad insequentes versus apte Lransmitti; αὐ videlicet le- 


gaiur : 

Vgns. 11. « Et hoc etiam. vanitas. Quia nom est 
contradiclio facientibus malum, cito, propterea 
impletum. est. cor filiorum hominum in ipsis, ut 
faciant malum. » Hoe est. (inquit) quod. vanitatem 
auxit et confirmavit, quia non sunt qui contradi- 
cant facientibus malum, cito, neque qui eos coar- 
guant : ul, cito, hic ad contradicentes referatur, 
significetque sedulo ae vehementer contradicant 
acrique reprehensione compescant : aut illud, cito, 


ad operantes malum referto, quasi velociter ae stu- αὶ 


diose peccantes. inquit erzo : Quia mali non ar- 
guuntur, sed potius laudibus et plausu efferuntur, 
ideireo impletum est in malo habitu stabilitum cor 
filiorum hominum , ut studeant operari mala. Ap- 
posite autem dixit, filiorum hominum : filii enim 
Dei mala non operantur. 

Vgns. 12. « Qui peccavit, operatus est malum ex 
tunc, et ἃ juventute sua.» Peccatum dolo ac fraude 
mala diaboli invectum est in orbem | terraruin : ea- 
propler orationem Dominicam concludimus, oran- 
tes, Sed libera nos a malo : hoc est, a diabolo. Qui 
ergo peccat, diaboli jussum exsequitur et volunta- 
tem. Diabolus autem ex (unc et a juventute sua, hoc 
est ab initio, dux fuit et auctor peccati. Aliter : Non 
est, inquit, recens peccatum, sed pervetustum, 
πὸ est quod et Noe dicentem Deum audivit, con- 
sedisse jam et confirmatam fuisse hominum men- 
tem, ut seduli essent in peccatis, ac vehementer 
operarentur malum. Juventutem hoc loco intellige, 
non quo ad ztatem, sed similitudine. quadam quo 
81 temerarios mores,et ritu. juventum a rationis 
semita leviter aberrantes : quos mores dici possunt 
habere diaboli, auctores peccati, et qui vestigia il- 
lorum sectantur scelesti pecceatoresque homines. 
Aliter : Qui habitum peccati jam contraxit, et jam 
proposuiLin mente sua peccare; et tunc peccare 


« Καί γε τοῦτο ματαιότης, ὅτι οὐχ ἔστι γινομένη 
ἀντίῤῥησις ἀπὸ τῶν ποιούντων τὸ πονηρὸν ταχύ" 
διὰ τοῦτο ἐπληροφορήθη χαρδία υἱῶν τοῦ ἀνθρώπου 
ἐν αὐτοῖς, τοῦ ποιῆσαι τὸ πονηρόν. » Τοῦτο, Qro, 
τὴν ἐν βίῳ ματαιότητα εἰργάσατο, ὅτι οὐχ εἰσὶν oí 
ἀντιλέγοντες χαὶ ἐλέγχοντες τοὺς τὰ πονηρὰ διαπρατ- 
τομένους, ταχύ * ἀντὶ τοῦ, οὐ χατὰ σπουδὴν τοῦτο 


ποιοῦντες, xal τοῖς ἐλέγχοις ἀναχόπτοντες τὴν πονη- 
ρίαν, ἣ τὸ ταχὺ, ἀντὶ τοῦ, ἐν σπουδῇ χαὶ ἐπιμελῶς 


τὰ πονηρὰ διαπραττομένους. Διὰ τοῦτό φῆσιν * "Ez 


τοῦ μὴ ἐξελέγχεσθαι τοὺς φαύλους, ἀλλὰ xol £mai- 
γεΐσθαι, ἐπληροφορήθη χαὶ ἐν ἕξει γέγονε T χαρδία 
πῶν υἱῶν τοῦ ἀνθρώπου, διαπράττεσθαι τὰ πονηρά. 
Ὅρα δὲ ὅτι, υἱῶν ἀνθρώπου, εἶπε. Οἱ γὰρ υἱοὶ τοῦ 


Θεοῦ τὰ πονηρὰ οὐ διαπράττονται, 


« Ὃς ἥμαρτε, ἐποίησε τὸ πονηρὸν ἀπὸ τότε, χοὶ 
ἀπὸ νεότητος αὐτοῦ. » Ἢ ἁμαρτία ἐχ τῆς ἀπάτης 
ποῦ πονηροῦ εἰσχεκόμισται " διὸ εὐχόμενοι λέγομεν * 
Ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ. Tà τοῦ διαόλου 
τοίνυν πληροῖ θέλημα ὁ ἁμαρτάνων, τοῦ ἀπὸ τότε 
χαὶ ἀπὸ νεότητος αὐτοῦ, ἀντὶ τοῦ ἐξ ἀρχῆς ἡγησα- 
μένου τὰ φαῦλα. ἔλλλως * Οὐ νεωτέρα, φησὶν, ἐστὶν 
ἡ ἁμαρτία, ἀλλὰ παλαιά. Διὸ xol ἤχουσε ὁ Νῶς 
παρὰ Θεοῦ, ἐγκεῖσθαι τὴν τῶν ἀνθρώπων διάνοιαν 
ἐπιμελῶς ἐπὶ τὰ πονηρά. Νεότητος δὲ, οὐ τῆς xa" 
ἡλικίαν, ἀλλ᾽ ἤθους νεαροῦ, xai μὴ παγίου. λλλως" 
Ὁ ἕξιν ἔχων ἁμαρτητιχὴν, xol συγχαταθέμενος ἐν 
διανοίᾳ τοῦ ἁμαρτῆσαι, ἀ πὸ τότε ἄρχεται ἁμαρτάνειν, 
ἀφ᾽ οὗ συγχατέθετο, χἂν μετὰ πολὺ τὴν πρᾶξιν ἐρ- 
γάσηται, ἣ χαὶ μὴ ὅλως ἐργάσηται, χωλυθεὶς οὐ 
προαιρετιχῶς, ἀλλ᾽ ὑπό τινος περιστάσεως. "AAA" 
Ὃ ἁμαρτάνων χαὶ ποιῶν τὸ πονηρὸν, εἰ xal ἐχ τοῦ 
ἀποτελέσματος ἡμῖν ἐγνώσθη, ἀλλὰ τοῖς προγνώ- 
σεως θεοῦ λόγοις Ex παλαιοῦ ἐγνωρίζετο εἶναι ἁμαρ- 


τωλός H 


am incipit ex quo voluntatis assensum  przbuit ; tametsi. deinde propositum illud multo postin acturi 
producat, aut etiam non producat. quod cogitavit, relardatus fortasse non electione immutati consilii, 


sed aliquo intercedente impedimento. Aliter 


Qui peccat malumque operatur, etsi. nobis solummodo 


581 


innotescat cum flagitium | patrat ; 


IN ECCLESIASTEN. 


tamen. apud latens praescienti:e divin: judicium , 


582 


jampridem mul- 


toque antequam nobis peccator appareat, reus esse cognoscebatur. 


« Ὅτι xai γε γινώσχω ἐγὼ ὅτι ἔσται: ἀγαθὸν τοῖς A 


φοθουμένοις τὸν Θεὸν, ὅπως φοθῶνται ἀπὸ mpos- 
ὠπου αὐτοῦ. Καὶ ἀγαθὸν οὐχ ἔσται τῷ ἀσεθεῖ, χαὶ οὐ 


μακρυνεῖ ἐν σχιᾷ, ὃς οὐχ ἔστι φοδούμενος ἀπὸ προσ- 
ὠπου τοῦ Θεοῦ. » Μετὰ τὸ διελέγξαι τὴν ἐν χόσμῳ 
ματαιότητα, τὸν ἁγνοποιὸν τοῦ Θεοῦ τοῖς ἐχχλησια- 
Ὅς τοῖς 


ἐν προτώπῳ τοῦ Θεοῦ διάγουσι, χαὶ 


ζομένοις παραδίδωσι φόθον. ὑσεθέσιν ὡς 
πᾶσαν ἑαυτῶν 
πρᾶξιν χαὶ διανόημα φυλάττουσιν ὡς ὁρῶντος Θεοῦ, 
γίνεται" τῷ δὲ ἀσεθεὶϊ 
μακρυνεῖ ἡμέραν ἐν" 


πάντων τῶν ἀγαθῶν αἴτιος 
οὐχ ἔστι ἀγαθόν. Τὸ ài ,oU 
CX(Q, ἀντὶ τοῦ, ἐπειδὴ ἐνόμισς τὸν ἐν τῷδε τῷ βίῳ 
χρόνον, κἂν πολὺς ἧ, μὴ σχιὰν εἶναι, ἀλλὰ τῶν μὴ 
ἑστώτων χαὶ προσχαίρων ὡς ἀεὶ μενόντων ἀντέσχετο 
ὁ ἁμαρτωλός. Ἢ οὕτως " Κὰἂν ἐν τῷ βίῳ τῷδε διὰ 
«iv ἀνοχὴν τοῦ Θεοῦ σχεπασθῇ ὁ ἁμαρτωλὸς, xot 
μὴ τιμωρηθῇ, ἀλλὰ μιχρὸν ὕστερον τῇ αἰωνίῳ χολά- 
σει παραδοθήσεται. 


« Et hoe ego novi, quod erit bonum. timentibus 
Deum quomodocunque timeant a facie ejus. [Vrns. 
15] Et bonum non erit impio, et non prolongabiL 
dies in umbra, qui non timeat ἃ facie Dei. » Post- 
quam satis coarguit vanitatem mundi hujus, san- 
ctum Domini timorem ecclesiastice coneioni cona- 
tur inserere. Cum enim. vivant in. conspectu. Dei, 
656 caveantque— sibi in omni sua actione et cogi - 
tatu tanquam Deo judice. cuneta cernente, omnium 
bonorum operum et conceptuum. Deus illis causa 
exsistil, contra vero, ipsi impio nullum est bonum. 
Quod autem ait, Non prolongabit diem in umbra, ita 
inellige. Peecator diu non erit iu. vita, quoniam 
videlicet totum tempus vite. suze quantumvis lon- 
gum sit, non reputavit esse umbram, sed sollicito 
studio sibi comparare studuit qu;e fluxa et tempo- 
raria sunt, lanquam essent perpetuo duratura. Vcl 


aliter ita intellize : Quanquam peccator in presenti 


vita per patientiam Dei, protegi quodammodo defendique videatur potius. quam puairi; paulo tamen 


post, seternis suppliciis transmittetur. 

« ἔστι ματαιότης ἣ πεποίηται ἐπὶ τῆς γῆς, ὅτι 
εἰσὶ δίκαιοι, ὅτι φθάνει πρὸς αὐτοὺς ὡς ποίημα τῶν 
ἀδίκων " εἶπον ὅτι καί γε τοῦτο ματαιότης. » Νῦν τὸ 
ποῦ σφαλλομένου πρόσωπον εἰσάγων ὁ Ἐχχλησια- 
στής φησιν, ὅτι Εἶδον ἐν τῷ βίῳ τὰ τοῖς ἀσεθέσιν 
ἐποφειλόμενα τοὺς διχαίους κατειληφότα, οἷον νόσον, 
3| πενίαν, ἢ τινα ἑτέραν ὀδυνηρὰν ἐπαγωγὴν * χαὶ τὸ 
ἔμπαλιν, ἃ τοῖς εὐσεθέσιν ὠφείλετο, τοῖς ἀσεθοῦσι 

υμθεδηχότα. Διὸ ὡς φησι, 
Ὁ δὲ σοφὸς τὰς τῶν πραγ- 


ὀλίγωρος ὁ τοιοῦτός 


al Ye τοῦτο ματαιότης. 
λάτων ἐχόάσεις θεωρῶν, xai τὰς ἑκάστου ἀνταπο- 
δύσεις, οἷδε ὡς οὐχ εἰχῆ ταῦτα συγχωρεῖ γενέσθαι 
Θεός. ᾿Αλλ᾽ ἵνα οἱ μὲν δίχαιοι μειζόνων στεφάνων τύ- 
χωσιν᾿ οἱ δὲ ἀσεῦ 
prae Πάλιν δὲ τὴν ματαιότητα ἐπὶ τῆς γῆς εἶπε 
οὐδὲν γὰρ ἐν οὐρανῷ μάταιον. 
sed ut justi majori praemio coronentur, impii vero 
que vanitatem supra terram vidisse se ait : in caelo 
« Καὶ ἐπήνεσα ἐγὼ σὺν τῇ εὐφροσύνῃ, ὅτι οὐχ 
ἔστιν ἀγαθὸν τῷ ἀνθρώπῳ ὑπὸ τὸν ἥλιον, ὅτι εἰ μὴ 


sic ἐπιτεταμένως σχῶσι τὰς τιμω- 


τοῦ φαγεῖν, xai τοῦ πιεῖν, xal τοῦ εὐφρανθῆναι, xal 
αὐτὸ συμπροσέσεται αὐτῷ ἐν μόχθῳ αὐτοῦ, ἡμέρας 
ζωῆς αὐτοῦ, ἃς ἔδωχε αὐτῷ ὁ Θεὸς ὑπὸ τὸν ἥλιον " 
ἐν οἷς ἔδωχα τὴν χαρδίαν μου τοῦ γνῶναι σοφίαν, 


χαὶ τοῦ ἰδεῖν περισπασμὸν τὸν πεποιημένον ἐπὶ τῆς 
γῆς" ὅτι χαὶ ἐν ἡμέρᾳ, χαὶ ἐν νυχτὶ ὕπνον ἐν ὀφθαλ- 

pois αὐτοῦ οὐχ ἔστ: βλέπων. » Εἰ μὲν ἔτι τὸ τοῦ φι- 
λοχόσμου πρόσωπον φθέγγεται, ἐν τῇ τῶν αἰσθητῶν 
ἡδονῇ τὴν πᾶσαν εὐφρησύνην ὁρίζεται εἰ δὲ τηλι- 
χαῦτά τις ὦτα xixvnzat, ὡς ἀχούειν λαλοῦντος τοῦ 
σοφοῦ Ἐχχλησιαστοῦ, ἡ ἀληθινὴ Bpgü:e 
xal πόςις " xa ὅτι τὸν ἀῤῥαθῶνα τοῦ πνεύματος 


H 


ἔτι ὄντες ὑπὸ τὸν ἥλιον £v τῷ βέῳ τούτῳ εἰλήφαμεν. 


ῳ 


χαρδίαν μου τοῦ 


οἷδε τίς 


P3ES 


"Amb δὲ «o0, € Ἔν ὅσῳ δέδωχα τὴν 
γνῶναι τὴν σοφίαν, » οἷδε ὁ s ὀξυωπεστάτῳ τῆς 
διανοίας θεωρήσας τῷ ὄμματι, ἀπερί- 
σπᾶστυς, χαὶ ὅτι οὐχ ἔστι ὁ B de ) ὕπνον " ἀλλ᾽ ὁ 


doni ἐστι 


ter- 
tan- 


Vrgns. 14. « Est vanitas quie facta est super 
ram. Sunt justi qui quoniam pervenit ad cos 
quam opus injustorum, fiunt injusti ; et sunt justi, 
quoniam pervenit ad eos tanquam opus justorum: 
Hoe etiam dixi quod est. vanitas. » Nunc Ecclesia- 
stes personam ejus inducit, qui e. scandalo labitur 
in errorem, aitque : Vidi justos in hac vita ab iis 
malis correptos quie potius impiis debebantur, ut 
puta, :»gritudine, paupertate, vel alio difficili: casu 
adveniente: Contraque (inquit) vidi qu impiis 
deberentur, ad impios pervenisse : idcirco talis in- 
sipiens tanquam contemptor factus divin: Provi- 
denti:, et hioc, inquit, vanitas est. Sapiens autem vir, 
eventus rerum prospiciens, et quie singulis pro di- 
gnitate retribuantur, plane novit atque intelligit 
Deum nequaquam frustra. hee permittere. evenire, 


graviori peena torqueantur. Notanter autem hie quo- 
siquidem nihil est. vani. 


Vrns. 45, 16. « Et laudavi cum letitia, quod non 
est bonum homini sub sole pr:eter quam. quod. co- 
medat et bibat, et ketetur : et hoe ipsum aderit ipsi 
in labore ipsius omnibus diebus vite ejus quos 
ipsi dedit Deus sub sole : in quibus dedi eor meum 
ut cognoscerem sapientiam, et viderem occupatio- 
nem qua facta est super terram :: quoniam die ac 
nocte non est qui videat. somnum oculis suis. » Si 
adhuc voluptuariam personam loqui existimes ; liec 
in voluptate ae usu sensibilium rerum gaudium 
hominis repositum ducit atque mentitur : sin vero 
quis loquentem sibi proponat audire Ecclesiasten, 
statim percipiet quis sit verus cibus ac polus, cui 
fideles Christiani jam in. proesenti vita arrhabonerm 
spiritus acceperimus. Quod autem. ait : « Dedi cor 
meum ul cognoscerem sapientiam, » noster Eecle- 
siastes aculissimo 500 mentis oculo contemplatus, 
intellexit. ac. vidit nullum hominem. vaeuum 
occupatione atque sollicitudine, nullumque demuin 


esse 


533 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


584 


esse qui somnum, hoc est, quietem, videat : sed A μὲν ἐπαινετῶς περισπᾶται περὶ τὰ θεῖα ἐνασχολού- 


ipsornm alii quidem officiose circa res divinas occu- 
pati versantur, alii vere inutiliter ae reprehensione 
dignissimi, circa perituras res student. Et justus 
quidem boc pacto non dat somnum oculis suis aut 
cormitationem : 657 sed. vigilat, dum dies est, 
neque cadit incaliginem ignorantiz, neque per diem 
(hoe est, tempus prosperitatis), neque per noctem ; 
hoc est, tempus tentationum. Injustus autem in 
perpetua iniquitate insequentem noctem diei con- 
jungens, dutcem. oculis somnum non capit, vel assi- 


μένος * ὁ δὲ ψεχτῶς, περὶ τὰ ἀνθρώπινα μοχθῶν. Καὶ 
ὁ μὲν δίχαιος οὐ δίδωσι τοῖς ὀφθαλμοῖς ὕπνον, οὐδὲ 
ποῖς βλεφάρο:ς νυσταγμὸν, ἀλλὰ γρηγορεῖ ὡς ἡμέρα 
ἐστὶ, χαὶ οὐχ ἐχπίπτει εἰς τὸ τῆς ἀγνοίας σχότος " 
οὔτε 


ἐν ἡμέρᾳ, τουτέστι ἐν χαιρῷ εὐθηνίας " 


οὔτε ἐν νυχτὶ, τουτέστ' Ev χαιρῷ πειρασμῶν. Ὁ δὲ 
ὄἄδιχος τὰς νύχτας ταῖς ἡμέραις συνάπτων, ἡδὺν 
ὕπνον οὐ χοιμᾶται, φροντίζων T, ὅπως κτήσηται τὰ 
ὧν ἐπιθυμεῖ, ἣ δεδοιχὼς τῶν ἤδη χτηθέντων τὴν 
ἀφαίρεσιν. 


due cogitans quonam pacto eonsequatur qu:e. concupiscit, vel timens ne amittat qu:e. possidet. 


Vens. 17. « Et. vidi omnia opera Dei, quoniam 
non poterit homo invenire opus quod factum est 
sub sole; quantumcunque laboraverit homo ut 
quarat, et. non- inveniet : et. quecunque. dixerit 
sapiens se cognoscere, non polerit tamen inve- 
nire. » Recondita illa Dei scientia secundum quam 
facta sunt omnia, a solo Deo comprehendi potest. 
Nos autem mortales, quidquid vel seribimus vel 
loquimur, vel de his rebus intelligere nos arbitra- 
wur, ex parte cognoscimus, participatione quadam 
grati: ejus illustrati. Nullus itaque, neque s:cula- 
ris scienti: neque divine sapienti: vel mediocri- 
ter consultus, vel quantum homini licet, eruditus, 
perfecte poterit substantias rerum, neque mensu- 
ram coli, terrze ac maris, aut quomodo h:ec ipsa 
concreta coaluerint, quibusve adminiculis innisa 
consistant, intelligere. Quod si forte quisquam sa- 


B 


« Καὶ εἶδον σύμπαντα và ποιήματα τοῦ Θεοῦ, ὅτι 
οὗ δυνήσεται ἄνθρωπος τοῦ εὑρεῖν σὺν τὸ ποίημα τὸ 
πεποιημένον ὑπὸ τὸν ἥλιον: ὅσα ἐὰν μοχθήσῃ ἄν- 
θρωπος τοῦ ζητῆσαι, xal οὐχ εὑρήσει" xal γε ὅσα 
ἂν εἴπῃ ὁ σοφὸς τοῦ γνῶναι, οὐ δυνήσεται τοῦ εὑ- 
ρεῖν. ν 'H τοῦ Θεοῦ γνῶσις, xa0' ἣν τὰ πάντα γέγονε, 
αὐτῷ μόνῳ τυγχάνει περιληπτή. Πμεῖς δὲ χἄν τ' 
γράφωμεν xaX γνῶμεν, ἐκ μέρους γινώσχομεν, orb 
τῆς αὐτοῦ χάριτος σοφιζόμενοι. Οὐδεὶς οὖν σοφὸς 
οὔτε τῶν ἔξωθεν, οὔτε τῶν ἐν τῇ ἀληθινῇ σοφίᾳ ἀρ- 
ξαμένων προχόπτειν, οὔτε τῶν χατὰ ἀνθρώπους 
ἐφιχτῶν, τελείως δύνατα! παντὸς τοῦ ποιήματος τὴν 
γνῶσιν ἔχειν" οὔτε γὰρ τὰς οὐσίας, οὔτε τὰ μέτρα, 
οὐρανοῦ τυχὸν, ἣ γῆς, ἣ θαλάττης, ἢ πῶς πεπήγα- 
σιν, ἣ ἐπὶ τίνων ἵστανται, εὑρεῖν δυνατόν. ᾿Αλλὰ χἂν 
εἴπῃ σοφὸς λόγους πιθανοὺς, τινὰ ἀλήθειαν παντελῶς 
ἀδυνατεῖ τοῦ εὑρεῖν. À 


piens, videatur probabiles rationes alferre; ipsam tamen intimam veritatem invenire prorsus non poterit. 


CAPUT iX. 

Vgns. 4. « Omnia. hie transmisi in cor meum, 
et cor meum hxc omnia vidit, quod sint justi at- 
que injusti, et opera ipsorum.in manu Dei. » Dixit 
superius, quarum rerum cognitio sit abstrusa; ut 
nos averterct ab inutili ac vana perquirendi solli- 
citudine ; nunc autem proponit, qua in re satisfa- 
cere sibi possit sapientis inLuitus et cognitio : quod 
videlicet justi sapientesque homines, una cum ope- 
ribus suis sub umbra Dei et protectione sux dextrze 
conquiescant. Neque enim permittit Deus, illos impe- 
tentium viribus devastari. Probi namque homines οἵ 
officiosa opera proteguntur a Deo: at vero de impiis 
scriptum est : Et ipsi de manu tua. repulsi sunt ***. 

« Dilectionem οἱ odium non est homo qui 
sciat : ommia ante faciem ejus, vanitas in om- 
nibus. » Symmachus pro eo quod attulimus : 
vanitas in ommibus, ita exposuit : Omnia incerta 
sunt in conspectu ipsorum : hoc cest, nescit homo si 
quem nunc maxime odit, mutatis. vicibus, ami- 
cum et beneficum sit experturus; contraque, an 
timendum sibi quandoque sit ab eo quem nune 
amore prosequitur. Altiori autem intellectu : Qui 
adhuc sapit quze. hominis sunt, neque plane Deo 
se tradit, nescit. discreto judicio, quie dilectione 
sunt digna, et quie odio. 858 Ardua enim virtus 
aique difficilis amore est digna, odio autem pro- 


**' Psal, LxxxviT, 6. 


C 


ΚΕΦΑΛ, 6'. 

«Ὅτι σύμπαν τοῦτο ἔδωχα elg χαρδίαν μου, xaX 
χαρδία μου σύμπαν εἶδε τοῦτο, ὅτι οἱ δίχαιοι xal οἱ 
σοφοὶ, xat ἐργασίαι αὑτῶν ἐν χειρὶ τοῦ Θεοῦ, » Εἶπε 
τίνων ἡ γνῶσις ἀποχέχρυπται, ἵνα ἡμᾶς ἀποχωλύσῃ 
τοῦ ματαιοπονεῖν περὶ τὰς τοιαύτας ζητήσεις " λέγει 
νῦν, τί ἀχριθῶς πεπληροφόρηται ὁ τοῦ σοφοῦ ὀφθαλ- 
μὺς, ὅτι οἱ δίχαιοι καὶ οἱ σοφοὶ, xaY αἱ τούτων πρά- 
ξεις ὑπὸ τὴν σχέπην τῆς χειρὸς τοῦ Θεοῦ τυγχάνου- 
σιν" οὐ συγχωρουμένου ὑπὸ τῶν ἐπηρεαζόντων 
ἐχθρῶν χαταθλάπτεσθαι. Οἱ γὰρ ἐνάρετοι, χαὶ αἷ' 
χατὰ ἀρετὴν ἐργασίαι ὑπὸ τοῦ Θεοῦ σχέπονται" περὶ 
δὲ τῶν ἀσεθῶν γέγραπται" Καὶ αὐτοὶ ἐκ τῆς χειρός 
σου ἀπώσθησαν. 

« Kat γε ἀγάπην χαὶ μῖσος οὐχ ἔστιν εἰδὼς &v- 
θρωπος " τὰ πάντα πρὸ προσώπου αὐτοῦ * ματαιότης 
ἐν πᾶσι.» Σύμμαχος ἀντὶ τοῦ, év τοῖς πᾶσι μα- 
ταιότης, τὰ πάντα ἔμπροσθεν αὑτῶν ἄδηϊα, &x- 
δέδωχε, ἀντὶ τοῦ, οὐχ olós ἄνθρωπος, εἰ ὃν μισεῖ, 
εὐεργέτην ἔξει, καὶ ὃν ἀγαπᾷ, ἐπίθουλον. Κατὰ δὲ 
ὑψηλοτέραν διάνοιαν, ὁ ἔτι ἄνθρωπος ὧν, xax οὕπω 
γεγονὼς Θεοῦ, οὐχ οἷδε τί τὸ ἀγάπης ἄξιον, ἣ τί τὸ 
μίσους ἄξιον. Ἧ μὲν γὰρ ἐπίπονος ἀρετὴ ἀγάπης 
ἀξία" ἡ OE ἐν τοῖς αἰσθητοῖς ἡδονὴ, μίσους. Ὁ δὲ 


εὶ 
^o 
a 


πλανημένως za 


τε ἀντιστρόφως νοῶν τὰ πράγματα, 
πάντα μάταια πρὸ προσώπου ἔχει, μὴ ὡς τὸ à 


θὲς, ἀλλ᾽ ὡς ἡ ἡδονὴ ὑποθάλλε:, τὰ ὄντα νοῶν. 


ἔ 


595 

sequenda voluptas qu;e de. sensibus an 
facile sibi omnia qua vana sunt, 
habet, sed ut voluptas subdola subministrat, 


«Συνάντημα ἕν τῷ διχαίῳ, xay τῷ ἀσεθεῖ, τῷ ἀγαθῷ A 


xai τῷ χαχῷ, τῷ χαθαρῷ xai τῷ ἀχαθάρτῳ, τῷ θυ- 
αιάζοντι xaX τῷ μὴ θυσιάζοντι, ὡς ὁ ἀγαθὸς, ὡς ὁ 
ἁμαρτάνων, ὡς ὁ ὀμνύων, ὡς ὁ τὸν ὄρχον φοθούμε- 
νος. Τοῦτο πονηρὸν ἐν παντὶ οἰημένῳ ὑπὸ τὸν 
ἥλιον, ὅτι συνάντημα ἕν τοῖς πᾶσι. ν Πολλάχις ἐν 
τοῖς ἀνωτέρω τέταχται, 
χαὶ 


TT 
TET 


ὡς τὰ με σα ἀδιὰφ opa, νόσος 


ὑγεία, πλοῦτος χαὶ πενία, χαὶ τὰ ὅμοια, xoti 
τυγχάνουσι τῷ τε διχαίῳ χαὶ τῷ ἁμαρτωλῷ, ἧ ζῶα 


θνητὰ πάν NES * ἦ γὰρ λογιχὰ, διαφορὰν ἔχουσι" χαθ᾽ 
ὃ οἱ μὲν εὖ ποιοῦσιν, οἱ δὲ ἀσεθοῦσιν αὐτεξουσίῳ προ- 


αἱρέσει, Σημειοῦ δὲ ὅτι χαὶ τὸν ὀμνύοντα μετὰ τῶν 
ἁμαρτωλῶν ἔταξε. Πονηρὸν δὲ ἐχάλεσε τὸ τῶν χοι- 
νῶν συμπτωμάτων, ὡς ἐχ προσώπου τῶν σφαλλομέ- 
νων, χαὶ διὰ τὰ χοινὰ συμπτώματα μὴ νομιζόντων 
πλέον ἔχειν τὸν δίχαιον τοῦ ἀσεθοῦς, ἣ ἐπίπονον. 
ἹΚοινῶς γὰρ πονοῦσιν ἑχάτερο 
ἥλιον * μετὰ δὲ τὴν ἐντεῦθεν ἐχδημίαν, € 
xaT ἀξίαν ἀποδίδοται. 


0t, ἕως εἰσὶν ὑπὸ τὸν 
t τὸ 


ἐχᾶστ' 


N ECCLESIASTEN., 


Homo 3utem qui perverse aberrat in intellectu. rerum, 
ante oculos ut bona proponit; 


ron 
δὴ 


deque iis judicat non ut veritas 

VrEns. 2, 5. « Eventus unus justo et impio, et 
bono et malo, mundo et immundo, sacrificanti οἱ 
non sacrificanti : sicut bonus, sic et peccator; sicut 
jurans, sic qui jusjurandum timet. Hoc malum 
est inter omnia qu: sunt. sub sole, quod videlicet 
et idem cunctis sit eventus. » Spe superius osten- 
sum est quod, qui? media sunt, susque deque ha- 
benda, per se nec bona nec mala, ut :gritudo, ut 
sanitas, diviti, ut paupertas, e& qu: generis sunt 
ejusdem, justis ae peccatoribus eommunia sunt αἱ- 
que eque contingunt : quatenus scilicet hie quo- 
que animalia sunt morti subjecta; quatenus autem 
ralionales sunt, plurimum sane inter sese diffe- 
runt : quandoquidem libera electione consilii, al- 
teri quidem quod pium fasque est operantur, alteri 
vero ad impietatem feruntur. Adverte autem quod 
jurantem posuerit inter peccatores, Quod auteni 
malum vocayerit communionem illam zequalitatem- 
que eventuum, ita intellisendum est, ut hec verba 


proferantur e persona prave de rebus ipsis judicantium : cum propter equales. communesque casus, 
nihil opinentur ab impio justum differre. Pariter enim uterque labores perpetitur, donec est sub 
sole: e:terum post hujus vite curriculum, unicuique redditur pro dignitate. 


« Καί γε χαρδία υἱῶν τοῦ ἀνθρώπου ἐπληρώθη 
πονηροῦ" xal περιφέρεια ἐν χαρδίᾳ αὐτῶν, xaX 
ὀπίσω αὐτοῦ, πρὸς τοὺς νεχρούς. Ὅτι τίς χοινωνεΐ 
πρὸς πάντας τοὺς ζῶντας : » Ἢ τῶν υἱῶν τοῦ ἀν- 
θρώπου χαρδία πεπλήρωται πονηροῦ, τῇδε χἀχεῖσε 
περιφερομένη" xai μοχθοῦσι μέχρις ἂν χαὶ αὐτοὶ 
τοὺς νεχροὺς χαταλάθωσιν " οὐδεὶς γὰρ δύναται χοι- 
νωνίαν ἔχειν διηνεχῇ μετὰ τῶν ζώντων. Πάντως γὰρ 
αὐτὸν τὸ χοινὸν διαδέχεται τέλος. "Δλλως " 
ἀνθρώπου, ἀντὶ τοῦ, οἱ ἀγελαῖοι, ὁρῶντες 
συμπτώματα τῶν διχαίων, πληροῦνταν πονηρίας, 
χαὶ περιφέρεται ἣ χαρδία αὐτῶν ἐν μόχθοις, ἕως ἂν 
γεχροὶ ὄντες ταῖς πράξεσι συγχατατελῶσι τοῖς νε- 
χροῖς, μηδεμίαν ἔχοντες χοινωνίαν 


Υἱοὶ τοῦ 


κὰ χοινὰ 


πρὸς τοὺς ἐν 
ἀρετῇ ζήσαντας, οἵτινες χαὶ χυρίως ζῶντες καλοῦν- 
ται, τῆς αἰωνίου ζωῆς ἀπολαύοντες. 


« Ipsum quoque cor filiorum hominis impletum 
est malitia, et circuitus in corde ipsorum, et poste- 
riora ipsius ad mortuos. [Vrns. 4.] Quoniam quis 
communicat ad omnes viventes? » Cor filiorum 
hominis impletum est malitia; huc et illuc in cir- 
cuitu ambulat, neque desistunt unquam homines 
fatigari donec ipsi quoque ad mortuos deveniant : 
nullus est enim qui perpetuam et indeciduam ha- 
bere possit cum viventibus societatem. Sed et ip- 
sum, quicunque is demum sit omnibus, linis exci- 
piet. Aliter : Filii. hominis, hoc est, gregarii aoc 
vulgares, videntes communi quadam sorte justos 
injrstosque.— vexari, implentur iniquitate. atque 
malitia, et ipsorum mens in flagitiosis laboribus 
circumfertur, donec pravis operibus mortui me- 
reantur inter vita jam functos adnumerari, cunt 


nullam. habeant societalem. cum iis qui vixerunt secundum virtutem, qui nunc proprie ac vere vi- 
ventes dicendi sunt, propterea quod ad repositam sibi zeternam vitam pervenerunt. 


«Ἔστι 


ἐλπὶς, ὅτ: ὁ κύων ὁ ζῶν αὐτὸς ἀγαθὸς ὑπὲρ 
τὸν λέοντα τὸν τεθνηχότα. » 'O πτωχὸς, χαὶ ζῶν χατὰ 
Θεὸν, ὑπὲρ τὸν γαῦρον χαὶ ἀλαζόνα, χαὶ ὑπὸ τῆς 
VA EE νεχρωθέντα, ἐλπίδα ἔχει ἀγαθήν. " AXXa * 
Ὁ SEM λαὺς; ὁ πάλαι χύων χαὶ ἀχάθαρτος, 


ζωοποιηθεὶς ὑπὲρ τὸν 
ἐλπίδα 


Ἰούδαν lab ἔχει ἀγαθήν. 


γνώσονται ἀποθανοῦνται " χαὶ οἱ 


ὅτι 


γινώσχοντε: οὐδέν. » Οἱ ἔχοντες 


ἰσὶ, 


ς ξωτιχὴν ἐν τῇ ἑαυτῶν διανοίᾳ, τῆς παρούσης 
Conc zh COSE λογιζόμενοι, ἐν ἀρετῇ ζῶσι διὰ 
πὰς μελλοι ἐλπίδας " οἱ δὲ τῇ ἁμαρτίᾳ νεχρω- 


σας 
θέντες, ἀγνωσίᾳ συνεχόμενοι ἀλόγων δίχην βιοτεύ- 
οὐσι. 
4 K2Y οὐχ ἔστιν αὖτ zt μισθὸς, ó 
Parnor. Gn. XCIII, 


τι ἐτελέσ 


« Ust spes, quoniam melior est canis vivens 
leone mortuo. » Mendicus qui vivit. secundum 
Deum, meliorem habet s$pem quam protervus οἱ 
arrogans qui in peccato suo mortuus est. Aliter : 
Populus gentilis, qui olim canis erat et immundus, 
cum per fidem in Ecclesiam venerit, 659 jam rc- 
generatus in Domino meliorem spem habet quam 
regius ille populus Judaeorum, 

Vrns. ὃ. « Viventes noscent se morituros esse, 
mortui vero penitus nihil cognoscunt, » llli quo- 
rum intellectus humore vivido irrigatur, cum se- 
cum reputant temporarium vit: hujus curriculum, 
offidiose vivunt, confirmali spe vile zternz : qui 
vero in peccato mortui sunt, ignoranti:e nebula 
occupati, vivunt sine ratione, peccatorum more. 

« Neque est amplius illis pretium, quoniam desiit 

19 


ribus, quorum ne meminisse quidem dicitar Deus? 
Novit enim Dominus eos solos qui ipsius sunt. 
Hoe vero etiam ad Judaieum populum referendum 
est. 

Vins. 6. « Amor quoque ipsorum et odium et 
zelus jam perierunt. » Quin in peccatis mortui 
sunt: quorum e numero est populus Jud:orum : 
neque charitatem, erga Deum habent, neque odium 
erga iniquitatem : neque possunt dicere juxta illud 
Phinees : Zelans zelavi super Dominum δ τὴς « Neque 
habent partes in s:eculum, in omni opere quod sub 
sole est. » Jud:orum populus, terram promissionis, 
civitatem quo- 

ita ut 
habeant 


qua sibi sorte obtigit, amiserunt ; 
que Jerusalem ac sacerdotii dignitatem , 
prosenti vitam. partem. suam 
super terram. 

« Vade ergo, et comede in letitia panem tuum, et 
bibe in eorde bono vinum tuum, quoniam approbavit 
Deus opera tua. » Litterali sensu in. letitia et corde 
bono uti quis dicitur bonis sibi a Deo concessis, cum 
modeste utitur et ad nature necessitates : hic est 
enim proprius usus rationalis creaturze, | Eapropter 
iuquit, panem tum comede. Nam qui inexhausta cu- 
pidine, gulie. ventrique deserviunt, pecorum vitam 
potius consectantur, Mystico autem sensu, panis et 
vinum rationalis creature, sunt ipse virtules ex 
quibus anim: nutriuntur. Aliter : Verbum caro fa- 
ctum ??, homines cohortatur ad myslicanm sui corpo- 
ris participationem : qu:e proprie nostra causa facta 
est : cum propter nostram salutem carnem assum- 
pseril is qui sine carne erat. Approbatergo hoc fieri, 
ct congaudet mysteriis et ritibus Ecclesiz. 

Vins, 8. « In. omni tempore candida sint. vesti- 
menta Lua. » IIoc est, actiones et opera quz vir- 
ius normam sequuntur; necnon tradita nobis 
indumenta per lavaeri regenerationem, qu: procul 
dubio candida asservantur per omne tempus quo a 
peccatorum sordibus abstinemus. Candida quoque 
habere dieitur vestimenta, qui lavat per singulas 
noctes lectum suum, et lacrymis suis stratym suum 
rigat 55*; ità sordes peccatorum per paenitentiam 
lergens. 

x Et oleum tuo in capite non deficiat. » Litterali 
sensu, mites ac perhumanos vult esse eos qui vir- 
lules exercent, ne scilicet extenuent ac decolorent 
facies suas fieta hypocrisis austeritate. Mystico au- 
lem intellectu, oleum. duo hie prostat, ut lumen 
scilicel tueatur, et defessa membra $659 confirmet. 
Utraque vero hoe affert unctio sancti. Spiritus ; 
mentem namque fidelium illuminat, et in solida 
tranquillitate constituit. Hane vero unctionem 
procul dubio habebimus, nisi ipsi sancto Spiritui, 
molesti ingralique resistamus. Aliter : Nostrum 
caput Chrislus nuncupatur in Scripturis sanctis ; 
qui sibi ipsi collatas acceplurus est quascunque 


neque in 


ess 


Forte melius, ἘΠῚ 
piam dieat de ipso P liinees, Num. xxv, 11. 


OLYMPIODORI 


memoria ipsorum. » Quid enim pretii sit peccato- A μνήμη αὐτῶν. 


p 


ALEXANDRINI 


ωλοῖς, 
ὧν οὐδὲ μνημονεύειν λέγεται ὁ Θεός ; Μόνους γὰρ 


» llotog γὰρ μισθὺς τοῖς ἀμ αρτ 


ἔγνω Κύριος τοὺς ὄντας αὐτοῦ. Τοῦτο δὲ ἐχλάμδανε 
χαὶ εἰς τὸν Ιουδαίων λαόν. 

« Καί γε ἀγάπη αὐτῶν, xai γε μῖσος αὐτῶν, xal 
γε ζῆλος αὐτῶν ἤδη ἀπ Nc » Οἱ νεχροὶ τοῖς πα- 
ῥαπτώμασιν, ὧν ἐστι χαὶ ὁ τῶν Ἰουδαίων λαὸς, οὔτε 
τὴν ἀγάπην ἔτι πρὸς Θεὸν διασώζουσιν, οὔτε τὸ p. 
οὔτε δύνανται λέγειν χατὰ 


σης τὸ πρὸς τὴν χαχίαν." 
Ζη,.1ῶν' ἐζήλωσα τῷ Κυρίῳ. « Kat γε με- 
τῷ 


pis οὐκ ἔστιν αὐτοῖς εἰς τὸν αἰῶνα, iv παντὶ 


τὸν Φινεὲς, 


πεποιημένῳ ὑπὸ τὸν ἥλιον. » Τὴν γῆν τῆς ἐπαγγε- 


Mag, χλῆρον τῶν Ἰουδαίων οὖσαν, χαὶ αὐτὴν τὴν 
Ἱερουσαλὴμ, καὶ τῆς ἱερατείας ἀπώλεσαν τὸ ἀξίω- 
μα, ὥστε αὐτοὺς μήτε ἐν τούτῳ τῷ βίῳ μερίδα ἔχειν 
ἐπὶ τῆς γῆς. 

« Δεῦρο φάγε ἐν εὐφροσύνῃ τὸν ἄρτον σου, χαὶ πίε 
ἐν χαρδίᾳ ἀγαθῇ οἶνόν σον, ὅτι εὐδόχησεν ὁ Θεὸς τὰ 
ποιήματά σου.» Πρὸς μὲν ῥητὸν, ἐν εὑφρροσύγνῃ 
καὶ καρδίᾳ ἀγαθῇ μεταλαμβάνει τις τῶν τοῦ Θεοῦ 
χτισμάτων, συμμέτρως χαὶ χατὰ χρείαν αὐτοῖς χρώ- 
μένος ἴδιον γὰρ τοῦτο τῶν λογιχῶν. Διὸ xol εἶπε, 
τὸν ἄρτον σου. Τὸ γὰρ ἄπληστον καὶ γαστρίμαργον 
ἀλόγων ἴδιον. Πρὸς δὲ διάνοιαν, ἄρτος χαὶ οἶνος τῶν 
λογιχῶν αἱ ἀρεταὶ, χαταλλήλως τὰς ψυχὰς ἐχτρέ- 
φουσαι. Διὸ χαὶ εὐδοχεῖ Θεὸς, τουτέστι συντίθεται 


χαὶ ἐφήδεται ταῖς τοιαύταις αὐτῶν πράξεσιν. "Λλ- 


λως" Προτρέπεται ὁ σαρχωθεὶς Λόγος τῶν ἀνθρώπων 
τὸ γένος de τὴν μυστικὴν μετάληψιν, ἥτις χυρίως 


δι᾽ ἡμᾶς γέγονε" διὰ γὰρ τὴν ἡμῶν σωτηρίαν ὁ ἄσαρ- 
εὐδοχεῖ, καὶ συγχαίρει κοῖς τῆς 
Ἐχχλησίας ποιήμασιν. 

« Ἐν παντὶ χαιρῷ ἔστωσαν τὰ ἱμάτιά σου λευχά.» 
ἱ χατὰ ἀρετὴν πράξεις, xol τὸ διὰ τῆς τοῦ λου- 
παλιγγενεσίας διδόμενον ἔνδυμα, φυλαττόμενον 
λευχὸν ἐν παντὶ χαιρῷ διὰ τῆς ἀναμαρτησίας, 
ἱμάτια. χέκτηται λευχά. Kal ὁ λούων καθ᾽ ἑχάστην 
νύχτα τὴν χλίνην, χαὶ ἐν δάχρυσι τὴν στρωμνὴν βρέ- 
χων, xal ἀποσμήχων διὰ τῆς μετανοίας τὰς τῆς 
ἁμαρτία: χηλῖδας. C 


xoc ἐσαρχώθη. Kot 


ue 


« Καὶ ἔλαιον ἐπὶ χεφαλῇ σου μὴ ὑστερησάτω. » 


D Πρὸς μὲν ῥητὸν, ἀνθηροὺς εἶναι βούλεται ὁ λόγος τοὺς 


τῆς ἀρετῆς. ἀσχητὰς, καὶ μὴ ἀφανίζειν τὰ πρόσωπα 
ὑποχρίσεως. Πρὸς δὲ διάνοιαν, τὸ 
ὍΣ τιχὸν, χαὶ χαμάτων λυτήριον, 
Φωτίζει ὃὲ ἡμῶν τὸν 


τοῦ ἀγΐου Πνεύμ. 


τῷ σχυθρωπῷ τῆ: 
ἔλαιον. φωτός ἐσ 
νοῦν, χαὶ διαναπαύει T) χρίσις 

ατος, ἣν ἔχειν ὀρεύ θεν διὰ παὺ- 
τὺξ, μὴ AUS τὸ Πνεῦμα τὸ yov." AX) * Ke- 
φαλὴ ἡμῶν ὁ ἐδριστὸς εἴρηται " οἰχειοῦται δὲ αὐτὸς 


τὰς εἰς τοὺς mí Ἄς ἐλεημοσύνας. Μὴ διαλείπωμεν 
τοιγαροῦν ἀλεΐ 
ἐλεημονιχὴν Ἢ ν εἰς 


τες. 


φοντες ἡμῶν τὴν χεφαλὴν, τουτέστι 


τοὺς δεομένους ἀναλαμθάνον- 


. qui de se illud dicit, ΠῚ Rer. xix, 10, cum aou Deus ipsemet. simile 4 ἰὰ- 
*5 Joan. 


, M..— ?** Psal. vi, 7. 


58) 
pauperibus cleemosynas conferemus. Ne 


hoec est, Christi PICIES et egenos 


itaque 


misericordie ; 


κλησίας φησὶ εν τοῦ ebat ἐν 
ται ἡ ζωὴ ἡ αἰώνιος. Εἰ δὲ μετὰ γυναιχὺὸς τῆς τοῦ 


διδασχομένου, πρὸς μὲν ῥητὸν μονογαμίαν διδάσχει, 


μόνῳ εἰσηγεῖται γάμον " ἣ δὲ ἐν γάμῳ ἁγνεία, 


πρόξενος. "ἸὸΞ οὖν ζωὴν 


ἀντὶ τοῦ, Mj ἀπατηθῇς 


MPO S 
$. Σπούδατον δὲ 


réh; τὴν 


πῆς 


αἰωνίου EE 
ζωῆς. 
lierem) in melius ipse convertas , ad stern: vile 


nostra dieitur : cui si convivamus, τοίου πα procul 


«Πάντα ὅσα 
ἡ δύναμίς σου, 
λογισμὸς, xai γνῶσις, χαὶ σοφία ἐν ἄδῃ, ὅπου σὺ 


ποιῆσαι, ὡς 
ποίημα, καὶ 


ἂν εὕρῃ ἡ χείρ σου τοῦ 
ποίησον" ὅτι οὐχ ἔστι 
πορεύση Exzi. » Τὴν πραχτιχὴν ἀρετὴν xavà πᾶσαν 
δύναμιν παραινεῖ μετιέναι, ἀλλ᾽ οὐχ ὑπὲρ δύναμιν. 
Ὃ γὰρ χατὰ δύναμιν ταύτην ἐργαζόμενος, xaX λο- 
γισμοὺς ἀγαθοὺς γεωργεῖ, χαὶ γνώσεως ἀξιοῦται, 
χαὶ σοφίας, ὡς ἂν ὁ Θεὸς ἐπιμερίσῃ χατὰ τὸ συμφέ- 
ρον" ἐν δὲ τῷ Gor] ἐπειδὴ τὰ πραχτιχὰ αἰσθητὰ ὄντα 
οὐ δύνανται ὑπάρχξιν, οἱ ἐν ἁμαρτίαις ζήσαντες, ἐν 
τῷ ἄδῃ, τὴν πραχτικὴν ἀρετὴν μὴ δυνάμενοι μετ- 
ελθεῖν, ἀναγχαίως οὔτε σοφοὶ γενέσθαι δύναντα:, 
οὔτε ἄλλως ἐνάρετοι, ταῖς αἰωνίοις παραδοθέντες βα- 


σάνοις. 


IN ECCEESIASTEN. 


590 


desistamus caput hoc nostrum  perungere olea 


inisericordize affectu. protegere, 


A  Vuns. 9. « Vitam cognosce cum uxore quam di- 


lexisti. » Verba hec si absolute accipias, it3 mystico 
intellige : Cum uxore dilecta : hoc est, Ecclesia 
quie sponsa est Christi : in hae siquidem invenietur 
vita :terna. Quod si ad uxorem mariti cujusque 
referas, tune litterali sensu nos admonebit ut, juxta 


monogami:x legem, uxore una contenti simus. Con- 
jugalis namque castitas et observantia, ipsa quoque 
nobis est «ternze vit:e. coneiliatix. Vitam igitur 
cognosce, et vive cum uxore quam dilexisti; quasi 
dicat : Cave ne ab uxore decipiaris, sieut est Adam 
deceptus ab Eva uxore; tu. vero contra stude ut 
mulu societatis debiliorem partem (hoc est, mu- 


cognitionem. Mystico autem sensu, sapientia uxqr 


dubio vita perfruimur. 
B Vins. 40. 


1 Quicunque invenerit manus tua ut 
faciat, quantum patitur facultas tua operare : quo- 
niam neque opus, neque ralio, neque cognitio, 
neque sapientia est jn inferno: quo tu perrecturus 
es. » Hortatur nos ut omni contentione ac studia 
practicas aggrediamur virlules, non lamen supra 
facultatem. elaborantes. Qui enim quod potest in 
his exercet, secundum congruam cognitionem vi- 
vit; et dignus invenitur scienti: dono ac sapien- 
te, quantum. permittit Deus atque ad illius utili- 
tatem impartitur. In inferno autem cum pracücie 
operaliones esse non possint, quas mediis sensibus 
exercemus : qui ibi propter patrata flagitia sunt 
sepulti, non valentes amplius practicas obire vir- 


tutes, neque sapientes effiei possunt, neque aliter officiosi ac probi : ad id enim tantummodo delati 
sunt in infernum ut :eternis torqueantur suppliciis. 


« Eoseipe 


D 
e 


ὕτος, xat e οὐ τοῖς γινώσχουσι χάρις, 
| συνάντημα συναντήσεται τοῖς πᾶσιν 
ἔς xat γε οὐχ ἔγνω ὁ ἄνθρωπος τὸν χαιρὸν αὖ- 
"Αλλο τι πάλιν 
ὅτι οὗ πάντως τοῖς χούφοις τὸ νιχᾷν EV 
δυνατοῖς τὸ χατορθοῦν πόλεμον, 
» συνξετοῖς ὁ πλοῦτος. ᾿Αλλ᾽ οὐδὲ 


Ἐπέστρεψα, φησὶ, ἀντὶ τοῦ, 
ἐθεώρησα, 

δρόμῳ, οὐδὲ τοῖς 
οὐδὲ τοῖς σώφροσι 
πάντως οἱ πολλὰ εἰδότες wal χάριν ἔχουσι" τὰ γὰρ 
πᾶσι χοινὰ, τουτέστι αἱ τῶν πραγμά- 
παρὰ ἀνθρώποις αὕταρχες, ἣ 


πάντων περιτρεπο- 


συναντήματα 
των ἐχθάσεις, Καὶ οὐδὲ 
εἰς τέλος ὅμοιον, τῶν 
μένων xax ORO τῶν χατὰ τὰ ἀνέφιχτα τοῦ Θεοῦ 
χρίματα. ᾿Αλλ᾽ οὐδὲ οἷδε ἄνθρωπος, φησὶ, τὸν χαιρὸν 
3 ἑαυτοῦ τελευτῆς διὸ 

ἀρετὴν ἐργάζεσθαι. Καὶ πρὸς διάνοιαν ἕξ, Οὐχ 
ous σιν οἱ ἐνάρετοι, χοῦφοι, ἣ δυνατοὶ, ἣ πλούσιοι, 
o:0évat* «b δὲ ἐναντίον, ὅπερ δὴ καὶ 


Yen γορεῖν προσήχε!, χαὶ 


e 
Bt 
“ὦ 


" 


ἑαυτοῖς πε 


ποιοῦσιν οἱ οὕτως σοφοὶ, λέγειν, ᾿Εὰν μὴ Κύριος ol- 
i 


κοδομήσῃ olxovr, εἰς μάτην ἐκοπίασαν οἱ οἴκοδο- 
μοῦντες" xo τῷ Θεῷ τὸ πᾶν ἀνατίθεσθαι. Οὐ γὰρ 
τοῦ θέλοντος. οὐδὲ τοῦ τρέχοντος, dà, τοῦ 


ἐλεοῦντὸς Θεοῦ τῆς γίκης τὸ κατόρθωμα. Οὔ 


pe) dA εἶδον ὑπὸ τὸν VACUA ὅτ' ob τοῖς C — VEns. 11, 


2. « Verti. me, et vidi sub sole quia 
non esset iind cursus, neque bellum potentibus, 
neque sapientibus panis, neque diviti: prudenti- 
bus, neque scientibus gratia; quoniam tempus et 
casus continget omnibus ipsis, neque novit homo 
tempus suum. » Verti me, inquit, hoe est, aliud 
contemplatus sum ; quod vincere in cursu bravium- 
que accipere non sit cujuscunque levis ac expediti 
ad currendum, neque omnium qui potentes sunt, 
egregios se ac invictos prestare in bello, neque ad 
prudentes sapientesque viros atque industrios, di- 
vitias devolvi, sed neque eos qui multa noverunt, 
gratiam consequi ; casus enim omnibus communes 
contingunt, hoc est, incerti rerum eventus, Nihil- 
que est hominibus unquam satis, nihil undique 
perfectum, nihil aequale, omniaque fere dissimili 
fine terminantur. ΘΟ Transeunt enim omnia et 
immutantur inaccessis Dei judiciis. Sed neque 
homo, inquit, novit tempus proprii finis, idcirco 
vigilare oportet, operarique virtutes. Mystico au- 
tem sensu, quieunque sunt virtute agiles alque 
expediti, quive potentes, qui sapientes, qui divites, 
sibi ipsis nequaquam debent confidere : contra 
vero dicere id debent, quod vere sapientes testan- 
bur : Nisi Dominus. edificaverit domum, in. vanum 


501 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


593 


laboraverunt. qui adificant eam ?*; debentque ad A γὰρ χάριν ἄνθρωπος ἔχει, xXv πολλὰ γινώσχῃ, εἰ μὴ 


auctorem. omnia referre. Ut enim ait 
Neque volentis est, neque currentis, sed 


Deum ut 
Apostolus : 


ἐχ Θεοῦ δέξηται τὴν χάριν, οὔτε οἷδε πράξεως xat- 
ρὺν, εἰ μὴ ὑπὸ Θεοῦ φωταγωγηθῇ. 


miserentis Dei *. Nam neque gratiam habet quispiam, quod multa cognoscat, nisi ex Deo gratiam 
accipiat: neque scire potest rerum agendarum opportunitatem, nisi mente divino lumine illustretur. 


« Sicut pisces capiuntur in rele. malo, et sicut 
aves in laqueo, ita illaqueantur filii hominis in tem- 
pore malo, quando repente irruit super eos. » Rete 
malum, est e multipliei. vitio ac iniquitate contex- 
tum. Est siquidem et bonum rete, sagena scilicet, 
e preceptis institutisque tum antiquis. tum recen- 
lioribus Salvatoris nostri contexta. lHTomines ergo, 
qui fluitans et instabile hujus vite pelagus sulcant, 
varias voluptatum — illecebras consectantes, quasi 
carentes ratione pisciculi, mali retibus implicantur. 
llli quoque qui opinione vana scientiz superbiunt 
et efferuntur, cum sibi videantur excelsi esse atque 
anerambuli veluti volantes aves, da&monum la- 
queis facile eapiuntur, et incidunt. in malum tem- 
pus infernalium suppliciorum, cum repentinus in- 
teritus illis adveniat. 

Vrns. 15. « Et hoc etiam. vidi, sapientiam sub 
sole; meo quidem judicio magna est civitas parva, 
etin ipsa pauci viri : etl veniet super eam rex ma- 
gnus, et cireumdabit eam, et :zdifieabit munitiones 
magnas cirea ipsam : et inveniet in ea virum pau- 
perem sapientem, et servabit civitatem in sapien- 
tia sua : et homo non recordatus est viri illius pau- 
peris. Et dixi ego : Bona est sapientia super poten- 
liam : et sapientia pauperis nihili faeta est, et 
verba ejus non sunt audita. » Locus hic ad perso- 
nam scandalum patientis pertinet, qui tanquam se- 
cum loquens vidisse se dicit magnam | sapientiam 
sub sole, civitatem quampiam exiguam paucis in- 
habitatam hominibus: quam cum obsideret rex 
magnus, servavit quidam civis, pauper quidem ve- 
rumtamen sapiens, cujus solerti consilio victa fue- 
rint arma. obsidentis : ingratos vero fuisse cives in 
huuilem et pauperem illum sapientem. Solent enim 
plerumque homines beneficiorum esse immemores, 
consiliaque pusillorum hominum, quanquam sint 
perutilia, parvifacere, cum tamen opulentis ac po- 
tentibus adulentur, eorumque sermones laudibus in 
ccelum ferant. 682 Sed ego, inquit sapiens, longe 
à vulgari opinione abhorrens, aliler dicam, sapien- 
tiam scilicet longe meliorem esse polentia. Atque 
haec quidem ad litteralem pertinent intellectum. Al]- 
tiore autem mystico sensu ita intelliges : Parva ci- 
vitas, est militans Deo, in terra, Ecclesia ; parva, 
inqu: 


n, comparatione ejus quae triumphat in. cee- 
lis. Pauci in bac civitate sunt viri, sancti scilicet et 
electi Dei ; magnus autem rex, iniquitatis. caput, 
est diabolus, Hic assidue hane circuit civitatem, ut 
ilius cives redigat in servitutem. Pauper autem et 
sapiens in hac civitate, cujus consilio ipsa serva- 
tor, ipse est Christus Dei Patris sapientia, qui di- 
cibcivibus suis sanctis: Confidite, ego vici mun- 


. 
9? Psal. cxxv1, 1... 9" Rom. ix, 4C, 


« Ὡς ol ἰχθύες οἱ θηρευόμενοι ἐν ἀμφιόλήστρ'» 
χαχῷ, καὶ ὡς ὄρνεα τὰ θηρευόμενα ἐν παγίδι, ὡσαύ- 
τὼς παγιδεύονται οἱ υἱοὶ τοῦ ἀνθρώπου, εἰς χαιρὸν 
πονηρὸν, ὅταν ἐμπέσῃ ἐπ᾽ αὐτοῖς ἄφνω. »᾿Αμφίδλη- 
στρον xaxbv, τὸ Ex τῆς πολυμεροῦς χαχίας πλαχὲν 
δίχτυον. "Ἔστι δὲ χαὶ χαλὸν, ὡς ἡ σαγήνη ἡ πλαχεῖσα 
Ex τῶν παλαιῶν χαὶ νέων τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν δ:δα- 
γμάτων. Οἱ τοίνυν τῶν ἀνθρώπων τὸν ὑγρὸν χαὶ διαῤ- 
ὑξοντα μετερχόμενο! βίον, δίχην ἁλόγων ἰχθύων, τοῖς 
τῆς χαχίας ἐννηχόμενοι ῥεύμασιν, τοιούτοις διχτύοι: 
ἁλίσχονται. Οἱ OE τὴν ψευδώνυμον μετερχόμενοι γνῶ- 
σιν, καὶ δοχοῦντες ὑψηλοί τινες εἶναι, xat ἁεροπόροι, 
ὡς τὰ ὄρνεα τὰ πετόμενα, ταῖς διαδολιχαῖς παγίσιν 
ἀγρεύονται, χαὶ ἐμπίπτουσιν εἰς xatpby πονηρὸν τὴν 
τῆς χολάσεως, ὅταν αὐτοῖς ὁ αἰφνίδιος ὄλεθρος ἐπ:- 
στῇ. * 

« Καί γε τοῦτο εἶδον, σοφίαν ὑπὸ τὸν ἥλιον * xad 
μεγάλη ἐστὶ πρός μὲ πόλις μιχρὰ, xal ἄνδρες ἐν 
αὐτῇ ὀλίγοι" xal ἔλθῃ ἐπ᾽ αὐτὴν βασιλεὺς μέγας, 
χαὶ χυχλώσῃ αὐτήν xa οἰχοδομήτῃ χάραχας μεγά- 
λους ἐπ᾽ αὐτήν " xal εὕρῃ ἐν αὐτῇ ἄνδρα πένητα σο- 
φὸν, xaX διασώσει αὐτὸς τὴν πόλιν ἐν τῇ σοφίᾳ αὖ- 
τοῦ" χαὶ ἄνθρωπος οὐχ ἐμνήσθη σὺν τοῦ ἀνδρὸς τοῦ 
πένητος ἐχείνου. Καὶ εἶπα ἐγὼ, ᾽᾿Λγαθὴ σοφία ὑπὲρ 
δύναμιν" xai σοφία τοῦ πένητος ἐξηουδενωμένη xal 
λόγοι αὐτοῦ οὐχ εἰπὶν ἀχουόμενοι. » Ὡς πρὸς ἑαυτὸν 
ὁ προσχόπτων μεγάλην φησὶ σοφίαν ἑωραχέναν ὑπὸ 
τὸν ἥλιον, πόλιν τινὰ μιχρὰν χαὶ ὀλιγάνθρωπον, ὑ πὸ 
μεγάλου βασιλέως πολιορχουμένην, χαὶ σωζομένην 
ὑπό τινος τῶν ἔνδον, πένητος piv, ἀλλὰ σοφοῦ * καὶ 
νυιχώμενα τὰ ἔξωθεν ὅπλα τῇ τοῦ ἔνδον πένητος εὑ- 
θουλίᾳ, χαὶ οὐχ εὐχαριστούμενον τὸν ἄτνφον ἐχεῖνου 
xai ἀχτήυονα σοφόν. Πεφύχασι γὰρ οἱ ἄνθρωποι τῶν 
εὐεργετῶν ἀμνημονεῖν ὡς τὰ πολλὰ, χαὶ χαταφρο- 


νεῖν τῶν λόγων τῶν ταπεινῶν, χὰν ὧσι χρήσιμοι" 
χολαχεύειν δὲ μόνους τοὺς πλουσίους xai δυνατοὺς, 
xci τοὺς αὐτῶν ἐπαινεῖν λόγους. ᾿Αλλ᾽ ἐγὼ, φησὶν ὁ 
σοφὸς, οὔτε αὐτὸ πεποιθὼς τοῖς πολλοῖς ἐρῶ, ὅτι: 
«᾿Αγαθὴ σοφία ὑπὲρ δύναμιν.» Καὶ πρὺς μὲν ῥητὸν, 
τάδε, Πρὸς ὃὲ ἀναγωγήν᾽" Μιχρὰ πόλις ἡ ἐπὶ γῆ: 
Ἐχχλησία, συγχρίσει τῆς ἐπουρανίου ἄνδρες ὀλίγοι 
ἐν αὐτῇ. οἱ ἅγιοι χαὶ ἐχλεχτοί" ὁ ὃὲ τὴν χαχίαν μέ- 
γᾶς ὁ ἀρχέχαχος διάδολος. Ταύτην ἀεὶ χυχλοῖ τὴν 
πόλιν, ἑλεῖν βουλόμενος τοὺς ἐν αὐτῇ. Ὁ 0t πένης 
χαὶ σοφὸς ὁ διασώζων τὴν πόλιν, Χριστός ἐστιν ὁ Σω- 
τὴρ, Πατρὸς Θεοῦ σοφία, xai λέγων, Θαρσεῖτε" ἐγὼ 
γεγίχηκα τὸν κόσμον. Καὶ οἱ μὲν τούτου λόγοι 
παρὰ τοῖς ἀσόφοις "Ἕλλησι χαὶ Ἰουδαίοις οὐχ ἀχούον- 
ται" ὁ ὃὲ σοφὸς χατανενοηχὼς τῇ δυνάμει τοῦ μυ- 
στηρίου, ὡς οὐ θεϊχῇ ἐξουσίᾳ χαὶ ῥώμῃ, ἀλλὰ σοφία 
χρησάμενος, xaX ἄνθρωπος γεγονὼς: ὁ λόγος, κατ- 
ἐπάλαισξε τὸν τύραννον, μηδεμίαν αὐτῷ πρόφασιν 


595 IN ECCLESIASTEN. 594 
ὑπολιμπανόμενος " ἵνα ὥσπερ ἄνθρωπον ἐνίχησς τὸν A dim 95, Ac hujus quidem pauperis verba, à stultis 
ἀρχαῖον "AbXg, οὕτω xal ὑπὸ ἀνθρώπου χαταῤῥαγηῇ ^ gentilibus et perfidis. Hebr:is non audiuntur 


τοῦ νέου 'Abiu, τοῦ ἐκ τῶν οὐρανῶν περὶ τούτου — piens vero Ecclesiastes intelligens in spiritu. quod 
προανεφώνησε χεχραγὼς * Deus non per solam divinitatis suc potentiam et 
virtutem, sed. sapientie 


societate utens, Verbumque caro factum, tyrannum di: bolum. dejecturus 
esset, nullam sibi perfuzii excusationem relinquens, ut sicut olim ipse antiquum vicerat lhiominem Adam, 
ita demum sub homine novo, ab Adamo fractus corrueret Propterea nunc afflatus. spiritu, multo 
ante, hoc mysterium patefecit, in. hiec. verba prorumpens : 

«'Aya0t σοφία ὑπὲρ δύναμιν. Λόγοι σοφοῦ ἐν Vins. 17. « Sapientia melior est quam potentia : 
ἀναπαύσει ἀχούουται, ὑπὲρ χραυγὴν ἐξουσιαζόντων — verba sapientum. | audiuntur in. quiete, plusquam 
ἐν ἀφροσύνῃ. » Μὴ συγχριτιχῶ 


ς ἐχλάθῃς τὸ εἰρημέ- — clamor potentium in stultitia. » Locus hic non est 
νον" οὐ γὰρ συγχρίνονται σοφία xa ἀφροσύνη. TOv — accipiendus quasi per comparationem dieatur ; ne- 
γὰρ ὁμοίων, οὐ τῶν ἐναντίων ἡ σύγχρισις. Οἱ Aóyor — que enim compararet sapientiam cum stultitia ; fit 
οὖν, φησὶ, τῶν" cogór ἀκούονται £y ἀναπαύσει, — enim comparatio inter similia, non inter contraria. 
τουτέστιν, ὅταν οἱ ἀχροαταὶ ἡδέως τὰ λεγόμενα κατα- [p Inquit ergo : Verba sapientum. audiuntur in quiete , 
δεξάμενο: τύχωσιν, ἀνάπαυσις 


γίνεται ἐν ταῖς τῶν — hoc est, cum auditores jucunde aecipiunt quie di- 
ἀκουόντων ψυχαῖς - ἡ 05 κραυγὴ τῶν ἀφρόνων, χατα-. — cuntur, fit requies quidem in mente ipsorum : cla- 
γνώσεως ἀξία τυγχάνει, xAv ὧσί τινες δυνάσται" — mor vero stultorum dignus est qui damnetur, licet 
πληρωθεῖσα γὰρ ἡ ψυχὴ τῆς ἀνοίας, μετὰ χραυγῆς ili potentia magna polleant ; anima enim que 
xài τεταραγμένως ἐχφέρει τοὺς λόγους, ob μεθ᾽ stultitia repleta est, cum clamore οἱ turbulentia 
ἡσυχίας, fj τινος τάξεως, ἢ χαταστάσεως. “Λλλως: “Οἱ — sermones profert sine. quiete, ordine ac constan- 


«ἢ 


€ σοφίας ὑπηρέται θεῖο! ἀπόστολοι τῶν ἀχουόντων — lia. Miler : Apostoli sapientize ministri, aud torum 


à 


ταυσαν τὰς ψυχάς " ἡ δὲ τῶν ἀφρόνων Ἰουδαίων — mentes quietas ab omni passione sedatasque γοάσ 


ἕκτοπος χραυγὴ, τῶν φασχόντων, "Apov, ρον, debant; insipientium vero. Judieorum clamor eum 
σταύρωσον αὐτὸν, αὑτούς τε ἐχείνους ἀπώλεσε, injuste clamarent : Tolle, tolle, crucifige cum ??, οἵ 


χαὶ τοὺς αὐτοῖς ἀχολουθήσαντας. illos perdidit, et omnes qui. hujusmodi acclamatio- 
nibus assensus faciles priebuerunt. 
«Αγαθὸν σοφία ὑπὲρ σχεύη πολέμου. »᾿Αγαθὸν γεπ5. A8. « Melior est sapientia quam bellica in- 


μὲν καὶ πᾶν τὸ συνετοῦ βούλευμα, ὑπὲρ τὴν ix τῶν — strumenta. » Melius est consilium cujuscunque pru- 
Ao Extxoupíav. Πρὸς ὃΣ ἀναγωγὴν, Ἐδείχθη vic C dentis, quam omne auxilium quod ab. armis exspe- 
αὐτοσοφίας ἡ δύναμις, τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χρι- — ctari possit. Mystice autem ostendit potentiam Sal- 
στοῦ xal Θεοῦ, τὰ τοῦ πολέμου σχεύη, τουτέστι τὸν valoris nostri Jesu Christi, qui ulique est sapien- 
διάθολον, xai τὰς δαιμονιχὰς φάλαγγας χαθελοῦσα ^ — (ia. Hujus enim virtus, arma belli (hoc est, diabo- 


καὶ πάντα và τῆς xaxías εἴδη ἄπραχτα δείξασα. lum Tartareasque phalanges) evertit, omnesque spe- 
cies ejus iniquitatis ad debilitatem redegit. 
« Καὶ ἁμαρτάνων εἷς ἀπολέσει ἀγαθωσύνην πολ- « Et peccans unus multam bonitatem perdet. » 


λήν. » ᾿Αδὰμ ἥμαρτε, καὶ τῷ παντὶ γένει τὴν ἅμαρ- — Adam peccavit, etin omnem generis humani poste 
τίαν xoi τὸν θάνατον διαδόσιμον γενέσθαι παρ- — ritatem peccati labem mortemque transmisit ; ipse- 
εἐσχεύασε, αὐτός τε τοῦ ἀγαθοῦ Θεοῦ τὴν εἰχόνα — que imaginem boni Dci ad quam factus fuerat, vio- 
παραπολέσας, χαὶ πολλοὺς τοιούτους ἀπεργασάμενος. lavit, et violatores sibi similes quamplurimos pro- 
Καὶ εἷς 0t ἁπλῶς ἁμαρτάνων, vh» τε ἑαυτοῦ ἀγα-ὀ pagavit. GS Unus quieunque is demum sit, dum 
θωσύνην ἀπόλλει, ἣν τυχὸν xal διὰ προτέρων ἀρε- — sese peccati sorde. commaculat , et bona corrumpit 
τῶν ἐκτήσατο, χαὶ πολλοὺς ἐπὶ τὴν ὁμοίαν ἐφέλχεται — qum sibi ex acquisitis. virtutibus insidebant , ct 


μέμησιν. D multos etiam malo exemplo ad imitationem inducit. 
ΚΕΦΑΛ. I. CAP. X. 
« Moiat θανατοῦσαι σαπριοῦσι σχευασίαν ἐλαίου Vins. 1. « Muse: mortificantes putrefaciünt ap- 


ἡδύματος. » "ἔλαιον σχευαστὸν, τὸ μύρον, ὡς xaX — paratam olei suavitatem. ». Apparatum oleum, est 
᾿Αχύλας ἐχδέδωχε " ἡ 0: μυῖα ζῶον ἀχάθαρτον, τοῖς ^ unguentum, sicut et Aquila interpretatus est ; musca 
τραύμασι xoi vai; σηπεδόσιν ἐφεζόμενον, xoi τὰς — vero impurum animal quod putredines et ulcera 
τοῦ σώματος τομὰς ἐπιζητοῦν. Θανατοῖ ὃὲ fj μυῖα — incidendo exsugit, appetitque lacerz cutis scissu— 
εἰς ἔλαιον μυρεψιχὸν ἑαυτὴν ἐπιῤῥίπτουσα. Αὐτή τε — ras. Mortificat autem et corrumpit, oleum unguen- 
γὰρ ἀποθνήσχει, χαὶ τὸ ἔλαιον ἀφανίζει: 


Oi οὖν tarium musca, cum se in illud, temere projicit : nam 
Ἰουδαῖοι τῶν ἰδίων ψυχῶν παραφρονήσαντες, μυῖαι οἱ ipsa immoritur, eLolei vim exstinguit.. Judiei 
θανατοῦσα! τυγχάνουσι, τὸν ἡδύπνοον τοῦ Σωτῆρος ergo propriam vilam contemnentes, animzeque δὰ- 
λόγον σχπρίσαι σπουδάσαντες, χαὶ λαθὰς ἐφευρίσχειν — lutem, vere sunt inuscie mortificantes, cum suave 
κατ᾽ αὐτοῦ ποθοῦντες, redolens verbum | Salvatoris Jesu. Christi. semper 


*9 Joap. xvi, 95. 79 Joan. ix, 15. 


595 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


596 


vitare ac foedare studuerint, semperque affectarint causas calummniarum arripere, quibus illum. urgere 


possent. 


t Parum sapienti: pretiosius est quam gloria A 


magn Letitie. » Multi a sua stultitia gloriam et 
lidem retulerunt : ut puta, qui dicendi facultate 
pollentes, injustum clientibus patrocinium przstant; 
qui es opulentia clari amplique habentur, vel qui 
Swculari sapientia przediti circa. inutiles quzestiones 
vitam consumunt: sed longo intervallo. pretiosior 
est habendus qui januas et initium. sapienti: quie 
est secundum Deum, ingreditur, et in ca eruditur, 
parvi penderis. 

γεῖβ. 9. « Cor sapientis in. dextrum ipsius, et 
cor 5001} in sinistrum | ipsius. » Cor hoc loco. pro 
intelleetu ac mente accipi decet. Materiale enim 
cor et carneum, omnibus in ea parte corporis situm 
est quam thoracis eratem appellant. Sapientis ita- 
que intellectus semper in dextras vergit partes vir- 
iutis ac laudabiles : stulti autem. mens. in sinistra 
fertur, et in ea qux facile culpari possint. 

Vrns. 3. « Sed et cum stultus in. via ambulave- 
ril, cumque cor ipsius retardetur ac desipiat, 
omnia sunt stultitia. » In hac vita quam vere viam 
dixeris, stultus perambulans, cum ad sinistra cor 
habeat,semper cessat ac posterior invenitur; in 
vacuum enim pergit, nequaquam sibi proposito su- 
perne vocationis bravio. In. anteriora itaque sese 
non extendit, nec properat ad finem : sed quamvis 
ad h:xe ipsa pergere videatur, medio in cursu. de- 
ficiet, omnia imperfecte et sine ratione cogitans et 
'ggrediens. Quod si ipsam adeat viam | justificatio- 
num, vel (ut verius dicam) adire se simulet, hoc 
est, divinorum observantiam mandatorum : quia 
'amen illius mens flectitur ad sinistra, cessabit 
prorsus atque deficiet, ut neque quid pr:ceptum sit 

Vrns. 4. « Si spiritus potestatem habentis ascen- 
derit super te, locum tuum ne dimiseris, quia cu- 
ratio cessare faciet peccata magna. » GA Spiritus 
potestatem habentis, est. diabolus princeps mundi 
hujus et dominus filiorum inobedientie, qui nulla 
coacti necessitate sed electione liberz» voluntatis 
scse ultro subjeccrunt illlus dominationi atque ty- 
rannidi. Inquit ergo : Si te ad superni? patri: bea- 
titudinem cogitatione ac studiis erectum, irruens ex 
adverso spiritus potestatem habentis, deturbare 
conetur ad inferiores semitas mundi hujus; omnes 
illi aditus. praclude, omnes obstrue 
operationes, ut neque per aures, neque per 
linguam, neque aliunde admittatur. Primis nam- 
que affectionum sublatis principiis atque causis, 
nulli prorsus orientur affectus. Quod si quid ad 
ipsa mentis penetralia callidus hostis veneni traus- 
fuderit, tu tamen in ves locum 
stationemque ne deseras : ila ut temperantia muni- 
15, procul libidines stupraque repellas, odiumque 
eoerceas charitate, stationesque singulas virtutum 
strenue tuearis. Si enim cadas, ut. negligentius re- 
sistens permittas insidere tibi ac. requiescere 


seusuurni 


ligio (uo consistens, 


super 
le spiritum potestatem habentis, multa οἱ magna 


p Y?» τοῦ σοφοῦ 


Da ἀναθάσε!:ς, 


« Τίμιον ὀλίγον σοφίας ὑπὲρ δόξαν ἀφροσύνης 
μεγάλης.» Πολλοὶ ἐν ἀφροσύνῃ ἐδοξάσθησαν" ὁ δεινὸς 
τὴν γλῶτταν, ἐν ἀδίχῳ συνηγορίᾳ- ὁ ἐν χόσμῳ 
πλούδιος περιφανὴς γενόμενος" οἱ τῆς ἔξωθεν σο- 
φίας περὶ τὰ μάταια πονήσαντες. ᾿Αλλ᾽ ἀσυγχρίτως 
ἀμείνων ὁ ἐναρχόμενος τῆς χατὰ Θεὸν σοφίας, xat 
εἰς ταύτην ἀρ νον , xai θιγγάνειν αὐτῆς ἀρχό- 
μενος, xo) τῆς ἐν ἀφροσύνῃ δόξης παραφρονῶν. 
incipitque. eam rw omnem stultorum. gloriam 

« Καρδία σοφοῦ εἰς δεξιὸν αὐτοῦ xai χαρδία 
ἄφρονος εἰς ἀριστερὸν αὐτοῦ. » Καρδίαν τὸν νοῦν 
ἐχληπτέον " ἡ γὰρ σωματιχὴ χαρδία πάντως ἐν ἑνὶ 
τόπῳ χεῖται, ἐν τῷ χαλουμένῳ διαφράγματι. "0 τοί- 
νοῦς ἀεὶ ἐπὶ τὰ 
νεύει " ὁ δὲ τοῦ ἄφρυνος ἐπὶ τὰ 
ἔχοντα. 


δεξιὰ χαὶ ἐπαινετὰ 
σχαιὰ χαὶ ψεχτῶς 


t Kat γε ἐν ὁδῷ ὅταν ἄφρων πορεύηται, xal χαρ- 
δία αὐτοῦ ὑστερήσει, zai ἃ λογιεῖται πάντα ἀφρο- 
σύνη ἐστί. ν Ἔν τῷ βίῳ τούτῳ ὁδῷ χαλουμένῳ, ὁ 
ἄφρων ἐν ἀριστεροῖς ἔχων τὴν χαρδίαν, ἀεὶ ὑστερεΐ, 


τεροῖ 
μὴ χατὰ σχοπὸν διώχων πρὸς τὸ βραδεῖον τῆς ἄνω 


κλήσεως " μήδε τοῖς ἔμπροσθεν ἐπεκτεινόμενος, μηδὲ 
πρὸς τὸ τέλος ἐπειγόμενος. ᾿Αλλὰ χἂν δόξῃ πορεύε- 
σθαι, "ἢ xaX ἄλογα xol πράτ- 
των, xai λογιζόμενος... Εἰ δὲ xa τὴν ὁδὸν τῶν δι- 


χαιωμάτων ἐπιχειρήσει, ἣ προσποιήσεται μελετᾷν, 
τ 


ὑστερήσει, πάντα ἀτ 


ίας ἐντολὰς, ἐπειδὴ τὴν χαρδίαν οὐκ 


a 0: 
C εἰς τὰ δεξιὰ χέχλιχε, ὑστερεῖ μήτε νοῶν τὰ ἐντετα- 


&b τοῦ νομοθέτου 
βούλημα. 


intelligat, neque operetur juxta legislatoris voluntatem. 


Ἐὰν πνεῦμα τοῦ ἐξουσιάζοντος ἀναδῇ. ἐπὶ σὲ; 
τόπον σοῦ μὴ ἁφῆς, ὅτι ἴαμα χαταπαύσει ἁμαρτία: 
μεγάλας. » Πνεῦμα τοῦ ἐξουσιάζοντος τοῦ αἰῶνος 
τούτου, τῶν υἱῶν τῆς ἀπειθείας, οἵτινες οὐχ ἀναγ- 
χαστιχῶς, ἀλλὰ ὑπέταξαν ἑαυτοὺς τῇ 
ἐξουσίᾳ χαὶ τυραννίδι. Ἐὰν οὖν, φησὶ; 
πὰ ἄνω σοῦ φρονοῦντος, xal πρὸς τὰ ἄνω ὁδεύοντος, 


προαιρμετιχῶς 
«09 διαθόλου 

ἀναπηδήσῃ ὀπὶ σὲ πνεῦμα τοῦ ἐξουσιάζοντος, χατα- 
σπάσαι σου τὴν διάνοιαν τῆς 
βουλόμενος, ἀποχώλυσον, ἀπόχλεισον αὐτῷ τὰς 


πρὸς τὰ ἄνω πορείας 


μηδαμόθεν αὐτὸν εἰσδεχόμενος, πάσας 
αἰαϑ σεῖς ἀποφρ piss δι᾽ 
Gv, pfe διὰ γλώττης, μήτε 


αὐτῷ τὰς ἀττων:, χαὶ 


ὀφθαλμῶν, μῆτε δι᾽ 


δι’ ἄλλης αἰσθήσεως εἴσοδον αὐτῷ παρέχων. Τῶν 


γὰρ πρωτοπαθειῶν ἀναιρουμένων, 


ἀποτελέσματα. Εἰ ὃὲ χαὶ χατὰ διάνοιάν 


ἀνυπόστατα τὰ 
τὸ ὑποθάλλῃ, 
τόπον σοῦ μὴ ἀφῇς, 
διὰ 


ἀποχλείων μὲν τὴν. πορνείαν 


γ 


διὰ σωφροσύνης, ὃξ ἀγάπης τὸ μῖσος ἀπο- 


χρουόμενος " xal ὁμοίως ἕκαστον τόπον τῶν ἀρετῶν 


D 


lg σὲ τὸ πνεῦμα τοῦ 
αὐσασθα: 


ἀσφαλιζόμενος:. ᾿Ἐὰν γὰρ, φησὶν, ἑάστῃς καταπαύσας 
E bier τουτέστι ἑπαναι- 


, πολλὰς xaX μεγάλας ἁμαρτίας ἔπισω- 


s σου τῇ Ψυχῇ. "Ao , Ἐὰν προθεραπεύσῃ: 


Rath 


σου τὴν ψυχὴν διὰ ἐπιμελείας, 


τῶν ἀρετῶν 


507 IN ECCI 


SSIASTEN. 598 


πολλὰς χαταπαύσεις ἁμαρτίας" τοῦτο τὸ ἴαμα, οὐ A peccata super animam tuam facile aggregabis. Ali- 


συγχωροῦν πνεῦμα τοῦ ἐξουσιάζοντος ἀναθῆναι 


ἐπὶ σέ. 


« Ἔστι πονηρία, ἣν εἶδον ὑπὸ τὸν ἥλιον, ὡς ἀχού- 
σιον ἐξῆλθε ἀπὸ προτώπου τοῦ ἐξουσιάζοντος. Ἐδόθη 


ὁ ἄφρων ὕψεσι μεγάλοις, xaX πλούσιοι ἐν ταπεινῷ 
χαθίσονται. » Πρὸς μὲν ῥητὸν, 


ἐν τοῖς ἀνθρωπίνοις πράγμασι" 


ἑτέραν ὁρᾷ πονηρίαν 
τοὺς ἄρχοντας πολ- 
λάχις καὶ ἀχουσίως ἀποφαινομένους διὰ φόθον τινὸς 
μείζονος δυναστείας, χαὶ δοξάζοντας μὲν τοὺς ἄφρο- 
νας, τῶν ὃὲ πλουσίων τὰς οὐσίας δημεύοντας διὰ 
τῶν ἀποφάσεων τῶν ἀχουσίων. Πολλάχις γὰρ βατι- 
λιχαῖς προστάξεσιν ἄρχοντες ἀχουσίως ὑπηρετή- 
σαντο. Πρὸς δὲ διάνοιαν,. ἙἙχουσίως ἑαυτοὺς ol ἄν- 
θρωποι εἰς φιληδονίαν ἐπιδεδωχότες, ἀχούσιόν τι 
lovtby πράττειν ἀναγχάζονται, συνωθούμενο! ἐχ 
τοῦ ἐξουσιάζοντος 

τοῦ διαδόλου - χαταψηφίζεσθαι ὡς ἀδίχου τῆς δ'- 
χαίας τοῦ Θεοῦ προνοίας, χαὶ λέγειν, Διὰ d 
ἄφρονες ὑψηλοί τινες xal ἀπόδλεπτοι γίνονται, 
ἄνωθεν ἴσως mou xal £x γένους πλούσιοι εἰς πενίαν 
μεταθάλλουσιν ; Ἡμῶν οὖν τινα πρὸς αὐτῷ ἑχουσίως 
οἷον μεθυόντων, ὁ εἰρημένος ἐξουσιάζων ὑποθάλλει 


πῶν υἱῶν τῆς ἀπειθείας, τουτέστι 


xai τὰ ἀχούσια, τὸ ἐχ τῆς μέθης σχοτούμενον πορ- 
νεύειν καὶ τύπτειν" οὐδὲ γὰρ πάντως ἵνα ταῦτα 
πράξωμεν, μεθυσχόμεθα - ἀλλ᾽ ἐπειδήπερ ἐμεθύ- 
σθημεν,, χαὶ ἄχοντες εἰς ταῦτα συνωθούμεθα * οὕτω 
xoi φιληδονοῦντες περὶ τὰ ἀνέφιχτα τοῦ Θεοῦ χρί- 
ματα πολλάκις σχανδαλιζόμεθα. 


8 


(ον : Si animam tuam. curaveris adhibita virtu- 
tum. dilisentia, plurima sedabis; talis est. enim 
virtutum curatio, ut cohibere possit spiritum ha- 
bentis potestatem, ne super te veniat et conculcet. 

Vins. 5, 6. « Est malum quod vidi sub sole, quasi 
non spontaneum egressum sita facie potentis. 
Stultus traditus est sublimitatibus magnis, et divites 
in humilitate collocabuntur. ν΄ Litterali sensu, aliam 
se vidisse ait iniquitatem in humanis rebus, princi- 
pes scilicet. viros ae. magistratus, invitos quidem 
quasi metu coactos majoris alieujus potestatis, eos 
qui stulti sunt gloria honestare ; fortunas vero lo- 
cupletum civium, populari factione addicere invita 
sepe enim principes civitatis ac ma- 
gistratus, regiis edictis. contra voluntatem suam 
obedire coguntur. Mystico autem intellectu, sponte 
sua atque electione. voluptatis viam. semel ingressi 
homines, inviti mox facere plurima. compelluntur, 
urgente eos diabolo, qui potestatera habet super fi- 
lios inobedientiz !, ut tanquam | iniquam detesten- 
tur et. accusent justissimam Dei providentiam, ita 
stulte interrogantes : Utquid insipientes in. subli- 
mes dignitatum gradus conspicui efferuntur, eontra 
vero qui honesto loco nati gentilitiis polleant. opi- 
in paupertatem dejiciuntur? Cum itaque ceci 


proscriptione : 


bus, 
mortales sponte primum nostra volentes, hausto 
voluptatis poculo. ebrietatem. contraxerimus, tum 
subripit ille callidus potestatem habens, subjicitque 
nobis quie inviti faciamus, ebrietatis. nebula occu- 
pati : eujus generis sunt, libidinibus pollui, rixari, 


pereutere. Neque enim quiebrii fiunt talia se facturos cogitant, sed ebrii jam effecti, vel inviti 
ita et. voluptatis studio traditi, scandalizamur spo 


compelluntur ad hujusmodi flagitia perpetranda : 


de inaccessis Dei judiciis, ac contra divinam sapientiam, linguam temere exsertamus. 


« Εἶδον δούλους ἐφ᾽ ἵππο 
μένους ὡς δούλους ἐπὶ τῆς γῆς. » Τὸ ἄστατον χαὶ 
ἀγχίστροφον τῆς τοῦ βίου p 


τρέπων ἡμᾶς ἐπὶ τὰ μένοντα καὶ ἱστάμεν 


ΣΎΡΗ 
ἐδίδαξε τυπρο- 


« Ὃ ὀρύσσων βόθρον, ἐν αὖτ ᾧ ἐμπεσεῖται. ν Πρὸς 
διάνοιχν μόνην βλέπει τὸ ῥητόν. Οὐ γὰρ πάντως xx 
ἱστορίαν supatvst. Φησὶ δὲ, ὅτι Ὁ ἁμαρτάνων αὐτὸς 
πρῶτος τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν τιμωρεῖται - Ὃ γὰρ ἀγα- 
πῶν τὴν ἀδικίαν, μισεῖ τὴν ἑαυτοῦ ψυχήν " v 
ὧν τις ἁμαρτάνει, διὰ τούτων χολάζεται. Φησὶ δὲ ὁ 


νομοθέτης Μωσῆς περὶ τοῦ φονέως, Ποιήσατε αὐτῷ 


x 


ὃν τρόπον ἐπονηρεύσατο χατὰ τοῦ πλησίον. 


« Καὶ χαθαιροῦντα φραγμὸν, 
ὄφις. » Φραγμὸς τῆς Ψυχῆς ὁ θεῖος νόμος xaX φόθος, 
καὶ ἡ τῶν δογμάτων ἀληθὴς γνῶσις. 'O τοίνυν 
χαταφρονήσας 
παραθαίνων, ἣ χαὶ ψευδωνύμῳ γνώσε: πε 

ὑπὸ τῆς ἁμαρτίας, χαὶ 


τοῦ θείου φόδου, xai τὰς ἐντολὰς 


TUM 


ταύτην ἐνεργοῦντος τοῦ 


ote, χαὶ ἄρχοντας πορξυο- C ΟϑΦ Vrns. 7. « Vidi servos in equis, et prin- 


cipes quasi servos ambulare super terram. » ὙΠ 
mutabilitatem el conversionem nobis contemplan- 
dam proponit; ut a mundanis rebus incertis, a:l 
stabilem illam eclestem beatitudinem nos convertat. 

Vins. 8. « Qui fodit (oveam, incidet in eam. » 
Locus hie totus soli vacat mystico intellectui. Aliter 
enim semper hoc non contingit, ut qui foveam fo- 
dit, in eam cadat. Inquit ergo : Peccator suam 
animam prius exeruciat : Qui enim diligit iniquita- 
tem, odit animam suam?, et unusquisque ab ea quie 
peccaverit, punitur. Ipse eiiam Moses legislator ita 
faciendum sanxit. in homicidam, videlicet : Facite 
ili eo paelo quo contra proximum suum ma- 
lignatus est ?. 

* Et qui dissipat sepem, mordebit eum coluber. » 
Sepes animi, lex est divina, et metus, veraque 
legalium sensuum cognitio. Qui ergo legem Dei con- 
Lemnit et divina provaricatur mandata, qui falso 


appellata cognitione decidit in peccatum — cujus 


iste. incautus 


opifex est ipse callidus serpens : 
ae divira cassus gratia, morsus serpentis perpe- 
lietur, 


ὄφεως, ἀφύλαχτος ὧν χαὶ γυμνὸς τῆς θείας χάριτος, 
δηχθήσεται. 
! Ephes. 11, 2, * Psal. x, θ, ? Exod. xxi, 22 seqq. 


593 

VEns. 9. 
getur in eis. » Qui sibi domum virtutibus exstruit, 
lapides congregat, ae bene zedificat ; qui vero proe 
nimia socordia et mollitie demolitur, ac solvit quie 
prius erant exstructa, lapides aufert, 
miser, dolet ac. periclitatur. Aliter: Lapides sancti 
apud prophetam Zachariam sancti homines sunt*. 
Qui ergo hujusmodi lapides eximit, hoc est, perse- 
quitur sanctos atque interficit, labore afiligitur, 
hoe est, perniciem sibi attrahit: sicut Merodes 
fecit, qui Joannem Baptistam gladio percussit. 

Vrns. 10. «. Ligna scindens periclitabitur in eis, 
51 exciderit ferrum, et ipse faciem conturbatus est, 
et fortitudines corroboravit, et superflua robusti 
saplentia. » Per symbola et. sensibilia, ad spiritua- 
lia nos perducit. Inquit ergo : Qui. doetrinz ser- 
mone, veluti ferro quodam utens, scindere ac com- 
minuere aggreditur divinas Scripturas, quasi ligna 
quidam beneolentia, si forte decidat et aberret ab 
intentione Spiritus sancti, neque secundum legis- 
latoris mentem recte ac fideliter eas interpretetur, 
sed a ratione procul exorbitet, in magno est peri- 
culo ne in perniciosas hreses impingat ; faciemque 
doctrinae suc confundit et animas eruditorum. 
Quod autem. ait, Εἰ fortitudines corroborabit, hoc 
est, adversantes validiores efficiet : ex iis enim er- 
roribus quos interpres aliquis ac magister in doctri- 
na verbi admiserit, validiores assumunt vires qui 
€x adverso loco disputantes cum illo contendunt. 
Qui vero fortis exstiterit in opere et sermone, ita 
üt cum sapientia eloquatur, habet omnino multum, 
atque adeo omnino aliquid amplius quam ceteri, 
Ut scilicet in seindendis lignis nequaquam pericli- 
tetur. Nam qui tantummodo potens fuerit in ser- 


angiturque 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 
(Qui. extrahit lapides, dolebit et affli- A 


660 
"E&Satptv λίθους διαπονηθήσετα: ἐν αὐτοῖς. » Ὃ 
τὴν οἰχίαν αὐτοῦ οἰχοδομῶν διὰ τῶν ἀρετῶν, λίθους 


συνάγει, xol χαλῶς οἰχοδομεῖ" ὁ 65 χαταλύων τὰ 
ἤδη χτισθέντα, διὰ ῥᾳστώνης xal χαυνώσεως ἑξαιρεὶ 
λίθους, xa πονεῖ, χαὶ χινδυνεύει. ΓΛλλως, Λίθοι 
ἅγιοι παρὰ τῷ προφήτῃ Ζαχαρίᾳ οἱ ἅγιοι ἄνδρες χέ- 
χληνται. Ὁ τούτους ἐξαίρων, τουτέστι διώχων, ἣ καὶ 
ἀποχτείνων, διαπονεῖ, ἀντὶ τοῦ, ὄλεθρον ἐπισπᾶται 
xa0' ἑαυτοῦ, ὡς ὁ Πρώδης τὸν Ἰωάννην φονεύσας. 


€ Σχίζων ξύλα κινδυνεύσει ἐν αὐτοῖς, ἐὰν ἐχ πέσῃ 
τὸ σιδήριον, χαὶ αὐτὸς πρόσωπον ἐτάραξε, χαὶ δυ- 
νάμεις δυναμώσει, xai περιόσεία τοῦ ἀνδρείου σο- 
φία. » Διὰ συμθόλων καὶ διὰ τῶν αἰσθητῶν ἐπὶ 
νοούμενα ἡμᾶς χειραγωγεῖ. Ὁ τῷ λόγῳ τοίνυν 
διδασχαλιχῷ ὥσπερ σιδήρῳ χρώμενος, καὶ διασχί- 
ζειν τὰς θείας Γραφὰς, τὰ εὐώδη ξύλα, πειρώμενος, 
ἐὰν ἐχπέσῃ τοῦ σχοποῦ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, χαὶ 


τῷ 


μὴ χατὰ τὸ τοῦ νομοθέτου βούλημα ὀρθοδοξαστιχῶς 
διερμηνεύσῃ, ἀλλὰ δια πέσῃ αὐτοῦ λόγος, χινδυνεύει 
εἰς αἱρέσεις ἐμπίπτων, xaY συγχέει τὸ πρόσωπον 
τῆς ἑαυτοῦ διδασχαλίας, χαὶ τὰς ψυχὰς τῶν ἀχουόν- 
των. Καὶ δυνάμεις ὃὲ δυναμώσει, ἀντὶ τοῦ, τοὺς 
i*.50 

γάρ τις ἀστοχεῖ περὶ τὸν λόγον, ol ἀνε ἀπ dais 
τῇ αὐτοῦ διδασχαλίχ ἐπιχρατέστεροι γίνονται. Ὃ δὲ 
ἀνδρεῖος ἐν λόγῳ xoY ἔργῳ, μετὰ σοφίας τὸν λόγων 
πρ OU ἔχει τι περισσὸν, τὸ μὴ χινδυνεύειν ἐν 
τῷ σχίζειν τὰ ξύλα. Ὃ γὰρ δυνατὸς μὲν ἐν λόγῳ, 
χαὶ εὔστροφον ἔχων τὴν γλῶτταν, σοφιστιχὸς δὲ, 
χαὶ οὐ τὴν θείαν πλουτήσας σοφίαν, ἐχπίπτοντος τοῦ 
σιδήρου, χινδυνεύσει ἐν τῇ τῶν εἰρημένων ξύλων 


ἑαυτῷ ἀντιλέγοντας ἐῤῥωμενεστέρους moz 


τομῇ. 


mone, ac volubili przditus lingua, sophisticis autem captiunculis abundeL, vacuus 668 divina sapientia, 
excidente ferro periclitabitur in edendis quie superius diximus lignis. 


Vgns. 41. « Si mordeat serpens in silentio, nihil 
est amplius exeantanti. » Qui clam peccat, nec 
emissa voce palam de suo pecesto gloriatur, sive is 
agendo perperam delinquat, sive in. corde suo im- 
pium dogma hireticumque concipiat, poterit tamen 
in melius emendari cum nondum ad effrenem perve- 
nerit impudentiam. Neque sane nimium laborabit in 
^0 revocando, quicunque salutari doctrina excantare 
aggrediatur virus inferni serpentis. Aut ita intellize: 
Si peccati serpens mordeat in silentio, hoc est, ita ut 
peccator admissum scelus confiteri nolit : nullam 
poterit salutem prestare qui sancta. excantatione 
curandum suscipiat sua peccata non confitentem. 

Vrns. 12, 15. « Verba oris sapientis, gratia : et 
labia stulti. demergent ipsum. Initium verborum 
oris sui stultitia, et ultimus error ejus malus, et 
,stultus multiplicabit verba. » Paulus apostolus cu- 
|piens eos, quos in fide erudiebat, sapientes esse, 
ita ad eos scribit: Sermo vester penitus sit in.gra- 
εἶα, sale conditus". Sermo enim sapientis neque 
austerus est inhumanisve, neque mollis «t dissolu- 


* Zachar, ix, 15. * Coloss. 6, 


Y, 


D 


« 'Exv δὲ δάχῃ ὄφις ἐν οὐ Ψιθυρισμῷ, xo οὐχ 


"| 


ἔστι περισσεία τῷ ἐπάδοντι. » Ὁ λάθρα xal οὐ μετά 


B ; : ; An PES 
τινος φωνῆς, τουτέστι παῤῥησίας, ἣ Ev πράξεσιν 


ἁμαρτάνων, 
μὴ φανερῶς 
τυχεῖν, Καὶ οὐ περιττῶς χάμνει ὁ διδάσχυλος χατ- 
Ἢ χαὶ αὕτως * 'Εὰν 


; ; τ 
ἣ δόγμα ἀσεθείας περιλαμθάνων, οἷα 
ἀπαναισχυντήσας, δύναται διορθώτεως 


ἐπάδων αὐτῷ τὰ τῆς σωτηρίας: 

as 
ἐστι μὴ θέλοντος εἰς ἐξομολόγησιν ἐλθεῖν τοῦ ἁμαρ- 
τάνοντος, οὐδέν τι πλέον ὀνήσει τὸν μὴ βουλόμενον 


δάχῃ ὁ τῆς ἁμαρτίας ὅφις ἐν οὐ Ψιθυρισμῷ,, τουτ- 


ἐξομολογεῖσῆῇα. xal μετανοεῖν, χατεπάδειν ἐπιχει- 
ρῶν. 


« Λόγοι στόματος σοφοῦ, χάρις" χαὶ χείλη ἄφρο- 
νος χαταποντιοῦσιν αὐτόν. ᾿Αρχὴ λόγων στόματος 
αὐτοῦ, ἀφροσύνη, xa ἐσχάτη αὐτοῦ περιφέρεια πο- 
νηρά" xaX ὁ ἄφρων πληθυνεῖ λόγους. » Σοφοὺς εἷ-- 
ναι θέλων τοὺς παιδευομένους ὁ Παῦλος ἔλεγε, Ὁ 
Aóvyoc ὑμῶν πάντοτε ἐν χάριτι, λατι ἠρτυμένος. 
Ὁ γὰρ τοῦ σοφοῦ λόγος οὔτε αὐστηρός ἔστι, χαὶ 


ἄχρηστος, οὔτε χαῦνος, χαὶ ἔχλυτος * ἀλλὰ xal χα- 


661 


iste, χαὶ ἐπιστύφων, xiv οὐχ ἐῶν διαῤῥεῖν τοὺ: 
ἀντὶ τοῦ, 


Γὴν τΞ 


i 
παιδευομένους * τὰ δὲ χείλη τοῦ ἄφρονος, 
οἱ λόγοι. θανάτου αὐτῷ γίνονται m 
γὰρ ἑαυτοῦ βλάπτει Ψυχὴν, 
γὰρ χαταποντισμὃς ἐπὶ χολάσεως χεῖται, ὡς τὸ, 
Καταπόγτισον, 
αὑτῶν... 


πρόξενοι. 


xaX τῶν πειθομένων. Ὁ 


Κύριε, καὶ O(gAe τὰς γιώσσας 
᾿Αρχόμενος δὲ ὁ ἄφρων Ex τῶν τῆς ἀφρο- 
σύνης λόγων, xai περιφερόμενος τῇ ἑαυτοῦ ἀφρο- 
σύνῃ, τότε λόγον ἔχει πονηρόν. ᾿λλλὰ xat ὁ ἄφρων, 
φησὶ, πιϊηθυνεῖ όγους " τουτέστι μάτην φλυαρεῖ, 
εἴτε πολλὰ, εἴτε ὀλίγα λαλήσει. Τὸ γὰρ πλῆθος ἐν- 
ταῦθα ἀντὶ τῆς φλυαρίας χεῖται " φλυαρεῖ δὲ xàv 
ὀλίγα λέγῃ, ὁ μηδὲν ἀγαθὸν διαλεγόμενος. Εἰ δὲ χαὶ 
δόξει. τι χρήσιμον λέγειν, πράξεις οὐχ ἔχων συμφω- 
νούσας τοῖς λόγοις, μὴ εἰδὼς 
μὖὴτε τί λέγει, μῆτε περὶ τίνων διαόε DENM Ast 
γὰρ τὸν λέγοντα πρῶτον ποιεῖν, εἶτα διδάσχειν. Tb 
οὖν, πιηθυνεὶῖ 1ύγους ἀντὶ τοῦ, χὰν 
ὀλίγα εἴπη, ὀχληρός ἐστι BUDEYU eye 
prius facere, ac deinde alios edocere *. Multiplicat 
suo illo sermone importunus est ae molestus. 

€ Οὐχ ἔγνω ἄνθρωπος τί 


χαὶ οὕτως φλυαρεῖ, 


πολλὰ, χὰν 


τὸ γενόμενον, χαὶ τί τὸ 
ἐσόμενον, ὅ τι ὀπίσω αὐτοῦ, τίς ἀπαγγελεῖ αὐτῷ; 
Μόχθος τῶν ἀφρόνων χαχώσει αὐτούς" οὐχ ἔγνω 
τοῦ πορευθῆναι εἰς πόλιν. » Καίτοι πολλὰ τῶν προ- 
γεγονότων ἴσμεν, ἐχ τῶν θεοφόρων ἀνδρῶν ἀχού- 
σαντες, ὡς τὸ, Ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν 
οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν " xai πλεῖστα ἕτερα" ἀλλὰ 
χαὶ τῶν ἐσομένων τὴν γνῶσιν ἔχομεν, περὶ δικαίων 
xat ἀδίχων, εἰδότες ὡς ἀναστήσονται οὗτοι εἰς ζωὴν 
αἰώνιον, χαὶ οὗτοι εἰς χόλασιν αἰώνιον " ἀλλ᾽ εἰ xai 
τινα ἴσμεν, οὐ πάντα " "Ex μέρους γὰρ, φησὶν ὁ 
Παῦλος, γινώσκομεν, καὶ ἐκ μέρους προφητεύδ- 
μεν. Τίς ὃὲ χαὶ ἀπαγγελεῖ ἡμῖν τὰ ὀπίτω, ἀντὶ τοῦ, 
τὰ ἐσύμενα; οἷον εἰ παιδοποιήσομεν, εἰ τοὺς ὄντας 
ἀποῦαλο Spa παῖδας, εἰ ἐν τῇ πατρίδι, ἣ ἐν ἀλλο- 
δαπῇ τ EE εἰ ἐν πολλοῖς ἔτεσιν, ἣ ἐν ὀλί- 
γοῖς βιωσόμεθα * ὥστε οἱ ταῦτα πολυπραγμονοῦντες, 
διὰ τῶν αἰώνων, εἰ γενεθλιαλόγων, χαὶ ψευδομάν- 
τέων, ἣ ἑτέρων μαθεῖν σπουδάζοντες, ὡς τὴν γνῶσιν 
οὐχ εἰλήφαμεν, εἰς χενὸν μοχθοῦτι, χαὶ ματαιοπο- 
νοῦσ: ἀνήνυτα. Ταῦτα δὲ πάσχουσιν οἱ ἄφρονες, ἐπεὶ 
UA ἔγνωσαν τοῦ πορευθῆνα!: εἰς πόλιν, τουτέστι 
ἀρίστην πολιτείαν ᾿ἀναλαθεῖν, xaX τὴν ἁπλῆν τῆς 
᾿Εχχλησίας μεταδιῶξαι πίστιν, xai ἐπὶ τὴν χαλλί- 
πολιν ὁδεῦσαι τὴν ἐπουράνιον Ἱερουσαλῆυ,, ἧς τε- 
χνίτης χαὶ δημιουργὸς ὁ Θεός. 


volunt Eeclesi:e simplicem fidem, pulehramque pergere in civitatem , 


lem, eujus opifex et auctor est Deus. 
« Οὐαί cot πόλις, ἧς ὁ βασιλεύς cou νεώτερος, oY 
οἱ ἄρχοντ 


ἐς σου ἐν πρωΐχ ἐσθίουσ!. Μακαρία σὺ γῆ, 
ἧς ὁ βασιλεύς σου υἱὸς ἐλευθέρων, xal οἱ ἄρχοντές 
σου «pb; χαιρὺν φάγονται ἐν δυνάμει, χαὶ οὐχ ai- 


σχυνθήσονται. » Πρὺς μὲν ῥητὸν, ταλανίζε: πόλιν, 


ἧς ὁ βασιλεὺς ἄστατον ἔχει τὸ ἦθος, χαὶ νεώτερον * 
χαὶ οἱ ἄρχοντες ἀφέμενοι τῶν πολιτιχῶν φροντίδων, 
ἐχ πρώτης ἀχτῖνος γαστρὶ σχολάζουσιν. Οἱ γὰρ 


*Psal.r1v,]10. 7} Tim.1,7. *Gen., 4. 


IN ECCLES: ASTEN. 


À wis; 


ergo verba : hoc est, sive multa sive 


608 


sed gratia multa conditus, ita ut. pariler eobi- 


beat, neque sinat auditores. diffluere ; labia. vero 
stulti, hoc est. verba, 
conciliant, Nam ct sue 


Stultus, et animas quoque 


mortem. illi. perniecemique 
est 
corrumpit. 


ipsius animo noxius 
auditorum 
Demersio enim de qua hie loquitur Ecclesiastes, ad 
iterna. referenda. est suppliela, juxta iltud : 
pita, Domine, et divide linguas eorum 
cum insipienter loqui incipiat, circumfertur et er- 
rat in stultitia cordis sui, finemque sortitur malum. 
Sedet verba, inquit, stultus multiplicabit; hoc est, 
incassum blaterat, et nugatur, sive multa loquatur 


Preci- 
8, Stultus vero 


sive pauca. Multitudo enim, hoc loco, pro nugacitate 
ponitur ; nam qui nil boni loquitur, niliil utile, etiam 
in paucis verbis nugatur. Quod si quid tamen in- 
του πη videatur boni locutus, 
orationi 


cum deinde mores 
ct hic quoque nugatur, 
cum plane ignoret quid loquatur, quidve comprobet 
et coufirmet, 


non consonenl : 
Oportet enim. eum qui bene. dicat, 
pauea loquatur, 

Vins. 14, 15. « Nescit lomo. quid faetum fuerit, 
et quid futurum sit. post. ipsum; quis renuntiabit 
ci? Labor stultorum aflliget eos : nescit pergere in 
civitatem. » Etsi multa jam noverimus. 41} Ὁ facta 
sunt ante nos, tradita nobis a viris Deo plenis per- 
legentes, qualia sunt: x vit Deus 
calum et terram?, et permulta alia ; licet. etiam per 
fidem sciamus qui sunt futura, ut de justis puta 


principio. er 


C atque injustis quod resurgent, bi quidem in. vitam, 


illi vero in mortem penanique ;eteriam : tamen 
omnia nequaquam scimus, sed quedam, 667 Fx 
parte. enim. cognoscimus, inquit Paulus; et ex parte 
prophetamus?. Quis autem nobis ea quie. post, sunt 
renuntiabit? hoe est, futura : utputa, num filios 
genituri simus, an genitos jam liberos amissuri; 
nobisne in patria an apud exteros moriendum sit, 
exiguone spatio an contra longinquo futuri simus in 
vita. Ideireo qui solliciti sunt h:e rescire, vel per 
auguria, vel per natalis. diei observationem, vel 
per mendaces alias. hujusmodi divinationes, et qui 
ewtera demum scire alfectant quorum habere certam 
cognitionem non possumus, in vanum laborant, 
inutilemque sibi desumuntoperam. Heec autem ferme 
cuncta stultis. contingunt, propterea quod minin-e 
norunt pergere in civitatem : hoc est, optime con- 
versationis normam sibi proponere, neque persequi 
supercoestem | scilicet Jeru-a- 


Vrns. 46, 17. « Vie tibi, civitas cujus rex junior, 
et principes tui mane comedunt. Beata tu lerra, 
cujus rex filius liberorum, et principes Lui vescuntur 
tempore suo in fortitudine, et non confundentur. » 
Litteralis quidem sensus, miseram censet civitatem 
cujus rex instabiles habet mores juvenum ritu, et 
cujus principes dimissis negotiis curisque civilibus, 
prima  irrumpente aurora poculis comessationi- 


* [ Cor. xin, 9. 


&03 OLYMPTODOHI 
busque indulgent. Nam qui mero et. erapula. s^se 
infareiunt, quique leves sunt. et. parum sibi con- 
stantes, neque regno neque principatibus aliis ge- 
rendis sunt apti. Deatam vero judicat regionem 
cujus rex sit filius liberorum patrum : Soc est, qui 
sit officiose ac liberaliter educatus, quique prob: 
educationis mores conservet, ut nihil penitus velit 
quod servile sit, quod illiberale, quod turpe; οἱ 
cujus regionis prineipes omni studio curant quie ad 
commoda subditorum pertineant : modeste prxterea 
suoque tempore vescuntur, non iis quie ad. veatris 
el gulie gratiam comparentur, sed quie virile corporis 
robur bonamque valetudinem pariant ac tueantur : 
hoc est, quie necessaria sint. Tales enim principes 
insitam. pectoribus gerentes justitiam, 
judicium judieantes , nulla unquam ignominia con- 
fundentur. Mystice autem et figurate, anima ratio- 
nalis est civitas; hujusce civitatis rex, intellecius : 
qui si fuerit juveniliter levis atque inconstans, mo- 
tusque suos quasi principes quosdam habuerit σα] Ὁ 
voluptatibus indulgentes; vie proeul dubio adjua- 
ctum habebit : sin vero anima et ejus rex intellectus 
sacris enutriatur disciplinis, vere filius est libero- 
rum, et motus habet rationum, qui congruo tempore 
omnia exsequuntur, làm qui: ad corporis curam 


justumque 


A ἐσχοτωμένοι τῇ μέθη, xaX τῷ χόρῳ βϑαρούμενο 
ἃ Ξσχοτώμενοι τῇ μευῇ, χαὶ τῷ X050) ράρηυυμενο 


604 
ty] 


οὔτε πρὸς βασιλείαν, 


ALEXANDRINI 


xd τὸ ἦθος ἄστατον ἔχοντες, 
οὔτε πρὸς ἄλλην ἀρχὴν εἰσὶν ἐπιτήδειοι. Μαχαρίζει 
ὺς ἐλευθέρων, τουτ- 


c» 


Σ τὴν γῆν ἐχείνην, ἧς ὁ βασιλε 
ἐστιν ἐλευθερίως τραφεὶς, χαὶ διασώζων τὸ ἐλεύθε- 
ἀγεννὲς ἣ ἀνελεύθερον, ἣ 
χαὶ ἧς οἱ ἄρχοντες τὴν 


: ma 
ὑπηχό» συμφέ 


φρόνημα, χαὶ οὐδέ τι 


apris πὲς χεχτημένος" 


ἘΣ 


f 
μὲν πᾶσαν φροντίδα περὶ τὰ. τῷ 
ροντὰ ἀπασχολοῦσιν. Εὔταχτα δὲ xai χατὰ χαιρὸν 

τρέφονται, οὐχ ὅσα γαστέρα χολαχεύει, ἀλλ᾽ ὅσα τὴν 
τοῦ σώματος διαχρατεῖ δύναμιν, τουτέστι τὰ πρὸς 
τὴν χρείαν. Οἱ γὰρ τοιοῦτοι ἔμψυχοι ὄντες δίχαιοι, 
χαὶ διχαίως τὸ δίχαιον μεταδιώχοντες, οὐ χαται- 
σχυνθήσοντα!:. Πρὺς δὲ διάνοιαν, πόλις τροπιχῶς ἢ 
ὁ βασιλεὺς νοῦς " ἑὰν T] τὸ Ὦθος νεαρώτε- 
ρον, χαὶ τὰς ὁρμὰς τῶν λογισμῶν οἱονεὶ ἄρχοντας 
χαὶ ἡδοναῖς σχολάζοντας, τὸ 

* εἰ δὲ ἡ Ψυχὴ, χαὶ ὁ ταύτης 
ἐστι 


^N 
B 
ἔχων, γαστριμαργίᾳ 


οὐαὶ προσχείμενον 


τοῖς θείοις eee μαθήμασιν, υἱός 


f 
ἐλευθέρων, xoi ὁρμὰς ἔχει 
πάντα πραττούσας, τά τε σώματι χαθήχοντα, χαὶ 
ὅσα χατάλληλα. Οὕτω 0i τραφεῖσα, χαὶ 
οὕτως ἑαυτῆς ἄρχουσα, xol ταῖς προκοπαῖς δυνα- 
μουμένη ἡ τοιάδε ψυχὴ, γῆ χαὶ πόλις τροπιχῶς ὀνο- 
μασθεῖσα οὐχ αἰσχυνθήσεται. 


νοῦς, 


λογισμῶν χατὰ καιρὸν 


c ONE 
P fj RP XT] 


speclant quam quie ad animze faciunt mentisque solertiam. Quod si anima que terra. et. civitas figu- 


rate vocalur, ità vivat, ilo se regat, 


niniaque feedabitur. 

658 Vrns. 18, 19. « In plenitudinibus humilia- 
biiur contignatio, et in sinu desideria manuum stil- 
lait domus : in risu faciunt. panem, et vinum lzeti- 
ficat viventes, et pecuni:e obediunt omnia. » In pa- 
rabola nos erudit, hortans ne contemnamus operari 
bonum, ne spiritualis nost: domus (hoe est, 
animi) cont/ignatio, id est, firm: ae connexa: 
tiones humilientur et corruant, ita ut. domus ipsa 
perstillet, defluentibus undique vitiis conturbata ; 
atque ita si quas habebamus prius virtutes, ex de- 
sidia et inertia amittamus. Oportet ergo assidue 
inspieere nostram hane domum, neque solum ea 
respectare qui bene hactenus 
oculos ad conlignationenm, 
finem erigere. Nam qui segnius sese habent ad ca- 
pessendas virtutes, ad solam voluptatem oculos 
onimumque convertunt, oecupanturque circa id 
l:ctumque opi- 


gessimus, sed 


lioc est, ad. supremum 


quod hominum quamplurimi suave 
nantur, palamque jactant comparari pecunias opor- 
tere, cum argento dicant omnia. subjecta. Aliter : 
Desides otiosique homines sinunt. stillare domum 
suam; qui vero aguntur sanctis Ecclesi; institutis, 
pane quodam mystico vinoque aiuntur; cujus vir- 
tute contirmati, diemonis adversantis insiáias facile 
ridere possunt, scientes quod universi mundi ma- 
hoc est, Dei Verbo 
propter nos incarnato, quod argenti appellatione 
sacra vocat Scriptura. Sciendum vero est quod no- 
inine panis omne siccum alimentum solet. eadem 
Seriptura designare; sicut; et. vinum 


china argento subjecta sit : 


vocat. aut 


"quam, quod insitam humiditatem habet. Hoc 


bonisque profeetibus roboretur, 


C ἐν ἀργίᾳ χειρῶν στάξει ἡ οἰχία * 


P ἀργυρίῳ ὑποταγήσεται τὰ πάντα. λλλως * Ot 


nulla unquam turpi nota igno- 


c Ἐν ὁλοχληρίαις ταπεινωθήσεται T δόχωσις, χαὶ 
εἰς γέλωτα ποιοῦσιν 
ἄρτον, χαὶ οἶνος εὐφραίνει: ζῶντας " καὶ τοῦ ἀργυρίου 


f 
ἐπαχούσεται σὺν τὰ πάντα. ν» Ιὰραθολιχῶς ἡμᾶς 


ἐχδιδάσχει μὴ ἀργοὺς εἶναι περὶ τὴν τῶν ἀγαθῶν 
EON cíay, ἵνα om τῆς vont (oet οἰχίαταιτούπεσςι 


θῶσι; xa στάξῃ οἰχία ves τῶν τῆ: xax la. ise 
zy04)0)0uUÍ fr- 
παρενοχλουμένη, ἵνα μὴ χαὶ τὰς χτηθείσας ἀρετὰς 
ἀπολέσωμεν ἐξ ἀμελείας. Χρὴ τοιγαροῦν συνεχῶς 
ἐπισχέπτεσθαν τὴν εἰρημένην αἰκίαν, καὶ μὴ πρὸς τὰ 
ἤδη χατορθωθέντα βλέπειν, ἀλλὰ τῆς δοχώσεως, 
τουτέστι τοῦ τέλους, ἐπιμελεῖσθαι. Οἱ γὰρ ὀχνηροὶ 
περὶ τὰς ἀρετὰς, εἰς ἡδονὴν μόνην βλέποντες, xa 
τὶν νομιζομένην εὐφροτύνην παρὰ ἀνθρώποις σχο- 
λάζουσι. Καί φασιν ὅτ' δεῖ χρήματα ἔχειν " τῷ γὰρ 
μεν 
οὖν ὀχκνηροὶ χαταστάζειν ἐῶσι τὴν ἑαυτῶν οἰχίαν " 
οἱ ὃξ τοῖς τῆς Ἐχχλησίας ἀγόμενον νόμοις, ἄρτον 
τινὰ μυστιχὸν, xai οἶνον πρὸς τὸ χαταγελᾷν τῶν 


δαιμόνων διὰ τῆς τοῦ μυστηρίου δυνάμεως ἔχουσιν " 
εἰδότες ὅτι τοῦ ἀργυρίου οὕτως τοῦ θείου Λόγου 
ὀνομαζομένου, τοῦ OU ἡμᾶς σαρχωθέντος, πᾶσα ἣ 
χτίσις ὑπαχούξι. Χρὴ δὲ εἰδένα!, ὡς χατὰ τὸν ais0n- 
τ οτον πολλαχοῦ ἢ Γραφὴ πᾶσαν ξηρὰν τροφὴν 
A * οἶνον δὲ ἣ ὕδωρ, ὑγράν. Τοῦτο σημαίνων ὁ 
Μωσῆς, ὅτε τὸν νόμον ἐδέχετο, ἔλεγε, Τεσσαράκον"- 
τα ἡμέρες ἄρτον οὐκ ἔφαγον, καὶ ὕδωρ οὐκ 
ἔπιον" ἀντὶ τοῦ, οὐδεμιᾶς ἣ ξηρᾶς, οὔτε ὑγρᾶς: 
τρηφῆς μετέλαθδον. 


signilieare voluit Moses, cum quadraginta diehws 


665 


IN ECCLESIASTEN. 


6^6 


quibus legem accepit, Neque panem, inquit, comedi, neque. bibi vinum 59. hoc est, neque siccum neque 


humidum quidquam guslavi. 


i Kai γε ἐν συνεϊδήσει σου βασιλέα μὴ χαταράσῃ, À 


Χαὶ ἐν ταμιείοις χοιτῶνός cou μὴ χαταράσῃ πλού- 
δὅιϊον * ὅτι πετεινὸν τοῦ οὐρανοῦ ἀποίσει τὴν φωνήν 


-- 


σου, χαὶ ὁ ἔχων πτέρυγας ἀπαγγελεῖ λόγον σον. » 
Πετεινὸν τοῦ οὐρανοῦ οἱ μὲν τὴν ψυχὴν αὐτὴν εἶπον, 
3| τὸ συνὸν mv: 

πτέρυγας, ἣ τὸ ἅγιον Πνεῦμα τὸ ἐν εἴδει περιστερᾶς 
φανὲν, xal τὰ πάντα πληροῦν, xai πάντα ἐπιστάμε- 
voy * ἣ τοὺς ἁγίους ἀγγέλους. "Evcpo: δὲ ἐξ ἐναντίας, 
τὸν μὲν ἔχοντα πτέρυγας, τὸν διάθολον ἐξειλήφασι" 
πετεινὰ δὲ τοῦ οὐρανοῦ, τοὺς αὐτοῦ δαίμονας ἀερίους. 
Κατὰ δὲ τὰς πάντων ὑπολήψεις ὁ νοῦς τοιοῦτός ἐστι" 
Μὴ καταράσῃ, φησὶ, βασιλέα 7| πλούσιον, μηδὲ 
ἐν παραδύστῳ: dj γὰρ φήμη διατρέχουσα εἰς 
ἀχοὰς φέρει τοῦ χαταραθέντος τὴν λοιδορίαν τὴν 
σήν" χατάρα δέ ἐστι αἴτησις χακῶν, ἣ ἑαυτῷ, ἣ τῷ 
πλησίον. 


μα τῷ ἀνθρώπῳ τὸν δὲ ἔχοντα 


ΚΈΦΑΛ. IA'. 

€ ᾿Απόστειλον τὸν ἄρτον σου ἐπὶ πρόσωπον τοῦ 
ὕδατος, ὅτι ἐν πλήθει τῶν ἡμερῶν εὑρήσεις αὐτόν. » 
Γέγραπται, Διάθρυπτε πειγῶγντι τὸν ἄρτον σου. 
Διὰ δὲ τοῦ ἄρτου τὴν πᾶσαν ἐλεημοσύνην ἐσήμανε. 
Φησὶν οὖν, ὅτι Μετὰ δαχρύων, τουτέστι μετὰ ἐλεημο- 
νιχῆς xai συμπαθοῦς διαθέσεως ποίεν τὴν ἐλεημο- 
σύνην * αὕτη γάρ co: xaX συνδιατωνίζει. "Αλλως * 
Ὕδατα ἡ Γραφὴ πολλάκις xal τὰς τῶν ἀνθρώπων 
συναγωγὰς εἴωθε χαλεῖν, χατὰ τὸ, Ῥῦσαί ue ἐξ 
ὑδάτων πο.λιϊῶν, ἐκ χειρὸς υἱῶν dAAocptov. Ὦ 


z 3 ΣᾺ ren ; IAN 
οὖν, φησὶ, τῶν θείων μαθημάτων διδάσχαλε, τὸν αὶ 


θρεπτιχόν σου λόγον ὃν εἴληφας ἐχ τῆς δωρεᾶς 
Πνεύματος, ἀεὶ τοῖς δεοιλένοις χορήγει, μισθὸν ἔχων 
τῆς ἐργασίας, τὸ τῷ Θεῷ Λόγῳ συνεῖναι διηνε- 
χῶς. 

« Δὸς μερίδα τοῖς ἑπτὰ, χαί γε τοῖς ὀχτὼ, ὅτι οὐ 
γινώσχεις τί ἔσται πονηρὸν ἐπὶ τὴν γῆν. » Ὁ τὴν 
Παλαιὰν προσιέμενος Διαθήχην, διὰ τὸν ἐν αὐτῇ σαῦ- 
θατισμὸν τὸν ἐν πνεύματι τελούμενον, τουτέστ' τὴν 
τῶν χαχῶν ἀργίαν, 
δὲ τὴν Νέαν χαθ᾽ ἣν 


μερίδα τοῖς ἑπτά. Ὃ 
ἡ Κυριαχὴ τοῦ Σωτῆρος ἀνά- 


eo 


ozxo:g, ἡἣ ὀγδόη καὶ πρώτη ἀρχὴν Éyousa τοῦ 
λοντος αἰῶνος, δέδωχε μερίδα τοῖς ὀχτώ. "Exa- 
UG oi eR EA ΤῸΝ i ; x “ΑἹ. 

τέρας οὖν, φησὶ, τὰς Διαθῆχας δέχου. “Αλλως" 
Ei; ἑθδομάδα ὃ παρὼν χατατέμνεται 


o. 
»} 


Κατ- 


βίης 
βίος. 


ἑπαυσε γὰρ, φησὶν, ὁ Θεὸς ἀπὸ πάντων τῶν ἔρ- D 


pP S : τ ΑΙ 
γῶν αὑτοῦ ὧν ἐποίησε, £v τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἑδδόμῃ. 
᾿Αρχὴ δὲ τοῦ μέλλοντος αἰῶνος ἡ ὀγδόη " ἧς σύμ- 
60Xov ἣ Κυριαχὴ ἀνάστατις. Εὐσχημόνως οὖν, φη- 
σὶ, δίαγε ἐν τῷ παρόντι βίῳ, χαὶ ἀποθησαύριζε 
σεαυτῷ εἰς τὸν μέλλοντα OU ἔργων ἀγαθῶν, xat 
κοῖς Ext, xal τοῖς ὀχτὼ μερίδα παρέχων. ἔλλλως " 
Ἑπτὰ τοῦ Πνεύματος. ἐνεργείας Ἡσαΐας. 
24 ἘΠῚ T a SNAM a , t - ΄ 
Δύναται οὖν χαὶ ἐξ ἀντιστρόφου ἑπτὰ χαλεῦσθα: ὁ 
κῶν Χριστιανῶν λαὸς, διὰ τὸ 


οἷδε 


λουτῆσα: τοῦ Πνεύ- 
ὁ 


ματος τὰς ἐνεργείας. ᾿Οχτὼ δὲ ὃ τῶν ᾿Ἰουδχέων, 


τῷ Y - ] 
Deutsix» 93. !' Isa, να, 7. 55 Psal cxt; 7. 


D 


Vrns. 90. « In conscientia tua regi ne impreceris, 
οὐ in. secreto eubieuli tui ne impreceris divili : νὸς 
lueris en'm cceli. asportabit vocem. tuam, et. qui 
habet alas sermonem tuum renuntiabit. » Volu- 
crem cali, sunt qui putent esse animam ipsam, vel 
spiritum nobis insitum; habentem. vero alas, aut 
Spiritum sanetum qui apparuit in. eolumb:e specie, 
quique omnia complet eL. omnia novit : aut ipsos 
saneies angelos. Contra vero nonnulli, habentem 
alas, pro diabolo aecipiendum dieunt; volucres vero 
coeli, parentes diaboli aereas potestates Seeundum 
vero utramque expositionem ita. intllige : Ae 
reji, neve diviti impreceris, ac. ne in penetralibus 
quidem ; tua. namque maledicta. exeurrens fama 
defert ad illius aures, cui tu. malum imprecatus 
fueris. linprecari vero quempiam dicimus , cum 
malum aliquod vel sibi vel proximo advenire. votis 
exposcit. 

669 CAPUT XI. 

Vrns. 1. « Mitte panein tuum super faciem aque, 
quia in multitudine dierum | invenies illum. » Seri- 
ptum est : Frange esurienti panem tium "t, Corterun 
panis appellatione omne genus cleemosyn: desi- 
gnatur. Dicit ergo Ecclesiastes : Cum lacrymis et 
miserieordi affectu. faeito eleemosynam ; hujus 
enim fructus tecum permanebit in seculum. Aliter : 
Aquas pro hominum conventiculis et congregatione 
solet appellare Scriptura, justa illud : Libera me de 
aquis mullis, et de manu filiorum. alienorum "ἢ. 1n- 
quit ergo : O tu quisquis es divin legis interpresae 
doctor, alimentum verbi quod tibi gratia Spiritus 
sancti liberaliter dedit, sine ulla intermissione pau- 
peribus et egenis imparti, praemium ministerii hujus 
relaturus, ut cum Deo Verbo vivas jun: tus in secula. 

Vins. 2. « Da partem ipsis septem, parlem 
quoque dato et ipsis octo, quia ignoras quid futu- 
rum sit mali super terram. ». Qui credit Veteri Te- 
stamento, partem dedit ipsis septem, propter Sab- 
bati cultum qui in lege veteri continetur, quique 
tune spirituali sanctificatione perficitur eum ἃ pec- 
catis desistimus ac requieseimus. Qui vero. Novum 
recipit Testamentum, partem. suam dedit et. ipsis 
octo, propter. Domiuiezm resurrectionem , quam 
octavo celebramus die ; hoe est, Sabbatum inse- 
quente, et primo qui principium habet seculi fu- 
turi. Inquit ergo : Recipe Vetus ae Novum Testa- 
mentum. Vel aliter : Nostre hujus vite tempus, 
septem dierum numero designatue : Inquit. enim 
Scriptura : Requievit Deus die septimo ab omni operc 
quod patrarat '*. Initium vero futuri seculi, octava 
est dies, cujus symbolum nobis est Dominica resar- 
rectio. Quod ergo nos monet Ecclesiastes, hoc est : 
Modeste, inquit, vive in pr:esenti sieculo, et thesari- 
riza tibi per operum bonorum exsecutionem, que 
ad future vite bonum pertineant : atque ji2 


!3 Gen, 115 2. 


667 


pariem ipsis septem dato, et ipsis octo. 


CLYMPIODORI 
Miter : 
ptem dona Spiritus numerat Isaias '*.. Potest igitur 
Christianus populus apposita quadam collatione per 
seplenarium numerum designari, cum septem spiri- 
tualibus donis ditatus fuerit. Octonario autem. nu- 
mero designabitur populus Judioruim, qui octavo 
die Cireumcisionis accepit. signum. Inquit ergo : 
Confer eleemosynam in omnes homines. Quod au- 
tem inquit, quia non cognoscis. quid mali [uturum sit 
super terram, ad omnes potest accommodari expo- 
sitiones quas modo attuli, ita videlicet : Recipe duo 
Testamenta, ut ignorante pariter ac nequiti.e tene- 
bras procul abs te repellas. V.1, modeste age quae 
ad hujus pertinent vitz officia, cogitans assidue et de 
futuro s:eculo : 
suam dederunt, neque octonariis. G0 Vel, 

Vrns. 8. «. Si repleti fuerint. nubes. pluvia, 
terram effundunt : et si decidat lignum ad austrum 
sive ad boream, in loco ubi ceciderit, ibi desidebit.» 
Prima quidem particula hujus loci litterali: sensu 
potest ad eleemosynam referri : quia sicut. nubes 
jussu divino imbrem super omnes spargunt , ita 
convenit eleemosynam cunctis hominibus impar- 
liri. Mystico autem et sublimiori sensu, nubes pro 
sanctis viris accipiuntur : quorum unus fuit Moses, 
qui dicit : Exspectetur ut pluvia eloquium meum δι 
Sancti ergo repleti divino verbo, quale scilicet. fa- 
ctum est ad Osee sanctosque alios, effundunt fecun- 
dum imbrem non super solam Jud:eam, sed et in 
omnem terram in quam exivit sonus eorum !?, Et 
hiec quidem de prima particula loci hujus qux: ad 
pluviam pertinet. Ligna vero in Scripturis sacris si- 
gnificant modo justos viros, modo etiam peccatores ; 
auster autem accipitur pro illustri loco. ac lucido, 
vel pro verissima illa luce qui? est. Jesus. Christus 
Dominus Deus noster; contra vero, boreas pro ca- 
liginoso ac tenebrarum pleno accipitur loco, proque 
ipso diabolo qui in tenebris habitat. hu quocunque 
igitur loco seu illustri seu tenebroso, hoc est, sive 
in turpi scelerum statione, sive in honesta virtu- 
tum, deprehendatur homo cum moritur, in eo gradu 


ALEXANDRINI 
Se- A διὰ τὸ 


608 

περιτέμνεσθαι. ἸΙοίει τοι- 
ημοσύνην πρὸς πάντας ἀνθρώ- 
γώσκεις τί ἔσται πονηρὸν 
ἐπὶ τὴν γῆν, χατὰ πάτας νοήσεις τὰς ἐχδοχάς, 
Δέχου τὰς δύο Διαθήχας, ἵνα τὸ τῆς ἀγνοίας χαὶ 
πονηρίας ἀποθάλῃς 


τῇ ὀγδόῃ ἡμέρᾳ 
γαροῦν, φησὶ, τὴν ἐλε 
mous. Τὸ δὲ, ὅτι οὐ γι 


σχότος. Εὐσχημόνως πράτ- 


.Σ 
πξ ταῖν 


τῷδε τῷ βίῳ χαθήχοντα, ἐν φροντίδι τιθέ- 


μενος xa τὸν μέλλοντα αἰῶνα * οὐ γὰρ οἷσθα ποῖαι 


ἐπίπονο: χολάσεις ἀπόχεινταν τοῖς μὴ παρέχουσι 
μεοίδα τοῖς ἑπτὰ, χαΐ γε τοῖς ὀχτώ. Hofer ἐλεημο- 


σύνα: πρὶς πάντας ἀνθούπους μετὰ ἁπλότητος χαρ- 


δίας " οὐ γὰρ ἐπίστασαι τίς 6 ἀληθῶ: χρήζων, ἣ τίς 


6 γατὰ πονηρίαν xaX πλεονεξίαν αἰτῶν. 


neque enim nosti quam gravia reposita sunttormenta iis qui neque septenariis partem 
eleemosynam omnibus confer in cordis tui simplicitate 
neque enim nosti quis hominum vere indigeat, quisve 


in B 


simulata paupertate per avaritiam petat. 
€ Ἐὰν πληρωθῶσι τὰ νέφη ὑετοῦ, ἐπὶ τὴν γῆν 
ουσ! * xal ἐὰν πέτῃ ξύλον ἐν τῷ νότῳ, καὶ ἐὰν 


τῷ Dop2à, 


(v 

Ν 
Bex 

G- 


τόπιν οὗ πεσεῖται τὸ ξύλον, Exci 
» Πρὸς μὲν ῥητὸν, fj πρώτη λέξις δύναται xaX 
moi ἐλεημοσύνης νοεῖσθαι * ὅτι ὥσπερ τὰ νέφη χε- 


οἱ ἐλε 
λεύσει θείᾳ τ 


(x om 
o 
τὶ 
Ὁ 
c 


τὸν Üu6pov ἐπὶ πάντας ἀνθρώπους ῥαί- 
νουσι, τὸν αὐτὸν τρόπον δεΐ xal τὴν ἐλεημοσύνην γίνε": 
σθαι. Πρὸς δὲ διάνοιαν, vegéAat οἱ ἅγιοι ἄνδρες εἴ- 
οῆνται, ὧν εἷς ἣν Μωσῆς ὁ λέγων, Προσδοκάσθω ὡς 
ὑετὸς τὸ ἀπόφθεγμά μου. Οὗτοι πληρωθέντες τοῦ 
θΞξίου λόγου, τοῦ γινομένου πρὸς "oni, xal τγὺς λοι- 
ποὺς ἁγίους ἔχχέουσι τὸν χἄάρπιμον ὑετὸν, οὐχ ἐπὶ 
τὴν Ἰουδαίαν μόνην, ἀλλὰ χαὶ ἐπὶ. πᾶσαν τὴν γῆν, 
εἰς ἣν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος αὐτῶν. Καὶ ταῦτα μὲν 
περὶ τοῦ ὑετοῦ. Ξύλα δὲ εἴρηνται παρὰ τῇ τραφῇ 
χαὶ οἱ ἅγιοι xa οἱ ἁμαρτωλοί * νότος δὲ ἐκλαμθάνεται 
ὁ φωτεινὸς τόπος, καὶ αὐτὸ τὸ φῶς τὸ ἀληθινὸν, ὁ 
Κύριος ἡμῶν Ἰητοῦς Χριστός * AE δὲ ὁ ζοφώ- 
δης χαὶ σχότους πλήρης διάθολος. "E 
οὖν τόπῳ, εἴτε τοῦ φωτὸς, εἴτε 


ὃν ᾧ δ᾽ ἂν τοιγαρ- 

τοῦ σχότους, εἴτε 
τῷ τῆς χαχίας ἔργῳ, εἴτε τῷ τῆς ἀρετῆς, χαταλη- 
φθῇ ἐν τῇ τελευτῇ ὁ ἄνθρωπος, ἐν ἐχείνῳ μένει τῷ 
βαθμῷ χαὶ τῇ τάξε!:, ἣ ἐν φωτὶ μετὰ τῶν διχαίων, 
xai τοῦ παμθασιλέως Χριστοῦ, ἣ ἐν τῷ σχότει μετὰ 
τῶν ἀδίκων xai τοῦ χοσμοχράτορος. 


atque ordine permanet in zeternum. Nam vel requiescit in lumine felicitatis z2eternze. cum justis οὐ Christo 
Hege universorum, velin tenebris cruciatur cum iniquis et principe mundi hujus diabolo. 


Vgns. 4, ὃ. « Qui observat ventum non seminat, 
οἱ qui considerat nubes non. metet, Sicut non est 
qui scial quie via sit spiritus, neque quomodo com- 
pingantur ossa in ventre priegnantis 
gnosces opera Dei quodcunque facturus est. » Qui 
ventos observant, sationi. minus incumbunt. Ple- 
rumque enim contingit ut qui hodie perflat ventus, 
crastina die sit quieturus; aut contra. bacchaturus 
sit die crastina, qui hodie conquiescit : hodie si 
compluat, eras erit aer serenus. Non oportet ergo 
ventos observare, sed spe bona sationem facere, 
Deo confidentes auctori bonorum omnium Nam si 
pre observatione nubium ac. ventorum differamus 
16 Psal, xvill, 9. 


1* [sa, x1, 2, . !5 Deut, xxxii, 2. 


ila non €o- p 


« Ῥηρῶν ἄνεμον ob σπείρει, xo βλέπων ἐν ταῖς 
Ξφέλαις οὐ θερίσει. Ἐν οἷς οὐχ ἔστι γινώσχων τίς 
δὸς τοῦ πνεύματος, ὡς ὀστᾶ ἐν γαστρὶ τῆς χυοφο- 
ρούσης " οὕτως οὐ γνώσῃ τὰ ποιήματα τοῦ Θεοῦ ὅσα 
ποιήσει τὰ σύμπαντα. » Οἱ τοὺς ἀνέμους ἐπιτηροῦν- 
τες οὐ σπείρουσι. Πολλάχις γὰρ ὁ σήμερον πνέων 
πολλάχις σή- 


ys 
3 


EE 


αὔριον ob πνεῖ" χαὶ τὸ ἐναντίον * xal 
μερον μὲν ὕει, αὔριον δὲ ἀνέχει τὸν 6 τ ὁ Θεός. 
“Ὥστε οὐ δεῖ παρατηρεῖσθαι, ἀλλ᾽ ἐπ᾽ ἐλπίδι σπείρειν, 
τῇ τοῦ Θεοῦ ἀγαθότητ: θαῤῥοῦντας. ᾿Εὰν δὲ enc 
τηρούμενοι ὑπερθώμεθα τὸν χαιρὸν τοῦ σπόρου, οὐ 
θερίζομεν. ᾿Επιτηρεῖν δὲ ἀχριθῶς οὐ δυνάμεθα τοῦ 
ἀέρος τὴν κατάτπτασιν, ἐπειδὴ ἀγνοοῦμεν τοῦ πνεύ- 


61^ 


(6) IN ECCLESJASTEN. 
μᾶτος τὴν ὁδὸν, σοφῶς xal ποιχίλως τοῦ Θεοῦ τὰ χαθ᾽ A sationis tempus, irritam deinde messem  experie- 
ἡμᾶς πάντα διέποντος. Οὕτως τε ἀγνοοῦμεν τὰς — mur. Sed etiamsi maxime velimus, 


περὶ ἡμᾶς τοῦ θεοῦ διρησησει τη ὡς τὰ χυοφορούμενα 
ὀστᾶ τῆς ἐν γαστρὶ ἐχούσης. Τίς γὰρ οἷδε πότερον 
ἄῤῥεν Y θῆλυ τὸ χυοφορούμενον, Y; ἄρτιον ἣ κατά τι 
μέρος χολοθόν ; EL δὲ τὸ μορφωθὲν οὐχ ἴσμεν τί ποτέ 


ἔστι, πολλῷ πλέον ἀγνοοῦμεν πῶς τὸ ἔμθρνον συν- 
. 


ioxaxat, πῶς τὰ ὀστᾶ συντίθενται, πῶς εὐθετίζεται 
τοῦ παντὸς σύματος ἢ ἁρμονία. Καὶ σὺ τοίνυν, φησὶ, 
μὴ πολυπραγμονῶν χαὶ ἀναζητῶν τίν: δοῦναι, ἣ 


sit μὴ δοῦναι ὀφείλεις, καὶ πότερον πιστὸς, ἣ ἄπ':- 


χαιρὺν, xal οὐ) 


ἀνυπερθέτως χαὶ πλότητι χαρδίας τὴν ἐλεημο- 
τύνην ἐργάζου * οὐ γὰρ οἷδας εἰ ὃν σὺ νομίζεις ἄδι- 


τον, τὸ πνεῦμα διχαιοῖ. Καὶ τὸ ἀνάπαλιν. 


observare non 
possumus aeris qualitates ; nequeenim seimus viam 
ipsius spiritus. Sapienter namque ae varie Deus hu- 
manis consulit rebus; neque aliter ignoramus Dei 
erga nos consilia et dispensationes, quam et ossi 
quie compinguntur etgestantur in. ventre priegnan- 
tis. Quis enim novit, masculusne ibi delitescat. an 
femina? integrumne gignatur, an parte aliqua. cor- 
poris imperfectum? Quod. si ignoramus. qualer.am 
sit quod in utero genitricis compingitur, multo igno- 
rabimus magis quanam ratione offula illà quam em- 
bryonem vocant, in corpus animalis coalesceat (t con- 
formetur; quo etiam pacto ossa componantur, quove 
totius corporis sibi congruat harmonia. 671 In- 
quit. ergo : Tu quoque netantopere sis sollicitus 


ciclose quirendo cui sis eleemosynam daturus, cui non daturus; ut puta, fidelisne sit ille an. infidelis, 


justusne an injustus. Etenim si pendebis animo ista disquirens, amittes sationis tempus, 
Sine ulla itaque dilatione temporis, 


in tempore messis quod metas. 


neque invenies 
in simplicitate cordis ui e!'eemo- 


synam confer; neque enim 5015. an spirilus. eum vivificet quem tu fortasse putas injustum , con- 


taque illum a se repellat quem tu justum existimas. 
«Ἔν πρωΐᾳ σπεῖρον τὸ σπέρμα σου * χαὶ ἐν ἑσπέρᾳ D 


ἢ ἀφιέτω ἢ χείρ σου, 
χήσει, τοῦτο ἣ τοῦτο" 
ἀγαθόν. » Ὃ τὸ σχότος 


ὅτι οὐ γινώσχεις ποῖον στο!- 
χαὶ ἐὰν τὰ δύο ἐπὶ τὸ αὐτὸ, 
τῆς ἀγνοίας τῆς ἑαυτοῦ δια- 
νοίας ἀπελάσας, ἐναρχόμενος 
σπείρε:, 


τῶν ἀρετῶν ἐν πρωΐ 
χατὰ τὸ, Ἕως ἡμέρα ἐστὶ, ἐργάζεσθε. Ἑὰν 


X πρὸς 


ἀρετὴν h xn μὴ ipd Νῦν, μ P δξώβεδος 
ὧν BRE τῶν τοῦ βίου τερπνῶν, ἐν δὲ τῷ Tf02 
μετανοῶ * οὐχ οἶδας "ἢ 


στήσεταί σοι 


τί σοι ἀχολουθήσει 


πότε ET 
: 


ἡ τελευτή ὥστε χαλὸν ἀεὶ ἐργάζεσθαι 


τὴν ἀρετὴν, xaX τὴν ἑαυτῷ πᾶσαν δύναμιν ποιεῖν " 


Θεὸν ot ERAS ἐφ᾽ ᾧ τὰ παρ᾽ ἡμῶν ταττόμενα 


ἀρεστὰ τῇ αὐτοῦ ἀγαθότητι χαταφανῆναι. 


nero, ad ponitentiam me convertam : nequaquam enim nosti quid.tibi eventurum sit, 


Vrns. 6. « Mane semina semen. tuum, et vespere 
ne cesset manus tua, quia nescis magis ne proven- 
turum sit hoc an illud : quod si utraque in i'em 
tendant, bonum hoe erit. » Qui tenebras ignoran- 
ti:e ab intellectu suo procul expellit, eum sit. in ipso 
principio virtutum, mane primo sationem facit, 
justa illud : Quod si 
hic ad finem permaneat officiose vivens. secundum 
virtutem, operatus diei potest usque ad. vesperam, 
ita ut manum suam ab. opere non. remiserit. neque 
cessarit. Inquit ergo :. Virtutem. aggressus, 


Donec dies est operamini "*. 


perse- 
vera usque in finem ; neque. enim novisti quienam 
ex tuis bonis operibus placitura sint Judici: illane 
quie juxta. carceres peregisti, an ea quie jam perdu- 
ctus ad metam. Quod si utraque eodem pariter mo- 
do approbentur, bonitatis et perfectionis plena ccn- 
sebitur hujusmodi operatio. Aut aliter ita intellige: 
Ab ineunte pueritia operare virtutem, neque dixe- 
ris, Nunc adolescentior cum sim, fruar deliciis quas 
liabet vita ; postea vero, eum ad senectutem perve- 


aut quando tibi 


aderit finis vitze. Est itaque. operze prelium operari semper. virtutem, summaque contentione ad hanc as- 
sequendam conari. Oportet etiam sepe Deum precari, ut qu: ipsi operamur, ejus sint majestati. placita 


et bcnitati. - 
« Καὶ ye τὸ φῶς, xai ἀγαθὸν τοῖς ὀφθαλμοῖς τὸ 
βλέπειν σὺν τὸν ἥλιον * ὅτι χαὶ ἐὰν ἔτη πολλὰ ζήσε- 


και ἄνθρωπος, ἐν πᾶσιν αὐτοῖς εὐφρανθήσεται, xa 
, Yi i 
XE τ πολλὰ ἔσον- 


μνησθήσεται τὰ ἔργα τοῦ σχότους, ὅτι 
xal πᾶν τὸ ἐρχόμενον ματαιότης. ν» Διδάσχει 
ποίαν πρωΐαν ἔφησε σπείρειν, ἤγουν; τὴν δε 


γλυχεῖαν τοῖς νοητοῖς ὀρθαλμοῖς, ἣν £py 


γάζε 
διχαιοτύνης ἥλιος, χαταυγάζων ἡμῶν τὰς 
Ὥσπερ γὰρ οἱ τὸν αἰσθητὸν ἥλιον βλέποντες, 
τοῦ βλέπουσι χαὶ τὰ ὁρατὰ, χαὶ οὕτω τὰς αἰσθητὰς 


ἐργασίας μετέρχονται" οἱ δὲ 


οὐδὲ ἐνεργεῖν 


δύνανται, τῷ 


" Joon. 1x,-4. 


Vrns. 7,8. « Dulce lumen, et bonum est oculis 
videre solem. Si annis multis vixerit homo in omni- 
bus his letabitur, ct recordabitur opera tenebrarum, 
quoniam multe tenebre erunt, etoune quod ad- 
venit, vanitas. » Docet nos hoc loco Ecclesiastes 
quale sit illud mane quo nos hortatus. est sationem 
facere, hoc est, suave prorsus ac dulce oculisipsius 
intellectus ; mane, inquam, illud quod producit justi- 
Qm Sol, animas nostras interno splendore illu- 
strans, Sicut qui solem hunc sensibilem vident, per 
ipsius lumen visibilia intuentur, atque i!a 
f qui vero solem. on 


sen is 
ipsos variis ofliciis intendunt : 


eti 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


(18 


vident, in tenebris desident otiosi eo quod. non vi- ἃ φωτιζόμενα " οὕτως χαὶ oi τὸν νοητὸν ἥλιον Évonxpt- 


deant qux solis lumine illustrantur: ita. pari ratio:e 
et qui intelligibilem contuentur solem, lumen in 
menle sua recipiunt, per quod plane vident atque 
cognoscunt qu:e ad ejusdem solis voluntatem sibi 
agenda sunt, quieve etiam dimittenéa. Is autem qui 
ad divini Verbi sententiam. vivendum | sibi 
Luat, tametsi multos annos versctur in vita hae qua 


consti- 


difficilis ferme ab omnibus existimatur, anima tamen 
sua voluptate l:etitiaque perfunditur, cum non solum 
complectatur animo et intelligat quie agenda sibi 
sunt in practico vite cursu, verum etiam mente pa- 
catissima contempletur pulcherrimas illas species 


ζάμενοι OU αὐτοῦ χαταφωτίζονται, πρὸς τὸ ὁρᾷν xal 
τὸ αὐτοῦ θέλημα, χαὶ 
ὧν ἀπέχεσθαι. Ὃ δὲ κατὰ τὸ τοῦ λόγου βούλημα ζῶν, 
χἂν πολυετίαν διαγένηται ἐν τῷδε τῷ βίῳ τῷ ἐπι- 
t τὴν Ψυχὴν, τά 
ἐα χαὶ τὰ νοητὰ χάλλη περιαθρῶν, διὰ τῶν 


μόχθῳ εἶναι δοχοῦντ', χατευφραίνετ 
τε πρᾶχτ 
φωτεινῶν τοῦ προρηθέντος ἡλίου μαρμαρυγῶν ἐχλαμ- 
πόμενος. ᾿Αναλογίζετα! δὲ ὁ τοιοῦτος xat τὰς ἡμέρας 
ποῦ σχότους τοῦ μέλλοντος τοὺς ἀσεθεῖς διαδέχεσθαι, 
χαὶ μνημονεύων» ὅτι ἀτελεύτητον τυγχάνουσι" xa 
ὅτι ματαιότης ἐχδέχεται τοὺς ἁμαρτωλοὺς, τουτέστι 
χόλασις, χατὰ χράτος ἐχτρέπεται τὴν χαχίαν. 


qui a materia sejunct:e, solo intellectu. percipiuntur. 72  Speculatur autem. hee, lucidissimis ju- 


stiti:e. Solis fulgoribus illustratus. Neque vero tantum — haec 


ipsa contuetur, verum reputat animo et 


tenebrarum dies qui in futuro s:eculo sunt. impios comprehensuri. Et cum meminerit dies illos peren- 
nes fore, peecatoresque ipsos vanitatem excipere, hoe est, xterna supplicia, omni studio et conien- 


Gone declinat a malo, bonumque operatur. 

Vins. 9, 
tua, et bonis fruatur cor tuum in diebus adolescen- 
αἴ tuse, etimmaeulatus deambula in semitis cordis 
tui, et in visione oculorum tuorum.:» Cum dicit : 
Ambula immaculatus in. semitis cordis tui; plane 
ostendit quod ad spiritualem Letitiam hoc loco ju- 
venem cohortatur. Juvenem vero | intelligit, qui sit 
animo robustus ac fortis, οὐ qui tuto possit atque 
intrepide contra diaboli colluetationes in campum 
descendere, exuere antiquum hominem ae induere 
eum quisitad imaginem Dei factus. Hic autem qui 
ambulat immaculatus in semitis cordis sui, hoc est, 
animam in tutoloco constituens, mentemque pu- 
rificans, habet utique et puros sui corporis sensus, 
redditurque aptissimus ad admirabiles pulehritudi- 
nes contemplandas, Letitiam. summam — percipiens 
in spirituali adolescentia internaque mentis per- 
Spieua visione. Quia vero mascula. nomenclatura 
persepe Seriptura utitur in his locis. in quibus fe- 
minaszque ac viros ad virtutem hortatur, sciendum 
est quod a principaliori parte. ac sexu orationem 
agsreditur: mulieris namque caput est. vir '*; una 
yero utrique anima est substantia, et unum sumus 
omnes in Domino, cum feminci sexus virilisque dif- 
ferentia ad corpus solum pertineat. Quare. etsi hoc 
loco adolescentem solum. videas adhortationem ac- 
cipere, sub hujus tamen adhortationis lege feminas 
pulato ique ae viros ipsos comprehendi. Verba 
quoque Pauli apostoli, quibus inquit : Despondi vos 
viros pertinere quam ad. mulieres existimato. Εἰ 
(licio. 

CAPUT XII. 

« Et remove iram a. corde tuo, ct. abducito mali- 
gnitalem a carne tua, quoniam juventus et amentia, 
vanitas *. [VEns. 1.] Et memento. Creatoris tui. in 
diebus adolescenti; tie, antequam 


veniant. dies 


afflictionis, et anni in quibus dices : Non est volun- 


1 Ephes. v, 29... .!9 Il.Cor. x1,.9; 


* ilie versus ad. caput undecimum pertinet, 
i i 


10. « Lietare, juvenis, in adolescentia D 


cognosce 


« Εὐφραίνου; vsavloxe, ἐν νεότητί σου, xat ἀγαθυ- 
νάτω σε 1| χαρδία σου ἐν ἡμέραις νεότητός σου, xo 
περιπάτε: ἐν ὁδοῖς χαρδίας cou ἅμωμος, xaX ἐν ὁρά- 
cz, ὀφθαλμῶν σου. » Τῷ εἰπεῖν, Καὶ περιπάτει ἐν 
ὁδοῖς καρδίας σου ἄμωμος, ἔδειξε ὅτι τὴν πνευμα- 
τιχὴν εὐφροσύνην παραινεῖ τῷ νεανίσχῳ εὐφραίνε- 
σθαι. Νεανίσχον δὲ τὸν χατὰ ψυχὴν ἀχμαῖον xol δυ- 
νάμενον ἐπαποδύεσθα: χατὰ τοῦ πονηροῦ φησι, τὸν 
ἀπεχδυσάμενον τὸν παλαιὸν ἄνθρωπον, χαὶ ἐνδυσά- 
μένον τὸν νέον, τὸν xax! εἰχόνα Θεοῦ. Ὃ δὲ 
ἐν ὁδοῖς χαρδίας περιπατῶν ἄμωμος, τουτέστι αὐτὴν 
τὴν Ψυχὴν ἀσφαλιζόμενος, xo χαθαρεύων τὴν διά- 
νοιᾶν, ἔχει μὲν ἀναγχαΐως καθαρὰ xaY τὰ τοῦ σώμα- 
τος: αἰσθητήρια. Πλὴν γίνετα! διορατιχὸς, xai θεωρεῖ 
χάλλη θαυμάσια, εὐφραινόμενος ἐν τῇ αὑτοῦ πνευ- 


τοιοῦτος 


ματιχῇ νεότητι, χαὶ τῇ τῶν νοητῶν ὀμμάτων θεωρίᾳ. 
"Exc δὲ τῷ τοῦ ἄῤῥενος ὀνόματ: συνεχῶς ἡ Γραφὴ 
μέμνηται, ποιεῖται τὰς 
ἰστέον ὡς ἐχ τοῦ χυριωτέρου μέρους uet γὰρ 


ἔνθα χοινὰς παραινέσεις " 
γυναικὸς ὁ ἀνὴρ) ποιεῖται τὸν λόγον. Ἐπεὶ ἡ τῆς 
Ψυχῆς οὐσία μία, χαὶ εἷς ἐσμεν πάντες ἐν Κυρίῳ " τὸ 
γὰρ τῆς θηλείας χαὶ τοῦ ἄῤῥενος, σωμάτων μόνον 
ἐστὶ διαφορά. “Ὧστε àv νεανίσχον ἁχούσῃς παραι- 
Κἂν ὁ 
Παῦλος εἴπη, Ἡρμοσάμην ὑμᾶς ἑνὶ ἀνδρὶ, παρθέ- 
vor ἁγνὴν παρασζῆσαι τῷ Χριστῷ, 


νούμενον, ἄνδρας ὁμοῦ xal Ὑγυναῖχας νόει. 


πάλιν ὁμοίως 
ἄνδρας τε χαὶ γυναῖχας ἐχλάμθανε. Καὶ γγῶθι ἐπὶ 


πᾶσι τούτοις, ὅτι ἄξει σε ὁ Θεὸς ἐν κρίσει. 


ind viro virginem. castam exhibere Christo δ; tam a1 


his omnibus quod ducet te Deus in. ju- 


KEPAA. ID'. 
τησον θυμὸν ἀπὸ χαρδίας σου, xai παρ- 

) V f 
ἀγαγξ πονηρίαν ἀπὸ σαρχός 


« Καὶ ἀπόσ 
σου, ὅτι χαὶ fj νεότη : 
χαὶ ἡ ἄνοια ματαιότης. Καὶ μνήσθητι τοῦ Κτίσαντός 
σε, ἐν ἡμέραις νεότητός σου, ἕως οὗ μὴ ἔλθωσιν αἱ 
φθάσωσιν ἔτη, ἐν οἷς ἐρεῖς, 


ἡμέραι τῆς. χαχία:, xal 


613 

Οὐχ ἔστι [iot 
«09 θείου χριτηρίου, xal φησιν, Οἵα αὐτεξούσιο:, 
ἀπόστησον θυμὸν' ἀπὸ κερδίες σου" γὰρ 
τῷ λογικῷ χρώμενος χαλινοῦν τὸν θυμόν. Πονηρίαν 
δὲ σαρχός ma πᾶσαν μὲν ἁμαρτίαν. Τὰ γὰρ τῆς 


δύνασαι 


ἁμαρτίας ἔργα, ἔργα φησὶ σαρχὸς ὁ ᾿ΑἈπόστολος. Δια- 

φερόντως δὲ m ἀνηρία σαρχὺς ἣ πορνεία" τὰ δὲ πάθη 
f 

νεωτέρας εἰσὶ διανοίας xaX ἀστάτου κινήματα. Τῇ 


^ 


6b νέᾳ ταύτῃ διανοίᾳ xaY ἡ ἄνοια 


παρέζευχται, οὐδὲν 


* 
Ti 


ατα!ότης. Ei 
υ 1 
ἄνοιαν, xaY χαλινῷ δῆσαι τῆς νεω- 


ἕτερον οὖσα 
λεῖν ταύτην τὴν δι 


«Ξριχῆς φρονήσεως τὴν ὁρμὴν, ἄληστον ἔχε τοῦ Θεοῦ 
τὴν ENS Ἡμέ 


h- 


2l 


pag δὲ νεότητος, τὸν παρόντα αἰῶνά 


φησι, ὡς τὴν τοῦ μέλλοντος τελειότητα, Ἐὰν 


τῷ παρόντι ἐχθάλης 


"5 
D 


γὰο ἕν T τοῦ Θεοῦ, 
καὶ τὰ χαθ᾽ ἡδονὴν πράξῃ, ἐφ 
χολάσεως, ὃν δὴ xal ἡμέραν καχίας φησὶ, 


ἁμαρτωλῶν χολάσεως. Καὶ τότε .έξεις, ὅτι Οὐχ ἔστι 


τὴν 
plovasat ὁ χαιρὸς τῆς 
τῆς τῶν 


μοι θέλημα ἐν αὐτοῖς. Οὐδεὶς γὰρ ἐν βασάνοις ὧν 
θέλημα ἔχει τοῦ βασανίζεσθαι. Ἰστέον τοιγαροῦν ὡς 
ὁ νῦν τοῖς ἰδίοις θελήμασιν ἐξαχολουθῶν ὑπὸ ἁνοίας 
xaX ἀτελοὺς διανοίας, xal οὐ ταῖς τοῦ Κυρίου ἔντο- 
λαῖς, ἐν τῷ χαιρῷ τῆς χολάσεως, ὡς οὐ θέλε:, Basa- 
γίζεται, 

e 
1 
τρέψωσι «X νέφη 


«Ἕως οὐ μὴ redd ὁ ἥλιος, xaX τὸ φῶς, xat 


"νη, xal οἱ ἁστέρες, 
ἐρᾳ ἢ ἂν σαλευθῶσι φύλαχες 


χα. ἐπισ 


i 
τίσ 


Ὁ τοῦ ὑετοῦ, ἐν Tt 
ς οἰχίας, xal διαστραφῶσιν ἄνδρες τῆς δυνάμεως, 
ἤργησαν αἱ ἀλήθουσαι zt ὠλιγώθησαν, χαὶ αχο- 


πάσουσιν αἱ βλέπουσαι ἐν zat; οπ ταῖς, χαὶ χλείσουσι 


θύραν ἐν ἀγορᾷ ἐν ἀσθε" Ey Sour epo ) 


"Il 


0994 τινος X Yt περὶ τῆς 
Στὸ 


- 


elg τ 


τῆς er συντελείας * xa ἄλλου πρὸς 
θεωρίαν ἀνάγοντος τὰ γεγραμμένα.“Δπ: 


; Ὁ 
o 
c 
ΠῚ 
[ΟἹ 


ας διηγουμένου τὰ 
x E 


3 

& 

e 

er 

C^ m. 
"TO 
[i 
x 


- v 
? 


συντόμως ἐχθήσομαι. Φρόντισον, φησὶν, ὦ vou 


πούμευξ, ἕως ἔχεις αὐτεξούσιον θέλημα 


πρὸς ἀρετὴν ῥέψαι τῆς σαυτοῦ σωτηρίας. 
τὸν παρόντα βίον οὐχ ὡς θέλεις, ἀλλ᾽ ὡς 
χολάζῃ. Φρόντισον οὖν σαυτοῦ πρὸ τῆς Gne s 
πρὶ) ἂν σχοτωθῇ cot ὃ ἥλιος, 


D 
πτο 


ΕΣ o 
κομένου, ? xd πρὶν εἰς 3 cores ὃ ὕδωρ zz 


ἣν ἀναλυθῇς. Τὸ γὰρ νῦν ofa νέφος ἐπι 


S 
1 
τῇ 


uU Quy, σῶμα εἰς e νὰ συγγενῆ στοι χεῖα ἀνα- 


τῆς 


τέστι τῆς 


μβξνον τ 
λύεται, τὴν γῆν χαὶ τὸ ὕδωρ. Ἐν δὲ τῇ ἡμέρᾳ 
πελευτῖς, xa τῆς cixíac οἱ φύλαχες, του 
Ψυχῆς, σα 
λογισμοί" ἄνδρες τῆς δυνάμεως M rr ἀγω- 


:0ovvat, xal διαστρέφονται οἱ εὕὔτονοι 


νιῶντες τὴν φοδερὰν τοῦ σώματος ἔξ 
καὶ σύλακας οἱκίας τοὺς Biconsolk 


ον. Δυνατὸν δὲ 
MN yot,- 
σαι, ἀποτιθεμένους τὴν ὁπτιχὴν δύναμιν ἐν xatpQ 
τελευτῆς. Τότε xoi αἱ ἀϊήθουσαι ἀργοῦσιν, οἱ ὀδόν- 


τες o χαταλεαίνοντες τὴν τροφήν οὐχ ὅτι πάντως 
χατὰ ἀριθ τὸν ὀλιγοῦνται, ὅς ἀντὶ τοῦ, τὴν οἰχείαν 


19. Galat. v,.19. 


IN ECCLESIASTEN, 


ἐν αὐτοῖς θέλημα.» Νῦν ἀναμιμνήσχει A tas mea in eis. » Hoe loco in memorixm nobis. re- 


b 


C14 


vocat divinum judicium, et. ait, (ἀπ πᾶ} libero ar- 
bitrio proditus : Remove. iram a corde tio; potes 
enim, cum sis pr:editus ratione, iracundiam frenare. 
Malignitatem vero carnisaecipit pro. omni peccato. 
Nam et Apostolus, opera carnis peccata appellat 39, 
673 Prxcipua vero. malignitas earnis est ipsa li- 
bido; passiones vero quas. dicimus, 
constantis 


sunt motus in- 
animi ac juvenilis. Animo autem juvc- 
nili, amentia fere plerumque annexa es!, qux nibil 
est aliud quam mera. vanitas. Inquit ergo : Si vel.s 
exuere hunc juvenilem animum, et. petulantis su- 
perbi: motum freno. compescere, indelebilem. Dei 
memoriam conservato. Dies autem adolescenti; 
presentis vite dies significant : vere, stultitize dies, 
Si ad perfectionem. eomparentur futuri vit; Si 
enim in priesenti vita memoriam Dei abjeceris, in- 
cumbit tibi tempus punitionis, quod: diem vocat af- 
fl'eilonis, cum peccatores tune puniendi sint; et 
tune dices : Non est voluntas mea in ipsis. Nullus cnim 
cum torquetur tormentis carere nollet. Qui ergo in 
bac vita non secutus Domini procepta sed suas cu- 
pillitates, ex amentia et animi. imperfectione facit 
ea que vul: in. tempore. punitionis torquetur, ita 
uL non ue 

Vus. 2-4. « Antequam obtenebrescat sol, οἱ lu- 
men, el is et stell, et revertantur retro nubes ἃ 
pluvia, in die in quo commovebuntur. custodes do- 


mus, et in obliquum depravati: fuerint viri. fortitu- 
dinis, et cessaverint molentes, quoniam ad paucita- 
lem redact:e fuerint, et obtenebrescent qu;e. aspi- 
ciunt per foramina, et occludent januas in platea in 
infirinilate vocis molentis. » Audivi quempiam qui 
verba loei hujus putaret ad particularem. uniuscu- 
jusque interitum pertinere : alium, qui ad univer- 
salem mundi consumptionem ; alium item, qui ad 
altiorem sensum referret ; qui omnia paucis omni- 
no vobis explicabo. Orationem convertit Ecclesiastes 
ad eum quem admonendum suscepit; aitque : Πὰ- 
lionem habeto tuzesalutis, eamque curato diligenter, 
donec uti potes libero voluntatis arbitrio, integrum- 
que tibi est ad virtutem accedere. Post hanc etenim 
vitam tibi accidet non sicuti. vis, sed torqueberis 
sicuti non vis, Rationemitaque tui habeto ante obitus 
diem, antequam scilicet. tibi sol obtenebrescat, et 
luna, et steil:e : hujuscemodi enim tenebr:ze unicui- 
que contingunt in extremo vite obiui, Tu itaque cu- 
rato salutem tuam, priusquam in aquam terramque 
solvaris. Corpus enim hoc mostrum quod veluti 
nubes quzdam videtur animo superincumbere ac su- 
perpositum esse, defunctisnobis, in similia elementa 
resolvitur, aquam scilicet. atque aerem. 
etiam mortis die, domus, hoc est, anime, 
commoventur, etobliquum declinant ac remittuntur, 
quie prius rectae ae intense fuerant rationis vires, 
qu:e hoc loco (viri. fortitudinis) nuncupantur : 
lent enim ac conturbantur in ipso formidabili 


In ipso 
custodes 


do- 
a 


615 OLYMPIODORI ALEXANDRINI 616 


corpore nostro exitu. Possunt et custodes domus in- A μῶν αἱ ὡς δι᾽ ὁπῶν βλέπουσαι, σχότῷ περιθάλλονται, 
telligi, corporis nostri materiales oculiacsensibiles, ἀποχλειομένης πάσης πορείας ἐν τῷδε τῷ βίῳ, ὅταν 
qui in mortis articulo, contuendi viresexstingui sen- ἄρξηται ἀσθενῆ χαὶ ἀμυδρὰ φθέγγεσθαι, διὰ 
tiunt. Tunc etiam. molentes otiosi sunt : hoc est, φωνῆς τῆς διὰ τῶν ὀδόντων ἐξηχουμένης, ὁ và τελευ- 
dentes ipsi ac molares qui inditos ori cibos molunt τοῖα ἀναπνέων. Πρὶν οὖν ἐν τῇ τελευτῇ ταῦτά σε 
atque comminuunt; non quod prorsus numero pauci/— χαςαλαθεῖν, ἐργάζου τὴν ἀρετήν. ἤλλλως * Ἐν τῇ γε- 
fiant, sed quia ad paucitatem virtutis officiique de- νικῇ συντελείᾳ, ὥσπερ διὰ τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ ἣ χτί- 
veniant. 67/4 Pupillzs quoque oculorum, qu:  vel- σις συνέστη, οὕτω χαὶ διὰ τοῦ θείου προστάγματος 
uti per foramina quzdam prospiciunt, tenebris ἀναλύεται. Συντελου μένου γὰρ τοῦ αἰσθητοῦ χόσμον, 
obdueuntur, cum meatus omnes et operationum περιττὴ τῶν φωστήρων 1j χρεία " τότε δὴ, τότε οὐδὲ 
vie quibus usi sumus in vita, penitus occluduntur. τῶν ὑετῶν ἐστι χρεία τῶν χάτω δευόντων τὴν γῆν * 
Incipit enim tune homo tenui vocis filo ac. infirma BANI ea τινὰ ἀποστρέφουσιν al νεφέλαι ὀπίσω 
voce vix et στὸ loqui eum in extremo respirat. τοῦ ὑετοῦ, ἀντὶ τοῦ, οὔτε ὀμθροτοχοῦσιν, οὔτε τὸν 
Antequam te hz:e mortis incommoda. comprehen- m χαταστάζουσιν, T χαὶ αὐτῷ συναναλύονται τί 
dant,cura ut in ofliciosis, opererisque virtutem. αὐ οὔτε γὰρ ὑετῶν οὔτε νεφελῶν χρεία. Εἰ δὲ εἰς 
Aliter, ad universalem mundi fidem ita h:ec accom- " τῷ Δημιουργῷ χρείαν ὑπηρετοῦσιν, ἴσως ὀχή- 
modare poteris. Sicuti per verbum Dei, creatura ματα ἽΕΙ ἁγίοις γινόμενα * τότε χαὶ σαιϊεύονται οἱ 
mundi creata est : ita et divino jussu quandoquere- — gó.taxec τῆς αἰκίας, ἅγιοι ἄνδρες τῆς δυνάμεως 
selvetur. Cum enim ad seculorum. finem. mundus λεχθέντες, διχστρεφόμενοι μὲν ὑπὸ τοῦ ᾿Αντιχρίστου, 
pervenerit, supervacuus erit usus luminarium, tunc οὐ μὴν ἐξατονοῦντες ἣ NRRERUNE UNSER. Αὐτοὶ γάρ 
pluvia opus non erit quie. irriget terram, sed nubes — εἶσιν οἱ φύλαχες i «s ᾿Πχχλησίας, καὶ τοῦδε τοῦ 
quodammodo ἃ pluvia retro convertentur, hoc est, χόσμου, δ'᾽ o); xai συνίσταται. Τότε ὀϊιγοῦγτειι 
plusiam nullam dabunt, vel cum pluvia pariter 501- x«t ai ἀϊήθουσαι" ἀνηθούσας δὲ τοὺς Ἰουδαίους 
ventur, et evanescent, eum neque nubium, neque ἐχληπτέον, τοὺς τὸν βαρὺν xai ἐπίμοχθον ζυγὸν ἔλ- 
imbrium usus aliquis sit futurus: vel tune in aliud — xovzag τοῦ νόμου. Ὀλιγοῦνται δὲ, διὰ τὸ πάντας, 
ministerium Domino Deoobedient, vehicula fortasse — πλὴν ὀλίγων, δεδραμηχέναι τῇ πίστει τοῦ Χριστοῦ, 
gestandis sanctis effecta. Tune et custodes domus Τότε γὰρ πᾶς Ἰσραὴλ σωθήσεται, ἀντὶ τοῦ, οἱ πλείονες. 
comumovebuntur ; hoc. est, sanct, fortitudinis viri Τότε αὐτοὶ οἱ ὀλίγο. οἱ μὴ προσδεδραμηχότε: τῇ 
hoc loco nuncapati : qui tunc. in obliquum paulis- πίστει, οἱ νῦν ὡς δι᾽ ὁπῶν διὰ τοῦ νομιχοῦ γράμμα- 
per. declinzbunt et secedent propter Antiehrislun, ᾿ς τὸς βλέποντες, τελείως σχοτίζονται, τῇ ἐνεργείᾳ τῆς 
non quod penitus rectitudinem {5010 remissuri πλάνης πεισθέντες, χαὶ &nox)sigivsts ἑαυτηῖς ἐν τῷ - 
sinLaut casuri. Ipsi cnim sunt custodes Ecclesi: οἱ ὃς τῷ βίῳ τὴν θύραν τῆς σωτηρίας, ᾿Αγορὰ γὰρ ὁ 
mundi Lujus, quorum przsidio consistit οἱ conser- παρὼν ὠνομάσθη βίος. Τοῦτο Gi πάσχουσι διὰ τὸ 


vatur. Tunc et molentes. redigentur αὐ paucitatem. ἐναπομεῖναι ἐν τῇ ἀσθενείᾳ τῆς φωνῆς τῆς ἀληθού- 
Molentes pro ipsis Judieis accipiendi sunt, qui tan- σῆς, τουτέστι τοῦ νομιχοῦ γράμματος. βαρὺς γὰρ ὁ 
quam in pistrino molentes, grave legis jugum labo- νόμος za ἀσθενὴς, μηδένα δυνάμενος τελειῶσαι, ὡς 
riosumque pertrahunt. Redigentur ad paucitatem, χαὶ ὁ ᾿Απόστολός φησι" Τὸ γὰρ ἀσθεγὲς τοῦ νόμου, 
quia, przeter paucos, czteri omnesad fidem Christi ἐν ᾧ ἡσθέγει διὰ τῆς σαρκός " χαὶ τὰ ἑξῆς. 
conversi erunt. Tuncenim salvus. erit omnis Israel : hoc est, plurimi ex Israel. Tunc pauci illi qui ad 
fidem Christi non. accesserint, qui nunc dici possunt modicum quid per foramina littere legalis as- 
pieere, e:ecitate ultima caligabunt et. tenebreseent, cum in. ipsoerrore penitus fuerint. confirmati, et 
viventes in. obstinatione et. contumacia januam salutis sibi ipsis occluserint, Plateam vero sive forum; 
pro presenti vita intellige. Hlud autem patiuntur Jud:zi quod superius dictum est, co. quod permanse- 
rint contumaces im infirmitate vocis molentis, hoc est, legalis litterze; Gravis enim lex est atque etiam 
debilis et infirma, cum justificare. neminem possit : sicut et Apostolus inquit : Infirmitas enim legis, in 
qua infirmata est propter carnem ?*, et quie sequuntur. 

« Et consurget ad. vocem passerculi vel avieulie, D. — «Καὶ ἀναστήσεται εἰς φωνὴν τοῦ στρουθίου, xal 
et humiliabuntur omnes fili.e cantici, [VEns. 4]. et NALE τι αι αἱ θυγατέρες τοῦ ἄπτματο: * 
ab altitudine videbuut ctstupore in via. » IIoe loco — xat γε ἀπὸ ὕψους ὄψονται χαὶ θάμθους ἐν τῇ ὁδῷ.» 
sapiens noster Ecclesiastes loquitur de estremo ju- Ἐνταῦθα σοφὸς περὶ τῆ: χαθόλου ἀναστάσειος φησι, 
d:cii die, quando mortui consurgent injussu οἱ voce ὅτε οἱ νεχροὶ ἀνίσταντα! ἐν" χειϊεύσματι, £y. φωνῇ 
tube archangeli ν᾿. Jussu autem. passeris, hoc est, — dpzayyédov. Κελεύσματι δὲ τοῦ στρουθίου, τοῦ ἐν- 
Verbi quod carneum corpus assuimpsit, qui propter ανθρωπήσαντος Λόγου, ὃς διὰ τὴν Ev σταυρῷ μόνω- 
solitariam suain. in eruce mansionem de seipso Εἶν ety. ἔλεγε, ᾿γεγήθην ὡς στρουθίον μονάζον ἐπὶ 
per prophetam David : Factus sicut passer solitarius δώματος. 'Τότε ταπειγοῦνται αἱ θυγατέρες τοῦ 
in tecto 9. "Tunc humiliabuntur filie cantici : hoc est, ἄσματος, αἱ ἐν τῷδε τῷ βίῳ τρυφήσασα!, xoY σπά- 
auninse rationales mortalium hominum, quia in de- ταλήσασαι χαὶ τῇ φωνῇ τῶν ὀργάνων zai τῶν G39&- 


fRom.vn,o. 3251 Thess.1v. σι I Cor. xv, 52. ἘΦ Psal: 61,8, 


611 


τῶν ἐπιχροτήσασαι ψυχοὶ, ἣ καὶ ai τῶν ψευδοδιδα- A lieiiseL in voce organi, 8755 et 


σχάλων, αἵ τῇ χαλιῤῥημοσύνῃ χαὶ ἀπάτῃ δίχην ἄσμα- 
tog τοῖς λόγοις χρώμεναι, ἡδονὴν ὀλεθρίαν ἐποίουν 
τοῖς ἀχούουσι. Καὶ αἱ τῶν Ἰουδαίων ὃὲ ψυχαὶ, θυγα- 
τέρες οὖσαι τοῦ ἄσματος, ταπεινοῦντα:, ὅτι μὴ ἤχου- 
σαν ἀδόντων τῶν προφητῶν" 
γῳ ἅσμα τοῦ ἀγαπητοῦ" 
ὃὲ πᾶται αἱ προειρημένα: τῶν ἁμαρτωλῶν ψυχαὶ, 
τάχα δὲ αἱ τῶν διχαίων ἔχθαμθοι γίνονται, ὅταν 
ἀπάγωνται ἐν τῇ ὁδῷ " χαὶ ὁρῶντες ἀπὸ τοῦ ὕψους 


ἤλσω δὴ τῷ ἠγαπημέ- 
χαὶ ὅσα τοιαῦτα. Λὗῦτα: 


ἐρχόμενον ἐπὶ τῶν νεφελῶν Υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ 
δόξᾳ τοῦ Πατρὸς αὐτοῦ. 


lortasse et justorum anim: admirabuntur et obstupeseent, quando adducentur in viam judicii, e 


FRAGMENTA IN ECCLESIASTÉN. 


618 
cantus suavitate 
musieisque instrumentis oblectat:e. nimirum | fue- 


rint. Aut animas intellize falsa docentium | magi- 
strorum ac mendacium. prophetarum, quie. sonora 
volubilitate verborum quasi dulci quodam cantico, 
perniciosa voluptate occuparint aures. et animam 
auditorum. Sed et ipsze Judiorum anime, quie filii 
sunt cantici prophetarum , humiliabuntur, quoniam 
non audierunt canentes prophetas et vocantes 
ad fidem Christi, sicut cecinit Isaias : Cantabo dile- 
clo canticum dilecti ** ; et quie sunt generis ejusdem. 


Omnes itaque priediet:e peecatorum — anime sed 


eas 


L| videbunt 


ex alto. venientem. in nubibus Filium hominis in gloria Patris sui. 


€ ᾿Ανθήσει τὸ ἀνύγδαλον, χαὶ παχυνθῇ fj ἀχρὶς, 


Vrns. 5. « Florebit amysgdalus, et pingueseet 10- 


xaX διασχεδασθῇ ἡ χάππαρις. » Τὸν ἐνεστῶτα βίον D φυκία, et dissipabitur capparis. » Cum praesentem 


χατὰ «b ἐν τοῖς 


"Eap, 


νοήσας ὁ Σολομὼν, 
Ὁ χειμὼν ape. 


Jd 
Λομασι φερό- 
μενον. τοῖς διχαίοις 


ἀναλάμποντα τὸν μέλλοντα βίον ἔφη, ἐν οἷς ἐπάγει" 


«€ Τὰ ἄνθη ὥφθησαν ἐν 
τοίνυν χἀνταῦθα ἐπορεύθη ἑαυτῷ, καί φησιν ὅτι 
πότε ἀνθεῖ τὸ ἀμύγδαιίον, καὶ παχύνεται ἡ ἀκρὶς, 
καὶ διαγοίγεται ἡ κάππαρις" οὕτω γὰρ ἕτ 
ἑρμηνευτῶν ἐχδέδωχε. Ταῦτα δὲ πέφυχε ἐν τῷ ἕαρι 


τῇ γῇ ἡμῶν. ν Τὸ αὐτὸ 


τερος τῶν 


γίγνεσθαι. Φησὶ οὖν ὅτι ὁ μέλλων βίος ἔαρι ἔοιχε. 
"Λλλως" Φασὶν οἱ περὶ ταῦτα ἡσχολημένοι, mph πάν- 
τῶν δένδρων ἀνθεῖν τὸ ἀμύγδαλον, χαὶ μετὰ πάντα 


ἀποθάλλειν τὰ φύλλα, ὡς εἶναι τρόπον τινὰ τὸ φυ- 


τὸν ἀειθαλές. Ἴσμεν ὃὲ ὅτι τὸ ἀμύγδαλον τοῦτο δὴ c 


τὸ xápuoy τριπλοῦν ἐστι: τὴν φύσιν" τότε γὰρ ἔξωθεν 
ἔχει λέπος, xaX μετὰ τοῦτο τὸ ὀστραχῶδες, εἶτα ἔν- 
δοθεν τὸ ἐδώδιμον. Τοιοῦτος δὲ χαὶ ὁ ἄνθρωπος, Ex 
σώματος, xal πνεύματος, xal ψυχῆς συνεστώς. Τότε 
οὖν, φησὶ, ἀνθοῦσιν οἱ δίχαιοι,. δίχην ἀμυγδάλων, 
ὁλόχληρα διχσώζοντες χαὶ ψυχὴν, 
"Ἄλλως" Ἢ ῥάθδος ᾿λαρὼν ἢ βλαστήσασα, 

ε ἦν, xal χάρυἀά γε ἔφερε, τῆς ῥάδδου τῆς 
Ex τῆς ῥίζης Ἰεσσαὶ, τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Xp:- 
τοῦ τύπον ἐπέχουσα. Φησὶ οὖν ὅτι ἐν τῷ μέλλοντι 
«iv ὁ ἱερατιχὺς ἀνθεῖ λόγος, τὰ τέ 
τοῖς ἀξίοις παραδιδούς. Τῶν δὲ διχ 
ὄντων, o 
1j χόλασις 


χαὶ σῶμα, xal 
πνεῦμα. 


χαρυΐνη τ 


νεται eet πάτα 
τούτοις 
51, ἡ ἀκρὶς παχύνεται" 
δέχεται τοὺς ἁμαρτωλοὺς, χαὶ τρόπον τινὰ 


g- 
a 
a 
[e] 
c 
a 
o 
o 
« 
Ξ 
z 


παχύνεται. Ἢ γὰρ ἀχρὶς κολάσεως eger σύμθολον" 


διὰ γὰρ ταύτης ὁ Θεὸς τοὺς Αἰγυπτίους E 
τῶν ὃὲ οὕτως πραττομένων, xal τῶν ἀν Sidi 
ἀνθούντων τότε, χολαζομένων δὲ τῶν ἁμαρτωλῶν, 
διασκεδάγγυται καὶ ἐξαφανίζεται ἡ κάππαρις, 
πικρά τις οὖσα, χαὶ σύμδολον τῆς ὀδυνηρᾶς ἁμαρ- 
τίχς. Ἢ γὰρ χαχία ἀνύπαρχτος οὗσα, χαὶ εἰς ἀν- 


υπαρξίαν πάντως χωρήσει. 


quadam cum sit, neque revera subsistat, in nihilum 


dicio, amplius in hoc mundo peccaturi non sint. ) 
« Ὅτι ἐπορεύθη ὁ ἄνθρωπος εἰς oixov αἰῶνος a- 
ποῦ. » Οἴμοι, 


φησὶν ὁ Δαυϊδ, ὅτι ἡ παροικία μου 


? Isa, v, 1- 15 Cant. n, 11: 
ParRoL. Gn. XCIH. 


vitam animo Salomon reputaret, in Cantico cauti- 
corum inquit, Hiems transiit *^, tristitiam vite hujus 
ae turbulentiam denotans. Ver autem nominavit 
futuram in splendore glorie vitam justorum; se- 
quitur enim 

« Flores visi sunt in terra nostra. » ldem er 
nunc sibi in mentem venit, atque ait, quod tunc in 
gloria resurrectionis florebit amygdalus, pinguescet 
locusta, ct aperietur capparis, Ma enim alius inter- 
pres edidit. Hzc autem. omnia vere ipso prove. 
niunt. Ait ergo. futuram vilam verno tempori esse 
maxime comparandam. Aliter: Qui agriculturze 
sunt periti, aiunt ante exteras arbores efllorere 
amygdalum, et reliquarum postremam folia exuere, 
ut videatur quodammodo frondibus virere perpe- 
tuis. Scimus antem nuces amygdalas tripliees esse ; 
nam extrinsecus viridem corticem ligne: testae sive 
duriori putamini impositum habent, cui nucleus 
inest quem comedimus, Talis vero est homo e cor- 
pore, anima spirituque compositus. Inquit ergo : 
Tune florebunt justi sieut. amygdali, habentes in 
vigore et gloria corpus, animam et spiritum. Ali- 
ter : Virga Aaron, quam germinasse credimus, nu- 
cea erat, eL nuces protulit, gerens signum Salvatoris 
Domini Jesu Christi qui virga fuit egressus e radice 
Jesse. Ait ergo quod in futuro szeulo sacer florebit 
sermo, dignis auditoribus perfectam tribuens doctri- 
nam. Justis igitur in gaudio constitutis, locusta pin- 
quescet, hoc est, peccatorum corpora depaseetur in- 
fernus, ita ut pinguescere videatur. Locusta enim 
hoc loco supplicium figurat et poenam, quia lIocustis 
Deus /Egyptios castigavit. In hoc itaque statu rebus 
constitutis, florentibus, inquam, iustis, peccatoribus 
aulem traditis ad :eternum. supplicium, dissipattur 
capparis et evanescit : quie cum amarorem quemdam 
et salsedinem habeat, anxietatem figurat sollicitu- 
dinemque peccati, Ipsum vero peccatum, privatia 
redizetur, atque eessabit, cum homines exacto ju- 


676 : 


eternitatis su;. » Inquit propheta David : 


Quoniam profectus est homo in domum 
Hei mihi 


019 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


620 


quia incolatus meus prolongatus est?*, non perpe- A ἐμαχρύγθη, οὐχ οἴχησιν, ἀλλὰ παροικίαν τὸν ἐνεστῶτα, 


taam. habitationem, sed incolatum. vocans proesen- 
lem vitam. Tune ergo (inquit) commigrans homo e 
presenti incolatu, in. aeternam suam domum , hoc 
est, futurum sieulum, perveniet. 

« Et cireumierunt in foro plangentes. » Tunc et 
qui fuerunt in hae vita peccatores, plorabunt et se 
percutient. Forum vero sive platea, proseus dici- 
tur vita, propter crebras in ea negoliationes et 
commercia. 

VEns. 6. « Quousque non evertatur funiculus 
argenti. » Orationem convertit ad auditorem, quem 
admonendum suscepit , aitque : Cura, adolescens, ut 
piis operibus tuaque probitate severum venturum 
judicem tibi placabilem reddas atque demulceas, 
antequam per supremam judicis flammam delean- 
tur hujus mundi divite, funiculusque  avaritize 
seindatur, qui materiam praebet omnibus peccatis 


ad homines implicandos; radix enim malorum om - 


B 


βίον λέγων. Τότε οὖν, φησὶ, μεταστὰς &x vfjo0s τῆς 
παροιχίας ὁ ἄνθρωπος, εἰς τὸν αἰώνιον αὐτοῦ οἶχον, 
τὸν αἰῶνα τὸν μέλλοντα, πορεύεται. 


« Καὶ ἐχύχλωσαν ἔν ἀγορᾷ οἱ χοπτόμενοι. » Τότε 
χαὶ οἱ ἐν τῷδε τῷ βίῳ ἁμαρτωλοὶ χλαίουσι χαὶ χό- 
esa 


πτονπα!. "Ayopà δὲ Güs ὁ βίος ἐλέχθη, διὰ τὰ ἐν αὖ- 
τῷ συναλλάγματα. 


« Ἕως 
Πρὸς τὸν παραινούμενον ὁ λόγος. Σπούδασον, φη- 
σὶ, ὦ νεανίσχε, ἀγαθοεργίᾳ μειλίξασθαι τὸν χριτὴν, 
πρὶν ἀνατραπῆναι τὸν πλοῦτον, χαὶ τὸ τῆς φιλαρ- 
γυρίας σχοινίον, τὸ πάσαις ἁμαρτίαις χαταδεσμεῦον" 
ῥίζα γὰρ πάντων τῶν χαχῶν ἣ φιλαργυρία. Πρὶν 
οὖν τόνδε τὸν βίον παρελθεῖν, ἐν ᾧ χρημάτων ἀπά- 
τὴ, xal φιλαργυρίας ἔρως, εὐτρέπισόν σου τὰ ἔργα 


οὗ μὴ ἀνατραπῇ σχοινίον τοῦ ἀργυρίου.» 


πρὺς τὴν ἔξοδον. 


nium avaritia perhibetur". Antequam igitur excedas ab hae. vita in qua viget dolosa pecunia et ava- 


riti:e studium, 

« Et antequam. eonteratur flos auri. » Florem 
auri, pulehritudinem intellige vel arcam reposito- 
riumque in quo aurum repositum asservamus. Ait 
ergo: Antequam pretiosa mundi hujus supellex 
dispereat, accede ad virtutem. Aliter : Argentum 
plurimis Seriptur:e. locis pro. divino sermone 
accipitur, aurum vero pro intellectu ac. mente. 
Florem vero auri, intelligimus anim: nostra prin- 
cipale. 1tà igitur verba b:ee exponenda : Antequam 
iranseat tibi doctrina sacrz Seripture, quie instar 
triplicis funieuli ac flagelli malas nostras affectiones 
viuaque depellit, dum potes cerebrum tuum pur- 
gare, doneeque es in vita, multam tui rationem 
habeto. 

« Et antequam conteratur hydria super fontem. » 
Hoc loco Eeclesiastes noster philosophatur de mas- 
sa ac globo humani corporis. Ne quis enim putaret 


C 


hoc corpus nostrum quod in morte resolvitur, in ' 


nihilum perpetuo abiturum esse, symbolice nobis 
ostendit suam reparabilem  perennitatem. Sicut 
enim hydria juxta fontem attrita, aqua non perit 
nec evanescit, sed in fontem suuu revertitur, rur- 
susque cum quis voluerit, aquam poterit haurire 
de fonte: ita et corpus quod in. elementa resolvi- 
tur, in fontem suum (terram videlicet ipsam) redit 
paratum iterum in membra componi, quando 
Auctor ille voluerit qui ab initio illud plasmavit. 
Aliter : Aqua hydrie in fonte non perit, sed 
ad suam plenitudinem — integritatemque | accce- 
dit in fonte ipso exsistentem. Quando igitur 
quod ex parte, evacuatum fuerit, juxta Aposto- 
lum?*, tune veniet quod perfectum est. Par- 
ticularis itaque hzec. nostra cognitio quie nunc 


dispone omnes operationes tuas ut securus judicii futuri egredi possis. 


« Καὶ συντριθῇ τὸ ἀἄνθεμιον τοῦ χρυσίον. ν "Av- 
θέμιον, ἣ τὸ ἄνθος, xoi ἡ ὡραιότης τοῦ χρυσίου, ἣ 
χαὶ ἡ θήχη, ἐν fj πεφύχαμεν ἀπουτίθεσθα: τὸ χρυ- 
cíov. Πρὶν οὗν, φησὶ, τὰ τῇδΞς παρέλθῃ πράγματα, 

μέτελθε τὴν ἀρετήν, "λλλως" ᾿Αργύριον πολλαχοῦ 
e Γραφῆς ὁ θεῖος εἴρηται λόγος * χρυσὺν δὲ ἐχλαμ- 
θάνομεν τὸν νοῦν" ἀνθέμιον δὲ χρυσίου τὸ ἕν ἡμῖν 
ἡγεμονιχόν. Πρὶν οὖν, φησὶ, παύσηται ὁ λόγος ὁ δι- 
δασχαλιχὺς, ὁ δίκην τριπλόχου σχοινίου, ἤτοι φρα- 
γελλίου τὰ ἐν ἡμῖν ἀπελαύνων πάθη, δι’ οὗ δύνῃ 
χαθᾶραι τὸ ἐν σοὶ ἡγεμονιχόν" ἀντὶ τοῦ, ἕως εἶ ἐν 
τῷδς τῷ βίῳ, πολλὴν σαυτοῦ ποίησον ἐπιμέλειαν. 


« Καὶ συντριδῇ ἣ ὑδρία ἐπὶ τῆς πηγῆς. » Ἔνταυ- 


D 

θα φιλοσοφεῖ περὶ τοῦ ἀνθρωπίνου φυράματος. Ἵνα 
γὰρ μὴ τις νομίσῃ εἰς ἀνυπαρξίαν. χωρεῖν τὸ σῶμα 
abu διὰ cup60lou διδάσχει τὴν αὐτοῦ πα- 
Ὥσπερ γὰρ ὑδρίας πρὸς τῇ πηγῇ συντρ!- 


θομένης, dy ὕδωρ οὐχ ἀπόλλυται, ἀλλ᾽ εἰς τὴν ἑαυ- 


ραμονήν. “ 


τοῦ πηγὴν ἔρχεται" xal πάλιν ὅταν τις ἐθέλῃ, τοῦτο 
ἐξαντλεῖ' οὕτω xal τὸ σῶμα διαλυόμενον ἐπὶ τὴν 
ἑαυτοῦ πηγὴν (τὴν γῆν) ἐπάνεισιν, ἕτοιμον ὃν πάλιν 


ὅταν ὁ τὴν ἀρχὴν αὐτὸ διαπλάσας βούλη- 


πηγὴν ἐχ- 
πληρώμα- 
ἐχ τοῦ μέρους 


πότε τὸ τέλειον 


συστῆναι, 
ται. "AXAog τὸ τῆς ὑδρίας ὕδωρ εἰς τὴν 
χεόμενον οὐχ ἀπόλλυται, ἀλλὰ μετὰ τοῦ 
ἐν τῇ πηγῆ. Ὅταν οὖν 
᾽Λπόστολον, 


τὸς ἔστι τοῦ 
χαταργηθῇ, χατὰ τὸν 
Ἢ οὖν μεριχὴ γνῶσις ἡ νῦν ἐν ἡμῖν οὖσα, 

τελε gra προσλαθοῦσα, ὡς ὕδωρ ἐστὶ 


τὸ μέρος προσλαθοῦσοι, ἤγουν 


nobis inest, tune perfectionem suam accipiens, erit 


velut aqua hydri:e ad plenitudinem fontis deveniens, fonti parte tune addita qua fons prius carcbat. 


€77 « Et convolvatur rota super lacum. » Aliis 
eamdem sententiam verbis expressit. Convolvi en*m 


16 psal. cx1x; 5... "D Tim; vi; 10:4. 1? T Oor. 


« KoY συντροχάσῃ ὁ τροχὸς ἐπὶ τὸν λάχχον. » Ka- 


τὰ ἑτερολεξίαν τὸ αὐτὸ νόημα ἔφησξ. Συντροχάσαι 


ΧΠΙν 10. 


02] 
γάρ ἔστι τὸν τροχὸν Ez 
τὸν τροχὸν, xai πεσεῖν ἐν 
ραμίου τοῦ ὕδατος. Τροχὸν 
τῷ λάχχῳ, δι᾽ οὗ ποιοῦντα! τὴν ἀνίμησιν. 
ὃὲ χἀνταῦθα τὸ ὕδωρ ἐπὶ τὸν λάχχον ἐχχεῖτα:. "Λλ- 
χως 'Ῥροχὸς ὅδε ὁ βίος χαλεῖται, διὰ τὸ χινεῖσθαι, 
χαὶ χυλίεσθαι, χατὰ τό: Φωνὴ τῆς βροντῆς ἐν τῷ 
Πρὶν οὖν, φησὶ, χυλιόμενος οὗτος ὁ τροχὸς, 
ἀντὶ τοῦ, ὁ βίος, ἀποχυλίσῃ ἡμᾶς 
τῆς ἑαυτῶν σωτηρίας φροντίσωμεν. Náxxoc δὲ 
ὠνομάσθη, χατὰ có 
τάτου, 


τῷ λάχχῳ, μετὰ τοῦ χε- 
ὃὲ λέγει τὸν ἐπιχείμενον 
Ὁμοίως 


τρογῷ. 


tic T. 


tig τὸν λάχχον, 


ὁ ἄδης 
"Ἔσωσάς μὲ ἐκ Adxxov κατω- 


καὶ ἀπὸ τῶν καταδαινόντων εἰς Δάκκον,. 


« Kal ἐπιστρέψη ὁ χοὺς εἰς τὴν γῆν, ὡς ἣν.» 


νὲς στοιχεῖον ἀναλύεται 
xazà τὸ, Γὴ εἶ, καὶ elc γῆν ἀπειϊεύσῃ. 


Πρὺς γὰρ τὸ συγγε τὸ σῶμα, 


iosd xb» jus ὃς 


Xn τὸ depone d τὴ doy £a SA νοοῦμεν" 


εἰ δὲ ἁπλῶς οὕτως ὥσπερ νῦν, αὐτὴν τὴν Ψυχὴν 
νοοῦμεν τὸ πνεῦμα. Τοῦ οὖν σώματος, φησὶ, εἰς τὴν 
γῆν ἀναλυομένου, ἡ Ψυχὴ πρὸς τὸν Θεὸν ἐπανέρχε- 
ται, τῶν βεθιωμένων τοὺς λόγους ἀποδώσουσα, ὃς 
ἐποίησεν αὐτήν. Οὐ γὰρ ἀπὸ γῆς ἡ τοῦ ἀνθρώπου 
ψυχή ἀλλ᾽ ὡς αὐτὸς oióz μόνος ὁ 


γὸς, xa συνίσταται, 


ταύτης Δημιουρ- 
χαὶ συνδεσμεῖται τῷ χοϊχῷ 
τούτῳ GO act, ὡσπεροῦν xa ἐξάγετα: ὑπὸ μόνου τοῦ 
συνδήσαντος. 


« Ματαιότης ματαιοτήτων, εἶπεν ὁ Ἐχχλησιαστὴς, 
πὰ πᾶντα ματαιότης" xaX περισσὸν ὅτι ἐγένετο "Ez- 
χλησιαστὴς σοφὸς, χαὶ ὅτι ἐδίδασχε Sony σὺν τὸν 

ἄνθρωπον. Καὶ οὖς ἐξιχνιάσεται χόσμιον παραθολῶν. » 
Tov πολλάχις ἀνωτέρω λόγον ἀναλαμβάνει, χαὶ ἀπο- 
φαίνεται τὰ ἐν χόσμῳ πάντα ματαιότητα" χαΐ φη- 
σιν, ὅτι τοῦτο περισσὺν ἔσχεν ὁ ᾿Πχχλησιαστῆς, ἀντὶ 
ποῦ, χατεξαίρετον xaX ἴδιον, χτῆμα τῆς σοφίας" xvi]- 
μα γὰρ ὄντως μόνου τοῦ σοφοῦ ἣ σοφία. Καὶ ὅτι 
ἐσχηχὼς ταύτην ἐφθόνησε τοῖς λοιποῖς ἀνθρώποις" 
ἀλλ᾽ “ἅπερ ἔμαθε ἐξ αὐτῆς, ταῦτα τοῖς ἀνθρώποις 
παρέδωχε᾽ τὴν τε γνῶσιν δηλαδὴ τῶν τε αἰσθητῶν 
χαὶ νοητῶν. Εἶτά φησι, Καὶ ὁ ἔχων οὗς χεχαθαρμέ- 
ἣν ὁ λέγων, Προσέθηκχέ μοι ὠτὶ 
τοῦ ἀκούειν, δύναται ἀνιχνεύειν τὰ χόσμια ἐν Πα- 
ραθολαῖς λεγόμενα. Ἢ χαὶ οὕτως: Ὁ 
ποῦ λόγου, οἷον Tv τὸ τῆς 
ξάμενον τὰ ἐνώτια τοῦ παιδὺς "A- 


γον, δηλονότι οἷος 


ἔχων χόσμιον 
οὕς, χεχρυτωμένον ὑπ 
Ῥεδέχχας, τὸ 6c 


ὄραλμ, δύναται ἀχούειν τὰ παραδολιχῶς λεγόμενα. 


FRAGMENTA IN ECCLESIASTEN 


τὸν λάχχον, τὸ χλασθῆναι A votam super lacum, est, rotam convolvendo infringi 


€ 


622 


ac decidere in laeum sive cisternam una cum 
aquali testaceo. Rotam enim hoc loco accipit 
cistern;e vel. puteo appositam, qua solet aqua hau- 
riri. Similiter autem hic quoque aquam intelligit in 
lacum deferri, sicut superius sunm in fontem. Ali- 
ter, rota accipitur pro nostra hae vita, ob ipsas re- 
volutiones ae motus, juxta illud : Vox tonitrui tui in 
rota ??, Inquit ergo : Antequam rota hujus vit:e nos 
secum. praecipites devolvat in. lacum, propriam eu- 
remus salutem. Lacus vero pro inferno accipitur, 
juxta quod alibi dicitur : Salvasti me de lacu inferio- 
ri, et à descendentibus in lacum ??, 

Vrns. 7. « Et antequam revertatur pulvis in ter- 

ram, sicut erat. » Corpus namque nostrum in affine 
sibi elementum, terram, solvitur, juxta illud, Terra 
es, et in terram reverteris? 
«Et. spiritus revertatur ad. Deum qui dedit il- 
lum. » Spiritus si eum anim:e vocabulo conjunctus 
legatur, potiorem animi vim , hoe est, intellectum 
mentemque, significat; sin vero ita simpliciter οἱ 
absolute positum invenias sine ulla mentione ani- 
mz, sieut hoc loco ponitur, pro animo ipsa posikis 
intelligitur. Inquit ergo : Cum in terram corpus re- 
solvitur, anima revertitur ad Deum, redditura ratio- 
nem rerum quas gessit in vità Creatori suo. Neque 
enim de terra plasmata est anima nostra rationalis, 
sed talis exsistit qualem solus ille novit. qui cam 
ereavit, nostroque huie terreno corpori colligatur : 
sicut etiam et a corpore educitur cum illi so!i pla- 
cuerit qui eam corpori colligavit. 

Vrns. 8-9. «Vanitas vanitatum, dixit Ecclesiastes, 
omnia vanitas; eL amplius, quod fuerit ipse Eccle- 
siastes sapiens, et docaerit hominem scientiam. Et 
auris investirabit elegantiam parabolarum. » Repe- 
tit hoc loco quem superius perszepe. usurpavit ser- 
monem, asseritque omnia quicunque sunt in mun- 
do vanitatem esse: se vero ipsum nonnihil amplis 
quam ceteros homines accepisse, hoc est, egregio 
aesingularis sapienti: propriam possessionem; sola 
namque sapientia solius est sapientis possessio. Ait 
preterea se hanc sapienti:e possessionem sine in- 
vidia ezeteris communicasse hominibus : tam. vide- 
licet ea tradentem quie ad sensibilium rerum spe- 
ctant cognitionem, quam ea quie a materia sejuncta 
intelleeta solo percipiuntar. Tum subinfert, quod 
qui purgatam habuerit aurem, qualem videlicet ille 
qui dicit: Apposiit mihi aurem ut audirem ??, pote- 
rit facile investigare. elegantias sententiarum quie 
in Proverbiis continentur. Aut aliter ita intellige . 


Qui habuerit, elegantem aurem ornatam inauribus verbi divini, qualem habuit Rebecca que accepit 


inaures ἃ puero seu servo Abraham, 
tur. 


we 
TOU εὖ 


θύτητο 


τὰ Bode oos 


€ Πολλὰ ἐζήτησεν ὁ Ἐχχλησιαστὴς 
γόυς θελήματος, χαὶ γεγραμμένους εὖ 
ἀληθείας. Λόγο!: σοφῶν ὡς 


ἕλοι πεπυρωμένοι, οἱ παρὰ τῶν συνταγμάτων ἐδόθη- 


EE 


Psal. nxxvr, 19. 9?" Psal. xxix, Z.. ?! Gen. 


hie poterit audire 


I1mn-19: 


atque percipere qui parabolice tradun- 


Vrns. 10, 11. « Multum quisivit Ecclesiastes ut 
inveniret sermones voluntatis, et scriptos rectitudi- 
nis sermones veritatis. G7& Verba sapientum sic- 
ut stimuli boum, et sicut clavi igniti, que ex con- 


SES [on S p, ἢ 


623 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


624 


stitulionibus tradita sunt à. pastore uno : et super- A σαν, £x ποιμένος ἑνός" xo* περ! σσὺν ἐξ αὐτῶν. » AC- 


fluum. ex ipsis. » Sermones voluntatis, intelligit 
sermones conformes voluntati divin;, quos quis- 
quis secutus homo fuerit, percipiet gloriam vitz ac 
felicitatis zeternze. Vel sermones intelligit mysteria 
continentes, de quibus ait Salvator in Psaluiis Da- 
vid : Ut facerem. voluntatem (tuam, Deus meus, vo- 
lui** 5 voluntas autem fuit Patris, ut unigenitus Fi- 
lius eius humanam. carnem assumeret. Voluntatis 
iiaque diving sermones, ipsiusque sapientie quie 
et rectitudo et veritas jure optimo nuncupatur, que- 
sivi (inquit noster Ecclesiastes) ex iis monumentis 
quae scripta prophetz: nobis reliquerunt. Neque 
enim salis est tantummodo voluisse, nisi et multo 
quoque studio perquiramus. Qui enim quarit, in- 
venit, et pulsanti aperietur?*, lec. igitur cum quize- 
sisset. Ecclesiastes, cognovit quod verba propheta- 
rum pieque de Deo sentientium Patrum, sunt persi- 
milia stimulis boum. Sicut enim stimuli boves 
pungunt urgzentque aratro sulcum  proscindere, ita 
et tieologorum verba exeitant nos qui spe bona 
aramus, proscindere suleum spiritualem, ut .cum 
purgatus fuerit ager cordis nostri, pulehros in.eo 
virtutis sureulos conseramus. Similia quoque sunt 
clavis ignitis atque candentibus qui altius ac faci- 
lius lignis infiguntur : ita enim et sapientum verba 
theologorum, in penitissimos sinus intellectus no- 
siri altius figuntur. lec autem verba. tradita sunt 
nobis ex constitutionibus; alia vero. exemplaria ha- 
bent compositionibus. Constitutiones autem sive 
compositiones, intellige opera Dei quie admirabili 
ae supremo ordine et harmonia disposita el consti- 
tuta sunt: ex quibus proportione quadam ac simi- 
litudine ducimur in aliquam Dei opificis cognitio- 
nem. Poteris et constitutiones hoc loco accipere, 
utrumque Testamentum, Vetus scilicet ac Novum. 
Unde autem cognitio data est nobis ut et sensibilia 
specularemur, et intelligeremus que intellectualia 
sunt? Ex u»o nempe pastore. Quo autem ? qui. sci- 
licet et. in caelis et in terra rationales pascil. crea- 
turas; qui et dixit: Ego sum pastor bonus ?*. Se- 
quitur autem : Et superfluum ex ipsis. Quodnam 
superfluum? Ex harum scilicet rerum cognitione; 


γους θελήματος φησὶ τοὺς τοῦ θελήματος τοῦ 
Θεοῦ, xa0' οὺς πολιτευόμενος ἄνθρωπος τῆς αἱω- 
νίου ζωῆς ἐπιλαμθάνεται " ἣ χαὶ τοὺς μυστηριώδεις 
λόγους, περὶ ὧν ἔφησε ἐν ψαλμοῖς ὁ Σωτὴρ, Τοῦ 
ποιῆσαι, ὦ Θεὸς, τὸ θέλημά σου ἐδου.τήθην. Θέλη- 
μα δὲ ἣν τοῦ Πατρὸς ἡ τοῦ Μονογενοῦς ἐνανθρώπη- 
σις. Τοῦ θείου τοίνυν βουλήματος τοὺς λόγους, χαὶ 
αὐτῆς τῆς σοφίας, ἥ τις εὐθύτης χαὶ ἀλήθεια χαλεῖ- 
ται, EX τῶν γεγραμμένων παρὰ xoig προφήταις, 
ἀνεζήτουν, φησίν: οὐ γὰρ ἁπλῶς θελῆσαι δεῖ μόνον, 
ἀλλὰ xaY ἐπὶ πολὺ ζητῆσαι. Ὁ γὰρ ζητῶν εὑρίσκει, 
καὶ τῷ χρούοντι ἀνοιγήσεται. Ταῦτα οὖν ζητῶν ὁ 
Ἐχχλησιαστὴς, ἔγνω ὅτι οἱ λόγοι τῶν θεοσεθῶν ἐοί- 
χασι βουχέντροις. “Ὥσπερ γὰρ τὰ βούχεντρα πλὴτ- 
τουσι τοὺς βόας, ἐπὶ τῷ τὴν αὔλαχα τῷ ἀρότρῳ 
τέμνειν’ οὕτω xal οἱ τῶν θεοσόφων ἀνδρῶν λόγοι 
διεγεέρουσιν ἡ μᾶς τοὺ 

πέμνειν τῆς ψυχῆς τ 
xal χαταφυτεύειν τὰ χαλὰ τῆς ἀρετῆς μοσχεύματα. 
"Eotxact δὲ xai ἥλοις πεπυρωμένοις, οἵ τινες βαθύ- 


ς ἐπ᾽ ἐλπίδι ἀροτριῶντας, ἀνα- 
ἣν. αὔλαχα, xal διαχαθαίρειν, 


τερον xal εὐμαρέστερον τοῖς ξύλοις προσπήγνυνται" 
οὕτω χαὶ οἱ τούτων λόγοι εἰς τὸ βαθὺ τῆς διανοίας 
ἡμῶν ἐγκαταπήγνυνται. Οὗτοι 6E οἱ λόγοι, φησὶν, 
παρὰ τῶν συνταγμάτων ἐδόθησαν" ἕτερα δὲ pi 
Θλίο, παρὰ τῶν cvrüscqácov ἔχοναι. Συντάγματα 
ὃς νόξι, 7| συνθέσματσ, τὰ τοῦ Θεοῦ ποιήματα, 
τὰ ἀχροφυῶς συντεταγμένα, χαὶ ἐναρμονίως 'συν- 
τεθέντα, ἐξ ὧν ἀναλόγως τὸν γενεσιουργὸν αὖ- 
τῶν χαταλαμθάνομεν " 
Παλαιὰν χαὶ Καινήν. Πόθεν 
ἐδόθη τῆς τῶν αἰσθητῶν θεωρίας, χαὶ 


χαὶ συντάγματα, τὰς δύο 
Διαθήχας, 6E ἡμῖν 
ἢ γνῶσις 
τῆς τῶν νοητῶν χαταλήψεως; Ἔχ ποιμένος .évóc. 
Ποίου ποιμένος ; τοῦ xai τὰ £v οὐρανοῖς, χαὶ τὰ ἐπὶ 
γῖς λογικὰ ποιμαίνοντος, τοῦ φήσαντος" Ἐγώ. εἶμι 
ὁ ποιμὴν ὁ καιϊός. ᾿Αλλὰ, Καὶ περισσὸν, φησὶ, ἐξ 
αὑτῶν. Ποῖον τὸ περισσόν ; Ex τῆς τούτων γνώσεως, 
ὅτι ζωὴν αἱώνιον “χληρονομοῦμεν, ὅτι xai αὐτὸν 
ἀξιούμεθα τὸν χαλὸν Ποιμένα ἔχειν διδάσχαλον, χαὶ 
ὅτι οἱ ταύτης τῆς γνώσεως ἐν τῷδε τῷ βίῳ χατα- 
ξιωθέντες, χαὶ τῆς τελείας γνώσεως ἐν τῷ. μέλλοντι 
χαταξιοῦνται, xaÜapo: χαθαρῶς ὑπὸ «Tg ἁγίας χαὶ 
ὁμοουσίου Τριάδος ἐλλαμπόμενοι. 


emplaenim et permagnifiea cognoscimus, ut.pula, quod hzreditas nostra, vita :terna futura est: 
quod bonus ille Pastor dignatus est noster fieri magister; et (quod denique in suprema felicitate lo- 
candum est) quod qui digni habiti sumus imperfecta hae cognitione qui est ex parte. dum vivimus, ad 
perfectum deinde in futuro seculo veniemus,; puri puriler a sancta consubstantiali Trinitate illu- 


strandi. 

Vrns. 12. « Fili, cave tibi a faciendis multis li- 
bris, quoniam non est finis ; et meditatio multa, 
carnis labor. » Multi libri multique sermones qui 
non tendunt ad unum eumdemque propositum fi- 
nem, conturbant animam legentis atque confundunt. 
679 Quotieseunque. vero de vera religiene sermo- 
nem quis faciat, tametsi in longum spatium tempo- 
ris illum protrahat sicut divus apostolus fecit ?*, 
qui in seliola tyranni, trinoctium de mysteriis Christi 


ΣΕ ΒΩ xxxix)9. o ** uen 10: 


« Yit, φυλάσσου τοῦ ποιῆσαι βιύλία πολλὰ, ὅτι οὐκ 
ἔστ: περασμός" xal μελέτη πολλὴ, χκόπωσις capxóc. » 
Πολλὰ βιθλία, xai λόγοι πολλοὶ oi μὴ πρὸς τὸν 
αὐτὸν 
ὀχληροὶ τυγχάνουσιν. Ὅταν μὲν γάρ τις τὸν περὶ 
ἀληθοῦς θεοσεθείας ἐχτιθῆται λόγον, x&v ἐν πολλῷ 


σχοπὸν νενευχότες, οἱ τοιοῦτοι λόγον xa 


à 


τῷ χρόνῳ διαλέγηται, ὡς ὁ ἱερὸς ἀπόστολος ἐν τῇ 


σχολῇ τυράννου ἐπὶ τρεῖς νύχτας ἐδίδασχε τὰ περὶ 


ποῦ Κυρίου * οὗτος οὔτε πολλὰ λέγει, οὔτε ὀχληρός 
h d277 i 


.. 55 Joan. x, 41. ..** Act. xx, 1. seqq. 


625 


FRAGMENTA IN 


JEREMIAM. 626 


ἐστι, ἀλλὰ xai ἀχόρεστο: τοῖς ἀχούηυσιν. Οὕτω xal A perdoeuit, is neque tune multa dicit, neque molestus 


τὰ xiv θείων Γραφῶν βιθλία πολύστιχα τυγχάνοντα, 


οὐ πολλὰ λέγονται, ἀλλὰ νόμος Ἱζυρίου " ἐπειδὴ εἰς 
ἀμφοτέρων τῶν Διαθηχῶν ὁ νομοθέτης, χαὶ πρὸς 
ἕνα σχοπὸν ἅπαντα βλέπουσιν, ὡς χαὶ αὐτὸς ἡμῶν ὁ 
Κύριος ἐδίδαξε, ὁ μέγας 
ποῦ Πατρὸς, ᾿Αγαπήσεις, λέγουσα, Κύριον τὸν Θεόν 
σου ἐξ GAnc τῆς καρδίας cov, καὶ τὸν πιϊησίον 


᾿ἸΕχχλησιαστῆς, 1j σοφία 


σου ὡς ἑαυτόν. Er γὰρ ταύταις ταῖς δυσὶν ἐντο- 
Auc ὅλος ὁ γόμος, καὶ οἱ προφῆται κρέμανται. 
Ὁρᾷς ἐν ἑνὶ λόγῳ τὰ πολυεπῇ βιθλία συγχεφαλαιού- 
μενα, χαὶ διὰ τοῦτο μὴ ὄντα πολλά ; Ποῖα τοιγαροῦν 

ὁ Ἐπχχλησιαστὴς ἀποτρέπει βιθλία Τὰ τῶν 
Ἑλλήνων, τῶν τὰς ἀλλήλων ἀνατρεπόντων δόξας, 
xai ἀχήρυχτον πρὸς ἑαυτοὺς ἐχόντων πόλεμον " τὰ 
τῶν αἱρετιχῶν, τῶν ἀλλήλοις ἃ ἀντι μαχομένων * πὰς 
τῶν Ἰουδαίων δευτερώσεις τὰς ἀπεράντους χαὶ μυ- 
θιχά:. Ἑρμηνεύειν γὰρ σχηματιζόμενοι τὰς Γραφὰς, 
εἰς μύθους χαὶ γεν αλογεαοὲ ἐξετράπησαν, xaY παρα- 
δόσεις τινὰς οὐ χατὰ 
ἐν τοῖς τοιούτοις βιθλίοις. 
ἔστι. σαρχὸς, 


ποιεῖν ; 


H 


πολλὴ μελέτη χόπωσίς 


μόνον τὸ σῶμα ταλαιπωροῦσα, χαὶ 
χαρπὸν μηδένα Qopouna. ἯἩ δὲ. περὶ τὰ θεῖα βιθλία 
μελέτη περὶ ἣν ἢ 


νυχτὸς ὁ ἅγιος [Δαυϊδ] ἐγχελεύετ 


ἡμᾶς ἐνασχολεῖσθαν ἡμέρας χαὶ 
αι λέγων" Καὶ ἐν τῷ 
véqup αὑτοῦ μεϊετῆσαι ἡμέρας καὶ γυκτός" οὐ χό- 
πωσις ὑπάρχει σαρχὺς, ἀλλὰ ψυχῆς ἀγαλλίασις. Κἂν 
γὰρ ἐν ἱδρῶσι xax δάχρυσι σπείρωμεν, φιλοπονοῦντες 
περὶ τὸ χαλὸν, ἐν ἀγαλλιάσει θερίσομεν τὸν εὐχλέα 
τῆς ἀρετῆς χαρπόν. ᾿Αγαθῶν γὰρ πόνων εὐκλεὴς 
ὁ καρπός. Υἱὸν δὲ ἑαυτοῦ τὸν νουθετούμενον ὁ "Ex- 
χλησιαστὴς χαλεῖ * τροιχὺν ἡμᾶς 
τὰς πατριχὰς 


διὸ προσήχει: τὸ πα 
φυλάττειν ἀξίωμα, μὴ παραθαίνοντας 
ἐντολάς. Τὸ 0t, Οὐκ ἔστι περασμὸς, ἀντὶ τοῦ, 
πέρας τῶν πόνων περὶ τὰ 1 ὅτι 


Pedo wes RE 
M d τινὰ ες 


αὐτῶν καρπὸν οὐχ ἔστιν εὑρεῖν * ἣ ὅτι ἀναρίθμητοι 
αἱ μυριάδες τῶν ἐν τῷ χόσμῳ. φερομένων βιθλίων 


τυγχάνουσιν. 


τὸ τοῦ νομοθέτου βούλημα, 'H. 


est et importunus, imo vero potius auditores satiare 
non potest. Talia etiam sunt sancte Scriptura 
volumina quie multis conseripta versibus, multa 
tamen nequaquam dicuntur, sed lex Domini nun- 
cupantur, quandoquidem unus in utroque Testa- 
mento legis esL lator, librique omnes. sancte 
Scripture in eumdem finem scopunique. feruntur, 
sicut et nos Dominus docuit, qui vere magnus est 
Ecclesiastes, Patrisque. sapientia, his maxime ver- 
bis: Dilige Dominum. Deum tuum ex toto corde (uo, 
et proximum. (uum. sicut. teipsum z in his enim duo- 
bus mandatis, tota lex et prophetae pendent". Vides- 
ne igitur ut. in sermone uno et. verbo abbreviato, 
muliloqui libri et argumentosi comprehendantur, 
neque ideo multi sint? Qui sunt. itaque volumina 
qu: nos dehortatur componere Ecclesiastes ? Nem- 
pe gentilium. volamina et monumenta, qui scilicet 
alterius evertunt et impugnant sententias, semper- 
que inter se gravissimum bellum gerunt. Nec non 
absterret. nos ab. hereticorum libris invicem dissi- 
dentium, recentibusque Jud:orum voluminibus ae 
secundariis que infinita prope sunt, fabulisque 
conferta. Dum enim Seripturas novis quibusdam 
figuris interpretari student, in ridiculas fabulas et 
genealogias conversi sunt, traditionesque ediderunt 
a sententia seriptoris longissime aberrantes. Multa 
ilaque. meditatio qux» in hujusmodi conficiendis 
libris adhibetur, solum affert laborem carnis, afili- 
git corpus sine ulla utilitate ac fructu. Meditatio 
vero quam intendimus cirea divinos Libros, in 
qua nos versari die. noctuque sanetus David horta- 
tur, cum dicit: Et in lege ejus meditabitur die ac 
nocte??, non labor est carnis, sed exsultatio spiri- 
tus. Quamvis enim in sudore et lacrymis seminemus 
laborantes circa honestum, in exsultatione tamen 
metemus?? inelytum virtutis fructum : Bonorum 
siquidem laborum gloriosus est [ructus*?. Adverten- 


dum est autem quod. filium suum vocat Ecclesiastes, quem admonendum suscepit; cavendum est igitur 
nobis ut omni studio paternam hanc dignationem servemus, quod profecto faciemus si paterna. man- 


data non transgrediamur. Quod vero ait, Non est finis, intellige sine fine versari. eirca. res 
quod res vanz, propositum finem fructumque illum non habent, 


vanas; vel 


quem consequi possimus, illas perse- 


quentes; vel quod infinita librorum est multitudo, qui per orbem terrarum circumferuntur. 


« Τέλος λόγου τὸ πᾶν ἄχους " 
τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ φύλασσε, ὅτι τοῦτο πᾶς ἄνθρωπος" 
ὅτι. σύμπαν τὸ ποίημα ἄξει ὁ Θεὸς ἐν χρίσει, ἐν 
παντὶ παρεωρα μένῳ, ἐὰν ἀγαθὸν xaX ἐὰν πονηρόν. » 
Ἐγὼ δέ σοι, φησὶ, χεφαλαιώδη χαὶ ἐπιτομωτάτην 
σωτηρίας ὁδὸν ὑποδείχνυμι Τὸν Θεὸν φοθοῦ, καὶ 


τὰς ἐντοιὰς αὐτοῦ φύζασσε " φόθον οὐ τὸν εἰσ- 


αγωγιχὸν xa ἐμπαθῆ διὰ τὰς χολάσεις, ἀλλὰ τὸν 
ἁγνὸν χαὶ ἁγνοποιὸν, τὸν διὰ pip el τοῦ προσ- 


κάξαντος πατρὸς ὀφειλόμ 


δέος τῆς χολάσεως μὴ πορνεύσωμεν, men ὡς εἰ 
ἢ προέχειτο τὰ τῆς τιμωρίας, ἐπορνεύσαμεν ἂν, 
πορνιχὴν ἔχοντε: προαίρεσιν. Καὶ οὕτως ἐφ᾽ ἑκάστου 
τῶν ἀπηγορευμένων νόει. Ἐὰν δὲ μὴ διὰ τὴν ἄπει 


My τῆς χολάσεως, ἀλλ᾽ αὐτὰ μισήσαντες τὰ Pied 


81 Math. xxi, 27-40, 38. Psal.1, 2, 


τὸν Θεὸν φοθοῦ, xaX D 


89 Psal ΟΧΧΥ, 


.NEns. 15, 44. « Audi supremum finem sermonis : 
Deum time, et mandata ejus observa, quoniam hoc 
est omnis homo. Omne opus adducet Deus in judi- 
cium, in omni quod omissum fuerit sive bonum 
sive Ego, inquit, tibi compendiosam et 
brevissimam salutis viam ostendo : Deum time, et 
mandata ejus observa. Timorem vero intellige, non 
qui est valde-imperfectorum quasique servilis, quo 
incipientes ac timidi introdueuntur in virtutis ac 
pietatis viam (hic namque propter imminentes 
minas formidataque supplicia, perturbatione non 
caret); 6&0 sed intellige timorem Domini sanctum 
et sancüficantem, quem debemus ex charitate 
pioque affectu erga illum qui leges tulit, manda-, 
taque servari sua instituit, Si enim carnem à for-' 


malum. » 


δ. 59 Sap. πὶ, 15. 


021 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


028 


nicatione compescamus supplicii metu, nou. chari- A τούτων ἀποσχώμεθα, φιλίᾳ τῇ πρὸὺς τὸν τοῦτο νομο- 
à 


tate jubentis, quis dubitet quin sublato judicii 
paenarumque terrore, in. feedas libidines prolapsuri 
simus, cum stupri desiderium in pectore habea- 
mus? Quod. et de cxteris flagitis quce lege nobis 
prohibentur, intelligendum est. Si vero non mina- 
rum metu alque supplicii, sed odio vitiorum pec- 
care nolumus, tunc charitate prosequentes latorem 
legis, mandata ejus. servamus et cavemus seduli ne 
defluamus. Sancto enim timori adjuncta est opera- 
Hio, sieut. et qui operatur, idem etiam timet ne 
quod. priceptum. contemnal atque. posthabeat. 
"U'imor hie itaque sanctus cum ab. honestate profi- 
ciscatur, nostras sanctificatL| animas Οἱ ceharitati 
iequipollet. Qui vero timorem hune habet, et man- 
data Dei custodit, hie est sapiens omnis homo, 
hoe est, integer et undecunque perfectus. iac 
iaque, inquil, securus operare, certus quod omne 
epus humanum a liberi arbitrii facultate profectum 
adducet Deus in judicium, rationem a nobis exi- 
gens eorum qui gesserimus in vita, quaque eriam 
facere omiserimus, sive illa bona sint, sive etiam 
mala. Omittuntur autem persepe multa sedulo ac 
volentibus nobis : multaque rursus nobis invitis. 
Nam si cum possim bene quid facere, illud tamen 
sciens bonum) esse omitto atque posthabeo, hac 
voluntaria est omissio : si vero per ignorantiam 
boni, omisi operari bonum quod poteram, hoc 
ipsa omissio preter voluntatem contigit. Accidit 
aulemr ut inviti quandoque bonum operemur; per- 
s;epe vero, scientes otque consulto; rursusve con- 
waria ratione malum persipe aggredimur conscii 
quid patremus, nostramque conscientiam contem- 
nentes : hoc sane ipsum. voluntarium est pecca- 
tum. Quandoque vero per ignorantiam patramus 


aliquid quod lege divina prohibetur ne fiat : quod 


θετήσαντα, ἐργαζόμεθα τὰς ἐντολὰς, xaX φοδούμεθα 
μὴ παραῤῥνυῶμεν. "Ev γὰρ τῷ φούθεῖσθαι τὸ ἐργά- 
ζεσθαι, χαὶ ἐν τῷ ἐργάζεσθαι τὸ φοθεῖσθαν μή, τι 
τῶν ἐντεταγμένων παρίδωμεν. Οὗτος ὁ φόθος ἁγνὺς 
τυγχάνει δι᾿ αὐτὸ τὸ καλὸν γινόμενος, xal ἀφανίζει 
τὰς ἡμετέρας ψυχὰς, ἰσοδύναμος ὧν τῇ ἀγάπῃ. Ὁ 
δὲ τοῦτον ἔχων τὸν φόδον, χαὶ τὰς ἐντολὰς φυλάσ- 
σων, οὗτός ἐστι σοφὸς πᾶς ἄνθρωπος, ἀντὶ τοῦ, ὁ 
τέλειος xal ἀνελλιπήῆς, Ταῦτα δὲ, φησὶ, ποίει ἄσφα- 
λῶς, ἐπιστάμενος et πᾶν τὸ λογιχὸν. ποίημα, τὸ καὶ 
αὐτεξουσίῳ προαιρέσεις τετιμημένον, ἄξει ὁ Θεὺς εἰς 
χρίσιν, λόγους ἡμᾶς ἀπᾳιτῶν τῶν πεπραγμένων, Tj 
ἀγαθῶν, ἐάν τε πονη- 
πολλάχις μὲν χαὶ τὰ 
ἀχούσια. "Ec0* ὅτε δυ- 


χαὶ παρεωραμένων, ἐάν τε 
ρῶν. Παρεωραμένα. δέ εἰσ: 
ἑχούσια, πολλάχις 0E χαὶ τὰ 
νάμενος εὖ ποιῆσα:, παρορῶ xat ὑπερτίθεμαι *: χαί- 
τοι γε ἐν εἰδήσει τοῦ χαλοῦ τοῦτο ἑχούσιον παρ- 
ὁραμα" εἰ δυνάμενος εὖ ποιῆσαι, κατὰ ἄγνοιαν οὐχ 
ἐποίησα, τοῦτο ἀχούσιον. "Ec0' ὅτε χαὶ ἄχοντες εὖ 
ποιοῦμεν, πολλάχις δὲ χαὶ ἑχόντες, χαὺὶ πάλιν. Ex 
τι ἐργαζόμεθα ἐν 
τοῦτο 


τῶν ἐναντίων - ἔσθ᾽ ὅτε φαῦλόν 
συνειδήσει, ἀθετοῦντες ἑαυτῶν τὸ συνειδός * 
ἑχούσιον παρόραμα. "Ec0' ὅτε xai χατὰ ἄγνοιαν 
ἐργαζόμεθά τι τῶν ἀπηγορευμένων * τοῦτο ἀχούσιον 
παρόραμα. Περὶ τῶν τοιούτων xal ὁ μαχάριος Δαυϊὸ 
ηὔχετο λέγων - Παραπτώματα τίς συνήσει; Ἐκ 
τῶν xpvgiov μου καθάρισόν με, τῶν χατὰ ἄγνοιαν 
δηλονότι πλημμεληθέντων. Ταῦτα οὖν ἐγνωχότες, τὸν 
Θεὸν φοδηθῶμεν, χαὶ τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ τηρήσωμεν 
χατὰ τὴν ἑαυτῶν δύναμιν. Τὸ γὰρ ὅλον ἡμῶν τῆς 
σωτηρίας ἐν οἰχτιρμοῖς χεῖται, χαὶ τῇ τοῦ χριτοῦ 
φιλανθρωπίᾳ" δι’ οὗ, xoi μεθ᾽ οὗ τῷ Πατρὶ δόξα 
σὺν τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν xai ἀεὶ, xoi εἰς τοὺς 
αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. 


sane peccatum, prater nostram voluntatem contigisse putandum est. De hujusmodi vero peccatis 
et beatus David orabat dicens: Delicta. quis intelliget ? Ab. occultis. meis munda me, Domine **, hoc. est 
qua per ignorantiam peccavi cum mala esse nescirem, Nos autem bene jam per Ecclesiasten | edocti, 
ümeamus Deum et ilius mandata custodiamus omni nostra contentione ac studio; summa enim 


salutis nostrae in misericordiis Domini, ac benignitate Judicis reposita est : cum quo, €t per quet 


Deo Patri est gloria, sanctoque Spiritui, et nunc et in. szecula sieculorum. Amen. 


** Psal. xvin, 15. 


EJUSDEM OLYMPIODORI 
FRAGMENTA IN JEREMIAM. 


(Ex Catena Mic. Girstgni, Lugd. 1625.) 


CAPUT PRIMUM. 
V. 1. c Qui habitabat in. Anathoth. » Quinque 
inllibus passuum distat ab urbe Hierusalem Ana- 
801}... 


D 


KETAA. HPOTON. 
« Ὃς χατῴχει ἐν 'Ayaüe0. » ᾿Απὸ 


, 


πέντε υνϑρίων 


Ἱερυυσαλὴμ ᾿Αναθώθ, 


629 
« Ἐπιστάμαί cc. » Kdzà τοὺς τῆς προγνώσεως 
λόγους. 


« ᾿Εχριζοῦν, » Ἐχριζοῦν τὴν χαχίαν. 

« Τί σὺ ὁρᾷς ; Καὶ εἶπα --Βαχτηρίαν χαρυΐνην. » 
Ταῦτα &x διαλείμ ματος, ὅταν εἴπῃ " Καὶ ἐγένετο 
λόγος Κυρίου πρός με λέγων" o) γὰρ ἐφεξῆς, ἀλλ᾽ 
ἐδίδου συνιδεῖν τὰ λεγόμενα. 


Τὸ γὰρ ξύλον τοῦτο στεῤῥὸν, χαὶ βαρὺ, xaY πλη- 
χτιχόν. Τίνος ἕνεχεν ταῦτα ἔθλεπον; Ὅτι τὰ πράγ- 
ματα xaX αἱ ὄψεις ἐναργέστεραι ἧσαν, xal μᾶλλον 
ἔπληττον τὸν ἀκροατήν. γὰρ ῥάδδος πληγῆς ἔστι 
σύμθολον. 

Λόγος, τὸ χάρυον ἀγρυπνίας εἶναι ποϊητιχόν" εἶναι 
δὲ xai εὐθραστον' τὸ ξύλον, χαὶ σημαίνει τὴν με- 
τριωτέραν ὀργήν " ὡς ἀγρυπνοῦντος μὲν τὸῦ Θεοῦ 
ἐπὶ τοῖς ἁμαρτάνουσιν, κολάζοντος δὲ μετριώτερον: 

€'Azb προσώπου τοῦ Βοῤῥᾶ. v Διὰ τὸν Βαθυλώνιόν 
φησι. Βορειοτέρα: γὰρ ἡ Βαθυλὼν ὡς πρὸς τὴν le- 
ρουσαλήμ. Πρὸς δὲ διάνοιας, εἰς πρόσωπον τοῦ σχλη- 
ροῦ Βορέου ὁ διάθολος λαμθάνεται. 

« Λέδητα ὑποχαιϊιόμενον: » Κατὰ μὲν τὸ γράμμα 
τὴν Ἱερουσαλὴμ, 
ὃξ θεωρίαν, τὴν συνείδησιν τὴν ἑαυτὴν δοχιμάζουσαν. 

« Καὶ σὺ περίζωσαι. » ᾿Αντὶ τοῦ, ἄνδρισαι, θαῤ- 
$3v πορεύου. Πρὸς. ói 
ὀσφὺν ὁ σώφρων. Ἐν γὰρ τῇ ὀσφύϊ λέγουσιν εἶναι 
τὰ σπέρματα. Εἴρηται γὰρ περὶ τοῦ Λευΐ" "Ἔτι γὰρ 
ἐν τῇ ὀσφύϊ τοῦ πατρός σου ἦν. 

« Μὴ φοθηθῇς ὅτι μετὰ σοῦ εἰμί, ». Περιφράξας 
ταῖς ἀγγελικαῖς δυνάμεσιν. 

ΚΕΦ, D'. 
€ Ἐμνήσθην. ἐλέους νεότητός σου. » Τῷ Σωτῆρι 


d “- “ 


ἀρίστῳ αἀγίος 


T 


xal τοὺς ἐν αὐτῇ, ἄρχοντας" πρὸς 


διάνοιαν,. περιζώννυται τὴν 


πραὴλ, ὁ νοῦς ὁ ὁρῶν Θεὸν, ὃν xai ἡδέως ὁρᾷ 
ἀπαρχὴν τινα γεννημάτων. Λέγεται οὖν 
ποτὲ μὲν ὁ Ἰουδαίων λαὸς, ποτὲ δὲ οἱ δι- 


ὥσπερ 
Ἰσραὴλ 
ορατιχώτεροι, xa αὐτὸς δὲ ὁ 


σάρχα ἐξ Ἰσραὴλ Χριστός. 


πατριάρχης χαὶ ὁ κατὰ 


Κατὰ ἔλεος, φησὶ, χαὶ ἀγάπην ἔχρ'σά σε 
φήτην᾽ οὐ γὰρ &x χατορθωμάτων τὰ χαρίσματα. 

«Καὶ ἐπορεύθησαν ὀπίσω τῶν ματαίων. » Τῶν 
εἰδώλων χαὶ τῶν τρόπων τῆς χαχίας. 


εἰς προ- 


Εἰς τὸν Κάρμηλον. » "Ogog τοῦτό τῆς Παλὰ:- 
στίνης. Ἑρμηνεύετα! δὲ ἐπίγγῳσις περιτομῆς " 0v 
ἧς ἀποτέμνομεν τὰ ἀγαθὰ ἀπὸ τῶν φαύλων. 

« Διέλθετε᾽ εἰς νῆσους Χεττιξίμ. » Τινὲς μὲν Κυ- 
πρίους φασὶ, τινὲς OE Ἰνδῶν ἔθνη. 'O Κηδὰρ τοῦ 
Ἰσμαὴλ ἀπόγονος " σημαίνονται δὲ διὰ τούτου τὰ 


t 
6x 


Σαραχηνῶν ἔθνη. Ἑρμηνεύεται δὲ σχοτασμός " φασὶ 
δὲ xaX ὀστραχίνην δηλοῦσθαι διὰ τοῦ Κηδάρ. 


« Ἐπ᾿ αὐτὸν ὠρύοντο 
μὲν τὸ ῥητὸν οἱ Βαθυλώνιο 
ροι δαίμονες. 

€ Παρὰ τὸ μὴ χατοιχεῖσθαι " 
οἰχήτορας ἀγαθούς. 


ἄνοιαν ἀνήμε- 


e 


1 
RÀ 


FRAGMENTA IN JEREMIAM.. 


Ἰσραὴλ τῷ Κυρίῳ: ὁ ἀληθινὸς. 


630 


V. 5. « Novi te. ». Secundum  prxnotionis ra- 
tiones, 

V. 10. « Ut eradices. » Eradicare malitiam. 

V. 11. (Quid tu vides? Et dixi : Dacutum nuceum.» 

Alii Chrys. Woec interrupto sermone, cum. ait : Et 
factum. est verbum Domini ad me dicens; non 
enim narrationem. continuat, quippe vult conside- 
rari ea, quae dicuntur. 

Lignum enim hoe durum ae grave, et verberibus 
aptum. Quare h:ec. videbant? Quia res, et visiones 
significatiores erant et magis alliciebant. audito- 
virea enim plagarum est symbolum. 


A 


ren : 


Nucém aiunt vigiliam inducere, lignumque | ejus 

facile frangi, et signifieat moderatam iracundiam ; 

D Deo quippe super peccatores vigilante, moderate 
vero castigante. 

V. 12. « A facie Aquilonis. » Propter Babylo- 
nium dicit; Aquilonaris enim est Dabylon ad Je- 
rusalem comparata : quod. ad' sensum autem atti- 
net, facies asperi Aquilonis pro diabolo accipitur, 

V. 13. « Lebetem. suecensum. » Secundum litte- 
ram quidem Jerusalem, et principes in ea : recon- 
ditiori vero sensu, conscientiam seipsam probantenr. 

V. 47. « Tu ergo accinge. » Perinde ac si dice- 
ret : Viriliter age, audax aggredere. Morali vero 
sensu, temperans. lumbos cingit ; lumbis enim se- 
men inesse aiunt. Nam et de Levi dietum : Adhuc 
in lumbis patris sui erat. 

« Ne timeas, etc., quia ego tecum sum. » Auge- 
licis virtutibus obsepiens. 


CAP. 1I. 

V. 2. « Recordatus sum misericordix adolescen- 
li:e tuze. » Salvatori Cliristo sanetus Isracl Domino - 
verus Israel mens Deum videns, quem et jucunde 
videt veluti rerum omnium creaturarum principium 
quoddam. Vocatur igitur Isracl interdum quidem 
Judaeorum populus, interdum vero, qui ad con- 
templandum perspicaciores, ipseque Patriarcha, οἱ 
qui secundum carnem ex Israel est Christus. 

Ex misericordia ait, et charitate unxi ie in. pro- 
phetam, non sunt enim ex meritis dona. 

V. ὃ. « Et ambulaverunt post vana. » Idola, et 
iniquitatis mores. 

V. 7. « In. Carmelum. « Palestine mons hie : 
recognilio autem circumcisionis interpretatur, per 
quam bona a malis recidimus. 

V. 10. « Idcirco venite. ad insulas Chetiim. » 
Quidam Cyprios, quidam Indorum populos Cedar 
nomine fatentur significari. Cedar ab Ismaele or- 
tum ducens: per hune vero Saracenorum signifi- 
cantur populi. Interpretatur autem tenebricosus. 
Quidam autem per Cedar testaceum intelligi assc- 
runt, 

V. 45. « Super eum rugierunt leones, » Leones, 
juxta dietum, Babylonii, at. juxta sensum, etferi 
diemones, 

« Eo quod non habitetur. » Ex ceo quod non 
habuit bonos incolas. 


D 


031 


JEgyptiorum autem aqux» multos deos colendi 
error. 

(Ut bibas aquam. fluminum. » Assyriorum flu- 
mina, mulüformes nequiti& modi, et de utrisque 
uiraque possunt intelligi. 

V. 20. « Quia a s:culo confregisti jugum tuum, » 
Ab initio enim durz fuit cervicis, semperque Spi- 
ritui sancto resistens; jugum autem divinam vocat 
legem. 

« lbi diffundar in fornicatione mea. » Nequitia 
enim principio facto, in immensum diffunditur. 

« Quomodo conversa es in amaritudinem ? Mala 
cnim non natura, sed reflexione ; Vitis aliena, qua 
sponte sua seipsam a Deo abalienavit. 


V. 25. « Quomodo dicis : Non sum polluta? » Ex- 
lremie est dementize peccantem inficiari, 

Vide vias tuas in polyandrio. » Polyandrium, 
sepulerum : aut ergo in sepuleris qusedam agebant, 
«ie deemonibus placebant : aut etiam ipsi sepulcra 
erant delinita, veritatis praetextu mendacium se- 
tantes. 

V. 24. « Ad. vesperam vox ejus ululavit : vias 
suas dilatavit super aquas solitudinis. » Ululant 
sexus feminei canes dum ad coitum mares provo- 
cant : hoc igitur, ait, passa est in tenebris animse : 
immundos invocans dxmonas. 


Vias suas dilatavit super aquas solitudinis. Aquae 
solitudinis vari: et fructiferze iniquitatis vi: ; ope- 
rationibus implebantur immundorum spirituum. 


Sua sponte seipsam tradens. Eum quippe qui 
curari non vult nemo curabit. 

« In humilitate illius reperient. illam. » Quoniam 
illis subjicitur. 

V. 25. « Viriliter agam. » Mihi ipsi sufficio in 
presidium, Deo nihil opus habeo, vel boc dicit, 
quod viriliter se prparabat, ne monitis pareret. 

V. 51. « Nunquid solitudo factus sum Israeli. » 
An non ipsis, inquit, omnia, qux: ad victum, οἱ 
commodum facere videbantur, gratis exhibüi? 


V. 55. « Adhuc bonum adinvenies in viis tuis ad 
querendam dilectionem ? » Animus a vero Dco re- 
cedens, cum sine Deo vivere non possit, deos sibi, 
qui non sunt, hoe petens solatium. Igitur 
non ita, inquit, id est fieri non potest, ut 
diis animze sit solatiuim. 


fingit, 
ex falsis 


VoL. 
quercu. » Non clam, inquit, sed in sublimi, id est, 
in oculis omnium delinquunt. 

Ls 


sit confiteri scelera, tu prze impudentia negas ? 


« Non in fossis inveni eos, sed in omni 


55. « Et dixisti : Innocens sum. » Cum opus 


« Ecce ego judicio contendam tecum, in dicendo 
1e : Non peeeavi. » Si per alium prophetam mandat 
confitenda, 


peceata ut. justus quis evadat, solvit 


euim quis per confessionem delictum, absurdus qui 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 
V. 18. € Ut bibas aquam Geon. » Geon est Nilus, A 


b 


p 


632 
« Πιεῖν ὕδωρ Γηών. » Τηὼν ὁ Νεῖλος, ὕδωρ δὲ 
τῶν Αἰγυπτίων, ἣ πολύθεος αὐτῶν πλάνη. 


« Πιεῖν ὕδωρ ποταμῶν. » ᾿Ασσυρίων ποταμοὶ οἱ 
πολυειδεῖς τῆς χαχίας τρόποι, xal ἐπὶ ἑχατέρων δὲ, 
ἀμφότερα ἔστι νοεῖν. 

« Ὅτι ἀπ᾽ αἰῶνος συνέτριψας τὸν ζυγόν σου. » 
Ἐξ ἀρχῆς γὰρ σχληροτράχηλος, ἀεὶ ὁντιπίπτων 
τῷ ἁγίῳ Πνεύματι " ζυγὸν δὲ τὴν νομοθεσίαν λέγει. 


Ἐχεῖ διαχυθήσομαι ἐν τῇ mop cia: μου. » Ἢ 
γὰρ χαχία ἀρχὴν λαθοῦσα εἰς ἄπειρον ἐχχεῖται. 

« Πῶς ἐστράφης εἰς πιχρίαν ; » Τὰ χαχὰ γὰρ ob 
χατὰ φύσιν, ἀλλὰ χατὰ παρατροπῆν" ἄμπελος ἡ 
ἀλλοτρία, ἣ προαιρετιχῶς ἑαυτὴν τῷ Θεῷ ἀλλο- 
τριώσασα. 

« Πῶς ἐρεῖς, Οὐχ ἐμιάνθην:; » 
τὸν ἁμαρτάνοντα ἀρνεῖσθαι. 


᾿Ἐσχάτης ἀπονοίας 


€ Ἴδε τὰς ὁδούς σου ἐν τῷ πολυανὸρίῳ..» Πολυ- 
ἀνδριον ὁ τάφος * ἣ οὖν τινα ἔπραττον ἐν τοῖς τάφοις 
ἀρεστὰ δαίμοσιν, ἣ ὅτι χαὶ αὐτοὶ τάφοι χεχονιαμέ- 
νοι ἦσαν. Ἐν ὑποχρίσει τῆς ἀληθείας τὸ ψεῦδος xa- 
ταδιώχοντες 

« Oli τον αὐτῆς ὠλόλυζε, τὰς ὁδοὺς αὐτῆς 
ἐπλάτυνεν ἐφ᾽ ὕδατα ἐρήμου. ν Ὀλολύζουσιν αἱ θῆ- 
λέιαι χύνες εἰς μίξιν τοὺς ἄῤῥενας προχἀλούμεναι ’ 
πέπονθεν᾽ ἐν σχοτίᾳ ψυχῆς, τὸὺς 
ἀχαθάρτους προχαλουμένη δαίμονας. 


τοῦτο οὖν, φησὶ, 


Τὰς ὁδοὺς αὐτῆς ἐπιάτυνεν ὑφ᾽ ὕδατα ἐρήμου. 
Ὕδατα ἐρήμου, αἱ πολύτροποι, χαὶ ἄχαρποι τῆς 
χαχίας ὁδοί" ἐνεργειῶν ἐπληροῦντο πνευμάτων ἀχα- 
θάρτων. 

Προαιρετιχῶς αὐτὴν ἐπιδοῦσα. Τὸν γὰρ μὴ βουλό- 
μένον θεραπευθῆναι, ὀῤδεὶς ἰάσεται. 

« Ἐν τῇ ταπεινώσει αὐτῆς εὑρήσουσιν αὐτήν.» Ac 
τὸ προσχεῖσθαι αὐτοῖς. 

« ᾿Ανδριοῦμαι. ν Ἐμαυτῇ ἀρχῶ elg βοήθειαν, o5 
δέομαι τοῦ Θεοῦ, ἣ τοῦτο λέγει, 
τεῖτο, ἠνδρίζετο εἰς 


ὅτι πρὸς ὃ ἔνουθε- 
τὴν παραχοήν. 
« Μὴ ἔρημος ἐγενήθην τῷ Ἰσραήλ; » Μὴ οὐχ 


ἐδωρησάμην αὐτοῖς, φησὶ, πάντα τὰ πρὸς ζωὴν καὶ 


« Τί ἔτι 
ζητῆσαι ἀγάπησιν; » Ψυχὴ PEUT ἀπὸ τοῦ ἀλη- 
θινοῦ Θεοῦ, οὐχ ἀνεχομένη εἶναι ἄθεος, θεοὺς ἑαυτῇ 
ποὺς μὴ ὄντα: περιποιεῖτα!, ἐντεῦθεν ἑαυτῇ παρά- 


χαλὸν ἐπιτηδεύσεις ἐν ταῖς ὁδοῖς cou τοῦ 


χλησιν περιποιουμένη. Οὐχ οὕτως οὖν, φησὶ, τουτ- 
ἐστιν οὐ δυνατὸν εἷἶνάν Ex τῶν ψευδωνύμων θεῶν τῇ 
ψυχῇ παράχλησιν. 

« Οὐχ ἐν διοῤύγμασιν εὕρον αὐτοὺς, ἀλλ᾽ ἐπὶ πάσῃ 
6pJt. » Οὐδὲ λάθρα, φησὶν, ἀλλ᾽ ἐφ᾽ ὑψηλοῦ, τουτ- 


ἐστιν, φανερῶς ἁμαρτάνουσιν. 

« Καὶ εἶπας, ᾿Αθῶός εἶμι. ν Δέον ἐξομολογεῖσθαι 
ταύτας ἀρνούμενος ; 
Οὐχ 


τὰς ἁμαρτίας, xat 

«Ἰδοὺ ἐγὼ χρίνομαι πρὸς σὲ ἐν τῷ λέγειν σε, 
ἥμαρτον. ν ΕἸ δι᾽ ἄλλου προφήτου προστάττει λέγειν 
τὸς ἁμαρτίας, ἵνα δικαιωθῇ τις, λέγει [λύει] γάρ 
τὸ πτοῖσμα, ἄτοπος πά- 


ἀναισχυντεῖς 


διὰ τῆς ἐξομολογήσεως 


633 FRAGMENT 


θυμὸς ἀπ᾿ ἐμοῦ " ἐπάγει γὰρ xb, Ἰδοὺ ἐγὼ χρίνομαι 
πρὸς σὲ, ἐν τῷ λέγειν σε, Οὐχ ἥμαρτον * πανταχοῦ 
δεῖ τὸν πταίσαντα θεραπεύειν τῇ ἐξομολογήσει τὸ 
ἁμάρτημα. 

«Ὅτι. χατεφρόνησας τοῦ 
σου. » Οὕτως ἐν MUTA 
πράττεις τὰ xaxà, ὡς xai τοῖς φθάσασι ἕτερα προσ- 
τιθένα!. 

εΑἰ χεῖρές. σου ἐπὶ τῆς 
τοῦτο πενθιχόν. 


χεφαλῆς σου. » Σχῆμα 


ΚΕΦΑΛ. Γ΄. 

ς Καὶ σὺ ἐξεπόρνευσας ἐν 
ψευδοδιδασχάλοις͵,. | xal τοῖς ἀχαθάρτοις δαίμοσιν, 
[λέγει]. 

« Οὐχ ὡς 
ἀρχηγόν.» Ei xat σὺ, φησὶ, 
πὴν, χαὶ πατέρα, χαὶ ἀρχηγὸν τῆς παρθενίας σου, 
ἀλλ᾽ ἐγὼ οὐχ ἐάσω διαμεῖναι τὰ χαχὰ, ἣ χάριτί σε 
σώζων, ἣ σωφρονισμοῖς. 

« Καὶ εἶπα μετὰ τὸ πορνεῦσαι αὐτὴν ταῦτα πάντα, 
᾿Ασύνθε- 
τόν. φησι τὴν πρὸς ἑαυτὴν ἀνώμαλον, χαὶ ἀσύμφω- 


τ , t , 
οἶχόν pe ἐχάλεσας, xal πατέρα, xal 
μὴ ἐπεχαλέσω με, σχέ- 


Πρός με ἀνάστρεψον * χαὶ οὐχ ἀνέστρεψε. » 
νον, ὅτι τοῖς χείλεσι τιμῶσα τὸν Θεὸν, τῇ χαρδίᾳ 
ἐψεύδετο, ἣ χαὶ τὴν λύσασαν τὰς 
x&c, ἣ xal τὴν ἄστατον, xal τοῖς αὐτοῖς μὴ ἐμμέ- 


πρὸς Θεὸν συνθή- 


νουσαν. "Eluca τὰ πρὸς αὐτὴν δίχαια, παραδοὺς. 
τοῖς Βαθυλωνίοις. x 

* Πορεύου, xaY ἀνάγνωθι τοὺς λόγους τούτους 
πρὸς Βοῤῥᾶν.» Διὰ τὸ χατεψύχθαι αὐτῶν τὰς χαρ- 
δίας, xaX μὴ ἔχειν θέρμην πνϑυματιχήν" ὁ γὰρ 
Βοῤῥᾶς ψυχρὸς ἄνεμος. 

« Καὶ οὐ μὴ στηρίξω πρόσωπόν μου ἐφ᾽ ἡμᾶς. » 
Οὐχ ἐπιμόνως χρήσομαι τῇ. γαθ᾽ ἡμῶν ὀργῇ. 

ζαὶ Xl ὑμᾶς ἕνα ἐχ πόλεως, xal δύο Ex 

πατριᾶς.» Ἐχ δύο σύγχειται ὁ ἄνθρωπος, ἐχ ψυχῆς, 
χαὶ σώματος * ὅταν οὖν σώζῃ τὸ τῆς ψυχῆς ἰδίωμα, 
χαὶ μὴ ὁλοτρόπως γέγονε σὰρξ, ὁ εἷς δύο νοεῖται " 


ταν ὃὲ ὁλοσχερῶς ἀποχλίνας εἰς τὰ πονηρὰ, ὅλος 


γένηται σάρχινος, γεται. 
τοὺς ὁλοτρόπως hod ντας, xal τοὺς 


^. 


μήπω τοῦτο πεπονθότας διὰ 


διχαίως εἷς λέ Φησὶ γοῦν 


ὅτι Καὶ 
$ χάριτος εἰς. σωτη- 


ρίαν χαλῶ " ἣ οὕτωτ' Εἷς 


sint λεὼς ἐχλήθη, ὁ Πχῦ- 
λος ἐχ τῆς Βενιαμεὶν φυλῆς, δύο 


οδὲ £x πατριᾶς, οἱ 
χατὰ συζυγίαν χληθέντες ἀπόστολοι. 


ε Καὶ εἰσάξω ὑμᾶς εἰς Σιών. » Εἰς Σιὼν», τὴν 
Ἐχχλησίαν. 
« Δώσω ὑμῖν ; Τοὺς τῶν 


ἤγουμένους. 


ποιμένας. Ἐχχλησιῶν 


θρόνον Κυρίου. » 


« Καλέσουσι τὴν Ἱερουσαλὴμ, 
Διὰ τὸ ὲ 
Πνεῦμα - αἰνίττεται δὲ ἐν τούτοις τοῖς ῥητοῖς, xat 


παναπαύεσθαν ἐν τῇ Ἐχχλησίᾳ τὸ ἅγιον 


τὴν ἄνω Ἱερουσαλήμ. 

« Τάξω σε εἰς τέχνα. » Ἢ τῷ προφήτῃ τὴν υἱο- 
θεσίαν ἐπήγγελται [d.4. ἀπαγγέλλεται], Tj χαὶ παντὶ 
τῷ σωζομένῳ λαῷ. 

€ Υἱοὺ ἐπιστράφητε ἐπιστρέφοντες. ν» Οἱ μέλλετε 
πρὸς ἐπιστροφήν. 7 

y 


TA IN JEREMIAM. 


λιν ὁ λέγων: ᾿Αϑθῶός εἰμι, dzoccpagnco αὑτοῦ ὁ A contra. dicil : 


ποιμέσι πολλοῖς. » Ἢ: 


634 
Sed innocens sum. Avertatur.—| furor 
ejus a ime; nam subinfert :.Ecce ego tecum una 
judicor, eo quod dixeris : Non Omnino 
enim decet orantem adhibita confessione curare 


peccavi. 


peecatum. 

V. 56. « Quia contempsisti 
tuas. » Ita. contempsisti, et deposito timore agis 
mala, ut prioribus addideris alia. 


valde iterando vias 


V. 57. « Manus tux super caput tuum. » [lic est 
lugentium gestus. 

CAP. ΠῚ. 

V. 4. « Et tu fornicata est in pastoribus multis. » 
Vel falsis doctoribus, vel spurcissimis dzemonibus, 
[dicit.] 

V. 4. « Non. tanqnam. domum me vocasti, οἱ 
patrem, et ducem. » Et si tu. me przsidium, οἱ 
patrem, ducemque virginitatis tux non invocasti, 
ego tamen ut mala diutius maneant non permittam, 
et vel gratia, vel castigationibus salutem dabo. 

V. 7. « Et dixi, postquam fornicata erat, hac 
omnia : Ad me revertere ; et non. est reversa. » 
Incompositam ait, sibi ipsi non constantem, et 
instabilem, quod labiis Deum honorans corde men- 
Uebatur; vel qux divinas pactiones violasset, vel 
semper mobilem et in iisdem mon persistentem. 
Solvi quod mihi cum illa jus intercedebat. Daby- 
loniis tradens. 

V. 12. « Vade, et lege sermones istos contra Aqui- 
lonem. » Ob refrigerata eorum corda, nullumque 
habentia spiritualem calorem : Aquilo enim gelidus 
est ventus. 

« Et non firma'o faciem meam super vos. » Non 
perseveranter ira quie mihi est, contra vos utar. 

V. A4. « Et assumam vos et unum de civitate et 
duas de cognatione. » Ex duobus homo conflatur, 
ex anima scilicet, et corpore : quando igitar quod 
est animi proprium servat, nee omni ex parte caro 
evadit, unus pro duobus habetur ; quando autem in 
reprobum sensum omnimode se dederit, et totus 
carneus factus fuerit, jure unus dicitur. Ait ergo : 
Et illos qui secundum omnes partes pravaricati 
sunt, et eos qui nondum tales sunt, ad salutem per 
gratiam voco. Vel sic : Unus ex civitate vocatus est, 


p Paulus ex tribu Benjamin ; duo autem de cognatione, 


qui ad apostolatum bini vocati sunt apostoli. 

« Et intro ducam vos in Sion. » Im Sion, in Eccle- 
siam, 

V. 15. « Dabo vobis pastores, » Ecclesiarum prze- 
fectos. 

V. 17. « Vocabunt. Hierusalem. solium Domini. 
Eo quod Spiritus sanctus in Ecclesia requiescit. In 
his autem dictis et superiorem Jerusalem nobis in- 
sinuat. 

V. 19. « Ponam te in fiios. » Vel prophete jus 
filiorum pronrisit vel cuncto populo qui salvus 
fit. 

V. 22, « Revertimini, filii revertentes.» 
estis ad conversionem. 


Qui tardi 


635 


que dabantur in montibus : vel moles. iniquitatis. 

V. 21. « Oves eorum. » Oves, illa circa. que. im- 
penso animo ferebantur. 

V. 25. « Dormivimus in confusione nostra. » Dor- 
mitionem, quietem vocat. Putantes, inquit, in. ini- 
quitais operibus quiescere, confusione impleba- 
mur. 

CAP. IV. 

V. 1. € Si non. consersus fuerit Tarael; » Si non 
poeniteat toto cordis affectu. 

V. 2. « Et juraverit. » Non jurare procipit, sed 
si qus omnino jurat, non per idola jurandum vult. 
Adlit autem, Vivit Dominus, jurejurando, ut j 


ranles gloriam una gratiasque offerant. — Non 


enim injuste, aut temere. nomen Dei est pronun- D 


tiandum. Dona enim conversatio, aliorum quoque 
salutis causa fit. 

V. £. « Cireumcilimini Deo vestro. » 
tem enim, non carnem vult circumcidi. 

V. 5. c Annuntiate in Juda. » Evangelican pre- 
dicationem vaticinatur. 

« Et ingrediamur in civitates muratas. » Ad. Ec- 
clesias adversus quas porta inferi non przevale- 
bunt. 

V.6. c Fugitein Sion, » In. eatholieam. Eecle- 
siam τ cuncti? enim una sunt Ecclesia: vel in piam 
vivendi rationem. 

V. 7. « Ascendit leo de cubili suo. » Tropice, 
diaboli. Adventum denotat: seeundum vero histo- 
riam, Dabylonii. 

V. 9. « Sacerdotes obstupe 
ctatis &erumnis. 

€ Et. prophetz mirabuntur: » Pseudoproplietze. 


Pravita- 


scent. » In non exspe- 


V.H « Spiritus erroris in deserto. » Babylo- 
niorum, vel Romanorum impetu, vel extrema con- 
summatione, qui prius errabant Judei, ceterique 
liomines, propria desolatione priorem agnoscent er- 
rorem. 

V. 12. c Spiritus repletionis: veniet mihi. » Pust- 
quam desertos animos erroris spiritus aberrare fe- 
ecrat, Spiritum sanctum tribuere pollicetur, con- 
vertens animos, qui ipsius Ecclesias implent. 

« Quousque exstant? » Etenim qui in fatilibus 
mentem occupant, laborant, ut quod quxrunt asse- 
qvantur. 


V. 15. « Vox enim annuntiantis a Dan veniet. » 
Exeidium annunüiantis ex. Dan usque Bérsabee ἃ 
Babyloniis, vel Romanis. Est vero Dan ultra Jorda- 
nem, mons autem Éphrem Samaria. Asserunt non- 
nulli ex tribu Dan adversarium venturum. 


V. 90. « Sciss: sunt pelles mex, afflicta sunt ta- 
beznaeula mea. » Tropice quidem animam, et facul- 
13tes ejusdem ad. varios usus accommodatas, intelli- 
git; scinduntur autem 
commiseraltione. 

€ Allictum. est tabernaculum, 


interiora prophet prz 


Ὁ vel templum, vel 


OLYMPIODORI ALEXANDRIN 


V. 95. «Vere in mendacium erant calles.» Oracula A 


636 
sig dine ἢσαν οἱ βουνοί. » Αἱ ἐν τοῖς 
ὄρεσι μαντεῖαι, Tj χαὶ ὁ ὄγχὸς τῆς ἁμαρτίας. 


« Τὰ πρόδατα οὐτῶν. v Πρόδατει, ἐχεῖνα περὶ 


€ "θγτως 


ἃ ἐνδιαθέτως εἶχον. 
€ ᾿Εχοιμήθημεν ἐν τῇ αἰσχύνῃ ἡμῶν. » Κοίμησιν 
τὴν ἀνάπαυσιν λέγει" Δοχοῦντες οὗν, φησὶν, ἀναπαύε- 
σθα! ἐπὶ τοῖς τῆς ἁμαρτίας ἔργοις", αἰσχύνης ἔπλη- 
ῥούυεθα. 
ΚΈΦΑΛ. Δ', 
Ἐὰν μὴ ἐπιστραφῇ Ἰσραήλ. » Ἐὰν ἐπὶ ὅλης 
χαρδίας μὴ μετανοήσῃ. 
« Καὶ ὁμόσῃ. » Οὐχ ὀμνύνα! προστάττει, ἀλλ᾽ εἰ 
ἄρα τις ὀμνύει, βούλεται ἑαυτῶν μὴ τὰ εἴδωλα ὅρ-- 
xta ποιεῖσθαι. Πλέχει δὲ τὸ, Ζῇ Κύριος, τῷ ὄρχῳ, 


ῃ 
ἵνα ὀμνύοντες ὁμοῦ, χαὶ δοξολογῶσι, xol εὐχαρ!- 


στῶσιν.---Οὐ γὰρ ἀδίχως, 1| ἀχρίτως, δεῖ προφέρειν 
τοῦ Θεοῦ τὸ ὄνομα. Ἡ γὰρ. χολὴ ἀναστροφὴ, xa 
ἑτέροις γίνεται αἰτία, σωτὴρίὰς: 


c Περιτμήθητε τῷ Θεῷ ὑμῶν. » Τὴν γὰρ χαχίαν, 
0 τὴν σάρχα βούλεται περιτέμνεσθαι. 

« ᾽λναγγείλατε £y τῷ Ἰούδᾳ, Τὸ εὐαγγελιχὸν χῇ- 

ρυγμα προθεσπίζει. 
«€ Εἰσέλθωμεν εἰς τὰς πόλεις τὰς τ 
τὰς Ἐχχλησίας, ὧν αἱ τ 

σουσιν. 
€ Φεύγέτε εἰς Σιών. » Φεύγετε εἰς Σιὼν; εἰς τὴν 
χαθολιχὴν Ἐκχχλησίαν * xoi γὰρ πᾶσαι αἱ Εχχλησίαι 


εἰχήρεις. » Εἰς 


πύλαι τοῦ ou οὐ χατισχύ- 


υἱὰ τυγχάνουσιν" ἣ χαὶ εἰς τὸ εὐσεδὲς πολίτευμα: 

€ ᾽λνέθη λέων ἐχ τῆς μάνδρας αὐτοῦ. » Τροπιχῶς 
τὴν παρουσίαν τοῦ διαόλου σημαίνει * χαθ᾽ ἱστορίαν 
δὲ, τοῦ Βχθυλωνίου. 

«Oli 
συμφοραῖς. 

« Καὶ οἱ προφῆται θαυμάσονται. » Οἱ Ψευδοπρο- 
qat. 


ἱερεῖς ἐχστήσονται. » 


ic 


« Πνεῦμα. πλανήσεως" Ev τῇ Epfjuo: » To τῆς 


ἣ τῷ τῆς 


ἐφόδου τῶν: Βαδυλωνίων͵, ἣ Ῥωμαίων; 


συντελείάς, οἱ πρότερον πεπλανὴμένο:, εἴ 
εἔτε οἱ λοιποὶ ἄνθρωποι, διὰ τῆς οἰχεία: TO 
γνώσονται τὴν προτέραν πλάνην: 
« Πνεῦμα ἘΝ ἰὸς ἥξει μοι.» Ἐπειδὴ τὰς 
ἐρήμους ψυχὰς πνεῦμα πλανήσεως ἐπλάνησεν, ὑπ- 
ισχνεῖται δώσειν Πνεῦμα ἅγιον ἐπιστρέφον τὰς Ψυ- 
χὰς πληρούσας αὐτοῦ. τὰς 'ExxAnotac: 

« "Eo; πότε ὑπάρχουσιν ; » Καὶ γὰρ οἱ τὰ μά- 


H 


«24a, διαλογιζόμενοι πονοῦσιν ἐπὶ τὸ εὑρεῖν τὸ ζητού- 


μενον. 

«Διότι φωνὴ ἀναθαίνοντος Ex: Δὰν ἥξει μοι. » Τοῦ 
τὴν ἄλωσιν ἐπαγγέλλοντος γενήσεσθαι Ex' Δὰν, xal 
ἕως Βηρσαύεὲ, ὑπὸ Βαθυλωνίων, ἣ Ρωμχίων. "Ἔστι 
δὲ ἡ μὲν Δὰν πέραν τοῦ Ἰορδάνου, ὄρος 05 'Egpat. 

Σαμάρεια. Φασὶ δέ τινες, χαὶ ἐχ' τῆς φυλῆς Δὰν 
ἥξειν τὸν ἀντιχείμενον. 

« Διεσπάσθησαν αἱ δέῤῥεις μου, ἐταλαιπώρησαν 
αἱ σχηναί μον. » Τροπιχῶς μὲν τὴν Ψυχὴν [λέγει], 
χαὶ τὰς ἀναδοτιχὰς τῆς Ψυχῆς δυνάμεις " ταράσσε- 
ται δὲ χαὶ τὰ σπλάγχνα ὑπὸ συμπαθείας ὁ προφήτης: 


€ Τεταλχιπώρηχεν ἡ σχηνὴ,» f, ὁ ναὸς, 1 χαὺ πρὸς 


031 FRAGMENTA IN J 


τῷ τέλε: πᾶσα ἡ γῆ, 
πάροιχοι τυγχάνοντες. Πάλιν 3) τὸν ναόν φησιν, ἣ τὰ 
τῆς χαχίας ἐπιχαλύμματα, πάντων πρὸς τῷ τέλε! 
φανερουμένων. 

«Ἕως πότε ὄψομαι φεύγοντας, ἀχούων φωνὴν σαλ- 
πίγγων; » Τῆς Βαθυλωνίων, 
πρὸς τῷ τέλει τοῦ διαθολιχοῦ χηρύγματος. Ἢ τοὺς 


Ῥωμαίων, ἣ xo 


αἰσθητοὺς πολεμίους, ἣ xoi 
ἀντιστῆναι τῷ διαθόλῳ o 


τοὺς μὴ δυναμένους 
ησίν. Ἢ τῶν πολεμίων, ἣ 
χαὶ τῶν ἀλλοχότων χη Ἰρυγμάτωνε, 


τα αὐτοῦ.» 


« Καὶ εἰς τὸν οὐρανὸν, xa οὐκ ἣν τὰ QU 
Τὸ σχότος τὸ ἐπ m 
A& n xal τὴν τῶν πρρε ῆς otv ME τῷ πέλει ἀναίρε- 

Ἢ τὸ μηδένα διχαιοπραγοῦντα σημαίνει, ἣ χαὶ 
hi εἰς οὐδὲν ἁποχαταστῆναι: τὴν. γῆν. διὰ 
στασίαν. 


τὴν ἀπο- 


Ἢ τὰ 

oat ἐσχίσθησαν, ἣ 

, 3] τὰς ἀντιχειμένοας 
ὲ 


« Εἶδον τὰ ὄρη, καὶ ἰδοὺ ἣν τρέμοντα. » 
ἐπὶ τοῦ σταυροῦ φῆσιν, ὃ i πέτ 
τὰ περὶ τῆς χαθόλον συντελ 


H 
δυνάμεις χλονουμένας, ὅτε ὁ Χριστὸς ἔλυς τοῦ ἅδου 
τὸ δεσμωτήριον. 


€ Ἐπέδλεψα, xai ἰδοὺ οὐκ ἣν ἄνθρωπος, χαὶ πάντα 
τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ἐπτόηντω.» Τὴν χαθόλου συν- 
πἐλειάν φησιν, ὅπερ xal ἐπὶ τοῦ χαταχλυσμοῦ γέγο- 
ve, διὰ τὴν ἁμαρτίαν. Ἢ τὰ αἱσθητὰ τοῦ σχότους 
γινομένου, ἣ καὶ αἱ ἅγιαι δυνάμε:ς 


ιε:ς, φρίττουσα: ἐπὶ 
τῇ παντελεῖ τῶν ἀνθρώπων ἀποστασία. 
T MU SN ; " ὃ 

« Εἶδον, καὶ ἰδοὺ ὁ Κάρμηλος ἔρημος. » Ἱζάρμηλος 
ἐπίγνωσις, περιτομῆς ἑρμηνεύεται. Τῆς οὖν, φησὶν, 
ἀποστασίας γινομένης, οὐχ ἐπιγινώσχουσιν ἀποτέμ- 
νέεσθαι: τὰ φαῦλα. Δύνασαι δὲ ταῦτα νοεῖν xal ἐπὶ 
«ἧς Eds τῶν Βαθυλωνίων, 7, zo τῶν Ῥωμαίων. 

€ 'Amb φωνῆς ἱππέως, χαὶ ἐντεταμένου τόξου. » 
"I τοῦ αἰσθητοῦ i Tj χαὶ τὴν διηνεχῇ τῶν ἀοράτων πο- 
λεμίων μάχην σηλαΐνει. 

i Εἰσέδυσαν εἰς τὰ σπήλαια. » Eig τοὺς λῃστρι- 
χοὺς αὐτῶν τρόπους ἁποστατοῦντες Θεοῦ. Τὸ OE σπή- 
: 3 : ; Ἢ E 
Ay αὐτόγλυφον ἂν, σημαίνει xai vb τῆς ψυχῆς 
αὐτεξούσιον. 

« Καὶ εἰς τὰ ἄλση ἐχρύδηταν. » Εὶς τὰς σχοτει 
νὰς πράξεις. 

« Καὶ ἐπὶ ess πέτρας ἀνέθησαν. » Eic τ 
χαὺ ἀνώμαλα ἐπιτηδεύματα - ταῦτα δὲ καὶ αἰσθητῶς 
χατὰ ἱστορίαν λάμθανς. 


€ Συντέλειαν δὲ οὐ μὴ ποιήσω. » Τὰ ; προοίμια τῆς 
συντελείας ὑπογράψας 


ποῦτοὸ ἐπήγαγε. 


; ὃν ἔ dr 
Ἐὰν περιθάλῃ. xóxxiwow. » Τὰς χατὰ νόμον 
ζωοσφαγείας. Τῇ χιδωτῷ, xa τῇ λυχνίᾳ, καὶ τοῖς 


λοιποῖς τὴν μεθ᾽ ὑποχρίσεως 
vet. 


θεοσέύειαν σημαί- 
ν , - 24: 

€ Τὴν ψυχὴν cou ζητοῦσι. » Ot ἀόρατοι δαίΐμονες, 
οὐ δυνάμενοι ἐπαμύνειν, Οὗτοι δὲ xai 
προσποιούμενοι εἰς αὐτὴν τὴν ψυχὴν τῶν ἐρωμένων 
ἐπιθουλεύουσιν. 

«- Ἐπὶ τοῖς ἀνηρημένοις. » Αἰσθητοῖς, 
τὴν τὴν ψυχὴν διὰ τῆς ἀποστατίας do^ 


ἣν ὥσπερ σχηνὴν οἱἰχοῦμεν A ultimis 


EREMIAM. 628 
temporibus universus orbis, quem ot 
tabernaculum adven: habitamus. Rursus vel tem- 
plum ait, vel nequitie tegmina, cum omnia in finc 
patefiant. 

V. 91. « Usquequo videbo fugientes, audiens vo- 
cem. tubarum? » Babyloniorum, vel Romanorum, 
velet, ad. finem, diabolica priedicationis. Vel sensibi- 
les adversarios, vel diabolo resistere non vale ntes 
ait. Vel hostium;;vel false et peregrinze praedicatio- 
nis. 

V. 95. « Et in coelum, et non. erant lumina cjus. » 
Caligsinem. tempore. crucis. offusam pranuntiat, 
velim fine luminarium. destractionem. Aut quod 
nemo justitiam exerceat signitieat : 
pter apostasiam reducendam esse in nihilum. 


aut cerram pro- 


V.94. « Vidi montes, et erant trementes. ». Vcl 


ca qui tempore passionis obvenere narrat, quando 
petra seissd sunt, vel ea quie tempore universa 
consummationis, vel oppositas virtutes. tremore 
coneussas, cum Christus inferorum vincula disrum- 
pebat. 

V. 95. «Inspexi et ecce non erat homo, et. om- 
nia volatilia eoi pavebant. » Universalem consum- 
mationem ait, quod et in alluvione illa. aquarum 
obtigit, propter peccatum. Vel sensibilia tenebris 
offusis, vel et sacr: virtutes ob generalem  homi- 
num defectionem horrentes. 

V. 96. « Vidi, et ccce Carmelus desertus. » Car- 
melus, agnitio circumcisionis interpretatur. fiebel - 
lione igitur facta, ait, nesciunt. perversa circumci- 
dere, Poteris quoque hzc intelligere, de Dabylonie- 
rum, vel Romanorum irruptione. 

V.99.« A voce. equitis et. intenti. areus, » Vel 
sensibilis, vel perpetuam invisibilium hostium. pu- 
gnam significat. 

« Ingressi sunt speluncas. » Ad. piraticos. corum 
mores, Deo. rebelles. Spelunca vero citra artem 
excavata notat et animi liberum arbitrium. 

« Et in. nemora se abseonderunt. » In. tenebro- 
sas actiones. 

« Et super petras ascenderunt, » In infructuosa, 
et male directa vit:e instituta : h:ec porro historice 
quoque ad litteram accipe. 


V. 97. « Consummationem autem. non. faciam. » 
Consummationis exordia cum  descripsisset, hiec 
adjunxit. 

« Si circumdederis tibi coccinum, » Secundum 
legem brutorum occisiones. Arca, candelabro, cu- 
erisque aliis pietatem eum | simulatione signifi- 
cat. 

« Animam tuam. quirunt. 
auxilium afferre minime valentes. Hi quoque se de- 
perire simulantes, ipsorum amasiorum animo insi- 
dias struunt. 

V. 51. « Super interfectis. » Sensibilibus, vel 
quod et ipsa anima propter apostasiam illis perie- 
rit. 


» Invisibiles demones 


639 
CAPE V, 

V. 1. € Si est. faciens judicium, et. quzerens. fi- 
dem. » Ad sanetos qui remanserunt, Sermo ; ex ceo 
enim quod qui terram incolunt fidem in. Christum 
non servant, finis imminebit : denotat quoque ra- 
ros fuisse in captivitate sanctos. 

V. 2, « Vivit Dominus, dicunt : propterea. non in 
mendaciis jurant.» Per me quidem, ait, non autem 
per deorum falsorum idola jurandum. Sed fidem in 
Christum abnegarunt ; ideo Jud:ei facti sunt Roma- 
norum captivi, non idola colentes, sed Salvatorem 
suum abnegantes. 

V. 5. «Domine, oculi tui ad. fidem; ». Vel quod fi- 
dem requirat Deus, vel quod fideliter, vereque ju- 
dicat, vel quod ea qui dicit, effectu comprobat. 

V. 4. c Inopes sunt, ». Perfectam cognitionem 
non possidentes. 

V. 6. «Ideo percussit eos leo de sylva. » Exte2 
rior, vel etiam spiritalis hostis propter robur, ac 
ferocitatem. 

* Et lupus usque ad. domos vastavit eos. » Sen- 
sibile ; seeundum vero mentem, spiritales. Qui enim 
€ pietatis. moribus egrediuntur, a feris jam dictis 
capiuntur. Eos qui probum ejecerunt pastorem, 
lupus rapit, varius, scilicet, hostium impetus, aut 
inultiformis nequitia. 

V. 7. « Quanam harum propitius fiam- tibi? » 
Quodnam peccatum remittam, et quod non remit- 
tam ? 

« Saturavi eos, et maochabantur, » Ipse enim 
erat, qui in deserto eos ante carnem, nondum factus 
liomo, satiarat, et cum carne, sermonibus, miraculis, 
quinque, et septem panibus. 

V. 10. «Relinquite sustentacula ejus. » Relin- 
quite peenitenti:e spem ; relinquite tempore Babylo- 
nice invasionis, prophetas; Romans, aposto- 
los. 

V. 44. « Verba. mea. in os tuum, ienem. » Qui 
absumant non obtemperantes. 

V. 15. Gentem, eujus non. audies vocem linguie 
ejus. » Ex eo quod essent peregrin:z lingue. 

V. 47. « Et devorabunt messem , et filios ve- 
stros. » Necem contra ipsas insaturabiliter exercc- 
bunt. 

V. 24. « Qui dat nobis pluviam temporaneam. » 
Sensibilem propter fructus ; intellectualem vero in 
Veteri Novoque Testamento. 

V. 25. « Peceata vestra repulerunt. bona. » Re- 
pulerunt bona, ut mala succederent. 

V. 26. « Quia inventi sunt in populo meo impii.» 
Pseudoprophetarum dieta eonfirmarunt pseudo- 
prophete, pseudoapostoli, hzeresiarchze, impuri die- 
mones. 


CAP. VI. 


V. 4. « Confortamini, filii Benjamin. » Ambidex- 
ros Berjamitas fuisse accepimus. Adbortatur ergo 


ad spirituale bellum eos, qui per arma justiti:e pu- 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


640 
ΚΕΦ, Ε΄, 


ποιῶν χρῖμα, xoi ζητῶν πίστιν. » Πρὸς 


« Εἰ ἔστι 
τοὺς ἐγκαταλειφθέντας φησὶν ἁγίους, ὅτι διὰ τὸ μὴ 


φυλόξα! τοὺς ἐπὶ τῆς γῆς τὴν εἰς Χριστὸν πίστιν, 
ἐπιστήσεται τὸ τέλος " σημαίνει δὲ xaX τῶν ἁγίων τὸ 
σπάνιον τῶν ἐπὶ τῆς αἰχμαλωτίας. 

« Ζῇ Κύριος, λέγουσι, διὰ τοῦτο οὐχ ἕν ψεύδεσιν 
ὀμνύουσι. » Kaz' ἐμοῦ μὲν, φησὶν, xal οὐχέτι χατὰ 
τῶν εἰδώλων τῶν ψευδωνύμων θεῶν ὀμνύειν. ᾿Αλλὰ 


ιστὸν ἡρνήσαντο πίστιν. Διὰ τοῦτο Ἰου- 


τροῦντες, τὸν ὃ 
« Κύριε, οἱ ὀφθαλμοί σου εἰς πίστιν. »"H ὅτι πί- 
στιν ἐπιζητεῖ Θεὸς, ἣ ὅτι πιστῶς χαὶ ἀληθῶς χρίνει, 
Tj ὅτι ἃ λέγει εἰς ἔργον ἐχφέρει. 
« Πτωχοί εἰσι. » Τελείαν γνῶσιν οὐχ ἔχοντες. 


« Atà τοῦτο ἔπατσεν αὐτοὺς λέων Ex τοῦ δρυμοῦ. » 
Ὁ αἰσθητὸς, ἣ χαὶ ὁ νοητὸς πολέμιος διὰ τὸ ἰσχυρὸν, 
χαὶ ὠμόν. 

« Καὶ λύχος ἕως τῶν οἰχιῶν ὠλόθρευσεν αὑτούς.» 
Τὰς αἰσθητάς" πρὸς δὲ διάνοιαν, τὰς ψυχιχάς. Οἱ γὰρ 
τῶν ἠθῶν τῆς θεοσεύείας ἐχθαίνοντες ὑπὲ τῶν εἰρη- 
μένων θηρίων ἀγρεύονται. Τοὺς τὸν ἀγαθὸν ἁπωσα- 
μένους ποιμένα, λύχος ἁρπάζει, ἣ ποιχίλη, τῶν πο- 
λεμίων ἔφοδος, ἢ χαὶ ἡ πολύτροπος χαχία. 

« Ποίᾳ τούτων ἵλεως ἔσομαί cot; » Ποίαν ἁμαρ- 
τίαν συγχωρήσω, ποίαν δὲ μή; 


« Ἐχόροτασα αὐτοὺς, xal ἐμοιχῶντο.» Αὐτὸς γὰρ 
ἣν ὁ ἐν τῇ ἐρήμῳ χορτάσας αὐτοὺς πρὸ σαρχὸς, πρὶν 
ἐνανθρωπῆσαι, xo μετὰ σαρχὺς, διὰ λόγων, διὰ 
θαυμάτων, xoi τῶν πέντε, χαὶ τῶν ἑπτὰ ἄρτων. 

€ Ὑπολίπεσθε τὰ ὑποστηρίγματα αὐτῆς. ν "λφετε 

ετανοίας ἐλπίδα " ἄφετε τοὺς προφήτας ἐπὶ τῆς 
ἐφόδου Βαθυλωνίων * ἄφετε τοὺς ἀπουτόλους. ἐπὶ τῆς 
Ῥωμαίων. 

« Τοὺς λόγους μου εἰς τὸ στόμα σου πῦρ. » ᾽λνα- 
λωτιχὰς τῶν παραχουόντων. 

"Eüvog οὗ οὐχ ἀχούσει τῆς φωνῆς τῆς γλώσσης 
αὐτοῦ. ν» Διὰ τὸ ἑτερόγλωσσον εἶναι. 

« Καὶ χατέδονται τὸν. θερισμὸν, χαὶ τοὺς υἱοὺς 
ὑμῶν. » ᾿Απλήστως τῇ xav. αὐτῶν χρήσονται σφαγὴ 
[ἀ.1.. πληγῇ ]. 

« Τὸν διδόντα ἡμῖν ὑετὸν πρώϊμον. » Τὸν μὲν αἱ- 
σθητὸν διὰ τοὺς καρποὺς, τὸν Ob νοητὸν ἐν τῇ Πα- 
λαιᾷ xal Καινῇ Διαθήχῃ. 

« Al ἁμαρτίαι ὑμῶν ἀπέστησαν τὰ ἀγαθά.» "Az- 
ἔστησαν τὰ ἀγαθὰ, ἵνα ἐπενεχθῶσι τὰ φαῦλα. 

« Ὅτι εὑρέθησαν ἐν τῷ λαῷ μου ἀσεθεῖς. » Οἱ 
Ψευδοπροφῆται, οἱ ψευδοαπόστολοι, οἱ αἱρεσιάρχαι, 
οἱ ἀχάθαρτοι δαίμονες ἐπεχύρωταν τὰ τῶν ψευ- 
δοπροφητῶν. 


ΚΕΦ. G'. 


€ Ἐνισχύσατε, υἱοὶ Βενιαμείν. » Οἱ Βενιαμεῖται 
ἀμφοτεροδέξιο: ἱστοροῦνται εἶναι. Προχαλεῖται τοίνων᾽ 
εἰς τὸν πνευματιχὺν πόλεμον τοὺς δυναμένους διὰ 


ΟἹ] FRAGMENTA IN JEREMIAM. 


τῶν ὅπλων τῆς διχαιοσύνης πολεμεῖν, τῶν δεξιῶν, A 


zai ἀριστερῶν. Τοιοῦτος ἣν Παῦλος £x φυλῆς Deyua- 
μείν. 

« Καὶ ἐν θεχουέ. » Μὴ φθονήσητε, φησὶν, ἀλλὰ 
διορθώσασϑε τοὺς γείτονας ὑμῶν οἱ δυνάμενοι πολε- 
μεῖν. 

« Καὶ ἀφαιρεθήσεται τὸ ὕψος σου. » Ὃ ναὸς, ἡ 
νομιχὴ λατρεία. Ἢ χαὶ ὁ τῆς ψυχῆς πνευματιχὸς 
χόσμος. 

« Εἰς αὐτὴν ἥξουσι ποιμένες. » Οἱ πολέμιοι, ἄρ- 
χοντες αἰσθητοὶ, ἣ xaX νοητοί. 

« Καὶ ποιμανοῦσιν ἕχαστος τῇ χειρὶ αὐτοῦ. » Οὐ 
τῇ τοῦ Θεοῦ χειρὶ, ἀλλ᾽ ἕκαστος χατὰ τὰς ἰδίας ἐνερ- 


αἰχμαλωσίᾳ χαταὶλ 
ᾳ ἁμαρτωλοὶ ταύτην 


ta 


Θὺαὶ ἡμῖν. » Οἱ ἐν τῇ ι- 
χαὶ ἐν τῇ συντελεί 
ἀφήσουσι τὴν φωνήν. 

« Ὅτι χέχλιχεν ἡ ἡμέρα. » Ἡμέραν χαλεῖ τὸν 
παρόντα βίον, σχιὰν δὲ τὴν ἐν αὐτῷ πολιτείαν. 


«€ ᾿λνάστητε, xal ἀναθῶμεν ἐπ᾽ αὐτὴν νυχτί. » 
Tov Χρυσοστόμου. [ἄ...1. Ὁυμπιοδώρου.] Νύχτα 
καὶ μεσημθρίαν φησὶ τὸν ἀδιάφορον τῆς ἐφόδου τῶν 
πολεμίων xatpóv. 

« Ὡς ψύχει λάχχος ὕδωρ αὐτοῦ, οὕτω ψύχει xa- 
κία αὐτῆς. » Διὰ γὰρ τὴν ἀνομίαν ψυγήσεται ἣ 
ἀγάπη τῶν πολλῶν. Οὐ γὰρ T,52v τῷ πνεύματι ζέον- 
τες, οὐδὲ τῷ Κυρίῳ δουλεύοντες. 


€ Πόνῳ xaX μάστιγι παιδευθήσῃ. » Ἐπειδὴ λόγῳ 
D 


ἀποστῇ fj ψυχή μου ἀπὸ σοῦ. 

€ Τὰ χατάλοιπα τοῦ Ἰσραήλ. » Τοὺς μὴ δυνηθέν- 
^a, μηδὲ διὰ μάστιγος ἰαθῆναι. 

« Ἰδοὺ ἀπερίτμητα τὰ ὦτα αὐτῶν.» Οὐχ ἀποστρε- 
φόμενα τὰς ἀνωφελεῖς ἀχροάσεις. Σημείωσαι ποίαν 
περιτομὴν ζητεῖ ὁ Θεός. 

« Λέγοντες, Εἰρήνη, εἰρήνη. » Οὐχ εἴων τῶν μα- 
στίγων ἐπαισθάνεσθαι εἰρήνην αὐτοῖς ἐπαγγελλόμενοι. 

« Καὶ οὐδ᾽ ὡς... Καὶ τὴν ἀτιμίαν αὐτῶν οὐχ ἔγνω- 
σαν. » Οἱ γὰρ μήτε λόγῳ, μὴτε μάστιγι παιδευόμε- 


νο!, ἐναπομένουσι τῷ πτώματι. 


€ AtX τοῦτο πεσοῦντα!... χαὶ ἐν χαιρῷ ἐπισχοπῆς 
αὑτῶν ἀπολοῦνται.» Κὰν ἀναχαλέσωμα:, φησὶν, ab- 
ποὺς, ἐκ τῶν αἰσθητῶν πολεμίων, χαὶ ἐπισχέψωμαι 
αὐτοὺς, ἐπιμένοντας [ἅ.1.1. ἐπιμένοντες] ταῖς ἁμαρ- 
τία:ς αἰωνίᾳ χολάσς: παραδοθήσονται. 


ὁδοῖς. » Στῆτε ἐπὶ ταῖς ὁδοῖς 


tZ 
a 
ET 
EI 
m 
5n 
8, 
B 
Ώ 
c 
E 
e 


09 θανάτου * ὁδὸς δὲ x« 
a 


1! Κυρίου τὰ αὐτοῦ παρ- 


Los] 
S a 


αγγέλματα. 

€ ᾿Αχούσατε τῆς φωνῆς τῆς σάλπιγγος. » Τοὺς 
τὸν προφητιχὸν, ἣ xal τὸν εὐαγγελικὸν χηρύξαντας 
λόγον. Σάλπιγγος, τῆς διδασχαλίας. 

« Ἰδοὺ λαὸς ἔρχεται ἀπὸ βοῤῥᾶ. » Τοῦ Βαόδυλω- 
νίου, ἣ καὶ τοῦ ἀντιχε! μένου. 

« Τόξον χαὶ ζιθύνην χρατήσουσι. » Τόξον τοῖς μα 
χρὰν, ζιθύνην τοῖς ἐγγύς. Τοὺς μὲν γὰρ πλησιάζον- 


síoünz, πείσθητι διὰ τῆς μάστιγος, ἵνα μὴ C 


612 
giare possunt. ἃ dextris, eta. sinistris : lalis erat 
Paulus ex tribu Benjamin. 


«Τὰ in Theeue. » Ne, inquit, invidete, sed vici- 
nos vestros qui validi estis ad pugnam erigite. 


V. 9. « Et auferetur. celsitudo. tua. » Templum, 
legalis cultus ; vel. et. animi spirituale. ornamen- 
luti. 

NV. 9. «In. eam. senient. pastores. » Adversarii, 
principes sensibiles vel spirituales. 

« Et pascent. unusquisque manu sua, » Non. Dei 
manu, sed quisque juxta proprios actus. 


V. ἅν « Vie nobis. » Qui captivi relicti sunt, et in 
fine seculi, peccatores hane edent vocem. 


« Quia declinavit dies. » Diem prasentem. vitam 
vocat ; umbram vero, eam quie in ipsa adhibetur 
vit:e rationem. 

V. 5. «Surgite, ascendamus super eam nocte. » 

Chrysostomi. [3l. Olympiodori.] Noctem. et meri- 
diem ait incertum adventus hostium tempus. 


Υ. 1. € Sicut frigidam, ete., sic frigidam facit 
malitia ejus. » Nam propter iniquitatem | charitas 
multorum refrizescet. Divinus quippe calor in animo 
multitudine peccatorum refrigeratur. 

V. 8. « Dolore et flagello erudieris. » Postquam 
non cessisti sermoni, flagella te flectant, ne aninius 
mens avertaLar. 

V. 9. « Reliquias Israel. » Qui nec flagellis ipsis 
curari potuerunt. 

V. 10. « Ecce incireumcisee aures eorum. » Non 
se ab inutilibus auditionibus abstinentes. Nota quam 
circumcisionem Deus querat. 

V. 14. « Dicentes : Pax, pax. Pacem illis polli- 
centes, verbera sentire non permittebant. 

V. 45. « Et neque, etc. Et inhonorationem suam 
non cognoverunt. » Qui enim. neque plagis, neque 
sermone resipiseunt in crimine pertinaciter per- 
sistunt. 

« Quamobrem cadent, etc., et in tempore visita- 
tionis peribunt. » Quamvis revocem eos ex | visibili- 
bus hostibus, et visitavero eos, in iniquitatibus per- 
severantes, externis supp!iciis addicentur. 


V. 46. « State super vias. » State in viis, et videte 
vias vit;e, el mortis; via quoque vita unusquisque 
appellatur. Semit:e Domini ipsius precepta, 


V. 47. « Audite vocem tubz. » Qui prophetici vel 
Kvangelici sermonis fuere proecones. Tube, do- 
αἰτίης, 

V. 92, « Ecce populus venit ab aquilone. » Da- 
bylonii, vel etiam adversarii. 

V. 95. « Arcum et jaculum tenebunt. » Sagittam 
ad eos qui eminus, jaculum ad eos, qui cominus: 


613 OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


sermonibus A τας, ἔργοις, τοὺς 


prope enim stantes opere, procul vero 
petunt. 

V. 95. « Nolite exire 
riam, agrum intellige res mundanas. 

«€ Et in viis ne ambuletis. » Multiviis iniquitatis: 
una enim est via ipse Dominus. 

« Quoniam gladius inimicorum aecolit in circuitu.» 
Lethale peccatum ; in circuitu enim impii obam- 
bulant. 

V.98. « 415 οἱ ferrum. » 
inter se non commiscentur, 
bentes. 

V.29. « Defecit sufflatorium. ab igne. » Sermo 
magistralis, vel disciplinis flagellum. 

« Defecit plumbum. » Argento immistum plum- 
bum fzcesejas expurgat, hoe igitur ait, quod ad 
lioc ut. expurgarentur, omnis adhibitus est. modus, 
nec expurgati sunt. 

CAPUT VII. 

V. Audite verbum Domini, omnis Juda. » Post hi- 
storiam intelligendum est Judzain esse omnem ani- 
maàm, que ad pietatem propius accedat : Judas 
enim confitens interpretatur. 

V.9.« Et adolebatis ipsi Baal. » Quodcunque 
idolum Baal vocabant. Baal autem interpretatur, su- 
periora mala, caput enim iniquitatis idolorum cul- 
Lus. 

V. 11. « Nunquid domus mea spelunca latronum?» 
Spelunea est sine foribus, omnibus in eam aditus 
patet. Quieritur erzo de ipsis, quod nulla reverentia 
in saneta ingrederentur. 

V. 15. « Omne semen Ephraim. » 
duodecim tribuum princeps. 

«Filii corum collisunt. » Secundum vires pro- 
prias delinquunt. 

« Succendunt ignem. » Variis in locis. Scripturze 
sacro ignis peccatum appellatur, idcirco 


in agrum. » Prieter liisto- 


As et 
charitatem 


ferrum. quae 
non ha- 


Regia tribus 


ignis 
sierni causa fit peccantibus. 

« Ut faciant chavonós. » Peregrina 
bant. Chavonas vero vocat condimenta quzdam. 

V. 91. « Et comedite carnes. » Vos, ait, hzc co- 
medite ; etenim ego sacrificiorum non egeo, : 

V. 25. « Dieet dilueulo. » Indefessas propheta- 
rum adhortationes significat. 

V. 98. « Deficit fides ex ore corum. 
ipsos accusat, et falsitatis. » 

CAP. ViIf. 

V. 4. € In tempore illo efferent 0ssa. » Fecit hec 
rex pius Josias erematis eorum reliquiis qui in ido- 
lolatriam lapsi fuerant. 

V. 5. « Et confirmati sunt. in 
Liber: enim voluntatis est homo. 

V. 6. « Non est homo qui penitentiam agat.» Ne 
dicatis, Non est peenitentia : est enim. 

« Quasi equus defessus in hinnitu suo. » Equusin 
via longa currit et hinnit, laborem significans; 
tandemque cursui parcit, hi vero sine ulla eessatione 
maia perpetrant. 


sacrificia li- 


» Infidelitatis 


electione sua. » 


044 


μαχρόδεν λόγοις βάλλουσιν. 


« Μὴ ἐχπορεύεσῆς εἰς ἀγρέν. » Πρὸς τῇ ἱστορίᾳ, 
ἀγρὸν νόει τὰ χοσμιχὰ πράγματα, 

« Καὶ ἐν ταῖς ὁδοῖς μὴ βαδίζετε. » Ταῖς τῆς χα- 
χίας πολυοδίαις " μία γάρ ἐστιν ὁδὸς, αὐτὸς ὁ Κύριος. 

€ "Oct ῥομφαία τῶν ἐχθρῶν παροιχεῖ κυχλόθεν.» 
'H θανατηφόρος ἁμαρτία, 
περιπατοῦσιν. 

€ Χαλχὸς xoi σίδηρος. ν Χαλχὸς καὶ σίδηρος ὁλ- 


λήλοις ἀμιγεῖς, ἀγάπην μὴ ἔχοντες. 


χύχλῳ γὰρ οἱ ἀσεθεῖ; 


« Πξέλιπε φυσητῇρ ἀπὸ πυρός. » Λόγος διδασχα- 
λιχὸς 3| χαὶ μάστιξ παιδευτιχή. 

« ᾿Εξέλιπε μόλιθδος. » Τῷ ἀργυρίῳ μιγνύμενος ὁ 
μόλιθδος καθαίρε: αὑτοῦ τὴν χαχίαν" τοῦτο οὖν φη- 
σιν, ὅτι πᾶς τρόπος χαθαρτιχὸς ἐπηνέχθη σοὐτοῖς, 
χαὶ οὐχ ἐχαθάρθησαν. 

ΚΕΦ, χ΄. 
λόγον ἸἹΚυρίου, 


» 


πᾶσά 
Μετὰ τὴν ἱστορίαν προσήχει νοεῖν, ὡς Ἰουδαία ἐστὶ 
Ἰούδας γὰρ 


« ᾿Αχούσατε Ἰουδαία: » 
πᾶσα ψυχὴ ἐγγίζουσα τῇ θεοσεδείᾳ. 
ἐξομοιογούμεγος ἑρμηνεύεται. 

« KoY θυμιᾶτε τῇ Βάαλ. » Βάαλ ἐχάλουν πᾶν 
Βάαλ δὲ ἑρμηνεύετε τὰ ἀγώτερα καχά. Kc- 
φαλὴ δὲ τῆς ἁμαρτίας T] εἰδωλολατρεία. 


να ἡ 
εἰοωλον. 


« Μὴ σπήλαιον λῃστῶν, ὁ οἶχός μου; » Τὸ σπή- 
λαιον ἀθύρωτον, χαὶ παντὶ ro T εἰς τὴν 
εἴσοδον. Μέμφεται οὖν αὐτοῖς, ὦ 
σιν εἰς τὰ ἅγια. 

« Πᾶν τὸ σπέρμα "Eopotp. 


ἄρχουσα τῶν δώδεχα φυλῶν. 


ὡς ἀδιαφόρως εἰσιοῦ- 
'H βασιλιχὴ φυλὴ 


« Οἱ vio αὐτῶν συλλέγουσι ξύλα. » ἹΚατὰ δύνα- 
μιν ἁμαρτάνουσιν. 

« ΚΚαίουσι πῦρ. » Πῦρ fj ἁμαρτία πολλαχοῦ τῆς 
Γραφῆς ὠνόμασται. Διὰ τοῦτο πυρὸς αἰωνίου αἰτία 
τοῖς ἁμαρτάνουσι γίνεται. 

« Τοῦ ποιῆσαι χαδῶνας. » Ξένας τελετὰς ἐπιτε- 
λοῦσι. Χαδῶνας δέ φησι πέμματά τινα. 

« Καὶ φάγετε χρέα.» Ὑμεῖς αὐτὰ, φησὶ, φάγετε: 
ἐγὼ γὰρ θυσιῶν οὐ χρήζω. 

«Ἡμέρας xoY ὄρθρου. » Τὸ ἀδιάλειπτον τῆς 
προφητ'χῆς παραινέσεως σημαίνε:. 

€ Ἐξέλιπεν d] πίστις £x στόματος αὐτῶν. » 
στίαν αὐτῶν χατηγορεῖ, ἣ χαὶ ψευδολογίαν. 


Κιαῷ, Π', 


€ Ἐν τῷ χαιρῷ ἐχείνῳ ἀνοίξουσι. » Ἰθποίησε τοῦτο 


"An 


Ἰωσίας ὁ εὐσεθὴς βασιλεὺς, χαταχαύσας τῶν cióu- 
λολατρησάντων τὰ λείψανα. 

« Καὶ χατεχρατήθησαν ἐν τῇ προαιρέσει αὐτῶν. » 
Αὐτεξούσιος γὰρ ὁ ἄνθρωπος. 

« Οὐχ ἔστιν ἄνθρωπος ὁ μετανοῶν. » Μὴ λέγετε, 
exáyota, ἔστι γάρ. 

« Ὡς ἵππος χάθιδρος ἐν χρεμετισμῷ αὐτοῦ. ; 
Ἵππος ἐν μαχρόδῳ [dA4. paxpcota] τρέχεν, xo 
χρεμετίζει, σημαίνων τὸν χόπον" wal ἵππος μὲν 
διαλιμπάνει τρέχων; οὗτοι ὃὲ ἀμετάστρεπτον [ἀ.1.1. 
a] τὴν χακίαν ἐργάζονται... 


φησὶν, Οὐχ ἔστιν 


ἀμεταστρεπ 


615 
ι Καὶ ἡ ἀσίδα ἐν τῷ οὐρανῷ v 


the. 0 ᾿Αχύλας μὲν τὸν ope ἐχδέδωχεν ᾿ ἱνδιχὸν 


"ὦ τὸν χαιρὸν αὖ- 


δὲ ἔστιν γένος ὀρνέου 1j ἀσπίδα, dial s 
Τρυγὼν xal χελιδὼν, ἀγροῦ στρουθία, ἐφύλαξαν 


χαιρούς. 
« Εἰς μάτην ἐγενήθη σχοῖνος ψευδὴς γραμμα- 


τεῦσιν. » Ἡ σχοῖνος, d ἔστιν ὁ χλῖρος τῶν 


ἮΝ ΕΣ ν, ὃν ἔλαχον ἐπὶ τὸ διδάσχειν, μάταιος 
γέγονε, διὰ τὸ ἰδιχήν τινα σοφίαν ἐπιτηδεύειν, χαὶ 


τὰ θεῖα νόμιμα. Τοῦτο γὰρ óc: 
c ἐγ αὐτοῖς; 

ἐστὶν ἐν αὑτοῖς ; » Οὐδεμία γὰρ 
Καχίας δὲ μόνον περιουσία vz- 


Aot 


τηιῖς d . 
is d: 1. πρὸς] εἰς ἄνοιαν. 
r d ἔστι σταφυλὴ ἕν τοῖς ἀμπέλοις. » Τὸν γὰρ 


ἀμπελῶνα Y 


TI^ 


εωργοὶς ἑτέροις ἐξέδωχεν. 

« Καὶ TS ὶ τί ἡμεῖς χαθήμεθα ; » Οὐ γὰρ ἐγεώργουν 
τὰ χατὰ Θεόν. Καὶ τί πλέον ἀσφαλείας γένοιτο ἂν, 
ὅταν ὁ Θεὸς ὁ πάντα πᾶσι παρέχων τὴν ἀσφάλειαν 


δίδ ἘΣΤΟΝ : 3eYuc NDIGESS 
προδίδωσι ; Δέον εἰπεῖν Καταφύγωμεν ἐπὶ τὸν Θεὸν, 
ἕτ' χάτω. χεῖνται. Ὁ τῆς φύσεως χρατῶν, χαὶ 


ολλῷ μᾶλλον τὰ τείχ 


iS 
T Nodo? 


t 
ἄχρηστα δένδρα ποιῶν, οὐ 
ἃς ὀχυράς. » Πρὸς 
φυγον ὕστερον * πρὸς δὲ 
παραινεῖ φυγεῖν. 

» Κατὰ τό" ᾿Κξειεξά- 


« Ἐὶσέλθωμεν εἰς τὰς πόλεις τ 


μὲν ἱστορίαν εἰς Αἴγυπτον ἕ 
διάνοιαν εἰς τὰς Ἐχχλησίας 


« Καὶ 


μὴν παραῤῥιπτεῖσθαι &r 


ἀποῤῥιφῶμεν ἐχεῖ. 
τῷ οἴκῳ τοῦ Θεοῦ. 

« Συνήχθημεν εἰς εἰρήνην, χαὶ οὐχ ἣν ἀγαθά. » 
Ἐδόξαμεν, φησὶ, διὰ τοῦ νόμου χαταλλαττέσθαι τῷ 
Θεῷ, χαὶ μὴ νοήσαντες αὐτοῦ τὴν δύναμιν, οὐχ εὗ- 
ροιμεν ἀγαθά. 


ὑμᾶς ὄφεις. » 


€ Διότι ἰδοὺ ἐγὼ ἐξαποστέλλω εἰς 0| 


Τοὺς πολεμίους αἰσθητοὺς, νοητούς. 


«at 
Y δήξονται, 0 


« Οἷς οὐχ ἔστιν ἐπᾷσαι, χα Ἐπειδὴ 
γὰρ σχηματίζονται τὴν εὐσέῤειαν οἱ δηχθέγτες, xat 
πὰ πείθονται, νομίζοντες εὐσεθεῖν" 


π αἀνουργίας τὰ δίχτυα. 


» Οὐ 
χεταν μὴ seen ὑπὸ τῆς συνειδήσεως. 


ας ὑμῶν ἀπορηυμένης. 


« Διῆλθε θέρος, παρῆλθεν ἁμητός. » "Ey εὐδίας, 
φησὶ, χαιρῷ, ὅτε ἣν τῆς μετανοίας, οὐ μετ- 


ενοήσαμεν. 


« Μὴ ῥητίνη οὐχ ἔστιν ἐν Γαλαάδ; ν Τὸ Γαλαὰδ 
ὅρος πολλὰς ἔχει χέδρους, ἐξ ὧν ἧ ῥητίνη εἰς πολλὰ 
πεποιημένη πάθη. Ἢ δὲ πόλις ἢ Γαλαὰδ, πόλις 


τυγχάνουσα τοῦ Ἰορδάνου, εἴδωλα ἔπλαττεν" οὐχ 


εἶχον οὖν τοὺς θεραπεύοντας προφήτας, ὅτι οὕτως 
ἡμάρτανον. 
€ Διατέ οὐκ &v£6n ἴασις θυγατρὸς λαοῦ μου ; » Τὰ 


τραύματα χοῖλα τυγχάνουσι. Διατί οὖν, φησὶν, ἔχον- 


τὲς τοὺς θεραπεύοντας, οὐχ ἀνήνεγχαν ἴασιν ; τουτ- 
ἐστιν οὐχ ἴσωσαν ἑαυτῶν τὰ τραύματα, οὐ συνού- 


λωταν: 
KEQPAA. Θ'. 
ς Τίς δώσει τῇ χεφαλῇ 


μον ὕδωρ; » Ὕδζωρ αἰτεῖ 


1 Psal. xxxvin, 11. 


VRAGMENTA IN JEREMIAM, 


A 


B 


C 


646 
V. 7. « Et asida in-coclo cognovit lempus suum » 
Aquila quidem. Erodion. exposuit. 
species Indiex avise 
Turtur et hirundo, agri passeres, custodierunt, etc. 


Asida vero est 


V. 8. « Frustra faetus est juneus, seu funiculus 
mendax scribis. » Funieulus, inquit, hoe est. scri- 
barum sors, quam provincia sortiti 
sunt, frustra fuit; propriam enim scientiam profi- 
tebantur, divinasque leges perperam exponebant ; 
hoc enim significat illud : Que | sapientia in ipsis ? 

V. 9. « Sapientia qui estin eis? » Nulla enim in 
talibus sapientia; solum abundans nequitia in stul- 
titiam desinens. 

V. 15. « Non est uva in. vitibus. » 
aliis agricolis locavit. 

V. 14. « Quare sedemus?. convenite. » Nec enim 
qus Dei erant colebant. Et. quid. erit tutum, dum 
Deus qui omnibus przestat omnia, securitatem. ne- 
gat? Cum dicendum esset : Confugiamus ad. Deum, 
jacent adliue humi. Qui natur: dominatur, arbo- 


resque ad fructum ineptas. facit, quanto inagis ipsa 
monia? 


in. docendi 


Vineam enim 


« Ingrediamur civitates munitas. » llistorice ad 
JEgvptum tandem confugerunt; mystice vero ad 
Eclesias confugere cobortatur. 

« Et projiciamur ibi. » Quo facit illud 
Jici in domo Dei *. 

V. 15. « Congregati sumus ad pacem, etnon fuc- 
runt bona. » Visi sumus, inquit, per legem, nobis 
Deum conciliare, et eum potentiam ipsius non in- 
tellexerimus, bona non invenimus. 

V. 17. « Quia ecce ego. mitto in vos serpentes. » 
Iostes sensiles vel intellectuales. 

« Quibus non est incantatio, ct mordebunt. vos 
insanabiliter. » Cum enim morsi. pietatem. fingant, 
cohortationibus non cedunt, Deum a se bene coli pu- 
tantes : adeo sunt amara. iniquitatis retia 

V. 18. « Cum dolore cordis vestri deficientis. » 
Haud enim fieri potest quin pungantur a conscien- 
tia. 

V. 20. « Transiit zstas, proteriit messis. » Se- 
renitatis, ait, tempore, eum tempus erat penitentia, 
nos non poeenituit. 

V.92. « Nunquid resina non est in Galaad. 
Galaad mons multas habet cedros, ex quibus fluit 
resina ad multos morbos accommodata. Urbsautem 
Galaad, cum urbs esset Jordanis, idola fingebat ; 
non habebant igitur prophetas, qui curarent. quod 
sic delinquebant. 

i Quare non. ascendit sanatio fili: populi mei ? » 
Vulnera cavitatem habent. Cur itaque habentes, in- 
quit, qui curarent, non attulerunt medicinam ? hoc 
est :equarunt eorum vulnera, non cicatrices obduxe- 
runt. 


: Elegi d- 


CAP. IX. 
V. 4. c Quis dabit capiti meo aquam ? ». Aquam 


64T 


suo capiti petit propheta, ut fontes. illi scaturirent A λαθεῖν ὁ προφήτης ἐπὶ τῆς χεφαλῆς, ἵνα 


lacrymarum, dignoque fletu deploraret. vulneratos 
a peccatis. Enumerat vero corum facinora, et. quie 
prophetz temporibus commissa, et. quae ab ipsis 
adversus Christum Dominum iniquissimis  ausibus 
patrata sunt. Disserit iternm de odio in fratres, deque 
feneratoribus. Vaticinatur et extremam  Jerusalein 
desolationem. 


« Fili: populi mei. » Synagogz Judzorum. 


V. 5. Et extenderunt linguam suam ut. arcum. » 
Ne minimum quidem laxantes, sed perpetuo lingua 
peccantes, quemadmodum videlicet et. Salvatorem 
contumeliis onerantes.' 

V. 5. c Hlludet. » Dolo agit et fraude. 

V. 10. « Non audierunt. vocem substantie. No- 
luerunt audire vocem Dei, qua illis ut semper sint, 
hoc est immortalitatem, elargitur. 

«A volucribus cceli usque ad pecora. » Sublimes, 
ait, virtute, et qui pecudes vitiis sunt, declinave- 
runt ad malum : significat vero evomnimodam loci 
vastationem. 

V. 12. « Exusta est quasi desertum, eo quod non 
sit qui pertranseat eam. » Eo quod nullum haberet, 
qui in viis Domini ambularet, deserta, inquit, effecta 
est. 

V. 16. « Εἰ immittam super eos gladium. » Rigi- 
dam ultionem. 

V. 47. « Et ad eas quie. sapientes sunt mittite. » 
Ecclesias, vel sanctorum animas, quas sapientes 
vocat : hze enim vitiis confectos deplorant, ut ait 
Paulus : Et plorabo multos qui antea peccaverunt, 
nec pceenitentia ducti sunt. 

V.48. « Defluant oeuli vestri. lacrymas. » 
tenti: lacrymam. 

V. 19. « Dereliquimus. terram. » Pietatis cogni- 
tionem. 

« Et abjecimus tabernacula nostra. » Ipsi nobis 
ipsis captivitatem comparavimus. 

V. 22.«Quia ascendit mors per fenestras vestras.» 
In universum quidem per iagistros, qui abscon- 
diia videntur exponere. Fenestrze enim quie in uno- 
quoque abdita sunt patefaeiunt, per sensoria; hoc 
autem forsan historice per hostes factum est. Fene- 
stra» sunt cogitationes erroris. 

V.24. « Sed in hoe glorietur... intelligere, et 
nosse me, » In nullo jactare admonet przeter quam 
in perceptione, et cognitione Domini, et quod vo- 
luntas Dei est, misericordia et judicium, et ju- 
sutia. 

V. 26. «Super /Egyptum, et super Idum:am, etc.» 
JEgyptii, Darbari vocantur in sacra Scriptura. 
Idum;i, qul et Edomit:ze, fornicatores, et profani, 
quippe ut Esau nati : Moabitis vero et. Ammanitis 
propter mores praecipitur ne Dei. Ecclesiam ingre- 
diantur. Mores itaque Jud:orum per has gentes, 
ilis nominibus appellando expressit . 


Poni- 


GLYMPIODORI ALEXANDRINI 


618 
γένωνται 
αὐτῷ πηγαὶ δαχρύων, χαὶ ἐπαξίως χλαύσῃ τοὺς 


ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας M E do. puis 
ὃς αὐτῶν τὰ πλημμελήματα, γεγενημένα μὲν καὶ 
ἐπὶ τῶν τοῦ προφήτου χαιρῶν, τολμιηθέντα δὲ παρ᾽ 
αὑτῶν xal χατὰ τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ. Λέγει Oi 
xal χατὰ μισαδελφίας, χαὶ χατὰ τοχιζόντων" προ- 
λέγοι δὲ χαὶ τὴν παντελῆ «ἧς “Ἱερουσαλὴμ ἐρή- 
post. 

«Θυγατρὸς λαοῦ μου. » Τῆς συναγωγῆς τῶν "lov- 
δαίων. 

ZEN ; - SIR. 

« Καὶ ἐνέτειναν τὴν γλῶσσαν αὐτῶν ὡς τόξον. 1 
ἀλλ᾽ ἀνενδότως διὰ τῆς 
γλώττης ἁμαρτάνοντες, ὥσπερ ἀμέλει χαὶ τὸν Σω- 
«(pa λοιδορίαις πλύνοντες. 

« Καταπαίξεται. ν» Δόλῳ ὑποσχελίζει. 


Μηδὲ μικρὸν χαλῶντες, 


« Οὐχ ἤχουσαν φωνὴν ὑπάρξεως. » Οὐχ ἠθέλησαν 
ἀχοῦσαι τῆς φωνῆς Κυρίου τῆς χαριζομένης αὐτοῖς 
τὴν εἰσάει ὕπαρξιν, ὅ ἐστι τὴν ἀθανασίαν. 

€ "Axb πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ, xa ἕως χτηνῶν.» 
ατ᾽ ἀρετὴν, xaX οἱ χτηνώδεις 

E xL 
ἐχλιναν εἰς τὸ καχόν " σημαίνει δὲ xal τὴν παντελῆ 
τοῦ τόπου ἐρήμωσιν. i 

, ; SE 

€ ᾿Ανήφθη ὡς ἔρημος παρὰ τὸ μὴ διοδεύεσθαι 
ἦν.» Διὰ τὸ μηδένα, φησὶν, ἔχειν ὁδεύοντα ἐν ταῖς 
ig Κυρίου γέγονεν ἔρημος. 


Καὶ οἱ ὑψηλοὶ, qnot, χα 
ἐξ 


αὐτῇ 
Ξ 
ὃδο 


« Kox ἀποστελῶ εἰς αὐτοὺς τὴν μάχαιραν. » Τὴν 
ἀπότομον ἐχδίχησιν. 

« Καὶ πρὸς τὰς σοφὰς ἀποστείλατε. » Τὰς 'Ex- 
χλησίας, ἢ τὰς τῶν ἁγίων ψυχὰς, ἃς σοφὰς χαλεῖ " 
αὗται γὰρ θρηνοῦσι τοὺς ὑπὸ τῆς ἁμαρτίας &vnpn- 
μένους, ὡς ὁ Παῦλός φησι" Καὶ πενϑήσω πολλοὺς 
τῶν προημαρτηχότων, χαὶ μὴ μετανοησάντων. 

« Καταγαγέτωσαν οἱ ὀφθαλμοὶ ὑμῶν δάχρυα. » 
Τὸ τῆς μετανοίας δάχρνον. 

Ἐγχατελίπομεν τὴν γῆν. » Τῆς εὐσεδείας τὴν 
γνῶσιν. 

« Καὶ ἀπεῤῥίψαμεν τὰ σχηνώματα ἡμῶν. » Αὐτὸ 
ἑαυτοῖς τῆς αἰχμαλωσίας αἴτιο: γεγόναμεν. 

Ὅτι ἀνέδη θάνατος δ'ὰ τῶν θυρίδων ὑμῶν. » 
Καθόλου μὲν διὰ τῶν διδασχάλων τῶν δοχούντων τὰ 
χεχρυμμένα ἑρμηνεύειν. ΑἹ γὰρ. θυρίδες φανερο- 
ποιοῦσι τὰ ἐντὸς ἑνὸς ἑχάστου διὰ τῶν αἰσθητηρίων" 
συνέθη ὃὲ ἴσως τοῦτο χαθ᾽ ἱστορίαν, διὰ τῶν πο.ιῖε- 
μίων" θυρίδες εἰσὶν αἱ τῆς πλάνης ἐπίνοιαι. 

€ AX ἐν τούτῳ... χαυχάσθω συν!εῖν χαὶ γινώ- 
σχειν. » Παραινεῖ ὁ λόγος ἐν μηδενὶ χαυχᾶσθαι cl 
μὴ ἐν τῷ συνιέναι, χαὶ γινώσχειν τὸν Κύριον, xot 
ὅτι τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ ἔστι, 
χρῖμα, xa fj διχαιοσύνη. 

« Ἐπ᾿ Αἴγυπτον, χαὶ ἐπὶ τὴν Ἰδουμαίαν. » Ai- 
γύπτιοι οἱ Βάρθαροι χαλοῦνται παρὰ πῇ θείᾳ Γραφῇ. 
Ἰδουμαῖοί τε, οἱ χαὶ ᾿Εδωμῖται, πόρνοι, καὶ βέθηλοι, 
ὡς ἀπὸ τοῦ Ἡσαῦ οἱ δὲ Μωαδῖται, χαὶ ᾿Αμμανῖται 
διὰ τὸν τρόπον χελεύονται μὴ εἰσιέναι εἰς Ἐχχλη- 

σίαν Θεοῦ. Τῶν Ἰουδαίων οὖν τὸν τρόπον, διὰ τῶν 


πὸ ἔλεος, xal τὸ 


ἐθνῶν τούτων ἐχαραχτήρισε, τούτοις αὐτοὺς χαλέσας 
ποῖς ὀνόμασι, 


619 

« Καὶ ἐπὶ πάντα περιχειρόμενον. ν Τοὺς τὸ φαι- 
νόμενον χαλλωπίζοντας. Λέγει δὲ 
ἔχοντας 


μένους. 


μόρφωσιν 


εὐσεθείας, τὴν δὲ δύναμιν Ὧρνη- 


ΚΕΦΑΛ 


« Καὶ ἀπὸ τῶν σημείων τοῦ οὐρανοῦ μὴ φοβεῖσθε, 
ὅτι.» Τὰς ἡλιαχὰς, φησὶν, ἀναχυχλώσε:ς ὁρῶντες, xal 
σελήνην φθίνουσαν χαὶ αὐξανομένην, χαὶ ἀστέρων 
σχέσιν xal ἀπόστασιν, χαὶ τὰς χατὰ χαιρὸν αὐτῶν 
ἐχφάνσεις χαὶ ἀποχρύψεις, xol 
αὐτῶν χίνησιν, μὴ φοδηθῆτε αὖ 
τὸν ταῦτα ποιήσαντα. 


τὴν εὐάρμοστον 
τὰ ὡς θεοὺς, ἀλλὰ 


« Ὁ ἀνορθώσας τὴν oixou μένην ἐν τῇ σοφίᾳ αὐτοῦ.» 


Ἐν τῷ Υἱῷ "ἐν αὐτῷ γὰρ ἐχτίσθη τὰ πάντα. 

Ἐμωράνθη πᾶς 
ησχύνθη... ὅτι ψευδὴ ἐχώνευσεν.ν» Ὃ μὴ τὴν γνῶσιν 
ἔχων ταύτης τῆς θεολογίας, μωρός ἐστιν. 

« Mázai& ἔστιν ἔργα... ἐν χαιρῷ ἐπισχοπῆς αὐτῶν 
ἀπολοῦνται. » Ὅταν ὁ Θεὸς CA SEAT τὴν 
ἐν τῇ παρουσίᾳ δηλονότι τοῦ Xp 

« Συνήγαγεν 


γῆν, 
ριστοῦ. 
ἔξωθεν τὴν iR 
οιἰχοῦσαν. » "Q γνῶσις Θεοῦ, fj £v τοῖς ἐχλεχ 
οἰχοῦσα, ἀπὸ τῶν θαυμάτων αὐτοῦ, χαὶ 
μάτων χαταλαμόάνεταί σου ἣ ὑπόστασ 
Ἐχχλησία δὲ ἔξωθεν, τουτέστιν Ex τῶν 
ἤχθη. 

« Καὶ τὸν τόπον αὐτοῦ ἠρήμωσαν. » Οὐχ ἐῶντες 
ἐντρέφεσθαι τῇ πίστει xol ταῖς xaAaig διδασχα- 
Maus " ἣ ἄρδην ἀνελόντες, ἣ εἰδωλολατρεῖν ἀναγχά- 
σαντες. 


[Ka " 


MS συν- 


KE9AA. IA 


« Τάδε λέγει Κύριος" ᾿Επιχατάρατος ὁ ἄνθρωπος, 

ὃς οὐχ ἀχούσεταιν τῶν λόγων. » Ὁ Θεὸς χαταρᾶται, 

ἀλλ᾽ οἱ τοὺς θείους παραθαίνοντες νόμους ἑαυτοῖς 
ἐπισπῶνται τὰ δεινά. 

« Τοῦ δοῦναι αὐτοῖς γῆν ῥέουσαν γάλα, χαὶ μέλι.ν 
Πρὸς μὲν ἱστορίαν, τὴν Παλαιστίνην * πρὸς δὲ διά- 
νοιᾶν, τὴν Ἐχχλησίαν" γάλα μὲν ποτίζουσαν τοὺς ἀρ- 
τιφύτους, μέλι δὲ τοὺς δυναμένους ἀπογεύσασθαι 
τῶν τελειοτέρων μαθημάτων. 

« Καθὼς ἡ ἡμέρα αὕτη. Καὶ ἀπεχρίθην, xat εἶπα, 
Γένοιτο, Κύριε. » Τὴν θεοφάνιον ἡμέραν τοῦ Σωτῆ- 
ρος ὁ προφήτης προθλέπει 
στοῖς δέδοται, ἣν χαὶ εὐχόμενος παραγενέσθαι, 
φησὶ, Γέγοιζο, Κύριε. 

« Ευρέθῃ σύνδεσμος ἐν ἀνδράσιν Ἰούδα. » Συμ- 

φωνία πάντων ἐπὶ τὸ χεῖρον. ᾿ 

€ Τί ἡ ἠγαπημένη; »γ, ᾿Αντὶ τοῦ, Πῶς ἡ ἢγαπη- 
μένη; 

Ἐλαίαν ὡραίαν, εὔσχιον τῷ εἴδει. 
πατριάρχας ἐχλεξάμενος ἐφύτευσεν, 

« Εἰς φωνὴν περιτομῆς 


, χαθ᾽ ἣν ταῦτα. τοῖς πι- 


» Ὅτε τοὺς 


αὐτῆς, ἀνήφθη πῦρ ix 
αὐτὴν, μεγάλη ἡ θλίψις ἐπὶ σέ.) 
χαλλιεργηθῆναι τὴν Συναγωγὴν, τ 
ἀξίαν. χατέστησεν" 


EZ 


AR φησὶν, EG 
τε πυρὸς ἑχυτὴν 
ἔδει δὲ αὐτὴν Dee δ εν 
ἐν τῇ παρουσίᾳ τοῦ Χριστοῦ. 

« Κύριε, γνώρισόν μοι, χαὶ 


PaTROrL. Gn. XCIII. 


γνώσομαι. y. Θείαν 


FRAGMENTA IN JEREMIAM. 


A 


ἄνθρωπος ἀπὸ γνώσεως, χατ- p 


650 

« Ft omnem  alttonsum circa faciem 
suam. » Id quod apparet ornantes. Notat autem. eos 
qui speciem pietatis habeat, sed 
gant. 


super 


vim ejus ne- 


CAP». X. 


-2. « ÉL a signis ecli nolite metuere, quia. » 


soir inquit, circuitus. videntes, lunz:que. defe- 
ctum incrementumque, et stellarum aspectum, at- 
que distantias, et statis temporibus ipsarum appari- 
tiones occultationesque, ac tandem concinnum ipsa- 
rum motum, ne timueritis ea 
qui illa creavit, 


uti deos, sed eum 


V. 12. « Qui erexit orbem in sapientia sua. » [n 
Filio : in ipso enim creata sunt omnia. 

V. 14. € Stultus factus. est omnis liomo a scien- 
tia, confusus est, cte., quia falsa conflavit. » Qui ab 
hujus theologix: cognitione aberrat, fatuus est. 

V. 05.« Vana sunt opera, etc. : in tempore visita- 
tionis su: peribunt. » Cum Deus terram visitaverit, 
in adventu videlicet Christi. 

V. i7. « Congregavit de foris substantiam. suam 
quiz habitat. » O Dei notitiam, qu: in electis ha- 
bitat, ex rebus admirabilibus creaturisque te. esse 
percipimus. Ecclesia quoque deforis, hoc est. ex 
gentibus, congregata est. 


V.25. c Et pascuum ejus ad solitudinem redege- 
runt. » Quod in fide optimisque doctrinis enutriri 
non sinant : vel ad. internecionem perimentes, vel 
ad idolorum cultum compellentes. 


CAP. XI. 


V. 5. c Hiec dicit Dominus : Maledictus homo qui 
non audiet verba, etc. » Deus maledicit, sed qui 
divinas pretergrediuntur leges, sibi ipsis diras 
attrahunt. 

V. 5. « Daturum me eis terram fluentem lacte et 
melle. » Si historiam spectes, Palestinam; si sen- 
sum, Ecclesiam, quiz lacte potat recenter natos, 
mel vero iis dat qui perfectioris discipline gustum 
habere possunt. 

« Sieut est diés hzec.. Et respondi, et dixi : Fiat, 
Domine.» Diem, qua Deus mortalibus apparuit, prze- 
videt propheta, qua h:ec fidelibus tributa sunt. Qu:e 
ut adveniat supplicibus verbis deprecatur, inquiens : 
Fiat, Domine. 

V. 9, « Inventa est colligatio in virisJuda. » Con- 
cors omnium animus ad malum, 

V. 45. « Quid dilecta? » Hoc est, Quanam ratione 
qux mihi dilecta est? 

V.16. «Olivam pulehram, bene opaeam.» Quando 
patriarchas elizens. plantavit. 

« Ad vocem circumcisionis ejus accensus est 
ignis super eam : magna tribulatio super te. » Cum 
opus erat, inquit, excoli Synagogam, tunc igne. di- 
gnam se przestitit : excolenda porro erat in adventu 
Christi. 

V. 18.« Domine, notum fac mihi, ét cognoscam. » 

21 


65 OLYMPIODORI 


ALEXANDRINI 


652 


Kevelarisibi divinitus petit et qu: ad. se, οἱ quie À ἀποχάλυψιν αἰτεῖ λαβεῖν περί τε τῶν χαθ᾽ ἑαυτὸν, 


ad Christum attinent. 

V. 19. « Ego autem. quasi agnus innocens. ». Ut 
emm ovis ad occisionem ductus est. Dominus, se- 
cundum Isaiam ?. Non restitit. « Non enim concer- 
tabit, ait, nec exclamabit, nec intelligetur foras vox 
ejus 3.» 

« Mittamus lignum. » Ad. prophetam quidem, 
herbum quamdam lethalem, ut comedens magnis 
erelur doloribus. At preliosz eruci panem | af- 


xerunt vitze. 

« Et exteramus eum. de terra viventium, et no- 
inen ejus non memoretur amplius. » Vide ut οἱ no- 
inen ejus exstinguere cupiant, ne memoriam quidem 
ipsius exstare volentes. Nam non tantum viventes, 
sed et mortui justi graves sunt. peccatoribus. Viden' 
ut Herodes etiam Joanne perempto. adhuc illum ti- 
meret quasi viventem *? Tantum valet virtus, tan- 
tum nequitia : adeo timida et vilis ista res, adeo 
fortis illa et Ebertatis plena. 


V. 20. « Ad. te revelavi justificationem meam. » 
malediceretur, non. remaledicebat, cum 
autem. juste. judi- 


Cum enim 
pateretur, non conuninabatur, se 
canti pre bebat, juxta divinum apostolum *. 

V. 25. « Super habitatores Anathot. » Prophet: 
cives, qui etiam illi struebant insidias. 


CAP. XII. 


V. 4. « Justus es, Domine : quia satisfaciam tibi. 
Verumtamen. » Scio, ait, te justum esse, sed. re- 
dend:e rationis vim in tuis judiciis exquiro. Vel 
sic : Tibi, Domine, quod justus sis, mihi przmitten- 
dum; deinde cause dubiorum inquirend:z, 


«Quid est quod via impiorum prosperatur? » 
Nosti quod non invidia motus loquor, sed perqui- 
rens. 

V. 9, « Plantasti eos, » lloc est, condidisli eos, 
ut omnium opifex, nec, eum delinquerent, excisi 
sunt. 

* Prope es tu ori eorum, et longe a renibus eo- 
rum. » Nosti, ait, quod labiis tantum. te honorant, 
nec eos afflictionibus exerces, ut. profunda mentis 
eorum probes. 

V. 5. « Purifica eos in die occisionis. » Non illos 
imprecando hzc dieit, sed certo sciens, illos, etsi 
larde, poenas tamen omnino daturos. Illud vero, pu- 
rifica, valet idem quod, Prepara, ut in promptu 
sint, quasi hosti: immolandz. 

V. 4. « Deleta sunt jumenta et volatilia. » Ob in- 
fecunditatem terre. Sensus autem. erit: Bruta. et 
volatilia, homines evanescentes, qui etsi celestium 
desiderio teneantur, ἃ terrenis tamen non se 
avellunt. 

V. 5. « Tui pedes currunt, et dissolvunt te. » Ad 
peccantes fit hie. sermo : Currentes enim, ait, ad 
mala, nervos virtutis dissolvitis. 


* I3a, 1n], 7, ,2.15, xiu, 9.. * Luoe.ax; 9. 
LI , 


xal τῶν ἐπὶ τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ, 

« Ἐγὼ δὲ ὡς ἀρνίον &xazov. » Ὧς γὰρ πρόθατον 
ἐπὶ σφαγὴν ἤχθη ὁ Κύριος, χατὰ τὸν Ἡ σαῖαν. Οὐχ 
ἀντέστη. «Οὐ γὰρ ἐρίσει, φησὶν, οὐδὲ χραυγάσει, 
οὐδὲ ἀχουσθήσεται ἔξω ἡ φωνὴ αὐτοῦ. » 


€ Ἐμθάλωμεν ξύλον. » Πρὺς μὲν τὸν προφήτην, 
βοτάνην τινὰ θανάσιμον, ἵνα ἐσθίων ὀδυνᾶται. Τῷ 
ὃὲ τιμίῳ σταυρῷ τὸν ἄρτον τῆς ζωῆς ἐνέπηξαν. 

€ Καὶ ἐχτρίψωμεν αὐτὸν ἀπὸ γῆς ζώντων, xal τὸ 
ὄνομα αὐτοῦ οὐ μὴ μνησθῇ οὐχέτι. » Ὅρα πῶς xal 
ἀνώνυμον αὐτὸν ποιῆσαι θέλουσιν, οὐδὲ μνήμην 
τινὰ αὐτοῦ εἶναι βουλόμενοι. Οὐ γὰρ δὴ uóvoy ζῶν- 
τας, ἀλλὰ χαὶ τελευτήσαντας βαρύνονται τοὺς δι- 
χαίου: οἱ ἁμαρτωλοί. Ὁρᾷς. Ἡρώδην, πῶς τὸν 
Ἰωάννην ἀνελὼν, ὡς ζῶντος εἶχεν ἐν ἑαυτῷ φόθον; 
τοσοῦτόν ἐστιν ἀρετὴ, τοσοῦτον xaxía, οὕτως ἐχείνη 
δειλὴ xoY ἄνανδρος, [ἄ,1. δειλὸν χαὶ ἄνανδρον,] οὕ- 
τως αὕτη ἀνδρεία χαὶ πεπαῤῥησιασμένη. 

« Πρὸς σὲ ἀπεχάλυψα τὸ διχαίωμά μον. » Λοιδο- 
ρούμεγος γὰρ οὐκ ἀγντεμοιδόρει, πάσχων οὐκ 
ἠπείλει" παρεδίδου δὲ τῷ κχρίγονγτι δικαίως, 
χατὰ τὸν ἱερὸν ἀπόστολον. 

« Ἐπὶ τοὺς χατοιχοῦντας ἐν ᾿λναθώθ. » Τοὺς 
πολίτας τοῦ προφήτου, ot xal ἐπεθούλευον αὐτῷ. 


ΚΕΦΑΛ. 18΄. 


« Aixatog εἴ, Κύριε, ὅτι ἀπολογήσομαι πρὸς σέ. 
Πλήν. » Οἶδα, φησὶν, ὅτι δίχαιος εἶ’ λόγον CE ἀπο- 
λογίας ἐπὶ τῶν σῶν χριμάτων ἐπιζητῶ. Ἢ xal οὕ- 
τως " Χρή με πρότερον ἀπολογήσασθαί σοι, Κύριε, 
ὅτι δίκαιος ct, εἶτα ζητῆσαι τῶν ἀπορουμένων τὴν 
αἰτίαν. 

« Τί ὅτι ὁδὸς ἀσεθῶν εὐοδοῦτα!; » Οἶδας ὅτι οὐ 
φθονῶν λαλῶ, ἀλλ᾽ ἐρωτῶν. 


€ Ἐφύτευσας αὐτούς. » 'AvsY τοῦ, ἐδημιούργησας 
αὐτοὺς, ὡς πάντων ποιητὴς, καὶ οὐχ ἐξεχόπησαν 
ἁμαρτάνοντες. 

«€ ᾿Εγγὺς ei σὺ τοῦ στόματος αὐτῶν, καὶ πόῤῥω 
ἀπὸ τῶν νεφρῶν αὐτῶν. » Οἷδας, φησὶν, ὅτι μέχρι 
χειλέων τιμῶσί σε, xal οὐχ ἐπάγεις αὐτοῖς πειρα- 
σμοὺς, ἵνα δοχιμάσῃς αὐτῶν τὰ βάθη τῆς διανοίας. 

€ Αγνισον αὐτοὺς εἰς ἡμέραν σφαγῆς. » Οὐ χατ- 
εὐχόμενος αὐτῶν τοῦτό φησιν, ἀλλὰ πληροφορούμε- - 
νος, ὅτι εἰ χαὶ βραδὺ, πλὴν ἥξει ἡ τιμωρία αὐτοίς. 
Τὸ δὲ, ἄγγισον, ἀντὶ τοῦ, Ἑτοίμασον, εὑτρέπι- 
σον, ὡς ἐπὶ τῶν μελλόντων θύεσθα-- 

« Ἠφανίσθησαν χτήνη καὶ πετεινά. » Διὰ τὴν 
ἀφορίαν τῆς γῆς. Πρὸς δὲ διάνοιαν, χτήνη ἂν χαὶ 
πετεινὰ νοήῆσῃς ἀφανιζομένους ἀνθρώπους, τῶν μὲν 
οὐρανίων ἐπιθυμοῦντας, τῶν δὲ ἐπιγείων μὴ ἀφιστα- 
μένους. 

« Σοῦ οἱ πόδες τρέχουσι, χαὶ ἐκλύουσί ac. » Πρὸς 
ποὺς ἁμαρτάνοντας ὁ λόγος " Τρέχοντες γὰρ, φησὶν, 
ἐπὶ τὰ πονηρὰ, ἐχλύετε τοὺς τόνους τῆς ἀρετῆς. 


5] Petr, 15:25. 


653 

« Πῶ: παρασχευάσῃ ἐφ᾽ 
χρούων Θεῷ, δὲ 
αϑαι; Πρὸς δὲ διάνοιαν, ἵπποι τὸν θεῖον ἔχοντες 
ἐποχούμενον λόγον, ἀπόστολοι χαὶ προφῆται. Πῶς 
οὖν δύνασαι, φησὶ, παρασχευάζεσθα! εἰς τὴν τούτων 


ἵππου:. » Πῶς προσ- 


ὠφέλειαν, τὰ τῆς χαχίας ἔργα μεταδιώχων ; 


«Καὶ ἐν γῇ εἰρήνης σου πέποιθας ; » Μὴ θάῤ- 
fs, «nol», ἐπὶ τῇ νῦν εἰρήνῃ τῆς γῆς" ἥξει γὰρ 
πάντως ὁ πόλεμος, σοῦ πλημμελοῦντος. Πρὸς δὲ 
διάνοιαν" Πῶς δύνῃ, φησὶν, ἐπὶ τῇ γνώσει τῆς εὐ- 
σεθείας θαῤῥεῖν ἁμαρτάνων ; Γῆ γὰρ εἰρήνης ἐστὶ 
ἡ εὐσέδεια, δι᾽ ἧς πρὸς Θεὸν εἰρηνεύομεν. 

« Πῶς ποιήσεις ἐν φρυάγματι τοῦ Ἰορδάνου ; » 
Καύχημα τοῦ Ἰορδάνου, τὸ θεῖον βάπτισμα. Πῶς 
οὖν δύνῃ χαυχᾶσθαι τῷ βαπτίσματι ἁμαρ- 
τάνων ; 

€ "Ex τῶν ὀπίσω σου ἐπισυνήχθησαν, μὴ π'στεύ- 
σης ἐν αὐτοῖς. » Εἰ μὲν πρὸς τὸν προφήτην ὁ λόγος, 


P 
το 


Qi τῶν ἐν ᾿λναθὼθ πολιτῶν αὐτοῦ φησιν, οἵ τινες 
ἐδούλοντο αὐτὸν ἀνελεῖν. Εἰ δὲ πρὸς τὸν ἁμαρτωλόν" 
Οἱ πάλαι, φησὶ, διὰ τὴν εὐσέδειαν προσῳχειωμένοι 
σοι, νῦν βδελύσσονταί σε, χαὶ πολέμιοί σοι γεγόνασι, 
χαὶ ἐχδιύχουσί σε. 

« Μὴ σπήλαιον ὑαίνης. » Τὸ τῆς ὑαίνης σπήλαιον 
μεστόν ἐστιν ἀχαθαρσίας, χαὶ ὀστέων νεχρῶν ix 
διαφόρων σωμάτων. 'Γοιοῦτοι δὲ ἦσαν οἱ τῶν "lou- 
δαίων χαθηγηταὶ, τάφοι χεχονια μένοι, ἔσωθεν δὲ γέ- 
μοντες ὀστέων νεχρῶν, τουτέστι πάτης ἀχαθαρτίχς 
πεπληρωμένο!:. 

« Ἐλθέτωσαν τοῦ φαγεῖν αὐτήν.» Πάντα 0v ἁμαρ- 
τίαν πολεμοῦντα τὸν ἄνθρωπον " πρὸς δὲ ἱστορίαν 
ποὺς Ῥωμαίους φησίν. 

« Ποιμένες πολλοὶ διέφθειραν τὸν ἀμπελῶνά pou » 
Ἢ κατὰ Θεὸν ποιμαντιχὴ μία ἐστίν. Οἱ δὲ πολλοὶ 
ποιμένες, εἴτε Ἰουδαῖοι, εἴτε Ἕλληνες, εἴτε αΐρε- 
τιχοὶ, διαφόρους εἰσηγοῦνται διδασχαλίας,, χαὶ ἔχα- 
στος τὴν ἑαυτοῦ χρατῦναι βούλετα: " ὅθεν χαὶ διάφο- 
ροι τῶν διδασχομένων οἱ τρόποι. 

« Av ἐμὲ ἀφανισμῷ ἠφανίσθη πᾶσα ἡ γῆ.» "Ex 
μὲν τοῦ προσώπου τοῦ Κυρίου λεγόμενον δηλοῖ, ὅτι 
διὰ τὴν εἰς αὐτὸν σφαγὴν ἠφανίσθη τῶν Ἰουδαίων ἡ 
χώρα" ἐχ δὲ τοῦ χοινοῦ τῆς ἀνθρωπότητος λεγόμε- 
νον σημαίνει, ὅτι διὰ τὸν ἄνθρωπον τὸν ἐνδεδωχότα 
ἑαυτὸν πάσῃ διδασχαλίᾳ ἠφανίσθη ἡ γῆ. Οὐχ ἔστι, 
φησὶν, ἄνθρωπος ἐννοῶν, ὅτι ὁ Θεός ἐστιν ὁ τῶν 
ἀνθρώπων χύριος, χαὶ οὐχ ὀφείλουσιν αὐτοὶ διὰ τῆς 
οἰχείας διδασχαλίας χλῆρον ἑαυτῶν ποιεῖσθαι τοὺς 
διδασχομένους, ἵνα χυριεύσωσιν αὐτῶν. 

- Ἐπὶ πᾶσαν διεχθολὴν ἐν τῇ ἐρήμῳ. » Οἱ 
Ἰουδαίων αἰχμάλωτοι. Πρὸς δὲ διάνοιαν, οἱ τὴν 
ἄχαρπον τῶν πολλῶν ποιμένων παραδεχόμενοι δι- 


τῶν 


δασχαλίαν. 

« Ὅτι μάχαιρα τοῦ Κυρίου χαταφάγεται ἀπ᾽ 
ἄκρου τῆς γῆς. » Πρὸς μὲν ἱστορίαν, ἡ τῶν, Ῥω- 
μαίων χεὶρ πορθοῦσα τὴν Ἰουδαίων γῆν" πρὸς δὲ 
διάνοιαν, τὴν συγχώρησιν τοῦ Κυρίου, διὰ τὸ 


5 Math. xxii, 97, 


FRAGMENTA IN JEREMIAM. 


C 


D 


654 

« Quomodo. prieparaberis in. equis? » Quomodo 
Peum offendens equestri | auxilio tibi 
futuram putas? Spiritaliter autem, equi divinum 
sermonem ivsidentem gestantes apostoli sunt et 
prophete, Quomodo igitur, inquit, ad capiendam ex 


salutem 


iis utilitatem te comparare potes, qui malitiae opera 
sequeris ? 

« Et in terra. pacis tui confidisti ? » Ne confide, 
ait paci, qua nunc terra fruitur; adveniet enim 
omnino bellum, te peccare non. desinente. Mystice 
vero : Quomo:o potes, ait, confidere notiti;e pietatis, 
delinquens ? Terra enim pacis est pietas, per quam 
pax est nobis cum Deo. 

* Quomodo facies in fremitu Jordanis? » Res 
quam Jordanes gloriatur sacrum — baptisma est. 
Quomodo ergo potes gloriari in baptismate pec- 
cando ἢ 

V. ὁ. « Ex posterioribus tuis congregati sunt, ne 
credas eis, quia, » ete. Si ad prophetam spectat 
hic sermo, de his qui erant in. Anathoth civibus 
ejus ait, qui eum interimere volebant. Si vero ad 
peccatorem : Qui tibi olim, inquit, pietatis ergo 
erant addictissimi, nune te abominantur, et. hostes 
e(fecti te persequuntur. 

V. 9. « Nonne spelunca hyzenz, ν etc. ITyzenze 
antrum sordibus plenum est, et ossibus diversorum 
cadaverum. Tales autem. erant. Judaeorum docto- 
res, sepulera dealbata, intus vero plena ossibus 
mortuorum, hoc est omni impuritate. 


« Veniant ad comedendam eam. » Omnia propter 
peecatum cum homine bello certantia: historice 
vero Romani accipiendi sunt. 

V. 40. « Pastores multi disruperunt vineam 
meam. » Pascendi scientia Deo probata una est. 
Multi vero pastores, sive illi Judzi sint, sive ethnici, 
sive h:xretici, diversas tradunt doctrinas, et quisque 
Suam probare nititur, unde et multiplices discipu- 
lorum mores. 

V. 11. « Propter me dissipatione dissipata est 
universa terrà. » Si ex persona Domini dicitur, 
significat. Judzeorum regionem, ob Christi necem 
penitus eversam. Si vero universo hominum generi 
tribuitur bzee vox, significat terram esse desolatam 
propter hominem, qui se imbuendum quavis disci- 
plina tradidit, Non est, ait, homo qui recogitet 
hominum dominum esse Deum; nec debere illos, 
ut se magistros statuant, arrogare sibi discipulos 
quasi propriam hzereditatem cui dominentur. 


V... 12. « Ad omne diverticulum (seu, in omnein 
ejectionem) in deserto. » Judzorum captivi ; at spi- 
rialiter, qui infructuosam multorum | pastorum 
doetrinam recipiunt. 

« Quia gladius Domini devorabit ab extremo ter- 
re. » Historice, Romanorum exercitus terram Ju- 
d:eorum diripiens ; mystice vero, permissionem ac- 
cipies Dei, guam esse gladium Domini intelliges 


$ 


655 

liberum 
arbitrium, et interimentium illos, qui per totum 
orbem varias sectantur doctrinas, nec inter se con- 
veniunt. 


propter 


V. 15. « Seminabatis frumentum, et spinas mes- 
suistis. » Ad multos pastores hie sermo, qui sermo- 
nis lepori studentes, cum videantur solidam pro- 
ferre doctrinam, perniciem sibi metunt. 

« Cleri eorum non proderunt eis. » Pastoribus 
nihil pastorales sortes proderunt. 


« Confundimini a jactatione vestra. » Dedecore 
et probro digna est jactatio apud Deum. 


V. 44. « Quia. hie dicit Dominus de omnibus 
vicinis. pessimis, qui, » ete. Vicini pravi qui Dei 
verbum  adulterant, qui etiam  callidis distra- 
clionibus utuntur, divinam doctrinam alio tradu- 
centes. 

« Ecce ego evello eos de terra sua. » Eradico, ait, 
eos, qui salvandi sunt e populo meo, e terra pra- 
vorum finitimorum, hoe est, idolorum cultu et 
falsa doctrina. Judam vero vocat populum qui con- 
fitetur et salvatur; quem ct eximere pollicetur e 
lerra prava. 

V. 45. « Et erit, postquam ejecero eos, revertar, 
et miserebor eorum. » Et ipsorum, ait, gentilium 
inserebor, donans eis sacri 
nem. 

V. 16. c Et erit..., ad jurandum in nomine meo. » 
Ut non amplius per idola, sed per Christum Domi- 
num jurent. 


lavaeri  remissio- 


CAP. XIII. d 

Υ. 1. « Vade et posside tibi lumbare lineum. » 
Subligaculum lineum, quod s»pius lavari potest ; 
eos aulem signifieat, qui, cum multoties iis venia 
detur, nullam tamen agunt poenitentiam. 

V. 7. « Et abii. Et ecce corruptum erat, ita 
ut, » etc. Lumbare aqua corruperat: aqua vero pec- 
catum est, humidum et diffluens, et se utentes. in- 
utiles reddens. 

V.10. « Eos qui noluerunt obedire verbis, et 
ambulaverunt post. deos alienos, » ete. ljjuria Deo 
fit, si debita illi adoratio feratur idolis. 


V. 12. « Et dices ad populum istum: Omnis uter 
implebitur vino. » Utribus eos assimilat, vel propter 
inanitatem et humanam tantum in illis figuram ; vel 
quod possint, dum velint, divinas etiamnum  reci- 
pere fidei in Christum institutiones. 

V. 45. « Ecce impleo sacerdotes ebrietate. » Pu- 
nitione injustitiz. 

V. 16. « Date Domino Deo vestro gloriam, ante- 
quain contenebrescat. » Dominus noster Jesus Chri- 
sius lux est τ Usquedum, ait, lucem habetis, in illam 
credite? . 

« Et antequam offendant pedes vestri. ». Montes 


7 Joan. xu, 96. . 
LI 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


pascentium οἱ — pascendorum A αὐτεξούσιον τῶν τε ποιμένων, χαὶ ποιμαινομένων, 


656 


μάχαιραν Κυρίου νοήσεις διαφθείρουσαν τοὺς ἐν 
πάσῃ γῇ ταῖς ποιχίλαις διδασχαλίαις πειθομένους, 
οἵτινες οὐδὲ εἰρηνεύουσι πρὸς ἀλλήλους. 

« Ἐσπείρετε πυροὺς, xol ἀχάνθας ἐθερίσατε. » 
Πρὸ: τοὺς πολλοὺς ποιμένας ὁ λόγος, οἴτινες διὰ τῆς 
πιθανολογίας, τρόφιμον δοχοῦντες εἰσηγεῖσθαι διδα- 
σχαλίαν, ὄλεθρον ἑαυτοῖς ἀποθερίζουσιν. 

« Oi χλῆροι αὐτῶν οὐχ ὠφελήσουσιν αὐτούς. P 
Τοὺς ποιμένας οὐδὲν οἱ 
χλῆροι. 

« Αἰσχύνθητε ἀπὸ καυχήσεως ὑμῶν.» Λἰσχύνης, 
φησὶ, χαὶ ὀνειδισμοῦ ἀξία ἐστὶν ἡ χαύχησις παρὰ 
τῷ Θεῷ. : 


ποιμαντιχοὶ ὠφελήσουσι 


« Ὅτι τάδε λέγει Κύριος περὶ πάντων τῶν γει- 
τόνων τῶν πονηρῶν. » Γείτονες πονηροὶ οἱ τὸν θεῖον 
λόγον παραχαράττοντες, οἵτινες xai διεχθολὰς ἐρ- 
γάζονται, παροχετεύοντες τὴν θείαν διδασχαλίαν. 


« Ἰδοὺ ἐγὼ ἀποσπῶ αὐτούς. » ᾿Ανασπῶ, φησὶ, 
τοὺς σωζομένους τοῦ λαοῦ μου ἀπὸ τῆς γῆς τῶν πο- 
νηρῶν γειτόνων" τουτέστι, τῆς εἰδωλολατρείας χαὶ 
Ψευδοῦς διδασχαλίας. Ἰούδαν δέ φησι τὸν ἔξομολο- 
γούμενον xai σωζόμενον Xabv, ὃν χαὶ ἐχθαλεῖν ὑπ- 
ισχνεῖται ἀπὸ τῆς πονηρᾶς γῆς. 

«Καὶ ἔσται, μετὰ τὸ ἐκθαλεῖν με αὐτοὺς, ἀναστρέψω, 
xà ἐλεήσω αὐτούς. » Καὶ αὐτοὺς δὲ, φησὶν, ἐλεήσω 
τοὺς ἐθνιχοὺς, τὴν τοῦ ἁγίου λουτροῦ ἄφεσιν χαρι- 
ζόμενος αὐτοῖς. 

« Καὶ ἔσται..., τοῦ ὀμνύειν τῷ ὀνόματί μου. » Ἵνα 
μηχέτι τὰ εἴδωλα, ἀλλὰ τὸν Δεσπότην Χριστὸν ὅρ- 
χιον ἔχωσιν. 

ΚΕΦΑΛ, IT'. 

« Βάδισον χαὶ χτῆῇσαι σεαυτῷ περίζωμα λινοῦν. » 
Περίζωμα λινοῦν τὸ πολλάκις πλύνεσθαι δυνάμενον" 
σημαίνει δὲ τοὺς πολλάκις συγχωρηθέντας, καὶ μὴ 

ετανοήσαντας. 

« Καὶ ἐπορεύθην. Καὶ ἰδοὺ διεφθαρμένον ἦν, ὃ οὐ.» 
Τὸ ὕδωρ διέφθειρε τὸ περίζωμα" ὕδωρ δὲ ἡ ἁμαρ- 
τία, χάθυγρος οὖσα, xal διαῤῥέουσα, καὶ «οὺς 
αὐτῇ χρωμένους ἀχρείους ἀπεργαζομένη. 

« Τοὺς μὴ βουλομένους ὑπαχούειν τῶν λόγων 
μου, xal πορευθέντας ὀπίσω θεῶν ἀλλοτρίων. » 
"Υὔρις εἰς Θεὸν, τὸ τὴν αὐτοῦ προσχύνησιν εἰδώλοις 
προσφέρειν. 

« Καὶ ἐρεῖς πρὸς. τὸν. λαὸν τοῦτον" Πᾶς ἀσχὸς 
πληρωθήσεται οἴνου. » "Acxoig αὐτοὺς παρειχάζει, 
j| διὰ τὸ διάχενον xoi σχῆμα μόνον ἔχειν ἀνθρώ- 
πων, ἣ ὅτι εἰ βουληθεῖεν, δύνανται xal αὖθις δέξα- 
σθαι θεῖα μαθήματα τὰ τῆς εἰς Χριστὸν πίστεως. 

« Ἰδοὺ ἐγὼ πληρῶ τοὺς ἱερεῖς μεθύσματι. » Τῇ 
τιμωρίᾳ τῆς ἀδιχήσεως. 

« Δότε τῷ Κυρίῳ ὑμῶν δόξαν πρὸ τοῦ συσχοτά- 
σαι. » Ὁ Κύριος ὑμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς φῶς ἔστιν * 
Ἕως οὖν ἔχετε, φησὶ, τὸ φῶς, πιστεύσατε εἰς 
αὐτό. 


« Κυὶ πρὸ τοῦ προσχόψαι τοὺς πόδας, ὑμῶν, » 


651 


FRAGMENTA IN JEREMIAM., 658 


"Op, σχοτεινὰ αἱ πονηραὶ δυνάμεις, xaY αἱ διαθολι- A caliginosi potestates inique, diaboliezeque  ope- 


xal ἐνέργειαι. Πρὸ τῆς οὖν παῤῥησίας τοῦ διαδόλου, 
φησὶ, πιστεύσατε εἰς τὸ φῶς. 

« Καὶ ἀναμενεῖτε εἰς φῶς, xax ἐχεὶ σχιὰ θανάτου, 
xai τεθήσονται εἰς σχότος. » Al γὰρ ψευδεῖς διδα- 
σχαλίαι φῶς ὑπισχνούμεναι, θανάτου τυγχάνουσι 
πρόξενοι. 

« Κεχρυμμένως χλαύσεται ἣ ψυχή. » Ἢ mp5; 
ποὺς διδασχάλους ὁ λόγος, ὅτι Δἰσχυνόμενοι obs ἢπα- 
τήσατε, χεχρυμμένως χλαύσατε " ἣ χαὶ πρὸς τοὺς 
αἰχμαλώτους, ὅτι Τοιαύτη ὑμῶν ἔσται ἡ αἰχμαλω - 
σία, εἴτε νοητὴ, εἴτε αἰσθητὴ, ὡς μηδὲ τολμᾷν φα- 
νερῶς δειχνύειν. 

« Πόλεις αἱ πρὸς νότον συνεχλείσθησαν. » Αἱ κατ᾽ 
εὐσέθειαν πολιτεῖαι, αἱ ἀντιχείμεναν τῷ γοουμένῳ 
βοῤῥᾷ. 

€ ᾿Ἀπῳχίσθη Ἰούδας, συνετέλεσαν ἀποιχίαν τε- 
λείαν. ν Μετὰ τῶν αἰσθητῶν νοεῖ, ὅτι τῶν xac cü- 
σέδειαν ἠθῶν μετέστη. 

€ ᾿Ανάλαδε τοὺς ὀφθαλμούς σου, Ἱερουσαλήμ. » 
Τοῦτ᾽ ἔστι, κατανόησον. 

« Τί ἐρεῖς ὅταν ἐπισχέπτωνταί σε; » Ὅταν Egt- 
στῶσί σοι οἱ αἰσθητοὶ, ἣ καὶ νοητοὶ πολέμιοι. 


« Καὶ σὺ ἐδίδαξας αὐτοὺς ἐπὶ σὲ μαθήματα εἰς 
ἀρχῆν. » Ἐὰν μὴ γὰρ ἐχδῶμεν ἑαυτοὺς τῇ ἁμαρ- 
zia, οὐχ ἄρχει ἡμῶν. 

« Τὰς πτέρνας cou. » Αἱ ὁδοί σου, xal τὰ ἐπιτη- 
δεύματα γήϊνα. 

« Εἰ ἀλλάξεται Alütoy. » Φυσιχῷ πράγματι παρ- 
εἰχάζει, τὴν Ex πολλῆς “συνηθείας ἁμαρτίαν, ἵνα 
δείξῃ ἀναγχαίαν εἶναι τὴν χάριν τοῦ λουτροῦ τῆς 
παλιγγενξσίας. : 

« Καὶ ὁ χρεμετισμός σου. » Διὰ τοῦ χρεμετισμοῦ, 
σημαίνει, τὴν πρὸς τὴν θήλειαν μίξεως τὴν ἔφεσιν. 
Τοῦτο οὖν φησιν, ὅτι Καὶ ἐν συγκαταθέσει, xal ἐν 
αὐτῇ τῇ πράξει τὴν ἁμαρτίαν εἰργάσασθε. ἦ 

« Ἐπὶ βουνῶν, χαὶ ἐν τοῖς ἀγροῖς ἑώραχα τὰ 
βδελύγματά σου.» ᾿Αντὶ τοῦ, κατὰ πολλοὺς τρόπους. 
Πλὴν ἐπὶ τούτων ἔθυον. 


ΚΕΦΑΛ. IA. 

€ Ἐπένθησεν 5| Ἰουδαία. » Μετὰ τὸ αἰσθητὸν d 
γνῶσις τῆς εὐσεθείας. 

« Καὶ αἱ πύλαι αὐτῆς ἐχενώθησαν. » A 
αγωγαὶ χαὶ διδασχαλίαι οὐχ ἔχουσαν τοὺς Ot 
μένους. 

« Καὶ ἐσχοτώθησαν ἐπὶ τῆς γῆς. » Τῆς γὰρ κα- 
χίας ἐπιχρατούσης fj ἀρετὴ χαλύπτεται. 

€ Καὶ ἡ χραυγὴ τῆς Ἱερουσαλὴμ ἀνέδη. » Οὐχ 
ὡς ἡ Σοδόμων οὐ γὰρ τελείως ἢφανίσγη * ἀλλὰ τοῦ 
ὀδυρμοῦ αὑτῆς ἡ χραυγή. 

« Καὶ οἱ μεγιστᾶνες αὐτῆς ἀπέστειλαν τοὺς νεω- 
τέρους αὐτῶν ἐφ᾽ ὕδωρ. » Οἱ θρόνο: oi ἱερατιχοὶ 
ἔπεμψαν ἐπερωτῆσαι ἀπὸ Θεοῦ τὰ συμφέροντα. 
Νεωτέρους δὲ αὐτοὺς ἐχάλεσε, διὰ τὸ χοσμιχαῖς χαὶ 
νεωτεριχαῖς αὐτοὺς ἐπιθυμίαις ἐνέχεσθαι. 

«Ἤλθοσαν ἐπὶ τὰ φρέατα, καὶ οὐχ εὕρησαν ὕδωρ. » 
Τοῦτο εἰ μὴ ἐχ θείας ὀργῆς, οὐχ ἄν ποτε συνέθη. 


rationes. Ante igitur diaboli adventum credite, ait, 
in lucem. 

t1 Et exspectabitis ad lucem, et ibi umbra mortis, 
et ponentur in tenebras. » Fallaces enim doctrin: 
cum lumen promittant, mortem afferunt. 


V. 47. € In abscondito plorabit anima vestra. » 
Velad magistros sermo hic est, nempe : Eorum quos 
decepistis. pudore suffusi, in abscondito plorate; vel 
eliam ad captivos, nempe : Tanta vestra erit captivi- 
las, sive ea spiritaliter, sive corporaliter intelliza- 
tur, ut ne palam eam ostendere audeatis. 

V. 49. « Civitates quie ad Austrum  coneluse 
sunt. » Instituta vivendi secundum Deum quie spi- 
ritali Bore: opponuntur. 

« Translatus est Judas : consummaverunt tràánsmi- 
gralionem perfectam. » Cnm sensilibus intellige, 
quod mores ad pietatem compositos deseruerit. 

V. 90. « Leva oculos tuos, Jerusalem. » Hoc est, 
contemplare, perspice, intellige. 

V. 21. « Quid dices cum visitaverint te? » Cum 
libi astiterint. sensibiles, vel intelligibiles adver- 
sarii. 

« Et. tu docuisti eos adversum te doetrinas in 
principatum. » Nisi enim nos ipsi dedamus ini- 
quitati, ea nobis non dominatur. 

V. 22. « Caleanei tui. » Vix tuse, et studia ter- 
rena. 

V. 25. « Si mutabit /Ethiops. » Rei naturali 
peccatum multa consuetudine inolitum | assimilat, 
ut gratiam. lavacri regenerationis ostendat necessa- 
riam. 

V. 27, « Et hinnitus tui. » Hinnita appetitum 
coitus cum femina significat. Hoc igitur ait: 
Et assensu, et opere ipso peccatum perpetrastis. 


« Super colles, οἱ in agris vidi abominationes 
tuas. » Hoc. est, multis variisque modis. Adhoe 
super his sacrificia offerebant. 


CAP. XIV. 


V. 9. « Luxit Judza. » Post sensile, pietatis co- 
gnitio. 

« Et porte. ejus vaeuz facte sunt et contenebra- 
tx.» Institutiones et disciplinae quos erudiant non 
liabentes. 

« Et contenebrat:e sunt super terram. » Nequitia 
enim priedominante virtus obtegitur. 

« Et clamor Jerusalem ascendit. » Non uti ille 
Sodomorum ; haud enim penitus evanuit; sed eju- 
latus ipsius clamor. 

V. 5. « Et magnates ejus miserunt juniores suos 
ad aquam, » etc. Sedes sacerdotales miserurt quo- 
situros de Deo quie conducerent. Juniores autem 
eos appellavit, eo quod mundanis et juvenilibits 
desideriis detinerentur. 

« Venerunt ad puteos, et non invenerunt aquam. » 
Hoc ni fecisset ira Dei, nunquam evenisset. Alter : 


693 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


660 


Neque enim invenerunt aquam vivam, qui datur à A "AXXoc* Οὐ γὰρ εὗρον τὸ ὕδωρ τὸ ζῶν τὸ £x Θεοῦ 


Deo. 

€ Agricole. » Qui debent operari. 

V. 5. « Et reliquerunt, quia non erat herba. » 
Nec enim erant auditores : etenim cibus sanctorum 
discipuli sunt. 

V. 6. « Onagri steterunt in. rupibus. » Ingemue- 
runt ob pereuntes. Onagri. Qui a mundanis rebus 
sunt liberi. 

V. 8. « Quare faetus es sicut colonus in terra? » 
Ut quid, ait, nostri curam non geris uti Dominus, 
sed ut colonus despicis ? 

V. 9. « Divertens ad diversorium. » Qui ad diver- 
sorium properat, etsi quospiam viderit quomodo- 
cunque opis auxiliique indigos, despicit, et prxe- 
terit. 

V. 10. « Dilexerunt movere pedes suos. » Inor- 
dinate moveri, currere ad mala. 

V. 15. « Ecce prophete eorum prophetant. » 
Quasi ad excusandum populum propheta dicit, eos 
à pseudoprophetis delusos, et duo per hoc efficit : in 
prophetas iram derivat, Deumque movet ut dicat : 
Non ego eos misi. 


V. 16. « In morte morbosa morientur. » In diu- 
lurno morbo, cui brevis mors proferenda sit. 


« Et erunt projecti in biviis Jerusalem. » Divia 
sunt feedissimze viz. 3 

V. 19. « Nunquid reprobans. » Oratio prophete 
ad Deum, et confessio pro populo, Deique ad ipsum 
responsio. 

« Et a Sion recessit anima tua? » Sieut humana 
fizura Deum Scriptura effiziat omnis figure exper- 
tem, sie et de homine usurpatum est illud, Anima 
Lua mortua est. Vel prophetice, quod futurum erat, 
ut Deus Verbum propter nos homo fieret. 

V. 22. « Quod si ccelum dabit satietatem suam, 
nonne tu es ipse?» Nec coeiestes, inquit, virtutes, 
nisi te concedente bona largiri possunt. 

« Et sustinebimus te, Domine, quia fecisti omnia 
hzc.» Tu, inquit, es, et non alius, qui et corpo- 
reum nobis, et spiritualem suppeditas imbrem. 


CAP, XV. 

V.-4. c Et dixit Dominus ad me :Si steterit Moy- 
ses, et. Samuel, » etc. Moyses, qui dicebat: Si re- 
nnttes illis peccatum, remitte : sed et me dele e libro 
iuo hoc, in quo scripsisti *; et Samuel, qui et Saul 
iniquitatem deplorabat?. 

« Ejice illos, et egrediantur. » Non est Deus qui 
rejicit, sed iniquitates nostr? dividunt inter illum 
et nos. 

V. 5. « Gladium ad occisionem et canes. » Post 
sensibilem gladium spiritalem, falsi nominis cogni- 
lionem. Canes vero de quibus aiebat Aposto- 
lus '? : Cavele a canibus, cavete a malis operariis. 


* Exod. xxxi, 51. * D lteg. xv, 25. 


19 Philip. 111, 2 


E 
- 


^ 


διδόμενον. 

« Οἱ γεωργοί. ν Οἱ ὀφείλοντες ἐργάζεσθαι. 

« Καὶ ἐγχατέλιπον, ὅτι οὐχ ἣν βοτάνη. » Οὐ γὰρ 
ἦσαν οἱ ἀκούοντες. Τροφὴ γὰρ τῶν ἁγίων οἱ αὐτῶν 
μαθηταί. 


« "Ovaypot ἔστησαν ἐπὶ νάπας. » ᾿Εστέναξαν 
ἐπὶ τοῖς ἀπολλυμένοις. "Ογαγροι. Οἱ τῶν χοσμιχῶν 


πραγμάτων ἐλεύθεροι. 

« Ἵνα τί ἐγενήθης ὡσεὶ πάροιχος ἐπὶ τῆς γῆς.» 
"Iva. τί, φησὶν, οὐ xfjón ἡμῶν ὡς Δεσπότης, ἀλλὰ 
παρηρᾶς ὡσεὶ mápotxoc ; 

€ Ἐχχλίνων εἰς χατάλυμα. » Ὃ ἐπειγόμενος εἰς 
χατάλυμα᾽ φθάσαι, xXv ἴδῃ τινὰς ὁπωσοῦν χρήζοντας 
βοηθείας, παρορᾷ, χαὶ παρατρέχει. 

« Ἠγάπησαν χινεῖν πόδας αὐτῶν. 
χινεῖσθαι, τρέχειν εἰς τὰ χαχά. 

« Ἰδοὺ οἱ προφῆται αὐτῶν προφητεύουσι. » Ὡς 
ὑπεραπολογούμενος τοῦ λαοῦ ὁ προφήτης φησὶν, ὅτι 
Ol ψευδοπροφῆτα! αὐτοὺς ἀπατῶσι " καὶ δύο ἐντεῦ- 
[εν πραγματεύεται" μετάγειν τὴν ὀργὴν ἐπὶ τοὺς 
'προφῆτας, χαὶ προτρέπε: λέγειν Θεὸν, ὅτι Οὐχ ἐγὼ 


) ᾿λτάχτως 


αὐτοὺς ἀπέστειλα. 

«Ἶδν θανάτῳ νοσερῷ ἀποθανοῦνται.» Ἐν παρᾶτε- 
παμένῃ νόσῳ, ὡς τοῦ συντόμου θανάτου αἱρετωτέ- 
ρου τυγχάνοντος. 

« Καὶ ἔσονται ἐῤῥιμμένοι ἐν ταῖς διόδοις Ἵερου- 
σαλήμ.. ν Δίοδοί εἰσιν αἱ αἴσχιστοι ὁδοί. 

« Μὴ ἀποδοχιμάζων. » Δέησις τοῦ προφήτου πρὸς 
Θεὸν, χαὶ ἐξομολόγησις ὑπὲρ «οὔ λαοῦ, xal Θεοῦ 
πρὸς αὐτὸν ἀπόχρισις. 

« Καὶ ἀπὸ Σιὼν ἀπέστη ἡ Ψυχὴ σου: » “Ὥσπερ 
ἀνθρωπίνως διαμορφοῖ τὸν Θεὸν ἡ Γραφὴ τὸν ἀσχη- 
μάτιστον, οὕτως xai ὡς ἐπὶ ἀνθρώπου, Ἢ ψυχή σου 
τέθνηχεν. Ἢ προφητιχῶς, ὅτι ἔμελλεν ὁ Θεὸς Λόγος 
δι᾿ ἡμᾶς ἄνθρωποξ γίγνεσθαι. 

« Καὶ εἰ ὁ οὐρανὸς δώσει: πλησμονὴν αὐτοῦ, οὐχὶ 
σὺ αὐτός: » Οὐδὲ αἱ οὐράνιαι, (nsi, δυνάμεις δίχα 
τῆς σῆς ἐπιτροπῆς δύνανται χορηγεῖν ἀγαθά. 

« Καὶ ὑπομενοῦμέν σε, Κύριε, ὅτι σὺ ἐποΐησας 
πάντα ταῦτα. ) Σὺ εἴ, φησὶ, xal οὐχ ἕτερός τις 
ὁ χαὶ τὸν αἰσθητὸν ἡμῖν. χαὶ τὸν πνευματιχὸν χορ- 


γῶν ὑετόν. 


ΚΕΦΑΛ. IE. 
« Καὶ εἶπε Κύριος πρός με, Ἐὰν στῇ Μωυσῆς, 


χαὶ Σαμουήλ. » Μωυσῆς ὁ λέγων, Εἰ μὲν ἀφῇς 
αὑτοῖς τὴν ἁμαρτίαν, ἄφες " ἐπεὶ κἀμὲ é&dAenbov 
ἐκ τῆς βίδιου σου ταύτης, ἧς ἔγραψας" καὶ Σα- 
μουὴλ ὁ χαὶ τὴν τοῦ Σαοὺλ ἁμαρτίαν πενθῶν. 

« Ἐξαπόστειλον αὐτοὺς, xa ἐξελθέτωσαν. » Οὐχ 
ὁ Θεὸς ἐχθάλλει, ἀλλ᾽ αἱ ἡμῶν ἁμαρτίαι διιστῶσιν, 
ἀναμέσον ἡμῶν χαὶ αὑτοῦ. 

« Μάχαιραν εἰς σφαγὴν, xaX τοὺς χύνας. » Μετὰ 
[d4. μετὰ τὸ αἰσθητόν] τὴν αἰσθητὴν, μάχαιραν 
νοητὴν, Ψευδώνυμον γνῶσιν. [Κύνας δὲ περὶ ὧν εἶπεν 
τοὺς χύναξ, βλέπετε τοὺς 


Βλέπετε 


ὁ ᾿Απόστολος " 


661 


FRAGMENTA IN JEREMIAM. 


(09 


χαχοὺς ἐργάτας. Θηρία δὲ γῆς, τοὺς τὰ γήϊνα qpo- A Deslias vero terra eos qui terrena sensa in. nobís 


νήματα ἡμῖν ἐνσπείροντας * πετεινὰ δὲ τοῦ οὐρανοῦ 
τοὺς τὰ ὑψώματα ἡμῖν ἐπισπείρουντας μετὰ τῆς 
γυηώσεως τοῦ Θεοῦ. 

« Διὰ Μανασσήν. » Οὗτος ἔπεισεν ἐχτόπως εἰδωλο- 
λατρεῖν τοὺς Ἰουδαίους. Λέγεται δὲ xal τὸν προφῆ- 
a Ἡσαΐαν αὐτὸς mpicat. 

Ἢ τίς ἀναχάμψει εἰς εἰρήνην cot; » Τὶς ἔχει 
αι κει εἰς τὸ χαχῶσαϊΐ σε ; ἀντὶ τοῦ, Οὐδείς. Ἢ 
τίς, φησὶ, μέλλε: σοι εἰρηνεύειν, ἐμοῦ σοι πολεμοῦν- 
πος: 


« Καὶ διαφθερῶ σε, xaX οὐχέτι ἀνήσω αὐτούς. » 
Τὸ, σέ, xai, αὐτούς, κατὰ τοῦ αὐτοῦ χεῖται " φησὶ 
δὲ τὴν Ἱερουσαλὴμ, χαὶ τοὺς ἀπειλουμένους. 


Ἐν πύλαις λαοῦ μου ἠτεχνώθησαν. » Αἱ πολυ- 
οχλοῦσαι πόλεις ἔρημοι γεγόνασιν. 

€ Ὑπὲρ τὴν ἄμμον τῆς θαλάσσης. » 
χὸς ὁ λόγος. 

«Ταλαιπωρίαν ἐν μετημθρίᾳ.ν» Τοῦ Χρυσοστόμου 
LO. Ὀιϊυμπιοδώρου]. “Ὅρα πῶς τὴν τιμωρίαν ἐπ- 
ἦγάγεν,ὥστε μὴ νομισθῆναι ταύτας εἶναι τὰς συνήθεις, 
ἀλλ᾽ ὄντως θεηλάτους τινάς. 


“περθολι- 


« ᾿Απέῤῥιψα ἐπ᾽ αὐτὴν ἐξαίφνης τρόμον. ν᾽ Απροσ- 
δοχήτως. 

€ Ἐχενώθη. Ἐπέδυ ὁ ἥλιος ἐπ᾽ αὐτῇ, ἔτι μεσυύ- 
σης τῆς ἡμέρας. » Ὑπὸ τοῦ πλήθους τῶν πολεμίων" 
ἣ ὅτι αἰφνιδίως συμφοραῖς χαταλαμδανόμενοι, οὐδὲ 
τὸν ἥλιον ὑπὸ τῆς ταραχῆς βλέπουσιν. 

« Οἴμοι ἐγὼ, ὡς τίνα, μῆτερ, μὲ ἕτεχες ἄνδρα δι- 
καζόμενον χαὶ διαχρινόμενον πάσῃ τῇ γῇ; » Πρὸς 
μὲν ῥητὸν, ὅτι τοῖς ψευδοπροφήταις ἀντέλεγε, χαὶ 
πρὸς τοὺς παρανομοῦντας ἐδεχάζετο: πρὸς δὲ ὃ 
νοιαν, διὰ τὸ τὴν ἁμαρτίαν πολυμερῶς περισύρειν 
τὴν ἀγαθότητα. 

« Οὔτε ὠφέλησέν με οὐδείς. » “Ὅτι οὐδὲν ὁ προ- 
φητιχὸς λόγος τῆς ἁμαρτίας ἀπήλλαξεν, ὡς ἐξ ἀνάγ- 
χης δεῖσθαι τῆς διὰ Χριστοῦ ἀπολυτρώσεως. 

€ Ἢ ἰσχύς μου ἐξέλιπεν ἕν τοῖς χαταρωμένοις με. » 
Τοῖς ἐπιθουλεύουσί pot. 

« Γένοιτο, Δέσποτα, χατευθυνόντων αὐτῶν.» Εἴθε, 
φησὶ, χατηύθυναν, χαὶ ἐπέστρεψαν πρὸς σὲ, ὡς πά- 
λιν ἐδεόμην ὑπὲρ αὐτῶν, χαὶ ἥτουν αὑτοῖς ἀγαθὰ, 


πολε- 


xal ταῦτα ἐχθρῶν μοι ὄντων αὐτῶν, zo 
piov. 

« Εἰ 
χοῦ ἡ ise σου; 


Κἂν ἰσχυρὸς ἧς, φησὶν, 


pai σου. 


« Καὶ τοὺς θησαυρούς σου zl; προνομὴν δώσω ἀντ- 
ἀλλαγμα διὰ πάσας τὰς ἁμαρτίας cou. » Τί ἐστιν 
ἀντάιαγμα; ᾿Αντὶ τῶν ἐβαβτιῶν σου δώσω τὰ χρή- 
ματά σου χαὶ τὴν ἰσχύν σου, ἐπε 


ῥουν. 


ἰδὴ αὐτοῖς ἐθάῤ- 


« Γνῶθ. ὡς ἔλαθον περὶ σοῦ ὀνειδισμόν. 
μὴ βραδύνῃς. 

« Καὶ ἔσται ὁ λόγος σου ἐμοὶ 
χαρὰν χαρδίας μου. » "Iva. με 
τὰ σὰ λόγια, μηχέτι ὑπ 


or 


ς εὐφροσύνην 


ὑτῶν ἀντιλεγόμενος. 


seminant. Volatilia autem. cceli qui talia. dant. no- 
bis semina, ut. extollamur adversus Dei cognitio- 
nem. 

V. 4. « Propter Manassem. » Hie Judicis idolola- 
trare persuasit, Dieitur et prophetam Isaiam disse- 
cuisse. 

V. 5. Aut. quis curvabit se ad pacem tibi ? » Quis 
metu cohibebitur ne te affligat Ὁ quasi dicat : Nullus. 
Aut quis, inquit, tecum pacem jungat, cum ego tibi 
bellum inferam ? 

V. 6. « Et disperdam te, et non. ultra. dimittam 
005. » Te, et eos, de eodem dicuntur; ait, autem 
Jerusalem, eosque quibus min: jactantur. 


V.7. € In portis populi mei orbati filii sunt. » 
Frequentissime civitates desolat;ie sunt. 
« NV. 8. « Super arenam maris. » Ilyperbolicus hic 
sermo. 

« Miseriam in meridie. » CArysostomi al. Olymp.]. 
Vide quomodo pwnas inflixerit, ut. ne. consuetas 
eas esse quis putaret, sed vere a Deo illatas. 


« Injeei super eam repente tremorem. » Proter 
e&spectationem. 

V. 9. « Vacua faeta est. Occidit sol ei, cum adhuc 
medius dies esset, » Vel propter hostium multitu- 
dinem ; vel quia, repentinis affecti calamitatibus, ne 
solem quidem pr:e eonfusione vident. 

V. 40. « Heu me, mater mea, quare genuisti me 
virum, qui judicer et discernar omni terrze? » Jux- 
la litteram, quod pseudoprophetis contradicebat, 
cumque impie agentibus litigabat ; juxla vero inte- 
riorem sensum, quia variis modis iniquitas cireum- 
agit bonitatem. 

« Nec profuit mihi quisquam. » Quod propheticus 
sermo nullo modo liberavit a peccato; ita ut. ne- 
cessario opus essel salute per Christum. 

« Fortitudo mea defecit in his qui maledieunt 
mihi. » Qui mihi insidiantur. 

V.H. c Fiat, Domine, dirigentibus illis. » Utinam, 
ait, se dirigerent et converterentur a4 te, ut iterum 
pro illis ad te preces effunderem, et peterem ipsis 
bona, idque hostili animo in me affectis. 

V. 12. « Si cognoscetur ferrum, et. vestimentum 
sneunm fortitudo tua? » Dei verba ad populum : Li- 
cet, inquit, sis robustus ut ferrum, vel xs, supera- 
bo te. 


V. 15. «Et thesauros tuos in direptioneni dabo, et 
commutationem propter omnia peccata tua. » Quid 
est, commutationem ? Pro peccatis tuis tradam pecu- 
niam tuam, et robur tuum, quoniam illis fide- 
bant. 

V. 15. « Scito quoniam accepi pro te opprobrium.» 
Cito , ne tardes. 

c€Et^erit milii verbum. tuum in. letitiam, etin 
gaudium cordis mei. » Ut. cum gaudio sermones 
tuos eloquar, nullam posthae ab illis coniradictio- 
nem patiens, 


663 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


V. AT. « Ludentium, » etc. Deridicula operan- A 


lium. 

V. 48. « Plaza mea solida est. » Theodoriti [al. 
Olympiodori]. Num enim plaga mea illis ad utili- 
latem ? Cur igitur hiec illis permittis ? 

«* Unde sanabor? » Olympiodori [al. Theodoreti]. 
Figura accommodationis verborum ad plura, natur: 
human: verba sunt; qu: nullo modo curari poterat 
nisi ab uno Salvatore nostro. 


« Dum fit, facta. est mihi quasi aqua mendax, 
non habens filem.» Pseudoprophetarum fraus, 
αὐτὸ et populum sauciavit, vel iniquitas ipsa, qux 
infidelis est, et aquis assimilatur suffocantibus quos 
detinuerint. Est etiam aqua mendax non habens fi- 
dem, hiwreticorum baptisma. 


NX. 49. «Si reverteris, et restituam te : ct ante 
faciem meam stabis. » Si enim, ait, ab. iniquitate 
desliteris, eris ut a principio Adam, mea visione 
dignatus. 


« Si separaveris pretiosum a vili, quasi os meum 
eris. » Si eduxeris verbum pretiosum, hoc est fidei 
confessionem ab eo qui olim indignus erat et infi- 
delis, effecerisque ut credat, eris ut os. Salvatoris, 
qui dixit : O mulier, magna est fides tua δ. 


« Et convertentur ipsi ad te, et tu non converte- 
ris ad eos, » Stude, inquit, propheta, talis. esse, ut 
eos ad virtutem attrahas, nec a malitia eorum | de- 
traharis. 


CAP, XVI. 


9 


. 5. 


γ « Et tu ne accipias. » Proditum est, virgi- 
nem fuisse prophetam, cui nempe a Déo pr:ce- 
ptum fuit ne uxorem duceret. 

V. 5. « Ne ingrediaris in thiasum eorum. » Ad 
epulum Letitize, vel etiam luctus. 

V. 6. « Non plangent se. » Lacerationes, abrasio- 
nes. 

V. 9. « Vocem.» Gaudium omnino ab illis tollen- 
dum ait. 

Y. 14. c De terra aquilonis.» Babylon magis vergit 
ad aquilonem, quam Jerosolyma ; historice igitur 
ipsam urbem Babylonem intelligit, vel quz spirita- 
Lter intelligitur, animarum captivitatem. 

V. 16. « Ecce ego mitto. » Apostolos ait. 

« Mitto multos venatores. » Przsides Ecclesix. De 
diabolieis actibus. 

« Et venabuntur. » Diemonum, vel malitiz:: modo- 
rum. 

« Et supra omnia. » Occultarum, et vix per- 
ceptibiliura nequitiz? actionum. 

V. 18. « Et reddam.» Si contra d:ernones, in illos 
quoque illata dupla piena, quod et. averterunt ho- 
irjines a vero Deo seque ipsos deos effecerunt: si 
vero contra homines, minc: sunt contra eos qui 


41 Mattli. xv, 28. 


D 


664 

« Παιζόντων, x. τ. À. » Καταγέλωτος ἄξια ἐργαζο- 
μένων. 

« Ἡ πληγή μου στερεά. » Θεοδωρίτου [ἄλ. 
Ὁυμπιοδώρου]. Μὴ γὰρ εἰς ὠφέλειαν αὐτῶν ἡ 
ἐμὴ πληγή; Τίνος οὖν ἕνεχεν συγχωρεῖς αὐτούς ; 

« Πόθεν ἰαθήσομαι ; ν᾽Ο1ἱυμπιοδώρου. [ἄλ. Θεο- 
δωρήτου.} ᾿Απὸ χοινοῦ τῆς ἀνθρωπότητος φέρει τὸν 
λόγον, οὐδαμόθεν δυναμένης ἰαθῆναι, εἰ μὴ ὑπὸ μό- 
νον τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν. 

« Τινομένη ἐγενήθη uo: ὡς ὕδωρ ψευδὲς, οὐχ ἔχον 
πίστιν. » Ἧ τῶν ψευδοπροφητῶν ἀπάτη ἡ χαὶ πλή- 
ξασα τὸν λαόν" ἣ αὐτὴ ἡ ἁμαρτία ἄπιστος οὖσα, χαὶ 
ἐοιχυῖα ὕδατι ἀποπνίγοντι τοὺς ἀἁπολαμθανομένους. 
Ἔστι 0E ψευδὲς ὕδωρ οὐχ ἔχον πίστιν τὰ τῶν 
αἱρετιχῶν βαπτίσματα. 

€ Ἐὰν ἐπιστρέψῃς, xal ἀποχαταστῆσω σε * xal 
πρὸ προσώπου μου στήσῃ. » Ἐὰν γὰρ, φησὶν, ἀπο- 
στῇς τῆς ἁμαρτίας, ἔσῃ ὡς ἀπ᾽ ἀρχῆς ὁ ᾿Αδχμ, τῆς 
ἐμῆς θεωρίας ἀξιούμενος. 

« Καὶ ἐὰν ἐξαγάγῃης τίμιον ἀπὸ ἀναξίου, ὡς τὸ 
στόμα μου ἔσῃ. » Ἐὰν ἐξαγάγης ῥῆμα τίμιον, τουτ- 
ἐστι τὸ τῆς πίστεως: ὁμολόγημα, ἀπὸ τοῦ ποτε ἀν- 
αξίου χαὶ ἀπίστου, χαὶ παρασχευάσῃς αὐτὸν πιστεῦ- 
σαι, ὡς στόμα ἔσῃ τοῦ εἰπόντος Σωτῆρος * Ὦ γύναι, 
μεγάλη cov ἡ πίστις. 

« Καὶ ἀναστρέψουσιν αὐτοὶ πρὸς σὲ, χαὶ σὺ οὐχ 
ἀποστρέψεις πρὸς αὐτούς. » Σπούδασον, φησὶν, ὧ 
προφῆτα, τυιοῦτος εἶναι, ὡς ἕλχειν αὐτοὺς πρὸς 
ἀρετὴν, xo μὴ ὑπὸ τῆς αὐτῶν χαχίας χαθέλχε- 
σθαι. 

ΚΕΦΑΛ. IG'. 


« Καὶ σὺ μὴ λάθης. » Ἱστορεῖται ὁ προφήτης 
παρθένος εἶναι, ὡς ὑπὸ Θεοῦ χελευσθεὶς μὴ γῆμαι. 


« Μὴ εἰσέλθῃς εἰς θίασον. » Εἰς ἑστίασιν εὐφρο- 
σύνης ἣ χαὶ πένθους. 
« Οὐ μὴ κόψονται. » ᾿Αμυχὰς, χατατρύσματα, 


Καὶ φωνήν. » Τὴν τελείαν ἀφαίρεσιν τῆς χαρᾶς 
qot. 

Βορειοτέρα ἐστὶν ἡ Βαδυλὼν ὡς πρὸς τὴν Ἵερου- 
caMjp * τῆς οὖν αἰσθητῆς Βαθυλῶνός φησι xa" 
ἱστορίαν, ἣ xal τῆς νοητῆς τῶν ψυχῶν. αἰχμαλω- 
σίας. 

« Ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω. » Τοὺς ἀποστόλους λέγει. 

«᾿Αποστέλλῳω τοὺς πολλούς. » Τοὺς προέδρους τῶν 
Ἐχχλησιῶν. "Ex τῶν διαθολιχῶν ἐνεργειῶν. 

«Καὶ θηρεύσωσιν. » Τῶν δαιμόνων, ἣ xa τῶν τὴς 
χαχία: τρόπων. 

« Καὶ ἐπάνω παντός. » Τῶν ἀφανῶν χαὶ δυσχα- 
τανοήτων τῆς χαχίας ἐνεργειῶν. 

«Καὶ ἀνταποδώσω.» Ei μὲν κατὰ τῶν δαιμόνων, xa 
αὑτῶν xai ἡ ἐπιφερομένη διπλῇ τιμωρία. ὅτι χαὶ 
ἀπέστησαν τοῦ ἀληθοῦς Θεοῦ τοὺς ἀνθρώπους, 
ἐθεοποίησαν " εἰ δὲ χατὰ τῶν ἀνθρώ- 


xaX ἑαυτοὺς 


665 


τιμωροῦνται. 

Ἕν τοῖς θνησιμαίοις. » Ἐν τοῖς νεχροῖς τῆς 
ἁμαρτίας ἔργοις " βδελύττεται δὲ χαὶ τὰ θνησιμαῖα ὁ 
νόμος. 

« Πρὸς σὲ ἔθνη. » Πρὸς τὸν Κύριον Ἰησοῦν, περὶ οὗ 
γέγραπται - Καὶ ἐπ’ αὐτῷ ἔθνη ἐιπιοῦσιν. 


« Εἰ ποιήσει, » Τὸ τῆς ἐνανθρωπήσεως. 

« Καὶ γνωριῶ, » Ὁ Πατήρ ἐστιν ὁ λέγων περὶ τοῦ 
Μονογενοῦς. 

ΚΕΦΑΛ. IZ'. 

Ἐπιχατάρᾳτος, » Ἐφ᾽ ἑαυτὸν, ἣ xaX ἕτερόν τι- 
να " ἣ xaX ὁ νομίζων ψιλὸν ἄνθρωπον εἶναι τὸν Σω- 
τῆρα Χριστὸν, xxl μὴ Θεὸν ἐναυθρωπήσαντα. 

« Καὶ στηρίσει. ν Καὶ πεποιθὼς ἢ ἐπὶ τῇ δυνάμει 
αὐτοῦ. 

« Καὶ ἔσται ὡς ἣ ἀγριομυρίχη. » Τοῦτο τὸ φυτὸν 
χαὶ ἐν τῷ ζῇν ἡμιθανές € 
ται δὲ ἀποθνήσχειν, ὅταν ὑετὸς ἔλθῃ ἐπ᾽ αὐτῷ. Ὃ μὴ 
πιστεύων ὅτι Θεός ἐστιν ἐνανθρωπήσας ὁ Χριστὸς, 
τῶν τῆς παρουσίας αὐτοῦ ἀγαθῶν οὐχ ἀπολαύσει. 

« Καὶ χατασχηνώσει. » “Δλιμα βοτάνη ἐστὶν, εἶτα 
πολλῶν. 

« Καὶ οὐ φοδηθήσεται. » 
φησίν. 


τι χαὶ χεχαυμένον * λέγε- 


Ἐν χαιρῷ πειρασμοῦ, 


« Ko) ἔσται. » Εὐθαλεῖς χαρποὶ τῆς ἀρετῆς, 
ρισχέποντες αὐτὸν ἐν τοῖς πειρασμοῖς. 

« Ἐν ἐνιαυτῷ, » Ὁ ἐνιαυτὸς χύχλος ἐστίν - ἐν 
sibi οὖν, φηπτὶ, χαθολιχοῦ πειρασμοῦ οὐ φοδηθή- 
σεται. 

« Βαθεῖα ἡ καρδία. ν Τὸ τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ 
Μονογενοῦς μυστήριον βαθύ ἐστι, χαὺ ἀχατάληπτον. 
Καὶ γὰρ μετὰ τοῦ εἶναι Θεὸς, ἄνθρωπος γέγονε. 
Τίς οὖν γνώσεται, φησὶν, 3| τὴν ἐκ Πατρὸς αὐ- 
τοῦ γέννησιν, T] τὴν μετὰ σαρχὸς ἄφραστον olxoyo- 
μἱαν: 

« Ἐφώνησε πέρδιξ. » Ὁ πέρδιξ, ὥς φασιν, ὑπερή- 
φᾶνος ὧν, διὰ τῆς φωνῆς τοὺς ἀλλοτρίους προσχαλεῖ- 
ται νεοττούς. Οἵἴτινες 
αὑτοῦ, καταλιμπάνουσιν αὐτόν * οὕτω xal οἱ ἄνθρω- 
ποι οἱ ἀπατηθέντες ὑπὸ τοῦ διχθόλου, ὅταν γνῶσι τὸν 
ἑαυτῶν Δημιουργὸν χαὶ Δεσπότην Θεὸν, ἀφίστανται 
ἀπ᾽ αὐτοῦ. 

« Καὶ οὐχ ἐπ᾽ ἐσχάτου. » Ἐπειδὴ ἀχρίτως τῶν 
ἀλλοτρίων ἐπεθύμησεν, ὕστερον ἐλεγχόμενος δειχθή- 
σεται ἄφρων. 

« Θρόνος. » Σὺ εἶ, φησὶ, Κύριος, ὁ τὸν θρόνον τῆς 
δόξης ἔχων τὸν ὑψηλὸν, καὶ τὸ εἶναι ἡ uiv, καὶ τὸ διά- 
μένειν παρέχων. 

« Καταισχυνθήτωσαν. » Οἱ Θεοῦ ἀφεστηχότες, 
φησὶ, μὴ ἐν οὐρανῷ, ἀλλ᾽ ἐν γῇ γραφήτωσαν, χατὰ 
τὸ, Γῆ εἴ, καὶ εἰς γῆν ἀπειεύσῃ. 


γνόντες ὕστερον ὅτι οὐχ εἰσὶν 


« Καὶ ἡμέραν. » ᾿Αντὶ τοῦ, οὐδενὸς τῶν ἀνθρωπί- 


νων. 
« Μὴ γενηθῇς uot. 0 Ἐν τῇ ἐπιπόνῳ xal ἑταστιχῇ 


*! Isa. 1,12; Rom. xv, 12. 15 Gen. iii, 19. 


FRAGMENTA IN JEREMIAM. 


πὼν μετὰ τὴν γνῶσιν ἁμαρτανόντων, διὸ διπλοῦν A scientes peccant, 


660 


quapropter dupla  plectuntur 


pona. 
« In morticinis. » In mortuis iniquitatis operibus : 
abominatur vero lex et morticina. 


V. 19. c Ad te gentes. » Ad. Dominum Jesum, 
de quo scriptum est: £t in ipso gentes spera- 
bunt ᾿ς 


V. 20. « Si faciet. » Incarnationis mysterium. 

« Et notam faciam. » Pater est qui de Unigenito 
loquitur. 

CAP. XVII. 

V. 5. « Maledictus homo.» In seipso velalio quo- 
piam, vel qui nudum hominem opinatur Christum 
Salvatorem, et non Deum incarnatum. 

« Et (irmabit. » Et fidit in potestate sua. 


V. 6. « Et erit sicut. myrica. silvestris. » Planta 
hiec vivens semimortua est, adusta : mori vero di- 
citur eum imber supervenerit. Qui non credit Chri- 
stum. esse Deum incarnatum, bonorum adventus 
ejus expers fiet. 

,« Et habitabit in salsis. » Halima herba est in de- 
sería salsaque terra adnascens. 

V. 8. «Et non timebit. » Tempore, ait, afflictio- 
nis. 

« Et erunt. » Uberes virtutis fructus cireumtegen- 
tes eum in tribulationibus. " 

« In anno. » Annus circulus est: tempore igitur, 
ait, generalis afllietionis non timebit. 


V. 9. «Profundum est cor. » Incarnationis Uni- 
genili sacramentum profundum est, nec compre- 
hendi potest. Manens quippe Deus homo factus 
est. Quis igitur cognoscet, ait, vel a Patre ipsius 
generationem, vel cum carne ineffabilem dispensa- 
tionem ? 

V. 4. « Clamavit perdix, » ete. Perdix, ut aiunt, 
cum insolens sit, voce alienos convocat pullos. Qui 
postea se illius non esse agnoscentes, derelinquunt 
eum : sic et homines a diabolo decepti cum suum 
opificem Dominumque Deum agnoverint, recedunt 


ab eo. 


« Etin novissimo erit insipiens. » Quoniam in- 
consulte aliena. concupivit, tandem redargutus in- 
sipiens demonstrabitur. 

V. 12. « Solium. » Tu es, ait, Dominus, qui solium 
glori; possides excelsum, nobisque quod simus et 
conservemur pr:Pstàs. 

V. 15. « Confundantur. » Qui 
quit, a Deo, non in ccelo, sed in. terra scribantur, 


recesserunt, in- 


juxta illud : « Terra es, et in lerram. converte 
vis45, 

V. 45. c Et diem. » Pro, humanarum rerum ni- 
hil. 


V. 47. « Non fias mihi in alienationem. ». In 


061 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


668 


srumnosa et examinatriee die judicii non utalie- A τῆς χρίσεως ἡμέρᾳ μὴ ὧς ἀλλότριος xoY ἀντί- 


nus et adversarius oppugnes me, Domine, sed par- 
cens mihi delicta mea mihi remitte. 

V. 48. « Confundantur. » Di:emonibus imprecatur, 
non enim vult sanctus vir homines perpetuis addi- 
cere suppliciis, quoniam et iniquitatis sunt. inven- 
tores, et auctores hominibus et magistri. 


V. 24. « Ut non inferatis. » Mensura certa itine- 
ris erat : opus enim.videbatur esse longius ire, et 
hoc est quod in Actibus apostolorum legitur : Sab- 
bati habens iter **. 

V.97. « Et accendam. » Facta inexstinguibilis 
ignis mentione meditandi nobis ansam praebet, quod 
iniquitatis pondera non deponentem animam ma- 
net ignis zelernus. 


CAP. XVII. 

V. ἀν « Et rursum. » Eam quz ex baptismo ha- 
betur novam formationem indicat. 

« Sicut. placuerat. » Non bonum voluntate aut 
malum : hocenim electionis est et liberi arbitrii, 
unde et delinquentes peenitentiam agere proecipiun- 
tur :-sed tale per formationem. Docemur igi- 
iur non euriose examinare inexplicabiles creatio- 
nis modos. 

V.9. « Et ad finem loquar. » Si sententiam protu- 
lero. 

V. 11. « Ecce. ego fingo. » Poenalia mala intel- 
ligit, et quoniam homines non omnium suorum pec- 


catorum memoriam habent. Fingo, ait:illa ante αὶ 


oculos vestros pono, ut patiendo ea reminiscamini 
qui peccastis. 

V. 12. « Et dixerunt. » Petulanter locuti sunt : 
Enixe persistemus in his qu: agimus. Tu, inquit, 
nos a bonis operibus aversos prava sectatos esse 
ais, et nos mala ipsa sequemur. 


V. 44. « Nunquid deficient. » Petra Christus est , 
ubera sermo nutriens; nix peccatorum purgatio. 
Intellisi etiam possunt per ubera et Novum et Ve- 
tus Testamentum. An igitur in quoquam defeci ad 
bene faciendum illis, et nutriendas eorum animas? 

«Nunquid declinabit. » Quid hoc?ait; nonne 
suntin hae vita qui velut aqua ventorum vi s:eviens 


wstuagitentur? et tamen neque mea beneficia co- D 


gitarunt, neque vit:e hujus instabilitatem, sed vitam 
hane ita degunt, et inzequale. iter faciunt, quasi 
putantes, toto sxculo se hie vieturos. Quapropter 
et infirimabuntur in viis ipsorum, frustra Deo ini- 
qua menle suffientes. Semitas vero funiculosque 
pro eodem ponit, ac si diceret vias. 


V. 16. « Et sibilum sempiternum. » Quoniam vel 
admirantes, vel illudentes homines sibilum edere 
solent. 

V. 17. « Sicut ventum. ». Omnes zque aflligam. 
Ventus enim urens:xque omnes. exurit. 

V. 18. «. Dorsum, et non faciem ostendam. » 


19 kcu 12; 


διχος ἀντιχαταστῇς μοι, ὦ Κύριε, ἀλλὰ φειδόμενός 
βου συγχώρησόν μοι τὰ ἁμαρτήματα. 

« Καὶ χαταισχυνθήτωσαν.ν Τοὺς δαίμονας χαταρᾶ- 
ται" οὐ γὰρ βούλεται ὁ ἅγιος ἀνθρώπους τῇ διηνεχεῖ 
παραδοῦναι χολάσει" ὅτι χαὶ τῆς χαχίας εἰσὶν ἐφευ- 
ρεταὶ xal ἐπαναγχασταὶ τοῖς ἀνθρώποις xal διδά- 
σχαλοι. 

« Τοῦ μὴ εἰσφέρειν. ν Μέτρον φανερὸν ἐθάδιζον * 
τὸ γὰρ εἰς μῆχος ὁδεύειν, ἔργον εἶναι ἐδόχει, xol 
πὸ ἐν 


τοῦτό ἔστι ταῖς Πράξεσι, Σαδδάτου ἔχων 
ὁδόν, 

« Καὶ ἀνάψω. ». ᾿Ασδέστου πυρὸς μνημονεύσας ὁ 
λόγος, εἰς θεωρίας ἡμᾶς παραπέμπει, ὅτι τὴν μὴ 
ἀποτιθεμένην τὰ φορτία τῆς ἁμαρτίας ψυχὴν, πῦρ 
αἱἰώνιον δέχεται. 

ΚΕΦΑΛ, IH'. 

€ Καὶ πάλιν. » Τὴν διὰ τοῦ βαπτίσματος ἀνάπλα- 
σιν αἰνίττεται. 

« Καθὼς ἥρεσεν. » Οὐ χαλὸν τὴν γνώμην, ἣ xa- 
χόν. Τοῦτο γὰρ τῆς προαιρέσεως, χαὶ τοῦ αὐτεξου- 
clou * ἀμέλει χαὶ ἁμαρτάνοντες μετανοεῖν χελεύον- 
ται" ἀλλὰ τοιόνδε τὴν πλάσιν. Διδασχόμεθα οὖν μὴ 
πολυπραγμονεῖν τοὺς ἀνεφίχτους τῆς δημιουργίας 
τρόπους. 

« Καὶ πέρας λαλήσω. » Ἐὰν ἀποφαίνωμαι. 


« Ἰδοὺ ἐγὼ πλάσσω.» Kazà τὰς χαχώσεις τὰς τι- 
μωρητιχὰς, φησὶν, χαὶ ἐπειδήπερ οἱ ἄνθρωποι οὐ 
πάντων τῶν ἁμαρτημάτων αὐτῶν μέμνηνται. Hdc- 
τω, φησίν - αὐτὰ ἐπ᾽ ὄψεσιν ὑμῶν ἄγω, iva 
διὰ τῶν τιμωριῶν ἀναμνησθῆτε, ὧν ἡμαρτήχατε. 

« Καὶ εἶπαν. ν ᾿λναιδῶς ἐφθέγξαντο λέγοντες, 
Ἰσχυρῶς ἐπιμενοῦμεν, οἷς πράττομεν. Σὺ λέγεις, φη- 
oiv, ὅτι ᾿Αποστραφέντες ἀπὸ τῶν χαλῶν ἔργων, Yixo- 
λουθήσαμεν τοῖς φαύλοις " ὀπίσω αὐτῶν τῶν φαύ- 
λων ἀχολουθήσομεν. 

« Μὴ ἐχλείψωσιν. » Πέτρα ὁ Χριστὸς, μαστοὶ δὲ 
ὁ τρόφιμος λόγος" χιὼν δὲ, ἣ τῶν ἁμαρτημάτων 
χάθαρσις. Νοοῦνται δὲ μαστοὶ xal ἡ νέα, xai ἡ πα- 
λαιὰ διαθήχη. Μή τι οὖν ἐνέλειψα εὖ ποιῶν αὐτοῖς, 
χαὶ διατρέφων αὐτῶν τὰς ψυχάς; 

« Μὴ ἐχχλίνει. » Τί δὲ φησιν; Οὐχ εἰσὶν ἐν τῷδε 
πῷ βίῳ χλυδωνιζόμενοι, ὥσπερ ὕδωρ ὑπὸ βιαίου 
ἀνέμον φερόμενον; χαὶ ὅμως οὔτε τὰς ἐμὰς εὐερ- 
γεσίας ἐλογίσαντο, οὔτε τοῦ παρόντος βίου τὸ ἄστα- 
τον" ἀλλ᾽ οὕτως εἰσὶ ἐν τούτῳ τῷ βίῳ πορενόμενοι, 
χαὶ τὴν ἀνώμαλον τοῦ βίου βαδίζοντες πορείαν ὡς 
νομίζοντες, ὅτι τὸν αἰῶνα ἐνταῦθα μενοῦσι. Διὸ χαὶ 
ἀσθενήσουσιν, ἐν ταῖς ὁδοῖς αὐτῶν, εἰς μάτην θυ- 
μιῶντες Θεῷ μετὰ φαύλης γνώμης. Τρίδους δὲ χαὶ 
σχοίνους, τὸ αὐτό φησιν, ἀντὶ τοῦ, τὰς ὁδούς. 

« Καὶ σύριγμα. » Ὅτι θαυμάζοντες ἣ χλευάζοντες 
οἱ ἄνθρωποι, συρίζειν πεφύχασιν. 


€ Ὡς ἄνεμον. » Πάντας ὁμοίως θλίψω. Ὃ γὰρ 
χαύσων ἄνεμος ἐπίσης ἅπαντας χαταφλέγει. 
Ἴδιον τῶν δορυαλώτων τὸ χύπτειν εἰς γῆν, ὡς 


009 


FRAGMENTA IN JEREMIAM. 


670 


αὐχένα δειχνύναι μᾶλλον T] πρόσωπον. Ἢ ὅτι τῶν A Proprium est. eaptivorum, àumi vultum demittere, 


ἀπεστραμμένων ob τὸ πρόσωπον, ἀλλὰ τὸν αὐχένα 
ὁρῶμεν, ὅπερ τοῦ Θεοῦ δηλοῖ τὴν ἀποστροφήν. 
€ Ὅτι οὐχ ἀπολεῖται. ν ᾿Εθουλεύσαντο λέγοντες * 

“Ὁ " ; : 

Ὁ Ἱερεμίας ἱερεύς ἔστι, χαὶ ἀναγχαίως οἷδε τὸν 
νόμον, χαὶ προφήτης ὧν, οἷδε τὸ ἐσόμενον * χαὶ συν- 
ετὸὺς ὧν οἷδε τὸ δέον. Δεῦτε οὖν, φησὶν, ἐρεθίσωμεν 

: : IAE: 
αὐτὸν λόγοις, καὶ πάντως ἐρεῖ ἡμῖν τὰ ἐχθησόμενα. 


€ Kay τὴν χόλασιν. 0 "Αλλα διὰ γλώττης προφέ- 
ροντες, τὴν χατ᾽ ἐμοῦ ἀπώλειαν χρυπτῶς ἐμηχα- 
νῶντο. 
KEPAA. IO'. 
« Ἠχήσει τὰ ὦτα αὐτοῦ. » Τουτέστι θορυθηθή- 
σεται. Ἦχος γὰρ ἐμπίπτων ἀχοαῖς θόρυθον ἐμποιεῖ. 


« Πολυάνδριον. » Πολυάνδριον τάφος, χαὶ ἐπειδὴ 
ἴσως κατεῤῥυηχὼς ἣν, οὕτως ἐχαλεῖτο ἡ διάπτω- 
σις, ὁτάφος υἱοῦ ᾿Εννόμ. 

« Καὶ σφάξω. ». ᾿Αντὶ τοῦ, τοὺς βουλευσαμένους 
τὴν χαχὴν βουλήν. 

€ Ἐν τῇ περιοχῇ. » Ἐν τῷ περισχεῖν τοὺς πολε- 
μίους τὴν πόλιν * τουτέστι, πολιορχῇσαι. 

« Καθὼς ὁ τόπος. » Ἐν τοῖς διαπίπτουσι τόποις 
τὰς ἀχαθαρσίας ῥίπτειν πεφύχασιν. Οὕτως οὖν, φησὶ, 
παρασχευάσω γενέσθαι τὴν πόλιν, χαὶ τὰς οἰχίας, 
ἐν αἷς εἰδωλολάτρουν. 

« Ταφέθ. » Τὸ Ταφὲθ, διάπτωσις ἑρμηνεύεται, 
ὅθεν ἐλθὼν ὁ προφήτης τὰ αὐτὰ προλέγει xax&: 
ἐσχλήρυναν δὲ τὸν τράχηλον, χαθάπερ τὰ ὑποζύγια 
ἀνανεύοντα πρὸς ζυγόν. 

ΚΕΦΑΛ. K'. 

« Καὶ ἤχουσε Πασχώρ. » Πασχὼρ, ἱερεὺς ἣν οὗ- 
τος, χαὶ πρῶτος τῶν ψευδοπροφητῶν. 

« Εἰς τὸν χατάῤῥαχ. » Ἐν ἰδιάζοντι τόπῳ τοῦ 
ναοῦ. 

« Σὺν πᾶσι τοῖς φίλοις. » Τοῖς συμπράττουσί σοι 
ἐν τῷ ψευδοπροφητεύειν. 

€ ᾽Ηπάτησάς uc. » Ἕτι μὲν ἀπάτην χαλεῖ [ἀπάτη 
χαλὴ] fj ἀπὸ τοῦ χείρονος ἐπὶ τὸ χρεῖττον μεταθολή. 
Ὁ δὲ ᾿Αχύλας" "Εθειξάς με, καὶ ἐθέλχθην, ἐξ- 
ἐδωχεν. Ὃ δὲ λέγει, τοιοῦτόν ἐστιν *. Ὑπέσχου uot, 
Κύριε, ὑπερασπίζειν μου, καὶ ἐᾷς με ἐν ταῖς τοιαύ- 
ταις περιστάσεσιν. Φησὶ δὲ τοῦτο, οὐ Θεὸν αἱτιού- 
μενος, ἀλλ᾽ ὅπερ xaX Παῦλός φησιν, Ὑπὲρ τούτου 
τρὶς τὸν Κύριον παρεκάλεσα. Ἢ xat οὕτως" Ἦπα- 
τήθην, νομίζων αὐτοὺς βελτίους γενέσθαι διὰ τῶν 
προῤῥήσεων τῶν σῶν, χαὶ οὐ γεγόνασι. 

«Ὅτι πικρῷ λόγῳ μου γελάσομαν ἀθεσίαν.» "Ἔστι 


γὰρ γέλως πιχρὸς, ὑπὸ συνοχῆς ψυχῆς ἐχφερόμενος. 
Καὶ διὰ τοῦ γέλωτος τούτου, φησὶν, ὑποδείχνυμιε, ὅτι 
ταλαιπωρῶ ὑπ᾽ αὐτῶν. 

« Οὐ μὴ λαλήσω ἔτι. » Διὰ τὸ μηδένα εἶναι τὸν 
πειθόμενον. 

« Καὶ ἐγένετο ὡς πῦρ.» Ὁ 


€ Ἐπισυστῆτε. » Ταῦτα ἔλεγον οἱ ἐτιιδουλεύοντες 
τῷ προφήτῃ, ὅτι Τηρήσατε αὐτοῦ πάντας τοὺς λό- 


ut potius cervicem, quam faciem ostendant. Vel 
quod eorum qui sunt aversi, non faciem, sed cer- 
vicem videmus, quod indicat aversionem a Deo. 

« Non enim peribit. » Consilium | inierunt. di- 
centes : Jeremias sacerdos est, et necessario novit 
legem, et propheta cum sit, futura cognovit; et 
scit ut prudens quid agendum sit. Venite igitur, 
aiunt, verbis ipsum stimulemus, et qui sunt even- 
tura propalabit omnino. 

V.90., «Et punitionem suam. » Aliud ore proferen- 
165 meam perniciem clam machinabantur. 


CAP. XIX. 

V. 5. « Et tinnient. aurcs ejus. ». Hoc est turba- 
bitur : sonus enim in aures illabens turbationem 
ingerit. 

V. ὁ. « Polyandrium. » Polyanceium monumen- 
Lum est, et quia fortasse collapsum erat, sic vocaba- 
tur ruina, sepultura filii Ennom. 

V. 7. « Et jugulabo. » Ac si diceret, illos qui 
malum consilium inierunt, 

V.9. « In obsidione. » Dum hostes circumda- 
bunt civitatem, id est, obsidebunt. 

V. 15. « Sicut. locus. » In loca ruinosa solent 


projicere sordes. Sic igitur, ait, per me civitati et 
domibus fiet, in quibus idola colebant. 


« Tapheth. » Tapheth ruina interpretatur, unde 
propheta veniens eadem mala przdicit ; indurave- 
runt vero cervicem, sicuti jumenta jugum detre- 
ctantia. 

CAP. XX. 
V. 4. « Et audivit Paschor. » Paschor, sacerdos 


hie erat, pseudoprophetarumque caput. 
V. 9. c In cataractam. » In peculiari templi loco. 


« Cum omnibus amicis. » Qai tibi socii erant, 
dum falsa pr:ediceres. 

V. 7. « Decepisti me. » Est preterea. bona. sedu- 
clio de malo in bonum mutatio. Aquila vero reddi- 
dit, Allexisti me, ct allectus sum, quasi dicat : Pro- 
misisti, Domine, defendere me, et deseris in his ne- 
cessitatibus. Dicit vero hoe, non Deum accusans , 
sed quod et Paulus ait, De hoc ter Deum rogavi. 
Vel sie : Deceptus sum, arbitratus eos probiores 
evasuros tuis przediclionibus, et non evaserunt. 


V.8. « Quia amaro verbo ridebo pravvarieatio- 
nem. » Est enim risus amarus, qui ex turbato animo 
provenit. Et per derisionem hane, ait, ostendo me 
ab eis misere agere. 

V. 9. « Nee loquar ultra. » Eo quod nullus esset 
qui dictis pareret. 

« Et factus est. quasiignis. » Zelus qui pro Deo 
habetur. 

V. 10. « Insultate. » Ilxc dicebant, qui prophete 
struebant insidias: Observate nempe omnes illius 


en 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


612 


sermones, si concordes sunt :ut si in aliquo sibi Α γους, εἰ σύμφωνοί εἰσιν" ἵνα ἐὰν εὑρεθῇ xazá τι 


pugnantia dicere deprebenderetur, tanquam men- 
dacem interimerent. 

« Idcirco persecuti sunt.» Quoniam Deus mecum 
est; quodque res dedecore dignas agunt. 

V. 44. « Dies in qua peperit me mater mea. » 
Tanquam non valde curans invehitur in res non 
exstantes et jam preteritas que maledietioni ob- 
noxie esse non possunt, ut solum quod sibi conti- 
gerat malum declararet. 

V. 45. « Maledictus homo. » Aiunt Julium suisin 
Commentariis dixisse Ananiam | pseudoprophetam 
nuntiasse primum Chelci:w patri Jeremi:e natum illi 
filium masculum : jure igitur. illi maledicit, ut qui 
populi exeidii causa fuerit. Mystice vero ita intelli- 


ges: Hominem Seriptura spe vocat diabolum. Ma- B 


ledietus itaque, ait, sit. diabolus, qui Patri nostro 
Deo dixerat : Ecce masculus est homo, scilicet for- 
lis, permitte ut illum tentem. 


V. 10. « Audiatelamorem.» Secundum litteram, 
cito : spiritaliter vero, Perterrefiat, inquit, diabolus 
in apparitione et ortu veri solis Jesu Domini nostri. 


« Et ululatum. » Ad litteram quidem, Adhuc, in- 
quit, in felicitate positus Ananias vocem hostium 
audiet : spiritaliter vero : Meridie cruci affigitur 
Christus, eum et diabolus perfecte victus est. Ulu- 
latus enim clamor est hostibus devictis. 


« Quia non interfecit me. » Hoc prostare Ana- 
nias non. poterat, itaque spiritaliter potius aeci- 
piendum : ait igitur : Voluntatis impetum non re- 
tardavit antequam se ad malum converteret, mani- 
festans mihi pravitatem iniquitatis , et non 
inseminans illam cum przetextibus. et. oceultatione. 


V. 17. « Et factaest mihi mater mea. » Cur, ail, 
in ipso proposito non stetit, et. soluta est cogitatio, 
nec ad opus perduxi quod volui ? 

V. 18. € Ut quid ita? Egressus » Peecatum dolo- 
; rum liborumque origo est, et peecanti paenitere 
alfert. Sermo igitur hic varium deflet statum. 


CAP. XXI. 


V. 4. « Quando misit ad eum Sedecias. » Sede- 
cias in Dabylonii potestatem redactus, rursus ab illo 
rex ereatur Jerusalem, jurejurando prestito, se ab 
illo non discessurum, sed fracto foedere rursus a Ba- 
bylonio bello vexatur. 


V. 9. « Et. egrediens accedere. » Tanquam se 
divino non opponens judicio , cui placuit eos in Ba- 
byloniorum potestatem venire. 

« Et erit anima ejus. » Hoc est, Animam suam 
lucrabitur. 

V. 12. « Judicate mane. » Mane, id est, cito po- 
nitentiam agite. 


αὐτῷ ἐναντιούμενος, ἀνέλωσι αὐτὸν ὡς ψεύστην, 


€ Διὰ τοῦτο ἐδίωξαν. » Ὅτι Θεὸς μετ᾽ ἐμοῦ ἐστι, 
καὶ ὅτι ἀτιμίας ἄξια πράττουσιν. 

tH ἡμέρα, ἐν fj ἔτεχέ με ἡ μήτηρ μου.» Ὡς 
ὀλιγωρῶν ἐπὶ τὰ ἀνυπόστατα xal ἤδη παρῳχηχότα, 
τὰ μὴ δυνάμενα χατάραν δέξασθαι ἐχφέρει τοὺς 
λόγους" ἵνα δείξῃ μόνον τὴν συμθᾷσαν αὐτῷ περί- 
στάσιν. 

€ ᾿Επιχατάρατος. » Φασὶν τὸν Ἰοῦλον ἐν οἰκείοις 
συγγράμμασιν εἰρηχέναι, ὡς ᾿Ανανίας ὁ ψενδοπρο- 
φήτης αὐτὸς πρῶτος εἶπε τῷ Χελχίᾳ τῷ πατρὶ τοῦ 
Ἱερεμίου, ὅτι ἐτέχθη αὐτῷ παιδίον ἄῤῥεν. ᾿Ενδίχως 
οὖν αὐτῷ χαταρᾶται ὡς αἵτιον τῷ λαῷ γενόμενον 
ἀπωλείας. Πρὸς διάνοιαν δὲ οὕτω νοήσῃς * "Ανθρω- 
πον ἡ Γραφὴ πολλαχοῦ τὸν διάθολον χαλεῖ. "Emi- 
χατάρατος οὖν, φησὶν, ἔστω ὁ διάθολος, ὃς εἴρηχεν 
τῷ Πατρὶ ἡμῶν τῷ Θεῷ, Ἰδοὺ ἄρσεν ἐστὶν ὁ ἄν- 
θρωπος, τουτέστιν ἀνδρεῖος * δὸς ἵνα πειράτω αὐτόν. 

« ᾿Αχουσάτω χραῦγος. » Πρὸς μὲν τὸ ῥητὸν, 
ταχύ" πρὸς δὲ διάνοιαν, Πτοηθείη, φησὶν, ὁ διάθολος 
ἐν τῇ ἐπιφανείᾳ, χαὶ ἐν τῇ ἀνατολῇ τοῦ ἀληθινοῦ 
ἡλίου Ἰησοῦ τοῦ Κυρίου ἡμῶν. 

«Καὶ ἀλαλαγμοῦ. ν]ΠΡρὸς μὲν τὸ ῥητὸν, "Ἔτι, φησὶν, 
εὐθυνούμενος ὁ ᾿Ανανίας ἀχούσει τῆς φωνῇς τῶν 
πολεμίων πρὸς δὲ διάνοιαν, "Ev μεσημθρίᾳ σταυ- 
ροῦται ὁ Κύριος" ὅτε χαὶ τελείως ἡττήθη ὁ διά- 
θολος" ἀλαλαγμὸς γὰρ, βοὴ χατὰ πεπτωχότων πολε- 
μίων. 

« Ὅτι οὐχ ἀπέχτεινέ με. » Τοῦτο ποιεῖν ᾿Ανανίας 
οὐκ ἠδύνατο: ὡς δικαιότερον εἰς θεωρίαν ἰδεῖν. Φησὶν 
οὖν, ὅτι Οὐκ ἀνέχοψε τὴν ὁρμὴν τῆς προαιρέσεως, 
πρὶν τὴν ἐπὶ τὸ φαῦλον δέξασθαι τροπὴν, φανερώ- 
σας μοι τὴν χαχίαν τῆς ἁμαρτίας, χαὶ μὴ μετὰ δι- 
χαιωμάτων xo ἐπιχρύψεω: τἀύτην μοι ἐγχατα- 
σπείρας. 

« Καὶ ἐγένετό μοι ἡ μήτηρ μου. » Ἵνα τί, φησὶν, 
ἐν αὐτῇ προθέσει ἐναπέμεινε, xal διελύθη ὁ λογι- 
σμὸς, καὶ μὴ εἰς ἔργον ἥνεγχα τὸ βούλημα; 

« Ἵνα τί τοῦτο; Ἐξῆλθον. » Ἧ ἁμαρτία τῶν πό- 
νων χαὶ τῶν μόχθων αἰτία γέγονΞ " ποιεῖ δὲ xal 
μετάμελον τῷ ἁμαρτάνοντι. ᾿Ὀδύρεται οὖν τὴν τρο- 
πὴν ὁ λόγος. 


ΚΕΦΑΛ. ΚΑ'. 

« Ὅτε ἀπέστειλε πρὸς αὐτὸν ὁ βατιλεὺς Σεδε- 
χίας. » Ὁ Σεδεχίας αἰχμάλωτος γεγονὼς ὑπὸ τοῦ 
βαθυλωνίου, πάλιν ὑπ᾽ αὐτοῦ κατεστάθη βασιλεύειν 
τῆς Ἱερουσαλὴμ,, ὅρχους αὐτῷ δεδωχὼς, μὴ ἀθετή- 
σειν αὐτόν: παραθάντος δὲ αὐτοῦ τὰς συνθήχας, 
πάλιν ἐπιστρατεύξι ὁ Βαθυλώνιος. 

« Καὶ ὁ ἐμπορευόμενος. ν Ὡς μὴ ἀντιταττόμενος 
τῷ θείῳ χρίματι, τῷ διχαιώταντι παραδοθῆναι αὖ- 
τοὺς τοῖς Βαθυλωνίοις. 

« Καὶ ἔσται ἡ ψυχή. » ᾿Αντὶ τοῦ, Kepüavet τὴν 
ψυχὴν αὐτοῦ.» 

« Κρίνατε πρωΐ. » Τὸ zpot, ἀντὶ τοῦ, ταχέως 
μετανοηῆσστε. 


613 FRAGMEN 

« Καὶ καυθήσεται. » Τὴν τροφήν φησιν, εἷλε γὰρ A 
χαὶ αὐτὴν ὁ Βαδυλώνιος. 

KEPAA. KD'. 

« Καὶ ἐπάξω ἐπὶ σέ. ν Ἐπειδὴ xéópov ἑξῆς μνη- 
μονεύει, σημαίνων τοὺς ἐν ὑπεροχῇ, ἀναγχαίως χαὶ 
πέλεχυν εἶπεν. 

« ᾿βχοδόμησας. » Ὑπερῷα νόει, τὰ ὑψώματα, τὰ 
ἐπαιρόμενα χατὰ τῆς γνώσεως τοῦ Θεοῦ. Ὁ ὑφαί- 
νων οὖν, φησὶν, ἑαυτῷ ψευδοδοξίας δόγματα. 


« Νὴ βασιλεύσεις. » Ἐζήλωσας, φησὶ, τὸν πα- 
τέρα σου "Αχαζ, καὶ ἑσπούδασας νιχῆσαι αὐτὸν ἐν 
ἀσεθείᾳ, 

« Ταφὴν ὄνου ταφήσεται,ν ᾿Αντὶ τοῦ, Τάφος αὐτῷ 
γενήσονται αἱ τῶν σαρχοφάγων ὀρνίθων χαὶ χυνῶν 
γαστέρες" ἵνα εἴποι, ὅτι ὁ τάφος παραῤῥιφήσεται. 
Πρὸς δὲ διάνοιαν, ταφὴν ὄνου θάπτεται ὁ ἀλογίᾳ 
συζῶν xal ταύτῃ συναποθνήσχων. 


« Ὅτι συνετρίθησαν. » Ἐραστὰς τῆς Ἱερουσαλὴμ, 
νοήσεις μὲν xai τοὺς δαίμονας, νοήσεις δὲ χαὶ τοὺς 
Ψευδοπροφῆτας, οἴτινες δοχοῦντες αὐτῆς ἐρᾷν, ἡπά- 
τῶν αὐτήν. 

« Ἐλάλησα πρὸς ci.» Οἱ ἀληθεῖς προφῆται, ὧν 
οὐχ ἤχουσας λεγόντων σοι τὰ σὰ παραπτώματα. 

« Πάντας τοὺς ποιμένας cou motpayst ἄνεμος. » 
᾿Αντὶ τοῦ, εἰς διασχορπισμὸν ἔσονται. 

« Κατοιχοῦσα ἐν τῷ Λιδάνῳ. » 'Ev τῇ γῇ τῆς ἐπ- 
αγγελίας. 

« Ἐννοσσεύουσα ἐν ταῖς χέδροις. ν Πιστεύουσα, 
χαὶ χαταφεύγουσα τοῖς παρὰ σοὶ δυνατοῖς. 

« Ζῶ ἐγὼ, λέγει Κύριος. ν Ἐὰν οὕτως ὑποχρινό- 
μενος ἀπαρτήσῃ ἑαυτὸν εἰς θεοσέθειαν, xal ἀγαθὰς 
ἐργάσηται πράξεις, τοῦτο γάρ ἐστι τὸ ἐπὶ τῆς χει- 
ρὸς τῆς δεξιᾶς μου, ἐγὼ ὁ Θεὸς εἰδὼς, ὅτι τὸν χαι- 
ρὸν ὑποχρίνεται, οὐ φείσομαι αὐτοῦ. Ἀποσφράγισμα 
δὲ, δαχτύλιον φησί. Δαχτύλιον δὲ ἐν χειρὶ Θεοῦ, 
πρᾶξις ἀγαθὴ χαχῶν ἀμέτοχος. Ἢ xai οὕτω: Ἐὰν 
εἰς τὸν οὐρανὸν ἀναθῇ φεύγων, ὅπερ ἀμήχανον, 
ἐχεῖθεν αὐτὸν ἐχσπάσας παραδώσω τοῖς πολε- 
μίοις. 

€ Γῆ; γῆ; ἄχουσον ν Τὴν γῆν μαρτύρεται,ἐφ᾽ ἣν τὰς 
ἀδιχίας ἐποιξῖτο. 


α 


ΚΕΦΑΛ. Κ͵Ι'. 
« Καὶ ἐξώσατε. » 'Ex τῆς θεοσεθοῦς πολιτείας. 


« Καὶ χαταστήσω. » Εἰς τὸ πάλιν τὰ. θεῖα δρέ- 
πεσθαι δόγματα. 

x Καὶ ἀναστήσω. » Τοὺς τῶν ἐχχλησιῶν προ- 
ἐδρους. 

« Οὐδὲ πτοηθήσονται, ν» Ἰουδαῖοι οὐδὲν ἔχουσι 
πρὸς τοῦτο λέγειν. Μετὰ yàp τὴν Ex Βαδυλῶνος 
ἐπάνοδον τελείως τῆς γῆς μετανάσται γεγόνασιν. 
᾿Αμφίδολο: [ἀναμφίδολος] οὖν αὕτη. ἡ προφητεία 
περὶ Χριστοῦ. 

« Ἰδοὺ ἡμέραι ἔρχονται. ν Τὸν Κύριον ἡμῶν 
Ἰησοῦν Χριστὸν, τὸν πρὸ αἰώνων. &x τοῦ Πατρὸς, 
xal ἐχ Δαβὶδ χατὰ σάρχα. 

€ "Ey ταῖς ἡμέραις... σωθήσεται.» Ἰούδας, ὁ κατὰ 


'A IN JEREMIAM. 


674 

« Et devorabit. » Alimentum ait, quod etiani Ba- 
bylonius abstulit. 

CAP. XX. 

V. 7. « Et inducam super te. » Quoniam cedrorum 
in sequentibus. meminit, significans eos qui sunt 
in dignitate positi, necessario et securim adjunxit. 

V. 44. « JEdificasti. ». Coenacula intellige altitu- 
dines, qu: contra divinam cognitionem extolluntur. 
laque ait, Qui sibi ipsi false opinionis dogmata 
texit. 

V. 15. « Nunquid regnabis. » /Emulatus es, ait, 
Achaz patrem tuum, eumque impictate superare 
studuisti, 

V. 19. « Sepulero asini. sepelietur.» Quasi dicat : 
Sepulerum ipsi erunt carnivororum volucrum et ca- 
num ventres; ut sit dictum. quod sepulerum proji- 
cietur. Ad sensum vero mysticum, sepulcro asini 
sepelitur, qui sine ratione vivit, et sine ratione mo- 
ritur. 

V. 90. « Quia contriti sunt. » Amatores Jerusa- 
lem intelliges et d:emones, et pseudoprophetas, qui 
cum eam viderentur amare, decipiebant. 


V. 21. « Locutus sum ad te. » Veraces prophetze 
quos non audisti nuntiantes tibi delicta. 

« Omnes pastores tuos pascet ventus. » IHloc. est 
dispergentur. 

V. 25. « Quie habitasin Libano. » In terra pro- 
missionis. 

«Qus nidificas in. cedris. » Fidens, et ad eos 
confugiens, quos potentes arbitraris. 

V. 24. « Vivo ego, dicit Dominus. » Si ita dissi- 
mulans ad pietatem sese componat, et. bonis ope- 
ribus se exerceat, hoc namque est, in manu dextera 
mea, ego Deus, sciens illum ad tempus dissimu- 
lare, non parcam illi. Obsignaculum. vero annulum 
vocat: annulus vero in manu Dei, aetio bona a 
malo immunis. Vel sic : Si in colum fugiens ascen- 
derit, quod fieri non potest, inde illum avellens ho- 
Slibus tradam. 


V. 29. « Terra, terra, audi. » Terram invocat te- 
stem, in qua scelera patrabat. 


CAP. XXIII. 
V. 2. « Vos expulistis, » Ex ea vite ratione, qua 
Deus colitur. 
V. 5. « Et constituam. » Ut iterum divina decer- 
pant dogmata, 
V. 4. 1 Et suscitabo, » Ecclesiarum praesides. 


« Et non formidabunt ultra. » Nihil ad hzc re- 
spondere possunt Judaei. Nam post regressum e 
Babylone omnino terra pulsi sunt. Certissime igi- 
tur hoc vaticinium de Christo intelligi debet, 


V. 5. « Ecce dies venient. » Dominum nostrum 
Jesum Christum, qui ex Patre est ante secula, et 
ex David secundum carnem natus est. 

V. 6.c In diebus ejus... et salvabitur. » Judas, qu 


615 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


676 


in abscondito Judaeus ' ; qui in spiritu recipit cir- A τὸ κρυπτὸν Ἰουδαῖος " ὁ τὴν ἐν πνεύματι λαμθάνων 


cumceisionem. Israel spiritualis, qui per Christum 
mentem adeptus est, qua Deus videtor. 

«Josedec. » Josedec interpretatur, Joa justus, 
hoc est justitia nostra ; vel Jao, qui est, et futurus 
est, Josedee, et propter eamdem appellationem Jesu 
filii Josedec, qui dux fuit filiorum Is ael, e captivi- 
tate redeuntium.. Sape enim Scriptura et ex nomi- 
nibus judicat res, ut videre est in Melehisedec, qui 
rex pacis interpretatur. Inter prophetas, quando et 
prophet: appellationem. non dedignatus est, sicut 
factus est homo Filius Dei, prophetacum. Dominus, 
juxta Moysis vaticinium dicentis : Prophetam vobis 
suscitabit. Dominus Deus vester ex fratribus vestris 
sicul me; in omnibus ipsum audietis !5. 


V. 9. « Contritum est cor meum. » Expavit pro- 
phetain znigmate Christi mysterium. contempla- 
Lus. 

V. 10. « Quiaà' a facie. » Pseudoprophetarum οἱ 
pseudomagistrorum. 

« Arefacta sunt. » Institutiones, quibus rationalia 
nutriuntur ΟΥ̓ ἃ. 

« Et fortitudine eorum.» Non tantum, inquit, va- 
luerunt quantum  deliberarunt. Volebant enim, si 
potuissent, et pejora (acere. 

V. 11. « Et in domo mea. » Nam in Dei templo 
idola collocaverant, sicuti et Ezechiel viderat "7, 

V. 12. «Idcirco via illorum fiat. » Quando sese 
extralucem statuerunt, in tenebris ibuntel ca- 
ligine. 

V. 16. «Quia vanam faciunt vobis visionem.» Ina- 
nes et diemoniacas visionestanquam veras proferunt. 

V. 18. « Quoniam quis stetit in substantia ? » Non 
tantum, ait, falsa prophetabant, sed et veris prophe- 
tis falsitatis notam. inurentes dicebant: Mentiun- 
tur. Quis enim accessit ad Deum, ut. sermones ejus 
audiret ? 

V. 19. « Et donec statuerit illud ab aggressione.» 
Donec, ait, quod aggressus est consilium Deus, hoc 
est, quod voluit re ipsa praestet. 

V. 22. « Quod si. stetissent in substantia mea. » 
Pro eo quod est : Si propinquassent mihi. Vel sic : 
Si rem prophetiz a me accepissent, hoc est, si a me 
fuissent edocti, utique populum meum avertissent a 
pravis eorum studiis. 

V. 25. « Propheta in quo somnium est. » Cum et 
à Deo quandoque sint. somnia, indicium assignat 
inanium verorumque somniorum ipse exitus. Nam 
qui a Deo sunt insomnia, vera omnino sunt. Qua 
vero a daemonibus, non plane ; utrisque igitur pro- 
phetis congruit hic sermo, veris et falsis. 


« Quid palea ad triticum?» Palea, ignis alimen- 
tum, est pseudoprophetarum — sermo; triicum 
vero homini vitalem largitur vim, sermo veracis 
prophetz ; qui enim consociatio mendacii et veri- 
tatis ἢ 


" Rom.1,29, 15 Deut. xvin, 15. 


C 


D 


περιτομὴν, Ἰσραὴλ ὁ πνευματιχὸς, ὁ διὰ Χριστὸν 
νοῦν χτησάμενος ὁρῶντα θεόν. 

€ Ἰωσεδέχ. » Ἰωσεδὲχ ἑρμηνεύεται, Ἰωὰ δίκαιος, 
τουτέστι διχαιοσύνη ἡμῶν" T] ᾿Ιωὰ, ὧν χαὶ ἐσόμενος, 
Ἰωσεδέχ - xol διὰ τὴν ὁμωνυμίαν υἱοῦ τοῦ Ἰωσε- 
δὲχ, τοῦ ἡγησαμένου τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ἀπὸ τῆς aly- 
μαλωτίας. Πολλάχις γὰρ ἡ Γραφὴ xai ἀπὸ ὀνομά- 
τῶν τὰ πράγματα χρίνει᾽ ὡς ἐπὶ τοῦ Μελχισεδὲχ, 
ὃς ἑρμηνεύεται βασιμεὺς εἰρήγης. Ἐν τοῖς προ- 
φήταις ἐπειδὴ χαὶ προφήτης ἠξίωσε χληθῆναι, χαθὸ 
γέγονεν ἄνθρωπος, ὁ τοῦ Θεοῦ Υἱὸς, ὁ τῶν προφη- 
τῶν Δεσπότης, χατὰ τὸν διὰ Μωσέως χρησμὸν λέ- 
γοντα, Προρήτην ὑμῖν ἀναστήσει Κύριος ὁ 
Θεὸς ὑμῶν ὡς ἐμέ" κατὰ πάγτω αὐτοῦ ἀκού- 
σεσῦε. 

« Συνετρίθη ἡ χαρδία μου. ν» Ἑπτοήθη ὁ προφή- 
πῆς, ἐν αἰνίγματι τὸ χατὰ Χριστὸν θεωρήσας μυστή- 
ριον. 

€ Ὅτι ἀπὸ προσώπου. » Τῶν ψευδοπροφητῶν xat 
ψευδοδιδασχάλων. 

« Ἐξηράνθησαν. » Αἱ διδασχαλίαι, δι᾽ ὧν τὰ λο- 
(ικὰ τρέφονται ποίμνια. 

« Καὶ ἡ ἰσχὺς αὐτῶν. » Οὐ τοσοῦτον, φησὶν, 
ἴσχυσαν, ὅσον χαὶ ἐδουλεύσαντο. ἹἸξΘούλοντο γὰρ εἰ 
ἠδύναντο χαὶ χείρονα ποιεῖν. 

« Καὶ ἐν τῷ οἴχῳ μου. » Ἐν γὰρ τῷ θείῳ ναῷ 
εἴδωλα ἀπέθεντο, ὡς καὶ Ἰεζεχιὴλ ἐθεώρησεν. 

« Διὰ τοῦτο γενέσθω ἡ ὁδὸς αὐτῶν. » Ἐπειδὴ 
τοῦ φωτὸς ἔξω ἑαυτοὺς χατέστησαν, ἐν σχοτίᾳ xai 
γνόφῳ πορεύονται. 

« Ὅτι ματαιοῦσιν ἑαυτοῦ ὅρασιν; » Τὰς ματαίας 
xaX δαιμονικὰς ὁράσεις ὡς ἀληθεῖς προσφέρουσι. 

€ Ὅτι τίς ἔσται ἐν ὑποστήματι; » Οὐ μόνον, φησὶ, 
Ψευδῇ προεφήτευον, ἀλλὰ xal διαθάλλοντες τοὺς 
ἀληθεῖς προφήτας, ἔλεγον" ἹἩεύδονται. Τίς γὰρ 
ἐπλησίασε τῷ Θεῷ, ἵνα xol ἀκούσῃ τῶν λόγων a- 
τοῦ; 

« Καὶ ἕως ἂν στήσῃ αὐτὸ ἀπὸ ἐγχειρήματος. » 
Ἕως ἂν, φησὶν, ὃ προεχειρίσατο βούλευμα ὁ Θεὸς, 
τουτέστιν, ὃ ἠθέλησεν, εἰς ἔργον ἀγάγῃ. 

« Καὶ εἰ ἔστησαν ἐν τῇ ὑποστάσει μου. ν ᾿Αντὶ 
τοῦ, Εἰ ἐπλησίασάν μοι * ἣ οὕτως * Εἰ τὴν ὑπόστασιν, 
τῆς προφητείας παρ᾽ ἐμοῦ ἔσχον, τουτέστι, εἰ παρ᾽ 
ἐμοῦ ἧσαν σοφισθέντες, τὸν λαόν μου ἀπέστρεφον ἂν 
ἀπὸ τῶν πονηρῶν ἐπιτηδευμάτων αὐτῶν. 

« Ὁ προφήτης ἐν ᾧ τὸ ἐνύπνιόν ἐστι. » Ἐπειδή εἰσι 
χαὶ ἐχ Θεοῦ ἐνύπνια, δεΐγμα πάλιν ποιεῖται τῶν Ψευ- 
δῶν χαὶ ἀληθινῶν ἐνυπνίων τὰ ἀποτελέσματα, ὅτι 
τὰ μὲν ἐχ Θεοῦ ἐνύπνια, πάντως ἀληθεύει, τὰ δὲ ἐχ 
δαιμόνων, οὐ πάντως. Πρὸς ἑκατέρους οὖν τοὺς προ- 
φῆτας ἁρμόζει ὁ λόγος , τούς τε ἀληθεῖς, χαὶ ψευ- 
δεῖς. ; 

€ Τί τὸ ἄχυρον πρὸς τὸν σῖτον ; » "Ayopoy τροφὴ 
πυρὸς, τῶν ψευδοπροφητῶν ὁ λόγος " σῖτος δὲ ἀνθρώ- 
πῳ ζωτιχὴν χαρίζεται δύναμιν, ὁ λόγος τοῦ ἀληθοῦς 
προφήτου. Ποία γὰρ χοινωνία τῷ ψεύδει πρὸς τὴν 
ἀλήθειαν ; 


41 Ezech. vii, 10, 


eT 


« Οὐκ ἰδοὺ oi λόγοι. » Τουτέστιν, ἐνεργεῖς xal A 


Cv ja xot. 

« Καὶ νυστάζοντας νυσταγμὸν αὐτῶν. » Τουτέστι, 
νήψεως μὴ μετέχοντες. 

« TE τὸ λῆμμα Κυρίου. » Λῆμμα ὀργὴ μετὰ θυ- 
μοῦ, Ex τοῦ τὸν ἰσχυρότερον λαθόντα τὸν ἀσθενέστε- 
pov χαταῤῥηγνύναι. Καλεῖται δὲ 1ῆμμα, καὶ ὁ χρη- 
ματισμός. 

« Καὶ ἐχδιχήσω τὸν ἄνθρωπον ἐχεῖνον: ν᾿Αντὶ τοῦ, 
τιμωρήσομαι, κεῖται. 

« Καὶ λῆμμα Κυρίου. » Ἧ ὀργὴ, φησὶ, τῷ ἀν- 
Opt £x τοῦ. αὐτῶν στόματος κατασχευάζεται " ὁ 
γὰρ Θεὸς ἀόργητός ἐστιν, ἐπεὶ xal ἀπαθής " διὰ τοῦτο 
χελεύει, μὴ λέγεσθαι 1ῆμμα Κυρίου. Οὐ γὰρ 
Θεὸς ὀργίζεται, ἀλλ᾽ ἑαυτοῖς τὴν ὀργὴν κατασχευά- 
ζομεν. 

ΚΕΦΑΛ. ΚΔ', 

« "Εδειξέ μοι Κύριος δύο χαλάθους. » Οἰχειότερον 
ἐπὶ τῆς τοῦ Χριστοῦ ἐλευθερίας [ἴσ΄. ἐλεύσεως] νοή- 
σεῖς τοῦτο. 

« Καὶ στηριῶ τοὺς ὀφθαλμούς.» Σημείωσαι, ὅτι τὸ 
στηρίζειν τὸν Θεὸν τοὺς ὀφθαλμοὺς, ἐπὶ ἀμφοτέρων 
χεῖται, ἀγαθοῦ χαὶ χαχοῦ " xal γὰρ ἐν τοῖς ἀνωτέρω 
εἶπε * Στηριῶ τοὺς ὀφθαλμούς μου εἰς κακά. 

ΚΕΦΑΛ. KE. 

« Ἐν τρισχαιδεχάτῳ ἕτει Ἰωσία. » Εἴχοσι xo 
τρία ἔτη, φησὶ, σπουδαίως διαμαρτύρομαι ὑμᾶς 
ἀπέχεσθαι τῆς εἰδωλολατρείας, χαὶ οὐχ ἠχούσατε * 
διὸ παραδώσω ὑμᾶς τοῖς Χαλδαίοις £600ufixovxa 
ἔτη. 

«Καὶ ἐλάλησα πρὸς ὑμᾶς ὀρθρίζων.» Τὸ ὀρθρίζων, 
ἀντὶ τοῦ, μετὰ σπουδῆς ᾿ ὡς ἤδη λοιπὸν τοῦ χρόνου 
τῆς ὀργῆς πλησιάζοντος. 

« Πατριὰν ἀπὸ Βοῤῥᾶ. ν Τοὺς Βαδυλωνίους. 

€ ὈΟσμὴν μύρου. » Τὸν τέλειον τῆς λαμπρότητος 
αὐτῶν, χαὶ πάσης χαρᾶς χαὶ εὐημερίας ἀφανισμὸν 
ἐδήλωσεν. 

« Οὕτως εἶπε Κύριος... λάδε τὸ ποτήριον. » Τὸ 
ποτήριον ἐπὶ ἐχδιχήσεως χεῖται. 

« Καὶ ἐπότισα. ν᾽Αντὶ τοῦ πληροφορίαν ἐδεξάμην, 
ὅτι πάντως ἔσται αὐτοῖς ἣ τιμωρία. 

« Καὶ πάντα περιχεχαρμένον χατὰ πρόσωπον αὐ- 
τοῦ. ) Τουτέστι, τοὺς μόρφωσιν εὐσεθείας ἔχοντας, 
τοῖς δὲ οἰχείοις θελήμασι πορευομένους. 

« Καὶ πάντας τοὺς συμμίχτους. » Μετὰ τὴν στο- 
ρίαν, τοὺς μὴ οἰχείους τῆς πίστεως νόει. 


« Καὶ ἔσται, ὅταν μὴ βούλωνται δέξασθαι τὸ ποτή- 
piov. 0 Ἐπειδή εἰσί τινες μὴ εὐχαρίσ 
τὴν ϑείαν παιδείαν. 

€ Ὅτι ἐν πόλει. » Τὴν πόλιν, φησὶν, ἐφ᾽ ἣν ὦνο- 
μάσθη τὸ ὄνομά μου, ἁμαρτάνουσαν τιμωροῦμαι * 
πόσῳ μᾶλλον τοὺς μὴ εἰδότας με; 


; 
τως δεχόμενον 


« Ὑπὸ τοῦ οἰχητηρίου. » Δῆλον Di, ὅτι τοῦ οὐ- 


ρανοῦ. 
€ Ἐπὶ τοῦ τόπου. » Ἐν τῷ τόπῳ ἑαυτοῦ, ᾧ χρη- 
ματίζει. ΟἹ ἄξιοι, φησὶ, τοῦ σώζεσθαι, οἷς ἂν χρημα- 


"$3 , — Ee Vs 
τίσῃ Θεὺς, ἀποχριθήσονται, παραχαλοῦντες ἐνδο- 


FRAGMENTA IN JEREMIAM. 


678 

« Nonne ecee verba. » Nempe ardentes Οἱ potens 
tes. 

V. 51. « Et. dormitant. dormitationem 
Hoe est non vigilantes animo. 

V. 55. « Quse est prophetia in nomine Domini? » 
ira est cum furore, cum robustior captum 


suain. » 


Lemma 
imbecilliorem allidit : vocatur item lemma ct αὐτὸ - 
stus. 

V. 59. « Et uleiscar hominem illum. » Pro. pu- 
niam positum est. 

« Et assumptionem Domini.» Ira, ait, homini pro- 
prio ore paratur. Deus quippe non irascitur, quia 
non subjacet affectibus: ideireo przcepit non. dici 
lemma Domini. Nam Deus non irascitur, at nosipsi 
iram nobis comparamus. 


CAP. XXIV. 


V. 1. « Ostendit. mihi Dominus duos calathos, » 
Aptius hoc intelliges de Christi adventu. 


V. 6. « Et firmabo super eos oculos meos. » No- 
tandum. Deum firmare oculos, accipi in bonam et 
in malam partem ; nam et supra dixerat : F'irmabo 
oculos meos ad mala. 

CAP. XXV. 

V. 5. In tertio decimo anno Josi:. » Tres et vi- 
ginti, ail, anni sunt, cum magno studio vos conte- 
stor, ut a cultu. idolorum abstineatis, et non au- 
distis; ideo tradam vos Chaldzis septuaginta an- 
nos. 

« Et locutus sum ad vos, ante lucem. » De 
nocte consurgens, id est, studiose, uti jam tempore 
indignationis appropinquante. 

V. 9. « Cognationem ab Aquilone. » Dabylonios. 

V. 10. « Odorem unguenti. » Absolutam excidium 
splendoris corum, totiusque gaudii et prosperitatis 
significavit. 

« Sie dixit Dominus... sume calicem. » Calix pre 
ultione accipitur. 

V. 17. € Et propinavi.» Hoc est, certa persuasiona 
credidi fore illos omnino puniendos. 

V. 95. « Et omni circumtonso secundum faciem 
suam.» Hoc est, qui speciem pr:e se ferebant pieta- 


D tis, sed propriis desideriis incedebant. 


V. 94. « Et omnibus mistitiis habitantibus. » Post 
sensum historicum eos intellige, qui alieni sunt a 
fide. 

V. 98. «Et crit, cum noluerint accipere calicem.» 
Nam multi sunt, qui Dei correptionem non accipiunt 
cum gratiarum actione. 

Υ. 29. « Quia in civitate. » Civitatem, ait, in 
qua invocatum est nomen meum, peccantem punio, 
quanto magis eos qui me non noverunt? 

V. 50. « De habitaculo. » Clarum est, quod de 
coelo. 

« In loco suo. » Digni, ait, qui salventur, quos 
allocutus fuerit Déus, respondebunt tempus sibi con- 
cedi rogantes donec perfecte fructum afferant; vin- 


679 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


680 


demiantes enim vocat eos qui fruetum ferunt. A θῆναι: αὐτοῖς, ἕως ὅτε τελείως χαρποφορήσωσι * 


« Venit interitus. » Sancti etenim in internecio- 
ne non comprehenduntur. Hzc etiam intelligi pos- 
sunt de universali Dei judicio. 

* Ecce mala. » Post ea quae tempore Babylonii 
fuerant, ea quoque dieit, qux in consummatione 
erunt : Insurget enim gens contra gentem 9. 

« Et turbo magnus. » Confusio magna, et pertur- 
batio extremis seculi temporibus. 

V. δῦ. «€ Et erunt. » Post exteriorem littere sen- 
sum, et eos qui ab iniquitatibus vulnerati sunt in- 
tellige. 

« Ululate. » Clamorem hinc, non eum qui devictis 
hostibus, sed qui fit in ejulatibus intelligit. Pastores 
vero sunt. populi duces. 

« Et plangite, arietes ovium. » Primates in po- 
pulo. 

« Et cadetis. » Qui enim mactat, saginatum ma- 
ctat. 

V. 56. « Quia vastavit. » Si de Judzis intelliga- 
tur, sacrificia, e:teraque legalia omnia ; si vero ge- 
neraliter, vit:e eorum instituta. 

V. 58. « Dereliquit. » Apud Judzos quidem suum 
templum dereliquit Dominus; in consummatione 
vero, quasi leoni derelinquent diversorium, sic dz- 
moni permittitur egredi contra homines. 


« Quia faeta est. » Quoniam homines facti sunt 
jumentis similes, Satanas vero. fera est, tanquam 
in deserto simul pasci permittuntur, eo quod cha- 
rilas refrixit. 

CAP. XXVI. 

V.2. « Siedixit Dominus : Sta in atrio domus 
Domini. » Contestari Deus prophetam przcipit de 
servanda lege divina, ne in illos ira veniret. 


V. 6. « Eturbem hanc dabo in maledictionem.» 
Ut maledictasit, et homines inimicis suis similia 
deprecentur. 

V. 7. « Et. audierunt. » Vides quomodo furore 
exardescant, et egre ferant? et. certe. ob idipsum 
neci tÀradendus non erat; si enim. Deus praecepit, 
parere oportet. IIoc verbum vos pungit, in eum 
vero qui templo honoratior est, contumeliosos esse, 
non malum, non impium est? Sane, dictum. hoc 
animos eorum valde punzebat. 

« Et convenit. Ecclesia. » Congregatus est uni- 
versus populus seniorum terr: circumjacentis. 

V. 17. € Et mons. » Mons in quo situm erat tem- 
plum, in desolationem. 

V. 24. « ltaque manus Achicam. » Achicam 
unus hic erat e magnatibus, qui Jeremie fave- 
bat. 

CAP. XXVII. 

V. 2. « Sic dixit Dominus: Fac tibi vincula.» Prze- 

cipit Deus prophete, ut collo suo ap!aret. cate- 


18. Matth. xxiv, 7. 


τρυγῶντας γάρ φησι τοὺς χαρποφοροῦντας. 

« Ἥχει ὄλεθρος. » Οὐ yàp συμπαραλαμθάνονται οἱ 
ἅγιοι τῇ πανωλεθρίᾳ. Ταῦτα δὲ ἁρμόζει νοεῖν χαὶ 
ἐπὶ τῆς χαθολιχῆς τοῦ Θεοῦ χρίσεως. 

« Ἰδοὺ χαχά. ν Μετὰ τὰ ἐπὶ τοῦ Βαδυλωνίον γε- 
γονότα, xal τὰ ἐπὶ τῆς συντελείας φησίν" ᾿Εγερθή:- 
σεται γὰρ ἔθνος ἐπὶ ἔθνος. 

€ Ka λαίλαψ. ν Σύγχυσις μεγάλη xa ταραχὴ ἐπ᾿ 
ἐσχάτοις τοῖς τοῦ αἰῶνος χαιροῖς. 

« Καὶ ἔσονται. » Μετὰ τὸ αἰσθητὸν, xai τοὺς ὑπὸ 
τῆς ἁμαρτίας τετραυματισμένους νόει. 


᾿Αλαλάξατε. » ᾿Αλαλαγμὸν ἐνταῦθα οὐχ ἐπὶ νίχῃ 
τῶν πολεμίων, ἀλλ᾽ ἐπὶ ταῖς οἰμωγαῖς φησιν. Ποιμέ- 
νες δὲ οἱ ἡγούμενοι τοῦ λαοῦ. 

« Οἱ χριοὶ τῶν. » Οἱ xav! ἐξοχὴν ἐν τῷ λαῷ. 


« Καὶ πεσεῖσθε. » Ἐπειδὴ ὁ σφάζων τὸ εὑτραφὲς 
σφάξει. 

€ Ὅτι ὠλόθρει. » "EzY μὲν ἸΙουδαίων τὰς θυσίας, 
xai πάντα τὰ ἄλλα νόμιμα " ἐπὶ δὲ τοῦ χαθόλου τὰς 
διαγωγὰς αὐτῶν. 

€ ἸἘγχατέλιπεν. » Ἐπὶ μὲν Ἰουδαίων ὁ Κύριος 
τὸν ἑαυτοῦ ναὸν χαταλέλοιπεν " ἐπὶ δὲ τῆς σὺυν- 
τελείας, ὡς λέων χαταλελοιπὼς χατάλυμα, οὕτως 
συγχωρεῖται ὁ Σατανᾶς ἐξελθεῖν χατὰ τῶν ἀνθρώ- 
πων. 

« Ὅτι ἐγενήθη. ν Ἐπειδὴ οἱ ἄνθρωποι χτηνώδεις 
γεγόνασιν, ὁ δὲ Σατανᾶς ἐστι θηρίον, ὡς ἐν ἐρήμῳ 
συγχωροῦνται ἅμα νέμεσθαι, διὰ τὸ ψυγῆναι τὴν 
ἀγάπην. 

ΚΕΦΑΛ. KG'. 

« Οὕτως εἶπε Κύριος * Στῆθι ἐν αὐλῇ οἴκου Κυ- 
ρίου. » Διαμαρτύρασθαν χελεύει Θεὸς τῷ προφήτῃ 
τοὺς Ἰουδαίους, ἐπὶ τῷ φυλάττειν τὰ θεῖα: νόμιμα, 
ἵνα μὴ ἐπέλθῃ αὐτοῖς ἣ ὀργή. 

« Καὶ τὴν πόλιν δώσω εἰς χατάραν. » Ἵνα fj 
ἐπιχατάρατος, χαὶ τοὺς αὐτῶν δὲ ἐχθροὺς οἱ ἄνθρω- 
mot ἵνα ἔχωνται [εὔχωνται] τὰ ὅμοια παθεῖν. 

« Καὶ ἤχουσαν. » Ὁρᾷς, πῶς ἀγριαίνουσι xal 
ἀγαναχτοῦσι: xal μὴν Ov αὐτὸ τοῦτο ἀναιρεθῆναι 
οὐκ ἐχρῆν. Εἰ γὰρ Θεὸς ἐπέταξε, πεισθῆναι δεῖ. 
Τοῦτο ὑμᾶς λυπεῖ τὸ ῥῇμα, τὸ δὲ τὸν τοῦ ναοῦ τι- 


D μιώτερον ἐνυθρίζειν, οὐ πονηρὸν, οὐκ ἀσεύές ; Πάνυ 


αὐτοὺς ἔδαχνε τὸ ῥηθέν. 


« Καὶ ἐξεχχλησιάσθη. » Συνήχθη πᾶς ὁ λαὸς τῶν 
πρεσθυτέρων τῆς γῆς τῆς περιχώρου. 

« Καὶ τὸ ὄρος. » Τὸ ὄρος, ἐφ᾽ (p χεῖται ὁ ναὺς, 
εἰς ἐρήμωσιν. 

« Πλὴν χεὶρ ᾿Αχειχάμ. » ᾿Αχειχὰμ εἷς ἣν οὗτος 
τῶν δυνατῶν, προϊστάμενος Ἱερεμίου. 


ΚΕΦΑΛ. KZ'. 
« Οὕτως εἶπε Κύριος" Ποίησον σεαυτῷ δεσμούς. » 
Κελεύει ὁ Θεὸς τῷ προφήτῃ χλοιοὺς ἐμθαλεῖν εἰς 


681 
τὸν τράχηλον ἑχυτοῦ, χαὶ πέμψαι τούτους πρὸς 
βασιλεῖς, ὧν μέμνηται. 

« Καὶ τὰ θηρία. » Θηρία ἐνταῦθα ἀγροῦ, τὰ πρὸς 
γεωργίαν ἐπιτήδεια χτήνη φησίν, 

« Εἰ προφῆταί εἰσι. » El μὲν ἐχ τοῦ Θεοῦ ὁ λόγος, 
οὕτω νόησον" Εἰ ἐγὼ αὐτοὺς ἀπέστειλα, δυνηθῶσι 
διαφυγεῖν με, φύγωσι τὴν ὀργὴν " εἰ δὲ Ex τοῦ προ- 
φήτου ὁ λόγος, "Ἔλθωσι, φησὶ, χαὶ διαχριθῶσι μετ᾽ 
ἐμοῦ. 

ΚΈΦΑΛ, KH. 


€ ᾿λληθῶς οὕτω ποιήσαι Κύριος. » ᾿λντὶ τοῦ, Γέ- 
νοιτο οὕτως, ὡς σὺ φὴς, γενέσθω, 

« Ἐπιγνώσονται. » Τουτέστι, τὸ πέρας τῶν πρα- 
γμάτων δείξει τῶν λόγων τὴν ἀλήθειαν. 

« Βάδιζε χαὶ εἰπὸν πρὸς ᾿Ανανίαν. » "Ez ἐλέγχῳ 
-ἧς ἀσεθείας ὑπηρετεῖ μηδένα 
χίνδυνον ὑφορώμενος. Οὐδεὶς γὰρ λόγος τῆς προσ- 
χαίρου τοῖς ἁγίοις ζωῆς, ὅταν χελεύσῃ Θεός " τὸν 
δὲ Θεὸν εἰς δίχην ἐχένησεν ᾿Ανανίας ἐναντιούμενος. 
"Exspa δὲ λέγειν ὁ προφήτης παρὰ τὰ προσταχθέντα 
δοχεῖ. ᾿Ισοδυναμοῦντα λέγων ἐσύστερον ὁ Πέτρος, 
᾿Αγανία, φησὶ, διατί ἐπλήρωσεν ὁ Σαταγᾶς τὴν 
καρδίαν cov ψεύσασθαι τὸ Πγεῦμα τὸ ἅγιον; 
Ὅθεν σὺν τῷ ἐλέγχῳ, ἡ τῆς χολάσεως ἀπειλὴ, τὸ 
δίχαιον τῆς τιμωρίας ἐμφαίνουσα. "Ex Θεοῦ τοίνυν 
οἱ παρὰ τοῦ προφήτου λόγοι " xal μαρτυρεῖ τῆς προ- 
φητείας ἡ ἔχθασις. ᾿ 

ΚΕΦΑΛ, ΚΘ'. 

« Ὕστερον ἐξελθόντος "Ieyovtou. » Μετὰ τὸ ἀποι- 
χισθῆναι τὸν ᾿ἸΙεχονίαν. 

€ Ἐν χειρὶ Ἐλεάσαμ. » Διὰ τούτων ἐπέμφθη ἡ 
ἐπιστολή. 


τῷ προστάττοντι, 


« Οὕτως εἶπε Κύριος. » Τοιαύτη τῆς ἐπιστολῆς 1j 
ἀρχῆ. ᾿Αναιρῶν τοἰνυνιτὴν τούτων ἀπάτην, μαχρότα- 
τον αὐτοῖς γενήσεσθα: λέγει τῆς ἀποιχίας τὸν χρόνον. 
Κελεύει δὲ χαὶ ὑπὲρ τῶν πολεμίων προσεύχεσθαι. 
Τοῦτο γὰρ ἔσται, φησὶ, χαὶ ὑπὲρ τῆς ὑμετέρας 
εἰρήνης. Οὕτω xal Παῦλος ὑπὲρ πάντων τῶν ἐν 
ὑπεροχῇ χελεύε; προσεύχεσθαι, ἵνα ἤρεμον, φησὶν, 
καὶ ἡσύχιον βίον διάγωμεν ἐν πάσῃ εὐσεδείᾳ καὶ 
σεμνότητι. Ὁ αὐτὸς γάρ ἐστι Θεὸς, ὃς ἐπ᾿ ἐσχάτων 
τῶν ἡμερῶν ἐλάλησεν ἡμῖν ἐν Υἱῷ. Πῶς, οὖν πονη- 
ρὸς ὁ Δημιουργός; ἣ τί παραλλάττει τοῦτο τοῦ ἐν 
Εὐαγγελίῳ ῥηθέντος" ᾿Αγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν, 
καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν ἐπηρεαζόντων ὑμᾶς; 
"Ap' οὖν οὐχ ἐπηρεάσθησαν ἀπὸ [ἴσ΄. οἱ ἀπὸ} Ἵερου- 
σαλὴμ ὑπὸ Βαθυλωνίων ; ἀλλ᾽ 
ὑπὲρ αὐτῶν. 

« Καὶ ζητήσατε εἰς εἰρήνην. » Προσεύξασθε, φη- 


ὅμως προσεύχονται 


οἷν, εἰρήνην τοῖς Βαδυλωνίοις, ἵνα χαὶ ὑμεῖς εἰρη- 
νεύητε. Σημείωσα!, ὅτι δεῖ προσεύχεσθαι ὑπὲρ τῶν 
κρατούντων, χἂν Ἕλληνες ὦσιν. 
«Καὶ ἐπιστήσω.» Τουτέστιν, Γθψεσθε τῷ 
γων τὴν ἀλήθειαν. 
€ Ὅτι εἴπατε" 


ν ἐμῶν λό- 


Κατέστησεν ἡμῖν Κύριος προφή- 
τὸς. * Ἐξυδοπροφῆται ἧσαν χαὶ ἐν τῇ Ἱερουσαλὴμ 


MOXGD v, 9. 1*7 Tii. 1, 9. 


PATROL. Gn, XCIII. 


** Matth. v, 44, 


FRAGMENTA IN JEREMIAM., 


B. V. 15. 


632 


τοὺς A nas, easque mitteret regibus quorum hie mentio 


fit. 

V. 6. « Et. bestias agri. » Bestias hic agri vocat 
jamenta ad terram colendam idonea. 

V. 18. « Si prophetze sunt. » Si ex persona Dei 
sermo est, sic. intellige : Si ego eos misi, possint 
ellugere me, fugiant iram ; si vero ex persona pro- 
phet:e : Veniant, ait, et mecum disceptent. 


P 


CAP. XXVIII. 


V. 6. « Vere sie faciat Dominus. 
ut Lu asseris eveniat, 

V. 9. « Cognoscent. » Hoc est, rerum exitus osten- 
det sermonum veritatem. | 
« Vade et dic ad. Ananiam. » Ad. redar- 
guendam impietatem przecipienti obedit, nullum re- 
formidans periculum. Sancti enim nihili caducam 
hanc :estimant vitam, cum Deus mandaverit : Deum 
vero in ultionem Ananias induxit se opponens. 
Alia vero pr:eter ea quie mandata sunt, dicere vide- 
tur propheta ; perinde tamen valentia Petrus quoque 
postea, Anania, ait, ut. quid implevit. Satanas. cor 
luum. mentiri Spiritui sancto ** ? Unde una cum re- 
prehensione adfuere poenarum min: justam | puni- 
tionem ostendentes. A Deo itaque sermones pro- 
pheta, et attestatur vaticinii exitus. 


» Hoc est, Fiat; 


CAP. XXIX. 


V. 2. « Postquam egressus est Jechonias. » Post- 
quam Jechonias abductus est. 

V. 5. c In manu Eleasam. » Per hos epistola mis- 
Sa 051. 

V. 4. « Sic dixit Dominus. » Hoc est. initium epi- 
stole. Eorum itaque fraudem tollens, transmigratio- 
nis ait fore tempus longissimum , precipitque ut 
pro hostibus quoque Deo preces fundant. Hoc 
enim, ait, e! pro vestra pace eril. Sic e Paulus pro 
emnibus qui in sublimitate sunt, jubet orare, ut 
quietam, inquit, tranquillamque vitam agamus, in 
omni pietate et. castitate ??. Idem enim est Deus, 
qui novissimis diebus locutus est nobis in Filjo. 
Quomodo igitur Opifex improbus est? aut in quo 
differt hoc ab eo quod in Evangelio dietum est: 


D Diligite inimicos vestros, et orate pro persequentibus 


vos δ᾽ ? Annon infestarunt lHierosolyinitanos Baby- 
lonii ? orant tamen pro eis. 


V. 7. «Et quirite ad pacem.» Precamini, ait, pa- 
cem Babyloniis, ut et vos eam habeatis. Nota, oran- 
dum esse pro principibus, licet infideles sint, 


V. 10. « Et suscitabo. » Hoc est, meos sermones 
veros esse conspicietis. 

V. 45. « Quia dixistis : Constituit nobis Dominus 
prophetas. » Pseudoprophete erantet in Jerusa- 


22 


683 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


684 


lem populum decipientes, et in «captivitate. sedu- A ἀπατῶντες τὸν λαόν, Ἧσαν δὲ yox ἐν τῇ αἰχμαλωσία 


centes eos qui in transmigratione degebant, 

V. 24. « Super Achiab et super Sedeciam. » lli 
senes illi esse dicuntur, qui Susanne adulterium 
obtulerunt. 

V. 26. « Dominus dedit te. sacerdotem. » Ad. Sa- 
meam dicit Deus : Ego te prophetam »on. constitui, 
nec mandavi tibi ut Sophonie scriberes adversus Jere- 
miam. 

V. 32, « Ecce ego visitabo. » Przefinitum tempus 
revocationis. Quod ab ipso Samea scriptum erat. 

CAP. XXX. 

V. B. « Vocem timoris audietis. » Evangelicarum 
priceptionum. 

« Et non est pax. » Non enim veni, Dominus ait, 
pacem miltere'in terram, sed gladium. 


« Interrogate. » Interrogate, ait, divinas Litteras, 
ab illisque discite, si nascetur vobis masculus, vi- 
delicet Dominus. Nam quia per unum Adam mun- 
dus in peccatam lapsus est, jure de secundo. Adum 
praedicit, per:quem faeta redemptio libertasque. 


« Et de timore. » Qui timent, duce ipsa natura 
lumbum tenere soléut. Timor itaque, ait, evangeli- 
corum erit;/mandotorum, per quem timorem robur 
habebit, et. salvabitur. 

« Quia vidi. » Omnes enim. horruerunt. exactam 
in evangelicis praeceptis disciplinam, turbatisque 
prz horrore visceribus lmmbos tenuerunt. Spiritali- 


ter vero lumbum tenet, qui partes seminales compri- C 


mit, et abstinel.a coitu. 


V. 7. « Quia magna facta est dies illa. » Dies tem- 
poris incarnationis Dominic:e, et crucis, et resur- 
reclionis : universam quippe illius dispensationem 
vocat diem. 

V. 42. « Suscitavi contritionem. » Quoniam, in- 
quit, magna est plaga tua, nemoque tibi opem ferre 
potuit, sed et amici tui obliti sunt tui propter iniqui- 
tatem tum : amicos vero animaze legem intelliges, 
et prophetas, et sanctos angelos. Quando igitur, ait , 
nemo tibi subvenire potuit, ego per meum Filium, 
qui secundum carnem filius David erit, suscitabo 
tuam contritionem. 

V. A4. € Quia plaga inimici. » Quoniam, ait, pro- 
yter iniquitates tuas te dereliqui, ob meam pietatem 
1e curo. 

V.16. « Propterea omnes qui comedunt te. » Ini- 
imici, ait, tui, dzemones suas comedent carnes : per 
hzc vero denotat quam amara illi poena plecten- 
tur. 

V. 45. « Au multitudinem. » Simul adorti sunt, 
ait, cum iniquitatum tuarum multitudine. 

V. 16. c Et erunt. » Qui cireumducunt te dissipa- 
buntur. 

V. 17. c Quia adducam. » Factum quippe homo 
Dei Verbum naturam humanam sanavit. 

« Venatio vestra est. ». Quod ἃ Deo te. disperso- 


ἁἀπατῶντες τοὺς ἐν τῇ Or motx is 
« Ἐπὶ CAy1X6 xo ἐπὶ Σεδεχίαν. » Θὗεοι λέγονται 
οἱ χατὰ Σωσάνναν πρεσθύτεροι. 


« Κύριος ἔδωχέ σε ἱερέα. » Πρὸς τὸν Σαμέα φησὶ 
ὁ Θεὸς, ὅτι Οὐκ ἐγώ σε κατέστησα εἰς προφήτην, 
οὐδὲ ἐγώ σοι ἐγετειϊάμην γράψαι τῷ Σοφρονίᾳ 
κατὰ ἹἹερεμίου. 

« Ἰδοὺ ἐγὼ ἐπισχέψομαι. » Ἡ προθεσμία τῆς 
ἀναχλήσεως. Τὸ γραφὲν παρ᾽ αὐτοῦ τοῦ Σαμέα, 

᾽ ΚΈΦΑΛ. Δ΄. 

« Φωνὴν φόθου ἀχούσεσθε. o Τὴν τῶν εὐαγγελικῶν 
προσταγμάτων. 

« Καὶ οὐχ ἔστιν εἰρήνη. » Οὐ γὰρ ἥνθον, qnt 
ὁ Κύριος, βα.ϊεῖν εἰρήνην ἐπὶ τὴν γῆν, ἀλλὰ μά- 
xatpar. 

* Ἔρωτήσατε. » ἘἜρωτῆσατε, Φησὶ, τὰς T'oa- 
φὰς, καὶ μάθετε Ἐξ αὐτῶν, εἰ γεννηθήσεται ὑμῖν 
ἄρσεν, τουτέστιν ὃ Κύριος. "Emei γὰρ δι᾽ ἑνὸς τοῦ 
᾿Αδὰμ, 6 χόσμος ἐφ᾽ ἁμαρτίαν fX0cv , εἰκότως περὶ 
τοῦ δευτέρου Ἀδὰμ προφητεύει, 0r οὗ ἢ ἀπολύ- 
τρῶώσις. 

« Καὶ περὶ φύδου. ? Φυσιχῶς οἱ 'φυθού μενοι τὴν 
ὁσφὺν χρατεῖν πεφύχασιν. Φόδος οὖν; “φησὶ, ἔσται 
πῶν εὐσγγελιχῶν προσταγμάτων, δι οὗ φόδου ἕξει 
τὴν ἰσχὺν, καὶ σωθήσεται. 

« Διότι ἑώραχα. » Πάντες γὰρ ἔφρίξαν τὴν ἀχρί- 
θειαν τῶν εὐαγγελιχῶν προσταγμάτων, χαὶ ὑπὸ τῆς 
φρίχης τὰ ἐντὸς ταραττόμενοι τὰς ὁσφῦς ἐχράτη- 
σαν. Πρὸς δὲ διάνοιαν, χρατεῖ ὀσφύος ὁ περισφίγ- 
yov τὰ σπερματιχὰ, xai ἀπεχόμενος συνουσια- 
σμοῦ. 

€ Ὅτι μεγάλη ἡ ἡμέρα. » Ἢ τοῦ χρόνου τῆς τοῦ 
Κυρίου ἐνανθρωπήσεως, χαὶ τοῦ σταυροῦ, χαὶ τῆς 
ἀναστάτεως * ὅλην γὰρ αὐτοῦ τὴν οἰχονομίαν ἡμέραν 
χαλεῖ. , 

« ᾿Ανέστησα σύντριμμα. » Ἐπειδὴ, φησὶν, qt8- 
γάλη σου ἡ πιηγὴ, καὶ οὐδείς σοι ἠδυγήθη ἐπ- 
αμῦγαι, ἀλλὰ καὶ οἱ φίλοι σου ἐπελάθοντό σου διὰ 
τὴν ἁμωρτίαν σου" φίλους δὲ τῆς ψυχῆς νοήσεις 
τὸν νόμον, χαὶ τοὺς προφήτας, χαὶ ἁγίους ἀγγέλους. 
Ἐπειδὴ οὖν, φησὶν, οὐδείς σοι ἠδυνήθη ἐπαμῦναι, 
ἐγὼ διὰ τοῦ ἐμαυτοῦ Υἱοῦ, τοῦ χατὰ σάρχα Δαβὶδ, 


D ἀναστήσω σου τὸ σύντριμμα. 


« “Ὅτι πληγὴν ἐχθροῦ. » Ἐπειδὴ διὰ τὰς ἅμαρ- 
«lag σον, φησὶν, ἐγχατέλιπόν σε, διὰ τὴν ἐμαυτοῦ 
φιλανθρωπίαν ἰῶμαί σε. 

« Διὰ τοῦτο πάντες οἱ ἐσθίοντές σε. » Οἱ ἐχθροΐ 
σον, φησὶ, δαίμονες τὰς ἑαυτῶν χατέδονται σάρχας " 
ἐμφαίνει δὲ διὰ τούτων τὸ πιχρὸν τῆς xaz' αὐτῶν 
τιμωρίας. 

« Ἐπὶ πλῆθος. » Συνεπέθεντο, φησὶ, τῷ πλήθες 
τῶν ἁμαρτιῶν σου. 

« Καὶ ἔσονται. ν Οἱ περιφέροντές ὃς σχορπισθή- 
σονται. 

« "Ost ἀνάξω. » Γεγονὼς γὰρ ἄνθρωπος ὁ τοῦ 
Θεοῦ Λόγος ἰάσατο τὴν ἀνθρωπότητα. 

« Θήρευμα ὑμῶν ἐστιν. » Ὅτι διεσχόρπισάν σε 


68". 


FRAGMENTA IN JEREMIAM. 


686 


ἀπὸ Θεοῦ. Ὁ βουλόμενος, φησὶν, ἐθήρευσεν αὐτὴν, A runt. Quicunque voluit, eam venatus est, inquit, vel- 


ὡς μὴ ἔχουσαν ποιμένα. 

« Οὕτως εἶπε Κύριος. » Ἔχει μὲν ὁ λόγος ἃγγε- 
λίαν τῆς Ex Βαθυλῶνος ἐπανόδου * προθεσπίζει δὲ 
τὴν διὰ Χριστοῦ ἀπολύτρωσιν τῶν ἐθνῶν. 

« Καὶ οἰχοδομηθήσεται. » Πρὸς μὲν τὸ ῥητὸν, ἡ 
χατεστραμμένη Ἱερουσαλήμ * πρὺς δὲ διάνοιαν, ἢ Ἐχ- 
χλησία. 

« Καὶ ὁ λαός. » Κατὰ τὰ νόμιμα πολιτεύσεται" 
ὁ μὲν ἐκ τῆς αἰσθητῆς αἰχμαλωσίας, χατὰ và Mo- 
σαϊχκά" ὁ δὲ τῆς Ἐχχλησίας Xabg, κατὰ τὰ εὐαγγε- 
λιχά. 

« Καὶ ἐξελεύσονται ἀπ᾿ αὐτῶν ἄδοντες. ν Τοῖς 
μὲν αἰχμαλώτοις ἐπαγγελίαν χαρᾶς ἔχει ὁ λόγος. 
ἴλδοντας δὲ, τοὺς Θεὸν ἐν τῇ ἐχχλησίᾳ ὑμνολογοῦν- 
τάς φησι" παίζοντας δὲ, τοὺς τῶν δαιμόνων χατα- 
παίζοντας. 

« Καὶ ὁ ἄρχων. » Οὐχ ἔτι, φησὶν, ἀλλότριοι 
ἄρξουσι τοῦ λαοῦ. Ἢ xai οὕτως, ᾿Εξέλιπον γὰρ οἱ 
Ἰουδαίων ἄρχοντες " φησὶ ὅτι ὁ πάλαι ἄρχων διάθο- 
λος τῶν ψυχῶν ἐξελεύσεται, ἀντὶ τοῦ ἀποστήσεται 
τοῦ τῆς Ἐχκχλησίας λαοῦ. 


KEPAA. AA. 

« Εὖρον θερμόν.» Ἐπειδὴ oi πλείονες ὑπὸ τῆς 
ἁμαρτίας τεθνήχασι, χαὶ ὡς ἐν ἐρήμῳ χεῖνται ἐῤῥιμ- 
μένοι " εὗρον, φησὶν, ἐν τοῖς χειμένοις θερμὸν. τοὺτ- 
ἐστιν ἡμιθανῇ, ἐλπίδα ἔχοντα μετανοίας καὶ ζωῆς " 
φησὶ 6i j| τὸν Ἰσραὴλ, ἣ καὶ πάντα δυνάμενον σώ- 
ζεσθαι. 


« Κύριος πόῤῥωθεν. ν Ὃ νῦν πόῤῥωθεν, ὕστερον C 


ὀφθήσεται αὐτῷ. 

« Ἔτι λήψη τύμπανον. 0 Μετὰ τὴν αἰσθητὴν 
Ἱερουσαλὴμ, τὴν Ἐχχλησίαν νόει. 

« Ὅτι ἔστιν ἡμέρα. » Τοῦτο σημεῖον οἰχήσεως. 
Ὅτι δέδωχε, φησὶν, ὁ Θεὸς καιρὸν μετανοίας, ἐν ᾧ 
ἀπολογούμενοι χληθήσεσθε εἰς σωτηρίαν. 


« Ἐν ὄρεσιν "Ecpatg. » Τὸν κατὰ χάριν φησί. 
Διαφόρως ὃὲ ἡ Γραφὴ χαλεῖ τοῦτον τὸν λαόν. Διὸ 
xa Ἐφραὶμ, ἐκ τῶν πολλῶν φυλῶν * Ex πάντων γάρ 
εἶσιν οἱ σωζόμενοι. 

« ᾿Ανάστητε καὶ ἀνάδητε. » Διεγέρθητε, φησὶν, 
ἐχ τῶν γηΐνων φρονημάτων, χαὶ ἀνέλθετε εἰς τὰ 
οὐράνια, ποῖς πτεροῖς τοῦ πνεύματος χουφιζόμενοι. 
« Ἰδοὺ ἐγὼ ἄγω. » Γαυριάσατε, φησὶ, πατοῦντες 
ἐπὶ τὰς χεφαλὰς τῶν ἐθνῶν. ᾿Ιδοὺ γὰρ δέδωκα 
ὑμῖν. ἐξουσίαν τοῦ πατεῖν ἐπάγω ὄφεων καὶ 
σκορπίων, εἶπεν ὁ Κύριος. Τοὺς ἐξ ἐθνῶν φησι, καὶ 
τοὺς ἐξ Ἰσραὴλ τοὺς εἰς πάντα τὰ ἔθνη διεσπαρμέ- 
νους, ὕστερον δὲ χαὶ αὐτοὺς τευξομένους σωτηρίας. 

« Ἐν ἑορτῇ Φασέχ. » Φασὲχ, ἀφέσεως ἑρμηνεύε- 
ται. Φησὶν οὖν ὅτι ἐν τῇ Χριστοῦ ἀφέσει τῶν ἁμαρ- 
τημάτων σωθήσονται. 

€ Ἐν χλαυθμῷ. » “Ὅτι ἁμαρτία, χλαυθμοῦ αἰτία, 
ἡ δὲ ἐπιστροφὴ σωτηρίας xal παραχλήσεως. 


'* Luc, x, 19. 


uti pastore carenter. 

V. 18. € Sic dixit Dominus. » Sermo quidem hie 
promittit e Babylone reditum ; vatieinatur autem 
gentes per Christum liberandas. 

« Et zedificabitur. » Ad. litteram. quidem, eversa 
Jerusalem ; spiritualiter autem Ecclesia. 


« Et populus, » Secundum legitima vite rationem 
institueL: qui a mundana captivitate, juxta. Mo- 
saica; qui vero Ecclesize populus est, juxta evange- 
lica. 

V. 49. « Et egredientur ab eis canentes. » Captivis 
gaudium annuntiant h:ec verba. Canentes dicit cos 
qui Deum in ecclesia hymnis laudant; ludentes 
vero qui d:emones irrident. 


V. 21. « Et. princeps ejus. » Non amplius, ait, 
exteri populo dominabuntur. Vel sic : Defecerunt 
enim Jud:orum principes ; antiquus, ait, animarum 
princeps diabolus egredietur, hoc est abibit à coetu 
Ecclesi:e. 


CAP. XXXI. 

V. 2. « Inveni calidum. » Major hominum pars 
peccato mortua est, et jacent. velut projecti in. de- 
serto ; inveni, ait, inter humi stratos calidum ; se- 
mimortuum scilicet, spem ponitentiz vit;eque. ha- 
bentem : intelligit autem vel de Israel, vel de. quo- 
vis alio qui salutem consequi possit. 

V. 3 « Dominus de longe. » Qui nunc longe est, 
tandem apparebit illi. 

« Adhue assumes tympanum. » Post sensibilem 
Jerusalem intellige Ecclesiarn. 

V. 6. «Quia est dies. » Hoc signum est inhabita- 
lionis. Quoniam, inquit, Deus dedit lempus poeni- 
lentiz, quo, si pro vobis responderitis, ad. salutem 
vocabimini. 

x In montibus Ephrem. » Eum qui secundum gra- 
tiam est, ait. Varia porro est in Scriptura hujus po- 
puli appellatio. Quapropter et Ephrem, a multis 
tribubus ; ex omnibus enim sunt qui salvantur. 

«Surgite et ascendite. » Surgite, aiL, e terrenis 
cogitationibus, et ascendite ad coelestia, spiritus ele- 
vati alis, 

V. 8. « Ecce ego adduco. » Exsultate, ait, gen- 
tium capita caleantes. Ecce enim dedi vobis po- 
Lestatem calcandi super serpentes. et scorpiones '*, di- 
vit Dominus. Tum eos dicit qui ex gentibus. sunt, 
iem ex [srael per omnes. gentes dispersos, postea 
vero salutem et ipsos consecuturos. 

« In solemnitate Phasec. » Phasec, remissio in- 
terpretatur, Ait itaque: In Christi remissione pecca- 
torum salvabuntur. 

V. 9. « In ploratu, ». Quod. peccatum. causa 
ploratus, at conversio salutis et Leliti; causa 
est. 


657 

« Divertere faciens super fossas. » Super bapti- 
smatis fluenta divertere faciens eos. 

V. 40. « Audite verba, » Etenim. per Christum 
edocti sumus dicere : Pater nosler qui es in colis. 
«Quasi. pastor. ». Ille Dominus qui dicit : Ego sum 
pastor bonus??, 

V. 12. « Et venient. » Ad Ecclesiam, in qua pre- 
liosum corpus et sanguis Christi offertur. 

« Et jumentorum. » Signa hee sunt pacis. 

V. 45. « Et senes. » Ecclesi? in coetu animarum 
Christi fide florentium, el canorum prudentia orna- 
lorum. 

V. 414, « Inebriabo. » Divinis sermonibus sacer- 
dotes implebo, ut possint docendo letificare popu- 
lum. 

V. 16. « Quia est merces. » Vel quod mori pro 
Christo, non caret. mercede, vel quod Paulum ha- 
bebis multum afferentem fructum. 

« Εἰ revertentur. » Vel mortui jam filii resurgen- 
tes, et in Christo exsistentes ; vel quod Paulus mul- 
10s e gentibus convertit. 

« Slabile filiis tuis. » Eterit, ait, merces perennis 
filiis tuis vel interfectis, vel. Paulo. Semper vero 
Rachel pro Ecclesia sumitur, quam et plorantem 
consolatur hie sermo ob persecutiones et czdes 
propter Christum. 


V. 18. « Audiens audi, Ephrem.» 'Ephrem e gen- 
tibus populum vecat. 

V. 18. « Ego tanquam vitulus non didici. » Tan- 
quam vitulus, ait, meis iniquitatibus innutritus Dei 
verba non didici. 

« Converte me. » Quem, ait, fructum percipitis de 
quibus nunc erubescitis?! ? itaque dies confusionis, 
dies peccati vocat. 

V. 19. « Et ostendi tibi. » Hoc veluti perenthesis 
est : Sicut qui salvatur populus a Deo; quasi dicat: 
Bonum te coteris exemplum proponam, ut tuo 
exemplo et alii salvi fiant. : 

X.90. « Delicatus. » Quod libero arbitrio orna- 
tus homo, ut in eo sit delicias sibi facere quie vult. 

V. 21. « Siste te ipsam, Sion. » Surge e peccati 
lapsu. Surge crucis tropzo. Vel sie : Siste temet- 
ipsam; tuas res diligenter examina ; esto tui judex, 
teque ipsam proba. 


« Fac poenam. » Per Christi fidem et peenitentiam 
de malis poenas sumito, deque diemonibus ad ea in- 
stigantibus. 

* Da cor tuum. » Assume, ait, Christi crucem 
super humeros. Aliter : Ne operias mala, sed ea 
patefae per confessionerm. Aliter : Da illud ad poeni- 
tenti: labores. 

« Via in qua ambulasti. » Quoniam in malis am - 
bulasti, ad bona revertere. : 

« Revertere. » Revertere ad priora laudabilis vitz 
instituta: defle super peccatis jam patratis, lamen- 
tuin edens beatitudine dignum. 


139. joan, x, 44. tom. vi, 21. 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


C88 
€ Αὐλίζων ἐπὶ διώρυγας. » Ἐπὶ τὰ τοῦ βαπτίσμα- 
τος νάματα χατασχηνῶν αὐτούς. 

« ᾿Αχούσατε λόγον. » Καὶ γὰρ διὰ Χριστοῦ δι. 
δάχθημεν λέγειν: Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς, 
« Ὡς ὁ βόσχων. » 'O λέγων Κύριος: γώ εἰμι ὁ 
ποιμὴν ὁ καιός. 

« Καὶ ἥξουσι. » Ἐπὶ τὴν Ἐχχλησίαν, ἔνθα τὸ τί- 
μιον σῶμα χαὶ αἷμα Χριστοῦ προσφέρεται. 

« Καὶ χτηνῶν. » Ταῦτα σημεῖα εἰρήνης. 

« Καὶ πρεσθύται. » Ab. Ἐχχλησίαι ἐν τῇ συν- 
αγωγῇ τῶν χατὰ Χριστὲν ἀχμαζουσῶν ψυχῶν, καὶ τῷ, 
ἐν φρονήσει πολιῶν. 

« Μεθύσω. » Θείων λόγων πληρώσω τοὺς ἱερεῖς, 
ὡς δύνασθαι εὐφραίνειν τὸν λόγον [fort. λαὸν] ἐν δ'- 
δασχαλίᾳ. 

« Ὅτι ἔστι μισθός. » Ἢ ὅτι ἔμμισθον τὸ ἀποθα- 
νεῖν ὑπὲρ Χριστοῦ, ἣ ὅτι ἕξεις τὸν ]αῦλον πολὺν φέ- 
ροντα χαρπόν. 

« Καὶ ἐπιστρέψουσι. » Ἢ οἱ τελευτήσαντες παῖδες 
ἀνιστάμενοι, χαὶ ἐν Χριστῷ ὄντες, ἣ ὅτι ὁ Παῦλος 
πολλοὺς ἐξ ἐθνῶν ἐπέστρεψεν. 

« Μόνιμον τοῖς σοῖς τέχνοις. » Καὶ ἔσται, φησὶ, 
διαρχὴς ὁ μισθὸς τοῖς σοῖς τέχνοις ἀνῃρημένοις, 1| 
χαὶ τῷ Παύλῳ. ᾿Αεὶ δὲ ἡ Ῥαχὴλ εἰς πρόσωπον τῆς 
Ἐχχλησίας ἐχλαμθάνεται, ἣν xal ὀδυρομένην ὁ λό- 
γος παραμυθεῖται ἐπὶ τοῖς διωγμοῖς xa] ταῖς ἀναι- 
ρέσεσι ταῖς διὰ Χριστόν. 

« ᾿Αχούων ἤχουσα, ᾿Εφραὶμ. » 'Egpolp, τὸν ἐξ 
ἐθνῶν λαόν φησι. 

€ Ἐγὼ ὥσπερ μόσχος οὐχ ἐδιδάχθην. » Ὡς μό- 
σχος, φησὶ, ταῖς ἐμαῖς ἁμαρτίαις ἐντρεφόμενος οὐχ 
ἐδιδάχθην τὰ θεῖα λόγια. 

« Ἐπίστρεψόν pe. » Τίγα, γὰρ, φησὶ, καρπὸν 
ἔχετε, ἐφ᾽ οἷς γῦν ἐπαισχύγεσθε; ἡμέρας οὖν 
αἰσχύνης τὰς τῆς ἁμαρτίας φησί. 

« Καὶ ὑπέδειξά σοι. » Τοῦτο διὰ μέσου χεῖται * 
Ὥσπερ τὸν σωζόμεγον «ζαὸν ἐκ τοῦ Θεοῦ" ἀντὶ 
ποῦ, ᾿Αγαθόν σε ὑπόδειγμα ποιήσω, ἵνα διὰ τοῦ σοῦ 


ὑποδείγματος χαὶ ἄλλοι σωθῶσιν. 


Α 


Β 


« Ἐντρυφῶν. » “Ὅτι τῷ αὐτεξουσίῳ ἐτιμήθη 
ἄνθρωπος, ὡς ἐξὸν αὐτῷ ἐντρυφᾷν ἐν οἷς ἂν θέλοι. 

« Στῆσον σεαυτὴν, Σιών. » Διανάστηθι ἐχ τοῦ τῆς 
ἁμαρτίας πτώματος. ᾿λνάστηθι διὰ τοῦ τροπαίου 
σταυροῦ. Ἢ οὕτως - Στῆσον σεαυτὴν * ἀχριθολογή- 

D θητι τὰ κατὰ σεαυτήν * πρὸς ἑαυτὴν χρίθητι, xai 
δοχίμασον σεαυτήν. | 

« Ποίησον τιμωρίαν. » Διὰ τῆς ἐν Χριστῷ πίστεως: 
χαὶ τῆς μετανοίας τιμώρησαι τὰ φαῦλα, χαὶ αὐτοὺς 
τοὺς αὐτὰ ἐνεργοῦντας δαίμονας. 

« Δὸς χαρδίαν. » "AváXa6c, φησὶ, τοῦ Κυρίον τὸν 
σταυρὸν ἐπὶ τῶν ὥμων. "AXXoc* Μὴ χρύπτε τὰ φαῦ- 
λα, ἀλλὰ φανέρωσον αὐτὰ δι᾽ ἐξομολογήσεως." Αλλως" 
᾿Ἐπίδος αὐτὴν εἰς τὸν χάματον τῆς μετανοίας. 

« Ὁδὸν fj ἐπορεύθης. » ᾿ὑπειδὴ πεπόρευσαι ἐπὶ 
τὰ φαῦλα, ὑπόστρεψον ἐπὶ τὰ ἀγαθά. 

« ᾿Αποστράφηθι. » Ὑπόστρεψον εἰς τὴν ἐξ ἀρχῆς 
ἐπαινουμένην πολιτείαν, χαὶ πένθησον ἐπὶ ταῖς προ- 
τέραις ἁμαρτίαις τὸ πένθος τὸ μαχαριζόμενον. 


689 FRAGME! 


TA IN JEREMIAM. 


G6 


« "Eo; πότε ἀποστρέψεις ; » Μέμφετα: αὐτῇ Oc A.— V. 22. « Usquequo converteris? » Reprehendit 


βραδυνούσῃ εἰς τὴν ὑπαχοήν. 

« Ὅτι ἔκτισέ με Κύριος σωτηρίαν. » ᾿Αχύλας 
xaX Σύμμαχος, ὅτε ἔκτισε Κύριος καιγὸν ἐν τῇ 
ÜnAelq, ἐκδεδώχασιν * σαφῶς δὲ διὰ τούτων ὁ χαι- 
νὸς ἄνθρωπος, ὁ σαρχωθεὶς Λόγος, ὁ ἐχ Παρθένου 
τεχθεὶς προχατηγγέλθη. 

« Ἐν σωτηρίᾳ. » Διὰ Χριστοῦ, φησὶν, ἐπανήξου- 
σιν ἄνθρωπο: εἰς 
τὴν τινὰ δοξολογίαν χαὶ οἱ παῖδες ἀνέπεμψαν ἐπὶ τῷ 
Σωτῆρι, 

« Εὐλογημένος Κύριος ἐπὶ δίχαιον. ν Ταύτην φη- 
σὶ τὴν ὑμνῳδίαν ἀναπέμψουσιν οἱ τῆς Ἐχχλησίας 
λαοὶ ἅμα τοῖς διδασχάλοις " xai εἰς ὕψος ἀρθή- 
σεται fj τοιαύτη φωνὴ ἐν τοῖς τἧς ᾿Εχχλησίας ποι- 
μινίοις. ᾿ 

« Διὰ τοῦτο ἐξηγέρθην. » Ὅτι πιστῶς, φησὶν, ὁ 
προφήτης ἐδεξάμην τὸ ὅραμα, δτὰ τοῦτο ὡς παρόντα 
τὰ πράγματα ἐθεασάμην. 

« Καὶ ὁ ὕπνος pov. » Ὃ τῆς ἀναστάσεως τρόπος. 
Δηλοῖ δὲ xai τὴν Ex τῆς ἁμαρτίας ἐλευθερίαν. 'Ava- 
φέρεται δὲ xal εἰς τὸν Κύριον fj προφητεία " τῷ τὸν 
θάνατον ὕπνον ἐργασαμένῳ, χαὶ θεωροῦντι τῶν πι- 
στῶν τὸ πλῆθος, χαὶ χαίροντι ἐπὶ τῷ ἑχουσίως αὐτῷ 


παράδεισον, ὅθεν ἐξέπεσον. Τοιαύ- 


γεγονότι θανάτῳ. 

« Ἰδοὺ ἡμέραι ἔρχονται.ν Ἴσως τὴν τῶν αἱρέσεων 
φύρσιν φησὶ, xol τῶν χτηνώδεις τρόπους αἱρουμέ- 
νων. Ἐγὼ μὲν γὰρ σπερῶ, τοῦ σίτου ἀντιποιούμενος, 
τούτους δὲ ὁ ἐχθρὸς ἐπισπείρει. Κατὰ δὲ τὸ τῆς Γρα- 
φῆς ἰδίωμα, ἐπειδὴ ἃ συγχωρεῖ Θεὸς τοὺς ἀνθρώπους 
προαιρετιχῶς ποιεῖν, αὐτὸς ποιεῖν λέγεται, ὡς τὸ, 
Παρέδωκεν αὐτοὺς εἰς πάθη ἀτιμίας, οὐ Θεοῦ τοῦτο 
ποιήσαντος, ἀλλ᾽ αὐτῶν τοῦτο ἑλομένων " οὕτω 
χαὶ ἐνταῦθα χεῖται τὸ, Σπερῶ σπέρμα χτήγους. 
Ἔτι | fort. "Ἔστι δὲ xa οὕτω νοῆσαι " “Ανθρωποί 
εἰσιν οἱ σοφώτεροι χαὶ τελειότεροι, οἱ μετὰ λόγου 
καὶ γνώσεως τὴν πίστιν χατέχοντες, χτήνη δὲ ol μετ 
ἁπλότητος χαὶ ἀπεριέργως τῇ πίστει προσδεδραμη- 
χότες. Ἐγὼ οὖν, φησὶ, χαὶ τούτους χἀχείνους ἐν τῇ 
᾿Εχχλησίᾳ καταφυτεύσω. 


«᾿Αλλ᾽ f| ἕκαστος ἐν τῇ ἑαυτοῦ ἁμαρτίᾳ ἀποθανεῖται. 
« Ἧ τοῦ ᾿Αδὰμ ἁμαρτία διελθοῦσα εἰς τὸ ἔθνος, χαὶ ἐπὶ 
τοὺς μὴ ἁμαρτήσαντας͵ Ἦλθεν, ὡς εἶπεν ὁ ᾿Από- 
στολος. Χριστοῦ οὖν συγχωρήσαντος ταύτην διὰ τοῦ 
λουτροῦ τῆς ἀφέσεως, ἐχαθαρίσθη μὲν ἡ προπατοριχὴ 
ἁμαρτία, ἕκαστος δὲ τῶν οἰχείων ἁμαρτημάτων ὑπ- 
ἐχει λόγον. 5 

« Καὶ διαθήσομαν τῷ οἴχῳ Ἰσραήλ. » Διαθήχην, 
τὴν εὐαγγελιχήν. Τούτοις δὲ ἐχρήσατο χαὶ 6'Amósto- 
M di ἀπόδειξιν τοῦ [μὴ] ἐχδεδλῆσθαι τὴν νομιχὴν 
λατρείαν. 

« Διδοὺς δώσω. » Τὰς διὰ τοῦ πνεύματος ὑπομνή- 
σεις, 

« "Ex ὑψωθῇ. » Ὡς ἀμήχανον, φησὶν, ἀνωτέρω 
τὸν οὐρανὸν ἀνελθεῖν, 3| τὴν γῆν χατωτέρω χατελθεῖν" 
οὕτως ἀμήχανόν με ἀποδοχιμάσαι τὸν ᾿Ισραήλ᾿ ᾿Αμε- 


52 Matth. xxi, 9, 35 Matth. xii, 25. 


B 


D 


16 fom. 1, 26. 


illam, quasi tardam ad obediendum. 

«Quoniam creavit me Dominus salutem.» Aquila et 
Symmachusita verterunt, quia creavit Dominus no- 
vum in femina ; manileste autem per hiec novus ho- 
mo, Verbum incarnatum, quem Virgo peperit, pra-- 
nuntiatus est. 

& In salute, » Per Christum, ait, revertentur hio- 
mines in paradisum , unde exciderunt. Hunc hym- 
num et pueri Salvatori cecinerunt??***. 


V. 95. « Benedictus Dominus super justum. » 
Hunc, ait, hymnum canent Ecclesize populi: una cum 
doctoribus, et in altum tolletur hee vox in Ecclesia 
gregibus. 


V. 90. « Ideo expergefactus sum. » Quoniam, in- 
quit propheta, fideliter visionem suscepi, idcirco 
res uti przssentes sum intuitus. 

« Et somnus meus. » llie resurrectionis modus. 
Innuit quoque liberationem a peccatis. Refertur 
etiam ad Dominum hoc vaticinium ;; qui. mortem 
mutavit in. somnum. Videtque fidelium multitu- 
dinem, et gaudet quod mortem sponte subierit. 


V. 97. « Ecce dies veniunt. » Fortasse indical 
h:reseon confusionem, eorumque qui jumentorum 
moribus utuntur. Ego enim seminabo, frumcntum 
percipere cogitans, hos vero inimieus supersemi- 
nat?^, Porro seeundum divinarum Litterarum dicen- 
di modum, quoniam qui Deus permittit ab homine 
fieri libera voluntate, ipse agere dicitur; quale 
illad est: Tradidit eos in passiones infamie ?*, 
non quod Deus id fecerit, sed illi id elegerint. Sic 
et hoc in loco dicitur : Seminabo semen  ju- 
menti. Possumus vero etiam sie intelligere : llo- 
mines sunt. sapientiores perfectioresque, qui ratio- 
ne et notitia fidem. tenent; jumenta vero, qui cuni 
simplicitate et sine curiositate fidem sunt ample- 
xati. Ego itaque, ait, et hos et illos in Ecclesia 
plantabo. 

V. 50. « Sed unusquisque in iniquitate sua mo- 
rietur. » Peecatum Adam transiens in genus, perve- 
nit etiam ad eos qui non peccaverant, quemadmo- 
dum dixit Apostolus ". Sed cum Christus illud 
remiserit per lavacrum remissionis, deletum qui- 
dem est peccatum originale, unusquisque vero suo- 
rum peccatorum reddet rationem. 

V. 51. « Disponam domui Israel. » 
novum, evangelieum scilicet. His vero etiam Apo- 
stolus** est usus, ut legalem cultum jam rejectumi 
ostenderet. 

V. δῦ. « Dans dabo. » Doctrinas quie per spiri- 
Qum traditze sunt. 

V. 54. € Si elevatum | fuerit. » Sicut, inquit, fieri 
non potest ut eclum superius elevari, aut. terra 
petere inferiora possit; sie ficri nequit ut rejiciam 


Foedus 


" Rom. v,12.. ?5 Hebr. vini, 8. 


691 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


692 


Israel : Dona. enim Dei sine ponitentia sunt ?, ut ait ἃ c«gtéAnza yàp τὰ χαρίσματα τοῦ Θεοῦ, ὥς φησιν 


A»ostolus. 

V. 56. « Si defecerint, » Non possunt, ait, 
non esse mele solis, luneque : neque genus 
Israel quod nune est, per gratiam esse ante faciem 
meam. 

V. 58. « A turribus.» E gratia Dei, Ita enim inter- 
pretatur. Anameel. 

« Usque ad portam. » Usque ad consummatio- 
nem. Cum enim murus ad angulum pervenerit, 
finem habet. 

V. 39. « Ex electis lapidibus. » Ex omnibus gen- 
tibus collectam significat Ecelesiam , constructam 
c lapidibus electis, prophetis, apostolis exterisque 
sanctis. 


V. 40. « Usque ad torrentem. » Usque ad orien- 2 


tale clima, inquit, descripta domus sanctum erit 
Domino. Orientis vero equi apostoli sunt. Declara- 
vit itaque e gratia Dei, et sanctis apostolis zedilicari 
Ecclesiam. Dum enim divinz Seripturz leguntur, 
nos zdificamur. 

CAP. XXXII. 

V. 4. « Et loquetur. » Sedecias ad Babylo- 
nium. 

V. 44. «. Sic dixit. » Venalia, inquit, scribenda 
curavi : fortasse vero etiam ementes tunc subscri- 
bebant se rebus emptis. Ut et posteri scirent ne 
corrumperentur. Ideoque in vase fictili, ut. reversi 
viderent hzc fuisse ab initio predicta, ne solum 
verba, sed et res ips:e. testes essent. 


V. 48. « Qui. facis 
niam illius 
abundat 

« Et reddis. » Ab Adam usque ad Christi adven- 
ium qui peccata patrum sequebantur, penis ob- 
noxii fiebant, eo quod nondum facta erat peccati 
Lberatio. At post Christi adventum unusquisque 
quod seminaverit, hoc et. metet : quia non similiter 
exlendilur prevarieatio per imitationem paterne 
iniquitatis. 


misericordiam. » Quo- 
misericordia multis partibus super- 


V. 20. « Et in terrigenis. » lmpiis, rebus ter- 
renis addictis, vel ipsis ZEgyptiis, qui sunt ex ipsa 
lerra. 

« Et fecisti. » Sed hanc usque diem nomen, 
inquit, tibi inagnum vel de portentis olim factis. 

V. 27. « Ego Dominus. » Qui omnes judicaturus 
cst, et unicuique secundum opera daturus. 

V. 50. « Quia fuerunt. » Ut plurimum quidem 
t?rra omnis tunc impiorum erat ; at hi soli dieuntur 
peccare, quoniam divinis legibus eruditi, scienter 
p eecabant. 

V. 51. « Quia in iram meam. » Quasi ad hoc, 
sU, civitas hac condita est, ut me ad iracundiam 
provocet, ut propter hoe eam destruam, nolens eam 
videre. 


7? Mon. χὶ, 29. 
* 


ὁ Ἀπόστολος. 

€ Ἐὰν παύσωνται, » Οὐ δύνανται, φησὶν, [fc. 
Οὐ δύνανται, φησὶ, μὴ εἶναι], ob ὅροι ἡλίου xo 
σελήνης, οὐδὲ τὸ γένος Ἰσρλὴλ τὸ νῦν χατὰ χάριν [τοῦ] 
εἶναι ἔμπροσθέν μου, 

« "Amb πύργων. ν» ᾿Απὸ χάριτος Θεοῦ * οὕτως γὰρ 
ἑρμηνεύεται τὸ ᾿Αγαμεή 1. 

« Ἕως τῆς πύλης.» Ἕως τῆς, συντελείας. Φθάσας 
γὰρ ἕως γωνίας, τελειοῦται ὁ τοῖχος. 


€ EE ἐχλεχτῶν λίθων. » Τὴν Ex πάντων τῶν ἐθνῶν 
συνισταμένην ᾿Εχχλησίαν ἐδήλωσεν, ἐχ λίθων ἐχλε- 
χτῶν. οἰχοδομου μένην, προφητῶν, xal ἀποστόλων, 
χαὶ τῶν χαθεξῆς ἁγίων. 

€ Ἕως χειμάῤῥον. » Ἕως, φησὶ, χλίματος ἀνατο- 
λιχοῦ ὁ διαγραφεὶς οἶχος, ἔσται ἁγίασμα τῷ Κυρίῳ. 
Ἵπποι δὲ ᾿Ανατολῆς οἱ ἀπόστολοι. ᾿Εδήλωσεν οὖν, ὡς 
ἀπὸ χάριτος Θεοῦ xai τῶν ἁγίων ἀποστόλων οἰχοδο- 
μεῖται ἡ Ἐχχλησία. Τῶν γὰρ θείων Γραφῶν ἀναγινω- 
σχομένων οἰχοδομούμεθα. 

ΚΕΦΑΛ, AD'. 

« Καὶ λαλήσει. » Ὃ Σεδεχίας πρὸς τὸν Βαδυλώ- 
νιον. 

« Οὕτως εἶπε.» Τὰ ὠνιαχὰ, φησὶ, γραφῆναι παρ- 
εσχεύασα" ἴσως δὲ τότε xal ὠνούμενοι ὑπεσημει- 
οὔντο ἐν τοῖς ὠνιαχοῖς. "Iva χαὶ οἱ μετὰ ταῦτα 
μάθωσιν ὥστε μὴ διαφθαρῆναι. Διὰ τοῦτο ἐν ἀγγείῳ 
ὀστραχίνῳ, ἵνα ἐπανελθόντες ἴδωσιν, ὅτι ἄνωθεν 
ταῦτα προελέγετο, ἵνα μὴ τὰ ῥήματα μόνον, ἀλλά xat 
τὰ πράγματα. μαρτυρήσῃ. 

« Ποιῶν ἔλεος. » Ὅτ: πολλαπλάσιόν ἐστι τὸ ἔλεος 
αὐτοῦ. 


« Καὶ ἀποδιδούς. » "Amb ᾿Αδὰμ. ἕως τῆς παρου- 
σίας Χριστοῦ οἱ μιμούμενοι τὰς ἁμαρτίας τῶν πα- 
πέρων, ταῖς τιμωρίαις ὑπέπιπτον, διὰ τὸ μήπω τὴν 
ἀπολύτρωσιν τῆς ἁμαρτίας γεγενῆσθαι. Μετὰ δὲ 
vh», παρουσίαν τοῦ Χριστοῦ, ἕχαστος λοιπὸν ὃ 
σπείρῃ, xal θερίσει, διὰ τὸ μὴ ὁμοίως ἐχτείνεσθαι 
ἐχ πατροπαραδότου ἀναστροφῆς ἐπὶ [ἐπὶ videtur 
abundare] τὴν παράθασιν. 

« Καὶ ἐν τοῖς γηγενέσι. » Τοῖς ἀσεθέσι, τοῖς τὰ 
γήϊνα φρονοῦσιν * ἣ χαὶ αὐτοῖς τοῖς Αἰγυπτίοις τοῖς 
ἐξ αὐτῆς τῆς γῆς. 

« Καὶ ἐποίησας. » Ἕως σήμερον, φησὶν, óvopa- 
στὺς, ἣ ἐπὶ «oic, πάλαι τεραστίοις. 

«᾿Εγὼ Κύριος. » Ὁ μέλλων πάντας χρίνειν, xot 
ἑχάστῳ ἀποδιδόναι χατὰ τὰς πράξεις. 

« Ὅτι ἦσαν. » Ὡς μὲν ἐπὶ τὸ πολὺ πᾶσα μὲν ἡ 
γῇ τότε ἀθέων ἣν" μόνοι δὲ οὗτοι λέγονται ἁμαρτά- 
νειν, ἐπειδὴ τοῖς θείοις νόμοις πεπαιδευμένοι ἐν 
ἡνώσει ἡμάρτανον. 

« "Oct ἐπὶ τὴν ὀργήν μου.» Ὡς ἐπὶ τούτῳ, φησὶν, 
ἐστὶ χτισθεῖσα ἡ πόλις αὕτη,, ἐπὶ τῷ παροργίζειν με, 
ἵνα διὰ τοῦτο ἀφανίσω αὐτὴν, pm θέλων αὐτὴν 
ὁρᾷν. 


633 

« Καὶ ἔστροεψαν πρός με νῶτον. » Τοῦτο δεῖγμα A 
τιλείας ὕδρεως καὶ χαταφρονήσεως. 

« Καὶ ἐδίδαξα αὐτούς. »᾽Δντὶ τοῦ, χατὰ πᾶσαν 
σπουδήν. 

« "À οὐ συνέταξα αὐτοῖς, ν "Ἔστω, φησίν. ᾿Εμοὶ 
τὰς θυσίας προσφέρειν ὀφείλοντες, δαίμοσι, προσφέ- 
poust* διατί xaY ἀνθρωποχτονίας ἐργάζονται ; ἀν- 
θρώπους δὲ οὐδὲ ἐμαυτῷ θύεσθα: ὅσιον ἔχρινα. Ὡς 
οὐχ ἀρχούμενοι τοίνυν, φησὶ, τοῖς πρότερον ἁμαρτή- 
μασι, χαὶ τοῦτο ἐπεξεῦρον τὸ. ἀτόπημα. 

« Ἰδοὺ ἐγὼ συνάγω αὐτούς, » ᾿Επαγγέλλεται 
Θεὸς ἐπανάγειν Ex τῆς αἰχμαλωσίας τοὺς υἱοὺς 
Ἰσραὴλ" ὁμοῦ δὲ 
σίαν, καὶ τὴν τοῦ 

« Καὶ ἔσονταξ 
πάντων πιστῶν. 

« Καὶ δώσω αὐτοῖς ὁδὸν ἑτέραν. » Τὴν Κυρίου πα- 
ρουσίαν. Αὐτὸς γάρ ἐστιν ἡ ὁδός. 

€ Καὶ καρδίαν ἑτέραν. » Τὴν τοῦ Πνεύματος χά- 
εἰν, Πάλιν φησὶν πρὸς αὐτόν " ἐπειδὴ δύσπιστος ὁ λό- 
γος v. 

« Καὶ διαθήσομαι. » Τὴν περὶ τῆς 8x νεχρῶν ἀνα- 
στάσεως. Ἥτις οὐχ ἀλλαγήσεται. 

ΚΈΦΑΛ, AT". 

& Οὕτως εἶπε Κύριος ποιῶν γῆν. » Κατὰ τὴν ἐξ 

ἀρχῆς͵ δημιουργίαν, ἀπὸ γῆς ποιῶν, τὸν. ἄνθρωπον. 


χαὶ προλέγει τὴν Χριστοῦ παρου- 
Πνεύματος χάριν. 
μοι εἰς λαόν, » Τοῦτο χοινὸν περὶ 


« Καὶ πλάσσων. αὐτήν. ᾿Αναπλάσσων. διὰ τοῦ λου- 
τροῦ τῆς παλιγγενεσίας. 

« Τοῦ ἀνορθῶσαι αὐτήν.» Διὰ τοῦ τιμίου σταυροῦ, 
ἐπειδὴ ἔχειτο βεθλημένη. ὑπὸ τῆς ἁμαρτίας. 

« Κύριος ὄνομα.» Περὶ οὗ εἶπεν ὁ ᾿Απόστολος" Εἷς 
Κύριος ᾿Ιησοῦς Χριστὸς, δι᾽ οὗ τὰ πάντα. 


C 


« Καὶ χράξον πρός με. » Ἐχτενῶς δεήθητί 
μου. 

« Καὶ ἀπαγγελῶ σοι.» Τὰ διὰ τῆς Χριστοῦ παρου- 
σίας γεγενημένα. 

« Τῶν χαθῃρημένων. » Δέον ἀκολουθῆσαι τοὺς 'Toy- 
δαίους τῷ Βαδυλωνίῳ, ἐπειδὴ τοῦτο χρῖμα ἣν τοῦ. 
Θεοῦ, καθελόντες τὰς οἰχίας αὐτῶν, χάραχας ἐποίη- 
cay xai προμαχῶνας ἐπὶ τῷ μάχεσθαι τοῖς Χαλ-: 
δαίοις. Διὰ τοῦτο θανάτῳ χαταδιχάζονται. 

« Ἰδοὺ ἐγὼ ἀνάγω. » Μετὰ τὴν ἱστορίαν, διὰ τῆς 
Χριστοῦ παρουσίας. 

« Καὶ ποιήσω εἰρήνην. » Διὰ τὴν εἰς ἐμὲ πίστιν 
δωροῦμαι αὐτοῖς τὴν. εἰρήνην. 

« Καὶ εἰς μεγαλειότητα. » Οὐδέποτε γὰρ τοιαύτη 
μεγαλειότης. γέγονεν, ὡς ἣ διὰ τῆς τοῦ Θεοῦ Λόγου 
ἐνσάρχου παρουσίας. 

« Καὶ φοδηθήσονται. » Ἢ οἱ δαίμονες ἐπὶ τοῖς 
γενομένοις ἀγαθοῖς τοῖς ἀνθρώποις, ἢ xai αὐτοὶ οἱ 
εὖ πάσχοντες, ἐφ᾽ οἷς τοιοῦτον πρότερον ἠγνόησαν 
Δεσπότην. 

€ Φωνὴ νυμφίου. » Τοῦ τῆς ψυχῆς νυμφίου Λό- 
yov λέγοντος" Δεῦτε πρός με, πάντες οἱ κοπιῶγτες 
xal πεφορτισμένοι, κἀγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς. 


30 ἔ6ογ. vut, 6. ?! Matth. xi, 38. 


FRAGMENTA IN JEREMIAM. 


694 
V. δῦ. « Et. verterunt ad. me terga. ». Hoc per- 
fecte signum injuriz et contemptus est. 
« Et doeui diluculo eos. » Id. est. omui. studio. 


V. 25. « Quie. non. praecepi eis. » Esto, ait. Cum 
mihi sacrificia. offerre deberent, dimonibus ofTe- 
runt; cur et homicidia patrant? homines vero ma- 
ctari nee mihi quidem pium duxi. Tanquam ergo 
non contenti primis improbitatibus, lioc etiam faci- 
nus adinvenerunt. 

V. 57. « Ecce ego congregabo eos, » Promittit 
Deus se reducturum a captivitate filios Israel : simul 
autem przedicit et Christi adventum, et Spiritus 
sancli gratiam. 

V. 58. « Et erunt mihi in populum. » Commune 
hoe est omnibus fidelibus. 

V. 59. « Et dabo eis viam aliam. » Domini prz- 
sentiam; ipse enim est via. 

« Et cor aliud. » Spiritus sancti gratiam, Kerumm 
hzc dicit ad, ipsum; dilficilis quippe: creditu. videba- 
tur sermo. * 

V. 40. « Et disponam. » De resurrectione e mor- 
tujs. Quod non commutabitur. 

CAP. XXXIII. 

V. 2. « Sic dixit, Dominus faciens terram. » Se- 
cundum opificium, ἃ principio e terrà hominem 
efformans, 

« Et formans eam. » Perlavaerum renovationis 
reformans. 

« Ad erigendam eam. » Per crucem. pretiosam; 
jacebat enim prostrata a peccato. 

« Dominus nomen illi. » De quo dixit Aposto- 
lus: Unus Dominus Jesus Christus, per quem 
omuia, 

V. 5. « Et. clama ad. me. » Vehementi affectu 
preces effunde. 

« Et annuntiabo tibi. » Quie per Christi adven- 
tum facta sunt. 

V. 4. « Qus destructa, sunt. » Cum deberent Ju- 
diei Babylonios sequi, secundum De judicium, de- 
structis illi domibus suis, valla et propugnacula ex- 
struxeruntad pugnandum adversus Chald:eos. Idcirco 
morte condepnantur. 

V.6. « Ecceego adduco. » Post veritatem histo- 


D ricam, per Christi adventum. 


« Et faciam pacem. » Propter fidem in me dono 
illis pacem. 

V. 9. « Et in magnificentiam. » Nunquam. enim 
talis magnificentia facta est, qualis fuit per Dei 
Verbi in carne adventum. 

« Et timebunt. » Vel dzemones propter bona. quie 
hominibus. presstabuntur ; vel et ipsi qui. bonis 
alficientur, quod antea talem Dominum. iguorarent. 


V. M. « Vox sponsi.» Verbi sponsi anime dicen- 
lis: Venite. ad. me, omnes qui. laboratis. et. onerati 
estis, eL ego- reficiam. vos. ?'. 


6905 


dicente : Dominus meus et Deus meus. 


« Quoniam convertam.» Qualis Abel, et. Seth, et 
Enoch, et Noe, et Abraham, ex fide, non ex lege 
justificati. 

V. 12, « Habitacula pastorum. » In quibus Eccle- 
sie : in quibus harum pastores quieti tradunt ratio- 
nis compotes greges. 

V. 15. « In civitatibus. » Post sensum historicum 
Ecclesias intellige; montanam vero, propler eam 
quas ex gentibus est, vocat. Olim quippe infructuosa 
erat. 


« Adhuc transibunt oves. » Visitantis et non ne- 
gligentis, sed numerantis, et perquirentis, si qua 
rationalis ovis perdita sit. 


CAP. XXXIV. 

V. 9. « Vade ad Sedeciam. » Me tradente, ait 
Peus, et non viribus Babylonii tradetur hzee civi- 
tas. 

V. 5. « Et usque ad. infernum plangent te. » De- 
ludit Sedeciam, ut ille spem salutis ab hostibus con- 
ciperet. Aiebat vero vaticinium , quod non uti vir 
inacie, sed captivus in pacifica civitate Babylone 
communi obibit fato. Illud autem : Usque ad infer- 
num plangent te, idem est ac si diceret : Veluti in- 
felicem regem, in captivitate mortuum. 

V. 8. « Verbum quod factum est. » Postquam te- 
stamentum: dimissionis conscriptum fuerat. 

V. 46. « Et reversi estis. » Qui eos liberos dimi- 
serant, iterum eosdem in servitulem revoca- 
runt. 

« Quos dimiseratis. » Sponte vestra, voluntate ; 
lioc enim propriunt est libertatis. 

V. 48. « Vitulum quem fecerant ad operandum 
co. » Hoc est, propter vitulum : videlicet propter 
idololatriam tradam eos. Vitulum appellat ZEgy- 
ptium, propter Apim ZEgyptiorum deum. Et ipsos, 
ait, eL/Egyptium, quem sibi in auxilium vocarunt, 
Dabyloniis tradam. 

V.921. « Et virtus regis. » Fortasse eos retroce- 
dentes, et incipientes abscedere, minatur se factu- 
rum ut revertantur. 

CAP. XXXV. 

V. 4. « Pastophorium. » Pastophorium, gazo- 
phylacium. 

V.8.« Nos, et uxores nostrae. » Nota filiorum 
mulierumque obedientiam in tam accurata obser- 
vantia. 

V. 15. « Non accipietis disciplinam. » Nonneergo 
vos pudet? neque mutato consilio discitis sermones 
meos audire? 

CAP. XXXVI. 

V. 9. « Sume tibi volumen. » Chartam libri, vel 
librum chartaceum, vel certe in pellibus olim seri- 
bebant, quibus pro libris utebantur. 

V. 3$. « Omnia mala. » Qux dolores inferunt ct 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 
« Vox dicentium. » Ipsa gaudio exsultante ac A 


696 
€ Φωνὴ λεγόντων. » Τῆς εὐφραινομένης xa λε- 
γούσης" Ὃ Κύριός μου xai ὁ Θεός μου. 

« Ὅτι ἐπιστρέψω. » Καθὼς Tv "A6:, xal Σὴθ, 
xa Ἐνὼχ, xai Νῶε, xal ᾿Αὐραὰμ,, Ex πίστεως, xoi 
οὐχ Ex νόμου διχαιούμενοι. 

€ Καταλύματα. y Ἐν αἷς Ἐχχλησίαι " ἐν αἷς οἱ 
τούτων ποιμένες διαναπαύουσι τὰ λογιχὰ ποί- 
Uva. 

€ Ἐν πόλεσι.» Μετὰ τὴν ἱστορίαν, τὰς Ἐχχλησίας 
νόει" ὀρεινὴν, διὰ τὴν ἐξ ἐθνῶν χαλεῖ, διὰ τὸ πάλαι 
αὐτῆς ὄχαρπον. 


€ Ἔτι παρελεύσεται πρόδατα. » Τοῦ ἐπισχεπτο- 
μένου, xai μὴ ἀμελοῦντος, ἀλλὰ ἀριθμοῦντος χαὶ 


B ἐπιζητοῦντος, μή τι τῶν λογιχῶν προδάτων ἀπ- 


ὦλετο. 


KEQAA. AA'. 

« Βάδισον πρὸς Σεδεκίαν. » Ἐμοῦ παραδιδόντος, 
φησὶν ὁ Θεὸς, χαὶ οὐ τῇ δυνάμει τοῦ Βαθυλωνίου πα- 
ραδοθήσεται T] πόλις. 

« Καὶ ἕως ἅδου χόψονταί σε. » Καταπαίζει τοῦ 
Σεδεχίου, ἵνα ἐχεῖνος ὑπονοήσῃ τὴν Ex τῶν πολε- 
μίων ἄφεσιν. Ἔλεγε δὲ ὁ χρησμὸς, ὅτι οὐχ ὡς ἀνὴρ 
ἐν παρατάξει, ἀλλ᾽ αἰχμάλωτος ληφθεὶς ἐν εἰρηνευού- 
σῃ πόλει τῇ Βαδυλῶνι τὸν χοινὸν ὑποίσει θάνατον. 
Τὸ δὲ, ἕως ἄδου κόψονταί σε, ἀντὶ τοῦ, πικρὸν οἷα 
βασιλέα ἐν αἰχμαλωσίᾳ ἀποθανόντα. 

« Ὁ λόγος ὁ γενόμενος. » Μετὰ τὸ συγγράψασθαι 


C τὴν περὶ τῆς ἀφέσεως διαθήχην. 


« Καὶ ὑπεστρέψατε. » Οἱ ἀπολύσαντες αὐτοὺς 
ἐλευθέρους, πάλιν εἴλχυσαν αὐτοὺς εἰς δουλείαν. 


« Οὺς ἐξαπεστείλατε. » Τῇ προαιρέσει, τῷ θελή- 
ματι. Τοῦτο γὰρ τῆς ἐλευθερίας ἴδιον. 

« Τὸν μόσχον ὃν ἐποίησαν ἐργάζεσθαι αὐτῷ. » 
᾿Αντὶ τοῦ, διὰ τὸν μόσχον τουτέστι διὰ τὴν εἰδωλο- 
λατρείαν παραδώσω αὐτούς. Μόσχον. χαλεῖ τὸν Ai- 
γύπτιον, διὰ τὸν τῶν Αἰγυπτίων θεὸν τὸν "Απιν. 
Καὶ αὐτοὺς οὗν, φησὶ, χαὶ Αἰγύπτιον ὃν εἰς συμμα- 
χίαν ἐχάλεσαν, παραδώσω τοῖς Βαθυλωνίοις. 

« Καὶ δύναμις βασιλέως. » Ἴσως ἀναζεύξαντας 
αὐτοὺς, χαὶ ἀρξαμένους ἀποτρέχειν, ἀπειλεῖ Θεὸς 
ἐπιστρέφειν. 

KEQPAA. ΛΕ", 

« Παστοφόριον. » Παστοφόριον, ἤγουν γαζοφυλά- 
χιον. 

« Ἡμεῖς χαὶ αἱ γυναῖχες ἡμῶν. » Σημείωσαν ὑπ- 
αχοὴν τέχνων χαὶ γυναιχῶν ἐπὶ παραφυλαχῇ τοσαύτη: 
ἀχριθείας. 

« Οὐ μὴ λάθητε παιδείαν. » Οὐχ ἐντρέπεσθε λοι- 
πὸν, χαὶ μεταπορεύεσθε εἰς «b ἀχούειν τῶν λόγων 
μον, 

ΚΕΦΑΛ. AG'. 

« Λάθε σεαυτῷ χαρτίον βιθλίου. » Χάρτην βιθλίου, 
3| βιθλίον χάρτινον, ἣ χαὶ ἐν τόμοις ἔγραφον τὸ πα- 
λαιὸν, χαὶ τοῖς τόμοις ἀντὶ τῶν βιθλίων ἐχρῶντο. 

« Πάντα τὰ χαχά.» Τὰ ἐπίπονα, τὰ χαχωτιχά" τὰ 


007 


FRAGMENTA IN JEREMIAM. 


008 


διὰ τῆς παιδείας προσχαλούμενα αὐτοὺς εἰς διόρθω- A molestias : quie erudiendo eos ad correctionem 


σιν. 

« Οὐχ ἔσται αὐτῷ καθήμενος ἐπὶ 
ἀνωτέρω μὲν ἠπείλησε τῷ Ἰωαχείμ * Ταρὴν ὄνου 
ταφήσδται" χαὶ νῦν δὲ αὐτῷ ἀπειλεῖ, ὅτι τὸν χάρ- 


θρόνου. » Καὶ 


τὴν χατέχαυσεν. 

« Καὶ προτετέθησαν αὐτῷ λόγον πλείονες. » 
Ἐπειδὴ ἐνόμισεν ὁ Ἰωαχεὶμ ἐξαφανίζειν τὴν προ- 
φητείαν διὰ τοῦ ἐμπρησμοῦ τοῦ βιθλίον, χελεύει 
Θεὸς xal τὰ πρῶτα γραφῆναι, ικαὶ ἕτερα προστί- 
θησι. 

ΚΕΦΑΛ. AZ. 

« Καὶ ἐὰν πατάξητε. » Οὐχ ὅτι τοῦτο γέγονεν, 
ἀλλ᾽ Ex δειγμάτων αὐτοῖς τὴν παντελῆ ἀνελπιστίαν 
ποῦ δυνηθῆναι διαφυγεῖν προλέγει. 

« Τοῦ ἀγοράσαι ἐχεῖ. » Ἢ ἀγοράσαι τόπον εἰς 
οἴχησιν, ἣ ἀγοράσαι ἀντὶ τοῦ, ἀγοράσαι, xai ἐπὶ 
τῆς ἀγορᾶς προφητεῦσαι" ἣ χἀχεῖ παραχινδυνεῦσαι, 
χαὶ τοῖς οἰχείοις χινδύνοις ὠνήσασθαι τὴν σωτηρίαν 
τῶν σωζομένων. 

« Πεσέτω τὸ ἔλεος. » “Ὅτι Γενοῦ ἐλεήμων εἰς 
ἐμέ, 

« Καὶ συνέταξεν. » Τοῦτό λέγε:, ὅτι ῥυπαρὸν ἄρ- 
toy ἔξωθεν τοῦ πεττομένου τοῖς ἐλευθέροις, ἵνα εἴπῃ 
τὸν τοῖς οἰχέταις παρεχόμενον, ἣ χαὶ τοῖς χυσίν " ἣ 
ἐπειδὴ σιτοδεία ἣν ὡς ἐν τῷ πολέμῳ, χαὶ ἕχαστος 
φανερόν τι ἐλάμθανεν, λάθρα ἔπεμπεν ὁ βασιλεὺς 
τῷ προφήτῃ, ἵνα μή τις αὐτῷ συντύχῃ " ἐφοθοῦντο 
γὰρ τὴν αὐτοῦ διδασχαλίαν. 


ΚΕΦΑΛ, ΛΠ’. 
ἠδύνατο ὁ βασιλεὺς πρὸς αὐτούς. » 
᾿Αντὶ τοῦ, χερδᾶναι τὴν ψυχὴν αὐτοῦ. Δῆλος οὖν 
ἔστι θέλων μὴ ἀναιρεθῆναι τὸν προφήτην, ὡς οὐδὲ 
Πιλάτος τὸν προφητῶν Κύριον Ἰησοῦν. 

« Καὶ ἐχάλασαν αὐτὸν εἰς τὸν λάχχον. ν Γίνεται 
τύπος ὁ προφήτης τοῦ χατὰ Χριστὸν μυστηρίου, τοῦ 
δεδομένου μὲν εἰς χεῖρας Ἰουδαίων ὑπὸ ΠΙλάτου, 
χατελθόντος δὲ πρὸς τὸν δυσώνυμον χαὶ ἀηδέστατον 
ἄδην, xai Ex τῶν νεχρῶν ἀναστάντος - ὥσπερ ἀμέλει 
xaló προφήτης Ex τοῦ Aáxxou πάλιν ἀνέθη * λάκχον 
δὲ ἡ Γραφὴ πολλαχοῦ τὸν ἄδην χαλεῖ. 

« ἙἘπονηρεύσω ἃ ἐποίησας.» ᾿λθδεμελὲχ ὁ Αἰθίοψ 
βουλόμενος σῶσαι τὸν Ἱερεμίαν μέμφεται τῷ βασι- 
λεῖ λέγων " Οὐ χαλῶς ἐδουλεύσω ἀποχτεῖναι τὸν ἄν- 
ὃρα ἐν τῷ λάχχῳ. "Εδει γὰρ αὐτὸν, τὸν οἴχτιστον 
σὺν ἡμῖν ὑπομεῖναι θάνατον τὸν διὰ τοῦ λιμοῦ. 


« Ὅτι οὐχ 


« Ζῇ Κύριος. » Σημεῖον χαὶ ἐντεῦθεν, ὅτι χτιστὴ 
ἢ ψυχή. 

€ Ἐγὼ λόγον ἔχω. » Τῶν Ἰουδαίων τινὲς πρὸς 
τοὺς Χαλδαίους αὐτομολήσαντες, ὑπισχνοῦντο τῷ Σε- 
δεχίᾳ, μὴ συγχωρῆσειν τοὺς πολεμίους συλλαθεῖν 
αὐτόν" καὶ ἐπείθετο μᾶλλον τούτοις, ἣ Θεῷ λέγοντι, 
δεῖν ἀχολουθῆσα: τῷ Βαδυλωνίῳ. "Ἔλεγε δὲ τοῦτο 
Θεὸς, βουλόμενος αὐτοὺς σωθῆναι" εἰ γὰρ ἔζησαν 
ἀχολουθήσαντες τῷ πολεμίῳ, γνόντες τὸν παραδόντα 


? Jerem. xxix, 19. 


trahunt. 

V. 50. « Non erit ei sedens super thronum Da- 
vid. » Et supra quidem minatus est Joacim : Sepul- 
tura. asini sepelietur **; et nune rursus illi minatur, 
quod volumen igni tradiderit. 

V.32. «Et praeterea additi sunt. sermones. plu- 
res. » Quia Joacim arbitratus est, combusto volu- 
mine prophetiam evanuisse, jubet Deus, et prima 
scribi, et insuper addi alia. 


CAP. XXXVII. 
V. 9, « Et si percusseritis. » Non quod ita hoc 
fuerit, sed per exempla illis przedicit, nullam esse 
spem evadendi. 


B V. 1H. c Ut emeret inde. » Vel ut emeret locum 


ad habitandum, vel pro eo quod est, prophetare in 
foro; vel etiam ibi periculum subiret, et suis peri- 
culis salutem emeret salvandorum. 

V. 19. « Veniat misericordia. » Id est misericors 
in me sis. 

V. 20. « Et praecepit. » Hoc ait, quod panem da- 
bant sordidum, non illum qui nobilioribus coque- 
batur. Quasi diceret , eum qui famulis vel canibus 
porrigebatur; vel quia frumenti erat inopia, ut tem- 
pore belli fieri assolet, et unusquisque certam por- 
lionem sumebat, clam mittebat. prophete rex, ne 
quis eum alloqueretur ; etenim ejus doctrinam per- 
limescebant. 

CAT. XXXVII. 

V. 5. « Non enim poterat rex adversus eos, » Hoc 
esl, ejus animam eripere. Constat igitur regem 
noluisse occidi prophetam, sicut neque Pilatus pro- 
phetarum Dominum Jesum. 

V. 6. « Et demiserunt eum in lacum. » Fit pro- 
pheta typus mysterii quo Christus prosignabatur, 
qui traditus fuit a Pilato. iu Jud:orum manus : de- 
scendit vero in fetidum molestissimumque infer- 
num, resurrexitque e mortuis; sicut. et; propheta 
rursus e lacu ascendit : lacum quippe divinz Lit- 
lerz? multis in locis infernum vocant. 

V. 9. « Male fecisti quxe fecisti. » Abdemelecl: 
JEthiops servare volens Jeremiam, reprehendit 


p regem, inquiens : Non bonum iniisti consiliunr, 


"ut. virum hunc in lacu inlerficeres, cum illi vna 
nobiscum miserrima mors per famem subeunda 
esset. 

V. 1$6.« Vivit Dominus. » Hinc etiam judicamus, 
animam creatam esse. 

V. 19. « Ego rationem habeo. » Quidam eJud:is 
qui ad Chaldzos transfugerant, Sedeci» promitte- 
bant se non permissuros ut ab hostibus capere- 
iur: magisque illis credebat quam Deo dicenti 
oportere Babylonium sequi. Hoe autem: Deus dice- 
bat, malens eos salvos; nam si vixissent hostem 
secuti, Deum qui eos tradiderat agnoscentes, poe- 


699 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


700 


nitentiam egissent, suasque animas lucrati fuis- A Θεὸν, μετενόουν, xai τὰς αὑτῶν ἐχέρδαινον Ψυχάς, 


Sent. 
V. 22. « Viri pacifici tui. » Scilicet amici tui. 


« Etc pravalebunt tibi. » Hoe est, potuerunt te 

deflectere a recta via : praevalebunt. 
CAP. XXXIX. 

V. 9. « Et decimo anno Sedecim. » Cum certo 
tempore Babylonii Jerusalem obsedissent, eeperunt, 
eductumque Jeremiam e carcere, Godoli» tradi- 
derunt, sedereque eum fecerunt in medio po- 
puli. 

V. 18. c Et eduxerunt. » Fortasse quod audissent 
Chald:ei a transfugis, pr:dixisse Jeremiam Jud:zis 
ne contra eos arma sumerent, et. honoreeum ha- 
buerunt. 

V. 15. « Et ad Jeremiam. » Cum civitatis exci- 
dium. narrasset, quia necessarium erat referre in 
commentaria quod Deus Abdemelech honoraverit, 
promiseritque illi per prophetam fore ut in manus 
hostium non traderetur, quoniam et ipse prophete 
salutem procuraverat, idcirco recurrit ad ea quie 
captivitatem praecesserunt. 

V. 16. « Vade. » Non e loco ad locum migrare 
jubet prophetam Deus; in carcere quippe deti- 
nebatur : sed hic vade valet pro eo quod. est, ser- 
monibus meisesto minister, et nuntia hxc Abde- 
melech. Apostolieum igitur ministerium intellige. 

V. 18. « Quia fiduciam habuisti. » Honor quippe 


B 


prophet: exhibitus ad ipsum Deum refertur; Doo- C 


que credens Dei virum honore prosequebatur. 


CAP. XL. 


V. 4. « Nabuzardan. » Princeps erat exercitus, 
sine quo nullus interficiebatur: quapropteret prin- 
ceps coquorum appellatur, tanquam qui esset a 
ciedibus. 

V. 5. « Omnia bona. » Quod. scilicet tibi placet, 
id age. 

V. 7. « Et audierunt. » Ego, ait, illos detineo, ne 
quis vobis insidietur. 

V. 10. « Et. vos colligite. vinum. » Bonis fruimini 
pacis, Deoque eorum largitori offerte primitias. 


CAP. XLI. 


V. 6. « Octuaginta viri rasis barbis. » Lugentes 


ob templi eversionem. 

V. 8. « Quia sunt nobis thesauri in agro. » Hoc 
est, accipe qu:zecunque nobis sunt, et non interficias 
nos. 

CAP. XLII. 


V. 10. « Quia requievi super malis. » 14. est mea 
coutra vos. indignatio. expleta est. 

V. 14. « Quia in terram /Egypti ingrediemur. » 
Qi in peccata. ruunt, vitze hujus molestias effugere 
se putant, nolentes audire bella ; ignorant vero iram 
&ibi postea reservatam. 


« "Ανδρες eipnwixol σου. » ᾿Αντὶ τοῦ, οἱ φίλοι 
σου. 

« Καὶ δυνήσονταί σοι.» Τουτέστιν, Ἴσχυσαν παρὰ" 
τρέψαι σε τῆς εὐθείας ὁδοῦ" χατισχύσουσιν, 


ΚΕΦΑΛ. ΛΘ', 


€ Καὶ ἐν τῷ δεχάτῳ ἕτει τοῦ Σεδεχία. ν Πολιορχή- 
σαντες ἐπὶ χρόνον οἱ Βαθυλώνιοι τὴν Ἱερουσαλὴμ 
εἷλον, καὶ ἐξχγαγόντες Ex τῆς φυλαχῆς τὸν Ἵερε- 
μίαν παραδεδώχασι τῷ Γοδολίᾳ, χαὶ ἐχάθισαν αὐτὸν 
ἐν μέσῳ τοῦ λαοῦ. 

« Καὶ ἐξήγαγον. ν» Ἴσως ἀχούσαντες παρὰ τῶν 
αὐτομολησάντων οἱ Χαλδαῖοι, ὅτι προὔλεγε τοῖς 
Ἰουδαίοις μὴ ἀντιστῆναι αὐτοῖς ὁ Ἱερεμίας, ἐτίμη- 
σαν αὐτόν. 

« Καὶ πρὸς Ἱερεμίαν. 9 Εἰπὼν τῆς πόλεως τὴν 
ἄλωσιν, ἐπειδὴ &vayxato) ἦν μνημονεῦσαι, ὡς ἐτί- 
μῆσεν ὁ Θεὸς τὸν ᾿Αθδεμέλεχ, χαὶ ὑπέσχετο αὐτῷ διὰ 
ποῦ προφήτου μὴ παραδώσειν αὐτὸν εἰς χεῖρας ἐχ- 
θρῶν, ἐπειδὴ καὶ αὐτὸς τὸν προφήτην περιεποιή- 
σατο, ἀνέδραμεν εἰς τὰ πρὸ τῆς ἁλώσεως. 


« Πορεύου. » Οὐχ ἀπὸ τόπου εἰς: τόπον χελεύει 
ὁ Θεὸς μεταθῆναι τῷ προφήτῃ " ἐν φυλαχῇ γὰρ ἣν" 
ἀλλὰ τὸ, Πορεύου, ἐνταῦθα ἀντὶ τοῦ, Διαχόνησον τοῖς 
ἐμοῖς λόγοις, χαὶ μήνυσον ταῦτα τῷ ᾿Αθδεμέλεχ. Tiv. 
ἁποστολιχὴν οὖν διαχονίαν νόει. 

« Ὅτι ἐπεποίθεις.» Ἡ γὰρ εἰς τὸν προφήτην τιμὴ, 
εἰς τὸν Θεὸν ἔχει τὴν ἀναφορὰν, χαὶ Θεῷ πιστεύων, 
τὸν τοῦ Θεοῦ ἄνθρωπον ἐτίμα. 

ΚΕΦΑΛ. Μ'. 

« Ναθουζαρδάν.. » ᾿Αρχιστράτηγος ἦν, οὗ. ἐχτὸς 
οὐδεὶς ἀνῃρεῖτο“- διὸ, xal ἀρχιμάγειρος χαλεῖται, ὡς 
ἐπὶ. τῶν φόνων. 


€ ἽΛπαντα τὰ ἀγαθά.» ᾿Αντὶ τοῦ, ὃ ἡδύ σοί ἔστι, 
τοῦτο. πρᾶξον. 

« Καὶ ἤχουσαν. » Ἐγὼ, φησὶν, ἀποχωλύω αὐτοὺς, 
ποῦ ἐπηρεάσα: τινὰ ὑμῶν. 

« Καὶ ὑμεῖς συνάγετε. οἶνον. » ᾿Απολαύσατε τῶν 
πῆς εἰρήνης ἀγαθῶν, xal Θεῷ τῷ δοτῆρι. τούτων 
προσχομίσατε τὰς ἀπαρχάς. 

KEPAA. ΜΑ΄. 

« γδοήχοντα ἄνδρες, ἐξυρημένοι 
Πενθοῦντες ἐπὶ τῇ χαθαιρέσει τοῦ ναοῦ. 

« Ὅτι εἰσὶν ἡμῖν θησαυροὶ ἐν ἀγρῷ. 
Aá6c ὅσα ἔχομεν, καὶ μὴ ἀνέλῃς ἡμᾶς. 


πώγωνας. » 


» "Ayr, τοῦ, 


KEPAA. ΜΙ". 


€ Ὅτι ἀναπέπαυμαι ἐπὶ τοῖς χαχοῖς. » ᾿Αντὶ τοῦ, 
Ἐπληρώθη μου ἡ xa0' ὑμῶν. ὀργή. 

€ Ὅτ: εἰς γῆν Αἰγύπτου εἰσελευσόμεθα, ». Οἱ τῇ 
ἁμαρτίᾳ προφτρέχοντες,, νομίζουσιν. ἐκφεύγειν ποῦ 
βίου. τὰ ἐπίπονα, οὐ. θέλοντες ἀκούειν, πολέμους. 
᾿Αγνοοῦσι δὲ τὴν ὕστερον αὑτοὺς χαταληψομένην 


ὀργήν. 


701 


FRAGMENTA IN JEREMEAM. 


102 


« Καὶ ὁ λιμός. ν Οὗ πολὺν ποιεῖσθε λόγον δεδοιχό- A — V. 16. « Et fames. » Quam maximi facitis timen- 


τες αὐτόν. 

« Καθὼς ἔσταξεν. » ᾿Αντὶ τοῦ, ἀφείθη. 

« Μὴ εἰσέλθητε. » Ἡροθλέπων τὰ ἐν τῇ χαρδίᾳ 
τῶν Ἰουδαίων τῷ προφητιχῷ πνεύματι ὁ Ἱερεμίας, 
πρὶν ἐχείνους ἀποχρίνασθαι, φησὶ πρὸς αὐτοὺς, ὅτι 
Οὐκ ἀκούσεσθε τοῦ Θεοῦ. 

« Ὅτι ἐπονηρεύσασθε ἐν ψυχαῖς ὑμῶν. » Ἕτερα 
ἐν ταῖς διανοίαις ὑμῶν χεχριχότες, 
“ἐρωτῆσα: Θεὸν πειράζοντες αὐτόν. 

ΚΕΦΑΛ. ΜΓ΄. 

«Ἵνα δῷς ἡμᾶς εἰς χεῖρας τῶν Χαλδαίων. » Ἴσως 

ὑπώπτευσαν τὸν Βαροὺχ, ὡς πρότερον πεμφθέντα 


πεστείλατέ με 


ὑπὸ τοῦ βασιλέως τῶν Ἰουδαίων δῶρα χομίσαι τῷ 
Βαθυλωνίῳ, xai φίλον αὐτῷ γεγενημένον. Προφασί- 
ζονται γὰρ τοῦτο εἰς τὸ παραχοῦσαι Θεοῦ. Τῇ γὰρ 
χαχίᾳ οὗ χείπει πρόφασις. 

« Ἐν Τάφναις λέγων. » Καὶ αὕτη βασιλιχὴ πό- 
λις τῶν Αἰγυπτίων ἐτύγχανεν. 

« Οὺς εἰς θάνατον. » Κατ᾽ ἐξουσίαν, φησὶν, δ' θέ- 
λει διαπράξεται. 

ς Ὥσπερ φθειρίζει. » Ἐν τοῖς τῶν: δαιμόνων ἱε- 
ροῖς. ᾿Αχριθῶς ἐξερευνήσευ. 

« Καὶ συντρίψες τοὺς στύλους Ἡλιουπόλεως. » 
Ἔστιν Ἡλιούπολις, ἐν fj περιφανὲς ἣν τὸ ἱερὸν, 
πάντων δαιμόνων χαταγώγιον. 


ΚΕΦΑΛ. MY. 
« Ἐφίστημι τὸ πρόσωπόν μου ἐφ᾽ ὑμᾶς εἰς χαχά,» 


Κατελθόντες οἱ Ἰουδαῖοι ἐν. Αἰγύπτῳ, πάλιν εἰδώ- , 


λοις ἔθυον. Προλέγει. οὖν αὐτοῖς. πάλιν Θεὸς διὰ τοῦ 
προφήτου, ov. ᾿Αναμνήσατε ἑαυτοὺς τῶν ἐπενεχθέν- 
των. χαχῶν, τῇ. Ἱερουσαλὴμ, χαὶ τῇ ᾿Ιουδαίᾳ. 

« Καὶ ἵνα γένησθε εἰς xazápav. » Οἱ γὰρ ἐθνιχοὶ 
ὁνειδίζοντές τισι, χαταρώμενοι, ἔλεγον, Οὕτως γε- 
νέσθω σοι ὡς Ἰσραηλίταις. 

« Οὐ μὴ ἐπιστρέψωσι. ». Οἱ ἐν Ba60XOv: , xo oi 
σποράδην xa0' οἱουσδήποτε τόπους. σωθέντες. 

« Θυμιᾷν τῇ βασιλίσσῃ τοῦ οὐρανοῦ. » Ταύτην. δὲ 
ἴσως τὴν χαλουμένην ᾿Αφροδίτην ὑπενόουν εἶναι, ἣν 
xai Σελήνην, xa Ἑκάτην. ἐχάλουν. οἱ βδελυροί. 

« Καὶ ἐπλήσθημεν. ἄρτων. » "Amb γυναιχῶν. οἱ 
λόγοι" οὐδὲ ἐν αὐτοῖς οὖσαι τοῖς χαχοῖς,, τῶν. χαχῶν 
ἐπαισθάνονται. 

« Καὶ ἐγενόμεθα χρηστοί. » Χρηστοὺς λέγει xal 
εὐτραφεῖς τινας, καὶ εὐθηνουμένους, καὶ ἱλαρούς. 

« Καὶ εἶπεν Ἱερεμίας. » Συμφώνως. φασὶν ἅπαν- 
τες " Εἰλόμεθα τὸ θύειν εἰδώλοις. 

€ Ἐὰν γένηται ἔτι ὄνομά, μου ἐν τῷ στόματι. » 
Ἐνταῦθα φανερῶς πάντας εἰσάπαξ μετὰ τῶν ἔθνι- 
χῶν ἀπέῤῥιψεν. . 

« Καὶ γνώσονται, » Πένητες xa γέροντες, oc 
οὐχ ἀξιοῦσιν ἀνελεῖν οἱ πολέμιοι, ὑπολιμπάνονται OE 
ἵνα μιηνυταὶ γένωνται τῶν συμφορῶν. 

« OL χαταστάντες. » Οἱ ἑλόμενοι οἰχῆσαι ἐν Αἰ- 
γύπτῳ. 

ΚΕΦΑΛ, ME. 

« Οὔτως eine Κύριος. » ᾿θλιγωροῦντ: [-πολνω- 

ροῦντι] καὶ στένοντ' τῷ Βαροὺχ, φησὶ διὰ τοῦ. Ἵερε- 


les eam. ᾿ 

« Sicut stillavit. » Hoc est, relictus est, 

V. 149. « Nolite intrare. » Pravidens spiritu 
prophetico Jeremias qux cogitabant Judwi, ante- 
quam illi responderent, ad eos inquit : Non audietis 
Deum. 

V. 90. « Quia maligne egistis in animas vestras. » 
Alia mentibus vestris deliberantes, misistis me ut 
Deum interrogarem, tentantes ipsum. 

CAP. XLII. 

V. 5. « Ut des nos in manus Chaldiorum. » 
Fortasse suspeetus erat illis Baruch, quod antea 
missus a Jud:eorum rege munera. obtulerit Babylo- 
nio, faetusque fuerit illi amicus; przetextum enim 


P nuncobtendunt, ne Deo obediant : neque enim de- 


sunt maliti:ze pr:etextus. 

X. 8. « In Taphnis dicens. » Et hzec regia civitas 
AEgyptiorum erat. 

V. 11. « Quos in mortem. » Potestas, inquit, illi 
erit quodeunque libuerit agendi. 

X. 19. « Sicut excutit, » In daemonum fanis. Ac- 
curate investigabit. 

V. £5. « Et conteret. titulos Heliopolis. » Est le- 
liopolis, id est, civitas Solis, in qua celebre 
fanum eraL, demonum omnium receptaculum. 


CAP. XLIV. 


V. 8. « Pono faciem meam super vos in mala. » 
Cum Δα οἱ in ZEgyptum venissent, rursus idolis sa- 
erificabant. Pr:edicit itaque ilis rursus per prophe- 
tam Deus, ut mala quibus Jerusalem. et Judza 
vexate. fuerunt, memeria repelerent. 

« Et ut fiatis in. maledictionem, » Etenim. genti- 
les, dum probra in aliquos jacerent, imaledieti loco 
dicebant : Contingat tibi sicut Israelitis. 

V. A4. « Non revertentur. » Qui. Babylone, et 
sparsim quibuslibet in locis superstites erant. 

V. 47. « Ut adoleamus regin:z coeli. » Hanc for- 
tasse intelligebant, quie Venus dicitur, quam et 
Lunam, et Hecatem isti detestabiles vocabant. 

« Et repleti sumus panibus. » Sermones, mu- 
liebres : in ipsis malis constitute mala non sen- 
tiunt. " 

« Et fuimus boni, » Bonos vocat, id est sagina- 
tos, bonaque atque hilari habitudine. 

V. 90. «Et dixit Jeremias. » Uno omnes ore di- 
cunt : Idolis sacrificare. volumus. 

V. 96. « Si erit ultra nomen meum in ore. » Hie 
manifeste omnes cum gentilibus abjecit. 


V. 98. « Et scient, » Pauperes et senes quos in- 
terficere indignum putant hostes ; relinquuntur au- 
tem, ut zerumnarum nuntii fiant. 

V. 28. « Habitantes. » Qui /Egyptum colere ma- 
luerunt. 

CAP. XLV. 

V. 9, « Sic dixit Dominus. » Sollicito:gementique 

Baruch. per Jeremiam Deus ait : Dabo animam tum 


703 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


704 


in salutem in omni loco : sed cum homo sis, noli A píou ὁ Θεὸς, ὅτι Περισώσω σου τὴν ψυχὴν ἐν 


quirere ut liber a doloribus sis. Doctos ait in lege 
ad honesta quaque largitus est. In Arabiam 
fugiens Sedecias, in eam qu:e nunc Daphne appel- 
latur. 

V. 5. € Et. tu quires. ». Noli quirere; magna 
quippe et admiratione digna non hie, sed in futuro 
seculo. 


CAP. XLVI. 


V. 2. « In Charmis. » Urbs est Charmis in Meso- 
potamia. 

V. 5. eldeirco pavent ipsi. » Propheta ait JEgy- 
ptios, qui. parabantur ad inferendum bellum, ipsos 
fore pavidos. 

Υ. 7. « Quis est iste qui quasi flumen? » Baby- 
lonius. 

V. 10. « Et dies ille. » Post sensum historicum, 
Christi adventum intellige , quando penitus inimici 
Dei d:emones edomiti sunt. 


V. 11. « Ascende Galaad. » Galaad gignit quidem 
resinam, quie vulneribus medela est, Sensus autem 
hujus sermonis est: Galaad pollicebatur ZEgyptio 
auxilia, at ipsa primo capta est. Que iritur, inquit, 
aliis auxilia promittis, tibimetipsi opem fer. Virgi- 
nem porro vocat Egyptum, quia tunc primum ab 
hostibus turpiter devicta est, et quodammodo de- 
florata; filiam vero JEgypli, vocat regionem cir- 
cumpositam. 


V. 12. « Pariter ceciderunt. » Nechao Pharao c 


cum subditis; vel et Galaad cum JEgypto. 

V. 15. « Que locutus, est Dominus. » Dicitur Deus 
in manu loqui prophetarum, quoniam omnia qua 
facienda prophete audiebant, faciebant. In manu 
quippe actio est ; vel postquam omnia Dei decreta 
à prophetis annuntiata peracta fuere, 

V. 414. « Annuntiate in Magdolum. » Memphis, 
οἱ Taphnas, et Magdolus, urbes erant Asyptiorum 
illustres οἱ regiz. 

« Etannuntiate in Memphim. » Przepara te ipsam 
ad necem, sta, pro percipe, quod sicut smi- 
lacem, sic regem tuum abscindet gladius Baby- 
ionii. 

V. 16. « Εἰ unusquisque. » Judxi qui in ZEgy- 
plo erant' dicentes : Revertamur ad populum no- 
strum. 

« A facie gladii Graci. » lones Greci ab Ione ge- 
nus ducentes, Babyloniis olim tributa pendebant, 
iisque ad bella conjungebantur. A gladio itaque 
Grieco, id est, sociis Babylonii. 


V. 18. « Quia sicut Itabyrium. » Mons hic Galile 
ante Christi adventum desertus erat. Carmelus 
quoque et ipse desertus, adjacet mari, marinosque 
wslus excipit. Erit itaque, ait, Memphis tumultus 
ylena, desertaque ex irruptione Babyloniorum. 


V. 20. « Vitula adornata /Egyptus. » Missa copia- 
rum parte Babylonius cepit illam. — Milites, hoc est 


παντὶ τόπῳ. Νὴ ζήτει δὲ, ἄνθρωπος ὧν, ἀπαλλαγῆ- 
ναι πόνων. Τοὺς νομομαθεῖς, φησὶν, εἰς πάντα 
σεμνὰ ἐχαρίσατο. Ἐπὶ τὴν ᾿Αραδίαν φεύγοντες οἱ 
ἀμφὶ τὸν Σεδεχίαν, εἰς τὴν νῦν χαλουμένην Δάφνην. 

« Καὶ σὺ ξητήσεις. » Μὴ ζητήσῃς τὰ γὰρ με- 
γάλα xol ἀξιάγαστα οὐχ ἐνταῦθα, ἀλλ᾽ ἐν τῷ μέλ- 
λοντι αἰῶνι. 


ΚΕΦΑΛ. MqG'. 

« "Ev Χαρμεῖς. » Πόλις ἐστὶν ἡ Χαρμὶς ἐν τῇ 
Μεσοποταμέᾳ. 

« Διὰ τοῦτο αὐτοὶ πτοοῦνται. ν Ὁ προφήτης 
φησὶν, ὅτι οἱ παρασχευαζόμενοι εἰς πόλεμον Αἰγύ- 
πτου [ἴσ΄. Αἰγύπτιο!], αὐτοὶ πτοοῦνται. 

« Τίς οὗτος ὡς ποταμός: » Ὃ Βαβυλώνιος. 


€ Καὶ ἡ ἡμέρα.» Μετὰ τὴν ἱστορίαν τὴν Χριστοῦ 
παρουσίαν νόει, ὅτε τελείως οἱ ἐχθροὶ τοῦ Θεοῦ χατ- 
ἡγορήθησαν δαίμονες. 

« ᾿Ανάθηθι Γαλαάδ. » Ἧ Γαλαὰδ ἔχει μὲν τὴν 
ῥητίνην, ἰατριχὴν οὖσαν τραυμάτων. Ὃ δὲ λέγει, 
τοιοῦτόν ἐστιν: Ἡ Γαλαὰδ ἐπηγγέλλετο ἐπαμύνειν 
τῷ Αἰγυπτίῳ * χαὶ αὕτη πρώτη ἑάλω. Ἡ οὖν, φησὶν, 
ὑπισχνουμένη ἄλλοις βοηθεῖν, σαυτῇ βοήθησον. Παρ- 
θένον δὲ τὴν Αἴγυπτόν φησιν, ὡς τότε πρῶτον al- 
σχρῶς ὑπὸ πολεμίων ἡττηθεῖσαν, xal ὡς ἂν εἴποι 
τις διαπαρθενευθεῖσαν " θυγατέρα δὲ Αἰγύπτου, τὴν 
περίχωρον ὀνομάζει. 

« Ἐπὶ τὸ αὐτὸ ἔπεσαν. » Ὁ Νεχαὼ Φαραὼ σὺν 
τοῖς ὑπηχόοις * ἣ xai Γαλαὰδ σὺν τῇ Αἰγύπτῳ. 

€ "A ἐλάλησε Κύριος. » Λέγεται Θεὸς ἐν χειρὶ λα- 
λεῖν τῶν προφητῶν, ἐπειδὴ πάντα ὅσα fixoucav ol 
προφῆται ποιεῖν, ἐποίουν. Χειρὶ γὰρ ἡ πρᾶξις. Ἢ 
χαὶ ἐπειδὴ πάντα τὰ μηνυόμενα ὑπὸ τοῦ Θεοῦ, ὑπὸ 
τῶν προφητῶν εἰς ἔργον ἐχώρει. 

«᾿Αναγγείλατε εἰς Μαγδωλόν. » Μέμφις, καὶ Τά- 
qvac, xai Μαγδωλὸς, πόλεις ὑπῆρχον Λἰγυπτίων 
περιφανεῖς χαὶ βασιλιχκαί. 

« Καὶ παραγγείλατε εἰς Μέμφιν. » Ἑτοίμασον 
σεαυτὴν εἰς σφαγὴν, ἐπίστηθι, ἀντὶ τοῦ, γγώσῃ ὅτι 
ὡς σμίλαχα,, οὕτως ἐχχόψει σου τὸν βασιλέα ἡ μά- 
χαιρα τοῦ Βαδυλωνίου. 

« Καὶ ἕχαστος. » Οἱ ἐν τῇ Αἰγύπτῳ Ἰουδαῖοι λέ - 


D γοντες, ᾿Αναστρέψωμεν πρὸς τὸν λαὸν ἡμῶν. 


« ᾿Απὸ προσώπου μαχαίρας ᾿Ἑλληνιχῆς.» Οἱ ἀπὸ 
Ἴωνος “Ἕλληνες ὄντες, ὑπόφοροι ἧσαν χατὰ τὸ πα- 
λαιὸν τῶν Βαθυλωνίων, καὶ συνεμάχουν αὐτῷ ἐν τοῖς 
πολέμοις. "Arb μαχαίρας οὖν ᾿Ελληνιχῆς, ἀντὶ τοῦ, 
τῶν συμμάχων τοῦ Βαθυλωνίονυ. 

« “ὅτι ὡς τὸ Ἰταδύριον. » Τοῦτο τὸ ὄρος τῆς Γα- 
λιλαίας ὃν, ἔρημον ἣν πρὸ τῆς Χριστοῦ παρουσίας. 
Ὁ δὲ Κάρμηλος xa αὐτὸς ἔρημος ἣν, ἔγχειται δὲ τῇ 
θαλάσσῃ, xai τοὺς θαλαττίους δέχεται χλύδωνας. 
Ἔσται οὖν, φησὶν, ἡ Μέμφις θορύθου μεστὴ, xal 
ἔρημος ἐχ τῆς ἐφόδου τῶν Βαδυλωνίων. , 

« Δάμαλις χεχαλλωπισμένη Αἴγνπτος. » fors 
μέρος τι τῆς δυνάμεως πέμψας ὁ Βαθυλώνιος; εἷλεν 


"105 


FRAGMENTA IN JEREMIAM. 


ποῦ 


αὑτὴν. --- Στρατιῶται, τουτέστι τὸ σιτηρέσιον * 1| A stipendiarii; vel exteri quos in auxilium. conduxe- 


x3 οἱ ξένοι obe ἐμισθώσαντο εἰς συμμαχίαν. 

€ Φωνὴ αὐτῶν, ὡς ὄφεως. » Ἢ στεναζόντων 
φησὶ xal φευγόντων * ἐπειδὴ, φεύγων ὁ ὄφις συ- 
ρίζει. 

Ὅτι ἐν ἄμμῳ. » Ἕρπονται χαμαὶ χείμενοι, συρό- 
μένοι αἰχμάλωτοι. 

« Ἐχχόψουσι τὸν δρυμὸν αὐτῆς. » Τὸ ἀνείχαστον, 
χαὶ ὑπὲρ ἀχρίδα πλῆθος αὐτῆς. 

« Ἰδοὺ ἐγὼ ἐχδιχῶ. ᾿Αμμωνᾶν Δία ἐτίμων Αἰγύ- 
πτιοι, xal αὐτὸ οὖν, φησὶν, αὐτῶν τὸ εἴδωλον τιμω- 
ρήσομαι " τοῦτο δὲ πέπονθεν ὁ Σατανᾶς ἐπὶ τῆς Χρι- 
στοῦ παρουσίας. 

Καὶ παιδεύσω σε. » ᾿Επὶ μὲν τῆς ἱστορίας, ὅτι 
xal ἀνελθόντες ἐξ Αἰγύπτου εἰς Ἱερουσαλὴμ, πάλιν 
ἐπαιδεύοντο * πρὸς δὲ διάνοιαν, τῷ χατὰ Χριστὸν 
Ἰαχὼδ σωζομένῳ, φησὶν, ὅτι Λυτρώσομαί σε 
τῆς δαιμονικῇς δουλείας, xa παιδεύσω σε χρίματα, 
τουτέστι δόγματα εὐαγγελιχὰ, ἐὰν δὲ ἁμάρτῃς τι- 
μωρήσομαΐ oz. 

ΚΕΦΑΛ. MZ'. 

« Τάδε λέγει Κύριος - Ἰδοὺ ὕδατα. » Πρὸς μὲν 
ἱστορίαν, τὰ πλήθη τῶν Βαδυλωνίων " πρὸς δὲ 
διάνοιαν, dj τοῦ ᾿Αντιχρίστου παρουσία χατασημαί- 
νεται. 

« Ἕως τίνος, ἡ μάχαιρα τοῦ Κυρίου ; » Προορᾷ ὁ 
προφήτης τὴν πρὸς τῷ τέλει τοῦ Θεοῦ ἐχδίκησιν χα- 
τὰ τῶν δαιμόνων χαὶ πάντων τῶν ἀπίστων. 

« ᾿Αποχατάστηθι εἰς τὸν χολεόν σου. » Εὔχεται 


λοιπὸν ἡσυχάσαι τῆν ὀργὴν, ἵνα εἰρηνεύσῃ ἡ κτίσις. αὶ 


— πληροφορίαν δέχεται, ὅτι οὐχ ἡσυχάσει ἡ τοῦ 
Κυρίου μάχαιρα, ἕως οὗ τελείως ἀνέλῃ τὴν πλάνην, 
xai ἔσχατος ἐχθρὸς χαταργηθῇ ὁ θάνατος * πρὸς οὖν 
τῇ ἱστορίᾳ, νόει: xal τὰ τῆς θεωρίας. 

ΚΕΦΑΛ. ΜΠ’. . 

« Οὐαὶ ἐπὶ Ναθαῦ. » Na6a9, πόλις Μωαθιτῶν, ἐν 
f$ τὸ Δεντερονόμιον ἐγράφη. 

€ ᾽᾿Αλαώθ. » ᾿Αλαὼθ, πόλις Μωαθιτῶν, ὡς al λοι- 
val. 

« Καὶ ἐξελεύσεται Χαμώς. » Χαμὼς, εἴδωλον 
Μωαθιτῶν. 

« Καὶ ἀπολεῖται ὁ αὐλών. ν Ὁ αὐλὼν τὰ παρα- 
χείμενα τῷ ποταμῷ. 

«Δότε σημεῖα τῇ Moá6.» ᾿Αντὶ τοῦ, Προσημάνατε 
χὐτῇ. 

« Ἐξαίρων μάχαιραν αὐτοῦ ἀφ᾽ αἵματος.» Moa6t- 
ταν xal ᾿Αμμανῖται χωλύωνται £x τοῦ νόμου εἰσιένα!: 
εἰς οἶχον Θεοῦ. Πρὸς μὲν οὖν τὴν ἱστορίαν, χαταρᾶ- 
ται τοὺς μὴ ἀναιρουντας αὐτούς " Ex ὃὲ τῆς ἀφορ- 
γῆς ταύτης γενικὸν ἐξέθετο λόγον xal φησιν * Ἐπι- 
κατάρατός ἐστιν ὁ ἀφαιρούμενος τὴν μάχαιραν 
αὐτοῦ ἀπὸ τοῦ ἀναιρεῖν τὰ φαῦλα - d) γὰρ μάχαιρα 
ποῦ πνεύματος ὀφείλει φονεύειν τὰ χαχὰ πάντοτε. 


« Καὶ πεποιθώς. » Ὃ μὴ ἔχων πρόσωπον ε 
xov Θεοῦ εἰσιένα: Μωαδίτης, πέποιθε τῇ δόξῃ 
τοῦ αἰῶνος τούτου. -- Μετὰ τὴν ἱστορίαν νόησον, 
ὅτ', ἠμέλησεν τὰς νεωτεριχὰς ὁρμὰς ἀναχόψαι. 


runt, 

V. 22, « Vox eorum quasi serpentis. » Vel su- 
spirantium ait, et fugientium ; nam serpens fugiens 
sibilat. 

« Quia in arena. » Iumi jacentes serpunt, et du- 
cuntur captivi. 

V. 25. «Excident silvam ejus. » Inexcogitabilem, 
et super locustam multitudinem ejus. 

V. 25. « Ecce ego ulciscar. » Ammonam Jovem 
venerabantur ZEgyptii, et ipsum ergo, ait, illorum 
idolum puniam : hoc vero passus est Satanas in 
Christi adventu. 

V. 28. « Et castigabo te. » Ilistorice quidem, quod 
etiam. ex /Egypto regressi Jerusalem, iterum ca- 
süigabantur; spiritaliter vero Jacob per Christum 
salvandum alloquitur, quod Liberabo te a dxmo- 
num servitute, οἱ erudiam te judicia, hoc est 
dogmata evangelica : quod si deliqueris, casti- 
gabo te. 

CAP. XLVII. 


V. 2. « IIoc dicit Dominus : Ecce aque. » Ad 
sensum quidem litteralem, multitudo Babyloniorum, 
ad mystieum vero Antichristi przsentia denota- 
tur. 

V. 6. « O muero Domini, usquequo? » Przvidet 
propheta divinam in fineultionem contra d:emones, 
et infideles omnes. 

« Regredere in vaginam tuam. » Precatur deinde 
ut ira cesset, et mundus pace fruatur. Certa fides 
prophet: fiL, fore ut gladius Domini non quiescat, 
donec perfecte tollat errorem ἢ postremusque ini- 
mieus deleatur mors; ergo preter historiam, hoc 
etiam meditare. 


CAP. XLVIII. 


V. 4. « Vie super. Nabau. » Nabau. Moabitarum 
est civitas, in qua Deuteronomium scriptum est. 

« Alaoth. » Urbs Moabitarum sicuti et cm- 
lera. 

V. 7. « Et egredietur Chamos. » Chamos ido- 
lum Moabitarum. 

V. 8. « Et peribit vallis. » Qu: flumini adjacent. 


V. 9. « Date signa Moab. » Pro, presignificate 
illi. 

V. 10. « Qui subtrahit gladium suum a sanguine.» 
Moabit:e et Ammonitze lege prohibentur ab in- 
gressu domus Dei ; quod itaque ad historiam attinet, 
maledicit non interficientibus illos; hujus vero oc- 
casione generalem protulit sermonem, οἱ dicit: 
Maledictus qui gladium suum prohibet, ab enecandis 
malis; gladius quippe spirilus trucidare semper de- 
bet mala. 

V. 11. « Et fidens erat. » Qui indignus est ut in 
domum Dei ingrediatur, ut Moabita, fidens est super 
gloria seculi bujus. Post historicum sensum intel- 
lige eum non curasse ut juveniles impetus com- 
pesceret. 


191 

« Non transfudit de vase 
historiam quidem : Nunquam, iuquit, abiit in trans- 
migrationem, neque ullam rerum suarüm jaetu- 
ram fecit. Mystice vero, vas hie vocat calicem. Est 
porro calix ire, et calix. salutaris; non inclinavit 
igitur, ait, furoris calicem in calicem salutarem : 
hoc est propitiam sibi non reddidit divinam indi- 
gnationem. 

«Ideirco mansit gustus ejus. » Amarus peccati 
gustus : odorem vero ejus ait mortem afferre. 


V. 12. « Propterea ecce dies. » Perstitit in meta- 
phora; ait vero in captivitatem ducentes. 

« Cornua ejus. » Gloriam ejus. 

V. 45. c A. Bethel. » In qua. vitulos Jeroboam 
erexit. Sermo hie contra diabolicam referri potest 
nequitiam . 

Ἧς 44. « Quomodo dicetis: Fortes sumus? » Quo- 
niam in Deum insolenter se gessit, et Israelitas a 
quibus nulla est affectus injuria : hoc est nos oppu- 
gnat. 

« Baeulus. » Gloriosum regnum. 

« Virga magnificentiz. » Magnitudinis robur. 


V. 19. « Sedens in Arar. » In putredine, in 
carie. 

V. 92, « Et super domum. » Regiam eorum ur- 
bem dicit. Illa est σας hodie Daphne vocatur. 

V. 95. « Confractum est cornu Moab. » Hoc est 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


in vas. » Secundum A- 


"08 

«Ux ἐνέχεεν ἐξ ἀγγείου εἰς ἀγγεῖον. » Ἡρὺς μὲν 
ἱστοῤίαν, Οὐδέποτε, φησὶν, ἀπῳκίσθη, οὐδὲ ἀπώλεσέ 
τι τῶν ἑαυτοῦ, Πρὸς δὲ διάνοιαν, ἀγγεῖόν φηδιν ἐν- 
ταῦθα τὸ ποτήριον. "Ἔστι δὲ ποτήριον ὀῤγῆῇς,, καὶ 
ποτήριον σωτηρίου * οὐχ ἔχλινεν οὗν, φησὶ, τὸ τῆς 
ὀργῆς ποτήριον εἰς τὸ τοῦ σωτηρίου, ἀντὶ τοῦ, οὐκ 
ἐξιλεώσατο τὴν θείαν ὀργήν. 


« Καὶ διὰ τοῦτο ἔστη γεῦμα αὐτοῦ. » Τὸ πιχρὸν 
τῆς ἁμαρτίας γεῦμα" ὀσμὴν δὲ αὐτοῦ φησι τὴν θα 
νατηφόρον. 

« Καὶ διὰ τοῦτο ἰδοὺ ἡμέραι.» Ἐνέμεινε τῇ τροπῇ, 
φῃσὶ δὲ αἰχμαλωτίζοντας. 

« Τὰ x£paza αὑτοῦ. » Τὴν δόξαν αὐτοῦ. 

«Amb Βαιθήλ.» "Ev fj ἔστησε τὰς δαμάλεις 5 
Ἱεροδοάμ.. "Ἔχει ἀναφορὰν ὁ λόγος χατὰ τῆς διὰ- 
θολιχῆς χαχίας. 

« Πῶς ἐρεῖτε" Ἰσχυροί ἐσμεν ; » “Ὅτι ἐμεγαλαύ- 
χησε χατὰ τοῦ Θεοῦ, χαὶ οὐδὲν αὐτὸν ἀδιχήσαντος 
τοὺς Ἰσραηλίτας, τουτέστιν ἡμᾶς, χαταπολεμεῖ, 


« Βαχτηρία. » ἽΙ ἔνδοξος βασιλεία. 

« Ῥάθδος μεγαλώματος, » 'H τῆς μεγαχωσύνης 
ἰσχύς. 

« Καθημένη ἐν ᾿Αράρ. ν Ἐν σήψει, &v σαπρίᾳ. 


« Καὶ ἐπ’ οἴχον. ν Τὴν βασιλικὴν αὐτῶν πόλιν φη- 
σίν. — Αὕτη λέγεται ἡ νῦν χαλουμένη Δάφνη. 
« Κατεάχθη χέρας Μωάδ. » ᾿Αντὶ τοῦ, xa 1j δόξα 


et gloria ejus, et robur ejus; manus quippe aclio (| αὐτοῦ, xo ἡ ἰσχὺς αὐτοῦ * χεὶρ γὰρ ἡ πρᾶξις. 


est. 

V.26. « Inebriate eum. » 
rent. 

V. 27. « Et quidem in derisum erat. » Quod et 
tu Israel deridebas, quasi ille non ob peccata, sed 
ob impotentiam Dei sui puniretur. 

« Et in furtis tuis. » Tua, inquit, furentes depre- 
hendisti, quod in Israel pugnabas. Nam et in dz- 
mones hoc aptari potest, qui nihil injuri:e antea 
passi, nobis tamen nulla de causa bellum inferunt. 


In robore suo conte- 


V. 98. «Ore fovez. » In. specie caverne. Adhuc 
minas jaciat in Moabitidem, ut que in Deum 
ipsum contumelias jecerit, dum diceret : Non 
valet Deus salvare Israel, 

V. 50. « Supra id quod poterat. » Quasi non ex- 
spectans retributionem fore, ita operatus est, vel 
&ie non totas &uas vires contulit, ut in me contume- 
liosus esset ? 

V. 51. « Clamate super viros tonsos squaloris. » 
Super comptos viros Moabitidis ob squalidam re- 
gionem. Vel sie super eos qui squalidi esse debe- 
rent, eL lugere peecata, detonsos vero, et deliciis 
deditos ob. contemptum. 


V. 32. « Quasi planetum Jazer plorabo.» Sicut 
Jazer, ait, ita et Sebamin faciam. Vinez vero me- 
minit eo quod fruges ab hostibus flamma absuman- 
tur. 


« Μεθύσατε αὐτόν. » "Ev τῇ ἰσχύϊ αὐκοῦ συντρι- 
θήσεται. 

« Καὶ μὴν εἰς γελοιασμὸν Ἦν. » “θτι xa σὺ 
ἐχλεύαζες τὸν Ἰσραὴλ, ὡς οὐ δι᾽ ἁμαρτίας, ἀλλὰ 
δι᾿ ἀδυναμίαν τοῦ Θεοῦ αὐτῶν τιμωρούμενον. 

« Καὶ ἐν χλοπαῖς σου. » Κλέπτοντας, φησὶν, εὗρες 
πὰ σὰ, ὅτι ἐπολέμεις τὸν Ἰσραήλ. Τοῦτο γὰρ ἁρμό- 
ost χαὶ χατὰ δαιμόνων, τῶν μηδὲν μὲν προαδιχηθέν- 
των, δωρεὰν δὲ ἡμῖν πολεμούντων. 

« Στόματι βοθύνου. » 'Ev σχήματι φάραγγος. -- 
Ἔτι ἀπειλεῖ χατὰ «ἧς Μωαθίτιδος, ὡς εἰς αὐτὸν 
ἐξυθρισάσης τὸν Θεὸν διὰ τοῦ λέγειν" Οὐχ ἰσχύει σώ- 


p ζϑιν ὁ Θεὸς τὸν Ἰσραήλ. 


€ Οὐχὶ τὸ ἱχανόν; » Οὐχ ὡς προσδοχῶν, ὅτι àvza- 
πόδοσίς ἔστιν, οὕτως ἔπραξεν, ἣ οὕτως ; οὐ πᾶσαν 
τὴν ἑαυτοῦ δύναμιν εἰσήνεγχεν εἰς τὴν κατ᾽ ἐμοὺ 
ὕῤριν; 

t Βοήσατε ἐπ᾽ ἄνδρας χειράδας αὐχμοῦ. » Ἐπὶ 
τοὺς χεχοαλλωπισμένους ἄνδρας τῆς Μωαθίτιδος * 
αὐχμώδης γὰρ ἡ χώρα. Ἢ οὕτως, ἐπὶ τοὺς ὀφείλον- 
zac αὐχμώδεις εἶναι, χαὶ πενθεῖν διὰ τὰς ἁμαρτίας " 
χειρομένους δὲ χαὶ τρυφῶντας διχ καταφρόνη- 
σιν. 

€ Ὡς χλαυθμὸν Ἰαζὴρ ἀποχλαύσομαι. » Ὥς τὴν 
Ἰαζὴρ, φησὶν, οὕτως xat τὴν Σεθαμὴν ποιήσω. Δμ- 
πέλων δὲ ἐμνήσθη, διὰ τὸ τοὺς πολεμίους δῃοῦν 
τοὺς καρπούς. 


109 


« Ἰζλήματά σου διῆλθε θάλασσαν.» Ὑπὸ τοῦ πλή- ἃ 


θους τῶν πολεμίων χατεχλείσθησαν. 

« Πόλις Ἰαζήρ.ν» Ὁ αὐτὸς τρύπος ὁ ἁψάμενος Ἰὰζὴρ, 
χαὶ σοῦ ἥψατο. 

« Συνεψήσθη. ». Συνεχόπη, φησὶ, χαρὰ τῆς Μωα- 
θίτιδος. "Apa γὰρ τυχὸν ἤρχοντο εὐφραίνεσθαι, 
ἐπετίθετο ἡ ὀργῆ. 

« Καὶ οἶνος ἣν. » Ἂλλ᾽ οὐδὲ οἶνος, φησὶν, ἀποστά- 
ζων ἐκ τῆς σταφυλῆς τῆς ἀποτεθείσης ἐν τῷ χηνῷ, 
ἔφθασε πατηθῆναι" ἅμα γὰρ ἤρχοντο πατῆσαι, xal 
ἢ àxot; τῶν πολεμίων ἀνέχοπτεν ἀὐτούς. 

« Hout οὐκ ἐπάτησαν. » ᾿λντὶ τοῦ ξηρανθήσον- 
ται * θεήλατον δέ φησιν ὀργῆν. 

X Διὰ τοῦτο χαρδία τοῦ ΝΙωλό, ὥσπερ αὐλοί.» Ὁ 
αὐλὸς ὑπὸ τῆς βίας τοῦ πνεύματος ἑτέρου φυσῶντος 
Ῥοᾷ. Βιαζόμενοι τοιγαροῦν ὑπὸ τῶν πολεμίων pof- 
σουσι; χἀγὼ δὲ ὑπὸ τῆς ἑαυτῶν ὕδρεως δυνωθούμε- 
νος χεχράξομαι ἐπ᾽ αὐτούς. 

ὁ Πῶς χατήλλαξε : » ᾿Αντὶ τοῦ, πως ἀντεστράφη ; 


« Ἰδοὺ ὡς ἀετός. » ᾿Αετῷ παρεῖχασε τὸν Ναθου- 
χοδονόσορ χαὶ Ἰεζεχιὴλ διὰ τὸ σφοδρὸν τῆς ὁρμῆς, 
xai τοῦ χινδύνου τὸ ἄφυχτον, μηδὲν εἰς τοῦτο τῶν 
ὀχυρωμάτων συναιρομένων, πάδης δὲ γιγνομένης 
μετὰ πλείσσου δέους ἐκλύσεως, γυναιχὸς δίκην μελ- 
λούσης τίχτειν 

ΚΕΦΑΛ. Μθ'. 

'« Τοῖς υἱοῖς Ἀμμών.» ᾿Αμμανίταις, ἀπὸ τοῦ ᾽Ἂμ- 

μὰν ὄντες. 


« Ἢ παραχηψόμενος. » Ἰαραληψόμενος, ἀντὶ τοῦ, Ὁ 


χληρονόμος, φησίν.Οὐχ ἔδτιν ἐν υἱοῖς Ἰσραὴλ ὁ ὀφεί- 
λων χληρονομῆσαι τὰς πόλεις τῆς φυλῆς τοῦ Γαλαὰδ 
ὅτι ταύτας εἰλήφασιν ol ᾿Αμμανῖται. 

€ Διατί παρέλαθε Μελχόλ ; » Μελχὸλ χαὶ εἴδωλον, 
xai βασιλεὺς ᾿Αμμανιτῶν οὕτω χαλούμενος. "Pa6- 
630, πόλις ᾿Αμμανιτῶν. 

« Περιζώσασθε σάχχους. » Ταῖς πόλεσι τῶν ᾽᾿Αμ- 
μανιτῶν παρεγγυᾷ τὰς ἀλλήλων ὀλοφύρεσθαι συμῷφο- 
pis. 

«Τί ἀγαλλιᾶσθε ;» Μανιχῶς xal ἐλεεινῶς χόψασθε, 


* Θύγατερ ἱταμίας. 0 Ὁ ἘἘναχεὶμ xov" ἀρχὰς 
ἐχείνην ῴχει τὴν γῆν. ᾽θλίγον οὖν, φησὶ, μέλλετε χαί- 
ρξιν ἐν ἐχείνῃ τῇ γῇ, μετ᾽ οὐ πολὺ δὲ αἰχμαλωτί- 
ζεσθε. 

᾿Αντὶ τοῦ, ᾿Απηνὴς xal ἁπάνθρωπὲ " πρὸς δὲ τὴν 
γῆν τῶν ᾿Αμμανιτῶν ὁ λόγος. 

« Καὶ διασπαρήσεσθε..» ᾿Αντὶ τοῦ, ὅπου ἂν ἔχαστος 
δυνηθῇ. 

« Τάδε λέγει Κύριος. ν Ac ἧς δύναται σωθῆναι" 
πρὸς δὲ διάνοιαν, ὅτι Ἀπολῶ, φησὶν, τὴ» σοφίαν τῶν 
σοφῶν. 

€ Ἠπατήθη. » Ἐν ᾧ ἐπεποίθεισαν ὡς ἀσφαλεΐ, 
εὑρεθήσεται ἀνωφελής. 

« Βαθύνατε εἰς χάθισιν. » Εἰς βάθος χαθίσατε, 
ἀντὶ τοῦ. ᾿Εχδέξασθϑε, χαὶ μανθάνετε τὰ συμθησόμε- 
νὰ. Δαιδὰν δὲ πόλις τῆς Ἰδουμαίας. 


33 Ezech. xvi, ὅ. ?* Isa. xxix, 14 ; T Cor, 1, 19. 


FRAGMENTA. IN JEREMIAM. 


"A0 


V. 52. « Propagines tue transierunt. mare, » 
A multitudine hostium interclusi sunt, 

«Civitas Jazer. » Modus quo passa est Jazer, te 
quoque affecit. 

/. 59. « Ablatum est. » Excisum est, ait, gau- 
dium Moabitidis. Forte enim in ipso ketitiz princi- 
pio ira eos adoriebatur. 

«Εἰ vinum erat. » Sed neque vinum, ait, ex uva 
defluens in torculari posita, premi potuit; statim 
enim ac premere incipiebant, nuntiatislhostibus ab 
opere abstrahebantur. 

« Mane non calearunt. » Pro exsiecabuntur; iram 
vero notat divinam. 

V. 56. « Propterea cor Moab quasi tibiz. ». "Tibia 


Spiritus vi alterius insufflantis sonitum dat. Vim ita- 


D queab hostibus patientes clamabunt, et ipseeorum 


contumelia impulsus clamabo super cos. 


V. 59. « Quomodo commutavit? » Pro, quomodo 
in contrarium versa? 

V.40. « Ecce sicut aquila volalit. » Aquike et 
Ezechiel ὅ5 assimilovit Nabuchodonosorem propter 
impetus vehementiam, et periculi inevitabilitatem, 
nihil conferentibus ad hoc munitionibus, sed suimn- 
ma sequente membrorum solutione cum maximo 
pavore, instar parturientis mulieris. 


CAP. XLIX. 

V. 4. «Filiis Ammon.» Ammonitis ab Ammon filio 
Lot. 

«* Vel qui accipiat. h:ereditatem. » Qui. accipiat, 
id est, heres. Non est in filiis Israel, cui debea- 
tur hereditas urbium tribus Galaad, ut eas accipe- 
rent Ammonitze. 

« Cur hireditate accepit, Melchol ; » Melchol et 
idolum, rexque Ammonitarum ita vocatus. Rab- 
bath, urbs Ammonitarum. 

V.S. « Accingimini saccis. » Urbes Ammonila- 
rum hortatur ut calamitates suas mutuo deplo- 
rent. 

V. 4. « Quid essultatis ? » Furiose et miserabili- 
ter plangite. 

« Filia impudentiz. » Enacim initioillam terram 
habitabat : parum itaque, ait, in illa terra gavisuri 
estis, non multo post captivi ducendi. 


Pro, Crudelis et inhumana ; ad terràm vero Am- 
monitarum est sermo, 

« Et üispergemini. » Pro, quocünquam quisque 
poterit. 

V. 7. « Hec. dieit Doininus. » Per quam salva 
esse polest, ad mysticum sensum. Quoniam ait : 
Perdam sapientiam sapientum ?*, 

V. 8. « Conculcatus est. » Cui tamquam tuto con- 
fidebant, inutilis deprehenditur. 

« Demergite in sessionem. » Profundesedete, pro 
exspectate, quaque eventura sunt discite. Dedan 
vero Idumze:e urbs est. 


111 OLYMPIODORI 


« Quoniam dura fecit. » 
rum. 

V. 10. « Quia ego detraxi Esau.» Hostes ; mystice 
apostoli, et suis quique Lemporibus Ecclesiarum 
prosides eontra idolorum cultum. 


« Revelavi abscondita eorum. » Satanam. Ea per 
qux homines a d:emonibus decipiebantur. 

V. 11. « Et vidus. » Qua a gentilibus descive- 
runt anima. 

V. M. € Etangelos ad. gentes misit. » Bellum in 
Idum:eam excitantes ; mystice vero sanctos aposto- 
los. 

V. 16. « Immodestia tua. ν Petulantia tua, pro- 
tervitas tua. 


« Apprebendit fortitudinem. » Colles etiam. in B 


necessitatibus prassidia sunt; inillis enim. stantes 
lapides in adversarios mittunt. 

V.18. « Et non habitabit.» Hzec omnia sic histo- 
rie conveniunt, lamen et. post. Christi adventum 
contra d:smonum errores hzc fieri covperunt, in 
consummationeque mundi finem habebunt. 

V. 19. « Ecce quasi leo ascendet. » Dominus 
ascendens e lavacro. 

« Et juvenes, super eam state. » De quibus di- 
ctum est: Scripsi vobis, o juvenes, quod vicistis ma- 
lignum **, infantes eorum. 

« Si non invia fiet. » Ne deinceps dimonibus 
ullus relinquatur habitationis locus, hominibus in 
libertatem restitutis, eL fanis idolorum eversis. 

V.92, « Ecce quasi aquila. » ἡ. destructura 
est illam. 

Υ. 35. « Damasco. » Damasci przedicit expugna- 
tionem. 

V. 95. « Confusa est. » Emath et Arphath, qui 
nunc Antiochia, tune vocabatur; erant autem lo- 
ca illa tune temporis sub ditione Damasci, quie re- 
gia civitas Syrorum erat. 

V.95. « Quomodo non reliquerunt civitatem? » 
Cum hostes adventare audirent, urbes deserentes 
ad vicos confugiebant. Quomodo itaque, aii, hec 
audientes civitatem non erant deserturi, ut se in 
pagos conferrent? Civitatem. vero meam dicit, quo- 
.niam omnes civitates Dei sunt. 


V. 97. « Bivia. » Reges Syrorum Ader nomina- p 


bantur, sicut et AEgyptiorum Pharao. 

V. 50. « Fugite, demergite in. sessionem. » Pu- 
íastis in tuto sedere, id est habitare. 

« In aula. » In. deserto; vocatur vero aula quia 
sub dio. 

V. 51. « Consurge, et ascende. » Sedentem vo- 
luptuose, quiete degentem, et confidenter habitan- 
tem. 

« Quibus non sunt porte.» Dalani, id est claves, 
ex eo quod sub dio habitarent. 

« Soli habitant. » Pro dispersi. 

« Attonsos. « Id est decore suo privatos; alii co- 
dices]egunt, commistos, scil. confusos. 


Bellum ipsi allatu- A 


ALEXANDRINI 112 

« Ὅτι 850oxola ἐποίησεν. » Τὸν μέλλοντα αὐτῇ 
πολεμεῖν. 

« Ὅτι ἐγὼ χατέσυρα τὸν Ἢ σαῦ. » Οἱ πολέμιοι. 
Πρὸς δὲ διάνοιαν, οἱ ἀπόστολοι, χαὶ οἱ χατὰ χαιροὺς 
τῶν Ἐχχλησιῶν προεστῶτες χατὰ τῆς. εἰδωλολα- 
τρίας. 

€ ᾿λνεχάλυψα τὰ χρυπτὰ αὐτῶν. ν Τὸν Σατανᾶν. 
Τὰ à' ὧν τοὺς ἀνθρώπους ἡπάτων οἱ δαίμονες. 

« Καὶ αἱ χῆραι. ν Αἱ ἀποστᾶσαι τῶν ἐθνιχῶν ψυ- 
yet. 

« Καὶ ἀγγέλους εἰς ἔθνη ἀπέστειλε. » Τοὺς διεγεί- 
ροντας κατὰ τῆς ᾿Ιδουμαίας τὸν πόλεμον. Κατὰ δὲ 
τὴν θεωρίαν, τοὺς ἁγίους ἀποστόλους. 

« Ἡ παιγνία σου. » Τὸ στρῇνός ooo, ἣ ἀναξία 
σου. 

« Συνέλαδεν ἰσχύν. » Ἰζαὶ οἱ βουνοὶ ἐν ἀνάγκαις 
ὀχυρώματά. εἰσιν " ἐπ᾿ αὐτῶν γὰρ ἱστάμενοι, λίθους 
χατὰ τῶν πολεμίων πέμπουσιν. 

« Kal οὐ μὴ χατοιχήσει. » Ταῦτα πάντα οὕτως 
τῇ ἱστορίᾳ ἁρμόζει. Ἤρξατο δὲ χατὰ τῆς δαιμονι- 
χῆς πλάνης γίνεσθαι ἀπὸ τῆς παρουσίας Χριστοῦ, 
χαὶ πέρας ἕξουσιν ἐν τῇ συντελεΐᾳ. 

« Ἰδοὺ ὥσπερ λέων ἀναθήσεται. » Ὁ Κύριος ἀνελ- 
θὼν ἐχ τοῦ βαπτίσματος. 

« Καὶ τοὺς νεανίσχους ἐπ᾽ αὐτὴν ἐπιστήσατε. » 
Κερὶ ὧν εἴρηται - Ἔγραψα ὑμῖν, γεαγίσκοι, ὅτε 
γεγικήκατε τὸν πονηρόν * τὰ νήπια αὐτῶν. 

« Ἐὰν μὴ ἀθατωθῇ. » Ἵνα μηχέτι ἔχωσι ποῦ χα- 
ταλῦσαι οἱ δαίμονες, τῶν ἀνθρώπων ἐλευθερουμέ- 
νων, xa τῶν εἰδωλίων καταστρεφομένων. 

« Ἰδοὺ ὥσπερ ἀετός. » Ὃ μέλλων αὐτὴν χατα- 
λύειν. 

« Τῇ Δαμασχῷ. ν Τῆς Δαμασχοῦ προλέγει τὴν 
ἅλωσιν. 

« Κατῃσχύνθη. Ἡμὰθ χαὶ ᾿Αρφὰθ, ἡ νῦν ᾿Αντιό- 
χεια, ἐχαλεῖτο. ᾿Εὐασιλεύον[το] δὲ ἐκεῖνα τὰ 
χωρία τότε ὑπὸ τῆς Δαμασχοῦ * αὕτη γὰρ ἣν τότε 
ἡ τῶν Σύρων βασιλικὴ χώρα. 

« Πῶς οὐχὶ ἐγκατέλιπε πόλιν ; » Ἐν ταῖς τῶν πολε- 
μίων ἀχοαῖς χαταλιμπάνοντες τὰς πόλεις, εἰς τὰς 
χώμας ἕφευγον. Πῶς οὖν, φησὶν, ἐπὶ τοιαύταις 
ἀχοαὶς οὐχ ἔμελλον χαταλιμπάνειν τὴν πόλιν, xol 


τότε 


ἀπιέναι εἰς τὰς χώμας ; Πόλιν δὲ ἐμὴν, φησὶν, 
ἐπειδὴ αἱ πᾶσαι πόλεις τοῦ Θεοῦ εἰσιν. 

« ΓΛμφοδα. ν Ὡς βασιλεῖς Σύρων," Λδερ ἐχαλοῦντο, 
ὡς xa οἱ Αἰγύπτιοι Φαραώ. 

« Λίαν ἐμθαθύνατε εἰς χάθισιν. » "Evoploats 
ἀσφαλῶς χαθῆσθαι, τουτέστιν οἰκεῖν. 

« Ἔν τῇ αὐλῇ. » Ἐν τῇ ἐρήμῳ. Αὐλὴ δὲ διὰ τὸ 
αἴθριον. 

«᾿Ανάστηθι χαὶ ἀνάθηθι. » Καθήμενον εἰς ἀναψυ- 
χὴν, ἡσυχάζον, εὐσταθοῦν. 


« Οἵς οὐχ εἰσὶ θύραι. » Βάλανοι, αἱ γχλεῖδες, διὰ τὸ 
αἰθρίους οἰχεῖν. 

« Μόνοι χαταλύουσι. » ᾿Αντὶ τοῦ, διεσπαρμένοι, 

« Κεχαρμένους. ν᾽᾿Αντὶ τοῦ, τὴν εὐπρέπειαν ἀφ- 
Ὠρημένους " ἄλλα δὲ βιθλία ἔχουσι, χεχραμένους, 
ἀντὶ τοῦ, συγχεχυμένους. 


"Ex παντός. ν Ἔχ παντὸς τρόπου τροπὴν αὐτοῦ 
ποιήσω. 

«Ἃ ἐπροφήτευσεν Ἱερεμίας. »"O χαὶ γέγονε Κύ- 
ρου τοῦ Πέρσου χαθελόντος τὴν βατιλείαν Χαλδαίων, 
xaX τοὺς Ιουδαίους εἰς τὴν ἰδίαν ἁτοστείλαντος. 


Αἰλὰμ ἣ τ 


τρξε Κῦρος. Χρὴ εἰδέναι ὅτι ὁ ἅγιος ᾿Ιωάννης ὑπο- 


ἜΤ ius ; o 
ἧς Βαθυλῶνος, 3| xoi πάσης χώρας Ὡς 


μνηματίζων τὸν Ἱερεμίαν, μέχρι τῶν ὧδε ἀχολούθως 
ὑπεμνημάτισεν. Ἐάσας δὲ τὰ μετὰ ταῦτα, ἄρ) 
ὑπομνηματίζειν ἀπὸ τῆς ἀρχῆς τῆς βασιλείας 


χείμ “ ἔνθα χαὶ τὸ ὑποχείμενον σημεῖον χεῖται, 
οὕτω τὰ λοιπὰ ὑπεμνημάτισεν. 

« Καὶ ἐπάξω ἐπὶ Αἰλὰμ τέσσαρας ἀνέμους. » 
Ἐπαγωγὴν κυχλόθεν, Tj xa τὰ πανταχόθεν ἔθνη 
σημαίνει, τὰ συνελθόντα ᾿Αλεξάνδρῳ εἰς τὸν χατὰ 
Δαρείου πόλεμον. 

« Καὶ ἀποστελῶ ὀπίσω αὐτῶν μάχαιράν poo. » 
Τὴν ἀποτομίαν. 

«Καὶ θήσω τὸν θρόνον μου.» ᾿Αντὶ τοῦ, μετὰ ἔξου- 
ἣ περὶ Ἐχχλησίας προθε- 
60at παρ᾽ αὐτοῖς. 


σίας ἐπελεύσομαι αὐτοῖς, ἣ 


σπίζει μελλούσης ἔσεσ 


KEp. N 


« ᾿Αναγγεΐλατε ἐν τοῖς ἔθνεσι. » Μετὰ τὴν ἱστο- 
ρίαν πρὸς τοὺς ἀποστόλους ὁ λόγος. 


« Παρεδόθη Μαιρωδάχ. » Ἢ μὲν ὅλη χώρα ὡς 


πρὸς τὴν Ἱερουσαλὴμ, βοῤῥᾶς καλεῖται. Ἢ δὲ Βα- 
voy ὡς πρὸς τὴν θέσιν τῶν τόπων, νοτιωτέρα 


£o: τῶν Μήδων. Φησὶν οὖν, ὅτι ὁ Μαιρωδὰχ μετὰ 
τῶν Μήδων ἀνιὼν λήψεται τὴν Βαθυλῶνα. 

ὯΩΟδε γὰρ τὸ πρόσωπον αὐτῶν δώσουσι. » ᾿Αντὶ 
τοῦ, Ἐνταῦθα ἐν τῇ Σιὼν, ὅπου ὁ προφήτης προεφή- 
τευσεν. 

€ Διαθήχη γὰρ αἰώνιος. ν Ἡ πρὸς τὸν ᾿Αδραὰμ. 
ἐπαγγελία, ἥτις ἐπληρώθη διὰ Χριστοῦ. 

« Οἱ ποιμένες αὐτῶν ἔξωσαν αὐτούς. » Οἱ ἱερεῖς 
χαὶ βασιλεῖς, νομοδιδάσχαλοι, ψευδοπροφῆται. 

᾿Απὸ χαχίας εἰς χαχίαν" ἔθυον δὲ χαὶ ἐπὶ τοιυύ- 
των τοῖς δαίμοσι. 

« Πάντες οἱ εὑρίσχοντες αὐτοὺς ἀνήλισχον αὐτούς.» 
Τοῦ νοῦ, χαὶ τῶν θείων μαθημάτων, οἷς 
ἐπαύοντο. --- Οἱ ἀλιτήριοι δαίμονες. 

Μετὰ τὴν ἱστορίαν, πρὸς τοὺς πιστοὺς ὁ λόγος 


ἐπαν- 


Αὐτοὶ δὲ, φησὶν, εἰσὶ νομὴ τοῦ Θεοῦ ἐπὶ διχα!οσύνῃ 
ὑπὸ Θεοῦ ἐχλεχθεῖσα. Ἐπειδὴ γὰρ Θεὸς τοὺς πατέ- 
pas αὐτῶν ἐχλεξάμενος ἐξήγαγεν ἐξ Αἰγύπτου, 
εἰχότως χαὶ πρόθατα χαλοῦνται, 
ὡσανεὶ χτήτορος. 


xai νομὴ Θεοῦ 


« Kai ἐξέλθετε. » ᾿Ασύ ὕμφωνοι γένεσθε τοῖς Ba6o- 
ἴς δαίμοσιν. 

» Τὰ χατεψυγμένα τῇ 
τῆς εἰς Χριστὸν πίστεως 

στρατεύουσι χατὰ Be ell υλολατρείας. 

« Καὶ ἔσται: dj Χαλδαία εἰς προνομήν. » 
Χαλδαίων χώρα, ἢ Βαθυλών. 
ἯἩ Βαθυλὼν, 
πλούτω ἐγέννησεν ὑμᾶς. 


ParnoL. Gn. XCHI, 


'H τῶν 


᾿Ανετράπη. » δόξῃ γαὶ 


FRAGMENTA IN JEREMIAM. 


A. s Ex omni. 


(Omni modo efficiam. 


Υ. σ᾿. « Quicunque — prophetavit Jeremias. » 


Quod. et factum est. deleto 


regno. Chaldzeorum. a 

Cyro. Persa, Judiisque in propriam terram di- 
missis. 

Alam, vel Babylonis, vel universe terre cui 


praefuit Cyrus. Sciendum est sanctum Joannem eum 
Commentarios in Jeremiam consceriberet, usque ai 
presentem locum continuata. serie conscripsisse : 
relictis vero quie sequuntur, commentarios capisse 
scribere ab initio regni Joakim : ubi et. appositum 
videtur signum, et deinceps extera exposuit. 

V. 56. « Et inducam super /Elam quatuor ventos.» 
Inductos e circuitu, vel omnes undique collectas gen- 
les significat qux secute sunt Alexandrum ad bel- 
lum contra Darium. 

V.57. « Ey mittam. gladium meum post. eos. » 
Mgidam severitatem. 

V. 58. « Et ponam. thronum meum. » Pro, eum 
potestate accedam ad eos, vel de Ecclesia vaticina- 
tur, apud eos futura. 


CAP. L. 


V. 2, « Annuntiate. in. gentibus. » Post /histori- 
cum sensum ad. apostolos spectat hic sermo. 

« Tradita est Merodach. » Tota quidem regio, si 
Mierosolymam speetes, vocatur Aquilo. Babylon 
vero situ locorum considerato Medis australior est. 


C Ait igitur, Merodach eum Medis ascendente captum 


iri Babylonem. 

V.D. « Huc enim. faciem. suam dabunt. » Hoc 
st: Hucad. Sion, in qua propheta vaticinia edi- 
dit. 

« Foedus enin zternum, » etc. Promissio facta 
Abrahz, qui per Christum adimpleta est. 

V. 6. « Pastores eorum expulerunt eos. » Sacer- 
dotes, reges, legum doctores, pseudoprophetw . 

De malo in. malum ; sacrificabant enim et his in 
locis diemonibus. . 

V. 7. « Omnes qui invenerunt. eos absumebart 
eos. » Mentis divinarumque disciplinarum, in. qui- 
bus quiescebant. — Nefandi d:emones. 


n Post historicum sensum verba hzc ad fideles 


spectant. Ipsi vero, ait, sunt pastus Dei ad justitiam 
ἃ Deo electus, Nam quia Deus patres eorum selectos 
ab Egypto etuxerat, merito et oves vocantur, Dei- 
que pastus uli possessoris . 


V. 8. « Et egredimini. » Diserepantes 
Babyloniis, et diemonibus tremendi. 

V. 9. «Quia ecce ego suscito. » Peccato refrigerate 
gentes, ipse. per fidem Christi militant. adversus 
idolorum eultum. 

. 10. « Et erit. Chaldzea in direptionem. » Chal- 
deorum regio Dabylon. 

V. 12. « Eversa est. » Dabylon, que ad. divitias 
el gloriam peperit vos. 


estole a 


23 


d OLYMPIODORI ALEXANDRINI i 


JJ 


V. 44. « Qui tenditis arcum. » Ad apostolos ten- / 


dit hie sermo, in spiritualem Babylonem. 

V. 15. «€ Ceciderunt propugnacula ejus. » Fu- 
nesii demones. 

X Et. suffossus est murus. ejus. » !pse malorum 
omnium princeps Satanas. 

V. 16.€ A. facie gladii Groeei. » Cyro milites Οὐκ οἱ 
operam suam prastilerant gladio : gladio igitur 
Greco vietore, captivi liberi a Cyro dimissi in. pa- 
ieiam revertentur. 

V. 117. « Primus comedit eum rex 
syvius Sennacherim primus decem tribus, quie caro 
erant, comedit, hoe est, captivas duxit. 

« Et hie novissimus ossa ejus. » Nabuchodonosor. 
Ossa vero Judam appellat, quod fulera sinl. totius 


Assur. » Às- 


corporis. 

V. 20. c Quzerent. » Quod omnibus qui credide- 
runt Christus integram peccatorum oblivionem lar- 
gus est. 

V. 21. « Amare ascende super cam. » Litterali 
quidem sensu hie ad. Babylonem. pertinent, my- 
sijce vero in idololatriam. 

V. 25. « Quomodo confraetus et contritus. » Mal- 
leus universe terre, qui totum terrarum. orbem 
contrivit, Babylon vel etiam idololatria. 

V. Z4. « Aggredientur in te. » Ad litteram quidem, 
propter repentinum hostium impetum ; spiritaliter 
vero, propler. areanum . profundi Christi mysterii, 
'juod per Christum actum est. 

V. 25. « Aperu't Dominus. » Propter occultum a 
seculis mysterium. 

V. 26. « Serutaimini cam. » Ex ipsis imis cogita- 
tionibus idololatriam demolimini. 

V. 27. « Exsiccate omnes ejus fructus. » Ad lit- 
teram quidem, Babylonis tyranncs ; ad sensum vero 
mysticum, peccati fruetus, fornicationem, immundi- 
tiam et cietera. 

V. 28. « Vox fugientium, » etc. Eorum qui ad Do- 
n.inum nostrum confugiunt. 

VET? 
hiec et in Jud:eorum Synagozam referri, 


« Ecce ego superbiam super te. » Possunt 


Y. 52. « Et succendam ignem in silva ejus. » Sil- 
va, id esL in. multitudine. Sciendum porro ignem 
quoque divinum in animos labentem, quasi flamma 
in silva lignorum, absumere omnia nequiti:e genera. 

V. 53. c Hiec. dicit Dominus. » De. corporali fi- 
lorem: Israel. et intelligibili animarum | captivitate, 
deque carum per Dominum liberatione loquitur. 

V. 55. « Judicium judicabit.» Ideirco Salvator aie- 
lot: func judicium hujus mundi, nunc princeps inundi 
liujus ejectus est ὅδ, 

V. 58. « Super aquam ejus. » Ad litteram quidem 
est, multitudine; mystice vero, propter huniidam ei 
lluxam nefariamque vivendi rationem. 

« Et in insulis. » Nain et harum potiepantur Paby- 
lonii ; mystice vero in idolis. 


? Joan. xii, 51. 


116 
« Hávzs; τείνοντες τόξον.» Πρὺς τοὺς ἀποστό- 


y 
, δ πεν 


λους ὁ λόγος, ἐπὶ τὴν νοητὴν Βαδυλῶνα. 


« "Ἔπεσαν αἱ ἐπάλξεις αὐτῆς. » Οἱ ἀλιτήριοι 
δαίμονες. 

« Καὶ χατεσχάφη τὸ τεῖχος αὐτῆς. » Αὐτὸς ὁ 
ἄρχέχαχος Σατανᾶς. 

« Ἀπὸ προσώπου μαχαίρας Ἑλληνιχῆς. » Τῷ 
Κύρῳ “Ἕλληνες συνεμάχησαν" νικησάσης οὖν τῆς 
᾿Ἑλληνιχῆς μαχαίρας, ἀφεθέντες ὑπὸ τοῦ Κύρον οἱ 
αἰχμάλωτοι εἰς τὴν ἰδίαν ἐπανχστρέψουσιν. 

« Ὁ πρῶτος ἔφαγεν αὐτὸν. βασιλεὺς ᾿Ασσούρ. » 
᾿Ασσύριος ὧν ὁ Σεναχηρεὶμ πρῶτος τὰς δέχα φυλὰς, 
σάρχας οὔσα: ἔφαγε, τουτέστιν ἠχμαλώτισεν. 

« Καὶ οὗτος ὕστερον τὰ ὀστᾶ αὐτοῦ.» Ὁ Ναθου- 
χοδονόσορ. Ὁστᾷ δὲ χαλεῖ τὸν ᾿Ιούδα, ὡς σύστασιν 
ὄντα τοῦ παντὸς σώματος. 

€ Ζητήσουσι. » "Oz. πᾶσι τοῖς πιστεύσασιν τὴν 
ἀμνηστίαν τῶν ἁμαρτημάτων ὁ Χριστὸς ἐδωρήσατο. 

€ ΠΠιχρῶς ἐπίδηθι ἐπ᾽ αὐτήν. » Πρὸς μὲν τὴν 
ἱστορίαν ἐπὶ τὴν Βαδυλῶνα, πρὸς δὲ διάνοιαν ἐπὶ 
τὴν εἰδωλολατρείαν. 

« Πῶς συνεχλάσθη.» Ἡ σφύρα πάσης τῆς γῆς, 
ἡ τὴν οἰχουμένην συντρίψασα, Βαθυλὼν ἣ xai εἰδω- 
λολατρεία. 

« Ἐπιθήσονταί σοι. » Πρὸς μὲν τὴν ἱστορίαν, 
διὰ τὸ τῶν πολέμων αἰφνίδιον πρὸς δὲ διάνοιαν, 
διὰ τὸ χρυπτὸν τοῦ βάθους τοῦ χατὰ Χριστὸν μυστη- 
ρίου. 

« Ἤνοιξε Κύριος. » Διὰ τὸ 
τῶν αἰώνων μυστήριον. 

« Ἐρευνήσατε αὐτήν. » Ἔξ αὐτῶν τῶν λογισμῶν 


χεχρυμμένον ἀπὸ 


ἀναμοχλεύσατε τὴν εἰδωλολατρείαν. 

« ᾿Αναξηράνατε αὐτῆς πάντας τοὺς χαρπούς. » 
Πρὸς μὲν τὴν ἱστορίαν, τοὺς τυράννους τῆς Βαδυ- 
λῶνος πρὸς δὲ διάνοιαν, τοὺ: τῆς ἁμαρτίας xap- 
ποὺς, πορνείαν, καὶ ἀχαθαρσίαν, χαὶ τὰ ἑ ἧς. 

« Φωνὴ φευγόντων. » Τῶν εἰς τὸν Κύριον ἡμῶν 
χαταφευγόντων. 

« Ἰδοὺ ἐγὼ ἐπὶ σὲ τὴν ὑδρίστριαν. » Δύναται 
ταῦτα γχαὶ χατὰ τῆς τῶν ᾿Ιουξαίων συναγωγῆς λαμ- 
θάνετθαι. 

: Καὶ ἀνάψω πῦρ ἐν τῷ δρυμῷ αὐτῆς. » Δρυμῷ 
μὲν, τῷ πλήθει. Ἰστέον δὲ ὅτι xal τὸ θεῖον πῦρ 
i τον εἰς Ψυχὰ:, ὥσπερ φλὸξ ἐν δρυμῷ ξύλων, 


πᾶντα χαταναλίοχει τῆς καχίας τὰ εἴδη. 
« Τάδε λέγε! Κύριος. » Περὶ τῆς αἰσθητῆς αἰχμα- 


λωτίας τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ, χαὶ τῆς τῶν ψυχῶν νοητῆς 


αἰχμαλωσίας, xat τῆς αὑτῶν διὰ τοῦ Κυρίου ἀπολυ- 
τρώσευ)ς φησιν. 

t) Διὰ τοῦτο ἔλεγεν ὁ Σωτήρ" 
ὃν ὁ ὄρχων τοὺ 


«€ Κρίσιν χρίν 
Νῦν χρίσις τοῦ κόσμου τούτου * Y 
κόσμευ τούτου ἐκδέθιληται. 

« Ἐπὶ τῷ ὕδατι αὐτῆς. » Ka0' ἱστορίαν μὲν, ἐπὶ 
τῷ πλήθει" πρὸς δὲ διάνοιαν, ἐπὶ τῷ ὑγρῷ, xol 


ἀνειμένῳ, xaX ἁμαρτωλῷ βίῳ. 


ον Ὡς xax τούτων χρατοῦντες 
διάνοιαν, ἕν τοῖς εἰδώλοις. 


11 
« Διὰ τοῦτο χατοιχήσουσιν. » Ὅμο 


πων, οὐχ ἄνθρωποι, ἵνα εἴπῃ τὴν ἀσθένειαν τῶν 


συμμαχούντων τοῖς βασιλείοις. Καὶ γὰρ xa* τοὺς 


ἀντιπράξαντας τῶν νησιωτῶν εἶλεν ὁ Κύρος. 


Τὴν 
δὲ τούτων ἐρημίαν τον διὰ τῶν Σειρήνων, ὡς 
ἀνθρωπομόρφων λοιπὸν δαιμονίων, ἣ xa ᾧδιχῶν 
ὀρνέων, διὰ τὴν ἐρημίαν οἰχούντων τοὺς τάπους. 

« ἸΙδοὺ λαὺς ἔρχεται. » Οἱ ἐξ ἐθνῶν πιστεύ- 
σαντες. 

« Καὶ βασιλεῖς πολλοί. » 
βασίλειον ἱεράτευμα " ταῦτα δὲ Evol μετὰ τὴν ἱστο- 
ρίαν. 

Ὁ ἐν τῷ Ἰορδάνῃ βαπτιζόμενος λοός. Ὃ τὴν 
Ἰαθυλῶνα χαταπολεμῶν. 

) Γαιθὰμ τόπος τοῦ Ἰορδάνου, ἐν 


"Ἔθνο: γάρ εἰσιν ἄγιον, 


νοητὴν 
« Et; Γαιθάμ. 

» πολλοὶ λέοντες. 
« "Ὅτι ταχέως ἐχδιώ 


Ξε 


ξω αὐτούς. » Τοὺς Χαλδαίους 
Βαθυλῶνος. 
τίς οὗτος ποιμήν. » Τοῦ γὰρ ἀγαθοῦ ποι- 


μᾶς, οὐδὲν ἡμῖν ποιεῖν δύναται 


Ex. τῆς 
€ Καὶ 
μένος ἐξχιρου μένου f 


ὁ πολέμιος. 
3 - S PES 
€ Ἐὰν μὴ διαφανισθῇ νομὴ ἀπ᾽ αὐτῶν. 


«οὔ, φίλτατα τέχνα " δεῖγμα δὲ τοῦτο 


7) ᾿Αντὶ 
ιχρᾶς αἰχμα- 
λωσίας. 

Eo. NA'. 

« ἼἌνεμον καύσωνα δισφθείροντα. » Μετὰ τὴν 
στορίαν νόει τοὺς ὑπὸ τοῦ ἁγίου Πνεύματος ὯΝ 
θουμένους, τοὺς ξηραίνοντας χαὶ 
χαχίας vk ῥεύματα. 

« Καὶ μὴ φ 


διαφθείροντας τῇ 


είσεσθε. » ᾿Αντὶ τοῦ, μὴ πτοηθῆτε τὴν 


ε 

ἀπειλὴν τῶν δαιμό Ἐγὼ γάρ εἰμι μεθ᾽ ὑμῶν. 

€ Ὅτι ἡ γῇ αὐτῶν. » Πλήρωμα γὰρ, qn 

ἀδιχίας τῶν Χαλδαίων, τὸ xal τὰ σχεύη τ 
aX ἁγίους ἄνδρας μετάγειν εἰς Βαδυλῶνα. 

«Φεύγετε Éx μέσου Βαδυλῶνος. » Φεύγειν ὁ προ- 


νων. 
Gy "ole 
à 


ἅγια 


; Ξ S s » 
ches xe * μέσου τῆς Βαβυλῶνος τοὺς σωζο- 


μένους, εἴτε τῆ: αἰσθητῆς, εἴτε χαὶ τῆς τοῦ χόσμου 
συγχύσεως. 
« Ποτήριον χρυσοῦν Βαδυλών. » Ποτήριον πολλα- 


οὔ παρὰ τῇ θείᾳ Γραφῇ ὠνόμασται ἡ λεγομένη ὀργὴ 


» 


ποῦ Θεοῦ. Ἐπειδὴ οὖν τοὺς προσχυνοῦντας αὐτῷ Θεὸς 
διὰ Βαδυλωνίων ἐτιμωρεῖτο, ποτήριον μεθύσχον αὖ- 
τὴν χέχληχεν " χρυσοῦν 0i, διὰ τὸν ἐν αὐτῇ πλοῦ- 
τον. 

«Ἔγειρε Κύριος τὸ πνεῦμα βασιλέως Μήδων. » 
Προφητῶν ἡ φωνὴ εὐχαριστούντων, ὅτι ἐλυτρώθη ὁ 
λαὸς τῆς τε xa0' ἱστορίαν αἰχμαλωσίας, καὶ τῆς Ex 
τοῦ χόσμου συγχύσεως διὰ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ 
Χριστοῦ. 

« Κατασχηνοῦντας ἐφ᾽ ὕδασι πολλοῖς. » Τοῦ Κύ- 
ρου" φασὶ δὲ ἕτεροι Δαρείου. Καθ᾿ ἱστορίαν, τῇ πο- 
λυπληθείᾳ τῶν ἀνδρῶν, πρὸς δὲ διάνοιαν, τοῖς 
γ»αρδίας ῥεύμασιν. 

«Ὅτι ὥμοσε Κύριος χατὰ τοῦ βραχίονος. » Κατὰ 
«ἧς ἑαυτοῦ δυνάμεως. 

« Καὶ φθέγξονται ἐπὶ σέ.» ᾿Αντὶ τοῦ, ὀνειδίζοντές 
σε. 


ΡΟ ἢ, 9. 


MENTA IN JEREMIAM. 


PITE a ἀνθ QU 


11a 

V. $9. « Propterea habitabunt. » Simulaera ho- 
minum, non homines, ut eorum qui Babyloniis sup- 
petias ferebant, infirmitatem exprimeret. Naim. ΟἹ 
insularum incolas, qui sibi obstiterant, cepit Cyrus. 
Eas porro nullos incolas habere per Sirenes signi- 
ficat, qu:e diemonia sunt. humana figura, vel aves 
canora quie solitaria loca inhabitant. 

V. 41. € Ecce populus venit. » Qui e gentibus cre- 
diderunt. 

«Et reges muli. » Gens. enim 
gale. sacerdotium 39 ; 
etit. 


sancta sunt re- 
hie autem historie subne- 


Populus qui in Jordane baptizatur. Qui spiritalem 
Babylonem expugnat. 


V.44. eIn. Gietham. » Locus est. Jordanis Gi- 


Β math, leonibus abundans. 


« Quia cito. expellam cos. » Chaldios e Baby- 
lone. 

EL quis iste pastor. » Nam pastore bono nos li- 
berante, nihil nobis nocere potest adversarius. 


V. 45. € Nisi corrumpantur agni ovium. » Hoc est, 
charissima pignora, indicat porro hoe durissimam 
captivitatem. 

CAP. LI. 

V. 4. « Ventum urentem. ». Post sensum  histo- 
ricum intellige eos quos. adjuvat Spiritus sanctus, 
exsiccantes et corrumpentes nequitie fluxiones. 


V.5. «Et. ne pareatis. » Hoc est, ne timueritis 
demonum minas. Ego enim sum vobiscum. 

V. 5. c Quia. terra eorum. » Complementum. enim 
injustiti:e Chald:eorum ait fuisse, quod sancta. vasa 
sanctosque homines Babylonem transtulerint. 

V. 6. « Fugite de medio Babylonis. » Fugere 
jubet propheta de medio Babylonis cos qui salvan- 
tur, vel qui ad sensum pertinet, vel de confusione 
mundi. 

Υ. 7. € Calix aureus. Babylon. » Calix sepe in 
sacris Litteris vocata est, qui dicitur ira Dei. Quo- 
niam igitur Deus eultores suos puuivit per Daby- 
lonios, calicem inebriantem eam appellavit ; aureum 
vero, propler ejus divitias. 


V. 11. € Suscitavit Dominus spiritum regis Me- 
dorum. » Prophetarum vox gratias Deo agentium, 
quod liberatus sit populus et ab historica captivi- 
tate, et e mundi confusione per Salvatorem nostrum 
Jesum Christum. 

V. 15. « Habitantes in aquis multis. » Cvri qui- 
dam aiunt; alii Darii. Ad sensum historicum, copia 
hominum ; mystice, fluxionibus cordis. 


V. He c Quia. juravit Dominus per brachium 
suuin. » Per suam virtutem. 


* Et loquentur. super te,» Pro, tibi exprobrane 
tes, 


8 
V. 415. « Dominus faciens lerram. » 
Deum proportiene cognoscendum docet. 


1 


In coelo ad 
esposa Lonitrua. 

27. « Stultus facetus est omnis homo a scien- 
Ν » Non intellecto. opifice ex opificii. pulehritu- 
dine, vel generaliter, quia nunc ex parte cognosci- 
mus. 

V. 20. « Dispergis tu mihi » Ad lit- 
teram quidem | Babylonem respicit hie sermo ; sed 
Sa- 


vasa belli. 


vero propius est, omnia que sequuntur ad 
tanam dirigi ex persona Dei, Tu, inquit, hoe agis ul 
disperzas pios homines qui lecum pugnare pos- 
sunt. 


multitudinem, et qui in illis sunt ad malum poten- 


Ego vero dispergam universam dimonum 


tiores. 

Voluptatem. feminea libidine zstuantem, ejusque 
opificem dzenionem. 

V. 94. « Et dispergam in te equum. » [nanes 
gloriw et pecuniarum appetitus, eorumque operarios 
d: mones. 

V. 92. « Et dispergam in te adolescentem. » 
Steriles ad ferendum fructum. 

« Et dispergam in. te virum et mulieres. » Volu- 
pratis studium. 

V. 95. « Et dispergam in te pastorem. » Fallacis 


scienti: doctores, et obedientes illis, 


« Et dispergam in te agricolam. » Idolorum sa- 
crifieos, et sacrificia eorum, ct idola. 


« Et dispergam in te. praefectos. ». Principes ne- 
dzemonas. 
« Ecee ego ad te montem corruptum. » 


quitiae 

V. 25. 

Historice quidem Nabuchodonosorem, spiritali vero 
sensu Salanam corruptum, quia cum et is unus 
esset ex archangelis, sponte sua propriam virtutem 
deseruit. 

« Et extendam manum | meam super te. » Expel- 
lam te ab his qui crediderunt, sanctis lapidibus, 
qui super terram volutantur, vel eodem nomine eum 
petra, id est, Christo fideles quoque petrz vocati 
sunt, eo quod credant in ipsum, et fidem habeant 
inconcussam. 


« Et dabo te sicut montem combustuin. » Infru- 
ctuosum scilicet, inutilem, 

V. 90. « Et non accipient de te lapidem. » Fortes 
ac duri lapides ad fundamenta jaciuntur et in angu- 
los. Eris itaque, ait, infirmus, inutilis, et ineptus ad 
usum. 

« Levate signum super terram. » Tubam signum 
vocat. Przecipit vero hoc Deus fortasse angelicis 
quibusdam virtutibus ad exeitandos animos eorum, 
qui bellum contra Babylonem erant suscepturi. Pr:e- 
cipit item et apostolis ut fideles colligant illaturos 
bellum idololatrize. 

« Sanctifieate super eam gentes. » 
contra eaim pugnaturos. 

« Tollite a me. » Ararat 


Segregate 


Armeni: sunt. montes. 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 
Ab opificio A 


B 


C 


D 


7130 

« Κύριος ποιῶν γῆν. » ᾿Απὸ τῆς δημιουργίας &va- 
λόγως θεωρεῖσθαι διδάσχει τὸν Θεόν. Ἐν τῷ οὐρανῷ, 
εἰς τὸ ἀποτελεῖν βροντάς. 

« ups άἀνθη πᾶς ἄνθρωπος ἀπὸ γνώσεως. » Μὴ 
νοήσας ἀπὸ τῆς χαλλονῆς τῶν χτισμάτων τὸν αὐτῶν 
δημιουργὸν, ἣ χαὶ 
σχομεν 


χαθόλου. ὅτι νῦν &x μέρους γινώ- 


« Διασχορπίζεις σύ μοι σχεύη πολέμου. » Αἰσθη- 
τὴν Βαθυλῶνα ὁ λόγος - ἀληθέστε - 
pov δὲ πάντα ἐφεξῆς 


&x x00 Θεοῦ. 


τῶς μὲν, ὡς πρὸς 


πρὸς τὸν Σατανᾶν εἴρηται" ὡς 
Σὺ, φησὶν, ἐπιχειρεῖς 
ς θεοσεθεῖς, τοὺς δυναμένους σοι 
πολεμεῖν ἐγὼ δὲ Bioxopi c) σου πᾶσαν δαιμονιώ- 
δὴ πληθὺν, xal τοὺς αὐτῶν ἐν χαχίᾳ ἐπιχρατεστέ- 
ρους. 


διασχορπίζειν 


ποὺς ἀνθρώπους τοὺ 


Ἡδονὴν τὴν θηλυμανῇ, καὶ τὸν ταύτην ἐνεργοῦντα 
δαίμονα. 

« Καὶ διασχορπιῶ ἐν cot tx 
τὰς φιλοχρηματίας καὶ τοὺς 
μονας. 

« Καὶ διασχορπιῶ ἐν σοὶ νεανίσκον. » Τοὺς 
νους εἰς ἀρετήν. 


«nov. » Τὰς φιλοδοξίας, 
αὐτὰς ἐνεργοῦντας óat- 


ἀγό- 


« Καὶ διασχορπιῶ ἐν σοὶ ἄνδρα χαὶ γυναῖχα.ν Τὴν 
φιληδονίαν. 

« Καὶ διασχορπιῶ ἐν σοὶ ποιμένα. » Τοὺς τῆς ψευ- 
δωνύμου γνώσεως διδασχάλους σὺν τοῖς πειθομέ- 
νοις. 

« Καὶ διασχορπιῶ ἐν σοὶ γεωργόν.» Τοὺς τῶν 
εἰδώλων ἱερουργοὺς, χαὶ τὰς τελετὰς αὐτῶν, χαὶ τὰ 
εἴδωλα. 

« Ka διασχορπιῶ ἡγεμόνας. ν Τοὺς ἄρχοντας ἐν 
χαχίᾳ δαίμονας. 

«Ἰδοὺ ἐγὼ πρὸς σὲ τὸ ὄρος v5 διεφθαρμένον. » 


* 


Αἰσθητῶς μὲν τὸν Ναθουχοδονόσορ, 


τὺν Σατανᾶν διεφθαρμένον, 


πρὺς δὲ διάνοιαν 
ὅτι εἷς χαὶ αὐτὸς γε- 
γονὼς τῶν ἀρχαγγέλων, αὐτοπροαιρέτως τῆς οἰχείας 
ἐξέπεσεν ἀρετῆς. 

« Καὶ ἐχτενῶ τὴν χεῖρά μου ἐπὶ σέ. » Ἐξώσω ἀπὸ 
τῶν πεπιστευχότων, τῶν ἁγίων λίθων, τῶν χυλιομέ- 
νων ἐπὶ τῆς γῆς, ἣ καὶ ὁμωνύμως τῇ πέτρα, τουτέστι 
Χριστῷ, χαὶ οἱ πιστοὶ πέτραι ἐχλήθησαν διὰ τὴν εἰς 
αὐτὸν πίστιν, χαὶ τὸ ἀχλόνητον τῆς πίστεως. 


« Καὶ δώσω σε ὡς ὅρος ) ᾿Αντὶ 


ἐμπεπυρισμένον. » 
τοῦ, ἄχαρπον, ἀχρεῖον. 

« Καὶ οὐ μὴ λάδωσι ἀπὸ σοῦ λίθον. » Οἱ στερεοὶ 
χαὶ ἐῤῥωμένοι λίθοι εἰς τοὺς θεμελίους χαταθάλλον- 
ται, χαὶ εἰς γωνίας. "ἔσῃ οὖν ἀσθενὴς, φησὶ, xat 
ἀχρεῖος, xal ἀνωφελῆ 
τῆς γῆς.» Τὴν σάλπιγγα 
τοῦτο Θεὸς ἔσως ἀγγελι- 
χαῖς τισι δυνάμεσιν, ἐπὶ τῷ διεγεῖραν τὰς ψυχὰς τῶν 
μελλόντων πολεμεῖν τῇ Βαθυλῶνι. Κελεύει δὲ χαὶ 


τοῖς ἀποστόλοις συνάγειν τοὺς πιστοὺς, τοὺς μέλλον- 


$. 
ἐπὶ 


«ἼΛρατε σημεῖον ἑ 
σημεῖόν φησι. Κελεύει δὲ 


τας πολεμεῖν τῇ εἰδωλολατρείᾳ. 
ε᾿Αγιάσατε αὐτὴν ἔθνη. » 
μέλλοντας ἐπ᾽ αὐτῇ 


ἐπ᾿ ᾿Ἀφορίσατε τοὺς 
πολεμεῖν. 


«"Apace m 
ράτ. 


αρ᾽ ἐμοῦ. » Τῆς ᾽'Λρμενίας ὅρη τὰ 'Apa.- 


721 


αὐτήν. 

€ Διώχων εἰς ἀπάντησιν διώχοντος. » "Exaocoz τῷ 
πλησίον εὐαγγελιζόμενος * ἐποίουν δὲ τοῦτο οἱ ἅγιοι 
ἀπόστολοι, ἐχδιώχοντες μὲν τὴν δαιμονιχὴν πλάνην, 
ἑαυτοῖς δὲ τὴν σωτηρίαν τῶν πιστῶν εὐαγγελιζόμε - 
νοι. 

« Καὶ ἀναγγέλλων εἰς ἀπάντησιν ἀναγγέλλοντο-.» 
᾿Απαντῶν ὁ πρῶτος, χαὶ ἀπαγγέλλων τῷ ἀποστελλο- 
μένῳ δευτέρῳ. 

« Διότι τάδε λέγει Κύριος.» Τὴν εἰς λεπτὸν συν- 
τριθὴν τῶν οἰχημάτων ἐδήλωσεν" ὡς ἀπὸ 'lepouca- 
λὴμ δὲ οἱ λόγοι, τὸ Κατέφαγέ με, χαὶ τὰ ἐπ᾿ αὐτῷ, 
Διὰ μὲν οὖν τὸ θηριῶδες κατέφαγε, διὰ δὲ τὰ λάφυρα 
χαὶ τὰ σχύλα ἐμέρισε. Σχότος δὲ λεπτὸν τὴν ὑπερ- 
θάλλουσαν ἀθυμίαν δηλοῖ" ὁ λεπτὸς γὰρ ἀὴρ μᾶλλον 
τῶν ἡμετέρων χαθιχνεῖται σωμάτων. 


« Κατέφαγέ με. » Ἱερουσαλὴμ, προσερχομένη τῷ 
Θεῷ χατὰ τοῦ Βαθυλωνίου ταῦτά φησιν, ἀληθέστερον 
δὲ ἡ Ἐχχλησία τῷ ἑαυτῆς νυμφίῳ χατὰ τοῦ Σατανᾶ. 

- Τὸ δὲ ἐμερίσατο, ὁ μέν τις δαίμων εἰς πορνείαν, ὁ δὲ 
εἰς φιλαργυρίαν, χαὶ ἄλλος εἰς ἄλλην ἀπειρημένην 
ἐνάγοντες πρᾶξιν. Τὸ δὲ χατέφαγεν,, ἐπειδὴ καὶ Θεοῦ 
ἀποστήσαντα: ἑχυτοῖς προσχυνεῖν ἀνέπεισαν. 

« Κατέλαθέ με σχότος. » Ἢ ἐξ ἁμαρτιῶν προδο- 


σία. Τὸ γὰρ πολὺ [ἴσ΄. πρωϊ] ἀφεγγὲς λεπτόν ἐστιν. 


«"EzAos τὴν χοιλίαν αὑτοῦ.» Ἐξείλχυσάς με τῆς 


ἐμῆς τρυφῆς, τουτέστι τῶν θείων μαθημάτων. Ἢ c 


xaX οὕτως, Ἐντρυφῶν ἐν ἐμοὶ ἐπλήρωσε τὴν χοιλίαν 
αὐτοῦ. 

εἜξωτάν με οἱ μόχθοι μου. » Τὰ μοχθηρὰ xaX 
ταλαίπωρα ἐπιτηδεύματα. 

« Καὶ τὸ αἷμά μου ἐπὶ τοὺ: χατοικοῦντας Χαλ- 
δαίους. 1 'AvzY τοῦ, αἴτιοί μοι τῆς σφαγῆς οἱ Χαλδαῖοι 
γεγόνασιν. Ἢ χαὶ οὕτως - Ἐχδιχήσω μου τὸ αἷμα ἀπὸ 
τῶν Χαλδαίων. 

« Kai ἔσται. ». Τὴν χορηγίαν τῶν xaxov. 

t "Ot ὡς λέοντες. » Οἱ βασιλεῖς αὐτῆς. 

« Ἐν τῇ θερμασίᾳ. ν Ἐν τῇ αὐτῶν θρασύτητι. 

« Δώσω πότημα αὐτοῖς. » Τουτέστι τὴν ἀνταπό- 
δοσιν τῶν χαχῶν. 

Καὶ χαταδίθασον αὐτούς. » Ἢ ὁ προ 
ἐπεύχεται χατὰ τῶν δαιμόνων, ἣ χαὶ Θεὸ 
χήσει 
νοητῆς Βαδυλῶνος. 


fios 


« Πῶς ἑάλω.» Ἐχπλήττονται οἱ ἅγιοι £x 
σεν τῆς Βαθυλῶνος xaY ἐρημώσει. 

«᾿ΔΑνέθη ἐπὶ Βαθυλῶνα ἡ θάλασσα. ν Ἐπὶ μὲν τὴν 
i 


ἰσθητὴν Ba6uAOva, τὸ πλῆθος τῶν πολεμίων * 
E τὴν νοητὴν, τὸ λουτρὸν τῆς παλιγγενεσίας, τὸ 
ξαφανίζον τὴν ἁμαρτίαν. 


f 
€'Eyevfiünsav. » Τὰ τῆς βασιλείας πολιτεύματα. 


« Καὶ ἐν Βαθυγῶνι. » Αἰσϑητῶς μὲν τὰ λάφυρα, ἃ 


suloug ἐλάμδανε. ἸΙρὺς δὲ 


διάνοιαν, ὅτι χατέπιεν ὁ θάνατος ἰσγύσας. Καὶ πάλιν 
, 5 E 


FRAGMENTA IN JEREMIAM. 


« Καθήσονται ἐχεῖ. » ᾿Αντὶ τοῦ, πολιορχήσουσιν A 


123 


V. 20. « Sedebunt illie; » Pro, obsi/ebunt il- 
lam. 
V. 54. « Currens. obviam persequenti. ». Unus- 


quisque sancti 
apostoli faciebant, expellentes quidem. demonum 
errorem, sibimet vero ipsis fidelium salutem annun- 
liantes, 

V. 51. « Et annuntians in oceursum | nuntian- 
lis. » Obviam fáctus primus, annuntiansque illi qui 
secundus mittebatur. 

V. 55. « Quia hic dicit Dominus. » Domos in 
minutissimas partes contrilas significavit : sunt vero 
quasi ab Jerusalem verba : Comedit me, et quae se- 
quuntur, Comedit itaque. propler feritatem; pro- 
pter vero spolia et manubias divisit. Tenebrz autem 


proximo  annuntians : hoc. vero 


B lenues summum. animi marorem notant : tenuis 


quippe aer eorpora nostra magis penetrat, per eaque 
diffunditur. 

V. 54. « Comedit me. » Jerusalem ad Deum con- 
fugiens he in Babylonium effatur; imo verius 
Ecclesia suo sponso adversus Satanam..Hlud auteni 


divisit, hie quidem demon in fornicationem, 
ille in. avaritiam , et. alius in aliud inducentes 
vetitum opus. At. comedit, quoniam et a. Deo 


aversos sibi adorationis cultum offerre. persuas- 
runt, 

« Apprehenlerunt me tenebre. » / Propter 
peceata proditio ; matutinis enim. tenebr;e tenues 
sunt. 

« Replevit ventrem suum. » Extraxisti me a de- 
lieiis meis, hoc est a Misciplina divina. Vel sie : In 
me luxurians implevit ventrem suum. 


V. 55. « Expulerunt me. labores mei. » lmproba 
el miserabilia studia. 

V. 55. e Et sanguis meus super habitatores Chial- 
d:ieos » Pro, necis mihi auctores Chaldiei fuere, Vel 
510: Uleisear sanguinem meum ἃ Chald:eis. 


V. 57. « Et erit. » Abundantiam malorum. 

V. 58. « Quoniam ut leones. » lteges ipsius. 

V. 59. « In calore eorum. » In eorum au:iacia. 

« Dabo potum eis. » ltetributionem scilicet malo- 
rum. 

V. 40. « Et deduc eos. » Vel propheta hoc 
dimonibus inprecatur, vel Deus, ut ule 


atur, 
hoc fieri praecipit. contra. sensibilem ac spiritalem 
Babylonem. 

V. A. € Quomodo capta est. » Stupent sancti de 
ruina et desolatione Babylonis. 

V. 42. « Ascendit super Babylonem mare. ». Su- 
per terrenam. quidem Babylonem. copia hostium ; 
super spiritalem. vero lavaerum — regenerationis , 
quod exterminat peceatum. 

V. 45. « Facete suut. » Instituta el administratio 
regni. 

V. 49. « Et in. Babylone. » Ad sensum quide 
spolia quie. antea. debellatis hostibus | lucrabartur, 
mystice. vero quia mors absorbuit. prevalens; et 


rursus, abstersit. Deus. o:inemm 
lerrz. 

V. 50. « Qui evaditis de terra. » Qui terrena, in- 
quit, reliquistis, semper in virtute proficite ; nee 


subsistatis : Sed currite, ut comprehendatis?*. 

* Qui de longe. » Qui olim procul a Deo, idolo- 
rum cultores. 

« Εἰ Jerusalem. ». Hierosolymis quidem sacrifi- 
cabant Judmi : jubet vero visionem pacis, hoc 
namque Jerusalem interpretatur, ascendere super 
fidelium cor, ut pacem habeant ad Oeum, qua illi 
placita operantes. 

Vend arn Conperuit ignominia. » Ad litteram, 
quod hostes in sacrum leimptum ingressi sunt, my- 
sce, quod impuri dimones iu anima penetralia 
irrepserint., 

V. 55. « EL perdidit. » Ad litteram, multitudinis 
deorum ex dominibus ; spiritaliter vero, qua vocem 
tollebant debaechantes furore demonum. 

V. 58. « Hwe dicit Dominus.» Satanas qui 
per totum. terrarum orbem fana idolorum erexe- 
rat. 


V. 58. « Et porte. » Quie in perniciem. du- 
cunt : hoc vero perfecte fit in universa'i consum- 


matione, 

« Et non laborabunt. » Babylonio, vel etiam er- 
rori servientes.— Non deficient, ait: vox enim, non, 
communis utrique est; sub Babyloniorum Lyran- 
ride, vel ipsius Satan: constituti. Namque omnes 
in Christo Jesu vivificabuntur. 

V. 59. « Ut diceret Sarew. » Misit Sedecias Sa- 
ream legatum, munera Nabuchodonosori deferen- 
tem. Hie dicitur esse Baruch. 

V. 61. « Et dixit Jeremias ad Sar 
tur esse Daruch, 
mutatum est. 


eam. » Ilic dici- 
cui secundum gratiam. nomen 
CAP. LII. 

V. 1. « Filia Jeremiz. » Non prophetze. Traditum 
quippe est virginem fuisse prophetam, ut qui jus- 
sus erat uxorem non ducere a Deo??, Et pater qui- 
dem illius de Lobena, propheta vero ex Anathoth : 
hujus mentionem factam reperies et in fine quarti 
libri Regum. 

V. 9. « Et locutus est ei. » Juste de illo ju- 
dieavit, templo exhibiti viola- 
lore. 

V. 1H. « Et oculos Sedeciz eruit. » Ut operaretur 

pistrino. 


ut. jurisjurandi in 


17. « Et bases. » Receptaculum erat aque, 
propterque ejus capacitatem mare vocatum. 


V. 24. « Et tres. » Janitorum prefectos. 


V.. 25. ». Et 'Tributa 
imgredientesque at.[ue egredientes ad bellum. 


describentem, 
Com- 


seribam. » 


bustis scilicet et reliquis omnibus sacris vasis quie 
asportari difficile poterant. Per hzc. crassities co- 


uin explicatar 


11 Cor,ix, 27... ?! Jerem. xvi, 1. 


LYMPIODORI ALEXANDRINI 


Vea à facie A ἀφεῖλεν ὁ Θεὸς πᾶν δάχρυον ἀπὸ προσώπου τῆς ne 


124 


«᾿Ανασωζόμενοι Ex. γῆς.» Οἱ τῶν γηΐνων, φησὶν, 
ἀποστάντες, ἀεὶ προχόπτετε ἀρετὴν, καὶ μὴ 
ἵἴστασθε, ἀ.1.1ὰ τρέχετε, ἵνα καταιϊάδητε. 

« 0! μαχρόθεν. » Οἱ πάλαι τοῦ Θεοῦ μακρόθεν εἰ- 
δωλολάτραι. 

€ Ka Ἱερουσαλήμ. » "Ey μὲν τῇ Ἱερουσαλὴμ ἔθυον 
δὲ τὴν ὅρασιν τῆς εἰρήνης ᾿ τοῦτο 
γὰρ ἑρμηνεύεται Ἱερουσαλήμ ἀναθαίνειν εἰς τὰς 
τῶν πιστῶν χαρδίας, ἵνα εἰρηνεύωσι πρὸς Θεὸν τὰ 
ἀρεστὰ αὐτῷ ποιοῦντες. 

« Κατεχάλυψεν ἀτιμία. » Πρὸς μὲν τὸ ῥητὸν, ὅτι 
εἰς τὸν θεῖον ναὸν εἰσῆλθον οἱ πολέμιοι " πρὸς δὲ 
διάνοιαν, ὅτι εἰς τὰ ἄδυτα τῆς ψυχῆς ἔσχηψαν οἱ 
ἀχάθαρτοι δαίμονες. 

«Καὶ ἀπώλεσεν. » Πρὸς μὲν τὸ ῥητὸν, τῆς ἐχ τῶν 
ἀνθρώπων πολυθεΐας * πρὸ: δὲ διάνοιαν, ὅτι ἀνέχρα- 
Gov ἐχβαχχευόμιενοι ὑπὸ τῶν δαιμόνων. 

« Τάδε λέγει Κύριος. ν Ὁ Σατανᾶς xa0' ὅλης τῆς 
οἰχουμένης τὰ τεμένη εἰδώλων ἱδρύσας. 


Ἰουδαῖοι " χελεύε: 


« Καὶ αἱ πύλαι. » Al ἀπάγουσαι εἰς τὴν ἀπώλειαν" 
τοῦτο δὲ τελείως γίνεται ἐν τῇ χαθόλου συντελείᾳ. 


« Οὐ χοπιάζουσι.ν» Τῷ Βαδυλωνίῳ, ἢ καὶ τῇ πλάνῃ 
δουλεύοντες. --- Οὐκ ἐχλείψουσι, φησί" τὸ γὰρ, οὗ, 
χατὰ χοινοῦ χεῖται" ὑπὸ τῆς ἀρχῆς τῶν Βαθυλωνίων 
τυραννούμενοι, ἣ χαὶ τοῦ Σατανᾶ. Ἐν γὰρ Χριστῷ 
Ἰησοῦ πάντες ζωοποιηθήσοντοι. 

€ Εἰπεῖν τῷ Σαραίᾳ. ν "Ἔπεμψεν ὁ Σεδεχίας τὸν 
Σαρέαν πρεσδευτὴν, δῶρα χομίξοντα τῷ Ναθουχοδο- 
νόσορ. Οὗτος λέγεται εἶναι ὁ Βαρούχ. 

« Καὶ εἶπεν Ἱερεμίας πρὸς Σαραίαν. » Οὗτος AXi- 
γέται εἶναι 6 Βχροὺῦχ, xazà χάριν μετωνομασμένος. 


KEPAA. N2'. 

« Θυγάτηρ Ἱερεμίου.» Οὐ τοῦ προφήτου. Παρθέ- 
νος γὰρ ἱστορεῖται elvat ὁ προφήτης, ὡς χελευσθεὶς 
ὑπὸ τοῦ Θεοῦ μὴ γῆυαι. Καὶ ὁ μὲν πατὴρ αὐτῆς Ex 
δὲ προφήτης ἐξ ᾿Αναθώθ * ταύτην εὑρή- 
τετάρτης τῶν Βασιλειῶν. 


Λοθενὰ, 6 
τέλει τῆς 


ze xa ἐν τῷ 
σξις xaX Ey τῷ 


« Καὶ ἐλάλησεν αὐτῷ. » Ἐνδίχως αὐτὸν ἔχρινεν, 
ὡς παραθεθηχότα τὰς ἐν τῷ θείῳ ναῷ ὁρχωμοσίας. 


« Καὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς Σεδεχίου ἐξετύφλωσξ. » ρ- 
γάζξεσθα: ἐν τῷ μύλωνι. 

« Καὶ τὰς Bássic. ν Δοχεῖον ἣν ὕδατος, διὰ τὸ πο- 
λυχώρητον θάλασσα χαλούμενον. 

« Καὶ ) Τοὺς ἐπιστάτας τῶν θυρω- 
po». 

« Kat τὸν γραμματέα. Τὸν ἀπογραφόμιε 


τοὺς τρεῖς. 


σιόντας χαὶ τοὺς ἐξιόντας εἰς 


σας δηλονότι χοὶ τὰ ἄλλα πάντα OX: Ü1 


xai τοὺς € 

μον. Kazaxa o 

πὰ ἱερὰ τὰ d αταχόμιοτα. Τοσοῦτον δηλοῦται τὸ 
ὕλου 


πόχος τ 


195 
« Ἦν γῇ Ἡμάθ.ν Ἤμάθ ἡ νῦν καλουμένη 'Avztó- 
χεια " Δεθλαθὰ δὲ τὸ ταύτης προάστειον ἡ Δάφνη. 


«Ἔλαδεν Οὐλαιμαδάχαρ. ν Ἐπειδὴ 
τοι γάτῳ νεύουσιν ὑπὸ τῆς συμφορᾶς, ξιϊαῦε, φησὶ, 
τὴν χεφαλὴν αὐτοῦ, ἀντὶ τοῦ, ἀνώρθωσεν, ὕφωτεν, 
ἄνω βλέπειν παρεσχεύασεν. Ὡς χαὶ Δχθὶδ λέ 
Ἰδοὺ ὕψωσε χεραιϊήν μου ἐπ᾽ ἐχθρούς μου. T5, 
δλαδεν ἀντὶ τοῦ, ὕψωσεν, ὡς ἐν τῷ τέ 
τόρτης τῶν Βασιλειῶν φησιν. 


οἱ αἰχμάλω- 


a5. ΡΟ] απ, 4; 


FRAGMENTA IN JEREMLI;E 


KEPAAAION Δ΄. 

€ Kay ἐγένετο.» Θρηνεῖ μὲν κατὰ τὴν ἱστορίαν ὁ 
προφήτης τὴν τότε τῆς Ἱερουσαλὴμ. γενομένην αἶχμα.- 
λωσίαν, προφητιχῶς δὲ χαὶ ἀληθέστερον τὴν ἐπὶ 'Ῥω- 
μαίων αὐτῇ συμθᾶσαν διὰ τὴν τοῦ Χριστοῦ παράνο- 
μὸν τόλμαν. "Exst μὲν γὰρ ἐχ Βαδυλῶνος ἀνεχλήθη- 
σαν, μετὰ δὲ τὴν ὑπὸ Ρωμαίων ἀνάλωσιν οὐχέτι. 
᾿Αναφέρεται δὲ τὰ γεγραμμένα xai ἐπὶ ψυχὴν, &x- 
πεσοῦσαν μὲν τῆς ἀρετῆς, χατενεχθεῖσαν δὲ εἰς τὰ 
τῆς χαχίας εἴδη, xai διὰ τοῦτο ἐν συγχύσει γενομέ- 
νην " Βαθυλὼν γὰρ σύγχυσις ἑρμηνεύεται " καὶ ὑπὸ 


τῶν νοητῶν πολεμίων αἰχμαλωτισθεῖσαν. 

« Ἐγενήθη ὡς χήρα. ν Τοῦ νυμφίου στερηθεῖσα 
λόγου. 

« Πεπληθυσμένη.» Ἡ πρώτη [πρώην] πλήρης 
ἀγαθῶν λογισμῶν. " 

«ἴλρχουσα Ev χώραις. » Ἡ τῶν xaxiv 
τοῦσα ὑπόφορος ταύταις γέγονεν. 

« Κλαίουσα ἔχλαυσεν. » 
ἐχηρῶν. Ἱττέον δὲ ὡς ψυχὴ ἁμαρτάνυυσα ἐν νυχτὶ 


ἐπιχρα- 
Ἐν τῇ ἐπαγωγῇ τῶν 


γίνετα:, μαχρυνομένη τοῦ Ἡλίου τῆς διχαιοσύνης. 
« Ἐπὶ τῶν σιαγόνων. » Ὥσπερ νοοῦμεν ὀφθαλμοὺς, 

οὕτω λέγονται χαὶ σιαγόνες Ψυχῆς, δι᾽ ἃς τὰς τοῦ 

λόγου τρέ: 


2: [reponendum videtur τροφὰς] δυνά- 
ιξις, χαταλεαίνουτα ταύτας καὶ μαρυχωμένη. 


οχεν ὁ παραχαλῶν αὐτήν.» Κατὰ 


πάντας ἣν ἢ ὀργὴ, χαὶ οὐχ 
εχάλει. "Ecc [ἔστι] δὲ νοεῖν, 
τὴν Ψυχὴν ἅγιοι ἄγγελοι, 


ὅταν ἐχδῷ ἑχυτὴν τῇ χαχ' 


4, ἀπαράχλητον αὐτὴν 


ἐῶσιν. 


(i 
3^ 
Ὁ 


φῆται " χαὶ οἱ πρώην δὲ προστ 
Ψυχὴν ἀγαπᾷν ἀχάθαρτοι ὃ 


ἐπιχαίρουσιν τῇ αὐτῆς πτώσει. 
« Μετῳχίσθη Ἰουδαία. τ 'Azb τοῦ τόπου τῆς àpz- 
τῆς εἰς 50v vns χαχίας.: 
«Καὶ ἀπὸ πλήθους. ν ᾿Αφαιρεθεῖσα γὰρ 


: SERA 
ἧς εἶχεν, εἰς δουλείαν παρ 


FRAGMENTA IN JEREM. LAMENT. 


726 


V. 97. « In terra. Emath. » Emath quie. nunc 
Antiochia vocatur ; Deblata vero ejus suburbium 
Daphne. 

V. 51. cAecepit Vallebardaeli. ». Quoniam vero 


captivi deorsum spectant. miseriis oppressi, accepit, 
inquit, caput illius, hoe est erexit, elevavit, uL sur- 
sum videret ellecit : sicuti et David ait : Ecce eleva- 
vit caput meum super inimicos moos?*. Accepit, 
id est, elevavit, ut in fine quarti Regum habe- 
tur, 


LAMENTATIONES. 


CAPUT PRIMUM. 

* Et factum est. ». Plorat. quidem. propheta ad 
veritatem historize captivitatem, quam Lene Jerusa- 
lem passa est: prophetice autem et verius eam, 
quam a Romanis passa est, propter nefandum see- 
lusin Christum. Tune enim e Dabylone reducti sunt, 
at post illatam alRomanis ruinam nunquam amplius, 
Quadrant etiam qu:e. scripta sunt. in animam, quae 
virtute. exciderit, et in varia improbitatis genera 
delapsa ob id in confusione posita sit : Babylon 
namque confusio interpretatur : et a spiritalibus 
hostibus captivata sit. 

V. 1. « Facta est quasi vidua. » Sponso, rationis 
lumine, privata. 

« Plena. » Plena nuper bonarum cogitationum. 


« Princeps in provinciis. » Que vitiis dominaba- 
tur, illis tributaria facta est. 

V. 2. « Plorans ploravit. » 1n adductione hostium. 
Sciendum porro animam, cum peccat, nocte obrui, 
procul a Sole justiti:e constitutam. 

« In. maxillis. » Sicut intelligimus oculos, ita et 
anim:e maxillas, per quas rationis alitur cibis, com- 
minuens eos et ruminans. 


« Et non. est qui consoletur eam. » Secundem 
historiam quidem, quoniam ira seviebat in omnes, 
neque tum alter alterum consolabatur. Licet vero 
etiam intelligere, sanctos angelos, qui prius animam 
dilisebant, eum illa semetipsam vitiis dediderit, 
sine consolatione eam relinquere. 

« Omnes amici ejus. » Prievaricatores divinarum 
legum habitantes Jerusalem , et. pseudoprophete, 
el qui prius hane ejusmodi animam amare si- 
mulabant impuri diemones, instar hostium de iflius 
ruina lzetantur. 

V. 5. « Migravit Judza. » E virtutis loco ad ?ra- 
probitatis locum, 

« Et propter multitudinem. » Gloria quippe, quam 


habebat spoliata, servituti traditur. 


izi 
« Sedit in gentibus. » Adhierens enim adversariis 
longe faeta est a quiete Dei. 
€ Apprehenderunt eam. » Divertens enim homo 


e via Dei affectuum. servus fit, tribulantibus, ait, 
impuris. d:emonibus quoniam — igitur affectus 


animam insequuntur, et eorum excitatores doe 
mones, precipit Apostolus dicens : Fugite fornica- 
tionem ??, 

V. 4. « Vie Sion. lugent. » Tribus anni tempori- 
bus lege statutum erat omne masculinum Deo sisti, 
in Pascha, in festo Primitiarum, et Scenopegia : 
his itaque tribus festivitatibus Judwi undique 
Jerusalem conveniunt. Secundum historiam igitur 
nemine Sion petente ob civitatis eversionem viae 
lugent. Sed secundum interiorem sensum, institu- 
tiones per quas homo ad virtutem. ingreditur 
marore sunt, deficiente addiscentium studio. 


in 


* Omnes porte ejus. » Doctores qui nec 
regnum Dei ingrediuntur , 
bent. 

« Sacerdotes ejus. » Ad litteram : 
sunt qui offerant ; spiritaliter , 
lis modi, sacrantes, 


ipsi 
el adeuntes  prohi- 
Quia non 
Sacerdotales virtu- 
virlulis mores, quia nemo 
accurrit. 

* Virgines ejus. » Integri incorruptique mores, 
non libere gradientes propter mortiferam magistro- 
rum traditionem. 

V. 5. « Facti sunt tribulantes eam. » Valde elati 
simt Dabylonii, et funesti d:emones. 

* Parvuli ejus. » Et qui propter peccatum in 
judicium vocari non possunt, ad ponam parentum 
mala ipsi ferunt. Vel parvulos vocat sanctos ob 
plebis peccata vexatos, vel parvulke animu e: 
sunt, que cum Deum colere nuper coepissent, et 
im cursu virtutum laps: essent, ad vitia 
runt. 


redie- 


« Ante. faciem. » Qui in captivitatem agunt ante 
se mittunt pueros,- cogunique ire; hoc faciunt 
demones compellentes animam quocunque illis 
libuerit. 

V. 6. « Omnis decor ejus. » Ad litteram quidem 
templum, legalis eultus; ad. sensum autern spirita- 
lem, Dei cognitio, propter inductum peccatum. 

* Facti sunt. » Sive sacerdotes, sive alio modo 
populi duces, non habentes amplius qui illis aliquid 
offerrent. Interiori vero sensu, Quia peccatum in- 
slar venti urentis exsiecavit eos qui in disciplinis 
vrant progressus facturi, doctorum institutiones 
paseua non inveniunt. 

« Et abibaut. » Dum abducerentur, ait, ad capti- 
vitalem, robore destituti sunt. Vel et sic, contra 
peceatum intueri, eL illi resistere non valentes 
infirmali sunt. 

V. 7. « Kecordata est Jerusalem. » In memoriam, 
venerunt dierum 


ail. ante suam humiliationem , 


Ϊ Cor | ^ 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


A 


D 


"98 


ἐν- 


« Ἐχάθισεν ἐν ἔϑνεσ!:. » Προστεθεῖσα γὰρ τοῖς 
αντίοις, ἐμαχρύνθη τῆς ἀναπαύσεως τοῦ Θεοῦ, 

« Κατέλαδον αὐτήν. » Ἐχτραπεὶς γὰρ ἄνθρωπος 
ἐκ τῆς ὁδοῦ τοῦ Θεοῦ, ὑποχείριος τοῖς πάθεσι γίνε- 
zat, θλιδόντων, φησὶ, τῶν ἀχαθάρτων δαιμόνων " ἐπεὶ 
οὖν τὰ πάθη χαταδιώχουσι τὴν ψυχὴν, χαὶ οἱ ἔνερ- 
γοῦντες αὑτὰ δαίμονες, παραγγέλλει ὁ ᾿Απόστολος 
λέγων" Φεύγετε τὴν πορνεία)". 

« Ὁδοὶ Σιὼν πενθοῦσι. ν Τρεῖς χα:ροὺς τοῦ ἐνιαυ- 
τοῦ ἐχέλευσεν ὁ νόμος πάντα τὰ ἀρσενιχὰ τῷ Κυρίῳ 
φαίνεσθαι, τῷ Πάσχα, τῇ ἑορτῇ τῶν Πρωτογεννη- 
μάτων, xaX τῇ Xxnvonnyía- 
τρισὶν ἑορταῖς οἱ πανταχόθεν Ἰουδαῖοι 
εἰς Ἱερουσαλήμ. Κατὰ τοίνυν τὴν ἱστορίαν οὐδενὸς 


πκαύταις οὖν ταῖς 
συνέρχοντα. 


ἐν 


ἐρχομένου ἐν τῇ Σιὼν διὰ τὴν χατασχαφὴν τῆς πό- 
λεως πευθοῦσιν αἱ ὁδοί. Πρὸς δὲ διάνοιαν, τὰ διδάγ- 
ματα, δι᾽ ὧν εἰσέρχεται ἄνθρωπος εἰς τὴν ἀρετὴν, 
ἐν χατηφείᾳ εἰσὶν, ἐχχοπείσης τῆς προθεσμίας [ἴσ΄. 
προηυμίας] τῶν μανθανόντων. 

« Πᾶσαι αἱ πύλαι. » Οἱ διδάσχαλοι, οἱ μήτε αὐτοὶ 
εἰσερχύμιενοι εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, χαὶ τοὺς 
ἐρχομένους χωλύοντες. 

« Ἱερεῖς αὐτῆς.» Πρὸς μὲν τὸ ῥητὸν, διὰ τὸ μὴ 
εἶναι τοὺς προσφέροντας " πρὸς δὲ διάνοιαν, οἱ ἱερ- 
ουργοὶ τῆς ἀρετῆς τρόποι, διὰ τὸ μηδένα προστρέ- 
χειν. 

« Παρθένον αὐτῇ. » Οἱ σῶοι xai ἄμωμοι τρόπον, 
διὰ τὴν φθοροποιὸν τῶν 


ΕΣ 


οὐ xav' ἐξουσίαν βαδίζοντες 
χάλων πὰρ ἀδοσιν. 
Ἐγένοντο οἱ θλίδοντες αὑτήν. » ὙὝπερεῖ 
σαν ER xaX oi ἀλιτήριοι δαίμονες. 
€ Τὰ νήπια αὐτῆς. » Kal τὰ μήπω δι’ ἁμαρτίας 
χρινόμενα ἐπὶ τιμωρίαν τῶν γεννησάντων πάσχου - 
Ἢ xa νήπια τοὺς ἁγίους χαλεῖ, ταλαιπωρου- 


διδασ 


πήρθη- 


σιν. 
μένους διὰ τὰς τῶν πολλῶν ἁμαρτίας, ἣ χαὶ νήπιαι 
ψυχαὶ αἱ ἄρτι θεοσεύεῖν ἀρξάμεναι, χαὶ ὀχλάσασαι 
περὶ τὸν δρόμον τῆς ἀρετῆς, xat ὑποστρέψασα: εἰς 
τὴν χαχίαν. 
« Κατὰ πρόσωπον. » Οἱ αἰχμαλωτεύοντες ἔμπροσ- 
R ἢ DE A TAA Rc 
θεν βάλλοντες τὰ βρέφη ἀναγχάζουσι βαδίζειν 
d ἄς A ul ere zgiun 
οὕτω δὲ ποιοῦσιν xal oi Gaípovsc, συνελαύνοντες τὴν 
ψυχὴν εἰς ὃ βούλονται. 
« Πᾶσα ἡ εὐπρέπεια αὐτῆς. » Πρὸς μὲν τὸ ῥητὸν 
ὁ ναὺς, ἣ νομιχὴ qud; πρὸς δὲ διάνοιαν, ἣ θεο- 
γνωσία διὰ τὴν τῆς ἁ 
€ Ἐγένοντο. 
οὺς πρ ΧΟΥ͂Σ 
: ἁμαρτίας δί- 
εἰν 


ἡγούμενοι τοῦ λαοῦ, οὐχέτι SN. 
τάς v. αὐτοῖς. Πρὸς t 
xn» χαύσωνος, τοὺς ἐν τῇ Meca 
ἀποξηρανάσης, οἱ διδασχαλιχοὶ 


προχόπτ 
μέλλοντας τρόποι 
οὐχ εὑρίσκουσι νομήν. 

« Καὶ ἐπορεύοντο. » Συνελαυνόμενοι, φησὶν, εἰς 
οὐχέ "H καὶ οὕτως, 


ἣν αἰχμαλωτίαν " τι ἴσχυσαν. 
S 


T 
ἠσθένησαν, ἀντωπῆσαι xaY ἀντιστῆναι τῇ ἁμαρτίᾳ 
μὴ δυνηθέ 

€ Ἐμνήσθη Ἱερουσαλ) ἜΣ 


ἀπειγώ 


τες. 
» Εἰς ἀνάμνησιν, φησὶν, 
"σε 


ξλθον τῶν πρὸ τῆς ὡς αὐτῆς ἡμερῶν, 


͵ 


129 
τῶν ὅτε ὥχουν τὴν Ἱερουσαλὴμ, χαὶ εἶχον τὰς 
φοράς " ἣ χαὶ οὕτως * Eig ἀνάμνησιν 400v τῶν oi- 
χείων ἁμαρτημάτων, δι᾽ 
λωσίαν. 

« Πάντα τὰ ἐπιθυμήματα. » Πρὸς μὲν τὸ ῥητὸν, 
ὁ ναὸς, αἱ πανηγύρεις, αἱ θυσίαι, αἱ προσφοραὶ, τὰ 
ἱερὰ σχεύη. Πρὸς δὲ διάνοιαν " onere ]» φησὶ, τῶν 
ἐπιθυμιῶν αὐτῆς, αἷς ἐξαχολουθήσασα γέγονεν aly- 
μάλωτος. 

Ἰδόντες οἱ ἐχθροὶ αὐτῆς ἐγέλασαν. » Πεφύχασι 
γὰρ οἱ δαίμονες μετὰ τὸ χαταθαλεῖν τὴν ψυχὴν, τότε 
xai ἐπιγελᾷν αὐτῇ. 

᾿Αμαρτίαν ἥμαρτεν. » Πᾶς μὲν ὁ ἁμαρτάνων 
δῆλον ὅτι τὴν ἁμαρτίαν ἐργάζεται: ἁμαρτίαν δὲ 
ἁμαρτάνειν λέγεται, ὁ ἐν γνώσει ἁμαρτάνων. Αἰνίτ- 


ἃ γέγονεν εἰς αἰχμα- 


τεται δὲ τοὺς Ἰουδαίους, ὅτι τὸν προχηρυττόμενον, 
xaY προσδοχώμενον ὑπ᾽ αὐτῶν Κύριον, παραγεγο- 
νότα ἐσταύρωσαν. 

« Πάντες οἱ δοξάζοντες αὐτήν. » 
ἡ s apa ὑτισβεῖσα ; sis 


μὲν ῥητὸν, 


διάνοιαν, ἣ 


NECS 

« Ἐταπείνωσαν αὐτήν: » Ἢ οἱ δαίμονες, οἱ πρώην 
αὐτὴν ἀναπτεροῦντες, ὅτε αὐτοῖς ἔθυεν ἣ συναγωγὴ, 
οὺς xai ὕστερον ἀπεστράφη, ἣ χαὶ αἱ τῶν ἀγίων 
ψυχαὶ, αἱ ἐχ διαθέσεως ἀγαπῶσαι τὴν Ἱερουσαλὴμ, 
xaX δοξάζουσαι αὐτὴν εὐπράττουσαν, ἁμαρτάνουσαν 
ὃὲ ἀποστρεφόμεναι. 

« Εἶδον γὰρ τὴν ἀσχημοσύνην αὐτῆς. » Διὰ γὰο 
πῆς σφοδρᾶς τιμωρίας ἀνεχαλύφθησαν xal ἔφανε- 
ρώθησαν αἱ ἁμαρτίαι, δι᾽ ἃς χαὶ τὰς τιμωρίας ὑπ- 
$311. 

" 
οὐχέτι δουλεύουσα δαίμοσιν ἡ δὲ τοιαύτη ψυχὴ εἰς 


χαὶ στενάζουσα, xa 


« Καίγε αὐτὴ στενάζουσα. » μὲν συναγωγὴ 


συναίσθησιν ἐρχομένη, τρόπον 


τινὰ βουλομένη ἀποποδίζειν £x τῶν ἀμαρτη μάτων. 

« ᾿Αχαθαρσία αὐτῆς πρὸ ποδῶν αὐτῆς. ν ᾿Αντὶ 
τοῦ, μεμολυσμέναι εἰσίν. 

« Οὐχ ἐμνήσθη ἔσχατα αὐτῆς. » Εἰ ἐμνήσθη, φη- 
σὶν, ὅτι ἐστὶν ἀνταπόδοσις, εἶχεν ἑαυτῆς ταπεινώ- 
σξιν τὴν ὑπερηφανίαν, ἵνα μὴ πέσῃ ὑπὸ τὴν τιμὼ- 
ρίαν" ὁ μὲν γὰρ ὑπέρογχος ταπεινοῦται, 


νὸς ὑψοῦται. 


ὁ δὲ 


παπει- 


« δες, Κύριος. ν Οἰχειοποιεῖται ὁ ἅγιος ἐπτοῖθεν 
τῶν ἁμαρτανόντων τὰ πλημμέληματα,, καὶ τὴν ὑπὲρ 


αὐτῶν προσάγει δέησιν. 


« Χεῖρα αὐτοῦ ἐξεπέτασε θλίδων. » Πρὸς p. 


ῥητὸν, πρότερος ὁ Βαθυλώνιος, ὕστερον δὲ χαὶ οἱ 


Ῥωμαῖοι τὰ ἐπιθυμητὰ σχεύη, χαὶ ὅτα ἣν ἁ ἀξιόλογα 
εἰλήφασιν. Πρὸς δὲ διάνοιαν, ἐτόλ-- 
ἡ χαχία, ἐφήπλωσεν ἑαυτὴν χατὰ τῆς 
ψυχῆς, χαὶ ἐπεσχότισεν αὐτῆς τὴν ἐπιθυμητὴν θεο- 
γνωσίαν. 

« Εἶδε γὰρ ἔθνη. »- Ἐχέλευσεν ὁ Θεὸς Moa6izaz 


xai ᾿Αμμανίτας μὴ εἰς ἐχχλησίαν mo 


ἐρημωθείσης οὖν τῆς Ἱερουσαλὴμ, εἰσῆλθον xat οὗ - 


τοι εἰς τὸν ναόν. Πρὸς δὲ διάνοιαν, ἀκάθαρτοι τι 


λογισμὼ εἰς τὸ ἄδυτον τ 


- 


*! Deut. 11, 29, 


FRAGMENTA IN JEREM. LAMENT.: 


C 


730 


προσ- A eum habitabant Jerusalem, et oblationes habebant. 


Vel et sic : Propriorum delictorum recordati sunt, 
propter qui captivitas venit. 


« Omnium desideriorum. » Ad litteram, templum, 
solemnitates, sacrificia, oblationes, vasa sacra. 
Sensu vero mystico, recordata est, ait, desiderio- 
rum suorum, quz sectata, captiva facta est. 


« Videntes inimici ejus riserunt. » Proprium 
quippe d:monum est, ubi animam prostraverint; 
tune etiam irridere. 

V. 8. « Peccatum peccavit. » Liquet omnem pec- 
cantem — peccatum | admittere ἢ; peccatum — vero 
peceare ijs dicitur, qui scienter peccat. Innuit 
porro Jud:os, qui prznuntiatum οἱ exspecta- 
tum ilis Dominum, ubi advenit, in crucem 
egerunt. 

« Omnes qui. glorificabant, eam. » Ad litteram 
quidem, Synagoga in captivitatem ducta : sensu 
vero altiori, iniquitate laborans anima, à recto statu 
dimota. 

« Humiliaverunt illam. » Vel d;emones qui prius 
eam inflabant, cum illis Synagoga sacrifieabat, 
quos etiam postremo aversala est; vel etiam san- 
ctorum animi, quie ex corde amabant. Jerusalem, 
eamque recte agentem glorificabant, peccantem 
vero adversabantur. 

« Viderunt enim ignominiam ejus. » Gravi quippe 
supplicio detecte sunt et palam. facte iniquitates, 
ob quas eliam penis addicta est. 


« Atque ipsa gemens. » Synagoga quidem non 
amplius diemonibus serviens, ejusmodi vero anima 
in se rediens, eL. gemens, et. quodammodo volens 
pedem de peccato retrahere. 

V. 9. « Immunditia ejus ante pedes ejus. » Hoc 
st, pollutze sunt. 

« Non est recordata novissimorum suorum. ? Si 
recordata esset, inquit, retribulionem. sequi, suam 
utique superbiam compressisset, ne penis obnoxia 
fieret : inflatus enim. humiliatur, at humilis exal- 
tatur. 


« Vide, Domine. » inde sanctus 


Sibi ascribit 


D peccatorum delieta, atque pro illis preces effundit. 


V. 40. « Manum suam extendit tribulans. » Ad 
litteram priores Babylonii, deinde et. Romani desi- 
derabilia vasa, et quidquid erat pretiosum. Jeroso- 
Ad sententiam antem spirita- 
est nequitia; effudit se in ani- 
illa Dei cognitionem 


|ymis diripuerunt. 
lem : Ausa, inquit, 
mam, desiderabilemque in 
obtenebravit. 

« Vidit enim gentes. » Jusserat Deus *? Moabitas 
et Ammonitas in. Domini ecclesiam. non ingredi : 
desolata igitur. Jerosolyma, ingressi sunt templum 
et ipsi : spiritualiter vero, impurie. quidam cogita- 
tiones in loca animi seereta penctrarunt 


7M 

V. £1. c Quirentes panem.» Vel corporalem pro- 
pter obsidionem ; vel sermonem, quo animus alitur, 

« Dederunt desiderabilia. » Tempore obsidionis 
quidquid erat charum dabant, ut cibos emerent, 
el vitam t«eri possent, delicientemque | alerent 
animam. Vel etiam sic : Desiderabilem Dei cozni- 
tionem eum perdidissent, aliquid e pseudoprophe- 
lis audire volebant, quo. meerentem. animum | re- 
crearent. 

V. 42. « Qui ad vos omnes. » Cum staret. Jeru- 
salem, per mediam illam ibant sspe viatores, ibi 
eliam quiescentes. Eversa igitur extra. illam pro- 
teribant. Ait itaque : Ad vos, viatores, qui exterius 
przetercurritis, verba facio ; moveat vos meum tan- 
tum. vulnus. Spiritualiter vero, Qui non rectam, 


ait, el legitimam | inceditis viam, dolorem meum B 


videntes convertimini ad Dei cognitionem. 


« Locutus in me. » Minatus redargutione veri- 
talis : et quando. dixit Synagog:e : Ecce relinquetur 
domus vestra deserta *!. 

V. 15. « De excelso suo misit ignem. » Pro alti- 
tadine sua, inquit. supplicio me acerbissimo affecit; 
significat quoque eam quie post ascensionem Do- 
mini per ltomanum bellum irrogata illi pcena est. 


€ In ossibus meis. » Ad ipsos usque artus me- 
dullasque pervenit, Sensusque el cogitationes. 

« Expandit. » Punitionem, quie vitari non po- 
tuit. 


« Convertit me. » E bonis ad mala. 


« Dedit me Dominus. » Hoc est, ostendil me 
desolatam. 

* Tota die. » Perpetuis addictam suppliciis. 

V. 44. € Vigilavit. » Nullum, ait, meum peccatum 
prateritum est. 

€ In manibus meis. » Qui per opera seminavi, 
hec et. messui. Eo quod unusquisque propriurn 
onus portare oportet. 

* Infirmata est virtus mea. » Hostibus adversari 
non valui. Vel ita: Synagoge robur lex, quz illi 
subvenire non potuit. 

« Quia dedit Dominus. » Id est, ostendit me do- 
loribus digna patrasse. 

* Non potero. » Concussa est stabilitas mea, vi- 
delicet firmitas mea. 

V. 15... « Abstulit omnes. » Ad litteram quidem, 
principes, legumque doctores : spiritaliter vero, 
propositi modos, quos exterminat se opponens eL 
Superans iniquitas. 

« Vocavit super me, » Tempus, ait, tenebrarum: 
deficiente quippe intelligibili lumine, tenebrae suc- 
cedunt. 

* Ut contereret. » Ut omne bonum meum pro- 
positum exterminetur. 

« Torcular calcavit. » Hoc est, omnia mea cri- 


*! Matth. XXII 98. 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


132 

« Ζητοῦντες ἄρτον. » Ἢ τὸν αἰσθητὸν διὰ τὴν πο- 
λιορκίαν, ἣ τὸν τρόφιμον τῆς ψυχῆς λόγον. 

« “Ἕδωχαν τὰ ἐπιθυμήματα. » Ἐν τῇ πολιορχίᾳ 
πᾶν εἴ τι ἐχλεχτὸν παρεῖχον εἰς ὠνὴν βρωμάτων, ἵνα 
xiv μόνον ζήσωσιν, xoi θρέψωτι τὴν ἐχλείπουσαν 
ψυχήν. Ἢ χυὶ οὕτως " τὴν ἐπιθυμητὴν θεογνωσίαν 
προδεδωχότες, ἤθελόν ct ἀχούειν πυρὰ τῶν Ψευξο- 
προφητῶν, ἐφ᾽ ᾧ τὴν ἑαυτῶν ἀθυμίαν ἀναχτᾶσθαι. 


€ Οἱ πρὺς ὑμᾶς πάντες. » Ἑστώσης τῆς "epou- 
σαλὴμ,, διὰ μέσης ἐθάδιζον “οἱ ὁδοιπόροι πολλάς, 
xai διαναπαυόμενοι ἐν αὐτῇ, Κατασχαφείσης οὖν 
αὐτῆς, ἔξωθεν αὐτῆς παρήρχοντο. Φησὶν οὖν, ὅτι 
Ὁδῖται οἱ ἔξωθέν με παρατρέχοντες, πρὸς ὑμᾶς μοι 
ὁ λόγος " συμπαθῆσατέ μοι ἐπὶ τῷ τηλιχούτῳ τραύ- 
ματι, Πρὸς δὲ διάνοιάν φησιν " Οἱ μὴ τὴν εὐθεῖαν χαὶ 
ἔννομον βαδίζοντες ὁδὸν, τὸ ἐμὸν ἄλγημα θεωροῦν- 
πες, ἐπιστρέψατε εἰς θεογνωσίαν. 

« Φθεγξάμενος ἐν ἐμοί. ν ᾿Απειλήῆτας ἐλεγμῷ ἀλη- 
θείας" καὶ ὅτε 0i τῇ Συναγωγῆ" Ἰδοὺ ἀφίεται 
qr ὁ οἶκος ὑμῶν ἔρημος. 

« Ἐξ ὕψους αὐτοῦ ἀπέστειλε πῦρ.» Κατὰ τὸ ὕψος 
αὐτοῦ, φησὶν, οὕτως ἐξηχρίθωσε τὴν za ἐμοῦ τι- 
Aoi δὲ χαὶ μετὰ τὴν ἀνάληψιν τοῦ Κυρίου 


τὴν ἐπενεχϑεῖσαν τῇ ᾿Ιερουσαλὴμ χόλασιν διὰ τοῦ 


μωρίαν " δὴ 


ἹΡωμαϊχοῦ πολέμου, 
€ Ἔν τοῖς ὀστέοις μου. » Ἐφιχνεῖται γὰρ ἕως 
ἁρμῶν τε xal μυξλῶν, ἐνθυμήσεων τε xal ἐννοιῶν. 
€ Διεπέτασε. » Τὴν ἄφυχτον τιμωρίαν. 


« ᾿Απέστρεψέ με. » "Ex τῶν ἀγαθῶν ἐπὶ τὰ χεί- 
ρονα. 

« "Eüuxé μὲ Κύριος. » ᾿Αντὶ τοῦ, ἔδειξέ με 
ἔρημον. 

« θλην τὴν ἡμέραν. » Διηνεχῶς χολαζομένην. 

« Ἐγρηγορήθη. » Οὐδὲν, φησὶ, ἐσιωπήθη τῶν ἐμῶν 
ἁμαρτημάτων. 

« Ἔν χερσί μου. » "A διὰ τῶν πράξεων ἔσπειρα, 
ταῦτα xal ἐθέρισα. Διὰ τὸ ἕχαστον τὸ ἴδιον φορτίον 
βαστόζειν. 

« ᾿Ββοθένησε ἢ 


ἰσχύς μου.» Οὐχ ἠδυνήθην ἀντι- 
πρᾶξαι τοῖς ἐναντίοις. Ἢ xoi οὕτως" Ἰσχὺς τῆς 
συναγωγῆς ὁ νόμος, οὐ δυνηθεὶς αὐτῇ ἐπαμῦνα!. 

« Ὅτι ἔδωχε Κύριος. » ᾿Αντὶ τοῦ, ἔδειξέν με ὁδύ- 
νης ἄξια διαπραξαμένην. 

* Οὐ δυνήσομαι. » ᾿Εσαλεύθη στάσις μου, τουτ- 
ἐστι στηριγμός μου. 


« 'E&npe πάντας. » Πρὺς μὲν ῥητὸν, τοὺς ἄρχον- 


τας χαὶ τοὺς νομοδιδασχάλους" πρὺς δὲ διάνοιαν, 
τοὺς τρόπους τῆς προθέσεως, οὺς ἐξαφανίζει ἀντι- 


χαθισταμένη, xa ἐπικρατοῦσα ἡ ἁμαρτία. 

« Ἰδχάλεσεν ἐπ᾽ ἐμέ. » ἹΚαιρόν φησι τὸν τοῦ σχό- 
τους. ᾿Ἐχλείποντος γὰρ τοῦ νοητοῦ φωτὸς, τὸ σχότος 
ἀντεισέρχεται. 


« Ῥοῦ συντρίψαι. » "Ὥστε ἀφανισθῆναί μου πάντα 
τρόπον ἀγαθόν. 


« Ληνὸν ἐπάτησε. ^ "Ava τοῦ. Πάντα μου τὰ 


709 
ἁμαρτήματα συνήγαγεν εἰς ἕν, ἅτινα 
ἐποίησενοῖνον * περὶ οὗ φησιν ὁ VaApqóbe, ὅτι Ποτή- 
ριον ἐν χειρὶ Κυρίου οἴνου ἀχράτου, τουτέστιν 
ὀργῆς. Ἐξεταζόμενα γὰρ τὰ ἁμαρτήματα, καὶ ὥσπερ 
ἐχθλιθόμενα, θείαν ὀργὴν ἀποστάζουσιν, ἣν ποτίζον- 
ται οἱ ἁμαρτάνοντες͵ 

« Ὁ ὀφθαλμός μου χατήγαγεν ὕδωρ. » Τὸ δια- 
νοητιχὸν τῆς Ψυχῆς τρόπον τινὰ δαχρύει, xal ἐπι- 
στενάζει τοῖς ἁμαρτήμασιν. 

« Ὃ ἐπιστρέφων ψυχήν μου. » Πρὴς μὲν τὸ 
ὅτι μέχρι νῦν Ἰουδαῖοι ταλαιπωροῦσι:, πρὸς ὃ 
νοιᾶν, ὁ τρόπο: τῆς μνήμης τοῦ Θεοῦ, ὁ ἐπιστρέφων 
τὴν ψυχὴν £x θανάτου εἰς ζωήν. 

« "Eyévovro ol υἱοί μου. » Αἱ διάφοροι πράξεις 
ποῦ ἐχθροῦ ἡμῶν διαθόλου γινο- 


EU 


" 
δὲ διά. 


ἐπιχρατεστέρου 
μένου. 

€ Διεπέτασε Σιών. » Ὑπὺ ἐχπλήξεως Zio pestieyne 
ἔσχε tà; χεῖρας, πάσας ἀγαθὰς ῥίψασα πρό 

« Οὐχ ἔστιν ὁ παραχαλῶν αὐτήν. » Οὺ νόμος, οὐ 
προφήτη:. 

« Ἐνετείλατο Κύριος. » Παρήγγειλε, φησὶ, 
οιος. Ὅτι χύχλῳ εἰσὶν οἱ θλίθοντές sz, viyjov: ὁ δὲ 
εἰς ῥᾳθυμίαν ἐξέχλινεν. Ἢ οὕτως - Ἐντολὴ Κυρίου 
φησίν: Ἰδοὺ τέθεικα πρὸ προσώπου ὑμῶν civ 
ζωὴν", καὶ τὸν θάνατον. Ἐπειδὴ τοίνυν ἀνθείλετο 
τῆς ζωῆς τὸν θάνατον ὁ Ἰαχὼδ, ἐγένοντο χύκλῳ αὖ- 
κοῦ οἱ θλίθοντες αὐτόν. 

« Εἰς ἀποκαθημένην. » ᾿Αντὶ τοῦ" Ὑπὲο τοὺς 
ἐχθροὺς, ὧν ἐν μέσῳ τυγχάνει, βδελυχτὴ γέγονεν. 
Καὶ οὕτως μετὰ τὴν αἰχμαλωσίαν ἕμεινεν ἐν τῇ 


ἕξις 
Ss'c. 


Kv- 


ἰδίᾳ &àxaÜapsiz, μὴ μετανοοῦσα. 

« ᾿Ἐχάλεσα γὰρ τοὺς ἐραστάς μου. 
τῆς Ψευδοπροφῆτα!,, xai τερατοσχόποι, xal οἱ ἀχά- 
dm δαίμονες. 'Epac 


» Ἐρασταὶ αὐ- 


ταὶ δὲ αὐτῆς χαλοῦνται, ἣ 


τι αὐτὴ ἐρᾷ τῆς αὐτῶν ἀπάτ n$. 7 ὅτι αὐτοὶ προσ- 


ποιούμενοι φιλεῖν αὐτὴν, τῆς θείας ὀργῆς ἐγένοντο 


πρόξενοι, οὐδὲν αὐτῇ δυνηθέ ἐπαμῦνα!:. Τοῦτο 


γὰρ σημαίνει τὸ, Παρειϊογίσαντό με 

« Οἱ ἱερεῖς μον. » Ταῦτ ν τῇ moltopxiz 
συνέθη. Πρὸς δὲ διάνοιαν, οἱ διδάσχαλοι, οἱ ἀνάξιοι 
τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ χριθέντες, οἱ τῆς τῶν λαῶν σω- 
τηρίας μὴ πιστοὶ οἰχονόμοι γενόμενοι; οὐχ εὗρον 
τοὺς διδασχομένους, οἵτινές εἰσιν αὐτῶν βρῶσις, τοῦ 
λαοῦ PU id τῇ τῶν διδασχάλων ἀσεθείᾳ. 

« Ἡ χοιλία μου. » 9 
Κοιλία 6$ xaX al. χατὰ 


ἄντα τὰ ἐντός μου. 


τοὺς 5 gres ς νόμους, 


ct 
e 
ὃ Sum. 
ων 


ἀναδοτιχαὶ χαὶ ζωτιχαὶ τῆς Ψυχῆς δυνάμεις, ὃ 


αὐτῆς τρέφεται καὶ γυμνάξετα: τὰ αἰσθητήρια. 


« Ἔξωθεν Πρὸς 
Ug Ex τῆς πολιορκίας ἐξιόντας ἀνῇρ 
πρὸς δὲ διάνοιαν, Ἡ τῶν ἁοράτω." θρῶν, 


χνωσέ ps μάχαιρα. » 


ἱστορίαν, vo 
οἱ Ῥωμαῖο." 


φησὶν, ἔφοδος ἔξωθεν, τουτέστιν οὐ συμφυὴς ἡμῖν 


οὖσα, ἀνεῖλέ μου τοὺς ἀγαθοὺς λογισμούς " ὥσπερ 
ἔνδοθεν ἡ τῆς προαιρέσεως ἡμῶν ἐπὶ τὸ χεῖρον ὁρμῇ" 

τοῦτο γὰρ δηλοῖ θάγατος ἐν οἴκῳ. 

δ᾽ Deut. 


«Psal; ἔὐχιν, 9. x3Y,-19: 


FRAGMENTA IN JEREM. LAMENT. 


154 


πατῆσας A mina in unum collegit; qux caleans vinum expres- 


sit; de quo Psalmista : Calix in manu Domini vini 
meri **, id est irze. Disquisila enim peccata, et vei- 
uli caleata, divinam distillant iram, quam pecca- 
tores bibunt. 


V. 16. « Oculus meus deduxit aquam. » Faeul- 
tas animi contemplatrix quodammodo laerymnatur, 
et ingemit super peccatis. 

« Convertens auimam meam.» Ad litteram quidem, 
quod hueusque Judaei misere agunt: sensu vero 
interiori, propositum memoriz Dei convertens ani- 
mam de morle ad vitam. 

« Facti sunt filii mei. ». Diversa opera, 
nostro diabolo pravalente. 


inimico 


V. 417. « Expandit. Sion. ». Prie stupore. solutas 
habuit manus, omnibus abjectis actionibus bonis. 

« Et non est qui eonsoletur eam. » Non lex, non 
propheta. 

« Mandavit Dominus. ». Mandavit, ait, 
Quoniam in circuitu sunt qui opprimunt te, cau- 
tus esto; ille vero segnitiem amavit. Vel sic: Man- 
datum Domini ait: Ecce posui. ante [aciem vestram 
vitam et mortem *?. Quoniam igitur Jacob pr:tulit 
vite mortem, faeti sunt in eircuitu ejus aflligentes 


Dominus. 


eum. 

« Quasi polluta menstruis in medio eorum.» Quasi 
diceret : Plusquam inimicis ipsis quorum in medio 
est, abominabilis facta est. Et sie post captivitatem 
in sua mansit immunditia, pomitentiam non agens. 

V. 19. « Vocavi enim. amatores meos. » Ama- 
tores ejus sunt pseudoprophetze, prodigiorum inter- 
pretes, et impuri demones. Amatores vero dicun- 
tur, vel quod ipsa seductionem corum anaret, vel 
quod illi simulantes se illius amore teneri, divinam 
in eam concitarunt. iram, cum ferre illi nullam po- 
tuissent opem : id enim significat vox illa, Decepe- 
runt me. 

« Sacerdotes mei. » ἔτος quidem in ipsaolbsidione 
evenerunt. Mystice vero, doctores verbo Dei indigni 


judieati, qui. salutis populorum non fideles fuere 


dispensatores, non invenerunt erudiendos, qui sunt 
cibus eorum, collapso jam populo una cum | praece- 
ptorum impietate. 

V. 90. « Venter 
mea.Venterautem et cor, secundum regulas figu- 
ratae locutionis, distributriees sunt et vitales anima 
per quas aluntur et exercentur ejus 


meus.» Mocest, omnia viscera 


facultates, 
sensoria. 

« Foris orbavit me filiis gladius. » Ad historicum 
quidem sensum, ex obsidione fugientes pe rimebant 
Romani; ad sensum vere altiorem, hostium, in- 
quit, invisibilium irruptio foris, id est, non insita 
nobis a matura, bonas cogirationes mihi peremut ; 
quemadmodum intus volontatis nostra ad malui 
assensus. [loc enim sibi vult mors domi, 


735 ᾿ 


puri d:emones sunt, qui et amatores ejus dicuntur. 
Nam cum hostes sint, amare simulant; qui postquam 
ad peecatim perduxerint, demoliri quoque eam ag- 
grediuntur. 

€CAdduxisti diem. » Punitionis. 

« Heu mihi, heu mihi. » Repetitio doloris vehe- 
mentiam signilicat. 

V. 22. « Ingrediatur omnis. » fiat, inquit, in- 
quisitio prementium me secundum veritatem tuam. 
Facies enim Dei veritas est. 

« Vindemio eos, » Racemuli sunt minuti botri, 
qui sepenumero vindemiatores effugiuut. Qui ergo 
reliquias colligunt, illos. vindemiant curiosa exqui- 
sitione vites explorantes. Sieut igitur'me d:emones 
acerbe impetiverunt, vel sicut curarunt ut. diligen- 
ter inquireretur in peccata mea pseudoprophetie 
et pseudomagistri decipientes me, ita diligenter. in 
in eos, Domine, inquire seeundum judicium tuum. 


CAP. Hi. 
V. 1. « Quomodo obtexit. ealiyine. » Quomodo 
velut euidam caligini hostium | irruptioni tradidit. 
* Projecit de coelo in terram. ». Coelesti parem 
splendori, ait, decorem convertit Jerusalem in de- 
decus, projecta illa ab ipsius perpetua visitatione. 


« Et nonest recordatus. » Scabellum Dei templum 
vocat, tanquam Dei przesentia de ccelo. in illud per- 
tingente, vel etiam Israeliticum populum Dei cogui- 
üone dignatum. Thronus quippe Dei ccelum voca- 
tur, quod in purissimis illic. mentibus quiescat. 
Scabellum autem illius terrà, quod. usque. ad nos 
pro nostra capacilate cognitio ejus perveniat. 


V. 2. « Omnia speciosa. » Ad litteram , omnem 
legalem cultum ; ad sensum autem. latentem, pro- 
posita pietatis. 

« Destruxit. » Destruetionem vocat ab. ipsis fun- 
damentis motionem. 

« Munitiones. » Ad litteram, templum, vel. ma- 
gnates urbis, al sensum vero mysticum, virtutes 
inexpugnabiles in terram dejeeit. 

« Polluit regem ejus. » Ad litteram, potentiores 
ejus; spiritaliter vero, impuros, ait, ostendit prze- 
Stantissimos voluntatis ejus motus. 

V.5. « Omne cornu. » Ad historiam quidein, 
omnes tribus, vel omnes potentes : ad. internam 
vero intelligentiam, omnem animi vietorem mo- 
dum. 

« Retrorsum avertit.» Vel ipsius Israel rectas 
actiones, posteriora enim sunt sinistra omnia 
dextris, in pejus avertit, hoe estin l:evam : vel Deus 
snas vires detinuit, nec illis opem tulit, eum ab ho- 
stibus bello premerentur. 

« Et accendit. » Faetum. per Romanos exeidiuin. 
Ira itaque Dei quasi ignem aecendit adversus facob 
ultricem cjus virtutem. 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


V. 91. « Omnes inimici mei. » Inimici anime im- A 


720 

« Πάντες οἱ ἐχθροί μου. » 'Ey0poY τῆς ψυχῆς o 
ἀχάθαρτοι δαίμονες, οἵτινες xai ἐρασταὶ αὐτῆς λέ- 
γονται. Καὶ γὰρ ἐχθροὶ ὄντες, ἐρᾷν προσποιοῦνται " 
οἵτινες μετὰ τὸ ποιῆσαι ἁμαρτάνειν xal ἐπιχειροῦσι 
τῇ αὐτῆς πτώσει. 

« Ἐπήγαγες ἡμέραν. » Τὴν τῆς χολάσεως. 

« Οἴμοι, οἴμοι. ν» Ὁ διπλασιασμὸς τὸ ἐπιτεταμέ- 
νον τῆς ὀδύνης σημαίνει. 

« Εἰσέλθοι πᾶσα. ν Γένοιτο, φησὶν, fj ἐξέτασις τῶν 
ἀμυνομένων μὲ xaxX [ἴσ΄. κατὰ] τὴν ἀλήθειάν σου" 
τὸ γὰρ πρόσωπον τοῦ Θεοῦ ἡ ἀλήθεια. 

€ Ἐπιφύλλισσον αὐτοῖς. » ᾿Επιφυλλίδες εἰσὶ τὰ 
μιχρὰ βοτρύδια, ἃ πολλάχις χαὶ τοὺς τρυγῶντας 
λανθάνουσιν. Οἱ γοῦν χαλαμώμενοι ταῦτα ἐχλέγονται, 
ἀχριθῶς τὰς ἀμπέλους ἐξετάζοντες. “Ὥσπερ οὖν 
πικρῶς ἐπέθεντό μοι οἱ δαίμονες" ἣ χαὶ ὥσπερ 
ἀχριθῶς ἐξετασθῆναι πεποιήχασι τὰ ἁμαρτήματά 
μου οἱ Ψευδοδιδάσχαλοι xal ψευδοπροφῆται ἁπατή- 
σαντές με, οὕτως ἀχριθῶς ἕτασον αὐτοὺς χατὰ τὸ 
σὺν χρίμα, Κύριε. 

ΚΕΦ. D'. 

« Πῶς ἐγνόφωσεν. ν Πῶς, ὥσπερ τινὶ γνόφῳ, τῇ 
τῶν ἐχθρῶν ἐφόδῳ παραδέδωχεν. 

« Κατέῤῥιψεν ἐξ οὐρανοῦ εἰς γῆν. » Τὴν οὐρανο- 
πρεπῇ, φησὶν, 
ἀτιμίαν μετέστησεν, ἀπωσάμενος αὐτὴν ἐχ τῆς ἑαυ- 


εὐπρέπειαν τῆς Ἱερουσαλὴμ εἰς 


ποῦ διηνεχοῦς ἐπισχέψεως. 

« Καὶ οὐχ ἐμνήσῆη. » Ὑποπόδιόν φησι Θεοῦ τὸν 
ναῦν, ὡς φθανούσης εἰς αὐτὸν Ex τοῦ οὐρανοῦ τῆς 
θείας ἐπιφοιτήσεως, ἣ xa τὸν Ἰσραηλιτιχὸν λαὸν, 
τὸν ἠξιωμένον τῆς γνώσεως τοῦ Θεοῦ. Θρόνος piv 
γὰρ Θεοῦ χαλεῖται ὁ οὐρανὸς, ὡς τοῖς ἐχεῖ xaÜapu- 
τάτοις λογιχοῖς ἐπαναπανομένον τοῦ Θεοῦ, Ὑποπό- 
διον ὃὲ αὐτοῦ ἡ γῇ, ὡς χαὶ εἰς ἡμᾶς φθανούσης 
χατὰ τὴν ἐπιδάλλουσαν ἡμῖν ἀναλογίαν τῆς αὐτοῦ 
γνώσεως. 


«€ Πάντα τὰ ὡραῖα. » Πρὸς μὲν τὸ ῥητὸν, τὴν 
νομικχὴν πᾶσαν λατρείαν " πρὸς δὲ διάνοιαν, τοὺς τῆς 
εὐσεθείας τρόπους. 

« Καθεῖλεν. » Καθαΐρεσίν φησιν τὴν ἐχ θεμελίων 
χίνησιν. 

« Τὰ ὀχυρώματα. » Πρὺς μὲν ῥητὸν, τὸν vabv, ἣ 
χαὶ τοὺς ἐν αὐτῇ δυνατούς " πρὸς δὲ διάνοιαν, τὰς 
ἀχαταμαχήτους ἀρετὰς τοῖς γηΐνοις ἀπέῤῥιψεν. 

« Ἐδεθήλωσεν βασιλέα αὐτῆς. » ΠΙρὸς μὲν ῥητὸν, 
τοὺς ἐν αὐτῇ δυνατούς * πρὺς δὲ διάνοιαν, ἀχαθάρτους, 
φησὶν, ἀπέδειξε τοὺς xav' ἐξοχὴν αὐτῆς τρόπους. 

« Πᾶν κέρας. » Καθ᾿ ἱστορίαν μὲν, πάσας τὰς 
φυλὰς, ἢ πάντας τοὺς δυνατούς " πρὸς δὲ θεωρίαν, 
πάντα 


τινίχιον τῆς ψυχῆς τρόπον. 


« ᾿Απέστρεψεν. ν Ἢ αὑτοῦ τοῦ Ἰσραὴλ τὰς δε- 
ξιὰς πράξεις εἰς τὸ ἧττον ἀπέστρεψεν, τουτέστιν εἰς 
τὰ ἀριστερά " ὀπίσω γὰρ τῶν δεξιῶν τὰ ἀριστερά" 
jj ὁ Θεὸς τὴν αὐτοῦ δύναμιν ἐπέσχεν, xa οὐχ ἐπ- 
ἤμυνεν αὑτοῖς πολεμουμένοις ὑπὸ τῶν ἐχθεῶν. 

« Καὶ ἀνῆψεν. » Τὴν διὰ Ῥωμαίων ἅλωσιν. Ἢ 
ὁργὴ οὖν τοῦ Θεοῦ ὡς πῦρ ἀνῆψεν κατὰ τοῦ "lazo 


T 
f 
τὴν ἑταστιχὴν αὐτῆς δύναμιν, 


15] 


« Ἑνέτεινε τόξον αὐιοῦ. » Τὴν παντελῆ ἀποστρο- A 


φὴν τοῦ Θεοῦ λέγει" f: γινομένης χαιρίαι παρὰ τῶν 
ἐχηρῶν ἐπιφέρονται πληγαί. 
« Καὶ ἀπέχτεινεν. » Πρὺς μὲν ῥητὸν τοὺς υἱοὺς 


ῥας, 


αὐτῶν, xai τὰς θυγατέ χαὶ εἴ τι παρ᾽ αὐτοῖς 
ζῶον τίμιον * πρὸς δὲ διάνοιαν, τὰς χρείττονας τῆς 
Ψυχῆς ὀρέξεις. Τοῦτο γὰρ ποιεῖ dj ἀποστροφὴ τοῦ 
Θεοῦ. 'H γὰρ ἐπίσχεψις αὐτοῦ ζωὴ τυγχάνει. 


« Σχηνῇ θυγατρὸς Σιών. » Καθ᾿ ἱστορίαν μὲν, 


ἐν τῷ ναῷ ᾧ ἐφονεύθησαν " πρὸς δὲ διάνοιαν, ἐν 
ταὶς τῆς Ψυχῆς ἀναπαύσεσιν. 

« Ἐγενήθη Κύριος. » Αὐτῶν ἑαυτοὺς χαταστη- 
σάντων ἐχθροὺς τοῦ Θεοῦ διὰ τῶν εἰς αὐτὸν παρα- 
νομιῶν * Θεὺς γὰρ οὐ μισεῖ. 

« Διέφθειρε τά. » Πρὸς μὲν ῥητὸν, τὰ τείχη, χαὶ 
τὸν ναὺν, xal τὰς οἰκίας φησί" πρὸς δὲ διάνοιαν, 
τοὺς περιφράττοντας τὴν ψυχὴν ἀγαθοὺς λογισμούς. 
[Καὶ ἄλλως 7 Ὅτι οὐχέτι παρὰ Ἱουδαίοις μετὰ τὴν 
κατὰ τοῦ Χριστοῦ τόλμαν οὐ προφήτης, οὐχ àmo- 
χάλυψις, οὐχ ἔννομος ἱερουργία. 

« Ταπεινούμενα. » Μετὰ τὴν ἱστορίαν, τοὺς ὑπὸ 
τῆς ἁμαρτίας ἁλισχομένους φησίν. 

« Καὶ διεπ 


ασεὺ ὡς ἄμ 


πελον. ) Ἢ τοῦτό φησι, 
ὅτι τὴν πρώην ὡς ἄμπελον ἐχταθεῖσαν Συναγωγὴν 


παρέδωχε τοῖς ἐχθροῖς " 1| οὕτως, ὅτι αὐτὴν ἥπλωσεν 
τοῖς διαρπάζουσιν ὡς ἄμπελον ἀσχέπαστον. 

« Διέφθειρεν ἑορτὴν αὐτοῦ. » Τῆς μὲν Ἱερουσαλὴμ 
τὰς νομιχὰς ἑορτάς " τῆς δὲ ψυχῆς τὴν ἐπὶ τῷ χρείτ- 
τονι χαρμονήν. 

€ Ἐπελάθετο Κύριος. » Κατεφρόνησε, φησὶ, xoi 
τῆς ἑαυτοῦ νομοθεσίας, τῆς παραχελευομένης ἑορτά- 
ζειν xaY σαδθατίζειν. 

« Καὶ παρώξυνεν. » ᾿Επιπλέον ἐχθλίθεσθαι αὐ- 
τοὺς συνεχώρησεν, ἣ αὐτὸς παροξυνόμενος, ἣ vol 
αὐτὸς παροξύνων ἐπὶ τῇ τῶν ἐχθρῶν εὐθηνίᾳ. 

« ᾽᾿Απώσατο Κύριος. » Τὸ νομιχὸν, ἵνα ἀντεισ- 
ενεχθῇ τὸ τῆς Καινῆς Διαθήχης πνευματιχόν. Ἐὰν δὲ 
ἐπὶ τῆς αἰχμαλώτου ψυχῆς ἐχλαμδάνηται, διὰ τὸ ἀν- 
᾿αξίαν αὐτὴν φανῆναι τῆς τοῦ Θεοῦ λατρείας. 

€ ᾿Απετίναξεν. » ᾿Αποτόμως ἀπεθάλετο. 

« Φωνὴν ἔδωχαν. » 
ἐχθροί. 

€ Τεῖχος θυγατρός. » "Expte [ἴσ΄. ἔφθειρε] τεῖχος, 
τὸν νόμον. 


Ἐπὶ πλέον χαίροντες οἱ 


« Οὐχ ἀπέστρεψε. » Τὸ σύγχριμα [ἴσ΄. τὸ σύν- 
τριμ μα] παρέτεινεν. 

« Καὶ ἐπένθησε. » Οὐχ ἐφείσατο τοῦ παραῤῥίψαι 
εἰς χαταπάτημα, τοὺς εἰς αὐτὸν ἐμμόνως ἁμαρτά- 
νοντας. 

« "Evezáynoav. ν Οἱ τὴν διδασχαλίαν πεπιστευμέ- 
νοι χατεδυθήσθησαν εἰς τὰ γήϊνα πράγματα. 

€ ᾿λπώλεσε. » Ἤφάνισεν αὐτῆς τὰ παραγγέλματα, 
ὥστε τὸν βουλόμενον εἰσέρχεσθαι ἀπορεῖν, χαὶ ζη- 
τεῖν. 

« Ἐχάθισαν εἰς τὴν γῆν. » Ἠδαφίσθησαν τὰ γήϊνα 
φρονήσαντες. 

« ᾿Εσιώπησαν.»ν ᾿Απώλεσαν τὸ διδασχαλιχὸν ἀξίω- 
ua, ἀποχωφώθησαν. 


΄ 


ε« ᾿Ανεθίδασαν. ν» Κατὰ μὲν τὴν ἱστορίαν τὸ σχῇ - 


FRAGMENTA IN JEREM. LAMENT. 


738 

V. 4. « Tetendit arcum Perfectom Dei 
aversionem dicit : ex quo fit ut lethalia vulnera iu- 
flizantur. 


suum. » 


4 Et occidit. » Ad litteram, filios eorum ct filias, 
etsi quod animal erat in. pretio apud eos. Ad sen- 
sum vero interiorem, potiores animi appet tiones 
hujus enim eausa est. aversio Dei. Etenim. visitatio 
ejus vita est. 

: In tabernaculo filie Sion. » Secundum historiam, 
in templo in quo necati sunt : spiritaliter, ubi anima 
quiescebat. 

V. 5. « Factus est Dominus. » Ipsis semetipsos 
inimicos Dei constituentibus propter peccata in eum 
Deus enim neminem odit. 

« Corrupit. » Ad litteram, et menia, et templum, 
et domos ait. Spiritali sensu, bonas cogitationes ani- 
mam  vallantes. [Aliter : ]. Quoniam apud Judaeos 
post scelus, quod in Christum ausi sunt, non am- 
plius propheta, non revelatio, non legitimum sacri- 
ficium. 


admissa : 


« Humiliatam. » Post historicum sensum eos in- 
telligit, qui iniquitatibus eaptivantur 

V. 6. « Et expandit quasi vitem. » Vel hoc dicit : 
Synagogam, quie antea. tanquam. vitis dilatata erat 
traditam hostibus : vel sie, quod ipsam  diripienti- 
bus expanderit, quasi vitem derelictam. 

« Corrupit festivitatem suam. » Jerusalem legales 
solemnitates, anime vero gaudium de Deo. 


« Oblitus est Dominus. » Suas etiam, inquit, leges 
contempsit, qu:e dies festos agere, et. sabbata pr:e- 
cipiebant. 

« Et irritavit. » Permisit ut. vehementius afllige- 
rentur, vel ipse irriiatus, vel et ipse irritans de ho- 
stium prosperitate. 

V. 7. « Repulit Dominus. » Legale, ut spirituale 
Novi Testamenti succederet. Quod si de anima ca- 
ptiva hoe accipiatur, quoniam divino cultu indigna 
visa est. 

€ Excussit. » Severe abjecit. 

ες Vocem dederunt. » Hostes nimium gaudentes. 


V. 8.« Murum filie. » Destruxit. murum, le- 
gem. 


« Non avertit. » Conculcationem auxit. 


€ Luxitque. » Eis non pepercit, sed conculcandos 
projecit, qui assidue in eum peccabant. 


V. 9. « Defixie sunt. » Quibus docendi munus cre- 
ditum est, in res terrenas immersi sunt. 

« Perdidit. » Monita seu consilia illius perdidit, 
ut qui intrare velit, hzereat οἱ quzerat. 


V. 10. « Sederunt in. terra. » Sederunt in terra 
lerrena sapientes. 

« Contieuerunt. ». Mazisterii dignitatem amise- 
runt, muti facti sunt. 

€ Imposuerunt. » Secundum historiam, lugubris 


139 OLYMPIODORI : 


habitus captivitatis lempore. At mystice, 
ail, res terrenas su:e saluti. prieposuerunt. 


Deduxerunt in terram. » Ad res terrenas sy- 
nagogas deduxerunt vel animas quie salvari pote- 


rait. 


gog: 


11. « Defecerunt in lacrymis. » Quoniam non 
a gentilibus pietas impedita est, sed a spuriis filiis 
depravati sunt. 

V. 12. « Matribus suis. » Peccatrices animi Ec- 
clesiis. 

« Ubi est triticum ? » Ubi sacramen libertas ? Hzec 
aiunt tanquam repulsi propter 
peccata. 

« Cum dissolverentur. » Hoc est, ob peccatum in 
mortem. 

« Cum effunderent. 


nt, 


à Sacramentis 


» Quamvis in sinu matrum 
essent, tamen doctriaze fame deficiunt. 
V. 15. « Quid testificabor tibi ? » Quid boni inesse 
tibi attester? 

€ Aut quid assimilabo tibi ? » Quodnam peccatum 
€um Luo conferam? Vere enim czdes Domini supe- 
rat. omnniJ. 

«Quoniua magniücatam est. » Iniquitatis tux 
uiii. 

€ Quis medebitur tibi? » Hoc est, nemo nisi solus 
Deus. 

V. 44. « Prophetzetai. » Pseudopropheta quidem 
falsa pradicentes, doctores aulem falsas opiniones 
les. 

reve'arunt. » 


kilroducen 
Non indicaverunt tibi, 


ait, quod verum est, ut agnoscens, te iniqua agere, 


« Eton 


converlereris, et eaptiva non fieres. 

x Et viderunt tibi. » Vaticinia falsa, opiuiones va- 
ras, qu: te a Deo ejicerent. 

Y. 19. « Plauserunt. » Secundum historiam, qui 
populi ruinam intuebantur stupore correpti manibus 
plaudunt, sibilamque edunt, caput moventes. Oc- 
eultori vero sensu, qui extra pietatem ambulant, 
homines impii, vel etiam impuri daemones hac fa- 
ciunt lapsu eorum qui antea. virtuti studebant. gau- 
dentes. 

« Hleccine. est urbs. » De templo quidem, qua 
ubique terrarum celebre erat; de anima vero di- 
cenL : Hiec. est quie dicebatur perfecta, et. virtute 
illustris ? 

V. 16. « Aperuerunt super te. » Sibilaverunt, 
tanquam fer:e aggressie sunt ; ferarum quippe sibilus 
est. 

« Et fremuerunt. » Fremere est. dentibus strepi- 
tum edere. 

« Profecto hiec est. dies. 
sspectabatur vero, quia Deus pr:zedi- 


» Confusio, απ ex pec- 
calis oritur ; 
cebat, et pecc 
V. 11. « Fecit Dominus. 
I. 
« Complevit sermonem suum. » 


antibus minabatur. 
» justam sententiam Lu- 


Ad 
dusit xterna judicia, non inulta peccata relinquens. 


fincm per- 


Ρ 


D 


EXANDRINI 740 


sponte sua, A μα πενθιχὸν, ὡς £v αἰχμαλωσίᾳ. Κατὰ δὲ θεωρίον, 


ἐχ προαιρέσεως, φησὶν, τὰ γήϊνα πράγματα τῆς ἑαυ- 
τῶν σωτηρίας προέχριναν. 

« Κατήγαγον εἰς γῆν. ν» Κατήνεγχαν εἰς τὰ γῆϊνα 
πράγματα τὰς συναγωγὰς, ἣ καὶ τὰς δυναμένας σώ- 
ζεσθαι Ψυχάς. 

« Ἐξέλιπον ἐν δάχρυσιν. » Ὅτι οὐχ ὑπὸ τῶν ἐθνι- 
xOv ὠχλήθη ἢ ec : P ὑπὸ τῶν νόθων υἱῶν 
παρεφθάρησαν, 

« Ταῖς μητράσιν. » Ab ἁμαρτωλαὶ ψυχαὶ ταῖς Ἐχ- 
χλησίαις. 

« Ποῦ σῖτος. » Ποῦ τοῦ μυστηρίου ἡ παῤῥησία: 
Ταῦτά φάσιν, ὡς μὴ ἀξιούμεναι τῶν μυστηρίων διὰ 

ὰς ἁμαρτίας. 

€ Ἐν τῷ ἐχλύεσθαι. » Τουτέστιν ὑφ᾽ ἁμαρτίας xat 
[σ. εἰς] θάνατον. 

« Ἔν τῷ ἐχχεῖσθα!. » Καίτοι ἐν χόλποις μητέ- 
ρων ὑπάρχοντες, λιμῷ διδασχαλίας ἔτι ἐχλείπου - 


σιν. 
« Τί μαρτυρήσω σοι; » Τί χρηστόν σοι προσμαρτυ- 
ρήσω ; 


« Ἢ τί ὁμοιώσω σοι; ν Ποίαν ἁμαρτίαν συγχρίνω 
πρὺς τὴν σήν; Καὶ γὰρ ἀληθῶς ὑπερθάλλουσα ἡ xac 
τοῦ Κυρίου σφαγή. 


Ὅτι ἐμεγαλύνθη. » Ἡ ἐχδίχησις τῆς ἁμαρτίας 


« Τίς ἰάσεταί σε; ν» ᾿Αντὶ τοῦ, οὐδεὶς, εἰ μὴ μόνος 
Θεός. 

« Προφῆταί σου. » Οἱ μὲν ψευδοπροφῆται ψευδῆ 
προλέγοντες, οἱ δὲ διδάσχαλο! ψευδεῖς δόξας εἰσηγού- 
μένοι. 


« Καὶ οὐχ ἀπεχάλυψαν. » Οὐχ ἐφανέρωσάν σοι, 
φησὶ, τὸ ἀληθὲς, ἵνα γνοῦσα ὡς ἄδικα πράττεις, ἐπι- 
στρέψῃς, καὶ μὴ γένῃ αἰχμάλωτος. 

« Καὶ εἴδοσάν σοι. » Προφητείας ψευδεῖς, χαὶ δό- 
£a; pazaiac, ἐξωθούστας σε ἀπὸ Θεοῦ. 

« Ἐχρότησαν. » Καθ᾿ ἱστορίαν μὲν, οἱ θεωροῦντες 
τὴν πτῶσιν τοῦ λαοῦ, ἐχπληττόμενοι κροτοῦσι χεῖρας, 
xa συρίζουσιν κινοῦντες χεφαλήν " πρὸς δὲ διάνοιαν, 
οἱ ἔξω τῆς θεοσεθείσς βαδίζοντες ἄνδρες ἄθεοι, i| 

AER δαίμονες ταῦτα ποιοῦσιν, Extyaípov- 
τώσει τῶν πρώην ἐν ἀρετῇ, 


« Εἰ αὕτη ἢ πόλις. » Ἐπὶ μὲν τοῦ ναοῦ, διὰ τὸ 
πανταχοῦ αὐτοῦ περιφανές * ἐπὶ δὲ τῆς ψυχῆς ἐροῦ - 
σιν, Αὕτη ἐστὶν fj λεγομένη τελεία, xat ἔνδοξος ἐν 
ἀρετῇ ; 

« Διήνοιξαν ἐπ᾿ σέ.» Ἐσύρισαν, θηριωδῶς ἐπ- 
ἔθεντο * θηρίων γὰρ ὁ συριγμός. 


« Καὶ ξύρυξαν. » Βρύξαι ἐστὶν τὸ τρίξειν τοὺς 
ὀδόντας. 
« Πλὴν αὕτη ἡ ἡμέρα. » 'H ἐξ ἁμαρτιῶν σύγχυ- 
σις " προσεδοχᾶτο δὲ, διὰ τὸ προλέγειν τὸν Θεὸν, καὶ 
ἀπειλεῖν τοῖς ἁμαρτάνουσιν. 
« "Ezolnce Κύριος. » Διχαίως 


ἔχρινεν. 


« Συνετέλεσε ῥῆμα. » Εἰς πέρας ἤνεγχεν τὰ αἰώνια 


χρίματα , τὸ μὴ παρασιωπὴῆν ἐν ἁμαρτίαις. 


1 Ὅλοι aOMENTA IN JER LAMENT. 142 
Πλὴν καὶ διὰ Μωύσέως ἐμαρτύρατο τοῖς "lapan- ὁ Quin per Moysea ctiam [siaclitis  contestatus 


λίταις. 

« ᾿Ανάστηθι. » Διεγέρθητι 
τὴν ἐξετάζουσα σύνες, καὶ προχατάλαθε 
τιν τὰ διχαιώματα. 


χαὶ χατὰ σαυ- 
τὰς ἀργὰ: 
᾿Αντὶ τοῦ, 


t, φησὶν, 


^s φυλαχῆς, τουτέ 
Ιρᾶξον τὰ διχαιώματα, χαὶ ἐξιλέωσαι τὸν Θεόν. Τὸ 
E ἐν γυχεὶ διὰ τὴν τῶν πολεμίων ἔφοδόν φησιν. 


« "Exysov ὡς ὕδωρ. » Ἐπὶ κτεινον τὴν 
au σου πρὸ: τὸν Θεόν 

ἴΑρον πρὸς αὐτόν. » Τῶν ἐχλυομένων ἐπὶ ἀρχῆς 
Nee ἀρετῆς * οἷον, ἤρξοατό vio τυχὺν ἐλεημοσύνης, 
οὐχ Égys τὸν προτρέποντα, χαὶ διδάσκοντα, ἔμεινεν 
ἤλλλος ἐγχρατείας, καὶ καθεξῆς. 
προχοπῆς, ἐν ᾧ εἰσιν xav 
δίζον ἐν τῷ λιμῷ ἐχλυόμε- 


ἐχλυόμενος. 
ἕντες γὰρ τῆς 
, ἣ καὶ ἀνὰπ 


μένουσ!: 
νοι. 


εἼδου, Κύριος. » Εἰρῆχε 


yovs τοιαύτη θλίψις, οὐδὲ £c ται. 

« Εἰ φάγοντα!. » Μετὰ τὰ συμθάντα κατὰ τὴν 
ἱστορίαν, τὰ; τῶν ᾿Εχχλησιῶν φησιν ἐπὶ τὰ τέχνα 
ἐπαναστάσεις. 


€ ᾿Επιφυλλίδα. » Ὥπτήϑησαν, φησὶν, ἣ «al ἑἐψή- 
θησαν τὰ τέχνα, ἃ ἔφαγον ἐν τῇ πολιορχέᾳ, Πρὸς δὲ 
διάνοιαν, ὁ ἀπ᾿ ἀρχῆς τὸ φονεύειν μελετεσας Σατανᾶς 
τὰ καίρια τῶν ἀρετῶν, al εἰσιν μνελοὶ, τῇ ὀργῇ 

ὑπέστρωσεν. 

« Φονευθήσοντα!. ν» "E&v, φησὶν, ἀποδείξῃης ἀνῃρη- 
μένους τοὺς ἐξιλεοῦσθαί σε xa διδάσχειν δυναμένους. 
φουευθήσονται οἱ τρόφιμοι τῆς Ἐχχλησίας * τὸ δὲ 
ἐν ἀγιάσματι Κυρίου, ὅτι οἱ μὲν τρόποι [ἴσ΄. τόποι] 
τῆς ἁγιωσύνης Dou) ἑστάναι, 1j ὃς δύναμις ἤρνη- 


Η 


ται. Ταῦτα δὲ μετὰ τὴν ἱστορίαν. θεωρήσεις. 

.») Πρὸς μὲν ῥητὸν, οἱ διανα- 
le γῆν ἑαυτοὺς ἐχοιμήθησαν 
; δὲ διάνοιαν, Ὃ ἄπειρός τε xal 
ἐπιστήμων ἐν iem ἧς ἀποστροφῆς τόποις ἀνεπαύ- 
σαντο τὸ γὰρ ἐξοδεύειν ἐστὶν τὸ ἀποστρέφεσθα:. 
ντ τῆς θεοσεύείας ὄρων, τὰ 


T 
€ "Exotpü0nsav εἰς 
PU DD ὀφείλοντε Le 


"Iva. εἴποι, ἐξελθόντες τῶν 
γήϊνα φρονήσαντες. 
« Παρθένοι μου. » Καὶ οἱ ἐν ἀφθαρσίᾳ, καὶ ἀνδρίᾳ 


βιοῦντες, φησὶν, ὑπεσύρησαν τῇ ἁμαρτίᾳ. 

€ Ἐν ῥομφαίᾳ. » Ἐν τῇ τοῦ ἐχθροῦ ἐπιστασίᾳ. 

€ Καὶ ἐν λιμῷ. » Ἐν τῇ τοῦ λόγου ἀπουσίᾳ. 

Ἐχάλεσας. » Πρὸς μὲν ῥητὸν οὕτως φησίν * 

πάσης τῆς περιοιχίδος χατέψυγον εἰς ἐμὲ τὴν Ἱερου- 
, ὥσπερ ὅτε ἐν πανηγύρει 
συνότρεχον. Πρὸς δὲ διάνοιαν ἡ ψυχή φησιν - Ὅτι 
ἀπέστρεψας τὸ πρόσωπόν σου ἀπ᾿ ἐμοῦ, παρεσχεύα- 
σα: τοὺς ἐχθρούς μου ἑορτάζειν. Παροίχους γὰρ τοὺς 
παροιχοῦντας ἡμῖν ἐχθρούς φησιν. 

« Καὶ οὐχ ἐγένοντο. » Εἰ μὴ γάρ τις τελείᾳ ἅμαρ- 
τίᾳ περιπέτοι, ἀποτόμῳ ὀργὴ οὐ CLADE 

€ Ὡς ἐπεχράτησα.» Πρὸς μὲν ῥητὸν, E 
φησὶν, ἐν τῇ ἁμαρτίᾳ παρεσχεύασά σε πλῆθος ἐχθρῶν 


ὑνισχύσασα, 


* Matth. xxiv, 24. 


est. 

19 «Surge. 
Qnas examinans intellige, et 
vigiliz, hoe est justificationes. Quasi diceret 
stilieationibes te exerce, et. Deum propitium tibi 
redde. Hlud autem, in nocte. propter hostium incur- 


» Expergiscere, ait, et tecum res 
prioceupa principia 
: In ju- 


sum apposuit. 

« Edunde sieut aquam. ». Extende. vehementius 
alfectum tuum ad Deum. 

(Leva ad Deum. » Qui dissolvuntur in principio 
cujusque virtutis : verbi gratia, eleemosynas quis 
facere epit, nec habuit. hortantem, aut docentem, 
mansiLibi dissolutus. Alius continens esse capit, 
Οἱ sie de aliis. Ulira enim. non. proficientes, rema- 
nent ubi sunt, vel eliam. relrocedunt fame. disso- 


luti. 

V. 20. « Vide, Doniine. » Dixerat enim. Domi- 
nus ** nunquam fuisse lalem afilictionezm, neue 
futuram. 


« Si comedent. » Post sensum historicum intelli- 
git cominotiones Ecclesiarum in filios. 


« Vindemiam. » Assati sunt, ait, vel elixi filii, 
quos in obsidione comederunt. Spiritaliter vero, qui 
ab initio fuit homicida Satanas potiores virtutum 
fetus qu: sunt medulle, ivze subjecit. 


« Occilentur. » Si illos, ait, interfectos ostendes, 
qui te placare, et qui docere possunt, occidentur Ec- 
clesie alumni : illud porro, in. sanctuario Domini: 
quoniam sanetiiatis loca videntur stare, vis tamen 
denegatur. H:ee autem post sensum historicum spe- 
culaberis. 

V. 91. « Dormierunt in via. 
quiete frui deberent, in 


» Ad litteram, qui 
lerra. dormierunt. Mystice 
vero, inexpertus et sciens in aversionis locis jacue- 
runt; exire enim est averti. Quasi diceret, egressi 
pietatis fines, terrena sapientes. 


« Virgines mec. » Tam qui castimoniam serva- 
bant, quam qui fortitadinem sibi propositam habe- 
bant, ad peccandum, ait, pertracti sunt. 

« In gladio, » In ipsa hostium invasione. 

« Et in fame. » Inopia verbi. 

V.92. « Vocasti. » Ad litteram hoc ait : Onines 
Cireumeirca incole ad me Jerusalem confugerunt 
tanquam civitatem fortem, sicut cum ad solemnita- 
tes coneurrebant. Spiritaliter vero anima dicil : 
Quoniam avertisti faciem tuam ἃ ine, inimicis meis 
gaudia tribuisti. Parecos enim vocat hostes, qui 
prope nos habitant. 

« Et non fecerunt. 
perfectum lapsus fuerit, severe irc non traditur. 

« Sicut invalescere feci. » Ad litteram : Cum, ait, 
in peecalo invaluissem, feci, ut. multitudinem. ho- 


» Nisi enim quis in peecatum 


743 
moresque inimieos multiplicavi. 


CAP. III. 
V.1.* Ego vir videns.» In personam quidem 
Domini, ob exinanitionis modum. In propheta vero 
fatetur ingenue paupertatem. mutabilitatemque na- 
Iure; malum enim non natura est, sed transmuta- 
lione. 

V. 2. « In virga furoris. ». Ex persona. quidem 
Domini seeundum illud : In me. confirmatus est [u- 
ror (uus ^, Ex. persona. vero prophetze, Inimicus, 
inquit, diabolus virga furoris sui usus est.in me con- 
versione in peccatum; ergo assumens ille me ab- 
duait in tenebras, et nou. lucem. Hl:ec autem nomine 
totius naturze humanz profert. 


V. 5. « Tantum in me.» Non satis, inquit, ini- 
mico fuit, me in tenebras abducere, sed etiam pcenis 
afflixit. Hllud porro tota die, idem est ac si diceret, 
omni tempore quo sub ejus potestate fuit. 

V. 4. « Vetustam fecit carnem meam. » Ex. per- 
sona quidem Domini, Mendacium, ait, zediticatum 
est contra me, Nam multa adversus eum  effutivere 
mendacia. Ex persona vero human: natur: , Non 
hoc, ait, inimico satisfuit, mihi penas infligere; 
sed ita circa me extulit zedifieia, ut effugere non pos- 
sim. 

« [In tenebricosis. » Hoc prior David ** de Do- 
mino propter sepulturam ejus pr:enuntiaverat. Si 
vero etiam de anima intelligatur, ideo dicitur, quia 
tenebris eam oppleverit intelligibili lumine priva- 
lam. 

V. 1. « JEdificavit. » De. Domino quidem, quo- 
niam qui eum in sepulero posuerant minime resur- 
recturum opinabantur. De anima. vero, propter cu- 
Stodiam quie in illam adhibita est. 

« Aggravavit z::s meum. » De Domino, propter 
signa ejus monumento adjecta; de anima , pro- 
pter catenas peccati, quibus eam inimicus obstrin- 
xit. 

V. 8. « Etiam cum. vociferabor. » Multiplicatis, 
ait, peccatorum studiis precibus viam ad Deum in- 
terclusit. Hec autem dicit anima, quoniam οὐ idola 
adoravit. 

V. 9. « Circumzdificavit. » Ex persona Ecclesi:, 
Populus Jud:eorum, ait, omnes intendit vires, ne 
doctrina priedicaretur ; et hune leoni et urso. assi- 
milat propter iracundiam, et quoad, inquit, fuit 
in illo, posuit me desolatam. Ex persona. vero ani- 
in : Occlusit, inquit, vias meas inimicus. 


V. 40. « Conturbavit, ursus. : Ursus peccatum 
est; insidians vero, id est varie, et sieviter aggre- 
diens. 

1 Ut leo. » Ursus ad timorem minor est leone. 
Itaque diabolus, turbata prius per peccatum anima, 
1. 


*5 Psal. .xxxvri, 8. ὅδ ibid. 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


sium in me adduceres. Mystice vero : Perdita sum, A ἐπαγαγεῖν pot. Πρὺς 6i 


B 


C 


διόνοιαν * "Enezóz0ny |?c* 
ἐπετύφην], xai ἐπολυπλασίασα τοὺς ἐχθροὺς τρό- 


πους. 
ΚΕΨ. I". 
€ Ἐγὼ ἀνὴρ ὁ. ν Ἐπὶ μὲν τοῦ προσώπου Κυρίου 
διὰ τὰ μέτρα τῆς χενώσεως. Ἐπὶ δὲ τοῦ προφήτου 
εὐγνωμόνως ὁμολογεῖ, τὸ πτωχὸν χαὶ τρεπτὸν τῇς 


φύσεως " οὐ γὰρ φύσει τὸ χαχὸν, ἀλλὰ τροπῇ. 


« Τῇ ῥάθδῳ θυμοῦ. » Ἔχ μὲν τοῦ προσώπου Κυ- 
ρίου χατὰ τὸ εἰρημένον * ᾽Επ᾿ ἐμὲ ἐπεστηρίχθη ὁ 
Ὁ 
ἐχθρὸς, φησὶ, διάθολος τὴ ῥάθδῳ τοῦ θυμοῦ αὐτοῦ 
ἐχρήσατό pot, τῇ τροπῇ τῇ εἰς ἁμαρτίαν - ὅθεν xaX 
παραλαθών με, ἀπήγαγέν με εἰς σκότος, καὶ οὐ 
φῶς. Ταῦτα δὲ προφέρει ἀπὸ χοινοῦ τῆς ἀνθρωπό- 
τητος. 

« Πλὴν ἐν ἐμοί. » Οὐ μόνον, φησὶ, ἠρχέσθη ὁ 
ἐχθρὸς ἀπαγαγεῖν με εἰς σχότος, ἀλλὰ xal ἐτιμωρή- 
σατό με. Τὸ ὃὲ, ὅλην τὴν ἡμέραν, ἀντὶ τοῦ, πάντα τὸν 
χαϊρὸν, ὃν γέγονεν ὑπ᾽ αὐτῷ. 

« ᾿Ἐπαλαίωσε σάρχα μου. » "Ex μὲν προσώπου 
τοῦ Κυρίου, τὸ ψεῦδος, φησὶν, ᾧχοδομήθη xaz' ἐμοῦ, 


θυμός σου. 'Ex ὃὲ προσώπου τοῦ προφήτου " 


πολλὰ γὰρ αὐτοῦ χατεψεύδοντο. Ἔχ ὃὲ προσώπου 
τῆς ἀνθρωπείας φύσεως, Οὐ μόνον, φησὶν, ἢρχέσθη ὁ 
ἐχθρὸς τιμωρήσασθαί με, ἀλλὰ xal οὕτω περιῳχο- 
δόμησε xav ἐμοῦ, ὡς μὴ δύνασθαί με διαφεύ- 
qs. 

« Ἐν σχοτεινοῖς. » Τοῦτο πρότερος ὁ Δαθὶδ περὶ 
ποῦ Κυρίου προχατήγγειλεν διὰ τὸν τάφον. Ei δὲ 
ἀπὸ κοινοῦ τῆς ψυχῆς, λέγεται, ὅτι σχότους αὐτὴν 
ἐπλήρωσεν, ἀποστερήσας τοῦ νοητοῦ φωτός. 


€ ᾿Ανῳχοδόμησε, » "Ez μὲν τοῦ Κυρίου, ὅτ' ᾧοντο 
μηχέτι αὐτὸν ἀναστήσεσθα! οἱ ἐμδάλλοντες αὐτὸν τῷ 
τάφῳ. Ἐπὶ δὲ τῆς ψυχῆς. διὰ τὴν κατ᾽ αὐτῆς γενο- 
μένην φρουράν. 

« Ἐδάρυνε χαλχόν μου. ν Ἐπὶ μὲν τοῦ Κυρίου, 
διὰ τὰς σφραγῖδας τὰς βληθείσας ἐν τῷ αὐτοῦ μνή- 
ματι" ἐπὶ δὲ τῆς ψυχῆς, διὰ τοὺς χλοιοὺς τῆς ἁμαρ- 
τίας, οὺς περιέθηχεν αὐτῇ ὁ ἐχθρός. 

« Καί γε ὅτι χεχράξομαι.» Πληθύνας, φησὶ, τὰ ἐπι- 
τηδεύματα τῶν ἁμαρτιῶν, τὴν πρὸς τὸν Θεὸν δέησιν 
ἀπέφραξεν. Λέγει δὲ ταῦτα ἣ ψυχὴ, διὰ τὸ xal εἰδώ- 
λοις προσχυνῖσαι. 

« ᾿Ανῳχοδόμησεν. » "Ex μὲν τῆς Ἐχχλησίας:, 
Ἰουδαίων, φησὶν, λαὺς παντοῖος γέγονεν ἐμποδίσαι 
fj διδασχαλίᾳ τοῦ χηρύγματος " τοῦτον δὲ xal 
ἐοντι χαὶ ἄρχτῳ εἰχάζει διὰ τὸ θυμιτιχόν" xal τόγε, 
φησὶν, ἐφ᾽ ἑαυτῷ, ἔθετό pe ἠφανισμένην. "Ex δὲ 
προσώπου τῆς ψυχῆς, Συνέχλεισε, φησὶ, «à; πορείας 
μου ὁ ἐχθρός. 

« Ἑτάραξεν ἄρχτος.νἵλρχτος ἡ ἁμαρτία. EveOpev - 
ovca δὲ, ποιχίλως ἐπιτιθεμένη χαὶ θηριωδῶς, 


c 
λ 


« Αὐτός μοι ὡς λέων. » Ὁ ἄρχτος πρὸς φόθον ἦτ- 
τόν ἐστι τοῦ λέοντος. Προταράττων οὖν τὴν ψυχὴν 


115 FRAGMENTA IN 
διὰ τῆς ἁμαρτίας ὁ διάθολος, αὐτὸς λοιπὸν τῇ δεινό- 
B ἢ GAIA D. RS 
τητι χαταπιεῖν ταύτην ἐπιχειρεῖ. Ἔν ot, 
ἀντὶ τοῦ πανούργοις, πρότερον διὰ τῆς ἁμαρτίας 


χρυφίοις 
τα- 
ράττων. 
« Κατεδίω 
t ἙἘνέτεινε τόξον. » 
χρώμενος κατὰ τοῦ ΙΚυρίου λοιδορίαις xai συχο- 


ξεν. ν» ᾿Αντὶ τοῦ, χατέστρωσεν. 


) Ἰο:δαίων λαὸς, παντοίαις 


φαντίαις “ xal ὁ διάθολος δὲ ὑποχείριον λαθὼν τὴν 
ψυχήν. 

« Eiofjyaysv ἐν τοῖς νεφροῖς μου. » Κατὰ μὲν τοῦ 
Κυρίον, τὰς εἰς θάνατον Escena [{ἐξαιτήσεις}, 


χατὰ δὲ τῆς Ψυχῆς ὁ διάδολος, τὰς κατὰ τῆς Ψυχῆς 
θανατηφόρους συμθουλά:. 

€ ᾿Εγενήθη γέλως. » Ὃ μὲν Κύριος, τῷ τῶν ἀπί- 
ἡ ὃὲ 


€ Ῥαλμὸς αὐτῶν. ν᾽ ντὶ τοῦ, εὐφροσύνη, χαρά. 


των * ψυχὴ τοῦ; τῶν δαιμόνων πλήθεσιν. 

« Ἐχόρτασέ με. ν Καὶ γὰρ χολὴν αὑτὸν ἐν τῷ 
σταυρῷ ἐπότισαν * πικρία δὲ χαὶ τῆς ψυχῆς ἡ ἁμαρ- 
«ia. 

Ὁ μὲν Κύριος, ded διὰ 
χρίνασθαι. Ἡ δὲ ψυχὴ λέγει, ὅτ 

B διάδολος "P πανουργίᾳ τῇ τῆ: ἁμαρτίας τὰ udi 
*fpià μου ἐξημαύρωσεν. 

«Καὶ ἀπώσατο. » Ὁ μὲν Ιουδαίων λαὺς, μὴ θελή- 
cag εἰρηνεῦσαι 


« Καὶ nir ψήφῳ. ) 
5 μηδὲν ITO. ἄπο 


πρὸς τὸν ἑαυτοῦ Σωτῆρα“ ὁ 
διάδολος, ἐκ τῆς εἰρήνης τοῦ Θεοῦ τὴν ψυχὴν ἀπο- 
στήσας. 

« Καὶ εἶπα, ᾿Απώλετο. » Ταῦτα ὁ Σωτὴρ περὶ Tcv 
Ἰουδαίων λαοῦ φησὶν, ὃς πρότερον χληρονομία αὐνοῦ 
ἦν, χαὶ ἐλπὶς χαυχήματος. Φησὶν δὲ xot ἢ ψυχὴ, ὅτι 
Πληθυνθεισῶν μου τῶν ἁμαρτιῶν ὑπενόησα τὴν ἀνά- 
χλησίν μου μὴ εἶνα!. 

« Ἐμνήσθην. ν Ὁ Σωτήρ φησιν, ὅτι Μνησθεὶς Pu 
ἐχηυσίου χενώσεώς μον, xai τῶν παθῶν, ὧν 
ὑπομένω, ἵνα τῇ μαχροθυμί EM τοὺς ᾿Ιουδαίο 

τοι , "n p*xpoUvua bc Qubaldue 
χερδήσω. 'Ex ὃὲ τοῦ προσώπου τοῦ -ἁμαρτήσαντος 
οὕτω νοήσεις * Πτωχείας, τῇς τροπῆς " μετὰ γὰρ τὴν 
τροπὴν διωγμοῖς ἁμαρτίας παραδίδοται T) Ψυχή. 

H ! - : TG 6 D ^ 2x - , 

« Πιχρίας μου. » Τῶν συμθάντων μοι £y τῇ χώρᾳ 
«ἧς ἁμαρτίας. 

« Kai καταδολεσχήσει ἐπ᾽ ἐμὲ ἡ Ψυχή μου. » 
Ταῦτα ἐν ἑαυτῇ μελετῶσα χαταγνώσεται ἑαυτῆς. 

« Ταύτην τάξω.» Τὴν μνήμην, φησὶ, 
γνώσεως ἐναποθήσομαι τῇ 

« Διὰ τοῦτο ὑπομενῶ.» 


τῆς χατα- 
ἐμαυτοῦ χαρδίᾳ. 

Ὁ γὰρ εἰδὼς, ὅτι Ex. προ- 
ὑπομένει τοῦ Θεοῦ τὴν παιδείαν, 
.z0y. 

« Καὶ πο βενεῖ t. » Βεθαίως, φησὶν, ἐλπίσει εἰς τὴν 
ποῦ Χοιστοῦ χαὶ Σωτῆρος βοήθειαν. Καὶ αὐτὸς γάρ 
ἔστι τὸ σωτήριον τοῦ Κυρίου χατὰ τὸν Συμεὼν λέ- 
γοντα" Ὅτι εἶδον" οἱ ὀρθαΐῖμοί uoo τὸ σωτήριόν 
σου. . 

« Καθήσεται χατὰ μόνας. » Τὸ τῶν νεωτεριχῶν 
πράξεων πα!:δευτήριον. 

« Καθήσεται.» Ἐμμένει τῇ ἀληθείᾳ" αὕτη γὰρ 


" ΜΔ1}}).- χχνιι, 14. 9 Luc. n, 20. 
ParROoL. Gn. XCIII, 


JEREM. LAMENT. 


A^ postea calliditate sua absorbere illam nititur. In. abs- 


D NM. 


746 


conditis vero, hoe est. fraidulentis, per peccatum 
antea Lurbans., 

V. 41. « Persecutus est. » IIoc est, prostravit. 

12. « Tetendit. areum. ν Judieorum: populus, 

quibusvis usus in Dominum maledictis et. calum- 
niis : vel ipse diabolus, anima in. suam  potestateni 
redacta. 

V. 42. c hinmisit in renes. » Adversus Dominum 
petitiones ad mortem ; adversus vero animam | dia- 


bolus lethalia in ipsam consilia. 


V. 14. € Factus sum. » Dominus quidem in(ide- 
libus : anima vero diemonum multitudini. 


D. «Psalinus eorum. » Id. est letitia et gaudium, 


V. 45. « Saturavit me. » Felle enim in eruce illum 
potaverunt ; amaritudo vero etiam anim:e peccatum 
est. 

V. 16. « Et ojecit ealeulo. » Dominus quidem quia 
Pilato ** nullum dedit responsum. Anima vero hzc 
ait, quia. Diabolus peccati calliditate sensus meos 
obscuravit. 

V. 47. « Et repulit. » Jud:eorum quidem populus 
pacem nolens cum suo Salvatore; diabolus vero 
animam a pace Dei detarbans. 


V. 48. « Et dixi : Periit. » Hec Salvator de Judai- 
co populo ait, qui olim hxres illius erat, et spes 
glorix. Ait quoque anima : Multiplicatis meis iniqui- 
tatibus, suspicata sum, non fore me amplius revo- 
candam. 

V. 19. « Recordatus sum. » Salvator hzc ait: 
Recordatus me: spontane:e exinanitionis, passio- 
numque quas pertuli, el h:ee habens, servansque 
in me ipso, sustineo, uL tolerantia mea Jud:eos 
quoque luerifaciam. Ex persona vero peecatoris 
sic intelliges : Paupertatis, hoc est mutationis; 
immutata enim anima, persecutionibus peccati tra- 
ditur. 

€ Amaritudinis me. 
regione peccati. 


Quie mihi acciderunt in 


V. 20. « Et exereebitur in me anima mea. » Πὰς 
secum agitans, semetipsam condemnabit. 
21. « Hane ponam. » Memoriam, ait, 
demnationis recondam in meo corde. 

« Propter hoe. sustinebo. » Qui 
voluntate peccasse, 


con- 


enim se novil 
Dei correptionem sustinebit, 
ejusque misericordiam. 

V. 25. « Et sustinebit. ». Firmiter, ait, sperabit in 
Christi Salvatoris opem. Ipse enim salutare Domini 
secundum Simeonem dicentem : Quoniam viderunt 
oculi mei salutare tuum*8, 


V. 28. « Sedebit solitarius. » Juvenilium actuum 
docendorum locus, 
« Sedebit. » Persistit in 


veritate; ipsa enia 


24 


141 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


748 


una est; at vero peccatum varium et multi--A μόνη ἐστὶν, ἡ δὲ ἁμαρτία πολλὴ, χαὶ πολυμερής. 


plex. 

« Et. silebit. » 
tollet. 

« Quia tulit. » Jugum videlicet. 

V. 50. « Dabit percutienti, » Juxta eum qui di- 
xit: Si quis percusserit dexteram, prebe illi. et al- 
teram δ. Altiori. vero seusu: dabit. redargutioni, 


loe est, ejusmodi morem a se 


qui secundum Deum fit. 
« Saturabitur. » |n presenti ssculo, ul non in 


futuro. 

V. 55. « Et non respondit. » Non ipse, ait, pec- 
cati Adam causa fuit, et. posterorum ejus; non 
enim Dei lex iniquitatem. precepit, sed. voluntate 
nostra mutationi nos subjecimus. 

V. 34. « Ad humiliandum. » Hoc e superioribus 
pendet. Deus non decrevit humiliari sub pedibus 
adversarii. Vinetos terr, hoc est vinculis suorum 
peceatorum constrietos. 


V. 53. « Declinare judicium. » Pervertere judi- 
condi faeultatem, ut Altissimo adversetur. 

V. 56. « Condemnare, » Deus, inquit, non prz- 
cepiL nos ab adversario condemnari, cum lis est 
nobis cum illo. 

V. 51. « Quis ita dixit?» Inobedientix mos et 
seminator fraudis. 

V. 58. « Ex ore. » Sed. tantum bonum. 

V. 59. « Si murmurabit homo. » Nemo, ait, quasi 
auctorem peccati Deum accuset. Nam quia homo 
libere peccavit, polest etiam per poenitentiam con- 
verti, et excusationes vans sunt. 

V. 40. « Investigata est via nostra. » Judex enim 
est, quem nihil latere potest. 

V. 4L. « Iu manibus nostris. » lloc est, e rebus 
terrenis animos attollentes, offeramus Deo : quasi 
oblationem quamdam per opera nostras animas 
offerentes. 

V. 49. « Peccavimus. » Quoniam irritavimus, 
non est placatus ; quasi diceret : Justas luimus 
poenas. 

V. ἀπ. « Operuisti. » Operuisti, ait, sicul nubes. 
ne preces ad te pervenirent. 

V.45. « Ad. claudendum mihi oculos. » Aversio 
tui vultus, ait, absentiam lucis mihi intulit; οἱ 
sicuti claudentibus oculos, ita tenebrze offusze mihi 
sunt. k 

« Posuisti nos in melio populorum. » Vel qui 
sensu, vel qui mente percipiuntur ; quoniam a pec- 
calis proditi sumus. 

V. 46. « Aperuerunt super nos. » Conviciis im- 
petentes, vel absorbere volentes. 

V. 41 « Timor οἱ pavor. » 
incursu. 

« kEilatio etcontritio. » Vel propter timorem, ait, et 
superbiam contriti sumus, vel quod adversarii con- 
tra nos elati nos contriyerunt. 


Ex vario malorum 


9? Matth. v, 59. 


« Koi σιωπήσετα!, » ᾿Αντὶ τοῦ, χαταπαύσει τὸν 
τοιοῦτον τρόπον. 

«Ὅτι ἧρεν. » Tov ζυγὸν δηλονότι. 

4 Δώσε: τῷ παίοντι. » Κατὰ τὸν εἰρηχότα * Ἐάν 
τις ῥαπίσῃ εἰς τὴν δεξιὰν, στρέψον αὐτῷ καὶ 
τὴν ἄλλην. Πρὸς δὲ διάνοιαν, τῷ χατὰ Θεοῦ ἐλε- 
γμῷ. 

« Χορτασθήσεται. » "Ev τῷ αἰῶνι τούτῳ, ἵνα μὴ 
ἐν τῷ μέλλοντι. 

« Καὶ οὐχ ἀπεχρίθη. » Οὐχ αὐτὸς, φησὶν, ἁμαρ- 
τῆσαι παρεσχεύασεν τὸν ᾿Αδὰμ,, xal τοὺς ἐξ αὐτοῦ " 
οὐ γὰρ ἁμαρτίαν ὁ Θεὸς ἐνομοθέτησεν, ἀλλὰ προαι- 
ρετιχῶς τὴν τροπὴν ὑπεμείναυεν. 

€ Τοῦ ταπεινῶσαι. » Ὃ λόγος τοῦ ἄνω ἔχεται " ὅτι 
ὁ Θεὸς ἀπεφήνατο [ἴσ΄. οὐκ ἀπεφ.} ταπεινωθῆναι ὑπὸ 
τοὺς πόδας τὸν ἐναντίον [ἴσ΄. τοῦ ἐναντίου]. Τοὺς δὲ 
δεσμίους τῆς γῆς, τουτέστιν τοὺς ταῖς σειραὶς τῶν 
ἑαυτῶν ἁμαρτιῶν δεδεμένους. 

« Τοῦ ἐχχλῖναι χρίσιν. » Τοῦ τρέψα: τὸ χριτιχὸν 
εἰς τὸ ἐναντιοῦσθαι τῷ ὙΨίστῳ. 

« Καταδιχάσαι. ν Ὃ Θεὸς, φησὶν, οὐ προσέταξεν, 
ὥστε χκαταχρίνεσθαις ἐχ τοῦ ἐναντίου ἐν τῷ διχάζε- 
σθαι πρὸς αὐτόν. 

« Τίς οὕτως εἶπε; » Ὁ τῆς παραχοῆς τρόπος, χαὶ 
ὁ τῆς ἀπάτης σπορεύς. 

« Ἔχ στόματος. »᾽Αλλὰ μόνον τὸ ἀγαθόν. 

« Εἰ γογγύσει ἄνθρωπος. » Μηδεὶς, φησὶ, μεμφε- 
σθω ὡς αἴτιον ἁμαρτίας τὸν Θεὸν, διότι προαιρετι- 
χῶς ὁ ἄνθρωπος ἁμαρτὼν, δύναται χαὶ μετανοῆσα!: " 
χαὶ μάταιαι αἱ προφάσεις. 


« Ἐξηρευνήθη. »᾿Αλάθητος γὰρ ὁ Κριτής. 


« Ἐπὶ χειρῶν ἡμῶν, » Τουτέστιν, ἐκ τῶν γηΐνων 
τὰς Ψυχὰς ἀναχουφίσαντες, προσενέγχωμεν Θεῷ " 
ὥσπερ τινὰ προσφορὰν διὰ τῶν πράξεων τὰς ἑαυ- 
τῶν Ψυχὰς προσενεγχόντες. 

« Ἵμαρτήσαμεν.» Ἐπειδὴ παρεπιχράναμεν, οὐχ 
ἰλάσθης, ἀντὶ τοῦ, Δίκαια πεπόνθαμεν, 


νέφη, τοῦ μὴ διελθεῖν πρὸς σὲ τὴν προσευχήν. 

« Καμμύσαι με. ν Ἧ ἀποσττροφὴ, φησὶ, τοῦ προσ- 
ὦπου σου ἀπουσίαν φωτός μοι εἰργάσατο, xai ὥσπερ 
τοῖς χαμμύουσιν σχότος μοι ἐπεγένετο. 


("E0nxag ἡμᾶς ἐν μέσῳ τῶν λαῶν. ν Αἰσθητῶν, ἣ 
νοητῶν, διὰ τὴν ἐξ ἁμαρτιῶν προδοσίαν. 

« Διήνοιξαν ἐφ᾽ ἡμᾶς. » Λοιδοροῦντες, ἣ χαταπιεῖν 
ζητοῦντες. 

« Φόδος καὶ θάμύος. » "Ex τῶν πο:χίλων ἐπαγω- 
γῶν. 

«“Ἕπαρσις “καὶ συντριδῆ. » Ἢ δι᾽ ἔπαρσιν, φησὶν, 
χαὶ ἀλαζωνείαν συνετρίθημεν, ἣ ὅτι ἐπαιρόμενοι 
xa0' ἡμῶν οἱ ἐχθροὶ συνέτριψαν ἡμᾶς. 


749 


«'O ὀφθαλμός μου χατεπόθη. » Περιέλαθεν [Vide- ἃ 


tur deesse vox, σχότος], φησὶν, τὸ ὁρατιχόν μου. 
Καὶ ὀδύρομαι ζητῶν ἔχνηψιν. 

« Ὃ ὀφθαλμός μον. » λεπτομερῶς, φησὶν, ἕξει, xot 
διερευνᾶται [ἴσ΄. βλέψει χαὶ διερευνήσεται] τὸ ὁρατι- 
χὸν τῆς ψυχῆς τὰ παραπτώματα ὑπὲρ τὰς διὰ τῶν 
πράξεων θεραπείας" θυγατέρας γὰρ πόλεως, τὰς πρά- 
ξεις τῆς πολιτείας φησί. 

«Θηρεύοντες. » Κατὰ τυραννίδα, οὐδὲν προαδιχη- 
θέντες. 

« Ἑθανάτωσαν. » Οἱ μὲν οὖν Ιουδαῖοι τὸν ἀρχηγὺν 
«ἧς ζωῆς ἀποτείναντες, οἱ δὲ δαίμονες τὴν ψυχὴν ἐν 
τῇ χαταχθονίῳ αὐτῶν βουλῇ. 

« Καὶ ἐπέθηχαν. » Ἰουδαῖοι μὲν, ἵνα τὸ μνημεῖον 
σχεπάσωσιν, οἱ 6$ δαίμονες κατὰ τῆς ψυχῆς τὸ τῶν 
ἁμαρτιῶν βάρος, χαταφρονεῖν ἀναπείθοντες τῶν χρειτ- 
πόνων. 

« Ὑπερεχύθη ὕδωρ. » Κατὰ μὲν τοῦ Κυρίου αἱ 8:á- 
φοροι θλίψεις, χατὰ δὲ τῆς ψυχῆς, οἱ χλύδωνες τῆς 
ἁμαρτίας. 

« Εἶπα * ᾿ΑἈπῶσμαι. ν Ὁ μὲν Κύριος διὰ τὸ πάθος 
ἄνθρωπος γεγονὼς ἀνθρωπίνως φθέγγεται κατὰ τὸ ἐν 
ψαλμοῖς * Ἐγεγήθην ὡσεὶ ἄνθρωπος ἀδοήθητος. Ἡ 
6i τοῦ ἁμαρτωλοῦ ψυχὴ, διὰ τὴν ἁμαρτίαν τοῦτι: λέ- 
Yit. 

« Ἐπεχαλεσάμην. »"O0zv με ἔχθαλον. 

€ Μὴ χρύψης τὰ ὦτα. νὍμοιον τό ΙΚιλῖνον τὸ οὕς 
σοι) εἰς τὴν δέησίν μου. 


«Εἰς τὴν βοήθειάν μου. » Ὃ μὲν Κύριος χαὶ Θεὸς 
ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς τὴν ἀνάστασιν αὐτοῦ προλέγει" 
ὁ δὲ μετανοῶν ταῦτά φησιν διὰ τὸ χατὰ φύσιν παν- 
καχοῦ παρεῖναι τὸν Θεόν. 

« Ἐδίχασας, Κύριε. » "Ex μὲν προσώπου Χριστοῦ, 
ὅτι ἀξίας τῶν εἰς αὐτὸν πλημμεληθέντων οἱ Ἰου- 
δαῖοι τὰς δίχας ἔτιδαν, παραδοθέντες Ῥωμαίοις. Ἐχ 
δὲ προσώπου τῶν σωθέντων διὰ Χριστοῦ, διὰ τὴν 
ἀνάστασιν, ὅτι τὸν ἄρχοντα τοῦ αἰῶνος τούτου χατ- 
ἐχρινεν. 

« Ἐλυτρώσω. » "Ex μὲν προσώπου Χριστοῦ διὰ τὴν 
ἀνάστασιν. Ὁ ok σωζόμενος, φησὶν, πρὸς αὐτὸν, ὅτι 
᾿Ἐλυτρώσω με, χαταξιώσας τὰ ὀφειλήματά μου διὰ 
σαυτοῦ ἀποτίσαι. 

« Ἴδες, Κύριε, τὰς ταραχάς μου. » "Ac ὁ Κύριος 
ὑπέμεινεν ἐκ τῶν Ἰουδαίων, ἣ xal ἃς ἡ ψυχὴ £x τῶν 
ἀοράτων ἐχθρῶν. 

«Ἤχουσα. ν Προφητιχῶς ἀναφέρεται τὰ προχεί- 
μενα εἰς πρόσωπον Κυρίου περὶ ὧν πέπονθεν ὑπὸ 
Ἰουδαίων * λέγονται δὲ xa Ex προσώπου τῆς Ψυχῆς 


ἐντυγχανούσης αὑτῷ τῷ Πατρὶ χατὰ τῶν ἀοράτων 


sal. ΥΧΧΥΙ, 9. 


FRAGMENTA IN JEREM. LAMENT. 


750 

V. 49. « Oculus meus absorptus. » Circumfusze 
sunt, ait, tenebras oculis meis, et lugeo requiem 
quaerens, 

V. 54. « Oculus meus. » Minute, ait, inspiciet οἱ 
pervestigabit delicta vis anim:e, plusquam curatio- 
nes, que actionibus fiunt. Filias enim populi vie 
actiones vocat. 

V. 52. « Venantes. » Tyrannico more, nullam a 
me injuriam antea passi. 

V. 55. « Occiderunt. » Judiei quidem Qccidentes 
vite auctorem ; demones vero animam in subterra- 
neo eorum consilio. 


« Et imposuerunt, » Judaei quidem, ut sepulerum 
legerent, d:emones vero super animam peccatorum 
pondus, suadentes, ut bona despiciat. 

*OV. 54. « Supereffusa est aqua. » Super Dominum 
quidem vari: afflictiones, super animam vero flu - 
ctuationes peccati. 

« Dixi : Repulsus sum. » Dominus quidem propter 
passionem, eum homo factus esset, humanas voces 
emittit, secundum quod in Psalinis dicitur : Factus 
sum sicut homo sine auxilio ὅς At peccatoris anima 
hoe propter peccatum profert, 

V. 553. « Invocavi. » Unde me educ. 

V. 56..« Ne abscondas aures tuas. » His illud 
non dissimile : Inclina aurem. tuam. in 
meam t, 

V. 57. « In auxilium mihi. » Dominus quidem 
Deusque noster Jesus Christus resurrectionem suam 
predicit: at qui peenitentiam agiL hzc dicit, quia 
Deus natura ubique est pr:sens. 

V. 58. « Judicasti, Domine. » Ex persona quidem 
Christi, quoniam ob scelera in eum commissa dignas 
Judzi penas luerunt, Romanis traditi. Ex persona 
vero eorum qui salvati sunt per Christum, propter 
resurrectionem, quoniam principem hujus seculi 
damnavit. 


precem 


« Redemisti. » Ex. persona Christi propter resur- 
rectionem. Qui vero salvatur ait ad eum : Redemi- 
sli me, eum non dedignatus fueris per te ipsum 
debita mea solvere. 

V. 59. « Vidisti, Domine, turbationes meas. » 
Quas Dominus a Judxis sustinuit, vel etiam anima 
ab invisibilibus iniimicis. 

V. 61. « Audisti. » Prophetice referuntur hzc ad 
personam Domini de his quz ἃ Judzis passus est : 
dieuntur etiam ex persona animz ipsum Patrem 
alloquentis adversus hostes invisibiles. 


V. 65. « Sessionem eorum. » Quia nonnunquam 
pacem simulant, ut tumorem vel negligentiam ani- 
mue suggerant, quasi jam impassibilitatem assecutae ; 
Deinde iu illam repente insurgunt. 

«.Inspice. » lloc est in eorum 
quidquid enim agunt, in perniciem anima agunt. 


propositum : 


751 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


V. 65. « Reddes eis protectionem cordis laborem A 


illis. » Meum, inquit, eor protegens, adversariis 
reddes laborem. Tu ipse persequeris in irà ; nul- 
lius quippe alterius est nefarios daemonas depel- 
iere, in fugamque vertere, nisi Domini nostri Jesu 
Christi. 

CAP. IV. 

V. 4. € Aurum. » Doctrina evangelica. 

« Mutabitur. » Lex Mosaiea, qu:e bona fuit, quo- 
niam ἃ JDeo illis sola inspirata, eum apud homines 
multx essent leges. 

« Effusi sunt lapides. » Fluidi faeti sunt unusquis- 
que in sibi proposita ratione vivendi. Sermo por- 
ro hie invehitur et adversus. d:emones qui hae efli- 
ciunt. 

V. 2. « Elevati in auro. » Ex similitudine eorum 
qui apprehenduntur in statera, sumpsit quod ait. 
Qui appendebantur, ait, ex adverso (hoc enim sibi 
vult, elevati in auro), hoe est, valebant quod 
res quilibet pretiosa : quomodo facti sunt vasa 
fragilia ut peccatorum illisione | confringantur? 
vel eo quod non permaneant in bono scilicet pro- 
posito. 

V. 5. « Mammas. » Venenosa dogmata vel pravas 
interpretationes. 

« Catulos suos. » Eos qui fidem illis liabent, 

« Filis populi mei. » Anim: quis susceperunt 
perniciosas eorum disciplinas quasi struthio in de- 
serto. Ob defectum auxilii. 

V. B. « Qui vescebantur deliciis. » Voluptates 
qui habentur ex verbo, doctrinaque spirituali, 

« Interierunt. » Mutati sunt in propositis : vel 
etiam sie : Cum spiritu. cepissent, carne. consum- 
mantur?. Nam virtutem. ageredi, multorum est, 
perficere vero paucorum. 

« Qui nutriebantur in cocco. » Vel in floridis 
virtutibus ; vel eoccineis, hoc est, redemptionis san- 
guinis Christi figuris. 

« Aimnplexati sunt. » Regia veste abjecta, qu:e per 
coecum significatur, propriis iniquitaübus arefacti 
sunl, maculata carnis tunica induti, 


V. 6. « Et magni(icata est. » Comparat Jerusalem 
cum  Sodomis, eam peccasse osten- 
diL propter necem. Domini ; et excidium ejus prze- 
dicit. ; 


et magis 


« Quasi cursim. » Nam regio Sodomorum subi- 
tam ac repentinam passa est eversionem. 

« Et non laboraverunt. » lloc est, non sunt 
defatigati in male agendo : Deo patienter hoc 
ferente, qui similiter peccantem non simili multat 
pana. 

Yu: 
sunt, qui e vidua Deo segregati suni ; intelligit ergo 
nequitia inununes, 


* Mundi fuere Nazarzi. » Nazarwi in lege 


« Super lac. » Quasi diceret, non cífusi suut, sed 
coagulati sunt in. virtute. 


Galat, ui, 3, 


D 


152 

«᾿Αποδώσεις αὐτοῖς ὑπερασπισμὸν καρδίας pov 
μόχθον. » Ἔ μοῦ, φησὶν, τῆς χαρδίας ὑπερασπίζων, 
voi; ἐχθροῖς ἀποδώσεις μόχθον. Σὺ αὐτὸς χαταδτώ - 
ξεις ἐν ὀργῇ" οὐδενὸς γὰρ ἄλλου τοὺς ἀλιτηρίους δαΐ- 
μονας χαταδιῶξαι χαὶ τροπώσασθαι, ἣ τοῦ Κυρίου 
ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. 

ΚΈΦΑΛ. Δ΄. 

« Χρυσίον. » 'H εὐαγγελιχὴ διδασχαλία. 

«᾿Αλλοιωθήσεται. » Ὁ νόμος ὁ Μωσαϊχὺς, ἀγαθὸς 
δὲ, ὅτι θεόπνευστος μόνος αὐτοῖς, καίτοι πολλῶν ὄν- 
των παρ᾽ ἀνθρώποις νόμων. 

« Ἐξεχύθησαν λίθοι. ν Χυδαῖοι ἐγένοντο ἕχαστος 
ἐπὶ τῇ προθέσει τῆς πολιτείας τῇ προχειμένῃ. Κα- 
ταθοὴν δὲ ἔχει ὁ λόγος, xal χατὰ τῶν ταῦτα Evep- 
γούντων δαιμόνων. 

€ Οἱ ἐπηρμένοι ἐν χρυσίῳ. » Ἐξ εἰχόνος τῶν στα- 
θμιζομένων ἐν ζυγῷ τὸν λόγον εἴληφεν. Οἱ ἀντιστα- 
θμιζόμενοι, φησίν. Τοῦτο γὰρ δηλοῖ τὸ, ἐπηρμένοι 
τῷ χρυσῷ, τουτέστι παντὶ τιμίῳ * πῶς ἐγένοντο 
σχεύη εὔθρυπτα, ὑπὸ τῆς προσδολῆς τῆς ἁμαρτίας 

υντριθόμενα ; T| ἀπὸ τοῦ μὴ ἐμμένειν, τοῖς χρείτ- 
1561 δηλονότι. 

« Μαστούς. » Τὰ ἰοδόλα δόγματα, 3 παρεξηγήῆ- 
ματα. ; 

€ Σχύμνοι αὐτῶν. » Τοὺς αὐτοῖς πειθομένους. 

« θυγατέρας λαοῦ μου. » Αἱ τὰ φθοροποιὰ αὐτῶν 
μαθήματα παραδεξάμεναι ψυχαί, Ὑπὸ ἀθδοηθησίας 
ἀγρευθεῖσαι. 


« Οἱ ἔσθίοντες τὰς τρυφάς. » Τὰς &x τοῦ λύγου xat 
τῆς διδασχαλίας τῆς πνευματιχῇς. 

« Ἠφανίσθησαν. » Ἠλλοιώθησαν ἐν ταῖς προθέσε- 
σιν. Ἢ χαὶ οὕτως: Ἐγαρξάμεγοι πγευματικῶς, 
σαρκὶ ἐπιτελοῦνται. Τὸ μὲν γὰρ ἀρετῆς ἄρξασθαι, 
πολλῶν" τὸ δὲ ἐπιτελέσαι, ὀλίγων. 

€ Οἱ τιθηνούμενοι ἐπὶ χόχχων.» Ἢ ἐπὶ τῶν ἀνθη- 
ρῶν ἀρετῶν, ἣ ἐπὶ χοχχίνων, τουτέστιν ἐπὶ τῶν τῆς 
ἀπολυτρώσεως τοῦ αἵματος τοῦ Χριστοῦ τρόπων. 

« Περιεθάλλοντο. » ᾿Απωσάμενοι τὸ βασιλιχὸν Év- 
opa, ὃ σημαίνεται διὰ τοῦ χόχχου, ταῖς ἑαυτῶν 
μαρτίαις συνεφρύγησαν, τὸν ἐσπιλωμένον τῆς σαρ- 
ὃς χιτῶνα ἐνδυσάμενοι. 


ὋΦὋ!ορ Ὁ" Ο) 


« Καὶ ἐμεγαλύνθη.» Συγχρίνει τὴν ᾿Ιερουσαλὴμ 
τοῖς Σοδόμοις, χαὶ δείχνυσιν αὐτὴν μείζονα ἡμαρτη- 
χυΐαν διὰ τὴν τοῦ Κυρίου σφαγήν. Καὶ προλέγει τὴν 
αὐτῆς χατάπτωσιν [ἴσ΄. καταστροφήν]. 

«Ὥσπερ σπουδῇ. » Καὶ γὰρ ἡ Σοδόμων γῇ ἀπότο- 
μον χαὶ ὀξεῖαν ἔσχε τὴν χαταστροφήν. 

« Καὶ οὐχ ἑἐπόνεσαν. » ᾿Αντὶ τοῦ, οὐχ ἁπέχαμον 
χαχοποιοῦντες " χαὶ ταῦτα τοῦ Θεοῦ ἀνεξιχαχοῦντος, 
[ὃς τὸν ὁμ..} τὸν ὁμοίως ἐχείνοις ἁμαρτάνοντα ὁμοίως 
[videtur legend., οὐχ ὁμοίως] τιμωρεῖται. 

« Ἐχαθαριώθησαν Ναζηραῖοι. » Ναζηραῖοι παρὰ 
τῷ νόμῳ οἱ £x μήτρας ὀφορισθέντες Θεῷ " φησὶν οὖν 
ποὺς ἀμετοχοὺς χαχιας. 

ς Ὑπὲρ γάλα.» ᾿Αντὶ τοῦ, οὐ διεχύθηταν, ἀλλ᾽ Ene 
γησαν ἐν τῇ ὁρετῇ. 


123 


ἐχλογὴ αὐτῶν. 

« Ἑσχότασεν. » Τῶν ἐν ὑποχρίσει τὴν ἀρετὴν 
ἐχόντων. 

« Οὐχ ἐπεγνώσθησαν. » Ἐθδοελύχθησαν ἐν ταῖς 
πορείαις αὐτῶν. 

« Ἐπάγη δέρμα. ν Διὰ τὸ μὴ ἔχειν τὴν ἰκμάδα τοῦ 
πνεύματος" ταῦτα δὲ συνέθη χαὶ τοῖς αἰχμαλώτοις 
ἐκ τῆς χαχοπαθείας. 

« Ἐξηράνθησαν. » Ἐχχοπέντες ἐχ τῆς ζωῆς τοῦ 
Θεοῦ, χαὶ μαρανθέντες. 

« Καλοὶ ἧσαν. » Καλλίονες, φησὶν, ἦσαν οἱ μηδ᾽ 
ὅλως ἐπεγνωχότες τὴν ὁδὸν τῆς ἀληθείας, ἀλλ᾽ ὑπὸ 
θάνατον ὄντες, ἣ οἱ ἐπεγνωχότες μὲν, στερηθέντες 
δὲ τῆς ἀληθοῦς τροφῆς, f, ἐστιν ὁ λόγος τῆς ὀρθο- 


δοξίας. Β 


« Ἐπορεύθησαν ἐχχεχεντη μένοι ἀπὸ γεννημάτων 
ἀγρῶν. » ᾿Απὸ πράξεων χοσμιχῶν. ᾿Αγρὺς γὰρ πολ- 
λαχοῦ ὁ χόσμος θεωρεῖται. 

« Χεῖρες γυνα:χῶν. » Πρὸς μὲν ἱστορίαν, μία τού- 
των ἣν Μαρία τις, ἥτις ὑπὸ τῆς βίας τῶν στασιαστῶν 
πιεζομένη, ἀεὶ τὸ ποριζόμενον ἁρπαζόντων, καὶ τοῦ 
λιμοῦ τοῦ ἰδίου τέκνου τὰς σάρχας ἔφαγεν. Πρὸς 
ὃὲ θεωρίαν, αἱ τῶν Ἐχχλησιῶν δοχοῦσαι εἶναι χεῖ- 
pie, οἱ ψευδοπροφῆται, xal ψευδοδιδάσχαλοι, οὺς τῇ 
πίστει ἐγέννησαν, συνέσχον ἐν πειρασμοῖς, χαὶ ἴσως 
ἀργυρίου χάριν, fj τινος ἑτέρου τὰς ψυχὰς αὐτῶν 
ἐθανάτωσαν. 8 

« Ἐγενήθησαν. » Οἱ θεοχάπηλοι δι᾽ οἰχεῖον κέρ- 
δος κατεσθίειν λέγονται τὰς ψυχὰς τῶν ἀνθρώτων 
χατὰ τὸ ἐν Ἡαλμοῖς 0] χατεσθίοντες, τὸν «1ωόν 
μου ἐν βρώσει ἀρτοῦ. 3 

€ Ἐν τῷ συντρίμματι. » Διὰ τὰς πολλὰς ἁμαρ- 
τἷας ὑπὸ τοιούτοις ἡγουμένοις συγχωρουμένου γενέ- 
αθα: τοῦ λαοῦ. 

€ Καὶ χατέφαγε θεμέλια αὐτῆς. » Τὸ ἑδραῖον, 
τὴν στάσιν τῆς ψυχῆς" ταῦτα δὲ xa" ἱστορίας συν- 
ἐξη. 

« Οὐχ ἐπίστευσαν. » Οἱ κατ᾽ ἐξοχὴν ἐν ἀρετῇ, τὸ 
βασίλειον ἱεράτευμα. 

« Πάντες οἱ χατοιχοῦντες. » Ἧ ὑπὸ τοῦ Θεοῦ 


μος. 
« Ὅτι εἰσελεύσεται. » Διὰ τὸ τὸν Κύριον εἰπεῖν" 


Πύλαι ἄδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς, ὥσπερ οὖν p 


οὐδὲ χατίσχυσαν, εἰ καὶ πρὸς χαιρὸν ταράξαι. συν- 
ἐχωρήθησαν. 

« Ἐξ ἁμαρτιῶν. » Τουτέστιν, οὐχ ἐξ ἀσθενείας 
τοῦ μυστηρίου, ἀλλ᾽ ἐξ ἁμαρτιῶν τῶν αὐτὸ ἐγχε- 
χειρισμένων οἰχονομεῖν. 

« Tov ἐχχεόντων αἷμα. » Τῇ μὲν Ἱερουσαλὴμ. 
ταῦτα συνέθη ὑπὸ Ρωμαίων διὰ τὸ αἶμα τοῦ Χρι- 
στοῦ. Καθόλου δέ φησι περὶ τῶν" draccavpobrzov 
τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ, xal παραδειγματιζόγτων διὰ 
τοῦ τὴν ἄπαξ γενομένην λύτρωσιν ἀνατρέπειν διὰ 
χενοφωνῶν. 

« Ἐπαλεύθησαν.  Ἐ πὶ μὲν Χριστοῦ διὰ τὸν φόθον 

δ psal. Li 5. 


δὲ Matth, xvi, 18. 9? IIebr. vi, 6. 


FRAGMENTA IN JEREM. L^MENT. 
«Ὑπὲρ λίθου. » Τιμίος, φησὶν, xai ἄφθαρτος 4$ A 


784 

« Super lapidem. » Pretiosa, ait, incorruptaque 
eorum electio. 

V. 8. « Obscurata est. » Eorum qui virtutem cun 
dissimulatione possident. 

« Non sunt cogniti, » Abominationi fuerunt in 
viis suis. 

€ Adhizsit pellis. » Quod humorem spiritus non 
habebant; hzc vero etiam captivis ob malorum vim 
quie patiebantur, evenerunt. 

* Aruerunt, » Excisi e vita Dei, et emortui. 


V.9. Meliores erant. » Meliores, inquit, erant, 
qui viam veritatis omnino ignoraverant, sed morti 
subjecti erant, quam qui, ubi eam cognovissent, 
vero alimento privati sunt, quod est recte. pietatis 
sermo. 

« Abierunt vulnerati a frugibus agri. » Ab actio- 
nibus mundanis, Ager enim sepe pro mundo acci- 
pitur. 

V. 10. « Manus mulierum. » Historice quidem 
una fuit harum Maria quedam, que vi seditiosorum 
oppressa, qui quidquid invenissent rapiebant, et 
fame coacta, proprii filii carnes comedit, Spirita- 
liter vero, qui Ecclesiarum manus esse videntur, 
pseudoprophetze et pseudomagistri, quos fide pepe- 
rerunt, in persecutionibus delinuerunt, et fortasse 
argenti pgratia, vel cujuspiam rei alerius animas 
eorum occiderunt. 

« Facti sunt. » Divina cauponantes ob proprium 
quistum, animas hominum dicuntur devorare, 
juxta illud Psalmi : Qui devorant. plebem. meam. ut 
cibum panis "5, 

«In contritione. » Propter multa peccata, Deo 
permittente ut. sub talibus ducibus esset populus. 


V. M. « Et devoravit fundamenta ejus. » Firmi- 
tatem stabilitatemque anime : haee etiam secundum 
historiam contigerunt. 

V. 12. « Non crediderunt. » Qui summa virtute 
pollebant,.regale sacerdotium. 

« Universi habitatores. » Illa quz a Deo semper 
protegebatur multitudo ; altera quippe- deserta erat. 


« Quoniam ingredietur. » Eo quod dixerit Domi- 
nus : Et porte inferi. non. pravalebunt. adversus 
eam **, sicut etiamnon pravaluerunt, etsi ad tempus 
illis eam turbare permissum est. 

V. 45. « Propter peccata, » Hoc est, non ex impo- 
tentia mysterii, sed propter peccata eorum | quibus 
incumbebat ejus administratio. 

« Effundentium sanguinem. » Hierosolyma quidem 
hiec obtigerunt ob sanguinem Christi. In universum 
vero dieit de his : Qui rursus cruci affigunt, et 
ostentui habent "5, quod redemptionem semel factam 
per vocum novitates evertant. 

« Commoti 


V. 44. sunt. » In. Christo quidem 


755 


pii commoti sunt. Generaliter vero, a firmitate, ait, 
commoti sunt, qui erant quasi angeli illius in viis 
eorum. 

« Polluti sunt. » Qui enim .peceato resistere non 
potest, faedatur ab illo. 

« Tetigerunt. vestimenta. » Quicunque, ail, in 
Christum. baptizati estis, Christum. induistis ^; ait 
xaque eos etiam eirca fidem ipsam periclitatos. 


V.145.. c Recedite. ». Hortamini invicem absce- 
dere ab immundis ; illud enim : Vocate ipsos, idem 
est atque, Unusquisque proximum suum commoneat. 

* Quia accensi sunt. » Quoniam ire subditi 
sunt. 

« Dicite in gentibus. » Dicite, ait, illis : Ne addatis 
incolere in gentibus; hoc est, Ne alienis commi- 
sceamini. 


V. 16. « Facies Domini. » llec est pars atque 
h:ereditas eorum qui sunt Deo digni, utin con- 
spectu ejus perpetuo astent. Non respicit ergo 
eos qui sensus non habent ejus visione dignos, aut 
opera. 

* Faciem sacerdotum. » Hoc est, non reveriti 
Sunt, 

« Senum non sunt miserti. » Eorum qui in 
virtute consenuerunt miserti non sunt, sed illos 
etiam perverterunt hzresiarchze, Jud:eorumque 12a- 
eistri. 

« Defecerunt oculi nostri. » Ad litteram obsessi 
dicunt, Viventibus nobis oculi prz: fame consumpti 
sunt. Spiritaliter : Quamvis, inquiunt, vitae experi- 
mentum habuimus, ἃ tenebris confusi sumus; h:ec 
porro dieunt, qui post cognitionem sub peccato 
mancipati sunt. 

* Ad auxilium. » Obsessi quidem, quia (rustra 
sperarunt Romanis posse resistere. Qui vero 1n pec- 
cato, quoniam relicta, inquit, Dei fiducia in proprium 
auxilium inaniter respexerunt, 


« Respeximus. » Ad. humanum auxilium respi- 
cientes elato animo fuimus. 

V. 48. « Yenati sumus. » Historice quidem, quo- 
niam in obsidione parvulos exire in plateas non 
sinebant. Mystice vero, Tenues, ait, cogitationes no- 
stras non permisimus, effusos impetus voluptatum 
sequi; liquet itaque, etsi nos modis omnibus ser- 
vaverimus, nisi spem in Deo posuerimus, captivos 
duci. 

V. 19. « Appropinquavit tempus. » Sanctorum 
niee verba sunt, ea sibi tribuentium, quz patiuntur 
qui ob peccata plectuntur. 

« Persecutores nostri.» Ad historiam quidem, Ba- 
bylonii οἱ Romani ; ad sensum vero mysticum, die- 
mones : Non enim est nobis colluctatio ad carnem οἱ 
sanguinem "', 


6 Galat. 11, 27. — Ephes. vi, 12. 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


propter metum Jud»orum etiam qui erant inter eos A τῶν ᾿Ιουδαίων xat oi ἐν αὐτοῖς 


156 
εὐσεθεῖς παρεχινή- 
θησαν. ᾿Ἐπὶ δὲ τοῦ χαθόλου, τοῦ στηριγμοῦ, φησὶ, 
παρεχινήθησαν οἱ ἰσάγγελοι αὐτῆς ἐν ταῖς πορείαις 
αὐτῶν. 

€ Ἐμιάνθησαν. » Ὁ γὰρ μὴ δυνάμενος τῇ ἁμαρτίᾳ 
ἀντιστῆναι, μολύνεται ἀπ᾽ αὐτῆς. 

« ἭΨαντο ἐνδυμάτων. ν "Ocot,: φησὶν, εἰς Χρι- 
στὸν ἐδαπτίσϑητε, Χριστὸν ἐνεδύσασθε" qn- 
σὶν οὖν, ὅτι χαὶ περὶ αὐτὴν τὴν πίστιν ἐχινδύ- 
νευσᾶν. : 

« ᾿Απόστητε. » Παραινέσατε ἀλλήλοις ἀποστῆναι 
ἀπὸ τῶν ἀχαθάρτων. Τὸ γὰρ, Καλέσατε αὐτοὺς, 
ἀντὶ τοῦ, ἕχαστος τὸν πλησίον νουθετήσατε. 

« Ὅτι ἀνήφθησαν. » Ὅτι ὑποχείριοι τῇ ὀργῇ γε- 
γόνασιν. 

« Εἴπατε ἐν τοῖς ἔθνεσιν. ν Εἴπατε, φησὶν, -αὖ- 
τοῖς " Μὴ προστεθῆτε τοῦ παροιχεῖν ἐν τοῖς ἔθνε- 
σιν, ἀντὶ τοῦ, Μὴ συναναμίγνυσθε τοῖς ἀλλο- 
τρίοις. 

« Πρόσωπον Κυρίου. » Αὕτη ἣ μερὶς, χαὶ ὁ χλῇ- 
pog τῶν ἀξίων τοῦ Θεοῦ, τὸ παρίστασθαι διηνε- 
χῶς ἐνώπιον αὐτοῦ. Οὐχ ἐπιθλέπει οὖν τοῖς μὴ 
ἄξια τῆς θεωρίας αὐτοῦ φρονοῦσιν, ἣ χαὶ διαπρατ- 
τομένοις. 

« Πρόσωπον ἱερέων. » ᾿Αντὶ τοῦ, οὐχ 


ἠδέσθη- 
σαν. 

« Πρεσθύτας οὐχ ἠλέησαν. » Τοὺς πεπαλαιωμέ- 
νους ἐν ἀρετῇ οὐκ ἠλέησαν, ἀλλὰ χαὶ αὐτοὺς παρ- 
ἐτρεψαν οἱ alpectápya:, xai τῶν Ἰουδαίων χαθ- 
ἡγηταί. 

« Ἐξέλιπον οἱ ὀφθαλμοὶ ἡμῶν. » Πρὺς μὲν ῥητὸν 
οἱ ἐν τῇ πολιορχίᾳ φασὶν, ὅτι Δώντων ἡμῶν ὑπὸ τοῦ 
λιμοῦ οἱ ὀφθαλμοὶ ἡμῶν ἐδαπανήθησαν. Πρὸς δὲ 
διάνοιαν * Καίτοιγε, φησὶν, ζωῆς πειραθέντες, ὑπὸ 
σχότους συνεχύθημεν. Φασὶ OE ταῦτα οἱ μετὰ τὴν 
νῶσιν ὑπὸ τὴν ἁμαρτίαν γεγονότες. 

« Εἰς τὴν βοήθειαν. » Οἱ μὲν ἐν τῇ πολιορκίᾳ, ὅτι 
ματαίως ἤλπισαν ἀντισχεῖν πρὸς Ῥωμαίους " οἱ δὲ 
τῇ ἁμαρτίᾳ, ὅτι καταλιπόντες, φησὶν, τὴν πεποίθησιν 
τοῦ Θεοῦ, εἰς τὴν ἑαυτῶν βοήθειαν ματαίως ἐσχό- 
πηῆσαν. 

€ ᾿Απεσχοπεύσαμεν, » Eig τὴν ἀνθρωπίνην Bofj- 
θειαν ἀποθλέψαντες ἐφρυαξάμεθα. 

« Ἐθηρεύσαμεν. » Πρὸς μὲν ἱστορίαν, ὅτι ἐν τῇ 
πολιορχία οὐ συνεχώρουν τὰ βρέφη ἐξιέναι εἰς τὰς 
ἀγοράς" πρὸς δὲ διάνοιαν, Λεπτὰ, φησὶ, τῶν λογισμῶν 
ἡμῶν ἐστερήσαμεν τοῦ μὴ ὁρμαῖς τῶν ἡδονῶν ταῖς 
πλατείαις ἄγεσθαι" δῆλον οὖν, ὅτι χἂν παντοίως ἕαυ- 
τοὺς τηρήσωμεν, χαὶ μὴ εἰς Θεὸν ἐλπίσωμεν, αἰχμ.- 
άλωτοι ἀγόμεθα. 

« Ἥγγιχεν ὁ χαιρός. » "Ex τῶν ἁγίων ὁ λό- 
γος, οἰχειουμένων τὰ τῶν δι’ ἁμᾶρτίας πασχόν- 
πων. 

« Οἱ διώχοντες ἡμᾶς. ν Πρὸς μὲν ἱστορίαν, βα- 
θυλώνιοι χαὶ Ῥωμαῖοι" πρὸς δὲ διάνοιαν, δαί- 
μονες" Οὐ γὰρ &cclv ἡμῖν. ἡ πάϊη πρὸς αἷμα καὶ 
eápxtt, 


751 


« ᾿Επὶ τῶν ὁρέων, » Πρὸς μὲν ῥητὸν, ῦ 


πος 


ἐν τοῖς ὄρεσι φεύγοντας καταλαμθάνοντες οἱ 
λέμιο: ἔφθειρον" πρὸς δὲ διάνοιαν, PETY τῶν ὑπερ- 
όγχων, φησὶ, πράξεων ἐξεκαύθησαν. 

« Ἔν ἐρήμῳ. » Ἐν ἀπανθρώποις τρόποις. 

« Πνεῦμα προσώπου.» ᾿Αντὶ τοῦ, Αὐτὸς ἣ ζωὴ 
ἡμῶν: αὐτὸς ἡ ψυχὴ ἡμῶν. » 

€ Συνελήφθη. ν Διὰ γὰρ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν παρ- 
80901. 

« Οὗ εἴπαμεν. » Ὦ ὡμολογήσαμεν, ὡς ὑπὶ αὐτοῦ 
σχεπόμενοι φυλαχθησόμεθα ἀπὸ τῶν ξναντίων. 

« Χαῖρε καὶ εὐφραίνου. » Ἢ Ἰδουμαία ἀεὶ ἐπὶ τῇ 
παλαιότητι τῆς ἁμαρτίας λαμθάνεται. 

€ Kalye ἐπὶ σὲ διελεύσετα: τὸ ποτήριον Κυρίου. » 
Σημαίνει τῇ παλαιότητι τῆς ἁμαρτίας ὁ προφήτης 
ποτήριον, τὴν διὰ τοῦ σταυροῦ ἀναίρεσιν. “ὥστε χατὰ 
τὴν μέθην, χαὶ πτῶσιν, xal περισσῶς ἐχτείνεσθαι 
αὐτῆς εἰσάπαξ τὴν ἀπώλειαν. Τὸ γὰρ ἀποχεεῖς, τὸ 


αν σημαίνει, 
Ὅτε χαὶ ὁ ἔσχατος ἐχθρὸς κχαταρῚ 
yacoc. 


ica. ὁ θά- 


« Ἐξέλιπεν fj ἀνομία σου. » Διὰ τοῦ χατὰ σάρχα 
θανάτου Κυρίου. 

« Οὐ προσθήσει. » Τοῦτο τῇ ἱστορίᾳ οὐχ ἁρμόζει 
μετὰ γὰρ Βαθυλωνίους πάλιν ἀπῳκίσθησαν ὑπὸ "Po- 
μαίων, xa μέχρι νῦν ἐν ἀποιχίᾳ εἰσί. ἸΝοήσεις οὖν, 
ὅτι ὁ μὲν νόμος ἔσχε διαδοχὴν, f δὲ χά 
τητος. 


ptg ἀτελεύ- 


« Ἐπεσχέψατο ἀνομίας aou.» Ἡ ἐν τῇ παλαιότητ' 


τῆ: ἁμαρτίας πάλαι πεφυρμένη, xol τῷ ὀνόματι αὖ- 
τῆς χεχλημένη. 


ΚΕΦ. E. 

« Κληρονομία ἡμῶν. » Μετὰ τὴν ἱστορίαν οὕτω 
vóst* Ἡ χατὰ φύσιν ἐλευθερία ὑποχείριος γέγονο τῇ 
ἁμαρτίᾳ διὰ τὴν παραχοὴν τὴν ἐχ προαιρέσεως 

« Οἱ οἴχοι ἡμῶν. » Ἢ τῶν διχαιωμάτων δια- 

Ἐν τς κε απ ΟΝ τ τῆς edet 
vof. Συλᾶται γὰρ ὑπὸ τοῦ ἐχθροῦ ὁ ὑπήχοος 
αὐτῷ. 

« ὌὈρφανοὶ ἐγενήθημεν. » Ὃ λόγος τῆς διδα- 
σχαλίας. 

« Μητέρες ἡμῶν. » Αἱ ἐχχλησίαι οὐ χῆραι, 
ἀλλ᾽ ὡς χῆραι διὰ τὴν πρόσχαιρον θλίψιν. 

« Ὕδωρ ἡμῶν. » Τὴν γὰρ δωρεὰν τὴν χεχαρισμέ- 
vn» πᾶρὰ τοῦ Θεοῦ πράσει ὑπέδαλεν ἢ ἐφεύρξσις τῆς 
ἁμαρτίας. 

« Ξύλα ἡμῶν. » “Ὅτε τὴν γὴν τῆς ἐπαγγελίας 
ἐχληρονόμησαν vio Ἰσραὴλ, τοῖς βασιλεῦσι τῶν 
ἐθνῶν ξύλα ἐπιτιθέντες μεμηχανημένα ἐπὶ τὸν 
poc SUPE AE E : Ὧν 
τράχηλῆν, ἐπ᾽ αὐτῶν πατοῦντες ἀνήρουν αὐτούς. 
- T 1 , - t - U - ΄ 
A οὖν ἐποιήσαμεν τοῖς ἐχθροῖς ὑπὸ σοῦ βοηθού- 
μενοι, ταῦτα πεπόνθαμεν παροραθέντες. Πρὸς δὲ 
διάνοιαν οὕτω νδήσεις" Ὁ ἄπρατος, φησὶ, ζυγὸς τοῦ 
Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, μετὰ χαταλλαγῆς χρημάτων ἀποδί- 
δοται. 

€ ᾿Ιδιώχθημεν. » Ἐν γὰρ τῷ τὸν ζυγὸν ἀθέ 

6 μεν. γὰρ τῷ τὸν ζυγὸν ἀθέσμως 
χαταφρονηθῆναι, xal dj ἀνάπαυσις ἄπεισιν, χαὶ λοι- 
πὸν ἐφίσταται ὁ διωγμὸς τῆς ἁμαρτίας. 


9 IE Gor. xv, 20. 


FRAGMENTA IN JEREM. LAMENT. 


(xoi τοὺς ἃ 


108 

«Super montes. » Ad. litteram, quia fugientes 
eliam ad montes comprehendebant hostes et tru- 
cidabant ; ad sensum vero altiorem, Ab inflatis, ait, 
actionibus exarserunt. 

« In deserto. » Inhumanis modis. 

V. 90. « Spiritus oris nostri. » Id. est, Ipse vita 
nostra ; ipse anima nostra. 

« Captus est. » Propter enim iniquitates nostras 
traditus 65}. 

« De quo diximus. » Cui professi sumus, quod. ab 
ipso protecti, salvi ab hostibus erimus. 

V. 21. « Gaude et. letare, » Idumaea semper pro 
vetustate peccati aecipitur. 

« Etiam. super te transibit calix Domini, » Ve- 
tustati peeeati prenuntiat. propheta calicem, id est 
ejus per erucem. interitum ; ila ut. per ebrietatem 
el casum , penitus etiam illius ruina supra modum 
extendatur. Vox enim effundes, zeternam fore illius 
eversionem significat: Cum et mors ultima inimica 
destruetur *?. 


V. 22, « Defecit iniquitas tua. » Per mortem Do- 
mini secundum carnem. 

« Non adjiciet. » Hoe cum historia non congruit, 
namque post Babylonios iterum a Ktomanis dispersi 
snnt, et ad hoe usque tempora vagantur. lgitur 
intelliges, legi quidem successionem datam, at gra- 
Liz finem nullum fore. 

« Visitavit iniquitates. tuas. » Quie in. vetustate 


C peccati olim inquinata, nomineque illius vocata es. 


CAP. V. 

V. 2. « lereditas nostra. » Post historiam, sic 
intellige τ Naturalis libertas facta est subacta peccato 
propter voluntariam inobedientiam. 

« Domus nostre. « Justificationum divisio ; prada 
enim fit hosti subditus illi. 


V. 5. « Non est pater. » Sermo doctrinz. 


« Matres nostra. »Ecclesi: non viduz, sed quasi 
vidue, propter afflietionein temporaneam. 

V. 4, « Aquam nostram. » Donum enim a Deo 
gratis datum. venditioni subjecit machinatio pec- 
cati. 

« Ligna nostra. » Quando. filii Israel promissionis 
Lerrze hereditatem. ceperunt, regum. gentium cer- 
vicibus ligna fabrefaceta imponentes, prementesque 
ea pedibus, interimebant eos. Qui. igitur hostibus 
tua ope adjuti fecimus, eadem passi sumus despe- 
cii; spiritaliter vero sic intelliges : Illud quod non 
est venale jugum Filii Dei datur permutatione pe- 
cuuid. 


V. 5. « Passi sumus persecutionem. » Dum enim 
jugum impie contemnitur, abil et. quies , sequitur- 
que jam persecutio peccati. 


-- 


152 

V. 6, € /Egyptus dedit. » Romanis Hierosolymam A 
obsidentibus, Assyrii quidem alimenta exercitui 
porrigebant, /Egyptii vero. Romanis, et ipsi mili- 
tantes crudeliter Judaeos necabant. Spiritaliter vero 
sic accipies : ZEgyptus pro incolatu accipitur, As- 
syrii vero pro captivitate. Potest ilaque transmigra- 
Lio sumi pro vanitate hujus s:eculi; Assur vero pro 
malorum operum actionz. 


Υ. 7. « Patres nostri. » Vos auippe, ait. Dominus, 
filii estis eorum qui occiderunt prophetas ; et vos igi- 
tur patrum vestrorum partem implete ὅδ. Sublimiori 
vero intelligentia, mores qui antecesserunt; sunt 
enim admissa jam peceata, quorum memoria pr:ie- 
Leritorum extenditur, conscientiam torquens. 


V. 8. c Servi dominati sunt.» Mores ipsi, cum servi 
sint, dum. iniquitatem priferunt libere voluntati, 
dominantur ; secundum naturam. enim eligendi vis 
omnis consilii domina est. Cum vero ad peccatum 
dellexerit, et oppositum bono prztulerit, domi- 
natur ea quz illi przelata est iniquitas cum consiliis 
suis. 

€ Qui redimat non est. » Nemo enim redimere 
valet, nisi solus Deus. 

V. 9. «In animabus. » Ad historiam, obsessi 
perieulo se exponentes, clam e muro egredichan- 
tur, si forte famem vel herbis explerepossent. Spi- 
ritaliter, certamen usque ad mortem esse, significat 
resistere peccatis. 


« A facie gladii. » Ad historiam, desertum vocat 
gentes quie olim contra Judaeos pugnarunt. Mystice 
vero, a facie gladii, hoc est, crudelis et feri peccati. 


V. 10. « Pellis nostra. ». Qui enim Christi sunt 
carnem crucifixerunt cum vitiis et. concupiscentiis "9. 


« Convulse sunt. » A vehementissima οἱ gravis- 
sima fame, sive sensibili juxta historiam, sive in- 
telligibili, qu: ad mentem spectat. 

V. 11. « Mulieres in Sion. » Ad. historiam, tur- 
piler usi illis; mystice vero, Ecclesi: persecu- 
lores. 

V. 12. « Principes in manibus.» In manibus corum 
qui contra veritatem conscribunt. 

* Seniores. » Dum enim veritas excluditur , 
etiam seniores inhonorantur. 


V. 15. « Electi. » Ob ea qui evenerunt lu- 
gentes. 

« Et adolescentes. » Adeo fortes in fide, ut pro 
Christo etiam crucem ferrent. 

V. 14. € Et senes. » Juxta historiam, qui in 
portis Jerusalem sedebant, et populum exacerbabant 
usdem, ait, in locis tracidati sunt. Quod si ad mar- 


* Mattli, xxii, 91, ὅ2. 5" Galat. v, 24. 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


τοῦ 

« Αἴγυπτος ἔζωχε. » Ῥωμαίων πολιορχούντων 
τὴν Ἱερουσαλὴμ ᾿Ασσύριο! μὲν τροφὰς ἔπεμπον τῷ 
στρατοπέδῳ, Αἰγύπτιοι δὲ συμπολεμοῦντες ἀνηλεῶς 
ἀνήρουν τοὺς Ἰουδαίους. Πρὸς ὃὲ διάνοιαν οὕτω vofj- 
σεις Αἴγυπτος εἰς ὑπόθεσιν παροιχίας λαμθάνεται, 
᾿Λσσύριοι δὲ, αἰχμαλωσίας. Δύναται οὖν ἣ μὲν 
παροικία ἐπὶ τῇ ματαιότητι τοῦ αἰῶνος τούτου 
ἐχλαμόάνεσθαι, ὁ δὲ ᾿Ασσοὺρ ἐπὶ τῇ ἐξεργασίᾳ τῶν 
χειρόνων. 

« Οἱ πατέρες ἡμῶν. » Ὑμεῖς γὰρ, φησὶν ὁ Κύ- 
ριοῖ, υἱοί ἐστε τῶν φογευσάντων τοὺς προφήτας, 
xal ὑμεῖς οὖν πιηρώσατε τὸ μέρος τῶν πατέρων 
ὑμῶν". Κατὰ ὃὲ τὴν θεωρίαν, οἱ προλαθόντες τρόπο." 
εἰσὶ γὰρ προλήψεις ἁμαρτημάτων, ὧν ἡ μνήμη με- 
τὰ τὸ παρελθεῖν αὐτὰς παρεχτείνεται βασανίζουσα 
τὴν συνείδησιν. 

« Δοῦλοι ἐχυρίευσαν. » Οἱ τρόποι δοῦλοι ὄντες 
προχρίνοντες τὴν ἁμαρτίαν χυριεύουσι τῆς προαι- 
ρέσεως᾽ χατὰ φύσιν γὰρ ἡ προαίρεσις χαὶ χυρία 
πάσης βουλῆς. Ἐπὰν δὲ τραπῇ εἰς ἁμαρτίαν, xat 
προχρίνῃ τοῦ ἀγαθοῦ τὸ ἐναντίον, χυριεύει αὐτῆς 
ἣ προχριθεῖσα ἁμαρτία μετὰ τῶν διαδουλίων αὖ- 
«ἧς. 

« Λυτρούμενος οὐχ ἔστιν. » Οὐδεὶς γὰρ λυτροῦ- 
σθαι πέφυχεν, εἰ μὴ μόνος ὁ Θεός. 

« "Ev ταῖς ψυχαῖς. » Πρὸς μὲν ἱστορίαν" παραχιν- 
ξυνεύοντες οἱ πολιορχούμενοι, λάθρα τοῦ τείχους 
ἐξήεσαν, εἴπως χἂν βοτανῶν εἰς τροφὴν εὐπο- 
ρήσωσιν. Πρὸς δὲ διάνοιαν, τὸν ἀγῶνα τὸν μέχρι 
θανάτου σημαίνει τὸ ἀντιχαθίστασθαι τῇ ἁμαρ- 
τίᾳ. 

« ᾿Απὸ προσώπου ῥομφαίας. » Κατὰ τὴν loto- 
ρίαν, ἔρημόν φησι τὰ ἔθνη τὰ πολεμήσαντα 
τοὺς Ἰουδαίους, πάλαι ὄντα ἔρημον. Πρὸς δὲ 
διάνοιαν, ἀπὸ τῆς ἀνημέρου, xax ἀπανθρώπου ἁμαρ- 
«ἰας. 

« Τὸ δέρμα ἡμῶν. » Oi γὰρ τοῦ Χριστοῦ, τὴν 
σάρχα ἐσταύρωσαν σὺν τοῖς παθήμασιν χαὶ ταῖς 
ἐπιθυμίαις. 

« Συνεσπάσθησαν. ν "Az σφοδροτάτου, xoi ἐπι- 
τεταμένου λιμοῦ, εἴτε τοῦ αἰσθητοῦ χατὰ τὴν ἑστο- 
ρίαν, εἴτε τοῦ νοητοῦ χατὰ τὴν θεωρίαν. 

« Γυναῖχες ἐν Σιών. » Πρὸς μὲν ἱστορίαν, ἀσχη- 
μόνως αὐταῖς χεχρημένο!" πρὸς δὲ διάνοιαν, τῆς "Ex- 
χλησίας οἱ διῶχτα!ι. ᾿ 

« ἤλρχοντες ἐν χερσί". » "Ev ταῖς χερσὶ τῶν χατὰ 
τῆς ἀληθείας συγγραφόντων. 

« Πρεσθύτερο!. » Τῆς γὰρ ἀληθείας παραγρα- 


φομένης, χαὶ οἱ πρεσθύτερο! αὐτῇ συνατιμᾶ- 
ζονται, 

« Ἐχλεχτοί. ν Ἐπὶ τοῖς συμθεθηχόσιν ὀδυρό- 
μξνοι. 


- Καὶ νεανίσχοι. ν Οὕτως ἰσχυροὶ τὴν πίστιν, ὡς 
xaX σταυρωθῆναι διὰ Χριστόν. 

« Καὶ πρεσθύτα!. ν Κατὰ μὲν τὴν ἱστορίαν, οἱ ἐν 
τοῖς πύλαις τῆς Ἱερουσαλὴμ χαθεζόμενο:, χαὶ παρα- 
πιχραίνοντες τὸν λαὸν, ἐν αὐτοῖς, φησὶ, τοῖς τόποις 


761 FRAGMENTA IN 
&ynpfünsav. El; δὲ τοὺς μάρτυρας ἀνάγων τὸν λό- 
yov νοήσεις, ὅτι ἀπὸ ἐξόδου τοῦ αἰῶνος 
ἔπαυσαν, τουτέστιν Ex 


τούτου χατ- 
ελειώθησαν. 


« "ἔπεσεν ὁ στέφανος. ν Ἰουδαῖοι μὲν τοῦτό φασιν 
διὰ τὸν νόμον, οἱ δὲ τῆς Ἐχχλησίας διὰ 


οντᾶς τοῦ σταυροῦ τὸ μυστήριον. 
kJ Dn 


τοὺς διασύ- 

«ἽΠερὶ τούτου ἐσχότασαν. » Σχότος γὰρ ἡμῖν ἐξ 
ἀθυμίας ἡ τῆς χώρας ἐρημία παρείχετο, πλεονασάν- 
των ἐν αὐτῇ τῶν φιληδονούντων ἐρημίᾳ θηρίων " 
ἀλλ᾽ οὐ σοῦ γέγονεν ἔρημος, τοῦ πανταχοῦ παρόντος 
χαὶ ἐποπτεύοντος. 

᾿Αλώπεχες. » Οἱ ἐν πανουργίᾳ πιχρότατοι ἕτε- 

ρόδοξοι. 

« Σὺ δὲ, Κύριε, εἰς τὸν αἰῶνα. » Ἤγουν, ἀνάχτη- 
σαι ἡμᾶς ποτε ὡς ἀΐδιος. 


€ Ἵνα τί εἰς νῖχος ; » Ἵνα τί σιωπᾷς εἰς 
χηθῆναι ἡμᾶς; 


« Καταλείψει ἡμᾶς. » Παρεχτ 


τὸ νι- 
εἰνων τὴν ἐγχατά- 
Ἐπίστρεψον ἡμᾶς. » Ἐπειδὴ διὰ πλῆθος ἁμαρ- 

ὑῤιπτόμεθα,, ἰλασμὸν αἰτεῖ ὁ προφήτης, 


ἀπ 
T P! Y , 
οὗ ἡ ἐπιστροφὴ προθύμως πρὸς Κύριον yivzzas. 


« Καὶ ἀναχαίνισον ἡμᾶς. » Ka05 χαὶ χατὰ mpó- 
γνωσιν προώρισας τὴν σωτηρίαν τοῦ ἀνθρώπ του. 


A tyres dietum aecommodas, 


LIBRUM DARUCIIT. 162 


intelligas eos ab. ewitn 


seculi hujus cessavisse , lioe est cousuminatos 
esse, 
V. 16. « Cecidit corona. » Judi quidem hoe 


aiunt propter legem : Ecclesia vero propter eos qui 
Crucis mysterium derident. 

V. 17. « Ideo contenebrati Tenehras 
enim nobis ob marorem terr:e desolatio exhibebat, 
cum abundassent in ea ferie, quie solitudine gau- 
dent : sed respectu Lui deserta non est, qui ubi- 
que ades et nihil non vides. 

« Vulpes. 


sunt. » 


ν Calliditate pollentes, amarissimi hie- 
resum sectatores. » 
V.49 ieternum. » Ioc 
est, restitues nos tibi aliquando tanquam :eternus. 
V. 20. « Quare in vietorizm.» Quare siles, ut nos 
vineamur? 


Τὰ autem, Domine, in 


« Derelinques. » Producens derelictionem. 


« Converte nos. » Quia propter multitudinem 
peccatorum abjieimur, propitiationem petit pro- 
phe:a, per quam alacriter 
num. 


liu conversio ad Domi- 


« Et innova dies nostros. » Siculi prwscientia 
Qua prietinisti salutem liominis. 


CÓ 


FRAGMENTA IN LIBRUM DARUCH. 


KEPAAION Δ’. 
« Υἱοῦ Χελχίου. » Ἴσως ὡς ἀξιολόγων τῶν προ- 
γόνων τοῦ Βαροὺχ μέμνηται. 
€ Ἐν τῷ χαιρῷ. » 
ἀλλ᾽ ἐν ἵνα εἴπῃ, xav! ἐχείνους τοὺς 
χρόνους " οὐ γὰρ ἐν τῷ πέμπτῳ, οὔτε ἐν τῷ ἐνάτῳ 
ἔτει τῆς βασιλείας Σεδεχίου ἥλω ἡ πόλις, ἀλλ᾽ ἐν τῷ 
ἑνϑδεχάτῳ. 
Ἐν ὠσὶν Ἰεχονίου. » Τοῦτον πρότερον μετοιχή- 
cag ἣν εἰς Βαθυλῶνα ὁ Ναδουχοδονόσορ. Ὁ αὐτὸς 
δὲ οὗτος Ἰεχονίας υἱὸς 'EXta- 


Οὐχ εἶπεν ἐν τῷ ἐνιαυτῷ, 


τῷ χαιρῷ, 


Ἰωαχεὶμ, χαὶ αὐτὸς 
χεὶμ ἐχαλεῖτο, διώνυμος ὥν. 
τῶν συνελθόν- 


«. Καὶ ἐν ὠσὶ παντός. » ᾿Αντὶ τοῦ, 


των εἰς τὴν ἀχρόασιν. 
« Καὶ ἀνοΐσατε ἐπὶ τὸ θυσιασ 


χατασχαφεὶς ἣν ὁ ναὸς, ἀλλ᾽ 


) Εἰ καὶ 
ἐν τῷ τόπῳ ἔθνον" οὐ 


, 
τήριον. 


γὰρ ἣν ἐξὸν ἀλλαχοῦ, εἰ μὴ ἐν Ἱερουσαλὴμ. τὰς θυ- 
σίας ἐπιτελεῖν. 

« Καὶ προσεύξεσθε περὶ τῆς ζωῆς Na6uyobovó- 
cop. » Θεὸς ἣν προστάξας αὐτοῖς εὔχεσθα: περὶ τῆς 
εἰρήνης τῶν Βαθδνλωνίων, ἵνα xal αὐτοὶ εἰρη- 
νεύωσιν. 

Ἵνα ὥσιν πολυ- 
SEC ΠΣ ΤΣ Ἢ -- 
χρόνιοι, ἣ, ἵνα χατὰ εὐσέόθειαν ζῶσιν. 

« Ἐν ἡμέραις ἑορτῆς. » Καὶ γὰρ 
τινὰς διαφορὰς ἑορτῶν. 


« Ἵνα ὧσιν αἱ ἡμέραι αὐτῶν. » 


εἶχον χαιρούς 


« Καὶ ἐρεῖτε Κυρίῳ Θεῷ ἡμῶν. » Κατὰ τὸν τοῦ 


CAPUT PRIMUM. 

V. d. « Filii Cheleie. ». Meminit. progenitorum 
Baruch fortasse ut honore dignorum. 

V. 2. « In tempore. » Non dixit in anno, sed 
in tempore, quasi diceret per illa tempora : non 
enim quinto, aut nono regni Sedecie anno civitas 
capta fuit, sed undecimo. 


V. 5. € Ad. aures Jechonie. » Hune prius ab- 
duxerat Babylonem. Nabuchodonosor. Hie autem 
ipse Jechonias tilius Joachim, et. Eliacim. vocaba- 
Qur, cum binominis esset. 

« Et in. auribus universi populi. » Pro eo quod 
est, eorum qui ad audientiam convenerant. 

V. 10. « Et offerte super altare. ». Etsi templum 


D solo erat wquatum, tamen in eo loco sacrificabant; 


haud enim alibi fas erat quam Jerosolymis sacri- 
ficia. offerri. 

VM. 
Deus 


* Et orate. pro. vita. Nabuchodonosor. » 
erat qui orare preceperat illis pro pace Ba- 


byloniorum, ut et ipsi quiete viverent. 


« Ut sint dies eorum. » Ut longzvi forent, vel, 
ut secundum pietatem vitam ducerent. 

V. 14. « In die solemnitatis. » Habebant enim 
certa dierum festorum tempora. 

V. 45. « Et dicetis Domino Deo nostro. » Jure 


163 
mius hodie, captivitatem juste sustinentes. 


V. 19. € Et vagabamur. » Prietexebamus, causas 
contingentes, 

CAP. 11. 

V. 1. « Et. fecisti tibi nomen. » Per ea qu:e 
continenter patrasti. mirabilia; in gratiam enim 
prophet:e, et sanctorum. omnium Deus non desinit 
mira efficere, sed. semper in ipsis mirabilis est. 
Nisi ostendat signa, admirationi non est. 

V. 48. « Sed anima. » Magna portant. onera, qui 
non sustinentes eurvantur. Anima igitur, ait, quae 
iniquitatibus. premitur, magnoque merore vexa- 
Qr, curva et infirma confitetur. 

x Et oculi deficientes. » Sive secundum sensum 
propter ca'amitates, vel etiam ex mentis medita- 
tione offuscantur, 

V. 24. « Ut wransferrentur. ossa regum nostro- 
rum. » In signum futuri judicii post mortem ossa 
eorum multze subjiciebantur. 


CAP. III. 

V. 5. « Quia tu sedes in sempiternum, » Tu, ait, 
sempiternus es, et dominator; nos autem mortales 
et fluxi. 

V. 4. « Domine omnipotens, audi nunc oratio- 
nem mortuorum. » Mortuorum, ait, eorum in quos 
sententia lata est propter peccatum. — Verba hiec 
perspicue demonstrant immortalitatem anime. 

V. 5. « Sed. memento. » Consueta, ait, utere 
miraculorum. virtute. Utque eduxisti ex Agvpto, 
sic e Babylone libera. — Quoniam populus tuus 
sums. 

V. 8. « Ecce nos hodie in captivitate nostra. » 
Nos, inquit, ipsos examinavimus; merito enim no- 
bis evenerunt propter opera patrum nostrorum. 

V. 9. « Audi, Israel. » Hinc. prophetiam. Baruch 
exorditur; nam qui praecesserunt verba, captivo- 
rum sunt omnia, qui e Babylone seripserant epi- 
stole, confessionis modo prolata. 


V. 44. « Inveterasti. ». Praeceptum. vite, pru- 
dentia. 

« Deputatus es. » Cum iis qui Dei cognitione ca- 
rent. — Cum iis qui adhuc detinentur a morte. 

V. 12. « Dereliquisti. » Dominum nostrum Jesum 
Christum. Tu, inquit, tibimetipsi horum malorum 
uctor fuisti : cum enim ducem sequi legem de- 
beres, quam sapientia fons intulit, secuta es vanas 
cogitationes. 

V. 15. « In via. Dei. » Dominus ait: Ego sum 
"^. Qui itaque ad ejus imitationem ambulat, 
ejus via ambulat. 

V. M4. « Disce ubi sit. prudentia. » Quandoqui- 
dem litterz: adlizeres, disce, in Spiritu sancto pru- 
dentiam esse. 


via 


« Ubi sit virtus. » Nunc itaque cum id prius non 


*! Joan. xiv , 6. 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


optimo et Deus punivit, et nos in confusione su- A δικαίου λόγον, xai Θεὸς ἐτιμωρήσατο, xax ἡμεῖς 


Β 


C 


164 
ic ἐν 
αἰσχύνῃ ἐσμὲν σήμερον, ἐν αἰχμαλωσίᾳ ὄντες δι- 
χαΐως. 

« KaY ἐσχεδιάζομεν. » Προὐφασιζόμεθα αἰτίας 
ἀναπλάττοντες. 

ΚΕΦ, Β΄. 

« Καὶ ἐποίησας σεαυτῷ ὄνομα. » Κατὰ τὰ διηνεχῇ 
σου θαυμάσια " τῷ γὰρ προφήτῃ xai πᾶσι τοῖς 
ἁγίοις οὐ διαλιμπάνει θαυματουργῶν ὁ θεὸς, ἀλλ᾽ 
δεὶ θαυμαστὸς παρ᾽ αὑτοῖς. El μὴ ποιήσῃ σημεῖα, 
οὐ θαυμάζεται. 

«᾿Αλλὰ ἢ ψυχή. » Οἱ μεγάλα φορτία βαστάζοντες, 
ἀσθενοῦντες χύπτουσι. Ψυχὴ οὖν, φησὶν, ἡ διὰ τὰς 
ἁμαρτίας χαχουμένη, xal μέγεθος ἔχουσα λύπης, 
χύπτουσα xa ἀσθενοῦσα ὁμολογεῖται. 

« Καὶ οἱ ὀφθαλμοὶ οἱ ἐχλείποντες. » Εἴτε αἰσθη- 
τῶς διὰ τὰς συμφορὰς, εἴτε χαὶ Ex. τῆς νοητῆς θεω- 
ρίας ἀμαυρούμενοι. ; 

« Τοῦ ἐξενεχθῆναι τὸ ὀστᾶ βασιλέων ἡμῶν. » Εἷς 
δεῖγμα τῆς μελλούσης χρίσεως, μετὰ τελευτὴν τὰ 
ὀστᾶ αὐτῶν ἐτιμωροῦντο. 

ΚΕΦ, I". 

« "Ozt cb χαθήμενος τὸν αἰῶνα. » Σὺ, φησὶν, 
ἀΐδιος el xal ἐξουσιαστὴς, ἡμεῖς δὲ θνητοὶ xal ἐπί- 
χηροι. 

« Κύριε παντοχράτωρ, ἄχουσον δὴ τῆς προσευχῆς 
τῶν τεθνηκότων. » Τεθνηχότων, φησὶ, τῶν ὑπὸ τὴν 
ἀπόφασιν γενομένων διὰ τὴν ἁμαρτίαν. — Ἔδειξεν 
ὁ λόγος σαφῶς τῆς Ψυχῆς τὸ ἀθάνατον. 

« ᾿Αλλὰ μνήσθητι. » Τῇ συνήθει, φησὶν, χρῆσαι 
θαυματουργίᾳ, xal ὡς ἐξήγαγες ἐξ Αἰγύπτου, οὕτως 
ἐλευθέρωσον £x. Βαθυλῶνος. — "Oct σὸς λαὸς ypn- 
ματίζομεν. 

« Ἰδοὺ ἡμεῖς σήμερον ἐν τῇ ἀποικίᾳ ἡμῶν. » 
Ἑαυτοὺς, φησὶν, ἐχρίναμεν, xai ἐμεμψάμεθα, ὅτι 
ἀξίως ἐπέδη ἡμῖν διὰ τὰ ἔργα τῶν πατέρων ἡμῶν. 

« "Axoue, Ἰσραήλ. » Ἐντεῦθεν ἄρχεται προφη- 
τεύειν ὁ Βαρούχ᾽ τὰ γὰρ προηγησάμενα ῥήματα 
πάντα τῆς ἐπιστολῆς τῶν αἰχμαλώτων τῶν ἐχ Βα- 
λῶνος ἐπεσταλχότων ἐστὶν, ὡς ἐξομολογήσεως σχή- 
ματι προφερόμενα. 

᾿Επαλαιώθης. » ᾿Εντολὴ ζωῆς, 7) φρόνησις. 


« Προσελογίσθης. » Τοῖς ἀγνωσίαν Θεοῦ ἔχουσιν. 
— Τῶν χρατουμένων ἔτι ὑπὸ τοῦ θανάτου. 

€ Ἐγχατέλιπες. » Τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χρι- 
στόν. Σαυτῷ, φησὶ, πρόξενος ἐγένου τῶν παρόντων 
χαχῶν. Δέον γάρ σε ποδηγῷ χρήσασθαι τῷ νόμῳ, 
ὃν ἣ τῆς σοφίας πηγὴ προσενήνοχεν, ματαίοις ἢχο- 
λούθησας λογισμοῖς. 

« Τῇ ὁδῷ τοῦ Θεοῦ.» Ὁ Κύριός φησιν ᾿Εγώ 
εἶμι ἡ ὁδός. Ὃ οὖν χατὰ μίμησιν αὐτοῦ πορευόμε- 
νος, τῇ ὁδῷ αὐτοῦ πορεύεται. 

« Μάθε ποῦ ἔστι φρόνησις. » Ἐπειδὴ τῷ γράμ- 
ματι χέχόλλησαι, μάθς ὅτι ἐν ἁγίῳ Πνεύματι ἐστὶν 
ἡ φρόνησις. 

« Ποῦ ἐστιν ἰσχύς. » NUv γοῦν, &net 


^ 


δήπερ οὐ πρό- 


"165 


FRAGMENTA IN LIBRUM DBARUCII. 


ποῦ 


περον, ζήτησον χαὶ γνώσῃ, τίς τούτων χορηγὸς τῶν A feceris, quiere, et disces quisnam sit horum bono- 


ἀγαθῶν. 
« Ποῦ ἐστι σύνεσις. » Ἣ χατὰ τῆς ἁμαρτίας. 


« Ποῦ ἐστι μαχροθίωσις xa ζωή. » Τοῦ διαχρῖ- 
ναι τὸ ἀγαθὸν ἐχ τοῦ φαύλου, 

« Ποῦ ἐστι φῶς. » "Ev τῷ Κυρίῳ, δηλονότι. 'O 
γὰρ πιστεύων εἰς ἐμὲ, φησὶν, οὐ μὴ ἀποθάνῃ εἰς 
τὸν αἰῶγα. Ὃ γὰρ Κύριός φησιν ᾿Εγώ εἰμι τὸ 
φῶς τοῦ κόσμου, καὶ ὁ ᾿Απόστολός quot * Αὐτός 
ἐστιν ἡ εἰρήνη "pov. 

« Τίς εὗρε τὸν τόπον αὐτῆς ; » Ὅτι ἀνεξερεύνητα 
τὰ χρίματα τοῦ Θεοῦ, καὶ ἀγνεξιχγίαστοι αἱ ὁδοὶ 
αὑτοῦ. 

« Καὶ τίς εἰσῆλθεν εἰς θησαυροὺς αὐτῆς; » Τίς 


χατέλαθε τὰ χρίματα τοῦ Θεοῦ; D 
; 


« Ποῦ εἰσιν οἱ ἄρχοντες τῶν ἐθνῶν ; » Οἱ σοφοὶ 
ποῦ αἰῶνος τούτου, οἱ χαὶ ἐχυρίευσαν τῶν θηριοτρό- 
πων ἀνθρώπων. 

« "Ev τοῖς ὀρνέοις τοῦ οὐρανοῦ ἐμπαίζοντες. » 
Οἰωνοσχοποῦντες. Καὶ ἐπειδὴ ἡ σοφία αὐτῶν ἐπίγειός 
ἔστιν, ψυχιχὴ, δαιμονιώδης. 

« Καὶ τὸ ἀργύριον. » Πᾶσα γὰρ ἣ σοφία αὐτῶν 
ἐν πλεονεξίᾳ. 

» Οἱ τὸ ἀργύ- 
ριον διὰ ποιχίλων προσώπων χαρπούμενοι. 

« Καὶ οὐχ ἔστιν ἐξεύρεσις τῶν ἔργων αὐτῶν. » 


« Ὅτι οἱ τὸ ἀργύριον τεχταίνοντες. 


Διότι σκότους μετέχουσιν. 
« Καὶ ἄλλοι ἀνέστησαν. » Οἷς ὁ νόμος ἐπιστεύθη, 


χαὶ οὐδὲ αὐτοὶ ἐφύλαξαν, οὗτοί εἰσιν οἱ ἀναστάντες C 


ἀντὶ τῶν ἐπὶ εἰδωλολατρείᾳ σοφῶν. 


« Νεώτεροι εἶδον φῶς. » Οἱ ταῖς σαρχιχαῖς πρά- 
ξεσι μὴ χαθελχόμενοι, εἶδον φῶς, τουτέστι τὴν 
γνῶσιν τοῦ Θεοῦ. 

« Καὶ χατῴχησαν ἐπὶ τῆς γῆς. » Ἐπὶ τοῖς μαθή- 
μασι τῆς νομοθεσίας. 

« Ὁδὸν ἐπιστήμης οὐχ ἔγνωσαν. » Καθὼς ὁ Κύ- 
ριός φησιν, Εἰ ἐπιστεύετε Μωὺσεῖ, ἐπιστεύετε ἃν 
ἐμοί. 

« Οὐδὲ συνῆχαν. » Τὴν ποιχίλην διδασχαλίαν. 


« Οὐδὲ ἀντελάθοντο αὐτῆς. » Καθὼς ὁ εὐχγγελι- 
στὴς Ἰωάννης φησίν Elc τὰ ἴδια (A08, καὶ οἱ ἴδιοι 


αὐτὸν οὐ παρέλαδον. Oi υἱοὶ δὲ, τῶν νομοθετῶν D 


δηλονότι. 


« ᾿Απὸ τῆς ὁδοῦ αὐτῶν πόῤῥω ἐγενήθησαν, » Διώ- 
χοντες γὰρ νόμον διχαιοσύνης, εἰς νόμον οὐχ ἔφθα- 
σαν. 

« Οὐδὲ ἠχούσθη. » Ἴσοι τούτοις ἐθνιχοῖς ἐχρίθη- 
σαν τοῖς μὴ ἀχούσασι τοῦ νόμου, οἱ μόνῳ τῷ γράμ- 
ματι τοῦ νόμου ἀχολουθήσαντες. Βλέποντες γὰρ οὐ 
βλέπουσι, χαὶ ἀχούοντες οὐχ ἀχούουσιν. 

« Οὔτε υἱοὶ "Λγαρ. » Οἱ τῆς παλαιᾶς διαθήχης 
ἐγγόνοι, περὶ ὧν συμφώνως φησὶν ὁ ᾿λπόστολος " 


Sa ΤΟΙ ΧΙ 20. 


$3 Joan. viri, 12. 
114 i 


5* Ephes. ἢ, 


rum largitor. 

« Ubi sit. intellectus. » Qui contra peccatum 
esL. 

« Ubi sit longiturnitas vitic. » Ad discernendum 
a malo bonum. 

« Ubi. sit lumen. » In Domino, scilicet. Qui enim, 
ait, credit in me, non morietur in. eeternum “ἧς — 
Dominus quippe ait : Ego sim lux mundi 5*, et 
Apostolus : Ipse, inquit, est pax nostra "*. 


V. 45. « Quis invenit locum ejus? » Quoniam 
inscrutabilia sunt. judicia. Dei, et investigabiles vie 
ejus **. 

« Et quis intravit in thesauros ejus? » Quis judi- 
cia Dei comprehensione assecutus est? 

V. 16. « Ubi suat principes gentium ? » Sapientes 
hujus sceuli qui etiam. homines belluarnm more 
viventes sibi subegerunt. 

V. 47. «c Qui in. avibus coli ludunt. » Auguria 
observantes. Vel quia sapientia eorum terrena est, 
animalis et. diabolica. 

V. 48. « Et argentum. » Omnis namque eorum 
sapientia est in fraudatione. 

« Qui enim fabricant argentum, » Qui argentum 
per varias personas sibi colligunt. 

« Nec est inventio operum illorum. » Quoniam 
tenebrarum participes sunt. 

V. 49. « Et alii loco eorum surrexerunt. » Qui- 
bus credita lex est, et neqne ipsi observarunt, hi 
sunt qui surrexerunt loco corum, qui in idolorum 
cultu sapientes erant. 


V. 90. « Juniores viderunt lumen. » Qui ad car- 
nis opera non perirahuntur, hi viderunt lumen, 
id est, cognitionem Dei. 

« Et habitaverunt. super terram. » In legalibus 
institutis. 

« Viam autem scientie ignoraverunt. ,» Sieüt 
ait Dominus : Si. crederetis Moysi, utique crederetis 
mihi 99. 

Y. 91. « Neque intellexerunt. ».— Multiformcm 
doctrinam. 

« Neque susceperunt eam. » Sicut evangelista 
Joannes ait : n. propria venit, et proprii eum non 
receperunt", Filii vero, legislatorum scilicet. 


« A via ipsorum longe facta est. » Seclantes 
enim legem justitize, ad legem non pervenerunt. 


V. 92. « Neque audita est. » Pares judicati sunt 
his gentilibus, qui legem non audierunt, illi qui 
solam litteram legis secuti sunt. Videntes enim 
non vident, et audientes non audiunt. 

V. 295. « Neque filii Agar. » Veteris testamenti 
nepotes; de quibus consona ait Apostolus : /gno- 


55 Rom.-xr, 35. 86 Joan. v, 46. 57 Joan. 


"61 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


768 


rantes enim. Dei justitiam, et propriam firmare que- A "Ayrooórzec γὰρ τὴν τοῦ Θεοῦ δικαιοσύνην» 


rentes, justitie. Dci non obediverunt 55. 


« Negotiatores Meram. »  Negotiatores eos ap- 
pellat, ut agrieultur;e inexpertos. Positi enim vini- 
bores, loco uvae spinas vindemiarunt. Meran vero, 
et Theman barbarz gentes, ad quas, videlicet ad 
ferinos mores, negotiantur hi qui vitz hujus vani- 
late pertrabuntur. 

« Et fabulatores. » Qui loco procepti, Deique 
judiciorum , urceorum  poeulorumque | ablutiones 
commenti sunt, Proterea judicium, et misericor- 
diam *?, fidemque rejicientes ,' rutas. mentasque 
decimabant. 

« Et exquisitores. » Qui exquirebant quidem, 
sed exquisitionem prudenter agere nesciebant. 

« Viam autem sapienti; nescierunt. » Dominum 
videlicet. 

« Neque commemorati 
Doctrin: modos. 

V. 24. » Ὁ Israel, quam magna est domus Dei. » 
Ecclesia, et mysterii ratio. — Quia nune ex parte 
cognoscimus, cognitioque perfecta non est. Locum 
vero pietatem appellat : ingentem autem propter 
augmentum quod semper in melius fit. 

« Locus possessionis. » Quoniam celestis Regis 
inysteria continet. 

V. 26. « Ibi. fuerunt. gigantes. » De. d:emonibus 
loquitur, qui ab initio una cum angelis enumerati, 
propria temeritate a celesti culmine deturbati sunt. 
Nominati autem, quoniam de illis przenuntiatum 
fuerat : statura item magna, tanquam fastuosi. 

« Scientes bellum. » lndigni enim pace Christi 
maluerunt bellum et dzemones, et. h:eretici. 


sunt semitas ejus. » 


V. 29. « Quis ascendit in ccelum ? » Sicut scriptum 
est : Non quod nos Deum dilexerimus, sed quod. ipse 
dilexit nos δ᾽, et cum dilexisset, inclinavit colos, οἱ 
descendit 9, 

V. 50. « Quis transfretavit. » Dominus, qui dixit : 
Conf[idite, ego vici mundum 1". Solus enim ipse trans- 
navit. peccatum. Illud vero, invenit illam, est ac 
si diceret : Ostendit nobis quomodo  inveniamus il- 
lam. 

« Εἰ afferet eam. ». Quoniam sapientia omne pre- 
tium superat : mystico vero sensu, aurum electum 
est fides, per quam Filium cognoscimus. 

« Non est qui sciat viam ejus. » Si quis enim ali- 
quid nosse videtur, nondum novit uti nosse opor- 
iet, nec qui excogitet. 

« Semitam ejus. » Doctrinas, vaticinia. 


V. 52. « Sed qui scit omnia. » Solus namque Pa- 
ter Filium novit. 

« Adinvenit eam. » Patefecit vero illum et nobis 
per sapiens incarnationis mysterium. 

« Qui. praeparavit. » Ad litteram, quod per incar- 


48 Rom. x, π|. 5? Mattli. xau, 23. 


*9* T Joan. 1v, 10. 


καὶ τὴ» ἰδίαν ζητοῦντες στῆσαι, τῇ δικαιοσύνῃ 
τοῦ Θεοῦ οὐχ ὑπετάγησαν. 

« Οἱ ἔμποροι τῆς Μεῤῥάν. » Ἐμπόρους αὐτούς 
φησι διὰ τὸ ἀπειρεῖν γεωργίας. Ταχθέντες γὰρ 
ἀμιπελουργοὶ, ἀντὶ σταφυλῆς ἀχάνθας ἐτρύγησαν. 
Μεῤῥὰν δὲ χαὶ Θαιμὰν βάρθδαρα φῦλα, εἰς ἃ ἐμπο- 
ρεύονται, ἅπερ εἰσὶν οἱ θηριώδεις τρόποι, οἱ τῇ μα- 
ταιότητι τοῦ βίου τούτου συγχαθελχόμενοι. 

« Καὶ οἱ μυθολόγοι. ν» Οἱ ἀντὶ ἐντολῆς χαὶ χρι- 
μάτων Θεοῦ, βαπτισμοὺς ποτηρίων xai ξεστῶν 
ἐμυθολόγησαν. “Ἔτι δὲ χαὶ τὴν Χρίσιν, xai τὸ ἔλεος, 
xai τὴν πίστιν ἀπωθούμενοι, πήγανα xal ἡδύοσμα 
ἀπεδεχάτωσαν. 

« Καὶ οἱ ἐχζητηταί. » Οἱ ἐχζξητοῦντες piv, μὴ 
εἰδότες ὃὲ συνετῶς τὴν ζήτησιν ποιεῖσθαι. 

« Ὁδὸν δὲ σοφίας οὐχ ἔγνωσαν. » Τὸν Κύριον 
δηλονότι. 

« Οὐδὲ ἐμνήσθησαν τὰς τρίθους αὐτῆς. » Τοὺς 
τρόπους τῆς διδασχαλίας. : 

« Ὦ Ἰσραὴλ, ὡς μέγας ὁ οἶχος τοῦ Θεοῦ. » Ἢ 
᾿ἸΕχχλησία, καὶ ὁ τοῦ μυστηρίου λόγος. — Ἐπειδὴ 
νῦν Ex μέρους γινώσχομεν, xa οὕπω τῆς γνώσεως 
τὸ τέλειον. Τόπον δὲ χαλεῖ τὴν εὐσέδειαν * ἐπιμήχη 
δὲ διὰ τὴν ἀεὶ ἐπὶ τὸ χρεῖττον αὔξησιν. 

« Ὁ τόπος τῆς χτήσεως. » 
λέως μυστήρια περιέχει. 

« Ἔχεϊ ἐγενήθησαν οἱ γίγαντες. » Περὶ τῶν δαι- 
μόνων φησὶν, ὅτι ἀπ᾽ ἀρχῆς μετὰ τῶν ἀγγέλων τα- 


τι ἐπουρανίου βασι- ᾿ 


( ὑἕντες, ἐξ ἀδουλίας τῶν οὐρανίων ἀψίδων ἐκθέδλην- 


ται. ᾽᾿θνομαστοὶ δὲ, ἐπειδὴ προχατηγγέλθη περὶ αὐὖ- 
τῶν * εὐμεγέθεις 65, ὡς ὑπέρογχοι. 

€ Ἐπιστάμενοι πόλεμον. » Τῆς γὰρ εἰρήνης τοῦ 
Χριστοῦ ἀνάξιοι ὄντες, πόλεμον ἤσχησαν οἵτε δαίμο- 
νὲς, xaY οἱ αἱρετιχοί. 

€ Τίς ἀνέθη εἰς τὸν οὐρανόν ; » Καθὼς γέγραπται" 
Οὐχ ὅτι ἡμεῖς ἡγαπήσαμεν τὸν Θεὸν, GAA. ὅτι 
αὐτὸς ἠγάπησεν ἡμᾶς xaX ἀγαπήσας ἔχλινεν οὐ- 
ρανοὺς καὶ κατέδη. κ 

« Τίς διέθη. » Ὃ Κύριος εἰπὼν, Θωρσεῖτε, ἐγὼ 
νενίκηκα τὸν κόσμον. Μόνος γὰρ αὐτὸς διέθη τὴν 
ἁμαρτίοσν. Τὸ δὲ, Εὖρεν αὐτὴν, ἀντὶ τοῦ, Ὑπέδειξε 
ἡμῖν εὑρεῖν αὐτήν. 


« Καὶ οἴσει αὐτήν. » Ὅτι ἀτίμητος ἡ σοφία. Πρὸς 
δὲ διάνοιαν, χρυσίον ἐχλεχτὸν ἡ πίστις, δι᾽ ἧς γινώ- 
σχομεν τὸν Υἱόν. 

€ Οὐχ ἔστιν ὁ γινώσχων τὴν 00by αὐτῆς. » Εἴ τις 
γὰρ δοχεῖ ἐγνωχέναι τι, οὕπω ἔγνω χαθὼς δεῖ 
γνῶναι. 

« Τὴν τρίθον αὐτῆς. » Τὰς διδασχαλίας, τὰς προ- 
φητείας. 

« ᾽Λλλ᾽ ὁ εἰδὼς τὰ πάντα. » Μόνος γὰρ ὁ Πατὴρ 
γινώσχει τὸν Υἱόν. 

« Ἐξεῦρεν αὐτήν. » ' Εφανέρωσεν δὲ αὐτὸν xai 
ἡμῖν διὰ τοῦ σοφοῦ τῆς ἐνανθρωπήσεως “μυστηρίου. 

« Ὁ χατασχενάσας. » Πρὸς μὲν τὸ ῥητὸν, ὅτι διὰ 


τὸ Psal. xvir, 0. 7! Joan. xvi, 55. 


"C9 FRAGMENTA IN 
τοῦ ἐψανθρωπήσαντος λόγου τὰ πάντα κατεσχευάσθη. 
Πρὸς δὲ διάνοιαν, γῆν τὴν γνῶσιν τῆς εὐσεθείας. 

€ ᾿Ενέπλησεν. » ᾿Αγαθοὺς ὃὲ χαὶ πονηροὺς ἐχάλε- 
σεν εἰς τοὺς γάμους ὁ Κύριος. Κτήνη δὲ λέγει, 
τοὺς πρὸ τούτου χτήνεσιν ἀνοήτοις συμθληθέντας. 

« Οἱ δὲ ἀστέρες. » Τοὺς ἀποστόλους πρὸ: οὺς εἷ- 
πεν, Ὑμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ χόσμου, 

ς Ἐχάλεσεν αὐτούς. » "Ev τοῖς δεδομένοις αὐτοῖς 
χαρίσμασ: διαλάμψαντες ἐχάρησαν. 

Οὗτος ὁ Θεός. » Οἱ τὴν ἀποστολικὴν χλῖσιν προ- 
θυμὼως ὑπαχούσαντες, xal ἐπιθυμίαν ἔχοντες ἀναλῦ- 
σαι, χαὶ σὺν Χριστῷ εἶναι, χαὶ μηδὲν προτιμῶντες 
τοῦ ποιῆσαι τὸ προσταττόμενον. --- Ὁ δι᾽ ἡμᾶς γεγο- 
νὼς ἄνθρωπος, τοῦ Πατρὸς γεγονὼς Λόγος, χαὶ 


ἐπὶ γῆς ὀφθεὶς, χαὶ τοῖς ἀνθρώποις συναναστρα- 


ἐπιστήμη ἄγουσα πρὸς οὐρανὸν αὐτοῦ [ἴσ΄. ὑπ᾿ αὐτοῦ) 
χατεργάζεται. 

€ Μετὰ τοῦτο ἐπὶ τῆς γῆς ὥφθη. » Καὶ γὰρ χατὰ 
τάξιν τὸ ἕν χαὶ τὸ αὐτὸ μυστήριον ἔλαμψε, νομιχῶς, 
προφητικῶς, εὐαγγελιχῶς. 

ΚΕΦ. Δ', 

Ἡ διὰ τῶν Εὐαγγελίων τοῦ 
αὐστηρίου ποιχίλη γνῶσις, ἡ xat διαιωνίζουσα. 

« Διόδευσον.» Αὐτὸς γὰρ χαλεῖ λέγων * Δεῦξε 
πρός μὲ πάντες οἱ κοπιῶντες καὶ περορτισμέγνοι, 
κἀγὼ ἀγαπαύσω ὑμᾶς. 

« Μαχάριοί ἐσμεν. » Παρορμᾷ τοὺς ἐξ Ἰσραὴλ 
προαρπάσαι τὴν χάριν. Ἐπειδὴ xoi αὐτοῖς ἣν ἀναγ- 
χαῖον πρῶτον ἀναγγεῖλαι τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ. --- Ὃ 
πνευματιχὸς Ἰσραὴλ ταῦτα φησίν " πρὸς οὖς φησιν ὁ 
Σωτήρ" “Ὑμῶν δὲ μακάριοι οἱ ὀς θα μοὶ, ὅτι β.1έ- 
πουσι, καὶ τὰ ὦτα ὑμῶν, ὅτι ἀκούουσιν. 

« Θαρσεῖτε, λαός μου.» "D παρ᾽ ἐμοῦ μνημονευό- 
μενε Ἰσραήλ. 


« Δὕτη fj βίδλος. » 


« Ἐπράθητε. » Εἰ γὰρ διὰ τὴν ἁμαρτίαν ἔσχε τὸ 
xa0' ἡμῶν χειρόγραφον ὁ διάθολος, ἀλλ᾽ ὁ Χριττὸς 
ἡμᾶς τῷ ἰδίῳ αἵματι ἐξηγοράσατο. 


« Ἐπελάθεσθε δέ. » Ὅτι λόγῳ θείῳ τραφέντες ὡς 
λογιχοὶ, εἰς ἀλογίαν καταπεπτώχαμεν. ᾿ 


«᾿Αχούσατε, αἱ πάροιχοι Σιών. » Τὰς παροίχους χα- 
λεῖ πρὸς τὴν θέαν τοῦ πένθους, τῷ παραδείγματι σω- 
φρονεστέρας αὐτὰς ἀπεργασομένη. --- 
ὑπηχόους πόλεις ὁ λόγος. 

« Μηδεὶς ἐπιχαιρέτω pot τῇ χήρᾳ. » Καλεῖ δὲ αὖ- 


Y , 


τὴν χήραν, ὡς ἔρημον τῇς θείας κηδεμονίας, τὴν μό- 
νὴν ἢρεμοῦσαν [ἐρημωθεῖσαν], τὴν νῦν μόνην δηλον- 
$5 ἢ, εἰ μὴ τοῦτο, ὡς μόνην ἐσχηχυΐαν τὸν θεῖον 
νεῶν * ἣ ὡς μόνην ὑπὸ ᾿Ασσυρίων περιλειφθεῖσαν 
ἀνάλωτον [ἴσ΄. ἄτεχ.] --- Εἰ γὰρ χαὶ Παιδεύων ἐπαί- 
δευσέ ue ὁ Κύριος, ἀλλὰ τῷ θανάτῳ οὐ παρέδωχέ 
μὲ. Χἧρα δὲ χυρίως ἐχλήθηῃ ἡ Συναγωγὴ τότε, ὅτε εἰς 


Ὡς πρὸς τὰς 


τὸν δαυτῆς νυμφίον Χριστὸν ἐξυδρίσασα ἐγχατ- 
ελείφθη. 


LIBRUM DARUCIF. TTO 


A natum. Verbum omnia condita sunt: spiritaliter 
vocat Lerram, pietatis cognitionem. 
€ Replevit. » Probos namque et improbos ad nu- 
ptias Dominus convocavit : jumenta vero eos ait, 
qui antea jumentis insipientibus comparati sunt. 
V. 54, c Stelke autem. » Apostoli ad quos dixerat : 

Vos estis lux mundi ?*, 

V. 55. « Vocavit. eas. » In donis sibi datis co- 
ruscantes gavisi sunt. — 

V. οὐ. « Hie est Deus noster. » Qui ad vocatio- 
nem apostolicam prompte obediverunt, et. cupiunt 
dissolvi, et. esse cum Christo 7?, nihilque przeferunt 
observantizte mandatorum. — Quod pro nobis homo 
lactus est Verbum Patris, et. in terra visum, et 
cum hominibus conversatum **, 


« Et dedit eam. » Quoniam omnis spiritualis di- 
sciplina, quie ad ccelum ducit, ab ipso conficitur. 

V. 58. « Po-t hiec in terra visus est. ν Etenim 
unum et idem mysterium ordine resplenduit, lega- 
liter, prophetice, evangelice. 

CAP. IV. 

V. 4. c Hic liber. » Multiformis per Evangeliuin 
mysterii cognitio, qu: etiam in :eternum erit, 

V. ἃ. « Ambula, » Ipse enim vocat dicens : Venite 
ad me, omnes qui laboralis et onerati estis, et ego re- 
ficium vos "*, 

V. 4. « Beati sumus. ». Exeitat. [sraelitas ut gra- 
liam praripiant. Nam et illis necesse erat prius an- 
nuntiari verbum Dei. — Spiritualis Israel hzec. effa- 
tur, ad quos dixit Salvator : Vestri. vero oculi beati 
sunt quoniam vident, et. aures vestre, quoniam au- 
diunt δ, 

« Confidite, populus meus, memoriale Israel. » Ὁ 
Israel, de quo loquar ego. 

V. 6. « Venundati estis. » Nam esti propter pec- 
catum adversus nos diabolus chirographum ha- 
buit, Christus tamen nos proprio sanguine red- 
enit. 

V. 8. « Obliti vero estis. » Quod divino nutriti 
verbo, uli rationis compotes, ab usu rationis exci- 
dimus. 

V. 9. « Audite, confines Sion. » Vicinas vocat ad 
D videndum luctum, reddens eas exemplo cautio- 
res, — Videturad subditas civitates dirigi sermo. 

V. 412. « Nemo gaudeat super me vidua. » Appel- 
lat vero se viduam, uti. divina cura orbatam, solam 
derelictam ; nunc scilicet solam. Vel si non ita, 
quod ipsa sola saerum habuerit templum. Vel tan- 
quam solam ab Assyriis derelictam sine filiis. — 
Nam et si Castigans castigavit me Dominus , sed 
morti non tradidit me ", Vidua vero. proprie Syn- 
agoga tunc vocata fuit, eum in sponsum suum Chri- 
sium debacchata, derelicta fuit. 


7 Matth. v, 14. 7? Philipp. 1, 925. 1. Baruch. τ, 28. 75 Matth. xi, 28, 75 Matth, xm, 16. 77 Psal, 


exvin, 18. 


"il 


OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


V. [ἀν € Venaat conünes Sion. » Íncolatus hu- A 


jus seuli vanze opiniones. 

V. 43. « Adduxit enim super illos gentem. » Deus 
elongavit iniquitates nostras à nobis, nos vero eas 
ad nos ipsos altraximus, et per. eas puuimur ; dici- 
την vero ipse adducere, eo quod Deo.non permit- 
tente nihil fiat. : 

« Gentem. protervam. » Primum Babylonicam, 
postremo. Romanorum. Potest hoc etiam intelligi 
de iis qui falsam doctrinam | sophistiea deceptione 
docent. 

V. 17. « Ego autem quid possum adjuvare vos?» 
Ouoniam sine Dei misericordiis salvam esse ani- 
mam fieri. non. potest. 

V. 48. « Eripiet. vos. » Adhortatur eos ad eam, 
qu:e flagellis aequiritur eruditionem. 

V. 19. « Ego enim derelicta sum.» Absente Deo. 
Et si sancti hiec. effantur, quie peccatorum. sunt 
sibi asciscentes hiec dicunt. Si vero Judzeorum Syn- 
agoga, quando ob injuriam Christo illatam. audiit : 
Ecce relinquetur. vobis domus vestra deserta "5. Si 
vero civitas, ob habitantium desolationem. 

V. 20. « Exui me stola pacis. » Splendore, quem 
habebat, h:erens Deo eum. pace. 

« Saceo observationis mex. » Lugens pro peccatis 
vestris, Deumque obsecrans. 

V. 22. « Et venit milii. » Redemptionem per Chri- 
stum Salvatorem. futuram pravidet, eamque pr:e- 
dieit. 

V.24. « Quie superveniet. » Redemptio enim facta 
per Christum illustrius reddidit genus nostrum quam 
esset ab initio conditum. 

« Et videbis ipsius perditionem. » Quze per pretio- 
sam crucem diabolo inducta est. 

« Et super cervices eorum. » Ecce enim, ait, 
dedi vobis potestatem ambulandi super serpentes, et 
scorpiones, et super omnem inimici potentiam 15, 


V: 26. « Delicati mei. » Qui olim creati fuerant 
delicati et molles, inzequales asperasque vias ambu- 
laverunt, 

V. 30. « Confide, Jerusalem. » Deus Verbum, qui 
pro nobis incarnatus est, qui sponsam suam vocare 
Ecclesiam non dedignatus est. 


V. 51. « Miseri qui te vexaverunt. » Dxemones, D 


hieretici, qui variis temporibus Ecclesiam persecuti 
sunt. 

V. 52, « Miserz civitates. » Munimenta malorum, 
machinationes demonum. 

V. 35. « Sie contristabitur. » Idolorum cultus. Ju- 
daorumque Synagoga. 

V. 54. « Et auferam ab ea. » A Synagoga qu; Ec- 
clesiam persecula est, et. varia malorum invasione. 


V. 35. «Ignis enim superveniet, » Quasi. diceret, 
usque-dum reversa est. ldcirco et, mulio. tempore, 


dixit. 


? Matth. xxur, ὅ8. "? Luc. x, 19. 


B 


T12 

« ᾿Βλθέτωσαν ai πάροικοι Σιών. » Ab τῆς mapo:- 
χίας τοῦ αἰῶνος τούτου μάταιχι δόξαι. 

« ᾿Επήγαγε γὰρ ἐπ᾽ αὐτοὺς ἔθνος. » Ὁ θεὺς ἐμά- 
Ἀρὺνε τὰς ἀνομίας ἡμῶν ἀφ᾽ ἡμῶν, ἡμεῖς δὲ αὐτὰς 
ἑαυτοῖς ἐπεσπασάμεθα, χαὶ δι᾽ αὐτῶν τιμωρούμεθα. 
Λέγεται δὲ αὐτὸς ἐπάγειν, διὰ τὸ ἄνευ συγχωρήσεως 
Θεοῦ μηδὲν γίνεσθαι. 

« Ἔθνος ἀναιδές, » Πρῶτον τὸ Βαθυλώνιον, ὕστε- 
ρον xoi τὸ Ῥωμαίων. Δύναται δὲ τοῦτο νοεῖσθαι 
χαὶ περὶ τῶν τὴν ψευδώνυμον γνῶσιν διὰ σοφιστιχῆς 
ἀπάτης διδασχόντων. 

€ ᾿Εγὼ δὲ τί δυνατὴ βοηθῆσαι ὑμῖν ; » “τι ἄνευ 
οἰχτιρμῶν Θεοῦ ψυχὴν σωθῆναι ἀδύνατον. 

«Εξελεῖται ὑμᾶς. » Προτρέπεται αὐτοὺς εἰς τὴν 
διὰ τῆς μάστιγος παιδείαν. 


« Ἐγὼ δὲ χατελείφθην. » ᾿Ἀπουσίᾳ Θεοῦ, Καὶ εἰ 
μὲν οἱ ἅγιοι ταῦτα λέγουσιν, οἰχειούμενοι τὰ τῶν 
ἁμαρτωλῶν λέγουσιν - Εἰ δὲ ἡ τῶν ᾿Ιουδαίων Συν- 
αγωγὴ, ὅτε διὰ τὴν εἰς Χριστὸν ὕδριν Tjxoucsv * ᾿Ιδοὺ 
ἀφίεται ὑμῖν ὁ οἶκος ἡμῶν ἔρημος. Εἰ δὲ ἡ πόλις, 
διὰ τὴν τῶν οἰχητόρων ἐρημίαν. 

«Ἐξεδυσάμην τὴν στολὴν τῆς εἰρήνης. » Τὴν λαμ- 
πρότητα, ἣν εἶχεν εἰρηνεύουσα πρὸς τὸν Θεόν. 

« Σάχχον τῆς δεήσεώς μου. » Πενθοῦσα ἐπὶ τοῖς 
ἡμῶν ἁμαρτήμασιν, χαὶ δεομένη Θεοῦ. 

« Καὶ ἧλθέ μοι,» Tijv διὰ τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ 
προθλέπε. ἀπολύτρωσιν, xal ταύτην προλέγει, 


« Ἢ ἐπελεύσεται. » Ἢ γὰρ διὰ Χριστοῦ ἀπολύ- 
τρωσὶς λαμπρότερον, ἣ χατὰ τὴν ἐξ ἀρχῆς πλάσιν 
τὸ γένος ἡμῶν ἀπέδειξεν. 

« Καὶ ὄψει αὐτοῦ τὴν ἀπώλειαν. ν Ἥτις γέγονε 
τῷ διαδόλῳ διὰ τοῦ τ: μίου σταυροῦ. 

« Καὶ ἐπὶ τραχήλους. » ᾿Ιδοὺ γάρ φησι" Δέδωχα 
ὑμῖν ἐξουσίαν τοῦ πατεῖν ἐπάγω ὄφεων καὶ 
σκορπίων, καὶ ἐπὶ πᾶσαν τὴν δύναμιν τοῦ 
ἐχθροῦ. 

« Οἱ τρυφεροΐ μον. » Οἱ κατὰ τὴν ἐξ ἀρχῆς δη- 
μιουργίαν τρυφεροὶ xal εὐδαφεῖς γενόμενοι, τὰς 
ἀνωμάλους, καὶ τραχείας ὁδοὺς ἐπορεύθησαν. 

« Θάρσει, Ἱερουσαλήμ.» 'O Θεὸς Λόγος, ὁ δι᾽ 
ἡμᾶς ἐνανθρωπήσας, ὁ νύμφην ἑαυτοῦ τὴν Ἐχχλη- 
σίαν ἀξιώσας χαλέσαι. 

« Δείλαιοι οἱ σὲ χαχώσαντες. » Δαίμονες, αἱρετι- 
χοὶ, οἱ χατὰ χαιρὸν τὴν ᾿Εχχλησίαν διώξαντες. 


€ Δείλαιαι αἱ πόλεις. » Τὰ ὀχυρώματα τῶν xaxov, 
αἱ χατασχευαὶ τῶν δαιμόνων. 

« Θὕτως λυπηθήσεται. Ἡ εἰδωλολατρεία χαὶ τῶν 
᾿Ιουδαίων ἡ Συναγωγή.- 

« Καὶ περιελῶ αὐτῆς. » Τῆς τὴν ᾿Εχχλησίαν διω- 
ξάσης Συναγωγῆς, x«i τῆς ποιχίλης τῶν xaxov 
ἐφόδου. . 

« Πῦρ γὰρ ἐπελεύσεται. » ᾿Αντὶ τοῦ, ἕως: ὅτε 
ἐπέστρεψεν * διὸ χαὶ τὸν πλείονα χρόνον εἶπεν. 


"1 

« Περίθλεψον. » Πρὺς τὸν τῆς διχαιοσύνης ἥλιον, 
τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν. 

ΚΕΦ, E'. 

« Ἔχδυσαι, Ἱερουσαλήμ.» Τὸν παλαιὸν ἄνθρωπον 
σὺν ταῖς ἐπιθυμίαις αὐτοῦ. 

« Καὶ ἔνδυσα!. » Ὅσοι εἰς Χριστὸν ἑθαπτίσθησαν, 
Χριστὸν ἐνεδύσαντο. 

« Περιθαχοῦ. » Ταῦτα τῆς παλαιᾶς xai χαινῆς 
διαθήχης διδάγματα. ἤλλλως" τὴν πραχτιχὴν, xot 
θεωρητιχὴν ἀρετήν. 

« Ἐπίθου τὴν μίτραν. » Τὸν σταυρὸν τοῦ Χριστοῦ, 
τὸν ἐν τῷ μετώπῳ τῶν πιστῶν τυπούμενον. Ἢ 
χαὶ αὐτὸν τὸν Küptoy * χεφαλὴ γὰρ τῆς ᾿χχλησίας 
ὁ Χριστός. 

« Κληθήσεται γάρ σου ὄνομα. » Τῆς νέας 'lepou- 
cad τὰ γνωρίσματα. Δικαιοσύνης δὲ προσέθηχεν. 
Ἐπειδὴ γὰρ ἔστιν ἁμαρτωλῶν εἰρήνη χατὰ τὸν Δα- 
€15, διὸ xaX ὃ Σωτήρ “ Εἰρήνην, λέγει, τὴν ἐμὴν 
δίδωμι buiv.— 'Q μηχέτι δυναμένης τῆς ἐφόδου τῶν 
ἐχθρῶν τὴν εἰρήνην τὴν τῆς διχαιοσύνης διασπᾶ- 
σαι, μηδὲ χαταλῦσαι τῆς θεοσεθείας τὴν δόξαν. 
ἤλλλως * ᾽᾿Επειδὴ dj εἰρήνη ἡμῶν ὁ Χριστὸς, καὶ αὖ- 
πός ἐστιν ἡ διχα:οσύνη ἡμῶν χαὶ ἡ δόξα, xaX αὐτός 
ἔστιν ὁ τῆς χατὰ θεοσέθειαν πολιτείας ἡμῶν ὑπογραυ- 
μὸς, ἐξ αὐτοῦ xai ἡμεῖς χαλούμεθα. 

ε᾿λνάστηθι, Ἱερουσαλήμ.» ᾿Ἐπὶ ὑψηλῆς πολιτείας, 
ἐπὶ τοῦ εὐαγγελιχοῦ χηρύγματος. 


« ᾿Εξῆλθον γάρ. » Τὸ σχῆμα πενθῆρες, ὡς ξηλοῖ 
Δαθὶδ, φεύγων τὸν ᾿Αὐεσαλώμ. Πένθους δὲ ἄξια 
ἔπραττον οἱ δαιμονίοις δουλεύοντες, xal ταῖς ποιχί- 
λαις αὐτῶν ἀγόμενοι ἐπιθυμία:ς. 

« Ὡς υἱοὺς βασιλείας. . » Αἱρομένους μὲν ὑπὸ 
ἁγίων ἀγγέλων, παραπεμπομένους δὲ διὰ τῆς εἰς 
Χριστὸν πίστεως εἰς τὴν τῶν οὐρανῶν βασιλείαν. 

« Συνέταξε.... ταπεινοῦσθαι πᾶν ὄρος ὑψηλόν. » 
Πᾶν ὕψωμα ἐπαιρόμενον χατὰ τῆς γνώσεως τοῦ 
Θεοῦ. 

« Καὶ θῖνας ἀεννάους. » Τοὺς ἐξ ἀρχῆς ἀπ᾿ αἰῶνος 
πολεμοῦντας ἡμᾶς δαίμονας. 

« Καὶ φάραγγας πληροῦσθαι. » Τὰς χατατομὰς 
τῶν ψευδοχρίστων εἰς ὁμόνοιαν φέρεσθαι. "AX * 
τὰς πάλαι χοΐλας χαὶ γεώδεις ψυχὰς, δι᾽ ἔργων ἀγα- 
θῶν πληροῦσθαι, τῶν σχανδάλων περιαιρεθέντων. 


80 Galat. τη 97. .99* Psal, xxvii 5. 


FRAGMENTA IN LIORUM BARUCIT. 


A 


C 


8! Joan. xiv, 27. 


TIÁ 

V. οὐ. « Cireumspice. » Ad .justitize Solem, Deni 
num nostrum Jesum Christum. 

CAP. V. 

V. 1. «€ Exue te, Jerusaleut.» Veteri homine eum 
desideriis ejus. 

€ Et. indue te. » Quotquot in. Christo baptizati 
sunt, Christum induerunt 99, 

V. 2. « Cireumda.» Ile sunt veteris novique testa 
menti institutiones. Aliter, practicam, theoricam- 
que virtutem. 

«€ Impone mitram. » Crucem Christi, qu: in fronte 
credentium imprimitur. Vel et ipsum Dominum; ea- 
put quippe Ecclesi: Christus, 


V. 4. « Vocabitur enim nomen | tuum. » ΠῚ sunt 
novze Jerusalem not:e. Justitie. vero apposuit. Nam 
quia est et peccatorum. pax, seeundum — David "θ΄, 
ideo et. Salvator, Pacem, ait, meam do vobis ^*. Ho- 
stium nempe impetu non amplius potente divellere 
pacem que ex justitia est, nec evertere pietatis 
honorem. Aliter : Quia Christus nostra pax est, εἰ 
ipse est justitia nostra, et eloria, et ipse est. viLe 
pie instituenda prieseriptum, et regula, ex illo et 
nos denominanur. 


V. B. « Exsurge, Jerusalem, ct sta in excelsi . » 
In sublimi vit instituto, in evangelica preedica- 
lionc. 

V. 6. « Exierunt enim. » Pedibus ire, ad luetum 
perüuet, utostendit. David Absalonem fugiens δὸς 
Et sane lacrymis digna gerebant, qui dimonibus 
inserviebant, et variis eorum desideriis ducebantur, 

V. 0. «Sicut filios regni.» Elatos quidem a san- 
ctis angelis : transmissos vero per fidem, qui in 
Christum est, in regnum cclorum. 

V. 7. « Constituit... humiliare omnem montem 
excelsum. » Omnem altitudinem. extóllentem 50 
contra Dei cognitionem. 

« Et rupes perennes. ». Dzemones, qui nobis ab 
initio seculi bellum inferunt. 

€ Et valles implere. » Ut quos pseudochristi dis- 
ciderunt, in unionem coeant. Aliter : Cavas olim 
terrenasque animas bonis operibus repleri, sublatis 
scandalis. 


5* |I Reg. xv, 17. 


FRAGMENTA IN EPISTOLAM JEREMLE. 


€ ᾿λντίγραφον ἐπιστολῆς. » Πνεύματι πληροφορη- D 


θεὶς ὁ προφήτης, ὡς μέλλουσιν αἰχμάλωτοι γίνεσθαι, 
χελεύεται ὑπὸ τοῦ Θεοῦ χαὶ πρὸ τῆς αἰχμαλωσίας 
γράψαι τὴν ἐπιστολὴν ἵνα, ὅταν γένωνται αἰχμάλωτοι, 
ἔχωσιν αὐτὴν ἐφόδιον εἰς τὸ μὴ ἀπατηθῆναι, χαὶ 
προσχυνῆσαι τοῖς τῶν Βαθδυλωνίων εἰδώλοις. 


« Exemplum epistolae. » Spiritu. edoctus pro- 
pheta, fore ut Judzi captivi fierent, ante ipsam ca- 
ptivitatem jubetur a. Deo epistolam scribere; ut 
quando jam essent captivi, haberent illam uti sub- 
sidium, ne decepti Babyloniorum idola adorarent. 


715 OLYMPIODORI ALEXANDRINI 


* Usque ad generationes. septem. Nota, genera- A 


tionem esse illi decem annorum spatium. 

V. 6, c Angelus enim. meus. » Videlicet, etiam 
duetis in captivitatem prowsto est angelus, ne in- 
ternecione ab hostibus pereant. 

V. 1. « Nam lingua ipsorum. ». Idolorum, scilicet 
pseudomagistrorum a. malorum artifice diabolo ve- 
lox 2d mendacium fit lingua. 


« Ipsaque inaurata. » Pseudomagistri speciem 
pr se ferentes pietatis, vim. porro illius abnegan- 
les. 

« Valsa autem. sunt. » Quoniam mendacium 
veritatem non loquitur. 

V. 10. « Dabunt de eis etiam meretricibus quie 
sub tecto. » Tectum hoc loco vocat. lupanar. 

V. 11. c Hi autem non liberantur ab :erugine. » 
Dii gentium : sed. nec. pseudomagistri a diabolica 
:rugine. 

V.15. « Non ergo timeatis. eos. » Contra. idola 
nulla virtute. przedita, quod sibi ipsis auxilium ferre 
non queant. 

V. 16. « Oculi eorum. » Ait quidem : Oculi 
idolorum, nihilominus et lieresiarcharum , vel 
eorum quiad res terrenas toti incumbunt, men- 
tis oculi pulvere diabolico sunt pleni, non valen- 
tes veritatem inspicere ex operationibus diabolicis, 
qui intrant in eos. 

V. 48. « Lucernas accendunt. ». Post idola quo- 
que eos intellige. qui decepti nequeunt intendere 
oculos in legem Dei, de qua scriptum est : Lucerna 
pedibus meis lex tua **, Sed. neque in sermonem 
prophelieum tanquam lucernam ardentem in ob- 
scuro loco. 

V. 20. « Nigrze. sunt. » Idolorum eultores similes 
idolis ; seriptum namque est: Similes illis fiant. fa- 
cientes illa-5*. Et omnes. quia dxmonibus agitan- 
tur, faciem. animi tenebrieosam habent, obscu- 
rante eos fumo diabolico qui in corde eorum est. 


V. 91. « Supra corpus eorum. » Et animam 
ipsorum, ai, et. principem parlem, scilicet. men- 
iem, vel certe ecclesiam eorum, ΟἹ 
cidunt diemones, quia Deum pro tegumento non 
habent. 

V. 24, « In quibus non est spiritus. » Post idola, 
eos etiam intellige, qui ab illis afllantur, Spiritus 
sancti exsortes. 

V.97. « Neque mendicanti. » Index et hoc est 
diabolieze inhumanitatis. 

V. 98. « Sacrificia illorum menstruata. » Notan- 
dum est igitur, ad divina sacrificia non debere puer- 
peram aecedere, vel menstruatam ; hoe enim lex 
euam przeceperat. Spiritaliter vero, immundas ani- 
was sacra facere prohibet. 3 

V.29, « Quia apponunt mulieres. » Nota, mu- 
lieribus interdictum sacra facere. Mystice vero, sa- 


priepositos 


88 Psal. cxvini, 105. ** Psal. cxnt. 4. 


716 

« Ἕως γενεῶν ἑπτά. » "Ὅτι τὴν γενεὰν ἐνταῦθα 
εἰς δέχα ἔτη ἀριθμεῖ. 

« Ὁ γὰρ ἄγγελός μου. » Δηλονότι xo “τοῖς ἐν 
αἰχμαλωσίᾳ ἄγγελος ἐπαμύνει, ἐφ᾽ ᾧ μὴ πανωλεθρίᾳ 
διαφθαρῆναι ὑπὸ τῶν ἐχθρῶν. 

« Γλῶσσα γὰρ αὐτῶν. » Τῶν εἰδώλων, δηλονότ!: 
τῶν ψευδοδιδασχάλων ὑπὸ τοῦ τῶν χαχῶν τέχτονος 
διαθόλου εὐτρόχαλος γίνεται ἡ γλῶσσα πρὸς τὸ 
ψεῦδος. 

« Αὐτά τε περίχρυσα. » Οἱ ψευδοδιδάσχαλοι μόρ- 
φωσιν ἔχοντες εὐσεθδείας, τὴν δὲ δύναμιν αὐτὴν ἤρνη- 


χαὶ οὐ δύναται λαλεῖν. » Ὅτι τὸ 


« ευδῇ δ᾽ ἐστὶ 
tay 09 λαλεῖ. 


θε 
« Καὶ ταῖς ἐπὶ τοῦ στέγους πόρναις. » Ὅτι στέγος 
λέγει τὸ πορνεῖον. 

« Οὗτοι δὲ οὐ διασώζονται͵ ἀπὸ ἰοῦ. ν Οἱ θεοὶ τῶν 
ἐθνῶν - ἀλλ᾽ οὐδὲ οἱ ψευδοδιδάσχαλοι ἀπὸ τοῦ διαύο- 
λιχοῦ ἰοῦ. 

« Μὴ οὖν φοθηθῆτε αὐτούς. » Κατὰ τῆς τῶν 
εἰδώλων σαθρότητος, ὅτι ἑαυτοῖς ᾿ βοηθῆσαι οὐ 
δύνανται. 

« Οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτῶν. » Φησὶν μὲν τῶν εἰδώλων, 
οὐδὲν δὲ ἧττον τῶν αἱρεσιαρχῶν, ἣ xol τῶν περὶ τὰ 
γήϊνα ἀσχολουμένων, οἱ τῆς διανοίας ὀφθαλμοὶ δια- 
Θολιχοῦ χονιορτοῦ πλήρεις εἰσὶν, εἰς τὸ ἁληθὲς οὐ 
δυνάμενοι χατιδεῖν ἐκ τῶν εἰς αὐτοὺς εἰσπορευομένων 
ἐνεργημάτων διαδολιχῶν. 

« Λύχνους χαίουσι. » Μετὰ τὰ εἴδωλα νόει: xal 
ποὺς ἠπατημένους ἐνιδεῖν τῷ νόμῳ τοῦ Θεοῦ. Περὶ 
οὗ γέγραπται: Λύχνος τοῖς ποσί μου ὁ γόμος σου. 
᾿Αλλὰ μηδὲ προφητιχῷ λόγῳ, ὡς λύχνῳ καίοντι ἐν 
αὐχμηρῷ τόπῳ. 


« Μεμελάνωνται. » Οἱ εἰδωλολάτραι ὅμοιοι ὄντες 
τοῖς εἰδώλοις. Γέγραπται γὰρ, ὅτι “Ὅμοιοι αὐτοῖς 
γέγοιγτο οἱ ποιοῦντες αὐτά. Καὶ πάντες δὲ οἱ ὑπὸ 
δαιμόνων ἐνεργούμενοι ἀφεγγὲς ἔχουσι τῆς ψυχῆς τ 
πρόσωπον, ἀπὸ τοῦ χαπνοῦ τοῦ διαθολιχοῦ τοῦ ἐν τῇ 
χαρδίᾳ αὐτῶν διασχοτιζόμενοι. 

« Ἐπὶ τὸ σῶμα. ν Καὶ τὴν ψυχὴν αὐτῶν, φησὶν, 
χαὶ αὐτὸ τὸ ἡγεμονιχὸν, τουτέστιν τὸν νοῦν, ἣ χαὶ 
τὴν ἐχχλησίαν αὐτῶν, xoi τοὺς ἡγουμένους ῥα- 
πίζουσι δαίμονες, διὰ τὸ μὴ ποιῆσαι σχέπην τὸν 


D Θεόν. 


« "Ev οἷς οὐκ ἔστι πνεῦμα. » Μετὰ τὰ εἴδωλα 
νόει xol τοὺς ὑπ᾽ αὐτῶν ἐνεργουμένους, θείου Πνεύ- 
ματος ἐχτὸς ὄντα:. ἷ 

« Οὔτε πτωχῷ. » Καὶ τοῦτο δεῖγμα δαιμονιχῆς 


μισανθρωπίας. 


« Τῶν θυσιῶν αὐτῶν ἀποχαθημένη. » Σημειωτέον 
οὖν, ὡς ἱερὰς θυσίας οὐ δεῖ λεχὼ xa ἀποχαθημένην 
ἅπτεσθαι. Τοῦτο γὰρ χαὶ ὁ νόμος ἐχέλευσεν. Πρὸς 
ài θεωρίαν, τὰς ἀχαθάρτους ψυχὰς ἱερουργεῖν ἀπο- 
χωλύει. 

€ "Ὅτι γυναῖχες παρατιθέασι. » Σημειωτέον, ὅτι 
οὗ δεῖ γυναῖχας ἱερουργεῖν. Πρὸς δὲ διάνοιαν, ὅτι τὰς 


TH FAAGMENTA IN JEREMLE EPISTOLAM. 118 
τῶν ἱερέων ψυχὰς οὐχ ἐχλύτους εἶνα: δεῖ, ἀλλ᾽ &v- A cerdotuni animas dissolutas esse non decere, sed 
δρείας καὶ γενιχάς. viriles, et generosas. 

€ "Qv ai χεφαλαὶ ἀκάλυπτοί εἰσιν. » Οὐχ ἔχουσαι V. 50. « Quorum capita nua sunt. » Non liabeu- 
ποῦ σωτηρίου τὴν περιχεφαλαίαν. tia salutaris galeam. 

"Evsór φησι τὸ εἴδωλον τὸ ἄφωνον. Βῆ1ον Δία V. 40. Mutim vocat idolum. sine vocc. Pelun, 
xal “Ἕλληνες ἐσεθάσθησαν. Josem Grwci quoque. coluerunt. 

« Δί 65 γυναῖχες περιθέμεναι σχοινία. » Σχοινία V. 42, « Mulieres autem circumdat funibus. » 


φησὶν τὰ περιζώματα * χαλύπτουσαι γὰρ μόνα τὰ τοῦ 


i 


σώματος ἀσχῆμονα, τὰ λοιπὰ παρεγύμνουν, προσχα- 


λούμεναι τοὺς ἐραστάς. 
€ Θυμιῶσαι τὰ πίτυρα. » ᾿Αφροδίτῃ τυχὸν, 
χαὶ εἰς χαθὰρ 


δὰ 


Ἴσως δὲ 


μὸν τοῦτο ἐπ 


προαγωγῷ. ἔ 


οἱ τ 


δυστυχε 
« Ὅτ: οὐκ ἠξίωται. » Ὅτι οὐχ ἠξιώθη Θεοῦ ἐπι- 
σχέψεως. --- Πῶς γε δὴ μέλλοι τὰ ὑπ᾽ αὐτῶν χατα- 
σχευασθέντα εἶναι θεοὶ, ὅτι τὸ ὑπὸ ἄλλου γινόμενον οὐ 
Θεός. 
€ Γνωσθήσεται μετὰ ταῦτα ὅτι ἐστὶ ψευδῆ, » Ὃ δὴ 
χαὶ γέγονεν διὰ τῆς τοῦ Σωτῆρος ἐπιφανείας. 
« “Ὥσπερ γὰρ χορῶναι. » Ἧ χορώνη πτηνὸν ἀχά- 
θαρτον. ᾿Αχά"αρτοι οὖν εἶσιν οἱ ὃ δαίμονες, οὔτε ἐπου- 


ράνιοι ὄντες OtX τὸ ὄἄτιμοι,οὔ τε 


ὦνυμοι " χαὺ ἄλλως δὲ, ἀπὸ μεν; οὗ 


ρανίων ἁψὶ 


ὑπὸ Θεοῦ ἐξεθλήθησαν, ἀπὸ δὲ τῆς ΤΣ Dr 


ται DES SA AQUI) διὰ τ 


Ὁ ἂν ἀνῆλθεν, τὸν Ἐν ΠΣ £x τῆς αὑτῶν 
ἀχαθαρσίας - χαὶ εἰς τὰ χαταχθόν!α. παραγέγονεν, 
χαταλύων αὐτῶν Exst τὴν τυράννίδα. 
« Ταῦτα δὲ οὔτε ταῖς ἰδέαις. » Τὰ εἴδωλα, φησὶν, 
οὔτε λαμπρά εἰσιν, ὡς ἥλιος χαὶ σελήνη * οὔτε δρα- 
στιχὰ, ὡς πῦρ xal ἄνεμος. Ei δὲ ταῖς ἰδέαις χαὶ τῇ 
δυνάμει ἀσυγχρίτως αὐτῶν διαφέροντα οὐχ εἰσὶν 
αὑτὰ νομιστέον εἶναι θεούς ; 
ἐν ἔθνεσι. ν Διὰ τοῦτο ἴσως xai ῷα- 
Τί σημεῖον 
δειχγύεις ἡμῖν ἀπ᾿ obparcv ; "Mpxst δὲ μόνος ὁ 
τεχθέντα ὅτι ἐστὶ Θεός " xol τὰ 
τοῦ σταυροῦ γεγενημένα, ἔδειξεν αὐτοῦ τὴν θεό- 


« Σημεῖά τε 
τσαῖοι ρώτων τὸν Σωτῆρα, λέγοντες * 
à 


ἀστὴ δεῖξαι τὸν 
ἐπὶ 
qnc, ὅτε ὁ ἥλιος τὰς ἰδίας συνέστειλεν ἀκτῖνας * 
καὶ ἡ οὐρανόθεν ἐγεχθεῖσιι φρωγὴ, Οὗτός ἐστιν ὁ 
Υγίός μου ὁ ἀγαπητός. Ἰδοὺ τοιγαροῦν xai τὰ ἐξ 
οὐρανοῦ σημεῖα. 

« ἸΙροδασχάνιον. » Ἑλλήνων οἱ λόγοι προθασχάνια, 
x3X χεράμθηλα χαλοῦσιν, ἅτινα ἱστῶσιν οἱ ἀγροφύ- 
πρὸς φόθον ὀρνέων J| χαὶ ἀνθρώπων * ταῦτα 
ὃξ xai μορμολύχεια χαλοῦνται. 


« Αὐτά τε ἐξ ὑστέρου βρωθήσονται. » Ὑπὸ τοῦ 


χρόνου δηλονότι. Τοῦ θείου προστάγματος τηροῦντα 
π)ὼ; ὅρους. 


« Κρεῖσσον οὖν ἄνθρωπος δίχαιος. » Τὸ χρεῖσσον, 
οὐ χατὰ σύγχρισιν, ἀλλ᾽ ἀντὶ τοῦ, ἐπαινετὸς παρὰ 
Θεῷ, 
οὐδὲ 
pu. 

€ Ἕσται γὰρ μαχρὰν ἀπὸ ὀνειδισμοῦ. » Ὁ và 


οὐκ ἔχων Oi εἴδωλα, οὐ μόνον αἰσθητὰ, ἄν): 


χατὰ Ψυχὴν τὰ τῆς ἁμαρτίας εἴδωλα, πε 


*5 Joan. i, 18. 86 Matth. 


Parnor. Gn. 


XVI, 


XCIHHI. 


Ὁ 


C 


p V.69.« 


Funes vocat subligaeula ; solas enim tegentes obsce- 
nas corporis partes, etera nudabant, ad alliciendos 
amatores, 

« Adolentes  furfüra. » — Veneri fortasse, vcl 
alteri numini, quod lenociniis prwsit. Forte. etiam 
ad se lustrandos miseri hoc agebant. 

V. 45. « Quod non sit digna habita,» Quoniam digna 
non fuit, quie a. Deo inviseretur.— Quomodo igitur 
fabrefaeta ab illis. fuerint dii, cum id quod ab alio 
fit. Deus non s't? 

V. 50. « Scietur postea quia falsa sunt. » Quod et 
factum est per Salvatoris adventum. 

V. 55. « Sicul enim cornieule. ». Cornicula im- 
munda volucris est. hunmundi ergo sunt d:emones, 
neque celestes, quia pleni ignominia, neque ter- 
reni, quoniam falsi nominis sunt, et przeterea de co- 
lestibus fornieibus ejeeti a Deo sunt; e terra. vero 
persanetos homines Christi ope fugantur. At ra- 
lione mystica Salvator quoque in crucem ascendit, 
expurgans aerem ab eorum immunditia; et parles 
mundi subterraneas adiit, eorum ibi tyrannidem 


demoliens. 


V. 62. « Hiec autem. neque speciebus. » ldola, 
inquit, neque splendent ut sol et. luna; neque 
activa suntut ignis et ventus. Quod si h:ec specie 
et virtute incomparabiliter illis przestantia dii non 
sunt, quomodo ipsa pro diis habenda sunt? 

V. 66. « Signa etiam in gentibus. » Propterea 
fortasse et Pharis:ei Salvatorem. interrogabant di- 
centes : Quod signum. ostendis nobis de celo" Ὁ Sat 
autem erat vel sola stella, ad ostendendum Deum 
esse qui natus erat : etquze in. cruce contigerunt, 
probarunt ejus divinitatem, quando sol suos con- 
traxit radios, et voz de celo lapsa : Hic. est Filius 
meus dilectus **. En igitur e ccelo eliam signa. 


Probascanium. » Graco sermone pro- 
solent, qui prafigunt 
liomi- 


bascania et cerambela diei 
agrorum custodes ad deterrendas aves, sive 
nes, quie etiam terrieula vocantur. 

V. ΤΙ. « Et ipsa postremo. comedentur. » Nempe 
ἃ tempore. Divini praecepti terminos servantia. 


X: 
non comparative dietum est, 
apud Deum probatus, non habens porro idola, non 
in animo lerens peccati 


72. « Melior igitur. homo justus. » Melior hic 
sed pro eo quod. est, 
tantum sensibilia, sed nec 
idola. 


Nai9. e 


Nam erit longe. ab opprobrio. » Qui 


TÍ OLYMPIODOR] ALEXANDRINI 780 
enii purus est, et opere et. mente, dexter assistei 4 MN χαὶ πράξει xat διανοίᾳ, ἐν τῇ τῆς χρίσεως 
in die judicii cum his quibus benedicetur, et non μέρᾳ μετὰ τῶν εὐλογουμένων xax οὐ χαταρωμένων 
maledicetur. Rogemus itaque et nos, ut fiat. nobis τὴν δεξιὰν στήσεται στάσιν. ᾿Αντιδολήσωμεν τοιγαρ- 


dux universorum Deus, quo lumine vultus ejus 
juxta propheticum. carmen incedentes, neque ad 
dextram declinemus, neque ad. sinistram ; sed per 
regiam eamus viam, qui ducit ad. vitam. :eternam. 
Quam nobis eonsequi conüngat gratia et benignitate 
Domini ei Dei et Salvatoris nostri Jesu Cliristi ; cum 
quo Patri gloria, honor, potestas cum sanctissimo 
Spiritu, nuuc et semper, et in szeula sxcculorum, 
Amen. 


FRAG 


Cap. vi, v. 25. Quemadmodum in corpore validus B 


feliciterque corpulentus, ct. pro firma valetudine co 
ipso superbit,saudens voluptate ex sano eorpore nata, 
neque eum aeris intemperies, nec:estas, nec frigus, 
nee frugalis mensa, nec quidlibet, aliud hujusmodi 
commovere posset, bona valetudine istas injurias 
repellente, sic evenit de animo ; ideo Pauls plurima 
inala passus, ketabatur sie dieens "5: Lotor in ma- 
lis qux fero vestri causa, non solum in regno ccelo- 
rum, ubi est virtutis merces, sed etiam in zerumnis, 
quandoquidem hoe est magnum pretium, | aliquid 
pati veritatis causa; ideo apostolorum ehorus sur- 
rexerunt e conventu Judzeorum letantes, non dun- 
taxa ob regnum colorum, sed quia digni esistimati 
sunt qui pro nomine Jesu. contemnerentur; et. hoc 
ipsum et propter hoc ipsum, maximus honor et 
corona et pretium causaque iminortalis. voluptatis ; 
non leve certamen, sed violentum est certamen 
delationis; itaque Salomon, cum recusaret pugnam 
inolestam, Vidi, inquit, calumnias sub sole factas, 
ct ecce erani lacrymae falso accusatorium, et ion erat 
qui ecs solaretur 9*; οἱ vero certamen magnur, ut 
est reipsa, manifestum est coronam propositam 
:agnam esse; ideo Christus jubet sic certantes 
gaudere ac exsultare, cum justa patientia. 


IENTUM 


(Ang. Mar, Vet. Script, nova Collectio, t. IX, 


οὖν χαὶ ἡμεῖς ποδηγὸν ἡμῶν γενέσθαι τὸν τῶν ὅ)ων 
Θεόν" ἵνα τῷ φωτὶ τοῦ προσώπου αὐτοῦ χατὰ τὴν 
προφητιχὴν πορευόμενοι μελῳδίαν, μὴ ἐχχλίνωμεν 
δεξιὰ ἣ ἀριστερά " ἀλλὰ τὴν βασιλιχὴν ὁδὸν ἐδεύσωμεν, 
τὴν ἀπάγουσαν εἰς τὴν αἰώνιον ζωὴν. Ἥς ἐπιτυχεῖν 
ἡμᾶς γένοιτο χάριτι, χαὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου, 
καὶ Θεοῦ, χαὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ᾽ 
οὗ τῷ Πατρὶ δόξα, viu, κράτος 


σὺν τῷ παναγίῳ 


Πνεύματι, νῦν χαὶ ἀεὶ, xat el; τοὺς αἰῶνα: τῶν αἰώ- 


νων. ᾿Αμήν. 


IN LUCAM. 


p. 666.) 


“Ὥσπερ γὰρ ἐν τῷ σώματι ὁ ὑγιαίνων xat εὐσω- 
f Ὶ 
πρὸ τῆς τρυφῆς αὐτῷ 


τῇ ὑγείχ 


ματῶν, χαὶ τούτῳ τρυφᾶ, 
χαὶ 


οὔτε ἀέρων αὐτὸν ἀνωμαλίαι, οὔτε αὐχμὸς οὔτε xpu- 


συγχεχληρωμένην ἔχων τὴν ἡδονὴν, 


μὸς, οὔτε εὐτέλεια τραπέζης, οὐχ 3X0 τι τῶν τοιού- 


των PER en δύναιτ᾽ ἂν, ἀρχούσης τῆς ὑγιείας τὴν EX 
ΓῚ 


των διαχρούσασθαι βλάδην, οὕτω δὴ χαὶ ἐπὶ τῇς 
συμθαίνειν εἴωθε " διὰ τοῦτο xoi ΠΟΤΕ μυ- 
οὕτω λέγων * Χαίρω tv 


:p ὑμῶν οὐ μόνον ἐν τῇ βασ:- 


οἷα. πάσχων δεινὰ, ἔχαιρεν 


ς παθήμασί pou ὑτ 
- τυ * 1: 
ᾧ τῶν οὐρανῶν, ἢ ἔπαθλον χεῖτοι τῆς ἀρετῆς, 


λὰ χαὶ ἐν αὐτῷ τῷ πάσχειν, ἐπεὶ χαὶ τοῦτο μέγιστον 
ἔπαθλον, τὸ ὑπὲρ ἀληθείας τι παθεῖν " διὰ τοῦτο xol 
ὁ χορὸς τῶν ἀποστόλων ἐπανήεσαν Ex τοῦ συνεδρίου 
τῶν Ἰουδαίων, χαΐροντες, οὐ διὰ τὴν βασιλείαν μόνον 
τῶν ὀὐρανῶλοτα ἀλλ᾽ ὅτι χατηξιώθησαν ὑπὲρ τοῦ ὀνό- 
Ἰησοῦ 


P 


ασθῆναι" 


μᾶτος χαὶ αὐτὸ γὰρ τοῦτο χαὶ 


Uu 
χαθ᾽ ἑαυτὸ, Mx 


ανος xai βραθεῖον 
οὐ μιχρὸς ἄθλος, 
μέγας οὗτος ὁ τῆς συχοφαντίας 
ἐστί * διὸ χαὶ Σολομῶν τὸ τραχὺ τοῦ ἀγῶνος παρα- 
στῆσαι βουλόμενος, Εἶδον, φησὶ, τὰς συκοφαντίας 
τὰς γιγομέγας ὑπὸ τὸν ἥλιον, καὶ ἰδοὺ δάκρυον 
τῶ» συχοφαντουμέγωνγ, καὶ οὐκ ἣν αὐτοὺς ὁ πα- 
paxaAor* εἰ δὲ μέγας ὁ ἀγὼν, ὥσπερ οὖν μέγας, 


xa ἡδονῆς ὑπόθεσις ἁμαράντου * 


ἀλλὰ χαὺὶ σφόδρα 


εὔδηλον ὅτι: χαὶ ὁ χείμενος ἐπὶ τούτῳ στέφανος, μείζων * διὰ τοῦτο χαὶ ὁ Χριστὸς χελεύει χαίρειν xa σχιρ- 


τᾷν τοὺς 


85.1} Cor. vu, 6. ** Eccle. 1v, 1. 


τοῦτον ἀγωνιζομένους τὸν ἀγῶνα, μετὰ τῆς προσηχούσης ὑπομονῆς. 


ANNO CONTROVERSO. 


HESYCHIUS 


HIEROSOLYM!ITANUS PRESBYTER 


NOTITIA. 


I. (Ex FApnic. Biblioth. Greca, t. VII, p. 548 edit. Harless.) 

Hesychius, presbyter Iierosol. (a), quem Theophanes, pag. 71, ad annum Theodosii Jun. vir, 
scribit διδασχαλίαις sive Litterarum saerarum doctrina floruisse, ejusque obitum refert, pag. 79, 
ad annum Theodosii xxvr, Christi 433. Eumdem Greci in Menologio 28 Martii scribunt 
exhausisse fontes omnes scienti: et sapientiae, et omnem  Seripturam interpretatum esse ac 
perspicue explicasse, atque ad multorum utilitatem proposuisse. Ejusdem meminit Cyrillus 
in. Vita S. Eutliymii. Confer Henschenium tom. ΠῚ, ad 28 Martii, paz. 713. De Hesychii Hie- 
rosol. scriptis nonrepetam qu: erudite Labbeus Caveusque. Tantum notabo I.) στιχηρὸν ejus 
sive χεφάλαια in. XII prophetas minores cum Latina versione sua edidisse Conradum — Ritier- 
shusium in Asse fatidico, sive XII prophetis, metaphrasi Latina donatis, Amberg, 1604, 8. 
Confer de illis κεφαλαίοις Richardi Simonis Epistolascriticas, Gallice excusas, Basilec. pag. 
15 seq. Laudantur et ejus Scholia im Ezechiele ac. Jobum, atque Conradus Clauserus Pref. 
ad Proeopium Gazeum in Pentateuchum : Utinam, inquit, haberemus Hesychii Scholia in 
Esechitlem atque adeo omnes prophetas. Incredibile dictu est. quantum lucis accessurum esset 
prophetice lectioni. Minores prophetas eum commentariis Theodoreti et Hesychii exstare in 
codice regis Paris. 1892 testatur Montfauconus, pag. 316 Paleographie Grece.IL) Hesy-; 
chium Hierosol. in Psalmos e ms. Veneto edere promisit Anselmus Dandurius, et codicis il- | 
lius initio mutili, meminit laudatus Montfauconus in Diario Halieo, pag. 46. Habeo et ipse Io-' 
nilias quasdam Grevcas mss. in Psalmos (b), quas alii codices Cheysostomo, alii rectius He- 


(a) Wune Hesychium, librorum. divinorum inter- 
pretem, qui floruit circa a. Chr. 415, et mortuus 
est a. Chr. 428, non confundendum esse (ut a Guil. 
Caveo faetum est. vol. 1, pag. 570-572 ) cum alio 
lHlesychio serioris :zevi, itidem presbytero, mox epi- 
scopo Hlierosolvmitano, post alios monuit Saxius 
Onom. 1, p. 482. Adde Fabric. nostrum infra vol. 
IX, lib. v, cap. 52, $ 15, p. 24, et vol. XII, lib. vi, 
€. 10, & 50, p. 755, De sententiis Hesychii, presby- 
leri, earumque editionibus, llle sentent: (λόγος 
Ψυχωφελὴς περὶ νήψεως χαὶ ἀρετῆς χεφαλαιύδης, sive 
centuriz: du: sententiarum ascelicarum, τὰ λεγόμενα 
ἀντιὀῥητιχὰ x ὑχτιχά), cum Marci, eremitze, et 
Nicolai, ascetze, συγγράριμασιν edite sunt Grece ex 
bibl. Regia Paris. typis regiis ap. Guil. Morellum 
1565, 8, Grece. et Lat. rec. tomo I Auctarii Du- 
cani, etin Bibl. Patrum Moreiliana, a. 1642, tou. 
ΧΙ. — In bibl. Vindob. Czs. cod. 56, n. 4, Hesychii 
presb. ad Theodutum de temperantia et virtute syl- 
loge sententiarum capp. 124. Vid. Kollar. Sup- 
plem. ad Larabec. comm. pag. 268, sq. !n bibl. Ma- 
zarin. cod. 111, sunt. Eclogie ex S. Hesychii, pre- 
sbyteri, capitibus ad Theoduhum, teste. Montfauc. 
Bibl. bibliotlecar. mss. H, p. 1521 B, et. eodem te- 
ste tom. I, p. 12 B. in Dibl. Vaticana, Hesychii, mo- 
nachi, ad Theodulum de jejunio et virtute, etc, — 
In indice ms. cod. Antonii Eparchi (Vid. infra, 
vol. X, p. 487), sunt, excerpta ex capp. Hesychii 
presb. et aliorum. — Sentenlie ascetica? sunt Paris. 
in bibl. publ. eodd. 955, 1057.1091, 1145,— Florent, 
in bibl. Laurent -Medic. in collect. capitum ascetico- 
rum e SS. Patribus, in cod. 50, plut. 10. ( Bandin. 
Cat. codd. Gr. I, p. 494 sq. ) — Centurize un, capp. 
Lvii, in cod. bibl. Boite: 69, in cod. 118, dicitur in 


A Catal. eodd. Ang. p. 15, inesse Iles. presb. ad 


'"Theophylactum. de. sobrietate. animi : secundum 
eumd. Cat. p. 55, in cod. Laud. 688, n. 95, ad 
'"Theoduülum sermo animo utilis, quce igitur pars est 
sententiarum. — Inter eodd. Th. Gale. ibid. 1l, pag.| 
188, n. 5957, Hesych. ad Theophylactum mona- 
chum, instructiones summarize de sobrietate ani- 
nxe. — In cod. Coislin. 268, qui continet Isaaci 
Syri, anachoretze et episcopi Ninives, sermones 
ascelicos, suntin marginibus scholia ex llesycliio 
multisque aliis.— In cod. Vindob. C:es. 95, n. 5, sunt 
sententiz Miscellie partim ex Seriptura sacra, partim 
ex scriptoribus eccles.in hisex Hesychio desumptv. 
Yid. Lambec. comm. ni, p. 102 sq. — A Pluero in Iti- 
ner. per Hispan., p. 172,cod. Escorial. sic indicatur: 
Hesychii, presbyteri Hierosolym. « devirtute modes-? 
tie ad Fheodulum sermo utilis. » — In cod. Vindob, 
C:es, 150, n.9, sunt ixi capp. de temperantia el vir- 
tue ; sed, notante.Lambecio, Comment. vol IV, p. 
527, exstant quidem illa capp. in Magna Bibl. vete- 
rum. Patrum Paris. Grieco-Lat, tom. XI, p. 985- 
1018 ; sed et numero longe plura, οἱ orcine valde 
diversa. — Inter codd. Nanianos, cod. 95, n. 7, 
sunt Hesyehit: presb. ad Theodulum. Serinones de 
temperanta, sobrietate et virtute, » in capp. divisi, 
eteonstant quatuor centuriis capitum. Vid. Cat. codd. 
Gr. Nanian. p. 186, sq. — In cod. 104 Bibl. elect. 
inonach. est. chiesych. presb. Sermo de sobrielate et 
viriuio, in E00 capp. distinctus, οἱ ejusdem aliua 
Sermo toti em capp. constans. (Cat. eodd. Gr. pag. 
4i. ) lant. 

(b) Ex cod. bibl. Bodlei, Vid. infra de J. Chrysos- 
tomo vol. Vii, p. 644 vet. edit. IIAnr. 


: 


83 HESYCHIUS PRESBYTER. 154 


senio tribuunt. Procmium. Hesychii in Psalmos fuit apud Jac. Sadoletum, qui de eo ita. ἴῃ 
epist. ad Erasmum : Ze Hesychio quod queris, habueram psalmorum Grecorum librum, ve- 
(istate insignem : in eo proomium Hesychii luculente scriptum in eam sententiam, ut probare 
conaretur omnes. psalmos Davidis esse. Is liber mihi cum cateris omnibus perüt. Reliqua 
sunt apud me Greca Collectanea in Psalmos, incerto auctore, seripta non tam copiose quam 
eleganter, quibus precipue utor : in iisdem intcrdum citatur Hesychius (c). I1.) Libri VIL expla- 
nationum allegoriearumi i» £evicicwum (d) ad. diaconum Eutycehianum Latine quidem tantum 
exstant, laudati pridem Amalario, Rabano, Strabo, aliisque, ct editi Basil. 1597, fol. Paris. 
1581, 8, et in Bibliothecis Patrum : sed videntur utique scriptoris esse Greci, Hesychii nem- 
pe, ut titulus habet, Hierosolymitani (e) presbyteri, versi Latine ab. interprete, nescio quo, 
Mesychius enim Salonitanus ut is fuerit, nihil est necesse, qui verba S. Scripture ex Hieronymi 
versione ascripsit. Confer Richardum Simonem in eensura Bibliothee: divine liieronymia- 
ie, Gallice edita pag. 35 seq., ^0 seq. et in Epistolis criticis, pag. 69 seq., et tom. IV Bibl. 
critic;&, pag. 55; Salmasium De iranssubstantialione, pag 57 ; Edm. Albertinum, DeEucharistia, 
pag. 847 ; Labbeum, De scriptoribus ecclesiasticis, tom. I, pag. 633 seq. et Antonium Arnal- 
dum in scripto Gallico : Tradition de UEglise touchant ÜEucharistie, tom. lY de la Perpé- 
tuité dela foi, pag. 21 seq. IV.) Sermo de resurrectione, in codice Regio Paris. (f) fertur 
sub titulo συχίου τοῦ Θεολόγου, uti Trithemius et Sixtus Senensis, nescio quo auctore, Hesy- 
chium presb. Hierosol. tradunt Gregorii Nazianzeni, qui Zheologi nomine communiter ve- 
uii, fuisse discipulum. Eadem secunda de Paschate legitur inter Homilias Greg. Nysseni, sed 
stylo (g), ut observat Combefisius, prorsus abhorrente, qui illam eum altera (A) De hcra, qua 
crucifixus est Dominus, Latine ex versione sua dedit etiam in Bibl. concionatoria. In eadem 
et in. Supplemento Eibliothece Patrum Paris. tom. I, pag. 821 et tom. XII, Lugd. pag. 190, 
cxstat Latine Carolo Fabiano interprete, Oratio in S. Andream apostolum, de qua Photius cod. 
o69 (i), lieet Thomas ibi pro Andre: nomine legatur. Greece habuit Allatius, incipit: Σάλπιγξ 
ἡμᾶς ἀποστολιχὴ πρὸς πανήγυριν ἤθροισε. V.) Hesychii, presb. Hierosol. Historia ecclesiastica (k), 
respicitur in Chron. Alex. pag. 371, ubi Hesychius citatur cum Sozomeno et Theodorito,ubi de 
robus Theodori Mopsuesteni sermo est. VI.) Vita Longini centurionis etduorumsociorum marty- 
rum,quie ex ms. Vaticano 1190, p. 117, exhibetur ab Henschenio tom. I!, ad15 Martii ; Greece, 


(c) Inter codd. Nanianos in codd. 24 et 51, 4 et A 81. tum 187, 188 et 189. in. Catena in Psalmos. — 


5 sunt Hesychii Scholia in Psalmos. Vid. auctorem 
Cat. codd. Gr. Nan., qui p. 28 seq. speciminis loco 
exscripsit primi psalmi interpretationem, pag. au- 
Lem 40 seqq. secundi psalmi expositioneu, Οἱ com- 
paravit eum eod. 22 ( ex quo. pag. 24 seqq. longa 
dedit excerpta), in quo alia est Psalmorum interpre- 
το. Hesychianz quidem similem, sed. diversam 
tamen, ita ut alter auctor ab altero. nonnulla sum- 
pserit mutua. — In Catena in Psalmos, in cod. (ὦ - 
sar. H4, e quo Lambec. Commentar. vol. Hl, pag. 
16, scribit, expositionem Patrum Gr. in Psalmos, a 
Corderio edita, Antwerp. 1645-1646, 11 vol. non 
contemnendo spicilegio posse augeri.—'Tum ib. pag. 
55 seqq. in cod. 40, quo cum aliis quatuor. Cesar. 
codd. usus est Corderius, it. in cod. 15. — In. cod. 
Dodlei. 1982, n. 4, Psalterium. et Cantica. cum. Ca- 
tena Graecorum Patrum, Hesychii et aliorum, Gr. et 
n. 5, Hesych. Epigramma in Psalterium. — nter 
adversaria Ger. Langbaeni (Cat. codd. Angl. I. 
$79), Clirvsostomi, seu mavis, ltesychii, in Psalinos 
commentarii, a psalmo LxxvrtLxxsin. inclus. — [Ὡς 
ier codd. Th. Gale (ibid. Il, p. 186), Hes. Comm. 
in Proverbia, Eeclesiasten, Cantieum, Sapientiam 
Sulomonis et Job. — In. Catenis Patrum aliquoties 
occurrunt. fragmenta. Hesychii, ut jam. observavi- 
imus : addi possunt alia exempla, ex. gr. inter codd. 
Gr. Laur. Medie, in. Catena in Psalmos in. cod. 12, 

t. 5 (Bandin. |, paz. 54 sqq.) — cod. Hl, n. 25, 
αν ὁ, etn. 95 in. Catena in cantica prophelarum. 
fand. 1, p. 91 et. $2 seq.) — in Catena in. VII 
istolas canonicas, in eod, V, n. 4, plut. 6 (Band. lI, 
)— in eatena. in. IV Evangelia, in cod, 
i. 6 (Band. J, p, 161). — In cod. Oxon. 
in Cat. in. Neta apo-t. et Epp. catholicas : Vid. infra, 


pvo 9, vol. VH, vet. ed. p. 788. — 1n 
Vi 167. et. 168. in. cominentario in 
V. eantiea saera ex. Hesveliio. aliis- 


que vett, Parum. seriptis. collecto. ( Lambec. 
Comm. vol. p. 7 p) [n cod. Veneto 
Marciano 16 in Ciiena. in libro- Wegum, etin. cod. 

i ». (€at. codd. Ven. Gr. 
i . codd. 89 et 


IV, p. 595 506 


41. in Caiena i 


p. 11 εἰ 19 


)—iuter 


]n codd. 81 et 188 in Catena in. cantica S. S. — In 
cod. 25 in catena in Acta apostolor. et Epistolas ca- 
thol. — In codd. 27, et 206 in Catena in IV Evange- 
lia. — — In eod. 201 in Nicete collectione. inter- 
pretationum ex. Hesyehio mul:isque aliis in Evangel. 
Luci exeerptarum.—ln cod. 224 in Cat. in Epistolas 
catholicas. — Cod. 8, qui continet. IV libros Re- 
gum cum commentariis, pr:ebet quoque loca. Hesy- 
chii, presbyteri, de qu.bus Montfaucon in. bibl. Coisl. 
est consulendus. lant. 

(d) Exstant, in cod. 9068 Cantabr. collegii S. 
Trinitatis, et in cod. 7955 bibl. Jacob:eze. Vid. Cat. 
codd. Anglie 1, part. n, p.94, el n, p. 924]. 
IHlanz. 

£e) In elossa ordinaria episcopus etiam vocatur, sed 
non est tanta illiusauctoritas, ut ideo non possit tribui 
Élesychio, qui presbyter. Hierosolymitanus a €. 455 
obiit, et ab explanatione Seriptararum magnam sibi 


p: B eelebritatem nominis parasse in. Menologio Groco- 


rum ad 28 Martii traditur. 

(f) Secund:m catal. eodd. Paris. bibl. publ. vol. 
H, hie sermo est in codd. 772, n. 42. — In cod. 
1175, n. 78, et 1186, n. 26 — In cod. 186, de cvan- 
gelistarum | dissensu cirea historiam. resurrectio- 
nis Christi. — in cod. bibl. Escor. De resurrectione 
Christi sermo, et quod nulla sit contradietio de his, 
qui de ea evangeliste scripserunt, auctore Plnero 
in liner. per Hispin. p. 472. Ilaec forsan ca est 
qui generatim memoratur in Montf. Bibl. biblio- 
thee. mss. J, p. 610 E. — Adde infra, in elogiis SS. 
etc. vol. VII, libr. v, cap. 52; X, p. 95 vet. edit. 
Hant. 

(g) Confer Rich. Simonis Mist. crit. Novi Test. 
tom. HT, p. 112. 

(h) Est illa sub nomine 1105. in cod. Paris. 701. 
liani. 

(i) V. infra de Photio, vol. IX, p. 501 ed. vet. 
Lambec, et Kollar. Comm. bibl.Cis. VIII, pag. 745. 
lianL. 

(Kk) Vide supra cap. .4, 8 28, p. 115 [in Collect. 
conciliorum, a. C. 5525.1n collatione ὃ. Vid. infra, 
vol. XJ, p. 456. add. Thorschuid. 1. c. $42]. " 


185 NOTITIA. 186 


liam Hesychii, Hierosol. presb., Eis τὴν 
cio». [Exstat in cod. Paris. bibl. publ. 
Cat. codd. pag. 9. Hanr.] 

In SS. Apostolos Petrum οἱ Paulum, incipit : 
vol. VIII, p. 134. vet. ed.] ) 

In S. Procopium martyrem ; incipit : Προκοπίῳ τὴν θυσίαν ὁ Χριστὸς ἐστεφάνωσεν ταῦρον αὐτὸν 
ἰδών. [Vid. infra, vol. VIL, p. 138, vet. ed.] ; x : 

In S. Lazarum quadriduanum; incipit: Δεῖπνον fiui πολυτελὲς Λάζαρος αὖθις. FABR. — Exstal in 
vod. Ambros. Mediolan. teste Montfauc. Bibl. biblioth. mss. tom. I, pag. 498 A. — In cni. 
Paris. — In cod. Cmsar. Vindob. co. 32, n. 90. V. Lambec. Comm. tom. VIL, pag. 145. 
Hanr. 

VIII.) De fragmento Homiliee in. Natalem | Christi dietum, supra, cap. &, pag. 155 ed. vet. 
[452], n. deappend.chronici Cangian. Ex illo Hesychii sermone pars in cod. Paris. 854,n. 7. 
— In cod. Medic. 6, n. 6, plut. 4 (Bandin. Cat. cod. Gr. 1, pag. 525). — In cod. Colbert. V id. 
Montfauc. Bibl. bibliotheear. mss. II, pag. 1150 B, C. Preeter ca citantur: Y P 

Serm. in Jacobum, Jesu fratrem, εἰ in Davidem θξοπάτορα a Polio, cod. 275. V id. 
vol. IX, pag. 502. 

In, Conceptionem Prodromi, ms. initio mutila, in Montfauc. Bibl. Coislin. p. 196. : 

B. Marie Laudatio, in cod. bibl. publ. Paris. 1173, n. 5. Duie illius laudationes editae 
eunt a Dueco et in Bibl. Patrum Paris. Vide infra inter Elogia sanctorum, vol. IX, pag. 111, 
in Salutationem ab angelo factam Sermo. 

De cneo serpente libri IV, ap. Photium cod. 51. Vid. infra, vol. IX, p. 390. , 48 : 

Sermo in Bethleem et in. pastores ac magos, ipsumque incarnatum. J. Chr., ineditus, in 
cod. Taurinensi 135, n. 46. Vid. Catal. codd. Gr. Taur. pag. 231. 

De vita J. Chrysostomi, in cod. Taurin. 320, fol. 50. Vid. Cat. cit. p. 399. 

Opusculum 2e inferno et penis inferorum. Yn cod. bibl. publ. Paris. 1140, n. 7. 

De adventu Dom. J. Chr. doctrina apostolica, ex Eusebio, Hesychio, ete., in cod. Th. Cale, 
n. 5940, Cat. codd. Angl., etc. 1I, pag. 188; etibid. vol. 1, p. 43. 1 

Hesychii homilize aliquot. De tranquillitate animi, De puritate et custodia ejus, inter cod. 
Oliv. Cromwelli, 289, n. 32. Hanr. (m). 


Καλὸν μὲν τὸ ῥόδον τῆς ἐαρινῆς. [ Vid. infra in 


D d 


infra, 


II. (Ex CounEris, Bibliotheca concionatoria, tom. I, p. 17.) 


Longam disputationem texit R. P. Labbe de Isicio, quem Hesychium malit, occasione li- 
brorum in Levitieuin, qui illius nomine prinotantur; mihi paucioribus agendum est, bre- 
vique aperiendum, quid rebus sie obseuris, de horum quos produco Hesychii nomine Ser- 
monum ac Tractatuum auctore, vero similius. Eruditum magnique nominis Hesychium Gree- 
cis habitum denotat eognomen τοῦ Θεολόγου, quod in Regio eodice illi tribuitur (secundo puto 
post Gregorium Theologum) Oratione illa de resurrectione, quam ex illo ejus nomine pro- 
duco; eum esset seeunda inter orationes Gregorii Nysseni de Paschate, etsi stylo prorsus 
abhorrente. Magni habitum virum etiam suadet quod Theophanes tam studiose ejus tum pro- 
motionem, tum obitum Annalibus suis consignanda putaverit ; ipsamque adeo doctrine cla- 
ritatem, Theodosii anno viet xxvi, quo lque item Cyrillus in Vita Euthymii, Hesychium pre- 
sbyterum Hierosolymitanum virum divinum, Euthymio familiarem fuisse tradit: obiit aulere 
ille anno 472, sive 473 ; ex quibus contieitur non esse Hesychium hune presbyterum, illum 
ipsum, qui sancti Gregorii Papaze aetate Hierosolymorum episcopus fuit. Cum itaque codices 
non episcopum, sed presbyterum ubique prienotatum habeant, errore labuntur qui et con- 
fundunt, et episcopo Hierosolymitano ejusmodi orationes contra codicum fidem assignant. 


, Num satis stylo conveniat, inter illam de resurrectione ae reliquas in sanetam Virginem in- 
i que Andream apostolun, ejus Orationes, aliorum esto judicium. Illa de saneto Andrea obscurior 


;abinterprete, ac quod Latiae solum prodiit, Observaveram hanc ipsam in Andream Orationem, 


eam esse, que apud Photium tmem. 969 errore librarii in B. Thomam apostoluminscribitur : 
quod ipsum postea legi R. P. Labbe observasse: nam ante non legeram, cum longa pro 
marginis angustiis notatione seu scholio, interpretis, qui non. observaverat, suffixi oscitan- 
tiam. In Jacobum fratrem Domini et Davidem Christi patrem, Photii tmem. 275. In Leonis 


Allatii syntagmate, notatur Hesychii presbyteri Hierosolymitani Oratio eig τὴν ὑ παπαντὴν, cujus 


(I) In Cat. codd. Paris. bibl. publ, 1f, p. 557, iu A Isychium, presbyterum Hierosol. circa a 406 , postea 
col. 1540, n. 6, citatur. Martyrium. S. Longini, — episcopum. Tribuit huic Sixtus libros Vil Commen- 
centurionis, auctore Hesychio, presbytero Hieroso- — tariorum super Leviticum, ad Eutychianum diaconum 
Iymitano. laur. seriptorum. Sed Thorsehmid. monet, Ant.. Possevi- 

(m) Alius Hesychius, presbyter ae deinde episco- — num docte observasse, Commentar. illa in. Levit. 
pus Hierosolymitanus, circa a. C. 600, ad quem epi- — nonesse ejus :etatis, et. ad alium pertinere Hesych. 


stola Gregorii M. lib. ix, epist. 4. Farn. Patriarcham 
WVierosolym, eum fuisse, et seripsisse commentarios 
in Levitic. lib. vit, aliaque. plura, quorum justum 
Catalogum dedisset Caveus part. 1 fist. litt. tra- 
dit Thorschai., ab eoque discerzit. Hesychium, sive 


presbyt. Hieros. (de quo paulo ante sermo fuit), et, 
consentire in eo Petrum Wasthelium in. Vindicia- 
rum opp. Jo. Hierosol. tom. H,lib. » 
581, Bruxell. 1645. fol. Hanr. 


ceoof " nav 


TST HESYCHII PRESBYTERI 188 


exordium, Ἧ μὲν ἑορτὴ λέγετα! Καθαρσίων, Festum Purificationis dicitur. Ttem, in 5 ΠΟΙ 05 aposto- 
los Petrum et Paulum, cujus initium, Kb» αν τὸ ῥόδον τῆς ἐαρινῆς. In. sanctum Procopium 
martyrem, etc. Ad hiec meminit Photius cod. 5i, et flesychii presbyteri Constantinopolitant, qui 
de serpente &neo Sermones quatuor seu libros spisso. volumine scripserit, dramatica scilicet 
oratione, ac qu? dialogismis conferta sit; quod genus dicendi Griecis cum antiquis tum 
recentioribus paulo frequentius ; quo tamen graviores in eis auctores parcius, aul nunquam 
utantur (n). 
III. (Ex GarraNp. Vet. Patrum Biblioth.t. Xl, p. vu.) 
Hesychius, Hierosolymitanus presbyter, ut habet Menologium Griecorum (o), πᾶσαν Γραφὴν 
εἰς ἄχρον ἐκμελετήσας, ἐπλούτησε γνῶσιν εἰς Θεόν * Scripturam omnem commentando perfecte as- 
secutus, divina scientia dives fuit. Paucisque interjectis : "Hyziet πηγὰς γνώσεω: καὶ σοφίας " 
ὅθεν χαὶ πᾶσαν Γραφὴν ἡρμήνευσέ τε xa διεσάφησε, χαὶ ἐὶς πολλῶν προΐξθηχεν ὠφέλειαν. ᾿Εντεῦθεν γε-- 
νόμενος τοῖς πᾶσι περιὐόητος χαὶ θαυμαστὸς, χαὶ τὸν Θεὸν παντοίως θεραπεύσας, πρὸς αὐτὸν ἀνέδραμεν 
χαίρων. Id est : Fontes hausit scientie et sapientie : unde. οἱ omnem Scripturam interpreta- 
tionibus dilucidis explanavit, quas ct ad multorum utilitatem edidit.Quamobrem celeberrimus 
apud omnes atque admirabilis effectus, ubi per omnia Deo serviisset, letus ad. eum convola- 
vit. In eamder sententiam de sacra Hesychii eruditione accipiendus Theophanes, dum ait ad 
annum Theodosii Junioris vir, Christi 414 (p) : TO δ᾽ αὐτῷ ἔτει ἥνθει ταῖς διδασχαλίαις Ἡσύχιος, 
πρεσθύτερος “Ἱεροσολύμων. Hoceodem anno Hesychius Hierosolymorum | presbyter, sacrarum 
Litterarum. doctrina florebat. Porro idem auctor supremum Hesychii diem refert ad annum 
ipsius Theodosii Junioris xxiv, Christi 4339, quo etiam Valentinianum duxisse uxorem Eu- 
doxiam scribit (4) : Τῷ δ᾽ αὐτῷ ἔτει ᾿Πσύχιος πρεσθύτερος Ἱεροσολύμων ἐτελεύτησε. Eo ipso anno He- 
sychius. presbyter Hierosolimitanus, e vivis excessit. Socrates timen Valentinianinuptias eum 
Eudoxia celebratas fuisse tradit Isidoro et Senatore consulibus (r), anno scilicet Christi 436. 
A1 hune Socratis locum Valesium consulas velim, eujus sententiam Pagius minus recte ae- 
eS pie videtur (s). Ceterum de Hesychio erudite, utassolet, pluribus edisserit cl. Mazo- 
chius (1). 


IV.(Ex CorgtLERu Eccles. Grec. Monum. tom. VI, 521.) 

Hierosolymorum preshyter Hesychius, virdoetrina eteloquentia pol'ens,Pater quinti Ecclesia 
sieculi, plurima scripsit, exegetica, homiliatica, moralia et ascetica, necnon Historiam eccle- 
slasticam, quae citatur Collaione 5 synodi quinte , Pelagii Il, epist. 7, n. 13; in Edicto 
Justiniani de fide orthodoxa, sub finem. Ex illius operibus multa edita sunt, etiam in Catenis, 
multa inedita, qu: inter 1nemorantur ab Usserio Hypotheses in libros saeros, a Possino 
Commentarius in duodecim prophetas, ab aliis alia. Nos quoque non pauea e variis mss. 
collegimus, eaque in lucem emissuros polliceremur, nisi jam longioris vite. spes decollasset. 
Quare votentibus lampada tradere cogimur. Ceterum. Hesyehiani evangeliezte. consonantia 
fragmentum habes t. I Auctarii Combefisiani, col. 773, et alterum inferius. 


(n) De hoe auctore et de ejus operibus plura vide A (4) M. ibid. pag. 79. 


apud P. Labbe tom. 1 Dissertationum in Bellarmi- (r) Socrat. Hist. eccl. lib. vit , cap. 44. 
num De scriptoribus eeclesiasticis. Eprr. (s) Pagi ad ann. 454, ἢ 5. ἢ 

(ο) Menol. Gr. die xxvii Mart. part. ri, pag. 25. (t) Mazoch. Comment. in vet. marm. Kalend. 
edit. Urbin. Neap. vol.], pag. 116 seqq. 


(p) Theoph. Chronogr., pag. 71 edit. Paris. 


TA “:π::--- - 


HESYCHIt: HIEROSYLIMITANI PRESBYTERI 
COMMENTARIUS IN LEVITICUM. 


(Bibliotheca Vet. Patrun. Lugdun., tom. XII, p. 52.) 


PIJEFATIO AUCTORIS. 
Venerabili diacono Eutychiano peccator. Christi roget , tacebis forsitan ]pse, cum nimis difficilis sit, 
servus Isychius, presbyter, in. Cliristo. salutem. — et obdura inquisitio. Doctorem autem tuum Paulum 
Calamum pro tuba conduxisti spiritui, et piuzuem — exhibehbis, pro te quod interrogatus es interpretan- 
atque altam terram multaque aratra ad. culturam — tem : Ut sublimitas sit virtutis Dei et. ton ex nobis ". 
habentem necessaria, bidentem, qui vix arenam và-.— Sed quid hoe sit, ipse rursus interpretatus est pla- 
leat, effodere praecepisti. Cur autem. hoc? si quis — nius : Et sermo meus, et praedicatio mea, non in per- 
eerum qui eonsueverunt [alia interrogare te inter- — suasibilibus humana sapientia verbis, sed in doctrina 


* lj Cor. 1v, 7. 


133 


1N LEVITICUM. — LIB. 


I. 790 


Spiruus et virtutis, ut fides vestra non sit in sapientia A sed propterea. modieam quamdam gratiam conse- 


hominum, sed in virtute Dei *. Quomodo, aut ubi 
sit, et apud quos habitet, ipsius demonstrat Dei 
bonitas, quando Paulo auferri stimulum carnis sua, 
et eolaphizantem Satan angelum discedere a se 
roganti, dicebat: Sufficit tibi qratia mea : nam virtus 
in infirmitate perficitur ?*. loc evgo credens debere me 
faeere qu:e alii non fecerunt, priecepisti. ut Levitici 
libri spiritalem intentionem per ordinem. interpre- 
tarer, defenderemque litteram multis adversariorum 
accusationibus subjacentem, ad altiorem eam in- 
tell-eetum. deducendo. Facerem autem hoc, non 
quemadmodum olim quidam, rara quidam capitula 
excerpentes, sed omnia per ordinem usque ad finem 
diseutiens. Quod quam sit difficile, ex hoc uno 
perparvo, quantum ad cunctum przedicti libri con- 
textum tanta. varietate plenum, cognosce capitulo. 
Eum qui sacrificium pacificorum, seu salutare offe- 
ret, si quidem pro gratiarum actione offeret, in die 
qua obtulerit, ait, comedetur : non remanebit ex eis 
usque mane. Quod si voto vel sponte quisquam 05- 
telerit hostiam, eadem die. qua obtulerit, similiter 
edetur, neenon sequenti die. Cum ergo ejusdem ge- 
neris, sicut apparet, sacrificia. sint, utrumque enim 
pacitieorum, seu salutare, ail: ex co quidem quod 
cst gratiarum actio:sis, seu laudationis, in mane 
non relinqui prieepit : illud autem quod est spon- 
laneum, vesci precipit οἱ in. crastinum. Equidem 
si malum erat servari de sacrificio in erasünum, 
uec de aliquo eorum hoe debuerat proceipi : si vero 
bonum, debebat in utroque sauciri, Similia autem 
lis, et prr omnem quodammodo contextum legis 
liujus invenies egisse per spiritum legislatorem,id est 
precipientem quis vetuerat, rursusque prohibentem 
quie pridem pr:eceperat. Quod et nimis observantiam 
reprehendit litter; , ostendit[ue. considerationem 
necessariam esse spiritalis intellizenti:e : necnon 
evangelicam. defendit priedicationem prohibentem 
quedam de his qu: videntur iegi, secundum litteram 
intelligi sive ai, et unum eumdemque esse leris!a- 
Lore: demonstrat novi simul ae veteris testamenti, 
dum ex auctoritate sive potestate, quie vult, nune 
praecipit, nune autem — prohibet. Nihil autem sibi 
contrarium jubet, licet precipiat ea. quie. pridem 
prohibuit, et prohibeat que olim precepta /sunt. 
Sed et nimis sancit convenientia, scit a quo ejus 
intelligi. possit intentio, et ad quem finem  respi- 
ciant ejus statuta sentiri. Sed quia mihi de his ver- 
bum dari in apertionem oris, in omni patientia et 
9bsecratione. fecisti : quemadmodum | Ephesiorum 
Ecelesiam Paulus orans, deprecare ? ut. fiat. oblatio 
verbi raei aeceptabilis, non solum in Jerusalem, sed 
et in omni terra in qua. Deo annuente defertur, ut 
glorificetur Christus, qui stulta mundi, et infirma, 
eL ignobilia, et ea quie non sunt, elezit : sicuti. et 
nie ab omni justitia destitutum, et à sapientia alie- 
num, non idoneum, nec servem inutilem nominari, 

*]00r.1,4,3. ὉΠΊ Cor. 


,9.  * Ephes; vi 


NH 


i 


C 


cutum, utea qui apud hormines impossibilia sunt, 
possibilia apud Deum appareant, eum ejus sapientize 
homines deserviunt imperiti. Quod autem argumen- 
tum hujus libri, de quo hoc loco loquimur, sit, ipsum 
inquirere scriptorem oportet : ea enim de quibus 
sancire disposuit, breviter instruere legentes volens, 
Levitieum hune, sieut cernimus, appellavit : appel- 
lationem adinveniens qu:e uno. eodemque tempore 
omne hujus libri manifestaret argumentum τ quia 
Levi tribus sacri tabernaculi ministerium sortita est, 
in quo oportebat sacrificia, fructuumque  primi- 
tias, et primogenitorum oblationes, seeundum legem 
offerri, celebrari, etiam quascunque lex in im- 
mundis ex qualihet causa. emundationes przcipit, 
exhiberi : liz presens liber continet, aliaque quie 
hujuscemodi sunt eruditioni conjuncta. Sive enim 
festivitates dixeris, sive ciborum diíferentias, quie 


vs 


quidem eorum munda, que autem oporteat dici 
immunda, sive nuptiarum illicitarum, sive sacrifi- 
ciorum maeulam habentium prohibitio, tum altaris 
sanetificatio, ad Levitas pertinent et hiec, οἱ quie- 
cunque alia. p:esenti lege. conscripta. sunt. Sed ut 
non superfluum dinumeremus singula, faciemus 
exordium. lllud pre omnibus sermo eos qui hzc 
lecturi sunt cóntestatur, quod necesse sit interpre— 
tationem ad anagogen trahi, et auditum ab. humili- 
bus ad sublimiora transferri, spiritalemque intelli- 
gentiam in littera perscrutari. Neque enim hoc 
contradicit legi, sed imo magis defendit et confirmat 
legem : quia nec contra eam, sed potius resistenti- 
bus pro ea pugnare suscepimus. Manifestum est 
autem hoc, ex eo quod inimici legis maxime eam in 
multis nihil juvantem et inutilem aeeusant : sed nos 
hujus maximam utilitatem per intelligibilium ana- 
gosen ostendimus. Nee enim reprehendere quis ana- 
og: interpretationes, nec intellectuum considera- 


£x 
Uonem, nec litter: praesumat explanationem, neque 
noster quispiam, neque alienus. Nam noster quidein: 
Lestimonia aperta istiusmodi expositonis muta 
liabet, atque differentia : veluti. Christi. parabolas, 
in quibus agrum mundum, agricolam se, semen 
bonum justos, zizania malignos, messores angelos, 
inimicum superseminantem tritico zizania diabolum 
exponens, unumquodque predictorum appellavit. 
Quid ergo incongruum, si quis etiam nunc pr:zsens 
legis negotium exponens, bovem dicat esse homi- 
nem qui operatur justitiam; ovem simplicem et 
innocentem, columbam aut turturem , viventes su- 
blimius, contemplationique vacantes. Sed ne Judaeus 
quidem contradicere hujusmodi legis interpretationi 
polerit: nunquid non Jerusalem lexnam Ezechiel 
propheta * appellavit? catulum autem ejus Heliachim, 
qui duetus est in ZEgyptum ? Alium rursus catulum 
Joachim, quem in vinculis, sive, ut LXX ediderunt, 
in eavea. Nabuchodonosor Dabylona perduxit. Quia 
autem intellisitur aquila magnis alis, quid inaures 


18. * Ezech. xix, 1 seqq. 


1751 


HESYCHiI PRESDYTERI 


192 


et diseriminalia, hyacinthus et byssus, et alia quibus 4 Deus appellavit, dicens : Ejeci eos de terra ZEgypti, 


Jerusalem Deus, secundum quod ait hic ipse pro- 
pheta, vestivit? Quid autem et later, in quo civi- 
tatem. depinxit? quid ferrea sartago ? quid panis 
quem de tritico, et hordeo, et faba, lente, milio, et 
vicia, Deo jubente comedebat Ὁ Quia non solum ea 
quie in parabolis dieta sunt, sed et ea. qua seeun- 
dum historiam sunt, ad sublimiorem intellectum 
per allegoriam duci oporteret, aperte Paulus et sine 
aliqua dilatione Galalis scribens ait : Dicite milii 
qui sub lege vultis esse, legem. non legistis ? Scriptum 
cst enim, quia Abraham duos filios habuit, wum ex 
ancilla, alterum ex libera. Sed qui ex ancilla, secun- 
dum carnem natus est, qui aulem ez libera, per re- 
promissionem ; qua sunt per allegoriam dicta ?. Qui- 
que hoc dicens, illico allegoriam exhibuit, ait enim : 
Ilec sunt duo testamenta, unum. quidem de monte 
Sina, in servitutem generans, qug est. Agar, et re- 
liqua qu: sequuntur. Sed nune et h:e eo modo ad 
allegoriam, quo reliquasSeripturas, trahi oportet : 
nee quemadmodum ills, cem magnam ex semetipsis 
habeant vim, majorem tamen per contentionis in- 
terpretationem suscipiunt. utilitatem, ila et praesens 
sanctio, parva mihi et minima, et ut credendum est 
nec reticendum., inutilis vel fortassis etiam noxia 
est hie littera, si spolietur spirituali intelligentia 
multis emergentibus ipsius litterze, et variis repre- 
hensionibus, sieut in subsequentibus reperiemus, 
nisi quis ad. sublimiorem interpretationem | confu- 
giens, ex ea quemadmodum pro littera. satisfacere 
possit, exquirat. Propter quod et bonam legem, seu 
mandata, et non bonam per prophetam Ezechiel 


* Galat. iv, 91, 24. *ibid. " Ezech. xs, 10, 41. 


et eduxi in deserto, et dedi eis precepta mea, οἱ judi- 
cia mea ostendi eis, que faciat homo et vivat in eis". 
Ecce bona et valde bona in tantum ut. vitam pra- 
stent commemorans, vide qualia rursus de his man- 
datis subdidit : Et ego eis dedi, inquit, mandata 
non bona, et judicia in quibus non vivent *. At quo- 
modo possunt bona haee. esse, et non. bona? Aut 
quomodo nune pribent, nune autem non priebent 
vitam ? Aut certe quis iia. secundum eum custodit, 
secundum quem a legis!'atore descripta sunt, videlicet 
spiritum? Spiritus. enim est Deus, et. eos qui ado- 
rant eum, in spiritu et veritate oportet adorare ? : ipse 
in eis vivit. Qui vero carnaliter accipit, recte non 
bonasentit divina judicia : quippe nec intelligit, nec 
eis utitur bene.'Unde ea qux bona sunt, recte ei non 
bona fiunt, nec vivitin eis: nam primum quidem 
ignorant vitam qui in eis abdita est, deinde non 
semper, sed certo tempore legislator voluit superficie 
lenus custodiri , ut astringeret. Jud:eorum | duram 
cervicem, graviorique egentem jugo. Propterea po- 
pulum eum dura cervicis prophete dicunt. lsaias 
aulem non tantum dur: cervicis, sed vitulam con- 
sternantem. Judaorum populum appellavit '?. Quz 
autem consternans est, si ita susceperit jugum, nullo 
modo domatur. Et rursus : Ephraim vitula docta dili- 
gere trituram, transibit. super. pulchritudinem — colli 
ejus '!, per collum obedientiam significans, in que 
jugum legis superimposuit, ut humiliatus populus 
libenter. evangelieum jugum, utpote leve suaveque 
susciperet. Sed jam tempus est ut. ipsam legis pro- 
ponamus litteram. 

8 jbid. 12. 


? Joan. iv. !? Isa. xv, 5. !! Osce x, 11. 


LIBER PRIMUS. 


CAPUT PRIMUM. 


Vrens. 1,2. « Vocavit autem Moysen, et Joeutus p 


est ei Dominus de tabernaculo testimonii, diceus : 
Loquere filiis Israel, et dices ad eos: Homo qui 
obtulerit ex vobis hostiam Domino de pecoribus, id 
est, de bobus et ovibus offerens victimas. » 

Quod non diligens Ueus sacrificia, ca qu;e 
de sacrificiis Judzis praceperit, demonstrat. Isaias 
dicens : Quo mihi multitudinem victimarum vestra- 
rum ? dicit Dominus ; plenus sum holocausto arietum, 
et adipe pinguium; sanguinem vitulorum, et agnorum 
et hircorum nolui. Cum veneritis ante. conspectum 
meum, quis qugsivit hac de manibus vestris '* * Ergo 
,uodammodo hoe quod de sacrificiis. przeceperat, 
»bnuit. His similia et Amos dicit : Nunquid victimas 
et sacrificia obtulisiis mihi in deserto quadraginta an- 

9 [:3, t, 11 


d: d; ! 


12, 133 Amos v. 25. 


" Jerem. vit, 


nis , domus Israe( *? Atqui frequenter obtulerant. : 
seid ob hoe quod nimis displicebaxt ei, ea quasi non 
oblata reputabat. Eadem et Jeremias propheta ait : 
Hoc dicit Dominus. exercituum, Deus Israel : Holo- 
cautomata. vestra addite viclimis vestris, et comedite 
carnes : quia non. sum. locutus patribus. vestris, el 
non pracepi eis in die qua eduxi eos de terra ZEqupti, 
de verbo holocautomatum ei victimarum !*. Sed in- 
quies ; [ee de quibus loquimur ipse mandavit qui 
et negat, et cur negat quae. mandaverat? Cur ? quia 
intentionem datoris hi qui acceperunt transgressi 
sunt. Cum enim subtilis esset, et valde sublimis 
lex, et cum propterea absconsa esset in. superficie 
litterze, quatenus perserutantes eam discerent cum 
prius suos emendassent sensus: erant enim. cras- 
sioris atque duri cordis, et necdum legem Dci in» 


21, 92 


7193 


IN LEVITICUM. — LI. I. 794 


teiligere valeates, in ignorantia. remanserunt, Cum A videlicet Israel, de quibus eum qui voluntaria dona 


districtione verborum 
utatur, nune etiam ab ipsa est. orsus. Exordium in 
editione LXX. incipit ab ea parte orationis quie. est 
conjunctio quam consuevimus in medio ordiuis 
ponere verborum, ut precedentibus conjungal se- 


autem. masima legislator 


quentia : ipsum quippe libri hujas initium termino 
awcedentis conjunxit, qui. appellatur. Exodus, in 
juo Moyses tabernaculum erexit, cui recte pr:e- 
sentia conjunguntur, eum unius ejusdemque Dei. in 
atroque contineatur opus. Sed et liber Numeri, 
quia nihil medium inter eum et Leviticum ap- 
pellatur, simile habet et ipse proamium ; ait 
nim : €Locutusque est. Dominus ad Moysen in 
deserto Sinai, in tabernaculo foederis, prima die 
mensis secundi, anao altero. » Nihil ergo post histo- 
riam Levitici libri , ante historiam vero Numeri po- 
pulus Jud:eorum egit: neque enim loeum mulaverat, 
quia needum tabernaculum dediearant, nec tempus 
multum proterierat. In. primo. quippe mense se- 
cundi anni, ejusdem mensis initio agi cceperunt. In 
Exodo autem et Genesi, quia. tempus multum me- 
dium, Joseph mortis, et egressionis filiorum Israel 
transeurrerat, non similiter in eisdem libris coepit. 
Nen enim et conjunctionis, sed opportunum dispen- 
sationi eorum quie ibi seripta sunt, ponit exordium. 
Ait enim sic : Haecsunt enim nomina filiorum Israel, 
qui ingressi sunt in. ZEgypto cum. Jacob, singuli cum 
domibus suis 9. Sed sime dubio objieiet quisplam, 
quamobrem libri lesis divisi sunt, cum nou divi- 
derentur, sicut predictum est, tempore ? Se 
hoc ideout non fastidium legentibus libri. faceret 
amplitudo : libenter pe'agus 
viasque dividunt, ipsum. quodammodo arbitrantes 
dividere se laborem. Pezterea secuadum LXX noa 


enim negotiatores 


vocari, sed revocari Moysen scriptum est, sicut 
LXX, la- 
figuram quie ostensa est 
Dixitque 


quando ijdem, secundum Deselecl 
bernaeuluin secundum 
jn monte, facere puecepit. Ait enim : 
Moysis filiis Israel : Ecce revocavit Deus ez. mo vine 
Beseleel filium Hor de tribu Juda, ét implevit spiritu 
sapienti ^. Ergo et nunc. aliorum | intelligibilium 
quorumdàm, et rationabilium sacrifieiorum imagi- 
nem, describere Dominus Moysen pr:ecepit, el aper- 
tissime h:ee quie dicitur revocatio, dispensationem 
quamdam verborum, wel rerum ad superiora re- 
Ix 


spicientium, innuit. Sel unde al eum minus 


i. Primum 


loquitur? De tabernaculo scilicel testi: 
quidem de colo, quia in ipso habitare Deus atlir- 
matur. Deinde tabernaculum testimonii praesentem 
scripturam intelligimus : quoniam quasi tabernacu- 
lum quoddam erat, cum ea que dicebantur, ima- 
gines sive figure sequentium. mysteriorum essent, 
propter quod tabernaculum testimonii dicebalur. 
Horum autem sermonum tabernaculum testimonium 
futurarum rerum est, indubitabilem eis fidem prze- 
stans, Quid autem dicit, aut ad quos jussit? ad filios 


f$ Exod. i. 1. '* Exod. xxxr, Jl. 


Mj 1. 


I" Psal, Xx&Vv, 


4€ 


D 


d. 


offerebat, de bobus. vel de ovibus offerre praecepit: 
ex utroque animali vel jumento. sinilem desiznans 
hominem, qui nihil. acuminis, neque ad virtutem, 
neque ad malitiam habet, sed trahitur ab alio ; 
tales sunt boves et oves; nimis enim ad minum 
sunt consueta animalia, et eos qui ita. trahunt. fa- 
cile sequentia. Et propterea non omnium hiec mu- 
nera, sed Judzorum solummodo esse. possunt : illi 
enim etiamsi virtutis aliquid non operantur, sufficit 
eis minime inique operari. De quibus Devid. diec- 
bat : Homines et. jumenta. salvos. [acies, Domine ; 
primum ordinem hominibus custodiens, deinde 
concedens etiam reliquis salutem. Quod autem ho- 
minem istum, de quo nune sermo est, legislator 
appellavit, ait enim : Homo ex vobis, non hoc ad- 
mireris ; possibile est enim cumdem et hominem 
appellari, et quie jumentorum sunt agere. Demou- 
stratantem hoc idem. David propheta dicens : Et 
homo cum. in honore esset, comparatus est. jumentis 
insipientibus, et similis factus. est. illis "ἢ. Verum 
quia intelligibilem quemdam fsrael didieimus, euni- 
que intelligibilem — circumcisionem — veneranten, 
quemadmodum Paulus ait: Non enim qui in manifesto 
Judwus, nec ea que propalam in carne. est. circum- 
cisio, sed que in. occulto, et que circumcisio cordis 
in spiritu, nen littera, cujus laus non ex hominibus, 
sed ex Deo est ?, ei spiritaliter predictam. legis 
sanctionem coaptemus. 

Vrns. 3. « Si ejus holocaustum fuerit. oblatio 
ac de armento, maseulum immaculatum, offeret ad 
ostium tabernaculi testimonii, ad. placandum sibi 
Dominum. » 

(uia sacrificia Deus Ἁ nobis pro nostra salute 
vult, non ipse eis opus habens, satis nos Paulus 
commonefacit ; ait enim : Obsecro itaque vos, fratres, 
per misericordiam Dei, «t exhibeatis corpora. vestra 
hostiam. vivam, sanctam, Deo. placentem ; rationa- 
bile obsequium vestrum ἧι Ergo. placens sacrificium 
Deo, corporum nostrorum morlifientio est : Simul 
enim in co. Iueramur, et quod a peccato abstine- 
mus, et quod virtutes aequirimns. Sed quia ipsa 
corpora quidam plenissime, aliqui autem ex parte 
mortificant, secundam conditionem conversationis 
et modum vite in qua degunt, cum hi quidem ut 
perfecti sapiunt, alit. ul parvui, ea quie omnimoda 
est renmnUatio seculi, οἱ, volaptatum | plenissima 
abnesatio, holocaustum dicitur : totum se enim quis 
Peo per intelligibilem ignem spiritus offert, non 

s, sed spiritalis, et. quodammodo. cae- 


jam terr 
lestis effectus. Si crgo hie operator fuerit justi'iie 
legis, quae secundum litteram est, bos vero similiter 
"^at ter- 


renorum operum, jagum autem est et lex. Sie enim 


nominatur, quia ipsum. animal jugum p: 


Petrus, cum in Jerusalem concionaretur, appellavit, 


dicens : Quid tentatis. Dominum, imponere. Jugim 
super cervices discipslorum, quod nec nes, nec patres 


158 Psal xtvur 5. 15 Romo, 98, 29. Ὁ Hon. 


125 


HESYCHiL PRESBYTERI 


190 


nostri portare potui ius δὴ ? Tesis est autem et Pau- A mino, et olferent filii Aaron sacerdotis sanguincii 


lus de hoe animali loquens ; commemorans namque 
mandatum legis, ait: Non. alligabis os bovi tritu- 
ranti **, Quod vide quemadmodum  interpretetur : 
Nunquid de bobus cura est Deo ?? ? an. propter. nos 
hiec dicit, quia debet in spe qui arat arare, et qui 
seminatin spe fructus collizendi. M: 
munus , 


culum vero 
et immaculatam 
vul: masculum quidem, ut nullatenus mandatorum 


esse sive oblationem, 
elTeminetur, sive emolleseat operator ; immaculatum 
vero, sive purum , ut nequaquam justitia iniquitateur 
permisceat, nec simulatione virtutem. commaculet. 
Sed ad ostium tabernaculi testimonii, sive, secun- 
dam LXX , ad tabernaculum testimonii jussit mu- 
nus oZferri. autem. testimonii hoc 
loco, noa solum coeli, illic quippe nostram oportet 
esse conversaliouem, sed 


Tabernaculum 


et conscientia nostra 
intelligitur; in ea enim cogitationes habitant, qu;e 
testimonium pro nobis aut contra nos rediitur;e 
sunt, Ad placandum sibi Dominum. Secundum  Se- 
ptuaginta autem, esse hoc et. acceptum dicit. Cur 
autem? Oiferenti videlicet, et oranti in conspectu 
Domini. Si eniin acceplum nobis vere sit, et. cor 
nostrum recte judicans, nullique adhierens passio- 
ni, probaverit munus esse ad suscipiendum dignum, 
tune orare in conspectu Domini, id est, remissio- 
nem nobis in conspectu Domini possumus obtinere, 
ad cor enim inclinatur Deus, secundum quod. scri- 
bens Joannes Theologus nos docuit, Et coram 
suadebimus corda nostra : Quia si reprehendit 


ipso 
nos 
cor nostrum, el scimus quia major est Deus covde 
nostro, οἱ cognoscit. omnia. Dileclissimi, si cor uo- 
strum non reprehendat nos, confidentiam habemus ad 


Peum **. 


Vgns. 4. « Ponetjue manus super caput ho-- 


stie, et acceplabilis erit, atque in expiatione ejus 
proficiens. ; 


Quod nos hostia: dicimus, Grice dicitur záp- 
moz, quod specialiter. intelliribile holocaustum 
significatur, quia omne mandatum fructificat, quod 
per spiritalem. conversationem efficitur holocau- 
stum. Propterea et manum ia caput hosti:e ponere 
eum. qui offeret, jubet, ut caput quidem hostia: hoc 
loco initium praliet:e. conversationis intelligatur. 
Qui autem offeret. eam, ipse sibi causa liujusmo:li 
promissionis approbetur, utpote sponte ad hane ve- 
niens : donum quippe offeret, omne autem. donum 
voluntarium est. Ergo si promissionem suam trans- 
gressus fuerit, semetipsum, cum poenas luit, accuset. 
Sicautein ei acceptabilis erit, et ad expiationem pro- 
liciens, quando pr:edicaverit et. confitebitur, et po- 
sitionem. manus manifestaverit ,' quia spontaneo 
motu, et uon necessitate compulsus, nee exactus hoc 
o»tul.t saerificiuin. 


Vrens. 5-9. « hmmolabitque «tulum. coram. Do- 
* Act. xv, 10, θυ, xsv, 4; I Cor. ix, 9. 
1,9 Matili 3,990 01* Exod. xx; 94 


lotis aqua : 


e 


5 1014. 


ejus, F'undentes per altaris circuitum, quod est ante 
ostium Labernaeuli. Detractaque pelle hosti» artus 
in frusta concident, et subjicient in. altari ignem, 
struelignorum ante composita, et membra qux 
essa sunt desuper ordinantes, caput videlicet, ct 
cuneta qui? adhaerent jecori, intestinis et. pedibus 
adolebitque ea sacerdos super alt»re 
in holocaustum, et suavem odorem Domino. » 


Multum laboriosa estlex, et spiritalem considera- 
lionem propter hoe habens necessariam, ut non 
superflue legislator subtilitate hae rationalis hostiae 
usus esse videatur. lllud ergo in primis intende, 
quia vitulum coram Domino przecepit occidi ; ut non 
sulum-propriam conscientiam, conversationemque 
nostram offeramus Deo, sed quemadmodum placet 
ci, etiam corpus morlificemus, non ad inferiorem 
gloriam, sed ad superna intendentes, hoc est enim 
coram Domino. Sed qui sunt, qui hunc sanguinem 
offerunt? Filii videlicet Aaron sacerdotis, ipsi enim 
ct occidunt. Equidem is qui oblationem offeret, sine 
nomine et non designate expressus est. Filii autem 
dicuntur Aaron immolantes quod oblatum est, οἱ 
sanguinem offerentes : quia oblationem quidem 
adducere, id est promittere, quorumlibet est : im- 
plere autem promissa, quod occisio bovis ipsius 
docet et sanguinis effusio, non quorumlibet, sed il- 
lorum qui (ilii Aaron revera sunt, ulpole habentes 
in semetipsis sacerdotii dignitatem. Aaron euim arca 
velmontanus interpretatur. Ergo quisquis semet- 
ipsum templum Dei, et templum excelsum sedifica- 
vit virtatibus, hie filius Aaron vere dicitur, sed et 
sacerdos. Si enim. ab unctione sacerdos agnoscitur, 
uique uncli et nos propter mystieum chrisma, 
quod in nobis est, dicimur. Ergo et nos sacerdotes 
sumus si cusiodierimus dignilatem unctionis, de 
qua et Joannes dicebat : Et vos unctionem habetis a 

35. Sed. et Petrus nos sacer- 
doies appellavit, ait enim : Vos autem genus electum, 
regale sacerdotium, gens. sancta, populus acquisitio- 
nis **, Hi sanguinem funduat. per altaris circuitum , 
quod est ante. ostium. tabernaculi. Per. sanguinem 
animam hie intelligi dubitandum non est : eum ipse 
legislator paulo post dicat : Sanguinem non come- 
ditis in habitationibus vestris, quia anima carnis in 
sanguine est. Oportet ergo nos non parcere anima, 
unde Dominus ait : Qui perdiderit animam suam pro- 
pter me, inveniet. eam ?". Hoc est sanguinem fun- 
dere. Fundit autem in altaris cireuitu, videlicet in 
unigeniti corpus : hoc enim revera altare dicitur ; 
quo modo sicut omne sacrificium super altare 
a sacerdotibus ministrantibus ponitur, sie om- 
nem anim: virtutem in corpore Domini, id est, 
ad ejus imita'ionem sacerdotes operantur. Hoe a:- 
tare Moyses significans, dicebat : Altare de terra [a- 
cietis mihi **. De nostra enim terra, id est, consper- 


sancto, el scitis omnes 


sione sive massa, eorpus Dominicum faetum est. 


Joan. im, 90, 21. ?^ 1 Joan. τὶ, 20. ?* 1 Petr. 


791 IN LEVIT 


IGUM. 


— LIB... 


108 


Et rursus ipse : Quod si altare lapideum feceris mihi, A rum, quod fructum summ dabit in tempore suo ?*. Sed 


non cedificabis illud de sectis lapidibus : si enim leva 
veris cultrum (um. super. eo, pelluctur *?. Neque 
enim secta, neque dolata ab hominis manu est 
Christi earo, de qua. Daaiel dicebat: Abscissus est 
lapis de monte sine manibus *^, quia,sine complexu 
viri et mulieris conceptus ejus processit et. partus. 
"ene autem addidit: Et quod. est ante. ostium taber- 
iaculi testimonii in circuitu, ut in omnibus quidem 
eum imitemur. Ante ostium autem tabernaculi, ut 
ostium, doctrinam apostolorum intellizamus. Per 
ipsam enim nobis fit introitus in. eceleste. taberna- 
eulum, in. quo. habitare Deum. Seriptura. testatur : 
quod manifestat Isaias, dicens : Respice de celo, et 
vide de domo sancta glorie (ue δι. Quod. autein 
ostium apostolorum doctrina est, apertissime Pau- 
lus ostendit, «icens : Ostium. enim apertum est. ma- 
gnun el evidens, et adversarii multi ?*, ostium do- 
ctrinam qui ducit ad scientiam Dei, dicens, cui 
omnimodo qui diversa docent obviant. Nihil autem 
mirum est si, cum. Dominus ostium sit appellatus, 
similiter appelletur, quam ipse impertitur, aposto- 
lorum doctrina. Sic sacerdotes ministrare oportet. 
Detractaque pelle hostie, artus in. [Ποία concidere, 
et pellem quidem detrahere, ut divitiis, aliisque omni - 
bus secularibus quibus cireumtegimur, exspolie- 
mur. Propter quod de Job diabolus dicebat : Pellem 
pro pelle, et omnia quecunque habet homo, dabit pro 
anima sua 38. Concidere autem, ut. per partes par- 
tesque nostra conversatio approbetur, quia et Chri- 
Sius, sicul àit Paulus, secundum operationem in men- 
suram. uniuscujusque membri. augmentum corporis 
facit in edificationem. sul in. charitate?*, "Tunc ergo 
filit Aaron saccrdotis (qui autem hi sint supra dixi- 
mus) subjicient altari ignei. Utpote ministrationem 
Spiritus plenissime valentes accendere. Et quomodo 
habe5imus ignem qui miaime exstinguatur? Struein 
lizn;rum componentes, scilicet. sanctarum Scriptu- 
rarum meditationes alque. doctrinas ; per has enim 
nutritur spiritus Dei, et continue aecenditur, ut 
turbinibus adversarum potestatuni | exstingui non 
possit; propter quod et Paulus dicebat : Spiritum 
nolite exstinguere, prophetias nolite spernere **. Nec 
mirandum) est, si ligaa sanctarum. Scripturarum 
doetrinas docuimus, cum legerimus in Epistola ad 
Corinthios : Ligna, fenum, stipulas ??, malas actio- 
nes vel doctrinas signiticalas. Sed lignorum ala 
iquidem suntíructuosa, uam Jeremias de eo qui 
! confidit in Deo dixit: 1. erit. quasi. lignum. quod 
| transplantatur super aquas, quod. ad humorem mittit 
" radices suas δ. Quod autem per ligna fructifera, 
recte meditatio sacrarum Scripturarum iatelligatur, 
aperte nobis David demonstrat : de co enim, qui in 
lege Domini meditatur die ac nocte ??, Erit, ait, sic- 
ui lignum quod planiatum est secus. decursus aqua- 


b 


ἀπ τ που πον ΡΤ 94-7. (31 Ts9; EXT, 15. 
35['Pbess, v,.19.. ,35. L.Cor. 1n, 12. 9 Jerem. xvi, 
vids I3a. 1, 6. FPISEDD: 19574... «3I ^ Gor: 


' 
ὃ 


οἱ exsultabunt, inquit, omnia ligna silvarum a [a 
cie Domini, quonicin venit ?. Gaudent enim hi. qui 
divinas Scripturas meditantur, quando eum venisse, 
qui in eis el per eos proplielatus. est, cognoverunt. 
Iiis jussit imponi concisiones menibrorum, eaput et 
cuncta quie adherent jecori. Vel, sicut LXX, eaput 
et 


corpus intelligimus ; cum enim unius siut animalis, 


οἱ adipes. Nos. vero per coneisiones animar 
secundum operationes passionum. invicem sibi ad- 
versantur ; dicil enim Apostolus : Caro concupiscit 
adversus spiritum, spiritus. adversus carnem. Hac 
enim invicem sibi adversantur *?, Propterea Abraham 
cum offerret sacrificium | Deo, dividens vaccam, et 
capram, el arietem, divisiones contra se altrinse- 
cus posuit. Caput autem omnis rationalis animalis 
mens dicitur, propler quod. Isaias dixit : Omne ca- 
put languidum, et omne cor. marens, a planta pedis 
usque ad verlicem non est in. eo sanitas *'. Compati 
enim sibi nimis hiec. invicem dicuntur, et rationale 
nostrum, utpote in utroque habitans, utriusque fo- 
velur. salute. Ín utroque autem habitat, in corde sci- 
licet et in cereb:o, quia non oporlet mentem sobriam 
dividi , sed ipsam a pace Dei custoditain , sicul ait 
Apostolus : Et pax Dei, que exsuperat omnem sensui, 
custodiat corda vestra, et intelligentias vestras "*, colti- 
gereoportetin unum corporis etaninie motum.Adeps 
autem a divisionibus non sine causa separatur, Cut 
sstimari oportet, quia, utpote qui in ipsis est, cuim 
ipsis deberet offerri ; sed quia pinguissima pars et 
nimis crassior omis ananalis adeps esse dicilur, 
ex ipso aulem nobis desideriorum essurguit alque 
comamoventur appetitus, quod manitestum esi ex 
eo quod superjacet renibus. et inguinibus, quie or- 
gana seu instrumen: esse seminum comnistio- 
nunique putaa:ur, auferri hunc a divi ionibus jussit, 
nec enim aliter poterat solum | offerri. Auferri au- 
lem, ut discamus desideriis non corporaliter neque 
animaliter uti, sed spiritaliter, ut sola spiritalia de- 
sideremus, et omnem appelitum in eis cLusque ad 
ea extendamus, qua et animalis homo non per- 
cipit ea que sunt spiritus, stultitia esl enim illi **. 
Ergo animalem dieere Paulus videlur eum. qui non 
multum de carnalibus cogitat. (et ideo carnalis non 
est appellatus), sed animum erga. vana desideria et 
quiestiones occupat, verbi gratia, in mensuris eaeli, 
el astrorum. numeris, el similia. philosophantes, 
qui forinsecus magaum | videntur erga animam stu- 
dium impendere. Propter quod et eorum sapientiam 
animalem, diabolicam, terrenam, non autem de 
superioribus descendentem, ex quibus descendit 
spiritus, Jacobus appellavit, quibus stultitia est. ea 
quie sunt spiritus ; non enim ea possunt intelligere, 
quia spiritaliter non examinant, Erzo intelligibilem 
adipem, id est, omne nostrum desideriu v, seu ap- 


9: 


Pong. a 


33 Job ri, 4. 
Psal. NCv, 


bos* "3 
phes? ιν, τὰ 
"9? Galat, 


33 T Cor. xvi, 
38. Psal. 


199 


HESYCHII PRESBYTERI 


$00 


petitum vacare cirea spiritum. jubet, et propterea À Verumtamen, cum ovium memoriam fecisset, ait 


non cum divisionibus, sed per se offerri. Verum- 
tamen et divisiones, et caput, et adipem, super lizna 
auibus ignis subjectus est, quique sunt super al- 
lave, imponere jubet, ut omnem nostrum hominem 


scripturis spiritalibus, qu de intelligibili al- 
lari corporis Domini dicte suni, coaptemus, 
secundum ejus vivenles seu conversantes imi- 


tac ionem. 

]utestinis autem et pedibus lotisaqua, quod LXX 
edunt : Eaqui sunt in ventre, et pedes aqua lavent, 
per ea quie in ventre. sunl, abditas et latentes 00 - 
gilationes significantes in ventre anime, quia 
venter animi cor est. Unde et Jeremias dicebat: 
Ventrem. meum, ventrem meunt doleo *, quem. ven- 
trem ipse subiufert : Et sensus cordis mol conturbati 
sunt. Pedes autem. aetiones, quia prophetz presens 
seculum vitam appellare consueverunt, i'a ot David 
diceret : Beati inmnaculati in via, qui am^ulent. in 
lege Domini ^, id est, qui in lege. Domini operan- 
tur. Vult ergo nos simal eum actionibus et cogi- 
tationes diluere aqua, sive baptismi, sive fletus, quia 
et de cogitationibus rei in. judicio tenemur. Si enim 
qui irascitur (fratri suo sine causa reus est gehennee *9, 
ira aulem anime est motus, non debet hic ex actia- 
ne judicium? Sed. cum tanta dixisset, legislatio- 
nem saam ad unum breveque conclusit ; ait enim : 

Adolebitque ea. sacerdos super altare. in. holocau- 
stum, et suavem odorem. Domino. Ergo quando sa- 
crificium nostrum holocaustum. fit, tune. Domino 
odor suavitatis incenditur : et quando omnia. super 
intelligibile altare obtulerimus, imitatores. Christi 
secundum possibilitatem effecti, et ad ipsius imita- 
tionem nostram vilam, seu 
aptantes, Hoc 
dimus. 

Vns. 10-15. « Quod si de pecoribus oblatio est, 
de ovibus sive de capris holocaustum agnum anni- 
culum et absque maeula offeret, immolabitque. ad 
latus altaris, quod respicit ad aquilonem coram Do- 
mino. Sanguinem vero illius fundent super altare 
filii Aaron per circuitum, dividentque meinbra, ca- 
putet oinnia quie. adhirent jecori, ct. imponent 
super lignis quibus subjieiendus est ignis; intesti- 


conversalionem. co- 


enim esse altare superius osten- 


1a vero et pedes lavabuntar aqua, et oblata omnia 
adolebit sacerdos super altare in holocaustum et 
odorem suavissimum Uoinino. » 

Eadem etiam nunc paucis immutatis dieit. Hlud 
autem intélligere oportet eum qui subtiliter. verba 
leis investigat, quia nou solum de bobus, sed et de 
ovibus przecepit Israelitam offerre holocausta. Ergo 
non selum qui legis mandata operatur, hune enim 
esse bovem, ut pote operatorem diximus, sed et qui- 
Whet simplex. et sine malitia, cui comparatur ovis, 
dicente Jeremia : Ego quasi agnus mansuetus, qui 
portatur ad victimam, et non cognovi ". Ergo et 
ipse semetipsum hiolocaustum Deo offerre poterit. 


"Jerem. iv, 19. 


: V Psal. cxviir, 1. 
S Ezech. xix, 15-19. 


*» Exod, xxxvii, 26 


-J. 


m 


) 


ἐδ Mattb, 


enim : Si autem de ovibus est. oblatio ,  subintulit 
alind animal, id est caprarum ; dicit enim sie : De 
ovibus et de capris. Quanta autem. inter capras ct 
oves differentia sit, apertissime nos Dominus Jesis 
docuit, dum de consummatione s»cuii narrarct : 
qui dum oves a dextris statuisset, benedietionem 
eis justorum subdidit, Π 405. autem 23 sinistris, con- 
tra quos sententiam illam. terribilem peccatorum 
protalit 5. Sicut ergo licetnon solum de ovibus, sed 
et de capris offerri, et oblatio de pecoribus dicitur, 
sic et eum qui ex peccatoribus est, possibile est 
siriplieitati operam. dare, οἱ quasi ovem | faetum, 
conversationem suam in. holocaustum offerre Deo: 
quia enim nilil impedit ad. adipiscendam jus ifica- 
tionem peecatorem quempiam fuisse, quamvis lioc 
Judiei non putarent , audi qualia per Ezechielis pro- 
plietiam dixit. Cum ezim in multis invectus fuisset 
contra injustum, et dixisset, Morte. moriatur, san- 
quis ejus super ipsi erit , hc etiam. subdidit : 
Quod. si genuerit [linm qui , videns omnia peccata 
patris sui qua [ecit, non [ecerit. simile cis, super 
montes non comederit, et oculos suos non levaverit ad 
ilola domus !srael, et uxorem proximi sui non viola- 
verit, et alia his similia, in quibus finem hunc addi- 
diL, hic non morietur in iniquitate patris sui, sed vita 
vivet. EL dicitis : 
Lem patris 9? 


Quare non. portabit. filius iniquita- 
ie Judiei necesse esse filium , quasi 
hxereditario jure , in patris succedere peccato arbi- 


: trabantur. Sed quam ob rem oves et eapras ad latus 


altaris. quod respicit ad aquilonem, coram Domino 
prieeepit occidi, cum non ita de bobus praecepisset, 
sanxisset. iuninolari? | Videntur 
enim verba. ipsa contrarietatem. quamdam babere 
atque differentiam : quia. eum sit sacrificium holo- 


sed coram Domino 


cautomat's utrumque, differentia his distribuitloca. 
Non est ergo. ignorandum quia, quantum ad super- 
ficiem littere, eumdeimr in. utrisque locum legisla- 
tor significavit. Holocautomatum enim altare, ante 
tabernaculum constitutum | ex latere. erat janu:e, ut 
non sanctorum ministrantibus obstrueretur iutro- 
itus, sicut in Exode de eodem dieitur : Et. imposuit. 
velum jane tabernaculi testimonii, et aram hiolo-. 
cautomatum. posuit circa. ostii. tabernaculi. testi- 


monii '*. Qux:ecunque ergo ad sacrificium. offereban-: 
tur, ex latere altaris ab aquilone stabant, el sie co- 
ram Domino sacrificium celebrabatur, id est in con- 
spectu sanctorum : faciem enim Domini appellat 
Sancta sanctorum, quia in ipsis Dei habitabat gloria. 
Unde nec frequenter in. ipsa intrare sacerdoiem, 
nisi semel in anno jubebat. His ergo ita se haben- 
tibus, differentiam diei verborum, sieut necessaria 
contemplationi erat, oportuit. Quia enim altare dixi- 
mus esse Christum, ovium autem sacrificium simpli- 
citatem studentium, non absolute autem etiam justi - 
tiam operantium, non in directum intelligibilis altaris, 
sed ex latere offertur. In. directum est enim, qua 


vy, 92. ἡ Jerem, xi, 19. ** Matth. xxv, 99. ποι}, 


80] IN LEYiTICU 


M. —JTDIB. I 802 


mandata perfieit, Ex. latere. autem, quia a. malis A aut de columbis offerat munus. suum, id cst, in 


abstinet. Quare? quia sieut in aulam, verbi. gratia, 
regiam melius est quidem per ostium rectum in- 
gredi, cum autem hoe non est. facile, bonum sit 
etiam per illud quod ex latere est iniroive : sieme- 
lius est Deo quidem per. mandatorum offerri perfe- 
ctionem, bonum est tamen. et si. per maiorum se 
quis offerat abstinentiam, Deo quippe modo quo- 


ad 


dit; nebulosa enim pene 


libet offerri bonum est. ^d latus autem altaris 


aquilonem necessario a 
semper liec pars est : obünentur. siquidem nebula, 
id est ignorantia, hi qui ex toto se innocenti; tra- 
dunt, propterea et holocaustum | dicitur, etiam sine 
operatione jusliti:e. 

Vgns. 14-17. « Si autem. de avibus holocausti 
oblatio fuerit. Domino, de turturibus ct pullis co- 
lumbze, offeret eam sacerdos ad altare, et retorto ad 
collum capite, ac rupto vulneris loco. decurrere fa- 
«iet sanguinem super crepidinem altaris. Vesiculam 
vero gutturis et plumas projiciet propter altare. ad 
orientalem plagam , in. loco in quo cineres effundi 
solent, confringetque ascellas ejus, et non secabit, 
nec ferro divideteam ; et adolebitsuper altare lignis 
igne suppositis : holoeaustum est et oblatio suavis- 
simi odoris Don:ino. » 

Admirabilis est legalium verborum subtilitas, non 
solum quia differentias conversationum | describit, 
sed etiam quemadmodum | quasdam conversationes 
secundum legem, quasdam verosuper legem, signi- 
ficet. Secundum legem enim sunt boum et ovium, 
licet spontanee dieuntur. Secundum legem quare ? 
Quia etsi offerre. munus in. potestatem offerentis 
dedit, nimis recte, liberi quippe arbitrii Deus homi - 
nem constituit, tamen. quale offeratur, non. jam vo- 
luntalis est, ne forte mala. offerantur: necesse est 
ergo aut bovem offerri aut ovem, id est, aut operari 
justitiam, aut ἃ malis abstinere. Dixit enim in initio 
libri: Homo qui obtulerit ex vobis hostiam. Domino, 
d? pecoribus, id est de bobus et ovious offeret victimas. 
In hac autem oblatione non ita, predicte siquidem 
oblationi differentia volatilium non est connumera- 
ia, ut videlicel perfectior et. major, multorumque 
wansgrediens possibilitatem. Volatilia enim, homi- 
nessunt contemplationi vacantes, terrenis omnino 
se non miscentes negotiis : quod et si forte necessi- 
las exegerit, mox revolant ad sublimia, et illo evan- 
gelico juvantur testimonio, quod Dominus ait : 
Considerate volatilia cali, quia non semina neque 
n.ctunt, et Pater vester colestis pascet illa. 9-52, — De 
eisdem Dominus diecbat : Simile est. regm. celo- 
rium grano sinapis, quod. cum seminalur, minus est 
omnibus oleribus ;. cim. autem creverit, fict. arbor 
inaior, ita ut volucres coli venientes habitent in ramis 
ejss 9, Contenplationi ergo. vacans, ct in supcrio- 
vüsm Considerationem — perfectus homo : 
quas predicta sunt docuerunt, 
Sive vitam suam oblationem offeret, de. turturibus, 


enim 
conversationem, 


hoc 


si 


5t 53 Matth. vr, 26. 


55 Coloss. 1, 1. 


5 Matth. xin, 51, 52 
9? [mo, Jerem. v, 1. 


b 


scientia et mansuetudine spiritali, lac. cnim. opus 
habet, ut non excedat. legis. consideratio in. vanis 
occupala. Non frustra. autem. turturem et. colam;- 
bau, sed ad significationem | prsedietorum legislator 
assumpsit; turlur siquidem, quia cognitionem ha- 
bet, ità ul ejus exeniplo, Jud;eorum. exprobraretur 
Turtur οἵ 
hirundo et ciconia custodierunt tempus adventus sui ; 


H . ' 
populus, Jeremias probat; ail enun : 


populus autem meus non coguovit judicium Domini?*. 
Columba autem munda et simplex, annuntiatrixque 
proseniie saneti Spiritusest, quales oportet esse 
eos qui circa contemplandas Scripturas habent stu- 
dium. Propter quod et apostolos simplices vultesse 
Dominus, ut. columbam ; ait enim : Beati. undo 
corde, quia ipsi Dominum videbunt , Sed et ad 
meditandum vacare debent, unde Ezechias ait : Me- 
ditabor ut columba . Hanc oblationem unus sacer- 
dos offeret, non multi ; non est quippe contemplativa 
vita plurimorum, id est, ut ex tota se mente offe- 
rant Deo, nihilque humanum ulterius cogitent, sed 
continue contemplentur coelestia, et ea quze sursum 
sunt, sapiant, ubi Christus est, sicut ait Apostolus, 
in dextera. Dei sedens 9^, videlicet Patris ; quiaautein 
loe nimis rarum est, ipse Dominus de talibus pro - 
phetz Ezechieli loquens edocuit: Scrutare Jerusa- 
lem, et vide : si inveneris virum in ea omnino stantem 
aute [aciem meam, propitians propitiabor ei *. Atqui 
crant filii Jonadab. nee vinum bibentes, nec domus 
habentes, nec agros plantantes. Sed absolute ali- 
quid sublimius querit, unde alii ad tabernaeulum 
testimonii oblationem offerunt; h:ec autem ad altare 
offertur, cujus vim in. pr:ecedentibus didicisti, id 
est quia Dom'nicum significet corpus. Sed videa- 
mus quie his subjiciantur. 

Et vetorto ad collum capite, ac rupto vulneris loco. 
Abrumpens videlicet ἃ pelle quie. superjacet collo, 
non valde illam separans ἃ corpore, ut nec dissipa- 
ret illud, nec eo rursus astringatur, quod significa- 
tur abrupto vulneris loco, vel, sicut LXX edunt, re- 
fractione capitis. Eodem quippesermone et Samuel 
ad Saulem usus est, quando ei armum dans, idem 
secundum LXX dixit : Comede, quia in testimonium 
a populo positum est tibi ^. Re[ringe, id est per par- 
tes comminue et consume. Et ideo etiam nune non 
ul occidatur avis, sed ut. abrumpatur vel refringa- 
tur legislator jussit, ostendens quomodo per partes 
et leniter verum caput, id est. mentem dividat a 
pelle, id est, a carne; unde nec effundit sanguinem, 
*ed decurrere faciet, vel secundum LXX, esculat, ut 
per partes et. perfecte despiciat presentium medita- 
tonem vel vitam, utpoie qui totam. suam animam 
cbtulit Deo. Hoc enim signifieat : Et sanguis escu- 
latus circa basim altaris, quod est Christus : Christi 
aulez basis est Evangelium, in quo maxime opor- 
tere nos prasentem vitam despicere, utpole totan 
animam nostram Deo offerentes, didicimus. Vesi- 


55Jerem, vit, 1. ὅδ Matth. v, 8... 1sa. xxxvint,. 15. 
91 
, 94 


$03 


est, utroque, et. inflatione, atque superfluorum.| in- 
quisitione eum carere, mundarique volens : maxime 
cnim his passionibus, hi qui uberiori pollent scien- 
tia, suecumbunt, attestante Paulo : Scientia inflat δὺς 
Etrursus : Si quis videtur. scire. aliquid, necdum 
cognovit quemadmodum | oporteat eum scire “ἧς Rur- 
sus ipse ail : Corpus autem Christi : nemo vos deci- 
piat, volens in humilitate et religione angelorum quee 
non vidit, ambulans frustra. inflatus. sensu. caritis 
suc 9. Nam Theodotion. similiter vesicam edidit : 
Aquila σιτίον, id. est cibarium, quia in avibus infla- 
tioni aptum vas suscipiensque superílua, vesica est. 
Non ergo permittit inflari, et. ideo auferri. proecepit 
vesicam. Sed nee majora nobis quirere velaltiora. 
Altiora enim (6, ait, ne. quasieris, et subliuiora te 
ne scrutalus fueris *. Unde et plumas ab hostia se- 
plagam 
effundi 


paravit, et projecit propler altare ad 
orientalem, in loco in quo cineres 
lent. Ad orientem quidem, quia inquisitio sublimium 
rerum videlur esse. Exiraaltare autem, quia non 
necessariam, sed superftuam atque. noxiam seruta- 
tionem possidet. In. locum antem jubet cinerum, 
propter naturam, de qua Abraham dicit: Ego. sum 
pulvis et cinis**. Ergo per locum cinerum praedietau in« 
nationem redarguit legislator, utpote qu:e digna sit ci- 
nere; quod autem cinere dignum est, deorsum in terra 
manet, etin caelum ascendere non potest. Deiude ait : 

Con[ringetque ascellas ejus, et mon s.cabil, nec 
ferro dividet. Necessavie priecipiens utrumque : con- 
fringens siquidem, quia oportet membra conterere 
atque aflligereeum qui Deo saerificium fieri. cupit. 
Non secabil autem, nec ferro dividet, nec faciet 
avem sicut. bovem autovem per divisiones. Hoc 
quippe et. Abraham in suo sacrificio custodivit, 
quando Deo jubente. vaccam trimam, similiter et 
capram, et arietem triennem, et turturem et colum - 
bam obtulit ; ait enim : Accepit sibi hc omnia, ct 
divisiL ea per medium altrinsecus, et. contra se expo- 


80- 


suil, aves aulem non divisit "*. Prudenter autem hoc 
custodivit, atque secundum intellectum  przecepti 
nunc in legem dat. Contemplationi. enim inhirens 
homo, nihilque habens terrenum, sed qui totus 
jamdudum ccelestis est, adversans anima non- habet 
corpus : 
sed et spiritus, secundum quod dixit. Paulus : Sine 
querela in adventum Domini custoditur **. Et propter- 
ca superflua in eis membrorum divisio est, inte- 
grum enim super intelligibile altare, et super ligua 
quibus subjieitur ignis, offertur : neque enim aliter 
sacrificium acceptabile efficitur, nisi meditatione 
spiritalis legis, et tunc holocaustum et oblatio sua- 


integrum quippe ejus corpus et anima est, 


vissimi odoris Domino reperitur qui semper odora- 
tur sacrificium nostrum, et. uniuscujusque nostrum 
vitam sive conversationem , an secundum legem 
quz ab eo data est, offeratur. 


€3 Coloss, n, 4. 
v Aib xS V1l, 97. 


** ibid. 9. 
68 Exod. 1,5. 


*t [Cors vi4. 
611 Thess. v, 235. 


HESYCHII PRESDBYTETI 


«ilam autem gutturis et. plumas projici jussit, id A 


SOR 


CAPUT 1I. 


Vyns. 4-59. « Anima eum obtulerit, oblationem 
sacrificii Domino, simila erit ejus oblatio, fundetque 
super eam oleum, et ponet thus, ac deferet ad filios 
Aaron sacerdotis. Quorum unus tollet. pugillum 
plenum simile et olei ae totum thus, et poi;et me- 
moriale super altare in odorem suavissimum Do- 
mino. Quod autem reliquum fuerit de sacrificio, erit 
Aaron et filiorum ejus Sanctum sanctorum de olla- 
tionibus Domini. » 

Quia animam totum hominem appellat, man fe- 
stum est ex hoe quod ait : Simila erit ejus oblatio : 
in totum animam "iterare volens hoc quod. fiendum 
erat, deinde el similam offerri przecipit. Anima au- 


B tem ipsa per se quomodo deferret oblationem, quain 


necesse habebat deprecans, el ad. hoc utique ne- 
cessarium haberet ministerium corporis? Sed au- 
ribus quie divinis sunt assuefact:e. Scripturis, nihil 
novitatis hie asserit sermo. Nam et alibi, animam 
per se, mores vero totum hominem appellavit ; vel- 
uti cum eorum qui in. ZEgypto descendeiunt. nu- 
merum digerens, ait: Cuncte. anime quo ingresse 
sunt cium Jacob in ZEqyptum, et egressi de. [femoribus 
cjus, absque uxoribus filiorum, septuaginta δ. Sed et 
Lucas, cum Pauli navigium Romam euntis descri- 
beret, ait : Éramus autem omnes anime in navi du- 
centi septuaginta et sex: ?. Intuendum — est. autem 
ne forsitan animam in hoec loco gentilem dixisset 
hominem : quia enim superius filiis Israel ea quie 
sunL in sanguine sacrificia dixit : Loquere, ait, 
[iliis Israel : Homo qui obtulerit ex vobis. hostiaia 
Doinino, de pecoribus, id est de bobus et ovibus o[[e- 
ret viclimas; hic illud quod extra sanguinem est, 
sacrificium simile praecipiens necessarie, non divit, 
Womo ex vobis, sed, Anima cum obtulerit oblationem, 
animam gentilem nominans, quia animales erant 
prius, et qui non potuissent intelligere ea qux sunt 
spiritus; verumtamen vocantur ad oblationem, mise - 
rante eos justo Deo, atque per condescensionem 
salvante. De quo et Salomon dicit in Proverbiis : 
Justus miseretur animas jumentorum suorum 79. llu- 
jus ergo qui eget divitiis quie sunt virtutum, erit 
oblatio simila. Paulo post enim, cum pro peccatis sa- 


p crifieia disponit, eum qui nec ovem habet nec ca. 


pram, turtures et. pullos columbarum offerre pro:- 
cepit ;z qui autem nec hoc habet, similam eum san- 
cit offerre. Non enim jam ex operibus, utpote pau- 
per virtutibus, sed sola Dei cognitione salvatur : 
quein lege simila, in. Evangelio autem farina no- 
minatur ; ait enim Dominus : Simile est regmum ce- 
lorum fermento, quod accipit. mulier, et abscondit in 
farine sata tria, usque dum. fermentaretur totum 7", 
Ecclesiam significans, qu.e in | Trinitatis verbo fer- 
mentat theologie mysterium, llc. similasecundum 
legem dicitur, unde el tres decimas simile. offerre 


δὲ Eecli. 1i, £9. |. 95 Gen, xvin, 97. 


ς *5 Gen. xv, 10. 
το γον, xir 940; ἈΠ} ESTO. 


R65 


IN LEVITICUM. — LIB. I. 


896 


ad expiationem leprze, id est ad. remissionem. pec- A LXX, non dieitur ut. absolute offerentem significi- 


cati, Deus Moysi precepit. Ut ergo adhue crassior, 
etque necdum plena in lege divina cognitio ne- 
cessariesimila appellatur, in. Evangeliis autem | fa- 
rina, ut subtiliores videlicet. et sublimiores a lege 
intellectus habens, hoe Moyses innuens (quia tam 
farina quam simila, propter przdictas causas di- 
vina scientia poterat dici,) cum apparente Deo 
Abralie ad ilicem Mambrie, Trinitatis. mysterium 
significaret, describit eum Sar dicentem : Festina 
et comnisce tria sata simile **. «Licet autem Dei co- 
gnitio salutis gentium principium sit, superfundere 
lamen simile oleum , et thus superponere opus ha- 
bemus, ut. gratiam. Dei eleemosynis orationique 
commisceamus : h:e enim nobis possunt. de coelo 
Dei scientiam profligare. His autem testis est Cor- 
nelius, ad quem descendens de ccelo angelus dixit : 
Corneli, orationes tuc et. eleemosyne ascenderunt. ad 
Dominum, et nunc mitte viros in Joppe, accersi ad le 
Simonem, qui cognominatur Petrus?*, Ipse enim ve- 
ramiscientiam Cornelio traditurus e:at. 
eutem in thureaccipiatur oratio, querens ejus. vim 
perscrutansque, cognoscis. Uti quippe eo contra in- 
teriores passiones medici solent, oculorumque zgri- 


Quomodo 


tudinis curare vulnera, et siquis incendens fumum 
ejus suscipiat, restringit. accedentesex infirmitate 
lacrymas : hoc codem modo oratio quoque plurima 
operatur : hzec quippe maxime aninize passiones sa- 
nat, oeulorum carat 
vulnera, absolvens ab ignorantia atqueex ea. quie 
vere est :grituio, id est ex peccato lacrymas acec- 
dentes salvat. Infirmatur. enim. quis 


hzc etiam intellieibilium 


in vobis, ait 
Jacobus, convocet presbyteros, et orent super cum, 
ungentes eum. oleo in nomine Domini ; ct oratio [idei 
salvabit infirmum, et allevabit eum. Dominus, et si in 
peccatis sit, remittentur οἱ ?**.. Post hiec, pugillo tol- 
lere jubet similam, id est. fide scientiam Dei com- 
prehendere; per pugillum enim Lic fidem signifi- 
cat, aperteque ostendit illam scientiam , sive cogni- 
tiorem Dei Domino acceptam, quam fides compre- 
hendere potest ; et quemadmodum qui pugillo plus 
vult. comprehendere, nihil proficit, totum quippe 
decurrit et cadit, atque. inutiliter laborat, sic men- 
sura Dei scientie fides est. Credere enim. oportet, 
sicut Paulus ait, qui accedit «d. Deum, quia est 75. 
Et rursus : Sine fide impossibile est placere Deo 15, 
EL ut dicamus breviler, one quod non est ex [ide 
peccatum. est , sicut idein ad. Romanos scripsit 77, 
Ergo non potest esse. glorificatio in infidelitate. In- 
tende autem quia cum oleo jubet similam accipi, 
apertissime eleemosynam nos facere volens. Date 
enim eleemosunam, inquit Dominus, e£. ecce omnia 
munda eruntvobis"*. Jubet autem omne thus in 
pugillo sumi: omne, quare? quia semper oportet ora- 
ye , et sine intermissione gratias agere, sicut Paulus 
αἷς τοι Sed quis est qui in. pugillo tollit? secundum 


239A C1 y ἄν δὲ 
"fJ Thess. v, 17. 80} Cor. 


7? Gen. χύ 6. 
r3 


XI, 41. XH, € 


B 


E 


C 


b 


v, 14, 45. 
5! jbid. 12. 


rel. 5i enim de sacerdote dixisset, plane hoe utique 
sieut in sacrificio, de peccato. sancitum esset, quod 
et ipsum de simila fiebat, adderet. Ibi enim memo- 
riale esse vult hoc quod in. pugillo sacerdotis offer- 
tur Deo : aliud. quidpiam sanciens extra lioc. quod 
nunc dieitur, sicut paulo posterius ostendemus. Hic 
vero non ila, sed sumpto, secundum quod dictum 
est, eo. quod offeret sacerdos (esse autem hunc 
Jesum didicisti), sacrificii memoriale in coelesti offe- 
ret altari. Memoriale autem cognitionis Dei perfe- 
cla scientia est, eujus semper memores erimus, 
quando ejus capaces fuerimus, quie nunquaur de- 
struitur, quz eam. quie nuncest, non ul contrariam 
destruit, sed partem eam. minimam esse per suam 
plenitudinem monstrat, secundum quod dictum est : 
Ex parte cognoscimus, et ex parte prophetanus. Cum 
autem venerit quod perfectum. est, evacuabitur quod. 
ex parte est^, Et quomodo. evacuabitur, clare ma- 
nifestat subdens : Videmus nunc per speculum in 
anigmate, tunc autem facie ad (aciem. Nunccogno- 
sco ex parte, tunc cognoscam sicut et cognitus sum?!, 
loc sacrificium. odorein suavissimum — necessarie 
Domino I gislator appellavit. Odorem in Domino est 
cognitio, sive scientia ejus ; et ne hoc dulites, babes 
ad hoc quoque Paulum veracissimum testem : Deo 


euim gratias, inquit, qui semper triumphat per. nos 
in Christo Jesu, et odorem nolilie sue mani[estat per 
nos in omni loco *?. Ecce interim cognovisti odore 
notiti:e, Sed et bonum. odorem in subsequentibus 
audi : Quia Christi bonus odor suns, in his qii 
salvi sunt, et ix his qui pereunt 88, Deinde dicit le- 
gislator : 

Quod. autem reliquia fuerit de sacrificio erit Aarcn 
εἰ filiorum ejus, sanctum. sanctorum. de oblationibus 
Domini. Reliquum ait de illa. perfecta, etin. ccelis 
abscondita atque reposita in Christo scientia sive 
notitia. [n ipso enim suat thesauri sapientie el scien- 
tie absconditi **, Sanctum sanctorum est de oblatie- 
nibus Domini, partilis enim est scientia quze reliqua 
est, omnes tamen alias superans, et perducens ad 
perfectionem. Aaron ergo et filiorum ejus crit. 
Aaron aulem arca. vel montanus interpretatur, id 
est, alla de Deo intelligens, quia et arca, utpote lia- 
bens in se legem Deiet eloquia, offerre przedictum 
sacrificium potest. 

Vrus. 4. « Cum. aatem obtuleris sacrificium co- 
ctum in clibano de simila, panes scilicel. absque 
fermento, conspersos oleo, et lagana azyma oleo 
lita. » 

Admirabilis est legislators intentio, per omnia 
subtiliter incedens : quia enim scientie Dei, sive 
notiti:: superius mentionem fecit, ne forte putaris 
extra eam esse dispensationis Doninicie mysterium, 
vide quomodo per :nigmata exponiL, nativitatis 
ejus, crucis et resurrecton's volens introducere 


207, 


78jbid. 7 Rom. xiv, 18 [iie 
5ibid, 45. 58" Coloss. 11, 9. ἢ 


*5 [Tebr. xi, 6, 
8: Ii Gor ar 44. 


807 


HESYCHIL PRESDYTZRU 


808 


narrationem. Sacrificium. coctum, Christi appellat A offert : Effundit super eam oleum ; hie autem, quia 


incarnationem, ad hoc enim incarnatus est ut im- 
molaretur. Propter quod eum, Agnum Dei qui tollit 
pececta mundi , Joannes Baptista appellavit. Recte 
ergo sacrificium in. hoc loco, ut denuntiaret nativi- 
tatem ejus, dicitur coctum in clibano, Dei Genitricis 
videlicet utero. llla enim  clibanus necessarie no- 
minatur, quia et panes ignemque desuper clibanus 
suscipit, sicut el Dei Genitrix, desuper vit:e panem, 
Dei videlicet Verbum in suo utero, ignemque susce- 
pit praesentize Spiritus. Spiritus euim, inquit, san- 
clus superveniet in te, et virtus. Altissimi obumbrabit 
tibi **. Hunc Moyses, quando Deus ad Abraham dis- 
posuit. seminis testamentum, clibanum commenda- 
vit; ait enim, quia veniente sole ad occasum, (signi- 
ficat hie finem mundi) flamma facta est, et ecce ap- 
paruit elibanus ardens ?. Et quid est hoc? addidit 
et fumigans, et transivit per medium divisionum. In 
die illa pepigit Dominus (fedus cum Abraham. 
Quando enim coelestis ignis, Spiritus videlicet, in 
clibano uteri Genitricis Dei venit, ut totas accende- 
ret mundi partes, tunc testameitum Deus. Abra- 
liam, id est gentibus disposuit : Abraham enim pa- 
ter gentium. nominatur. Si ergo munus offeres in- 
carnationis Unigeniti, quz in ventre Virginis facta 
est, non aliter acceptum est Deo, nisi coctum de 
«imila, id ex Dei scientia vel notitia fiat. Unde enim 
aliunde de hac re locutionem, nisi ab apostolis et 
prophetis sumpsimus? Verba ergo apostolorum 
panes accipe, prophetarum vero lagana : quantum 
enim panes a laganis ad nutriendum sunt aptio- 
res, tantum verba apostolorum verbis prophetarum; 
utrique autem azymi, quia ex alia doetrina fermen- 
tum non habent, verbi gralia sapientize secularis, 
quod h:retieis convenit aecedere. Ili quippe cuim 
exteriora interioribus conjungere nituntur, et. hiec 
magisillis subjicere et. fermentare, quie fermen- 
tari nullatenus possunt, ab azymis sermonibus exci- 
derunt ; sed ecce apostolorum panes in oleo, et 
prophetarum lagana in oleo fiunt : concorditer enim 
et ab illis, et ab | istis seriptuni est, quia nos mise- 
raus Christus advenit ; sed apostoli planius ; ait 
enim Paulus : Quemadmodum enim. vos prius non 
credidistis Deo, nunc autem misericordiam. conseculi 
estis per istorum inobedientiam, sic et isti non credi- 
derunt in vestra misericordia, utet ipsi misericordiam 
consequantur. Conclusit. enim. Deus omnia sub pec- 
cato, uL omnibus misereatur δ", Misericordiam ubi- 
que appellat adventus Christi mysterium, propter 
| quod panes quidem in oleo conspersi dicuntur. 
' Prophet:e autem non sic, sed velut in :senigmate ; di- 
cit enim David : Misericordia οἱ veritas obviaverunt 
sibi ??. Et rursus : Ostende nobis, Domine, misericor- 
diam tuam et salutare tuum da. nobis 9. Propterea 
non conspersa, sed lita oleo lagana appellantur. Sed 
etillam eustodi verborum — subtilitatem, quomodo, 
quando vult uL nos misereamur, dicit de eo qui 


35 Joan. 1, 99. ** Luc. 1. 
9: Ezech. 1v, 9. ?* Luc. v1, 99. 


90. 9'Gen. xv, 17. 


lucarnati pietatem | signilicat, 
oleum, sed, 


non ait, effundit 
Panes in oleo. comspersos exponit. ilis 
enim verbis significavit Domini nativitatem, Sub- 
sequentibus autem et passionem significat. 

Vgns. 5, 6. « Si oblatio tua fuerit de sartagine 
similis consperse oleo, et absque fermento, Vlivi- 
des eam minutatim, effundesque supra oleum. » 

Sacrificium de sartagine dispensationem passionis 
appellat Unigeniti: erucem assimilori sartagini pro- 
pterea judieans, quia sartago in tantum est fortis, ut 
superposita jgni,ipsa quidem non consumatur, ncc 
aliquam corruptionem sustineat aut imminutionem , 
superpositos autem cibos mox ut ignem tetigerint, vel 
si duriores fuerint, nonlongo intervallo aptos esui 


B reddit. Sie et Christi crux, fortis quidem. tantum 


fuit, ut omnem creaturam subjiceret Crucifixo : 
carnem autem ejus, quz:e ad comedendum inepta 
erat ante. passionem, (quis enim comedere cupie- 
bat carnem Dei ?) aptam cibo post passionem fecit : 
si enim non fuisset crucifixus, sacrificium corpo- 
ris ejus minime comederemus. Comedimus autem 
nune cibum, sumentes ejus memoriam passionis. 
Hane sartaginem apud Ezechielem Dominus signi- 
ficans ait : Et tu, sume tibi sartaginem ferream, et 
pones eam murum ferreum. inter te et civitatem ὃ". 
Ferream quidem cam propter predictam appelia- 
vit fortitudinem. Inter te autem ct civitateni, ait, 
id est Jerusalem : quia maxime ipsi in. cruce Do- 


GC mini, offendentes et illatis passionibus ab ejus sunt 


scientia separati, Mysterium ergo passionum in 
cleo conspergitur, quia miserans nos, pro nobis 
sustinuit mortem. Quod et sine fermento esse, id 
est mundum ab exteriori vult esse doctrina. Ait 
aulem : 

Divides ea. minutatim. Ut in passiones ejus, qu:e 
per partes processerunt, sermonem dividamus, 
veluti alapis, colaphis, sputis, confixioneque la- 
teris. 

Effundes supra oleum. Sed quemadmodum ille 
misericordiam in nobis habens, pro nobis semet- 
ipsum tradidit passioni, sic oportet el nos proxi- 
mis misereri, passionem Dominicam ad hujus ac- 
cipientes pielatisexemplum, unde ait: Effundessupra 


D oleum, ut etnos viscera misericordi: Domini semule- 


mur; ait quippe : Estote misericordes sicut et Pater 
vester misericors est 55, Quia cnim hoc ce Dominica 
proposuerit passione capitulum , designatio de- 
monstrat ipsa sermonum. Quod enim secundum 
LXX addidit, Sacrificium. est Domino, hoe hie ad- 
dens procipuum, quod nusquam in. holocautoma- 
tis inscripsit, aut in aliis qu: pr:ecepit superius : 
hie autem addidit : quia Unigeniti passio sacrifi- 
cium Deo Patri oblata est, semetipsum Christo, 
quemadmodum ait Paulus, offerente : ait, enim : 
Si enim sanguis taurorum οἱ hircorum, et. cinis vi- 
tulie aspersus coinquinatos sanctificat ad emundatio- 


85 Rom. xt, 20-22... 9? Psal. rxxxiv, 8. "ibid. 8. 


809 


IN LEVITICUM. 


LIB. T. 810 


nem carnis, quanto magis sanguis Christi, qui per Spi- A et dedisse viro qui vestitus erat lineis, ipsum vero 


ritum sanctum semetipsum obtulit immaculatum Deo??? 

Vrns. 7-10. « Sin autem de craticula fuerit sa- 
crificium , sque simila oleo conspflergetur, quam 
olferens Domino tradet manibus sacerdotis : qui 
«um obtulerit eam, tollet memoriale de sacrificio, 
ct adolebit supe altare in odorem suavitatis Do- 
mino. Quidquid autem reliquum. est, erit, Aaron 
et filiorum ejus, sanetum sanctorum de oblationi- 
bus Domini. » 

Similia disputare et de resurrectione disceptan- 
tm vult, cujus mysterium craticulam non frustra 
appellavit, sed per eraticulam mortem «significavit. 
Sicut autem in sártagine Dominicam crucem su- 
pra accepimus, ita in craticula mortem, sed et se- 
pulturam aecipiamus. Quie. enim inter craticulam 
et sartaginem differentia sit, nulli penitus est igno- 
tum : quia sartago super ignem nunc esardescen- 
tem et suecersum, ciatieula autem. in. carbonibus 
ardentibus et olim accensis ponitur. Sicul ct inors 
Domini non fuit initium aliquod passionis, sed pas- 
sionum, qu: pridem in eo operatze sunt, fuit sub- 
sistentia. Et hujus erzo munus ex Sinila, id est ex 
Dei cognitione, sive scientia, quz:e de morte Domi- 
nica est, perficitur : oportet. enim Christum et in 
morte Deum dici, nihilominus immortalem przedi- 
care eum qui propter mortalem carnem mortuus 
est. In oleo tamen munus fiet. Oportet quippe de 
Dominica morte et resurrectione disputantem, mi- 
sericordiam quoque Dei addere rotionem, αὐτὸ est 
oleum. Miserans siquidem genus humanum, et mor- 
tem sustinuit, el resurrectionem a mortuis di«pen- 
saviL. Si autem ignem qui super clibanum est, san- 
cium esse Spiritum, et ideo uterum Genitricis Dei 
«libanum significasse diximus, in sartagine autem, 
et eratieula in igne rursus passionem et. mortem 
interpretati sumus, nullatenus hzee diseredas, ipsa 
enim tibi satisfacere, quie de utrisque dicuntur, 
possunt. Quia in clibano quidem ignis desuper 
nititur, de celo namque ministratio spiritus est, 
de quo Dominus dicebat : Ignem. veni mittere. in 
terram ?*, Et Joannes de Domino: 1086 vos baptiza- 
bit in Spiritu sancto et igni *», In sartagine autem et 
cratieula. ignis ab iulerioribus sumitur, quia ab 
hominibus qui mente in infimis jacent, provenit 
praparatio passionis. Quod autem ignis pro pas- 
sioneaecipitur, audi Jeremiam dicentem : It factum 
est quasi 4qnis. ardens, et &stuans in ossibus meis *5, 
Et rursus David : Dominus in ira sua conturbabit 
vos, εἰ devorabit eos ignis *. Morlem dicens, quam 
peceatoribus illaturus erat. Non est autem admira- 
bile, carbones quippe spiritali traditione eos panes 
qui causa sunt. luminis et perditiouis accipimus. 
Isaias etenim. unum ce Cherubim missum, acce- 
pisse carbonem de aliari, ei mnundasse. suum Ο5 
dixit. Ezechiel etiam de eisdem carbonibus qui 
erant in. medio Cherubim, tulisse dixit. Cherub, 


93 Hebr. ix, 15,14. ?* Luc. xit, 49. 
x, 7. *? Ephes. ιν, 9, 10." 1 Matth. xvi, 6. 


Parnor. Gn. XCIII. 


D 


95 Matth. in, 11. 
* ibrd. 


dispersisse incendium *'. Docere autem nos legis 
lator volens in aliquo. pr:edieta mysteria, eorumdem 
rationem sacrificiorum his recapitulat verbis, Quam 
ojeres Domino, quam utique de clibano, et de sar- 
lagine, et de. eraticula, id. est. nativitatis Domini, 
€ passionis, et. mortis : in his enim totius dispen- 
salionis ejes sermo expletus est : in his resurre- 
clionis quoque ejus ratió continetur, quia qui 
descendit, ipse est, et qui ascendit super omnes 
colos, ut impleret omnia *^, 

Tradet in. manibus sacerdotis. Ipsi videlicet Chri- 
sto, qui. postquam appropinquavit altari quod iu 
calis est, appropinquavit autem carne per ascen- 
sionem : nunquam enim separatur a divinitate. 

Tollet memoriale de sacrificio. Abundantiam scien- 
Ux, sive cognitionis, sicut jam supra docuimus, 
quód super altare adolebit apud se, custodiens 
illud in seculum faturum. 

Quidquid autem. reliquum. est. M. cst, quantum 
scire nos et perscrutari priecepit. 

Hoc Aaron erit et filiorum ejus. 1d est, et his qui 
sublimia de Deo cogitare et sentire possunt, tradi- 
dit, quos filios Aaron esse przediximus. 

Sanctum. sanctorum. de oblationibus Domini. Ma- 
gis idipsum confirmans hoc legislator. scripsit ; 
sancta quipre est omnis bona scientia, sed Sancta 
sanctorum. qua de Dei scientia, sicut oportet, dis- 
putare potest. 

Vrns. 11, 12. « Onmis oblatio quz offertur Do- 
mino absque fermento fiel, nec quidquam fermenti 
ac mellis adolebitur in sacrificium Domino. Primi- 
tias tantum. corum offeretis ac munera, super al- 
lare veio non ponentur in odorem suavitatis. » 

Nihil communionis vult habere doctrinam Dei 
cum exteriori scientia. Quod enim feriientum alic- 
nam doctrinam appellat, aperte ipse Dominus 
docuit, dicens discipulis suis : Attendite a fermento 
Phariseorum οἱ Sadduceorum '.. Ipsis autem igno 
rantibus quie dicebantur, addidit : Necdum  intelli- 
gitis, ncque cogmoscitis quia non. de panibus dixi 
volis *. EL tune cognoverunt quia de doctrina 
Scribarum et Pharisieorum dixisset. Mel vero. pa- 
ganorum doctrinam intelligi, propter. suavitatem 
verborum, et dulcedinem eloquii, Salomon in Pro- 
verbiis docet, dicens : Non respicies ad mulierem 
meretricem : (avus. enim distilluus labia meretricis, 
οἱ nitidius oleo quitur ejus, novissima autem illius 
amara quasi absynthium ὃ. Novissima autem qua ? 
quando videlicet inter veram sapientiam et fictam, 
falsoque  utentem nomine discernere — ca»peris. 
Nam licet Ecclesie in Canticis canticorum dicat 
Mel et lac sub. lingua tua *, non contradicit. pra 
sentibus, sed et valde consentit. Neque en;m dixit 
in lingua tua, sed. sub lingua, ut ostenderet. quia 
paganorum sapientia, et Jud:eorum littera, lingue 
Ecclesie, id est doctrinz subjecta est. Ergo horun 


98 Jerem. xx, 9. 98 Ezech, 


3 Prov. v, 2-4. 


?'^Psal. xv, 10: 
* Cant. «1v, 1. 


26 


9. 


1] 
non vult integram Dco doctrinam offerri : 
dieit. 

Non adolebitur in sacrificium quod est in holo- 
caustum, primitias tantum corum offeretis. Proecepit 
enim ex parte illius sapienti: primitias offerri, non 
autem plene ea uti, sed quemadmodum cum Pau- 
jus apud Athenienses concionaretur, dicens * : Sicut 
quidam vester poeta dixil : 
qui inveniens verbum exterius ad occasionem Dei 
scientie aptum, non quidem respuit, nec tamen 
addidit, neque enim inde ultra testimonia multi- 
plicavit. Quare? quia Placuit Deo per stultitiam 
praedicationis, sicut ipse Paulus ait, salvos facere 


Hujus et genus sumus, 


credentes, ut files vestra non. sil in. sapientia homi- 
mum, sed im virtute. Dei *. Propter. quod ait le- 
gislator : 

Super altare vero non imponentur in odorem sua- 
vitatis. Et cum liceret dici non ponuntur, non po- 
nentur dixit, ostendens quia, etsi nos tentaveri- 
mus de exterioribus divinitatis adipisci notitiam, 
ad altare Dei tale hoc sacrificium non ascendit, 
nec odor (it suavitatis Domino, sed inferioribus 
deputatur tale sacrificium, et, utpote quoi de teria 
habet subsistentiam, ad terram deprimitur. 

Vrens. 19. « Quidqeid obtuleris sacrificii, sale 
condies, nec auferes sal foederis Dei tui de sacri- 
ficio tuo. In omni oblatio:e offeres sal. » 

Cernis quia de Dco loquentes non vulL ninis 
exteriori uti sapientia, sed. apostolica, de qua Pau- 
lus dicit : Sapientiam. loquimur inter. perfectos, sa- 
pientiam autem non mundi hujus, neque. principum 
mundi hujus, qui destruuntur, sed loquimur Dei sa- 
pientiam, in mysterio absconditam, quam pra desti- 
navit Deus ante secula ad gloriam nostram 7. Et 
unde est certum, dicis, quia sal pro apostolica sa- 
pientia dixit? Plane hoc nobis Dominus ostendit, 
dicens apostolis : Vos estis sal terre ; si autem sal 
evanuerit, ad nihilum valebit ultra, nisi at mittatur 
foras, et conculcetur ab hominibus *. Propterea autem 
sal apostolicam. sapientiam appellavit, quia sicut 
omuis cibus ad nutriendum aptus omnimodo sale 
conditur , ita et omnis sermo utilis ad juvandum, 
apostolic:e omnimodo necessarium habet sapientize 
condimentum. Propterea non abesse sal a sacri- 
ficiis, sed in omni munere pra:cepit sal offerri : ut 
quodeunque docueris, qucdeunque correxeris, in 
quacunque virtute conversatus fueris, ad apostoli- 
cam zmulationen atque imitationem opereris , me- 
morque sis Pauli dicentis : [mitatores mei estote, 
sicut et ego. Christi ?. Et rursus : Ergo jam non 
estis advena el hospites, sed cslis cives sanctorum 
εἰ doinestici. Dei, supera dificati super fundumentum 
apostolorum. el. prophetarum, ipso summo angulari 
lapide Christo Jesu "ἢ. Quia autem non simpliciter 
sal dixit, sed illud intelligibile, legislator innuit : 

Non auferes sal, inquit, f[axderis Dei ti. Quod si 
fadus sive testamentum rationale est, utique el sal 


5 Act. xvir, 28. 
", 19 


€T Cor. 1, 34. 


HESYCH!ii PRESBYTERI 


"Corm; Ὁ 


Ce 


n 


1 


inde A rationale est. Ergo testamenti evangeliei et salis 


apostolici proemonere nos legislator vult. 

Vens. 16. « Sin autem. obtuleris munus. primi- 
Uarum frugum tuarum. Domino, de spicis adhuc 
virentibus torrebis cas igni : et confringes eas in 
morem farris, et sic offeres primitias tuas Domino, 
fundens super ea oleum, et thus imponens, quia 
oblatio Domini est, de qua adolebit sacerdos in me- 
moriam muneris, partem farris fraeti et olei, ac 
lotum thus. » 

Non solum przcipit Dei notitiam sive scientiam 
eos offerre qui in cadem scientia multum tempus 
permanserunt, sed et inchoantes illam qualis fuit 
Paulus : mox enim ut vocatus est, pridieavit. 
Propter quod sic, quz nunc dicuntur, intelligamus. 


BP primitivus Deo est. is qui noviter co»pil eredere, 


et qui ei nullum pridem divin: scienti: obtulit 
fructum. Si ergo ei sacrificium verbi Dei offeri- 
mus, scientiam. ejus noviter inchoantes, et viren- 
Hia quidem, ut. noviter quid discentes et noviter 
percipientes oblulerimus : quoniam neclum subti- 
liter ejus. proferre mysteria cepimus, ut. farinam 
offeranius, aut similam, necessarium est ut viren- 
tia et torrida atque confracta, vel, sicut LXX dicunt, 
ut recentia. frieta, matura fracta offeramus. Quem- 
admodum enim humectos fruetus, et qui necium 
possunt moli, ut fiant. farina aut. simila, quando 
voluerimus aplos esui reddere, igne eos conírin- 
geutes, paleas corum, in eo quod eos frangimus 
separamus : sic quicunque necdum seientiam 50] - 
dam habemus, nec subiüilem excelsamque theolo- 
giam, necdum enim illam discernere idonei sum: s, 
spiritalium Scripturarum perfectam scientiam non 
habentes, opus habemus eam in igne spiritus fiin- 
gere, id est illius operationem et subministrationem 
nobis commodare, ut ab ea litter: paleas separe- 
mus. Ex illo enim sufficientem atque celerriman* 
Dei scientiam. possidebimus, propter quod et eam 
intelligibilis sacerdos suscipit. Oportet autem nos 
superfundere oleum, et superimponere thus ; per 
eleemosynam quippe et orationem scientia in nobis 
divina perficitur. De quibus hominibus, necnon et 
de memoriali quod super altare sacerdote accipient 
ponitur, in superioribus subtilius exposuimus. Non 


D ergo necesse est nunc expositionem confundere. 


Quia enim. fricta matura, secundum LXX. fracta 
sunt , ea que igne fricta sunt, reliqui. interpretes 
Iebrzorum explanant pro eo, frixa matura faeta , 
[rixa in igne mollia ediderunt. 


CAPUT ΗΠ. 


Vins. 1-5. « Quod. si hostia pacificorum | fuerit 
ejus oblatio, et de bobus voluerit offerre, marem 
sive. feminam immaculatum offeret coram Domino, 
ponetque manum super caput viclimze sui, quie 
immolabitur in introitu. tabernaculi : fuadentque 
filii Aaron sacerdotis. sanguinem per circuitum 


1.  $iMatthz 948, SI oor. 18, 46. 201^ füplies; 


"13 


tonem Domino : adipem qui operit vitalia, et 
quidquid pinguedinis intrinsecus e«t : duos renes, 
vum adipe quo teguntur ilia, et reticulum jecoris 
cum renunculis : adolebnntque ea super altare in 
holocaustum, lignis igne supposito, in oblationem 
suavissimi odoris Domino. » 

Recte David propheta psallebat : Vias tuas, Do- 
mine, demonstra mili, οἱ semitas (uas edoce me ἡ". 
Quoniam conversationes Deus hominibus dilferen- 
tes per legem sanxit, et in. modum scalarum vir- 
tutes ordinavit, ut alii quidem liceret omnes asse- 
qui, alii autem: quasdam, ut sursum tamen quisque 
sublevaretur a terra : hoe quippe et dillerentia sacri- 
ficiorum significabat. Nam hic quidem de nobis 
holocaustum offeret, totum semetipsum Deo offerre 
volens, et sieut Paulus dicebat : Christo confixus 
sum cruci ?, Alter sacrificium. pacificorum sive 
salutare, qui desiderat salutem, elsi non potest 
nimis sublimiter conversari : nam et si non valet 
virginitatem quispiam consequi, in casto autem 
conjugio conversetur, veniam percipit a. Domino, 
qui dixit: Non omnes capiunt verbum '? , quando de 
virginitate apostolis exponebat. 5ed tamen inter 
eos qui salvantur necessarie ordinantur. Hoc ipsum 
autem et de contemptu rerum, et de justitia, et de 
cibo eum gratiarum actione, quia magnus est qui 
magna, et parvus, non tamen minimus, q'i saltem 
mediocria consequi potest. Ut probaretur ergo quia 


du: conversationum species sunt ad justificatio- C 


nem hominum, duas sacrificiorum spontaneorum 
delinitiones posuit ; ait enim in libro Exodi : Altare 
de terra. facietis mihi, et immolabitis super eo holo- 
cautomata εἰ pacifica vestra, oves. vestras et boves. 
In omni loco in quo nominatum [uerit nomen meum, 
veniam ad te, et benedicam tibi '*. EL proecepit quidem 
pacificorum holocaustum, subinfert autem : £t paci- 
fica, velut secundi ordinis et virtutis. Quicunque ergo 
solum sibi hoc putatsulficere si salvetur, is quidem 
de bobus offeret (esse autem. bovem diximus eos 
qui cirea agenda ea quie legis sunt vacant), sive 
masculum, sive feminam, immaculatum tamen mu- 
nus offerat. Equidem eum qui holocaustum offeret, 
non prrcepit offerre. feminam, nequaquam femi- 
nam privans ab hujusmodi conversatione, sed 
ostendens quia perfecta sapere, proprie virorum 
est. Quod etsi mulier hiec sapiat, vir hzec, utpote 
fortis, appellabitur, de qua Solomon dixit : Mulie- 
vem fortem. quis inveniet"? demonstans quia. for- 
litudo, id est perfectio, difficile in mulieribus in- 
venitur. Pacifieorum autem sacrificium, similiter 
virorum et mulierum est, oportet enim et mulieres 
ia vivere, sicut aptum est ad salutem. Sed quam 
ob rem manus imponere super caput vicliima 
pracipiuntur, et immolare in introitu tabernaculi, 
sa guinemque fundere in. cireuitu altaris, in sacri- 


15. Galat. 5, 19, 
iv, 10. ."* ibid. 


!*! Psal. xxiv, 4. 


bt, 1l. — Jerem 19 Dsalo xxv, 9. 


IN LEViTICUM. — LIB. I. 


altaris, et olferent. de hostia paeillcorum in ob!a- A licis holocautomatum 


7 Matth, xix, 44. 


814 
sullicientler — discussimus, 
Quid autem. Deo otlerre de suo sacrilieio necesse 
habeant qui salvari. volunt, hoc queri et conside- 
rari necessarium est. Offerunt enim de hostia pa 
cificorum in oblationem Domini, adipem qui operit 
vitalia, et. quidquid pingwedinis intrinsecus est. 
Vel, sicut. Septuaginta, adipem qui operit. ventrem, 
et omnem adipem qui in ventre. est , per ventrem 
cor significans : ideo autem secundo ejus in supra 
dicta editione memoriam fecit, quia duas habet 
operationes, sieut dicunt medici. Etenim per unam 
partem trahit alimenta, quoi ventrem superiorem, 
per aliam purgationes discernit, quod. ventrem in- 
feriorem vocant. Renes vero coitalium. seminum 
sunt ministeria, habent autem communionem cun 
ventre et femoribus : atque hujus rei gratia adipem 
primum, qui supra. ventrem est, et duos renes, et 
rursus adipem qui super eos est, id est, super fe- 
mora, utpote qu: vieina sunt renibus, jubet offerri, 
quia inter medium femoris et. ventris renes siti 
sunt. In jecore autem, id est in hepate delectatio - 
nem, sive concupiscentiam constitutam esse dixit, 
Unde secundum Septuaginta. hepatis pinnam cum 
renibus offerri dictum est, utpote hepate in renibus 
vim operationis su:e ministrante. Sed quid per fiae 
significat, vel quid sancivit, qui salvari volentibus, 
etiam. nunc in parabolis os aperuit? Quia oportet 
hostiam, id est primitias et. holocautomata, Deo ab 
his qui salvari volunt, intelligibilem adipem, vide- 
licet. desiderium , quod grece ἐπιθυμίαν dicunt, 
ollerri, qui prius quidem operit superiorem ven- 
irem, deinde inferiorem : ut et in cogitando, et in 
implendo, desiderium Deo offeramus : oportet enii- 
proponi prius, et postea compleri. Propter quoi 
et Paulus dicebat: Qui episcopatum desiderat, bo 
num opus desiderat'5. De illo quippe nunc vente 
legislator loquitur, de quo Jeremias inquit: Ven- 
Irem meum doleo, ventrem meum dolco : non früstia 
eL ipse dupliciter nominans, sed ut. duplicem ope- 
rationis ejus vim significaret. Ne forte aulem cor- 
poralem — necessitatem — aeccusandam — putaremus , 
subintulit: Et sensus cordis mei conturbati sunt '5. 
Ergo venter anim: cor est, in quo prius proponi- 
mus quasdam aetiones, postea aulem conamur 
implere. Proponere ergo appetere quodammodo 
est, festinare autem perficere, digestio forsan quiv- 
dam proprie dicatur. Quorum ntrorumque deside - 
rium. quod adipem clamavit, necesse habemus Deo 
offerre, ut nihil pravum proponamus, neque ex- 
pleamus. Bene autem super ventrem superiorem, 
qui est appetitus, adipem qui operit ventrem ai*, 
quia maxima pars desiderii. cirea appetitum, et 
circa. propositam est. inferiori autem ventri duos 
renes conjunxit, diximus enim quia communio- 
nem renes ad cor habent: unde David ait: Ure 
renes meos et cor meum '?. Audi etenim Dominum 
38) Tii, 


I" Exod. xx, 24. '? Prov, xvi, 10 


815 


HESYCHII. PRESBYTERI 


816 


per Jeremiam prophetam dicentem : Ego Dominus, A Deo offerat, sed et à mala ira, et a tali delectatione 


scrutans corda et probaus renes??, Nullo modo 
aulem membra hzc prophetia conjunwisset , nisi 
omni modo quidpiam eis commune fuisset, motus 
enim irascendi in corde, in renibus autem menio- 
riam ejus jacere medici dicunt. Ui;de innocentiz 
sibi testimonium perhibens David : Judiea me, Do- 
mine, quoniam ego in innocentia mea ingressus sum*'!, 
ait,et renes uri, alque cor postulavit, utpote cui 
utraque poterant testimonium perhibere. In renibus 
istis eliam seminis causa est,unde et communio- 
nem cum femoribus habere, quia ipsi coitalibus 
actionibus vim probere putantur. Unde Jacob. pa- 
wiarcha dicebat : Non deerit sceptrum de. Juda, 
nec dux de femoribus ejus?? , per femora seminis de- 
rivationem descensionein significans. Vult 
ergo et nupliarum desiderium offerri Deo, ut nrolis 
causa, non fornicationis proveniat, et honorabile 
sit conjugium, el torus immaeulatus. Sed et hoc 
quod in nobis est irascibile, Deo debet offerri ; sic 
cnim non ad operalionem peceati, sed ad destru- 
ctionem peccati irasci. poterimus, et David in nobis 
implebitur 


seu 


Scriptura : [rascimimi, et molite pec- 
care 9. Quia enim est ira placens Deo, quando non 
ad nocendum, sed ad corrigendum proticit, probat 
aperte, quod primum de Moyse in Exodo scribitur, 
ait enim : Cumque appropinquasset ad. castra, vidit 
vitulum, et choros, iratusque valde projecit de manu 
tabulas, et con[regit eas ad radices montis, arri- 
piensque vitulum. quem [ecerant, combussit, et con- 
urivit usque ad pulverem, quem sparsit in aquam. el 
dedit ex eo. potum filiis Israel **. Non tamen in his 
reprehensus est, sed imo multum. admirabilis ex- 
siliL : ex zelo enim tanla ira usus est legislator, 
quia et Deus irasci in multis sacre Scripturz dici- 
wur locis, nequaquam autem de eo hoe, si malum 
fuisset, diceretur. Et hzc quidem ita se habent. 
Quia autem in hepate concupiscenti: requiescere 
putantur, propterea pinnam, id est, summitatem 
auferri cum renibus pr:ecepit, et offerri ad altare, 
ut ab omni mala delectatione mundemur, scientes 
quia primitiva eogitationum nostrarum Deo necesse 
habemus offerre, sanctificantes per delibationem et 
niuassam. Si enim delibatio sancta, inquit, et massa, 
sic enim in nobis delectatio mala non fiet. Sed si 
divitiis quis delectatur, divitias justitize quaerat, sive 
salute, eam quie est in subjectionem et refrena- 
lionem corporis, sive conjugio, illo quod in filiorum 
procreatione est eL in pudicitia. Oportet autem nos 
reminisci quia nunc. non eum qui se crucifixit, οἱ 
mortificavit. mundo, sed. eum qui medioeriter con- 
versatur , legislator. deseripsit. Unde ejus et renes 
offerri jubet, ostendens quia de eo qui in conjugio 
eonservatur, loquitur : esse autem in renibus dixi- 
ius coitalis operationis semina. Verumtamen ita 
Sc quis debet disponere, ut omne desiderium, et pro- 
positum cujuslibet actionis, el. consummationem 


?5Jere;n. xvi, JO. 
*5 Amos | vir, 14. 


3'psal. xxv, 1. 


—c 


" (Gen. χύϊχ, 40. 


mundari debet. Propterea enim motum irz, et de- 
lectationum primitias, ipsumque totum conjugium 
per pinnam hepatis et renum offert, recteque potest 
suam conversationem ad supernum altare offerre, 
et super holocausta , et super ligna quie sunt super 
igne, Secundum enim mandata spiritus conversa- 
tur, et hostia Domino suavissimi odoris efficitur. 
Placet. quippe ei perficere fructum non solum cen- 
lesimum, sed et sexagesimum, et tricesimum. 

Vins. 6-17. « Si vero de ovibus fuerit ejus obla- 
Uo, et pacificorum hostia, sive masculum, sive 
feminam obtulerit, immaculata erunt. Si agnum 
obtulerit coram Domino, ponet. manum super caput 
viclimie suze, quie immolabitur in vestibulo taber- 
naeuli testimonii : fundentque filii Aaron sangui- 
nem ejus per altaris circuitum, ct offerent de 
paeificorum hostia sacrificium Domino, adipem et 
caudam totam cum renibus, el pinguedinem, quae 
operit ventrem, atque universa vitalia, et utrumque 
renuneulum cum adipe, qui est juxta ilia, reticu- 
Et adolebit ea 
sacerdos super altare in pabulum ignis, et obla- 
tonis Doinini. Si eapra fuerit ejus oblatio, et obtu- 
lerit eam Domino, ponet manum suam super caput 
ejus, immolabit[ue eam in introitu. tabernaculi 
Lestimonii: et fundent filii. Aaron sanguinem ejus 
per altaris circuitum, tollentque ex ea in pastum 
ignis Dominici adipe: qui operit ventrem, et qui 
legel. universa vitalia, duos renuneulos cum reti- 
culo quod est super eos eirca vitalia, el arvinam 
jecoris cum renuneulis. Adolebitque ea saecrdos 
super altare in alimoniam ignis, et suavissimi odo- 
ris. Omnis adeps Domini erit jure perpetuo in ge- 
nerationibus, et cunclis habitaculis vestris, nec 
adipes, nec sanguinem omnino comedetis.» 

Quem bovem offerre, et quem rursus ovem, 
quamve capram legislator praecepit, olim in his quae 
de holocaustis diclà sunt exposuimus. Diximus 
enim sacrificia conversationibus olferentium esse 
comparata : et. differentia sacrificiorum. dilferentias 
conversationum esse figuratas : ergo bovem, lega- 
liun mandatorum operatorem ostendimus, oves 
autem simplices esse diximus, capras etiam "sim- 
plices quidem versatos in peccatis, sed tamen postea 
conversos. Sed ibi ovibus etiam caprarum sacrili- 
cium miscuit, ail enim : 


lunique jecoris cum. renunculis. 


(Quod si de peeoribus oblatio est, de ovibus sive de 
capris holocaustum anniculum absque macula offert 
Septuaginta autem. sie edunt : Si ab ovibus munus 
ejus, ab agnis et hzedis in. holocaustum, masculum 
immaculatum offeret. illum, quia oves: genus quo- 
dammodo esse agnorum et hiedorum | complexi 
Vetus Testamentum zestimavit. Invenies tamen, sed 
et apud prophetam Amos capras appeliatas oves ; 
ail enim : Non sum propheta, nec filius propheta: 5, 
sed αἰπόλος ego sum, vellicans sicamina. Et sustu- 


38. Psal. iv, 5. *^ Exod. xxxn, 19, 20. 


817 


IN LEVITICUM. — LID. I. 


, 
813 


lit ine. Dominus ex gregibus ovium. Cum proprie A simplicitatem. habent, verumtamen ab omni malitia 


αἰπόλοι, qui capras pascunt appellentur, manife- 
stum est quia et capras inter oves posuit. Quia 
ergo quadam ex ipsis agnos, quxdam capras lex 
dicit, quorum quidem. agni simplices tantum : et 
qui. nihil peceaverunt signifieantur : caprie autem, 
simplices quidem, sed qui peccaverunt, et conversi 
suut. Horum sacrificium unum quodammodo esse 
in. holoeautomatibus recte traditum — est. 
autem qui perfecta vult sapere, etsi. peecator fuit , 
ex quo vitam perfeetam elegerit, sie oportet con- 
versari, sicut. illum qui ante non peccavit. In sa- 
erificio autem. pacificorum, cum ea;lem custodisset 
tam in sacrificio ovium, quam caprarum et boum, 
unum hoec plus in ovibus custodivit, quod non 
solum adipem, retieulumque jecoris, vel secundum 
Septuaginta pinnam hepatis, sed renes et caudam. 
Vel idem. seeundum Septuaginta Ilumbum imma- 
culatuem cum renibus jussit offerri. Quia enim ut 
smplex, multa qu:e operari debuit, omisit, debet 
suam virtutem offerre Deo, ut non virtute sua in 
malum ut simplex, sed magis utatur in bonum, et 


Cuin 


manifestum. faciat, quia nihil ex his que scire 
polest, et exsequi. omisit. Nam. quod pro virtute, 
qua masime. lumbus apud sanetam. Seripturam.ac- 
cipitur, cognoseis ex his in quibus Boboun cir- 
cumstantes pueri contra populum immiserunt. ut 
fortem. semetipsum. et. terribilem. demozastravet : 
llc dices ad eos : Mininus digitus meus gr.ssior cst 
lumbis patris mei**, Sed et Israelitas enpiens Deus 
armare ad. virtutem, Moysi ita priecepit : Sic comes 
detis illum : [umbos vestros pracingetis, caleeamenta 
habentes. in pedibus, tenentes in. manibus baculos, et 
comedetis. festinanter*'. Paulus etiam, cum contra 
principes et potestates indiceret bellum, dixit: State 
succinctà. [umbos. vestros in. veritate, indui lorica 
justitie?*. Sed et Dominus apostolis dicebat : Sint 
Ibi vestri precincti*?. Sed etsi cooperatorem di- 
camus lumbum coitalium commistionum , in ipsis 
enim et renes rejacent, unde et Paulus de Levi ad 
Hebrzeos serihens ait: Adhuc enim in lumbis. patris 
erat, quando obvius, est ei Melchisedech??, Recte 
cauti redduntur simplices, utpote qui ex simplici- 
tate facile poterant ad voluptatem trahi, ut non 
solum renes, et adipem, qui super ipsos est, sed et 
lumbum, qui est in. renibus, offerant Deo. Quod 
aulem adjicit in eadem translatione: 

Sine macula integrum, sic intellige, quod exspla- 
nans Symmachus, pro. immaculato integrum. propo- 
suit, Aquila autem perfectum : nam et propterea 
cum renibus addidit, integrum illud perfectumque, 
secundum quod diximus, offerri volens, ne aliud 
ejus Deo, aliud autem adversario simplex offera- 
tur. Suffieit enim huic ad veniam, ea que virtutis 
sunt non agere: nam eum mala operatur, veniam 
non habebit. Unde simplices ut columbas jubet esse 
Dominus?', quia columb:e nimiam quodammodo 


16 |I ffeg. xir, 10... “ἜΧΟΙ xu, 11. 


Y;16..:3 Psal. cm, 45. 5 Baruch vr, 2 


D 


38. Ephes. vr, 1 ὁ. 
**^Psal. Cir, 9. 


mune sunt. Qui autem ex bobus saerifieium offert, 
utpote operator legalium. mandatorum, non habet 
necessitatem. lumbum offerre, quia hoc in corre- 
cone bonarum sortitus est actionum. Is autem qui 
de capris immolat, elsi simplicis est generis, ve- 
rumtamen quia ex peccatoribus conversis  inle!- 
lectus est, non potest lumbum immaculatum offerre, 
olim. quippe eum peceato maenlavit. Manifestu ii 
est ergo. quod hie quidem, utpote q«1 non fuerat 
in peecatis, immaculatum. lumbum offerre potest. 
Qui. vero fuit, hie jam non offert lumbum in sacri- 
ficiis : siquidem qu:e sint, de capris ascribitur, de 
quibus lumbum oíferri non sancivit, et hoc erat, 
propter quod in sacrificio pacificorum ab agnis ca- 
pras distinxit, Communia autem sunt alia, de qui- 
bus loqui necessarium non habemus, in oblatione 
enim boum sufficienter tractatum est. Illud autein 
oportet eognosci, quomodo ubi ail : 

Adolesit ea. sacerdos super altare in. alimoniam 
ignis, et suavissimi odoris , eum Septuaginta edidis- 
sent. : Offeret illud sacerdos ac. altare, extra odorem 
suavitatis, ccteri interpretes in sacrificio quidem 
holocautomatum , pro extis  holocautomata : alii 
autem oblationem | ediderunt. In hoc autem pacifi - 
corum sacrificio, hic quidem panem, alii autem 
frumentum :. demonstrantes sine dubio quia, etsi 
non perfeetz philosophi:z sit oblatio, hoc enim est 
holoeautomatum | sacrifieium, | verumtamen | sufli- 
ciens est eliam h:ee pascere in his qu: sunt ad 
salutem, et fortitudinem. dare offerenti. Hoc enim 
nutrimentum panem prebere David — propheta 
dicit, cum ait: Panis enim confirmat cor homi- 
nis?*. 

Omnis adeps Domini erit jure perpetuo in. genera- 
tionibus, οἱ cunctis habitaculis vestris, nec adipem 
nec sanguinem. omnino comedetis. Adipem, ejus qui 
in nobis est desiderii seu concupiscenti, sangui- 
nem vero anime fizuram gerere diximus. Quia ergo 
adipem in :ternum przcepit. Domino offerri, ma- 
nifestum est. quia consecrari Deo nostrum deside- 
rium sive coneupiscentiam. vult. In zeternnm autem 
hoe, ne ad Deum illu] et ad mundum. dividamus. 
Propter quod et addidit : 

In generationibus, id est. per singulas :tates ; hie 
generationes autem, perinutationes :etatum intelli - 
guntur, quod ostendit. Jeremias, cum populo Ju- 
daieo in Babylonia seriberet, in septem generatio- 
nibus, septuaginta annorum dicens numerum : qui 
non hoc diceret, si non ex eo :tatum vices succe- 
dentium significaret; ait enim : Ingredientes in Ba- 
bylonem, eritis νὴ annis. plurimis, et longo tempore, 
usque ad generationes seplem ὃ. 

In cunetis autem habitaculis, id est in. omni con- 
versatione, sive socialem hane agamus, sive soli- 
Lariam. assequamur. vitam ; unde David dicebat : 
unanimes. in domo?*. Adipein 


39 [lebr. vir, 10. 


Qui habitare facit 


19-Bue. xil 99. δ. Matth. 


19 HESYCHHII PRESBYTERI 83η 
alque sanguinem  praepit omnino non comedi. A intende, quia peccata dixit esse animu : qui- 
Adipem ad hoc, quia desiderium sive concupiseen- — dam enim corpus quasi causale peccati accusant, 
tiam nos habere propriam, id est carnalem, non — Sed non ita est; nam si sana sit anima, nihil illi 
vult... Propter quod Jacobus dicebat : Unusquisque — nocebit earnis luxuries : quam si, seeundum quem 
outem lentatur a concupiscentia sua abstractus οἱ oportet modum regat anima, recedit et cessat. Si 
illectus**; Sanguinem autem, ut nec ad suam mor- — autem dicis : Atqui nolentem. eam peccare dixit : 
tem, neque ad. proximi eurrat :. bestiarum quippe — verumtamen non coactam a earne, sed ignorantia 
loc est crudelium proprium. Ideodixit : Non edetis boni, quam ex negligentia et imitatione deteriorum 
9mnem sanguinem, non solum nos proximis par- — patitur, per quam etiam suavia, ea quie noxia sunt, 
cere, sed et nobismetipsis procipiens, nam et ad — :estimat. Sed et hoe vide , quomodo in multis sa- 
Noe aperte talia rursus precepit: Garem cum san-.— cerdotem permiscet ; ait enim : 
guine non. comedetis, sanguinem. enim. auimarum Anima cum peccaverit, et de universis mandatis Do- 
vestrarum. requiram, significans quia per absti- — mini, que precepit ut non fierent, quidpiam fecerit, 
nentiam sanguinis, ab homieidiis vulLabstinere ho- — δ] sacerdos qui est unctus peccaverit. Siquidem. sa- 
minem. Pro Deo autem nee immolari vetuit, nee |. Cerdos qui est unctus peccavit :similem dicil aliis 
despicere animam, sed et omnino precepit, unde U sacerdotem pro peccatis offerentem, quia et Christus 


«t sanguinem circa basim fundi altaris jussit. nobis se similem prebuit; de ipso quippe ait Pau- 
lus : Propter quod debuit per omnia. [ratribus similis 

d | 
CAPUT IV. esse, «uL misericors fieret, et fidelis sacerdos in his quie 


VYens. 1-i2. « Loeutusque est Dominus ad Moy- ad Deum sunt, ad reconcilianda peccata populi ?'. 
su, dicens: Loquere filiis Israel : Anima cum pec- — plurima nimis hujus legis in Domino exponens. Sed 
caveriL per ignorantiam, et de universis mandatis — jam sunt exquirenda sequentia. Nam ecce legislator 
Domini, quz preeepit ut non fierent, quidpiam — peceatum ipsius sacerdotis, peccatum populi ap- 
feceril, si sacerdos qui est unctus peccaverit, de- pellavit : quia negligens sensibilis sacerdos, aui 
linquere faciens populum, offeret pro peceato suo — peccansipse, aut non vindicans in peccatoribus, 
viuulum immaculatum Domino, et ducet illum ad — illicit eos qui rudes sunt ad. similia. Intelligibilis 
ostium tabernaculi testimonii coram Domino, po- autem nec ipse peccatum fecit, nec nos vel. paruin 
netque manum suam super capile ejus, et immo- — neglexit, qui cum lege nobis naturali etiam. seripta 
labit eum. Domino. Hauriet quoque de sanguine — dedit, et non sine testimonio, sicul ait Paulus, se- 
vituli, inferens illud in tabernaculum. testimonii : metipsum relinquit. Verumtamen quia figura hzc 
cumque intinxerit digitum in sanguine, asperget ex ^ coaptanda est in Christo, secundum quod possibile 
eo septies coram Domino contra velum sanctuarii, — esL, ut per omnia imaginis consummetur coior, hoc 
ponelque de eodem sanguine super cornua altaris — quod dictum est, secundum quod dignum est Chri- 
Liymiamatis gratissimi Domino. quod estin taber- — sto intelligibili sacerdote debemus aceipere. Si 
naculo testimonii. Omnem autem reliquum san- — enim Dei longanimitate non volentis peccatorem 
ginem fundetin basim altaris holoeaustorum in perdere, usus fuisset, videretur licentiam dare pec- 
introitu. tabernaculi. Et adipem vituli offeret pro — cantibus, propter quod Isaias dicit : Quare errare 
peccato, tam eum qui operit vitalia, quam omnia — mos [ecisti, Domine, de viis. tuis? Indurasti cor no- 
quie intrinsecus sunt, duos renunculos, et reticu- strum, ne tineremus te?*,. Habacuc. eiiam similia 
lim. quod est super eos juxta ilia, eL adipem jecoris — quodammodo. queritur : Quare son respicis super 
cum renunculis, sieut auferetur de vitulo hostim — inique agentes, ettaces devorante impio justiorem se ? 
pacificorum, et adolebit ea super altare holocausti. — et [acies hominis quasi pisces maris, et quasi reptile 
Pellem vero, et. omnes carnes eum capite et pedi- — aon habens principem ?*. Hoc et Paulus ad Romanos 
hns, et intestinis, et. fimo, et reliquo corpore, —seribit ; ait enim Christum factum nobis fuisse pro- 
elferet extra. castra. in. locum. mundum, — ubi p pitiationem per fidem in suo sanguine, ad. ostensionem 
eimeres. effundi solent, ineendetque ea super —justitie sue *?. Cujus autem | justiti:e subdidit: Per 
lignorum struem, que in loco effusorum cinerum — redemptionem  precedentium. peccatorum. in susten- 
ccemabuntur. » tatione. Dei. Aperte ergo. videtur legislator | illum 


- 


Nihil eorum que necessaria fuerunt legislator — sacerdotem significare, cui dietum est : Tu. es. sa- 
omisit, designans — quippe conversationum diffe- — cerdos im «ternum, secundum ordinem —Melchise- 
rentias, eL ostendens nobis vias in oblatione saeri- — dech*', eum qui a Patre. unctus est, ad quem David 
liciorum, quibus nos oporteat conversari. Post hoe — dicebat : Sedes tua, Deus, in sa'culum sauli ; virga 
necessarie exponit Christi sacrificiun, per quod no- — recta. est, virga regni (ui. Dilexisti justitiam, et 
lis peccatorum remissio el redemptio concessa odisti iniquitalem, propterea unxit. te. Deus, Deus 
est. Quod cognosces, si legislatoris verba diseusseris, — tuus**. Quia autem. ipsum sacerdotem hie nunc 
ct imaginis hujus colori res ipsas sacrificii unige- — legislator significavil, ex eo manifestum | est in 
uili comparaveris. Ante alia ergo hoc nune primum. — omni quidem turba filiorum Israel, et. principe, 


$36. 1944 ** Gen. ix, 4 7 Hebr. nu, 17. ?* 18a. xxu, 17... Habac: 1, 49, 44, 9 Rom. 
μι, 25,96- 'Upsaltem, 4 "* Psal-xbiy, 7, 8: 


et IN LEVITICUM. — LIB. I. 


522 


et mr unoquoque de populo cognoscente peccatum A habuerit, tune opere expiens etiam, hoc quod pro 


suum, offerre pr:ecepit ; hie autem non ita, sed ait: 

S1 sacerdos qui est unctus. peccaverit, delinquere 
faciens populum. Et primum peccato eum populi 
subjicit, quia Christus populi peccata — portabit. 
Deinde non ait sieut de aliis : Et postea intellexerit 
peccatum. suum. Cum enim Deus esset, et. omnia 
seiens, quomodo poterit ignorare quie à nobis 
pecenta suscepit? liie ergo pro pecealis nostris 
veonvenienler sacrificium obtulit, de quo Paulus 
Hebrieis seribit τ Sie. et Christus semel. oblatus ad 
nultorum.— exhaurienda peccata, secundo siue pec- 
«alo apparebit easpectantibus se in salutem "5, offeret 
tamen se pro peceato 510. Septuaginta autem. ad- 
dunt, quod peccavit. Peccatum autem ejus, sicut 
qui semel illud in se suscepit, nostrum peccatum 
dicitur, unde et Paulus dicebat : Obsecramus pro 
Christo reconciliari Deo, et qui nesciebat. peccatum, 
veccatum pro. nobis fecit **. 

Vitulum. autem. immaculatum. Domino videlicet 
Patri offert carnem suam, immaculatum vero, quia 
peccatum. non fecit, nec dolus inventus est in ore 
vjus **. Vitulus autem est, quia in eruce intelligibiles 
nestros inimicos ventilavit. Quia autem Septuaginta 
vitulum de bobus edunt, idem intelliginus dictum 
de bobus, quio secundum carnem de patribus fuit, 
qui de legis exstiterunt justitia gloriosi. Ubi autem 
offert vitulum, id est carnem suaim ? 

Ad ostium. tabernaculi testimonii corum Domino. 
Adostium quidem, ut sacrificium Christi secundum 
doctrinas οὐ traditiones apostolorum factum fuisse 
intelligamus. Has enim esse ostia tabernaculi testi- 
monii superius ostendimus, utpote ad ccelum in- 
iroitum pr:ebentia, quod tabernaculum esse testi- 
monii docetur, atque probatur. Habet enim Isaias 
apertissimam testimonii probationem, dicens : Qui 
extendit velut nihilum celos, et expandet eos. sicut 
tabernaculum ad inhabitandwm "δ. 

Coram Domino autem, quia inspiciente Patre 
consummabaturcrucis mysterium, in tantum ut 
etiam aspicienti utique Patri diceret Dominus : Pater, 
in manus tuas commendo spiritum. meum ". Ponere 
aulem eum manum super caput vituli, et jugulare 
vitulum priecepit; nemo enim illum obtulit, sed nec 
immolare poterat, nisi semetipsum ipse ad. patien- 
dum tradidisset. Propter quod noa solum. dicebat : 
Potestatem habeo ponendi animam meam, et potesta- 
tem habeo iterum sumendi eam *5 ; sed et preveniens 
semetipsum in ccena apostolorum immolavit, quod 
sciunt qui mysteriorum percipiunt virtutem. Hunc 
sacerdotem Septuaginta non solum unctum sive 
linitum, sed et consummatum manibus appellave- 
runt : consummatus est enim manibus prius in 
mystica ecena, accipiens paneni οἱ frangens, deinde 
per crucem, quando ligno affixus est, Tunc sacer- 
dotii suscipiens dignitatem, vel potius cum semper 


Δ [ebr. ix., 28. 
95 Joau. x, 8. ** Luc. xv, 11 seqq. 
* Joan. xx, 25 seqq. '" Hebr. x, 19-22. 


*5 [ Cor. v, 90, 21. Ὁ Isa. Li. 9. et! Petr, τι, 92. 
5? Hebr. ix, 11, 


355 Exod. vrur, [9.5 


nobis erat, sacrificium consummavit. Hic ipse de 
sanguine vituli hauriens, infert. illud in taberna- 
culo testimonii. Sed quia vitulum oportet. carnem 
Domini accipere, ipse prodigi filii. exponens para- 
bolam docuit, eum patrem occidisse οἱ vitulum sa- 
ginatum, et primam dedisse stolam, et annulum di- 
ceret, per vitulum sacrificium unigenili, per stolam 
baptisma, per annulum signans pignus Spiritus *". 
Quia enim de sanguine in tabernaculo testimonii 
intulit, docet et Paulus ad Hebrzos, dicens : Chri- 
stus assistens Ponti[ex [uturorum bonorum, per amplius 
et perfectius. tabernaculum non. manufactum, id. est 
non hujus creationis, uec per sanguinem taurorum et 
vitulorum, sed per proprium. sanguinem. ingressus est 
semel in sancta, clerna redemplione iuventa. *?.. Et 
rursus τ Neque enim. iu manufacta. sancta. ingressus 
est Christus forma verorum, sed in ipsum celum, ad. 
ostendendum se vultu. Dei pro mobis"', Mic ergo 
tabernaculum'testimonii, ecelum quippe, quia in ipso 
habitare Deum propheta testificati sunt, intelliga- 
mus : Qui habitat in celis, inquit, irridebit eos ὅδ. 
Et nemo ascendit in celum, nisi qui descendit de celo 
Unigenitus * , de semetipso dixit hominibus. lbi 
sanguinem introduxit, quia cicatrices portans pas- 
sionum, a mortuis resurrexit, unde el suvra corpus 
palpandum Thom: prabuit?*, atque ita in caelos 
ascendit. Probant autem sequentia : 

Quicunque intinxerit digitum in sanguine, asperget 


C de eo septies coram Domino, contra velum sanctuarii. 


Multis nominibus carnem Domini appellat, quia et 
multas operationes implevit. Unde et ipse Dominus 
modo quidem semetipsum sacrificium, modo pa- 
storem, deinde rursus vitem, panem vit, οἱ gra- 
num tritici, opportune dispensatoriis verbis varias, 
suas appellationes nominavit. Et nunc. ergo velum 
ejus carnem appellavit : dubitare enim hoc non 
possumus, Paulo.ad explanationem hujus mysterii 
dicente : Habentes, fratres, confidentiam in introitu 
sanctorum in sanguine Christi, quam initiavit. nobis 
viam novam et viventem per velamen, id. est, carnem 
suam, et sacerdotem magnum, in domum Dei. introea- 
mus, cum puro corde, in. satis(aclione fidei ὅδ. Pro- 
pterea et sanetuarii velum appellatum est, figuram 


D quippe carnis sancti sanctorum gerebat. Quia. ergo 


digitus Dei virtus ejus dicitur, unde magis Pha- 
raonis cedentes miraculis Moysi dicebant : Digitus 
Dei est ὅδ. Et David. ei psallebat : Quoniam videbo 
coelos, opera digitorum. tuorum ", ]pseque rursus 
Dominus Jud:xis dicebat : Quod si in digito Dei ego 
ejicio demonia, igitur pervenit in vos regnum. Dei ?. 
Convenienter digitum in sanguinem intngiL, ut 
ostendatur quia passiones carnis Dominicie, virtute 
divinitatis ace sunt; nam quomodo poterant talia 
fieri tunc, id est, solis recessus, terr.cmotus, scissio 
petrarum.et similja? ΠΟ ergo virtute. divinitatis 


"Luc. xxii, 46. 
5?^jJoan- Tit; 155 
Sn ducoexie90; 


ΡΒ A xr, 99: 
19; 59mpigda24- 09 Psal. 1r, 4. 
Psal. vit, 4. 


823 


HESYCHII PRESBYTERI 


821 


passionem suscipiens, aspersit quidem suam carnem, ἃ dic Domini memorabor, reminiscens virtutum ejus. 


aspersit autem septies, quia pro remissione hoc pec- 
catorum, et pro subministrando nobis sancto Spiritu 
fecit. Utrumque enim. pradietus designare  con- 
suevit numerus, ita ut Petrus diceret Domino : Si 
peccaverit in me [rater meus, quolies dimitto ei ὃ 
usque septies ** ? responderet autem Dominus : Non 
dico tibi septies, sed usque septuagies septies 95, mul- 
tiplieatque numerum propter operationes spiritus ; 
septem enim propheta lsaias numeravit dicens 

Et requiescet super eum spiritus Domini; Deinde ejus 
dona dividens ait : Spiritus. sapientie et intellectus, 
spiritus. consilii et. fortitudinis, spiritus scientie et 
pietatis, et. replebit. eum, spiritus. timoris Domini *'. 
Quod autem sang:inem oportet nos in passione ejus 
accipere, probant Pilati et Jueorum. verba ; duin 
enim traderetur cruci, ipse quidem clamat : Mundus 
sim. a sanguine justi hujus. 1lli autem ; Sanguis ejus 
super nos, et super filios nostros ** ? Hujus aspersionis 
el Petrus in catholica Epistola meminit, apostolum 
se naminans secundum prescientiam. Dei Patris, in 
sanctificatione. Spiritus, in obedientia οἱ aspersione 
sanguinis Jesu Christi *?. Si autem dicis quia. passio 
quidem ejus, antequam ascenderet in ccelos, provenit, 
legislator autem. dicit post ingressionem sacerdotis 
in tabernaculo testimonii, quod nos colum signifi- 
care diximus, Si intingis digitum in sanguinem Οἱ 
aspergis: verum eognosce quia qui inferius crucifixus 
est carne, in ccelo est divinitate; el propterea prin- 
cipibus sacerdotum judicantibus eum et crucifixuris 
dicebat : Dico vobis, amodo videbitis Filium hominis 
sedentem a dextris Dei *. Quod autem dixit, amodo, 
ostendentis fuit, quia quo tempore vitulus inmola- 
batur in inferioribus, eo tempore ut. Pontifex ipse 
sibi sacrificium offerret in colo. Quibus conveniunt et 
snbsequentia: Ponetque de eodem sanguine super cor- 
uua altaris tjmiamatis gratissimi Domino quod est in 
tabernaculo testimonii. Mic sedem Cherubim signat, 
quia enim sunt altare, Isaias per visionem Seraphim 
manifestavit ; ait enim : Et volavit ad me unus de 
Seraphim, et. in manu. ejus calculus, quem. forcipe 
tulerat de altari 55. 'Thimiama autem, sieut Septua- 
ginta dicunt, compositionis, compositionem omniun 
sieut in thymiamate virtutum dicit, quie sunt. in- 


Has Dominus ungit proprio sanguine, virtutem eis 
przstans majorem perfectioremque, ut contra ad- 
versariorum vires pr:evalere. possint. Omnem reli- 
quum sanguinem vituli, fundi eirca basim altaris 
holocausii, quod est in tabernaculo testimonii, 
procepit. Altare holocautoniatis, rursus Christi 
corpus intellizamus : sieut enim ipse sacerdos et 
sacrificium est, sie et altare est. Si autem. in multis 
nominibus unum est quod significatur, diximus 
quippe eum oportere intelligi etiam velum, nihil 
est quod ex hoc possit obsistere ; dum enim mult 
sint in ipso operationes, convenienter etiam multa 
sunt nomina. Nec ex his interpretationem | respui 
quasi mendacem fas est, divine quippe Scripturze 
mos est unam rem multis insinuare nominibus, 
quod demonstrat Zacharias ; ait enim : ££ respondi, 
el dixi ad eum : Quid sunt dua olive istte ad dexteram 
candelabri, et ad. sinistram ejus ? Et respondi se- 
cundo et dixi ad eum : Quid sunt. due species. oliva- 
rum que sunt juxta duo rostra aurea, in quibus 
sunt su[Jusoria ex auro? El ait ad me dicens. : Nun- 
quid nescis quid sunt hec? Et dixi : Non scio, Domine. 
Εἰ dixit: Isti sunt duo filii olei splendoris, qui assi- 
stunt Dominatori universa terra 9. Equidem Zacharias 
de duobus quibusdam inquirit, de oleis, et de ef- 
fundentibusin candelabro oleum. Cui autem re- 
spondit angelus, duabus interrogationibus unam 
ioterpretationem retulit, Quia autem intelligibile 
aliare corpus Domini, et beatus Pau!us intelligit, 
ipso dicente cognosce ; ail enim : Habemus. altare, 
de quo edere non habent. potestatem hi qui taberna- 
culo deserviunt 9, corpus videlicet Christi dicens, de 
illo enim comedere Jud:is fas non est. Hoc altare 
necessarie in introitu tabernaculi testimonii, id est, 
in introitu. ceelorum est, quia per ipsum ingressum 
habemus in eclis. Sed jam reliqua hujus sacrificii 
discutiamus. Quxeunque enim jin sacrificio paci- 
ficorum, seu salutari praecepit, eadem fieri etiam in 
hoe praecepit, duos renunculos offerri, et retieulum 
quod est super eos, et adipem jecoris, quod Septua- 
ginta edunt et pinnam hepatis, et adoleri ea. super 
aMare holocautomatum. In duobus sacrificium di- 
videns, quatenus omnibus liceat Christi sacrificium 


telligibile thymiama. Ubi quippe decet virtutes, D imitari, id est, iam his qui inferioris sun. conver- 
uisi in sede Dei esse compositas? in quibus, elsi in — gationis, eis. quippe convenire pacificorum diximus 
Lerra conversatio est, de eclo tamen descendunt. — sacrificium, quam altiora sapientibus, quibus imitari 
Unde et Paulus de his qui in virtutibus conversa- — sufficit quie sequuntur. 
bantur dixit: Nostra autem conversatio in celis est ὅδ Pellem vero. et omnes carnes cum capite, οἱ pedi- 
Jacobus vero ait: Qui autem desursum est sapientia, — bus, et intestinis, et fimo, et reliquo corpore e[fcret 
primum. quidem benigna est 9, sapientiam dicens — extra castra, Quod priecepit nt non Christum. divi- 
unam de generalibus esse virtutibus : post hane — das, sicut quidam dividunt dicentes : Is qui de Maria 
enim fortitudo, et justitia, eL castitas, multo magls — est, passus est : qui autem de Deo Patre est, passus 
οἱ exter cum hae ordinantur, quie dum sint qua- — non est. Nobis enim. unus Dominus Jesus Christus, 
tuor, uL arbitror, et exeellentes, cornua pr:edieli — per quem | omnia quia secundum quod Paulus 
altaris quia genera sunt aliarum virtutum, conve- — dixit : Cum ul homo pateretur, miracula tamen ia 
nienter nominantur. Ait autem etIsaias : Misericor- — passionibus operatur, ut Deus, sed nusquam divisus, 
5 Matth. xvit, 21... ibid. 92, — *' Isa. x1. 2, 5... * Matth. xxvin, 3941, 95. ?IPceu.1,29. * Mattli 
xx71,04. 5 1sa. v1, 6... 9*6 P'hibpp. n: 20. * Jar.15; 417... 99 Zachar, iy, 10-14. 9*-Hebr. xin, 10. 


825 


videlicet, tam eum qui apparebat, quam. qui in oc- 
culto erat, hominem, de quo ait Paulus :. Et si ex- 
Qerior homo noster. corrumpitur , sed interior reno- 
vatur 7?, Caro enim in Domino, omnis ejus huma- 
nitas, quia Verbum caro factum est"?', dicitur, Pro- 
pter quod et earnem. ejus cum capite et pedibus, 
vel eum capite el. extremis. videlioet pedibus, sie 
enim celeri interpretum ediderunt, jussit incendi : 
ub per predicta verba. eum qui pro nobis passus 
est, esse ἃ principio et in novissimis intelligeremus, 
ile quo ait Paulus : Qua in ipso creata sunt omnia, 
que in celis, et que in terra, visibilia et invisibilia, 
sive throni, sive dominationes, sive principatus, sive 
potestates, omnia per ipsum et in ipso creata sunt, 


et ipse est ante omnia, el omnia in ipso constant ; et b 


ipse est caput corporis Ecclesie, qui est principium, 
primogenitus a mortuis : ut sit ipse in omnibus pri- 
matum tenens ἦν. Insuper eum. intestinis et. fimo ; 
vel sicut. Septuaginta, cum ventre et stercore 
edunt, ut quia mentis intelligibilis venter figuram 
gerit, sieut in sacrificiis aliorum holocaustorum 
ostendimus, ex eo mentem habuisse nostram eum 
qui pro nobis passus est, minime ignoremus, quod 
quidam h:ereticorum negant. limus autem. peccata 
generis humani significat, qux crucifixus in se 
suscepit: hiec enim fimus Domini verisimiliter di- 
cuntur. Fimus quippe cum sit immundus, geren- 
iem non polluit, neque naturze nostr:e. est, quamvis 
sit in nobis, sicut. el peceata. nostra, quie. portavit 
Dominus, et aliena fuerunt ab eo, et eum nullatenus 
polluerunt, permansit enim siue peccato. Totum 
ergo vitulum, id est totum Christum, extra. castra 
in loco mundissimo, ubi effundi cineres solent, ejici 
legislator jubet, apertissime saerificii Christi locum 
significare studens, extra enim castra passus est, 
quod testatur Paulus dicens : /deo et Jesus , ut 
sanclificarel plebem, extra porlam passus est ?*. Quis 
autem mundus est cineris locus, Golgotha videlicet, 
etin tantam mundus, ut mundum totum ipse mur- 
daret. Cineris autem reete locus est dietus, quia in 
ipso exstincta sunt peccata humani generis, unde et 
mundus locus appellatur. 

Incendeutque ea super lignorum struem. Ligna 
aulem in igue Scripturas sacras diximus. Quie- 
cunque autem in Domino tempore passionis gesta 
sunt, ad implenda ea. qu:e prophete dixerunt, sunt 
gesta, quod manifestat Dominus quando a Jud:eis 
comprehensus est, dicens: Tanquam ad latronem 
existis cum gladiis οἱ fustibus comprehendere me; 
quotidie in templo sedebam docens, et non me tenui- 
stis. [loc autem. factum est, ut complerentur Scriptu- 
re prophelarum??, Et rursus : Jesus autem. videns 
quod omnia consummata essent, ut impleretur Scri- 
ptura, dixit : Sitio?*. Sed cum per singula figura 
Dominic: passionis appareat, tamen planius lezisla- 
tor videtur hoc in sequentibus figurare mysterium. 


*&IbC or. 1v, 10. "9 Joan. 1, 14. 


* Jogn. xix, 98 δ Joan. xv, 32. '*Joan. xvi, 


IN LEVITICUM. 
Propter quod. carnem ejus, id est, humanitatem A 


11 Coloss. r, 16.48. 
44. 


Qon 


δου 


-— LIB::T. 


Vens. 15.91.. c Quod si omnis turba Israel igno— 
raverit, et. per. imperitiam fecerit. quod. contra 
maudatum Domini est, et postea intellexerit pec- 
catum suum, offeret. vitulum | pro peccato, addu- 
cetque eum ad ostium tabernaculi, et ponent senio- 
res populi manus super caput ejus coram Doaino. 
lnmolatoque. vitulo in conspectu. Domini, inferet 
sacerdos qui unctus est, de sanguine ejus in. taber- 
nacalum testimonii, tincto digito aspergens septies 
contra velum, ponetque de eo sanguinem in corni- 
bus altaris, quod est coram Domino in. tabernaculo 
testimonii, Reliquum autem sanguinem fundet juxta 
basim altaris holocaustorum, quod est in ostio 
tabernaculi testimonii, omnemque ejus adipem 
tollet : et adolebit super altare. Sic faciet et de hoc 
vitulo quomodo fecit, et prius, el rogante pro eis 
sacerdote, propitius erit. Dominus. Ipsum antem 
vitulum  elferet. extra. castra, atque. comburet, 
sicut et priorem vitulum, quia pro peccato est mul- 
LiLudinis. » 

Nil in his legislator commutavit quod esse possit 
extra. proédietum saerificium, quod est principis 
sacerdotum : idem enim a turbis Israel, et ἃ sacer- 
dote olferri przecepit, vitulum enim et hie. et illic 
dixit. Similiter etiam. sanguinem in tabernaculo 
testimonii offerri jubet, vitulum autem estra castra 
incendi: atque apertissime in his, qux dicta sunt, 
ostenditur quia eadem erant plebis sacerdotisque 
peceata. Nam quam ob causam idem sacrificium 


Q pro eis offerret? Quod autem de sacrificio immu- 


tatum est, hoe magis ad firmitatem pertinet, quod 
unum sit. sacrificium : nam in sacerdote non dixit " 
Si rognoverit pecealum suum, nec enim ignoratu- 
rus erat Dominus peccatum, quod ut susciperet 
inearnatus est. De Lurba autem, id est, de syna- 
σορὰ sive de plebe, attende quid ait : 

Quod si omnis turba Israel ignoraverit, et per im- 
peritiam fecerit. quod. contra mandatum Domini est, 
et postea intellexerit peccatum suum. Ergo ab initio 
quidem suum peccatum ignoraverunt, sed postea 
cognoverunt. Et hoc ostendunt ipsa verba Domini, 
ait enim : Nisi venissem, et locutus eis fuissem, pec- 
catum. non. haberent, ut ignorantes utique, munc 
auiem excusationem non habent de peccato suo, 
utpote per ejus doctrinam discentes, quoJ nescie- 
bant prius: quando ergo suum peccatum cogno- 
verunt, tune ad sacrificium Unigeniti se verterunt. 
Deinde in sacrificio sacerdotis ipsum diximus im- 
posuisse manum super caput vituli, hic autem se- 
niores hoc facere dicit. Utrumque enim revera in 
Christi sacrificio agebatur, id est, quia et immine- 
bant ad consummanduin illud seniores populi, et 
Scribe, et Caiphas princeps sacerdotum, dice- 
bantque: Expedit nobis ut unus homo moriatur pro 
populo, et non tota gens pereat ?* ; et quia nullo modo 
expleri potuisset, si non semetipsum ad passioneni 
Dominus tradidisset, in tantum ut ipse diceret 


τῷ Hebr. xiu, 13. Τ᾽ Matth. xxvi; 95, 96, 


827 


HESYCHII ΡΒΕΒΒΥΤΕΡΙ 


828 


Petro: Mitte gladium tuum. in. vaginam, calicem À Domiui sui, et non se preparaus, nec faciens secun- 


quem. dedit mihi Pater, non bibam iilum 77? F'esti- 
nabat eni dispensare nostrorum peccatorum re- 
missionem, quod necessarie in his quz sunt de 
Synagoge sacrificio est consideratum; ait enim : 

Sic [4ciet de hoc vitulo. quomodo fecit et. prius, et 
rogante pro eis sacerdote, propitius erit. Dominus. 
Christus enim faetus est nobis propitiatio in san- 
guine suo, sieut ἃ beato. Paulo Romanis scriptum 
est. Per quem in tan'um — peecata remissa sunt, 
quatenus ipsi quoque remissionem mererentur, qui 
in eo peccaverunt : de ipsis quippe dixerat : Pater, 
ignosce illis, nesciunt enim quid [aciunt το. Sed quid 
al linem sacrificii legislator dixit? Sufficit enim 
nobis legis ipsius conclusio, ad manifestanda prz- 
sentia. /psum autem vitulum. efferet. extra castra, 
atque comburet, sicut. et. priorem vitulum, quia pro 
peccato est. multitudinis. Vides quomodo nihil mu- 
(tur in secundo sacrificio, extra hoc quod primo 
δέ quod precipitur: et quamobrem? Quia pro 
peccato est, inquit, multitudinis. Ergo hoc mani- 
festum. est et indubitabile, quia idem peecatum 
plebis et sacerdotis intellexerit, et propterea idem 
in utroque sacrificium ordinavit, ne ipsis quidem 
verbis dividens, quod non faceret nisi figurae fuis- 
Serb ea qui tunc agebantur. 

Vens. 22-51. « Si. peccaverit princeps οἱ fecerit 
unum e pluribus per ignorantiam, quod Domini 
lege prohibetur, et postea intellexerit peccatum 
suum, offeret hostiam Domino, hireum de capris 
immaculatum, ponetque manum suam super caput 
ejus. Cumque immolaverit eum in loco ubi solet 
iactari holocaustum eoram Domino, quia pro pec- 
Cato est, tinget sacerdos digitum in sanguine hostize 
pro peccato, tangens cornua altaris holocausti, et 
reliquum fundens ad basim ejus. Adipem vero 
adolebit supra, sicut im victimis pacificorum fieri 
solet, rogabitque pro eo et pro peecato ejus, ac 
dimittetur ei. Quod si peccaverit anima per igno- 
ranliam de populo terrse, ut faciat quidquam ex 
his qui Domini lege prohibentur, atque delinquat, 
et cognoverit peccatum suum, offeret capram im- 
maculatam, ponetque manum super caput hosti 
(quie pro peccato est, et imrnolabit eam in loco 
holocausti. Tolletque sacerdos de sanguine in digito 
suo, et lingzens cornua altaris, reliquum fundet ad 
basim ejus. Omnem autem auferens adipem, sicuti 
nuferri solet de victimis pacificorum, adolebit super 
altare in odorem suavitatis Domino, rogabitque pro 
eo, et dimittetur ei. » 

Quemadmodum in spontaneis sacrificiis, di(fe- 
rentias in conversationibus et conditionibus vite 
offerentium ordinavit, ità rursus pro peccatis saeri- 
ficia :equalia esse peecatis jubet, quorum magnitudo 
non solum ex actione peccati, sed ex persona 
peccantium ponitur ; et nimis recte, quia et Domi- 
nus apostolis dixit: Servus cognoscens voluntatem 

** Matth. xxvi, 52; 


: Joan. xvirr, 11. 
' Exod. xxn, 28. 


85 Psal.p, 9, ** Matth. 


7 Rom. 1525. "* Luc. xxiti,. 54. 


XXx1v, 20; 


dum voluntatem. ejus, vapulabit multis, Qui autem 
non cognovit, et non fecit diana, plagis vapulabit 
paucis*?, Sed quid subjunxit? Cui dutum est multum, 
multum. quceretur ab eo: et cui creditum est multum, 
multum exigetur ab eo*'. Hunc intellige esse, qui a 
legislatore dictus est princeps, quem sie etin libro 
Exodi innuens, dixit: Diis non. detrahes, et principi 
populi tui ne maledixeris?*. Sed et David, sacerdo- 
tes, et Seribas, et Pharisieos, et seniores populi 
designans, ait: Astiterunt reges terre, et principes 
convenerunt. in unum adversus. Dominum, et adver- 
sus Christum ejus ?. Atqui solus Ilerodes rex, et 
Pilatus presses aderant, sed et reges et principes, 
sicut diximus, sacerdotes et Seribas et Phariszeos, 
propter scieatiam et sublimitatem quam habere 
videbantur, ad interpretationem legis appellavit. 
Mie ergo si peccaverit, hircum offeret. Si quis 
autem de populo, dicit autem idiotam, sive popu- 
larem, non eum qui sorte distinctus est, ad medi- 
tandam legem, nam et hie utique princeps noii- 
naretur, qui pro minori peccato capram offerre 
precipitur, quemadmodum ille h'reum, hic femi- 
nam, ille marem. Ponitenti:e quippe utrique indi- 
gent, et ille quidem majorem, qui maseulum offe- 
ret, minorem autem qui feminam : cum enim 
unius sit generis, tamen quod minus est, in femina 
positum est, quoniam masculus caput uniuscu- 
jusque generis putatur. Quemadmoduni ergo oblatio 
capr sacrificium pro peccatosignat, sic hircus et 
capra, cum h:ec sit feminini generis, hireus mascu- 
lini, sacrificii interpretantur vim ; non enim frustra 
hoe legislator. intendit, sed quia hircus et capra. 
Hoc autem Septuaginta in Greco sic edunt, ut χίμα- 
pov el χίμαιραν dicant offerri debere, quod Latini 
ex eadem editione interpretati sunt, hzedum ex ca- 
pris masculum, et capram de h:edis femellam χίμα- 
po; autem eL χίμαιρα felus caprarum sunt ye:- 
μερίνοι, id est, qui circa tempus hiemis nascuntur, 
nam bis per annum capris parientibus, quidam 
fetus tempore hiemis, quidam autem :estatis gene- 
rantur. Cum ergo lec ita se habeant, per hiemem 
tristitiam. poenitenti:e. docet, in tristitiam quippe 
hic et fletu filios generat, sed tamen filii ejus non 
sunt a sacrificio reprobati. Unde existimo hzdos, 
id est χιμάρους offerre poenitentes, utpote fluctuan- 
tes, precepit, et ut qui. diversitatibus undarum a 
peccatis se erigentibus repugnantes, misericorditer 
omnimodo salvabuntur. Si enim permaneant in 
ponitentia, et non. desperent, velut in tempestate 
relinquentes navis anime gubernacula, liberabun- 
tur; siautem desperaverint, quemadmodum quidam 
gubernatores, vel naut: pavidi, statim pereunt ; 
nam et Dominus dixit: Orate ne fiat fuga vestra 
hieme. vel Sabbato ** ; hiemem tempus paenitentiae 
dicens, Sabbatum vero otium animae, atque virtu- 
ad oiium siquidem 


5. jhid. 


lum cessationem intelligens : 


5? Luc. xit, 47, 48. 


82) 


IN LEVITICUM. — LIB. I. 


$20 


atque a malis. vacationem. datum est Sabbatum : A sarium. habemus, propter quod et dixit David : 


sed Jud»orum gens e diverso hoe usa est. Grave 
autem est in tempore quo necessaria est poeniten- 
τὰ, et multo gravius quo vacat ab omnibus operi- 
bus, quemquam tentari vel persecutionem pati : 
unde etiam sicut. ma;orem eum qui Sabbato per- 
seculionem patitur, novissimum numeravit. Quia 
ergo el hirci, vel capri, sive hdi virtutem, et 
differenti: sacrificiorum. modum didieimus, jam 
videamus quie in utroque. aguntur sacrificio, com- 
munia enin suni, quoniam ponitenti: finis οἱ 
generalis effectus, peccatorum remissio est, quam 
aperte legislator posuit dicens : 

Quod si peccaverit anima per ignorantiam de po- 
pulo terre, ut. faciat quidquam ex his que Domini 
lege prohibentur. Nou dicit quod, quia in quolibet 
provaricatus quis fuerit, in totam legem delinquit, 
sicul beatus Jacob ait: Quicunque totam legem ser- 
vaverit, offenderit. autem in uno, omnium reus con- 
stituetur*, Sed et hoe quod dictum est, per igno- 
rantiam, vel, sicut. Septuaginta, non volens, in- 
gruens jugum peccatoribus servitutis. diabolic:e 
demonstrat, quod sibi ipsi ad malui vergentes 
superinduxerunt, sicut !saias ait: Vir qui trahunt 
peccata ut tristem longam, et sicut funem jugi vacce 
iniquitatem?**, quo quidam captivi et inviti trahun- 
tur. Sed si ad sanam revertantur mentem, a resti 
hae sive. jugo statim. relaxantur. Quod quomodo 
aut quando fit, legislator ostendit, id est, quando 
ipse qui peccavit, peccatum suum cognoverit : 
neque enim aliter poenitentiam agere potest, nisi 
Cognoscal peccatum suum. Tunc enim princeps 
hircum, sive χίμαρον, is autem. qui de turba est, 
offerat capram, sive χίμαιραν * immaculata. autem 
utraque, immacula!am siquidem oportet esse pae- 
nitentiam. Quz autem ejus est macula? Videlicet 
si peccato compaliatur, vel amicus sit paenitens, pro 
quo agit ponitentiam : oporlet enim eum per- 
fecto a peccato eodem atque studiosissimo recedere 
proposito. 

Deinde imponet manum suam super caput. hostia. 
Ipse per semetipsum peccatum manifestans, et 
suam offerens confessionem. Ipse autem, secundum 
Septuaginta, non occidit, sed alii ; habet enim 
necessarium et alioruz auxilium ad orationem, ut 
suscipiatur ejus poenitentia. Unde nec omnimodo 
sacerdotes occidere priecepit ; ait enim : 

Occident eum in loco in quo occiduntur holocau- 
tomata. Quia autem — occidant non addidit; licet 
enim in sacrificio peenitentie alternis uti adjuto- 
riis, quod testatur Jacobus : Orate, dicens, pro alter- 
utrum. ut. salvemini*. Sed multo magis justorum 
utamur adjutorio, ipse enim subdidit, Multum valet 
oratio justi assidua?*. Ubi autem occident? Secun- 
dum Septuaginta, in conspectu. Domini. Quare le- 
gislator explanat, ait enim : Peccati. est. Pro pec- 


calo quippe in conspectu Domini confiteri neces- 
as jac. 15. 


1i; 2. 


S6[sa. v. 15: ** Jac. v, 
397]0311.:X33.20- 


n, 19. 


UD v, 92. 


C 


D 


55 ibid. 
*— Matth. xvi, 19. 


Peccatum meum. cognitum tibi feci, et injustitias 
meas non operui, Dixi : Pronuntiabo adversum me 
injustitiamm — meam. Domino, et. tw. remisisti iniqui- 
tatem cordis méi?, Propterea hic legislator intu- 
lit: 

EL tollet, et ponet sacerdos sanguinem | peccati. di- 
gito super cormua altaris holocautomatis. Quod 
Hieronymus simili sensu edidit dicens : Tolletque 
sacerdos de sanguine digito suo tangens cornua alta- 
ris, Sanguinem autem peccati appellavit, qui pro 
peccatis offertur. Hujus primitias sacerdos Chri- 
stus super cornua altaris holocautomatis offeret, 
videlicet super erucem suam; si enim altare holo- 
cautomatis Domini corpus est, hujus procul dubio 
cornua erux erit, de qua Habacuc. dixit : Cornua 
sunt in manibus ejus??. Offeret super suam crucem 
primitias necessario sui sanguinis, qui pro peccato 
offertur : quia opus crucis et effectus, perfecta 
peccatorum nostrorum remissio est. Quod autem 
dicit : 

Reliquum | sanguinem. [undet. ad basim ejus , oim- 
nem paenitentiam evangelicze tribuit przedicationi, 
quam esse basim altaris diximus. Recte autem poe- 
nitentiam omnem apostolic:e pr:edicationi tribuit : 
quia omnis ejus intentio. h:ec est, ut omnis homo 
poenitens se corrigendo salvetur, propter quo:l et 
primam vocem illam Dominus providet in Evangelio 
doctoralem : Penitentiam | agite,  appropinquabit 
enim. regnum celorum?! ; quia etiam ad hoc se ve- 
nisse dixit, ait enim : Non veni vocare justos, scd 
peccatores ad penitentiam ?*, Post hiec quid facit 
sacerdos ? 

Omnem autem adipem auferens, sicut auferri solet 
de victimis pacificorum. Ut peenitentis omne deside- 
rium sursum respiciat, id est, celum intendat, 
tunc euim poterit peenitentiam offerenti in pacifi- 
corum sacrificio reputari. Sed quis sit finis horum 
qui dicta sunt, addidit: 

Rogabitque pro eo sacerdos, et dimittetur ei. Neque 
enim idonei sumus peccata nobismetipsis dimil- 
tere, Christus autern nobis propitiationem perficit, 
Unde et ejus voce sacerdotes in Ecclesiam, utpote 
ejus officium subeuntes, ordinati sunt, quibus in 
persona apostolorum dicebat: Quorum dimiseritis 
peccata, dimissa sunt, et quorum relinueritis, re- 
Lenta sunt?*. Et rursus : Quecunque solveritis super 
terram. soluta erunt. et in. collo, et quecunque liga- 
veritis super terram, ligata erunt. et in calo?*, 

Vins. 52-55. « Sin autem de pecoribus obtulerit 
victimam pro peccato, ovem scilicet immaculatam, 
ponet manum super caput ejus, et immolabit eam 
in loco ubi solent holocaustorum cedi hostiz, su- 
melque sacerdos de sanguine ejus digito suo, et 
tangens cornua altaris holocausti, reliquum fundet 
ab basim ejus, omnem quoque auferens adipem, 
sicut auferri solet. adeps arietis qui immolatur pro 


89 Psal, xxxi, 5. ^ 39 Hlabac. nr, 4, ?* Matth. 


δ] 


ItESYCHIL PRESBYTERI 


$32 


x 


pacilleis, et cremabit super altare in ineensum A fundamenta ejus, quia pro peccato est, alterum vero 


Domini, rogabitque pro eo, et pro peccato ejus, 
et dimiLtetur illi. » 

Semetipsum nunc quoque sequens legislator 
oblationi capre sive chimere, quam diximus ab 
his qui sunt. de populo, et qui non occupantur in 
meditatione legis, offerri ovem quoque conjunxit : 
quoniam in populo et idiolis possibile est esse ali- 
quos etiam simplices, quibus conveniat ovis sacri- 
ficium, quod tam in holocautomatis quam saeri- 
licis hosti:e pacificorum. demonstratur. Áperte ergo 
legislator approbare cupiens, quia non solum prin- 
ceps, id est. scientia sublimior, nec tantum. popu- 
laris, sed et si quis est. in popularibus simplex, si 
forte. peccaverit, quod et hic ad redemptionem 
peccatorum debeat poenitentiam, ovis sacrificium 
introduxit. Ideo autem non arietem, sed ovem, id 
est, feminam, et non masculum praecepit offerri, 
quia popularibus feminarum sacrificium deputavit : 
eos hiv qui legem accipiunt evidenter contestans 
ul quicunque prineipatum sortitus est, el est aliis 
sublimior scientia, non solam exhibeat simplieita- 
lem, cum oporteat eum etiam prudentem esse sicut 
serpentem, quemadmodum Dominus oit. Qui 
vero non est talis, id est qui non abundat scientia, 
et propterea in populo deget, hie quamvis sit sim— 
plex, si contingat ul peccet, nee ipsi peccatum 
ignoscetur, nisi per oblationem peenitentiz pecca- 
Qum diluerit. Cum ergo hxc ita se habeant, non 
egenl cetera expositione: cum enim sacrificium 
pro peccato sit, simul hie de capra et de ove prz- 
cepit. Unde necesse non est, cum tendamus ad se- 
quentia, diu in pr:sentibus immorari. 


CAPUT V. 


Vrns. 1-12. « Si. peccaverit anima, et audierit 
vocem jurantis, testisque fuerit quod aut ipse vidit, 
aut conscius est, nisi inlicaverit, portabit iniquita- 
tem suam. Anima quz tetigerit aliquid immundum, 
sive quod occisum a bestia est, aut per se mortuum, 
vel quodlibet aliud reptile et oblita fuerit immun- 
diti: su:e, rea est, et delinquit. Et si Letigerit quid- 
piam de immunditia hominis, juxta omnem impu- 
ritatem, qua pollui solet, oblitaque cognoverit post- 
ca, subjacebit delicto. Anima qu:e juraverit, et 
protulerit labiis suis, ut vel male quid facere vellet, 
vel bene, et idipsum juramento et sermone firma- 
verit oblitaque postea. intellexerit delictum suum, 
agat poenitentiam pro peccato, et offerat agnam de 
gregibus, sive capram, orabitque pro eo sacerdos, 
et pro peccato ejus. Sin autem non potuerit offerre 
pecus, offerat duos turtures vel duos pullos colum- 
barum Domino, unum pro peccato, et alterum in 
liolocaustum, dabitque eos sacerdoti. Qui primu 
ollerens pro peccato, retorquebit caput ejus ad pen- 
nulas, ita ut collo h:ereat, et non penitus abrumpa- 
Lur, eLasperget de sanguine ejus parietem altaris. 
Quidquid autem reliquum faerit, faciet distillare ad 


?' Matth. x, 16. 


, 


C 


adolebit holocaustum, ut. fieri solet, rogabitque pro 
eo sacerdos, et pro peccato ejus, et dimiltetur ei. 
Quod si non quiverit manus ejus offerre duos tur- 
tures, vel duos pullos columb:e, offeret pro peccato 
similam, partem ephi decimam ; non mittet in eam 
oleum, nec thuris aliquid imponet, quia pro peccato 
est, tradetque eam sacerdoti, qui plenum ex toto 
pugillum hauriens, cremabit super altare in. mo- 
numentum ejus qui obtulit, rogans pro illo 
et expians. Reliquam vero partem ipse habebit 
in munere. » 

Num eadem legislator repetit? Cum in preteritis 
quippe dixisset quod, si peccaverit de populo terra 
per ignorantiam, ut faciat quidpiam ex his qu:e Do- 
mini lege prohibentur atque delinquat. Genera- 
liter de omni peccato pr:ecipiens et jubens qu:e. de- 
berent offerri, nunc.quoque de eisdem aliis quo- 
dammodo videtur sancire sermonibus. Quamobrem 
autem superius quiedam pro peccato, et non omnia 
exposuit. Oportebat quippe utaut omnia per sin- 
gula exponeret, aut penitus nibil, cum generalis 
ei demonstratio peccati sufficeret. Sed mon ita 
se habent verba legislatoris, sicut quidam ne- 
glizenter legentes existimant. Quando enim 
dixit : 

Quodsi peccaverit de populo terre per ignoran- 
liam, ut faciat quidpiam ex his que Domini lege pro- 
hibentur, atque delinquat, sensibilem Israelem esten- 
dit, qui cognoscens Dei mandata, non debuit quid- 
piam legis transgredi. Transgressus autem, implere 
debuitea quae ad poenitentiam pertinent. In prz- 
senti autem dicens : Si peccaverit anima, nequa- 
quam addidit, de populo terr:ze, et rectissime. Dicit 
enim peccata a quibus necesse sit, secundum quod 
ait Jacobus, etiam hos qui sunt ex gentibus abstinere, 
id est idolothytis, et suffocatis, et sanguine, et for- 
nicatione. In his enim invenies sequentia connu- 
merata. Deinde superius quod. est peccatum unius- 
cujusque per semetipsum deliuquentis, et quod per 
se quis gessit, designatur. Hic autem eum qui alie- 
nis peccatis communicavit demonstrat, hoc enim 
lactus immundi et morticini, et a bestiis capti in- 
nuit, non per zenigmata, sed aperte exponens, quod 
quidam despiciunt, id est, alterius in errorem mit- 
t'ntisnon arguere errorem, sed consensum prz- 
bere. Nunc ergo ostendit quia et in hoe oblationem, 
eam videlicet que ad poaitentie | absolutionem 
pertinet, necessariam habeamus. 

Si peccaverit anima, et. audierit. vocem jurantis, 
testisque (uerit, quod aut ipse vidit, aut. conscius sit, 
id est, si aliquo [urlum aut. dolum faciente, et jusju- 
randum pro eis dante, videns aliquis furtum aut. do- 
luim quem fecit, vel aliter conscius quod false juret, 
non prodiderit, portabit iniquitatem. Et. recte, Nam 
cui licuit arguere peccatum, et. texit, adjutor ejus 
procul dubio factus est. Qui vero auxiliatus est, in 
semelipsum peccatum (raxit. Non solum autem 


833 


IN LEVITICUM. — LIB. I. 


S34 


pridieti peccati. immunditiam. evitandam putavit, 4 conniventiam praebet, vel. im eo quod placent ta- 


sed et si quis teligerit. omnem rem immundam, aut 
morlicinam, aut à bestiis captam, non corporis, 
sed rei immundas actiones ostendere cupiens, nec 
illas immunditias quas Jud:orum gens existimat. 
Quie sint autem | actiones communicatio 
sicut immundarum evitanda est, Salvator apostolos 
docuit, dicens : AdAuc et vos sine. intellectu estis ? 
Nescilis quia omne quod ingreditur in 0s, in vcn- 
trem vadit, οἱ in. secessum. emittitur ; qua autem 
egrediuntur de ore, de corde exeunt ,— et hac. inqui- 


quaruni 


nant hoininem ? Etenim de. corde exeunt cogitationes 
male, homicidia, adulleria, falsa. testimonia, furta, 
blasphemia. Hec sunt. quae coinquinant hominem *5*, 
Propter quod et immund:e res, utpote polluentes 
eos ἃ quibus tanguntur, id est eos qui communicant 
eis, a legislatore intellecte. sunt morticinz. ilis 
similis est in polluendo homo qui per peccatum 
mortuus est, de qualibus Dominus dicebat : Dimitte 
mortuos sepelire mortuos suos ?*, A bestiis autem ca- 
ptus est, qui, operante in eo diabolo, tractus est ad 
aliquam aetionem malam, quemadmodum Judas ad 
tradendum Dominum, de quo Joannes evangelista 
ail : Et facta cena, immittente diabolo in cor ejus, 
ut traderet eum Judas Simonis Iscariote ?95*. Quia 
autem in LXX translatione, non. dixit simpliciter a 
bestia captum, sed addidit, immundum, qui est ἃ 
bestia captus, pulas non est omnimodo et immun- 
dus? Et dicimus : Nequaquam. Neque enim omnis 
qui a bestia capitur, jam. omnimodo ab ea et occi- 
ditur. Forsitan enim et postquam capitur liberatur, 
sicut Petrus : incidit enim in diaboli laqueo, tem- 
pore negalionis. Sed el. resipiscens evasit, et dicit 
eum David : Anima mea sicut passer erepta est de 
luqueo venantium **. Hic ergo. immundus non est ; 
sed qu:edam differenti:, id est, secundum LXX, 
morticinorum posibe sunt. De quibus quxdam dixit 
esse pecora, qu:edam vero abominationes. Mortici- 
num autem pecus, est homo per insipientiam pec- 
cans, et pecudum contra legem vitam ducens, qua- 
libus ait David : Nolite fieri sicut equus et mulus, in 
quibus non est intellectus *? ; sed. etiam de qualibus 
Jeremias ait : Qui admissarii facti sunt, unusquisque 
eorum ad uxorem proximi sui hinniebat*?, Abomi- 
nationes autem immundi, veluti canes, et simi, 
et quaecunque talia sunt, de animalibus appellan- 
Wr, quae. etiain ab infidelibus colebantur ; vel quod- 
libet reptile, id est quod super ventrem suum  tra- 
litur, quie nihilominus Symmachus et Aquila repti- 
lia ediderunt, LXX autem abominationes. Ergo. per 
Lec tam idololatrias apertissime significat, quam 
in alio malo viventes, id est in dolis et in. rapinis, 
sive in aliis cupiditatibus. His omnibus si quis tactu 
communicaverit, et oblitus fuerit,vel, ut LXX dicunt, 
latuerit illum : 
ias menlis, siveactio mala, inquinatio est, in horum 
lactu, id est vel ineo quod. quis hie operantibus 


quoniam oblivio anim:e etobscuri- 


99 


) 2». 


95* Matth, 
rcm. v, 8. 


16. ?5 Matth. viu 


Xv, 


Β 


ὡς δ ΡΥ ΠΤ X5» 2- 


lia, modis omnibus polluitur. Hic sensus eo modo 
in presenü quoque translatione si. intendatur, 
venit. 

Sed et. si tetigerit quidpiam de immunditia hominis 
Juxta omnem impuritatem qua. pollui solet, de omni 
munditia ejus quamcunque tangens. pollutus | (uerit. 
Dicit autem. secundum litteram, eos qui seminis 
fluxum patiuntur, et menstruatas, et quosdam alios, 
de quibus subtilius ipse legislator paulo post dicit, 
in quibus horum expositionem reservavimus : hoc 
solummodo nunc pro commemoratione ponentes, 
quod non omnis immunditia hominis polluit. tan- 
gentem, ideoque enim dixit : Juxta onmem impuri- 
tatem qua pollui solet, secundum LXX autem. ab 
omni immunditia ejus, quam tangens pollutus fuerit, 
Quie sint autem h:e cum de eis legislator locutus 
fuerit, dicemus : 

Anima que juraverit et. protulerit. labiis suis. Id 
est aperle promittens, quod LXX dicunt, separans 
labris, ut vel male quid facere vellet, vel bene, in 
quibus peccatum est, quando is qui bene promisit 
facere mentitur, aut qni mala minatus est, verita- 
tem dicit. Quod et Herodes perpessus est, qui pro 
eo quod juravit Herodiadi Joannem Baptistam capite 
detruncavit, oblitaque postea intellexerit. delictum 
suum. Omnia hzc. videlicet quie dieta sunt, unus- 
quisque cum senserit et cognoverit, confiteatur pec- 
catum quod fecit, et offerat agnam de gregibus sive 
capram, quia de aliquo qui de. populo est, videlicet 
de vulgo loquitur hoc loco, inter quos possibile est 
simplicem quempiam inveniri agnam de gregibus, 
ulpote aptam simplici, quemadmodum superius 
diximus in hoc, de quo nunc sermo est, sacrificio 
sive poenitentia recte custodivit offerri, finem 
adjiciens. 

Orabitque pro eo sacerdos, et pro peccato ejus. 
Consuetis utitur verbis, in memoriam nostram τὸς 
vocans ea qu: superius in deprecatione pro pec- 
calis praecepit peragi, quae iterum dicere, utpote 
semel dicta, necessarium non habemus. Solummodo 
autem hoec adjiciamus, ut si Juid horum princeps 
peccaverit, hircum de capris offerat, oblationem sibi 
dignam et pomitentiam. Per hoc enim quod multi- 
tudinem, et in his de quibus nunc dixit, id est. sa- 
erificium offerre przcepit, 
etiam de principe similia voluisse. Ut autem et ali- 
ter dieatur, eum qui in scientia excellebat, nec ipsuin. 


manifestum est. eum 


peccare oportuerat, nec. alterius communicare pec- 
catis. Non enim ad. virtutem, sed ad iniquitatenz 
sunulantes se, invenitur producere, sive provocare 
subjectos. Propter quod illud, quasi quod nec 
evenire deberet, indisceussum reliquit, Sed. et. hoc 
notandum est, quia delictum — aliquando quideus 
specialem iniquitatem, quie contra solum priesumi- 
tur Deum, qualisest. quie in. sanctos, aul qu:e iir 
jusjurandum committitur ; aliquando. autem. omne 


9T Psal.exxim, 7. 99 Psal. xxx1x, 9. «9? Je- 


835 HESYCHII PRESDYTERI 


peccatum quod ad scientiam pervenit, legislator ap- A que, quando secundum intent'onem | Dominicam. 


pellat, et propterea ab eo ubique cognitio peccati, 
sive anteponatur, sive subinferatur modis omnibus, 
delictum dicitur, ut osterdat. quia omne peccatum, 
postquam cognoscitur, in ipsum delinquitur Deum, 
et ideo appellatur delictum, id est πλημμελεια, non 
enim sine causa legislator hoe sermone. frequenter 
ulitur. Nam et quemadmodum differentes conver- 
sationes hominum in exordiis libri per holocauto- 
mata et sacrificia salutaria designans, legislator non 
frustra proposuit, sed vias multas, et januas ape- 
rire cupiens : sie et modo non unam speciem, sed 
multas de oblationibus pro peccato sancivit, ut 
pluriores modos peenitenti:te proponeret : quia nec 
omnes homines omnes modos implere possunt, nec 
omnis modus penitentize in omni peccato convenit. 
Quando enim poenitentia, saccum, et jejun'um, et 
lacrymas, et orationem continuam, et vigilias exigit, 
aliaque similia : quomodo, verbi gratia, senectute, 
aut aliter corpore infirmus, talem agere peeniten- 
tiam privalebit? Nunquid ergo hie propter inlir- 
mitatem aut similem :etateimn. repellitur a peeniten- 
tia? Nullo modo, habet enim. alium modum ad im- 
petrandam remissionem peccatorum. Sed quis hic 
Sit, sequentiá demonstrant; ait enim : 

Si autem non potuerit offerre pecus. Quod LXX 
interprelati sunt : Si autem non valuerit manus ejus 
ad ovem, volentes per ovem caprum vel capram in- 
telligi, quasi commune esset genus caprarum et 
ovium, sicut diximus, hoc hie planius edidit, qui 
utomnia h:ec comprehenderet, pecus posuit. Unde 
et alii interpretum in hoc loco pro ove, hi quidem 
pascualia , alii autem ex grege, volentes per hoc et 
capras significare, ediderunt. Si ergo hie non  po- 
tueriL offerre pecus, offeret pro peccato suo quod 
peccavit, duos turtures, aut duos pullos columba- 
rum Domino. Quamobrem necessarium nimis est 
reminisci nos, quia contemplativam vitam et in 
meditatione conversantem, et. mundam atque. sim- 
plicem significari, per pullos columbarum et turtu- 
rum superius diximus. Ergo qui non potest vacare 
in continua afflictione et zerumna, ut panem. suum 
cum cinere comedat, et potum suum emn fletu 
temperet, aliaque his similia poenitens agat, verbi 
gratia, infirmitate aut alia quacunque necessitate 
prohibetur, hic aliomodo agere potest poenitentiam, 
veluti offerens semetipsum, ad contemplandum 
Deum, et ad perscrutationem legis ejus, totamque 
ΤΠ ΘΠ ΘΠ suam consecrans ccelesti conversationi, a 
terrenis rebus plenissime cohibens se, per hoc enim 
ci, et peccatorum remissio, et justificatio procura- 
tur. Unde eorum offeruntur, unum quidem pro pec- 
cato, id est ad emundationem peccati, alterum vero 
in holocaustum, quasi in crucifigentem semetipsum, 
conversationem vel vitam, et plenissime Dco tra- 
dentem immolatur. Offeret autem hzc. sacerdoti, 
Christo utique. Tunc cnim acceptabile est. utrum- 

z Psal: 


* Rom. vir, 90. 


Lxx1n), 15. 


33joan.531, 49; 


atque co mediante offeruntur. Qui primum offerens 
pro peccato. Ideo primum pro pcecato offeret, quia 
nemo potest holocaustum fieri, nisi. prius fuerit à 
peccato liber effeetus. Sed quis hujus modus est 
libertatis? 

hetorquebit sacerdos caput ejus ad pennulas, 
ita. wt collo haereat, ét non penitus abrimpatur. Per 
collum, quod LXX sphondylum interpretati sunt, 
totum corpus intelligitur, quia colli firmitas, sani- 
las, et subsistentia totius corporis est. Quia ergo 
solet caput pro mente accipi in divina Scriptura, pro 
eo quod mens principatum tenet in homine, unde 
et David Deo dicebat : Tu contribulasti capita dra- 
conum subter aquas !, mentem | videlicet, dum aqua 


D Daptismatis remissionem priebente, mens diaboli 


conteritur ; per. hoc ergo quod dicitur LXX: Et 
erumpet sacerdos caput ejus : presens vero transla- 
tio : Retorquebit caput. ejus οἱ pennulas, vult. nos 
non servire neque compati eorpori, sed abrumpi, 
vel retorqueri, ut non ex :equo repugnet legi mentis 
lex peccati, quie consuetudine peccandi in membris 
habitat corporis, neque captivum ducat hominem, 
sicul Paulus ait *. Quia autem non debemus ex toto 
corpus adversari, nec cresturam | illud diaboli zesti- 
mare, sicut quidam putant, sed subdere illud menti : 
propterea non przcepit caput a. collo separari, unus 
quippe ejusdemque sunt. utraque creatur. Sed 
sequentia videamus : 


Et asperget de sanguine. illius parietem. altaris. 
Quidquid autem reliquum fuerit, [aciet distillare ad 
[undamenta ejus, quia pro peccato est. Paries altaris 
corpus Christi intelligitur, de quo ipse Christus di- 
cebat : Solvite templum hoc, et tribus diebus «dificaba 
illud ὃ. Fundamentum autemejus, sive, secundum 
quod LXX interpretati sunt, basim. Basis enim evan- 
gelium est. Ergo, secundum intent:onem sacrificii 
Christi et evangelicze doctrinze, jubet etiam hoc pro 
peccatis sacrificium offerri : propterea addidit, quía 
pro peccato est. Nihil quippe sie a peccatis eripere, 
quemadmodum Christi imitatio et. ohedientia evan- 
gelicie przedicationis, potest, cui si quis sit obediens; 
alterum adolebit holocaustum, ut fieri solet, id est 
quemadmolum oportet holocaustum fieri. Quod LXX 


D plone secundum hoc edunt, id est, faciet autem quo- 


modo debet. Oportet quippe eum qui patrem et 
matrem, et fratres, et omnia sazcularia renuit, lio- 
locaustum fieri, si modo vult esse acceptabile et 
intelligibile holocaustum. Haec. si faciatis, qui non 
potest predictis modis poenitentiam agere, il est 
vigiliis, et sacco, et aliis similibus afflictionibus, ro- 
gabit pro eo intelligibilis sacerdos, ct pro peccato 
ejus, et dimittetur ei. Admirabilis valde ergo. Deus 
est hujus Jator legis, qui veniam, utpote clemens 
imbecillilate generis humani tribuit, et modum re- 
perit per quem non minora consequi infirmanies 
possint. Quia autem non omnefacile est ad port- 


857 


IN LEVITICUM. — LIB. I. 


823 


tendum tempus, imo. aliquando et difficile, id est A modios capiens, Ergo Christus est qui sacrificium 


quando abusi sumus ipsa paenitentia, virtutemque 
ejus quodammodo abolevimus : quod evenit, si quis 
forte peccans et peenitere se simulans ad hoc rursus 
redeat, quando et Petrus. reprehendens ait: Evenit 
éis res veri proverbii : Canis reversus ad suum vomi- 
tum, et sus lota in volutabro. ceni *. Sed et Paulus, 
Ne quis, ait fornicator, aut profanus, ut Esau, qui 
propter unam escam vendidit primitivam suam. Sci- 
tote enim quia et poslea hireditate benedictionem re- 
probatus. est. Non enim. invenit penitentie locum, 
quanquam cum lacrymis exquisisset eam ^. Ergo quia 
lalibus non facilis praebetur peenitentiz aditus, ecce 
nunc legislator innuit; ait enim : 

Quod si non quiverit manus. ejus o[ferre duos tur- 
tures vel duos pullos columba. Quia vero hiec non 
potest omnimodo, nec hzdum aut ovem potest ; 
quare autem non potest : seu, ut LXX dicunt, non 
invenit? quja divitiis poenitenti:e male usus, non 
eas quemadmodum oportebat, expendit. Quid ergo 
faciet, ut non desperatio ei causa perditionis fiat? 

Offeret pro peccato suo similam, partem ephi deci- 
mam : non mittet in eam oleum, nec thuris aliquid 
ponet, quia pro peccato est. Maec ergo species ei 
ponitenti:: concessa est quam dixit. Anxiari au- 
tem et timere debet, ne forte non suscipiatur ejus, 
utpote. frequenter injuriata, paenitentia ; propterea 
nec oleum superfundit, utpote dubitans an mise- 
ricordia et compassione dignus sit. Sed nec thuris 
aliquid imponit, utpote qui nescit utrum boni odo- 
ris sit ejus ora:io, quam. frequenter pravaricatus 
est. Unde Joel propheta ad plebem Judaeorum dice- 
bat : Convertimini ad Dominum Deum vestrum, 
quia benignus et misericors est, patiens et. multum 
misericors, et prestabilis super malitia. Quis scit si 
convertatur οἱ ignoscat, et. relinquat. post se benedi- 
clionem? Sacrificium. οἱ libamen Domino Deo no- 
stro *. Et quomodo dubitatur de misericorde et 
patiente, et multe miserationis, si convertatur et 
pweniteal, et si sacrificium aut libamen pro peccatis 
accipiat, nisi quia populo maligno et diligenti pec- 
cata loquitur? Qui cum szpe egerit, nunquam per- 
stiliL in pura paenitentia : ergo nec desperationem 
ilis faeere vull, nec rürsus eos poenitentes valde 
présumere, atque ideo verbis est dubiis usus : cl 
quamobrem non oporlebat pr:ssumptionem eis fa- 
cile dari, ne data priesumptio, ad alia rursus pec- 
cata eos neglizenliores efficeret, velut relaxatis 
prioribus, infirmos quippe quosdam et inconstau- 
tes in. virtutibus legislator innuit. 

Tradet autem eam sacerdoti. llle autem, utpote 
pius Christus : quippe est qui etiam nune per signi- 
ficationem intelligitur sacerdotis. 

Qui plenum ex toto pugillum hawuriens, cremabit 
super altare in monumentum cjus. Qui obtulit spe- 
cies oblationis, aceeptabilis est ephi simile. Epli 
auiem mensura est trium. mensurarum, id est, tres 


ἘΠ Petr. n, 99. * Hebr. xu, 16, 17. 
Xvin.$2149292 1)93n, x98. 'Luc.xy, 9. 


$ Joel. n, 1 


offert, et ipse est sacrificium quod offertur. Ephi 
enim cum sit mensura trium modiorum, evidentet 
Trinitatem. innuit, quie una. quidem mensura est, 
quia una in ea est Deitas. Tres autem habet men- 
suras, id est, tres personas perfectas, et tot. suh- 
sistentias, ut mauifestum sit non nos peccare, ejus 
partem carnem Domini dicentes, propter insepara- 
bilem cum ea incarnati Verbi unitionem. Quare 
autem Trinitatis pars est? quia indivisibilis ejus est 
gloria et virtus, ita ut Paulus de Christo diceret : 
In ipso habitat omuis plenitudo divinitatis corpora- 
liter ?. Sed et Joannes : Qui negat, inquit, Filium. 
nec Patrem. habet : Qui'confitetur Jesum, et Patrem 
habet 5. Ergo ephi quidem hic inearnatus Deus, 


B Verbum utpote habens in se Trinitatis plenitudi- 


nem, Decima autem ejus est caro : primum qui- 
dem uL ostenderetur sublimitas divinitatis ejus, 
quantum ad humanitatem, propter quod et pars 
dicitur; deinde pro eo quod iutegro homine incar- 
natus est Deus Verbum, et qui legem impleret. 
Utrumque enim decima significat, quia et perfectus 
est denarius numerus. Decem autem mandata legis 
sunt, unde et decim: : decimam partem prz:cipuam 
sacerdoti, Christo videlicet, lex deputavit, utpote 
inass;e nostre primitias habenti. Quicunque ergo 
poenitentiam sape pravaricans violabit, rursusque 
vult agere poenitentiam, in spe Christi agat, qui in- 
quisitus a Petro : Si peccaverit in. me [rater meus, 
quoties dimitto ei, usque sepes? dixit : Non. dico 
tibi usque septies, sed usque septuagies septies ὃ. Hic 
ergo sermo spem penitenti:: eis quibus impossi- 
bilis videtur priebet. Propter quod hauriens de obla- 
tione implet pugillum in monumentum ejus qui 
obtulit, eL cremat super altare, id est, memor sui 
verbi, quod pro his salvandis, qui ad se veniebant 
apostolis dixit : INon peribunt in. eternum, et nemo 
eas rapiet de manu mea !?. Venientem ad se salvat 
cum qui sepe deliquit in poenitentiam. Quid pro 
eo offerens pugillum in monumentum, id cst, ver- 
bum secundum quod promisit eos qui semel sub 
manu ejus facti fuerint non perire. De hoc ergo 
pugillo mulierem qu figuram gerebat Ecclesiz, 
ipse introdnyit dicentem : Congaudete. mili, inveni 
eam drachimam quam perdideram "δ. À multis enim 
male poenitentia utentibus perdita fuerat ratio spe- 
rand:e paenitenti:e, sed secundum predictum mo- 
dum inventa est. Hoc ergo monumentum offerct 
super altare corpus suum, quod cmne peccatum 
suscepil, etiam illud quod videbatur impossibile 
posse salvari. Propter quod adcidit : 

Quia pro peccato est. Ostendens quia ad Christum 
solum pertinet omnium peccata suscipere. Ergo 
hi qui penitentiam sepe peccando prevaricati 
sunt, postremo autem poeuituerunt, ex 60 quidem 
quod frequenter pravaricali sunt, spem poeniten- 
tie non habent : Christus tamen etiam sic orare, 


5, 14. "Coloss. t. 9. *IJoan.1, 25. ἢ Mauhb. 


829 


HESYCHI0 PRESBYTER, 


8:0 


id est suscipere panitentiam, prop'er suum pati- A semel, bis, vel ter, sed swpe in iisdem in quibus 


tur verbum, quod manifestant sequentia, cum dicit 

Rogans pro illo et expians. Vel, sicut LXX edide- 
runt : Et orabit pro eo sacerdos, et pro peccato ejus 
quod peccavit, et dimittetur οἷ. Ut ex hoc. intendas 
quia multitudinem peccatorum commissam siguili- 
cat. Quamobrem etiam ab uno horum, utpote spe 
cadem peccante, sepeque de eadem re penitente, 
alque nililominus iterante peccatum, ea in quibus 
praevaricatus est, poenitentiam recte sacerdos dimittit 
et deprecatur. Misericors est enim et fidelis sacerdos 
ad Deum qui exorat pro peccatis populi. Sed etiam 
qui finis sit hujus ssnctionis, cognoscamus, sequitur : 

Reliquam vero partem ipse habebit in munere. Quod 
ediderunt : Quod autem. reliquum fuerit, sit. sacer- 
dolis, quemcdmodum sacrificium. simile, atqui hoc 
sacrificium simile est. Decimam quippe ephi simile 
priecepit offerri, Sed quia similam theologiam esse 
novit, h:e autem oblatio non tantum theologia, 
quantum ponitentiz est, per comparationem osten- 
dit quia hxc alia quidam est extra. illam : unde 
ibi quidem quod reliquum fuit, Aaron et filiis ejus 
deputavit. Esse autem diximus ejus filios, iilos qui 
sublimia et divina intelligere possunt. Ipsi quidem 
pascuntur de scientie reliquiis, cujus totum atque 
summain in colis Christus habet, apud quem sa- 
pienti: thesauri et scientize, sicut ait Apostolus '*, 
abscondiüi sunt. Nunc autem non Aaron et filiis 
ejus, sed sacerdoti quod reliquum est, Christo vi- 
delicet, sicut et sacriicium sinillie est in munere. 
Vrgo quia similam esse theologiam diximus, in duo 
eadem pr:esens sacrificium dividitur, id est, in re- 
Tnüissionem peccatorum poenitentiam agenti, eL in 
1heologiam Christo. Solius enim Dei est ignoscere, 
eliam ea quorum impessibilis videtur remissio. Et 
recte in eum multip!iciter hoc sacrificium ad theo- 
logiam invenitur. lllud autem non admireris, quia 
in quibusdam personis, vel in peccatis, difficilem 
esse aditum penitentie diximus ; ait quippe Pau- 
lus : Voluntarie enim peccantibus nobis, post. per- 
ceptam. notitiam veritatis, non jam pro peccato relin- 
quitur hostia " ; hoc. quod diximus difficile, pro 
nipossibile ponentes, nam idem in subsequentibus 
ait : Impossibile est enim cos qui semel sunt. illumi- 
sal, gustaveruntque donum celeste, οἱ participes 
jacti sunt. Spiritus sancti, gustaveruntque etiam bo- 
zum. Dei verbum, virtutesque seculi venturi, et pro- 
lapsi sunt, fenovari rursus ad panilentiam, crucifi - 
gentes sibimetipsis Filium Dei, et ostentui habentes !*, 
*os qui frequenter egerunt poenitentiam, et prava 
vicati sunt. Christum injuriare, qui eam concessit, 
significans, quod manifestant sequentia : Terra 
enim, inquil, sape super se venientem. imbrem bi- 
bens, et generans herbam opportunam illis a. quibus 
colitur, accepit. benedictionem a. Domino. Proferens 
autem. spinas et tribulos, reproba est, et. maledicto 
proxima, cujus fmis in combusiione '". Non dixil 


" Coloss. n, 5. '? IIebr. x, 26. 


1! [Tebr. vit, 4, 5. 


poerituerat przvarieantem, poenitentiam suam esse 
maledieto. proximam. et. reprobam, ejusque finem 
in combustione esse nisi resipuerit. Nolens autein 
desperationem — facere auditoribus suis : erant 
quippe sine dubio quidam in cis uegligentes, et 
luxuriose poenitentia utentes : quamobrem non ad 
alios hzc, sed ad eos scribebat. Quia ergo erant 
quidam tales, ad;unxit : Confidin us autem. de vo?is, 
[ratres, meliora, et viciniora saluti, tametsi ita loqui- 
mur !5 : simul et terrere eos qui luxuriose uteban- 
tur poenitentia, et bonam spem rursus promittere, 
si migrarent a luxuria cup:ens. Propter quod. le- 
gislator, nec oleum oblationi ipsi, nec thus addidit, 
timorem inculiens offe:entibus, et tamen susci- 
pientem hanc sacerdotem dixit. bi 

Vgns. 14-16. « Locutus est Dominus ἃ Moysen, 
dicens : Anima si prevaricans csremonias per 
errorem, in liis quze Domino sunt sanctificata pec- 
caverit, offeret pro delieto suo arietem immacula- 
tum de gregibus, qui emi potest duobus siclis, juxta 
poudus sanctuarii, ipsumque quod intulit. damni 
restituet, et quintam partem ponet supra tra !ens 
sacerdoti, qui rogabit pro eo offerens arietem, ct 
dimittetur ei. » 

Bonum quidem estab omni peccato abstinere, 
maxime tamen ab eo quod contra sancta committitur, 
quia Deus per illud injuriatur. Quantum autem hoc, 
et quam terribile sit, presens, quam legislator ex- 


C posuit, demonstrat oblatio. Cernis quippe quia, 


dum tot przecepisset sacrificia celebrari, nusquam 
de arietis sacrificio in principio libri hujus Domini 
ad Moysen loquentis, nisi tantum in hoc loco men- 
lionem fecit, volens necessitatem et utilitatem sa- 
crificii hujus ostendere. Cernis etiam quia non hir- 
cum, neque capram, aut ovem, aut par columpa- 
rum, sed arietem przcepit offerri, ex oblatione 
docens quale sit hoe peccatum. In figura enim 
Salvatoris aries accipitur. Cognoscis autem hoc 
inodo, quando Deus Abraham ab unigenito immo- 
lando cohibuit : quoniam et Isaac vivere propter 
promissam ex eo successionem, et figuram sacri- 
ficii Salvatoris impleri oportebat, propter hane 
Isaac in sacrificium assumplo, vidit arictem in 


D vepribus hzrentem cornibus, vel, sicut. LXX, in 


arbore Sabech patriarcha teneri. Arbor autem 
Sabech crux est, lignum remissionis, in quo aries 
ex cornibus figuram gerens, confixi manibus in 
cruce Christi tenebatur. Non solum autem imma- 
culatum eum esse przcepit, sed et qui pretii sit, 
sive emi possit duobus siclis, vel. secundum LXX, 
argenti quinquaginta siclis, siclo sanctuarii. Nemo 
quippe sibi conquirere Domini sacrificium nisi 
per Spiritum sanctum potest. Si enim nemo potest 
dicere Dominus Jesus Christus, nisi in Spiritu 
sancto *', multo magis nec sacrificium ejus assequi 
potest, sine operatione Spiritus. Unde non simpl:- 
15 ibid. 7, 8. 


'5 ibid. 9. Ὁ I Gor. xn, $. 


841 


IN LEYITICUM. — L1B. I. 


842 


ciler dictum est, quinquaginta siclorum. Ostendit A Quod si peccaverit de populo terrze per ignorantiam, 


quippe hie numerus sancti Spiritus adventum, ex 
eo quod die Pentecoste, id est. quinquagesima, ad 
apostolos venit. Sed el pondere sanctuarii, sive 
secundum LXX siclo sancto, ut per hoe quod dixit 
sancto, ostenderet sancti Spiritus virtutem et 
operationem. Siclo autem quare? Quia siclus vi- 
ginti obolorum est, hie autem vicenarius numerus 
non est peccatis obnoxius. Unde hi qui de /Egvpto 
exierunt, eum viginti annorum essent, peccati po- 
puli penam. non susceperunt : mundus quippe ab 
omni peccato est spiritalis homo. Non solum autem 
arietem offerri, sed et quintam addere precepit. Si 
quis forte sancto vase, vel cibo, aut unguento tali 
illicite abusus est, hoc appellavit commissum pec- 
catum in sancta ; hie ergo ipsum reddet, et insuper 
quintam, id est quintam ejus partem tradet sacer- 
doti. lloc autem signilicat ut, quoniam quinque 
sensus habemus, si per unum sensum peceaveri- 
mus, veluti si oculum ad adulterium in tempore et 
loco sancto occupaverimus, aut. linguam in detra- 
hendo, vel aures ad malam locutionem, aut odora- 
iam ad perceptionem odoramentorum meretricio- 
rum, aut manum ad tactum profanum et injustum ; 
primum quidem ab illo peccato omnino abstinea- 
mus, et poenitentiam de eo per arietem offeramus ; 
id est, Christum rogemus ut peccati in se commissi 
ipse fiat ereptio : deinde quintam, id est unum 
predictorum sensuum, per quod peccatum com- 
missum est, offeramus sacerdoti, Christo videlicet : 
ut nequaquam ultra ad actionem pravam illum 
Occupemus sensum, sed consecremus illum Dco, 
Sic enim pro peccato nostro deprecabitur. Quomodo 
autem peccati aries per sacerdotem olferatur, in 
alia parte libri conscriptum est, ubi sacrificium 
pro peccato :quale esse sacrificio quod pro delicto 
fit, predicavit. Hoc autem nunc adjiciendum est, 
quia delictum legislator duobus modis uti, seu 
ponere solens, et delictum appellare nunc quidem 
peccatum quod ad scientiam pervenit, et nequa- 
quam jam ignotum est peccanti, nunc autem quod 
in Deo ipso commissum est, veluti jurejurando, 
aut etiam in sanctis, non sine causa hoc appellat 
delietum, sed ut tu cognoscas similiter in Deum 
extendi peccatum, quod in scientia, et. quod in 
jurejurando, et quod in sanctis committitur. 

Vrgns. 17-19. « Anima si peccaverit per igno- 
rantiam, feceritque. unum ex his qu: Domini lege 
prohibentur, et peccati rea intellexerit iniquitatem 
suam, et offeret arietem immaculatum de gregibus 
sacerdoti, jaxta. inensuram :estimationemque pec- 
cati, qui orabit pro illo quod nesciens fecerit, et 
dimittetur ei, quia per errorem deliquit in Do- 
mino. » 

Habet przsens locus quaestionem non modica coa- 
sideratione dignam, quia pro peccatis pro quibus ca- 
pram pridem olferri, aut ovem praecepit; ait enim ; 


1* Joan. xv, 99. 
ParROL. Gn. XCIII, 


B 


ut faciat quidquam ex his quie Domini lege prohiben- 
tur atque delinquat, et cognoverit peccatum suum, 
offeret capram immaculatam. Nunc tanquam obli - 
Qus ea qui przceperat : Si anima, ait, peccaverit 
per ignorantiam, feceritque unum ex his quz» Do- 
mini lege prohibentur : et peccati rea intellexerit 
iniquitatem suam, offeret arictem immaculatum de 
gregibus sacerdoti. Et multum videtur differre in- 
ter hoc sacrificium, et illud quod dudum precepit : 
sed neque oblitus est anteriora nec contraria eis 
precepit. Quia enim nomine anim: gentilem dixi- 
mus significari, hic autem forsitan ignorans nian- 
dala legis transgredi poterat (propter quod dixit, 
per ignorantiam recte), intelligibilis aries, Christus 
videlicet, hujus peccatum in sacrificio pro eo obla- 
tus diluit, Sed ct illud ostenditur, atque in his 
evidenter demonstratur, quia in unoquoque quidem 
peccato, pro remittendo eo egimus paenitentiam, 
cum non simus idonei per nosmetipsos, sine Christi 
sacrificio consequi veniam. Ergo si quis extra fidem 
Christi constitutus est, Judzus forte aut. paganus, 
licet paenitere se de peccatis suis per conversa- 
tionem et vitam demonstret, remissionem non 
merebitur, quia arietem offerre, id est, Christi sa - 
crificium, non polest. Quamobrem generaliter de 
omnibus quodammodo sancire cupiens, non dixit : 
Si anima de populo, sed, Si anima simpliciter pec- 
caverit, οἱ fecerit. unum. ex. his que Domini lege 
prohibentur. Ergo et de indocto, et de scientiam 
habente, nee non de omni peccato recte hoc quod 
dietum est, accipitur. Quia autem arietem pro 
delicto jubet offerri, apertissimum est quia dcli- 
ctum hic legislator intellectum peccatum posuit. 
Propter quod dicens per ignorantiam, subdidit : 

Et peccati. rea intellexerit. iniquitatem suam. Qui 
autem intellexerit peccatum, hic illud in se relidit, 
et sordidatur ab eo, sive oneratur, quandiu per prze- 
dictum sacrificium oratio pro eo fiat. Intellectus 
autem peccati, in habentibus quidem scientiam, 
contenebratis vero amore libidinum, necesse est ut, 
cum in cogitatione sua. resipiscunt, proveniat : ca- 
rentibus vero scientia, per competentem doctrinam, 
qui intellectus cum — alterutro. horum provenit, 
modo ad hoc movet hominem, ut egeat sacrificia et 
ponitentia, Qui enim intelligit pollutionem, et non 
se purgat per peenitentiam, manifestum est. quod 
abominabilis sit et. sordidus. Nam hujus rei gratia 
de Judzis Dominus dicebat : Si mon venissem οἱ 
locutus eis fuissem, peccatum mon haberent : nuuc 
autem. excusationem. non habent de peccato suo "^. 
Hoc autem planius ex posterioribus approbatur. 
Quid enim dicit : 

Orabit pro illo sacerdos, quod nesciens fecerit, οἱ 
dimittetur ei, quia per errorem deliquit in Dominum. 
Quod LXX dicuit : Et. dimittetur. ei, deliquit enim 
delictum ante Dominum. Et quomodo idem ipse ne«- 


8:2 


"- 


HESYCHII PRESDYTERI 


δι} 


scisse, οἱ delinquere. ἀοϊοίν. coram. Domino di- A ipsa verba discussa possunt. Videamus vero quo- 


citur, qui judex justus est, et nihil agit contra 
justitiam? nee enim de sola actione nos judicat, 
sicut quando ad peccatum, aui propter libidinem, 
aut propter avaritam , aut propter gloriam declina- 
mus, quod ignorantia illius. ver: voluptatis, et 
summi lucri, et illius non false glorie patimur. 
Facit autem. hane ignorantiam dileetio mendazii. 
Ex quo quispiam eccatus mente, eweatur eiiam et 
ebseuratur scieniia, quie cata, nihil iuvenitur 
distare ab ignorantia. Unde et. David dieebat : Ne- 
scierunt, neque tiuelleverunt, in tenebris ambulant !?. 
Dum autem resipuerint, el restaurata fuerit obseu- 
ratà mens, tunc peccatum Senlimus, et necesse est 
utin delictum. nobis, usque dum per peenitentiam 
purgemur, reputetur, delietum autém id quod est 
conwa Dominum, duplicat enim. delietum secun- 
dum LXX dicens : Deliquit enim delictum ante. Do- 
mimun. Et hoc. eujus rei gratia ? Quoniam delictum 
esse intellectum sive cognitionem peecati diximus, 
ei omnis homo quidem naturali jure scientiam 
peecati habet, sed hie, sicut. diximus, eam amore 
libidinum tenebravit. Aiius autem tardior natura- 
liter est, et alterius doctrinam habens necessariam. 
Sic ergo aut resipiscenti ei, aut ab alio discenti de- 
lictum, id est. peccati scientiam, delicti. perpetra- 
tio ante Dominum, duplex per scientiam reputa- 
tur, tunc enim Deus ejus scientiam obnoxiam facit, 
et.sacrificium per ignorantiam e peecato. exigit, οἱ 
xenitentiam. 
CAPUT VI. 

VrgBs. 1-7. eLoeutus est Dominus ad Moysen 
dicens: Anima quis peccaverit, el conlemplo Deo 
negaverit depositum proximo suo, quod fidei ejus 
creditum fuerit, vel vi aliquid extorserit, aut calum- 
niam fecerit : sive rem perditam invenerit, et. in- 
fieians insuper juraverit, et quodlibet aliud ex 
pluribus fecerit, in quibus peccare solent homines 
convieti delicti, reddet omnia qux fraude voluit 
obtinere integra, et quintam insuper partem Domino 
cui damnum intulerat, pro neccato autem sro of- 


feret arietem immaculatum de grege, et dabit eum 
o o7? - 


sacerdoti juxta zstimationem mensuramque delicti, 
qui rogabit pro eo coram Domino, et dimittetur illi 
pro. singulis quc faciendo peccaverit. » 

Cernis quod in eodem ordine esse, peccatum 
quod in saneta, et id quod jurejurando committitur, 
spiritus Del tradit ; patet autem ex eo quod in utro- 

, que idem arietis saeriticium offerri precepit. Quam 
ob rem enim paulo ante in omni peccato arietem 
jussit offerri, non a nobis conjicientes, sed inten- 
tionem legislatoris sequentes, diximus. Cur autem 
peccatum quod jurejurando est, et quod in sanctis 
conjunctum putavit? Quia omnimodo utrumque ad 
Deum pertinet : et. qui jusjurandum transgreditur, 
non solum proximo nocet, sed et ipsi Deo, quem 
mediatorem fecit, injuriam. facit; docere autem te 


3»oPsal. ge&XXL, 9. 


modo etiam ipsa nunc lex incipit. 

Et locutus. est Dominus ad Moysen, dicens. Pri- 
cipuum ostendit mandatum, ex eo quod et in ipso, 
quemadmodum et in peccato de sanctis Deum loqui 
Moysi specialiter exponit. 

Locutus est ergo. Anima que peccaverit, et con- 
tempto Deo negaverit depositum. proximo suo, quo: 
fidei ejus creditum. fucrit, vel vi aliquid. extorserit, 
eut. calumniam fecerit, sive rem perditam. invenerit, 
et. inficians insuper juraverit. Qui verba LXX sic 
edunt : Anima quecunque. peccaverit, et praterierit 
precepta Domini, et mentiatur in. proximum, in de- 
posito aut de societate, aut. de rapina mocuit proxi- 
mum, et invenerit perditionem, et mentietur in ea, et 


B. juraverit injuste. Non autem. frustra bis. dixii : Si 


mentietur. Neque enim solet divina Scriptura eadem 
verba repetere, quie et multa omittere brevitatis 
causa videtur. liic ergo jurisjurandi transgressio 
jiendacium comparat: et ideo superius quidem sine 
jurejurando conimemoravit, hic. autem. mendacio 
jusjurandum conjunxit; ait enim : Et mentitur pro 
ea, et juraverit. injuste. Nam et ceteri interpretes 
Aquila et Theodotion, et Symmachus ubi dixe- 
runt LXX. : Si nocuit aliquid. proximum suum , isti 
Si calumuiatus est aliquid. Quod. intuentes, absti- 
neamus nos totis viribus a fallacia, quoniam Deus 
per fallaciam injuriatur, qui veritas est. Sed et vim 
Seu rapinam cum negato deposito, vel sicut etiam 
Sepluaginta dicunt : eum | societate, commiscuit, 
omne injustum luerum vim seu rapinam judicans. 
Manifestum est autem ex his qux» subnectunt LXX : 
Erit cum. peccaverit et ponituerit, et reddiderit rapi- 
nam quam rapuit, vel injustitiam quam injuste egit, 
aut depositum. quod. depositum est ei, sive perditum 
quod invenit, quod unumquodque praedietorum pec- 
catorum his qux: connumerata suit simile sit. Pro- 
pter enim avaritiam committitur. Unicuique autem 
corum caput ipsum, et quintam addi przcepit ; sed 
hic non saceráoti, sed ei qui inju:titiam passus est 
dari precepit quintam, in verbis differentibus simi- 
lia sentiens. Quoniam enim eum eo qui pr:ejudi- 
cium passus est in rapina vel in deposito, et contra 
ipsum quoque Deum injuste agitur. per fallaciam, 
vel perjurium, recte horum quintam Deo dari 
jubet, ad quem tendit injuria. Quinta autem lingua 
est. Esse enim quintam etiam hane diximus, cum 
sit una de quinque sensibus. IHzecergo offertur Deo, 
ut. deinceps non peccet, quia per ipsam unumquod - 
que przedietorum committitur. Ergo eadem  saucit 
in differentibus verbis, et aliquando quidem in 
persona sacerdotis, aliquando autem in ejus qui in- 
justitiam passus est Deum figuravit. Aut quia se- 
cundum eamdem rationem et sacerdos noster Chri- 
stus esse, et nobiscum pro nobis injustitiam pati 
creditur, secundum legem videlicet compassion'5 
nostrz, in fine sanctionis hujus arietem jubel ini- 


815 


IN LEVITICUM. — LIB. IT. 


810 


maeulatum sacerdoti offerri, qui oret οὐ. remissio- A pla, quibus uti supplicanti bonum sit. Hec enim ix 


nem obtineat. Horum autem  sufficieus expositio 
est, ex his qux in delictis sanetorum «dieta sunt. 
Sed nos ab utroque peceato, magis autem ab omni 
resipiscentes custodiamus nosmetipsos. Si enim vel 
in uno quolibet eorum capi nos, aut incidere con- 
ligerit, habemus deprecationis et oblationis exem- 


figura contingebant. illis : scripla. sunt. autem — ad 
nostram correptionem, in quos fines seculorum de- 
venerunt ?. In. Christo Jesu. Domino nostro. ]psi 
gloria cum Patre, et Spiritu sancto, nunc et in sa- 


cula seculorum. Amen. 


LIBER SECUNDUS. 


CAP. VI PARS ALTERA. 
Vgns. 8-12. « Locutus est Dominus ad. Moysen, 


dicens : Pracipe Aaron et filiis ejus. Hive. est lex P 


holocausti : cremabitur in altari totà nocte usque 
ad mane : ignis ex eodem altari erit, Vestietur sa- 
cerdos tunica, et feminalibus lineis : tolletque cine- 
res quos vorans ignis exussit, et ponet juxta 
aliare. Spoliabitur prioribus vestimentis, indu- 
tusque aliis, efferet eos extra. castra, et in loco 
mundissimo, usque ad favillam consumi faciet. 
Ignis autem in altari semper ardebit, quem nutriet 
sacerdos subjiciens ligna mane per singulos dies, 
et imposito holocausto, desuper adolebit adipes pa- 
Cificorum. Ignis est iste perpetuus, qui nunquam 
deficiet in altari. » 

Quia legislatoris modum sufficienter in prze- 
cedentibus ostendimus, et expositionis legalium 


verborum fundamentum positum est, extra quod € 


aliud nemo zdificantium in spiritu ponere po- 
test : Christus enim est, qui nobis sicut angularis 
:süificii lapis per totam legis expositionem jacet; 
ejus ergo gratia et doctrina, quia et architectus 
est, aurum, argentum, lapides pretiosos superzdi- 
ficemus. 

Locutus est Dominus ad. Moysen, dicens : Precipe 
Aaron et filiis ejus. Hac est. lev lolocausti. Mic de 
jugi sacrificio lex loquitur, quod quotidie in libro 
Exodi offerre priecepit sacerdotes; ait enim sic: Hoc 
est quod facies in altari : agnos anniculos duos per 
singulos dies jugiter *' ; et paulo post. Oblatione 
perpetua. in generationes vestras ?. Dicit autem : 
Facies holocaustum, unum agnum mane, et alium 
facies vespere **. Per hiec ergo intelligimus, quia 
in eorum quidem qui sunt de plebe, voluntate datum 
est, si volunt offerre holocaustum, propter quod sa- 
crificium illud munus eorum, ulpole spontanea 
oblatio, nominatur. Neque enim omnis homo perfe- 
cüssimam exigit sapientiam, sacerdos tamen om- 
nimodo debet perfecte sapere. Perpetuum enim 
sacrificium, id est continuum holocaustum, se- 
cundo in die mane et vespere olferre. prxecipitur, 
uLa perfecta sapientia incipiens, in e«dem  finiat, 
et totam suam vitam coinponat ad perfectionem. 
/ 


Exod. xxiX, 38. ?*ibiu. 


*7 Ephes. vi, 14. 


ἌΠΟ ex Mz 
35 Psal. cxvnrii, 126, 


Sed quia holocaustum quomodo particulatim divi- 
datur, quomodo effundatur ejus sanguis, quomodo 
imponatur super altare, in initio hujus libri Lcvi- 
tici legislator exposuit, nunc utpote illis sufficienter 
dictis, de solo dicit holocautomate. Consequenter 
ergo subdidit : 

Ignis in altare semper ardebit, quem nutriet sacer- 
dos. Oportet quippe eum qui holocaustum, id est 
perfect:e sapientize operationem debet, semper ac- 
cendere ignem sancli Spiritus, et non. sinere ex» 
süngui. Exstinguitur autem eorum quibus donatus 
est neeligentia; prop er quod et Paulus ait : Sprri- 
tum nolite exstinguere ?**, velut. in nostra potestate 
sit positum exstinguere illum, sive accendere. Tota 
autem nocte incendi ignem jussit, non quod in die 
non incenderetur, sed quomodo secundo fieret die- 
bus singulis holocaustum : nam quia manifestus 
erat ignis diurnus, nocturnum addidit. Quia ergo 
nox caligo est vitz hujus, id est, ea qux» multos 
obtinet ignorantia, de qua Paulus dicebal : Nox 
precessit, dies autem appropinquabit **, nos prece- 
pit qui holocaustum Dei facti sumus, etiam in nocte 
accendere ignem, ut cum alii legem transgredian- 
tür, et terreni sint, nos simus spirituales, remini- 
scentes David dicentem : Tempus faciendi, Domine, 
dissipaverunt iniqui legem. tuam?*; quando enim 
alii transgrediuntur legem, nos oportet maxime ad 
obedientiam legis subrigi. Subdidit autem : 

Vestietur sacerdos (unica et feminalibus lineis. 
Sacerdos hie. qui holocaustum offert, unusquisque 
perfecte sapiensintelligitur, quia sacerdotium perfe- 
ctionis exemplum est, propter quod et regale sa- 
cerdotium populus fidelis appellatur, utpote legem 
perfectam Evangelii suscipiens. Qui ergo vult οὗν 
ferre holocaustum, tunica, id est justitia, et femi- 
castitate induatur. Sed quia per 
membra 


nalibus, id est 
feminalia castitatem oportet intelligi , 
probant , quorum ipsa tegimentum sunt femi- 
nalia. 

TTunieam autem justitiam diximus, quia perfecti 
cujusque maxime justitia vestis est, unde Paulus 
dixil: State succincti lumbos vestros in veritate, 
induli lorica. justitie τι De lino autem et Lunis 


? ibid. 59... 3* I Thess. v, ὃ. "Ὁ Rom. xim, I8, 


IM 
1} 


HESYCIHI PRESBYTERI 


R48 


cain et feminalia vult esse, ron ex lana, quia linea A Non solum enim nobis in die, sed ct. nocte, id est 


vestis habilis, molliusque adlivrens. est. corpori, 
aspera autem. ea qui ex lana est. ἔχ quo docet 
quia humiles multumque cohzrentes sunt anima, 
justitia et castitas ; simulque hoc docet, quia quem- 
admodum linum facile cuique ad habendum, sic 
virtutes volentibus eas consequi faciles sunt: et quae 
cito conquiri possunt. His autem indutum, jubet of- 
ferre cineres holocausti quos ignis consumpsit de 
altari. Quid per h:ee docens, nisi ut quemadmodum 
hostia aufertur, iid est sacrificium quod peractum est 
holocautomatis, ut aliud iterum simile offeratur, 
ita et nos faciamus ; virtutes quippe quas coope- 
rante Spiritu gerimus, sigillatim debemus ponere, 
ut alias rursus operemur : et non tantum praece- 
dentibus contenti simus, sed et. alias adjungamus, 
quemadmodum is qui currit relinquens transcursa, 
ad reliqua eurrenda contendit : quia videlicet aliter 
ad bravium non poterit pervenire. Propter quod 
cum auferri de altari pracepisset consummatum 
igne holocaustum, poni illud juxta. altare pr:ecepit : 
esse autem Christum holocautomatis altare disi- 
mus. Auferamus ergo ei olim opere consummalas 
virtutes, quando habemus tempora has operandi, 
quasi non nobis imputet przecedentes negligentibus, 
Si non super eas alias constituamus. Probat autem 
hzc Ezechiel cum dicit: Si dixero justo quod vita 
vivat, el confisus in justitia sua [ecerit iniquitatem, om- 
nes justitia ejus oblivioni tradentur, et in iniquitate sua 
quam operatus est, in ipsa morietur *5, Imputat autem 
si preterita futuris augeamus atque confirmemus : 
unde juxta altare jubet holocaustum poni, servat 
enim nobis Christus justus judex, quzecunque bona 
egerimus, si non hiec per iniquas actiones preva- 
ricati fuerimus, Propter hoc etiam spoliari vesti- 
mentis, et indui aliis, et efferri cineres extra castra 
in loco mundissimo jussit, non alterius generis nos 
veslimentis, extra ea qux prius dixit, induens. 
Meque enim prolinea veste. indui lanea nos pro- 
cepit, sed hocidem multa significat; id est quod 
qua prius acta atque correpta sunt, non imputentur, 
quando tempus est alia peragendi. Et propterea de- 
ponentes vestimentum prius, aliud tale vult in- 
dui. Extra autem in locum mundissimum 
efferri, id est premittere ad. futurum judicium ; 
illud enim extra castra est przesentis seculi, et. lo- 
cus est. mundus, quia ab omni corruptione mun- 
dum est futuri seculi judicium. Sed quid est quod 
addidit? 


castra 


Igiis autem in altari semper ardebit, quem nutriet 
sacerdos subjiciens ligna mane per singulos dies. 
Quemadmodum ergo materia ignis sunt ligna, mane 
autem ea jubet componi : sic nobis sunt materia 
subministrationis spiritus divin: legis testimonia, 
et sacrorum eloquiorum meditatio, quze ligna esse 
supra diximus. Ergo hiec mane in lumine compo- 
nere debemus, id estin vigilantia, et sobrietate anim:e. 


?? Ezech. xxxin, 15. ** ]. Thess. v, 6, 7. 


B 


D 


?9* Foan. 1v, 


non solum in tempore sobrietatis, sed et intelligi- 
bili nocte, de qua Paulus dicebat : Non. ergo dor- 
miamus sicut et ceteri non habentes spem, sed. vigile- 
mus et sobrii simus : qui enim dormiunt, nocte dor - 
miunt : et qui. ebrii sunt, nocte ebrii. sunt *. Ignis 
sufliciat subministrationis spiritus, in quo ordinari 
oportet intelligibilem hostiam, et adipem pacifico- 
rum, quem LXX salutare ediderunt. Quia per adipem 
desiderium significari in pacificorum, seu in salutari 
sacrificio diximus, ut desiderium salvationis offerat 
seu devoveat, qui spiritui totus factus spiritalis, 
nihil materiale habens, nihil miserum neque ter- 
renum, ac quod nos legislator vocans : Ignis, ait, 
est iste perpetuus, qui nunquam deficiet de altari, — 
Spiritus enim. est Deus, et qui adorant eum, in. spi- 
ritu. et veritate oportet. adorare ***. Unde ct intelligi- 
bile altare, quod est Christi corpus, inexstinguibilem 
habet ignem subministrationis spiritus. 

Vrns. 14-18. « Hec est lex sacrificii et. libamen- 
torum, qu:e offerent filii Aaron. coram. Domino, et 
coram altari. Tellet sacerdos pugillum simile, quze 
conspersa est oleo, et totum thus quod. super simi- 
lam positum est, adolebitque illud in altari in moni- 
mentum odoris suavissimi Domino : reliquam au- 
tem partem similie comedet. Aaron cum filiis suis 
absque fermento, et comedet in loco sanctaarii ta- 
bernaculi. Idco autem non fermentabitur, quia pars 
cjus in Domino offertur incensum. Sanctum sancto- 
rum erit, sicut pro peccato atque delicto. Mares tan- 
lum stirpis Aaron comedent illud, legitimum ac 
sempiternum in generationibus vestris de sacrilfi- 
ciis Domini. Omnis qui tetigerit illa sanctificabi- 
tur. ) 

Meminimus beatum Paulum dixisse: Eadem di- 
cere mihi non pigrum, vobis autem necessarium *9, 
Quam intentionem in przsenti loco habere legisla- 
tor videtur, reiterans qnie semel exposuit, ut mul- 
lipliei repetitione mandati legentis ad memoriam 
revocaret. Quatenus autem per repetitionem legis 
necessariorem redderet lectionem, interponit ali- 
quid amplius, cujus gratia necessarium hoc man- 
datum et inexeusabile nimis exsisteret. Sicut. ergo 
in precedentibus de holocaustis sacrificia iteravit, 
permiscens eis assiduitatem, ipsius est enim ut ignis 
qui in altari est, semper ardeat nunquamque defi- 
ciat: sic eL nune cum sacrificium simili deduxisset 
ad medium, perquam significari theologiam in hu- 
jus libri exordio demonstravimus, addidit, quia 
oportet eam in loco tantum sancto, a masculis, non 
autem ubique, aut etiam ab omnibus comedi: de 
qua vide qualia etiam nunc praecepit. Hec est. lex 
sacrifici et libamentorum. que o[ferent. filii Aaron 
coram Domino, et coram. altari. Moc ergo de quo 
nunc sermo est, filii Aaron, id est. sublimes in. sa- 
pientia homines, soli offerre debent coram Domino, 
id est secundum quod Dei voluntas est, non super-. 


24. ? Philipp. in, 1. 


849 


IN LEVITICUM. — LIB. II. 


8:0 


flua in divino eloquio disputantes, sed. qu:ecunque A oportet omnimodo de divinitate loqui, sive theolo- 


nobis Christus revelavit, hoc enim intellige quod ait 
coram altari; quia altare esse humanitatem Unige- 
niti demonstratum est: ergo in his theologiam 
constituamus, in quie nobis incarnatus tradidit Do- 
minus, ut Patrem in eo, et. ipsum in Patre. cogite- 
mus, et de sancto Spiritu sciamus, quia et ipsius 
est Filii, et ἃ Patre procedit. Hec enim nobis sulli- 
ciunt ad theologiam quze juvat et. salvat. Altiora 
autem quispiam quierens vel profundiora, excidet 
ab intentione veritalis, et peccat. Unde etiam nunc 
legislator. subdidit. 

Tollet sacerdos pugillum simile qua conspersa est 
oleo et totum thus quod super similam positum — est, 
adolebitque illud in altari in monimentum odoris 
suavissimi Domino. Cum eleemosynaet oratione, 
hie enim figurantur per oleum et thus, quibus ne- 
cessarie theologia conquiritur, utriusque siquidem 
adjutorium, ul non excidant a veritate qui de Deo 
loquuntur, necessarium habent. Hujus in moni- 
mentum intelligibilis sacerdos Christus pugillum 
tollit, quia summa scientiz apud eum permanet, quod 
ja monimentum quidem est, quia in perpetuum erit 
permansura memoria. Neque enim quemadmodum ea 
qui nunc est nostra scientia. provectu destruitur : 
quia quando venerit quod. perfectum est, sicut ait 
Paulus, destruitur quod ex parte est ?!. Sic erit et ea 
quie apud Christum est, quam nobis in futurum 
Seculum, ut perfectioribus tunc effieciendis, reser- 
vavit. ΠΙᾺ enim, utpote consummata, sine oblivione 
semper in memoriam manet. Sicut autem qu:e to- 
lius summa est sapientie, pugillo sumitur, quia per 
singula capita pugillum per Moysen in libro Exodi 
pro filiis Israel jussit Deus offerri : itaque sum- 
mam cognitionis, et perfect: scienti:e esse apud Chri- 
stum legislatorinnuit.Quid autem his subdat intende. 

Reliquam. autem. partem simile. comedel Aaron 
cum [iliis suis. Ut non. ex toto a theologia cesse- 
mus, pro eo quod summa scienti: in futurum con- 
servatur; qu: autem nobis ab eo relicta est, id est 
tradita, hane comedere nos jubet scientiam, et ope- 
rari, de qua nobis et preceptum est, qu:eque nobis 
sulliciens est, et juxta nostras vires. Sed intuendum 
ubi hane et quomodo oporteat operari. Sequitur : 

Absque [ermento, et comedet, in leco sanc- 
tuarii tabernaculi. Non coquitur cum | fermento 
Dei, neque secundum Judaicam doctrinam, ne- 
que secundum gentile fermentum : quia non 
vult nos verbum loqui, sed ut. munda sit ab. omni 
permistione, et absque omni. fermento. Comedi au- 
tem illam in atrio tabernaculi testimonii pr:cepit, 
id est, cperari in Ecclesia. Tabernaculum enim 
testimoni, ecelum est, in quo quod habitet Deus, 
Scriptura testatur. Atrium autem tabernaculi testi- 
monii, id est cceli, Ecclesia est, non solum sicut 
in'roitus, et vestibulum colorum, sed etiam quem- 


admodum domus Dei. lbi ergo, id est, in ea, 


*?' [ Cor. xu, 10. 


i] *! Psal. Lxvir, 27. 
86 | Tim. iv, 4. 


C 


83 Coloss, xiv, 15. 


giam exercere : [π΄ £Écclesiis enim, ait, benedicite 
Dominum **?, Si quis autem in domo Ecclesiam  ha- 
bet (ait quippe Paulus : Salutate Nympham, et. do- 
mesticam ejus Ecclesiam 5 : habet. autem. quis do- 
mesticam Ecclesiam, quando semetipsum sanctifica- 
verit Deoet a sceularibus cessaverit negotiis), hic 
etiam domi de Deo loqui, sive theologiam exercere 
potest. Tales sunt, quibus pars de sacrificiis Do- 
mini, id est loqui de Deo, vel theologia, de donis 
οἱ oblationibus datur. De quo subdidit : Sanctum 
sanctorum erit, quia Sancti sanctorum. contemplatio- 
nem possident. Subdidit autem : 

Sicut pro peccato atque delicto. Simile illud volens 
ostendere pro peccato, et delicto sacrificium. Sermo 
enim de Deo maxime ad ereptionem et emundatio- 
nem anim: habetur, quando oleo et thuri, clee- 
mosyn:. videlicet et orationi, sacrificium verbi Dei, 
id est theologize, conjungitur, secundum quod hoc 
lezislator offerri precepit, non frustra hoc jubens, 
sed quia eleemosynis et fide mundantur. peccata : 
quemadmodum Salomon in Proverbiis dixil ?*. 

Mares, inquit, tantum stirpis Aaron comedent illud, 
Legitimum ac sempiternum est in generationibusvestris 
de sacrificiis Domini. Non ergo omnium est de Deo 
disputare, sed talium qui nihil. femineum, nihil 
fluxum in cogitationibus habent; quod legitimum ei 
siernum in generationibus eorum,id est in perpe- 
tuum custodiri precepit, ut in omni tempore in- 
tendamus, nullatenus de Deo disputare priesumere, 
quandiu per quasdam declinationes diffluentes, vel 
seculares alias phantasias, ἃ masculorum excidimus 
dignitate, ne et nobis dicatur : Peccatori autem dixil 
Deus, Quare tu enarras justitias meas et assumis te- 
stamentum meum per os tium 35 Ὁ Concludunt autem 
lianc legem verba sequentia : 

Omnis qui tetiqerit ea sanctificabitur. Tangil 2u- 
tem, qui apte hoc presumit. agere, hie juste san- 
clificabitur : Omnis quippe Dei commemoratio san- 
ctificationem przestat, quod testatur Paulus, dicens : 
Quia omnis creatura Dei bona, οἱ nihil rejiciendum 
quod cum gratiarum aclione. percipitur. ?5. Sanctifi- 
calur autem per verbum Dei et orationem, Sed 
cum dicit tangentem sanclificari, plane ostendit, 
quia in disputando de Deo, id est in theologia, suf- 
ficit nobis etiam tantum tangere, quemadmodum 
igne qui vult calefieri, nam si interius mittat manum, 
pro eo quod potuit calefieri. comburitur. Sic et. qui 
profundius, vel altius de Deo. disputare pr:esumit, 
pro eo quod gloriosius quid vult ostendere, in bla- 
sphemiam cadit, dum comprehendere altitudinem 
divinorum dogmatum non possit. 

Vens. 19-25. « Et locutus est Dominus ad Moysen 
dicens : Πα est. oblatio Aaron. et filiorum ejus, 
quam offerre debent Domino in die unctionis su: 
Decimam partem ephi offerent simile. in sacrificio 
sempilerno, medium ejus mane, et medium ejus ve- 


?* [mo, Eccli. 11, 95. ?* Psal. xrix, 16. 


al 


Offeret autem eam calidam in odorem suavissimum 
Domino sacerdos, qui patri jure successerit, et tota 
eremabitur in altari. Omne enim sacrificium sacer- 
dolum igne consumetur, nec quisquam comedet ex 
eo. » : . 

Omne sacrificium quod ad sacerdotis refertur per- 
sonam, Unigeniti sacrificii figuram gerit, sicut. per 
presentem demonstratur legem ; ait enim : 

Et locutus est. Dominus ad. Moysen. dicens : Heec 
est oblatio Aaron. et filiorum ejus, quam offerre. de- 
bent Domino in die unctionis sue. Multorum quidem 
sacerdotum hoc donumest, ait quippe Aaron et 
forum ejus; sed uno uneto. offertur, quia omnis 
sacerdotii imago et firmitas, sive subsistentia, 
Christi sacrificium est: ipso enim solo oblato per 
totum est. Et quando aetum est? in die unctionis 
ejus, id est tempore quo inearnatas est: unctio euim 
in Unigeniti persona incarnatio dieitur. De qua ait 
Petrus : Jesum INazarenum, quomodo eun unzil 
Deus Spiritu sancto et virtute ὅτι llxc vero quomodo 
&ut quando faeta. sint. Gabriel Mari» dixit : Spiritus 
sanctus, inquiens, superveniet. in te οἱ virtus Altissimi 
obumbrabit tibi 5. Unde David dixit : Propterea 
unzit te Deus Deus tuus oleo letitie, pra consortibus 
fuis ??^, Aperiissime interpretans, quod esset sa::cti- 
ficationis oleum, quia non esset simile huic oleo, 
quo omnes sacerdoies, et reges, et prophete unze- 
bantur. Propter quod ait : Pre participibus tuis, id 


est super participes tuos. Participes aulem egis, aut αὶ 


propier carnem, aut propter Spiritus communionem 
sancti sunt. Unde Paulus dicit : Parüicipes. autem 
Christi effecti sumus, si tamen initium. substantie 
ejus usque ad. finem. firmum | retineamus *9. Quain 
ergo oblationem, cum sacerdos unetus fuerit, post 
incarnatiorem videlicet Verbi, legislator offerri piae- 
cepit? 

Decimam partem ephi offerent. simile in sacrificio 
sempiterno, mediwm ejus mane, et medium ejus ve- 
spere, que iu sartagine. oleo conspersa [rigetur. Scd 
decimu;n quidein ephi simile, esse Uiigenii hu- 
manitatem in superioribus ostensum est, cum et 
ephi, utpote mensuram tres mensuras capientem, 
Trinitatem esse recte. diximus. Si autem ephi Do- 


mini caro esse, ut et divinitatis supereminentia de- D 


monstretur, Dominiceque carnis cum ea insepara- 
Vilitas, hoe. nihilominus in sacrificium perpetuum 
est, quia sicut ait Paulus : Una enim oblatione con- 
summavit in sempiternum. sanctificatos . Unde οἱ 
salvare in perpetuum potest, accedens per semet- 
ipsum ad Deum. 

Medium autem ejus. mane, et medium cjus vespere. 
Mane passio incipiens, ex quo eum in atrio Caiphoe 
alapis czedebant alligantes, usque ad vesperum pro- 
telata est ; tenebris enim ear interpolantibus, 
sexta hora usque ad nonam factis , 


eia 
necessarie sa- 
crificium in mane et. vespere dividi dicitur. 


X AC x^ 08. 
Wi Psal. cix; 4: 


35 Luc.t, 295. 


125 p ** Psal. χων, 8. 
CSI GOD: 17 δὲ 


HESYCHHI PRESBYTERI 


spere, qux in sarlagine oleo conspersa frigetur. A 


? Hebr. 17, 14. 


852 

Hwcautem in sartagine. oleo conspersa. frigetur. 
Sarlaginem Domini erucem, utpote fortem, et nihil 
abigne humanorum peccatorum lesam, accipi opor- 
tet: qui etiam superimpositam. Dominicam car- 
nem, esibilem hominibus reddidit. Nisi enim super- 
imposita fuisset. cruci, nos corpus Christi nequa- 
quam mystice percepissemus. Ile oleo consper- 
gitur, quia enim nobis compassus est impassibilis, 
passionem sustinuit carnis. Addidit autem εἴς con- 
spersam, quod LXX sie ediderunt : Conspersam o[- 
feret eam buccellas sacrificium boni odoris Domino, 
odorem conspersam eamdem dicentes buccellas. Et 
buccellas quidem dixisse intelliguntur, utpote mul- 
liplieiter procedentem propter passiones per partes 
provenientes; conspersam autem, utpote in unum 
collectam, unde pro buccellis Symmachus dilatatam 
edidit; quzdam autem ἀντίγραφα electa habent, id 
est complexa, quia invicem | sibi eohzrent passio- 
nes Ponini. Unde eadem et ex. partibus, seu con- 
fractionibus, secundum pr:edietorum LXX  editio- 
nem, esse ait legislator has confraciiones procce- 
dentes, per partes passiones intelligens : Omne au- 
tem hoc sacrificium est. suavissimi odoris Domino. 
Humani quippe generis salutenv/ praestitit, hac. au- 
tem Deo, utpote Creatori naturas, nihil est suavius. 
Ad majorem autem explanationem, quod Unigeniti 
sacrifieium significet, intende quid subdidit, Sacer- 
dos qui patri jure successit. Quod Septuaginta — ita 
ediderunt : sacerdos unctus pro eo ex [iliis cjus [a- 
ciet ea, quia quidem Christus et. Jesus est, Paulus 
probat dicens : INobis unus. Dominus Jesus Christus, 
per quem omnia 9. Quia enim per Aaron est, non 
in loco ipsius, sed pro eo, translato in se videlicet 
sacerdolio, manifestum est ex eo quod ipse sacer- 
dotium suscipiens, iliius sacerdotii ministerium 
cessare fecit. Sed et quod ediderunt, ex filiis ejus , 
esse ex ejus filiis juste. creditur, utpote qui ex. Ja- 
cob femoribus descendebat, beatissime Genitricis 
Domini ex eadem tribu linea descendente; adji- 
ciuntque praedicti Septuaginta : Lex perpetua est 
Domino. Quod. iterum 
intelligitur, quia ipsi dictum. est : Tu es sacerdos 
in clermum. seciindum. ordinem. Melchisedech ^. Si- 
mulque et quod ad conclusionem legis hujus se- 
quitur, intendendum est... £/ tota cremabitur in. al- 
turi. Qmne enim | sacrificium sacerdotum. igne con- 
sumetur : nec quisquam comedet ex eo. 

Quid ergo per hz contestamur Ὁ nisi ut non dica- 
tur de Domino : quia is qui ex muliere natus est, 


jhristi sacerdotium | recte 


passus est: qui autem. descendit de ccelo, passus 
non est. Nobis enim unus Dominus Jesus Christus, 
per quem. omnia, quem hi qui crucifixerunt non co- 
gnoverunt cujus esset dignitatis. alque virtutis : 
Si enim. cognovissent, nunquam. Dominum glorice 
crucifixissent *. lpsius ergo est Verbi incarnati 
passio, quae provenit in carne, quamobrem tota ere- 
mabitur in altari. Ipsius ergo. est, qui semetipsum 


^ Debr. x, 14. *? I Cor. voi, 6. 


853 


IN LEVITICUM. — LIB. ΤΙ. 


/ 


85 


totum. exinanivit, et [formam servi accepit, et. habitu A Quamohrem et. ?hoodotion pro co quod est offe- 


inventus. est. ut homo; humiliavitque. semetipsum, 
obediens factus usque ad mortem, mortem autem cru- 
cis ^. Sic ergo intelligis et hoc quod dicitur : Gmne 
enim sacrificium sacerdotum. igne comsumeltur, mec 
comedet ex eo quisquam. Eamdem quippe etiam hzec 
virtutem atque intentionem habent, unde one 
sucrificium — igne  consumetur, LXX dixerunt : 
Holocaustum fiet, Aquila edidit, integrum erit. Non 
ergo comedet ex eo quisquam, id est non dividetur, 
quia dentium est dividere et partiri cibos, cum ali- 
ter mandi nou possint. Christi autem sacrificium in- 
divisioile demonstratum est, e& propterea comedi 
non potest. 

Vins. 24, « Locutus est Dominus ad. Moysen di- 
cens : Loquere Aaron et filiis ejus, ista est lex 
hosti: pro peccato : In. loco ubi offertur holocau- 
stum, immolabitur coram Domino, Sanctum san- 
€clorum est. Sacerdos qui offeret, comedet ea in 
loco sancto in atrio tabernaculi. Quidquid tetigerit 
carnes ejus, sanctificabitur. Si de sanguine illius 
vestis fuerit aspersa, lavabitur in loco sancto, vas 
autem fictile in quo cocta est, confringetur. Quod 
si vas neum, defricabitur et lavabitur aqua. Omnis 
masculus de genere sacerdotali vescetur | carnibus 
ejus, quia Sanctum sanctorum est, Hostia enim quie 
cwditur pro peccato, cujas sanguis infertur in 
labermaculum testimonii ad expiandum in san- 
€tuario, non comedetur, sed comburetur igni. » 

Quia non frustra. eadem sacrificia repetit, su- 
perius dixiixus, quodet in. praesentibus demon- 
stratur. 

Locutus est. Dominus ad Moysen dicens. Loquere 
Aaron et filiis ejus. Ista est lex hosti? pro peccato. 
Vel peccati, sic quidem Taeodotion et. Symmachus 
ediderunt. Quz:e est autem hae lex? In loco wbi 
cfertur holocaustum, | immolabitur coram | Domino, 
quia Sanctum sanctorum est. Propterea Aaron et filiis 
ejus priedieta mandantur, quia offerre pro peccato 
saerifieium, id est poenitentiam, sublimium et sum- 
morum est, atque a terrà. sublevatorum, quod non 
praestat nisi a malo recessio. Ergo ubi holocausta 
immolantur, ibi.et quie pro peccato sunt occidun- 
tur : quia qui offeret. poenitentiam, jam imitatur 
eum qui totum semetipsum obtulit Deo et omnimodo 
recessit a. seculo, unde et holocaustum ejus ap- 
pellatur eonversatio : et utriusque oblatio in con- 
spectu est Domini, placita enim est. Deo, quando 
secundum ejus intentionem offertur : sic autem 
nlacita Deo, Sanetum | sanctorum recte appellata 
est : si enim non esset. sanctorum sanctum paeni- 
lenti: sacrificium, nunquam poenitentem intro- 
duxisset in Sancta sanctorum : eumque per pecca- 
ium, unde prius expulsus est. 

Sacerdos qui offeret, comedet eam. Qui offeret 
3it, hic autem Christus est, qui nostra peccata 
Suscepit, recteque nostram offeret penitentiam. 
J-1V, 04, 


V Philipp. 1,7, 8. Joa 


C 


rens, expians edidit, id est emundaus, et per sacer- 
doti sui ministerium, perfectum faciens eum qui 
emundatar. Et quomodo eam manducet Christus a 
loco. eognosee in quo comedet : [m loco sancto, 
in atrio tabernaculi. Vel sicut. LXX ediderunt, [5 
atrio. tabernaculi testimonii. Atrium autem «taber- 
naeuli testimonii, Ecclesia est; ipsa quippe ante 
colum, atrium. tabernaeuli / testimonii est, ubi 
Christus poenitentium salutem operatur, quie salus 
ejus etiam. cibus appellatur: Meus enim cibus est, 
inquit, ut faciam voluntatem Patris mei**, voluntas 
autem ejus est. ut peccator convertatur et salvetur. 
Insuper ait : 

Quidquid — tetigerit 
Carnes autem penitentie, intelligimus jejurium, 
vigilias, cilicinum vestimentum, cunt laerymis 
orationem, eleemosynam; ex his enim consi- 
süt penitentia, que qui tangit, recte sanclifica- 
bitur. 

Et si de sanguine. illius vestis fuerit aspersa, lava- 
bitur in loco sancto. Sanguis poenilentice proprie 
baptismus est, quia sicut. vita omnis carnis san- 
guis est, sic et penitenti:e donum baptismi. Omnis 
enim «qui agit penitentiam , si non perceperit 
baptismum, inutilis ejus est et sine aliquo. luero 
ponitentia. mortuaque et exanimis : quia veterem 
peccati hominem non aliter quispiam nisi ablutione 
regenerationis deponit. Quod si dicis, et quomodc 
qui olim baptizati sunt homines, penitentia: 
agent? cognosce, quia virtus priecedentis baptisr 
lis operatur et in ea que postea acta fuerit p: 
tentia. H:e ergo est intentio legislatoris, .. 
qui comedet carnes predicti. sacrificii, qid 
oblatio sit alterius, sanetificatar.. Per ] 
tem ostenditur, quia et is qui non n: 
nitentia, si quid ezerit horum, peeniten: a6 ἢ 
sanctificatur. Similiter vel si multum piu Td 
piam baptizatus fuerit, qui necdum fo? P 
mundatur. Et quid ei est opus mune πὰς S 
ei opus est, quia nemo est mundue gm sorde 
licet unius. diei vita ejus sit super €" ^" 


.ae et generatio- 
[amen quam ex Adam success: ὃ ; 
Ξ : E 4m qui sanguine pent- 

ne traxit, retinet : et idec 


lentix aspersus est «Un dixit sicut immundum 1“ 


vari, ait enim - 

Si de sanguine illius vestis fuerit aspersa. D 
ipsa est enim vestis interioris homin?» quae 
fuerit, ibi lavabitur in loco gincto , id 
lavabitus non quia 
ique 


carnes ejus, sanctificabitur. 


d est 


car?» 
si aspersa 
est lioe ipsum quod aspergitur, 
maculatum est aspersione : si enim ita e5set, üt 
dixisset vel adjecisset illud ; sed he* quod elicitur 
ab ipsa aspersione, lavationem «ppellavit in loro 
factam sancto, in domo mystie. Spiritus ergo si 
fuerit, sicut sunt, verbi gratia, pa- 
lavaiur, quia non !n 
ablutionem susce- 


quis fortis lotus 
ganorum aspersiones, no" 
loco saneto aspersionem ne ]ue 


25 

Πῶς 
volens introducere, dixit. Evidenter autem proxi- 
mus est ratoni paonitenti: sermo baptismatis, 
unde Joannes penitentiam przedicare incipiens, in 
prodicatione sua inferebat. baptismum *, ut. vide- 
licet. mysterio penitentie in. baptismate habente 
substantiam. Sed ad ea qui subsequuntur proce- 
damus. 


pit. ergo legislator, 


Vas autem fictile. in quo cocta est, confringetur. 
Quod si vas eneum, de[ricabitur, et lavabitur aqua. 
Quod est autem vas fictile, eL ubi jacens, Paulus 
ostendit eum. dicit: /n magna autem domo non 
solum. sunt vasa aurea et argentea, sed et lignea, et 
fictilia, quedam. quidem. in honore, quedam autem 
in contumelia ^. In. contumeliam videlicet ea quae 
sunt fictilia. Magnam autem domum, utpote quie 
domus Dei est, Ecclesiam intellexit, in qua aurea 
vasa et argentea justi, fictilia peccatores sunt. Dixit- 
que quippe et [saias de Jerusalem 
tritio. ejus, et. comminuetur sicul. conteritur lagena 
figuli. contritione. pervalida ,. et non. invenietur. de 
[ragmentis ejus testa, in qua. portetur igniculus de 
incendio, aut hauriatur parum aque de fovea ^. Ergo 
quia vasa in quibus carnes sacrificii coquuntur, in 

| templo sunl, esse autem in templo Dei quxdam 
"infirma vasa ex predictis apostolicis verbis osten- 
! dimus, quicunque est in templo vas fictile, id est 
inürmus quispiam et sordidus, et qui in. peccando 
consuetudinem feeit, ut ex hoc, sieut amator pec- 
catorum, vas contumeli:e nominetur, cocto sacri- 
ficio, per quod peccatorum dispensatur remissio, 
propterea confringitur sive conteritur , quia cum 
,€sset infirmus, bona male percepit : videns enim 
da cata dimitti, putat semper licere peccare, et ex 
eo quod juvatur, aliera. lesio et contritio infirmi- 
tatis invenitur alterius. Quicunque autem fortis est 
"uL ds, et ieruginem — peccati non habens, hic 
coctione poen. tentize non conteretur, neque confrin- 
getur, sed defricatur sive extergitur, id est, diluitur. 
Et quomodo diluitur? Aqua lotus : videns enim 
alium. poenitentem, movetur ad compunctionem, 
«t mundatur aqua laerymarum lotus. Cur autem 
cMerius penitentia coqwi in vasis, qux in templo 
su" constituta, dieitur ? Qua hi qui agunt poe- 
nite, ujam, necessariam ad. adjutorime habent ora- 
tionen* populi, quibus attestatur Jacobus dicens : 
Confiteistini alterutrum. peccata. vestra, et orate. pro 
invicem ut 


: Veniet. con- 


5alvemini ^, 

Omxis masculus de genere sacerdotali, vescelur 
carnibus ejus, quia Sanctum. sanctorum est. ld est, 
hoc quod pertinet ad peenitentia: actionem, 
enim 


forti 
opus est sensu et virili intentione nihil fe- 
mineum neque fluxum habente, in agenda pceni- 
tentia. Notandum autem, quia sacrificium quidem 
eum qui offeret sacerdotem dixit comedere ; carnes 


autem sacrificii omnes masculos de sacerdotibus, 


"7 Matth. nr, V. [53 


v, 94. 


8seqq. 1 Tim. it, 20. 


HESYCHII PRESBYTERI 


baptismatis sernionem A id est, 


856 
omne: de cognatione sacerdotum mascu- 
lum, quod videtur esse contrarium aliquo modo, 
nisi competenti expositione solvatur. Quamobrem 
sacerdotem quidem olferentem | integrum  sacrifi- 
cium, et comedentem intelligis Christum. Ipse 
autem nostram offeret peenitentiam, ipse et come- 
det, quia cibum salutem peccatorum habet. Carnes 
aulem sacrificii, αὐ pert/nent ad penitentiam, 
omnis masculus de sacerdotibus comedet, omnem 
fortitudinem convenienter exhibens, cui recte di- 
catur : Viriliter age, et. confortare οἱ sustine Domi- 
num*!, Et hec quidem ita se habent, Sed intuen- 
dum est, quem subinferat terminum. 

Hostia enim qua caditur pro peccato, cujus sanquis 
infertur in. tabernaculo testimonii, ad expiandum in 
sanctuario, non comedetur, sed comburetur igni. Et 
cujus sanguis pro peccato in tabernaculo testimo- 
nii ad expiandum seu deprecandum offertur? Vituli 
scilicet. congregationis sive Synagoge, id est 
vituli, pro peccato pontificis, hoc enim plenissime 
superius dixit. Quia ergo illa sacrificia multis pro- 
bationibus ad Christum ostendimus pertinere , 
recte ea comedi non precepit, sed igne combari. 
Neque enim per ea, per quiz sibi unusquisque 
remissionem peccatorum profligat, per jejunium, 
verbi gratia, aut vigilias vel aliam similem conver- 
sationem, unde et h»c nostr: carnis poenitentize 
dieuntur: nec ergo per hxe Christus communis 
peccati (id est humani generis, quod populus 
signifieat el summi sacerdotis persona, qui quia 
praeest populo, propria facit utique populi peccata) 
peragit remissionem, sed auctoritate et virtute pro- 
prie divinitatis. Christi enim passioues, per quas 
nobis remissio proeuratur, non heminis cujusquam 
puri, sed Dei sunt incarnati. Propter quod non est 
esibilis hominibus, sed igne consumitur, quia solius 
Dei est. remissionem omni praebere suo plasmati, 
quod per ignem significat, Deus enim noster ignis 
consumens est *, 

CAPUT VII. 

Vrns. 1-7. « Ilec quoque est lex hosti pro de- 
licto, Sanctum sanctorum est ; idcirco, ubi immolatur 
holocaustum, mactabitur et victima pro delicto ; 
sanguis ejus per gyrum fundetur a!taris. Offerent ex 


Dp ea caudam, et adipem qui operit vitalia, duos re- 


nunculos, et pinguedinem, quie justa ilia est, reti- 
culumque jecoris cum. renunculis, et adolebit ea 
sacerdos super altare: incensum est Domini pro 
delicto. Omnis masculus de sacerdotali genere, in 


loco sancto vescetur hís carnibus, quia Sanctum 


sanetorum est. Et sicut pro peccato offertur 
hostia, ita et pro delicto ; utriusque — hosti:e 


una lex erit, Ad sacerdotem qui eam obtulerit per- 
tinebit. » 

Delietum. aliquando. quidem recognitum. pecca- 
tum vocat, aliquando autem illud, quod in ipsum 


xxx, ὁ. 9^ Jac. v, 16. δ᾽ Psal. xxvi, 14. ** Deut. 


l 
i 
ἡ 


E 
δὴ! 


ΙΝ ΕΟ — LIB. II. 


808 


committitur Deum, sicut illud quod ia sanctis per- A ficationem significat, qux nobis ordinata est ad 


peiratur, quemadmodum superius ostendimus. De 
his rursus prosens locus dicit. Manifestum est 
autem ex eo, quod et pro hoc, secundum quod et 
LXX specialiter dieunt, arietem offerri przecepit. 
Sed et in quo communionem habet eum sacrilieiis 
aliorum peccatorum, et in quo rursus dillert sub- 
tiliter disculienles inveniemus. 

Ilec quoque est lex hosti, pro delicto. In. quo 
LXX arietem | specialiter, diclum est, 
expresserunt dicentes : Jc est lex arietis pro pa- 


ul supra 


nitenlia, Sancta sanclorum sunt. In. loco quo iinmo- 
labunt holocautomata, jugulabunt. et arietem pani- 
tentie contra Deum et. sanguinem. ipsius fundent ad 
basim altaris in circuitu, lec ergo communia sunt 


cum sacrificio, quod pro alio illo peccato offertur. E 


Propter quod ea ibi interpretata, hie recte przeter- 
mittentur, Quid autem his addidit, 

Offeret ex ea caudam, et adipem qui operit vitalia, 
duos renunculos, et piaguedinem, que juxta. ilia est, 
reliculumque jecoris cum renunculis, et adolebit ea 
super altare. sacerdos, incensum est. Domini pro de- 
licto. Quod. LXX sie edunt : Et omnem adipem 
ejus auferet ab eo, lumbum et omnem adipem qui 
operit interiora , el omnem. adipem qui est in. iu- 
lerioribus, et duos renes, οἱ adipem in eis, qui est 
in femoribus, et pinnulas jecoris cum — venibus 
et offeret ea. ad allare sacerdos hostiam | Domni- 
no. lee nequaquam pertinent. ad aliorum peccato- 
rum sacrifieia, oporiet ergo ea disculere. Illud 
aulem intendere prius est. necessarium, quia deli- 
ctum ad Deum refertur : quecunque. autem. ad 
Deum referuntur, difficilem habent veniam, ita ut 
Meli filiis diceret: Si homo peccaverit. in hominem, 
orabit pro eo : si vero in Deum peccaverit, quis pro 
€o orabii ? Necessarie ergo arietem figuram ge- 
rentem Domini, de quo dictum est : Ecce Agnus 
Dei, ecce qui tollit peccatum. mundi**, sumi in sa- 
crificio diximus, in quo solo est, peccata qua in 
eum commissa sunt relaxare. Oportet autem quaeri, 
quare non omis aries in holocaustum sit, sicut et 
vitulus, qui pro populo et pro sacerdote oblatus 
est, et ipse enim figuram gerere sacrificii Unigeniti 
est probatus. Sed ibi quidem quia generalis dispen- 


sata est remissio, et omnis humani generis peracta ἢ) 


est venia, necessarie omne Christi sacrificium offer- 
tur, hic autem illud est quod pro eis fit, quibus 
sacrificium et remissio procuratur. Quicunque 
ergo eum possunt salvare, hiec in sacrificium. Chri- 
Sli suscipi legislator jussit. Qui:e. sint. autem hiec 
Paulus ait, Pacem sequimini cum omnibus dicens, 
et sanclimoniam, sine qua nemo videbit Deum "ὅς 
Quod et nunc legislator signilicavit. per antefactam 
oblationem : cogitationes sunt 
intelligibilia interiora, quibus pacem habentibus, 
pacem cum omnibus habebimus. Oblatione autem 
renium, et pinnule, et epatis, et femorum sancti- 


interiorum enim 


: A : : 
* [Reg. n, 95. ** Joan. 1, 99. *5 [Iebr. xu, 14. 


salutem. Notandum autem, quia quicunque in sa- 
crifieio pacificorum, ea in hoc sacrificio precepit 
fieri. Adipem jubet offerri. Desiderat enim Christus 
et eum qui gravia habet peccata, salvare. Cum 
adipe, secundum LXX, et lumbum offeret. Neque 
enim solummodo hoc vult, sed et potest. Lumbus 
autem , utpote forte membrum, significat virtu- 
tem. 

Duos renunculos, et pinguedinem que — juxta. ilia 
est. Vult quippe maxime peenitentis mundari inte- 
riorem hominem, vult etiam habere eum et casti- 
tatem. Propter quod non solum renium, sed et 
iliorum, vel femorum pinguedinem , seu. adipem 
auferri jussit, quia h:ec commistionis ministeria et 
seminum putantur. Cum his etiam reticulum je- 
coris, vel sicut LXX, pinnu!am epatis cum renun- 
culis auferri precepit, et offerri cum aliis in altari 
hostiam Domino. Vult enim eum qui. peenitentiam 
agil, concupiscentiam propriam non habere, sed 
omnem eam offerre Deo. Quia concupiscentias, 
sive desideria, in hepate moveri dicunt, et nutriri, 
quarum primitie per pinnulam oblat:e in. sanctifi- 
catione peragi, omnesque corrigi faciunt. — Haec 
dicens, addidit : 

Pro delicto est. Ostendens, quia non frustra sacrifi- 
cium hoc dilferre ab aliis saerifieiis, quze sunt pro 
peccatis, dixit, sed quia pro delicto est, id est, in 
Deum tendit peccatum ejus. Unde et partem. Cliri- 
sti sacrificii, quod pro omni genere humano obla- 
Qum est, in una etiam persona accipere necesse 
habuit. Reliqua autem non accepit, quia soli obla- 
üioni, qui pro omnibus oblata est, competunt. 
Neque enim sola qui praedicta sunt, Unigeniti 
sacrificium pristitit : sed et mortuorum resurre- 
ctionem, et diaboli condemnationem , maledicti 
liberationem, — paradisi restitutionem, | quarum 
unumquodque virtutem  pcenitentis excedit. Ad 
cujus supplementum, utpote non sibi sufliciente 
propter magaitudinem peccati eo qui peccavit, 
partem. Dominiei saerifieii comprehendit. Reliqua 
aulem ei, quod pro omnibus est, sacrifieio custo- 
diuntur. Participatur autem eo et iste, pro quo nunc 
sacrificium fit, cum unus et ipse ex omni massa 
sit. Postquam autem. dixit, quadam sacrificii pro 
delieto praecipua, subdidit communia quie de pec- 
catis habet. 

Omnis masculus de sacerdotali genere in loco sancto 
vescetur his carnibus, quia Sanctum sanctorum est. 
Sicut pro peccato. offertur hostia, ita et. pro delicto. 
Utriusque. hostig una lex erit. Ergo nihil aliud 
exponere hie, aut addere necesse habemus, quia 
communia h:ec esse pro peccato, et pro delicto 
sacrificia audivimus. Suffieienter autem his 
que pro peccato sunl in predictis exposuimus, 
Sed confirmationem etiam huie legi. talem super- 
addidit: 


de 


8:3 HESYCHIHL PRESBYI'ERT $50 


Ad sacerdotem. qui eam. obtulerit. pertinebit. — A tuv: quia ipse nobis p2tientiam demonstravit, pr. us 


Christus autem nobis propitiatio factus est». Ergo 
in ipso omne penitentie sacrificium ministratur 
et agitur, eL omne. quod ex poenitentia quis conse- 
quitur, ad eum refertur; ipsius estenim poenitentia, 
et propter hane, ut nos salvaret, advenit ; quod ma- 
nifestum est ex eo quod dixit : Non veni vocare 
justos, sed peccatores in. penitentiam ?". 

Vens. 8-10. « Sacerdos qui offeret holocausti vi- 
ctimam, habebit pellem ejus et omne sacri(iciu:in 
simile quod coquitur in clibano, et. quidquid in 
cratieula, vel in sartagine préparatur, ejus erit sa- 
cerdotis, a quo oifertur: sive oleo conspersa, sive 
arida fuerint, cunctis filiis Aaron mensura zqua per 
singulos dividentur. » 

Non qualiaeunque per ea qux nunc dicuntur, legi- 
slator significat : h:ec enimsunt in quibus eum  per- 
serutantes uL obstupescamus, dienum est. 

Sacerdos qui o[feret. holocausti. victimam, habebit 
pellem ejus. Quid per pellem intelligi possit, mani- 
feste ostendit hoe quod Deo a diabolo de Job 
dictum est. Quando enim. Job, quem ut abundan- 
tem omnibus accusavit, omnei szeeuli substantiam, 
sive omnia quie cirea eum erant disperdidit, ille 
autem in sua impietate permansit, audiens a Deo : 
Na«nquid considerasti servum. meum Job, quod non 
sit οἱ similis in terra 1 vir simplex et rectus, ac ti- 
iens Deum , et recedens a malo, et adhuc. retinens 
innocentiam? Tu autem coimmovisti me adversus 
eum, uL affigerem eum  frustra'^, Cui respondens 
Saun, ait: Pellem pro pelle, et cuncta. que habet 
homo, dabit pro anima sua'?, Ergo pellis divitia- 
rum circumstantia, quasi exterius circumdans est 
hominem, quam offerre intelligibili sacerdoti hi qui 
volunt holoesustum fieri, debent. Propter quod hi 
qui doetvinze apostolice: crediderunt, vendentes sub- 
stantias suas, ad pedes apostolorum ponebant*?, 
Quia ergo pellem pro pelle dixit, necessarie divi- 
liarum circumstantiar,, quam perdidit Job pro 
patientia, qua ei relicta est, intellisimus. Pellem 
sutem, quia multa ex ea utilia fiunt patientiam 
profitemur. Quie multa? Acquirentibus 56. provi- 
det bona: patientiam autem eam maxime, qu 
in tribulationibus est, unde et David psallebat : 
Quia [actus sum sicut uter in pruina, justificationes 
tuas non sum oblitus9*'. Quemadmodum enim uter 
in pruina juvari et confortari dieitur, sie et patien- 
lia erescit tribu'ationibus. Propter quod et Paulus 
dixit : Tribrlatio patientiam operatur. Simul eüam 
et inferius. addidit : Patientia probationem, proba- 
lio spem, spes autem mon con[undit*?, Quia autem 
sacevdos offerens nostrum holocaustum, est. Chri- 
stus : /psi enim exhibemus corpora mostra hostiam 
vivam, sanctam, Deo placentem, rationabile obsequium 
nostrum"*, ipsius necessario esse patientiam, per 
quam assequimur przedietam. conversationem, dici- 


56] Juan. 11,9. 
V5 0: S DIdi d. 


9» fob n,9. v 


$5 Duc. Xxi,. 19. 


7 Matth. 1x, 12. 
Mom, ΧΙ, 1. 


í 


ibid. 4. 
" Joan. xvi, 25. 


quidem diceus : In patientia vestra possidebitis ani- 
mas vestras", Deinde: In mundo tribulationes ha- 
bebitis, sed confidite, quia ego vici mundum 55, iNon 
solum autem in ejus doetrinis, sed et in respectu 
ejus, patientiam in. passionibus habemus, Paulo 
dicente : Cogilate autem qui talem. sustinuit a pec- 
catoribus adversus semetipsum contradictionem, ut ne 
[2tigemini animis vestris de(icientes*". Propter quod 
David ait: Et nunc qua est patientia. mea? nonne 
Dominus, οἱ substantia mea ante [6 est ? ? Quia 
autem intelligibile hie describit holocaustum, ipse 
textus ostendit, ait enim : ; 

Sacerdos qui ojferet holocausti victimam. Nou 
boum, aut ovium, aut aliorum similiura, sed homi- 
nis. Ubi enim non ab his qui olferunt, sed ab -his 
quie offeruntur, sacrificia considerantur, necessarie 
animalium mentionem faeit. Hie autem, quia aper- 
tius voluit introducere personam Domini, sacerdo- 
tem posuit, holocaustum hominis offerentem. In- 
tellisibilia enim nostra holocausta solus Christus 
offert, ad cujus imitationem eorum hosti:x et coin- 
versaliones studentur. Post hzec dixit : 

Q;nne sacrificium quod coquitur clibano et quidquid 
in craticula, vel in sartagine praeparatur, ejus. erit sa- 
cerdotis α quo offeretur. Reminiscendum est quia 
sacrificia hzc theologie esse Unigeniti dispensa- 
tionis diximus, et illud quidem quod est de clibano, 
diximus significare Virginis partum ; quod vero de 
sartagine est, crucis passionem : illud etiam. quod 
de cratieula est, a morte resurrectioneni, rationem 
in omnibus reddentes, et probationem quas oporte- 
bat, adjicientes. Quia ergo hiec. theologix incarna- 
tionis proxima sunt, necessarie sacerdotis offeren- 
tis eain, Christi videlicet nati et passi et resurgentis, 
est. Sed nimirum novum tibi videtur quod infertur : 

Sive oleo conspersa, sive arida (uerit, cunctis filiis 
Aaron equa mensura per singulos dividetur. Gon- 
spersum siquidem in oleo sacrifieium de simila 
dicit quod nee in clibano nec in sartagine, nec in 
eraticula mitüitur. Ergo et ipsam esse theologiam 
diximus, sed non de Dominica incarnatione. Ut non 
ergo omnem theologiam cireumseribamus in Uni- 
geniti et de Patris, 
et de Spiritus saneti et etiam ipsius. Filii, que. ex 
Patre est, substantia disputare. Propterea non in 
semetipso portare lioc. saerificium repetivit, sed. fi- 
lis Aaron illud, ad theologiam per meditationem 
proficieutibus Scripturarum, deputavit, unicuique 
cwequaliter dispertiens, ut non dissimilia, sed omnes 
similia de Deo sentirent. Et hoc manifestum, quia 
hieretieis de tali percipere sacrificio non precepit, 
quia noa eadem de Deo sapiunt, sed et nimis diffe- 
rentia. Non conspersum autem. de simila. dieit ite- 
ram, quando decima ephi absque oleo, et thure, 
pro peccato offertur, a non valentibus hireum, aut 


humanitate, oportet nos 


9 Aet, 1v, 54,95. *! Psal. cxvri 85, tom. 
StIfebr. xn, O9. 5 588]. xxx31t, 8, 


80] 


IN; LEVITICUM. — LIB. II. 


Ius] 


Cul 


ovem, ant par furtum, act pullos. columbarum A dum miserieordiie, propter. inobedientiam | Jud:eo- 


offerre in sacrificium. loc autem ctsi sacrificium Sal- 

. vatoris significat, tamen quia non theologi: gratia, 
sed causa utilitatis offerentis pr:cepta est, et hauc 
filiis Aaron deputavit. Oportebat enim, et cum 
oblatio eadem esset, causa autem eadem non esset, 
hoe siquidem propter theologiam, illud autem  pro- 
pter paupertatem postulantis pro peccatis oifertur, 
differentiam aliquam saevifieium. habere, ut osten- 
datur, quid pro theologia, et. gloria qu:e in. Chri- 
sto est, offeratur, quid pro sola utilitate olleren- 
lis. 

Vans. 11-15. « Hec. est. lex hoste. pacificorum, 
qui offertur Domino. Si pro gratiarum actione fue- 
rit oblatio, offerent panes absque fermento consper- 
sos oleo, et lagana azyma uncta oleo, coctamque 
similam, et collyridas olei admistione conspersas. 
Panes quoque fermentatos cum hostia gratiarum, 
qui immolatur pro pacificis, ex quibus unus pro 
primitiis offeretur. Domino, et erit. sacerdotis qui 
fundet hostiz: sanguinem, eujus carnes cadem. co- 
medentur die, nec remanebit ex eis quidquam us- 
que mane. » 

Quemadmodum holocaustorum et peccatorum sa- 
Crificia, sic et ca qu:e pro pacificis, sive salutari 
offeruntur, reiteravit ; secundo illud dicens, ut re- 
petitione niemoriam eorum lezem meditantibus in- 
sereret. Subinfert autem ea qu: ante non dixit, ut 
nobis lectio necessaria, et. non despicabilis fiat. 
Dividi autem illud non frustra, sed et nimis vationa- 
biliter przvidit, h::c enim inquisitis legislatoris ver- 
bis invenimus. 

Hec est lex. hostie pacificorum, que offertur Dowi- 
no, si pro gratiarum «ctione. offeret, sive pro. lauda- 
lione. Vides activam quidem solam esse, rationalem 
autem, et activam esse vitam, ex his qu: nobis ad 
pacifica, sive ad salutem transeuntibus dedit, pote- 
statem tribuens, quani ex utriusque voluerimus eli- 
gere ; quia enim rationale quoddam est sacrificium 
gratiarum actionis, sive secundum LXX, lnudatio- 
nis ; audi David, postquam prohibuit sacrificia que 
secundum lezem erant, dicentem : Immola. Deo sa- 
crificium laudis et. redde. Altissimo. vota tua". Audi 
et Paulum ad llebrxos scribentem per s», dicit, au- 
tem : Sicofferamus hostiam laudis semper Deo, [ru- 
ctim labiorum. confitentium nomini ejus ?, Quoumo- 
do autem jubet illud offerri ? 

Ojferet panes absque [ermento, conspersos oleo, et 
lagaua azyma uncta oleo, coctamque similant, el 


cotlyridas olei admistione conspersas. Quod UXX ita 
edunt: Et similam  conuspersam. oleo, ia collyridis 
panum azyjmorium offeret minera Super altare lauda- 
tionis salutaris. Panes sine. fermento, sive azymos 
couspersos in oleo, apostolicos libros; lagana un- 
cla oleo propheticos intellige, quia iili quidem ni- 
mis opulenter, illi autem etsi et ipsi opulenter, 
non tamer. tantum annuntiant. misezicordiam Dei, 


€ Psal. xpiv, 14. 159. Hebr. xii, ὃ]. 
xxv, 1 seqq. ? Prov. rir, 28, 29. 


D 


7! Rom. »x, 16. 
5321 Prov, xxvii, 1 6t Jac. iv, Τ 


rum, permiscent minas, Unde et non conspersa 
oleo lagana, sed tantum uncta esse dicuntur. Co- 
ctam autem similam, et col!yridas olei commistione 
conspersas, wel sicut. LXX dicunt : Et similam 
conspersam oleo collyridis panum azymorum : simi- 
lam in oleo conspersam, eum eleemosyna. theolo- 
giam intelligimus, unde et simila propter subtilita- 
tem dicitur. Verumtamen in collyridis panibus sine 
fermento, munera sacrificii. pacificorum, seu sale- 
taris przcepit fieri, in apostolicis videlicet Seriptu- 
ris. Apostolicam autem doctrinam sequi maxime 
oportet eum, qui salvari desiderat. 

Panes quoque fermentatos cum. — hostia. gratiarum, 
qua immolatur. pro pacificis, ex quibus unus pro 
primitiis offeretur Domino : et erit sacerdotis qui [un- 
det hosti sanguinem. LXX. autem dicunt : Et offe- 
rel de. omnibus muneribus suis laudationem. Deo, 
sacerdoti pro[undenti sanguinem salitaris illius. erit. 
Perhac ostendentes, quia quantumcunque homo 
egerit el vixerit, cueurrerit, οὐ comprehenderit, 
sive assecutus fuerit, sine adjutorio Domini salutem 
adipisci sive assequi non. potest, Propter quod et 
Paulus dicebat: Non volentis neque. currentis, sed 
miserentis est Dei Τὺ, Ipsi autem sacerdoti profun- 
denti sanguinem salutaris, id est, Christi. mini- 
stranti et. perficienti sacrificium. per suum adjuto- 
rium, primitias jussit offerri. Attende autem. qua- 
liter eliam presentem legis sanctionem conclu- 
sit: 

Cujus carnes eadem. comedentur die, nec remane- 
bitex eis quidquam usque mane. Vel sicut LXX : Et 
carnes sacrificii laudis salutaris, ipsi exunt. videli- 
cet offerentà, et in. quacunque die donabit comedetur, 
non relinquent. ex eo usque mane. Hic mane sacculum 
futirum appellat, utpote quod totum est lucis ct 
nocti presentis sceculi succedit. De. ipso quippe οἱ 
Paulus ait : Noz precessil, dies uutem. appropinqua- 
vit"? ; David autem dicit : Mane astabo tibi et videbo, 
quoniam mox Deus volens iniquitatem. tw 6573. Non 
vult ergo de varnibus saerificii salutaris in mane re- 
linqui, ut non imperfectam vitam nostram relinqua- 
mus, per quam nos oportet salvari : scientes. enim 
quia non restal in. illo s:eculo operatio, et in. me- 
moriam nostram revoeantes quinque virgines, qu: 
quia Sponso vocante venire ad nuptias, oleum eme- 
usse sunt 7*, nihil eorum, 
it, non manducatuin, id est 
non operatum mane intelligibile relinquamus. Hoc 


re volebant, a nuptiis e 
qux ad salutem protic 


enim nobis et Salo:nn iu Proverbiis dicit : Non 
dicas : Vade, et revertere, et cras dabo tibi cum statiui 
possisdare?*; neque enim scis quid pariat superventura 
dies: ne forte, ait, deducaris, ubi non potes, nec ini- 
sericordiam, nec aliam virtutem operari ?* * 

Vens. 16-20. « Si voto, vel sponte quisquam obtu- 
lerit hostiam, eadem similiter edetur die. Sed ct si 


quid in crastinum remanserit, vesci lieitum est. Quid- 


τὰ Rom. xur 19. 15 Psal v,5. — " Matth. 


863 


HESYCHII PRESBYTERI 


$54 


quid autem tertius invenerit dies, iguis absumut. Si A Quod utrumque in pr:senti seculo. contingit, uon 


quis de carnibus victim: pacificorum die tertio come- 
derit, irrita fiet oblatio, nec proderit offerenti : quin 
potius qu:ecunque anima tali se edulio contaminave- 
rit, prievaricationis rea erit. Caro quie aliquid teti- 
gerit immundum, non. comedetur, sed. comburetur 
igni, qui fuerit immundus, vescetur ex ea. Anima 
polluta quie ederit de carnibus hostie pacificorum 
qui: oblata est. Domino, peribit de populis suis. » 

IEec lex ad primam quidem faciem contraria vi- 
detur precedentibus, sed non ita est discussa, 
quippe nimis invenitur eis esse concordans. lllud 
autem scerutantem intelligere oportet, quia umbram 
habens lex futurorum bonorum, recte multis et 
dillerentibus quistionibus, ad figuranda ea quie 
designantur mysteria, usa est. 

Si voto. vel sponte quispiam obtulerit hostiam, ca- 
dem similiter edetur die. Sed et si quid in crastinum 
remanserit, vesci licitum. est : quidquid autem tertius 
invenerit dies ignis absumit. Omne quidem | sacrifi- 
cium pacificorum seu salutare spontaneum est, unde 
illud inter dona superiori parte libri hujus, legis- 
lator aseripsit ; sed gratiarum actionis, sive laudis 
sacrificium, quanquam species sit oblationis ejus 
qui nunc dicta est, tamen quia rationabile quod- 
dam est, propterea in lege voluntarium non. habet 
additum : quia cum sine dubio rationales simus, 
debitum quodammodo pr:ecipuum Creatori rationale 
sacrificium debemus. Propterea in eo. voluntarium 
lex reticuit, non illud excipiens a. voluntariis, ne- 
que enim pro peccatis, sed nec ex promissione 
oblatum ostendit. Tantum autem tacet, quemadmo- 
dum diximus, voluntarium , sive spontaneum, ut 
cum siletur hoe verbum qui rationales simus, de- 
bere nos Deo rationalia sacrificia intelligamus, et 
omni ei studio adh;ereamus, Sed quoniam illie. in 
qua die offertur, comeditur, ait, hic autem, in qua- 
cunque die offertur, et in erastino : nec hoc contra- 
rium est, apertissime enim et hoe quod dicimus cra- 
stinum, denuntiatum | presentis seculi est, quod 
testatur Jacobus dicens : Ecce nunc qui dicitis : Hodie 
et crastino ambulabimus. in illam. civitatem et. nego- 
Uabimur, et lucrum faciemus τς Et omnino non. in- 
venies ubicunque in Seriptura  erastinum, assimila- 
tum futuro s:eculo, sed dicitur quidem presens 
seculum hodie, dicit: [Todie si 
vocem ejus audieritis, nolite obdurave corda vestra, 
sicut in exacerbatione . Et rursus Paulus : Sed. ad- 
hortamini vosmetipsos per. singulos dies, donec hodie 
cognominatur ?8, 


quomodo Davi 


Dieitur autem et cras, non tamen 
omnino ἀνὰ διαστολὴν hodierni : sed quia. presentis 
sieculi non eadem sunt spatia, sicutin Proverbiisosten- 
dit, Ne dicas amico tuo : Vade, et cras veni. Neque 
enim seculum | describit futurum, sed subsequens , 
presentis vite tempus. Propter quod dixit : Neque 
enim scies quid pariat superventura dies 7^ id est, ne 
forte in ea moriaris, aut ab aliqua impediaris causa. 

ΤΕ͵ δ, 1v; 15. 


7' Psal. xciv, 8; Hebr. ἵν, 7. 


in futuro. Unde nec ullo modo diem duplicavit, 
unam diem tantum dicens in sacrificio gratiarum 
actionis, sivelaudis. Aut forte hinc manifestum est 
quia his qui rationalem vitam apud se definierunt 
et studium quietis, veluti Maria quz? bonam | par- 
tem elegit, et ad. pedes Domini Jesu Christi sede- 
bat, simplex est. vita et velox atque ad transitum 
parata. Eis vero qui activam elegerunt, non ita, 
sed laboriosa, qualis erat Marthie qu:e. turbabatur 
erga plura *". Unde et. ei duplex tempus, propter 
labores, computatur ; verumtamen legislator, etsi 
verbis diversis utitur propter opulentiam spiritus, 
et ut multiplicia redderei, sicut siepe diximus, in- 
tellizenti:e. z:euigmata, a distrieta tamen subtilitate 
non recedit, seJ ibi dixit, 

Non relinquent de eo in mane. Non dicens, in cra- 
stino, quia crastinum non significat futurum secus 
lum : hic autem quidquil tertius invenerit dies, 
ignis absumit, per diem tertium, futurum indicans 
sieculum , in ipso quippe generalis est mortuorum 
resurrectio : quam designat tertii diei facta resur- 
rectio Domini quz? mane provenit. Propter quod et 
mane s:eculum diximus significare futurum. 

Tunc ergo quod. reliquum est de sacrificio paci[ico- 
rum seu salutarium igne. consumetur. Quodcunque 
enim reliquerimus ad nostram salutem pertinens, 
inoperatum est, autem inoperatum et hoc quod 
male operatum est, et ligna, aut fenum atque sti- 
pula faetum, hoc igne consumetur, nos autem. de- 
Irimentum patiemur. Sed quid his addidit ? 

Si quis de carnibus victima pacificorum die tertio 
comederit, irrita fiet oblatio, nec proderit o[ferenti : 
quin potius quecunque anima tali se edulio contami- 
naverit, pravaricationis rea erit. Nec. hiec. frustra 
prisenti sanctioni addidit, sed quia quidam post 
finem hujus vit:e. et mortuorum resurrectionem 
aliam talem vitam, qualis nunc est, describere prze- 
sumpserunt, mille annorum quoddam sxculum in- 
troducentes, in quó, ut aiunt, Jerusalem | sensibilis 
sedifieabitur, templumque ejus, et qu: in ea quon- 
dam fuerunt Sancta. sanctorum | restaurabuntur, et 
sacrificia offerentur, nupti:eque, et filiorum procrea« 
tio, et delici:& quzedam eum justitia sensibili, et lon- 
ge alia conversatio nostra, quam ea quie nune est 
justorum, cum ex mortuis resurrexerimus erit : 
hane ergo priesumptionem de animo nostro remo- 
vere cupiens : Si quis de carnibus, ait, pacificorum 
die terio comederit, id est, si quis sibi in cogita - 
tione proponat, quia post. resurrectionem mortuo - 
rum, reliquias hujus vite acturus est, et modo quo- 
dam comedat prz dieta im. mente, utens pro cibo 
phantasia; et sperans se comedere eo. tempore quo 
comedere impossibile est, id est, operari : hujus 
oblatio non suscipitur, nec reputabitur ei. Qui enim 
falsa de futuro s:eculo :estimat, sibimetipsi damnum 
facit, abominabilem et pollutam ohlationem suam 


7 Hebr. nt, 13. 7? Jae. 1v, 14. "Luc. 3, 40, 41. 
, », ᾽ 


865 


IN LEVITICUM. — LID. II. 


866 


constituit, Non solum autem hoc, sed et. peccatum A rationalis hominis. Unde quidem cogitationum ma- 


sibimet contrahit ; propter quod dixit : 

Quin potius quecunque anima tali se edulio conta- 
minaverit, pravaricationis rea erit. Ostendens quia 
etin damno bonorum vivit, el peccato se subjicit, 
quicunque non. bona de retributione zestimat Chri - 
sli : non enim sunt corruptibiles retributiones Dei, 
nec que semel destruxit, illa rursus constituil : 
praeterea non vult virtutes falsa. intentione. pollui; 
unde et dixit : 

Caro que aliquid tetigerit immundum, non comede- 
Lir, sed igne consumetur. Carnes dicens virtutes, ex 
quibus sacrificium salutare constat : verbi gratia, 
castitatem, eleemosynam, justitiam. Ic ergo si 
tetigerint immundum quidpiam, cum forle per su- 
perbiam justilia et castitas. ad vanam gloriam, et 
eleemosyna ex injustitia fit, igne incendentur judicii 
futuri. Quod demonstrat Isaias, dicens : Qui. immo- 
lat bovem, quasi qui interficiat virum; qui mactat pe- 
cus, quasi qui excerebrat. canem δ᾽, et reliqua. Prze- 
sentis autem mandati recta conc!usio est : Qui fue- 
rit. mundus, vescetur ea. Anima polluta que ederit 
de carnibus hostic pacificorum que oblata est Domino, 
peribit de populis suis. Aperte hic ironiam destruit, 
el hypoerisin, h:ec enim. sunt animze. immunditize, 
ita ut borum homo interior lupus appellaretur, cum 
Dominus dicit : Attendite ab. eis qui veniunt ad vos in 
vestitu ovium, intus autem sunt lupi rapaces ?. Hi de 
carnibus hostie pacificorum sive salutaris, quie 
oblatze sunt Domino, comedentes, qui. virtutes quie 
a Deo possidentur, non virtutis intentione, sed 
fraudulenter operantur, pereunt de populo suo, ut 
non jam oves, sed lupi nominentur et ut manife- 
stum sit, quia de grege expulsi sunt. Quicunque au- 
tem extra gregem est, hic in parte. bestiarum de- 
putatur : Et qui. tetigerit immunditiam hominis vel 
jumenti, sive omnis rei qua polluere polest, et come- 
dcrit de hujuscemodi carnibus, interibit de populis 
suis. Non ergo quemlibet illum solummodo mala 
muudum esse et carere vult actione si. salutarem 
sive pacificam operatur hostiam, et cupit ejus esse 
particeps, sed ut etiam ab alterius mali conjunctione 
abstineat, sive cogitationes ejus sive opera mala 
sint. Quia enim rauonalis et intellectualis est 


homo, recte immunditiam hominis, eam qui esu D 


in consiliis, et cogitationibus, malitiam intellexit, 
, quod manifestat et. Dominus, dicens : Necdum in- 
telligitis, quia omne quod. ingreditur in ore, in ven- 
trem vadit, et in secessum emittitur? Ea. autem. que 
egrediuntur de ore, de corde exeunt, et. illa polluunt 
hominem. De corde enim. exeunt. cogitationes mala, 
homicidia, adulteria, [urta, falsa testimonia, blasphe- 
mie5?? Non ea qui in actione sunt, dicens furta 
aut adulteria, aut. fornicationes, nam hiec quomodo 
de corde exeunt? sed ea qui in cogitationibus et 
consinis sunt, quia ipsa maxim: sunt. immundilize 


8! Isa. XVI, 9. 


82 Matth. vir, 15. 
86} Tim; y. 92: 


δ᾽ [ Tim. v, 6. 


88. Matth. 


xv, 


larum Dominus mentionem fecit, «t sie addiai : 
Ilec autem. sunt. que polluunt hominem. Jumcnta 
ergoimmunda sunt hi qui immundis et terrenisactio- 
nibus occupantur ; ad terram intendunt, quemadmo - 
dum jumenta. Unde et fornicatores equi admisesarii 
appellantur **. 

Sive omnis rei que polluere potest. Quicun- 
que omina et divinationes, et purgatones, vel 
dies, et tempora custodiunt, multo magis au- 
tem magi et venefici, abominabiles sunt enim 
apud Dominum. Omnis qui facit hzc, forsitan enim 
communicat quis malis eorum consiliis, aut actio- 
nibus, et bie, utpote prohibitam immunditiam 
tangens, non polest ea qu: ad hostiam salutarem 
vel pacificorum pertinent. comedere, sive operari, 
Cum enim nisus fuerit ea qui ad salutem perti- 
nent agere, eL. communicaverit operantibus mala 
et quie ad perditionem pertinent, peribit de populo 
suo, id est, de his qui salvantur, nam et alienis 
communicare peccatis, mortiferum est : unde et 
David dicebat : Et ab alien's parce servo tuo 5». Et 
Paulus Timotheo pricepit : Manus cito nemini im- 
posueris, neque communicaveris peccalis alienis , 
temetipsum castum custodi ὅδ, 


Vrns. 25-25. « Locutusque est Dominus ad Moy- 
sen dicens : Loquere filiis Israel. Adipem bovis, et 
ovis, et capr:e non comedetis : adipem cadaveris 
morticini, et ejus animale, quod a bestia captum 
est, habebitis in usus varios. Si quis adipem, qui 
offerri debet in incensum Domini, comederit, per- 
ibit de populo suo. » 

Admiranda est legislatoris sapientia quemzdmo- 
dum per zenigmata et parabolas introducat subjectis 
utilia, caute mandati margaritam quasi in peram 
componens litterz:e. Quamobrem enim. adipem 
boum, et ovium, et caprarum comedi non przece- 
pit: quorumque carnes mundis et esibiles dixit 
eorum comedi adipem vetuit, nec ejus qui opera- 
tur mandatum, quemadmodum est bos, nec simpli- 
cis, qui est ovis, nec eorum qui pro peccatis paeni- 
tentiam agunt, per eapram quippe significantur ea 
qu;e pro peccatis sunt sacrilicia, cum capram prae- 
ceperit in his aut hircum immolari, nec horum 
ergo concedit ut desiderium cemedamus? Ad Deum 
enim illud referri, et Deo offerri jubet, quatenus 
non sit secundum intentionem humanam, sed Deo 
soli uniuscujusque rei, quam quis ex przedictis 
assequitur, desiderium. offeratur. Similiter pecca- 
torum desiderium, quod per morticina et a bestiis 
capta significatur : per morticina quidem utpote 
qui elegerunt per quasdam impudicitias et per su- 
perbiam peccati mortem. Quod probat Paulus de 
viduis sic dicens : Que enim in deliciis est vidua, 
vivens mortua est 5". Per ea autem quae a bestiis 
capla sunt, intelliguntur hi qui, dum negligunt 


17-19. ** Eccli; xxxi, 6. 55 Psal. xvur, !4, 


07 HESYCHII PRESBYTERT 


868 


cautelam suam ct custodiam, captivati sunt, àb A pem hosti:z, et pectusculum. Cumque ambo oblatà 


intelligibilibus bestiis comprehensi : quod ut non 
faciamus, rursus Petrus ait : Sobrii estote, vigilate, 
adversarius enim vester diabolus, sicut leo rugiens 
circuit, querens quem. devoret 55. Quorum non con- 
cedit adipem comedi : noxium enim est nobis horum 
desideriis uti. S24 nec Deo ea jubet offerrl, deside- 
Sed quid priecepit? 

Habebitis iu usus varios. Transferre ergo illud ad 
virtutem debemus, ut ad castitatem, aut ad elee- 
muosynam, aut ad justitiam, aut ad quamcunque 


vium enim peccatorum peribit 5? 


speciem bonw operationis horum desiderium con- 
vertamus, resolvenites illud, et in alium ποι αὶ 
derivantes. lioc enim est, habebitis in usus varios. 
Quia et adeps, si ad aliquam utilitatem cujuslibet 
conficiendi operis necessarius est, subtiliatlur atque 
resolvitur. 

Si quis adipem qui offerri debet. in incensum. Do- 
miai comederit, peribit de populo suo. Recte perit, 
videlicet cogens, aut alio modo suadens οἱ, qui 
semetipsuni obtulit Deo, non ad supernum oculum 
desiderium habere, sed ad placendum sibi. 

Vuns. 26, 97. « Sanguinem quoque omnis ani- 
malis non sumetis in cibo, tam de avibus, quam de 
pecoribus. Oinnis anima qui ederit sanguinem, 
peribit de populis suis. » 

Quia sauguinem animam vult intelligi, sufficien- 
ter superius demonstratum est. Vult ergo virtutem 
nos assequi alteri: dilectionis : et neque justorum, 
quorum hoc loco, propter altiorem. volatum, con- 


versationem significavit, neque peccatorum, quibus 
pecorum appellatio, pro eo quod ad inferiora inten- 
dunt, convenit, comedere sanguinem, id est nihil 
ad eorum operari mortem. Quod 
edunt LXX, hoc non fieri in 
précepit, per habitationes, 
tiones innuit. Propter quod 


autem, sicut 
omni habitatione 
differentes. conversa- 
oportet a malitia con- 
tra proximum, tam sublimiter sapientem, quam 
mediocriter, vel nullum sapientix studium habcn- 
iem, ct ut dicatur breviter, et justum ab ea, qux 
€sL coptra peccatorem, ct peccatorem ab ea quie 
esse potest contra justum, abstinere malitia, ut 
nulias illi moliatur insidias, sciens, quia in san- 
guinem peecat, et sanguinem. comedere eum le- 
gislator judicat, et peribit anima hac de populis 
$uis, pro eo quod intentionem habuit perdendi 
proximi. Insuper ei hoc intende, qui ea αι de 
prohibitis cibis est, et tactu immundorum, sanctio- 
nem insinuans anime, lex mentionem facit : quia 
maxime ex gentibus populo, cujus esse significa- 
lionem animalem hominem manifestavimus, mos 
est omnibus vetitis pollui actionibus, a quibus il- 
lum recedere przecopit. 

Vins. 28-54. « Locutus est Dominus ad Moysen 
dicens : Loquere filiis Israel : Qui offeret victimam 
pacificorum. Doinino, offerat simul et sacrificium, 
id est et libamenta. ejus, tenebitque manibus adi- 

ΡΟ, visse 10. 


Psal. cxi, SUpzal- d». 5: 


Domino consecraverit, tradet sacerdoti, qui adole- 
bit adipem super aMare : peetusculum autem erit 
Λόγοι, et. filiorum ejus, armus quoque dexter de 
pacificorum hostiis cadit in primitiis sacerdotis. 
Qui obtulerit sanguinem et adipem filiorum Aaron 
ipse habebit et armum dextrum in portione sua : 
pectusculum enim elationis, et armum separationis 
tuli a filiis Israel, ex hostiis eorum pacificis, et 
dedi Aaron sacerdoti, ac filiis ejus lege perpetua, 
ab omni populo Israel. » » 

Vere qui legem Dei meditatur nocte et die, 
lignum est plantatum secus decursus aquarum, ut 
det fructum in tempore suo meditatione irrigatum 
legis, qui ut non faciat fastidium, nee deficiat 
legens, variat sanctionem, differenter de iisdem 
prcipiens ^. Hoc autem diving est sapientiz, 
quie in omni etiam disciplina hoe operatur. Nam 
ecce et medicinam invenies morbi tempore, multa 
praiferentem. medicamenta, multo magis et in hoe 
quod anim:e profectum et sanitatem prestat. Quam- 
obrem virtutem hujus intendamus sanetionis. 

Locutus est Dominus ad Moysen dicens : Loquere 
filiis Israel. In. quo loco. LXX ed.derunt : Et filiis 
Israel loqueris, dicens. Non ergo frustra superius 
diximus, quia ad populum gentium ea qui tunc 
dieta sunt maxime pertinebant, hujus enim rei 
legislator memor, non dixit nune secundum LXX 
editionem : Loquere filiis Israel; sed, et filiis Israel : 
lioe ostendens, quia non solum eis, sed et illis lo- 
quatur, qui sunt ex gentibus, conimunis enim eis 
liec est secundum spiritum lex. Quid autem ait? 

Qui offeret. victimam. pacificorum Domino, offerat 
simul. et. sacrificium, id. est, et libamenta ejus. Se- 
eundum LXX autem : Offerens. sacrificium. salutare 
Domino, offeret munus suum Domino de sacrificio 
salutari ejus. Et quam hoc interpretationem habeat, 
mauifestat plane quod sequitur. 

Tenebit manibus adipem hostie. Vel s$'cut LXX : 
Manus ejus o[ferent exta Domino, id est, ipsum quem- 
piam oportet ea quie ad pacifica, vel salutem per- 
linent. operari, utpote qui alterius studio, aniici 
forte, aut cognati, salvari non polest. Quemad- 
modum bh:ee iniquitas iniqui super eum erit, sic et 


D justitia justi super eum erit. Quomodo ante oportet 


hostiam. celebrari? 

Tenebit, manibus adipem hostie οἱ pectusculum. 
Vel. secundum LXX : Offeret adipem qui est super 
pectusculum, et pinnam jecoris, et offeret ea, ut im- 
ponatur in conspectu Domini. Pectusculum appellat 
fidem et confidentiam, quia h:we fortitudini con- 
juncta sunt. Fortitudo autem animalis, perfectos 
designare solet, nam et Dominus ad Job ita loqui- 
ταν. Nunquid. prabebis equo. fortitudinem, aut. cir- 
ciumndabis collo cjus hinnitum ?*.. Secundum. LXX: 
autem addit : Circumposuisti autem ei omne armo- 
rum qenus, gloria autem vcctoris ejus audacia, Quod 


?* Jo) xxxix, 19. 


869 


, IN: EEVITICUM.  —: LIB. 1I. 


870 


enim prasumit et audet, ex. fortitudine et conti- 4 — Et dedi Aaron. sacerdoti et filiis ejus. Secundum 


dentia fit; quia autem cum de sacriíieio. salutari 
prociperetur, ventris, et renum, et lumbi, οἱ 
pinus, et hepatis, ct adipis, et (eiorum memoria 
fecit, omisit autem. pectuseulum, sed οὐ armum : 
variare videlicet, sicut dictum est, legislationem 
volens, et tempus sibi servare de eisdem ipsis 
frequenter pr:cepla dandi. Ecce enim nunc ca, 
quia prius non dixit, exposuit. 

Tenebit manibus adipem hostie, el. pectusculum. 
Velsicut LXX : Adipem super pectusculum, et pin- 


1m hepatis proeipiens offerri. Per pinnam, οἱ. 


renes, etiam ad. aliorum quae jam dieta sunt, semel 
menoriam nos reducens. Per pectusculum autem, 
fidem designans et confidentiam, quam offerri Do- 
mino vult, ab eo qui salvari desiderat, quia sine 
[ide impossibile est nos placere Deo ?*. 

Quid autem his addidit? 

Tradet sacerdoti, qui adolebit adipem super al- 
tare. Wecte diximus enim, quia omne nostrum de- 
Siderium holocaustum fieri vult. 

Pectusculum. autem. evit Aaron. et. filiorum ejus. 
Armus quoque dexter de, pacificorum hostiis cadit 
in primitiis sacerdotis. Avmus dexter actiones bon:e 
sunt. Ergo et fidem, et actiones offerre oportet 
eum, qui salvari vult. Sed quia pectusculum filiis 
Aaron deputavit, qui sublimes vita sunt, armum 
aulem dextrum sacerdoti, qui imaginem Christi 
tenet, propter quod solus sacerdos hoc sacrificium 
perficere. potest, offerri aperte legislator ostendit : 
quia credere quidem, et proponere bona, nostrum 
est, sive incipere ea ; operibus autem perficere, et 
ad finem perducere ea. quie coepta sunt, hoc divinae 
est gratixe. Propter quod: dixit Paulus : Non volen- 
lis, neque currentis, sed miserentis est Dei ?. Solius 
enim ejus est dirigere actiones. Propter quod et 
brachium ipse Dei nominatur, ait enim lsaias : 
Domine, quis credidit. auditui nostro, et. brachium 
Domini cui revelatum est ?*? Ut qui ergo ipse est 
verum brachium, recte nostvum armum, seu, ut 
LXX dieunt, brachium accepit. Deinde intentionem 
nostram dilatans legislator subdidit : Qui obtulerit 
sanquinem et adipem [iliorum Aaron, ipse habebit 
ürmum dextrum in porlione sua. Christus est enim, 
intelligibilem. sanguinem pacificorum, οὐ adipem, 
videlicet animas, el desideria salularium offerens ; 
qui est quidem de filiis Aaron, non propter cogna- 
lionem, sed propter propriam dignitatem sacerdos 
singularis, et in omnibus procipuus : in ejus por- 
lionem armus dexter, seu brachium dextrum, id est 
omnis bona actio et operis effectus transit. Reca- 
pitulans autem qu:e dicta surt, addidit : 

Pectusculum enim elationis (scu secundum LXX, 
propositionis) et armum separationis tulia filiis 
Israel, de hostiis. eorum | pacificis. Quia fidem, οἱ 
actionem, oblationem specialem. de pacificis seu 
salutaribus sacrificiis vult. Propter quod dixit : 

5* Hebr. x1, 6. 16. 


93 Rom. ix, ?** [sas xum; 4. 


τ᾿ 


C 


D 


superius videlieet dictam divisionem. Totius autein 
hujus mandati confirmatio sequitur. 

Lege perpetua est a. filiis Isracl. Non est enim tem- 
pus, quo non fidei et actionis oblationem. Spe- 
cialiter Deus ab his qui salvantur, aceipiat. Paulus 
quippe ait omnes qui virtutibus pollebant, veluti 
Abel, Enoch et Noe , et quoscunque cum illis con- 
numeravit, períici per fidem ?". 

€ Hic est unctio Aaron et filiorum ejus in ccere- 
moniis Domini, die qua obtulit eos Moyses ut sa- 
cerdoltio (ungezentur, et quie procepit dari eis. Do- 
minus a filiis Israel religione perpetua in generatio 
nibus suis. » 

Ea que dicta sunt, videntur quodammodo ad 
unctionem | sacerdotum pertinere, sed non iu. prze- 
senti de hae disserere legislator proposuerat : 
quam enim cum unctioue sacerdotum societatem 
babent ea quie prodicta. sunt, sacrificia? Sed so- 
lummodo corum quie superius ab eo dieta sunt, 
vult ostendere dignitatem, et quém profectum prz- 
stent his. qui ea custodiunt. Quod. enim ait: Hec 
est unctio Aaron et. filiorum ejus in ceremoniis Do- 
mini. Ad superiora hoe reddidit, ut tu. cognosceres, 
quia custodiens quicunque lex superius. dixit, ad 
sacerdotis proficit dignitatem, et studendo ea valeas 
regale sacerdotium, gens sancta dici: aliter autem 
nequaquam. 

Ilec est enim unctio in ceremoniis Domini, Vido- 
licet ex observationibus, qui in predietis sunt 
descriptze sacrificiis. Propter quod addidit : 

In die qua obtulit eos Moyses, ut sacerdotio [unge- 
ventur. οἱ quee precepit. dari eis Dominus α (iliis 
Israel. Ergo in his nobis unctionem dedit, et in istis 
nos vocavit Deus, die qua obtulit eos. Quando au- 
teim hoc? Qua die unxit eos, ut. sacerdotio funge- 
rentur, ld est. qua die illos ex filiis Israel unxit, 
per unctionem scilicet. quee nune dicta est. Qui 
cnim sublimius vivunt, seu conversantur, recte 
omni excellentiores sunt populo. Unde et nimis op- 
portune legislator subdidit : Religione perpeteua in 
generationibus vestris. Quatenus tuscires, quia incon- 
cussa hiec apud Deum religio est, ut neque dignitate, 
nequesapientia, neque cognatione justorum, neque 
alia simili ex re populo, vel plurimis excellere possit 
quis, uisi ea assecutusfuerit, quae in superioribussunt 
procepta. Sie enim quispiam et sacerdos fit secun- 
dum cognationem Chrisli. veci sacerdotis, qui im- 
maculalam et perfectam. demonstravit vitam. Sed 
quia unctionem per ea quie superius plane dicta 
sunt, intellexit, qux& subsequuntur approbant. 

Vrns. 57,58. «Ita est lex holocausti et sacriíi- 
cii pro peccato atque delicto, et pro consecratione, 
ct pacificorum victim;s, quas. constituit. Dominus 
Moysi in monte Sinai, quando mandavit filiis Israel, 
ut offerrent oblationes suas Domino in deserto Si- 
nal. » 


55 febr. xr, 1 seqq. 


47) HESYCHII PRESBYTERI 


812 


Vides differentes conversationes, αὐτο conjungunt A in:zstimabiliquadam sublimitate excellit Deus ho- 


Deo sive per perfeetum honorem sapienti: qui per ho- 
loeaustum significatur, sive per mediocrem justitiam, 
quie idonea estet qua ad saluteni, pertinent operari. 
Saerifieia. enim h:ee pacificorum sive per holocausta 
agantur, sive per oblationem, recte esse utilia, utpote 
dignitatem. sacerdotalem prestantia, lex intellexit : 
el propterea in. die qua unctionis legem Moysi in 
monte Sinai mandavit, etiam ea qui sunt de sacri- 
ficiis subdidit, simulque ea omnia breviter enume- 
ravit, eL. commemoravit. Nam LXX addiderunt : 
Et consummationis : cum illud in praeteritis nop 
inveniamus specialiter verbis legislatoris expres- 
sum etiam in. ipsa LXX editione. Sed quia simile 
sacrificium nec pro peccato, nec holocausti, vel de- 
lieti, nee sacrificii est salutaris, ut non specieni sa- 
criticii hujus aut nomen. ignoraremus, in hoc loco 
sacrilicium illud consummationis appellavit, illud 
te volens intelligere, cujus appellationem omiserat. 
Quid autem theologia perfectius est? quam | sacrifi- 
cium simile eum oleo et thure oblatum, significare 
diximus. Sed ubi hiec constituta. dixit ? In. deserto 
Sinai. Sinai aulem, rubus vel tentatio, interpreta- 
tur. Similis est autem rubo tentatio, asperum quip- 
pe virzullum est, et quod. dillicile manu. compre- 
henditur : significatur autem per hune, quia quem- 
admodum eorum qui in agone contendunt corona 
in sudore et labore est, sic et corona bon:e vite. in 
tentationibus et tribulationibus consummatur, ut. et 
Paulus dicebat : Omnes qui volunt vivere in. Christo 
Jesu, persecutionem  palientur *^, Maxime si suas 
oblationes Domino, vel sicut LXX ediderunt, in 
conspectu Domini offerant. Manifestum est. autem 
quia qui mundam justitiam, et quie. placita est Deo, 
adeptus fuerit, hic et tentationes patitur, et. tribu- 
lationes. Neque enim intelligibiles inimici quiescunt, 
nec tentationes justo. desunt, quia. abominatio est 
peccatoribus pietas. Finem autem tentationum et 
tribulationum, Jacobus nobis sullicienter. exposuit: 
Beatus vir qui suffert. tentationem, quia, cum proba- 
tus. [uerit, accipiet coronam vite, quam promisit Deus 
diligentibus se *", 
CAP. VIII. 

Vrns. 1-5. « Locutusque est. Dominus ad Moysen 
dicens : Tollite Aaron cum filiis suis, vestes eoruin 
et unctionis oleum, vitulum pro peccato, duos arie- 
tes, canistrum cum azymis, et congregabis omnem 
ceetum ad ostium tabernaculi testimonii, » 

Que sit vis praedictorum, aperte et opportune in 
liis qu:e sequuntur ostenditut, quando legislator sub- 
intulerit ea quze in eis aguntur. Quid autem hiec 
qui nunc dicta sunt signilicent, hoc tibi prz:cedens 
sermo tradet, quia unctio, Christo et his qui ejus 
sunl communis et non communis est : communis 
quidem, quia ejusdem unctionis sunt οἱ ipsi parti - 
cipes, quamobrem et nos participatione Christi, 
Christiani dicimur ; non communis autem, quia 


**ITim. a1, 12; ?* Jac. 1, 12; 


minibus, et gratia, in qua ei communicamus ; quod 
David significans ad Dominum dixit : Sedes tua, Deus, 
in seculum seculi, virga. recta. est, virga regni tui. 
Dilexisti justitiam, et. odisti iniquitatem, propterea 
unxit te Deus Deus tuus oleo lelitie, pra& consorti- 
bus tiis δι Sed qui sunt ejus participes ? Nos utique 
de quibus dietum est : Participes enim Christi facti 
sumus, si lamen. initium substantie ejus usque ad 
[inem firmam. retineamus *??. Cernis tamen, quem- 
admodum precipue esxsultationis oleo, id est 
spiritu, pre participibus — utique nobis, sicut ait 
Psalmista, ungitur, ipse siquidem substantialiter, 
nos vero operatione ejus, et gratia. Propterea un- 
guntur quidem simul cum Aaron filii ejus, sed non 


D talia in eis, qualia etin Aaronis unctione aguntur, 


sicut manifestant sequentia. Sed etiam in hoc mens 
in praesenti fizenda est, quod non frustra hec ἴῃ 
Christum accipiamus : sciens enim Ecclesiam. de- 
cere hiec legislator mysteria, convocari omnem co- 
lum, sive synagogam przcepit, id est quod. Grzeei 
dicunt ἐχχλησίας ad januam tabernaculi testimonii. 
Quie Synagoga non potest aliter ad hanc legem 
communionem habere, nisi ad Ecclesiam conve- 
niat, apud quam harum figurarum veritas con- 
servatur. 

Vins. 4-9. « Fecit Moyses, ut Dominus inpera- 
verat, congregataque omni turba ante fores, ait ; 
Iste est sermo quem jussit. Dominus fieri. Statim- 
que obtulit Aaron el filios ejus, eumque lavisset 
eos, vestivit pontificem subucula linea, accingens 
eum baltheo, et induens tunica hyacinthina, et 
desuper humerale imposuit, quodastringens cingulo 
coaptavit rationali, in. quo erat doctrina el veritas. 
Cydari quoque texit caput, et super eam contra 
frontem posuit laminam auream, consecratam in 
sanctificationem, sicut przeceperat ei Dominus. » 

Quia h:c de quibus sermo est umbra sint, et 
figure eorum qux in Ecclesia aguntur, apertissime 
etiam ipsa quie nunc proposita sunt testantur. 

Fecit Moyses ut Dominus imperaverat, congrega- 
taque omni turba ante fores, ait. Quod Groca. lin- 
gua in LXX expressius translatum est, id est, £x- 
χλησίασας τὴν Συναγωγήν. Et quamobrem non di- 
cit, collegit Congregationem sive Synagogam, sed 
convocata, id est ἐχχλησιάζειν, omni turba, id est 
Synagoga seu Congregatione? Quia procul dubio 
ei per h:we innuit aliquid, Synagogam illam ap- 
pellans, quia hoc nomen proprium ccetus populian- 
tiquitus fuit. Convocare autem, id est, ἔχχλησιά- 
ζειν praecepit, ut cognosceremus paulo post futu- 
ram Ecclesiam, quie hujus invenitur virtus esse 
sanctionis. Manifestius autem fit ex eo quod lex 
Dei,qui Israel eduxit, qui Abraham vocavit, qui 
omnia fecit qux per Moysen prophetam scribuntur, 
ea qu:e mystice in. Ecclesia aguntur, ante multas 
generationes spiritus Dei precepit. Sed et cuim se- 


9" Psal, xciv, 7, 8. ** Hebr, 44, 


ὃ 19 iN 
cundüm LXX, superius dixisset : Convoca ad. ja- 
nuas tabernaculi testimonii, hie ait: Convocavit con- 
gregationem, non ἃ.} januas, sed. ad januam taber- 
naculi testimonii : admonens aures nostras eviden- 
ter,quod apostolorum doclrinz, quas esse januas 
tabernaeuli testimonii precedens sermo exposuit, 
£t Christi doctrina, suntipsius lingue infuse, et 
ex his ex quibus ipse docuit. Quemadmodum ergo 
inter multas janaas, et unam. januam, sola hiee dif- 
ferentia est, quia ille quidem inult:e sunt, hiec autem 
sie apostolorum sermones et doctri- 
nisi 


una est, 
n: nihil ἃ Christi doctrina. dilferunt aliud, 
quia unum Dominicum verbum 'est, de quo Pau- 
enim. Dei sermo, οἱ efficax, οἱ 
Et Petrus cum ex- 


lus ait : Vivus est 
aculior omni. gladio. ancipiti '. 
teris apostolis ait: Non. est equum relinquere. vos 
verbum Dei, οἱ mivistrare mensis *. In multas enim 
linguas et dillerentes. divisum est. Quie. cum | ja- 
nu propter multitudinem sint,ad. unum introitum 
vite, id est Christi: januam, deducunt. auditorem. 
Congregataque omni turba ante (ores ait: Hic. est 
sermo, quem jussit Dominus. fieri. Quis sermo | ille, 
de quo scilicet David dicebat : Dominus dabit ver- 
bum evangelizantibus. virtutein multam ?? Sed. et 
Peirus planius ait : Hoc est verbum quod annuntia- 
ium est vobis. Evangelieus siquidem prwesens sermo 
est, quia et Evangeliea sunt ab. eo annuntiata my- 
steria, quibus et gratia inest baptismalis. Consuevit 
enim legislator quoties eeclesiasticorum | mysterio 
rum describil :»nigmala, talibus. uti. sermonibus. 
Nam et eum de manna scriberet, quod gerit figuram 
panis, qui de ccelo descendit, verbum etiam de eo 
simile prxsentibus ponit : dicens enim : Hic est 
panis quem dedit vobis Dominus comedere *,. illico 
subdidit : Hoc est verbum quod locutus est. Dominus ?. 
Sel quid estetiam quod nunc exponit Deum pracipere. 
Statimque obtulit Aaron et filios ejus, cumque la- 
vissel eos. Quandois, qui vere est sacerdos, Christus 
offertur Patri : oblationis enim. ejus etiam Daniel 
meminit, eum dieit : £t ecce ut Filius hominis cum 
nubibus cceli, et usque ad Vetustum dierum pervenit, 
et oblatus est in. conspectu ejus ^, nostri utique causa 
et nobiscum, et propter nos offertur. Propterea et 
nunc eum cum filiis suis dicit. oblatum, cum his 
videlicet, qui sublimiora sapiunt, et qui imitantur 
eum, quantum fas est hominibus, sicut Paulusait: 
Imitatores mei estote, sicut οἱ ego Christi?, Sed 
pblatio ipsa per baptismum celebratur, quod ait: 
Cumque lavisset eos. Certus es autem, quod Chri- 
sius ad sacrandas aquas. baptismatis nostri, in Jor- 
lane est fluvio baplizatus. Sed hiec quidem com- 
munia sunt Aaron cum filiisejus, Christo videlicet 
nobiseum ; sequentia. vero nequaquam, Excedunt 
quippe nos, atque sublimiora nobis sunt, solique 
primo ac vero sacerdoti competentia. 
Vestivitque ponlificem. subucula. linea, accingens 


ἌΠΟ αν: 19: -- *:Xct? vy, 9. 
? Philipp. 11, 17. * Gen. τι. 7. 


PaTRoL. Gn. XCII. 


* ibid. 


LENUOBIQUM. — LETS. ΤΙ, 


NL ballheo, et indueus tunica. Quod LXX transtu- 


*)Psal- ταν 519. 
?' Gen. in, 72. 


o- 
oi 


lerunt τ Et induit eum tunicam, et pre'cinzit zonani, 
et vestivit illum hypodytin. Mic manifeste Unigeniti 
exsequitur incarnationem, qui quia totum nostrum 
incarnatus est hominem, tunicam | indui et hypo- 
dytin dicitur. Duplex est enim nostra conditio : et unus 
quidem in nobis est de pulvere : alter ccelestis; sed 
tamen unus uterque. Ait enim. Moyses :. Formavit 
Deus hominem de limo terre ;. hic est ereo terrenus, 
Et insu[favit in faciem ejus. spiritum. vite *; aper- 
tissime hie ccelestis est. Et factus est homo in ani- 
mam vivam? ; unum enim aaimal. uterque. Qui. si 
quidem se ad corporea, et voluptates convertat car- 
nales : totus homo terrenus, quasi exstincto et 
concluso ecelesti nunenpabitur; si autem circa sola 
versemur aninxe proficientia, concedamusque οἱ 
principatum gerere, et dominari corpori, recte coe- 
lestis dicitur, utpote terreno neglecto. Quando 
Adam per inobedientiam cecidit, procul dubio ter- 
renuseffeetus est, et propterea. audivit. Terra es, 
et in terram ibis?*; id est dilexisti corporis corru- 
ptionem, habes poenam peccato tuo similem. €bri- 
stus autem induitur quidem terrenum, id. est. illum 
qui de terra est veterem hominem, quem etiam, οἷ τ 
mul affixit eruci, ait quippe Paulus: Quia vetus Ao- 
mo noster simul crucifixus. est, ut destruetur. corpus 
peccati ^. Induius. est autem οἱ celestem, quem 
ipse insufflavit. Sed quia niliil. egit terrenum | hie, 
nec corruptioni proximum, procul dubio celestig 
dicitur; hoe Paulus exponens. dicit :: Primus homo 
de terra Lerrenus, secundus de celo. celestis '*, qnod 
duobus modis accipi oportet. Primus enim. homo 
noster, id est corpus, ex terra formatus est, pro- 
pter quod terrenus dictus est : anima vero de 
ccelo, Dei est enim insufllatio. Rursus primus bomo 
inobediens Adam ex terra terrenus, quia operibus 
pulveris semetipsum deputavit, secundus homo no- 
vus, est Christus, qui de coelo est, non. solum quia 
de colo descendit, sed quia et dignitatem ccwlestis 
servavit, dum nec terrenum | aliquid operatus esi, 
nee corruptioni proximum. Ergo tinicam hic terre- 
num appellat; de lino enim, quod est ex terra, tu- 
nica facta est; ait enim : Et fecit. eis tunicas lineas ; 
hypodytim autem celestem, quia hypodytis poderis 
est, simul autem et. hyacinthinus est. llic autem 
color coeli est, quod vero est color coli, hoc est 
actio cablestis, scilicet et subsistentia, propter quod 
et ccelestis dicitur. Multa autem. et alia. liypodytis 
habet signantia celestem. hominem, qu in eon- 
structione tabernaculi, cum pontificalem stolam ex- 
planaret, legislator exposuit, De quibus dicemus 
cum Dens annuerit, ut eam ctiam qu: illic est 
dispensationem contingamus. Nunc autem quzcun- 
que ad lioc quod estin manibus, necessaria viden- 
tur, comprehensa sunt ut probaretur quia ulrum 108 
nostrum Christus suscepit hominem, et manifestum 


* Fxod. xvi, 45. 
19. [tom. vi, ὃ. 


*jbid. 16. — * Dan. vn, 13, 
11 ] Cor, xv, 4T. 
28 


510 


HESYCHII PRESBYTERI 


$16 


et oecultum, et terrenum et eelestem, id. est. cor- A dicit enim in tàbernaculi eonstruetione : Et [acies 


pus perlectum, et animam perfectam, et. in omni- 
bus integram : utrumque enim, utpote utriusque 
creator salvavit. lllud. etiam intende, quemadmo- 
dum hypodytin, quod diximus esse covlestem homi- 
nem, epandytin alii interpretes ediderunt: quia 
ipse est quo desideramus secundum quod ait Pau- 
lus, superindui ; dicit autem sic : Quandiu enim su- 
mus in hoc tabernaculo, ingemiscimus gravali, eo 
quod nolumus spoliare, sed supervestiri, ut absorbea- 
tur quod mortale est a vita "ἢ. Quia autem antiquum 
hoe nostre conditionis fuit. superindumentum, 
et nunc illud, utpote quod semel babuimus, re- 
cepturi sumus, in subsequentibus explanavit. Qui 
autem efficit nos in hoc ipsum, Deus, qui dedit no- 


bis pignus spiritum. Hypodytin autem illum. LXX, B 


velut qui est interius, vel. abseonsus, dicunt. Sed 
tamen quia secundus in ordine creationis deductus 
est, cum prima sit tunica, quz. de terra est, hunc 
secundum nominant. Atqui. hypodytis interius ve- 
stimentum est, sedexeo quod primum eum non 
posuit creationis ordinem servavit. Iu hoc autem 
qvod hypodytin dixit, ostendit quia ipse est. homo 
noster interior. liis legislator addidit : 

Ei desuper humerale. imposuit, quod. astringens 
cingulo aptavit. rationali. LXX autem. ediderunt : 
Et posuit super illum epomidem, et. cinxit. illum. se- 
cumdum aditum. epomidis, οἱ constrinzit illum. ad 
eam. Superhumerale suave Christi jugum est, id 


est evangelica vita, quam. utpote ipse demonstrans, C 


recle super humeros portabat, de qua ait : Tollite 
jugum meum super vos, et discite a me, quia milis 
sum, et lnmilis corde, et. invenietis requiem anima- 
bus vestris, jugum enim meum leve est, et onus meum 
suave ?. Unde. et lex in Exodo de superhumerali 
sic dieit : Et facies superhumerale de auro et hya- 
cintho, et cocco bis tincto, el. bysso retorta, opere po- 
lymito **. Nel, sicut LXX, opus variatum epomida- 
sco, luerentes alteram ad alteram, aliquando unam 
epomidem, aliquando duas appellans, quia et Do- 
minus jugi et oneris memoriam fecit, in. duobus 
unum dividens, tanquam — divideret epomidem, 
quod non frustra, sed. quia oportet. evangelicum 
hominem, legis mandatum quod dixit : Non occi- 


das, non adulteres '*, et si quod est aliud, nequa- D 


quam praeterire, duplicemque in hoc ei operatio- 
nem exhibere, id est, uu non. solum ab homicidio, 
sed et ira, qui facit homicidium, abstineatur simul, 
non tantum ab adulterio, sed ἃ desiderio ex quo 
adulterium paritur. Sic una epomis duzque coha- 
rentes, alia alteri. invenitur, quia non irasci cohi- 
bet, et cautum reddit ad non faciendumhomicidium. 
Necessarie autem hypodyti conjunxit epomida, so- 
lius enim ccelestis hominis jugum suscipere est, 
quod Christus dixit. Quod est autem cingulum, quo 
tunicam et hypodytin cinxit? Ipsum opus disce, di- 


ἃς 11 Cor. v. 4. 


1? Matth. xi, 29, 50. 
! Psal. xcii, 1 


'* Ioan. 1], 44... '? ] Timoth. n1, 2. 


" Exod. xxvn, 6. 


cydarin byssinum, et zonam, opus varium. Quia enim 
€ydaris indumentum capitis est, opus autem cin- 
guli sive zonz, confortare quodammodo et con- 
stringere est eum qui cingitur : hoe. ostendere le- 
gislator proposuit, quia Christus simul creaturam 
omnem recapitulans, sive restaurans, simul etiam 
confortans nostram massam, cujus primitias sum- 
psit incarnationis dispensare mysterium. De quo 
ait Paulus : Qui notum nobis fecit mysterium volun- 
talis sue, ad dispensationem. plenitudinis temporum 
restaurare omnia in Christo, que in celis, et que in 
terra sunt !?, In ipso et David : Dominus. regnavit, 
decorem induit Dominus | fortitudinem, et. proccinzit 
se ". Manifestat etiam ipse, quemadmodum Christus 
confortavit nostram massam, verbo dispensationis 
cireumcingens primitias, quam et appellavit forti- 
tudinem, quia per ipsam et nos fortes facti sumus, 
Quis autem sit dispensationis modus, Joannes ait: 
Verbum caro [actum est. '*. Ideoque cydarim €t zo- 
nam ait Moyses byssinam esse opus variatum ; bys- 
sus enim de terra eumsit, carnem demonstrat, qu;e 
ex terra nostra est; opus plumarii, Domini Ver- 
bum, qui artifex et varialor fotius esl ereaturae. 
Ipse sibi carnem a nobis sumptam operatus est: 
varians in ea mysteria quodammodo, οὐ creatienis 
miracula. Post hoc subdidit. secundum LXX: Et 
posuit super ea rationale. EU quomodo : Quiedam 
ἀντίγραφα habent, supgr eum, sed utraque ad 
idem respiciunt : 

Quod astringens cingulo, aptavit rationali in quo 
erat doctrina et veritas. LXX. autem edidevunt: 1 
imposuit superlogium ostensionem. et veritatem. Hoc 
aulem alibi sacerdotalem exponens stolam, ratio- 
nalem judicii appellavit : secundum rationale enim 
Christi, idest. doctrinam, przdicatie judicii fu- 
turi regitur. Ostensionem ergo, id est manifesta- 
tionem, et eum ea. veritatem habet, utpote manife- 
stante. hominibus ignotam mysteriorum veritatem. 
Quatuor autem versuum ei rationale, id est ex 
quatuor generalibus virtutibus, et ex duodecim la- 
pidibus partialibus quodammodo et. specialibus ficri 
procepit. Qu sunt autem. hiec? Utique. de quibus 
scribebat Paulus : Oportet enim episcopum | irrepre- 
hensibilem esse, sicut Dei dispensatorem '*. Sed quo- 
modo irreprehensibilis, id est accusatione mundus, 
et a querela omni liber sit, his que. postea sequun- 
tur osiendit : Non superbum, mon iracundwim, non 
vinolentum, non percussorem, non. turpis lucri cupi- 
dum : sed hospitalem, benignum, castum, justum, 
sanctum, continentem, amplectentem eum qui secun- 
dum doctrinam est, fidelem sermonem ??. Hoc enim 
unieuique quidem convenit assequi, maxime tamen 
sacerdoti, siquidem figuram gerit Christi, qui prze- 
dietos duodecim lapides, super pectus proprium 
portavit. Cydari quoque texit caput. Sive, secundum 


15 Exod. xx,' 19, 14. 
9? jbid. 5, 4. 


" Ephes. 1, 9, 10. 


STI 


IN LEVITICUM. — LID. II. 


78 


LXX; Et posuit, inquil, super caput. ejus. mitram. À que sanctificans aspersisset altare septem vicibus, 


Sed quia et. mitrze sive. cydaris operationem. non 
ignoramus, et Christi caput esse Patrem didieimus, 
audiamus quod sequitur. 


Et super eam contra [rontem posuit laminam. au- 
ream, consecratam im. sanctificationem, sicut prace- 
perat ei Dominus. Non frustra eorum qu:e proecepit 
Dominus Moysi, memoriam facit, sed commemo- 
rare nos ea, qu: de lamina in tabernaculi constru- 
ctione dieta sunt, volens : illie. enim aperte ejus 
"utilitas, et virtus posita est cum dicit : 


Facies et lamina de auro purissimo, in qua sculpis 
opere celatoris sanctum. Domino. Vel sicut LXX : 
Et facies laminam auream puram , et formabis in ea 
formationem signi, sanctitatem Domini. Quam autem 
formationem, vel quod signum, jam non dicit ; dicit 
autem et in alio loco. Fecerunt. et. laminam sacre 
venerationis de auro purissimo,  scripseruntque in 
ea opere gemmario sanctum. Domini δ᾽. Secundum 
LXN autem : Et fecit laminam auream, deductionem 
auri puri, redemptionem sancti, et insculpsil. litteras 
deformatas signis, sanctitatem Domino. Sed tamen 
non dicit quie erant ipsz littere, nec videre nec 
audire possumus. Illam ergo notam significat etiam 
formatio, de qua Paulus dicit : Qui cum sit splendor 
glorie et figura substantie ejus **. Quia enim multa 
de incarnatione Unigeniti in hac sanctione dicta 
sunt, ut non omnia humilia de eo putentur, ad sub- 
stantiam inearnati Verbi principium, de quo Joannes 
dicebat : In principio erat. Verbum , et Verbum erat 
apud Dewn, et Deus erat Verbum ??, sublevare nos 
legislator volens, mitram, sive cydarim super caput, 
propter patrem memoravit, Per laminam et scul- 
pturam, seu formationem sanctificationis incarnati 
Dei Verbi, qui et sacerdos noster factus est, digni- 
tatem. in principio, quam simul cum Patre habet 
manifestum est, quia exposuit. Propter quod illam 
et super cydarim seu mitram et eontra faciem. mit::e 
sive ceydaris imponit, dieit aulem : 

Ligabisque eam vitta hyacinthina. Sive secundum 
LXX : Et superimpones hyacintho vetorto : hyacin- 
thum retortum, humanitatem "Christi. intelligens 
pro co quod inseparabiliter conjuncta est. divini- 
tati. 


Et erit super tiaram. imminens fronti pontificis. 
Vel sicut LXX :. Et erit super mitram contra. faciem 
snitre. Erit super mitram, qui Pater in Filio, et 
Filius in Patre. Et ante. faciem mitrze. Qui enim 
videt Filium, lie videre et Patrem. dicitur : quem - 
admodum Philippo de Patre percontanti Christus 
apud Joannem ** respondet. Ergo omnis nunc 
sanctio evidenter in Unigeniti explanata est myste- 
rium. 

Vgns. 10-11. « Tulit el oleum unctionis, quo lini- 
vit tabernaculum cum omni supellectile sua. Cum- 


ΑΘ ΣΟΙ, 3. 
25 Joan. v, 46. 


51: Exod. xxxix, 29. 
AT Isa: Exi. 5. Deut?xviu, 15. 


33j0an-oijdt 


C 


39u[S2s xD 14512. 


unxit illud, et omnia vasa ejus. Labrum quoque 
cum basi sua. sanctificavit oleo. » 

Ego visiones multiplicavi, et in. manibus prophe- 
tarum assimilatus sum **, propterea. ante locutus in 
prophetis dicebat, ut cognosceret is, qui ejus volebat 
scire mysteria, quod non per unam imazinem, nec 
per unum quoddam signum, sed per multa, quia 
et multa operatur, maxime per carnem dispensatam 
ab eo, salutem hominum comprehensuri eramus. 
Et sicut non solum pastor, sed et ovis, et sacerdos, 
ct ostium dicitur : pastor quidem, ut qui hominem 
converlit sive reduxit errantem ; ovis autem, ut 
qui pro nobis sacrificium faetus est ; sacer.'os vero, 
ut qui semetipsum obtulit, ostium. autem, ut qui 
viam nobis ostendit seientiz ; sic ejus propheta multi 
similitudinem afferunt, et unicuique qu:edam cre- 
dita sunt, ut nostrse dispensationis significaret ope- 
rationem. Hine quia ipse erat qui ungebat eos, ipse 
qui ungebatur, ungens verbo divinitatis, secundum 
quam ei omnia communia eum Patre et Spiritu sunt 
a quo ungi dicitur (nam David patrem ungentem 
dixit, cum ait : Propterea unxit te Deus, Deus tuus ?*; 
lsajas antem. unctionem Filii ad. Spiritum retulit, 
dicens : Spiritus Domini super me, eo quod unxit 
me *7, (uc autem Pater et. Spiritus, hzc eadem et 
Filius facit); ergo ratione divinitatis ipse est sem^t- 
ipsum ungens, et ipse est qui ungitur dispensatione 
humanitatis. Similiter offert et offertur : unde οἱ 
Daniel oblatum illum quidem videt, non vidit autem 
qui eum obtulit, quia ipse erat, qui. semetipsum 
offerebat. Ergo ut salvetur figurarum veritas, ungit 
quidem et offert Moyses, imaginem et ipse Christi 
gerens, de quo Judzis dicebat: Prophetam vobis 
suscitabit Dominus de fratribus vestris sicut. me ?*. 
Quod Dominus ad semetipsum referens dicebat : 
Si crederetis. Moysi, crederetis utique et mihi, de me 
enim ille scripsit *?, Aaron autem iterum, ut figura 
veri sacerdotis, vazitur, et aperta est illius. imago 
mysterii. Aspergit ergo Moyses altare, corpus vide- 
licet Dominicum, septies : quia Domini unctio, tota 
est Spiritus plenitudo, qui in septem operationibus 
designatur, quemadmodum 1saias dixit ?^. Ungit 
autem et omnia vasa ejus, tam apostolos, quam 
eos qui eis in tantum similiter vivunt, ut domus 
Christi, et vasa. recte nominentur. Sic et Dominus 
Paulum eligens, Ananie dixit: 
electionis mihi est iste, ut portet nomen meum coram 
gentibus, et regibus, et filiis Israel ?', Sancti(icat et 
luterem, sive labrum, baptisma videlicet cum basi 
sua, per quam intelligimus poenitentiam. Supposita 
est autem hiec baptismati, quia gratiam ejus quam 
sepe nostro facimus titubare mendacio, per poni- 
tentiam corrigimus, et fuleimus. 

Et tabernaculum cum omni supellectile sua sancti- 
ficavit. Sanctificatione enim nostra, superua quoque 


Vade, quia vas 


** Joan. xiv, 8. 35 Osee xn, 10. 


*tACU. Ix, ΤΟΣ 


3. Psal, xciv, 8. 


819 


HESYCHII PRESBYTERI 


850 


creatura, parüicipata est, quie saneta quidem fuit el A guinem, et tincto digito, tetigit cornua altaris per 


antea, sed majorem sanctificationem adepta est per 
carnem Dominicam, quam sumpsit ex nobis. Non 
autem ridiculum videatur quod dicitur, quia ea 
quie in nobis faeta est, sanctificatione superna, par- 
lieipata est creatura, postquam concessam nobis in 
Christo participata est, scientia, quod manifestat 
Paulus dicens : Ut notum fieret principibus, et pote- 
stalibus in celestibus per Ecclesiam. multiformis 
sapientie Dei, secundum dispositionem seculorum, 
quam fecit in Christo Jesu. Domino nostro ??. Ergo 
per Ecclesiam superior creatura majoris par- 
liceps elfecta est scientiz:, siquidem ejus sancti- 
ficatic justa dic/a est. 

Vins. 12. « Qui fundens super caput Aaron unxit 
eum, et consecravit, sive sanctificavit. » 

Etsi Christi caput, secundum Pauli verbum, 
divinitas intelligitur, non. frustra tamen, nec extra 
ordinem, in hoc mysterio sacerdotis ungi nunc 
capul legislator scripsit : ut cognoscamus, quo- 
niam, quemadmodum caput a pedibus dividi non 
potest, sie neque Christi divinitas post unitionem 
ab humanitate dividitur. Sed sive ungi dicatur, 
sive generari, sive pati, sive resurgere, sive assunii 
dicimus, hoc incarnatum Verbum non dividentes, 
et dicentes hominem quidem unetum, Deum autem 
non unctum, sed Deum eumdem simul et hominem. 
Hoc enim et David sine aliqua dubietate approbat, 
cum dicit : Sed tua, Deus, in seculum seculi, virga 
recta est, virga regni tui. Dilexisti justitiam οἱ odisti 


iniquitatem : proplerea unxit (e. Deus, Deus tuus **. € 


Cernis Deum dici qui unctus est, quia omnia carnis 
sux» manifestum est. quod sibimetipsi qui incarnatus 
esl, vindicat. Qui» enim οἱ ejus erat. unctio, nisi 
omnino ipsa incarnatio ? Secundum hune modum 
caput intelligibilis sacerdotis ungebatur et ipse 
sanctificabatur. 

Vins. 15. «Filios quoque ejus oblatos vestivit tu- 
nicis lineis et cinxit baluheo, imposuitque mitras, ut 
jusserat. Dominus. » 

Tuniex filiis Aaron, similes Aaron, et zonz, seu 
balthei similes, et cydares sive mitre. imponuntur. 
Ipsum enim induunt, ipso cinguntur, ipsum portant 
iu capite, unde et Paulus dicit : State precincti lum- 
bos vestros im veritate, veritas autem Cliristus : Et 
induti lorica justilig **, ipsum autem qui factus 
est nobis a Deo sapientia et justitia. Sed et galea 
nos salutis Paulus indui precepit : Christus enim 
salutare est, sicut Symeon testificatus est; Nunc 
dimittis servum tuum, Domine, secundum | verbuin 
Quum in pace, quia viderunt oculi mei sauutare 
tuum. Quicunque enim. Cliristo induuntur, per eum 
€t Patrem induuntur. 

Vins. 14-17, « Obtulit et. vitulum pro peccato, 
cumque super capul ejus posuissent Aaron et filii 
ejus manus suas, immolavit eum, hauriens san- 


** Ephes. 111i), 9, 10. 


*? Paal. xviv, 7, 8. 
21 [lebr. vir, 4. 


* Ephes. vi, 14. — * Luc. u, 29, 30. 


gyrum. Quo expiato οἱ sanctificato, fudit reliquum 
sanguinem ad fundamenta ejus. Adipem quoque 
qui erat super vitalia, reticulumque jecoris, duos- 
que renunculos, cum arvenulis suis adolevit super 
altare, vitulum cum pelle, et carne, et fimo cremans 
extra castra, sicut prieceperat Dominus. » 

Quz przdiet;:e sanctionis sit virtus, et quomodo 
unumquodque ejus capitulum in Unigeniti sacri- 
ficium accipiatur, przcedens continet sermo. Vi- 
tulus pro peccato sacerdotis, sed ct pro populi 
congregatione offertur. Qua intelligentes, et ea 
qui nune dicta sunt, plene intellecturi. sumus. 
Hc autem.nunec dicimus, quie sola de sanctione 
immutata sunt : ibi enim Aaron imponere manus 
vitulo, hie autem et filios ejus non frustra hoc 
custodiens, sed etiam unctos scripsit. Quando autem 
et nos ungimur, et offerimur baptisniati, socii Do- 
miniez efficimur passionis, cujus gerit imaginem 
baptisma, quod etiam docent hzc Pauli verba : 
Quicunque enim in Christo bapiizali sumus, in 
morte ipsius baptizati sumus, consepulti ergo. ei per 
baptismum in mortem ejus **. Necessarie filii Aaron 
sacrificio manus cum sint ei communieantes, im- 
ponunt, 

Vrns. 48-91. « Obtulit et arietem in. holocaustum, 
super eujus caput cum. imposuissent Aaron et ilii 
cjus manus suas, immolavit eum, et fudit san- 
guinem ejus per altaris circuitum, ipsumque arie- 
tem per frusta concidens, caput ejus, ct artus, et 
adipem adolevit igni, lotis. prius intesünis, et pe- 
dibus totumque simul arietem incendit super altare 
eo quod esset. holocaustum suavissimi odoris Do- 
mini, sicut przeceperat Dominus. » 

Non unum nobis tantum peccatum, sed multa ex 
Unigeniti sacrificio sunt donata, id est totius gene- 
ris humani remissio : vita in philosophia perfecta, 
et. singularis mysteriorum novi testamenti intro- 
ductio, ad quorum exemplaria et figuras sacrificia, 
qua personz assignantur pontificis, offerebantur, 
maxime umbram coelestium, per ea qui in terris 
agebantur, ostendentia. Quod manifestat Paulus sic 
de Domino dicens : δὲ enim esset super terram, nec 
essel. sacerdos, cum. essent. qui o[ferrent. secundum 


D legem munera. qui exemplari et. umbree deserviunt. 


coelestium Dicit autem eos, qui in templo Jeru- 
salem tunc immolabant. Quia vero depinxit. unum 
et eumdem hominem, sedentem, currentem, el rur- 
sus stantem : differentes. etiam operationes volens 
exponere, varias figuras ad unumquodque ejus opus 
dividere recte compellitur. Propteréa lex sacer- 
dotem, in multis imaginem ferentem Domini, nunc 
vitulum pro peccatis immolare, et extra taberna- 
culum incendere procepit: sic enim et Domini 
sacrificium, ad ablutionem naturze nostra pecca- 
torum factum est. Nunc autem iterum ei sacri- 


1 37. 


*6 Rom. vi, 9, 4. 


881 


IN LEVITICUM. — LIB. Il. 


882 


fiium aliud in holocausto arielis precepit fieri. A — Aperte hzc sanctio eorum qua circa nos aguntur 


Crucifixus enim mundus et renuntians mundo eon- 
versatio, qui. est holocaustum, Christum habet 
primitias, doctoremque et exemplim, propter quod 
dixit: Qui non accipit. crucem, et sequitur me, non 
est me dignus ** ; id est, qui sie non renuntiat mun- 
do, sicut a me ei traditum est, hoc est enim eum 
sequi, non est me dignus. Sed cujus rei gratia divi- 
ditur holocaustum ? 

Pedes autem ejus et intestina, sive. secundum 
LXX, venter, latantur.. Interpretatio holocautoina- 
tis, quie in initio libri faeta est, sufficienter ex ple- 
vit: quod autem immutat, de sacrificio, hoc ne- 
cessarie dicitur, quia ibi quidem partes fieri obla- 
tionum dixit, corpus per hoe significans et animam 
debere offerri, in nobis autem he divisiones, utpote 
qua sibi invicem sunt contrari:s, secundum quod 
Paulus ait, nominantur **; in. Christo autem non 
sunt divisiones, hominem quippe mundum a peccato 
inearnatus est, qui non est divisus in operibus car- 
uis, quibus 3dversatur spirilus, propter quod nec 
divisionum in eo sacrificio lex memoriam fecit. 
Pro eo autem. quod vitulum quidem in peccato, 
arietem autem in holocaustum sacerdos offeret, hoc 
absolute lex significat, ut quia conversatio perfecta 
per holocautomalis oblationem cognoscitur, aries 
necessario in sacrificium offeratur ; hie quippe du- 
catum prabere ovibus euntibus in pascua, et ad 
egressum ingressunique a caulis, et in caulas solet, 
sicut et Christus dux perfectie conversationis est, a 
quo videlicet sumpsit exordiuin, atque ideo intrare 
perse, et exire ovibus precipiebat. 

VrEns. 22-99. Obtulit et arietem secundum, in 
consecrationem sacerdotum , posueruntque super 
caput ejus Aaron, et filii ejus manus suas, Quem eum 
immolasset Moyses, sumens de sanguine, tetigit 
extremum auricul:e dextre Aaron et pollicem ma- 
nus ejus dextrze, similiter et pedis dextri, obtulit et 
filios Aaron. Cumque de sanguine arietis immolati 
teligissel extremum auricule singulorum dextre, 
et polliees manus ae pedis dextri, reliquum fudit 
super aliare in. circuitu. Adipem vero et caudam, 
omnemque pinguedinem quie operit intestina, reti- 
culumque jecoris, et duos renes cum adipibus suis, et 
armo dextro separavit. Tol'ens autem de canistro 
azymorum, quod erat coram Domino, panem absque 
fermento et collyridam conspersam oleo, laganum- 
que, posuit super adipes, et arimum dextrum, tra- 
dens simul omnia Aaron et filiisejus. Qui postquam 
levaverunt ea coram. Domino, ' rursum suscepta de 
manibus eorum, adolevit super alt:re holocausti, 
eo quod consecrationis essel oblatio, in odorem 
suavitatis sacrificii Domini. Tulit et pectuseulum, 
elevans illud coram Domino, de ariete consecra- 
tionis in partem suam, sicut. pracepit οἱ Domi- 
nus. » 


33 Matih. x, 58. 


39. Rom. vit, 1 seqq. 
xxv, 12. " 


ΒΡ ΒΞ]. ταχῖν, ἡ: 


mysteriorum exponit traditionem, et paseha my- 
sticum, quod Christus cum discipulis suis comedit, 
significat quod docent ea quie per partes in sacrificio 
peragi proecipiuntur. 

Obtulit οἱ arietem secundum. in. consecrationem sa- 
cerdotum. LXX autem edunt : Obtulit Moyses arietent 
secundum explicationis. Recte corum. quod in nos 
celebratum est mysterium, sacrificium explicationis 
appellatur ; ipsum enim nos perfecit eum prius 
fuissemus infirmi ; et ab imperfecta lactis educatione 
produxit, id est ab ea quz. in lege est, de qua Pau- 
lus dicit : Omnis enim qui lactis est particeps, expers 
est sermonis justitie, parvulus enim est ἧς Et rursus : 
Nihil autem ad perfectum: adduxit lex, subintroductio 
autem majoris spei quce data est, in hac mos spe 
constituit **. Verumtamen sacrificium hoc cam, 
qua dieta est major spes, per quam semper pro- 
pinquamus ad serviendum Deo, innuit, Cur. autem 
aries, secundus hie nune aries nominatur ? Quia 
videlicet prius figuratam ovem, cum apostolis ec- 
nans Dominus postea. suum obtulit sacrificium, et 
seeundo sicut. ovem ipse semetipsum occidit, quoá 
demonstrant sequentia. 

Posueruntque Aaron et filii ejus manus suas. super 
caput ejus. Quem cxm immolasset Moyses. Necessarie 
simul cum Aaron et filii ejas super capul arietis 
manus imponunt, quia communem coenam festi- 
vitatis Paschalis cum. suis Christus discipulis ccele- 
bravit. Cum enim. quosdam. discipulorum ad prae- 
parationem doinus, in qua Pascha celebraturus erat 
dirigeret, sic ait: Dicite patrifamilias quia. ma- 
gister dicit : Ubi est diversorium ubi pascha. cum 
discipulis meis manducem ** ? Sed Moyses sacri- 
ficium hoc celebrat, quia magis ab aliis ipse Christi 
figuram gerit. Tunc autem maxime sacrificium suum 
Christus celebravit, unde et illud incipit; vide enim 


sequentia. 

Quem cum immolassel Moyses, sumens de san- 
guine, teligit extremum. auriculee. dextra Aaron et 
pollicem manus ejus dextre similiter. ct pedis deatri, 
obuulitet filios Aaron. Cumque de sanguine arietis 
immolati tetigisset. extremum αι οι! singulorum 
dextre et pollices manus ac pedis dextri, reliquum fudit 


p Super altare. per circuitum. Quis sit sacrificii liujus 


** Hebr. v, 13. 


, 


cífectus, unctio aurium et, manuum, pedumque de- 
monstrat : pro obedientia quippe nostra, actio bona, 
atque conversatio celebratur. Unde et aures nostrae 
unguntur, ut inobedientia Adam carentes Uni- 
geniti obedientiam. consequantur. Post hec extre- 
ma manuum. unguntur eL pedum, quia non. solum 
manus, sed et pedes pro actione. accipiuntur, quod 
yrobatur ex eo quod David dicil: Pes meus stetit 
in via recta. Et rursus : Statuit. supra. petram 
pedes meos **. Quia autem actiones quasdam bonas 
quasdam autem malas habemus, et figuram malorum 
^ Hebr. vri 19. 


4 Luc. xxi, 11. 55 Psal. 


883 
sinistra gerit, recte. dextra ungitur.. Confortantur 
enim ea qui unguntur, et destruuntur, atque disper- 
duntur ea. qux non unguntur, quod aperte demon- 
strat disperdens ZEgyptum angelus, quia ubi unctio 
immolati inveniebatur, non perculiebat. Sed ta- 
men primus. sacerdos sanguine et post eum filii 
ejus secundum legem. ungebantur: quia et ipse 
Pominus primus in ccena mistiea intelligibilem 
accepit sanguinem, atque deiude calicem apostolis 
dedit. Sed. ecce legislator hie post unctionem Aaron 
et filiorum, subdidit : 

De sanguine reliquum fudit super altare circuitum. 

Quod et Christum fecisse invenimus ; bibens 
enim ipse, ct apostolis bibere dans, tune intelli- 
gibilem. sanguinem super altare, videlicet. suum 
corpus, effudit. Corpus autem Christi Ecclesia est, 
ct omnis plebs ejus, quod specialiter dicentem 
Marcum invenimus : Et sumens, gratias agens dedit 
Hic est 
sanguis meus novi testamenti, qui pro multis e[fusus 
est^. His conveniunt ea quie sequuntur: 


eis: el. biberunt ex eo omnes, el dixit eis : 


Adipem aulem el caudam, omnemque pinguedi- 
nem quce operit intestina, reticulumque jecoris, el 
duos renes cum adipibus suis, et armo dextro sepa- 
ravit. Pro cauda LXX. (umbum, et pio intestinis, 
ventriculum, et pro reticulo jeceris, pinnam | hepalis 
ediderunt. Cujus autem hac figuram gerunt, in 
salutari saerificio, seu pacificorum, per singula 
discussum est. Non frustra autem ea nune in ariete 
consummalionis commemorat, sed quia Christi 
mystieum Pascha, et eorum perceptio, ad salutem 
hominum provenit, quibus doctorum super:edifi- 
care sequentia, nostri mysterii proparat virtus. 

Tollens autem de canistro azymorum, quod erat 
coram Domino, panem absque fermento, et collyri- 
dam conspersam oleo, laganumque. Pro canistro azy- 
morum, LXX canistrum. consumationis ediderunt. 
Per canistram autem  consummalionis, linguam 
Domini intelligimus ; sola quippe pr:cipuam per- 
fectamque doctrinam introduxit. Propter quod di- 
cebat: Non veni solvere legem, sed. implere ** ; ut- 


pote ipse implens qu:e. minus erant in lege. Bene 
aulem eam el canistrum, tam propter contextum 
dictorum. vocavit, eum multa in parabolis dixerit, 
ita ut Judiei non omnia intelligerent, quam quia 
ferculum. quodammodo, et mensa totius doctrinze 
erat. Quía ergo rationale erat mysterium, et ca 
qui effieiuntur, ex ratione subsistunt, reete de 
canistro consummationis, id est, de lingua sua pa- 
nem mysticum proponit. Quomodo aulem eum 
proponit panem? Absque fermento, ct collyridam 
conspersam oleo, id est apostolicam doctrinam, 
lezalemque et propheticam. Lex enim et prophete, 
et apostoli ejus memoriam faciunt, lex quidem, 
dicens : Hic est panis quem dedit vobis Dominus 
comedere ". Prophete autem: Panis ei dabitur, et 


*5 Marc. xiv, 25, 21. 
80 Cant. 1, 2. 


*9 Matth, v, 17. 
8 [ Cor, xi, 26. 


HESYCHII PRESBYTERT 


V Exod. 


£81 
Aaque ejus [ideles sunt, regem. in decore suo vide- 
bunt'?. Apostoli autem. uberius exponunt Christi 
mysterium , unde nee laganum, nec collyridam, 
panes autem. doctrine, utpote magis nutrientes, 
dicuntur. Quos enim secundum hic LXX de oleo 
panes appellaverunt, hos seeundum hos ipsos LXX 
collyridas in scenopegia eanistrum cousuinimnationis 
exponens, quod accip'ebatur in unctione sacerdo- 
Us, legislator appellavit, per collyridain significans 
leris eloquium. Quantum autem collyridze deterio- 
res sunt pauibus, nulli est dubium. Unde aposto- 
jorurà sermones, prophetarum et legis preponuntur 
sermonibus : quia majorem perceperunt gratiam, 
ia ut Paulus diceret : Posuit Deus in Ecclesia pri- 
mum apostolos, deinde prophetas. | Deinde ipsi 
post evangelieam traditionem, intzoducunt Christi 
mysteria, introducunt autem, legis prophetarumque 
utenles testimoniis. Propter quod eis collyridu, 
et lagana simul subjecta sunt, et conjuncta, Sed 
quid his adjiciat intendamus. 

Posuit super adipem et armum dextrum, tradens 
simul omnia Aaron ac filiis ejus. lud lex contesta- 
tur, quia omne desiderium, omnemque actionem 
bonam offerri mysterio sit necesse, si tamen vis il- 
lud secundum Dei intentionem legisque suscipere. 
Sel et predictum sequens ordinem, ait : 

Tradens simul omnia Aaron filiisque ejus. Prius 
siquidem Christus sua mysteria inchoavit, et tuue 
ea nobis, qui faeti sumus filii cjus per lwacrum 
regenerationis tradidit. 

Et levaverunt ea coram. Domino. Ipsum enim my- 
sterium, quod nobis tradidit, hoc cu: sua carne 
in eclos levavit. Dicens autem levavit eam coram 
Domino, modum quo obtulerit eis, qui post futuri 
erant, exposuit. 

Rursumque suscepta de manibus eorum, adolevit 
super altaze holocausti eo quod. consecrationis essel 
oblatio in odorem suavitas sacrificii Do.iini. Altare 
holocausti, Christi corpus dicitur, sed et odor sua- 
vissimus, de Christo enim aperte in Canticis can- 
üceorum dicitur : Unguentum. e[fusum | est. momen 
tuum, propterea. adolescentule dilexerunt te^. 

Sacrificii Domini. 1d est sacrificii et. holueausto- 
matis. 

Sicut mandavit Dominus. Ipse enim. mandavit. 
Quotiescunque hoc bibitis, mortem Domini in vobismet- 
ipsis annuntiate ὅν. 


D 


Tulit et. pectusculum, elevans illud coram. Domino 
de ariete consecrationis. Seu secundum LXX : Con- 
summationis in parlem suam, sicul. praxceperat ei 
Dominus. Sicut in. sacrificio pacificorum, seu salu- 
tari pectuseulum, sic et hie offertur, utique intelli 
gibili Moysi, id est Christo pectusculum arielis con- 
secrationis, seu consummationis separatur, quia 
per pectuseulum, fides et confilentia figuratur, 
sicut pridem. diximus. Cum autem ipsius sit saeri- 


xvi, 156. ^ Isa. xxxi, 10, 17. ** I Cor. xit, 28. 


885 


IN LEVITICUM. — LIB. II. 


886 


ficium, necesse est ut et files ipsi, quxe in co est, A Aaron et filii ejus comedent eos. Quidquid autem 


deputetur. Assumens ergo unguentum, et sangui- 
nem qui erat in allari, aspersit super Aaron et vesti- 
menta ejus et super filios. ejus, ac vestes eorim. 
Cumque sanctificasset. eos in vestitu suo. Quod Uni- 
geniti sanguis, et unctio Spiritus, unius sint ope- 
rationis atque virtutis, eL nimis recte oleum unctio- 
nis, et sanguinem altaris, id est, Deminici corporis 
legislator unxerit, audi Joannem dicentem : Tria 
sunt que testimonium. probent, et tres unum sunt, 
Spiritus, sanguis, et aqua. Unum enim effectum 
sanetifieationis habent. Multum reete vestem Aaron 
3b stolis filiorum Aaron lex separavit. Nam etsi ad 
imitationem Domini vestem, qui ab eo adoptati 
sumus, habemus, verum tamen quantum pontificis 
dilferat vestis, per anteriora didicimus, aut quid 
sit, et quam multiplex. Tunicam enim illam dixit 
habere superhumerale, et rationale, unde recte et 
nunc pluraliter nominatur. Ea autem quae est filio- 
rum Aaron, etsi uniformis est tunica, tamen et 
ipsa est. Sed quia multas virtutes una tunica, seu 
stola habet, Christi enim tunica sive stola, qua hi 
qui ab eo uncti sunt, 
babere, incorruptionem 


induuntur | adoptionem 
habere, et in coelis re- 
quiem, et alia talia cognoscitur, propterea appella- 
tur tunica sive stola, licet una sit omnium. Qui- 
cunque enim in Christo baptizati sumus, Christum 
induti. sumus ?. Sed tamen propter abundantiam 
doiorum, qui? ex ea sunt. pluraliter, nominatur et 
nimis reete, propter veritatem quie ii ea figuratur. 
Figurans eam forma, sine districtione acri, viam 
quie in ea est, praetermittere cogitur. Ecce enim 
cum uniformis sit tunica, sive stola filiorum Aaron, 
multas tamen, et non unam tunicam nominavit. 
Si autem intelligibilem sanctificari Aaron aspersione 
sanguinis et olei cognovimus, non admiremur 
quod dietum est, ipse enim Christus ad sanctifiea- 
üonem nostram, aspersione proprii sanguinis vi- 
delicet, passionem suam pro nobis obtulit, Unde 
filios Aaron et tunicas seu stolas cum Aaron dixit 
sanctificari, quia quecunque in nobis contingunt, 
ad eum, ut caput scilicet totius corporis necessa- 
rio reducuntar. Ad probationem autem eorum quz 
dieta sunt, Domini sumamus verba; cum enim 
crucifigenlus esset pro nobis, hwc sub orationis 
forma, ad instruendam obedientiam apostolorum 
dixit : Sicut me misit Pater in mundum, et ego misi 
eos in mundum, et pro eis ego sanciifico meipsunt, 
ut simt et ipsi sanclificati in veritate"*, Ergo 
aperte sanetficationem sacrificium quod pro nobis 
obtulit, ex quo et nobis sanctificatio proficit , 
appellavit. 

VEns. 51-56. « Cumque sanctificasset eos in 
vestitu. suo priecepit eis dicens: Coquite carnes 
anle fores tabernaculi, et ibi comedite eas. Panes 
quoque consecrationis edite, qui positi sunt in 
canistro sicut precepit mihi Dominus, dicens : 


C 


p Dominicam cenam. manducare : 


reliquum. fuerit. de carne et de panibus, ignis con- 
sumit. De ostio quoque tabernaculi non exibitis 
septem diebus usque ad diem quo complebitur 
lempus eonsecrationis vestre. Septem enim diebus 
finitur conseeratio, sicut et in praesentia factum 
est, ut ritus sacrificii. compleretur. Die ac nocte 
manebitis in tabernaculo observantes custodias 
Domini, ne moriamini ; sic enim mili preceptum 
est. Feceruntque Aaron et filii ejus cuneta. quie 
precepit Dominus per manum Moysi. » 

Procipua nune legislator providit , discrevit- 
que niysteria, et figuraliter per ea qui nunc con- 
templatus est, tradidit, intra. Ecclesiam ea per- 
fici et nullatenus profanorum usibus et auribus 
publicari, nec euilibet. volenti profanandi ea esse 
facultatem. Unde quia tabernaculum testimonii Dei 
coelum esse, atrium autem tabernaculi hujus Eccle- 
siam, quia ipsa est ante cceli introitum collocata, 
ipsa Jerusalem quippe coelestis tenet. imaginem, 
sieut. olim. praediximus, intus in. carnem sacrificii 
coqui pr:ecepit. Ait enim : 

Precepit eis dicens : Coquite carnes ante fores ta- 
bernaculi, οἱ ibi comedite eas. Et, sieutaddunt LXX, 
in loco sanclo. Est autem locus sanctus altare, 
ibi enim. Sanctus. sanctorum requiescit. Sed quid 
addidit? 

Et. ibi comedit eas. Panes. quoque. consecrationis, 
sive, ut. LXX edunt, et panes qui sunt in canistro 
consummationis, edite, sicut precepit mihi Dominus. 
Aaron οἱ filii ejus comedent eos. Quomodo ergo in 
his non admiranda sit sapientia spiritus ? nullam 
quippe dubietatem hujusmodi intelleetui deliquit : 
propterea carnes cum panibus comedi priecipiens, 
ut nos intelligeremus, illud ab eo mysterium dici, 
quod simul panis, et caro est, sieut. corpus Christi 
panis vin, qui de ccelo descendit. Propter quod 
El secundum LXX editionem, carnes mane, pa- 
nes autem vesperi deferebant corvi superne, prie- 
fimurare hoc. mysterium Domino volente : quod 
intus oportet in Eeclesia, in loco sancto, id est, 
ad altare coqui et comedi: alibi vero nequaquam. 
Propter quod Paulus Corinthiis precipiebat : 
Convenientibus autem vobis in unum, jam mom est 
unusquisque enim 
suam ccnam praesumit ad. manducandum. Et alius 
quidem esurit, alius autem. ebrius est. Nunquid do- 
mos non habetis ad manducandum et bibendum, aut 
Ecclesiam Dei despicitis*?? Et hoc ideo, ut illic 
absolute mystica coena deberet celebrari. Aaroa et 
ilii ejus illud recte comedunt, nisi enim Christus 
rogatus ore sacerdotum, ipse venerit et cenam 
sanetificaverit ea, quie aguntar, nullatenus sacrifi- 
cium Dominicum fiunt. Sed hoc quod reliquum est 
de carnibus, et panibus, in igne incendi pr:ecepit. 
Quod nunc videmus etiam sensibiliter in Ecclesia 
fieri, ignique tradi quicunque remanere contigc- 


* [DJoan. v, 8. ** Galat. 11, 97. ** Joan. xvii, 18, 19. 55 1 Cor. xj, 20-92. 


887 


HESYCHII PRESBYTERI 


$88 


ritinconsumpta, non omnino ea que una die, vel A suam, reprehendens dicebat: Quies quotquot ante 


duabus, aut multis servata sunt; sicut enim. ap- 
paret, non hoc legislator procepit, sed quod reli- 
quum est, incendi jubet. Dies autem non comme- 
moravit, ut. quieennque cujuscunque rei causa 
emergente remanserint inconsumpta, sive tempus 
in causa sit, sive quid aliud fuerit, ignis opus et 
consumplio fiat. Ergo ex hoe quod agitur sensibi- 
liter, signifieatio eujusdam intelligibilis rei, eis qui 
intendunt, provenit : ut. quando ad comestionem 
sacrilicii defieimus. et. comedere illud integra non 
possumus mente forsan lassescente, sive deficiente, 
uuum ca que videntur, corpus oporteat intelligi 
Domini, in quod oculis nec angeli. possunt. pro- 
spicere, non relinqui , sed etiam tradi ea igni opor- 
161 spiritus, ut ea. comedat, qua nobis sunt ex 
inürmitate inesibilia. Quomodo autem comedat, 
cum cogzitaverimus, virtuti spiritus esse possibilia 
ea, quie nobis impossibilia videntur. Unde et sub- 
sequenter disputare legislator videtur. Dicit enim 
Sic : 

De ostio quoque. tabernaculi non exibitis septem 
diebus. Septem cur? Quia quinquagesima dies 
seplenario. numero in semetipso multiplicato, et 
uno ei adjecto perficitur. Unde et hebdomadarum 
cam festivitatem apud Moysen dici , manifestant 
sequentia; ait enim, secundum LXX: Usque ad 
diem cempletionis quinquaginta dierum, penlLecosten 
dicens; complet enim septenarium. numerum in 
semelipso multiplieatum. Et cujus rei gratia 
dierum consummationis dieuntur, sequentia osten- 
dunt. 

Septem enim diebus finitur consecratio, sive consum- 
matio, sicut in praesentiarum factum est. Quia non se- 
mel eos consecravit, sanguine, et panibus; sie enim 
cognovimus in praecedentibus peractam consecratio- 
nem seu consummationem. His similia et Lucas tra- 
dit; ait enim de Domino, et discipulis: Quibus οἱ 
presentavit semetipsum post inortem suam in multis 
argumentis, per dies quadraginta apparens eis, et lo- 
quens de regno Dei, et convescens, precepit ab. Hiero- 
solymis ne discederent, sed exspectarent promissionem 
patris?^, Cernis quomodo consecrabat, sive perfi- 
ciebat eos, apparens eis, et docens de regno Dei, 
€t convescens. Dicens autem ab Ilierosolymis non 
discedere, non przcepit januam tabernaculi pro- 
gredi vel egredi, id est, non permittit. przedicare, 
usque dum promissionem spiritus, qux faceta est 
quinquagesima die, acciperent, Non autem exire 
de janua tabernaculi testimonii, vacare est a verbo 
doctrinzs, et non przedicare evidenter, quia hostium 
semetipsum Christus, utpote qui initium est omnis 
divini verbi, et scientizx, insinuavit. Introire antem 
ejus ostium, et egredi, ut priesumore in ipso intel- 
ligamus, ipse nobis tradidit qnando quosdam aliena 
docentes, et in errore mittentes, ante priesentiam 


85 Act. 1, 5, 4. " Joan. x, 8. "* ihid. 9 
*' Marc, xiv, 24. 65 Luc, xxrv, 49, 


Io ACIAU1) 45: 


me venerunt, [ures fuerunt, et latrones, sca non 
audierunt eos oves". Et post h:ec subdidit: Ego sum 
ostium, per me si quis intraverit, ingredietur et egre- 
dietur, et. pascua. inveniet?*. Ingressum per semet- 
ipsum, ei egressum divinarum Scripturarum ap- 
pellans profectum. Qui autem completio dierum 
illa maxime dieitur, plane per Lueam spiritus tra- 
dit: Et dum complerentur dies Pentecostes, erant 
omnes simul : faclus est autem repeute de celo sonus, 
tanquam advenientis spiritus vehementis, et replevit 
lotam domum, in qua sedebant : et apparuerunt illis 
dispertite. lingue, sicut ignis, seditque supra singu- 
los eorum, et repleti sunt omnes Spiritu saucto??, 
Non frustra ergo dies completionis dierum, οἱ 


B consummationis Pentecostes dieitur, sed ut com- 


pletionem quidem dierum septenarum habens, ge- 
rens aulem spiritus plenitudinem implens eos 
perfectione, quibus infundebat spiritum. Quod si 
dicatur, quia "quadraginta quidem dies cum apo- 
stolis, perfieiens eos Christus fuit : qui autem sc- 
cuaüdum legem sunt perfecticnis septem dies, inte- 
gram, sieut diximus, Pentecosten describunt. 
Sciendum est quia nec in mediis inter Ascensio- 
nem et Pentecosten. diebus, ab apostolis separatus 
est; nam quomodo dixit eis: Ecce ego vobiscum 
sium omnibus diebus *?? Et rursus : Non relinquam 
vos orphanos, veniam ad vos*'. Propterea legislator 
subdidit : 

Sicut in praesentiarum [actum est, ut ritus sacrifi- 


C cii compleretur. Vel, sicut LXX, In die hoc sic pre- 


cepit. Dominus facere, ut delis pro vobis. In qua die 
enim tradidit cene mysterium, in eadem die de- 
precationem , sive propiualionem  iusinuavit, id 
est, peceatorum remissionem , dieens: llic est 
meus sanguis novi testamenti, qui pro multis. effun- 
delur, in remissionem peccatorum *?. Verbis etiam 
ipsis, ea qux» in. Evangelio scripta sunt; predicit, 
sicut cognoscere ex his que subsequuntur 
potes, 

Die ac nocte manebitis in. tabernaculo. Vcl, sicut 
LXX: Ad januam tabernaculi testimonii sedebitis 
septem diebus, die ac nocte, Dominus vero apostolis 
ait : Vos autem. sedebitis in. civitate, usque dum in- 
duanini virtue ex alto*3, sie plane sedebitis, ait. Et 
ipse discipulos hebdomadam dierum, niliil agentes 
manere, et non praedicare procepit. Unde ex toto 
non docentes apostolos, aniequam complerentur 
praedicti dies invenimus; completis autem diebus, 
Petrus mox przedicationem incipit, quando et. ad- 
dite sunt anims circiter tria millia: sic et ipsi 
per singula mandatum hoc custodierunt, et maxi- 
me in eis complentur ea, quic. in. subsequentibus 
dicuntur. UN 

Observantes custodias Domini, ut non mortamim, 
precepit. Doininus. — Feceruntque 


Sic enim. mihi 


*? Matth, xxvirr, 30, *' Joan, xiv, 18. 


880 


IN LEVITICUM. 


-τ ΒΒ ΠΣ 890 


Aaron et filii ejus cuncta , que loculus est. Dominus A qui dicti sunt, zediticans vocationem, Tune quippe 


per manum. Moysi. Si qu:eritur. eur Aaron filiis suis 
conjungat, invenietur eausa omnino necessaria, et 
ad rei considerationem opportuna. Non. enim exire 
de janua tabernaculi testimonii, id est, non inte- 
rim attrectari evangelicam | proedieationem, his qui 
predieti sunt. precepit... Cum. ergo Christus appa- 
ruit apostolis, suam januam non egrediebatur, ipse 
siquidem erat, qui et priedicandus erat et qui in 
apostolis loquebatur. Propterea cum filiis et ipse 
Aaron consecrari, seu consummari dicebatur. Quis 
sit autem consecrans sive consummans legislator, 
nequaquam subdidit; ait enim, Septem diebus fini- 
tur consecratio, sive secundum LXX, consummavit 
manus vestras, sicut. et fecit. Manifestum est autem, 
quod ipse erat. qui filios consecrabat, sive perficie- 
bat, qui et perfici in. eis sive consecrari, utpote in 
membris propriis, dicebatur. 


CAPUT IX. 


Vrns. 1-4. « Facto autem octavo die vocavit 
Moyses Aaron et filios ejus, ac majores natu 
Israel, dixitque ad Aaron : Tollite. vitulum pro 
peccato, et arietem in holocaustum, utrosque 
immaculatos, et olfer illos coram Domino. Et ad 
filios Israel loqueris : Tollite hireum pro peccato, 
et vitalum, atque agnum anniculum et sine macula, 
in holocaustum, bovem, et arietem pro pacificis, et 
immolate eos coram Domino in sacrificio singulorum, 
similam oleo conspersam offerentes, hodie enim 
Dominus apparebit vobis. » : 

Sieut aliquando imago animalis eujusdam, aut 
virgulti forte depingitur, aut scribitur aut in :ere 
exprimitur, et non quidem aperta in initio opera- 
tionis, aut scriptur:, aut ris expressio est, in 
processu autem operis, participali augmento perfi- 
citur, sic οἱ quzcunque legislator nunc in figura 
exponit clariora additamento eorum, qu per 
partes sancit, et planiora fiunt. Quia ergo. diem 
consummationis, seu consecrationis Pentecosten 
intelligi oportet, ostendimus, et quia usque ad eum 
diem Dominico mandato predicatio inhibita est, 
propterea non exire januam tabernaculi testimonii 
filios Aaron precepit. Considerandum est qualia 
consummari et in hac die lex. precepit. Diem enim 
actavum Pentecosten appellat, quia Pentecostes 
dies incidit in hae, qua Salvator resurrexit, quie 
esse octava creditur : quia figuram gerit primitiarum 
futuri, sed et eonsummationis presentis Sxculi, 
qu: in septem revolvitir diebus. 

Pentecostes autem circulus sub predicto numero 
est, ergo recle incidit in prasenti seculo. Con- 
summalionem, simulque resurrectionem signilicat 
Pentecostes dies : oportebat enim, ut in qua die 
surrexit. Christus in eadem et ritus adveniret. 
Tunc ergo vocari Aaron, et filios ejus et majores 
natu Israel ait, Ecclesiam quodaminodo, per eorum, 


** ][ Cor. τι, 11. *" Act, ir, δι 


prius eonvocatum est Ecclesi: spectaculum, in qua 
intelligibilis Aaron, id est Cliristus, sacerdos esse 
creditur : filii autem. ejus, qui sublimis sunt con- 
versationis, et ideo sacerdotii ministri, el. coopcra- 
tores sunt. Majorum natu autei Israel, presbyterorum 
ordo est, ex his quippe corpus Eeclesi: componitur. 
Sed Aaron quidem accepit ibi vitulum pro peccato, 
eLarietem in holocaustum, utrumque immaeulatum, 
eL obtulit. coram Domino. Tune enim Christus 
sacriicium suum innotescere ccpit, ex quo spiritus 
adveniens, Parthos, et Medos, et Elamitas, et 
omnium gentium primitias, ad apostolorum caenaculi 
superiora collegit. Accepit autem et. ordo majorum 
natu [srael, quem presbyterorum esse diximus, 
utpote ipse sortem, et figuram doctorum gerens, ct 
qui ad docendos nos utilis est. vitamque perlicere 
in Ecclesia convenientium potest. Quiz autem sunt 
liec quie accepit ? 

Hircum pro peccato. Pro poenitentia videlicet 
sacrificium. 

Et vitulum. et. agnum anniculum in holocaustum 
immaculatos. Perfectam videlicet, eL consummatarni 
vitam, sive conversationem, quie per hoslias, id 
est per holocausta significatur. 

Et bovem, et arietem pro pacificis. Sed ad. sacriü- 
cium. salutare : medioerem conversationem, quae 
tamen potest salvare eos qui offerunt, sicut supra 
diximus. Coram Domino autem omnia precepit 
fieri : oportet quippe omne virtutis opus, utpote 
vidente Deo, peragi, et non corrumpi, neque viiiari : 
cam permiscemus ei voluntatem nostram. 

Sacrificium simile ^ consperse. oleo. "Theologiam 
cum eleemosyna, hoc enim predicta sacrificia 
subtiliter nobis olim discussa innotuerunt. Quid 
aulem his nunc subdidit ? 

Quia hodie Dominus apparebit vobis. Hoc con- 
clusio et probatio est, quia de Pentecoste przedicta 
omnia dicebantur : in ea enim. eis apparuit Domi- 
nus, spiritus videlicet, de quo Paulus dicebat: 
Dominus aulem spiritus est ἧς Quomodo. autem 
apparebit in eis, dixit Lucas : Vise sunt eis dispertite 
lingue , sicut. ignis, el sederunt supra singulos 
eorum 9?, 

Vrns. 5. « Tulerunt ergo cuncta quz jusserat 
Moyses ad ostium tabernaculi, cum — ibi omnis 
staret multitulo. » 

Aperte hic Ecclesiam exposuit. 

Ad ostium tabernaculi. Vel, sicut LXX, ante taber- 
naculum testimonii, videlicet eceli. Si enim Ecclesia 
frequentia est angelorum primitivorum, qui scripti 
sunt in eclis ante tabernaculum testimonii, id est 
ante faciem coli, sic. enim ct Aquila. ante [aciem 
interpretatus est, hoe quod dictum est, secundum 
LXX, ante Dominum. Si ergo ita est, pro eo quod 
ad illam se conversationem apta, ante labernaculum 
reete intelligitur. Hic autem omnis multitudo, sive 


8/1 


HESYCHUI PRESBYTERI 


$92 


$ynagoga omnis aceedit, id est, ea qu» ex omnibus A facetus est propitiatio. Sed et pro semetipso, cur 


et undique est congregatio, omnis quippe contrita 
anima, et omnis peccator, omnis misericordiam 
necessariam habens, omnis ab errore se convertens, 
in hac Ecclesia congregatur, non solum eos, qui 
de plateis et vieis sunt, sed et eos qui de viis, et 
de sepibus vocari przecipiens, ut. regalem coenam 
ingredientes implerent. 

Vins. 6. « Ait Moyses : Iste. est sermo, quem 
precepit. Doininus, facite, et apparebit vobis 
gloria ejus. » 

Gloriam esse Domini spiritum, manifeste ostendit 
quod Paulus ad Corinthios scripsit : Nos omues 
revelata facie gloriam Domizi speculantes, in eamdem 
imagime transformamur, de gloria in. gloriam, 
sicut a Domini spiritu **. Ut ergo gloria Domini 
videretur, id est, ut adventus celebraretur spiritus, 
isie est. sermo, inquil, quem przcepit Dominus: 
Facite videlicet mysticus de quo przceperat Domi- 
nus. [loc facite in meam commemorationem “1. 
Sermonem autem legislator ex consuetudine illud 
vocat, quia plus sermone subsistit hujus dispensatio 
niysterii, maxime Dominico verbo ea qu: apparent, 
in aliud aliquid majus et intelligibile transferente. 
Unde cum manna imaginem panis vitz, qui 
descendit de colo, prisentaret : [lic est panis, 
ait, quem. dedit vobis Dominus ad comedendum 9, 
Lie est sermo quem constituit Domiuus. Quid ergo 
ex his, qui dicta sunt, legislator significat, nisi 
quia sine dubio agentibus eis sanctum mysterium, 
et Dominicam cenam celebrantibus, advenit spiri- 
tus ? Quod etsi non planius expositum habemus, 
multa quippe studio brevitatis Seriptura divina 
pretermisit, qua fas estex aliis collisere. Erat 
enim dies qui appellatur Dominicus, in quo oporte- 
bat modis omnibus agere apostolos mvstica et sacra. 
Nami et nos illorum sequentes traditionem, Domini- 
cam diem divinis conventibus  sequestramus. 
Inveninus autem et Christum similiter post 
resurrectionem a mortuis, per mystice cna, et 
panis fractione  manifestatum : quod aperte 
quidem Lucas, plenius tamen etiam Joannes evan- 
gelista tradit. 

Vins. 7. « Dixit ad Aaron : Accede ad altare et 
imiola pro peccato tuo, offerens holocaustum, et 
deprecare pro te, et pro populo, eumque mactaveris 
hostiam populi, ora pro eo, sieut precipit Do- 
minus. » 

Ubi nostra translatio planius habet, pro te et pro 
populo, pro teipso, et pro domo tua LXX. ediderunt. 
Qui autem sunt domus intelligibilis sacerdotis 
Paulo dicente, cognosce; ait enim : Christus autem 
ul filius in domo sua ^ ; que domus. nos sumus, si 
fiduciam οἱ gloriam spei usque ad finem firmam 
relineamus. Ergo hi qui profecerunt, et perfectiores 
sunt, domus ejus juste appellantur : pro quibus 
deprecatur, et pro omni populo, utpote qui nostra 

86 [T Cor, 55 Duc 


iyt, 18. xxi, 15. 


** Exod. xvi, 15. 


hoe, cum propitiationem non egeat, magis autem 
ipse prwstet propitiationem ? Sed ut nostrum 
peccatum suscipiens, etiam pro semetpso depre- 
catur : evidenter enim hoe hominis est, et Dei, id 
est, sicut hominis propitiationem suscipientis, et 
sicut. Dei sibimet prastantis. Alter enim homo 
sibimetipsi propitiationem praestare non potest. 

Vgns. 8-14. « Statimque Aaron accedens ad 
altare, immolavit vitulum pro peccato suo, cujus 
sanguinem obtulerunt ei filii sui. In quo tingens 
digitum, tetigit cornua altaris, et fudit residuum ad 
basim ejus. Adipemque ac renunculos, et reticulum 
jecoris, qu: sunt pro peceato, adolevit super altare, 
sicul. preceperat. Dominus. Moysi. Carnes vere et 
pellem ejus extra eastra combussit igni. Immolavit 
et holocausti victimam. Obtuleruntque ei filii sui 
sanguinem ejus : quem fudit super altaris cireuitum. 
Ipsam etiam hostiam in frusta coneisam, cum capite, 
et membris singulis obtulerunt. Qui? omnia super 
altare cremavit igni, lotis prius aqua intestinis, et 
pedibus. » 

Vt eujus rei gratia. hzec etiam in hoc loco sacri- 
ficia peraguntur, superius diximus. Non ergo necesse 
est, iterum eorum virtutem per singula dicere, 
qe in. hoc sacrificio peraguntur ; cum olim ca per 
ordinem discusserimus et cujus comparalionem 
gerant nihil intermittentes ostenderimus. Et quem 
admodum in Domini sacrificio, quod cnm unum sit, 
uon tantum nobis peccatorum prstans remissio- 
nem, sed et vitam perfectam in philosophia, et 
consummatam efficiens, necessarie et in vitulum, 
qui pro peccato est, et in arietem hunc, qui in 
holocaustum immolatur, oportet reputari : unde et 
in persona. sacerdotis utrumque perspicimus obla- 
lum : jam ergo et ad subsequentia veniamus. 

Vrgns. 15-21. « Et. pro. peccato populi offerens, 
mactavit hireum, expiatoque altari, fecit. holocau- 
stum, addens in sacrificio libamenta qui pariter 
offerantur, et adolens ea super altare, absque 
cwremoniis holocausti lmmolavit οἱ 
bovem atque arietem, hostias pacificas populi. 
Obtuleruntque ei filii sui sanguinem, quem fudit 
super altare in circuitu : adipem autem bovis, et 
caudam arietis, renuneulosque cum adipibus suis, 
et reticulum jecoris, posuerunt super pectora. 


matutini. 


Cumque cremati essent adipes super altare, pectora 

eorum, eL armos dextros separavit Aaron, elevans 

coram Domino, sicut prsceperat ei Moyses. » 
Cujus figuram ea qui dieta sunt. habeant, et 


quemadmodum pro peccato hircus peenitentiz 
sacrifieium significet, holocausta aniem crucifixi 


conversationem : Theologiam vero similia : salutare 
autem, seu pacificorum sacrificium, vitam quie 
nos salvare potest, etiam mediocriter sapientes : 
sacrificiorum discussio pr:ecedens, unctionem sacer- 
dotis ostendit. Ergo qui hujus sauctionis nescit 


** TMcbr. n, 6. 


893 


IN LEVITICUM. — LIB. II. 


804 


explanationem, illie cum  subülitate perquirens, A etiam Paulus intellexit. Dicit autem sie : Volo viros 


'etiam hzc per singula sciet. lllud autem. nune 
necessarie addimus, sancti Spiritus in Pentecosten 
provenisse descensionem, cum in unum congregati 
essent apostoli, omnia qui secundum legem 
2cclesi: agerent, significare consideravit legislator, 
recte procedere sacerdotis sacrificia, ac deinde 
subinferri populi priecepit : oportet enim Ecclesiae 
doctrinam a sacrificio Unigeniti inchoare, ut intro- 
ducantur docentes, quid nobis passio Dominica 
profecerit, aut. contulerit: atque ita subinferatur 
sermo penitentie, quem omnes utique, ut homines, 
necessarium habemus. Unde et Dominus unam 
doctrinam pridicat, id. est poenitentiam, totumque 
perfectus subinferri conversationes, atque theologiam 
illis permiscendas : subdit autem, et quie corrigen- 
tes, sive uncti salvari possumus, quamvis non 
sublimiter conversemur. In his enim oportet 
Ecclesiam congregari, et manifestationem Dei 
gloriv suscipere. H:ec sine dubio diebus Pentecostes 
inaxime agebant discipuli Domini, propter quod in 
unum tunc collecti erant, quod manifestat Lucas 
dicens : Et dum complerentur dies Pentecostes, erant 
omnes simul unanimiter ??. Quid autem erant collecti 
agere, nisi ea modis omnibus, qui dicta sunt? 
Nam etsi palam non predicabant, et propterea 
intus erant, in superioribus sedentes, necdum verba 
disseminantes, sive palam loquentes, quia de ostio 
3bernaeuli testimonii non erant jussi egredi, usque 
dum de excelso. induerentur Spiritus virtute : (c 
vetumtamen in semetipsis quia hee agebant, mani- 
festum est: et quecunque decent. Ecclesiam, me- 
ditari non cessabant ut ipsum videlicet in semetipsis 
lnaberent Christum, qui est caput Ecclesi:;. Unde 
et Matthiam ad apostolatum, cum coneionatus fuisset 
Petrus et. proposuisset divin: Scripturz expositio- 
nem, atque testimonia, sorte separaverunt. Sive 
aulem concienari, id est populum exhortari, sive 
prophetas inverpretari, et cleros sociare, ecclesiastice 
dispensationis et ordinis fuit. Erzo manifestum est, 
quia quemadmodum in Ecclesias collecti in illis 
diebus erant, quod et legislator modis omnibus 
significari considerans, consequenter et ea qui 
subsequuntur addidit : 

Vens. 22. « Et. tendens manum contra populum, 
benedixit ei. Sieque completis hostiis pro peccato, 
et holocaustis, et pacificis, descendit. » 

Intende, quia omnem nobis evidenter figuram 
Ecclesi vult exponere : nam postquam dixit, 
descendit postquam fecit pro peccato, et holocaustis, 
et pacilieis, ostendit quia completionem sacrificio- 
rum, intellexit expositionem eorum, et propterea 
dixit, descendit, per descensionem doctoralem sedem 
designans, de qua post expositionem sacerdotes, 
quibus figura intelligibilis Aaron credita est, 
descendunt, οἱ per oralionem manus ad celum 
enim orationem 


levant. Elevationem manuum , 


ΠΟΘ a d. "pTim.), 8. 7*1E Cor. 0 5. 


orare in omni loco, levantes puras manus "*. Tendens 
sivelevans ergo manus, benedixit illos : quia per 
levationem manuum, per orationem videlicet, sacer- 
dotes populo benedicunt. Sed unde benedictionem 
praestent ostendunt sequentia. 

Vuns. 95. « Ingressi. autem Moyses et Aaron 
labernaculum — testimonii , οἱ deinceps egressi, 
benedixerunt populo. » 

Quamobrem prius in tabernaculum testimonii 
ingrediuntur, et postea benedictionem praestant ? 
nisi ut non ignoremus, quia de intelligibiti taberna - 
culo, videlicet. de celo, benedietionem | proferunt 
sacerdotes, dicentes sicut Paulus : Benedictus Deus, 
et. Pater. Domini nostri Jesu Cliristi, qui benedixit 
nos in ommi benedictione spirituali, in celestibus in 
Christo *. Hoc enim nobis et ipse tradens Dominus, 
quinque panes, et rursus septem benedicens, ad 
colum respiciebat. Cur. autem non so'us Aaron, 
sed et Moyses Synagogam, seu populum benedi- 
cunt? nisi uL discamus, quia non propria virtute 
sacerdotes benedictionem przestant, sed quia figuram 
ferunt. Christi, possunt propter eum qui in ipsis 
est, praestare. benedictionis plenitudinem. Unde οἱ 
Moyses, utpote cui imago est Domini credita ad 
benedicendum recte comprehenditur. Sed. et illud 
per ea qua dicta sunt, lex significat : quia non 
solum is qui sacerdotium sortitus est, sed et omnis 
justus Christum habens im semetipso, el figuram 
Domini sui per bonam conversationem, quemad- 
modum Moyses exsistens, idoneus est ad donandam 
benedictionem. δ ergo discipulis Domini agen- 
libus, spiritus advenit, propter quod audiamus 
sequentia. 

Vrns. 24. 
multitudini. Et ecce ignis 
devoravit holocaustum, et adipem qui erat. super 
altare. Quod cum vidissent turbz:e, laudaverunt 
Dominum ruentes in facies suas. » 

Putas ne aliqua. interpretatione prasentia verba 
legislatoris opus habent ? Ipsa namque verbis 
concordant his, quie sunt de adventu Spiritus in 
apostolicis actibus scripta. 

Apparuit exim, inquit, gloria Domini omni multi- 
tudini. Quomodo, dicat forsitan quispiara ? Utique 
talis, qualem | Ezechiel super Cherubin visam 
descripsit, aut qualem Mich:eas, vel Isaias : quorum 
unus quidem Seraphin in circuitu, alter vero 
colestem exercitum vidit. Sed nequaquam fuit una, 
quie omnibus, et ubique spiritalibus apparuit gloria, 
sed differentes visiones, utpote incomprehensibiles 
prebebat videntibus: pr:ssens tamen similis erat 
illi, quia intelligibilis egressus est ignis a Domino 
die Pentecostes, propter quod ait: 

Apparuit gloria Domini, et egressus est ignis a Deo, 
Erzo in specie ignis apparuit, quemadmodum et 
Lucas exponit : Et factus est de celo sonus spiritua 


«Apparuitque gloria Domini omni 
egressus a. Domino, 


805 


vehementis, et implevit totat 


sedentes, et vise sunt illis divise lingue, sicut ignis ?. 
facit : 
: Et erant in Jeru- 
viri religiosi, de omnibus 


Populi etiam. omnis memoriam legislator 
quod et Lucas hoc modo exponit 
salem habitantes. 4 vdei, 
qentibus que sub colosunt. Facta. autem. hac voce, 
convenit muliitudo, οἱ mente est τς Quia 
enim non solum convenit, sed expavit, et ipse hoc 
Obstipescebant enim, et admi- 
sed et super faciem. ceciderunt, etsi non 
hoc sensibiliter, tamen intelligibiliter pertulerunt : 
non enim intelligebant. quo factum erat, alter au- 
tein ad alterum. dicebat : 


confusa 


demonstrat, dicens : 
rabantur, 


M usto pleni sunt hi, quod 
proprium erat in terram faciem mentis prosternen- 
tium, Quid autem ignis feeit? Devoravit 
emnia quie erant super. altare holocautamata , et 
pes, quie ex pacificis, et pro peccata oblata, al- 
larisuperposita erant. 'fradit ergo nobis sermo, 
quia necesse sit predicta sacrificia, et eorum ex- 
positiones superponere intelligibili altari corporis 
Christi, ut ad illud festinct nostra. imitatio, et tunc 
netrimenta intelligibilis ignis, id est spiritus fiunt, 
de quo dietum est : Dominus Deus noster ; ignis con- 
sumens est ὅς Unde et nune pro devorare, Symma- 
chus consumere edidit, 


egressus 


CAPUT X. 


Vrns. 4. c Arreptisque Nadab, et Abiu filii aron 
thuribulis, posuerunt ignem, et incensum desuper 
offerentes corain Domino ignem alienum, quod eis 
praeceptum non erat. »Ilie eos qui aliena. docent, 
qui in ipsum Spiritum Dei blasphemant, qui inspi- 


ratam ab eo Scripturam de qua ait Paulus, 
Omnis Scriptura a Deo. inspirata, wülis est 79, 
aliter interpretantur, necessarie ab intelligibili 
igne puniri posuit qui filii Aaron, ut do- 
ctorum habentes habitum, et spiritalia docere 
finzentes, dicuntur. Undo et linsus eorum 
ignisappellate sunt : audivimus quippe, quia in 


specie ignearum lingnarum | spiritas advenit. Thy- 
miama autem thuribulis, vel ignibus linguaruin su- 
perimponunt, legalia et. prophetarum dogmata, de 
quibus Eeclesia Christo in Canticis canticorum di- 
cebat : Odor unguentorum tuorum super omnia aro- 
mata 7. Sed ignem alienum offerunt, neque enim 
aut virtutem Spiritus in- 
terpretantur. Ilisegreditur ignis a Domino non ab- 
solute, qualis prius. Per illam enim sacrificia in- 
cendit Dominus, 


Secundum intentionem, 


οἱ gloria Domini dictus est, hic 
autem ignis poenalisest. Utrumque. enim Ecclesia 
habet, hune quidem ad illuminationem justorum, 
etoblatorum perfectionem : illum antem ad poenam 
impiorum quam his qui blasphemant sacerdotes 
indicunt, ex subministratione Spiritus, quz in. eis 


requiescit, eum succenlentes. Propter quod et Pau- 


jus. τὸς, Hymeneum et Alexandrum, ut. alia. scilicet 
E Act. 0, 25. ?* ibid. 75 |Febr. xir, 29. 
* Exod. xix, 21. δα Hehr. xir 1}. Psal. x. 8. 


HESYCHH. PRESBYTERI 
domum in qua erant A docentes, punit. Hi coram Domino moriuntur, vi- 


76 ]E Tim. 
SAUA CI 


$26 


dente ipso, etin hac eos morte condemnante, ne 
imitationesui aliis causam praebeant mortis. In 
quo et nimis admiraturlezislator, eur ex eo quo de- 
buerant vita frui, id est coram Domino, sustinent 
mortem, quam male interpretantes divinas 
turas, patiuntur : in ea re ex qua eos oporteat 
benedietionem promereri, malejictioni se subji- 
cientes, Vide tamen qualia subdidit. 

Vrns. 5. « Dixitque Moyses ad Aaron : Hoc 
quod locutus est Dominus. Sanctificabor in 
qui appropinquant mihi et in eonspectu omnis populi 
glorificabor. Quod audiens tacuit Aaron, » sive ut 
LXX, edunt, « et compunctus est. Aaron » 

Et ubi omnino h:e Deum dixisse invenimus? 
Quando videlicet Maysi dicebat : Descendens conte- 
stare populum ne forte appropinquent. ad. Deum, e 
cadat ex. eis multitudo : Et sacerdotes qui appropin 
quant Domino Deo sanctificentur, ne forte recedat ab 
eis Dominus ?. Yee ergo etsi verbis ab his qua 
dicta sunt, differunt, verumtamen intentionem 
ipsam immutabiliter babent. Priecepit enim. popu- 
lum non approximare Deo, el coguoscere, non 
quemadmodum invidens eis visionem, sed ut. im- 
perfectis, et minus tant:e. contemplationis capaci- 
bus parcens. Sacerdotes autem — appropinquantes 
sanclificari jubet, ut digni ad videndum el con- 
templandum fierent Deum : quia veram scientiam 
a Deo nemo potest sine sanctificatione conquirere. 
Propter quod Paulus : Pacem, inquit, sequimini 
cum omnibits, et sanctimoniam, sine qua nemo videbit 
Deum?. Conspectum ejus, scientiam ejus dicens, id 
estejus contemplationem, unde sacerdotes sanctifieari 
procepit. Videquomodo minatur in subsequentibus. 

Ne forte recedat ab. eis. Dominus. Md est ne. fugiat 
abeisea que Dei est scientia, perditio enim eis, 
scientizx discessio fit. Sed nuncea, quie sicut ex per- 
sona Dei per Moysen dieta sunt, verba agzrediamur. 

Etsanctificabor in his qui appropinquant mihi. 
Sanetificationem | suam — vocat. profanorum , sive 
malorum emundationem, quia corpus nos habet: 
corporis autem emundatio, sordium abjectio est. 
Hoc ergo ut bonus, et pius in his qui approxi- 
multitudinem videlicet scien- 


Serip- 


est 
his 


mant ei, secundum 
ti», vel secundum aliquod. divinum 
operatur, ut per ipsos terreat, et in conspectu to- 
tius populi glorificetur, id est laudetur et, manife- 


ministerium, 


stetur : utrumque enim | glorificationis verbum ma- 
nifestat, et que ex hoclaus Dei, et manifestatio 
sit. David dicit : Quia justus Dominus justitiam 
dilexit, equitatem vidit vultus cjus ?*. 

In his tacuit Aaron. Sive ut LXX, compunctus est 
Aaron. Ecclesia videlicet, qua. eorpus intelligibilis 
Aaron Ecclesia est, unde ipse dixit : Saule, Saule, 
quid me persequeris ?, Wem discipulis de suscipien- 
tibus cos dixit : Qui vos suscipit, me suscipit 9*. 


16. ""Cant. 1v, 10, ** T Tim. r, 20; 


83 Marc.ix, 956. 


Wn, 
Ix, 4. 


891 

« VocaviL. autem. Moyses Mizaelem et 
phan filios Ozibel patrui Aaron, et ait ad eos : 
ite, tollite fratres vestros de conspectu sanctuarii, 
el asportate extra castra, Statimque pergentes 
tulerunt eos sicut jacebant, vestitos lineis tuni- 
Cis, οἱ ejecerunt foras, ut sibi fuerat imperatum. » 

Ab his qui eos ejecerunt, eos qui sublati, sive 
ejecti sunt, intellige. Qui autem fuerunt, qui sus- 
tulerunt? Mizael et. Elisaphan, sive Misaddai et 
Elisaphan, quorum unus attrectatio Dei, id est Mis- 
addai : Elisaphan. autem Dei mei specula interpre- 
tatur. Quicunque ergo set attrectare Deum, insuper 
autem et specula*i, et Christi quidem carnem 
contrectare : speculari autem. per oculos mentis 
divinitatem, sieut Thomas manu contrectans car- 
nem, et fide speculans divinitatem, dicebat : Doni- 
nus meus et. Deus meus 5*. Hicignem alien: doctri- 
nz auferre, et. ejicere illum cum tunicis, a facie 
sanctorum polest, quia personz sanctorum suut 
sacerdotes : tunic:e autem sacerdotum, conversatio et 
vita, quie in sacerdotii indunntur habitu. Ergo cum 
sacerdotio, quod ei sorte obvenit, a portione sa- 
cerdotali expelluntur, non solum autem a sacerdo- 
tum, sed et populi, unde adicit : 

Extra tabernaculum. Tabernaculum enim Dei, 
Ecclesi? populus est : filii autem patrui Aaron, sive 
fratris Aaron, hi qui hzec facere possunt, rationabi- 
liter nominantar. Si enim pater intelligibilis Aaron 
David est, et per eum omne corpus prophetarum 
creditur. Prophetize quippe eum manifestum faciunt, 
. atque quodammodo jznorantibus pariunt, Frater 
autem germanus et, ut ita dicatur, frater prophetize 
Evangelium est: omnia enim quis in 
acta sunt, a prophetis przedieta sunt, Propter quod 
prophetico sermone adjuvari ad perfectam scientiam, 
quia frater fratrem adjuvans, sicut civitas firma Pe- 
irus pricepit; ait enim : Habemus firmiorem pro- 
pheticum sermonem, cui benefacitis intendentes, sicut 
lucernc in obscuro loco, usque dum dies illucescat, et 
Lucifer oriatur in cordibus vestris; id est usque 
dum in vobis evangelica scientia clareat. Filii fra- 
tris patris Aaron, bene et nimis apte hi, qui evan- 
gelicam conversationem | didicerunt, dicuntur, et 
hos qui alia docent, arguere et repellere, utpote 
perfectam habentes scientiam, necessario sunt dis- 
positi. De quo Joannes dicebat. Omnis qui prece- 
dit, et non manet in doctrina Christi, Deum non ha- 
bet. Qui manet in doctrina, hic et filium. et. patrem 
habet. Si quis venit ad. vos, ct hanc doctrinam. mon 


vangeliis 


afferet, nolite recipere eum in. domum, nec ci dixeri- 
lis, Ave 55, Ergo proprium est eorum, qui edocti 
sunt evangelicam doctrinam, eos qui adulterina et 
aliena. praedicant, a facie. sanctorum et tabernaculi 
expellere atque projicere. 

Vrens. 6, 7. « Locutus est Moyses ad. Aaron et ad 
Eleazar, atque ad Ithamar filios ejus : Capita vestra 
nolite nudare et vestimenta nolite scindere, ne forte 


ΒΡ Joan. xx, 98, 8511 Petr. 1, 19. 


IN LEVITICUM. -- LIB. II. 


τι 


C 


8611 Joan. 9, 10. 


828 


Elisa- A moriamini, et super omnem cotum oriatur indi- 


gnatio. Fratres vestri, et omnis domus filiorum 
Israel plangant incendium, quod Dominus suscita- 
vit. Vos autem non egredimini fores tabernaculi, 
alioquin peribitis, oleum quippe sanct: unctionis est 
super vos. Qui fecerunt omnia juxta prieceptumMoysi. 

Non ignoramus quid eydares significent sacerdo- 
tum, scilicet quia omnis viri caput Christus, caput 
Christi autem, Deus : necessarie eydaris siznificatio 
quadaminodo est simul Unigeniti humanitatis, et 
divinitatis : hoc enim et. per cydaris compositionem 
superius demons!ravirus. Ergo quie oporteat eusto- 
dire sacerdotes et doctores prwcepit : id est, ut nec 
divinitatem Christi, nec. humanitatem negent, nec 
contradicant, quia Deus ex Deo, et Verbum est. ex 
"atre. ΠΟ est enim cydarim non auferre e capite, 
videlicet non nudare intelligibili cydare. Sed nec 
dispensationem  renuant, aut Llasphement. Qui 
enim Christi dispensationem blasphemant, sacerdo- 
talem rumpunt stolam : quia omnes quidem horai- 
nes qui in Christum crediderunt, multo magis au- 
tem sacerdotes sunt qui Christum induerunt : si- 
quidem quieunque in Christo baptizati sumus, Chri- 
stum induimiur, hzc agentes sacerdotes, nec mo- 
rientur, nec congregationi superinducunt iram. 
V repositorum enim vitia offendiculim sunt. subje- 
ctis, et multo magis doctorum discipulis eorum irae 
Di fiunt occasio. Propter quod. et omnem domum 
Israel, omnem videlicet. Ecclesiam, plangere in- 
cendium quo incensi sunt a Deo vult : quia Gamnum 
Ecclesie unius membri, et cujuslibet casus est, 
quanto magis doctorum, οἱ sacerdotum | perditio? 
Ità ut Paulus de eo qui fornicatus fuerat, Corinthiis 
scribat : Et vos inflati estis, οἱ non magis. luctum 
habuistis ". Sj autem uno ex populo fornicante, 
omnem Ecclesiam lugere pr:ecepii, multo magis 
quando sacerdoles, et doctores impie agentes, vel 
blasphemantes inveniuntur. His ita se ha! entibus, 
illud quaeri oportet, quomodo eum per przcedentem 
sanctionem, septem solos dies non egredi de laber- 
naculo testimonii przcepisset, his completis, h:ec 
enim in octava die aguntur, rursus eis Moyses pri- 
cepit, de ostio tabernaculi non egredi? Non ergo 
contraria sibi sancit, sed manifestum est. quod 
alium hic eis egressum ostii tabernaculi testimonii 
pricepit custodire. Nam addidit: 

Ut non moriemini. Atqui hiec non scripsit in. su- 
perioribus : Erzo additamento comminationis, aliud 
quidpiam se sanxisse significavit : quia enim ut 
ignem alien: doctrinae offerentes quidam sacerdotes 
perierunt. Aliis non. exire januam scienti:e, videli- 
cel Christi, et traditionis ejus, per ea quz dicta 
sunt praecepit, id est non transgredi eam quam ipse 
mandavit predicationem, 5648. sequi Dominicuin 
preceptum per omnia : sic enim unusquisque non 
morietur. Hoc sacerdotibus przcepit, quibus ut ma- 
gisiris, el predicatoribus verbi ministerium ex dono 
9 


ἈΠΟ ΠΟΥ v 


8.9 


HESYCHII PRESBYTERI 


900 


rpiritus. ereditum est, de quo nunc legislator ait: A autem oportet. qu:erere quod. cum ea quz legis 


Oleum quippe sancte unctionis est super vos. Hu- 
jus autem unctionis virtutem, Joannes nobis evan- 
gelista demonstrat, dicens : Et vos unctionem quam 
accepistis ab eo, moneat. in vobis. El non necesse 
habetis, ut aliquis doceat vos, sed sicut unctio. ejus 
docet vos de omnibus, et verum est, et non est men- 
daciwmn 55. Hec. Moyses per spiritum prowcepit, et 
Ecclesia custodit. Ergo consequenter legislator sub- 
aiit : Qui fecerunt juxta preceptum Moysi. 

Vens. 8-11. « Dixit. quoque Dominus ad Aaron : 
Vinum et omne quod | inebriare potest, non bibetis 
tu et filii lui, quando intratis in tabernaculum testi- 
monii, ne moriamini, quia preceptum sempiternum 
in generatones vestras, et, ut. habeatis scientiam 
discernendi inter sanctum οὐ profanum, et. inter 
pollutum et mundum, doceatisque filios Israel orinia 
legitima mea, qui locutus est Dominus ad eos per 
manum Moysi. » 

Hanc usque nunc legem in Ecclesiis invenis cu- 
stodiri : Neque enim omnimodo abstinere a vino 
precepit, sed quando ad tabernaculum testimonii, 
aut ad altare ascendimus, id est quando quodcun- 
que ministerium doctrine celestis contingimus. 
Ministerii enim, altare figura est : tabernaculum au- 
tem testimonii, celestium rerum contrectationis, 
unde et Timotheo Paulus scribebat. Vino modico 
utere, propler stomachum iuum, οἱ frequentes tuas 
infirmitates **. Qui autem modico utitur, hie. tem- 
pore ministerii videlicet et doctrine, ab omni vi- 
nolentia et ebrietate se abstinet. Similiter autem 
uL sacerdotes hi qui student legem custodiunt, pro- 
pler quod non solum Aaron, sed et filiis ejus, su- 
blimiora videlicetadeptis, mandatum hoc tradidit. 
Similia autem his et Paulus ad Ephesios scripsit. 
Nolite inebriari vino, in quo. est. omnis luxuria, sed 
magis implemini Spiritu sancto *? ; hebetem quippe 
ebrietas mentem reddit, et sobrietatem cjus in 
deterius vertit, ut non. intelligantur que aguntur, 
qua testificatur Isaias, dicens : Ve qui consurgitis 
mane aa ebrietatem sectandam, et. potandum | usque 
astuetis. Cithara. et lyra, 


ad ul vino 


et tympanum, et tibia, el vinum in conviviis vestris, 


vesperum, 


et opus [omini mon respicitis, nec opera manuum 
ejus consideratis *. Qui autem. opera Domini non 
vident, quomodo dividere inter saneta et profana, 
aut munda et immunda, vel quomodo exhortari, ct 
illuminare populum de Scripturis possunt? Unde 
hioc mandatum sublimius ostendere cupiens, ipsum 
hoc ait locutum fuisse Dominum. Sed intende, quem- 
admodum nec hoc a districtione eorum qus ii 
Pentecoste acta sunt, alienum sit. Quod enim hic 
praecepit non. fieri, factum. esse quibusdam suspi- 
cantibus, quando Spiritus. gratia advenit, et dicen- 
tibus. Quia musto pleni sunt hi, Petrus ut. prohibi- 
tum negavit, dicens : Nonenim sicut vos suspica- 
mini, hi ebrii sunt, cum sit. hora. diei tertia **. Ulud 


*51 Joan. αἰ, 277 05$ Tum sv, (29s 


D 


C 


D 


** Ephes. v, 18. 


sunt, docere filios Israel sacerdotes praecepit, locu- 
tum esse Deum per Moysen, non per linguam, sed 
per manum dicit. Aut omnino dignitatem legis os- 
tendere voluit, quia exposuit quidem eam Deus, 
scripsit autem Moyses, excepit vero cam, Deo quie 
disposita sunt jubente. 

Vins. 12-15. « Locutusque est Moysesad Aaron, 
et ad Eleazar, atque Wthamar filios ejus qui residui 
erant : Tollite sacrificium quod remansit de obla- 
üone Domini, et comedite illud absque fermento 
juxta altare, quia. Sanetum sanctorum est. Come- 
detis autem in loco sancto, quod datum est tibi, 
et filiis tuis de oblationibus Domini, sicut przece- 
ptum est mihi. Pectusculum quoque quod. oblatum 
est et armum qui separatus est, edelis in loco mun- 
dissimo tu et filii tui, ac filiae tue tecum. Tibi enim 
ac liberis tuis reposita sunt de hostiis salutaribus 
filiorum Israel, eo quod. armum, et pectus, et adi- 
pes, qui eremantur in altari, elevati sint coram Do- 
mino et pertineant ad te, et ad filios Luos lege per- 
petua, sicut precepit Dominus. » 

Quia pectusculum confidentiam. offerentium, οἱ 
fidem significat: et brachium, promisse ab eis 
conversationis actionem, ct correctionem : satis ἃ 
nobis in his quie de sacrificio pacificorum, seu salu- 
Lariper partes. discussa sunt, demonstratum . est. 
Sed quamobrem Aaron etfiliis ejus, ea qui dicta 
sunt, deputavit, illie enim et eorum distinctionem 
legislator exposuit, quod hi quidem qui Aaron sunt 
filii, quid autem ipse Aaron habet przecipuum. Sa- 
crificium enim quod remansit de oblatione, sive ab 
holocaustis Domini, hoc dixit, quod superest de 
simila. Aperte ergo Aquila edidit, dicens : Donum 
quod reliquum est de [rumento. Hujus interpretatio 
est : etiam hoc quod legislator suhdidit, ait enim : 

Et comedite absque fermento jwata altare. Ubique 
doctrinam theologiz hane signifieat sacrificium | si- 
mile sine fermento esse, quantum ad exteriorem 
doctrinam volens, similiier etiam. | ostendens, quia 
participalis quaedam apud nos est theologia : in cee- 
lis quippe cjus est plenitudo. Propter quod hoc 
quod remansit id est hoc quod superest, comedi 
pricepit, ut ostendat summum  ap:d eum esse, at- 
que servari. Oportet autem eam comedi juxta al- 
tare, id est Christi corpus, ex eo enim nobis theo- 
logia omnis ministratur. 

Sed quod remansit de simila Aaron erit et filiorum 
ejus. Qui vero de sacrificiis pacificorum sive saluta- 
ribus sunt. Aaron et filiorum ejus : sive secundum 
LXX et domui ejus, omnis videlicet populi. Theolo- 
σία quippe studere non omnium est, sed sublimum, 
et appropinquantium Domino, atque corum qui 
sequuntur Christum. Consequi autem. qui ad pa- 
cifica, seu salutem pertinent, totius plebis sunt, 
quie domus intelligibilis sacerdotis nominatur. Est 
autem Ecclesia, de qua et Paulus dixit: In magna 


V! P821y2 714549 2 S ACUUIT) 10: 


90] IN LEVITICUM. — LIB. II. 


902 


domo non sunt solum aurea vasa, ct argentea, sed li- A hostia *. Dominus autem dicit: Omne. peccatum 


gnea et fictilia **. Propter quod nonestomnium theolo 
giam assequi. 

Vrns. 16-18. « Inter. hiec. hireum. qui oblatus 
fuerat pro. peceato, cum quireret Moyses exustum 
reperit. Iratusque contra. Eleazar et. lthamar | filios 
Aaron, qui remanserant ait. Cur non comedistis 
hostiam pro peecato in loco. sancto, qua Sancta 
sanctorum dicitur, et data est. vobis, ut portetis in- 
iquitatem multitudinis, et oretis pro ea in conspectu 
Domini : prisertim eum de sanguine illius non sit 
illarum intra Sancta, ct comedere eam debueratis in 
sanctuario, sicut. praeceptum est mihi. 

Quia omne peceatum per poenitentiam deletur, et 
quia hi qui przdietum. peccatum alterius doctrin:, 
et blasphemia commiserunt, salvati non sunt, cau- 
sam legislator hujus, qu: eis sine misericordia ve- 
nit, mortis exponit. llinc introducit Moyses hircum 
pro peccato, peenitentize videlicet oblationem : quia 
quirens exquisivit, sicut. LXX edunt, quod est, 
valde quisivit. lratusque ait his qui relicti erant 
filiis Aaron, quod non comederint hoc quod pro 
peccato erat in loeo sancto, id est pro eo quod pee- 
nitentiam, in Ecclesiam commissi pece«ti peragi ut 
sacerdotes, non feceriat : ipsis enim comedere quie 
pro peccato sunt, et orare orationem, quie. est. pro 
penitentia congregationis, et acquirere przceptum 
est. Quare? Quia Christus eos in proprium locum 
ecclesiis constituit. Ipse autem sux oblationis san- 
guinem, qui pro nostro sanguine oblata est in 
Sanctum, intus videlicet in celestem habitationem, 
in conspectu Patris sui obtulit. Et. in loco sancto, 
dieimus autem ecclesiam comedi hoc sacrificium, 
ad remissionem , et propitiationem | peccatorum 
priecepit. Propter quod ait Moyses : 

Quemadmodum preceptum cst mihi. ld est, quem- 
admodum —procepi et : Christi enim 
gerere personam etiam Moysen diximus. [nquirit 
aulem non ignorans, nam quomodo in priceden- 
tibus causam addidit, cum dixisset enim hircum 
pro peceato quirens exquisivit. Moyses, illico sub- 
didit : 

Et hic incensus erat z sive exustum reperit. Osten- 
dens, ut quia alterius doctrinze peecatum, blasphe- 
mia est in sanelum Spiritum, propter quod Ste- 
phanus doctores Judeorum, nt prievaricantes legem, 
et inobedientes, sed durz cervicis, et duri cordis 
appellat, ut autem male interpretantibus legem, et 
prophetas dieebat : Vos semper sancto Spiritui | re- 
stitistis**, necessarie eis ab intelligibili igne, videlicet 
spiritus, pro penitentia oblatio ablata est, et pro- 
pterea pro peccato hireus exustus dicitur. Quia 
scientes, et voluntarie peccantes, etsi se dicunt poe- 
nitere : non penitent pure, blasphemia enim cor 
eorum cxcalum est. Propter quod et Paulus dicebat : 
Voluntarie enim. peccantibus. mobis post. susceptam 
cognitionem veritatis, jam non pro peccato relinquitur 


93 |I Tim. αἱ, 20. 
9? Joan. xv, 22. 


mandavi 


3*, Act. vit. 54. 


35 [Iebr. x; 26. 


dimittitur hominibus, blasphemia aulem contra Spiri- 
tum non relinquitur **. Hoc Petrusipso opere osten- 
dit; quia enim Ananias et Sapphira Spiritui sancto 
mentiti sunt, aiLad eos ; Quare cecavit Satanas cor 
vestrum mentiri Spiritui sancto? Non. estis mentiti 
hominibus, sed Deo". Tempus enim ponitenti:e eis 
non dedit, sciens, quia cor cecatum in transgres- 
sione, et blasphemia spiritus habentes, poenitere 
non paterentur. Mox enim eos peenali condemnavit 
morte. Ea ergo quie sequuntur, magis astrueie, et 
explanare ea quie nunc dieta sunt, possunt. 

Vins. 19, 20. « Respondit Aaron Oblata est 
hodie victima pro peccato in holocausto coram Do- 
mino ; mihi autem accidit quod vides. Quomodo po- 
tuj comedere eam, aut quomodo placere Domino 
in ceremoniis mente lugubri? Quod cum audisset 
Moyses, recepit satisfactionem. » 

liodie, quod tempus oporteat. intelligi, aperte 
nobis Paulus tradiiit * Cum dixisset enim. David : 
Hodie si vocem ejus audieritis, nolite obdurare corda 
vestra, sicut in exacerbatione??, Et interpretans ipse, 
quia de prisenti quidem tempore usurpative, pro- 
prie vero de tempore quod post adventum Domini 
est, oportebat intelligi quod dietum est : vide quid 
subdidit. Quoniam ergo superest quosdam in- 
troire in eam, et hi quibus prioribus annuntiatum 
est, non introierunt. propter incredulitatem, iterum 
terminat diem quamdam, hodie in David dicendo, 
post tantum lemporis, sicut supra dictum est, di- 
cens : Hodie si vocem ejus audieritis, nolite obdurare 
corda vestra. Si enim eis Jesus requiem prxestitisset, 
nunquam de alio. loqueretur. Post hauc diem ergo 
his quie praedieta sunt ostenditur, quia aperte tem- 
pus post. adventum Salvatoris significat, in quo in- 
telligibilis Sabbati hominibus requies priedicsta est. 
Hoc ergo Aaron ex persona dicere Ecclesia, ut figu- 
ram gerens non solum Chri-ti, sed et Ecclesi; vi- 
detur, ut quia hodie obtulerunt qui» pro. peccato 
Suo sunt, et holoeausta sua, id est, quia post ad- 
ventum Salvatoris deputati sunt ministware, et οἵ 
ferre pro penitentia, et philosophicam vitam expo- 
nere, alia docentes reprehensi sunt, et talia. in. eis 
Ecclesi: acciderunt, ut sacerdotum et magistrorum 
luseret ex blasphemia accedentem mortem, recte 
comedere hodie pro peccato non potuit, nec ora- 
lionem adepta est poenitentia, quia videlicet Do- 
mino Christo displicebat. Subdidit autem, hodie, 
ut ostenderet, quiasi ante. remissionem Salvatoris 
hoc peccassent, forsitan et ignosceretur, ut necduis 
perfecta effusa scientia, unde et. Dominus ait : Si 
non venissem, el locutus eis [uissem, peccatum. non 
habuissenl : nune autem excusationem non habent de 
peccato suo*?, id. est satisfactionem. llc ergo cum 
audisset intelligibilis Moyses, placuit ei, quia Eccle- 
siam invenit suam doctrinam custodientem. Quod et 
nos scientes, ab omni quidem alia doctrina, et blas- 


35 ΜΟΙ, αι τ. 97 Act. v; 4. — *9 Psal. xciv, 8. 


903 HzsYCHII PRESBYTERI 


phemin abstineamus. Glorifieemus autem 


viventem verum Deum, cet nomen Patris, et Filii, et 


904 


solum A Spiritus sancti, nune et semper, et in smeula secu- 


lorum. Amen. 


LIBER TERTIUS. 


PIUEFATIO. 

Quemadmodum Deus non frustra creaturam va- 
rietate complevit, sed ut ex. differentia conditionis 
nos disciplinam artificis, et. quis sit. conjiceremus. 
Nam qui eclosintendunt, ex varietate astrorum maxi- 
mun eorum artificem, atque conditorem intelligunt 
Deum. Sed et qui terram considerant, ex differenti 
positionis ejus habitu, id est ex animalium, virgul- 
torumque etseminum, omnique cjus differentia eum 
coghoscunt. Sed et hi qui ad immensam aquarum 
dillusionem transferunt visus, ex spirituum per di- 
versa proveniente motu, insularum quoque, ceto- 
rumque magnitudine, et distantia piscium, innume- 
rabiliumque generum natione, Deum essc factorem 
hujus etiam visibilis sentiunt creatur; : Sic etiam 
legem ornat omnibus pr:ceptis, producens videlicet 
hominem, et nunc in sacrificiorum oblationibus, 
nuac autem in ciborum abstinentia, nunc etiam in 
curatione corporalium morborum aliquando autem 
et in quibusdam contractibas, quales esse debent hi 
qui semper volunt esse cum Deo, praecepit. Ergo 
jam ad ipsa legis verba veniamus. 


CAPUT XI. 


Vgns. 1-8. « Locutus est Dominus ad Moysen et 
Aaron dicens : Dicite filiis Israel ; Hxc sunt animalia 
qua comedere debetis de cuuctisanimantibus terra. 
Omne quod habet divisam ungulam, et ruminaL in 
pecoribus, comedetis : quidquid autem ruminat, et 
habet ungulam, sed non dividit eain, sicut camelus, 
et czelera, non comedetis illud, inter immunda repu- 
tabitis. Chirogryllus, qui ruminat, ungulamque non 
dividit, immundus est. Lepus quoque, nam et ipse 
ruminat, sed ungulam non dividit : et sus qui cum 
ungulam dividat, non ruminat : horum carnibusnon 
vescemini, nec cadavera contingetis quia immunda 
sunl vobis. » 

liec de quibus nune sermo est, ad ipsa divina 
eloquia maximam videntur habere contrarietatem, 
qui enim Noe dixit : Qiine quod movetur οἱ vivit, 
eril. vobis in cibum : el quasi olera. virentia tradidi 
quomodo nunc quidam comedi de 
his, quie prius concessa sunt, prohibuit? Quomodo 
eliam, quando faciebat bestias 


vobis omnia * : 


lerrie. secundum 
genus suum, et pecora, et reptilia, dietum est : Et 
vidit Deus quod essent. bona *, et rursus : Viditque 
Deus cuncla qua fccit, et erant valde bona?? Nulla- 
tenus autem esse maxime et 


bonum , valde, 


c 


? Gen. 1, 10 et alibi, * ibid. 51. 


60. "4X, 2. 


* Matth. iv, 4. 


hoc quod immundum est, potest. Nunc autem, 
tanquam oblitus quam de eis protulerat sententiam, 
quedam quidem animalium munda, quxdam dixit 
immunda. Ergo qu:edam erunt bona, quaedam. non 
bona. Sed non est ita, nam etsi ad modicum casti- 
gare Judzorum γαστριμαργίαν volebat, tamen vera 
legis consideratio manifesta est, et spiritualis prze- 
ceptorum expositio. Qualesque oportet esse leri 
siudium dantes, docenti intentionem legislator ha- 
bet. Si enim non ia solo pane vivit homo, sed in onni 
verbo quod procedit de ore Dei *, sicut. panis nutri- 
mentum est eorporis, sic et lex Dei nutrimentum 
est anime, utpote rationalis rationali virtus et sub- 
sistentia. Et sicut in superioribus ex his que im- 
molantur, figurat eos qui offerunt, per ovem signi- 
ficans simplicein, per vitulum mandatorum opera- 
torem, per haedum vero poenitentem, sicetiam nur.c 
Signifieat per animalia, eos qui eis vescuntur; aii 
enim sic: 

Locutus est Dominus ad Moysen et Aaron dicens : 
Dicite filiis Israel : Hec sunt. animalia que come- 
dere debetis de cunctis animantibus terre. Communis 
est lex, mandatum hoc ad omnes pertinet. totiusque 
populi est justificatio. Loqui enim filiis Israel, omni 
videlicet. populo, przcepit. Quid autem  przcepit 
loqui ? 

Ic sunt animalia que comedere debetis, de. cuu- 
clis animantibus terre. Nequaquam autem diceret, 
de animantibus terre, nisi intentionem haberet 
ab animalibus coelestibus distinguendi : ibi enim 
leonis esse vultum, et vituli, et aquile, sicut et 
hominis, dum Ezechiel ^ animalia Cherubin tradit, 
edocuit, Ergo in coelestibus animalibus custodia aut 
alia cireumspectione non ezemus, ul. cognoscamus 


D quz sint munda. Omnia enim similiter munda et 


sancta sunt, sicut sancto Deo, et eos qui in circuitu 
ejus sunt sanctificat astantia. Terre vero animalia 
non omnia sunt munda, non propter naturam, sed 
propter nostrum excessum et quia per iniquitatem 


naturam depravavimus. Sed. quemadmodum mun- 


ditiam eorum cognoscamus, vel immunditiam, ex his 
qui sequuntur intuendum est. 

Omne quod habet divisam ungulam, et. ruminat in 
pecoribus, comedetis. Animalibus maxima virtus in 
unguibus esse creditur, qui etiam cognationem 
habent cum dentibus. Unguium siquidem est, ea 
discerpere quie apta esui per dentes flunt, quod 
utrumque nobis Daniel tradit, quando forte pro- 


5 Ezecli. 1, 1 seqq. 


205 


IN LEVITICUM. — LIB. III. 


96 


ponens regnum, dicit : Aspiciebam in visione noctis, 4 et qui leporem comedunt, et qui chirogryllom : ru- 


et ecce óestia quarta. terribilis, atque. mirabilis, et 
fortis nimis ; dentes [ferreos habebat magnos, comedens 
atque comminueus, et. reliqua pedibus. suis concul- 
cans *. Septuaginta autem. specialius dicunt : Ün- 
ques eis erei. Quia ergoita est, figarate demonstrat, 
qui sint qui se ad meditationem devoverunt legis, 
utrum mundi an immundi : ruminare. enim 
et dividere ungulam precepit. Hla. autem animalia 


C085, 


ungulam findant, quieennque «unguem usque ad 
ipsam inferiorem dividunt pellem. Ergo ille munda 
animalia comedit, qui non solum meditatur legem, 
sed et ruminat, id est reconfert, et eructat actione 
auque operibus. Eructatio. enim. verborum Dei, et 
ruminatio mandatorum est et exseculio : propter 
quod audi David dicentem. τ Eructavit. cor. meii I 
verbum bonum, dicó ego opera mea regi *. Ad de- 
nuntialionem eorum quie consecutus est operum, 
lane eructationem bonorum, atque ruminationem 
procul dubio intellexit. Non autem ruminare, sed et 
dividere legis ungulam, et distinguere litteram. ab 
spirilg, el tradere quadam. secundum — historiam 
solam, quiedam secundum contemplationem, quie- 
dam vero secundum utrumque intelligere, distri- 
clam custodientes in eis divisionem opus habemus. 
Qui enim talis est, hic eonsummatus atque. perfe- 
Clus est, et proplerea mundus reete dicitur. Qui- 
cunque autem unum de his, qui dicta sunt, minus 
habet, hie manifeste immundus est, sicut ipsa docet 
legis littera, ait enim : 

Non comedetis illud, inter immunda reputabitis. 
Quidquid ruminat, et habet ungulam, sed non dividit 
cam sicul. camelus, et celera, non comedetis, οἱ inter 
immunda repulabitis. Camelum comedere tumens 
per superbiam Jud;us recte intelligitur, id est 
Serib;e et Pharisei, ad quos dicebat Dominus : 
Liquantes camelum. autem. glutientes *. 
Isaias etiam dixit : Hec enim. dixil 
Vade, et. pone specutatorem, οἱ quodcunque. viderit, 


culicem, 
mili Dominus : 


annuntiet. Et vidit currum. duorum. equitum, ascen- 
sorem asini, et ascensorem. cameli ὃ. Per asinum, 
gentium : per camelum, Judaicam  eonversationem 
siguifieans. Figurat etiam litteram legis, corumque 
grave jugum camelus, utpote qui consuevit. onera 
portare : 
portantes de bonis domini sui ad dispensationem 
Rebeceze duxit. Figurabant autem. hi decem prie- 
cepta legis, quie non omnia bona Dei, sed tamen de 
omnibus bonis gerunt, propter hoc quod participa- 
lem justificationem habetlex. Ergo Scrib:: et Pha- 
risiei ruminantem comedunt, quia in legalis litterze 
gloriantur meditatione, et in eultu Sabbati, purifi- 
cationisque, et sacrificiorum, aliorumque similium. 
Ungulam autem non dividunt ea qux ab eis come- 
duntur, neque discernunt ab spiritu litteram, et 
propterea eorum scientia immunda est. Tales sunt 


SDancovni 7. 1 Psal. xtv; 9. 
ΠΕΡ ΣΥΝ 3. 0:* Isa. 19 T. 


'PaTROL. Ox. XCIIIL. 


8 Matth. xxiii, 24. 
ἘΣ Petodmd9ot 29 


minant enim et ipsi, sed ungulam nou dividunt. Ja 
popslari/ autem — muliitudine, Judeorum genus 
utrumque esse accipitur : debilia quippe esse ani- 
malia hiec dieuntur, teste David. et Salomone, utro- 
rumque animalium debilitates, Salomone quidem 
cum ait : Lepusculus, plebs invalida, posuit in petra 
eubile sibi ^. David vero : Petra. refugium. erina - 
ciis", sive chirogryllis, quorum unum est. velox et 
timidum, eum infirmitate, id est lepus : aliud autem 
debile quidem, sed rapax et. bestiale, atque morti- 
ferum dicunt, id est chirogeylus, quod omni quidem 
plebeio, maxime autem Judzorum inest. populo, de 
quibus dixit David :Veloces pedes eorum ad. effun- 
dendum. sanguinem '. "Timidi autem quantum et 
infirini filii Judiorum sint, vox divina ostendit 
cum dicit : Vie eordibus trepidis, et manibus re- 
missis. Injustitia. autem quanta, et feritas apud eos 
erat, audi Isaiam dicentem : (juonodo [acta est me- 
retrix civitas fidelis plena judicii? justitia. habitavit 
in ea, nunc autem homicide !*. Post hos suem dicit 
esse immundum, quia dividit ungulam, ct non ru- 
minat. Qui ergo sint qui xinulentur, ac propterea 
cemedere ilum dicuntur, Petrum  expositorerm 
et magistrum suscipe τ eum quippe qui habet 
scientiam. divinorum, sed mon ila beue utitur, 
actionibusque incongruis eam. polluit. vit:eque. im- 
munde semetipsum tradit. Suem etiam ipse appel- 
favit dicens : Melius. [uissel eis non cognoscere viam 
justitiee, quam cognita ea, retro reverti a tradito siti 
sancto mandato : contigit enim illis res veri proverbii, 
Canis reversus ad vomitum suum, ct sus lota in vole- 
tübro coni'*. Quia ergo ostendimus eum qui legi 
operam dat ruminare debere, is qui talis est, utpote 
sordidam habens vitam, et non implens legem, 
recte non ruminare qu:e legis sunt, dicitur. Unde et 
vomit utpote indizestum cibum meditationis legis, 
ct minime ad. effectum. pervenientem. Ergo, etsi 
ungulam dividit, et litteram dividere seit, a spiritu 
tamen immundus est. Sed quid his quie dicta. sunt 
addidit ? 

Horum carnibus non vescemini, nec cadavera ccu- 
tinjgetis, quia. inununda sunt vobis. Nec camelum, 
nec leporem, nec chirogryllum, nee suem, inter 


unde servus Abraham decem camelos D munda judicavit : per. hie etiam cetera. animalia 


designans, qu:e lex ex his quce dieta sunt manifes'a 
fecit. Ideo ergo hzc quatnor numero posuit, quia 
quatuor sunt generales virtutes, priedietorum. au- 
lem animalium significatio virtutibus caret, qua- 
iuor quippe virtutibus est contraria. Nam camelus 
in Seribarum et Phariscorum superbiam sumptus, 
sapienti:s contrarius est : stultorum quippe est 
proprium superbire. Quia autem utroque hoe morbo 
Scribe et Phariszei tenebantur, audi ad eos Domiriuja 
dicentem : Stulli et. ceci, quid majus est, aurum 
aut. templum quod. sanctificat. aurum !*? Et rursus 


10 


5 ἴ5α. xx1, 6. Prov. xxs, 3 


. 3! Psal. ciu. 18. 
5 Matth, xxi, 07. 


90] 


HESYCHII PRESBYTERI 


superbiam eorum hóc modo retundit : Amant enim X lite qaudere quia. demonia. vobis subjictuntur, sed 


primos accubitus in cenis, ct primas cathedras in 
synagogis, et salutationes in. foro, et vocari ab ho- 
minibus Rabbi '*. Sic ergo stulti quidam de ipsis 
erant et superbi. Lepus ut timidus, fortitudini 
contrarius est : chirogryllus, ut rapax, justitie : 
sus, ut vita sordida vivens, et. immunda, de quo 
dictum est : Sicul. circulus aureus. in naribus suis, 
sic mulier pulchra et fatua !", castitati. contraria 
est. Horum nec carnes comedamus, id est, nec 
quam videntur habere virtutem sequamur, in hy- 
pocrisi enim illam, et non in veritate sectantur. 
Multo magis autem morlicina eorum tongenda non 
sunt, nec malis eorum communicandum actionibus, 
ipsa enim hujusmodi proeul dubio morticina sunt 
viri. 

Vzns. 9-12. « Hiec sunt qui gignuntur in. aquis, 
et vesci lieitum est. Omne quod habet pinnulas οἱ 
squamas , tam in mari, quam in fluminibus ct 
stagnis , comedetis : quiáquid autem pinnulas el 
$quamas non habet, corum qui in aquis moventur 
et vivunt, abominabile vobis et. exsecrandumi erit. 
Carnes eorum non comedetis, et morlicina vitabi- 
tis. Cuneta quze non. habent pinnulas et squainas 
in aquis polluta erunt. » 

Ex eo quod non aperte divina Scriptura genera 
piscium exposuit, a quibus absüneri vult, super- 
flaum est hzc in presenti querere, nusquam enim 
piscium in ea inveniemus vocabula. Semetipsam 
eliam ergo in hoc imitatur loco. Verumtamen illud 
nunc notari oportet, quia quemadmodum in spon- 
t3neis sacrificiis, quie et dona legislator appellavit, 
aliquando quidem operatores legis, aliquando au- 
tem simplices, aliquando vero contemplatores per 
oblationum significavit modos, aliquando eos qui 
salvantur ex genlibus, quibus et sacrificia de si- 
mila, ut simplicibus, deputavit, quod ostendit ex 
eo quod dicit, Si anima obtulerit donum. Domino, 
non addens, Si anima de populo terre, quemadmo- 
dim in aliorum sacrificiorum enuntiationibus solet ; 
sicut ergo in illis, sic et hie per ciborum abstinen- 
tiam, quales debent esse qui legem meditantur, 
ostendere cupiens, per ruminare siquidem, et 
ungulam dividere, Judzeum significavit, qui de- 
bot legis implere mandata et ab spiritu litteram 
dividere, et legem spiritaliter intelligere, per hzc 
autem quie nunc dieta sunt, ostendit de gentibus 
se loqui. Unde existimo, non expressis nominibus 
piscium memoriam factam, quia nec nomina suo- 
rum scribi super terram cupit Ecclesia, unde et 
ila David ait : Scribantur hec in generatione al- 
tera ??, videlicet futura in ccelis, ibi enim filiorum 
ejus scripta sunt nomina, de qua Paulus dicit : 
Accessistis ad montem Sion, et ad civitatem Dei vivi, 
Jerusalem celestem, et multorüm millium angelorum 
frequentie οἱ Ecclesig primitivorum, qui conscripti 
sunt in calis !*. Et Dominus ad apostolos ait : Νο- 


** Matth. xxi, 0. !7 Prov. xi, 22. 


? Act. Ix, 18. 


1$ Psal. cr, 19. 


gaudete et exsultate, quia nomina vestra scripta sunt 
in celis **. Probant autem hac etiara hujus san- 
ctionis verba, aiunt enim : 

licec sunt qua gignuntur in aquis, et vesci licitum 
est. Intelliguntur per hie hi qui ex gentibus sal- 
vati sunt, utpote regeneraiionem habentes in aqua 
baptismatis, de quibus et [saias dicebat : Ecce gentes 
quasi δια! stulte ?*.. Sive, ut LXX, Sicut aqua 
multe, gentes multze. Unde et eis conveniunt. quxe 
sequuntur. 

Omne quod habet pinnulas et squamas, tam. in 
mari, quam in. fluminibus el stagnis, comedetis. Ea- 
dem etiam his qui ex gentibus sunt, de medita- 
Hone legis aliis precepit verbis. Vult enim eo; 
babere jn meditatione legis pinnulas, vitamque 
sublimem atque cclestem, sed expositionem legis 
luic similem, propter quod non. pinnulam habere, 
sed pinnulas ees vult. Quia autem ignorantia di- 
viua Scripture gentes obtinuerat, non enim susce- 
perant legem, neque prophetas, nec alia in eis erat 
scientia divina subtilior, ne ergo hoc morbo pe:- 
manenti et. perpetuo laborarent, squamas eos ha— 
bere vult, quz facile auferrentur. Quia autem 
squamc temporalem, et qua facile careatur, igno- 
rantiam significant, demonstrant ca qui de Paulo 
descripta sunt, in apostolorum Actibus; cum enim 
zelo judaico Ecclesiam persequeretur, ignoraret- 
que eum quem persequebatur, facile caruit zelo 
propter ignorantiam : postquam cognovit quem 
persequeretur, vocatus a Christo, et postquam ei 
üb Anania cvangelizatum est, ceciderunt squama ab 
oculis ejus, et mox vidit ?. Ergo in modum squama- 
rum superjacebant instantes ei temporales igao- 
rantim. Unde nimis consequenter legislator sub- 
didit: 

Quidquid autem. pinnulas aut squamas non habet 
eorum quce in aquis moventur et vivunt, abominabis 
vobis et exsecrandum erit. Sunt enim quzedam piscium 
genera, testam pro pelle habentia : quorum squama 
auferri non potest. Tales sunt qui nec squamas 
ienoranti:e verbo Dei deponere, nec cultrum spiri- 
tus suscipere patiuntur. ΠῚ etsi in mari invenian- 
tur baptismatis, etsi in fluminibus poenitentis, 
abominabiles sunt in omnibus qui moventur et 
vivunt in zquis. Et cum vitam sortiti sint in ba- 
ptismate, vocationem tamen regenerationemque 
corruperunt : dum pinnu!as et squamas non ha- 
bent, sublimem videlicet vitam, cognitionemque 
divinorum, qua ccelestis est, sed cor cxcum in 
ignorantia detinent : οἱ propterea in his qui squa- 
mas habent, non annumerantur. Intende autem, 
quanta subtilitate sermonum, ut videlicet maxima 
per eos mysteria et admirabilia significans, le- 
gislator utitur; pinnulis enim squamas conjunxit, 
quia quemadmodum piscibus, quibus sunt squama, 
his sunt. omnimodo et pinnule, sie quibus igno- 


1? :Hebrzxir, 29. 59750075, 90; € 3101525919715: 


909 


IN.LEVITIGUM..— LIB. HI 


910 


rantia temporalis est, «t qua propterea cito eareri A veritate privati sunt, eristimantium. questum. esse 


possit, his et cognitio sub'imis et vita. celestis 
adjicitur. Horum ergo qui non sunt tales, nec car- 
nes comedere, sed nec morlicina tangere, nec 
aliquam. communionem omnino cum eis habere 
oportet, quod testatur Paulus, dicens : δὲ is, qui 
frater. nominatur, est. fornicator, aut. avarus, aut 
idolis serviens, aut maledicus, aut. ebriosus, «ut 
rapaz, cum hujusmodi nec cibum sumere *?. Adulier, 
aut avarus, aut ebriosus, aut detractor, non habet 
pinnulas, ut vitam videlicet habens sordidaw et 
immundam. ldolorum autem cultor in his qui 
squamas habent, non computatur, duram quippe, 
etin morem teste, atque insanabilem habere vi- 
detur divinorum: ignorautiam, alias nequaquam, 
postquam 
idolis. 


Deo conjunctus cst, ultra servisset 


Vgns. 15-19. « Hzc sunt quo de avibus come- 
dere non debetis, οἱ vitanda sunt. vobis : aquilam, 
€t gryphem, et halitum , et milvum ae valturem, 
justa genus suum: et omne corvini generis in si- 
militudinem suam : struthionem, noctuam, et la- 
rum, et. accipitrem juxta genus suum, bubonem, 
el mergulum, et ibin, cycnum, ct onocrotalum, ct 
porphyrionem, herodionem, et charadrium juxta 
genus suum, upupam quoque, et vespertilionen. » 

Nee eorum qui ad contemplationem vacant, vi- 
tam in hoc legistator indisceussam reliquit, sed 
quemadmodum in oblatione — sacrificiorum — pro- 
prium eis legis capitulum deputavit, ita et in inqui- 
silione ciborum (ines eis proprios dedit , quos 
producens, et. terribiliores faciens, non sicut de 
pecoribus et de piscibus, etiam de his sancit. Ibi 
enim ait : [Hec sunt. animalia que comedere. debe- 
IHoc 
sunt que gignuntur. iu aquis, ct vesci licitum. est. 
Hie autem : 


tis de cunctis animantibus terre, Et rursus : 


Ilec sunt. que de avibus comedere non 
debetis, el vitanda sunt. vobis. Vere abominatione 
Jiguum est, et valde inter illiea alque nimis 
evitanda connumerandum, contemplationi vacantem 
quempiam sponte tales habere maculas , quales 
per dinumeratas aves legislator significat; ait 
enim : 

Aquilam, et. gryphem, οἱ alitum , et milvum ac 
vullurem. juxta genus suum. lDapaces, et cibum 
alienum male sectantes, questibusque injustis 
gaudentes, per przdicta significat. Quia enim qui- 
dam inveniuntur in Ecclesiis, inter cos qui putan- 
tur contemplationi operam dare, qui non quem- 
admodum debent, ad hoc vacant, sed frustra in- 
flantur, audi Paulum dicentem : Si quis alia docet, 
et uon acquiescit sanis sermonibus Domini nostri 
Jesu Chrisli, et ei qui secundum pietatem est doctri- 
nc, superbus est, nihil sciens, sed languens circa 
questiones οἱ pugnas verborum, ex quibus oriuntitr 
invidie, contentiones, blasphemia, suspiciones mala, 
conflictationes hominum mente corruptorum, et qui a 


13 


IpGor- vod1.. ?5]I dim. vr, ὧν, ἐς 


[ 


D aquarum dicuntur : 


1*5, Galat; v,-2. 


pietatem ?*. Mos ergo significant ea quie nunc di- 
nunerata sunt animalia, victum ex rapina conqui- 
rentia. Quadam autem ex his, alias aves invadunt, 
et ex venationibus earum nutriuntur; alia vero in 
domos ingredientia, diripiunt. quie repererint ne 
quideni gerentium obsoniis parcentia, quibus sunt 
similes quidam qui penetrant domos, et. captivas 
ducunt muliereulas oneratas peccatis, quos Paulus 
arguit. Vultur rixis et bells gaudet, propter cada- 
vera proeliorum, in tantum ut etiam. sequatur exer- 
citum. Non ergo oportet aliorum casibus pasci at- 
que nulriri eum qui contemplationi dat operam. 
Corvini vero generis animalia sunt affectionis ex- 
pertia, quod manifestum est ex eo, quod emissus a 
Noe, ex prima eum corvus avolatione transgressus 
est, cui similis Judas eirca suum magistrum fuit 
ct Dominum. Struthio avis quidem est, sed vo- 
lare non potest, totamque vitam suam circa terram 
occupat, quales sunt quidam Deo militantes, et 
seculi se negotiis implicantes. Noctuam vero, pro 
qua Septuaginta γλαῦχα dixerunt, hane asserunt in 
nocte aculi esse visus, sole autem apparente, minus 
utilitate oculorum frui. Tales sunt qui legis glorian- 
tur contemplatione et scientia, lucem evangelicze 
conversationis capere non valentes. Larus animal 
est in utroque vivens, id est aqua et terra, qui 
sicut avis quidem volat, ut aquatile autem natat. 
Cui non male comparantur hi, qui simul cicumci- 
sionem venerantur et baptisma, ad quos Paulus 
dicit : Si. circiuncidemini, Christus vobis nihil pro- 
dest "ὅς. Accipitler inler rapaces aves est, habet au- 
tem quiddam aliud, propter quod a legislatore po- 
situs est, mansuesci!. quippe, eL cooperatur ad ra- 
pacitatem. Quem imitantur hi qui mansueti quidem 
videntur esse, et sensu tranquilli, sunt autem cuni 
potentibus, et avaris, atque rapacibus. Nycticorax 
animal est, quod in nocte tantummodo repit atque 
operatur : sicut. sunt gentes, intelligibiles noctis 
operibus, quze sunt. fornieatio, immunditia, impu- 
dicitia, idolorum cultus, et his similia. Ibis et por- 
phyrion et quem Septuaginta nominant pelicanus, 
et cyenus, οὐ herodius, οἱ charadius, longi esse 
colli, trahereque cibum ex altitudine terre atque 
qui animalia imitari oportet, 
nec de inferioribus evellere cibum, sed de celestibus. 
llle siquidem contemplationi vacat, qui ad superiora 
mente contendit, et non solum intelligibilem, sed 
ct sensibilem cibum a Deo exspectat : unde ait Do- 
minus : Nolite solliciti esse anime vestre, quid mau- 
ducetis, neque corpori, quid induamini : scit enim Pa- 
ter. vester camlestis, quia. omnibus his necesse habe- 
tis **. Upupa lugubre animal amansque luctum est : 
seculi autem tristitia mortem operatur. Propter 
quod oportet eum qui diligit Deum semper gau- 
dere, sine intermissione orare, in omnibus gratias 
wgere : quia gaudium fructus est spiritus. Vesper« 


35 Matth. vi, 51, 52. 


ὉΠ 


tiliones circ 
bus utantur quando ambulant : 
in eis qui contemplationi dant operam : quorum 
enim est volatus circa. terram, horum etiam. con- 
templatio procul dubio in terrenis occupatur. Non 
ergo incredulus sis nec Qubites, quod hzc etiam, 
qui nunc dinumerala sunt, animalia, ad ostensio- 
nem figuramque eorum, a quibus abstinere debent 
posuit legislator. Sed in- 


quod indignum est 


contemplationi vacantes, 
quies : Quomodo horum animalium non cibus, sed 
imitatio prohibetur, cum pelicano et nycticoraci 
David propheta semetipsum comparavit, dicens : 

Similis factus pelicano sum, factus sum sicul nycti- 
corax in domicilio *? Per aquilam autem Moyses 
ipsum signifieat Deum, dicentem ad israel : Quo- 
modo portaverim vos super alas aquilarum 35? Nam 
et prophete. leonem. Christum appellant, leonem 
autem e diverso esse Petrus diabolum dicit ?* ; nec 
tamen secundum hoe leo. Christus, secundum quod 
diabolus dicitur. Absit a nobis, absit isla impic- 
τὰς τ 56 quia simul regium, necnon rapax, atque 
immite est animal, cumque dignitatem. laudabilem, 
vituperabilem tamen operationem gerat, quod qui- 
dem laudabile habet, hoc in Christi regno accipi- 
tur, quod autem vituperabile, in diabolo, id est ra- 
pacitas, immansuetudo. Qued et in aquila consi- 
sine aliqua. dubietate reperimus, propter 
ititudinem enim voletus ejus, figuram ejus in 
Deum sumpsit Moyses; quia vero rapax, a cibo 
ejus abstinendum dixit. Propheta autem David, Iu- 
gens hominem in peccato constitutum, nyeticoraci 
hune, sieut in noete viventem, comparavit ^. Per 
pelicanum | autem, utpote per animal amans soli- 
iudinem, figuravit eum, qui forsan amicis desola- 
tus est, aut cognatis, aliorumque similium societate 


derant:s, 


destitutus. 

Vrns. 20-92. « Omne de volucribus, quod gradi- 
wur super quatuor pedes, abominabile erit vobis. 
Quidquid autem ambulat quidem super pedes qua- 
tror, sed habet largiora retro crura, per quie salit 
super terram, comedere debetis, ut est bruchus in 
genere suo, attaeus, atque ophiomaehus ae locusta, 
singula juxta genus suum. » 

Ab omni mundos esse atque. actione 
sordida, eos qui contemplativam vitam pollicentur, 
oportet, Propterea. quieunque. quidem. volatilibus 
similes sunt, supernorum videlicet assequi contem- 


peccato, 


plationem promittentes, quie ducit ad colos, sed 
reptilibus comparantur, quia depascuntur terram, 
el concupiscentiis operam dant, etiamsi im quatuor 
etsi evangelicam. simulani 


ambulant pedes, id est, 


pridicationem, αὐτὸ dixit : Nom veni vocare justos, 
sed peccatores ad. paenitentiam **, et 


sed qui male habent 35 


Non habent 
uecesse sani medico , 
el adultera justificata est, 


. ἃ quo 
|:tro. salvatus est, el qui 


plus debebant, plus diligere ignoscentem dieuntur; 


7 Psal. cr, 7.  ** Exod. xix, 4. ?? D Petr. v 
19.  3*][sa. rri; 95 T Petron, 22. «0 3*1 6a a, 
£j, 106, ?7 Mauh. xxiv, 12, 


HESYCHII PRESBYTERI 


a terram volant, ita ut pennis pro pedi- A sed tamen, quia non secundum veritatem , socialem 


D 


, 


8. 


8. 


9 


912 
amplectuntur vitam, abutuntur autem compastionc 
praxdicationis pro suis voluptatibus, immundi sunt 
atque abominabiles, utpote qui in tali conversa- 
tone, et in tali scientia, turpem quamdam ingre- 
diuatur et immundam vitam. Quibus autem sunt 
crura excelsiora, ut per ea exsiliant ἃ Lerra, inter 
inunda propterea ponuntur,quia, cum sint in carne, 
non seeundum carnem militant, sed a sordidis ex- 
siliunt actionibus, ct secularibus hominibus, ut 
doceant eos atque instruant, permiscentur : ita. ut 
et eum adulteris aliquando, ct cum publicanis ha- 
bitent, et tamen immundis eorum non commisceau- 
tur actionibus : resiliunt enim ab eis, et avolant, 
et cum societatem. peccati ipsorum refugiant, pee- 
catoribus timen; ui eos à peccatorum sordibus li- 
berent atque revocent, plerumque cobabitant : 
sicut Dominus, qui peccatum non fecit, nec in ore 
ejus dolus [uit *, cum peccatoribus comedebat εἰ 
libebat, doctrina eos institutioneque justificans, et 
ad sui provocans semulationem, nihil eorum ipse 
imitans, nec ab eis inquinatus. Propter quod dixe- 
runt Cantica canticorum : Ecce iste venil saliens in 
super colles ὃ". Oportet. evgo 
nos habere crura sublimiora pedibus, non qualia 
Judc*orum pedes habent, qui in utriusque vestigiis 
suis, in lege videlicet et prophetis, claudicant ; sed 
qualia habent 'ea, quie dicuntur Cherubim, de qui- 
bus dictum est : Et crura eorum crura recta, et pen- 
nati pedes eorum, vecte et indeclinabiliter in evan- 
gelieis pedibus : de quibus dictum est : Calceati 
pedes in. preparatione Evangelii pacis?". Hic, quam- 
vis super terram ambulet, quamvis cum peccato- 
ribus dispensationis cujusdam gratia juvaminisque 
conversetur, illud implens apostolicum 


montibus, transiens 


: Si quis vos 
vocat. infidelium ad. cenam, et vultis ire, omne quod 
vobis appositum fuerit, 
propter conscientiam ὅδ: 


comedite, nihil interrogantes 
lamen volatile permanet et 
mundus est, sciens a terra. emicare atque exsilire, 
et non adhzrere sscularibus actionibus. Bene au- 
lem talium animalium etam vocabula protulit le- 
gislator, bruchum, etlocustam , attacum, atque 
ophiomachum nominans. Cujus autem operationis 
sint, sive. virtutis, Nahum propheta. satis explanat, 
ait enim : Bruchus expansus est, et avolavit : 
des tui quasi locuste locustarum, 
scpibus, in die frigoris ?". 


custo- 
quae confidunt in 
Vel sicut. Septuaginta , 
Emnicuit sicut attacus. commistus tibi, sicut. locusta 
quie transcendit. materiam, in. die [rigoris, Ex qui- 
bus cernis quia, etsi peccatoribus commisceamur, 
elsi in die gelu sive pruinz:, id est abundanti:e 
peecati, Cum enim , inquit, abundaverit peccatum, 
transiliamus mate- 
riam,spinosam videlicet peceatorum | exacerbatio- 
nem, non similes effecti eis, sed subjicientes eos 
salva- 


re[rigescit charitas multorum ?"*, 


nohis, ut fiant doc'rinie obedientes, aperte 


$1 Y, ὍΣ 
25. 


?* Matth. )x 
7 Nahu.as 


Luc: 
?6 | Cor, x, 


80 Dsa], Οἱ, 7. 
** Ephes. vr, 03. 


913 


ΙΝ LEVITICUM. — LIB. III. 


91x 


mus, et salvabimur, unde ait Paulus : Factus sum A Si enim aliorum participes efficiamur peccaloruum, 


Judcis sicut Judaeus, his qui sub lege sunt, quasi sub 
lege essem , cum ipse sub lege mon essem : his qui 
sine lege sunt, quasi sine lege essem, cum ipse siue 
leqe Dei non essem, sed sub lege essem Christi. Qm- 
uibus omnia [actus sum, ut omnes lucrifacerem 9. 
Sed tamen in morem brucehi, impetum facere et 
evolare necesse habemus, ut sicut locusta, sive at- 
facus csse, qui pro hujusmodi attacum. dieunt, 
exsilire possimus et emicare, Sie enim apte con- 
veniet, quod in eodem propheta sequitur : Sol ortus 
et elevatus est, et non est inventus locus ejus ?* ; quo- 
niam, orto justiti:e Sole, qui. illuminat abscondita, 
emicant atque exsilimit. hi. qui cum peccatoribus 
conversantur, ad. solatium justiti:e, et uon. jam lo- 
cus illorum ille esse: cognoscitur, cujus habitum 
pridem demonstrabant, cum. quodammodo uteren- 
tur, quos. et erat necesse salvari. Ophiomaehi au- 
tem. ab appellatione manifestatur et. virtus, quem 
imitari bonum est, et. intelligibilibus repugnare 
serpentibus : reminiscentes quod, mon sit nobis 
colluctatio adversus carnem. et. sanguinem, sed ad- 
versus principes, et potestates, adversus mundi recto- 
ves tenebrarum. harum, contra. spiritualia nequitii 
in celestibus *9. Hi sunt quippe intelligibiles serpen- 
tes, et venenati dracones. 

Vgns. 95-26. « Quidquid ex. volueribus quatuor 
tantum habet pedes, exsecrabile erit, vobis : et 
quicunque morticina eorum tetigerit, polluetur, et 
erit immundus usque ad vesperum. Et si necesse 
fuerit, ut portet quidpiam horum mortuum, lavabit 
vestimenta sua, et immundus erit. usque ad. solis 
oceasum. Omne animal quod. habet quidem ungn- 
lam, sed non dividit eam, nec ruminat, immundum 
erit, et quidquid tetigerit illud, contaminabitur. » 

Quod reptibile volatilium quie. in quatuor ambu- 
lant pedes, eos qui abutuntur evangeliea vita, et 
vilam sectantur solidam et iimmundam, significent ; 
dividere autem ungulam, sicut hic Septuaginta 
dicun!, sed non ruminare, id est legem, quemadmo- 
dum oportet, meditari, et litteram dividere ab 
Spiritu, sed non ea qux in ea seripta sunt operari, 
neque ita conversari, in praecedenti ostendimus. 
Unde necessarie eorum | morticina, id est actiones, 
in quibus peccati morte intereunt, fugere praecepit, 
et nullo modo participari talibus, nec contingere 
ea. Non solum autem tangentes, sed ct portantes, 
aut accipientes quidpiam ex. eis polluuntur, Portat 
autem peccata, qui dicit malum bonum, et amarum 
dulce, et tenebras lucem, quod lsaize prophietie re- 
prehenditur voce *', quia per hoe exercens aliuin 
ad iniquitatem, etinvitans ad malum ἃ quo prohi- 
bere debuerat, super semetipsum quodammodo su- 
scipit jugum. Non autem oportet. quempiam pec- 
catum alierius in semetipsum transferre : ob. hoe 
enim et David ait : Et ab alienis parce servo tuo **. 


S ΤΟ ΟΡ ας, 90,91. 


39 Nahuun i, HZ. 
xxix, 6, 


ἐν Prov. xxx, 24. 


B 


9 Ephes. vi, 12. 


immundi usque ad vesperam permanemus, id est, 
usque dum agamus poenitentiam. Hane enin vespe- 
ram Davidait: Ad vesperam  demorabitur fletus, et 
ad matutinum. letitia ?. Propterea. lavari. quoque 
vestimenta legislator procepit, aperte demonstrans, 
quod immundi sumus, usque dum. actionesnostras 
laerymis diluamus. 

Vins. 97, 98. « Quod ambulat super manus, ex 
cunctis animantibus qui incedunt quadrupedia, im- 
mundum erit. Qui tetigerit morticina eorum, pollui- 
tur usque ad vesperum. Et. qui portaverit hujuscce- 
modi eadavera, lavabit vestimenta sua, et immun- 
dus erit usque ad vesperam, quia omnia hzc im- 
munda sunt vobis. » 

Nullumlex taeite priterit. peccatum, sed qua- 
cunque actiones per evangelicum testamentum pro - 
lhibite sunt, texit has prius zenigmatibus, ut utrius - 
que sanetionis eonsonantiam dicens, conf(itearis 
Deum, qui iu. eis locutus est, timensque recedas 
abommnibus quie prohibuerunt. In quatuor ergo 
incedit, qui ad evangelicam conversationem migrat, 
Ambulat antem in manibus, qui quastus eam causa, 
luerique turpis adipiscitur, manibus cito imponens, 
ut ex ea quidpiam. capiat. Commode hie omnibus 
recte connumeratur. atque comparatur bestiis. Sive 
cnim adulterum dicas, sive avarum, sive homici- 
dam, sive detraetorem, sive. blasphemum, in his 
omnibus est, utpote: omnium peccatis communi - 
cans, per injustam manus impositionem. Hujus 
morüeina sunt hi quibus manibus imposuit, in 
ipsis enim patitur peccati mortem. Qui ergo. tangit 
ea, et qui levaverit ex eis, reete polluitur; qui qui- 
dem tangit ea, id est, qui conversatur, dicit ; quia 
nullatenus competenter dignitatem arripuerunt, 
quam cauponantes olim omnimodo, per hane jusii- 
ficati sunt, si post hze in antiquis iniquitatibus non 
permaneant. Sed etqui portaverit ex his, veluti por- 
tans falsum testimonium, perhibendo et docendo 
dignum, qui indignus est. 

Immundus erit usque ad vesperam. Quam superius 
diximus poenitentiam. Lavans aulem vestimenta 
mundabitur. 

Vgns. 29-51. « Hoc quoque inter polluta. reputa- 
bitur, de his quie. moventur in terra, mustela, et 
mus, et crocodilus, singula juxta genus. suum, 
μυγάλη et chameleon, etstellio, ac lacerta, et talpa 
omnia hzc, immunda sunt, Qui tetigerit morticina 
corum, immundus erit usque ad vesperum. » 

Nec nunc Dei creaturam legislator aecusans, 
immunda haberi h:ec precepit animalia; nam quo- 
modo ea alio divin: Scripturz loco veperies essa 
nudata * Salomon quippe in Proverbiis dieit : Qua- 
tuor sunt minima Lerre, et hac sunt. sapientiora 
scpientibus *; Inter quie. leporem, sive secundum 
Septuaginta, erinaceum et stellionema computavil : 


" Psal.xvis, ἰ4, δ Pesd. 


910 


IESYCHIE£ PRESBYTERI 


916 


quorum unum superius cum. camelo et lepore, ut A c;cantur oculi. Quia ergo jn hisanimw | eontingit 


immundum, lex aecusavit. Stellionis autem nunc 
mentionem fecit. Nonergo natura. eorum immunda 
est, sed nec omnis actio ; nam quomodo poterant 
ista laudari? Sed quidam cirea ipsa sunt actiones 
apte irrationabilibus animalibus et quie nullum 
judicium exigunt, qui& nec nobisapté sunt, nec 
proprie nostree sunt: atque propterea quando a no- 
bis continguntur, immundos nos faciunt. Per terram 
vero repere, non est. hominum, quibus concessuin 
est uL recti incedant, codlumque respiciant : quia, 
super terram repere , est sordida opera lerrenaque 
gerere. Quz per differentiam animalium, quz nunc 
dinumerata sunt legislator significavit ; ait enim sic : 

Hoc quoque inter polluta reputabitur, de his. que 


moventur iu terra. Non. quia. aliqua repentia. suni B 


munda, omne enim opus quod per terram repit et 
irabitur, sine dubio immundum est. Propter quod 
Paulus talia de his qui agunt ea, dicebat : Quoruin 
Deus venter. est, et. gloria in con[usione eorum, qui 
ferrena sapiunt ?. Ad hujus autem probationcin 
paulo post invenies legislatorem dicentem : 

Omne quod reptut super terram, abominabile erit, 
nec adsumilur in cibum. Ergo genera nune reptilinm 
dinumeravit, non quod alia sint munda, alia im- 
munda, sed ut per h:ec eonsequenter reptilia respui 
discamus, ex liorum vità omne genus conjicientes 
repuülium. Mustela enim animal est dolosum, et 
valde furtis vacans. Mus propter ventris ingluviem 
mulla quotidie pericula sustinet. Crocodilus duri 
corii, et malitiosus est, lutoque pàáscitur. MuráAr 
auimal est compositum, non natura, sed vitze con- 
ditione ad deridendum aptum, id est, ut dolos faciat, 
eL rapiat, ventremque repleat : propter quod com- 
positum. nomen accepit ex utroque animali, ex 
quo hae habet vitia. Chameleon ia malo misere- 
scit, et prze infirmitate mansuetumn esse se fingit, 
cum sit immansuetum animal. Stellio, id est, ἀσχα- 
226071€,nimis quidem parvulus, vel miserrimus, 
venenosus tamen est, Lacerta in sepuleris habitat. 
Talpa ezcum est animal quod de terra generatur : 
dicunt enim eam de terra simul ct pluvia 
corrupto luto, cum prius pluviam suscipit. Hcc 
ergo immunda sunt de omnibus qua repunt super 


creari 


terram, non quia alia non sunt. Propter quod pol- 
lutionem majorem habent, sive malitiam. 

Omnis qui tetigerit morcicina. eorum, immundus 
erit usque ad vesperam. Bene ergo probat intentio- 
nem legislatoris ipsa littera. Si enim. immunda 
natura essent. ea. quie nune dieta. sunt. animalia, 
oporteret immundum esse et qui ea viventia tan- 
geret, nunc aulem qui tetigerit inorticina eorum 
ipse solus immwvndus est. Morticina aulem eorum, 
$unt predicte actiones, id est dolus, furtum, 
Quplieilas, sive ironia, et 
necnon circa Llerrena festinatio 


cirea alia. occupatio, 


ex qua mentis 


" Philipp. ini ** 1 Cor. Jo τ 
ivi, 18. 


3419; Vlt, 


D tempus peenitentiz. Tingetur 


mors, mortieina recte nominantur : et quiea tangit, 
id est, qui ineis polluitur, sicut et Paulus ait : 
Donum est. homini mulierem non. tangere *", procul 
dubio inmundus est. Nihil enim sic hominem pol- 
luit, ut peecatum. Usque dum vespera veniente, 
de qua David dicebat : Ad vesperum. demorabitur 
[letus ; ail. autem. de. poenitentia inielligibili : 
puriticatione diluamus. 

Vrns. 52, 55. « Et super quod ceciderit quidquam 
ce mortieinis eorum, polluitur, tam vas ligneum et 
vestimentum, quam pellis et cilicium : et in quo- 
cunque fit opus, tiugentur aqua et polluta erunt 
usque ad vesperau et sie postea. mundabuntur. 
Vas autem fictile, in quod horum quidquam intro 
ceciderit, polluetur, et idcireo frangendum est. » 

Admirabili divisioneetiam nunc utitur legislator; 
quia enim aliquando ex negligentia, aliquando 
peccammus ex opere. malerumque studio, sicut illi 
de quibus Salomon in. Proverbiis dicebat τ Cui ve? 
Cujus patri ve? cul ire? cui rixe ? cul sine. causa 
vulnera? cui suffusio oculorum ? Nonue his qui sttc- 
deit vino. et vacant. calicibus epotandis '*? Recte hos 
inter eos qui tangunt morticina, posuit. Qui vero 
per evenientem anima negligentiam, et ob s!upo- 
rem defectumque virtutum deliuquunt, quemadino- 
dum  Pavid surgens meridie de slrato suo, et 
ambulans in solario, et Uri:? uxorem lavantem se 
videns, eaptus a muliere est, qua nimis pulchra 


c eub quiaduiterium simul. homicidiumque commi- 


sit, in hos cadere mortieina dieuntur. Neque enim 
ipsi ad peceatum festinaverunt, sed. inciderunt in 
eis, et quodammodo super se cadens peccatum 
suscipiunt. Quia autem omnino susceperunt, et non 
restiterunt, propterea recte immundi sunt, tam vas 
ligneum et vestimentum, quam pellis et cilicium: 
id est, sive oram. levem quamdam et mediocrem 
habeat, talia sunt enim vasa lignea, aut ad. lingen- 
dum sufficienteni, sieut est. vestimen!um, sive 
patientem , quam pellis significat, sive eam quie est 
patientium, hane enim cilicium, sivesaccussignifi- 
cat. Omnino autem vas est, in quo opus possit agi 
virtutis; sie enim intelligis in quocunque fit opus. 

Polluta erunt usque ad vesperam. ld est usque 
autem aqua layacri, 
vel laerymarum, et. mundabitur. Vas autem fictile, 
qui Lotus terrenus est, id est, luto smeuli consper- 
sus. In hoc si inciderit morticinum, peccatum 
quod ad mortem est, interiusque eum penetret, 
domineturque ei, sicut David dicebat : Et induit 
se maledictionem sicul vestimentum, et in'ravit sicut 
aqua in interiora ejus ^, qui non solum ingredi 
imaledietionem, sed et. dominari in eo, in quo. in- 
gressa est, dicit: necessarie illud conteri przecepit. 
Neque enim ejus immunditia sicut aliorum, facile 
purgari potest, labore quippe multo, et contritione, 


Psal xxix 40. VPUPrOY. XXII 0297 49.898]. 


917 


IN LEVITICUM. — LIB. III. 


918 


et quodammodo veformatione eontrite atque. hu- A contemplationem spirilus, quod cognoscimus, si 


miliate / mentis eget, sicut. ait David, si mundari 
vult. Unde et beatus Paulus ?" eum qui eum uxore 
patris fornicatus es!, in tantum contrivit, ut. Satan 
eum traderet in interitu. carnis, quatenus in tali 
contritione salvaret spiritum. 

Vrns. 54. « Omnis cibus quem comeditis, si fusa 
fuerit super eum aqua, immuudus erit : et omne li- 
quens quod bibitur de universo vasc,immundum erit.» 

Cibum esse et potum in. omni vase bonas actio- 
nes intelligimus. Propterea euim dixit: Cibus queam 
comedilis, etliquens quod bibitur, quia malarum 
aclionum et cibus et potus prohibetur, id est, eoruin 
communicatio. Si ergo in aliqua bonarum actionum, 
qui in omni vase sunt, id est, in omni homine sive 
principe, sive plebeio, sive sapiente, sive imperito, 
unum quodlibet eorum qux | dieta sunt, inciderit 
morticinorum, necessario immundus erit. Nam etsi 
non ab initio mala quadam in!entione actionem 
bonam ccperit, sicut hi faeiunt. qui, propter nego- 
tiationem. vel lucrum, pietatem. — fingunt, postea 
sulem inciderit actioni ejus superbia, dolus aut 
hypocrisis, vel simile quidpiam, quod morticinum, 
utpote morlem quodammodo participanti inferens, 
dicilur, erit et hic immundus, bonam siquidem 
actionezn mala subingrediens intentio polluit, Quid 
autem addidit legi, quie est de cibo? 

Si fusa [uerit super eum. aqua. Ostendit, quia 
eas, quie sunt post baptisma, actiones quisivit, et 
sermo ei de fideli et. bapiizato est, de inlideli 
autem aetionem illam mentionem facit. Quo pro- 
bat beatus Paulus dicens : Scripsi vobis in. Epistola, 
non commisceri [ornicariis, mon utique fornicariis 
hujus mundi, aut. avaris, aut rapacibus, aut idolis 
servientibus, alioqui debueratis de hoc mundo exisse. 
Nunc autem. scripsi vobis, si is qui [rater nominatur, 
est fornicator, aut immundus, aut avarus, aut idolis 
serviens, aut maledicus, aut ebriosus, aut rapax, cuin 
hujuscemodi nec cibum sumere. Quid enim mihi de his 
qui foris sunt, judicare * Ὁ In tantum nullus ei sermo 
est de actione, sive conversatione eorum qui foris 
sunt. 

Vzns. 55, 56. « Et quidquid de morticinis istius- 
modi ceciderit super illud, immundum erit. Sive 
cübani, sive chytropodes destruentur et. immundi 
crunt. Fontes vero, et cisterize, et omnis aquarum 
conzregatio, munda erit, Qui mortieina eorum 
tetigerit, polluetur. » 

Éxtranea quodaninodo esse ea, de quibus nunc 
wactat legisiator, apparent; cujus enim rei gratia 
clibauos et chytropodas in tantum ait esse inimun- 
dos ut eorum mundationem przciperct; fontes 
/ero et cisternas, aliasque congregationes aquarum 
esse mundas seripsit? An forsan quia hie non 
solent pollui? Si enim aquarum collectiones pollu- 
tiones nostras diluunt, quomodo pollui possunt? 
Ouuino ergo invenies col:erentem legis littere 

? ICor.v, 1-5. δὲ ibid. 


g-J9. " 


Psal. rix, 19, 


53 


verborum interpretationem — secundum — virtutem 
suam scrutati fuerimus. Quid enim clibani vel forte 
chytropodes nocentur, morlicino in eis cadente 
mure? Si autem clibani et ehytropodes nocentur, 
quomodo non magis aquarum collectiones, in qui- 
bus contingit animalia hiec. incidentia computres- 
cere? Sed quid putas clibani vel eliytropodes signi- 
fieant? Magistros videlicel, in quibus cibi sacre 
doctrine coquuntur, operationis Spiritus igne sup- 
posito. Non est autem. mirum, clibanos eos per 
metaphoram. et ehytropodas appellari, quia in mul- 
tis scimus divinam Seripturam talibus usam nomi- 
nibus. Nam David Moab, id est gentes, lebeteni 
appellavit, ait enim : Moab olla spei πιο ἢ, prop- 
ler baptismatis aquas, qu:e in. eis calefiunt. Sed et 
Vzechiellebetem Jerusalem appellat, sed plenum car- 
nibus ?,sive ut Septuaginta, veneno : viros in ea male 
docentes ct viventes significans. Secundum hane 
ergo rationem, clibani et chytropodes, quibus coquan- 
tur cibi, videlicet populi doctrin:, dici possunt. fis 
ergo si inciderit morlicinum, id est, si peccati mor- 
liieantis actio supervenerit, immundi fiunt et de- 
siruuntur : Quia qui docent non furari furantur, et qui 
predicant non. mochari mechantur ὅλ. doctrina 
siquidem bona est, non est immunda. Nec divina 
propter hoc abominamur eloquia, quod ex eis qui- 
dam forsan immundi pr:edicatores effecti sunt, et 
propterea fontes, videlicet opulentis docirin:: et 
cisternas sive lacus, linguas loquentes mediocria, 
et doctrinam mutuatam habentes. Sed et collectio- 
nes aquarum, eos qui undique hujusmodi verbo- 
rum affluentiam congregant, esse mundas legislator 
dixit. Sed quam consequentiam habuit, ut de cli- 
banis et chytropodis loquens, subinferret : 

Exceptis fontibus aquarum? Sed quia per illam 
inagistros significavit, necessarie fontes et cisternas, 
et collectiones aquarum subdidit, quie, sicut. osteu- 
sum est, in doctrina. accipiuntur. Propter quod ad 
Samaritanam Dominus dicebat: Quicunque biberit 
de aqua quam ego dabo ci, non sitiel iterum, sed 
[ie! in eo fons aqua salientis in vitam eternam ?? , 
Bene autem lex subdidit: 

Qui morticina corum tetigerit, polluetur.Ubi Septua- 
ginta edunt: Qui vero tetigerit omnem immumnditiam 
anime morlicinorum ipsorum , immundus erit. Et 
animam addiderunt, ne forte putetis de repentibus 
sensibilibus aut bestiis dici : nam eorum qui tanzi! 
morlicina, non anim:e, sed corporis immunditiai 
tangit. Ergo de doctoribus intelligendum est, qui 
immundi facti sunt immunda quadam et mala 
aclione. Illorum enim doctrinis, quando fuerint 
secundum legem Dei, intendere, operibus corum 
autem nullo inodo communicare, nec traclare ea, 
vel omnino contingere debemus, reminiscentes 
verborum Dei, qui: ad confirmationem presentium 
dixit ad populum, sise discipulos: Super cathedram 


Ezecli. xi, T. 55. foau. IV, 19, 14. 


919 


HESYCHIEI PRESBYTERI 


929 


Moysi sederunt. Scribe et Phavisei. Omnia. quecun- A medetis, quia abominabile est. Nolite contaminare 


que dicunt vobis, facite et custodite ; secundum autem 
opera eorum nolite facere" , 

Vrns. 57, 98. « Si ceciderit super sementem, non 
polluit eam. Sin autem quispiam aqua sementem 
perfuderitet postea morlüicinis tacta. fuerit, illico 
polluetur. » 

Nihit indiseussum relinquit legislator, sed omnia 
in subsequenti discutit, perfectionem legis spirita- 
lem probare desiderans, etsi imperfecta eis. vide- 
batur quando solam intuebantur litteram. Differen- 
tam gitur hie infidelium, qui needum | baptizati 
sunt exponit, et semen utrosque appellat, utpote 
qui susceperunt regni praedicationem. De quibus 
Dominus parabolam seminis proponens, dicebat: 
Bonum semen, filii sunt. regni, sed semen quod nec- 
dium. seminatum est" , unde Septuaginta ediderunt: 
Semen sativum. quod. seminabitur, id est, quod nec- 
dum seminatim est, seminandum . autein est, illos 
qui necdum baptizati sunt, baptizandi autem sunt, 
recte appellavit, super hos si quid pr:edietorum 
morticinorum cadat, quia needum cautelam niys- 
teriorum acceperunt, nec integram Dei agnitionem 
conquisiverunt, quz illos possit removere a super- 
venientibus ex negligentia peccatis, mundi esse 
dicuntur, propter pr:edictam causam venia digni. 
Super quos vero. fusa fuerit. aqua, videlieet bap- 
tismatis, hi necessario immundi fiunt, si unum ex 
his, quie morticina sunt, super eos inciderit: opor- 
tuerat quippe tanti participatione, dona ad eorum 
pertinere eustodiam. Terret igitur Deus spiritus 
e0s qui olim perceperunt baptisma, ut nom ex 
negligentia peecantes immundi fiant. 

VEns. 59, 40. « Si mortuum fuerit animal, quod 
licel vobis comedere, qui cadaver ejus tetigerit, 
immundus erit usque ad. vesperam. Et qui comede- 
rit ex eo quidpiam, atque portaverit, lavabit vesti- 
menta sua, et immundus erit usque ad vesperiun. » 

Quemadmodum peccatores permanentes. in pec- 
catis, aborinandi sunt, nequaquam autem receden- 
les ac peenitentes: ita justis omni studio concur- 
rendum est, scientibus nobis quia ex eis sanctifi- 
camur. Si mortui fuerint. gravi peccati 
morte, non debemus tangere illorum vitam, nec 


aulem 


eorum conversationis esse participes, scientes quod 
siquis tetigerit, immundus erit, usquequo etiam 
ipse peniteat, Sed et qui comederit de morticiuis 
corum, id'est, qui eos. defenderit, quasi advocatus 
peccatorum ipsorum, vel auxiliator, et. propterea 
illorum in se peccala suscipiens, necesse habet 
lavare vestimenta «sua, videlicet actiones, quia et 
ipse usque ad vesperum. id est, usque dum pani- 
teat, immundus erit, 

Vrns. 41-45. « Omne quod reptat super terram, 
?bominabile erit, nec. assumetur in. cibum. Quid- 
quid quadrupedis super pectus graditur, et multos 
babet pedes, sive super humum trahitur, non. co- 


-— .). 


5* Matth. ΧΧΠῚ, " Matfh: xni, 38. 


C 


I 


- 


animas vestras, nec langatjs quidquam eorum ne 
immundi sitis, » 

Jam et lie. superius legislator exposuit. Nune 
autem ideo repetit, ut frequenti. meditatione ad 
custodiendam legem moveat auditorem. Quamob- 
rem età nobis recapitulanda sunt, quia et quiddam 
novi addidit presenti sanctioni, necessariam eis 
adjiciens actionem meditationis. Quz reptant ergo 
super terram, hi. sunt qui terrena sapiunt: et qui 
lowlentis pascuntur actionibus, super pectus, sive 
super ventrem similiter. gradiuntur, gastrimargiax 
operam dantes, In quatuor gradiuntur super ter- 
ram , qui predicatione. evangelicorum librorum , 
pro eo quod salus in eis peceatorum  pr:edieatur, 
abutuntur in luxuriosam vitam: non intelligentes, 
quia peccatores, non ut maneant peccatores, sed ut 
cessent ἃ peccatis, provocat prie dieatio. Sed eis qui 
in quatuor ambulant, addidit, et multos habent 
pedes, ostendens, quia licet si non solum ex evan- 
gelicis libris, sed ex aliis Scripturis, atque ex varia, 
sicut ipsisvidetur, doctrina hoc eonfirmare cupiunt, 
erunt et sic immundi. Et ut breviter dicatur, omne 
quod reptat super terram, id est, qui terrena 
sapiunt, declinare nos oportet et refugere, scien- 
les, quia eorum communicatio polluit, et similiter 
immundus est agens, agentique concurrens. 

Vrns. 44, 45. « Ego enim sum Dominus Deus. ve- 
ster. Sancli estote, quoniam el ego sanctus sum. 
Ne polluatis animas vestras in omni reptili, quod 
movetur super terram. Ego Dominus qui eduxi vos 
de terra ZEgypti, ut essem vobis Deus. Sancli eritis, 
quia et ego sanctus sum. » 

Omnino prohibet esse nos socios corum qui ter- 
rena sapiunt: nec si potentes quidam sint, nec si ju- 
siitiam aut sapientiam fingant, nec si forte sacerdotio 
vel aliqualibet amiciantur dignitate. Unde breviter 
omnium repentium quie super terram moventur, 
mentionem fecit, non simpliciter hoe quod est repere 
respuens, sed super terram repere ; nam humiliari 
quidem bonum est, ut autem ad terrenam de- 
clinetur. sapientiam , non est. bonum, nec utilis est 
animabus talis humilitas, a qua liberare volens : 

Eqo sum, inquit, Dominus Deus vester. ]d est, ad 
cujus imaginem facti estis, ut eolestia sapiatis, eum 
qui in eclis habitat imitantes : propter quod. sub- 
didit : 

Sancti eritis, quia sanctus sum. Qui non hoe adde 
ret, neque duplicaret in nobis sanctificationem, nisi 
ejus essemus participes et consorles ejus sanciili- 
cationis effecti, custodire eam. per. philosophiam, 
et sanctam conversationem opus haberemus : unde 
ail: 

δε polluatis animas vestras. Primum quidem, quia 
donatum est anima, esse ad imaginem Dei: et 
maxime in ea esse sanctificationem vult, utpote 
quie principatum super omne animal tenet. Deinde 


921 


IN LEVITICUM. — 118. III. 


992 


ostendit pollutionem quam odio habet, non esse de A de quibus dubitatur, quorum dubitationen: docendo 


mortuis corporibus, 80} cibis immundis, corporibus 
sicut quidam putant factam, sed. eam, quie anima- 
bus ex actionibus malis evenit. Dicens autem non 
oportere in cunctis reptilibus quz moventur super 
terram, animas nostras pollui, omnino compelen- 
ler addidit : 

Ego Dominus qui eduxi vos de terra. ZEgypti, wt 
essem vobis in Deum. Per /Egyptum, /Ezypti demon- 
sirans mala, et omnia opera tenebrarum. /Egyptus 
enim. contenebratio interpretatur. Quibus si quis 
vere carere. volueril, et eum qui vere est. Deus, 
habere suum Deum, non solum idololatriam cavere 
debet, sed si vere ei adhzerere. desiderat, quia ille 
sanctus est, ipse quoque sanctimoniam studeat, sine 
qua nemo videbit beum. 


Vins. 46, 47. « Ista est lex animantium οἱ volu- 
crum, cL omnis animo viventis. quie movetur in 
aqua et reptat in lerra, ut. differentias noveritis 
mundi et immundi, et sciatis quid comedere aul 
, quid respuere debeatis. » 

lecapitulatione more suo nune ctiam legislator 
utitur, ut norint legentes, de quibus jam lex dixit, 
et facile ea perscrutentur. Quod autem nunc addidit, 
admirabile omnisque plenum juvaminis, notandum- 
que est: prolatam quippe dixit. legem dinumeratis 
animalibus : nece solum ut separet. inter munda. et 
inmunda, sed ut sciant filii Israel, vel cognoscant 
inler vivificantes ea, quz» comeduntur. Ergo non 


«ibi nos mundos reddunt nec polluunt, sed nos C 


eos, siquidem nos vivificamus ea. quie comeduntur. 
Et quemadmodum. omnis cibus bonus, et niil reji- 
ciendum est, quod cum gratiarum actione percipitur, 
sanctificatur enim. per verbii — Dei, sicut ait. Pau- 
lus, eL. orationem 9 : sic ea qui comeduntur, ca 
videlicet quie nutriunt animam, id est, bonas. ac- 
üones, nos vivificamus, si bene eis ütamur. Sin 
aulem male, non vivilicamus, 501 mortificamus. 
Qui enim ex iniquitate facit. eleemosynam, nmorti- 
ficat ejus virtutem, sive potentiam. Et quia cibis 
absünent, per linguam wero fratribus. detrahunt, 
de quibus David dicit: Qui devorant- plcbem meam, 
sicut escam. panis??*; mortüificont hi abstinentiam, 
propter quod beatit:dinis est, nosse discernere im- 


lor vivificantia ea, quie. comedantur, animalia, et b 


ea que non comeduntur, id est, inter eos qui bene 
bona agunt, et malas actiones. He sunt enim 
animalia quie non comeduntur, οἱ discernit non 
solum sciens, sed. qui scientiam conti mat operibus. 
Quod. pauei in hoe student seculo, multis eam per 
delos inficientibus, multisque. adulterantilius per 
hvpocrisin, ut quidam jam dubitent, etiam in veris 
bonis, quie sint comedenda, quie non comedenda, 
propter quod ait: 

Ista est lex. Non solum discernendi, sed sciendi 
lios Israel. Cognoscuntur autem, vel sciuntur ca 


za PT νιν: ἃς 


tod. NS0107 


ὅθι Psalc pu, 9. 55 DJ0un:5y, 49; 


compeseimus, quando legis. doctrinze convenientia 
docemus. 
CAPUT ΣΙ. 

Vins. 1-5. « Locutus est. Dominus àd Moysen 
dicens: Loquere filiis Israel, et dices ad eos: Mu- 
lier si suscepto semine pepererit masculum, immun- 
da ert seplem diebus, justa dies separationis 
Die cireumcidetur. infantulus. 
Ipsa vero triginta diebus manebit in sanguine puri- 
ficationis suze. Omne saactim non. tanget, et nec 


nienstruie. octavo 


ingredietur. sanctuarium, donec impleantur dies 


purgationis ejus. Sim autem feminam pepererit, 
immunda erit. duabus hebdomadibus, juxta. ritum 


, fluxus imenstrui. Et. sexaginta et sex diebus mane- 


bit in sanguine purificationis su:e. ? 

Manifesta est legislatoris intento, antiquum 
generis humani significantis excessum, atque ideo 
ex omnibus his conferre nobis desiderat, ut. evite- 
mus sceulares res, ct actiones carnis, ulpote nobis 
non bene valentibus profligare sanctimoniam, 5.18 
qua nemo videbit Deum. Nam mundus quidem per 
seipsum bonus est, ortum solis. cernere, lunam, 


cotum terram. distentam, 


stellasque coronantes, 
diffusum mare, uL ex his omnibus sapientia colliga- 
Similiter Οὐ corpus 
bonum est, et nimis bonum quod nobis in. virtuti- 
Lus collaborat. Habet enim instrumentum ad glori- 
ficandum Deum, linguam, aliosque qui in. nobis 
sunt sensus, per quos respicientes ereaturam mundi, 


tur ct conjiciatur. Opificis. 


omneque ejus solatium, per he aliud. intuentes, 
conjicimus el ex his quie facta sunt, cà qua sunt 
invisibilia. Sed quia et sweulo et. carne male simul 
usi sumus, ita ut Dominus de mundo diceret : Mun- 
dus in maligno positus est ? ; Paulus autom : Video 
aliam legem in membris meis, repugnantem legi men- 
et rucsus : [00 auteu carnalis sum, 
et rursus : Manifcesta 


tis mec ? ; 
venundatus sub peccato "* ; 
autem sunt opera carnis : que sunt fornicatio, adul- 
teria, immunditia, et que his similia sunt"! , ab his 
lex nos liberare conatur, et de iac. re multa seri- 
bere non cessat znigmata, sicul et. nunc. comniu- 
nia et specialia. Intende. quibus verbis ad Moysen 
Dominus locutus est, ut ille filiis Israel eadem 
verba ministraret. Faciebat autem hoc non frustra, 
sed palam demonstrans, quod ipse quidem Moysi 
loqueretur, ut ad iutelligendam. virtutem legis ido- 
neo: Moyses autem populo, ut quia non tolum 
capiebat, nec spiritale. suscipere mandatum, nea 
Deo loquente audire legem, sublimiora narrantem. 
linc enim quod ipso Deo legem dante, dicebant ad 
Moysen: Loqueve tu nobis, et audiemus : non loqua- 
tur nobis Dominus, ne forte moriamur **. Sed et 
humiliter eam atque secundum humanam possibili- 
item, homine videlicet tradente, suscipiunt, ut ad 
spiritum. paulatim. ascendatur. Per litteram. igitue 


6 Rem. vu, 23. — Sfibid. 14. — 9 Galat, v, 19. 


923 fiESYCHII 

semine. Hane septem diebus esse immundam dicit, 
et quamobrem? videlicet quia sator immundus | est, 
utpote hzres Adam, qui per transgressionem | im- 
mundus faetus, atque ità. Evze mistus, omne genus 
humanum fecit immundum. Aperte. autem hoc in 
sacra Seriptura legitur*5, quod. postquam exiit de 
paradiso, mulierem suam Adam cognovit, atque ita 
deduci coepit humanum genus. Septem. autem dies 
ideo pracepit. immuncam , quia 
Adam, per cujus semen suscepit immunditiam, cum 


iulierem | esse 
genere vilam nostram polluit. Septem dierum nu- 
merus significat per quem tempora revolvuntur. 
Propter quod. etiam ejus requies septima dies, id 
est, intellisibile speratur Sabbatum.  Quomo:o 
autem nostram poliuit vitam ? Induceus ei maledic- 
üonem et transferens ad miseriam, eam quam sor- 
üt fueramus ab initio beatitudinem. Quod mani- 
festum est ex his, quie Deus ad Adam dicit: Male- 
dicla (erra in operibus tuis, spinas, et tribulos 
germinabit tibi**. Propterea eL mune legislator 
dixil : 

Secundum dies separationis menstrice : vel sicut 
Septuaginta : Secundum dics purgationis menstrua 
immunda erit. Quid autem hoe sit, alii interpretes 
planius ediderunt : Symmachus quidem dicens, 
Apuila, 
separationis , miserie ; Theodotion, separationis , 
doloris ejus. Miseria autem, et afflictio, et. dolor 
tunc esse ccpit, postquam separatus a paradiso 


secundum, dies separationis , a[ficiionis; 


Adam, nostram sorüitusest vitam, quia 4n sudore 
vultus comedere panem. condemnati sumus. IHuic 
sensui planiorem | et. inccbitubilem addidit proba- 
lionem, cum dicit: 

Die oclavo. circumcidetur. infantulus. Dies enim 
octavus, quoniam septimze diei , quze imago est prze- 
sentis vile, succedit, figuram gerit futuri seculi , in 
quo carnem pripulii. cireumcidimus , opera carnis 
omnia deponentes: tunc quippe non solum non pecca- 
Auri, sed nee comesturi, avt bibituri, aut nupturi su- 
mus. Érimus avtem procul dubio, sicut ait Dominus, 
ex corruplibilibus incorruptibiles, sicut angeli 9": et 
inundi modis omnibus, ex immundis efücimur. 
Semiuatur igitur, ait Paulus, in corruptione 8; si 
i 


gitur in corruptione seminalur corpus animale, 
surgiL corpus spiritale; ergo hic est modus propter 
quem infantem octavo die jubet circumcidi. Incir- 
cumcisum autem perire de populo suo ostendit, 
quia ante circumcisionem, abominabilem habet car- 
nem et immundam, propter causas videlicet. quas 
superius diximus. Mundatur autem per circumci- 
sionem, quie imaginem gerit resurrectionis mor- 
1u0rum. Hlud autem nimiis quierendum est, quamob- 
rem cireumcidi lex pracipiens, ipsius quiden 
iditiam tacet, matrem autem immundam esse 
dicit, usque ad diem in quo infans circumciditur : 


octavo quippe precepit die circumecidi, 


Hui 


Sseptein 


$' Gen,iv, 1. ** Gen. ar 17, 18. 


PIXESEY] 


semen suscipiens est mulier, quà» viri concipit. ex A autem diebus ait. matrem. esse. immundam 


87 Matth. xx15,:50. ΤῸ 


YD 
Anat 


924 
Aut 
forte quia inobedienti: eausa Eva. sedacta exstitit, 
transgressio aulem, sive inobedientia immunditiam 
uobis sordemque contraxit, ideo hoe quod esi 
amplius, legislator in. mulierem convertit. Sed et 
querendum est cur hujus rei gratia, in. sanguine 
purificationis suze manere mulierem przcepit, non 
sanguine sordido, sed in. sanguine mundo, id est, 
purificationis ejus, sieut in his, qu:e sequuntur, 
ostenditur. 

1 αὸ omne sarctim non. tangit, οἱ in. sanctuario 
non iugreditur usque dum compleantur dies purifica- 
tionis ejus. Si ergo in sanguine mundo triginta tres 
dics et omne sanctum non tangit, et in. sanctuario 
non ingreditur, unde hujusmodi causam, misi ex 
dierum perserutalione reperiemus? Triginta quippe 
et tres dies ideo tradidit, ut adjectis septem, cuncti 
quadraginta fiant. Aliud ergo per hoc legislator 
significat. Quia ergo in diebus quadraginta masceu- 
lus dicitur infans formari, duo hzc per ca, qua 
dicla sunt probantur: id est, quia ipse quidem sub- 
stantia generis humani munda est, sicut a Deo 
creata: Omnia enim, quae fecit Deus, eramt valde 
bona , et multo magis homo. Propter quod ait in 
sanguine mundo, sive purificationis mulierem 
sedere, Quia autem per successionem Ad:e transgre- 
dientis lzesus est, necessarie quie semen suscepit, 
et concepit, omne sanctum non tangit, et in sanc- 
tuario non ingredietur, usque dum compleantur dies 
purificationis ejus: id est, usque dum complean- 
tur dies quadraginta, in quibus puer formatur. Ipsa 
quippe imago Dei, mundatio est nature nostra, 
quamvis fuerit sordidata. Ergo nequaquam ingredi 
in sanctuario, nec omne sanctum tangere. priecepti 
fueramus, nisi imago Dei semel donata nostro 
generi, sanctorum nobis priestilisset. ingressum. 
Propter quam salvandam ipse quoque incarnatus 
est Dominus, suam imaginem salvare volens. Sed 
in quadraginta diebus ad colum eam sustulit, 
secundum quod eam hominem plasmans, in vulva 
donat, et tunc ad verum sanctuarium natura no- 
stra ingreditur. Aperte autem li:ec probantur per ea 
quie de gencre femineo sanciuntur. Quia enim 
oetoges;ma die formari in utero feminx dicuntur, 
tantumdem numerum ad impletionem dierum puri- 
ficationis earum, qux semen suscipiunt, precepit, 
ait enim sic: 

Si [eminam peperit, inununda erit duabus Febdo- 
muadibus : juxta vitum. fluxus. menstrui. 

Et cum oportet quatuordecim. dicere, non sie 
dicit, sed duabus hebdomadibus, juxtà ritum 
fluxus nienstrui. Propter quod ad illum nos trans- 
mittit sensum, id est,ut in septem auidem die- 
bus esse humanam vitam : fluxus autem  menstrui 
afflieionem ejus, et. dolorem, et. miseriam intel- 
ligamus. Dixit autem duabus heblomadibus recte, 


quia duplo genus muliebre multatum — est : quia 


9* Gen, 1j oi. 


$25 IN LEVITICUM.- — LIB. IV. 090 
enim et Adam maledictionem, ia sudore vullus A quod aceusaus, sed matrem — naturam — appeilat : 
swi manducans panem suum. Habet etiam ipsa — imimunditiam peccati Ade et Evie. in omne genus 
Lerraur, spinas, et tribulos germinantem, quas Cum — nostrum descendisse significans. Et propterea. quan- 
ex terra Orla sit, in lerram — revertitur. Habet — do completi fuerunt dies purificationis, secundum 
cüam poenam specialem : Iutristitia paries fllius, — predictum modum, sacriticium pro peccato. jubet 
εἰ ad virum (uum. conversio (ua, et ipse tui. do- — oiferri. Quia. et agmum annieulum in holocaustum 
minabitur τς Et. propterea. duabus, inquit, hebdo- tunc immolari precepit, evidenter iilud ostendit, 
madibus immunda erit, juxta ritum. fluxus men- — et approbat eousideranti, quia Dei imago perfe- 
strui, Sexaginta autem eL sex diebus in sanguine — cConem generi nostro tribui. Nam formationem 
mundo, id est, in purificatione sedebit, sancta non quidem dies ostendunt, mundationis, perfectionem 
autem sacrificium. lolocausti. Manifestum est enim, 


tangens, usque. dum compleantur dies octog 
Quatuor enim et. decem, super sexagintasex adiltà, — quia integram et perfectam conversationem denun- 


octoginta faciunt , in quibus femina formatur. Ergo — Cat holocaustum. Sed et agnum anniculum. imma- 
sine aliqua dubitatione legislator ostendit, quia — eulatum sacrificio depulavit, ex utroque. desigitans 
immundum factum maledicto nostrum genus, ne- — perfectionem. Quid enim. est agnum, aut aliquid 


quaquam intraret in sanetis, nisi per imaginem P tile aliud in sacriüicio, forte non invenientem 
Dei, quam semel sortium. est, et propterea $ü- — columbam, aut turturen, offerre, ct ecurad. ostium 
scipientes semen nulieres, dicbusformationis pa- — tabernaculi testimionil, ad sacerdotem sacrificium 
riendorum parvulorum, de sanctis velantur. Quod — ducitur, et quomodo. ante Dominum offertur, quo- 
si dicis: Quamobrem non magisin utero habentes, — modo etiam propitiatio per sacerdotem. obtinctur 
diebus formationis, de sanetis matres prohibentur? — et agitur, in multis sacrificiis diclum esL, quie 
frustra lioe interrogas : incertum est enim ei, απ pro. peccatis. offeruntur. Sed hie propter hoc 
gravida est, utrum marem seu feminam paritura — jnterim legislatoris sapientiam obstupesce, quia 
cst: et unde manifestum esse polerat quotquot die- — evenire poterat ut sLudentes legem — dicereit ; 
bus oportehat eam de sanctis prohibere ? Ergo ma- — Quali deprecatione pariens infantem opus habebat, 
vifesta est eausa pro qua hic legislator in illis dis- — quis ipsa nou peccavit? non enim ex fornicatione, 


posuit. sed de nuptiis generavit. Interpretari. necessitatem 
u d » 1 m 1 1 " * * * B mT 
, Vens. 6-8. « Cumque expleti fuerint dies purificatio- hujus deprecationis volens, addidit : 
nisejus, prolilio, sive pro filia, deferat agnum anni- Et mundabit eam. a. profluvio sanguinis sui. Pro- 


culum in holocaustum, et pu!lum coluib:ze, sive tur- c fiuvium | sanguinis, inobedienüam — dicens : unde 
turem pro peccato, ad ostium tabernaeuli testimonii, 
ct tradat. sacerdoti, qui offerat illa coram Domino, 
Οὐ roget pro ea, et sic mundabitur a proftuvio san- 
guinis sui. lsta est lex parientis masculuin, ac 
feminam. Quod si non invenerit maaus ejus, nec 
poterit offerre agnum, sumat. duos .turtüres pullos 
columb:, unum in holocaustum , ct altera; pro 
peccato, orabitque pro eo sacerdos, et sie mu- 
dabitur.» 

Totam hie intentionem suam legislator aperuit, 


inmunditià, et. pena ejus in totum. genus hu- 
manum fluxit, quam et nos deponamus, sacrificia 
pro nobis qu: dicla sunt, offereutes : duos. Lurtu- 
res aut. duos pullos columbarum, legis meditatio- 
:m eontemplationemque, et scientiam, sive co- 
gnitionem : horum enim babere figuram pradicta 
animalia demonstratum est, Qu'a autem negligentia 
legis immunditiam hominibus introduxit, meditatio 
el scientia. per quam manifeste correctio provenit, 
ξ mundare liberareque nos ab illata pridem poena 
quia pollutionem non motus naturales faciunt : sed poterit, in Christo Jesu Donrno nostro, per quem 
peccatum, de quo David dicebat: Ecce enim in 
iniquitatibus couceptus. sum, οἱ in. delictis. peperit 


et eum quo gloria Patri, et. Filio, ct Spiritui sancto 


; i ἧ in swcula sieulorum. Amen. 
ie mater mea ". Non suc mairis peccatum ali- 


LIBER  QUARTUS. 


PPRJEFATIO. D opere festinant. Hoc ctiam patiuntur, qui januas 
lmportunitatem fieri plerique. festivtatibus pa-.— 12 die nuptarum cantoribus aut citharaddis clau- 
lant, sed neseiunt quod sumine, sive capitulo fe- serunt, qui plausu, et organorum cantu, lampa- 
, I i δ , 
süvitatis invideant,et ad deteriora festivitates Lra- — Gibusque nujtialibus destituta. sponsalia. carpenta 
, L i l 


"hunt: non animo quippe, sed corpore student festa — promittunt, quique se amicos sponsi dicentes, 
celebrare : unde non negligenter ca. dicere, sedex — cursibus sacris, et tibis, cultu lestivitates privant, 


T9-Gonoin. do.  7UDPsati.L, ἢ, 


991 


HESYCHII PRESBYTERI 


928 


que sibi exhiberi, et nuptiis sponse, utpote eui A dil, sed eL sanos in fervore :gritudinis, et seva 


favendum erat, cum domi susciperetur , optaret. 
Sed Cliristus non. ita: nam exsistens Verbum, 
festivitates implicat eloquio. Et alii quidem vitulos, 


a 
turtures, aut columbas: qui autem h:ce non. habe- 
bant, crustula, et la 
ad offerebant. Ipse autem. doctrina, 
sieut oportebat, hostias variabat. Et nune quidem, 
sicut. vitulum 


aut boves , aut oves, arietes, hircos, et eapr 


1à, el similam pro saerificio 
sanctuarium 
novellum | cornua  proferentem οἱ 
ungulas, per theologiam Verbum ventilans, ad- 
versarios immolabat, nunc autem pro columba 
doctrinam explanabat, et pro pari 
turturum leges indicebat, animi contemplationis 
et castitatis. Erat autem ipse aries ad 


mediatoriam 


sacrifi- 
cium coronans laudibus justos, et hircos peccatores 
ex errore venientes, llis ereo et nos festivitatem 
cernemt"s, ipso in sacrificio cultrum, linguam 
videlicet prosenti materite/ qui immolavit, talia 
tantaque mutuante. Est autem. hzee lepra, quam 
Moyses legislator. proposuit, plurimas ejus profe- 
rens species, multiplicem hujus varietatem passionis 
exponens, nee solum lepram qu:e in. homine, sed et 
quie in lignis et in petris est, trama quoque, et sta- 
mine, et pellibus, in quibus operari potest, sed et in 
domo integra. similiterque aecedentem — vestibus, 
cum in nulla aliahoc custodisset ceritudine, ut 
ctiam pigriores intellisant, lezislatorem | quidpiam 
sublimius intueri, atque divinius, meliusque quam 
liiterze/ prodit Sed et cum sacerdoti 
servaverit. diseretionem : nec hane tacet, sed quie 
ad hane sunt necessaria, per ordinem describit, 
ut tam ipsum constituat. modum, quo volens de 
his judicare debeat, quam absque inimicitia, vel 


aspectus. 


grati suspielone in judicio conservare eum, qui 
incidere. facile in. hujusmodi poterat. existimatio - 
nem, et hune quidem per inimicitiam — retinere, 
alium. autem grati? causa à passione resolvere, 
et amicitie. suspicionem dare, nisi forte. planam 
de eis protulisset legem, quos oporteret separari 
ἃ tabernaculo, utpote qui morbo tenerentur. Quos 
autem mundatos a passione, suscipi, qui 
etiam ne ipso initio inter leprosos, ut de quibus 
frustra suspicio habita 


rürsus 


sit, computandi essent, 
quoque lata 
contingit. Et nimis obstupescendum cst, quemad- 
modum eum qui in parte corporis lepram habet, 


quando de eo esse dubietatem lege 


ejecit de tabernaculo, et poen;e subdit, eum — vero 
qui toto corpore patitur, mundum dicit, et quem. 
admodum si nihil omnino passus sit, 
omnibus permisceri 


proecepit 
prejudicare , siquidem quo- 
dammodo eos qui ex parte leprosi sunt, videtur 
€t suadere ad non orandum, ut ab instanti. liberen- 
"ur passione, sed magis ut depascat, exundetque 
passio per universum corpus, nam illud quidem dis- 
ceptatione multa eget, et ad districtionemlezis cosit 
sacerdotem. judicantem. Fstud autem. inculpabiles 
custodit, et beatos ex minltitadine periculorum red- 


compcelensione passionis osteniit, Sed tempus est 
jam ad verba legis pergere, ipsa euim nobis ad sin- 
gula plane exhibent causas. Verumtamen auditores 
illud antea contestamur, ut is qui discere desiderat, 
miuime indoetorum, sicut cgo sum, dicta despiciat. 
Neque enim propria dicimus ut fallaces accusemur, 
quippe quibus parva de proprio ministrantur : Dei 
autem est, qui ubi vult inspirat, et qui pueris, vcl 
pigris hominibus, nimisque imperitis, majora siepe 
quam prophetis revelat. Quod manifestum est ex eo 
quod populus ille Jesuui super asinum sedentem lau- 
dans, vocem emisit, qu:e amplius omni prophetica 
tuba notanda sit. Legem autem Ecclesiis in mystico 
ministerio latam scitis vos qui servitis mysteriis, 
quamobrem non oportet. profanorum aures onerari 
verbis, quorum prophetis pars non omnia capienti- 
bus, credita est: in quo et ego nimis admiror, et pro 
magno miraculo quod accidit, habeo : quia quod pro- 
phetica vox,quie ante multas generationes proedicata 
est, latuit, populus indoctus ostendit, etipse reliquum 
inspiratum creditumque capitulum est, ita ut dicatur 
ct ἃ nobis aliquid, quod quidem auribus auditorunr 
prosit, necdum autem ab anterioribus dictum, si 
Deus donet, utlibenter suscipiatur : [m ipso enim 
vivimus, inovemur et sumus *; sicut precepit Paulus 
etiam nos dicere, et tanto magis quanto, ut, guber— 
netur lingna nostra de colo, cum nimis simus 
indocti, opus habemus. ltase habet legis leprosi, 
qui ab ipso Deo ad Moysen dicta es!, littera. 


CAPUT XIII. 


Vrns. 1-17. « Locatus est Dominus ad Moysen et 
Aaron, dicens: flomo in cujus carne et. cute ortus 
fuerit diversus co:or, sive pustula, aut quasi lucens 
quippiam, id est, plaga lepr:, adducetur ad. Aaron 
sacerdotem, vel ad unumquemlibet. filiorum ejus. Qui 
cuni viderit lepram in. cute, et pilos in album mu- 
(105 colorem, ipsamque speciem lepr: hbumiliorem 
cute et carnereliqua, plaga leprzeest, et ad arbitrium 
ejus separabitur. Sin autem lucens fuerit candor 
in cute, nec humilior carne reliqua, et pili coloris 
pristini, recludeteum sacerdos septem diebus, el 
considerabit dieseptimo. Etsi quidem lepra ultra 
non creverit, nec transierit in cute priores terminos, 
rursus includet eum septem diebus aliis, et die 
septimo contemplabitur |: si obscurior fuerit lepra, 
ct non creverit in cute, mundabit eum : quia sca- 
bies est, lavabitque homo vestimenta sua, et mun- 
dus erit, Quod si postquam a sacerdote visus est, ct 
redditus munditize, iterum lepra creverit, adducetur 
ad eum, et immunditie condemnabitur. Plaga lepra: 
«b fuerit in. homine, adducetur ad. sacerdotem, et 
videbit eum. Cumque color albus in cute fuerit, ct 


| capillorum mutarit aspectum, ipsa quoque caro viva 


apparuerit, lepra vetustissima judicabitur, atque ino- 
ptacuti; Contaminabit eum sacerdos, et non reclidet; 


820 


IN LEYITICUM. — LI8. IV. 


95) 


quia perspicue immunditia est. Sin autem effloruerit A pluribus, sed etiam omnino ad interpretationem cau- 


diseurrens lepra in cute, et operuerit omnem csrnem 
à capite usque ad pedes, quidquid sub aspectu 
oculorum cadit, considerabit eum sacerdos, et teneri 
lepra mundissima judicabit, eo quod omnis in can- 
dorem versa sit, et idcirco homo mundus erit. Quan- 
do vero caro vivensin ea apparuerit, tune sacerdotis 
judicio polluetur, et inter immundos reputabitur; 
caro enim viva, si lepra aspergatur, immunda est. 
Quod si rursum versa fuerit in alborem, et totum 
hominem operuerit, considerabit eum sacerdos, et 
mundum esse decernet. » 

Item seeundum Septuaginta textum : 

« Et locutus est Dominus ad Moysen et Aaron 
dicens : Homini cui facta fuerit in. pellicula corporis 
ejus cicatrix. significationis, τηλαυγὴς, aut αὔγα- 
cuz, et facta faerit in. pellieula corporis ejus cica- 
—rix ad maeulam  lepro, et 
sacerdotem , aut unum filiorum ejus sacerdo- 
tem, et viderit sacerdos maculam in pellieula cor- 
poris, et pilum in macula mutaverit album, οἱ 
aspectus macule humilior a pellicula corporis, 
macula lepra est: et. videbit sacerdos, et contami- 
nabit eum. Si autem. αὔγασμα album fuerit in pel- 
Jicula corporis ejus, et humilior non fuerit aspectus 
ejus a pellicula, et pilus ejus non commutatus fucrit in 
album pilum, ipsa est obscura. Et separabit sacerdos 
maculam septem diebus, et videbit sacerdos septima 
die, et ecce macula permanet contra eum, non de- 
cidet macula in pellicula. Et separabit eum sacerdos 
septem diebus secundo, et videbit sacerdos septima 
die secundo, et ecce obscura macula lepr: non 
decidit in pellicula. EL mundabit eum sacerdos , si- 
gnificatio enim est, et lavans vestimenta ejus, mun- 
dus erit. Siautem. commutata decidit significatio in 
pellicula, postquam viderit eum sacerdos, ul emun- 
det illum, et videbitur secundo sacerdoti, et videbit 
sacerdos, et ecce decidit significatio in pelle, el con- 
taminabit eum sacerdos, lepra est. Et macula leprae 
si fuerit ad Aaron sacerdotem, et. videbit sacerdos, 
et eece cicatrix alba in pelle, et hiee mutabit. pilum 
album a sano carnis viv:e. Si. fuerit cicatrix, lepra 
inveterata est in pelle corporis ejus. Et conta- 
minabit eum sacerdos, et separabit eum qui im- 
indus Si florens eflloruerit in 
pelle lepra, et operuerit omnem pellem maeule, a 


venerit ad Aaron 


est. autem 
eapite usque ad pedes, per totum visum sacerdotis, 
et videbit sacerdos, et eece cooperuit lepra onmem 
pell«m corporis. Et mundabit eum sacerdos a macu- 
la, quia totam commutavit in a!bo, mundus est. Et 
quacunque die apparuerit in eo corpus vivum, con- 
taminabit. Et videbit sacerdos eorpus sanum, im- 
mundus est, lepra est. Si autem restitutum fuerit 
corpus sanum, et commuiatum fuerit in. album, ct 
veniet ad sacerdotem, et videbii eum sacerdos, οἱ 
ecce commutata est macula ejus in album, mundabit 
sacerdos maculam, et mundus erit. » 

Profunda est, sicut cernis, lex, eL non solum verbis 


12-120:3202:10;. —. "*Psalorxi, 12. 


I 


tis egens : quam nen tamen totam nobis ad medium 
deduxit lectio, sed pront auditus suscipiens, quan- 
tum habeant, et reliqua. veritatis conjicit, et ad se- 
metipsum colligit mentem. Neque enim parva quie- 
libet discenda sunt, sed. quorum a Deo pr:estolanda 
sit scientia, qui nullius horum invidet coguilionem, 
et qui neque ea, qus petitur, indiget. Hoc enim ait 
Jacobus 7??, qui Domini frater est. appellatus, im- 
properantis esse proprium, propter quod in ipsum 
confidentes , simulque in nobis; dabit enim in. his, 
qux dicenda sunt, gratiam. luterpretationem | in- 
choemus. Ostendit enim sermo, ex parte quidem le- 
prosum Judzum populum, utpote in parte trans- 
eressorem legis, propter quod eum sacerdos, ut im- 
mundum, expellit : toto autem. corpore leprosum, 
gentilem, qui totam. transgreditur legem. Verumta- 
men mundum eum sacerdos judicat, quia legis jugo 
subjectus non fuit. Oportet autem, ut tamen arbitror, 
prius litterz decurrere expositionem. Sic enim spiri- 
talem. intellectum ultro semetipsum ingerentem re- 
periemus : deficiente cirea causas, et usque ad finem 
sensum suum exserere non valente littera, sicut in 
priesenti cognoscimus. Sed primum quis sit qui le- 
gem fert, et ad quem proferat, attendamus. 

Locutus est Dominus ad Moysen ct Aaron. Quando 
loquitur Deus, duplex est fidelis auditus. sicut David 
propheta ait : Semel locutus est Deus, duo hc audi- 
vi ^*, litteram videlicet, et spiritum. Ergo. spiritus, 
ut sublimiori Moysi : litteram autem, ut. subjecto 
Aaron loquitur; quia enim sublimis erat Moyses, et 
propterea dignus spiritu : subditus autem. Aaron, et 
aptus auditui populi, egentis littera, ipso Deo dicente 
de Aaron ad Moysen : Ipse loquetur ad populum, et 
ipse eri os tuum, tu autem ei eris in his, que ad Dewun 
pertinent. τὸς Ergo. quod erat. legis excelsus, hoc ad 
Moysen dicebatur, ipse quippe habebat ea, quie ad 
Deum pertinebant, id est, ea quie sunt spiritus. Quod 
autem erat subjectum, et humilius, hoc ad Aaron,ipse 
enim Moysis erat os ad. populum, legem secundum 
litteram accipientem, quam et primam nos exponere 
promisimus. Lepr: ergo species, aut nimis aut mode- 
rate obscura est, et quodammodo obumbrata, et in- 
terim occulta sub pelle, necdum effervescente pas- 
sione, quamobrem et nimia indiget deliberatione. Alia 


D auiem species ejus est, quie nimis clara est, et 


Exsd. ιν, 10. 


valde perspicua, ita uL simplex sit, et aperta co- 
gniio. Ex his primam speciem Septuaginta se- 
cundum totus hie sensus secundum 
litteram exponitur, cicatricem significationis recte 
appellaverunt, id est, cicatricem, passionem signi- 
ficontem. In duas autem partes hane, id est, in 


quos pene 


nimis dubitabilem, et in minus dubitandam divise- 
runt. Ex quibus unam τηλαυγὴν, aliam autem ap- 
pellaverunt. αὔγασμα " τηλαυγὴν quidem, quia de 
longe videatur : αὔγατμα autem, quia nimis obscu- 
ra est, parvamque habet passionis insinuationem, 


et hane dubitabilem , ut proximi disceptatione 


951 HESYCH] P 
egeat, quatenus et luce passionis hi qui judicant, A 
sieut hi qui lapides inspiciunl. pretiosos, egeant. lu 
hae frequenter jubet sacerdotem considerare, et 
non credere obvenientibus, sive occurrentibus pri- 
mie probationis aspectibus. Sed et si consideratio 
cieatricis necdum appareat humilior pelle, neque 
in loco pilus commutatus a passione albus faetus 
fuerit, septem tamen dies separabitur ad aliam con- 
sideralionem, et rursus alios seplem dies : forsitan 
enim ellervescente per tempus passione, manife- 
stior morbus elficitur. Permanente autem obscura 
cicatrice, et nulla faeta. in pelle pérmutatione, si- 
gnilficationem dixit, non autem lepram manifestam, 
cum qua significationem mon subdidit, custodiens 
eam his qui secundum spiritum aeeipiunt legem, et 
qui quod minus est, vel magis, latet, revelare, 
atque addere possuut contemplativis interpretatio - 
nibus spirilus, Verumtamen non malum esse nimis 
nam quomodo 


significationem | manifestaverunt 
wisndatus erat sacerdos, id est, babentem mun- 
dum denuntiaturus, qui nequaquam hujus egeret, 
si ex loto fuissel liber ? Propter quod eam obscu- 
ram appellavit, nec rursus inter inunda post judi- 
cium si malafüisset, cujusdam passionis faeta est 
significatio. $i autem sie habens incidens signifi- 
eatio in pellicula, id est, si effusa fuerit, et plus 
quam prius latior in pellicula processerit, et non 
immutatus fuerit pilus, hoc enim hic non repre- 
hendit, polluit eum sacerdos, lepram esse passio- 
uem judicans, ipsius quidem cognitione dubitabili, 
utpote obscura exsistente  Cicairice, Alba autem C 
exsistente, et similem mittente pilum pelli, polluit 
hunc sacerdos, et imimunduin ejici praecipit, etiamsi 
fuerit pars cieatricis sana, et carnem habens vi- 
ventem, id est, sub passione leprzs non conslitu- 
tam. Cujus aulem rei causa ? 

Quia. lepra, inquit, inveterata est. Admirandum est 
»n0e, nimiamque imperitiam vel magis reprehen- 
sionem legali ingerens littere, unde enim debuit 
sanabilis arbitrari passio, id est, ex vivo corpore, 
vivaque carne : illinc illam magis desperat, lepram- 
cue inveteratam dicit Deus, id est, non sanabilem 
seu diu manentem, et quasi passionis senescentem 
loco. De hac re rursus hoc quod sequitur invenies 
obscurius; quia eum qui toto leprosus est cor- 
pore, eta pedibus usque ad caput opertus morbo, 
munda teneri lepra, hoc de co judicante sacerdote 
vult. 

Si autem in eo. visum fuerit aliquando corpus vi- 


p 


vens, revocat sacerdos judicium suum : et polluit eum. 
Si autem. remutatus (ueril ix. album , et tota pelíis 
ad passionem. lepre translata. (uerit, mundat. eun 
sacerdos, cui judicare preceptum. est. Si autem ct 
hiec recte dicta sunt, quamvis hoc nenio dicat: 
quam tamen satisfactionem ad aliam hanc vepre- 
l;ensionem reperiemus? Quia leprosus non volunta- 
rie passionis, sed quam invitus suslinel, panas 


** Num. xi, l0 seqq. 7^7 1] Paral. xxvi, 19. 
) 


1 


RESBYTERI 
solvit, el. qui debeat a lege mereri misericordiam, 
punitur: eumque dignus esset auxilio propter infir- 
mitatem, hoe caret, subjiciturque nox. Qui si. po 
Quisset. resistere, nunquam ei preevaluisset infivmi- 
las: quique reprehendit naturam, cujus esse ar- 
litratur accedentem molestiam, et. non intentionis 
aut voluntatis su:e. Quid enim ageret, ut iu hoe 
non incideret morbo? Sed ait quispiam peccati 
vindictam, vel poenam esse hanc passionem : et 
primum quidem Mariam ^5, deinde Oziam" propo- 
nit : quorum illa quidem fratri detraxit ; ille autem, 
dum esset rex, incensum inferre prosumpsit in 
sanctis: solis quippe hoc sacerdotious licebat, 
atque ideo non differente Deo poenam eorum, leprosi 
eiffeeli sunt. Ergo oportebat, ut hoc aperte lex 
diceret ad excusandum legislaturem, contra eos qui 
eum putant injuste de leprosis sancire, et non so- 
lum hoe de leprosis, sed et de his qui vulneratos 
habent oculos seu auditus, aut reliquos sensus, 
aliisque infirmis, et. paralyticis 2estimabitur. Quod 
manifestum est ex eo quod discipuli ezcum a nali- 
vitate videntes, Dominum interrogantes dicebant : 
Rabbi, quis peccavit, hic, aut parentes ejus, ut ca 
cus nasceretur *9? Τὰ autem mihi non relidas Chri- 
sii responsionem scienti quidem , sed quomodo 
multi babeant de passionibus, quie nobis eveniunt, 
quirenti. Sed et ipse Dominus : Dimittuntur tibi 
peccata, volens erigere paralyticum, dixit. Sicut 
ergo Deo odibiles, etiam hos de tabernaculo expel'i 
oportebat, et injustitia levis putaretur, si alii simul 
injustitiam potirentur. Si autem dicis, quia omni- 
modo in his passionibus peccata puniuntur, nam οἱ 
cum qui fluxum seminis patitur, ἃ tabernaculo pro- 
hibet, et eam quie fluxum patitur sanguinis, verum 
quidem dicis, sed non hoe tam satisfactio est, quam 
rursus alia scriploris accusatio, qui necessitates 
naturze condemnat, quas defensare debuerat, ut 
non factorem in naturalibus accusationibus injuria- 
ret. Quamobrem necessaria nobis est. contemplatio 
legis, et vitii spiritalis interpretatio , menlisque 
oculum oportet oculo carnis praeponere, ut hoc 
quidem ad intelligeaiiam eorum qui sanciuntur, 
illo vero utamur ad legendum. Legis ergo rursus 
proponatur littera. 

Locutus est Dominus ad. Moysen οἱ Aaron. dicens : 
Ilomo iu cujus carne et cute ortus [uerit diversus co- 
lor, sive pustila, aut. quasi lucens. quidpiam, ia est, 
plaga lepre, adducetur ad. Aaron sacerdotem, vel 
unum queinlibet filiorum ejus. Qui cum viderit lepram 
in cule, et pilos in album mutatos colorem, ipsamque 
speciem lepra hnuniliorem cule et carne reliqua, plaga 
lepri' est, et ad. arbitrium. ejus separabitur. Sinpli- 


citer, seu ge 


eneraliter hominem divina Scriptura ap- 
pellat eum, qui Dei imaginem, et nostrae conservet 
naturze dignitatem. Propter quod audi Sapientem : 
Magnum est homo, pretiosum vir misericors, in Pro- 
verbiis dicentem. Hominem vero aliquem peccato- 


ΒΕ ΣΤΟΛῊ MINI 2 


993 


ΙΝ LEVITICUM. — 118. 


IV. 93i 


rem, quasi male forinatum numisma describit, quod A transgreditur parle, nihil ex eustodia manditi ju- 


exprimit ia. parabolis Dominus, diceus: Homiiis 
cujusdam divitis uberes. [ructus ager attulit, οἱ cogi- 
tabat intrü. se dicens : Quid. [acium, quia non habco 
quo congregem. fructus meos? Et dixit : IIoc [aciam, 
destruam horrea mea, et majora [aciam, el illuc con - 
gregabo omnia, que nata. sunt mihi, et bona mea, οἱ 
dicam aninee mec : Anima, habes multa bona posita 
in annos plurimos, 
re5*, Et rursus : Homo quidam descendebat ab /c- 
rusalem in Jericho, εἰ incidit in latrones : qui etiam 
despoliaverunt eum, et plagis imposi 
relicto. In utroque autem 
suscipit peccatoris. Quod autem in Job continetar 
historia, nihil oberit nostris: quia dicens secun- 
dum Septuaginta : Homo quidam erat in terra. Ausi- 
tide, illico subjunxit, cui nomen erat Job ^. Addita- 
mento quippe nominis, insignificatum eum qui de- 
scribebatur, minime dereliquit. Peilis autem, seu 


vequiesce, comede, bibe, eputa- 
, 


s abierunt, 


semivivo personam 


cutis nomine, nunc uniuscujusque Caro, nunc autem 
ejus designatur cognatio. Propter quod in libro Job 
ex persona diaboli decipientis, ea quie viro illi for- 
lissimo evenerunt tune, quando cum alia substan- 
tia, filios, filiasque ejus, domum super cos sepul- 
tur? vice congerens disperdidit, dicitur : Pellem 
pro pelle, et cuncta quie habet homo, dabit pro ani- 
ma $ua*': id est, pellem quidem cognationis per 
filios perdidit, sed tamen sufticit el, quod pellis car- 
nis ejus salva est, minimeque corrumpitur. Propter 
quod subdidit: Alioquin mitte manum tuam et tange 
os ejus, eL carnem, el tunc. videbis quod in faciem 
benedicat tibi. Quod autem nostra editio habet : 
Homo in cujus carne. et cute ortus. fuerit. diversus 
color, sive pustula, aut quasi lucens. quidpiam, id 
est plaga lepre, Septuaginta Wanstulerunt: fomi- 
ni si cui facta fuerit in pellicula corporis ejus cica- 
trix significatio:is apparens. Cicatrix significationis, 
peccatum significat, ex his quie apparent, mani- 
festans, quod occultum est, et latens animz vitium. 
Ac deinde cieztricem hanc quidem τηλαυγήν, illain 
autem appellavit αὔγασμα: quia peceatum hoc qui- 
dem aperte ex se, et sine aliqua. dijudicatione de- 
nuntiant ipsi motus anime. He autem, necessaria 
habent, extra quod lucem peccatoris quis videt, οἱ 


considerationem judicantis quale sit, utrum verum o 


an falsum. Si ergo peccatori, sicut przsiicti Septua- 
ginta edunt, cicatrix signiácationis in pellicula cor- 
poris fit, videlicet peccatum in carne, quod significet 
animam quoque compati corpori: est autem τηλαὺ- 
γῆς hoc, aut αὔγασμα, id cst, aut nimis manife- 
stum, aut inspicientis egens disceptatione : sie hoc 
iu maculam lepra habebitur. Lepram autem intel- 
ligimus legis transgressionem : quia quemadinodum 
leprosus, dum totus sit sanus, ex parte aliqua lepro- 
sus factus, nihil juvatur ex salute. minime facii 
leprosi corporis, sed removetur a tabernaculo, ut 
immundus; sic et qui legis procepta ex aliqua 


731; ὅθ... ΘΟ) 


35 Doc xn, 46-19. 
*'! Ron. 1, 16. 81 Cor, vii, H7. 


vatar alterius : Qui enim. totam legem custodit, rec- 
cat autem iu uno, factus est omnium reus?*. 

Hticad Aaron. sacerdotem adducetur, aut ad aurcm 
quemlibet filiorum ejus. Filii autem sacerdotis sunt 
cognali ejus secundum spiritum, a quo el sacerdotii 


habent dignitatem. Sunt autem hi, in quibus per- 
fecta esl 
possint sublimia, et anim: juilicare motus abscon- 
ditos. Sed quomodo judicant? 


plenaque philosophia, ut οἱ discernere 


Vident lepram 4n. cute, et pilum cjus, si in album 
mutatus fuerit, ac ipsam speciem. lepre liumiliorem 
cute, et carne reliqua. Per pilos auiem significat 
cogilationes quibus ornatur anima, mensque con- 
tegitur cum easdem ipsa pariat cogitationes : sibi 
nzm et capnt capillos generat, et. ornatur ex eis, 
ae tegitur. Propterea. capilli capitis nostri numerat 
dieuntur??, cositationes videlicet, mentis. Caput 
enim ipsa, quia principale est anime, dicitur. Cur 
autem. numerati sunt? procul dubio dicturus e:t. 
quia per cas utique judex judicaturus est hominem, 
id est, accusantibus eis, vel excusantibus, sieut ait 
Paulus: Jn tempore quo nostra. judicabuntur occul- 
ta**, Propterea intelligimus in. Nazarzi capite fer- 
rum non ingredi, dui aliis sine culpa inferatur: 
quia quibus sunt superílui capilli, non solum nihil 
(eet, sed et luerum est, tonderi : quibus autem 
non sunt superfui, damnum est, propter natura'is 
deeoris spoliationem capillorum depositio. Sic qui- 
buseunque superflue cogitaliones importune sun', 
bene ab eis commutatione consilioram, vel obve- 
omnium phautasiarum, more tonsura 
carent, Ia. Nazareo autem non sunt, totus enim 


nientium 


sanclus est. Propter quod ferrum in capite ejus 
non ascendit, cum bono utatur consilio, et capillos 
cogitationum necessarios, et non superfluos habeat, 
ex quibus non incidit, cum non tractet deter;ora, 
neque commulet. Si erzo pilum in albo hie, de quo 
nunc est sermo, commulaverit, cogitationem con- 
vertens in impudeniem conditionem, manifestamque 
peceati, ipsaque species lepre humilior fuerit 
carne, et eute reliqua, banc enim considerat, et si 
viderit apparuisse nimiam infirmitatem, atque de- 
fecisse naturalem virtutem, quod est species leprz? 
humilior ente, aut carne reliqua, separat et immun- 
dum eum recte sacerdos judicat, utpote languentem 
quidem ex intentione sua, et voluntate. IIoc enim 
qui pilum commutat, innuit nimis, quia est infir- 
mus, ct propterea semelipso humilior, unde et 
recte veniam non meretur. Vinci enim ab. Abra- 
ham, ct ab alio majori, portabile est, ut quiedaar 
habitudo, vel potentia prodatur : vel bonum, quod 
ut operaremur, a Deo percepimus. De quibus ha- 
bitibus quidam mihi Paulus innuere videtur, in- 
quiens : Unicuique sicut Dominus dividit, uuumquem- 
que sicut vocavit Deus 9^; cum a semetipso quis- 
piam deterior fiat, importabile est. 


8! Joh n, 4. — 9* Jac. n, ἴθ. ** Matth. x, 90 


TA 
Jo 


HESYCHII PRESBYTERI 


936 


Vrns. 4-8. c Si autem lueens faerit. candor in A hoe habentem, quod medieamentum debeat. adhi- 


cule, nee. humilior carne reliqua, et pilus coloris 
pristini, reeludet eum. sacerdos septem diebus, et 
videbit, et considerabit die seplima. Et siquidem 
lepra ultra non creverit, nec transierit in ente prio- 


res termünos, rursus includet eum septem diebus 


aliis, et die septimo contemplabitur. Si obscurior 
fuerit lepra, et non creverit in cute, mundabit eum, 
quia scabies est, lavabitque homo vestimenta sua, 
et mundus crit, Quod si postquam a sacerdote vi- 
sus est redditus munditiz», iterum lepra creverit, 
adducetur ad eum , et. immunditi:: condemnabi- 
tur. » 

Maximam in hoe legislatoris, dignamque Deo cle- 
mentam contuere, ipse quippe erat lator legis, qui 
ducatu litterze ad. hujasznodi contemplationem legis 
utitur. Quid autem hc littera vult? 

Si awem lucens [uerit candor in. cute, nec humi- 
lior carne reliqua, et pilus coloris pristini, mundum 
sacerdos judicat omnique. suspicione carentem. Licet 
manifestum sit, quod in suspicionem venerat pec. 
calum, mens tamen quie deliquit, qu:e procul du- 
bio per aspectum significatur secundum traditio- 
nem Septuaginta, Aumilior carne reliqua non fuerit. 
id est, semetipsa, neque ab habitudine, quam sor- 
Ula est, infirmior: nec per eveniens peccatum 
immutaverit cor, delictrixque peccatorum fuerit 
effecta ; hoe est enim, nee candorem humiliorem 
videri carne. reliqua, el pilos esse coloris pristini: 
sed et obscuriorem aspectum, sicut. Septuaginta 
edunt, habeat, quem esse mentem diximus : adhuc 
quippe propter semel commissum delictum, obscu- 
ra ac dubia est, tamen hunc removeri non prace- 
pit, sed ut peccantem, septem dies, ct alios totidem 
removet a tabernaculo sacerdos, probationis simul, 
emendationisque gratia, munditiz restituit. Post 
hoe, si inspiciens bis, obscuriorem invenerit ma- 
culam, nee crescentem in cute: si enim crevisset 
peecatum, augmentalum teansisset in carne reliqua, 
diffusumque carni, immundum eum, qui in deterius 
proficit, ostenderat : qui non crevit, sed permansit 


Quid 


cnim iniquitate obscurius est ? de qua caligant oculi, 


similiter aspectus, sive species obscurior. 


vt ueque Deum, neque hoe quod éxpedit, perspicue 
intendere permittamur, Vel si aspectum obscurio- 
rem, dubiam quibusdam, iucertamque dixeris pec- 
cali suspicionem, id est, utrum sit, an non, neces- 
sarium habet et hiec sacerdotem : utpote qui novit 
quomodo munditiz restituat. lile autem simplicio- 
rem eam denuntians, brevemque, aqua diluit ve- 
stimenta, baptismatis videlicet, sive poeuitentize : 
est enim efficax aqua ponitentize laeryma, quam 
nemo peccat gratie reiiquias appellando baptisma- 
tis. Quod ergo ità se habet, Septuaginta passionis 
significationem propterea ediderunt: quia qui sunt 
occulta, ex parte prodidit, et latere omnimodo non 
permisit, sed instituit sacerdotem medici. vieem in 


8t 


I Cor. v, 1 seqq. * II Cor. ui, 7, 8. 


bere. Siquidem et adhibuit, tu autem cognoscens, 
quia signilicationem appellet tale peccatum, non 
abseondas malum a vero sacerdote, licet. dubium 
tectumque 511 aliis, sed ostende ae prode. Diebus 
enimr quibus te separans sacerdos a sanctorum ta- 
bernaculo, rursus suscipiet rursus quo oportet mo- 
do vestimenta prius carnis, sicut ait legislator, di- 
luentem. Sed vile, et veniam percipiens eustoii, 
nec polluas, postquam semel laverit tunicam car- 
nis. Nam si etiam post hzc significatio passionis 
inciderit in pellieula, vel, secundum nostram edi- 
lionem, creverit, et rursus à meliori parte ad. pec- 
catum reciderit, commutatusque fuerit, videbit sa- 
cerdos, et illico vergentem ad deteriora reperiens, 


B immunditiz condemnabit. Subsequuntur Septua- 


ginta, et dicunt : Quia lepra est. Aperte enim hujus, 
qui talis est, anima ad profanas declinans volupta- 
ies, leprosa fit. Propterea et Paulus eum qui in 
Corintbo fornicatus est*?, quia significatio passio 
fuit, manifesta enim erat, nec occultabatur, a san- 
ctorum removit tabernaculo, et tradi Satan: in in- 
teritum. carnis precepit. Qui cum inspexisset se- 
cundo possionem, et vidisset quia non crevit, sed 
et eum qui passus fuerat. per laerymas penitentie 
vestem carnis abluisse, e vesligio suscipi jussit. 
]n ipsis autem apostolicis hzc intelligis verbis, de 
co enim qui fornicatus fuerit Corinthiis scripsit : 
Omnino auditur inter vos fornicatio, et talis fornica- 
tio, qualis nec inter gentes, ita ut uxorem. patris sui 
quis habeat. Ecce significationem audisti. Manife- 
s'a quippe fuit passio, ita ut usque ad Pauli perve- 
niret auditus, propter quod de tabernaculo cuni 
cjici praecepit. Ita. quippe dieit tradi, qui hujus- 
modi est, Sataze in interitum. carnis. Et rursus: 
Auferre malum de medio vestri. Quia autem vidit 
ves'em carnis potentia munda!am, rursus eum 
suscipi jussit. Et quomodo hoc certum est Ὁ Obsecro, 
inquit, confirmate in eo charitatem, ne forte majori 
tristitia. absorbeatur*". Quia hujusmodi est : ergo 
manifestum erat, quia peenituerat, et ut in peccato 
deprehensus vehementerafiligebatur, intereane quid 
ex nimia tristitia pateretur, ncve iu. desperatione 
corrueret. peceans, proecurrit Paulus, et eum. qui 
jam munditiae restitutus. fuerat, suscipi prwcepit. 
Quod autem. septem. diebus a tabernaculo non se- 
mel, sed b/s sacerdos susceptum separat , quzerere 
(i Scire studiosos oportet: siquidem secundo hoc 
fieri in lege propter hoc prieceptum est, ut oste.- 
derel nen negligenter, sed studiose eum debere 
inspici, ct duplici probatione transacta, districtius 
iu eo ferri judicium : manifestum quippe erat sa- 
cerdoti peccatum. Sed cum. animum passioni con- 
sentientem suspicabatur, non tamen manifeste scie- 
bat, necessarie illum iterum inspiciebat. Est quippe 
invisibilis, eL ad inspectionem difficilis. Hoc Domi- 
nus non sene] Petri animum post negationem, sed 


931 


INSIEVATIGUM. —.L1B,.1Y. 


953 


secundo, ae tertio, quemadmodum se haberet, in- A ncc distinxit in medio, ut videatur exercere studiose 


terrogat ^, non ut ignoraas : hoe enim in. respon- 
sionibus suis ipse Petrus manifeste probat, quas 
aperte ipse ad scientem nihilque ignorantem. refer- 
ret, sed qua dispositionem perserutabatur animi, 
dicebat quippe : Sinton Joua, amas me? Docere nos 
voluit quomodo perserutaremur, et quomodo judi- 
caremus : per frequentem videlicet inquisitionem. 
Septem autem. dies non frustra. posuit, sed 08 ic- 
cessarium prisenti intentioni numerum honoravit, 
in ipso quippe omne vinculum omnisque obligatio 
ex lege cessabat. Nam annis septem Hebrooruimn 
relaxabatur. servitium. Jubileo autem, qui septem 
constabat hebdonradibus, omnium Jud:zis concede- 
batur remissio debitorum, et omnis terra eoruni à 
possidentis credito liberata, anteriorem reverteba- 
tur ad doininum. Sed et Dabylonicam populi capti- 
vitatem septuagesimo anno Jerusalem restitutam 
fuisse cognovimus. Propterea Petrus ἃ Domino 
inquirit, dicens : Si peccaverit. in me frater. meus, 
quoties dimiito ei, usque septies ? Ille autein respon- 
dit : Non dico tibi, usque septies, sed usque septuagies 
seplies*?.  Inquisitionisque pusillitatem | reprehen- 
dens, ait : Non dico tibi septies. Et subdidit : Sed 
usque sepluagies seplies??, Ergo nee sie ab eodem 
cessat. numero, sed ipsum muliplicans, cum eo 
multiplieat. et. remissionem. Si quis autem. rursus 
inquirat, quam ob eausam numerum hune in pra- 
diclis posueriL capitulis, brevem innuemus ratio- 
nem : moras quippe, dum ad alia necessaria urge- 
7us, fieri tempus. non patitur. Septenarius erzo 
numerus totius habere presentis vite creditur 
plenitudinem, qui in se septem. diebus rotze modo 
volvitur, quo completo, recte omne vinculum. om- 
neque peccatum siculi cessat, atque omne servi- 
uum. Quamobrem septima in divinis Scripturis re- 
quies nominatur, quemadmodum et Paulus de Moyse 
ἈΠΕ: Dixit enim. in quodam loco die septima : Sic ct 
cessavit Deus ab. omnibus. operibus suis?*. Et paulo 
post subdidit : Qui autem intravit in. requiem ejus, 
et ipse requievit ab. operibus suis, sicul et a. suis 
Dcus ?. Sed et Ecclesiastes ait: Da partes septem, 
necno» et octo?*, Providentiam haberi praesentis 
seeculi przecipiens et futuri, quatenus sic in proesen- 
li sxeulo vivamus, sieut exspectantes futurum. Et 
hee quidem ita se habent, sed eum majori studio 
sunt disculienda sequentia. 

εκ. 9-11. « Plaga lepre si fuerit. in. homine, 
adducetur ad sacerdotem, et videbit eum. Cumque 
€ lor albusin cute fuerit, et capillorum mulaverit 
aspectum, ipsa quoque caro viva apparebit, lepra 
vetustissima judicabitur, atque inolita. cuti. Conta- 
minabit itaque eum sacerdos. et non recludet, quia 
perspicue immunditia est. » 

Non tibi videtur quasi. superfluus esse. legislator 
eademque repeiens in hoc atque. eodem libro, sed 


58 loan. xxi, 15-17. 


δ Hebr gx, f. 


P 


8? Matth, xvii, 21. 


n 


rnOL. GR. XCItI. 


b 


C 


D 


?? jbid. 


frequenti legis meditatione memoriam. De quibus 
enim superius plane atque su licenter exposuit, de 
h:e rursus apparet legislator adjicere : sed 
non ita est, nam etsi verbis est proximum, multum 


atque. differentem habet intentio 


his 


tamen diversani 
nem. Ilic siquidem non de quolibet simpliciter pec- 
cato, sed de manifesta transgressione legalis dicit 
littere, propter quod plagam lepri, passionem 
ipsam appellavit. Non ignoramus aulem, quia le- 
pram dixerimus legis esse prevaricationem, quia 
nocet etiam, cum particu'aris sit, sicut lepra, [τοὶ 
parvam partem comprehendat corporis. Quam legem 
autem existimavit propriam ? Non eam, quie. est de 
invidia et adulterio, rapacitate et avaritia!, Ὧι de 
honorandis parentibus, nam similis lex erat et gen- 
tibus; sed eam, qua de sacrificiis et. purification'- 
bussanciebat : Non tangas, non gustes, non con- 
trecles eam, qui? cireumeidi carnem. jubeat. Hzc 
enim erant ejus propria, cum gentibus communio- 
nem non habentia. Si ergo plaga hujus lepro in 
homine orta fuerit, et videns eum sacerdos, album 
colorem in eute. perspexerit, pr:evarieationem ma- 
nifestam, apertamque litter: ille, quie voluntate 
atque ex studio egerit: hocenim esse capillorum 
spectum in album mstari, id. est, aperte animum 


in aliqua przvaricatione transferri, superius dixi- 
mus. Habet autem ipsa species. vivam carnem, ut 
qui videlicet, etsi in aliquo transgreditur, in aliis 
tamen legem defendit. Quam frustra sanam carnem 
appellaret, nisi et beatus Paulus sie illam appellasse 
videretur, ait enim Justificationes carnis usque 
ad tempus correctionis imponitis **. 

Lepra vetustissima judicabitur. Consenescit enim 
peccato, et corrumpitur, quia pugnam in se conti- 
nuam, et rixam habet, dum inaliquibus legem de- 
spicit, in aliquibus defendit. 

Propter quod eum contaminat sacerdos et non rcclu- 
dit. Vel sicut LXX, et separat, quia perspicuaimmun- 
áitia est. Quomodo enim non abominabilis et inimun- 
dus est, qui legem inhonorat, quam ipse sibi necessa- 
riam esse ex parte custodiendo, confirmat ? Quia enim 
hiec in subsequentibus planiora, nimisque manifesta 
fiunt, ad eaipsa nos jam ordine compellente pergamus. 

Vgns. 12-17. « Sin autem  etfloruerit discurrens 
lepra in cute, et operuerit omnem cutem a capite 
usque ad pedes, et quidquid sub aspectu oculorum 
cadit, considerabit eum sacerdos, et teneri lepra 
mundissima judicabit, eo quod cmnis in. candorem 
versa sit. Et idcirco homo mundus erit. Quando vero 
caro vivens in eo apparuerit, tunc sacerdotis judi- 
cio polluetur, et interimmundos reputabitur. Caro 
enim viva, si lepra aspergatur, immunda est. Quod 
51 rursus versa fuerit in. albedinem et totum homi- 
nem operuerit, considerabit eum sacerdos et mun- 
dum esse decernet. » 


925 


99, 51 [lebr. iv, 4. ?* ibid. 10. ?3 Eccle. x1, 2. 


30 


959 


HESYCHII PRESBYTERI 


910 


Non egemus multis sermonibus in praesentis loci A frustra laboraverim in vobis*, Et rursus : Qui in lege 


expositione ; sequentia prioribus, et priora sequen- 
tibus ad interpretationem eoncarrunt. Propterquod 
Jacobus dicebat : Omnis prophetix Scriptura pro- 
pria interpretatione. non [fit : unaqueque enim 
maxime ex eonsequentibus explanatur. Lepram | in 
cute didicimus legalis esse litter prevaricatio- 
nem. Bene autem dixit, in cule, quia Sabbatoruimr 
eireumcisio, vel purifieationum, qua per legem 
sanciuntur, transgressio, non afferunt animze lzesio- 
nem : coercet quippe legis littera. exteriorem — ho- 
ininem. Si ergo eadem lepra tegat omnem cutem, 
à capite usque ad pedes, et quidquid sub aspectu 
oculorum sacerdotis cadit, mundum. eum decernit. 
Si enim quispiam a tota. legis litterie recedat custo- 
dia, el neque circumcisionem neque ciborum diffe- 
rentiam, neque Sabbatorum custodiam, nec /pollu- 
tionum, aut sacrificiorum, aut. aliquorum aliorum 
ialium exereeat opera, sed ab omnibus legalibus 
elementis recedat, atque a capite. usque ad pedes, 
à primo vidclicet usque ad ultimum horum manda- 
torum, ad meliora eucurrerit atque perfectiora, fe- 
ceritque lioe in eonspectu sacerdotis, id est Christi, 
ut ipse videns transgressionem imperfeetorum, sus- 
cipiat, leneri eum lepra mundissima judicabit, co 
quod omnis in candorem versa sit; ad claritatem 
videlicet hie semetipsum, ad. evangelicam conver- 
sationem traastulit, sicut modo auditis : Luceat lux 
hominibus **, Et rursus Sicut 


vestra coran in 


D 


wie honeste ambulemus *?. Propter quod filii q 


lucis, non moctis neque tenebrarum nominan- 
iur. 

Quod si caro viva in ea apparuerit. Id est, Judai- 
cum mandatum, quia viventia non propter acci- 
pientes, sed propter dantes illa putantur eloquia, 
magis autem et propter accipientes. Si secundum 
illum modum, qui data sunt, custodiantur, necesse 
est, ut qui nec hi;ec operatur, neque illa a quibus 
recessit, polluatur. Sed utriusque probationem pro- 
feramus. Viventia quidem quia dicantur legalia 
Jadzeorum mandata, audiamus Stephanum de Moyse 
Judieis dicentem : Hic est qui fuit in. Ecclesia, in 
eremo cum angelo, qui loquebatur. ei in. monte Sina, 
el cum patribus nostris, qui suscepit verba | viventia 


dare nobis 57. Ecce verba viventia appellavit justi- D 


licationes legis. Quid autem subdidit? Cui noluerunt 
obedientes esse patres nostri 9. Et. quidem obedie- 
runt quantum ad faciem apparentis litter:e, sed non 
obedire dixit, non obedire menti, nec intentioni, 
sed in solis litteris lerem dantis, Quod autem a 
servitute legis recedens, et postea quidpiam legis 
gerens, reprehensioni sacerdotali subjicitur, ct 
inter immundos reputatur, doeet Paulus Galatis 
praecipiens : Ecce ego Paulus dico vo^is: Si circum- 
cidimini, Christus vobis nihil. prodest *?, Kt rursus : 
Dies custoditis, el menses, et «nnos, timeo ne forte 


35 Matth, v 
t Galat. Ur 4 


16. 35 Rom. xmi, 15. 
| Psal. xxxvi, 6. 


97 Act. VII, 98- 
* H. Keg. xi, 4 seqq. 


Justificamini, a. gratia excessistis *. Pe Judaicis etiam 
traditionibus ait : Si enim qux destruxi, lice eadem 
iterum. rezedifico, transgressorem me constituo. 

Quod si color sanus, Hoc est enim vivens, sanus 
autem dicitur secundum Judzorum zestimationem 
atque legalem compreheüsionem, non autem seeun- 
dui veritatenit. 

"Tiocesserit, mutatusque. [uerit in. album. Id est in 
ecclesiasticam. conversationem, veniet ad sacerdo- 
tem, Christum, et mundum eum esse. decernit, ve- 
niam prim: concedens infanti:e, eadem ratione qua 
lotus leprosus ex multitudine, quie putatur immun- 
dili:e, secundum legem, mundus efficitur. Ita et plebs 
de gentibus, in multitudine et perfectione legalis lit- 
lero, prievaricationis munda per ipsam legem elffi- 
citur, qu:e non litteram, sed 
querit. intelligentiam. 


spicitalem | mandati 


Vuns. 18-23. « Caro et cutis in qua ulcus. natum 
est, et sanatum, et in loco ulceris cicatrix apparue- 
rit alba, sive subrufa adducetur, homo ad sacerdo- 
tem. Qui cum viderit locum leprze humiliorem carie 
reliqua, et pilos versos in. candorem, contaminabit 
eum : plaga enim lepras orta est in ulcere. Quod si 
pilus coloris est pristini, et cicatrix subobscura, et 
vicina caro non est humilior, recludet eum septem 
diebus, et si quidem creverit, adjudicabit eum le- 
pro. Sin autem steterit in loco suo, ulceris est ci- 
catrix, et homo mundus erit. » 

Deata est continua legis meditatio, atque conver- 
salio, habereque semper in manibus thesaurum, ex 
quo cognitionis Dei procedunt divitiz:e. Quamobrem 
nos quoque cum omni studio, ea qu: rune sunt. in 
littera latentia, petquiramus. Ulcus natum et sana- 
tum, per poenitentiam curatum peccatum est. Quid 
enim sie vulnerat animam, et complet maculis, q:o- 
modo peccatum? Unde et David dicebat : Compu- 
truerunt, et detlerioraverunl. cicatrices mee, a. facie 
insipientie meg ὃ. Quid aulem rursus curat animae 
vulnus? Quo oportet modo peracta ponitentia, lo- 
cus hujus vulneris est actio et consilium circa quod 
peccatum gestum est, veluti David locus ulceris fuit 
desiderium corporis, propter hane enim et in Ber- 
sabee adulterium, et in Uriam homicidii crimen 
admisit *; Achab autem cupiditas, per quam in amo- 
rem Nabod vinez concidit 5; Jud:& / vero avaritia, 
hzc enim proditionis consilium dedit ; Paulo? vero 
per ignorantiam zelus, a quo devictus Jesum per- 
secutus est. 

In loco ulceris cicatrix alba. Yd est lucida, et. ita 
manifesta, ut. etiam de longe videatur, id est, quze 
eveuit peccandi ex peccato praesumptio : seeundum 
quam ille propter hoc quod. semel adu'teratus est 
adulter, hic autem propter persecutionem persecu- 
tor, aller autem propter. latrocinium latro, etiani 
jam a tali actione. recesserat, appellatur. Annon 


bid. 59, 9? Galat. 


eg. xvin, 1 seqq. 


! Galat. 1v, 11. 


Ls i at V, D 
"Hr $ ] Tim. i, 16. 


941 


IN LEViTICUM. 


6 


LID. Y. 6 


(A 
1 


lioc nomine Raab meretricem post multas. genera- A non aule:a quia aduuc patiatur, ostendit. Sed uta« 


tiones, eamque quie Domino unguentum obtulit ap- 
pellamus, cum utraque se a fornicatione suspende- 
rint? Sed quamobrem eum uleus dixisset album, hoec 
ipsum tamen dixit album seu rufum fieri? quia. al- 
bum quidenr dixit, quod fit ex vulnere legalis trais- 
gressionis, albam legem vocans. Non enim erat 
calefacta Sole justili:e, et propterea rübra non erst. 
Ergo rubrum quod ex evangelica venit. proevaries- 
lione, evidentius appellatur. Utrumque tamen | ia 
Christum est, inquo ab. Ecclesia in Canticis eanti- 
corum dicitur : albus el 
dus". lpsius enim est lex, ipsus Evangelium, ipse 


Patruelis neis rubicun- 
prius legaliter circumcisus, et pro emundatione of- 
ferens, évangelice postea conversatus, δι δ γα} 
baptismata, Sabbatique custodiam, et temporales 
prohibuit purificationes. Sed qui est, inquis, legis 
wansgressio? Ad ipsum pertinens utique Christum, 
ejusque mysterium, id 651, idolothyti omnis san- 
guinis, el sullocati esus. Nam he etsi legalia sunt 
pricepta, &eclesiam. tamen ea custodire apostoli 
preceperunt, quod ostendit Jacobus dicens : Visum 
ἐδὶ sancto Spiritui, et ttobis, uihil amplius superim- 
ponere vobis oneris, exceptis his, abstinere ab idolo- 
ttis, et. sanguine, et suffocato, οἱ [ornicatioue 5. 
Evangeliea est autem, qui etsi non secundain legem 
erat : Quicunque dixerit fratri suo, Fattte, reus erit 
judicio. Et qui viderit mulierem. ad concupiscendum 
eam, jam mochatus est eam. in corde suo ?. Si ergo 
sanato albo, et poenitentia curato pecesto, in. loco 
uleeris, in regione videlicet peccati, uleus album 
aut rubeum videatur, seeta quaedam przedieti. pec- 
€:ti evangeliei, sive legalis, apud peccantem re- 
perta fuerit, necessarie ad judicium hoc sacerdotis 
venit. ; 

Qui si viderit locum lepra humiliorem carne reli- 
qva. Id est, humiliorem factam ἃ semetipsa men- 
tem. manifesteque animum mutatum ad malitiam, 
boe enim est pilos in candorem verti, contaminabit 
cum sacerdos. Semel enim in habitudine peccati 
f&ctus est, eL animx mala. depastio per ulcus incu- 
buit, unde lepram ex vulnere, et florentem cam 
passionem legislator appellavit. 

Quod si. pilus coloris est pristini, el cicatrix subob- 
scura. ld est, penitentis visus. Sie diebus septem 
eum recludi precepit : pro eo quod omnino in tali 
snspieione venerit, tempus definire suspicioni vo- 
luit. Ft siquidem creverit, et mala gloriatio mu'ti- 
pleata fuerit, adjudicabit eum  leprze. Dicit autem 
lepram anim: immunditiam, qu: crevit, sive efflo- 
ruit posterioribus actionibus multiplicata. Si au- 
ilem non est multiplicata, sed steterit in loco suo, 
nihil enim amplius in hoc peccasse invenitur, nisi 
Solum hoc peccatum, quod omnes cognoverunt, de 
quo et egit poenitentiam : mundum illum sacerdos 
judicat. Cieatrix. enim vulneris quia passus est, 


VGant-e v4 10: 


9 Act. xv, 28, 29. 
11 [ Cor. xv, 9. 


53 Lue, xvi, 21. 75 Luc. x, 90. 


e 


G 


D 


? Matth. v, 92, 98; 


mur exemplis his ad subtilem przedietorum proba- 
tionem. Peccavit Pilatus in. Domino, causam. non 
inveniens in co mortis, et tamen condemnarns eum : 
sed peceati hujus uleus sanatüm est, cuim manus 
lavisset, et dixisset : Mundus ego sum a sanguine 
justi hujus **. Sed non perseveravit, cum. Christuin 
postea flagellaverit. Ergo majorem post et deteri 
rem cicatricem habuit peceati. Et recte eum sacer- 


0- 


dos contaminavit, Christus videlicet, quando au 
eum dixit: Propterea qui tradidit me tibi, majus 
Nam eum cerudeliorem. Judain 
diceret, nec hunc ἃ peccato reliquit immnnem. Pec- 
cavit et Paulus, sed cum ulcus sanatum fuisset per 
voeationem, ciealrieem peccali in. tantum sanavit, 
ut ipse per perseculorem appellaret, ail en m 


peceetum habet τὰς 


: Non 
sinn. dignus appellari apostolus, quia perseculus sum 
Ecclesiam Dei * : et non illud postea dilatavit, 
Quamobrem videns illum sacerdos coelestis, mun- 
dum judicabit, quando Anania dubitante, et nolente 
sd eum aecedere, ut videlicet persecutorem | atque 
iramundaum, dicebat : Vade, quia vas electionis est 
mihi, ut portet. nomen nieum coram gentibus, et 
regibus, et filiis Israel. 

Vins. 22-28. « Caro et cutis, quam ignis exus- 
serit, etsanata, albam sive rufam habuerit. cicatri- 
cem, considezabit eam sacerdos. Et ecce si versa est 
in albedizem, et locus ejus reliqua. cute. humilior, 
contaminabit eum, quia plaga leprze in cicatrice orta 
est. Quod si pilorum color non fuerit immutatus, 
nec humilior plaga carne reliqua, et ipsa lepra spe- 
cies fuerit subobscura, recludet eui septem dic- 
bus, et die septimo contemplabitur. Si creverit im 
cute lepra, contaminabit eum : si aulem in loco 
suo candor steterit non satis elarus, plaga combu- 
sionis est, et ideirco mundabilur, quia cieatrix est 
combusturze. » 

Quibusdam legislator de eisdem videtur loqui, sed 
non ita est : nam secundum aliquid easdem dicit: 
secunium aulem aliquid, differt, eum passionem 
quippe proponat alteram, eamdem tamen passio- 
nis subinfert d/judicationem. Superius autem de 
aliquo ulcere obveniente loeutus est, quod ex :xgri- 
tudine corporis generatur et proficit; hiec enim 
solet Scriptura sacra ulcera appellare. Quie vero 
sunt de ferro, aut lapidibus, aut alia aliqua percus- 
sione, plagas vocat et vulnera. Propter quod de La- 
zaro inquit : Quia canes venientes lingeóant ulcera 
cjus ?. Mund: quippe carnis, fame morboque cor- 
rupta erant illa vulnera. De eo autem qui descendit 
in Jericho et incidit in latrones, Plagas, inquit, im- 
ponentes ei, recesserunt ** : deinde post paululum, 
plagas istas, sicut vulnera, alligare  Sainaritanum 
pricepit; manifestam differentiam ulceris, et vul- 
neris, aut plagie, ipse per Scripturas Spiritus divi- 
nusostendit. Quid ergo vere ulcus est neglect:e carnis 


!5 Matth. xxvr, 24. !! Joan. xix, 41. 


| HESYCHII PRESBYTERI 


91$ 


nostre,nisi corporum voluptas, ctebrietas el ya- A necessaria, eL sine quibus non polest, sicut nec 


στριμαργία ? He autem luxuriante corpore et 
in semelipso exsiliente proveniunt. Ignis aulem, 


iajor invidia, ignis latens et consumens. paulatim 
habentem se, propter quod Isaias ail: « Zelus ap- 
prehendet populum. ineruditum, et nunc ignis adver- 
sarios consumet **. » Zelum imperitorum dixit invi- 
diam zelantem, non ut imitentur virtules, sed ut 
illas impediant, operantemque perimant. Si ergo 
combustio alicui homini, videlicet peccatori, ex in- 
vidia contigerit, et sanatus fuerit peenitentia, scruta- 
τὰν cicatricem, ne forte post poenitentiam in passio- 
nem recidat. Et si reversum invenerit, contamina- 
hit eum, immundum recte judieans. Terra enim, 
sepe venientem super se bibens imbrem, et proferens 
herbam opportunam illis a quibus colitur, benedictio- 
nem accipiet a Domino ; proferens vero spinas ac 
tribulos. veproba est, et maledicto proxima, cujus. [i- 
nis in combustione, sicut Paulus ait !*. Si autem non 
inventa fuerit redisse ad iniquitatem suam invidia, 
nec ex operatione posteriori, diffusum priori pec- 
eato latens uleus habuerit, mundum illum sacer- 
dos judieat, utpote qui semel per penitentiam est 
mundatus. Discernit autem, et pilum intendens, si 
mutabit in album, et si humilior est a cule locus. 
Que omnia. plenissime in superioribus interpretati 
sumus, ideo enim his brevitas adhibenda est, ut ad 
lutüra curramus, 

"Viens. 29.-54. « Vir, sive mulier, in cujus capite 


vel barba. germinarit lepra, videbit eos sacerdos: C 


etsi quidem humilior fuerit. locus carne reliqua οἱ 
capillus flavus, solitoque subtilior, contaminabit eos, 
qoia lepra. capitis ac. barbze est, Si autem — viderit 
locum maeule zqualem vicinz carni, et capillum 
nigrum, recludet septem diebus, et die septima in- 
tuebitur. Si non ereverit macula, et capillus sui 
eoloris est, et loeus plag:e carni reliquie. :equalis, 
raletur. homo absque loco macule, includetur 
septem diebus aliis. Si de septimo visa fuerit stetisse 
plaga in loeo suo, nec humilior carne reliqua. 
mundabit eum, lotisque vestibus, mundus erit. » 

Non de quibuslibet hie, sed necessariis hoc man- 
datum lex dedit. Neque enim de solis actionibus 
ci, sed et de futuris divinis dogmatibus pertinebat. 
Omnino ergo competenter loquitur, primum qui- 
dem districtionis vite, deinde eorum qu:e ad dog- 
ma pertinent diligentem curam gerens. Legem au- 
tem ponit, non jam specialiter. homini alicui, sed 
quid ait ? 

Vir sive mulier. Distinguens planius quid opor- 
teat intelligi hominem. Cur autem. hae. explana- 
tione in hoc eguit? Ut videlicet. non ignosceretur 
*üuleri, cum infirma putatur, quz peccat in dog- 
mate. Hoe ergo peccatum lepram in capite, et in 
barba propterea appellat, quia hzec sunt pretiosiora 
nostri eorporis, et ex hoc ostendit, non cirea quie- 
libet impietatem dogmatum provenire, sed erga valde 
1$ psa], 


11- ὙΠ νύν, 75,8: 


B 


4 


CXXXII, 


sine eapite homo, subsistere. Propter quod et David 
fraternitatis amorem, summum omnium mandato- 
rum voles ostendere, unguento hune, a capite in 
barbas descendenti, comparavit : sic enim ait : Ecce 
quam bonum et quam jucundum habitare | [fratres 
in unum. Sicut unguentum. in capite, quod. descen- 
dit in barbam, barbam Áaron*^. Quando ergo errare 
cuiquam in divinitate contingit, maculam leprze. in 
barba etin capite habet, hune sacerdos inspiciat, 
ΟἹ si viderit. humiliorem locum carne r liqua, et 
miseriorem prisumptionem ex blasphemia factam. 
Quomodo autem hoc sit, id est : 

Si pilus. flavus, solitoque cubtilior fuerit. ld. est, 
celsi non nimis, ad modicum tamen animum ad blas- 
piemiam intendit. lloc enim. subtilem esse pilum, 
et neque elflorere, sed flavescere ostendit. 

Containinabil eos sacerdos. Quare ? Quia lepra ca- 
pilis, ac barbe est. Vel sicut LXX edunt, vulius esi. 
Vulneratus enim ἃ diabolo et collisus, ad. tantam 
pervenit impietatem, quia sepe contingit quempiam 
contra voluntatem suam loqui impia. 

Si viderit locum maculie equalem vicine carni, et 
capillum nigrum. Ut non exuberet hoc, quod ex dia- 
bolica operatione anime est vulnus inflictum, id est, 
impietas dogmatum. 

Recludet eos septem dies sacerdos. Non. pro poena 
lantum, quantum districte probationis eausa, tem- 
pus enim omnibus quidem, districtius tamen in his, 
quorum lingua cirea divinitatem vacat, intuendum 
est. Deinde quomodo post reclusionem judicat ? 
Aimiranda est districtio, quam contra eos qui im- 
pie in. dogmatibus agunt, servat. Si noa creverit 
macula, videlicet impietas, et capillus sui coloris est, 
id est, nec capillus flavus in ea est, cum non possit 
cogitatio propter negotiationem cognosci, utrum 
sponte, aut invitus impie egerit, tunc jubet radi ho- 
minem absque loco maculie. Aperte ergo talia radi 
praecepit verba, et castigari, si forsan ex eis. com- 
prehendi possit, utrum per subreptionem sicut eve- 
nire frequenter solet, an malevole de Deo impia 
sit locutus. Vulnus autem antiquum non praecepit 
radi, quia verbum in quo delinquitur, quando se- 
mel qui peceavit negaverit, dijudicari jam non opor- 


D tet. Quis enim reum videlicet peccati, eum qui quod 


confessus est lingua, voluntate se protulisse negat. 
Quando autem de eo sie judicans, non comprehen- 
derit crevisse maculam, nec dilatatam in eo vide- 
rit. impietatem : quoniam blasphemans, omnino 
polluit stolam baptismatis, recte eum  pr:ecepit per 
ponitentiam lavare vestimenta, et tunc mundus 
erit: quia omnis impietas per mundam peniten- 
tiam mundatur. Verumtamen hic si predicto mun- 
datus modo, impia rursus locutus fuerit, non inspi- 
ciet sacerdos de pilo flavo, non quiritur, inquit, 
quo animo impia locutus sit, sed quia in ea de qui- 
bus ponituit, recidit, immundum eum recte esse 


1.9 


y 


915 


judicat. Si non capillus niger fucrit, id est, si non A 


lugens apparuerit impietatem : lugens vero non so- 
tum habitu, sed etanimo. et eogitationibus : nigrum 
namque manere luzentium est proprium. Quoniam 
autem interiorem hominem oportet lugere peccantis, 
quem cogitationes eontegunt, recte ejus poenitentiam 
per pilum nigrum significavit. Propter quod Ecclesia 
Dei servitium diligens in luctuosa stola penitentie 
decoratur : et ideo forinosam se, quia nigra est, di- 
cit, sicut lezitur : Nigra sum, sed. [ormosa filia Je- 
rusalem !' ; id est, quia in poenitendo stola sum lu- 
ctus induta. Sic ergo eum qui poenitentiam agit sa- 
cerdos mundat, quoties ei hoc evenire conspexerit. 
Sed suflicienter de his qu: in Deo committuntur, 
impietatibus, tam ex voluntate quam ex ignorantia, 
locutus, ad alia vulnera moderatiora sermonem 
vertit. ὶ 

Vrns.28, 59. « Viret mulier in cujus eute candor 
apparuerit, intuebitur eos sacerdos : si. deprehen- 
derit. subobscurum alborem lucere in cute, sciat 
non esse lepram, sed maculam coloris candidi, et 
liominem mundum. » 

Jam et nos sicut David stu.liosi in legis scientia, 
cum eo dicamus : Non fecit taliter omni nationi, et 
judicia sua non manifestavit. illis '*. Cum maxima 
districtione superius in divinis dogmatibus, et eo- 
rum privaricatoribus usus fuisset, nune. quia de 
illis loqui. supplevit, recte su: austeritatem. depo- 
suit districtionis, et de his, qu:e sunt secundum le- 
gem Judàicam, dogmatibus loquitur, οὐ quie in ea 
sunt eulpas, subobseurum alborem et lucentem esse 
dixit ; quemadmodum ergo cicatricem albam esse 
diximus transgressionem legalis litterze, sic. et ejus 
ignorantiam  subobscurum  alborem et lucentem 
intelligamus dici. Ignorantiam autem non omnium 
qui dicit, nec eorum quie communia cum lege na- 
turali, vel evangelicis pr:eceptis sunt, possidet. Ne- 
que enim ignorare, Non occides, Non meechaberis, 
Non furtum facies, cuilibet ignoscitur : sed quorun- 
dam partialium parvorumque mandatorum ignoran- 
lia, veluti quando oportet mundari menstruatam, 
quando offerri pro pariente masculum, quando 
etiam pro ea quie feminam peperit. Propter quod 
ea subobscurum alborem, utpote parvas cicatrices, 
parvam jam priceptorum iznorantiam habentem, 
appellavit; qui ergo talis. est non. habet necesse 
mundari : neque enim ad justificationem pertinent 
Jud:ieorum, sed ut. aggravaretur. eorum jugum, tra- 
dita sunt, Propter quo: et Deus per. prophetam di- 
cebat: Dedi eis precepta non bona, ct judicia in 
quibus non vivent 9. 

Vzns. 40-43. : Vir de cujus capite capilli fluunt, 
calvus ac mundus est. Et si a fronte ceciderint pili, 
recalvaster et mundus. est. Si autem. in calvitio, 
sive in recalvitio albus, vel rufus color fuerit exor- 
tus, et hoc sacerdos viderit, inquinabit eum : haud 
dubie lepra est, qu:e orta est in ealvitio. » 


VU. Cant, 1, 4, 


i'fDsalicxny)5/20.  PiEzeeh. xs 


ΝΥ. -— LB. 1Y. 


IU 


, 1 sec, LXX. 


9.6 


WReminiscendum est, quia eapilles pro. cogitatio- 
nibus intelleximus : ornare. quippe caput ac tegere 
constituti sunt, sicut cogitationes mentem. Non au- 
tem inordinatas cogitationes dedueamus ad medium, 
quia et capillorum incompositio feeditatem pro or- 
natu probet, Insuper, quemadmodum capillorum 
quidam deeidunt, alii autem renascuntur, nulloque 
tempore nasei cessant, sic et his. qux sunt in his 
cogitationibus decidentibus, alie renaseuntur. Ergo 
calvum appellat simplicem hominem, non 
eum qui omnino insipiens est, aut irrationalis. 
Quis enim est homo, qui non capillos, licet paucos, 
in capite habeat? Hunc ergo describit, qui. cogita- 
tiones paucas pr:e simplicitate gerit, eumque muu- 
dum recte esse praecepit : sic. quippe ei inditum 
est sorte nature, unde eum et columbze. comparat 


hic 


Dominus. Quare autem hujrs personam. omnino in 
dubietatem legislator adduxit? Quia melius est 
cum innocentia habere etiam prudentiam, quod 
manifestum est ex his que Dominus dicebat : Estote 
sapientes sicut serpentes, et simplices sicut columba *^. 
Sed licet hoe laudabile sit, illud tamen accusan- 
dum non est, Quemadmodum enim mundum zesti- 
mat eum qui ex toto simplex est, sie et illum, qui 
ex parte est, maxime hune qui ex simplicitate est ; 
nam hoc intellizendum est in capillis fluentibus, hoc 
est rarescentibus in fronte, quem et calvastrum ap- 
pellavit. Hie autem priore deterior est : nam melius 
est quidem virtutes. abscondere, si. tamen aliquis 
gloriam earum prodat, tolerabilis passio est, et vi- 
cina veni;e, Propter quod erit mundus, quia. secun- 
dum faciem, divina Scriptura prodi virtutes, et co- 
ram hominibus per eas dicit. ornari. Attende Pau- 
Ium dicentem : Ea que secundum [aciem sunt, vide- 
te. Si quis. videtur sibi Christi se esse, hoc cogitet 
iterum apud semetipsum, quia sicut ipse Christi cst, 
ita et nos ?*. Hoc ait, si nullum peccaium ex sim- 
plicitate simplicis committatur. Si autem facta. fue- 
rit in calvitio ejus, aut in recalvitio macula allia, 
aut rufa, lepra est. Quare? Quia nemo sie est. sim 
plex, ut nesciat, quia non debeat manum in ignem 
mittere, neque in precipitii altitadine semetipsuin 
dare, neque abuti gladio in locis vitalibus. Si auteni 
hzc scit, quomodo non amplius norit, quod. occi- 


D dere malum sit, quod detrahere pessimum, quod 


atque mulierem alienam 
Si ergo eum sacerdos 
in 


idolothyta comedere impium, 
ceneupiscere sit iniquum ? 
maculam. habentem albam aut rufam calvitio 
aut in recalvitio ejus, id est, in ea quie est ex toto, 
vel ex parte, simplicitate, evangelicam, vel legalem 
eum normam peccantem przevaricatum fuisse repe- 
rit, condemnabit, sive contaminabit eum. Quare? 
Quia haud dubie lepra orta. est in. calvitio. Vel, 
sicut LXX, quia in capite ejus macula. ejus, ait; 1! 
est, quia in validis et necessariis peccavit, in qui- 
bus nemo peccans veniam meretur. Naturalis 
enim lex, ad quam necessaria legis tendunt, et 


30 Matth, x, 16. ?! HL Gor. x, 7. 


£47 
mul'o magis evangelica precepta, nec animabus A 
quidem suzt aliena simplicibus. 

Vins. 441-40, « Quieunque ergo. maculatus. fuerit 
lepra, et separatus ad. arbitrium | sacerdotis, habe- 
bit vestimenta dissuta, caput nudum, 0s veste con- 
lectum, contaminatum ac sordidum, elamabit omni 
tempore quo leprosus est, et immundus solus habi- 
labit extra castra. ? 

Ea qua ad faciem est interpretatio litterze, omni- 
no multis videtur esse ridieula. Quid enim. prodest 
vestimenta dissuere, aut. caput. habere. nudatum, 
6s contectum ? Nec ille enim qui corpore leprosus, 
olorem spirat pudoris, ut recte os suum hujus rei 
operiat gratia, Sed. quia leprosum legislator. intel- 
lexit eum, qui secundum priedieta peccata immun- 
Qus est, necessarie ejus dissolvi vestimenta prace- 
Cepit, ut per hoc cognosci possit quia dissolutas 
habeab virtules atque vires anime : qux eam ab 
&slu atque gelu. peccati poterant custodire. Habere 
auiem eum et caput rudatum precepit, utpote salu- 
tis galeam pon habentem, quam Paulus inter in- 
lelligibilia arma sumi precepit ?*, Os etiam. non 
frustra operir] procepit, sed quia cum mali odoris 
peccatum sit, eL omnem pravam emittat exhalatio- 
neii, multo magis tamen eam quz per linguam est, 
possidet : simul etiam et a doctorali dignitate hunc 
qui lalis est prohibet. Quomodo enim culpi? casum 
coerceat, qui est ipse culpabilis ? Quomodo qui fu- 
ratur, praecipiat non. furari? qui moeechatur, jubeat 
ron mcochari? Unde et David dicebat : Peccatori C 
autem dizit Deus ; Quare tu enarras. justilias meas, 
et assumis testamentum meum per os tuum? Tu vero 
oisi disciplinam, et projecistà sermones meos post 
1e 5. Et non quide semper hoec esset omni tempore 
quo leprosus est, id est omnibus diebus, quibus in 
eo fuerit macula. Quid ergo per hzc significat? 
Ouia efsi semel peccaverit, etiamsi non addiderit 
ad peccandum, iimundus tamen usque dum poeni- 
leat, dicitur : quia sine poenitentia lepra peccati pe- 
nitus non mundatur, ideoque macula intelligibilis 
leprae in ipso manet. Proterea verus leprosus, id 
est peccator, solus ac separatus habitat, tam ut con- 
fundatur, quam ut. nullus societatis ejus contagio 
noceatur. Unde Dominus Petro, de eo qui peecave- 
rat, et Ecclesi: ut. converteretur atque emendare- 
tur, detrectabat obedire : Sit tibi, inquit, sicut ethni- 
cus el publicanus **. Habitabit quippe extra castra. 
Legis quippe mandata evangelicis nimis sunt, se- 
cundum spiritum, consonantia, unde Joannes sepa- 
rans ab intelligibili tabernaculo intelligibilem lepro- . 
sum in catholicis Epistolis scribit ; Quicunque venit 
ad vos, el hanc doctrinam non a[fert, non. recipiatis 
eum in domum, et ave ei ne dixeritis *!, 

Vens. 47-59. « Vestis lanea, aut linea, quie lepram 
habuerit in stamine alque subtegmine, aut. certe 
pellis, vel quidquid ex. pelle contextum est, si alba 
aul rufa macula fuevit, infecta lepras reputabitur, 


V Enhes, vi, 15 


εἰ l'sal. ALiv, 10. 


33. psal?/s3x , 167 47. 


HESYCHII PRESBYTERI 


?* Matth, x 


918 
ostendeturque sacerdoti. Qui considerans, recludet 
septem diebus, et die septimo rursum aspiciens, 
51 crevisse deprehenderit lepra perseverans est, 
pollutum judicabit vestimentum, et omne in quo 
fuerit inventa, et idcirco comburetur flammis. Quod 
Sj eam viderit non crevisse, prxcipiet, et lavabunt 
id in quo lepra est. Recludensque illud septem die- 
bus aliis, et. eum viderit faciem. quidem pristinam 
non reversam, nee tamen crevisse lepram, immun- 
dum judicabit, et igne comburet, eo. quod infusa 
sit in superficie vestimenti, vel. per totum, lepra. 
Sin autem obseurior fuerit locus. lepri, postquam 
veslis est lota, abrumpet eum, et ἃ solito dividet. 
Quod si ultra apparuerit in his locis, quie prius im- 
maculata erant, lepra volatilis et vaga, debet igni 
comburi. Si cessaverit, lavabit ea quie pura suut 
secundo, et munda erunt. Ista est lex leprae. vesti- 
menti lanei, et linei, flaminis atque subtegminis om- 
nisque supellectilis pelliciz?, quomodo mundari de- 
beant vel contaminari. » 

iiidecorum quidam forsitan ac nimis abjectum le- 
gislatorem zestimant, quia de stamine atque subtegmi- 
ne, quod trama vulgo nuncupatur, loquitur, re- 
linquens qu:ecunque animas audientium legem pos- 
sunt ad meliora componere. Quid enim, inquiunt, 
sordidatum stamen, quid subtegmen, sive trama 
leprosum factum, qu:d pellicium vas maculam ha- 
bens, nostr:) oberit vit:e? Unde non nos oportet 
ad solam intendere litteram, sed ad fructum spiri- 
tus : qui quemadmodum sub folio, ita sub littera 
legalis vinex: custoditur. Tantam enim euram nostri 
legislifor gerit, ut. non. solum de illa cautos faciat 
lepra, αἰ ex his que jam dicta sunt, peccatis 
evenit, sed et de hae quie frequenter circa virtutes 
evenire, dum male eis aliquis utitur, solet. Alia 
ergo vestimenta animi, alia vestimenta sunt cor- 
poris : que nec sordidata, nec exspoliata contri- 
stant, quomodo ergo Joseph pertingente /Egyptia 
vestimentis spoliandus erat, vel quomodo pilis 
cameli Baptista Joannes indutus erat. Sed ea quie 
sunt animae oportet esse clariora, de quibus Salo- 
mon dicebat: Omni tempore sint vestimenta tua 
candida *, David ergo ait : Omnis gloria ejus, filia 
regis ab intra , in [imbris aureis. circumdata. va- 
rietate ὅτι Gloriam intra, animi decorem asserens , 
in fimbriis aureis, quie videlicel sunt. virtutes, Sed 
horum vestimentorum quadam sunt lanea, quzedam 
linea : lanea, pretiosa et magna, multumque ani- 
mam ealefacientia; linea vero, vilia, parumque 
calefacientia. Lanea vestis, anim;e est virginitas ; 
linea, castitas ceonjugalis. Lanea, a quiestu, vel a 
possilendo continentia; linea, habitarum largitas * 
rerum. Laneum, eremi philosophia; lineum, in 
civitate honestas, sive modestia. Laneum usque ad 
mortem pro veritate certari; lineum falsa non lo- 
qui. Unde et Salomon Ecclesiam duplicibus vestitam 
per significationem asserens dicebat : Quesivit la- 


H4 47. -"*5IpLJoun:1540; 35: Eodlentix 9. 


919 IN LEVITICUM. — LIB. IV. 950 
nam el linum, et operata est consilio manuum sua- A Domino. exspectabunt? Viridans autem superbia 
rum ?'*, Et rursus : Straqulatam vestem. fecit sibi — intelligitur, quia ad modicum floret, velut. viren- 
byssus et purpura. indumentum ejus **. Habet enim — tia, ità ut diceret. David : Vidi impium supereleva- 
Ecclesia lanea vestimenta et linea, byvssum et pur-.— tum. et. exaltatum. super cedros Libani, οἱ transivi, 
puram, eos qui in conjugio οὐ ia virginitate de- — et ecee non erat ?*. Et rursus de eisdem : Sicut fe- 
cori sunt, omniaque alia qu:e à nobis modo sunt — num, ita decident, et sicut. olera herbarum cito ca- 
dieta e diverso lanea vestimenta ae linea signifi- — dent 9. Sed et Moabitarum populus, qui tant:e. su- 
care priediximus. Sed quia staminis atque subtegmi- — perbize subjacebat, ut aliis omnibus gentibus Israel 
nis ex quibus conlexuntur vestes, legislator men- — timentibus, ipse transeundi aditum nullatenus da- 
lonem fecit, ipsam nunc subtilitatem explicemus. — ret, sed armis uteretur, et Dalaam ad maledicen- 
Non enim solummodo virtutes, sed ea ex quibus — duin mercede conduceret, viridis ager ipse quoque 
constant, perscrutari desiderat. Duo ergo hzc — a Balaam, quanquam ignorante quid diceret, appel- 
veram nobis procurant virtutem : intentio nostra, — latus est : dixit enim ad majores natu Madian : Sic 
et divinus nutus sive gratia ; et subtegmen quidem — delebit iic populus omnes qui in nostris finibus com- 
innuit nostram intentionem : stamen autem Dei — morantur, quomodo solet bos herbas usque ad radi- 
nutum et recte, quia stamen est in vestimento fir- D cem carpere **. Ergo aperte probatum est, quia su- 
mius : quomodo et Dei nutus sive gratia indisru-— peibiam, seu vanam gloriam prohibet adlhzrere 
ptibilis in nobis, atque incommutabilis perstat, — virluti. Sed nec in stamine, sive in subtegmine, 
sustinens subtegmen nostri intentionis ut perfi- — vult lepram quae dicta est, evenire, id est, ut nec 
«iatur bong actionis vestimentum. Pelles ex qui- — ipsi cum superbia, vel vana gloria, virtutes inten- 
bus confici quid potest : tentationes pro pietate — damus, nec a Deo talem gratiam nobis concurrere 
seu fide, et pro virtute tribulationes dieit pelles. — deprecemur. Sed nec tentationes cum aliquo ex 
Quare? Quia quemadmodum mortua pellis est, de — his nos legislator sustinere desiderat : quod si lale 
qua fieri polest vas, verumtamen de ea uter for- — quidpiam forsitan, ut hominibus, evenire conlige- 
sitan, aut cadus, aut. stiatum, aut pellis taberna- — rit, inspicere ea sacerdotem vult, et. neque virtu- 
culi, aut aliquid aliud fit utile: sie et tribulationes, — tem, neque intentionem virtutis, nec tentationum 
et tentationes mortificant in seculo hominem : hu-— patientiam repellere : mox et denuntiare immunda, 
miliant enim eum, et valde in nihil redactum osten- — ex suspicione superbie, vel vanze glorize praecepit : 
dunt. Vas tamen ex eis bonum et utile fit, palien- — nee rursus sicut munda suscipere, sed separare eos 
lia atque probatio , απ. omnimodo a Domino co- c feptem diebus, et tempore discernere passionem. Et 
ronam consequitur ; ait. enim Jacobus : Beatus vir — quidem si creverit, immunda sunt omnia praedicta, 
qui su[fert tentationem, quia, cum probatus [werit, in quibus istud evenerit, quia lepra perseverans 
accipiet coronam vite, quam promisit Deus diligen- — est, propter quod ct flammis jubet illa comburi. 
tibus se 9. Ait et Paulus : Tribula/io patientiam — Ergo. flammam gehennz significat, et futuri tem- 
operatur, patientia aute; probationem, probatio au-.— poris memoriam facit : neque enim dixit : In. igne 
tem spem, spes autem non confundit ?. Vides quanta — concrematur, sed in igne concremabitur. 

utilia vasa ex pelle tribulationum | et tentationum Si autem post reclusionem. eam viderit non. cre- 
fiunt. Quia enim pelles tribulationes et tentatio — tisse, previpiet, et lavabunt id in quo lepra est. 
nes appellari. non sit incongruum, audi Job gicen- — Id est, diluere ea illum per poenitentiam przcepit. 
lem de suis tribulationibus et tentationibus : Pel- — Deinde post dilutionem recludere illud septem dies 
lis mea, consumplis carnibus, adhaesit ad os mcum, — rursus jubet, ut cognoscat, utrum inveniat maciu- 
el derelicta. sunt. tantummodo. labia circa. dentes — lam superbie , vel vani glori, permanentem 
meos. Miseremini mei, miseremini mei, saltem vos, quamvis non creverit, tamen incommultata ab hoc 
amici mei, quia. manus Domini tegit me ?!. Pro- — est, quiaad peenitentiam non migrat, immundum est, 
hibet ergo nee in virtute. perfecta, quod est vesti- D et igne comburetur. Corroborata est enim passio, et 
mentum, vel si magna est, vel si mediocris, hare — propterea per virtutem homo nec corrigere malum 
enim laneorum οἱ lineorum dilferentiain diximus, — vult, nee intendere. 

maculam inveniri albam aut rufam ; vel sicut Si enim obscurus fuerit locus lepra. Id esi incerta 
LXX, viridantem aut flammeseentem. Dicit autem — lepra et dubia, postquam vestis est lota per pani- 
viridantem superbiam, flammantem χενοδοξίαν; tentiam, abscindere passionem a vestimento virtu- 
hiec enim fuit angelorum praivaricatio, quia ubique — tis, ceterorumque qui dieta sunt, priecepit. Quo- 
Christus virtutes ἃ vana gloria liberas esse prece-— modo ergo superbiam abrumpit? Va!de videlicet se 
pit, et neque jejunare, neque misereri ad placen- — humilians, similiter et vanam gloriam omnibus a se 


dum hominibus jubet: perdere quippe mercedem — removens modis : id est, ut nec honoribus, ex qui- 
suam eos qui ila faciunt, affirmavit. Qui enim ab. — bus superbie passio nutritur, nee laudibus, quibiis 
hominibus laudari volunt, quomodo jam laudari a — vara erescit gloria, delectetur, vel gaudeat : sieqiio 


4 C. Prov. xsxi, 45. "Ὁ ibid, 22. ?? Jac. :, 12. 9? om, v, Ἂν ?* Job xix, 90, 91. ?? Psal. xxxvi, 30. 
? jbid. 2, ?* Num. xxu, 4. 


£51 


HESYCHII PRESBYTER! 


952 


- 


eonversetur, uL ne quidem ja suspicionem unius A eo discimus : quia leprosum non ire ad sacerdotem, 


horum ineidal, et tunc mundus esse poterit. 

Sin autem ultra. apparuerit in his locis, que prius 
immaculata. fuerant. ld est in. vestimento, vel in 
subtegmine, vel in stamine, vel in pelle, id est in 
virlute, aut ipsis tentationibus, adhuc eamdem susti- 
neal passionem, pro qua ablutus est, vel panituit, 
atque in ea permanet immundus, hujusmodi repu- 
latur, et ignis eum gehennze suscipit. 

Quia lepra volatilis et vaga est. Id est, quia hoe 
quod semel macul:e dilutum fuerat, id est, postquam 
semel a suspicione mundatus est, rursus lavari vult, 
ut tune mandus nominetur. Unde apertissime illud 
tibi intelligere legislator innuit, quando de eodem 
peccato frequentibus vult laerymis poeniteri. Fre- 
quens enim commemoratio, nec ipsum vulnus per- 
mittit prayvalere, nec. aliud. Quia ergo et de eve- 
nientibus in virtutes maculis, legislator purifica- 
uones praecepit, jam per qu» leprosum mundet, 
agnosce. Hoc ergo intendens, invenies quia legisla- 
tori de lepra illa eurze fuit, quae ex delictis in ani- 
mabus nostris infligitur. 


GAPUTIXIV-A  - 

Vins. 1-9. « Loeutusque est Dominus ad Moysen, 
d:cens : Hie est ritus leprosi, quando mundandus 
est : Adducitur ad sacerdotem, qui egressus e ca- 
siris, cum invenerit lepram esse mundatam, przci- 
piet ei qui purificatur, ut. offerat pro se duos passe- 
res vivos, eL quos vesci licitum est, et lignum cedri- 
num, vermieulumque, et hyssopum : et unum e 
passeribus immolari jubebit in vase fictili, super 
aquas viventes : alium autem vivum cum ligno ce- 
drino, et cocco, et hyssopo tinget in sanguine pas- 
seris immolati. Qui asperget illum qui mundandus 
est, septies ut jure purgetur, et dimittet passerem 
sium ut in agrum evolet. Cumque laverit homo 
vestimenta sua, radet omnes pilos corporis et lava- 
bitur aqua. Purificatusque ingreditur castra, ita 
duntaxat ut maneat. extra tabernaculum suum se- 
ptem diebus, et die septima radat capillos capitis 
barbamque et supercilia ac totius corporis pilus, 
lotis rursum vestibus et corpore. » 

Quia non nos oportet arbitrari negligenter quid- 
piam legislatorem dicere, illud te oportet notare 
pre omnibus, quia nune quando de mundationi- 
bus sancit, soli Moysi, non ctiam Aaron sicul su- 
perius, loquitur : quia Moyses priecipue imaginem 
Christi, secundum multos qui dicti sunt, gerit mo- 
dos. Soli autem Christo communis leprie competit 
emundatio. Propter quod nec de lepra unius modi, 
quie fit in vulnere, verbi gratia, aut in ustione, aut 
aliter, loquitur, sed ait : 

Hic est ritus. leprosi. Per hoc omnem speciem 
lepra: complecti volens, quia et Christus omne 
genus peccatorum mundavit. Ergo et nimis simil- 
lima est mysterio ejus praesens materia, quod ex 
16. D52]:515:9; 


* joan. xi, 4. 37 Rom. vi, 5. 


C 


Sed ad eum ire sacerdotem procepit, sieque adduci 
eum qui mundandus est. Quemadmodum et Chri- 
stus ad nos venit, et ad eos qui ab eo mundari 
atque ablui necessarium habebant. Et extra castra, 
ad intuendum eum qui mundandus erat, egredi 
sacerdotem  przcepit : sicut nos Christus. extra 
castra, per passionem crucis, dispensationisque 
quiae tunc peraeta est, visitavit, Non prius autem 
hoe egit, quam videret, quia macula lepr:: ab eo 
sanaretur , id est, antequam nos caruisse vidisset 
terrore. Quando ergo in eum non solum ex plebe 
Judaica crediderunt, sed et pagani ascendentes 
eum videre cupiebant, nantiantibus hoc discipulis 
dixit : Venit hora ut. glorificetur Filius hominis ?*. 
Quando vidit quod proeparatum esset. humanum 
genus ad liberationem, salutemque per crucem, 
hoc enim et gloriam suam appellavit, tunc quid 
suscepit? 

Videlicet. duos passeres vivos quos vesci licitum 
est. Habuit enim hzc Cliristus, divinitatem scilicet 
el humanitatem, quia munda Christi etiam huma- 
nitas, et. vivens est. Munda quidem, utpote qua 
proprium peccatum non habuit : viva autem, ut 
qui genita non est ex viri immundilia, et ideo non 
fuit maledictioni mortis obnoxia. 

Sumet, inquit, et ligmum cedriuum. Id est crucem. 
Cedro autem ideo signi(icatur, quia cedrus in lignis 
fortis est : nam ct arca de lignis cedrinis facta 
fuisse asseritur ; quia lignorum imputribilium in 
constructione ejus Moyses mentionem fecit. 

Sumet et vermiculum. Quod LXX edunt, coccinum 
totum, videlicet. passionem : dieitur. enim, propter 
lineturam. sanguineam, coecinum. Unde chlamy- 
den: coecineam, eum duceretur ad passionem, eum 
milites induerunt. Torlum autem esse quare dixe- 
runt? Propter passibilitatem, impassibilitatemque 
connexam, propler quod in eo passio secundum 
quemdam est modum. Hyssopus autem boni odoris, 
gralia Spiritus, cooperatrix emundationis nostra 
est, unde David : Asperges me, inquit, /iyssopo, et 
mundabor 9. De passeribus ergo, quos diximus 
esse Christum, hunc praecepit immolari, vel oc- 
cidi, id est, id quod erat. passibile, et quod poterat 
occidi, et oecidi in vase fictili, super viventes in 
nobis, id est pro nobis, siquidem sumus vas fictile, 
de luto videlicet facti. Unigenitus secunduin car- 
nem occiditur super aquas vivas, id est baptisma- 
tis. Mors ejus quippe nostrum figurat baptisma, 
quod ostendit Paulus, diceus : Quicunque in Christo 
baptizati sumus, in. morte ejus baptizati sumus *'. 
In hoc vivens passer, et lignum cedrinum, et coccei- 
num tortum, et hyssopus tingitur : omnia enim haec 
comprehenduntur in. virtute baptismatis, quod dixi- 
mus Dominicz esse passionis figuram  significatio- 
nemque. Sed vivens passer, quem in Unigeniti ne- 
cessarie divinitatem accipimus, in sanguine hic occisi 


953 


IN LEVITICUM. — LIB. IV. 


951 


passeris, et aqua tingitur , id est in gratia bapti- A eum cogitatione cupiens przeepit, sed novum to- 


smatis, quia non in hominis passiene, sed Dei et 
hominis passione baptizamur. Deinde post hoc vi- 
vens passer in agrum ut avolet, dimittitur. Ergo 
impassibilis divinitas, et inseparabilis erat a carne, 
quie passa est, unde et separabilis in sanguine ba- 
piizatur, uL impassibilis viva in agrum avolet : ad 
latitudinem — videlicel. contemplationis emittitur , 
quo illum dimittente, nostro videlieet. intellectu. 
sub hujus enim contemplatione tenetur, solum- 
modo sponte detenta, cum a nullo alio detineri 
possit. Insuper is qui mundatus est, vestimenta 
lavat, videlicet actiones, et si quas virtutes habuit, 
quia et has peccato polluit; lavat autem poeniten : 
tia : et radit pilum, id est omnem cogitationem de- 
ponit, quia omnes eas habebat immundas. Et lotus 
aqua poenitentize. aut. baptismatis, tune necessarie 
mundabitur. Nam etsi mundum eum superius no- 
minavit, ait enim : 

Cum visus [uerit esse mundatus, offeret duos pas- 
seres. Sed eum qui aptus erat ad mundationem 
dicebat : nam. quomodo is, qui jam mundus est, 
adhue necesse habet mundari ? Tunc in castra. in- 
gredietur, ut. conventui nostro intersit, atque in- 
telligibilium contractuum soeius, et alterius. com- 
mistionis, qu;e cum fidelibus habetur, acquirat 
fructus. A qua quia prohibentur hi qui necdum 
mundati sunt peccatores, audi Apostolum dicen- 
tem : Si is qui [rater nominatur, aut. adulter. est, 
aut avarus, aut. detractor, aut. ebriosus, aut rapaz, 
cum hujusmodi nec cibum sumere ??. Verumtamen 
septem dies extra tabernaculum suum manet, adhuc 
ἃ sanctorum communione, propter subtiliorem 
custodiam, et paulatim ad meliora profectum, se- 
paratus; tabernaculum enim uniuscujusque no- 
struni mysteriorum adeptio est, a gelu tegens nos, 
et ab zstu. tabernaculum in quo comnat cum Deo, 
sicut. cum patre filii, aut cum sponso sponsa, vel si 
aliquid aliud dicitur, quod magis ad proximitatem 
cognationis pertinet. 

Et die septima radet. capillos capitis barbamque, 
ct supercilia ac totius corporis pilos. Sed hic non 
solum caput, sed et barbam, et supercilia, et om- 
nem simpliciter pilum, qui in omni corpore est, ae 
per hoc et occultarum partium praecepit. Nullam 
ergo ei cogitationem veterem remanere vult, non 
solum illas quz? ornatum homini, utpote rationali, 
et multa de divinis disceptanti prebent : illas eniin 
per caput, propter ornatum, et multitudinem signi - 
íicat, sed nec has qux hominem contemplativum 
constituunt, de sublimibus ct divinioribus rebus 
cogitantem. Hoc enim superciliis designalur, quie 
in altioribus sunt sita, et circa contemplativorum 
manentia sensuum organa. Sed nec illas, quie 
discretionalem continentes, per barbam recte signi- 
fieantur, quia barba maxime inter virile genus et 
muliebre dijudicat. Hzec autem non. quomodo carere 

*5 [.Cor, v. 41. 


33- Ephes. 1v, 9. . 9 -Psol. ΧΕΙ 4. 


C 


tum, et quasi modo genitum fieri volens, et exspo- 
liare veterem hominem, ut capiat novum. Quomodo 
enim ei qui antiquum rasit. pilum, alius novus ΟἹ 
recens nascitur, sic et. huic veteribus carenti co- 
gitationibus, alize nove ad. meliora pullulant. La- 
vare eliam rursus vestimenta sua, id est actiones 
mumndas. 

Et lavabit. iterum. corpus aqua. Secundo. utique 
illud lavans, nobis autem non est secundum ba- 
ptisma. Unus enim Dominus, una fides, unum ba- 
ptisma ??.. Et quomodo secundo lavabitur, nlsi 
absolute per lacrymas? Hoc enim non semel, nec 
bis, sed tertio, eL frequenter licet peragi : quia et 
David dicebat : F'acte sunt mihi lacrymae mea panes 
die ac nocle "ὃ. Sufficiunt ergo et hac satisfacere 
intendenti, quia ea quie sunt. spiritalia, spiritalibus 
lex procepit, et vere lepram, id est peccatum, nos 
limere desiderat. Propter quod ejus emundationes 
plurimas proecpit, cum in nullo eas aliorum, quie 
circa corpus geruntur, priecepisset. Subtilior tamen 
probatio erit horam ex subsequentibus. 

Vins. 10-20. « Assumet. duos agnos. immacula- 
tos, eL ovem annieulam absque macula, et tres 
decimas similie in sacrificio, qu:e conspersa sit oleo, 
et seorsim olei sextarium. Cumque sacerdos puri- 
ficans hominem, statuerit eum, et hzc omnia, coram 
Domino in ostio tabernaculi testimonii, tollet agnum 
et offeret illum. pro delicto, oleique sextarium. 
Et oblatis ante Dominum omnibus immolabit agnum 
ubi immolari pro peccato, οἱ holo- 
caustum, id est, loco sancto. Sicut. enim. pro pec- 
cato, ila οὐ pro delicto ad sacerdotem pertinet 
hostia : Sancta sanctorum est. Assumensque.sacer- 


solet hostia 


dos de sanguine hosti quiz immolata est pro 
delicto, ponet super extremum  aurieuke dextro 
ejus qui mundantur, et super pollicem manus dex- 
ir et pedis. Et de olei sextario mittel in manum 
suam siniswam: tingetque digitum dextrum in co, 
et asperget septies contra Dominum. Quod autem 
reliquum est olei, in kevam manum fundet super 
extremum auricule dexterze ejus qui. mundatur, et 
super pollicem manus, ae pedis dextri et super 
sanguinem, qui fusus est pro delieto, et super caput 
ejus. Rogabitque pro eo coram Domino, et faciet 
sacrificium pro peccato. Tunc immolabit holocau- 
stum, et ponet illud in altare eum libamentis suis, 
et homo rite mundabitur. » 

Scimus quia lex spiritalis est; quod propterea 
Paulus ait **, ut spiritaliter dijudicantes non dam- 
nificemur fructibus legis, qui occultantur in littera. 
Postquam enim prima die qua egreditur sacerdos 
extra castra, immolari ad emundationem leprosi 
procepit: ecce rursus nune octava die, alia pro co 
sacrificia fieri jubentur. Octava. ergo dies eamdem 
quam prima vim gerit, quia omne praesens tempus 
in hebdomadibus conciditur. Post quas octava est, 


" Rom. vir, 1 seqq. 


955 


HESYCHIL PRESBYTER 


.» n 


9,6 


equam, ut diximus, virtutem. prim; gerens, vol A pertita cognitio: quod ergo minus est. aut amplius, 


omnino ipsam renovans. Est autem hiec in qua 
Salvator resurrexit, in qua in castra ingrediemur. 
Post dies enim. septem eum qui mundatus est 
leprosus, die videlieet octava, in castris ingredi 
precepit: sed castra qualia? utiqueilla quz Jacob 
patriarcha vidit, quando angelis sibi occurrentibus, 
locum castra Dei appellavit **. Ad hac mundatus 
leprosus, utpote olim justificatus, tempore resur- 
rectionis venit. In. eujus figuram, octavam diem, 
sicut diximus, legislator accepit. Quis autem in 
oclava die agi procepta sunt, imaginem. ejus, quod 
secundum nos est mysterii gerunt. Procepit siqui- 
den) duos agnos immaculatos auniculos sumi, ct 
ovem anniculam immaculatam unam, quorum qui- 
dem unum pro peccato, alium autem in holocau- 
stum priecepit immolari. Omnia autem hiec. figuram 
gerunt sacrificii Salvatoris. Ipse enim propter no- 
sira peccata et delicta, hostia ipse in holocaustum 
fuit. Ex utroque autem. genere propterea sacrifi- 
cium offerri pracepit, ut ostenderet quia Christus 
pro nobis occisus, simul masculum feminamque 
salvabit. Non frustra autem agniculum in utroque 
pricepit, sed perfectum per hoec sacrificium fisura- 
vit, eujus sacrificii, sicul dietum est, isla figuram 
gerunt; perfecta enim in przedictis animalibus sunt 
annicula animalia, ita ut etad filios generandos sint 
idonea. Sed quia eum qui mundatur, super sacrifi- 
cium Unigeniti etiam fide totius Trinitatis signari 
oportet, tres decimas simile, id est Trinitatem 
Patris, ct Filii, et sancti Spiritus, habentem in 
unaquaque persona perfectionem, Perfectus quippe 
est denarius numerus, propter qued et Dominus 
dicebat: Simile est regnum. celorum mulieri, que 
accipiens fermentum abscondit in farine tria sata , 
usque dum. per[ermentaretur totum **. Sumi autem 
hiec conspersa oleo in sacrificium jubet: sacriüi- 
cium autem dicit Unigeniti, quod in oleo consper- 
sum est, quia ob comp: 


'sionem nostram gestum 
est. Sed quomodo dicimusin eo tres offerri. simile 
d ciimas? Aut quia etsi. Unigeniti passione, tamen 
totius Trinitatis, hoc quod ex illo sacrificio actum 
est, mysterium fuit. In nomine enim Patris, atque 
ipsius unigeniti Filii et. sancti Spiritus etiam bap- 
üisma agiLur, in quo in morte Christi baptizamur, 
cL totum ipsum mysterium in eo sanctificatur. 
Procepit autem et. sextarium olei sumi, quia lide 
intelligitur, et. agitur unumquodque eorum quie 
predicta sunt. Qu: juste sextarius nominatur, quia 
quemadmodum sextarius. mensura est, vel si coty- 
lam secundum LXX dicamus, eadem mensura 
uniuscujusque minus et plus non capit. Quod enim 
plus est, effunditur, minus autem propterea. non 
suscipit, quia hoc quod minuitur nequaquam jam 
sextarius, vcl cotyla poterit appellari. Sie et fides 
ad mentis nostrae mensuram datur, quie non capit 
amplius au? minus quam unicuique a Deo est. dis- 


9 Gen, xxxi, ὦ. Luc. ΧΙ, ΟἹ, 


D 


** Rom. 1n, 20-22. 


ad infidelitatem tendit. Sed quamobrem sextarium 
olei, vel cotylam dixit? quia miseratus, inquit, Deus 
humanum genus cum illud ad explenda legis opera 
infirmatum vidisset, jam non ex operibus salvare, 
sed per gratiam hominem voluit. Gratia vero ex 
misericordia atque. compassione pr:betur, et fide 
*omprehenditur sola, non ex operibus, ut Paulus 
dicit **. Nam gratia jam non erit gratia ^. His ergo 
acceptis, ad ostium tabernaculi testimonii, ad 
ineressum videlicet scientize Dei qui mundatus est, 
adducitur. Sacerdos autem. sumens agnum unum: 
pro delicto immolat. Atqui si de corporali passione 
esset hiec sanctio, sicut quibusdam videtur, quid 
erat necesse agnum pro peccato immolari ? Sed 
quia adumbrat propter infirmitatem Judorum my- 
steria, atque. spiritalem | intellectum abscondit in 
littera, sic etiam dat quasdam occasiones conten;- 
plationis per litteram, et verba quie significent 
intellectum. spiritus. Unde et nune cum agnum 
unum pro peceanto pricepisset immolari, qualem 
non dicit, quia ipse est procul dubio tam pro de- 
licto, quam illius cujus aures a lepra detinebantur. 
Propter quid ergo sic. facit, nisi forte ut. auditum 
iuniat, et cautum reddat? Quia ipse a dracone 
seductus, peccatum ul seduxit. Per actiones autem 
manum significat, per pedem vero omnes nostros 
motus et vias comprehendere et praevenire voluit. 
His enim custoditis, per sanguinem intelligibilis 
agni, et fidem qua: in eum est, qu:e nobis per 
misericordiam et compassionem ejus donata est 
intelligibilis lepra nequaquam poterit. bominem 
peneirare, quanquam et oleum sextarii, seu. coty- 
le, quam esse fidem dicimus , in manu mittere 
sacerdotem vult, ut sacerdotis fides, per quam et 
nos proficimus, in operibus ostendatur. Nee enim 
aliter vim suam exserit, nisi manus assumpta fuerit, 
id est actione confirmata, et signata operibus. 
Mittit autem oleum in sinistram manum, et intingit 
digitum dextrum in oleo sicut ait Paulus: Per arma 
justitie ἃ dextris et a. sinistris, conversatus per 
gloriam οἱ ignobilitatem, per infamiam et bonam 
[amam ** , et qui his similia sunt. 

Tunc asperget septics contra Dominum. Priesumit 
enim talis sacerdos apud. Deum, quando mundare 
eos qui necessitatem patiuntur, et dimittere eis pec- 
caia potuerit. Propter quod septies aspergit, quia 
numerus iste remissio peccatorum esse demonstra- 
tus est, Sed. postquam. fuderit super extrema dex- 
irarum. auricularum, et super pollices manas, ac 
pedis dextri, secundum quod supra diximus, reliquum 
olei in caput fundit ejus qui vocatus est ut munda- 
retur: per caput sanctificationem omni prwstans 
corpori, ehristumque Domini eum qui mundalus 
est, per hane. unctionem efficiens. "Tunc, inquit, 
pro peceato sacrificium offertur : qualiter autem, 
non dicit, e« hisenim qui de delictis. dicla. sunt, 


"U Rom. xi, 6, *5 Hl Cor. vi, 7,8. 


951 


IN LEVITICUM. — LID. IV. 


ΟΥ̓ 


Ur 


possunt eliam ea quim pro peccato sunt, conjici: A contemplationem intendat, et ad occulta spiritus 


vicina enim sunt, et communia utpote in communi 
materia. Post hoe immolat holocaustum, et. ponit 
illud in altare, tam pro ordine sacrificiorum, quam 
pro eo qui paulisper provenit legis profectu. Prius 
enim sacrificium peccati et delicti posuit, et tunc 
holocaustum. Ergo prius nos Christi sacrificium ἃ 
delietis et peccatis mundat, et tunc nostrum confi- 
citur holocaustum, Ét propterea. primum a delietc 
dicens, deinde hzc subdidit, quia de Christo et 
hoc etilla dicebat, et ad unum sacrificium, quod 
ex hostia nobis sanctificationem przbet, quod nos 
ad altare ascendere facit. Quando enim intelligibilis 
emundatione spiritus totum nostrum corpus et 
asimam  sanetificantes, spiritales facti. fuerimus , 
tuuc digni ad ascensionem altaris efficimur : tune 
plenissimam aecipimus mundationem, postquam 
jam aliain necessariam non habemus. Audisti enim 
nunc emundationum profectum, quarum hzc. qui- 
dem nosa pollutione lepr:e liberat, alia autem in 
Castris introducit Dei; hic autem. ad altare ipsum 
«educere, utpote plenissime mundatos, atque suble- 
vare potest. Cum autem. vocemur ad sequentia , 
necesse est ut ad ea cum omui studio transeamus. 
Vrns. 21-52. « Quod si pauper est, et non potest 
maaus ejus invenire qu:e dicla sunt, sumet agnum 
pro delieto ad oblationem, ut roget pro eo saecrdos, 
decimamque partem simile conspersam oleo in sa- 
erificium, ct olei sextarium, duosque turtures sive 
duas pullos columb:ze, quorum sit unus pro peccato, 
et alter iu holocaustum , offertque ea die octavo 
purificationis sux sacerdoti ad ostium. tabernaculi 
testimonii coram Domino. Qui suscipiens aznum pro 
Qelicto, et sextarium olei, levabit simul; immola- 
toque agno, de sanguine ejus ponel super extremum 
auriculae dextre. ejus qui emundatur, et super pol- 
lices manus ejus ae pedis dextri. Olei vero. partein 
mittet in manum suam sinistram, in quo. intingens 
digitum dextri manus, asperget seplies contra 
Dosijnum. Tangetque. estremum dextrae. auriculie 
illius qui mundatur et pollices manus, ac. pedis 
dextri in loeo sanguinis qui effusus est pro delicto. 
Réliquam autem. partem olei, que est in sinistra 
manu mittet super capul purificati, ut placet. pro 
eo Dominum. Et turturem, sive pullum. colunibze 
offeret, unum pro delicto, et alterum in. ho!ocau- 
stum cum libamentis suis. Hoc est sacrificium leprosi 
qui habere non potest omnia in emundatione sui. » 
Admirabili erga eos qui legem accipiunt legislator 
condescensione utitur. Ecce enim. veniam pauper- 
tati dat, et moderata pauperi sacrificia esse priece- 
pit, ne forte obstupescat, dum majora ei, quam 
virius est, pr:ecipiuntur. Sed quia nec eorum qui 
dieta sunt quidpiam facile in. quistu pauperum 
in;enimus, qui enim non labet panem, unde 
aguum? qui autem pecunia eget, unde emat colum- 
bam vel turturem ? manifestum est quod. aliquam 


1 


9 Math, 11, 8... *9 Psal, xci 4. 9 Psal. vi, 7. 


deducat eum qui vult ingredi ad thesauros abscon- 
ditos scientize. Cum liceret enim ei coarctare sacri- 
fieiorum numerum, propter paupertatem offerentis, 
lioc omittens, vilia quzedam ei, et non. magni pretii 
exquirit, quod facit tam paupertati ignoseens. quam 
etiam luero saerificiorum, volens dat intelligere a 
qua lepra malitiam significat, deinde hujus emun- 
datio est poenitentia. H:ec autem opera necessaria 
Lalet, qui virtutibus et actionis studio valeant 
delere peccata, propter quod Joannes DBaptista 
populo Judzorum dicebat: Facite fructum dignum 
ponitentie  . Consideravit enim, sicut subtilis 
legislator, eos qui non omnia possint, qu: pertinent 
ad distrietam rationem peenitenti:e exbibere, opus 
enim habet poenitentia orationem. intentam, elee- 
mosynam, vigilias, saccum, jejunium ; postremo 
ctiam illa quae David dieit: Facte sunt mihi [ὦ - 
crime mec panes die ac nocte "δ. Et: Lavabo. per 
singulas noctes lectum meum ; lacrymis stratum meum 
rigabo* , Sed et: Cinerem. sicut panem. manduca- 
bam, et potum meum. cum fletu. miscebam??.. Sunt 
clenim qui hiec. omnia forsitan propter senectu- 
tem, aut. propter nimiam corporis infirmitatem, vel 
aliam necessitatem, agere non possunt, sicut in alio 
negotio przesentis libri interpretati sumus : ignoscit 
his, qnia. volunt quidem, non invenit autem manus 
eorum. Non possunt enim, et utpote veniam dans, 
alteram eis viam ponitenti;$, alia genera sacrifi- 


C ciorum  exquirit, et ante omnia quidem agnum 


dicit: oportet enim unumquemque penitentiam 
agentem ad benignitatem anle omnia migrare et 
hane studere, quia hzc etiam cuilibet faeilis ad 
adipiscendum est quam a. malis abstinuerit. 

Decimam partem simile conspersam oleo. 1d est 
Christi theologiam assequi, qui oleo seu misericor- 
dia nostri contemperari passus est carni. Et sexta- 
rium, seu secundum LXX, cotylam olei unam; hanc 
autem esse manifestissime fidem in anterioribus 
demonstravimus. Sed quid offerri cum his legislator 
przcepit? 

Duos turtures, vel duos pullos columbarum. Ilcc 
autem facile reperiuntur a quolibet, id est conti- 
nuam legis meditationem, quie non solum ex le- 


D ctione, ne forte et hanc dicas esse quibusdam difh- 


cilem, sed et ex contemplatione, quie est in aninio 
ei mente, conficitur. Quie utraque pro sacco cL 
jejunio et lacrymis, et cinere, cibo sunt, atque 
similibus, si illa ad humiliandam carnem οἱ refre- 
nandam animam a terrenis operibus agimus. Facit 
autem hzxe etiam legis meditatio, et. continuum hioc 
studium districtaque divinorum mandatorum alque 
beneficiorum contemplatio, et. perscrutalio neces- 
sarie hxc sacrificia pro illis introduxit, quae ctiam 
David exponit dicens: Beatus vir qui ion abiit iu 
consilio impiorum, et in via peccatorum non stctit, et 
in cathedra pestilenti non scdiL* . Qucd manifestat 


P'Psal, αἱ, 10. "Psal. 1, 1. 


θὺυ 
agni sacrificium omni carentis macula, atque prop- 
terea innocentiam signans. Sed in lege Domini [uit 
voluntas ejus?? : illius. videlicet qui mundam habet 
scientiam, per contemplationem innocentium cogi- 
tationum quales quosdam Paulus dicit : Legem non 
habentes, et opera legis scripta in cordibus suis 9?; per 
disciplinatas castasque cogitationes demonstrantes, 
qualis. quodanimodo Lurturis. oblatio. Unde 
cognitionem animali ipse Dei spiritus per Jeremiam 
prophetam inesse testa!us est : Turtur , et hirundo, 
ct ciconia, custodierunt. tempus adventus. sui; popu- 
lus autem meus non cognovit judicium Domini"* . Scd 
quid David. supradictis addidit? Et in. lege Domini 
[3it voluntas ejus, et iu. lege ejus meditabitur die ac 
rocte*?, Huic comparamus columbam, quam quasi 
meditandi vim habere lsaias propheta dicit, ait 
enim: Sicut pullus hirundinis, sic clamabo; medita- 


est 


bor ut columba 5. Invenit ergo. legislator viam, per 
quam et infirmum mundare Deo qui possit offerre, 
Et propterea legis hujus subsequentia non immu- 
lavit, ostendens quia, etsi manus eujusquam non 
iaveniat hoe quod penitentia: intentio. secundum 
primam rationem exigit, ienoscitur quidem ei, sicut 
ex infirmitate patienti: pr:ecepit tamen quz illi 
eamdem emundationem, eamdemque oblationem ad 
beum profligare possint. Post hac ad aliam dis- 
pensationem, eidem materize cohzerentem, transit. 

Vrns. 53-47. « Locutus est Dominus ad Moysen 
€t Aaron dicens: Cum ingressi fueritis in. terram 
Chanaan, quam ego dabo vobis in possessionem ; si 
fuerit plaga. lepr:e in zedibus, ibit cujus est domus, 
nunlians sacerdoti, ct dicet : Quasi plaga leprz 
videtur mihi esse in domo mea. At ille przecipiet ut 
clferant universa de domo priusquam ingrediatur 
eam, ut videat utrum lepra sit, ne immunda fiant 
omnia quie in domo sunt. Intrabitque postea, ut 
consideret domum leprie. EU cum. viderit in parie- 
Ubus iilius quasi. valliculas, pallore, sive rubore 
deformes, et huwiliores superficie reliqua, egredie- 
tur ostium domus, et statim. claudet eam septem 
diebus. Reversusque die septimo, considerabit eam: 
si invenerit crevisse lepram, jubebit erui lapides, 
in quibus lepra est, et projici eos. extra civitatem, 
iu loco immundo, domum autem ipsam radi intrin- 
Secus per circuitum, et spargi pulverem rasura 
extra urbem, in loco immundo, lapidesque alios re- 
poni pro his qui ablati fuerint, et luto alio liniri 
domum. Sin autem postquam eruti sunt lapides, et 
pulvis elatus, et alia terra lita, ingressus. sacerdos 
viderit reversam lepram, et parietes aspersos macu- 
lis, lepra est perseverans, et immunda domus quam 
statim. destruent: et lapides ejus ac ligna, atque 
universum pulverem projieient extra oppidum, in 
loco immundo. Qui intraverit domum, quando clausa 
est, immundus erit usque ad. vesperum. EL qui 


dormierit in 


ea, et comederit. quidpiam,  lavabit 


vestimenta sua. » 


5 Psal ὙΠ. 
12, 


Rom. n, 15. 
15. ?* Amnis inr, 6. 


δὲ Jerem. vii, 7. 


ες 6? sal; 


Y: 
Mich. 1, 


HESYCHI'! PRESBYTERI 


Δ 


b 


D 


CNvlit, 71. 


96) 

Qui juvari desiderat, saneta sp'vitalia negligenter 
meditari non debet, ea quie. maxime. cireumspicere 
ei necesse est, in quibus inimici indactique ofTen- 
dunt. Nam ecce quidam in nuperleeta lege hoc 
reprehendunt, quia, secundum quod LXX asserunt, 
Deum dicentem Moyses introduxit: Dabo maculam 
lepra in domibus vestris, in terra promissionis vestra. 
Putasne, Deus, inquiunt, inducit mala? Quibus re- 
spondemus, Etiam : sed nec turpia sunt nec mala, ea 
qui aflligunt ad. eruditionem. seu. poena pro. juva- 
mine constituta, veluti fames, terr: motus, hiatus 
terre, tempestas maris, bellum atque similia, sicut 
et ipse per prophetam dicit: Ego Dominus, et non 
est alius, [ormans lucem, et creans tenebras, faciens 
pacem, et creans mala??.. Quibus similia et alter 
propheta dicit: Quia descenderunt mala a. Domino 
in portam. Jerusalem, tumultus, quadrige stuporis, 
habitanti Lachis**. Sed et propheta Amos ait: Si 
est malum in civitate, quod Dominus non [ecit 5 ? Quae 
quidem Deus, non ut noceat, ingerit, sed ut valde 
juvet hominem: affiictus quippe humiliatur, humi- 
liatus autem. currit ad eum qui erigere polest, 
dicitque cum David: Bonum mihi, quod humiliasti 
me, ul discerem justif ctiones las 9? , et festinat ad 
medicum, qui eum literet a vulnere, Et hiec. qui- 
demitase habent. Sed nos ad contemplationem, 
quie imminet, recurramus, ne forsan. legislatorem 
quasi de lignis, et lapidibus, et parietibus insensatis 
sancientem, quidam eorum qui circa. exteriorem 
sapientiam errant, reprehendere nitantur, a quibus 
quia mali sunt, mala etiam. bona judicantur. Nunc 
enim legislatoris intentio est, de veris domibus 
videlicet ea lasis sancire, id est quie in illis pas- 
siones curabiles, facilesve ad emundationem, quaeve 
sint incurabiles , destructionemque | pleuissimam 
ingerentes. Sed horum modum discimus, cum ad 
eaqui dieta sunt, venerimus. Possessionis nostr.e 
terra est, quam nos possidemus, bhxreditas gen- 
tium. lpsa est enim nostra possessio, elsi tunc 
hostium nostrorum fuit: in hac enim nos Deus 
acquisivit, eL eos qui quondam non erant populus, 
nunc populum habet Dei, propter quod possessio» 
cecte nominabitur. De hae terra Dominus. dicebat : 
(ui vero in terram bonam seminatus est, hic est. qui 
audit verbum et intelligit *. Domus enim nostre Eccle- 
six sunt, de quibus Paulus dicebat: Si tardavero, ut 
scias quomodo te oporteat in domo Dei conversari, quae 
est ecclesia Dei vivi **. 1n his, secundum LXX, dare 
se maculam leprze Deus promittit. Quod manifestant 
ipsa legislatoris verba; cum enim dixisset : Et dabo 
maculam lepra in domibus, terra possessionis vestra. 
Et veniet cujus est domus , ilico subjunxit : Nun- 
tians sacerdoti, et dicet: Quasi macula lepra vide- 
lur mihi esse in. domo mea. Hoc autem sentientis 
passionem est, quod non est cujuslib:t doni, et tale 
quale Deum condecet impertiri. Si enim decet me- 
dicum, ut non concedat cegrotum quaedam mortifera 
55 psal 2; 


56 154, xxxvi, 16. 5" Isa. xLv; 6, 7. 
*! Matth. 


x1, 2 $3 I Tim. 111, 15. 


961 


IN LEVITICUM. 


LIB. 


9(2 


agere, decet et Deum non. concedere peecatori, in- A super. nos, liberans nos ab. his quibus dudum ser- 


sensibilitatis morbo diutius detineri, ne in profun- 
dum inferni peccans in :eternum. ruat, quod David 
oraus dicebat : Ne avertas [aciem tuam a me, et. ero 
similis descendentibus in lacum. **, Hoc donum sen- 
sus Ecclesi: datur : Synagog:e autem Judieorum non 
datur, quod manifestum est ex eo quod ipse Deus 
per Osee prophetam ait: Quoniam nisi cum mere- 
tricibus versabantur, et cum e[feminalis sacrificabant. 
Et populus non intelligens. vapulabit **. Et. rursus : 
Dedit eis Deus spiritum compunctionis, oculos ut non 
videant, el aures ut non audiant *5. Alium etiam pro- 
phetam | audivimus, dicentem : Clauserunt oculos 
su08, uL non viderent, et aures suas aggravarunt, me 
audirent 5 : utpote a justojudice ex suo peccato 
puniuntur. Ecclesia autem non ita, sed quoties 
peecat, facit eain Deus. sentire peccatum. Unde et 
eum qui in Corintho fornicatus est, Paulus. Satanze 
tradidit, ut afflictus ab eo, peccatum sentiret : Tra- 
didi, inquiens, eum. qui hujusmodi est, angelo. Sa- 
tanc dn interitum. carnis " : similia prisentibus 
legislatoris verbis dicens. Et hie quidem, secundum 
LXX, Dabo, inquit, maculam lepre, non quasi in- 
gerente Deo lepram, sed velut . exercente atque ar- 
guente. Ille autem ait ; Tradidi hujusmodi angelo 
Satanc ; atqui acceperat eum olim per illicitam for- 
nicationem, sed ut majori potestate ab eo castiga- 
tus, ai enim : In interitum. carnis, ut. spiritus sal- 
vis flat, sensum peccati perciperet, fieretque emen- 
datior : simul etiam ut. manifestaretur aliis, qua- 
Venus eum minime debeant imitari. Sed est domus 
hiec ΤΟΥ ΤῊ possessionis, id est Ecclesiis hxreditatis 
gentium. Cum ingressi [ueritis, Moyses ct Aaron , in 
terram Chanangorum. Quisnam. est h»c? Quam ego 
dabo vobis in possessionem. Quia ergo septem nu- 
mero gentes, id est Chananzi, Pherezxi, Gerges:i, 
Amorrhai, Gebussi, Ceth:i, et Haradzi, terram 
promissam Abrah:z possidebant. Imaginem autem 
gerebant hie septem. iniquorum spirituum, de qui- 
bus Dominus in Evangeliis dicit: Cum spiritus im- 
mundus exierit ab homine, assumet alios septem spi- 
ritus, nequiores se, et habitat in homine, cujus novis- 
sima sunt deleriora prioribus 5, Mi autem spiritus 
veram terram promissam ipsi Abrahze, id est gen- 
tium hereditatem | possidebant, ipsi enim dictum 
est : Quia patrem multarum. gentium posui te 59. 
Quando Moyses et Aaron, lex videlicet et prophete, 
horum enim figuram hi gerunt, quia Aaron Moy- 
seos, qui figuram legis gerit. propheta esse dictus 
est, ingressi fuerint inter gentes, tune per eos Deus 
lyrannidem obtinentes in gentibus, qui sunt intelli- 
sibiles, Chananzos przdictos expellit spiritus : pos- 
sessionem autem legis et prophetarum, et h:ec prae- 
dicantium ipse esse concedit gentes, qui eas proprio 
sanguine, tam per oblationem regenerationis, quam 
renovationem sancli Spiritus, quem effudit abunde 


δὲ (see 1v, 14. 


SUGeni xvm, 4. "Isa. xxvi, 13. 


Ss/Psalitextn, 7: 
45, 414. 


B 


C 


55 Rom. xr, 8. 
7t tom. xv173:49: 


viebamus, ut et hi qui ex generibus sunt, possint 
Isai: Canticum dicere : Damine Deus noster, posse- 
derunt nos domini absque te, tantum in te recordemur 
nominis tui ??. Qusecunque autem ejus possessio est, 
etiam servorum ministrorumque ejus procul. dubio 
est. Ergo quando prophetze. et lex in gentium hzre- 
ditatem ingressi fuerint, ministrantes evangelicae 
pradicationi, et ea qua nunc de intelligibilibus 
domibus dicta sunt, apparere potuerint. 


Ibit cujus est domus, nuntians sacerdoti, et dicet : 
Quasi plaga lepre videtur mihi essein domo mea. 
Qua enim sunt domesticz:e Ecclesie, ut propterea 
dieat : 


lbit cujus est domus. Audiamus Paulum dicen- 
tem : Salutate Priscam, et. Aquilam, et domesticam 
eorum ecclesiam ?*, Qui ergo huic proest, si sentit 
lepram intelligibilem, id est, si male et impix€ do- 
ctrini sensum quempiam comprehenderit: timens 
ne hoe quod studuit ad justitiam, fiat ei ad judicium» 
veniat ad sacerdotem, qui discernere potest, ipse 
enim non absolute sacerdos est, quod manifestum 
est ex his quie rursus Paulus ad Colossenses scrip- 
sit : Salutate Nympham, et. domesticam ejus eccle- 
siam ἢ. Quia multi propter zelum et pietatem 
ecclesias domesticas constituentes, in eis doctores 
divinorum, ministrosque, necnon ad communionem 
atque exsultationem eorum convenientes, suscipie- 
bant. Is ergo qui hujusmodi est, ibit ad eum qui 
veri sacerdotii figuram gerit, quales fuerunt Petrus, 
vel Paulus, vel Timotheus, ceterique qui eorum 
doctrinam virtutesque custodierunt, irreprehensi- 
biles permanentes. Oportet enim. episcopum irrepre- 
hensibilem esse **, ut propterea possit aliena judi- 
care peccata. Et dicet : Quasi plaga leprae videtur 
mihi esse in domo, id est, sensus impize doetrinze in 
mea domestica apparet Ecclesia. At ille precipiet, 
ul auferant universa de domo; sive ut. LXX edunt, 
Et precipiet sacerdos detegere domum, et non florebit 
in omnem. domum; id est : Prwcipiet recedere 
omnem populum qui in ea colligebatur. Hic est te- 
etum domus, sive instructura, secundum quod fre- 
quenter ostendimus. Discedere autemi eos przecepit, 
id est opere ostendere, quod alieni sint a malo, 
quod apparuit in Ecclesia, et non communicent 
pons, quie est impiis ingerenda. Propter quod. et 
Moyses, quando Dathan et Abiron ad puniendum 
atque discernendum deducturus erat, recedere reli- 
quam multitudinem, ut non participes efficerentur 
pone, precepit : hoc est enim quod ait : 

Ne immunda fiant oinnia. qua: in domo sunt, In- 
trabitque postea idem sacerdos, ut. consideret domus 
lepram. Et cum viderit in parietibus illius, quasi val- 
liculas, pallore sive rubore de[ormes. Parietes domus 
recte dicuntur hi qui eam continent, id est, ordines 


65 


8] Cor.v,5. €*$*Mattli. xr, 
7! | Tim. ii, 2. 


Zaehar. vir, 41. 
73-Coloss: 1v, 15. 


963 


HESYCHII PRESBYTERI 


964 


divina dicentium atque docentium, Ex his quippe A quibus quando saer: doctrinz sunt, non incongrue 


vere consistit. Ecelesia, et non sicut quidam pu- 
tant, ex lignis atque lapidibus. Unde et Moyses, 
quando colligere jubebatur Eeclesiam, non ligna, 
et lapides, c:eteraque similia, sed plebem, seniores, 
Levitasque convocabat. Secundum quam etiam ra- 
tionem, Jacobus, et Cephas, et Joannes column:e 
Ecclesi: dicebantur. Ergo parietes recte ministr 
sacrorum, doctoresque : utpote ipsi stabilitatem 
Ecclesic fuleientes. ut plebem. quodammodo intra 
semetipsos colligentes. Pallensautem, seu ut LXX, 
viridans, et rubicunda macula qualis quzeve sit, satis 
interpretatio prz:cedentis sanctionis ostendit. Esse 
enim illam vanam gloriam atque superbiam de- 
inonstravit. Ex quibus maxime parietes Eeclesiz 
corpusque sacra ministrantium doctorumque ad 
malas ae nefarias, impiasque doctrinas prorum- 
punt. Si ergo aspectum parietum, valliculas seu 
fossas habentem, id est, si humiliora sacra mini- 
strantium, vel magistrorum opinionem, valescen- 
temque quodammodo ex comprehenso peccato per- 
spexerit, Egredietur ostium | domus, et statim clau- 
det eam septem diebus. Ecclesi: moderatam inge- 
rens inerepationem , qua penitenti: percipit ve- 
niam, et absolvitur. Septenarius ergo numerus pec- 
cali veniam significat. 

Reversusque die septima considerabit eam. :5si in- 
venerit crevisse lepram, jubebit erui lapides, in quibus 
lepra est, et projici eos extra civitatem in loco immun- 
do. Et hoc, quia diffusam maculam non invenit, 
nec exuberantem | impietatem, id est, his quidem 
qui peccaverunt, utpote peenitentibus, ignoscit et ut 
ex infirmitate peccantibus. Dogmata autem et syn- 
grammata, in quibus est intelligibilis leprz, videli- 
cet impietatis macula, ha:c non solum extra do- 
mum, sed extra civitatem recte projiciunt, non so- 
lum de una Ecclesia, sed de universali ejicientes. 
Universalis enim Ecclesia Jerusalem est, civitas 
Dei vivi, qu: continet Ecclesiam primitivorum con- 
scriptam in colis **. Quamobrem etiam in locum 
immundum projiciunt, inter h:xreticorum videlicet 
couventicula : hic est enim. locus, immundus, quia 
omnia recipit dogmata impietatis. EL quid post 
lic? 


Domum autem ipsam radi intrinsecus per circui- D 


lum, ei spargi pulverem vasurg extra urbem, in loco 
immundo. Wadunt domum, qui libros ecclesiasticos 
intelligere atque discernere subtiliter student, ut 
ipsi omnem malitiam diligenter perscerutantes, in- 
sidentesque doctores in pravis libris, rosario dijudi- 
cationis exculientes, nullas in ea impietatis sinant 
remanere reliquias : sed et quie abraserint, liec. in 
praedictum immundum locum, sicut immunda et in 
immundis inventa recte. deportant, lapidesque alios 
reponi pro his qui ablati fuerant, etluto alio liniri 
domuid.Quod lapides oporteat intelligi dogmata 
exponentium divinam legem οἱ syngrammata, de 


Dt "^^ Hebr. xi,929, 95. ^" Zachar. 1x, 46. 
15a. Li, 7; Rom. x, 15. 19 Áct. xv, 1 seqq. 


?5* | Cor; r1, 49. 


dicitur : Lapides sancti volvuntur. super terram "5, 
Et rursus : Quicunque cdificaverit super [undamen- 
tum hoc aurum, argentum, lapides pretiosos.'? * Pul- 
verem vero eam qui. participalis est, interpretatio- 
nem atque doctrinam, ipse Moyses legislator signi- 
ficat, secundum LXX. Quando ergo Deuteronomium 
filiis Israel edebat, h:ec ad nos dicebat : Et erit 
quacunque die transgressi fueritis Jordanis terram, 
quam Dominus Deus tuus dabit, statues lapides gran- 
des, et linies eos pulvere, οἱ scribes super lapides 
omnes sermones legis hujus “ὃ. Deinde lapidum vim 
tradens, apertius addidit : ΕἸ scribes super lapides 
omnem legem hanc apte. nimis. Lapis autem legem 
non explanat, sed explanant eam exponentium dog- 
mata atque syngrammata ae participalis interpre 
latio : quorum hoe quidem per lapides, aliud autem 
per pulverem significavit. Unde et Dominus aposto- 
lis precepit, ut contra eos qui non susciperent ver- 
bum eorum atque doctrinam, etiam pulverem excu- 
Lerent pedum : Quicunque nom receperint vos, mec 
audierint, exeuntes inde excutite pulverem de pedibus 
vestris, in testimonium illis ". Quod in his verbis 
pricipientem Dominum Marcus refert, quia enim 
pedes, evangelicos libros eos, quod in ipsis iter 
doctores agant, divina intelligit Seriptura, unde aii: 
Quam speciosi pedes evangelizantium pacem ?*. Recte 
pulverem sub pedeseorum, evangelicorum libroruni 
videlicet interpretationem, propter nimiam accepit 
subtilitatem. Lapides ergo eradi, et pulverem alium 
inferri dicens, purgata ab omni malo dogmata, at- 
que doctrinam pro malis illis inferri, et Ecclesiam 
liniri sine ulla dubietate : hoc enim nobis conside- 
ratio legis evidenter ostendit. Annon et Paulus le- 
pram dogmatum in. doctoribus Antiochen:e cernens, 
Jacobo utpote sacerdoti magno nuntiavit ?? ? Quia 
erasis pravorum: doctorum notis dogmatibus, aufe- 
rens lapides in loco eorum : rectissimas flierosoly- 
mitanz ecclesize litteras, et pulverem : suam vide- 
licet doctrinam addens, unxit Ecclesiam curavitque 
quod acciderat, Sed nee sic eam relinqui indiscus- 
sam in subsequentibus sancivit : quia enim iniquitas 
in eos, qui pravorum dogmatum morbo afficiuntur, 
cito revertitur, et propterea ait : 

Sin autem postquam. eati sunt lapides, et. pulvis 
elatus, et alia terra. lita, ingressus sacerdos. viderit 
reversam lepram et parietes. aspersos maculis, lepra 
est perseverans, et immunda domus. Si enim cjectis 
malis dogmatibus, et aliis san: doctrin:e introduetis, 
ipsa rursus impietatis doctrina inveniatur aspersa, 
id est diffusa, sive exuberans, tunc sacerdos non ex 
longinquo auditu, sed inspectione sua cognoscit, 
quod permanens est impietatis passio, et immundat 
aliam ministrorum doctorumque Ecclesiam in qua 
fuerit aspersa seu diffusa. Impietas recte discernitur, 
qnod ostendent sequentia : ait enim : 

Quam statim destruent, et. lapides ejus ac ligna, 


7? Deut. xxvi, 4-8. 7 Marc. vi, 44. 


965 


IN LEVITICUM. — LIB. V. 


966 


ilque universum pulverem projicient extra oppidum, & pro nobis est incarnatus, committitur. Et propterea 


in locum immundum. Id est, non solum jam con- 
demnant dogmata, sed et ipsos in quibus inventa 
luerint, et hos ex quorum locutione impia ecclesia 
constiterat, omnemque ipsam destruunt Ecclesiam. 
Odivi enim, inquit, congregationem malignorum, et 
cum impiis non sedebo, sicut David dicebat ὅν, Ergo 
et extra eam, qu:e in ccelis est constituta, viva vide- 
licet ac vera excluditur civitate et. cum 
reputatur hereticis. 


immundis 


Qui intraverit in domum istam, quando clausa cst. 
Id est, quie multe seu peenze subjecta est. 

Qui ingressus fuerit... In quolibet οἱ communicans 
conventieulo immundus erit usque dum poeniteat. 
Et multo magis qui in ea dormit, hic siquidem non 
aliter suscipitur, nisi lacrymis laverit intelligibilem 
stolam. Dormire autem in ea intelligimus requie- 
scentem in verbis ejus, et non consuetudinis alicujus 
eausa in. ejus consiliis divertentem. 

Sed et qui comederit in ea. Cibum scilicet. mysti- 
cum similem legis, et eumdem juris sortita est ef- 
lectum : quia illius mysteria percipere priesumpsit 
Ecclesie, quam destruxit sacerdos, reperiens impie 
agentem, et doctrinas malas, id est, ligna, fenum, 
stipulam habentem. Unde non solum lapides ejus, 
neque enim erant pretiosi, sed et ligna utpote con- 
juncta feno ae stipul:e projecit. 

Vins. 48-55. « Quod. si introierit sacerdos in. do- 
mum, et viderit lepram noi crevisse postquam de- 
nuo lenitaest, purificabit eam reddita sanitate. Et 
in purificatione ejus sumit duos passeres lignumque 
cedrinum, et vermiculum, atque hyssopum. Et im- 
molato uno passere in vase fictili super aquas vivas, 
Vollit lignum cedrinum et hyssopum, et coccum, et 
passerem vivum, et intinget. omnia in sanguine 
passeris immolaui, atque in aquis viventibus, et asper- 
get domum septies, purificabitque eam, tam in san- 
zuine passeris, quam in aquis viventibus, et in pas- 
sere vivo, lignoque cedrino, et hyssopo, atque ver- 
mieulo. Cumque dimiserit passerem avolare in 
agrum libere , orabit pro domo, et jure mundabitur. 

Cujus imaginem h:ec sacrificia, de quibus loqui- 
tur legislator, gerant, per subsequentia subtiliter 
exponemus : quando ea et in unoquoque leproso 
accipi precepit. Hoc autem necessarie dicitur, quia 
manifeste apparet quod legislator illam magis in 
Ecclesiam docentium iniquitatem, qux? est in dog- 
mate reprehendat, et in dispensationem cjus, qui 


D 


in domum mundandam h:ec accipere sacrificia prze- 
cipit, quie mysterium ejus passionisque figurant, 
utpote quie sufficienter per has, qu:e. de. his sunt, 
heologias possit sanare peccantium linguas, omnia- 
que eorum mundare peccata. 

Vins. 54-57. « Ista est omnis lex leprze, et per- 
cussure lepra, vestium, et domorum cicatricis, et 
erumpentium papularum lucentis macule, et in 
varias species coloribus immutatis, ut possit. sciri 
quo tempore quid mundum vel immundum sil. » 

Ista est omnis lex leprie : quia latius sanctionem 
leprae exposuit, necessarium judicavit ejus reiterare 
capitula, et prius quidem complexive genus, 
post hzc autem species per partes exponit; cum 
enim dixit : 

Ita est omnis lex lepre , complexive genus osten- 
dit. Species autem sunt apertissim:e, quas in sub- 
sequentibus addidit, przponens recte. pereussurz, 
quod non est qualeeunque peccatum : omnium 
quippe esse hoc deterius diximus. Est autem dog- 
matum impietas, qu:e. contingit quibusdam de po- 
pulo, de quibus et legislator dicebat: Vir, aut 
mulier, in quo fuerit plaga. lepre. Si autem tan- 
tummodo sacerdotum imemoriam fecisset , mulie- 
reni minime nominasset. Post hzec lepram, quie est 
in virtutibus, posuit ; h:ec. sunt enim anime vesti- 
menta, id est ea qu:e sunt in Ecclesiarum docto- 
ribus ae sacerdotibus. ΠῚ enim domus et parietes 
terr possessionis ostensi sunt. Deinde cicatricis 
et erumpentium papularum memoriam facit, lepram 
veram describens, eam qu:e in peccatis, sive du- 
biis, sive probatis omnibus, his subdidit : 

Ut possit sciri quo tempore. quid mundum vel im- 
mundum sit. Ostendens, quia tunc delinquens ini- 
mundus est quando sciens peccaverit; quando 
autem ignorans, veniam propter ignorantiam me- 
retur, sicut et c:ecus offendens, ita ut Dominus de 
Jud:is diceret : Si ceci essetis, non haberetis pecca- 
Dum; nunc autem dicitis, quia videmus, peccatum 
manet**, Sed nos oculis scienti: ad ea 
qu:e expediunt utamur, ut per ipsos evitemus pec- 
cala, eonquiramusque munditiam. Sciamus diem 
in qua mundabimur scientesque occurramus, et to- 
imn legem leprz custodiamus. Mundi enim hoc 
modo in dominicis tabernaculis habitabimus, in Chri- 
sto Jesu, per quem οἱ cum quo gloria Fatri, 
cum sancto Spiritu, in. secula seeeulorum. Amen. 


vestrum 


LIBER QUINTUS. 


PRUEFATIO. 
Qui legis meditationi operam dant ad quem finem, 
quantumve conseendant, quamque beatitudinem 


89 Psal. xv, b. — 31Joan. 1x, 81. 


spiritus gerant, David propheta plane exponit. Eum 
enim qui habet voluntatem in lege Domini, et die- 
bus et noctibus in ea meditator est, dicit : Sicut 


067 HESYCHTI 

quod εἰ dabit fructum. suum in tempore suo, et [o- 
lium ejus non decidit *. Quid autem faciendum cre- 
dimus ut possit aliquis lignum inveniri vite ? nisi 
id quod Dominus dicebat : Serutamini Scripturas, 
quia in ipsis vos putatis vitam. eternam habere. Et 
ipsic sunt qui&. testimonium perhibent de me**. Sed 
cL illo loco propheticie psalmodi:e : Beatus homo quem 
tu erudieris, Domine, et de lege tua docueris eum, 
ul mitiges eum a diebus malis?*, Cognoscimus enim 
et liberationem nobis peccatorum, et lavigationem 
ab his qus mos terrent in die mala, doctrinam san- 
ciarum nobis providere Scripturarum. Sed et pro- 
fectum. anim: non modicum ex ea carpimus, pro- 
pier quod. et Paulus scribit ad. Timotheum : Hac 
meditare in his, ut profectus tuus manifestus sit om- 
nibus. Intende tibimetipsi οἱ doctrine, permane in 
eis. Hoc enim | faciens, et temetipsum | salvabis el 
eos qui te audiunt, Cum  przdictis omnibus, tam 
nostram ipsorum salutem quam aliorum peritorum 
lueremur studium, et propterea nullus labor, neque 
sudor, vel eos qui eas exponunt, vel indoctos le- 
gentes a sacrarum Scripturarum removere debet 
perserulatione, prosertim cum magna utilitas sub 
spiritu. legis hujus sit: illi ex eis autem capiunt 
margaritas, qui frequenti eas meditatione operantes 
effodiunt. Sed ea qux sequuntur hujus Levitici libri 
exsequamur per ordinem, superzdificantes funda- 
mentum, quod jam Christus, sicut quidam sapiens 
architectus, per nostram posuit linguam : sicut 
quidam instructor sapiens per vile instrumentuin 
lapidem poliens angularem, ut magnitudinem do- 
mus ostendat, et ut. instrumentis vilibus magna 
perficiat. 

CAPUT XV. 

Vins. 1-5. « Locutusque est Dominus ad Moysen 
ct Aaron dicens: Loquimini filiis Israel, et dicetis 
eis: Vir qui patitur fluxum seminis, immundus 
erit, et tunc judicabitur huic vitio subjacere, cum 
per momenta singula adhzeserit carni illius, atque 
conereverit foedus humor. » 

Omnis quidem propheta Dei admirabilis est, ut- 
pote cui sunt credita spiritalia. Sed admirabilior 
Moyses, sicut cui majora sunl credita, tant» sa- 
pienti:e precepit celsitudinem : nam quia infirmus 
erat qui ab eo legem percipiebat populus, et qui 
perfectiora dogmata audire non poterat, tam infir- 
mitati condescendere volens populi, quam dignitati 
non injuriare, legis invenit viam per quam οἱ cela- 
rct sublimia, nec ea propter auditorum infirmitatem 
directe proferre potuisset. Nam ecce etiam nunc 
cum per legem leprosi multas peccatorum expo- 
suissel species, eum qui fluxum seminis pateretur, 
adjecit. er quam alteram speciem peccati rursus 
exponit, et eum qui profluvium patitur doetrinz, 
ex qua corpus ipsius subsistit, id est ex qua salu- 


» «49 Jgan-dMt, 99... ^* 
^^ Ephes, iv, 15. 


Psal. 


** psaT, 1, 9 
* Prov. xx, 6. 


5.0} 


PRESDYTERI 968 


lignum quod plantatum est secus decursus aquarum, A tem habet, hune esse jure dixit immundum utpote 


C 


D 


XCHIL, 
53 [ Cor. ix, 411. 


qui doctrinam non caste, sed contra naturam, id 
est contra ejus jura et legem inordinate corrupte- 
que diffunlit, uL ex ea etiam mores corrumperet 
populorum: qua cognoscimus per partes, ut textus 
seriem disserentes. 

Locutusque est Dominus ad Moysen et Aaron dicens : 
Loquimini filiis Israel, et dicetis eis. Recte Moysi 
quidem et Aaron locutus est, sed tradi filiis Israel, 
id est omni populo, mandatum jubet; quia qu:- 
cunque per doctrinam divinam scilicet. sanciuntur 
seu scribuntur, primum quidem principibus egent 
populi, quia ipsis maxime divina est eredita doctri- 
na, ipsique demonstratur, cum quodammodo a 
ministris, aut his quibus omnino credita est debeat 
studere. Quia autem effectum ejus populus respicit 
audientem, vide mandatum ejus in secundo ordine 
filiis Israel tradi, quod bene legislator competen- 
lerque custodivit, eL post hoe dixit : Vir qui patitur 
fluxum seminis, immundus erit, LXX autem sic di- 
cunt : Viro viro cui. [actus [uerit, etc. Quoties enim 
duplicat hoc, unde mandatum datur, intentionem 
legis cupit ostendere secundum LXX ; et quantam 
sollicitulinem habeat legislator, ut nihil ejus pe- 
nitus pritereat : sicut quando. dicit : Homo homo 
de filiis Israel, et de advenis, et qui conjuncti sunt 
eis, qui fecerit. holocaustum, «ut sacrificium, el ad 
ostium. tabernaculi testimonii non adduzerit ad fa- 
ciendum hoc Domino, exterminabitur homo ille de 
populo ejus**. Et his alia similia, de quorum con- 
servalione maximam legislator curam gessit. Hic 
autem secundum predictam meditationem non 
dixit homo homo, sed viro viro, duplicans quidem, 
quemadmodum et ubi personam. Propter fortitu- 
dinem vero sic appellatur a latore legis, quia voca- 
bulum hoc mos est geminam innuere significatio- 
nem. ll quod ostendit Salomon dicens : Virum 
autem fidelem quis inveniet 51 Sed et Paulus: Donec 
occurranus omnes in virum per[ectum, in q1nensuram 
etatis plenitudinis Christi 5. Ergo duplicatio appel- 
lationis quantum ei pertineat, de mandato nani- 
festavit. Quod autem viro dixit, et non simpliciter 
homini, demonstravit quod doctoris innueret. per- 
sonam: in hoc enim necessarie demonstrat per- 
fecti formam. Sed huic si factus fuerit seminis 
fluxus, immundus erit. Quo autem modo, audi se- 
quentia : 

Et tunc judicabitur huic immunditiis subjacere. 
ΠῚ est, hec probatio immunditize. ejus; judicium 
autem immunditi:e ejus, in hoc loco dixit legem il- 
]am, quie immunditiam ejus probat. Et quis est hic qui 
fluxum patitur seminis ? Semen intelligitur doctri- 
na, ait Paulus : Si nos vobis spiritalia seminavimus?, 
Sed et Dominus ait: Omnis qui audit verbum, et 
non intelligit : venit maliquus, et rapit que seminata 
sunt in corde ejus??. Quia autem dicunt LXX * Viro 


12. 80] Tim. iv, 45, 10. 
"0 Matth. xir, 19, 


se T evit. xvifs 3, 4. 


969 
εἰ fuerit. proffvium seminis ex corpore. ejus, ex quo 
cousistil. corpus ejus segregandum. est, quod corpus 
duplex hic tradit, id est, hoc quidem ex quo semen 
fiuit, aliud autem, quod per fluxum seminis sub- 
sistit. Quia ergo ex inordinate procedente semine 
generandum fuerat quoddam corpus, subsistereque 
poterat, necessario primum corpus, ex quo fluxus 
est ejus, qui seminis fluxum patitur, modis omni- 
bus intelligitur. Aliud autem consistere, inquit, per 
fluxum, id est, hoc quod ex eo generari debuerat, 
atque subsistere, licet non generetur, propter quod 
et immundus. est. Corpus autem ejus etiam illud 
Secundum appella!, quia revera corpus ejus qui 
generat, est hoe quod ex eo generetur. IEee cst 
aulem legis in principio uota, quia quemadmodum 
litere mandatum corpus semen effundentis intel- 
lexit, eL propterea. dicit: uens semen ex corpore 
cjus; secundo autem hoc quod ex eo generatur, 
recte subdens ex fluxu, quo consistit corpus ejus : 
sie contemplatio spiritalis corpus doctoris, ipsuin 
quod ci ereditum. est verbum, et. doctrinalem di- 
gnitatem | rationabiliter intellexit. Corpus enim 
Christi doctrinale verbum Paulus appellat, sic di- 
cens de eis qui verbum do«trinale decerpunt : Cor- 
pus autem Christi. Nemo vos seducat volens qn. {π|- 
militate, et religione angelorum, qua non vidit am- 
bulans, frustra inflatus. sensu. carnis sud, el non 
tenens caput ex quo. totum. corpus per nexus et. jun- 
cliomes. subministratur, οἱ constructum. crescit. in 
augmentum Dei?*, Corpus Domini aperte. doetrinale 
asserens verbum ; quod recte corpus doctorum 
dicitur : si quidem loco Christi sacerdotes et docto- 
res sunt. in Ecclesiis. Unde rursus secundui cor- 
pus corum, quod ex eorum consistit fluxu, audito- 
rem populum intelligimus, qui ex ejus doctrina ge- 
neratur, qui eam, quam percepit divinam doctri- 
nam l[luit, corrumpendo eam, sive transgrediendo, 
de quo Paulus dicebat: Si nos, aut angelus de coto 
evangelizaveril. vobis. preterquam. quod. accepistis, 
anatheina sit^. Kecte immuudus est qui ex sordi;!a 
conversatione, vitaque impudica, vel ex ambitione 
primatus hoc. patitur ; ac propterea nefariam do- 
cwinanr exquirit, quie delectet eos quos prurientes 
auribus Paulus dixit??, et sanam doctrinam. non 
susünentes. Vel ipse cum sit impudicus, el secun- 
dum proprias passiones sive concupiscentias doctri- 
nam fluat: et verbi gratia cum sit amator adulte- 
rii, respuit quod est de castitate mandatum : vel si 
comessalor et ebriosus, jejuniorum legem: hic ergo, 
quia magistri censetur nomine, et non sana docet, 
sed corrumpit doctrinam, quam profert, non pote-t 
Deo filios procreare, unde et profluvium seminis 
pati dicitur. Nimis ergo rationabiliter subdidit : 
Omnes dies profluvii corporis ejus, in quibus con- 
sistit corpus ejus in profluvium, immunditia ejus cst. 
Quousque enim sic docet, et doctorale corrumpit 


91: Coloss. 1, 18 , 19. 
Ax, 15. 


?? Galat. 1, 8. 
SS ITE CODO XIII, ὥς 


PaTnor. Gn. XCIII. 


9 [I Timoth. 
?! Philipp. iiu, 17. 


IN LEVITICUM. 


A corpus, ex quo corpus consistit populi, immundus 


D 


LIBAV. 970 


estin semetipso, sient ait, immunditiam habens, 
videlicel. sermonem quem proferi sordidum , im- 
pudicum. et immundum. Propter quod ct. nimis ei 
conveniunt, qua sequuntur. 

Vrns. 4, 9. « Omne stratum in quo dorinierit, 
immundum erit, ct ubicunque sederit. Si quis ho- 
minum tetigerit, lectulum. ejus, lavabit vestimenta 
sua, et. ipse lotus aqua immundus erit usque ad 
vesperum. » 

Multe. aliena docentium species sunt; (Quidam 
enim, sicut ait Paulus, per invidiam ; quidam autein 
per contentionem ; quidam vero per ignorantiam ; 
quidam vero ex temerario multiloquio ( de quo dixit 
ille Sapieus : In multiloquio. non e[jugies pecca- 
tum 9*) : quidam autem ex co quod delectantur in qu - 
rumdam corruptione concupiscentiarum, doctrinaleimn 
convertunt. sermonem ^, Recte legislator, cum ho- 
rum quosdam in sanctione leprz, alios vero in ci- 
Lorum differentia significasset, nune rursus aliud 
genus eorum, qui ex impudicitia, et ex libidine alia 
docent, per hoe mandatum, quod est in profluviuin 
seminis patientem , exposuit, sicut et superius ap- 
probavimus. Sed nune et stratum in quo dormit, ct 
ubi sedet, immundum legislator dicit. Paulus igitur 
nos, et Lucas doceant, quid de his arbitrari debea- 
mus. Quia enim vas et stratum, non quoslibet 
$gros, sed hos siguificant, qui nimis sunt in do- 
cirina sublimes, omnemque eam quodammo.lo 
capiebant, ila ut sederet in eis, ac portaretur ab 
eis doctor, aperte Lucas docuit, quando de Paulo 
Deus ad Ananiam dixit: Vade, quia vas electionis 
erit. mihi. iste, ut. portet nomen meum in gentibus et 
regibus ***. Tanquam vas Christi doctrinam Paulus 
|ipiebat, ut imitaretur eum opere, ct verbo, et 
passionibus. Propter quod nunc quidem dicebat : 
An experimentum. quaritis ejus, qui in me loquitur 
Christi **? — Nunc ergo : 1mitatores mei estote, sicut 
et ego Christi ". Nunc vero rursus: Impleo ea qua 
desunt passionum. Christi in carne mea?9, Stratum 
autem magistri, quia proprium est strati, ut in eo 
requiescat possessor ejus, modis omnibus ille per 
hoc discipulus intelligitur in quo propter nimiam 
obedientiam, magister ipse, ct ejus spiritus re- 
quiescit. Quod manifestat Paulus ex his quz ail 
Corinthios scripsit, laudans eos quod obedientes 
semetipsos Tito prebuerunt: Abundantius autem 
gavisi sumus in. gaudio Titi, quia requievit spiritus 
cjus in. omnibus vobis "ὃ. Eorum ergo qui impudica 
docené, et filiorum procreationi contradicunt, leci- 
timasque respuunt nuptias, ut per hoc fornicatio- 
nem introducant, propter quod οἱ fluxum patientes 
seminis dieuntur, utpote genitale semen, et nuptia- 
rum legem corrumpentes, de quibus Paulus dice- 
bat : Quia in novissimis temporibus recedent quidam 
a fide, attendentes spiritibus erroris, et doctrinis da- 
*5 Plillipp. y, 15-17. 9* Act, 
sse. 8? HC Cor vir, 15; 


911 
moniurum ia hypocrisi, cauteriatam. habentes con- ἃ 
scientiam, prohibentes nubere, et abstinere a cibis, 
que Deus creavit ad percipiendum ', stratum qui- 
dem, et vas secundum prazdietum molum fluunt. 
Quieunque in tautum immundi sunt, ut nec munda- 
tionem eorum praciperet legislator : scit enim eos 
ita morbo affectos, ut poenitentiam agere nullate- 
nus possint : non enim ex ignorantia in tali do- 
etrina, sed. prava habitudine infecti, in impudicis 
corrupti, seu. dissoluti sunt. verbis : unde etiam in 
tantum libenter ei adhzeserunt. Si autem quis tetige- 
rit lectulum ejus, id est si particeps fuerit, sumpse- 
ritque de doctrina ejus, eL non. insederit dogmati- 
bus ejus qui prava docet ae sordida, iniquorum ejus 
verborum discipulus exsistit. Sed discipulorum illius, 
stratum, qui 


p 


ipsi siquidem. sunt ejus vasa οἱ 
audit eos, ipse quoque immundus est. Lavat tamen 
vestimenta sua per poenitentiam, sicut sepe dixi- 
mus, etipse lotus aqua lacrymarum vel baptismi, 
immundus erit usque ad vesperum ; usquedum 
tempus compleat peenitentize, Hujus enim figuram 
vesperum in multis gerit, et maxime, quia in con- 
summatione s;eeulorum, id est, occasu presentis 
sieculi, Christus nobis praedicavit penitentiam. 

Vens. 7, 8. « Qui tetigerit carnem ejus, lavabit 
vestimenta sua, et ipse lotus aqua immundus erit 
usque ad vesperum. Si salivam hujusmodi homo 
jecerit super eum qui mundus est, lavabit vesti- 
menta sua, et lotus aqua, immundus erit. usque ad 
vesperum. » 

Eum videlicet qui fit particeps doctrine, profana 
docentis, immundum esse usque dum semetipsum 
diluat per penitentiam, eam quam legislator pro- 
cepit, sive ultro quispiam particeps efficiatur prave 
doctrine, hoc est enim carnem tangere, fluxum se- 
minis patientis, sive docentis ex opere initiat quo- 
dammodo semetipsum, introducitque sermonerm 
doctrine sus, hoc est solivam projicere. Propter 
quod Aquila, si super exspuerit : 

Vrns. 9. « Sagma super quod sederit immundum 
erit usque ad vesperum. » 

Sicut stratum in quo is qui fluxum seminis pati- 
lur, requiescit, et vas in quo sedet. nimis, id est 
valde eum adh:irentes disciplinas. . . ... νων 
quie dilficile mutari vel molliri possunt. Sie etiam 
hic in sagma, sive ut LXX ediderunt, in sagma asini, 
negligentiorem quidem discipulum, sed tamen mol- 
lius habentem cor ad commutandum se : mollia enim 
sagmota asini legislator intellexit. Sed etis quia bonis 
magistris excuti, vel dilui atque respuere malum dis- 
cipulatum potest : quia tale est quod LXX, ἐπίσα- 
192 appellant, id est, stratura ; et ipse videlicet im- 
mundus erit, usquedum ad poenitentiam se verterit. 

Yens. 10. : EL omnis qui tetigerit quidquid sub eo 
erit, immundus erit usque ad vesperum. Et qui por- 
taverit horum aliquid, lavabit vestimenta sua, et ipse 
lotus aqua immundus erit usque ad vesperum. » 


D 


3DITim jw4, Psal xxv, 6. ? E Cor. vir, 6. 


HESYCHII PRESBYTERI 


919 
Generaliter sanxit non licere tangi. fructum labio- 
rum, eorum qui subjecti sun: effecti profana docenti- 
bus, qui subdiderunt semetipsos quodammodo, verbis 
atque incongruis doctrinis substernentes animas suas 
lanquam vasa, in qui distillet impietatis venenum. 
Et tetigerit aliquid, immundus erit, seu is suo pee- 
calo susceperit, sive imposuerit quod facere quidam 
consueverunt, ipse quasi dicere se recta aut facere 
simulantes, eorum autem qui prava docent, aut agunt, 
confirmant conatus, atque ideo qualiter se erga prava 
habeant convincuntur. Nihilominus ipsi secundum 
prsedietum modum, habent necessariam poenitentiam, 
Vens. 11. « Omnis, quem tetigerit. qui talis est, 
non lotis ante manibus, lavabit vestimenta sua, οἱ 
lotus aqua immundus erit usque ad vesperam. » 

Necessarie presentibus verbis usus est legislator ne 
omnino nobis fieret desperatio de conjunctione do- 
centis prava, sed illàm tantum, qui est usquedum 
respiciat ad peenitentiam, atque ideo sunt immundi, 
quoscunque fluxum seminis patiens tetigerit, id est 
quibus commistus fuerit. Non lotis autem manibus 
aqua, necdum videlicet suam vitam per peenitentiain 
abluit: lavare siquidem manus, sordis cujusdam et 
maeule depositionem manifestat. Propter quod David 
dicebat : Lavabo inter innocentes manus meas, et cir- 
cuibo altare tum, Domine?. Sordibus enim est, turpia 
et prava docens. Ex vite enim fallacia, et sordida con- 
scientia ad hujusmodi pervenit doctrinam. Iste ergo, 
qui in malis docendis quibusdam semetipsum mis- 
cuerit, necdum ad poenitentiam respiciens, et hic, 
immundus, penitentiam habet necessariam. Lavet 
ergo vestimenta sua, id est aciiones, qui nos opi- 
nionibus et sectis differentibus, sicut. stola induunt. 
Qui ergo patientes sustinent malos, et ex conjune- 
tione talia docentium ad actiones malas conver- 
tuntur, etiam propter hoc lavent corpus suem aqua, 
ut et suum templum a compassione verborum illo- 
rum purificent, ct tunc certum erit quia munda- 
buntur. Nam etsi immundus fuerit, usque ad vespe- 
ram, quod est usque ad tempus peenitentise, sieut 
proidietum est, qui docet profana, sine dubio mundus 
erit post penitentiam. 

Vins. 12. « Et vas fictile quicunque tetigerit qui 
fluxum seminis patitur, confringetur. Vas autem 
ligneum lavabitur aqua, et mundum erit. » 

Insuperioribus hujus legis,in quadixitflusum semi- 
nis patientem, quoslibet homines tangere diximus 
eos, quibus ipsese prava docens immiseuit, et sumpsit 
ad quamdam societatem sui, hoe enim est aperte 
tangere, unde et Paulus proptersocietatem muliebrem 
cavendam : Bonum est, inquit, homini, mulierem non 
tangere. Propter fornicationes | autem. unusquisque 
suam uxorem habeat, et unaqueque suum virum *. 
Hi ergo vasa ejus effecti sunt doctrinam qui ab eo, licet 
parvam, susceperunt : neque enim supersedit eis, 
id est non totam in ipsos suam doctrinam exinanivit, 
tetigit tamen, partem quamdam tradens. Permanent 


919 


IN LEVITICUM. — LIB. Y. 


974 


igitur fictiles, id est fragiles et. terreni. ad lutum X sancti Spiritus designat. imaginem ; oportet. enim 


suum, eLad corruptionem luti intendentes, quia 
corrumpuntar etiam a paucitate verborum, neces- 
sarie conteruntur. Si antem lignei, quia lignea vasa 
luteis et fictilibus vasis fortiora sunt, diutiusque 
subsistunt, aqua lavati mundantur. Neque enim 
insedit in eis, nee omnem ejus, sieut diximus, ma- 
lam doctrinam susceperunt, quamobrem mec sie 
infirmantur, «t per poenitentiam sanari non possint. 
Ergo intentio est legislatoris, ostenilere qui paeni- 
lentiam agant, vel quia non penitentiam agentibus 
salus offertur : 

Vgns. 15. « Si sanatus. fuerit, qui liujuscemodi 
sustinet passionem, enumerabit seplem dies ad 
eiaundationem sui, etlotis vestibus ac toto corpore, 
in aquis viventibus erit mundus. » 

Mundatio est ejus, aui fluxum seminis patitur, eam- 
dem corruptionem seminis nequaquam ulterius sus- 
tinere. Si ergo sordida pravaque ac nefaria quis- 
piam docens cessaverit, utpote qui cessaverit, a tali 
impudicilia, mundus recte dicitur : Pro sordidis 
sermonibus autem, quos effudit prius, necesse habet 
septem dies dinumerare, ad omnimodam emunda- 
lionem, qui perficitur per adventum, subministra- 
tionemque spiritus, cujus septemplex donum nobis 
Isaias exposuit, cum alt : Spiritus sapientie et. intel- 
lectus, spiritus consilii et fortitudinis, spiritus scientie 
ct pietatis, spiritus timoris Domini *.Quibus omnibus 
egent, qui perfectam mundationem sibi procurari a 
malitia, quze est iu. locutione, sive in operibus, scd 
et aqua viva Javant vestimenta et corpus. Que sit 
vero vis vestimentorum, et corporis, satis est. in 
superioribus demonstratum. Aqua autem viva lavant, 
illa videlicet de qua Spiritus dicebat : Qui credit in 
me, sicut dicit. Scriptura , [lumina de ventre ejus 
fuent aque. vive ὅ. Et rursus : Quicunque. bibit ex 
aqua quam ego do ei, fiel in eo fons aque. salientis 
in vilam cteruam ὃ. Érgo mundatio prava docentis, 
per bonam legitimamque doctrinam provenit. He 
est enim viva aqua, quia vitam ad se accedentis 
prestat. 

Vens. 14. « Die autem octavo, sumet duos turtures 
aut duos pullos columb:e, et veniet in conspectu 
Domini ad ostium tabernaculi testimonii : dabitque 
eos sacerdoti, qui faciet unum pro peccato, et al- 
terum in. holocaustum, rogabitque pro eo coram 
Domino, utemundetur a fluxu seminis sui. » 

Qui septem dies numerabit sibi, id est operationes 
spiritus, hie octava die, il est in gratia videlicet 
Christi, qui& octava die resurrectionis enituit, seu 
claruit, sacrificium offerre jussus est. Quod est autem 
hoe sacrificium. 

Id est, duos turtures, aut duos pullos columbarum. 
Dignum est hoe doctoribus sacrificium ; ex alitibus 
enim sunt hzc animalia. Et. quidem turtur quasi 
meditalorium est animal ; columba autem propter 
generandi frequentiam, el propter simplicitatem 


1 


*[sa, xi, 9. — 5Joan. vij, 88. * Joan. iv, 14, 


doctorem meditationi spiritali operam dare, Propter 
quod ut sacerdotem. et magistrum, sibiimetipsi su- 
mere hoe sacrificium praecepit, quod in alio sacri- 
fieio nisi rursus sacerdotis alieujus fuerit ac magistri, 
dixisse nullatenus invenitur, 

Ipsamque deferre hostiam in ostium. tabernaculi 
testimonii. Xd apostolorum videlicet doctrinas ; has 
enim esse introitum , aut. verum tabernaculum te- 
stimonit, id est habitationem Christi, et conversatio- 
nem, superius in sacrificiis ostendinius, ut ad apo- 
stolicam intentionem in. futuro suam perficiat lin- 
guam. Sieut autem qui peccavit, et sacerdotii habitum 
jn se infirmavit : atque inefficax. reddidit, dare sa- 
cerdoti, et sacerdotii. ministerium alii cedere jussus 


D est. Sed aceipicns sacerdos duos turtures, aut 


b 


duos pullos columbarum, quid facit ? 

Unum: facil. pro peccato, el unum in. holocaustum, 
Ut hoc quidem sacrificii ad ablutionem ejus, eorum 
quie peceavit in doctrina contradicente legi proficiat: 
illud auiem ad. sapienter conversandum in futuro ; 
hujus enim est signum in holocaustum. 

Et sic deprecabitur pro eo sacerdos coram Dominus, 
ut emundetur a fluxu. seminis sui. Nec enim aliter 
quisquam mundationem coram Domino facere potest, 
id est secundum. voluntatem, et legem Dei, nisi de 
his qui? peccavit. poenitens, et. per. sacrificia ora- 
üionum satisfaciens, posteaque recte vivendo, ac 
perfecte sapiendo. Ergo qui suorum peccatorum 
emundationem alio modo peragit, pro hoc coraiu 
Domino non rogatur : neque enim ejus mundationeni 
suscipit Deus, sed nec eos qui pro eo offerunt pre- 
ces. Qüamobrem sive ad doctrinam quis incongruam, 
sive ad vitam defluxit malam, sive. utrumque, simul 
preces effundere, secundum | quod dictum est coram 
Domino, qui habet in potestate dimittere peccata, 
festinet. 

Vrns. 16. « Vir de quo egredietur semen coitus, 
lavabit aqua omne corpus suum, et immundus erit 
usque ad vesperam, Vestem et pellem quam habuerit 
lavabit aqua, et immunda erit usque ad vesperam. 
Mulier cum qua coierit, lavabitur aqua, ei immunda 
erit usque ad vesperam. » 

Necessariam habere regenerationem baptismatis 
liumanum genus, ipse Dominus ostendit, dicens : 
Nisi quis renatus [uerit aqua. et spiritu, non intrabit 
in regum. celorum. Cujus equidem sordis in no- 
bisex Adam inobedientia est transfusa, unde et David 
in iniquitatibus se natum, et in peccatis asseruit 
esse conceptum, non matrem suam accusans δ, sed 
peecatum innuens, quod decurrit ex genere. Εἰ 
nunc legislator eum, de quo semen egreditur coi- 
tus, id est eum qui pro filiis procreandis semen effu- 
dit, sed et mulierem qua suscepit, lavare corpus 
praecepit ob hoc, quia semen suscepit, per quod 
hoc templum nostrum totum, id est, integer homo 
deseribitur ex anima el corpore. Quemadmodum 


1Joan.n5 5. — Psal. r,5. 


"E 
975 


HESYCHII PRESBYTERI 


916 


ergo animam divina Seripuira appellat eum, qui & eto, el semine, cx quo genus accusat. Non est 


est ex anima et corpore, hominem: sicut quando 
dicit: Descendit Jacob in Egypto in septuaginta 
quinque animabus?; sic corpus rursus totum appel- 
lare hominem consuevit. Quod ostendit l.ber Gene- 
sis Joseph. frumenta ministrasse fratribus. per cor- 
pora dicens. Quia autem sordidus effectus per in- 
obedientiam Adam sordidum esse etiam semen suum 
feeit : necessarieque corpus sordidum est, eo quod 
ex semine procedit in quo immundum est usque ad 
vesperam, id est saeculi finem: quia in fine s:ecu- 
lorun Christus veniens ostendit aquam, qua genus 
nosirum mundaretur : et quia permansimus usque 
tuac immundi, probatur ex eo quod ethi qui nec- 
dum  peecaverunt, id est, in :etate infirma const- 
tut, signaculum baptismi necessarium habent, ne 
forle morte superveniente sordidi transeant : sor- 
dem quie ex Adam descendit, in semetipsis haben- 
les, el propterea non valentes in regnum intrare 
colorum. Vestem, et pellem quam habent cum 
coeunt, videlicet immunda esse, et lavari. debere, 
duarum rerum pricepit gratia : nam extendit le- 
gem alque manifestat, quantum corpus humanum 
propter unam inobedientiazm. sordidum sit effe- 
ctum, uL etiam insensibilia ex eis poliuantur. 
Deinde per. hiec. manifestas facit mulieres, que li- 
bidinis causa, viris ad quemdam temporalem com- 
miscentur usum, qualem solent vestimenta pre- 
here hominibus, sicut et abusio pellium quz in- 
veteratze projici solent. Nam et illarum consuetude 
veterascente am'/citia respu'tur, atque in more ve- 
stimentorum, seu pellium eommutatur, neque enim 
semper cum eis vivunt, eum quibus inordinate 
coneumbunt. lloc ergo modo intelligentes Mosaicie 
legis verba, maximum ex eis juvamen eapimus, eta 
legis quaestione quiescimus. Nec reprehendere eam 
possumus, ut superflue punientem, et de his exi- 
gentem poenam, quae in nostra. voluntate non sunt: 
fluxus enim seminis non ex nostra evenit voluntate, 
sed et ex infirmitate contingit. Rursus virum mu- 
lieri coh;rere, et muliere viro, compellit naturale 
consortium, et Dei definitio qu:e ait : Relinquet homo 
patrem ct matrem, el adharebit uxori sw, et erunt 
duo incarne πα. Nam. etsi Ade hiec verba sunt, 
tanen ex divino h:c dixit Spiritu. Unde et Christus 
quando Phariseo non dimittendas mulieres dice- 
bat, horum qui nunc diximus memoriam faciens, 
ad Deum ea, sicut ab eo dicta, retulit, ait enim : 
Qui ab initio fecit masculum. et feminam. fecit illos, 
et dixit: Propterea. relinquet. homo patrem, et ma- 
Ergo non pcenam 


trem, et adhierebit wrori. δι". 
eorum que contra voluntatem contingunt, exigit, 
nee quasi a sordidis his, qui secundum cjus con- 
iuneti sunt. legem, sed in his quidem qui fluxum 
seminis patiuntur, corruptos doctores, qui ingrati 
sant filiorum procreationis. Mie autem Αἰ inobe- 
dientiam, utpote ex ea genere humano sordido efle- 


* Deut. x, 292. V (δ). wu, 24. 


n 


C 


1! Matth. xix, 4, ὃ. 


autem | admirabile, si mulieres, qux non filiorum 
gratia, sed propier usus turpitudinem cum viris 
habitant, vestem et pellem. intelligere legislatorum 
diximus : vestimenti enim, et in malo alique, atque 
contra legem, usum in divina Scriptura acceptum 
invenis, sicut David dicit: E$ induit se maledictio- 
nem sicut vestimentum .. Et vursus : Induantur qui 
deirahunt mili reverenua *?,. Pellis autem. quando 
aliquid. boni signilicat, tunc non simpliciter ipsa 
pellis, sed pellem ad opus aptam legislator edit, et 
hoc quod factum fuerit opus ex ea, aut quod fien- 
dum est ex ipsa, per eam demonstrat. Nunc autem, 
quia hoe non dixit, neque in sacrilicio pellis 85- 
sumpta est, sicut cum decoriatus holocaustum in 
incongruam commistionem positum est. Non ergo 
per stratum seminis, id est per coitum legalem, ex 
quo semen eíBeitur, pellem polluit, aut perfundi 
dixit: necessarie ergo eam qua quis abutitur mu- 
lierem, pellem intellexit. lllud tamen ubique custo- 
dis, quia ad sanctilicationem et castitatem, Judzo- 
rum genus legislator tahens, nimis enim quidam 
eorum luxuri:z serviebant, hxee contra eos qui qua- 
litereunque. effundunt semen, et eos qui hzc tan- 
guut ad emundationem, ei praecipiens ut saltem sic 
casti efficerentur, et luxuriosis abstinerent. com- 
mistionibus, fastidio laboris frequentium pauritica- 
tionum. Hanc enim intentionem secundum litteram, 
etin subsequentibus lex habet, licet aliquid aliud 
secunduin spiritum signet, sicul ipse expositurus 
sum, quia nec ipsum, qui hie est, spiritalem in- 
lellectum — pretereo,. Quemadmodum — ergo. illum 
qui fluxum seminis patitur, eum qui corrumpit 
doctrinam, intelleximus, sic de quo semen coitus 
egreditur, eum qui ad Jud:eos pertinentem doctri- 
nam sectatur intelligimus. Nam sicut effundens na- 
Quragle et sanum semen, propter sordem tamen 
Adam immundus est, sic et eorum sana, propter 
legem qui putatur doctrina, sub culpa est et re- 
prehensibilis, quia litteram docet, qu:e maledictio- 
nem infert discipulis suis ; neque enim possibile est 
quempiam per illam perfecte corrigi. Unde Mosai- 
ce maledictioni discipulos suos subdit: ipsosque 
judios, qui in mulierum coeuntium accipientur 
fieura, utpote qui semper adh:erent, et conquiescunt 
doctoribus institationum suarum. Hoe autem ipsum 
ct in eos qui in przputio sunt operantur, quando 
doectringe eorum semen suscipiunt, quos vestimen- 
tum et pellem esse dicimus, utpote temporaliter ct 
—transitorie doetrinas eorum, non uL et ipsi pro- 
creent aliquam. legalem justitiam, suscipiunt: nam 
quomodo possibile est hoe, in praeputio permanen- 
tibus, sed ut per sermones eorum et ipsi maledicto 
legis pollui, accipiantur. 

Vgns. 19-25, « Mulier quie redeunte. mense pati- 
tur fluxum sanguinis, septem diebus separabitur, 
Oinnis qui tetigerit eam, immundus erit usque ad 


3 Peal.cvin, 18. !? Psal, xxiv, 20. 


077 


IN LEVITICUM. — LIB. Y. 


973 


vesperam. Et in. quo dorini: rit, vel sederit diebus A aliter mundatur, nisi lavatus aqua. Quid ail autem 


separationis sue polluitur. Qui tetigerit lectalum 
ejus, lavabit vestimenta sua, et ipse lotusaqua, 
pollutus. erit usque ad. vesperam. Omne vas super 
quod illa sederit, quisquis attigerit, lavahit vesti- 
menta sua, et lotus aqua pollutus erit usque ad 
vesperam. y 

Intentio legislatoris est a muliebri libidine abdu- 
c^re hominem, simulque eum viris et mulieres pro- 
hibere a turpis coramistionis causa. Non enim hoe 
pro filiorum proereatione agi, maxime ea qux nunc 
dieuntur, affirmant. Invenit enim modum quo per 
varia temporum, ae plurima intervalla, ab ingressu 
muliebri separet viros : nam mensibus singulis 
fluxum sanguinis patiuntur. Septem. antem. diebus 
immundas eas esse, eosque eliam qui simpliei taetu 
cas contingunt, imiunundos esse usque al vesperam 
proecepit. Qui vero cum his dormiunt, non una die 
immundos, sed septem dies esse dicit. Erge sub 
dierum multorum conlinenlia, tam mulieres a vi- 
ris, quam viri a mulieribus necessitate cohibenLtur. 
Et liis quidem sensibilis Jud:eus, et secundum car- 
mem Israelita. juvari per litteram poterat; hoe cst 
autem verissimum juvamen spiritalis. considera- 


tionis, quod est intus inclusum. Fluxus enim san- 
guinis animi, cujus personam, utpote 
et forüitudinem pietatis prodentem, in muliere 
nunc legislator insinuavit, idololatria est. Hujus 
secundum quod LXX edunt. fluxus in corpore ejus: 


effeminatam, 


corruptio enim, scu perditio est humani generis, 


idololatriei sanguinis eífusio. Propter quod non 
dixit de corpore ejus, neque eniu ἃ nobis est ido- 
lolatria adinventa, sed a dmonibus : in. corpore 
videlicet generi nosiro inlliela est, et corruptio hu- 
iani est affecta. naturze. Sed. et tempora denun- 
lans, in quibus idololatria obtinuit, de quibus 
Pautus dieebat: Et quidem tempora ignoranti de- 
spiciens Deus, nunc aununtiat omnes ubique peniten- 
tiam agere δ. Quid dixit: Septem diebus separabi- 
Ur? Quod alii : Erit in purgatione sua. Alii vero 
interpretes ἢ [πὸ separatione iniquitatis sua. Alii 
autem miserie ediderunt, ut per septenarium die- 
rum numerum, tempora significaret. Spiritus qui 
usque ad completionem temporum sunt, in qua 
completione evangelica provenit przedicatio, in his 
separati a Deo per idololatriam homines in separa- 
tione iniquitatis, et miseri: necessario erant, usque 
dum Deo per evangelicam conversationem con- 
jangeremur, qui in octavam diem accipitur : quia 
signum, et principium, et ara quodammodo seculi 
est futuri, propter quod, et octava die Salvatoris 
proeessit resurrectio. Non solum autem idolis ser- 
viens anima, sed et is qui eam tangit, id est, qui 
particeps ejus effiituz : et. multo magis hie, qui in 
quo dormit, vel in quo sedet, utpote qui doeirinze 
ejus, et waditionis pariiceps vel qui coierit eum ea, 
immundus erit, et mundationis opus habet, nec 

ΔΑ χν O0. 16} Gov 


xviii, $-11. 


n 


b 


aqua in precelentibus diximus, intantum oportez 
ab omni iloloblirüe malitia abstineve, ei nec eos 
qui ilolis serviunt, nec hos quibus illi qnasi ocga- 
nis, vel quasi lectis, aut vasis utuntur, contipgere : 
idest in nullo eum eis eommunionem habere, ut 
Paulus prohiberet etiam in idolio recumberc, 
ac multo magis comedere idolothytum 9. Sed. hice 
quidem parum nocent, nec pollutionem habent. Se 
illo die immundum esse dicit legislator : 

Vrns. 24. « Siautem aliquis coierit cum ea, 
tempore sanguinis menstrualis, immundus erit so- 
ptem dies. » 

ld est, si quis malo, et actioni anima. idolis ser- 
vientis eommunicaverit, immolans forsitan et ipse 
idolis, sive libans, aut aliquid agens idolorum servi- 
tuti proximum : boc est enim cum fluxum sangui- 
nis patiente dormire, multipliciter peccato pollui- 
tur. Propter quod pro una die septem diebus eum 
immundum esse pracepit, sicut qui omnem suam 
vitam, et omnem suam conversationem fecit idolis 
serviendo sordescere. 

Vrns. 25-97. « Mulier quoe. patitur multis diebes 
fluxum sanguinis, non tempore menstruali, vel que 
post menstruum sanguinem fluere non cessat, quan- 
diu huie subjacet passioni, immunda erit, quasi s;t 
in tempore menstruo, Omne stratum in quo dor- 
mierit, et vas in quo sederit. pollutum erit. Quicun- 
que tetigerit ea, lavabit vestimenta sua, et ipse 
lotus aqua, immundus erit usque ad vesperam. » 

Quantum vindicet spiritus Dei legis contemplatio- 
nem, et lectionem littere. his qui& per. partes san- 
ciuntur, ostendit : quia. enim fluxum seminis pa- 
tientem, qui habet in. lege obscenam et corruptam 
doctrinam, olim diximus, et de quo coitus semen 
egreditur, Judaica utente doctrina. Bestabant bi 
qui paganorum doctrinam docent : ecce etiam ipsos 
nune opportune subinfert esse. Ergo fiusum  san- 
guinis, idolorum seductionem, et errorem diximus, 
utpote zenere ddemoniorum sanguine gaudente, ci 
non solum pecorum, aliorumque animalium irratio- 
nabilium, sed etiam hominum sacrificia priecipien- 
tia, ita ut in multis locis apud eos talia celebraren- 
tur mysteria, veluti Dionysii et Dianz, aliorumque 
dimonum,in tantum fluxus sanguinis apud eos 
inoleverat : Attende autem. nune, quibus verbis le- 
gislator usus est. 

Mulier que patitur multis. diebus (luxum sangui- 
nis non. tempore menstruali. Quod LXX sie edide- 
runt. : Mulier si fluat proftuvium sanguinis dies com- 
plures. Non dixit, si fluit sanguinein, quod est idolis 
servire, siveimmolare : sed 5i fluxerit fluxum. san- 
quinis, id est, si fluit maculam et errorem idolola- 
trie: faeit autem hoe non in tempore menstruali, 
id est, non iu temporibus quibus idolorum servitus 
obtinebat, hze esse menstrualia. tempora, in illis 
verbis, in quibus de ea loquebamur, ostensum est. 


979 


HESYCHIL PRESBYTERI 


EIU 


Sed et postquam epit scientia, et per evangelicam A. prociperet, quia divinitas debet intellisi in ante- 


doetrinam lumen pietatis. illuxit, ipse tamen im- 
munda fluit, et docet. quidam errori. idolorum 
proxima, immundus est, sicut. illi illorum tempo- 
rum, in quibus furor idolorum obtinebat, illa. do- 
centes qu:ecunque ad illorum pertinebant errorem : 
erant enim etiam tunc. immundi, sed et nine multo 
magis, quia jam nudata est immunditia eorum, 
el error convietus. Quam quia noluerunt oculos 
suos prabere luci verze. intelligentiz, propter quod 
dixit : 

Que patitur. fluxum. sanguinis, non in lempore 
menstruo, vel. que post menstruum sanguinem [luere 
non cessat, quandiu huic subjacet passioni, immunda 
erit. Nam etsi non integram | idololatriam, auguria 
tainen et divinationes aut purgationes, aut venefico- 
rum artes doceat, nihilominus et hic imimnundus, 
quemadmodum et ili qui plene idololatriam his 
quibus floruit. temporibus, tradebant et docebant. 
Sed et quieunque his ex opere discipulatum | suum 
przebent, in persona horum intelligitur. 

Stratum in quo dormierit, et vas ia quo sederit. Id 
tst hi qui studiose has doctrinas suscipiunt, sicut 
predictus sermo monstravit, iminundi erunt quem- 
2dmodum et hi qui eos. docent. IIoc. enim osten- 
dens legislator de strato et. vase. dixit, secunduin 
LXX, inimundum erit secundum. dies profluvii ejus, 
cos qui ex opere talia discunt docentibus comparari 
cupiens. In tantum autem hzc vera sunt, et ita Dei 
tcx immundum dicit eum, qui vel pauca horum atti- 
zit, quia ad idola pertinentia loquuntur, auLagunt, 
vt et eum qui vel comedet cum eis, aut mensa po- 
Luque communicaverit mysteriorum, sicut revera 
immuadum societate removeat, Unde et Corinthiis 
scribebat Paulus : [Non potestis calicem Domini bi- 
lere, et calicem daemoniorum 9, An. ;emulamur Do- 
minum? nunquid fortiores illo sumus? - Et rursus : 
Nolo vos socios deemoniorum | esse "7. Cur autem mu- 
lieris introduxit personam, bene novimus. Diximus 
cnim, quia pro eo quod cogitationum virilitatem et 
divinze scientie fortitudinem, hi qui in idololatrie 
deciderunt errorem, prodiderunt, animasque suas 
cfleminaverunt, recte in his qui agunt et. docent, 
quecunque cultui idolorum. impenduntur, figuram 
mulieris insinuasse. Hujus enim. imaginem gerere 
intellirimus eam, qu: in Evangeliis fluxum patitur 
*snguinis, quie ommem substantiam, sive vitam 
suam in medicis expendit, in his qui apud eoserant 
philosophis. Non tamen sanata est per eos ab 
;Fgypto decedere erroris sui, quia dicenles se ésse 
serpientes, stulti facti sunl '*.. Cum enim. viderentur 
simulaerorum cultu. et. furore alienati, terram ta- 
mien. metiebantur, aerem οἱ celum, quorum. seire 
snlius Dei est exordia, terminos. Que hime 
fimbriam Jesu retro tangens, liberata est a. fluxu. 
Dicimus autem fimbriam ejus, fidem ejus 


ergo 


; nam cu- 
105 ΤΟΙ gratia cum fimbriam | facere vestibus Moyses 


16 I Cor. x, 90. '^ Rom. 1, 


D 


rioribus, retro humanitatem intelligimus, hane gen- 
les, quie in fluxu constitut;e. erant sanguinis, idolo- 
rum proposito tetigisse dicimus. Quod si nonsolum 
eos, qui ad effundendum idololatriz sanguinem va- 
cant, sed etiam eos qui docent ea, qua ad doctri- 
nam pertinent paganorum, fluxum sanguinis expo- 
suimus, non est admirabile : mos quippe est apud 
€Mteviores, affluens eloquium, largissimeque se. ac 
facile ad doctrinam effundens fluxum vel rhetoricam 
appellare. 

Vins. 28-51. « Si steterit sanguis et fluere cessa- 
verit, numerabit septem dies purificationis suze, et 
octavo die offeret pro se sacerdoti duos turtures, 
vel duos pullos columb:e ad ostium tabernaculi te- 
stimonii. Qui unum faciet pro peccato, alterum in 
holocaustum, rogabitque pro ea coram Domino, et 
pro profluvio immunditie ejus. Docebitis ergo filios 
Israel, ut caveant in immunditia, et non moriantur 
in sordibus suis, cum polluerunt tabernaculum meurn 
quod est inter eos. » 

Qui virtus bujus sacrificii sit, et. qualis in. his 
qui fluxum seminis patiuntur, in quantum. necesse 
erat diximus : similia enim et illie lex przecepit. 
Sicut enim ibi sibimetipsum sumere turtures, aut 
columbas in saeriüicium fluxum seminis patientem 
legislator priecepit, quia magistri locum tenebat 
alque personam, sic et nunc hanc quz fluit fluxum 
sanguinis, fisurare enim eam diximus, docentes 
quie ad errorem idololatriie. pertinent. Quamobrem 
eioquentiam docens, et eloquentiz participans, sibi- 
melipsisuniere quie ad purgationem profieiunt po- 
lest: facillime quippe exterior sapientia interiori 
subjieitur et ab ea sumit utilia, sibique proficien- 
ia. Nam fluxum. sanguinis patiens, eujus habere 
figuram ea qui sanguine idololatrie aspersa est, 
ostensum est, sibimetipsi medicinam sumpsit, tacta 
fimbria vestimenti Doininici, et antequam extende- 
ret manum, liberari a passione promeruit. Qus ergo 
ad interpretationem desunt, hic in subsequentibus 
per ordinem dicemus. 

Vins. 51. « Docebitis ergo filios Israel, ut ca- 
veant immunditiam, et. non. moriantur in sordibus 
suis, cum polluerunt tabernaculum meum quod. est 
inler eos. » 

Quamvis omne peccatum immunditia sit: anime, 
maxime tamen idololatria, et quie ad eam pertinent. 
Hiec habere et in his timoratos filios Israel legisla- 
lor desiderat, ut non crudelissima impietatis morte 
moriantur : polluunt enim impii, tabernaculum Dei, 
quod in ipsis est, atqui corpus est, quo fluxum san- 
guinis aul seminis inquinatur. Sed quia impiet,.tem 
sermo innuit, quae hominem totum polluere consue- 
Vit : propterea, cauios, sive ut. LXX, timoratos, 
inquit, facietis. filios Israel. ab immunditia sua: 
quod neque leprosis, neque de his qui tetigerunt 
moerticina saneivit, Sed et. tabernaculi Dei, quod 


951 


IN LEVITICUM. — LIB. V. 


1032 


in nobis est, mentionem fecit: tabernaculum enim A pterea in immundis ordinatus cst, et liujus quidem 


Dei est omnis noster homo, in quo Deus habitare 
ereditur : primum quidem per imaginem, quam no- 
bis donavit, deinde per primitias, quas à nobis 
sumpsit. Verbum enim caro faetum est, quod per 
"lam munitionem etiam in reliquis habitare homi- 
(bus dicitur, quod probat Joannes dicens : Ver- 
bum caro [actum est, et habitavit in nobis '*. 

Vrns. 32,55. x Ista est lex ejus qui patitur fiuxum 
seminis, et qui polluitur coitu et qui menstru:s tem - 
poribus separatur, vel que jugi fluit sanguine, οἱ 
hominis qui dormierit cum ea. » 

Quicunque ejusdem sanetionis sihi cohirent, et 
quorum ad unam intentionem in effectu tradit uti- 
litas, lixec sibimet legislator connectere consuevit, ut 
ei qui meditationi legis studium priebet, manifestet 
quomodo cporteat hee intelligi, et quie cum quibus 
coguationem secundum similitudinem | intellectus 
habeant. Quia esse fluxum seminis patiens, docto- 
rum corrumpens semen, et turpia atque. corrum- 
pentia admonens est probatus : Et de quo egreditur 
semen coitus, Ut polluatur, is, qui Judaica pr:cepta 
docet, in quibus ipse ut mala bona docens et legis 
intentionem transgrediens polluitur, dum ea. quie 
ad litteram pertinent, extra tempus  proferet, οἱ 
modo quodam mundis sicut. immundis utitur, de 
quibus dictum est : Omnia munda mundis, coin- 
quinatis autem. et infidelibus nihil mundum, sed jol- 
luta sunt eorum meas et conscientia ??. Sanguinis au- 
lem fluxum patientesin menstruis suis, hi esse de- 


monstrati sunt, qui ea qux ad impietatem tendunt, " 


illo doctrin:e tempore, inquo genus hominum iu 
cultu idolorum detentüum in menstruis suis, in. se- 
paratione maliti;e, a malo enim separati non erant; 
ut ostenderet quia eadem de his qui prava docent, 
lex loquitur. Addidit secundum LXX : Fluxum | se- 
minis patienti masculo et femine. Atqui in prece- 
denti sanctione de solo fluxu seminis patiente ma— 
sculo dicit; feminze autem fluxum seminis patien - 
tis memoriam secundum litteram peuitus non fe- 
cit : sed per mulierem qui fluit fluxum. sanguinis, 
eum qui effundit. doctrinam idololatrie | intellexit. 
Propterea nuuc eam fluxum seminis patientem ap- 
pellavit, ut nos disceremus quia eum qui corrum- 
pit bonam doctrinam, turpiter eam et male profe- 
rens, talem qualis estis qui impietatem docet, lex 
reputet, utrorumque enim. verba corruptione plena 
sunt. His virum conjunxit cum menstruata dor- 
mientem. Dicit autem eum qui ex fideli populo, ido- 
lolatri:e mistus est : sicut superius diximus. Unde 
non simpliciter, sed masculum pertectiori vocabulo, 
sieut nomen fidelis possidentem, dixit. Si proevari- 
cator effectus, hoe vocabulum negat falsumque in 
*:e esse demonstrat, adeptus enim Dei 
idolis se tradidit, cum. dormiens videlicet et errori 


nulitiam, 


se permiscens, primum quidein ut sordens, deinde 
vt cui inest longe a Deo sedere, et degere. Εἰ pro- 


!? Joan.3,44.  ** Tit. 1, 15... ?' Matth. xvt, 


D 


20. 


poena. manifesta est. Manifestuin est etiam quomodo 
mundata a poenis liberari possint. Sed adhue bis 
superiedificans legislator, utpote consanantem san- 
ctionem qua subsequitur posuit. 


CAPUT XVI. 

Vrns. 1. « Locutus est Dominus ad. Moysen, di- 
cens : Post mortem duorum filiorum Aaron, quando 
offerentes ignem alienum interfecti sunt. » 

Ecce et nunc Dei spiritus unum corpus legis facit, 
ΟἹ ad unum redigit invicem sibi coh:rentia, et eum 
dudum manifestasset ea que ad. doctrinam. :: qui 
contra legem est, pertinent, modosque ejus multi- 
pliees quosdam, tque differentes exposuisset, una 
nunc eam redarguit lege, et. commune quodam- 
modo contra eam subdidit proceptum, ct causam 
morbi ipsius manifestam fecit, id est, unde contin- 
git et unde supervenit. Audisti enim, quando filio 
rum Aaron, eorum qui divino igne consunipti sunt 
quirebamus mortem, quia, cum verbum illic leza- 
lis traditionis et historie faceremus, ignem alie- 
num, alienam ἃ Deo. doctrinam. disimus, et pro- 
pterea à divino igne videlicet spiritus, eos qui 
ignem illum offerebant esse consumptos : quia divino 
igai aperte eontradicunt, et contra. Spiritum. san- 
ctum agunt hi, qui ea qui mala et iniqua sun. 
docent. Sive ergo ea quie idololatri: coherent, quis 
tradat, sive corrumpat exponens. divina mandata, 
nefaria in eis subinferens verba sive Judaica do- 
ctrina sic utatur, ut ex ea polluatur, contra tein- 
pus videlicet et iutentionem legis, ipsius legis littc- 
ram proferens, isnem alienum Deo offeret, et pro- 
pterea. mori dicuntur, ex lege celerem habenis 
Lransgressionis penam. Verum quando hi mortui 
fuerint, id est, quando dispertiti fuerint, ev quo- 
dammodo defecerint, tunc. sanctio quie sequitur, 
obtinebit. Et propterea post. mortem | filiorum Aa- 
ron, qui ignem alienum obtulerunt, dixisse Deus 
ad Moysen ea quie sequuntur, dieitur : 

Vrns. 2. « Et precepit. ei dicens : Loquere. ad 
Aaron fratrem tuum, ne omni tempore ingrediatur 
sanctuarium, quod est intra velum, coram propi- 
liatorio quo tegitur arca, ut non moriatur, quia 
innube apparebo, super oraculum. » 

Quantum parcat Deus saluti nostrae, ex multis quze 
in leze dieta sunt : considerari et disci potest, de 
quibusnihil negligentes, oculos mentis per singula 
intendamus. Quid enim prodest, homo si totum mun - 
dum lucretr, anime autem sue detrimentum faciat? 
Aut quam. dabit homo cominutationem pro. anima 
sia ?? Quia ergo summa, sive capitulum salutis no- 
stie, Verbi éoetrina est, ipsa nobis vias bonas, si 
bona fuerit : si autem mala, malas digito monstrare 
consuevit. Reete. maximam diligentiam | legislator 
exhibet ut non solum in verbis turpibus, aut in fa- 
bulis Judaicis aut in aliquo idololatrizs phantasmatc 


98} HESYCHII PRESBYTERI 984 


doctores non excedant, sed ncc occasione theologi A Quando ergo a. populo Judaico in cujus nunc figu- 
in impietatem cadant, quod mos est hzreticis pali. ram, utpote principem populi Moysen accepit, pro- 
Substantiam vero discutientes. Dei, tam Patris ad — tectricem Deus abstulit manum, et sua eum virtute 
Filium, quam Filii ad Spiritum sanctum, differen- — nudavit in tantum ut Romanis tributa przstarent, 
iiam introdueunf, et alia similia quie nostram exce-.— ut sub leges eorum et principes degerent, tunc vi- 
dunt scientiam, absconsa : qui sunt nobis sicut — derunt posteriora Dei, id est Dei incarnationem. 
nimis alta atque sublimia, non ex divinis dogma- — Posteriora aulem ejus, quia videlicet in ultimis est 
tibus, sed ex suis cogitationibus exquirere volentes, — temporibus incarnatus. Faciem autem non videbitis, 
2 moderationis ecclesiastice excisi sunt corpore. — ail, substantiam videlicet Divinitatis. Aperte ergo 
Moc ergo ne patiamur, lex presentibus nos premo- — doctores vetuit, et. sacerdotes prohibuit, et quos 
net verbis ; ail enim sic : eunque de Deo loqui fas est, exquirere substantiani 

Et dixit Dominus ad Moysen : Loquere ad Aaron — Det, et discutere Christi divinitatem, et ingredi in- 
[ratrem. tuum, Td est, ut. sacerdotes sibi invicem — teriora velaminis intelligibilis. Velamen enim Chri- 
h:e praciperent, et unusquisque doctorum talia — stus. habet carnem, tegumentum divinitatis sus, 
proximo sanciret, qualia nune Deus loqui ad Aaron. — quemadmodum et hoc quod erat sensibile velamen 
Moysi pricepit, qu: sunt hoe : b Legümentum Sanctis sanetorum fuit. Non solum 

Non ommi lempore ingrediatur in sanctuarium — autem velamen, sed et testimonii arcam, carnem 
quod est intra velum coram propitiatorio : quo tegi- — Domini appellavit, multis illam necessario appel- 
Qur arca. Commune omnibus mandatum, et com- — ians nominibus, quia multz? ex ea erant operatio- 
munen hie proposuit legem, primum quidem sa- nes; de hac enim David in Psalmis prophetavit : 
cerdotibus aptam, deinde omni qui vult discutere. — /^ssurge, Domine, in requiem tuam, tu et arca sancti- 
divina mysteria. Quamobrem, secundum LXX, im- — ficationis tuc ὅδ. Hoe arca. intelligibilis testimonii, 
personaliter pracepit, dicens : Nom ingrediantur — utpote continens compas-ionem salutarem dicitur, 
omni in tempore in sanctum interius velaminis. Qui — de qua dixit Paulus : Testificor coram Deo, et Christo 
non addidit, omnes prohibere ab hoc manifeste cu- — Jesu, qui testimonium reddidit sub. Pontio Pilato 
piens, quia. velamen corpus Salvatoris intelligitur, — ^ouam confessionem ?'. Rursus et Evangelium dici- 
sieut Paulus evidenter ait: Mabentes autem. confi- mus esse testimouium, tam quia intelligibili arce, 
dentiam. in introitu sanctorum quam initiavit nobis — id est carni, Christi coh:eret, quam quia ex ipso 
viam novam, et viventem per velamen, id est per — passionis Lestimonium habemus. De ipso enim et 
carnem suam ?*. Ipse est enim verum et intelligi- z; Paulus. ad Timotheum seribebat : Testimonium 
bile propit/atorium, utpote qui ipse nobis peccato- — remporibus suis, in quo positus sum ego predicator, 
rum propiliationem przestat ; ait etenim idem Pau- — er apostolis ??. Hec. arca ergo est propitiatorium, 
lus : Omnes peccaverunt, et egent. glaria. Dei, justi- — quia in carne sua Christus nohis propitiationem 
ficati gratis per gratiam ejus, liberationem, que — prestitit. Ad quam omni tempore non przecipit 
est in Christa Jesu , quem proposuit Deus propitia- — doctores ingredi, ut curiose utique non inquirant, 
torem per sanguinem ipsius **. Quod autem nos ha- — quemadmodum | verbum. caro. factum. est ? : quo- 
beraus, Coram propitiatorio, LXX ediderunt : Co- — inodo, qui in forma Dei erat, in forma servi factus 
ram facie propitiatorii. Wuie autem  propitiatorio — est, quomodo eainanivit semetipsum, et in ccelis 
facies, divinitas ejus fuit. Quamobrem quando — juansit ?*. Horum enim fides salutem affert, peri- 
Moyses videre Deum desideraus dicebat : Si inveni — culum inquisitio. Hoc ergo qui credit, non morie- 
gratiam in conspectu (0, ostende. mihi teipstm **..— (ur, Quia in nube, inquit, apparebo super oraculum 
Et respondit : Non poteris videre [aciem meam; neo — sive. propitiatorium , nubem rursus Dominicam 
hominum vidit [aciem meam et vivit ** ; quia substan- — carnem et. evangelicam appellat. Verbum. Eadem 
iam Dei nemo comprehendere potest, hoe dixil. — enim multis vocat nominibus, nec est ταυτολογίο, 
Quid autem ejus possit videri, ipse aperte subdidit D sed operationibus rerum quie significantur, apta 
dicens : Ecee est locus apud me, stabis super pe- — imponit et distribuit nomina. Aliquando enim ve- 
tram δ, id est Ecclesiam, et confessionem quie in.— lamen carnem dicit, tegumentum hane esse divini- 
eo est, cum fide dieens : Cinque. transibit gloria — tatis Christi. significat; aliquando autem arcam, 
mea, significans Christi ad homines transitum : et. hominem videlicet. quem ipse Dominus exponens 
ponam te in foramen petre “ἢ, id est, in lege, sicut — Jud:eis dixit : Solvite templum hoc, et in tribus 
per foramen angustum, ad confessionem Christi el — diebus. excitabo illud **. Quod, Judieis ignorantibus, 
fidern, per eam transimus, unde et p:edagogus no- — et dicentibus : Quadraginta et sex annis aedificatum 
ster ad Christum, lex esse per Paulum dicitur ?*. — cst templum hoc, et tw. im. tribus diebus. excitabis il- 
Et ponam super te manum mcam, signis videlicet, — [ud 357 Evangelista explanavit, dieens : J/le autem 
müraeulis quee cum eis faciebat, donec transeam, — dicebat de templo suo 57. Aliquando. vero. nubem, 
tollamque inanum meam, et videbis posteriora mea ??, — quia nubes eorpus est, sed mundum el subsisten- 


" Hebr. x, 19, 90. “Ὁ fom. 11, 95, 96. **Exod.xxxm 19. — **ibid., 90. Αδ ibid. 9... 31bid; 
92. *Galat, ni, 94. 415 Exod. xxxn, 95. 2?" Psal cxxxn 8. 417 ΠῚ Ὁ. 3S] Tim T5507. 
$$ Joan. 1, 14 ?* Philipp. n, 6, 7. 5 Joan. 11. 19. 39 ibid., 90. ? qi bid. 

pp. ἢ 


935 


IN LEViTICUM. — LIB. Y. 


926 


tiam ex Spiritu sancto habentem: ex spiritibus enim, A quomodo jubet. uti quando nosmetipsos perfeceri- 


id est ventis nubes subsistunt. Propter quod ejus 
subtilitate simul et levitate munditiam Isaias osten- 
dens dicebat : Ecce Dominus ascendit super nubem le - 
vem, et ingredietur. zEgyptum, et commovebuntur δὲ- 
mulacra Agypti ?, nube. similiter non. incongrue 
evangelicum appellamus verbum, quia mos est divinze 
Scripture sancti Spiritus doetrinam, nubem appel- 
lare. Unde et vineam Judieorum sicut infructuo- 
sam, auferens dicebat : Mandabo nubibus, ne plant 
super eam. imbrem 35. Deinde αι sit vinea, expo- 
nens subdit : Vinea enim Sabaoth, domus Israel est, 
et domus. Juda, novellum. detictum . In. hac ergo 
nube, Deus tam in Dominica carne, quam in evan- 
gelica. praidicatione insinuatur, et nihil amplius 
quaeramus nos qui aliquid de Deo serutari volumus, 
sed quantum nobis evangelieus sermo tradit, quanta 
ex Dominica carne pereipimus : neque enim frustra 
uno nomine carnem Domini, et Evangelium legis!a- 
tor significavit, sed quia Evangelio, et carne Do- 
minica, occasio atque subsistentia est. Verumtamen 
et illa nunc iteratio confirmat, quia non solum hoc 
ipsum di(lerentibus nominibus divina nomina Scri- 
ptura ut differentes operationes signet, sed in no- 
minibus differentiam ostendit, plerumque etiam core 
trariam : nam. aliquando. quidem sagittas malas. et 
igneas, illas quz? sunt concupiscentiarum, aut alterius 
nequiti:e organa, et operationes vocat igni diabolum 
assimilans, quia corrumpit eos qui ei se conjungunt, et 
in eo se quodammodo mittunt. Aliquando autem in 
specie ignis, tam alibi, quam in rubo Deum insinuat, 
quia lux est eorum qui ad eum per singula accedunt 
tempora, calorque vitalis atque purgatio. Non ergo 
sstimes superflua sive nova induci per expositio- 
nem, quando eisdem nominibus in differentibus 
vtituc causis, aub nomina differentia in eisdem 
accipit rebus. Sed illud intende tantum si non pro- 
prie, et Secundum tempus, 
num in adjacentibus expositioni rebus interpres 
accepit. Sed jam qux sequentur videamus. Sed sic 
ingrediatur Aaron sanctuarium. 

VrRs. 5, 4. « Vitulum offeret pro peccato, οἱ 
arietem in holocaustum. Tunica linea vestietur, et 
feminalibus lineis verecunda celabit. Accingetur 
zona linea, eydarim. lineam imponet capiti. lle 
enim vestimenta sunt sancta, quibus cunctis, cuia 
lotus fuerit, induetur. » 

Admirabili ordin» etiam legislator ad ea 
qui juvare possunl, el utilia esse legentibus le- 
gem, et qui thesaurum reconditum in ea persceru- 


significationes nomi- 


nunc 


tantur, utitur. Cum enim dixisset non licere omai 
liora, id est non continue, id est, sine intermissione 
inzredi in Sancta. sanetorum, ne forte sine metu, 
et circunispectione ad ea quie divina. sunt, przesu- 
nins aut accedamus, ne majorem perscrutatio- 
nem omnino prohibuit, sed. quando nos hac, aut 
" ibid. 7. 


9R]sa. xix, 1. 3? i52. 5 5. 


*5 Joan- X11,50."* Lue. x, 


c 


C 


D 


n Ion 


mus sive consummaverimus, nunc [radidit, id est 
non inerediatur Aaron in sancta, nisi hiec fecerit. 
Mic ostendit, quia non solum non frequenter, sed 
nee omnino non ingredi in sublimiorem divinam 
contemplationem pr:ecepit, quam et appellavit san- 
ctuarium, utpote qu:e de Deo est, qui Sanctus san- 
clorum est, et eum qui bene ea uritur, sanctificat, 
sed qui utique Aaron est, id est, altam conserva- 
üionem habens, et qui in tantum provectus est, 
ascendens ad Dei sanctificationem, ul sicut divina 
arca respondere possit, hoe enim Aaron interpre- 
tatur, hie irgrediens, vitulum offeret pro peccato, 
videlicet in. saerilieio: ingreditur Christi. Qui quia 
non solum pro peccatis nostris immo:atus est, sed 
οἱ vitam nobis przestat perfectam, tamen. peccato- 
ram nobis absolutionem, quam virtutum perfectio- 
nem Bei saerificium conquirit, et apponit, addidit 
legislator. 

Et arietem. in. holocaustum, LXX. autem edide- 
runt, de vitulo. Ex bobus illis operatoribus justitize, 
secundum carnem factus est, verbi gratia, Abra- 
ham, Isaac, Jacob, David ; nam boves lex, eos qui 
justitiam. operatur, novit sicut nobis Paulus tradi- 

Non alligabis os 
: Nunquid de bo- 


dit, illud interpretans mandatum : 
bovi trituranti  ; deinde. subjecit 
bus cura est Deo **? an. propter nos utique dicil : 
Quia debet in. spe qui rat aavare, et. qui triturat, ii 
spe [ructus. percipiendi 9? Quia autem et vitulus, 
recte. propter sacrificium, et virtutem appellatur, 
evangelica explanat parabola **, in qua prodigo filio 
pater revertenti, primam stolam dans baptismatis 
et annulum, id est signaculum spiritus, vitulum ei 
sacrificium unigeniti immolavit, ipse et aries in 
holocaustum est. Moe enim ea quie est de Isaa 
historia explanavit, quando pro arictem seeundum 
LXX, in virqulto. Sabech, id est in virgulto veniz, 
per quod absolute crucem intelligimus, in qua no- 
strorum peccatorum peracta est venia, ex cornibus 
colligatum. videns Abraham immolavit eum, et βὰς 
criücii Cliristi complevit imaginem. Unde et de eo 
Dominus dicebat : Abraham exsultavit, ut videret 
diem meum, et vidit, οἱ gavisus cst 9. Quia ergo aries 
ex genere ovium est, verumtamen est pracipuus, 
el gregis dux, recte. significat, Christum, qui cst 
€x massa nostra, sed pr:iecipuus, et excellens nos, 
et dux generis humani atque rex est. In hoc, id est 
in Christo, vult nos ingredi in saneta : initium enim 
de Deo loquendi, Christus est, et ejus passio. Que 
si nou aucta fuisset et tam paganorum nos errore, 
quam ab umbra legis et caligine liberasset, nos de 
Patris divinitate loqui miniine potuissemus : Venio 
eniin. scit. Patrem, nisi Filius, et. cui voluerit. Filius 
revelare **. Sed quia his, qui de Deo locuturus est, 
et intueri Deum, in quantum possibile est bomini- 
bus, vult, neecsse est ut emnibus virtutibus armes 
10. 


δ ibid. * Lue. vv, 11 seqq. 


087 


tutes enim quikuor generales sunt, justitia, castitas, 
; fortitudo, sapientia; propterea inquit : 

Tunica linea induetur. ld est justitia, h:ec enim 
proprie vestimentum hominis est, tunica, quam 
LXX sanctificatam. edunt, quia sanctificatur a Deo 
qui justitiam diligit, et principaliter ea indutus est. 
Unde de eo dixit David : Justus Dominus, et justi- 
tias dilexit . Per feminalia castitas significatur, 
quod manifestum est ex eo quod non permittunt 
videri carnis nostr» inhonestiora. Quia ergo totus 
corporis decor castitas est, necessarie legislator 
ait : 

Feminalibus lineis verecunda celabit. Atqui super 
femora, et circa vicina eis membra, solum sunt 
feminalia. Sed ostendere vult, quia feminalem hic 
castitatem, totum corpus custodientem carnis nó- 
str signat. Per zonam, fortitudinem intelligit, 
unde Deus Job sublevans passionibus ac periculis 
oppressum dicebat : Accinge ut vir lumbos tuos "δ, 
Per eydarim, quia indumentum capitis est, intel- 
ligitur modis omnibus sapientia : quia enim in ca- 
pite sapienti: est. organum, non ignoramus, quod 
et cerebrum dicitur, et unde et caput omni est 
honorabilius corpori. Sed hoe linea propterea 
esse przcepit, ut ostenderet virtutum facilitatem, 
et celerem conquisitionem, vel habilem, gratam- 
que adipiscenti esse, sicul el ea quie inea sunt 
corpori, super quod sunt, 

Nisi in ipsis macula effecta. fuerit. Quia etiam 
eum sublmes sint, conversatio eorum polest esse 
in terris. Quorum singula in linum proveniunt, 
quod altum quidem calamum habet, sed multum a 
lerra ascendit, facileque conquiri potest a paupe- 
ribus, et ei qui hoe induetur, acceptum. gratum- 
que est, sicut supra dix mus. ZEstuantem etiam 
refrigerat, sed et in gelu fovet, quod est virtutis 
proprium, quie. refrigerat quidem in zstü coneu- 
piscentiarum, in frigore autem tentationum cale- 
facit, atque ad zelum. [celum] erigit, et non per- 
milli sentiri persecutores. Sed. ut non etiam sa- 
lutis perdas capitulum, quod est baptisma, nec 
wstimes tibi sullieere virtutes, sine dono bapti- 
sma:is, addidit : 

Hec enim sunt vestimenta. sancta, quibus cunctis 
cum lotus fuerit induetur. Lavatur omne corpus per 
aquain baptismatis, quia torum nostrum lavat, et 
renovat hominem. Ergo baptizari oportet. prius, ct 
€x aqua regenerari, ae. Spiritu, ac sic praedictis 
hoc enim 
et ipse contextus legalium signat verborum. Post- 


virtntibus indui, et per eas Christum : 


quam enim dixit legislator, ne omni tempore in- 
grediatur sanctuarium, nisi Προ ante fecerit : 
Vitulum pro peccato, subdidit : et arietem in hio- 
locaustum. Tunica linea vestietur, ct. reliqua. Non 
solum Christum jntelligibilem arictem, et. verum 
VrP*3]4 x88? ἐν ftom. 


Job xyxvi, 2. 


HESYCHII PRESBYTER, 


tur. Attende et hoc quemadmodum approbavit; vir- A holocaustum, virtutum — vidclicet 


D 


ΙΧ, 


perfectioneni ; 
ipsuin enim virum perfec!um, et inensuram setatis 
appellavit, suscipere nos, et indui volens, propter 
quod et baptismatis gratiam introduxit : quia per 
ipsam maxime Christum induimur, Quando autem 
liec adepti fuerimus, in Saneta sanctorum ingre- 
diemur, non substantiam perserulantes Dei, vel 
discutientes, hoc enim prohibitum est, sed ad ea 
qui sunl de dispensatione Christi sacrifieioque 
ejus pro nobis, et bouis qu:e per ea fruimur, sa- 
pienti:? dogmatibus studium dantes : hoc enim ma- 
nifestum faciunt maxime quie sequuntur : 

Vins. 5, 6. « Suscipiet ab universa multitudiue 
filiorum Israel duos hircos pro peccaio, et unum. 
arietem in holocaustum. Cumque obtulerit vitalum, 
eL oraverit pro se et pro domo sua. » 

Multa hic intentio, dicentis simul, et audientis 
est necessaria, ut non recedant ab eo quod rectuin 
est, quia maxima sunt mysteria, ea qu: nune ex- 
ponit lex, et quidam in ipsis offendunt ignorantes 
horum virtutem. dictorum. Sed h«c quidem, in 
quibus offendunt, subtilius in subsequentibus di- 
centur. Quia autem ad ipsum Christum ea de qui- 
bus locutus est legislator, in prosenti evidente 
referuntur : manifestant, species sacrificiorum, et 
effectis, sed et hi a quibus sacrificia accipiuntur. 
A synagoga enim, vel universa multitudine filiorum 
Israel accipi saerilicia praecepit : quia Christus qui 
pro nobis immolatus est, ex filiis Israel secunduin 
carnem fuit, ita ut Paulus diceret : Ex quibus Chri- 
sius secundum carnem, qui est. Deus benedictus in 
sccula, Amen "?. Dein sacrificiorum alia quidem 
pro peceatis : alia autem. in holocaustum jubet 
offerri, figurans, sicut oportebat, Christi sacrificio 
virtulem, qui pro nostris peccatis offertur ; audi 
ergo Paulum dicentem : Cliristus semel oblatus ad 
multorum exhaurienda peccata, novissime sine pec- 
cato apparebit exspectantibus se ??, Quia autem. ad 
holocaustum et ad perfectionem videlicet, et 
profectum vitz, atque virtutum Unigeniti. sacrifi- 
cium faetum est, quomodo dubitare licet aperlc 
Paulo dicente : Ergo fratres, et vos mortificati. estis 
legi, per corpus Christi, ut. sitis alterius qui ex mor- 
tuis resurrexit, ut. fructificemur. Dco ". Et rursus 
de eo dixit : Unde οἱ salvare in perpetuum | potest, 
accedentes per se ad Deum "*. Sic perfectio, et 


ad 


omnimoda nostra salus, filius per sacrificium suum 
factus est. Proprie autem in effectibus sacrificio- 
rum, accepit legislator ea qu:e immolabuntur : eum 
enim dixisset hircos pro peccato offerri, quoniae 
boe animal in peceatorum genus divina Scriptura 
aecipere consuevit, nullatenus immemores, quia; 
quando sacrificiorum h:ee. peenitenti:e.— rationem 
significabant, occasionem ex legali hoc codice sr- 
mentes exposuimus ; haedum, qui Grece. chimarus 
icitar. recte immolari ab eo qui poenitentiam agit, 


5? fcr 1x, 98. Rom. NI Ao EPOD: 


080 
ostendimus : 
tuti, usque dum poenitentiz ejus suscipiatur saeri- 
ficium. Aries autem utpote ducatum gregi praebens, 
deputatus recte in holocaustum, id est in virtute 
et perfectione vite accipitur, quorum est enim nisi 
praepositorum. docere. perfecta? His ita se habenti- 
bus, omnimodo dicis. Cur si hircos pro peccato lex 
praecepit offerri, nune etiam vitulum offerri. prace- 
pit? Una autem ratione, brevique solvi atque expla- 
nari potest, quia non unius generis, sed tam pecca- 

'!torum, quam justorum est Unigeniti. saerificium. 
Et propterea hirci, pro genere quodammodo pecca- 
torum offerri proecipiuutur, vivus autem pro justis, 
quia bos, cum sit ad operandum aptum animal, in 
persona justi secundum legem accipitur. 

Unde etin vitulo, ail, orabit. pro se, et pro domo 
siia, Domum Dei justos appellans, habitat enim in 
eis, et inambulat. Ipse est eorum Deus, et illi ejus 
populus. Deprecabitur et pro. eo, id est pro. domo 
propri: carnis, nam etsi peccat;um mon. fecil, nec 
dolus inventus est in ore ejus *, verumtamen Adain 
iudutus est, qui propitiationem, propter maledietuin 
quod semel humano superinductum est generi, 
epus haberet. Audi ergo Paulum ad. ffebrieos 
Christo talia seribentem : Qui non habet 
necessitatem, quemadmodum sacerdotes, primum pro 
suis delictis hostias offerre, deinde pro populis : 
enim [fecit semel se offerendo **. 

Vins. 6-10. « Cumque obtulerit vitulum, et ora- 
verit pro se, et pro domo sua, duos hircos stare fa- 
ciet coram Domino, in ostio tabernaculi testimonii, 
mittelque super utrumque sortes, unam Domino, et 


de 
quotidie 


hoc 


aliam capro emissario : cujus sors. exierit, Domino 
offeret illum pro peccato; cujus autem in capruimn 
emissarium, statuet eum vivum coram Domino, ut 
fundat preces super eum et mittat illum in solitudi- 
nem. His rite celebratis, offeret. vitulum, et rogans 
pro se et pro domo sua. » 

Solent caeci in lumine o(fendi, et infideles in lege 
Dei scandalizari, quod Petrus sciens, tam de Pauli 
vasis electionis epistolis, quam de omni divina Scri- 
ptura dixit : An quibus suut. quedam difficilia iutel- 
lectu que indocti et instabiles depravant, sicut. ct 
ccleras Scripturas, ad suam ipsorum perditionem, 
lioe et nuue patiuntur, qui ad suam voluntatem, et 
non ad veram intentionem | intellisunt. legem Dei, 
et noxium animie ae pestilentem idolorum. cultum 
constituere ex his, quie dicta. sunt a legislatore, 
inaniter cogitant. Nam. dieunt : Super duos hircos 
lex sortem mitti prscepit, unum Domino, alterum 
auiem ad emissionem separari procepit. Emissarium 
autem appellant diabolum, ut ex. hoc occasionein 
prebeant ad colendum. malignum in tantum. aures 
oblurantes, et in. lantum Quomodo 
ergo liabeat. rationem, haud eredibile est, quod 


mente. evel, 


Deus ipse sacrificium diabolo offerri priecipiat, qui 


5*L Detr. ir, 92. 
ΒΘ οὐ ὦ, 


24 


u, 


S XxX1y 1e 


IN LEVITICUM. — L!B. Y. 


utpote in tampestate, et flucta consti- A per ipsum Moysen, et fratrem, et. filium et filiam, 


55 |. Petr, n1 


990 


cL civitatem integram, qui ad idola convertitur, dis- 
perdi procepit, et clamat : Non erunt. tibi dii ait, 
absque me ?*, Per David autem dicit : Non erit in te 
Deus recens, neque. adorabis Deum alienum "'. Hic 
ergo qui hec praecepit, pro co. quod suam gloriam, 
ac sacerdotium, et cultum zequaturi, el cum eo divi- 
suri erant, hoc jubet, ut duobus hircis oblatis 
unum przciperet sibi applicari, alium. autem. ac- 
versario suo, quem emissarium putant dici. Sed non 
cognoverunt, neque intellexerunt, in tenebris am- 
bulant. Emissarium enim, eum hircum, qui mitti- 
tur in desertum, legislator appellavit. Nos autem 
ex his quie ad littere legalis traditionem pertinent, 
quemadmodum. non esset verisimile hoc praecipere 
legislatorem. demonstremus, deinde intentionem 
sanciionis ex spiritus consideratione exerceamus. 
Duos ergo hircos statuere coram Domino in ostio ta- 
bernaeuli testimonii precepit, non aulem eos abla- 
turos esse Deo, hoe est enim coram Domino, ne ad 
ostium Dei ea qu:e diabolo mittebantur, sed οἱ sor- 
iem mittere, unam Domino, et. unam | lustrationis 
precepit. Si autem in. alicujus maligni personam 
emissarium accepisset, nequaquam de eo, cum co 
qui Dei erat, sors mitteretur, quia nec cum quotilel 
malo quemlibet bonum sortem habere in divinis 
Seripturis invenies. Sed quoties sors mittebatur, 
equales cum :equalibus mittebant. sortes, sicut οἱ 
tribus Israel, dividebant ; nam quando pro Juda. ad 
apostolatum alium eligere necesse habebant, super 
duos viros &quales virtutibus, et doctrina, Matthiam 
videlicet, et Joseph justum, sortes miss: sunt, ila 
ut Petrus concionando diceret : Tu, Domine, qui 
corda nosti omnium, ostende quem elegeris ex his 
duobus, accipere locum ministerii hujus, et apostola - 
us 99. INon solum auteni antequam. sors mitteretur 
in duos liircos, coram Domino eos sisti priecepit, sed 
et illum in quo sors emissionis venit, postquam 
eadem sors super eum ceciderit, et. manifestum 
fuerit statui coram Domino precepit et effundi su- 
per eo preces. Quomodo ergo qui ante faciein Dei 
statulus est, eique quodam modo conseeratus, ipse 
rursus diabolo mittitur? Vel quo. modo  propitia- 
lionem peccatorum, hoc quod iniquo transmiltitur, 
sacrificium peragit? Si enim ejus intentio est etiam 
justos peceatores efficere, quomodo peccatoribus 
propitiationem poterat profligare ? Quomodo autem 
is ipse peccator, de quo ait David : Constitue pecca- 
torem adversus eum, et diabolus stet a. dextris ejus **, 
propitiationem potest conquirere peccatorum ? so- 
lius quippe hoc Dei est, ad quem David dicebat, Et 
propitiare peccato meo, copiosum est enim "^. 1115 
ergo itase habentibus, el undique incongruo hoc 
ostenso intellectu non iznoremus nos, quia de Chri- 
sli saeritieio proeul dubio maxime hiec. legislator 
mali intellectus — zizantau 


dixerit, Unde. iestimo 


16 MUSS ESO. xx; 5: (P? Psalprxxx) 10/7085. Act 


291 


HESYCHII PRESBYTERI 


disseminare inimici veritatis volunt, glorize mysterii A — Caprum vero super quem. venerit emissionis sors, 


invidentes, clarumque ejus testimonium ex lege 
considerantes : quia enim. Deus, et homo erat, qui 
pro nobis incarnatus est Clristus Jesus, impassibi- 
lem divinitatem eustodiens, solam passionibus hu- 
manitatem przebuit, effectus. autem passionis ejus, 
id est nostra propitiatio, non solum passe carnis, 
sed multo magis impassibilis divinitatis fuit, quod 
testatur Paulus, dicens : Qui cum esset splendor 
glorie, et figura substantie ejus, porlansque omnia 
verbo virtutis sue *'. Demonstrans autem quod hzc 
omnia de Unigeniti divinitate dicantur, subdidit : 
Purgationem peccatorum | faciens, sedet ad. dexteram 
majestatis in exceisis 5*, ipsi Deo, verbo etiam ea 
qui proprie ejus erant carnis, conjungens. Si ergo 
bac apie dicta sunt, propterea duo sumuntur hirci, 
et statuuntur coram Domino, in. ostio tabernaculi 
testimonil, ut ad imaginem Christi h:ec in eis age- 
rentur. Ipse est enim ostium verum, quod ad ostium 
tabernaculi testimonii, quod est in colis, ducit. Εἰ 
mittit Aaron super utrumque hireum sortem, unum 
quidem, ut virtute et. significatione sortium dividi 
dispensationeti divinitatis Christi et. humanitatis 
iutellizamus. Divili vero, tam. huie quam illi sunt 
propria, ut τος quidem patiatur, illa autem confor- 
let patientem,"et per passiones que in Θὰ opera- 
bantur; tam contrari:e nobis. moderarentur passio- 
nes, quam suam manifestarel — impassibilitateu., 
Deinde sortem unam, ait, Domino, et aliam capro 
emissario, non alii nisi Christo, sicut superius dixi- 
mus. Si inimico cuidam et maligno sors aut hircus 
daretur, non sortirelur cum Deo. sed nee ad ostium 
Uibernaculi testimonii deduceretur, nec preces supec 
eum funderentur, vel propitiatio in eo ageretur. 
Caper ergo emissarius, utpote qui emissus est et 
non imurclatur, dicitur. Cujus autem rei gratia non 
immolatur, qui ad confirmatum deputatus est, sicut 
Aquila edidit? quis autem sit confirmatus sive fortis, 
audi Job dicentein : Scio, quia potens es, et nulla te 
latet cogitatio ^. Audi et. David : Firmamentum 
est Dominus timentibus eum **. Ergo, una. quidem 
sors imunolate carni Christi, quie cum unila. sit 
Deo Verbo, recte Dominus nominatur. Propter quod 
Paulus ait: Si ergo cognovissent, nunquam Dominum 
glorie  crucifixicsent . In  confirmstum 
Deitas accipitur. 


autena 


Sorti subjiciet. Sors ista in hac accipitur: h:ec 
cnim omnia obtinens, etiam propriam carnem pes- 
sione recte confirmavit. Propterea offeret Aaron 
caprum, in quo venerit ei:sors Domino, et. offerct 
eam pro peccato. Intellisibilis enim Aaron, is qui 
sacerdolio nostro preest, de quo Paulus dicit: 
Sicut Aaron, sic el. Christus semetipsum  glorificavit, 
ui sacerdos fieret *^. Hic suam carnem offeret Patri, 
Paulus He- 
offerens ho- 
stia, in perpetuum sedet in dextra Dei “τὶ 


et in ipsa offeret pro peccato, de quo 


! 
5 


neis scripsit : Hic uam pro. peccato 


^ Hebr 
42. 


ΒΕ 7 αὐδῇ 
^2 


I, 9. 
ΒΕ ΡΒ. pit 1-0, 


ID XU 
Deut. 1v, 24. 


C 


U 


** Psal. χες; 14, 
7? Matth. Sv, 


statuet vivum ante dominum , ut. [undat preces super 
€o. Quia enim sortem emissarii diximus figurate re- 
ferri ad. Cliristi divinitatem, slatuet hanc vivam, 
impassibilem custodiens, ut per eam deprecetur. 
Nemo enim potest dimittere peccata, nisi solus 
Deus. Dimittit autem eum in solitudine, et, sicut 
aiunt LXX, portabit hircus super se nomina. eorum, 
in terram solitariam, sive invia. Desertam terram, 
et solitariam, sive inviam nullatenus existimemus 
nunc in quolibet malo oportere accipi, neque per 
hoe piorum aures, hi qui ad impietatem legem tra- 
hunt, conturbent. Desertam enim a malo dicit, οἱ 
solitariam, sive inviam, quz ab intelligibilibus ho- 
stibus ambulari non potest, in qua Deus habitat, οἱ 
apparet, quod manifestat David dicens : Deus Deus 
meus, ad te de [uce vigilo. Sitivitin te anima mea, 
quam multipliciter tibi caro mea. 1n deserto, et in 
invio, et inaquoso, sic in. sancto apparui tibi, ut vide- 
rem virtutem tuam, et gloriam (uam "9. Ergo deser- 
tum et invium, sanctum est, et Sancli sanctorum ha- 
bitaculum, ubi in celos divinitas tempore passionis 
abiisse dicitur, nen de loco ad locum migrans, sed 
colibens propriam virtutem ex humanitate, ut da- 
rel spatium passioni, in loeo digno sibi, in sinu 
Patris videlicet manens. Ad qu:e nullus accedit, nisi 
ipse et sanetus Spiritus, et quia ipse in Patre est, 
el Spiritus sanctus, sicut evangelicis didicimus Lit- 
teris, ergo abire, cohibere intellige. Sic enim Deus 
abire, qui ubique praesens est, cum. suam cohibet 
operationem, dicitur. Portat eliam iniquitates no- 
siras, quia ignis proprium est fenum consumere, Οἱ 
divinitatis peccatum perimere, unde et ignis con- 
sumens Deus dicitur ὅς 

Vrns. 11-15. « Et offeret 3aron vitulum pro pec- 
cato, et rogans pro se, et pro domo sua, immola- 
bit eum. Assumploque thuribulo, quod de prunis 
altoris impleverit, et hauriens. manu. compositum 
thymiama in incensum, vltra velum intrabit in san- 
cla, ut positis super ignem aromatibus, nebula 
eorum et vapor operiat oraculum, quod est super 
testimonium, et non moriatur. ἢ : 

Quia multa (requenter acta diximus per sacrifi- 
cium Salvatoris, necessarie in eo mult: exquisite 
sunt in lege differentiz. Prineipaliter ergo per il- 
lud, ipsi Israel proflizabatur absolutio propter quod 
dicebat : Non veni nisi ad oves qua perierunt domus 
]sracl "* Non solum autem Israel liberatio, sed ct 
gentium iueratin saeriticio Christi correctio. Hoc 
autem aperte Paulus exponens, ad Ephesios scribe- 
bat: Ut duos condat in semetipso, in. unum movtum 
hominem faciens pacem et veconciliet ambos. in. ura 
corpore Deo, per crucem. interficiens inimicitias in 
semetipso, οἱ veniens cvangelizavit pacem vobis qui 
longe [uistis, el. pacem his qui prope "*. Longe gen- 
tes appellans quia longe. ab omni. divina scientia 
erant, juxta. Irae! quem propiuquace prophete, et 


"E Cor, n, 8... 9* Hebr. v, ὁ, *' ilebr, 


τι Ephes, it, 15-17. 


J, 
21. 


993 
lex facicb.t. Dehine subnectens Paulus dixit: Quia A 
por ipsum habemus accessum, utrique in uno spiritu ad 
Patre ?*. [mmolat ergo. intelligibilis Aaron. vitu- 
lum, id est propriam carnem, cujus hostia quando 
inJudaicie plebis liberationem accipitur, sacrificium 
vituli necessarie assumitur ; habebat enim ipse le- 
galemi justificationem, maxime ut aperte przedica- 
ret: Non veni solvere legem, sed. implere 15. Paulus 
autem de ipso dicebat : Misit Deus Filium suum, 
[actum ex muliere, factum sub lege, ut cos qui sub 
lege erant, redimeret **. liec. autem vitulus propter 
jugum mandatorum apte intelligitur. 

Rogans pro se. Videlicet. oro humanitate ; hujus 
enim in semetipso figuram eerebat. 

Sed et pro domo sua. Proprie eum qui sub. lege 
vivebat populum, qui domus ipsius propter cogna- 
tionem [uit, venit liberare. Propter quod Cleophas 
dicebat : Nos autem sperabaimus, quia ipse esset re- 
dempturus Israel 75, 

Immolabitque eum. lpse enim propriam carnem 
immolavit; ipse sui sacrificii pontifex in Sion fa- 
Ctus est, quando sanguinis novi Lestamenii dabat 
calicem. 

Assumptoque thuribulo, quod de prunis altaris im- 
pleverit. Thuribulum, lingua: Dominicam hic dicit, 
in ipsa enim erat Spiritus. Sumit ergo plenum tliu- 
ribulum carbonibus, quia sacritieio suo doctoralia 
verba, qu:& erant divina et coelestia, protinus addi- 
dit, de quibus David dicebat : Carbones. succensi 
sunt ab eo **. Hoc Joan.es in ccena acta! postquara 
Judas est egressus scripsit, in quibus, quomodo qui, 
dem Pater in ipso, quomodo autem ipse cám sit in 
Patre, mittat donum Spiritus; quomodo Pater. est 
agricola, ipse vilis, apostoli vero palmites ; quomo- 
do princeps mundi hujus judicetur, aliaque expo- 
nit miracula, quze sunt. carbones ignis, utpote cale- 
facientia nos ad pietatem, cum sint generaliter spi- 
ritalia : sed eL altare, quod secundum LXX, ane 
Dominum. lloc autem esse sex Cherubim, in ipsis 
procmiis libri hujus ostendimus. illic enim carbo- 
nes intelligibilis iznis constitutos esse, Ezechiel 
propheta demonstravit; Dominum quippe ipsum, 
qui erat indutus podere, οἱ accinctos habebat lun 
bos, proponit dicentem : Ingredere in. mediun ro- 
larum subter Cherubim, ei imple manus tuas de me- 
dio Cherubim *5. Quia ergo altare intelligibile, in quo 
carbones ignis sunt, sedem Cherubim oportet intcl- 
ligi, audi Isaiam dicentem : Et venit ad me unus de 
Seraphim, et in manu ejus calculus, quem [forcipe tu- 
lzrat de altari, ei tetigit. os meum ?.. Quod ergo. in 
coelo est altare aliud, nisi Cherubim ? Sed his, si- 
cut enim tani pontifex, quam rex, idem et sedem 
liabet, et altare: hoe ergo Paulus Hebrois signifi- 
cans dieebat : Non enim habemus ponificem, qui 
non potest compati infirmitatibus nostris, tentatum 
qulem per ommnia pro. similitudine, cbsque peccato, 


p 


d 


?* Galat. 
$9 Jfebr. 1v 


73 Matth. v, 1 


2235275 31220702 


73 Rphes. 15,18. 
| seqq. τὸ Ezech, x, 1. 


IN LEVITICUM. — LIB. V. 


HI fs 


994 


Adeamus cum confidentía ad thronum glorie ejus "δι 
loc ergo intellig bile dicebat altare, quod manife- 
stant quie sequuntur ; ait enim : Ut accipiamus ini- 
sericordiam, et gratiam inveniamus in auxilio oppor- 
tuno **, Horum enim strumqueab altari sine aliqua 
dubietate percipimus. Sed quid in his quie sequun- 
tur, legislator subdidit? 

Et hauriens manu tlnjmiama compositum in incen- 
sum, ultra velum intrabit in sancta. Vel sicut LXX ; 
Et implebit manus. suas. tlymiamate. compositionis 
sublilis, et offeret. interius in. interiora. velaminis. 
Dicit autem orationem de qua dixit David : Diriga- 
tur oratio mea, sicul incensum. in. conspeciu. tuo ?*, 
liec ergo quando szecularia oramus, crassa quo- 
dawimodo, et non subtilis est. Quando autem spi- 
ritalia petimus, id est scientiam divinam, regnum 
colorum, remissionem peccatorum, subtilis quie- 
dam est, utpote spiritalis et intellisibilis, quam in- 
telligibilis sacerdos pro nobis offert. Manifestum au- 
lem est ex eo quod. pro discipulis Cliristus orans, 
sanctificationem eis et unitatem secum, liberlateim- 
que in mundo, et alia talia. deposcebat. Intrabit in 
sancta; sive, secundum LXX, et offeret in. interiora 
velamixis, earnis videlieet sux. Offeret autem, cui? 
Patri videlicet, quia h:ec quidem manifesta aspectii 
omnium priferebatur, ipse autem erat invisibilis : 

Ut positis super ignem. aromatibus, nebula corum 
el vapor operiat oraculum, quod. est super. testimo- 
nium, et non moriatur. Dupliciter hic quod dicitur 
intellize. Quia ergo Aaron ipsius Christi figuram 
geril, propter sacerdotii dignitatem, figuram ctiam 
gerit corporis sacerdotum. Superimponit quidem 
Christus ignem aromata, id est orationem super 
doctrinam, et operit vapor eorum nebuke, id est 
orationis virtus. Oraeulum | quod est super. testiuio- 
nivem; id est, carnem suam, ex qua propitiatio no- 
bis conquisita est peccatorum, et in salutari est vi- 
delicet passione. Hoc autem esse testimonium paulo 
superius ostendimus. Et. non morietur. corruptionis 
morte, neque enim caro ejus vidit corruptionem, 
quia vapore arematum virtute ulique orationis illius, 
operiebatur, de qua David. ait, Christum. T'atrem 
deprecans : Quia non derelinques anin:am meam in 
inferno, neque dabis sanctum. tuum. videre corruptio- 
nem ??, Ponit autem unusquisque sacerdos de Chri- 
sto loquens, in ignem aromata, spiritalis. doctrinze 
oralionem, et orationis virtus operit oraculun:, 
quod est super testimonium. Non permittit. autein 
cum quierere de passionibus Dominice carnis, ca 
qui super virtulem  quzrentis sunt ; eti non 
msrientur ea qui definita est. immoderatis inqui- 
sitoribus, qui ea quaerunt qui ominibus noa 
libet querere, morte. 

Vrns. 44. « Tollet quoque de sanguine vituli et as- 
perget digito septies contra propitiatorium ad orieu- 


lem. » 
"5 Luc. xxry, 91) *5'Psal. xvi, 9.77 Joan. xv, 
2015405. δ; 5: Psal. cxt; 9. ** Psalz xy: 


995 

Sive ut LXX, asperget digito suo super propi- 
tiatorium ad orientem ante faciem propitiatorii 
asperget septies digito suo. Sacrifieium | Unigeniti, 
esse quidem ejus carnis per virtutem rursus divi- 
nitatis ejus, et per beneplacitum Patris, ad remis- 
sionem peccatorum) nostrorum, et crept onem, 
simulque ad donum subministrationis spiritus per- 
agi, aperte ex his, qui nunc dicit legislator, 
manifestatur. Digitus enim significat virtutem divi- 
nitatis; unde David «dixit: Quoniam videbo colos 
opera digitorum (uorum, lunam, οἱ stellas quas. tu 
fundasti **, Utrumque ergo ad divinitatis accipimus 
virtutem, ipseque sanguis vituli super propitiato- 
rium ad orientem aspergitur. Ad propitiationem 
enim nostram, simulque illuminationem, passio 
salutaris peracta est: unde ipsa passio dicitur 
propitiatorium, sicut frequenter ostendimus. Dici- 
tur autem et Oriens ; ait enim de eo Zacharias Pro- 
pheta: Ecee vir, Oriens nomen ejus, el subter eo 
orictur?*. Ait autem et. Zacharias sacerdos, pater 
Joaunis: In quibus mos visitavit, Oriens, ex alto, 
IHiwminare his qui in. tenebris sedent, et in. umbra 
mortis*?. Sed et. contra propitiatorium, id est in 
conspectu patris, asperget septies, uL tam remis- 
sionem» peccatorum, quam Spiritus sancti donum, 
4e Dominico sanguine genus hominum susciperet. 
Lirumque enim seplenarius numerus siguilicat, 
quia videlicel septem sunt dona. Spiritus, et idem 
numerus peccatorum significat. remissionem. Nam 
Pewro Christum interrogante, Si peccaverit. in me 
frater meus, quoties dimittam ei, usquesepties ? Chri- 
stus ait: INon dico, seplies, sed usque sepluagies sep- 
tics. Multiplicans numerum septenarium. 

VEns. 15. « Cumque mactaverit hirevm | pro 
peccate populi, inferet sanguinem ejus intra velum, 
sicut praeceptum est de sanguine vituli, ut aspergat 
e regione oraculi, eL explet sanctuarium ab immun- 
ditiis filiorum Israel et à prasvaricationibus eorum , 
cunctisque peccatis. » 

Admirandus est legislator, sufficiens ad. figuram 
mysterii, nullatenusque reprehendendus estin mul- 
tis formis multiplicem. przefigurationem | necessarie 
dividens. Quia enim Christus de Jud:is secundum 
carnem, qui sub jugo legis v'vebant ortus est, recte 
vituli sacrificium nominatur. Legali enim | jugo, et 
pertinenti ad eum  operationi, et justitie. vitulus 
comparatur, jugum consuetus trahere, atque ila 
lerram operari. Quia autem secundum quod incar- 
natus eral, de communi massa hominum factus est, 
propterea rursus hircus appellatur. Asperum ergo 
hoc animal pilorum. indumentum gerit : asperum 
asulem ulpote peccato refertum, omne viventium 


genus, quia nihil est peccato asperius. Unde hoe : 


approbare aperte legislator volens inquit: 
Cumque mactaveril hircum pro. peccato. populi. 
Totum hie intelligens humanum genus, quod quon 


** Psal, vin, 4, 


85 Zach, vi, 12. 
49-51. 


5! Duc. 1; 18. 


HESYCHII PRESBYTERI 


900 
Α dam non popuius, nunc autem populus, ex quo de 
nobis primitias Jesus suscepit. Ergo ut demonstra- 
ret, de Judmis principaliter Christum , propter 
Abraham, cognationem esse, sed tamen omnis no- 
Slraàs naturze, quie in. peccato est primitias portare, 
propter quod. Adam appellatus est, vitulum simul 
et hireum lex ad figuram sacrificii ejus assumpsit. 
Cum autem unum sit sacrificium, sive vitulus, 
sive hircus nominetur, effectusque unus in utroque 
411, peccatorum enim ex eo proflizatur. absolutio, 
necessarie communia sunt ea, qus in hirco'agun- 
tur, et. vitulo. Cernis enim, quia etiam hircum 
occidens, ante Dominum videlicet patrem, et san- 
guinem inferens in interiora. velaminis, id est ad 
patrem. Rursus ergo hune interius intelligibilis 
velaminis, visibilis videlicet Domini carnis intelli- 
gis, utpote invisibilem inferens sanguinem ejusinira 
velum, sicut preceptum est. 

Et de sanguine vituli asperget digito seplies contra 
propitiatorium ad orientem. Vel sicut LXX super 
propitiatorium ante faciem. propitiatorii. Deinde 
quid sequitur? 

Vrns. 46. « Et expiet. sanctuarium ab immun- 
ditiis filiorum Israel, et a pravvaricationibus eorum, 
cunctisque peccalis. » 

Videtur quidem de tabernaculo dicere, dicit 
autem non de eo quod sensui subjacet. Quid enim 
expiationis seu propitiationis ligna egerint? quidve 
pelles vel reliqua,ex quibus tabernaeutum Jud:orum 
quod sensui subjacebat, confectum erat? Sed. gene- 
' ralitatem, sive totam dicit hominum speciem. Sancta 
enim fuit ab initio massa nostra, ita ut Dei in ea 
habitaret spiritus. Quod demonstratur ex eo, quod 
auferre illud irascens minatus est Deus, quando hi 
qui ex Seth descendebant, cum gssent justi, et 
filii Dei appellarentur, concupiscentes eas qu;e ex 
ea in posterosque ejus per successionem genitze 
sunt, quie et filize hominum dicebantur, unius gene- 
ris cum malis et iniquis effecti sunt, dixit enim 
sic : Videntes filii Dei filias hominum, quod essent 
pulchra, acceperunt sibi uxores ex omnibus quas ele- 
gerunt, et dixit Dominus Deus: Non permanebit spi- 
ritus meus in homine in eternum, quia caro. est. 
Ergo si habitabat spiritus Dei in homine antequam 
omnes sequi passiones carnis inciperet, sancla me- 
rito erat hominum massa: nam nec primitias ex ea 
Sanctus sanctorum assumeret, Quia autem sordidata 
est, expiavit eum ab immunditiis filiorum Israel. 
Primum quidem sensibilis ipsis data est lex, quia 
transgressi sunt, reos illos maledicto, et. moiti 
constituit, ut propterea necessariam haberent 
expiationem, et pro eis quidem principaliter. uni- 
geniti immolatur sacrificium: immolatur autem et 
pro omnibus hominibus, ita ut Caiphas diceret: 
Oportet ut unus homo moriatur. pro populo, et non 
tota gens. pereat ?*, Quodque dictum erat, confir- 


b 


5: Malth. xvi, 91, 92, 98 Gen, vi, 1-5. 9* Joan wi. 


007 


IN LEVITICUM. — 


LIB.'V. 998 


vans simulque et corrigens evangelista. Joannes, A bonum ^. Nemo colestem conversationem tune 


addidit: Hoc autem a semetipso non — dixit, sed. cim 
essct pontifex anni illius, prophetavit, quia. moritu- 
rus esset Jesus pro gente, et non solum pro gente, sed 
€t filios Dei, qui dispersi erant in unum — colligeret : 
gentes videlicet, de ipsis enim Dominus dicebat : 
Habeo enim alias oves, qua non sunt de lioc ovili, οἱ 
illas oportet me colligere . Aperte autem filii Dei, 
multo magis sunt Israelit:e, quia Israel videns Deum 
interpretatur, et. secundum rationem pro sensibili 
Israel Jesus immolatus, id est sacrificium, ct pro 
omni humano genere, ad expiationem immuudi- 
Uarum nostrarum obtulit, Quarum immunditiarum ? 
ld est a praevaricationibus eorum, inquit, cunctis- 
que peccatis. Animi quippe immunditia, non mor- 
iui pollutio, non porcinus cibus, non quippiam 
aliud simile, sed nocere proximo est, et peccare in 
Deum, vel mandata Dei. 

Juxta hunc ritum. faciet. tabernaculum testimonii 
quod fixum est inter eos, in medio sortium. habitatio- 
nis eorum. Nullus hominum sit in tabernaculo, quan- 
do pontifex ingreditur in. sanctuarium, ut roget. pro 
se et pro domo sua, οἱ pro. universo. cou. Israel. 
Quod lex superius appellavit. saneta, ccce nunc 
tabernaculum testimonii appellat, quod fixum est 
inter eos, in medio sortium habitationis corum. 
Sive secundum LXX zdificatum in eis, in medio 
immunditiarum eorum. Eadem quippe ratione, ct 
sancta esse, et testimonii appellari tabernaculum, 
massa nostra polest. Si enim 
monii colum diximus, recte sancta nominatur 
celestis noster homo, de quo ait Paulus: Sicut por- 
tavimus. imaginem terreul, portemus οἱ imaginem 
celestis δ". Rursus: Si terrestris domus nostra. hijus 
habitationis dissolvatur, habemus edificationem. quce 
ex Deo est, domum non manu factam, eternam in 
celis ??. Recte ergo sanctum nominatur, quia zediti- 
catus est in nobis. Prinum. enim formavit. Dominus 
Deus de pulvere terre hominem, et tunc insufflavit iu 
[aciem ejus spiritum vite *?, Mic est ergo noster. co- 
lestis homo, qui in medio immunditiarum nostra- 
rum est, qui etiam passionibus carnis oppugnatur, 
secundum quod Paulus dixit: Video enim aliam 
legem in membris meis, repugnantem legi mentis mea, 
et captivum me ducentem in lege peccati, que est in 
membris meis**. Propter quod nimis lex consequen- 
ter subdidit : 

Vens. 17. « Nullus homo sit in tabernaculo testi- 
monii, quando pontifex ingreditur ut roget pro se, 
€t pro domo sua, et pro universo coetu Israel. » 

Quando eniin Christus. ingreditur in sanctum, id 
est, quando incarnabatur, caelestem hominem atque 
ex nobis primitias sumebat, nemo erat in. intelligi- 
bili tabernaculo testimonii, nec gentilis nec circum- 
cisus, nec levita, nec sacerdos, quia omnes declina- 
verunt, simul. inuliles facti sunt, mon est. qui faciat 


»»joanax, 40. 


e St T Gorzoxv, 49; 
9 Hebr. ix, 2o. 


tabernaculum testi- (C 


32-3] (Cor. ^y; 1- 


sequebatur, nec dignam celesti homine sapientiam, 
usquedum in sancto propri: carnis rogaret per cru- 
Cem, et egressus est ex ea lege communis mortis, 
emittens spiritum, et carnem relinquens in sepul- 
cro, quod ejus evidenter exitus nominatur. Sed 
non generalitati omnium hominum profuit hoe 
quod nunc est expositum sacrificium. Nullus homi- 
num sit, inquit, in tabernaculo, quando Pontifex 
ingreditur in sanctuarium ut roget. Atqui in sacri- 
ficio quod est secundum litteram, solus przesens 
esset populus Judiorum, Non autem. omnis homo 
de tabernaculo secundum tempus sacrificii, quod 
nunc dictum est, excluderetur : sed significat, omne 
hominum genus, terrena nunc sapere, et in pec- 
catis esse, ac propterea in intelligibili tabernaculo 
testimonii recte non inveniri. 

Vras. 18, 19. « Cum. autem. exierit ad altare, 
quod coram Domino est oret pro se et sumptLum 
sanguinem vituli atque hirci fundat super cornua 
ejus per gyrum, spargensque digito septies, expiet, 
sanetificetque — illud ab  immundiuis filiorum 
Israel. » 

Quia qui vituli, et hirci essent, satis in his qu:e 
dieta £unt, explanatum est. Simul enim utriusque 
sumens sanguinem, unumque illud conjunctioni 
demonstrans, super cornua altaris ponit, seu. fun- 
dit. Sed quid agit? Qu:ecunque mysterii ordo 
exigit, et consequenti? vult figura, quam cum omni 
subtilitate legislator scripsit postea nostrum egres- 
sum ad altare, quod est coram Domino. Dicit 
autem eum, qui est thymiamatis, quod. esse sedem 
Cherubim ostendimus, cum carne ascendens, et 
nostram in eo captivitatem sublevavit, simul nos 
suscilans, et sedere faciens in dextra in coelestibus. 
Et sumptum sanguinem effundit super cornua cjus 
per gyrum, aspergensque digito seplies, expiel οἱ 
sancüiicet illud ab immunditiis filiorum 
Quia propria passione non solum cornua ejus, qui 


Israel. 


estin eclo altaris, virtutes. scilicet. priecipuas, ct 
generales, sapientiam, fortitudinem , justitiam , ca- 
stitatem sanctificavit: quxe cornua Cherubim recte 
sunt, figuras enim corum coeleste hoc animal 
habet, in personaque hominis et leonis et vituli et 
aquike gerit, sapienti: quidem in persona leonis, 
justiti:e in persona vituli, castitatis in persona 
aquile: de quibus plenius in prophet:e Ezechielis 
interpretatione olim exposuimus. 

Eapiet et sanctificet illud ab immunditiis filiorum 
Israel. Christi enim sacrificio expiantur et cadle- 
stia *5, ita ut Paulus dicerct : differentiam. legalium 
saceificiorum, et unigeniti ostendere volens : ne- 
cesse est ergo exemplaria colestium his mundari, 
ipsa autem codestia majoribus hostiis quam istis, 
Sed cujus rei gratia expiatione opus habebant 
ccelestia legislator ostendit, dicens: 

?À" Gon. 95.. 95 Psal. xin» ὅν 


Ino Rom. vnm 


60 


Li 


HESYCHII PRESBYTERI 


1000 


Eapiet. sanctificetque illud ab immanditiis filioriim A emittit eum. per hominem paratam in. desertum. 


Israel. Quantum quidem ad colorum virtules, non 
necesse erat quilibet expiatio, quia in sanctifica- 
lione continua conversantur: sed quia frequens ad 
calos nostrorum peccalorut ascendit fumus, de 
quo dixit David : Ascendit (umus in ira. ejus, et ignis 
[acie ejus exardescit? : ila ut Deus ad. Jonam dice- 
ret: Vade ad. Niniven civitatem magnam, et pra- 
dica inea praedicationem quam ego loquor ad te, 
quia malitia ejus ascendit. coram. me?*. Et rursus 
Abraham de Sodomis: Descendam, οἱ videbo 
vtrum clamorem, qui venit ad. me, opere compleve- 
rint,an non??*. Recte de nostris immunditiis sau- 
ctificat, et expiat super nos choros, ut auferat ex 
eis cireumstantem abominabilemque odorem, ct 
gloriationem falsam, quam contra eos deposuiinus. 
l'ropterea non simpliciter asperget, sed septies, ul 
intelligas veniam peccalorum nostrorum, hanc 
enim septenarius numerus figurat. Loca coelestia 
mundantur abominabili odore, et gloriatione quam 
deposuimus: hujus enim rei causa, prius inimicitia 
ἃ nobis, contra ea qui sunt in celestibus, exorta 
est. 


ad 


Vzas. 20. « Postquam emundaverit. sanctuarium. 
€t tabernaculum, et altare. » 

Vel sieut LXX. Definietque exorans sanctum, et 
tabernaculum testimonii, et altarium, et pro sacerdo- 
tibus purgavit. Secundum quorum editionem, recte 
lex precipue memoriam sacerdotum fecit, ut in 
omnibus figura sacrificii unigeniti salvaretur. Quia 
enim a Christo sacerdotium chorus Apostolorum 
sortitus est, qui et pars erat humani generis, pro 
quo Dominus semetipsum obtulit, sed tamen spe- 
ciale, quemadmodum unguentum, et praecipuum 
sacrifieium, Domini appellavit: quod. demonstrat 
Dominus, ad Patrem dicens: Ego sancüfico meip- 
sum, ul sint el ipsi sanctificati in veritate!*. Et rur- 
sus ad eos: Majorem hac dilectionem nemo habet, 
quam ut animam suam quis ponat pro amicis suis ; 
vos amici mei estis, si [eceritis. que ego precipio 
vobis*. lespice aulem et legalis figure ordinem, 
quomodo ad ipsam deducit veritatem; secundum 
LXX, enim ait: Definiet. exorans sanctum, et. taber- 
naculum testimonii, et altare ;. id est finiet et termi- 
nabit deprecationem, qux: acta est per crucem; pro 
omni genere hominum, et eam quie in altare intel- 
lgibilis fuit, postquam assumptus fuerit in clum, 
et sederit in dextera patris. Atqui de sacerdotibus 
non expiat, mittit enim eis emundationem per intel- 
ligibilem ignem, et per linguas igneas spiritus, 
propter quod dicebat eis: Vos autem baptizabi- 
mini Spiritu sancto, non post multos hos dies. 

VrRs. 21. « Tunc offeret hircum viventem, ct 
posita utraque manu super caput ejus, confiteatur 
omnes iniquitates filiorum Israel, ct universa deli- 
«tà, atque peccata eorum, Que increpans capiti ejus, 


2] 


9 Ps *5 Jong 1, * Gen. xvi, 91. 


5 [pid. 4, 3. 


al. xvii, 9. 
^ [58]. κῃ}, 1 


B 


Cumque. portaverit hireus omnes iniquitates eorum 
iu terram solitariam, et dimissus fuerit in deserto. » 

Eadem etiam nune iterare, propter eos qui in 
luce offendunt, opus habemus. Probatur enim quia 
nulli iniquo, vel maligno, sed ipsi Deo efficiuntur 
ca quie nunc in hoc hirco vivo sanciuntnr. Primuni 
quidem, quia utramque 1nanum capiti hirci sacer- 
dos imponit. Manuum impositio, in sacrificio 
ministrabat benedictionem, aut peccatorum reimis- 
sionem, aut. sancli Spiritus adventum, aut expia- 
tiones intelligibiles, Quomodo ergo in hune, in quo 
sors inimici, et ejus qui eontra Deum militat, sicut 
aiunt hi qui illius partis sunt, li:sc quie dieta. sunt, 
sacerdos acturus erat? Vel quomodo in ipso filio- 
rum lsrael iniquitates, et injustitias, et peccata 
redemit? Confiteri quippe inimicus peceata non 
sinit, sed imo suggerit, ut occultemus anim vul- 

era, ut non inveniamus medicum, qui mediecamen- 
tum possit imponere, salutemque pras!are. Prop- 
lerea mox ut increpatus est David a Nathan, Pec- 
cavi Domino, cexclamavit : et illico propheta 
subdidit: Et Dominus transtulit. peccatum — tuum, 
verumtamen non morieris, quia blasphemare | [ecisti 
inimicos Domini ?. Unde et per hominem paratum, 
emitti legislator hireum in solitudinem dixit. Pr:e- 
paratum autem, id est accedentem , sive adeun- 
tem. Et nec dignitatem hujus dicit, utrum Levila, 
àn sacerdos, aul quispiam de populo esset, qui 
hoc ageret. Ergo cum omnibus Christum przsen- 
iem esse significat hireus: Quemadmodum enim 
per carnem in primo immolabatur, sic nunc vivens 
propler divinitatem dicitur. Sed quia unus et 
impassibilis, et passibilis est, necessarie et. viventi 
manus sacerdos imponit ut manus imposilione 
ostendatur, quia vivens verbum Dei, impassibile, 
immortale, hoc pro nobis carne suscipiens sacrifi- 
cium suscepit. Recte ergo, inipso iniquitates, et 
injustilias, et. peccata sacerdos pronuntiabit. Hic 
est de quo lsaias propheta dicebat: Domine, quis 
credidit. audiui (nostro? Et. brachium Domini. cui 
rcvelatum est*? Drachiumi Domini filium appellans, 
patri consubstantiale de quo. et ea quie sequuntur 
subdidit: Languores nostros ipse tulit, et dolores 
nostros ipse portavit. 1pse autem vulneratus est pro- 
pter iniquitates nostras, attritus. est. propter scelera 
nostra. Disciplina pacis nostre super eum, el livore 
ejus sanali sumus". Sic aperte super se peccata 
nostra, et injustilias, et iniquitates portavit. Et 
propterea secundum LXX, ait: /mponet eas super 
caput ha:di vivi: hujus enim. figura est, quod. et ex 
spinis coronam imponi capiti suo Christus permisit, 
quia in spinis peceata solent accipi. Propter quod 
ct Adam spinas germinare terra praecipitur, siqui- 
dem et jpse ex inobedientia peccata germinaviL. 
Sed et Salomon asit: Sping nascuntur in manu 


! Joan. xvi, 19. * Joan; xv, 15... 3. Reg.xity 19; 


1001 


IN LEVITICUM. 


Lemulenti^, peecatis plenas esse actiones ejus signi- A 


ficans. Sic ergo legis accipiens verba, non. ignora- 
bis intentionem ejus, atque virtutem: sed et. inve- 
nies paratum hominem, per cujus manum hireus 
vivens in eremum mittitur. Christus enim ipse 
omne sui sacrificii [actus est et sacerdos, et sacri- 
ficium, et cultrum, et altare. Ipse est et praeparatus 
lomo, paratus pro nobís ad passionem, ita ut ipse 
per Isaiam dieat: Ego vero non contradicam, retror- 
sum στον abii. Corpus meum dedi percutientibus, et 
genas meas vellentibus. Faciem meam | non averti a5 
increpantibus et conspuentibus?. Ad quem et. David 
dicit, incarnationis ejus mysterium signilicans, per 
quod nostrum adeptus est regnum : Dominus regna- 
vit, decorem induit, induit Dominus fortitudinem, et 
procinvit se. Etenim. firmavit orbem terre, qui non 
commovebitur. Parala sedes (ua. ex tunc?.. Christus 
ergo intelligibilis Aaron, semetipsum etiam nunc 
per hzedum immolans, ipse per hominem paratum, 
sive in manu hominis parati, id est, per propriam 
virtutem , ipse enim eum sit et homo, paratus 
ostensus est. Et emittit hireum viventem in solitu- 
diuem, sive in terram inviam, et desertam viam 
suam et immortalem, et impassibilem divinitatem, 
sd invia nobis loca, et ab. omni malitia deserta, 
secundum quod Joannes ait: Videns Jesus quia 
onvia dedit ei Pater in manus, et quia a Deo exivit et 
ad Deum vadit?. 

Vrns. 52. « Explabit enim sacerdos qui uncius 
fueril, et eujus expialze manus, ut. sacerdotio fuu- 
patur pro patre suo. » 

Sive, ut LXX : Deprecabitur, inquit, sacerdos que- 
runque unczerit, et quicunque consummalus [uerit 
manus suas consecrare ad patrem sun. Ut Christum 
sine aliqua dubietate osienderet, quia enim Christus 
patres secundum carnem, Judworum sacerdotum 
priscipes habebat, filii enim. et ipsi Abraham, sic- 
ut et Christus fuit. Ostendit lex, ut quia Judieorum 
sacerdotes non poterant, sicut ait, Paulus, aeceden- 
tes perfectos facere, impossibile enim erat. sanguine 
taurorum et hircorum auferre peccata, recte. ipse 
Christus in sacerdotium unctus, et manus per cru- 
cem consummans, expiat nos. De quo in alio loco 
recte lex dicit: Sacerdos quem. unxerint et con- 
summaverint manus, sacerdotium ministrare post 
patrem suum. Primum eoim hunc pater unxit, se- 
cundum quod ait. David : Propterea. unzit te Deus, 
Deus tuus '*. Ünxit. autem. dicens : Tu es Sacerdos 
in clernum, secundum ordinem Melchisedech !*. Post- 
ea ab hominibus qui ministraverunt passioni et 
sacrificio unctus est: crucis enim saceriücium, et 
agnum, et sacerdotem, et liberatorem. nostrum 
ostendit. Propter quod ad cjus planiorem demon- 
strationem , eL subliliorem: figure. manifestatio- 
nem: 

Vrns. σύ. « Semel, inquit , in anno faciet hoc. » 

S Provsxxvr, 9... ;" fsai. ἢ 


5,0.  *Psal. xcu, 1. 


ir Hebr. ΙΧ. 928. 15 Joan. v, 46. 
ParRoL Gm. XCIIl, 


D 


T 


€ 


D pit, comminando. priccipiens, eum qui intra ca 


ΘΒ V: 1002 
Quod semel facium est, unigenitiim. sacrificium 
ostendere cupiens, ut. dictum est : Christus. semel |, 
oblatus ad multorum exhaurienda peccata, secundo 
sine peccato apparebit exspectaniibus sein salutem ᾿ς 
per fidem, eum qua qui legem meditatur, compar 
invenit huic. Evangelium, muliumque verax. quoi 
Christus, id est. veritas, Judaeis locutus est : Si. crce- 
deretis Moysi, crederetis utique el mihi; de me enim 
ille scripsit ^. Quid autem, aut. ubi, non. addidit, 
quia qu;iecunque mystiea, quecunque alta, quiecun - 
que divina sunt, h:cc de Christo a Moyse in umbra, 
et figura, et imaginibus dicebantur, 
CAPUT XVII. 

Vens. 4-7. c Et locutus est Dominus ad Moysen 
dicens: Loquere Aaron ct filiis ejus, et. cunctis filiis 
mau- 
liomo quilibet de. domo 
Israel, si oeciderit bovem, sive capram, in castris, vcl 


Israel, et dices ad eos : Iste est sermo quem 
davit Dominus dicens : 
extra castra, et non obtulerit ad ostium tabernaculi 


oblationem Domino, sangu 


guinis reus erit ; quasi si 
sanguinem fuderit, sie peribit de medio populi sui. 
Ideo offerre fifi Israel hostias 


Suas quas occióunt in. agro, ut sanctificentur. Do- 


debent sacerdoti 


mino ante ostium labernaculi testimonii, et immo- 
lent eas hostias pa 


firas Doniino. Fundetque sacer- 
dos sanguinem sub altare Domiui, et ad ostium. ta- 
bernaculi testimonii, et adolebit adipem in odorem 
suavitatis Doinino. Kt nequaquam ultra immolabunt 
hostias suis daemonibus, cum quibus fornicali sunt. 
Lesitimum sempiternum eriL illis, et posteris eo- 
rum. » 


uia parum legislatori de figuris pertinebat, sed 
et quod de eis cogitabat magis propter pizefigura - 
lai in eis veritalem, qua postea temporibus suis 
dispensata illas cessare vult, aperte proesens sanctio 
demonstrat, quie non simplieiter a4 Moysen, sed 
ad Aarou et filios ejus, et ad omnes lilios Israel pra»- 
cepit: sed aperte manifestans,quia lixee legis praeeeptio 
non magnum,non perfectiorem quempiam;non imper- 
fectum ignorare vult, quod espedit eis scire, id est, 
quia temporalis est littere lex,nt tempore expleto,non 
jam cirea ipsam frustra et supervacue nosmetipsos oc- 
cupemus, Quis autem est temporum finis ?£0mnimoda 
loci ipsius perditio, in quo sacrificia offerri proce- 
ira, 
sive foris, extra tamen taberaaculum tesimonii sa- 


crificium Pei explet, interire de populo. Ut quando 
tabernaculum testimonii, el templum quod ad. ej:s 
imaginem factum est, disperditum fuerit, cognosca- 
tur quia finem habent oinnia qui ibi fieri lex. prae- 
cepit; etiam illa Deo non placent, neque enim alias 
disperdidisset. locum in quo peragi omnimo:'o se- 
eundum legem debuisset. Quod. ctiam. dices, cunt 
sic justas actiones, id est non occidere, non adul- 
terari, non furari, non. falsum testimonium dicere, 
patrem. et matrem Lonorare, diligere proximos, 
5 Ps, cix, ὧς 


? Joan, xi, ὅ: 15 Psal. xiv, 8: 


2 


^ 


3 


10903 


HESYCHil PRESBYTERI 


1004 


servos liberos facere, jejunare frequenter, vel orare, A et. docet quale est fornicationis peecatum, ul. ido- 


' non ciecumscribit loco, quia semper sunt utilia, et 
cum evangelica conversatione communia. Hiec. au- 
lem quie secundum semelipsa sunt superflua, sed 
caus cujusdam suut exquisita gratia, concludit 
loco, uL cognoscant quia temporalia sunt : omnia 
enim qui loco serviunt, servire etiam ordinata 
suat tempori. Deputata sunt igitur loco sacrificia, 
emundationes mortuorum, et. seminis flusum. pa- 
tientium, et leprosorum, et menstruatarum ; quia 
et hae per sacrificia effectum — habent : similiter 
azyma, et figuratum pascha, scenopegia, pentecoste, 

et sabbata : oportebat enim 

omni modo sacrificia in. istis offerri. Quia aulem 
liec mysteriorum Domino implendorum figuras ha- 
bebant, in superioribus sufficienter ostendimus. 

Parvulus ergo cum esset. populus, qui legem | acci- 

piebat, et ad ea quie sunt. imperfecta inhians, quia 

adlizsiturus erat umbris, et compassurus locis, sic- 
ut parvulus in quibusdam locis delectatur, inve- 


necnon neomenic, 


nit modum legislator, per quem ex necessitate illos 
reinoveata figuris, quando tempore harum reces- 
sionis fuerit, loco circumeludens eas qui destru- 
cturus erat, et precipiens extra locum bune nil 
eorum qui dicta sunt, fieri, sed eum qui. tentaret, 
esse sicut sanguinem. effundeniem. Ergo quieunque 
οἱ nunc figuras peragere deslrueti conantur loci, 
sanguinem effundunt, id est communem conversa- 
tionem polluunt, in commune peccant, sicut et. hi 
qui sanguinem fundunt, similiterque. sanguinem 
ejus qui. ab eis in errorem mittitur, fundunt : perdi- 
lionis enim ei causa efficiuntur. Quia aulem possi- 
bile fuit illos interrogare, aut cogitare, et cujus rei 
gratia hiec sancita sunt, si localia sunt , ad. tempus 
dicimus, quia causam figurarum cognoscere aperie 
non poterant, neque cupiebant revelate discere, 
quia aliorum haberent imagines ea quic sancieban- 
tur. Quamobrem causam illis aliam veriorem ipsain 
legislator scripsit, quam hanc : 

It nequaquam ultra immolabunt hostias suas d«- 
monibus cum quibus fornicati sunt, Sive, ul LXX : Ft 
non immolabunt ultra. sacrificia sua supervacuis : 
cum eis a Deo preceptum fuisset: Non facies tibi 
idolum, uec omnem similitudinem eorum que in colo 
sunt surcum, et. in terra. deorsum, et quacunque in 
aquis subtus. terram !*. Vitalum. fecerunt. conflati- 
lem et vitulo. sacrificium obluleruut, causa gastri- 
margias sumere sacrificia volentes. Paedagogus co- 
rum lex, de eis offerre sacrificia praecepit, ut. in 


hic oceupati ab omni idololatriz sacrificio semet- 


ipsos abstineant : et haec sancit, quz lex eos prohi- 
bens ab idolorum sacrificiis, simul docere etiam fi- 
güras mysteriorum futurorum potuissent, Dene  au- 
iem. serire Llolis, fornicationem appellavit : aperte 
n08 docens, quia nostras animas Deus sibi ad salu- 
tem despondit, et ideo fornicatio dicitur ab illo dis- 
cessio. Insuper terret cos qui in carne fornicantür, 


*5 Exod. xx, 4 et Levit. xxvi, f. 


8 


D 


lorum cultu, fornicationem, et ad d:eniones. confu- 
gium, fornicationem nominaretur : 

Vins. 8, 9. « Et dices ad ipsos: flomo de filiis 
Israel, et de advenis qui peregrinàntur apud vos, 
qui oblulerit holocaustum, sive vietimam, et ad 
ostium tabernaculi testimonii non adduxerit eam, 
ut offeratur Domino, interibit de populo suo. » 

Et si eadem dicere legislator videtur, verum- 
tamen populum, cuiab eo lex imponitur, cautum 
reddit : eadem quippe frequenter dicens, ostendit 
hoc mandatum necessarium esse, nimisque utile. 
Verumtamen ne frustra idipsum rursus dicit, scd 
supra quidem occidentem solummodo, ut aliquod fa- 
ceret sacrificium, non tamen omni modo et reliqua 
sacrificii facientem, peenze. subjecit, ait enim : Qui 
occiderit bovem, aut ovem, sive in castris, vel. extra 
castra, οἱ non obtulerit ad. ostium. tabernaculi oblu- 
tionem Domino. lbi prohibitus intelligitur ab. eo 
quod tentavit : hic autem non ita, sed : Qui obtule- 
rit holocaustum, sive victimam, et ad ostium taberna- 
culi testimonii non adduxerit eam, ut o[feratur Domi- 
10, Consummatum sive sacrificium perfectum  di- 
cens, in tantum ut holocaustum fieret, eamdem  ta- 
men etin hoc penam praecepit. Qui enim initiuin 
fecit hoc attrectandi, et prohibitus est, nihil diifert 
ab eo qui complevit. Sed et utriusque. poena, perdi- 
lio de populo est, ita ut non possit ultra hie in. po- 
pulo degere, neque de circumcisione gloriari, neque 
de genere Abraham semetipsum ornare, aut Israe- 
lita dici, sed inier. preputium habentes et alieni- 
genas constituatur, hoe est disperdi quempiam de 
populo suo. Ergo quicunque nunc legis mandata, 
seu terminos transgrediuntur, extra templum agen- 
les quicunque destructo templo lex agi non. vult, 
jam non sunt Ísraclite, nec. Judzeorum appellatio- 
nem juste sibi usurpant. Sed etiam illud prae omni- 
bus notari oportet, quod non solum eos qui ex. filiis 
Israel sunt, haee precepit custodire, sed cum ipsis 
Οἱ proselytas, sive. advenas, qui peregrinantur in- 
ler eos, id est gentiles, hi enim non eis conjuncti 
sunt, sed apud eos sunt, quia apud eos sumus, utl- 
pote legem eorum, et prophetas, et. promissam eis 
liereditatem habentes. Adhiremus autem non ip- 
sis, sed Deo: priterea secundum LXX, homo  di- 
xit, cum liceret simpliciter dicere hoininem, dupli- 
cat tamen, ut ostendat tàm eum qui in cireumci- 
sione, quam qui in przputio adhzret. Deo, hoc de- 
bere custodire mandatum. 

Yins. 10-12, « Homo quilibet de domo Israel, et 
de advenis qui peregrinantur inter eos, si comede- 
rit sanguinem, obüGrmabo faciem meam contra ani- 
mam illius, et disperdam cam de populo suo. Quia 
anima carnis in sanguiue est, et ego dedi illum vo 
bis, ut super altare in eo expielis pro animabus ve- 
stris, et sanguis pro anima piaculo sit, idcireo. dixi 
filiis Israel : Omnis anima ex vobis non comedet 


1005 


IN LEVITICUM. — LIB. V. 


1008 


i Ϊ i p à Cit, Anim? is carnis in sangui jus est, nul- 
sanguinem, nec ex advenis qui peregrinantur Inter à cit, Anima omnis carnis in sanguine. cj , 


vOS. 0 

LXX autem hic edunt, Honio liomo. Quod quomo- 
do oporteat intelligi, superius diximus. Ergo opor- 
tel mandati hujus litteram custodire, et nullatenus 
comedere sanguinem. Hoc enim et apostolos inve- 
nies piecepisse, quando de quibusdam Judaicis ob- 
servationibus contentione in Antiochensi Ecclesi: 
facta, ad *os relata est quaestio, qui legem posue- 
runt, solventes quiestionem hane, et detinientes : 
Visum est ergo Spiritui sancto. et nobis, nihil amplius 
imponere vobis oneris, quam ut. abstiucatis vos ab 
immolatis. simulacrorum, et. sanguine, et. su[focato, 
et fornicatione ^. Propterea sanguinem quidem pro- 
prie homicidium, omnem autem sanguinem, omne 
fraternum odium intelligamus, quia qui odit fratrem 
$uum, homicida est '*, sicut. Joannes scripsit. Dicit 
ergo omnem sanguinem, injustitiam | dolosorum. 
Virum. enim. sanguinum. et. dolosum. abominabitur 
Dominus !" : et quecunque proximorum mocent 
vite, per insidias quaslibet, ita uU. homicidio san- 
guinis comparentur. Et propterea ab omini sanguine 
abstineri oportet, scientes quia super animam quae 
talem sanguinem comedunt, de quibus dicebat Da- 
vid : Qui devorant plebem meam sicut escam panis 9, 
faciem suam obfirmat Deus, videlicet Christus. Ipse 
est enim imago patris, quia qui vidit Filium, vidit 
et Patrein. Ipse. etiam judex est, et necessarie ad 
comminandum his qui malorum sunt operatores, 
disperdam ponitur, quod demonstrat David dicens : 
Vuitus autem Domini. super facientes mala, ut. per- 
dat de terra memoriam eorum ??. flic animam san- 
guinem comedeniem perdit de populo ejus, de 
communi videlicet hominum genere; hanc enim sic- 
ut iminisericordem et impiam separans, cum ma- 
lignis condemnat dimonibus, οἱ in. ignem mittit 
2elernum, qui paratus est diabolo, et angelis ejus ?^. 
Deinde insinuans quantum nos debemus compati, 
eL misericordes esse, invicem diligentes, propter 
eum qui tantam pietatem in nobis ostendit, ut suum 
sanguinem funderet ad. propitiationem nostram, et 
pro nostris animabus daret, ait: Quia anima. omuis 
carnis in sanguine est, et ego dedi illum vobis, ut su- 
per altare in eo expietis pro animabus vestris ?*!. My- 
sticum Christi sanguinem | siguilicans ; sanguis ergo 
ipsius pro anim: piaculo erit. Sanguis super al- 
tare ad expiationem animarum nostrarum, pro ani- 
ma expians, hie. est quem effudit pro nobis cruci- 
fixus, et. expiationem, sive propitiationem | generi 
humano przstitif, primitias offerens, propter quod 
recle dicit : 

Et sanguis pro anime piaculo sit. Anima enim 
ejus, primum quidem qui ab eo. plasinata, deinde 
quia nostre eam consubstantialem animi, cum 
incarnaretur accepit, ut ipse pro nobis redderet 
quam nos debebamus mortem. Quoniam autem  di- 


δ᾽ Act. xy, 38. 181 Joan. ir, 11 et ri, 45. 
1T. ** Maul. xxv, 4f: ?' Levit. vi, 90, 35 


?! Psal; rix, 925. 
Matth. v, 79. 


latenus substantiam anim:e sanguinem intelligamus, j 
sed quia societatem cum carne per sanguinem ha- 
bet, et quando hoc evacuatum fuerit, aut friguerit,! 
[une ἃ carne dissolvitur sic Creatore naturam nó- 
stram disponente. Quia ergo Christus sanguinem 
suum ad expiationem animarum nostrarum | dedit, 
ut ab omni nos homicidio, omnique alia. iniquitate, 
quie homicidio prosima est, abstineamus. Commu- 
nis enim lex est, et contra omnes extenditur. 

Vens. 15, £4. « Hoino quicunque de filiis Israel, 
ct de advenis qui peregrinantur apud vos, si. vena- 
lione atque aucupio ceperit feram vel avem, quibus 
vesci lieitum est, fundat sanguinem ejus, et. operiat 
ilium terra : anima enim omnis carnis in sanguine 
est. Unde dixi filiis Israel : Sanguinem universae 
carnis non comedetis, quia anima carnis in san- 
guine est. Et quicunque illum comederit, inter- 
ibit, » 

Multum eure est Deo ut alterutrum. nobis mi- 
nime noceamus. Propterea. percutienti. maxillam, 
cedi, eL non eum eo judicio contendere, similiter- 
que et de eo qui aufert nobis pallium Jesus przce- 
pit: uL ne. quidem ex contentione ad nocendum 
prosimo provocemur, sed imo ut eum qui injuste 
contra nos agit, per nostram patientiam corriga- 
mus. Nihil ergo amplius, quam injustitia, et ava- 
riiia, et alternum odium coarctat vitam nostram. 
Ad hoc intendens legislator, sanguinis mandatum 
non frustra recapitulavit, sed quia quidam fraudi- 
bus quibusdain, et machinationibus, variisque dolis 
nocere popularibus, quasi ignorantes solent, peri- 
mere etiam. hujusmodi molimina perspexit, Nam 
vide quid pr:wecipiat. 

δὲ venatione atque aucupio ceperit feram, vel avem 
quibus vesci licitum. est, fundat sanguinem ejus, et 
operiat illum terra. Quod venatio maxime injusti- 
liam, injustitiam autem non quamlibet, sed eam 
quie ad sanguinem tendit, vitamque ipsam quodammo- 
do per dolum fraudemque injustitia pstientis nocet, a 
divina Scriptura accipi soleat, audi David dicentem . 
Captabunt in. animam justi, el sanguinem innocen- 
tem condemnabunt ??. Et vursus: Anima nostra. sicut 
passer erepta est de lgqueo. venantium **, Sj quis 
ergo venationem ceperit, id est peccantem viderit 
eum qui venationi ex infirmitate vel ex simplici- 
late expositus est, hunc dicimus esse rem quae 
capitur. Propter quod dixit : Feram vel avem, qui- 
bus vesci licitum. est. Per feram, de vulgo quem- 
piam carnalem tantum et pastionibus incubantem 
significans, expertemque commistionem causarum. 
Per avem autem, eum qui a terrenis semetipsum 
removet rebus. Hujusmodi enim homines a. violen- 
lis el avaris, in causis secularibus consumuntur, 
illa videlicet incongrna | malignaque comessatione, 
de qua Paulus prohibebat. dicens: Si ad invicem 


15 Psais Xr, 4 el Lir 5. 


19 Psal. xxxii; 
*? Psal. xcxtii, 24: 


SO DSul CX Xn ἧς 


1007 


ul qui prius erant justi, inter ea. quibus vesci lici- 
unn est, id est inter. munda, recte nominantur. 
Verumtamen si quis peccantis, veiut inferius ja- 
centis, et poenitentia sepulti, effundit sanguinem, 
id est peccatum quod peccavit, edundit autein illud, 
sionem, quem - 


ad operationem. accedens et confes 
admodum ait David ;: Effundam in conspectu ejus 
orationem meam, operiat illud terra?*. Peccaia eniin 
confitentium terra operit, utpote inferius remanen- 
tia, el poenitentia morlifieata. Et quorum prohi- 
bitus est clamor ad colos ascendere, quemadmo- 
dum Sodomorum ascendebat: nec enim volebant 
poenitentiam agere, ita ut Deus de ipsis ab 
Abraham diceret : Descendam, οἱ videbo utrum 
clamorem qui venit ad me opere. compleverunt, an 
non est ita, ut. sciam ?.-Sed et Job sive a diabolo, 
sive tam illam, sive ab his qui exprobrando ei in- 
gerebant iniquitateut, non latere Dominum, id est 
non despici ab co, orans clamabat : Terra, iion 
abscondas sanguinem meum, meque inveniat locun 
in te. latendi clamor meus??. Id est, non cohibeatur 
loco, sed ad Deum ascendat, Propter quod addidit : 
Ecce nunc iu cwlo testis meus, et conscius meus 
in excelsis 335. Secundum hane ergo intentionem, le- 
gislator ea quie dicta sunt ponens, addidit : 

Anima enim. omnis carnis in sanguine est. Deinde 
adjicit : Unde. dixi [iliis Israel. 1d est dic: De san- 
quine universe carnis mon comedetis quia anima 
carnis in sanguine est , contestans ab omni iniqui- 
tate. abstineri. Contestans autem non exponere ea 
quie contra voluntatem commissa sunt fratrum pec- 
vata, sed tradere terre. ejus qui captus est, id est 
visus sanguinem, cooperientes illad venia et com - 
passione. Sanguinem enim comedens, et animam 
qui diffamat proximi, peccatum recte putatur, quia 
anims mors peccatum est his qui volunt filii 
Israel appellari, filiique Dei primogeniti vocari, et 
qu:e subinfertur poenam effugere ; ait enim : 

Et quicunque. comederit illud, interibit. Et neque 
sacerdotium, neque fides, neque sanctificatio, neque 
alia aliqua virtus, aut dignilas, patrocinium prebere 
tali potest, omnibus enim sanguinem comedenti- 
bus, interitum est minatus. 

Vins. 15, 16. « Anima qui comederit mortici- 
num, aul captum a bestia, tam de indigenis quam 
de advenis, lavabit vestes suas et semetipsum 
aqua, et contaminatus erit usque ad vesperun, οι 
lioc ordine mundus fiet, Quod si non laverit vesti- 
menta sua, nee corpus, portabit iniquitatem suam.» 

Morticinum esse peccatoreni, ulpote qui crude- 
lem peccati sustinet. mortem , à bestiis autem 
captum, non tantum simpliciter, sed valde pecca- 
torem, in tantum ut. maligni in eo operentur d- 
mones, sicut fuit Judas, qui diabolo ingrediente inu 
córde suo, Christum tradidit , olim diximus, cun 


τὸ Gal. v, 15. *6 Psal. cxrt, 9. 


80 [c3. XL, 2. 


HESYCHII. PRESBYTERI 


comed;tis, videte ne ab invicem. consumamini**. Aut A pollutionum sacrificia 


B 


D 


21 Gea. xvni, 91. 


1008 
lezislator exponeret, Sed 
illie quidem, eum qui tetizit. morticina, aut a be- 
stiis capta, id est, qui comraunicavit, sive parti- 
ceps fuit cum his qui priedicti sunt, dicit : hic 
aulem eum qui coinedit, videlieet qui totum illius 
peccatum suum proprium fecit, suamque malignam 
intentionem explevit ex malo quod ille commisit: 
sicul fuerunt Annás et Caiphas, qui non simpliciter 
Judie participes sunt proditionis elfecti, ipsi enim 
ementes proditionis eis dederunt pecuniam, et 
olim esurientes, vel desiderantes mortem Domini, 
ad pascendam nutriendamve suam intentionem. et 
ad satisfaciendum desiderio, per Judam przvalue- 
runt: hujusmodi comedere morticina, et a besliis 
capta dicuntur. Qui necesse habent lavare vesti- 
menta sua, el corpus: lavat autem vestem suam 
el eorpus, qui mundat semelipsum totum, id est 
interiorem  exterioretuque. suam hominem, quia 
intra vestimenta corpus est, sieut. intra exteriorem 
hominem homo qui interior. Quomodo autem lavat ? 
Per baptismum, aut per abundantiam lacrymarum, 
imitantium aquas baptismatis. Qui autem hoc nou 
facit, portabit iniquitatem suam, reiributionem vi- 
delicet injustitize. Sic enim divinam Seripturam in 
peccaüs potissimum restituere invenies comminan- 
tem, unde Ezechiel Deum induxit dicentem : Non 
parcet oculus ieus super te, et. non miserebitur, sed 
vias (uas ponunt super. (e, οἱ abominationes tue in 
medio tui erunt??. Sed et Isaias dicit: Sacerdotes, 
loquimini ad cor Jerusalem, et advocate eam, quia 
completa est malitia ejus, dimissa est iniquitas illius. 
Suscepit de manu Domini duplicia. pro omnibus pec- 
catis suis ??. 

CAPUT XVIII. 

Vrns. 4-3. « Et dixit Dominus ad. Moysen : Lo- 
quere filiis Israel, et. dices ad eos: Ego Dominus 
Deus vester. Juxta consuetudinem terrze ZEgypti, in 
qua habitastis, non facietis. Juxta morem regionis 
Chanaan, ad quam ego introducturus sum vos, nor 
agelis, nec in legitimis corum ambulabitis. Facietis 
judicia mea, et pr:xcepta mea servabitis, eL ambu- 
labitis in. eis. Ego Dominus Deus vester. Custodite 
leges meas atque judicia : quz faciens homo, vivel 
in eis. » 

Quoniam multa illis, et differenter sancivit, ne 
in multitudine eorum qui sanciebantur deficeret 
is qui legem accipiebat, intentionem simpliciter, οἱ 
non in plura discerpentem, ostendit : ita ut sciens 
quid 511 corrigendum, et ad quem finem tendat 
legis intellectus, prz multiplicitate. non deficiat. 
Sicut hi qui mare navigant, quando ad finem navi- 
gii, et ad terminum cursus, et portum oculos exten- 
dunt, facile longitudinem pelagi, eL sine defectu 
pereurrunt. Pricipiens ergo ca quie nunc dieta 
sunt, Ego sum Dominus Deus vester, inquit, uL crea- 
lorem et Dominum discentes eum qui mundavil, 


2 Job, xt, 19. 3 ibid. 90. 39. Ezech. vu, ὦ οἱ 9. 


1009 


IN LEVITICUM. — LID. Y. 13 


1012 


summo studio ea qu:e precepta sunt ab eo, eusto- A 4Zgypti ?*, recte. secundo. judiciorum | precepto - 


diamus. Sic ergo sanctionis totius intentionem 
explanavit. Qui est autem h:ece? Ut ab omni ini- 
quitate abstineamus, et quie virtutis sunt aeamus, 
juxta consuetudinem terr: /Eevpti, et juxta morem 
terre Chanaan nihil facere, sie ab omni. iniquitate 
abstineri precepit, Septuaginta autem pro con- 
suetudine, studia interpretati sunt: quia malignas 
adinventiones, et fabulas solet divina Scriptura 
appellare malorum studia : utpote Ezechiele dicente 
post iniquitates quas Deus in templo seniores 
Israel agere ostendit : Et. dixit ad me Dominus : 
Vides, fili hominis? Et rursus : Conversus, videbis 
studia majora horum?!. Non solum ergo a fornica- 
tione, et avaritia, et superbia, sed et a divinatio- 
num et auguriorum abjectionibus et veneficiis 
precepit abstineri, sed eta magis, et similibus 
alis: ita ut Moyses in Deuteronomio diceret : 
Quando ingressus fueris terram quam. Dominus Deus 
tuus. dederit tibi, cave ne imitari velis abominationes 
illarum. gentium, nec inveniatur in te qui scisciletur 
et. observet somnia atque auguria, ne sit maleficus, 
nec incantator, nec pylhones consulat, mec divinos, 
nec querat. ἃ mortuis veritatem. Omnia. enim hac 
abominabitur Dominus. Omnes qui hac faciunt, pro 
abominationibus. his disperdet eos Dominus ex te??, 
Ab his erzo abstineri prius oportet, et sic. nobis 
Deus dicit : Facietis judicia. mea, et. precepta mea 
servabitis, et. ambulabitis in eis, id est movemini 
in eis, et nullo tempore va- 
correctione. Deinde rursus sub- 


et conversamini 
cetis ab eorum 
didit : 

Ego Dominus Deus vester. Custodite leges meas 
atque judicia, qua [faciens homo, vivet in eis. Absti- 
nentes nos prius ab abominationibus quz dicto 
sunt, quia non est participatio iuslitize cum ini- 
quitate , neque luminis societas ad tenebras?$, 
neque placet ei ut qui gentile quodlibet malum 
observationemque studet, gloriari de legis Dei 
scientia debeat, tunc demum judiciis Dei. utamur 
ei prceptis. Qualia autem sint. judicia, et qualia 
precepta, qux faciens homo vivet in eis, ut tu 
cognoscas quia non Deo donas, obediens legi ejus 
et complens ejus judicia et precepta, sed tibi- 
metipsi: tu enim in eis vives, virtutibus operam 
dans, per quas :eterna vita hominibus przestatur. 
Sed quieri pertractarique. dignum est. eur in uno 
loco legis bis dixit, fieri judicia sua, et precepta 
sua custodiri? Vel cur bis dicat, Ezo Dominus 
Deus? Putasne cadem iterando ? Nullatenus : brevis 
est enim omnis divina Seriptura; maxime tamen 
hic legislator. sicut qui multa dicturus erat, fuit de 
brevitate sollicitus : quia duo sunt testamenta , 
Vetus et Novum, unde et. ipse per Jeremiam di- 
xit: Dabo vobis testamentum. novum, non secundum 
testamentum. quod. dedi patribus vestris, iw die qua 
apprehendi manum eorum, ut educerem illos de terra 


"^ Ezech. vi, 15... 83 Deut. xvin, 9-12. 


59, 40. 


B 


D 


33 [[ Cor. vi, 14. 


rumve memoriam facit, ut illa ostenderet, «que 
erat postea sanciturus. De quibus nune addidit. 

Qua faciens homo, vivet in eis. In ipsis enim 
vera vita credentihus in Christum perficitur, de 
quo in Evangelio Dominus dicebat : Hmc est vo- 
luntas Patris mei, ut omnis qui videt Filium, et 
credit. in eum , habeat. vitam. eternam ?*,. Valde 
ergo rationabiliter secundo dieit: Ego. Dominus 
Deus. vester. Contestans quia ipse Dominus , et 
priora judicia, vel precepta, et posteriora san- 
civit, qu:e qui fecerit. vivet in eis. Nam prioribus 
judiciis , et preceptis, vide quid addidit. Ego 
Dominus. 

Vins. 6-17. « Omnis homo ad proximam sangui- 
nis sui non accedet, ut revelet. turpitudinem ejus. 
Ego Dominus. Turpitudinem patris tui, et turpi- 
tudinem matris tux non. discooperies : mater tua 
est, non revelabis turpitudinem ejus. Turpitudi- 
nem uxoris patris tui non. discooperies, turpitudo 
enim patris tui est. Turpitudinem sororis tu:e ex 
patre vcl ex matre qux domi vel foris genita est 
non revelabis. Turpitudinem filio filii tui, vel 
neptis ex filia, non revelabis, quia turpitudo tua est. 
Turpitudinem fili: uxoris patris tui, quam peperit 
patri tuo, et est soror tua, non revelabis. Turpitu- 
dinem sororis patris tui non discooperies, quia 
caro est patris tui. Turpitudinem patrui tui non 
revelabis, nee aecedes ad uxorem ejus, quo tibi 
affinitate eoujungitur. "Turpitudinem nurus {πὸ 
non revelabis, quia uxor filii tui est, nee discoope- 
ries ignominiam ejus. Turpitudinem uxoris fratris 
Qui non revelabis, quia turpitudo fratris tui est. 
Turpitudinem — uxoris tue, et filie ejus non 
revelabis. Filiam filii ejus, et filiam filize ejus non 
sumes, ut reveles ignominiam cjus, quia caro illius 
sunt. » 

Quod non negligenda sint ea que saneiuntur, 
manifestum est ex eo quod iterum dixit : Ego Do- 
minus. Facit autem. hoe Moyses , imo spiritus qui 
in eo loquebatur, ut non despicerentur quz dice- 
bantur, dicentibus quibusdam, quia Moyseos sunt. 
Non sunt autem ejus hie qui pricipiuntur, sed 
Dei, cum summopere quod inventum est studiuin 
adhibitum sit, ut littera corum conservaretur, et 
spiritalis intelleetus. Unde nostra translatio dicit : 
Omnis homo ad proximam sanguinis sui non acce- 
det, ut revelet. turpitudinem ejus. Septuaginta 
edunt: omo, homo ad omnem domesticam carnis 
ipsius non accedet, ut aperiat turpitudinem. Pro- 
pterea secundo. dicentes, homo homo, ut quemad- 
modum est homo duplex, sic intelligantur et ea 
{πὸ sanciuntur esse duplicia , oportereque et exte- 
riorem eorum faciem, et interiorem eorum faciem, 
et interiorem contemplationem custodire, ut magna 
rectaque lex exteriorem interioremque componat 
hominem. Sed ea quidem quie foris est legis fa- 


2 


3* ferem. xxxr, δὶ, 92. — ** Joan. v*, 


1011 


hibet, quia et hoe tenebatapud gentes, quarum 
lecraih in breditatem Jesus accepit. Servus autem 
carnalium. voluptatum Israel erat, τὰ ut. Moabiti- 
cas mulieres desiderantes, Beelphegor idolo immo- 
larent, quod ab ipsis colebatur 35, et accusaret eos 
Usee, ac diceret de eis : Omnzs adulteranles, sicut 
clibanus ardens 9. Et itecum Deus sic ad eos dice- 
ret: Non visitabo super filias vestras, dum fornicata 
[uerint, et super sponsas vestras, cum adulterata: 
fuerint ?, quoniam ipsi cum meretricibus versa- 
lantur, et cum effeminatis sacrificabant. Sed et 
Jeremias dicit ad totam Jerusalem : Facies mere- 
tricis facta. est tibi*?*. Unde et eis mulieres multas 
accipere prwceptum erat, ut per hcc saltem ab 
alienarum mulierum | fornicationibus, ct adulteriis 
abstinerent. Ideo ergo nune longum extendit ser- 
nonem, et generationes per ordinem exsequitur, 
quibus continere se debeant a commistione con- 
cubitus, przcipiens. Ut ostenderet mandatum esse 
necessarium, ipsas cognaliones dinumerat, in enu- 
meralionem causam sanctionis manifestans, quod 
siudet, ut non confundantur generationes, nec 
dispereant hzreditates, neque frater οἱ pater idem 
fieret, ejusdemque esset ΧΟΡ Οἱ mater. Utraque 
enim hcec eveniebant, si eamdem uxorem pater et 
filius habuissent, ex eaque filios proereassent. Ex 
filio enim genitus, tam patrem genitorem suum, 
quam fratrem habet, qnippe qui ex ea natus est, 
que et ilium peperit, et uxor ejus simul atque 
maler fuit. fhee autem ex nefaria cognatorum 
comrmiistione, et alia his eveniunt similia. Propter 
quod avertere a. tali conjunctione, et coitu voleus: 
Turpitudinem, inquit, patris tui et matris tue non 
discooperies , eadem et in subsequentibus de nover- 
ca, et sorore, et nuru, et aliis omniBus, revelatio- 
nem turpitudinis horum conjunctionem appellans. 
Ex hoc sermone erubesci, et averti, sive odio ha- 
beri debet omnis hujusmodi faciens actiones. 
Similiter et illud. opportune intuendum est, quod 
dicens: Omnis homo ad proximam sanquinis sui non 
accedet, ut revelet. turpitudinem. ejus. Addidit: Ego 
Dominus. Et quid opus erat hoc addi, cum semel, 
et hoc initio prissentis sanctionis dixerit : Ego Do- 
»unus Deus vester? Sed. aperte illud ostendit, quia 
is qui hee sanxit, ipse est qui nobis carne conjun- 
clus est, nostrzeque cognationis e(ífactus est parti- 
ceps. Unde injustum est ut. magnitudinem cogna- 


tionis ejus injuriemus. Cum autem hzc ita se ha- 
beant, intelligendum est sanciri spiritaliter : non 
vult enim nos peccata , ἃ 
cognatis, amicisve nobis αὐτὸ credita fuerint, nec 
prodere turpes actiones illorum, ne forte patiamur 
quod Cham, qui patris nuditatem videns *?, non 
cooperuit, sed fratribus egrediens patefecit. in patre 
ergo et matre, et sorore, quoscunque alios cogna- 


revelare quilibet 


3* Num. xxv, 51. ?? Osee vii, 4. 


** 1 Cor. xii, 12. "3 Rom. xin, 9,10. 


8 Osce 1v, 


HESYCHII PRESBYTERI] - 


cies. Proximos sanguine nuptiali coitu misceri pro- A tos. enumeravit 
» 


4, ?? erem. II, 9. 


1019 


cum carnalibus et illos oportet 
accipi. De quibus Paulus dicit : Sermonem ne incre- 
paveris, sed obsecra ut patrem, juvenes ut fratres, 
anus ut matres, juvenculas ut sorores δ. Peinde 
cunclam nobis, qui fideles sumus, cum omnibus 
qui ejusdem sunt fidei, conquirere cupiens cogna- 
lionem, sie rursus dieit : Multi unum corpus sumus 
in Christo, singuli autem, alter. alterius membra *. 
Unde et impium, revelare cujuslibet. predictorum 
turpitudinem, appellavit, quia spiritalis cognationis 
privaricatio ad Dominum tendit, postquam cum eo * 
habemus cognationem vinculis spiritualibus. Ve- 
rüumtamen ne hoc proterire oportet eum qui di- 
lizenter meditatur legis eloquia, quia secundum Se- 
pluaginta decem graduum cognationis numerum in 
prosenti posuit. legislator, eujus numeri omnia 
mandata sunt legis, ostendens quia quisquis turpi- 
tudinem revelat, carnalium, spiritualium, vel co- 
gnalorum, totius legis invenitur esse transgressor. 
Quare? quia alienum est a charitate quod agit quae 
estlegis plenitudo. Hoc est. quod ait Paulus : Non 
adulterabis : Non. occides: Non. [urtum. facies : Non 
concupisces. Et. si. quod est aliud mandatum, in hoc 
verbo instauratur : Diliges proximum tuum. sicut 
teipsum. Dilectio proximi malum non operatur. Ple- 
nitudo ergo legis est dilectio. Planior autem sit in- 
tellectus, si ipsam perscrutemur litteram. 

Qmnis homo ad proximam sanguinis sui non accedet 
ul vcvelet turpitudinem ejus. Ut non. accedamus ad 
cognatos in lege cognationis presumentes, et. per 
hoc eos tentantes, ac deinde actiones eorum turpes 
cognoscentes, prodamus eos. Unde et nimis oppor- 
tune subdidit : Ego Dominus. Id est. manifestans 
hominum peccata, quiecunque confessi fuerint ; et 
orando exposuerint, tegens et. dissipans, ita ut ne 
quidem vestigium eorum reperiatur. Quia ergo mul- 
ium eorum qui nunc sancita sunl, ]ucrum didici- 
mus, ad ea qu:e sequuntur transeamus. 

Turpitudinem wxoris tuc et. filie ejus non revela 
bis, et filiam filii ejus, et filiam filie ejus non sumes, 
ut reveles ignominiam ejus, quia caro illius sunt, et 
talis coitus incestus est. Necessarium ergo hoc man- 
datum legislator posuit : qui enim cum matre et filia 
miscetur, et de utraque filios generat, confundit 
ipse generationes. Qui enim de matre ei generantur 
filii, fratres eorum qui generantur ex uxoris filia 
simul atque hi fiunt. Patresque similiter et. avi, 
quando cum matre, et. ejus nepte coiens pater filio- 
rum, qui ex utraque geniti sunt, fuerit. effectus. 
Non autem matris, et (ilie, et neptis turpitudinem, 
malum desiderium, actionemque ex desiderio geni- 
tam intelligamus, quze ad actionem aliam egreditur 
maligniorem atque majorem. Ait enim Jacobus: 
Concupiscentia cum. concepta [ucrit, parit pecce&um, 
peccatum autem cum consummatum [uerit , generat 
mortem ** : quie est desiderii nepos, quod tibi se- 


€ Gen. x, 92. ! I Tim. v, 2. 


1018 


ostendemus. Concupivit ergo Dovid Uri uxorem : 
ecce peccati mater. concupiscentia. Concupiscens 
mochatus est : matrem filia subsecuta est. Adulte- 
ratus oecidit : pessima concupiscentize mortiferze 
quia pricessit neptis. Nihil ergo horum revelari 
vult : neque enim oportet proximorum prodi peccata, 
sed adinoneri magis eos, et ad memoriam eorum 
revocare, cum dicat Apostolus : Fratres, si. depre- 
hensus [uerit quis ex vobis in aliquo delicto, vos qui 
spiritales estis, instruite hujusmodi in. spiritu lenita- 
lis, considerans teipsum, ne et tu Lenteris . Vides 
quia non frustra legislator dicebat : Caro tua sunt. 
Ostendens quia cognatum nobis quodammodo, et 
familiare est, peccare, propter quod compali nobis 
invicem debemus peccantes. Nam Paulus dispensans 
lioc quod nunc dictum est, subdidit : Invicem onera 
vestra. portate, el sic adimplebitis legem Christi *5. 
Ipse ergo peccata nostra porlavit. Qui autem. onus 
proximi portat, el suscipit in semetipso fratris pec- 
cata, non hae prodit, nec revelat, sed magis cohi- 
bet, et verbis medicinalibus curat, et sicut propriam 
infirmitatem exhortationibus benignis exhaurit. Un- 
de proplieta Isaias de Salvatore dicens : Vere peccata 
nostra ipse portavit, subdidit : Et pro transgressoribus 
rogavit ". Aflligi igitur et gemere debemus pro eis 
qui ad pravam operam, cogitationemque progressi 
suit, non autem hec manifestare. 

Vgns. 18. « Sororem uxoris tu: in pellicatum ejus 
nonaecipies, nec revelabis turpitudinem ejus, adhuc 
ila vivente. » 

lecte hic proecipiuntur, quia in pace vocavit nos 
Dominus Deus. Qui enim eum omnibus nos pacem 
habere vult, etiam per Paulum dicens : Si. possibile 
est, quod ex vobis est, cum omuibus hominibus pacem 
habete *^, multo magis placatos nos vult esse. cum 
proximis, quod subvertit, si simul quis uxori soro- 
rique ejus jungatur, ut sorores simul habitent, et ut 
inter simul habitantes excitetur zelus, unde contentio 
rixaque generatar. Post hoc lex illud procipit, non 
oportere in Judaica conversatione ecclesiasticam ac- 
cipere, nee simul pascha, quod in figura est cum eo 
quod est intelligibile, celebrare, nec festivitatem azy- 
morum celebrantes, Christi panis coenam sumere, 
ju: sunt vera azyma, nec circumcisionem simul prae- 
dicare et baptisma, Memoramini ergo illius qui dixit : 
Ecce ego Paulus dico vobis, si circumcidamini, Christus 
vobis nihil prodest 9, Sed et si forte quis Judaica con- 
versalione usus est, negligendo eam mortificet, id est 
viliorem atque ineflieacem reddat, et tunc ei quie est 
Eeclesi:& misceatur, quie soror illius, que. eamdem 
legem habet, eosdemque legit prophetas, sed zemula 
est, non quod ipsa zeletur, sed quod hiec illius zelum 
patiatur : quia divitize ejus ad nos per ipsam devo- 

- lute sunt, in tantum nt Paulus dehis qui ex circum- 
cisione sunt, ad Galatas qui ex gentibus erant diceret: 


S Gal wviels  "ibid.9. 
XSX:M2.. SN CU. ται; 49. 


V [ἀπ 4 et 12. 
53 Amos v, 26, 


IN LEVITICUM. — LIB. V. 


cundum ipsam historiam et Seripturam divinam A Aimulantur vos non bene, sed excludere vos volun 


p. 
Quia autem non. Eeclesia Synagogam zclatur, sed 
ipsa a Synagoga zelum patitur, manifestum est ex co 
quod non secunda uxor prime, sed prima zemula sit 
secund:e , sicut ex desiderio viri subingrediente so- 
let :undeet Lia zelabatur Rachel. Vide autem qualia 
lezislator subdidit : Et eum dixissct : Da mihi de 
mandragoris. [ilii tui, respondit : Parumue libi vide- 
tur quod pravipueris maritum mihi * ? Aperte autem 
l;ec :eimulantis verba suni. 

Vrns. 19-25. « Ad mulierem qui palitur men- 
strua non accedes, necreveles foeditatem ejus. Cum 
uxore proximi Lui non coibis, nec seminis comuni- 
sitione maculaberis. De semine tuo non dabis ut. con- 
secretur idolo Moloch, » vel, secundum Septuaginta, 


DB Pyasto esse principi. « Nec pollues nomen Dei tui. 


C 


Eso Dominus. Cum masculo non dormies coitu. fe- 
mineo, quia abominatio est. Cum omni pecore non 
coibis, nec maculaberis cum co. Muliernon succum- 
bet jumento, nec miscebitur ei, quia scelus est. » 

Bene ha:c interpretationis stylo conjuncta sunt. 
Praesens ergo legislatoris intentio esta libidinibus, 
et nefariis commistionibus, et a fornicatione lani 
sensibili quam | inielligibili cohibere eum qui accipit 
legem. Eum propterea non przecepit ei quie in nieu- 
ruis constituta est propter pollutionem coneubitus, 
contra legem misceri, sed nec uxori proximi : adul- 
terium. enim ista comwmistio, non conjugium est. 
Unde cum dixisset : 

Cum. uxore proximi (ti. non. coibis, addidit : Nec 
seminis  coministione. maculaberis. lloc. explanans, 
quia jam non est conjugium ; neque enim polluerat 
eum qui commiseebatur ; quia honorabile est cor- 
jugium, et torus immaeulatus : sed. cum sensibili 
foriicatione, et ab intelligibili nos removere maximo 
studio nititur, propier quod subdit : De semine 
tuo non dabis servire Moloch, sive, ut Septuaginta, 
Principi, Cui autem. principi, vostra. translatio et 
reliqui interpretes. ostenderunt. Ipsi enim Moloch, 
pro eo quod est principi, consone ediderunt. Idolumn 
autem hoe fuisse eliam Stepbanus ?* concionans, 
maxime Amos ante eum propbetans, demonstravit, 
ait enim : Et. portastis tabernaculum. Moloch vestro, 
el imaginem. idolorum. vestrorum, sidus Dei vestri 


D fecistis vobis 9, Semen autem non solum cognatos, 


5 Rom. xir, 18. 
δὲ Tim. vi, 10. 


sed omnem nostram actionem et doctrinam | intel- 
liramus, ut nec actionem nostram demus ad ser- 
viendum idolis, quia radix omuium malorum cupidi- 
tas, qua est idolorum servitus **. Sed nec talia docea- 
mus, quz ad erroris idolorum impietatem pertinent. 
Sic enim intelligis non oportere ad mulierem qiu 
in mensiruis constituta est, inzredi, ad revelandan: 
turpitudinem ejus, ut non in errorem paganorum 
nos misceamus. Hujus enim figuram gerere, eam 
que in menstruis eonstitula est, superius ostendimus, 
cum de meastruatis, eL fluxum sanguinis patienti- 
EXE 21 δῦ 


Gal. iv, H4... 9! Gen. 


1015 


HESYCHII PRESBYTERI 


1016 


Lus muheribus, interpretandi necessitate sermo A oportet, nee dissolvi ejus quam habet in virtute 


liabitus est. Sed nec revelemus feditatem ejus, ut 
non dieaumus, neque deducamus ad medium actiones 
corum malas, non quasi eis parcentes, sed propter 
eos qui audiunt, quia nocet audientibus. Propter 
quod dicit Paulus : Que enim in occulto ab eis fiunt, 
{ΠΥ} est dicere. Sed et uxorem proximi refugiamus, ut 
ion polluatur in ea?5, gentilis videlicet et idololatrze, 
qui preximusnoster, propter naturam et cognationem 
dicitur. Propter quod et Dominus inquisitus a Scriba: 
Et quis est proximus meus ὅδ Ὁ eum qui descenderat 
ab Jerusalem in Jericho, et in latrones inciderat, 
videlieet. diemones, et neque a sacerdo!e, neque a 
Levitasanatus est, sed Samaritano, proximum dixit. 
Cum hujus ergo muliere non concumbes, ut tali 
ut non pagano- 
rem sapienti: in tantum communicemus, neque in 
tantum in ea incumbanius, ut aliquam. pollutionem 
ex ea in dogmate conquiramus, nec polluamus no- 
men Dei nostri, quod communiter in omnia qua 
dicta sunt intelligamus. Quia polluet nomen Dei, 
nón solum fornicationis turpitudine, el aliquibus 
actionibus idolorum utens, sed etsi quis ex paga- 
norum errore, et ea qui? appellatur apud eos phi- 
losophia, subintroducitin divina Ecclesi: dogmata : 
quod quidam patientes, in sortem Iiereticorum lapsi 


seminis commistione maeuleris 


sunt, et facti sunt extra Ecclesiam, utpote polluen- 
ies nomen Dei, id est injuriantes et quodammodo 
coinquinantes : quia non oportet ea quie sunt. mor- 
ταῦτ), super vitam inducere, sed custodiendum 
est Pauli mandatum, scriptum a Spiritu : Que par- 
ticipatio justitie ad. iniquitatem ? aut. que. societas 
Christi ad Belial * Ὁ [foc enim et ipse quodammodo 
legislatorsignificans in his quie dieta sunt, subdidit: 
Ergo Dominus. Qui gloriam habeo omnibus incom- 
municabilem, quanto magis d:emonibus, qui corru- 
ptores sunt animarum, et idolis eorum? Ipsis autem 
verbis sanctioneni Lerribiliorem facit, ex eo quod 
mediam eam, sieut cernis, his de quibus nune loqui- 
Qr, posuit. Priecedentibus quippe his qua modo 
discussa sunt, rursus proponit : Quia non debet cum 
masculo virili coitu concumbi, sel nec cum pecore 
coiri, necessarie in hoc utroque mandans, tanquam 
uirumjue contra naturam est. Sed insuper quia 
jumentorum est et ut vir viro feedo coitu misceatur, 
quod fugiendum atque adversandum est. Sed et 
Paulus hoe demonstravit, ad poenam ea docens, et 
iram Dei, et perditionem committentium peragi. Sed 
et reliqui interpretes pro abominabilis, Symmachus 
ineffabile, Aquila infectum, ediderunt : hoe. quidem 
actione, illud autem verbo vel narratione non esse 
poztabile, nec legitimum diceutes. Nos autem praeter 
lic, maseulum qui virilia agit, intellieamus heninem 
de quo David dicebat : Beatus vir qui non abiit in 
consilio impiorum "* ; et rursus : Fiat manus tua 
super virum dexter? tum ὅθ, Hunc effeminari non 


δ Ephes. v, 12. "*Luc. x, 297,99, 5111} Cor. 
xxxi, 10, 5! Rom. vii, 22, 


C 


b 


un 


perseverantiam : hoe enim opportune cum viro 
muliebri coitu misceri intelligitur. Sed quemadmo- 
dum alium effeminatum fieri non oportuit, ita nec 
nefariis voluptatibus requiescere ; quae recte qua- 
drupedia, utpote in terram. intendentia, et actiones 
qua virum deceant, non habentes, dicta sunt : in ter- 
ram enim intendunt quadrupedia, et manuum carent 
usu, quie in actiones dignas hominibus accipiuntur, 
quia proprie hominum est manibus laborare. Non 
ergo oportet cum his coire ex quibus quis polluitur. 
Qui enim moratur in delectationibus, sive volupta- 
libus, ita ut concumbat in eis, hie semen effundere 
dicitur, propter hoc, quia pellitur ab eis, sive quia 
delectatur in eis, et frequenti usu seminat cos, 
quodammodo, aut ab eis seminatur semine aliquo, 
quod inimieus dormientibus nobis et negligentibus 
in mundum seminat, polluens valde, ila ut à sacro 
tabernaculo debeat hic, qui talis est, ut. polluens 
expelli, alienusque esse a dominica area, qui per 
malum semen faetus est zizania. Legem autem non 
vir solus, sed mulier necessarie custodit : ilia uti- 
que quam Salomon laudat, Mulier bora benedicetur, 
timorem Dei laudat. Mulierem fortem, ait, quis 
inveniet 9? Quemadmodum masculus, quando sua 
custodierit, eesseritque sibi digna, significat ani- 
mam jin virtutibus constiiutam : sic. et mulier, 
quando in nullis se miscuerit muliebribus, quoniam 
grandem et h:ec, antequam. transgrederetur Crea- 
lorem suum, dignilatem accepit, ut adjutrix viri 
nominaretur. Propter quod scelestum est hanc, 
quie talis est, libidini substerni. Coire ergo, suc- 
cumbere edidit Symmachus, 

Vrns. 24-96. « Ne pollvamini in omnibus quibus 
contaminate sunt gentes, quas ego ejiciam ante 
conspectum vestrum, e quibus polluta est terra, 
cujus ego scelera vitabo, ut evomat habitatores 
suos. Custodite legitima mea, atque judicia. » 

Non parvo modo pollui in przdictis peccatis, in- 
dignatio, et poena quie in eis definita est, demon- 
strat; in nullo enim eorum oportet pollui, nam qui 
in uno pollutus fuerit, in omnibus et polluitur. Quia 
ea qui sibi ad invicem conjuncta sunt, lex osten- 
dere cupiens, in unum omnia eollegit, qu:e in tan- 
ium sunt gravia, ut gentes integras perderent, et 
terram polluerent, pollutamque respui facerent, et 
eos qui in ea talia comiiserunt, evomeret atque 
renueret, non quia poterat. expellere a se, vel evo- 
mere, vel, sicut Theodotion edidit, respuere eos, sed 
quia eosdem nocentes ingemiseit naturaliter in trans- 


gressionibus s quemadmodum Paulus. dicit : 
Quia ipsa creatura ingemiscit, et parturit usque 
nunc9'. Deus. autem tam. gemitum «ejus vindicat, 
quam legem suam, et creaturam, utpote propriam, 
qui demonstrat ex. his que. nune. dixit τ Cujus 


ego scelera visitabo : οὐ hoc aperte. ostendit. quia 


5, 


15, ΓΒ Psal. 4. "Psal xxix, 48. SU Prov, 


1017 


IN LEVITICUM. — LIB. V. 


1013 


a Deo virtutem terra evomendi eos qui in eainjuste A bus oportet, et nullatenus hzee. facere. quz. cole- 


agunt, accepit, Unde et crabrones in perditionem 
habitantium produxit, quos etiam se immittere ante 
faciem]. filiorum Israel contra Amorrhzeos et reli- 
quas gentes per Deutezonomii librum nos docui 
Et h:ee quidem nos docet per litteram lex. His au- 
tem conjuneta sunt, et. non contraria, si per spiri- 
talem. intelleetum gentes in his omnibus pollutas, 
diemones intellexerimus ; gentes siquidem hi pro- 
pter multitudinem dicuntur: cum enim nimis sint 
iniqui, ct omni ketantur malitia, maxime tamen 
fornicatione, et nefaria fornicatione, ac multo ma- 
eis idololatria gaudent : quia in his corpus et anima 
maeulatur et totus homo, qui terra appellatur, per 
hoe polluitur. Sed visitat Deus terram, videlicct 
bominum genus, et scelus, vel, ut Septuaginta, in- 
justitiam ejus in. eam, id est, quze. ab ipsa, et. in 
semetipsam committitur : ab ea quidem qui ab ho- 
minibus sunt. peceantes, et si ἃ diemonibus, et hoc 


tn. 


protrahuntur insemelipsa, quia accipientes occa- 
sionein illi ex nostra nesligentia, contumeliam iu- 
gerunt nostra natur. Sed. visitante Deo per Sal- 
vatoris adventum, de quo Zacharias dicebat, pro- 
phetans in januis esse Doniini nativitatem : Visita- 
vit nos oriens ex alio ὃ, Mabitatores suos nostra 
nalura, id est, eos qui eam sorte perceperunt, vel 
in ea quorum prineipem malum David figurans psal- 
lebat : Sedet in insidiis cum divitibus 
ut interficiat. innocentem 9*, ita ut ipsi expulsi 
dicerent : Si ejicis nos, mitte nos in. gregem. porco- 
rium ὃς Propter quod custodire legem omnem per 
Moysen propalatam et pracepta cvangelie:e con- 
utpote qui talem ab eo per- 


in occultis 


versationis debes, 
cipimus visitationem. 

Vins. 26-29. « Et non faciet ex omnibus admo- 
nitionibus istis, tam indigena quam colonus qui 
peregrinatur apud eos, Omnes enim. exsecrationes 
istas lecerunt accoke terre qui fuerunt ante vos, οἱ 
polluerunt eam. Cavete ergo ne et vos similiter 
evomat, cum paria feceritis sicut. evomuit gentem 
qus fuit ante vos. Omnis anima qui fecerit de 
abominationibus istis quidpiam, peribit de medio 
populi sui. » 

Reiterat et stabilit legem, et comminationem 
confirmat. Etiam hac rursus aldeas, poenam man- 
dat lerrere, et erizere nos volens ad vitanda ea 
qui veluit, uL non ei, quai eomminalus est, poenae 
subjiciamur. Qu:e est enim h:ec anime perditio? id 
est, quam hie peccati przevenit mors, complet ergo 
in futurum gehenna. Ait enim Dominus : Timete 
eum qui potest et corpus el animam perdere. in. ge- 
henna **, Propter quod tam | incolam, id. est, eum 
qui a patribus inlege nutritas est, et ab infantia 
doctus est litteras, quam proselytum, et qui adjun- 
ctus est nobis, id est, eum qui deforis nobis adjectus 
est, qui interius sumus, recedere ab abominationi- 


*? eut. vir, 90, 
S8 IT: GO. X1, 11. 


ev Psalz1x252 


S»nc- 1:99. 
$9 Matth. xir, 43 


B5 


c 


K $5 Matth. vim, 21. 
». 7"? Matth. xxv, 41. 


bantantiquiores, qui terram nostram polluerunt. 
ΠῚ ergo antiquiores nobis. sunt in conditione, quia 
invisibiles sunt creaturze. Polluerunt autem homi- 
num genus, inobedientiam ei Adam, et alia post 
illum mala suggerentes, veluti mendacium, homi- 
cidium et quecunque. his similia sunt, ita ut. Do- 
minus de diabolo diceret : Ille ab initio mendax. et 
homicida est. Suggesserunt aulem eis qui men- 
Lem lubrieam et vergentem ad. malum habebant : 
nam nec Abel, nec Seth, nec Enoch, nec Noe, nec 
aliis justis suggerere potuerunt, vel magis sugges- 
serunt, sed non obtinuerunt, sed irrisi sunt ab eis, 
el recesserunt. Neque enim inimici cogitationes 
ignorant justi, sieut ait Paulus : Non enim ignora. 
imus cogitationes ejus *5. Scientes autem eos, ab eis 
se custodiunt. Sed illos quidem intelligibilis nostra 
terra visilata a Deo, per Salvatoris adventum evo- 
muit. Propter quod nec venia tali nunc dignus est 
talia peceans, quia, postquam destrueti sunt qui nos 
seducunt, et postquam evonmuit eos terra, nos ea 
quas ad eos pertinent imitamur, et patimur quod 
Dominus dicebat: Fiunt novissima hominis illius 
deteriora prioribus 9. Hi enim. qui post evangelicam 
prsedicationem in eas, quie dieta sunt, impietates 
excesserunt et. scelera, sive abominationes, propter 
nimiam ab eis Dei aversionem, recte. dieti sunt 
mali ; terra abhorret et evomet illos : non enim jam 
in hominum porlone, sed in demonum ordina- 
buntur : perdentur enim eorum. animz. Hoc autem 
in. gehenna fit, ubi maxime locus et sors d:emonum 
est, quod manifestat Dominus dicens : Discedite a me, 
maledicti, in ignem aternuim, qui paratus est diabolo 
et angelis cjus ??. 

VEns. 50. « Custodite. mandata mea, nolite. fa- 


cere qui fecerunt. hi qui fuerant ante vos, et ne 
polluamini in cis. Ego sum Dominus Deus ve- 
ster. » 

Vere in duobus et tribus testibus siat. omne — ver- 
bum 7, Hoc ergo legislator. confirmare volens, de 
eisdem tertio prxecepit. 

Custodite, inquit, mandata mea, nolite [acere qua 
fecerunt bi. qui [uerunt ante vos. Ut ostendat. quia 
non hominis cujuslibet, sed ipsius Dei sunt man- 
data. Qui quomodo debeat custodiri, non. verbo, 
sed opere, incarnatus per suam conversationem 
ostendit. Ut non faciamus autein omnia qua fece- 
runt hi qui fuerunt ante. nos, necessarie addidit , 
ut sciremus quia veniam peccantibus non prestat. 
Quod przcedentes alii quidam similia posteris com- 
miserunt peecata : primum | quidem, quia nec iliis 
venia data est, sed poenis condemnati sunt ; deinde, 
quia priccedentium poena sufficieus erat ad sequen- 
(65 corrigendos; insuper quia Deo de eisdem con- 
testante sepe per legem, εἰ Prophetas, et Evange- 
lia, oportebat ad obedientiam fiecti quamlibet durum 


*5 Mattli. 51 Joan. ὙΠ}, 44. 


7! Matth. xvii, 16. 


Χ, 38, 


1019 


HESYCHII PRESBYTERI 


1020 


cor. Sed vide quibus presentem sanctionem con- A estis, et spiritus Dei. habitat in. vobis? Quicunque | 


firmavit verbis. 

Ne polluamini in eis, quia ego sum. Dominus Deus 
vester, omnes vos a pollutione mundare volens. 
Quia imaginem ejus eireumdati sumus, et polluta 
quidem ea, a qualibet earum, qua vetiL:e sunt, 
malarum et nefariarum actione, necessarie irasci- 
tur: munda autem. conservata, in tantum placet 
ut. etiam inhabitet in nobis, quod manifestat Paulus 
utrumque ; ait ergo sic : Nescitis quia templum Dei 


LIBER 


PfUEFATIO. 


Quanta bona ad melitationem legis et interpre- 
ixtionem mentem — trausferentes, lucremur, quid 
opus est dicere? Neque enim solum virtutes conse- 
quimur, sed et mala renuimus, 
necnon amorem acquirimus Dei, pulchritudinem 
sapienti: ejus discentes, simulque a seculari. fumo 
oculum anim: liberamus, et corruptionis human: 
sustinere cessamus imperium, et excedimus | dein- 
ceps homines, carne hae, quie est ex terrena ma- 
teria, viventes sublimius, vel magis eflicimur ho- 
mines. Hoininis enim est rationale contemplativum- 
que proprium, unde et ad imaginem Dei erealus 
dicitur. Παῖς autem nobis per studium et occupa- 
tionem circa verbum Dei proveniunt. Propter quod 
Levitici libri sequentia percurramus, multum juva- 
men legentibusconferentia. Dei enim sunt mandata, 
adunibrata quidem in pluribus propter infirmitatem 
populi Jud:eorum in littera : perfectionem autem 
secundum litteram. intuenti przstant, et consona 
inveniunturea, qu: per Moysen dicta sunt, si in- 
terpretentur, Evangelio. 


CAPUT XIX. 


Vrns. 1-4. « Locutus est Dominus ad Moysen di- 
cens: Loquere ad omnem ceetum filiorum Israel, et 
dices ad eos : Sàneti estote, quia et exo sanctus 
sum Dominus Deus vester. Unusquisque patrem. et 
matrem. suam timeat. Sabbata mea custodite. Eco 
Dominus Deus vester. Nolite converti ad idola, nec 
deos conflatiles facietis vohis, ego Dominus. » 

Recte sanctificationem — pr»sposuit, quia omnis 
virtutis est fundamentum. Quam quia sectari mo- 
dis omnibus oportet legislator ostendens, conve- 
nienter ail : 

Sancti estote, quia ego sanctus. sum. Dominus Deus 
vester. Id est,si vobis placet placere Deo, aut adesse 
vobiscum, vel magis esse cum eo. vultis (Dei enim 
presentia el conjunctio omnes ἃ vobis insidias Le- 
7? jbid. 


? I Cor. im, 16, 17. τὸ Exod. xvi. 2. 


ex hujus studio,. 


B 


C 


eryo templum. Dei violaverit, disperdet. illum Deus, 
templum. enim. Dei sanctum est, quod estis vos ?*. 
Consummatam ergo sanctificationem custodientes, 
totam in nobis habemus inhabitantem — Trinitatis 
plenitudinem, si tamen templum Dei sumus, vide- 
licet Patris, Christi autem. corpus et membra, et 
Spiritus sanctus in nobis habitat, in Cliristo Jesu 
Domino nostro, cui est gloria, honor, et reguum, in 
siecula seculorum. Amen. 


SEXTUS. 


sionemque removet), sanctificationem consequimini; 
sanclus autem con;ungi profanis non patitur. Pro- 
pterea Paulus dieebat : | Nescitis quia. templum. Dei 
estis ? et spiritus Dei habitat. in. vobis? Quicunque 
autem. templum. Domini violaverit, disperdet illum 
Deus. Templum enim Dei sanctum est, quod estis vos ?*. 

Superadifieans autem mandata super hoc funda- 
mentum, exira quod nemo potest ponere aliud : 
Unusquisque, ait, patrem, et matrem suam timeat. 
Per sanctificationem quidem puram mentem erga 
Creatorem mandàns, per honorem auiem patris et 
matris impendi, naturx: benignitatem, quie paren- 
tibus honorem, sed et timorem deberi a filiis, sicut 
Dominus dedit. Deinde legis mandata recapitulare 
volens, id est, Non. occides; Non furaberis : Non 
adulterabis : Non perjurabis ; Non. assumes nomen 
Domini Dei tui in vanum : Non. concupisces uxorein 
proximitui : et ut. breviter continentiam à malo 
prociperet ; Sabbata mea. custodite, rationabiliter 
subdidit , quia verum Sabbatuin est nullum corru- 
ptionis opus operari : nam eL omne opus servile in 
Sabbato non fieri, Moyses prxcepit : aperte ab ope- 
immunditia, et 
similia his, cavere precipiens eum qui Sabbatum 


ribus carnis, quie sunt fornicatio, 


celebrare vult. secundum legem spiritus. Sed. nec 
causam Sabbati ignorare oportet, sic etenim virtu- 
tem legis, qui» de eo est, sciemus. Quando ergo 
Sabbati mandatum Deus dedit? putasne sub Noe, 
quando non comedi sanguinem przcepit? nequa- 
quam, sed sub Abraham, quem habuit amicum £ide- 
lem, quem probavit, et nunquam ab eo mandatum 
bonum abscondit. Sed nee tune, quando de terra 
JEeypti populum Judaorum eduxit, et. esurienies 
murmuraverunt, dicentes : Utinam mortui [uissenuts 
per manum — Domini in terra. ZEgypti, quando sede- 
bamus super ollas carnium, et comedebamus panes in 
saturitatem ** ! Misit quidem eis Deus mianna,  do- 
cens autem nos oportere, que amplius quam quoti- 
dianum cibum, non procipiebat plus de Gomar per 
singula capita colligi : mensura autem hic apud 


1021 


IN LEVITICUM. — LIB. VI. 


1022 


Judaos erat, quie poterat unumquemque nutrire A in quo ea que pertinent ad salutem operemar. 


hominem. Tune ergo docere eos de intelligibili re- 
quie eL fine mundi volens, quia illo tempore im- 
possibile est cibum conquirere, vel operari, nec 
eirea corporale aliquid occupari, talia eis dicere 
Moysen praecepit : Sabbata hodie Domino, non inve- 
nietis illud. in agro : sex diebus colligitur, septima 
autem die Sabbata, non eritin ea. Non! Sabbatum, 
sed Sabbata, quia intelligibilis requies non ab uno 
quodam, sed ab omnibus carnalibus vacationem 
alienationemque possidet, Unde nusquam prius in- 
venies apud divinam Seripturam Sabbatorum. no- 
men, ut manifestum sit. quio Sabbatum omnem νὰ τ 
cationem carnalium, et secularium. rerum. priece- 
pit. Unde omne opus lex. prohibens, quie faciunt 
adversus omnem animam, subdidit : Sabbata mea 
custodite. Per hoc aperte ostendens quia. a 
ralibus nos vacare desiderat, et. quie ad. juvaien 
sunt animz, et profectum pertinentia operari. Ve- 
rum enim Sabbatum est, nihil materiale, nihil ad 
lerram hominem deprimens, οἱ ad corruptionem 
carnalem. trahens agere, Cum hoc autem quid aliud 
nunc Deus praecepit : 
Vrns. 4. « Nolite. converti 


corpo- 


ad idola, nee deos 
contlatiles facietis vobis. Ezo Dominus. » 

Non converti autem ad idola, est non condescen- 
dere his qui idolorum lex multa profanaque 
exigit. Sel nec conflatiles deos faciamus nobis, non 
solum in animalium formis, sed nec in peculiorum 
thesauris, nec in auri aut ἃ 


2 hac 
enim deos suos faciunt hi 


in 


ssis : 


rgenli i 
qui ea coneregant, 
tanium sub earum dominio eonstituti, ui iimeant ex 
eis vel quantulumeunque contingere. Quid autem 
hie necesse habemus? qui pro omnibus posside- 
mus divitiis eum qui dicit: Ego Dominus ? id esi, 
qui volatilia nutrio, qui lilia. agri vestio, qui ex ni- 
hilo feci, facta nutrivi, atque hic omnia rursus ad 
indigentiam redigere valeo. 

Vrns. 5-8. « Si immolaveritis hostiam pacificorum 
Domino, ut sit acceptabilis, eo die quo fuerit imimo- 
lata, comedetis eam, et die altero. Quidquid autem 
residuum fuerit in diem tertium, igne coinburetis. 
Si quis post biduum comederit ex. ea, profanus 
erit, el. impietalis reus, portabitque iniquitatem 
suam, quia sanctum Domini polluit, et peribit anima 
illa de populo suo. » 

Onmia quidem, ut ita dicamus, Moyses legis ca- 
pitula bis terque populo przecepit, frequenti tradi- 
tione memoriam eorum auditoribus promulgans. 
Multo magis tamen mandata quae necessariora sunt, 
sicul et prasens mandatum; propter quod et illud 
proponens pridem, cum de sacrificiis pr:eciperet, 
cum et nos plene dehocin primo libro hujus Le- 
viticie interpretationis diseussimus : ecee nune rur- 
sus recapitulabit, ut nos breviter recapitulemus, 
qui nunc per multa diximus. Sacrificium | eniin 
salutare immolari priecipiens, ipsum recte innuit, 


'5 Exod. xvi, 30. 795 I Tim. i1, 4. I Joan. ui, 


Itinc autem, ut sit placabilis, oportet immolari, hiec 
utique omnimodo assequentes, quie acceptabilia 
Deo sunt, de quo dixit Paulus, eum quo modo opor- 
teret assequi remotam et quietam vitam, in omni 
pietate et pudicitia, Timotheo scribens ostendit : 
Hoc bonum. et acceptum. coram Salvatore nostro Deo, 
qui omnes homines vultsalvos fieri, et ad agnitionent 
veritatis venire ^. Sed si dieis : Cujus rei gratia. ac- 
cepta vestra, secundum Septuaginta legislator dixit? 
Scito, quia conscientiam designat, per quam quae sint 
Deo accepta, unusquisque pótest scire, propter quod 
Joannes dicebat : Fratres, si cor. nostrum non repre- 
hendit nos, filuciam habemus ad. Deum 17. Coine- 
dere autem de sacrificio, eo die quo immolatum est, 
et alio, est, utin praesenti. vita, quaecunque ad sa- 
lutem pertinent operemur. Hodie autem et crasti- 
num, in prossenti seeeulo divina Scriptura solet ac- 
cipere, de qua. testem. Jacobum produeamus scri- 
bentem : Age nunc, qui dicitis: Hodie, aut crastino ibi- 
mus in illam civitatem 79. Dies autem. tertia, quia 
in ipsa a mortuis Dominus noster resurresit, figu- 
ram futuri sseculi, eL mortuorum resurrectionis ge- 
rit, in quo jam non licet operari, sed qui nunc ope- 
rati sunt, illic ad retributionem | veniunt. Qui ergo 
sic hie. vivit, tanquasm illie quedam — pr: entium 
operaturus sit, eL propterea comedere tertia die sa- 


erificium pacificorum, sive. salutare dicitur, opus, 
altreetat a legislatore prohibitum, virtutem imper- 
fectam relinquens, velut illic operaturus $it, ct hu- 
jus sacrificium rectissime. acceptum non est, nec 
vita correpta est. Sed qui talem sibimetipsi operatur 
virtutem, iniquitatem suam. portabit, prius quidem 
imperfecte operans, demde at ingerens calamniam 
divin: legi, et dogma. disseminans impium. atque 
alienum, hujus anima perit de populo suo. In populo 
autem qui salvetur, non. ordinabitur, quia reliquit 
imperfectam vitam, qui eum salvare poterat, si 
eam consummasset, 

Vgns. 9, 10. « Cum messueris segetes Lerrz tux, 
non tondebis usque. ad solam superficiem. terzze, 
nec remanentes spicas colliges, neque in vines uà 
racemos, et gvana. decidentia congregabis, sed pau- 


peribus el. peregrinis carpenda dimittes. Ego Do- 
minus Deus vester. » 

Vult legislator ut nos invicem diligamus, anato- 
resque pauperum nos esse desiderat, semperque 
eleemosynis studere, nune quidem dantes egenti- 
bus, nunc autem non exigentes quz&. nobis debent, 
sede concedentes eis. colligere quascunque reli- 
quias omnium bonorum, quz? a. Deo donata nobis 
sunt, repererint, et imitari eum qui donavit, non 
tantum misericordem, sed et qui multe miseratio- 
nis est. atque dicitur. Et. propterea. metentes, aut 
omnino vindemiantes, iterare eodem tempore ipsam 
messuram vindemiamque non proeepit:sed nec 
ex toto nietere. aut vindemiare sancivit, sed relin 


1033 


HESYCHIi PRESBYTERI 


102 


quere quasdam omnimodo pauperi et proselyto. de A quia exspectavi ut faceret uvam, et fecit spinas*. Que 


iessione et vindemia reliquias, et. Deo, qui [τὰ- 
ctas ipsos oriri facit, operatoriis gratiarum actioni- 
bus compensare, nec ullo modo ejus dispensationi 
ingratum exsistere : cui quibusdam quidem divitias 
dare placuit, aliis autem sine labore nutriri de re- 
liquiis abundantize aliorum, ut et. eorum qui divi- 
tes sunt, dispensatio, eL pauperum quanta sit. pa- 
tientia probetur. Quos quia nec odio habet, nee a 
sua providentia repulit, quod quidam insipienter 
putant, pauperis et proselyti memoriam faciens, 
illico subdidit : 

Ego sum Dominus Deus vester. Primum | qui- 
dem illum manifestans, qui divites facit : deinde 
eum qui pro nobis pauper effectus est, et qui 
proselytus in terra sua faetus est ;in suis enim, 
velut in alienis, peregrinatus est, nee loeum habens 
i Lerra diversorii. Non enim pauperis et proselyti 
susciperet personam, sicos aversaretur. Unde per 
Uavid dixit : Propter miseriam inopum, et. genitum 
pauperum, nunc exsurgam, dicit. Doninus ?. Sed 
postquam hane reperimus utilitatem litterz,' inte- 
riorem in ea intellectum consideremus. Uum. enim 
ecersit mundus, quemadmodum nobis Christus zi- 
zatiorum parabolam interpretans tradidit9?, messura 
vero evangetica doctrina, sicut rursus dixit discipu- 
lis Dominus : Messis quidem mulla, operarii autem 
pauci. Rogate ergo. Dominum. messis, ut. mittat ope- 
rarios in messem suam ὅδ. Quod opere explanans, 
duodecim discipulos ex eis convocavit, cteis illico 
verbum doetrinale commisit. Aperte per ea quie 
nunc dicta sunt, legislator doctoribus Jud:eorum 
precepit, nequaquam totius legis interpretationem 
eos attrectare, sed cedere quadam pauperi et pro- 
selyto, doctoribus videlicet. gentium : pauperes et- 
enim hi sunt, quia spiritu pauperes esse procepti 
sunt, etad eos dicebatur : Beati pauperes. spiritu, 
quia ipsorum est. regnum colorum 55: proselyti au- 
lem, ut nunc semetipsos cognationi Abrah:e subin- 
ferentes, et ad Deum accedentes modo per. fidem. 
Érgo hoc quod legitur : Non. occides : Non adulte- 
rebis, doceant etJudxorum doctores, Quicunque 
autem necessariam habent contemplationem et. in- 


terpretationem , veluti ea quie sunt de mundationi- 


bus, de sacrificiis, et alia similia, doctoribus et Ec- 
clesie cedant. 

Et que. decidunt de messura. eorum. ld est, qui- 
cunque cernunt eos transgredientia, quie videlicet 
ignorant. Unde enim possunt dicere legis figurata 
mysteria, cum ejus veritatem Christus postquam 
advenit, tradiderit? Vinea autem ipse populus Ju- 
d:eorum dicebatur, quod demonstrat Deus perIsaiam 
dicens** :Vinea enim Domini Sabaoth, domus Israel 
est. Ista fructum inulierem non ferebat, in quo eam 
reprehendens per Isai: prophetiam Dominus dixit : 
Quid. faciam vinem mee adlic. quod ei non fecerim? 


80 Matth. virt, 50. 
*' ]I Rez. xit. 


5: Tuc. 
55 JI Reg. xxt. 


7? Psalm. xi, 6. 12; 


86 Zach. v, 3. 


quondam tamen paucissimos racemos habebat, di- 
versorum temporum justos, propter quos etiam 
lolius vine: curam. usque quoddam tempus, pater- 
familias gessit. Demonstrat autem et hoc [Isaias di- 
cens : Quomodo si inveniatur granum in botro, et 
dicatur : Ne dissipes illud, auoniam benedictum est ; 
sic faciam propler servos meos, ul non disperdam 
totum **. Hos ergo racemos. sibimet colligere Judzi, 
etin suis divitiis thesaurizare non possunt, quia 
eorum vitam minime sunt zelati, pauperi autem et 
eos proselyto relinquunt. Nobiscum enim sunt pro- 
phetz, et quotquot justi apud populum Judaicum 
fuerunt, in tantum ut. memori:? eorum a nobis an- 
nis singulis honorentur : quod apud illos non fit, ut 
experimento cognoscatur veridicum divinum elo- 
quium. 

Vuns. 12. « Non facietis furtum : Non mentie- 
mini: Nec deeipiet unusquisque proximum suum : 
Non perjurabis in nomine meo : Non pollues no- 
men Dei tui. Ezo Dominus. » 

Fines nobis bon:e conversationis legislator os- 
tendit, simulque et peecata, quam ad. se invicem 
habeant cognationem; tradit. Quie. enim nos parva 
putamus, maxima sunt: siquidem in mendacio, sin- 
gulis, ut ita dicam, diebus solemus delinquere, vel 
loco, vel studio, similiterque jurisjurandi przevari- 
calione. Hec autem in tantum sunt parva, ut ea 
furto conjungeret : et recte, quia. furtum operatur 


C plerumque mendacium. Propter quod Zacharias 


propheta, faleem quam contemplatus est longitudi- 
nis cubitorum viginti, et latitudinis cubitorum 
decem, contra fures eam, et contra perjuros exacu- 
tam demonstravit, ait enim : Jngredietur in. domum 
furis, et perjuri**. Sed et omnibus pecealis coopera- 
tur mendacium, nequaquam enim corrumperet 
'Élhamar Ammon", si corruptionem mendacio 
David deeipiens prevenisset: sed nee Naboth 
Israeliten Jezabel occideret*9, nisi falsam contra 
cum per seniores accusationem composuisset : Be- 
ποιαῖς Deo et regi. Et hxc. quidem. cum omui 
subtilitate, utpote, Deo sanciente, custodiamus : 
cum his autem et furto, non. solo quo in pecuniis 
delinqui potest, sed et ab omni alio nosmetipsos 


D absüneamus, quod est malitiose circa proximos 


agere, malumque eis operari, et moliri adversus 
eos mortem, vel fugam, aul servitutem, vel alia 
similia dolosa atque nefaria. Unde et Joseph, in se 
injustitiam ἃ fratribus factam, furtum. appellavit, 
ad principem pincernarum, dicens: Memento mei, 
cum bene tibi [uerit, wt suggeras de me Pharaoni, 
et educat me de isto carcere, quia. furto sublatus sum 
de terra Hebriorum*?. Devitemus autem et. menda- 
cium, in quo quidam sub specie veritatis delinquunt, 
calumniam facientes proximo magis mente quam 
lingua, quemadmodum hi qui dixerunt de Domino. 
δ. ibid. 


ail. E DA o 1920 EP ἡ, 95 758. Lxy, 8. 


39 Gen. xb, 15: 


1025 


IN LEVITICUM. — 118. VI. 


1096 


Dixit Possum solvere templum hoc, et in tribus die- A in cibo, sed et per hunc etiam in vita? vitam enim 


Uus edificare. illud ^. Locutus fuerat quidem hic 
Dominus, quando Judoi ad eum dixerunt: Quod 
signum ostendis nobis quia hec [acis? Ipse autem ad 
cos : Solvite lemplum hoc, et in tribus diebus adifi- 
cabo illud *!. Sed non 
intentionem, secundum quam hi qui testimonium 
Dicebat. enim. de 


secundum illam dicens hoc 


contra eum dabant, dixerunt: 
templo corporis sui. Vli autem hxc sicut de templo 
dicta Judzorum asseverabant, unde eos et falsos 
testes ??. spiritus appellavit. Pro perjurio autem 
Septuaginta edunt: Jon levabitis nomen meum in 
injustum. Jusjurandum vero in injusto est, non 
solum quod prievaricatur, sed etiam quod injuste 
custoditur, veluti quale illud fuit, quod Herodes 
filie Herodiadis jurans, Joannis Baptiste caput 
abseidit : oportebat enim hoc eum jusjurandum 
non prasbere, postquam tamen juravit, non custo- 
dire, quia talia saeramenta, nec initium. sumere 
Deus vult, sed nec. sumentia ad finem. pervenire; 
unde dicens: JVon levabitis nomen meum in injusto, 
addidit : Et. non. pro[anabitis nomen. Domini Dei 
vestri; quod Hieronymi translatio edidit. 

Non pollues nomen Dei tui. Quomodo autem quis 
illud profanat, dico : id est, male faciendo, quia 
jusjurandum transgredi non potest. Atqui Deus, per 
quem intravit, in tantum bona vult, quia, etsi per- 
miserit de quibusdam terribilio, illi autem peeni- 
luerunt, non tardat mutari sententiam, suumque 
sermonem non refragare, ut quiddam nobis pietatis 
impendat, propter quod addidit : Ego Dominus. Qua- 
lis? de quo ait Jong prophetia, quando Ninivilze 
jejunàverunt, et oraverunt, et penitnit Deum de 
malitia quam locutus est, ut faceret eis, et non fecit, 
Multa autem et alia hujusmodi prophete. dixerunt. 

Vrns. 15, 14. « Non facies calumniam proximo 
Quo, nec. vi opprimes eum. Non morabitur opus 
mercenarii apud te usque mane. Non maledices 
surdo, nec coram czco pones olffendiculum, sed 
timebis Deum tuum, quia ego sum Dominus. » 

Vides quemadmodum paulatim lex. ejus qui legem 
accepit, colat mentem, et ea qu:e videntur parva 
conjungit magnis, ut timore definit:e in majoribus 
peecatis peen:e, et a minoribus abstineamus. Sicut 
enim eis sociantur in mandato, ita et in pena 
sociantur ; quia qui legem totam servaverit, offendat 
aulem. in uno, factus est. omnium reus??, Sed nec 
frustra calumni;: vim conjunxit : qu:e enim. diffe- 
rentia est apud eum qui rebus suis caret, sive vi, 
Sive armis forsitan, aut potentia qualibet, vel per 
cireumventionem judiciorum, aut. fraude, vel quo- 
libet alio simili modo his careat? Sed. et qui die 
lota operatus est, ut acciperet mercedes, ex quibus 
cum filiis, et uxore, et parentibus exspectantibus 
easdem mercedes viveret, et non aecepit, sed dila- 
tus est, nonne calumniam et vim patitur? non solum 


9" Marc: xiv. 58. — 9! Joan. i1, 19. 
**/R 0m; xv, 20. 9* E Cor. ix, 18: 


?! Matth. xiv. 
98. Matth. xxiv, 42et xxy, 15. 


in cibo quotidiano ducit. Ergo οἱ si crast,no. reci- 
piat, quia przeterito die, in quo laborem sustinuit, 
permansit jejunus, vim pertulit et calumniam pas- 
sus est. Et quod aliis substantia est, hoc sunt mer- 
ecdes laborantibus: horum 


ergo recte vis etiam 


. privatio dicitur. Sed et qui maledicit surdo, multum 


nocet, et qui ponit coram ccis offendieulum, in 
quo pedibus offendant. Is quidem qui surdus est, 
dum maledicitur, nocetur, non solum quia de co 
detrahitur, sed quia et emendare, aut hiec. cavere, 
in quibus de eo detrahitur, non potest. Sed nec 
cx cus ab offendiculo, quod ei ponitur, custodire se 
potest. Evenit autem οἱ huic et illi ex utroque mors, 
ceo quidem, dum conteritur. per offendiculum: 
surdo autem maledictio, quasi de l'rincipe detraxis- 
set, aut aliud quidpiam fecisset, quod οἱ periculum 
ingereret, semetipsum minime corrigenti, et hoc 
quod videlur esse parvum, quod a multis sspe 
ludentibus delinquitur, transit ad mortem: unde 
nimis opportune David dixit eum, qui in cathedra 
pestilentie, id est, deridentium mon sedit?*, Nos 
autem ad eadem rursus exsequenda pergamus. Non 
enim solum pecuniarum calumniara et vim lex 
prohibuit, sed et omnem aliam, et multo magis eam 
quie est in spiritalibus, ut non gloriam arripiamus 
alterius, nec quod alterius labore correctum est, in 
nobismetipsis attrahamus, propter quod et Paulus 
dicebat: Non enim aliena regula, in his quae parata 
sunt, gloriari **. Et rursus, donatum sibi dicit evan- 
gelizare, non ubi nominatus est Christus, ne super 
alterius fundamentum zedificaret?*. Alterum auteni 
allerius interpretatio est. Nolebat enim przjudicare, 
ubi alter przdicavit, ut non mercedes arriperet 
alienas. De his enim niercedibus ait legislator: Non 
morabitur opus mercenarii apud te usque mane. 
Non jam predicantibus, sed adhue discentibus 
mandans non negligere, nec otiosum anud se sinere 
doctorale verbum; mercenarius enim Dei est, qui 
prodicat verbum ejus. Merces autem ejus est 
retributio praedicationis, veraci existente hujus rei 
teste Paulo, qui dicit : Que est ergo merces mea? 
Ut Evangelium praedicans, sine sumptu ponam 
Evangelium Christi?*. Septuaginta autem edunt: Non 
dormiet merces mercenarii tui apud te, usque mane. 
Quia enim. dormire negligentes dicuntur, demon - 
strat Dominus, discipulis mandatum dans. Vigilate, 
quia nescitis qua hora Dominus vester venturus 
est ὅς, Sed et quando dormientibus hominibus, vide- 
licet. negligentibus, seminare dicebat inimicum 
zizaniam; mane enim futurum s:eculum est, quia 
nocti przesentis vite succedit, et lux inexstinguibilis 
in eo habitat. Non ergo oportet otiosum esse apu«l 
nos doctorum. verbum per omne hoe tempus, cui 
futuri temporis mane succedit, quia et in hoc avàa- 
ritia et injustitia in doctoribus exercentur, merce- 


?5][ Cor. x, 16. 


35 Jac. 315 10." (5. Psal. f. 


1021 


HESYCHII PRESBYTERI 


1028 


dem perdentibus, quz eis ex profectu discipulorum A nis, quia judicium Dei est*. Ergo si vis person: 


deberetur. Per surdum autem el cseum, eos qui 
inobedientiz et ignoranti: morbo detinentur, lex 
innuit, ad quod Isaias dixit: Surdi, audite, et caci, 
intuemini ad videnduin ??. lii non. maledicendi sunt, 
sed admonendi, si tamen eos converti volumus. 
Unde et Paulus, eum qui docet in mansuetudine 
docere eos, qui contradicunt, doctoribus Ecclesie, 
pracepiL'. Sed nec olfendi cum eis falsa dicentes, 
aut agentes debemus ellici ; hoc enim Paulus prohi- 
bens, atque corrigens, scripsit: Si quis iiderit eun, 
qui habel scientiam, in idolio recumbentem, non. de 
conscientia ejus, cum sit infirma, edificabitur ad 
manducandum. idolothytum ?.. Si legis tam littera 
quam spiritu juvari possumus. 

Vens. 15. « Nec facies quod iniquum est, nec 
injuste judieabis. Nee consideres personam | paupe- 
ris, nec. honores vultum potentis. Juste judica 
prosimo tuo. Non eris criminator el susurro in 
populis. Non stabis contra sanguinem proximi tui. 
Ego Dominus. » 

Non quamlibet justitiam, sed summam, et per- 
fectam studeri, lex maxinie in. praesentibus cousti- 
tuit, recto itinere ordineque procedeng, ut prius 
videatur pauperibus legem constituere , deinde 
poteniibus, ac deinde principatus et potestates 
habentbus, ut per hoc ostencal, personam nen 
deberi accipi. Non furtum enim, nee calumniam 
facere, nece jurare in injusto, etsi divitibus vel 
poteritibus aliquando contingit, verumtamen propria 
pauperum quodaminodo sunt peccata. Per pauper- 
tatem enim furari, et calumniari, et transgredi sa- 
cramenta compelli videntur, ità ut sapiens. ille in 
Proverbiis diceret: Divitias et paupertatem ne dede- 
ris milii, ne [orte satiatus illiciar ad. negandum, aut 
egestate. compulsus, [urer, et. perjurem. nomen. Dei 
méei?. Vi aulem opprimere, et mercedibus privare, 
et irridere surdum aut c:ecum, quia quidam eorum 
sunt potentie, quadam vero prodigi? quodammodo 
viue, et deliciarum, coutumeliam generantiuim pec- 
cala, pracipue personis divitum et polentum lex 
sanciri dicitur. Personam autem accipere in judi- 
cio, hi qui magistratuum przsident vel judicum 
tribunalibus, quos judicantes nec quidem pauperum 
personas oportet accipere. Nemo eniin. Deo mise- 
ricordior est, qui misericors eL miüseralor super 
omnes appellatur : verumtamen judicii tempore, 
nequaquam jam ita appellari vult, sed justus, teste 
David qui dicit, Deus judex justus, [ortis et longa- 
nimis*. Nec quidem potentis oportet admirari per- 
sonam in judicio, quia Deo nullus est. potentior : 
ipsius autem est judicium, ipse enim nobis judican- 
Üibus, causantis personam suscipit. Cujus rei testis 
cst idem Movses in. Deuteronomio ita dicens: Non 
respicies. personam in judicio ; secundum parvum et 
minorem judicabis. Non distinguas personam homi- 


9? Ica. xri, 48. 


i T:t: 17,9. *L Gor. vin, 40; 
* Psalm. x, 8. 


*'Rom. 115, 4. "Psal: y, 1; 


Ρ 


€ 


D 


? Prov. xxx, 8. 
5 Psalm. xiv, 24. 


donare potentis, person: Dei dona: donas autem, 
Si ad partem te justitize contuleris, illic enim habet : 
quia justus Dominus justitiam. dilexit, cquitatem 
videt vultus. ejus ^: quamobrem etiam nunc juste 
judicari proximo precepit. Oportet enim nos nosse 
quia in quo. judicaverimus, in codem judicabimur δὺς 
liis addidit. ᾿ 

Vrens. 16. « Non eris eriminator et susurro iu 
populis. » 

Vel, sicut Septuaginta edunt: Non ambulabis in 
dolo in gente tua. Non stabis contra sanguinem 
proximi tui. bolo sanguinem conjunxit, videlicet 
homicidinm, sicut et David solet: Virum sangui- 
mum et dolosum abominabitur Dominus. Etiterum: 
Viri sanguinum. οἱ dolosi non. dimidiabunt dies 
suos*. Gladius enim occultus est dolus, ensis exa- 
cutus, et latens ita ut David rursus diceret: Sicut 
novacula acuta [»cisti dolum?. Sed nos ab co veloci- 
ler recedamus, expavescentes illum pro peecati 
vicinia, cui meruit esse conjunctus. Nec contra san- 
guinem) proximi stemius, sed omnes insidias, et 
collegium, quod pro qualibet iniquitate fit, fugia- 
mus. Quia quidam singulariter infirui, et per semet- 
ipsos nocere non valentes, misceri solent multi- 
tudini, necesse est ut, quando plures simul conve- 
niunt, malitia — valentior Mic enim 
conimodat manum, alter linguam, alius his qua 


inveniatur. 


aguntur consensum probet, alter. innuit, et in ma- 
liie consummatur insania. Sed cum his etiam illud 
intuemur, ut non solum cum de pecuniis, aut. aliis 
similibus judicamus, custodiamus pauperi et. potenti 
squitatem. Sed ubique in omni. judicio, quod non 
solum apud tribunal, sed in. omni colloecutione, et 
amicabili concilio, atque in doctrina spiritali ma- 
xime intelligitur. Recordemur Jacobi dicentis : Si 
iutroierit in. conventu vestro. vir aureum annutum 
habens, in veste preclara, ingrediatur autem. et pau- 
per in veste sordida, intendatis autem. ad. eum qui 
induitur preclara, et. dixeritis : Tu sede hic bene ; 
pauperi autem. dixeritis :. Tu sta illic, aut. sede sub 
scabello pedum meorum, nonne judicatis apud. vos- 
metipsos, eL facti estis judices cogitationum. iniqua- 
rum δὴ Ὁ Et cum de hoe. quadam alia dixisset, et 
opportuno tempore revocare ad memoriam nostram 
legis mandatum volens, addidit : Si autem personas 
accipitis, peccatum. operamini, sed arguti a lege, tan- 
quam. transqressores*!. Ergo juste judicare proximo 
debemus, eL non unam eamdemque actionem, in 
divite quidem dicere bonam : in paupere autem ma- 
lam, et hunc arguere, illum autem sinere peccan- 
tem. Sed nee. dolose in propria gente, id est, in 
populo ambulare debemus, nee vexare populares: 
viros sub specie pietatis, neque eontra sanguineni 
proximi consistere, id est, mon sociari cis qui in 
animas fratrum peccant, et malorum sententize. Et 


* Psal. 
9 Psal. r1, 4. 


cm, 8.  *Deul. xvi, 19. 
10 jac, jg, 9-4. !! ibid. 9. 


1029 


IN LEVITICUM. — LIB. VI. 


1950 


cum omnis quidem mandatorum justitia conside- A ne. Vestem quie ex duobus texta. est. non indue- 


randa sit, illam tamen subtilitatem prie. omnibus 
intende, dicens enim : 

Vrns. 17. « Ne oderis fratrem tuum , addidit, in 
corde Luo. » 

Quia frequenter in personis peecantium, perso- 
nam odio eos habentium indui compellimur. Unde 
Poulus Thessalonicensibus pricipiebat: Si quis non 
obedit verbo nostro, per epistolam lnc notate, et non 
commisceamini cum illo, ut. confundatur ^. Hoc 
autem dum fit, odii prx:ebet, praesumptionem. Quo- 
rum enim aliorum, nisi odientium et adversantium 
est: Non commisceris? Sed hanc aversationem non 
procepit in corde. fieri, ait enim: (Non. commiscea- 
mini ei, ut. con[undatur, οἱ 
emendetur.. Qui emendabat eum cui non 
commiscebalur, nullatenus eum odire in corde suo 
poterat, quod confirmans etiam hoe addidit: El 
nolite quasi inimicum existimare illum, sed corripite 


erubescens. omnimodo 
autem 


ut [ratrem ?, Omnem. autem justitiam explens, et 
per singulas species vitie. quodammodo legem 
ponens, confirmationem mandatis, quam oportet, 
apponit, quam si custodierimus, nemo nostris 
nocere divitiis, nemo nostrum thesaurum furari 
potest. Est autem confirinatio haec: 

Et diliges amicum, sive, ut. Septuaginta, prozi- 
mum (aun. sicut. teipsum. Habens in moaico totam 
legem, et per unum tibi hoc mandatum, omnia 
custodire facile est. Charitas enim, ait Paulus, 
proximo malum. non. operatur. Plenitudo ergo le- 
gis charitas est '*, Sed etomnem vitam nostram esse 
in bonis facit. Si enim diligo proximum sieut meip- 
sum, et forsitan filios non. habuero, aut divitias, 
aut decorem, aut mundi gloriam, aut. potentiam, 
video autem proximum habentem, eaudeo, et nihilo- 
minus tanquam ego hoc habeam, Letor ego: in 
illo enim et ego habeo. Idipsum autem et in spiri- 
talibus, in quibus maxime eam quie ad proximos 
perünet dilectionem custodire debemus, et non 
invidere operantibus justitiam, nec. morderi quando 
alii secundum Christum glorificantur, quando in 
verbo doctrine locupletantur, quando abundant 
divinis donis. Sed imitandus est Christus, qui in 
tantum nos dilexit, ut apostolis majora signa fa- 
cere??, quam ipse fecit, concederet. Unde et nunc 
dicens : Diliges amicum tuum, sive proximum. tium 
sicut teipsum, addidit : Ego Dominus : leges meas cu- 
stodite. Quando vero nos Deus dilexerit, ipso di- 
cente cognosce, ait enim : Majorem fia2 chavitat2s 
nemo habet, quam ut animam suam quis ponat pro 
amicis suis'^. Unde et legem suam precipuam esse 
dilecnonis mandatum dixit: hoc hic addens quod 
*in aliis mandatis non reperies adjeetam. 

Vzns. 49. « Jumenta non tua facies commisceri 
cum alterius generis animantibus. Agrum, sive, ul 
Septnaginta, vineam tuam non seres diverso semi- 


1! Rom. xin, 10. 
1 Ga[. v, à. 


15 HopIhess. imi, 14. !"? ibid. 18. 
9 Proy. xxx1, 15... E Cor. x, 20. 
4Setsegq. ?* Joan. vir, 24. 


C 


D 


ris. 

]HEee quodammodo ad literam — videntur esse 
ridievla, unde nee ita ea custodiri à. prophetis et 
spiritalibus invenimus, quemadmodum. Δα ον 
filii infirme imperfecteque viventes, qui lac amant, 
et solidum cibum non capiunt. Nam intende quid 
ad Sadoe sacerdotem, et Nathan prophetam, et ad 
lmnaiam dicebat: Ponite filium meum — Salomonem 
in mulam meam". Dicens enim, 


meam, ostendit 
quia et ipse in mulum sedebat. Si autem. jumenta 
commisceri alterius. generis animantibus, id est, 
asinum equo commisceri lex. vetuit, et. abomina- 
bile hoc erat, oportebat et ea qui fiebant, et ea 
qui nascebantur es eis, proeul. dubio abominari. 
Sed etsi vestimentum ex. duobus fieri non vult, 
quomodo sapiens ille de forti muliere liec. in Pro- 
verbis dicit: Invenit lanam. εἰ linum, et operata est 
ulile manibus suis, et rursus: Ex bysso et purpura 
sibi vestimenta !?? Nec enim utilia sunt vestimenta, 
bonum autem indumentum ejus, sive utile dixit 
esse vestimentum, unum quidem de lana et lino, 
aliud autem. rursus ex bysso et purpura. conlici 
intelligamus. Sed quid hoe sii, Paulus aperte 
Corinthiis scribit : Non potestis calicem Domini bi- 
bere, et calicem. demoniorum. Non potestis mensa 
Dei participari, et inense daemoniorum !*; et rursus: 
(Qui in lege justificumini, a gratia excidistis??. Neque 
enim Judaicis seductionibus, nec errori gentilium 
oportet fideles commisceri, Jumenta ergo, id est, 
populares homines, non permittamus alterius gene- 
ris animantibus, commisceri, id est, non sectari 
cireumcisionem, et baptisma. Alterius enim jugi 
circumcisio, gravis et importabilis, de quo dixit 
Pewus: Quid tentatis Deum, superimponere jugum 
in cervicibus discipulorum, quod nec patres nostri nec 
nos portare potuimus ?! ? Alterius est autem baptisma 
Christi, et levis jugi: quod nobis Christus imposuit, 
sie dicens: Tollite jugum meum. Et rursus: Jugim 
enim meum suave est, et. onus meum leve est. Sed 
nec vineam, sive agrum creditum. nobis, vario se- 
rere debemus semine, ut non contraria. divinis do- 
cirinis Ecclesiam doceamus, quemadmodum prava 
sapientes h:retiei, Christo nuptias per suam pr:e- 
senliam  benedicente, atque. dicente: "Non ea que 
ingrediuntur nocent hominem prolibentes nubere, et 
precipientes abstineri a cibis. que Deus creavit. eis, 
sibimet impietates preparant mortem ??. lu quibus ne- 
cessarie secundum Septuaginta subdidit: Ego sum 
Dominus Deus vester, ab omni vos hujusmodi con- 
Unentes esse malitia cupiens, et qui per Evange- 
lium dixi ad eos qui male legem, et ad suam 
voluntatem aecipiunt: ANolite judicare secundum 
faciem, sed justum judicium judicate?*. 

Nec oderis [ratrem tuum in corde tuo, sed publice 


argue eum, ne habeas super eo peccatum. Non qua- 


7 fll, Reg. 1, 93. 


16 Joan, xv, !3. 
23 Máarc. vill, 


15 Joan. xtv, 12. E 
32 Matth. xt, 29, 50. 


3! Act. xv, 10. 


1031 


IIESYCHIE. PRESBYTERI 


1032 


ves ultionem, nec memor eris injurie civium tuorum. A — Quantum inter libertatem et. servitutem | intersit 


Diliges amicum tuum. sicut teipsum. Ego Dominus. 
Leges meas custodite. Recte Christus Jud:is dice- 
bat : Non credatis, quia veni solvere legem, aut pro- 
phetas : non. veni solvere, sed. implere ?**. Si. enim 
perscruleris h:ee verba, invenies quantum conso- 
nantia sint his mandatis legis evangelica dogmata, 
utpote eodem Deo utraque loquente : Etenim qui 
nunc fratrem, si peccaverit, corripiendum prace- 
pit, hie per Evangelia praecepit : Si autem peccave- 
rit in te [rater tuus, vade et corripe eum inter temet- 
ipsum solum : non correctum autem, coram uno ar- 
gue, et coram alio, deinde rursus in. Ecclesia, cum 
neque coram illis increpatus correctus (uerit ?9.. Et 
hie quidem cum dixerit : Ne oderis fratrem tuum, 
addidit : 

Ne habeas super illo peccatum. Ibi autem et. quod 
peccatum Ostendit, ait enim : Si non. dimiseritis 
hominibus, nec Pater vester dimittet vobis. peccata 
vestra *. Mic, non quires ultionem, per Paulum 
autem : Non vosmelipsos vindicantes, charissimi, sed 
date locum ire *?. Nunc dixit per legis librum : Nec 
raemor eris injurix civium. Per Evangelium autem : 
Omuis qui tascitur. fratri suo, sine causa, reus est 
judicio ?**. Propter quod eos cauteriatam | habentes 
suam conscientiam ??. Paulus nominavit. Vestimen- 
tum autem abominabile, ex duobus contextum in- 
duit, qui dicit se Christum adorare, et. adorat die- 
mones, qui Solis justiti: se asserens militem, etiam 
visibiiem hune, et qui ad ministerium creaturc da- 
lus est solem plaeat, vel reliqua sidera, aut ali- 
quid hujusmodi, sicut Manich:ei et alii. multi hzere- 
tici faciunt. Unde pro reprobo etabominabili, Theodo- 
tion Satane edidit, sic utique inveniens in Hebraeo, et 
conservans sieut invenit, ut nomine Satang planior 
legislatoris efficitur intentio. Non vult enim nos, cum 
simus Dei, diabolieis immisceri negotiis, neque simul 
orationibus et incanlationibus vacare, nec phyla- 
celeriis Ecclesie Dei, sanctorumque virorum , 
vel e diverso pravorum  veneficorum simul indui, 
οἱ θὰ qua sunt demoniorum circeumducere sancto 
Spiritui, in quo, ait Paulus, signati sumus ??, iteec- 
dit enim, ulpote perpessus contumeliam, et obti- 
nebit immundus spiritus , et patietur. hujusmodi 
quod Saul pertulit ??*: Spiritus autem Domini. reces- 
si a Saule, et exagitabat eum spiritus Dei malus. 
Non quia Deus transmisit malum, sed quia permi- 
sit obtinere eum qui illum elegit. 

Vrns. 20-22. « Homo si dormierit cum. muliere 
coitu seminis, quie sit ancilla etiam | nubilis, et. ta- 
1én pretio non redempta, nec libertate donata, 
vapulabunt ambo, et non morientur, quia non fuit 
libera. Pro delieto autem. suo offeret. Domino ad 
ostium tabernaculi testimonii arietem, orabitque 
pro eo sacerdos, et pro delicto ejus coram Domino, 
et repropitiabitur ei, dimitteturque peccatum. » 


5 Matth. v, 17. 
iv, 2. 


36 Mattb. xvin, 3. 
0 Eplies. 1v, ὅ0. 39. [ Reg. vix, 9. 


?7 Mattb. vr, 1 
?! [10 m. vil, 4. 


ostendere per ea qu: nune dicta sunt, legislator 
intendit; nam in ea quie. libera est desponsata, ad- 
ulterium esse delietumejus qui cua ea fornicatus est 
asserit, mortisque poen: eum subjacere sancivit. In 
ancilla autem nubili, quod Septuaginta ediderunt, Cu- 
stodia homini, id est, desponsata, absolvensa poena. 
sacrificium jubet offerre eum, qui in eam peccavit, ex 
hae sensibili servitute intelligibilem volens osteu- 
dere. Neque enim pracepit in ancillas quaslibet, 
quanto magis desponsatas delictum | fornieationis 
admitti, sed ancillam desponsatam, sive custodiam 
homini Jud:zorum dicit Synagoga, quie legi custo- 
dita est, nec despondi Christo, priusquam morere- 
tur legis littera, poterat. Unde et Paulus dicebat : 


B. Ergo, fratres, οἱ vos mortui. estis legi, per. corpus 


Christi, ut sitis alterius, qui. ex morluis resurre- 
zit ?!, Ipse autein, ancillam esse Jud:eorum Synago- 
gam, hxe dicens docuit : Quia Abraham. duos filios 
habuit, unum ex ancilla, et unum ez libera ?*. Deine 
quam voluit ancillam intelligi, exponens subdidit : 
Que sunt per allegoriam dicta ; hac enim. sunt. duo 
testamenta, wmum quidem: ex monte Sina in. servitu- 
tein generans, quod. est Agar. Sina autem mons est 
in Arabia, conjunctus ei, que nunc. est Jerusalem, 
que servit ?. Cum hae ergo si quis dormierit, coitu 
seminis, id est, qui hujus particeps effectus. fuerit 
dociringe, in. tantum ut conjungatur ei, et coeat 
cum ea, per legis videlicet. conversationem, quia 
unum reperiuntur hiqui sibi conjugali consortio 
soeiantur (semen autem pro doetrinali verbo accipi 
debere, multiplieiter in hoe Levitico libro pridem 
demonstravimus); quieunque ergo antequam hac 
per adventuin Christi liberaretur, hoc fecerat, recte 
non moriebatur : nam et si seeundum | litteram, et 
non secundum spiritum legem. accipiebat, quem- 
admodum Jud:eorum docet Synagoga, ancilla. juste 
nominatur, quia legislatoris intentionem ignorabat. 
Servus autem, sicut dixit Christus, nescit. voluntatem 
domini sui?*, et propterea delinquere dicebatur, 
remissionemque necessariam habebat, quia domini- 
eum preceptum non secundum dominicam stude- 
bat voluntatem. Verumtamen quia non adhue erat 
liberata, propterea occulta erat legis contemplatio. 
Unde et tempus videbatur habere conversatio litte- 
re,nee morle subjici dicuntur, et visitationem eis 
promisit. Nam quod nostra translatio habet : Vapu- 
labunt ambo, Septuaginta. dicunt, Visitatio erit eis, 
et non morientur. Visitationem autem eis promisit, 
'id est a legis servitute libertatem. Mos enim est di- 
vin; Seriptur:e, libertatem, visitationem appellari : 
nam et liberationem servitutis /Egyplie visilatio- 
nem invenimus Deum nominantem, quando ad Mov- 
sen dicebat : Convoca seniores [iliorum Israel οἱ 
dices ad eos : Dominus Deus patrum vestrorum. ap- 
paruit mili, Deus Abraham, et Deus Isaac, et. Deus 


b. **[tom. xii, 19. 
?* Gal. 1v, 22. 


*9 Matth. v, 92. ** T Tim. 
31d, 9295-25. ?"Ducxim.4^ 


1033 


ΙΝ LEVITICUM. — LIB. VI. 


1044 


Jacob, dicens : Visitans visitavi vos. οἱ vidi quaecun- A ctum bonum Judorum populum ante Domini prz- 


que evenerunt vobis in /Equpto, et dixi : Liberabo vos 
ex oppressione /Egyptiorum ὅς Aperte ergo per pra- 
sentem legem visitare eos permisit per Christi li- 
berationem,de qua manifeste Zacharias per Cantieum 
suum dixit : Benedictus Dominus Deus. [srael, quia 
visitavit, et. fecit. redemptionem plebis sue **.. Dicit 
enim liberationem quam Christus in sacrificio, οἱ 
evangelica. eonversatione, Judieo primum, et. post 
lioc Grzeco, sceundum quod dixit Apostolus, prestitit. 
Ait enim de Evangelio quod a Domino donatum est : 
Virtus Dei est in salutem omni credenti, Jude primo 
et. Greco ". Non. secunduni aliquam personarum 
acceptionem, sed quia primi Jud:i hane salutem. €t 
liberationem, utpote etiam alios seducentes, habe- 
bant necessariam. Cum his qui. dormit, id est, qui 
miscet, ut seminis eorum et doctrine particeps 
efliciatur, huie per sacrificium praestatur. remissio : 
sed per Christi, hoc enim sacrificium significans, 
arietem pro peccato pr:ecepit offerri, et. per ejus 
oblationem sacerdotem. deprecari. Quis sil. autem 
hie, qui pro omni mundo deprecatus est, et quis 
aries, (ui. pro peccato. offertur, et. cur ante ostium 
Labernaculi testimonii — ad sacrificium | deduca- 
tur, sed et. quid proprie debeat intelligi peccatum 
delicti, ea quie de sacrificiis olim sancita sunt, et 
exposita perserutans, invenies Christum in eis, ve- 
lut iin imagine figuratum : qui per crucem immola- 
1us, cum aliis omnibus peccatis etiam hoc ignovit, 
qued Jud:orum commisit populus, et is qui erat ei 
mistus ex gentibus, qui etiam dormire cum eis di- 
citur, legem non secundum intentionem legislatoris 
accipiendo. Hzc autem non importune in hoc loco, 
sed imo nimis opportuno tempore, quo jumenta non 
oporteret alterius. generis jumentis conjungi, id 
est, non liceret eos qui sub jugum facti sunt Christi, 
Judaicum jugum suscipere, significavit. Confirmans 
enim hoc, przsentia subdidit, per qux ostendit, 
quia et ante adventum Christi, quicunque. extero- 
rum illis commiscebatur, opus habebat intelligibilis 
2rielis sacrificio ad nropitiationem suam, conferens 
illud mente, et describens apud semetipsum per fi- 
guras veritatem. Sic enim non solum non condem- 
nari ex obveniente sibi servitute Judaicz —litter:e, 
sed etiam. liberari ab ea, et ἃ morte infidelitatis 
spiritaliter legem. accipiens, οἱ sacrificia cjus ad 
Christum referens, poterat. 

Vrns. 25-25. « Quando ingressi fueritis terram, 
et plantaveritis in ea ligna pomifera, auferetis 
praputia eorum. Poma quz? germinant, immunda 
erunt vobis, nec edetis ex eis. Quarto anno omnis 
fructus eorum sanctificabitur laudabili Domino.Quin- 
congregan- 


1o autem anno non comedetis fructus, 
tes poma qu:e proferunt. Ezo Dominus Deus vester.» 

Permanet in intentione etiam nunc legislator, 
4uam habuit prius, aliis verbis przcedentibus si- 
milia sanciens, ostendens quidem nec habere fru- 


ὅν Exod. nr 16. ?* Luc. 3, 08. ?" Rom. 1, 16. 
9,9. 511 Cor. nut, 6. * Matth. 1, 1 seqq. 


PaTROL. Gn. XCIHI 


sentiam potuisse, Cur enim triennio fructum eis 
omnis ligni non esse esibilem dicebat? Sed nec ullo 
modo mundum, sed e& mundationem | quarto. anno 
necessariam habentem. Et quae hzee erat mundatio? 
Non aspersio, non sacrificium, non aliud quidpiara 
hujusmodi, quale alio loco seeundum litteram | lex 
procepit. Ergo vocat necessarie ad contemplatio 
nem spiritus, eum qui non solum meditari legem, 
sed et aliquod. ex ea percipere commodum cupit. 
Terram ergo Deus dat, quam ipsum dare decet, 
id est, divinam Seripturam, quie virtutum. fruetus 
fert, quie habet illam vitam, et colit, sive operatur, 
quam. David colere et. operari promittit, ubi enim 
Deo placere magis homo, quam in mandatis, et 
operibus bonis potest: Ait, enim : Placebo Domino 
in regione. vivorum *?. De. quibus ipse dicit : Qui 
vero exspectant Dominum, hereditate possidebunt ter- 
ram ?*, Possidebunt enim plenam Dei. spiritu Scri- 
puram, et qui ex ea sunt bona, qui Deum exspe- 
ctant, qui mandatorum, qux: in ea continentur, 
retributionem promittit. Hanc terram ingredi qui- 
dem filii Judieorum | precepti sunt, et. acceperunt 
priores. Primi enim —saeras susceperunt litteras, 
propter quod et lignum quod edi potest, id. est, 
mandata, quie diximus, plantare praecepti: sunt, hi 
quidem eas meditantes, hi autem et. pradicantes. 
Quia enim plantationi lignorum meditatio lezis, et 
predieatio propter eum profectum, qui per patres 
provenit, assimilatur, audi David dicentem : £t in 
lege ejus meditabitur dieac nocte. Et erit. tanquam 
lignum, quod. plantatum est secus. decursus. aqua- 
rum *?^, Paulus enim de przedicatione quami. przedi- 
cavit Corinthiis scripsit : Fgo plantavi, Apollo riga- 
vit, sed. Deus incrementum. dedit ^. Sed. mandata 
quidem bona nimis erant, propter quod et lignum 
esibile appellavit. Hli autem. modo quo debebant, 
non operabantur secundum litteram lege utentes. 
Erat ergo eorum fructus, operatio videlicet legis 
triennio immunda. Dicit autem. triennium, ἃ tem- 
pore legis usque ad David tempus, et a David usque 
ad transmigrationem | Babylonise, et a transmiegra- 
tione Babyloni& | usque ad. adventum Domini : 
sic enim et Mattheus distinsit. *. Quia ergo 
quarto hoc anno, omnem fructum ipsius legis, 
sanctum et laudabile Domino commendavit, non ta- 
men vel tunc esibile illud esse Jud:is dixerat, il- 
lud sine aliqua dubitatione probavit, qua totius le- 
gis fructus, in. adventu. Domini est: Hujus enim 
lempus, secundum ordinem temporum superius 
nominatorum annus recte nominabitur quartus, 
sanctus laudabili Deo. Quia Christus eum fructife- 
rum faciebat, quemadmodum oportet. etiam nos 
fructificare docens. Recte ergo sanctus erat, ut- 
pote a Sancto sanctorum perfectus. Sed et lauda- 
bilis : omnia enim. qui: Christus operatur, bona 
fama sunt atque gloriosa, ita ut etiam. ab ingratis 


3$ Psalicxiv, 9. — 39 Psalm. xxxvi, 9. —** Psal. r, 


33 


1035 


HESYCHII PRESBYTERT 


1036 


Judzis glorificentur. Cum enim. paralyticum. por- A admodum. etiam hi facere corsueverunt, qui bar- 


tantem super humeros grabatum vidissent, glorifi- 
cabant. Deum, qui talem potestatem dedisset. homini- 
bus *. Unde non simpliciter, sed laudabile Domino 
fructum hunc lex appellavit. Necáum autem erat 
populo esibilis, necdum enim hic secundum  spiri- 
tum Christi conversationem adeptus fuerat : sed. in 
anno quinto, in apostolica videlicet. generatione, il- 
line enim ipse Judiorum populus, id est, hi qui ex 
eis crediderunt, el gentes omnes, esibilem legis 
fructum, operationem videlieet. habuerunt. Et. se- 
cundum Septuaginta adjectio. fruetuum legis erat 
popsio, id est lucrum. et commodum. Qui enim 
operantur prius sine lucro, inutiliter operantur. 
Bene autem adjectionis lex memoriam facit. verbo 
convenire, quod dixit. Dominus in Evangelio : ipse 
enim erat, qui hac ej illa. dicebat. Omni Aabenti 
dabitur et adjicietur **. Quieunque autem, ut oportet, 
veius tenet Lestamentum, ei et novum adjicitur, et 
per hoe ei esibilis etiam fructus testamenti veteris 
invenitur. 

Vrns. 26-28. « Non comedetis carnem cum san- 
guine, non augurabimini, nec observabitis somnia, 
nec in rotundum tondetis comam, nec radetis bar- 
bam, et super mortuo non incidetis carnem vestram 
neque figuras, et stigmata facielis vobis. Ego Domi- 
nus, »? 

Àb omni fermento maliti:: mundum esse fidelem 
vult, et propterea nunc quidem prohibet a servitute 
legis littereg, et. Judaicam doctrinam. demonstrat 
inutilem. Nunc autem rursus ad errorem gentilium 
sermonem verlit, neque enim omnia, qui nunc 
velita sunt, studentur : quippe cum non solum sint 
ridicula, sed etiam et noxia studentibus ea, quae 
:axime ostendit Ecclesiastes ; ait enim : (ui obser- 
vat ventum, non. seminat : et qui considerat nubem, 
nunquam-metet **, Augurium ergo non solum vox 
avis cujuslibet aut. volatus appellat, qui vel prohi- 
bet a quadam actione vel eam studiosius admonet 
aecelerandam, sed et signis uti loquentium, prater- 
euntium , obviantium , οἱ quorumdam in itinere 
obvenientium. offendieulorum, taliumque aliorum 
est. Ab avibus enim augurum, sed et aliorum 
signorum observatio dicilur. Auspicium autem est 
Lranseuntes considerare aves, et propter has in de- 
sertam ab hominibus viam egredi aut avium vola- 
ium, aut. voces quales sint. perscrutentur, ut ex eis 
cognoscant, qux» futura sunt. Quod accusare est 
Jeum, quia ea qux? homini, quem. secundum suam 
imaginem omnium animalium principem constituit, 
al:condit, et ab eis quispiam discit, que nec ab 
sp! 
potest discere, sicul. hi, qui in przedieto errore se- 
ducti sunt, arbitrantur. Insuper nec comam | in. ro- 
tundum tonilere, id. est, non. radere. in 


ritalibus viris, sed nec a Deo, qui illis revelat, 


rotunduin 
aspectum capitis, sicut οὐ Symmachus edidit, quem- 


B 


C 


D 


$ Matti, 1x, 8. ** Matth. xxv, £9 *5 Eccle. x1, 
VL. 4, '** Matth; x15 195 Lac. xt, 24, 5* 


4.. Vl Thess. 1v, 12. 
Matth. x, 20, 


harieas student comas, propter quod hoc. Septua- 
ginta σισόην, forsitan. propter magnitudinem con- 
cursorum capillorum appellaverunt. Non. oportet 
autem hoc fieri, sed contentos esse naturalibus or- 
namentis, nihil exquirere, nisi forsan Creatorem 
sliquid indiguisse ad perficiendum animal accusa- 
mus. Sed nec cincinnos nutrire in honorem. d:emo- 
rum, capillis aliis fortiores, et hoc vovere : student 
enim hoe pagani, caput puerorum offerre dzemoni- 
bus. Unde de hoc maxime oportet. putari. legislato- 
rem przcipere. Sed nee barbam radere vel secun- 
dum Septuaginta corrumpere faciem barbz : nec 
incisuras in corpore sibi facere eos qui flent supra 
mortuos etiam, hoc enim pagani consueverunt. Sie 
enim affligi supra mortuos oportel, ut nec. faciem 
Ledat, nec corpus corrumpat, a quibus nos Paulus 
prohibens ait: Nolo vos ignorare, fratres, wl. non 
contristemini, sicut et ceteri qui spem non habent *5. 
Nam quodlibet eorum, quis pradieta sunt agere non 
est spem habere resurrectionis mortuorum, quia 
tanquam illis corruptis, semetipsos dissipant a!que 
corrumpunt. Prohibet stigmata (ieri in corpore, 
undique decoris legislator curam gerens, et. non 
concedens abuti carne in quolibet horum; quie 
quidem ipsi nocent, totum autem animal feedum 
reddunt. GComedere enim super montes, quod Se- 
piuaginta in initio. presentis legis posuerunt, pro 
eo quod nostra edilio habet, Ion comedetis cum san- 
guine, propter eos qui idolorum festivitatibus con- 
sueti sunt prohibuit. Hoe enim οἱ Osee accusans 
populum Judworum, dixit: Spiritus fornicationim 
decepit eos, et [ornicati sunt a Deo suo. Super. verti- 
cem montium. incensum adolebant, et super colles sa- 
crificabant. ". Sed videamus preter hoc, qua nos 
jubeat cavere : secundum spiritalem. contemplatio- 
nem non comedere super montes, id est, cogita- 
tionibus superbis non pasci, de quibus Isaias ait : 
Omnis ions et collis humiliabitur *5. Non augurari, 
non auspicari, ut non intendentes daimones seeun- 
dum eorum voluntatem vivamus, neque cor nostrum 
volucribus tradamus, qua rapiunt semen pietatis a 
nobis, sicut Dominus in parabolis evangelicis di- 
xit ?. Comam non tondamus : vel sicul Septuagin- 
la σισόην de capillis. capitis, non faeiamus. Capilli 
enim nostri pro cogitationibus, accipiuntur, pro- 
pter quod. dixit Dominus : Vestri autem οἱ capilli 
capitis ones numerati sunt ?. Ipsi enim. utpote ju- 
dici, eL corda serutanti, nuimerat:e sunt omnes no- 
stri? cogitationes. Non. oportet ergo .eas agitare 
quempiam, vel concutere, sed nec offerre | diabolo, 
quod faciunt quidam, et de sensibilibus capillis 
crinem offerentes, sicut superius diximus. Insuper 
non oportet, sieuL predixinius, barbam radere, vel 
secundum Septuaginta corrumpere faciem. barbz, 
quia perfeetionis nostre signum barba est. Virtutes 
[^ 


Ὁ Osee tv, 12, 15. ** Isa 


1031 


IN LEVITICUM. — LIB. VI. 


1038 


autem designant veram nostram perfectionem quas A /oquos, et veneficis non adjungamini, ut polluamini 


incongruum est corrumpere operantes non vcro, 
zed sub falso et ficto habitu. Nee. incisiones facere 
super animam bonum estin corpore: sunt. enim 
deleetationes, qui ad nocendam animam incidunt 
corpus, et corrumpunt. Sed et stigmata, id est, ma- 
le docirinie dogmata, quia inh:erent, et. infiguntur 
animi per quidam blandimenta, vel. syllogismos, 
vel quemlibet alium modum docentium | intelliga- 
mus. Precepit ergo nobis lex et. ab his abstinere, 
quia impressa vel immersa, sieut solent. stiemata, 
difficulter abolentur. 

Vgns. 29. « Ne prostituas filiam. tuam, ut conta- 
minetur terra, et impleatur piaculo. » 

Si enim patres quos. oportet filios emendare, ad 
fornieationem nos hortantur, provocantes aut vi- 
ventes turpiter, ut ipsi ad imitationem parentum, ad 
malum illiciantur, piaculo, vel secundum Septua- 
ginta, fornicatione terra completur, et ad omnem 
speciem impietatis proficit, quia eos qui eruditores 
esse debuerunt, ad malum pueri piedagogos ha- 
bent. Sed nec animam nostram, qu nobis filia 
unigenita est, ita ut David. diceret : Libera a leoni- 
bus unicam meam ὅλ : et : De manu cauis unicam 
meam "*, prostituamus, ἃ Deo illam discessionem 
docentes, ne fornicante anima fornicetur et cor- 
pus. Hoc enim terra, utpote quod de terra ortum 
est, et in terram revertetur, appellatur. 

Et impleatur piaculo, vel sicut Septuaginta, adul- 
terio. Ebrio quippe sessore, equus defertur in. prae- 
ceps. ἃ Deo recedente anima, omnis iniquitas do- 
minatur in corpore. 

Vgns. 50. « Sabbata mea custodite, et sanctua- 
rium meum metuite. Ego Dominus. » 

Sieut uno essistente speciali Sabbato, septima 
videlicet die, omne aliud legitimum ostium | Sabba- 
tum appellatur, si cum generalis sit abstinentia a 
malo, hoc enim revera studet. legislator Sabbatum, 
et per singula quisque. recedere nobis a malo prz- 
cepit. Hoc enim fuleiens, addidit : 

Sanctuarium. meum metuite, Vel sicut. Septua- 
ginta, Sancta mea timobitis : quia quemadmodum eo, 
qui quo debent modo accedunt ad. ca, sanctificent, 
sic hi qui inique. prarsumunt in eis, et non prius 
semetipsos sorde maliti:e. purgant, atque sie ad 
munda accedunt, corrumpunt, sive. disperdunt, si- 
cut Nadab, et Abiu, et filii Heli. Unde et Paulus 
de his qui ineireumspecte mystica percipiunt, sub- 
didit : Propterea multi in vobis infirmi, et imbecilles, 
εἰ dormiunt multi ?. Unde et nunc legislator addi- 
dit: Ego Dominus, id est, sanctus, etin sanctis 
habitans, ei necessario exigens sanctorum vin- 
dictam. 

Vgns. 91. « Nec declinetis ad magos, nec ab ario- 
lis aliquid sciscitemini, ut polluamini per eos. » 

Septuaginta autem edunt : Non sequimini ventri- 


SUPsabexxxio 11. 
nm, 6. 


"D Psxxxr 21. 
97 Matth. vii, 15. *5 Deut. xxxi, 7. 


[ 


53 T.Conzcxy,:90; 
mopTno sve di- 


in eis. Ego sum. Dominus Deus vester. Maxima. dia- 
bolici erroris, et fraudis species, ventriloquorum 
est exquisitio. Unde et Paulus puellam inveniens, 
spiritum habentem Pythonis, quamvis damoniur 
magna de ipso et Sila przediearet, et diceret : JH: 
homines servi Dei excelsi sunt, qui annuntiant vobis 
viam veritatis *; malum tamen spiritum increpans, 
effugavit. Pessimum est etiam et. veneficis. adhze- 
rere, quia demonum | inimicorum nobis, et pesti- 
lentium nomina dicunt. Qui etsi ad breve tempus, 
ut in errorem mittant, videntur operari aliquid, quod 
ad corporalem sanitatem vile et parvum, quale etiam 
in.periti medici operari possunt, verumtamen nec 
hoc ut boni, neque ut bene volentes hominibus 
operantur, sed in servitutem illos redigere et a Dco 
separare cupientes. Sed mec ventriloquos, id est, 
falsos prophetas sequamur, qui nomine Dei aliena 
ἃ Deo docent, et prophetant : qui ventriloqui juste 
dicuntur, quasi intellisibili ventre sui cordis, fabu- 
las quasdam, id est, falsas doctrinas, et. prophetias 
proferentes, de quibus per Ezechielem Dominus 
dixit: Ve prophetis insipientibus qui sequuntur spi- 
riim. sitim 95, Hi et venefici, ut. qui cum blandi- 
mento quodam, et fraude domos ingredientes, et 
captivas ducentes mulierculas oneratas peccatis, si- 
cut ait Paulus "5, recte appellantur: in his ergo prze- 
cepit non pollui. Polluunt enim sermones eorum 
eos qui eis obediunt. Unde et addidit : Ego sum 
Dominus Deus vester. Fer evangelicam. doctrinam 
dicens : Attendite his qui veniunt. ad vos in. vesti- 
mentis ovium, intrinsecus. autem. sunt. [upi. rapa- 
[23 

Vins. 52. « Coram cano capite consurge, et ho- 
ΠΟΙᾺ personam senis et time Dominum Deum tuum. 
Ego sum Dominus. » 

Bonum est quidem, et eum quijam ad canitiem 
pervenit honorare, habet. enim tempus aliquid am- 
plius procul dubio ad prudentiam, sed et honorem 
quem provectioribus impendimus, mon quoque 
a minoribus merebimur, atque ex hoc ordo bonus 
vitam nostram in honestate custodiens, nobis pro- 
fligatur. Canum autem, vere senem, id est, eum 
intellige, de quo ait Moyses: Interroga patrem tuum, 
εἰ annuntiabit tibi ; seniores (uos, et dicent tibi 55. Sed 
et Paulus : Presbyteri duplici honore digni habean- 
tur, mazime qui laborant in verbo et doctrina ὅδ. Sed 
et Daniel cum esset puer, et judices atque presby- 
teros populi criminantes, Susannam argueret, dicc- 
bant alii presbyteri : Veni, sede in medio nostrim, ct 
et annuntia nobis, quia tibi Deus dedit honorem sene- 
ctutis 9" : ut ostenderetur, quia sapientike magis 
quam tatis est presbyterii dignitas. 

VEgns. 50, 94. « Si habitaverit. advena 
vestra, et moratus fuerit inter vos, ne exprohretis 


in terrà 


οἱ, sed sit inter vos quasi indigena, et diligetis eut 


"Act; XyI, 17. .55 Ezech. xin, 5. *5JI Tim, 


8o Dan, Xn. o0. 


103 


HESYCHII PRESBYTERT 


1010 


quasi vosmetipsos : Fuistis enim et vos advenzs in A aut. alio. quolibet modo. contrahentibus mensur:e 


terra ZEgypti. Ego Dominus Deus vester. » 

(Terram. nobis ἃ Deo datam , esse culturam 
virtutum , bonamque ejus doctrinam , superius 
diximus. Si quisautem ad hanc accesserit. advena, 
videlicet volens converti ad nostram fidem, et terre 
illius civis conscribi, de qua Paulus ait : Accessistis 
ad Sion montem, et ad civitatem Dei viventis Jerusa- 
angelorum | [re- 
quentiam, et Ecclesiam. primitivorum, qui conscripti 
sunt in celis **, — Non affligaimus eum, id est, non 
gravemus contra eum jugum, uL modo genito et 
noviter credenti graviora mandata imponamus, ut 
ron sieut Pharisei et Scrib:? peccemus, quos acecu- 
sans Dominus dicebat : Alligant onera gravia. et im- 
portabilia, et ponunt. super humeros. hominum, ipsi 
autem digito suo non volunt. ea movere *?*, Non ergo 
ei qui accedit ad fidem, hoc facientes, et. quzedam 
legalia ab eo exigentes, aflligamus eum. Sit. autem 
nobis sieut indigena qui nutritus est in fide, et 
crevit in pietate. Unde et Petrus hoc evidenter san- 
ciens, ad eos qui volebant cireumcidere de gentibus 
eredentibus dicebat : Quid tentatis Dominum impo- 
nere jugum. super cervices. discipulorum, quod mec 
patres vestri, nec nos potuimus portare *? sed. per 
gratiam Jesu Christi credimus | salvari, sieut ilii. In 
lioc ergo unumquemque advenam, sive ut LXX di- 
eunt, proselytum, sieut nosmetipsos diligamus, ut 
illa przecipiamus eis tantum, per quos nosmetipsos, 
si ea gerimus, salvari eredimus. Num etsi amplius 
temporis ab his qui nunc ad fidem accedunt, nos in 
fide pia habemus, verumtamen et nos ex infidelibus 
sumus, aul nos ipsi prius infidelibus exsistentes, 
aut de talibus geniti patribus, et omnes adven: fui- 
mus in terra /Egypti, id est, in diabolieo errore 
et doetrina tenebrarum. /Egyptus enim tenebre, vel 
obscuritas interpretatur. Ergo nimis secundum tem- 
pus addidit : 

Ego Dominus Deus vester. ld est, qui et vos ab 
errore suscepi, de quo Paulus dixit : Conclusit Deus 
omnia sub incredulitate, ut. omnibus misereatur **. 

Vrns. 55-57. « Nolite facere iniquum aliquid, in 
judicio, in regula, in pondere, in mensura. Statera 
justa, et xequa sint pondera. Justus modius, zequus- 
que sextarius. Ego Dominus Deus vester, qui 
eduxi vos de terra /Egypti. Custodite omnia przece- 
pta mea, et universa judicia, et facite ea. Ego  Do- 


lem celestem,-et multorum millium 


minus. » 

Similis est. etiam hzc sanctio. precedentibus, 
quando post lucrum litterze ejus etiam spiritum prze- 
seruütati fuerimus. Non ergo fieri oportere injustum 
in judicio, in precedentibus praecepit, nunc autem 
nec in mensuris injuste. agere, nec in pondere, rec 
in staleris przecepit : ne forte his ipsis, ἀπ quasi 
termini sunt justiti:, ad injustitiam utamur. Pro 
terminis enim justitie, vendentibus, ct ementibus, 


*'! Hebr. xii, 92,95. 9* MaUh.. xxii, 4. 


Matth. XV, 9. 


93? Act. xv, 10. 


dautur et pondera, quemadmodum | leges judicanti- 
bus : unde de non faciendo in justum judicio, etiam 
de non immutandis stateris et. ponderibus, sex et 
de sextario, modiove habendo justo, id est, de 
omni mensura vini aut olei addidit. Ab. omni uti- 
que injustilia, qui? ergo. proximum geritur, tam in 
majoribus, quam in minoribus precepit. abstinen- 
dum, quia quod injustum est, ubique abominabile 
est: placet autem. Deo semper quod justum est. 
Preterea! quod diviti possessio agri, et. domus est, 
hoec pauperi mensura vini, et tritici, et panis pon- 
dus est, et alia ex quibus vitam quotidianam ducit, 
Sed necinjustum in judicio mentis faciamus, rec 
mensuras et stateras ejus, qux naturaliter nobis 
insita est. justiti:e, corrumpamus aliter nostra, et 
proximi peccata judicantes, ait enim Dominus : £z 
quo judicio judicaveritis  judicabimini : et im. qua 
mensura mensi fueritis, metietur vobis *". Quod ipse 
interpretans, quemadmodum deberet intelligi, suh- 
didit : Quid autem vides festucam. in. oculo [ratris 
tul, trabem autem, qua in oculo (uo est, non vides *? 
Sed nec in ponderibus, et stateris et mensuris di- 
vinis noceamus, sed justas stateras, et. mensuras, 
et pondera, id est, leges Scriptur:e divinze custodias 
mus, nullatenus eis stateram, aut pondus superim- 
ponentes proprium : et neque hoe quod Phariscei, 
patiamur, de quibusin Evangeliis Dominus dicebat . 
Quare transgredimini mandata Dei, propter tradi- 
tiones vestras *"? Illum enim ad memoriam nostram, 
qui h:ec locutus est, lex revocans, subdidit : 

Ego Dominus Deus vester, qui eduxi vos de terra 
4Eqypti. Custodite omnia precepta mea, et. universa 
judicia, et [acite ea. Septuaginta autem edunt : 
Omnem legem meam, et omnia precepta meu : Ego 
Dominus. Duplicant, Ego Dominus, ut tu cognosce- 
res, quia qui nos de terra ZEgypti sensibilis eduxit, 
tunc legem dans, ipse nunc de intelligibili /Egypto 
Evangelium przdicans liberavit. Unde postquam 
dixit secundum Septuaginta : Custodite omnem  le- 
gem meam, oportebat sufficere, omnia enim lex com- 
plectitur, addidit autem : Et omnia precepta mea ; 
non judicia, aut justificationes, aut testimonia, que 
sic appellari per legem Moysi consueverunt, sed 
precepta mea, evangelica mandata demonstrans, 
quie ex auctoritate Dominus priecepit. 

CAPUT XX. 

Vrns. 1-5. « Locutusque. est Dominus ad Moysen 
dicens : Ilxec loquere filiis Israel : Homo de filiis 
Israel, et de advenis, qui habitant in Israel, si quis 
dederit de semine suo idolo Moloch, morte moria- 
tur. Populus terrz lapidabit eum, et ego ponam 
faciem meam contra illum, succidamque eum dc 
medio populi sui, eo quod. dederit de semine suo 
Moloch, et cortaminaverit sanctiarium meum, | ac 
$6 ibid. 3. 


** Rom. xj; 22. ** Matth. vn, 9. 


1011 


IN LEVITICUM. — LIB. VI. 


1012 


polluerit nomen sanctum ineum. Quid si. negligens A consuetudo, et his qui in. errore. illorum. labeban- 


populus terri, et quasi parvipendens imperium 
meum, dimiserit hominem, qui dedit de semine suo 
Moloch, nec voluerit illum cceilere, ponam faciem 
meam super hominem illum, et cognationem ejus, 
succidamque ipsum, et omnes qui consenserunt ei, 
uL fornicarentur cum 
sui. » 

Cujus rei gratia de iisdem bis, et ter aliquando 
lex priecepit, frequenter in pr:ecedentibus divinius, 
quia propler memoriam legentium hoc faciat. Unde 
ctiam recapitulans mandata nova quaedam eis inter- 
serit, ut non superílua videatur legum repetitio, 
et inquisitione novorum, etiam anterioribus studio- 
sius intendamus. Hujus rei gratia actiones quasdam 
in priteritis prohibens, ponas earum tacuit, ut 
quie sit hàee, vel qualis quaerentes, ea quie. inferius 
sancit, scrutlemur : in his enim ponas inseruit, 
quas tune prietermisit. Olim ergo prohibens de se- 
mine suo Moloch, sive secundum Septuaginta Prin- 
cipi dari. Erat autem hoc idoli cujusdam vel d:e- 


Moloch de medio populi 


monis nomen, secundum quod Stephanus Amos 
introduxit. dicentem : Et. recepistis tabernaculum 
Moloch, et sidus Dei vestri Rempham, figuras. quas 
fecistis, ut adoretis eas **. Nunc ergo idipsum rur- 
sus contestans, quibus verbis orsus sit exordia hu- 
jus legis audistis. 

Locutusque est Dominus. ad Moysen dicens :. [lec 
toquere filiis Israel. Quod Septuaginta ediderunt, et 
[iliis Israel loquere. Non hoc dictum est quasi. alii 
fuissent quibus pr:cedentia sanxerat, sed osten- 
dens quia hoc personale mandatum propterea con- 
tra omnes dilatavit, quia peccatum contra quod 
comminationem przsentem protulit, tantum | aliis 
exsecrabilius est, ut alia quidem peccata solos pec- 
cantes reos poenis aflicerent, hoc autem et eos qui 
neglexerunt peccantem, judicemque ei, sed et ulto- 
rem, non solum principes populi, sed et totam Syna- 
gogam , et populum facit. Populus enim, inquit, 
terra lapidabit eum. Nec his contentus addidit : 

Et ego ponam [aciem meam contra illum, | succi- 
damque eum de medio populi sui. Per hoc omnes 
erigens, et provocans contra eun, qui talia commisit : 
seid et terrorem indicens, si neglexerint, et noncum 
siudio pr:eceptam poenam | suis in eam exercuerint 
manibus, utpote in tantum irato Deo, ut ipse 
aperte praedictam. sententiam contra eum ferret, 
cur autem? 

Quia de scmine suo dedit Moloch, ut contaminaret 
sanctuarium. meum, et pollueret/ nomen. sanctum 
meum. Quicunque enim filium aut cognatum, aut 
discipulum, aut amicum, aut. quemcunque de suo 
semine, vel cognatione, aut doctrina, principi s:- 
culi hujus, qui nune operatur in iliis diffidentize 
dederit, vovens eum et consecrans d:emonibus, hie 
quidem ad sacra diemonum , alter autem mista. vi- 
rili muliebrique vita, utrumque. enim erat. paganis 


*5 Amos v, 26 ; Act. vir, 49. 


225 *" Osee 1v, 14. 
Jo Ephes, v, 11. 


D 


C 


7? | Tim. 


tur, de quibus Deus per Oseam dicit : Quia isti 
cum [ornicariis corrumpebantur, et cum. — effeminatis 
sacrificabant, polluit Dei. sancta ?. Quomodo? quia 
polluit nomen sanetum ejus. Ut enim imaginem Dei 
pereipiens homo sancti, et in sanctis requiescentis, 
sanctus reete et. sanctificatus illi, cujus habet ima- 
ginem, dieitur. Contaminat ergo, et polluit. nomen 
ejus, qui ei dedit imaginem, et. per hane ipsum qui 
sanctificavit, quiet spiritum vite. ei ex sua gralia 
insufllavit, quia spiritu malo, et adverso Deo cor- 
rumpitur, et. Dominicam imaginem in d:monum 
servitutem redigit, regalemque margaritam a porcis 
permittit pollui. Idem est et quisquis de cognatione 
el de doctrina sua avariti:e offert, et ad. avaritiam 
operibus aut verbis consuefacit eum, qui quocunque 
modo discipulus ejus, vel cognatus est, servuin 
eum dismonum, devotum idolis sive consecratum 
militemque maligni principis hujus seculi efficiens: 
Radix enim omuium. malorum. avaritia ^ ;. que est 
idolorum servitus **. Dicimus autem hoe ipsum et 
contra eos qui adulterium docent, 'suggerentes ne- 
farias actiones, suadentes turpitudinem, polluentes 
sancta Dei, id est, signatorum Deo corpora, quo- 
rum caro templum Dei, et Spiritus sancti est habi- 
taculum. Unde et polluere recte nomen | sanctum 
dicuntur, sive seeundum Septuaginta, sanclificato- 
rum, quia ex uno, aut duobus, aut. pluribus forsan 
abominabilibus, omnium sanctorum Dei : qui in 
eo crediderunt, et fidelium, manifestissime abomi- 
nabile nomen et contaminatum | inter homines effi- 
citur, talia et de czeteris conjicientibus his qui foris 
sunt, in qualia quosdam viderunt luxuriantes. Pro- 
pterea eos qui sie mala. et. abominabilia operibus, 
aub verbis docent, non unius przecepit, sed omnium 
puniri manibus: utpote omnium inimicus et adver- 
sarius el omnium glorie, sieut pradictum est, 
nocentes. 

Quod si negligens populus terre, οἱ quasi. parvi 
pendens imperium meum dimiserit hominem, qui de- 
derit de semine suo Moloch, nec voluerit. illum occi- 
dere. Yd est, si hi, qui enutriti sunt in scientia, ne- 
glexerint eum qui talia docet : hic est enim vera 
et recta terra, de qua ait David : Spiritus tuus bonus 
deducet me in terram. rectam τ, Quia malum est 
maxime tale peccatum non exsequi. Quid est quod 
sequitur? 11 super cognationem. ejus. Eos qui stu- 
dent videlicet. similia, qui cognati sunt propter 
similitudinem actionis et doctrinae. 

Succidamque ipsum et omnes qui consenserunt. ei, 
ut. [ornicarentur. cum. Moloch de medio populi sui. 
Non solum minatus est punire eos, qui dicunt vel 
Iaciunt hoc, et propterea cognatos recte nominatos, 
sed et consentientes ei, id est concordapntes aut 
concurrentes, aut communicantes operibus eorum 
infructuosis, sicut Paulus dixit Τὸ, Malum est enim 
permittere aut consentire ctiam eos, qui foris sunt, 


v5.10; "' Ephes, v, 5,  "*-Psal. cxzi, 10. 


1043 


HESYCHII PRESBYTERI 


1044 


Iornicari a Deo, et adhirere intelligibili priucipi : A nos vero lutum, et tu fictor noster, οἱ opera manuum 


multo magis autem de medio populi. Hoc est enim 
10lum. gregem lupis credere, et omnes oves feris 
wradere : siquidem de medio populi inimicis rapere 
permillimus, aut si manum porrigimus ropienti. 
Qui enim consentit : et tacet accusare eum quem 
arguere necesse est, vel admonere, vel increpare : 
hic non fugiet divinum judicium. Ponit autem fa- 
ciem suam super eum Deus illam de qua David 
dicebat : Vultus autem Domini super. facientes mala, 
aL disperdal. de terra memoriam eorum τ". Non so- 
lum ergo qui lalia faciunt, sed et qui consentiunt 
facientibus, sicut Romanos Paulus scribens repre- 
hnendebat sub poena 7, quis nunc dicta est a le- 
gislatore, efficiuntur. 

Vrns. 6-8. « Anima qui declinaverit ad magos 
el ad ariolos, et fornicata fuerit, cum eis ponam 
faciem meam contra eam, οἱ interficiam illam de 
medio populi. Sanctificamini, et. estote sancti, quia 
ego Dominus Deus vester. Custodite precepta mea, 
et facite ea, ego Dominus qui sanctiíico vos. » 

Non qualecunque peccatum esse declinare ad 
iuagos, sive ut LXX, ventriloquos, vel veneficos 
praediximus : in utroque. enim ἃ Deo receditur, 
sive sensibiles Pvtlonieos et veneficos, sive intelli- 
gibiles dicas, id est, cos qui. nomine Dei falsa pro- 
phetant, deceptores, et adulatores, qui venelicis 
sermonibus auditus multorum corrumpunt, ut a 
veritate quidem auditus avertant, ad fabulas et 
errorem convertuntur, et propterea ponere faciem 
suam judex, et disperdere eos de populo suo com- 
minatus est. Addidit autem : 

Sanctificamini, et. estote sancti. Ostendens quia 
«quotquot illos secuti sunt, polluti sunt, et abomina- 
biles, atque immundi, utpote qui abominabilibus 
verbis, et pravis dogmatibus consenserunt. Insuper 
addidit : 

Custodite precepta mea et facite ea. Manifestans 
et per hoc, quod privaricationem illi pracepto- 
rum Dei doceant, sive legem doceant, sive divina 
se interpretari mandata fingant, et prop!erea eos, 
et sequaces eorum aversalur. Sed et brevem con- 
clusionem verbis addidit, dicens : 

Eqo Dominus, qui sanciifico vos. ld est, cur cum 
his qui alia eontra meam legem, aut meam doctri- 
nam dicunt, corrumpemini? Ego enim sum Domi- 
nus, qui vos sanctifico, et nullus hominum, nec si 
prophetam se esse dicat, nec si quamlibet scientiam 
promittat, nisi forle; qux: mca sunt dixerit, et a me 
acceperit, eL meus Spiritus in eo operatus fuerit. 

Vrns. 9. « Qui maledixerit. patri suo et matri, 
morle moriatur. Qui patri matrique maledixerit, 
sanguis ejus sit super eum. » 

Sive ut. LXX, reus est, ut hoc nomen ad ipsum 
beum referatur. Malachias enim dixit : Nunquid 
non Deus unus fecit vos? munquid pater omnium 
vester 7*? Et rursus : Domine, pater noster es tu, 


T Psal. xxxi, 17,» "Rom. 29. 


JM Cor. xr, 2. 


16. Malachi, 11, 10. 


tuarum omnes nos ". Recte ergo quicunque patri 
detrahit, sed et matri, morte multatus est. Ingra- 
tus est enim natura, et benefactores blasphemat, 
per quos a Deo esse percipientes, et per quos me- 
diantes generati sumus, et injuriat Creatoris orga- 
na, ut labores quos patiuntur in nostra generatione 
taceamus, nam quia maximam poenam contra hunc, - 
qui hujusmodi est, id est mortem prxcepit, osten- 
dens, quia valde recte, et rationabiliter talem se 
pona scripsisse sententiam, subdit. 

Patri. matrique maledixit, sanguis ejus erit. super 
eum. Vcl sicut LXX, reus est ad satis[aciendum, de 
poni magnitudine mentionem et recapitulationem 
faciens peecati. Si ergo hzc in eo, qui sensibiles 
maledixit patres, multo magis qui blasphemat Chri- 
stum, ipse enim nos spiritaliter regeneravit. Igitur 
qui ejus mysterium, et gratiam injuriat baptisma- 
tis, non obediens voci Dominice : Si quis nou 
[uerit regeneratus ex aqua et spiritu, non intrabit in 
reqnum. celorum ??, hic morte morietur pessima, 
alienatus ἃ regno cclorum, et ztternz vitze detri- 
mentum sustinens, qui et propterea reus est, qui 
predieante. Domino, et predicante nihil durum, 
nec grave, neque quod temporis, et materi, aut 
arlis, aut discipline egeret, sed tantummodo 
mundi cordis, et fidei, isie sponte hoc donum 
aversatus est. 

Vzns. 10. « Si meecliatus quis fuerit cum uxore 
alterius, et adulterium perpetraverit cum uxore 
proximi sui, morte moriatur el moechus et adui- 
tera. » 

Nec contra hunc dura, sed imo magis nimis justa 
exstitit lex. Cum liceret. enim. propriam uxorem 
habere, corrumpit alterius : cum liceret in casti- 
late nubere, e& in sanctificatione proprie uxori 
secundum legem misceri, in impudicitiam et cor- 
ruptionem alterius miscetur uxori, et dissipat filio- 
rum successiones, dubiumque mulieris partum, ad 
quem perüncat, facit. Sed et postquam dixit, n- 
chatus fuerit cum uxore alterius, addidit : 

Et adulteratus [uerit cum uxore proximi sui. 'Yan- 
quam alter sit ille, alter autem hie quod invenire 
nullatenus possunt, qui secundum litteram solam 


D legem accipiunt : sed invenient illi qui ad moralem 


intellectum et contemplationem spiritalem currunt. 
Quantum ergo sensibile adulterium malum est, 
tantum est intelligibile deterius. Nam illi carni, hi 
autem spiritui. contumeliam faciunt : et hi homini, 
illi autem ipsi Deo, de quibus Oseas dixit : Omnes 
adullerantes quasi. clibauus succensus a. coquente in 
corde suo 7?. Adulicrium intelligibile accusans : ab 
omni enim. populo Judzorum hoc committebatur, 
corrumpente legem legisque dogmata. Quicunque 
ergo illius viri, de quo ait Paulus : Despondi vos uni 
viro, virginem castam cahibeze Christo "δ, machatuv 
inulieremi, videlieet. Ecclesiam, de qua idem ait: 


7 [sa, Lx1iv, 8. 79 Joan. 11} 9... ? Osce vii, 4. 


1045 


IN LEVITICUM. — ID. VI. 


1045 


Viri, diligite, mulieres vestras, sicut, ct. Christus di- A delinquitur, illud autem in filium a patre. Similis 


lexit. Ecclesiam ὃ". Et. rursus : 
homo patrem et matrem, et adhavrebit uxori suc, el 
cerunt. duo in carne una. Sacramentum. autem fioc 
magnum est. Ego autem dico in Christo et in Eccle- 
sia *. Mochatus autem. verbis turpibus, dissemi- 
nans in ea doctrinam propriam, et non Christi, sicut 
ait. Paulus, turpis lucri gratia 9?, — morte moriatur 
et mechus et adultera. Id. est, qui alienum super 
seminat verbum, et Ecclesia, quie iu talia. patitur 
seminari. Hanc enim, sicut diximus, uxorem intel- 
ligamus. Primum quidem veri conjugis videlicet 
Clhristi, deinde ei conjugem ejus, cui a Christo 
credita est Ecelesia sacerdotis, aut. forte. doctoris. 
Quotquot enim a:mulando Christum, et. 3l suum 
odium verbum corrumpunt, circa naufragantes, 
sicul liymenazus et Alexander, quos trodidit Paulus 
Satan: 95^, ut. discerent. non blasphemare, horum 
adulterium in personam Christi reputatur. Quicun- 
que autem zemulatione hominum, qui regendas Ec- 
clesias sunt sortiti, tale quidpiam faciunt, ut eorum 
doctrinam. subruant, quod Paulus Alexandruim fe- 
cisse dixit zrarium, ait. enim : Alexander. rarius 
multa mala mihi ostendit, reddet ei Dominus secun- 
dum opera sua, quem et (u devita, multum. enim 
restitit verbis nostris **. Horum adulterium in proxi- 
mum reputatur, cum sacerdote. videlicel, sive con- 
ductore, propter cujus :emulationem, ad talem in- 
justitiam | progreditur. Sed et hujus poena mors 
est : quia, etsi non specialiter contra. Christum, 
tamen contra hominem contendens, corrupit Christi 
opus gregemque dispersit, propter quod socius 
ejus efficitur poenzs, quicunque ab eo corrumpi se 
patitur. 

Vins. 11-12. ς Qui dormierit cum noverca sua, 
et revelaverit ignominiam palris sui, morte mo- 
riantur ambo, sanguis eorum sit super eos. Si 
quis dormierit cum nuru sua, uterque morian- 
tur, quia scelus operati sunt, sanguis eorum sit su- 
per eos.» - 

Dicta sunt hiec in hoc Levitici libro a legislatore 
superius, sed illic. quidem : Non revelabis turpitu- 
dinem patris tui et matris, nec sororis, et nurus, et 
reliquorum per ordinem dixit *5, quando et nos 
liec exponentes, non solum turpis cognatorum, et 
nefarie commistionis aversationem legem praci- 
pere, sed et de non revelandis, quie cognovimus, 
neque diffamandis carnalium , spiritalium, vel 
cognatorum peccatis dicta esse exposuimus. Hic 
autem Deus, si dormierit, addidit : illum. procul 
dubio deducens ad medium, qui eamdem actionem 
pravam, quam proximum egisse cognovit, nihilo- 
minus agit, nee peccali societatem | erubescens, 
etiam sie exsistit proditor in quo et mortis poenain 
legislator reete definivit. Dene autem novere;e nu- 
rum conjunxit, quia hoe quidein in patre a filio 


Propterea. relinquet 


5! Coloss. ni, 19. 


85. Ephes. v, 91 
3 : 5 
Levit. xvin, " seqq. 


86 1λ0}},.11, 1. 


D 


SS ΠΝ 


8' Ephes. 1v; 19. 


autem impietas est filium patris sui denudare, sive 
dilffamare peccatum, cum et ipsi in. similibus deli 
querint, Ad quos Paulus diecbat 
inexcusabilis es, ὁ homo omnis qui judicas ; in. quo 
enim alium judicas, teipsum condemnas, eadem eniin 
agis, et judicas 99. 

Vgns. 15. « Qui dormierit cum masculo. eoitu 
femineo, uterque operatus est nefas, morle ujo- 
riantur : sit sanguis eorum super eos. » 

Quia injuria natura? est hoc peccatum, ostendi 
iom. novitas ejus, quam facinus. Ergo non frustra 
poenam in illo mortis lex decernit. Nos autem liu- 
jusmodi et, auditu aversamur. Caveamus autem et 
eum qui forlis est anima, atque ideo. appellatuc 
masculus, vir enim ubique in divina Seriptura 
perfectus virtutibus nominatur, unde et Paulus «1: 
Donec occurramus omnes im virum per[ectum, iu 
personam. etatis plenitudinis Christi *, Caveamus 
ergo verbis incongruis effeminare, vel actionibus, 
et dissolvere hujus animx virtutem, dum cum co 
videlicet et nos dissolvamur. Utriusque enim, sicul 
cernis, poena mors est. 

Vins. 14. « Qui supra uxorem filiam, duxerit 
matrem ejus, scelus operatus est, vivus ardebit 
cum eis, nec permanebit tantum nefas in medio 
vestri. » 

Nimis recte sie sevam poenam huie minatus est 
delicto, eos enim qui ex mairc geniti sunt, ab his 
qui a filia geniti sunt, cum unus sit pater, incertum 
est utrum fratres, an avunculos oporteat appellari. 
Nam eum pater unus sit, fratres eos cogit xstimari. 
Ex duabus autem. parientibus cum una sit mater, 
alia filia, avunculos hos, qui matre sunt. geniti, ab 
his qui nati sunt de filia, compellit necessitas ap- 
pellari : et hoe quidem valde secundum litteram 
custoditur, et cavetur hujusmodi incerta commistio, 
generisque confusio. Quia omnis peccati mater 
concupiscentia est, oportet et hoc przecaveri, vut si 
qua nobis peccati concupiscentia sit, usque ad 
hanc stemus, et non ei conjungamus actionem. 
Qui autem conjungit, in igne succenditur, non. so- 
lum autem ipse, sed et desiderium peccati, insuper 
et actio ipsa. Quo igne? de quo dixit Christus : 


Propter quoa 


D Ignem veni mittere in terra, et volo ut accendatur 5, 


id est administrationem spiritus, qui ipsos pecca- 
tores de medio auferet, eorumque peccata. Si euim 
spiritu, ait. Paulus,- facta carnis mortificetis, vive- 
(18:88: 

Vgns. 15, 10, « Qui cum jumento, et pecore. co- 
ierit, morte moriatur : pecus quoque occidetur. Et 
mulier, qux» suceubuerit juimento, simul interficie- 
tur cum eo. Sanguis eorum super eos. » 

Nimia contra populum Judzorum legislator uti- 
tur districtione, quia in tantum iniqui, atque Iibi- 
dini dediti erant, ut ad exteras etiam concupiscea- 
ast Time 15205:05.19 I Tis ty $44 ;: 1o 
?9* Luc, xu, 49. 5) hom. vir, 10. 


1041 


HESYCHII PRESBYTERL 


1018 


tias aberrarent, et. propterea. cum. quaurupedibus A speetu. horum? Ut. unius poena ceteri pudicitiam 


viri, mulierisque commistionis mentionem faciens, 
mortis esse hujusmodi poenam demonstravit. Tu 
autem, forsitan superfluam esse fidelibus hanc le- 
gem judicabis; neque enim, inquis, egent hujus- 
modi jure censeri. Non autem est superílua, sed 
nimis ejus nos juvare spiritalis potest. contempla- 
Uo : si quadrupedia, voluptates pravas, et deorsum 
terram contuentes intelligamus : utpote omni hu- 
máàna carentes actione : et proplerea appellatas 
quadrupedia, quia quadrupedia manus, sieut ho- 
mines, non habent, atque ideo maxima nostra co- 
gnatione carent. Quieunque ergo vir, aut. mulier 
ad alienigenas voluptates in tantum incumbit, ut 
ne quidem per desidiam ab eis capiatur, sed imo 
valde eis coh:zreat, et cum eis coeat, ut commistio- 
nem cum eis diuturnam et perseverantem habeat, 
reus est is, qui talis est, morti. llic est enim ne- 
fariarum libidinum finis, qui operantibus eas puni- 
tis, recte ipsi etiam. mori dicuntur. Neque enim 
per se subsistentes, quia nulla est peccati substan - 
lia in peccatoribus, operantur, quibus tamen per- 
ditis, et ipsze simul pereunt. 

Vrns. 17. « Qui acceperit sororem suam filiam 
patris sui, vel filiam matris su:z, et viderit turpi- 
tudinem ejus, illaque conspexerit fratris ignomi- 
niam, nefariam rem operati sunt : occidentur in 
conspectu populi, eo quod turpitudinem suam 
mutuo revelaverint et portabunt iniquitatem 
suam. » 

"TTolerabile esse hoc, a multis putabatur, soro- 
ribus filix patris, vel filie matris misceri, quia et 
Abraham de Sara dicebat : Soror mea est ex patre, 
et non ez matre ??, Quod. quidem non omnimodo 
sic est, sicut habere putatur historia : nam eos, qui 
ex Thare patre Abraham geniti sunt, Moyses nar- 
rans, nusquam Sarz mentionem fecit, quod si et 
Sorori sux? Abraham nupsit, ante. tamen quam 
cognosceret Deum. Malum est ergo sororibus con- 
jugii societate misceri, unde et illud lex prohibuit. 
Cum ergo hzc sic se habeant, nullatenus a pro- 
dicta contemplatione recedamus. Turpitudinem 
autem sororis ex patre, aut ex matre, revera illum 
intellige. videre, et accipere, qui turpem actionem 
à patre aut matre, id est, in qua paler aut maler 
deliquit, non solum videt, sed et accipit, per simi- 
lem et parem actionem : et nefarius est hie : non 
solum perserutans, quie non oportuit, sed et super- 
xdificans, et. conjungens se perpetrat:» a parenti- 
bus pravitati. Qu:ze soror ejus, quasi pravi pravitas 
appellatur. Sed et ut qui diffamavit eam, et. disse- 
minavit, latentia enim plurimum parentum peccata 
diffamant filii, quando agunt similia. Unde hunc 
qui talis est, disperdi in conspectu populi, vel, 
sicut LXX, in conspectu filiorum. generis sui, id est 
videntibus similia cogitantibus, pricepit : hi enim 
filii generis ejus recte dicuntur. Cur autem in con- 


* Gen. xx, 12. ?! Levit. xv, 24. ?* ibid. 22, 95. 


discant. Interempto autem peccatore, et. peccatum 
simul interit, quemadmodum semel in. przeceden- 
tibus diximus. 

Vins. 48. « Qui coierit cum muliere in fluxu 
menstruo, et revelaverit turpitudinem ejus, ipsa- 
que aperuerit fontem sanguinis sui interficientur 
ambo de medio populi sui. » 

A menstruata abstineri legislator non frustra 
priecepit, sed hominem suadens ad pudicitiam casti- 
tatisque eum diligentiam habere, ex qua sanctifieatio 
provenit, nolens et in modo porcorum continue 
mulieribus misceri, et ad communem corruptionem 
vacare, sed ex coacta abstinentia usum facere ad 
continentiam. Sed quemadmodum disperdi eos de 
populo suo precepit. cum purgationem ei, qui 
dormivit cum menstruata, superius indixisset, dixit 
enim : Si coierit cum ea vir tempore sanguinis 
menstrualis, immundus erit septem diebus *'. Deinde . 
per hie, purgationum sacrificia narrans subdidit : 
Ista est lex ejus qui fluxum seminis patitur, et qui 
polluitur, et que sanguinis fluxum patitur in men- 
struis suis, οἱ influxum. seminis patiente. in. fluxu 
suo masculo οἱ [femina ??. Et viro, si dormierit 
cum menstruata, sic purgari et hunc, sicut et alios 
non puniri vult. Ergo eontemplemur menstruatam 
gentilium sapientiam, longe enim a Deo est, sed et 
de volatu avium, cursu siderum et mensuris cceli 
dicens atque docens. Cum hac ergo pessimum est 
dormire, id est delectari in ea, et diu coire, sed et 
revelare, et palam proferre, turpitudinem ejus, tra- 
dendo eas, qux apud eam sunt, teletas et errores 
quos habet, et fontem totius erroris exponentem τ 
quia his publicatis, revelat et ipsa fluxum sanguinis 
sui, id est ea qu:e sunt de sacrificiis idolorum sub- 
introducens : propter quod non simpliciter dixil, 
interficientur, sed addidit : 

De medio populi sui. Vel, secundum LXX, ex ge- 
nere suo. Quia qui sapientiam tradit gentilium, qua 
provaricatur errorem. nostrum, et scientiam ejus, 
et pietatem, non est justum jam ut nominetur 
liomo : sed et imagine Dei semetipsum, iguorando 
Creatorem, privavit; et ideo interficitur de medio 
populo, sive de genere suo, ut. non jam sapientia 
nominetur, sed careat quod habuit falso nomine 
atque ficto, teste Paulo, qui ait: Sapientia hujus 
mundi, stultitia est apud. Deum 55, 

Vins. 19. « Turpitudinem materterz: et amitze 
Que non diseooperies: qui hoc fecerit, ignomi- 
niam carnis sux: nudavit; portabunt ambo iniqui- 
latem suam. » 

Nee sororibus precepit eorum qui nos genue- 
runt, commisceri, tam propter generationes , ut 
non confundantur, quam ut competentem reveren- 
tiam parentibus conservemus, propter eos et a so- 
roribus eorum abstinentes : quod similiter et 
secundum spiritum intelligas, ut non solum ve- 


927 Corio, 19. 


1019 


IN LEVITICUM. -- LIB. VI. 


lentur parentum peeeata silentio, et tradantur obli- A mori. precepit, sine filiis autem. illos mori. dicil, 


vioni, sed et eorum, qui eis sociati sunl, unde et 
corum fratres esse dicuntur. Sileamus autem illo- 
rum peccata, quia nudatis illis, latere nec parentes 
possunt, unde ait : 

Ignominiam carnis swe nudavit. Qui autem hioc 
faciunt, eui penze. submittuntur? Portabunt ambo, 
inquit, iniquitatem. suam. LXX autem addunt, 
sine filiis. morientur. Quia qui non invicem sua 
pondera portant, sed diffamant atque disseminant 
cognatorum, tam secundum carnem quam secun- 
dum spiritum peccata, sine virtutibus morientur, 
que est pessima sterilitas. Filii etenim nos tem- 
pore judicii non. juvant, virtutes autem juvant, 
quarum causa videlicet. coronamur, quarum steri- 
litate animam | :egrotare. miserrimum | est. Ornari 
autem hujusmodi filiorum generatione, beatitudini. 
est. Et hoe est cum Isaia dicere. ἡ facie tua, Do- 
mine, concepimus, et quasi parturivimus et peperi- 
mus spiritum salutis, justitiam non fecimus. in ter- 
ra*?*. Et hie intelligis, et quie subsequuntur : 

Vrns. 20, 21. « Qui coierit cum uxore patrui, vel 
avunculi sui, et revelaverit ignominiam cognationis 
sue, portabunt anibo peccatum suum, absque 
liberis morientur. Qui duxerit uxorem fratris sui, 
rem fecit illicitam, turpitudinem fratris sui vevela- 
vit, absque filiis erunt. » 

Ostendit ergo legislator quia maxime filiorum 
causa ἃ — Creatore societate percipit naturam 
conjungi, ea quippe qua nune tanquam abomina- 
bilia incongruaque prohibuit. Est enim revera in- 
congruum, et jumentorum vite proximum uxori- 
bus fratrum, cognatorum, vicinorum videlicet com- 
misceri: et hiec in alia parte legis, id est, in libro 
Deuteronomii, non solum 
compulit, dicens : 


precepit, sed etiam 
Quando  habitaverint. fratres si- 
mul, et unus ex eis absque liberis mortuus [ucvit, 
uxor defuncti 0n nubel alteri, sed accipiet. eam [ra- 
ler ejus, et suscitabit semen. fratris sui". E his 
similia. Cum autem frater noun fuerit, aut avuncu- 
lum, aut eum qualiter est ex palris cognatione, 
ducere mulierem defuncti sine filiis proccepit, quem- 
admodum et Booz Ruth secundum legem cogna- 
lionis accepil?*. Sie libidinis quidem causa fugit 
cognatorum eommislionem, societatemque prohi- 
bet. Quando autem rursus oportet tribulationibus 
sublevare vel casibus, pricepit. et vult : et nuptias 
nou in pollutione corruptionis, sed ad successio- 
nem generis hominibus przecepit, propter quod et 
eum qui sic miscetur, sine filiis mori przecepit ; ait 
enim, absque filiis erunt : quia. filiorum procreatio- 
nis legem, male utendo, confundit. Quid ergo est 
mori sine filiis? voc enim hae lege qu:erere maxime 
necessarium est, utrum filios eorum qui uxoribus 
fratrum avunculorumque nupserunt, interimi prie- 
ceperit, et quomodo ait: Non morientur patres pro 
filiis, nec filii pro patribus " ? Sed nullatenus cos 


?* sa, xxvi, 18. 35 Deut, xxv, ὃ. 


b 


?5 Ruth. im, 1 seqq. 


secundum LXX duntaxat. interpretum. editionem, 
ui non reputelur eis filiorum successio, nec filiis 
suam relinquant. hiereditatem. Hoc. autem ostendit 
etiam. Symmachus edens planius, sed et Theodo 
tion, qui pro eo quod dietum est, sine [iliis morien- 
tur, — sine. filiis. erunt, uterque ediderunt, Unde 
el spiritalem interpretationem et resolutionem si- 
milem habet superioribus. 

92. « Custodite leges meas, atque judicia, 
ea, neet vos evomat terra quam intraturi 


Vrns. 
et facite 
estis et habituri. » 

Non nobis sufficit, partem quamdam conservare 
legis, nec unum aliudve. mandatum ad correctio- 
nem vite peragere, sed omnia praecepta. et judicia 
custodire necesse. habemus, quiecunque a Deo jus- 
sus legislator scripsit. llc enim dicit. praecepta, 
vel de quibus ipse dubitans inquirebat Deum, οἱ 
illo didicit judicante, sicut in filios Israeiitidis mu- 
lieris, qui locutus est blasphemiam : leges enim 
qu ita prolake sunt, judicia. nominat. Per hiec 
autem. totam hane legem breviter. significavit, de 
qua nihil oportet transgredi, ul non. ejiciatur, id 
est projiciatur pr:evarieator. Hoe est enim evomere, 
quod et Symmachus, similiter et. Theodotion abji- 
cere edidit, Evomi autem, unde? De terra vidcli- 
cet, in qua nos. Deus introduci promittit: qux sit 
autem hec, ex subsequentibus disce. 

Vens. 95, 94. « Nolite ambulare in legitimis na- 
tionum, quas ego expulsurus sum ante. vos. Omnia 
cnim hee fecerunt et abominatus sum eos. Vobis 
enim loquor, possidete terram eorum, quam dabo 
vobis in hzreditatem : terram fluentem lacte οἱ 
melle. Ego Dominus Deus vester, qui separavi vos 
ἃ cwleris populis. » 

Non solum ad Judieos hie dicta. sunt. qui ab 
omnibus gentibus propler circumcisionem et Moysi 
legem separatos se esse credunt, sed et ad omnes 
qui aecedunt servire Deo : hos enim ambulare ma- 
xime in gentium legitima non licet : gentium autem 
sine nationum, quarum ? Quas ego expulsurus sum, 
ait, ante vos : quod czeteri. interpretum ediderunt, 
quas ejicio ego a facie. vestra. LXX autem, a vobis, 
id est diemonia. Hee enim a facie fidelium. expulit 
dominantia eis, prius cum in impietate persiste- 
rent, et nec unus uni, sed multi uni dominaban- 
tur. Quod probat. Maria Magdalene, de qua septem 
ejeciL diemonia, et qui vinctus erat catenis ; dicit 
enim ei : Legio nomen est mihi, quia multi sumus?**. 
ILec ergo qux lex prohibuit, ab aliis commissa 
sunt, aut ipsi per se agentibus, aut in hominibus 
operantibus: propter quos eos Deus abominatus 
est, et nos in hereditatem. illorum introduxit in 
terram. fluentem lae et mel. Non dixit, habentem, 
ut de hae sensibili terra accipias, quod dictum est, 
sed fluentem. Quie est. autem terra quz lac et mel 
fluat? Delicias igitur dicit. futuri seculi, et. bona 


Deut, xxIv, 16, ^95 Marc. v, 9. 


1051 


HESYCHII PRESBYTERT 


1052 


que nobis Deus post resurrectionem mortuorum A scurtur actionibus, etsi fidelium fingant habitu, 


donat; que lac et mel appellavit, quia eo nihil 
est suavius in his quibus nune utimur cibis, neque 
duleius. Sed et sine labore eorum, cibus est nul- 
lius operationis vel praparationis egens : illie enim 
bona futura s:culi sine labore erunt aliquo vel do- 
lore, nullius studii, nullius apparatus, nullius ope- 
rationis egentia. Et quis nobis hiec det, aperte se- 
quentia verba legislatoris ostendunt. 

Ego Dominus Deus vester, qui separavi vos a cc- 
teris populis. Hioc autem Christus fecit: ipse enim 
in Evangeliis ab omnibus gentibus non solum in- 
telligibilibus, sed sensibilibus, distinguit eos qui 
in eum credunt; ait enim : IVe cogitetis, dicentes : 
Quid comedemus ?. aut quid. bibemus? aut quo ve— 
stiemur ? hec autem omnia. gentes inquirumt ??. Ergo 
aperte nos separatos esse a gentibus vult, subli- 
iiorem sectando conversationem. 

VEns. 25, 26. « Separate ergo οἱ vos jumentum 
mundum ab immundo, ἄνουν mundam ab imimun- 
da. Ne polluatis animas vestras in pecore, et in 
avibus, et cunctis qui» moventur in terra, et quie 
vobis ostendi esse polluta. Eritis sancti mihi, quia 
sanctus sum ego Dominus et separavi vos ἃ popu- 
lis, ut essetis mei. » 

Jumenta, sive pecora, quia populares homines 
intellizat lex; volatilia autem contemplatores, qui 
ad sublimitatem vacant scientie, aperte a nobis, et 
cum quibus oportebat Seripturarum probationibus, 
ostensum est, cum de sacrificiis et cibis quadrupe- 
dum volatiliumque diceremus, quia omnis popula- 
ris mundus propter simplicitatem a pluribus judi- 
catur, similiterque et qui ad scientiam divinam se- 
metipsos tradere atque occupere videntur. Quod 
non ita se habet : oportet en'm popularem pru- 
dentem esse in bono; in malo autem, sicut ait Pau- 
lus!, simplicem. llic enim qui talis est, mundus 
est; qui autem talis non est, immundus est. Sed 
ct qui contemplandis divinis vacat, necessarium 
habet mundum cor, mundamque conscientiam, et 
fidem non (ictam. Qui autem hc non habent, in 
vaniloquia convertuntur, non intelligentes neque de 
quibus loquuntur, neque de quibus a[firmant, sicut 
ad Timotheum scriptum est*. Necessarie ergo et 
horum illorumque mundos separari prz:ecepit atque 
immundos, ut ab his abstineamus, illis commiscea- 
mur. Sed multam sapientiam suam etiam nunc 
legislator ostendit, de quadrupedibus quidem et 
volatilibus ita distinguens, in repülibus autem 
terrae non ita, euncta enim qux: moventur in terra, 
immunda suut: Qui terrena. videlicet sapit, cujus 
Deus venter est, qui veneno pascitur constiituta- 
rum in pulvere voluptatum. De ipsis siquidem, si- 
cul cernis, indistincle narrat, dicens : 

Et cunctis. qua moventur in terra, et qua vobis 
ostendi esse polluta. Ergo omnes qui terrenis pa- 


9? Mitth, 1, 51: 


! fom. xvj, !9. 
48 
8. 


B 


PATI r«6.7. 


ut immundi separaü sunt,et inter immunda di- 
süincti sunt, a quorum nos omnimodo malis absti- 
nere desiderat propter quod addidit : 

Eritis sancti mihi, quia ego sanctus sum Dominus. 
Qui forma vobis conversationis effectus sum, qui 
lantum aversatus sum terrena, ut nec haberem 
quo reclinarem caput, qui etiam meis discipulis 
mandavi: Non possideatis aurum neque argentunt, 
noque es in z0nis vestris, non peram in via, nec duas 
tunicas, neque calceamenta, neque virgam?. In. tan- 
tum ergo eorum qui in lerra repunt, nihil eos sa- 
pere aut agere studet. * 

Vgns. 297. « Vir, sive mulier, in quibus Pvtho- 
nieus, vel divinationis fuerit spiritus, imnorte mo- 
riantur, lapidibus obruent eos. Sanguis eorum sit 
super illos. » 

foc ipsum Pythonicum esse, vel divinum, sive, 
ut LXX, incantatorem, nimie iniquitatis est : qui 
enim talis est, et ipse corruptus est, et alios pro- 
culdubio in sua iniquitate corrumpit. Unde pro- 
cepit lapidibus eum obrui, quia nec sensibile quid 
agimus, sed fabulas de corde, veluti superfiuos et 
vanos sermones, vel quidam quasi incantantia 
blandimenta, ineongruis doctrinarum. sermonib:s 
studemus, ut popularium, sive simplicium seduca- 
mus auditus, ad nutriendos ventres nostros, atque 
explere nostras voluptates alias talibus exquisitio- 
nibus cupientes. Aperte enim intelligibiles Pytho- 
nicos et pravos incantatores Romanis seribens 
Paulus vas electionis expressit : ftogamus autem 
vos, [ratres, ut observelis eos qui dissensiones inter 
vos et o[fendicula praeter. doctrinam. quam vos 'didi- 
cistis, faciunt, el declinate «b eis *. Qui autem sint 
hi, in subsequentibus explanavit: Hi enim Domino 
nostro Christo non serviunt, sed suo ventri, et. per 
dulces sermones, el benedicliones , seducunt corda 
innocentium *. Ergo bene eis legislator dixit : 

Sanguis eorum sit super eos. Quia vi corrumpunt 
populum. 

CAPUT XXI. 

Vgns. 1-4. « Dixitque Dominus ad Moysen : Lo- 

quere ad sacerdotes, filios Aaron, et dices ad eos, 


'Ne contaminetur sacerdos in mortibus civium suo- 


rum, nisi tantum in consanguineis aut propinquis ; 
id est, super patre, ac matre; et filio, et filia, fratre 
quoque et sorore virgiae, que non est nupta viro : 
sed nec in principe populi sui contaminabi- 
tur. » 

LXX autem, Non polluetur ex subito in populo 
suo, ad pro[anationem: suam. Littera quidem a mor- 
tuorum pollutionibus fugere sacerdotes pr:ecepit, 
sed non hiec est legis intentio, neque de hoc legis- 
lator proposuit, sed aliquid majus intellexit, et 
quod nimis de sacerdotibus necessarie diceretur : 
quia enim ipsos inspicere, quando negligunt populi 
?- Matth. x,. 9; Luc, 1x, 9. 5 ipid, 


* Rom. xvi, 17. 


Bestes 


ib. and 


1009 


IN LEVITICUM. — LIB. VI. 


1054 


peccata, dicitur, secundum quod in Osee scriptum A subsequenter addidit, secundum LXX, non pollui- 


est: Peccata populi mei comedunt, et ad iniquitatem 
eorum sublevabunt animas eorum*. 
omnia, quascunque populus peccat, ipsis oportet 
imputari, sed intendenda est illa ab Ezechiele 
propheta dieta divisio : Fili hominis, speculatorem 
dedi te domui Israel, et audies de ore meo verbum, 
et annuntiabis eis ex me : si dicente me ad impium, 
Morle morieris, non annuntiaveris οἷ, neque locutus 
[ueris, ut avertatur a via sua. impia, et vivat, ipse 
impius in. iniquitate sua morietur, sanguinem autem 
cjusde manu tua requiram. Si autem. (t annuntia- 
veris impio, et. ille non fuerit conversus ab impietate 
sua, et via sua impia, ipse quidem in iniquitate sua 
morietur; (tu. autem. animam (uam liberasti. Hoc 
autem apertius, sed et subtilius in prxesenti legisla- 
tor exposuit : 

In mortibus, inquit, non contaminentur inter cives 


Nou quidem 


s«os. In quibus? In peceantibus videlicet, qui pol- 
latione. complentur, et aliis quidem secundum 
quosdam modos pollutionis auctores fiunt, maxime 
tamen sacerdotibus et doctoribus, quando eos ne- 
glexerint. Verumtamen in his, ait, non contamina- 
tur in mortibus civium suorum, id est, quando 
xihil inventi fuerint, quod eis expediebat, omisisse, 
sed ipsi quidem quod ad se pertinuit fecisse, et Dei 
legem predicasse: ilii autem nolentes obedire, 
mortem sibimet conduxeruut inobedientiz. Non 
ergo in his qui prasunt polluuntur, sed in pro- 
pinquo et proximo suo, in patre et in matre, in 
filiis et filiabus, in fratre et sorore virgine, qua 
, non est nupta viro. Oportet enim sacerdotein dili- 
gentiam adhibere et populo ut non peccet, sed prz- 
cipue domui sux» et cognatis ; propter quod Paulus 
ait: Hecprecipe, ut irreprehensibiles sint. Si quis 
autem. suorum, et mazime domesticorum, curam non 
habet, fidem negavit, et est infideli deterior*. Et 
rursus: Si autem. quis sue domui praeesse nescil, 
quomodo Ecclesie Dei curam habebit? ? In filio, et 
filia, et fratre, et sorore virgine, videlicet pecean- 
tibus , necessarie sacerdos polluitur : utpote qui de- 
bet quotidie, sed et omni hora, ea quie ad salutem 
pertinent eos instruere, et vigilare circa eos, ut 
non peccent talia quie morte sunt digna. Hoc autem 
ipsum in patre et in matre intelligendum est. Fi- 
lium quippe doctorein patris matrisque sacerdotalis 
dignitas facit. Dicens quidem sororem, quc non est 
nupta viro, ostendit per hanc, quia, si cognati sacer- 
dotes semetipsos separaverinl, et domus quodam- 
modo alia semetipsos separantes facti fuerint, nul- 
lam paüuntur in peccantibus his  pollutionem. 
Quandiu autem eis adh:erent, propinquitatis et co- 
gnalionis legem  custodientibus, contaminalionis 
eorum recte participes elficiuntur, quia nec igno- 
rare eorum peccata, utpole colabitantium, pos- 
sunt, quod eis et contaminalionis causam parit. 
Unde ergo dicens quod in his contaminarentur 


* Osee 1v, 8. 


^ 


7 Ezech. ui, 47-19; 5 I Tim..v, 


TA 
e 


D 


7 


lur. subito in populo suo, ad profanationem suam. 
Quid per hoc ostendens, nisi quia polluitur quidein 
etin populo peecante sacerdos, sed mon subito ? 
Qua autem aeceedunt in extraneis culpe, hwc 
non illico sacerdotem contaminant, sed quando 
ipsi quidem permanserint in. peccalis, sacerdotes 
autem eos curare neglexerint. lnsuper subito 
quispiam peccans de populo, venia dignum sacer- 
dotem, utpote ignorantem, facit; tempore autem 
longo praparatum peccatum committens, locum ei 
veniae non reliquit : oportebat. enim sacerdotem non 
ignorare, si tamen. diligenter populo. prassedisset, 
essetque sollicitus quomodo hie, quomodo ille se 
haberet, utram. starent an nularent, ut. nutantes 
fuleiret. ΠῚ enim qui subito cadunt, eos qui pro- 
sunt sine culpa faciunt, quemadmodum procella 
gubernantes, ex improviso superveniens. Et pro- 
pterea non dixit sacerdotem subito in populo pollui 
ad profanationem suam. Non frustra autem addi- 
dit pro[fanationem, sed illud per hoc verbum in- 
nuens: quia quando sacerdos polluitur, secundum 
prodietam causam, populi peccati videlicet, negli- 
gens et non agens qux modis omnibus sacerdotein 
oportebat, profanus, id est nudus sacerdotii digni- 
tate invenitur unus et ipse de mullis: profani 
enim hi qui non sunt sancti(icati dicuntur, et 
inullum reete, quia ea qu» sunt sacerdotis non 
legerunt, 

Vrns. 5. « Non radent caput, nec barbam, neque 
in carnibus suis facient incisuras. » 

Vinci a sacerdotibus etiam tristitiam quw de 
morte solet accedere, lex recte precipit, utpote qui 
et ipsi spem vitze futur: babent et populum docent. 
Sed extra h:e non solum in propriis peccatis vigi- 
lare eos et mentes habere sanas, sed etiam in. alie- 
nis, in his que nunc dicta sunt, evidenter precipit : 
quomodo autem, disce. Caput et barba sapientie 
est et perfectionis nostra» signum: propter quod 
aput nostrum appellatur Christus, in quo sapere 
habemus maxima quique atque perfecia, teste 
^aulo, qui dicit: Donec occurramus omnes in virim 
perfectum , et. mensuram. etatis. plenitudinis. Chri- 
sti ??. Recte autem et barba. significat perfectionem 
sapientie, alterum. autem | intelligentiam, quia in 
his qui ad juvenilem venerunt ztatem, jam quo 
sunt utilia scire valentibus barba nascitur. Quoniam 
erzo morluos peccatores non solum Dominus, sed 
et Paulus appellat, cum dicit : Et cum essemus mor- 
tui peccatis nostris, convivificavit nos Christo. Non 
oporlet sacerdotis maxime caput aut barba radi 
super mortuum, id est super peccatorem. Neque 
enim oportet cogitationes, quz sicut capilli ornatus 
sunt capitis, et ipse ornatus sunt nostrae sapientia, 
quando tamen sunt ordinate aique sobrie, sacerdo- 
Lem corrumpere alio peccante, sed conservare intc- 
gras, ut possit exhortari, obsecrare, arguere, incre- 


" LTim.: ui, 95. " Fyhes. n, ὃ, 


' Ephes. iv, 132. 


1055 


psit. Argue, increpa, obsecra in omni palientia et 
doctrina ?. Quomodo autem hoc fiat, subdidit: Tw 
autem vigila, in omnibus labora, opus [ac evange- 
liste 9. Ergo sacerdos qui non exhortatur et arguit 
peccantem, non vigilat; qui autem non vigilat, radere 
caput et barbam: secundum virtutem predictorum 
recte dicitur. Sed neque faeere in carne sua conci- 
siones super mortuo sacerdotem decet, id est non 
scandalizari in peccatore, nec offendere peccante 
aliquo, neque carnalem ex hoe sumere sapientiam, 
ad. illieitatem. similis iniquitatis. Incisura enim 
sapientia earnis est: quod de Jud:eis, qui carnaliter 
vivunt et sapiunt terrena, ait Paulus: Videte canes, 
videte malos operarios, videte concisionem '*. 

Vrns. 0. « Sancti erunt Deo suo. et non. polluent 
nomen ejus. Incensum enim Domini et panes Dei 
sul ollerunt ; etideo sancti erunt. » 

Quomodo polluant sacerdotes nomen Dei, Mala- 
chias propheta exposuit: Vos sacerdotes, qui p:llui- 
tis nomen meum, et. dixistis : In quo polluimus. te? 
offertis super altare meum panem pollutim '5. Et his 
similia addens subdidit: Propter quod si offeratis 
ciccum ad immolandum, nonne malum est, et si o[fe- 
ralis : claudum οἱ languidum, nonne malum est !* ? Et 
rursus : Magnum est nomen meum in gentibus, dicit 
Dominus, vos autem polluistis illud in eo quod dici- 
tis, Mensa Domini deserta est". Ergo in peccato 
sacrificiorum Dei nomen polluunt sacerdotes. Unde 
cum legislator dixisset : Non polluent nomen ejus, 
non frustra addidit, Dncensum enim Domini, et panes 
Dei sui offerunt. Vcl sicut LXX, Quia. ipsi offerunt 
sacrificia Dei ; quie non tantum. de irrationabilibus 
bestiis, quantum de rationalibus priecipere legisla- 
torem et. prophetam putes. Pollutam enim dicit et 
ostendit. Domini mensam sacerdos ille qui ab ea 
cos qui iniquitate peccati polluti sunt, non pr:ecipit 
abstünere, sed indiscrete terribilia permittit et 
sancta contingi; de quibus ait Paulus: Qui non 
discernit corpus, judicium sibi manducat οἱ bibit?*, 
Offeret autem et claudum ad altare, qui infidelem 
ad ministerium provehit; sic cnim infideles Elias 
'Thesbites appellavit, quando Judxis dicebat : 
Usquequo claudicatis in utramque partem ν᾽ Ὁ Caecum 
et surdum provehit, qui inobedientize vel ignoran- 
ue Dei morbo laborantem producit; de quibus 
Isaias Deum suum introduxit dicentem : Surdi, au- 
dite, οἱ cci, intelligite. Quis cecus, misi Servus 
meus? el quis surdus, nisi ad. quem muntios 1). 005 
misi*?? Quando ergo hos qui tales sunt, offerre ad 
altare et suscipere mysticum ministerium sacerdos 
proposuerit, nonne polluit nomen Dei sui? neque 
enim erit ei hoc sine maledicto οἱ detractione , 
ulpote qui ministrare Deo malos precipit. Sed et 
ipse sanclus erit, ab his se continens; quod osten- 


dit Paulus dicens: Manus cito nemini imposueris, 


Is TT Ims y, 29. 
29. 19. Regzxvim; 217 


12 gbid. 5. 
19 Js3. Χ11; 18,19. 


'* Philipp. nr, 2. 


HESYCHH PRESBYTERI 


pare, secundum quod Paulus ad Timotheum seri- A neque. communicaveris peccatis. alienis : 


D 


!5 Mylach. 1, 7. 
jT Jim.v, 


1055 
temetipsum 
castum. custodi *'. Ergo causa castitatis et. sancti- 
fieationis est sacerdoti, in. nullo. predictorum mi- 
sceri. 

Vins. 7-8. « Seortum et vile prostibulum non 
ducet uxorem, nec eam quie repudiata est ἃ marito, 
quia consecratus est Deo suo, et panes propositionis 
olferet. Sit ergo sanctus, quia et ego sanctus sum 
Dominus, qui sanetifico vos. » 

Mirabilis est presens sanctio in LXX translatione, 
quia idem. mandatum in personam multorum, Οἱ 
rursus in medio proferens, advocavit ; Et. manife- 
stum procul dubio ex hoc est, quod de multitudine 
quidem sacerdotum priecepit, in unum autem oni- 
nium sanctificationem. deduxit, aiunt, enim : Mulie- 
rem meretricem et pro[anam non accipient, et paulo 
post, Sanctus erit : et rursus, Sanctificabo eum, quasi 
de illis dieit qui unius, id est. illius qui secundum 
ordinem Melchisedech ministraentis officium susce- 
perunt : illum enim et ipsa textus. verba sine dif- 
ficultate significant, sieut extra nostram translatio- 
nem etiam ceteri interpretum ostenderunt. Etenim, 
quod LXX dixerunt, Dona Domisi Dei vestri ipse 
o[feret, illi ediderunt : Quia panes Dei tui ipse o[feret. 
Nullo modo autem ignoras quia Melchisedech obla- 
lionem et sacerdotium in panibus possidebat. Proj- 
ler quod. et Abrahie panes gerens et. vinum, quie 
erant signa ejus sacerdotii, occurrit : gerebat enim 
imaginem Christi, de quo David patrem exhibuit 
in prophetia dicentem : Tu es Sacerdos in eternum, 
secundum. ordinem. Melchisedech ??. Cujus et nunc 
legislator hie dignitatem non. solum panum menmo- 
riam faciens ostendit : sed et subsequentia verba, 
si eorum subtilius ordinem attendamus, hoc evidenter 
innuunt, quia sacerdotum sanctificatio ad Christum 
tendit, non solum quia ab eo sacerdotii legem et mo- 
dum acceperunt, sed quia sacrificiorum quie ab eis 
offeruntur, atque oblationum, ipse apud patrem 
mediator est. Et propterea ait : 

Incensum enim Domini et panes Dei sui o[Jerunt, 
Sive secundum LXX : Dona Domini vestri ipse o[feret. 
Cur autem addidit : Sit ergo sanctus, quia et ego sum 
sanctus Dominus, qui sanctifico vos? Non dixit, Qui 
sanctiico te, ne forte existimes illum sanctificari 
qui dona ad Patrem, ut mediator offeret, sed san- 
ctificans vos, videlieet qui in ejus figuram sacerdotes 
Ecclesi: constituli sunt. Quid ergo necesse erat sic 
verba conneeti, aut quam omnino habet consequen- 
tam. talium prolatio verborum in translatione LXX : 
Sanctus erit, quia sanctus sum, ego Dominus qui 
sanclifico vos ? Superius enim sanctificationis ci 
testimonium praebitum est, sicut przedieti ediderunt, 
dicentes : Quia sanctus est Domino Deo suo. Quomo- 
do ergo rursus inferet, Et sanctificabis eum ? Dona 
cnim Domini Dei vestri ipse o[feret. "Tria ergo hoc 
per ea quie dieta sunt ostendit, id est quia Christus 


'"jbid. 8. "ibid. 14. 


32 Psalt ὍΝ, e 


19 1 ΤΟ CIS 
22. 


1057 


IN EEVITICUM. — LIB: VI. 


1053 


seeundum quod est Deus, et sanctus est, a. semet: A legitimorum przedicet, nec. utatur cis quibus illa se- 


ipsosanctificationem habens ,sed et nossanctificamus; 
de quo dixit Paulus : Qui. sanctificat et qui sanctifi- 
cantur, ex uno ommes ?. Sed ille quidem ἃ Deo 
unum solum Filius, sed et Dei natura, nos autem 
gratia 5. propter. quod ille quitem sancetificat, nos 
autem sanctificamur; secundum autem quod incarnari 
οἱ plaeuit, et non solum sacrificium, sed et pontifex 
fieri, secundum hoc Patrem, et Dominum, et Deum 
habere dieitur, sicut ipse ad Mariam. Magdelenam 
dixit : Vade ad fratres meos et dic eis : Ascendo ad 
Patrem meum, et Patrem vestrum, ad Deum meum et 
Deum vestrum ?*, et propterea ait : 

Quia sanctus est Domino Deo suo. Sanctus est sicut 
Deus, Domino autem Deo ejus ut homo. 

Propter quod. et sanctificabis eum, dona. enim Do- 
mini Dei vestri ipse offeret. Sed et quia in ejus figura 
qui ab eo constituitur sacerdotes niinistrant, in ipsis 
et ab ipsis sanctificari dicitur, et propterea cum 
semel dixisset, Sanctus est, addidit tamen Sanctifi- 
cabis eum, et rursus, Sanctus erit. Quomodo autem 
nos eum sanctificare possumus ? Unde aut ἃ quo 
sanctificationem habentes, ostendens addidit : 

Quia sanctus ego sum. Dominus sanctificans eos. 
Si ergo a Deo datam nobis sanctificationem nos 
sacerdotes custodiamus, sanctificamus per nostram 
sanctificationem eum qui sanetus secundum natu- 
ram est, in nobis duntaxat, quia in conformibus et 
partüicipibus ejus glorie voluit. sanetilicari, hac 
transformatione usus est, quasi figurate et tvpice 
loquens. Ve:umtamen eos qui sanctilicantur ab eo, 
scortum et vile prostibulum ducere non vult, aperte 
contra Jud:eorum. Synagogam intendens : qui quia 
meretrix est, audi Dominum in Isaia dicentem : 
Quomodo [acta est meretrix civitas fidelis Sion plena 
judicii? Justitia habitavit in ea, nunc autem homicide ?*, 
Sed et in Osea : Et auferam. fornicationem. ejus in 
medio ejus, οἱ adulterium ejus de medio uberum 
cjus?*. Insuper et David pr:dicat profanationem 
hujus ; ait enim Deo [ de eo |: Profanasti in terra 
sanctitatem ejus, destruxisti omnes macerias ejus?', 
Sanctifieatio autem. Judiorum, Synegoga eorum 
erat poreul dubio : in ipsa enim erat et sacrificium 
labernaculi, in qua eorum consummabentur legiti- 
ma, Ipsa est et repudiata a Deo, tanquam ἃ viro 
suo, qui ei per electionem vir factus fuerat. Sed 
quia postea eam. culpabilem reperit, propterea re- 
pudiavit, quia omnino ejecta est. Vocem audi, quam 
Osce protulit : Judicate matrem | vestram, judicate, 
quia ipsa non uxor mea, et ego non vir ejus ?*. Audi 
autem et quam Isaias propheta tradidit : Sic dicit 
Dominus : Quis est hic libellus renudii matris vestre 
quo dimisi eam??? Ubi autem est repudium et mis- 
5109 manifestum est quia uxor erat de qua hiec. di- 
cebat. Non vult ergo eam uxorem sacerdotem  du- 
cere, ut non. aliquaeorum qui ad cam pertinent 


?9 ΠΟΥ n, 11. 3* Joan. xx, 17. 
Ἀν 19. ΠΡ π T Tim. 11, 4 3'ihid..5. 
xii, 50. 


25s ΤᾺ 947 


C 


34 Isa. 1. 8: 


cundum litteram utebatur : id est, ut. neque. sacri- 
ficia irrationalium, et. purificationes sensibiles, in 
quibus intelligibilia eredita sunt, agant. 

Vrns. 9. « Sacerdotis filia si. deprehensa fuerit 
in stupro, et violaverit nomen patris sui, flammis 
exuretur, » 

Grave est quidem etiam cuilibet viro fornicari fi- 
liam, maxime tamen sacerdotis, quia secundum 
quod dixit Paulus : Oportet. sacerdotes. filios habere 
subditos cum omni castitate ^, ita ut. non dicatur 
de eo quod sequitur τ Si quis suce domui preesse 
nescit, quomodo Ecclesie Dei curan habebit *!? Pro- 
pterea Judaeorum Synagoga non solum uxor, sed et 
filia Pei eppellata in prophetis invenitur. Sed utrum- 


'que ipsa depravans, indigna donis apparuit, et 


propterea aliena faeta est; ita ut Deus per Isaiam 
diceret : Belinquetur filia Sion sicut umbraculum in 
vinea, et sicut tugurium in cucumerario, et sicut civi- 
tas que vastatur ?*. Ipsa profanata et adulterata est, 
De hae invenies Dominum per prophetiam in Osea 
dicentem : l'iliis ejus non miserebor, quia [ilii [orni- 
calionis sunt, quia [ornicata est mater corum ?? ; naim 
el igne exusta est. Quod manifestat. templum, et 
eivitas haiee Jerusalem antiqua, adhuc ostendens in- 
cendii reliquias. Ergo vera et irrefragabilis est spi- 
ritalis legis contemplatio : neque enim solum 
succensa est, sed. secundum quodait lex. funditus 
exusta est. 

Vyrns. 10-12. « Pontifex, id est sacerdos maximus 
inter fratres suos, supercujus caput fusum est 
unctionis oleum, et cujus manus in sacerdotio con- 
secral:e sunt, vestitusque est sanctis vestibus, caput 
suum non discooperit, vestimenta sua non scindet, 
et ad omne mortuum non ingrediatur omnino. Su- 
per patre quoque suo, aut matre non contaminabi- 
tur, nec egredietur desanctis, ne polluat sanctua- 
rium Domini, quia oleum sanct: unctionis Dei sui 
super eum est. Ego Dominus. » 

Quis est sacerdos magnus inter fratres suos, nisi 
utique ille de quo dixit David: Magnus Dominus, 
et magna virtus ejus, et sapientie ejus non est nume- 
rus?*, Quis enim virtutem ejus considerare, quis 
numerare sapientiam aut comprehendere potest? 
quia, cum Deus sit propter dispensationem actorum 
pro nobis mysteriorum, etiam sacerdos effectus est. 
Recte ergo hic magnus sacerdos, utpote qui semet- 
ipsum pro nobis hostiam et oblationem obtulit, 
appellatur. Propter quod et servos fratres suos 
dicere passus est, id est sanctos, qui semper ejus 
faciunt. voluntatem. Ait enim: Quicunque fecerit 
voluntatem Patris mei, ille meus et [raler, et. soror, 
el maler est 5, Super hujus caput. oleum unctionis 
effusum est, de quo dixit: Sedes tua, Deus, in se- 
culum seculi, virga recta est, virga regni tui. Dileai- 
sti. justitiam et odisti iniquitatem, propterea unxit te 


38 ()see r1, 2. 


55 Matti, 


31 Psal. rxsxvitt, 40, 


4,5. *3* Bsal. CXLEvI, 5. 


38: ()seo n, 92. 


33 Osee i, 


1059 


HESYCiHI PRESBYTERI : 


1060 


Deus, Deus tuus oleo letitie, pra consortibus tis ?*. A animam ergo mortuam, vel ad omne mortuum, non 


Coneordantia huie legi dicens, non solum quia 
unctionis uterque memoriam facit, sed quia sicut et 
David, excellere semetipsum in ipsa unctione suis 
participibus protestatur. Quod enim dixit, pre 
participibus, super parlicipes tuos sine aliqua 
dubietate intelligitur: sic eum etiam legislator 
maximum dixit inter fratres. suos, id est. superio- 
rem. Quod auiem maxime in presenti oportet 
intueri historia, cum secundum LXX editionem 
addere debuisset, cui effusum est super caput oleum 
unciionis, non sic ait: sed, maaimus de fratribus 
ejus, qui ejjudit super caput ejus. Quia cnim. Christi 
caro est, quie suscepil unctionem in semetipsam 
communicat sive unit: divinitatis. Ex hac autem 


carne fratres ejus οἱ cognati effecti sumus. Recte ὃ 


ait pontifes, id cst, sacerdos maximus inter fratres 
suos, super cujus caput effusum est ainctionis 
oleum, ut aperte inveniatur hoe. quod intelligen- 
dum est, maximus inter fratres, id est, carnis δι, 
Ipsa est enim quie suscepit wnetionis oleum hujus 
sacerdotis, et consecralas fuisse. manus, sive, ut 
LXX, consummatas per crucis confixionem manife- 
stum est. Tunc enim quemadmodum hi qui secun- 
dum legem sunt sacerdotes, in sanguine vituli, et 
arietis consummabant, sive conseerabant manus 
suas: sic et ipse proprio sanguine suas manus con- 
secravit sive consummavit. De quo ait, Paulus: Qui 
cum csset Filius, didicit ex his qua passus est, obe- 


dientiam, et consummatus [actus est. omnibus olteim- ἃ 


perantibus sibi, causa salutis eterne appellatus a 
Deo Pontifex, juxta ordinem — Melchisedech ?. Et 
rursus: Decebat enim eum, propter quem. omnia, et 
per quem omnia, quia multos filios in. gloriam addu- 
xerat, auctorem salulis eorum, per passionem  con- 
summare ??. Hic et vestimentis illis indutus est quie 
David in Psalmis cantabat: Dominus regnavit, 
decorem induit, induit Dominus fortitudinem, et pre- 
cinxit se virtute ?. flic caput suum non discoope- 
ruit, nec vestimenta sua concidit. Caput suum non 
discooperuiL, quia a Patre suo, qui ejus caput 
appellatur, nec passiones carnis sustinens separa- 
tur. Sed nec vestimenta conscidit, id est carnis : ex 
quo enim verbum caro factum esl, inest tolus 


su: carni, et nunquam ab ea, nec a crucifixa, nec D 


a sepulta, nec aliud quodlibet passa, quod, ad 
naturam nostram pertinet, se abscidit. 

Et ad omne mortuum non ingredietur. Omnino 
super patre quoque suo et matre non contaminabitur. 
LXX autem dicunt: Super omnem animam mortuam 
non ingredietur. Quomodo autem anima moritur, 
cum Sit Audi prophetam 
dicentem : Anima que peccaverit, ipsa morietur *^ , 


condita immortalis ? 
impietatis ulique morte, h:ee est enim anima mors, 
quam maxime gentes pass: sunt, qua nec legem 
Dei, nec aliam ejus scientiam habuerunt. Super 


58 Dsal. xciv, 7, 8. 
15 92. 


v ΠΊΘΟΥΣ v, 8, 9. 


*! [sa, 1x1, 1; Luc. 1v, 18: κ᾽ Ephes. 1v, 50. 


38 Tlebr. n, 


ingredietur: quia, etsi omnium peccata portabit, 
verumtamen impollutus permanet, et nee gentium 
peccatis polluitur. De his enim seeundum LXX 
omni anim:e mortu:, utpote contra omnes effusa 
impietate et. idololatria dicitur. 

Et nec super patre et matre. Super populum vide- 
licet Judzorum, ex quibus est, secundum carnem, 
et propterea appellatur ejus pater ct mater: 

Contaminabitur, nec de sanctis egredietur. Etsi 
peecatovibus condescendere elegit, permanet tamen 
sanctus, et in sanctis requiescit, eL a sanctis qui in 
colo sunt angelis cireumdatur. Sed nec polluet 
sanctuarium Domini, quia oleum sanct; unctionis 
Dei sui super eo est. Ergo etsi videris eum cum 
publicanis, et cum meretricibus conversantem, 
dicentem peccatoribus : Non veni vocare justos, sed 
peccatores in poenitentiam", tamen in nullo horum 
contaminabitur, actionis enim eorum male parti- 
ceps non efficitur. 

Unde non polluit sanctuarium Dei. Ydest, Spiri- 
tum sanctum, de ipso enim ait : Quia oleum san- 
cte unctionis Dei sui super eo. Concordans et ipse 
de Christo Isai: verbis : Spiritus Domini super me, 
propter quod unzit me"?, Spiritus autem pollutio, id 
est, injuria et contristatio, est omnis peccati pol- 
lutio, propter quod et Pau!us a peccatis abstinen- 
tiam docens dicebat Nolite contristare. Spiritum 
sanctum Dei,in quo signati estis indie redemptionis "*. 
Sie de maximo sacerdote non solum preceden- 
tia intelliges, sed et subsequentia. Nec enim incom- 
patientem quemdam ct immansuctum eum, qui pri- 
mus sacerdos est, legislator vult, ut ad nullum 
mortuum  aecedat, sed suadere nobis vult, quia 
lanta. sanctificatio, qua pontifex indui dicitur, de 
mortuorum visione po!lueretur. 

Vrens. 15-15. « Ego Dominus, virginem ducet 
uxorem, viduam et repudiatam et sordidam atque 
meretricem non ducet, sed puel'am de populo suo, 
ne commisceat stirpem generis sui vulgo genti su:e, 
quia ego Dominus qui sanetifico eum. » 

Seipsum esse legis'atorem, et impletorem hujus 
sanctionis maxime ostendens. [go £omimus meces- 
sarie addidit, qualis autem, subsequentibus edocuit 
verbis. 

Virginem ducet uxorem. de populo. suo. Sive, ut 
LXX, de genere suo, quia genus Christi propter car- 
nem omne hominum genus esse, cuilibet certumest, 
liie ex bae uxorem virginem, id est, Ecclesiam in 
eum credentium duxit, de qua Paulus dicebat : De- 
spondi vos uni viro virginem castam .exhibere Chri- 
SIO2tE, 

Viduam et repudiatam et sordidam, | atque. mere- 
trices non ducet. Judaeorum Synagogam viduam in 
prophetis appeliatam novimus, ad quam dixit : 
Tondere et gaude super filios tuos. teneros, dilata vi- 


10... ?? Psal. cxi, 4; Ezech. xvm, 20. 
V ΤΙ Cor. x1,,2: 


^ Matth. 


1961 
daorum, sive proditore Juda, communis enim 
eorum est iniquitas, dicit : Fiant filii ejus orphani, 
et ugor ejus vidua **, ipsam autem repudiatam et 
viduam secundum ea qu: ante paululum dicta sunt 
intelligimus. Repudiata est, enim ἃ Dei. societate, 
cum idolis fornicans, propter quod eam in conjugio 
accipere non patitur,ut intelligas quia eam con- 
versationem, qu:e in umbris et figuris est prohi- 
buit, et in nullo ei communicare vult. hos, qui ei 
exspectant per vitam bonam, fidemque coh:ererc. 
Unde cum semel dixisset : Puellam virginem. de 
populo suo, sive genere suo. accipiet, non. contentus 
fuit, subdidit: Viduant, et meretricem et repudiatam 
ron accipiet. Secundum LXX autem :. Virginem. de 
genere suo accipiet, ut primum illud quidem de omai 
intelligas Ecclesix corpore ἢ hoc autem secundum, 
de anima omni. Quemadmodum enim societas fi- 
delium, sie et anima. uniuscujusque sponsa Dei, οἱ 
Ecclesie est. Cur autem desponsatam sibi non 
vult participem fieri. Judaicze conversationi, ipse 
subinfert : 

Ne commisceat stirpem generis sui. Vulgo, gentis 
sue. LXX. autem : Et non profanabit semen in po- 
pulo suo. Ergo profanatio fidelium est, hi enim sunt 
semen et plebs nostri sacerdotis, Judaicis moribus 
sociati. Et propterea Paulus dicebat : Evacuati estis 
Christo, qui in lege justificamini, a gratia excidistis". 
Ilis subdidit, 

Ego Dominus qui sanctifico ewm. Id est, propter- 
ea opus non habet legis figuras, ncc sacrificia, nec 
purificationes, quoniam ego Dominus pro omnibus 
illis et sacrificium efficior, et. purificatio ; et quod- 
cunque dixeris pertinere ad aliam sanctificationem. 
Qui autem, quando vidus, et meretricis, et repu- 
diatze mentionem fecit, has, inquit, non accipiet, 
dicimus ethoc de hxreticorum conventiculis legis- 
latorem. dixisse : viduatz:e sunt enim Dei. scientia, 
propter quod ct a piorum communione expulsi sunt, 
sed et fornieantur. incongruis οἱ nefariis dogmati- 
hus. Ergo recte viduam przeposuit, secundam repu- 
diatam, tertiam meretricem subdidit harum nullam 
sibi Dominus ad societatem ducit, ut non polluant 
fidelium semen, quia corrumpunt mores bonos. col- 
loquia mala "δ. 

Venus. 16-23. « Locutusque est Dominus ad Moy- 
sen dicens. Loquere ad Aaron : liomo de semine 
tuo per familias qui habuerit. maculam non offeret 
panes Domino Deo suo ne accedat ad ministerium 
ejus. Siczcus fuerit, si. claudus, sive parvo vel 
grandi, vel torto naso, si fracto pede vel mant, si 
gibbus, si lippus, si albuginem habensin oculo, si 
juzem scabiem, si impetiginem in corpore, vel her- 
niosus. Oiwnis qui habuerit maculam de semine 
Aaron sacerdolis, non accedet offerre hostias Do- 
"mino, nee panes Deo suo, vescetur tomen panibus, 


ὁ Mich. 1, 16. IY B 
DXUv 8. SIE Rer. XVI, 7: 


' 
5 


IN LEVITU(CUM, — LIB. VI. 


duitatem tuam sicut Aquila **. Sed ct de populo Ju- A qui offeruntur in sanctuario, ita duntaxat, ut 


D 


t. 
Psal. χὰ, 40. 


1062 
intra 
velum non ingrediatur, nec accedat. ad allare, quia 
maculam habet, et contaminare non debet sanctua- 
rium meum, ego Dominus qui sanctifico vos. » 

Si secundum litteram hane. sanctionem accipere 
voluerimus, quomodo legislatoris esse juxta vide- 
bitur intentio? Neque enim voluntate. sua macula 
hominibus eveniunt. Quomodo ergo non incon- 
gruum est in his, qu:esponte non. fiunt, sacerdo- 
tem ab officio repelli. Quid autem et. si. quis hoc 
ipsum legis cognoscens. praeceptum, sacerdoti in- 
videns, membrum ejus, manum, vel pedem, aut 
oculum , aut aliquid aliud attriverit , aut, si pugnans 
contra alienigenas, et pro sanetis Dei armatus, prz- 
csse enim bellis sacerdotes in Deuteronomio ^». Moy- 
ses precepit, vulnus accepit, ex quo quzlibet ei 
ex przedictis maeulis eveniret, pulasne dignus erat 
propter hoc de sacerdotio removeri?ln tantum enim 
non sunt corporum màcule abominabiles Deo, ut 
Dominum illuminare czcos David diceret /?. Si 
pulchritudinem non elegit, nec robustum corpus, 
nec quod videturbene positum; ut ad Samuelem 
diceret de majore filio Jesse, quia speciem Deo 
placere putaverat : Non respicies ad vultum. ejus 
neque ad altitudinem stature ejus, quoniam. abjeci 
eum ?*. Atqui rex non sacerdos erat qui ungeba- 
Lar; regi autem necessaria erat species ct magni- 
tudo corporis. Sed quid his addidit? Nee juxta 
intuitum hominis judico. liomo videt ea qui? patent, 
Deusautem intuetur cor ; cor enim scrutatur, si 
maculam habeat, et eos qui immaculati sunt animo, 
hos electos judicat : eos autem qui maculam in ani- 
ma habent, reprobat. Si enim malum est clau- 
dicare pedibus, aut oculos infirmos habere; eta Deo 
separait, quomodo Isaac, quomodo Jacob caligare 
permisil et salutem perdere visionis? etenim Isaac 
non cognovit Jacob, Esau (ingentem personam. De 
Jacob autem dictum est: Oculi Israel caligavere pre 
nimia senectute, el clare videre non. poterat*?. Pro- 
pterea et nunc legislator sic. indistincte de macula 
sancit dicens enim : 

Homo de semine tuo. qui habuerit maculam. Et 
cum non distinxisset locum, illico subdidit : Non 
offeret panes Deo. suo nee. accedet ad. ministerium 
ejus. LXX autem dicunt : In quo fuerit macula, non 
accedet. Vides quia, in quo dixit, non in corpore, 
in nobis autem proprie hoc, quod in anima nostra 
est, esse dicitur. Ergo claudum dicit, viam Dei cor- 
ruümpentem, qui ex parte, divina mandata, et legem 
subvertit, de quibus in Psalmis dicit : Filii alieni 
mentiti sunt mihi, filii alieni inveteraverunt, et clau- 
dicaverunt a semitis suis ?. Quemadmodum enim 
claudi unus pes sanus esse videtur, alter autem 
claudicat : sic et hujus unum quidpiam interim 
sanum esse videtur, gloriatur enim servire se Deo. 
Aliud autem infirmum est, dum corrumpat prgva- 
5? Psal, 


*U ον. xv» 39. (9 Deut. xx, 1 5668. 


106: 


HESYCHHI PRESBYTERI 


1064 


riceatione lezem. mandatorum, qua transgreditur A qui scientiam ex quodam tumore, vel vit;ie pravitate 


intentionem, Ciecus est, qui ex tota ignorantia Dei 
morbum sustinet, et lucem veritatis intendere. non 
valet. Propter quod de Jud:wis Dominus dicebat: 
Cecus ceco si ducatum prebeat, ambo in [oveam 
cadunt **. Naso proprium est odorari. lfoc ergo 
sano, bene quis odoralur, terebrato autem — vel 
truncato, non bene quis odoratur, quales sunt qui- 
dam quibus mala placent, propter hoe quia malum 
habent cogitationum odoratum. Quia enim odorari 
divina Scriptura in eo, quod placitum fuerit, acci- 
pere solet, audi David dicentem ad Saulem : Si 
Dominus incitat. te. adversum me | odoretur. sacrifi- 
cium ὅδ Et rursus, quando. Noe immolavit, ait : Et 
odoratus est Dominus Deus odorem suavitatis 5, In 
placendo autem utrumque sacra. Scriptura accepit. 
Incisa auricula, auditum ad inobedientiam secans. 
Contritionem autem manus, et contritionem pedes 
habent illi, de quibus David. psallebat : Non veniat 
mihi pes superbia, et manus peccatoris nou. moveat 
me 9 ; videiicet diripientis, sive volantis. Ergo su- 
perbum et avarum per hoc legislator significat. Gib- 
bus est, grave ferens. peccatorum pondus, et hoc 
non videns, quia retro est gibborum congeries quie 
abeis minime cernitur. De quibus in. parabola dici- 
tur, quam rex Israel contra regem. Syrie usus est: 
Quid operatur gibbosus quasi. rectus? 

Lippus, et albuginem habens in oculo. Qui oculos 
l;esos et iufirmum visum habent, dieimus esse eos, 
qui habent quidem Dei scientiam, sed corruptam, 
quales sunt quidam qui inflantur : de quibus. dixit 
Paulus : Si quis aliter docet, et non acquiescit. sanis 
sermonibus Domini nostri Jesu Christi, et οἱ qui se- 
cundum pietatem est doctri, superbus nilil sciens, 
sed languens circa quastiones οἱ pugnas verborum "ὃς 
Vel illi intelliguntur, qui scientiam vita  repellunt. 
Su[fusio autem, quod Aquila. edidit, quia non omni- 
bus patet, sed solis doctis medicis, in tumore recte 
accipitur : neque enim ab omnibus passio hzc, sed 
a solis illis qui sciunt discernere que ad animam 
pertinerent, cognoscitur. Quemadmodum autem suf- 
fusio visum pupillze tegit, sic arrogantia, et elatio 
circumfusa anime, obscuram ejus scientiam facit, 
Albugo autem, in vita, et. conversationis pravitate 
accipitur, quia. omnibus oculis aperte bec inest 
passio, sicut et vitie pravitas latere non potest, qu;e 
subvertit Dei scientiam, etsi habere se eam hi, qui 
prave vivunt, glorientur. Paulus etenim de his dixit : 
Qui confitentur se nosse Deum, [actis «utem negant ^. 
Quiautem non frustra lippo etiam eos, qui haec 
cirea scientiam patiuntur, comparamus, hinc. con- 
jiciens invenies eorum vitam qui suffusionem  pa- 
tiuntur, aut albuginem. Oculi quidem aperti appa- 
rent, similes autem sunt, quandiu infirmantur, οἷο - 
cis : sed quando salvati fuerint, purgati a priedicta 
passione, uti oculis, sicut et sani, possunt. Sic et hi 


5* Matth. xv, 14. 
1,167 551 Τὴ 1: 2: 


55 T Tteg. xxvr, 19. 
*! ibid. 5, 4. 


[ 


vulneratam habent, ab his. qui ignoranti. infirmi- 
tatem. patiuntur, nihil. differunt, usque dum tumo- 
rem illum, aut vite pravitatem detergant. Licet 
enim eis tunc sano uti, et mundo oculo scientie. 
Jusem scabiem detraetor. habet : quemadmodum 
enim pessima scabies demolitur, ita detraetor facile 
provocatur. lhinpetigines. fornieator habet, maculae 
enim aperte sunt. impetigo corporis. Quemadmo- 
dum enim fornicatio anime, et corporis testis unius, 
secundum LXX, est doctor. qui dieit, et non agit: 
creare enim filios, qui talis est, non potest. Qui- 
cunque ergo unam. predietarum. maculam — habet, 
dona Deo offerre, aut. sacrificia non potest, quia 
immaculatum esse et animo | sacerdotem oportet : 
quem sicut Moyses duodecim maculis mundum esse 
precepit, tot eas enim invenies secundum LXX 
denumeratas, sic et Paulus duodecim conservare 
eum, qui sacerdotium sorliturus est, precepit. di- 
cens : Oportet episcopum irreprehensibilem esse, 
sicut Dei dispensatorem **, Quis autem. irreprehen- 
sibilis, nisi impollutus? Deinde unde colligatur 
irreprehensibileni eum esse, ἃ qualibus maculis, 
aut passionibus carendo, in subsequentibus osten- 
dit. Non superbum, non iracundum, nonvinolentum, 
non percussorem, ion (turpis lucri. cupidum, sed ho- 
spitalem, benignum, castum, justum, sanctum, conti- 
uentem. amplectentem eum, qui secundum doctrinam 
est, fidelem serinonem "'.. Duodecim ergo et ipse cu- 
stodire sacerdotem vult, et quamobrem ei tanta su- 
perimponat, in pr:ecedentibus dixit : Oportet. enin 
episcopum. irreprehensibilem esse, sicut. Dei. dispen- 
satorem. Quiautem — dispensat qux Dei sunt, opus 
liabet eos, quorum dispensator est, virtutibus prze- 
cedere : nam quomodo illos dispensare, quomodo 
disponere poterit? Quia autem. legislator comedere 
de sanctis precepit, unamquamlibet praedictarum 
maecularum habentem, intra velum tamen et altare, 
corpus videlicet Christi, accedere non precepit, id 
est ministrare. Sic et hoc forsitan in Ecclesiis inve- 
nies custodiri, si quis enim approbatus fuerit sa- 
cerdotum, maculam habuisse aliquando anima, et 
ab ea cessavit, sanctis. quidem communicare non 
prohibetur, ministrare autem hune qui talis est, 


p non licet, nec ad velum accedere, et. ad altare, id 


*5Gen, vr, 91. 
δ: [lebr, xii, 10. 


est, ad corpus Domini, ut ejus ministerium peragat 
Ifoc enim velum etaltare Paulus Hebriis scribens, 
docuit. Habemus altare, de quo. comedere non ha- 
bent potestatem. Ii, qui tabernaculo deserviunt **, vi- 
delicet Dominici eorporis. Hoe enim Jud:eis propter 
incredulitatem et servitutem litterze uti non. licet. 
Moc ipsum autem et velum dici, ab ipso disce : 
Itabeutes ergo confidentiam. in introitum sanctorum, 
per velamen *?, id est carnem ejus. Ad hoe solum 
qui maculam habet anime, non ingreditur. Quamoh- 
rem? Quia maculam habet, et non debet containi- 
δ Psal. XXxxv, 29. δ. Tit; 
9: Hebr; αν 40. 


ὅ8 T Tim. vr, o. 


1055 


IN-LEVITICUM. — LIB. VI. 


1006 


nare sanctuarium meum, contaminatio enim sancto- A cogunt, et putare. quod superfluum. sit. Dei. mini- 


rum, atque injuria est, tales ad ministerium offerri, 
in quibus offendit populus, et qui cognoscunt eorum 
maculas, scandalizantur. Propter quod et Paulus ** 
testimonium bonum habere, ab his qui foris sunt, 
sacerdotem vult. Lex autem confirmavit, ea quie 
dicta sunt, ex eo quod dixit : 

Ego Dominus qui sanctifico vos. Ego quis? qui 
precipio et mando. Perfecti. estote, quemadmodum 
et Pater vester colestis per[ectus est 5. In quo enim 
macula licet una przedietarum est, hic non est per- 
fectus. 

Vins. 24. « Locutus est erro. Moyses ad Aaron et 
filios ejus, eL ad omnem Israel cuncta quie sibi fue- 
rant imperata. » 

Qus sunt hiec quze locutus. est? Ea. videlicet. quae 
pridieta sunt, quz? Deus. quidem ad Moysen locutus 
est, Moyses autem Aaron, et filiis ejus, et. populo, 
sicut ostendunt ea qu: nune lecta sunt, tradidit : 
non frustra hiec lege distinguente, sed ut. Moyseos 
dignitatem commendaret, et ostenderet aperte, quia 
aliis quidem pauca, ipsi vero omnia Deus loqueretur 
propter ejus justitiam, et imaginem quam gerebat 
Christi. Similiter et nos doceus habere mentem, ad 
quicunque majores et perfectiores dixerint, scien- 
tes, quia superna operatione 
fruuntur. 


continue ipsi 
CAPUT XXII. 

Vgns. 1-5. « Locutus quoque est Dominus ad Moy- 
sen, dicens : Loquere ad Aaron, et ad filios ejus, 
ut caveant. ab his quie consecrata sunt filiorum 
Israel, et non contaminent nomen sanctificatorum 
mihi, quie ipsi offerunt. Ego. Dominus, Dic ad eos, 
οἱ ad posteros eorum : Omnis homo qui. accesserit 
destirpe vestra, ad ea qux consecrata sunt, et quie 
obtulerunt filii Israel Domino, in quo est immun- 
ditia, peribit coram Domino. Ego sum Dominus. Ὁ 

Nam qualiscunque diznitas sacerdotii est, huic 
enim sorte datum est, ut mediator sit inter Deum et 
homines. Et per hane. genus nostrum Creatori re- 
coneiliatur, in lingua sacerdotum nexus etabsolutio 
nostrorum peccatorum consistit. Ostendit autem Ma- 
lachias quant:e dignitatis sitsacerdos, et qu: ab eo 
oporteant exspectari. Quia Labia, inquit, sacerdotis 


custodiunt scientiam, et legem exquirunt ex ore ejus, p 


quia angelus Domini exercituum. | est 5^, Propterea 
cum his quie ante sancita sunt de sacerdotibus, etiam 
liec priecepit. 

Caveant ab hisque consecrata sunt. filiorum Israel, 
el non contaninent nomen sancüificatorum mihi, qua 
ipsi offerunt. Si autem isti. abominabiliter, et inor- 
dinate, et extra omnem — religiositatem populi obla- 
tionibus; et his quie quocunque modo sanctificata 
offeruntur, contaminant nomen saneti(icatorum 
sive secundum LXX, nomen sanctum. Dei primum 
quidem ipsum, uL qui eos tales elegerit blasphe- 
mare faciet, deinde et. populum offendere in sanetis 


S I Tim.nr 7. ** Matth. v, 48. 
ParnorL. Gn. XClil. 


$$ Malach. 11, 7. 


sterium, et justitia, et judiciuin. Quantum vero Deus, 
sive sacerdos, sive filii ejus, id est discipuli pecca- 
verint in sancta, irascatur, ostendunt ea que Heli 
et filiis ejus. contigerunt. Propterea subdidit : Ego 
Dominus, dices ad eos. ἴσο Dominus, qui irascor vi- 
delicet, et vindico. Quid autem dixit ? 

Dices ad eos et posteros eorum : Omnis homo, qui 
accesserit de stirpe vestra, ad ea que consecrata 
sunt, el que obtulerunt filii Israel Domino, in. quo 
est. immunditia, peribit coram. Domino. Ego sum 
Dominus. Primum quidem seminis sacerdotalis 
memoriam faciens, aperte illud significavit, quia 
non solum sacerdotem , sed omnem — sanctorum 
ministrum, etiam si sortem in eis ultimam habet 
cL novissimam, presentem jubeat sanctionem cu- 
stodire. Dicens autem, de stirpe vestra, ostendit 
quod semper eustodire hoc oporteat przceptum : 
ut qui. immunditiam. in semetipso habet anime, sic 
enim LXX edunt, non solum ministerio et mystico 
oficio se abstineat, sed nec tangat. ea qui oblata 
Sunt, neque de eis sumat : inundus enim ad mun- 
da debet accedere, Si quis autem. non sic accedit, 
peribit coram Domino, semperque liune Deus avér- 
satur, et ab omni repellit participatione et com- 
munione spiritus. Hoc autem aversatio proprie hic 
intelligitur, quod LXX dieunt, perire coram Domi- 
no, teste David, qui ait: Non. avertas. [aciem tuam 
a me, et. Spiritum sanctum tuum ne auferas a me ". 
In his autem vera anim: perditio, sive extermina- 
lio est, id est illa, de qua Dominus in Evangeliis 
dicebat : Timete eum, qui potest οἱ animan. et. cor- 
pus perdere in gehenna **. Ergo non frustra subdi- 
dit: Ego Dominus. Sed ostendens, quia qui h:ee 
dicit, ipse est qui solus animam perdere po- 
test. 

Vrns. 4-8. « Ilomo de seinine Aaron, qui fuerit 
leprosus, aut patiens fluxum seminis, non vescetur 
de his qux sanctificata sunt mihi, donec sanctur. 
Qui. tetigerit immundum super mortuo, et ex quo 
egredietur semen quasi coitus, et qui tangit reptile, 
et quodlibet immundum eujus tactus est. sordidus, 
immundus erit usque ad vesperum, et non vesce- 
tur de his quie sanctificata sunt, Sed cum laverit 
carnem suam aqua, et occubuerit sol, tune mun- 
datus vescetur de sanctificatis, quia cibus illius est. 
Morticinum et captum a bestia non. comedent, nec 
polluentur in eis. Ego sum Dominus. » 

Cujus quidem leprosus significationem , cujus 
aulem seminis fluxum patiens gerat, sed et quis 
fluxum seminis per somnium patiatur, et polluat 
eum, de quo fluit, quis sit qui tangens reptile iin- 
mundum polluitur, omnia nobis et secundum or- 
dinem superius. in hisqu:e ad hac pertinent, dicta 
sunl. Priesentis autem legis intentio vere adinira- 
bilis, et fidelibus omni custodia digna est. Come- 
dere enim sancta pollut;s usque dum mundentur, 
$T! psalS154952: 69: Malt. x; 99. 

34 


1851 


HESYCHII PRESBYTERI 


1063 


non vull, sed nec omnino eos per abstinentiam A prosis diela sunt, et seminis fluxum patientibus, 


prohibere. Propterea eum, qui uno quolibet horum 
pollutus est, hic enumeravit immundum esse usque 
ad vesperum, dicens : 

Non vescetur de his, que sanctificata sunt: sed 
cum laverit. carnem. suam aqua, et occubuerit. sol. 
Vesperum ét occasum solis, poenitentiam ; aquam 
vero qua eam lavet, lacrymam dicens: de qua di- 
xit David : Lavabo per singulas noctes lectum meum : 
lacrymis stratum meim rigabo **.. Idem autem ves- 
peram, sic. nobis poenitentiam, et. gaudium ex ea 
signilicavil : Ad vesperum demorabitur fletus, et ad 
matulimun letitia ??. Quando ergo lacrymis quis 
peenitenti:ze ablutus fuerit, tunc sancta comedet, 
quia panis ejus est ille, de quo Dominus in Evan- 
geliis. dicebat : Et. panis quem ego dabo, caro mea 
€est ^, Quod et nunc. panis memoriam faciens, et 
quos oporleat de eo comedere distinguens, ad- 
didit : 

Morticinum et captum a bestia non comedent nec 
polluentur. in eis. Ego sum. Dominus. Ut hoc quod 
dictum est: Ego Dominus, cum audias, intelligas 
hunc dicentem : Ego sum panis, qui de colo descen- 
di*?. Per morticinum autem, et a bestia captorum 
prohibitionem, non oportere mens: participari, eL 
mense diémoniorum proeeepit; in his enim sunt 
vere morticina, et a bestiis capta. Quia enim si- 
ul sanctus, simul et nutritor substanti nostre 
intelligibilis pr:edietus panis est, nec pollutus eum 
percipere praecepit, nee rursus niundatos prohiberi 
vult. Utrumque enim plane et Paulus pr:ecepit : 
Quicunque. enim. comedet. panem, et bibet calicem 
"Domini indigne, reus erit corporis et sanguinis Do- 
mini ?, Ecce iste est pollutus et. immundus. Hunc 
enim intellitis omnimodo indigne comedentem, a 
sanctorum prohibitum participatione. Quid autem 
his addidit? Probet autem. se homo, et sic de pane 
illo edat, et de calice bibat?*. Qui autem semetipsum 
probat, peccati sibi conscius est, et pollutio- 
nem animse se habere sentit, poenitet sine dubio. 
Kt post penitentiam de pane comedere, et bibere 
rursus de calice sancto. οἱ impolluto potest. Quod 
sanctione. diximus, dici 


si 


autem frequenter de hac 
et nunc necessarium est, prodest enim audientibus, 
il est. quia leprosos et seminis fluxum patientes 
sensibiles legislator non abominatur, neque. enim 
voluntarie, sed inviti hane passionem sustinent, 
sed eos qui animam leprosam, aut fluxum se- 
ininis patientem habent. Propterea dicens : 
Leprosus, et. fluxum seminis patiens, non vescetur, 
donec sanetur. Quomodo oporteret hoc intelligi, in- 
ierpretans addidit: Qui tetigerit. immundum super 
mortuum, sive secundum GXX, omnem immunditiam 
anime; immunditi: autem animie,. peceata sunt, 
quarum quedam  leprose sunt, quxdam fluxum 
seminis patientes, sicul a nobis, ia his quie de le- 


"ps. xxix, 6. 7! Joan. vi, € 
50.. "Matth x«u, 115429. 


*9 Ps, vi, 6. 
58. f Cor. x1, 29 


D 


ΤΣ jbid. 51. 


approbatum est. Et rursus dicens : 

Et ex quo egredietur semen quasi coitus, et qui tangit 
reptile et quodlibet immundum, cujus tactus est sordi- 
dus. Ut tibi etiam hujus manifestaret intellectum, 
consequenter secundum LXX addidit: Aut supra 
hominem, in. quo inquinavit illum, secundum omne» 
immunditiam ipsius. Ad quamquam horam extra 
animam immunditiam aut pollutionem | tradidit. 
Sed ut intelligibiliter accipias, qu:e ipse secundum 
litteram. propter. Judeorum — duritiam | exposuit, 
propterea subinfert hiee, ex quibus significationem 
tibi det. contemplativi spiritus. Hlud autem intelli- 
sere tibi maxime mandati hujus legis utile est 
atque juvans, quod non solos sacerdotes, sed et 
omnes ministrantes, non pr:sumere sine metu 
Sanctorum perceptionem vult, intuerique traditam 
a lege distinetionem, qu:e. poenitentes quidem prze- 
cepit ad saneta accedere, ante autem paenitentiam 
prohibet. Qui autem ex semine sunt Aaron sacer- 
dotis, quoniam Christum esse nostrum sacerdotem 
didicisti, eL hujus figuram Aaron gerere, illos in- 
lellisres sine aliqua. dubietate, qui baptismatis 
adoptionem habent, el semen, cogznatique ejus, et 
omne quod dixeris ad conjunctionem ejus, reete 
appellantur, Unde et genus electum, et regale sacer- 
dotium, et gens sancta ?, propter cognationem ejus 
appellantur. Ad quos ergo et quze sequuntur dicit : 

Vrns. 9. « Custodient pricepta mea ut non 
subjaceant  peecalo, et moriantur in sancLluario 
cum polluerunt. illud. Ezo Dominus qui sanctilico 
illos. » 

Ergo precepta Domini, i4 est lex, custodiam 
districtam, et obedientiam | intransgressibilem ne- 
cessariam habentia, sicut perficientibus ea, et san- 
ctifieationis, et justificationis et salutis eausa effi- 
ciuntur, 516 peccati et. mortis transgredientibus : 
quod in omni quidem est lege, et in omni mandato, 
multo magis tamen in Sanctorum perceptione. 
Quisquis enim ad ca, extra. quam oportet, accesserit, 
judicium sibi smit et. mortem. INam et Paulus de 
talibus Corinthiis scribebat: Qui enim. manducat 
et bibit, judicium sibi manducat et bibit non dijudi- 
cans corpus Domini. Propterea inter vos multi in- 
[ivimi, et inibecilles, et dormiunt multi ^, id est mo- 
riuntur. Secundum hoc igitur verbum legislator 
saneivit : 

Custodient precepla mea, ut non. subjaceant pec- 
cato οἱ moriantur per ea. Et. quie est causa, quie 
infert mortem ? Cum polluerint illud. Injuria enim 
sanetuarii et pollulio est, sordidum quempiam ad 
innda accedere. Unde cum quosdam de viis ae 
sepibus ad nuptias, quie in evangelica parabola 
dielie sunt, convocasset, inveniens quempiam sor- 
dida vestitum stola, in ccna nuptiali discumben- 
tem. expellit, et. in tenebras projiei praecepit". 
2S p Pcrp-9109. 


73: Cor... x1, 97... "^ 1big: 28: 


1079 
Atqui omnes peceatores erant, qui invitati sunt, et A 
propterea de viis et de sepibus colligi dicebantur : 
sed curi mutati prius, et peccato per. poenitentiam 
seinetipsos exspoliantes, tune de eadena comederunt. 
Ilic autem sordida adliuc indutus peccati stola, nou 
exspoliatus nec commutatus, ingredi in sancta et 
munda proesumpsit. Multum ergo secundum tempus 
hoc legi adjectum est: 

Ego Dominus qui sanctifico illos. Id est, qui pec- 
calores mutatos duntaxat in. Sanctorum. commu- 
nione recipio: aversor autem quando polluti ct 
iniqui permanent. 

Vgns. 10. « Omnis alienigena non comedet de 
sanclilicatis. Inquilinus sacerdotis, et mercenarius, 
non vescentur eis, » 


Necessarium. hoc mandatum. est, ne forte adji- B 


cere omnibus infidelibus, et impiis mensam spiri- 
talem putemus : nec quia vite panis mysterium Do- 
minieum dicitur, propterea oportere percipere illum 
etiam eos, qui adhue a fide alieni sunt, arbitremur. 
Alienigen:e ergo sunt omnes qui Dei legem non 
suscipiunt, nec evangelice participes elliciuntur 
grati;e. Nihil enim hi proximum affinitati Dei, ne- 
que cognatum scientie ejus de eo intelligere pos- 
sunt: unde etalienigenz, sieut qui a d:emonibus 
seducuntur, et cognationem eorum amplectuntur, 
hi enim a nobis, et a Deo alieni sunt, recte appel- 
lantur, de quibus David psallebat : Eripe me, et 
libera me de manu filiorum. alienorum, quorum 0s 
locutum est. vanitatem??, Qui autem loquuntur va- 
nitatem, maxime paganorum filii, qui terrenam sa- 
pientiam, et animalem, et diabolicam, secundum 
quod ait Jacobus, habent ?. Cum his dicimus alie- 
nigenam, qui quie aliena sunt a dignitate mysterii, 
de eo intelligunt: quemadmodum ad cibum com- 
mune, ita ad divinum acceduat, et carnaliter di- 
vina et codestia. conspiciunt: recte ergo ab his 
eliam talis prohibetur. Inquilinus autem sacerdotis 
est, qui non pure in. ejus aulam ingreditur, neque 
reverentiam dignam ei probet, aut diligentiam. 
Quemadmodum enim inquilinus solummodo suam 
agit utilitatem, el. per singulos dies exspectat mi- 
grari, non autem pertinet ei si jura. domus qui- 
dam diripiant aut. subtrahant, sic sunt. hi, qui in 
divina aula propter suas utilitates, glori: forsitan 
aub quistus pecuniarum, aut alterius hujusmodi 
ministrant causa, nunc autem diligentiam exhibent, 
ne quis eorum corrumpat ordinem, ne quis male 
divinis aulis et. inique utatur. Hoc ipsum et mer- 
cenarium dicimus, de quo dicit Dominus : Merce- 
narius, et qui non est pastor, cujus non sunt oves 
proprie, videt lupum venientem, et dimittit oves, et 
lupus dispergit eas, quia mercenarius est, et non 
pertinet ei de ovibus*?, Hos recte a sanctorum pro- 
hibet perceptione: neque enim sunt digni partici- 
pari eis, quz vel desidiose, vel propter aliquid 
commodum agunt. 


D 


TIPS ὌΧΙ: 8. 


7? Jacob. nir, 19. 
jJ Petr. 1,18. 


83 Cant. 4, 9. 


IN. LEVITICUM. — LID. VI. 


5 « 7 
? Joan. x , 12, 4 


1070 

VrEns. 11. « Quem. autem sacerdos emerit, et 
qui vernaculus domus ejus fuerit, hi comedent ex 
eis. » 

Quia alienigenas, impios videlicet et infileles, a 
participatione divinorum prohibuit, ostendit quia 
et hi si mutentur ab errore, et ad Christum. acce- 
dant, perinittit qu: sancta sunt, Nemo enim alie- 
nigena per naturam est, sed voluntate quidam sibi 
asciverunt. alienationem ἃ Deo. Quotquot. ergo ex 
his intelligibilis sacerdos possidet emptitios, id est 
quotquot emit per evangelicam doctrinam et gra- 
tiam. Hiec est enim Domini eonquisitio et acerbum 
argentum. est: Argentum igne examinatum. terra: 
purgatium?', redemit autem eos, qui ei volunt ser- 
vire. Alio autem nullo, sicut. Petrus. dixit, pretio 
empli estis, nolite fieri servi hominum**, 

Seil el vernaculi ejus. ld est, qui in file ejus nu- 
triti, eL inintelligibili domo, Christi videlicet Ecclesia, 
educali sunt. per parentum filem. Hi de panibns 
ejus mysticis el viviticantibüs comedent. 

Vens, 12. « Si filia sacerdotis cuilibet ex populo 
nupta fuerit, de his qu:e sanctificata sunt de primi- 
Uis non vescetur. Sin autem vidua vel repudiata 
absque liberis reversa fuerit ad domum patris sui, 
Sicul puella. consueverat, aletur cibis patris sui. 
Omnis alienigena. comedendi ex. οἷς non habet po- 
testatem. » 

Quod autem. nostra translatio habet : Si filia sa- 
cerdolis cuilibet ex populo nupta [uerit, LXX edunt: 
Et [ilia sacerdotis nupta. [uerit homini alienigene. 
Non nobis sufficit. in file nutriri Christi, sed et 
permanere, et erescere in ea, et nulli alienigena- 
rum, id est, alterius a Deo dogmatis, aut alterius 
legis, vel actionis commisceri. Nec qui de patribus 
sumus fidelibus, ideo jam in sanctis priesumamus, 
nisi fideles persistamus. Propterea filia intellizibilis 
sacerdotis, id est, anima omnis regzenerata ab eo 
per baptisma, si viro alienigen:e conjuncta fuerit, 
quie ad alienigenas, verbi gratia, Jud:eos, paganos, 
aut hwretieos pertinet, agens, ct societatem eorum 
amplectens primitiis sanctificatorum, id est, eor- 
pore mystico non vescetur. Sin vero filia sacerdo- 
lis effecta per eam qu:e dieta. est. regenerationem, 
alienigenze conjuneta. fuerit. hiereticum quid agens, 
vel Judaicum vel gentile : et vidua facta fuerit, 
vel repudiata, relinquens errorem funditus, et quo- 
dammodo sepeliens illum, et ab iniquo semetipsam 
absolvens commixtione, reversa fuerit in domum 
suam paternam, id est, Ecclesiam," et. secundum 
juventutem suam, in qua fervebat, cum sacris dog 
inatibus fidei nutriebatur, juvenescens virtutibus, 
et virago ab illis appellata, de quibus Dei spiritus 
ad Christum in Cantieis dicebat : Unguentum | effa- 
sum est nomen tuum, propterea adolescentule dilexe- 
runt te*?: de panibus patris sni, id est, Christi co- 
medat. Si enhn matrem Ecclesiam unusquisque 
nostrum, et patrem. Christum habet, omnis alieni- 


ων. 


*! Psal. x1, 7.— ** ΤΟΥ, vr, 20;. vri, 95; 


101| 


HESYCHII PRESBYTERI 


1072 


gena comedendi ex eis non habet potestatem, id est, A per ejus virtutem, et prolatam ab eo verbum, quae 


qui aliena. Christo et legibus ejus et glori agit. 
est : Non. dabitis sanctum. canibus, 
«᾽ς 


Ejus enim lex 
neque mittalis margaritas vestras ante porco 

Vins, 14-16. « Qui comederit de sancti(icatis 
per ignorantiam, addet quintam partem cum eo 
quod comedit et dabit sacerdoti in. sancluarium, 
nee eontaminabunt sanetificata. filiorum Israel quae 
oTerunt Domino, ne forte sustineant iniquitatem 
delicti sui cum sanet.ficata comederint. Ego Domi- 
nus qui sanctifico eos. » 

Sancta sanetorum sunt proprie Christi mysteria, 
quia ipsius est corpus, de quo Gabriel ad virginem 
dicebat : Spiritus sanctus. superveniet in te, et virtus 
Altissimi. obumbrabit tibi, ideo quod nascetur cc te 
sanctum vocabitur, Filius Dei 55. Sed et Isaias, San- 
ctus. Dominus, et in altis habitat, in sinu videlicet 
Patwis. Ab hoc. enim non solum alienigenas et in- 
quilinos, et. mercenarios sacrificii: prohibuit, sed 
nec per ignorantiam percipere precepit. Per igno- 
vantiam autem percipit, qui virtutem ejus et di- 
gnitatem igzuorat, qui nescit, quia corpus hoc et 
sanguis est secundum veritatem, sed mysteria qui- 
dem percipit, nescit autem mysteriorum virtutem. 
Ad quem Salomon dicit vel magis spiritus, qui in 
co est : Quando sederis, ut comedas cum | principe, 
diligenter attende. que posita sunt ante. te**, Aperte 
et ipse compellens, et cogens eum, qui ignorat ad- 
dere quintam partem : h:ee enim quinta addita in- 
tellisere nos iatelligibiliter divina et mystica facit. 
uid sit autem quinta, ipsa te verba legislatoris do- 
cere possunt, ait enim : Addet quintam partem cum 
£o quod comedit. Et quomodo ejus quod jam come- 
dit et consumps:t, aldere quis quintam potest ? 
neque enim aliud est, aut aliunde : sed de ipso, et 
cum eo, vel sicut. LXX, super. ipsum, jubet addi 
quintam. Ergo quinta ejus super ipsum, sermo 
cst, qui prolatus est ab ipso Christo, super Domi- 
nicum mysterium. Ipse enim liberat nos ab igno- 
rantia, removetque nos additus, carnale quippiam 
et terrenum de sanctis arbitrari, sed divine ea ct 
spiritaliter accipi sancit, quod quinta proprie no- 
minatur: quia qui in. nobis est divinus Spiritus, et 
sermo quem tradidit qui in nobis sunt, componit 
sensus, et non solum nostrum gustum producit ad 
mysterium, sed et auditum, et visum. et tactum, 
et odoratum, ita ut nil in eis minori rationi, οἱ in- 
firmi menti proximum, de his videlieet, qu valde 
superna sunt, suspicemur. Quieunque ergo sancti- 
ficata per ignorantiam cornederit, ignorans eorum 
virtutem, sieut diximus: 

Addet quintam. ejus. super eo, et dabit. sacerdoti 
in sanctuarium. Sanctificationem enim mystici sa- 
ilta. transla- 
lionem, sive commutationem, ei qni verus est 
id 


: quia 


D 


criicii, et a sensibilibus ad intel! 


sacerdos, videlicet Christo, oportet dari, est 


" 


ipsi de eis miraculum cedere et imputare 


Bs T ᾿ m - 86 Y 
Matti, vir, 0. 9" Lue 3 ΤΟΥ. ΠῚ; d. 


C 


D 


videntur, tam sanctilicata sunt, quam. cunctum 
carnis excedunt sensum. Recte ergo addidit : Nec 
contaminabunt. sanctificata filiorum Israel, qua offe- 
runt Domino, ne [orte sustineant. iniquitatem. de— 
liclà sui, cum sanctificata comederint, 

Qui enim Christo suorum mysteriorum sanctifi- 
cationem imputant, et addentes sibimetipsis quin- 
lam qui prolata est, videlicet verbum ejus, «quod 
nosiros producit sensus ad sublimiora, non con- 
taminant saneta sanctorum, utpote qualia oportet 
de eis intelligentis, sed nec inducunt super se 
iniquitatem delicti in comedendo sancta sancto- 
rum : nec enim ut ad communem cibum, sed sicut 
ad mysticum, et terribile et coeste aecedunt et ad 
quem qui temere accedunt, non simpliciter pec- 
cant, sed iniquitatem delieti sui portare dicuntur. 
Delictum autem proprie a legislatore dicitur pee- 
catum, quod in Deum committitur, et ea quw ad 
hoc perüinent in sacrificiis, qu:e. pro. delictis offe- 
runtur, pridem ostendimus. Unde et nunc cum 
dixisset : Ne forte sustineant. iniquitatem. — delicti 
sui : recte. subdidit : Ego Dominus, qui sanctifico 
eos. Ostendens, quia delictum, id. est impietas in 
Deum, incompelens sanctorum perceptio appella- 
tur. Tendit enim ad Deum sanctificatum eos, qui 
mmodo quo opoilet, ea sumunt, et qui sanclificatie- 
nis causa, non autem contaminationis proposuit 
suum mysterium. Admirari autem nimis legislato- 
rem oportet, quia ubique districtione usus est, et 
Dominicum ministerium | significans, secundum 
LXX duntaxat. translationem , sanetorum Sancta 
illud appellavit, quia sacrificium Sancti sanctorum 
est. Israel autem addens fidelem populum per hoe 
significavit, id est eum, qui per mysticum hoc sa- 
crifieium Deum videt. Et propterea proprie Israel 
appellatur. Hi quicunque consecrant Domino, id 


est qu:e ex. semetipsis in Domini, eum sacrificium 
offerunt, Sancta sanctorum fiunt; corpus enim ex 
eis conficitur Christi, qui, quia primitia est nostrze 
recte nostris primitiis con- 


conspersionis , ex 
stitit. 

Vrgns. 17-21. « Locutus Dominus ad Moysen, 
dicens : Loquere ad Aaron, et ad filios ejus, et ad 
omnes filios Israel, dicesque ad eos : llomode domo 
Israel, et de advenis, qui habitant apud vos, qui 
obtulerit oblationem suam, vel vota solvens, vel 
sponte offerens, quidquid illud obtulerit in. holo- 
caustum. Domini, ut offeratur per vos, masculus 
immaeulatus ex bobus, et ex ovibus et ex capris : 
51 maeulam habuerit, non offeretis, neque erit ac- 
ceptabile. Homo qui obtulerit. victimam  pacifico- 
rum Domino, vel vota solvens, vel sponte offerens, 
tam de bobus quam de ovibus, immaculatum offe- 
rel, uL acceptabile sit. Omnis macula non erit 
in eo. » 


Non solum sacerdotes a pollutione rnundos 6550, 


1018 


IN LEVITICUM. — LIB. VI. 


1014 


sed et oblationes, quze a populo offeruntur, price- A discimus. Verumtamen et ovem sensibilem si offe- 


pit: ut τὰ cognoscas, qui es fidelis Deo, et qui 
oblatio ei per holocaustum intelligibilis sacrificii 
factus es, quia omui pollutione mundam esse con- 
luam et impollutus esse 
quemadmodum sacerdotes, studeas, quia et Chri- 
stus, quie ut agerent apostoli, pr:cepit, Hec omnia 


versat:onem oportet , 


eos Lradere discentibus precepit gentibus, ait enim : 
Euntes docete omnes. gentes, baptizantes eas in mo- 
mine Patris, et Filii, et Spiritus sancti, docentes eos 
custodire quecunque mandavi vobis "". Sive ergo 
quis seeundum confessionem, sive secundum om- 
nem conditionem suam holocaustum Deo promisit, 
vitam videlicet. perfectam, hoc est verum holo- 
caustum, à pollutione munda. debet esse ejus obla- 
tio; neque enim aliter. suscipitur. Olferet. autem 
per confessionem, sicut LXX dicunt, qui in qua- 
cunque necessitale constitutus, et ex ea compunctus, 
conversationem quamdam Deo per votum pollicetur. 
Secundum supradictorum autem editionem, electio- 
nem invenimus dictam, ubi nos sponte, dicimus. 
Utrumque enim hane oblationem sive eam qui ex ne- 
cessilate, sive eam quie sponte fit, proponit, dicens: 
Reddam tibi vota mea que distinxerunt labia mea, et 
que locutum est os meum in tribulatione mea 9?. Et 
rursus : Voluntaria. oris mei beneplacita (ac, Do- 
mine 9. Horum primum quidem, prazdictum. vo- 
tun, sive confessionem, sine aliqua dubietate in- 
telligimus.  Electionem autem , sive spontaneam 
oblationem, hoe quod secundo loco dietum est. 
Oportet autem, sive operator mandati sit qui offe- 
ret. holocaustum, hic est enim ex armentis offe- 
rens, sive simplex, quia hic est ex ovibus : sive ex 
peceatoribus, hic est enim de capris : masculum 
esse quod offeret, id est cum mente virili, et forti, 
et stabili, et cum valenti fide, atque inconcussa 
olferre vel offerri, ut. offerens lalis sit qualis ille, 
quem Salomon in Proverbiis dicebat : Virum fide- 
lem labor est invenire 55. idem est et si sacrificium 
pacificorum offeret quis, id est, non illam qux per- 
fectà est in philosophia vitam, veluti eam, qu:e est 
in non possidendo, vel in virginitate, de quibus 
Dominus dicebat : Non omnes capiunt δ᾽, sed me- 
diocrem, qui? nobis proeurat. omnimodo salutem, 
etsi non assequitur ea, qui» ad prophetarum οἱ 
apostolorum mensuram lendunt. Stella. enim. a 
stella differt in claritate **, secundum quod. Paulus 
dicebat. Sed et hic masculum necesse est offerat 
immaculatum : hiec et filii Israel, et adven:ze vide- 
licet, et qui nunc ad fidem venerunt, adjectique 
sunt nobis ab errore exteriori, similiter custodiant. 
Ex quo enim aliquis vitam promiserit Deo per- 
fectam et consummatam, non jam pretendere , 
quod tempus multum iu errore fuerit, poterit, quia 
nec tempore virtus eget, ul discatur; mox enim 
ut eam. affeetaverimus, quemadinodum utamur 


97 Matth, xxvirt, 19, 90. 


»; 95 Psal. xv; 14. 
I Cor. 3v, 41. 


33^ MICI. 110540... ?* Isa. Lyy, 10. 


p 


C 


D 


89 Psal. cxviu, 108. 


ras Deo, aut. bovem, aut copram, aut aliquid. hu- 
jusmodi, ut verbi gratia, sacerdotibus primitize 
dentur, auL pauperes ex eo pascantur, au! sanctis 
aliquot. ministerium fiat, aul divini templi con- 
structio, vel aliquod aliud. opus quod ad ipsum 
pertinet Deum, et propterea holoeaustum dicitur, 
pollutione careat etiam hoe oblatio. Sed quie sit 
hzc pollutio, lex tacuit, nobis dans intelligere 
veram pollutionem, et cavere. Est autem haee ex 
rapina, et. injustitia, aliave avaritia. offerre; abo- 
minabile est enim apud Deum, et non acceptum 
ei, ita ut. nimis per prophetam Judaeos de hoc re- 
prehenderet. Qui edificatis Sion in sanguinibus, et 
Jerusalem. in iniquitate ?. Sic enim littera hujus 
sanctionis et spiritus. conservatur. Si quidem ἃ 
nobis semel exponentibus audistis, quia quando 
dicit lex : Homo, homo, oportet. cum considera- 
tione spiritus, et mandati litteram intueri. 

Vins 
cicatricem habens, si papulam aut scabiem, vel 


93.95. « Si cwcum | fuerit, si. fractum, si 


impetiginem, non offeretis ca Domino, neque ado- 
lebitis ex eis super altare Pomini. Bovem, et ovem, 
aure, et cauda amputatis, voluntarie offerre potest, 
votum ex his solvi non potest. Omne animal; quod 
vel contritis, ve! tonsis, vel sectis, ablatisque testi- 
culis est, non offeretis Domino, et in terra. vestra 
hoc omnino non facietis. De manu «lienigenz non 
offeretis panes. Domino Deo vestro, et quidquid 
aliud dare voluerint quia corrupta et maculata sunt 
omnia, non suscipielis ea. » 

Aliud hic videtur legislator innuere, multa con- 
sideratione dignum. De his qu.e offeruntur altario, 
non ei sermo est, sunt autem qui mysticum eL san- 
ctorum officium sortiuntur. Per sanctionem ergo 
anteriorem, mundam esse a pollutione populi obla- 
tionem pr:ecipiens, quod necessarie nimis in unius- 
cujusque conversatone intellectum est. Nunc di- 
numerat * quos non oporteat altario offerri, et pri- 
mum dicit ex cis ezecum. Qui enim ignorantiam 
habet Dei, quomodo ministrabit. Deo, nee ipse 
dignitatem sciens ejus, ad cujus ministerium voca- 
tur, nec aliis valens exponere? Unde et negligens 
circa eos erit : nesciens divinorum, quibus mi- 
nistrat, virtutem : quales erant quidam Judiorum, 
de quibus Deus in Isaia dicebat : Videte, quoniam 
ommes nescierunt, universi canes muli, non valentes 
latrare 5". Confractum vel contritum secundo loco 
posuit, cujus enim manus ac pedes, actiones vide- 
licet, et ad Deum itinera confracta contritave sunt, 
ne hie quidem altari ministrare dignus est : cui 
convenit illud quod Psaltes ait : Contritio, et. infe- 
licitas in viis eorum. Sed nec qui linguam incisam, 
secundum LXX habet, id est si quis per sordidam 
vitam, fidueiam. docendi perdidit, cui ait David : 
Peccatori autem. dixit Deus : Quare tu enarras ju- 


99 Proy. xx, 0. ?! Matth. xix, ΕἸ. 


1015 


HESYCHIL PRESDYTERI 


1010 


stitias meas??? Similiter secundum LXX, et formicu- A culis est, qui illatis sibi tentationibus tribulatio- 


losum, dicit autem eum qui occupatus est in ope- 
ribus terrenis et s:ecularibus, qui semetipsum huic 
cogitationi deputat, id est qui comedat et bibat, et 
qui alia similia cogitat, et qui thezaurizat, quoniam 
hiec vita formicarum est semper sibi congregare ea, 
que ad ventrem pertinent, siquidem οἱ Salomon 
in Proverbiis dicit: Vade ad [ormicam, o piger, et 
considera vias ejus *". Quia enim ad operandum 
pigrum provocabat, propterea transmittebat eum, 
sicut ad operatricem formicam, non ut talia qualia 
formica operaretur, sed ut z:imularetur. formicam, 
opus ad majora transferre, id est ad agendas vir- 
τητος. Unde LXX ediderunt : Et efficere illa sapien- 
rior. Sic ergo homo, cum divina studet, sapientior 
clüeilur. ab illo qui terrena operatur. Papulam 
habens, vel scabiem, detractor intelligitur, quia 
pessimus ejus morbus, et asperrimum ejus vulnus 
est : nullo enim medicamine facile potest miti- 
gari. Ihmpetieinis habens, fornicator cst, maculat 
enim suum corpus, propter quod Paulus dicebat : 
Qui autem. [ornicatur, in corpus suum peccat 97. 
Nullum ergo horum deputari ad. ministerium alta- 
rs spiritus legislatoris vult. Propterea ait : JVon 
ojferetis ea Domino, nec adolebitis ex eis super altare 
Domini. Sive secundum LXX : Non offerent. hcc 
Domino, et super. altare non dabitur de eis super 
altare Domino. Sacrificium autem pacilicorum non 
addit, quemadmodum superius; omni modo intel- 
ligas, de his qui mysteriis ministrant, dici. Hi etiam 
holocaustum esse opus habent, vitam perfectam 
et consummaltam agentes. Quid autem his ad- 
didit? 

Dovem et ovem, aure et cauda amputatis, volun- 
Qarie offerre potest ; votum. autem ex his solvi non 
potest. Omne animal quod. vel contritis, vel tonsis, 
vel sectis ablatisque testiculis est, non offeretis Do- 
:3ain0. Disciplina ergo multa, et qu:e decebat legisla- 
lorem, ad hujus distinctionem sermonis usus est, 
quam el in superioribus custodiri oportet. Aurem 
autem. amputatam habet, qui inobedientiz:e morbo 
linguet, qui detractionibus gaudet, qui delectatur 
turpibus auditibus, qui bonos sermones aversatur. 
Caudam amputatam habet, qui de novissimis cogi- 
lat, quia cauda est extrema pars corporis. Sunt 
ergo proprie caudam ampulatam habentes, qui ea 
que sont novissima, abjecta ae vilia, et minima 
pendunt, qui nihil sibiniet in futuris szeculis the- 
saurizant, qui futuris non provident, qui dicunt : 


cras enim moriemur 95 


Manducemus οἱ bibumus, 
Contritis testiculis est, qui paulatim crescente ma- 
litia, conterit suam in virtutibus prolem, et signa, 
per quie vir possit agnosci. Qui et recte reproba- 
tur, quia sibimetipsi in talibus nocuit, de quo 


dixit. David : Dum. con[ringuntur' omnia ossa mea, 
exprobraverunt me qui tribulant me ?*. Tonsis testi- 


55 


15. 


96 Prov, vi, 6. 
Y0,907 9 ps; 


Psal. χες, 16. 
? ibid. ? Act, 


T 


D 


97 [ Cor. v1, 18, 
ΧΙ ὃ. ΤΠ Imo 10: 


nibusque cessit, animzeque su: fortitudinem, per- 
didit : non enim oportet hoe perpeti, nec omnino 
cedere imminenti hosti, atque aflligenti. Unde Da- 
vid ait : Ut quid. tristis incedo, dum affligit me ini- 
micus *? Oportet, inquit, me gaudere et exsultare, 
utpote qui ad certamen vocor, in quo victor exsi- 
stam : nam et victori: modum subdidit : Spera in 
Domino, quoniam con[itebor illi, salutare vulius mei, 
et Deus meus ἧς, Sectis ablatisque testieulis est, qui 
una actione prava, animique impietate et secante 
sicut. cultrum, et auferente, quemadmodum nimis 
effera, et direptrix manus semetipsum abscindens, 
eL auferens ἃ conjunctione Dei, qu:e est in virtu- 
tibus, secundum quod diximus, privatus prole, et 
signis virilis cognitionis, quorum damno ipse se 
subjecit. Alter est siquidem qui paulatim conteri- 
tur, et alter, qui subito semetipsum, atque una 
mala actione prole virtutum privat, quemadmodum 
Simon, pecuniis emere donum Dei :estimans *, est 
effectus a sorte ejus alienus. Sed unam harum 
macularum quispiam, vel nune dictarum, vel quie 
pridem. dinumeravinius habens, aut mandatorum 
est operator, et propterea vitulus : aut simplex, 
et ovis appellatur ex hoe, secundum quod LXX 
edunt, pro eo quod nostra translatio habet : Vo- 
luntarie offerri potest. Occides ea tibimetipsi; ut 
non omni modo illos aversemur, nec in parte ini- 
mici deputemus, sed doceamus eos, et exhortemur: 
Nunquid qui cadit, non adjiciet ut resurgat, aut. qui 
aversus est non revertetur *? Occidi autem. dicun- 
tur mortificati peccato. per. admonitionem, ut ju- 
δι vivant. lh autem  occisiones, nobis illis 
licet eommisceri, sed pro voto non offeramus eas 
Deo, id est ad ministerium ejus mysticum non eas 
ordinemus. Ergo quamlibet przedictarum  macula- 
rum habentes, si poenitentiam egerint super ea, et 
occisi fuerint mortificatione peccati suscipiamus 
quidem eos, et membrum communis corporis ha- 
beamus : quia Christus venit in hunc mundum, pec- 
catores salvos facere "; altario. autem offerri non 
licet. Hae, ut puto, distinctione et Paulus, scri- 
bens ad Corinthios, usus est: Scripsi vobis im 
epistola, non commisceri [ornicariis, non utique for- 
nicariis munci hujus, aut avaris, aut rapacibus, aut 
idolis servientibus, debueratis enim. ex hoc mundo 
exisse. Nunc autem scripsi vobis non commisceri. Si 
is qui frater nominatur, aut [ornicator est, aut idolis 
serviens, aut. avarus, detractor, aul. ebriosus, aut 
rapax, cum hujusmodi nec cibum sumere ^. Fratres 
nominans ilie, eos qui altario ministrant, quia 
maxime eos, qui doctrinz sortiti sunt dignitatem, 
et quibus prxesse populis creditum est. Hi enim 
si quid tale habuerint, modis omnibus oportet so- 
cietatem. corum aversari : quia super populum 
abundare virtutibus hi qui przesunt, necesse habent, 


98] Cor. xv, 92. . ?? PS. xui Al. 
* | Cor. v, 9-19. 


DUPS XUI, 


1071 


IN LEYITICUM. — LIB. Vf. 


1073 


et ipsi maxime esse sine macula. Nam quomodo A ges matris te . Quando ergo aliquis gratia Evan 


alias emundare ἃ pollutionibus possunt? de quibus 
hzc legislator pricepit : Et in. terra vestra hoc om- 
nino non faciatis, et de manu alienigena: non. o[feretis 
panes Domino Deo westro, et. quidquid aliud. dare 
voluerint, quia corrupta. et maculata. sunt. omnid, 
non suscipietis ea. 

Nee nos ergo in terra nostra quibusdam talium 
macularum studium demus. Est autem terra nostra 
bona conversatio, quie pr:ecepta est per divinas 
Scripturas, quam a Deo colere percepimus. Sed nec 
alienigenz, videlicet qui doctus est, et adjectus de 
foris, talia dona Deo offerenti medii simus : quia 
corruptio in eis est, nos autem Deo incorrupto ser- 
vimus : maculam habent, nos autem in Ecclesia 
ninistramus, cui dictum est a sponso : Tota. pulclira 
es, proxima mea, et macula non est in te *. De qua 
Paulus dicebat : Ut exhiberet. sibi gloriosam. Eccle- 
siam non habentem maculam, aut rugam, aut aliquid 
lijusmodi 5. Propter quod niliil maculam habens a 
nobis Deo offeretur. 

Vens. 26-28, « Locutusque est Dominus ad Moysen 
dicens : Dos, ovis, ei capra, cum genita fuerint, 
septem diebus erunt sub ubere matris sue. Die 
autem octavo, el deinceps, offerri poterunt Domino, 
sive ille bos, sive illa ovis, non immolabuntur una 
die cum fetibus suis. » 

Mater oinnis animalis utique natura. est, sub hac 
omne genus hominum, peccatorum et justorum, 
septem diebus est, ab octava autem jam non. Nam 
elsi operator quis sit mandatorum, vel simplex, vel 
peccator, aut ex peccatore, septem diebus, id est 
omne prisens seculum, oporlet eum sustinere 
quaecunque natura desiderat, quemadmodum et 
de Salvatore dicere pr:ssumpsit Paulus, ostendens, 
quia ex nostra natura secundum carnem factus 
absque peccato, omnia passus est qu:e erant na- 
ture?, Quia. autem. pueri. communicaverunt. san- 
guine et carne, similiter et ille participavit iisdem. 
Sed quando vitam presentem egressi fuerimus, ct 
in die bona mortuorum resurrectionis constituti 
lierimus, ex tunc, et deinceps, omne s:eculum fu- 
lurum non jam sub matre, qu:e. dicta est, erimus : 
neque enim hic naturalibus necessitatibus subja- 
cebimus. Octava autem die offerri poterit. Quod LXX 
sic edunt : Dona autem hostias Domino, id est per- 
fecta et integra, hi qui in hac vita priparaverunt 
oblationem suzm. Sciendum est autem, quod quo- 
niam mntabilis est. nostra vita, mutationesque 
multas et voluntates suscipit, octava die oblatio 
accepta, in sieeulo scilicet futuro sit, propter quod 
dixit Salomon : Ante mortem ne laudes quemquam 
liominum '?. Cum autem hzc ita se habeant, matrem 
rursus Ecclesiam et gratiam, quie in ea est, intel- 
lizamus, de qua Salomon in Proverbiis dicit : 
Audi, fili, disciplinam patris tui, et ne dimiseris le- 


" Cant. 1v. 7. 
" Deut, xvi, 2, 


ΟἿ 


(db 


* Ephes. 
saos, (0: 


D 


D 


? [Iebr. αν, 15. 


celii generatus fuerit, secundum quod ait. Paulus : 
In Christo enim Jesu per Evangelium ego vos genui !*, 
sub intelligibili matre Ecclesia, ve! gralia. septem 
dies, totam videlicet presentem vitam, qui in 
septem dies volvitur, erit legibus ejus et sanctionibus 
obediens. Sic enim. octava die, in lempore resur- 
reclionis, donum erit et hostia Domino : quia 
hujusmodi non solum auimas, sed et corpora sacri- 
ficium. sanctum placitumque suscepit. Tu autem 
propter hoc quod. sequitur disce : Sive ille bos, sive 
illa ovis, non immolabuntur una die cum fetióus suis. 

lic nominibus ipsis aliud rursus ostendit. Non 
oportet enim eos, qui Pascha evangelieum cele- 
brant, quod. nobis Ecclesia tradidit, legale Pascha 
peragere, quod bovem et ovem legislator dicens s:- 
enifieat : quia hiec praecepit Moyses in die Paschie, 
quod traditum est Judxis immolare, ait enim : Εἰ 
immolabis Pascha Domino Deo tuo, oves et boves " : 
sicut. Deuteronomii liber ostendere potest. Fetus 
autem. horum, Pasche hujus, sive Veteris Testa- 
dixit 
enim fetus ejus, Dominicum igitur Pascha, prop'er 
novitatem temporis, et quia ad confirmationem. ve- 
ritatis figuram. priecedens, multo eum siguiiicans 
tempore quemadmodum  parturiens, recte parere 


menti, et ejus que. in figuris est traditionis : 


dicitur. Non ergo oportere nos habentes in. mani- 
bus, et consummantes verum mysterium, sequi fi- 
guras, quie przedieta sunt. demonstrant : neque enim 
est ejusdem temporis : sed aliud quidem. pertinere 
ad figuram, aliud autem ad. veritatem, qui utraque 
sancivit precepit. Propter quod et Christus primum 
celebravit. figurarum Pasela : post. cdenam auterm, 
intelligibilem tradit, et angustante eam tempore pro 
die horam immutavit, vel magis etiam diem, sic 


. . Por 
"enim ad. vesperam, quartz: decimze diei, coena. Ju- 


daic:e paschalis festivitatis celebratur : post hoc au- 
tem. Christus propriam tradidit cenam : post. ves- 
peram ergo quarte decime diei tradidit. Quod au- 
lem post vesperum est tempus, alterius diei initium 
omnimodo est : oportebat enim hoc fieri ad. osten- 
sionem temporis quia quando Vetus finem sumit, 
tune Novum incipit. Aut forte fetus illos lex signili- 
cat, de quibus Isaias dicebat : Puer natus est nobis, 
filius datus est nobis **. In Christum enim hiec. quie 
sequuntur dicta sunt. lic ergo fetus, sive. secun- 
dum LXX, filius non. eadem die in qua vitulus et 
ovis Judaicie festivitatis oceidebatur. Quarta decima 
enim die Pascha celebrantes, in erastinum. Jesum 
crucifixerunt. 

Vins. 29-52. (8i immolaveritis hostiam pro gra- 
tiarum actione Domino ut possit esse placabilis, eo- 
dem die comeditis eam, non remanebit quidquam 
in mane alterius diei. Ego Dominus. Custodite man- 
data mea, et facite ea. Ego Dominus. Ne polluatis 
nomen sanctum meuni ut sanctificer in medio fi!io- 


""Eeclg 90.  !'Prov.1 8. "D Gor.iv, 15. 


1019 


terra ZEgypti ut essem vobis in Deum, Ego Dominus.» 

Sicut satisfactionem non habet. si quis inchoante 
Novo Testamento, veteribus. serviat, et evangelica 
predicatione currente. secundum litteram. vivat; 
injuria est enim ejus, qui utraque sanxit, non tem- 
poribus àb eo distinctis obediamus; sic sine ulla 
venia est putare quempiam, vel omnino cogitare, 
quia in futuro tempore operandum aliquid eorum, 
qui nune nobis ad operandum pricepta sunt, con- 
servatur. Si ergo immolaveris hostiam pro gratiarum 
auctione Domino. Evangelicam οἱ conservationem 
promittens, h:ec est enim gratiarum actionis hostia 
Domino, quia quicunque ad. laudem ejus et. glo- 
riam pertinent, peragit. Quod demonstrat Dominus 
apostolis, dicens : Luceat lur vestra coram homini- 
bus, ut videant bona vestra opera, et glorificent Pa- 
trem vestrum qui in celis est **. Immolatur Domino, 
ut possit esse placabilis, quod LXX ediderunt : Ac- 
cepta vobis imimolabitis, id est, ad suscipiendum di- 
gue pradietlam conversationem | agamus, perficien- 
les eam, et non. imminutam relinquentes, propter 
quod et subdidit: 

Eodem die comedetis ea, non remanebit quidquam 
in mane alterius diei, 1n tempore enim hoc, in quo 
Εος quod dietum est, sacrificium promittimus, co- 
medere illud, id est operari. et complere debemus. 
Nihil autem de eis in mane relinquere, ut. aliquid 
remaneat reliquiarum nostri&. conversationis incor- 
rectum, neque inconsumptum de virtutibus, et in- 
operatum in futuro s:eculo custodiamus, quando jam 
non est lieitum operari. Quod recte mane dicilur, 
idest, quia nox praesens vita propter eam qu:e. in 
ea nune est nebula nominatur. £go Dominus, cu 
stodite mandata mea et facite ea, 

Ego Dominus, qui hic quidem legem constiLuo, 
ibi autem judico, qui intelligibilia talenta meis ser- 
vis ^in presenti szeculo ad operandum dedi, in 
futarum rationes eum eis pono, et. talentorum ope- 
rationem exigo. 

Ego Dominus : ne polluatis nomen meum sanctum. 
Pollutio enim est Creatoris, et blasphemia, si in 
eodem nos ordine, vel actu, quonunc sumus re- 
suscilet. Quid enim commutat mundum hunc, si in 
eisdem doloribus et laboribus erimus ἢ 

Ut sanctificer in medio filiorum Israel. Non diit, 
sanelificor, sed —Sanctificer, futurum ostendens 
tempus, in quo in medio virorum filiorum: Israel 
sanctificatur. Non enim omnes qui ex lsracl, hi 
sunt Israel, sed quicunque Israel cognationem so- 
cietate virtutum ejus servant, Qui pacem, sicut ait 
Paulus, et sanctimoniam custodiunt, sine qua nemo 
videbit. Deum'*. Qui autem. custodiunt, videbunt, 
propter quod ait: Sanctificer in medio eorum. Ego 
Doninus qui sanctifico vos, et eduxi de terra 4 qupti, 


xt essem. vobis in Deum. Sed etbono fine ad. rem 
8 Matth. v, 16. U* Mah, xvur, 23. scq. 
1 Hebr. iv, 1. 


HESYCHII PRESBYTERI 


rum Israel. Ego Dominus qui sanctifico voseteduxi de A usus est, planiorem ejus efficiens inte 


1080 
ieetum. 
JEsypti enim exitum non frustra memoratus et 
illud demonstrans, quia quemadmodum qui egressi 
sunt de ;Egyplo, non jam ea qui ZEgyptii ave- 
bant, sie ct quando nos Deus ejicit de przsenti vita, 
nonjam asere ea que. in ca sunt possumus. Est 
enim Egyptus intelligibilis, presens mundus, quia 
AEgyptus contenebratio interpretatur. Tenebrisau- 
lem, et secundum quod diximus nebula, wel cali- 
gine, praesentia sunt repleta, in tantum ut Joannes 
de Domino diceret : Lux in tenebris lucet, et tene- 
bre eam non comprehenderunt". Propter quod nos 
Dominus Deus videlicet ex intelligibili Zgypto hac 
educit, ut sit noster Deus, non quia nuncnon est, 
sed quia non omnes eum confitemur, neque cogno- 


B scimus. Tunc autem confitebimur, tunc. omnes 


subjiciemur, Tunc erit Deus omnia in omnibus, quem- 
admodum Paulus scripsit '". 
CAPUT XXlI. 

Vrns. 1-5. « Locutus est Dominus ad Moysen, 
dicens : Loquere filiis Israel, et dices ad eos : Ile 
sunt [τ]: Domini, quas vocabitis sanctas. Sex die- 
busfacietis opus: dies sept'mus, quia Sabbati re- 
quies est, vocabitur sanctus, omne opus non fa- 
cietis in eo. Sabbatum Domini est in cunctis habi- 
tationibus vestris.» 

Si subtiliter atlendas h;ee quie dicta sunt in 
prisentibus legislatoris verbis, invenies eum non 
solum contemplationi legis, sed et in littera. ipsa 


C intentionem spiritus interponentem : dicens enim : 


Ille sunt ferie Domini quas vocabitis sanctas. Hg 
sunt festivitates mec : mox subdidit : Sev diebus 
facietis opus. 

Oportet quidem hoc tacere, dicere autem que 
sequuntur : Dies septimus, quia Sabbati requies est, 
vocabitur sanctus. Sed feriis connectens, Sex diebus 
[acietis opus, ostendit quia prime ferie, sive festi- 
vitas apud legem operari est, operari autem. bona, 
propterea enim ait : Ser diebus facietis opus. 

Quia omnia valde sunt bona, qu:ecunque Deus in 
sex diebus consULtuit, Secunda autent festivitas, 
proscedentibus his operibus, septim:e diei requies 


est : quam festivitatem nemo celebrare, qui non 


p operatus est bona opera et digna Deo, poterit. 


Nam nec frust 
qui nihil frustra loquitur, prius. ait: Sex diebus [a- 


ra, Deus quippe erat qui loquebatur, 


cietis opus, et post hoe : 

Dies septimus, qui Sabbati requies est, vocabitur 
sanctus, Sed ad ostensionem, ut si. quis ad imita- 
tionem Dei bona agit et consequitur, hoc est in 
sex diebus operari : hic intelligibili requiescit Sab- 
bato, de quo Paulusdicebat: Timeamus, me forte 
relicta pollicitatione introeundi in requiem ipsius, vi- 
deatur ex nobis aliquis deesse '*.. Caret enim. nunc 
illa requie, qui non operaiur. Qui et vocata. san- 


'CHebr. x1, Dp, — 1T foan. 1, 9... 1 I Cor. xy, 98. 


108] 


IN LEVITICUM. -- 118. VI. 


1082 


cta dicitur, quia vocatis, de quibus Paulus ait : A vilates imperatoris sunt, in quibus victorias et tro- 


Scimus quia timentibus Deum omnia cooperantur. in 
bonum, his qui secundum propositum vocali sunt * ; 
intelligibile deputatum est Sabbatum, his qui san- 
ctimoniam consequuntur, siue videbit 
Deum ?*, Tunc omne. opus non. faciemus ; tempus 
euim nou est in illo seculo operandi. Propter quod 
et subdi lit : Sabbatum Domini est in cunctis habita- 
tionibus vestris. Sabbatum 


(qua. nemo 


Domini id est 
requiem : Sabbatum enim requies interpretatur, 
quie in tempore est, quo populum suum ἃ 
sentibus laboribus et vexalionibus requiescere 
facit, de quo sic Paulus dicit: Ergo relinquitur Sab- 
batismus populo Dei ?. Qui enim. ingressus est in 


vocans, 


pra- 


requiem ejus etiam ipse requievit ab operibus suis, 
sicut eL a suis, Deus. Adjiciens antem nimis subse- 
quenter : £n cunctis habitationibus vestris. Utet per 
lioe satisfaceret de s:eculo. futuro se loqui. Pizesens 
enim mundus peregrinatio est, habitatio est autem 
quie sequitur, Nemo enim de illis mansionibusseu 
nabitationibus migrat, quas semel sortiti fuerimus. 
Quia autem Sabbatum requies interpretatur, mani- 
festat. reliquorum interpretum editio. Pro enim, 
Sabbati requies, Sabbatum sabbatismi ediderunt. 

Vens. 4-7. « Hie. sunt ergo feri: Domini sancte, 
quas celebrare debetis temporibus suis, men«se pri- 
mo quarta decima die mensis ad vesperum, Phase 
Dominiest, et quinta decima die mensis hujus so- 
lemnitas azymorum Domini est. Septem diebus 
azyma comedetis. Dies primus erit vobis celeberri- 
mus, sanctusque. Omne opus servile non facietis in 
eo, sed offeretis sacrificium in igne Domino septem 
diebus. Dies autem septimus erit celeberrimus, 
nullumque opus servile fiet in eo.» 

Age nunc silibet, Judios interrogemus, cujus 
rei gratia non quinta decima die festivitatem agere 
jussit, in quo Pascha imaginarium fiebat, sed me- 
moriam quidem facit ejus, festivitatem 
prima azymorum, qui erat post illam, fieri defi- 
niunt. Manifestum est. antem, quia scire is qui le- 
gem accipit, quid intersit. inter firuram et /verila- 
tem desiderat, et. quia figuras scire, quoniam dedu- 
cunt ad veritatem, dignum | est, festivitatem autem 
agere tunc, quando veritas qux in. figuris contine- 


làmen, 


pea contra hostes erexit, salvavit gentes, civitates 
aequisivit : sie et Christi, in quibus nostrum genus 
salvavit, et nostram captivitatem conquisivit, et 
hireditatem ex gentibus sibimetipsi regale sacer- 
dotium, gentem sanctam, populum — acquisitionis 
constituit. Deinde cum oporteret dicere secundum 
LXX, hie vocat: sancte, quas vocabitis eas in. festi- 
vitalibus vestris, hz;ec nostra translatio planius ha- 
bet, dicens temporibus suis : non dixit sic de festi- 
vitatibus eorum, non illis. qui serviunl figurze, sed 
fidelibus, et suscipientibus festivitatem, has com- 
petere festivitates ostendens, quarum una est, de 
qua h:ec dicit : 

Mense primo, quarta. decima die mensis ad vespe- 
rum Phase Domini est. Primum mensem, tempus Do- 
minicz passionis recte dicimus in quo. conveniunt 
maxime et hee ad Moysen verba a Deo dieta : Men- 
sis hic vobis principium iensium, primus erit vobis 
in mensibus anni ?*. Initium enim et ingressus novi 
vitze, et nune a nobis inchoat:e conversationis est. 
Vespertina tempora, in quibus Dominus advenit, di- 
cit. Joannes enim ait, Filioli, novissima hora est?*. 
Ad vesperum Pascha Dominicum faetum est. Qui 
passus, non mox tempora finivit. sed reliquit. no- 
visse hore et vesperting reliquias, in quibus 
oporteat currere przdicationem, et in qvo omnem 
lerram penetret salutare verbum. Sed et ad vespe- 
rum, sive medio vespertinorum Pascha proprium 
prayveniens, crucem. suam Christus celebravit. Die 
enim imaginarie festivitatis. Paschalis, quae erat 
quarta decima post ecnam supersensibile verum 
Pascha, quod ad ejus mysterium pertinebat, d'sci- 
pulis tradidit. Ergo el nox erat jam, quando panem 
Judas de ccena illa aceipiens, ad. Domini traditio- 
nem exibat. Sequenti autem die, qui fuit quinta 
decima, Pascha crucis implebat. Propter quod. in 
quinta decima mensis hujus die, festivitatem. hanc 
agere legislator pizecepit, et in. ipsa celebritate so- 
lemnitatem azymorum Domini przdicavit. Si enim 
celebrare ei Pascha proprie et vere volumus, 
azymi ab omni malitia esse debemus, et multo ma- 
gis a Judaico errore et. vetustate. Unde postquam 
Paulus dixit, Pascha nostrum immolatus est Christus, 


tur, advenerit, memoriam siquidem facit quartae D subdidit : Epulemur, non in [fermento veteri, neque in 


decim:e, quia figuram habebat. Festivitatem autem 
agere quinta decima proceepit, quia in ipsa verum 
est Pascha, de quo Paulus dicebat : Pascha nostrum 
immolatus est Christus 9. Sed. ipsos jam sermones 
discutiamus. 

Ho sunt ferie Domini sancte quas celebrare debetis 
temporibus suis. Quare non dixit, Ferize Domino, sed, 
Ferie Domini? Aut forsan. illum auditorem legis 
contestans, quia non simpliciter festivitates has, de 
quibus est sermo, celebrari Deo lex. pr:ecepit, sed 
quia ejus sunt proprie, Quia quemadnioduim festi- 


Y Rom. vii, 98. 


3! NW ebr. xn, 14. 
35] Cor; v; 8; 


97 Joan. vrit, 24. 


33 ]ebr, 1v, 9. 


fermento malitia: et nequitie, sed. in azymis. sinceri- 
ttis. οἱ veritatis **. Et non ad tempus, sed. omni 
nostra vita a fermento maliti:e mundi esse debe- 
mus ; propterea ait: Septem diebus aziyma comedetis. 
l'er septenarium numerum de omni nobis vita pree- 
cipiens. 

Vrns. 8. « Dies primus erit, vobis celeberrimus 
et sanctus, omne opus servile non facietis in eo. ? 

Hlud enim. omnimodo servile esse opus spiritus 
innuit, de quo ait Dominus : 
bis, qui facil peccatum, servus est peccati *. Si cnim 


Amen amen dico vo- 


13 [ Cor. v, 7. ** Exod. xu,2. 351 Joan. 11, 18. 


1083 


HESYCHH PRESBYTERI 


1284 


verum celebramus Pasclia, peccati servitium fugia- A mentis suis, in olorem suavissimum Domino, Fa- 


mus : quia Christus, qui pro nobis passus est, a 
peccato nos et servitute ejus liberavit : non quia 
prima die omne opus servile non fieri prwcepit, 
aliis autem diebus ideo opera agiservilia procepit : 
vide ergo quid subdidit : 

Sed offeretis. sacrificium in igne Domino. Sive ut 
LXX : Offeretis holocautomata Domino septem. die- 
bus. Dies autem septimus erit celebrior et sanctior, 
nullumque opus servile facietis in eo. Hiolocauto- 
mata ergo septem diebus offerri przcipiens, absti- 
nere etiam ab omnibus operibus servilibus in eis 
precepit. Quomodo enim quis holocaustum Deo of- 
feret, diabolo dignus, aut servilia agens? Deinde 
non solum primam, sed et septimam propterea no- 
minavit, utin. prima et in septima totam compre- 
henderet vitam humanam. Illa enim | initium, ista 
autem finem habet in qua. oinnia comprehendun- 
tur. Videtur autem et hoe preecipere, ut is qui im- 
buitur, sive initiatur mysterio, nullum opus servile 
ΘᾺ : oportet quippe illum agere, qu: libertatis 
Sunt, quia nos Dominus liberavit per eum qui ei si- 
gnatus est. 5i autem aliquid post hoc egerit, quod ad 
servitutem pertinet, peccans ut homo, saltem ejus, 
que ad finem est, libertatis diligentiam gerat, et 
intendat quo modo noster finis bonus efficiatur, 
quomodo septima dies, tempus videlicet, in. quo 
t'ansimus, omne opus servile non habeat. In eo 
enim in quo nos Deus invenerit, in ipso et judicare 
promittit. Propter quod et David, In fine, ne corrum- 
pas, plurimos Psalmorum praescribit. 

Vrns. 9-14. « Locutusque est Dominus ad Moysen 
dicens : Loquere filiis Israel, et dices ad eos : Cum 
ingressi fueritis terram quam ego dabo vobis, et 
Tiessueritis segeles terre. vestrae, feretis manipulos 
spicarum, primitias messis vestrze, ad sacerdotem. 
Qui levabit fasciculum. coram Domino ut accepta- 
bilis sit pro vobis. Altero die Sabbato, sauctificabit 
illum, atque in eodem die quo manipulus consecra- 
tur, czedetur agnus immaculatus anniculus in holo- 
caustum Domino, et libamenta offerentur cum eo 
dui decime simile consperse oleo in incensum 
Domino odoremque suavissimum, liba quoque vini, 
quarta pars hin. Panem et polentam, et pulles non 


comedetis ex segete, usque ad diem quo olferatisex D 


ea Deo vestro, pr:eceptum est sempiternum in gene- 
rationibus, cunctisque habitaculis vestris. Nume- 
rabitis ergo ab altero die Sabbati, in. quo obtulistis 
manipulum prinmitiarum, septem tiiebdomadas plenas 


usque ad diem alteram. expletionis hebdomade se- 
ptiniz 


o[feretis 
sacrificium novum Dormino, ex omnibus habitaculis 
vestris. Panes primitiarum duos de duabus decimis 


: Οἱ sic 


idest quinquaginta dies 


simile fermentat:e, quos coquetis in primitias Do- 

inini. Offeretisque cum panibus septem | agnos im- 

miaculatos anniculos, et vitulum de armento unum, 

οἱ arietes duos, et erunt. in liolocaustum cum liba- 
4 


5 
Joan. vii, 49. *? Matth. 1x, 97. 


?? Joan. 1v, 55. 


cietis et hireum pro peccato, duosque agnos anni- 
culos, hostias pacificorum. Cumque elevaverit eas 
sacerdos cum panibus primitiarum coram Domino, 
cedent in usum ejus. Et. vocabitis hunc diem cele- 
berrimum, atque sanctissimum, omne opus servile 
non facietis in eo. Legitimuin. sempiternum erit 
in cunctis habitaculis, et generationibus 
stris. » 

Quia longe a pr:esenti lege populus Jud:eorum 
est, ipsa docere nos verba possunt discussa. Arguun- 
tur autem, neque secundum litteram implentes ea, 
nec spiritem intellizere, qui in eis est, valentes. 
Altero die prima videlicet azymorum offerre mani- 
pulum, et ovem immolare super eum pr:ecepit. A 
die autem, in quo hoc fit, septem hebdomadas 
numerari, et alterum diem ultim:e hebdomadz, sic 
Pentecostes celebrare festivitatem in his, que 
nunc dixit przcepit. Quidam autem sie inveniantur 
Pentecostes festivitatem celebrare. A prima enim 
azymorum, non autem ἃ die, in. qua manipulum, 
qua prima azymorurm in crastinum secunda videli- 
cet dies, computantes celebrari sibimet. Penteco- 
stem pr:edieant. Propter quod eis Dominus impro- 
perans quod secundum litteram non impleren. 
lezem dicebat : Et. nemo ex vobis facit legem "8. 
Ecclesia autem facit sicut nunc ostenditur. 


Locutusque est. Dominus ad — Mousem dicens : 
Loquere filiis Israel, et dices ad eos: Cum ingressi 
fuerilis terram, quam ego dabo vobis οἱ messueritis 
segeles Lerre vestre, offeretis. manipulos spicarum, 
primitias messis vestre ad sacerdotem. Qui. levabit 
[«sciculum. coram. Domino, ut acceptabilis sit. pro 
vobis. Terram a Deo datam, evangelicam doctrinam 
et conversationem frequenter docuimus. Ipsa enim 
terra dicitur, propter fructus virtutum qui ex ea 
oriuntur. Ab ipso autem Deo data est, neque enim 
mediatore ad hane usus est, sed proprio ea annun- 
tiavit ore. Quando ergo ingressi sunt, ei messue- 
runt segetes ejus, hi qui susceperunt salutare 
verbum. lli enim sunt et messores, et intelligibi- 
les segetes ad quos Dominus dicebat: Messis quidem 
multa, operarii autem pauci, rogate Dominum mes- 


NS 


sis, ul millat operarios in messemsuam ??, quibus 
etiam. verbi mysterium credidit, tunc messis sic 
matura erat, ut. Dominus diceret: Levate oculos 
vestros, videle regiones, quia albe sunt jam ad. me- 
tendum ??,. Manipulum autem. primitiarum, intelli- 
vibilis sacerdos Christus corpus proprium offere- 
bat. Quia enim capitulum sive summa messis, 
verbi videlicet salutaris, et divinie praedicationis 
mortuorum erat resurrectio, ita ut Paulus clama- 
ret: Viri Pharisei, de spe εἰ resurrectione mortuo- 
rum ego judicor hodie?*, oportebat satisfactionem 
sequi przedieationis, nam et subsecuta est. Verus 
enim manipulus, et ver:e primitite nostrae messis, 
nunc intelligibilis sacerdos Christus, corpus pro- 


3! Act, xxttlr, 6. 


1085 


prium ἃ mortuis suscilavit, de quo Paulus dicebat : 
Nunc autem. Christus resurrexit ἃ mortuis, primi- 
lie. dormientium ?, Sed quando hoc factum est, 
altera die offeret. illud sacerdos. Esse autem  pri- 
mam diem Dominieze passionis, ea quie. ante hoe 
diximus, ostenderunt, in qua Dominus. δι πὶ ho- 
sliam non sine ratione dispensavit, Sed quia prima 
azymorum Lic, et prima Paschalis. festivitatis 
dicebatur, altera dies passionis resurrectio fuit: 
lujus rei gratia, cum  poluisset. dicere, secunda 
azymorum offeret lioc. sacerdos, non sic. dixit, ut 
non ad subsequentem diem deduceret nostram 
cogitationem, sed el in crastinum. prinie.. Dicit 
autem resurrectionem, quia quemadmodum cerasti- 
nus dies hodierno succedit, sic successit Domini 
passioni resurrectio. Tu autem attende. ea quie in 
subsequentibus dicuntur, et verborum custodi 
districtionem. Primum enim manipulum primitia- 
rum, sacerdotem | ostendit. offerentem, post hoc 
aulem ait: Atque in. eodem. die quo manipulus con- 
secralur, cedetur agnus immaculatus anniculus. in 
holocaustum Domino. : 

Voleus nos in die qua celebramus Domini resur- 
rectionem, et manipuli intelligibilem oblationem 
celebramus, non oblivisci Dominici sacrificii, ex 
quo nobis est oblatio manipuli : sed cedere agnum 
immaculatum anniculum in. holocaustum Domino. 
intelligibilem agnum, Domini traditionem immo- 
lantes mystice, et offerentes : ipsius autem, ut 
sacrificium cedentes memoriam fecit. Neque euim 
aliter, sed per ejus meditationem et. virtutem ἃ 
sensilibus ad intelligibilia transferuntur ea qui: in 
illo sacrificio peraguntur. Et quod hoe. est sacrifi- 
cium? Due. decime similie. consperse oleo. Oportet 
enim scire perfectam humanitatem, et. perfectam 
divinitatem contemperare, id est in unum convenire 
in oleo, id est per eam quam circa nos habet com- 
passionem : sic. enim sacrificium | odor 
Domino invenitur, sapientibus nobis de eo quie 
digna sunt. In quibus autem sacrificium, et per 
quos agitur, quomodo celebratur. intelligibilis agni 
oblatio, quod sequitur ostendit. Neque enim in 
sanguine, neque per irrationabilia animalia, sacri- 
ficum a nobis Deus suscipit, secundum quod 
Sequentia demonstrat, ait enim: 

Liba quoque vini, quarta pars hin, panem et po- 


suavitatis 


lentam. Quia dubium futurum. erat forsan, a qui- 
bus mysterium sacrificii, quod per Christum est, 
quod superius diximus celebratur : habes ecce 
intelligibilis Melchisedec oblationem, qu in pane 
et vino perficitur, in qua quarta pars hin in libris 
vini offertur, ut per quartam Evangelicam traditio- 
nem, qui in libris quatuor est: per libationem 
vero Dominicum sermonem significaret, cum ait : 
llic est meus sanguis qui pro vobis fundetur ?? : sine 
imminutione enim significare legislatori visum est 
Christi mysterium, propter quod et subdidit: 


S B Gore ἐν, 12. 94. 


35 Marc. xiv, ἢ 


IN LEVITICUM. — LID. VI. 


À 


p 


C 


* lI Cor. v, 17. 


1036 

Et polentam et. pulles non. comedetis ex segete, 
usque ad diem quo offeratis ex ea Deo vestro. Pra- 
ceptum est sempiternum in. generationibus cunctisque 
habitaculis vestris. Sive secundum LXX : Et [ricta 
cedrinea non manducabitis, usque. in. illam ipsam 
diem quousque of[feretis munera. Deo vestro. Lcgiti- 
mum eternum in progenies vestras. Novam. conver- 
sationem. inehoabimus, priusquam dies advenerit, 
antequam przedieta bona Deo offerrentur, ex. qui- 
bus nobis, quae est in. Christo nova creatura, et 
nova conversatio annuntiata est, de qua ait. Pau 
lus: Si qua in Christo nova creatura, vetera transie- 
runt, ecce [acta sunt nova omnia ex Deo, qui recon- 
Oblatio proesentium 
donorum, quam esse mysterium Unigeniti ostendi- 
mus, reconciliavit nos Deo, et cibum nobis novi 
polentze et pultium, sive ut LXX, cytrorum przesti- 
tit. Non enim nova solum, sed et cytra, Christi 


ciliavit. nos. sibi ὅς enim 


pracepta sunt sive vt mollia: sie. enim cytra alii 
interpretes. ediderunt. Est ergo mollis evangelica 
preedicatio. Accipite, enim ait, jugum meum, quia 
suave est ὅδ: sive ut manibus coutrita et mundata : 
cytra enini et hoc interpretatur, quia. Christi dog- 
mala actionem. exigunt. et. correctionem. quod 
manus significant. Preceptum. est sempiternum. in 
generationibus, cunctisque habitaculis. vestris. Nec 
enim locus, nec tempus immutat. Christi. myste- 
rium, per quod floruit. totus mundus, et totius 
τον τὸ habitatio, concorditer ea. quie ad eum. perti- 
nent, custodit, Hzc autem legislator dicens, et 
resurrectionis describens, secundum modum quem 
oportebat, gratiam, ad Pentecostem, quam nos 
celebramus, sermonem convertit dicens : 
Numerabitis ergo ab altero die Sabbati, in quo obtu- 
listis. manipulum primitiarum, septem. hebdomadas 
plenas usque ad alterum diem expletionis hebdomada 
septime, id est, quinquaginta dies, et sic offeretis sa- 
crificium novum. Domino. Quia hujus Pentecostes, 
neque tempus neque numerus a populo Judzeorum 
custoditur, sufficienter in superioribus ostensum est, 
anobis autem cum contemplatione, et littera custo- 
ditur. Planius ergo legislator intentionem. suam 
demonstrare volens, ab altero die Sabbati numerari 
przccepit quinquaginta dies, Dominicum diem pro- 
cul dubio volens intellisi : hic enim est altera. dies 
Sabbati. In hac enim resurrectio lacta est, qua 
hebdomade numerantur septem, usque ad alterum 
diem expletionis hebdomad:. Dominica rursus die, 
Pentecostes celebramus festivitatem, in qua sancti 
Spiritus adventum meruimus. Non frustra eo septem 
hebdomadarum adventum custodientes, sed. ut nos 
cognosceremus, quia nihil vetus, nihil s:culare 
procepit Deus agere, nihilque corruptioni veteri 
proximum, qui eum. cupiunt percipere. Et. novum 
sacrificium. Domino tune. offerri jussit, adveniens 
enim Spiritus totam nostram vitam renovavit, quod 
confirmavit Christi traditionem, et stabilivit convere 


35 MatUli.. x1,:50. 


1087 
sationem quam in illis perfecit, ait enim : De meo 
accipiet, et annunticbit vobis **. Propter quod non 
alia hebdomadis die advenit, sed in qua resurrectio 
facta est, et manipulus intelligibilis oblatus est, ut 
et hoe probaret, quod nova conversatio, qua nos 
renovavit, liberando ἃ corruptione vetustatis resur- 
rectione Christi, et sancti Spiritus adventu correcta 
est, Manifestat autem oblatio ipsa speciem hostiae 
quam precepit fieri. 

Et sic o[feretis sacrificium novum Domino, ex om- 
nibus habitationibus vestris. Panes primitiarum duos 
ex duabus decimis simile [οὐ πον αἰ Ὁ, quos coquetis 
in primitias Domini, et offeretis cum panibus septem 
agnos immaculatos, anniculos, vitulum de armento 
unum, et arietes duos. Novum sacrificium. dicens 
legis sacrificia ut vetera excludit, Evangelicam 
autem pro illis introduxit. Deinde addens, de habi- 
tationibus vestris, Ecclesiam significavit, eique 
olferri, quie dicta sunt aptavit. Neque enim dixit: 
Ex omnibus habitaculis, sed, Ex omnibus habitacu- 
lis vestris : ut absolute ostenderet aliquod habitacu- 
lum precipaum, de quo ait David : Beati qui habi- 
tant in domo tua?" Et rursus : Unam petii a Domino, 
hanc requiram, ut inhabitem ia domo Domini omnibus 
dicbus vite mem ??. Et panes quidem primitiarum 
duos, legem et Evangelium ; panes enim sunt cibi 
animarum fidelium, continentes sunt autem et pri- 
mitiarum, sive ut LXX, separati : quoniam omni 
quidem sapientia sunt pricipui : ab ea autem quie 
exterior est, separati videlicet οἱ sejuncti. Sunt 
ergo ex duabus decimis simile fermentatze, ex doc- 
trina que. perfectam Dei divinitatem et perfectam 
humanitatem tradit, nec aliter coqui nisi per talem 
doctrinam possunt. Sed primitie horum sunt 
Domino. Primns enim Dominus, qui legem perfecit, 
ct Evangelium post hoc docuit : Audite, quia dictum 
esL antiquis: Non occides. Ego awtem dico volis : 
Omnis qui irascitur. fratri suo. sine causa. veus. erit 
judicio*, Conjunxit enim hic legem Evangelio, 
propter quod ejus primitize dieuntur. Quod. et Lu- 
cas confirmans, primitias veras nobis ostendens, 
scripsit: Primum quidem sermonem feci de omnibus, 
o Theophile, qua cepit Jesus [acere et docere. 
Olferre autem eis septem agnos immaculatos anni- 
culos pricepit, dona significans qu:xe sunt spiritus, 
de quibus Salomon in Proverbiis dicebat : Sapientia 
cdificavit. sibi domum, erexit columnas. septem *!, 
Planius autem. Isaias tradidit, Ft requiescet super 
eium Spiritus Domini*. Nec tacuit quie, vel. cujus 
numeri essent dona, subintulit. enim : Spiritus 
sapientie et. intellectus, spiritus consilii et [ortitudi- 
nis, spiritus scienti el. pietatis, οἱ implebit. eum 
spiritus timoris Domini *, Agnos autem. hac appel- 
lat dona, ad ostensionem quia Spiritus. sanctus 
unum est in Christo, de quo dictum est : Ecce Agnus 
Δεῖ, ecce qui tollit. peccáta. mundi**. Unde nemo 
21 35 Ps. 


?* Joan. xvi, 14, 15. Ps. vxxxir, 5. 


M^ ΚΑ ΧὩ 


NXVI, 
ibid. ** Joan: 1, 29. ** Matth. x15, 91. 


HESYCHII PRESBYTERI 1088 


A potest dicere Christus Jesus, nisi in Spiritu sancto. 


Ergo non extra rationem cum septem aguis vitulum 
de armento przssens continet oblatio, sed evidenter 
signifieat illum ex armento Abraham, lsaac, Jacob, 
et David secundum carnem factum. Huic arietes 
duos immaculatos conjunxit, excellentia mandata 
eL virtutes, quas sequi alias velut oves oportet. In 
his enim, utpote intelligibilem inimicum ventlanti- 
bus, munimen et indemnitatem habent. Quse sunt 
aulem hic? Si vis perfectus esse, vade, vende omnia 
que labes, et da pauperibus, et veni, sequere me**, 
Maximum quippe mandatum est, vendere que 
habet et dare pauperibus: maximum autem. sequi 
Christum, ut cum. despeetu quippiam possidendi, 
etiam. omnia secundum voluntatem — Dei 
B Domini studeamus. lloc est enim eum sequi. Hac 


agere 


ergo mandata, utpote propler immaculatam | vitam 
et perfectam | constituta, arietes appellantur, quia 
arieles omni grege excellentiores sunt. Itorum sa- 
crilicium et libatio scientia videlicet et. correctio: 
odor suavitatis est Domino, ille de quo Paulus 
dicebat. Deo autem gratias, qui semper triumphat 
nosin Christo Jesu, ct odorem scientie sua manifestat 
per nos, quia Christi bonus odor sumus**. Verumta- 
men non usque ad hwe oblationem Pentecostes 
statuit. Dicit autem et rcliqua, quia maxime spiri - 
tui, cujus pridicta festivitas est, perfectio compe- 
tit. Quid ergo ait? Facietis et hircum pro. peccato. 
Ponitentiz introducens sermonem. Duosque agnos 
anniculos, hostias pacificorum. 
lla Pauli mandata significans, Pacem meam, 
inquil, sequimini cum omnibus, et sanctimoniam, 
sie quibus nemo videbit Deun'". Qu: quia per 
apostolieam linguam espressa crant, offerri ea 
pricepit cum panibus primitiarum quos esse 
Cliristi doctrinam. diximus. In sequentibus rursus 
ait: Cinque elevaverit ea. sacerdos cum. panibus 
primitiarum coram Domino. Secundum LXX autem 
sic : Et separabit ea sacerdos separatione cum. pami- 
bus primitiarum ante Dominum, cum duobus agnis, 
significans cui Domino, ait. Cedentque in. usus ejus 
sacerdotis offerentis ea, videlicet Christi. Ipse enim 
noster sacerdos, ipse noster Dominus cst. Ipsius 
Sicul panes primitiarum, sie et agni mandatorum 
D pridietorum sunt, ipse eoim crat, qui in. Paulo 
loquebatur, ipse omnia, quie dieta sunt, obtulit. 
Pacem enim de quo Paulus mandat, prinius. Domi- 
nus discipulis annuntiavit, et sanctimonian, sicut 
sanctus sanctorum, super omnes custodivit, num 
ipse erat. de quo Gabriel virgini dixit : Propterea 
quod nascetur ex te sanctum, vocabitur Filius Dei ^. 
Verumtamen si vis diei de quo sermo est, compre. 
hendere excellentiam, confirmationem eorum quie 
de eo dieta sunt, réspice. 
Et vocabitis hunc diem celeberrimum. atque sanc- 
tissimum, omne opus servile non facietis in eo. Leqi- 


4 Droy, jx, 4. 
55 Lue. 1:39. 


j. "Mali. v,92: "Act. r, J. 
4“ fL'Cor. m, £5, 15. * Deb. xu, t 


1089 


timum sempiternum. erit. in. cunctis habitaculis et A 


generationibus vestris. Quid ergo in ea est: quod in 
his excellet? Ecce enim et alios dies sanctos appel- 
lat, sed et de hoc primum inquit, et appellabitis 
hunc diem celeberrimum, et post hoe : atque sanc- 
lissimum, ut in eo cognosceres quid et cum aliis 
commune, et quid in se proprium habet; in ipso 
enim gentium vocatio non pr:edicari solum, sed οἱ 
operari cepit, quando Parthi, et Medi, et Elamita, 
et qui habitant Mesopotamiam, Judaeam, et Pampli- 
liam, omnesque reliquie gentes, quas Lucas dinu- 
meravit, audire apostolos, linguis suis magnalia 
Dei loquentes**, priedicantesque ecperunt. Nullum 
ergo opus servile in illo die faciamus, id est, quod 
ad servitutem pertinet, sed legitimum sempiternum 
in cunclis habitaculis et generationibus nostris 
servemus, nihil servile operantes in. tempore, quo 
ad nos venit Spiritus, quia ubi Spiritus Domini, ibi 
libertas, sicut Paulus scripsit "^. 

Vrns. 22. « Postquam autem messueritis sezetem 
lerrze vestrse, non secabitis eam usque ad solum, nec 
remanentes spicas colligelis, sed pauperibus et pe- 
regrinis dimittetis eas. Ego Dominus Deus vester. » 

Quia pietate plena sunt quie nunc. lege przeci- 
piuntur, apertum est. Propter quod ca custodiri et 
secundum litteram oportet, sed majus corum lu- 
crum contemplatio possidet. Tu autem hoc in eis 
nota, quia. cum similia his superius fprxcepisset, 
non tamen eadem sancivit, lioc. autem. verborum 
ipsa immutatio demonstrat, ibi etenimait: Non com- 
plebitis messionem vestram, hic autem : Non secabi- 
lis eam usque ad solum, ut. differentiam ipsam ex 
permutatione verborum intelligamus. Terram fide- 
lium esse priedietam a lege Dei conversationem fre- 
quenter ostendimus: hujus messio, post resurrec- 
tionem Salvatoris a mortuis, et. adventum sancti 
Spiritus, floruit. Et non. quidem omnem scientiam 
quam habituri sumus, quando ad ipsum Deum 
venerimus, (iradit sunt 
autem quz relinquit, utpote que nunc nobis reve- 
lari non possunt. Et propterea legem hanc in prze- 
dictis festivitatibus interposuit, et ait: Postquam 
messueritis segetem terre vestra, non secabilis eam 
usque ad solum. 

In eo quod dicit : Non secabitis eam. usque ad 


verbum. przedicationis : 


solum, ea significavit, quie nobis ad plenam scien- 
tiam et perfectam desunt, propter quod et subdi- 
dit: Nec remanentes spicas colligetis. Ut non conten- 
damus, neque frustra conemur ea qui nostram 
fugiunt scientiam. Et propterea de messura quie 
cadere dicuntur, colligere nee possumus, sed re- 
linquamus ea Christo quem | significans legislator 
addidit : Pauperibus et peregrinis dimittes eas. Sive 
secundum LXX : Pauperi et proselyto relinques ea. 
Et quis est hic? 4udi quod sequitur: Ego Dominus 
Deus vester. 


59 Act. ri, 10 


50 IL Cor. τι, 17. "! Rom. ii, 55. 
55 tt, o 
aitir. x1, Z8. 


M 5$ ibid. 29. 57 I Thess. 1v, 15. 


IN LEVITICUM. — LIB. VI. 


1090 

Pauper autem et hic dicitur, quia propter nos 
pauper factus est eum dives esset, ut illius pauper- 
late nos divites essemus ; sed ΟἹ advena, quiaetst 
in propria venit, sui enu 
Huic ergo ea relinques; solus autem scit qui no- 
bis remanent, propter quod nec collizere possumus, 
quie nt ipse colligat, separata. sunt, teste Paulo qui 
dicit : O altitudo sapientie et scientie Dei ! quam in- 
comprehensibilia sunt judicia. cjus et investigabiles 


tamen non receperunt. 


vie ejus δ", 
Vrns. 94 


94, 95 
Moysen dicens : 


« Locutusque est Dominus aid 
Loquere filiis Israel : Mense se- 


ptimo prima die mensis, erit. vobis Sabbatum me- 
moriale clangentibus tubis, et. vocabitur sznctum. 
Omne opus servile non facietis in eo, οἱ offeretis 


B nolocaustum Domino. » 


Septenarium numerum evidentem gerere et in- 
dubitabilem consummationis figuram sive uniuscu- 
jusque nostrum, sive generalem, multa auidem et 
alia ostendunt, illud autem. maxime, quia Deus 
in die septima cessavit ab operibus suis, dans nobis 
ex ipsa requiem nostram conjicere, de qua Paulus 
ait : Qui enim ingressus est. in. illam. requiem, rec- 
quievit ipse ab omnibus operibus suis, quemadmo- 
dum eta suis Deus ?. Sed. initium consummationis 
temporum, Domioi est adventus propter quod illud 
novissimam horam Joannes evangelista appellavit, 
ait enim : Filioli, novissima hora est 9?. Sed et Jaco- 
bus : Ecce judex ante. januam stat "*, Hoc. tempus 
primam septimi mensis sicut. principium consum- 
mationis, recte lex appellavit. Est etiam nobis re- 
quies; quia nos ab operibus malis carnis refecit, 
et a jugo gravi liberavit : Venite enim, inquit, omnes 
qui laboratis el onerati estis, et ego. reficiam vos δῦ, 
Et rursus : Discite a me, quia mitis sum et humilis 
corde, οἱ invenietis requien. animabus vestris **. loc 
et memoriale tubarum est: praedicat. enim Salva- 
ioris resurrectionem, qui memoriale est commu- 
nis mortuorum resurrectionis, quze in voce tuba- 
rum magnarum et terribilum efficitur : 
Dominico, in voce archangeli, in. tuba. Dei V, sicut 
Paulus docuit. Hoc tempus vocabitur sanctum Do- 
mino, quia vocationem, quz in sanctificatione est, 
possidet : ex qua. adoptio, quie ad eum pertinet 
vocatus efficitur : Omne opus servile. non facietis in 
co, et o[feretis holocaustum. Doniino, 

Non est enim jam tempus opera servilia agere, 
quia sufífieit preteritum tempus ad voluntatem 
gentium, in quo gesta sunt opera servilia, et debe- 
mus, quemadmodum  exhibuimus membra nostra 
arma iniquitatis ad iniquitatem, ita exhibere mem- 
bra nostra arma. justitize, in sanctificatione ?*. Hoc 
est enim iterum holocaustum. 

21-52. « Locutusque est Dominus ad Moy- 
dicens : Decimo die mensis hujus septimi 
dies expiationum | erit. celeberrimus, e! vocabitur 


In jussu 


Vrns. 
sen, 


"? Hebr. 1v,10. 
53 ftom. vi, 45, 19. 


58} Joan. n, 18. δ᾽ Jac. v, 9. 


1091 


HESYCHII PRESDYTERT 


1922 


sanctus, aflligetisque animas vestras in eo etoffe- A facietis in tempore. diei. hujus. In. holocautomate 


retis holocaustum Domino. Omne opus servile non 
facietis in tempore diei hujus, quia dies propitia- 
tionis est, ut propitietur vobis Dominus Deus. ve- 
ster. Omnis anima que afflicta non fuerit in die hoc, 
peribit de populis suis. Et. qu: operis quippiam 
fecerit, delebo eam de populo suo. Nihil ergo operis 
faeietis in eo. Legitimum | sempiternum erit vobis 
in cunctis generationibus et. habitationibus vestris, 
Sabbatumque requiei est ; aflligetis animas vestras. 
Die nono mensis septimi, a vespere usque ad vespe- 
rum celebrabitis Sabbata vestra. » 

Recte Paulus Corinthiis deJud:is scripsit : Hcc 
omnia in. figura contingebant. illis. Scripta sunt au- 
tem ad nostram correptionem, in quos fines. scculo- 
rum devenerunt ὅδ. Quod enim in. fine sieculi actum 
est Salvatoris mysterium, qua et quanta exeo dis- 
pensata sint, plane per presentia legislator signi- 
ficavit. Quid ergo nobis innuit, vel quid sancitgra- 
tia Christi, et pr:edicatio ejus? Spem utique mor- 
tuorum resurrectionis, vitam cum modestia, et 
humilitate, et in ciborum abstinentia, et qua est in 
despectu pr:sentium, utque despectu. possidendi, 
aliisque virtutibus : quas. agentes, tanquam, incole 
hae terra utimur, utpote non ad longum tempus, 
sed ad perparvum in eo ponentes tabernacula, quia 
eorum quie dicta sunt, unumquodque in hac pleni- 
tudine temporum per evangelicam nobis conversa 
lionem przedicta sunt. Septimum mensem, hic enim 
numerus consummationem temporum significare 
consuevit, omnibus fieuris et. necessarie conserva- 
vit. Dividens autem ea, spem. mortuorum resurre - 
ctionis, per neomenias septimi mensis superius si- 
gnificavit, in. qua et tubarum memoriale posuit, 
quia in tuba Dei exspectamus mortuos resurgere. 
Eam autem, qu:e est in. humilitate, et eiborum  ab- 
stinentia vitam , per decimam mensis, de qua nunc 
loquitur (in transitu enim seculo uti, et exitum de 
eo exspectare, per festivitatem, quam a quinta deci- 
ma incipere, post paululum invenies eum dicenten), 
significat. Sed qu:e pertinent ad. przesentia, 
scrutemur. 


per- 


Locutusque est Dominus ad. Moysen dicens :. De- 
cimo mensis hujus septimi die expiationum erit. cele- 
berrimus, el vocabitur. sanctus, affigetisque animas 
vestras ineo die nono mensis a vespere. Ostendere 
propitiationem nobisa peccatis videlicet liberatio- 
nem in humilitate, et afflictione animi acquiri le- 
gislator desiderat. Hanc autem agere a vespere de- 
bemus, id est, ex ipsa poenitentia, sicut incipien- 
tes : quia et Christus initium sux przedicationis 
penitentiam fecit. Sed poenitentiz: vitam. bonam 
superzdificare, perfectamque et virtutibus con- 
summatam, necesse habemus. Et propterea sub- 
didit : 

Et o[feretis holocaustum Domino. Omne opus. non 


o9 0 


-4. 


5 | Cor. x, 44. 
v1, 25, 8. 


*^ Matth. ΧΙ, 


b 


?' Philip. n, 8. 


quidem, consummatam vitam, et perfecte inhiren- 
tem Domino : in non. faciendo. autem. omne opus 
lerrenorum operum abstinentiam ostendit : ergo et 
nimis consequenter addidit : Quia dies propitiatio- 
nis est, ut propitietur vobis Dominus Deus. vester. 

Utraque h:c ostendens, quia et hoe est tempus 
ad propitiationem nobis a Deo donatum, in quo 
peccata nostra veniens Dominus diluit, et quia in 
quo hxc exspectamus tempore nihil debemus ter- 
renorum agere. Deinde legem protrahens, et Chri- 
sto advocationem praebens, qui dixit: Discite a me 
quia mitis sum et huanilis corde, et invenietis requiem 
animabus vestris 9 , ait : Omnis anima qua a[ilicta 
non [uerit in die hoc, peribit de populis suis. Neque 
enim sequitur Christum, qui hic /sancivit, etin 
lantum semetipsum humiliavit, ut Paulus de eo 
dieeret τ: Haumiliavit semetipsum, [actus obediens 
usque ad mortem, mortem autem. crucis *'. 

Sed et que operis quippiam | fecerit, delebo eam de 
populo meo. Nihil ergo operis. [acietis in eo. Legiii- 
mum sempilernum erit vobis. in cunctis. generationi- 
bus et habitationibus vestris. Sic hoc dixit tanquam 
si populo Judieorum priceptum sit: sicautem se 
non habet : omnibus enim lex communis est, quia 
et ad omnes Dominus dicebat: Operamirmi non ci- 
bum qui perit *?, nihil volens nos operari terrenum. 
Bene ergo et sapienter custodiam | vacationis pro- 
ducere ad majorem contemplationem volens, addi- 
dit: Sabbatum requiei est. Vel sicut LXX : Sabbata 
Sabbatorum erunt vobis. Ut per hoc intelligibile in- 
telligamus. Sabbatum, quod Judzorum excedebat 
infirmitatem, quemadmodum et Sancta sanctorum ; 
propter quod eis nec Sabbata erant. Sed et cantico- 
rum Cantica; non intelligunt enim. eorum quz ibi 
seripta eunt virtutem. Et omne quod secundum le- 
gem anagogen recipit, hoc excedere Jud: orum men- 
suras intelligamus. Jam autem vide, quibus sermo- 
nibus usus est : Et affligetis animas vestras. Die nono 
mensis septimi a vespere usque ad vesperum celebra- 
bitis Sabbata. vestra. Recapitulat. ergo humilitatis 
verbum, quia frequenter illud Christus docuit, quasi 
coronam autem illam, et virtutum basim alque 
subsistentiam, apostolis constituit. Inquisitus enim, 
quis major esset in regno celorum, respondit : Qui- 
cunque humiliaverit se sicut. parvulus hic, iste major 
est in regno eclorum. Quod autem dixit : A vespere 
usque ad vesperum, aperte volentis est semper su- 
perfluorum. et vanorum. vacationem studeri. Unde 
Dominus nec causam dieere concedit; precepit 
enim, neque de tunica, neque de veste litigare 55, sed 
nec cogitare quid comedatur, aut quid bibatur, aut 
quid vestiatür **, verum ipse docens, et Sabbato- 
rum annuntians Sabbatum, in quo omne cessat, et 
sola que Dei sunt, ostenduntur, sola porriguntur 
qua utilia sunt, atque expediunt anime. 
^ Matth, 


63 Joan, v1, 91. €? Matth. xviii, 4. 


100. 


δι IN LEVITICUM. — LID. VI. 


Vrens. 53-50. « Et locutus est Dominus ad Moy- A initiumque ejus et basis. Primus 


sen, dicens : Loquere filiis Israel : A quinto deci- 
mo die mensis liujus septimi, erunt feri: taberna- 
culorum septem diebus Domino. Dies primus voca- 
bitur celeberrimus atque sanctissimus. Omne opus 
servilenon facietis, et septem diebus. offeretis ho- 
locausta Domino. Dies quoque octavus erit celeber- 
rimus atque sanctissimus, et. offeretis holocaustum 
Domino. Estenim coetus atque collecta. Omne opus 
servile non facielis in eo. » 

Hic usurparesapientiam seculi et. transitorium 
ejus nosse, et temporale, non solum ait legislato- 
rem significare, sed et oportere oculum habere ad 
sieculum futurum. Hoc. ergo et. per numerum, et 
per tabernacula sine aliqua. dubitatione invenies fi- 
guratum. Quinta decima. siquidem die inchoari fe- 
stivitatem pracepit. Ex. seplem autem et octo. hic 
est numerus compositus, quorum 
jroesens sieculum, alterautem figurat futurum. Unde 


unus quidem 


et festivitatem septem. diebus consummari preci- 
piens, alios rursus. dies celeberrimos atque san- 
clissimos commemoravit, et nee dinumeravit eam 
cum septem, sed posuit sequentem, et semotam ab 
aliis, sicut. futurum sieculum sequitur quidem prie- 
sens, aliud autem quam hoc est. Septem ergo. die- 
bus festivitatem Tabernaeulorum appellavit. Quicun- 
que enim ut tabernaculo przsente mundo utitur, 
hie festivitatem in eo habere, et lLetari propter 
futuri exspectationem | polest, et quicunque scit, 
quia si terrena domus habitationis hujus dissolva- 
tur, :dificatio non manufaeta eum in celis susci- 
piat. Primam autem. septem dierum celeberrimam 
atque sanctissimam appellavit. Qui enim scit pr:e- 
sentibus tanquam tabernaculo uii, prima dies, id 
est initium et principium ἃ sauctifieatione  voca- 
tionis incipit, propterea et nimis consequenter ait: 
Omne opus servile non facietis. Quia nulli in. s:eculo 
serviunt, qui tanquam tabernaculum et transitoria 
ea quie in eo sunt, attendunt, Sedet septem diebus 
holocaus!a o(fferri priecepit, osteudens oportere per 
omne tempus perfectam conversationem | sequi. 
Quando ergo sic presentem vitam percurrimus, 
tunc. celeberrimum atque sanctissimum oetavum 
diem, seculum videlicet futurum habemus, vocante 
nos in pr:eparata sanctis bona, eo qui nos et in 
hae conversatione vocavit: nam et. LXX sic edide- 
vunt : Dies octavus vocalis sanctus erit. Tunc ergo offe- 
rimus holocausta Domino quie hie prisparaverimus. 

Est enim. cetus atque collecta. Vel sicut LXX : 
Egressus est, quia hinc exitus, illic habitatio est, 
sicut ait Paulus : Cupio dissolvi el esse. cum Chri- 
sto**, Omne opus servile non faciemus, quia sicut 
angeli Dei tempore illo erimus. Sel et hoc nota, 
quomodo eadem de primo et octavo dicit, quia 
unius quolammodo uterque virtutis sunt, resurre- 
ctionis quippe dies que est substantia futuri szeculi, 

SS Philip1,925, Του xvm, 21. 
v, 16-18. 


** Matth. xi, 28. 


1024 
quidem, sicut 
principium in Christo conversationis, et exordium 
futurorum est. Octavus autem, ut qui praesenti suc- 
ΘΟ ΠῚ s:iculo quem septimus numerus siznificare 
dicitur. Sed et si quishicsicutin tabernaculo habi- 
lat, et sieut. pertransiens. mundum, hie vivit : iste 
etsi necdum re, tamen rei virtute jam. futurum sie- 
eulum habet :id agens, quod neque ad materiam 
pertinet, neque ad. inquietudinem, quod illius est 
proprium propter quod et. Dominus apostolis, ut- 
pote talem hireditatem eligentibus vit:e, dicebat : 
Iiegnum Dei intra vos est **. Sed et illud secundum 
LXX notandum est, quia. primum quidem vocalem 
sanctuni sineadditamento et. distinctione. nomina- 
vit. De octavo autem vocalem. sanctum dicens, ad- 
didit, erit vobis, ut quod dixit : erit, ex eo futurum 
significaret, distinctionem autem ejus, quod. dixit, 
vobis, ostenderet : quia primus quidem omnibus vo- 
calis etsanetus est, quia omnes hic et sine distin- 
«Lione, ad sanctificationem, etad bene vivendum, 
el ad cursum hzereditatis futurorum bonorum | Do- 
minus vocavit, nam et sine ulla distinctione przedi- 
cabat : Venite ad me omnes, qui laboratis, et onerati 
estis, οἱ ego reficiam vos '". 1n futuro autem vocatio 
lizereditatis bonorum, non omnium est, sed eorum, 
qui presentem vocationem | susceperunt, et taber- 
nacalorum festivitatem, scientes quia prwterit fi- 
gura hujus mundi, custodierunt. Propter quod 
vobis dixit illis exclamans , qui sic vixerunt, Hc 
se ita habere, ipse iterum ostendit: qui enim — hic 
dixit : Venite ad me omnes qui laboratis, οἱ onerati 
eslis, et ego reficiam vos, in requiem videlicet. fu- 
luri, sie rursus quzdam. dicit de futuro : Venite, 
benedicti. Patris mei, percipite reqnum. quod. vobis 
praparatum est 5: subtrahens hoc quod dixerat, 
omnes : quia mulli quidem vocati, 
electi *. 

Vgns. 57, 58. « Ile sunt ferio Domini, quas vo- 
cabitis celeberrimas atque sanctissimas, offeretis- 
que in eis oblationes Domino holocausta et liba- 
menta, juxta ritum uniuscujusque dici, exceptisque 
Sabbatis Domini, donisque vestris et quie. offeretis 
ex voto, vel qui sponte tribuitis Domino. » 

Vide illas apostolicas voces 


pauci vero 


Semper gaudete, 
sine. intermissione orate, in. omnibus gratias agite ^, 
Consona videntur esse hze priesentibus Mosaic:e 
sanctionis verbis. Ecce enim festivitates. quasdam 
pricipuas legislator exponens, quas et celeberri- 
mas atque sanctas nominavit, permiscuit eis quo- 
tidiana libamina et sacrificia. 

llo sunt enim ferie Domini quas vocabitis cele- 
berrimas atque sanctissimas. Et cum. oporteret hanc 
aut illam dicere, non sic dixit, sed subdidit : Offere- 
tisque in eis oblationes Domino holocausta οἱ liba- 


menta, juxta. ritiun uniuscujusque diei, Et ipse nos 
gaudere, et festivitatem agere, etsine intermis- 
70] "Ties; 


58 Matth. xxv, 54... 9? Matth. xxi?, 14. 


1095 


HESYCHII PRESBYTERI 


1096 


sione orare vult. Hoc est ergo quotidianalibatio, eL Α rie, ab operibus videlicet. terrenis. cessantes ὃ 


sacrifieium, sive holocaustum, qu: tunc offerre 
possumus, quando corpora nostra hostiam vivam 
Deo exhibuerimus et membra nostra, qui& sunt 
superterram, mortificaverimus, paratique fueri- 
mus ire ad. Dominum, cum Paulo dicentes : Ego 
enim jam delibor, et tempus mee  resoluiionis in- 
stat "*. Propler hoc. addidit : Exceptisque Sabbatis 
Domini, donisque vestris, et. que o[feretis ex. voto, 
vel que sponte tribuitis Domino. 

Aperte illud tradens, quia super declinationem 
malorum, hoc est Sabbatum, et. super alias justi- 
tias, quas Deo secundum tempus promittimus, 
aliquando ei jejunium, aliquando possessionum 
oblationem, vel in periculis. venientibus nobis, vel 
voluntarie promittimus : propterea votorum Οἱ 
spontaneorum quotidiani ministerii. Deo atque per- 
petui sacrificii, siquidem actio justa est, debitores 
sumus, ut nostram omnem ei, vitam olferamus, di- 
centes quemadmodum et Paulus dixit: Vivo autem 
non jam ego, viviLvero in. me Christus. Quod autem 
nunc vivo in carne, in fide vivo Filii Dei, qui dilexit 
me, et tradidit semetipsum pro me ?* : propterquod 
et nos offerre ei vitam nostram oportet, quia et 
ipse semetipsum pro nobis obtulit. 

Vins. 59-44. « A quinto decimo ergo die mensis 
Seplimi, quando congregaveritis omnes fructus 
terr: vestrae, celebrabitis ferias Domini septem 
diebus. Die primo et die octavo erit Sabbatum, id 
est requies, Sumetisque 
boris pulcherrime 


vobis die primo fructus ar- 
: spalulasque palmarum, οἱ ra- 
mos ligni densarum frondium, et salices de tor- 
rente, et ketabimini coram Domino Deo vestro, ce- 
lebrabitisque solemnitatem ejus septem. diebus per 
annum : legitimum sempiternum erit in genera- 
ionibus vestris, Mense septimo festa celebrabitis, 
et habitabitis in umbraculis septem diebus. Omnis 
qui ex genere est Israel, manebit in tabernaculis, 
ut discant posteri vestri, quod in tabernaculis ha- 
bitare fecerim filios Isracl, cum educerem eos. de 
lerra ZEgypti. Ego Dominus Deus. vester. Locultus- 
que est Moyses super solemnitatibus, Domini ad 
filios Israel. » 

Tutos nos legislator esse. precipit s;eculi futuri, 
et presentem vitam ad illud coaptare. Propterea 
cum compleret. festivitatum. verbuin, iterat nunc 
tabernaeulorum festivitatem, quia totius legis 
summa est non inhiare presentibus, neque adhe- 
rere terrenis, sed scire quia inquilini in ea et pe- 
regrini sumus, sicut omnes patres nostri. 

A quinto. decimo ergo die mensis septimi. Esse 
mensem septimum completionem sive plenitudi- 
nem temporum dixiinus. Quintus decimus autem, 
utpote ex seplem et octo constans evangelicam 
predicationem, quie ex praesenti vita οἱ futura 
consistit, significat, hanc componens, illam przepa- 
rans. Quando congregaverimus omnes fructus ter- 


" [[ Tim. 1v, 6. 7? Gal. ir, 20. 


ea 


7? psal, cxxv, 8. 


festa eelebremus septem dies, id est totam nostram 
demus vitam in divina festivitate celebranda : Die 
autem. primo requies, et die octavo requies. 

Non jam septimo, eum numero septem dierum 
festivitatem agi proposuisset, sed oetavo, primum 
quidem, quia his qui seeundum litteram legem te- 
nent, festivitatem celebrare non licet, novo enim 
segregatus est populo, qui seit legem secundum 
Spiritum. aecipere, et octavum honorare, quein 
diximus significare mortuorum resurrectionem. 
Secundo, quia unam virtutem habent et. primus ct 
Oclavus; quia octavus ipse est οἱ primus, qua 
ipse est. principium. futuri sxeculi. Deinde primus 
dies, qui est initium faet:e. predicationis, in fine 
seculorum. requiem continet. Requiescere enim 
nos facit, cum nos ἃ peccatorum laboribus liberat, 
per donum baptismatis cujus quia figuram inunda- 
lio gerebat, quie creaturze per. Noe aquarum dilu- 
vio venit, recte de hoc dicebatur : Hic requiescere 
nos [faciet ab. omnibus operibus nostris, et de reli- 
quiis mawuum. nostrarim, et a terra cui maledixit 
Dominus Deus. Simulque primus dies, exordium vi- 
delicet. przedicationis, promittit posteriorem. re— 
quiem, quam octavus habet, id est, mortuorum 
resurrectio, et regnum futuri s:eculi, de quo psal- 
lebat David : Exsurge, Domine, in requiem tuam ?. 
Quia enim utramque requiem exordium evangelieie 
pra:dieationis possidet, audi quid primum Christus 
humano generi predicavit : Penitentiam agite, ap- 
propinquavit enim regnum celorum"^. Per poeniten- 
tiam a laboribus vit:e quie in peccatis est, requiem 
prodicans, eL spem in regno ecelorum futurz re- 
quiei. Sed primus quidem habet requiem a pecca- 
torum laboribus. Ab eo tamen, qui vocatus est su- 
peredifieari huie requiei, virtutum. operationem 
exiget. Propter quod Dominus dicit : Discite a me 
quia mitis sum et. lnumilis corde, οἱ invenietis re- 
quiem. animabus vestris*. Subinfert : Jugum enim 
micum suave est, et onus meum leve ἴδ: hanc quie est 
cum requie operationem virtutum mandans. Hic 
autem legislator, cum festivitatem | przedieasset 
septem dierum, primum ejus diem requiem appel- 
lavit: tacet autem sequentes dies, ut per hoc si- 
gnificet oportere virtutibus operam dare. Deinde 
ad octavum diem transfert requiem, ostendens, 
quia fideles et servientes legi Dei, vera requies 
seculi futuri est. Quid ergo nos in tota vita ope- 
rari, et unde inchoare operationem oportet? 

Sumetisque vobis die primo fructus avboris pul- 
cherrime, spatulasque palmarum, et. ramos ligni 
densarum. frondium, et salices de torrente, et leta- 
bimini coram Domino Deo vestro, celebrabitisque so- 
lemnitatem ejus septem diebus. Quod oporteat per 
omnem vitam virtutibus operam dare, quas in 
fructibus et ramis przedictorum lignorum significa- 
vit, ipse numerus te septem dierum absque ulla 

7* Matth. ri/, 9. 


τὸ Matth, xi, 98. Τὸ ibid, 25 


΄ 


10] 
dubietate confirmat. Quia vero ex ipsa inchoare A 
debemus vocatione, ex qua predicta est Christi 
intelligibilis requies, quie prima est festivitatis 
dies, manifestum est: quem diem superius appel- 
'avit requiei. Nune autem in eo fructus arboris 
pulcherrime sumere przecepit, illos videlicet, quos 
in primo Psalmo David cantavit: Et erit. tanquam 
lignum quod. plantatum est secus decursus aquarium, 
quod fructum. suum dabit in. tempore suo" :; Pul- 
cheum enim dicit. temporaneum, et opportunum, 
id est qui in tempore est, ct virtutis opportunis 
temporibus peragitur, ut nullatenus in tempore 
justitize, fugientes eam, declinemus ad compassio- 
nem. Ait enim: Non misereberis pauperi in judi- 
cio"?. Quia et justitia, et compassio, et quodlibet 
dixeris, suum tempus opportunum habet, sieut 
Paulus dicit: Alligatus es wrori? noli querere. so- 
Iutionem.  Solutus es ab uxore? noli querere uxo- 
rem δι Et Salomon. ait : Omnis rei tempus : tempus 
tacendi, et tempus loquendi, tempus belli, et tempus 
pacis*?: et multa his similia. Unde et 
demnatus est, quia Agag extra tempus pepercit, 
et compassus est, quo tempore eum hoc non opor- 
tebat facere δ᾽ : nec oportebat eum páreere, cum 
Deus jussisset. totum Amaleceh. disperdi. Si ergo 
fructus arboris suinpseris, de quibus ait Joel: Νο- 
lite timere animalia regionis, quia germinaverunt 
speciosa deseri, quia el lignum attulit. fructum 
suum *? τ Sed et Cantica. Canticorum : Sub umbra 
ejus quam desideravi, videlicet Christi, sedi; et fru- 
ctus ejus dulcis gutturi meo **, Pulcherrimum sumo, 
omnia enim quie fecit Deus, et bona sunt in ten- 
pore suo. Sed et Paulus ait : Omnia vestra honeste 
secundum ordinem fiant***5*; quod oporteat aptari vir- 
tutes tempori significans. Ergo fructus arboris pul- 
cherrim:e , principaliter Christus, fructus illius 
ligni est, de quo in Isaia. dietum est. Egredietur 
virga de radice Jesse, et flos de radice ejus ascen- 
det** : Dei genitricis videlicet virginis. Secundum 
LXX. Ipse fruclus speciosus. Omnia enim ipse 
dispensat tempore opportuno. Si autem aliquid se- 
cundum ejus lezem, et zelum est, quod correctum 
fuerit in verbo, aut in opere, lioc etiam fructus 
speciosus recte dicilur. Sumere autem et spatulas 
palmarum, id est juvenescentia justitize genimina : 
Justus enim sicut palma florcbit* , David dixit. Sed 
quia de palma nihil est, quemadmodum nec de eis 
qui juste vivuat, quod respui possil : 

Sume εἰ ramos ligmi densarum frondium. Omnes 
quidem virtutum fructus, masiine autem miseri- 
cordiam: oportet enim eàám esse continuam, ct 
permanentem, Quod  Eeclesiastes. commendans. 
Oleum, inquit, de capite tuo non deficiat **. Et in 
Proverbiis : Non dicas : Vade et revertere et crastino 
dabo tibi, cum statim possis dare**. 


p 


Saul con- 


D 


ἘΠΕ τ. -*Exodexxi, ὅς. 751 Cor:vi, 97 
929. S*'Qant. n, ὅ. 9*551Cor, xiv, 40. ** Isa. x, 1. 
*Ulsaj Lv; 4, 5. ΡΟ. cxxxvt, 1, 9. ?? Isai. xv, A4. 


ΚΕ ΒΣ ΟΥ̓Χ m. *" Isa. Lv, 91. 
PaTBROt. C8. XCIII. 


38 |-Peitr: 16; 


IN LEVITICUM. - 


LIB. VI. 1698 

Sume εἰ salices. Secundum LXX, χλόδους, ramos, 
id est, continenli:, castique conjugii. Salix enim 
continentiam. significat, quia fructum non facit : 
sicut. nec continentes, qui sunt veri eunuchi, qui 
casiraverunt se propter regnum eoelorum, fructum 
quemlibet sensibilem faciunt, ad quos Deus per 
Isaiam prophetam dicit: Von einuchms - 
(Quia lignum aridum ego sum : quia dabo eis in domo 


dicat 


mea, et in muris meis locum nominatum , melius a 
[iliis et filiabus, nomen sempiternum dabo eis ?. Di- 
cimus autem sálicem gerere orationis, nec non 
poenitentix figuram. Sie ergo et illud quod a David 
dietum est, intelligamus : Super flumina Babylonis, 
illic sedimus et flevimus, dum recordaremur i 
Sion. In salicibus, in medio ejus suspendimus organa 
nostra ὅν. Orationis enim, et. peenitentize lacrymae, 
de quibus | ait Isaias : Sicut. salices super. precter- 
fluentes aquas*?, continentem. commistionis ne- 
cessariam habent, in tempore quo offeruntur : 
quod demonstrat. Paulus : Nolite fraudare invicem 
dicens, misiez consensu ad tempus, ut. vacetis ora - 
lioni, quia castum. oportet esse. conjugium **,. Ipse 
rursus ait. Salvabuntur autem per filiorum. procrea- 
lionem, si perinanserint in fide, et. charitate, οἱ san- 
clificatione, cum sobrietate **, Et iterum : Honora- 
bile connubium, et thorus immaculatus??, Sed. hzc 
de torrente sumere, de presenti | videlicet vita, 
torreus enim propter transitum, sive decursum si- 
mnl autem ct propter hyemem, quam habet diver- 
sarum tentationum, atque tribulationum , recte 
nominatur, ita ut. David de Christo diceret, quia 
et ipse de mundo et ejus tribulationibus, utpote 
similis nobis effectus, gustavit : De torrente in via 
bibit, propterea exaltavit caput **. Exaltàvit enim in 
cruce pendens. Crucifigitur autem, quia ex nostro 
torrente bibere. semel elezit. Qui ergo hec agit, 
septem. diebus lotum videlicet lempus, Letari po- 
lest. Sed. lietari ante. Dominum non impiorum, οἵ 
peccatorum gaudio. Non es! etenim gaudere impiis, 
dicit. Dominus?', quippe qui in voluptatibus, et 
corruptionibus festivitatem habent, sed in Domino 
Letamini. Quid autem. est coram Domino letari ? 
Hd est, in eo credere, ct pro eo pati. lloc enim 
Petrus: gaudium ex quo constet, demonstrat. Scri- 
psit ergo. Per fidem. ad salutem, paratum revelari 
intempore novissimo in quo ezxsullabis , modicum 
nunc si oportet. contristari in variis tentationibus*?, 
Sie novissimorum temporam figuram gerit septi- 
mus fnensis. Festivitas e! gaudium per fidem, qua: 
est in Christo, et pro. passionibus ejus. Sed quo-- 
modo hanc festivitatem consummare et concludere - 
debeamus, ostendunt hzc legislatoris verba. 
Celebrabitisque festivitatem ejus septem diebus per 

annum. Legitimum sempiternum erit in generationibus 
vestris. Mense septimo festa celebrabitis, et habitabi- 


*9 Eccl. n1, Ὁ seq. ?! l Reg. xv, 8. 
*! Psal. xci, 45... 98 Eccl. ix, 8. 
12$ DCorovi δὲν 1 Tim. i59. 


82. Joe]. 1t, 
*? Prov, ni, 98. 
95 Hebr. xii, 4, 


35 


“1008 


HESYCHII PRESBYTERI 


1100 


tis in. umbraculis vestris septem diebus. Ut toto prz:- A omnis qui ex genere Israel est, sive secundum 


senli seculo, quemadmodum tabernaculo utamur, 
sic enim eum Ezechias appellavit, dicens : Quievit 
generatio mea, ablata et convoluta est a me, quasi 
tabernaeulum pastorum??, Non ergo transitum vel 
decursum ejus ignoramus, divitias congregantes, 
vel domos magnas :edificantes : sed quemadmo- 
dum Paulus ait: Intendamus, quia tempus breve 
est, ut ementes sicut non. ementes. simus, et possi- 
dentes, tanquam mon possidentes, el utentes mundo 
hoc, ut non utentes. Preterit enim. figura. mundi 
hujus ἃ. 

Omnis qui ex genere est Israel, manebit in taber- 
naculis, ut discant posteri vestri, quod in tabernacu- 
lis habitare fecerim. filios Israe!, cum eduxerim eos 
de.terra /Eqypti. Ego Dominus Deus vester. Vides 
quia ἤρατο h:e populo Judzeorum, et imagines ma- 
jorum mysteriorum date sunt: et propterea habi- 
tare in tabernaculis, et tabernaeulorum festivita- 
tem celebrare jussi sunt, ut non obliviscerentur 
liberationis ZEgvptio : sed hoc quidem secundum 
litteram, spiritaliter autem ut reminiscamur , quia 
de intelligibili Zzyvpto liberati sumus, id est ab 
intelligibilis Pharaonis servitute, quxe est secundum 
corruptionem laterum presentis s:cculi, qua si 
quis plene carere vult, in tabernaculis habitet , 
Deum suum imitans dicentem : Vulpes foveas | ha- 
bent, et volucres coeli nidum : Filius autem hominis 
nou habet ubi caput suum reclinet?. Manebit autem 


LXX. indigena, id est vere nobilis, verus lsraelita 

Abrah:z hores, qui patriam et genus, et dorus 

paternas reliquit, et in tabernaculis cum Isaac οἱ 

Jacob, cohxredibus promissionis habitat. Quia 

aulem non septem tantum diebus habitare in ta- 

bernaculis verum lsraelitam legislator vult, sed 

per hune numerum omnem vitam significat, filii 

hoc Jonadab, filii Rechab, et ea quie de eis scripta 

sunt per Jeremie prophetiam, docent. Habent 

enim sic : Et obedivimus voci Jonadab filii Rechab 

patris nostri, in. omnibus que praecepit nobis, ite ut 

non biberemus vinum, cunctis diebus mostris, nos ct 
mulieres nostre, et mon cdificaremus domos ad 
habitandum, et. vineam, et agrum, et sementem. non 
habuimus, sed habitavimus in tabernaculis, et obe- 

dientes fecimus juxta. omnia: que precepit. Jonadab 
pater noster?. Sic supernam quietem, et non di- 
spertitam. vitam, et sine aliqua vexatione justi 
studuerunt, qui potuerunt intelligere spiritalem 
fructum tanquam botrum inter folia clatum litte- 
rz. Has filiis Israel festivitates Moyses locutus est, 
in quibus nos letemur, festa celebrantes in lege. 
Dei, et 'qu:? ab eo ordinata sunt, secundum inten- 
tionem ejus agentes, et pro materia qux? vexat ho- 

minem, partem bonam eligamus, charitatem Patris, 
gratiam Filii, societatem sancti Spiritus, Ipsi. gloria 
in s:ecula seculorum. Amen. 


LIBER SEPTIMUS. 


CAPUT XXIV. 

Yrns. 1-4. « Et locutus est Dominus ad Moysen, 
dicens: Przcipe filiis. Israel, ut offerant tibi oleum 
de olivis purissimum ac lucidum, ad concinnandas 
lucernas jugiter extra velum testimonii, in taber- 
nacu!lum fcederis. Ponetque eas Aaron vespere 
usque in uwsne coram Domino cultu, rituque. per- 
petuo in generationibus vestris. Super candelabro 
mmundissimo ponentur semper in conspectu Do- 
mini. » 

Plena et nunc bonis multivaria, et multimoda 
lex spiritus, nec enim exquirere ea qui sunt zd 
correctionem placentium Deo et qux perpetuam 
vitam nobis conquirant, cessat. Cnjus ergo fizu- 
ram hoc, quod nunc expositum est a lege, cande- 
labrum, et lucernz, et oleum gerant, ex verbis 
ipsis legens discere potest, illud Pauli, quod ad He- 
: Ha- 
buit quidem et prius justificaliones culturam, ei san- 
ctv seculare. Tabernaculum enim. factum est pri- 


brzxos scripsit, ad memoriam prius revocans 


** Isa, xxxvi], 12... ! [ Cor. vir, 29-51. 
ix, 1,2, Hebr.^xA. 55 Huc, v11,46. 


. ? Matth. vir, 21; Luc. ix, 58. 
' Matth, xxv, 4 seqq. 


C mum, in quo erant candelubra, el mensa, οἱ propo- 
, 


sitio panum *. Deinde quomodo hzc que talia sunl, 
intelligentur exponens ipse rursus llebrzis, wum- 
bram habere legem ? dixit. Ergo per umbram, cor- 
pus exquiramus : Candelabrum ergo dicimus esse 
evangelicam conversationem, in qua Christus lu- 
cern: modo exsplendere virtutes praecipit : Nemo 
enim, inquit, accendens lucernam, ponet eam sub mo- 
dio, sed super candelabrum, ut. luceat omnibus qui 
in domo sunt *. His lucernis oleum eleemosyna cst, 
quia et jejunium, et virginitas, et oratio, et jusli- 
tia, et omnis actio bona per misericordiam dile- 
ctionis pauperum  irrigatur, et. custodiuntur in- 
exstinguibiles. Quod manifestant lampades quinque 
fatuarum virginum ? : quie, quia dilectionis pau- 
perum minus habuerunt oleum, a sponso exclus 
sunt. Sed oportet oleum esse olivarum purissimum, 
ut non ex injustiüia, neque ex rapacitate dilectioni 
pauperum serviamus, neque ad ostentationem. be 
olivis autem est, si ex bonis laboribus, et ex justi- 


? Jer. xxxy, 6-10. * Hebr. 


1101 
αἶαν pecuniis, vel possessione perliciatur : 
enim oliv:e umbrosz, et fractuose recte appellan- 
tur. Lucidissimum autem, ut non pro gloria hu- 
mana eleemosynam faciamus. Oportet ergo lucer- 
nam hanc semper accendi, extra. velum videlicet 
corporis Christi : hoe. enim esse intelligibile ve- 
lum, per multa pr:ecedentia demonstratum est. In 
tabernaculo autem faderis, sive ut LXX testimonii, 
id est in ccelo, in quo habitare Deum manifestum 
est : utrumque ergo a legislatore dictum est : Si 
enim quicunque facimus pauperibus ^, hx« tan- 
quam sibi faeta, is qui propter nos factus est pau- 
per, imputat, reete ante corpus Dominicum lucerna 
eleemosyn:e incenditur, sed tamen et in ccelo : ibi 
enim suos lhesauros misericordes permittunt. 
Propter quod suceendat eom Aaron, sive. secun- 
dum LXX, et filii ejus. Christus enim, qui 
verus sacerdos, pauperum compassionem cepit. 
lmitantur autem 
adoptionem volunt. 
Ponetque eas Aaron, vel sicut LXX  incendent eas 
Aaron, et [ilii ejus a vespere usque mane. Id est sine 
eessalione, quia et Salomon dicebat : Oleum de 
capite tuo non deficiat *, ut oporteret eleemosyna 
lucernam incendere continue ostendens, et hoc 
ipsum coram Domino, sicut ipse Dominus dixit : 
Te autem faciente. eleemostnam, nesciat sinistra tua 


eum, quicunque ejus lucrari 


quid faciat dextera tua, ut. eleemosyna (ua. sit. in 
abscondito, et Pater tuus qui videt in. abscondito, 
reddet tibi !?. 

lianc legem habeamus cultu. vituque perpetuo in 
generationibus nostris super candelabro mundissimo. 
ld est evangelicam conversationem,  secusdum 
quod jam diximus. Ab omni enim hzc ironia, et 
hypocrisi munda est, utpote lucernas eleemosynz 
ante Dominum, et non ante homines incendentes. 
Usque mane autem incendamus, in presenti vide- 
licet seculo. Quando enim mane illuxerit. futuri 
seculi, jam non est super tempus operationis elce- 
mosyn:, quod aperte significat Salomon dicens : 
Ne dicas amicó tuo : Vade, et revertere, et crastino 
dabo tibi, cum statim possis dare, nescis enim quid 
pariat. superventura. dies ''. ld est, festina, et non 
differas, ne forte deducaris in locis, in quibus ope- 
rari lempus non habes, sed rationes illic necesse 
sit reddi de his qu:e hie operati fuerimus. Praeterea 
his salutare tempus est legislatoris intellectum, can- 
delabrum mundum quidein,quia peccatum non habuit, 
nec dolus inver*us est in ore ejus 5. Candelabrum au- 
tem, quia ipse est lumen verum ,quod illuminat omnem 
hominem venientem in. huic mundum !*. Super hoc 
incenditur lucerna, Spiritus sanctus, igneus enim 
est substantia, et operatione, unde in specie ignea- 
rum linguzrum super discipulos descendit ?*. Hinc 
purissimum oleum offerre, id est vitam mundam 
debemus : scientes, quia non omnium est incen- 
dere illud, sed solius intelligibilis Aaren, et filiorum 


8 Matth. xxv, 40. 
i^ Actu], 5. - 1598: Exi, 4. 


* Eccli:x; 8. 
186 [,uc, ΧΙ, 49. 


IN LEVITICUM. — LIB. VII. 


hzc A €jus : Christus enim ipse plenus est spiritu, dicens : 


10 Matth. v1, 5, 4. 
17 Joaw. xx, 29. 


1102 


Spiritus Domini super me, propter quod unzit me '^. 
Super quem in specie columb:e de caelo. descende- 
Lat. Sed et ignem veni mittere super terram, et. volo 
ut accendatur ὅς Cum hujus lucernae ignem signiá- 
caret, dicebat. Nam et ipse filiis suis tradidi!, 
quando insufllans apostolis, dicebat : Accipite Spi- 
ritum. sanctum ". Sed. lucerna ista aliter uon in- 
cenditur, nisi per vitam mundam, et pet sunversa- 
tionem lucidissimam, sive claram. Qui autem talis 
non est, spiritus in eo exstinguetur. Neque enim 
s'ne causa Paulus contestabatur, Spiritum | nolite 
exstinguere 8 : in nobis esse, incendere ejus opera- 
tionem el exstinguere, aut studentes ea, quibus in- 
cendatur, aut negligentes, evidenter ostendens. 
Nimis ergo ordinate, quandoquidem lucern: men- 
tionem facit, non autem lucernarum, quia de ipso 
sancto loquitur Spiritu, sie dicit, ut Incerna semper 
ardeat, tam ejus zeternitatem ostendens, quia spon- 
te, et ex sua auctoritate succenditur. Quia autem 
Ineernarum memoriam fecit, dicit operationes Spi- 
ritus. Aiunt autem LXX : [ncendent. lucernas ante 
Dominum usque mane, hoc ostendentes, quia nos 
opus habemus accendere operationes spiritalis 
ignis, materiam eis subministrantes, ex quibus ac- 
cendi vult, Quod autem dixil, usque mane, id est, 
usque ad seculum venturum, tune non jam nos 
incendere, neque accendere opus habemus. Omnes 
enim erimus spiritales, qui nobis dignitatem harc 
in hoc seculo comparaverimus. 

Vxns. 5-9. « Accipies quoque similam, et coques 
ex ea duodecim panes, qui singuli habebunt duas 
decimas. Quorum senos altrinsecus super mensam 
purissimam coram Domino statues, et pones super 
eos thus lucidissimum, ut sit panis in monimentum 
oblationis Domini. Per singula Sabbata mutabuntur 
coram Domino, suscepti a (iliis Israel feedere sempi- 
terno, eruntque Aaron et filiorum ejus, ut come- 
dant eos in sancto loco, quia sanctum sanctorum 
est de sacrificio Domini jure perpetuo.» 

Vocat ad contemplationem mandati nos ipse pa- 
num numerus, sed et propositio : et quia non et 
ipsos, quemadmodum ea quie. sunt de sartagine, et 
craticula, et clibano, holocaustum fieri procipit, 
sed poni quidem in mensa altrinsecus, et solis eos 
licere sacerdotibus, non et Levitis edere, ut tamen 
et ab ipsis in loco sancto comedantur. Sed et quia 
sanctum sanctorum appellati sunt, intellige quce 
dicuntur. Dabit enim tibi Dominus intellec'um. Me- 
mento mystice mense, de qua nulli przsumere 
preceptum est, excepto intelligibili Aaron, id' est 
Christo : ipse enim eam primus initiavit : sed et 
filiis ejus, qui ab eo facti sunt. Christi, et induti 
sunt eo : quam tamen comedere in loco sancto jussi 
sunt. Est vero et sanctum sanctorum, ut sanctifi- 
cationem habeant pricipuam, et indespicabilen:. 
Iili panes ex duabus decimis, Dei enim et hominis, 


" Proy.11n:98. '*Petr.1,99.' (5J05n..5/ 9: 
18 | Thess. v, 19. ^ 


-1103 


HESYCHII PRESBYTERI 


1101 


sunt ejusdem in utroque perfecti, ponuntur seni al- A suam esse mensam, et testamentum suum ceternura 


trinsecus. Mystica mensa ponitur quidem hie, poni- 
tur etiam in futuro seculo. Sex autem panes, positio 
una, quia perfectus numerus, sicut et. mysterium 
ipsum perfectum, οἱ perfectos facit cos, qui hoc 
fruuntur. In sex autem. diebus h:ec visibilis facta 
est creatura, sextaque die homo productus est '?, 
propter quem Christus mysticam preparavit men- 
sam. Verumtamen et omnes simul recte duodecim 
panes sunt, quia primi Dominicam ceenaverunt apo- 
stoli, qui erant duodecim numero. Super hos thus 
lucidissimum ponitur, sive ut LXX, etiam sal. Sed 
thus prius, gratiarum actionem, id est. oblationem, 
qua principatum tenet in Dominicam cenam, signi- 
ficat thus, non solum quia immolatur Deo, sed quia 


cet multas, sicot. dieunt medici, sanat oculorum B 


wgritudines. Sal enim apostolorum doctrinam signi- 
ficat, ad quos dicitur : Vos estis sal terre δ. Recte 
autem in multis locis mystice mense, ipsi apostoli 
et doctrina eorum ponuntur, quia quemadmodum 
ipsis. Dominus, sic ipsi nobis divin; conie com- 
munionem tradiderunt, quorum mensa munda, vi- 
delicet altare, de quo David psallebat: Parasti in 
comspectu meo mensam, adversus eos qui tribulant 
me ?', [ec munda est. primum quidem sicut mun- 
dans, deinde sicut nihil mendacii, nec infectionis, 
qualia sunt in mysteriis paganorum, habens insuper, 
quia non licet participem illius fieri eum, qui non 
mundo accedit sensu, neque. indutus est veste alba, 
qualem qui indutus non fuerit projicitur ex eis, qui 
vocati sunt ad ccenam hane semper ?*. Sed et die 
Sabbatorum precipit poni, primum quidem, quia et 
in intelligibili requie quie est verum Sabbatum, lo- 
cum habet, et hoc est mensa Domini, etsi ccena ejus 
est nova, quemadmodum licet in his, qux dicta 
sunt a Domino de calice vitz zternz, conjicere. 
Quia autem non frustra hze, quie nunc legislator 
exposuit, in Unigeniti accipimus mensa, nec loqui- 
Tüur arroganter, aut scirriliter exquirimus, quod 
non ad intentionem legis pertinet, sed imo valde et 
vere conjicimus, ipsa auditori verba satisfacere 
possunt, in quibus hic proprie locutus videtur, 
ait enim : 

Ut sit. panis in monimentum oblationis Domini. 


Quis, aut in cujus commemoratione ? Sed illud pro- D 


cul dubio est, quod se dixisse Paulus Dominum tra- 
dentem mysterium scripsit. Quotiescunque h:ec fe- 
ceritis, in memoriam mei facite, deinde rursus 
additum est. 

Per singula Sabbata mutabuntur coram Domino, 
suscepti a filiis Israel [edere sempiterno. Sive uULXX, 
lestamentum sempilernum : illud: procul dubio testa- 
mentum dicens, cujus Dominus tradens mysterium, 
mentionem facit. Sed et nos dicentes, quantum ve- 
ritatis, quantumque dignitatis habeat, cum maximo 
lmore et amore accedamus. Quia mundam dicit 


' Gen. 1, 27. *? Matth. v, 43. 


ἘΣ P823]. ὙΧΙΣ Ὁ. 
cexvii, 103,, 4. [ Cor. r, 20. 


15 [ Cor. rir, 9, 


ΤῊΙ Reg. iv, 50. 


solumque Aaron, et filios ejus hujus cibi esse par- 
licipes, pr:cipit comedere non ubique, sed in loco 
sancto. Sit autem nobis sanctus locus prius quidem 
aula Dei, deinde nostra corpora 4nando sunt a pol- 
lutionibus munda, ita ut et nobis conveniant haec 
Pauli verba : Templum enim Dei sanctum est, quod 
estis vos **. Insuper elevans ejus gloriam, et mysterii 
dignitatem efferens in sublime addit : 

Sanctum sanctorum est de sacrificio Domini jure per- 
petuo. Ergo sancta est oratio, sancta divin: Scripturze 
lectio et interpretationis auditio, sancta sunt, ut bre- 
viter dicam, omnia qux in Ecclesiis Dei secundum 
legem ejus dicuntur et aguntur. Sancta autem san- 
ctorum de sacrificio Domini, de omnibus videlicet 
qu offeruntur et aguntur, ad ejus gloriam mensa 
est, quam de sacrificio suo Christus proponit. Nam 
non simpliciter dixit, quia sanctum sanctorum est : 
sed addidit secundum LXX, ipsi non solum qui ab 
eo salis(actionem habet sed et subsistentiam. non 
negligenter eam sed proprio sanguine : qui pro no- 
bis effusus est ostendente et constituente. 

Vgns. 10-14. « Ecce autem egressus filius mulieris 
Israelitidis, quem pepererat de viro ZEgyptio inter 
filios Israel, jurgatus est in castris eum viro Israelita. 
Cumque blasphemasset nomen Domiui, et maledixis- 
set ei, adductus est ad Moysen. Vocabatur autem ma- 
ter ejus Salomiteh, filia Dabri, de tribu Dan. Miserunt- 
que eum in carcerem, donec nossent, quod jussisset 
Dominus. Qui locutus est ad Moysen, dicens : Educ 
blasphemum istum extra castra, et ponant omnes 
qui audierunt, manus suas super caput ejus et la- 
pidet eum populus universus. » 

Admirabilia et nune nobis legislatcr tradit, in qui- 
bus dignum est dicere : Quam dulcia faucibus meis 
eloquia tua, Domine, super mel et favum ori meo ?*. 
Necessaria enim, et nimis utilia in imaginibus vivis, 
et signis animatis, et operantibus modo quodam 5.586 
moventibus tradit. Exterior enim sapientia est, de 
qua ait Paulus : Quia stultam. fecit Deus sapientiam 
hujus mundi **, Et rursus : Sapientia hujus mundi, 
stultitia est apud Deum δ. Dicit enim eam, qn cst 
erga cursus siderum, et mensuras celi, et. aliorum 
nobis incomprehensibilium perscerutationem, quae 
apud ZEgyptios studebantur, et illic quodammodo 
initium, et premium sumpsit, quam nec Moyses in 
Pharaonis regalibus nutritus, ignoravit. Sed liber 
Regum dicit : Precedebat. sapientia. Salomonis sa- 
pientiam. omnium Orientalium, et /Egyptiorum “1. 
Israelitis autem mulier, divina Scriptura videlicet, 
de qua in Proverbiis dictum est : Mulier intelligens 
benedicitur, timorem. autem. Domini ipsa laudet, 
quia superfluas questiones relinquens, adhaesit timori 
divino **. Non oportet ergo Israelitidem mulierem 
et sapientiam spiritalis Scripture, exteriori sapientie 
coire, ita ut et subjiciatur, et eum qui ex eis nasci- 


?! Matth, xxr, 566. *?* ll Cor. vi, 46. ** Ps, 


*8 Prov, x viu, 1. 


1105 


IN LEVITICUM. — LIB. VII. 


γ΄ 


1108 


tur, videliceteum, qui ex utraque docetur, non solum À qui maledixerit Deo suo, portabit peccatum suum, 


filium Israelitidis, sed et filium /Egvptii esse, cum 
sapiat videlicet quae /Egypti sunt, et. exteriori sa- 
pienti: se conjungat, etea quz illie sunt dogmata 
obtinere velit. Si aliquando hoo fiet «et. quispiam 
talis fuerit inter filios intelligibilis fidelis Israel, et 
in castris, quod est Ecclesia, quam Jacob in figura 
per somnium videns, dicebat : Castra. Dei sunt 
hec *?, et est ex Israelitide, et Israelita, rixentur, 
qui magnus est, et mundus et qui se sapientize. Dei 
totum dedit, et qui dicit sicut Paulus: Sapientiam 
loquimur inter perfectos, sapientiam. autem non hu- 
jus mundi, et principum seculi hujus, qui destruen- 
tur ?, Rixentur autem de verbis, aut dogmatibus con- 
tendentes, et blaspheraaverit. filius mulieris Israeliti- 
dis nomen : sit enim hoe quando is qui sapientia 
exteriori lesus est, mentionem facit Christi. Vidi 
enim, quia nimis subtilitatem sequens legislator 
ait : 

Cumque blasphemasset nomen. Quod autem tacet, 
necdum enim quando hoc saneiebatur erat notum, 
quia necdum natus erat is, qui ex. virgine, οἱ Spiritu 
sancto incarnatus est, de quo dixit Gabriel : Et vo- 
cabunt momen ejus Jesum, ipse enim. salvum faciet 
populum. suum a peccatis eorum ὃ". Paulus autem 
quautum sit hoe nomen ostendens ait : ΠῚ dedit ei 
Deus nomen super omne nomen, ut in nomine Jesu 
omne genu flectatur , celestium, terrestrium, et inferno- 
rium 55, Quando ergo is, qui in sapientia confidit, et 
intendit exteriori, qui dicit parvum, megnum, 
maximum ; et gradus, quod impossibile est, exquiret 
in divinitate, blasphemaverit nomen Christi : blas- 
phemat enim Filium, qui eum Patri dicit minorem : 
extra castra necessarie expellitur, et a spectaculo 
Ecclesie educitur. Qui autem audierunt, ponent 
manus suas super caput ejus : ostendentes per ca- 
put, quia caput vere Christus, caput autem Christi 
Deus : quia qui Filium blasphemavit, et Patrem in 
iilo blasphemavit. 

Et lapidet eum populus universus. Qui occidunt et 
disperdunt eum qui blasphemavit. Sed et hiec verba 
hujus sanctionis opportune nota, quo modo adduxe - 
runt eum ad Moysen. Ipse autem non ex auctori- 
late agit, nec profert contra eum sententiam, sed 
misit eum in carcerem, ut. dijudicaret per pr:ce- 
ptum Domini. Nam Mosaica lex, odio quidem habet 
ipsa Filium blasphemantem, quod manifestum est ex 
eo, quod frequenter Trinitatis insinuat mysterium, 
(non quidem aperte, nee sic plane de ea loquitur, 
sicut. Evangelium), ct propterea. eum ad judicium 
mandatorum Domini reservavit. Quorum ? Hlorum 
videlicet, qu:xe dicunt : Qui non credit. inFiliwumn. jam 
judicatus est ὅδ. Et rursus : Si non crediderilis, quia 
ego sum, moriemini in peccatis vestris?*. Multaque alia 
ialia in evangelicis preceptis dicta. 

Vens. 15-16. « Et ad filios Israel loqueris : Homo 


DI 


39 Gen. ΧΧΧΙΙ, 
947 ** Deut. vi, 4. 
iC or xi. 8. 


39 | Cor. 11, δὶ 
36 Matth. xxi, 97. 


p 


*i [u6. 1:191- 
37:]s3; XLY; 9. 


et qui blasphemaverit nomen Domini, morte moriatur. 
Lapidibus opprimet eum omnis multitudo, sive ille 
civis sive peregrinus fuerit. Qui blasphemaverit 
nomen Domini, morte moriatur. » 

Novum hie, et quod conturbct aures multorum 
secundum editionem LXX praocipit : Homo, homo 
quicunque maledirerit. Deo, peccatum accipiet, qui 
autem. nominat nomen. Domini, morte moriatur. Et 
blasphemando Deum, nominare nomen Domini gra- 
vius est: nam ille quidem peccatum accipit solum- 
modo, ille et poenam sustinet mortis. Quis enim 
differentia inter Dominum et Deum ? Nonne hic iste 
ipse est qui dixit : Audi, Israel, Dominus Deus tuus, 
Deus unus est ?*. Et rursus : Diliges Dominum Deum 
tuum ex toto corde tuo**.Quomodo ergo qui maledixit 
Deo, peccatum accipit, qui autem nominaverit no- 
men Uomini morte morietur ? Aut cujus rei gratia 
omnino pon: submittitur, qui nominat nomen 
Domini? Invenies enim Isaiam exsultantem in hoc, 
et dicentem : Domine, extra. te alium nescimus, no- 
men tuum nominamus **. Quod. ergo nomen Domini 
quis nominans, sub maledicto et sub poena mortis 
efficitur ? Siquidem aliquod latens nomen, et quod 
nos ignoramus, legislator nune dicit, quod in Seri- 
plara saera non est manifestatum : quomodo quis- 
piam hoc nominet, quod non didieit, nec ad me- 
dium proferre potest ? Vide autem quid nobis Deus 
per Moysen manifestaverit : Cumque. descendisset 
Dominus per nubem, stetit cum co Moyses, invocans 
nomen Domini, quo transeunte coran eo ait : Domi- 
nator Domine Deus misericors et clemens ?*. Non autem 
hoe nobis manifestaret, si nos hoc non. nominare 
voluisset. Sed aliud nune per priesentiam . legislator 
demonstrat : illam enim blasphemiam, quam scien- 
do quis committit, hane sub poena maxima esse, et 
non venialem vult. Et hoc dicit aperte, quod in Evan- 
geliis Dominus ait : Omne peccatum, et blasphemia 
dimittetur hominibus. Qui autem dixerit contra Spi- 
ritem sanctum, non dimittetur ei, neque in hoc seculo, 
neque in futuro **. Blasphemiam spiritus, eam quae 
in scientia Del committitur, blasphemiam appellans, 
quia scientia donum est specialiter Spiritus, ita. ut 
Paulus diceret : Huic quidem dotur per Spiritum ser- 
mo sapientie, alii sermo scientia "ἢ. Quamobrem et 
nune intelligis maledicere Deum, qui nen sciendo 
blasphemat. Unde nec blaspheniare eum Symmachus 
sicut filium mulieres Israelitidis scripsit, sed detra- 
here. Dixit enim : /10o qui detraxerit Deo suo. Et 
per hoe maxime ostenditur, quia per nimiam igno- 
rantiam, ea de Deo, απο de homine habet in quibus 
locum. habet detractio, dicere. Verumtamen et sic 
peecatum accipit, quia dum deberet scientiam habere 
non habuit. Nominare autem nomen Domini in malc- 
dicendo ait eum, qui in scientia blasphemat. Ili 
aulem proprie Dominum nominant, qui ejus. scien- 


? philip. n, 10. ?? Joan. nr, 18. ?* Joan. viit, 
5. 39 Exod. xxxiv, ὃ... ?? Matth. xu, 51, 52. 


1107 


HESYCHII. PRESBYTERI 


1108 


tiam conquisierunt per Spiritum. Nemo enim potest A Sed et si percusserit animal, videlicet. eum qui pe- 


dicere : Dominus Jesus, quemadmodum Paulus ait, 
nisi in Spiritu sancto ***. Quia ergo scientes blasphe- 
niant, recte sunt sine venia, sive a. Patribus scien- 
tiam habent, et appellantur propter hoc cives, sive 
1odo eam didicerunt et propterea sunt. peregrini. 
Cum nominant ergo nomen Domini, recte morien- 
—ur : id est, cum nominant et blasphemant. Vides 
ergo, quia et ille Isvaelicie mulieris nominavit no- 
ien, et blasphemavit, penam sibi superinduxit, 
Sed in hae sanctione hoe. quod videtur dubiam, 
Aquila planius edidit, ait enim : 

Vir quando blasphemaverit Down suum, et accepe- 
rit. iniquitatem. sibi, et denominans nomen Domini, 
morte moriatur. Non dixit, nominans, sed denominans, 
ut hunc, dequo nunc sermoest, simul hlasphemare 
et nominare ostenderet, eum, qui blasphemat, et 
nominat nomen Domini, videlicet Spirilus, ait ergo 
Paulus Dominus enim Spiritus est. Hune mori et 
occidi precipit legislator, est autem is qui seiendo 
blasphemat, sicut semel diximus. 

Vrns. 17-22. « Qui percusserit et. occiderit ho- 
minem, morte moriatur. Qui percusserit animal, 
reddat vicarium, id est animam pro anima. Qui ir- 
rogaverit maculam cuilibet civium suorum, sicut 
fecit faciat ei : fracturam pro. fractura, oculum pro 
oculo, dentem pro dente restituet. Qualem inflixerit 
maculam, talem sustinere cogitur. Qui percusserit 
jumentum, reddet aliud. Qui percusserit homine, 
punietur. Ziquum judicium sit inter vos, sive pere- 
grinus, sive civis peccaverint. Quia ego sum Doini- 
uus Deus vester. » 

Multa et nune consequentia legislatorem inveni- 
mus uti, si intentioni eorum qui scripta sunt men- 
tem figamus : quoniam nulla Dei gloria ex blasphe- 
mia alieujus sustinet imminutionei nec sui gratia 
hos, qui cum blasphemant, sub tali esse. pcena, et 
iormentis precipit. Cum aulem mos noceamur 
talibus verbis, et divinam minuentes famam, quod 
est hominibus perniciosum, ignorare Creatoris ct 
communis benefactoris dignitatem, recte przsentia 
subdidit : 

Qui percusserit, et occiderit hnominem, sive so- 
cundum LXX, Qui percusserit! animam homiiis, 
morte moriatur. Et quis hominis percutit ani- 
mam, nisi qui eum illiciat ad impietatem? qui 
eum ad blasphemos trahit sermones? in quibus 
moriatur pessima peecati morte, quie vera est 
mors anima. Propter quod morte mori hunc, 
qui Lalis est, prcipit. Hie tamen animam dicens 
bominis animalem maxime hominem dicit , id 
est eum, qui non potest intelligere. quae sunt 
spiritus , de quo ait Paulus : Amnimalis autem 
homo non percipit ea qua sunt spiritus. Stultitia est 
enim illi et non potest. intelligere, quia spiritaliter 
ezaminatur **, Quem qui percasserit, morte moritur. 


429 
ἃ. 


| Cor. xyi, ὅ. 
vi, 27. ** Psal 


* T Cor. i1, 14. 
XXXV, d. 


322 Psal. XLyIN, 19. 


coris modo vivit, de quo ait David: Homo cum in 
honore esset, non intellexit, comparatus est jumentis 
insipientibus, οἱ similis factus est eis "ἢ, reddet vi- 
carium, id est animam pro anima. Nec enim, qui 
peccatorem, aut popularem, et non habentem dis- 
cretionem subtilem. de Deo, errare fecit, vena 
omnino dignus est. Si autem non sic percussit, ut 
perfeete eum ad impietatem perduceret, el ex toto 
eum errare faceret a Deo, omnino autem quedam 
ei dixerit, aut egerit, maculam peccati irrogavit 
secundum hoe, ct poenam sustinebit ; ait enim ; 


Qui irrogaverit. maculam. cuilibet. civium. suo- 
rim, sicul fecit, fiat ei : Fractmram pro. frac- 
(ura, sive ut. LXX, contritionem pro. contritione, 
oculum pro oculo, dentem pro. dente. Sive enim 
virtutem, quam liabuit civis, sive proximus ille 
mala docens aut suadens, aut scandalizans, aut 
detrahens, et calumnians contrivit, sive oculum ejus, 
videlieet. scientiam, unumquodlibet pr:edictorum 
agens cicavit, aut. dentem, virtutem | verborum : 
dentes enim pro verbis Seriptura accipere solet, quod 
ostendit David dicens : Filii hominum dentes eorum 
arma et sagitte, et lingua eorum machera acuta. 5. 
De Cliristo autem Jacob patriarcha in benedictioni- 
bus dicebat : Pulchriores oculi ejus vio, et dentes 
lacte candidiores **. Clari enim, et aperti evangelici 
Christi sermones sunt super lac legale. Necessarie 
ergo eorum, quz» dicta sunt aliquid nocens, similem 
elipsesustinet maculam, in judicio videlicet futuro. 
Si enim alterius virtuti nocuit, aut. contrivit, ipsius 
conteretur : scientiam obseuravit, ejus scientia pro 
nullo habebitur, si verbis doctoralibus nocuit, et 
ejus sermones infructuosos ei, atque inutiles judex 
efficiet. Propter quod non dixit, Sie facietis ei, sed, 
sic fiet ei, futurum judicium innuens, in quo judex 
reddet. unicuique secundum opera sua *5. Quod si 
quis etiam hominem percusserit perfectum in fide, 
et consumma!um : hoe enim proprie est hominis , 
propter quod dixit David: Homines et jumenta. salvos 
[acies, Domiue** : homines dicens eos, qui agunt qux 
perfeeta sunt, jumenta, imperfectos, et idiotas : 
percusserit autem mortali plaza, quie trahit ad. im- 
pietatem, hic morte morietur, Nametsi idoneus fuit ad 


D repellendum vulnus, qui percutiebatur, hoc quam- 


libet satisfactionem non paret percutienti, et multo 
inagis sub peena erit, quia et eum qui potuit resistere 
ei, occidit. | 

AEquum judicium sit, inter vos, inquit, sive peregri- 
nus, sive civis peccaverit, quia ego sam Dominus Dcus 
vester. Necmodo excepit eos, qui nune docti sunt ab 
eis, qui prius et a parentibus sacras scierunt Scri- 
pturas. Communem aulem coutra utrosque poenam 
definit, et infert : quia ego Dominus Deus vester, 
qui dixi, quia Quicunque scandalizaverit unum de 
pusillis istis, qui in mc credunt, expedit ci, ul $us- 
* Matth, 


" Psal.Lyj, 5. Ὁ" Gen. xix, 12. 


1109 


IN LEVITICUM. — LIB. VII. 


1110 


pendaiur mola. asinaria ad. collum ejus, et sic mer- A seres, et vineam non pulabis. Quz sponte gignet 


gatur in pro[undo maris *". Neque enim hze verba 
distinxit, sed dicens : Quicunque, onmes poenae sub- 
jecit, propter quod et Paulus dixit : Qui autem 
conturbat vos, portabit judicium, quicunque est ille **, 
id est, sive parvus, sive mognus, sive scientiam 
labens plurimam sive parvam, sive nunc didicerit, 
sive prius, sive civis fide, sive peregrinus. Cum 
autem hiec ita se habeant, necessaria erat Judiis et 
littere sanctio, neque cupiebant audire : Si quis te 
percusserit. in dextram mazillam, prabe illi et alte- 
ram *?, quia cum essent malevoli, unusquisque hoc 
proximum exaeturus erat, et non ipse agere. Recte 
ergo eis oculum pro oculo, dentem pro dente dice- 
batur, ut metu alternzs poenz a vinolentis, et ho- 
micidiis abstinerent. 

Vrns. 25. « Locutusque est Moyes ad filios Israel, 
et eduxerunt eum qui blasphemaverat extra castra 
2c lapidibus oppresserunt, feceruntque filii Israel 
sicut prieceperat Dominus Moysi. » 

Ergo non tibi frustra eum, qui animam hominis 
percussit, aut. pecoris, aut hominem, quem et mori 
propler hoc precepit, illum. esse secundum legis 
contemplationem ostendimus, qui alium ad blas- 
phemiam percusserit docens, aut exacuans, aut tale 
üliquid a!iud agens. Ecce enim ordo sanctionis pro- 
bat hoc et absque aliqua dubietate demonstrat, quia 
de his qui maledieunt Deum, aut blasphemant, 
pricipiens, conjunxit his eum qui hominis animam, 
2ut animalis, aut hominem ipsum percussisset : et 
non solum sieut illi, et huic poenam mortis induxit, 
sel explanans quod unam habeant ea, qua dicta 
sunt, intentionem, rursus addidit, qui blasphemaverit, 
poenam quam omnis multitudo obediens legi exige- 
bat. Audivimus enim, quemadmodum de castris 
cduxit eum, qui blasphemavit, lapidibusque eum 
opprimi przcepit. Propterea indignationi et opus 
addidit, et legem tibi etiam experimento ipso con- 
firmatam ostendit, ut et tu blasphemare Deum timeres 
et fugeres, illam timens peecati magnitudinem, quam 
non solum principes, sed omnem muliütudinem 
vindicare przecepit. Communis enim debet esse 
omnibus contra blasphemos pugna, quia communi 
nostro benefactori, communi nostre vite ex quo 
omnes el esse, et bene esse liabemus, detrahere ten- 
tant, ejus quidem glorize nihil nocentes, nos autem 
ab eo separare, et expellere volentes. 

CAPUT XXY. 

Vens. 1-7. « Locutusque est Dominus ad Moysen 
in monte Sinai, dicens : Loquere filiis Israel et dices 
ad eos : Quando ingressi fueritis terram, quam ego 
dabo vobis, sabbatizelis Sabbatum Domino. Sex annis 
Seres agruim tuum, et sex annis putabis vineam tuam 


colligesque fructus ejus. Septimo autem anno Sab- 
batum erit terrze requietionis Domini. Agrum non 


. " Matth. xvur, 6. 
wv " Gen. xxix, 11. 


*$ G3). v, 10. 
? Matth, xxvr, 29. 


*9 Matth. v, 99. 


humus, non metes, ei uvas primitiarum  tuaruin 
non colliges quasi vindemiam. Annus est enim re- 
quietionis terre. Sed ernnt vobis in cibum : tibi 
Οἱ servo tuo, ancillze et mercenario tuo, et adven, 
qui peregrinantur apud te. Jumentis tuis, et pecori- 
bus, oninia quie nascuntur prisbebunt cibum. » 
'Terram, quam et Deum nobis dare decet, et nobis 
expedit accipere, ex qua veram vitam conquirere 
possumus, id est conversationem bonam qui est 
seeundum ejus legem, stque mandata, qui nobis 
dedit, de qua at David : Doce me voluntatem tuam : 
quia (tu es Deus. meus, Spiritus tuus sanctus deducet 
me in. terram. rectam ^, Hanc si intraverimus, sex 
asnis serere nostrum agrum, et plantare vineani, 
et colligere fructus qui ex ea nascuntur, possumus, 
id est, usque dum in vita hac et in creatura hac 
visibili sumus : quam sex dierum numerus rccte 
significat quia in sex. diebus constitula sunt, quie 
videntur emnia. Septimo autem anno, Sabbatum, 
et requies erit terre, Quando enim intelligibile no- 
strem venerit Sabbatum, id est przesentis sceculi re- 
quies, de qua ait Paulus : Ergo relinquitur Sabbatis- 
mus populi Dei "! ; quem signat dies septima, quia 
sepüma die requievit Deus ab omnibus operibus 
suis, videlicet visibilibus : tune operationis non est 
lempus, et ideo nec agrum legis tunc serere, nec 
vangelicam vineam plantare possumus. Ager enim 
à nobis lex recte intelligitur, quia senior filius, qui 
juniori populo :emulus est, qui imaginem populi 
Judiaorum gerit, de agro, videlicet operatione legis, 
reverli dieitur. Vinea autem, evangelica sine aliqua 
dubietate praedicatio est : Christus enim ei occasio- 
nem et materiam. dedit, qui dixit: Ego sum vitis, 
vos autem palmites, Pater meus agricolu est ὅς Nec 
ergo colere legalia, aut evangelica mandata posl 
exitum de hae. vita, aut transitum poterimus, sed 
nee ea qui sponte nascuntur, metere, id est. nec 
quicunque naturalis lex ad operationem hominibus 
sueserit, hec est enim. quie sponte gignitur, quia 
extra meditationem librorum, et omnem doctoralem 
auditum suggerit, cLexhortatur qua sunt utilia, et 
cogitationes nobis adjuvantes animam prostant. Sed 
nee uvas primitiarum sive ut LXX uvam sanctifica- 
tionis, vindemiare tunc necesse habemus, et quie 
est sanctificationis uvà : sciunt qui imbuti sunt Cliri- 
sti mysterium, qui experimento de Christo prophe- 
tiam perceperunt : Lavabit in vino stolam suam, el 
in sanguine uve pallium suum "ὃ, hujus sanctificatio- 
nis quam non vindemiabimus ; illie nam mysterium 
fore Dominicum videbimus tunc, sed cum majori 
gloria nullius sensibilis rei sicut nunc egentes. Unde 
legislator quidem uvam commemoravit, Christus 
autem hoc se bibere in regno nobiscum, sed novum 
promisit ?*, Ifoe ergo sabbatum, id est requies sceculi, 
in quo predicta lerra requiescimus, cum enim 


v Psal. cxt, 10. ^! Hebr. 1v, 9. Joan. xv. 


lil 


HESYCHHI PRESBYTERT 


Y 


1112 


tunc fas uon sit, nunc tempus habemus quz operan- A sionem cunctis habitatoribus terri tua. Ipse est 


da sunt. Unde ct quinque fatux virgines, quia vocaüe, 
utintrarent ad regales nuptias, oleum. ambulabant 
cemere, sicut iguorantes tempus, exclus: sunt ?^. 
Sed erunt vobis in cibum, tibi, et servo tuo, ancille 
et mercenario tuo, et advene qui peregrinantur apud 
te, jumentis tuis, pecoribus iuis. Quicunque enim 
nunc operati fuerimus, horum ibi fructum percipi 
ius, et illud Psalmi nobis aptabitur : Beati omnes 
qui timent Douiuwm. Labores [ructuum tuorum man- 
ducabis. Deatus es, et. bene tibi erit ὅδ, Beatitudinem 
ergo describit futuri seculi, beatum quemdam cibum 
invenire. Beatum enim ait, qui comederit panem in 
regno ccelorum. Multo magis autem beatum est et 
servos habere, et ancillas et mercenarios, advenas, 
jumenta οἱ pecora, sive secundum. LXX et bestias. 
Species enim. haec discipulatum probentium nobis 
in saneta Dei conversatione sunt. diverse, Servi 
quidem etancille, quotquot nobis ad diseipulatum 
semetipsum subdiderint, vel a nobis empti fuerint 
de exteriori servitio. Mercenarii autem nostri, qui a 
nobis invitati sunt, non. lamen tantum subjecti, 
ul et servi, et ancille nominentur. Advenz, sive ut 
LXX, inquilini, adjacentes nobis : neque enim dixe- 
runt, inquilinos, sed inquilino adjacenti ad te : quot- 
quot in vita ista per philosophiam, quasi inquilini 
sunt non tamen exterioribus adjacent, sed nobis qui 
in bonam terram ingressi sumus, et possidemus eum, 
οἱ qui ad eam. pertinet. Sed et si quem idiotam, 
sive popularem juvabimus, hi enim suut jumenta : 
insuper et si quem infidelium vel impiorum, qui 
recte pecora, sivi ut LXX, bestie nominantur, man- 
suetum facientes, relinquere sylvas,et ad terram 
venire nostram fecerimus, et bestias agri dici, de 
quibus dixit David : Puer montes transibunt aquae, 
polabunt eas omnes bestie agri . Et hi qui fructus 
bon lerra, quie a Deo tradita est. nobis conversa- 
Uonis, sicut diximus intelligibili sabbato comedent, 
in requiem futuri seculi, praed:ctze terrze percipientes 
fructuum delicias, propter quod Ecclesiastes dicebat : 
Prepara ad exitum opera tua ὅδ, quia post exitum 
tingere quamlibet operationem non licet. Ghristus 
autem ait : Operamini non cibum qui perit, sed eum 
qui permanet in vitam eternam, quem Filius hominis 


dabit vobis **. ffujus quidem opus hic,in futuro au- ἢ 


iem fructus est. Vo enim, ii quis vacuis hinc anibu- 
laverit manibus, illic ubi tempus jam non est tüe- 
saurizandi, non operandi, se lie proferuntur, hice 
(ruuntur, quie hic operati fuerimus : quibns super- 
v dificans legislator, sequentia subdidit : 

Vrns, 8-15. « Numerabis quoque tibi septem 
hebdomades annorum, id est, septies, quie simul 
faciunt annos. quadraginta πόνοι, et clanges buc- 
cina, mense septimo, decima die mensis, propitia- 
tionis tempore, in universa terra vestra, sanctilica- 
lisque annum quinquazesimum, et vocabis remis- 


"€ Matth. xxv, 1 seq. 
41 Cor, xv, 25; 1 Thess. 1v, 10, 


5e/Psa]o cxxyi, 1,29» — 9 


jubileus. Revertetur homo ad. possessionem suam 
et unusquisque rediet ad familiam pristinam. Qui 
jubileus est et quinquagesimus annus non seretis 
neque metetis sponte in agro nascentia, et primitias 
vindemi:x non colligetis, ob sanctificationem jubilei, 
sed statim. ablata. comedetis. Anno jubilei redient 
Omnes ad possessiones suas. » 

Wie interrogandi sunt. Judei, si septimam, sicut 
ipsi dicunt, diem legis! :tor honorans, vacare in ipsa 
ab agri operibus, a/isque talibus pracepit, cujus 
gratia quinquagesimo anno cessare ab operibus proe- 
cepit. Si enim hebdomadas hebdomadarum ad novem 
et quadraginta numeri annos colliguntur, non opor- 
tebat quinquagesimum | vacare, nisi forsitan. aliquid 
significaret, et mysteria lex exponeret, qui? necdum 
lempus erat aperte propter auditorum infirmitatem 
aperiri. Quie sunt autem hzc? Audi : Duplex autem 
quiedam infertur a Deo omnium visibilium consun- 
natio, unà quidem uniuseujusque nostrum, alia 
autem, communis humani generis ipsorumque ho- 
rum, qui hanc, qua; nunc est, conversationem 
constituunt. Sed nec quando. unusquisque nostrum 
consummatus fuerit, tempus nobis operandi erit, 
nec quando oinnes: et hoc nimis scienter legem 
dans, Deus quippe erat, his nobis innuit et superiori- 
bus verbis, in superioribus quidem, uniuscujusque 
finem insinuans, his autem, consummationem totius 
generis humani, mundique visibilis. 

Numerabis erqo tibi septem hebdomadas annorum, 
Sive ut. LXX : Septem. ergo numerabis tibà. requies 
annorum. Sabbata autem, pro requie reliqui interpre- 
tum ediderunt. Et quid hoe est ? Septem. enim ait 
hebdomadas annorum septies. Et sunt. septem heb- 
domades annorum quadraginta novem anni, quia in 
hebdomade dierum totum seculum humanum divi- 
ditur, quando hic ipse in semetipso multiplicatus fue- 
rit, et tota. seculi completa fuerit volubilitas, cujus 
tempus Creator delinivit, diu semetipsum volvens ad 
inem. pervenit, Et propterea ille finis temporum 
hebdomadarum recte — appellatus. quadragesimus 
nonus annus est. Sed oportet eliam. sequentem , 
quinquagesimum, sicut ait hic legislator, succedere, 
in quo mortuorum fit resurrectio. Post finem enim 
resurrectio sequitur. Qu:xe quomodo, et quemadmo- 
dum proveniat, dicit Paulus. Similiter autem et le- 
gislator presentibus subdidit verbis, ait euim : 

Et clangens buccina mense septimo, in universa terra 
vestra. Mlam tubam significans, de qua Paulus scri- 
bit Corinthiis, dicens : Quia ipse Dominus in jussu, 
in voce. Archangeli, in. tuba. Dei. descendet. de calo, 
et mortui qui in Christo sunt, resurgent incorrupti 9. 
Oportet enim mortuorum resurrectionem suscitan- 
tem eos praecedere tubam. Unde in quadragesimo et 
nono anno, in quo communem diximus consumnia- 
tionem fieri, tuba cani. przecepit, Jn. mense autem 
? Joan. vi, 27. 


Psul, cp, 11... 9 Eccli. xiv, 17. 


{113 


ΙΝ LEVITICUM. — LIB. VII. 


1114 


septimo, decima mensis, propitiationis tempore, Α tAesauros in calo, ubi nec tinea, nec ΦΥ ΠΟ corrun- 


clangentes buccina in universa terra vestra recte 
precepit, per propiliationem  manifestans, quia 
propter bonitatem et clementiam erga omne genus 
humanum, communionis resurrectionis dispensat 
mysterium, misericordiam impendens Adam, qui per 
inobedientiam in terram reverti priceptus est : si 
enim non misertor propitiatorium fuisset, non eum 
a corruptione terrena liberasset. Quod autem dixit 
omnem terram, quia totius erit humani generis 
resurrectio. Per septimum autem meusem, et deci- 
mam diem, eum qui h:ee egit, videlicet Christum 
intelliges. Mense enim septimo zelas mundi venit : 
cujus mensem primum dicimus eum qui fuit in pa- 
radiso ; secundum usque ad diluvium : lertium, us- 
que ad Abraham : quartum usque ad tempus, quo 
descensum est in. /Egyptum : quintum, usque ad 
captivitatem in Babyloniam : sextum, usque ad ad- 
ventum Christi : septimum, ipsum Domini adventum ; 
nam etsi non omnes h:e differentiam. quamdam 
inter se :etates habent, tamen temporum signa sicut 
menses habent. Sed decimam diem propterea addi- 
dit, quia in perfectionem, perfectus quippe numerus 
est. decimus, propitiationem nostram per crucem, 
atque passionem Christus peregit. Unde et ovem 
quam Moyses pracepit immolari, perfectam esse, 
et decima dieseparari praecepit, hujus gerentem ima- 
ginem, de quo nobis nunc sermo est. Quid autem 
his addidit ? 


Sanctificabisque annum. quinquagesimum, οἱ vo- 
cabis remissionem cunctis habitatoribus terrm tua. 
Septuaginta autem addunt, Annus remissionis erit 
vobis. Significatio hze sanctifieabitur, id est in 
sanctimonia hunc exspectate, €t sancta de eo cogi- 
tate. Sed et sanctimoniam in co corrigite, reminis- 
centes illum, qui dixit: Pacem meam sequimini cum 
omnibus et sanctimoniam, sine qua nemo videbit 
Dewum?!. Sed et omnibus qui sunt in lerra, remis- 
sionem annuntiemus, prolata:contra nos propter 
Adam sententia. Sienificatio hiec. est, signum est 
enim mortuorum resurrectio Christi victore, per 
quam vincit inimieum, omnia subjiciens sibi, et 
destruens mortem , quemadmodum Paulus ait: 
Oportet eum regnare, donec ponat omnes inimicos 
sub pedibus suis. destruetur 
mors ἢ. Sed significatio hie per evangelicam prze- 
dicationem efficitur ; Christus enim adveniens, eam 
significavit atque praedicavit. 


Novissime | inimica 


Tunc revertetur homo ad possessionem. suam, et 
unusquisque rcdiet ad. [amiliam pristinam, vel sieut 
Septuaginta, ad patriam suam. Possessio enim 
nostra est, et indeptio futuri seculi, quia illam non 
ad tempus, sed in perpetuum possidemus, et. nec 
nanc quidem hujus. nunc autem illius, sed semper 
ejusdem est firma, et quie non possit. auferri pos- 
sessio, de qua Douiinus dicebat : Thesaurizate vobis 


*! ITebr. xit, 14, 
lip. 1, 25. 


$* [. Cor. xv; 25, 26. 


C 


8? Matth. v1, 19. 


pit, nec [ures e[fodiunt, et. [urantur *.. Sed. et. ad 
familiam pristinam redimus, vel sicut Septuaginta, 
ad pauiam mostram. ambulabimus. Manifesta est 
enim quedam amantium hospitalitatem patria, sive 
familia, cui Abraham  pr:zeest, manifesta castro- 
rum, cujus Joseph princeps est : manifesta. zelato- 
rum, eujus Elias primatum tenet, quarum hzredi- 
tatem percipimus, quando horum quz hic sunt, 
remissio, el sanctificatio contra mortem victoria 
peracta fuerit. 

ln quinquagesimo amo qui post hebdomadam 
hebdomadarum: |d est, post communem finem 
veniet, sicuLsemel ostensum est. Tune non pos- 
sunt seminari, neque meti sponte in agr9 nascen- 
tia, neque primitias vindemi:e colligi. Neque. enim 
tempus est, in quo nobis per operationem. conqui- 
ramus aliquam sanctimoniam, quam in hae vita 
non conquisivimus in seculo futuro, sed frui his, 
quie hic operati fuerimus, et propterea. subiit: 

Sed. statim oblata. comedetis. Vel sicut. Septua- 
ginta, de campis comedetis, que nascuntur in ea, id 
est parata, non quie tuuc senünantur, nec quiae 
coluntur, sed olim praseminata, et praoperata. 
Hlud est enim tempus, de quo ait, David : Quia 
reddis unicuique. secundum opera. sua**. Sed quid 
in finem presentis sanctionis dixit: Anno jubilei, vel 
secundum Septuaginta, auno remissionis significatio- 
nis redient omnes ad possessiones suas. 

Evidenter nos lex, per hoc quod nunc dictum 
est contestator, quia vel si hinc recesserimus, 
usque ad annum remissionis, qui est sanctificatio- 
nis, usque ad communem videlicet. consummatio- 
nem, et mortuorum resurrectionem, quam Christus 
operatur, quando integrum surgit contra inimicum 
el mortem trophxeum, ad. possessionem suam, ad 
hiereditatem videlicet nemo redire potest, propter 
quod et Paulus ait: Nos qui vivimus, non pravenie- 
museos qui dormierunt ?. Neque enim justi. qui 
vivi appellantur mortuos praecedunt, sed omnium 
judicium erit commune, et omnes simul ad com- 
petentia sibi loea transmittuntur. Bene autem 
redient, ait, quia ad Deum. ambulamus, ἃ quo et 
venimus, cum non essemus prius. Quando auten: 
venerimus ad eum, tune esse incipimus. Sed cepi- 
mus qnidem esse communiter, ex quo Adam creatus 
est: specialiter autem unusquisque est, ex quo In 
ventre materno plasmatus est, ait enim : Qui format 
spiritum hominis in ipsum. A Deo tamen venimus 
ratione opificii, et. conditionis ejus, propler quod 
et Paulus dicebat : Coarctor autem ex duobus, desi- 
derium habens dissolvi, et cum Christo esse **. Quod 
unicuique nostrum cum fiducia proveniat, id est, 
ut possessionem bonam, et quie familiis justorum 
connumeretur , 


inveniamus atque 


Tune enim nostras, sicut diximus, possessiones inve- 


possideamus. 


* psal, ixi, 15. 5 1 Tliess. 1x, 11. 5* Phi- 


1118 


HESYCHII PRESBYTERI 


110 


niemus, tunc hwveditatem  accipiemus. Propter A Aabens suc voluntatis, et. hoc judicavit in corde suo 


quod numerabis tibi septem hebdomadas, sive se- 
ptem numerabis tibimetipsi requies annorum, in 
hujus legis exordio legislator dixit. Non. quia diem 
et horam illam numero comprehendere possumus, 
sed et quemadmodum numerantes finem numeri 
esspectant, sie nos non solum specialem nostram, 
sed et communem  respiciamus consummationem, 
in qua terrenam correptionem relinquentes, ad 
Supernas possessiones, quie sine labore sunt, trans- 
mittimur. Sed et ad requiem seculi futuri, quam 
quinquagesimus annus significare dictus est, nnde 
€t Salomon in Proverbiis dixit: Da partes septem, 
nec nom octo ", ul ad consummationem, quam se- 
pienarius numerus significat, intendamus, et ad 
requiem saeculi futuri : illam enim octava dies 
significat. Propter quod et Christi resurrectio post 
septimam diem Sabbati in octava peracta est, ex 


qua substantiam habuit universalis mortuorum 
resurrectio. 
Viens. 14-17. « Quando vendes quidpiam civi 


tuo, vel emes ab eo, -ne conirisies fratrem tuum, 
sed juxta numerum annorum jubilei emes ab eo, 
et juxta supputationem frugum vendet tibi. Quanto 
plus anni remanserint post jubileum, lanto crescit 
pretium. Et quantominus numeraveris temporis, 
tantum minoris et emptio constabit. Tempus. enim 
frugum vendet tibi. Nolite aflligere  contribules 
vestros, sed timeat unusquisque Deum suum. Quia 
ego Dominus Deus vester. » 

Esse aliquam. venditionem, cujus sine argento 
contractus provenit, aperte nos Isaias docuit, ait 
ergo: Omnes sitientes venite ad. aquas, οἱ qui non 
habetis argentum properate, et comedite **. Propter 
quod sic. dicebat Petrus, condemnans Simonem: 
Pecunia tua tecum sit in perditione, quia donum Dei 
astimasti pecunia possideri **. Bonum et vere bea- 
tum est, quod spiritale est, non tamen cujus. pos- 
sessionem fas sit. pecuniis adipisci. Talem et. nunc 
venditionem ct possessionem spiritalem lex propo- 
n.i, 411 enim : 


Quando vendes quidpiam civi tuo, vel emes ab co? 
dd est, si aliquam. doctrinam, aut dederis, aut 
scceperis, id est. aut docueris, aut edoctus fueris, 
hic est enim bona possessio, quz? ad possessionem 
futuri trausmittit seculi. Bene autem. conjunxit, 
quando vendes quidpiam civi tuo, vcl emis ab. eo. 
Alterutrum enim sunt diviti, alterutrum possessio, 
discipuli atque 'octores : quod demonstrat Paulus, 
Corinthiis scrib»«ns : Quia gloria vestra sumus, sicut 
εἰ vos nostra, a die Christi Jesu??. Ne. contristet 
ergo lomo fratrem, id est, ut. non super. virtutem 
discipulis ingeramus, sed qu eis sunt possibilia, 
id est virginitatem ei, cui possibilis est, illi videli- 
cet, de quo ait Paulus: Qui statuit in. corde suo fir- 
inus, nom habens necessitatem , potestatem. autem 


** Ecclesi χα! 91:995 1s3. 
xxi 4..— 7? Matth. x1, 50. 


Lv, 4. ** Aet. viri, 20. 
7! Matth. xix, 11, 12. 


custodire virginem. suam, bene facit. Conjugium ci 
qui non capit virginitatis verbum, idem enim dixit: 
Et qui tradit nuptum virginem suam, benefacit, et qui 
non tradit, melius facit. Et rursus: Si quis autem 
turpem se videri existimat super virginem suam, quod 
sit super adulta, et ita oportet. fieri, quod vuit. [aciat, 
non peccat si nubat?!, Etrursus: Melius est nubeve, 
quam uri: Idem et de omn virtute, eam qui secun- 
dum possibilitatem est, nos ipse Deus exigit, et in 
alterutrius. ministrare vult, nam Phariswos repre- 
hendebat, utpote gravia illis precipientes, ait enim: 
Alligant onera. gravia. et importabilia, et. imponunt 
in hwmeris hominum ?.. Nimis ergo consequenter 
legislator addidit: 


D Seq juxta munerum annorum jubilei emes ab. eo. 


p 


10 51 Gor, r, 1X. 


Vel sieut Septuagiita, secundum munerum annorum 
post significationem possidebis a proximo 2 significa- 
tionem, secundum quod jam dictum est, adventum 
Dominieum intelligens, et qu: ad eum pertinens 
aununliata est evangelica praedicatio, quz nobis 
futuram contra. mortem victoriam, requiemque 
futuri seculi significavit. Ex quo ergo significatio 
hzc fit, nemo durum portat jugum, nec onus 
grave gerit, sed secundum numerum annorum, id 
est, secundum suam virtutem, quia anni hominis 
wtatem ostendunt, ex qua manifestus quis fit quid 
possit secundum corpus. Quod magis explanans 
subdidit: Juxta supputationem frugum vendet tibi. 
Secundum quod habet. virtutem operari. et fructifi- 
care, reddat magistro fructum discipulus. 

Quanto plus anni remanserint post jubileum, tanta 
crescit. pretium, et quanto minus -numeraveris tcm- 
poris, tantum minoris οἱ emptio constabit. Tempvs 
enim. frugum vendet. tibi. Si potest. multa operari, 
multum fructum exiges: si autem. pauca parvum: 
nam hie quidem trigesimum, alter autem sexagesi- 
inum, alter vero centesimum frucuim ferre esigi- 
tur. Nec negligenter hoc a legislatore, sed ex opere 
studetur, nam ail iterum: 

Nolie ufligere. coutribules | vestros, sed timeat 
unusquisque Deum suum, quia ego Dominus Deus 
vester. Non afllisat homo contribulem, id est, non 
ei grave onus imponat, et super virtutem ejus, sed 
timeat unusquisque Deum suum, qui dicit: Tollite 
jugum meum, quia suave est, et onus meum, quia 
leve est '?. Ego Dominus Deus vester. Id. est, qui de 
virginitate apostolis precepi, et dixi, Non omnes 
capiunt, sed qui potest capere capiat?*. Sic unum- 
quemque exigit secundum virtutem suam, et hoc 
quidem luerum est contemplationis spiritus. Habet 
autem et littera non parvam instructionem : compati 
enim proximo, el in. contactibus sensibilibus, et 
nullatenus gravem quempiam, neque onerosum 
vult esse, nec de pauperum necessitatibus nego- 
Hiari, nec studere, seu festinare possessiones eorum 


"! p Cor. vir, 96, 908. ^ Matihi. 


117 : 
iibi conquirere, domuni domui conjungere, agrum A 
igro apponere, sed tribuere opus habentibus, et 
jaulatim quie dederunt, de fructibus recipere qui 
le agris colliguntur. Ipsum enim debitum donare, 
eL neque hoc quod mutuum datum est recipere. 
Perfect: hoe. vite est, quam non omnes capiunt: 
jui autem. capiunt, beati sunt, 

Vins. 18-20. « Facite pricepta mea, ct. judicia 
eustodite, et implete ea, ut habitare possitis in terra 
ibsque ullo. pavore, et gignat vobis humus. fructus 
suos, quibus vescamini usque ad saturitatem, nul- 
lius impetum formidantes. » 

Maxime ad aures nostras spiritus Dei cautela 
perfectaque utitur, ne forte discentes, quia secun- 
dum numerum annorum, id est secuudum virtutem 


fructus intelligibilium possessionum, videlicet vir- B 
lutum. exizimur, resupinaremur, et ad delicias 


reclinemus, ipsaque condescensio nobis noxia fieret. 
Facite precepta mea et judicia custode, ail, et 
inplete ea. Nullateuus enim nos vacare, licet infir- 
mi simus a legis operatione, sed*operari procul 
dubio, etiamsi secundum virtutem, vult, virtuten 
autem nostram conscientia nostra convincit, sicut ait 
Paulus : cogitationum invieem — accusantium vel 
excusantium *", Omnes ergo justitias Dei, omnia 
cjus judicia prius castodiamus, et postea. faciamus. 
Custodiamus non corrumpentes intentionem corum, 
sed districte custodientes, et immutabiliter: veluti 
si quis eleemosynam operari vult, nec proximo 
nocens operetur, neque si pauper est, ipse rapiat αὶ 
divitum pecuni: ut prabeat pauperibus. Deus 
enim eleemosynam ex justitia offerri vult. Hoc 
autem et in unoquoque mandato dicimus, ut. prius 
ejus intentionem et finem custodiamus, et sic in 
eorum operationem proficiamus. Tunc enim in 
terra intelligibili babitabimus, in divina videlicet 
lege spiritalis Seripturze, et bon: conversationis, 


quam nobis Deus possidere et colere precepit, 
quando ejus intentionem non fuerimus transgressi, 
tunc gignit fruetus suos, quibus vescamur usque 
ad saturitatem, et nullius impetum formidémus. 
Qui enim custodit intentionem legis, et. qui opera- 
tur, lie ejus collizet. fructus, eL comedet. eos ad 
saturitatem, et sine. formidine in ea habitat, quia 
legislatroris intentionem non transgreditur, nec 
conscius sibi est. contra legem in lege Dei conver- 
sari. Quod si dixerilis, quid comedemus anno se- 
plimo, si non severimus, neque collegerimus fruges 
nostras? 

Vrns. 21 « Dabo benedictionem vobis anno 
vexto, et faciet fructus trium annorum, seretisque 
anno octavo, et comedetis veteres fruges usque ad 
novum annum, 
vetera. » 

Unde dignum est, ut prius juvemur, id. est, utili- 
tate littere hoc intendendum est, atque. hujusmodi 
lucrum sectandum. Duorum ergo annorum vaca- 


D 


323 


,y4- 


donec nova nascantur, edetis 


Hu rg - -: , 
Bom. 1, 15. '* Matth. vi, 9.. 77 Psal. cxxvin, 


IN LEVITICUM. 


S TETBUOWII. 1118 


tionem terrae. praecipiens, non vult deficere, neque 
conlurbari eos, qui legem przeipiebant, quid 
comedant, aut unde comedant, sed ait: 

Dabo benedictionem meam vobis. Quam, quia non 
in solo pane vivit homo, sed in omni verbo. quod 
procedit de ore Dei: quomodo ergo Christi man- 
datum quidam tanquam impossibile et laboriosum 
accusant, quo. dixit: Non cogitetis in. crastino?*? 
Ecce enim lex similia przcipit, et. de integris tribus 
annis jubet non cogitare eos, qui virtutem legislato- 
ris intendunt. Pr:ielerea per tres annos, uniuscu- 
jusque nostrum consummationem, et conimunent 
retributionem quae est post resurrectionem, neces- 
sarie intelligimus. In unoquoque horum conedimus 
quie hie operati fuerimus, propter quod ait: 

Quod si dixeritis : Quid comedemus anno septimo. Id 
est, in uniuscujusque nostrum consummatione. 
Manifestum est enim, quia et in communi, in qua 
fit resurrectio, et in retributionem, eumdem cibura 
habeius. Audi quod tibi de his Deus responsuin 
per legem dat. 


Dabo benedictionem meam vobis anno sexto, ct 
[acietis [ructim. trium. annorum. Denedictio | patris 
filius est, ipse enim maledictum illatum Adz, dis- 
perdidit, propter quod et in eo oportere nos bene- 
dici : David Psalmista docuit: Benedictio Domini super 
vos, benediximus vobis in. noniine. Domini. Nomcn 
Domini, filium dicit evidenter, quia quemadmodum 
nomen manifestat unumquemque qui non videtur, 
sic et Christus apparens, cognosci fecit Patrem in 
semelipso, quamvis invisibilem. llicin sexto anno 
venit, tam in perfectione, hane enim senarius 
numerus significat, quam ut ia. novissimo tempore 
rursus reformatio provenirel, in cujus dierum 
numero homo formatus est. Quamobrem quemad- 
modum formationis sexta dies, sie sextus annus 
reformationis recte appellatur. Quod autem illic 
sextus dies, sextus autem hie annus dicitur, hoc 
ideo: quia multa inter formationem nostram, et 
reformationem. terporum | decucurrerunt spatia. 
Ergo non frustra sexti anni legislator mentioneni 
fecit: in hoc enim Christus veniens, dedit nobis 
acquirere fructus, quibus in propria nostrorum 
uniuscujusque consummalione, etin communi 
resurrectione atque retributione nutiiri. possimus, 
prestans generi. humano abundanter fruüctilicare 
virtutes, ut tantam. et bi qui circa horam. undeci- 
mam conducti sunt ad operandum ?5, cum illis qui 
mane conducti fuerunt, denarii. acciperent merce- 
dem. Non est autem contrarium iis quod sequitur, 
ait enim: 

Seretisque anno. octavo. Quod. quinquagesimum. 
appellant, de quo in precedenti. sanciebat. Quia 
jubileus, et quinquagesimus annus: Nom seretis, 
neque metetis. Quomodo ergo eum hie serere jubet? 
Putasne contraria sibi legislator dicit? Sed. sluee 
hie semen intelligamus, ut neque littera contrarieta- 


S. 75 Matth. 


XX 0. 


1110 


tem 
inveniamus spiritus. Non seretis ergo, neque mete- 
tis de quinquagesimo die. Nec. semen septima heb- 
domad:e serant, de quo messio in quinquagesimo 
anno proventura erat. Hec enim satio, etsi in prz- 
cedenti anno, et quadragesimo proveniebat, in quo 
maxime, sicut in septima hebdomada, sementem 
vacare oportebat: verumtamen quinquagesimi dici- 
tur, quod propter eum seminaretur, et propter hoe 
prohibetur. Neque enim in septima hebdomada, 
quam diximus consummationis 
exemplum, seminari omnino, aut operari lex prz- 
cepit. Sicul ergo nos littera non ad se intendere, 
sed ad intentionem legislatoris compulit, ut solvc- 
retur, ea qui videbatur esse legum contrarietas, 
sic dabit et de contemplatione consona existimare 
iutentioni interpretationis spiritatis. Seminant enim 
anno oetavo, seculo. futuro: non quicunque tunc 
seminant (hoc enim. non est fas, sed et impossibile 
sieut semel diximus) : sed nec qui in septimo, cog- 
novisti enim. quia etiam hoc prohibitum est. Sed 
quotquot in sexto, in quo bonum nobis semen 
Christus veniens dedit, quicunque semen hic prze- 
mittunt, ex quo promissionum nobis florebit mes- 
sis, id est, messura retributionis, de qua ait. David : 
Venientes autem venient cum. exuliatione, portantes 
manipulos suos". Sed et Paulus: Qui seminat in 
benedictionibus, de benedictionibus et metet. Qui semi- 
nat in carne, de carne. et metet. corruptionem ;. qui 
autem seminat in. spiritu, de spiritu et metet. vitam 


esse communis 


cternam??, Hinc seminare in octavo anno, in seculo 
videlicet futuro, necesse habemus: sic enim con- 
veniunt nobis qui sequuntur. 

Εἰ comedetis veteres fructus, usque ad. annum no- 
num. Donec nova nascantur, edetis vetera. Septuagin- 
ta autem, comedetis vetera veterum : non simpliciter 
velerà, sed vetera veterum, quia quemadinodum 
diximus, non solum mox ut hinc. egredimur, quod 
est annus septimus, sed et in resurrectione mortuo- 
rum, qui? est annus videlicet octavus, necnon in 
retributione, quam nonum annum accipimus, cum 
quidem unum sit seculum futurum, dividatur in 
pridietos ordines, comedimus quicunque operati 
fuerimus, ez propterea dicuntur vetera veterum ad 
tantà s:eculí, quae vincuat numerum considerata. 

Vgns. 25-28. « Si attenuatus frater tuus vendiderit 
possessiuneulam. suam, et voluerit propinquus ejus, 
potest redimere quod ille vendiderat; sin autem non 
l;abuerit proximurn, et ipse pretium ad redimendum 
potuerit invenire, computabuntur fructus ex eo tem- 
pore, quo vendidit, et. quod reliquum est, reddat 
emptori : sieque recipiet possessionem suam. Quod 
51 nor invenerit manus ejus, ut. reddat. pretium, 
habebit emptor quod. emerat, usque ad. annum ju- 
bileum, iu ipso enim omnis venditio redit ad Dori- 
num, et ad possessorem pristinum. » 


Τὸ Psal. cxxv. 6, 9" E Cor. ix, 6; Galat, vir, 8. 
* Tit, 11,410. **11 Joan. x. ** Psal, rxxxvii, 16, 


HESYCHII PRESBYTERI 
habeat, et contemplationem  consonantem A 


D 


*! | Cor. yu, 90, 


1120 

Varia etiam. nune nobis iegislator exponit, non 
qualibet, sed maxima sapientia, si quis intendat ple- 
nam : nam et quie sit nostra substantia et possessio 
et quomodo ejus partem alienamus, quo modo rur- 
sus recipimus, per ordinem docet. Uniuscujusque 
ergo hominis possessio, bona conversatio est, quam 
sortiti sumus a Deo, de qua Paulus dicebat : Unus- 
quisque in qua vocatione vocatus est [rater, in eadem 
maneat apud. Deum *!, hic autem virginitatem, ille 
autem castum conjugium, alter vitam justitize, hie 
silentium remotionemque causarum, hie sacerdo- 
tium, ille pauperum patrocinium: alter alia, unusquis- 
que secundum propriam virtutem possidet. Sed quau- 
do per desidiam cog tationesnostrazein(irmate fuerint, 
tunc ex parte de propria ea demus possessione, 
propter quod Septuaginta : Si pauper [actus [uerit ; 
Aquila, si exciderir : Symmachus, si humiliatus 
fuerit, ediderunt. Qui. quomodo nobis et post ex- 
cessum salvari poterit, disces per partes verba ipsa 
"discutiens. : 

Si attenuatus frater tuus vendiderit possessiunculam 
suam, et voluerit propinquus ejus, potest redimere 
quod ille vendiderat. Fratrem. nostrum confidelem 
lex intellexit. Neque enim. simpliciter secundum 
Septuaginta dixit; frater tuus; sed. addidit : Et qui 
lecum est : Mlos quippe innuens, de quibus Joannes 
evangelista scripsit : Si enim fuissent ex nobis, man- 
sissent utique nobiscum 9*. Sunt ergo quidam falsi 
fratres, iniquis horesibus adbhzrentes, el pietatis 
frustra cicumferentes nomen, de quibus Paulus ait: 
Periculis in falsis fratribus 9. Qui autem hi sint, 
ipsealias admonet : Horeticum liominem post primam, 
εἰ secundam admonitionem devita **. Sed et Joannes: 
Si quis venit ad vos, et doctrinam hanc non afferet, 
non suscipiatis eum in domum, nec Ave et dixeritis δὺς 
Ilos autem corrigere, quibus sociare non licet nu'lo 
possumus mo.lo, ad horum ἀντιδιάστολην ait. Si at- 
tenuatus (rater tuus, sive secundum Septuaginta ; 
Si ad paupertatem. pervenerit. frater. (uus qui. est 
tecum. Fratrem. nosteum, et. qui nobiscum est, in- 
tellexit, confidelem, in cujus cogitatione quando 
venerit peccatum, in paupertatem labitur, et pauper 
vere est, quoniam divitias perdidit spiritales factus 
qualis i le de quo David dixit, cum eum qui in cogi- 
tationibus peecaiorum constitutus erat, exponeret 
liominem : Égens sum ego, et in laboribus a juventute 
mea, exaltatus autem, humiliatus sum et con[usus ὅς 
Quando ergo hie, qui talis est partem propri:, bonz- 
que possessionis, quie ei sorte obvenerat, vendiderat, 
cogitationem | peecali suscipiens, vendit enim hic 
adversario suam mentem, quemadmodum Deus Ju- 
diis dicebat : Ecce peccatis vestris venundali. estis, 
veniet a[finis et propinquus ejus, sccundum spiritum, 
cognatus el confidelis, et legem cognationis operibris 
ostendens, et. liberabit. venditionem fratris sui, illud 
implens, quod Paulus seribebat : l'ratres, si com- 


* [| Joan. 7,19. ** II Gor. X1, 26. 


121 


ΓΘΙ ΘΠ διι5 fuerit homo in aliquo delicto, vos qui N 
piritales estis, instruite hujusmodi in spiritu mansue- 
udinis, considerans teipsum, ne et tu tenteris. Alter 
terius onera. portate, οἱ sic adimplebitis leqem 
ihristi ". Si enim invicem onera nostra exhortatio- 
libus, commonitionibus , opportunisque consiliis 
j)ortaverimus, liberare fratrem ἃ paupertate pos- 
umus, et redimere quam ipse ex negligentia pos- 
eessionem, cum non deberet, vendidit, et modo 
juodam fit communis possessio. Si autem alicui non 
uerit proximus vel propinquus, forsitan enim non 
stendit opportuno tempore erza alium compassio- 
iem ut et ipse ei spiritalis affinitatis jus servet : aut 
orsitan hoc quod contigit, suggerere eis, qui secun- 
lum spiritum sunt cognatis, erubescit : et illud quod 
lietum est in Provetbiis ignoravit. Frater autem in iU 
ngustiis comprobatur 55, quia qui abscondit suam 
iassionera, nec accipiens illico in mente medicamen, 
pse semetipsum salvare debet, et propriam substan- 
iam redimere, et propterea ait : 

Si autem. non. habuerit proximum, et ipse prctium 
d. redimendum potuerit. invenire, computabuntur 
ructus ex eo tempore, quo vendidit, et quod reliquum 
st, reddet. emptori, sicque recipiet possessionem suam. 
juis ergo nostrum idoneus est, aut potest, ex desi- 
lia, aut pravitate mentem venditam liberare, ut non 
'X loto pereat ab alienante, nisi vita bona, et actio 
'epellens, quicunque inventi fuerimus in mente pec- 
antes ? Oportet ergo cogilare quantum lempus 
orediclas mentes ei qui solel eas cogitationibus 
nalis emere, et in servitutem redigere, vendidimus, 
llacentes ei, et consentientes, et reddi ei quod rcli- 
|uum est vel secundum Septuaginta, qnod habet. 
Veque enim dixerunt quod reliquum est, sed quod 
vper habet, ut contractu. valentiore vincamus, οἱ 
iberemus mentem nostram. Et si, verbi gratia, 
lesiderium nostrum avaritize cogitatus invasit nos, 
ecuperemus mentem nostram, ut eas etiam, qu:e 
le justo sunt, pecunias et possessiones despiciamus. 
ji gastrimargi:x capti vitatem suggessit, nos intentio- 
iem jejunii districti, et omnium ciborum continen- 
iam recuperemus. Si enim possessionem nostram 
ecipere a majori inimico, quem devicerimus, pos- 
umus. Si autem hoc factum non fuerit, quid eveniat, 
lisce : 

Et si non invenerit manus ejus, ut reddat pretium. 
)portet enim, sicut diximus, quando non przeveniens 
[uis propinquus spiritalis commonuerit, quomodo 
nalas cogitationes sine lesione repellamus, subse- 
|ui cogitationem. el actionem ex qua liberare pos- 
imus quecunque reperti fuerimus male alienasse. 
labebit emptor quod emerat usque ad annum jubi- 
eum, 

In ipso enim omnis venditio redit ad Dominum, et 
'd possessorem pristinum. Si ergo neque per frater- 
jam doctrinam neque per aliuam virtutem nostras 


?! Gal. v1, 4. 
i", 14. 


** Prov. xyi, 17, 9? I] Thess. 11, 5. 


IN LEVITICUM. 


— LPBSVIE. 1122 


cogitationes emendaverimus, et receperimus quod 
de nostra possessione alienatum est, dominabitur 
ejus, qui eam per nostram negligentiam possedit. 
Usque ad opus enim peccatum producitur, ct non 
aliter intelligibilem nostram possessionem recipimus, 
nisi in tempore jubilei, sivi ut Septuaginta, remis- 
sionis. Quia perfectus est annus, qui omnes in se 
horas habet, et omnium modoruin circuitum. Per- 
actum autem peccatum, et per multum tempus ma- 
nens, non aliter fas est corrigi, et liberare mentem, 
in qua dominatus est is, qui male nostra conquisivit, 
nisi per perfectum poenitentiam, in qua et jejunium, 
et oratio, et cilicium, eteleemosyna, etlaerymie. per- 
aguntur.Per haec remissio nobis plena conquiritur. Si 
autem hominem dictum fuisse a legislatore eum, qui 
captivavit mentes nostras, diximus, non admireris, 
quia et Paulus eum, hominem peccati, et filium 
perditionis appellavit 5?. Isaias autem JEgyptiuin 
hominem, et non Deum, in sua eum prophetia dixit *. 
Sed et Dominus hominem vocari manifeste concedit 
diabolum, pro eo quod inter homines conversetur, 
et ad eorum vacel. insidias. Cum ergo parabolaii 
zizaniorum exponeret, dixit : Aecedentes autem servi 
patris familias, dixerunt ei : Domine, nonnc bonum 
semenseminasti in agro tuo, unde zizania ? Ille autem 
dizit eis : Inimicus homo hoc fecit *. Deinde parabo- 
lam interpretans, et. inimicus quis esset, exponens, 
sic dicit : Inimicus autem qui seminavit ea, est diabo- 
lus. Quia et qui mentem suam per peccatum diabolo 
prodit, venditionis su: pravze el pernicioss contra- 
ctum celebravit, Paulus etiam hoc Romanis scribens, 
interpretatus est. Scimus enim quia lex spiritalis est, 
ego atem carnalis sum, venundatus sub. peccato**. 
lllud autem. nota. maxime, quia non fratrem, non 
propinquum dixit esse hunc, cui vendidit, sed nec 
proximum eum, dixit, quemadmodum in praecedenti 
sanclione, in qua dixil : Quando vendes quidpiam 
civi tuo, vel emis ab eo, non contristes [fratrem tuum 
nihil tale lie adiens, ostendit aperte, quia de ali- 
quoa nobis alieno, qui male nostra conquirit, lo— 
quitur. Et hac quidem est spiritalis contemplatio. 
Manifesta autem est omnibus solius expositio litterz, 
οἱ facilis traditio, quia Jud:eis legem sufficientize, et 
non gaudendi in avaritia per tale mandatum propo- 
nit, eL propterea possessiónes per cireulum ad eos, 
qui eas semel habuerunt, reverti vult, et nec vendera 
vetuit, ut non angustaret pauperem, nee angeret in- 
digentem, qui non aliter degere, neque necessitate 
aliqua evadere valeret, nisi forte vendidisset. Sed nec 
eos qui conquisiverunt, semper possidere przcipit, 
sed tempus definivit intra quod lex antiquis domi- 
nis possessionem redderet. Quia autem amplius con- 
templationis lex, et juvaminis spiritalis, et non 
secundum litteram mandati, et qu: in superficie est 
expositionis, curam habeat, manifestant sequentia. 
Vrns. 29-54. « Qui vendiderit domum intra urbis 


90 [sa, xxxi, 4... ?! Matth. xir, 27, 28. ?* Rom. 


1123 


HESYCHH PRESBYTERI 


1124 


muros, habebit licentiam. redimendi, donec unus A quodammodo libertatem accipiunt. Sed et δι ον αι 


impleatur annus, Si non redemerit, et anni circulus 
fuerit evolutus, emptor possidebit eam, et posteri 
ejus in perpetuum, et redimi non polerit etiam in 
jubileo. Sin autem in villa fuerit domus, qui muros 
non habet, agrorum jure vendetur. Si ante redempta 
non fuerit, in jubileo vevertetur ad Dominum. /Edes 
Levitarum qui in urbibus sunt, semper possunt 
redimi. Si redempt:e non fuerint in jubileo, rever- 
tentur ad dominos, quia domus urbium Levitarum 
pro possessionibus suni inter filios Israel. Subur- 
bana autem eorum non veniunt, quia possessio 
sempiterna est. » 

Si ad unam hoc intentionem legislator habuisset, 
ut possessiones non caderent ab aliis ad alios, erat 
quippe hoc utile, quia de suffieientia, secundum 
quod diximus, lex euram gerit: cujus putasrei gra- 
tia, quando non fuerint intra annum, sicut ait, re- 
demptüe, proprie esse conquirentium jusse sunt? 
Sed nec hoc simpliciter, sed imo subtilem quamdam 
custodiens divisionem. Qux cunque enim intra mu- 
ros sunt munitarum civitatum, intra annum redimi 
solummodo liceret : qu:iecungue autem in non mu- 
ratis, licentiam haberi liberandi eas semper permisit. 
Levitarum autem domos, sive in muralis sive in 
non muratis sint, semper redimi przecepit. Aeros 
autem vendere, omnes prohibuit. Hzec autem distin- 
ctio, jam infructuosa estad faciem litterze quam 
ostendit : quia lex fuit quidem, quando habuit ju- 
vamen de littera, non tamen semper, nec de omni, 
propter quod ei contemplatio spiritalis necessaria 
est. Utilitas autem hinc intendenti perpetua, et de 
omni mandato legis provenit : propterea durescit 
littera, ut necessitate coacti, ad spiritualem contem- 
plationem recurramus. Unde et Paulus dicebat : 
Ante enim quam veniret fides, sub lege custodie- 
bamur, conclusi in eam fidem, qu:e revelanda erat. 
Littere enim conclusio, libertatem amare suadet 
spiritus *?, Jam nunc ergo prwesentis sanctiionis 
discutiamus virtutem, in precedentibus unius cu- 
jusdam possessionem proponens, ait ergo: 

Si attenuatus frater tuus, vendiderit posscssiuncu- 
lam suam, et voluerit propinquus ejus, potest redimere 
quod. ille vendiderat : sin autem non. habuerit proxi- 
mum, et ipse pretium ad redimendum potuerit invenire: 
computabuntur fructus ex eo-tempore quo vendidit, et 
quod reliquum est reddet emplori, sicque recipiet pos- 
sessionem suam : quod si non invenerit manus. ejus, 
ut reddat pretium, habebit emptor quod emerat usque 
ad annum jubileum. 

Specialem uniuscujusque conversationem procul 
dubio exposuit. Hic autem non jam de conversatio- 
ne speciali, sed totius Synagogz, vel Ecclesi» 
Ἰουλίαν, In quibus Judzorum Synagoga in co, quod 
manet usque nune apud conquirentem inimicum, 


et adversarium serviens : Ecclesi: autem, gentium 


3 αἰαῖ. 111, 95. 


** Matth. xsi, 43. 
Luc. xiit, 554. 


80, Ἴδης y, 40; 


collectionem, quomodo quidam per quosdam in- 
tellisibiles Levitas, 3d est, apostolos saiventur, nimi: 
sccundum quod Deum decet, exponit dicens : 

Qui vendiderit domum intra. urbis muros, habebil 
licentiam. redimendi donec unus impleatur annus 
Hzc de Jud»orum Synagoga intelligamus, quie. ir 
hac nubatur quidem : propterea enim eam Deu: 
per Moysen, ut et habitaretur constituit, licet ips: 
hx cnon custodierit, ab iis, in quibus inhabitaverat 
Propter quod, et Dominus Judis dicebat : Domu 
mea, domus orationis vocabitur : vos aulem fecisti 
eaim. speluncam latronum **,. Erat autem in civitati 
murata in Jerusalem : habebat enim murum lcgen 
hanc ; vendit quispiam : non tanen hie venditorem 
neque propinquum, neque proximum, sicut scpr 
appellavit, neque enim unus erat hanc vendens, se 
totius Judeorum populus male vivens, qui nequ 
frater, neque cognatus dignus erat appellari, und 
eum etiam populum Sodomorum et Gomoriha 
Deus per Isai: prophetiam appellavit. Audite, inquil 
verbum Domini, principes Sodomorum, auribus per. 
cipite legem. Dei. nostri populus Gomorrha **. Alil 
autem ad eos rursum Propheta dicebat : Cui ven 
ditori vendidi vos? Ecce venditi estis in iniquitatibu 
vestris **. Sed licebat eis hanc venditionem redimer 
in anno, in quo Christus omni generi humano, nia 
xime populo Judzorum redemptionem peccatorui 
praedicavit, Quem annum nune quidem legislato 
innuit, aperte Isaias exhibuit : Spiritus Domini supe 
me, eo quod unzxit Dominus me ad. annuntiandut 
mansuelis misil me, ut mederer contritos corde, i 
pradicarem. captivis indulgentiam et clausis apertic 
nem, ubi predicarem | annum placabilem. Domiui, ὁ 
diem ultionis Domino nostro *?. Unde et Septuagint 
ediderunt : Diurna erit. redditio ejus, quia per sii 
gulos dies cjus : qui dictus est anni, licebat eis quo 
vendiderunt diabolo, redimentibus venundari Det 
Non jam enim dominari eis inimicus, utpote semt 
Deo venundatis, poterat, quia enim eis non seme 
nec secundo, sed quotidie licebat captivitatem prt 
priam redimere, audi Dominum dicentem ; Jerusalen 
Jerusalem,qua occidis Prophetas, et lapidas eos qui & 
te missi sunt, quoties volui congregare filios tuo. 
D quemadmodum gallina congregat pullos suos sub ala 

ct noluisti **? In eo cnim quod dixit, quolies, man 

festavit, quia quotidie licebat eis propriam perager 
redemptionem, si omnino voluissent, quia autem no 
volebant, similia his quie dixit Christus, legislati 
exposuit, ab ipso enim ei spiritus subministrabatur 

Si ante .yedempla non. fuerit usque dum impleat 
annus confirmabitur domus que est. in civitate, qu 
habet muros veri emptoris posterorumque cjus in pei 

petuum et redimi non poterit in jubileo. Dominatus e: 

enim Jud:orum Synagoge, qui eam emit inimieus 

et posteri ejus in perpetuum omni videlicet praeser 


- 


*$[s&, L, 4. *"Isa. rx1, 15. ** Matti. Xxiu, éd 


1120 


IN ΤΕΥΙΤΙΟΌΜΝ. — LID. VII. 


1126 


ti tempore. IToc enim appellatur per ejus posteros A' Christi est mysterium, hujus ergo agri jure venden- 


vel generationes, quod Septuaginta edunt, quia 
prasentis temporis potestatem habet contra €os 
qui conjunguntur ei, et redimi non poterit etiam in 
jubileo, sive ut Septuaginta in remissione, qua re- 
missione, nisi utique illam, quam eis P'ominus eru- 
cifixus dixit : Pater, dimitte illis, quia nesciunt. quid 
faciunt *?. Sed peccatum renovaverunt, post datum 
remissionem malitiosi effecti, et proeterito non suf- 
ficiente peccato, addiderunt alia deteriora, quie circa 
sepulcrum, et post resurrectionem, et pest in caelos 
ascensionem contra ipsum Christum, et contra cho- 
rum apostoiorum prisumpserunt. Confirmans ergo 
ea qu: nunc a nobis dieta sunt. Dominus, et osten- 
dens quia Judaeorum domos, et Jerusalem templum 
totum adversarii factum est, et partem apud Domi- 
num habere jam non potes!, quia evangelizatam non 
susceperunt, redemptionem, dicens : Quoties volui 
congregare vos, quemadno:lum qallina congregat pul- 
los suos sub alas suas | ,οἱ noluistis ? addit : Ecce re- 
linquetur vobis domus vestra deserta !. Quemadmo- 
dum ergo ea qui deJudaicis Synagogis predixit 
Spiritus, sic intende quie Ecclesi: gentium dicit. 

Sin autem. in villa (uerit. domus, que muros non 
habet, agrorum jure vendetur. Si ante redempta non 
[uerit in jubileo, revertetur ad Dominum. Domos er- 
go quie in villa sunt, quod Ecclesie gentium de- 
beant intell'gi, Isaias nobis propheta demonstrat, 
Lauda, sterilis, quee non paris, decanta laudem , οἱ 
hinni, que non pariebas, quomodo multe filie deser- 
Ig , magis quam ejus que habet virum, dicit Domi- 
nus? ; Que est autem sterilis et deserta et non pa- 
riens, nisi gentium Ecclesia? Qux non Patriarchas 
habuit, non legem, non prophetas, unde et sine 
muro recte nominatur. Unde ergo quid et aliud de 
ipsa prophetia subdidit: Dixit enim Dominus : Di- 
lata locum tentorii tui, et aularum tuarum? : ergo 
quz in villis, sive ut Septuaginta, in aulis sunt do- 
mus gentium, Eeclesix intellizuntur. Quod adhuc 
planius in posterioribus ejusdem proplieti: osten- 
ditur. Euge non parcas, extende funes tuos, et pa- 
xillos tuos conforta, adhue ad dexteram, et. sini- 
stram extende, et semen tuum gentes hareditabit, 
et civitates desertas inhabitabit. Ecce civitates de- 
serias, sine muro videlicet, eas qux sunt gentium, 
appellavit. Neque enim habebant legis murum, et 
desertze erant, error eis dolorum, quorum domus 
in villis, quas Septuazinta in aulis dixerunt, quas 
esse Ecclesias diximus : 

Agrorum. jure vendentur. Vel secundum Septua- 
ginta : Ad agrum terra estimabuntur. Cujus. agri? 
Hllius utique, quem Dominus dieit : Simile est regnum 
ealorum thesauro abscondito in agro, quem qui inve- 
nit homo abscondit em pre gaudio : alius abiit, et 
vendidit oàmia, que habuit, et exit agrum. illum *. 
Dicit autem agrum, Evangelium , in quo thesaurus 


-0 


τ Matth. xxmr, 57, 58. 
? Matth. xix, 27, 


3? Fic. xxnt, 54. 
50. * Num. xvii, 6. 


i'[S2- 1v). 1: 
» 


tur, vel adhuc agrum :estimabuntur, quia ei sunt 
proxime, non legi. Quamobrem semper redimi pos- 
sunt, vel secundum Septuaginta liberate per omnia 
erunt. Ex quo ergo Dominus venit, usque ad. se- 
cundum adventum ejus, per parte* gentes redimun- 
tur, eL. per remissionem evadunt, quam ipse omni 
generi humano per crucem appellavit. Crux enim, 
est vera remissio. Unde et ejus figuram gerens aries 
qui pro Isaac in holocausto oblatus est, secundum 
quod Septuaginta edunt, in virgulto Sabech invcn- 
tus est rcligatus. Sabech autem, remissio interpre- 
latur, quia. erucem, quz fuit remissionis virgultum, 
prefizurabat hoc. quod. tunc gestum est. Ergo tan- 
quam Abraham in figura diem crucis cernente, 
Christus dixit : Abraliam cxsultavit, ut videret. diei 
meum, et vidit, et gavisus est ὅς Quod ergo erat pric- 
dictis de Judaica domo contrarium, vide quomodo 
providens legislator solvit, quia enim post annum, 
in quo Christus in carne priesens liberabat huma- 
num genus, integre Jud:orum Synagog:e per apo- 
Stolicam doctrinam liberat: sunt, nunc quidem tria 
millia, nunc autem quinque millia, rursusque multo 
plures quam dieti sunt, ne quis hoc ignorasse le- 
gislatorem arbitraretur, vide, quemadmodum et hoc 
Sapientia spiritalis demonstravit. 

4Edes Levitarum, qui in urbibus sunt semper pos- 
sunt. redimi, si redempta non fuerint, in jubileo re- 
verleutur ad. dominos, quia domus urbium Loevita- 
rum pro possessionibus sunt. inter. filios Israel. Non 
frustra Levitas quispiam dicat apostolos appellari, 
sed quia de Levitis dictum est : In terra eorum ni- 
hil possidebis, nec habebis partem inter eos. Eqo pars 
et hereditas tua, in medio filiorum Israel*. Hoc au- 
tem in apostolis proprie impletum est, qui dicc- 
bant confidenter, ad Dominum : Ecce mos reliqui- 
mus omnia, et secuti sumus te, quid putas erit no- 
bis*? Horum erzo zedes, qux in urbibus sunt, sive 
secundum Septuaginta, domos civitatium, eorum pos- 
sessiones, quotquot eos seculi sunt fide et conver- 
satione, Judaica collegia recte intelliguntur, quia 
prius propter eos ire, ut ad oves quie. fuerant per 
dicte domus Israel, ἃ Christo jussi sunt, Ergo ad 
sortem eorum pertinebant illi, atque possessionem, 
semperque poterant redimi, et hoc historia Actuum 
apostolorum demonstravit : multa enim Jud:orum 
per apostolos ab errore dixi liberata collegia. Non 
solis autem licuit apostolis hane peragere redem- 
ptionem, sed et discipulis eorum. Sed tamen liane 
secundum illorum oportebat effici deetrinam , ut 
illis imputaretur qui exordium facto proebuerunt, 
qui posuerunt dogmata, quomodo li, qui in cir- 
cumcisione erant salvari et liberari possint. Et 
propterea secundum Septuaginta ait τ Et quicurque 
rediment a. Levitis, id est, ab illis accipiens modum 
Hberandi. Non enim a Levitis liberantur, quasi 
? jid. 2. 


* Matth, xii, 44, 45. 5 Joan. vni, 


1121 


HESYCHII PRESBYTERI 


1123 


ipsis possidentibus, et. propterea Symmachus, et A ab co, nec amplius quam dedisti. Time Deum tuum, 


Aquila, quicunque affinis est de Levitis, dicunt. 
Quicunque ergo illis similia docet, et redimel quas- 
dam domos, vel si in civitatibus Judaicis sint, exiit 
secundum Septuaginta venditio, id est, liberabuntur 
in remissione fidei erucis, et concessa per eam ve- 
nize. Quod nostra editio habet. 

Si redempta non fuerint, in jubileo revertentur ad 
dominos. Quare autem. dictum est, sequitur. Quia 


domus urbium Levitarum pro possessionibus sunt in- 
ter filios Israel. ld est, propter apostolorum cogna- 
tionem, intelligibilium enim. Levitarum, apostolo- 
rum possessio in medio filiorum Israel erat, sicut 
cognovimus, quia Petrus et Joannes sortem aposto- 
latus in przedicatione eorum, qui ex circumcisione, 
perceperunt, Sed et alio modo apostolis possessio 
in medio filiorum Israel erat, Cireumeisionem enim 
habebant et ipsi, et secundum legem Israel semper 
vixerant. Propter quod et eorum erant ipse domus 
civitatum : ab ipsis enim erant liberate, et quieun- 
que salvati sunt, per eos salvati sunt. Et cum in- 
digni essent propter blasphemiam, quam commise- 
runt in crucem, et quam rursus post resurrectio- 
nem pr:sumpserunt, honore tamen apostolorum, 
qui et ante crucem crediderunt , et in cruce, vel 
etiam post crucem permanserunt , in fide suscepti 
sunt. Et quia. hoe verum est, disce Isaia dicente : 
Nisi Dominus exercituum. reliquisset nobis semen , 
quasi Sodoma [uissemus , et quasi Gomorrha. similes 
essemus?. Si enim non relictum esset semen apo- 
stolorum, nihil prohiberet, in modum Gomorrh:e et 
Sodom:ie omnem plebem Judaicam perire. Sed apo- 
«tolorum eausa non omnes perierunt. Quorum vir- 
tutes. et possessiones, quales erant, in paucis his 
considera verbis. 

Suburbana autem eorum non veniunt, quia posses- 
sio sempiterna est. Quorum? apostolorum videlicet, 
hi esse Levite dicti sunt : horum suburbana, sive 
agri non venduntur, id est, conversationes, Οἱ vir- 
tutes, et. doctrine. H:ec enim agrorum vice cole- 
bant, ita ut Paulus de eis diceret : Quis 'plcntavit 
vincam et de fructu ejus non edet*? Et rursus : Di- 
gnus est operarius mercede sud 10. Et rursus : Nun- 
quid de bobus cura est Deo "". An de nobis utique 
dicit? Quia debet in spe qui arat arare, et qui semi- 
nat, in spe [ructus percipiendi 12 Et rursus : Sic nos 
vobis spiritalia seminavimus, magnum est si vestra 
carnalia 
erant civitatibus eorum, qui per ipsos constabant, 
et vendi non poterant, 


melamus'?? Me ergo docirin: separate 


et per ipsos. salvabantur : 
quia ad ipsos dicebatur : Gratis accepistis , gratis 
date'* Unde et Simonem emere volentem donum 
spiritus, ejus portione, sive sorle privavit. 

Wrns. 55-50. « Si attenuatus fuerit. frater tuus , 
ct infirmus manu et susccperis eum quasi advenam, 
et peregrinum, et vixeril tecum, ne accipias usuras 


3 Inr. 1x, 7. 19 T Tim; v, 48. 
U Matth. ix, 11" 


3 153. 12:9; 
1515 Ps3], Lxxvii, 8. 


8. 


D 


! I Cor. 1x, 9, 


ut vivere possit frater tuus apud te. Pecuniam tuam 
non dabis ei ad usuram, et frugum superabundan- 
tiam non exiges. Ego Dominus Deus vester, qui 
eduxi vos de terra /Egypti, ut darem vobis terram 


Chanaan : et essem vester Deus. » 


In prisenti lege duo sunt , quie mirari legislato- 
rem oportet, id est, sapientia et pietas. Sapientia 
quidem, quia que sunt sublimia, per ea qui viden- 
tur humilia, exponit. Pietas autem, quie est in cu- 
stodia litterze, et contemplationis spiritalis. Littera 
siquidem, pauperis exigit subventionem, et neque 
claudi erga eum viscera petenti mutuum, nec ne- 
gotiari de paupertate ejus, superabundantiam exi- 
gendo, et usuram percipiendo, ct lucrum de pietate 
captando. Spiritus. autern anagogice. demonstrat , 
quomodo oporteat uti eis, qui illa paupertate pau- 
peres facti sunt, de qua David clamabat : Cito an- 
ticipes nos misericordia tua, quia pauperes [acti sumtts 
nimis !*!*, Sic ergo secundum ordinem his, qu:e dicta 
sunt, intendimus. 


Si attenuatus [uerit [rater (uus , et infirmus manu, 
el susceperis eum quasi advenam et peregrinum , et 
virerit tecum. Fratrem. uniuscujusque hic zequalem 
dignitate, οἱ conversatione dicit. IIie si in operatione 
virtutum infirmatus fuerit : hoc est. enim infirmari 
manu, propter quod Aquila : Si exciderit, inquit, 
frater tuus, et culpaverit manus ejus tecum, auziliari 
ei, secundum Septuaginta Interpretum sensum, nos 
tanquam  proselyvto, et inquilino vult. Proselytug 
autem noster, sive advena est qui nunc ad finem 
venit. Inquilinus autem noster, qui necdum pro- 
priam domum habet, sed nostra admonitione, οἱ 
diligenti instructione eger, uL protegatur, et non 
quemadinodum sine domo huc et illue erret. Sic 
ergo auxiliamur infirmo fratri ται vivat nobiscum, 
ct nullatenus moriatur, a conversatione Dei alienus 
effectus, vivens nobiseum, id est, per nos, et per 
nostram. doctrinam, quemadmodum quibusdam ci- 
bis bonis confortatus. Oportet autem ei, sicut infir- 
mo, condescendere et mederi , quz secundum vir- 
lulem ejus sunt, propterea subdidit : 


Ne accipies usuras ab eo, nec amplius quam dedi- 
sii. Ne forte eum infirmus factus sit, eta priori re- 
gula imminutus , abundantius ab eo virtutum. ope- 
rationem exigamus, sed provocemus eum, manuni- 
que ejus ut infirmi sustentemus, caputque eum tan- 
tummodo legis, et divinorum mandatorum, id est, 
ut non peccet exigentes. Ergo nimis necessarie ad- 
didit : 

Time Deum tuum. Ego Dominus Deus vester : 
cujus jugum suave est, qui hominem modis omni- 
bus non peccare exigit, virtutes. autem exigit, se- 
cundum possibilitatem. Propter quod de virginitate 
sanciens. Non. omnes capiunt", inquit. Sed et de 


M jbid. 40. "ibid. Hf. '* Matth. yv, 


1129 IN LEVITICUM. — LIB. VII. 1130 
non possidendo docens : Si vis, inquit, per[ectits A Septuaginta, cibos : in Scripturis sanctis Een 
esse *. 1n mandato dixit : sunt pecunia, utpote quae divites facit, fructus vero 
Sic ergo [rater tuus vivat apud te. Pecuniam tuam. — vel cibus, ut. nutriens. Horum abundantiam Deus 
non dabis ei ad usuram, et frugum superabundantiam — exigi non jubet, sed. sola qui secundum Viranem 
non exiges. Sed Paulum imitare dicentem : Factus — sunt, ut. sit. noster Deus. Quia. et ipse poenitentes 
sum infirmus infirmis *. Nihil eos ad virtutis ratio- — peccatores ad se suscipit et moderatum jugum ets 
nem exieas, plus ἃ propria virtute. Si autem dieas, — imponit. i 
forsitan eos posse, sed infirmos se fingere, hoe jam Vins. 59-45. « Si necessitate compulsus vendide- 
non est tuum, sed illius est, qui seit quid vere pos- — rit se tibi frater tuus , non euni opprimes servitute 
simus. Qui dixit ad illum, qui talentum abscondit : — famulorum, sed quasi mercenarius el colonus erit. 
Oportebat te dare pecuniam meam mumnmilariis, et.— Usque ad annum jubilieum opcrabitur apud te, οἱ 
ego veniens, cum usuris utique. exegissem eam?*. Εις postea egredietur cum liberis suis, et revertetur ad 
non est condemnatus, quia usuram non accepit, sed — cognationem suam, etad possessionem patrum suo- 
quia peeun/am noa dedit : sibimetipsi enim pater- — rum : mei enim servi sunt, et ego eduxi eos de terra 
familias exaetionem reservavit usur. Alterutrum — Egypti, non venient conditione servorum. Ne affli- 
autem nos ut caveamus peecatum, solvere et exigere p gas eum per potentiam, sed metuito Deum tuum. » 
vult, locum nobis alterni eonjunctionis non detra- Multa littera ipsa pietate plena est, sed rmullo 
bentibus, non rapientibus, non occidentibus, non — magis spiritalis intellectus. Quantum enim libertas 
tale aliquid peecantibus , per Paulum prebens, ait — animi melior est a libertate corporis, tnim spi- 
ergo : Si quis frater appellatur fornicator, aut idolis — vitalis contemplatio his, qui ejus possunt fructus 
serviens, aut avarus, aut. detractor, aut ebriosus, aut — percipere, clariora donat. quam littera. Quia littera 
rapaz, cum lInijusncodi nec cibum sumere*?*. Non di- — ergo nullatenus nos his, quie. fratribus eveniunt, 
xit : Si quis non vendiderit substantiam suam, ne- — abuti vult, id est, confidelibus, sed vel si quis corum 
que, Si non virginitatem pollicitus fuerit, neque su-— nobis venditus fuerit, a qualibet humiliatus neces- 
blimis conversationis fuerit. Hiec autem nimis per-— Sitate, nullatenus ab eo servitium servi exigamus. 
fectorum cunetorum humiliora mandata sunt. Vide — Quem enim semel fratrem per adoptionem Christi 
ergo quam conclusionem mandato addidit : habuimus, quomodo deinceps servum habebimus ? 
Ego Dominus Deus vester, qui eduxi vos de terra. — Unde et Paulus, scribens de Onesimo ad Philemonem 
Agypti, ut darem. vobis terram Chanaan, ut. essem — dicebat: Propterea recessit ad horam, ut eternum re- 
vester Deus. Et quid in presenti loco hoc commemo- — ciperes, non jam ut. servum, sed. pro. servo. fratrem 
rare. legislator. eguit ? Sed modis omnibus illud de- € charissimum, maaime mihi, quanto magis autem tibi, 
monstrare voleas, quia, quemadmodum populum de οἱ in carne, et in. Domino?*? Vt rursus : Qui autem 
lerra Egypti, et de populo peccatoris eduxiL, et in fideles" habent dominos , non despiciant, quia. [ratres 
terra Chanaan alterius populi, rursus peccatoris in-.— siut?" Insuper autem et spirilus praecepit etiam 
troduxit, sed illine quidem eos eduxit, ut non sub — aliud, quanto aliquem fratrum, et cqualem. nobis 
AEgypliorum, si adhuc terram habitarent, domino 
lenerentur, in terram autem Chananzorum intro- 
duxit, quia expulsis gentibus, non erant jam in eo- 


vocatione et conversatione venditum, huniliatam 
tamen in virtutibus, id est, infirmatum deprehende- 
rimus, et hune converterimus, corripientes, exhor- 
rum servitio redigendi, sed et terra emundata ca- — tantes, nullatenus eo abuti, sed ut modeste et humi- 
rebat malis habitatoribus: sic nos Deus sub domi- liter eum accedamus, propter quod in verbis ipsis 
natione quidem redigi peccatorum non patitur, sed — intende, 

neque eorum societatem, usquedum sunt peccato- 
res, amplecti ; quando autem eorum terra emundata 
fuerit, pr:eeipit cum eis esse, et simul habitare, et 
dare eis nostram pecuniam, et nostros fructus, ii 


Vens. 59, 10. « Si paupertate compulsus vendide- 
rit se tibi fraler tuus, non. eum opprimes servitute 
Finulorum, sed quasi mercenarius et colonus erit.» 

Quia paupertas anim: est infirmitas consequenda- 
rum virtutum, manifestum est ex his, qu: ad Sam- 
son Dalila, et ipse ad eam loquitur. IVoluisti dicere 
in quo sit maaima fortitudo. Cumque molesta ei es- 
sel, et per multos dies jugiter adhaeret, spatium ad 
quietem nen tribuens, tunc aperieus veritatem rei, di - 


est, divinas doctrinas quas accepimus. Pro do- P 
cirina antem intellizitur pecunia, propter quod et 
Paulus dicebat : Qui edificaverit super fundamentum 
hoc , aurum , argentum , lapides pretiosos??, bonam 
doctrinam per h:e innuens. fIoc autem ipsum est 
et fructus, sive, ut Septuaginta, cibi ; utrumque enim 
hoc rursus invenies Paulum exponentem ; Corinthios 
enim, alii doctrin:e se sociantes, suamque despi- 
cientes, reprehendens scripsit : Jam | satiati estis, 
jam dites facti estis, sine. nobis reqnatis??, Ergo 
doctrinam per pecuniam et fructus, sive, secundum 


vil ad eam : Ferrum sunquam. áscendit super capat 
meum, quia. Nazar«us, id est, consecratus Dco sum, 
de utero matris mew. Si rasuim [uerit caput. meum, 
recedet a. ime fortitudo. mea, οἱ de[iciam, eroque ut 
ceteri homines?*, Post hec, historia subdidit : tem, 
at illa dormire cum fecit super genua. sua, ct in sinu 

'5Matth. xvi, 21. 1) TD Cor. 1x, 99, 39 Matth. xxv; 24, ** T Cor. v; 10, ΤΊ. ** T Gor. i1, 
8. **Philem. xv, 16. 351 Tim. vi, 2 


12. (ora 1V5 
25 ** Judic. xvr, 416247; 
PaTROeL Gn. XCIII. 


36 


1: 


HESYCHII PRESDYTZRH, 


11232 


suo reclinare caput. Vocavitque tousorem, et rasit se- A lionem patrum suorum, recipiens corversationis 


ptem criues ejus, et. cepit abjicere eum a se, et a se 
repellere. Statim enim ab 60 [ortitudo discessit, dixit- 
que : Super. te Philistiim. Qui de somno consurgens, 
dixit in animo suo : Egrediar sicut ante [eci, et me 
exculiam, nesciens quod Dominus recessisset ab co?*. 
Sed in Septuaginta editione, cuin. hie dixisset: Si Au- 
miliatus fuerit [rater tuus : non dixit, a te, sed, apud 
te : nam etsi nobiscum erat, sed nos non ei sumus 
faeti humiliationis causa. 
semetipsum humiliavit, et venditus es!, non vendi- 
tione illa de qua. Elias ad. Achab dicebat. Dicebat 


]pse autem negligens , 


enim ei : Num invenisti me inimicum tibi? Respon- 
dit : Inveni, eo quod venundatus es facere malun in 
conspectu Domini*?. lle enim sieut impius, qui in 
profundum malorum ceciderat, despiciebat, et ini- 
mico venditus, non volebat venditionem immutare, 
nec prophete vendi, id est, subdi, qui ei paulatim 
manum porrigendo, a gravi liberare eum servitute 
poterat. Si ergo tibi fideli, et colenti Deum, humilia- 
tus frater venditus fuerit, redemptionem, et pretium 
animi ejus tuam doctrinam, et exhortationem sus- 
cpiens : et quemadmodum suum. dominum existi- 
mans, non serviat tibi servitute servi, sed subdelur 
quidem, verumtamen libertate illa, de qua ait Pau- 
lus : libertate, qua. liberavit nos Christus??. Invenies 
autem alibi eumdem rursus scribentem : Pretio 
empti estis, nolite fieri servi hominum?*, propter quod 
ait legislator : 


Quasi mercenarius et colonus. erit. Vel sicut. Se- C 


ptuaginta, inquilinus : quia horum uterque subjectus 
est quidem huic, cujus domum habitat, et in agro 
operatur propler paupertatem, nec. domum pro- 
priam, nee agrum habens: non tamen propter hoc 
aufertur libertatis dignitas , quemadmodum et eum 
qui per nos a peccato conversus est, oportet, si anle 
peccatum frater noster secundum :equalitatem gra- 
ti», honoremque conversationis fuit, Nam etsi pro- 
priam nunc domum justilize, aut agrum proprium 
virtutis non habet, cum aliquando habuisset, unde 
non dixit, mercenarius, aut colonus, vel inquilinus 
erit, sed, quasi mercenarius, et colonus, vel inqui- 
linus erit tibi : in nostris enim habitare opus habet 
el operari, id est, ad nostras exhortaliones, regu - 
lasque vibe, eL exempla , qua ἃ nobis susceperit : 
spes tamen est eum ad suam recurrere dignilatem, 
quando integram Οἱ perfectam egerit poenitentiam. 
lloc enim manifestaus legislator subdidit : 

Usque ad annum jubileum operabitur apud te. 
Quia per perfectam poenitentiam, sicut integre mun- 
datus, et propterea. perfectus, operari et apud se 
potest, et postea egredietur : sicut aiunt. Septua- 
ginta, in remissionem cum liberis suis. Non solus 
cnim ipse liber efficitur, sed et que ab eo genite 
fuerant virtutes, antequam sub venditionem pec- 
cati redigeretur. Propterea et revertetur ad cogna- 


ΑἹ Judic. xvi, 18-20. 75 HIE Keg. xvi, 20. 
vir, 91. 95 Matth. vit, 2. 


b 


, 


sortem, et partem grali:, qu:e ab initio sorte per- 
ceperat a Deo, qui proprie noster paler est, de quo 
ait Paulus : Quia autem estis [ilii, misit Deus Spiri- 
tum Filii sui in cordibus vestris , clamantem :. Alba, 
Pater ?'. Cur autem. hiec sanciens Deus tanta pie- 
late utatur, ipse legis demonstravit verbis. 

Vins. 42, « Mei autem servi sunt, ct ego eduxi 
eos de terra /Egypti. » 

Ut ergo qui semel ejus facti sunt. servi, et per 
eum intelligibili servitute Egypti earuerunt, hane 
eos perdere dignitatem non vult, nec quia ad mc- 
dicum quis lapsus est, propterea eum in perpetuum 
perdere antiquam dignitatem desiderat, ideoque 
ail: 

Nou veniet. conditione servorum. Similia dicens 
Paulo: Pretio empti estis, nolite fieri servi hominunt, 
Sed et lioc addidit : 

Vrns. 45. « Ne afllizas eum per potentiam, sed 
metuito Deum tuum ?*, » 

Oportet enim moderari nos jugum. converten- 
tium , et timere Deum nostrum , qui dixit: 4n quo 
judicio judicaveritis, judicabinini, et in qua meusura 
mensi [ueritis, metietur vobis **. 

Vins. 44-40. « Servus et ancilla sit vobis de πὰς 
tionibus , quie in circuitu vestro sunt , et ἐς adve- 
nis, qui peregrinantur apud. vos, vel qui ex his nali 
fuerint in terra vestra, hos habebitis famulos, et 
hxreditario jure transmittelis ad posteros, ac pos- 
sidebitis in zeternum. Fratres. autem vestros filios 
lsrael, ne opprimatis per potentiam. » 

Non potest digne laudari varietas et. mulliplicitas 
spiritalis. sapientize. Quamobrem postquam digne 
admirari non possumus, quia nec capimus, hoc 
omittentes, distrietius aures mentis etiam his, quae 
nune dieta sunt, priebeamus et unumquemque ser- 
monem intente notemus: in dilferentia enim ver- 
borum , differentiam quoque intellectuum reperie- 
mus. Scire igitur nos vult quid restet. inter hos, 
quos ex infidelibus Deo. salvaverimus, et illos, qui 
cum fideles essent, similesque nobis dignitatis in- 
vocatione et conversatione, postea pro tempore in 
operatione virtutum infirmati sunt correximus. 
Propter quod. operari quidem apud nos usque ad 


D annum remissionis, videlicet peenilenti:e, non au- 


39 Galat, 1v, 51. 


iem postea. proecepit. Hie autem, quia nece eum, qui 
ex peccato humiliatus est, et propterea nobis ven- 
ditus, sed. nec fratrem dicit, sed de his dieit quos 
nos ex infidelibus, aut alterius fidei in discipulatum 
acquisiverimus: recte eos nec servos noslros esse 
priecepit : Christi enim et. ipsi sunt, sicut et. nos, 
servi. Sed sub nostra tamen possessione manere, 
sicul per nos edoctos priecepit, sicut ipsa ostendunt 
legislatoris verba. 

Servus et ancilla sint vobis de nationibus, qua in 
circuitu vestro sunt, et de aavenis q.i peregrinantur 
8.1 Cor; 11.923. 38. Cor. 


" (3l. 1v, 6. 


1:35 


IN EEVITICUM. — LIB: VIT. 


1124 


inj "p T , Ej ?hi 1n) 35 6 
(prid vos. Gentes quie in circuitu nostro sunl, qu A civitates presbyteros, quos ego tibi constitui δ᾽. Sed 


necdum crediderunt, spem tamen fidei, et salutis 
habent, quia ipsis missum Evangelium est, sicut 
Paulus in Antiochia ad. Jud:eos dicebat : Ecce con- 
vertimur ad gentes: sic enim. precepit nobis. Domi- 
nus ὃν. De his nobis servi et ancilke conquirantur, 
id est, qui per verbum docentur. Unde et eos, qui 
docuerunt, dominos appellant, quod demonstrat ir 
Philippis eustos carceris, qui ad. Paulum et Sylam 
dicebat : Domini , quid me oportet [acere, ut. salvus 
fiam ??? Sed. et de advenis, sive, ui Septuaginta, fi- 
liis inquilinorum, qui peregrinantur apud nos, con- 
quiramus. Dicit autem inquilinos hic. Judieos, qui 
habitant in lumine nostro, non tamen volunt ci 
oculos mentis aecommodare, abscondentes ejus lu- 
cernam sub modio. Propter quod non simpliciter 
inquilinos Septuaginta. ediderunt, sed filios inquili - 
norum, qui sunt in vobis, quod ἃ Theodotione οἱ 
Symmacho. planius scriptum est: A filiis inquilino- 
rum, qui habitant. in vobis. De quibus dixit David : 
]nhabitabunt et. abscondent **. Cum enim sunt in 
nobis, qui legem ipsam οἱ prophetas, quos et nos 
habemus, habent, inhabitant tàmen non eadem sa- 
pientes de lege et prophetis, quie nos : suam enim 
justitiam constituere quirentes, justitie Dei non 
sunt subjecti, sed hoc abscondent, et reete inhabi- 
lant, sicut. qui semetipsos a libera, et a fiduciali 
habitatione excludentes. Unde Doninus, quia in- 
habitant propter infidelitatem 


innuens dicebat : 


p 


Servus non manet in domo in eternum ?', quod est αὶ 


inhabitantium proprium. Sed ait legislator, secun- 
dum Septuaginta : Et de cognatis ipsorum, quicun- 
que fuerint in Lerra vestra, erunt vobis in posses- 
sionem. Cognati enim Judzorum, propter. in(ideli- 
tatem, hzretici sunt, quia non plene, sicut. et illi 
sentiunt, et eadem nobis przdicant mysteria, non 
lamen in eisdem reclis, οἱ perfectis, et integris in 
Deum dogmatibus : unde sunt quidem in terra no- 
stra, sel inquilini. 

Illos habebitis, inquit, im [amuos, et lvereditario 
jure transmittelis ad. posteros, ac possidebitis in. c- 
terium. Quoscunque ergo ex gentibus infidelibus, 
aut ex Judieis, aut ex hzereticis lucrati fuerimus, et 
Deo obtulerimus, servosque et ancillas aequisiveri- 
mus, impenientes pro eis doctrin:e pecuniam, hi in 
nostra possessione sunt. Sed et filiis nostris, id est, 
discipulis, dividere cos, id est, tradere eorum dis- 
cipulatum possumus. Quod manifestat Paulus, cujus 
sicut lilii erant discipuli Titus et Timotheus. Nain 
Timotheo, dilectissimo filio in fide, et Tito dilec- 
tissimo filio secundum communem fidem, ad. eos 
scribens przscribebat. Deinde huic Ephesios, huic 
Cretenses. distribuit. Nam illi quidem seribebat : 
Sicut rogavi te, wt remaneres. Ephesi, cum. irem in 
Macedoniam, ut. annuntiares quibusdam, ne aliter 
docerent ?, Tito autem: Hujus rei gratia reliqui te 
Crete, ut ea. qua desunt corrigas, et constituas per 


?* Act, χε, 18, 5 Act, Xv], 90. SC Psal pv 1. 


D 


et quid restet inter illos, quos deforis lucrati fue- 
rimus, et :equalibus nobis fratribus, qui forsitan 
humiliati corriguntur, scire nune legislator nos vo- 
lens, h:e ad communem rationem predictorum 
scripsit. 

Fratres autem vestros filios Israel non affiqetis per 
potentiam. Non quia alios, quos luerati fuerimus 
exterius, in servitutem redigere, aut. conterere [ἃ - 
boribus praecepit: nusquam enim hoc in sanctione 
hac dixisse videtur : sed quia non :equali potestate 
in illis, et istis uli possumus. ALud est enim infi- 
Geles ad fidem perduetos, aliud fideles lapsos, a 
nobis admonitos. 

Vins, 47-49. « Si invalueril. apud vos manus 
advenz, atque peregrini, et. attenuatus frater tuus 
vendiderit se ei, aut cuiquam de stirpe ejus, | ost 
venditionem potest redimi. Qui voluerit ex fratribus 
suis, emet eum, et patruus, et. patruelis, eL. con- 
sanguineus, el affinis. » 

Quia lex pertinere. sibi secundum litteram, de Ii- 
bertate indigenarum Israelitarum ostendit, propterea 
eum qui in eis deterius propter paupertatem, aut 
aliquam aliam necessitatem aget, proselytis, vel in- 
quilinis, qui de his quidem foris sunt geniti, adh:ze- 
serit, servire non patitur, sed redimi eum ab aliquo 
suorum cognatorum pricepit. Vide, quomodo hoc 
custodiri et secundun anagogen spiritalem oportet, 
ait enim : 

Si invaluerit apud vos manus advene atque pere- 
grid (sive ut. Septuaginta inquilini) et. attenuatis 
[rater tuus vendiderit se οἱ aut cuiquam de stirpe 
cjus, 

ll est, si is qui ad fidem ex gentibus, aut. ex 
Judiis, aut omnino hereticis, noviter nostre. fidei 
conjunctus carus est viftulibus, ità ui potens sit 
in arguendo, et exhortando peccantes, hujus proprie 
manus invalescit, sive, ut Septuaginta, invenit, quia 
per suam actionem invenire et aliorum conversa- 
lionem cet. exhortationem potest. Deinde et frater 
luus, qui olim. eruditus est in. verbo, sed et. quia 
squalis tibi est secundum sortem conversationis, 
hoc est enim frater attenuatus, id est, non inve- 
niens exhortantem, et. consilium dantem : advena, 
sive peregrino, vel inquilino se vendiderit, id est, 
οἱ qui noviter de gentibus, aut de Judiis, aut. se- 
cundum quod diximus hreticis credenti, venun- 
datur autem ci, illo verbum doctorale, propter 
conversationem ejus impendente: quia incongruum 
est eum, qui olim in clara scientia et. conversa- 
tione notus fuit, sub eo qui noviter ad fidem venit, 
agere. Non est enim parva res discipulatus, sed 
multi temporis, vitze eliam non modicus decursus 
ad perfectionem necessarius. Recte redimitur, qui 
voluerit ex fratribus suis, emet eum, id. est, quis- 
piam eum similis honoris, similisque scientie, et 
conversationis per suam doctrinam redimat, et 
3! Joan. vut, 55. ?* ] Tim. 1. 5. 


3T ὙΠῚῚ 


E 
) v 


1135 


faciat non opus habere admoneri ab eis, quos ipse A 


debuit admonere, utpote qui in scientia perfecit 
eos qui adhuc. modo geniti sunt. Non est enim 
qualiscunque in. doctoribus dignitas, longi temporis 
scientia, in tantum ut Paulus, quando Philemonem 
volebat alligare, sie scripsisset : Obsecro cum talis 
sis, ut Paulus senex, nunc autem et. vinctus Christi 
Jesu. Et vetustatem temporis, confessioni, qui in 
vinculis erat, conjunxit, utpole idoneam exsisteu- 
tem ad gloriam eorum qui in scientia profecerunt. 
Patruus ergo, et patruelis, et consanguiaeus, et. af- 
finis redimat eum. Paires nostri sunt. secundum 
spiritum, qui nos genuerunt per. Christi doctrinam, 
propter quod et Paulus Corinthiis scribebat: Nam 
elsi multos habetis pedagogos in. Christo, sed mon 
multos patres **. In. Christo enim Jesu, per Evange- 
lium vos genui. Quotquot. ergo fratres horum, id 
est sacerdoles, sieut et ipsi sunt et doctores, aut 
elt filii fratrum, aut discipuli quidem eorum, in 
eamdem autem quam ille scientiam el doctrinam 
provecti sunt, fratres patris. recte. dicuntur. Qui 
enim eonsanguinei el afünes sunt ejus qui eget 
consilio et exhortatione, id est, ut qui ejusdem di- 
gnitatis et. conversationis fuerunt, hi rursus redi- 
inunt, Pauli memores vocis: Si quis autem suorum, 
et maxime domesticorum. curam mon habet , fidem 
negavit , et est infideli deterior **, et qui oportet ad 
omnes bonum ostendere, maxime autem ad. proprios 
fidei. Hi ergo nobis consanguinei per carnem 
Christi sunt, quia de carne ejus et de ossibus ejus 
sumus, quemadmodum ipse rursus Paulus Ephesiis 
scripsit. In. tantum ergo melius est ab antiquis, et 
cjusdem fidei admoneri eum qui in actione aul 
scientia minor est, quia Apclles Alexandrinus, do- 
clus magister erat et. clarus, sed. tamen minorem 
scientiam habebat, et hoc quod erat summum, re- 
prehensibile habebat, nesciens Christi baplisma. 
Unde Priscila et Aquila susceperunt hunc **, et 
subtilius exposuerunt, ei viam, sicut ait Lucas, id 
est, ea, qu:e pertinebant ad doctrinam et scientiam: 
incongruum esse putantes, si ab aliis et non ab eis 
qui in scientia profecerunt, quales erant ipsi, 
emendaretur doctor. Sed et cum hzc sint admira- 
bilia, adhuc admirabiliora sequuntur. 

Vgns. 50-55. « Si autem et ipse potuerit, redimet 
se, suppuratis duntaxat annis a tempore venditionis 
sus usque in annum jubileum, et pecunia qua 
venditus faerat, juxta annorum numerum Οἱ ra- 
tionem inercenarii supputata. Si plures fuerint anni 
qui reimanent usque ad jubileum, secundum hos 
reddet et. preuum. Si pauci, ponet. rationem cum 
eo juxta pretium, et numerum annorurm, et reddet 
emptori quod. reliquum. est annorum, quibus ante 
servivit mercedibus imputatis. Non atlligel euim 
violenter in conspectu tuo. Quod si per hzc redimi 
non potuerit, anno jubileo egreditur cum liberis 
suis. Mei enim sunt servi filii Israel, quos eduxi de 
terra Egypti. Ego Dominus Deus vester. 5 


9 | Cor. 1,15. *' Gal. vi, 10. Act. vui, 26. 


HESYCHII PRESBYTERI 


C 


D 


1156 

Tantum de libertate nostia, et honestate, et glo- 
riatione in nobis, et confidentia sanctus Spiritus 
ail, ut unumquemque nostrum sub servitute pec- 
cali constitutum, virtutibus procipiat redimi, et 
correctionibus, si verbi gratia, cilicium et cinerem, 
et lacrymas, et eam qua in his est confessionem 
lucrari volumus, et quecunque cum his annum 
conüinent jubiladi, sive remissionis, ad hujusmodi 
enim probationem przsentia exposuit. Sin autem 
cL ipse potuerit, redimet se supputatis duntaxat 
annis, a tempore venditionis su:e, usque ad annum 
jubilei. Si enim pauper factus per peccatum, qui 
prius dives erat in virtutibus et correctionibus, recte 
semetipsum liberavit, dum sufficiat ad exhortatio- 
nem propriam. Verumtamen nec hie integrum de 
se confidat, ut qui semel infirmatus est, ewhorta- 
tione et consilio egens, computet apud semetips:mi, 
id est, secum tractet. et. disceptet.. Sie enim. οἱ 
'"Theodotion : Tractabit cum eo, qui acquisivit eum. 
Aquila autem: Supputabit cum eo, qui possedit eum. 
Ei qui tractavit, quomodo debeat veram libertatem 
sibi conquirere : computavit autem ab anno quo 
semetipsum vendidit, usque ad annum jubilei, sive 
remissionis, a quo videlicet peccans eguit consilio 
et doctrina, usquedum integram et omnimodam 
peragat penitentiam, in qua remissionem acci- 
piens, qualis ei fiat, qui penitus nen peccavit. 
Quid autem tractabit? quibus virtutibus et corre- 
clionibus, eam quie. per studiosam penitentiam est 
remissionem, apprehendre et procedere possit. Sig- 
ut enim qui pecuniam reddidit redemptori, annum 
'e opus non habebat, qui erat 


remissionis exspect: 
quinquagesimus, qui jubileus dicebatur, sic. qui 
peccatum 2d delendum illud aquales, sive pares 
virtutes exquirit, pr:cedit. poenitentiam, actionibus 
bonisse redimens : quod demonstrat Zach:eus , qui 
cum plurimorum plurima sustulisset, non eguit 
sacco, et cinere, et lacrymis, et oratione. llic enini 
nobis annus remissionis, sicut omnia habens, qua: 
nobis fructificent remissionem. Non indiguit autem, 
quia peccata quidem erant pecuniaria: ipse auteni 
eo, quie abrepta fuerant, promisit reddere in qua- 
druplum, dimidium autem suorum distribuere pau- 
peribus. Propter quod Christus ad eum: Hodie 
salus huic domui [acta est **, suscipiens pecunias 
redemptiouis ejus, dixit, Admirabile est autem quod 
sequitur. 

Εἰ pecunia qua venditus fuerat juxta annorim nu- 
merum, et rationem mercenarii supputatam. 

Sive secundum Septuaginta : Erit pecunia vendi- 
lionis ejus anno sicul dies mercenarii erit cum eo. 
Cum quo die ergo legislator non frustra mentio- 
nem fecit, sed illam innuens, quam aperte in Évange- 
liis Dominus ostendiL,quando parabolam operariorum, 
qui ad vineam conducti sunt , exposuit ^* : quando 
lios quidem mane, illos autem horatertia, hos autein 
sexta , illos autem nona, alios vero undecima quuia 
conduci dixisset, et. dari mercedes his, qui eirca 


53 Luc. xix, 9.- ** Matth. xx, 1 seq. 


1157 


IN LEVITICUM. — LIB. VII. 


1158 


undecimam conduct sunt, sicut his qui totam diem A preedieaverunt jejunium, el induti sunt sacco a 


operati sunt, jussit, sieut unius ergo illorum, erit 
€i qui redimitur pecunia venditionis su : licet 
enim ei et per parvum Lempus, et per multum per- 
agere redemptionem, propter quod ct rationabili- 
ter legislator addidit : 

«Si autem. plures fuerint. anni, qui remanent 
usque ad jubilieum, secundum hos reddet et pre- 
tium : si pauci, ponet rationem eum 60, juxta anno 
rum numerum, et reddet emptori quod reliquum est 
annorum, quibus servivit mercedibus imputatis.» 

Primum ergo secundum hic reddi pretium, id 
est, secundum ea, quie peccavit, quod semetipsum 
redimere vult pra:cepit, ut si forsitan ex. gula pec- 
cavit, per jejunium corrigat : sin autem ex verbosi- 
tate, studeat taciturnitatem. Si ex incautela. oculo- 
vum in. mulieris concupiscentiam cecidit, azat. non 
fieri. 
Deinde si vuit celerem sibi redemptionem | parare, 


videre mulieres, neque omnino eis obvium 


intendat peeuniis conquisitionis sue, verbo videli- 
cet doctrina, quod eum intelligere proprium pec- 
catum. et subdi admonenti fecit. Et si viderit. mul- 
tum minus esse ad annum reniissionis, et ad. cer- 
rectionem, videlicet definitze ei peenitenti:e, magis 
operetur virtutes, et laboriosam  lueratur peeniten- 
liam. Si autem lioe rursus parum operatus fuit, si 
"on per virtules, per lacrymas autem, et. suspiria, 
ei similia, illis remedia peragere necesse habet. 
Con(irmans autem. quod dietum est, secundum |.Se- 


ptuagzinta iufert : Quia. mercenarius anno ex anno αὶ 


cum eo est, non affiges eum in labore, in conspectu 
tuo. Ad illum respiciens mercenariuia, quorum hic 
quidem per unam horam, ille autem per tres. for- 
sitan alter aliquanto amplius mercedem operis ac- 
cepit 5. Neque enim injustus erat, qui conduxit, 
sed sicut justas, non solum ad tempus operantium, 
sed et ad opera respexit, sic melieris ei, qui vult 
per actiones bonas semetipsum, et perfectiones re- 
dimere, ut annum ex anno sit cum eo, redemptionis 
propria pecunia in momento, aut per multos annos, 
aut per paucos virtatem operandi redemptioni simi- 
lem. 

Et non affliges eum. in labore. in conspeciu tuo. 
Quid autem hoc est? Ut eum, qui per virtutem pec- 


catum respuit, non ei superimponas distriet:e. poe- D 


nitentiz pondus. Semel enim semetipsum | operibus 
bonis redemit. Erzo nimis recte subdidit, que. se- 
quuntur. 

Quod si per hiec redimi non. potuerit, anno iubile'o 
egredietur cum. liberis suis. Qui autem. :equalibus 
peccato virtutibus semetipsum non redemit, in an- 
no jubilei, sive remissionis, id est, in perfecta et 
districta penitentia, quemadmodum —frequenier 
diximus, et ipsum redinii przcepit, sed et bona ope- 
τῷ, quie priusquam | peccasset, egit, quz filii unius- 
cujusque nostrum sunt. Sin autem vis. cognoscere, 
qui sit serfecta poenitentia, Ninivitas intende, qui 

** Matth. xx, 6 seq. 10... * 


** Jon. tJ. Exod 


D 


25. “5. lerem 


majore usque ad patruum eorum, et exclamave- 
runt ad Deum intente, et cum toto animo, et aver- 
terunt se unusquisque a via sua mala, et ab. inju— 
slitia quie in manibus eorum erat. Sic enim. Deus 
eorum poenitentiam suscepit, ut propheta. subde- 
ret : Misertus est. Deus super. malitiam, quam. locu- 
tus fuerat, ut [aceret. eis, et. mon [ecit **. Et quie. est 
causa, quie poenitentiam delere peccata faciat, et 
facit mundam poenitenti. profligari. redemptionem, 
ita ul nec opus habeat alium jam admonentem , ne- 
que sub jugo alterius agere doctrina. 

Mei sunt enim servi. [ilii Israel, quos eduxi de terra 
4Egypti. Quomodo. autem eos. eduxit ? Suspivantes 
videlicet, sieut liber nobis Exodi demonstravit : Per 
multum temporis mortuus. est vex. ZEqupti, et. inge- 
miscentes. [ilii Israel propter. opera, voci[erati sunt, 
ascendique clamor eorum ad Deum ". Qui ergo 
tunc. populi suspirium suscepit, liberavitque eos ἃ 
servitute /Egyplia, ipse et. nune. unumquemque in 
penitentia suspirantem liberat, et ab. intelligibili 
JEgypto redimet. Dicit ad nos : Ego Dominus Deus 
vester, qui illa egi, et h:c priecepi. 


CAPUT XXVI. 


Vrns. 1,2. Non facietis vobis idolum, et sculptile, 
nec titulos erigetis, nec insignem lapidem  ponetis 
in terra vestra, ut adoretis eum, ego enim sum Da- 
minus Deus vester. Custodite Sabbata mea, et. pa- 
vete sanctuarium meum. Ego Dominus. » 

Nou solum nobis, quomodo peccantes libertatem 
habeamus, nee aliorum. doctrina aut. exhortatione 
egeamus, lex. mandat, ut. propheticum illud. nobis 
impleretur : Et. on. docebit 
suunt, 


unusquisque | fratrein 
dicens : Cognosce Dominum : 
scient me, a minore usque ad. majorem. eorum, quia 


quit omnes 


propitius ero iniquitatibws eorum et. peccatorum illo- 
rum jam non recordabor amplius *9. Quomodo autem 
loe erat, si non solum ab. aperto idolorum cultu, 
quem prohibet legis littera, sed et ab occulto absti- 
neamus? de quo Paulus dicebat : Radix omnium 
malorum. avaritia, quie est. idolorum servitus : 
quemadmodum nobis eliam nunc legis spiritus 
abstinentiam mandat. Et non faciemus nobis idolum, 
el sculptile, sive, ut Septuaginta, manufactile, do- 
mos :difieantes, et agros aliquos. possidentes, nec 
sculptile in eis figurantes, nostram quodammodo 
mentem. Nec titulos. no- 
bis, sive statuam in his erigamus, volentes. per 
cam memoriam nostram estendere in futuras ge- 
nerationes : sed nec lapidem insignem erigamus, 
auri, verbi gratia, aut argenti cumulum, aut. lapi- 
dum, qui videntur esse pretiosi lapides, etiam hi de 
terra. :equales albis lapidibus sunt, ctsi. avarorum 
visus in his, quemadmodum paganorum in idolis, 
seducuntur: propler quod et insignis lapis dietus 
est. Nos autem nihil tale patiamur, nee insignis no- 


alterentes amore eorum 


xxx] 94. V I Tim, vr, 10. 


1:39 


HESYCHIL PRESBYTERI 


1110 


lis lapis efficiantur divitiae, ut secundum intentio A vos, el crescere faciam, multiplicabimini | et firmabo 


nem earum vivamus, secundum intellectum Septua- 
ginta interpretum ; el non qu:ecunque pr:eceperint, 
Iaeiamus, et desideriis earum serviamus, adoremus- 
que eas, et colamus in conservando eas. Custodia- 
mus autem et Sabbata, ab omni alio malo abstinen- 
liam vacationemque studentes, et agentes ut. ope- 
ribus presentis mundi careamus, atque ab eis quie- 
scamus. Hoe enim intelligibile et verum Sabbatum 
est, quod non populi est ingrati, sed ipsius Dei, 
quemadmodum in Isaia dicebat : Beatus vir qui fecit 
hoc, et filius. hominis qui apprehendit istud, custo- 
diens Sabbatum ne polluat illud "^, Unde distinguere 
ab illis volebat, de quibus initio prophetie dicebat: 
Neomenias, et Sabbatum, et festivitates alias non fe- 
ram?', Quod autem Dei est Sabbatum, aut quemodo 
illud quis profanare non potest, subinfert : Quie- 
scite agere perverse ?. Ergo a malis abstinere , sab- 
bati est impleti. Sed et sanctuarium ejus paveanus 
sanctimoniam studentes, id est, castitatem ae pudi- 
citiam : hiec enim est vile imperfeetie. et. consum- 
male capitulum, sive summa. Propter quod hoc 
etiam novissimum posuit, tunc dicit ad nos Deus : 
Ego Dominus Deus vester, qui sum quidem sanctus, 
sed et in sanctis requiesco , interimens et disper- 
dens omnes, qui tabernaculum meum polluerint, et 
templum meum pollutionibus voluptatum violave- 
rint: quod testatur Paulus dicens : Si quis templum 
Dei violaverit, disperdet illum Deus**. Propter quod 
sanctuarium ejus paveamus, ut nec corpus nostrum 
polluamus, neque ad corpus Christi, in quo est om- 
nis sanctificatio (in ipso enim omnis plenitudo in- 
habitat divinitatis), sine subtili dijudieatione nostri, 
lemere accedamus , sed prius nosmetipsos probe- 
mus, reminiscentes ejus qui dixit : Quicunque co- 
mederit panem. aut. biberit calicem Domini indigne, 
reus eril corporis et. sangui'iis Domini, Probet autem 
semetipsum homo, et sic de pane comedat, οἱ de ca- 
lice bibat **. Qualem probationem dicit? Id. est, ut 
in corde mundo, atque conscientia, et peenitentiam 
eorum, qux olim deliquit. intendenti participetur 
sanctis, ad ablutionem peccatorum suorum. 

Vrns. 5-15. « Si in praeceptis meis ambulaveri- 
tis, et mandata mea custodieritis et feceritis ea, 
dabo vobis pluviam in temporibus suis : et terra 
gignet fructum suum, et pomis arbores replebuntur, 
et apprehendet messium tritura vindemiam, et vin- 
demia occupabit sementem : et comedetis. panem 
vestrum in saturitatem, et absque pavore habitabi- 
lis in terra vestra. Dabo pacem in finibus vestris : 
dormietis, et non erit qui exterreat. Auferam malas 
bestias, et gladius non transibit terminos vestros. 
Persequimini inimicos vestros, et. corruent. coram 
vobis. Persequentur quinque de vestris centum alie- 
105, et centum ex vobis decem millia. Cadent ini- 
1»ici vestri in conspectu vestro gladio, Respiciam 
SUI35 3.49: Πα: $0. 


on. 5*Ephés:1v, 15. 


39 [sa. NT; 9; 
**jpid 55. 57 Hebr. xi, 


53] Cor, n5 17. 


pactum. meum vobiscum. Comedetis vetustissima 
veterum,et vetera novis supervenientibus projicie- 
tis. Ponam tabernaculum meum in medio vestri, et 
non abjiciet vos anima mea. Ambulabo inter vos et 
ero vester Deus, vosque eritis populus meus. Eso 
Dominus Deus vester, qui eduxi vos de terra /Egy- 
ptiorum, ne serviretis eis, et qui confregi catenas 
cervieum vestrarum, ut incederetis erecti. » 

ΠΟ sensibiliter suscepit Judieorum populus, ut- 
pote parvam habens spem futuri, et non satis in- 
telligibilibus suspensus bonis. Erat enim totus ad 
ventrem et ad carnale. otium intentus, ita. ut. in 
presenti vita, ea qu» ad voluptatem pertinebant, 
eiamsi nimis essent despecta et minima pro illis, 
qui parum laboriosa erant, sed multum majora, 
eligeret, et propterea quiereret /Egyptios pepones, 
cepas, et allia, quoniam in promptu erant ad exsa- 
tiandos eos, et sine labore aderant. Nos autem, si 
mandatis Dei intendimus, dicentes sicut David : 
Viam justificationum tuarum insinua mihi 9. Et rur- 
sus : Deduc me in semita mandatornm tuorum; €i 
custodierimus mandata ejus "*, nihil eorum corrum- 
pentes, neque secundum nostram intentionem, sed 
secundum ejus, et qu ejus sunt, agentes : hoe 
euim est proprie ejus custodire mandata ; intelligi- 
biliter exspectemus unumquodque eorum, qua prae- 
dicla sunt. Quia autem ἃ Judwis inveniemus omni 
modo προ secundum litteram impleta : multi enim 
Dei prophete, eustodientes ejus mandata, et in prze- 
ceptis ejus ambulantes, in multa fuerunt afflictione 
constituti, nec panem suum cum satietate, sed cum 
egestate comederunt, quemadmodum Ezechiel, cui 
ab ipso hoc Deo pr:eceptum est. Sed et Paulus eos, 
qui in lege et prophetis justificati sunt, exponens 
dicebat : Circuierunt in melotis, in pellibus caprinis, 
humiliati, aflicti , quibus dignus non erat mundus V, 
Hlud autem magis intendere in his, que dicta sunt, 
oportet, quia custodientibus Dei mandata, triginta 
benedietiones in presenti lex posuit. Sie enim eas 
numero invenies, unamquamque benedictionem ab 
alia per conjunctionem, in. secundum Septuaginta 
editione discernens, quia tot annorum exsistens 
Dominus, de quo ait Paulus, Ut occurramus omnes 
in virum. per[ectum 5, in mensuram ztatis plenitu- 
dinis Christi : venit ad baptismum : quatenus do- 
nationis perfectionem, per :etatem, quam agens ba- 
ptizatus est, nunliaret el ostenderet : et sic perfe- 
ctus secundum tempus factus, priedicare ÉEvanze- 
lium eopit : in quo omnibus est vitze et donationis 
plenitudo, et conversationis, retributionisque. Quie 
hic significavit; ait enim : 

Et dabo vobis pluviam in temporious suis, Dicit 
autem verbum Dei , utpote descendentem de culo 
gratie, de quo Moyses sic dixit : Attende, caelum, et 
loquar, et audiat terra verba ex ore meo, exspectetur 


**YGor. yt, 98.  *"PsalsGXVUl Ads 


ESI 


sieut. pluvia eloquium meum??. Hoc non qualecun- 
que bonum est in tempore suo. percipere, sed ma- 
nifesta est Dei bonitatis ostensio, quemadmodum 
non accipere aversationis est. Propter quod Deus 
irascens populo Judieorum, per Isaiam prophetam 
minatus est, dicens : Et relinquam vineam meam, 
et non putabitur, nec fodietur, et ascendent. in. eam, 
sicut in agro inculto, spine; et nubibus mandabo, ni 
pluant. super eam pluviam ὅς Quid enim nobis ex 
accipienda pluvia in tempore suo proticit ? 

Et terra. gignet [fructum sun. Md est, corpus no- 
strum, hujus enim doni fructus sunt, castitas, so- 
brietas, abstinentia. Et. pomis arbores replebuntur. 
Sive, ut Septuaginta : Ligna campi dabunt. [fructum 
sium. Ligna autem eampi sunt auimie motus, ut- 
pote qui sunt motibus intelligibili nostre terre, vi- 
delicet e»ene sublimiores. Horam ergo fructus, ve- 
ritas, justitia, mansuetudo, compassio, et his simi- 
lia; propter quod. consequenter subjungens, addi- 
dit. f 

Apprehendet messium tritura vindemiam, et. viude- 
mia occupabit sementem. Quia enim tritura terrae 
colligit fructus, vindemia arborum, recte fructus 
corporis aut. fructus anim: comprehendere , sive 
occupare dicimus , quia hoe quidem maxime bene- 
dietionis est, uno eodemque tempore slabile et 
fecundum | corpus, atque animam in. virtatibus pos- 
sidere. Comprehendit autem, sive occupavit vinde- 
mía sementem; congregans enim anima virtutes 
suas, mox alias desiderat, usque dum illas attigerit 
divitias, ad quas Paulus festinavit, et propterea di- 
cebat: Fratres, ego me non arbitror comprehendis- 
se*', unum autem, quie quidem retro sunt. oblitus, 
in his autem, qu:e priora sunt extentus, secundam 
intentionem sequor ad palmam superni vocaliouis 
Christi. Propter quod et bonum sequitur semen, 
plenum salutaribus actionibus, ut bene conveniat 
quod sequitur. 

Et comedetis panem vestrum in saturitate. Si enim 
panis noster virtus est, de qua Dominus dicebat : 
Operamini non. cibum qui perit , sed qui permanet in 
vitam cternam 9? : hie illum ad satietatem comedet, 
id est, operatur, qui in perpetuo ejus appetitum ha- 
bet. 

Et absque pavore habitabitis in terra vestra. Dabo 
pacem in finibus vestris. Vel secundum Septuaginta, 
et bellum non pertransibit terram, quod nostra trans* 
latio paulo post dicit. Gladius non transibit in ter- 
minos vestros, et dabo pacein in terra vestra, Si enim 
corpus stabile fuerit, et anima fructilicat, securi in 
terra nostra habitabimus, quia Caro non concupiscit 
contra spiritum ^? : unde nec bellum per terram 
transibit. Neque enim habebit tempus in resurre- 
ctione coneupiscentiarum, de quibus ait Jacobus : 
Unde bella et lites in vobis? Nonne hinc ex con- 
cupisceentiis vestris , que militaut. in. membris ve- 


ΠΡῸΣ xxi. 6 


Isa. v, 6. 
cle. v, 1t. 


$5 Matuli, xvn, 2U. 


δι Phil, 11,115: 
$9. ΟΠ ΠΣ ἬΝ l5: 


IN LEVITICUM. — LIB. VII. 


143 


A stris * ? Quibus destruetis pax in. ferra vestra lege 


63 


Dei refrzenata. profligatur. 

Et dormietis, inquit. retributionis autem specie, 
etiam hoc Seriptura saera posuit. Dormitio enim 
utpote requies, mors sanctorum dieitur, iniquorum 
autem non est ita, cui testis est Ecclesiastes : Satu- 
ritas autem divitis non sinit dormire eum **. Propter 
quod nune consequenter addidit 


Et non est qui exterreat, Qui enim sie vixit, quem- 
admodui in superioribus dictum est, non habebit 
qui eum terreat tempore mortis, qu: nobis dormi- 
tio. est, propter spem mortuorum resurrectionis. 
Non habebit autem. qui exterreat, nihil sibi con- 
scius, de quo terreatur. 

Auferam. malas. bestias. Videlicet. demones. Be- 
stie enim sunt ex simili malitia, primam sicut la- 
Lentes, deinde ut venenum. importabile et mortife- 
rum habentes, Prosequüinini inimicos vestros. Non 
possunt enim ante faciem eorum, qui secundum le- 
gem vivunt, stare, Et. corruent. coram. vobis. Qua 
morte? Qui est utique per jejunium et orationem. 
Hoc enim modo nostri intelligibiles inimici d:emones 
interimuntur, ut nequaquam ultra contra nos pos- 
sint reviviseere. Unde et Dominus apostolis inqui- 
rentibus, cur mutum et surdum demonium ejicere 
minime potuissent, respondit: /foc enim genus non 
ejicitur, nisi per jejunium et orationem “ὅς 

Persequentur. quinque de vobis centum | alienos. 
Sive ut Septuaginta : Evpellent quinquaginta centum 
quinquaginta. Dicimus esse spiritalem bominem, 
quia. die Pentecostes Spiritus de colo. descendit. 
Ergo spiritalis ille qualissit, Paulus dicebat : Spiri- 
talis autem. judicat omnia, et ipse a nemine judica- 
lur 59 : jid est, qui scientiam perfectam habet, ad 
subtilem eorum, qu:e agenda sunt discretionem, liic 
quamvis validum d:emonem, verbi gratin, qui ex eis 
supra centum, et qui legio appellatur propter mul- 
ltudinem obedientium ei malorum spirituum οἱ 
cooperantium, valet superare atque vincere. 

Et centum ex vobis decem millia. Qui enim non 
solum scientiam habet subtilem, sed et vitam per- 
feetam atque. consummalam, hie duplex quodam- 
modo spiritalis est, et propterea centenario numero 
honorandus est, sicut duplicem fructum ferens in 
spiritu, atque perfectum, et quo majorem Christus 
non dieit, sed frequenter bonam terram insinuars 
dicebat : Affert fructum trigesimum, et sexagesimum, 
el centesimum ". Hic ergo millia hostium subjicere, 
omnes videlieet contrarias virtutes, utpote qui vir- 
tutum üabet perfectionem, potest. Quomodo autem, 
subjicit. In verbo utique Dei ; ait enim : 

Et cadent inimici vestri in conspectu vestro gladio. 
Mum dicens, quem Paulum sic. scribens, exposuit. 
Cum enim prius dixisset inimicorum millia , id est: 
Non est vobis colluctatio adversus carnem et sanqgui- 
nem, sed adversus principes et. potestates, adversus 
Joan. vr, 27. $ Ec- 


^2 (aj v, A7, ** Isa. 1v, ἃς 


δ’ Matth, yiri, 8, 23. 


1153 


HESYCHU PRESBYTERI 


yuoidi rectores tenebrarum harum, adversus spiritelia A 


uequitiee iu celestibus “δ, subinfert . Propterea acci- 
pie armaturam. Do δον quam. singulatim. dinu- 
merans, ail : Et gladium spiritus, quod est verbum 
Dei το 

Fespiciam vos. Quid est enim melius, quam respici 
a Deo, cujus respeetus salus est, aversatio autem 
miOrs est? Et crescere faciam, et. multiplicabimni. 
Auget nos quidem, cum parva bona, quoe agunus, 
maxima facit apparere. Multüiplieat. autem pauea 
crescere. faciens in multis. Annon augens nostras 
virlules. et magnificans. dicebat : Quandiu [ecistis 
uni de minimis his, mihi [ecistis ^ Εἰ multipli 
caus rursus, Paulum scribere faciebat : Non. enim 
occides ; non. adulterabis ; non concupisces ; οἱ si 
quod est aliud mandatum ?*, hoc verbo. restauratur : 
Diliges proximum tuum sicut teipsum ^, multa man- 
data cfliciens hoc unum mandatum, ut nos assequen- 
tes illud, divites efficiamur. Nimis ergo opportuna 
sunt, quie sequuntur, 

Firmabo pactum meum vobiscum. Ea quidem sunt 
praedicta, per retributiones autem illud firmat, quod 
manifestant, quie sequuntur ; Comedetis vetustissima 
veterum. Sive ut Septuaginta, vetera veterum, id es, 
qui vobis per legem. et prophetas promissa sunt, 
et qui per palriarchas. in. eorum benedictionibus 
proiuisil, Et vetera novis supervenientibus projicietis. 
Quiz sunt nova? Evangelia videlieet; ram cum ma- 
&ima sunt ea, quie sunt per patriarchas, legem ct 
prophetas pollicita, tamen per Evangelium promissa 
nrjora sunt, propler quod, horum comparatione, 
illa nobis superflua judicantur. Ecce ergo capitulum, 
quod tolam benedictionem confirmat, infert, id 
est, qua per evangelicam acta sunt 
gratiam. 


et. impleta 


Ponain tabernaculum meum in 


sicu: Sepiuagit 


medio vestri. Vel 
Ma o: Consütuam testamentum meun 


g 
vobiscum. Quod est hoe, in quo nova promisit, eu- 
jus sic propheta Jeremias memoriam facit: Et con- 
situam. vobis nom secundum 
testamentum, quod. disposui patribus vestris **. Iis 


enim 


Lestamentum. novun , 


conjuncta sunL, et quie sequuntur ma- 
xime. 

Et nou abominabitur anima mea vos. Ambulabo 
Quer vos, et ero vester Deus, vosque eritis populus 
meus. Aperte etiam hiec a proedieto propheta, sicut 
Septuaginta editio continet, scripta sunt. Hie Deus 
vester, non reputabitur alius ad eum. PostAec in 
terris visus est, et cum hominibus conversatus est? : 
quod non eegisset, si nos aversarelur. Non ergo nos 
abominatus est, sed et inambulare in nobis per car- 
nem voluit, et fieri noster Deus, eum esset prius, 
sed ignotus : quia nos errori corjuncti eramus. Ex 
quo autem nos proprio emit sanguine , Deus noster 
faclus est, et nos plebem suam fecit. Et quis est qui 
liec fecit ? 


«9 jid. 11: ibid. 17. 
** Jjxod, 1i; 7, 8. 


86. Eplies. vt, 12. 
xxil, 92. 15 Baruch. 11, 23. 


D 


τὰ Math. xsv, 


11 


14 

Ego Dominus Deus. vester, qui eduxi vos de terra 
Anpti, ne serviretis eis. Quod si vis cognoscere, 
ἴθ Exodi verba per Evangelii ordinem discute. 
Dixit ergo Dominus ad Moysen : Vidi. afflictionem 
populi mei. in Egypto ,. clamorem ejus audivi, pro- 
pter duritiam eorum, qui praesunt operibus : et sciens 
dolorem ejus, descendi liberare eos de manibus Agy- 
pliorum, et educere de terra illa in terram bonam et 
speciosam, qua [luit lacte et melle τς Et quissit qui 
introducit in promissionis terram ?Ipse Deus, qui 


h:ec Moysi ostendit : Ecce ego mitto Angehun meum 
qui precedat te et custodiat te in via, el. introducat 
ad loeum quem paravi ". Angelum filium appellans, 
quia voluntatem nobis Patris annuntiavit, de quo 
ait Isaias : Puer natus est nobis, filius datus est no- 
bis, cujus principatus super humeros ejus, et appel- 
labitur nomen ejus magni. consilii Angelis , admira- 
bilis, consiliarius, Deus fortis 5. Quomodo enim, 
cum promiserit Deus, per ea qui superius dicta 
sunt, introducere populum in terram, Angelus hoc 
facere, et non ipse qui promisit, poterat? Quis au- 
tem, et qui descendit, ipse nobis dicens hzec ad Ni- 
codemum ostendit : Nemo. ascendit in. colum , nisi 
qui descendit. de ceto, Filius hominis qui in caelo 13. 
Atqui necdum in eglum cum carne ascenderat, 
ncedum' enim assumptus erat, sed descensionem el 
ascensionem pristinam dicit, de qua, sicut diximus, 
Movsi loeutus est : Vidi afflictionem. populi mei , et 
descendi liberare eos de manibus AEgyptiorum. Hic 
ergo nobis et ea, quie sequuntur, dedit. 

Qui con[regit. catenas. cervicum vestrarum. Tam 
peccati quam legis litterze :: Ut incederetis erecti. 1d 
est, eum confidentia, quia virtutes nobis sine aliqua 
hzesitatione operari dedit. 

Vins. 14-17. « Quod si non audieritis me, nec fe- 
ceritis mandata mea, si spreveritis lezes meas, et 
judieia mea contempseritis, ut non faciatis ea, quae 
ἃ me constituta sunt, eL ad. irritum. perducatis pa- 
ctum meum, ego quoque hae faciam vobis. Visitabo 
vos velociter in egestate. et ardore, qui conficiat 
oculos vestros, et. consumat animas. Frustra seretis 
semen, quod ab hostibus devorabitur. Ponam fa- 
ciem meam contra vos, et corruetis coram hostibus 
vestris, et subjiciemini iis qui oderunt vos. F'ugietis 
nemine persequente. » 

Qu: bona eos, qui obediunt Dei mandatis, exspe- 
ciant, sufficienter lex. superius dixit. Quie. autem 
evenire transgredientibus comminala est, ea que 
nune sanciuntur , ostendunt. Quorum quando ad 
litteram singula. discutimus , invenimus populum 
Judieorum, horum passum quiedaim secundum litte- 
ram, omnia autem secundum spiritum. 

Quod si non audieritis me, nec [eceritis mandata 
mea, si spreveritis leges meas, et judicia mea con- 
tempseritis, ut non. [aciatis ea, qua a me constituta 
sunt, ct ad. irritum perducatis pactum meum. 


72 om. xm, 9. 15:1] iq; ve Jerem. 
7 [5 xx, 0. Τ᾽ Joan. nir, 15. 


40. 
Exod, xxu 20. 


1145 


IN LEVITICUM. — LID. VII. 


1146 


Qui non audiunt mandatum Dei, et. qui judicia A abscondere poterant, sed clamabant palam atque 


contemnunt? nisi qui traditiones seniorum inten- 
dentes , et legislatoris intentionem transgredientes, 
ad hoe quod eis videbatur legem exponebant, qui 
dicebant, sicut ait Dominus : Quicunque dixerit patri 
aut matri: Donum. quodcunque ex me tibi proderil, 
et non honorificabit patrem. suum et matrem suam ; 
id est, quicunque dixerit. parentibus : Vola sunt 
Deo ea qn:e habeo, ipsi enim ea. munus et oblatio- 
nem obtuli, eos, qui generaverunt, honorare non 
cogitur. Qui sunt. qui non ejus omnia faciunt man- 
data? uisi qui anetum et ciminum decimant, et men- 
tham, relinquunt autem judicium , et misericordiam, 
et fidem ; cum Deus eis per prophetam dical : 
Indicabo tibi, o homo, quid Dominus querat a te, 
utique facere judicium , et diligere misericordiam, et 
sollicitum ambulare cum Deo tuo δ᾿. Propter quod 
Dominus ad eos, utpote non ommia implentes legis 
precepta, sed qui ejus sunt. gravia relinquentes, 
et quie minima agentes, dicebat: lec oportebat fa- 
cere, et illa non omittere. Sed et. mandata Dei illi 
proprie transgrediuntur, et eis maxime inobedien- 
tes sunt, quia exMeriorem faciem eorum, non autem 
iutentionem Dei conservant. Planius ergo Aquila, et 
Theodotion, et Symniachus edidisse inveniuntur, 
Nam ille quidem ait: Si constituta mea reprobaveri- 
tis; ii autem : Si. subtilitates meas , id est, agri 
viam, renueritis. Dogmata autem Dei, et subtilita- 
tem , quie in spiritali mandatorum | intellectu erat, 
transgrediuntur, quia Novo Testamento concordat, 
iufirmare evangelicam. graliam per hoc volentes, 
quod eos arguens ail : 

Et ad irritum perducatis paclum meum. Quid ergo 
pro hoe minatus est? Nimis enim similis poena est 
prievaricationi eorum. Ego quoque hec [faciam vobis. 
Quomodo ? Visitabo vos velociter in. egestate. Nimis 
enim egentes eos Dominus per verbum suum fecit, 
in tantum ut ad invicem dicerent : Durus est sermo 
hic, quis polest eum audire ** ? Sicut ergo sponte le- 
gis intelleetum transgrediebantur, ul evangelicum 
testamentum in irritum deducerent, quod illinc 
habebat exordium, sic eis et ipse obscura verba di- 
cebat, et dilficilem suorum dogmatum faciebat com- 
prebensionem. Sed jam qui sequuntur agnosce. 


Et ardore qui conficiat oculos vestros. Sive secun- D 


dum Septuaginta : Scabiem, et morbum regium con- 
sumentes oculos vestros, obfirmabo super vos. Scabies 
autem morbus est corporis, sed manifestus, in su- 
períicie carnis et corio ejus decurrens. Morbus au- 
tem regius, id esL, ἔχτερος, fit quidem ex 
Manifestus autem hic est, in superáücie carnis el 
pellis decurrens, et multo magis oculis insidens. 
Latere autem morborum neuter potest. Tales erant 
animarum Judaicarum morbi, mauifesti et. mali, 
et nequaquam ultra latentes. AJimulantes enim Do- 


accensione. 


mini verba et. miracula, non jam morbos suos 


** Marc. vir, 11: 
πὸ 158. VIR ἐὺ; 51 


8! Matth. xxii, 0. 8? Mich. vi, 
Psat. xxxur17. 259 Philipp. tuj, 19, 


predicabant : Quid faciemus, quia hic homo multa 
signa. [acit ? Si omittimus. eum sic, venient Romani, 
et. tollent nostrum et locum et gentem "*. Ergo non 
quia legi aut prophetis contraria docebat, nam ni- 
mis eis consona docuit, sed sui amoris causa, suique 
causa negotii, sermonibus ejus non obediebant. 
Iloc ergo perculsi morbo, oculos suos conficiebant, 
et animas consumebant, non solum exardescentes 
furore, eL invidia corrupti, sed ut semel infirmati 
mente, et cogitationes non nimis sanas ad. discre- 
lionem factorum. dietorumve habentes , verbis et 
miraculis, interiores suos oculos conficiebant, et 
animam consumebant, ita ut ad eum clamarent : 
Usquequo animam nostram tollis? Si tu es Christus, 
dic nobis palam 99. Quod utique animze infidelitatis 
consumptioni subjacentes erant. Sed et Joannes 
hie de eis dicit : Propterea non poterant eredere. 
Qui rursus dicit Isaias : Ceca. cor. populi hujus, et 
aures ejus aggrava , ne quando. oculis suis videant, 
et auribus audiant, et corde intelligant **.. Cernis, 
quia quemadmodum fecerunt ipsi, sic et. Christus 
eis fecit. Quia enim ejus irritum. facere. pactum, 
sive testamentum studuerunt, recte eorum oculos 
et cor exciecavit, eLardorem sive ἔχτερον conficien- 
tem oculos eorum, et animas consumentem eis de- 
dit. Sed quid iis addidit? 

Frustra sementem seretis, qua ab hostibus devora- 
bitur. Frustra enim illis prophetarum et legis pro- 
ferunt semina , et doctorales illinc seminant ser- 
mones, non habentes terram fertilem ad intelligi- 
bilium dogmatum fructum : unde nec cibo corum 
fruuntur, sed devorant ea adversarii eorum qui in 
Christo. credunt, quos ipsi sibi per infidelitatem et 
invidiam contrarios fecerunt. 

Et ponam faciem meam. contra. vos. Secundum 
propheticam illam vocem : Vultus. autem Domini 
super [acientes mala , ut perdat. de terra memoriam 
eorum ?*, 

Et corruetis coram hostibus vestris. Gcniiles enim, 
quos inimicos sibi judicant, coram eis cadunt, in 
salute eorum offendentes. Unde Symmachus, pro 
cadetis, o[fendetis , ait, ante inimicos vestros. Quid 
autem aliud addidit? Persequentur vos, odio haben- 
Les vos, οἱ (ugietis nullo persequente. 

llic quodammodo contrarium esse videtur. quod 
dicitur. Si enim ab hostibus persecutionem patiun- 
tur, quomodo nullo persequente fugiunt ? Sed, per- 
sequentur vos, non ad espellendum legislator ac- 
cepit : sed quia currendo imminerent, ad salutem 
eorum festinantes. Unde, persequentur vos, In ser- 
vitutem. redigent vos, Symmachus ; Erudiunt a vobis, 
Theodotion edidit, Talem nobis et Paulus persecu- 
lionem demonstrat : Sequar. autem , si comprehen 
dam, in quo et comprehensus sum*, Gentes ergo, ΟἹ 
sicut David de Judzis, dicunt : Nonne qui te oderunt, 
8'Lue, n, A7. δ᾽ Joan. x, 21. 


8. 5$? Joan. vi, 61. 


1147 


Deus, oderam. illos ^? Verumitam?n eorum | instat 
saluti, festinatque et orat, seit enim (Quia assumptio 
earum, S.cut ait Paulus, vita est ex mortuis, et pleni- 
tudo earum, salus munds ?^. ΠῚ autem fugiunt nullo 
persequente. Non enimi| quemadmoduni illi nostrze 
saluti invident, sic et nos illorum, unde eos nec per- 
sequimur, nec cum nos aversantur, aversamur, 
sed implemus quod lsaias propheta dixit : Dicite 
odientibus vos fratribus vestris, ct abominantibus, ul 
nomen Domini glorificetur, et videatur in exsultatione 
eorum, et illi erubescant **. 

Vins. 18-26. «Sin aulem nec sic o:edieritis mihi, 
addam correptiones vestras septuplum propter pec- 
cata. vestra, et conteram duritiam superbi: vestr:e, 
daboque eaum vobis desuper, sicut ferrum, et ter- 
ram ajeam. Consumetur incassum labor vester. 
Non proferet terra germen, nec arbores poma pra- 
bebunt. Si ambulaveritis ex adverso mihi, nec vo- 
luerilis audire me, addam plagas vestras usque 
scptupluni propter peccata vestra : emittamque in 
vos malas bestias agri, quie. consumant οἱ vos et 
pecora vestra, et ad paucitatem cuncta redigzant, 
desert eque fiant. vize vestrae, Quod si nec sie volue- 
ritis recipere disciplinam, sed ambulaveritis ex ad- 
verso mihi, ego quoque contra vos adversus ince- 
dam, et pereutianivos septies propler peccata vestra, 
inducamque super vos gladium ultorem foederis mei. 
Cumque confugeritis ad urbes, mittam pestilentiam 
án medio vestri , et trademini hostium manibus : 
poslquam confregero baculum panis vestri, ita uL 
decem mulieres in clibuno coquent panes , et red- 
dent eos ad pondus, et comedetis, et non satu- 
rabimini. » 

Talibus distinctionibus non frustra legislator 
usus est, nam nunc quidem ait : Sin autem nec sic 
obedieritis mihi. Deinde quasdam correptiones de- 
numerans subinfert : δὲ ambulaveritis ex. adverso 
mili. EL rursus alias plagas exponens, addit : Quod 
si nec volueritis recipere disciplinam , sed ambulave- 
ritis ex adverso mili, 

Sed ideo, ut diximus, his distinctionibus usus 
est, quia frequenter Christus suscipere populum 
Jud: orum voluit, illi autem non obediebant, ita ut 
ad eos clamaret : Jerusalem, Jerusalem, que occidis 
prophetas, et lapidas eos qui ad te missi sunt : quoties 
volui congregare [ilios tuos, sicul. gallina congregat 
pullos suos sub. alas suas, et noluisti ** ? [lllud ergo 
masime in his, quie dicta sunt, attendamus, quia 
cum septem correptiones eomminalus fuerit, sic 
eas subdilit : Contritionem ergo duritie superbie, 
et dationem cali ferrei, et terris ποις et incassum 
eorum consumi laborem , et terram non proferre 
germen, nec arbores poma prebere minatus est. 
Hec aulem sex sunt, non septem : hoc idem autem 
invenies, et reliquas correptiones percurrens. Ergo 
per hoc manifestum est : quia septenarius numerus, 


^" Psal, cxxsvirt, 21. 
Say. 11, 12. 


90 tom, xr, 15 et 12. 
?5 Joan. vin, 99. 


HESYCHII PRESBYTERI 


91 Isa ΠΧ ΚΟ: 


96 Philip. i11, 19. 


1118 
A totius priesentis vite figura est, et signum est, quie 
per septenarium numerum volvitur. Et quia septem 
eis correptiones sive vindictas vel plagas inferre, 
omnimodam poenam, et integram vindictam, utpote 
non venialia nee poenitentia digna peccaatibus mi- 
natus est, ita ut finem in eis illud acciperet pro- 
pheticum eloquium : Quid. cogitatis contra. Domi- 
num *?? Consummationem ipse faciet, nou consurget 
duplex tribulatio, quia sicut spin: se invicem com- 
plectuntur, sic convivium illorum pariter potantium, 
consumenlur quasi slipula ariditate plena. Ex te 
exibit, cogitans contra Dominum malitiam , mente 
pertraetans prievaricationem. A quo autem. cogita- 
tio contra Dominum egressa est, mala cogitans, et 
contraria proceplis ejus, nisi populo Jud:orum ? 
de quo Isaias dicebat: Ve illis, quia consilium co- 
gitant malum , contra semetipsos dicentes : Circum- 
veniamus justum : quia inulilis est nobis **. Fructus 
ergo laborum suorum manducabunt. Intende enim 
ordinem 
nem. 


quo ulitur legislator ad comminatio- 


Sin autem nec sic obedieritis mihi, addam corre- 
pliones vestras septuplum. propler. peccata. vestra. 
Septuaginta autem ad hoc 
non audieritis me : usque ad hoe quod pr:ecedentia 
ostenderunt, ubi egestatem ardoremque dixit. Quae 
quomodo oporteat accipi, in. priscedentibus espo- 


suimus. Si ergo usque ad hoc inobedientes fuerint, 


ediderunt : δὲ usque 


ut nec ex his, quie dicta sunt, emendentur, septies 

illos dixit corripi, id est, perfectam correptionem in 

peceatis eorum evenire. Quibus autem, non dicit, 
ut eorum peceata hoc ipso, quod non emendati 
sunt, ex praedictis intelligamus. Et quid ad lidit ? 

Et conteram ditritiam superbie vestre. Non volue- 
runt eam Christi libertatem suscipere, dicentes : 
Semen. Abrahe sumus, et nulli servivimus unquam “δὶ 
Hanc eoram duritiam superbiz contrivit, servire 
eos gentibus faciens. Dabo colum vobis desuper sicut 
[errum. Nullam ergo ex eo visitationem penitus sunt 
adepti. Et terram aneam. Terra enim divini Seri- 
pture, quam possident, infructuosa eis est; cum 
non ab eis intelligitur. quo oporteat modo, illam 
sneam esse dicit. Ad cujus rei ostensionem ad- 
didit : 

p | Consumetur incassum. labor vester. Labor enim, 
quem in divinis Scripturis ostendunt, incumbentes 
traditioni litterze, incassum consumitur, qui plene 
non possunt lege secundum litteram uti, ablato loco, 
in quo littera omnem divinum cultum legis conclusit. 
Nimis enim convenit quod sequitur : Non dabit ter- 
ra germen suum, nec arbores poma prebebunt. 
Neque enim exterior eorum homo, qui appellatur 
terra, fructificat, quia in gastrimargia vivunt, el de 
eis dietum est: Quorum Deus venter, et gloria in 
con[usione eorum "^. Sed nec mentes, qui sunt agri 
ligna, sieut insert quidem corpori ; sed tamen eo 


*! Matth. xxut, 57. 9? Naliui. 1, 9. 


1149 


IN LEVITICUM. — LIB. VII. 


1150 


excelsiores fruetus Deo priebent quod germinare nos A ris sapientiam obstupesce, quomodo opportuna 


in pietate vult. 

Si ambulaveritis ex adverso mihi. Neque enim recto 
corde ad Deum incedunt. Pervertunt enin ejus 
viam, legis et. prophetarum sensus subvertentes, 
ut suam inobedientiam per hoc atque przevaricatio- 
nem colerent, Propter. quod infert : Nec si volue- 
ritis audire me, addam vobis plagas vestras usque ad 
septuplum propter peccata vestra. Non jam correptio- 
nes, sed plagas, validiorem nune poenam pr:ece- 
denti, et :equalem eorum iniquitatibus exponens, 
quam hanc. 


Emittamque in vos malas. bestias agri, que consu- 
mant vos et pecora vestra, et ad paucitatem. cuncta 
redigant, deserteque fiant vie. vestre, Quia. enim 
semetipsos a Dei via repulerunt, recte super cos 
besti:€ agri, di:emones immittuntur, dominari eis 
permissi, qui eos et consumunt. Quidquid enim 
videntur justiti: agere, eus sibi non imputat, quod 
demonstrat Paulus dicens : Justitiam suam queren- 
tes constituere, justitie Dei non sun! subjecti **. Ft 
rursus : Jsrael autem sectando legem justitic, in 
legem justitii& non pervenit *», Necesse est ergo, ut 
eum comedant d:emones, qui eorum pecora, id est, 
pecoribus similes homines, pravum videlicet popu- 
lum atque imperitum consumunt, siquidem nullus 
est in illis intellectus, nihil Dei servitio. dignum 
cogitare consueverunt, sed sicut jumenta in modum 
freni stultis praepositorum suorum traditionibus 
ducuntur, propter quod sunt d:emonum cibi, et ad 
paucititem. rediguntur, tam multitudine quam di- 
gnitate. Desert:eque eorum fiunt vize, quie nec aquam 
habent vit:e, nec susceptionem, sive hospitalitatem 
intelligibilem, nee  producentes se vel quasi ad 
manum deducentes, aut custodientes. 

Quod si nec sic volueritis recipere disciplinam, sed 
ambulaveritis ex adverso mihi, ego quoque contra vos 
adversus incedam. Adversa poena utar, quemadmo- 
dum adversa est legi vestra praevaricatio : cum enim 
meditari eam videamini, intentionem ejus non 
servalis, sic et ego adversam vobis superinducam 
poenam, non vos corripiens illis, quibus flazellabam 
prius, quando mortiferas serpentes et incendium, et 
lerrze hiatus, et. similia super vos inducebam, sed 
alias. Qui sunt autem he, sequentia legentes 
sciemus. 

Et percutiam vos septies propler peccata vestra. 
Prius corripiam, deinde percutiam. Procedeuns enim 
poena, utpote contra inobedientes, fortior efficitur. 
Inducamque super vos gladium ultorem [aeris mei, 
Gladius spiritus quia verbum Dei sit, frequenter 
diximus. Hoc verbum in linguis Ecclesie magistro- 
rum, vindicat judicium faderis, sive testamenti 
evangelici. Convineit enim eos qui novum trans - 
grediuntur, nec vetus custodire posse, et vindicatur 
Evangelium, cum inimici legis ostenduntur, qui 
Evangelii gratiam transgrediuntur. Sed et legislato- 

? Aom. x; 9. 


?5 Philip. 90. ?? Jerem. 1, 18. 


Ρ 


b 


subdit : 


Cumque [fugeritis ad urbes, mittam pestilentiam 
in medio vestri. Intelligibiles civitates, prophete 
sunt. Manifestum est autem ex quibus Deus Jere- 
mix dicebat : Ego quippe dedi te. hodie civitatem 
munitam 55. Quemadmodum ergoin civitates muratas 
qui fugit, si amicus est salvatur, si autem inimicus, 
facilius. perimitur in eorum  anibitu circumdatus : 
sic in propheticis libris, et in eorum testimoniis, 
amici fidei confugientes munitionem | salutemque 
inveniunt, inimici autem et infideles cito captivi 
pereunt. Propter quod, quando ad prophetas Judiei 
fugiunt, declinantes eum qui estin doctis viris, 
spiritalem gladium, pestilentiam ait se mittere in 
etiam nullo 
arguente, non valentes cunctis de Christo prophetiis 


medio eorum. [Elie enim moriuntur, 


sic apertis repugnare. 

Et. trademini hostium. manibus ejus. Videlicet 
intelligibilium. Postquam con[regero baculum. panis 
vestri, Rarescit enim apud eos doetoralis panis, 
maxime salutaris. : quomodo autem ? Audi quà 
sequuntur : Jta ut. decem mulieres in uno. clibano 
coquant panes, et reddant eos ad pondus, et comedetis, 
el non saturabimini. Nibil habent Judi, quod do- 
etrinam vires habere nutriendi faciat, exceptis 
decem preceptis, quia veram prophetarum espo- 
sitionem, utpote concordantem Salvatoris nostri 
dispensationi fugiunt." Reliqua autem legis nolunt 
intelligibiliter accipere, nec spiritualiter suscipere : 
sed secundum litteram solam, quod stare non potest. 
Primum, quia locus destruetus est, in quo erant 
sacrificia, et mundationes, et oblationes, et reliqua, 
quie pertinent ad servitutem litterze, deinde multa in 
eis erant, non. tam studio, quam risu digna, sicut 
ea, quie sunt de lepra parietum, trabium, vestium, 
non arare cum bove et asino, et similia, qui lega- 
libus traditionibus eontinentur. Decem autem man- 
datorum littera clara est, digna ad custodiendu:n 
atque operandum. Nec contrarium est Sabbati man- 
datum, quia etsi decem mandatis insertum est, 
non tamen ex eis est. Si ergo mandatum speciale 
ponamus : 


Ego sum Dominus Deus tuus, qui eduxi te de terra 
Egypti, de domo servitutis , perfectum decem man- 
daiorum. numerum inveniemus. Dehinc aperte 
requiem intelligibilem significat, in qua nullum opus 
hujus mundi licet nos agere. Hzec ergo sola pa:.em 
operantur populo Judz:eorum, in clibano uno legali 
videlicet, et reddunt eos ad pondus supradictos 
paues, id est, ad sensibilem districtionem. Neque 
ergo dilatant doctrinam sieut. Evangelium, neque 
adulterii doetrinam. ostendunt ad. custodiam, nec 
respiciendi mulierem, nec homicidii, nee ad iras- 
cendum. Unde nee satiantur Jud:zorum panibus, 


qui ex eis sunt nutriti, arctam. quamdam doctrinam, 


1151 


HESYCHII PRESBYTERI 


1152 


n hilque habentem ubertatis, spiritalisque largitatis A erant captivitates experti, multaque flagella pertu- 


sumentes. 

Vgns. 27-45. « Sin autem nec per hzc audieritis 
me, sed ambulaveritis contra me, et ego incedam 
adversum vos in furore meo contrario, et corripiam 
vos seplem plagis propler peccata vestra, ila ut 
comedatis carnem filiorum vestrorum, et filiarum 
vestrarum. Destruam excelsa vestra et. simulacra 
confringam. Cadetis inter ruinas idolorum vestro- 
rum, el abominabitur vos anima mea, in tantum, 
ut urbes vestras redigam in solitudinem, et deserta 
faciam sanctuaria westra, nec recipiam | odorem 
ultra suavissimum, disperdamque terram. vestram, 
et stupebunt super eam inimici vestri, cum habita- 
tores illius fuerint. Vos autem dispergam in gentes, 
Οἱ evaginabo post vos gladium, eritque terra vestra 
deseria, et. civitates dirute. Tunc placebunt terrae 
sabbata sua cunctis diebus solitudinis sue, quando 
fueritis in terra. hostili. Sabbatizabit et requiescet 
in sabbatis solitudinis su:», eo quod non requieverit 
Sabbatis vestris, quando habiiabitis in ea. Et qui 
de vobis remanserint, dabo pavorem in cordibus 
eorum : in regionibus hostium terrebit vos sonitus 
folii volantis, et ita fugient. quasi gladium. Cadent 
nullo sequehte, et corruent singuli super fratres, 
quasi bella fugientes. Nemo vestrum inimicis audebit 
resistere. Peribitis inter gentes, et hostilis vos terra 
consumet. Quod si et de his aliqui. remanserint, 
tabescent in iniquitatibus suis, in terra inimicorum 
suorum, ei propter peccata patrum suorum et sua 
afllizentur, donee confiteantur iniquitates suas, et 
majorum suorum, quibus przvaricati sunt in me 
et ambulaverunt ex adverso mihi. Ambulabo igitur 
et ego contra eos, etinducam illos in terram hostilem, 
donec erubescat incireumcisa mens eorum. Tunc 
orabunt pro impietatibus suis, et recordabor fce- 
deris mei, quod pepigi cum Jacob, et Isaac, et 
Abraham : terrie quoque memor ero, qui: cum 
relieta. fuerit ab eis, complacebit sibi in sabbatis 
suis, patiens solitudinem propter illos. Ipsi vero 
rogabunt pro peccatis suis, eo quod abjecerant 
judicia mea, el leges meas despexerunt. Attamen 
eum essent in terra. hostili, non penitus abjeci eos 
neque sic despexi, ut consumerentur, et irritum 
facerem pactum meum cum eis. Ego enim. sum 
Dominus Deus eorum, et recordabor fcederis mei 
pristini, quoniam eduxi eos de terra /Egypti, in 
conspectu gentium, ut essem Deus eorum. Ego 
Dominus Deus. » 

Quia non solum legislator Moyses, sed etiam et 
propheta erat, ipse demonstravit, de Christo spe- 
cialiter prophetans his verbis : Prophetam. vobis 
suscitabie Dominus. de fratribus vestris, sicut me ". 
Denc autem sibi Christi similitudinem custodivit, 
qui przeter alia, in quibus similitudinem ejus gere- 
bat, quemadmodum Dominus de fine mundi dixit, 
ita et. hie ea, quie futura erant populo. Judieorum, 
in prasenti lege conscripsit, Multas siquidem fu- 


! Peut. xvin, 15. 


lerant, sed ea qui? nunc per partes dicit, ad illam 
caplivitatem pertinent, quie propter iniquitatem in 
Christo commissam, a Romanis depopulantibus eis 
contigit. Cognoscis autem, si subtilius nosse vis ea, 
qui eis evenerunt, ex Josephi historia, in qua eos 
et filios comedisse, et reliqua prossentium. commi- 
nationum suslinuisse descripsit, quorum. plurima 
etiam nunc nostris ad cernendum adjacent visibus. 
Deserta eorum terra, civitates deprzedate ab hosti- 
bus, desolata provincia ipsique peregrinantes apud 
inimicos suos gentiles, cum metu continuo. Verum- 
lamen quemadmodum non solum hoc secundum 
litteram perpessi sunt, sed ad ipsam considerationem 
spiritus, dupliciter enim peccantes, in legis trans- 
gressione, οἱ legislatoris blasphemia, duplices et 
poenas recte patiuntur, quod hoc modo disce. Am- 
bulaverunt. cum Christo, ex adverso subvertentes 
miracula ejus, et. de doctrina ejus detrahentes : 
cum per invidiam insidiarentur, tanquam contra 
Leum agentem divini amoris Doctorem fallaciter 
asserebant. Sed et ipse in ira eis ex adverso hoc 
modo usus est : quia enim judicium fuit, et poena 
commisse in eo iniquitatis captivitas, quam susti- 
nuerunt : quam non tamen propter hoc Romanos 
inferre fecit, needum enim ejus vindicabant gloriam : 
sed quomodo qui eorum imperio resistebant, cum 
pridem collatores eorum fuissent, tributisque eorum, 
el legibus, atque magistratibus obedientes : sed 


C furorem ex adverso exercens adversus eos Deus, 


superinduxit contra eos iram, uL vindiearetur per 
Romanorum imperium, tanquam ipsius pr:edicatores 
exslitissent, et corripuit eos septem plagis, secundum 
peccata eorum, multiplicans eorum panas. Et non 
uno modo vindicavit, quia nec ipsi uno peccaverunt 
modo : sed et carnes filiorum suorum et filiarum 
suarum comedent, id est, discipulos suos, quos 
quasi in filios sibi assumunt, ad eamdem doctrinam 
verbis callidis, animamque subvertentibus come- 
dentes. Sed et excelsa eorum ad desertum perdu- 
xit, et simulacra confregit. Excelsa quippe eorum 
principes et doctores, quos intendentes, sicut in 
sublimi constitutos, vel sicut LXX, statuas, vitam 
suam componere debuerunt. Sed quia nihil habe- 
bant sanum, neque forte, sed infirma omnia, et 
corruptibilia virtutis schemata, et imitationis, quie 
tempore corrumpuntur atque putrescunt, unde et 
apud LXX, lignea manufacta. dicebantur : desolavit 
ea, arguens coram unam hypoerisin, cum 
autem et populares, qui eis intendebant. Posuituque 
cadavera eorum inter ruinas idolorum ipsorum, id 
est, membra populi, et actiones coacervans super 
actiones. idolorum ipsorum, Phariseorum atque 
Seribarum , quibus sieut idolis utebantur, rclin- 
quentes Deum, et idolorum seductionibus intenden- 
les, propterea ail : d 

Abominabitur vos anima mea. Qui ? quam pro 
peceatorum 


ipsis 


nobis posuit, ut nos de servitute 


1153 


mortis redimeret. He ergo Judios »bominabitur, A sonitus 


alque in perpetuum cos aversatur, quia ejus opus, 
quantum ad eos pertinuit, ad irritum. perduxerunt, 
concessum per eam donum renuentes. Propter 
quod urbes eorum redegit. in solitudinem, fecitque 
deserta sanctuaria ; nullum enim inveniunt de pro- 
pheticis libris fruetum, neque aliquam studere san - 
ctimoniam valent, Nee recipit odorem suavissimum, 
nee suscipit eorum orationem, disperditque terram 
eorum, omne vetus testamentum, non quia ipsum 
ex toto. despoliavit, sed illis desolatum et invium 
fecit. Mabitare autem in ea fecit gentes, propter 
quod ail : 

Stupebunt super eam. inimici vestri, cum habita- 
tores. illius [ucrint.. Gentes. siquidem inimicze sunt 
Judiorum, quia illi elegerunt inimicitias habere 
cum Dco, et. cum illis quos Paulus inimicos crucis 
Christi vocat. Habitant autem in Jud:orum terra, 
in veteri testamento, et habitantes stupescunt eum, 
qui in lege et prophetis talia locutus est. Qui. vit:e 
illic fundavit exordia, insuper ait : 

Vos autem dispergam in gentes. Non solum sensi- 
bili hae dispersione, sed et intelligibili. Quie. sit 
autem hie, disce. Et. evaginabo post vos. gladium, 
eritque terra. vestra deserta et civitates dirute, Dei 
enim verbum, quod est. spiritus gladius, ubique in 
gentibus decurrens, et omnem terram circumdans, 
consumit Judzorum filios, et disperdit eos de 
sanctis Dei : ostendens quod nullam cum eis com- 
munionem habeant, unde deserta terra et civitates, 
expulsis eis habitatione sua, inveniuntur. 

Tune placebunt terre sabbata. sua. cunctis diebus 
solitudinis sue, quando fueritis in terra hostili : sab- 
batizabit et requiescet in sabbatis solitudinis sua, eo 
quod mon requieverit. in Sabbatis vestris, quando 
habitabitis in. ea. Terram esse intelligibilem Scri- 
pturam Dei, et conversationem, quie in eis est, 
Sepe ostendimus : sed Jud:orum quidem vetus 
testamentum : gentium autem, quie inimicz sunt 
Judwis, novum : quia ergo Sabbatum vacationem 
significat. Jud:is, n:axime hoe nunc evidenter le- 
gislator innuit. Quia nihil nunc invenient ex lege 
et prophetis, quod ipsi facere volunt, sed destructa 
eorum pene omnis superficies litter:e. Propter quod 
faeti sunt in. terra. inimicorum suorum, id est, in 
evangelico testamento: faeti sunt autem, etsi non 
sponte, tamen ex necessitate. Ipsis enim nolenti- 
bus, sacrificia, et purificationes azymorum, et ta- 
hernaculorum festivitates, et reliqua. cessare fecit, 
difficultatem patientes, in meditationem ejus disce- 
dunt. Et hanc vacationem pro Sabbato suscepit, et 
ab eis sacra Scriptura, nimisque eis etiam supra 
priorum Sabbatorum vaeationem | placebit. Cur ? 
Quia non est speciosa laus in ore. peccatoris *. Sed 
ait : 

Et qui de vobis 
cordibus eorum, in 


remanserint, dubo pavorem in 
regionibus hosliwm — terrebit eos 


E'RccllxYy49. 9 Psal. xin, 5. 
3 , 


IN LEVITICUM. — LIB. VII. 


' Jerem. xxix, 9. 


1154 
enim ex eis 
Scripturam | sa- 


volantis. 


[olii 
sunt, adhuc 


Quotquot 
relicti studentes 
cram, pavent in terra inimicorum suorum, in novo 
Lestamento, sieut. diximus: timent enim ex. fatui- 
tate, et corde excato commixtione ejus , et comple- 
tur : Hlic trepidaverunt timore, ubi n*m erat timor ὃς, 

Terrebit eos sonitus [olii volantis. Folium legislitte- 
ram appellans : hujus enim eos sonitus persequitur, 
et timorem nostrum eis indicit, quia, verbi gratia, 
audiunt custodiendum diem Sabbati, vident autem 
nos nihil de codem mandato despicabile sapere, ne- 
que terrenum, neque ἃ cultura terre, sed a mala 
actione vacationem discentes : offendunt in nobis, 
et commisceri nobis fugiunt. Folium autem recte 
legis littera accipitur, quia quemadmodum arborum 
fructus foliis tegitur, sie. sub legis lit'era abscoudi- 
tur spiritus. Propter quod. nos, de quibus dictum 
est : Si vindemiatores ingressi. [uissent in te, saltem 
reliquissent racemum tibi * : nudamus folium litte- 
ro, ut fructum spiritus inveniamus. ΠῚ autem. qui 
lie ignorant, sieut jnimieos nos habent, et fugiunt 
nos sieut qui. fugit gladium. 

Et cadent. nullo sequente. Neque. enim nos eos 
porsequimur, sed ex. sui cordis duritia persecutio- 
nem patiuntur. Nam vide quid subdidit. Et corrueit 
singuli super fratres suos, quasi bella [ugientes. 
Quando enim cum eis loquimur, et legis propheta- 
rumque testimonia contra eos de Christo Evangeli- 
cisque mysteriis proferimus, coarctati hi quidem boc, 
illi autem. illad dicunt, et. unusquisque super fra- 
trem ruit. Infirma enim omnes dicunt, consistere 
propler hoe in allernis non. valent verbis, et con- 
turbantur quasi bella fugientes, nullo sequente. Nos 
autem non persequimur €os, nec ut noceamus, sed 
ut juvemus atque lueremur eos, disceptamus cum 
eis. Quid ergo hine patiuntur? 

Nemo vestrum inimicis audebit resistere, peribitis 
inter. gentes, et hostilis vos terra consumct. Const- 
mit enim eos evangelieum testamentum, totius eo- 
rum conterens erroris substantiam. Unde nec re- 
sistere inimicis suis, qui salvari per fidem possunt, 
sed et pereunt inter gentes, in lapide angulari 
offendentes, et nec legis quidem litteram — re- 
spicere. volentes, utpote qui in eam non habent 
fiduciam. 

Quod etsi de his aliqui remanserint, tabescent. in 
iniquitatibus suis, in terra inimicorum suorum. Qui- 
cumque enim ex eis, qui. conversi sunt, remanent, 
permanentes in legis studio, hi propter peccata sua, 
qui in terra inimicorum suorum, idest, in Evan- 
gelico testamento, secundum quod diximus, pro- 
pter transgressionem ejus pereunt : ΠΟ sunt enim 
idis omnibus peccata, quae in eo committuntur. 

Et propter peccata sua, et. propler peccata patrum 
suorum. Quia przevaricati sunt, et despexerunt me : 
eaenim qux nunc eis evenerunt, patrum peccatis 


asceribunt. Propter quod et tabescent in eis, pro eis 


1155 
eonütentes, quia preevarieati sunt Deum in. tempo- 
ribus anterioribus, non bona hoe mente, sed mala 
facientes, ut poenam quae super eos venit propter ini- 
quitatem, quam in Christo commiserunt, molliant ; 
nam infert : Et ambulaverunt ex adverso mihi. Am- 
bulabo igitur et ego contra eos, et inducam illos 
in terram hostilem. Quemadmodum enim illi repu- 
tant Deum eireumvenire, ex adverso ei ambulantes, 
et alia pro aliis interpretationibus legis et prophe- 
tarum, quie confirmant Christi mysterium, dicentes, 
quod est adversantium | proprium : sic et ipse am- 
bulavit cum eis adversus, et inducel eos in terram 
hostilem, 1d est, in Evangelium, quod gentibus de- 
dit. Ex quo duobus modis pereunt : primum, quia 
Judaicam justitiam destruit: deinde, quia apud 
gentes est, quibus muli sunt, et. contentioso  ad- 
versus eas animo salvari non volunt, ita ut Deus 
per Moysen diceret : Ad emulationem vos adducam 
nonin gente *. Paulus autem : Secundum Evangelium 
quidem inimici propter vos *. Rursus : Sicut. enim 
vos cum inimici esselis, reconcilialti estis Deo, sic. et 
nunc non crediderunt in vestra misericordia 7. 

Tunc erubescet. incircumcisa mens eorum, et tunc 
orabunt pro iniquitatibus suis. Sive ut LNX, Μὲ 
peccata. sua placita habebunt, id est, poenas quas 
patiuntur pro peccatis : sie enim quod dictum est 
in Osee intelleximus: Peccata populi mei comedent *. 
Quid autem hoec est, in subsequentibus manifestavit: 
Et ad iniquitatem eorum. sublevabunt animas eorum. 
Ergo peccata populi comedere, est pro eis poenas 
sustinere, digasaque se pati peccatis suis dicunt: etsi 
quidam peccata sua confitentur , quaedam tegunt, 
qu;e in Christum commiserunt, 

Et recordabor [ederis mei quod pepigi cum Jacob, 
Isaac et Abraham. Cujus rei gralia non secundum 
ordinem temporis et generis Abraham epit, sed 
Jaccb? vel cur LXX non dieunt : Testamentum Ja- 
€cb, et Isaac, οἱ Abraham, sed, testamentum. Jacob, 
εἰ testamentum. ]saac, εἰ testamentum — Abraham? 
Tria quemadmodum testamenta innuentes, ut le- 
gem videlicel et. prophetas commendaret Evange- 
iium, quorum quia antiquior lex est, secundo. vero 
loco prophet novissimum Evangelium | ostendere 
voluerunt. Quia Evangelium, etsi novissimum gra- 
tia, sed a Dco praeponitur, atque ideo prius ejus 
memoriam facit, primum Jacob, qui novissimus est 
tempore €t ordine, mentionem facit. Ut cognationem 
autem inter se habentia similiter conjunxit. Et in 
his, in quibus legis prophetarumque mentionem 
facit, in his se et Evangelii dicit facere. Nimis au- 
lem hoc ea, quie sequuntur, confirmat. 

Terre. quoque memor ero, qug cum. relicia (uerit 
ab eis, sive ut LXX, relinquitur ab eis. Ergo quia. be- 
nedictio maxiine terra est a Deo, in memoria haberi 
dilisens intelligibilem terram Deus,id est, suas 
Scripluras, et memoriam eorum, et non oblivione 


* Deut. xxxi, 21; Rom. x, 19. 
215/192:x,92- Δ ἸΣΟΙ ΧΙ, 2 


20), 


* Rom. xr, 98. 
26. 


HESYCHII PRESBYTERI 


p rum manifestam. demonstrationem 


1155 


A relinqui illa a Judiis fecit, quia malitiose interpre- 


tantes, non bene meditabantur, injuriabant eas: 
primum quidem dicentes, et non facientes, deinde 
despicabiliter interpretantes, et quod in eis erai 
optimam spiritalem intelligentiam | tegentes. Unde 
et consequenter addidit : 

Complacebit sibi in Sabbatis suis. ld est, dum de- 
solata ab eis remanet. Gaudet enim. Dei lex. Ju- 
dieorum fruens desolatione, quam ipsi sibimet intu- 
lerunt. Propter quod et solitudinem illam pati pro 
eis dixit. » 

Ipsi vero rogabunt pro. peccatis suis, eo quod adje- 
cerint judicia mea, et leges meas. despexerint. Dupli- 
cia, inquit, bona expulsa de plebe Jud:orum, de 
Scripturis sacris provenerunt, nec ipsi enim inju- 


p riantur, propter quod et gaudent. non legi ab eis, 


neque enim ita legunt, sicut prius, cum sint. di- 
spersi omnique carentes prissumptione. Sed etiam 
ipsi peccatorum suorum, et prazvaricationis divin: 
legis conscii sibi effecti sunt. Admirandum etiam 
est quod ad totius sanetionis conclusionem fasti- 
giumque addidit. Et intelligendum, quia aperte qui 
in Moyse, ipse etiam in Paulo, et in omnibus apo- 
stolis locutus est. 

Attamen cum essent in terra. hostili, non. penitus 
abjeci eos, neque despexi, ut. consumerentur, el. irri- 
tum. facerem pactum meum cum eis. Ego. enim. sum 
Dominus Deus eorum, et recordabor [wderis mei pri- 
slini, quando eduxi eos de terra. /Egypti, in. con- 
spectu gentium, ut. essem. Deus eorum. Ego Domi- 
nus. 

Iac si vis per singula cognoscere, Paulum lege, 
quomodo eos non despexerit Deus in terra hostili, 
id est, in Evangelico testamento, nec consumpsit 
eos, ut irritum faceret pactum suum pristinum. Ne- 
que enim ad irritum illud deduxit ex toto, sed et 
spem salutis reliquit, non omnibus autem, sed. reli- 
quiis, sicut Paulus ait, proferens Isai? propheta: 
testimonium. Si fuerit numerus filiorum Israel sicut 
arena maris, reliquie salve fiunt ὃ. Dico ergo, Nuni- 
quid repulit Deus plebem suam? Absit ! Recordabi- 
tur etiam foederis. sui pristini, quando filios Israel 
de terra Egypti eduxit. Et in. quo recordabitur ? 
Ut esset Deus eorum in conspectu gentium. Ad quo- 
sufficiunt tibi 
lixec Apostolic:e verba sapientiz. Non enim volo vos 
ignorare, [ratres, mysterium hoc, ut non. sitis apud 
vosmetipsos sapientes, quia. caecitas ex parte contigit 
in Israel, donec plenitudo. gentium — introiret, et sic 
omis Israel salvus fieret '?. Bene evgo ad. totius verbi 
conclusionem Dominus dixit: Ego Dominus. Qui 
omnium salutem volo, atque ideo etiam Judaeorum, 
licet post tot iniquitates, salvaturus reliquias. 

Vins, 45. « Hoc sunt pracepta atque judicia, οἱ 
leges quas dedit Dominus inter se, et filios, vel, in 
monte Sinai per manum Moysi. » 


" Rom. v,10. ^? Osee. iv, 8. ? ibid. *' Rom. ix, 


m 
io 


IN LEVITICUM. — LIB. VII. 


1155 


Non otiose intendas, quie. dieta sunt. Conclusio- A cerdole, et quantum ille zstimaverit, ct viderit eu 
, , t eun 


nem enim verbis suis legislator adjecit, ex qua 
usque ad certum tempus firmam velit esse legis lit- 
leram, sine aliqua. dubitatione manifestavit, et Ju- 
diorum obstruxit os, tentantibus hac lege uti etiam 
nunc, quando tempus non habent, jam veniente eo 
qui Jud:wis, sicut infirmis, lactis vice legis litteram 
exquisivit, ethuie Moysen. procipiens ministrare, 
ipse veniens ad illam perfectius introduxit judicia. 
Ergosecundum quod semel diximus, proprie dixit, 
quis Deo judicante de quibusdam capitulis, quie 
ignorantes interrogaverunt, dicta sunt. Proecepta 
autem, qui: non hoc modo, sed semetipso legis:ator 
nullo. interrogante sancivit. Deinde succincte to- 
lius sanctionis dispensationem 
subdidit : 

Et leges quas dedit Dominus inter se et. iuter filios 
Israel. Propter quod et reliqui interpretes, exceptis 
LX NX,leges ediderunt, differentia legis negotia verbo 
hoc demonstrare cupientes. Quid autem est. quod 
dixitinter? nisi quia procul dubio usque dum veniat 
de quo ait Isaias : Jpse veniet. etsalvabit nos : tunc 
aperientur oculi cecorum,et aures surdorum audient '*, 
et quicunque in illa prophetia continentur : Lune 
nequaquam ultra secundum superficiem littere, sed 
quemadmodum ipseexposuerit, oportet legera. cu- 
stodiri ad Evangelicam gratiam translata: et ad per: 
fectiorem. conversationem, non ut ad irritum dedu- 
catur, sed ut ad prudentem interpretationem, spi- 
ritalemque sensum trahatur. Cur etiam locum  si- 
gniticavit? ait enim : 

In monte Sinai, nisi ut non, David dicente : Vi- 
debitur Deus deorum in Sion ** ; οὐ Malachia;: Subito 
veniet in templum suum. Dominus, quem. vos quari- 


complecti volens 


lis? ; et rursus David : Ex Sion species decoris ejus, 
Deus manifestus veniet, Deus noster, et non silebit '* : 
illam ejus dici dispensationem putemus lempore 
legis actam, unde hie tam loci mentionem fecit 
quam ministrantis Moysi, ut ex hoc disceremus, quia 
alium nobis adventum ejus prophet:e. promiserunt, 
qui nee in Sina, nec per mediatorem, sed aperte 
factus est, 
CAPUT XXVII. 

Vens. 1-8. c Loeutusque est. Dominus ad Moysen 
dicens : Loquere filiis Israel et dices ad. eos : Homo 
qui votum fecerit, et spoponderit Deo animam suant, 
sub :stimatione dabit pretium. Si fuerit masculus, 
ἃ vicesimo usque ad sexagesimum annum, dabit 
quinquaginta sietos argenti ad mensuram  sanctua- 
rii : si mulier, triginta. À quinto autem anno usque 
ad vicesimum, masculus dabit viginti siclos, femina 
decem. Ab uno mense usque ad annum quintuni 
pro masculo dabuntur quinque sicli, pro femina 
tres. Sexagenarius, et ultra masculus dabit quinde- 
cim siclos, femina decem. Si. pauper fuerit, et zesti- 
mationem reddere non valuerit, stabit, coram sa- 


ἈΠΟ XXXV, 4, 59. "Psal rxxximtw 8. 


WIv 12. 


n 


C 


"*Talach.7ri? 1- 


posse reddere, tantum dabit. » 

Plena sunt hiec etiam legislatoris verba prudentia, 
masime opportuno conservata tempori ; qu:e enim 
oporteat agi, que. minime, in superioribus prowci- 
piens, nunc etiam. digniiatem. ea peragentium ex 
toto, vel ex parte, per Προ, quie dicuntur. exponit. 
Et quid sit perfeeta vita, quz autem adhuc in pro- 
fectu constituta, quid initium cognitionis Deihabens, 
quid veri, que virtutum. opera, clare perfec'eque 
percurrit. Sed et infirmatus, non tamen recedens 
ab ea, differentes. τοί 05. ascribens, exposuit. Di- 
cit autem sic : 

Homo, qui votum fecerit, et spoponderit/ Deo ani- 
mam suam. ld est, quicunque promiserit animam 
suam Deo, omnemque ei suam vitam offerre sulue - 
rit. Propter quod Aquila et Theodotion, pro eo 
quod dietum est, votim | fecerit, Symmackus autem, 
sisuperaverit, ediderunt. Admirabile enm vere est 
et valde beatitudini prosimum, totum. semetipsum 
quempiam Deo offerre, ut animam. suam Domino, 
vel sicut LXX, fionorei anime sue Domino, id. est, 
ut. offerat Deo quem accepit ab eo animi honorem 
illum, de quo David demonum | insidias innuens, 
dicebat : Verumtamen fionorem. meum cogitaverunt 
repellere '*, 

Erit pretium. masculi a vicesimo anno, usque a 
sexagesimum annum, quinquaginta. sicli argenti, ad 
mensuram sanctuarii, Sive ut LXX , didrachma ar- 
genti, Quinquaginta didrachme sive sicli, oboli sunt 
mille : viginti enim obolos esse siclum, sive di- 
draehimam, hic ipse in Exodo dixit. Ait enim sic de 
filiis Isvael : Juxta numerum dabunt singuli pretium 
pro animabus suis Domino "^, qui autem dabunt. di- 
midium sicli, juxta mensuram templi, vel ut LXX, 
ἀπ γα οι, quod secundum  didrachmam sanctam 
viginti eboli. Sieli ergo. sive didraehmie, ideo. nos 
juxta mensuram templi, vel. secundum | mensuram 
sanctuarii reminisci voluit, ad illum legis textum 
transmittere nos cupiens, in quo viginti obolos di- 
drachimam sanetam esse, sive siclum ait. Cum adja- 
ceret autem pr:ecipere unum siclum, vel drachmain 
offerri, non sic pr:ecepit, sed sicli sive didrachm:e 
dimidium. Per hoc demonstrans, quia proprie san- 
ctum in lege est, non quod secuudum solam litte- 
ram, sed etiam secundum spiritum intelligitur, et 
hujus debetur ob!atio. Unde et secundum LXX, 
ipsas didrachmas sibi conjunxit, dimidium autem of- 
ferri praecepit: ut dicas, quia condescendens sicut 
infirmis, his qui legem aecipiebant, non perfectam 
oblationem, imperfectum est. quippe dimidium, of- 
ferri praecepit, quod sanctam didrachmam in bis de- 
cem est obolus, id est, in viginti. Lex enim bis de- 
cem mandata habet, exigens ea duplicari, id est, 
secundum litteram, et secundum spiritum custodiri, 
llis autem, ut mente pauperibus, sufficiebat, et so- 
" Exod. 


i9Dsal xtIX? o: — 5 PSal. XXUS Ὁ. 


115 


HESYCHII PRESDYTERT 


1160 


lam litteram eustodire, propter infirmitatem suam : A tellectum | perfectum, et. fortitudinem, el filiorum 


et decem. mandatorum offerre saltem. sensibiliter 
impletionem atque actionem, per quam suam etiam 
liberare animam de peceatorum servitute sensibilis 
Israelita poterat. Si quis ergo à. vicesimo anno est, 
id est, pubes, fortis, validus, sulficiens omnes vir- 
tutes operari, et subjicere intelligibiles inimicos om- 
nibus actionibus, et operibus : a viginti enim annis, 
et supra, Israel vide quid de hac :etate dicebat. 
Omnis masculus a viginti annis. et supra. Omnes 
qui ambulant in virtute : sua fortitudini maxime his 
qui illud agunt tempus, in. praedietis. testimonium 
praebuit verbis, ita utpote hac aetate, excurrere va- 
lentem, et arma portare, multumque habentem in 
agendo fervorem caloremque, hujus pretium, id 
est, conversalio οἱ vita, retributio, quam pro se- 
metipso Deo offert, et promittit, quinquaginta sicli, 
sive drachm:e sunt. Quinquagenarius enim. nume- 
quia in quinquage- 
factus cst. 


rus spiritalem figurat vitam, 
simo die sancti Spiritus. adventus 
Sed in anno quinquagesimo liberatio fit omnis de- 
Diti, et terr: restitutio, multaquein eo alia bona Ju- 
dieis per legem disposita sunt. Quinquaginta autem 
ait siclos, vel didrachmas, ut iterum duplicaret 
quinquaginta, et centum dieeret drachmas, fructum 
illum perfectum signans, istam dicens bonam ter- 
ram fruetificare, exponens seminum parabolam, in 
iwiginta, et sexaginta, et centum dividit : bunc enim 
numerum nullus hominum polest transcendere. 
Centum autem drachm:e rursus decuplat, obolus 
enim. decem. drachmas, quemadmodum diximus, 
habet, millenarium numerum perficiunt, in quo est 
non quelibet. perfectio, sed celestium, id est in- 
corporeorum, quze est illorum, qui habitationem su- 
per nos sortiti sunt, quie est excedentium corruptio- 
nem, et consequentium incorruptionem, propter 
quod Dei spiritus in Canticis dicebat : Vinea. fuit 
pacifico, in ea qua habet populos. Tradidit eam 
custodibus, vir affert (ructum ejus mille argenteos "7. 
Quis vir (neque enim omnes hunc offerre possunt 
fructum), ex sequentibus disce. Mille tui pacifici, 
et ducenti his qui custodiunt fructus ejus. Mille tui 
pacifici, id est Salomon : Salomon autem intelligibilis 
Christus est, quia Salomon pacificus interpretatur. 
Christus ergo pacem generi humano dedit. Ipsum 
decet przecipue et perfectio, et eos qui conversatio- 
nem ejus sectantur, et angelieum peragunt cursum, 
quibus millenarius numerus utpote perfectus de- 
putatur : Millia enim ministrabant. ei !5, 
ait. Daniel, celestes vir!tutes Deo astantes 
exponeret. Sed et David ait : Memor fuit in seculum 
testamenti sui '? ; 


nüllium 
dum 


verbi quod mandavi; in mille 
generationes, perfectionem divin: legis, et eorum 
qui legem percipiebant, per mille generationes 
ostendens. À viginti aulem annis usque ad sexa- 
ginta annos, intra hiec enim lempora, :etas ΟἹ in- 


U Cant. vin, 11. 


?? jbil. 10. 


1$. Dan. vit, 10. !? Psal. civ, 8. 


p 


D 


procreationem habet, ut ex. sensibilibus nos intel- 
ligibilia cogitemus. Érgo qui intellectum maturum 
el perfectum habet, et. fortitudinem, ut. quod. in- 
tfellexit agat, hic filios comparare alios Deo, per 
suam conversationem , vel. doctrinam. impendens 
potest. lMujus pretiurà animas quinquaginta. di- 
drachmae perfectus fruetus est, et perfectionis co- 
rona, quie. et. martyrium habebit et rerum despe- 
ctum, et omnem illam perfectionem, quam Domi- 
nus dicebat : Eritis perfecti, sicut et Pater vester ca- 
lestis per[ectus est ἢ. Hoc autem quando masculus 
fuerit, id est, quando semper fortis : hoc enim 
hic masculum dicit, Femin: autem erit. :estima- 
tio, triginta sicli, sive didrachm:e, ut. sint. drach- 
mie sexaginta, fructum. videlicet. sexagenarium, 
magnum quidem et ipsum, sed centenario mi- 
nor est, propter quod et femin:x introduxit. per- 
sonam, quie minor est a virili. Ergo el mulieres, 
quando ad mensuram summam pervenerint, pro- 
fect:eque. fuerint ad. perfectionem, fortes possunt 
appellari, utpote qu;e suam trangresse sunt infir- 
mitatem, intentionemque fortitudinis resumentes, 
propter quod et spiritus Dei in Proverbiis dicebat : 
Mulierem. fortem. quis inveniet * ? Cui ergo rerum 
despectus deest? Alia autem ait perfecte, qu:e de 
omnium rerum continentia lex corrigere jubet, ei 
qui secundum eam vivit. Hujus xstimatio est tri- 
ginta sieli, sive. didrachm:, id est sexagenarius 
fructus, quem et Paulus figurans dicebat : Vidua 
eligatur non minor sexaginta annorum ?? : per zeta- 
tm numerumque annorum manifestare volens, 
quas virtules et actiones exhibere debeat vidua, 
qui ἃ Deo legitur, qux in divinis scribitur Libris, 
et quie potest in numero Jerusalem celestis degere. 
Propter quod et subdidit, insinuans quod non tan- 
tum Οἱ de :etate, aut. annis, quantum de virtutibus 
que per hxe significantur, cura erat : Unius viri 
uxor : si filios educavit, si hospitio pauperes recepit, 
si sanctorum pedes lavit, si tribulationem patientibus 
subministravit, si omne opus bonum subsecuta est ??, 
fec quidem perfectus et. per omnia consummatus 
homo. Vide autem et eum cui hoe deest, sed ta- 
men ad illum provehi desiderat. 

A quinto autem anno usque ad vicesimum mascu- 
lus dabit viginti siclos. Sive, ut LXX, didrachmas. 
llic cum qui necdum quidem est perfectus, sensa- 
τ} tamen hominem e| qui preficere 
cepit : sensus enim per numerum quinque anno- 
rum innuit, qui tot sunt numero. Perfectus autem : 
qui ad juventutem tendit, ct ad. perfectiorem, a 
quinque annis, et usque ad vicesimum annum est. 
Viginti enim annorum, inter fortes etiam pugnare 
valens numieratus est a lege, sicut Numerorum liber 
ostendit, Hujus ergo pretium viginti didrachmze, 
id est drachmie quadraginta. oboli quadringenti. 


dicit , 


Ὁ Matth. v, 48... ?* Proy. xxxi, 10. ** 1 Tim. v, 9. 


1161 


Jejuniorum autem atque orationis profectum, qua- 
draginta drachmarum numerus significat, quia et 
tot diebus jejunasse et Moysem, et Eliam, et ipsum 
Dominum didicimus, quando a diabolo tentaba- 
tur ?*, Quadringentorum autem numerus quid signi- 
ficet, aut quam demonstret conversationem, osten- 
dit quod dietum est in libro Regum, quando reversa 
navis quie. mittebatur à. Salomone, ad Sophiram, 
dicebat ; ait enim secundum LXX : Et venit ad. So- 
phiram **. Sophir autem. bonum interpretatur, et 
accepit inde auri quadraginta et viginti talenta, et 
adduxit regi Salomoni. Quod ergo sie bonum est, 
sicut per jejunium, et orationem exerceri, et. pro- 
vehi ad illam vitam, ad quam Moyses et Elias su- 
perwdificantes jejunio atque orationi virtutes, pro- 


vecti sunt : sic Dominus insinuare semetipsum per P 


prodicationem, et. signa generi humano incipiens, 
jejunium et orationem su: conversationis princi- 
pium fecit. Quieunque ergo sensatus quidem est, 
et proficere incipit, non tamen nimis, sed medie, 
ut priesumptione conversationis jejunii non possit 
onerari, hic pretium decem didrachmarum, id est 
viginti drachmarum, et obolorum ducentorum est. 
In custodia enim decem mandatorum, qui dupli- 
catur secundum litteram, et spiritum, conversatio 
hujus est, inter quie jejunium non est praeceptum. 
Sublimior enim est ad eam pertinens conversatio, 
quie legislatores, et prophetas, et omnes qui profe- 
cerunt, decet, et necdum quidem conversatio ejus lia- 
bet perfectionem : opus enim habet mansuetudinem, 
perfectamque charitatem, quie est in zelo Chriss, 
producit tamen ad perfectionem. Quia autem man- 
datorum seeundum litteram, et. spiritum custodia, 
decem didrachm:e, quod. sunt oboli ducenti, recte 
pulatur, ad memoriam tuam revocat sermo, quem 
ex Canticis canticorum nuper protulimus. Mille tui 
pacifici, et ducenti his qui eustodiunt fructum ejus. 
Quam vineam? de qua in pr:cedentibus dicebat : 
Vinea fuit pacifico in ea que habet populos 35, quam 
non custodierunt Judzi, propter quod pro uvis 
spinas protulerunt, sed et vindemiant ea omnes 
qui transeunt. viam. Qui custodiunt autem fru- 
clum, in ducentis, id est viginti drachmis dupli- 
cata custodia mandatorum, sicut diximus, secun- 


dum litteram, et spiritum, inveniuntur. D 


Ab uno autem mense usque ad annum quintum pro 
mascuto dabuntur quinque sicli, sive quinque di- 
drachmi, pro [emina tres. Unius mensis intelligas 
eum qui nunc est genitus in fide, ad quem Petrus 
dicebat : Sicut modo geniti in[antes, rationabiles, 
sine dolo, lac concupiscite, wt crescatis in eo in salu- 
lem, si tamen gustatis, quia. dulcis est Dominus ?*. 
Hujus pretium usque ad quinquennem :elalem, 
id est conversatio, et vita, quinque didrachmarum 
argenti, id est decem drachnmie, oboli autem cen- 
um. Conversatio. ergo modo geniti, quinque di- 


3. Matth, 1v. 
39 iljid. 


** HD Reg.1x, 98. — *" Cant. vir, 14. 


PaTROL. Gn. XCIHI. 


IN. LEVITICUM. — LIB. VII. 


A drachmo sunt, ul in mysteriis duplices sensus ha- 


e 


1162 


beat, id est, ut quie. sensibiliter audit, πος intel- 
ligibiliter suscipiat. Si etiam videns, et gustans, et 
odorans, et. tangens, perducit hoc. eum ad perfe- 
clionem, propter quod et centum obolorum pre- 
tium habet. Numerus autem, sicut dictum est, per- 
fectus est. Ergo procul dubio eum, qui nunc myste- 
riorum particeps effectus est, necdumque ad agen- 
dum processit, sed in fide interim probatur, sicut 
adhuc infantem, et needum tempus ad ostensionem 
virtutem. habentem, demonstrat, Si autem. minor 
his, qui tale est, fuerit, ità ut conveniat in eo fe- 
min:& personz, minor autem est ut simplicior, et 
non valde diseretus : hujus pretium est tres di- 
drachm:ze, fides Patris, et Filii, et Spiritus sancti, 
ul non hanc transgrediatur, sed corde eredat, sicut 
ait Paulus, Ore autem confiteatur “7. Sic enim ei 
hic, tria non. solum con(itenti lingua, sed et fide 
credenti, fiunt. du:e drachmi;e. Fit. autem οἱ huie 
lalis fides ad perfectionem. mediocrem : 
didraehm:e, sex sunt drachmae : 


ires enim 
sex aulem drach- 
mi, sexaginta sunt oboli, hie autem talis numerus 
mediocrem perfectionem gerit. Propterea et popu- 
lus Israel, sexcentorum millium, quod sunt sexa- 
ginta myriades, numerum habuit. Sensibilis enim 
Israel habebat quidem et mediocriter perfectos, qui 
in lege constituti, Evangelicam | conversationem 
aliquatenus agebant. Sunt autem, quibus mediocre 
legis et prophetarum erat studium propter quod et 
similia, myriades erant, sed nec mille millia, nec 
myrie myriades, ut. semper esset in eis perfectio; 
hoc enim angelorum, et secundum evangelicam 
vitam conversantium est. Angeli enim et ipsi, 
quando profecerint, efficiuntur. 

Sexagenarius autem et ultra masculus, dabit quin- 
decim siclos, sive didrachmas, [emina autem. decem. 
Et quis est hie, qui maximam conversationem, per 
virginitatem v. gr., vel non possidendo, virtutibus- 
que aliis promittit, eL post hzc infirmatus est? 
Cognovisti enim, quia eum, qui a viginti annis 
usque ad sexaginta annorum est, omnibus legisla- 
tor prieposuit. Deinde nunc post omnes eum qui 
à sexaginta annis et. supra est, ait. Per hoc quod 
dixit, supra, anim: senectutem ΟἹ infirmitatem 
ejus, qui maximam  conversalionepi proposuerat, 
procul dubio designat. Qui ergo pro virginitate, 
vel despeetu possidendi conversationem promittit, 
et proponit, deinde infirmatur complere proposi- 
tum, audiat a Paulo : Si quis turpem se videri eaisti- 
mat super virginem suam, eo quod [uerit super- 
adulta **, ostendit quodammodo infirmatum, et ad 
senectutem. deductum propositum, et sic oportet 
fieri, quod vult. faciat, non peccat si rubat ??. Et 
rursus : Si wupseris, non. peccasti. Et οἱ nupserit 
virgo, non peccavit. Tribulationem autem. carnis 
habebunt hujusmodi. Ego autem vobis parco, hoc 

ΞΘ ΠΡΟΣ; 9. 


ὙΠΟ χ, 9. 451 (Ογ. vir, 56. 


o 


9 


1103 


HESYCHII PRESBYTERI 


1164 


autem dico, [ratres, tempus breve. est, reliquum. est A non valuerit, stabit coram sacerdote, et quantum iile 


ut et qui habent uxores tanquam non habentes sint : 
εἰ qui lugent, tanquam mon lugentes : et qui gaudent, 
tanquam. non gaudentes : et qui emunt, quasi non 
possidentes : et qui utuntur hoc mundo, tanquam non 
utantur. Preterit enim figura hujus mundi. Volo au- 
tem vos sine sollicitudine esse ?. Propterea et. quin- 
decim. didrachnze erit pretium ejus, quie sunt 
drachnie triginta. Tres enim fructificationes de 
bona terra Christus proposuit : per centenarium 
virginitatis, eL non. possidendi, per sesagenarium 
continenti: per tricenarium casti conjugii vitam 
designans. Si autem infirmior hujusmodi est, for- 
silan enim in fornicatione, hie qui talis est, decidit, 
unde et femina dicitur. Nee sie respuendus est, 
sed habet pretiun. decem. didraehimas. Custodiam 
enim. mandatorum Dei, quam viginti esse drach- 
mas et obolos ducentos ostendimus, offert Deo, 
ct in hoe conversationem habet, per custodiam 
mandatorum justificatus. Si autem dicas : Quo- 
inodo? annorum Dominus erat triginta, dum solus 
essel perfectus cum nos in centenario numero di- 
camus perfectionem esse, post hune autem in 
sexaginta, tertio autem in triginta; disce, quia so- 
lus quidem fuit vere perfeetus, verumtamen sicut 
omnium doctor, et primilix masse totius effectus, 
ex omnibus temperatam conversationem figurat, et 
preponit : sive enim virginitatem velis, ipse ex 
virgine virgo est, el virginitatem docuit : sive nu- 
plias, et nubere procepit, et nubentes benedixit : 
sive abstinentiam, etiam hane docuit : similiter et 
fidei cursus, sive perfectorum simplicium est. 


Quia ergo in presenti differentias innuit, et 
quodammodo vitam distinguebat hominum, et hu- 
jus quidem 6556. pretium quinquaginta didrachmas 
ait, hujus triginta, hujus viginti, hujus decem, 
liujus quinque, hujus tres, hujus quindecim, colli- 
gentur h:ec. parum, quod de centum quinquaginta 
minus habentia, h:ec autem in quinque divisa fa- 
ciunt prope tricenarium numerum. Vide quemad- 
modum nec legislator ignoravit temperamentum, 
quod Christus in nostra vita et conversatione fecit, 
nec Evangelista numerum 1emperamentum haben- 
tem. ignoravit. Propter quod eum non plenorum 
wriginta annorum venisse ait ad baptismum, ait 
enim : Et ipse Jesus erat incipiens quasi annorium 
miginta ?'. Et cur hoc? quia et qui nimis perfectam, 
et qui mediocriter perfectam : et qui minorem vi- 
'am studet, non perfecte venit ad mensuram, minus 
enim habet omnimodo, quia Dei solius est perfectio, 
sed minus habet tantum in quantum veniam in hoc 
quod minus est dat : unde ad centum quinquaginta, 
septem minus sunt: in centum enim quadraginta 
wes przedictus numerus colligitur : per septenarium 
^ntem numerum, manifeste venia significatur. 


Si autem pauper fuerit, et a'stinalionem. reddere 


$^] Cor. v1, 98-52. ?! L,uc. ms, 95. 


estimaverit, οἱ viderit. eum. posse reddere, tantum 
dabit. Nunc dicit de eo. qui multum peccavit, et 
propterea Aquila pro paupere, si excessit, edidit. 
Vic ergo si ollerri Deo vult, coram sacerdote stabit, 
ut quantum viderit eum posse, zstimet eum red- 
dere : regulam ei vite imponens, quz. est secun- 
dum virtutem, mensuramque philosophize indicens, 
quam eum probaverit posse portare. Verbi gratia, 
si locuples est, ut distribuat pecunias; si sanus est, 
ut jejuniis, €t orationibus, aliisque laboribus bonis 
vacet; si aulem et locuples est et sanus, quicun- 
que diviti:: et salus ei suggerunt, agere jubetur : 
si autem neutrum, in oratione flere : ut breviter 
dicamus, quodcunque eum viderit per corpus, aut 
per substantiam, aut per aliam. valetudinem, aut 
facultatem posse peragere. 


Vins. 9, 10. « Animal aulem quod immolari 
potest Domino, si quis voverit, sanetum erit, et 
mutari non potest, id est nec melius malo, nec 
pejus bono. Quod si mutaverit, et ipsum quod rmu- 
tatuin est, et illud pro quo mutatum est, conseera- 
tum erit Domino. » 


Quia ipsas quie ex nobismetipsis offeruntur obla- 
üiones quosdam hahere gradus et differentias le- 
gislator exposuit : ecce enim eorum, qui quolibet 
modo sie nobis subjieciuntur, ut. etiam pecora no- 
stra nominentur, propter hoc quod nimis subjecti 
sunt, auL quia non eis ad nosirum ministerium, 
quemadmodum pecoribus ulimur, quando sancta 
sit oblatio, per hec, quze dicta sunt, exponit. Przeci- 
pit autem, ut non nos peniteat de his qu: offeri- 
mus Deo. Ergo si quidem de his obtulerimus peco- 
ribus, quxe mos est Deo offerri, mos autem est ut 
ei immaculata et munda offerantur : niunus no- 
strum illico sanctificalur, etiam non est fas ut nos 
de eo poeniteat, veluti si filium, vel diseipulum, vel 
servum, aut alium qui sub manu nostva. est, Deo 
obtulerimus. Neque mutare inalum ad melius, aut 
bonum ad malum. Malum autem hie dicit, non 
quod pravum modis omnibus et immundum; si aü- 
iem immundum est, non est de illis quie os est 
offerri Deo, esse autem de his quze immolari possunt 


D Domino, hanc oblationem legislator dixit. Sed ma- 


lum hic dicit, quod est deterius, sic enim manifeste 
οἱ Symmachus tradidit. Non reddit melius pro de- 
teriori, aut deterius pro meliori, ut non hunc fi- 
liun, aut. servum offerentes Domini serviiio et 
ministerio, recipere eum. in nostrum ministerium 
et utilitates velimus, promittentes offerre melio- 
rem forsitan, vel deteriorem. Neque enim licet, 
propter quod et Anna de Samuele dicebat : Si re- 
spiciens. respexeris ad. humilitatem ancille. tua, €t 
memineris mei, οἱ dederis ancille tu? semen virite, 
et dabo eum in conspectu (uo datum usque ad. diem 


mortis e us 9? 


5.1 Reg. 1, 41. 


| 


105 


IN LEVITICUM. — 118. VIT. 


1166 


"Da G alye 1 faeere ] do Sie 
Quod si mutaverit, et ipsum quod mulatum, et A vere lunc opus habet, et facere intelligentem. Sic 


illud pro quo mutatum est, consecratum erit Domino. 
Ut ethune quem antea. obtulimus, et. eum. quem 
postea, eum prima oblatione sanctificenus, et utros- 
que Deo concedamus, Hoc enim non nos permittit, 
in his qua» offerimus, penitentiam agere : sed 
pereutit inimicum : qui nobis penitere suggessit, 
dum videlicet. duplicamus nostram. oblationem 
quam ille per poenitentiam intercipere voluit. 

Vrns. 11-15. « Animal immundum quod immolari 
Domino non potest si quis voverit, adducatur ante 
sacerdotem. Qui dijudieans an bonum, au malutu 
sit, statuet. pretium : quod si dare voluerit is qui 
offert, addet supra sstimationem quintam. par- 
lem. » 

Inquirendus est Judius, quomodo hoc manda- 
tum stare juxta litteram. potest? Si enim offerri 
non licet, nec nondum erit acceptabile, quomodo 
utrumque legislator, tanquam sibi repugnans, at- 
que resistens scripsit? Sed aliquid evangelic:e 
proximum largitati modis omnibus innuit, et con- 
descensioni, quam gratia novit. Sie ergo ea quie 


dicta sunt, intelligamus, non licebat Deo offerri de 


pecoribus, qu: non simul et ungulam findebant, et 
ruminabant. Hzc enim lex habebat immunda, cujus 
autem erat cnigma, id est ungulam non findere, 
non distinguere legis litteram, et spiritum scientis : 
non autem ruminare ejus, qui non continue medi- 
tationis legis habebat studium, et. qui lingua solum, 
non eliam corde eam ad meditationem revocat. 
Si ergo aliquis filium talem, vel servum, vel disci- 
pulum Deo offerat, qui ad meditandas sacras Sceri- 
pturas, aut ad divisionem contemplationis, non ex 
malitia, sed ex infirmitate minor sit, necdum qui- 
dem est votus Deo, neque enim quasi oblatus sit, 
ejus legislator memoriam facit. Adducit autem ante 
sacerdotem, et statuit pretium ejus sacerdos, di- 
judicans utrum bonum an malum sit, ut imperfecto 
condescendens, moderatum ei jugum imponat, 
id est, eam quie est media inter bonam malamque 
conversationem. Est autem a malo declinatio, et 
profectus ad meliora. Hoc enim forsitan proprium 
dicimus esse inter deterius et melius : quod pro co 
quod dietum est, utram bonum àn malum, edidit 
Symmachus : Statuit pretium sacerdos, si quomodo 
proficiens donum esse eorum, quae Deo offeruntur, 
possit. 

Quod si dare volueritis, quam offert, addet. super 
cstinationem. quintam. partem. Et quid. hoc. est? 
Quinque numero sensus sunt. Horum nobis quinta 
pars mens est, ab ipsa enim gubernartur. Sine 
hae ergo non. valde habent esse, nec juvant. florum 
ergo quinque virgines, qu:? ad nuptias non susceptae 
sunt, figuram gerunt. Quinque ergo non habuerunt 
sapientiam, unde absolute et fatuz& nominat: sunt. 
Ergo si quis vult redimere eum, qui propter pri- 
diclas causas immundis comparatur pecoribus, liac 
^ ibid. 15. 


eg. xv, 14. 


Bb 


enim semetipsum gubernare, et non necesse habere 
alterius piedagoga. poterit. 

Vins. 14-19. « Honio si voverit domum suam, et 
sanctificaverit Domino, considerabit eam sacerdos, 
utrum bona an mala sit, et juxta pretium, quod ab 
eo fuerit constitutum, venundetur. Si autem illc 
qui voverit, voluerit. redimere eani, dabit quintam 
partem :estimationis supra, et habebit domum. Quod 
si agrum possessionis sue voverit, et cor 
Domino, juxta mensuram  sementis :estimabitur 
pretium. Si triginta modiis hordei seritur terra, 
quinquaginta sielis venietur argenti. Si statim ab 
anno incipientis Jubil:ei voveritagrum, quanto va'ere 
potest, tanto zestimabitur ; si autem post aliquantum 
temporis, supputabit sacerdos pecuniam juxta an- 
norum qui reliqui sunt, numerum usque ad Jubi- 
eum, et detrahetur ex pretio. Quod si voluerit redi- 
mere agrum ille qui voverat, addet quintam partem 
sstimatie pecuniis, et possidebit eum. » 

Non qualiscunque hic paritur quzestio. Paulo post 
cnim ad finem libri legislator sic dicit : Omne quod 
Domino consecratur, sive homo erit, sive animal, sive 


raverit 


ager, non venietur, nec redimi poterit. Quomodo ibi 
quidem redimi oblata prohibuit, bic autem domum 
et agrum postquam sanctificata sunt praecipit redimi ? 
Aut forsitan omnimodo aliam hic  inlentionem, 
aliam hic offerentis novit. Ibi quidem, ut nequa- 
quam ultra attrectet quod. obtulit : sed ut penitus 
illud conseeraret Deo, propter quod non ait, quem- 
admodum hic: Si eonsecrarit. domum suam, aut 
agrum possessionis su:e 
consecratur. 


: sed, omne quod Domino 
Sorum enim qu offerebantur Deo, 
nihil licebat in usum humanum ultra reverti, sed 
nec sacerdos illis uti. poterat. Demonstrat autem 
hoc ea, quz: est Amalechitarum historia. Priece- 
ptum est enim. Saul ut anathema essent omnia 
Amalech spolia : et quia concessit populo qu:edam 
de gregibus et armentis accipere, maledictum 
grande, iramque sustinuit : et. nullatenus ei ad 
satisfactionem suffecil, cum irasceretur Samuel, ct 
inquireret : Que est vor gregis hujus in «uribus 
meis, et vox boum quam eqo audio 53, cum responderet 
ilia ad prophetam verba, ea qui erant : De Anma- 


lech adduxit ea que acquisivit populus meliora qregis 
greg 


el boum, ut immolarentur Domino Deo tuo, reliqua 
autem disperdidi **, Ergo aliud est sanctificare Dco, 
licet enim. ei qui sanctificavit, hoc modo uti quem 
nune nobis legislator ostendit : aliud est anathema 
quid facere, hujus enim usus prohibitus. Similis 
autem huie et intellectus suscipi. debet contempla- 
tionis, sed de anathemate quidem dicemus, quando 
nd illam partem saneti venerimus. Nunc autem 
quid sit domum sanctificare, quid agrum, doceamus, 
mihi suggerente spiritu, hoc primo loco dicentes : 
quia aliud est sanctificari Deo, aliud sanctum esse : 
aliud. offerri ei aliquid, aliud non opus habere cbia- 


110] 


HESYCHII PRESBYTERI 


1163 


tionem, sed. esse Dei, el offerentis non. egere. A sanetificatio proprie domus ascribitur, non solum ut 


Quod enim sanctificatur, et offertur, eo quod oifertur, 
sanelilicari incipit, ergo prius non. erat. sanctum. 
Quod autem incipit sanctificari, hoc opus habet, et 
profectum, et. per partes augmentum. Quod autein 
olim. sanctum est, et olim est Dei, hoe nihil minus 
habet, sed est perfectum, nee ullo additamento egens. 
Propterea bonum quidem est, et doctrinis aliorum 
ad sanctificationem. uti, melius tamen in tantum 
proficere, uL qui semetipsum et eos qui ejus sunt, 
ad sanetificationem producat, quod non omnis viri 
| sunt, quie in hoc. loco 


siguificare legislator intentionem habet. Sanctificat 
ergo domum Deo, qui familiam suam, et eogna- 
tionem, et intelligibilem domum in sanctimonia 
conversari vult, ut Ecclesia sit, et appelletur, quem- 
fidelium domos suas, propter 
sanctiticationem | ecclesias habebant, sicut Paulo 
seribente ad Romanos audivimus. Salutate Priscam 
et Aquilam, adjutores meos in Christo Jesu, qui pro 
mea anima cervices suas posuerit. (Quibus non ego 
solus gratias ago, sed el omnes Ecclesie gentium οἱ 
domestica eorum. Ecclesia 5, Quicunque ergo hanc 
habet intentionem, ipse autem per se non est 
idoneus ad opus perducere ea qus intendit, hujus 
domum sacerdos utrum bona an mala sit, considera- 
bit, et sicut :estimabit, sic erit. Quare utrum bona 
an mala? ut quia domus ex multis personis, et dif- 
ferentibus constat, in quibus multi condescensioni- 
agere aul sapere quie 


adinodum multi 


bus egent, non valentes 
perfecta sunt, nihil eis injungat grave, sed uniuscu- 
jusque pensans virtutem, a malo eos declinare, et 
ad virtutes eos proficere jubeat. 

Sin autem ille qui voverat, voluerit redimere eam, 
dabit quintam. parlem estimationis supra, et habebit 
donum. Id est, si domus. dominus, qui eam san- 
clificare vult, cum non fuisset saneta prius, nec 
potuisset ecclesia appellari, nam et sanctificata 
utique esset, quod nunc se ita non habet, sed exor- 
dium capit sanctificationis : siergo hie redimit 
domum suam, illud absolute mundans, ejus quod 
sanctificatione egere sacerdotes exhortationem ne- 
cessariam habere faciebat. Redimit autem eam per 
doctrinam. bonam, et vite formulam, liberans eos, 
et diluens quidquid eis obviabat ad sanctimoniam. 
Quid faciet? Dabit, sive secundum LXX, adjiciet 
quiitam partem aestimationis supra. Sacerdotis enim 
doetrin:e, cui domum ab initio suam obtulit, ut 
eam isiümaret, id est definitionem imponeret, ad 
quam deberet stare, sive conversari, ipse adjiciet 
hoe quod est intellectus. Hoc est ergo quinta, id 
est, ut. quie dieuntur suscipiat, et. superzedificet 
sacerdotis sermonibus; frequentior enim comrmeno- 
ratio, sensatos ct intelligentes homines facit. ΕἸ sic 
habebit domum, non perdens sanctificari Deo, nam 
in damno ei convertitur; sed habebit eam, quia ei 


xvi, 9, 4. !* I Tim. iri, 5. 
Matth. xin, 44. 


5 hom. 
1 Y 
1S 


C 


D 


ἀμ ἘΠῚ ΕΟ 


olferenti, sed et ut docenti : sicque suse domui bene 
propositus, el reeuperans eam sibi sacerdos quo- 
dammodo invenitur : quia Paulus eum qui scit prz- 
esse sue domui, ad episcopatus electionem atque 
dignitatem sublimavit **, Propter quod Aquila, pro eo 
quod dietum est, Qui eam sanctificavit. redimet : 
si sanctificans ad. finem fecerit, edidit. Quod autem 
ex hoc discimus, quia si domus sibi principatum et 
gubernationem qui sanctificavit, vindicat, et hane 
ipse acquirere vult : ad finem. autem facere secun- 
dum legem, est aliis sicut. cognatum prweponi, hiec 
faciat quie in. przesenti legislator jussit. His autem 
ita se habentibus, quod proprie argentum divinorum 
eloquiorum doctoralis exhortatio sit, audi David 
dicentem : Eloquia Domini, eloquia casta, argentum 
igne examinalum, terre purgatum τς Et Jeremiam : 
Frustra. conftravit. conflator, scoria ejus non est con- 
summata *?. De Judieis dicit, quia nihil eis verba 
exhortantium proderant. Sed et Paulum audi dicen- 
)em : Si quis superedificat. super fundamentum hoc 
aurum, argentum, lapides pretiosos ??. $ 

Quod si agrum. possessionis suc voverit, et conse- 
craverit Domino, juxta. mensuram sementis, estima- 
bitur pretium, Agrum  Seripturam esse divinam 
nemo dubitabit. Cujus vitis proprie Christus, et 
agricola Pater est ^, in quo absconditur thesaurus, 
id est salutaris praedicatio, quem qui invenerit 
operator agri, vendet omnia qui habet, quemad- 
modum Dominus in Evangeliis ait, ut emat agrum 
illum *'. In hoe agro diversa est uniuscujusque pos- 
sessio, id est modus, quem sibi ex ea ad sapiendum 
obtinere potuerit. Si ergo conseeraverit hone homo 
Domino, cum non prius sancta fuerit, nunc incipiat 
consecrare gubernatorem conversationis su: : cum 
ipse non. sit idoneus semetipsum gubernare sacer- 
dotem eligat, Consecrari enim hie ea quie deputata 
sunt sacerdoti, legislator appellavit. 

Juxta meusuram sementis astimabitur. pretium. 
Ut quantum seminatus est, videlicet edoctus. Do- 
etringe enim verbum, in semine accipere Scriptura 
divina solet. Tantum ei sacerdos indicet, quau- 
tum fuerit eruditus de doctrina. bona legitima, et 
spiritali, et non quam homines seductores, pagani, 
verbi gratia, vel Judei, vel h:eretici docent, Propter 
quod postquam dixit : Juxta mensuram. sementis, 
addidit : 

Si triginta modiis hordei seritur terra, quinquaginta 
siclis. venietur. argenti, Sive ut. LXX, quinquaginta 
didrachmis argenti : in quibus Vetus et Novuin 
Testamentum intellige. Et per modium sive corum 
hordei, Vetus Testamentum ostendit: quia bujus 


seminis pingvior cibus est : per quinquaginta autem 
didrachmas, tam quod spiritale est, quam perfectunt 
simul innuit : perfecta enim doctrina etiam spiritalis 
est. Sed quando liec regula sive definitio mtegre ei 


7. *5 Jerem. vr, 95. Ὁ} Cor. m, 19... 9 Jacn. 


1109 


IN LEVITICUM. —- LIB. VIT. 


1170 


indicenda, quando minuenda si, per condescensio- A voverat redimere non poterit, quia eum Jubilast ve- 


nem per sequentia disce. 

Si autem statim ab anno incipientis Jubilei voverit 
agrum, quanto valere poterit, tanto estimabitur. Sin 
autem post aliquantum temporis, supputabit sacerdos 
pecuniam juxta annorum qui reliqua sunt. mumeruin 
usque ad Jubilmum, et detrahetur ex pretio. Duorum 
hicannorum remissionis vel Jubil:ei memoriam facit, 
uter- 
que enim annus remissionis est, quia perfectam 
É unus quidem per 
alter propter eos qui vacant in oratione et jejuniis, 
aliisque operibus qu:e. perficiunt, poenitentiam, pos- 
Sidet. Si ergo simul quis gratiie viam, quam elegit, 
gubernari per sacerdotem. et produci vult, hoc eum 
sacerdos exigat, quod cum doceretur, ex perfecta 


baptisma aperte insinuans el. penitentiam : 


remissionem, domum  grali;e, 


et spiritali doctrina percepit, nullo modo ei eonde- 
scendens, neque enim necesse habet, utpote qui 
per donum renovatus est, sed in doctrina, quam 
accepit plene eum permanere facit, Si autem de illo 
est dono, quod percepit, deciditque ab eo in eon- 
versatione : hoe est enim aliquantum temporis 
Jubiliei sive remissionis consecrare agrunmi, recte ei 
reputabit sacerdos argentum in annos reliquos, us- 
que ad annum remissionis sive Jubiliei, ut reliquum 
€i tempus definiat ad. paenitentiam et detrahetur ex 
pretio. Quod enim minus fecit, et. detrimentum 
pertulit, et deterius couversatus est, hoc dono im- 
minuit, et infirmior effectus est et. propterea ab- 
jectior, et non jam talis est qualis eum acceperit 
donum, fuit. Verumtamen et hic volens redimere 
agrum suum poterit, id est, semetipsum gubernare 
et docere, adjiciens quintam argenti ad pretium 
suum, addens doctrin: sacerdotis proprium intel- 
lectum, ut intelligens eruditusque sui gubernator 
doctorque efliciatur. Sie enim intelligibilis ager, 
quem consecravit offerens sacerdoti, ab eo posside- 
bitur, et non ab alio, conversatio, et virtus quam 
studet, sive ex tolo, sive ex parte, sed ipse qui agit 
reputabitur. Divisioni enim legislatoris intende, 
quemadmodum sanctificare, sive consecrare domum, 
vel agrum. volentem. consecrationem prius facere 
vult, sicque ci praecipit redimere, quie. sanctificata 
sunt. 

Et tunc, inquit, possidebit eum. Hoc procul dubio 
mandans, quia oportet quidem nos per sacerdotum 
doctrinam, et regulam, etlegem nostram conver- 
sationem gubernare, quando eam prius sanctifica- 
mus. Sed oportet et proficere, et illorum doctrinze 
nostrum adjicere intellectum τ propter quod Paulus 
ad Timotheum scribebat : Intellige qua dico : dabit 
enim tibi Dominus in omnibus intellectum ? , Et tunc 
possidebimus proprie quie egerimus sanctificationi 
proxima. Si autem hanc divisionem non intuiti fueri- 
mus, vide quid patiemur. 

Vrns. 20-21. « Si autem noluerit redimere, sed 


aiteri euilibet. fuerit, venunidatus, ultra. eum qui 


ul Tim: 15,7. ΔΕ ΤΣ, Liv. 195 Joan. vi; 45. 


b 


nerit. dies, sancetifieatus erit Domino, et possessio 
consecrata, ad jus pertinet sacerdotum. » 

Ecce damnum ejas qui semper ab alio opus habet 
gubernari, et non proficit, neque juvatur ex aliorum 
doctrina, sed suas semper ipse dux est ad agendum 
utilia per praesentia, aperte legislator ostendit. Qui 
enim consecravit agrum et postea redimit, ille est 
qui suam conversationem alii gubernari permisit. 
Postea qui juvatus est, et conquisivit intelleetom, nt 
jam esset, Sicut ait. Propheta, docibilis Dei ?, et 
disponere apud semetipsum possit in futuro quie 
expediunt, hie agrum suum sibi recipiens conquisi- 
vit. Qui autem nihil prolicit ex alterius gubernatio- 
ne, nee acquisivit intellectum, sed semper opus ha- 
bens ab alio doceri et talis exsistere, qualis fuerunt 
quidam Jud:eorum : quos Deus per propheticam 
vocem exprobrans, talia dicebat : Qui electi sunt ex 
utero, edocti ab. infantia usque ad senectutem **, et 
rursus : Ephraim sicut columba insensata non habens 
cor ", et rursus : Ephraim in populis suis commisce- 
batur **. Ephraim factus est in occulto tuo conversus, 
el cani eflloruerunt ei, ipse autem non. cognovit, 
quia si malos doctores invenerit, mala modis on- 
nibus operatur, ut qui non habet diseretionem, 
quierere non potest mercedem virtutis quam egerit, 
eL propterea proprium agrum dicitur non redimere. 
Sed veniente Jubilieo, id est tempore remissionis 
transeunte, in quo remissio loeum habet, est autem 
prissens vita, vide quale quantumque sit, quod pa- 
Lielur : possessio sanclificata erit. Domino, conver- 
satlionem quam seinel consecutus est, etiamsi alter 
erat qui gubernabat, sancta erit Domino. Sed quem- 
admodum: et possessio consecrata, ad jus pertinet 
sacerdotum : possessio enim ejus, et lucrum ei, qui 
continue gubernavit, imputabitur, etsi parum ne- 
glexerat, verterat, sive mutaverat se ad malum is 
qui ab eo gubernabatur : utpote qui nihil habebat 
boni studii ex. intellectu. proprio qui gubernabat : 
ergo eum, sicut in sua conversatione, sic in illius 
gloriabitur, et propterea ait : 

Possessio consecrata, ad jus pertinet. sacerdotum. 
EL nihit nocet sacerdoti, alii. agrum vendi, quia 
finem. doctrine, et exliortationis, quem oportuit, 
exhibens ei quem gubernabat, invenit illum non 
posse propria redimere, id est semetipsum regere 
et gubernare, tune agrum vendidit alium przeponens 
ci, qui obtulit, qui exhortari deberet, sed merces et 
lucrum ejus est, qui proposuit : nisi forte nec Petro, 
nec Paulo, nec apostolis dicamus imputari eos 
quos per proprios discipulos ad vitam guberna- 
verunt. 

Vrns. € Si agereimptus, et non de posses- 
sione majorum sanctificatus fuerit Domino, suppu- 
tabit sacerdos juxta numerum annorum, usque ad 
Jubilieum. pretium, et dabit ille qui votum voverat 
Pomino. In Jubilao autem revertetur ad priorem 


92.96, 


z2--l 


* Jerem. 1, ** Osee. vir, 11, *5 Ibid. 8. 


11 


HESYCHII PRESBYTERI 


1172 


Dominum, qui vendiderat eum, et habuerat in sortem A ejus, saneta Domino invenitur: bene autem David, 


possessionis sue. Omnis :zestimatio siclo sanctuarii 
ponderabitur. Siclus viginti obolos habet. Primoge- 
nita quae ad Deum pertinent, nemo sanctificare 
poterit, eL vovere, sive bos, sive ovis fuerit Domini 
sunt. » 

Maximam justitiam legis littera. et spiritus osten- 
dit. Littera siquidem agrum possidentes alienum, 
ut sanclificent. Deo, ut. offerant. sacerdotibus, ut 
eorum sit redditus ager, non vetuit quia non spe- 
cialiter suum obtulit : sicut enim emptus, ejus tune 
erat, sic etiam qui de vendentis fuerat possessione, 
recte alienus est. Priecepit enim computare sacer- 
dotem agri pretium. usque ad Jubilzeum, et sie pro 
eo dare pretium; in Jubilieo autem reverti ac reddi 
priori domino, id est ei qui propter paupertatem 
rem propriam vendidit, et ad certum eam tempus 
alienavit, A^ boe ergo et ad. spiritalem intellisen- 
tiam transit. 

Si ager emptus, et non de possessione. majorum 
sanclificatus. [uerit Domino, supputabit. sacerdos 

juxta annorum numerum usque ad Jubileum. Agrum 
qui possidet quem emit, et non estsux possessio- 
nis, is qui intelligibilem paupertatem patientem 
exhortari valet, armuereque eum, atque novere ad 
poenitentiam : intelligibilem. enim terram, quam 
ille possidebat, de qua David psallebat: Spiritus 
tuus. sanctus deducet me. in terram. rectam", ipse 
possidet, non permittens eam quie ex toto corrumpi, 
sed lucrans fratris virtutem, vel vitam, de. qua ille 
per negligentiam cecidit. Si igitur eam | sanctifica 
verit Domino, id est obtulerit sacerdoti, audisti 
enim quia in prwsenti sanctificari Deo dicit ea, 
quie. sacerdotibus sorte obvenerunt. Offerri autem, 
quomodo ? Id est, oportet eum, qui culpavit emun- 
dari, et sauctain ejus efficere conversationem. 

Supputabit sacerdos juxta annorum numerum 
usque ad Jubileum pretium, et dabit ille qui volum 
voverat. Domino. Recte sacerdos, simul cum eo 
qui movit fratrem ad penitentiam, quia ille quidem 
distriete ejus actionem et conversationem, utpote 
qui ipse eum correxit, hie autem ut sacerdos novit 
veram atque perfectam redemptionem, supputant, 
sive probant qualem ei oporteat poenitentiam indici. 
Supputant autem usque ad Jubil:ei pretium, id est 
ex his que de penitentia in divina dicta sunt 
Scriptura. lpsa enim sstimatio est anni Jubilei, 
sive remissionis, tam quia ipsa cstimaviL, sive sup- 

, putavit peenitentiam, quam quia zslimat quanta 
ejus sit dignitas, hoc enim dicimus esse zstima- 
lionem, quia sie poenitentia definita, definitio ejus 
sancta erit Deo, propter quod et addidit : 

Et dabit ille qui votum. voverat Domino. Sive se- 
cundum LXX, Et reddet pretium in die illo sanctum 
Domino. In tempore enim, in quo secundum hane 
rationem, ea quie sunt de poenitentia definiuntur, 
sive inducuntur ei, cum necessaria est definitio 


1 


^ Psal. Lxxit, 10:. 5 Psal. rix, 1 


j. Ὁ} ΤΊ, iv, 2. 


redde "δ, vel sicut LXX, reddet, non, reddent: nam 
etsi communi consilio sacerdotis, et ejus qui movit 
peccatorem ad poenitentiam, de ea definitio con- 
slituitur, quze sstimatur, verumtamen ille eum 
efferat, qui fratrem. culpantem. compungi. fecit: 
huie enim et obediet, sed et ipse obligatur in emen- 
dationem ejus qui penitentiam. agit, utpote. qui 
semel ejus correctionis fecit exordium. Qui autem 
non illico, cum definitur poenitentia, poenitens mun- 
datur, sed quando eam perfectam egerit, propterea 
ail: 

In Jubileo autem revertetur ad. priorem dominum 
qui vendiderat. eum. Ergo definitio poenitentize in 
illa die sancta mox fiet, in qua a sacerdote et 
exhortatore ejus qui penitentiam aeturus erat per 
divinam Seripturam, quomodo eam debeat agere, 
isümatur, Tunc autem peomitens possessionem 
suam, agrumque, et conversationem recipiet, quando 
ad annum pervenerit Jubilici, sive remissionis, sive 
immutatione, et plene agens ea qu: ad poeniten- 
tiam pertinent: sed etiam in totum reddens sacer- 
dotem et omnem hominem qui exhortari semet- 
ipsum aut proximum, aut domum suam vult, et ex 
lioc sibi sanctificationem conquirere, coronam incly- 
tim, et firmitatem admirabilem exquisivit. 

Omnis. estimatio siclo sanctuarii. ponderabitur : 
siclus sive didrachma viginti obolos habet. Ut omnis 
islimatio, sive definitio, sanctis fiat ponderibus, 
id est, his quie sunt. de sacra. Scriptura. Exteriora 
enim pondera, veluti philosophorum, in quibus 
ipsi vitas conversationesque pensant, non sunt 
sancla, quia scientiam imperfectam possident. Sed 
nee h«reticorum pondera saneta sunt, cauleriata 
est enim eorum conscientia ? : sed sancta. sunt. ea 
qui sunt in divina Scriptura, in quibus viginti 
oboli sunt, siclum, sive didrachma, id est decem 
mandata seeundum litteram, et seeundum spiritum 
intellecta, sicut evangeliea gratia insinuat, et. qui 
in ea dieit : Non arbitremini, quia veni solvere legem 
aut prophetas ; non veni solvere, sed implere "^. Qui- 
cunque aut legem irritam facit, aat. Evangelium 
renuit, hie non habet didrachma, nec hujus doetri- 
nam ut sanctificantem recipimus. Hiereticos autein 
et Judzeos, quorum alii gratiam, a'ii legem negant, 
equaliter suseipiamus. 

Primogenita que ad Deum pertinent, nemo sancti- 
ficare potest, eL. vovere; Sive bos, sive ovis fuerit, 
Domini sunt. Pecora eos qui nobisobedientes sunt, 
filios, et servos, in pr:cedentibus diximus. lHoruni 
primogenitum, id est, qui nobis sie parens et. obe- 
diens fuerit, ut et aliis obedienti:e et parendi duca- 
tum praebeat, et propterea hie quidem primogeni- 
Qum dicitur, alibi autem. de eo legislator dieit: 
Omne masculinum adaperiens vulvam, sanctum Do- 
mino vocabitur?'. Adaperit enim vulvam generan- 
dorum filiorum, qui obedire secundum Deum, et 


5? Matth. v, 17... Exod. xxxiv, 9. 


1153 


IN LEVITICUM. — LIB. VII. 


1 


cum pia subjectione ineipit, qualis, verbi gratia, A partem pretii: addet quintam, eum intellectu. ei 


erat Paulo Timotheus, et. propterea. de eo ad Co- 
rinthios scripsit : Qui est. filius meus in Domino, 
ipse vos commone[aciat vias meas, quae sunt in 
Christo Jesu. Hunc qui talis est, nemo sanctilicet : 
non quia indignus est sanctificatione, sed ut qui 
non eget sanctificari, est ergo olim sanctus. Didici- 
sti enim, quomodo et superius dicebamus, quia 
aliud est sanctum. esse aliquid Deo, aliud autem 
initium sanctificationis sumere. Illud enim. melius 
ac superius est, utpote quod olim perfectum est 
meliore rationi non eget. Quia ergo filius, qui tan- 
tum honorat patrem. et matrem, ut. aliis fiat. talis 
honoris exemplum ; honorans autem propter pie- 
tatem, id est propter obedientiam legis, et. sciens, 
qia Deo offert hune honorem, qui honorari patres 
praecipit, primum mandatum quod est in promis- 
sione, secundum quod Paulus dixit, implevit. Servus 
autem, qui domino pure subditur, propter manda- 
tum quod. dixit: Servi, obedite dominis carnalibus 
cum timore et tremore, in simplicitate cordis, sicut 
Domino, non ad oculum servientes, sicut. hominibus 
placentes, sed sicut servi Dei obedientiam Deo osten- 
dunt**, Hoc autem idem et discipulus. Si magistro 
ad honorem Dei, qui per Paulum sanctum : Obedite 
prepositis vestris, et subjacete. eis, ipsi enim. pervi- 
gilant. pro. animabus — vestris, obedite , οἱ subjecti 
estote ὅδ, ad Deum referre. ea, quie sunt. hujus obe- 
dienti: et subjectionis, evidenter unusquisque 
liorum dicitur, sive per bonam simplicitatem | pla- 
cens est Deo, sive per studiosam mandatorum ope- 
ralionem, et qui debeat bos propter hoc, aut. ovis, 
nominari, domini uterque est. Audisti enim quem- 
admodum ad dominum pertinet, uniuscujusque 
obedientia, ei subjectio, quando subjecti patribus 
vel dominis vel magistris, etiam conversationem 
" habent bonam, quieeos inter munda animalia facit 
esse, et non de immundis, de quibus subdidit 
sequentia. 

Vgns. 27. « Quod si immundum est animal, redi- 
met qui obtulerit juxta zestimationem suam, etaddet 
quintam partem pretii. Si redimere noluerit, ven- 
detur alteri. » 

Quia immundus omnis peccator est, manifestum 
est : immundus enim est, inquit Salomon, ante con- 
spectum Domini, omnis iniquus. Iniquus enim est, 
quia tam meditari, quam discernere legem eum, qui 
ruminat, et ungulam findit, legislator jussit, quieuin- 
que unum ex his minus habet. Quicunque ergo 
obediens est, et vehementer subditus patri, aut 
domino, aut magistro, non tamen legem, sicut 
oportet, meditari aut distinguere novit, primogenitus 
quidem in pecoribus est, sieut obedienti;: dux. Est 
autem immundus, quia non habet hoe quod habere 
mundum legislator jussit. Si ergo eum pater, aut 
dominus, aut magister vult redimere, secundum 
&sümationem ejus redimetur, et. addet. quintam 


ἘΠ Goruv, 17. — '* Heb. xin, 17. 


C 


»*I6or 5.42 


doctrinam offerens, in sapientia eum gubernans, et 
non insipienter regens. Insensati enim | patris, et 
domini, et magistri est, obedientia, quie ad se 
pertinet, docere filium, vel discipulum, vel servum, 
etnon disponere ejus vilam, ut secundum legis 
scientiam operetur, permittereque. eum indoctum 
esse in lege et imperitum.  Addat igitur et subje- 
etioni et doctrine intellectum, ipse enim solüs in 
presenti minus est, propter quod dixit: Addet 
quintam partem preti. 

Quia pretium habet obedientia, unde non ail: 
/Estimabit eum. sacerdos, sicut. supra dixit, sed 
sicut olim pretium habentem, et qui definitionem 


doctrinz, subjeetionemque sortitus est. jussit super 


eum addi quintam partem, ut. quia. obedientiam, 
quam valde lex pr:ecipit, possidet, secundum LXX. 
Filius sapiens subditus est. patri. quintam adjicit et 
quemadmodum diximus, obedienti: addit sensum 
ex quo obediturus est, et recte redemptus, invenie- 
tur mundus, Tune, secundum LXX, erit ejus, qui 
possidet servum, aut filium, aut discipulum, habe- 
bit enim in eo gloriam sicut Paulus dixit: Quia glo- 
in Christo Jesu ?*. Et 
Gaudeo igitur in vobis. Et. rursus: Nunc. enim vivi- 


ria nostra. vos estis rursus : 
mus, si vos statis in. Domino", Si autem non rede- 
merit, qui filium, aut. servum, aut. discipulum 
possidet: ipsius enim eum redimere est οἱ per 
prudentem admonitionem sensatum efficere, secun- 
dum modum, qui dictus est, alienatur ab hujus 
possessione, vendet enim, ail, alteri, vel sicut 
LXX si non liberaverit, veniet seeundum pretium 
ejus, ita ut illius quidem sit pretium apud. Deum, 
obedire domino, et patri, eL magistro. Qui. autem 
eum, cum deberet et potuisset exhortari, non est 
exhortatus, damnum patitur ejus possessionis, et 
non potest dieere: Eeee ego et pueri, quos. mih: 
dedit Deus. 

Vgns. 28, 29. « Omne quod Domino consecratur, 
sive homo erit, sive animal, sive ager, non vente- 
tur, nee redimi poterit. Quidquid semel fuerit 
consecratum, sanetum sanctorum erit Domino: οἱ 
omnis consecratio. qux offertur. ab. homine, non 
redimetur, sed morte morietur. » 

Qu:e differentia sit anathematizare, et sanctili- 
care secundum litteram, per ea {πὸρ superius dis- 
cussa sunt, ostendimus: ubi hoe quod anathema- 
tizatum est, nullo modoin usum humanum, nullius, 
nec sacerdotis fas esse reverti. diximus, seeundum 
Amalechitarum historiam, quam in testimonium 
rei protulimus: in tantum enim non liecbat tangere 
quod anatlhiematizabatur, ut. quando. Jericho. ana- 
uhematizaverunt, quia quidam ex populo, id est 
Achan filius Charmi, de anathemate furatus. est, 
multi de eis in. bello ceciderint, iratusque Deus, 
h:ec dixit: Non ero ultra vobiscum donec conteratis 
eum, qui hujus sceleris reus est??, Ex utraque. ergo 


) 


551 Thess. * Josue vri, 12, 


ur, 8. 


1175 
historia, quomodo omnis usus et possessio prohi- 
betur anathematis, demonstratum. est. Non solum 
autem hoe, sed quia quecunque jure bellico valde 
inimicis, cum quibus non oportebat amicitiam 
jungere, spolia sumebant post victoriam, et depre- 
cationem hze faciebant anathema. et non a semet- 
ipsis, sed Deo procipiente. Qu»cunque enim 
prophet pricipiunt, manifestum est, quia Dei 
precepta sunt. Ergo et nos quodeunque, intellisi- 
bilibus inimicis, id est daemonibus, pugnantes, cum 
quibus non licet. amicitias jungere, contra quos 
perpetuas inimicitias, et incommutabiles habemus, 
propter quos Dominus dicebat. Nom veni pacem 
millere in terram, sed. gladium": propter quod 
dividet hominem adversus patrem, et filiam adver- 
sus matrem, et scindet compassionem generis, et 
deorsum relinquentes carnis compassionem, facilius 
ineorporeos perimamus inimicos: sive hominem, 
sive pecus, sive agrum pro spolio, ex bello quod 
contra eos habemus, atque victoriam conquisive- 
rimus, consecrare quidem Deo ha:c debemus. Sic 
autem consecrare, ut nihil in eis habeamus nostr: 
voluntatis, sed sive sue potestatis quispiam est, 
hoc enim est vere homo, dicimus autem eum, qui 
nullatenus nobis subjectus est, sed :equalis nobis 
est secundum conversationem, sive eum qui. nobis 
subjectus est, et proplerea pecus nominatur, 
intelligibiles hostes vincentes acquisiverimus, sive 
de agro possessionis, id est, ex qua sortiti sumus 
conversationem, in spoliis et trophieis sunmpseri- 
mus, contra inimicos intelligibiles pugnantes, nec 
venundare hzc possumus, nec redimere opus 
habemus, quia omne consecratum, sanctum sanc- 
lorum est. Domino. Quomodo? audi. Non potest 
aliquis exspoliare inimicum, antequam eum perfecte 
subjiciat, sicut. Dominus Judais dixit: (Quomodo 
potest aliquis ingredi in domum fortis, et vasa. ejus 
diripere, si non prius alligaverit (ortem, et tunc vasa 
ejus diripiantur **? Tunc autem plene intelligibilem 
hostem subdimus, id est diabolum, ligareque eum, 
et deprzedari, et consecrare Deo spolia ejus possu- 
nus, quando ejus omnes vicerimus machinas, 
omne contriverimus caput, omnemque speciem 
peccati declinaverimus, cuncta mundi desideria 
vicerimus, cunetasque virtutes asseculi fuerimus : 
wine enim eum et ligatum habemus, et pradari 
possumus. Sic autem diripientes, et eum  przedicta 
vietoria devincentes, quodcunque diripuerimus, 
Deo recte offerimus. Sanctum. autem. sanctorum 
perfectum consummatumque babemus, nec nostra 
exhortatione nec aliorum egens, quod nec addita- 
mentum aliquod, nec perfeetum opus habet. Quo- 
modo? Quod omne peccatum evasit, omnem vir- 
lutem operatum est, et alienatum est mundo, mun- 
doque erucifixum. Nimis ergo consequenter addi- 
dit : 


δ᾽ Matth. x, 94. 5 Matth. xir, 29. 
X61, 17, ——** Psal 40 ** P$3l; 35:9. 


HESYCHIE PRESBYTERI 


A 


D 


ὅν Gal. 11, 90. 


1176 
Et omnis consecratio que offertur ab homine, non 
redimetur, sed. morietur. Qua morte? Qua. Paulus 
dicebat: Vivo autem jam non ego, vivit autem in me 
Christus **, Et vursus: Sic et vos estimate vos mor- 
tuos quidem peccato, viventes autem. Deo, in Christo 
Jesu*^. Talis ergo, sicut qui usque ad culmen 
virtutis proficit, ct mensuras contigit. perfectionis : 
mortuus enim. seculo est, et a priesentibus alienus 
et olim a mundi migravit sapientia : reete. sanctus 
sanctorum Domino est: quia Sanctum. sanctorum 
imitatus est secundum possibilitatem suam. 

Vins. 50-55. « Omnes decime terrie, sive de fru- 
gibus, sive de pomis arborum, Dominisunt, et illi 
sanclificantur. Si quis autem voluerit redimere 
decimas suas, addet quintam partem earum. Omnium 
decimarum, boves et oves eaprze quie sub. pastoris 
virga transeunt, quidquid decimum — venerit, san- 
ctificabitur Domino. Non eligetur nee bonum nee 
malum, nee altero commutabitur.. Si quis mutave- 
rit, et quod mutatum est, et pro quo mutatuni est, 
sanctificabitur Domino, et non redimetur. » 

Queris forsitan, cujus rei gratia fructuum terrae 
redimi decimam priecipit, boum. autem ei ovium 
non precipit? quod Jud:us dicere non potest, quia 
soli servit litterze, in qua maxime multa quiestionem 
recipientia legislator interponil, ut angustali ad spi- 
ritum currant, et seiant, quia litlera tunc est bona, 
quando illa usa fuerit velut instrumento, et ministra 
spiritus. Differentiam ergo discipulorum legis hic 
proponit, et quemadmodum in primogenitis mun- 
dis, et immundis, quidam cum obedientia et bonain 
legis meditationem et scientiam conquisiverunt, 
quidam autem sunt qui solam obedientiam habent: 
sic et hic quidam operantes mandata, sapientiam 
terrenam habent, et propterea. redemptione ncces- 
saria egent, quidam nec redimi opus habent, sed 
nec mutari debent, sicut perfeeti semper et consum- 
mati. Fruges ergo, in presenti lex messionem, 
quie est de semine, dicit, similiter et. poma. arbo- 
rum secundum tempus suum. Horum autem germi- 
nis decima pars Deo secundum legem debetur, 
utrumque autem hoe ad legis fructificationem accipi 
oportet. Dominus quidem bon:m terram fructum 
afferentem triginta, et sexaginta, et centum, eos qui 
suscipiunt. verbum, el faciunt illud, in. parabola 
seminum evangelicorum. exponens dixit ^. David 
autem nunc elamabat: Justis. ut palma | florebit**. 
Et rursus : Ego autem sicut oliva. [ructifera in. dono 
Domini ?. Nunc autem breviter describens justum : 
Et erit, ait, sicut lignum quod plantatum est. secus 
decursus aquarum, quod. [ructum suum dabit in tem- 
poresuo**, Hujus ergo omnis decima, sancta est. 
Sancta enim horum actio, et studium est, quia qui, 
legis mandata operaus, spem in praesenti. retribu- 
tionis ponit, terrena sapit, quales erant quidam 
Judeorum, ad quos utpote terre inh:rentibus, 
$2 Peal. 


$^ Rom. vr, 11. δ᾽ Matth. xiv, 8 seq. 


1117] 


IN LEVITICUM. — LIB. VII. 


1178 


Dominus dicebat : Vos de deorsum estis, ego sursum A naris hunc respuere , alium. autem pro eo introdu- 


sum ^. Sed ex Paulus de eis dixit, qui terrena 
sapiunt: Nostra autem conversatio in ccelis est **. Hoc 
autem nunc innuit, neque enim simplieiter dixil, 
omnes decime terre : sed, omnes decime terre prae- 
dixit, et tune subdidit, sive de frugibus, ut prsedica- 
ret aperte eum , qui intentionem exspectatione 
terrenorum bonorum legis mandata operatur, etsi 
saneta ejus decima, id est mandati. operatio est, 
verumtamen non grande juvamen eorum est ex 
lali operatione cirea retributionem , quam non 
oportet a Deo exspectari ab eis qui terrenis inhiant. 
Unde si vult quis sibimetipsi decimam hanc acqui- 
rere, addat quintam, id est. intelligentiam, ut qua 
sursum. sunt sapiat, ad ea quee sursum sunt. inteu- 
dat*9, sicut. Paulus scribebat. Qui enim sie legis 
mandata operatur, non perdet lucrum ejus, quia 
decima ejus efficitur. Ergo ejus qui terrena. sapit, 
decima sancta quidem est, sed non ei, quia uon 
intelligibiliter mandatum operatur, nec. scil. quod 
lucrum in ea exspectet, aut quam retributionem in 
ea speret. 

Boves autem et oves, οἱ quacunque sub. numero 
sunt sub virga transeunt. Dicit enim eos qui sub virga 
numerantur crucis, quibus ut numerentur , fides 
Dei amicitia donat. Quisquis enim fidelis est Deo, 
hic et ejus amieus invenitur, quod demonstrat Abra- 
ham , de quo dictum est : Credidit Abraham Deo, 
et reputatum. est. ei ad justitiam, et amicus Dei ap- 
pellatus est 55. Qui enim. amici Dei , numero digni 
habentur, lieet sint immensxe multitudinis, et non 
solum si numerum, sed etiam si mensuram exces- 
serint, audi David dicentem : Mili autem nimis 
honorificati sunt. amici tui, Deus, nimis con[ortatus 
est principatus eorum. Dinumerabo eos, el super are- 
nam multiplicabuntur *?.. Hi terrenam. non habent 
sapienüiam, nec in his qu:e agunt, corruptibilem 
retributionem quizrunt. Propter quod non speciale 
quidpiam illorum, sed quodcunque egerint manda- 
tum, sanctum Deo est. 

Sed nec eligelur. inter. bomum. et. malum. dd cst, 
inter deterius et melius. Non est enim eorum faci- 
lis discretio, quia etsi alterutrum. superant, quem- 
admodum stella. stellam in gloria differentes, sed 
emnes in ccelo sunt, ut revera sequentes celestia, 
eta solo eo, qui idoneus est discernere sanctos 
cognoscuntur : secundum hanc rationem oportet 
intelligi : 

Non eligetur bonum, nec malum, nec altero commu- 
Labitur. Cum enim nullus de eis sit, qui respui pos- 
sit, quem quo commutabis, aut quid magis eliges, 
nostrze non est. dijudieare virtutis. His ergo super- 
idificans, addidit quae sequuntur : 

Si quis mutaverit, et quod mutatum est, et pro quo 
mutatum est, sanclificabitur Domino, et non redime- 
ütr. Quia ergo omnium cursus divinus et sublimis, 
et supernz conversationi proximus est, frustra co- 
De 


$5 Joan. vrit, 95. 55 Philip. wur, 20. 
7: πὴ τὸν ας 


*' Col.ur, 1 
7! Psal. cxviii,18. 


18. 


B 


D 


] 


cere, et consecrare Deo quasi meliorem : non est 
tuum hoc discernere, neque hunc illo inter sanctos 
appellare. deteriorem : quod etiam ex. historia. fa- 
ctum cognosce. Paulus aliquando et Barnabas inter 
semetipsos contenderunt. Barnabas enim dicebat 
debere assumi Marcum : Paulus autem dicebat, 
eum qui semel recessit à. Pamphilia, et. qui non 
concurrit eis. in opere, non debere assumi. Facta 
ilà ut 


derent ab invicem, et Barnabas, assumpto. Marco, 


est autem inter eos talis contentio, disce- 
navigaret Cyprum, Paulus autem, eligens. Silani, 
traditus est gratie Dei. Vides quomodo mutavit rie- 
lius, sicut :estimavit, deteriore. Ipsum autem quod 
mutatum est et pro quo. mutatum est, factum est 
sanctum, Silam enim, sicut aptiorem Marco, ad mi- 
nisterium przedicationis elegit, non tamen expulsus 
est Marcus. Barnabas autem, eum assumens , abiit 
Cyprum, et cum eo priedicabat, et in tantum erat 
magnus , ut evangelista unus de quatuor fieret. Ergo 
Paulus retraetans , et cognoscens, quia nullus san- 
ctorum respuendus est, nee potest aliquis eorum, 
qui perfecte profecerunt, hune dicere deteriorem, 
nec illum meliorem, ipse rursus Marcum assuimpsit, 
et ad Timotheum scribebat : Assume Marcum, et deduc 
Qecum ; est enim. mili: utilis in. ministerio '?. Non 
ergo intendatis quis inter hos bonus aut. malus, 
sed nec commules alterum altero. 

Et non redimetur.. Cui enim nihil minas est, qva 
redemptione eget ? Si autem. et affinitatem oportet 
intelligere. redemptionem , quemadmodum Aquila 
edidit, recte affinis non efficietur, talis enim neno 
sibi vindicabil gubernationem , sed etsi alterius ta- 
men fructus, vel discipulus fuerit ex quo ad hane 
pervenerit perfectionem, ipse suus erit gubernator, 
ipse doclor. Pr:eter alia enim, quie in. presenti di- 
cta sunt, ostendere legislator vult , quia hi qui ἃ 
nobis docentur, quando [iunt perfecti, nihil jam 
nostri magisterii egent : et propterea immundorum 
primogenita redimi ait, mundorum autem, nequa- 
quam, Sec nec ea, quz. Deo consecrata sunt, nec 
hec, de quibus nune sermo est, perfecta demonu- 
strata sunt, utpote. quie intentionem divinam. ee- 
lestemque gerunt. Quem enim finem libri hujus 
prceperit esse spiritus, hunc in sequentibus 
intuere, 

VEns. 54. « HEee sunt precepta qui mandavit 
Doivinus Moysi, ad filios Israel in monte Sinai. » 

Et cujus vei gratia non ipsis filiis Israel, sed Moysi 
ad filios Israel ? Quia populus erat infirmior, tantam 
legis sanctionem capere non valens, in qua sicut 
in speculis claras formas suorum mysteriorum Deus 
ostendit, Tu ergo, si non vis de vulgo esse, sed 
qualis Moyses fuit, proebe temetipsum | obedientem, 
mundosque habentem omnes aninie sensus, et die 
Deo : 
de lege tua τς Relinque materiam carnis, et spiritus 


Revela oculos meos, et considerabo mirabilia 


9. (8 Gen. xv, 6; Rom. 1, 5. 589 Ps. cssxvitit, 17, 


1179 


HESYCHII PRESDYTERI 


divitias sequere. Die cum David : Quam duicia fau- A ejus vie pulchre ,. omnes semite ejus pacifice. Li- 


cibus eloquia tua, Domine, super mel et [avum ori 
meo 7*1 Ut et tibi, quemadmodum et Moysi, mandet, 
suamque tibi credat sapientiam. Melior est enim ne- 
gotiatio ejus argento et auro puro, fructus ejus pretio- 
sior est cunctis opibus : et omnia qua desiderantur, 
huic non valent comparari. Longitudo dierum. in 
dextera ejus, in sinistra autem divitie et. gloria. Vie 


τι Psal. cxviir, 105. 73 Prov, nir, 14-18. 


gnum vite est his qui apprehenderint eam, et qui te- 
nuerit eam beatus 73. Fili mi, audi doctrinam patris, 
id est. Dei : et non. discedus a. lege matris tue , id 
est sapienti:. Coronam enim gratiarum dabit capiti 
tuo, id est Christum : et torques aurea. sit circa col- 
lum tiim "*, idest Spiritus sanctus ; Cul est. gloria 
in secula seculorum. Amen. 


"* Prov. 1, 8, 9. 


EJUSDEM HESYCHII HIEROSOLYMITANI 


FRAGMENTA. 


FRAGMENTA 


IN PSALMOS. 


(Ex Catena Graecorum Patrum in Psalmos, Balth. Corderio interprete.) 


PSALMUS I. 
Vins. 1. « Beatus vir. » 
Primum enim colenda pietas est, ac tum 


vivendi institutum. ordinandum. Atque illie qui- 
Slare priecepit , 


ut impietati ne minimum quidem, vel per transen- 


dem non abire, hic vero non 
nam communicare, aut eam attingere caveamus : 
etin peccato (utcunque. per id transire contigerit) 
non insistamus, hoc est, immorari aut. perseve- 
rare fugiamus, Pestes. vero vocat. impostores, qui 
specie tenus justitiam colunt, malitiam | vero factis 
exercent. Hi siquidem. vitam. humanam inficiunt. 
Cathedra enim pestilentiarum est judicium jura 
prodentium, Cathedra  pestilentiarum sedes 
Cathedra pestilentiarum | est 
hypoceritarum. stola. Cathedra pestilentiarum — est 


in ea jubet non seden- 


est 
falsorum. doctorum. 
sacerdotum  hypoerisis 
dum. 

Vrns. 4. 


ἀπο! autem disjecti sunt, stante adversus eos 


€ Et erit tanquam. » 


vehementi apostolorum przedicationis spiritu, et tan- 
quam pulvis ad nihilum redacti sunt. Nam neque ci- 
vitatem, neque eultum saerum, neque aliud quidpiam 
priorum habentes, per universum terrarum orbem 
dissipati sunt, instar pulveris, in faciem conteinpti. 


PSALMUS VI. 


Vrns,. 2. « Miserere mei, Domine. » 

Docet quomodo orare, et qua ratione se hurailiare, 
ct Pei misericordiam implorare oporteat. 

«Sana me, Domine, quoniam conturbata sunt ossa 
ΠΟ.» 


Ossa porro, animamque proeterea. suam,  perturs 


B ΨΑΛΜῸΣ ΠΡΩΤΟΣ, 
« Μαχάριος àvfjp. » 
Aci γὰρ πρῶτον χατορθοῦσθαι τὴν εὐσέδειαν, xaX 


C 


μὲν μὴ πορευθῆναι, ἐνταῦθα δὲ τὸ μηδὲ στῆναι προσ- 
ἐταξεν. Ἵνα τῆς μὲν ἀσε 
εταλαῦςε 


fac μηδ᾽ ὅσον ἐν παρόδῳ 
ἵν, ἣ ψαῦσαι φυλαξόμεθα " ἁμαρτίας δὲ (si 


xai τὶς ἡμῖν πάροδος ὑπαρχθεῖσιν γένοιτο) στῆναι 
ὅμως ἐν αὐτῇ, τουτέστιν ἐνίστασθαι, ἣ ἐπιμένειν ἐγ- 
χλίνομεν. Λοιμοὺς GE χαλεῖ τοὺς ἀμφιθόλους ἀνθρώ- 
διχα:οσύνην χατορθοῦντας ἐν σχήμα- 
ὃ 


t μετιόντας ἐν τοῖς πράγμασι. Τὸν 


πους, τοὺς τὴν 


τι, τὴν χαχίαν 


θίον γὰρ οὗτοι λυμαίνονται τὸν ἀνθρώπινον. Ka0- 


(n. 


ὃρα γὰρ λοιμῶν, T τῶν δικαστῶν τῶν προδιδόντων 
τὰ δίχαια - χαθέδρα λοιμῶν, ὁ τῶν Ψευδοδιδασχάλων 
θρόνος" χαθέδρα λοιμῶν, ἡ τῶν ὑποχριτῶν στολή " 
χαθέδρα λοιμῶν, Tj τῶν ἱερέων ὑπόχρισις ἐν ταύτῃ 


χελεύει μὴ χαθέζεσθαι. 

« Καὶ ἕστα: ὡς τὸ ξύλον. » 

᾿Απεῤῥίφησαν OE Ἰουδαῖοι ἀνέμου χατὰ τῶν ἰσχυ- 
ροῦ τοῦ χηρύγματος τῶν ἀποστόλων πνεύσαντος, χαὶ 
καθάπερ ὁ χνοῦς εἰς οὐδὲν διελύθησαν. Οὐ πόλιν γὰρ, 
οὐ λατρείαν, οὐχ ἕτερόν τι τῶν ἐξ ἀρχῆς ἔχοντες, 
ἐσχορπίσθησαν εἰς ὅλον τῆς γῆς, χαθάπερ ὁ χνοῦς 
ἡτιμωμένοι τὸ πρόσωπον. 

ΨΆΑΛΜΟΩΣ τ΄. 
« Ἐλέησόν με, Κύριε. » 
Διδάσχει τίνα δεῖ τρόπον προσεύχεσθαι, πῶς δεῖ 


ταπεινοῦσθαι, xaX τοῦ Θεοῦ προχαλεῖσθαι τὸν ἔλε 


«Ἴασαΐ με, Κύριε, ὅτι ἐταράχθη τὰ ὀστᾶ μου. » 


ἸἹεταράχθσι γε μὴν τὰ ἑαυτοῦ ὁστᾷ φησι, xol 


118] 


προσέτι τὴν ψυχήν. Καὶ ὀστᾶ μὲν ἴσως χατά γε 


á 
ἐν πνεύματ, θεωρίαν νοηθεῖεν àv al λόγῳ ληπταὶ τῆς 


Ψυχῆς δυνάμεις, αἱ καὶ ἀνέχουσιν αὐτὴν εἰς νοητὴν 


εὑρωστίαν. Οἷον ἐγχράτεια, φρόνησις, ἢ χατὰ Θεὸν 


ἀνδρεία, σωφροσύνῃ: χαὶ δικαιοσύνῃ; χαὶ ἅπαξ ἁπλῶς 
πᾶν εἶδος ἀρετῆς, ὧν οὐχ οὐσῶν" ἐν ἡμῖν ἀσυγχύτως 


(ἤγουν ἐν χόσμῳ τῷ δέοντ 
ἰσχὺν, ἀνάγχη ταράτ 


1) διὰ τὸ τὴν ἰδίαν οὐχ ἔχειν 
τεσθαι τὴν ψυχὴν ἀταχτούντων 
ἐν αὐτῇ τῶν παθῶν. 


᾿ 


« ᾿Απόστητε ἀπ᾽ ἐμοῦ πάντες. 

Ὁρᾷς ὡς ὅταν ἁποστῶμεν τῶν ἐργατῶν τῆς ἀνο- 
μίας (εἴτε ἀνθρώπων, εἴτε λογισμῶν), τότε ὁ Θεὸς τὰς 
ἡμετέρας δεήσεις ἑτοίμως χαὶ τὴν προσευχὴν δέχε- 
ται. 

ἙΑΛΜΟΣ Z. 
Κύρ!ε, ἐν ὀργῇ σου.» 
ὙΨωθῆναι τὸν Χριστὸν ἐπὶ τοῦ σταυροῦ παραχα- 


«᾿Ανάστηθι, 


λεῖ, συντελείας xal ἀφανισμοῦ τῶν δαιμόνων ἕνεχα. 


“Ὅταν γὰρ ὑψωθῶ, πάντας &Axóco πρὸς ἐμαυτόν. 


Πέρας δὲ ταῦτα χαὶ χατάλυσις τῆς τῶν νοητῶν ἐχθρῶν 


δυναστείας ἐγένετο. 


ΨΑΛΜΟΣ H'. 


« Κύριε, Κύριος ἡμῶν. 
τὺ, Κύριε, ὁ Κύριος ἡμῶν, ἢ Ἐχχλησία 
Μετὰ γὰρ τὴν εἰς Χριστὸν ἐτ 


πίγνωσιν, τῆς τῶν 
λων ἀποστᾶσα δουλείας, Κύριον αὐτῆς χαλεῖν τὸν 


ἀληθῶς Θεὸν χαὶ Κύριον ἥρξατο 


ἢ 
«ἧς τοῦ Θεοῦ δημιουργίας πεπλήρωται, ἔτι δὲ μᾶλ- 
λον, ἀφ᾽ οὗπερ αὐτοῦ τὸ ὄνομα, δηλαδὴ τὸ τοῦ Xpi- 
στοῦ, παρὰ πᾶσιν “Ελλησί τε χαὶ βαρθάροις, ὃ 
εἰς αὐτὸν ἐθαυμαςερθη πὶς 


δὲ 

e 
555 
da 


τεως. 


« Πάντα ὑπέταξας ὑποχάτω τῶν ποδῶν αὑτοῦ. » 
Πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ τοὺς περὶ τὴν θεολογίαν ἢ σχο- 


D 


λημένους χαλεῖ, τοὺς ἐρεύνῶντας τὰ ὑψηλὰ χαὶ μετ- 
ἄρσια δόγματα" ἰχθύας δὲ τῆς θαλάσσης, τοὺς ἐν τοῖς 
πράγμασι τοῦ βίου τούτου γηχομένους; χαθάπερ ἐν 
χύμασι. Σωτηρία δὲ xai τούτοις ἀπόχειτα;, ὅταν 
πορευθῶσι τρίόους οὐχέτι θαλάσσης, ἀλλὰ θαλασσῶν, 
διὰ βαπτίσματος χαὶ μετανοίας ὁδεύοντες. 
"Hy μὲν γὰρ αὐτῷ τὰ αἱσῦ ἧς ὃ 
μὲν γὰρ αὐτῷ xaX τὰ αἰσθητὰ διὰ τὸν τῆς Sens 
μιουργίας ὑποτεταγμένα νόμον, χτήνη, xal βόες, xa 


9699 


πρόθατα. Πρόδατα δὲ πάλιν νοητὰ, ὑποτεταγμένα τῷ 
Χριστῷ vob: ἐν ἀχαχίᾳ πολιτευομένους 
εὑρίσχομεν" βόας τοὺς τῶν 


ὧν Μωσῆς ὁ νομοθέτης ἔλεγεν" Οὐ φιμώσεις βοῦνγ' 


, 


ἀϊοῶντα."Οθεν οὐχ ἁπλῶς βόας, ἀλλὰ χαὶ πάσας ὁ 
Ῥαλμῳδὸς ἐξέθετο. Πᾶσιν γὰρ ὁ Θεὸς τὴν ἀρετὴν xoi 
τὴν τυχοῦσαν ἐργαζομένοις εὑρίσχεται. Κτήνη δὲ 


χαλεῖ τοὺς ἁμαρτωλοὺς, ἐπειδὴ χάτω τὰς ὑψεις εἰς 


ἀνθρώπους 
ἐντολῶν ἐργάτας, περὶ 


] . 


δάτῃ δι ὰ τῆς εὐαγγε med πολιτείας ὑποδέξηται. Ἀγ- 
θρώπους γὰρ, φησὶ, καὶ κτήγη σώσεις, 


'! Joan. xi, 32. ? Deut. xxv, 4; 1 Cor. ιχ,9. 3 


FRAGMENTA IN PSALMOS. 


1192 


o2 


τὴν A bata fuisse dicit. Per ossa vero, juxta spiritalem in- 


animi 
telligit, quz et ipsum ad intellectualem | soliditatem 
evehunt, Ut sunt continentia, prudentia, et. quie 
secundum Deum est. fortitudo, temperantia, et ju- 
stia, et absolute demuin. genus virtatum, 
quie cum in nobis non fuerint inconfusze (id est cum 


lelligentiam, virtutes rationis compotes in- 


omne 


decenti ornatu ordineque), necesse est aniivam, eum 
proprium robur non obtineat, perturbari. passioni 
bus illis inordinatis quie in ipsa sunt. 

Vins. 9. « Discelite a me omnes. ? 

Vides ut Deus. preces nostras ac supplicationem 
promptus admittat, cum ab operantibus iniquitatem 
(sive homines, sive cogitationes male sint) longe 
recesserimus. 

PSALMUS VII. 
Vins. 7, « Exsurge, Domine, in ira tua. » 


Hortatur ut Christus in. eruce. exaltetur, diemo- 


num interitus atque abolitionis ergo. Cum enint, 
(inquit), exaltatus [uero, omnia traham ad me ipsum *. 
Ile enim finis eL. dissolutio potentiz spiritalium 
inimicorum fuere. 


PSALMUS VII. 


Vins. 9. « Domine, Dominus noster. » 

Illud Domine Dominus noster, dicit Ecclesia. Nam 
post Christi agnitionem, ab idolorum servitute libe- 
rata, Dominum suum tanquam vere Deum ac Do- 
minum vocare copit. 

Semper quidem universa terra vere 
creationis Dei operibus repleta fuit; multo lamen 


mirabilibus 


magis, ex quo nomen illius, scilicet, Christi, apud 
omnes genles ac barbaras nationes per lidem in 
faetum est, 

Vins. 8. « Omnia subjecisti sub pedibus ejus. » 

Volueres coeli vocat illos qui, 
gmata perserulantes, theologie incumbunt 
vero maris, eos qui in vite hujus negoliis tanquam 
in fluctibus natant. His autem etiam 


eum adwirabile 


alta et sublimia do- 
: pisces 
salus. reposita 
est, eum non aniplius maris, sed. marium, per ba- 
p'tismum et poenitentiam, vias inambulent, 
Ceterum erant etiam ipsi sensibilia omnia per 
conditionis legem subjecta, jumenta, et boves, et 
oves, Rursus autem oves intelleetuales, homines iu- 
nocenter viventes, 
boves item prieceptorum.— observatores, de. quibus 
Lritu- 


Christo. subjectos reperimus : 
legislator Moyses ait: Non. obturabis os bovi 
ranti ?, Unde non boves simpliciter, sed boves univer» 
sos, Psalmographus posuit. Ab omnibus enim Deus 
invenitur, 


qualemeunque virtutem — exercentibus 


Pecora vero. peccatores vocat, siquidem — prona in 


Lerram spectantia creata sunt. Atqui et ipsa si. pae- 
nitentiam egerint, et. obediverint, 


salva fient ; cum 


Christum. per evangelicam institutionem | ascenso- 
rem admiserint. Homines (enun, inquit) et jumenta 


salvabis, Domine ?, 


Psal. xxxv, 7. 


1183 HESYCHITI 
PSALMUS IX. 

Vins. 5. « Confitebor tibi in toto corde. » 

Sed quomodo. toto corde confitemur? Quando 
non amplius in ea peccata prolabemur, quorum a 
leo veniam obsecramus. 

Vens. 16. cInfixie sunt gentes in. interitu, quem 
lecerunt. » 

Cieterum. gentes hie appellat demonum cuneum. 
liic enim eum salutarem crucem fabrieassent, per 
eamdem tyrannide sua exeiderunt, et laqueo. quem 
absconderant comprehensus est pes eorum, et. in 
operibus manuum suarum comprehensus est pec- 
cator, 

Vins. 18. « Convertantur peecatores. » 

Peecatorum, quemadmodum et justorum, plura 
esse genera convincitur. Sed hoe loco peccatores 
appellat infideles, quos etiam Dei oblivionem subire 
dixit. Sient igitur qui eredunt in Deum, licet mortui 
fuerint, vivunt; nam qui credit in me, inquit Christus, 
eliamsi mortuus fuerit, vivel* : sic qui non credunt, 
etiam antequam moriantur, propter sententiam in 
ipsos latam mortui sunt, 

Vyns. 55. « Exsurge, Domine. » 

laterrogat, quodnam impii, scilicet diaboli, vel 
valde impii hominis, peccatum Deus potissimum 
averselur. Deinde. inductam ipse interrogationem 
solvit. Dixit enim in corde suo : Non requiret ὅς Con- 
viciatur, inquit, Deum, ut qui res nostras sine pro- 
videntia el sine examine esse permittat. Qu:e. per- 
suasio deceptis exitio esse reperitur : quare conse- 
quenter subjunxit : « Tibi derelictus est pauper. » 


PSALMUS XII. 


Vrns. 1. « Usquequo, Domine, oblivisceris me? » 

Gravis sane est oblivio Dei, etiam temporaria : 
quin imo mortem aífert omnimodam et. immorta- 
lem. 

Vens. 2. « Usquequo exaltabitur inimicus? r 

Exaltatio enim Satanz, depressio. est hominum. 
Nam sieut. Deus in salute nostra exaltari, sic diabo- 
lus in. perditione extolli dicitur. 


PSALMUS XIV. 
Vrens. 5. «Qui loquitur veritatem in corde suo. » 
Corde prius, et deinde lingua, nos vult esse vera- 
ces. Ex abundantia enim cordis, os loquitur 5. Cum 
autem dicit : Nec fecit proximo suo malum; non 
hie c:edem tantum, sed et quodlibet. aliud. erimen 
vetuit. 


« Et opprobrium non accepit. » 

Cogitabimus autem proximos,peccatores et imbe- 
cilles esse, uti nos ; ne cum ipsi peecalores simus, 
aliis peccatum objiciamus, quin invicein potius ad- 
lortemur atque instruamus. 

Vins. 4. « Timentes autem. Dominum  glorifi- 


cat. » 


ὁ Joan, i, 25. " Psal. x, f9.^ * Matth. xiij, δά. 


PRESBYTERT 
A 


1184 
VYAAMOX Θ΄. 

€ Ἐξομολογήσομαί cou ἐν ὅλῃ χαρδίᾳ. » 

Πῶς δὲ ἐν ὅλῃ καρδίχ ἐξομολογούμεθα ; Ὅταν 
μηχέτι πρὸς τὴν ἁμαρτίαν ἐχείνην ὑποστρέψομεν, 
ὑκὲρ ἧς συγγνώμην παρὰ τοῦ Θεοῦ πρεσθευόμεθα. 

« Ἐνεπάγησαν ἔθνη ἐν διαφθορᾷ, f ἐποίησαν. » 


Ἔθνη δὲ ἐνταῦθα προταγορεύε: τῶν δαιμόνων τὸ 
στῖφος. Οὗτοι γὰρ τὸν σωτήριον σταυρὸν τεχτηνά- 
μενοι, διὰ τούτου τῆς τυραννίδος ἐξέπεσαν, χαὶ ἐν 
παγίδι f] ἔχρυψαν, συνελήφθη ὁ ποὺς αὐτῶν, χαὶ ἐν 
τοῖς ἔργοις τῶν χειρῶν αὐτοῦ συνελήφθη ὁ ἁμαρτω- 
λός. 

«᾿Απηοστραφήτωσαν οἱ ἁμαρτωλοί. » 

᾿Αμαρτωλῶν πολλὰ γένη, ὥσπερ δὴ χαὶ διχαίων, 
γνωρίζεται, ᾿Ἐνταῦθα 0E ἁμαρτωλοὺς τοὺς ἀπίστους 
χαλεῖ, οὺς xat λήθην τοῦ Θεοῦ παθεῖν ἔφησεν. “Ὡσπε 
τοίνυν οἱ πιστεύοντες εἰς τὸν Θεὸν ζῶσι, χἂν ἀπο- 
θάνωσιν" Ὃ γὰρ πιστεύων εἰς ἐμὲ, φησὶν ὁ Χριστὸς, 
κἂν ἀποθάνῃ, ζήσεται, οὕτως οἱ ἀπιστοῦντες, χαὶ 
πρὶν ἀποθανεῖν, διὰ τὴν ἀπόφασιν τὴν ὑπ᾽ αὐτοῖς, 
τεθνήχασιν. 

«᾿Ανάστηθι, Κύριε.» 

"Eg ποίαν ὁ Θεὸς τοῦ ἀσεθοῦς, δηλαδὴ τοῦ δια- 
θόλου, 1j χαὶ τοῦ λίαν ἀσεθοῦντος ἀνθρώπον, ἁμαρ- 
τίαν ἀποστρέφεται μάλιστα εἶτα αὐτὸς ἐπαγαγὼν 
τὴν ἐρώτησιν, ἔλυσεν. Εἶπεν γὰρ ἐν καρδίᾳ αὐτοῦ, 
Οὐκ ἐκζητήσει. Συχοφαντεῖ τὸν Θεὸν, φηδπὶν, ὡς 
ἀπρονόητα καὶ ἀνεξιχνίαστα εἶναι συγχωροῦντα τὰ 
ἡμέτερα" ὕπερ ἀπωλείας προτροπὴ τοῖς ἀπατωμέ- 
νοις εὑρίσκεται" τοιγαροῦν ἀχολούθως προσέθηχε * 
« Σοὶ ἐγκαταλέλειπται ὁ πτωχός. v 

ΨΑΛΜΟΣ 18’. 
«Ἕως πότε, Κύριε, ἐπιλήσῃ με; » 
Θεοῦ γὰρ λήθη χαλεπὴ μὲν, xai πρόσχαιρος " ἀλλὰ 


μὴν θάνατον ἐπιφέρει παντελῆ xa ἀθάνατον. 


«ως πότε ὑψωθήσεται ὁ ἐχθρός ; » 

“Ψος γὰρ τοῦ Σατανᾶ, f; τῶν ἀνθρώπων ταπείνω- 
σις. Καθάπερ γὰρ ὁ Θεὸς ἐν τῇ σωτηρίᾳ ὑψοῦσθαι τῇ 
ἡμετέρᾳ, οὕτως ὁ διάδολος ἐν τῇ ἀπωλείᾳ ἐπαίρεσθαι 
λέγεται. 

VYAAMOX IA. 

« Λαλῶν ἀλήθειαν ἐν καρδίᾳ αὐτοῦ. Y 

Πρότερον ἀληθεύειν ἡμᾶς κατὰ χαρδίαν, χαὶ μετὰ 
ταῦτα χατὰ τὴν γλῶσσαν βούλεται. "Ex γὰρ τοῦ πε- 
ρισσεύματος τῆς καρδίας τὸ στόμα AaJAgi. Ev δὲ 
τῷ εἰπεῖν, Οὐκ ἐποίησε τῷ πλησίον κακὸν, ἐνταῦθα 
οὐ φόνου μόνου, ἀλλὰ xol πάσης ἄλλης ἁμαρτίας 


ἐχώλυσεν. 


D 


« Ka ὀνειδισμὸν οὐκ EXa6ev. » 
p ἡμεῖς, ἁμαρτωλοὺς xal 


πε 


Τοὺς ὃὲ ἔγγιστα, ὥσ 
ἀσθενεῖς νοήσομεν, ἵνα μὴ ἁμαρτωλοὶ ἁμαρτίαν δτέ- 
ροις ὀνειδίζωμεν, νουθετῶμεν OS μᾶλλον ἀλλήλους, 
χαὶ διδάσχωμεν. 
φοθουμένους τὸν Küptov δοξάζει. ν 


« Τοὺς ὃὲ 


1185 


FRAGMENTA IN PSALMOS. 


1186 


Κὰἂν ἀσθενεῖς ὦσι, xXv πτωχοὶ, χἂν βάρθαροι, xx) A 5 Tametsi imbecilles sint, tametsi pauperes, tametsi 


ἀλλότριοι. Ὃ γὰρ τοὺς πονηρενομένους ἐξουδενῶν, 
τοὺς 05 φοδουμένους τὸν Κύριον δοξάζων, πολλοὺς Ex 
πονηρίας ἀποτρέπει, προτρέπει δὲ πρὸς εὐσέδειαν. 
ΨΑΛΜΟΣ IE', 
« Κύριός μου εἴ σύ.» 
Ὁρᾷς 
γὰρ καὶ τὴν ἑαυτῆς πτωχείαν, χαὶ τοῦ νυμφίου τὸν 


τῆς Ἐχχλησίας τὴν εὐγνωμοσύνην. Ὅμοῦ 
πλοῦτον ὡμολόγησεν. Εἶπα, φησὶ, τῷ Κυρίῳ, τουτ- 
ἐστι τῷ Χριστῷ, Κύριός μου εἶ σύ. Οὐχ cl, φησὶ, 
Ψιλὸς ἄνθρωπος, ἀλλὰ Κύριος, ἐπειδὴ δούλην εἰς γά- 
μου χοινωνίαν, χαὶ τὴν ἀπόθλητον ἔλαθες. 

« Κύριος μερὶς τῆς χληρονομίας μου χαὶ τοῦ πο- 
κηρίου uou. » 

Κληρονομίας φησὶ, τουτέστι τοῦ μυστηρίου τού- 
του. Κληρονομίαν γὰρ ἐν τῷ αἰῶνι τούτῳ ἡ ἘἜχχλη- 
σία οὐ χέχτηται, πλὴν μόνον τὸν Θεόν. "Ὅστις αὐτῇ 
τὸν χλῆρον εὐπρεπίζει τὸν μέλλοντα, διὰ τοῦτο εἰχό- 
τως ὁ στίχος ὁ ἑπόμενος πρόσχειται" ε Σὺ εἶ ἀπο- 
καθιστῶν civ κιηρογνομίαν. » 

« Εὐλογήσω τὸν κύριον. » 

Εὐλογεῖ τὸν Θεὸν fj Ἐχχλησία, ὡς παρ᾽ αὐτοῦ 0:- 
ξαμένη τῶν μυστηρίων τὴν σύνεσιν, xat τὴν πλάνην 
τῶν Ἰουδαίων ἐχχλίνασα. 

* Προωρώμην τὸν Κύριον ἐνώπιόν μου διαπαν- 
πός.» 

Θεωρεῖς Υἱοῦ χαὶ Πατρὸς ὁμοτιμίαν ; Ποτὲ μὲν γὰρ 
ὁ Υἱὸς ἑστάναι ἐκ δεξιῶν, ἣ καθῆσθαι λέγεται " νῦν 
δὲ τῷ Πατρὶ τὸν δεξιὸν τόπον ἀπονέμει " ἵνα μάθῃς 
μίαν εἶναι τοῦ Γεννηθέντος xat τοῦ l'evvfjsavsog δύ- 
ναμιν, εἰ χαὶ νῦν ταπεινὰ διὰ τὴν σάρκα φθέγγεται. 

VAAMOZ ζ΄. 

« Θαυμάστωσον τὰ ἐλέη σου, ὁ σώζων τοὺς ἐλπί- 
ζοντας ἐπὶ cé. » 

Ποῖα διαθήματα χαταρτισθῆναι ἐν τοῖς τρίδοις τοῦ 
Θεοῦ, ποῖα δὲ μὴ σαλευθῆναι ὁ Προφήτης εὔχεται; 
Διπδήματα πρῶτα τὰ τῆς ψυχῆς χινήματα χεχτῆ- 
μεθα, xai ταῦτα χαταρτισθῆγαι, τουτέστι βεθαιω- 
θῆναι, ἐν ταῖς τρίδοις τοῦ Θεοῦ, ἐν τοῖς προστάγμασι 
xolg θείοις δηλονότι προσεύχεται. Τούτων γὰρ καταρ- 
τιτθέντων, οὐδὲ τὰ ἄλλα ἡμῶν διαδήματα, τουτέστιν 
αἱ πράξεις, σαλεύονται " ἁμαρτία γὰρ αὐτὰ μοχλεῦ- 
σαι οὐ δύναται. 

« Οἱ ἐχθροί μου τὴν Ψυχὴν μου.» 

' 


Κυχλοῦσι γὰρ τὴν ψυχὴν ἡμῶν οἱ δαίμονες, xa, 


L τ M 


θηρίων δίκην, ἕχαστος προσλαμῦδάνει παγιδεῦσαι βου- 


f 
λόμενος. Στέαρ δὲ τῶν δαιμόνων, χαὶ τροφὴ λιπαρὰ, 
οἱ ἁμαρτάνοντες, obs ταῖς ἡδοναῖς ἀπολαύοντας, ὥστε 


ρηφᾶ- 


ξίουσι. Ποίαν δὲ 


μηκέτι διαφυγεῖν, συγχ 
νίαν; Τὴν ἀποστασίαν τὴν ἀπὸ τοῦ Θεοῦ, τὴν ἀπι- 
στίαν τοῦ μέλλοντος, τῆς χρίσεως τὴν ἀθέτησιν. 
Ταῦτα γὰρ οἱ θέμενοι ἁμαρτεῖν, τοὺς ἁπατωμένους 
προτρέπονται. 
«᾿Ανάστηθι, Κύρ!ε.» 

τοῦ Θεοῦ τὸ δίχαιον, μαχαίρας 
τῶν δαιμόνων παρατάξεις Exvé- 


ἹῬομφαίαν χα 
δίχην ὅλας τὰς 
pyovza. 

« Ἐχορτάσθησαν υἱῶν. » 


E 


barbari, tametsi alienigen;z. Qui enim. malignos 
contemniL, timentes Dominum — glorificat , 
multos a nequitia avertit, et ad pietatem convertit. 
PSALMUS XV. 
Vins. 2. « Dominus meus es tu. » 

- Vides Ecclesie gratitudinem ; simul enim et suam 
paupertatem, et sponsi divitias professa est. δ καὶ, 
inquit, Domino (id est. Christo) : Dominus meus es 
tu, Non es, inquit, purus homo, sed Dominus : si- 
quidem servàm in uxorem et sociam duxisti, el. re- 


vero 


jectam tibi conjunxisti. 
Vins. 5. « Dominus pars hzreditatis meze.» 


Hiereditatis (inquit), hoe est mysterii hujus. Nara 
in praesenti sieeulo, prieter solum. Deum, non. habet 
Ecclesia hireditatem. Hie illi futuram | hiereditatem 
parat: propterea huie. versiculo. sequens jure addi- 
tur : € Zu es qui restitues hereditatem. » 


Vins. 7. « Benedicam Dominum. » 

Deo benedicit Ecclesia, uL qu:e ab ipso mysterio- 
rum intelligentiam acceperit, ac Judieorum errorem 
declinaverit, 

Vxns. 8. « Providebam Dominum in conspectu meo 
semper. » 

Vides aequalem Filii cum Patre dignitatem ? Non- 
nunquam enim Filius stare a dextris aut. sedere di- 
citur; nunc vero Patri. dextrum locum attribuit : 
ut discas unam esse Geniti et Genitloris potestatem, 
tametsi jam propter carnem humilia loquatur. 

PSALMUS XVI. 

Vins. 7. « Mirifica misericordias tuas, qui salvos 
facis sperantes in te. » 

Quosnam gressus in Dei semitis perfici, quos 
item non eommoveri Propheta rogat ? Gressus pri- 
mos animi motus tenemus, quos perfici, hoc est 
confirmari in semitis Dei, hoe est in divinis man- 
datis , orat. Nam, iis stabilitis ac perfectis, reliqui 
gressus nostri, hoc est actiones, non nulant ; nam 
peceatum eos dimovere non potest. 


Vrns. 9. «]nimici mei animam mieam circum- 


p dederunt. » 


Circumdant enim animam nostram demones, et 
ferarum more, quilibet eam irretire tentat. Adeps 
vero d:emonum , et esca pinguis, sunt peccatores, 
quos voluptatibus inescatos, ne amplius effugiant, 
cireumeludunt. Sed qualis superbia ? Aposlasia et 
defectio a Deo, futurorum incredulitas, judicii ne- 
gatio. ^d hiec enim ii qui peccare jubent, eos qui 
sunt decepti, adhortantur. 


Vins. 15. « Exsurge, Domine. » 
Frameam appellat justitiam Dei, instar gladii in- 


tegras ddemonum acies exscindentein. 


Vrns. 14. « Saturati sunt filiis, » 


1151 


HESYCHII PRESBYTERI 


118 


Non, ut quidam putant, reprehendit hie Psalmista A Οὐχ, ὥς τινες νομίζουσι, τὸ βρῶμα ἐνταῦθα ὁ Ἰαλμ- 


escam filiorum (nam ea qui introeunt in 0s, non 
coinquinant hominem 7,) sed ipsos ut valde insanos 
arguit, quod, cum copiosam a Deo prolem accepe- 
rint, non virtutem ipsis, sed maliti:x su: reliquias 
pro hzreditate dereliquerint. i 
PSALMUS XVII. 

Vrns. 10. « Et inclinavit coelos, et descendit. » 

Inclinavit celos, ut terram. eclo conjungeret, et 
inferioribus cum supernis communicationem prze- 
beret. Hoc autem minime factum | fuisset , nisi de- 
scendens eo quo suscipi poterat modo , in terram 
advenisset; scilicet in carne, quam caliginem sub 
pedibus appellavit. 

PSALMUS XXXII. 

Vrns. ὃ. « Diligit misericordiam et judicium. » 

Misericordiam vocat benignitatem , quam judicio 
propterea prx posuit, quo Deus primum benignitate, 
ae deinde judicio utatur in eos qui in peccato per- 
severant. 

Vgns. 7. « Congregans sicut utrem aquas. » 

Abyssos vero dicit aquarum multitudinem, quam 
in abditis sub terram locis collocavit, ut etiam in 
hoc sapientia ejus admiranda sit : siquidem aridam 
super humidum fundavit, elfecitque ut a leviore 
gravior portaretur. 


Vins. 16. « Non salvatur rex per multam virtu- 
lem. » 

In vanum igitur corporis robur adeo curamus, 
lemere vero potentiam ab aflinibus , amicis et pe- 
cuniis ipsi nobis vindicamus : nam nihil preter 
caelitus missum auxilium servare nos potest. Exem- 
plum sume a Goliath et a Pharaone. Ille enim gi- 
gas, robustissimus cum esset, a simplici puero David 
facile superatus fuit : hic Israelem. maxima cur- 
ruum et equorum multitudine persecutus , mare 
habuit pro sepulcro. 


PSALMUS XXXIII. 

Vrns. 12. « Venite, filii, audite me. » 

Venite dicit, tam iis qui prope sunt, quam iis 
qui procul absunt, ut hi quidem qui remoti 
sunt, propius accedant; illi vero ex propin- 
quis, propinquiores fiant, Deo tanquam patri obe- 
dientes, et divinum timorem doceantur, qui a 
dzmonum terrore liberat. Unde subjungit: Timorem 
Domini docebo vos. 

PSALMUS XXXIV. 

« Psalmus ipsi David. » 

Aperta quidem est psalmi hujus inscriptio : sed 
in Davidem simul spiritalem referenda est, qui 
etiam verba precationis format, qux non divinita- 
tis ralione, sed assumpt:e carnis humilitate :esti- 
manda sunt. Cum enim semetipsum assumpta servi 
forma hnmiliaverit , non abs re passionis tempore 
orat et una in afllictionibus constitutis orandi for- 
mam przescribit. 


? Matth. xv, 11; Marc. vii, 15. 


tbc διαθάλλει τῶν υἱῶν (οὐδὲ γὰρ τὰ εἰσπορευό- 
ἕνα εἰ: τὸ στόμα χοινοῖ τὸν ἄνθρωπον), ἀλλ᾽ αὐτοὺς 
ὡς λίαν ἀγνώμονας, ὅτι τέχνα ἀπὸ Θεοῦ λαμθάνοντες 
εἰς πλῆθος, οὐχ ἀρετὴν αὐτοῖς, ἀλλὰ χατάλοιπα τῆς 
ἑαυτῶν χαχίας ἀντὶ χλήρου παρέδωχαν. 

ΨΑΛΜΟΣ IZ. 


« Καὶ ἔχλινεν οὐρανοὺς, χαὶ χατέθη. » 


ἝἜἝ 


"ExAuev οὐρανοὺς, ἵνα τὴν γῆν τῷ οὐρανῷ συν- 
άψῃ, χαὶ τοῖς χάτω πρὸς τὰ ἄνω χοινωνίαν χαρίση - 
και. Οὐχ ἂν δὲ τοῦτο ἐγένετο, εἰ μὴ χαταθὰς τοῦτον 
τὸν τρόπον, ἐπεδήμει τῇ γῇ, χαθ᾽ ὃν ἠδύνατο δέχε- 
σθαι, τουτέστιν ἐν σαρχὶ, ἥντινα γγόφον ὑπὸ τοὺς 
πόδας ἐκάλεσε. 

TYAAMOX AD', 

«᾿Λγαπᾷ ἐλεημοσύνην xaX χρίσιν. » 

Ἐλεημοσύνην τὴν φιλανθρωπίαν λέγει, ἣν τῆς 
χρίσεως διὰ τοῦτο προέταξεν, ἐπεὶ προτέρᾳ τῇ φι)- 
ανθρωπίᾳ ὁ Osbc, μετὰ δὲ ταῦτα τῇ χρίσει χέχρηται 
χατὰ τῶν ἐπιμεινάντων τῇ ἁμαρτίᾳ. 

€ Συνάγων ὡσεὶ ἀσχὸν ὕδατα. » 

᾿Αθύσσους δὲ τὰ πλήθη τῶν ὑδάτων λέγει, ἅπερ 
ἐν ἀποχρύφοις ὑπὸ τὴν γῆν ὁ Δημιουργὸς ἔταξεν, 
ὥστε χαὶ χατὰ τοῦτο τὴν αὐτοῦ σοφίαν θαυμάζεσθαι. 
Ὥστε τὴν ξηρὰν ἐπάνω τῆς ὑγρᾶς ἐθεμελίωσε, xal 
τὸ βαρὺ ὑπὸ τοῦ ἐλαφροτέρου βαστάζεσθαι δέδω- 
xsv. 


« Οὐ σώζεται βασιλεὺς διὰ πολλὴν δύναμιν.» 


"Qoxs μάτην τῆς τοῦ σώματος ἰσχύος ἐπιμελού- 
μεθα, εἰχῆ δὲ δύναμιν ἑαυτοῖς τὴν ἀπὸ συγγενῶν, 
xai φίλων, xal πλούτον περιδάλλομιε" * οὐδὲν ἕτερον 
γὰρ σῶσαι δίχα τῆς συνεργείας τῆς ἄνωθεν δύναται. 
Ὑπόδειγμα δὲ τὸν Γολιὰθ χαὶ τὸν Φαραὼ λάμθανε. 
Ὁ μὲν γίγας ὑπάρχων ἰσχυρὸς, ἀπὸ τοῦ Δαθὶδ ἁπλοῦ 
παιδαρίου νενίχηται" ὁ δὲ μετὰ πλήθους ἁρμάτων 
τὸν Ἰσραὴλ διώξας τάφον ἔσχε τὴν θάλασσαν. 


VAAMOZ ΔΙ". 

« Δεῦτε, τέχνα, ἀχούσατέ μου.» 

Δεῦτε, λέγε: τοῖς ἐγγὺς, χαὶ τοῖς πόῤῥωθεν, ἵν᾽ οἱ 
μὲν μαχρὰν ἐγγίσωσιν, οἱ δὲ ἐγγὺς ἐγγύτερον γένων- 
ται, ὑπαχοὴν ὡς πατρὶ τῷ Θεῷ προσχομίζοντες, χαὶ 
φόθον θεῖον διδαχθῶσιν, ἀπαλλαγὴν τοῦ φόθου τῶν 
δαιμόνων παρέχοντα, ὅθεν ἐπιφέρει" Φόδον' Κυρίου 
διδάξω ὑμᾶς. 


VAAMOX AA, 

« ψαλμὸς τῷ Aa610. » 

Δήλη μὲν ἢ ἐπιγραφὴ τοῦ ψαλμοῦ" εἰς Δαδὶδ δὲ 
ὅμως τὸν νοητὸν ἀναφέρεται, ὃς καὶ προσευχῆς ὑπό- 
χρίνεται ῥήματα, οὐ τῇ ἀξίᾳ ταύτῃ τῆς θεότητος, 
ἀλλὰ τῇ ταπεινώσει τῆς ἀνθρωπότητος προσήχει λο- 
γίζεσθαι. Εἰ γὰρ ἐταπείνωσεν ἑαυτὸν μορφὴν δούλου 
λαθὼν, εἰχότως ἐν τῷ χαιρῷ τοῦ πάθους προσεύχε- 
ται, ὁμοῦ xai προσεύχεσθαι διδάσχων ἐν ταῖς θλί- 


Ψεσι. 


1189 

« Δίχασον, Κύριε.» 

Τοὺς μὲν ἀδιχοῦντας Ἰουδαίους λέγει, δαίμονας δὲ 
τοὺς πολεμοῦντας * οἵτινες OU ἡμᾶς τὸν Χριστὸν ἐπο- 
λέμησαν. Toózoug πολεμηθῆναι, τουτέστι χαταργὴ- 
θῆναι, βούλεται. 

€ Βλθέτω αὐτῷ παγὶς ἣν οὐ γινώσχει. » 


Εἰς Ἰούδαν τὸν προδότην τοῦτο, ἀλλὰ μὴν χαὶ ε 
πὺν λαὸν τῶν Ἰουδαίων, ἔτι δὲ χαὶ εἰς αὐτὸν τὸν διά- 
θολον εἴρηται. Ὃ μὲν γὰρ Ἰούδας εἰς τὴν παγίδα τῆς 
ὁ δὲ λαὸς τῶν Ἰουδαίων, παγι- 


χαὶ ὑπὸ τὴν αὑτοῦ συν- 


ἀγχόνης ἐνέπεσεν" 
δεύειν νομίσας, παγιδεύεται, 
; TEN RE E ς 231 9e 
ελήφθη θήραν. Ὡσαύτως ὁ διάθολος, τὴν παγίδα τοῦ 
σταυροῦ μελετήσας, διὰ τοῦ σταυροῦ τῆς ἑαυτοῦ βα- 
σιλείας ἐξέπεσεν. 
«᾿Ανταπεδίδοτάν μοι 
'Ἑαυτῷ γὰρ τὴν τῶν Ἰουδαίων ἀχαρπίαν, ὡς οἶχο- 
δεσπότης χαὶ γεωργὸς, ἐλογίζετο. 
€ Ὡς πλησίον, χαὶ ὡς ἀδελφόν. » 


πονηρά. » 


Τὴν πρὸς τὸν ᾿Ιούδαν λέγει συμπάθειαν, ὅπως αὐ- 
τῷ xal τὸ γλωσσόχομον βαστάζειν, χαὶ μόνον συμθά- 
met εἰς τρυθλίον ἐπέτρεψεν, ὡς ἀδελφὸν χαὶ πλη- 
σίον. ᾿Αδελφὸς 


εὐαρεστῶν, τουτέστιν ἀρέσχων αὐτῷ, 


χαὶ χαλῶς ἐν ἅπασι χρώμενος. 


Ἐπείρασάν με, ἐξεμυχτήρισάν με μυχτηρι- 


σμῷ.» 


: 


ὀδόντας ἐξ ὠμότητος ἔόρυχον, 


Ἴσως μὲν χαὶ τοὺ 
μονονουχὶ ἀἀσάὀθαν' τὸν Ἰησοῦν βουλόμενοι. Πλὴν 
βρυγμὸς 
15» Πατέρα οὖν ἐθούλετο μάρτυρα χατὰ 
τὸν βλασφημούντων ἐσόμενον. Ὅθεν ἐπιφέρε 
πότε ἐπόψῃ; 


ὀδόντων xa d χαχία ἢ ἐν λόγοις λέγεται. 
τῶν εἰς αὖ- 


ει" Κύριε, 


ΨΑΛΜΟΣ AE. 
€ Φησὶν ὁ παράνομος τοῦ ἁμαρτάνειν. » 
Οὐχ ἁπλῶς παράνομον, ἀλλὰ τὸν ὑποχριτὴν χαὶ 


c» 


δόλιον ὁ ψαλμὸς ὑποτίθεται, τὸν πολὺν ἐν τῇ doy 


βόρθορον παρανομίας ἔχοντα, χαὶ διὰ τοῦτο λέγοντα 
Διὰ τί δὲ, 
ει; Ἐπειδὴ ταῦτα λογίζεται ἅπερ 


ἣ φοδεῖται ἣ αἰσχύνεται. 


ἐν ἑαυτῷ τοῦ ἁμαρτάνειν ἀποτιθέμενον. 
ἐν ἑαυτῷ, λέ 


φανερῶς εἰπεῖν 
« Μεθυσθήσονται ἀπὸ πιότητος οἴχου. » 

Οἶκος τοῦ Θεοῦ, τὸ σῶμα αὐτοῦ, Scene τὸ f 
(ἐν ἀπὸ τῆς πλευρᾶς αἷμα καὶ ὕδωρ, ἐξ οὗπερ οἱ π 
στοὶ πάντες μέθην σωτήριον ἐμεθύσθημεν. MEN 
£oc γὰρ 
μὲν, ἐπ 


τρυφῆς τὰ τοῦ Χριστοῦ πάθη. Χείμαῤῥος 
ὲ ἡμετέρας 
ὅτε πᾶσα μὲν dipecti ἀγάπη 
πρὸς Θεὸν Ψψυγήσασα ἐνενέχρωτο. Ὥστε 


br 
ἊΣ 
ὉῊ 


ν ἀχμῇ τοῦ χειμῶνος τῆς 


Ω 
$i 
2 
o 
Ὡ 
wd 
"m 
"o 
E 
a 
«t 
t 
a 
o 


τὸν προφήτην Ζαχαρίαν περὶ τῆς ἡμέρας τοῦ σταυ- 


ροῦ λέγειν: Ἔν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ οὐκ ἔσται φῶς" 
ψύχος καὶ παγετὸς ἕσται " ἡμέρα μεγά.Ἰη ἐστί. 


Ὑρυφῆς ὃὲ εἰχότι το. Σφόδρα γὰρ ὁ Χριστὸς 


ἐνετρύφα τοῖς d ἡμῶν πάθεσιν, τοῦ τε διχθύλου 


τὲρ τῆς τῶν ἀνθρώπων σωτηρίας 


χαταπαίζων, χαὶ ὑ 
ἡδόμενος. Τοῦτον ἡμᾶς τὸν χειμάῤῥουν τῆς τρυφῆς 
μαρ- 


μυστιχῶς ποτίζει. Τὸ γὰρ τοῦ Δεσπότου πάθος 
) 


*Üp:0y ποῖς O0: 


3 Zach. xiv, 10. 


FRAGMENTA IN PSALMOS. 


1100 
(Judica, Domine. » 

Nocentes quidem Jud:eos intelligit; demones vero 
oppugnantes, qui propter nos Christum oppugna- 
bant. flos expugnari, hoe est , eorum conatus irri 
los fieri cupit. 

Vins. 8. « Veniat illi laqueus quem ignorat. » 

In Judam proditorem , necnon in populum Ju- 
d:eorum, atque insuper in diabolum ipsum, hoc di- 
ctum est. Nam Judas quidem in laqueum colli inci- 


Yyns. 


dit: populus vero Jud:orum, eum illaqueare puta- 
ret, illaqueatur, et sua ipsius captura comprehensus 
est. Similiter quoque diabolus, eum laqueum crucis 
excogitassel, per erucem regno suo excidit. 


Vrns. 12, « Retribuebant mihi mala.» 

Jud:orum enim sterilitatem sibi ipsi ascribebat, 
lanquam paterfainilias et agricola. 

Vins. 14... c Quasi proximum, et quasi fratrem. » 

Allectum in Judam ostendit, ut eidem marsupium 
conerederet, et eum solum manum intingere secum 
in catino, ceu fratrem. et proximum, permitteret. 
Frater complacens, id est, placens illi dicitur , ct 
ejus opera in omnibus utens. 

Vrns. 46. « Tentaverunt me, subsannaverunt me 
sulisannatione. » 

Fortassis etiam ex immanitate dentibus frendue- 
runt, tantumnon Jesum  mandere volentes. Ciete- 
rum stridor dentium etiam malitia sermonum nun- 
cupatur. Hinc Patrem testem. volebat. esse contra 
eos qui adversus ipsum blasphemabant. Unde sub- 
jungit : Domine, quando respicies ? 

PSALMUS XXXV. 

Vrns, 2. « Dixit injustus ut delinquat. » 

Non simpliciter injustum, sed hypocritam et do- 
losum hie psalmus proponit, eum scilicet qui mul- 
Qum in anima iniquitatis conum contineat ; et 
idcirco inducit dicentem in semetipso, quod delin- 
quere statuat. Sed cur dixit, Insemetipso? Quoniam 
ea secum animo versat, quie 
{πη} vel erubescit. 

Vyus. 9. « Inebriabuntur ab ubertate domus. » 

Donuts Dei, corpus ejus est ; ubertas, sanguis et 
aqua quie e latere ejus eflluxit, ex qua fideles omnes 
salutari ebrietate inebriati sumus. Torreus enim 
voluptatis , fuere Christi poene. Torrens quidem, 
quoniam in media hieme peccatorum nostrorum 
contigere, quando virtus omnis, et priecipue cha - 
ritas in Deum, | frigida effecta, jam exstincta erat ; 
ita ut Zacharias propheta de die crucis dieat : In die 
illa non erit frigus. et gelu erit : dies magna 
est ^. Voluptatis autem. merito dicebatur : valde 
enim Christus deliciabatur, cum pro nobis patere- 
tur, diabolo illudens, et de salute hominum gaudens. 
Moc torrente voluptatis myslice nos potat : nani 
Domini perpessio, martyrium servis facta. est. 


palam proferre. vel 


lux ; 


1191 
PSALMUS ΧΧΧΥΙ, 
Vgns. 29. « Junior fui. » 
Pulchre nos judicii memores facit, ne, rerum quae 
hie fiunt, confusionem videntes, virtutem negliga- 
mus, viso probos viros apud homines esse inglorios, 
et afflictionibus vexari. Non enim derelinquet eos 
Deus, hoc est, non despiciet ; sed in futurum secu- 
lum eos servat, ubi inüinita est bonorum retributio. 


PSALMUS XXXVII. 

Vrns. 5. « Quoniam sagittze tuze infixze sunt. » 

Non temere pro ipso genere humano etiam Chri- 
stus hzc petit a Patre suo. Sed quoniam, inquit, 
qui in eos intorta erant jacula, hoe est, qu:ecun- 
que plage propter Adam communem naturam in- 
vaserant, in me infixze sunt. Nam cum ego pro ge- 
nere humano peccata susceperim, necessario etiam 
pro illis subeo disciplinam. Et ideo confirmasti su- 
per me manum tuam correptricem, de qua Job ait : 
Manus Domini tetigit me ὃ. 


PSALMUS XXXVIII. 

Vrns. 2. « Dixi : Custodiam vias meas. » 

Decet hoe omnem prophetam et doctorem pro- 
prias vias custodire, scilicet actionum cursus et in- 
gressus, ila ut non declinet in. vitium, non aberret 
in lingua, dum dictis agat contraria. Vere enim 
lingua peccat, qui quod verbo vitium coarguit, 
opere astruit; ex quo illud consequitur, ut vite 
sui instituto doctrinam ementiatur, 


Vgns. 5. « Obmutui, et humiliatus sum. » 

Vides quomodo primum per inobedientiam obmu- 
tuit, et cum obmutuit, humiliatus est. Nihil enim 
swque hominem deprimit ac stupor sensuum, et 
deinde inobedientia. Aut etiam propterea siluit, 
quoniam a bonis, hoc est a meditatione legis, qu:e 
boni magistra est, cessavit. Unde non immerito 
renovatus est dolor peccati : siquidem vulnus a 
peecatoillatum. gravius est, cum a legis meditatione 
nos ipsos subducimus. Fit quoque depascens ulcus, 
tanquam nullo ἃ divinis pr:ceptis apposito medi- 
camento. Et ideo non stetit in silentio, sed cum se 
collegisset, ipsum abjecit, tanquam rem anim:e 
perniciem. afferentem. Hoc igitur ostendens, sub- 
junxit : Concaluit cor meum. 

PSALMUS XXXIX. 

Vrns. 10. « Annuntiavi justitiam. » 

Magnam vocat Ecclesiam, non solum quod mul- 
torum hominum congregationem complectatur ; sed 
multo magis, quod alta sublimiaque theologi: do- 
gmata capere valeat. Labia autem et oculi Ecclesiae 
figurate accipi possunt celebres illi apostoli, οἱ post 
ipsos omnes doctores, quos reliquum corpus Eccle- 
si: non solum non prohibet annuntiare Christum, 
qui ipsa justitia est; sed magis excitat, convenien- 
tem ipsis operam praestans. 


* Job xix, 94. 


HESYCHII PRESBYTERI 
A 


p 


1192 
TAAMOZ AG. 
« Νεώτερος ἐγενόμην. » 
Καλῶς ἡμᾶς ἀναμιμνήσχε: τῆς χρίσεως, ἵνα μὴ 
σύγχυσιν, ἀρετῆς 
τοὺς ἐν ἀρεταῖς, ἐν ἀδοξίᾳ τῇ 
παρὰ ἀνθρώποις, xat πόνοις τυγχάνοντας. Οὐχ ἐ"- 
χαταλείψει γὰρ αὐτοὺς ὁ Θεὸς, τουτέστιν οὐχ ὑπερ- 
όψεται" φυλάττει δὲ αὐτοὺς τὸν αἰῶνα τὸν μὲλ- 
λοντα, ἔνθα τῶν ἀγαθῶν ἡ δόσις ἀτελεύτητος. 
YAAMOX AZ. 
«Ὅτι τὰ βέλη cou ἐνεπάγησαν. » 
Οὐ μάτην ὁ Χριστὸς χαὶ ταῦτα τῷ Πατρὶ αὐτοῦ 


πρὸς τὴν ἐνταῦθα θεωρήσαντες 
ἀμελήσωμεν" ὁρῶντες 


εἰς 


ὑπὲρ τοῦ γένους τῶν ἀνθρώπων προσεύχεται. "AA" 
ἐπειδὴ τὰ xaz' αὐτῶν βέλη, φησὶν, ὅσας πληγὰς διὰ 
τὸν ᾿Αδὰμ ἐπῆλθεν χατὰ τῆς χοινῆς φύσεως, ἐμοὶ 
ἐνεπάγησαν. ᾿Επειδὴ γὰρ ἐγὼ τὰς ὑπὲρ τοῦ γένους: 
τῶν ἀνθρώπων ἁμαρτίας ἀνέλαδον, ἀναγκαίως xol 
τὰς ὑπὲρ αὐτῶν παιδείας ὑφίσταμαι. Διὸ χαὶ ἐπ- 
εστήριξας ἐπ᾽ ἐμὲ τὴν χεῖρά cou τὴν παιδευτιχὴν, 
περὶ ἧς Ἰὼδ ἔλεγε" Χεὶρ Κυρίου ἡ ἁψαμένη μού 
ἐστιν. 
ΨΑΛΜΟΣ AH. 

« Εἶπα - Φυλάξω τὰς ὁδούς μου. » 

Παντὶ τοῦτο προφήτῃ xai διδασχάλῳ πρέπει;, τὰς 
οἰχείας φυλάττειν ὁδοὺς, δηλαδὴ τοὺς δρόμους χαὶ 
τὰς πορείας τῶν πράξεων, ὥστε μὴ ἐχχλῖναι εἰς χα- 
χίαν, μηδ᾽ ἁμαρτάνειν ἐν γλώσσῃ, ἐναντία τοῖς ἑαυ- 
τοῦ" λόγοις διαπραττόμενον. ᾿Αμαρτάνει γὰρ ἀληθῶς 
τῇ γλώττῃ ὁ τῷ λόγῳ χατηγορῶν τῆς χαχίας, ἔργῳ 
ὃς ταύτην συνιστῶν, ἀφ᾽ ὧν αὐτὴν μετέρχεται, χαὶ 
τὴν ἑαυτοῦ διδασχαλίαν τῇ πολιτείᾳ ψευδόμενος. 

« Ἐχωφώθην, xat ἐταπεινώθην. » 

Ὁρᾷς ὅτι πρῶτον διὰ. παραχοῆς ἐχωφώθη, χαὶ χω- 
φωθεὶς ἐταπεινώθη. Οὐδὲν γὰρ οὕτω ταπεινοῖ τὴν 
ἄνθρωπον ὡς ἀναισθησία, καὶ .παραχοὴ μετὰ τοῦτο. 
Ἢ xat διὰ τοῦτο ἐσίγησεν, ἐξ ἀγαθῶν, τῆς μελέτης 
δηλαδὴ τοῦ νόμου, τοῦ ἀγαθοῦ διδασχάλου, παυσά- 
μενος. Ὅθεν ἀνεκαινίσθη εἰχότως τὸ τῆς ἁμαρτίας 
ἄλγημα " βαρύτερον γὰρ τὸ συμθὰν ἐξ ἁμαρτία: ἡμῖν 
τραῦμα, ὅταν τῆς τοῦ νόμου μελέτης ἑχυτοὺς ἀπο- 
στήσωμεν. Γίνεται χαὶ νόμων ὥσπερ οὐδενὸς ἀπὸ τῆς 
θείας ἐντολῆς ἐπιτιθεμένου φαρμάχου Y σηπεδὼν 
ὑφίσταται. Διόπερ οὐχ ἐπέμενεν τὴν σιωπὴν, ἀλλ᾽ 
ἀνανήψας αὐτὴν, ὡς ψυχοφθόρον ἀπώσατο. Δηλῶν 
τοῦτο, τοιγαροῦν ἐπήγαγεν" ᾿Εθερμάγνθη ἡ καρδία 
μου. : 

YAAMOX AQ'. 

« Εὐαγγελισάμην διχαιοσύνην. » 

Μεγάλην φησὶν Ἐχχλησίαν, οὐ μόνον τὴν σύστημα 
πολυάνθρωπον ἔχουσαν, ἀλλὰ xal πολλῷ μᾶλλον τὴν 
τὰ ὑψηλὰ χαὶ μεγαλοπρεπῆ δόγματα τῆς θεολογίας 
παραδέξασθαι δυναμένην. Χείλη δὲ τῆς Ἐχχλησίας, 
xat οἱ ὀφθαλμοὶ τροπιχῶς ληφθεῖεν ἂν οἱ πανεύφη- 


, 


μοι ἀπόστολοι, χαὶ πάντες ol μετ᾽ ἐχείνους διδάσχα- 
λοι, o95 τὸ λοιπὸν σῶμα τῆς Ἐχχλησίας, οὐ μόνον οὐ 
χωλύει τὴν αὐτοδιχαιοσύνην εὐαγγελίζεσθαι τὸν Χρι- 
στὸν, ἀλλὰ χαὶ μᾶλλον παρορμᾷ τὴν ἀνάλογον συν- 
εργίαν αὐτοῖς παρεχόμενον, 


1123 
VTAAMOX ἍΜ. 

« Εἰς τέλος.» 

Ei xaY πολλάχις τοὺς ψαλμοὺς ὁ Προφήτης εἰς τὸ 
τέλος ἐπέγραψε, δεῖ δὲ νομίζειν ὅμως, ὡς οὐ μάτην 
τοῦτον ἑχάστῳ τῶν ψαλμῶν τὸν τίτλον ἐπιτίθησι. Τίς 
δὲ νῦν ἣ αἰτία ; Ἐπειδὴ τὰ πρὸς τῷ τέλει: τῆς olxo- 
νομίας τοῦ Χριστοῦ διαλέγεται, ὃν Δαδὶδ οὐ μόνος ὁ 
προφήτης οὗτος, ἀλλὰ xal ἄλλος ἐχάλεσεν, Ὠσηὲ δὲ 
οὗτος " Μετὰ ταῦτα, φήσας, ἐπιστρέψουσιν viol 
Ἰσρειὴ.ῖ, καὶ ζητήσουσι Κύριον τὸν Θεὸν αὐτῶν, 
καὶ Aa610 τὸν βασιλέα αὐτῶν " καίτοι Δαθὶδ πρὸ 
πολλῶν γενεῶν τοῦ προφήτου τούτου τελευτήσας 
ἐτύγχανεν “ἐν ἡμέραις γὰρ Ἐζξεχίου τοῦ βασιλέως 
τὴν προφητείαν ἐξέθετο. ᾿Αλλὰ τὸν νέον λέγει Aa616, 
πρὺς ὃν οἱ σωθέντες ἐπέστρεψαν. 

« Κύριος βοηθήσαι αὐτῷ.» 

Εύὔρηται χαὶ μέχρι τοῦ παρόντος πολλάχις ἣ τῆς 
προφητιχῆς ἐπαγγελίας ἀλήθε:α. Πολλοὶ γὰρ νοδη- 
λευόμενοι, χαὶ χαλεπῶς χάμνοντες, εἶτα χενώσαντες 
εἰς τοὺς πτωχοὺς xal πένητας τὸν πλοῦτον, εὐθὺς μετ- 
εὐλήθησαν πρὸς τὸ χρεῖττον. Εἰ γὰρ χἀπὶ τῆς μελ- 
λούσης ἡμέρας χαταχαυχᾶται ἔλεον χρίσεως; τί 
θαυμαστὸν, εἰ χἀνταῦθα τὸν προσδοκώμενον θάνατον 
ὁ δαψιλὴς ἔλεος ἀνατρέπει, xoi πρὸς ῥῶσιν μετα- 
θάλλει ; Πλὴν ἔστι καὶ τῆς ψυχῆς ἀῤῥωστία, Aap6a- 
νομένη χατὰ τὸν ἔνδοθεν ἄνθρωπον, καθ᾽ ἣν ἀνειμέ- 
νας ἔχουσα χεῖρας, Vivo τὰς πραχτ'χὰς δυνάμεις. 
Εὑὐρίσχεται χαὶ γόνατα παραλελυμένα, καὶ διὰ τοῦτο 
ui, δυνάμενα πορεύεσθαι τὴν ἀπάγουσαν ὁδὸν πρὸς 
ζωήν. Τηνικαῦτα γὰρ οἱονεὶ τὴν ψυχὴν δυσφορήτῳ 
νόσῳ τῆς ῥᾳστώνης χατεχομένην, χαὶ διὰ τοῦτο πρὸς 
τὸν θάνατον τῆς ἁμαρτίας ἐπειγομένην, ἡ πρὸς τοὺς 
πτωχοὺς ἐλεημοσύνη ἐξιᾶται χαὶ μεταδάλλει. Διόπερ 
ἀμέσως ἐπήγαγεν" ᾿Εγὼ εἶπα" Κύριε, ἐλέησόν με, 
ἴασαι τὴν ψυχήν μου, ὅτι ἥμαρτόν σοι. 

« Σὺ δὲ, Κύριε, ἐλέησόν με. » 

Οὐ διὰ τὸ πεπονθέναι τὸν θάνατον παρ᾽ αὐτῶν, 
ἐφιέμενος αὐτοῖς ἀνταποδοῦναι τὴν τιμωρίαν τοῦτό 
φησιν (αὐτὸς γὰρ ἔλεγεν ἐν τῷ καιρῷ τοῦ σταυροῦ, 
Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς τὴν ἁμαρτίαν) - ἀλλ᾽ ἐπειδὴ 
τὴν ἀπροσωπόληπτον xax δικαίαν χρίσιν τοῦ Πατρὸς 
ἔδλεπε χαταψηφιζομένην τοῖς μιαιφόνοις, τούτου 
χάριν, ὡς τῷ Θεῷ χαὶ Πατρὶ ταυτουργεὶς, εἶπε * 
Καὶ ἀνταποδώσω αὐτοῖς ἵνα δείξῃ μίαν ἐπ᾽ ἀμφοῖν 
τὴν ἐνέργειαν. Οὐδὲ γὰρ δύναται ὁ Υἱὸς, φησὶ, 
ποιεῖν ἀφ᾽ ἑωυτοῦ οὐδέν. "À γὰρ βλέπει τὸν Πα- 
τέρα ποιοῦντα ταῦτα καὶ ὁ Υἱὸς ὁμοίως ποιεῖ" 
τὴν ταυτοθουλίαν χαὶ ταυτουργίαν ἐντεῦθεν ἐχατέρων 
παρεμπεδῶν. 

ἙΑΛΜΟῸΟΣ ΜΑ'. 

« Εἰς τὸ τέλος, εἰς σύνεσιν τοῖς υἱοῖς Κορέ. » 

ἙῬαλτῳδοὶ χαὶ οὗτοι, Ψαλμοὺς παρὰ τοῦ Δαθὶδ, 
o); αὐτὸς προξεφήτευσε,, δανειζόμενοι. Εἰς σύγεσιν' 
δὲ ἔσως ὁ ψαλμὸς ἐπιγράφεται, ἐπειδὴ πρόγονος 
αὐτοῖς ὁ Κορὲ ἐγεγόνει παράνομος, ὁ τῷ Msi 
μετὰ Δαθὰν xal ᾿Αδειρὼν ἐπαναστάς. Οὗτοι δὲ πάν 
«ὡς τὸν πρόγονον οὐχ ἐζήλωσαν, ἀλλ᾽ οὐδὲ οἱ τού- 


19 Osee, itt, v. 19) Jac. i1, 15. 
ParROL. Gn. XCIII, 


τι Luc, xxur, 31. 


FRAGMENTA IN PSALMOS. 


1191 
PSALMUS XL. 

(In finem. » 

Etsi frequenter Psalmos in finem inseripserit Pro- 
pheta, arbitrari tamen oportet eum non temere sin« 
gulis psalmis hunc titulum apposuisse, Sed quie causa 
est presentis inseriptionis Ὁ Quoniam qu:e ad finem 
dispensationis Christi pertinent. recenset ; quem 
non solus hic Propheta, sed et alius, Davidem no 
minavit, nimirum Osee, qui, Post hac, dixit, rever 
tentur filii Israel, et querent Dominum Deum suum, 
et David. regem suum !* ; licet David. per multas 
generationes ante hunc. prophetam obierit : etenim 
in diebus Ezechiz: regis hane prophetiam cdidit ; 
sed novum David intelligit, ad quem conversi sun) 
qui servati sunt. 

Vins. 4. « Dominus opem ferat illi, » 

Quin et in prwsens usque tempus frequenter 
prophetieze hujus promissionis veritas reperiri pos- 
sit. Multi namque morbidi et egre. laborantes, ubj 
in egenos et pauperes opes suas evacuaverint , il- 
lico commutati sunt in. melius. Nam si etiam in 
futuro die snperexaltat misericordia judicium '?*; 
quid mirum, si etiam hie mortem quam exspectamus 
pinguis miseratio avertat , et. robur restituat ? (το - 
terum est et anima infirmitas, qu: secundum in- 
teriorem hominem aecipitur, juxta quam resolutasg 
habet manus, sive operandi vires. Reperiuntur quo. 
que genua luxata,ideoque non valentia ambulare vian) 
qui ducit ad vitam. Tunc enim animam gravi velut 
morbo socordi;?e detlentam , et per hoc ad mortem 
peccati adductam, eleemosyna in pauperes erogata 
curat et recreat. Quapropter immediate subjanxit : 
Ego dixi : Domine miserere mei, sana animam meam, 
quia peccavi libi, 


Vgns. 11. « Tu autem, Domine, misezere mei. : 

Non quod quia mortem ab ipsis sit passus, vindi- 
clam eis referre velit, hoc dicit ( ipse enim erucis 
tempore dixit : Pater, dimitte illis peccatum !!); sed, 
cum sine personarum acceptione ef justum Patris 
judicium vidisset in homicidas istos decretum, id- 
circo tanquam qui idem eum Deo ac Patre opere- 
tur, ait : Et ego retribuam eis, ut eamdem in utris- 
que operationem declaret. Nam non potest, inquit, 


D Filius a se facere quidquam. Que. enim viderit Pa- 


trem. facere, heec et Filius similiter facit '? : volunta- 
tis el operationis identitatem utriusque hinc ostcn« 
dens, 


PSALMUS XLI. 
Vrns. 4. « In finem, in intellectum filiis Core. ἡ 
Psolmorum hi quoque cantores erant , qui quos 
David propheta psalmos fecerat, ab co accipiebant, 
Psalmus vero ea forte de causa. intellectus inscribi- 
tur, quod Core, proavus illorum, malus fuerit, sim::! 
cum Dathan et. Abiron contra Moysen insurgen:, 
Verum. hi vestigia proavi non sunt secuti, sed nc« 


13 Joan, y, 19 


38 


HESYC 


1195 


Lo, illi ἃ Core iniquitate (uti verosimile est) rece- 
centes, servati. sunt. Hoc enim tunc temporis, ne 
vna perirent, reliquo etiam populo Moyses przce- 
perat. C:terum hic psalmus longe verius In finem 
ad intelligentiam inscribitur ; quandoquidem baptis- 
mum prwsignificat, qui ante finem post Judaicas 
lusiraiiones institutus est. Ad hune autem accedere 
vere sapientia et intelligentia exsistit. 


PSALMUS XLIY. 
Vgns. 5. « Accingere gladio. » 
Gladium. vocat. crucem : hae enim quasi gladio 
uiens, duos inimicos e medio sustulit, scilicet dia- 


bolum et mortem. PFemur autem carnem a parte B 


totum denominat ; juxta illud, Neque dux de femore 
ejus 9. Crucem igitur carni accingere hortatur 
vere potentem specie et pulchritudine , id cst divi- 
nitate et humanitate : ut hac quidem passiones 


nostras asssumat; illa vero passiones supe- 
ret, velut expers passionis. Vel etiam benigni- 


latem. intellisere. possimus speciem et pulchritudi- 
nem. Nihil enim adeo Deo convenit, ac salvare 
proprium figmentum. Et intende contra hostes, οἱ 
prospere age respectu fidelium, et regna utrisque ; ut 
hostes quidem subigas, fideles vero corones ; quo- 
niam id judicis et regis proprium est. Quin et 
propter veritatem Christus Jud:zorum hypocrisim 
redarguit : et propter mansuetudinem sustinuit 
cum tentaretur. Citerum dextra quoque Filii Pa- 
ter est, sicut Patris Filius. A Patre igitur Christus 
deducitur, non quod duce indigeat; sed quod quo- 
dammodo communis quzdam via sit Patris Filiique 
circa nos dispensatio, quam Filius quidem peram- 
bulet (siquidem ipse mysterium hoc perficit), Pater 
vero ducatum przstet, quoniam ipsius beneplacito 
peractum est, 


PSALMUS XLIX. 
Vgns. 5. « Agnus in conspectu ejus exardescet. » 
Quid vero illa tempestate aut hieme vehementius ? 
quando a conscientia nostra et a cogitationibus ac- 


eusantibus, aut etiam defendentibus, quasi fluctibus 


pud 


gitamur. 

Vrns. 4. « Advocabit colum desursum. » 

Caelum. vocat eos qui celestia sapiebant, de qui- 
bus dixit Paulus : Sicut portavimus imaginem terrcui, 
portemus ct. imaginem colestis **. Terram vocat eos 
qui terrena sapiunt, qui Juto et lateribus serviunt. 
llos itaque congregandos asserit, ut populum suum 
dijudicet, ct reddat secundum opera 
QJUS.-P; 


unic uique 


Vzns. 5. « Congregate illi sanctos ejus. » 

De populo Jud:zorum hic loquitur : eos enim 
propter patres suos sanctos appellat, qui Dei testa- 
menturza super sacrificia legalia ordinant, ignorantes 
uno rationali sacrificio Deum, non pluribus irratio- 


15 Gen, xiix, 10.. I Cor. xv, 49. "5 Matth. x 


ΠῚ PRESBYTERI 


que illorum patres; unde everso omni Core eonci- A τῶν πατέρες, € 


1136 
ὅθεν πάς Eins τῆς τοῦ Κορὲ συναγωγῆς 


ἀπολλυμένης, εὐφορίσαντες ἑαυτοὺς, ὡς εἰκὸς, ἐχεῖ- 
vot τῆς τοῦ Κορὲ χαχίας, ἐσώθησαν. Τοῦτο γὰρ κατ᾽ 
ἐχεῖνον τὸν xatphy , ὥστε μὴ ἀπολέσθαι, χαὶ ἄλλῳ ὁ 
Μωῦσῆς τῷ λαῷ διετάξατο. Τὸ δὲ ἀληθέστερον εἰς 
τὸ céloc εὶς σύγεσιν ὁ ψαλμὸς ἐπιγέγραπται, 
ἐπειδὴ προμηνύει τὸ βάπτισμα, ὃ πρὸς τῷ τέλει μὲν 
χαὶ μετὰ τοὺς Ἰουδαϊχοὺς χαθαρισμοὺς νενομοθέτη- 
ται. Προελθεῖν δὲ τούτῳ σοφία τις ἀληθῶς ὑπάρχει 
χαὶ σύνε 
ΨΑΛΜΟΣ MA. 

« Περίζωσαι τὴν ῥομφαίαν. » 

Ῥομφαίαν' χαλεῖ τὸν σταυρόν * αὐτῷ γὰρ χαθά- 
περ ῥομφαίᾳ χρησάμενος, ἐχθροὺς δύο ἀνεῖλε, διά- 
θολόν τε χαὺ θάνατον. Μηρὸν δὲ τὴν σάρχα ἀπὸ 
μέρους τὸ πᾶν φησι. Ὡς τὸ, οὐδὲ ἡγούμενος ἐκ τῶν 
μηρῶν αὐτοῦ. Ζώσασθϑαι τοίνυν τὸν σταυρὸν ἐν τῇ 
σαρχὶ τὸν ὄντως δυνατὸν τῇ ὡραιότητι χαὶ τῷ χάλ- 
λει, τουτέστι τῇ θεότητι χαὶ τῇ ἀνθρωπότητι παρα- 
χαλεῖ " ἵνα τῇ μὲν ἀνάσχηται τὰ περὶ ἡμῶν πά- 
θη, τῇ δὲ τῶν παθῶν ὡς ἀπαθὴς περιγένηται. Ἢ 
χαὶ φιλανθρωπίαν τὴν ὡραιότητα χαὶ τὸ χάλλος 
νοήσαιμεν. Οὐδὲν γὰρ οὕτως εὐπρεπὲς τῷ Θεῷ, ὡς 
τὸ σῶτα: τὸ ἴδιον πλάσμα. Καὶ ἔντειγε χατὰ τῶν 
ἐχθρῶν, xo κατευοδοῦ κατὰ τῶν πιστῶν, καὶ βασί- 
ποὺς ἐχθροὺς, 

Τοῦτο γὰρ 


£ptov, ἵνα τοὺς μὲν ὑποτάξῃς 
ποὺς 6i στεφανώσῃς τοὺς πιστούς. 
χριτοῦ χαὶ βασιλέως ἴδιον. ᾿Αλλὰ χαὶ ἀληθείας ἕνε- 
χεν ὁ Χριστὸς τὴν τῶν Ἰουδαίων ὑπόχρισιν ἔλεγχξ, 
πραύτητος δὲ χάριν ἐχαρτέρει πειραζόμενος. 
λὰ xai δεξιὰ τοῦ Υἱοῦ ὁ Πατὴρ, ὥσπερ τοῦ lia- 
ς ὁ Υἱός. Παρὰ τοῦ Πατρὸς τοίνυν ὁ Χριστὸς ὁδη- 
ἀλλ᾽ ὥσπερ χοινὴν ὀδὺν 


JAeve ἑχατέ 


zit, οὐχ ὁδηγοῦ χρήζων, 
γᾶν τοῦ Hagpus χαὶ τοῦ Υἱοῦ τὴν za0' ἡμᾶς οἴχονο- 
lay ἣν ὁδεύει μὲν ὁ Υἱὸς (οὗτος γὰρ ἐνεργεῖ τὸ 


ἠριον), ὑδηγεῖ δὲ ὁ Πατὴρ, ὅτι αὐτοῦ εὐδοχίᾳ 


ΨΑΛΜΟΣ MO'. 
9p ἐναντίον αὑτοῦ χαυθήσεται. » 
ὲ ἐχείνης τῆς χαταιγίδος ἣ τοῦ χειμῶνος σφο- 
ὑπὸ τοῦ ἡμετέρου συνειδότος μαστι- 
ὧν χατηγορούντων, ἣ 


ον ὅταν 


ἜΤ γαὶ ὑπὸ τῶν λογι 


D 


xa ἀπολογουμένων χυμάτων δίχην τυπτόμεθα. 


« Προσχαλέσεται τὸν οὐρανόν. » 

Οὐρανὸν φρονοῦντας 
περὶ ὧν ἔλεγεν ὁ Παῦλος" Καθὼς égopécager τὴν 
εἰχόγα τοῦ χοϊκοῦ, φορέσωμεν καὶ τὴν εἰκόνα 
τοῦ ἑπουραγίου. Div γχαλεῖ τοὺς φρονοῦντας τὰ 
γῆϊνα, τοὺς τῷ πηλῷ xai τῇ πλινθίχ δουλεύοντας. 


(t 


ὟΝ 
χαλεῖ τοὺς τὰ οὐράνια, 


Τούτους τοίνυν συναγαγεῖν ἐπαγγ ἴνα τὸν 


ἑαυτοῦ διαχρίνῃ λαὸν, xal 


RT Gor 


Περὶ τοῦ λαοῦ τῶν "ouba (o) àymdoba διαλέγεται" 
τούτους γὰρ ὁσίους διὰ τοὺς πὶ i, οἵ 


ode X0. 
τοῦ Θεοῦ τὴν ap ipn ἐπὶ Duola i 


En 


ὁρίζονται, ἀγνοοῦντες ὅτι θυσία ΠΗ ὁ Θεὺς τῇ λογι» 


1101 

χῇ, οὐχὶ ταῖς 
Διόπερ xat συν: λθεῖν αὐτοὺ:, ὥστε τοῦτο διδαχθῆνα!: 
προσέταξεν. 

« Οὐχ ἐπὶ ταῖς θυσίαις σου ἐλέγξω σε.» 

Ἢ πίστουν ἴσως ταῦτα οἱ τῶν Ἰουδαίων παῖδες 

ἀχούοντες, καὶ ἠπόρουν εἰ τὸ παντελῶς συμδῃν 

δυνήσεται, νῦν δὲ ἔργον ὁ λόγος ὥφθη * οὐχέτι d 
αὐτῶν ἐνεργοῦσιν αἱ θυσία! τοῦ ναοῦ λυθέντος, 
πεπτωχότος τοῦ βωμοῦ, καὶ πάσης τῆς ἐπὶ αὐτοῦ 
"πολιτείας διαφθαρείσης, ἀλλὰ μὴν χαὶ τῆς πόλεως, 
ἔνθα ἔδε: μόνον τὰς θυσίας τὰς χατὰ νόμον πράτ- 
πεσθαι, Οὐ χρήζω, φησὶ, θυσιῶν ἀλόγων, ἐπεὶ τί τὸ 
χωλύον τὰ θηρία χαὶ τὰ χτήνη προσφέρεσθαι ; Ἴσως 
6 θηρία καὶ κτήνη τὰ ἔθνη λέγει" βόας τοὺς ἀπὸ 
τοῦ λαοῦ τῶν Ἰονδαίων πιστεύσαντας λέγει, ὧν τὴν 
προσφορὰν χεχτημένος οὐχέτι τὰ παρὰ τοῦ λαοῦ 
τῶν Ἰουδαίων, ὡς περιττὰ προσδέχεται" περὶ γὰρ 
αὐτῶν καὶ τὰ ἑπόμενα λέγεται. 

Πετειγὰ ὃὲ τοῦ οὐρανοῦ τοὺς παρθενίαν φιλοσο- 
φοῦντας ἣ ἐγχράτειον νόησον" ἐπειδήπερ ἄνω περὶ 
τὸν οὐρανὸν, ἴσα τοῖς ἀγγέλοις φιλοσοφοῦντες, 
ἵπτανται. 

Αὐτὴν τὴν Ἐχχλησίαν λέγει ὡραιότητα τοῦ 
ἀγροῦ, δηλαδὴ τοῦ κόσμου τυγχάνουσαν * εὐπρεπὴς 
γὰρ ἐγένετο τῇ τοῦ βαπτίσματος χάριτι" ὅθεν οὐχ 
εἶπεν, παρ᾽ ἐμοί ἐστιν, ἀλλὰ, μετ᾽ ἐμοῦ ἐστιν, ὡς 
νύμφη νυμφίου * τούτου γὰρ εἶνα: dj Ἐχχλησία τοῦ 
Χριστοῦ νομίζεται. 

« Θῦσον τῷ Θεῷ θυσίαν αἰνέσεως. » 

Γενοῦ, φησὶ, τοῖς ἀγγέλοις ἐφάμιλλος “ μέμησαι 
«ἢ δοξολογίχ τὰ Xspagiy* διήγησαι χαθάπερ οἱ οὐ- 
ρανοὶ δόξαν Θεοῦ * θύσον θυσίαν ἥνπερ πᾶσα ἣ χτί- 
σις προσφέρει δοξάζουσα διηνεχῶς. "long δὲ xo 
θυσίαν αἱγέσεως τὰς ἀρετὰς λέγει, δι᾿ ὧν ὁ Θεὸς 
alvsizat , τουτέστιν εὐφημεῖται χαὶ δοξάζεται" μά- 
λιστα διόπερ τοῖς Λαμγάτω τὸ 
φῶς ὑμῶν ἔμπροσϑεν τῶν ἀνθρώπων, ἕπως ἴδω- 
σι τὰ καιὰ ὑμῶν ἔργα, καὶ δοξάζουσι τὸν Πατέρα 
ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐραγοῖς. 

Θλίψιν 0i τὸν πειρασμὸν, τὸν παρὰ ἀνθρώπων, f) 
ποῦ Σατανᾶ γινόμενον νόησον. 


ἀποστόλοις ἔλεγεν * 


"Av τοίνυν τότε τὸν 

Θεὸν ἐπιχαλεσώμεθα, ἐξελεῖτα! ἡμᾶς, ὥσπερ ποτὲ 

χαὶ εἰχότω: αὐτὸν πα- 

ράδοξον ἡμῖν οἰχονομουμένων πραγμάτων δοξάζομεν, 
« Σύνετε δὴ ταῦτα, οἱ ἐπιλανθανόμενοι. » 


τὴν Σουσάναν ἐξείλετο " 


Τὴν ἡμέραν ὑπογραφεῖ τοῦ θανάτον, ἐν fj χαλού- 
μένος ἔχαστος μετὰ τάχους ἁρπάζεται. Ὥστε χρὴ 
πρὺς ἀλειφὴν τῶν ἁμαρτημάτων ἰδεῖν, ἕως ἡμῖν εἰς 
μετάνοιαν χαιρὸς δαψιλεύεται. 


« θυσία αἰνέσεως δοξάσει με.» 

Τίς αὕτη καὶ ποία ὁδός : Ἢ χοινωνία τοῦ Δεσποτι- 
χοῦ σώματός τε xal αἵματος, ἣν αὐτὸς ἡμῖν πρῶτος 
ἐν τῇ Σιὼν χαταρξάμενος ἔδε: 


Ἐπειδὴ τοίνυν 
εἰς λύτρωσιν τῶν ἁμαρτημάτων τοῖς λαμθάνουσι δέ- 
δοται, εἰχότως ἐστὶ σωτήριον τοῦ Θεοῦ * εἰχότως dos 
xa ὁδὸς πῶς εἰς οὐρανὸν ὁδεῦτα!: τοῖ 


«-οησευγομένοις δειχνύουσα. 


15 Matth. v, 10. 


FRAGMENTA IN PSALMOS, 


πολλαῖς ταῖς ἀλογίστοις ἀρέσχεται. A nalibus placari. Quare ipsos convenire jubet, ut lioa 
» 5 1 A Δ 


1128 
addiscant. 


Vrns. 8. « Non in sacrificiis tuis arguam te. » 

Non credebant ; uti verosimile est , Judzei haec 
audientes; et addubitabant, utrum hie omnino 
evenire possenL; nunc vero sermo rejpsa compro- 
batus est : non enim amplius eorum sacrificia locum 
babent, templo destrueto, altari collapso, et uni- 
versa ipsorum administratione sublata ; quin etiam 
urbe eversa, in qua secundum legem sacrificia 
fieri oportebat, Non indigeo, inquit, sacrificiis irra- 
tionalibus. Ad h:iee, quid. feras et. pecudes offerre 
prohibuit? Fortasse vero per feras et jumenta. gen- 
tes intelligit ; per boves autem illos qui ex Judiorum 
populo crediderunt; quorum oblationem consect 
lus, non amplius admittit dona Judcorum, utpote 
superflua : nam de illis sequentia dicuntur. 

Volatilia vero cceli eos intellige, qui virginitatem 
et continentiam colunt : siquidem hi superne circa 
colum tanquam angeli intenti volant, 


Pulchritudinem agri dicit. ipsam Ecclesiam, ut 
quae sit mundi pulchritudo : nam pulchra per 
baptismi gratiam facta est. Unde non dixit, apud 
me cs; sed, mecum est, tanquam sponsa cum 


sponso : hujus enim , scilicet Christi, Ecclesia esse 
censetur. 
Vrns. 14. « Emmola Deo sacrificium laudis. » 


Esto, inquit," consors angelis; imitare gloritica- 
tione Seraphim : enarra sieut. cceli gloriam. Pei : 
immola sacrificium, quod omnis immolat creatura, 
dum continenter Deum laudat, Forte vero sacrifi- 
cium laudis virtutes intelligit, per quas Deus lauda- 
tur ; hoc est, benedicitur et glorificatur ; przesertim 
cum apostolis dixerit : Luceat (ux vestra coram /io- 
minibus, ut. videant opera vestra bona, et glorificent 
Patrem vestrum qui in colis cst "δ, 


"Tribulationem autem inteliize tentationem, quiae 
ab hominibus vel a Satana exsistit. Si itaque tune 
Deum invocaverimus, utique eripiet nos, sieut quon- 
dam Susannam eripuit : ΟἹ jure meriio ipsum rebus 
rite peraetis mirabilem praedicamus. 

Vins. 22. « Intelligite hzc qui obliviscimini. » 

Diem mortis describit, in qua quisque vocatus 
celeriter rapitur. Quare oportet, qui ad abolenda 
crimina perlinenl, nos cognoscere ac providere, 
quandiu nobis ad agendam poenitentiam occasio ex- 
hibetur. 

Vrns. 25. Sacrificium laudis honorifieabit me. : 

Qu:enam et qualis est hxe via ? Nimirum Pomi- 
niei corporis et sanguinis communicatio, quani 
prius ipse nobis in Sion demonstrare ccepit. Cum 
ergo in redemplionem peceatorum accipientibus 
traditum sit, merito est salutare Dei : merito quos 
qiue via est, quie quemadmodum in coelum ire opos 
teat orantibus ostendit, 


1193 

PSALMUS L. 
In. ünem, psalmus David, cum venit 
quando intravit ad 


Vrns. 
ad eum Nathan. prophela , 
Dethsabee. » 

Clariorem liber Regum historiam continet. Nam 
cum David e doino sua conspexisset Bersabee uxorem 
Uri» Hettzi se lavantem , et inde in eam cupiditate 
exarsisset, aecersens illam, eum ea concubuit: 
cum aulem concepisset, veritus. Uriam, curavit ut 
Urias sub duce Joab in prima acie pugnans consti- 
tueretur; alque ita per alienigenas ipsum oceidit. 
Propter hze iratus Deus, misit ad illum Nathan 
prophetam, ut illi propter ccdem et adulterium 
comminaretur: quo facto, David ad penitentiam 
conversus seripsit hune. psalmum , minime veritus 
hoc vulnus suum propalare, ut peccatoribus peni- 
tentia: remedium indicaret. 


Rogat deleri iniquitatem, ità ut non solum cure- 
ταν vulnus , verum ne cicatrix quidem relinquatur. 
Quamobrem etiam miserationum multitudinem prz- 
tendit: neque enim ab una miseratione, hoc est, ve- 
nia unius delicti peccator salvari potest, sed ad 
inulta multis opus est miseralionibus, ut. minas et 
supplicium effugiamus. 


Non simpliciter lavari, sed amplius rogavit, pe- 
tens ut purgatio crimini seu lapsui respondeat. Nam 
quemadmodum vestis parum sordida facile abluitur et 
mundatur; qu: vero multum ef sepius sordes 
contraxit, majori. studio et labore extergenda est ; 
sie et anima, qui semel et parva peccaverit, medio- 
cri poenitentia purgatur : cum. vero multis et gravi- 
bus delictis sese obstrinxerit, non levi et negligenti, 
sed laboriosa et aspera penitentia indiget, cum 
multorum bonorum actuum operibus. Tali enim 
poenitentia Deus abluit delicta nostra. Hecte autem 
volens ostendere, 
legem trans- 


peccatum iniquitatem appellavit ; 
ne sibi quidem, quanquam regi, 
gredi licuisse : nam Regem omnium altissimum of- 
fendit. 

Vrns. ὃ. « Quoniam iniquitatem meam ego co- 
gnosco, » 

Beatum est, eum quis proprium novit peccatum, 
et continenter ante oculos .habet delicta sua. 
qui cognoscit, et meminit, eL oculis animi. delicto- 
rum suorum vulnera intuetur, erubescit rubore suf- 
fusus ; eL recordatione animam compungit, et pudore 
coaclus ad poenitentiam properat. Quem vero pas- 
sionum suarum capit oblivio, ad alia rursus peccata 
(quasi nihil mali ab eo patratum sit) adducitur. 


Vrns. 6. « Tibi soli peccavi. » 

Non quod omnes homines latuerit, ut. nonnulli 
opinantur : non enim Bersabee ipsam, qui adulte- 
rium comuniserat; sed nee illos qui eam regis no- 
mine voeaverant, adulterii negotium | latere potuit. 
Joab quoque scivit operam suam regi se przstitisse 
in cede peragenda. Sed nec ipse 


permissum sibi 


HESYCHIi PRESDYTERT 


Nam D 


1201 
VTAAMOZ N'. 

€ Εἰς τὸ τέλος, ψαλμὸς τῷ Δαυϊδ ἐν τῷ ἐλθεῖν 
πρὸς αὐτὸν Νάθαν τὸν προφήτην, ἡνίχα εἰσῆλθε πρὸς 
Βηρσαῦεέ. » 

Σαφέστερον τὴν ἱστορίαν ἡ βίδλος τῶν Βασιλέων 
χέχτηται. Τὴν Βηρσαθεὲ γὰρ Οὐρίου τοῦ Χετμαίου 
γυναῖχα τυγχάνουσαν λουομένην ἀπὸ τοῦ δώματος 
τότε Δαθδὶδ θεασάμενος, 
εγένετ 


εἶτα ἐρασθεὶς χαλέσας συν- 
Ἐν γαστρὶ δὲ λαθούσης αἰσχυνθεὶς, τὸν Οὐ - 
ρίαν, πεσεῖν ἐν τῷ πολέμῳ παρατάξαντος Ἰωὰθ τοῦ 

τρατηγοῦ παρεσχεύαζε πρόμαχον στῆσαι τὸν Οὐρίαν, 
οὕτως χαὶ ὑπὸ τῶν ἀλλοφύλων ἀπέχτεινεν. Ἐπὶ τού - 
τοῖς ὁ Θεὸς ὀργισθεὶς, Νάθαν αὐτῷ τὸν προφήτην 
ἀπειλοῦντα διὰ τὸν φόνον χαὶ τὴν μοιχείαν ἔπεμψεν. 
Ὁ δὲ εἰς μετάνοιαν ὁρῶν ψαλμὸν τὸν ἐχόμενον ἔγρα- 
Ψψεν οὐχ αἰσχυνθεὶς δημοσιεῦσαι τὸ τραῦμα, ἵνα 
τοῖς ἁμαρτωλοῖς ἀποδείξῃ τῆς μετανοίας τὸ φάρ- 
μαχον. 

ἸΕξαλειφθῆνα! τὴν ἀνομίαν, ὥστε μὴ μόνον 1207- 
ναι τὸ τραῦμα, ἀλλὰ μηδὲ μώλωπα περιλειφθῆνα: 
βούλεται, ἐφ᾽ ᾧ χαὶ τῶν οἰχτιρμῶν τὸ πλῆθος προ- 
τείνει. Οὐδὲ γὰρ ἀφ᾽ ἑνὸς οἰχτιρμοῦ, τουτέστιν, ἀπὸ 
συγγνώμης τῆς ἐφ᾽ ἑν! παραπτώματι σωθῆναι ἁμχρ- 
πωλὸς δύναται, πολλῶν δὲ xal ἐπὶ πολλοῖς οἰ χτιρ- 
μοῖς, ὥστε διαφυγεῖν τὴν ἀπειλὴν, χαὶ τὴν χόλασιν 
χρήξομεν. 

Οὐχ ἁπλῶς πλῦναι, ἀλλ᾽ ἐπὶ πλεῖον ἱκέτευσεν ἀνα- 
λόγως τῷ CE EN παραχαλῶν γενέσθαι τὴν x&- 
θαρσιν. Ὥσπερ γὰρ τὸ μὲν ῥυπωθὲν συμμέτρως 
ἱμάτιον εὐχόλως πλύνεται xol χαθαίρεται " τὸ δὲ 
ἄγαν xai πολλάχις, σπουδαιοτέρας χρήζει xat ἐπι- 
πόνου πλύσεως, τὸν αὐτὸν δὴ τρόπον ψυχὴ, 3j μὲν 
ἅπαξ ἁμαρτηχυΐα xal μέτρια, συμμέτρῳ μετανοίᾳ 
χαθαίρεται " πολλὰ δὲ ὅταν αὐτῇ χαὶ χαλεπὰ ἁμαρ- 
τήματα γένηται, οὐ χρὴ πάρεργον εἶναι, ἀλλὰ μετ 
πόνου πολλοῦ χαὶ πράξεων ἀγαθῶν τὴν μετάνοιαν. 
Ταύτῃ γὰρ ὁ Θεὸς πλύνει τὰ ἡμέτερα πταίσματα. 
Καλῶς δὲ τὴν ἁμαρτίαν ἀνομίαν ἐχάλεσε, δεῖξαι βου- 
ληθεὶς, ὅτι οὐδὲ αὐτῷ νόμον παραθαίΐνειν ἐξῆν, εἰ xol 
βασιλεὺς ἐτύγχανε. Βασιλεῖ γὰρ τῷ πάντων ὑψηλοτέ- 
Qu προσέχρουσεν. 

« Ὅτι τὴν ἀνομίαν μου ἐγὼ γινώσχω. » 

Μαχάριον ὅταν τις οἰχείαν ἁμαρτ 


fay ἐπίσταται, ἐν 


ὀφθαλμοῖς δὲ ἔχει διαπαντὸς τὰ πταίσματα. Ὁ μὲν 
γὰρ γινώσχων,, χαὺ μεμνημένος, xat τοῖς ὀφθαλμοῖς 


τῖῖς Ψυχῆς χατανοῶν τῶν ἑαυτοῦ πταισμάτων τὰ 
τραύματα, αἰσχύνεται, τῇ μνήμῃ τὴν ψυχὴν νύττε- 
ται, χαὶ ὑπὲρ τῆς αἰσχύνης ἀναγχασθεὶς εἰς μετα- 
μέλειαν ἔρχεται. Ὃ δὲ ληθην παθὼν, εἰς ἕτερα πά- 
λιν ἁμαρτήματα (ὡς μηδενὸς αὐτῷ χαχοῦ πραχθέν- 
τος) προσάγεται. 

« Σοὶ μόνῳ ἥμαρτον. » 

Οὐχ ὅτι πάντας ἀνθρώπους ἔλαθεν, ὥσπερ τινὲς 
νομίζουσιν: οὐδὲ γὰρ αὐτὴν Dmpoa6ci τὴν μοιχευ- 
θεῖσαν, ἀλλ᾽ οὐδὲ τοὺς χεχληχότας αὐτὴν λαθεῖν τὸ 
δράμα Ἰωὰθ 


τῆς μοιχείας ἐδύνατο. ὃὲ τὸν φόνον 


ὡσαύτως τῷ a συμπράξας ἐπίστατο. 'AXX οὐ- 


ὃς αὐτὸς ἐν ἐξουσίᾳ τὴν ἁμαρτίαν δ:ιὰ 


τὴν βασιλείαν 


1201 


εἰχότως εὐσεθοῦς ἐτύγχανεν. ᾿Αλλὰ σοὶ μόνῳ ἥμαρ- 
τον, ἔλεγεν" ἐπειδὴ μόνῳ τῷ Θεῷ μὴ ἁμαρτάνειν 
ἡμᾶς μέλει ὡς δημιουργῷ φειδομένῳ τοῦ πλάσμα- 
τος. Ἴσως δὲ, Καὶ τὸ πονηρὸν ἐνώπιόν σου ἐποίη- 
σα" ὅτι πάντων ὡς βασιλεῖ χαριζομένων, χαὶ τῇ 
σιωπῇ χρυπτόντων τὸ ἁμάρτημα, ὁ Θεὸς τὸν Νάθαν 
ἔπεμψε χαὶ πονηρὰν οὖσαν τὴν πρᾶξιν ἐξήλεγξε, 
xaX τίνος τοῦτο χάριν, τὰ ἑξῆς ἀχόλουθα δεί- 
χνυσιν. 


« Ἰδοὺ γὰρ ἐν ἀνομίαις συνελήφθην. » 


Ταῦτα οὐ μόνον διὰ τὸν ῥύπον τὸν Ex: τοῦ ᾿Αδὰμ 
χαταγόμενον λέγεται" αὐτοῦ γὰρ ἕνεχα ῥυπαροὶ νομι- 


ζόμεθα γίνεσθαι, ὥστε xaY πρὶν ἐλθεῖν εἰς ἕξιν ἣλι- 
χίας χαλοῦ χαὶ χαχοῦ δεχομένης διάχρισιν, χαθάρσεως 
ὡς ἐκ πατέρων ἐῤῥυπωμένοι χρήσομεν. Τοῦτο γὰρ 
xai παρὰ τῷ Ἰὼδ εἰρημένον εὑρήσομεν’ Τίς, φησὶ, 
καυχήσεται καθαρὸς εἶναι ἀπὸ ῥύπου ; 4AA' οὔτε 
βρέφος, κἂν 1) μία ἡμέρα ἡ ζωὴ αὐτοῦ. Vobz τούτοις 
μητέρα τῆς ἁμαρτίας τὴν ἐπιθυμίαν ἡ Γραφὴ χαλεῖν 
ἡ θεόπνευστος εἴωθεν. "ἔγγονον δὲ 
τὸν θάνατον χαὶ μαρτυρεῖ ὁ Ἰάχωδος λέγων " 
Ἢ ἐπιθυμία συ.λαδοῦσωα τίκτει ἁμαρτίαν, ἡ 
δὲ ἁμαρτία ἀποτειεσθεῖσα ἀποχύει θάνατον. 
Ὥστε ὅταν ἁμαρτάνωμεν, ἐν ἁμαρτίαις συλλαμθανό- 
μεθα. 

« Ῥαντιεῖς 

“Ὥσπερ xa ἡ 
τῷ μὲν ὕδατι 
νόμεθα. 


πάλιν ἑχατέρας 


ἢ δωρξᾷ τοῦ βαπτίσματος, 
πλυνόμεθα, τῷ 05 πνεύματι λαμπρου- 


ΣΕ; 
"E 
» 
cu 
La 
£o ον 
( c 
1 
53 
e 


᾿Αχουτιεῖς με ἀγαλλίασιν. » 

Ταπεινοῦντα!: μὲν τὰ τῆς Ψυχῆς ὀστέα, τουτέστιν 
αἱ δυνάμεις, ὑπὸ τῆς ἁμαρτίας, χαὶ συντρίόδονται" 
ἀλλὰ τῇ μετανοίᾳ σωθέντα ἀναθάλλει, χαὶ εἰς τὴν 
τὴν E ἐπανέρχεται. 

ν τὸ πρόσωπόν σου. ν 

μὴ rep DEDE ἡμέτερα πταίσματα, 
Ἐπ έν οὐ i5 Πῶς ὁὲ τοῦτο χατορθοῦται ; 
Ὅταν ἡμεῖς ἀγαθὰς πράξεις καὶ ἀρετὰς ἀσχήσωμεν, 
ἵνα τοῦ χριτοῦ τὸν ὀφθαλμὸν εἰς αὐτὰς μετενέγχω- 
μεν" οὕτω γὰρ χαὶ τῆς τῶν ἡμετέρων ἁμαρτημάτων 
θεωρίας αὐτὸν ἀποστῆσαι δυνάμεθα. 

« Καὶ πάσας ἀνομίας μου ἐξάλειψον. » 

Οὐ μίαν, ἀλλὰ πάσας" ἱχανὴ γὰρ χαὶ ἡ μία παρα- 
πέμψαι πρὸς γέενναν. Μὴ τοίνυν ἡμεῖς τῆς τυχού- 
σῆς ἁμαρτίας ἀμελήσωμεν. Ἐὰν γὰρ ἐσπιλωμένος, 
οὗτινος ἣν ῥύπου, ὃ χιτὼν εὑρεθῇ ὁ ἡμέτερος, εἰς τὸν 
νυμφῶνα εἰσελθεῖν τοῦ βασιλέως, ἢ πατῆσαι τὴν αὐ- 
λὴν οὐ δυνάμεθα. Τοῦτο ὁ Παῦλος ἐπισφραγίζων 
* Μὴ, πλανᾶσθε " οὔτε πόρνοι, οὔτε μα- 
Aaxol, οὔτε xAsovéxcat, οὔτε μέθυσοι, οὐ Aol8o- 
pot, οὐχ ἅρπαγες βασιιϊείαν' Θεοῦ xAnpovoyu|- 
σουσι. 


« Καρδίαν χαθαρὰν χτίσον ἐν € 


Οὐχ ἵνα τὴν φύσιν ἀι! (οὐδὲν γὰρ αὕτη φαῦ- 
o) ἐχέχτητο)" ἀλλ᾽ ἵνα τὸν λογισμὸν τῆς ψυχῆς 


ὙΠ χινο “7201, 15. 151 Gor. vi, 9. 


:RAGMENTA IN PSALMOS. 


ἐνόμιζεν. ᾿Λνάξιον γὰρ τοῦτο προφήτου xav βασιλέως A fuisse peceatum reputavit. propter 


1202 
regiam dienita- 
tem, Namque hoe indignum fuisset et. propheta et 
rege, qui merito pius habebatur. Sed tibi soli pec- 
cavi, inquiebat : quoniam soli Deo tanquam opifici, 
et ligmenti sui miserenti, cur: est ne peccemus. 
Et sie etiam. illud, Et malum . coram te [eci, ad.li- 
dit, quoniam reliquis omnibus ei 
indulgentibus , et peceatum silentio contegentibus, 
Deus misit Nathan, et. nefarium illud scelus repre- 
hendit: et eur hoc fecerit sequentia declarant. 

Vins. 7. « Ecoe. enim in iniquitatibus conceptus 
sum. » 

l.ee non dicuntur solum propter sordes al 
Adamo eontraetas : nam pollutos nos ejus eausa 


tanquam. regi 


nasci cognovimus, ita ul priusquam ad zetatem boni 
et mali discretricem perveniamus, quasi a parenti- 
bus contaminati purgatione. indigeamus. Quin et 
hoc ab ipso Jobo dietum reperiemus : Quis, inquit, 
gloviabitur mundus esse a sordibus ? sed. neque in- 
[ans, etsi [uerit unius diei vita cjus "'. Pr:eterca 
peccati matrem. divina. Seriptura concupiscentiam 
appellare solet. Rursus vero mortem utriusque ge- 
nitricem esse Jacobus testatur dicens : Concupiscen- 
lia. cum conceperit, parit. peccatum ; peccatum vero 
cum consummati. fuerit, generat mortem 9. Quarc 
cum peccamus, in peccatis concipimur. 


Vrns. 9. « Asperges me hyssopo. » 
Quemadmodum et nos in baptismi dono aqua la- 
vamur, sed spiritu illustramur. 


Vuns. 10. « Audire me facies gaudium. » 

Humiliantur quidem anim:e ossajid est vires,a pec- 
cato ; verumtamen saluti per peeniteutiam restituta 
florent, et in pristinam Letitiam revertuntur, 


Vzns. 11. « Averte faciem tuam. » 

Nam nisi conniveat ad peccata nostra, salvari 
minime possumus. Sed quo pacto id efficitur? Ni- 
mirum cum opera bona et viriles exercucrimus , 
ut judicis oculos adillas converlamus : ita enim 
illum ab intuitu delictorum nostrorum avertere pos- 
sumus. 

« Et omnes iniquitates meas dele. » 


D Non unam, sed omnes : namque vel una satis est, 


vt mittat in gehennam. Ne ergo nos vel minimum 
peccatum negligamus : nàm si vel levi macula ve- 
stis nostra sordida inventa fuerit, nec regis thala- 
mum ingredi, nec aulam. caleare. poterimus. Hoc 
Paulus confirmans dixit : Nolite errare : neque [or- 
nicarii, neque molles, neque avari, neque ebriosi, nc- 
que maledici , neque rapaces , regnum Dei. posside- 
bunt ??. 


Vrns. 12. « Cor mundum crea in me. » 
Non ut naturam mutet. (nihil enim illa mali pos- 
sideral) : sed ut cogitationes animi mundel, et eluat 


1203 
iuaculas 
tias : nam creare in saeris Litteris plerumque signi- 
ficat corrigere. 


ejus , voluptate 


« Et spiritum rectum innova. » 

Cernis prophetam orare, non ut naturari mutet , 
sed ut gratia adveniat, ut laboranti naturze, ac sub 
peccato veterascenti, opem ferat. Spiritum enim 
rectum. vocat, non vitalem illum qui in nobis est, 
sed ipsunmet Spiritum Dei ; de quo in alio psalmo 
cecinit : Spiritus tuus bonus deducet. me in terram 
rectam 3?, Huic orat, ut in. visceribus, hoc est in 
necessariis et maxime aptis animi partibus, inno- 
vetur, quatenus nempe in nobis antea non perfecte 
obibat: neque conquieseebat ob imbecillitatem 
nostram, qua perfectam gratiam suscipere minime 
sufficiebamus. Quamobrem petit illum renovari, ut 
prorsus in nobis expleatur : nam domus, qu: exple- 
iur el ornatur, eadem ianovatur. 


urave est, si servus vultum Domini offendat ; uti 
etiam grave est, si filius patris et miles regis offen- 
sionem ineurrat : nam qui hujusmodi est, extorri, 
reperitur : at si quis hoe in Deurn fecerit, interitum 
sibi parat, Siquidem non solum nobis Pater ae Do- 
ininus et Rex Deus est , sed quidquid dicere potes 
ex iis que ad vitam, incolumitatem et salutem no- 
siram pertinere possunt. Quare cum a nohis faciem 
àverlerit , statim Spiritum sanctam amittinius ; in 
quo omnis banorum nostrorum proventus jactu- 
ram et deirimentum facit. Quare pro eo quod po- 
terat dicere ; Ne auferas spiritum, Ne denuo auferas 
posuit. Quoniam qui Dei mandata custodiunt , 
semel experti sunt. efficaciam Spiritus, qux: in no- 
bis erat ante Ad:e inobedientiam, vel per prophe- 
licam gratiam, vel. per virtutem morum. Unde me- 
rito petiit Spiritum a se iterum non auferri, ne 1165 
rum ejus jacturam experiretur, 

Vens. 15. « Docebo iniquos vias tuas. : 

Prius quoque docuerat vias Domini, sed fortasse 
(on docuerat iniquos, neque antequam delinqueret, 
doctrinam in precatione tanti faciebat, sed tum 
pracipue, cum in crimen delapsus resipuit, et ad 
Ut enim de curandis morbis 
loquenti potissimum creditur, si eum :egrotaverit 
medicine periculum fecerit : sie qui per peniten- 
tiam sanati sunt, peccatoribus aliis conversionis et 
salutis janua inveniuntur ; ità ut Paulus cum fidu- 
cia clamaret : Christus Jesus venit. in mundium, ut 
peccalores salvos [acerel, quorum primus ego sum ?'. 
Si pradicationi, inquit, fidem non habetis salutein 
peccatorum annuntianti , a me przdicante discite, 
qui cum persecutor essem , Evangelii ministerium 
ihi conereditum est. 

Vens. 17. « Domine, labia mea aperies. » 


penitentiam accurrit. 


Viden' labia Davidis propter peccatum. clausa 


fuisse, sed iterum per penitentiam recludi, et Dei 


δα], ΧΗ, 10, ?! 


HESYCHIi PRESD! 


et consiliis diaboli contra- A χοθάρη, xa διορθώσητα: ῥυπαρὸν zat; ἡδοναῖς xo 


C 


YTERI 1904 


ταῖς ἐπινοίαις τοῦ διαδόλου γενόμενον" χτίσαι γὰρ 
πορὰ τῇ θείᾳ Γραφῇ πολλάκις τὸ διορθώσασθαι λέ- 


« Καὶ πνεῦμα εὐθὲς ἐγχαίνισον. » 

Θεωρεῖς ὡς οὐ τὴν φύσιν ἀμεῖψα' ὁ προφήτης, 
ἀλλὰ τὴν χάριν ἐλθεῖν, ἵνα τῇ χαμνούσῃ τῇ φύσει, 
χαὶ ὑπὸ τῆς ἁμαρτίας παλαιωθήσῃ προσεύχεται 
βοηθήσῃ. Πνεῦμα γὰρ εὐθὲς οὐ τὸ ἐν ἡ μῖν τὸ ζωτι- 
χὸν τοῦτο λέγει, ἀλλ᾽ αὐτὸ τοῦ θεοῦ τὸ Πνεῦμα, περὶ 
οὗ ἐν ἑτέρῳ ψαλμῷ ἐμελῴδησεν * Τὸ Πγεῦμά σου τὸ 
ἀγαθὸν ἐδηγήσει μὲ ἐν γῇ εὐθείᾳ. Τοῦτο ἐν τοῖς 
ἐγχάτοις ἔγχατα, τουτέστιν ἐν τοῖς ἀναγχαΐοις zo 
λίαν χαιρίοις τῆς Ψυχῆς μορίοις ἐγχαινισθῆναι βού- 


λεται, 50. μὲν xo πρὸ τούτων ἐν ἡμῖν τελείως oi- 
χοῦν, οὐδὲ ἐφ᾽ ἡμῖν ἀναπαυόμενον διχ τὴν ἡμετέραν 


ἀσθένειαν ὑφ᾽ ἧς οὐχ ἣμεν ἱχανοὶ τὴν χάριν ὁλόχλη - 
pov δέξασθαι. Διόπερ αὐτὸ ἐγκαινισθῆναι ἵνα πάντως 
ἐν ἡμῖν ἀπαρτισθῇ προσεύχεται " οἶχος γὰρ ὁ συμ- 
πληρούμενος, ἐκεῖνος ἐγχαινίζεται, 

Καχὸν μὲν οἰκέτῃ τὸ τοῦ δεσπότου ζημειωθῆναι 
πρόσωπον "ὡσαύτως χοὶ υἱῷ τῷ τοῦ πατρὸς, xol στρα- 
τιώτῃ τῷ τοῦ βασιλέως “ ἐξόριστος γὰρ ὁ τοιοῦτος 
εὑρίσχεται " ἐπὶ ὃς Θεοῦ ὄλεθρον τοῦτο παρασχευά- 
ζει: τι. Οὐδὲ γὰρ Πατὴρ μόνον xat Δεσπό- 
τῆς: ἡμῖν Θεὸς 
εἴποις ζωὴν χαὶ σωτηρίαν τὴν ἡμετέραν 
συντεινόντων χαθέστηχεν, “Ὥστε, ὅταν ἀφ᾽ ἡμῶν 


τῷ πάσχο 
xa Βασιλεὺς, ἀλ)ὰ πᾶν ὅτιπερ ἂν 
τῶν εἰς 
ἀποστρέφει τὸ πρόσωπον, παραχρῆμα ἀπολλύμεθα 
tv πᾶσα ἡμῶν ἡ χορηγία 
τῶν ἀγαθῶν ζημειούμενοι. Διὰ τί OS ἀντὶ τοῦ εἰπεῖν, 
Μὴ ἀνέλῃς τὸ πνεῦμα, Μὴ ἀνταγνέϊῃς ἕταξεν; 
Ἐπειδήπερ ἅπαξ τῆς ἐν ἡμῖν ἐνεργείας τοῦ Πνεύμα- 
τος πεῖραν διὰ τῆς τοῦ 'λδὰμ. παραχοῆς, χαὶ προφῆτι- 
χῆς χάριτος, ἣ διὰ πραχτιχῆς ἀρετῆς οἱ τοῦ Θεοῦ 
Ὅπερ εἰχότως 


τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, 


φυλάττοντες τὰς ἐντολὰς ἐδέξαντο. 
μὴ ἀνταναιρεθῆναι προσηύχετο, ὥστε μὴ χαὶ δευτέ- 
pa» αὐτοῦ ὑποστῆναι ἀφαίρεσιν. 

« Διδάξω ἀνόμους τὰς ὁδούς σου. » 

Ἐδίδασχε μὲν τὰς ὁδοὺς τοῦ Θεοῦ χαὶ πρότερον, 
ἀλλ᾽ οὔτε τοὺς ἀνόμους ἴσως, οὐδὲ προσευχῇ τὴν 
διδασχαλίαν πρὸ τῆς ἁμαρτίας τοτοῦτον ἐτίθετο, τότε 


: ASQ EET 
ὃς μᾶλλον ἀφ᾽ οὗπερ ἡμαρτηχὼς μετενόησεν. Ὥσπερ 
γὰρ ἐκχεῖνος λέγειν περὶ θεραπείας πιστεύεται μᾶ- 


λιστα ὁ νενοσηχὼς αὐτὸς, καὶ πεῖραν τοῦ φαρμάχου 
θύρα 


τῇ μετανοίᾳ σω!)έντ 


δεξάμενος" οὕτω x3 οἱ 
τοῖς ἄλλοις ἁμαρτωλοῖς ἐπιστροφῆς χαὺ σωτηρίας εὑ- 
ἜΣ caf ὥστε τὸν Παῦλον μετὰ παῤῥησίας βοᾷν" 
Χριστὸς Ἰησοῦς iA3ev. εἰς τὸν κόσμον ἁμαρτω- 
Aobe σῶσαι, ὧν πρῶτός εἶμι ἐγώ. Εἰ ἀπιπτ ἴτε τῷ 
κηρύγματ τι, φησὶν, ἁμαρτωλῶν σωτηρίαν vr ρύττοντι, 
ἀπ᾽ 
ἐπιστεύθην Εὐαγγελίου γενέσθαι διάχονος. 


ἐμοῦ τυῦ χηρύττοντος μά ἄθετε, ὅτι διώχτης ὧν 


ἀνοίξεις. » 
τὰ χείλη διὰ τὴν 
μετανοίᾳ ἀνοίγεσπ 


« Κύριξ, τὰ χείλη μου ὁ 
Ὁρᾷς ὅτι χεχλεισμένα τοῦ Δαβὶδ 


ἁμαρτίαν ἐτύγχανεν, ἀλλὰ πάλιν τῇ | 


1205 


και, καὶ τοῦ Θεοῦ διηγεῖσθαι τὴν αἵνεσιν. jo ru À laudes aggredi. Exorditor autem laudes Dei 
ισ 


OE κεφάλαιον τῶν ὕμνων τοῦ ἁμαρ 
φὴν ἔχουσα. 

Τὴν ταπεινοφροσύνην θυσίαν ἀρεστὴν τῷ Θεῷ εἴνα: 
τὸ Πνεῦμα ἐχτίθεται ^ Ἀαχάριοι γὰρ οἱ πτωχοὶ τῷ 
πνεύματι, ὅτι αὐτῶν ἐστιν" ἡ βασιϊεία τῶν οὐ- 
paràr. Πῶς: δὲ ἡμῶν τὸ πνεῦμα ἐπὶ τῷ ταπεινωηῆ- 
ναι συντρίδομεν ; Ὅταν χαλὸν μὲν πράξαντες, μὴ 
ἐπαρθῶμεν, διηνεχῆ ὃὲ μνήμην τῶν 
τῶν ἡμετέρων ἔχομεν. 

Εὐδοχίαν δὲ 


τωλοῦ τὴν 


ἐπιστρο- 
ἐπιστρο 


ἁμαρτημάτων 


τὴν τοῦ Μονογενοῦς προσαγορεύξ: 
ΠΝ ΗΝ tk A 7. —- ΓΞ 
σάρχωσιν. Δῆλον δὲ ἀφ᾽ ὧν lxoXog πρὸ: ᾿Εφεσίους 
ἔγραφε * φησὶ δὲ οὕτως - Proptcac ἡμῖν τὸ μυστή- 
ptor τοῦ θειήματος αὐτοῦ xal τὴν εὐδοκίαν εὖὐ- 
x MTS E 
τοῦ ἣν προέθετο ἐν αὐτῷ εἰς οἱκογομίαν τοῦ 
πιηρώματος τῶν καιρῶν. "Ey ταύτῃ τοίνυν ἡ Σιὼν 
ἀγαθύνεται, διὰ τὸ ἐπιτελεσθὲν αὐτῇ τοῦ θείου δεί- 
πνου μυστήριον ἕτερά τε πολλὰ τὰ παρ᾽ αὐτῇ πε- 
πραγμένα xaX πρυξλθόντα θαύματα, 


ΨΑΛΜΟΣ ΝΑ", 

ι Τί ἐγχαυχᾷ ἐν χαχίᾳ ; » 

Θαυμάζοντος χαὶ EE τος, ὡς tl; 
40v * ὅτ! τοσοῦτόν τιν 
ἐφ᾽ οἷς δεῖ πενθεῖν, 
ὅτι τὸν μὲν Δωὴκ d lazo 
προδέτην aii 
χαχίᾳ γενόμενον, ὥστ 
x2. διδάτχαλον 


ἐλέγχους, 


ς χαχίαν πρ 
ἐπὶ τούτοις χαυχῶνται. Π 
Ἰούδαν ὃξ τὸν 


ία περιέχει, 


Ὁ Σ 


6 Ya) TE δυνατὸν λίαν ἐν 
& τὸν εὐεργέτην xa) τροφέα, 
προδοῦναι, χαὶ μηδὲ τοὺς συνεχεῖς 


μηδὲ τὰς παρχινέσεις αἰσχύνεσθαι. 


᾿Ανομίαν ὅλην τὴν ἡ λέραν. » 
Ἡνίχα τοῖς Φαρισαίοις ὁ ᾿Ιούδας ἔλεγε" Τί θὲ.1ετὲ 
μοι δοῦγαι, ; Οἱ 
tà, καὶ ἀπὸ τότε ξζήτει 
παραδῷ. 


κἀγὼ ὑμῖν 
δὲ ἔστησων αὐτῷ Y ἀργύρ 
εὐχαιρίαν, 


παραδώσω αὑτόν 


ἵνα αὐτὸν 


ὭὯσιΞ ὅλην τὴν 
ἡμέραν με S τῶν τὴν & E 


gapsiay τῆς προδοσίας 
ἡ νὺξ ΣΕ ΣῈ τς x20' ἣν τὸ 


vsy, ἀέχρις δράμα 
ἔπραξε. 
ΤᾺΣ , CONES 
€ ᾿Αδιχίαν ἐλογίσατο ἢ γλῶσσά σου. Y 


αν 
τὺ δὲ ὡσεὶ ξυρὸν", τουτέστιν ἀναισθήτως τέμνοντα. 
Τί γὰρ ἐχείνου τοῦ δόλου ὀξύτερον, ὃν τῇ γλώσσῃ τῆς 
προδοτίας πρὸς τοὺς συλλαθόντας τὸν Ἰησοῦν συν- 
ἐθετο "Ov ür φιϊήσω, αὐτὸς ἐστι, κρατήσατε αὖ- 
τὸν; 

€ Ἡγάπησας χαχίαν ὑπὲρ ἀγαθωσύνην. » 


Kaxía ὁ διάδολος, ὡς χαχὰ 
λόμενος-. ᾿λγαθωσύνη δὲ ὁ 
ἀγαθότης χατὰ φύσιν. Ἴδιον 


στὸν ὁ Ἰούδας, 


tp τὸ λαλῆσαι διχαιοσύν 


πὴν dici δικαιοσύνην λαθεῖν, χαὶ μετὰ 


γέλιον" εἰς 


- 


0v arum) üxoG 


^ 
πᾶς 


i? ΣΤ Σιν y, ὅ. 35 Ephes. 1, 9. ^ Matth. 


xxvi, 15, 


FRAGMENTA IN PSALMOS. : 1200 


A cot- 
versione peccatoris. 


Docet hie Spiritus sanctus humilitatei esse sa- 
crificium Dco placitum : Beati. enim | patiperes spi- 
ritu, quoniam. ipsorum est regnum celorum ?*. Scd- 
quonam modo spiritum nostrum per humilitatem 
conterimus ? Sane eum recte factis non extollimur, 
sed perpetuam delictorum nostrorum: memoriam 
retinemus, 

Bonam voluntatem seu beneplacitum. appellat 
Unigeniti inearnationem, hoc autem manifestum est 
ex His que scribit Paulus ad. Ephesios ; sie. enim 
ait : Ut notim. faceret nobis sacramentum voluntatis 
sut secundum beneplacitum. ejus, quod. proposuit in 
eo in dispensationem plenitudinis temporum ?*, ac 
ergo bona voluntate. Sion beneficiis cumulatur, 
tum propter mysterium. divinze coenze quod in ipsa 
paraetum est, ium propter miraeula qui in ea edita 
sunt. 

PSALMUS LI 

Vins. 5. « Quid gloriaris in malitia 37») 

lioe prozemium est quasi admirantis et obstupe- 
scentis ; quod nimirum aliqui ad tantam devenerint 
malitiam, ut in iis glorientur, de quibus lugere 
oportuezat. Citerum historia quidem Doec conti- 
nct, sed Psalmista Judam proditorem insinuat in 
malitia potentenr evasisse, co usque, ut benefacto- 
rem, et. educatorem , οὐ magistrum. prodecet, ne- 
que assiduas inerepationes, neque, admonitiones 
revereretur. 

Vrns. 4. « Iniquitatem tota die. » 

Quando fudas dixit Pharis;eis : Quid valiis mili 
dare, et ego vobis eum tradam? At illi constituerunt e 
triginta argenteos. Et exinde querebat opportunitatem 
ut eum traderet ** : itaque tota die weditationi pro- 
ditionis immorabatur, donec nox instaret, in qua 
facinus hoc patravit. 


« Injustitiain cogitavit lingua tua. » 

Illud vero sicut novacula, id est, insensibil:ter se- 
cans. £uid enim acutius isto dolo, 
proditoria composuit ad illos qui Jesum eomprehen- 
derunt : Quemcunque osculatus [uero, ipse est, tenete 
eum **, 

Vrns. ὃ. « Dilexisti malitiam super benignita- 
tem. » 

Malitia est diabolus, utpote qui omnia mala atque 
omnibus velit. Benignitas vero Christus est, quo- 
niam natura sua Dei bonitas exsistit. Suo igitur 
Christo. derelicto, Judas Satanam dilexit; quin et 
iniquitatem. magis, quam loqui :equitalem elegit. 
Poterat enim vere justitiam recipere, et cum czte- 
ris apostolis Evangelium predicare; verumitamen 
ad proditionis iniquitatem semet ipse dejecit. Hoc 
ipsum usuvenit omni qui aceusalione gandet, οἱ 
calumniatur fratri suo, cum lubentius iniquitatem , 


quem jfingua 


(207 
lioc est mendacium ,. loquatur , 
Uam, id est virtutem, 
sid. t. 

Vens. 7, « Propterea Deus destruet te. » 

liec omni quidem homini doloso, sed multo 
maxime ad proditorem dicuntur. Deus enim ipsum 
sustulit in finem, et de tabernaculo, id est, de loco 
discipulatus transtulit, et tanquam spinosz plan- 
te radicem de terra viventium, de apostolorum 
agriculture evulsit. 

€ Speravi in misericordia Dei.» 

Quadrant hzc verba quoque Petro negationem 
suam in memoriam revocanti , qui sicut oliva. fru- 
ctifera in domo Dei, id est, in fide semper consti- 
lit; licet ad. exiguum. lempus. negationis :stum 
sustinuerit : verumtamen minime exaruit : siqui- 
dem peenitenti:e. lacrymis radicem irrigavit. Pro- 
pterea, inquit : Confitebor tibi, quia fecisti. Quid 
fecisti? Misericordiam, benignitatem , commisera- 
Hionem. Quia eum qui negaverat, mysteriorum prze- 
conem effecisti, columnam iitubantem confirmasti , 
el eum qui erraverat, pastorem agnorum consli- 
Luisti. Bonum autem non Jud:eis, neque idololatri:e 
morbo laborantibus , sed in conspectu sanctorum qui 
per gratiam. et Letitiam jusüficati sunt. His enim 
homen ejus bonum. Quid enim Jesu appellatione 
suavius ? Exspeeto autem : ad quid? quoniam qui 
éxspectat in finem, hic salvus erit. 

PSALMUS LII. 

Vins. 1. « Dixit insipiens in corde suo. » 

Cujus enim eral istud. dicere, nisi. insipientis ἢ 
de quo Isaias dixit : Fatuus fatua loquetur, et cor 
cjus vana. intelliget *». Qualia ista? Quoniam cum 
prava quidam et absurda patrantes, et Dei erga 
ipsos longanimitatem aspicientes, tanquam benigno, 
«t malorum toleranti gratias agere, et laudes deferre 
oporteret, ad stoliditatom exorbitant, Deum res 
humanas non intueri, sed indifferenter ac temere 
cuncta ferri arbitrantes. 

VEns. 2. « Corrupti 


quam proximus ejus pos- 


sunt et àbominabiles 
facti. » 

Morbus qui per maledieum diffunditur, alios 
quoque in iniquitatibus corrumpi facit , et Creatori 
suo abominabiles exsistere, tanto virtutis defectu 
laborantes, ut nullum penitus bonum operentur. 
Clerum per insipientem , idololatrorum insaniam 
insinuat. Dieentes enim in corde suo non esse 
Deum , ligneorum ac lapideorum deorum simulacra 
fabricati sunt. Per iniquitatem, quae legis est trans- 
gressio, Judzeos insinuat, quos ineredulitate corru - 
ptos, Deus abominatus est. 

Vins. 5. « Deus de ccelo prospexit. » 

Usque adeo enim Deus desiderat veritatem, ut 
cum res omnes nostras exacte cognoscat , attanien 
per suam nobiscum condescensionem, 
fenestellam, prospiciat, res humanas aecurate nosse 
volens. Utique Christi adventum | manifeste intelli- 


quasi pér 


** ]sa. xxxn, 6 


IIESYCHIE PRESDYTERE 


οἱ sileat. justi- A τὸ ψεῦδος λαλῶν, xa τὴν διχαιοσύνην σ:ωπῶν, δὴ - 


1208 
λαδὴ τὴν ἀρετὴν, ἣν ὁ πλησίον χέχτηται. 


« Διὰ τοῦτο ὁ Θεὸς χαθελεῖ σε. » 

Ταῦτα παντὶ μὲν δολίῳ, πολὺ δὲ μᾶλλον πρὸς τὸν 
προδότην λέγεται - χαθεῖλεν γὰρ αὑτὸν ὁ θεὸς εἰς 
τέλος, xal ἀπὸ τῆς σχηνῆς, τουτέστιν Ex τοῦ τόπου 
τῆς μαθητείας μετέστησεν, χαὶ τὴν ῥίζαν ὡς ἀχαν- 


θώδους φυτοῦ ἐχ γῆς ζώντων, ἐκ τοῦ γεωργίου τῶν 
ἀποστόλων ἐξέτιλεν. 
τοῦ Θεοῦ. » 

'Αρμόττει ταῦτά γε τὰ ῥήματα Πέτρῳ εἰς ἀνά- 
μνησιν ἐρχομένῳ τῆς οἰχείας ἀρνήσεως, ὅστις ὡς 
ἐλαία χατάχαρπος ἐν τῷ οἵκῳ τοῦ Θεοῦ, τουτέστι, 
τῇ πίστει διηνεχῶς ἱστάμενος, εἰ χαὶ πρὸς μιχρὸν 


ὑπέστη τὸν χαύσωνα τῆς ἀρνήσεως, ἀλλ᾽ ὅμως οὐκ 


"Ἤλπισα ἐπὶ τὸ ἕλεος 


» 


ξηράνθη. Τῷ γὰρ δαχρύῳ τῆς μετανοίας τὴν ῥίζαν 
πότισεν. Διὰ τοῦτό φησιν, ᾿Εξομοιϊογήσομαί σοι, 
ὅτι ἐποίησεις. Τί ἐποίησας; Ἔλεος, χρηστότητα, συμ- 
ἀρνησάμενον χήρυχα τῶν μυ- 
οἴησας, στύλον τὸν σαλευθέντα χατέστη- 
σας, χαὶ ποιμένα τῶν ἀμνῶν τὸν πλανηθέντα 


me 


πάθειαν. "Oct τὸν 
τηρίων ἐπι 
ixoin- 


cag. Χρηστὸν δὲ οὐχ Ἰουδαίοις, οὐδὲ εἰδωλολατρείαν 


σι», ἀλλ᾽ ἐγαγτίον τοῖς ὁσίοις, τοῖς διὰ χάρες 


νοσο 
τος χαὶ εὐφροσύνης δικαιωθεῖσι. Παρὰ τούτοις γὰρ τὸ 
ὄνομα αὐτηῦ χρηστόν. Τί γὰρ τοῦ 
ρίας χρηστότερον ; Ὑπομένω δέ" 


Ἰησοῦ προσηγο- 
διὰ iia Ens ὁ 
ὑπομείνας εἰς τέλος, οὗτος σωθήσεται 

ΨΑΛΜΟΣ ΝΒ’. 

« Εἶπεν ἄφρων ἐν χαρδίᾳ αὐτοῦ. » 

Τίνος γὰρ ἦν τοῦτο λέγειν, ἀλλ᾽ ἣ ἄφρονος ; περὶ 
οὗ Ἡσαΐας ἔλεγεν: Ὁ μωρὸς μωρὰ λαλήσει, καὶ 
ἡ καρδία αὐτοῦ μάταια φρονήσει. Ἰοῖα ταῦτα ; 
"Ὅτι φαῦλά τινα xaX ἄτοπα ἐργαζόμενοι, xax τὴν ἐπ᾽ 
αὐτοῖς τοῦ Θεοῦ μαχροθυμίαν βλεπονθες: δέον εὑχα- 
ξίχαχον, εἰς 
παραφροσύνην ἐχτρέποντα:, ΠΕΝΝ 
ἐφορᾷν τὰ ἀνθρώπινα, ἀχρίτως δὲ χαὶ αὐτομάτως 
φέρεσθαι, 


ριστεῖν χαὶ δοξάζειν ὡς χρηστὸν, χαὶ ἀνεξ 
οὐ νομίζοντες 


Διεφθάρησαν χαὶ ἐθδελύχθησαν. » 

'H τοῦ βλασφήμου διαδοθεῖσα νόσο: τοὺς ἄλλους 
ἐν ἀνομίαις παρασχευάζει qst ἰρεσϑαι, βδελυχτούς τε 
εἶναι τῷ Κτίσαντι, ἁπραξίαν τῆς ἀρετῆς τοσαύτην 
νοσοῦντας, ὥστε μηδὲν αὐτοὺς ἀγαθὸν ἐργάζεσθαι. 
᾿Αλλὰ γὰρ διὰ τοῦ ἄφρονος τὴν τῶν εἰδωλολατρῶν 
μανίαν αἰνίττεται. Λέγοντες γὰρ ἐν χαρδίᾳ ρὐχ εἶναι 
Θεὸν, εἴδωλα ξυλίνων θεῶν χαὶ λιθίνων ἐποίησαν. 
Διὰ δὲ τῆς ἀνομίας, ἥτις ἣν τοῦ νόμου παράθασις, 
τοὺς Ἰουδαίους αἰνίττεται, οὺς τῇ ἀπιστίᾳ φθαρέντας, 
ὁ Θεὸς ἐθδελύξατο. 

« Ὁ Θεὸς ἐχ τοῦ οὐρανοῦ διέχυψεν. » 

Τοσοῦτον γὰρ ὁ Θεὸς ἀληθείας ἐφίετα:, ὅτι πάντα 
γινώσχων ἀχριθῶς τὰ ἡμέτερα, ὅμως διαχύπτει, χα- 
θάπερ ἀπό τινος θυρίδος τῆς πρὸς ἡμᾶς συγχαταθά- 
σεως, διαγνῶναι 


"AX Y 


θέλων ἀχριθῶς τὰ ἀνθρώπινα. 


γὰρ σαφῶς Χριστοῦ τὴν ἐπιδημίαν Mer, ὃς 


1299 


FRAGMENTA IN PSALMOS. 


1210 


SEO) O διέχυψεν, fisb TUNER cA ei i : i 
ἐχ τοῦ οὐρανοῦ διέχυψεν, ἡνίχα ἡμῖν μετὰ capxbs A git, qui de celo prospexit, quando ad nos in carne 


ἐπεδήμησεν. Ὥσπερ γὰρ ὁ παραχύπτων ἀφ᾽ ὑψηλοῦ 
τόπου, ἄνω μένων, κάτω τῇ ἐνεργείᾳ γίνεται, οὕτω 
χαὶ ὁ Χριστὸς ἐν τοῖς χόλποις τοῦ Πατρὸς μένων, 
τῇ γῇ διὰ σαρχὸς ἐπεδήμησε. Τίνος χάριν ; Τοῦ 
ἰδεῖν, εἰ ἔστι συνιὼν, 7) ἐκζητῶν τὸν Θεύν. Οὐχ- 
οὖν οὐ τὰς πράξεις τοσοῦτον τῶν ἀνθρώπων χατῇλ- 
θεν ἐπισχέψασθαι, ὅσον ἰδεῖν εἴ τινα ὅλως θεογνωσίαν 
ἔχουσιν, εἰ ἐν πίστει τὸν Θεὸν ἐχζητοῦσι. 


€ Οὐχὶ γνώσοντα: πάνσες: , 
Πάντες μὲν οἱ τοὺς 
ποῦ πλησίον ἁρπάζοντες 


τὰ 
€, βρώσει ἄρτου τὸν λαὸν τοῦ 


πένητας ἀδιχοῦντες, xa 


ΠΗ ΜΕ S : z 
Θεοῦ ἐσθίειν εἰχότως λέγονται * τροφὴν γὰρ τῆς 
ἑαυτῶν πλεονεξίας τὴν ἀδιχίαν, τὴν εἰς ἐχείνους 


ἔχουσι. Νομίσεις 05 μάλιστα τοὺς διδασχάλους! τῶν 
Ἰουδαίων λέγεσθαι. Ὑπὲρ γὰρ ἀγνωσίας τὸν νόμον 
ὡς ἐδόχουν ἐχδιχοῦντες, τῇ δὲ ὕδρει τοῦ νομοθέτου 
ἀνομίαν ἐργαζόμενοι, οὗτο! τὸν λαὸν τοῦ Θεοῦ ἤσθιον 
βρώσει ἄρτου, ἕνεχα πλησμονῆς χαὶ γαστριμαργίας 
προσωποληπτοῦντες, χαὶ τὸν νόμον ἐν τῷ διδάσχειν 
παραθαίνο" 


τες. 

Περὶ τῶν Ἰουδαίων λέγει " τὸν γὰρ ἀληθῶς Θεὸν 
τὸν Χριστὸν οὐκ ἐπεχαλέσαντο, χαὶ ἐφοθήθησαν φό- 
6oy περιττὸν, ἔνυα οὐχ ἣν φόθος, ὅτ: πρὸς ἀλλήλους 
ἔλεγον " ᾿Εὰν ἐάσωμεν τὸν ἄνθρωπον τοῦτον, 
ἥξουσιν οἱ Ῥωμαῖοι, καὶ ἀροῦσιν ἡμῶν τὸν có- 
πον καὶ τὸ ἔθνος. Kaízot οὐχ ἂν τοῦτο ἐγίνετο, εἰ 
τὴν εἰς αὐτὸν πίστιν ἐφύλαξαν. “Ὁμοίως δὲ wol 
πάντες ἄνθρωποι ὅσοι τὸν Θεὸν ἐπιχαλεῖσθαι ῥᾳθυ- 


υοῦσιν, ὃν μὲν δεῖ φόθον οὐ φοθοῦνται, τῇ εἰς Θεὸν 


ἀπιστίᾳ. Φοθοῦνται δὲ μάτην τὰς τῶν ἀνθρώπων 
ἀπειλὰς, χαὶ τὰς τῶν ἐχθρῶν δυναστείας, οὐχ εἰδό- 
τες ταῦτα μηδὲν ἡμᾶς, ὅταν ἔχομεν τὴν εὐμένειαν 
τοῦ Θεοῦ, παραθλάπτοντα. ᾿Ανθρωπαρέσχων δὲ περὶ 
τούτων λέγει ἀεὶ γὰρ 


παρὰ τὸν Θεὸν βούλονται, 


τοῖς ἀνθρώποις ἀρέσχειν 
ὧν ὁ θεὸς τὰ ὀστᾶ, δηλαδὴ 
τὰς φυλὰς διεσχόρπισε. Κατησχύγθησαν. "Ov γὰρ 
νεχρὸν χαλοῦσιν, ὑπὸ τούτου διώχουται: Τὰ ox αὐτὰ 


τυχοῦσιν ἀνθρωπαρέσχ 


γὰρ ὁπτᾶ αὐτῶν, τουτέστιν ὁ ME xa ἡ δόξα 


ὑπὸ Θεοῦ σχορπίζεται. 

ἀπὸ τῆς Σιὼν, χαὶ οὐχ ἀπὸ τοῦ οὐρανοῦ, 
οὖχ ἀπὸ τοῦ ναοῦ, οὐχ ἀπὸ τῆς χιδωτοῦ, οὐκ ἀπὸ 
τῶν ἁγίων ὁ Προφήτης τὸ σωτήριον ε 


ται; Ἐπειδὴ 
ἐχεῖ fjuiy ἀπέδωσεν ὁ Χριστὸς τὸ ἀρχαῖον ἐμφύσημα. 
“Ὅπερ δῆλον ἐπήγαγεν * 'Ev τῷ 
ριον. 


ε 


ἐπιστρέψαι Κύ- 


Ἠχμαλώτευσεν γὰρ ἡμῶν ὁ Σατανᾶς 07 ἀπάτης 
τὴν pid τοῦ Πνεύματος * ἀλλ᾽ ὁ Χριστὸς αὐτὴν 


! 
ἐν "ig Σιὼν ἀπέδωχε διὰ τοῦ τῶν ἀποστόλων ἐμφυσή- 


δὴ Ἰαχὼδ. DAT COME Épitmve 
voUc ὁρῶν Θεόν. Χρήζομεν ὃξ πτ 
πρότερον, 


ωρατιχὸς νοῦς τῇ χατὰ τὴν δύναμιν τοῦ 6^ 


ερνισταὺ γενέσθα: 


τουτέστι διαθόλου, χαὶ τότε ἡμῶν ὁ δι- 


j θεωρί 
εὐφραίνεται. 


ἀτ Joan. xi, 4ἀδ 25 Joan. xx, 22. 


D 


venit. Quemadmodum enim qui ex alto loco prospi- 
Cil, sursum manens, per operationem suam dcor- 
sum sit : sic. etiam Christus in sinu Patris manens, 
per carnem descendit in terram. Cujus rei gratia ? 
ut videat, si est intelligens, aut. requirens Deum. VWa- 
que non tam acliones hominum inspecturus adve- 
nit, quam ut videat utrum omnino aliquam 
Dei notitiam habeant, hi qui in fide Deum requi- 
yunt. 

Vrns. 5. « Nonne scient omnes, » 

Omnes qui pauperibus injuriam inferunt et res 
proximi diripiunt, cibo panis populum Dei devorare 
merito dieuntur : nam pro avariliz sux pabulo ha- 
bent injustitiam , quam in ipsos exercent. Existima- 
bis autem potissimum h:ee dici de magistris Judao- 
rum. Nam qui ab ignorantia legem. quodammodo 
vindieare videbantur, sed ad legislatoris contume- 
liam. operabantur iniquitatem , hi cibo panis legem 
Dei devorabant, dum pre saturitatis ae ventris 
studio personas acciperent, et in docendo legem 
violarent. 

De Jud:wis loquitur, qui Christum. verum Peum 
non invocarunt, et timuerunt timore supervacaneo, 
ubi non erat. timor, quando ad invicem dicebant : 
Si dimittimus hunc hominem, venient Romani, et tol- 
lent nostrum locum. et gentem ?". Verumtamen hoc 
minime evenisset, si fidem in ipsum custodivissent. 
Simili quoque ratione omnes homines qui Deum 
invocare nesligunt, pr: incredulitate in Deum non 
timent timore quo oportet : in vanum autem minas 
hominum et inimicorum potentias metuunt, ne- 
scientes ista nihil nobis officere quando propitium 
habemus Deum. Loquitur autem de iis qui homini- 
bus placere student, siquidem hi semper homini- 
bus prz Deo placere volunt; quorum Deus ossa3, 
id est tribus, dispersit. Confusi sunt. Nam quem 
mortuum appellant, ab hoe infestantur. Ceterum 
loe eadem quoque quibusvis, qui hominibus pla- 
ceni, eveniunt : ossa. enim eorum, id est diviti, 
et gloria a Deo dissipantur. 


Cur ex Sion, et non a colo, non a templo, non 
ab arca, non a sanctis propheta salutare depreca- 
tur? Quia nimirum illic antiquam nobis Christus 
inspirationem tvadidit. Quod utique subjunxit : Cin 
converterit Dominus. 


Satanas nimirum per deceptionem captivaverat 
nostram Spiritus participationem ; sed Chr:stus eam 
in Sion restituit, quando apostclis insufllavit **. 
Cur autem Jacob prior exsultabit, ae deinde lsracl 
Letabitur, cum unus idemque sit? Quia nimirum 
Jacob supplantator interpretatur , Israel. vero. meus 
videns Deum. Debemus enim prius fieri supplanta- 
tores, scilicet. diaholi ; ae tune perspicax mens 
nostra pro viribus suis. Dei contemplatione kctà- 


Ur. 


1311 
PSALMUS Lil. 
Vrns. 9. « Deus, in nomine tuo.» 


Non propter opera mea, inquit, neque enim ullius 
pretii digna habeo, neque ob parentum nobilitatem 
(alius enim alium servare non potest), sed in nomine 
iuo ; Siquidem h:xe salus perpetua et inviolabilis 
exsistit. Si enim nonnulli in latrones aut barbaros 
incidentes, postquam principum nomen produxe- 
rint, tanquam ipsorum familiares pericula evadunt, 
quomodo non multo magis in nomine Dei ab omni- 
bus d:emonum insidiis liberemur ? 


€ Et in virtute tua judica me. » 


Judieium cupit, non quo condemnemur, sed'quo 
ab oppressore liberemur; quapropter in potenta 
judicari postulavit, ut adversario, sive sensibili, 
sive spiritali, potentia Dei subacto, nos ab insidia- 
toribus remoti simus. 


Vgns. 4. « Deus, exaudi orationem meam. » 

Nulla enim arma contra inimicos validiora 
habemus oratione, dummodo Deo digna rogaveri- 
mus; cujus sibi ipsi conscius propheta, cupit Deum 
auribus percipere verba oris sui, ut sciens ipsum 
nihil humani postulare, sacrificium orationis ad- 
mittat. 


Vrns. 5. « Quoniam alieni insurrexerunt. » 


Alieni sunt omnes qui non sapiunt ea qu Dei 
sunt, quantumvis et. cognati, et amici, οἱ fratres 
fuerint. Quamobrem sspenumero non pudet eos 
nobis tanquam alienos alienis, licet cognati sint, 
insidiari. Qui enim. semetipsos Deo alienos reddide- 
runt, quornodo non multo magis a natur» legealieni 
sint? Fortes vero vocat eos qui potentes sunt inali- 
lia, qui tam vehementi et implaeabili pravitate la- 
borant, ut etiam ipsimet anim: struant insidias, 
non solum sensibilem nobis, sed etiam spiritalem 
mortem machinantes, 


Vzns. 8. « Confitebor nomini tuo. » 


Involuntarium enim sacrificium Deus minime su- 
scipit; siquidem tune non offerenti, sed cogenti 
oblationem attribuit. Quod eum sciret quoque Pau- 
lus apostolus, dixit : Non ez tristitia, aut ex me- 
cessitate : hilarem enim datorem diligit Deus *?..— Τὰ 
vero etiam ex. tempore voluntatis promptitudinem 
considera. Sz:epe enim eum in afflictionem incideri- 
mus, nobisipsis pienliores evadimus. Oportet. au- 
tem cessante etiam afllictione nos similiter gerere. 

Viso inimicorum interitu, confessionem dixit gra- 
liarum actionem : bonum enim est quod in ipsa 
recteagitur : nam qui benefactori gratias agit, in 
posterum promptiorem ipsum reddit; peccatorum 
autem presentium ac futurorum redemptio conci- 
liat ipsi familiaritatem | Dei, futurorum bonorum 
spem, omnis alllietionis liberationem, ita ut ad bea- 
Vtndinem istiusmodi vita transferatur. 


HESYCHII PRESBYTERI 


1212 
T AAMOZ NI. 
Ὁ Oz5c, ἐν τῷ ὀνόματί σου. » 

Μὴ διὰ πράξεις, φησὶν, οὐδὲ γὰρ ἀξιοχρέους ἔχω, 
μὴ διὰ πατέρων εὐγένειαν (ἄλλος γὰρ ἄλλον διασώ- 
ζειν οὐ δύναται), ἀ.1.1 ἐν τῷ ὀνόματί cov * εἰ ág- 
τοι αὕτη σωτηρία διηνεχὴς χαὶ ἄσυλος ἵσταται. Εἰ 
γὰρ λῃσταῖς τινες ἣ βϑαρθάροις περιπεσόντες, € εἶτα 
ὄνομο. δυναστῶν παραγαγόντες, ὡς ἐχείνων οἰκεῖοι 
πῶς οὐ πολὺ μᾶλλον ἐν 
ἐπιθουλῇς δαιμόνων 


τοὺς χινδύνους ἐχφεύγουσι, 
τῷ ὀνόματι τοῦ Θεοῦ ἀπὸ πάσης 
σωζόμεθα; i 
« Καὶ £y τῇ δυνάμει σου χρίνον με. » : 
Κρίσιν, οὐχ ὅτι χαταχριθῶμεν, ἀλλ᾽ ὥστε EXeufic- 
ρωθῆναι τοῦ τυραννοῦντος βουλεύεται " διόπερ ἐν 
δυναστείᾳ χριθῆναι προσηύξατο" ἵνα τοῦ ἀντιδίχου 
τοῦ αἰσθητοῦ, εἴτε τοῦ νοητοῦ τῇ δυναστεία 
τοῦ Θεοῦ χειρωθέντος, ἡμεῖς γενώμεθα τῶν ἐπηρξεα- 
ζόντων ἀλλότριοι. 
« Ὁ Θεὸς, εἰσάχουσον τῆς προσευχῆς μου.» 
Οὐδὲν γὰρ ὅπλον πρὸς τοὺς ἐχθροὺς ὑπὲρ τὴν εὐ- 
χὴν ἰσχυρώτερον ἔχομεν, μόνον ἐὰν τοῦ ἄξια τοῦ 
Θεοῦ προτευξόμεθα, ὅπερ ὁ Προφήτης ἑαυτῷ συνειδὼς 
ἐνωτίσασθαι τὸν Θεὸν τὰ ῥήματα τοῦ στόματος βού- 
λεται, ἵνα διαγνοὺς, ὅτι οὐδὲν ἀνθρώπινον ζητεῖ, 


δέξ 


τὴν θυτίαν τῆς προσευχῆς προσδέξεται. 


«Ὅτι ἀλλότριοι ἐπανέστησαν. » 


᾿Αλλότριοι πάντες οἱ μὴ φρονοῦντες τὰ τοῦ Θεοῦ 
χὰν συγγενεῖς, xv φίλοι, χἂν ἀδελφοὶ τυγχάνωσι. 
Διὸ χαὶ ἐπιθουλεύειν ἡμῖν ὡς ἀλλότριοι. ἀλλοτρίοις, 


xol συγγενεῖς ὄντες, πολλάχ'ς οὐχ αἰσχύνονται. Οἱ 


γὰρ ἑαυτοὺς ἀλλοτριώσαντες τοῦ Θεοῦ, πῶς πολὺ 
μᾶλλον χαὶ τοῦ νόμου τῆς φύσεως ἀλλότριο 
ται; Ἱζραταιοὺς δὲ τοὺς ἰσχυροὺς τῇ χαχίᾳ λ 
τοσοῦτον ἰσχυρὰν xaY ἀνένδοτον τὴν πονη- 


ι γίνον- 
ἐγει, οἵ- 


“τινες εἰς 
ρἷαν χέχτηνται, ὥστε xa εἰς 


τὴν Ψυχὴν, οὐ μόνον τὸν αἰσθητὸν ἡμῖν, ἀλλὰ χολ τὸν 


ἑαυτὴν ἐπιθουλεύειν 


νοητὸν χατασχευάᾶζοντες θάνατον. 
« Ἐξομολογήσομαι τῷ ὀνόματί σου.» 


᾿Αχούσιον γὰρ θυσίαν ὁ Θεὸς οὐ προσδέ) 


δέποτε γὰρ τῷ προσφέροντι, ἀλλὰ τῷ ἀναγκάζοντι 
τὴν προσφορὰν λογίζεται.“ c εἰδὼς xo* Παῦλος ὁ 
ἀπόστολος, ἔλεγε" Μὴ ἐκ λύπης ἣ ἐξ ἀνάγκης " 


ilepór γὰρ δώτην ἀγαπᾷ ὁ Θεός. Σὺ 0t "καὶ ἀπὸ 
χαιροῦ τὸ ἐχούσιον νόησον. Πολλάχις γὰρ δλέψει πε- 
ριπεσύντες ινόμεθα ἑαυτῶν εὐλαδέστερο:. Χρὴ δὲ 
ἡμᾶς καὶ τῆς θλίψεως μεταδληθείσης παραπλησίως 
ε 


t 


ὑρίσχεσθαι. 


Τῶν πολεμίων τὸν ὄλεθρον θεασάμ. iib 5 iod 
ἵπεν τὴν εὐχαριστίαν, ἃ 
ρθωμα" ὁ γὰρ 


quA (oTt 


“ἢ δὲ 


μελλόντων ἀγαθῶν, πάσης bns ἀπαλλαγὴν, ὥστε 
* ^ , 


εἰς μαχαριότηνα τῷ τοιγύτι ὁ βίος μεθίσταται. 


VAAMOS NA. 
« Εἰς τὸ τέλος, £y ὕμνοις συνέσεως τῷ Δανΐδ. » 


Σχοποῦ τοῦ αὐτοῦ χαὶ ὁ Ψαλμὸς ὁ ἐχόμενος ἔχε- 
ται" διαγράφει γὰρ τὸν ἐν πειρασμοῖς e pac 
ἄνθρωπον" διόπερ ὑμνεῖν μετὰ συνέσεως τὸν δυνά- 
μένον ἐλευθερῶσαι πειρατμῶν ἐπα δλοταὶ: Σαφὴς 
OE xal τῶν Δεσποτιχῶν παθῶν ἡ προφητεία πρόσ- 
χεῖται. 

« Ἐνώτισαι, ὁ Θεὸς, τὴν προσευχήν μου.» 

Ταῦτα Χριστοῦ προσευξαμένου, χαὶ ἡμεῖς mpos- 
ευξώμεθα, xal τὸν Δεσπότην οἱ SUAGR xa) τὸν πλού- 
6:0y οἱ πτωχοὶ μιμησώμεθα * αὖτ 
εὐχὴν εἰσαχουσθῆναι βούλεται, χαὶ μὴ παρωφθῆναι 
τὴν δέησιν ὑπὲρ τῆς σωτηρίας τοῦ γένο 


B 


ἀπαρχὴ τυγχάνων ὧν πρεσθεύεται. Ὅμοῦ χαὶ τίνα 


ς τὴν ἡμῶν προσ- 


Y * 
Ug οὖσαν, ὡς 


δεῖ προσεύχεσθα!:, τρόπον δεῖξαι βουλόμενος, ᾿Εγώτι- 
cat, φησὶ, καὶ μὴ ὑπερίδῃς. Πολλάχις γὰρ ἡμῶν 


τὴν πὶ οσευχὴν ἀχούσας, ὡς περιττὴν χαὶ ἀναξίαν 
τῆς ἀχοῆς αὐτοῦ, παρορᾷ καὶ παραπέμπετα:. 

« Ἑλυπήθην ἐν τῇ ἀδολεσχίᾳ μου.» 

LH a " ^t - 

Λόγισαι, φησὶ, τίς οὗτος ὁ εὐχόμενος, ὅτι Υἱὸς τοῦ 
Πατρὸς, ὁμοούσιος βασιλεὺς, ἀλλὰ δούλου μορφὴν 
φέρων, ἵνα σώσῃ τὸ πλάσμα τὸ ἡμέτερον. 

᾿Αδολεσχίαν τὸν ἐν θεωρίᾳ μετεωρισμὸν λέγει, ὃν ὑπ- 
ἔμεινεν ὁ Κύριος, τὰ καθ᾽ ἡμᾶς λογιζό!λενος, ἐφ᾽ ἃ χαὶ 
ὅτι τοσοῦτον ἄνοίας ὥστε 


ἐταράττετο, προεχόψαιμεν, 


σχελίζειν τὸν ὑπὲρ ἢν τρέ) 
μένον σῶσαι, τιθέναι προσχόμματα. Ταῦτα xat Καὶϊά- 


gos xa Ἰούδας, xat oi συνεργοὶ Gt 


(οντα, χαὶ τὸν παραγενό- 


περὶ 


409:0, περὶ 


ὧν χατὰ λόγον ἐπήγαγεν" ᾿Απὸ S PILAM zal 
ἀπὸ üAOfreoc ἁμαρτωοῦ" ἐχθρὸν τὸν Καϊάφαν λέ- 


γων, ὡς ἀφιέναι φωνὴν χατὰ τοῦ 


Ἢ 


woo; ἐν τῷ 
χαιρῷ τοῦ χριτηρίου τοιαύτην τετολμηχότα" 'EGAac- 
φήμησε" τὶ ἔτι ζητεῖτε; ἁμαρτωλὸν δὲ τὸν Ἰού- 
δαν. Πῶς γὰρ οὐχ ἁμαρτωλὸς 
σχαλον; Ἐφ᾽ ᾧ xai 


θλιθόμενος, ἐπιφέρει τὰ ἐχόμενα, 


ὁ προδιδοὺς τὸν διθά- 
t σφόδρα ὡς μαθητῇ xai προϑότῃ 


; 


τ 
ΓΝ 


« Φόδης x2Y τρόμο: ἦλθεν &: 
Τοῦτο 


μόνον φόθῳ χαὶ τρόμῳ, ἀλλὰ χαὶ σχότι 


τῶν ἐν πειρασμοῖς xa ἴδιον, ui 


ῳᾧ τὸ χατὰ ψυ- 


nz 
293704 


χὴν ἀποῤῥουμένους συνέχεσθαι. ᾿Αλλ 


ποιμὴν ἀληθινὸς χαὶ γνήσιος, ὑπὲρ τῆς 


'ó Χριστὸς, ὡς 


ἑαυτοῦ ποί- 


pns ἐδειλία χαὶ ονοῦντα χαὶ 
λυπούμενον οὐδὲν ἣν ἀπεῖχ τρέμειν, 
πάντα χωρὶς ἁμαρτ' οὐτὰ " o0x- 


οὖν z2Y 
δ: 


τὸν χα!ρὺὸν τοῦ σταυροῦ, 


σχότος αἱ 


τος $x:lyo λέ 

τὴς ὥρας ἕως ἐννάτης 

γενόμενον. 
« Καὶ εἴπ 


Πτέρυγας τοὺς ἀποστόλου: χαλεῖ᾿" 
ἐπὶ τὴν οἰχουμένην ὅλην τοῦ rd 


ἔπτη, καὶ χαθάπερ ἐν . 


? Matth, xxvi, 65. 


FRAGMENTA IN PS 


ALMOS. 1214 
PSALMUS LIV. 

εκ. 1. « In finem, in carminibus intellectus 
David. » 

Psalmus hie eumdem quoque scopum habet :de- 
scribit enim hominem tentationibus examinalumi : 
propterea monet, ut eum intelligentia eum canamus 
illi! qui a tentationibus liberare possit, Ceterum 
perspicua quoque  Dominiearum passionum  pro- 
phetia proponitur. 

Vrns, 2, « Exaudi, Deus , orationem meam. » 

Christo hae orante nos pariter oremus, et. servi 
Dominum et divitem pauperes imitemur : ipse vult 
preces nostras exaudiri, et minime despiei depreca- 
tionem, qu:e pro salute generis exsistat, cum sit pri- 
nitiz illorum pro quibus obit legationem. Pr:eterea 
etiam quomodo orandum sit ostendere volens : Au- 
ribus, inquit, percipe , et ne. despexeris. Frequenter 
enim nostram orationem audiens, tonquam  nul- 
lius pretii et. auditu. suo indignam, despicit reji- 
citque. 

Vrns. 5. « Contristatus sum in exercitatione mea. » 

Expende, inquit, quisnam sitis qui orat, scilicet 
Filius Patris, ejusdem eum | ipso substantie Rex. sed 
formam servi gerens, ut figmentum nostrum salvum 
faceret. 

Exercitationem vocat illam in meditando eleva- 
Uonem, quam sustinuit Dominus, dum res nostras 
expenderet; propter quas etiam conturbabatur, 
quod ad tartam. dementiam devenissemus, ut illi, 
qui pro nobis currebat, crura. succideremus, et ob- 
slaeula poneremus illi, qui ad servandum — adve- 
nerat. Eee. etiam Caiaphas, et Judas ac commili- 
tones eoram faciebant; de quibus in. decursu ser- 
monis subjunxit : A voce inimici, et a tribulatione 
peccatoris; inimieum appellans Caiapham, ut. qui 
tempore judieii vocem. istiusmodi eontra Salvato- 
rem emittere. ausus sit: Dlasphemavit ; quid adhuc 
quaritis | Vulzata egemus testibus]?? ? peccatorem vero 
Judam. Quomodo enim non peccator sit, qui priece- 
ptorem prodidit?A quo, utpote discipulo ac proditore, 
vehementer afflictus , subjungit ea quie sequantur, 

Vins. 6. « Timor et tremor venerunt super mo.» 

lloc tentatis et afificlis proprium est, ui noi) 50- 
lum timore ac tremore, sed etiam. tenebris. secun- 
dum animam deficientes "corripiantur. Quin et Chri- 
sius, tanquam verus ae siacerus pastor, pro grege 
suo limuit tremuitque : siquidem. meerentem. ac 
dolentem nil prohibebat timere ac tremere, cuu 
nostra pateretur : itaque 
Quin 


con- 


absque peccato omnia 
eUam Lenebrg nostre ipsum obumbrarunt. 
poiius tenebras illas. intelligit, qux mundum 
Lexeruni lempore erucis a sexta hora usquead nonam. 


γεπ5. 7. « Et dixi : Quis dabit mihi pennas?» 
Pennas vocat apostolos : in ipsis enim per totum 
Lerrarum orbem Christi mysterium volavil, et quasi 


innovellis Ecclesiis requievit : ipsis quodammodo 


1215 


HESYCHII PRESBYTERI 


1216 


alas columbae, id est. Spiritus saneti dispensatione A ἐπαυσε * τούτοις οἷα πτέρυγας περιστερᾶς, τουτέστι 


plenas, optat. Particula autem quis non est hic 
hasitantis, sed potius desiderantis et urgentis. 


Vgns. 9. « Exspectabam eum qui salvum me 
fecit a pusillanimitate spiritus et. tempestate. » 

Pusillanimitatem vocat contumeliam, tempestatem 
vero vigorem, et violentiam, ae vehementiam ten- 
tationis; e quarum utrisque ἃ Deoauxilium prosto- 
landum. Christus autem non tanquam sibi ipsi hoe 
petit, sed apostolis animo deficientibus tempore 
passionis , ita ut increpando ad. ipsos dixerit : Sic? 
Non potuistis una hora vigilare mecum? Vigilate, et 
oraie, ut non. intretis in tentationem ?*. Quod si con- 
spiratio in malo mala sit, etiam e diverso magnum 
bonum est, dissipatio in malo conspirantium. Qui 
itaque in turris zedificationem  consenserant, cum 
haberent vocem unam et labium unum, omnes inm- 
pediti fuerunt, maxima impietate confusi, quod non 
amplius haberent vocum consensionem. 


Quando malitia in semetipsa divisa fuerit, securi 
sumus qui ab illa oppugnamur : non amplius enim 
insidiis ejus creditur. Etenim Christo miracula fa- 
ciente Jud:orum linguz divisie sunt : atque alii 
quidem dicebant : Non est hic homo a Deo, quia 
Sabbatum non custodit. Alii autem dicebant : Quo- 
modo potest homo peccator talia sigua facere? Εἰ 
schisma erat inter eos ?*. 


γεπε. 10.« Quoniam vidi iniquitatem et contradi- 
ctionem. » 

Dum Christus inique judicabatur, eontentio facta 
est, Pilati seilicet et principum sacerdotum. Judzo- 
rum : illo quidem. dieente : Nihil invenio. cause in 
hoc homine * ; ipsis vero respondentibus : Nos legen 
habemus; etscimus quia secundum legem. nostram 
debet mori ?*. s 


Vrns. 13. « Die ac nocte cireumdabit eam super 
muros ejus iniquitas et labor in medio ejus. » 


Die quidem, id est tempore crucis; mocte vero, 
id est tempore proditionis ; super muros, id est super 
sacerdotes : ipsi enim sunt muri populi : fortes 
quidem, dum secundum legem sacerdotii vivunt; 
cariosi vero ae ruinosi, quando a dignitate sua aliena 
tractant, Iniquitatem vero et laborem in medio ejus 
et injustitiam vocat servitutem litterze : iniquitatem, 
quia legem spiritaliter non servarunt : injustitiam, 
quia tantis a Patre. beneficiis affecti, medicum οἱ 
altorem suum eruci tradiderunt. Non defecit autem 
de plateis ejus usura. et dolus. Fortassis quidem etiam 
Judieorum avaritiam taxat ; qui, dum lex ipsos fe- 
nerari prohiberet, dolo usuras aliis artificiis extor- 
quebant. Ceterum. deceptionis fenus est hypocrisis: 
h:ec una eum dolo de Hierosolymie plateis minime 
defecit : in iis enim tanquam in virtutibus. valde 
profidebant. Verumtamen et nos caveamus, ne dic 


3; 


Matth. xvi, 46. Joan. 1x, Luc. 


C 


XXII, 


πλήρεις τῆς χορηγίας τοῦ Πνεύματος, βούλεται. Τὸ 
δὲ τίς οὐχ ἀποροῦντος ἐνταῦθα, ἀλλὰ τὸ μᾶλλον ἐπι- 
θυμοῦντος χαὶ χατεπείγοντος. 

« Προσεδεχόμην τὸν σώζοντά με ἀπὸ ὀλιγοψυχίας 
xa χαταιγίδος. » 

"OAcyovx lav. πὴν λοιδορίαν χαλεῖ, καταιγίδα o5 
τὴν ἀχμὴν τοῦ πειρασμοῦ, χαὶ βίαν, χαὶ σφοδρότη- 
τα " ὧν ἐξ ἑχατέρας χρὴ παρὰ Θεοῦ προσδέξασθαι τὴν 
βοήθειαν. Ὁ Χριστὸς δὲ οὐχ ὡς ἑαυτῷ τοῦτο προσ- 
εὐχεται, ἀλλὰ τοῖς ἀποστόλοις ὀλιγωροῦσι χατὰ τὸν 
χαιρὸν τοῦ πάθους " ὥστε καὶ πρὸς αὐτοὺς ἐπιτιμῶν 
εἶπεν: Οὕτως; οὐκ ἰσχύσατε plar ὥραν: γρηγορῆ- 
cav; Γρηγορεῖτε καὶ προσεύχεσθε, ἵγα μὴ εἰσ- 
ἔλθητε εἰς πειρασμόν. Εἰ ἐπὶ καχῷ συμφωνία δει- 
νὸν, καὶ ἐκ τοῦ ἐναντίου μέγα ἀγαθὸν ἡ τῶν ἐπὶ 
χαχῷ συμφωνησάντων διάλυσις. Καὶ οἱ ὁμονοήσαντες 
γοῦν ἐπὶ τῇ πυργοποιίᾳ, τὸ ἔχειν φωνὴν μίαν καὶ 
χεῖλος ἕν, πάντες ἐνεποδίσθησαν, μεγίστῃ δυσσεδείᾳ 
συγχυθέντες, ὡς μηχέτι ὁμοφωνίαν ἔχειν. 

Ὅταν ἡ χαχία χαθ᾽ ἑαυτὴν μερισθῇ, ἔχομεν τὸ 
σφαλὲς οἱ παρ᾽ αὐτῆς πολεμούμενοι" οὐχέτι γὰρ αἱ 
ἐξ αὐτῆς ἐπιθουλαὶ πιστεύονται. Τοιγαροῦν τοῦ Χρι- 
στοῦ θαυματουργοῦντος τῶν Ἰουδαίων αἱ γλῶσσαι 
διηρέθησαν" καὶ οἱ μὲν ἔλεγον * Οὐκ ἔστι παρὰ 
Θεοῦ ὁ ἄνθρωπος οὗτος, ὅτι οὐ τηρεῖ τὸ Σάδδατον" 
ἄλιιοι Éleyov: Πῶς δύναται ἄγθρωπος ἁμαρτω- 
«ἱὸς τοιαῦτα σημεῖα ποιεῖν; Καὶ σχίσμα ἣν ἐν 
αὐτοῖς. 


ge. 


«Ὅτι εἶδον ἀνομίαν xal ἀντιλογίαν. » 


Τοῦ Χριστοῦ χρινομένου ἀνόμως, ἀντιλογία τῶν 
χρινόντων, Πιλάτου δηλαδὴ xa τῶν Ἰουδαίων ἀρ- 
χιερέων Eyévevo* τοῦ μὲν λέγοντος, Οὐδὲν αἴτιον 
εὑρίσκω ἐν τῷ ἀνθρώπῳ τούτῳ" ἐχείνων 02: Ἡμεῖς 
vópov ἔχομεν, καὶ οἴδαμεν,, ὅτι κατὰ τὸν vópov 
ἡμῶν ὀφείιιει ἀποθανεῖν. 


EU 


« Ἡμέρας xaX νυχτὸς χυχλώσει αὐτὴν ἐπὶ τὰ τείχη 


αὐτῆς, ἀνομία χαὶ πόνος ἐν μέσῳ αὐτῆς.» 

Ἡμέρας μὲν, χατὰ τὸν χαιρὸν τοῦ σταυροῦ " γυ- 
χτὸς δὲ, κατὰ τὸν χαιρὸν τῆς προδοσίας " ἐπὶ τὰ τεί- 
χη; δηλαδὴ ἐπὶ τοὺς ἱερεῖς * αὐτοὶ γὰρ τείχη τοῦ λαοῦ 
τυγχάνουσιν * ἰσχυρὰ μὲν, χατὰ τὸν νόμον τῆς ἱερω- 
σύνης ζῶντες - σαθρὰ δὲ πεπτωχότα, ὅταν ἀλλότρια 
τοῦ προσχήματος πράττουσιν. ᾿λνομίαν Ob χαὶ χόπον 
ἐν μέσῳ αὐτῆς, χαὶ ἀδιχίαν λέγει τὴν δουλείαν τοῦ 
γράμματος" ἀνομίαν, ὅτι τὸν νόμον πνευματιχῶς οὐχ 
ἐφύλαττον * ἀδικίαν, ὅτι τοσαύτας παρὰ τοῦ Πατρὸς 
εὐεργεσίας δεξάμενοι, σταυρῷ τὸν ἰατρὸν χαὶ τὸν τρο- 
φέα παρέδωχαν. Οὐκ ἐξέιχειπε δὲ ἐκ τῶν πιϊωτειῶν 
αὐτῆς τόκος καὶ δόνλος. Ἴσως μὲν χαὶ τὴν τῶν Ἰου- 
δαίων φιλαργυρίαν διαδάλλει " οἵτινες, τοχίζειν αὐτοῦ 
τοῦ νόμου χωλύοντος, δόλῳ τοὺς τόχους δι᾽ ἐπινοιῶν 

τέρων ἐχέρδαινον. Πλὴν τύχος τῆς ἀπάτης ἡ ὑπόχρι- 
σις" αὕτη μετὰ δόληυ τὰς τῆς Ἱερουσαλὴμ. πλατείας 


D ΤῈ a3 US. FEE 


οὐκ ε 


3 JOAD, XIX, ἡ» 


1211 

ἐπαῤῥησιάζοντο. Πλὴν χαὶ ἡμεῖς 
μήτε ἡμέρας μήτε νυχτὸς ἐπὶ τείχη, δη- 
λαδὴ τὰς ἀρετὰς, ἀνομίαν ἔχειν ἣ ὅλως ἀντιλογίαν 
χαρτερήσωμεν " ἀλλὰ μηδὲ τόχον ἣ δύλον ἐν πλατείαις 
ταῖς ἡμετέραις ἔχωμεν. Πλατεῖαι γὰρ καὶ εὐθυνοῦ- 
σαι αἱ ὁδοὶ, ἐν αἷς τὰ πλημμελήματα οὐ μὴν εἰς ζωὴν, 
ἀλλ᾽ εἰς ἀπώλειαν ἄγουσιν. 

«Ὅτι εἰ ἐχθρὸς ὠνείδισέ με.» 


τὰ ἡμέτερα 


Φορητὰ τὰ παρὰ τῶν ἐχθρῶν ἀποχεχαλυμμένων διὰ 
τοῦτο νομίζεται, ἐπειδήπερ εὐχερὲς ταῦτα φυλάξα- 
σθαι" οἱ δὲ φίλοι δοχοῦντες, τὰ τῶν ἐχθρῶν λογιζόμε- 
νοι, οὐχ εἰσὶ φορητοί " μέλιτι γὰρ τὸν ἰὸν χεράσαν- 
τες λανθάνοντα, κατασχευάζουσι θάνατον. Τοῦτο χαὶ 
τῷ Ἰούδᾳ ὁ Χριστὸς διὰ τῆς παρούσης προφητείας 
ὠνείδισεν. Ὧν ἵνα παραστήσῃ σαφέστερον, τὰ ἐχόμενα 
ὁ Προφήτης ἐπήγαγεν" 


« Σὺ δὲ, ἄνθρωπε ἰσόψυχε. » 
Ἰσόψυχε, διὰ τὴν ἀγάπην, ἣν περὶ τοὺς ἑαυτοῦ 


μαθητὰς ὁ Κύριος ἐπεδείχνυτο, ὥστε τῷ Πατρὶ λέγειν" 
Πάτερ ἅγιε, τήρησον αὐτοὺς ἐν τῷ ὀγόματί σου, 
οὺς δέδωκάς pov Tra ὦσιν £v, καθὼς καὶ ἡμεῖς. 
Ἡγεμὼν, ἐπειδὴ τὸ γλωσσόχομον τῶν χρημάτων 
βαστάζων αὐτὸς, ἴσως τὴν ἐξουσίαν τῆς οἰχονομίας 
ἐχέχτητο. Γγωστὲ, πάντα γὰρ ὡς μαθητῇ ἀπεχάλυ- 
ψεν. Ὃς ἐπὶ τὸ αὐτὸ ἐγιιύκυνάς μοι τὰ ἐδέσματα. 
Μόνος γὰρ μετὰ τοῦ Ἰησοῦ ἐνέθαπτεν εἰς τὸ τρυ- 
θλίον. Ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ Θεοῦ ἐπορεύθημεν ἐν ὁμο- 
γοίᾳ. 
νοίᾳ τὸ δεῖπνον τοῦ Πάσχα μετὰ τῶν μαθητῶν ὁ Χρι- 
στὸς ἐπετέλεσεν " E e in e ποῦ δείπνου 


Oixoy Θεοῦ τὴν Σιὼν λέγει ἐχεῖ γὰρ ἐν ὁμο- 


E τῷ προδότῃ τὸ Πνεῦμα τοῦ 
πολλῶν γενεῶν ὀνειδίζων ἐφθέγγετο. 


Ἰούδα τὴν 


οδοσίαν XY 
ν ἄλλων 
ἀληθινὴν ἔχοντες, àc iue ες 
€o6zpXy τοῦ θανάτου χατάραν ἐγένοντο. Παροιχία δὲ 
ὁ βίος ὁ ἀνθρώπινος λέγεται. Οὐδὲ γὰρ οἰχεῖν ἐνταῦθα 
μέχρι πολλοῦ δυνάμεθα, ἀλλ᾽ ὡς πάροιχοι, ὅταν oi- 


ῷ 
ipsum ὃξ χαὶ ἐπὶ 


ν γὰρ 
t αὐτὸν, 


xov Debe Q0. TET 
abor: Χριστ τὴν ζωὴν 


ὑπὸ τ 


χοδεσπότης προστάξῃ, παραχρῆμα ἐχδαλλόμεθα, 
, 


Ἐπειδὴ δὲ παροι χίας ὁ Προφήτης πολλὰς ἀντὶ μιᾶς 
τῶν ἀνθρώπων χατὰ τὸν βίον δια- 


ea 
du 
vr 
E 
ἘΞ 
ὩΣ 


φορὰς εἰνέε παν Οἱ μὲν γὰρ τυχὸν ἀπορίαν, οἱ δὲ 


γεωργίαν, οἱ ὃξ τὴ τουργίαν μετ- 
ἔρχονται: ᾿Αλλ᾽ ὲ Ἰουδαίων παῖ- 
δες ἐπονηρξύοντο" οὐ γὰρ μόνον ὁ ἄλλος δῆμος, ἀλλὰ 
xaX οἱ xav' ἐξοχὴν αὐτῶν, ε ἵτε ἱερεῖς, 
τὴν πονηρίαν μέσην αὐτῶν ὥσπερ ἁπολαθόντες, 


μετήρχοντο. 


« Ἐγὼ πρὸς τὸν Θεὸν ἐχέχραξα. » 


Ὁ Χριστὸς xai ταῦτα λέγει" πρὸς γὰρ τὸν θεὸν 
ἑαυτοῦ Πατέρα ἐχέχραξε, χαὶ ὁ Κύριος εἰσήχουσεν 
αὐτοῦ. Εἴτε τὸ Πνεῦμα λ (ὁ γὰρ Κύριος τὸ Πνεῦ- 


μά ἐστινὴ, εἴτε τὸν Κύριον αὐτὸν ἑαυτοῦ εἰσαχού 


*5 foan. xvir, 11. 36 Matth. xxvi, 95. 


FRAGMENTA IN PSALMOS. 


φυλαξώμεθα, χαὶ A neque nocte super muros nostros, nempe virtutes, 


D 


C 


1218 


habeamus iniquitatem, vel omnino contradictionem 
toleremus : sed neque usuram vel dolum in plateis 
nostris habeamus. Plate: enim οἱ lat vie. sunt, 
in quibus delieta non ad vitam, sed ad interitum 
dueunt. 


Vgns. 15. « Quoniam si inimieus exprobrasset 
me. » ] 

Ea qux» a manifestis inimicis inferuntur idcirco 
Lolerabilia censentur, quia facile est ista eavere : 
at qui, cum amici videantur, hostilia machinantur, 
intolerabiles exsistunt : siquidem melle venenum 
miscentes, clandestinam mortem inferunt. Hoc 
etiam Jud: Christus presenti vaticinio exprobravit. 
Qui, ut propheta clarius exponeret, sequentia sub- 
junxit : 

Vens. 14. « Tu vero homo unanimis. » 

Unanimis, propter dilectionem, quam erga disci- 
pulos suos Dominus ostendit, cum Patri diceret : 
Pater sancte, serva eos in nomine tuo, quos. dedisti 
mihi : ut sint unum, sicut et nos ?, Dux, quia cum 
ipse marsupium pecuniarum ferret, fortasse rei fa- 
miliaris habebat potestatem. Notus, quia lanquam 
discipulo ei omnia revelaverat. Qui simul mecum 
dulces capiebas cibos ». Solus enim cum Jesu intin- 
gebat manum in catino. Zn domo Dei ambulavimus 
cum consensu ὅτι Domum Dei vocat Sionem : illic 
enim cum consensu ecnam Pasch: eum discipulis 
Christus perfecit; verum Judas coen:e. mysterium 
non observavit : inde enim egressus proditionem 
adornavit, Hzc itaque Dei Spiritus ante plu- 
rimas generationes, proditori exprobrando, iusi- 
nuavit. : 

Vzns. 16. « Veniat mors superillos. » 

Hoc quidem in Juda impletum est : proditionem 
enim laqueus excepit. Quin et. in aliis Judzis im- 
pletum est: cum enim Christum vitam veram ha- 
berent, erga ipsum impie se gerentes, terribile 
mortis maledictum ineurrerunt. Porro tabernacu- 
lum humana vita dieitur. Habitare enim hie longo 
tempore non valemus ; sed tanquam incole, quando 
Dominus domus preceperit, illico ejicimur. Cum 
autem Propheta multa tabernacula pro uno dixerit, 


D plurimas hominum in hac vita differentias insinuat. 


Siquidem alii, verbi gratia,in paupertate, alii in agri- 
cultura, alii in divino cultu exercentur. Verum in his 
omnibus Jud:i nequiter se gesserunt, non 
plebs communis, sed etiam  primicerii eorum, cum 
principes, tum sacerdotes nequitiam, quasi in. me- 
dio sui excipientes, sectali sunt. 


solum 


Vrns. 17. « Ego ad Deum clamavi. » 

Christus etiam h:ec dieit : siquidem ad Deum Pa- 
trem suum clamavit, et Dominus exaudivit. eum. 
Sive Spiritum dixeris (Dominus enim Spirilus est), 
sive ipsum Dominum semetipsum exaudientem, 


?' Marc. xiv, 90. 


1319 


HESYCHiI PRESBYTERI 


1220 


uique hie manifestum fit, Christum. quidem orare A σαντα * οὐκοῦν ἐντεῦθεν 9nAov, ὡς προσεύχεται: μὲν 


ut humanitatis legem dius ipsum nihilominus 
semetipsum exaudire : ipse enim propriam consum- 
mat orationem, dum ea quz ut homo rogat, eadem 
lanquam Deus exsequitur : 

Vins. 18. « Vespere, et mane, et meridie. » 

Vel narrat mysteria quz dictis temporibus peracta 
sunt. Vespere quidem, quando Joseph ipsum sepeli- 
vit, et Nicodemus ejus curam gessit, οἱ rursus, 
quando ostiis Sionis clausis, secundum ingressus 
est. Mane vero, quando adductus fuit in Pilati prze- 
lorium, et quando a. mortuis resurgens mulieribus 
semetipsum manifestavit. Meridie, quando cruci 
affixus fuit, et terre motum excitavit, non illam 
interire, sedinnovari ac. emendari volens. Et cur 
isla se narraturum recepit? Quia nimirum etiam 
c:elera Unigeniti miracula continebant. Unde quoque 
Patrem suum hane vocem exauditurum asserit, cum 
predietorum. mysteriorum commemoratione gau- 
deat. 

Vrns. 19. « Redimet in pace animam meam. » 

Sive militum, qui sepulerum ejus obsidebant, sive 
falsorum testium, qui ipsum criminantes judicii 
tempore cireumdabant; sive potestatum inferna- 
lium, qui ipsum quidem obstupescebant, simul 
vero etiam observabant ne universam defunctorum 
caplivitatem | reduceret. 

Vrens. 291. « Extendit suam in retri- 
buendo. » 

Accuratio propheti: bujus digna est admiratione. 
Siquidem hoe rebus ipsis in Juda deprehenditur, 
quando argentum, proditionis pretium, principibus 


manumni 


sacerdotum restituere volens, necessario manum 
extendit, 
Vrgns. 92. « Molliti sunt. sermonesejus super 


oleum. » 

Judei, inquit, sermones habebant adeo molles, 
ut etiam omnem benignitatem superare viderentur, 
in quibus Dei sapientiam tentabant; non secus. ac 
nautz per bolides mare explorant; sed eam minime 
atligerunt. Quid enim bolis in abysso facere possit? 
Abyssus autem cst Dei sapientia; de qua etiam 
Paulus O altitudo divitiarum sapientie et 
scientie Dei ! quam incomprehensibilia sunt judi- 
ὅθ: et 


montes 


dixit : 


ciu cjus, et investigabiles vie 
ipsemet hie Propheta : 
Dii : judicia tua abyssus. multa *?. Citerum exem- 
plaria nonnulla babent, Mollili sunt sermones. cjus. 
|a ut vaticinium ad. Judam referatur : hic enim 
sermones suos per figmenta emollivit, dum  quan- 
doque quidem curam pauperum pratendunt, ul 
crumenam clepet; quandoque vero per osculum et 
salutationem Christo illudens. 


ejus quin 


Justitia tua. sicut 


Vrns. 25. « Jacta super Dominum curam tuam. 7 
Hzc etiam nobis dicta credimus : si enim in Deum 


** f tom. n), 22. Psal)xxxv;. 7. 


b 


D 


ὁ Χριστὸς φυλάξαι τὸν νόμον τῆς ἀνθρωπότητος βου- 
λόμενος, ἀλλ᾽ ὅμως αὐτὸς ἑαυτοῦ εἰσαχούει " αὐτὸς 
γὰρ τὴν οἰχείαν ἐπιτελεῖ προσευχὴν, ἅπερ ἂν ὡς Aye 
θρωπος εὔξεται, ταῦτα ὡς Θεὸς ἐπιτελῶν. 

« Ἑσπέρας, χαὶ πρωὶ, xal μεσημθρίας. » 

Ἢ ἀπαγγέλλει τὰ κατὰ τοὺς εἰρημένους χαιροὺς 
πεπραγμένα μυστήρια. Εσπέρες μὲν, ὅπως αὐτὸν 
ἔθαπτεν Ἰωσὴφ, χαὶ ἐχήδευσε Νιχόδημος" xaX πάλιν, 
ὅπως τῶν θυρῶν τῆς Σιὼν χεχλεισμένων, εἰσήρχετ 
δεύτερον. Πρωϊ δὲ, ὅπως ἀπηνέχθη εἰς τὸ Πιλάτου 
πραιτόριον, χαὶ ὅπως ἐχ νεχρῶν ἀναστὰς ταῖς γυναι- 
Ey ἑαυτὸν ἐνεφάνισε. Μεσημθρίας, ὅπως ἐσταυρώ- 
θη, xo τὴν χτίσιν ἐσάλευσεν, οὐχ ἀπολέσαι, ταύτην, 
ἀλλ᾽ ἀναχαινίσαι xal διορθῶσαι βουλόμενος. Ka διὰ 
τί ταῦτα διηγεῖσθαι ὑπέσχετο; ᾿Επειδὴ περιεχτιχὰ 
χαὶ τῶν λοιπῶν τοῦ Μονογενοῦς θαυμάτων ἐτύγχα- 
νεν. Ὅθεν αὐτοῦ φησι χαὶ τὸν Πατέρα τῆς φωνῆς εἰσ- 
αχούσεσθαι, τῇ διηγήσει τῶν «μυστηρίων τῶν εἰρη- 


Q: m 


μένων χαίροντα. 

€ λυτρώσεται ἐν εἰρήνῃ τὴν Ψυχήν pou. » 

Εἴτε τῶν στρατιωτῶν, οἵτινες αὐτοῦ τὸν τάφον 
ἐχύχλωσαν εἴτε τῶν ψευδομαρτύρων, ὑπὲρ αὐτὸν 
συχοφαντοῦντες, περιέστησαν ἐν τῷ χαιρῷ τῆς χρί- 
ἐν ἄδῃ δυνάμεων, al περὶ αὐτὸν 
μὲν ἐχπληττόμεναι, ὁμοῦ δὲ xal φρουροῦααι, 
τῶν νεχρῶν τὴν αἰχμαλωσίαν ἀν- 


σξως " εἴτε τῶν 
ὁμοῦ 
ὥστε μὴ πᾶσαν 
αγαγεῖν. 


ΠΕ ἢ 
« ᾿Ἐξέτεινε 


τῊΝ 


jV χεῖρα αὐτοῦ ἐν τῷ ἀποδίδοναι. » 


θαυμάσαι τὴν ἀχρίθειαν τῆς προφητείας ἄξιον. 
Αὐτοῖς γὰρ ἔργοις τοῦτο ἐπὶ τὺν Ἰούδα χαταλαμθά- 
νεται, ὅτε τὸ ἀργύριον τῆς προδοσίας τοῖς ἀρχιερεῦ- 
σιν ὑποστρέψαι βουληθεὶς, ἀνογχαίως τὴν χεῖρα ἐξ- 
ἐτεινεν. 
i Ἡπαλύνθησαν οἱ λόγοι αὐτοῦ ὑπὲρ ἔλαιον. » 


Λόγους, φησὶν, εἶχον οἱ Ἰουδαῖοι ἁπαλοὺς, xoi 
xen: στότητα xavà τὸ δοχοῦν ἅπασαν ὑπερθαίνοντας, 
ἐν ρᾶζον" ὥσπερ οἱ vxo- 
ται πειράζουσι διὰ βολίδων τὴν θάλατταν" οὐ μὴν 
ἔφθανον. Τί γὰρ βολὶς ἐν ἀθύσσῳ ποιῆσαι δυνήσε- 
ται; "Δύνσσος 0E ἡ τοῦ Θεοῦ σοφία" περὶ ἧς xol 
Παῦλος ἔλεγεν: "Q βάθος πιϊούτου σοφίας καὶ 
γγώσεως Θεοῦ ! ὡς ἀγεξερεύνητα τὰ χρίματα ab- 
τοῦ, καὶ ἀνεξιχγίαστοι αἱ ὁδοὶ αὑτοῦ! αὐτὸς δὲ 
οὗτος ὁ Προφήτης" "HH δικαιοσύγη cov ὡς ὄρη 
Θεοῦ" τὰ κρίματά cov ἄξυσσος ποιϊ.1ἡ. ᾿Αλλὰ τῶν 
ἀντιγράφων ἕνια ἔχει, Ἡπαιϊύνθησαν οἱ Aóyot ab- 
τοῦ. Ὥστε τὴν προφητείαν εἰς τὸν Ἰούδαν ἐχφέρε- 
σθαι" οὗτος γὰρ ἑαυτοῦ τοὺς λόγους διὰ τῶν εἰδώ- 


ffs ς τὴν τοῦ Θεοῦ Got tay ἐπεί 


λων ἡπάλυνεν, ποτὲ μὲν τῶν πτωχῶν προσποιουμέ- 
νους χήδεσθαι, ἵνα χλέπτῃ τὸ γλωσσόχομον " ποτὲ ὃξ 


διὰ φιλήματος χαὶ ἀσπασμοῦ τὸν Χριστὸν εἰρωνενό- 


μένος. 
ς« Ἐπίῤῥιψον ἐπὶ Κύριον τὴν μέριμνάν cov. » 
Ei stat piv αὐτὰ χαὶ πρὺς ἡμᾶς πιστεύομεν" ἐὰν 


122] 


FRAGMENTA IN PSALMOS. 


1922 


γὰρ τῷ Θεῷ τὰς ἡμετέρας φροντίδας ἐπιῤῥίψωμεν, A sollieitudines nostras conjecerimus, ipsum et edu- 


“τες 


αὐτὸν τροφέα xa στηρ! TIS ὥστε μηδαμῶς σαλεῦ- 
θῆναι, εὑρήσομεν: Δοχεῖ δέ pot τοῦ Ἰούδα μνησθεὶς 
ὁ Προφήτης, ἀναγχαίως xci τὸν Πέτρον ἡἠνίξασθαι, 
ἵνα σφάλματος ἀχουσίον χαὶ 
διαφορὰν ἐνδείξηται. Τὸν γὰρ Πέτρον ἕνεχα τοῦ 
σφάλματος τῆς ἀρνήσεως παραθαῤῥύνων, χαὶ προ- 
τρέπων εἰς μετάνοιαν, ἐπιῤῥίψαι τῷ Θεῷ τὴν ὑπὲρ 
τούτων προτρέπεται μέριμναν, διατρέψαι τὸν μαθη- 
τὴν τῇ συγγνώμῃ δυνάμενον, xaX μὴ συγχωροῦντα εἰς 
τὸν αἰῶνα σάλον τῷ δικαίῳ γενέσθαι" ἀλλὰ χἂν ὑπο- 
μένῃ πρὸς καιρὸν, εὐθέως τοῦτον εἰς γαλήνην μετα- 
θάλλοντα. 

« Ἐγὼ δὲ, Κύριε, ἐλπιῶ ἐπὶ σέ. » 

Ὁ πιστὸς λεγέτω τοῦτο * fj γὰρ εἰς Θεὸν ἐλπὶς τῶν 
χαχῶν ἐλευθερίαν ἀγαθῶν τε πάντων παρουσίαν χα- 
ρίξεται. 


παραπτώματος ἑχουσίου 


ΨΑΛΜΟΣ ΝΕ", 
« Εἰς τὸ τέλος, ὑπὲρ τοῦ λαοῦ τοῦ 
μεμαχρυμμένου, » x. τ. X. 


ἀπὸ τῶν ἁγίων 


Δοχεῖ πως ἐναντία εἶναι τῆς προγραφῆς τὰ ῥή- 
ατα. Ἐπεδήμησε μὲν γὰρ ὁ Δαδὶὸ τῇ Γὲθ, ἡνίχα 
τῇ 1 


ἀπὸ Σαοὺλ ἐδραπέτευσεν" οὐ μὴν ἐπέσχον τὸν mpo- 
φήτην οἱ ἀλλόφυλοι, ἀλλὰ xai μᾶλλον ἀπώσαντο, 
ἐπειδὴ ἐξεστηχότα xai ποράφορον ἐν ταῖς θύραις 
χιθαρίζοντα, χαὶ σίελον ἀποῤῥίπτοντα τοῦ στόματος 
ὑπεχρίνατο, ὡς ἡ βίθλος τῶν Βασιλειῶν ὄὀείχνυσι. 
Τινὰ δὲ χαὶ λαὸν μεμαχρυμμένον ἀπὸ τῶν ἀγίων, 
ὑπὲρ οὗ τὸν ψαλμὸν ὁ Δαθὶδ ἔγραψε, ζητοῦντες χατὰ 
οὐχ εὑρήσομεν. Οὐκοῦν ἀνάγχη νοη- 
t γέγραπται, παρα- 


Y 


πὴν ἱστορίαν, 
τῶς ταῦτα, ὥσπερ δὴ τῷ Πνεύματ 
δέχεσθαι. Ὑπὲρ iig τοῦ λαοῦ τῶν ἐθνῶν τὸν ψαλμὸν 
ὁ Προφήτης συνέγραψεν, ὅστις μεμαχρυμμένος ἀπὸ 
τῶν ἁγίων ἐτύγχανεν" οὐδεμιᾶς γὰρ χοινωνίας πρὸς 
πατριάρχας ἣ προφήτας ἐχέκτηντο. ᾿Αλλ᾽ ὅμως οἱ 
υαχρὰν ἐγγὺς, χαθά φησιν ὁ Παῦλος, ἐγένετο, ὅτε 
τὸν νέον Δαδὶὸ ἐχράτησαν οἱ ἀλλόφυλοι ἐν Γὲθ, τουτ- 
εται)} " 
τὸν Θεὸν, τὸν ἐν αὐτῇ 


ἐστιν ἐν τῇ ληνῷ (1ηγὸς γὰρ ἡ Γὲθ ἑρμὴν 
ληνὸς δὲ χαὶ ἡ Ἐχχλησία, διὰ 
ληνοδατοῦντα τὸ μυστήριον, λέγεται, ὡς 
Ἡσαΐου προφητείας, 


διὰ “τῆς 
Ληγὸν ἐπάτησα μόνος, £otj- 
σας εὑρίσχεται " ὥστε πρὸς αὐτὸν τὰς τῶν οὐρανῶν 
δυνάμεις τὰ τῆς αὐτῆς προφητείας ἀντιφθέγγεσθαι * 
Διὰ τί σου ἐρυθρὰ τὰ ἱμάτια, καὶ τὰ ἐνδύματά 
σου, ὡς ἀπὸ πατητοῦ «ηγοῦ πλήρης καταπεπα- 
τημέγου; 


χαὶ ὁ ἡμῶν ἄνθρωπος τὸν χαλεπὸν 
ὑφίσταται πόλεμον, ὅλην τὴν ἡμέραν παρὰ τοῦ 
πολεμούμενος, xal παρ᾽ αὐτοῦ πατούμενος. 
Εἰ γὰρ xai ἀνθρώπου ὁ ψαλμὸς ἐμνημόνευσεν, ἀλλ᾽ 
ptis τὸν Σατανᾶν αὐτὸν, οὕτως ἐν τῇ θείᾳ Γραφῇ 
πολλάχις ὀνομαζόμενον, T 
μένων αἰνίττετ 
ταῦτα ὑποψάλλειν ἀρμό 


τινὰ τῶν ἐχ 


tv) στρᾶτενο- 
τῶν ἐθνῶν 


0t) πολλῷ 


E 


at. Πλὴν xaX τὸν λαὸν 


οὐιὴνς χρὸ 


4. τὸν παρ 


ὑπὸ τοῦ 


Σατανᾶ ἀπατηθέντα, x αὐτοῦ πόλεμον διὰ 


Da T4 - 2 
VIReg. xi, 15, *! Ephes. u, 12. *2 Isa. 


VI; 9: 


IH 


C 


calorem οἱ firmamentum esse reperiemus, ne ulla 
ratione commoveamur, Cieterum cum Propheta Ju- 
dae fecerit mentionem, visus est mihi Petrum quo- 
que necessario insinuasse, ul lapsus involuntarii et 
sceleris voluntarii differentiam | indicaret. Petrum 
enim post negationis lapsum excitans, et ad. pooni- 
tentiam adhortans, monet, ut in Deum horum cu- 
ram conjiciat, qui discipulum per indulgentiam enu- 
trire possit, et non permissurussit, ut justus. in 
zterna fluctuatione versetur; sed si ad tempus eain 
sustinuerit, illico ipsum reducturus sit ad tranquil- 
litatem. 

« Ego autem sperabo. in te, Domine. » 

Fidelis hoe dicat: nam spes in Deum malorum 
liberationem et bonorum omnium copiam lar- 
gitur. 

PSALMUS LY. 

Vens. 4.« Infinem, pro populo qui a sanctis 
longe facetus est, » etc. 

Verba tituli videntur quodammodo esse contraria. 
Siquidem David pervenit in Geth, quando Saulem 
fugiebat ; non tamen prophetam  alienigenz retine- 
bant, quin potius expellebant, quia se amentem et in- 
sanum simulabat in portis citharizando, et salivami 
oris projiciendo, uti liber Regum ^? declarat. Qucm 
porro populum a sanctis elongatum dicat, pro quo 
David psalmum | scripserit, secundum  historiim 
qu:erentes, non facile reperiemus. Quamobrem ne- 
cesse est hiec spiritaliter aceipi, prout a. Spiritu 
sancto scripta sunt. Nam psalmuia. hunc Proplicta 
conscripsit pro populo e gentibus, qui à 
longe factus fuit: nullam enim. cum patriarchis et 
prophetis habebaut communicationem. Verumta- 
men qui erant. longe *', ut Paulus ait, facti sunt 
prope, quando novun Davidem ceperunt alienigenze 
in Geth, hoe estin tcreulari. (Geth enim torculcr 
interpretatur). Ceterum toreular etiain Ecclesia. di- 
citur propter Deum, quiin ea ceu torculari sacra- 
mentum expressit ; sicut per illud Isaize vaticinium : 
Torcular calcavi solus, exclamasse reperitur ; ita ut 
adipsum colestes Virtules quasi interrogando dice- 
rent : Quare rubra sunt vestimenta (ua, et indumenta 
iua, sicut a. calcato torculari pleno. conculcato **? 


sauclis 


Vins. 2. « Miserere mei, Deus, quoniam concul- 
cavit me. » 

Siepenumero etiam noster homo difficile hoc bel- 
lum sustinet, a Satana toto die oppugnatus, et ab eo 
conculcatus. Etsi enim hie psalmus hominis memi- 
nerit, simul tamen ipsum Satanam, qui in. divina 
Seriptura. frequenter hoe nomine appellatur, aut 
ducem aliquem ipsi subordinatum insinuat. Quin 
imo consentaneum sit, hiec populum quoque gei:- 
tium succinere ; utpote longo tempore a Satana de- 
ceptum, ejusdemque bellum. | per dainonim iasit 


1223 


lestius expressit. 

Vrns. 5. « Conculeaverunt me inimici mei. » 

Non unam diem dicit, sed omnis temporis laben- 
tis spatium, quo inimici nostri. spirituales ab alto 
nos oppugnare et eonculeare minime cessarunt. 
Coneulearunt autem, quomodo? Per. idololateiam 
ct voluptates alios supplantantes, et postmodum 
prostratis insultantes. Nos itaque nequaquam ad 
terram, id est, ad terrena prosternamur; et nemo 
nos poterit conculcare : sed neque inimicos nostros 
excelsiores fieri permittamus, sed virtutum. scalam 
conscendentes, insidiantes nobis ipsis inferiores 
c[liciamus. 

Vi 4. « Diei non timebo.» 

Si enim, inquit, in lumine ambulemus, et in die, 
quemadmodum — Paulus ait, honeste ambulaveri- 
mus, merito neminem insidiantium | formidamus, 
utenles adversus ipsos armatura fidei et spei in 
Deum. 

Vins. 5. « In Deo laudabo. » 

Cum omnis sermo, qui Pei notionem continet, 
laude ae-celebratione dignus sit, ipsi, inquit, tan- 
quam auctori laudes exhibeamis : et quicunque in 
ipso loquimur, hzc bene dirigit, ae merito retribu- 
lione digna constituit. Porro carnem frequenter car- 
nales affectus et voluptates dici repeviemus; ut 
quando Paulus ait: Scio enim quia non habitat in me, 
hoc est in. carne mea, bonum * ; sepe vero etiam 
Llominem; sieut etiam. David dixit : Ad te omnis 
caro veniet 5. Spes igitur Dei et voluptatem frenat, 
et inimicum bominem coercet, et utrobique nos 
reddit. imperterritos. 

Vzns. 6. « Tota die verba mea. » 

Manifeste. etiamnum | Judxos 


innuit : hi enim 
verba fidelium, veluti infidelitatis su:ze refutationem 
continentia, semper exsecrati sunt : a mane nimi- 
rum usque ad vesperam Paulo ad ipsos perorante, 
ipsi veritatem sermonis exsecrali, dissentientes, 
uli Luc»: ait, Discesserunt adversum me omues 
cogitationes corum in malum. Nihil enim boni de 
gentibus Judei cogitant (quoniam omnis homo ma- 
lus profert malum) et omni ratione nos decipere 
conantur. 


Nihil certe prophetia hac manifestius. Judaei enim 
Hierosolymis ejeeti ob peceatum contra Christum, 
et universi orbis terrarum incole effecti [dispersio- 
nis hujus] causam interrogati, illam celant, et 
suum erga Christum delictum reticentes, alia pec- 
cata przctexunt. Certe nec idola jam colunt, neque 
prophetas occidunt. At cur celant? ne videlicet eo- 
rum confessio fiat fidei nostro? comprobatio. Προ, 
inquit, calcaneum meum observabunt. Siquidem Ju- 
dx etiam quodlibet delietum nostrum scrutantur : 
atque ita intelliges id quod Deus ad serpentem di- 
xit : Ipse observabit caput tuum, et tu observabis ejus 


53 Rom. xin, 12... Pom. vn, 18. 


HESYCHII PRESDYTERI 


sustinentem; quos in sequentibus insinuans, mani- A 


"S PSalZEXIy50- 


1224 
πιθουλῆς ὑπομείναντα, o0; ἐν τοῖς 


ς τῶν δαιμόνων t 

EES eua onc Ξ - 

ἑξῆς σαφέστερον ἔφησεν αἰνιττόμενος. 
( 


Κατεπάτησάν uc, οἱ ἐχθροΐ μου. » 

Οὐ μίαν ἡμέραν λέγει, ἀλλὰ τοῦ χρόνου παντὸς τοῦ 
φθάσαντος τὸ διάστημα, ἐν ᾧ οἱ ἐχθροὶ ἡμῶν οἱ νοη- 
τοὶ ἀφ᾽ ὕψους ἡμᾶς πολεμοῦντες xal πατοῦντες οὐχ 
ἐπαύσαντο. Κατεπάτουν δέ“ πῶς ; Διὰ τῆς εἰδωλολα- 
«plac xal τῶν ἡδονῶν., τῶν ἄλλων σχελίσαντες, xat 
μετὰ τοῦτο χειμένοις ἐπεμθαίνοντες. Μὴ τοίνυν ἡμεῖς 


σχελισθῶμεν εἰς γῆν, τουτέστιν, εἰς τὰ γήϊνα " xat 
οὐδεὶς ἡμᾶς χαταπατῇσαι δυνήσεται * ἀλλὰ μηδὲ 


τοὺς ἐχθροὺς ἡμῶν ὑψηλοτέρους γενέσθαι συγχωρή - 
σωμεν, ἀλλὰ τῶν ἀρετῶν ἀναθάντες ἐπὶ χλίμοακχα, 
χατωτέρους ἑαυτῶν τοὺς ἐπιδούλους ποιήσωμεν. 

« Ἡμέρας οὐ φοθηθήσομαι. » 

ἹΒὰν γὰρ, φησὶν, ἐν τῷ φωτὶ περιπατῶμεν, xa 
ἐν ἡμέρᾳ, χαθά φησιν ὁ Παῦλος, εὐσχημόνως περι- 
πατήσωμεν, οὐδένα τῶν ἐπιδούλων εἰχότως φοδού- 
μεθα, ὅπλῳ πρὸς αὐτοὺς πίστει τῇ εἰς Θεὸν χαὶ ἐλ- 
πίδα. χρώμενοι. 

« Ἐν τῷ Θεῷ ἐπαινέσω. ν 

Ἐπειδὴ πᾶς λόγος θεογνωσίαν ἔχων, ἐπαίνου xol 
εὐφημίας ἄξιος, αὐτῷ, φησὶν, ὡς χορηγοῦντι τοὺς 
ἐπαίνους παράσχωμεν " xal ὅσα ἐν αὐτῷ λαλοῦμεν, 
ταῦτα γατευοηδοῦται, χαὶ εἰχότως ἀποδοχῆς χοαθέστη- 
χεν ἄξια. Σάρκα δὲ πολλάκις τὰ σαρχικὰ πάθη λέ- 


εσθαι xol τὰς ἡδονὰς εὑρήσομεν" ὡς ὅταν ὁ Παῦ- 
λος * Οἶδα γὰρ ὅτι οὐκ οἰκεῖ év ἐμοὶ, τουτέστιν", ἐν 
τῇ σαρκί μου, ἀγαθόν" πολλάκις δὲ xaY τὸν ἄνθρω- 
mov * ὥσπερ δὴ χαὶ Δαθὶδ ἔλεγε " Πρὸς σὲ πᾶσα σὰρξ 
ἥξει. Ἢ τοῦ Θεοῦ τοίνυν ἐλπὶς xoi τὴν ἡδονὴν ya- 
λινοῖ, χαὶ τὸν ἐχθρὸν ἄνθρωπον συμποδίζει, χαὶ 
ἀφοθίαν ἡμῖν ἐξ ἑχατέρου δίδωσιν, 

«Ὅλην τὴν ἡμέραν τοὺς λόγους μου. » 

Σαφῶς xal νῦν τοὺς ᾿ ουδαίους αἰνίττεται" οὗτοι 
γὰρ τοὺς λόγους τῶν πιστῶν, ὡς ἔλεγχον ἔχοντας τῆς 
αὐτῶν ἀπιστίας, διαπαντὸς ἐθδελύττοντγ᾽ ἀπὸ mpot 
τοιγαροῦν ἕως ἑσπέρας τοῦ Παύλου πρὺς αὐτοὺς ῥη- 
τορεύοντος, ἐχεῖνοι τὴν ἀλήθειαν τοῦ λόγου βδελυξά- 
μενοι, ἀσύμφωνοι, χαθά. φησιν ὁ Λουχᾶς. ᾿Αγεχώρη- 
σαν κατ᾽ ἐμοῦ πάντες οἱ διαλογισμοὶ αὐτῶν εἰς 
κακόν. Οὐδὲν γὰρ ἀγαθὸν περὶ τῶν ἐθνῶν οἱ παῖδες 
τῶν Ἰουδαίων λογίζονται (ἐπειδὴ πᾶς ἄνθρωπος πο- 
νηρὺς προφέρει τὸ πονηρὸν), xaX πάντα τρόπον ἡμᾶς 
ἀπατῆσαι πειράζουσιν. 

Οὐδὲν ἄρα τῆς προφητείας ταύτης σαφέστερον. 
Ἐχθληθέντες γὰρ τῆς Ἱερουσαλὴμ. οἱ τῶν Ἰουδαίων 
παῖδες, καὶ πάροικοι πάσης τῆς γῆς διὰ τὴν εἰς Χρι- 
στὸν ἁμαρτίαν γενόμενοι, τὴν αἰτίαν ἐρωτώμενοι, 
χρύπτουσι, χαὺὶ ἁυαρτίας ἑτέρας, τὴν χατὰ τὸν Χρι- 
στὸν σιωπῶντες, προθάλλονται. Καίτοι μήτε εἰδωλο- 
φονεύοντες. Kpó- 
συγχρότησις τῆς 


λατροῦντες νῦν, μήτε προφήτας 
πτουσι δὲ τίνος χάριν; Ἵνα μὴ 
ἡμετέρας πίστεως ἡ πσρ᾽ αὐτῶν ὁμολογία γένηται. 
Αὐτοὶ τὴν πτέρναν μου φυϊάξουσι, φησίν. 'ἔἜρευ- 
νῶσιν γὰρ ἡμῶν Ἰουδαῖοι zal τὸ τυχὸν πλημμέλημα" 


xaX οὕτω νοήσεις ὅπερ ὁ Θεὸς πρὸ; τὸν ὄφιν ἐφθέγ- 


1225 


FRAGMENTA IN PSALMOS. 1 


226 


j b τηρή- A calcaneum ? 8 autem ejus caput, nempe idolo- 
4 ὑτός (ceu κεῷ ὴ σὺ τηρῚ calcaneum ^, Nos. ἢ j ; 
γετο" Αὐτός σου τηρήσει xegaiw, καὶ σὺ cnpn- A N 


σεις αὐτοῦ πτέρναν. Ἡμεῖς δὲ αὐτοῦ τὴν χεφαλὴν, 
δηλαδὴ τὴν εἰδωλολατρίαν, τηρεῖν πρὸ πόντῶν χε- 
λευόμεθα, φυλάττεσθαι δὲ ὄμως χαὶ τὰ Ana dian 
τήματα, xày ἔσχατα τυγχάνῃ, χὰν εὐτελῆ εἶναι Box 
ὥστε ᾿ πτέρναν νομίξεσθαι" ἐπειδή περ παρατηρεῖ 
ταῦτα ὁ ἐχθρὸς, διαθάλλειν ἡμᾶς τῷ χριτῇ, xe διὰ 
τῶν τυχόντων βουλόμενος. Οὐχοῦν οὐ περὶ τῶν Iou- 
δαίων μόνων, ἀλλὰ xaX περὶ τῶν ὄντως ἐχθρῶν τῶν 
δαιμόνων τοῦτον ἁρμόττει τὸν στίχον ἐχλαμθάνε- 
σθαι " xa ὃν ἁρμόττει xax τὰ ἑξῆς ἐπιφέρεσθαι. 
«Ἔθου τὰ δάχρυά μου ἐνώπιόν σου. » 


Μαχάριοι ὧν ὁ Θεὸς τὰ δάκρυα δέχετα!" παρα- 
χαλεῖ γὰρ αὐτῶν τὰ πάθη, χαθάπερ διὰ τῆς οἰχείας 
ἐπαγγελίας ὑπέσχετο. Τίς ὃὲ ἡ ἐπαγγελία ; Maxá- 
quot οἱ πενθοῦντες, ὅτι αὐτοὶ παρακιηθήσονται. 


YAAMOX EN. 
« Εὐλογήσε:ς τὸν στέφανον τοῦ ἐνιαυτοῦ. » 


"Ioxéoy δὲ, ὥς τινες τῶν συγγραφέων μετὰ τὴν £x 
Βχθυλῶνος ἐπάνοδον εὐετηρίαν ἔφασαν γεγονέναι, 


x2X πλῆθος ὄμθρων, καὶ πολὺν ῥεῦσα: τὸν Ἰορδάνην, 


ὃν ἔφασαν εἰρῆσθαι τοῦ Θεοῦ ποταμόν " χαίτοι γεγο- 
νότων ἐν πλείστῃ πενίᾳ, χαθάπερ "Ecópag ἐδίδαξε, 
χαὶ τῆς τῶν ἐθνῶν χλήσεως ἁπαιτούσης, ἀχόλουθα 
τὰ λοιπὰ τοῦ ψαλμοῦ. Οἱ δὲ μυθικῶς φασιν ἔσεσθαι 
ταῦτα μετὰ τὴν Ἰουδαίων ἐν ἐσχάτοις ἀνάχλησιν ol- 
χοδομηθησομένης τῆς Ἱερουσαλήμ. 


ΨΑΛΜΟΣ ΞΕ". 
« Εἴπατε τῷ Θεῷ Ὡς qo6zpá. » 
Ούτω γὰρ τῷ 


περιθλέπτους ἀποφανεῖς τούς cot προσήχοντας, ὡς 


εγέθει τῶν περὶ σοῦ γινομένων 
πολλοὺς χαὶ τῶν ἐναντίων ὑποχρίνεσθαι ψευδομένους 
τὴν σὴν δουλείαν" τοῦτο δὲ γέγονεν, ὅτε xoi mspi- 
τμηθῆναι πολλοὶ τῶν ἐναντίων ἠνέσχοντο, ὑποχρινό- 
μενοι τὸν Ἰουδαϊσμόν. Καὶ τούτου μάρτυς Ἰώσηππος 
ἐν τῇ i τῆς 'Apxatooylac, τὰ χατὰ τὸν Μαρδο- 
χαῖον διηγούμενος, χαὶ λέγων οὕτως " Οἱ μὲν οὖν ἱπ- 
πεῖς οἱ τὰς ἐπιστολὰς διαχομίζοντες, εὐθὺς ἐξορμή- 
σάντες, τὴν προχειμένην ὁδὸν ἤνυον * ὁ 6€ Μαρδοχαῖος, 
ἀναλάθὼν τὴν βασιλιχὴν στολὴν, χαὶ τὸν στέφανον τὸν 
χρυσοῦν, χαὶ τὸν στρεπτὸν περιθέμενος, προῆλθεν" 
ἰδόντες ὃὲ αὐτὸν οὕτω τετιμημένον ὑπὸ τοῦ βασι 
οἱ ἐν Σούσοις ὅντες Ἰουδαῖοι, χοινὴν ὑπέλαδον 
εὐπραγίαν. Χαρὰν δὲ xaY σωτήριον φέγγος ἔχτιθε 
νων τῶν τοῦ βασιλέως γραμμάτων, χαὶ τοὺς χατὰ 
πόλιν τῶν Ιουδαίων χαὶ τοὺς χατὰ χώραν χατέσχον' 
ὡς πολλὰ χαὶ τῶν ἄλλων ἐθνῶν διὰ[ τὸν] τῶν Ἰουδαίων 
φόδον περιτεμνόμενα τὴν αἰδὼ, τὸ ἀχίνδυνον αὐτοῖς 
EX τούτου πραγματευόμενα. 

εὍτ: ἐδοκίμασας ἡμᾶς, ὁ Θεός. » 

Βουληθεὶς γὰρ πᾶσι δεῖξαι τὸ τῆς ἡμῶν εὑσεθείας 
ἀχίόδηλον, ταῦτα παθεῖν συνεχώρησας. 

ΨΆΛΜΟΣ Ξ'. 
« Ὁ Θεὸς οἰχτειρήσα: ἡμᾶς. ν 


** Gen. i, 15. " Matth. v, 5. 
ParRor. Gn. XCIH. 


C 


latriam, observare ante omnia jubemur; simnl ta- 
men etiam cavere reliqua peccata, quantumvis mi- 
nima exsistant, quantumvis levia videantur, ita ut 
caleaneum. reputentur; quandoquidem hostis hic 
observet , volens ob quzceunque etiam nos apud ju- 
dicem traducere, Itaque. non. in Jud:eos solos, sed 
in inimicos revera demones versiculus etiam iste 
quadrare putandus est; cui consonum sequentia 
quoque subjungi. 


Vrns. 9. « Posuisti laerymas meas in conspectu 
10. » 

Beati. quorum lacrymas Deus admittit : consola- 
tur enim eorum passiones, quemadmodum per pro- 
priam promissionem pollicitus fuit. Quze autem hizec 
promissio? Beati qui lugent , quoniam. ipsi cousola- 
buntur "7, 

PSALMUS LXIV. 

Vrns. 12. « Benedices corone anni. » 

Porro sciendum, quomodo nonnulli sci! plores 
post reditum e Babylone narrent uberrimum anni 
proventum exstitisse, ect. abundantes imbres, et 
magnam Jordanis inundationem, quem Dei flumen 
vocari tradiderunt : verumtamen cum in magna 
penuria versati fuerint, uti Esdras docuit, et. gen- 
lium vocatio appeteret, huic reliqua quoque psalini 
accommodanda sunt. Coterum sunt qui fabulose 
dicant fore post hzee Judarorum sub extrema tem- 
pora revocationem et Hierosolym:e instaurationem. 

PSALMUS LXV. . 

Vins. 5. « Dicite Deo : Quam terribilia. » 

Adeo enim magnitudine rerum a te gestarum il- 
lustres reddidisti eos qui te contingebant, ut multi 
etiam. adversariorum. simularent tuam servitutem 
mentientes : hoe autem contigit, quando. plurimi 
adversariorum se circumcidi passi sunt, Judaismun: 
simulantes. Atque hujus rei testis est Josephus li- 
bro undecimo Antiquitatum, Mardochii acta. com- 
menmorans, et dicens in hunc modum : Veredarii 
itaque, qui has epistolas deferebant, illico profici- 
Scentes, propositum iter confecerunt; Mardochzus 
vero, assumens stolam regiam et coronam auream, 
ac Lorquem circumponens, processit : videntes au- 
Lem ipsum adeo honoratum a rege hi qui in Susis 
erant. Judaei, felicitatem eam sibi communem esse 
arbitrati sunt. Ingens przeterea gaudium, quasi nova 
salutis luce oborta, dum regie litterze exhiberentur, 
Judeos omnes, quotquot vel urbem vel regionem 
incolebant, oceupavit; ita ut. multi aliarum gen- 
tium metu eorum cireumcidentes verenda, secur;- 
tatem sibi hoe pacto quzrerent, 

Vrns. 10. « Quoniam probasti nos, Deus. » 

Cum enim omnibus religionis nostr: sincerita- 
tem. demonstrare. velles, licec nos pati. permisisti, 

PSALMUS LXVI. 


Vrns. 2. « Deus misereatur nostri. » 


39 


139] 


petit cito fieri, ut benedictionem ex ipsa referamus. 
Apparet autem vultus omnium Conditoris, qui re- 
plet nos benedictione ae miserationibus, dum ap- 
paret nobis figura substantiz ejus, et. demonstrat 
semetipsum iis qui digni sunt : cum enim fizura sit 
Dei invisibilis, qui mente pura ad ipsum accedit, 
is videt Patrem. Qui enim, inquit, videt me, videt et 
Patrem**. Tunc beneficiis affectos miseretur, ae 
Benedicit. omni benedictione spirituali in celestibus 
in Christo Jesu *?, 


Te enim vultum illuminante, cognoscitur via quie 
ducit ad Patrem, cum dicat : Ego sum via : et nemo 
venit ad Patrem, nisi per me"^. ldem etiam salutare 
erit in omnibus gentibus, cum impletum fuerit. il- 
lud : Videbit omnis caro salutare Dei?*. Dixeris quo- 
que viam esse prwcepta ejus, juxta illud : Viam 
mandatorum tuorum cucurri* ; et consequenter sa- 
lutein, quam venit exhibere, ut tua in nos salus 
omnibus fiat manifesta. 


PSALMUS LXVII, 

Vgns. 5. « Sicut deficit fumus. » 

Facilis est peecatorum lapsus, tametsi sibi ipsis 
confidentes videantur. Quid enim fumo ut dissol- 
vatur cariosius? quid item cera, quando a vehe- 
menti igne calefit? Hisce rebus Propheta peccato- 
res comparavit : quando enim ignis gehenn:e suc- 
census fuerit, illico omnis de ipsis imaginatio eva- 
nescit. 

Vgns. 5. « Cantate Deo. » 

Solet nimirum Christus in prophetis appelliri 
Oriens : Ecce vir, Oriens nomen ejus : et subter eum 
erietur 9, Et iterum : Orietur vobis timentibus no- 
men meum Sol justitie : et sanitas in pennis ejus 5*. 
Cieterum licet per propriam lucem oriens exsistat, 
ascendit tamen supra occasum, pro curru sibi ada- 
ptans peccatores qui convertuntur ; ad. quos dixit : 
Tollite jugum meum super vos, quoniam suave, el 
onus meum, quia leve ". Hos hortatur David, ut iter 
Dco faciant per poenitentiam * siquidem in conspe- 
ciu ejus non tantum veniam consequentür, verum 
eliam familiares redditi, exsultaturi sunt. 


NEns. 27. « In ecclesiis benedicite Deo. » 

Ecclesia quoque dicitur domestica congregatio 
piorum; quemadmodum et Paulus ait : Salutant 
vos in Domino multum Aquila et. Priscilla, cum do- 
meslica sua Ecclesia", Porro de fontibus Israel 
prophetarum et apostolorum Dominum ac Deum 
laudari eupit ; ut eo modo quo ipsi exposuerunt, sic 
et nos pro Deo celebremus. 


Vrns. 56. « Deus Israel ipse dabit virtutem. » 


*5 Joan. xiv, 9. 
δὲ Malach. 1v, 2. 


*? Ephes. 1, 5. 
δὲ Matth. xr, 29. 


9? Joan, xiv, 6. 


HESYCHII PRESBYTERI 


Eam quam prienoverat Salvatoris apparitionem A 


C 


?! Luc. ni, 6. 
5* T Cor. xvi, 19. 


1228 

"Hv προέγνω τοῦ Σωτῆρος ἐπιφάνειαν αἱτεῖ θᾷτ- 
τον γενέσθαι, τὴν ἐχ ταύτης ὅπως εὐλογίαν τρυγὴ- 
σωμεν. Ἐπιφαίνεται δὲ τὸ πρόσωπον τοῦ πάντων Δη- 
Μμιουργοῦ, τὸ πληροῦν ἡμᾶς εὐλογίας χαὶ οἰχτιρμῶν, 
ἐπιφανέντος ἡμῖν τοῦ χαραχτῆρος τῆς ὑποστάσεως 
αὐτοῦ, καὶ ἐμφανίσαντος ἑαυτὸν τοῖς ἀξίοις " ἐπεὶ 
γὰρ εἰκών ἔστι τοῦ Θεοῦ τοῦ ἀοράτου, ὁ νῷ χαθαρῷ 
προσθαλὼν αὐτῷ, ὁρᾷ τὸν Πατέρα. Ὁ ἐμὲ γὰρ,φησὶν, 
ἑωρακὼς, &opaxs τὸν Πατέρα. Τότε τοὺς εὐεργε- 
τουμένους οἰχτείρει, xoi Εὐ.ογεῖ πάσῃ εὐκογίᾳ 
πνευματικῇ éy τοῖς ἐπουρανίοις ἐν Χριστῷ Ἰη- 
σοῦ. 

᾿Ἐπιφάναντος γάρ σου τὸ πρόσωπον, γινώσχεται ἣ 
ὁδὸς d πρὸς σὲ ἄγουσα τὸν Πατέρα, ὁ εἰπών " Ἐγώ 
εἶμι ἡ ὁδός " καὶ οὐδεὶς ἔρχεται πρὸς τὸν Πατέρα, 
εἰ μὴ Ov ἐμοῦ. 0 δὲ αὐτὸς ἔσται χαὶ σωτήριον ἐν 
πᾶσιν ἔθνεσι, πληρωθέντος τοῦ,"Ούεται πᾶσα σὰρξ 
τὸ σωτήριον τοῦ Θεοῦ. Λέγοις δ᾽ ἂν ὁδὸν χαὶ τὰς 
ἐντολὰς αὐτοῦ, κατὰ τό" 'Οδὸν' ἐντοιϊῶν' σου ἔδρα- 
μον" χαὶ χαταλλήλως σωτηρίαν, ἣν ἐλήλυθε παρα- 
σχεῖν, ὥστε πᾶσι τὴν εἰς ἡμᾶς σου σωτηρίαν σαφῇ 
γενέσθαι, 

ΨΑΛΜΟΣ ZZ. 

«Ὡς ἐχλείπει χαπνός. » 

Εὐχερὴς τῶν ἁμαρτωλῶν ἡ πτῶσις, εἰ xal σφόδρα, 
ἑαυτοῖς πεποιθέναι νομίζουσι. Τί γὰρ χαπνοῦ πρὸς 
τὸ λυθῆναι σαθρότερον; τί δὲ χαὶ χηροῦ, ὅταν ὑπὸ 
πυρὺς σφοδροτέρου θερμαίνηται ; Τούτοις τοὺς ἁμαρ- 
τωλοὺς ὁ Προφήτης συνέχρινεν " ὅταν γὰρ τὸ πῦρ τῆς 
γεέννης ῥιπισθηῇ, πᾶσα ἡ περὶ αὐτοὺς φαντασία εὖ- 
θέως διαλύεται. 

εἴσατε τῷ Θεῷ. » 

Καὶ μὴν ᾿λνατολὴ χρηματίζειν ἐν τοῖς προφήταις 
ὁ Χριστὸς εἴωθεν * Ἰδοὺ ἀνὴρ, ᾿Αγνατοιὴ ὄνομα αὐ- 
τῷ" καὶ ὑποκάτωθεν αὐτοῦ ἀνατε.Ἰεῖ. Kay πάλιν" 
Ἀγατειῖεῖ ὑμῖν τοῖς φοδουμέγοις τὸ ὄνομά μου 
"HAwc δικαιοσύνης " καὶ ἴασις ἐν ταῖς πτέρυξιν" 
αὐτοῦ. 'AXX εἰ zai ἀνατολὴ τυγχάνει διὰ τὸ οἱ χεῖον 
φῶς, ἐπέθη ἐπὶ δυσμῶν, ὄχημα τοὺς ἁμαρτωλοὺς 
ἑαυτοῦ τοὺς πρὸς αὐτὸν ἐπιστρέψαντας θέμενος πρὸς 
οὺς clxev'" Apace cóv ζυγόν" μου ἐφ᾽ ὑμᾶς, ὅτι χρη- 
στὸς, καὶ τὸ φορτίον pov, ὅτι ἐλαφρόν, Τούτους 
ὁδοποιῆσαι τῷ Θεῷ ὁ Δαβὶδ διὰ μετανοίας ἐντέλλεται" 
οὗτοι γὰρ ἐνώπιον αὐτοῦ οὐ μόνον συγγνώμης τυ- 
χόντες, ἀλλὰ χαὶ οἰχειωθέντες, ἀγαλλιᾶσθαι μέλλου- 
σιν. 

« Ἐν ἐχχλησίαις εὐλογεῖτε τὸν Θεόν. » 

Ἐχχλησία χαὶ Jj xac οἶχον συναγωγὴ τῶν εὖσε- 
θούντων λέγεται: ὥστε χαὶ Παῦλός φησιν "᾿Ασπά- 
ζογται ὑμᾶς ἐν Kvplo zoAAa ᾿Ακύϊας xal Πρί- 
σκι.1..1α, σὺν τῇ xac oixov αὑτῶν ᾿Εκκηησίᾳ. Ex 
πηγῶν δὲ Ἰσραὴλ τῶν προφητῶν χαὶ ἀποστόλων τὸν 
Κύριον χαὶ Θεὸν δοξολογεῖσθαι βούλεται " ἵνα χαθ᾽ ὃν 
τρόπον ἐχεῖνοι ἐξέθεντο, οὕτω χαὶ ἡμεῖς περὶ Θεοῦ 
δοξάζωμεν. 


«'O Θεὸς Ἰσραὴλ δώσει δύναμιν. » 


** Psal. ΟΧΥΠ, 52. 9? Zach. vi, 12: 


1229 FRAGMENTA IN 

Ὁ Θεὸς τοῦ Ἰσραὴλ ὁ Χριστός " περὶ γὰρ αὐτοῦ A 
φησιν Ἡσαΐας- “Ὅτι σὺ ὁ Θεὸς ἡμῶν, καὶ οὐκ 
ἤδειμεν" ὁ Θεὸς τοῦ ᾿Ισραὴ.ϊ ὁ Σωτήρ. Οὗτος 
ἰσχὺν καὶ δύναμιν τῷ λαῷ τῷ ἐξ ἐθνῶν, ὥστε τῆς 
πλάνης ἀποστῆναι, χαὶ πρὸς αὐτὸν ἐπιστρέψαι χαρί- 
ζεται" οἵτινες ὡς λαὸς αὐτοῦ Χριστιαγοὶ διὰ Χριστὸν 
ὀνομάζονται, n 
YAAMOX EH', 

«Ἦλθον εἰς τὰ βάθη τῆς θαλάσσης. » 

Καὶ πῶς τις ἐλπίζων ἐπὶ τὸν Θεὸν τοὺς ὀφθαλμοὺς 
ἐχλείπει, χαὶ οὐχὶ μᾶλλον νευροῦται χαὶ ἰσχυρότερος 
γίνεται; ᾿Αλλ᾽ ὀφθαλμοὺς ἑαυτοῦ τοὺς ἀποστόλους 
λέγει " περὶ ὧν ἐν λσμασι λέγει "Οἱ ὀρθαλμοί σου 
περιστερᾶς, ἐπὶ πιιηρώματα ὑδάτων, εἰς τὴν δω- 
ρεὰν τοῦ βαπτίσματος" ἐχεῖ γὰρ τὴν μετουσίαν τοῦ 
Πνεύματος παρέσχε τοῖς πιστεύουσιν. Οὕτω χατὰ τὸν 
χαιρὸν τοῦ πάθους ἐξέλιπόν τε χαὶ ἐσχορπίσθησαν, 
ὁρῶντες Χριστὸν ἐπὶ τὸν Θεὸν τὸν Πατέρα τὸν οἰχεῖον 
ἐλπίζοντα, καὶ λέγοντα * ᾽Ε1ωΐ, 'EAct, Ἰαμασαδα- 
χθαγή" ἠγνόουν γὰρ ὅτι τὴν δύναμιν τὴν οἰχείαν ὁ 
Θεὺς συνέστελλεν, ὥστε χαιρὸν γενέσθαι: τοῖς παθή- 
μᾶσιν. 

« Ἐπληθύνθησαν ὑπὲρ τὰς τρίχας. » 

ὙἩρίχας ἑαυτοῦ τοὺς πιστοὺς λέγει. Ὥσπερ γὰρ ἡ 
χεφαλὴ ἐπὶ ταῖς θριξὶν, οὕτω χαὶ ὁ Χριστὸς ἐπὶ τοῖς 
πιστοῖς σεμνύνεται. 

«᾿Απηλλοτριωμένος ἐγενήθην.» 

Ξένος γέγονε χατὰ τὸν χαι:ρὸν τοῦ πάθους, ὅτε πάν- 
τὲς οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ ἀφέντες αὐτὸν ἔφυγον. Μητέρα 

& νοήσεις τὴν τῶν Ἰουδαίων Συναγωγὴν, καὶ πᾶσαν 
τὴν χατὰ σάρχα συγγένειαν τῶν ἐχ περιτομῆς * υἱοὺς 
δὲ ταύτης, τοὺς ἀρνησαμένους αὐτὸν, χαὶ εἰρηχότας" 
Τοῦτον δὲ οὐκ οἴδαμεν πόθεν ἐστί. Ξένον δὲ πάλιν 
ἡγοῦντο λέγοντες " Οὐ καιϊῶς Aéyouer, ὅτι Σαμα- 
ρείτης εἶ, καὶ δαιμόνιον ἔχεις; Οὕτω ξένος γέγονε 
τοῖς υἱοῖς τῆς μητρὸς αὐτοῦ. 


€ Καὶ ἐθέμην τὸ ἔνδυμά μου σάχχον.» 

Σάχχον γὰρ ἀληθῶς τὸ τραχὺ τῆς ἡμετέρας ἁμαρ- 
«ἰας ἐνεδύσατο. 

€ Kaz' ἐμοῦ ἠδολέσχουν. » 

Τοὺς ᾿Ιουδαϊχοὺς ἄρχοντας λέγε!. Ἐν τῇ πύλῃ γὰρ 
ἔθος ἣν τὴν τῶν Ἰουδαίων γερουσίαν καθέζεσθαι" ὡς 
ἐκ τῆς ἱστορίας τῆς χατὰ τὴν Ῥοὺθ xai τὸν Βοὸζ 
χειμένης εὑρήσομεν. 

« Καὶ εἰς ἐμὲ ἔψαλλον οἱ πίνοντες. » 

Ποῖον οἶνον ; Τὸν μυστιχόν. Ἐχεῖνο: γὰρ οὐχ 


D 


ἠδο- 
τοὺς ὕμνους τοὺς προφητιχοὺς λέγοντες. 

Ἔτι περὶ τῶν Ἰουδαίων λέγε:, οἵτινες αὐτὸν ἐμί- 
σουν, ὡς εἰς πρύσωπον αὐτῶν ἐλέγχοντα τὴν ὑπόχρι- 
σιν" ἐν βάθε: δὲ τὸ ὕδωρ τῆς χαχίας ἐχέχτηντο, ὥστε 
ποτὲ μὲν αὐτὸν 'Ραδδὶ, ποτὲ δὲ ἀληθῆ xal ἀπὸ Θεοῦ 
προσαγορεύειν ἄνθρωπον, τὴν πονηρίαν ἐν τῷ βάθε; 
τῆς χαρδίας ἀποχρύπτοντες. 


ST τὰς χρνν τὺ. 


*5 Cant. v, 12. 
* Mauh. xxir, 16. 


9? Marc. xv, δά. 


PSALMOS. 1250 

Deus Israel est Christus : de ipso enim Isaias ait : 
Quoniam tu Deus noster, et nesciebamus : Deus Israel 
Salvator". Hie. forbtudinem ac virtutem largitur 
populo ex gentibus, ut ab errore resiliat, et ad 
ipsum convertatur : qui tanquam populus ejus CAri- 
stiani propter Christuni nuncupantur. 


PSALMUS LXVIII. 

Vrns. 9. « Veni in altitudinem maris. » 

Et quomodo quis sperans in Deum oculis deficiat, 
et non potius eorroboretur ac fortior evadat? Ve- 
rum oculos suos vocat apostolos ; de quibus in Can- 
licis ait : Oculi tui columbe , super. plenitudines 
aquarum , [alludens] ad donum baptismatis : ibi 
enim Spiritus participationem pr:ebuit. eredentibus. 
Sic tempore passionis defecerunt, et dissipati sunt, 
videntes Christum in Deum Patrem suum sperantem 
et dicentem : Eloi , Eloi, lamma sabachthani*? : ne- 
sciebant nempe Deum virtutem propriam contra- 
xisse, ut opportunitas daretur patiendi. 


Vrns. 5. « Multiplicati sunt super capillos. » 
Capillos suos vocat fideles. Sieut enim caput in 
capillis, ita etiam Christus in fidelibus glorificatur. 


Vrns. 9. « Alienatus factus sum. » 

Peregrinus factus est tempore passionis, quando 
omnes discipuli ejus dimittentes ipsum fugerunt. 
Matrem autem intelliges Synagogam Judzorum , et 
omnem secundum carnem cognationem eorum qui 
sunt de circumcisione; filios vero hujus, illos qui 
ipsum negaverunt et dixerunt : Hunc autem. nesci- 
mus unde δὲ. ^, Rursus autem peregrinum arbitrati 
sunt dicentes : Nonne bene dicimus, quia Samarita- 
nus es tw , et demonium habes*'? [ta peregrinus fa- 
cius est filiis matris su:e. 

Vens. 12. «Et posui vestimentum meum cilicium.» 

Cilieium vere asperum peccati nostri induit. 


Vins, 15. « Adversum me loquebantur. » 

Principes Judaicos dicit. Siquidem moris erat ut 
Jud:eorum seniores in porta sederent, sicut in hi- 
storia Ruth et Booz reperiemus. 


Vens. 15. « Et in me psallebant qui bibebant. » 

Quale vinum ? Mysticum. llli enim non nugaban- 
tur, sed. psallebant : nempe de Deo Christo hymnos 
propheticos recitantes. 

Adhue de Judsis agit, qui ipsum oderant, tan- 
quam qui in faciem ipsorum hypoerisin redargue- 
bat : in profundo autem aquam maliti;: reconde- 
bant, ita ut nonnunquam quidem ipsum Rabbi “ἢ, 
aliquando vero veracem et hominem a Deo missum 
dicerent ?, malignitatem in fundo cordis abscon- 
dentes. 


8? Joan. 1x, 29. *!Joan. viu, 48. ** Joan. ini, 2. 


123] 

Vrns. 17. « Exaudi me, Domine. » 

Et quid opus Unigenito exauditione, cum Patri 
par sit et-:equalis? Ipsemet causam reddidit : Quo- 
niam benigna est misericordia tua. ld est, Ideo opus 
habeo exaudiri, quia propter benignitatem tuam 
homo facetus sum, et pro omnibus hominibus, eum 
jure Deus essem, ha:c etiam suscipio. 

Vens. 19. «Intende anim: mes. » 

Quid est intende? Vide, inquit, ipsam, quod non 
sit solum hominis, sed etiam Dei incarnati : quo- 
niam non pro sua, sed pro communi libertate pas- 
siones assumpsit. Quia potestatem habeo ponendi 
eam , et potestatem habeo iterum sumendi eam**, Te 
autem simul pro ipsa deprecor propter carnis sub- 
jectionem, 

Quoniam non pro meipso ista, sed pro tota na- 
tura humana sustinui; cujus cum peccata geram, 
necessario etiam eorumdem pudorem sustinui. 

Vens. 92. « Et dederunt in escam meam fel. » 

Iloc etiam erucis tempore impletum reperiemus** : 
nam Judei tunc ei acetum et fel obtulerunt. 


Vrns. 99. « Deleantur de libro viventium. » 

Etsi enim, inquit, inscripti sint primi proptér pa- 
ires suos qui apud. Deum vivunt (unde etiam ipsis 
[οί sunt promissiones), verum cum talia fuerint 
ausi, deleantur, neque a Deo, inquit, inseribantur 
eum justis electis, et qui apud ipsum vita digni sunt, 
utpote qui auctorem salutis rejecerint. 


γεπβ. 50. « Pauper et dolens sum ego. » 

Laudem vocat laudationem, quie ipsi ab universa 
creatura naturalibus motibus ipsum laudante pro- 
fertur. Ecclesia igitur non solum communem illam 
cum ereatura laudationem se oblaturam pollicetur, 
sed cum cantico celebraturam, id est, spiritalem at- 
que intellectualem hymnodiam oblaturam. Hoc enim 
proprie est cantare Deo. 

Vens. 51. « Laudabo nomen Dei cum cantico. » 

Vationalis enim laudatio prz cultu legali Deo pla- 
cel. 

PSALMUS LXIX. 

Vrns. 2.«Deus, in adjutorium meum. » 

Beatum est eum tanta fiducia Deum orare, ut etiam 
ipsum urgeamus ad nobis opitulandum. Primum au- 
tem Deum ut intenderet , et postmodum ut accele- 
raret, rogavit : si enim omnino intenderit quanam 
vel quali ope indigeamus, illico commiseretur; mi- 
sertus autem accelerat, et non differt. 


Vzns. 5. « Confundantur, et revereantur. » 

Qui animas nostras perilere quaerunt, sunt maxime 
demones : sunt tamen etiam homines perversi ali- 
qui, qui ad pravas actiones et absurdas voluptates 
nos provocent; verum neutri przedictorum possunt, 
uisi a nobis, unde nos prodant, acceperint, nisi li- 
gatis anime manibus obsecuti ipsis fuerimus. Ipsi 


** Joan. x, 18, ** Matth. xxvii, σά. 


HESYCHII PRESBYTERI 195€ 


« υἰσάχουσόν μου, Κύριε. » 

Καὶ τί χρήζει ὁ Μονογενὴς εἰσαχουσθῆναι, ἴσος 
ὧν τῷ Πατρὶ xoi ὁμότιμος ; Αὐτὸς τὴν αἰτίαν λέγει" 
Ὄτι χρηστὸν τὸ ἔλεός σου. Τουτέστι, Διὰ τοῦτ 
εἰσαχουσθῆναι χρήζω, ἐπειδὴ ἄνθρωπος διὰ τὴν σὴν 
φιλανθρωπίαν γέγονα, καὶ ὑπὲρ πάντων" ἀνθρώπων; 
εἰχότως Θεὸς ὧν, χαὶ ταῦτα ἀναδέχομαι. 

« Πρύσχες τῇ ψυχῇ pou. » 

Τί, πρόσχες ; Ἴδε, φησὶν, αὐτὴν, ὅτι οὐχ ἔστι μό- 
νον ἀνθρώπου, ἀλλὰ xal σαρχωθέντος Θεοῦ " ὅτι οὐχ 
ὑπὲρ αὑτῆς, ἀλλ᾽ ὑπὲρ χοινῆς ἐλευθερίας τὰ πάθη 
χατεδέξατο. Ὅτι ᾿Εξουσίαν' ἔχω θεῖναι αὐτήν " xal 
ἐξουσίαν ἔχω 1αδεῖν' αὐτήν. Σοὶ δὲ ὅμως ὑπὲρ αὐ- 


B 


τῆς διὰ τὴν ὑποταγὴν τῆς σαργὸς προσεύχομαι. 


Ὅτι οὐχ ὑπὲρ ἐμαυτοῦ ταῦτα, ὑπὲρ δὲ ὅλης τῆς 
ἀνθρωπίνης ὑπέμεινα φύσεως" ἧς τὰς ἁμαρτίας ἔχων, 
ἀναγκαίως xal τὴν ὑπ᾽ αὐτῶν αἰσχύνην ἐθάσταζον. 

« Καὶ ἔδωχαν εἰς τὸ βρῶμά μου χολήν.» 

Κατὰ τὸν χαιρὸν χαὶ τοῦτο τοῦ σταυροῦ εὑρήσο- 
μὲν πεπληρωμένον" ὄξος γὰρ xoi χολὴν αὐτῷ τότε 
προσήνεγχαν οἱ Ἰουδαῖοι. 

« Ἐξαλειφθήτωσαν ἐχ βίδλου ζώντων. » 

Εἰ γὰρ χαὶ πρῶτοι, φησὶν, ἐνεγράφησαν διὰ τοὺς 
παρὰ Θεῷ ζῶντας πατέρας αὐτῶν ὡς χαὶ αὐτοῖς 
δεδόσθαι τὰς ἐπαγγελίας " ἀλλ᾽ οὖν τοιαῦτα τετολμη- 
χότες, ἐξαλειφθήτωσαν, μηδὲ παρὰ Θεῷ, φησὶν, ἐγ- 
γραφήτωσαν μετὰ τῶν ἐχλελεγμένων δικαίων, xot 
τῆς παρ᾽ αὐτῷ ζωῆς ὄντων ἀξίων, ὡς τὸν ἀρχηγὸν τῇς 
σωτηρίας παραιτησάμενοι. 

« Πτωχὸς xoi ἀλγῶν εἰμι ἐγώ. » 

Αἶνον τὴν δοξολογίαν χαλεῖ, ἥτις αὐτῷ παρὰ τῆς 
χτίσεως ὅλης φυσιχοῖς χινήμασιν αὐτὸν δοξολογούσης 
προσφέρεται. Ἢ ᾿Εχχλησία τοίνυν οὐ μόνον τὴν μετὰ 
τῆς χτίσεως δοξυλογίαν προσφέρειν ἐπαγγέλλεται, 
ἀλλὰ μετ᾽ Qon: δοξάζειν, τουτέστι πνευματικὴν xot 
νοερὰν ὑμνῳδίαν προσφέρειν. Τοῦτο γάρ ἐστιν ἐπὶ 
Θεοῦ χυρίως τὸ ἄδειν. 

« Αἰνέσω τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ μου μετ᾽ ᾧδῆς.» ΄ 

ἯἩ γὰρ λογιχὴ αἴνεσις ὑπὲρ τὴν νομικὴν λατρείαν 
&p£sxet τῷ Θεῷ. 

ΨΑΛΜΟΣ Ξ5θ'. 

«Ὁ Θεὺς, εἰς τὴν βοήθειαν.» 

Μαχάριον σὺν τοσαύτῃ παῤῥησίᾳ τῷ Θεῷ προσεύ- 
χεσθαι, ὥστε χαὶ χατεπείγειν αὐτὸν εἰς ἡμετέραν 
βοήθειαν. Πρῶτον δὲ προσέχειν τὸν Θεὸν, χαὶ μετὰ 
ποῦτο ταχῦναι, προσηύξατο" ἐὰν γὰρ ὅλως πρόσγῃ 
τίνος ἣ ποίας βοηθείας χρήζομεν, παραχρῆμα σπλαγ- 
χνίζεται: σπλαγχνισθεὶς δὲ ταχύνει, χαὶ οὐχ ἀναθάλ- 
AE Xt. 

« Αἰσχυνθήτωσαν, xax ἐντραπήτωσαν. » 

Οἱ ζητοῦντες ἡμῶν τὰς ψυχὰς διαφθεῖραι, οἱ δαί- 
μονές εἰσι μάλιστα " ζητοῦσι 0E χαὶ πρὺς τὰς φαύλας 
πράξεις, ἡδονάς τε ἀτόπους ἡμᾶς ἐρεθίζοντες ἄνθρω- 
ποι" ἀλλ᾽ οὐδέτεροι τῶν εἰρημένων δύνανται, ἐὰν μὴ 
παρ᾽ ἡμῶν τὴν χαθ᾽ ἡμῶν προδοσίαν παραλάθωσιν, 
ἐὰν μὴ τὰς χεῖρας τῆς ψυχῆς δήσαντες, οὕτως αὐτοῖς 


1253 


FRAGMENTA IN PSALMOS. 1234 


T * , “ t - *. " 5 mm . 
ἀκολουθήσωμεν, Οὗτοι τοίνυν αἰσχύνονται, ὅταν ἡμᾶς A itaque confunduntur, quando nos insidiis suis longe 


ὑψηλοτέρους ποχὺ τῆς παρ᾽ αὐτῶν ἐπιδουλῆς xal xaz- 
ορθοῦντας θεάσωνται. 

«᾿Αποστραφείησαν παραυτίχα. » 

Παραυτίχα, τουτέστιν εὐθέως, χαὶ ἀναθολῆς χω- 
ρίς. Τίνας δὲ ἐν τάχει χαταισχυνθῆναι βούλεται ; Τοὺς 
λέγοντας: Εὖγε, εὖγδ' τουτέστι τοὺς ἐγγελῶντας, 
τοὺς χολαχεύοντας, τοὺς ἀπατῶντας, τοὺς ἀποδεχο- 
μένους ὡς ἀγαθὰ τὰ βλαδερὰ χαὶ θανάσιμα. [Πλὴν ὅτι 
τοὺς μὲν νοηιοὺς ἐχθροὺς χαταισχυνθῆναι xal ἀπο- 
στραφῆνα: μόνον, τοὺς δὲ αἰσθητοὺς διὰ τάχους προσ- 
εὐχεται " εὐχολώτεροι γὰρ οὗτοι, ὡς ἀδελφοὶ τῇ φύσει, 
χαὶ ὁμογενεῖς, xat ὁμόφυλοι. 

«᾽Δγαλλιάσθωσαν χαὶ εὐφρανθήτωσαν. » 

Σωτήριον τοῦ Πατρὸς ὁ Χριστὸς ὀνομάζεται" ἐν 
αὐτῷ γὰρ τοῦ γένους τῶν ἀνθρώπων ἡ σωτηρία 
πέπραχται. “Ὅθεν xal Συμεὼν ἀπολαθὼν τὸν Χριστὸν 
ἐν ταῖς ἀγχάλαις ἔλεγε" Νῦν ἀποιύεις τὸν δοῦ.1όν" 
σου, Δέσποτα, κατὰ τὸ ῥῆμά σου, ἐν εἰρήνῃ" ὕτι 
εἶδον" οἱ égüaAqol μου τὸ Σωτήριόν σου. Οἱ τοίνυν 
τοῦτο ἀγαπῶντες τὸ σωτήριον, διαπαντὸς τὸν Θεὸν 
μεγαλύνουσι, τουτέστι δοξάζουσιν" Oct, τὰ εἴδωλα 
χαταλιπόντες, τὸν Θεὸν ἡγάπησαν, τὸν ὄντως σώζοντα 
χαὶ λυτρούμενον." 

« Βοηθός μου καὶ ῥύστης μου εἶ σύ. » 


Ὅτε γὰρ πάσης ἀνθρωπίνης βοηθείας ἐχπέσωμεν, 
τότε τὸν Θεὸν ἀντὶ πάντων εὑρήσομεν. Ἴσως δὲ χαὶ 
ἐχ προσώπου ταῦτα τοῦ λαοῦ τῶν ἐθνῶν διαλέγεται" 
ᾧ καὶ πᾶς ὁ ψαλμὸς πρέπει" παρακαλοῦντος xal 
ἐπιταχύνοντος τοῦ Χριστοῦ βοήθειαν, xol 
χαταισχυνθῆναι τοὺς νοητοὺς ἐχθροὺς, δηλαδὴ τοὺς 
δαίμονας, πολὺν τετυραννηχότας χρόνον, xa0' ἡμῶν 
ἱκετεύοντος. Οὗτος ὁ λαὸς πτωχὸς xal πένης" πτω- 
χὸς διὰ τὴν ἁμαρτίαν, πένης διὰ τὴν ἀσέθειαν. 


; 
τὴν 


Βοηθὸς, ὡς ἰσχυρὸς ῥύστης, ὡς αὐτὸς ἐνέχυρον 
ὑπὲρ ἡμῶν τῷ θανάτῳ πρὸς μικρὸν, ὥστε ῥυσθῆναι 
τὴν ἡμετέραν αἰχμαλωσίαν διδόμενος. Μὴ χρονίσῃς. 
᾿Απέγνωσται γὰρ παρὰ πάντων ἰατρῶν ὁ ἄῤῥωστος. 
Διόπερ χαὶ ὁ ᾿Αμδαχοὺμ. ἔλεγεν" "Ἔτι μιχρὸν, Ὅσον» 
ὁ ἐρχόμενος ἥξει, καὶ οὐ ypovicev τοῦ Σωτῆρος 
ἐπιταχύνων τὴν ἄφιξιν. 

ΨΑΛΜΟΣ 0’. 

€ Ἐν τῇ διχαιοσύνῃ σου ῥῦσαί με.» 

Καλῶς πρὸς τὺ, μὴ καταισχυνθείην, ἐν τῇ δι- 
καιοσύνῃ σου. Εἰ γὰρ xaY εἰς σὲ ἥμαρτον, ἀλλὰ 
τούτων με διχαίως ἀπαλλάξεις" ὅτι τε οὐδεμίαν 
ἔχουσι γνῶσιν τῆς σῆς ἰσχύος, xaY ὅτι μάτην ἡμᾶς 
ἀδιχοῦσι. 

« Κλῖνον πρός με τὸ οὗς σου. » 

Τουτέστιν, ὡς ἀσθενεῖ συγχατάδηθι. Κλῖνον τὸ οὗς 
σου ὡς ἁμαρτωλῷ, χαὶ μὴ δυναμένῳ σὺν παῤῥησίᾳ 
προσεύξασθαι" ἣ, τὸ γοῦν ἀληθέστερον, ἔγγισον. 
Οὐδὲ γὰρ ἡμεῖς ἐγγίσαι τῷ Θεῷ χωροῦμεν, ἐὰν μὴ, 
ὁ πανταχοῦ παρὼν, ἐγγὺς ἡμῶν γένηται τῇ συμπα- 
θείᾳ. 


** Luc. rn, 29. 5" Habac. n, ὅ. 


superiores et reete agere conspexerint. 


Vrns. 4. « Avertantur statim. » 

Statim, id est illico, et sine dilatione. Quos autem 
confestim vult erubescere? Qui dicunt : Euge, euge ; 
id est, irrisores, adulatores, impostores, qui tanquam 
bona, ea qui noxia et mortalia sunt, suscipiunt. 
Verumtamen: spiritales quidem inimicos erubescere 
duntaxat et averti, sed sensibiles illos cum festina- 
tione averti rogat : hi enim. magis lubrici, utpote 
natura fratres, et ejusdem generis , et contribules. 


Vins. ὃ. « Exsultent et lietentur. » 

Salutare Patris. nuncupatur. Christus : in ipso 
enim generis humani salus facta est. Unde et *i- 
meon Christum in ulnas excipiens dixit : Nunc di- 
tuum, Domine, secundum | verbum 
tuum, in pace, quia viderunt. oculi mei salutare 
tum 99, Qui igitur salutare. hoe diligunt, semper 
Deum magnificant, id est ylorificant ; quoniam, reli- 
cüsidolis, Deum dilexerunt, qui vere Salvator est 
ac Redemptor. 


mittis servum 


Vgns. 7. « Adjutor meus et liberator meus es 
lu.» 

Quando enim omni humana ope exciderimus, 
tune Deum pro omnibus reperiemus. Fortassis vero 
eliam ex persona populi gentium hiec edisserit ; cui 
etiam totus hie psalmus convenit ; Christo nimirura 
invocante eL accelerante auxilium, atque spiritales 
inimicos, scilicet ddemonas, qui longo tempore ty- 
rannice nos oppresserant, confundi postulante. Hic 
populus egenus et pauper est : egenus quidem 
propter peccatum, pauper vero propter impieta- 
lem. 

Adjütor, tanquam fortis liberator, ut qui semet- 
ipsum parvo tempore pro nobis in pignus morti 
dederit, ut captivitatem nostram redimeret. Ne 
Lardaveris. Infirmus enim ab omnibus medicis depo- 
situs est. Propter quod etiam Habacuc dicit : Adhuc 
modicum, quia veniens veniet, et non tardabit 9! ; 
Salvatoris adventum accelerans. 


PSALMUS LXX. 

Vzns. 9. « In justitia tua libera me. » 

Pulchre ad illud, 2on confundar, addit, in justitia 
tua. Etsi enim in te peccaverim, tamen ab his me 
juste liberabis : quia nullam habent fortitudinis tue 
notitiam, et temere nobis injuriam faciunt. 


« Inclina ad me aurem tuam. » 

Id est, tanquam infirmo condescende. Inclina au- 
rem tuam tanquam peccatori, eL. non valenti orare 
cum fiducia; vel, quod verius est, appropinqua. 
Neque enim nos ad Deum appropinquare possu- 
mus, nisi is, qui omnibus prosens. adest, propin- 
quus nobis fiat per compassionem. 


1235 
Yxns. 5. € Esto mihi in Deum protectorem. » 
Peccatorem iniquum et injustum vocat diabolum; 

atque ex ejus manu (scilicet peccati, quod in. insi- 
diis latet voluptatum) postulat liberari. Quod si vero 
e'iam a peccatoribus liberari petat, etiam hoc bea- 
tum est. Nam si quidem inimicus peccator sit, mi- 
nime parcit; si vero amicus, etiam sie gravis est : 
nam qualia ipse nimirum comminiscitur, talia 
etiamamicis suadet. A peccatore igitur tam inimico 
quam amico etiam nos oremus liberari; cuni hic 
quidem per amicitiam, ille vero per potentiam seu 
violentiam, uterque autem nequiter et. inique no- 
ceat. 

Vins. 8. « Repleatur os meum laude. » 

Nemo Deum vel ea qu:e Dei sunt. laudare potest, 
nisi ab ipso sapientia et laude repletus fuerit. Quid 
porro laudare cupit? Dei gloriam et magnificentiam; 
id est magnalia Dei, et miracula valde glorificata, 
de quibus dixit : Quam magnificata sunt opera tua, 
Domine ! omnia in sapientia fecisti 9. 

« Ut cantem gloriam tuam. » 

Maguificentiam vocat Spiritum : in ipso enim ma- 
gna Dei miracula operaque fiunt. Totam vero diem 
vocat hanc vitam nostrarm. 

Vans. 10. « Quia dixerunt inimici mei mihi. » 

Dimones custodiunt animas nostras non ad. bo- 
num, sed ad malum, observanteseas, et ut. illa- 
queent insidiantes : hi namque, quando nobis insi - 
dias struxerint per peccatum, et ad bonum operans 
dum debiles conspexerint, quasi derelictos ἃ Deo, 
non solum nos persequi facta conspiratione volunt, 
sed etiam comprehendere satagunt; putant enim 
non esse qui nos liberet. 

Vzns. 12. « Deus meus, ne elongeris a me. » 

Et quomodo Deus super omnes et in omnibus 
clongatur, nisi quando nos ejus presentia indigna 
gesserimus? sicut per propheticam linguam ad Ju- 
dos dixit: Peccata vestra dividunt inter vos et 
Deum **. 

Vens.21. « Multiplicasti super me magnificen- 
tiam. » 

Magnificentia Dei estejus ad nos condescensio : 
sicnt enim maximus manet magnus, et pusillis con- 
descendit. Quomodo autem suam ad nos conde- 
scensionem multiplicavit? Quando nimirum homo D 
factus, ita nos ex errore reducens non terruit ut 
servos, sed consolatus est ut filios. 

Vins. 22. « Nam et ego confitebor. » 

Non tam in sensilibus instrumentis quam in corde 
puro et lingua temperata, et nil a sanctitate alienum 
proferente. H:ec enim revera vasa psalmi merito 
appellantur. 

PSALMUS LXXI. 

Vrns. 6. « Descendet sicut pluvia in vellus. » 

Dicit Unigeniti in Deipara Virgine exinanitionem : 
vellus autem uterum ejus merito nuncupavit ; quia 
Dei Verbi adventum quiete ac sine strepitu, non 


*5 Psal. cur, 24. *? [sa. rix, 2 


HESYCHII. PRESBYTERI 
A 


1236 

« Τενοῦ μοι elg Θεὸν ὑπερασπιστήν.» 

᾿Αμαρτωλὸν παράνομόν τε xa ἄδικον χαλεῖ τὸν 
διάθολον" Ex. χειρός τε αὐτοῦ ῥυσθῆναι (δηλαδὴ τῆς 
ἁμαρτίας, ἣν ἐν ταῖς μεθοδείαις ἔχει τῶν ἡδονῶν) 
προσεύχεται. El δὲ xal ἀνθρώπων ἁμαρτωλῶν λέγει 
ῥυσθῆναι, χαὶ τοῦτο μαχάριον. Εἰ μὲν γὰρ ἐχθρὸς 
ὁ ἁμαρτωλὸς, οὐ φείδεται" εἰ δὲ φίλος, βαρὺς χαὶ 
οὕτως" οἷα γὰρ αὐτὸς ἄρα συμθουλεύει, τοῖς φίλοις 
χαὶ προτρέπεται. ᾿Αμαρτωλοῦ τοίνυν ἐχθροῦ τε χαὶ 
φίλου ῥυσθῆναι xa ἡμεῖς προσευξώμεθα" τοῦ μὲν 
διὰ φιλίας, τοῦ δὲ δυναστείας, ἑχατέρας ἀδίχου χαὶ 
παρανόμου βλάπτοντος. 


« Πληρωθήτω τὸ στόμα μου αἰνέσεως. » 

Οὐδεὶς ὑμνῆσαι τὸν Θεὸν οὐδὲ τὰ τοῦ Θεοῦ, ἐὰν 
μὴ πληρωθῇ παρ᾽ αὐτοῦ σοφίας χαὶ αἰνέσεως, δύναται. 
Τί δὲ ὑμνῆσαι βούλεται ; Δόξαν Θεοῦ χαὶ μεγαλοπρέ- 
πειαν" τουτέστ' τὰ μεγάλα τοῦ Θεοῦ, χαὶ λίαν δεδο- 
ξασμένα θαύματα, περὶ ὧν ἔλεγεν" Ὡς ZpueyaAUrOn 
τὰ ἔργα σου, Κύριε! πάντα ἐν σοφίᾳ ἐποίησας. 

« “Ὅπως ὑμνήσω τὴν δόξαν σου. » 

Μεγαλοπρέπειαν τὸ Πνεῦμα χαλεῖ" ἐν αὐτῷ γὰρ τὰ 
μεγάλα τοῦ Θεοῦ θαύματα χαὶ τὰ χατορθώματα 
γίνεται. Ἡμέραν δὲ ὅλην τὸν βίον τὸν ἡμέτερον. 

« Ὅτι εἶπον οἱ ἐχθροί μου ἐμοί. » 

Φυλάσσουσιν ἡμῶν τὰς ψυχὰς, οὐχ εἰς ἀγαθὸν, ἀλλ᾽ 
εἰς xxxbv οἱ δαίμονες, ἐπιτηροῦντες αὐτὰς, ὥστε χα 
παγιδεῦσαι ἐνεδρεύοντες" οὗτοι γὰρ, ὅταν ἡμᾶς τηρῆ- 
σαντες διὰ τὴν ἁμαρτίαν, χαὶ πρὸς ἀγαθοεργίας 
ἀσθενήσαντας ἴδωσιν, ὡς χαταληφθέντων ὑπὸ Θεοῦ, 
ἐν ὁμονοίᾳ βούλονται οὐ μόνον χαταδιῶξαι, ἀλλὰ χαὶ 
χαταλαθεῖν σπουδάζοντες" δοχοῦσι γὰρ οὐχ εἶναι 
τὸν ῥυόμενον. 

« 'O θεός μου, μὴ μαχρύνῃς ἀπ᾽ ἐμοῦ. » 

Καὶ πῶς ὁ Θεὸς ἐπὶ πάντων χαὶ ἐν πᾶσι μαχρύνε- 


ται, ἀλλ᾽ [ἢ] ὅταν ἡμεῖς τῆς αὐτοῦ παρουσίας ἀνάξια 


D 


et 


^ 


πράξωμεν; ὥσπερ διὰ τῆς προφητιχῆς γλώττης πρὸς 
Ἰουδαίους ἔλεγεν: Αἱ ἁμαρτίαι ὑμῶν διιστῶσιν ἀνα - 
μέσον ὑμῶν χαὶ τοῦ Θεοῦ. 

« Ἐπλεόνασας ἐπ᾽ ἐμὲ τὴν μεγαλωσύνην. » 


Μεγαλωσύνη Θεοῦ ἡ πρὸς ἡμᾶς συγχατάθασις" ὡς 
γὰρ μέγιστος μένει μέγας, xaX τοῖς μικροῖς συγχατ- 
ἐρχεται. Πῶς δὲ τὴν πρὸς ἡμᾶς συγχατάθασιν 
ἐπλεόνασεν; “Ὅταν δηλονότι γενόμενος ἄνθρωπος, 
οὕτω τε ἡμᾶς ἐχ τῆς πλάνης ἐπιστρέψας οὐχ ἐφόθη- 
σεν ὡς δούλους, ἀλλ᾽ ὡς υἱοὺ: παρεχάλεσεν. 

€ Καὶ γὰρ ἐγὼ ἐξομολογήσομαί σοι. » 

Οὐ τοσοῦτον τοῖς αἰσθητοῖς ὅσον ἐν χαρδίᾳ χαθαρᾷ, 
ἐν γλώττῃ σωφρονούσῃ, xal μηδὲν φθεγγομένῃ 
ἁγιωσύνης ἀλλότριον. Ταῦτα γὰρ ἀληθῶς σχεύη 
Ψαλμοῦ διχαίως ὀνομάζεται. 

ΨΑΛΜΟΣ OA. 

« ΚΚαταθήσεται ὡς ὑετὸς ἐπὶ πόχον. » 

Τὴν χένωσιν τοῦ Μονογενοῦς τὴν εἰς τὴν Θεοτόχον 
Παρθένον λέγει" πόχον δὲ αὐτῆς τὴν γαστέρα δικαίως 
ἐχάλεσεν' ἐπειδὴ τοῦ Θεοῦ Λόγου τὴν ἐπιδημίαν 


1331 


« Ἐνώπιον αὐτοῦ προπεσοῦνται Αἰθίοπες. » 

Νῦν μὲν ἐχόντες, ἐν δὲ τῷ μέλλοντι χαὶ ἄχοντες. 
Οὕὔπω γὰρ, xavà τὸν ᾿Απόστολον, ὁρῶμεν αὐτῷ τὰ 
πάντα ὑποτεταγμένα. ᾿Αλλὰ τότε κάμψει αὑτῷ πᾶν 
γόνυ ἐπουρανίων, καὶ ἐπιγείων, καὶ xacay0oriar., 
Ἐκχθροὶ δὲ αὐτοῦ λείχοντες χοῦν, οἱ τὰς τῆς σαρχὸς 
ἡδυπαθείας τιμῶντες. 

€ "Ex τόχου χαὶ ἐξ ἀδιχίας. » 

Πείσει τοίνυν, φησὶ, τοὺς ἀδιχίᾳ χαὶ πλεονεξία 
χαίροντας, ἐλέῳ xal φιλανθρωπίᾳ χεχρῆσθαι. Τοῦτο 
ὃὲ ἣν ὅπερ ἐπεσημήνατο 4| τοῦ Εὐαγγελίου Γραφὴ 
φήσασα: Τούτους τοὺς δώδεχα ἐξειϊέξατο ὁ "In- 
σοῦς, οὺς καὶ ἀποστόλους ὠνόμασεν. 

« Καὶ ἔντιμον τὸ ὄνομα αὐτῶν. » 

Ποῖον ὄνομα; 'O Χριστὸς, ἀφ᾽ οὗ Χριστιανοὶ χε- 
χλήμεθα. Οὕτω γὰρ ἔντιμον τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐνώπιον 
τῶν OU αὑτοῦ σωθέντων χαὶ πιστευσάντων χαθέστη- 
xsw' ὥστε τοὺς μὲν πλούτου, τοὺς δὲ ἀξίας, τοὺς 
δὲ χαὶ αὐτῆς τῆς ζωῆς χαταφρονῆσαι, ἵνα μὴ 
τὸ τῶν Χριστιανῶν ἀρνήσασθαι ὑπομείνωσιν ὄνο- 
μα. 

« Καὶ προσεύξονται περὶ αὐτοῦ. » 

Οὐδὲ γὰρ ἐν ἐχχλησίαις μόνον, ἀλλὰ χαὶ ἐν ἀγο- 
pai; xai ἐν οἴχοις διηνεχῶς ἣ τοῦ Χριστοῦ εὐλογία, 
τουτέστι δοξολογία, παρὰ τῶν εἰς αὐτὸν πεπιστευ- 
χότων χηρύττεται. 

« Καὶ εὐλογηθήσονται ἐν αὐτῷ πᾶσαι αἱ φυλαὶ τῆς 
γῆς.» 

Πᾶσαι γὰρ φυλαὶ, πᾶσα: γλῶσσαι χαὶ χῶραι, πρό- 
τερον ἐν τῇ πλάνῃ διάγουσαι, νῦν συμφώνως τὴν 
εὐλογίαν ἐδέξαντο" ὅθεν αὐτὸν χαὶ μαχαριοῦσι" ποῖον 
μαχαρισμὸν, ἣ πάντως τὸν ἐν τοῖς Εὐαγγελίοις 
χείμενον" Μακαρία ἡ κοιλία ἡ βαστάσασά σε, καὶ 
μαστοὶ οὺς £0nAacac ; 

« Εὐλογητὸς Κύριος ὁ Θεὸς τοῦ Ἰσραήλ. » 

Διὰ τί δὲ διπλασιάζει τὸ, Γένοιτο; Ἐπιταχῦναι 
τὴν ἡμετέραν ἐλευθερίαν βουλόμενος χαὶ τὴν τῶν 
δικαίων ἐλπίδα. Ὅταν γὰρ ἡ γῆ πληρωθῇ τῆς δόξης 
τοῦ Χριστοῦ, τότε ὁ παρὼν χόσμος συντελεῖται, χαὶ 
ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν ἐμφανίσεται. 

ΨΑΛΜΟΣ OD', 

€ Ὡ: ἀγαθὸς ὁ Θεὸς τῷ Ἰσραήλ!» 

Πόδας xa διαθήματα τὰς πραχτιχὰς πορείας xa 
τὰ τῆς διανοίας προσαγορεύων χινήματα, ὡς αὐτὸς 


ἡμᾶς ἐν ἑτέρῳ μέρει τῆς τῶν ψαλμῶν προφητείας 
ἐδίδαξε, Λύχγος τοῖς ποσέ μου ὁ γόμος σου, καὶ 
φῶς ταῖς τρίδοις μου, λέγων. Καὶ πάλιν: Τὰ δια- 


δήματά μου κατεύθυνον κατὰ τὸ Aóytór σου. Οὐ 


μὴν ἐσαλεύθη τοὺς πόδας" 
ἐπὶ τὸ χεῖρον οὐγ ἔτρεψεν, οὐδ 
para" οὐδὲ γὰρ 
ἔτρεψεν. 


« Ὅτι οὐχ ἔστιν ἀνάνευσις ἐν τῷ θανάτῳ. » 


τὰς ὁρμὰς τ 


Οὐ γὰρ ἔστιν ἀνάνευσις Ex τοῦ θανάτου τῆς ἁμαρ- 
τίας, σαφῶς δὲ τὸ εἰρημένον ἐν Παροιμίαι: πάσχου- 
τ Philip. n, 10. 


T»Ducos yr; 15. Duc ΧΙ ἡ, 


FHAGMENTA IN PSALMOS. 


by, ἐδέ- A secus ac vellus pluviam, suscepit. Hocipsum autem 


b 


1233 


etiam de stillicidiis dices. 

Vins. 9. « Coram illo procident Athiopes. » 

Nune quidem voluntarii; in futuro autem s:eculo 
etiam inviti. Nondum enim, secundum Apostolum, 
videmus ipsi omnia subjecta. Sed tunc flectetur ipsi 
omne genu, celestium, terrestrium. et infernorum "9. 
Inimici autem ejus qui pulverem lingunt, sunt. illi 
qui carnis voluptatibus dediti sunt. 

Vens. 14. « Ex usura et iniquitate. » 

Permittet igitur, inquit, eos qui injustitia et ava- 
ritia gaudebant misericordia et clementia frui. Hoc 
autem erat id quod insinuabat evangelica Seriptura 
dicens : Elegit duodecim ex ipsis Jesus, quos et apo- 
stolos nominavit Τὶς 

« Et honorabile nomen eorum. » 

Quale nomen? Christus, a. quo Christiani appel- 
lati sumus. Tam enim honorabile est nomen ejus 
in conspectu eoram qui per ipsum servali sunt, ac 
crediderunt; ut alii quidem divitias, alii vero digni- 
tates, alii denique vitam ipsam contempserint, ne 
Christianorum nomen negasse putarentur. 


Vrns. 15. « Et adorabunt de ipso. » 

Non solum enim in ecclesiis, sed etiam in compi- 
tis et in domibus assidue Christi benedictio, id 
est honorifica przdicatio, fit a eredentibus in 
ipsum. 

Vrns. 17. « Et benedicentur in ipso omnes tri- 


C hus terre. » 


Omnes enim tribus, omnes lingu: ac regiones, 
qui prius in errore versabantur, nunc concorditer 
benedictionem receperunt : unde ipsum quoque 
beatum przedieant : quali beatitudine? nisi omnino 
illa que in Evangeliis habetur : Beatus venter qui te 
portavit, et ubera quc suxisti τὸς 

γε. 18. « Benedictus Dominus Deus Israel. » 

Cur autem geminat illud Fiat ? Nempe accelerari 
cupiens nostram libertatem ae spem justorum. 
Quando enim terra Christi. gloria fuerit adimpleta, 
iunc pr:esens mundus consummabitur, acregnun: 
colorum manifestabitur. 

PSALMUS LXNII. 

Vins. 1. « Quam bonus Deus lsracl! » 


D pedes ae gressus vocat. praeticos progressus ae 


mentis motiones, prout ipse nos inalia prophetia 
Psalmorum parte doeuit dicens : Lucerna pedibus 
meis lex tua [Vulgata verbum. tuum], et lumen se- 
milis meis. Et iterum : Gressus meos dirige secun- 
dum eloquium tium ?. Haud sane moti sunt pedes; 
id est, vite institutum ad malum non divertit, ne- 
que effusi sunt. gressus : nam. animi impetus non 
laxavit ad intemperantiam. 


Vins. 4. « Quia non est respectus in morte. » 
Non enim est respectus ex morte peccati. Per- 


spicue autem patiuntur id quod in Proverbiis dictum 


73 Psal. cxviir, 105. 


1233 
est. Jonpius cum inciderit | Vulgata venerit | 
fundum malorum, contemnit ?*, 

Neque humana pati sustinent. Cernis quantum 
ad claritatem eonferat etiam | unica dictio rei appo- 
sita. Poterat enim dixisse, In laboribus non sunt; 
in laboribus hominum adjunxit. Hominem autem hic 
intellisze qui custodit dignitatem — partis — ratio- 
nalis, et virtutibus est prditus; vel eum qui, 
quando aberraverit, per poenitentiam. iterum | diri- 
gitur ad Deum, In hisce hominum laboribus non 
sunt peccatores, neque eum hominibus idlagellantur: 
idest, cum justis non. laborant et operantur; de 
quibus etiam dicitur : Unusquisque propriam merce- 
dem accipiet secundum suum. laborem 15. Neque cum 
labentibus et spem salutis habentibus flagellantur : 


ad quos seriptum est : Quem diligit. Dominus casti- B 


gat ; flageliat autem omnem filium. quem suscipit 15. 


Vens. 6. « Cireumamieti sunt iniquitate. » 

De quibus oportuerat erubescere, in his glorian- 
tur, ita ut quasi. tegumentis et umbraeulo. delictis 
utantur. Pulchre autem sibi mutuo hiec delicta con- 
junxit : quoniam homines ut plurimum ex superbia 
in iniquitatem et in avaritiam prolabuntur. 


Non possunt autem h:ereticorum vel maledicorum 
verba diu przvvalere; sed terram pertranseunt, cuni 
paucos aliquos per trausennam Leserint. Fideles 
hoc intelligentes, licet seducti fuerint, revertun- 


tur: de quibus sequentia cecinit Psalmista. C 


Vins.15. « Et dixi : Ergo sine causa justificavi. » 

ld est, Ergo frustra cogitationes, frustra actiones 
emundavi, et cor quidem justificavi, nihil in eo 
injustum cogitans; manus autem inter innocentes 
lavi, in bonis nimirum actionibus, qu: non habent 
vitam ex peccato : id est, damnum non reputavi : 
siquidem damnum revera animz est peccatum, 
quod Dei amicitiam ledit, qu:e est bonum prestan - 
tissimum. 

Vrns. 14. « Et fui flagellatus. » 

Qui enim seipsum flagellat pro delictis suis, et 
propriam reprehensionem in. matutinis, scilicet. in 
lumine, et non in tenebris, collocat, hic in cogita- 


tionibus et actionibus purus exsistit. Reprehendi- D 


tur autem in lumine, qui libertatem pr:bet incre- 
pantibus, sapiens illud oraculum | observans, quod 
in Proverbiis dicitur : Argue sapientem, et diliget 
te 7. In tenebris vero versatur. is qui monentes fu- 
git; in quem alter versiculus Proverbii quadrat: Ar- 
que stultum, el adjiciet ut oderit te. 

Vins. 21. « Quoniam irflammatum est cor meum.» 

lpsemet, inquit, etiam ad nihilum redizor; id est, 
fragilis effectus sum ; quandoquidem inflammatum 
est cor meum in avaritiam, manifestum quoque est 
renes meos immnutatos esse ; intellige autem ad libi- 
dinem. Quando enim aliquis peccatorum felicitate 

?* P?roy, xvirm, 3. 


5.1 Cor. nt 8. 7* Hebr. xi, 6; 


HESYCHII. PRESBYTERI 


1210 


in pro- A ow: '᾿Ασεδὴς ἐμπεοὼν εἷς βάθη κακῶν, xaca- 


φρογεῖ. 

Οὐδὲ τὰ ἀνθρώπινα παθεῖν ὑπομένουσιν. Θεωρεῖς 
ἡλίκον εἰς σαφήνειαν δύναται χαὶ λέξις μία προστε- 
θεῖσα τῷ πράγματι. Ἐξὸν γὰρ εἰπεῖν, Ἐν χόποις 
Ἔν κόποις ἀγθρώπων,, προσέθηχεν. "Av- 
θρωπον δὲ ἐνταῦθα νόει τὸν φυλάττοντα τοῦ λογιχοῦ 
τὸ ἀξίωμα, τόν τε ἐν ἀρεταῖς ὄντα" ἣ τὸν, ὅταν πταίσῃ, 
διὰ μετανοίας τῆς ἐπιφερομένης παρὰ Θεοῦ διορ- 
θούμενον. Ἔν τούτοις τούτων χόποις οὐχ εἰσὶν οἱ 
ἁμοιρτωλοὶ, οὐὃξΣ μετὰ ἀνθρώπων μαστίζονται" τουτ- 


οὐχ εἰσὶν, 


ἐστιν, οὐ μετὰ διχαίων χοπιῶσι χαὶ ἐργάζονται" 


xai περὶ ὧν εἴρηται - Ἕχαστος τὸν ἴδιον μισθὸν 
ζήψεται καὶ τὸν ἴδιον» κόπον. Οὐδὲ μετὰ τῶν 
ὀλισθησάντων xoi ἐλπίδα σωτηρίας ἐχόντων μαστί- 
ζονται" εἰς obg γέγραπται" Ὃν ἀγαπᾷ Κύριος 
παιδεύει" μαστιγοῖ δὲ πάντα υἱὸν ὃν παραδέ- 
χεταῖι. 

« Περιεθάλοντο ἀδικίαν. ν 

Ἐφ᾽ οἷς ἐχρῆν αἰσχύνεσθαι, ἐπὶ τούτοις σεμνύ- 
νονται, ὥστε χαθάπερ περιθολαίοις xal σχέπη τοῖς 
πλημμελήμασι χρήσασθαι. Καλῶς δὲ ἀλλήλοις ταῦτα 
συνῆψε τὰ πλημμελήματα: ἀπὸ γὰρ τῆς ὑπερη- 
φανίας εἰς ἀδικίαν ὡς τὰ πολλὰ xal εἰς πλεονεξίαν 
ἄνθρωποι πίπτουσι. 

Οὐ δύναται δὲ τῶν αἱρετιχῶν ἣ τῶν βλασφήμων 
ἐπιχρατεῖν ἄχρι πολλοῦ τὰ ῥήματα" διέρχονται δὲ 
τὴν γῆν, ὀλίγους τινὰς κατὰ πάροδον βλάπτοντα. 
Τοῦτο συνιέντες οἱ πιττοὶ, x&y τύχωσι πλανηθέντες, 
ἐπιστρέφουσι" περὶ ὧν τὰ ἑξῆς ὁ Ῥαλμῳδὸς ἐμελῴ- 
δησε. 

« Καὶ εἶπα "Apa ματαίως ἐδικαίωσα. » ἰ 

Τουτέστιν, "Apa μάτην τοὺς λογισμοὺς, μάτην 


τὰς πράξεις ἐχάθηρα, χαὶ τὴν χαρδίαν μὲν ἐδι- 
χαίωσα, μηδὲν ἐν αὐτῇ λογιζόμενος ἄδιχον᾽ τὰς 


ἐν ἀγαθαῖς δηλαδὴ πρά- 
ΕἸ ταῖς οὐχ ἐχούσαις τὴν ἐξ ἁμαρτίας ζωήν. Τουτ- 
ἐστι, Ζημίαν οὐ διελογιζόμην" ζημία γὰρ ὄντως us 
χῆς fj ἁμαρτία, Θεοῦ φιλίαν αὐτὴν ζημιοῦσα, τῶν 
ἀγαθῶν τὸ χάλλιστον. 

« Καὶ ἐγενόμην μεμαστιγωμένος. » 

Ὁ γὰρ ἑαυτὸν μαστιγῶν ἐφ᾽ οἷς ἐπλημμέλησε, xa 
τὸν οἰχεῖον ἔλεγχον εἰς τὰς πρωΐας, ἐν φωτὶ δηλαδὴ, 
xaX οὐχ ἐν σχότῳ, τιθέμενος, οὗτος ἐν λογισμοῖς 
χαθαρεύε: xa πράξεσιν. ᾿Ελέγχεται δὲ ἐν φωτὶ ἂν 
ὁ παῤῥησίας μεταδιδοὺς τοῖς ἐλέγχουσιν, ὁ τὸ σοφὸν 
ἐχεῖνο λόγιον ἐπιτηρῶν, ὅπερ ἐν Παροιμίαις εἴρηται" 
"Ἐλεγξαι σοφὸν, καὶ ἀγαπήσει σε. "Ev σχότῳ δὲ 
ὁ φεύγων τοὺς ἐντρέποντας᾽ εἰς ὃν ὁ δεύτερος στίχος 
τῆς Παροιμίας ἥρμοσεν * "EJeyze τὸν" ἄφρονα, καὶ 
προσθήσει τοῦ μισῆσαί σε. 

« Ὅτι ἐξεχαύθη ἡ καρδία μου. » 

᾿Βξουδένωμαι, φησὶ, χαὶ αὐτός" τουτέστιν, Ἔν có- 
εἰᾳ γέγονα" ἐπειδὴ ἐξεχαύθη ἡ χαρδία μου εἰς 
κεονεξίαν, εὔδηλον xa οἱ νεφροί μον ἠλλοιώθησαν" 
τὰν γάρ τις ὑπὸ τῆς τῶν 


χεῖρας δὲ ἐν ἀθώοις ἔπλυνα, 


εἰς ἡδονὰς δὲ νόησον. " 
ἁμαρτωλῶν εὐθηνίας δολωθεὺὶς, ἐρεθισθῇ πρὸς τὴν 


71 Prov. 1x, δὲ 


ἐχείνων μίμησιν, παραχρῆμα ἐξουθενεῖτα!, xo 
αὐλίζεται, ἐχ τοῦ οἰχείου μεταπεσὼν ἀξιώματος. 
Σφόδρα δὲ ἁρρμοδίως προστέθειχε τὸ, Obx ἔγγωγ" 
ἐπειδήπερ ἀγνοοῦσιν οἱ πολλοὶ τὴν συμθαίνουσαν 
αὐτοῖς ἐχ τῶν ἁμαρτημάτων εὐτέλειαν" οἱ μὲν ὡς 
ἱερεῖς, οἱ δὲ ὡς ἄρχοντες, Ex τοῦ περιχειμένου σχῇ - 
ματος ἀπατώμενοι. 
« Κτηνώδης ἐγενήθην παρὰ col. » 
τήνους γὰρ ἴδιον τὸ πλανᾶσθαι, χαὶ πάλιν ἀπὸ 
τῆς πλάνης ῥάῤδῳ τυχὸν ἢ χαλινῷ μετατίθεσθαι. Εἰς 
χαιρὺὸν δὲ τὸ παρὰ col χαὶ μετὰ σοῦ προσέθηχε, 
. τὸν λόγον ἀσφαλιζόμενος" ἐπειδή τινές εἰσι, τῷ δια- 
θύλῳ χτηνῶν δίχην ἀνοήτων ἑπόμενοι" περὶ ὧν εἴ- 
ρηται, Παρασυγνεδιϊήθη τοῖς κτήνεσι τοῖς ἀγνοή- 
τοις, καὶ ὡμοιώθη αὐτοῖς. ᾿Αλλὰ πῶς εἶναι δια- 
παντὸς μετὰ τοῦ Θεοῦ, ὁ τὴν ὁρμὴν ὅλως εἰ χαὶ πρόσ- 
zatgoy ἐσχηχὼς ἐπὶ τὸ χεῖρον δύναται; Ἢ δῆλον, 
ὡς οὐχ ἁμαρτάνων τῇ προθέσει, ἀπατώμενος δὲ πέ- 
πονθε" διόπερ ἀναχοπεὶς τῷ χαλινῷ τῷ νόμῳ παρα- 
χρῆμα ἐπέστρεψε. 
« Τί γάρ μοι ὑπάρχει ἐν τῷ οὐρανῷ; » 
᾿Εξέλιπεν ἡ καρδία μου καὶ ἡ σάρξ μου, ἀπὸ 
τῶν βιωτιχῶν δηλαδὴ χαὶ ἀνθρωπίνων πραγμάτων. 
Ὅταν γὰρ ἐχεῖθεν ἐχλίπῃ, τουτέστιν, ὅταν ἀπ᾽ αὖ- 
τῶν ἀναχωρήσῃ χαὶ παύσηται, τότε μερίδα τὸν Θεὸν 
χαρδίας 
αἰρετον γίνεται, ὥστε Θεὸς αὐτῆς διὰ τὴν χτῆσιν 
χαὶ τὴν ἐνοίχησιν λέγεσθαι. 
ΨΑΛΜΟΣ OT". 
c Ὡς ἐν δρυμῷ ξύλων. » 


ΠΑΝ ΜΈΡΗ 7s z FORAS 
Hy tlg τὸν αἰῶνα“ χτῆμα δὲ αὐτοῦ τῆς 
ες 


᾿Αξίνας τὰς βλασφήμους τῶν Ἰουδαίων νοήσεις 
γλώσσας, τὰς δὲ αὐτὰς πέλυχα καὶ λαξευτήριον" καὶ 
θαυμαστὸν οὐδέν: ἀλλαχοῦ γὰρ μάχαιραν ὀξεῖαν αὖ- 
τὰς προσηγόρευσεν. Αὗται τοίνυν ἐξέχοψαν, φησὶ, 
xai χατέῤῥαξαν τὰς θύρας αὐτῆς, δηλαδὴ τὰς εἰσ- 
όδους τῆς εἰς Χριστὸν πίστεως. 

"Ὄνομα δὲ τοῦ Πατρὸς ὁ Υἱὺς, ὡς αὐτὸς γνωρίζων 
τὸν Πατέρα, χαὶ 6€ αὐτοῦ γνωριζόμενος. Τούτου τὸ 
σχήνωμα (φησὶ δὲ τὴν οἰχονομίαν) εἰς γῆν τοῖς 
πάθεσιν ἐθεθήλωσαν" ἐν οὐρανῷ γὰρ δεδοξασμένος 
χαὶ χατὰ τὸν χαιρὸν τῶν παθημάτων ἔμεινεν. 

« Εἶπαν ἐν τῇ χαρδίᾳ αὐτῶν. » 

Ποίας δὲ ἑορτάς ; δῆλον ὡς & ίνας, αἵτινες ἀπὸ 
τῆς ἐπιδημίας τοῦ Σωτῇρος ἡλπίζοντο, οἷον ἀῤῥω- 
στημάτων ἰάσεις, πλάνης ἀπαλλαγὴ, θεογνωσίας εἴσ- 
οδος. Αὗται. γὰρ ἀληθῶς ἑορταὶ Θεοῦ, χαίρειν ἀτε- 
λεύτητα τὸν ἄνθρωπον, χαὶ πανηγυρίζειν διαπαντὸς 
παρέχουσαι. Ταύτας τοίνυν διὰ τῆς εἰς αὐτὸν Emi- 
θουλῆς ἀνελεῖν ἐφαντάστθησαν. 


« Σὺ ἐχραταίωσας ἐν τῇ δυνάμε: σου. » 
Δράχοντα χαθύλου πᾶσαν ἀντιχειμένην προσαγο- 


ρξύει δύναμιν" τοῦτο μὲν, ὡς 


ἰὸν ἀναιρετιχὸν ἔχου- 


σαν" τοῦτο ὃὲ πρὸς ἀνάμνησιν τοῦ γεγονότος ἐν πα- 
ραδείσῳ δράματος, ὅτε τὸν ὄφιν ὑπεισελθὼν ὁ ἐχθρὸς 
ἠπάτησε τὸν πρωτόπλαστον ἄνθρωπον. Τούτων τὰς 
γεφαλὰς συνέτριψεν ὁ Χριστὸς ἐν τῷ 08251, αὐτός τε 


7? Psal. χυναι, 15. 7? Pal. Lvit, 5. 


FRAGMENTA IN PSALMOS. 


1942 
A deceptus, ad eorum imitationem | fuerit. incitatus, 
illico ad nihilum redigitur, et depravatur, ἃ propria 
dignitate decidens. Valde autem accommodate ad- 
junxit istud, Et nescivi ; quia plurimi ignorant. vili- 
tatem. quie jpsis accidit ex peccatis; alit quidem 
tanquam sacerdotes, alii vero tanquam principes, 
ex adjacenti specie decepti. 

Vrns, 95. « Ut jumentum factus. sum apud te. » 

Jumenti enim proprium est errare, et rursum ab 
errore sive virza sive freno. revocari, Opportune 
autem istud, apud te, et, tecum addidit, sermonem 
confirmans τ quandoquidem aliqui sunt qui diabolo, 
instar jumentorum iusipientium, adherent : de qui- 
bus dicitur : Comparatus est. jumentis. insipientibus, 
et similis actus est illis '*.. Sed quomodo cum. Dco 
semper esse possit, qui affectum omnino tempora- 
lem aut ad malum habuit ? Unde manifestum, quod 
non ex animi destinatione peccarit, sed ex dece- 
ptione hoe passus sit ; quare freno legis revocatus 
illico resiliit. 

γεπ5. 25. « Quid enim mihi est in colo? » 

Defecit cor meum et caro mea, à secularibus ni- 
mirum et humanis negotiis. Quando enim inde de- 
fecerit, id est, quando ab iis recesserit atque cessa- 
verit, tune partem suam habebit Deum in secula ; 
cordis autem ejus possessio fiteximia, ila ut per 
possessionem el inhabitationem Deus ejus appel- 
letur. 

PSALMUS LXXIII. 

Vgns. 6. « Quasi in silva lignorum. » 

Secures blasphemas Jud:orum linguas intelliges, 
easdem vero eliam esse securim et asciam : et ni- 
hil hoe mirum est : alibi enim illas appellavit gla- 
dium acutum ??. Hze. igitur, inquit, exciderunt. et 
confregerunt januas ejus, scilicet ingressus fidei ad 
Christum. 

Nomen autem Patris est Filius, utpote qui Pa- 
irem notificeL, et per ipsum notus fiat. Hujus taber- 
naculum (ait autem dispensationem) in terra pas- 
sionibus polluerunt : in colo enim etiam tempore 
passionis gloriosum permansit. 

Vrns. 8. « Dixeruut in corde suo. » 

Quales autem solemnitates? Clarum est quod illas, 
quie post adventum Salvatoris. sperabantur, verbi 
gratia, infirmitatum curationes, erroris depulsio, di^ 
vinze cognitionis accessio. Hze siquidem revera soleu- 
nitates Dei sunt, qux: hominem faciunt sine fine 
gaudere, et continuam solemnitatem celebrare. Has 
itaque per insidias ipsi structas e medio tollere 
cogitabant. 

Vgns. 15. « Tu confirmasti in virtute tua. » 

Draeonem universim omnem | adversariam appel- 
lat potestatem : partim quidem, eo quoi venenum 
mortiferum contineat ; parlim vero in recordatio- 
nem ejus quod in paradiso gestum est, quando ini- 
mieus serpentem | subingressus protoplastum ho- 
minem decepit. Horum capita Christus contrivit in 


ἴθι 


HESYCHH PRESBYTERI 


1244 


aqua, cum ipse baptizatus fuit, et hominibus bapti- A βαπτισθεὶς, xal παραδοὺς τοῖς ἀνθρώποις βαπτί- 


smum tradidit. Porro spiritualium draconum caput 
est peccatum. 

Vens, 15. « Tu dirupisti fontes et torrentes. » 

Quemadmodum enim ipse per Spiritum sanctum 
gratias infundit, ita exsiccat et aufert errores, quos 
utique etiam fluvios Etham jure merito appellavit. 
Etham enim rubus seu sentis interpretatur, ista 
planta autem in divina Scriptura propter malos fru- 
clus perstringitur. 

Vrns. 16. « Tuus est dies, et tua est nox. » 

Creatorem creatur suc: memorem reddit, ne- 
quaquam quidem ejus oblitum, sed volens illam in 
omnibus confiteri, quod ejus creatura sit, cum tam 
multiplicem ac varium ordinem habeat, ut dies qui- 
dem nocti succedat, zestati vero ver cedat, terminis 
quoque Lerra cireumscribatur, licet propter magni- 
tudinem videatur immensa. Quorum unumquodque 
D»um Creatorem suum, qui hze scite disposuit, 
manifestat. 

Vrns. 19.« Ne tradas bestiis. » 

Pauperes vacat peccatores, qui nullas habent. di- 
vitias justiti:*, sed omnem paternam substantiam 
devorarunt : horum Deus, uüi. par est, oblitus esse 
putatur, dum longanimitate utitur, et supplicium 
ipsorum dillert. 

PSALMUS LXXIV. 

Vrns. 2. « Confitebimur tibi, Deus. » 

Adverte clare, quod confessio quidem plurimorum 
sit, enarratio vero mirabilium Dei, unius fuerit e 
multis, confitentis atque invocantis; quare priora 
quidem in persona plurali posuit. Verumtamen du- 
plicem. etiam. confessionem Deo oblaturi, ipsum 
invocare debemus; unam quidem verbis, alteram 
vero operibus exhibentes : verbis quidem in oratio- 
ne, operibus vero ab iis recedentes, pro quibus 
confiteri ac peenitere nos dicimus. Sic enim Deus 
nostram, utpote mundorum, invocationem admit- 
tit. Cieterum monet quoque ut. enarremus propria 
mirabilia, quze in Scripturis divinitus inspiratis 
continentur. 

Vens. 5. « Cum accepero tempus. » 

"Tempus vocat seculum futurum. Nunc enim 
non habet tempus nos judicandi, cum multi pecca- 
tores et multi item justi in alterutrum convertantur. 

Vrns. 7. « Quoniam neque ab exitibus, » 

Moc, inquit, est ex probatione atque judicio Dei 
esaltantis. et. humiliantis. quemcunque voluerit: 
Dominus enim pauperem facit et ditat, humiliat et 
exaltat 5^; non tamen absque ratione : sed illos 
quidem per divitias, 
probantis. 


illos vero per paupertatem 


PSALMUS LXXVI. 
Vgns. 5. « Anticipaverunt vigilias oculi mei. » 
Optinimm ad. contemplandum tempus est noctis, 
cum non ad alia distrahit neque auditus, neque 
visus, quorum alterutrum mentem ad se allicit, 


59.} Heg. xxii 7. 


ζεσθαι. Κεφαλὴ δὲ τῶν νοητῶν δραχόντων ἡ ἁμαρ- 
τία. 

« Σὺ διέῤῥηξας πηγὰς xa χειμάῤῥους. » 

Ὥσπερ γὰρ αὐτὸς ἐνεργεῖ διὰ τοῦ ἁγίου Πνεύ- 
ματος τὰ χαρίσματα, οὕτω ξηραίνει χαὶ ἀναιρεῖ τὰ 
τοῦ πλάνου, ἅπερ δὴ χαὶ τὸ ποταμοὺς ᾿Εβὰμ εἰχότως 
προσηγόρευσεν. Ἡθὰμ γὰρ βάτος ἑρμηνεύεται. Ἐπὶ 
φαύλοις δὲ τοῦτο χαρποῖς παρὰ τῇ θείᾳ Γρσφῇ τὸ 
φυτὸν διαθάλλεται. 

€ Σή ἐστιν ἡ ἡμέρα, σὴ ἐστιν ἡ νύξ.» 

᾿Αναμιμνήσχει τῆς ἑαυτοῦ δημιουργίας τὸν χτί- 
σᾶντα, ἐχλελησμένον μὲν οὐδαμῶς, ὁμολογεῖσθαι δὲ 
αὐτὴν παρὰ πάντων, ὡς αὐτοῦ χτίσμα τυγχάνει, 
βουλόμενος, πολλὴν οὕτω τάξιν χαὶ παντοδαπὴν 
ἔχουσαν, ὡς τὴν μὲν ἡμέραν τῇ νυχτὶ παραχωρεῖν, 
πῷ θέρει δὲ τὸ ἔαρ ὑπεξίστασθαι, ὅροις μετρεῖσθαι 
τὴν γῆν, καίτοιγε διὰ τὸ μέγεθος δοχοῦσαν ἀμέ- 
τρητον. Ὧν ἕχαστον Δημιουργὸν τὸν Θεὸν, ἐπιστημό- 
νως αὐτὰ διαταξάμενον, δείχνυσιν. 

«€ Μὴ παραδῷς τοῖς θηρίοις. » 

Πένητας τοὺ: ἁμαρτωλοὺς xalci, τοὺς 


μηδένα 


αὐτοῖς δίχην ὑπερτιθέμενος. 
ΨΑΛΜΟΣ 0A. 
« Ἐξομολογησόμεθά σοι, ὁ Θεός. » 
Πρόσχες σαφῶς, ὅτι τὸ μὲν ἐξομολογεῖσθαι πολλῶν, 


τὸ ὃὲ διηγεῖσθαι σοῦ τοῦ Θεοῦ τὰ θαυμάσια, ἑνὸς Ex 
C Y μ 


πολλῶν ἣν, ἐξομολογουμένου xa ἐπιχαλουμένου" διὸ 
πληθυντιχῷ μὲν προσώπῳ τὰ πρότερα. Πλὴν ἀλλὰ 
χαὶ διπλῆν ἐξομολόγησιν τῷ Θεῷ προσφέρειν oi 
μέλλοντες, αὐτὸν ἐπιχαλεῖσθαε χρήζομεν: τὴν μὲν 
τοῖς λόγοις, τὴν δὲ τοῖς ἔργοις" λόγοις μὲν ἐν προσ- 
ευχῇ, ἔργοις δὲ ἀναχωροῦντες ἐχείνων ἐφ᾽ οἷς ἐξ- 
ομολογεῖσθαι xaY μεταμελεῖσθαι λέγομεν. Oz. γὰρ 
ἡμῶν ὁ Θεὸς, ὡς χαθαρθέντων, τὴν ἐπίχλησιν δέχεται, 
Ἐπιτρέπει δὲ χαὶ διηγεῖσθαι τὰ οἰχεῖα θαυμάσια, ὅσα 
ταῖς Γραφαῖς ταῖς θεοπνεύστοις ἐμφέρεται. 

« Ὅταν λάθω χαιρόν. » 

Τὸν χαιρὸν λέγει τὸν αἰῶνα τὸν μέλλοντα. Νῦν 
γὰρ οὐχ ἔχει χαιρὸν ἡμῶν ἣ χρίσις, πολλῶν μὲν 
ἁμαρτωλῶν, πολλῶν δὲ διχαίων μεταθαλλομιένων εἰς 
θάτερον. 

« Ὅτι οὔτε ἀπὸ ἐξόδων. » 

"Ex τῆς τοῦ Θεοῦ, φησὶ, δοχιμασίας χαὶ χρίσεως 
ὑψοῦντος xal ταπεινοῦντος ὃν βούλεται " Κύριος γὰρ 
πτωχίζει xal πιιουτίζει, ταπεινοῖ καὶ ἀνυψοῖ, 
οὐ μὴν ἀλόγως * ἀλλὰ τοὺς μὲν διὰ πλούτου, τοὺς δὲ 


διὰ πενίαν δοχιμάζοντος. 


ΨΑΛΜΟΣ OG'. 
« Προχατελάθοντο φυλαχὰς οἱ ὀφθαλμοί μον.» 
"Ἄριστος εἰς θεωρίαν ὁ τῆς νυχτὸς χαιρὺς, οὐχ 
ἀφελχούσης πρὸς ἕτερα οὔτε τῆς ἀχοῆς, οὔτε τῆς 
ὄψεως, ὧν ἑχάτερα τὸν νοῦν εἰς αὐτὴν περισπᾷ, τῆς 


1540 


FRAGMENTA IN PSALMOS. 


1216 


θεωρίας ἀφέλχουσα " ἐν ταύτῃ τοίνυν ἠδολέσχησε, A eam abstrahens ἃ contemplatione: in hae igitur 


τερὶ τὰς θεωρητιχὰς κινήσεις ἀσχολούμενος. Τοῦτο 

γὰρ ἀδολεσχίαν ἐπὶ τοῦ παρόντος εἰρῆσθαι προλα- 
θόντες ἐδείξαμεν. "Ἔσχαλλε δὲ νῦν αὐτοῦ τὸ πνεῦ- 
pa* τουτέστιν, ἐδυσχεραίνεν, οὕπω χαταλαθεῖν 
περὶ τούτων δυνάμενον. Ὃ παρὼν βίος, δι᾽ ἄγνοιαν 
νὺξ, ἐν ᾧ, φησὶν, οὐχ ὕπνῳ παρέδωχα xav' ἄλλους 
τινὰς ἐμαυτὸν (Ol γὰρ καθεύδοντες, γυκτὸς xaü- 
εὐδουσι" καὶ οἱ μεθυσκόμενοι, vvxcóc μεθύου- 
σιν)" νήφων δὲ μετὰ τοῦ νόμου περὶ τῶν πραχτέων 
διελεγόμην. Πρόσχαιρα γὰρ εἶναι τὰ παρόντα μα- 
θὼν, xal τέλος ἕξειν, χατέλαδον τὰ περιεστηχότα 
δεινά. Γεωργιχῶς δὲ τὸ ἐμὸν ἐσχάλευον πνεῦμα, ἵνα 
σπείρας ἐν αὐτῷ θερίσω ζωὴν αἰώνιον. Ὃ σπείρων 
γὰρ εἰς τὸ πγεῦμα, ἐκ τοῦ πνεύματος θερίσει 
ζωὴν αἰώγιογ. ᾿Ανωτέρω μὲν οὖν πνεῦμα ἔλεγε 
τὴν Ψυχήν " ἐνταῦθα δὲ τὸ πνεῦμα τοῦ ἀνθρώπου τὸ 
ἐν αὐτῷ, μεθ᾽ οὗ ἡ ψυχὴ σχάλλει τε χαὶ ἀδολεσχεῖ" 
οὐ γὰρ δήπου τὸ σῶμα μετὰ τῆς ψυχῆς. 'H οὖν 
χυρίως ἀνθρώπου ψυχὴ ἀδολεσχεΐ μετὰ τοῦ νοῦ, χαὶ 
σχάλλει τὸ πνεῦμα συνεζευγμένον τῷ νῷ. Προσεύ- 
ξομαι γὰρ τῷ πγεύματι, προσεύξομαι καὶ τῷ 
γοΐ. 

€ Αὕτη ἡ ἀλλοίωσις τῆς δεξιᾶς τοῦ ὙΦίστου.» 

Ἡ δεξιὰ δὲ τοῦ Πατρὸς ὁ Μονογενὴς ἄντιχρυς, 
ὥσπερ εἰς τὸ χρεῖττον ἡμᾶς ἠλλοίωσεν. 

€ Ἐμνήσθην τῶν ἔργων Κυρίου. » 

Θαυμάσια. τοῦ Θεοῦ μὲν πολλὰ περὶ τὴν χτίσιν 
xa ἕτερα“ ἐξαίρετον δὲ, ὅτι, χοῦν λαθὼν, ζῶον ἔθετο 
λογιχὸν, καὶ οἰχείαν εἰχόνα χατέστησε. Ταῦτα περὶ 
ἡμᾶς ἀπ' ἀρχῆς τοῦ Θεοῦ θαυμάσια, ἄπερ ἡμῶν 
χάριν εἰργάσατο" φαίνεται γὰρ παράδεισον φυτεύ- 
σας, εἶτα πάλιν ἀποχλείσας, χαταχλυσμὸν ἐπαγα- 
γὼν, δι᾽ οὗ xal τιμωρεῖται, καὶ σώζει, τὸ ἡμέτερον 
φύραμα συγχέας τῶν πυργοποιούντων τὰς γλώσσας. 
᾿Αλλὰ xal δι᾽ ἡμᾶς φαίνεται, ἐπὶ τῷ φυσιχῷ νόμῳ, 
γόδον pes ν εὑρὼν, ἐπὶ τούτῳ τὴν προφητείαν. 
Ἐπιτηδεύματα γὰρ ταῦτα τοῦ Θεοῦ, σῶσα: μη- 
χανωμένου τὸ γένος τὸ ἡμέτερον" ἐν of; ὁ προφή- 
τῆς ἀδολεσχεῖ, ἐν τούτοις ζητῶν ἐπὶ πολὺ χαὶ λογι- 
ζόμενος, τί σώζει τῶν εἰρημένων τὸν ἄνθρωπον. 
Ἕτερον 6E παρὰ ταῦτα εὑρὼν, εὐθέως τοῦτο ἐπ- 
ἤγαγεν" 

« Τίς μέγας ὡς ὁ Θεὸς ἡμῶν; » 

Οὐ συγχρίνων λέγει (σύγχρισιν γὰρ ὁ ἀπειρομε- 
γέθης οὐχ ἐπιδέχεται), ὑμνῶν üi xal θαυμάζων " 
ἐπειδὴ μέγας μὲν ὄντως χαὶ τὴν ἰσχὺν, μέγας δὲ 
xai τὴν .συγχατάθασιν, μέγας διὰ δυναστείαν, 
μέγας διὰ τὴν φιλανθρωπίαν, ὡς δείχνυσι τὰ ἐπ- 
αγόμενα. 

« Ὡδήγησας ὡς πρόδατα τὸν λαόν. » 

Οὐ μάτην ἐνταῦθα τῇ εἰχόνι: τῶν προδάτων ἐχρή- 
σατο" ἀλλ᾽ ἐπειδὴ ῥάῤδῳ ταῦτα ὑπὸ τῶν ποιμένων 
εὐθύνεται, ὥσπερ καὶ ἡμεῖς τῷ σταυρῷ παρὰ Χρι- 
στοῦ ποιμαινόμεθα. Ὅθεν χαὶ τοῦ Μωσέως, ἔτι δὲ 
xal τοῦ ᾿Ααρὼν ἐμνημόνευσεν, οἵτινες τύπον τοῦ 
σταυροῦ ῥάθδον ἐχόμιζον, τῶν ἐν Αἰγύπτῳ χαὶ χατὰ 


^ 


δ. Thess. y, 7. 55 Galat. vi, 8. 


exercitabar, anxius eirca contemplativas motiones. 

Hoc enim in praesentiarum exercitationem appellari 

superius ostendimus. Nunc autem spiritum. suum 

scopebat, seu sarriebat : id est, zegre ferebat, quod 

necdum hzee. concipere valeret. Prosens hiec vita 

propter ignorantiam nox est, in qua, inquil, non, 

ut aliqui alii, somno me tradidi (Qui enim dor- 

miunt, nocte dormiunt; et qui ebrii sunt, nocte. ebrii 

sunt*'); sed sobrius cum lege de rebus agendis 

disserebam. Cum enim praesentia didicissem esse 

Lemporaria et finem. habitura, instantia mala sus- 
cepi. Ad modum autem agriculturze spiritum meum 

sarriebam, ut in eo seminans meltereni vilam sxler- 
nam. Nam qui seminat in spiritu, de spiritu. metet 
vitam «eternam 9», Superius siquidem — spiritum 

vocavit animam ; hie autem spiritum hominis qui* 
in ipso est, cum quo anima scopit seu fodiL et se 
exercet (non enim. corpus cum anima hoc facit). 
Proprie igitur anima hominis exercet se cum 
mente, et sarrit spiritum menti conjunctum. Orabo 
enim spiritu, orabo et mente"*, 


Vrns. 11. « IEec mutatio dexterz Excelsi. » 

Dextera autem | Patris est Unigenitus, qui quasi 
e diverso nos in melius immutavit. 

Vins. 12. « Memor fui operum Domini. » 

Multa quidem et varia Dei mirabilia circa. erea- 
tionem acciderunt ; sed hoc eximium, quod, pulve- 
rem accipiens, animal rationale condiderit, et 
propriam imaginem constituerit, Hc sunt ab 
initio Dei eirea nos mirabilia, qux nostri causa 
operatus fuit: apparet enim paradisum plantasse, 
deinde iterum destruxisse, diluvium inducens, per 
quod massam nostram et punit et servat, confun- 
dens linguas turrificum. Cieterum propter nos quo- 
que videtur, przler legem naturalem, scriptam 
legem adinvenisse, et post hanc, prophetiam. Hec 
enim sunt opera Dei, genus nostrum servare sata- 
gentis: in quibus propheta exercitatur, seu medi- 
tatur, hzec inquirens et recogitans, quid ex predi- 
ctis hominem servet. Cum autem proter. h:ec aliud 
aliquid reperisset, statim illud subjunxit : 

Vans. 44. « Quis magnus sicut Deus noster? » 


D Non comparando hzc dicit (siquidem is qui infi- 


nit: magnitudinis est comparationem non admittit), 
sed laudando, et admirando : quoniam revera 
magnus quidem est per fortitudinem, magnus vero 
eliam per condescensionem, magnus per benignita- 
tem, sicut sequentia declarant. 

Vens. 11. « Deduxisti sicut oves populum. » 

Non temere hic usus est figura ovium, sed quia 
ist: a pastoribus virga diriguntur, sicut etiam nos 
cruce a Christo pascimur. Unde etiam adhuc Moy- 
sis, quin et Aaronis mentionem fecit, qui crucis 
fieuram gestabant virzam, tot miraculorum in 
JEsvpto et in deserto genitricem. Quemadmodum 


8* IT Cor. xiv, 15. 


19} 


HESYC:iill PRESBYTERI 


1248 


euim illi virga inimicorum in Israelis beneficium, A τὴν ἔρημον ἐγχύμονα θαυμάτων. Καθάπερ γὰρ 


sic etiam Christus eruce. contra. demones ad. no- 
stram conversionem usus est. 


PSALMUS LXXVII. 

Vins. 5. « Et suscitavit testimonium in Jacob. » 

Testimonium appellatum fuit tabernaculum testi- 
monii, in quo reposita erat arca testamenti, et in 
arca lex, et Cherubim, et propitiatorium, et cande- 
labra, et mensa, et propositio panum. 

Vrns. 6. « Ut cognoscat generatio altera. » 

Videsquod de gentibus dicai: nondum enim hz 
nate erant ad pietatem, siquidem per baptismum 
erant generandz::; unde merito dicebantur filii qui 
nascentur. Ic vera Dei notitiaest, alios etiam par- 
licipes facere cognitionis , et. filios efficere per do- 
ctrinam mandatorum : quod manifesto fecerunt qui 
in Christum. crediderunt. Nemini enim divinam 
cognitionem invidebant, neque ut precedentes 
credebant aliis introitum occludere volentes ; sed 
hortantur ut in Deum spem habeant. 


Vegns. 7. « Ut ponant. in Deo spem. 

Hoe omnibus domesticis et externis in ecclesia 
pradicantur, in qua Paulus ad universos clamat : 
Pilioli mei, quos iterum parlturio, donec formetur 
Christus in vobis**. 

Visus, 8, « Et non est ereditus cum Deo spiritus 
ejus. » 

Nam omnino sola lingua fidem annuntiarunt, non 
autem toto corde et mundo spiritu. 

Vgns. 15. « Dirupit petram in eremo. » 

Fortassis aliqui putant. prophetam idem signum 
bis exposuisse: verum non ita se res habet, sed 
secundo ipsis Moyses aquam de petra eduxit ; semel 
quidem in deserto Choreb, altera vero vice in 
Cades , ubi Maria post obitum sepulta fuit. Utraque 
vero ad satietatem data, ita ut, in abysso multa 
d:catur, quandoquidem non uni fluvio, sed plurimis 
aque suppeditand:e sufficiebat. Hac enim erat 
confirmatio, quod secundum veritatem, non per 
imaginationem | ista miracula ipsis contigissent. 
Acerbam autem  increpationem populi Jud:eorum 
exposuit; eo quod, cum tanta miracula accepissent, 
οἱ ἃ pristinis peecatis abstinere debuissent, alia 
desuper istis adjecerint, non simpliciter peccantes, 
sed ipsi, id est, contra ipsum delinquentes, qui h:ec 
signa prabuerat. 

Vrns. 21. « Et ira ascendit in Israel. » 

lrascebatur. enim ipsis Dominus, quia videbat 
illos nequaquam fidelem erga se animum — habere, 
sed semper quidem datis muneribus ingratos, non 
datis vero incredulos exsistere. Idcirco dicit, JNec 
speraverunt insalutari ejus, Christum dicens: quem 
salutare suum. plurimi prophete nominarunt; et 


** Galat. 1v, 19. 


B 


C 


D 


ἐχεῖνοι τῇ ῥάθδῳ τῶν ἐχθρῶν εἰς τὴν τοῦ Ἰσραὴλ 
εὐεργεσίαν, οὕτω καὶ ὁ Χριστὸς τῷ σταυρῷ χατὰ 
τῶν δαιμόνων ἐπιστροφῆς ἕνεχα τῆς ἡμετέρας 
χέχρηται. 

YAAMOX OZ'. 

« Καὶ ἀνέστησε μαρτύριον ἐν Ἰαχώδ. » 

Μαρτύριον ἐκαλεῖτο ἡ σχηνὴ τοῦ μαρτυρίου, ἐν 
f ἀπέχειτο ἡ κιθωτὸς τῆς διαθήχης, xal ὁ ἐν χιδωτῷ 
νόμος, τά τε Χερουδὶμ, xol τὸ ἱλαστήριον, xo ἣ 
λυχνία, xaY 1j τράπεζα, χαὶ ἣ πρόθεσις τῶν ἄρτων. 

€ Ὅπως ἂν γνῷ γενεὰ ἑτέρα. » 

Θεωρεῖς ὅτι περὶ τῶν ἐθνῶν λέγει" οὔπω γὰρ ταῦτα 
τεχθέντα ὑπῆρχεν εἰς εὐσέδειαν - ἔμελλε γὰρ διὰ 
βαπτίσματος τίχτεσθαι " ὅθεν υἱοὶ τεχθησόμεγοι 
διχαίως ἐλέγοντο. Τοῦτο γνῶσις ἀληθῶς Θεοῦ, τὸ 
μεταδοῦναι χαὶ ἄλλοις τῆς γνώσεως, χαὶ υἱοὺς τῇ 
μαθητείᾳ τῶν ἐντολῶν ἐργάσασθαι: ὅπερ σαφῶς πε- 
ποιήχασιν οἱ εἰς Χριστὸν πιστεύσαντες. Οὐδενὶ γὰρ 
τῆς θεογνωσίας ἐθάσχηνα),, οὐδὲ ὡς οἱ προλα- 
θόντες ἐπίστευσαν, ἀποχλεῖσαι τοῖς ἄλλοις τὴν εἴσ- 
οὗον βουλόμενοι " ἀλλὰ παρεγγυῶσιν ἐπὶ τὸν Θεὸν τὴν 
ἐλπίδα ἔχειν. 

« Ἵνα θῶνται ἐπὶ τὸν Θεὸν τὴν ἐλπίδα. » 

Ταῦτα πᾶσι τοῖς οἰχείοις χαὶ τοῖς ἀλλοτρίοις 
ἐπὶ ἐχχλησίας χηρύττεται, ἐν f| Παῦλος πᾶσι βοᾷ " 
Τεχγία μου, οὺς πάλιν ὠδίνω ἄχρις οὗ μορφωθῇ 
Χριστὸς ἐν ὑμῖν. 

« Καὶ οὐχ ἐπιστώθη μετὰ τοῦ Θεοῦ τὸ πνεῦμα 
αὐτῆς. » 

Γλώττῃ γὰρ πάντως μόνῃ τὴν πίστιν ἐπηγγεί- 
λαντο, οὐχὶ δὲ ὅλῃ xapüla xal χαθαρῷ τῷ πνεύ- 
pat. 

« Διέῤῥηξε πέτραν Ey ἐρήμῳ. » 

Τάχα πού τινες δοχοῦσιν ὅτι δὶς αὐτὸ τὸ σημεῖον 
ὁ προφήτης ἐξέθετο" ἔχει δὲ οὐχ οὕτως, ἀλλὰ δεύ- 
τερον αὐτοῖς ὕδωρ ἐκ πέτρας ὁ Μωσῆς ἐξήγαγεν " 
ὅπαξ μὲν ἐν τῇ ἐρήμῳ Xopn6, τὸ δεύτερον δὲ ἐν 
Κάδης, ἔνθα Μαριὰμ ἐτάφη τελευτήσασα. Εἰς πλη- 
σμονὴν δὲ ἑχάτερον, ὥστε τὸ ἐν ἀθύσσῳ λέγεσθαι 
πολλῇ, ἐπειδὴ οὐχ ἐν ποταμῷ, ἀλλ᾽ ἐν πολλοῖς διὰ 
τὸ πλῆθος ἣν ἱχανὸν τὸ ὕδωρ παραθάλλεσθαι. Τοῦτο 
γὰρ ἣν σύστασις, ὅτι πρὸς ἀλήθειαν, οὐχὶ διὰ φαντα- 
σίαν αὐτοῖς ἐγεγόνει τὰ θαύματα. Δεινὴν δὲ χατηγο- 
ρίαν τοῦ λαοῦ τῶν Ἰουδαίων ἐξέθετο" ὅτι, τηλιχαῦτα 
δεχόμενοι θαύματα, δέον τῶν ἀρχαίων ἁμαρτημάτων 
ἀπέχεσθαι, ἕτερα ὁμοίως ἐπ᾽ ἐκείνοις προσέθηχαν, 
οὐχ ἁπλῶς ἁμαρτάνοντες, ἀλλ᾽ αὐτῷ, τουτέστιν, 
εἰς αὐτὸν πλημμελοῦντες, τὸν τὰ σημεῖα map- 
ἐχοντα. 

« Καὶ ὀργὴ ἀνέθη ἐπὶ τὸν Ἰσραήλ. » 

'Dpyta0n γὰρ xax αὐτῶν ὁ Δεσπότης, ἐπειδὴ ἑώρα 
αὑτοὺς οὐδέποτε πιστὴν ἔχοντας περὶ αὐτὸν τὴν 
γνώμην, ἀλλ᾽ ἀεὶ μὲν τοῖς δοθεῖσιν ἀχαριστοῦντας, 
περὶ δὲ μὴ δοθέντων ἀμφιθάλλοντας. Διό φῆσιν " 
Οὐδὲ ἤλπισαν ἐπὶ τὸ Σωτήριον' αὐτοῦ, τὸν Χρι- 
στὸν λέγων " ὅνπερ Σωτήριον αὐτοῦ πολ)οὶ μὲν τῶν 


1219 
προφητῶν, σαφῶς δὲ xaX Συμεὼν, λαδὼν ἐν ταῖς 
ἀγχάλαις, ὠνόμασε. 

« Καὶ ἐνετείλατο νεφέλαις ὑπεράνωθεν. » 

Νεφέλας ὑπεράνωθεν τὰς ἐν ὑψηλῷ λέγει" διόπερ 
αὐτὰς χαὶ θύρας οὐρανοῦ, ὡς προθεδλημένας τοῦ 
οὐρανοῦ προσηγόρευσεν. Εἰσὶ γάρ τινες τῶν νεφελῶν 
περίγειοι, ὥστε xal τῶν ὀρῶν αὐτὰς χατωτέρας 
εὑρίσχεσθαι. 

« Καὶ ἔόρεξεν ἐπ 


, 


αὐτοὺς ὡσεὶ χοῦν σάρχας. » 


Οὐχοῦν χαὶ τοῦτο πολὺ πλῆθος νόησον λαοῦ * τοσ- 
cócoU μὲν τὸν ἀριθμὸν, οὕτω δὲ γαστριμάργου xo- 
ρεσθέντος" οὐ πρὸς ἡμέραν μίαν, ἀλλὰ πρὸς τριά- 
χοντα, ὡς δυνήτῃ μαθεῖν τὴν βίθλον τῶν Λριθμῶν 
μετερχόμενος. 

« Ἔτι τῆς βρώσεως οὔσης ἐν τῷ στόματι αὐ- 
τῶν. » 

Καὶ συμποδίσας οὐ τοὺς ἐχλεχτοὺς ἐν ἀρεταὶς λο- 


γάδας, ἀλλὰ τοὺς ἐν χαχίᾳ" εἰσὶ γάρ τινες ἐν πονη- 
ρίᾳ ἐξαίρετοι. 

« Καὶ ἠγάπησαν αὐτὸν ἐν τῷ στόματι αὖ- 
τῶν. » 


Τούτοις ὅμοια χαὶ Ἡσαΐας τοὺς Ἰουδαίους ἐμέμ- 
Vazo* 'O.laóc οὗτος τοῖς gel Aecl μὲ τιμᾷ, ἡ δὲ 
καρδία αὐτῶν πόῤῥω ἀπέχει ἀπ᾿ ἐμοῦ. Πῶς δὲ 
τοῦτο ἐλέγχεται; Πολλοὺς γὰρ xoY νῦν μόνη τῇ 
γλώσσῃ θεοσεδεῖς εὑρίσχομεν, ὅταν, ὥς φησιν ὁ 
προφήτης, ἐν τῇ διαθήχῃ αὐτοῦ μὴ πιστωθῶ- 
σιν. 

« Οὐχ ἐμνήσθησαν τῆς χειρὸς αὐτοῦ. » 

Χεῖρα πάλιν Θεοῦ, δηλαδὴ τοῦ Πατρὸς, τὸν Χρι- 
στὸν εἰχότως χαλεῖ - ἐπειδὴ, Δι’ αὑτοῦ πάντα ἐγέ- 
ψετο, καὶ χωρὶς αὑτοῦ ἐγένετο οὐδὲ Év* ὥστε χαὶ 
ἕτερον προφήτην λέγειν. Ἡ γὰρ χεὶρ Κυρίου 
ἐποίησε ταῦτα πάντα. Τούτου τοίνυν οὐχ ἐμνή- 
σθησαν ὅστις αὐτοὺς ἐλυτρώσατο ἐχ χειρὸς θλί- 
θοντος, λέγει δὲ τοῦ Φαραὼ, χατὰ τὴν ἡμέραν τῆς 
ἐξόδου. 

« ᾿Αποστολὴν δι᾽ ἀγγέλων πονηρῶν. » 

Οὐ τὴν φύσιν πονηρῶν, τὸν δὲ σχοπόν " οὐδὲ γὰρ 
ποιούτοις ἀγγέλοις ὁ Θεὸς εἰς διαχονίαν χέχρηται" 
ἀλλὰ πονηροὺς προσηγόρευσεν, ἐπειδὴ πόνους χαὶ 
χαχώσεις χελευθέντες ἐπέφερον" ὡς χαὶ πονηρὰν τὴν 
ἡμέραν τῆς χρίσεως, ὡς ἀναγχῶν xat πόνων τοῖς ἁμαρ- 
πωλοῖς γέμουσαν, αὐτὸς οὗτος ὁ Ῥαλμῳδὸς ὀνομάζει" 
φησὶ γὰρ οὕτως * Maxdpioc ὁσυγιῶν ἐπὶ πτωχὸν xal 
πένητα; ἐν ἡμέρᾳ πονηρᾷ ῥύσεται αὐτὸν ὁ Κύριος. 
Πολλῇ καὶ περὶ τοὺς παιδενομένους ὁ Θεὸς φιλανθρω- 
πίᾳ χέχρηται, ἀπὸ τῶν ἐλαττόνων ἀρχόμενος, ὥστε 
σωφρονισθέντας χερδᾶναι τὰ μείζονα. Διὰ τοῦτο τὰ 
χτήνη πρότερα τῶν Αἰγυπτίων συνέχλεισεν εἰς θά- 
à πρωτό- 


Li 


: ε 


νατον" ἀναισθήτους δὲ εὑρὼν, ἐπέταξε τ 
τοχα, ὥττε οὐχ ἂν τὴν τῶν πρωτοτόχων ἐπήγαγε 
πληγὴν, εἰ τῷ θανάτῳ τῶν χτηνῶν σωφρονισθέντες 


ἀνένηψαν. 
« Καὶ ὡδήγησεν αὐτοὺς ἐπ᾽ ἐλ 
[δ ^ t ὦ - * : ^ 
᾿Ἐλπίδι, ποίᾳ; Τῆς πρὸς τοὺς πατέρας γενομένης 


" 
vot. 3 


$5.36 Isa. xxix, 1o. *' Joan. 1, 5. 


FRAGMENTA IN PSALMOS. 


250 


A diserte Symeon, quando ipsum in ulnas excepit, 


Vins. 25. « Et mandavit nubibus desuper. » 

Nubes desuper intelligit eas qu» in excelso 
exsistunt : quare ipsas etiam coli januas appellat, 
tanquam celo prztensas. Siquidem sunt etiam 
aliquze mubes terre vicine, ita ut. etiam. montibus 
inferiores inveniantur. 

Vrns. 27, « Et. pluit super eos sicut. pulverem 
carnes. » 

lgitur copiosam quoque hane multitudinem con- 
sidera; quod cum tanto esset numero, adeoque 
ventri dedita, fuerit tamen saturata; idque non ad 
unum diem aliquem, sed ad triginta, uti poteris 
cognoscere librum Numerorum pervolvendo. 

DB  Vruns. 50. « Adhuc esca corum erat in ore ipso- 
rum. » 

Et compedivit non in virtutibus eximios ae. se- 
lectos, sed in malitia : siquidem sunt aliqui nequi- 
lia przecellentes. 

Vins. 56. « Et dilexerunt eum in ore suo. » 


Hisce similia etiam Isaias Judois objecit: Popu- 
lus iste labiis me honorat, cor autem. eorum. longe 
abest a me 55-55, Quomodo autem hoc. exprobrat? 
Quia scilicet etiamnum plurimos reperimus qui 
sola lingua pii sint, cum, ut ait propheta, in testa- 
mento ejus non sint stabiliti. 


Vrns. 42. « Non. sunt recordati manus ejus. » 

Manum iterum Dei, scilicet Patris, Christum 
merito vocat : quia, Omnia per ipsum facta sunt, et 
sine ipso factum est nihil"; ita ut etiam. alius pro- 
pheta dicat: Manus enim. Domini fecit hec. omnia. 
Igitur non sunt recordati ejus qui ipsos liberaverat 
de manu tribulantis, dicit autem Pharaonem, in 
die egressionis. 


Vrgns. 49. « Immissiones per angelos malos. » 

Non natura mali, sed intentione : nam istiusmodi 
angelis Deus nequaquam usus fuisset ad ministe- 
rium : sed pravos appellavit, quia labores et mole- 
stias jussi inferebant; uti et malum judicii diem, 
quippe peccatoribus refertum malis el. miseriis, 
idem hie Psalinista. nuncupavit : ait enim : Beatus 
qui intelligit super egenum et pauperem, in die mala 
liberabit eum Dominus. Multa etiam circa castigatos 
benevolentia usus est Deus, a minoribus inchoans, 
ut emendati majora evaderent. Idcirco primum 
jumenta AEgyptiorum in morte conclusit; sed cum 
insensibiles reperiret , percussit primogenita , 
nequaquam primogenitorum plagam illaturus, si 
morte pecorum ad frugem adducti resipuissent. 


Vrns. 55. « Et deduxit eos in spe. » 
Quali spe? Manifestum quod promissionis ad 


1951 


HESYCHII PRESBYTERI 


1259. 


n 


patres facte. Ait enim Abrahi : Sciendo scies, quia A ἐπαγγελίας, εὔδηλον. Φησὶ γὰρ τῷ 'A6paáp.* Poró- 


peregrinum erit semen tuum in. terra non propria, et 
in servitutem redigent eos, et humiliabunt, et affligent 
eos quadringentis annis : gentem aulem cui servierint 
judicabo ego, et exibunt huc cum apparatu multo , 
Hac igitur spe ducti, non. timebant, dum mare 
Rubrum pedites pertransirent, quod inimicos eorum 
cooperuit, atque aqua superveniens sepulchrum 
JEgvptiis exstitit. 


Vrns. 63. « Juvenes eorum comedit ignis. » 

Juvenes vocat in lege potentes, verbi gratia, Scri- 
bas et Phariszeos, qui in virtute litteraturze przefide- 
bant: hos devoravit ignis, qui est zelus in nos, 
videntes quod sine jugo legali justi(icemur. Quare 
etiam ad ipsos Isaias dixit: Zelus apprehendet po- 
pulum ineruditum ; et nunc ignis adversarios co- 
medet*?, 

Vrns. 65. « Tanquam potens crapulatus a vino. » 

Crapula autem qualis? A vino, quie potentibus 
congruit; qui post vinum essurgentes magis impe- 
tuosi exsistunt. Sie etiam Deum post longanimita- 
tem adversus eos qui hanc non animadverterunt 
vehementiorem fore speramus: quod utique etiam- 
num fecit. 

Vrns. 68. « Et elegit tribum Juda. » 

Verumtamen non tribus Juda, sed Benjamin erat 
Sion et Jerusalem antiqua. Sed Judam vocat conlti- 
tentem. (hoc enim Judas interpretatur) : hujus 
tribus est Ecclesia; nam per penitentiam et. con- 
fessionem servaturin ipsa mons Sion, quem nimi- 
rum etiam dilexit. Omnis enim quicunque Deum 
spectat, hic mons Sion nominatur; quia Sion specula 
iuterpretatur. 


Utique dices: Si mysteriorum ecclesiasticorum 
meminerit, cur Davidem in medium attulit his 
multo antiquiorem exsistentem ? Quia nimirum 
pater etimago Christi erat. Quapropter de gregibus 
ovium assumptus fuit, non de uno grege. Christo 
enim plurimi greges sunt cum hominum tum ange- 
lorum, tum aliarum rationalium et invisibilium 
virtutum, quae et prolificant, id est, uterum gerunt: 
gregem enim sterilem non habet, sed omnes per 
timorem ipsius concipientes parientesque salutem. 
Quapropter etiam lsaias dixit: A timore tuo, Do- 
mine, in utero accepimus, et parlurivimus, el pepe- 
rimus spiritum salutis tug , quem fecimus super 
ierram *?, 

Vrns. 71. « Pascere Jacob servum suum. » 

Populum nimirum ex gentibus. Hie enim Jacob 


est, quia cum Judzos supplantasset, accepit eorum 
primogenita; atque insuper etiam Israel: spectat 
enim Deum tempore mysteriorum quasi faeie ad 
faciem. Quod autem Deus pascat, audi Davidem 
dicentem : Dominus pascit me [Vulgata regit], et 
nihil mihi deerit?*, Audi etiam Christum : Egosum 
pastor bonus??*, 


** Gen. xv, 415. ** Isa. xxvi, 11, *? jbid. 48. 


*! Psal, xxn, 1. 


cxov γνώσῃ, ὅτι πάροικον ἔσται có σπέρμα cov 
ἐγ γῇ οὐκ ἰδίᾳ" καὶ δουιϊώσουσιν αὐτοὺς, καὶ 
ταπειγώσουσι, καὶ κακώσουσιν αὐτοὺς ἕτη τε- 
τρικόσια" τὸ δὲ ἔθγος ᾧ ἐὰν δουϊεύσωσι χριγῶ 
ἐγὼ, καὶ ἐξεεύσονται ὧδε μετὰ ἀποσχευῆς ποιῖ- 
Anc. Ταύτῃ τοίνυν τῇ ἐλπίδι ὁδηγούμενοι, οὐχ ἐδει:- 
λίασαν.. τὴν ᾿Ερυθρὰν πεζεύοντες θάλασσαν, ἥτις 
αὐτῶν τοὺς ἐχθροὺς ἐπεχάλυψε, xal τάφος τὸ ὕδωρ 
ἐπιδραμὸν τοῖς Αἰγυπτίοις ἐγένετο. 

« Τοὺς νεανίσχους αὐτῶν χατέφαγε πῦρ.» 

Νεανίσχους λέγει τοὺς ἐν τῷ νόμῳ δυνατοὺς, οἷον 
τοὺς γραμματεῖς χαὶ τοὺς Φαρισαίους, οἵτινες 
ἐθάῤῥουν τῇ ἰσχύϊ τοῦ γράμματος" τούτους χατ- 
égaye πῦρ, ὁ πρὸς ἡμᾶς ζῆλος, ὁρῶντας ὅτι χωρὶς 
ζυγοῦ νομιχοῦ 'διχαιούμεθα. Διὸ χαὶ πρὸς αὐτοὺς ὁ 
Ἡσαΐας ἔλεγε" ZijAoc «χήψεται 1αὸν ἀπαίδευτον * 
καὶ γῦν πῦρ τοὺς ὑπεγαγντίους ἔδεται. 

« Ὡς δυνατὸς χεχραιπαληχὼς ἐξ οἴνου. » 

Κραιπάλη δὲ ποία ; Ἢ ἐξ οἴνου τοῖς δυνατοῖς συμ- 
Galvouca * ἀλλὰ μετὰ τὸν οἶνον ἐγερθέντες, ὁρμητι- 
χώτεροι γίνονται. Οὕτω χαὶ τὸν Θεὸν σφοδρότερον 
μετὰ τὴν μαχροθυμίαν ἔσεσθαι: χατὰ τῶν αὐτῆς 
οὐκ αἱσθανομένων ἐλπίζομεν " τί γὰρ δὴ χαὶ νῦν 
ἐποίησεν ; 

« Καὶ ἐξελέξατο τὴν φυλὴν Ἰούδα. » 

Καὶ μὴν οὐ τῆς φυλῆς τοῦ Ἰούδα, ἀλλὰ τῆς τοῦ 
Βενιαμὶν αὕτη τε fj Σιὼν χαὶ Ἱερουσαλὴμ, ἀρχαία 
ἐτύγχανεν. ᾿Αλλὰ Ἰούδαν λέγει τὸν ἐξομολογούμενον 
(τοῦτο γὰρ ὁ Ἰούδας ἑρμηνεύεται) * τούτου φυλὴ ἡ 
Ἐχχλησία " διὰ γὰρ μετανοίας xat ἐξομολογήσεως 
σώζετα: παρ᾽ αὐτῇ τὸ ὄρος τὸ Σιὼν, ὅπερ δὴ xoi 
ἠγάπησε. Πᾶς γὰρ εἴ τις σχοπεύει Θεὸν, οὗτος Σιὼν 
ὀνομάζεται" ἐπειδὴ σκοπευτήριον" Σιὼν ἑρμηνεύε- 
ται. 

Πάντως ἐρεῖς " El τῶν χατὰ τὴν Ἐχχλησίαν μυ- 
στηρίων ἐμέμνητο, τίνος χάριν εἰς μέσον ἤγαγε τὸν 
Δαθὶδ ἀρχαιότερον τούτων πολὺ τυγχάνοντα ; ᾿Επειδὴ 
Πατὴρ χαὶ εἰκὼν ἣν τοῦ Χριστοῦ. Ὅθεν Ex τῶν 
ποιμνίων τῶν προθάτων ἀνείληπται, οὐχ Ex τοῦ 
ποιμνίου. Πολλαὶ γὰρ τῷ Χριστῷ ποῖμναι, αἱ μὲν 
ἀνθρώπων, αἱ δὲ ἀγγέλων, αἱ 0E λογιχῶν ἄλλων χαὶ 
ἀοράτων δυνάμεων, αἵτινες χαὶ λοχεύονται, τουτέστιν, 
ἐγχυμονοῦσι * ποίμνην γὰρ ἄχαρπον οὐχ ἔχει, ἀλλὰ 
πάσας διὰ τὸν αὐτοῦ χυοφορούσας qó6oy xal τιχτού- 


σας σωτηρίαν. Διόπερ καὶ Ἡσαΐας ἔλεγεν’ ᾿Απὸ 


τοῦ φόδου σου, Κύριε, ἐν γαστρὶ ἐνάδομεν, καὶ 
ὠδιγήσαμεν, καὶ ἐτέκομεν' πγεῦμα σωτηρίας σου, 
ἐποιήσαμεν ἐπὶ τῆς γῆς. 

« Ποιμαίνειν Ἰαχὼδ τὸν δοῦλον αὐτοῦ. » 

Τὸν ἐξ ἐθνῶν δηλαδὴ λαόν. Ἰαχὼθδ γὰρ οὗτος, 
ἐπειδὴ πτερνίσας τοὺς Ἰουδαίους, ἔλαθεν αὐτῶν τὰ 
πρωτοτόχια " ἔτι δὲ χαὶ ᾿Ισραῆλ᾽᾽ ὁρᾷ γὰρ τὸν Θεὸν 
κατὰ τὸν χαιρὸν τῶν μυστηρίων πρόσωπον ὥσπερ 
εἰς πρόσωπον. Ὅτι δὲ ποιμαίνει ὁ Θεὸς, ἄχουε τοῦ 
Δαῤὶὸδ τοῦτο λέγοντος - Κύριος ποιμαίνει με, καὶ 
οὐδέν μὲ ὑστερήσει. "Αχους x3l τοῦ Χριστοῦ " 
Ἐγώ εἰμι ὁ ποιμὴν ὁ xaAcc. 


?! Joan. xi, 14. 


1253 
VYAAMOX ΟΠ’. 
Ἔθεντο Ἱερουσαλὴμ εἰς ὀπιυροφυλάχιον. » 


Τίνος χάριν εἰς ὀπωροφυλάχιον ; ᾿Επειδὴ τὸ πνεῦμα 
τοῦ νόμου χαὶ τῶν προφητῶν λαθόντες, μόνην χατ- 
ἔλιπον αὐτοῖς φυλάττειν τὴν ὁπώραν τοῦ γράμματος. 
Ἰοῦτο ὃὲ ἣν οὐχ ἐξ ἀνθρώπων, ἀλλ᾽ Ex τοῦ Θεοῦ 
βουλομένου παρὰ τοῖς ἐχθροῖς τὰς ἀποδείξεις τῆς 
πίστεως τῆς ἡμετέρας σώζεσθαι. Ὁπώρα δὲ τὸ 
γράμμα, ὡς μὴ γνησίαν τροφὴν, ἀλλὰ πρόσχαιρον 
ἔχον, εἰκότως προσηγόρευται. 

« Ἐξέχεαν τὸ αἷμα αὐτῶν. » 

Αἴμα αὐτῶν τὰ ψυχιχὰ πλημμελήματα, ὧν εἰς 
αἷμα ἡ ἐχδίχησις γίνεται " ταῦτα ὡς ὕδωρ ἐξεχύθη, 


ὥπττε μηχέτι ἀναληφθῆναι, ὥσπερ οὐδὲ τὸ ὕδωρ 
μετὰ τὴν ἔχχυσιν δύναται. Κύκιϊιῳ ἱἹερουσαϊὴμ" 


πουτέστιν, ἐπ᾽ αὐτὴν, χαὶ τοὺς ἐξ αὐτῆς. Τὸ γὰρ 
αἷμα αὐτῶν ἐπ᾽ αὐτοὺς, xal ἐπὶ τὰ τέχνα αὐτῶν, 
ὡς αὐτοὶ τὸν Χριστὸν συχοφαντοῦντες ἔλεγον. Kal 
οὐκ ἦν ὁ θάπτων. Διὰ τί; Ἐπειδὴ αὐτοὶ μὲν, ὡς 
νεχροὶ, θάπτειν ἀλλήλους οὐχ ἴσχυον * ἣ Ἐχχλησία δὲ 
θάπτειν αὐτοὺς οὐχ ἐπίσταται, τουτέστιν, o) συσχιά- 
ζξιν αὐτῶν τὰ ἁμαρτήματα. Τί δὲ τὸ χωλύον ; Ἡ τοῦ 
Χριστοῦ ἀπόφασις ἡ λέγουσα " "Agec τοὺς γεχροὺς 
θάπτειν τοὺς ἑαυτῶν γεχρούς. Διὰ τί; Ἐπειδὴ 
ἁμαρτωλοὺς συσχιάζειν πειρώμενοι, γυμνοτέρας 
ἑαυτῶν τὰς πράξεις, καὶ πᾶσιν ἐπονειδίστους ἐργά- 
ζονται. 


« Μὴ μνησθῇς ἡμῶν ἀνομιῶν ἀρχαίων. » 


Πόθεν γὰρ ἀρχέσαι πρὸς ἀρχαῖα χαχὰ χαὶ νέα 
δυνηθησόμεθα; Ἴσως δὲ ὁ προφήτης ἀνομίας ἀρ- 
ζαίας τὰς ἐν τῇ ἐρήμῳ λέγει, ἐπειδὴ πολλὰς ἐπ᾽ 
αὐταῖς ὁ Θεὸς ἀπειλὰς χαὶ διαφόρους ἔθετο * διόπερ 
αὐτῶν εὐλαθεῖται τὴν ἀνάμνησιν. Οὐδὲν οὕτω πτω- 
χὸν τὸν ἄνθρωπον ὡς αἱ ἁμαρτίαι δείχνυσι " πτωχό- 
τερὸς δὲ προστεθείσης ἀσεδείας τῇ ἁμαρτίᾳ γίνε- 
ται. Διόπερ αὐτοῖς ταχῦνα: τοὺς οἰχτιρμοὺς τοῦ Θεοῦ 
ἐπρεσθεύσαντο, μήπως τῇ σφοδροτέρᾳ πτωχείᾳ 
ἀπογνωσθέντες ἀπόλωντα: " 
σὴν βοήθειαν. 

« Βοήθησον ἡμῖν, ὁ Θεὸς ὁ Σωτήρ. » 

Ταῦτα πρὸς τὸν Χριστὸν πρεσύεύεται" αὐτὸς γὰρ οὐ 


οὕτως οὖν χάρισαι τὴν 


μόνον Θεὸς, ἀλλὰ xaX Σωτὴρ ἄντιχρυς ἐπωνόμασται * 


αὐτὸς χαὶ δόξα τοῦ ὀνόματος τοῦ Θεοῦ, δηλαδὴ τοῦ D 


Πατρός" ὅθεν αὐτὸν καὶ ὁ Παῦλος ἀπαύγασμα τῆς δό- 
Eng τοῦ Πατρὸς προσηγόρευσε. Καὶ τίνος χάριν; Διὰ 
τὸ ὄνομα, φησὶ, τοῦ Θεοῦ, δηλαδὴ Χριστοῦ, ὃς διὰ 
τοῦτο ἱλαστήριον χέχληται" οὗτος ταῖς τῶν Ἰου- 
δαίων ἁμαρτίαις ἱλασμὸν ἐπορίσατο, ἡνίκα σταυρού- 
μένος πρὸς τὸν Πατέρα ἔλεγε" Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς" 
οὐ γὰρ ἴσασι τί ποιοῦσι. Τίνος χάριν γνωστὴν γε- 
νέσθαι τὴν ἐχδίχησιν τοῖς ἔθνεσι βούλεται ; Ἐπειδὴ 
χατὰ δαιμόνων ἔμελλε, τῶν τὸ αἷμα (δηλαδὴ τὰς 
ψυχὰς) τῶν δούλων τοῦ Θεοῦ (φησὶ δὲ τῶν Ἰουδαίων) 
διὰ τῆς εἰδωλολατρείας,λυμηναμένων γενέσθαι. Τίς 
ξὲ ἣν ἐχδίχησις ; Ἢ τῶν εἰδώλων χαταστροφὴ, ὁ τῶν 
διαθολιχῶν ναῶν ἐμπρησμός. 

? Matth. xxvii, 25. 


FRAGMENTA JN PSALMOS. 


A 


B 


C 


9. Matth, virt, 99. 95 Hebr. 1, 2. 


1254 
PSALMUS LXXXVIII. 

Vins. 1. « Posuerunt Jerusalem in. pomorum cu- 
stodiam. » 

Quare in pomorum custodiam? Quia cum  spiri- 
tum legis ac prophetarum  sustulissent, solum lit- 
terze pomum ipsis custodiendum reliquerunt. Hoc 
autem non erat ex hominibus, sed ex Deo volente 
ab inimicis argumenta fidei nostre servari, Pomum 
aulem littera merito appellatur, eo quod minime 
solidum, sed temporaneum duntaxat cibum conti- 
neret, 

Vrns. 5. « Effuderunt/ sanguinem eorum. » 

Sanguis eorum sunt anim: delicta, quorum in 
sanguine fit ultio : hxc tanquam aqua effusa sunt, 
ut resumi amplius non possint, sicut nec aqua post 
effusionem. In circuitu Jerusalem; id est, super 
ipsam, et eos qui ex ea sunt. Sanguis enim illorum 
super ipsos, et super filios ipsorum ?*; sicut ipsi 
Christo maledicentes dicebant : Et non. erat. qui 
sepeliret. Qui sic? quia nimirum ipsi, utpote mor- 
Qui, semutuo sepelire minime valebant: Ecclesia 
autem nescit ipsos sepelire, id est, eorum peccata 
contegere. Quid porro prohibet? Christi nimiruin 
sententia dicentis : Dimitte mortuos sepelire mortuos 
suos?*, Quidita? Quia qui peccatores protegere 
conantur, ipsorum actiones magis denudant, et 
omnibus abominabiles reddunt. 


Vrns. 8. « Ne memineris iniquitatum nostrarum 
antiquarum. Ὁ 

Unde enim ad antiqua et nova mala sufficere 
poterimus? Fortassis vero propheta veteres iniqui- 
tates vocat illas quze in deserto contigerunt, quo- 
niam plurimas ipsis Deus easque varias minas 
intentavit; quare jam earum pie recolit memoriam. 
Nihil hominem adeo pauperem declarat atque 
peccata: porro pauperior fit, cum ad peccatum 
impietas adjungitur. Quapropter rogarunt, ut mise- 
rationes Dei ipsis accelerarentur, ne prz: nimia 
egestale desperantes pereant: sic igitur przebe 
auxilium tuum. 

Vzns. 9. « Adjuva nos, Deus salutaris. » 

Hac ad Christum orat: ipse enim non solum 
Deus, verum etiam Salvator per excellentiam nomi- 
natur: ipse etiam gloria nominis Dei, scilicet 
Patris: unde etiam Paulus ipsum splendorem 
glori: Patris nuncupavit?*, Et cujus gratia? Pro- 
pter nomen, inquit, Dei, scilicet Christi, qui idcirco 
propiiiatio vocatur: hie peceatis Judzeorum propi- 
Uationem elargilus est, quando cruci affixus ad 
Patrem dixit: Pater, dimitte illis; non enim sciunt 
quid faciunt?*. Quam ob causam vult notam fieri 
gentibus ultionem? Quia contra demones futura 
erat, qui sanguinem (scilicet animas) servorum Dei 
(dicit autem Judzorum) per idololatriam. corrupe- 
rant. Quzenam autem erat ista ultio? Utique idolo- 
rum eversio, diabolicorum templorum succensio. 


?5 Luc. xxur, 54. 


Non jam vicinos homines appellavit: neque enim 
ipsis septuplum retribui postulasset, cum sciret 
hoe judicem non admissurum. Vel quomodo ad 
ipsum psallisset : Quia tu reddes unicuique secundum 
opera sua?" ? Utique ergo de diemonibus dicit: Hi 
enim septuplum merito recipiunt, utpote cum nobis 
natura praestanliores exsistentes, e ccelo deturbati 
sint, et ne sie quidem meliores effecti : siquidem 
terram machinationibus suis perturbant, et ne soli 
peccent, nos quoque ad peccandum inducunt, atque 
insuper Deum, dum imago ejus corruit, quodam- 
modo lacessunt. Universam dieit humanitatem. Nos 
enim superne dejeetis daemonibus opponens, popu- 
lum Dei et ovem pascus ejus hominem appellat. 
Et eur pascu: ejus oves? Quia nimirum nos fideles 
ipso pascimur, dum sacramenta sumimus. 


PSALMUS LXXIX. 

Vrns. 2. « Qui regis Israel, intende.» 

Pastor hie lsraelis non alius est. quam is qui 
dieit: Ego sum pastor bonus??, pascens eos qui 
meutem habent Deum videntem. 

Vrns. 5. « Excita potentiam tuam, et veni. » 

Propheta hune sermonem in progressu reddidit 
manifestiorem, declarans quomodo et quam ob 
causam venturus esset Christus: nos enim sumus 
causa adventus ejus, ut nos converteret atque 
emendaret. Modus autem apparitionis manifestus 
est, ut facie ad faciem ipsum videamus, non aliter 
utique salvandi, nisi hanc faciem nobis manifesta- 
verit. 

Vgns. 7. « Posuisii nos in contradictionem  vici- 
nis. » 

Eidem insistit precationi, ut. ostendat quanta 
ejus sit necessitas; simulque nos erudiat, ne ani- 
mum despondeamus, quando non consequimur id 
quod pelimus; sed perseveremus; omnino enim 
obtinebimus. 


Vrns. 15. « Deus virtutum, convertere. » 

Quandoquidem enim neque lex neque prophetie 
Israelem converterint, necessario ipsummet Chri- 
stum rogat ut convertatur. 


« Visita vineam istam. » 

Quandoquidem Judxorum  Synagogam  vinew 
comparaverat, necessario etiam parlitur orationem, 
quandoque quidem ad imaginem referens, quando- 
que vero ad illos propter quos imaginem assum- 
psit. Judzeorum igitur vinea, id est Synagoga, igni 
succensa fuit, illo nempe de quo Christus dixit: 
Ignem veni mittere in terram: et quid volo, nisi ut 
accendatur **? Idcirco ignis injectus, et suffossa est ; 
ut per sulfossionem detegeretur in. illa latens. fun- 
damentum, de quo Isaias ait: Ecce ego. immiltam 
in fundamenta Sion lapidem pretiosum, electum, 


91 Psal, Lvi, 15. 55 Joan. x, 14, 59 Luc. xn, 49. 


HESYCHIT PRESBYTERI 


Vgns. 12. « Redde vicinis nostris septuplum. » A 


D 


« ᾿Απόδος τοῖς γείτοσιν ἡμῶν ἑπταπλασίονα. » 

Οὐδὲ νῦν γείτονας ἀνθρώπους προσηγόρευσεν οὐ 
γὰρ ἂν αὐτοῖς ἑπταπλασίονα γεγενῆσθαι ἐπηύξατο, 
εἰδὼς τούτων τὸν χριτὴν οὐχ ἀνεχόμενον. Ἢ πῶς 
πρὸς αὐτὸν ἔψαλλεν: Ὅτι σὺ ἀποδώσεις ἑκάστῳ 
κατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ ; "Apa τοίνυν περὶ δαιμόνων 
λέγει" οὗτοι γὰρ ἑπταπλασίονα διχαίως ἀπολαμθά- 
νουσιν, ὡς χρείττονος μὲν ἣ xa0' ἡμᾶς ὑπάρχοντας 
φύσεως, ῥιφέντες δὲ ἐξ οὐρανοῦ, χαὶ μηδὲ οὕτως 
γεγονότες σωφρονέστεροι" ἀλλὰ τὴν γῆν μὲν ταῖς 
ἐπινοίαις ταράσσοντες, μὴ μόνοι δὲ ἁμαρτάνοντες, 
ἀλλὰ xai ἡμᾶς ἁμαρτάνειν ἐνάγοντες, xal πρὸς 
τούτοις τὸν Θεὸν, ὡς τῆς αὐτοῦ παραπεσούσης εἰ- 
χόνος, ὀνειδίζοντες. Πᾶσαν λέγει τὴν ἀνθρωπότητα. 
᾿Αντιτάττων γὰρ ἡμᾶς πρὸς τοὺς ἄνωθεν χαταρα- 
χθέντας δαίμονας, λαὺν Θεοῦ xol πρόθατον νομῆς 
αὐτοῦ προσαγορεύει τὸν ἄνθρωπον. Καὶ τίνος χάριν 
νομῆς αὐτοῦ πρόθατα ; ᾽᾿Επειδὴ αὐτὸν οἱ πιστοὶ τῇ 
μεταλήψει τῶν μυστηρίων νεμόμεθα. 

TAAMOZ O6. 

« Ὁ ποιμαίνων τὸν Ἰσραὴλ, πρόσχες. » 

'O ποιμὴν οὗτος τοῦ Ἰσραὴλ οὐχ ἄλλος ἐστὶν τοῦ 
εἰπόντος" Ἐγώ εἰμι ὁ ποιμὴν ὁ xaAóc, ὁ ποιμαί- 
γων τοὺς ἔχοντας νοῦν βλέποντα τὸν Θεόν. 

« Ἐξέγειρον τὴν δυναστείαν σου, χαὶ ἐλθέ.» 

Τοῦτον τὸν λόγον προϊὼν ὁ προφήτης διεσάφησε 
πλεῖον, δηλῶν πῶς καὶ διὰ τί μέλλει παραγίνεσθαι ὁ 
Χριστός. Ἡμεῖς γὰρ αἰτία ἐσμὲν τῆς παρουσίας 
αὐτοῦ, ἵνα ἐπιστρέψῃ xax διορθώσῃ ἡμᾶς. Ὁ δὲ τρό- 
πος τῆς παρουσίας δηλός ἐστιν, ἵνα βλέπωμεν αὐτὸν 
πρόσωπον πρὸς πρόσωπον, οὐχ ἄλλως δηλαξὴ σω- 
θέντες, εἰ μή περ τοῦτο ἡμῖν τὸ πρόσωπον ἐνεφα- 


"x 
νίζετο. 


« "E0ov ἡμᾶς εἰς ἀντιλογίαν τοῖς γείτοσιν. » 


Τῆς αὐτῆς ἔχεται mpeo6clac, ἵνα πόσον αὑτῆς τὸ 
ἀναγχαῖον ἐνδείξηται " ὁμοῦ δὲ χαὶ ἡμᾶς παιδεύων, 
μὴ ὀλιγωρεῖν ἀποτυχόντας εὐχῆς " ἀλλ᾽ ἐπιμένειν " 
πάντως γὰρ ὅτι τευξόμεθα. 


« Ὁ Θεὸς τῶν δυνάμεων, ἐπίστρεψον. » 

Ἐπειδὴ γὰρ οὔτε ὁ νόμος τὸν Ἰσραὴλ οὔτε προφῇ- 
ται ἐπέστρεψαν, ἀναγχαίως αὐτὸν ἐπιστρέψαι παρα- 
χαλεῖ τὸν Χριστόν. 

« Καὶ ἐπίσχεψαι τὴν ἄμπελον ταύτην. » 

Ἐπειδὴ ἀμπέλῳ τὴν τῶν Ἰουδαίων Συναγωγὴν 
συνέχρινεν, ἀναγχαίως χαὶ μερίζει τὸν λόγον, ποτὲ 
μὲν πρὸς τὴν εἰχόνα, ποτὲ δὲ πρὸς τούτους ἐφ᾽ οἷς 
τὴν εἰχόνα παρέλαθεν. ᾿Ενεπυρίσθη τοίνυν πυρὶ 
3j τῶν Ἰουδαίων ἄμπελος, τουτέστιν ἣ τῶν Ἰου- 
δαίων Συναγωγὴ, ἐχείνῳ OE περὶ οὗ ὁ Χριστὸς 
ἔλεγε" Πῦρ dmdA0ov βαλεῖν εἰς τὴν γὴν" καὶ cí 
θέλω, εἰ ἤδη ἀνήφθη; Τούτου δὲ χάριν ἐθλήθη τὸ 
πῦρ, xal ἀνεσχάφη, ἵνα ἀνασχαφείσης αὐτῆς γυ- 
μνωθῇ ὁ ἐν αὐτῇ χεχρυμμένος θεμέλιος, περὶ οὗ 
Ἡσαΐας ἔλεγεν" Ἰδοὺ ἐγὼ ἐμδά.1.1ὼ εἰς τὰ 0cpié Aid 


1257 FRAGMENTA IN PSALMOS. 1253 
σου Σιὼν (gov azoAvteAQ , &x.Aexeór , üzpoyo- A summum, angularem, honorabilem: et qui crediderit 
viaiov, ἔγτιμον" καὶ ὁ πιστεύων ἐπ᾿ αὐτῷ οὗ μὴ in eo non con[undetur ', 


καταισχυνθῇ. 

« Δωώσεις ἡμᾶς, xai τὸ ὄνομά σου ἐπιχαλεσό- Vrns. 19. « Vivificabis nos, ct nomen tuum imnvo- 
μεθα.» cabimus. » 

Ζωώσεις, φησὶ, τῷ ὕδατι τῷ ζῶντ: τοῦ βαπτίσμα - Vivificabis, inquit, aqua viva bapiismi : tunc 
πος τότε γὰρ αὐτοῦ τὸ ὄνομα ἐπιχαλεσόμεθα, ἀπὸ — enim nomen ejus invocabimus, qui a Christo Chri 
Χριστοῦ Χριστιανοὶ λεγόμενοι. stiani nominamur. 

TYAAMOX Dl. PSALMUS LXXX. 

« Ἰσραὴλ, ἐὰν ἀχυύσῃς μου, οὐχ ἔσται ἐν σοὶ Vins. 9-10. « Israel, si audieris me, non erit in 
Θεὸ: πρόσφατος. » 16 Deus recens. » 

Τὸ ἐὰν τῆς ἀχοῆς τούτου χάριν προσέταξεν, ἵνα ΠῚ si auditui idcircoapposuit, ut ostenderet se il- 


δείξη προειδὼς μὲν αὐτῶν τὴν mapazonw, οὐ μὴν — lorum quidem inobedientiam przescivisse, hoc tamen 
δὲ τοῦτο ἀναιρεῖν αὐτοῖς τὸ μεταθέσθαι - ἐξῆν γὰρ, — mon adimere ipsis resipiscendi facultatem: poterant 
εἴπερ ἐθούλοντο. Καὶ ij τοῦ Θεοῦ πρόγνωσις οὐ — enim, si voluissent. Nee Dei. przecognitio quidquam 
βλάπτε: τὴν μετάνοιαν * ἐπειδὴ xo τοῦτο  mpoyt- B obest poenitenti:e : quandoquidem etiam hoc pra- 
νώσχε:, ὅτι τοῖς ἁμαρτωλοῖς ἔξεστι μετατίθεσθαι, εἰ noverit, quod peccatoribus liceat resipiscere, si 
βούλοιντο. Οὐχ ἣν ὁ Χριστὸς πρόσφατος Θεὸς, οὐδὲ — voluerint. Non erat Christus Deus recens neque 
ἀλλότριος " αὐτὸς γὰρ ἣν ὁ ἀναγαγὼν αὐτοὺς Ex γῆς alienus: ipse enim erat qui eduxit illos de terra 
Αἰγύπτου ᾿ αὐτὸς ἣν ἀπ᾿ ἀρχῆς, αὐτὸς χαὶ μετὰ /Egypti:ipse erat ab initio, idem et post hzc; sicut 
ταῦτα" ὡς διὰ τῆς Ἡσαΐου προφητείας ἐδήλωσε" — per lsaie vaticinium significavit : ait enim : Ego 
φησὶ γάρ" Ἐγώ εἰμι Θεὸς πρῶτος" xal εἰς cà — sum Deus primus; etin ea qua ventura sunt ego 
ἐπερχόμενα ἐγώ εἰμι. Καὶ πάλιν: Ἐγὼ ὁ Θεὸς,  sum?*. Et rursus: Ego Deus, et nonest alius prater 
xal οὐκ ἔστιν ἄλλος πιὴν ἐμοῦ δίκαιος, xal — me justus, et Salvator non est preter me?. Salvator 
Σωτὴρ οὐκ ἔστι παρὲξ ἐμοῦ. Σωτὴρ δὲ χωρὶς — autem extra omnem controversiam is qui incarna- 
πάσης ἀντιλογίας ὁ σαρχωθεὶς, ἵνα σώσῃ zb γένος — Lus est, uL genus nostrum servaret, hic inteHigitur. 
τὸ ἡμέτερον, λέγετα:. 

« Καὶ οὐχ ἤχουσεν ὁ λαός μου. » Vins. 12. « Et non audivit populus meus. » 

Οὐδὲ γὰρ διδάσχοντος, οὐδὲ εὐαγγελιζομένου ἀχοῦσαι Nam meque docentem neque evangelizantem 
ἐχαρτέρησαν, οὐδὲ θαυματουργοῦντος προσέχειν £6ov- . audire sustinuerunt, neque miracula facienti atten 
λήθηδαν" ἐδάρυναν δὲ τὰ ὦτα αὐτῶν, ἵνα μὴ τοῦ Κυρίου ^ dere voluerunt ; sed aggravaverunt aures suas, ne 
τὰς ἐντολὰς ἀχούσωσιν " ἐχάμμυσάν τε ὀφθαλμοὺς, mandata Domini audirent; et oecluserunt oculos 
ὡς Ἡσαΐας ἔλεγεν, ἵνα μὴ τὰ σημεῖα θεάσωντα!. — suos (ut ait Tsaias) ne signa viderent. Quid igitur 


Τί τοίνυν ἀντὶ τούτων πεπόνθασι, «à ἑξῆς δηλοῖ. pro his passi fuerint, exinde declarat. 

« Καὶ ἐξαπέστειλα αὐτοὺς κατὰ τὰ ἐπιτηδεύματα Vrns. 13. « Et dimisi eos secundum affectiones 
τῶν χαρδιῶν αὐτῶν. » cordium eorum. » 

Ἐπιτηδεύματα τῶν χαρδιῶν τὰς ἑννοίας τὰς Affectiones-cordium vocat varias cogitationes et 


ποιχίλας λέγει χαὶ τὰς μεθόδους τῶν χογισμῶν, οἷς  machinationes consiliorum, quibus Judaeorum 
ὁ τῶν Ἰουδαίων λαὸς ἐπιδουλεύων τῷ Κυρίῳ ἐχέ- populus usus est cum Domino insidiaretur, dicen- 
χρηντο, λέγοντες " Τί ποιήσομεν"; ὅτι οὗτος ὁ ἄγ- τ65: Quid [aciemus , quia hic homo multa signa 
ὕρωπος ποιιλὰ σημεῖα ποιεῖ" ἐὰν ἀφῶμεν αὐτὸν [ἀοὶϊ 3 si dimittimus eum sic, omnes credent in eum , 
οὕτως, πάντες πιστεύσουσιν εἰς αὐτόν" καὶ &Acó- εἰ venient B'omani, et tollent. nostrum locum οἱ gen- 
corcat οἱ Ῥωμαῖοι, καὶ ἀροῦσιν ἡμῶν τὸν τό- — tem*. Secundum hanc igitur machinationem, et 
zov xal τὸ ἔθνος. Κατὰ τοῦτο τοίνυν τὸ ἐπιτή-ὀ — secundum hoc consilium, dimissi sunt, et ambula- 
δευμα, χαὶ χατὰ ταύτην τὴν βουλὴν, ἐξαπεστάλη- p runt: nam Romani et loeum ipsorum et civitatem 
σαν, χαὶ ἐπορεύθησαν. Ρωμαῖοι γὰρ αὐτῶν xai τὸν destruxerunt; ipsi autem in captivitatem abducti 
τόπον xaX τὴν πόλιν χατέλαθον " αὐτοὶ δὲ αἰχμάλωτοι — fuerunt. 


ᾧχοντο, 
« Καὶ ἐχ πέτρας μέλι ἐχόρτασεν αὐτούς. » Vins. 17. « Et de petra. melle saturavit cos. » 
Μέλι ἐχ πέτρας τοὺς προφήτας λέγει" ἐπειδήπερ Mel de petra vocat. prophetas; quandoquidem a 


ἀπὸ Χριστοῦ, ὃς χρηματίζει πέτρα, τὴν προφητείαν — Christo, qui petra dicitur, prophetiam obtinent, 


ἔχουσιν, ἧς αὐτοὺς ἐχόρτασεν ὁ Θεός" οὐχ ἕνα qua Deus ipsos saluravit; non unum alterüumve 
προφήτην οὐδὲ δεύτερον, πολλοὺς δὲ, xal ἐπὶ πολλαῖς — prophetam, sed multos, et in multis generationibus 


αὑτοὺς γενεαῖς χαριδάμενος. illos concedens. 
ΨΑΛΜΟΣ ΠΛ’. PSALMUS LXXXI. 
4 Kptvaze ὀρφανῷ xol πτωχῷ. » Vrns. 5. « Judicate pupillo et egeno. » 
Οὐ λέγει, Κρίνατε διχαίῳ, οὐδὲ προφήτῃ, οὐδὲ Non dicit, Judicate justo, neque prophete, neque 


! Isa. xxvi, 106. * Isa. ΧΕ], ἃ. ? Isa. 11} 11. * Joan-x1, 47. 
Parwkot. Gg. XCIIIL 


o 


1209 


HESYCHII PRESBYTERI 


1260 


: iss E Y. - misc alus : 
sacerdoti; quorumin aliis tantam rationem habet, Α ἱερεῖ" ὧν τοσοῦτον ποιεῖται ἐν ἄλλοις λόγον, xal μὴ 


ut eliam mandet, ne ullum. ipsis damnum infera- 
lur, dicens : 
prophetis meis nolite malignari *; sed pupillo et egeno, 
humili ae pauperi. Ad quid? Quia illis quidem 
expedit injuriam pati; his vero injuriam fieri ob 
ielatis et paupertatis urgentem imbecillitatem into- 
lerabile est: unde hacin parte legislatoripsis magis 
favet. 


Nolite tangere. christos meos, et. in 


Vins. 4. « Eripite pauperem et egenum. » 

"Tanquam de feris agrestibus ad injustitiam νοὶ 
avaritiam inhiantibus disserit, Itaque qui pauperem 
servat, is pastoris dignitatem ac mercedem refert, 
illius seilicet, qui semetipsum pro nobis tradens a 
spiritualibus nos feris liberavit. Qui vero rapit, 
jampridem ut insanus inter feras computatur. 


Vrns. 7. « Vos autem sieut homines morimini. » 

Insinuans diabolum : principis enim potestatem 
iuter angelos sortitus erat. Quapropter Paulus ait : 
Non est. nobis colluctatio adversus carnem et san- 
quinem, sed adversus principes ac potestates. Elatus 
autem et majora coneupiscens corruit. 


Vgns. 8. « Exsurge, Deus, judica terram. » 

Non igitur presentem. hzereditatem, sed futuram 
Propheta insinuat : unde rogat Deum ut resurgat, et 
terram judicet, scilicet hominem; ut, postquam 
resurrexerit, omnibus gentibus decernat h:eredita- 
lem : omnibus enim sortem convenientem assignat 
illam quidem humilibus, aliam. vero temperantibus, 
aliam. vero misericordibus, aliam vero superbis, 
atque aliam avaris. Nam in prisentiarum non lin- 
guarum, sed vitarum diversitatem gentes appellavit. 


PSALMUS LXXXH. 

Vuns. 2. « Ne sileas, neque compescaris, Deus. » 

Id est: Ne ad longum tempus longanimiter agas. 
Judicis enim. silentium. appellavit. Ilonganimitatem 
ejus erga peccalores. 

Vrns, 9. « Facti sunt in adjutorium filiis Lot. » 

Id est, in subsidium ipsorum  accurrerunt. 
Observa igitur interiores inimicos : ipsi enim ctiam 
exteriores armant: et noli fidere eognationi; siqui- 
dem et hic ut plurimum in inimicitiam convertitur. 
Ceterum considera quoque imprecationem quam 
ipsis irrogavit diapsalma proponens, quoniam 
sermonem in oralionem trans:ulit, dicens : 

Viens. 14. « Deus meus, pone illos ut rotam. » 

Rogat ut nullibi consistant, sed ubique status 
corum aboleatur, projicientis impetu dissipatus. 


Vzns. 16. « Ita persequeris illos in 
tua. » 

'Tempestatem appellat repentinam et vehementis- 
simam Dei in peccatores commotionem, qua ipsos 
insectari et conturbari cupit. 


lempestate 


* Psal, civ, 15. * Ephes, vi, 12, 


παραθλάπτεσθαι αὐτοὺς παῤεγγυᾷ λέγων: Μὴ 
ἅπτεσθε cr χριστῶν μου, καὶ £v τοῖς προφήταις 
μου μὴ πονηρεύεσθε: ἀλλ᾽ ὀρφανῷ χαὶ πτωχῷ, 
ταπεινῷ χαὶ πένητι. Διὰ τί; Ὅτι ἐχείνοις μὲν τὸ 
ἀδιχεῖσθαι πρέπει " τούτοις δὲ οὐ φορητὸν ἀδιχηθῇ- 
vat διὰ τὴν ἐπιχειμένην ἐξ ἡλιχίας 7| πτωχείας 
ἀσθένειαν" ὅθεν αὐτῶν σφοδρότερον ὁ νομεθέτης ἀντ- 
ἐχεται. 

« Ἐξέλεσθε πένητα καὶ πτωχόν. » 

Ὡς περὶ θηρίων ἀγρίων τῶν πρὸς ἀδιχίαν ἣ 
πλεονεξίαν χαινόντων διαλέγεται. Οὐχοῦν ὁ μὲν 
σώζων τὸν πτωχὺν, ποιμένος ἀξίαν χαὶ μισθὸν 
ἀποφέρεται, ἐχείνου δηλαδὴ, ὅστις ἑαυτὸν ὑπὲρ 
ἡμῶν δεδωχὼς ix τῶν νοητῶν ἡμᾶς θηρίων ἐῤ- 


D ῥύσατο" ὁ δὲ ἁρπάζων, ἤδη μαινόμενος ἐν τοῖς 


θηρίοις τέταχται. 

« Ὑμεῖς δὲ ὡς ἄνθρωποι ἀποθνήσχετε. » 

Αἰνιττόμενος τὸν διάδολον: ἄρχοντος γὰρ ἔξου- 
σίαν ἐν τοῖς ἀγγέλοις χεχλήρωτο" διό φησι Παῦλος * 
Οὐχ ἔστιν ἡμῖν ἡ πάλη πρὸς αἷμα χαὶ σάρχα,, ἀλλὰ 
πρὸς τὰς ἀρχὰς xal πρὸς τὰς ἐξουσίας. Ἐπαρθεὶς δὲ 
καὶ μειζόνων ἐπιθυμήσας κατέπεσεν. 

« Ανάστα, ὁ Θεὺς, xpivoy τὴν γῆν. » 

Οὐχ ἄρα χληρονομίαν παροῦσαν, ἀλλὰ μέλλουσαν 
ὁ Προφήτης αἰνίττεται. ὅθεν τὸν Θεὸν ἀναστῆναι 
παραχαλεῖ, xal χρῖναι τὴν γῆν, δηλαδὴ τὸν ἄνθρω- 
πον ὡς ὅταν ἀναστῇ, πᾶσι χαταχχηρονομεῖ τοῖς 
ἔθνεσι" πᾶσι γὰρ κλῆρον ἐπιθάλλει τὸν ἁρμόττοντα, 
τὸν μὲν τοῖς ταπεινοῖς, τὸν δὲ τοῖς σώφροσι, τὸν δὲ 
τοῖς ἐλεήμοσιν, ἄλλον τοῖς ὑπερηφάνοις, τοῖς πλεον- 
ἐχταις ἕτερον. "EOvn γὰρ χατὰ τὸ παρὸν, οὐ τῶν 
γλωσσῶν τὰς διαφορὰς, ἀλλὰ τῶν βίων ἐχά- 
λεσεν. 

ἙΑΛΜΟΣ ΠΡ’. 

« Νὴ σιγήσῃς, μηδὲ χαταπραῦνῃς, ὁ Θεός.» 

Τουτέστι * Μὴ ἐπὶ πολὺ μαχροθυμήσῃς. Σιγὴν γὰρ 
τοῦ χριτοῦ τὴν πρὸς τοὺς ἁμαρτωλοὺς μαχροθυ- 
μίαν ἐχάλεσεν. 

« Ἐπγενήθησαν εἰς ἀντίληψιν τοῖς υἱοῖς Λώτ. » 

Τουτέστιν, εἰς τὴν ἐχείνων ἐπιχουρίαν ἀπήντη- 
σαν. Φυλάττου τοίνυν τοὺς ἔνδον ἐχθρούς * αὐτοὶ γὰρ 
xal τοὺς ἐχτὸς ὁπλίζουσι" xal μὴ θάῤῥει συγγενείᾳ " 

πειδήπερ εἰς ἔχθραν ὡς τὰ. πολλὰ μεταθάλλεται. 
Κατανόει δὲ καὶ τὴν ἀρὰν ἥνπερ αὐτοῖς ἐπήγαγε 
διάψαλμα προθεὶς, ἐπειδὴ τὸν λόγον εἰς προσευχὴν 
μετέστησε, λέγων " 

« Ὁ Θεός μου, θοῦ αὐτοὺς ὡς τροχόν. » 

Ὥστε μηδαμοῦ στῆναι, πανταχοῦ δὲ ἀφανῆ αὐτῶν 
γενέσθαι τὴν ὑπόστασιν εὔχεται, σχεδασθεῖσαν τῇ 
ῥύμῃ τοῦ ῥιπίζοντος. 

« Οὕτως καταδιώξεις αὐτοὺς ἐν τῇ χαταιγίδι 
σου.» 

Καταιγίδα καλεῖ τὴν ἀθρόαν τοῦ Θεοῦ xol σφο- 
ροτάτην ἐπὶ τοὺς ἁμαρτάνοντας χίνησιν, Tj τε αὐτοὺς 
ιωχθῆναι καὶ καταῤῥαχθῆνα: βούλεται. 


€?» C? 


1861 
ΨΆΛΜΟΣ ΠΙ". 
« Màzáptot οἱ χατοιχοῦντες ἐν τῷ οἴχῳ σοὺ, » 
Καὶ μαλὰ. Κἂν γὰρ ἢ πεπτωχὼς, ἵστάτάι" χἂν 
ἁμαρτωλὸς ὑπάρχῃ, καθαίρετά!" χἂν ἀπογνωσηῇ,θά- 


Α 


νατον ὅμὼς οὐκ ὄψετα:. 

« Κύριε; ὁ Θεὸς τῷν δυνάμεων, εἰσάχουσον. » 

"δὲ, φησὶν; ὅτι τῆς σῆς ἐπιτχέψεως χρήζομεν' 
ἴδε ὅτι τὸ τραῦμα φαρμάχοις ἀνθρωπίνοις οὐ παύε- 
τὰν" ἴδε ὅτι τὸ συντετριμμένον ἀγγεῖόν spa obv, 
οὐχ ἀλλότριον * Σαὶ οὕτως ἐπίδιλεῖον εἰς τὸ πρόσ- 
ὠπον τοῦ Χριστοῦ σου" τουτέστιν, ἐν τῷ προσώπῳ 
τοῦ Χριστοῦ" tva Ey τῷ Υἱῷ πάντως ἡμᾶς χαὶ ὁ 
Πατὴρ ἐπισκέψηται, χαὶ εὐδοχίᾳ τοῦ Πατρὸς τελε- 
σθῇ τὸ χαθ᾽ ἡμᾶς μυστήριον. 

« "Ozxt ἔλεος xal ἀλήθειάν ἀγαπᾷ Κύριος. » 

E 

Τουτέστιν, o) τὰς δι᾽ αἱμάτων θυσίας, ἀλλὰ τὸ 
ποιεῖν ἔλεον, καὶ ἀγαπᾷν τὴν ἀλήθειαν, τουτέστι 
Χριστὸν τὸν Θεόν. 

« Οὐ στερήσει τὰ ἀγαθά. ἡ 

Οἱ γὰρ χαχίας βεδιωχότες χωρὶς χαὶ ἐν διχαιοσύνῃ, 
ὅπεῤ ἐστὶν ἀχαχίᾳ πολιτευσάμενοι, οὐκ ἀποστέροῦν- 
ται τῶν ἀγαθῶν, ἀναλόγως δὲ τοὺς στεφάνους ὑπο: 
δέξονται: Ἐπειδὴ ἐκάώστος τὸν ἴδιον μισθὸν 
ἀήψεται κατὰ τὸν ἴδιον κόπον. 

ΨΑΛΜΌΣ ΠΕ“. 

« Εὔφρανον τὴν ψυχὴν τοῦ δούλου σοῦ. ἡ 

Οὐ τῷ πτωχὸς εἶναι τῷ πνεύματι θαῤῥῶν, xoi 
πένης χαὶ ὅσιος, προσάγὼ τὴν αἰἴτῆσιν, ἐλεηθῆναι 
δὲ μόνον ζητῶν. Διὸ, χατὰ Σύμμαχον; Πρὸς σὲ, 
φησὶ, βοῶ xd0' ἑχάστην ἡμέραν. Τὸν πάντα βίον C 
σημαίνει, xat ὡς ἐπ᾽ οὐδενὶ τῶν ἀνθρωπίνων θαῤῥῶν, 
τὴν χατὰ Θεῶν εὐφροσύνην αἵτεῖ τῇ ψυχῇ. Τὸ σῶμα 
γὰρ καὶ τὴν σάρχα τοῖς σωματιχοῖς χαίρειν εἰώθασι. 
Τὸν μὴ μαχρυνθέντα δὲ τούτων, ἐχείνης οὐχ ἔστι 
τυχεῖν. "UUzy ἐπήγαγεν" Ὅτι πρὸς σὲ, Κύριε, npa 
τὴ» ψυχήν μου. 


ΨΑΛΜῸΣ ΠΖ'. 

« Ἐμάχρυνας ἀπ᾽ ἐμοῦ φίλον. » 

Λέγει τὸν Ἰούδαν χαὶ τοὺς ᾿Ιουδαίους ἀπὸ ταλά:- 
πωρίας, ἤτοι ἧς αὐτὸς ἀνεδέξατο, ἤγουν ἧς αὐτοὶ 
ταλαιπωροῦσιν ἡμαρτηχότες. ᾿Ανέλαδε δὲ ταλαιπω- 
ρίαν Ἰησοῦς, τὸ πρόσωπον φέρων τοῦ λέγοντος: 
ἀνθρώπου: Ταλαίπωρος ἐγὼ ἄγθρωπος, τίς με 
ῥύσεται ἐκ τοῦ σώματος τούτου; Γνωστοὶ δὲ ἦσαν 
οἱ ἐκ περιτομῆς, ὡς ἔφην, αὐτοῦ. Ἰούδας δὲ φίλος εἷς 
ὧν τῶν ἀχουσάντων παρ᾽ αὐτοῦ: Ὑμῖν" δὲ ἀέγω 
τοῖς φίλοις μου. Καί: "“Ὑμᾶς δὲ εἴρηκα glove, 
ὅτι πάντα τοῦ Πατρὸς ἐγγώρισα ὑμῖν. 

ΨΑΛΜῸΣ ΠΗ’. 

€ "Ouoca Δαθὶδ τῷ δούλῳ μου. » 

Καὶ ποῦ ὥμοσεν, ἣ ἐν τῷ εἰπεῖν πρὸς αὑτόν" Kal 
ἔσται, ὅτάν' πιϊηρωθῶσιν αἱ ἡμέραι σου, καὶ 
κοιμηθήσῃ μετὰ τῶν' πατέρων σου, ἀναστήσεται 
ἐκ τοῦ σπέρματός σου ἄλλος ὃς ἔσται ἐκ τῆς 
κοιλίας σου, καὶ ἑτοιμάσω εἰς τὸν αἰῶνα τὴν 

? I Cor. ini, 8. 


* Rom. vir, 24. ? Luc. xii, 4. 


FRAGMENTA IN PSALMOS. 


1262 

PSALMUS LXXXIUI. 
Vrns. 5. « Beati qui habitant in donio (uà. » 

Idque. frequenter. Etsi enim quis ceciderit, eri- 
gitur : etsi peccator fuerit, mundatur : etsi despera- 
verit, mortem tamen minime videbit. 

Vins. 9. « Domine, Deus virlülum, exaudi. » 

Vide, iuquit, quod tua proteetione opus sit : vide 
quod vulnus humanis nmiedicinis non. mitigetur : 
vide quod vas contritum sit corpus tuum, non alic- 
nuni : atque ita. respice t faciem. Cliristi tui ; id est, 
in facie Christi zt in Filio nos omnino etiam Pater 
respiciat, et Patris beneplacito pro nobis mysterium 
perficiatur. 


Vins. 12. « Quia misericordiam οἱ veritatem di- 
ligit Dominus. » 

Id est, non cruentas hostias, sed facere miscri- 
cordiam, et diligere veritatem, hoc est Christum 
Deum. 

Vis. 45. « Non privabit bonis. » 

Qui enim absque malitia et injustftía vitam duxe- 
runt, hoc est. innocenter conversati sunt, non pri- 
vantur bonis, sed convenientes coronas suscepturi 
sunt : Quia unusquisque propriam mercedem accipiet 
secundum suum laborem *. 

PSALMUS LXXXV. 

Vins. 4. « Lietifica animam servi tui. » 

Non quod spiritu pauperem me esse confidam, et 
egenus ac sanctus sim, postulationem hane affero, 
sed quod solummodo qu:eram misericordiam. fdcirco, 
juxta Symmachum, Ad te, inquit, clamo per sinqulos 
dies. Omnem vitam significat, et quomodo in nulla 
re humana confidens, eam qui secundum Deum 
est ketitiam anime sus postulet. Corpus enim e 
caro rebus corporeis gaudere solent. Qui autem ab 
his minime elongatus est, illam consequi non potest. 
Unde subjunxit : Quoniam ad te, Donne, levavi ani- 
mamaneam. 

PSALMUS LXXX VII. 

Vrns. 19. « Elongasti a me amicum. » 

Dicit Judam et Judzeos a miseria, sive quam ipse 
sustinuit, sive qua ipsimet peccatores afficiuutur. 
Coeterum. Jesus miseriam assutupsit, cum personam 
gereret hominis dicentis : Infeliz ego homo, quis me 
liberabit de corpore mortis hujus? ? Noti autem ejus, 
ut dixi, erant illi de circumcisione. Judas vero ami- 
cus ezat unus ex illis qui ab ipso audiverant ; Dico 
autem vobis amicis meis?. ltem: Vos autem. dixi 
amicos, quia omnia Patris niei nota feci vobis 19, 


PSALMUS LXXXVIII. 

Vens. 4. « Juravi David servo meo. » 

Et ubi juravit, nisi cum dixit ad eum : Et erit, 
cum impleti fuerint dies tui, et dormieris cum patri- 
bus tuis : el. suscitabitur ex semine tuo alius qui crit 
ex ventre. tuo, et preparabo in eternum regnum ejus, 
ct edificabit domum nomini meo, et erigam regnum 


!9 Joan. xv. 15 


1203 HESYCHII 


PRESBYTERI 


1284 


ejus in seculum, Ego ero ei in. Patrem, ipse erit A βασιλείαν αὑτοῦ" xal οἰκοδομήσει οἶχον tà ἀνό- 


mihi in filium ἡ". 


Vrns. 10. « Tu dominaris potestati marls. » 

Veritas tua, inquil, est. apud illos qui te am- 
biunt ; nos autem qui procul ἃ te absumus, ex provi- 
dentia cirea terram et mare magnificentiam tuam 
cernentes, confitemur, quia polens es, et veritas 
tua in circuitu tuo. Tantum enim mare mitigas, ostia 
et littora illi cireumponens, et ut Domino serviens 
incurvatum fremit, etin semetipso conturbatur, quod 
non totam terram inundet. 


Vens, 16, « Beatus populus qui scit jubilationem. » 

Sanetos ejus apostolos beatos pronuntiat, quia 
nimirum. in nomine ac virtute ipsius fecerunt mira- 
bilia quecunque fecerunt. 

Vens. 20. « Tunc locutus es in visione filiis tuis. » 

Quando Deus exsistens Verbum natus est de mu- 
iere, et. processit homo, manens uli erat Deus ; 
tune unctionem propter te accipiens, nominatus 
est Christus. Cum enim. Verbum esset Deus, et rex 
ante secula exsisteret, nostra sibi appropriavit, ut 
el nos ea qui ipsius sunt adipisceremur. 

Vrns, 97. « Ipseinvoeabit me, Pater meus es tu. » 

Hursus hic per dispensationem incarnatus Deum 
suum Patrem appellat, dicens : Vado ad. Patrem 
meum et. Patrem vestrum, et Deum mewn et Deum 
vestrum ?, Propheta enim de ipso vaticinans ait: 
Puerum qui natus est esse Deum fortem, Patrem 
futuri seculi "ἢ, 

Vens, 54. « Neque nocebo in veritate mea. » 

Semel vocat decreti certitudinem, ut quod non 
admittat mutationem. Illud autem : Juravi in sancto 
»io,id est, juravi per sanctitatem meam. Cum 
enim.non haberet per quid majus jurare, per san- 
ctitatem suam juravit. 

Vrns. 40. « Profanasti in 
tuum. » 

Omni securitate ipsum spoliasti : nam moenibus 
civitatum quibus confidebat eversis, fid«ciam amit- 
tens, in. pusillanimitatem incidit. 

Vrns, 47. « Usquequo, Domine, avertis in finem ? 

Memento, inquiunt qui hxc dicunt, quoniam 
natura mutabiles sumus, cum simus libero przditi 
arbitrio, ne ad impietatem exorbitemus. Possis 
etiam dicere naturam, eamque talem, secundum 
quam quis possit aliquid molestize sustinere. 

PSALMUS XC. 

Vuns, 2. « Deus meus, sperabo in eum. » 

Vides quantam habeat apud Deum fiduciam ? 
Totum enim semetipsum quodammodo ipsi de- 
dicans,in eo omnem salutis spem habet. Ter beatus 
autem quisquis est istiusmodi ; eL omni felicitate 
plenus erit. Canit igitur beatus David, et ait: Domine 
Deus virtutum, beatus homo qui sperat in te!*. 


lerra. sanctuarium 


1! ]l Reg. vui, 12... 15. Joan. xx, 17: !'? Isa. 
$ 


IE, 45; 


ματί μου, xal ἀνορθώσω τὴν Bacielar αὐτοῦ elc 
τὸν αἰῶνα. ᾿Εγὼ ἔσομαι αὐτῷ εἰς Πατέρα, καὶ 
αὐτὸς ἔσται μοι εὶς υἱόν, 

« Σὺ δεσπόζεις τοῦ χράτους τῆς θαλάσσης. » 

'H ἀλήθειά σου, φησὶ, παρὰ τοῖς χυχλοῦσί σε" 
ἡμεῖς δὲ μαχράν σου τυγχάνοντες, τὴν σὴν μεγαλουρ- 
γίαν ἀπὸ τῆς χατὰ γῆν τε xal θάλατταν προνοίας 
ὁρῶντες, ὁμολογοῦμεν, ὅτι δυνατὸς εἶ, χαὶ ἡ ἀλήθειά 
σου χύχλῳ σου. Καταπραύνεις γὰρ τοσαύτην οὖσαν 
τὴν θάλατταν, περιθεὶς αὐτῇ πύλας χαὶ ὅρια, καὶ ὡς 
Δεσπότῃ δουλεύουσα χυρτουμένη πτήσσει, χαὶ εἰς 
ἑαυτὴν χαταράσσεται, πρὸς τὸ μὴ πᾶσαν ἐπιχλῦσα: 
τὴν γῆν. 

« Μαχάριος ὁ λαὸς ὁ γινώσχων ἀλαλαγμόν. » 

Τοὺς ἁγίους αὐτοῦ ἀποστόλους μαχαρίζει, ὅτ. δὴ 
τῷ ὀνόματι αὐτοῦ χαὶ τῇ δυνάμει αὐτοῦ ἐποίουν ὅσα 
ἐποίουν παράδοξα. 

ε Τότε ἐλάλησας ἐν ὁράσει τοῖς υἱοῖς σου. » 

“Ὅτε Θεὸς ὧν ὁ Λόγος ἐγεννήθη χατὰ σάρχα ix 
γυναιχὸς, xai προῆλθεν ἄνθρωπος, μένων ὡς Tv 

εός" τότε τὴν χρίσιν διὰ σὲ λαθὼν, ὠνομάσθη Χρι- 
στός. Θεὸς γὰρ ὧν ὁ Λόγος, χαὶ βασιλεὺς πρὸ αἰώνων 
ὑπάρχων, ἰδιοποιήσατο τὰ ἡμέτερα, ἵνα χαὶ ἡμεῖς 
τὰ αὐτοῦ πλουτήσωμεν. 

« Αὐτὸς ἐπικαλέσεταί με, Πατήρ μου el σύ. » 

Πάλιν ἐνταῦθα οἰχονομιχῶς ὁ σεσαρχωμένος Θεὸν 
ξαυτοῦ τὸν Πατέρα χαλεῖ, λέγων’ Πορεύομαι πρὸς 
τὸν Πατέρα μου καὶ Πατέρα ὑμῶν, καὶ Θεόν μου 
καὶ Θεὸν ὑμῶν. Ὃ γὰρ προφήτης φησὶ περὶ αὐτοῦ, 
παιδίον γεννώμενον προφητεύων, Θεὸν ἰσχυρὸν ἔλεγεν 
αὐτὸν, Πατέρα τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. 

« Οὐδὲ μὴ ἀδικήσω ἐν τῇ ἀληθείᾳ μον. » 

“Απαξ γχγαλεῖ τὸ βέθαιον τῆς ἀποφάσεως, ὡς οὐ 
δεχομένης παρατροπὴν. Τὸ δέ * Ὥμοσα ἐν τῷ ἁγίῳ 
μου, ἀντὶ τοῦ, "Duooa χατὰ τῆς ἁγιωσύνης μου. 
Ἐπειδὴ γὰρ οὐχ εἶχε κατὰ μείζονος ὁμόσαι, χατὰ 
τῆς ἁγιωσύνης ὥμοσε τῆς αὐτοῦ. 

« Ἐδεδήλωσας εἰς τὴν γῆν τὸ ἁγίασμα αὑτοῦ. » 


Πάσης αὑτὸν ἀσφαλείας ἐγύμνωσας" ἐφ᾽ οἷς γὰρ 
ἐθάῤῥει τῶν πόλεων περιθόλοις, παυσάμενος τοῦ 
θαῤῥεῖν, ἐπὶ δειλίαν ἐχπέπτωχεν. 

€ Ἕως πότε, Κύριε, ἀποστρέφῃ εἰς τέλος; » 

Μνήσθητι, φασὶν οἱ ταῦτα λέγοντες, ὅτι τρεπτοὶ 
τὴν φύσιν ὑπάρχομεν, ὄντες αὐτεξούσιοι, μήπως εἰς 
ἀσέθειαν ἐξοχείλωμεν, Λέγοις δ᾽ ἂν ὑπόστασιν, xal 
τὴν χαθ᾽ ἣν ὑποστῆνα! τις δύναταί τι τῶν ἐπιπό- 
νων. 

ΨΑΛΜΟΣ y. 

« Ὁ Θεός μου, ἐλπίζω ἐπ᾽ αὐτόν. » 

Ὁρᾷς ὅσην ἔχει παῤῥησίαν παρὰ Θεοῦ; Ὅλον γὰρ 
ἑαυτὸν ὥσπερ ἀναθεὶς αὐτῷ, ἐπ᾽ αὐτῷ πᾶσαν ἔχει 
ποῦ σώζεσθαι τὴν ἐλπίδα. Τρισμαχάριος δὲ ὁ τοιοῦ- 
τος χαὶ ἁπάσης εὐημερίας ἔσται μεστός. Ψάλλει γοῦν 
ὁ μαχάριος Δαβὶδ, xal φησι" Κύριε, ὁ Θεὸς τῶν 
δυνάμεων, μακάριος ἄγθρωπος ὁ ἐυπίζων' ἐπὶ σέ. 


1*. Psa]; rxxxur, 10: 


1205 
€ "Οπλῳ χυχλώσε: σε ἣ ἀλήθεια αὐτοῦ.» 
Ὁ πάντα γενναίως φέρων αὐτὰ, τὰ αὐτὰ τῷ Ἰὼβ 

λέγει" El τὰ ἀγαθὰ ἐδεξάμεθα ἐκ χειρὸς Κυρίου, 

τὰ κακὰ οὐχ ὑποίσομεν; Ὡς τῷ Κυρίῳ ἔδοξεν 
οὕτως καὶ ἐγένετο. Ὃ οὖν ἐν τοσούτοις χατορθώ- 
μασιν εὑρεθεὶς, οὐδὲ τὸν μετασχηματιζόμενον εἰς 
ἄγγελον φωτὸς διάθολον φοθεῖται, ὄντα δαιμόνιον 
μεσημόρινὸν, xal ἀχμαῖον φῶς ἐπαγγέλλεται διὰ 
φιλοσοφίας xaX χενῆς ἀπάτης. Αὐτὸ τοῦτο ὅλον ἐστὶ 
δαιμόνιον μεσημδρινόν. Οὐχ αὐτὸς δὲ μόνος, ἀλλὰ 
χαὶ οἱ διάχονοι αὐτοῦ, μετασχηματιζόμενοι εἰς δια- 
χόνους διχαιοσύνης, δαιμόνια μεσημῦρινά εἰσιν. 
᾽Αλλ᾽ εἰ xal προσποιεῖται τούτων ἔχαστος μεσημ- 

Θροινὸς εἶναι, οὐ διαμένουσι τοιοῦτοι οἷοι εἶνα! προσ- 

ποιοῦνται, σθεσθησομένου τοῦ φωτὸς τῶν ἀσεβῶν, 

ὅταν ὁ Χριστὸς ἐλθὼν, Φωτίσῃ τὰ χρυπτὰ τοῦ 
σκότους, καὶ τὰς βουϊϊὰς τῶν καρδιῶν φανε- 
poc. 

« Πεσεῖται ἐχ τοῦ χλίτους σου χιλιάς. » 

Αἱ μυριάδες ὡς ἂν χραταιοτέροις χαὶ ἰσχυροτέροις 
Toig δεξιοῖς ἐπεδούλευον. ᾿Αλλὰ xai πλείους εἰσὶν οἱ 
διὰ τῶν δοχούντων εἶναι δεξιῶν πίπτοντες, ἤπερ οἱ 
προφανῶς ἁμαρτάνοντες, Διχαιώματα 
προθαλλόμενυι περιπείρονται 
θρώπων οἱ πλείους. 

ΨΑΛΜΟΣ tZ. 

« "Ectoocy αὑτῷ ἡ δεξιὰ αὐτοῦ. » 

Καὶ τί τοῦτο θαυμαστὸν ἔχει : ἐπεὶ πάντως διὰ 
χαχίας ὑπερθολὴν ἀπαγορευθεὶς ὑπῆρχεν ὁ ἄνθρω- 
πος διὸ τῆς τοῦ Θεοῦ δεξιᾶς χαὶ τοῦ βραχίονος 
ἀναγχαίως ἐδέησε, δηλαδὴ τοῦ Μονογενοῦς αὐτοῦ" 
αὐτὸν γὰρ χαραχτηρίζει τῶν εἰρημένων ἑχάτερον. 
Περὶ οὗ xai Ἡσαΐας φησίν: Ὡς ποιμὴν ποιμαίνει 
τὸ ποίμνιον αὑτοῦ, καὶ ὁ βραχίων αὑτοῦ συνάξει 
ἄρνας. Ὃν οὐ μάτην ὁ αλμῳδὸς νῦν προσηγόρευ- 
σεν ἅγιον, ἀλλ᾽ ἐν ἰδίᾳ. δεῖξαι τοῦτον ὑποστάσει βου- 
λόμενος. Αὐτὸς 


γάρ τινα 
ἁμαρτίαις τῶν àv- 


τοίνυν τὸ πλάσμα τὸ ἀπολωλὸς 
ἔσωσε ὑδὲ γὰρ ἦλθε xpivat xóci 303 σῶ 
ἔσωσεν. Οὐδὲ γὰρ ἧλθε χρῖνα: χόσμον, ἀλλὰ σῶσαι 
τὸν χόσμον. 

€ Ἐμνήσθη τοῦ ἐλέους αὑτοῦ τῷ Ἰαχώδ. » 


'Av0' óvou. τὸν Ἰαχὼδ εἰπὼν, οὐχ ἠρχέσθη, ἀλλὰ 
χαὶ τὴν τοῦ Ἰσραὴλ οἰχίαν προσέθηχεν, ἵνα πάντως 
δηλώσῃ ὡς πράξας τὰ νῦν προφητευόμενα, οὗτος ἣν 
ὁ τὸν Ἰαχὼδ xaX τὸν Ἰσραὴλ ἐπονομάσας " διόπερ 
xaX μετ᾽ αὐτοῦ ἐπάλαιε᾽ προτυπῶσαι τὸ μυστήριον 
βουληθεὶς τῆς σαρχώσεως" σαρχὸς γὰρ τὸ παλαίειν 
xai περιπλέχεσθαι ἴδιον. ᾿Εμνήσθη τοίνυν τῶν πρὸς 
τὸν Ἰαχὼδ χαὶ τὸν Ἰσραὴλ ἐπαγγελμάτων, xat χά- 
ριτι μυστήριον τῇ mph; ἐχεῖνον ἐπλήρωσεν. Τοῖς 
μὲν γὰρ Ἰουδαίοις ὡς Ἰουδαῖος ἐπεδήμησεν" ἐχείνων 
δὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς μυσάντων (ἐκάμμυσαν γὰρ, φη- 
σὶν ὁ Ἡσαῖας, τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτῶν ἵνα μὴ ἴδω- 
σιν), ἀντ᾽ ἐχείνων τὰ πέρατα τῆς γῆς (πάντα δη- 
λαδὴ τὰ ἔθνη) ἐθεάσαντο τοῦ Θεοῦ τὸ σωτήριον", 
χαίτοι μὴ βλέποντα τὸ πρότερον. 

« ᾿Αλαλάξατε τῷ θεῷ, πᾶσα f, 


ὙΠ 


iio dopo. 91-31, 10. 


FRAGMENTA IN PSALMOs. 


A 


U 


D 


17 Coloss. n, 8; l1 Cor. iv, 5. 


1206 
Vrns. 5. « Scuto cireumdabit te. veritas ejus. » 
Qui illa omnia generose sustinet, eadem eum 

Jobo dicit: Si bona suscepimus de manu. Domini, 
mala cur non sustincbimus ? Sicut. Domino placuit, 
ia [aclum est "5, Qui igitur in tantis probis factis 
inventus fuerit, neque. diabolum in. angelum lucis 
transformatum metuit, cum sit. daemonium meri- 
dianum, et fervens lux annuntietur propter philo- 
sophiam et inanem fallaciam. |d ipsum totum 
est diemonium meridianum. Non solus autem ipse, 
verum etiam ministri ejus, qui transformati sunt in 
ministros justitize, d:emonia meridiana sunt. Cate- 
rum, etsi quilibet horum simulet se meridianum 
esse, non manent tamen tales quales se esse simu- 
lant, lamine. impiorum exstincto ; quando Clipistus 
advenerit, qui illuminabit abscondita tenebrarum, et 
mani[estabit consilia cordium ". 


Vrns. 7. « Cadent à latere tuo mille. » 

Decem millia dextris tanquam  potentioribus ac 
fortioribus insidiata sunt. Verumtamen plures sunt 
qui cadant eo quod a dextris esse videantur, quam 
qui manifeste peccant. Plurimi enim homines dum 
justitias aliquas. prx se ferunt, peccatis transfi- 
guntur. 

PSALMUS XCVII. 

Vgns. 1. « Salvavit sibi dextera ejus. » 

Ecquid hoc miri continet ? quandoquidem propter 
excessum ammaliti:e omnino rejectus fuerit. homo ; 
quapropter Dei dextera ejusdemque bracbio neces- 
sario indiguit, scilicet Unigenito ejus : ipsum enim 
utraque appellatione designat, de quo etiam Isaias 
ait: Sicut. pastor pascit gregem. suum, et brachium 
ejus congregabit aqnos 9. Quem non frustra Psalms- 
dus modo sanctum appellavit, quia in propria ipsum 
hypostasi exhibere volebat, Ipse ipitur figmentum 
perditum servavit. Non enim venit ut judicet mun- 
dum, sed ut salvificet mundum "ἢ. 

Vins. 5. « Memor fuit. misericordi:e sux Ja- 
cob. » 

Quapropter cum Jacob dixisset, non satis illi fuit, 
sed etiam domum Israel adjunxit, ut. omnino de- 
clararet illum qui ea qux» modo przdieta sunt fece- 
rat, eumdem esse qui Jacob quoque Israel nomina- 
verat ; eo quod eum ipso luciatus fuisset ; per lioc 
volens przefigurare mysterium.incarnationis.; siqui- 
dem carnis proprium. est. luctari et. circumplecti; 
Memor igitar fuit promissionum ad Jacob.et. Israel 
factarum, et in.ejus.graliamm. mysterium. implevit. 
Ad Judxos siquidem tanquam  Jud:eus | advenit ; 
ipsis autem oculos occludentibus ( clauserunt. enim, 
inquit Isaias, oculos suos ne viderent) pro ipsis fines 
terre (scilicet omnes. gentes) viderunt salutare Dei, 
licet antea non viderent. 


Vins. 4. « Jubilate Deo, omnis terra, » ἢ 


ΒΊΑ, XL, 11. Ὁ ΤΟΝ: 11, 17. 


1261 


sunt. Non amplius enim unius regionis, v. gr. Ju- 
deo aut gentis unius, sed. totius human: nature 
mysterium estid quod perficitur, pro quo etiam 
vult nos jubilare, ut qui commune bellum vieerimus. 
Terram enim totum. humanum genus appellavit. 
Itaque non de arido elemento, sed de hominibus 
ipsi verba facere propositum est : ideirco tanquam 
ad multitudinem dirigit sermonem. Jubet autem 
primum canere, ae deinde exsullare; denique psal- 
lere subjunxit, ut ejus glorificationem divini gaudii 
principium et finem habeamus. 

Vrns. 5. « Psallite Domino in cithara. » 

Citharam appellat Vetus Testamentum : in. illo 
enim psalmodia precepta fuit. Tubas vero vocat 
Evangelia, in quibus jubilare in conspectu Regis, 
scilicet Christi, tanquam qui per evangelicum vivendi 
institutum spiritales hostes devicerimus, merito 
jubemur. Tubarum ideireo multarum οἱ unius 
inentionem fecit ; quandoquidem Evangelium quo- 
que, cum virtute unum sit, per expositores ejus 
fuerit quadripartitum. 

Vrns. 8. « Fhumina plaudent manu. » 

Dices quidem vires spiritus esse, qua quasi in 
unum congregate adventus Christi tempore manu 
plaudere diet;e sunt, de quibus alt: Qui credit ia 
me, sicut dicit Scriptura, [lumina de ventre ejus fluent 
4g:P.— vive ὃς Quin et sensibiles fluvios dices 
manibus plausisse et tripudiasse, quando Jordanis 
Christum: baptizandum excepit ?. Siquidem gau- 
dium hoe fluminibus et aquis commune fuit. Ἧ 


Vens. 9, « Montes exsultabunt. » 

Montes superius propter contemplationis subli- 
mitatem prophetas esse diximus : hi Christi adven- 
tu merito exsultant, quandoquidem ipsorum vati- 
tinium in opus egreditur. Gaudent enim justi Judi- 
ce adveniente, 

xspectant. 


propter retributiones quas ab. ipso 


PSALMUS XCVIIf. 

Vrns. 4. « Dominus regnavit. » 

Jud:eos dicit. Illos enim. Christi regnum ad iram 
et indignationem provoca vit, ita ut Pilato dicerent : 
Noli dicere quia Rex es. Judeorum ?*. et iterum : 
Non habemus regem nisi Cesarem **, 


Vrns. 2. « Confiteantur omnes nomini tuo. » 

Quod enim. opus judicii ? absolvere innocentes, 
reos propalare. (Juia regis honor (id est. principatus 
et potestas ) judicium diligit. Quapropter ceteri in- 
terpretes alii quidem pro honore fortitudinem, alii 
vero imperium ediderunt. 

Vgns. 4. « Tu parasti directiones. » 

Quomodo parávit ? prmitiens legem, in qua 
praecepta posuit directiones. fRectam enim vitie 
viam tenere potest, qui seeundum illas ambulat. 
Lexenim que in Jacob (intelligit autem genus Israel ) 
*! Matti, 16. *! Joan. 


SIL TOS: Ht, 


HESYCHII. PRESBYTERIG 


Et jure merito, quandoquideu communia bona A 


- 


XIN, 


1268 

Καὶ μάλα εἱχότως, ἐπειδὴ χοινῳ τὰ ἀγαθά. Οὐχέτι 
γὰρ χώρας μιᾶς, οἷρν τῆς Ἰουδαίας, ἢ ἔθνους ἑνὸς, 
ἀλλὰ τῆς ἀνθρωπότητος ὅλης τὸ πεπραγμένον. μυ- 
στήριον, ἐφ᾽ ᾧ xal ἀλαλάζειν, ὡς πόλεμον χοινὸν 
νενιχηχότας, βούλεται. Γῆν γὰρ τὸν χαθόλου προσ- 
ηγόρευσεν ἄνθρωπον. Οὐχοῦν οὐ περὶ τοῦ στοιχείου 
Pes, ἀλλὰ περὶ τῶν ἀνθρώπων εἰπεῖν αὐτῷ 
* διόπερ ὡς πρὸς πλῆθος διαλέγεται. 
λιᾶσθαι" εἶτα τὸ ψάλλειν ἐπήγαγεν, ἵνα τῆς τοῦ θεοῦ 
χαρᾶς τὴν. εἰς αὐτὸν δοξολογίαν, ἀρχὴν. καὶ τέλος 
ἔχωμεν. 

« Ἑάλατε τῷ Κυρίῳ ἐν χιθάρᾳ. » 

Κιθάραν τὴν Παλαιὰν Διαθήχην χαλεῖ" ἐν αὐτῇ 
γὰρ ἡ Ψαλμῳδία προστέταχται. Σάλπιγγας δὲ τὰ 
Εὐαγγέλια, ἐν οἷς ἀλαλάζειν ἐνώπιον τοῦ Βασιλέως, 
δηλαδὴ τοῦ Χριστοῦ, ὡς διὰ τῆς εὐαγγελικῆς πολι- 
κείας νενιχηχότες τοὺς νοητοὺς ἐχθροὺς, εἰχότως 
χελευόμεθα. Σαλπίγγων δὲ τούτον χάριν πολλῶν xa 
μιᾶς ἐμνημόνευσεν, ἐπειδὴ χαὶ τὸ Εὐαγγέλιον Ev 

ὑπάρχον μὴ δυνάμει, τέτταρα ἃ:ὰ τοὺς ἐχθεμένους 
γεγένητα 


« ME χροτήσουσ! χειρί. » 

Ἐρεῖς μὲν τὰς SERE εἰας τοῦ πνεύματος, αἵτινες 
χεῖρα κροτεῖν ὡς εἰς ἕν συνελθοῦσαι χατὰ τὸν χαιρὸν 
τῆς Χριστοῦ ἐπιδημίας ἐλέγοντο. Περὶ ὧν ἔλεγεν" 


Ὃ πιστεύων εἰς ἐμὲ, καθὼς εἶπεν ἡ Γραφὴ, 


ποταμοὶ ἐκ τῆς κοιλίας αὐτοῦ ῥεύσουσι» ὕδατος 
Ἐρεῖς δὲ χαὶ τοὺς αἱἰσθητοὺς 


ζῶγτος. ποταμοὺς 
χροτεῖν χεῖρας xoY χορεύειν, ἡνίχα βαπτιζόμενον 
πὸν uns ὁ TAPA ἐδέξατο" χοινὴ γὰρ τοῦτο 


ξι 


τῶν ὑδάτων ἐτύγχανεν. 
ΠΕΙ͂Ν qt. 5 

κὸ ὕψος τῆς θεωρίας 
BEN εἰρήχαμεν" οὗτο! τῇ παρουσίᾳ τοῦ Xpi- 
στοῦ εἰχότως ἀγαλλιῶνται, ἐπειδήπερ αὐτῶν εἰς 
ἐξέρχεται. Χαίρουσι γὰρ. οἱ 
δίχαιοι τοῦ Κριτοῦ παραγινομένου, διὰ τὰς ἁμοιδὰς 


ἔργον ἣ προφητεία 


ο᾽ αὗτὸ 


ἃς παι 9 προσδέχονται. 
N'AAMOZ LII. 
« Ὁ Κύριος ἐθασίλευσεν. » 
Τοὺς τῶν Ἰουδαίων λέγει. Ῥούτους γὰρ εἰς ὀργὴν 
χαὶ θυμὸν ἡ Χριστοῦ βασιλεία χεχίνηχεν, ὥστε τῷ 
Μὴ Aéye ὅτι βασιλεύς ἐστι τῶν 
. Καὶ πάλιν" Οὐκ ἔχομεν βασιάέα, ἀ.1.. 
ἢ Καίσαρα. ' 
« Ἐξομολογησάσθωσαν πάντες τῷ ὀνόματι! σον.» 


'T£ γὰρ ἔργον τῆς κρίσε πολύειν) τοὺς ἀθώους, 


Πιλάτῳ λέγειν * 
Ιουδαίων 


02; 
φανεροῦν τοὺς ὑπευθύνους. Διόπερ κρίσιν ἀγαπᾷ, ἡ 
τοῦ βασιΐϊέως τιμὴ (τουτέστιν dj ἀρχὴ καὶ ἐξουσία). 
“Ὅθεν οἱ λοιποὺ τῶν ἐρμηνευτῶν ἀντὶ τῆς τιμῆς, οἱ 
ut» ἰσχὺν, οἱ δὲ χράτος ἐχδεδώύχασιν. 

ι Σὺ ἡτοίμασας εὐθύτητας. » 

log ἡτοίμασε ; Προαποστείλας τὸν νόμον, ἐν ᾧ 
τὰς ἐντολὰς εὐθύτητας ἔταξεν. ᾿Ορθοτομεῖν γὰρ τοῦ 
ἕξεστι, χατ᾽ ἐχείνας ὀδεύογτα. Ὁ γὰρ 
Ἰαχὼθ (λέγει δὲ τὸ γένος τοῦ 


2. VON 
βίου τὴν ὁδὸν 


νόμος ὁ δοθεὶς ἐν 


9150 υ τά S 


1:09 
Ἰσραὴλ), οὗτος χαὶ τοῖς ἁμαρτάνουσι x gno 
τὴν κατάχρισιν, χαὶ τοῖς ἀγαθὰ βιοῦτι τὴν διχαιο- 
σύνην ὑπέδειξε, χαθ᾽ ἣν δεῖ πολιτεύεσθαι. 

« Καὶ 
τοῦ.» 

« ΚΚαὶ τίνος χάριν οὐ τῷ θρύνῳ τοῦ Θεοῦ προσχυ- 
νεῖν μᾶλλον, ἀλλὰ τῷ ὑποποδίῳ παραχελεύεται; 
ποίῳ ὃὲ ὅλως ὑποποδίῳ ; ἄρα τῇ γῆ; Ὁ γὰρ οὐρα. 
γός μοι, φησὶ, θρόνος, ἡ δὲ γῆ ὑποπόδιον τῶν 
ποδῶν μου. Καὶ μὴν προσχυνεῖν ἡμῖν στοιχείοις 
οὐχ ἕξεστιν. ᾿Αλλὰ τοῦτον λέγει τὸν τόπον ὃν O7 
ἑτέρου ψαλμοῦ ἐξέθετο τηλαυγέστερον' Προσκχυγή- 
σωμεν εἰς τὸν τόπον οὗ ἔστησαν οἱ πόδες αὐτοῦ. 
Λέγει δὲ τὸν Γολγοθᾶν. ᾿Εχεῖνος γὰρ ὄντως ὑπὸ 
τοὺς πόδας αὐτοῦ τῆς σαρχὸς χατὰ τὸν χαϊρὸν τοῦ 
σταυροῦ γεγένηται. 

«Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν, σὺ ἐπήχουες αὐτῶν. » 


προσχυνεῖτε τῷ ὑποποδίῳ τῶν ποδῶν αὖ- 


Τίνων; Τῶν διὰ πίστεως αὐτῷ 
πάντων 


Ὁ Θεὸς ἡμῶν. 
στρατευσαμένων, χαὶ χτησαμένων τὸν ἐπὶ 
Θεὸν διὰ τῆς υἱοθεσίας τοῦ βαπτίσματος ἴδιον. 
γὰρ Θεὸς κατ᾽ ἑξαίρετον τῶν εἰς αὐτὸν πεπιστευχό- 
τῶν λέγεται, ὁ Θωμᾶς διδάξει" ἡνίκα γὰρ τῷ Χριστῷ 
ψηλαφήτας ἐπίστευσεν, Ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός 
φησὶν, ἴδιον αὐτοῦ Κύριον χαὶ Θεὸν χαλῶν, 


" 
τι 


μου, 
τὸν ἐπὶ πάντων ἀναχέχραγεν. 
ὙΨοῦτε Κύριον τὸν Θεὸν ἡμῶν. » 

Καὶ τί χρήζει ὑψωθῆναι ὁ ὑψηλός ; πῶς δὲ παρὰ 
ἀνθρώπων ὁ ἐν οὐρανοῖς ὑψωθήσεται; ᾿Αλλὰ ὑψηλὰ, 
φησὶ, περὶ ἀὐτοῦ διανοήθητε. “ὝΦφος ἄρα τοῦ Θεοῦ 
Λόγου fj ἐν τῷ ὄρει τῷ ἁγίῳ προσχύνησις. 
γὰρ δόξα βασιλεῖ τὰ ἐν πολέμῳ τρόπαια, οὕτω χαὶ 
Χριστῷ fj διὰ τῶν παθημάτων χατόρθωσις, ἥτις 

τῷ ἁγίῳ τῷ τὸν σταυρὸν δεξαμένῳ 
ἽΛγιον δὲ τὸ ὅρος οὐχ ἀφ᾽ 
ἀλλ᾽ ἀπὸ τῆς τοῦ σταυρωθέντος ἐπιφοιτή- 


“Ὥσπερ 


t0 


ἐν τῷ pz: 
γεγένηται. ἑαυτοῦ 
χαλεῖ, 
σξως, 
ΨΑΛΜΟΣ ι.6΄. 

| Γνῶτε ὅτυ Κύριος αὐτός ἔστιν ὁ Θεός. 
Τίνος ἐσμὲν 
Τὰ 


πρόδατα, μάνθανε, τοῦ Μονογενοῦς 
πρόδατα τὰ ἐμὰ τῆς φωγῆς μου 

Αὐτοῦ xai λαός ἐσμεν, ὅστις ἡμῖν διὰ τῇ: 
γλώσσης τῆς προφητιχῆς ἔλεγεν" Καὶ ἔσεσθέ μοι 
εἰς Aaór , κἀγὼ ἔσομαι ὑμῖν εἰς Θεόν. Οὐχοῦν ὁ 
Ἰζύριος αὐτός ἐστιν ὁ Θεός. "Exátepoy γὰρ ὁ Υἱὸς 
MDC Πατὴρ ὀνομάζεται, 


λέγοντος * 
ἀκούει. 


"Ἐξομολογεῖσθε αὐτῷ. » 


2 γὰρ, χρηστὸς, τουτέστιν ὡς: συμπαθῆς, ὡς 


φιλ λάνθδρωπος. ἐν τῷ παρόντι αἰῶνι τὸ ἔλεος ἔδωχεν, 
ἵνα χἂν πλανηθῶμεν ἐχ icti ἀλλὰ διὰ τῆς αὐ- 
"Azb 
γὰρ τῆς νῦν γενεᾶς ἀρξαμένη τοῦ Θεοῦ ἡ ἀλήθεια 


τοῦ φιλανθρωπίας πρὸς αὐτὸν ἐπιστρέψωμεν. 


τὴν γενεὰν φανεροῦται τὴν μέλλουσαν, ὅταν ἀποδώσῃ 


ἑκάστῳ χατὰ τὰ ἔργα αὑτοῦ, Τοῦτο γάρ ἐστιν 1j ἅμα- 
χος χαὶ ἀψευδὴς ἀλήθεια. 
Ξε. f gan. 


ae fsavsIXVIME, 35 Psal. exxxi; 7. 


πῆγαγε A 


B 


xx, 28. 


FRAGMENTA IN PSALMOS. 1270 


data est, hoe etiam pro judieio peccatoribus dam- 
nationem interminavit, et probe viventibus justitiam 
ostendit, secundum quam vita sit dirigenda. 


Vins, 5. € Et adorate scabellum pedum ejus. » 


^t eur. non thronum Dei potius quam scabellum 
adorare jubet ? Et quale. porro. scabellum ? Num 
terram? Coelum. enim, inquit, mihi sedes est, terra 
autem. scabellum. pedum meorum **. Verum nefas 
uobis adorare clementa. Dicit igitur. illum. locum 
quem in alio psalmo clarius exposuit : Adoremus in 
loco ubi steterunt pedes ejus ?"; intelligit autem Gol- 
golha. lle enim revera loeus est, qui tempore 
crucifixionis fuit sub pedibus carnis ejus. 


Vins. 8. « Domine Deus noster, tu cxaudiebas 
€0S. Y 

Deus noster. Quorum ? eorum qui. per fidem ipsi 
militant, et qui omnium Deum per baptismatis ado- 
ptionem sibi proprium possident. Quod enim per 
excellentiam dieatur Deus eorum qui in ipsum cre- 
diderunt Thomas ipse docebit : quando euim Chri- 
stum tangens. credebat, dixit ei, Dominus meus, et 
Deus meus **, proprium suum. Dominum ae Deum 
vocans, eum qui super omnes est. 

Vrns. 9. « Exaltate Dominum Deum nostrum. » 

Al quid exaltatione opus sit illi qui excelsus est ? 
Quomodo autem is qui in. cclis est ab hominibus 
exaltabitur ? verumtamen sublimia, inquit, de ipso 
cogitate. Dei Verbi igitur exaltatio est ejus in monte 
sancto adoratio. Quemadmodum igitur in bello 
gloriosa regi sunt trophxa, ita quoque Christo per 
passionem consummatio, quein monte sancto cru- 
cem excipienti contigit. Porro montem non ἃ se- 
metipso appellat sanetum, sed ab adventu erucifixi. 


PSALMUS XCIX. 


VEns, 59. « Scitotle quoniam Dominus ipse est 
Deus. » 

Cujus oves simus disce ex Unigenito dicente : Oves 
mec vocem meam audiunt ?'. Ipsius etiam populus 
sumus, qui nobis per linguam propheticam diwxit : 
Et eritis mihi in populum, et ego ero vobis in Deum?*. 
Itaque Dominus ipse est Deus. Utrumque enim Fi- 
lius :que ae Pater nominatur. 

Vins. 4. « Confitemini illi. » 

Tanquam suavis enim, id est, tanquam. compa- 
lanquam benignus in priesenti sieculo miseri- 
uL, etiamsi ex socordia erraverimus, 


liens, 
cordiam dedit, 
propter benignitatem tamen ipsius ad ipsum rever- 
tamur. Dei enim veritas ab hac generatione inci- 
piens, in futuram generationem manifestatur, quan- 
do reddet unicuique seeundum opera ejus. Haec est 
enim veritas qu:e vinci ac falli nescit. 

*5 Jerem. xr, A 


2 Joan. X, 97. 


1211 
PSALMUS €. 
Vins. 4. « Misericordiam et judieium cantabo ti- 


bi, Domine. » 

Cum per prasentem. psalmodiam | totam. vitam 
nostram ordinare velit, necessario meminit judicii. 
Uculus enim in ipsum intuens offendere non aude- 
bit, sed metu eorum quie pro illo tempore intentan- 
Qur asseceuratur. Cieterum. cum | judieio. prieponat 
misericordiam, misericors est Judex noster, non 
utique quando. judicat, sed. modo quando nondum 
exercet judicium, ita ut misericordia sit temporis 
presentis, judicium vero sit temporis futuri. Hic 
igitur cantantes, neque desperaturi, neque desides 
futuri sumus cum peccamus, 

Vins. 2, Psallam et intelligam in via immacu- 
lata. » 

Beatum. est Dei adventum exspectare, atque ita 
assidue tanquam ad nos venturum prastolari : ve- 
niet autem ad nos, quando ejus mandata custodie- 
mus. Ait enim. Christus : Si quis diligit me, sermo- 
nem. meum servabit, et Pater meus diliget eum, et ad 
eiim veniemus, ei mansionem apud eum [aciemus??, 


Vrns. ἄς « Non adlisesit mihi cor pravum. » 

Rectum enim curvo coagmentari nequit. Et sicut 
virga incurva cum recta conglutinari minime po- 
Vest, ilà. innocenter viventi minime adherent illi 
qui cor pravuu. habent. 

* Declinantem à. me malignum. non. cognosce- 
bam.» 

Qui enim apud nos alteri detrahit, is ueque no- 
bis apud alios detrahere desinet. Talis profecto tan- 
quam communis hostis merito rejiciendus est, ut 
qui draconem in paradiso imitetur, qui Deo detra- 
bens Evam supplantavit. 

Vrbs. 5. « Superbo oculo. » 

Non feriebam, inquit, cum illis fedus. amicitize. 
Siquidem mensa plerumque pro dilectionis pignore 
accipitur. Necessario autem corde insatiabilem, id 
*sb avarum, eum superbo conjunxit. Nemo enim 
ipsum sibi amicum habere poterit, quandoquidem 
superbus et avarus sui ipsius amans est. 


Vrns. 6, « Oculi mei ad fideles teria. » 

Non solum dicit se pravos aversari, verum etjam 
bonos sibi adeo placere, ut oculos in ipsos inten- 
dal : quod amantium erga amatos proprium est. 


Vens. 8. « In matutinis interficiebam omnes. » 

Civitas autem Dei est, in qua omnino sunt et ha- 
hitant sancti , quibus expedit ut peccatores de me- 
dio fiant, sive aboleantur sive inlerficiantur, ne il- 
lorum consortio ullatenus l:edantur. 

PSALMUS CI. 

Vrns. 5. « Inclina ad me aurem tuam. ; 

Et quid sit quod urgeat? Quze vero qualisve causa 
sit accelerationis, sequentia declarant. 


3^ Ioan. xiv, 22, 


HESYCHII PRESBYTERI 1272 
A 


XFAAMOX P*. 
« Ἔλεον xo zplaty ἄσομαί aot, Κύριε. » 


᾿Αναγχαίως, ἐπειδὴ ῥυθμίσαι διὰ τῆς παρούσης 
ψαλμῳδίας ὅλον τὸν βίον τὸν ἡ μέτερον βούλεται, μνη- 
μονεύει τῆς χρίσεως. Ὀφθαλμὸς γὰρ εἰς αὐτὴν 
ὁρῶν, προσχόπτειν οὐχ ἀνέξεται, φόδῳ δὲ τῶν χστ᾽ 
ἐχεῖνον ἀπειλουμένων τὸν χαιρὸν ἀσφαλίζεται. "AXX 
ἐπεὶ 


«e τῆς χρίσεως προτάττε! τὸν ἔλεον, ἐλεήμων ἐστὶν 
ὁ Κριτὴς ὁ ἡμέτερος, οὐ μὴν ὅτε χρίνει, νυνὶ δὲ 
ὅτε μήπω τὴν χρίσιν ἐνεργεῖ, ὥστε τὸ ἔλεος τοῦ νῦν 
χαιροῦ, ἡ δὲ χρίσις τοῦ μέλλοντος. Ταῦτα τοιγαροῦν" 
ἄδοντες, οὔτε ἀπογινώσχειν, οὔτε χαταφρονεῖν ἁμαρ- 


« Ἰαλῶ zaY συνήσω ἐν ὁδῷ ἀμώμῳ. » 
Μαχάριον τοῦ Θεοῦ τὴν ἐνδημίαν προσδέχεσθαι, 


σθαι * ἥξει δὲ πρὸς ἡμᾶς, ὕταν αὐτοῦ τὰς ἐντολὰς 
τηρήσωμεν. Φησὺ γὰρ ὁ Χριστός - "Edv τις ἀγαπᾷ 
με, τὰς ἐντοιάς pov τηρήσει, καὶ ὁ Πατήρ μου 
ἀγαπήσει αὐτὸν, καὶ πρὸς αὐτὸν ἐλευσόμεθα, καὶ 
μογὴν παρ᾽ αὐτῷ ποιήσομεν". 

€ Οὐχ ἐχολλήθη μοι χαρδία σχαμθῆ. » 

Ὑὸ γὰρ εὐθὺ τῷ στρεύλῷ συναφθῆναι αὐ δύναται. 
Καὶ χαθάπερ σχαμθὴ ῥάθδος χολληθῆναι πρὸς 
ὀρθὴν οὐ δύναται, οὕτως ἀχαχίᾳ συζῶντι οἱ σχαμθὴν 
ἔχοντες χαρδίον οὐ συνάπτονται. 

€ Ἐχχλίνοντος ἀπ᾿ ἐμοῦ τοῦ πονηροῦ οὐχ ἐγίνω- 
σχον. ) 

Ὁ γὰρ ἐφ᾽ ἡμῶν ἑτέρου χαταλαλῶν, οὗτος οὐδὲ 
ἡμῶν χαταλαλεῖν ἐφ᾽ ἑτέρων ἀφέξεται, Καὶ χρὴ τὸν 
τοιοῦτον ὡς χοινὸν ἐχθρὸν εἰχότως ἐλαύνεσθα,, ὡς τὸν 
ἐν παραδείσῳ μιμούμενον δράχοντα, ὃς τοῦ Θεοῦ χα- 
ταλαλήσας τὴν Εὔαν ἠπάτησεν. 

€ Ὑπερηφάνῳ ὀφθαλμῷ. » 

Οὐχ ἐτιθέμην, φησὶ, πρὸς αὐτοὺς φιλίας συνάλ- 
λαγμα. Ἐπειδήπερ ἡ τράπεζα ἀγάπης ἐνέχυρον ὡς 
τὰ πολλὰ παραλαμθάνεται. ᾿Αναγχαίως δὲ τὸν 
ἄπληστον τῇ χαρδίᾳ, δηλαδὴ τὸν πλεονέχτην, xal τὸν 
ὑπερήφανον συνέπλεξεν. Οὐδεὶς γὰρ αὐτὸν φίλον 
ἔχειν δυνήσεται, ἐπειδὴ φίλαυτος ὁ ἀλαζὼν χαὶ à 
πλεονέχτης, 

« Οἱ ὀφθαλμοί μου ἐπὶ τοὺς πιστοὺς τῆς γῆς- ? 
Ὁ Οὐ μόνον. φησὶ τοὺς πονηροὺς ἀποστρέφεσθαι, 

ἀλλὸ χαὶ τοῖς ἀγαθοῖς τοσοῦτον ἀρέσχεσθαι, ὥστε 

τοὺς ὀφθαλμοὺς εἰς αὐτοὺς τείνειν * ὅπερ ἐραστῶν 
πρὸς ἐρωμένους ἴδιον, 

« Εἰς τὰς πρωΐας ἀπέχτεννον πάντας. » 

Πόλις δὲ Θεοῦ, ἐν ji πάντως εἰσὶ χαὶ χατοιχοῦσιν 
ἄτιοι, οἷς συμφέρει ἁμαρτωλοὺς ἐχ μέσον γενέσθα:, 
3| χαταργουμένους T| ἀναιρουμένους, ἵνα μηδαμῶς 
αὐτῶν τῇ χοινωνίᾳ βλάπτωνται. 

ΨΑΛΜΟΣ PA', 

« Κλῖνον πρός με τὸ o0; σου. » 

Καὶ τί τὸ χατεπεῖγον, αἰτία δὲ 


χύτητος, 


τίς ἣ ποία τῆς xa- 


τὰ ἑξῆς δηλοῖ, 


1218 

« Καὶ τὰ ἀστᾶ μου ὡσεὶ 
σαν. » 

Τὶ ἐστι φρύγιον, ὁ Σύμμαχος ἐδήλωσεν ἐχδέδωχϑε 
γὰρ, ἀπόχευμα. " Ber τοίνυν τὸ ἀποχαυθὲν, ἐὰν 


D 
5 , 


μὴ τύχῃ τοῦ ταχέως G 
οὕτως Ψυχὴ τοῖς βιωτικοῖς συγχαιομένη πάθεσιν, 
ἐὰν μὴ τὸν Θεὸν φιλανθρωπίᾳ σδεννύντα τὴν ἔχχαυ- 

χαὶ διὰ τοῦτο 


θεννύντος, εὐχόλως θρύπτεται" 


σιν χτήσηται, εὐχόλως διαφθείρεται * 


ταχὺ εἰσαχουσθῆναι ἡμῶν 


τῆς Ψυχῆς, ὁ τοῦ Θεοῦ λόγος. 


προσηύξατο. "Aprog δὲ 


Ὥσπερ γὰρ ὁ ἀπὸ 


Yn$ ἄρτος τὸ σῶμα τρέφε:, οὕτως ὁ ἐξ οὐρανοῦ λό- 
γος τὴν οὐσίαν τῆς ψυχῆς. Καὶ 
Χριστὸς τὴν προσευχὴν παραδιδοὺς ἔλεγε τοῖς 
στόλοις Τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς 
ἡμῖν σήμερον. "Oz ἂν τοίνυν τοῦτον φαγεῖν ἐπιλά- 
θηται, τουτέστιν ἐργάσασθαι (τοῦ γὰρ νοητοῦ ἄρτου 


τούτων χάριν ὁ 
&mo- 


ἡ βρῶσις ἐργασία χαθέστηχε᾽ δηλοῖ δὲ οὕτως εἰπὼν 
«ol; ἀποπτόλοις ὁ Κύριος ᾽᾿Εργάζεσθε μὴ τὴν βρῶ- 
σιν τὴν ἀποιιλυμένην, ἀ.1ὰ τὴν uévovcar εἰς 
ζωὴν αἰώνιον), τούτηυ 3, χαρδία δίχην χόρτον πλη- 
γεῖσα ξηραίνεται. Ὡς δὲ ὁ χόρτος πλήττεται χαὶ 
ξηραίνεται, ὅταν ὑετὸς ἐπ᾽ αὐτὸν σπανίσῃ " οὕτω xoY 
ἡ χαρδία, ὅταν ἔνδειαν νοσήσῃ τοῦ θείου λόγου, τότε 
πλήττετα: xal ξηραίνεται, ἄνθος ἀρετῆς βλαστῆσαι 
οὐχ ἰσχύουσα. 
; 5. e z CE 
€ "Amb φωνῆς τοῦ στεναγμοῦ μου ἐχολλήθη. » 


Τουτέστιν, ἐτάχη πᾶσα πιμελὴ χαὶ εὐθηνία τοῦ 
σώματος. 'O γὰρ ἀληθὴς στεναγμὸς, ὃς xaX φωνὴν 


ἔχει ἀχουομένην, τήχει τὸ σῶμα, χαὶ τῆς σαρχὸς 
ἐργάζεται νέχρωσιν" ἐπειδὴ ὅσον ὁ 
διαφθείρεται, τοσοῦτον 

€ Ὡμοιώθην πελεχᾶ 


ἔξω ἄνθρωπος 
d ἔσω ἀναχαινίξεται. 
νι ἐρημιχῷ. » 


Θαυμαστὸν ἡμῖν καρπὸν τῆς ἀγρυπνίας ἔδειξεν " 
ποιεῖ γὰρ ἡμᾶς ὡς στρουθίον μονάζον ἐπὶ δώματι" 
ὅπερ εἶναι μὲν δοχεῖ τίσιν εὐχαταφρόνητον, πολι- 
τείαν δὲ ὅμως ἐχλεχτὴν xal μαχαρίαν χέχτηται. Οὐ 

τροφῆς γὰρ, οὐχ ἐσθημάτων φροντίξε: ὁ μονάζων ὡς 


στρουθίον, οὐχ ἐπιθουλὴν δέδοιχε" χατοιχεῖ γὰρ ἐν 
δώματι, χαὶ τῶν ἐπιδουλευόντων ἐστὶν ὑψηλότερος. 
Νοήσεις ὃὲ πάντως ἐχεῖνο τὸ δῶμα χαὶ τῷ Vo pot 
λέγεσθαι, ὅπερ ὁ Κύριος περὶ συντελείας διηγούμε- 
vog ἔφρασε" φησὶ γάρ’ Ὃ ἐπὶ τοῦ δώματος, μὴ 
χκαταδαιγέτω ἄραι τὸ ἱμάτιον αὑτοῦ. 


«Ὅλην τὴν ἡμέραν ὠνείδιζόν με.» 

Τουτέστιν, οἱ δοχοῦντες φίλοι χείρονα τῶν ἐχϑρῶν 
διέπραττον " τοὺς γὰρ ἐπαίνου: εἰς ὅρχους τοὺς za 
ἐμοῦ μετεδάλλονυτο" ἣ n. τινὰς εἰς ἐμὴν ταύτας 
ἐπιθουλὴν τιθέμενο!, χαὶ τοσοῦτον τὴν ἐμὴν ταπεί- 
νωτιν ἐχτ ρεπόμενοι, ὥστε;μὴη xav ἐμὲ γενέσθαι, μηδὲ 
συμθηνα! αὐτοῖς, οἷα ἐμοὶ, ἀπόμνυσθαι. 


« Κἀγὼ ὡσεὶ χόρτος ἐξηράνθην. » 


Ἢ 
Μὴ τοίνυν τοῖς βιωτιχοῖς ἐπαιτοώμεθα πράγμασι" 


* 


τούτου γὰρ ἡμᾶς ἕνεχα σχιὰν xaX χόρτον ὁ Προφήτης 


ἐκάλεσεν, ἵνα μηδενὶ τῶν παρύντων θαρσήσωμεν 


* Matth. vi, 11. 35 Joan. $1, 21. 


FRAGMENTA IN PSALMOS. 


φρύγιον συνεφρύγη- A 


1274 
Vgns. 4. « Et ossa mea sicut eremium arue- 
runt, » 

Quid sit cremium Symmachus declaravit : expo- 
suil enim incendium, Quemadmodum igitur id quod 
accensum est, nisi illico exstinguatur, facile absumi- 
tur; ita etiam anima seeularibus affectionibus ac- 
censa, nisi Deum incendii sui clementissimum re- 
stinctorem nacta fuerit, facillime corrumpitur : at- 
que ideireo velociter exaudiri postulavit. Panis porro 
anim: nostr: est verbum Dci, Quemadmodum enim 
terrenus panis corpus alit, ità Verbum celeste sub- 
stantiam animze. Atque has ob causas Christus apo- 
stolis tradens orandi formam dixit: Panem nostrum 
quotidianum. da nobis hodie ?. Quisquis igitur hune 
inandueare, id est operari, oblitus fuerit ( spiritalis 
panis manducatio est operatio, uti apostolis ipse 
Dominus declarat dicens : 
perit, sed. qui permanet in. vitam clernam?!), hujus 
cor instar feni percussum exarescit. Sieut. autem 
fenum percutitur et arescit, quando raro pluvia ir- 
rigatur; ita etiam anima, quando divini Verbi pe- 
nuria laboraverit, illico tune percutitur et exarescit, 
cum flos virtutis germinare minime valeat. 


Operamini non cibum qui 


Vrgns. 6. « & voce gemitus mei adhzesit. » 

Id est, omnis adeps et felicitas corporis contabuit. 
Verus enim gemitus, qui οἱ acutam vocem habet, 
corpus extenuat, et carnis mortificationem opera- 
tur; quoniam quantum exterior homo corrumpitur, 
tantumdem interior innovatur. 

Vrgns. 7. «Similis facetus sum pellicano solitudi- 
nis. » 

Adnirabilem nobis vigiliarum fruetum ostendit : 
faeiunt enim nos instar passeris solitarii in tecto : 
quod quibusdam quidem videtur contemptibile, a*- 
lamen electam simul et beatam. vivendi rationem 
continet. Siquidem non cibum neque vestes curat 
is qui tanquam passer solitarius exsistit, insidias 
minime veretur ; quoniam in tecto habitat, et insi- 
diantibus sublimior evasit. Cieterum intelliges etiam 
5 Psalmista tectum illud dici, de quo Dominus verba 
fecit, cum orbis describit consummationem; ail 
enim : Qui in tecto, non descendat tollere tunicara 
suam??, 

Vgns. 9. « Tota die exprobrabant me. » 

ld est, hi qui videbantur amici, deteriora hosti- 
bus irrogabant : laudes enim in detestationes ad- 
versum me mutabant : vel ad me decipiendum con- 
spirabant, et in tantum humilitatem sive abjectio- 
nem mean! aversabantur, ut obtestarentuv, ne mihi 
similes evaderent, neque ipsis istiusmodi, qualia 
mihi, evenirent, 

Vrns. 12. « Et ego sicut fenum arui. » 

Ne igitur rebus secularibus extollamur : ideirco 
enim Propheta nos umbram et fenum appellavit, na 
in ullà rerum praesentium confideremus, fluxam οἱ 


32 Matth, xxiv, 17. 


1275 


HESYCHA1I PRESBYTERI 


1216 


caducam earum conditionem considerantes. À no- A τὸ σαθρὸν αὐτῶν εἰδότες xcY τὸ mpósxatpov. 'Ae' 


bis autem ad Dominum sermonem transtulit, quau- 
doquidem mortalem carnem, qux instar feni cor- 
ruptibilis. est, assumpsit, simul tamen ipse eliam 
incaraatus, utpote Deus, incorruptibilis et immor- 
talis perseveravit. 

Vrns. ἔξ. « Tu exsurgens misereberis Sion. » 

Exsurgens : unde? Manifestum quod ex mortuis. 
Sed quomodo miseretur. Sion? nempe comminatio- 
nem ipsi interminatam immutans : qui autem erat 
ista? Sion quasi ager arabitur, et Jerusalem ut. cu- 
stodia pomarii erit 9. Atque imprecatio quidem conm- 
munis est, ejus immutatio vero minime communis. 
Et vides ut Jerusalem quidem etiamnum vastata sit, 
Sion vero in gloria exsistat, Christo ipsius secun - 
dum tempus, id est opportune, miserante. Qua au- 
iem hoe opportunitas? inysteriorum qui. in ipsa 
sunt propositio. 


Vins. 16. « Et timebunt gentes nomen tuum. » 

Horum causa est przedicatio, quie ex Sion in uni- 
versum orbem divulganda est. Recte autem dixit 
timebunt. Tunc. enim gentes timorem ejus nonduin 
habebant; sed ex quo apostolis procepit : Docete 
omnes gentes?* ; quinimo etiam reges terre, non 
aliquos, sed omnes. Quapropter dices una cum re- 
gibus etiam justos recenseri ; siquidem hi per se 
consecrati sunt, quin potius a Deo in reges uncti, 
eo quod voluptatibus imperent, et regiam imaginem 
iu se servent inviolatam. 


Vins. 17.. « Quoniam :zedificabit Dominus Sion. » 

Vides ut regum subjectionis et gentium cognitio- 
nis eausa sit xdificatio Sionis; quam ipsam non la- 
pidibus, sed miraculis et gratiis spiritualibus atque 
mysteriis gloriosis zedificavit. 


VEns. 18. « Respexit in orationem humilium. » 


Humiles manifeste vocat eos qui humiliter sa- 
piunt; de quibus Dominus ipsemet dixit : Super 
quem respiciam, nisi super humilem, et. quictum, ct 
irementen sermones imeos?*2 ita. ut apostolos insi- 
nuet. 

Vrgns. 49. «Scribantur hiec in generationo al- 
tera. » 

Ilec: que? Sion in generationem. alteram. gen- 
tium, Cum. enim Judei eam rejeeerint, quoniam 
mysterium ejus non susceperunt, maler gentium 
merito descripta est, quibus congruunt ea qua sub- 
junguntur, 


« Et populus qui creatur laudabit Dominum. » 

Creawus est enim. populus ex gentibus, qui aliud 
generationis principium accepit per lavaerum reze- 
nerationis : istiusmodi enim innovationem solet di- 
vina Scriptura creationem appellare. Hujus autein 
rei testis est Paulus, cum de Cliristo dicit : Ut duos 


33 Mich, τι, 13. ?* Matth. xxvini, 19. 


ἡ μῶν δὲ τὸν λόγον εἰς τὸν Κύριον μετέστησεν, ἐπειδὴ 
τῆς θνητῆς μετέσχε σαρχὸς, τῆς φθειρομένης χαθά- 
περ ὁ χόρτος, &AX ὅμως αὐτὸς χαὶ σαρχωθεὶς 
ἄφθαρτος εἰς τὸν αἰῶνα, ὡς Θεὺς, xat ἀθάνατος 
ἔμεινε. 

« Σὺ ἀναστὰς οἰχτηρήσεις τὴν Σιών, » 

᾿Αγαστάς " πόθεν; "Amb τῶν νεχρῶν εὔδηλον. 
"Mà πῶς οἰχτείρει τὴν Σιών; Τὴν ἐπ᾽ αὐτὴν μετα- 
θάλλων ἀπειλήν. Τίς δὲ ἣν αὕτη ; Σιὼν ὡς ἀγρὸς 
ἀρετριωθήσεται, καὶ Ἱερουσαχὴμ ὡς óxopogvd- 
χίον ἔσται. Καὶ ἣ μὲν χατάρα χοινὴ, ἢ μεταθολὴ 
δὲ οὐ χοινή. KaY θεωρεῖς ὅπως ἡ μὲν ἔτι xal νῦν 
τεπόρθηται, fj Σιὼν δὲ ἐν δόξῃ, οἰχτειρήσαντος αὖ- 
τὴν τοῦ Χριστοῦ χατὰ χαιρὸν, τουτέστιν εὐχαίρως. 
Τίς δὲ ἡ εὐχαιρία ; 'H τῶν ἐν αὐτῇ μυστηρίων ὑπό- 
θεσις. 


€ Καὶ φοθηθήσονται τὰ ἔθνη τὸ ὄνομά σου. » 

Αἴτιον τούτων τὸ ἀπὸ τῆς Σιὼν εἰς πᾶσαν γενόμε: 
νον τὴν οἰχουμένην χήρυγμα. Καλῶς δὲ, ροδηθήσον- 
ται, εἶπε. Τότε γὰρ αὐτοῦ τὸν φόδον τὰ ἔθνη οὐχ 
ἐχέχτηντο " ἀφ᾽ οὗ δὲ τοῖς ἀποστόλοις προσέταξε, 
Maünceócace πάντα τὰ ἔθνη, ἀλλὰ μὴν χαὶ οἱ 
βασιλεῖς τῆς γῆς, οὐ τινὲς, ἀλλὰ πάντες. Διόπερ 
ἐρεῖς μετὰ τῶν βασιλέων χαὶ τοὺς διχαίους λέγε- 
σθα. - αὐτοχειροτόνητοι γὰρ οὗτοι, μᾶλλον δὲ παρὰ 
Θ-οῦὔ χειροτονηθέντες βασιλεῖς, διὰ τὸ δεσπόζειν 


τῶν ἡδονῶν, xal φυλάξα!: τὴν. βασιλιχὴν εἰκόνα τυγ- 


€ χάνουσιν. 


€ "Oz: οἰχοδοιιήσει Κύριος τὴν Σιών.» 

Θεωρεῖς ὅπως αἴτιον τῆς τῶν βασιλέων ὑποταγῆς 
χαὶ τῆς τῶν ἐθνῶν ἐπιγνώσεως d τῆς Σιὼν οἶχοδο - 
μὴ" ἥνπερ αὐτὴν, οὐ λίθοις, ἀλλὰ θαύμασι xa χά- 
ρισι πνευματιχοῖς zal μνστηρίοις ἐνδόξοις ᾧχοδόμη- 
σεν. 

« Ἐπέθλεψεν ἐπὶ τὴν προσευχὴν. τῶν ταάπει- 
νῶν.» 

Ταπεινοὺς σαφῶς λέγει τοὺς ταπεινόφρονας" περὶ 
ὧν αὐτὸς ὁ Κύριος ἔλεγεν * ᾿Επὶ τίνα ἐπιδλέψω, 
AA! d ἐπὶ τὸν ταπεινὸν, καὶ ἡσύχιον, καὶ τρέ- 
μογτά μου τοὺς Aóyove; ὥστε τοὺς ἀποστόλους 
αἱνίττεται. 

« Τραφήτω αὕτη εἰς γενεὰν ἑτέραν, 

Αὕτη" τίς; Ἡ Σιὼν cl; γενεὰν ἑτέραν τὴν τῶν 
ἐθνῶν. ᾿Απευδοχησάντων γὰρ αὐτὴν τῶν Ἰουδαίων, 
τὺ ἐν αὐτῇ μυστήριον. οὐκ ἐδέξαντο, μήτηρ 
εἰχότως τῶν ἐθνῶν χαταγέγραπται, περὶ ὧν ἁρμότ- 


e 
z:ü 
m 
e» 

.5- 


«£t τὰ ἐπαγόμενα. . 


« Καὶ λαὺς ὁ χτιζόμενος αἰνέσει τὸν Κύριον. » 

"Exsío0n γὰρ ὁὲξ ἐθνῶν λαὸς, ἀρχὴν ἑτέραν γε- 
νέσεως τὴν τοῦ λουτροῦ παλιγγενεσίαν δεξάμενος " 
τὸν γὰρ τοιοῦτον ἀναχαινισμὸν, χτίσιν ἔθος ὑπὸ τῆς 
oae τῆς θείας ὀνομάζεσθαι. Μαρτυρεῖ δὲ ὁ Παῦ- 
λος περὶ τοῦ Χριστοῦ λέγων * Ἵνα τοὺς δύο κτίσῃ 


35 [s3:! ΡΥ ὦ: 


1211 FRAGMENTA IN PSALMOS. 


12:8 


ἐν ἑαυτῷ ele ἔγα καιρὸν ἄγθρωπον ποιῶν elpij- A condat in semetipso in unum novum hominem faciens 


vuv. 

€ "Oz: ἐξέχυψεν ἐξ ὕψους ἁγίου. » 

Σαφῶς τῆς τοῦ Σωτῆρος ἐπιδημίας μέμνηται " οὔ- 
τὼς γὰρ ἐχχύψαι ἀπὸ τοῦ ὕψους χατὰ χαιρὸν τῆς 
σαρχώσεως λέγεται, ὡς ἄνω μείνας, καὶ χάτω φανείς, 
Τοῦτο γὰρ τῶν ἐκχυπτόντων ἀπὸ τοῦ ὕψους ἴδιον " 
ἐξέχυψε δὲ, ἵνα τὴν γῆν ἐπισχέψηται. Πότε γὰρ o5- 
πὴν, ἐρεῖς, οὐκ ἐπεσχέψατο; ᾿Αλλὰ νῦν μείζων ὑπὴρ- 
χεν ἡ ἐπίσχεψις * οἰχονομίας γὰρ ἕνεχα τῆς διὰ τῶν 
ερομένης ἐγίνετο. 
τοῦ στεναγμοῦ τῶν «X 


ἑξῆς ἐμφ 


« Τοῦ ἀχοῦσα: 
νων. » 

Δεδεμένοι πάντες ὑπὸ τῆς ἁμαρτίας ἐτύγχανον " 
δειραῖς ἕχαστος τῶν οἰχείων ἁμαρτημάτων σφιγγά- 
μενος ὧν τὴν ἐπιστροφὴν μηνύων ὁ Ἡσαῖας ἔλεγε " 
Kal col ἀκοιουθήσουσι δεδεμένοι χειροπέδαις, 
xal ἐν σοὶ προσεύξονται, καὶ zpocxvriücovct 
σοι. Οἱ δὲ αὐτοὶ χαὶ υἱοὶ τεθανατωμένων, τὸν βαρὺν 
χαὶ χαλεπὸν τῆς εἰδωλολατρίας ὑπομεινάντων θάνα- 
τον. Οὗτοι τοίνυν ἐστέναζον, τῶν δεσμῶν ἀπολυθῆνα! 
βουλόμενοι " διόπερ αὐτῶν ὁ Θεὸς εἰσαχούσας, εἰς τὴν 
γῆν αὐτὸς ἐλθὼν ἐπεσχέψατο. 

« Τοῦ ἀναγγεῖλαι ἐν Σιών. » 

Οὐχ ὥστε μέχρι τῶν ἐχεῖ στῆναι τοῦ Θεοῦ τὴν 
αἴνεσιν ἣ τὴν ἀγγελίαν, τουτέστι τὸ Εὐαγγέλιον, 
ἀλλ᾽ ὥστε ἐχεῖθεν ἀρξάμενον εἰς πᾶσαν διαδοθῇνα: 
τὴν γῆν. "Ex γὰρ Σιὼν ἐξελεύσεται γόμος, καὶ 
ἀόγος Κυρίου ἐξ ἹΙερουσωϊὴμ, καὶ zpiret ἀγαμέ- 
σον ἐθγῶν πο.ϊ.1ῶ». 

Ἐν τῷ ἐπισυναχθῆναι λαοὺς ἐπὶ τὸ αὐτό, » 

Οὐ περὶ ἑνὸς λαοῦ, περὶ πολλῶν δὲ συναχθέντων 

ἐχτίθετα!. Διὰ δὲ τοῦ πλήθους τὰ ἔθνη αἰνίττεται. 


; 

Τί τοιοῦτο qun nr στός φησίν: ᾿Ε.ήκτυθεν 
ἡ ὥρα, ἵνα δοξασθῇ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου * τοῦ 
σταυροῦ τὸν καιρὸν αἰνιττόμενος * ὅστις ὁδὸς ἰσχύος 
ἀναγχαίως ἐλέγετο. Ἰσχὺς γὰρ τοῦ σταυροῦ χαὶ 
δύναμις ἀψευδὴς ἡ ἐκ νεχρῶν ἀνάστασις, ἣν ὧξδο- 
moins: τοῦ σταυροῦ τὸ μυστή dar 

« Μὴ àvav&1ns με 


ἱ 
᾿Αναγωγὴν χαλεῖ τὴν ἐν scs μξτάστασιν. Τοῦτο 
Ὑὰρ ψυχῆς ἄνοδος. Μὴ τοίνυν ἀτελὴς τὴν ἀρετὴν 
μεταστῆναι πρεσθεύεται, 
τὸν ἐν ἀρετ 
ρῶωτον. 
Τὸν λόγον πάλιν πρὸς 


ὁλόχλησον βίον νομίζων 


Ἢ τέλειον, ἥμισυ ὃξ τὸ ἀτελὲς χαὶ ἀπλή- 


τὸν Κύριον ἐπέτρεν 


D Y 


τοῦ γὰρ τὰ ἔτη, ἃ ἐν σαρχὶ πεποίηχεν, 


ἐν γενεᾷ Y 
νεῶν, ὡς ἀπηρτισμένην χαὶ ὁλόχληρον τὴν πολιτείαν 
ἔχοντα. “Ὅθεν χαὶ ὁ Παῦλος τοὺς ἐν τελειότητι παρα- 
ατῆσαι βουλόμενος ἔλεγεν * "Ira καταντήσωμεν ci 
πάντες εἰς ἄνδρα c£Agtov, εἰς μέτρον ἡ. Τικίας τοῦ 
πιηρώματος Χριστοῦ. 


€ Αὐτὸ à ἁἀπολοῦν ται, 


σὺ 0i διαυ. 


86 Ephes. χε, 15. 


pacem δ, 

Vrns. 20. « Quoniam prospexit de excelso san- 
€L0. » 

Manifeste mentionem fecit adventus Salvatoris : 
sic enim incarnationis tempore de excelso prospe- 
xisse dicitur, ut sursum manserit, et deorsum ap- 
paruerit. Hoc enim proprium est corum qui ex alto 
prospiciunt. Prospexit autem ut terram inspiceret : 
at quando, inquies, illam non respexit? Verum jan 
major exstitit inspectio : siquidem propter dispen- 
salionem accidit quie deinde infertur. 


Vgns. 21. « Ut audiret gemitus compeditorum. » 


p Omnes erant ligati peccato : unusquisque pro- 


priorum peccatorum vinculis stringebatur : quorum 
conversionem insinuans Isaias ait : Et te sequentur 
vinclà manicis, οἱ in te orabant et adorabunt te. 
Coterum hi ipsi quoque sunt filii interemptorum, 
qui gravem ae molestam idololatri: mortem subie- 
runt. Hi itaque gemebant a vinculis absolvi cupien- 
les : quapropter Deus ipsos exaudiens, ipsemet in 
lerram adveniens respexit, 


Vrns. 92. « Ut annuntient in Sion. » 

Non ut illic Dei laus et annuntiatio, hoc est Evan- 
gelium, sistatur, sed ut inde incipiens in universum 
lerrarum. orbem. propagetur. Quia de δῖον exibit 
lex, et verbum Domini de Jerusalem. Et judicabit in- 
ter gentes multas ?^. 


Vrns. 25. «In conveniendo populos in unum. » 
Non de uno populo, sed de multis convenientibus 


exponitur, Per multitudinem autem gentes insi- 
nuat. 
Vens. 24. « Respondit ei in via virtutis suc. » 


Christus quid simile declarans ait : Venit hora, 
ut clarificetur Filius liominis?? ; crucis tempus insi« 
nuans : quod necessario viam virtutis appellavit. 
Vis enim ae virtus crucis vera est e mortuis resur« 


rectio, cui viam stravit mysterium crucis. 


Vrns. 25. « Ne revoces me in dimidio dierum. κ᾿ 


D  Revocationem vocat ex hae vita migrationem. 


Wie enim est anim:e aseensus. Rogat itaque , no 
imperfectus in virtute hine emizret, integram vitan 
reputans quz in virtute perfecta sit, dimidiam vero 
cui desit perfectio et plenitudo. 

Sermonem iterum convertit ad Dominum : ipsius 
enim anni, quos in carne egit , in generatione ge- 
nerationum perseverant, ut qui perfectam et inte- 
gram contineant disciplinam. Unde etiam Paulus 
perfeetos nos exhiberi. volens dixit : Ut occurramus 
onmes in virum perfectum, in mensuram «etatis ple- 
nitudinis Christi *^. 

Vrns, 27. « lpsi peribunt, tu autem  perinanes. » 


1219 HESYCHLU 

Pulchre Dei personam attribuit creationi, ne pe- 
nitus intereat ; quandoquidem sunt factur:e Dei, sed 
veterascont. quidem tanquam omnino creat:e, mu- 
tentur vero lanquam a Deo condit:e, Quomodo au- 
Lem veteraseunt sicut. vestimentum et sicut operto- 
rium? nempe ob assiduum usum. 

PSALMUS ΟἿ. 

€ Ipsi David. » 

Neque psalmum, neque canticum, neque quid si- 
mile presenti vaticinio prxfixit, quia nimirum satis 
esse existimavit, quod prooemium mentionem fa- 
ciat benedietionis : quapropter etiam tricesimum 
terlium. psalmum neque canticum neque laudem 
inscripsit, eum illum etiam a benedictione inchoet. 

Vins. 5. « Qui. propitiatur. omnibus iniquitati- 
bus. » 

Tam ἃ przesenti quam a futura liberat corruptio- 
ne: modo enim instat corruptio voluptatum , post- 
modum vero reposita est illa suppliciorum, e qui- 
bus ad se accedentes liberabit. 

Vtns. 4. « Qui coronat te in misericordia. » 

Si enim misertus fueris proximi tui, pro corona 
tibi regnum ealorum largietur dicens : Venite, bene- 
dicti Patris mei, possidete paratum. vobis regnum a 
constitutione mundi. Esurivi enim, οἱ dedistis mihi 
manducare; sitivi , el delistis mihi bibere*!, et quae 
Sequuntur. IToc autem dicit miserendo : Beati mise- 
ricordes, quoniam ipsi misericordiam consequentur 9, 


Vrns. 5, : Qui replet in bonis. » 

Et quod est desiderium nostrum? ut vocemur dii : 
eum enim Adam hoc desideraret, vetitum cibum gu- 
stavit. Hoc igitur desiderium nostrum Dominus im- 
plevit bonis, sibi nos conformes reddens per donum 
baptismatis, ita ut etiam propterea dii gratia nuncu- 
pemur. 

« Renovabitur ut aquilie., » 

Nam cum hzc avis longo tempore senuerit, rursus 
ad vigorem redit : dicitur autem fortis esse post se- 
nium. Cieterum tunc etiam juventus nostra renova- 
tur, quando instar aquile in altum evolamus, non 
amplius quie super terram, sed quie sursum sunt sa- 
pientes; quemadmodum nobis quoque Paulus incul- 
cavit. Qualis autem aquile? vtique Christi ; de quo 
Moyses ita canens insinuavit : Sicut aquila tegit ni- 
dum suum, et. super. pullos suos desideravit | Vulgata 
volavit.] Et quis hic fuerit subjunxit : Dominus 
solus duxil eos : et non erat cum eis Deus alienus'*. 

Vuns. 7. « Notas fecit vias suas Moysi. » 

Olim, inquit, judicium faciet injuriam passis. De- 
signatur autem lex, in qua vias suas, scilicet man- 
data, Moysi notificavit, et per ipsum filiis Israel vo- 
luntates suas. Voluntas enim Dei est, uL non fiaL 
adulterium, neque. homicidium, neque furtum, ne- 
que falsum testimonium ; quoniam hoc modo. salva- 
nur. 

Vrns. 8. Miscrator et misericors Dominus. » 


* Math. xxv, δ᾽. 9 Matth. v, 7. 


PRESBYTERI 


A 


B 


C 


D 


^ Deut. xxxn, 11. 


1280 
Καλῶς τῇ δημιουργίᾳ τοῦ Θεοῦ τὸ πρόσωπον ἀπ- 

ἐδωχεν, ὥστε μὴ παντελῶς ἀπολέσθαι " ἐπειδὴ Θεοῦ 

τυγχάνει ποιήματα, ἀλλὰ παλαιοῦσθαι μὲν ὡς ὅλως 

χτισθέντα, ἀλλάσσεσθαι δὲ ὡς παρὰ Θεοῦ χτισθέντα. 

Πῶς δὲ παλχιυοῦνται ὡς ἱμάτιον xa ὡσεὶ περιθό- 

λαιον ; τουτέστι διὰ τῆς συνεχεστέρας χρήσεως. 

ΨΑΛΜΟΣ ΡΒ'. 

i Τῷ Δαυΐδ. » 

Μήτε ψαλμὸν, μὴτε δὴν, μήτε τι τοιοῦτον τὴν 
παροῦσαν προφητείαν ἐπέγραψεν, ἐπειδήπερ ἀρχεῖν 
φήθη, ὅτι τὸ προοίμιον εὐλογίας μέμνηται " διόπερ 
οὔτε τὸν τριαχοστὸν τρίτον ψαλμὸν jj δὴν ἣ αἷ- 
νον ἐπέγραψεν, ἐξ εὐλογίας κἀχεῖνον ἀρχόμενος. 


« Τὸν εὐϊλατεύοντα πάσαις ταῖς ἀνομίαις. » 


Καὶ τῆς νῦν καὶ τῆς μελλούσης ἀπαλλάττει φθο- 
ρᾶς νῦν μὲν γὰρ ἡ τῶν ἡδονῶν ἐπίχειται φθορὰ, 
ὕστερον δὲ ἡ τῶν τιμωριῶν ἀπόχειται, ἐξ ὧν τοὺς 
αὑτῷ προσερχομένους ῥύσεται. 

« Τὸν στεφανοῦντά σε ἐν ἐλέει. » 

Ἐὰν γὰρ ἧς πρὸς τὸν πλησίον συμπαθὴς, στέφα- 
vóv σοι τὴν τῶν οὐρανῶν βασ!λείαν χαρίσεται λέγων * 
Δεῦτε οἱ εὐ.ογημένγοι τοῦ Πατρός μου, x.Anpovo- 
μήσατε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιιείαν ἀπὸ 
xaca6oAnc κόσμου. ᾿Επείνασα γὰρ, καὶ ἐδώκατέ 
μοι φαγεῖν" ἐδίψρησα, καὶ ἐποτίσατέ με, χοὶ τὰ 
τούτοις ἑπόμενα" ἐλεῶν δὲ τοῦτο λέγε! " Παχάριοι οἱ 
ἐλεήμονες, ὅτι αὐτοὶ ἐϊεηθήσονται. 

€ Τὸν ἐμπιπλῶντα ἐν ἀγαθοῖς. » 

Καὶ τίς ἡμῶν ἡ ἐπιθυμία ; Ιζληθῆναι θεούς" τ 
του γὰρ ἐπιθυμήσας 6 Αδὰμ, τῆς ἀπειρημένης ἐγεύ- 
σατο βρώσεως. Ταύτην τοίνυν ἡμῶν ὁ Κύριος τὴν 
ἐπιθυμίαν ἀγαθοῖς ἐπλήρωσε, συμμόρφους ἡμᾶς 
ἑαυτοῦ χαταστήσας τῇ δωρεᾷ τοῦ βαπτίσματος, ὥστε 
xa θεοὺς διὰ τοῦτο προσαγορεύεσθαι χάριτι. 

« ᾿Αναχαινισθήσετα: ὡς ἀετοῦ. » 

Χρόνῳ γὰρ πολλῷ τοῦτο γηράσαν τὸ ζῶον, ἐπαν- 
ἐρχεται εἰς ἀχμήν" εἶναι δὲ χαὶ ἰσχυρὸν μετὰ γῆ- 
ρᾶᾳς λέγεται. ἸΙλὴν τότε ἡ νεότης ἡμῶν εἰς ἀναχαι- 


D 
ου- 


νισμὸν ἔρχεται, ὅταν ὑψιπετοῦς ἀετοῦ δίχην γενώμε- 
θα, μιηχέτι τὰ τῆς γῆς, ἀλλὰ τὰ ἄνω φρονοῦντες " 
ὥσπερ ἡμῖν xa Παῦλος ὑπέθετο. ᾿᾽λετοῦ δὲ ποίου, 
ἀλλ᾽ ἢ πάντως τοῦ Χριστοῦ, περὶ οὗ Μωσῇς οὕτως 
ἄδων ἡνίττετο, Ὡς ἀετὸς σκεπάζει γοσσιὰν ἑαυ- 
τοῦ, καὶ ἐπὶ τοῖς νεοσσοῖς αὐτοῦ ἐπεπόθησε; Kol 
τίς οὗτος ἐπήγαγε " Κύριος μόνος ἦγεν αὐτούς * 
καὶ οὐκ ἣν μετ᾽ αὑτῶν Θεὸς dAAózpuoc. 

« Ἐγνώρισε τὰς ὁδοὺς αὐτοῦ τῷ Μωσῇ. » 

Πάλαι; φησὶ, χρῖμα ποιεῖ τοῖς ἀδικουμένοις. Δηλοῖ 
τάσδε ὁ νόμος, ἐν (p τὰς ὁδοὺς αὐτοῦ, δηλαδὴ τὰς 
ἐντολὰς, τῷ Μωσῇ ἐγνώρισς, xax δι᾽ αὐτοῦ τοῖς υἱοῖς 
Ἰσραὴλ τὰ θελήματα αὐτοῦ. Θέλημα γὰρ τοῦ Θεοῦ, 
τὸ μὴ μοιχεύειν, μὴ φονεύειν, μὴ χλέπτειν, μὴ eus 
δομαρτυρεῖν * ἐπειδὴ διὰ τούτων σωζόμεθα. 
1 Οἰχτίρμων xaY ἐλεήμων ὁ Κύριος. » 


δ᾽ jbid, 12. 


1201 

Οὐχοῦν cbzs Ot 
τὸ, εἰς τέλος) χρήσεται, οὔτε τὺν ἔλεον διηνεχῶς τοῖς 
ἀναξίοις χαρίζεται" ἐπεὶ πῶς ὁ Θεὸς χριτὴς, καὶ δί- 
xatoz, χαὶ ἰσχυρὸς, χαὶ μαχρόθυμος ; πῶς ἀποδώσει 
ἑκάστῳ κατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ; Κιρνᾷ τοίνυν τῷ 
ἐλέῳ τὴν ὀργὴν, ὅτε 
θαλλόμενος " ὅτε δὲ ὀργῆς, ἐπιφέρων ἐν ἡμέρᾳ ὀργῆς 
χαὶ δικαιοχρισίας * ἐν f , φησὶν ὁ Παῦλος, ἀποδώσει 
ἑχάστῳ χατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ. Διόπερ, φησὶν, οὐχ εἰς 


μὲν ἐλέου xxtpbg, αὐτὸν προ- 


τὸν αἰῶνα μηνιεῖ, τὸν παρόντα αἰῶνα * τῷ μέλλοντι 
γὰρ τὴν χρίσιν καὶ τὴν ὀργὴν ἐφύλαξεν. 


« Καθὼς οἰχτείρει πατὴρ υἱούς. » 


Ἐν σχότῳ γάρ εἰσι χαὶ δεσμοῖς οἱ ἐν ἁμαρτίαις 
τυγχάνοντες ἄνθρωποι" ἀπαλλαγέντες δὲ τῶν πλημ- 
βελημάτων, ἐν φωτὶ δηλονότι μετατεθέντες γίνονται" 
ὥστε εἰχότως τὴν τῶν ἁμαρτημάτων ἀπαλλαγὴν με- 
τἀθασιν τὴν ἀπὸ δυσμῶν εἰς ἀνατολὰς χέχληχεν " 
ὁμοῦ üt xat ἡμᾶς διδάξαι, τί μέσον ἁμαρτίας xal 
ilic ed βουλόμενος. 

“Ὅτι αὐτὸς ἔγνώ τὸ πλάσμα ἡμῶν. 


' οἷδε γὰρ ἡμῶν 


Εἰχότως ἡμῖν, c ται 
πρῶτον μὲν, ὡς αὐὖ- 


τοῦ πλάσματος τὴν ἃ 
τὸς πλάσας ἡμᾶς "“ ἔπειτα σαρχωθεὶς, xat xa0' ἡμᾶς 
γενόμενος ἄνθρωπος. 

«ἤλνθρωπος ὡσεὶ χόρτος. 

Ὁμοῦ μὲν ἡμῶν τὸ σαθρὸν, ὁμοῦ δὲ χαὶ πρόσχαι- 
gov τοῖς εἰρημένοις ἔδειξεν. 

« Τὸ δὲ ἔλεος τοῦ Κυρίου ἀπὸ τοῦ αἰῶνος. » 

Καλῶς δὲ διαθήχη ὁ νόμος τοῦ Θεοῦ προτηγό- 
ρευται, ἵνα χληρονομίαν ἐλπίζωμεν ἐξ αὐτῆς οἱ φυ- 
λάττοντες. 

« Κύριος ἐν τῷ οὐρανῷ ἡτοίμασε. » 


Βασιλεύξι γὰρ ἁπάντων, ἣ ἀχόντων, j| ἐχόντων " 
ὃς ἑχὼν ὑποτάττεται" μισθὸν γὰρ τῇ 
ας τὸ μετ᾽ αὐτοῦ βασιλεῦσαι τοῦ T 
σπότου, ὁ τοιοῦτος δέχεται. 

« Αἰνεῖτε τὸν Κύριον, πάντα τὰ ἔργα. » 

« Φυσιχαῖς δηλονότι χινήσεσιν. Εἰ δὲ πάντα τὰ 
ἔργα εὐλογεῖ τὸν Θεὸν, πῶς οὐ πολὺ μᾶλλον ἡμεῖς, 
οἱ πλειόνων μὲν παρ᾽ αὐτοῦ χαὶ μειζόνων ἀπολαύ- 
σαντες, ὄργανον δὲ τῆς εὐλογίας παρ᾽ αὐτοῦ τὸν λό- 


μαχάριος δὲ 
ἐχουσίου δουλεία 


γον δεξάμενοι ; 
« Ἐν παντὶ τόπῳ τῆς δεσποτείας αὐτοῦ. » 
ἂν ἐν ἀγορᾷ τύχης. x&v ἐν λουτρῷ, χἂν ἐν δε- 
σμωτηρίῳ, xày ἐν βασιλείοις, ἀναμνησθεὶς ὅτ: τόπον 
πατεῖς τῆς τοῦ Θεοῦ δεσποτείας τυγχάνοντα, μὴ 
παύσῃ τὸν Δημιουργὸν εὐλογῶν, ἵνα σοι χωρίον 
ἔχαστον ἐχχλησία Θεοῦ xaX ἀγγέλων συναγωγὴ xal 
οὐρανοῦ γειτόνημα γένηται. 
ΨΑΛΜΟΣ PIN, 
« Κύριε ὁ Θεός μου, ὡς ἐμεγαλύνθης σφόδρα | » 
Οὐχ ὅτι μεγέθει προσθήχην νος ατὸ " ἀεὶ γάῤ 
τως ἐστίν * ἀλλ᾽ εἰχότως μεγαλυνθῆναι 
λέγει τοῦ μεγέθους αὐτοῦ τὴν φανέρωσιν, οὖσαν 


* Matth, xvi, 37. *9 Rom. τι, 6. 


FRAGMENTA IN PSALMOS, 


απαντὸς τῷ θυμῷ (τοῦτο γάρ ἐστι A 


1282 

taque non perpetuo (hoe enim est in finem) utetur 
indignatione, neque semper indignis misericordisni 
largitur : alioquin. quomodo Deus judex, et justus, 
et fortis, et longanimis ? quomodo reddet unicuique 
secundum opera ejus? lram inisericordia 
moderatur, quando quidem tempus miserendi, mi- 
sericordiam proponens; quando vero tempus ira- 
scendi, iram irrogans in die ir et justi judicii ; in 
qua, inquit. Paulus, reddet unicuique secundum 
opera ejus**, Quapropter, inquit, non in sieculur 
futuro enim s:xculo 


igitur 


scilicet przesens comminabitur; 
judicium et iram reservavit. 
Vins. 15. « Quomodo miseretur pater filiorum. » 
In tenebris enim et occasu versantur. homines 
qui in peccatis exsistunt ; a delictis vero liberati, in 
lucem utique translati sunt; ità ut. peccatorum li- 
berationem jure merito vocaverit ab occasu ad or- 
tum translationem; simul quoque nos docere cu- 
piens, quid inter peccatum et justitiam intersit. 


Vyns. 14. 
nostrum. » 

Merito, inquit, nobis benignus est : 
aturi nostre imbecillitatem τ: primum quidem, 
quoniam ipse nos formavit; deinde quia incarna- 
Lus fuit, et secundum nos homo factus est. 

Vrns. 15. « Homo, sicut fenum. » 

Mis verbis simul et caducam et temporariam con- 
ditionem nostram demonstravit. 

Vrns. 10. « Misericordia autem Domini a saeculo.» 

Recte autem lex Dei testamentum nuncupatur, 
ut eam custodientes speremus hereditatem. 


« Quoniam ipse cognovit figmentum 


novit enim 


Vrns. 19. « Dominus in ccelo paravit. » 

Imperat enim omnibus sive nolint, sive velint : 
beatus autem qui volens ipsi subjicitur : talis enim 
pro mercede istius voluntarig servitutis accipit, ut 
cum Domino suo regnet. 

Vrns. 92. « Benedicite Dominum, omnia opera. » 

Nawralibus nempe motibus. Si autem omnia 
opera Deum benedicant, quanto potiori ratione nos, 
qui plura quidem ac majora ab ipso consecuti su- 
mus, rationem vero velut benedicendi instrumen- 
tum ab ipso accepimus? 

« In omni loco dominationis ejus. » 

Etsi in foro fueris, etsi in balneo, etsi in carcere, 
etsi in regiis palatiis, recordatus te locum calcare 
dominationis Dei, ne cesses Conditorem benedicere, 
ul quilibet locus Ecclesia Dei, et angelorum con- 
gregatio cclique vicinia libi fiat. 


PSALMUS CIII. 
Vens. 14. « Domine Deus meus, quam maegnifica- 
tus es vehementer! » 
Non quod magnitudinis incrementum acceperit : 
semper enim est, et eodem modo se habet : sed 
merito magnificari dicit magnitudinis ejus manife- 


1223 HESYCHII PRE: 


stationem, quz antea quidem erat, sed postmodum A μὲν x 


magis inclaruit. Etsi enim angelorum conditio, cc- 
lorum expansio, terrz fundatio, et czetera. quie Psal- 
mista his subjunxit, satis essent ad Deum manife- 
standum ; attamen his magis apta est Salvatoris in- 
carnatio, quippe quod homo faetus sit, et Deus per- 
manserit; quod nostra passus sit, et propriam ser- 
vaverit impassibilitatem : quocirca licet. hzee ordine 
posteriora fuerint, Deus tamen ca e:teris praeposuit, 
utpote virtute potiora. Hane autem magnificentiam 
et confessionem ipsum induisse ait, non quasi illam 
rursus depositurus sit, sed ut ostendatur, quod in- 
carnatus minime sit in hominem commutatus, sed 
Deus permaneat, et homo fiat. 
Vgns. 2. « Amietus lumine sicut vestimento. » 


De ipsamet incarnatione loquitur: illam enim Joan- b 


nes quoque lucem appellavit. Sic autem ait : Et lux 
in tenebris lucet, et. tenebre? eant non. comprehende- 
runt ". Quotquot. autem. receperunt. eum , dedit. eis 
potestatem filios Dei fieri**. 

« Extendens coelum sicut pellem. » 

Manifeste pr:edicavit Creatorem incarnatum, ea- 
dem de ipso dicens qu:e Joannes Theologus scripsit: 
cum enim de Deo dixisset : Omnia per ipsum facta 
sunt, et sine ipso factum est niliil quod factum est**, 
postmodum subjungens, ait : Verbum caro factum 
est, et habitavit in nobis". 

Vrns. 5. « Qui tegit aquis superiora ejus. » 

Ostendit enim. sublimia mysteria qui& in aquis 
baptismatis declarantur. 

* Qui ponit nubes aseensum suum. » 

lloc contigit Unigenito secundum tempus in celos 
2scensionis, quando nubes suscepit eum. 


Vrens. 4. « Qui facit angelos suos spiritus. » 

Apostolos intelligit : hi enim ubique Testamentum 
annuntiarunt : hi quoque ministri facti sunt man- 
datorum ipsius : illos spiritus, id est spirituales, 
quin et ignem urentem reddidit per Spiritus largi- 
tionem in forma linguarum ignitarum super ipsos 
descendentem. 


Vrns. 5. « Qui fundat terram super stabilitatem. » 
Terram appellat hominem : hune igitur super 
stabilitatem fidei fundat : qni non inclinabitur, in 
sxculum seculi, scilieét in futuro. 


Vrns. 6. « Super montes stabunt aquae. » 

Prophetas propter contemplationis altitudinem 
appellat montes : in ipsis sunt aquz quibus potan- 
iur illi qui doctrina sitiunt. 

Vrns. 7. « Ab increpatione tua fugient. » 

Quali increpatione Ὁ nempe contra Jud:eos : Hoc 
enim alius propheta declarat : Kt dabo ipsis non 
famem panis, neque sitim aque, sed famem audiendi 
verbum. Domini ", Quando enimr Deus. iratus esl, 
varas facit aquas prophetarum ; quoniam non a 
semetipsis habent earum ubertatem, Vocem autem 


"U Joan. 1, 5. *5 ibid. 19. *? ibid. 1 


D ἀσφάλειαν θεμελιοῖ τῆς πίστεως " 


ὅ0 ibid. 14 


SEU on 128! 
πρότερον, cugóbpozíga» Ot γενομένην εἰς 
ub Ei γὰρ χαὶ ἱκανὰ εἰς δήλωσιν τοῦ toU f 

τῶν ἀγγέλων δημιουργία, τῶν οὐρανῶν ἡ ἔχτάσ'ς, 
ὁ Yolu- 
τούτων ἱχανωτέρα Tj τοῦ Σω- 


7| τῆς Y ἧς θεμελίωσις, καὶ ἕτερα ὅσα τούτοις 
ἐπήγαγεν * ἀλλὰ 
τῆρος σάρχωσιξ, τὸ γενέσθαι αὐτὸν ἄνθρωπ' 
tiv Θεόν" παθεῖν πὸ ὑ ἀτξε 3 ουλάξα, ; 

μεῖναι O:óy* παθεῖν τὰ ἡμέτερα, xa φυλάξαι τὴν 

οἰχείαν ἀπάθειαν" διόπερ χαίτοι δεύτερα ταῦτα τῇ τά- 

ὀτερὰ τῶν ἄλλων 6 Θεὸς ἔταξεν, 
Ἐνδύσασθα: δὲ 

ταύτην αὐτὸν τὴν μεγαλοπρέπειαν χαὶ τὴν ἐξομολόγη- 

σἷν φησιν, 

ὥστε δειχθῆναι, ὅτι σαρχωθεὶς οὐ μετε 

θρωπον, ἀλλὰ χαὶ θεὸς μένει, χαὶ 


δὸς E 
O0 


y, xai 


ξει τυγχάνοντα, "p 


ὡς τῇ δυνάμει τυγχάνοντα πρότερά. 


πάλιν ἀποδύεσθαι μέλλοντα, ἀλλ᾽ 
θλήθη εἰς ἄν- 


ἄνθρωπος γίνεται, 


οὐχ ὡς 


ET. UN ΤΣ ΔῸΣ 
€ Ἀναθαλλόμενος φῶς ὡς ἱμάτ 


10v. 3 
* φῶς γὰρ αὐτὴν 
χαὶ Ἰωάννης ἐχάλεσε; Λέγει δὲ Καὶ τὸ φῶς 
ἐν τῇ σκχοτξίᾳ φαΐνει, καὶ ἡ σκοτία αὐτὸ οὐ κατ- 
ἑχάδεν. Ὅσοι δὲ ἔλαδον αὐτὸν, ἔδωκεν αὑτοῖς 
ἐξουσίαν τέκνα Θεοῦ γεγέσθαι. 

€ ᾿Ἐχτείνων τὸν οὐρανὸν ὡσεὶ δέῤῥιν. » 


Περὶ τῆς αὐτῆς οἰχονομίας 
οὕτως * 


Σαφῶς τὸν σαρκωθέντα Δημιουργὲν ἐχήρυξε, ταῦτα 
UIS E ΟΥΣΘΑΤΟ POI. ; 
περὶ αὐτοῦ λέγων ἅπερ ᾿Ιωάννης ὁ Θεολόγος ἔγρα- 
Ψεν * εἰπὼν γὰρ ἐχεῖνος περὶ τοῦ Θεοῦ, Πάντα δὺ᾽ 
αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ χωρὶς αὐτοῦ ἐγέγετο οὐδὲ 
ὃν ὃ γέγογε, μετὰ τοῦτο χατιὼν, Ὁ Λόγοξ, φησὶν; 

σὰρξ ἐγένετο, καὶ ἐσκήγωσενγ' ér. ἡμῖν. 
« Ὁ στεγάζων ἐν ὕδασι τὰ ὑπερῷα. » 
Τὰ γὰρ ὑψηλὰ τῶν μυστηρίων ἐν τοῖς ὕδᾶσι τοῦ 


βαπτίσματος ἔδειξεν. 

€ Ὁ τιθεὶς νέφη τὴν ἐπίδασιν ἀὐτοῦ. » 

Τοῦτο τῷ Movoyevst κατὰ τὸν xa(phy τῆς élg οὖ- 
ρανοὺς ἀναλήψεως πέπραχται, ἡνίχα vegédn αὐτὸν 
ὑπέναδεν. 

« Ὁ ποιῶν τοὺς ἀγγέλόυς αὐτοῦ πνεύματα. » 

Τοὺς ἀποστόλους λέγει" οὗτοι γὰρ αὐτοῦ πᾶντα- 
χοῦ τὴν διαθήκην ἀνήγγειλαν * οὗτοι χαὶ λειτουργοὶ 
τῶν αὑτοῦ προσταγμάτων ἐγένοντο * τούτους πνεύ- 
μᾶτα, τουτέστίὶ πνευματιχοὺς, ἀλλὰ μὴν xal πὺρ 
φλέγον διὰ τὴν χορηγίαν τοῦ Πνεύματος τὴν ἐν ἐΐδες 
γλωσσῶν πυῤίνων ἐπ᾽ αὑτοὺς γενομένην Emoin- 
σεν. 

« Ὁ θεμελιῶν τὴν γῆν ἐπὶ τὴν ἀσφάλειαν. » 

Γῆν χαλεῖ τὸν ἄνθρωπον. Τοῦτον τοίνυν ἐπὶ τὴν 
ὅστις οὐ χλι- 


θήσεται εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος, δηλαδὴ ἐν τῷ 
μέλλοντι. 
€ Ἐπὶ τῶν ὁρέων στήσονται ὕδατα, ἡ 
θεωρίας 


"Opr τοὺς προφήτας διὰ τὸ ὕψος τῆς 
T- T 
οἷς 


χαλεῖ" ἐν αὐταῖς ὕδατα ἵστανται, ot διψῶντες δι- 
δασχαλίας ποτίζονται. 

€ ᾿Απὸ ἐπιτιμήσεώς oou φεύξονται. » 

Ποίας ἐπιτιμήσεως ; Τῆς χατὰ τῶν Ιουδαίων, Τοῦτο 
γὰρ προφήτης ἕτερος δείχνυσι" Καὶ δώσω αὐτοῖς oU 
Aur ἄρτου, οὐδὲ δίψαν ὕδατος, ἃ.1.1ὰ Air τοῦ 
ἀκοῦσαι «᾿όγον Κυρίου. Ὅταν γὰρ ὁ Θεὸς ὀργισθῇ, 
σπανίσει τὰ τῶν προφητῶν ὕδατα " ἐπέιδῆπερ οὐκ 
ἀφ᾽ ἑαυτῶν τὴν χορηγίαν χέχτηνται. Φωνὴν δὲ βρον- 


Act, 1, 9. '"* Amos vin, 41. 


(965 
ἧς τὴν τοῦ Εὐαγγελίου λέγει, 

Qà δειλιᾷ τὰ τῶν προφητῶν ὕδατα, διὰ τὸ ὑπερ- 
£yov τῆς Ev ἐχείνῃ γνώσεως. 

« ᾿λναθαίνουσιν ὄρη. » 

᾿Αναδαίνουσι γὰρ οἱ προφῆται τῇ θεολογίᾳ, χατα- 
θαίνουτι δὲ τῇ δυνάμει τῶν ἀχουόντων ἁρμοττόμενοι * 
ἀλλ᾽ ἑχάτερον ἐπὶ σωτηρίᾳ τῶν ἀνθρώπων. Τοῦτον 
γὰρ τῇ προφητείᾳ τόπον ὁ Θεὸς ἐθεμελίωσεν. 

« Ὁ ἐξαποστέλλων πηγὰς ἐν φάραγξιν. » 

Οὐ μόνον, φησὶ, τοῖς προφήταις οἴπερ εἰσὶν ὄρη, 
ἀλλὰ xaY ταπεινοῖς ἀνθρώποις, οἴτινες φάραγγες 
εἶναι εἰχότως ὀνομάζονται, χάριν ὁ Θεὸς διδασχα- 
λίας ἔδωχεν. Καθάπερ οὖν τὸ 
ἀπὸ πλήθους ὀῤρῶν, οὕτω τὸ τῆς γνώσεως πλῆθος 
οὐχ ἐξ ἑνὸς προφήτου, ἀλλ᾽ ἐξ ὅλου συλλέγετα! τοῦ 


τῶν ὑδάτων πλῆθος 


προφητίχοῦ συστή ματος. 

« Ποτιοῦσι πάντα τὰ θηρία τοῦ δρυμοῦ. » 

Θηρία τοῦ δρυμοῦ οἱ δαίμονες ὀνομάζονται " θηρία 
δὲ τοῦ ἀγροῦ, τουτέστι τοῦ χόσμου, τοὺς ἁμαρτω- 
λοὺς καλεῖ. Ἐπειδὴ χαθάπερ τὰ ἐν ἀγρῷ θηρία χευ- 
ροήθη γενέσθαι δύναται, οὕτω: χαὶ οἱ ἁμαρτωλοὶ 
μεταθληθῆναι" διόπερ xaY ποτίζεται τοῖς προφητι- 
xoig ὕδασιν. Ὀνάγρους δὲ τοὺς μηχέτι νωτοφοροῦν- 
τας τὴν ἁμᾶάρτίαν ἔἐχάλεσεν, ἐλευθερωθέντας δὲ αὖ- 
τὴς" διόπερ αὐτοὺς xal διψῶντας τῶν νοητῶν ὑδά- 
τῶν εἰσήγαγε. Τούτους ὁ Θεὸς πρὸς τὸν Ἰὼδ ἠνίξατο" 
Τίς ἐστιν" ὁ ἀφεὶς ὄναγρον ἐλεύθερον"; δεσμοὺς 
δὲ αὐτοῖ' τίς ἔλυσεν; 

« Ποτίζων ὅρη ἐκ τῶν ὑπερῴων αὐτοῦ. » 

Οὐδὲ γὰρ ἀφ᾽ ἑαυτῶν οἱ προφῆται, ἐξ οὐρανῶν δὲ, 
οὺς ὁ Θεὸς ὑπερῷα τῆς χτίσεως ἔθετο, ἔχουσι τὴν 
χορηγίαν τοῦ Πνεύματος. 

€ 'Azb χαρποῦ τῶν ἔργων σου. » 

Ἔργα τοῦ Θεοῦ οὐ μόνον τὰ δημιουργήματα, ἀλλὰ 
χαὶ τὰ σημεῖα xa τὰ θαύματα" ὧν χαρπὸς τὸ 
Εὐαγγέλιον, ἐξ οὔ τὸν ἄνθρωπον θεογνωσίᾳ ἐχόρ- 
πασεν. Y 

« Τοῦ ἐξαγαγεῖν ἄρτον Ex τῆς γῆς.» 

Τοῦ Κυριαχοῦ δηλαδὴ σώματος " ἐχεῖθεν γὰρ τὸν 
ἄρτον τὸν μυστιχὸν ἐξηγαγέν. 

YAAMOX ΡΙ'". 

« Καὶ οἶνος εὐφραίνει χαρδίαν ἀνθρώπου. » 

Ὁ μυστιχὸς, εὔδηλον " ὅθεν οὐδὲ σῶμα, ἀλλὰ καρ- 
δίαν εὐφραίνει. "Ἔχει γὰρ ἁμαρτημάτων ἄφεσιν, ἐφ᾽ 
ᾧ μάλιστα 4$ χαρδία τῶν ἀνθρώπων εὐφραίνεται, 
ἐν τῷ χαρίσματι τῆς χορηγίας τοῦ Πνεύματος" ἐν 
αὐτῷ γὰρ τὰ πρόσωπα τῶν πιστῶν ἱἰλαρύνεται. Ἐπειδὴ 
ὁ καρπὸς τοῦ πγεύματος ἀγάπη, χαρὰ, χαθὼς ὁ 
Παῦλος ἔγραψεν. Θεωρεῖς ὅτι ἄρτον χαὶ οἶνόν τὸν 
μυστιχὸν λέγει " διόπερ τροφὴν ἑχάτερον χαρδίαὰς 
ἔγραψεν. Πῶς δὲ αὐτὴν ὁ μυστιχὸς ἄρτος στηρίζει, 
ἀλλ᾽ 1| πεποίθησιν αὐτῇ. παρέχων ; ὅτι σῶμα xat 
ἡμεῖς Χριστοῦ τῇ τοῦ μυστιχοῦ σώματος μεταλήψει 
γινόμεθα. 

€ Χορτασθήσεται τὰ ξύλα τοῦ' πεδίου. » 

Τίνος χορτασθήσεται; Θεογνωσίας, εὔδηλον. Πῶς 
(E χορτάζονται; Τῇ μελέτῃ τοῦ λόγου. Τοιγαροῦν 


9 Jo xxxix, ὅ.. * Galat; v, 22. 


FRAGMENTA IN PSALMOS, 


ἣν οὐχ ἀποφεύγει, A Lohitrui intelligit Evangelii, quam minime fugiunt, 


b 


D 


1256 


sed reverentur aqua prophetarum, propter emi- 
nentiam scieati;e quie im ea est. 

V&£ns. 8. « Ascendunt montes. » 

Prophetis enim divino sermone ascendunt, de- 
scendunt vero virtute auditoribus sese accommo- 
dantes : utrumire autem fit pro hominum salute. 
Wonc enim Ioeum Deus vaticinio fundav;t. 

Vrn$. 10. « Qui emittis fontes in convallibus. » 

Non solum prophetis, inquit, qui montes sunt, 
sed etiam. humilibus hominibus, qui jure merito 
valles. appellantur, doctrine gratiam. Deus. dedit. 
Quemadmodum igitur aquarum nraltitudo ex mon- 
tium multitudine, ita copia cognitionis non ex 
unico propheta, sed ex tota prophetarum congrega- 
tione collijitur. 

Vgns. H. « Potabunt omnes bestie agri. » 

Besti:e silvze nuncupantur diemones : bestias vero 
agri, idest mundi, vocat peccatores. Quoniam sieut 
besti:& qui? in agro versantur cieurari, ita quoque 
peccatores converti possunt : quapropler etiam pro- 
phetieis aquis potantur. Onagros autem appellavit 
eos qui non amplius peccatum dorso gestant, sea 
ab illo liberati sunt ; quapropter ipsos spiritalium 
aquaram sitibandos induxit. Hos Deus apud Jobum 
insinuavit : Quis est qui dentisit onagrum liberum, οἱ 
vincula ejus quis resolvit ὅ ? 


Vrns. 15. « Figans montes de superioribus suis. » 

Non enhn prophet a semetipsis, sed e cas, 
quos Deus creaturz soperiora posuit, habent Spiri- 
tus largitionem. 

« De fructu operum suorum. » 

Opera Dei non solum sunt creatura, sed etiam 
signa et miraeula ; quorum fructus est Evangelium, 
ex quo hominem divina notitia satiavit. 


Vins. 14. « Ut educat panem de terra. Ὁ 

Dominici videlicet corporis : inde enim 
illum. mysticum eduxit. 

PSALMUS CIII. 

Vrns. 45. « Et vinum ὙΠ αν cor hominis. » 

Mysticum videlicet ; unde non. corpus, sed cor 
Letifieat. Habet enim remissionem peceatorum, 
qua cor hominum maxime recreatur, in munere 
donationis spiritus: siquidem in ipso facies fidelium 
exhilarantur. Quoniam fructus spiritus est. charitas, 
gaudium "*, quemadmodum Paulus scripsit. Vides 
ut panem et vinum mysticum intelligat ; quapro- 
pter cibum utrumque cordis scripsit, Quomodo 
autem ipsum panis mysticus confirmat, nisi securi- 
latem ei pr:ebendo, nos etiam corpus Christi fieri 
per eorporis mystiei participationem ? 


panem 


Vyns. 16. « Saturabuntur ligna campi. » 
Quanam re saturabuntur? utique divina cogni- 
tione. Quomodo au'em saturantur ? verbi medita- 


1287 


qui meditantur in lege Domini die ac nocte, dicuntur 
lignum quod plantatum est secus decursus aqua- 
rum "5, Etsi genlibus sint, quarum 
Libanus est symbolum ; plantati tamen a Deo per 
baptismi adoptionem, et legem meditantes, ipsi quo- 


enim ex 


que Dei cognitione saturantur. Passeres vero vocat 
animas a diabolo et ipsius asseclis persecutionem 
passas ; quae tamen ejus laqueos evadere valuerunt, 
de quibus David ait: Anima mostra sicut. passer 
erepta est de laqueo venantium ὅδ, 


Vgns. 17. « Herodii domus dux est eorum. » 

Non aberraveris, si Petrum dixeris herodium, 
quandoquidem Cliristum perpetuo secutus sit. Sieut 
enim herodius dicitur iis qu: possidet separari 
minime velle, sic etiam passerum dux exsistere. 
Ostendit enim eis, quomodo venatorum laquei sint 
transiliendi ; quandoquidem eliam ipse negatione 
illajueatus perponitentiam laqueum effugerit. 


Vzns. 18. « Petra refugium herinaciis. » 

Symmachus chirogryllis exposuit. Erinacii et chiro- 
grylli inter immunda et infirma animalia censentur. 
Etenim Salomon ait : Chirogrylli gens. invalida [6- 
cerunt in petris. domos suas ". Moyses autem ail : 
Camelum, et suem, et dasypedem, id est leporem, non 
comedetis "*. Per h:»sc nimirum David gentes insinuat; 
Lis namque refugium spirituale habent petram, id 
est Ecclesiam : per hanc enim roborantur et expian- 
tur. Cervi autem, cum munda sint animalia, 
necessario sunt anime justorum, quie legem serva- 
verunt. 


Vgns. 19. « Fecit lunam in tempora. » 

Ceterum non. solam lunam, sed etiam solem οἱ 
stellas, et dies ac menses, et tempora et annos con- 
stituit. Lunam autem hoc loco intelligit Jud:eorum 
Synagogam, quam usque ad tempora legis ac pro- 
phetarum instituit ; Solum vero Christum. Sic enim 
etiam Malachias ipsum appellavit : Orietur vobis 
timentibus Dominum Sol justilie : eL sanitas in pennis 
ejus. Qui cognovit occasum suum "*: siquidem tempus 
cognoscebat, quo passio erat dispensanda ? ita ut 


prius quidem quam illud advenisset diceret : Non- D 


dum venit hora δ : quando autem tempus oppor- 
tunum erat illam subeundi : Venit, inquit, hora ut 
clarificetur Filius hominis. 


VEgns. 90. « Posuisti tenebras, et facta cst 
nox. » 

Manifeste erucis tempus designat, quo sol noster 
occidit, Tunc enim ab hora sexta usque ad horam 
nonam tenebre factz:s sunt, quie pro integra nocte 
aceepte fuerunt, propter mysterium triduanz re- 
surrectionis. 

« In ipsa pertransibunt. omnes bestie, » 

95 Psal. 1, 5. 


*5 Psal, cxxit, 7. 9 Prov, xxx, 20. 


HESYCHII PRESBYTERI 


tione. Ipsos nempe ligna Domini appellavit?quoniam A αὐτοὺς xai ξύλα τοῦ Kup! 


123 


oc 


D 


v ἐχάλεσεν * ἐπειδὴ 
$2) 
παρὰ τὰς διεξόδους τῶν ὑδάτων πεφυτευμένον 
γονται. Κἂν γὰρ ἐξ ἐθνῶν Gat, ὧν Λίθανος σύμθολον, 
φυτευθέντες δὲ παρὰ Θεοῦ τῇ υἱοθεσίᾳ τοῦ βαπτί- 
σματος μελετήσαντες, χαὶ αὐτοὶ τὸν νόμον θεογνωσίας 
χορτάζονται. Στρουθία δὲ χαλεῖ τὰς παρὰ τοῦ διαθό- 
λου χαὶ τῶν αὐτῷ συμπραττόντων διωχομένας ψυχὰς, 
δι᾿ εὐσέθειαν δυνηθείσας τε αὐτοῦ τὰς παγίδας δια- 
φυγεῖν, περὶ ὧν ὁ Δαδὶδ εἴρηκεν - Ἡ ψυχὴ ἡμῶν 
ὡς στρουθίον ἐῤῥύσθη ix τῆς παγίδος τῶν 0n- 
pevórcov. 

« Τοῦ ἐρωδιοῦ T, χατοιχία ἡγεῖται αὐτῶν. » 

Ἐρωδιὸν οὐχ ἂν ἁμάρτοις τὸν Πέτρον εἰπὼν, 
ἐπειδὴ τῷ Χριστῷ διηνεχῶς ἡχολούθει. “Ὥσπερ γὰρ 
ὁ ἐρωδιὸς 
λέγεται, οὕτω xal τῶν στρουθίων ἡγεῖσθαι. Δεί- 
χνυσι γὰρ αὐτοῖς, πῶς χρὴ τὰ: τῶν θηρευτῶν παγί- 
δας 
σει 


μελετῶντες τὸν νόμον ἡμέρα: χαὶ νυχτὸς, ΟΝ 


). 
n 


οὐχ ἐθέλειν χωρίζεσθαι τῶν χεχτημένων 


ὑπεράλλεσθαι " ἐπειδὴ xai αὐτὸς τῇ ἀρνή- 
παγιδευθεὶς διὰ μετάνοιαν τὴν παγίδα ἐξ- 
ἐφυγε. 

« Πέτρα χαταφυγὴ τοῖς λαγωοῖς, » 

Σύμμαχος, τοῖς xoupoypvAA(otc, ἐξέδωχεν. Οἱ λα- 
γωὴ χαὶ οἱ χοιρογρύλλιοι ἐν τοῖς ζώοις τοῖς ἀχαθάρ- 
τοις xal ἀσθενέσι τάττονται. Τοιγαροῦν ὁ Σολομὼν 
φησι" Χοιρογρύ.λλιοι ἔθνος οὐκ ἰσχυρὸν ἐποιὴς 
cayco ἐν πέτραις τοὺς ἑαυτῶν' οἴκους. Μωσῆς δέ * 
Τὸν xájmAor, καὶ τὸν ὗν, καὶ τὸν δασύποδαν 
ὅπερ ἔστι λαγωὸς, οὐκ ἔδεσθε. Διὰ τούτων τοίνυν 
ὁ Δαθὶὸ τὰ ἔθνη αἰνίττεται " οὗτον γὰρ καταφυγὴν 
τὴν νοητὴν πέτραν τὴν ᾿Ἐχχλησίαν ἔχουσι " xa δι᾽ 
αὐτῆς δυναμοῦνται xal χαθαίρονται. 'Ἔλαφοι: δὲ, 
ἐπειδὴ χαθαρὰ ζῶα τυγχάνουσιν, ἀναγκαίως αἱ ψυχαὶ 
τῶν διχαίων εἰσὶν, ὅσαι τὸν νόμον ἐφύλαξαν. 

« Ἐποίησε σελήνην εἰς χαιρούς. » 

Καὶ μὴν οὐ μόνην τὴν σελήνην, ἀλλὰ χαὶ τὸν ἥλιον χαὶ 
τοὺς ἀστέρας, χαὶ εἰς ἡμέρας͵ χαὶ μῆνας zal καιροὺς 
χαὶ ἐνιαυτοὺς ἔθετο. ᾿Αλλὰ σελήνην ἐνταῦθα τὴν τῶν 
᾿Ιουδαίων λέγει Συναγωγὴν, ἥντινα μέχρι καιρῶν 
τοῦ νόμου χαὶ τῶν προφητῶν ἔθετο - ἥλιον δὲ, τὸν 
Χριστόν. Οὕτω γὰρ αὐτὸν χαὶ Μαλαχίας ἔλεγεν " 
᾿Αγατελεῖ ὑμῖν τοῖς φοδουμέγοις τὸν Κύριον" 
ἽΠάλιος δικαιοσύνης " καὶ ἴασις ἐν ταῖς πτέρυξιν 
αὐτοῦ. Ὅστις ἔγγω civ αὐτοῦ δύσιν" τὸν γὰρ 
χαιρὸν xaÜ' ὃν προσήχει τὸ πάθος οἰχονομῆσαι 
ἐγίνωσχεν: ὥστε πρὶν μὲν ἐλθεῖν τοῦτον λέγειν " 
Οὔπω ἥκει ἡ ὥρα" ὅτε δὲ ἐν τῷ προσήχοντι χατα- 
λαθὼν ἣν * ᾿Ελήνυθεν ἡ ὥρα, φησὶν, ἵνα δοξασθῇ 
ὁ Υἱὶὺς τοῦ ἀνθρώπου. 

« ἜἜθου σχότος, xat ἐγένετο νύξ, ν 


Σαφῶς τὸν τοῦ σταυροῦ λέγει χαιρὸν, ἐν ᾧ ἔδυνεν ὁ 
ἡμέτερο; ἥλιος. Τότε γὰρ σχότος ἀπὸ ὥρας ἕχτης ἕως 
ὥρας ἐνάτης ἐγένετο, ὅπερ εἰς ὁλόχληρον νύχτα, 
ἕνεχα τοῦ τριημέρου τῆς ἀναστάσεως μυστηρίου 
παρείληπται. 

« Ἐν αὐτῇ διελεύσονται πάντα τὰ θηρία. » 


55 Deut. xiv, 7. 9 Mattb. 1v, 3.. ** Joan. 17, 4. 


e». FRAGMENTA IN PSALMOS. 


Ὁστόλους σχορπισθέντας. i jov- 


νον, τοὺ: λοιποὺς [a 
volooy , ἁρπάσαι xaX ζητῆσαι παρὰ τοῦ Θεοῦ 
ποὺς δικαίους ἐξαιτεῖν εἰς πειρατήρια. 


e 


Ἢ οὐχὶ τὸν 


E τῆσδε ὃὲ xoi τοὺς 


ἀποστόλους τὸν Κύριον 
λέγειν" Σίμων, Σίμων, ποσάκις p ἡτησεν ὁ Xa- 
ταγᾶς σινιᾶσαι ὑμᾶς ὡς τὸν σῖτον" ἐγὼ δὲ ἐδεήθην 
περὶ σοῦ ἵνα qu ἐκλίπῃ ἡ πίστις σου. 

« ᾿Ανέτείλεν ὁ ἥλιος, χαὶ συνήχθησαν. » 


᾿Αναστάντος γὰρ Χριστοῦ ὑπεχώρησαν. Διὸ Σύμ.- 
ἰαχος ἀντὶ τοῦ συγήχθησαν, ὑποχωρήσουσιν 
ἔγραψε. Ποὺ δὲ ὑπεχώρησαν ; εἰς τὰς ἑαυτῶν μάν- 
δρας" ἔνθα χαταχοιτάζονται ἑρπετῶν δίχην φωλεύον - 
τες. Kal μάλα εἰχότως, ἐπειδὴ τὸ θαῤῥεῖν τοῖς ὄν- 
τως ἀνθρώποις δέδωχεν Tj τοῦ Χριστοῦ ἀνάστατις, χαὶ 
προέτρεψε, μέχρις ἑσπέρας, δηλαδὴ τῆς τοῦ βίου συντε- 
λείας, τὸ ἔργον τὸ οἰχεῖον ἐργάζεσθαι, τουτέστι 
ταύτην γὰρ ἡμῖν ὁ Θεὸς εἰς ἐργασίαν 


πὴν ἀρετήν * 
ἔδωχεν. 


« Ὡς ἐμεγαλύνθη τὰ ἔργα σου, Κύριε. » 


Ἐχπλήττεται τοῦ Θεοῦ τὰ εἰρημένα μυστήρια ἐν 
σοφίᾳ πολλῇ χαὶ μεγάλῃ γενόμενα * ἣν ὡς ὑπερθάλ- 
λουσαν χαὶ λίαν ἀπόχρυφον οὐδεὶς τῶν ἀρχόντων 
τοῦ αἰῶγος τούτου ἔγνωκεν. Ei γὰρ ἔγνωσαν, οὐκ 


ἂν τὸν Κύριον τῆς δόξης ἐσταύρωσαν, χαθά φη- C 


σιν ὁ Παῦλος. 
"Ezinpó01 ἡ γῆ τῆς χτίσεώς σου. » 
Τουτέστι τοῦ ἐγχαινισμοῦ χαὶ τῆς 'ἀνανεώσεως. 
Εἴτις γὰρ ἐν Χριστῷ, καινὴ κτίσις " τὰ ἀρχαῖα 
παρῆλθεν, ἰδοὺ γέγονε τὰ πάντα xad. Διὰ τί δὲ 
ἣ γῆ; ἐπειδὴ εἰς αὐτὴν ὁ χλίνας οὐρανοὺς vacaóé- 
ὅηχε. Πῶς δὲ pu ἔχτισεν, ἀλλ᾽ ἣ δι᾽ ὑδάτων, 
ὥσπερ αὐτὴν xal ἀπ᾽ ἀρχῆς παρήγαγε ; δι᾽ ὑδάτων 
δὲ τοῦ βαπτίσματος, εὔδηλον * μηνύει γὰρ τὸ ἑπό- 
μένον. 
« Αὕτη ἡ θάλασσα ἣ μεγάλη. » 
Μεγάλη ἣ χάρις τοῦ βαπτίσμστος, ὡς μεγάλα 
ἰέχουσα μυστήρια. 
ροῦσα τὴν ἐνέργειαν τοῦ πνεύματος. 


Εὐρύχωρος δὲ, ὡς ὅλην χω- 
Ἕρπετά τε 


τοὺς ἁμαρτωλοὺς, διὰ τὸ ἕρπειν αὐτοὺς ἐπὶ τὰ γήϊνα ἢ 


νόησον" οἴπερ διὰ τὸ πλῆθος εἰχότως ὑπὲρ ἀριθμὸν 
Ἰλέγονται, 3| ὅτι μόνοις τοῖς διχαίοις ἀριθμεῖσθαι 
Beni Φησὶ γάρ: Ἐμοὶ δὲ “λίαν ἐτιμήθησαν ci 
glo, σου, ὁ Θεός. Ἐξαριθμήσομαι αὐτοὺς, al 
ὑπὲρ ἄμμον πιηθυνθήσονται. 

« Ζῶα μιχρὰ μετὰ μεγάλων. » 

Οἱ μετρίως δίχαιοι xaX ἄγαν. Πάντας 
τὸ βάπτισμα δέχεται, χαὶ οὐ μόνον ἁμαρτι 


A “οὐ τ 1)^7 
s Yàq τούτους 
ὡλοὶ τοῦ 


λουτροῦ τῆ: παλιγγενεσίας, ἀλλὰ χαὶ ol δίχαιοι y pt- 
ζουσιν. Ἐπειδὴ ἐὰν μή cic ἀναγεγγηθῇ ἐξ ὕδατος 
καὶ πνεύματος, οὐ μὴ εἰσέλθῃ εἰς τὴν βασιλείαν" 
τοῦ Θεοῦ. 

*! Luc. 


ΧΣῚ Ol. SS DOT: 11,8. 


Parnor. Gn. XCHI. 


ἐδαίμογάσρη σιν; n 


b 


$3 I1 Cor. v, 17. 


1250 


Bestias silvae et catulos leonum appellat dzemones, 
qui tempore Dominie:e passionis necessario rugie- 
bant, existimantes tunc bestias babere tempus. 
Videbant enim Judam prodentem, Petrum uegan- 
tem, reliquos apostolos dissipatos. Ruziebant igitur, 
ut raperent et quzrerent a Deo justos ad tentanduin 
expostulare. Nunquid etiam Jobum diabolus exqui- 
sivit ? Expetiit autem apostolos a Christo, ita ut 
eliam Dominus diceret : Simon, Simon, quoties 
Satanas expetivit vos ut cribraret. sicut triticum ? ego 
autem rogavi pro te, ut non deficiat fides tua δ". 


Vgns. 22. « Ortus est sol, et congregati sunt. 

Christo enim resurgente recesserunt. Quapropter 
Symmachus pro congregati sunt scripsit recedent. Quo 
autem recesserunt? in lustra sua : ibi cubant serpen- 
tium instar latitantes. Et jure meritissimo, quan- 
doquidem iis qui revera homines sunt Christi 
resurrectio fiduciam dedit, et adhortata est ut usque 
ad vesperam, scilicet vite hujus consummationem, 
proprium opus agerent, nempe virtutem : hane 
enim nobis Deus ad operandum dedit. 


Vrns. 24 
mine. » 

Obstupescit dicta Dei mysteria in multa magna- 
que sapientia facta : quam utpote eximiam et valde 
arcanam memo principum hujus seculi. cognovit. Si 
enim cognovissent, nunquam Dominum glorie cruci- 
f[ixissent *, uti Paulus ait. 


. 4 Quam magnificata sunt opera tua, Do- 


est terra creatura tua. » 

Id est instauratione et innovatione. Si qua ergo 
in Christo nova creatura ; vetera. transierunt, ecce 
[acta sunt. omnia nova . Ad quid autem terra ? 
quandoquidem ad illam colos inclinans descendit. 
Quomodo autem illam. ere2vit, nisi. super aquas, 
quemadmodum ab initio eam produxerat ? Clarum 
aulem quod per aquas baptismatis. Hoc enim id. 
quod sequitur insinuat. 

Vgns. 25. « IIoc mare magnum. » 

Magna est. baptismatis gratia, utpote magna con- 
linens mysteria. Lata autem, quia lolam spiritus 
complectitur inoperationem. Reptilia autem in- 
lellige peccatores, eo quod ad terrena repant : qui 
ob multitudinem merito &icuntur esse suprà nu- 
merum, vel quia solis justis convenit, ut numeren- 
bur. Ait enim: Mihi autem. valde honorificati suit 
amiel tui, Deus. Dinumerabo eos, et super arenam 
multiplicabuntur δὺς 

« Animalia pusilla cum magnis. » 

Mediocriter et valde justi. Hos enim omnes La- 
ptisma suscipit, et non solum peccatores, sed etiam 
justi lavacro regenerationis opus habent. Nam nisi 
quis renatus fuerit. ex aqua et spiritu, 
introire in requin. Dei 55, 


« Impleta 


non potcst 


uit, 5. 


4l 


$* Psal. cxxxvit, 18, 55 Joan 


1291 

Vens. 27. « Omnia a te exspectant. » 

Omnia enim bona manu Dei continentur, ut cum 
cam aperuerit, omnia repleat, ae saturet bonitate. 
Porro manuum ejus aperlionem etiam in cruce 
expansionem intelligere oportet; unde omnia imple- 
ta sunt bonitate, id est benignitate ; quandoquidem 
omne peccatum per crucem remissum est. 


Vrgns.50. « Emittes spiritum tuum. » 

lllud de mortuorum resurrectione dici potuisset 
tanquam de humano spiritu in terram emisso, ut 
liumana natura renovaretur, nisi Propheta dixisset 
Spiritum. tuum, manifeste Dei Spiritum sanctum 
declarans ; cujus missione omnis terra, id est omnes 
gentes creat:& sunt, et renovat: ; scilicel per prze- 
dicationem apostolorum. Nam in ommem terram 
exivit sonus eorum, οἱ in fines terre verba eo- 
rum $5, 


V£ns. 52. « Qui respicit super terram. » 

Tanta enim virtus Conditoris est, ut vel solus 
ejus aspectus satis sit ad Lerram, quae inconcussa 
videtur, concutiendam. 

Vrns. 55. « Cantabo Domino in vita mea. » 

Promissum bonum et vitam zeternam implenti 
tribuens, scilicet pro quadam vitze meta Dei laudem 
ponere. Talis enim ad angelorum ordinem con- 
scendit. 

Vrns. 24. « Jucundum sit ei eloquium meum. » 

Cum eniin Deo orationes nostr: placuerint, tunc 
ciiam nos merito in ipso letamur; quia partim 
quidem bona ab ipso accepimus, partim etiam ex- 
spectamus ; atque illud, Gaudete in Domino semper *", 
implere possumus. 

Vgns. 25. « Deficiant peccatores a terra. » 

Procemio finem convenientem imposuit. Decebat 
enim ut qui de tantis mysteriis verba facturus erat, 
principium et finem sermonis statueret. Dei bene- 
dictionem, cui etiam nos diligenter attendamus. 
Assidua enim Dei benedictio vitam nostram recte 
disponit. 

PSALMUS CIV. 

Vrns. 1. « Confitemini Domino. » 

Non frustra primum confiteri ac deinde invocare 
jubet; sed. ut per confessionem a peccatis nostris 
cemundati, ex sancto templo puroque organo 
liymnum afferamus, 


* Annunliate inter gentes. » 

Quam ob causam? quia nimirum populo Judxo- 
rum jimmorigero et inobedienti annuntiatio illa 
yrodesse non poterat. Itaque Propheta hie mani- 
(este praedicit legis ac prophetarum transitum ad 
gentes. 

Vgns. 9. «. Laetetur cor quierentium. Dominum.» 

Vult eum qui Dominum quaerit. fortitudinem ani- 
mi assumere per continentiam voluptatum. Faciem 


** Psal. xviu, 5. “1 Phil. 1v,4 


HESYCH!I PRESBYTERI 1999 


« Πάντα πρὸς σὲ προσδοχῶσι. » 

Πάντα γὰρ τὰ ἀγαθὰ τῇ χειρὶ τοῦ Θεοῦ περιέσφιγ- 
χται,, ἵν᾽ ὅταν ἀνοίξῃ, πάντα πληροῖ xal χορτάζῃ 
χρηστότητος. "Avot&ty ὃὲ αὐτοῦ χειρῶν xai τὴν ἔχ- 
τᾶσιν τὴν ἐπὶ τοῦ σταυροῦ προσήχει λογίζεσθαι" ἀφ᾽ 
ἧς πάντα ἐπλήσθη χρηστότητος, τουτέστι φιλανθρω- 
vag: ἐπειδὴ πᾶσα ἁμαρτία διὰ στα 
prise. 

« Ἑξαποστελεῖς τ 

ἮΝν ἂν τοῦτο περ 


υροῦ συγχεχὼ- 


τῆς τῶν νεχρῶν ἀναστάσεως 


οὶ 
λέγεσθαι, ὡς ἐπὶ τὴν γῆν ἀποστελλομένου τοῦ ἀν- 
θρωπίνου πνεύματος, ὥστε ἀναχαινισθήναι τὴν &v- 
θρωπότητα, εἰ μὴ τὸ Πγεῦμά σου ὃ Προφήτης εἶπε; 
σαφῶς τὸ τοῦ Θεοῦ Πνεῦμα τὸ ἅγιον δηλῶν’ οὗ τῇ 


ἀποστολῇ πᾶσα ἡ γῆ, 


στ 
ny 
τουτέστι πάντα τὰ ἔθνη ἐχ- 
πίσθη, χαὶ ἐχαινίσθη" διὰ τοῦ χηρύγματος τῶν ἀπο- 
στόλων, εὔδηλον. Εἰς πᾶσαν γὰρ τὴν γῆν énA0gr 
ὁ φθόγγος αὐτῶν, καὶ εἰς τὰ πέρατα τῆς οἴκου- 
μέγης τὰ ῥήματα αὐτῶν. 5 

€ Ὁ ἐπιθλέπων ἐπὶ γῆν. » 

Τοσαύτη γὰρ ἡ τοῦ Δημι ουργοῦ δύναμις, ἱχανὸν 
αὐτοῦ χαὶ τὸ βλέμμα εἶναι, σαλεῦσαι τὴν δοχοῦσαν 
ἀσάλευτον. 

€ "Act τῷ Κυρίῳ ἐν τῇ ζωῇ μου. » 

Ὑπόσχεσις ἀγαθὴ χαὶ ζωὴν αἰώνιον τῷ 71 dep 
παρέχουσα, 6pov τοῦ βίου οξο 
γίαν τίθεσθαι. 
ἀνέρχεται. 

Ἡδυνθείη αὐτῷ ἡ διαλογή μου.» 

᾿Ἐὰν γὰρ ὁ Θεὸς ἐπὶ ταῖς ἡμετέραις ἀρεσθῇ λέ- 
ξεσι, τότε χαὶ ἡ μεῖς εἰχότως ἐπ᾽ αὐτῷ εὐφραινόμεθα, 
ἀγαθὰ παρ᾽ αὐτοῦ τὰ μὲν ἤδη λαμθάνοντες, τὰ δὲ 
προσδεχόμενοι" χαὶ τὸ, Χαίρετε ἐν Κυρίῳ πάντοτε, 
ἀποπληρῶσαι δυνάμεθα. 

« Ἐχλείποιεν ἁμαρτωλοὶ ἀπὸ τῆς γῆς. » 

"Eotxbz τῷ προοιμίῳ χαὶ τὸ τέλος ἐπέθηχεν. Ἐχρῆν 
γὰρ περὶ τηλιχούτων μυστηρίων ἐνθέμενον, ἀρχὴν 
xai τέλος τοῦ λόγου τὴν εἰς Θεὸν εὐλογίαν ποιήσα- 
σθαι, ἧς χαὶ ἡμεῖς μετὰ σπουδῆς ἐχώμεθα. Εὐλογία 


τινὰ τὴν τοῦ Θεοῦ 


Εἰς ἀγγέλων γὰρ τάξιν ὁ τοιοῦτ 


γὰρ Θεοῦ διηνεχὴς εἰς εὐζωΐαν ῥυθμίζει τὸν βίον τὸν 
ἡμέτερον. 
ΨΑΛΜΟΣ PA. 
« Ἐξομολογεῖσθε τῷ Κυρίῳ.» 
Οὐ μάτην ἐξομολογεῖσθαι πρότερον, χαὶ δεύτερον 


ἐπιχαλεῖσθαι βούλεται" ἀλλ᾽ 
tt 


ἵνα χαθαροὶ διὰ τῆς 
ξομολογήσεως τῶν ἡμετέρων ἁμαρτημάτων γενό- 
pivot, ἐξ ἁγίου ναοῦ xol ὀργάνου χαθαροῦ τὸν ὕμνον 
προσενέγχωμεν. 

ς ᾿Απαγγείλατε ἐν τοῖς ἔθνεσι. » 

Τίνος χάριν; ἐπειδὴ τὸν Ἰουδαίων λαὸν ἀνήχοον 


ὄντα xal ἀπειθῇ ἡ ἐπαγγελία ὠφελεῖν οὐχ ἡδύ- 


varo. Ὥστε σαφῶς ὁ "PESE προαγορεύξι τὴν 
τοῦ νόμου xal τῶν προφητῶν εἰς τὰ ἔθνη μετά- 
623tw. 
« Εὐφρανθήτω χαρδία ζητούντων τὸν Κύριον. » 
Ἰσχὺν ἀναλαθεῖν τῇ ψυχῇ τῇ τῶν ἡδονῶν ἐγχρα- 
τείᾳ βούλετα! τοῦτον ὅστις ζητεῖ τὸν Κύριον. Πρόσ- 


1293 


FRAGMENTA IN PSALMOS. 


1288 


coy δὲ, οὐ τὸ τῆς οὐσίας λέγει (τοῦτο γὰρ οὐδεὶς A autem non substantiz dicit (hanc enim nemo vide- 


ὄψεται, φησὶ πρὸς Μωσέα, xa ζήσεται), ἀλλὰ πρόσ- 
ωπον τοῦ Θεοῦ ἡ εἰς αὐτὸν γνῶσις. 

« Αὐτὸς Κύριος ὁ Θεὸς ἡμῶν. » 

Καὶ μὴν εἰς τὴν Ἰουδαίαν δοθεὶς ὁ νόμος ἐτύγχα- 
νεν" ἀλλ᾽ ἐπειδὴ τῶν ἐθνῶν αὐτὸν λαμθανόντων εἰς 
ὅλην διαθαίνειν τὴν οἴχουμένην ἔμελλε" τὸ γενόμενον 
ὃ Προφήτης αἰνίττεται, καὶ δείχνυσιν, ὡς αὐτὸς 
Θεὸς, ὁ τότε μόνῃ τῇ Ἰουδαίᾳ τὸν νόμον χαὶ τοὺς 
προφήτας δεδωχὼς, εἰς πᾶσαν αὐτοὺς ὕστερον τὴν 
γῆν ἐφανέρωσεν. 

€ Ἐμνήσθη εἰς τὸν αἰῶνα διαθήχης. » 

Alva μὲν xa χιλίας γενεὰς τὸν παρόντα βίον 
λέγει" οὐ χιλίας πάντως γενεὰς ἀριθμούμενος, ἀλλ᾽ 
ἔθος τῇ θείᾳ Γραφῇ τὸν τῶν χιλίων ἀριθμὸν ἐπὶ τοῦ 
πλήθους ἐχδέχεσθαι" ὡς ὅταν Πέτρος λέγῃ Ἡμέρα 
μία παρὰ Κυρίου ὡς χίλια ἔτη. Kay πάλιν Δανιήλ' 
Χίλιαι χιλιάδες ἐνιειτούργουν αὐτῷ. Διαθήχην 
δὲ ἐνταῦθα τὴν Παλαιὰν ἐννόησον, χαὶ λόγον ὃν 
ἐν αὐτῇ περὶ τοὺς πατριάρχας ἐξεθόησεν, 


« Ὃν διέθετο τῷ ᾿Λθραάμ.. » 

"Aog φησίν: "Ov συγετέλεσε μετὰ τοῦ '"A- 
ὁραάμ. 

« Καὶ διῆλθον ἐξ ἔθνους εἰς ἔθνος. » 


Πολλὰ γὰρ ἔθνη μέχρις ὅτε τῆς 
ἐπαγγελθείσης αὐτοῖς γῆς τὸν χλῆρον παρέλαθον. 

« Οὐκ ἀφῆκεν ἄνθρωπον ἀδιχῆσαι αὐτούς. » 

Ἐρεῖς ταυτὸ χαὶ περὶ τοῦ Aá6av: τούτῳ γὰρ 
οὗ συνεχώρησε τὸν Ἰακὼδ ἀδιχῆσαι, καὶ ταῦτα 
βουλομένῳ. 

« Μὴ ἅπτεσθε τῶν χριστῶν μου.» 

Χριστοὶ δὲ οἱ πατριάρχαι, οὐχ ἐλαίῳ χρισθέντες, 
ἀλλὰ τῇ μετουσίᾳ τοῦ Πνεύματος" ἀφ᾽ ἧς χαὶ προ- 
φῇται ἐλέγοντο. ᾿Αχήχοας γὰρ ὅπως τὸν ᾿Αθραὰμ. 
ὁ Θεὸς ἐν τοῖς πρὸς ᾿Αδιμέλεχ λόγοις ποοφήτην 
προπηγόρευσεν. 

« Πᾶν στήριγμα ἄρτου συνέτριψεν. » 


ετῆλθον, 


Τουτέστι, Πᾶσαν ὑπόστασιν τροφῆς συντριθῆναι ὁ 
Προφήτης ἱστόρησεν. Ἕτερος ἑρμηνευτήῆς φησι 
βακτηρίαν, τουτέστιν ἰσχύν. 

« ᾿Ἐξαπέστειλεν ἔμπροσθεν αὐτῶν ἄνθρωπον. » 

Δείχνυσιν ὅτι τὰ τοῖς ἁγίοις συμθαίνοντα, olxovo- 
μίας τινὸς θαυμαστῆς χαὶ δοξαζούσης αὐτόν τε Θεὸν 
xal τοὺς πάσχοντας γίνεται. Ἰδοὺ γὰρ χαὶ ὁ "Lo- 
σὴφ εἰς δουλείαν ἐπράθη, ὥστε ἔμπροσθεν τοῦ λοι- 
"moU γένους ἀποσταλῆναι" τουτέστιν, ὥστε προλαθεῖν 
xaX εὐτρεπίσαι αὐτοῖς τὴν εἰς Αἴγυπτον χάθοδον" 
ἀφ᾽ ἧς τηλιχαῦτα ἠχολούθησε θαύματα. 

« Εἰς δοῦλον ἐπράθη Ἰωσήφ. » 

Τὸ στεῤῥὸν τῶν πειρασμῶν xal τὸ ἰσχυρὸν προσ- 
ἡγόρευσε σίδηρον, ὅπερ διὰ τῆς ὑπομονῆς ὁ Ἰωσὴφ 
διέθαινε" xal πάροδος αὐτῷ τὰ λυπηρὰ διὰ μαχρο- 
θυμίαν ἐγένετο. 

ΘΟ p petom;.8; 


*9Dan;vn, 4. Το Gen. XX,.7. 


bit, inquit ad Moysem, et vivet) ; sed facies Dei est 
ejus cognitio. 

Vrns. 7. « Ipse Dominus Deus noster. » 

Etenim pro Judza dala erat lex : sed quoniam 
gentibus illam suscipientibus in universum orbem 
transitura erat : id quod factum est Propheta insi- 
nuat, et ostendit, quomodo idem Deus, qui soli 
Judi: legem et prophetas dederat, postnodum 
ipsos in omnem terram manifestaverit. 


Vrns. 8. « Memor fuit in seculum testamenti. » 

Scculum quidem ac mille generationes appellat 
vitam przesentem ; non quod mille generationes nu- 
meret, sed quia mos est Sceriptur:e -millenarium 
numerum pro multitudine accipere : ut cum Petrus 
ait : Unus dies apud Dominum sicut mille anni *?. Et 
rursus Daniel: Millia millium ministrabant ei δ᾽. 
Testamentum autem hoc loco vetus intellige, et 
verbum quod in eo de patriarchis pronuntia- 
vit. 

Vrns. 9. « Quod disposuit ad Abraham. » 

Alius ait : Quod consummavit cum Abraham, 


Vrens, 15. « Εἰ pertransierunt de gente in gen- 
lem. » 

Multas enim gentes peragrarunt, donec terrz ipsis 
promissze hzereditatem acciperent. 

Vgns. 14. « Non permisit hominem nocere eis. » 

Idem dices etiam de Laban : nam et huic, 
quantumvis volenti, minime permisit ut Jacobo no- 
ceret. 

Vras. 15. « Nolite tangere christos meos. » 

Christi autem sunt patriarchze non oleo uncti, 
sed participatione Spiritus : unde etiam prophetze 
vocabantur. Audivisti enim quomodo Deus etiam 
Abraham in suis ad Abimelechum sermonibus pro- 
phetam appellaverit 79. 

Vrens. 16. « Et omne firmamentum panis con- 
wivit. » 

ld est, Omnem cibi substantiam contritam fuisse 
Propheta narravit. Alius interpres ait baculum, id 
est robur. 

Vrens. 17. « Misit ante eos hominem. » 


D Ostendit illa qu: sanctis accidunt. admirabilis 


cujusdam esse dispensationis, qu:e tam ipsum Deum 
quam eos qui ista patiuntur gloriosos efficiat. Ecce 
enim Joseph etiam venditus est in servitutem, ut 
ante reliquum genus premititeretur : 
antieiparet et prapararet ipsis descensum jiu 
AEgyptum : unde talia tantaque miracula sunt con- 
secuta. 

«In servum venumdatus est Joseph. » 

Durit&iam rigoremque tentationum appellavit fer- 
rum, quod per tolerantiam Joseph pertransivit; et 
res tristes propter ejus longanimitatem ipsi trans- 
itus fuerunt. 


id est, ut 


1295 


Vgns. 19. 

ld est, verbum quod circa ipsius dispensationem 
Deus constituerat. Cum enim verbo omnia dispen- 
set, verbo quoque aliquo tentationum nostrarum 
finem ac liberationem definivit: quod cum nos 
prius ignoremus, postmodum eventu ipso disci- 
mus. Etenim lex data nondum erat conscripta, 
scd unicuique ratione utenli lex naturalis ora- 
culum erat a Deo, per quod etiam rationales ex- 


sistimus. 
Vzns. 25. « Convertit cor eorum. » 
Converlil, id est, ^onverüi permisit. Sic enim 


Seriptura loqui solet, cum permittit illa quxe pote- 
rat impedire, non sine ratione tamen, sed quaedam 
alia dispensando. 


Vrns. 28. « Et non exacerbaverun: sermones 
ejus.» 
Id est, promissiones suas minime violarunt, 


neque dicta signa fefellerunt. Quid enim falsitate 
acerbius? Quocirca non fallere, sed omnia precepta 
mirabilia implere, non exacerbare merito appella- 
tum est. Dicit autem de Moyse et Aarone, uti ma- 
nifestum est. 

Vzns. 99. « Convertit aquas eorum. » 

Non dixit aquam, sed aquas; quandoquidem 
omnem aque congregationem non solum in 
fluminibus et stagnis, verum eliam in lignis 
ct lapidibus in sanguinem convertit unde 
eliam pisces aquarum natura immutata morie- 


bantur. (b 


Vrns. 50. « Edidit terra eorum ranas. » 

Etenim rans ubique adrepentes decurrebant. 
Verumtamen regiorum penetralium meminit, ut 
miraculi magnitudinem declararet; quod meque 
famulorum  militumve — turba, que in regiis 
degere solet, ranas arcere minime valuerit. Non 
solum, inquit, aquam in grandinem commutando 
condensavit, verum etiam ex ea ignem eduxit, vel 
cum ea connexuit. Utrumque enim demonstrat 
magnam miraculorum ΟΡ [οἷς in elementa po- 
testatem. 

Vrns. 56. « Et. percussit omne primogenitum. » 

Cum dixitomne primogenitum,duas plagas pecoribus 
et hominibus irrogatas demonstravit. Pulehre autem 
primogenita omnis laboris primitias appellavit. Etsi 
enim h:zee plaga fuerit posterior, illa tamen maxime 
perculsi fuerunt; et quasi cexiterorum | fiagellorum 
coripendium quoddani iis exstitit. Quin simul etiam 
insinuatur, quomodo hze plaga fuerit quzdam 
retributio necis Israelitarum pueris illatz:, quam 
Pharao veluti primitias insidiarum contra Judzos 
exhibuit, 

Vins. 57. c Et eduxit cos in argento. » 

Non inferens injuriam /Egyptiis (indignum enim 
Deo cum injuria aliorum aliis beneficia conferre) : 
sed dum illos a Jud:eis spoliari precipit, mer- 
cedem ipsis prolaterum fabricatione. debitum re- 
tribuit. 

« Et non erat in tribubus eorum infirmus. » 


HESYCHH PRESDYTERI 


Donec veniret verbum ejus. » A 


1296 
« Μέχρι τοῦ ἐλθεῖν τὸν λόγον αὑτοῦ. » 

Τουτέστ 5 τὸν περὶ αὐτοῦ λόγον ὄνπερ ὁ θεὸς ἐπὶ 
xav αὐτὸν οἰχονομίας ἔθετο, Λόγῳ γὰρ πάντα 
ονομῶν, Wu τινὶ xal τῶν ἐφ᾽ fj 

ἣν ἀπαλλαγὴν χαὶ τὸ τ 


«ἧς 
οἶχο piv πειρασμῶν 
τέλος EUR 
πρότερον, ὕστερον 
αὐ μὴν οὕπω νόμος δοθεὶς ὑ ces " Ej 

οὔ ó Qu 


xa ἡμεῖς 
εἰ μανθάνο- 

γγραφος, 
σιχὸς νό- 


Nr e. i 
- 
- 
eo 
o 
c 
bs 
2^ e 
a 
LI 


' *3 Η 


ἑχάστῳ λογιχῷ λόγιον παρὰ Gc 
μος, δι᾽ ὃν xaX λογιχοὶ γινόμεθα. 


ἀλλ 


e 
lo] 


L 
cepe e, τουτέ 
£nctr. Οὕτω γὰρ ἔθος ος 
ἐξὸν συγχωρε 
ἀλλ᾽ οἰχονομῶν € Hp 


ραφῆναισυ ἘΣ 
Γραφῇ } 
δίχα δὲ 


χωλῦσαι λόγου E08 


« Καὶ οὐ παρεπίχραναν τοὺς λόγους αὑτοῦ. » 


"€" LY 
Ou6t τὰ 


τοῦ ἜΣ main 


f € ἑαυτῶν ὑποσχέσεις 
τα : οῦ ἐψεύσαντο. Τί γὰρ 
τι μὴ ψεύσασθαι, ἀλλ 
END vx θαύματα, μὴ 
παραπιχρᾶναι διχαίως KS ευται. Λέγει δὲ περὶ 
Μωσέως χαὶ ᾿Ααρὼν, εὔδηλον. 
« Μετέστρεψ 
τὸ ὕδωρ, ἀλλὰ 


pi 
2 
Ξ 
g 


πάντα ἐπιτελέσαι 


ε τὰ ὕδατα αὐτῶν. » 

τὰ ὕδατα" ἐπειδὴ πᾶσαν 
ὕδατος συναγωγὴν οὐ μόνον τὴν ἐν ποταμοῖς χαὶ 
Ho ἀλλὰ χαὶ τὴν ἐν ξύλοις xaX λίθοις εἰς αἷμα 
GéC) xev: ἀφ᾽ ὧν χαὶ οἱ ἰχθύες τῆς φύσεως τῶν 


LI 
ὑδάτων ἀλλοιωθείσης ἀπέθνησχον. 


PR γῆ αὐτῶν βατράχους. » 
πανταχοῦ διέτρεχον οἱ βάτραχοι ἕρπον- 


λὰ τῶν βασιλιχῶν ταμείων ἐμνημόνευσεν, 
ὥστε δηλῶσαι τὸ τοῦ, θαύματος μέγεθος" ὅτι μηδὲ 


πλῆθος οἰχετῶν ἣ στρατιωτῶν, οὔσπερ εἰχὸς ἐν τοῖς 
βασιλείοις διάγειν, ἀποσοθῆσαι τοὺς βατράχους ἐδύ- 
νατο. Οὐ μόνον, φησὶ, τὸ ὕδωρ εἰς χάλαζαν μεταῦα- 
λὼν συνέπηξεν, ἀλλὰ χαὶ πῦρ ἐξήγαγεν ἐξ 
Ἑχάτερον γὰρ πολλὴν τὴν χατὰ 


αὐτοῦ, 
ἣ συνέπληξεν αὐτό. 
τῶν στοιχείων ἐξουσίαν τοῦ θαυματουργοῦντος συν- 
ἔστησιν. 


« Καὶ ἐπά pase πᾶν πρωτότοχον. ν 


Πᾶν zpocócoxov εἰπὼν, τὰς δύο πληγὰς τ 
νομένας 


χάλεσεν ἀπαρχὴν 


cox 
ὧν χτηνῶν xai τῶν ἀνθρώπων “γε 
πόνου παντὸς É 
Ei γὰρ χαὶ ὑστέρᾳ πληγὴ ἐγένετο, 
λέον ἐπλήγησαν᾽ χαὶ ὥσπερ 
Ἄλλων μαστίγων ἐγένε- 
fO 6E xai αἰνίττεται, ὡς ἡ πληγὴ αὕτη ἀντ- 


ca 
^ o3 


eec ἣν τῆς τῶν Ἰσραηλιτιχῶν βρεφῶν àvat- 
ρέσεως, ἥντινα ἀπαρχὴν ἐπιβουλῆς xavà τῶν Ἰου- 
δαίων ὁ Φαραὼ ἐνεδείξατο. 

€ Καὶ ἐξήγαγεν αὐτοὺς ἐν ἀργυρΐῳ. » 

Οὐχ ἀδιχῶν τοὺς Αἰγυπτίους (Θεοῦ γὰρ ἑτέρους 
εὐεργετεῖν ἑτέρων ἀδιχουμένων ἁνάξ'ον)" ἀλλ᾽ ὅταν 
σχυλεῦσαι αὐτοὺς τοῖς Ἰουδαίοις ἐντέλλεται, τὸν 
μισθὸν ὅνπερ αὐτοῖς τῆς πλινθοποιίας ἐπώφειλον 
εἰσεπράττετο. 


τῶν ὁ ἀσθενῶν.» 


1291 
᾿Απόδειξις σαφὴς ὅτι χεὶρ Θεοῦ ὑ 


γύπτου τὸν Ἰσραὴλ ἐξάγουσα. Πῶς yàp ἐν τοσαύ- 
ταις μυριάσιν οὐδεὶς ἀσθενεῖν ÉuciAe, χαὶ 
χαχῶς αὐτῶν πασχόντων, χαὶ 
τοῖς ἔργοις ὁσημέραι; 

« Εὐφράνθη Αἴγυπτος 


FRAGMEN 


ταῦτα 
ταλανπωρου μένων 


Τοσαύτην τοῦ Θεοῦ μεταδολὴν δεξωχότος τοῖς 


πράγμασιν, ὥστε τοὺς πρότερον πρὸς βίαν χατέχον- 
εἶν ἀπᾶραι καὶ κατεπείγειν. 
Διόπερ οὐδὲν τῆς δυνάμεως τῶν ἐχθρῶν ὅταν ἔχω- 
μὲν ὑπερμαχοῦντα, τὸν Θεὸν φροντίζειν ὁφεί- 
λουεν. 


τὰς αὐτοὺς, mo. pax 0). 


« "Ioa, χαὶ ἦλθεν ὀρτυγομήτρα. » 

Τὸ μάννα λέγει οὐχ ὡς ἐξ αὐτοῦ τοῦ οὐρανοῦ, 
ἀλλ᾽ ix τοῦ ὑπὲρ, χεφαλῆς ἀέρος (ὅνπερ 
θεία Γραφὴ πολλάκις προσαγορεύε!) φερόμενον, ἅμα 
ὃὲ xax ὡς εἰκόνα τοῦ οὐρανίου ἄρτου τοῦ δοθέντος ἐν 
μυστηρίῳ τῇ Ἐχχλησίᾳ φέροντα. 

€ Διέῤῥηξε πέτραν, χαὶ ἐῤῥύησαν ὕδατα. » 


οὐρανὸν ἣ 


Οὐχ ἄρα τὸ ὑπάρχον ὕδωρ ἐν τῇ πέτρᾳ f] πληγ 
τῆς ῥάθδου xa ἢ ῥῆξις ἐπήγαγεν * ἀλλὰ τὰ τοῦ Θεοῦ 
προστάγματα, xoY ῥαγῆναι τὴν πέτραν ὑπὸ τῆς 
ῥάύδου, καὶ ὕδωρ ῥεῦσαι ὃ πρότερον οὐχ ἣν ἐν αὐτῇ, 
παρεσχεύασε. Τοῦτο γὰρ ὁ Προφήτης μαρτυρούμενος, 

᾿Ἐπορεύθησων ἐν ἀνύδροις ποταμοὶ, ἐξεθόησεν 

χάριν" ἵνα τῆς γῆς ἐχείνης τὸ ξηρὸν ἄνικ μον xaX ἄγονον 

τῶν ὑδάτων αἰνίξηται. Ταῦτα δὲ τίνος ἐθαυματουργεῖτο 

χάριν; Ὅτι ἐμνήσθη τοῦ «ἱόγου τοῦ ἁγίου αὐτοῦ. 
€ Ὅπως ἂν φυλάξωσι τὰ διχαιώματα. » 

Καὶ τὸν γόμον αὐτοῦ ἐκζητήσωσι, δηλονότι τὸ 
Εὐαγγέλιυν. 
εἶχον ; 


ΤΊ γὰρ ἔμελλον ζητεῖν ὅπερ ἅπαξ 
Οὐκοῦν τὴν διαθήχην πάντως 
αἰνίττεται. 


τὴν δευτέραν 


TAAMOZ PE. 
« Καὶ ὡδήγησεν αὐτοὺς ἐν ἀθύσσῳ. » 
Οὐδὲ γὰρ ἁφὴ τῆς ῥάδδου, ἀλλὰ τὸ 
τοῦ Θεοῦ χέρσον ἐποίε: τὸ πέλαγος. 


πρόσταγμα 


« Καὶ ἔσωσεν αὐτοὺς Ex χειρὸς μισούντων. » 

Οὐ μάτην ταῦτα λέγει, τὴν ὃὲ τῶν Ἱουδαίων 
ἀχαριστίαν τραγῳδῆσαι βουλόμενος, ὅτι τοιαύτης 
εὐεργεσίας ἀπολαύοντες, ἀγνώμονες ὅμως περὶ τὸν 
εὐεργέτην τὸν οἰχεῖον γεγόνασι, τὸν ὕδατι τοὺς θλί- 
ὄοντας αὐτοὺς xaY τοὺς ἐπηρεάζοντας θάπτοντα. 
Ὥσπερ ἐπιφέρει * 

€ "Exáyuvav, ἐπελάθοντο. » 

᾿Απίστων τοῦτο xal ὀλιγώρων ἴδιον, μὴ ἀναμέ- 
νεῖν τὴν τοῦ Θεοῦ βουλὴν, ὅταν μετὰ μακροθυμίας 
οἰχονομῆσαι ἐχεῖνος βούληται ἅπαντα, ἀλλ᾽ ἀπογι- 
νώσχειν, λήθην παθόντας τῶν θαυμάτων τῶν ἔ:.- 
προσθεν. 

« Ka ἐπεθύμησαν ἐπιθυμίαν ἐν τῇ ἐρήμῳ. » 


Δύο τῶν Ἰουδαίων συνῆψεν ἁμαρτήματα * 
67. σαρχιχὴν ἐπιθυμίαν ἐπεθύμουν ἐν τῇ 
ἐν f φιλοσοφεῖν ἔδε:, χαὶ ἀπὸ πάσης 
μίας ἐγχρατεύεσθαι" Hio 


ἕν μὲν, 
ἐρήμῳ, 
τοιαύτης ἐπιθυ- 
vepoy δὲ, ὅτι δεηθέντες 


ἘΣ 


(TA IN PSALMOS. 
πῆρ p4s4 ἐξ Ai- Δ 


1293 

Moc utique manifestum est argumentum, Dei 
manum fuisse que Israelem ex /Egypto eduxit. 
Quomodo enim inter tot millia nemo :egrotasset ; 
idque cum pessime haberentur, et quotidianis la- 
boribus aflligerentur. 

Vgns. 38. « Lietata est ZEgyptus in 
ctione. » 

Deo nimirum tantam rerum mutationem largiente, 
ut qui prius ipsos vi detinebant, hortarentur et 
urgerent discessum. Quapropter inimicorum vis nil 
nobis euranda est, quando Deum habemus defen- 
sorem. 


profe- 


Vgns. 40. « Petierunt, et venit coturnix. ? 
Manna dicit quod non ex ipsomet colo, sed ex 


D aere supra caput nostrum exsistente (quem Seri- 


ptura divina s:epe coelum appellat) deferebatur, et 
simul etiam. imaginem referebat panis illius co- 
lestis qui Ecclesiw€ datus est in sacramento. 

VEns. 41. « Dirupit petram, et fluxerunt 
aquae. » 

Haud utique aquam in 
percussio et petrae scissio produxit; sed mandata 
Dei tam petram ipsam a virga findi, quam aquam 
in ipsa prius minime exsistentem effluere fecit. 
loc enim Propheta testatus exelamavit, Transierunt 
in siccis flumina : ut terrae illius aviditas et siccitas 
aquarum innueretur. Hec autem. ui- 


petra exsistentem virgae 


stcrilitasque 
racula eur contigerunt? Quoniam memor [uit verbi 
sancti sui. 

Vins. 45. « Ut eustodiant justificationes. » 
scilicet. Evangelium. 
Quorsum enim qu:ererent id quod. absolute habe- 
bant? ltaque alterum. omnino testamentum  insi- 
nuat. 


Et legem. ejus. exquirant , 


PSALMUS CV 
Vgns. 9. « Et deduxit eos in abysso. » 
Non enim attactus virg, sed mandatum Dei 
pelagus fecerat tevram incultam. 
Vgns. 10. « 
lium. » 
Non temere hac dicit, sed ut Judiorum ingra- 


Et salvavit eos de manu odien- 


litudinem. exaggeraret, quod. tanta beneficia con- 
Secuti, tamen erga benefactorem suum ingrati 
exstiterint , 
abilisebant ae divexabant. 
aqua tribulantes eos, 


qui aquis sepeliverat eos qui ipsos 
Unde subdit : Operuit 


Vgns. 43. « Festinaverunt, obliti sunt. » 

Ineredulorum et neglizentium hoe est proprium, 
ut minime exspectent Dei sententiam, quando eum 
longanimitate cuncta dispensare decreverit, sed 
desperent, praeterita. miracula oblivioni tradentes. 


Vgns. 14. « Et, concupierunt concupiscentiam in 
deserto. » 

Duo Jud:orum peccata conjunxit : unum quidem 
quod carnalem eoncupiseentiam concupiverint in 
deserto, ubi philosophari oportuerat, et ab omni 
: alterum vero, 


simili concupiscentia sibi tem2erare 


1289 


HESYCHII PRESBYTERI 


1500 


quod aqua egentes illam minime petiverint, sed A ὕδατος οὐχ ἥτουν, ἀλλ᾽ ἐπείραζον. Πλὴν θχαυματουρ- 


Verumtamen Deus a miraculis 
Non enim distulit, neque in 
alium locum migrare jussit, ut aquie copiam repe- 
rirent, sed terram desertam et sitibundam de petra 
fontem aqux producere fecit. 

Vins. 17. « Aperta est terra. » 

Quando tumultuabantur contra Moysem οἱ Aaro- 
nem, faeta voragine absorpti sunt. Merito autem 
ipsis hoc genus supplicii accidit. Cum enim eos 
qui mare Rubrum pertransiverant subsannassent , 
ipsi terra absorpti perierunt. 


Deum tentaverint. 
minime cessavit. 


Vins. 24, « Et pro nihilo habuerunt terram desi- 
derabilem. » 
Terram promissam intellivit, quando labore 


fessos miserant, el multa magnaque de ista terra 
encomia audientes, in Z/Egyptum reverti volue- 
runt. 

Vrns. 22. « Et irritaverunt eum ad aquam. » 

Hec verba declarant contemptum terr: : Audite 
ne, increduli ; nunquid ex petra hac educemus vobis 
aquam ᾽ν Ὁ Distinctionem vero in labiis non dicit 
verborum ambiguitatem, quam Moyses e petra 
miraculum faciens sustinuit, sed id quod, uti par 
erat, Jud:orum populo contigerat expendit; quan- 
doquidem assidue inobedientes et tentantes fece- 
rant ut ipse contemptui haberetur. 


Vgns. 55. « Et commisli sunt inter gentes. » 

Non solum impiis pepercerunt, verum etiam cum 
ipsis communionem impiam exercuerunt. 

Vrns. 39. « Et fornicati sunt in adinveniioni- 
Lus. ». 

Fornicationem igitur hic vocat defectionem ἃ 
Deo. 

Vzns 41. 
rum. » 

Simul et Dei clementiam laudavit, et illorum 
malitiam. tragice. deploravit : siquidem ipse non 
destitit illis beneficia conferre et a rebus tristibus 


« Et tradidit eos in manus inimico- 


eos liberare, ipsi vero similiter perseverarunt illum 
irritare. 

Vens 46. « Et dedit cos in misericordias. » 

Viden' quanta sit Dei benevolentia; quando- 
quidem etiam inimicos nobis placabiles reddit, 
eosque non aliquos, sed omnes; et quidem illos 
(qui tanquam hostes captivos ceperant : hi nempe 
paterna viscera erga captos induunt, ut clarum sit 
ind. quidem irz divinz, hoc autem benignitatis 
esse : ulrisque. enim ad correctionem opus habe- 
mus. 

Vgns. 4T. 
yosler. » 

Moc est enim revera salvari, scilicet congreeari 
€x gentibus, et. carum errore minime aspersum 
csse. Modo enim gentes appellat illos, qui ambu- 
lant in. impietate quie gentes prius occupabat. 


« Salvos nos fac, Domine Deus 


9? Num. xx, 10. 


γῶν ὁ Θεὸς οὐχ ἐπαύετο. Οὐδὲ γὰρ ἀνεθάλετο, οὐδὲ 
εἰς ἕτερον μεταστῆναι τόπον, ὥστε ὕδατος εὑρεῖν 
χορηγίαν ἐχέλευσεν, ἀλλὰ τὴν ἔρημον xoi δι- 
Ψψάδα ἔνυδρον πηγὴν προαγαγὼν ἀπὸ τῆς πέτρας 
ἔδειξεν. 
« Ἠνοίχθη ἡ γῆ.» 
Ἡνίχα συστάντες 


χατὰ Μωῦΐσέως zal 'Aapów, 


χάσματος γενομένου χατεπόθησαν. Εἰχότως δὲ αὐτοῖς 
τοῦτο τῆς τιμωρίας τὸ εἶδος συνέδαινεν. ᾿Επειδὴ γὰρ 


τοὺς τὴν Ἐρυθρὰν θάλασσαν διελθόντας ἐφαύλισαν, 
αὐτοὶ τῆς γῆς συλληφθείσης & 
« Καὶ ἐξουδένωσαν γῆν ἐπιθυμητήν. o 


ἀπώλοντο. 


Τὴν ἐπαγγελθεῖσαν λέγει, ἡνίκα τοὺς χατασχόπους 


πέμψαντες, xai πολ)ὰ ὅσα τῆς γῆς ἀχηχοότες ἐγχώ- 
μια, εἰς Αἴγυπτον ἐπιστρέφειν ἐδούλοντο. 


« Καὶ παρώργισαν αὐτὸν ἐπὶ ὕδατος. » 

Δηλοῖ τὴν ἀπὸ τῆς γῆς ὀλιγωρίαν τὰ ῥήματα" ᾿Αχού- 
σατέ μου, οἱ ἀπειθεῖς" Μὴ & τῆς πέτρας ταύ- 
cnc ἑξάξομεν ὑμῖν ὕδωρ ; Διαστολὴν δὲ ἐν τοῖς χεί- 
λεσιν ob. τὴν τῶν ῥημάτων ἀμφιθολίαν λέγει, ἣν ὁ 
Μωσῆς ἀπὸ τῆς πέτρας θαυματουργῶν ὑπέμεινεν, 
ἀλλὰ τὸ συμθὰν, εἰχότως τῷ λαῷ τῶν Ιουδαίων λο- 
γίζεται" ἐπειδὴ συνεχῶς ἀπειθοῦντες xal πει- 
ράζοντες, εἰς ὀλιγωρίαν αὐτὸν χαταστῆναι ἐποίη- 
σαν. 

« Καὶ ἐμέγησαν ἐν τοῖς ἔθνεσι. » 

Οὐ μόνον ἐφείσαντο τῶν ἀσεδῶν, ἀλλὰ χαὶ ἀσεθῇ 
πρὸς αὐτοὺς χοινωνίαν εἰργάσαντο. 

« Καὶ ἐπάρνευσαν ἐν τοῖς ἐπιτηδεύμασιν. » 


Πορνείαν οὖν ἐνταῦθα τὴν ἀπὸ τοῦ Θεοῦ ἁποστα- 
σίαν χαλεῖ, 

« Καὶ παρέδωχεν αὐτοὺς εἰς χεῖρας ἐχθρῶν. » 

Ὁμοῦ τὴν τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίαν ὕμνησε, χαὶ 
τὴν ἐχείνων χαχίαν ἐτραγῴδησεν" ὁ μὲν γὰρ εὐερ- 
γετῶν xal ῥυόμενος αὐτοὺς τῶν λυπηρῶν οὐχ 

ἐπαύετο, οἱ δὲ καὶ παροργίζοντες αὐτὸν, χαὶ παρα- 
πικραίνοντες ὁμοίως ἐπέμενον. 

« Καὶ ἔδωχεν αὐτοὺς εἰς οἰχτιρμούς. » 

Ὁρᾷς ἡλίχον ἐστὶν εὐμένεια Θεοῦ * ὅπως ἡμῖν χαὶ 
τοὺς ἐχθροὺς εὐμενεῖς ἐργάζεται, καὶ οὐδέ τινας, ἀλλὰ 
πάντας χαὶ οἱ λαθόντες αἰχμαλώτους ὡς πολέμιοι, 
οὗτοι σπλάγχνα πατέρων περὶ τοὺς αἰχμαλωτισθέν- 
τας ἀναλαμθάνουσιν, ὥστε δῆλον εἶναι τὸ μὲν ὁρ- 
γῆς Θεοῦ, τὸ δὲ φιλανθρωπίας * ἀμφοῖν γὰρ εἰς διόρ- 
θωσιν χρήζομεν. 


« Σῶσον ἡμᾶς, Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν. » 


Τοῦτο γάρ ἔστιν ὄντως σωθῆναι, τὸ ἐπισυναχθῇ- 
ναι Ex τῶν ἐθνῶν., καὶ μὴ διεσπάρθαι εἰς τὴν 
πλάνην, Λέγει γὰρ ἔθνη νῦν, τοὺς ἐν 
ἀσεθείᾳ πορενομένους , ἥτις τῶν ἐθνῶν ἐχράτει τὸ 
πρότερον. 


ἐχείνων 


« Εὐλογητὸς Kóptog ὁ Θεὸς Ἰσραήλ. » 

Μέχρι τῶν ἐνταῦθα τὴν τετάρτην βίθλον τῶν ἸΓαλ- 
μῶν 'E6paity παῖδες ὁρίζονται" εἰς πέντε γὰρ τὴν 
τοῦ Δαθὶδ προφητείαν διελόντες (χαθὰ χαὶ πρότερον 
ἔφαμεν), ἔχοαστον ψαλμὸν, ᾧ τοῦτο τέλος mpóc 
ται ᾿Αμὴν, ἀμὴν, συμπλήρωσιν εἶνα: μιᾶς βίόλου 
νομίζουσιν. 


YAAMOZ Ρα'. 

€ ᾿Λλληλούϊα, » 

Παραπλησίως τοῖς προτέροις χαὶ οὗτος ἐπιγέγρα- 
wait τῆς γὰρ αὐτῆς ὑποθέσεως ἔχεται, ἱστορῶν 
ἐν μέρει τὰ γενόμενα τοῖς Ἰουδαίοις θαύματα. 

« Πεινῶντες xa διψῶντες. » 

Ὅταν γὰρ ψυχὴ λιμώξῃ χαὶ διψήσῃ ἀχοὴν λόγου 
τοῦ Θεοῦ, διδασχαλίας οὐχ ἔχουσα, ἀναγχαίως ἐχλεί- 
met καὶ ἐλαττοῦται * ἐπειδὴ τροφὴ Ψυχῆς ὁ τῆς θεο- 
γνωσίας ἄρτος. 


« Ἐξομολογησάσθωσαν τῷ Κυρίῳ. » 

Ἐλέη χαὶ θαυμάσια τοῦ Θεοῦ τὰ αὐτοῦ προσηγό- 
ρευσεν. Ὅτα γὰρ ἐθαυματούργησεν, οὐχ ἐνδείξεώς 
τινος ἣ φιλοτιμίας παρήγαγεν ἕνεχα, ἐλέους δὲ πάν- 
τως xal φιλανθρωπίας χάριν τὴν πρὸς ἐκείνους ὑπὲρ 
ὧν ἐπράχθη xai τὰ θαύματα. 

« Ὅτι ἐχόρτασε ψυχὴν χενήν. » 

Καὶ μὴν τὴν αὐτὴν καὶ πεινῶσαν εἰπὼν, ἔδειξεν 
ὡς ἁμαρτωλοί τινες ἦσαν οἱ λιμώττοντες. Τὸ γὰρ 
χενὸν ἀντὶ τοῦ ματαίου παρείληπται. 

€ ᾿Αντελάθετο αὐτῶν ἐξ ὁδοῦ ἀνομίας. » 

Ὁδὸν ἀνομίας ἀναγχαίως προσαγορεύει τὸν θάνα- 
τον. Alsía γὰρ τῷ θανάτῳ ἡ παραχοὴ τοῦ νόμου 
τοῦ δοθέντος ἐν παραδείσῳ γεγένηται. ᾿Αλλ᾽ ὅμως 
Χριστὸς ἡμᾶς Ex τοῦ θανάτου ἀντελάδετο, μέσον τῶν 
νεχρῶν ἡ ζωὴ, ἵνα λύσῃ τοῦ θανάτου τὴν τυραννίδα 
γενομένος. 

«* Πᾶν βρῶμα ἐθδελύξατο 3j ψυχή. » 


Βρῶμα τὴν τροφὴν ἐνταῦθα τὴν λογιχὴν νοήσο- 
μεν" περὶ ἧς ὁ Κύριος τοῖς ἀποστόλοις ἔλεγεν * "Ep- 
γάζεσθε μὴ τὴν βρῶσιν τὴν ἀποιϊλυμένην,, ἀ.1.1ὰ 
τὴν μένουσαν εἰς ζωὴν αἰώνιον. Ταύτης πᾶν εἶδος 
ὁ ἄνθρωπος ἐθδελύξατο. Οὔτε γὰρ φυσιχὸν νόμον 
οὔτε γραπτὸν ἐφύλαξαν, χαὶ διὰ τοῦτο ἤγγισαν ἕως 
τῶν πυλῶν τοῦ θανάτου. Πύλαι δὲ θανάτου τὰ ἁμαρ- 
τήματα οἷς δέον αὐτοὺς μαχρύνεσθαι. “Ὅσον γὰρ ταύ- 
ταῖς ἤγγισαν, τοσοῦτον πόῤῥω τῶν πυλῶν τῆς ζωῆς 
ἀναγχαίως ἐγένοντο. ᾿Αλλ᾽ ὁ Χριστὸς αὐτοὺς xai 
μαχρὰν ὄντας ἐγγὺς διὰ τοῦ αἵματος τοῦ οἰχείου 
πεποίηχεν, 

« Καὶ ἐχέχραξαν πρὸς Κύριον. ν 

Κραυγὴν ὁ Θεὸς 
ἀλλὰ τὴν. διάθεσιν 


οὐ τὴν διὰ φωνῆς γενομένην, 
τῆς διανοίας λογίζεται " ἐπεὶ 
xai Μωύσέως σιωπῶντος ἔλεγε, Τί βοᾷς πρός 
με; 

« ᾿Απέστειλε τὸν Λόγον αὐτοῦ. » 

Τί τούτου σαφέστερον πρὸς ἔνδειξιν τῆς τοῦ Σω- 


τῆρος σαρχώσεως ; ἀποσταλέντα γὰρ Λόγον τὸν 


7? Joan. Ὁ» 971. Ὁ Exod. xiv, 15. 


FRAGMENTA IN PSALMOs5. 


1302 
Vrns. 48. « Benedictus Dominus Deus Israel. » 
Huc usque quartum Psalmorum librum definiunt 

Hebrzi : in quinque enim libros universam Davi- 

dis prophetiam dividentes (uti prius dicebamus) 

quemlibet psalmum, cui finis est, Amen, amen, 
unius libri complementum esse arbitrantur. 


PSALMUS CVI. 

« Alleluia. » 

Eodem modo quo przcedentes hie etiam inscri- 
ptus est : ejusdem enim est argumenti, cum enar- 
ret miracula αι in parte Judaeis acciderunt. 

Vrns. 5. « Esurientes et sitientes. » 

Quando enim anima perpessa fuerit famem si- 
timque audiendi verbum Dei, cum doctrinam non 


B habeat, necessario deficit et extenuatur; quando- 


quidem cibus anime sit panis divine cogni- 
tionis. 

Vens. 8. « Confiteantur Domino. » 

Misericordias el mirabilia appellavit ea que Dei 
sunt. Quzecunque enim miracula patravit, non ad 
ostentationem aut gloriz studio peregit, sed omnino 
propter misericordiam et benignitatem suam in 
eos pro quibus h:ee miracula patrata sunt. 

Vzns. 9. « Quia satiavit animam inanem. » 

Etenim cum eamdem quoque esurientem dixerit, 
ostendit. quomodo peccatores aliqui sint famelici. 
Inanem enim pro vano accepit. 

Vuns. 17. « Suscepit eos de via iniquitatis. » 

Viam iniquitatis necessario appellat mortem. 
Causa enim mortis fuit przevaricatio legis datae in 
paradiso. Verumtamen Christus nos de morte susce- 
pit, factus vita in medio mortuorum, ut mortis Ly- 
rannidem dissolveret. 


Vgns. 148. « 
anima. » 

Eseam hoc loco intelligimus cibum rationalem ; 
de qua Dominus apostolis dixit : Operamini mon 
cibum qui perit, sed qui permanet in vitam cer- 
nam 15. Omnem hujus speciem homo abominaba- 
tur. Nam neque legem naturalem neque scriptam 
observaverant, et idcirco appropinquaverant usque 
ad portas mortis. Port:e autem mortis sunt peccata 
a quibus oportuerat eos elongari. Quantum enim 
his appropinquaverunt, tantumdem necessario ἃ 
portis vit:e longe faeti sunt. Verum Christus ipsos 
etiam elongatos per sanguinem suum propinquos 
reddidit. 

Vrns. 19. « Et clamaverunt ad Dominum. » 

Deus :stimat clamorem non qui per vocis, sed 
per mentis affectum emittitur; quandoquidem Movse 
eliam silente dixerit : Quid clamas ad me ?? ? 


Omnem escam abominata est 


Vins. 20. « Misit Verbum suum. » 
Quid hoe manifestius ad demonstrandam Salva- 
toris incarnationem Ὁ. Missum enim intelligit. Ver- 


1303 


bum incarnatum, quod ait : 
pit eum. qui me misit τῆς Hic dum genus nostrum 
curaret, de interilionibus scilicet. peccatorum. nos 
iüiberavit. luteritus. enim. universi hominis sunt 
peccala. Quoniam si quis templum Dei violaverit, 
perdet eum Deus. 

Vzns. 25. « Qui descendunt in mare. » 

Hoc "en mare intelligere oportet vitam nostram, 
naves Ecclesias : de quibus Deus talia ad Job ait : 
Omne autem navigans conveniens non [erent pellem 
vnam cauda ejus : et in. navigiis piscatorum caput 
cjus 75. Intelligit autem diabolum, quomodo nimi- 
rum omnis hominum industria circa ipsum eluda- 
tur, ita ut neque pellem caud: ejus ferre vel susti- 
nere valeant : verumtamen ipsum caput ejus, sci- 
licet idololatriam, qu: omnis nequiti ipsius caput 
exslitit, in navibus Ecclesiarum apostoli interfece- 
runt. Hi operationem in aquis multis, id est in 
multitudine hominum salutem prastiterunt. Cote- 
rum Dei quoque opera viderunt, id est creaturas 
et mirabilia, id est signa, que salutem. nostram 
dispensans posuit in profundo, hoc est in sapien- 
lia : cum qua Deus res nostras administrat. Pro- 
fundum enim est Dei sapientia, propter suam in- 
comprehensibilitatem et immensitatem. | Intellioit 
tentationes (iis enim scatet vita humana) : illas autem 
suscitat spiritus procelle, scilicet spiritus adver- 
sarius; non tamen ex privata sua auctoritale, sed 
Deo hoe ad justorum exercitationem ae manilesta- 
lionem permittente. Citerum Deus ipsemet loc 
declarat, quando permisit diabolo ut Jobum ten- 
laret. Pulehre autem tentationes vocavit fluctus ; 
quandoquidem sicut tranquillitas post ftuctus, ita 
post tentationes pax succedit. 


Vrns. 96. « Ascendunt usque ad coelos. » 

Mala autem hoe loco non vitia, sed. alllictiones 
intelligit. Unde Amos ait : Si erit malitia in civitate 
quam Dominus non [fecit *?? intelligens castigationes 
quas Dominus ad correctionem hominibus infligit. 
In his anima necessario tabescebat. Quod. eniu: est 
auro ignis, hoc animabus sunt tentationes, qua 
ipsas tabescere faciunt, non ut corrumpantur, sed 
ut appareat quantum splendoris habeant. Tenta- 
tiones enim arguunt virtutes hominum. Quapropter 
Dominus dixit : Orate ut non. intretis in tentatio- 
nem "", Quin et Petrus in tantum turbatus et con- 
quassatus fuit tentatione negationis, ut de Domino 
diceret hominem hunc ??. Ebrii autem 
proprium est non novisse, etiam alioqui notum. 
'Tunc etiam omnis ejus sapientia absorpta fuit. 


: Non. novi 


« Vgns. 28. Et clamaverunt ad Dominum. » 

Igitur quemadmodum natur:e in tempestate om- 
nem ipsorum indusuiam et artem superante per 
invocationem Dei salvantur; ita oportet eos qui 


26. 


** Matth, 3x, 97. 75 Job xL, Amos ni, 6. 


HESYCHII PRESBYTERI 


Qui me suscipit, susci- A σαρχωθέντα λέγε:, τὸν λέγοντα " 19 x δεχόμενος, 


C 


7! Matth. xxvi, 41. 


1504 
δέχεται τὸν üzoccel.larcá ue. “Ὅσπερ ἡμῶν τὸ 
γένος ἰασάμενος, Ex τῶν διαφθορῶν ἡμᾶς δηλαδὴ 
τῶν ἁμαρτημάτων ἐῤῥύσατο. Φθορὰ γὰρ παντὸς &v- 


on εἰ τς 


θρώπου τὰ edu ᾿ἔπειδ' τὸν ναὸν τοῦ 
Θεοῦ φϑείρει, φθερεξ τοῦτον ὁ Θεός. 
« Οἱ χαταδαίνουτες εἰς θάλασσαν. » 

Ἐνταῦθα θάλασσαννοῆσαι y oT, τὸν βίον τὸν ἡμέτε- 
ρον, πλοῖα τὰς Ἔχχλησίας" περὶ ὧν ὁ Θεὸςτοιαῦτα πρὸς 
τὸν "106 διαλέγεται - Πᾶν δὲ πιιωτὸν cvveA00y. οὐ 
μὴ ἐνγέγκωσι βύρσαν μίαν οὐρᾶς αὐτοῦ " καὶ ἐν 
πιλοίοις ἁλιέων κεφα.ὴ αὐτοῦ. ! τὸν διά- 
60109, ὡς πρὸς αὐτὸν πᾶσα μὲν ἀνθρώπων ἡἥττᾶται 
βύρσαν οὐρᾶς αὐτοῦ βαστάζειν 


δωκεν 
ξεΥΞ: 


δὲ 
μηχανὴ, ὥστε μηδὲ 
3 ὑφίστασθα:" ἀλλ᾽ ὅμως 
τὴν εἰδωλολατρίαν,, ἥτις 


αὐτοῦ τὴν χεφαλὴν, δηλαδὴ) 


πάσης αὐτοῦ τῆς πονηρίας 


ὑπῆρχε χεφάλαιον, ἐν τοῖς πλοίοις τῶν Ἐχχλησιῶν 
ἐνέχρωσαν οἱ ἀπόστολοι. Οὗτοι! ἐργασίαν ἐν ὕδασ: 
πολλοῖς, ἐν τῷ Can DUC eg τῶν ἀνθρώπι 


ent τὴ 
ἠρξτέραν ἔθετο ἕν τῷ Bo00, τουτέστιν ἐν τῇ cogía * 
μεθ᾽ ἧς ὁ Θεὸς οἰχονομεῖ τὰ ἡμέτερα. Βάθος γὰρ 

τοῦ Θεοῦ σοφία, διὰ τὸ ἀνείκαστον αὐτῆς χαὶ ἀμέ- 
«pnzov. Τοὺς meto i ( γὰρ αὐτῶν ὁ 
βίος ὁ Lepus" αὐτοὺς χαὶ τὸ πνεῦ- 


A In^ ΑΝ -h qyei -. ἀντινεΐυ ες. 
μα τῆς χαταιγίδος, δηλαδὴ P πνεῦμα τὸ ἀντιχείμε 
ob μὴν ἀπὸ τῆς οἴκοθεν ἐξουσίας, ἐπιτρέψαντος 

ΟΦ ἾΣΟΝ Qu 
γυμνασίαν χαὶ qa 


νον " 
δὲ τοῦ Θεοῦ εἰς τὴν τῶ" διχαίων 
νέρωσιν" δηλοῖ δὲ αὐτὸς ὁ 

πειρᾶσα! τὸν Ἰὼδ ἐπιτρὲ 
ἐχάλ 
div τὰ κύματα, οὕτως x 


Θεὸς [ἡνίχα] τῷ διαθόλῳ 


τοὺς πειρασμοὺς 


M 


i 
διαδέχεται. 

« ᾿Αναθαίνουσιν ἕως τῶν οὐρανῶν 

Τὰ χαχὰ δὲ ἐνταῦθα οὐ φαῦλα, ἀλλὰ τὰ χαχωτιχὰ 
ει, Ὅθεν ᾿Αμώς φησιν" Ei ἔσται κακία &y πό- 
ἐποίησε; τὰς παιδείας λέγων 
$ PRU, Ἐν τού- 
γάρ ἔστι 
οἱ πειρασμοὶ 
Ἐν ὥστε ἈΦ ie 


ἣν Κύριος οὐκ 


τῷ χρυσίῳ τὸ πῦρ, τοῦ 
τυγχάνουσι, τήχοντες ΤΣ 
ἀλλ᾽ ὥστε φανερωθῆναι πῶς λαμπρότητος ἔχουσι. 
᾿Ελέγχουσι γὰρ οἱ ρᾶσμοὶ τὰς ἀνθρώπων δυνά-: 
μεις. Διόπερ ὁ Κύριος ἔλεγε: Προσεύχεσθε μὴ εἰσ-ὶ 
εἰθεῖν εἰς πειρωσμόν.. ᾿Αλλὰ μὴν καὶ Πέτρος εἰς 
ἐταράχθη χαὶ ἐσαλεύθη τῷ πειρασμῷ τῆς" 

τοῦ Κυρίου λέγειν * Οὐκ οἷδα 
δὲ ἴδιον οὐχ εἰδέ- 


χαὶ πᾶσα αὐτοῦ 


πει 


τοσοῦτον & 
ἀρνήσεως, ὥστε περὶ 
τὸν ἄνθρωπον τοῦτον. Μεθύοντος 
ναι χαὶ τὸν τυχόντα γνώριμον. Τότε 
σοφία χατεπόθη. 
ra 

« Καὶ ἐχέ ἔχραξαν πρὺς Κύριον.» 

Οὐχοῦν καθάπερ οἱ ναῦται: ὑπὰ χειμῶνος ἀπολη- 
φθέντες πάσης τέχνης χαὶ ἐπινοίας Ἐρείπεονος διὰ τῆς 
εἰς τὸν Θεὸν ἐπιχλήσεως σώζονται" οὕτω χρὴ xal 


75 Matth. xxvi, 72. 


τοὺς 
ῥεῖν, μόνῃ δὲ τῇ πρὸς τὸν Θεὸν πεποιθήσει χρῆ- 
σθαι. 

« Καὶ εὐφράνθησαν, ὅτι ἡσύχασαν. ν 

Ἐπειδὴ τὸ εὐαγγελιχὸν, καθάπερ ἔφημεν, ἡνί- 
ξατο χῆρυγμα, ὀναγχαίως ᾿Ἐχχλησίας ἠνίξατο, οὐ 
αοῦ, μῆποτε δόξῃς τὴν Συναγωγὴν λέγεσθαι, acr 
ὃὲ τῶν ἐθνῶν ἐμνημόνευσεν " ἐν olg χαὶ χαθέδρχ 
πρεσθυτέρων, αἱνούντων τὸν Θεὸν ταῖς διδασχαλιχαῖς 
γλώσσαις " περὶ ὧν Παῦλος ἔλεγεν" Οἱ πρεσδύτεροι 
διπλῆς τιμῆς ἀξιούσθωσαν * μάλιστα οἱ κοπιῶν- 
τες ἐν ἀόγῳ καὶ διδασκαλίᾳ. 

« "Eücxo ποταμοὺς εἰς ἔρημον. » 

Τὴν παρ᾽ Ἕλλησιν ἐνταῦθα σοφίαν ἠνίξατο. Ἑζή- 
louy γὰρ ποταμοὺς διὰ τὴν ῥέουσαν γλῶτταν φιλό- 
σοφοι, xaX σοφισταὶ, xoi ῥήτορες " ἀλλ᾽ ἔρημον τού- 
τοῖς ἐλέγξας αὐτῶν τὸ ψεῦδος xol πεπλασμένον, 
ἔθετο χαὶ τὰς διεξόδους τῶν λόγων (τούτους γὰρ διὰ 
τὴν βιαίαν ὁρμὴν προσηγόρευσεν ὕδατα) 
qa». ᾿Αχυρώσας γὰρ αὐτῶν τὴν χρῆσιν μετα- 
6:6Xnxcv. 

« Τὴν χαρποφύρον sl; ἄλμην.» 

Ἴοῦτο σαφῶς εἰς τὴν Ἰουδαίαν γῆν χαρποφόρον 
{ινομένην διὰ τοὺς ἐξ αὐτῆς προφήτας χαὶ τοὺς δι- 
χαίους εἴρηται, ἥτις εἰς ἅλμην ἀπὸ χαχίας τῶν ἐν 
αὐτῇ χατοιχούντων Γραμματέων xeX Φαρ!:σαίων, xai 
πάντων τῶν ἀσεδησάντων εἰς Χριστὸν μεταῦέ- 
ὄληται. Οὐκέτι γὰρ ἐν αὐτοῖς ἱερεὺς, οὐ προφή- 
τῆς " ἀλλ᾽ οὐδὲ χαρπὸς ἕτερος τῆς ἀρχαίας πολιτείας 
εὑρίσχετα!. 


« Ἔθετο ἔρημον εἰς λίμνας ὑδάτων. » 


Εἰπὼν ὅσα τοῖς ἀπίστοις “Ἕλλησιν, ἔτι δὴ χαὶ ἼἸου- 
δαίοις ἔμελλε συμθαΐνειν (ξόλεπε γὰρ αὐτὰ τοῖς ὁφ- 
θαλμοῖς τοῦ πνεύματος), ἰδοὺ νῦν τὰ περὶ τῇ 
χλησίας συμφώνως τῷ Ἡσαΐᾳ ἐχτίθεται * φησὶ γὰρ 
χὰχεῖνος" Θήσω τὴ» ἔρημον εἰς &An, καὶ τὴν διφῶ- 
σαν γῆν εἰς ὑδραγωγούς. Οὗτος δὲ λίμνην ὑδάτων 
τὸς χολυμθήθρας ἐνόησε τοῦ βαπτίσματος “ ὥσπερ 
αὐτὰς xai Σολομῶν ἐν τοῖς "λσμᾶσιν, ἡνίχα τὸν 
Χριστὸν πρὸς τὴν ἑαυτοῦ νύμφην εἰσήγαγε τὴν "Ex- 
χλησίαν λέγοντα - Οἱ ὀρθαμμοί σου ὡς Algrat àv 
᾿Εσεδῶν ἐν πύιαις θυγατρὸς πουλιῶν " θυγατέρα 
πολλῶν τὴν Ἐχχλησίαν νενοηχώς" οὐ γὰρ μόνων τῶν 
ἀποστόλων, ἀλλὰ χαὶ προφητῶν θυγάτηρ ἐγένετο. 
Οὐχ ἣν δὲ ἐν αὐτῇ πρότερον Λόγος Θεοῦ, νῦν ὃὲ 
ποσοῦτον πλουτεῖ " ὥστε εἰς πᾶσαν αὑτῆς τὴν οἱχου- 

"μένην διαθαίνειν τὰ δόγματα" ἐν οἷς φυτευθῆναι μα- 
χάριον. Ξύλον γάρ τι εὑρίσχεται ἐν χαιρῷ τὸν χαρ- 
πὸν ποιοῦν, xal μήποτε τὸ φύλλον ἀποθάλλον, ὡς ἐν 
τοῖς προοιμίοις τῶν ψαλμῶν ἀναγέγραπται. 

« Καὶ συνεστήσαντο πόλεις χατοιχεσίας. » 


Οὐ πόλιν, ἀλλὰ πόλεις. Διαφόρους γὰρ πολιτείας 
δὲξ ἐθνῶν λαὺς ἔχει, ἐν αἷς χατοιχίαι τῶν ἀρετῶν, 
αἵτινες τὸν ἔσωθεν ἡμῶν ἄνθρωπον σχέπουσι, χέ- 

Rea. 

Ἴ 1 Tim. v, 17. 


89Ysa, χα, 18. *?! Cant. vir, 4. 


FRAGMENTA IN PSALMOS. 


πειραζομένους οἰχείᾳ μὲν δυνάμει μὴ θαῤ- A tentantur. proprie quidem virtuti minime fidere, 


1306 
Sed sola Dei fiducia niti. 


Vins. 50. « Et letati sunt, quia siluerunt. » 

Quandoquidem, uti dicebamus, evangelica prze- 
dicatio fuerat insinuata, necessario etiain Ecclesias 
innuit, non populi, ne forte putes Synazgogam in- 
telligi, sed populorum, id est gentium, mentionem 
fecit : in quibus etiam est cathedra seniorum, lin- 
guis doctrinalibus laudantium Deum 
Paulus ait : Presbyteri duplici honore digni habean- 
tur ; maxime qui laborant in verbo et doctrina ??. 


: de quibus 


Vins. 55. « Posuit flumina in desertum. » 
Graecorum hie innuit sapientiam. Philosophi 
enim sophist:eque ac rhetores ob lingue aflluentiam 


B guvios ;emulabantur : sed ipsorum mendacium ac 


fictionem arguens desertum illis posuit et exitus 
sermonum (hos enim propter vehementem impe- 
tum aquas appellavit) in sitim. Illorum enim usum 
abrogans immutavit. 


Vins. 54. « Terram fructiferam in salsuginem. » 

lloc perspicue dietum est in terram Judam 
fruetiferam propter prophetas et justos ex ilia 
oriundos, quiz in salsuginem commutata est a mali- 
tia inhabitantium in ea Seribarum ac Pharisieo- 
rum, et omnium erga Christum impiorum. Non 
amplius enim in illis sacerdos, non propheta; sed 
neque fructus alius antique reipublicz reperitur. 

Vrns. 35. « Posuit desertum in 
rum. » 

Cum dixisset illa qux incredulis gentibus et quie 


stagna aqua- 


"insuper Jud:is eventura erant (illa enim spiritali- 


bus oculis cernebat), ecce nune ea qux» ad Eecle- 
siam pertinent conformiter cum 1saia exponit; 
nam et ille ait : Ponam desertum in paludes, et si- 
tientem terram in aqueductus 89. Hic autem stagnum 
aquarum fontes baptismatis sive baptisteria intcl- 
lesit; prout etiam Salomon in Canticis, quando 
Christum ad sponsam suam Ecclesiam introduit 
dicentem : Oculi tui tanquam stagna in Esebon. in 
portis filie multorum 8! ; filiam multorum Ecclesiam 
intelligens : siquidem non solorum apostolorum, 
sed etiam prophetarum filia exstitit. Verum non 
erat in ea prius Verbum Dei, sed nune illud possi- 
det; ita ut omnem terrarum orbem ejus dogmata 
penetrent; in quibus institutum esse beatum est. 
Talis enim reperitur lignum quod in tempore fru- 
ctum facit, et cui nunquam folium decidit, ut in 
principiis Psalmorum scriptum est. 

Vrns. 50. « Et constituerunt civitates habita- 
tionis. » 

Non civitatem, sed civitates. Diversas enim res- 
publicas habet populus ex gentibus, in quibus possi- 
det virtutum habitetiones, quie interiorem nostrum 
hominem proteeunt, 


1307 

Vgns. 97. « Et seminaveruünt agros. » 

Ager siquidem est philosophia illa quze ad regnum 
colorum adducit. Sie enim ait Dominus : Simile 
est regnum. celorum. thesauro. abscondito in agro : 
quem qui inveit homo abscondit, et pre gaudio illius 
vadit et vendit universa qu& habet, et emit agrum il- 
liim 5*. Idem per parabolam operariorum mercede 
conduetorum ostendit esse vineam 5? ; fructum vero 
geuininis tam iricesmunm quam sexagesimum et 
centesimum 5* eos referre ciarum est qui Christi 
philosophiam excolunt, et virtutes in ea plan- 
lant. 


Vrns. 598. « El benedixit eos, et multiplicati 
sunt. » 

Scilicet ex duodecim vel forte septuaginta in tria 
millia, deinde quinque, deinde in tot centena millia 
quot videmus profecerunt; qus uti par est ju- 
menta apostolorum appellavit, utpote ab ipsis in- 
sulLula. 

Vrns. 40. « Eifusa est contemptio super prin- 
cipes eorum. » 

Qui nempe martyres ad impietatem instigabant. 
Ilis enim instantibus zelo fidei, principum con- 
emptio, id est despectio ac vilitas, effusa est, et 
exundavit. Impiorum principum propositum non 
erat via ; neque enim per Christum ambulabant, qui 
erat revera via, et veritas, et vita. Quapropter 
scopus eorum erat invius : siquidem spinis impie- 
lalis ac tribulis opplebatur : in quo Deus ipsos 
decepit. Existimanies enim se per martyrum ca- 
dem jam dilatatam ae currentem fidem incisuros, 
aberrarunt; quandoquidem ipsi ad gloriam et incre- 
mentum mysterii zelus martyrum exstiterit. 


Vins. 41. « Et adjuvit pauperem de inopia. » 
Pauperem, id est, populum qui persecutionem 
patiebatur. Pauper enim erat qui nullum babebat 
in hominibus prosidium : verum ex hac pauper- 
late ipsi opem tulit. Cum hominum favorem minime 
laberet 
S ndHpS 


sed omnes, tam populi quam reges et 
ipsum oppugnarent, Deus erat ei adju- 
tor :in quo etiam omnes inimicos superavit. 

« Et posuit sicut oves familias. » 

Congregationes martyrum. appellavit; quando- 
quidem ex. variis facinoribus generosis vel meritis 
exsliterint. Hos tanquam oves posuit, 
ipsorum pro sacrifieio suscipiens. 

Vrns. 45. « Quis sapiens et custodiet hzc? » 

Uno sapiente ista custodiente multa per ipsum 
sc'entia eognitioque exsistit. Tu igitur cum scias 
ipsum legis custodem appellasse sapientem, 5] sa- 
pientiam desideres, legem operare : actio. enim 
profieua est intelligentibus. Haud parvum autem 
hinc emanat emolumentum, quandoquidem te le- 
gem custodiente reliqui misericordias Domini in- 
iellecturi sint. 


mortem 


*! Mauh, xi, 44, 9? Mauh. xx, 4. 


HESYCHIIL PRESBYTERI 


1308 


« Καὶ ἔσπειραν ἀγρούς. » 

᾿Αγρὸς μὲν οὖν ἐστιν ἡ φιλοσοφία 1j πρὸς τὴν βασι- 
λείαν τῶν οὐρανῶν ἀπάγουσα. Φησὶ γὰρ οὕτως ὁ 
Κύριος" Ὁμοία ἐστὶν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν 
θησαυρῷ &r ἀγρῷ κεχρυμμέγῳ" ὃν' εὑρὼν ἄγθρω- 
πος ἔχρυψε, καὶ ἀπὸ τῆς χαρᾶς αὐτοῦ ὑπάγει 
καὶ πωλεῖ πάντα ὅσα ἔχει, xal ἀγοράζει τὸν 
ἀγρὸν éx&ivov. Τὴν αὐτὴν καὶ ἀμπελῶνα διὰ τῆς 
παραθολῆς τῶν ἐργατῶν τῶν μισθωθέντων ἔδειξε. 
χαρπὸν δὲ γεννήματος τὸν ἐν τριάχοντα χαὶ ἐν ἑξή- 
τὴν ἐν 
Χριστῷ 5 tAozooíav μελετήσαντες, xat ἀρετὰς ἐν a- 


xovia xa ἑχατὸν εὔδηλον ὡς γεωργοῦσιν ol 


ὕσαντες. : 

€ Καὶ τε αὐτοὺς. χαὶ ἐπληθύνθησαν. » 
᾿Απὸ γὰρ δώδεχα ἣ τυχὸν ἑδδομήχοντα εἰς χιλιά- 
δας 
προέχοψαν" οὔστινας χτήνη τῶν ἀποστόλων εἰχό- 


τρεῖς, εἶ 


τα πέντε, εἶτα μυρίας ὅσας ὁρῶμεν 
τως, ὡς ὑπ’ αὐτῶν μαθητευθέντας, ἐχάλεσεν. 


« Ἐξεχύθη ἐξουδένωσις ἐπ᾽ ἄρχοντας αὑτῶν. » 

Τοὺς ἀσεύεῖν προτρεπομένους τοὺς μάρτυρας. 
Ἐνισταμένων γὰρ αὐτῶν τῷ ζήλῳ τῆς πίστεως, ἣ 
τῶν ἀρχόντων ἐξουδένωσις, τουτέστιν ὀφαυλισμὸς χαὶ 
ἡ εὐτέλεια, ἐξεχεῖτο, χαὶ ἐπλεόναζεν. Οὐχ ἣν ὁδὸς ἡ 
τῶν ἀσεθῶν ἀρχόντων πρόθετις " οὐδὲ γὰρ Χριστὸν 
τὴν ὄντως ὁδὸν, xal ζωὴν, xal ἀλήθειαν, ὥδενον. 
Διόπερ ἄδατος αὐτῶν ὁ σχοπὸς ὑπῆρχεν " ἀχανθῶν 
γὰρ τῶν ἐξ ἀσεθείας χαὶ τριθόλων πεπλήρωτο" ἐν 
ἢ ὁ Θεὸς αὐτοὺς ἐπλάνησεν. Οἰόμενοι γὰρ πλατυνο- 
μένην τὴν πίστιν xal τρέχουσαν ἀναχόπτειν διὰ τῆς 
τῶν μαρτύρων ἀναιρέσεως, ἐπλανῶντο * ἐπειδὴ πρὸς 
δόξης αὐτῇ xal αὐ κόνιν τοῦ μυστηρίου ὁ ζῆλος τῶν 
μαρτύρων ἐγένετο 

« Καὶ ἐθοήθησεν πένητι Ex. πτωχείας. » 

ἸΠένητι, τουτέστι, τῷ διωχομένῳ λαῷ. Πένης γὰρ 
ἣν οὐδεμίαν ἔχων ἐν ἀνθρώποις ἐπιχουρίας ὕπαρξιν" 
ὰ 


AX ἐχ ταύτης αὐτῷ τῆς πτωχείας ἐδοήθησεν. Ἐπειδὴ 
n. ἀνθρώπων οὐκ εἶχε ῥοπὴν, πάντες δὲ αὐτὸν 


ἐπολέμουν, δῆμον χαὶ βασιλεῖς χαὶ ἄρχοντες, ὁ Θεὸς 
" βοηθός - ἐφ᾽ ᾧ καὶ πάντας τοὺς πολέμους νε- 
νίχηχεν. 

« Καὶ ἔθετο ὡς πρόθατα πατριᾶς. » 

Τὰ συ 
περ Ex διαφόρων ἐπιτηδευμάτων ἣ ἀξιωμάτων ἐτύγ- 
χανον. Τούτους ὡς πρόθατα ἔθετο, τὸν θάνατον αὖ- 


2 


στήματα τῶν μαρτύρων ἐχάλεσεν * ἐπειδῇ- 


τῶν ἀντὶ θυσίας δεξάμενος. 

« Τίς σοφὸς, xaX φυλάξει ταῦτα ;» 

Ἑνὸς σοφοῦ ταῦτα φυλάττοντος πολλὴ σύνεσις δι" 
αὑτοῦ καὶ ἐπίγνωσις γίνεται. Σὺ τοίνυν μαθὼν ὅτι 
σοφὸν τὸν φύλαχα τοῦ νόμου προτηγόρευσεν, εἰ σο- 
φίας ἐπιθυμεῖς, ἐργάζου τὸν νόμον" προχοπὴ γὰρ 
xoig συνετοῖς ἡ πρᾶξις. Τὸ χέρδος δὲ οὐ μιχρὸν, 
ἐπειδὴ σοῦ τὸν νόμον φυλάττοντος ἕτεροι τὰ ἐλέη 
τοῦ Θεοῦ συνήσουσιν. 


*! Matth. xir, 8. 


1509 
VAAMOX PZ'. 
« δὴ ψαλμοῦ τῷ Δαυΐδ, » 
δὴν ψαλμοῦ τὴν ἐν συνέσει δοξολογίαν λέγε 
γὰρ καὶ τοῖς ἑξῆς δειχθήσετα!. 


t* 000 


€ Ἑτοίμη ἡ xapüfa μου, ὁ Θεός,» 

Μαχάριον ἑτοιμάζειν Θεῷ τὴν χαρδίαν *- $6 
αὐτὸν ὁ ἑτοιμάζων ἔνοιχον. Ἐπειδὴ ὃὲ τὸν Λόγον ὁ 
Προφήτης δίεσωσεν, ἄρα διπλῆν αὐτῷ τὴν ἑτοιμα- 
σίαν προσφέρειν ὀφείλομεν. Καὶ χαθάπερ οἱ βατιλέχ 
μέλλοντες ὑποδέχεσθαι ἑτοιμάζουσι τὸν οἶχον, πρῶ- 
τῶν μὲν ἐχχαθαίροντες, 


c. 


δεύτερον δὲ σχεύη iv αὐτῷ 
τὰ πρὸς τὴν χρείαν ἀποτιθέμενοι " οὕτω xa ἡμεῖς 
διπλὴν ἑτοιμασίαν τῷ θεῷ παρασχευάζειν χρήζομεν" 
μίαν μὲν, καθαίροντες τὸν τῆς χαρδίας ναόν" ὃς 
poy δὲ, ἀρετὰς αὐτῇ xol πράξεις ἀγαθὰς ἐπεισφέ- 
ρόντες. Οὕτω γὰρ ἡμῖν ὁ Θεὸς οὐκ ἐνδημήσεν μό- 
νον, ἀλλὰ xat ἐγχρονίσει. Δόξαν ἑαυτοῦ ὁ Προφήτης 
τὸν Χριστὸν προσηγόρευσεν" ἐπειδὴ συμμόρφους 
ἡμᾶς τῆς δόξης τῆς οἰχείας, ἀναλαθὼν τὰ ἡμέτερα, 
πεποίηχεν. "Ev τούτῳ τοίνυν ἄἅδειν χαὶ ψάλλειν φησὶ, 
τουτέστι, σὺν αἰνέσει δοξολογεῖν. Τί δὲ ἐν τῷ Xp: 
στῷ δοξολογεῖν χαὶ ψάλλειν ; τὰ περὶ αὐτοῦ δηλονότ 
μυστήρια. 


« Ἐξεγέρθητι, ἡ δόξα μου. » 

Πόθεν ; £x τῶν ταπεινῶν τῆς ἀνθρωπότητος μὺ- 
στηρίων, ἐκ τῶν νεχρῶν οὺς χατελθὼν ὁ Χριστὸς 
ἐπεσχέψατο - ἐχεῖθεν αὐτὸν ἐξαναστῆσαι, ἵνα καὶ 
ἀναληφθῇ, ὡς μελλόντων ἡμῶν χοινωνεῖν αὐτῷ τῆς 
δόξης τῆς εἰς οὐρανοὺς βούλεται. Οὐδὲ γὰρ μόνον 
συνήγειρεν ἡμᾶς, ἀλλὰ χαὶ συνεχάθισεν ἐν δεξιᾷ 
ἑαυτοῦ ἐν τοῖς ἐπουρανίοις. Παλαιὰν ἐνταῦθα χαὶ 


IE 


Kathy Διαθήχην ἐξεγερθῆναι, εἰς τὰς περὶ Θεοῦ 
μαρτυρίας παραχαλεΐῖ, ὥστε δι᾽ αὑτῶν πιστευθῆνα: 
τοῦ Χριστοῦ τὴν ἀνάστασιν. Ἢ μὲν γὰρ προλέγει 
τοὺς καιροὺς xat τοὺς τόπους " ἡ δὲ ἐπὶ τῆς ἱστορίας 
τὰ προλεχθέντα δείχνυσιν. 

« Ἐξεγερθήσομαι ὄρθρου. » 

᾿Απόχρισιν εἰσήγαγε τοῦ Χριστοῦ τῇ δεῆσει τοῦ 
Προφήτου συμθαίνουσαν ὁ μὲν γὰρ αὐτὸν ἐξεγερ- 
θῆναι ἱκέτευσεν εἰπὼν, Ἐξεγέρθητι, ἡ δόξα μου. 
Ὃ δὲ xa τὸν χαιρὸν ,xa0' ὃν οἰχονομεῖν μέλλει 
τοῦτο, χατήγγειλεν" ᾿Εξεγερθήσομαι γὰρ, φησὶν, 
ὄρθρου. Ἐξ αὐτῆς λέξεως τὸ τῷ Λουχᾷ περὶ τῆς 
ἀναστάσεως ἱστορημένον φθεγξάμενος -"Ορθρου fa- 
θέος ἥ.1θον" γυναῖκες ἐπὶ τὸ μνῆμα, φέρουσαι d 
ἡτοίμασαν ἀρώματα" οἷς χαὶ τὰ ἄλλα τῆς ἀνα- 
στάσεως τοῦ Σωτῆρος ἐπήγαγεν. 

« Ὅτι μέγα ἐπάνω τῶν οὐρανῶν. » 

Ἔλεος χαὶ ἀλήθεια τῆς οἰχηνομίας τοῦ Χριστοῦ 
τὸ μυστήριον * ὥστε τὸν Προφήτην τοῦτον ἀλλαχόςτε 
ἔγει " "Ἔλεος xal ἀζήθεια συνήντησαν. Eig &v 
γὰρ ἡ τοῦ Χριστοῦ θεότης χαὶ ἀνθρωπότης τῇ τοῦ 
λόγου σαρχώσε: κατήντησαν. ᾿Αλλὰ τὸ μὲν ἔλεος &o- 
μόττε! τῇ τοῦ σαρχωθέντος λόγου θεότητι (αὐτὴ γὰρ 
τὸ πλάσμα τὸ οἰχεῖον ἐλέησεν), ἡ ἀλήθειν δὲ τῇ ταρ- 


* Luc. xxiv, 1... 95 Psal. Lxxxiv, 11. 


FRAGMENTA IN PSALMOS. 


A 


B 


D 


1310 
PSALMUS CVII. 

Vrns. 1. « Canticum psalmi ipsi David. » 

Canticum psalmi vocat collaulationem in scien- 
tia: hoc enim etiam per sequentia demonstra- 
bitur. 

Vrns. 9. « Paratuin cor meum, Deus. » 

Beatum est priparare cor Deo : nam qui hoc 
parat habebit ipsum incolam. Cum autem Pro- 
pheta Verbum hoc servaverit, utique duplicem οἱ 
praeparationem. afferre. debemus. Et quemadnmo- 
dum illi qui regem hospitio excepturi sunt do- 
mum parant, primum quidem eam expurgantes, 
deinde vero vasa ad usum necessaria in eadem 
collocantes; sie etia; nos duplicem pr:eparatio- 
nem Deo exhibere debemus : unam quidem tem- 
plum cordis emunda:do; alteram vero virtutes ác 
probas actiones illi inferendo. Sic enim Deus non 
solum ad nos diversabitur, verum etiam in nobis 
commorabitur. Gloriam suam hie Propheta Chri- 
stum appellavit; quandoquidem cum nostra as- 
sumpsit, conformes nos glorie su:e reddidit. In 
eo igitur canlandum et psallendum ait, id est, 
cum laude celebrandum. Quid porro in Christo 
celebrandum et psallendum? utique mysteria 
ipsius. 

Vrns. 9. « Exsurge, gloria mea. » 

Unde? Ex humilibus humanitatis mysteriis, ex 
ipsis mortuis quos descendens Christus visitave- 
rat : inde vult ipsum exsurgere, ut etiani ascendat, 
quo et nos quoque ccelestis ejus glorie participes 
evadamus. Non solum enim nos consuscitavit, sed 
etiam consedere fecit in dextera sua in calestibus, 
Provocat hoc loco Vetus ae Novum Testamenturi, 
ut exsurgat ad testimonia de Deo proferenda, ut 
per ea Christi resurrectio confirmetur. Hlud enim 
prodicit tempora et loea; hoc vero in historia quie 
predicta fuerant ostendit. 


« Exsurgam dilueulo. » 

Responsionem Christi introduxit Prophet: pe- 
titioni congruentem : hie enim illum rogaverat, ut 
exsurgerel dicens, Exsurge, gloria mea. Ypse autem 
etiam tempus annunliavit, quo istud erat dispen- 
saturus : Exsurgam enim, inquit, diluculo. lisdem 
fere verbis quibus Lucas historiam resurrectionis 
commemorat dicens : 
lieres ad. monumentum, portantes que paraverant 
aromata 5* : quibus etiam reliqua de resurrectione 
Salvatoris subjunxit. 


Valde diluculo venerunt mu- 


Vrns ὃ. « Quia magna est super colos. » 

Misericordia et veritas sunt dispensationis Christi 
mysterium; ità ut Propheta etiam alibi dicat 
Misericordia οἱ veritas obviaverunt δῆ, Per Verbi 
enim incarnationem Christi divinitas ct. humant- 
tas in unum convenerunt, Verumtamen misericor- 
dia quidem «incarnati Verbi divinitati congruis 
(ipsa enim figmenti sui miserta fuit), veritas vero 


1311 


HESYCHII PRESBYTERI 


1312 


carni, (Siquidem non secundum imaginationem, uL A xi. (Οὐδὲ γὰρ χατὰ φαντασίαν, ὥς τίνες τῶν αἱρε- 


quidam h:wretiei sentiunt, sed seeundum verita- 
tem Deus Verbum carnem assumpsit.) Hoc enim 
ad explicationem et confirmationem David iterum 
dixit, Veritas de terra orta est 51, humanitatem Do- 
müni intelligens; quie de terra nostra, scilicet hu- 
inan: naturz, orta est. Magna igitur supra colos 
est Christi divinitas propter gloriam, qua a propriis 
virtutibus elorificatus fuit : in terra enim. minime 
noscebatur, et carne obumbrabatur. 

Vzns. 6. « Exaltare super colos, Deus. » 

Viden' ut David Christi ascensionem przdi- 
cens, prius nubium fecerit mentionem? Ecce enim 
c&am nune quid simile proponitur, nempe ut 
exaltetur Deus super coelos celebratus; licet sem- 
per in sublimibus essistat, uti ait Isaias : Sanctus 
Dominus qui in altis habitat *". David vero sic : Tu 
omnem terram *?. Verum- 
tamen exaltationem vocat Unigeniti cum carne in 
celos ascensum. 

Vrns. 7. « Ut liberentur dilecti tui. » 

Dilecti Dei sunt illi homines qui per ejus in ge- 
nus nostrum dilectionem servati sunt, quos etiam 
ip eclum exaltstus ab antiqua captivitate libera- 
vit; quemadmodum Paulus ait : 
captivam. duxit captivitatem, dedit dona homini- 
bus ?", Dexteram vero Dei non quis aberraverit 
Spiritum. sanctum intellizens; quandoquidem hie 
quoque Dei digitus nominatur, quippe Trinitate 
unam substan!iam et virlutem et operationem ha- 
bente. Rogat igitur propheta ut nos salvemur et a 
Spiritu exaudiamur, quo spiritales gratizeque. inde 
]romanantis participes evadamus. Prodicta enim 
rogat ex communi hominum persona. 


solus Altissimus super 


Ascendens in altum 


Vrns. 8. « Deus locutus est in sancto suo. » 

Christus nempe in cloro apostolorum. Hoc vero 
sequentia declarant, in quibus descripsit Dominum 
ex tempore petitioni Prophet; respondentem. Hisce 
nominibus designat donum Spiritus : quod quidem 
vallis. est. tabernaeulorum, scilicet Ecclesiarum ; 
qnandoquidem spiritalium. aquarum  congregatio- 
nem, baptismatis, inquam, in valle hac spiritu sup- 
peditante possideant. De quo alibi David ait, Et 
valles abundabunt [r«mento ?! ; cum hic sit. salutis 


nostras fructus. Cieterum Sicima interpretatur Au- 


meratio, id est excellentia : hoc enim humerus in 
divina Seriptura significat; unde de Saule ait, Ab 
hwmero et supra excelsus 33, Quid autem Spiritu 
sublimius? vel qualis celsitudo par aut :equalis re- 
periri possit muneri isti, quod Christus exaltatus 
distribuit? Sed et metitur, id est, ad mensuram 
dividit. Nam unicuique manifestatio Spiritus tri- 
buitur prout conducit, 


VEns. 10. « Moab lebes spei mex. » 


MrDsal 
NOx 


LXXxiv, 19. 


, ὦ 


88 Isaige xvxiu, 5. 


b 


C 


5? Ps3]. .xxxir, 19, 


«XO δοχοῦσιν, ἀλλὰ xaz' ἀλήθειαν ὁ Θεὸς Λόγος 
ἐσάρχωτα!. ) Τοῦτο γὰρ εἰς ἑρμηνείαν χαὶ σύστα- 
σιν ὁ Ax€15 πάλιν ἔλεγεν, Ἢ ἀκιήθεια ἐκ τῆς γῆς 
ἀνέτειλε, τὴν ἀνθρωπότητα τοῦ Κυρίου λέγων " 
τὴν ἀπὸ τῆς ἡμετέρας γῆς, δηλαδὴ τῆς ἀνθρωπί- 
vns φύσεως, ἀνατείλασαν. Μέγα τῶν 
οὐρανῶν ἣ τοῦ Χριστοῦ θεότης 
ἔδο 


οξῖτο, xal τῇ σαρχὶ συνεσχ τάξις 
Us 


τοίνυν ἐπάνω 


R3 
R 


τς δόξαν, ἣν 
Yüs γὰρ 


eu 


παρὰ τῶν οἰχείων δυνάμεω ων 


7 J: 


e 
o 
cO. 
n 
- 


€ Ὑψώθητι ἐπὶ τοὺς οὐρανοὺς, 
Θεωρεῖς ὅτι τοῦ Χριστοῦ X UR) ὁ Aa615 
προφητεύων , τῶν νεφελῶν ny ἐμνημόνευ- 
ὅμοιον ὑποτίθεται, ὑψωθῆ- 


σεν; Ἰδοὺ γὰρ xaX νῦν 


τοὺς οὐρανοὺς πρεσθευόμενο- " xaíi- 


να: τὸν Θεὸν ἐπὶ 
το: διαπαντὸς ἐν ὑψηλοῖς ὄντα, χαθά φησιν ó'Hsataz* 
Ἅγιος Κύριος ὁ ἐν ὑψη.Ἰοῖς κατοικῶν. Καὶ Δαδὶδ 
δὲ οὕτως ' Σὺ μόγος ἐπὶ πᾶσων τὴν γῆν. ᾿Αλλ᾽ 


ὕψωσιν ἐπὶ τοὺς οὐρανοὺς τοῦ Θεοῦ, χαλεῖ τὴν εἰς 
οὐρανὸν τοῦ Μονογενοῦς μετὰ σαρχὸς ἄνοδον. 
« Ὅπως ἂν ῥυσθῶσιν οἱ ἀγαπητοί σου. » 
aye s οὔ Θεοῦ οἱ σωθέντες αὐτοῦ διὰ τῆς 


ἀγάπης τῆς πρὸς τὸ γένος τὸ ἡμέτερον ἄνθρωποι " 
οὕσπερ χαὶ ED εἰς οὐρανὸν ἀπὸ τῆς ἀρχαίας 
αἰχμαλωσίας ἐῤῥύσατο" χαθά φησιν ὁ Παῦλος, 'Ava- 
δὰς εὶς ὕψος ἠχμαιώτευσεν alyuaAoc (ur, ἔδωχε 
δόματα ὃν ἀνθρώποις. Δεξιὰν δὲ τοῦ Θεοῦ οὐχ ἄν 
τις ἁμάρτοι τὸ Πνεῦμα προσαγορεύων τὸ ἅγιον " 

ἐπειδὴ χαὶ Θεοῦ δάχτυλος ὀνομάζεται, ὡς τῆς Τριά- 
δὸς μίαν ἐχούσης οὐσίαν δύναμίν τε χαὶ ἐνέργειαν. 
Σωθῆναι τοίνυν ἡμᾶς ὁ Mori τῆς xa ἐπαχουσθῆναι 
παραχαλεῖ τῷ Πνεύματι, ἴ 
χαὶ τῆς χάριτος τῆς ἐχεῖθεν χατερχομένης μέτοχοι. 


ἵνα πνευματιχοὶ γενώμεθα 


'Anb En χοινοῦ τὼν ἀνθρώπων προσώπου τὰ ci- 
ρημένα πρεσύδεύεται. 

« Ὁ Θεὸς ἐλάλησεν ἐν τῷ ἁγίῳ αὐτοῦ. » 

Ὃ Χριστὸς ᾧ τῶν ἀποστόλων, εὔδηλον. 
Δηλοῖ 0E τὰ ἐπόμενα, ἐν οἷς τὸν Κύριον περὶ πόδα 
τῆς τοῦ Προφήτου δεησεῶς ἀποχρινόμενον ἔγραψεν. 


Τούτοις τοῖς ὀνόμασι τὴν δωρεὰν χαραχτηρίζει τοῦ 
Πνεύματος χοιλάδα μὲν τῶν σχηνῶν, τῶν Ἐχχλη- 
σιῶν δηλονότι, τυγχάνουσαν " ἐπειδὴ τὴν τῶν νοητῶν 
ὑδάτων συναγωγὴν, φημὶ δὴ τοῦ βαπτίσματος, ἐν 
ἢ χοιλάδι ταύτῃ τῇ χορηγίᾳ vj. xoo Πνεύματος χέ- 
χτηνται * περὶ οὗ ἀλλαχοῦ φησιν ὁ Aa610, Kal αἱ 
κοιιάδες πιηθυνοῦσι σῖτον * ἐπειδὴ τῆς ἡμετέρας 
σωτηρίας ὁ χαρπός. Σίκιμα δὲ ὠμίασις ἑρμηνεύε ται, 
τουτέστιν ἐξοχὴ " τοῦτο γὰρ ὁ ὦμος παρὰ τῇ θείᾳ 
Γραφῇ δηλοῖ ὅθεν περὶ τοῦ Σαούλ φησιν, Ὑψη.1ὸς 
ὑπερωμίαν καὶ ἐπάγω. Τί 05 τοῦ Πνεύματος ὑψη- 
λότερον ; ἣ ποία τις $mspoy* χατὰ τὴν διυρεὰν τὴν 
ἐχεῖθεν cbpioxeza:, ἣν ὑψούμενος ὁ Χριστὸς διαμερί- 
ζει; ᾿Αλλὰ μὴν χαὶ διαμετρεῖ, τουτέστι, πρὸς μέτρον 
pc ἴ, Ἑχάστῳ γὰρ ἡ φανέρωσις τοῦ Πνεύματος 
ς τὸ συμφέρον δίδοτα:. 
« Μωὰό λέθης τῆς ἐλπίδος μου. » 


τῇ xo 


95. Ephes, 10... 8. 9. Psal. nxiv; 15. 


1213 


πίδος αὐτὰ χαλεῖ, τουτέστι θερμαίνοντας xal àva- 
Γωπυροῦντας τὴν εἰς αὐτὸν ἐλπίδα. Πῶς δὲ θερμαί- 
γοντας ; τῷ νοητῷ πυρὶ τῆς ἐνεργείας τοῦ Πνεύμα- 
τος. Πυρὶ γὰρ ὁρᾷς τὸν λέθητα θερμαινόμενον. 

€ Ἐπὶ τὴν Ἰδουμαίαν ἐχτενῶ τὸ ὑπόδημα. ν 

Δείχνυσιν ὁ Χριστὸς ὅπως τὴν τῶν ἐθνῶν "Exvn- 
σίαν ἔμπροσθεν ἐξ Ἰσραὴλ ὑποταγεῖσαν ἐποίησεν, 
ἐχτείνας χαὶ μέχρις αὐτῶν τὸ ὑπόδημα, δηλαδὴ τὸ 
Εὐαγγέλιον " ὅπερ μηνύων Ἰωάννης ὁ ὈΘαπτιστὴς 
ἔλεγεν, "Epyecat μετ᾽ ἐμὲ, οὗ οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς Ao- 

, 4 t I 4 ς 

σαι τὸν ἱμάντα τοῦ ὑποδήματος αὐτοῦ. Ούπω 
EXEC AT z SUR US m 
γὰρ εἶχε xatpbv ἐκφρασθῆνα: τὸ Εὐαγγέλιον. Οὕτω 
δὲ αὐτὸ καλεῖ χαὶ Παῦλος" φησὶ γάρ' Ὑποδησά- 
uero, τοὺς πόδες ἐν ἑτοιμασίᾳ τοῦ Εὐαγγειϊίου 
τῆς εἰρήνης. Διὰ τοῦτο τοίνυν αὐτῷ τοὺς ἀλλοφύλους, 
δηλαδὴ τοὺς ἐξ ἐθνῶν, ὁ Ἰησοῦς ὑπέταξε, xa 
ὃς ὑποταγέντας εἰς τὴν τοῦ Ἰσραὴλ χληρονομίαν 
συνήγαγεν. 


Πόλιν περιηχῆς τὴν ᾿Ἐχχλησίαν χαλεΐ - ἐν ταύτῃ 
γὰρ ὅλα περιέχεται τοῦ Χριστοῦ τὰ μυστήρια - χαὶ 
νόμος xoi προφῆται διὰ τῆς αὐτῆς πολιτείας πε- 
ριέχονται, Τὴν αὐτὴν δὲ χαὶ 


Ἰδουμαίαν χαλεῖ. 
Móvou τοῦ Χριστοῦ τὸν Ἰσραὴλ πρὺς τὴν ᾿Εζχλη- 
clay ὁδηγῆσαι χαθέστηχεν, ὃς ἀπώσατο τοὺς 'lou- 
δαίους ὡς εἰς αὐτὸν μὴ πιστεύσαντας " ἀλλ᾽ οὐ πάν- 
τας οὐδὲ ἐξῆλθεν αὐτῶν ἐν ταῖς δυνάμεσιν" τουτ- 
ἐστι, τοὺς ἐν αὐτοῖς δυνατοὺς, δηλαδὴ τοὺς μὴ πι- 
στεύσαντας, οὐχ ἀπέδαλε διὰ τοὺς πιστεύσαντας. 
Δὸς ἡμῖν βοήθειαν ἐχ θλίψεως. » 


- 


Βοήθειαν ἐκ θλίψεως τῷ λαῷ τῶν Ἰουδαίων πίστιν 
ἐξ ἀπιστίας πρεσθεύεται. Σωτηρίαν δὲ ἀνθρώπου 
τὴν ἐξ ἀνθρωπίνης διδασχαλίας προσδυχωμένην νόη- 
σον" οἵα τις ἣν ἡ τῶν Ἰουδαίων διδασχαλία. Πρὸς 
γὰρ τὸ αὑτοῖς δοχοῦν ἐγίνετο. 

YAAMOZ PB. 

« Ei; τὸ τέλος ψαλμὸς τῷ Δαυΐδ. » 

᾿Αναγχαίως τὸν Ψαλμὸν Εἰς τὸ c&Aoc τὸν παρόντα 
ἔγραψεν ἔχει γὰρ ὅσα τῷ τέλει τῆς τοῦ Σωτῆρος 
ἡμῶν ἐνανθρωπήσεως, δηλαδὴ πρὸς αὐτῷ τῷ πάθει 
τῷ Δεσποτιχῷ, πέπραχται" διόπερ xal τὸν ψαλμὸν 
ἐμελῴδησεν. Εἰχόνα γὰρ φέρειν τοῦ Χριστοῦ τὸν 
Δαδὶδ εἰρήχαμεν φθάσαντες. 

« 'O Θεὸς τὴν αἴνεσίν μου μὴ παρασιωπήσῃς. ν 

Τὸν Ἰούδαν αἰνίττεται" περὶ γὰρ αὐτοῦ τῆς Ψψαλμ- 
δίας τὸ πλεῖστον τῆς προχειμμένης γέγραπται " οὗ 
τὸ στόμα πρότερον ὡς ἁμαρτωλοῦ, δεύτερον δὲ ὡς 
δολίου χατὰ τοῦ Κυρίου ἀνοιγῆναι εὑρήσομεν " ὡς 
τὰρ ἁμαρτωλὸς χαὶ παράνομος τοῖς Ἰουδαίοις ἔλεγε" 
Τί 0&£Ascé μοι δοῦναι, κἀγὼ ὑμῖν" παραδώσω αὖὐ- 
τόν ; ὡς δόλιος Χαῖρε, '"Pa66l, πρὸς Ἰησοῦν exe 
καὶ x«cegiAqcev αὑτόν - ἀῤῥαθῶνα τοῖς Aay- 
θάνουσι δεδωχὼς τῆς προδοσίας τὸ φίλημα. 

« Ἐλάλησαν xaT ἐμοῦ γλώσσῃ. » 

**foan. 1, 27. ?* Ephes. vi, !5. 


FRAGMENTA IN PSALMOS. 
Διὰ τοῦ Μωὰύ τὰ ἔθνη αἰνίττεται * λέθητα δὲ ἐλ- ΑΔ Per Moab gentes insinuat 


?5 Matth. xxvi, 15. 


1314 
lebetem. vero. spei 
ipsas vocat, id est calefacientes et resuscitantes 
spem in ipsum. Quomodo autem calefacientes ? 
utique spiritali igne inoperationis Spiritus sancti. 
Lebetem enim vides igne calefieri. 

« In Idumeam extendam calceamenturn. » 

Christus ostendit quomodo gentium Ecclesiam 
coram Israel sibi subjectam fecerit, usque ad illas 
quoque caleeamentum suum extendens, id est Evan- 
gelium : quod insinuans Joannes Daptista dixit, 
Venit post me, cujus non sum dignus ut solvam ejus 
corrigiam | calceamenti 9. Nondum enim aderat 
tempus enuntiandi Evangelium. Sie vero etiam 
Paulus illud appellat, ait enim : Caulceati pedes in 
preparationem | Evangelii pacis ?*. Idcirco igitur 
alienigenas, scilicet eos qui sunt ex gentibus, Jesus 
sibi subjecit, et tanquam subditos in Israelis hawre- 
ditatem introduxit. 


Vrns. 11. « Quis adducet me in civitatem cir- 
cumstantia? » 

Civitatem cireumstantix vocat Ecclesiam : in illa 
enim continentur universa Christi mysteria; et 
lex et prophet:: in eadem quoque politia compre- 
henduntur. Eamdem vero etiam appellat Idu- 
miam. Constituit solius Christi esse Israelem ad- 
ducere ad Ecclesiam, qui Judzos repulit tanquam 
non credentes in eum; verum non omnes : neque 
egressus fuit in virtutibus eorum, id est, eos qui 
inter ipsos potentes erant, scilicet infideles, non 
repulit propter fideles. 

Vrns. 43. « Da nobis auxilium de 
lione. » 

Auxilium de tribulatione populo Jud:eorum fidem 
ex infidelitate annuntiat. Salutem vero hominis 
intellige illam qui ex humana doctrina exspectatur : 
qualis erat illa doctrina Jud:orum : ad placitum 
enim ipsorum fiebat. 

PSALMUS CVIIf. 

Vgns. 1. « In finem psalmus David. » 

Necessario presentem. Qsalmum | inseripsit In. fi- 
nem: continet enim quicunque Salvatoris nostri 
incarnationis fini acciderunt, scilicet ea quie in ipsa 
Dominica passione gesta sunt : propter quam etiam 
hunc psalmum cecinit. Davidem enim Christi ima- 
ginem referre superius diximus. 

Vrns. 2. « Deus, laudem meam ne tacueris, » 

Judam insinuat ; de ipso enim maxima pars lu- 
jus psalui seripta est; eujus os prius tanquam 
peccatoris, deinde vero. tanquam dolosi contra Do- 
minum apertum fuisse reperiemus : nam tanquam 
peccator οἱ iniquus Judzis dixerat : Quid vultis mi- 
hi dave, et ego vobis eum tradam δ᾽ Ὁ tanquam dolo- 
sus Ave Rabbi ad Jesum dixit, et osculatus est eum ?^, 
osculum in sigaum proditionis donans capientibus 
eum. 

Vins. 5. « Locuti sunt adversum me lingua. » 


teibula- 


356 ibid. 49. 


1310 


argumentum, oderunt lamen ipsum morti tradere 
volentes : el sermonibus odii cireumdederunt, quando 
ia synedrio aulie Caiaphie astantes falsos testes con- 
citarunt. Locuti sunt autem adversus ipsum lingua 
dolosa, quando summus sacerdos surgens dixit ad 
eum : ÁAdjuro te per. Deum vivum, ut dicas nobis, si 
ti es Christus Filius Dei *. Non enim ut. discerent 
sed ut blasphemi:e erimen ipsi impengerent.istius- 
inodi sciscitabantur. 

Vgns. 4, « Pro. eo ut diligerent me detrahebant 
mihi. » 

AJEquum enim erat ut ipsum diligerent, co quod mor- 
bos eorum curasset, esurientes s:epenumero cibas- 
ila ipsa beneficenti: | pignora 
apud Pilatum traduse- 


verumtamen 
exhibuerat ipsimet 


sel; 
quie 
runt. 

Vrzns. 6. « Constitue. super eum peccatorem. » 

Quemadmodum Deus appellatus est justus, et ju- 
stitia gaudere perhibetur (Quoniam, justus Dominus, 
et justiias dilexit 9^; ita. diabolus peccator est, ut- 
pote amans peccatum ; et non solum ipse peccans, 
sed etiam peccatum admittentibus ducatum pr:e- 
bens. Hunc vult Jud:e prieficere, ut ipsi non secus 
atque dzinonibus imperet ; quandoquidem proditor 
ipsius zque ae illorum partis fuerit. 


« Et diabolus stet ἃ dextris ejus. » 

Non solum cum discipulus esset praeceptorem 
prodidit, sed neque affectum pecunie protexere 
potuit : nam Christus infirmitati ejus condescendens 
marsupium ipsi concrediderat, ita ut. proditor ne- 
quaquam pecunie penuria laboraret. 


Vzns. 8. « Fiant dies ejus pauci. ? 

Cum enim inauguratus esset ut in szeculum Apo- 
stolus foret sicut et. c:eteri apostoli, paucis diebus 
usque ad proditionem servavit dignitatem. 

Vrns. 10. « Nutantes transferantur. » 

A divina enim cognitione nutantes, ab antiqua 
sua patria Hierosolymis exsules faeti sunt; et ubique 
terrarum. mendieant, locum habitationis minime 
reperientes : quod proprium est mendicorum 


Vras. 12. « Nec sit. qui misereatur. » 

Deo enim miseratore ipsos aversante et dicente : 
Quoties. volui congregare filios tuos, quemadmodum 
gallina congregat pullos suos sub alas, et noluisti ? 


Ecce relinquetur. vobis domus vestra. deserta 5", 
Quis ipsorum amplius misereri, quis iis compati 
poterit ? 

Vgns. 15. « Et dispereat de terra. » 

Quali terra ? utique viventium : de qua David ipse 


dixit: Credo videre bona Domini in lerra viventium '. 


Wrns. 16. « Pro eo quod non est recordatus facere 
suüisericordiam. » 
8. 


4: Math, xxvi, 05 95 Psal. x, 


HESYCHII PRESBYTERI 


Cum enim nullum haberent inimiciti:e vel odii A Οὐδεμίαν γὰρ 


C 


Ὁ Matth. xxi, 


1316 
(οντες ἔχθρας 1| μίσους ὑπόθεσιν ; 
ἐμίσουν ὅμως αὐτὸν θανατῶσαι βουλόμενοι" χαὶ λό- 
yo μίσους ἐχύχλωσαν, ἡνίχα ἐν τῷ συνεδρίῳ τῆς 
αὐλῆς τοῦ Καϊάφα περιστάντες" ἤγειραν ψευδομαρ- 
τυρίας. Ἐλάλησαν OE χατ᾽ αὐτοῦ γλώσσῃ δολίᾳ, ὅτε 
ὁ ἀρχιξρεὺς ἀναστὰς ἔλεγε πρὸς αὐτόν * ᾿Εξορκίζω 
σε κατὰ τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος, ἵνα ἡμῖν εἴπῃς, εἰ 
σὺ & ὁ Χριστὸς ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ. Οὐδὲ γὰρ βου- 
λόμενοι μαθεῖν, ἀλλὰ βλατρημίας, ὡς ἐδόχουν, ἔγχλη- 


μὰ πλέξαι, τοιαῦτα ἐπύνθανον. 


€ ᾿Αντὶ τοῦ ἀγαπᾷν με ἐνδιέθαλλόν με. » 
Δίχαιον γὰρ αὐτὸν ἀγαπᾷν, ὑπὲρ ὧν αὐτῶν τὰς νό- 


ἔθρεψεν " ἀλλ᾽ 


ἅτινα παρέσχεν εὐεργεσίας ἐνέχυρα αὐτοὶ πρὸς τὸν 


σους ἰάσατο, πεινῶντας πολλάχις 


Πιλᾶτον διέθαλον. 


« Κατάστησον ἐπ᾽ αὑτὸν ἁμαρτωλόν. » : 


“Ὡσπερὸ Θεὺς δίχαιος προσηγόρευτα:, καὶ χαίρειν 
διχαιοσύνῃ λέγεται (Δίχαιος γὰρ Κύριος, καὶ δι- 
χαιοσύγας ἠγάπησεν )}" οὕτως ἁμαρτωλὸς ὁ διάθο- 
λος, ὡς φιλαμαρτήμων * χαὶ οὐ μόνον αὐτὸς ἁμαρ- 
πτάνων, ἀλλὰ xai τοῖς ἀνεχομένοις εἰσηγούμενος. 
Τοῦτον ἐπὶ τὸν Ἰούδαν χαταστῆναι βούλεται, ὥστε 
ἄρχειν αὑτοῦ καθάπερ xai τῶν δαιμόνων " Ene 
«ἧς αὐτοῦ μερίδος χαθάπερ ἐχείνων ὁ προδότης ἐγί- 
νετο. 

« KaY διάθολος Spe ἐχ δεξιῶν αὐτοῦ. » 

Οὐ μόνον μαθητὴς ὧν προέδωχε τὸν διδάσχαλον, 
ἀλλ᾽ οὐδὲ τῆς φιλαργυρίας προθαλέσθαι τὸ πάθος 
ἠδύνατο - αὐτῷ γὰρ τὸ γλωσσόχομον ὁ Χρι- 
στὸς συγχαταθαίνων αὐτοῦ τῇ ἀσθενείᾳ ἐπίστευ- 
σεν, ὥστε οὔτε ἐνδεὴς χρημάτων ὃ προδότης ἐτύγ- 
χανε. 

« Γενηθήτωσαν αἱ ἡμέραι αὐτοῦ ὀλίγα!:. 

Χειροτονη(εὶς γὰρ δι’ αἰῶνος ἀπόστολος ὥσπερ 
χαὶ οἱ λοιποὶ ἀπόστολοι, ἡμέρας ὀλίγας τὰς μέχρι 
τῆς προδοσίας ἐφύλαξε τὸ ἀξίωμα. 

« Σαλευόμενον μεταναστήτωσαν. » 

Σαλευθέντες γὰρ ἀπὸ τῆς τοῦ Θεοῦ γνώσεως, μετ- 
ανάσται τῆς ἀρχαίας Ἱερουσαλὴμ. τῆς ἑαυτῶν 

τρίδος ἐγένοντο " xai πανταχοῦ γῆς ἐπαιτοῦσι, 
ὅπερ ἐπαι- 


τόπον οὐδαμοῦ χατοιχίας εὑρίσχοντες 
τῶν ἴδιον. 
« Μηδὲ γενηθήτω οἰχτίρμων. » 

θεοῦ γὰρ αὐτοὺς ἀποστραφέντος τοῦ οἰχτέρμονος 
χαὶ εἰπόντος * Ποσάκις ἠθέλησα ἐπισυγαγαγεῖν τὰ 
τέκνα σου, ὃν τρόπον ὄρνις ἐπισυγάγει τὰ γοσσία 
ἑαυτῆς ὑπὸ τὰς πτέρυγας, καὶ οὐκ ἠθελήσατε * 
Ἰδοὺ ἀφίεται ὁ οἶκος ὑμῶν ἔρημος. Τὶς αὐτοὺς oi- 
κτείρειν ἔτι, τίς συμπάσχειν ἔμελλεν ; 

« Καὶ ἐξολοθρευθείη ἐχ γῆς. 

Ποίας γῆς ; τῆς τῶν ζώντων: περὶ ἧς αὐτὸς ὁ Δα- 
€10 ἔλεγε: Πιστεύω τοῦ ἰδεῖν τὰ ἀγαθὰ Κυρίου 
ἐν γῇ ζώγτωγν, 

€ ᾽λνθ᾽ ὧν οὐχ ἐμνήσθη 


ποιῆσαι ἔλεος. ν 


97. ὁ Psal. xxvi,15 


1311 
Τίνι; δῆλον ὡς ἑαυτῷ " οὐδὲ γὰρ εἰς μετάνοιαν 
εἶδεν, ὅθεν ἐλέους τυχεῖν καὶ φιλανθρωπίας ἀπολαῦ- 
σα! ἠδύνατο. Ὃ ὃξ ἑαυτὸν μὴ ἐλεήσας, πῶς παρὰ τοῦ 
Κριτοῦ ἐλεηθῆναι δύναται ; 

« Καὶ χατεδίωξεν ἄνθρωπον πένητα.» 
Πένης xo πτωχὸς ὁ Κύριος " ἐπειδὴ πλούσιος ὧν, 
ὑπὲρ ἡμῶν ἐπτώχευσεν " οὐ μόνον Oi ἐπτώχευσεν, 
ἀλλὰ καὶ εἰς τοσοῦτον διὰ τὴν τῶν Ἰουδαίων ἀν- 
Αἱ ἀλώπεκες 


ἡχοῖαν πένης ἐγένετο, ὥστε λέγειν' ( 
φωλεοὺς ἔχουσι, καὶ 
ὁ δὲ 


ἔχει ποῦ τὴν κεραϊὴν 


τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ 
κατασκηγώσεις" Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου οὐκ 
χιλίνῃ. “Ὅπερ ἐστὶ πενίας 
ὑπερθαλλούσης ἀπόδειξις. 

« Καὶ χατανενυγμένον τῇ χαρδίχ. » 

Ὁ δὲ 
νος ; διόπερ ἔλεγε * Περίλυπός ἐστιν ἡ ψυχή 


ἕως θανάτου. 


αὐτὸς xai τῇ καρδίᾳ δι’ ἡμᾶς κατανενυγμέ- 
μου 


« Καὶ ἢγάπησς χατάραν. ν 

Ποίαν τὴν τοῦ Μονογενοῦς ἤχουσεν, ἡνίχα τὴν 
προδοσίαν ἐμελέτησε λέγοντος" 'O. μὲν Υἱὸς τοῦ 
ἀνθρώπου παραδίδοται" καιὸν ἦν αὑτῷ, εἰ οὐκ 
ἐγεγγήθη ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος. 

« Καὶ οὐχ ἠθέλησεν εὐλογίαν. » 

Εὐλογίαν τὴν τῶν ἀποστόλων λέγει, ἣν αὐτοῖς ὁ 
Χριστὸς ἐξεφώνησεν * Ἀμὴν «έγω ὑμῖν, ὑμεῖς οἱ 
ἀκοϊουϑήσαντές μοι, καθίσεσθε ἐπὶ δώδεκα θρό- 
yovc , xpírovcec τὰς δώδεκα φυμὰς τοῦ opui. 

« Καὶ ἐνεδύσατο χατάραν. » 

Ταῦτα γὰρ τοῦ ἀνθρώπου τυγχάνει τὰ ἐνδόσθια * 


ἔγχατα 


ὥσπερ xat οἱ λογισμοὶ οὐκ ἐπὶ τῶν αὐτῶν ἑστήχασι" 
συνεχῶς γὰρ μεταθάλλονται. Τὰ δὲ ὀστᾶ, τὰς πρα- 
χτιχὰς, ὡς ἰσχυρὰ, νοήσωμεν. ᾿Επειδὴ δὲ τὸ μὲν 
ὕδωρ τοῖς ἐγχάτοις (ὡς ἐν ὑγρότητι τρεφομένοις) 
χατάλληλον, τὸ δὲ ἔλαιον τοῖς ὀστέοις (σφόδρα γὰρ 
χαίρει τῇ δι’ ἐλαίου ἀλοιφῇ) * εἰκότως τὸ ὕδωρ τοῖς 
ἐγχάτοις, τὸ ἔλαιον τοῖς ὀστέοις ἀποδέξωχεν, ὡς δεῖ- 
ξαι ὅτιπερ αὐτῷ τὰ τῆς χατάρας ἥρμοσεν, ὡς χατάλ- 
ληλον αὐτῇ πονηρίαν μεταδιώξαντι. 

€ Καὶ σὺ, Κύριε, ποίησον μετ᾽ ἐμοῦ. » 

Εἴρηται πολλάχις, ὅτι τῷ προσώπῳ τοῦ Χριστοῦ 
ἁρμόττει τὰ ταπεινὰ διὰ τὴν ἀνθρωπότητα * ἀλλὰ 
χαὶ οὕτω τὰ ὑψηλὰ τοῖς ταπεινοῖς συνέζευχται. Ei- 
πὼν γὰρ, Ποίησον μετ᾽ ἐμοῦ, προσέθηχεν ἕνεχεγ' 
τοῦ ὀνόματός cov , ἕνεχεν τῆς ἐμῆς ἀξίας. "Ὄνομα 
γὰρ τοῦ Πατρὸς ὁ Υἱός * διόπερ καὶ, Εὐ.]Ἰογημένος 
ὁ ἐρχόμεγος ἐν ὁγόματι Κυρίου λέγεται, ὡς ἴσος 
αὐτῷ τυγχάνων xol ἀπαράλλαχτος, xoi διὰ τοῦτο 
τοῦ Πατρὸς: ἀναλαμθάνων τὸ ὄνομα. Καὶ εἰ οὕτως 
ἀξίας ἔχεται, τίνος χάριν προσεύχεται; Ὅτι χρηστὸν, 
φησὶ, τὸ ἔλεός σου " ἔλεος πάλιν τοῦ Πατρὸς ἑαυ- 
τὸν χαλῶν * ἔλεος μὲν ἐπειδὴ διὰ τῆς αὐτοῦ παρου- 
σίας ἠλεήθημεν " ἔλεος δὲ τοῦ Πατρὸς εἰχότως" γνώ- 
νὴ γὰρ αὐτοῦ ἢ σωτηρία ἡμῶν πέπραχται. Ἐπειδὴ 

*? Matth. viu, 20 et Luce ix, 58. 
xxu, 54. 


FRAGMENTA IN PSALMOS. 


^ 


I 


UM 


D 


? Matth. xxi, 58. 


1313 
: neque 
enim ad penitentiam respexit, unde misericordiam 
atque elementiam consequi potuisset, Quem  auteir 
sui ipsius non miseret, quomodo a Judice miseri- 
cordiam consequi possit ? 

Vins. 17. « Et persecutus est hominem inopem.» 

Egenus et inops Dominus ; quia cum esset dives, 


Cui? utique nianifestum quod sibi ipsi 


pro nobis egenus factus est : et non solum pauper 
fuit, verum etiam propter Jud:orum contumaciain 
ad tantam redactus est egestatem, ut diceret : Vul- 
pes foveas habent et volucres celi nidos; Filius vero 
hominis non habet ubi caput veclinet *. Quod signum 
est extremo egestatis. 


« Et compunetum corde. » 

Idem autem propter nos quoque corde compun- 
ctus (uit; quapropter dixit: Tristis. est anima mea 
usque ad mortem 5, 

Vrns. 48. « Et dilexit maledietionem. » 

Qualem nempe audivit, quando ipsi proditionem 
meditanti Unigenitus dixit, Filius quidem hominis 
traditur : bonum autem erat ei, si natus non fuisset ho- 
mo ille *. 

« Et noluit benedictionem. » 

Benedictionem intelligit apostolorum, quam Chri 
sius ipsis promisit : Amen dico vobis, quod vos, qti 
seculi estis me, sedebitis super scdes duodecim, juili- 
cantes duodecim tribus Israel 5. 

« Et induit maledictionem. » 

I:xc enim hominis interiora sunt ; ita ut intesti- 
na quidem sint rationales anime virtutes, quando- 
quidem intestina non eumdem cibum retinent, scd 
modo quidem illum suscipiunt, modo vero ejiciunt ; 
sicut etiam cogitationes iisdem rebus minime insi- 
stunt, sed assidue mutantur. Ossa vero, uipote quie 
firma sint, virtutes practicas intelligemus. Quoniam 
aqua quidem intestinis (ut quze. humore nutriantur) 
oleem vero ossibus quadrat (hzc enim olei -un- 
ctione plurimum gaudent) ; merito aquam intesti- 
nis, oleum vero ossibus attribuit, ad ostendendum 
ipsi competere essecrationes, utpote hisce conve- 
nientem malitiam conseetanti. 

Vrns. 91. « Et tu, Domine, fac mecum, » 

Siepenumero dictum est, personx» Christi humilia 
congruere propter humanitatem ; verumtamen ut 
sic eliam sublimia eum humilibus conjuncta sunl. 
Nam cum dixisset. Fac mecum, adjunxit propter no- 
men tuum, propler meam dignitatem. Nomen enim 
Patris est Filius ; quapropter etiam dicitur, Bene- 
dictus. qui venit. in nomine Domini *; utpote ipsi 
squalis et incommutabilis exsistens, atque idcirco 
Patris nomen assumens. Atqui sitante dignitatis 
sit, cur orat? Quia, inquit, suavis est. misericordia 
(ua : rursus semetipsum Patris misericordiam ap- 
pellans ; misericordiam quidem, quia per ejus prae 
sentiam consecuti sumus misericordiam ; Patris au- 
tem. misericordiam, quia nimirum ejus voluntate 


* Math, xxvi, 24... 5 Matth. xix, 98, 9 Matth 


1319 HESYCHII PRESBYTERI 


salus nostra peracta est. Cum jieitur tam 
sim, ut etiam propter homiuum | commiserationemn 
homo factus fuerim, fae mecum. Decet enim incar- 
patum quodammodo orare, et. auxilium a. Deo po- 
stulare, atque. humilia assumere, qu£ competunt 
humanitati. 
Vgns. 22. 
sum. » 
Egesiatem suam voluntariam appellat, scilicet 
humiliationem ἢ paupertatem rursus propriam, Ju- 
dorum inobedientiam. Cum enim ipsius figmen- 


« Libera me, quia egenus et pauper 


Lum essent propter carnem ex. is assumptam, ne- 
cessario illorum errorem suam reputat pauperta- 
tem. 

Vgns. 95. « Sicut umbra cum declinat. » 

Sole ad occasum vergente, umbra ejus plurimum 
declinat ; autem  occumbente, hxc eüam 5]- 


mul abit. Quando. igitur malitia redundavit, ita. ut 


ipso 


genus humanum etiam adversus ipsum Peum, sci- 
licet Christum, manus elevaret, tune. Christus. e 
medio tollitur, et, mortem sustinet, u£ malitia οἱ 
peccatum mortifiearetur, ut Paulus ait ; Quia vctus 
homo noster simul crucifixus est *, ete. 

Vins. 24. « Genua mea infirmata sunt. » 

Cum fatigatus ex itinere ?, ut inquit Joannes, se- 
si etiam ex jejunio genua 
enim quam assuni- 


derit Christus, nil mirum, 
ejus infirmentur : ad carnis 
pserat probationem humana sustinuit absque pec- 
cato ?. 

Vrns. 95. « Et ego facetus sum opprobrium il- 
lis. » 

fl;c ad litteram accidisse Matthzeus tradidit : 
Pretereuntes ατιίοὴν blasphemabant. cum, moventes 
Vah qui destruis. templum 
salva temetipsum : 
ut videamus, et 


capita sua, et dicentes : 
Dei, et in triduo illud ree dificas, 
Si Filius Dei es, descende. de cruce, 
credamus !?. 

Vrns. 26. « Adjuva me, Domine, Deus meus. » 

Nostram opem ac salutem. suam reputat, utpote 
mediator et pontifex noster ad Patrem factus : 
quapropter Patrem voeat etiam Dominum ac Peum 
suum : quod nostris eliam personis congruit. lloc 
autem mediatoris atque pontificis proprium est, ut 
assumat personas eorum pro quibus sacrificat et in- 
terdit. 

Vgns. 97. « Et seiant quia munus tua hzc. » 

Qualem vero manum dicit? Utique dispensatio- 
nem crucis ac resurrectionis per. manum hoc loco 
significat, Cum enim magna. miracula soleat appel- 
lare digitum Dei, et. comparatione corum quie di- 
cla sunt, eum. maximum | sit, miraculum crucis ac 
resurrectionis, necessario illud manum ipsam vocat. 
Hoc utique vult etiam homines agnoscere, ut sciant 
quoniam ipse fecil eam : id. est, quod voluntate et 
peneplacito ejus faeta sit, ut Patris Filiique consen- 
lionem discentes, divin: cognitionis mysterium 
percipiant. 

τ Rom. vi, 6, 


3 Joan. 1v, 06. ? Hebr. 1v, 15. 


benignus A τοίνυν οὕτω χρηστός εἰμι, 


10 Matth. 


1320, 
ὥστε xa) ἄνθρωτος διὰ 
τὴν πρὸς ἀνθρώπους γενομένην συμπάθειαν, ποίησον 
μετ᾽ ἐμοῦ. Πρέπει γάρ πως: σαρχωθέντι xal προσεύ- 
χεσθαι, χαὶ βοήθειαν αἰτεῖν παρὰ Θεοῦ, χαὶ τὰ τα- 
πεινὰ ἀναλαμόάνειν, ὅσα τῇ ἀνθρωπότητι πρέ- 
ποντα. 

« "Pusat με, ὅτι πτωχὸς χαὶ πένης εἰμί. » | 
Πτωχείαν αὐτοῦ τὴν ἑκούσιον προπαγορεύει, δη- 


λονότι ταπείνωσιν * πενίαν πάλιν ἰδίαν, τὴν τῶν 
LAT ὡ m : 
Ιουδαίων παραχοήῆν. Εἰ yàp αὐτοῦ πλάσμα Ta 


διὰ τὴν ἐξ αὐτῶν ληφθεῖσαν σάρχα, ἀναγχαίως 
αὐτοῦ πενίαν τὴν ἐχείνων πλάνην λογίζεται. 


) ἐχχλῖναι αὐτὴν. » 
πρὺς δυσμαῖς αὐτοῦ γεγονότος, 
ὺ Ded ae: Ob αὐτοῦ, χαὶ αὐτὴ συν- 
ἀπέρχεται. Ὅτε τοίνυν ἡ χαχία ἐπλεόνασεν, ὥστε 
xal κατ᾽ αὐτοῦ τοῦ Θεοῦ, δηλαδὴ τοῦ Χριστοῦ, ysi- 
ἃς ἐπᾶραι τὸ γένος τὸ ἀνθρώπινον, τότε ἀντανα!:- 
εἴται ὁ Χριστὸς, xal ὑπομένει θάνατον, ἵνα ἣ χα- 
χία χαὶ 1 ἁμαρτία νεχρωθῇ, χαθάπερ Παῦλός φησιν" 
“Ὅτι. ὁ παλαιὸς ἡμῶν ἄνθρωπος συγεσταυρώϑη, 
zat τὰ ἐχῆς. 

« Τὰ γόνατά pou ἠσθένησαν. v 

Εἰ χεχοπιαχὼς ἐχ τῆς ὁδοιπορίας, ὥς φησι Ἰωάν- 
νης, χάθηται ὁ Χριστὸς, οὐδὲν θαυμαστὸν, xal ὑπὺ 
νηστείας αὐτοῦ ἀσθενῆσαι τὰ γόνατα" εἰς βεθαίωσιν 
γὰρ τῆς σαρχὸς ἣν ἐσαρχώθη ὑπέμεινε χωρὶς ἁμαρ- 
τίας τὰ ἀνθρώπινα. 

€ Κἀγὼ ἐγενήθην ὄνειδος αὐτοῖς. 

Ἰαῦτα τῇ λέξει γεγονότα Ματθαῖος παραδέδωχεν * 
Οἱ δὲ παρωπορευόμεγοι ἐδλασφήμουν αὐτὸν, κι- 
γοῦγτες τὰς κεφ ὰς αὐτῶν, καὶ λέγοντες" Οὐαὶ 
ὁ καταιύωγ' τὲν γαὺν τοῦ Θεοῦ, καὶ &y τρισὶν 
ἡμέραις οἰκοδομῶν αὐτὸν, σῶσον σεαυτόν" El 
Yióc εἶ τοῦ Θεοῦ, κατάδηθι ἀπὸ τοῦ σταυροῦ, tra 
ἴδωμεν καὶ πιστεύσωμεν. 


« Βοήθησόν μοι, Κύριε, ὁ Θεός μου. » 
Ἑαυτοῦ βοήθειαν. xal σωτηρίαν τὴν ἡμετέραν 
τίθεται, ὡς μεσίτης ἡμῶν χαὶ ἀρχιερεὺς πρὸς τὸν 
ατέρα τενόμενος * διόπερ φησὶν ἑαυτοῦ χαὶ Κύριον 
xai Θεὸν xbv Πατέρα * ὃ τοῖς προσώποις ἁρμότιει 
is ἡμετέροις, Τοῦτο δὲ μεσίτου χαὶ ἀρχιερέως oi- 


χεῖον ἀναλαμθάνειν, τούτων ὑπὲρ ὧν ἱερουργεῖ χαὶ 
μεσιτε 


ξι τὰ πρόσωπα. 

€ Ko γνώτωσαν ὅτι ἡ χείρ cov αὕτη. » 

Ποίαν ὃὲ χεῖρα λέγει; ΔΉλον ὅτι τὴν olicavopafay 
ποῦ σταυροῦ xai τἧς ἀναστάσεως διὰ τῆς χειρὸς &v- 
ταῦθα σημαίνει, "Enc γὰρ τὰ μεγάλα τῶν θαυ- 
μάτων ἔθος δάχτυλον Θεοῦ προσαγορεύεσθαι, ἀνχτ- 
γαίως πρὸς σύγχρισιν τῶν εἰρημένων, ἐπειδὴ μέγι- 
στον ὑπῆρχε τὸ θαῦμα τοῦ σταυροῦ xa τῆς ἀναστά- 
αὐτὴν χαλεῖ, Ὃ δὴ χαὶ γνῶναι τοὺς 
ἀνθρώπους βούλεται, xal ὅτι αὑτὴν ἐποίησε" τουτ- 
ἐστιν,αὐτοῦ γνώμῃ χαὶ εὐδοχίᾳ πέπραχται, ἵνα συμ- 
φωνίαν Πατρὸς xai Υἱοῦ μαθόντες, τὸ τῆς θεογνὼ- 


σεως, 


σίας παιδευθῶτι μυστήριον. 


ΧΧΥΙΙ, 99. 


1321 
« ΚΚαταράσοντα: αὐτοί.» 
Κατάραν ἐνταῦθα τὸν σταυρὸν χαλεῖ " ἐπειδὴ ἐν 
τῷ νόμῳ γεγραμμένον ἣν" Ἐπικατάρατος at ς ὁ 
χρεμάμενγος ἐπὶ ξύλου. Διόπερ αὐτὸν οὐδὲ ἄλλως 
ἀναιρεθῆναι, ἀλλὰ διὰ τοῦ σταυροῦ ἐζήτησαν, ὑθρί- 
σαι τῇ χατάρᾳ τῇ γεγραμμένῃ ἐν τῷ νόμῳ βουλόμε- 
νοι" ἀλλ᾽ ὅμως ὁ Πατὴρ αὐτὸ εἰς εὐλογίαν ἐξέλαθεν. 
Οὐδὲ γὰρ ἄλλως 
γεῖσθαι, ἣ ὅλως 
« Οἱ ἐπανιστάμιενοί (uox αἰσχυνθήτωσαν. » 
Αἰσχυνθήτωσαν, φησὶν, οἱ Ἰουδαῖοι, τὸν παρ᾽ αὐ- 
«Gv σταυρωθέντα παρὰ πάντων ὁρῶντες προσχυνού- 
μενον. Αὐτὸς δὲ οὐ τοσοῦτον διὰ τὴν τῶν ᾿Ιουδαίων 


g. 


εἰ μὴ διὰ σταυροῦ ἀνέχεται m posxu- 


πιστεύεσθαι, 


αἰσχύνην, ὅσον διὰ τὴν σωτηρίαν τῆς οἰχουμένης 
εὐφραίνεται. 
€ Ἐνδυσάσθωσαν οἱ ἐνδιοθάλλοντές με ἐντροπῆν.ν 


ἘΝντροπὴν λέγε: τῶν Ἰουδαίων τῶν διαθαλλόντων 
χαὶ βλασφημούντων τὸν Χριστὸν, ὅτι τὸν ἐξ αὐτῶν 
ὄντα χατὰ σάρχα, xaX σῶσαι αὑτοὺς ἐλθόντα ἐσταύ- 
ρωσαν. ᾿Αλλ᾽ ὅμως ταύτην τὴν ἐντροπὴν ἐνδύονται * 
οὐδὲ γὰρ ἀρνοῦνται τὸ γεγονὸς, ἀλλὰ χαὶ σφόδρα 
οἰχειοῦνται τοῦ σταυροῦ τὸ τόλμημα. Τὴν γοῦν εἰρη- 
μένην αἰσχύνην ὡς διπλοΐδα. περιθάλλονται * ἐπὶ γὰρ 
τῷ τολμήματι τοῦ σταυροῦ, ὅπερ ἱμάτιον χέχληται, 
ἀρνοῦντα! τὸν διὰ τῆς οἰκείας ἐγέρσεως τὴν οἰχου- 
μένην ἐγείραντα. Τοῦτο δὲ αὐτοῖς ὡς αἰσχύνη διπλῆ 
διπλοῖδος αὐτοῖς εἰχότως περιθόλαιον γίνεται. 

Ἐξομολογήσομαν τῷ Κυρίῳ σφόδρα ἐν τῷ στό- 
past μου.» 

Στόμα τοῦ Χριστοῦ ἡ ᾿Εχχλησία " ἐπειδὴ χαὶ αὖ- 
τὸς αὐτῆς χεφαλὴ ἀναγχαίως χαθέστηχε " διὰ ταύτης 
τοίνυν ἐξομολογήσασθαι τῷ Πατρὶ ἐπαγγέλλεται. 
Τοῦτο γὰρ εἰς σαφήνειαν ἐπήγαγε τὸ ἑπόμενον. 

« Ἐν μέσῳ πολλῶν αἰνέσω αὐτόν. » 

Οὐχοῦν τὴν ἡμετέραν δοξολογίαν, οἱἰχείαν ἔξομο- 
λόγησιν, τουτέστιν εὐχαριστίον, ἀναγχαίως χατὰ 
λόγων ὡς ποιμὴν ποίμνης, χαὶ ὡς ἀπαρχὴ φυράμα- 
τος τίθεται. 

«Ὅτι παρέστη ἐχ δεξιῶν πένητος.» 

Ἐν γὰρ τοῖς Ἰουδαίοις αὐτὸν διὰ τὴν ἐχείνων 
ἀπιστίαν πενόμενον πλουτεῖν πεποίηχεν ἐν τοῖς 
ἔθνεσιν, Ex δεξιῶν αὐτοῦ παραστάς" ὅπερ σὺ μὲν 
δοχεῖ- εἶναι ταπεινὸν, ἔστι δὲ σφόδρα ὑψηλὸν, χαὶ 
περὶ μόνου Υἱοῦ ὡς Θεοῦ χαὶ ὁμοουσίου δυνάμενον 
λέγεσθαι. “Ὥσπερ γὰρ Υἱὸς οὐ μόνον ἐχ δεξιῶν χάθ- 
ται τοῦ Πατρὸς, ἀλλὰ xa ἐχ δεξιῶν ἵσταται. 
(φησὶ γὰρ ὁ Στέφανος" Ἰδοὺ θεωρῶ τοὺς οὐραγοὺς 
ἀνεῳγμέγους, καὶ Ἰησοῦν ἑστῶτα ἐκ δεξιῶν τῆς 
δυνάμεως)" οὕτω za ὁ Πατὴρ &x δεξιῶν ἵστασθαι 
λέγεται τοῦ Υἱοῦ, ἵνα μίαν ἡμεῖς ἀξίαν Υἱοῦ xal 
Πατρὸς μάθωμεν. 

TYAAMOX ΡΘ'. 

«Εἶπεν ὁ Κύριος τῷ Κυρίῳ pov. » 

Ἵνα δειχθῇ τοῦ Πατρὺς xai τοῦ Υἱοῦ τὸ ἐν πᾶσιν 
ὁμότιμον, χαὶ ὅτι οὐχ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ Υἱὸς ἁρπάζει 
βασιλείας i θεότητος ἀξίαν (διό φησιν ὁ Παῦλος, 


*! Deut, xxi, 95, 
PATROL. GR 


FRAAGMENTA IN PSALMOS. 1: 


A 


» 


FS 
το 


Vens. 28. « Maledicent illi. » 

Maledictum hoc loco appellat. erucem ; quando- 
Maledictus 
qui pendet. in. ligno "'.. Idcirco iusum non alitei 
quam per lignum interimere quizrebant, maledicto 


quidem in lege seriptum | erat omnis 


in lege scripto ipsum afficere volentes: verumta- 
men Pater illud in benedictionem ordinavit, Nequo 
enim aliter quam. per crucem sustinet adorari, vel 
omnino eredi, 

t Qui insurgunt. adversus me confundantur. » 

Confundantur, inquit, Judi, eum qui ab. ipsis 
crucifixus fuerat ab omnibus adoratum cernentes. 
Ipse autem non tantum propter Jud:corum | confi - 
sionem, quantum ob totius orbis salutem — leta 
tur, 

Vins, 29. « Induantur. qui detrahunt. mihi pu- 
dore. » : 

Pudorem ait Judzeorum detrabentium et. maledi- 
ceniium Christo, quod nimirum ipsum cruci affixc- 
rint, qui ex illis erat secundum carnem, etad ipsos 
servandos advenerat. Verumtamen hune pudorem 
induunt; non enim factum negant, sed crucis faci- 
nus sibi proprium vindicant. Dictum itaque pudo- 
rem tanquam diploidem induunt : nam supra faci- 
nus crucis, quod vestis. nuncupatur, negant. illum 
per propriam resurrectionem | universum orbem 
excitasse. Hoc autem. tanquam duplex. pudor jure 
merito ipsis diploidis indumentum exsistit. 

Vrns. 50. « Confitebor Domino nimis in ore 
meo. » 

Os Christi est Ecclesia; quandoquidem ipse quo- 
que necessario ejus caput constitutus est : perhane 
igitur Patri confiteri perhibetur. Hoc enim id quod 


- sequitur declaravit. 


* In medio multorum laudabo eum. » 

Nostram igitur glorificationem, propriam confes- 
sionem, id est gratiarum actionem, juxta sermonem 
hunc necessario ponit. tanquam pastor gregis, οἱ 
lanquam primiü: conspersionis. 

Vrns. 51. « Quia astitit a dextris pauperis. Ὁ 

Ipsum enim inter Jud:eos. ob illorum incredulita- 
tem penuria laborantem abundare fecit inter gentes, 
a dextris ipsius assistens : quod tu quidem bumile 
esse arbitraris, sed est valde sublime, etde solo 


D Filio tanquam Deo et consubstantiali dici potest. 


Quemadmodum enim Filius non solum sedet a dex- 
iris Patris, verum etiam a dextris βίας. Ait. enim 
Stephanus : Ecce video celos apertos, et. Jesum 
stantem a dextris virtutis. Sic etiam Pater a dextris 
Filii stare dicitur, ut nos discamus unam eamdem- 
que esse Patris Filiique dignitatem. 


PSALMUS CIX. 
Vins. 1. « Dixit Dominus Domino meo. » 
Ut Patris Filiique in omnibus zequalitas ostende- 
retur, et ut non ipse sibi ipsi Filius regni aut divi- 
nitatis rapiat dignitatem. (propter quod Paulus ait: 


43 


1323 HESYCHII 
Non rapinam arbitratus est esse se equalem. Deo?), 
sed Patris de Filii dignitaie gaudentis beneplacito 


dquale cum Patre regnum obtineat. Cieterum 
cum istud a. dextris propter ejus ad nos con- 


descensionem dicatur (nam si Deus destra ha- 
haberet et sinistra) ; πο autem. de. indivi- 
duo et infigurabili omniaque replente opportune 


beret, 


dici nequeant; dicantur autem, quia nos modo ali- 
ter de Patris Filiique eloria erudiri minime possu- 
mus, necessario adjunsit : Donec ponam inimicos 
tuos scabellum pedum tuorum. Idest, Donec przsens 
hxc. vita fuerit consummata. Nam in przsenti. vita 
ct Pater subjicit Filio, et Filius subjicit. Patri hu- 
manitatem. Cum autem presens hoe seulum fue- 
rit terminatum, et Deus in omnibus proficientibus 
omnia factus fuerit, tune ad perfectam contempla- 
tionem et notitiam pervenientes, Patrem in Filio, 
et Filium in Patre videbimus. Quapropter etiam 
Dominus dixit setunc in gloria Patris veniurum 
esse. 

Vrns. 2. « Virgam virtutis emittet. » 

Virga virtutis est Salvator : de quo etiam alibi 
subjungit : fieges eos in virga ferrea !?. Cum autem 
virga duplex munus obeat, siquidem et castigat. et 
manu ducit; crux vero nos quoque manu ducat, et 
diemones plectat, necessario etiam virga virtutis 
dicta est, utpote istiusmodi perficiens. Hanc autem 
unde Christo emisit? Ex Sion inquit. Illic enim 
semetipsum Unigenitus immolavit : illie passioni 
initium dedit : illie ab ipso in rememorationem 
passionis tradita sunt mysteria. 


Vgns. 5. « Tecum, principium indie virtutis. » 

Principatum quidem Christi hoe loco appellat 
Crucem ; utpote in qua princeps et rex hujus mundi 
superatus fuit: diem vero virtutis ejus merito in- 
telligit diem crucis; idque propter signa in ea per- 
acta, ut. motum terr», solis recessum, tenebras 
ab hora sexta usque ad nonam : deinde quod in ea 
diabolo debellato obumbratum sit peccatum. In hac 
igitur die principatum, id est erucem, secum ha- 
buit, non solum ut in easulfixus, verum etiam 
lanquam illam humeris gestans. Hoc enim clarius 
exponens lsaias dixit : Cujus. principatus super. hu- 
merum ejus. 


Vens. 5. « Dominus a dextris tuis. » 

Vides illud Sede a dextris meis non locum  ali- 
quem demonstrare, sed Filii eum Patre unitatem, et 
seeundum omnia :zqualitatem. Si enim filius a 
lextris sedeat, quomodo rursus Pater dicitur esse 
a dextris ipsius ? Hic in die ir: su: confringet 
ges terrae, 


re- 
et principes qui convenerunt in unum 
adversus Dominum et adversus Christum ejus !*; 


Merodem et Pilatum, Annam et Caiapham, et. eos 
qui eum ipsis erant Reges appellans. 


15 Dhil, 11, 6. '*Psal.m, 9. !* Psal; n, 9. 


PRESBYTERI 1321 
A Oi ἁρπαγμὲν ἡγήσατο τὸ εἶναι ἴσα Θεῷγ" ἀλλ᾽ 

εὐδοχοῦντος τοῦ Πατρὸς χαὶ χαίροντος τῇ τοῦ ΥἹοῦ 
τὴν ὁμότιμον πρὸς τὸν Πατέρα 
Ἐπειδὴ τὸ ἐχ δεξιῶν 


ἀξία τὴν βασιλείαν 
χέχτηται. τῆς πρὸς : 
γὰρ ἔχει δεξιὰ ὁ 
ταῦτα ὃὲ ἐπὶ τοῦ ἀμεροῦς 


ἕνεχα συγχαταθάσεως λέγεται ( 
Θεὺς, ἔχει χαὶ ἀριστεράν" 
xai ἀσχηματίστου χαὶ πάντα πληροῦντος xatpby οὐκ 
et λέγεσθαι - λέγεται Ob, ἐπειδήπερ νῦν ἡμεῖς ἄλ- 


τὰ ἀχούειν xal παιδεύεσθαι τὴν περὶ Πατρὸς xol 


απ 


Υἱοῦ δοξολογίαν οὐ δυνάμεθα, ἀναγχαίως προσέθη- 
χεν" Ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον 
ποδῶν: cov. Τουτέστι, Μέχρις ἂν ὁ παρὼν 
συντελεσθῇ βίος. Ἔν γὰρ τῷ παρόντι βίῳ xai ὁ 
ττει τῷ Υἱῷ, χαὶ ὁ Υἱὸς ὑποτάττει τῷ 
Πατρὶ τὴν ἀνθρωπότητα. 


τῶν" 


Πατὴρ ὑποτά 
Ἐπὰν δὲ οὗτος ὁ αἰὼν 
συντελεσθῇ, χαὶ ὁ Θεὸς πάντα ἐν πᾶσι προχόπτουσι 
γένητσοι, τότε εἰς τέλειον θεωρίας ἀνελθόντες xo 
ν Πατέρα ἐν τῷ Υἱῷ, χαὶ τὸν Υἱὸν ἐν τῷ 
Πατρὶ ὀψόμεθα. Διόπερ χαὶ τότε ἐν Me δόξῃ τοῦ 
RO ἥξειν ἑαυτὸν ὁ Κύριος ἔλεγεν. 
Ῥάθδον δυνάμεως ἐξαποστελεῖ. 
'Ράδδος δυνάμεως: ὁ Σωτήρ 


γνώσεως, τ 


"πε 


p. οὗ χαὶ ἀλλαχοῦ 
ἐπάγει" Ποιμαγεῖς αὐτοὺς ἐν ῥάδδῳ σιδηρᾷ. 
Ἐπειδὴ δὲ ἣ ῥάθδος διπλῆν ἐνέργειαν χέχτηται " 
xai γὰρ μαστί 
ἡμᾶς χειραγωγεῖ, xai μαστίζει 
ἀναγχαίωξ χαὶ ῥάθδος δυνάμεως, ὡς τοιαῦτα Evep- 
γήσασα εἴρηται. Ταύτην δὲ τῷ Χριστῷ πόθεν ἐξ- 
πέ Ἐχ τῆς Σιὼν, φησίν. Ἐχεΐ γὰρ ἑαυτὸν 
ὁ Μονογενὴς ἔθυσεν * ἐχεῖ τῷ πάθει δέδωχεν ἀρχήν " 
παρ᾽ αὐτοῦ πρὸς ἀνάμνησιν τοῦ πάθους πα- 
ραδοθέντα μυστήρια. 
« Μετὰ σοῦ ἡ ἀρχὴ ἐν ἡμέρᾳ τῆς δυνάμεως.» 
᾿Αρχὴν μὲν ἐνταῦθα τοῦ Χριστοῦ τὸν σταυρὸν 
χαλεῖ " ὡς ἐν αὐτῷ τῆς οἰχουμένης ἄρχοντος χαὶ βα- 
σιλεύοντος ἡττηθέντος “ ἡμέραν δὲ δυνάμεως αὐτοῦ 
τὴν ἡμέραν εἰχότως τοῦ σταυροῦ " τοῦτο δὲ διὰ τὰ 
ἐν αὐτῇ πραχθέντα σημεῖα, τὸν σάλον τῆς γῆς, 
τὴν ἀναχώρησιν τοῦ ἡλίου, τὸ ἀπὸ ὥρας ἕχτης μέ- 
χρις ἐννάτης σχότος " ἔπειτα ὡς ἐν αὐτῇ τῆς ἁμαρ- 
τίας σχιασθείσης τοῦ διαδόλου χαταγωνισθέντος. Ἐν 
ταύτῃ τοίνυν τὴν ἀρχὴν, τουτέστι τὸν σταυρὸν, μεθ᾽ 
ἑαυτοῦ εἶχεν, οὐ μόνον ὡς ἐν αὐτῷ χαταπαγεὶς, 
ἀλλὰ xol ὡς ἐπὶ τῶν ὥμων βαστάσας. Τοῦτο γὰρ 


ζει xal χείραγωγεῖ" xai ὁ σταυρὸς δὲ 


τοὺς δαίμονας * 


τειλεν 


C 


ἐχεῖ τὰ 


D 


σαφέστει 
ὀπὶ co 


pov Ἡσαΐας ἐχθέμενος ἔλεγεν " Οὗ ἡ ἀρχὴ 
U ὥμου αὐτοῦ. 

« Κύριος ἐχ δεξιῶν σου,» 

Ὁρᾷς ὅτι τὸ, Κάθου ἐκ δεξιῶν μου, οὐ τόπου 
τινός ἐστι δηλωτιχὸν, ἀλλὰ τῆς πρὸς τὸν Πατέρα τοῦ 
Υἱοῦ ἑνώσεως, καὶ χατὰ πάντα ἰσότητος, Εἰ γὰρ ὁ 
Υίὸς ἐκ δεξιῶν χαθέζεται, πῶς αὐτοῦ πάλιν ὁ Πατὴρ 
εἶναι Ex τῶν δεξιῶν λέγεται; Ὃς ἐν ἡμέρᾳ ὀργῆς 
βασιλεῖς τῆς γῆς, χαὶ τοὺς ἄρχον- 
τὰς οἱ συνήχθησαν ἐπὶ τὸ αὐτὸ χατὰ τοῦ Κυρίου xat 
Ἡρώδην χαὶ Πιλάτον, 
ἴς βασιλεῖς 


σε: 


αὐτοῦ συνθ)ά 
χατὰ τοῦ Χριστοῦ αὐτοῦ" 
Ἄνναν χαὶ Καϊάφαν, xal τοὺς σὺν αὐτὸ 
λέγων. 


1995 


« Κρινεῖ ἐν τοῖς ἔθνεσι.» A 


Οὐχ εἶπε, Κρινεῖ τὰ ἔθνη, ἀλλὰ, Kpwet {τουτέστι 
xazaxpvi) ἐν τοῖς ἔθνεσι, δηλαδὴ τὸν διάθολον " 
περὶ οὗ αὐτὸς ὁ Κύριος μέλλων σταυροῦσθα: τοῖς 
ἀποστόλοις ἔλεγεν - Ὅτι ὁ ἄρχων τοῦ κόσμου τού- 
του κέχριται. Κατέχρινε τοίνυν αὐτὸν, ἐλέγξας αὐτοῦ 
τὴν δύναμιν ἐν τοῖς ἔθνεσι * καὶ ἐπλήρωσε πτώμα- 
τα κῶν δαιμόνων * σὺν αὐτῷ γὰρ χαὶ τὴν αὐτοῦ στρα- 
τιὰν χαταδέθληχεν. Γενόμενος γὰρ εἰς γῆν διὰ τοῦ 
οἰχείου θανάτου, χαὶ χαταργήσας τὸν θάνατον, τῶν 
γοητῶν δραχόντων τὰς χεφαλὰς συνέθλασεν. 

YAAMOX PY, 

« ᾿Αλληλούϊα. » 


Λαμπρὰ μὲν xoaY d τοῦ ψαλμοῦ ἐπιγραφή. Τὸ γὰρ 
᾿Αλληλούϊα « Θεοῦ αἶνος » ἐρμιηνεύεται. "Ἔχει δέ τι 
χαὶ ἄλλο λαμπρότερον, ὅτι χατὰ στοιχεῖα τοῖς ἀν- 
ϑρώποις τοῖς Ἑδραίοις συγγέγραπται" τοιγαροῦν 
εἴκοσι χαὶ δύο δτίχοι τῷ ψαλμῷ, ὅσα "E6patot στοι- 


χεῖα, παραδεδώχασιν. 


« ᾿πξομολογήσομαϊ σοι, Ἰζύριε. » 
Ἵνα μὴ πάντως τὸ μὲν ἡμῶν ἐξομολογῆτα!, τὸ δὲ 
ῥέπῃ πρὸς ἁμαρτίαν, ἀφ᾽ ἧς ἐξομολογούμεθα, μηδὲ τὸν 
ἕνα πόδα τῆς ψυχῆς πρὸς διχοιοσύνην χινήδαντες, 
τὸν ἕτερον ἐν τῷ βορθόρῳ τῆς ἁμαρτίας ἐάσωμεν" 
ὅλην δὲ τὴν χαρδίαν αὐτῷ ἀναθῶμεν ὅλης Δημ:ουργῷ 


καὶ Ποιητῇ τυγχάνοντι, xai δῶρον ἡμιτελὲς οὐχ 
ἀξιοῦντι δέξασθαι. 
« ᾿Εξομολόγησις χαὶ μεγαλοπρέπεια. » 


Ἔργον τοῦ Θεοῦ ἡ ἡμετέρα σωτηρία χαθέστηχε, c 


Περὶ οὗ ὁ Χριστὸς πρὸς τὸν Πατέρα EXeyev* ᾿Εγώ 
σε ἐδόξασα ἐπὶ τῆς γῆς" τὸ ἔργον ἐτειείωσα ὃ 
ἔδωκάς μοι ἵνα ποιήσω. Τοῦτο τὸ ἔργον διπλῆν 
τινὰ τὴν χατασχευὴν, τὴν μὲν ἀπὸ τῆς ἡμετέρας 
προθέσεως, τὴν δὲ ἀπὸ τῆς τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίας 
χέχτητα!. Ἡμῶν γὰρ τὸ αἰτῆσαι, αὐτοῦ δὲ τὸ δοῦ- 
γαι" ἡμῶν τὸ χροῦσαι, αὐτοῦ δὲ τὸ ἀνοῖξαι. Οὐχοῦν 
fj μὲν ἐξομολόγησις ἡμῶν * τῷ γὰρ ἐξομολογεῖσθαι 
ἀναχώρὴδιν τῆς πονηρᾶς πολιτείας, ἐπιθυμῖαν δὲ 
τῆς ἀγαθῆς ἐνδεικνύμεθα " fj μεγαλοπρέπεια ὃὲ τοῦ 
Θεοῦ. Μεγάλῳ γὰρ ὄντι πρέπει τοὺς μιχροὺς oi- 
κτεῖραι, xal τοὺς ταπεινοὺς ὑψῶσαι, καὶ τοὺς πλα- 
νηθάέντας προσδέξασθαι. “Ὥστε ἐξ ἑχατέρου τὸ ἔργον 
τοῦ Θεοῦ, ἀπὸ τῆς αὐτοῦ μεγαλοπρεπείας δηλαδὴ, 
xai τῆς ἐξομολογήσεως τῆς ἡμετέρας γίνεται. 

€ Ἰσχὺν ἔργων αὐτοῦ ἀνήγγειλε τῷ λαῷ. » 

Ῥαύτῃ δὴ τῇ ἰσχύϊ θαῤῥήσαντες οἱ ἀπόστολοι, εἰς 
πάντα τὰ ἔθνη χηρύττοντες ἐπορεύοντο, χαὶ χλη- 
ρονομίαν τὴν γῆν ὅλην ἐπιστρέψασαν, λόγοις τοῖς 
αὐτῶν χαὶ πόνοις ἐδέξαντο. 


« Λύτρωσιν ἀπέστειλε τῷ λαῷ αὑτοῦ. » 

Τὴν διὰ τοῦ Σωτῆρος γενομένην, εὔδηλον. Περὶ ἧς 
χαὶ Ζαχαρίας, ἤδη τοῦ Χριστοῦ συλληφθέντος, προφη- 
τεύων αὐτοῦ τὴν γέννησιν ἔλεγεν - Εὐογητὸς Κύ- 
Ριος ὁ Θεὺς τοῦ "IcpanA, ὅτι ἐπεσχέψατο 
ἐποίησε λύτρωσιν τῷ Aa αὐτοῦ. 


καὶ 


δ᾽ Joan, xyr, 11. !* Joan. xvn, 4: 1 Lucze 1, 68. 


FRAGMENTA IN PSALMOS. I: 


j25 

Vrns. 6. « Judicabit in nationibus. » 

Non dixit, Judicabit gentes, sed, Judicibit (id est 
condemnabit) in gentibus, scilicet. diabolum : 4k 
quo ipse Dominus cum cruci affizendus erat aposto 
lis dicebat: Quia princeps hujus mundi jam judica - 
tus 5t. Ipsum. itaque. condemnavit arguens po- 
tentiam ejus in gentibus : et diemonum ruinas iin- 
plevit: nam cum ipso exercitum quoque ipsius 
dejecit. Cum enim in terra esset, per propriam mor- 
tem, mortem ipsam delens spiritualium. draconum 
capita confregit. 

PSALMUS CX. 

* Alleluia. » 

lustris. quidem et hzc psalmi. inscriptio. Nain 
vox Alleluia Dei laus interpretatur. Habet vero 
ctiam aliud aliquid illustrius, quod nimirum secun- 
dum elementa ab hominibus Mebrwis conscriptus 
Sil : siquidem viginti et duos versiculos, quot apud 
Hebrzos litterarum. elementa sunt, huie psalmo 
assignarunt. 

Vrns. 1. « Confitebor tibi, Domine. » 

Ne omnino pars quidem nostra confiteatur, pars 
vero vergat ad peccatum, dum confitemur, ne unuia 
pedem anim:e ad justitiam moventes, alium iu 
ceno peccati relinquamus ; sed totum cor ipsi ofic- 
ramus qui totius Conditor et Creator est, ct munus 
mutilum non dignatur acceptare. 


Vxns. 9. « Confessio οἱ magnificentia. » 

Opus Dei erat salus nostra. De quo Christus zd 
Patrem dicebat : Ego te clarificavi super. terram : 
opus consummavi quod dedisti mihi ut faciam "*. 
Moe opus duplicem quamdam compagem habet, 
unam quidem ἃ nostro proposito, alteram vero a 
clementia Dei. Nostrum enim est postulare, ipsius 
aulem est dare : nostrum est pulsare, ipsius 
vero aperire. Itaque confessio quidem nostra est; 
nam dum confitemur recessum quidem a pravo. vi- 
vendi instituto, prob:e vero vite. desiderium  de- 
monstramus : magnificentia vero Dei est ; revera 
enim magnum decet parvorum misereri, et humiles 
exaltare, et errabundos suscipere. ltaque ex utro- 
que Dei opus exsistit, scilicet ex ipsius magnificen- 
lia et ex nostra confessione. 


Vins. 6. « Virtutem operum suorum annuntiavit 
populo. » 

Hae utique virtute freti apostoli, ad omnes gen- 
tes przedicando. profecti sunt, atque universam ter- 
ram acceperunt in hzreditatem, ipsorum sermoni- 
bus laboribusque conversam. 

Vgns. 9. « Redemptionem misit populo suo. * 

Illam nempe qui per Salvatorem facta est: de 
qua etiam Zacharias, Christo jampridem concepto, 
nativitatem ejus vaticinans dixit : Benedictus Doni- 
nus Deus Israel, quia visitavit et fecit redemptioncin 
plebis sue 17, 


132 

« Sanctum et terribile nomen ejus. ? 

Sanctum quidem, quia unctus. nominatur. [sta 
autem Domini unctio est omnis sanctimonie con- 


suinmatio, de quo Joannes ait : Et vos unctionem 
Terribile autem, quia etiam 
Pater non judicat quem- 
quam; sed omne judicium dedit Filio "ἢ. 

PSALMUS CXI. 

Etiam hie psalmus secundum alphabetum ele- 
conscriptus est. Sed praecedens quidem 
doxelogizs, hie vero politi: elementationem. con- 
sic ut. Hebrai necessario utrique elementa 


habetis a. sancto δ. 


Judex dicitur, ait enim : 


inentare 


linet; 
accommodaverint. 
Vrns, d. « Beatus vir qui timet Dominum. » 
Quia qui Deum timet omnem exercet malorum 


abstinentiam, non subjicitur mammonz, amicitiam B 


cum mundo minime amplectitur, judicem quasi 
sibi presentem habet. Ác merito beatus invenitur 
qui Deo gahennanie totam vitam suam dirigit. 

Vens. 2. « Potens in terra erit semen ejus. » 

Semen Re. sunt hi qui disciplinas eorum 
suscipiunt, sive secundum carnem proprii sint, sive 
alieni. 

Vrns. 4. « Exortum est in tenebris lumen. » 

Ad quid autem rectis ? Quia qui maleagunt oderunt 
lucem, eo quod ab illa arguantur *?, nec illi oculos 
suos prestare velint. 

Vrns. ὃ. « Suavis vir 
inodat. » 

Non eum qui simplieiter commodat, sed in mise- 
rendo benignum merito Propheta exposuit. 
dem ille lueri spe, hic vero lege commiserationis 
commodat tribuitque. Perspicue igitur hoc loco 
describit pauperum. amatorem. Hie Deo fenera- 
tur, dum pauperis miseretur ?'; uti Salomon in 
Proverbiis ait. 

Vrgns. 7. « ln memoria zeterna erit. » 

Cum divitum, vel regum, vel aliam quampiam 
in hac vita dignitatem habentium memorie hic 
sint temporariz , declaravit non ita esse justorum 
memorias, sed has zeternas exsistere. 

» * Ab auditione mala non timebit, » 

Sive de morte dixeris, sive cognatorum aut libe- 
rorum perditione, sive facultatum jactura, nihil, 
inquit, horum pertimescet, Testabitur hoc Job, qui 
in omnibus dicebat : Nudus egressus sum de utero 
matris mec, et nudus revertar illuc ??, etc. 


qui miseretur et com- 


Vuus, 9. « Dispersit, dedit pauperibus. » 

Pauperes hoc loco etiam intelliges eos qui divini 
Verbi penuria laborant, scilicet. gentes, quibus 
apostoli agricolarum | instar spiritale verbum disse- 
minarunt. Nihil enim prohibet hoc etiam historice 
accipere. Eleemosynam insinuat esse sementem ; et 
idcirco dicit misericordiam dispergi, ut messis col- 
lectionem sementi respondentem accipiamus, Nam 
qui seminat in. benedictionibus, de benedictionibus οἱ 

" | Joan. n, 90. 


19. Joan. v; 99; 


? Joan. ni, 20. 


HESYCHII PRESBYTERI 


Siqui- € 


1228 
€ Ἅγιον xai φοδερὸν τὸ ὄνομα αὐτοῦ. » 

"Aytov μὲν, ὅτι Χριστὸς ὀνομάζετας. Τὸ δὲ τοῦ 
Κυρίου χρίσμα, πάσης ἐστὶν ἁγιωσύνης πλήρωμα. 
Περὶ οὗ φησιν Ἰωάννης * Καὶ ὑμεῖς χρίσμα ἔχετε 
ἀπὸ τοῦ ἁγίου. Φοθερὸν δὲ, ὅτι χαὶ χριτὴς λέγεται. 
Φησὶ γάρ Ὁ Πατὴρ οὐδένα κρίνει" ἀ..1ὰ τὴν κρί- 
σιν» πᾶσαν δέδωκε τῷ Υἱῷ. 

YAAMOX PIA. 

ὁ Ψαλμὸς κατὰ στοιχεῖόν γέγραπται. 
φθάσας, δοξολογίας ἔχει στοιχείωσιν, 
οὗτος" ὥσπερ τε ἀναγχαίως ἑχατέρῳ 


t 
E 
E 


αίων τὰ στοιχεῖα ἐνήρμοσαν, 

« Μαχάριος ἀνὴρ ὁ φοθούμενος τὸν Κύριον. » 

Ἐπειδὴ τὸν Θεὸν ὁ φοθούμενος πᾶσαν &oxsi χα- 
χῶν ἀποχὴν, οὐχ ὑποτάττεται τῷ μαμμωνᾷ, φιλίαν 
πρὸς τὸν χόσμον οὐκ ἀσπάζεται, ὡς παρόντα τὸν 
χριτὴν ἔχει. Καὶ μαχάριος εἰχότως ὅλον αὐτοῦ τὸν 
βίον τοῦ Θεοῦ διοικοῦντος εὑρίσχετα!ι. 

« Δυνατὸν ἐν τῇ γῇ ἔσται τὸ σπέρμα αὐτοῦ. » 

Σπέρμα τῶν διχαίων οἱ τὰς αὐτῶν μαθητείας λαμ- 
Ὅάνοντες, x&v οἰχεῖοί τινες ὦσι τὴν σάρχα, χἂν ἀλ- 
λότριοι. 

« Ἐξανέτειλεν ἐν σχότει φῶς. » 

Διὰ τί δὲ τοῖς εὐθέσιν ; ἐπειδὴ οἱ τὰ φαῦλα πράτ- 


τοντες μισοῦσι τὸ φῶς, ὡς ὑπ᾽ αὐτοῦ ἐλεγχόμενοι, 
χαὶ παρέχειν αὐτῷ τοὺς ὀφθαλμοὺς οὐ βούλονται. 

« Χρηστὸς ἀνὴρ ὁ οἰχτείρων χαὶ χιχρῶν. » 

Οὐ τὸν ἁπλῶς κιχρῶντα, ἀλλ᾽ ἐν τῷ οἴχτῳ χρηστὸν 
εἰχότως ὁ Προφήτης ἐξέθετο. Ὁ μὲν γὰρ ἐλπίδι 
χέρδους, ὁ δὲ νόμῳ συμπαθείας χιχρᾷ χαὶ μεταδίδω- 
ίνυν ἐνταῦθα ὑπογράφει τὸν φιλόπτω- 

εἰζει Θεῷ, οἰκτείρων τὸν πτωχόν : 


σι. Σαφῶ: τὸ 
χον. Οὗτος 02v 
ὡς Σολομῶν ἐν Παροιμίαις λέγει. 


« Εἰς 
Ἐπειδὴ τῶν ἐνταῦθα πλουτούντων, ἣ βασιλενόν- 
των, ἣ χαὶ ἄλλην χτησαμένων τοῦ βίου περιφάνειαν 
πρόσχαιροί τινες αἱ μνεῖαι τυγχάνουσιν " ἐδήλωσεν 


μνημόσυνον αἱἰῴνιον ἔσται. ν 


ὅτι τῶν διχαίων οὐχ οὕτως, ἀλλ᾽ αἰώνιοι. 

« "Azb ἀχοῆς πονηρᾶς οὐ φοθηθήσεται. » 

Εἴτε περὶ θανάτου λέγοις, εἴτε συγγενῶν ἣ τέχνων 
ἀπολῆς, εἴτε χρημάτων ἐχπτώσεως, οὐδὲν, φησὶ, 
τῶν εἰρημένων φοθηθήσεται. Μαρτυρήσε: δὲ Ἰὼδ, 
ἐπὶ πάσαις εἰπώϑ' Γυμγὸς ἐξηΐθον ἐκ κοιιιίας 
μητρός μου, γυμγὸς xal ἀπελεύσομαι, x τὰ 
ἑξῆς. 

«᾿ Ἐσχόρπισεν, ἔδωχε τοῖς πένησιν. » 

Πένητας χἀνταῦθα τοὺς ἐνδεεῖς νοήσεις τοῦ θείου 
Λόγου, τὰ ἔθνη δηλονότι, οἷς οἱ ἀπόστολοι γεωργῶν 
δίχην τὸν νοητὸν χατέσπειραν λόγον. Οὐδὲν γὰρ χω- 
λύει χαὶ ἱστοριχῶς αὐτὸ δέξασθαι. Σπόρον εἶναι τὴν 
ἐλεημοσύνην αἰνίττεται " xal διὰ τοῦτό φησι σχορ- 
πίσαν τὸν ἔλεον, ἵνα τὴν συναγωγὴν τοῦ θέρους ἀνα" 
λόγως τῷ σπόρῳ δεχώμεθα. Ὃ γὰρ σπείρων ἐπ᾽ 
εὐ.Ἰογίαις, ἐπ᾿ εὐκογίαις καὶ θερίσει. “Ὅστις xal 


2^ Droy,3; 117: 


?! Job 1, 21. 


1329 

σχορπίζειν εἰκότως λέγετα:, 
προϊεμένης τὸν ἔλεον. Κέρας τῶν διχαίων fj εἰς 
Θεὺν πεποίθησις " ταύτῃ γὰρ ἐπιόντας τοὺς ἐχθροὺς 
χερατίζομεν. Τοῦτο καὶ νῦν μέν ἐστιν ὑψηλὸν, ἀλλὰ 
τοὺς πολλοὺς λέληθεν. “Ὑψοῦτα: τοίνυν ἐν δόξῃ, χατὰ 
τὸν αἰῶνα δηλονότι τὸν μέλλοντα πῶς ἔχει μεγέθους 
xal δόξης φανερούμενον. 


« 'Λμαρτωλὸς ὄψεται, καὶ ὀργισθήσεται. » 


Βρύχει τοὺς ὀδόντας ὁ διάθολος " αὐτοῦ γὰρ τὸ" 


ἀλλὰ χαὶ 
οὗτος ταχήσεται τῷ πυρὶ τῆς γεέννης, ᾧπερ ἀπ- 
εχληρώθη τηχόμενος. "Ἔνθα ὁ βρυγμὸς τῶν ὀδόν-- 
των, ὡς ὁ Koptog ἔλεγε. 
ΨΑΛΜΟΣ ΡΙΒ', 
« Ὑψηλὸς ἐπὶ πάντα τὰ ἔθνη, ὁ Κύριος.» 


βρύχεσθαι ἴδιον, ὡς ἀνημέρου λέοντος ᾿" 


Κὰν γὰρ ἐνταῦθα δοξάξηται, ἀλλ᾽ εἰς τὸν οὐρανὸν 
ἡ δόξα τρέχει, ἔνθα τὸ ἀχειροποίητον θυσιαστήριον 
χέχτηται, ἔνθα διηνεχῶς αὐτὸν αἱ στρατιαὶ τῶν ἀγ- 
γέλων δοξάξουσιν " ὧν εἰς μίμησιν ἡμεῖς δοξολογίαν 
ἐμάθομεν. 

« Τίς ὡς Κύριος ὁ Θεὸς ἡμῶν; » 

Ἔν ὑψηλοῖς ὁ Θεὸς χατοιχεῖ, οὐ μόνον διὰ τὸν οὐ- 
ρανὸν ὡς ὑψηλὸν ὄντα, xaX αὐτοῦ οἰχητήριον λεγό- 
μενον, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ τοῖς ἁγίοις ἐνοιχεῖ. ὙΨηλοὶ δὲ 
οὗτοι, διὰ τὸ μηδὲν γήϊνον μεταδιώκειν τυγχάνουσι * 
περὶ ὧν Ἡσαΐας φησίν " Ἅγιος Κύριος ὁ ἐν ὑψη- 
JAoic κατοικῶν * ὑψηλοὺς τοὺς ἁγίους εἰπών. 

« Ὁ χατοιχίζων στείραν ἐν οἴχῳ. » 

Στείραν εἴτε τὴν φύσιν ὅλην, εἴτε τὴν ἐξ ἐθνῶν 
Ἐκχχλησίαν λέγοις, ἐφ᾽ ἑχατέρας ἁρμόσει τὸ λεγόμε- 
vov " διὰ γὰρ τὴν εἰδωλολατρίαν ἐστείρωντο. Ταύτην 
τοίνυν ἔξω ῥεμθομένην εἰς τὸν οἶχον τὸν ἑαυτοῦ τὸν 
νόμον ἐξήγαγε, xal μητέρα τέχνων τῶν υἱοθετηθέντων 
τῷ Θεῷ εὐφραινομένην ἔδειξεν" ἧς οὕτως σαφῶς τὸ 
πρόσωπον ὁ Ἡσαΐας ἐξήγαγεν" 'Epeic γὰρ, φησὶν, ἐγ 
τῇ καρδίᾳ cov: Τίς ἐγέννησέ μοι τούτους; γὼ δὲ 
ἄτεκνος, καὶ χήρα πάροικος καὶ ἐγκεχιϊεισμένη. 
Kal τούτους τίς ἐξέτρεψέ μοι; ᾿Εγὼ δὲ χατ- 
εἰλείφρθην μόνη" οὗτοι δέ μοι ποῦ ἧσαν; 

ΨΆΛΜΟΣ PI. 

« 'II θάλλασσα εἶδε, χαὶ ἔφυγεν. » 

Ταῦτα μὲν ἴσως χατὰ τὸ αἰσθητὸν ἐπὶ τῆς ἐξόδου 
τοῦ λαοῦ τῶν Ἰουδαίων ἐγένετο, χαίτοι οὐδὲ φυγοῦ- 
σαν ἐχεῖ τὴν θάλασσαν, ἀλλὰ γὰρ διαιρεθεῖσαν 
ἔγνωμεν. Εἰ δὲ χαὺ ταῦτα γεγένητα', ἀλλ᾽ οὐχέτι τὰ 
ἑπόμενα. Πότε γὰρ ὅρη ὑψωθέντα παρ᾽ αὐτοῖς ἣ 
βουνοὺς ἠχούσαμεν ; ὥστε δῆλον, ὅτι xol ἅπερ αὐ- 
τοῖς συνέθαινε θαύματα, μεριχὰ μὲν ἣν, εἰς ἐκτύπω- 
σιν δὲ τῶν ἡμετέρων συνέθαινε. Θάλασσαν γὰρ τὴν 
πονηρὰν τοῦ βίου πολιτείαν, ὡς ἄστατον, ναυάγιά 
τὲ ποιοῦσαν χαὶ χειμῶνα τοῖς ἐν αὐτῇ προσήχει vo- 
μίζεσθαι - Ἰορδάνην δέ γε τὴν χάριν τοῦ βαπτίσμα- 
τος. Φεύγει τοίνυν fj τοῦ βίου θάλασσα τὸν ἐξομολο- 
γούμενον, ἀλμυρά τις οὖσα, καὶ μὴ δυναμένη πρὸς 


Ἀ5 11 Cor, ix, 6; ?* Matth. vu, 12, 


FRAGMENTA IN PSALMOS. 


τῆς δεξιᾶς φιλοτίμως A metet. "ἢ, 


35,37 [Soie ΤΥΤῚ, 15. 


1330 
Qui etiam. merito dicitur dispergere, eum 
liberaliter 


ejus. dextera misericordiam — porrigat. 
ὅ 


Cornu justorum est fiducia in. Deum : hae enim 
insurgentes hostes cornu ventilamus. Hlud quidem 
eliamnum sublime est, sed plurimos latet. Exal- 
tatur igitur. in gloria, quando nimirum in. futuro 
sieculo quante magnitudinis glorizeque fuerit imani- 
festabitur. 

Vrns, 10. « Peccator videbit, et irascetur. » 

Diabolus fremit dentibus : 
est fremere, utpote leonis truculenti : verumtamen 
ipse etiam colliquescet. igne gehenna; cui depu- 
tatus est tabescens. Ubi erit stridor dentium **s ul 


ipsius enim proprium 


Dominus ait. 
PSALMUS CXII. 


Vrns. 4. « Excelsus super omnes gentes Do- 
minus. » 

Etsi enim hic glorificetur, attamen in coelum 
gloria tendit, ubi habet altare non. manu factum, 
in quo exercitus angelorum perpetuo ipsum glori- 
ficant ; ad quorum imitationem nos glorificare didi- 
cimus. 

Vins. ὃ. « Quis sicut Dominus Deus noster ? » 

In excelsis. Deus habitat, non solum propter 
colum quod excelsum est, ejusque habitaculum 
nuncupatur, sed quia in sanctis habitat. Hi autem 
eliam exeelsi sunt, eo quod nihil terrenum conse- 
ctentur : de quibus Isaias ait : Sanctus Dominus qui 
in. excelsis habitat ?**?", exeelsos appellans sanctos. 

Vgns. 9. « Qui habitare facit sterilem in domo.» 

Sive naturam universam, sive Ecclesiam ex gen- 
tibus sterilem. dixeris, utrique. quadrabit id quod 
dietum est, quoniam per idololatriam steriles eva - 
serant. Ham enim foris vagantem in domum suam, 
scilicet legem introduxit, et matrem filiorum a Deo 
adoptatorum Letantem. demonstravit : cujus perso- 
nam hoe modo clare introduxit Isaias : Dices enim, 
inquit, in corde (uo : Quis genuit. mihi istos ?- Ego 
autem absque liberis, el vidua transmigrata. et cap- 
tiva. Et istos quis enutrivit mihi? Ego autem. dere - 
licta sum sola ; et isti mihi ubi erant ?*? 

PSALMUS CXII. 
Vens. 5. « Mare vidit, ei fugit. » 
llc. forte. quidem. seeundum. sensum in exitu 


"populi Judaeorum contigerunt, licet illic. mare non 


fugisse, sed. dillissum fuisse cognoverimus, Verum 
uL isla etiam contigerint, nequaquam tamem se- 
quentia. Ubi enim apud ipsos montes vel colles 
exaltatos fuisse intelleximus "^ unde manifestum iit, 
illa miracula qu ipsis evenerunt, particularia 
quidem. fuisse, sed ad nostratia exprimenda conti- 
sisse. Mare enim existimandum est pravum vi- 
vendi institutum, utpote inconstans, naulragiaque 
ac tempestates in eo versantibus excitans ; Jorda- 
nem vero esse graliam baptismatis. Hujus igitur 
vit:e mare fugit eum qui eonfitetur, cum sit salsum, 


21 


15 en Xrix, Οἷς 


1321 


ruiL Salsuzinem peeealorutin. Jordanis 


auteni 
sed confitentibus retrorsum vertitur, dum ad 
poenitentia: laerym: 1S convertuntur ; 


non 
fugit, 
quandoquidem 
1 virtute baptismatis poenitentia operetur, et nul- 
lum fructum poenitentize percipere quis possit, nisi 
prius fuerit. baptzalus, vel saltem. sub idem tem- 
pus peenitenti:: baptizetur. Quapropter lex omnem 
sordium liberationem per aquam priesiabat. Sed ct 
Joannes cum penitentiam praedicaret, simul eum 
poenitentia baptismum: subinferebat. 
4. « Montes exsultaverunt sicut arietes, » 

Prophete namque omnes gaudent cernentes 
conversionem confitentis : quorum alii quidem di- 
cuntur montes et arietes, utpote majoris grati 
participes; alii vero colles et agni, ut. minorem 
quidem, sed ejusdem tamen generis gratiam cum 
majoribus partieipantes. 

VrRs. 5. « Quid est tibi, mare, quod fugisti? » 

Propheta admiratur in spiritu prz:videns mysteria 
qui in eruce contigerunt, eernens quidem prophe- 
las gaudere et exsultare, qui prius humanam. sor- 
tem. defleverant, et ideirco. lamentationibus suum 
vaticinium. repleverant; Jordanem vero retrorsum 
esse conversum, ut penitentize lacrymas suppedi- 
laret. Ad quid autem: retrorsum vertitur? Quia ni- 
mirum is qui peceaverat retro recurrit, 
cufsunr deserens. 


VEns., 


priorem 


Vins. 7. « ^ facie Domini mola est terra. » 


HESYCHII PRESBYTERI 


el non possit cum illo commiseeri quisemel dese- 4 τὸν ἅπαξ ἀναχωρήσαντα τῆς 


Mic iterum. commotionem, consternationem οἱ € 


miraculum. exstasin appellat, ut rerum. gestaruni 
Deinde demonstrans 
à servo (Jacob, in- 
quam) Dominum nuncupavit. Christus semetipsum 
in stagna fontesque. aquarum immutavit : 


ostenderet. 
quanta. sit viri unius virtus, 


magnitudinem 


lancea 
enim latus aperiens *"', ex eo stagna. baptismatis 
atque insuper mysterii fontes eduxit: quoniam 
aqua et. sanguis, hie quidem. symbolum mysterii, 
illa vero character baptismatis, eflluxit. 

Vrns. 9. « Non nobis, Domine, non nobis. » 

Super misericordia tuta, inquit, id. estin Christo. 
Quod enim veritas sit ipsemet ait: Ego sum via, ct 
el vita *?. Quod vera misericordia, sie. ce- 
: Ostende, nobis, Domine, misericor- 


veritas, 
cinit. Psalmista 
diam: Lum. ??. Gloriam igitur sibi ipsi dedit in ii- 
carnatione Unigeniti, cum per ipsum elorificatus et 
ianifestatus sit. Hoe est enim. quod in Evanzeliis 
Dominus dixit : Pater, clarifica nomen tuum. super 
terram. ?*, Quomodo autem clarificavit? utique nos 
servando. 
V&ns. 11. 
Est autem in terrà non. solum ut 
omnia implens, verum etiam tanquam in terra per 
carnem natus, non simplici autem ratione, sed 
demones subjiciens; ereaturam vere ingemiscentem 
liberans, suam gloriam manifestans, et ante hac 


« Deus autem noster in colo. » 


in calo et 


132 Joan, xix, 94. ?? Joan. xiv, δ. 85 Psal. 


D 


LXXX1v, 8, 


1352 

ς τῶν ἁμαρτημάτων 
Ὃ Ἰορδάνης δὲ οὐ φεύγε;, 
τὸ ὀπίσω τοῖς ἐξομολογουμένοις στρέφοται, 
μετανοίας μεταθδαλλομένοις δάχρυον " 
τοῦ βαπτίσματος ἐνεργεῖται di 
ν ὠφεληθείη τις ᾿μετανοῶν, εἰ μὴ 


ὅλμης ἐγχαταμίγνυσθαι. 
ἀλλ᾽ εἰς 


m 
Hu 
t 
S 

ὧν 


τύχο!: Basi ἢ xaX xaz' αὐτὸν τὸν 


χαιρὸν τῆς μετανοίας PK ΤΣ Διόπερ ὁ ees 
πᾶσαν μολυσμῶν ἀπαλλαγὴν ὃ 
᾿Αλλὰ μὴν χαὶ Ἰωάννης μετάνοιαν epftug € 
τῇ μετανοίᾳ τὸ βάπτισμα. 


« Τὰ ὄρη ἐσχίρτησαν ὡσεὶ χριοί. » 

Xaígouc: γὰρ προφῆται πάντες τοῦ ἐξομολογουμέ- 
piu fXémovzsg^ ὧν oi piv ὄρη xo) 

χριοὶ, ὡς μείζονος χάριτος μεταλαθόντες * οἱ δὲ βου - 

νοὶ χαὶ Le ὡς ἐλάττονος μὲν, ἀλλὰ αυγγενοὺς τοῖς 

ιετεσχηχότες λέγονται. 


νου τὴν ἐπι 


μεγάλοις 


€ ΤῈ σοί ἐστε, θάλασσα, ὅτι ἔφυγες ; 

Θαυμάζε. προθεωρῶν. ὁ bind τῷ πνεύματ: 
τὰ ἐπὶ τοῦ σταυροῦ γεγονότα μυστήρια, χαίροντας 
μὲν τοὺς προφήτας ὁρῶν χαὶ σχιρτῶντας, oi- 
«weg ἐπένθουν ἀνθρωπότητα πρότερον, χαὶ τῶν 


ἐπ᾽ αὐτοῖς θρήνων τὴν προφητείαν ἐπλήρωσαν " τὸν 
Ἰορδάνην δὲ εἰς τὰ ὀπίσω στρεφόμενον, ἕνα 
χορηγήσῃ τῇ μετανοίᾳ δάκρυον. Διὰ τί δὲ εἰς τὰ 
ὀπίσω στρέφεται; Ἐπειδὴ ὁ, ἡμαρτηχὼς εἰς τοὺ- 


τρέχει, τὸν δρόμον χαταλιπὼν τὸν ἔμπροσθεν. 


« ᾿Απὸ προσώπου Κυρίου ἐσαλεύθη f, 

Ἐνταῦθα πάλιν σάλον τὴν ἔχπληξιν λέγει, x 
τὸ θαῦμα τὴν ἔχστασιν, ὥστε δεῖξαι τὸ μέγεθος τῶν 
εν λον Εἶτα δειχνὺς ὅσον ἐστὶν ἑνὸς ἀνδροὺς 
τοῦ re 'enul, τοῦ 'laxi6, τὸν Δε- 
ἀλέσε. Εἰς λίμνας ἑαυτὸν χαὶ εἰς πηγὰς 
ATO) pesti ὁ Χριστός" ἀνοίξας γὰρ τῇ λόγχῃ 
ἐξήγαγεν ἐξ ἑαυτοῦ τὰς λίμνας τοῦ 


πίσω 
15. 
xai 


τὴν πλευρὰν, 
βαπτίσματος, ἔτι δὲ χαὶ τὰς τοῦ μυστηρίου πηγάς " 
ἐπειδὴ ὕδωρ xoi αἷμα, τὸ μὲν συμθολον τοῦ μυστη- 
ρίου, τὸ ὃὲ χαραχτὴρ τοῦ βαπτίσματος, ἔῤῥευσεν. 

« Μὴ ἡμῖν, Κύριε, μὴ ἡμῖν.» 

Ἐπὶ τῷ £Aést σου, φησί * τουτέστιν ἐπὶ τῷ Xpt- 
στῷ. Ὅτι μὲν γάρ ἔστι xai ἀλήθεια, αὐτός φησιν" 
Ἐγώ εἶμι ἡ ὁδὸς, καὶ Tp ἀλήθεια, καὶ ἡ ζωή. Ὅτι 
ὃὲ ἔλεος, οὕτως ὁ Ψαλμῳδὸς ἔψαλλεν " Δεῖξον ἡμῖν, 
Κύριε, τὸ ἔλεός σου. Δόξαν. τοίνυν ἑαυτῷ ἐπὶ τῇ 
σαρχώσει τοῦ Μονογενοῦς ἔδωχε, δοξασθεὶς δι᾽ αὐτοῦ 
χαὶ ἐμφανερωθείς. Τοῦτο γὰρ ἐν Εὐχγγελίοις ὁ Κύ- 
ρίος ἔλεγε" Πάτερ, δόξασόν' cov τὸ ὄνομα ἐπὶ τῆς 
γῆς. Πῶς δὲ ἐδόξασεν; Ἡμᾶς σώσας. 

« Ὃ δὲ Θεὺς ἡμῶν ἐν τῷ οὐρανῷ.» 

Ἔστι δὲ ἐν τῷ οὐρανῷ χαὶ τῇ γῇ οὐ μόνον ὡς 
πάντα πληρῶν, ἀλλὰ χαὶ ὡς ἐν τῇ γῇ διὰ σαρχὸς 
γενόμενος, 3 ἁπλῶς δὲ, ἀλλ᾽ ὑποτάξας τοὺς δαί- 
μονας " ἐλευθερώσας δὲ τὴν χτίσιν στενάζουσαν, τὴν 
ἑαυτοῦ δόξαν φανερώσας, xal πρό γε τούτων διασώ- 


toy 
* 


3! Joan. x1, 98. 


1333 


FRAGMENTA IN PSALMOS. 


1334 


σας τὸ" ἄνθρωπον. Τοῦτο γὰρ ὑπὲρ πάντας ὡς φιλάν- A hominem servans. lloc enim tanquam hominis 


θρωπος βούλεται. 
« Κύριος μνησθεὶς ἡμῶν. » 


Πότε γὰρ ὁ θεὸς λήθην ἀνθρώπων ἐδέξατο ; ᾿Αλλὰ, 


τοῦτό ἐστιν ὃ διὰ τῶν εἰρημένων αἰνίττεται. Ἰξπειδὴ 
γὰρ ὑπὸ κατάραν ὄντες, οὐχ ἄλλως αὐτῆς ἀπολυθῆναι 
xal λαθεῖν εὐλογίαν ἠδυνάμεθα, cl μὴ Χριστὸς ἐπὶ 
ξύλου χρεμασθεὶς τὴν κατάραν τὴν ἡμετέραν ἐθάστα- 
σεν, εἰχότως μνησθῆναι τὸν Κύριον mpózepov , χαὶ 
οὕτως ἡμᾶς εὐλογήσαί φησι. 

« Ὁ οὐρανὸς τοῦ οὐρανοῦ τῷ Κυρίῳ. » 

Θεωρεῖς ὅπως τὴν δημιουργίαν ὁ Ποιητὴς πρὸς 
ἡμᾶς μερίζεται " καὶ ὥσπερ αὐτὸς ἀόρατος ὧν ἔχε! 
τὸν οὐρανὸν τοῦ οὐρανοῦ τὸν ἀόρατον, οὕτως ἡμῖν 
τὴν χτίσιν τὴν ὁρατὴν ἀπένειμεν. 

YAAMOX PIA, 

« ᾿Ἠγάπησα, ct εἰσαχούσεται Κύριος. » 

Ὁ πάλαι φοθούμενος τὸν Κύριον, ἤδη προχόψας 
ἀπὸ τοῦ φόθου, xaX μεταδὰς ἐπὶ τὴν ἀγάπην τοῦ 
Θεοῦ, εἴποι ἂν, ᾿Ηηγάπησα " τίνα δὲ, ἣ δηλαδὴ Κύ- 
ριον τὸν Θεὸν ἐξ ὅλης καρδίας, χαὶ δυνάμεως, xol 
ψυχῆς, ὥστε ἕνεχεν αὐτοῦ χαὶ μέχρι θανάτου ἁγω- 
νίζεσθαι ὑπὲρ ἀληθείας, πάντα τε ὑπομεῖναι 
πειρασμὸν, χαὶ πάντα χίνδυνον ὑποστῆναι προθύμως 
διὰ τὴν πρὸς Θεὸν ἀγάπην; 

1 Καὶ ἐν ταῖς ἡμέραις μου ἐπιχαλέσομαι. » 

Τουτέστι, Παντὶ τῷ χρόνῳ τῆς ζωῆς pou ἐπεχα- 
λεσάμην" ἔν ταῖς ἡμέραις μου ὑπὸ τοῦ Ἡλίου τῆς 
διχαιοσύνης γενομέναις, ἀεὶ πεφωτισμένος ὧν, ἐπ- 
εἐχαλεσάμην. 

€ Θλίψιν καὶ ὀδύνην εὗρον. » 

Θλίψιν χαὶ ὀδύνην ἐκάλεσε τὴν μετάνοιαν " θλίψιν 
μὲν, ὡς ἀνάμνησιν τῆς ἁμαρτίας ἔχουσαν * ὀδύνην 
δὲ, ἕνεκα τῶν πόνων μεθ᾽ ὧν χατορθοῦσθαι, σάχχου, 
τυχὸν, καὶ σποδοῦ χαὶ ἀγρυπνίας, πέφυχε. Ταύτην 
εὑρὼν, τουτέστιν, ἐπιδραμὼν αὐτῇ, τὸ ὄνομα Κυρίου 
εἰχότως ἐπεχαλεῖτο. ὐχὴ γὰρ, τῆς μετανοίας ὑπό- 
στασις. 

« Φυλάσσων τὰ νήπια ὁ Κύριος. » 

Οὐχ εἴπεν,Ὅτι οὐχ εἴασεν εἰς κινδύνους ἐμπεσεῖν, 
ἀλλὰ, μετὰ τὸ ἐμπεσεῖν, διέσωσεν. 

TYAAMOX ΡΙΕ". 

x Ioczfgtov σωτηρίου λήψομαι. ν 

Σωτηρίου γὰρ ὄντως ἐστὶ ποτήριον, τὸ ὑμνολογεῖν 
τὸν τῶν ὅλων Σωτῆρα Θεόν. Τούτῳ Θεὸς ἐφήδεται, 
τοῦτο δέχεται παρ᾽ ἡμῶν τὸ θυμίαμα. 'Ὡς γὰρ αὐτὸς 
ἔφη Χριστός - Πνεῦμα ὁ Θεός " καὶ τοὺς προσκυ- 
γοῦντας αὐτὸν, ἐν πγεύματι καὶ ᾿ἀιηθείᾳ δεῖ 
προσκυνεῖν. 

« Σοὶ θύσω θυσίαν αἰνέσεως. » 

Ἐπειδὴ τὰς τῶν ἀλόγων θυσίας ὁ Χριστὸς ἐνδη- 
μήσας χατέπαυσε, τὴν λογικὴν ὃὲ αὑτὸς ὡς Λόγος 
εἰσήγαγεν * εἰχότως τὸν δι’ αἰνέσεως: προσφέρειν ὁ 
Προφήτης ὑπέσχετο, προσφέρειν 05 αὐτὴν ἐν ὀνό- 
ματι Κυρίου, δηλαδὴ ἐν τῷ Χριστῷ. Ἐπειδὴ χαὶ 
οὕτω προσεύχεσθαι τοῖς ἀποστόλοις ἐντέλλεται" Ἐν" 
τι αἰτήσητε τὸν Πατέρα ἐν τῷ ὀγόματί μου, δώ- 
σει ὑμῖν. 


3*Joan, 1v, 94. 838 Joan. xvi, 23. 


amator vult super omnia. 

Vrns. 20. « Dominus inemor fuit nostri, » 

Quando enim. Deus hominum oblitus fuit? Sed 
hoe est quod per dicta innuitur. Quandoquidem 
enim sub maledicto exsistentes, haud aliter ab illo 
absolvi et benedictionem recipere poteramus, nisi 
Christus in ligno suspensus maledictum nostrn:n 
abstulisset, merito dicit Dominum prius nostri me- 
minisse, atque ita demum nobis benedixisse. 

Vins. 25. « Coelum cceli Domino. » 

Vides quomodo rerum Auctor propter nos craa- 
turam parliatur : et sicut. ipse inaspectabilis exsi- 
stens. habet ccelum coli. inaspectabile, sic nobis 
creaturam. visibilem distribuit. 

PSALMUS CXIV. 

Vins. 1. « Dilexi, quoniam exaudiet Dominus. » 

Qui olim Dominum timuerat, ubi jam a timore 
profecerit, et ad. dilectionem Dei transierit, reete 
dixerit Dilexi : quem autem, nisi scilicet Dominum 
Deum ex toto corde, ac virtute atque anima, ut 
propter ipsum etiam ad mortem usque decertet pro 
verilate, omnenique sustineat tentationem, et omne 
periculum alacri animo subeat per amorem erga 
Deum. 

Vzns. 2, « Et in diebus meis invocabo. » 

Id est, Omni tempore. vite me: invocabam : in 
diebus meis sub Sole justiti:: transactis, cum sem- 
per illuminarer, invocavi. 

Vrns. 5. « Tribulationem et dolorem inveni. » 

'"lribulationem et dolorem appellavit. poeniten- 
tam : tribulationem quidem, utpote qux habeat 
peecati recordationem ; dolorem vero propter laho- 
res quibus peragi solet, verbi gratia, sacco et cinere 
atque. vigilia. Hanc qui reperit, id. est, qui ad eara 
accurrit, nomen Domini jure merito invocet. Oratio 
enim est substantia peenitentize. 

Vins. 6. « Cnustodiens parvulos Dominus. » 

Non dixit, Quia non permisit in pericula incidere, 
sed postquam in ea incideram, servavit. 

PSALMUS CXV. 

Vins. 4. « Calicem salutaris aceipiam. » 

Nam calix revera salutaris est, hymnis celebrare 
Deum salvatorem universorum. lsto Deus dele- 
ctatur, istud incensum a nobis accipit. Quemadmo- 
dum enim ipsemet Christus dicebat : Spiritus. est 
Deus : et eos qui adorant eum, in spiritu et veritate 
oportet adorare **. 

Vrns. 17. « Tibi. sacrificabo hostiam laudis. » 

Quandoquidem brutorum sacrificia Christus huc 
adveniens aboleverat, ipse vero tanquam Verbun 
rationale sacrificium induxerat; jure merito Propheta 
promisit se hostiam laudis oblaturum, idque in 
nomine Domini, scilicet in. Christo. Quoniam sie 
etiam apostolis intimatur ut. orent: δὲ quid petieritis 


Patrem in nomine meo, dabit vobis. **. 


1390 
PSALMUS CXVI. 

Vgns. 2. « Quoniam confirmata. est misericordia 
ejus. » 

Misericordia scilicet super nos confirmata simul 
cum veritate perennante, Frequenter autem hic 
noniüna, misericordia ejus et veritas, de Salvatore 
dicuntur: uti etiam in isto : Misit Deus misericor- 
diam sumam et veritatem suam, et. eripuit animam 
meam de medio catulorum. leonum **.. [lec nempe 
veritas erat etiam exspectatio gentium ?* ; quaprop- 
ter etiam humano generi illuceseens, omnes gentes 
omnesque populos ad laudem invitat, docens gra- 
Uias referre Patri qui confirmavit misericordiam 
suam, et permanere fecit veritatem usque in 5: - 
culum. 

PSALMUS CX VII. 

Vens. 4. « Confitemini Domino quoniam bonus.» 

David assidue canit confessionem, sciens hoc 
maximum esse przesidium peccatoribus, et vulnerum 
znimz medicinam. J 

Vens. 10. « Omnes gentes cireumdederunt ine. 5 

Et quomodo unum omnes gentes circumdent ? 
Sed omnes gentes appellavit. diversas hominum 
vitas, quandoquidem gentibus siut vivendi genera 
diversa, quibus et ab invicem distinguuntur. fu- 
stum igitur etiam mali cireumdant, ut avari, et invidi, 
Εἰ superbi, et hypocrit, communem inimicum 
ipsum. reputantes, propter reprehensionem quam 
ex ipsius proba vita. sustinent : verumtamen hic se 
de turba illa vindicat per nomen Dei. Nomen autem 
ipsi €hristus, quod ad. omnes insidias vindicandas 
satis est: illud enim et armatura, et scutum eL 
custodia est illi qui gerit ipsuin. 

Viens. 15. « Impulsus eversus sum ut caderem. » 

Impellunt nos in peceatum cogitationes qu:ecun- 
que verguntad voluptates, et a firma legis statione 
avertentes, expeditos nos reddunt ut a. d:emonibus 
dejieiamur. Verum si sobrii vigilantesque fuerimus, 
habebimus Deum protectorem : ipse euim et ani- 
inam nostram confirmare eamque dojicere volentes 
persequi potest. 

Vrns. 15. « Vox exsultationis οἱ salutis.» 

Quando enim Deus universum consummaverit, 
hi qui victoria fruuntur gaudent, exsultant, duplici 
Letitia affecti, et. quod servati Sint, et quod per 
Deum servati. Lzetitige. causa est is qui trophaeum 
erexit. Deinde estendens quidnam eum impulerit 
ad hoe auvilium ferendum subjunxit, Fu tabernacu- 
lis justorum. Non dixit in domibus, sed in taberna- 
culis, volens ostendere extemporalem eorum. habi- 
tationem. 

Vrns. 10. « Dextra Domini fecit virtutem. » 

Hoc est maxime vita ipsum laudare, et omuibus 
annuntiare miracula ejus. Qualia opera, die mihi? 
Hec quao enarraturus est 

Vrns. 20, « Προ porta Domini. » 

Porte olim. erant lex et propliee, per quas 


$ Psal.nv B. ᾿" Gen. xüx, 10. 


HESYCHII PRESBYTERI 


1326 
YAAMOE PIG. 


€ Ὅτι ἐχραταιώθη τὸ ἔλεος αὐτοῦ. » 


Συνδιαιωνέζοντος δηλαδὴ τῇ ἀληθείᾳ τοῦ xpacatto- 
θέντος ἐφ᾽ ἡμᾶς ἐλέους. Πολλαχοῦ ὃς τὰ ὀνόματα 
ταῦτα, τὸ ἔλεος αὐτοῦ καὶ ἡ ἀϊήθεια, ἐπὶ τοῦ 
Σωτῆρος λέγεται" ὥσπερ χαὶ ἐν τῷ" ᾿Εξαπέστει.ῖεν' 
ὁ Θεὸς τὸ ἔλεος αὐτοῦ καὶ τὴν ἀήθειαν αὐτοῦ, 
καὶ ἐῤῥύσατο τὴν ψυχήν μου ἐκ μέσου σκύμνων. 
Αὕτη τοίνυν ἡ ἀλήθεια χαὶ προσδοκίὰ τῶν ἐθγῶν 
ἦν" διὸ χαὶ ἐπιλάμψασα τῷ τῶν ἀνθρώπων γένει, 
εἰς αἷνον πάντα τὰ ἔθνη χαὶ πάντας τοὺς λαοὺς χαλεῖ, 
εὐχαριστεῖν διδάσχουσα τῷ Πατρὶ τῷ χρατα!ώσαντι 
τὸ ἔλεος αὐτοῦ, χαὶ μένειν ποιήσαντ: τὴν ἀλήθειαν 
ἕως τοῦ αἰῶνος. 

ΨΑΛΜῸΣ ΡΙΖ'. 

« Ἐξομολογεῖσθε τῷ Κυρίῳ ὅτι ἀγαθός. ν 

Συνεχῶς ἄδει τὴν ἐξομολόγησιν ὁ Δαθὶδ, εἰδὼς 
ὅτι τοῦτο μέγιστον τοῖς ἁμαρτωλοῖς εἰς βοήθειαν, 
χαὶ τραυμάτων τῶν χατὰ Ψυχὴν φάρμαχον. 

« Πάντα “τὰ ἔθνη ἐκύχλωσάν με. » 

Καὶ πῶς τὸν ἕνα πάντα χυχλοῖ τὰ ἔθνη; ἀλλὰ 
πάντα ἔθνη τοὺς διαφόρους βίους τῶν ἀνθρώπων ἐχά- 
λεσεν, ἐπειδὴ διάφοροι βίοι τοῖς ἔθνεσιν, ὅθεν δὴ 
za ἀπ᾿ ἀλλήλων μερίζονται. Τὸν δίχαιον τοίνυν xat 
οἱ πονηροὶ χυχλοῦσι, xaX οἱ φιλάργυροι, xai οἱ βά- 
σχᾶνοι, 
ἐχθρὸν τὸν διὰ τὸν ἕλεγχον, τὸν Ex τῆς ἐχείνου εὐ- 
ζωΐας, νομίζοντες" ἀλλ᾽ οὗτος τοῦτο τὸ πλῆθος ἀμύ- 
t τῷ ὀνόματι τοῦ Θευῦ. "Ὄνομα δὲ αὐτῷ ὁ Χρι- 


χαὶ ὑπερήφανοι, xai ὑποχριταὶ, χοινὸν 


α 
στὸς, ὅπερ εἰς ἄμυναν πάσης ἐπιδουλῆς ἀρχεῖ" αὐτὸ 
γὰρ ὅπλον xal ἀσπὶς xal φρούριον τοῦ φοροῦντος 


foe: 


αὐτὸ 
r € ἀνετράπην τοῦ πεσεῖν. » 
Ὦ ἡμᾶς εἰς ἁμαρτίαν ὅσοι τῶν λογισμῶν 


πρὸς τὰς ἡδονὰς ῥέπουσι, χαὶ ἀπὸ τῆς ἑδραίας τῆς 
ἐν τῷ νόμῳ στάσεως ἀνατρέψαντες, εὐχερεῖς εἰς τὸ 
χαταθληθῆνα!: παρὰ δαιμόνων ἐργάζονται. ᾿Αλλ᾽ ἐὰν 
νήψωμεν, ἕξομεν τὸν Θεὸν εἰς ἀντίληψιν" οὗτος γὰρ 
ἡμῶν χαὶ τὴν Ψυχὴν στηρίξαι, χαὶ τοὺς ἐθέλοντας 
χαταθαλεῖν, ἀποδιῶξα: δύναται. 

« Φωνὴ ἀγαλλιάσεως χαὶ σωτηρίας. » 

Ὅταν γὰρ Θεὸς κατορθώσῃ τὸ πᾶν, οἱ τῆς νίχης 
ἀπολαύοντες χαίρουσι, σχιρτῶσι, διπλῇ γαννύμενοι, 
χαὶ τοῦ διασωθῆναι, χαὶ τοῦ διὰ Θεοῦ σωθῆναι. 
Τοῦτο ποιεῖ τὴν εὐφροσύνην ὅτε τὸ τρόπαιον στήσας. 
Εἴτα δειχνὺς τῆς συμμαχίας τῆς τοιαύτης τὴν ἀφορ- 
μὴν, φησὶν, Ἐν σκηναῖς δικαίων". Οὐχ εἶπεν οἰχίαις, 
ἀλλὰ σχηναῖς, τὸ ἐσχεδιασμιένον τῆς οἰχήσεως οὐ- 
τῶν παραστῆσαι βουλόμενο"". 

« Δεξιὰ Κυρίου ἐποίησε δύνα ιν. » 
οῦτο μάλιστα ζωὴ τὸ xa αὐτὸν αἰνεῖν, χαὶ εἰς 
ιντας ἐξαγγέλλειν αὐτοῦ τὰ θαύματα. Ποῖα ἔργα, 
pot ; Ταῦτα ἃ μέλλει διηγεῖσθαι. 

« Αὕτη ἡ πύλη τοῦ Κυρίου. » : 
Πύλα!: ma ὁ νόμος χαὶ οἱ ποοφῆται, OU ὧν iz 


1337 
fe: 


ἧς οἰχειότερον νῦν προσαγόμεθα, μαρτυρούμενοι ὑπὸ 
ποῦ νόμου xa προφητῶν. 

« θεὸς Κύριος, καὶ ἐπέφανεν ἡμῖν. » 

Ἔνταῦθα τοίνυν ὁ Προφήτης τὴν σάρχωσιν θαυ- 
μάζει, ὅτι Θεὸς ὧν χαὶ Κύριος ὧν, γαὶ τῆς οὐσίας 
ἐχείνης, χατηξίωσεν ἐπιφανῆναι. “Ὅταν δὲ εἴπῃ, 
᾿Επέφαγε, τὴν οἰχονομίαν λέγει, τὸ εἰς μήτραν ἐλ- 
θεῖν παρθενιχὴν, καὶ τοῖς ἀνθρώποις συναναστρα- 
φῆναι. Διὰ δὴ τοῦτο, Εὐνογήκαμεν ὑμᾶς, φησὶν, ὅτι 
τοιαύτης ἀπηλαύσατε δωρεᾶς" ὃ χαὶ ὁ Χριστὸς ἔἕλε- 
γε Ποιιλοὶ προφῆται καὶ δίκαιοι ἐπεθύμησαν 
ἰδεῖν ἃ εἴδετε, καὶ οὐκ εἶδον, καὶ ἀκοῦσαι ἃ ἀκούε- 
τε, καὶ οὐκ ἤκουσαν. 


« Συστήσασθε ἑορτὴν ἐν τοῖς πυχάζουσιν. » 


TT, ἐν τοῖς πυκάζουσιν, ἀντὶ τοῦ πεπυχνωμένοις Β 


τέθειχε" τὸ γὰρ πεπυχασμένον, πεπυχνωμένον xal οἱ 
ἕξω τοῦ χαθ᾽ ἡμᾶς λόγου χαλοῦσιν. 
« Θεός μου εἶ σὺ, καὶ ἐξομολογήσομα! σοι. » 
Τίνι δὲ ταῦτα λέγει, ἣ τῷ ἀνωτέρω δεδηλωμένῳ 
Κυρίῳ ; τῷ ἐχ θλίψεως ῥυσαμένῳ αὐτὸν, τῷ χαὶ τοὺς 
ἐχθροὺς αὐτοῦ ταπεινώσαντι, τῷ χαὶ τὸν λίθον τὸν 


ἀποθληθέντα πρὸς τῶν οἰκοδόμων ὑψώσαντι, τῷ χαὶ 
i 


εὐοδώσαντι χαὶ σώσαντι τοὺς εἰς αὐτὸν πιστεύον- 
ταις 
« Ἐξομολογεῖσθε τῷ Κυρίῳ ὅτι ἀγαθός.» 


. 


Ὅθεν ὁ Προφήτης τοῦ νῦν ψαλμοῦ τῆς μελῳδίας 
ἤρξατο, ἐχεῖθεν αὐτῷ χαὶ τὸ τέλος ἐπέθηχεν, ἵνα 
τὴν ἐξομολόγησιν μέχρι παντὸς τοῦ βίου φυλάξω- 
μεν. 

ΨΑΛΜΟΣ PII. 
- « Μαχάριο: οἱ ἐξερευνῶντες τὰ μαρτύρια. » 

Οἱ δεύτεροι, ὡς ἐπὶ χρείττονα χαὶ ἀνώτερον ἀνα- 
θαίνοντες βαθμὸν, ἄλλως γίνοντα: μαχάριοι, διὰ τὸ 
μὴ μόνον χατορθοῦν τὸν ἠθιχὸν τρόπον, ἀλλ᾽ ἤδη 
χαὶ ἐξερευνᾷν τὰ βάθη τῶν μαρτυρίων αὐτοῦ. 

« Ἐν τίνι κατορθώσει νεώτερος τὴν ὁδόν ; » 


Νεώ ἌΞΕΙ ,ó ἀπὸ τῶν ἐθνῶν λαὺς, ὁ δοχιῶξ πρὸ 
τῆ: πίστεως ὁδεύσας, ἐν τίνι: χατορθώσει τὴν ὁδὸν, 
ἣ τῷ quA indem τοὺς λόγους τοῦ Θεοῦ ; Ἡ γὰρ ἔν- 


νοια τοῦ θείου νόμου χαθαρτιχὴ xax ns «τιχὴ πάν- 
των ἐστί, Τὸ, Ἐν τίνι ὃὲ κατορθώσει γεώτερος 
τὴν ὁδὸν αὐτοῦ; ὁ Σύμμαχος τοῦτον ἡρμήνευσε 
τὸν τρόπον " Διὰ τίνος αμπρυγεῖ γέος τὴν 600r 
αὐτοῦ; Ἐδίδαξεν Oi ὅτι πολλῆς ἐστιν ἀχαθαρσίας 
xai ῥυπαρίας ἣ νεότης μεστῆ᾽ διὸ xax δεῖται χαθάρ- 
σεως. Τοῦτο οὖν ἐπιζητήσας, εὑρηχέναι φησὶ τὸν 
τρόπον, Ἔν τῷ φυυϊάξασθαι τοὺς Aóyovc σου. 
Ὅτι τὰ μαρτύριά σοὺ ἐξεζήτησα. » 

Διὰ τοῦτο μηχέτι με χρίνῃς ἄξιον τοῦ ὀνε!δίζε- 
σθαι χαὶ τοῦ ἐξουδενεῖσθαι" χαὶ γὰρ τὰ μαρτύριά 
σου ἐξεζήτησα * περὶ ὧν ἔφην, Μακάριοι οἱ ἐξερευ- 
γῶγτες τὰ μαρτύρια αὐτοῦ. 

« Ἐνύσταξεν ἣ Ψυχή μου.» 

Ὥσπερ ἀρχὴ χοιμήσεώς ἐστι νυσταγμὸς, οὕτως 
ποτὲ χαὶ J| Ψυχὴ ἐν ἀρχῇ γενομένη ἁμαρτημάτων 


λέγεται νυστάζειν, χαθελχομένη μὲν ὥσπερ εἰς 
δ Math. xu, 17. 37 Psulm. cxvuit, 9 


FRAGMENTA IN PSALMOS. 
| πρὸς Θεὸν ὁ Ἰσραήλ. Πύλη δὲ νῦν ἡ πίστις, δι᾿ A Israel ad Deum ingrediebatur. Modo autem porta 


C 


D 


1338 


est fides, per quam magis proprie nunc adduciinur, 
legis ac prophetarum Lestimon:o sulffulti. 

Vzns. 27. « Deus Dominus, ct illuxit nobis. » 

Moc loco igitur Propheta incarnationem adm;- 
ratur, quod cum Deus esset. ac Dominus, et illius 
naturze exsisteret, dignatus fuerit apparere. Quando 
autem. dicit. 1luxit, dispensationem | intelligit , ut 
quod in uterum virgineum venerit, eL cum homini- 
Lus conversatus sit. Quocirca dicit, Benedirimus 
vobis, quod tale donum sitis consecuti. Hoc etiam 
Christus dixit: Multi prophete. et. justi. cupierunt 
videre qua videtis et non viderunt, 
auditis et non audierunt ?*, 

« Constituite diem solemnem in condensis. » 

Dlud in condensis posuit pro constipalis : nam 
quod condensatum est, hi quoque qui a sermone 
nostro extranei sunt constipatum vocant. 

Vins. 28.« Deus meus es tu, et confitebor tibi. » 

Cui porro h:ec dicit, nisi Domino superius de- 
clarato? qui de tribulatione ipsum liberaverat, et 
inimicos ejus humiliaverat : qui lapidem quoque 
ab zdificantibus reprobatum exaltavit, qui et bene 
prosperavit, et servavit credentes in ipsum. 


el audire que 


Vgns. 29. « Confitemini Domino quoniam bonus.» 

Unde Propheta hujus psalmi melodiam orsus 
fuerat, identidem quoque illi finem imposuit, ut 
confessionem per emnem vitam custodiamus. 


PSALMUS CXVIII. 

Vgns. 9. « Beati qui serutantur testimonia. ? 

Secundi tanquam ad prastantiorem et sublimio- 
rem gradum ascendentes aliter beali fiunt, quia non 
solum moralem modum recle teneant, sed etiam 
testimoniorum ejus profunda rimentur. 

Vrns. 9. « In quo corriget adolescentior viam ? » 

Adolescentior ille populus ex gentibus, qui ante 
fidem oblique ambulabat, in quo corriget viam 
suam, nisi custodiendo sermones Dei? Divinze enim 
legis consideratio purgatrix et conserv atrix est om- 
nium. Hlud autem, Im quo corriget. adolescentior 
piam. suam ? Symmachus hoc modo interpretatus 
est, In quo mundabit adolescens viam suam ? Docuit 
nempe multis sordibus adolescentiam esse plenam ? 
quapropter etiam indiget purgatione. Cum igitur 
hoc inquireret, ait se modum reperisse, Zn. custo 
diendo sermones tuos. 

Vrns. 92. « Quia testimonia tua exquisivi. » 

Ideireo ne amplius me judices dignum opprobrio 
et contemptu, etenim testimonia lua exquisivi; de 
quibus dicebam, Beati qui serutantur Lestimonia 
ejus V, 

Vrns. 98. « Dormitavit anima mca. » 

Quemadmodum | dormitatio principium est ob- 
dormitionis, sie etiam anima quandoque dum in 
principio *peccatorum. | versatur dormitare adicitur, 


9 


1339 


ΠΕΒΥΘΠῚ PRESBYTERL 


1340 


allraceta quidem. quasi in somnum peccatum, re- A ὕπνον τὸ ἁμάρτημα, ἀνανέοῦσα δὲ χδὶ ἐγειρομένη 


novata vero οἱ excitata per memoriam rerum me- 
liorum. 

Vrns. 59. « Amputa opprobrium meum. » 

Omnis vir justus suspectos habet. peccatores de 
opprobrio quo solent ipsis exprobrare, quando vel 
minimum quid a virtute aberraverint. Verum Deus 
clementibus ae benignis judiciis wtens, minime 
despieit opprobrium eorum , sed illud amputat 
corrigendo, si quid etiam modicum aberraverint. 

Vrns. 68. « Bonus es tu, Domine. » 

Opus justi est, in omnibus qui? accidunt conten- 
tim a providentia hilariter accipiendo, etiam in iis 
qui acerbiora reputantur Deo dicere illud, Bonus 
es tu; item illud, Benedicam Dominum in omni tem- 
pore ?*, idem animi propositum retinendo. 


*5 Psalm. xxsii, 4. 


διὰ τῆς τῶν χρειττόνων μνήμης. 


« Περίελε τὸν ὀνειδισμόν μου. » 

Ὀνειδισμὸν τὸν ὑπὸ τῶν ἁμαρτωλῶν ὑποπτεύε: 
πᾶς δίχαιος, ὄνπερ αὐτοὺς ὀνειδίζειν, ὅταν τι χαὶ 
μικρὸν ἀποσφαλῶσι τῆς ἀρετῆς, εἰώθασιν. ᾿Αλλ᾽ ὁ 
Θεὸς χρηστοῖς χρίμασι xai φιλανθρώποις χρώμενος, 
οὐ περιορᾷ τὸν ὀνειδισμὸν αὐτῶν, περιαιρεῖ δὲ διορ 
θούμενος, εἴ τι χαὶ μιχρὸν ἀποσφαλέντες ἔτυχον. 

« Χρηστὸς εἴ σὺ, Κύριε. » 

Διχαίου ἔργον ἐστὶν, ἐπὶ πᾶσι συμθαίνουσιν εὖ- 
αρεστούμενον ἀπὸ τῆς Προνοίας ἱλαρῶς δεχόμενον 
λέγειν, καὶ ἐπὶ τοῖς πιχροτέροις εἷναι νομιζομένοις 
τῷ Θεῷ τὸ, Χρηστὸς εἶ σύ" xoY τὸ, Εὐϊογήσω τὸν 


B Κύριον ἐν παντὶ καιρῷ, τῆς αὐτῆς ἐχόμενον προαι- 


ρέσεως. 


HXYXIOY HPEXBYTEPOY IEPOXOAYMQON (Ὁ 
XTIXHPON (2) TON IB' IIPOPHTON, ΚΑΙ HEAIOY [ΚΑῚ AANIHA], 
EXON EN IIAPAGEZEZI ΤᾺΣ TON AYZXEPEZTEPON EPMHNEIAE'. 


HESYCHII PRESBYTERI JEROSOLYMITANI 


EPITOME DUODECIM PROPHETARUM ET ISALE IN VERSICULOS 
DIGESTA, APPOSITIS DIFFICILIORUM LOCORUM INTERPRETATIONIBUS. 


lllud quidem antiquum est apud vates studium, C 


scilicet in versiculis, ut plurimum , ad rerum quie 
tractantur dilucidationem, prophetias exponere. lta 
enim videas quidem David cithara canentem , au- 
ctorem Proverbiorum suas parabolas, et Eeclesia- 
stem. suas prophetias exponentem ; ita seriptuni 
de Job librum, ita in versiculos divisa Cantica can- 
licorum, Insuper et apostolicum. librum. eum ita 
a quodam conscriptum invenissem, non immerito 
in duodecim libris prophetarum et ego ipse sum 
secutus, Sed quoniam mulia quidem obscura illu- 
stral versieulorum. divisio , docet autem et ubi or- 
dinanda sint pleraque punctorum dubiorum, ut et 
inscius pariter et peritus aliquam omnino sive 
parvam sive magnam percipiant laboris utilitatem, 


Ἔστι μὲν ἀρχαῖον: τοῦτο τοῖς θεοφόροις τὸ σπού- 
ὅασμα, στιχηδὸν ὡς τὰ πολλὰ, πρὸς τὴν τῶν μελε- 
τωμένων σαφήνειαν, τὰς προφητείας ἐχτίθεσθα!. 
Οὕτω τοιγαροῦν ὄψει μὲν τὸν Δαυϊδ χιθαρίζοντα, τὸν 
Παροιμιαστὴν δὲ τὰς παραθολὰς, x2Y τὸν "ExxAnsta- 
στὴν τὰς προφητείας ἐχθέμενον. Οὕτω συγγραφεῖ- 
σαν τὴν ἐπὶ τῷ "l6. βίθλον * οὕτω μερισθέντα τοῖς 
στίχοις τὰ τῶν ἀσμάτων "Aopavac πλὴν ἀλλὰ καὶ τὴν 
ἀποστολιχὴν βίόλον οὕτω τινὶ συγγραφεῖσαν εὑρὼν, 
οὐ μάτην ἐν ταῖς δυόδεχα βίθλοις τῶν προφητῶν xol 
αὐτὸς ἠχολούθησα - ἀλλ᾽ ἐπειδὴ πολλὰ μὲν τῶν ἀσα- 
φῶν fj τῶν στίχων σαφηνίζει διαίρεσις, διδάσχει δὲ 
χαὶ τῶν στιγμῶν τῶν ἁπόρων ποῦ δεῖ τάττειν τὰς 
πλείονας, ὥστς χαὶ τὸν ἰδιώτην xaX τὸν ἄγαν ἐπιστῆ- 
povx τρυγῆσαί τι πάντως ἣ μιχρὸν T] μέγα τοῦ πο- 


ΝΟΊ E. 


(1) Ἡσυχίου. Presbyter Hierosoliiitanus dicitur 1) 


ad discrimen alterius Constantinopolitani. Utrius- 
que autem fit mentio in Photii nostri Myriobiblo , 
illius etiam in. F. Sixti Senensis Bibliotheca, ubi 
Gregorii Naz. auditor fuisse et anno Domini 400, 
sub Augusto, claruisse scribitur. 


* Joann. Pragsosius, Crifici Sacri, t. VIII, col, 25. 


(2) Στιχηρόν. Hine. apparet illam in capita et 
versus seu paragraphos distinctionem non ita recen - 
tem esse, ut quidam sunt. arbitrati, cum antiquitus 
viris sanctis usurpatam f[lesychius quoque teste- 
tur. 


1241 IN 
νήματος χρήσιμον. Δεδωχότος δὲ xai παρ᾽ 
Πνεύματος, ὅπερ ἐστὶν ἄγαν ἀναγχαῖον 
τῶντι, προσέθηχα σύντομον ὄσην τὴν τῶν 
τυχὸν ἀσαφῶν T, χαὶ ὅλως ἀμφιθόλων ἐξήγησιν, παᾶ- 
ραθεὶς αὐτὴν τοῖς στίχοις, ὥστε ἅμα τῇ ἀναγνώσει 


μελε- 


a 
"E 


ἐπιλαθέσθαι τῆς γνώσεως " ὅτι δὲ τὰ πλεῖστα πρὸς 
ἀναγωγὴν εἴρηται, θαυμάζειν οὐ χρή 
γὰρ τὸ σύγγραμμα. Μέλει ὃὲ τοῖς προφῆταις, τῷ 


ν, οἷον χαὶ 


* προφητεία 


λαλοῦντι δὲ μᾶλλον ἐν αὐτοῖς, μηδὲν λέγε 
τοῖς ἄλλοις εὐχερὲς ὑπάρχει, τοῖς μὴ τετυχηχόδσιν 
ἁγίου Πνεύματος, διαλέγεσθα: " τὰς περὶ Θεοῦ δὲ [ἴσ΄. 
δὴ] προῤῥήσεις, χαὶ ὧν οἰχονομεῖ συγγεγραμμένων 
θαυμάτων τὴν ἐξήγησιν * χαὶ μυστήρια, τὰ χρόνοις 
πολλοῖς αὐτῶν ὕστερον τῶν αὐτὰ φθεγγομένων ἐσό- 
μενα " ἅπερ οὐ χρὴ ταπεινῶς νοεῖν. "Y6ptg γὰρ τοῦτο 
δήπου τοῦ γνωρίσαντος πνεύματος " ἀλλ᾽ οὐδὲ δυνα- 
τὴν εὑρήσεις τῶν προφητῶν τὴν ἐξήγησιν, γυμνῶσαι 
ταύτην ἐπιχειρῶν τῆς θεωρίας τοῦ πνεύματος. Τί μὲν 
γὰρ ἐρεῖς Ὦσηὲ ταῦτα βούλεσθαι τὰ ῥήματα, « Ὃ δὲ 
Ἐφραῖμ., πονηρὸν πνεῦμα; » τίνος χάριν xo, 
«Ἔλαιον εἰς Αἴγυπτον ἐνεπορεύετο ;» xa ποίας τοῦτο 
τί δὲ 
τί τὸν: λίθον τὸν 


μέμψεως, τίνος ἐγχλήματος ἄξιον ; τοῦ ἰξευτοῦ 
πὸ ἄγγος, ὅπερ '"Apüg παρέδωχε ; 

χασσιτέρινον, ἑπτὰ ὀφθαλμόὺς, ὡς Ζαχαρίας γέγρα- 
φεν ὁ προφήτης, βαστάζοντα ; χαὶ πολλὰ ταύτοις 
ἕτερα παροπλήσια " ἐφ᾽ οἷς αὐτὸς ὁ ταῦτα τοῖς χα- 
λάμοις τῶν προφητῶν φθεγξάμενος, εἰπεῖν ταῦτα τὸν 
Ὦσηξ προδάλλετα: * « ᾿Εγὼ ὁράσεις ἐπλήθυνα, χαὶ 
ἐν χερσὶ προφητῶν ὡμοιώθην. » Τούτου δὲ οὕτως 
ἐχεῖνο συντόμως ὁ λόγος παραδίδωσιν, ὡς οἱ τινὲς 
τῶν προφητῶν τοὺς βασιλεῖς, ἐφ᾽ ὧν ἐξέθεντο τὴν 
προφητείαν, ἔκρυψαν * 1| παρ᾽ ἔθνεσι προφητεύσαν- 
τες, ἣ ἐξ ἐθνῶν ὁρμηθέντες ἐτύγχανον εἰ γὰρ χαὶ 
πρωτοτύπως ἡ προφητεία τῷ Ἰσραὴλ ἀπέσταλτο, ἀλλ᾽ 
ὅμως προφητῶν τινων τινὰ τῶν ἐθνῶν ὑπῆρξεν 
ἀχροάσασθαι" T, οὐχὺ τοῦτο Ἰωνᾶ: ἡμῖν μάλιστα 
παρασχευάζενι στοχάσασθαι, αὐτός τε ἐξ ἐθνῶν γε- 
γονὼς, xal προφητεύσας ἐν ἔθνεσι; Νινευΐταις μὲν 
γὰρ χηρύξων ὁ προφήτης ἀπέσταλτο, ἀπὸ δὲ τῆς Γὲθ 
αὐτὸν τῶν. Βασιλειῶν ἡ βίόλος, ἥτις ἣν μία τῶν ἐν 
τοῖς ἀλλοφύλοις σατραπιῶν, ἐχδίδωσι " φησὶ γάρ" 
« Ῥῆμα Κυρίου Θεοῦ Ἰσραὴλ, ὃ ἐλάλησεν ἐν χειρὶ 
δούλου αὐτοῦ Ἰωνᾶ, υἱοῦ ᾽᾿Αμαθ), τοῦ προφήτου ix 
ΤῈ0 Χοφέρ. » Καὶ τούτου χάριν ἄχρονον ἄρα τὴν προ- 


XI] PROPIIETAS MINORES. 


ἀξίαν ποῦ A juvante autem ultra meritum Spiritu, quod est 


D 


φητείαν ἐχθέμενος * ἀλλὰ xo Ion, γράψας οὕτω χαὶ ἢ 


αὐτὸς τὸ προοίμιον " «᾽᾿Αχούσατε ταῦτα, οἱ πρεσθύ- 
«spot, χαὶ ἐνωτίσασθε, πάντες οἱ χατοιχοῦντες τὴν 
γῆν. v Tb δὲ αὐτὸ xoY ᾿Αὐδιού - «᾿Αχοὴν ἤχουσα παρὰ 
Κυρίου, καὶ περιοχὴν εἰς vX ἔθνη ἐξαπέστειλεν. » 
Ἔτι χαὶ Ναούμ: « Λῆμμα Νινευΐ λέγων, ὅμοια στο- 
χάζΞεσθαι περὶ σφῶν ἀναγχάζουσιν. »᾿Αμθαχοὺμ γὰρ, 
εἰ μὲν οὗτός ἔστιν ὃν ἐς τὴν Βαδθυλωνίων ἁρπάσας 
ἀπεχόμισεν ἄγγελος, εἰπεῖν τὸ σαφὲς οὐχ ἔχω" πλὴν 
οὐδὲ αὐτὸς ἐν προοιμίῳ. τῆς βίόλου, τῆς Ιουδαίας, 
εὐχὸν, ἣ Σαμαρείας, ἡ τοῦ Ἰσραὴλ μέμνηται, ἀλλὰ 
xai] τῆς γῆς ὅλης " οὐχὶ γὰρ μόνης τῆς ᾿Ιουδαίας ἐν 
ὅλῃ τῇ, τροφητιχῇ βίθλῳ χατηγορίαν εἰσέρχεται" ζη- 
τῶν δὲ τὸν Μαλαχιὴλ, εὑρήσεις τοῖς ἔθνεσι τὸ χεφά- 
loto) τῆς προφητείας νέμοντα. Ὃς εἰ xaX ἄγγελος 


operanti bre- 


vem aliquantulam 


summopere necessarium , adjeci 
dubiorum aut forte 
rorum, auL etiam omnino anmibiguorum 


obscu- 
expla- 
nationem, quam subjunxi versiculis , ita ut ipsa 
lectione acquiratur simul et intelligentia. Plu. 
rima autem mystico sensu dicta csse non mi- 
reris: prophetia enim est ille liber. Est autem 
prophetarum , seu potius loquentis in ipsis, nihil 
dicere quod aliis pervium sit, scilicet. Spiritus san- 
cti expertibus , tractare nempe de Deo pr:dictio- 
nes, et narrationem miràculorum qu: dispensat, 
et mysteria longe post narrantium aatem futura; 
qui non sunt vulgari modo cogitanda ; id enim 
esset revelanlis Spiritus contumelia. Nequaquam 
autem. prophetarum explanationem | assequi po- 
lerit, qui eam a Spiritus visione segregare tenta- 
verit. Quid enim dices velle ista Osee verba: 
* Ephraim, malus spiritus,» ad quid « oleum in ZEgy- 
ptum ferebat. » Quzenam ista objurgatio? quid hic 
reprehensione dignum ? quid hoc aucipis vas, 
quod Amos tradit ? quid, dices hune. lapidem stan- 
neum, septem oculos ferentem, ut scripsit Zacha- 
rias propheta ? et alia multa his similia ; de qui- 
bus ille ipse qui hzee per prophetarum calamum 
locutus est : perhibet hxc Osee dixisse : « Ego 
visiones multiplicavi , et in manibus propheta- 
rum assimilatus sum. » Hujus autem verbum illud 
breviter tradit, scilicet quosdam prophetarum re- 
ges latuisse, quibus regnantibus prophetias edi- 
derunt, sive quod apud gentes prophetaverunt, 
sive quod de gentibus ipsi prodierunt. Si enim 
pr:ecipue prophetia ad Israel directa est, nihilo- 
minus quosdam prophetas contigit a quibusdam 
gentibus auditos fuisse. Nonne hoc Jonas nobis 
praeserüm indieare videlur, cum ipse esset ex 
gentibus et apud gentes prophetaret : Ninivitis. 
enim przedicaturus propheta missus est: liber au- 
tem. Regum illum de Geth, qus est una ex alie- 
nis satrapiis, tradit, Dixit enim : « Verbum Domini 
Dei Israel , quodlocutus est in manu servi sui 
Jone, fili Amathi, prophete de Geth. et Opher, : 
Et propterea. absque tempore prophetiam exposuit. 
Sed et Joel, cum scripsisset sic ipse quoque proc 
mium: « Audite hoe , senes, et auribus percipite, 
omnes inhabitantes terram.» Idem autem et Abdias: 
« Auditum audivi a Domino et legatum ad gentes 
misit. » Et etiam Nahum Ninive titulum dicens : 
Omnes similia intendere de ipsis cogunt. De. Ha- 
bacuc enim, si ille quidem est quem in Pabylo« 
niam raptum reportavit Angelus, non est milii quod 
dicam clarum, nisi quod ipse in proaemio libri non 
modo de Jud:a, sive de Samaria, sive de Israel 
mentionem facit, sed etiam de tota terra. Non enim 
solius Jude in. toto. prophetico libro accusationem 
introducit. Malachiam autem si quieras, invenies di- 
stribuentem gentibus pri»ipuam propheti; partem, 
qui, cum angelus Domini nominetur, homo tamen 
crat: Dei enim angeli prophete dicebantur ; quod 


. Ὁ ILESYCHTI 


PRESBYTERI 


1344 


- . ] . ig » “ - mU S Aera rr 
demonstrat Aggeus sic quidem seipsum sie etiam A Θεοῦ ἑρμηνεύεται, ἄνθρωπο: ὅμως Tiv. "Αγγελοι γὰρ 
Ü ol 


et alios prophetas vocans, quibus prophetize suie mi- 
nistris utebatur. Dicit enim: « Et dixit Àgg:eus angelus 
Pomnini inter angelos Domini populo. » Forte ctiam 
ei hoe nomea proprium propheta sortitus est. Sed 
insuper illud adjiciendum et ad sinceriorem libro- 
rum  propheticorum intelligentiam, scilicet. anti- 
quam esse prophetiz gratiam : quippe quz ab ipsa 
primitus hominum creatione incipiat; ita ut Adam 
de Eva dixerit prophetico plane dono: « Propter 
hoc derelinquet. homo patrem. suum et matrem 
suam, el adhzerebit ad uxorem suam ; et erunt duo 
in earnem unam. » Abraham propheta ab ipso Deo 
liec dicente ad Abimelech, nuncupatus est: « Red- 
de uxorem viro, quia propheta est, Non. igitur hi 


soli prophete sunt, quorum nomine inscribitur D 


prophetia. Nam quomodo Samuel princeps prophe- 
larum vocabatur ? Quomodo filii prophetarum. di- 
cebantur qui juxta Eliam congregabantur 7. Pro- 
phetia enim ulla nee horum nee illorum nomine 
inscripta refertur. Quotquot igitur erant philoso- 
phi; forsan ante alios periti, hi quoque prophetico 
studio illustres faeti , sive quod historicis libris 
inspiratie Seripturze quicunque. prophetico spiritu 
dixerunt aut fecerunt conscripta sunt, sicut Sa- 
muel, Elias et Eliz:eus ; sive quod libros ipsi pro- 
pheticos , afflante Spiritu , condiderunt , quales 
fuere duodecim , et Isaias , et Jeremias, et Eze- 
chiel, et Daniel. Inter quos Ezechiel quidem et Da- 


niel, Aggzus οἱ Zacharias, captivitati populi Judai- C 


ci apud Assyrios posteriores prophetant. Jeremias 
autem hane ipsam captivitatem vaticinatur. Sopho- 
nias nou toto tempore su: prophetiz, sed parte 
tantum , floruit regnante Josia; quo ctiam re- 
gnante Jeremias vaticinari incipiebat, Czeteri autem 
Isaie quidem contemporanei, sed Samuele, Elia 
et Elis:eo recentiores. Id ex eo. patet. quod. Eliszeo 
morienti adfuit Joas, vex Israel. In diebus autem 
Jeroboam, non filii. Nabath , sed filii Joas, Osce 
prophetiam edit. Simul cum eo. floruerunt. Amos, 
Mich:eas et Isaias; sicut enumerati in fronte. sin- 
gulorum propheti:e reges studiose quarenti et seru- 
Lanti indicare. possunt. Quod autem deest prologo 
necessario addemus: scilicet, Amos et Osee apud 


Judam et Samariam prophetaverunt : et ideo D 


inter reges Jude Jeroboam, qui decem tri- 
buum Israel separatarum tenuit Sceptrum, anuu- 
merant. Patet autem Amasiam sacerdotem Bethel 
hiec ad Amos dixisse: « Trasmigra in terram Juda 
et ibi vive , et ibi prophetabis: In Bethel autem 
non adjicias. » Quotquot autem futurze Judae pro- 
phetiam | predicaverunt, hi solum reges in eam 
regnantes commemorant. 


Θεοῦ ol προφῆται ἐλέγοντο: δηλοῖ δὲ "A ato οὕτω 
μὲν ἑαυτὸν, οὕτω δὲ χαὶ τοὺς ἄλλους προφῆτας χε- 
χληχὼς οἷς ὑπηρέταις τῆς ἑαυτοῦ προφητείας ἐχέχρη- 
το. Φησὶ γάρ" « Καὶ εἶπεν ᾿Αγγαῖος ἄγγελος Κυρίου 
ἐν ἀγγέλοις Κυρίου τῷ Aa.» Ἴσως δὲ xol ὄνομα 
τοῦτο χύριον ὁ προφήτης ἐχέχτητο. ᾿Αλλὰ μὴν x&- 
χεῖνο προσθεῖναι πρὸς ἀχκρ'δεστέραν γνῶτιν τῶν βί- 
ὄλων τῶν προφητιχῶν ἄξιον, ὡς ἀρχαῖον μὲν ἣν τῆς 
προφητείας τὸ χάρισμα, ἐξ αὐτῆς ἄνωθεν τῆς τῶν 
ἀνθρώπων δημιουργίας ἀρξάμενον. Ὥστε τὸν ᾿Αδὰμ. 
περὶ τῆς Εὔας λέγειν, προφητιχῷ δηλονότι χαρίσμα- 
τι εἰ ἕνεχεν τούτου γαταλείψει ἄνθρωπος τὸν πατέρα 
αὐτοῦ, χαὶ τὴν μητέρα αὐτοῦ, xai προπχολληθήσε- 
ται πρὺς τὴν γυναῖκα αὑτοῦ, χαὶ ἔσονται οἱ δύο εἰς 
σάρχα μίαν. » 'A6paàp. 0t προφήτης παρ᾽ αὐτοῦ τοῦ 
Θεοῦ, ταῦτα πρὸς τὸν ᾿Αδιμιέλεχ εἰπόντος, προσηγό- 
ρξυται" ε«᾿Απόδος τὴν γυναῖχα τῷ ἀνθρώπῳ, ὅτι προ- 
φήτης ἐστίν. » Οὐ μόνοι τοίνυν προφῆται γεγόνα- 
σιν, ὧν ἔγγραφος ἣ προφητεία φέρεται" ἐπεὶ πῶς 
μὲν ὁ Σαμουὴλ προφητῶν ἔξαρχος ἐπωνόμαστο; πῶς 
δὲ υἱοὶ προφητῶν οἱ συναγόμενοι παρὰ τὸν ᾿Ἑλισαῖον 
ἐλέγοντο; Προφητεία γὰρ ἔγγραφος οὐ τούτων μὲν 
οὖν, οὐδὲ ἐχείνων φέρεται. Ὅσοι τοίνυν ἧσαν τὴν φι- 
λοσοφΐαν ἴσως ὑπὲρ τοὺς ἄλλους ἐξαίρετοι, οὗτοι xa 
τὴν προφητιχὴν θεωρίαν γεγονότες ἐπίσημοι, ἣ ταῖς 
igvopixzig βίδλοις τῆς θεοπνεύστου Γραφῆς, ὅσα 
προφητιχῷ Πνεύματι εἰπόντες ἣ πράξαντες ὑπῆρχον, 
ἀνεγράφησαν, ὥσπερ Σαμουὴλ, Ἠλίας ve χαὶ Ἕλισ- 
σαῖος “ ἣ βίόλους, ἐπιτραπέντες παρὰ τοῦ Πνεύματος, 
αὐτοὶ προφητιχὰς συνέταξαν οἷοί τινες οἱ δώδεχα, 
'Haatag τε, xax Ἱερεμίας, χαὶ Ἰεζεκιὴλ, xoX Δανιὴλ 
γεγόνασιν * ὧν ἸΞ:ζεχιὴλ μὲν xat Δανιὴλ, ᾿Αγγᾶτός τε 
χαὶ Ζαχαρίας, τῆς ἁλώσεως τῆς ἐξ ᾿Ασσυρίων τῷ 
λαῷ συμδάσης τῶν Ἰουδαίων, ὕστεροι προφητεύου- 
σιν. Ἱερεμίας δὲ ταύτην προφητεύει τὴν ἄλωσιν" ὁ 
Σοφονίας οὐ πάντα τὸν καιρὸν τῆς προφητείας, ἀλλ᾽ 
ἀπὸ μέρους συνήχμασεν, ἐπὶ τῆς ᾿Ιωσίου βασιλείας 
προφητεύσας - ἐφ᾽ οὗ τῆς προφητείας Ἱερεμίας 
ἤρξατο" οἱ λοιποὶ δὲ Ἡ σαΐου μὲν σύγχρονοι, ἀλλὰ xal 
Σαμουὴλ, καὶ ᾿Ἢλίου, καὶ Ἑλισσαίου νεώτεροι. Δῆλον 
γὰρ ἀφ᾽ ὧν vp μὲν Ἡλισσαίῳ παρῆν Ἰωᾶς ὁ τοῦ 
Ἰσραὴλ βασιλεὺς, τὸν βίον μεταλλάττει " ἐν ἡμέραις 
δὲ Ἱεροθοὰμ,, οὐ τοῦ υἱοῦ Ναυὰτ, ἀλλὰ τοῦ υἱοῦ Ἰωᾶς, 
"Don τὴν προφητείαν ἐχτίθεται - τούτῳ δὲ χαὶ 
"Aus χαὶ Μιχαίας χαὶ 'Hootag συνήχμασαν" ὡς οἱ 
αγμένοι τῆς ἑχάστου προφητείας βασιλεῖς 
παιδεῦσαι τὸν ἀπὸ σπουδῆς μελετῶντά τε χαὶ ψηλα- 
φῶντα δύναντα!. “Ὅπερ δὲ λοιπόν ἐστι τῷ προλόγῳ, 
ἀναγχαίως προσθήσομεν " ὡς ᾿Αμὼς καὶ Ὡσηὲ χατὸ 
τὴν Ἰουδαίαν χαὶ Σαμάρειαν προφητεύσαντες ἔτυχον, 


xal τούτου χάριν τοῖς βασιλεῦσι τῆς Ιουδαίας τὸν 
Ἱεροθολῳ. τὸν τὰ δέχα σχῆπτρα τῆς ἀφορισθείσης τῷ 


à 3 2 Σὲ ^ ^ “ H t * J T - , "e 
Ἰσραὴλ βασιλείας ἐσχηκότα συνέταξαν - δῆλον δὲ ὅτι ᾿Αμασίας ὁ ἱερεὺς Βαιθὴλ τοιαῦτα πρὸς τὸν ᾿Αμὼς 


ἐφθέγξατο * «᾿χχώρησον εἰς γῆν Ἰούδα, xo ἐχεῖΐ χαταθίου, x 


προφητεύσεις. » Eig δὲ Βαιθὴλ 


α i 
* , “ " Ii - ^ut t ' * , , T » Σ P - 
οὐχέτι προσθῇς " ὅσοι δὲ τῆς "Iovüaiaz ἐσομένης τὴν προφητείαν ἐχήρυξαν, οὗτοι μόνον τῶν ἐν αὐτῇ βασι 


λευσάντων μέμνηται. 


1345 
KEDAAAIA (5) ΣῊΝ IIPOPHTOY., 

α'. Εἰχὼν τῆς τῶν Ἰουδαίων συναγωγῆς, ἐξ ἧς ὁ 
Χριστὸς τὸ κατὰ aápzo. τίχτεται" χαὶ λαοῦ τὸ μὲν ἐν 
ἀπιστίᾳ ἔμεινεν, τὸ δὲ ὕστερον ἐπιστρέφει χαὶ σώ- 
Cena, 


β΄. ᾿Απειλὴ xac τῆς συναγωγῆς, ὅτι πάντων τῶν 
δοθέντων αὐτῇ παρὰ Θεοῦ ἀγαθῶν, ἀλλὰ καὶ ὧν ἔδο- 
ξεν ἐχ τῶν εἰδώλων ἔχειν, γυμνωθήσεται. 

γ΄. Πρόῤῥησις, ὅπως ἣ μὲν Συναγωγὴ τῶν Ἰουδαίων 
ταπεινοῦτα', καὶ τῆς δουλείας τῆς τῶν εἰδώλων παύε-- 
ται" οἱ ἐξ αὐτῆς δὲ πιστεύσαντες χοινωνήσουτ!: τῆς 
νέας διαθήχης, xal τῶν ἐν Χριστῷ μυστηρίων τοῖς 
ἔθνεσι. 


δ΄. Κατηγορία τῆς Συναγωγῆς, ὅτι παρὰ Θεοῦ ἀγα- 
πωμένη τοῖς εἰδώλοις προσέδραμε " καὶ πρόῤῥησις, 
ὅπως ὁλοχλήρως αὐτῇ τὰ τῆς ἀρχαίας πολιτείας ἀρ- 
γήσῃ, αὐτὴ δὲ ἐπιστρέψῃ πρὸς τὸν Χριστὸν εἰς ὕστε- 
ρον. . 

ε΄, Διήγησις ὧν ὁ λαὸς τῶν Ἰουδαίων χαὶ οἱ τούτου 
ἱερεῖς ἠσέθουν χαὶ ἡμάρτανον. 

ς΄. Κατηγορία τῶν Ἰουδαϊχῶν ἀρχόντων " ὅτι παρὰ 
τὴν αὐτῶν αἰτίαν ὁ λαὸς ξξημάρτανε" καὶ γνησίως 
μὲν πρὸς τὸν Θεὸν οὐχ ἐπέστρεφον, μετὰ θυσιῶν δὲ 
αὐτὸν ἀλόγων ἐζήτει, καὶ διὰ τοῦτο οὐχ ηὕρισχε. 

C. Πρόσταγμα, κηρυχθῆναι οἷα ὁ λαὸς μὲν τῶν 
᾿Ιουδαίων ἐξήμαρτεν" ὁ Χριστὸς δὲ διὰ τοῦ μυστη- 
ρίου xal τῆς ἀναστάσεως καὶ τῆς ἀναλήψεως τῆς εἰς 
οὐρανοὺς ἔπραξεν. 

η΄. "Ἐνδειξις τῆς τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίας, χαὶ τῆς 
τῶν Ἰουδαίων ἀγνωμοσύνης " xal παραίνεσις πρὸς 
αὐτοὺς, ἵνα τοῖς ἔθνεσι τῆς ἐπιστροφῆς χαὶ τῆς ἐξ- 
ομολογήσεως τῷ λῃστῇ τῷ κατὰ τὸν χατρὸν τοῦ σταυ- 
ροῦ σωθέντι χοινωνήσωσι. 

θ΄. Κατηγορία τοῦ αἰσθητοῦ ᾿Ισρχὴλ, ὅσα εἰς τὸν 
Χριστὸν διαφόρως ἐξήμαρτε" χαὶ ὅτι παλαιωθείσης 
αὐτῶν τῆς πολιτείας οὐχ ἡ σθάνοντο, ἐζήλωσαν δὲ τῶν 
ἐθνῶν τὴν ἀρχαίαν ἀσέθειαν, ἀνθ᾽ ὧν αὐτοῖς ταπεί- 
νωσιν ἠπείλησε. 

v. Θρῆνος τοῦ λαοῦ τῶν Ἰουδαίων, οἷα μὲν εἰς τὸν 
Θεὸν ἐξήμαρτεν, οἷα δὲ παρ᾽ αὐτοῦ ἐπαιδεύθησαν " 
xa ὅπως διὰ τὴν πλάνην τῶν εἰδώλων ἀπόληται αὐὖ- 
κῶν ὁ ναὸς xa ἣ χώρα" xal ἄπερ ἔλαθον παρὰ τοῦ 
Θεοῦ νόμιμα. 

τα’. ᾿Απόγνωσις τῆς Ἰουδαϊχῆς χαρᾶς, ἀνθ᾽ ὧν μ:- 
μησάμενοι τῶν ἐθνῶν τὴν ἀσέθειαν, τὰς θυσίας τοῦ 
Θεοῦ xaY τὰς σπονδὰς ἐμόλυναν, χαὶ τὴν τῶν εἰδώλων 
πλάνην εἰς τὸν ναὸν εἰσήγαγον. 

ιβ΄. Ὅπως τὸν Ἰσραὴλ ἀγαπητῶς ὁ Θεὸς ἐξελέξατο, 
αὐτοὶ δὲ εἰδώλοις προσέδραμον, καὶ τοῦ Θεοῦ τῆς δου - 
λείας ἀπέστησαν, χαὺ οὐδὲ ἐξ αὐτῶν τὸν Χριστὸν σαρ- 
χωθέντα ἠδέσθησαν" ὅθεν αὐτοῖς ἀρὰ ἀχαρπίας, χαὶ 
τῆς εἰς τὰ ἔθνη διασπορᾶς ἐπάγεται. 


IN XII. PROY HETAS MINORES. 


1:246 
CAPITA OSEE PROPHET. 


i. Efligies Synagog:e Judeeorum ex (ua Christus 


secundum carnem nascitur, et populi [ qvi ! pri- 
mum quidem in incredulitate permansit, postea 
vero se convertit et salvatur. 

Il. Mina: adversus Synagogam, seilicet. omni- 
bus a Deo acceptis bonis , quin etiam iis qu: ab 
idolis obtinere sibivisa est, nudatam iri, 

HI. Przdietio quomodo  Judzeorum 
humiliatur, et a servitute idolorum liberatur. Qui 
€x ea crediderint. communicabunt 
novum fedus et. in Christo mysteria. 


Synagoga 


cum gentibus 


IV. Accusatio Syuagogz, quod, cum a Deo dili- 
geretur , ad idola se contulerit. Et przdictio quo- 
modo suum illi antiquum regimen omnino irrituri 
fiet ; ipsa vero se convertet postea ad Christum. 


V. Narratio eorum in quibus Jud:eorum populus 
et ejus sacerdotes impie egerunt et peccaverunt. 

V]. Aceusatio Judzorum principum , quod per 
corum culpam populus peccavit, nec ingenue qui- 
dem ad Deum se convertit; sed eum cum  illegi- 
timis victimis quirit et propterea non invenit. 

VIE. Jussio ut. denuntietur qu: populus Judoo- 
rum peecaverit; quz autem Christus per resur- 
rectionis et ascensionis mysterium effecerit. 


Vill. Demonstratio divini in homines amoris 
Judz:orumque immemoris animi. Et ad ipsos ex- 
hortatio ut gentium conversionis et latronis in ten- 


pore crucis salvati participes fiant. 


IX. Accusatio adversus sensualem Israel scilicet 
quot et. quanta in Christum  peceaverit, et quod 
antiquatum suum regimen non senserit, sed zemu- 
latus sit gentium antiquam impietatem , pro qui- 
bus criminibus humiliationem ipsis minatur. 

X. Lamentatio populi Judzeorum, quanta quidem 
in Deum peccaverit, quantis vero ab ipso multa- 
Qus sit, ct quomodo propter idololatri:t errorem 
perierint eorum templum et locum, et. qux a. Deo 
acceperint legalia. 

XI. Defectio Jud:orum gaudii, et ex quod gen- 
tium impielatem imitati , Dei sacrificia et obla- 
tiones contaminaverint et idolorum errorem in tem- 
plum introduxerint. 


XII. Quomodo Israel Deus unice sibi elegerit ; 
ipsi vero ad simulacra cucurrerunt. et a Dei 
servitute desciverunt, nec inter eos Christum incar- 
natum reveriti sunt ; unde ipsis imprecatio sterili- 
talis et in gentes dispersionis inducitur. 


NOTA. 


(9) Κεφράλαια. Cum his conferri possunt illa Eusebii, qu:e Procopio Parisiis edito in Isaiam sunt 


przfixa. 


'3 


ΑἿΣ ὶ 

XII. Accusatio sensualis Israe!, quod, cum prius A 
pietatem coluerit, postea non solum idolis (ser- 
vierit), sed etiam Christi regnum detrectaverit. Et 
min: in eos quantis puniendi sint. 

XIV. Antiquo populo exhortatio ad pietatem ; 
et min: contra eos pro eo quod Christum incar- 
natum abjecerint. Et vaticinium quomodo ex JEgy- 
pto, parvulus cum esset,a Patre suo vocatus fuerit, 

XV. Accusatio idololatrizs: Judzorum , et quod, 
cum a Deo correpti fuissent, non se converterint, 
Sed contempta illius denuntiatione, eum ad ira- 
cundiam in civitatem et templum provocaverint. 


XVi. Que Jud:is Christus beneficia contulerit, 
ipsi vero in sua impietate perstiterunt. Propterea 
ipsos puniendos, Christum vero a Patre vindicandum 
fore eo quod illum non audierint , denuntiatur. 

XVII. Exhortatio quomodo ad Deum converti 
oporteat, et accusatio eorum qui? Judzorum po- 
pulus transgrediendo cogitabat. EL. narratio eorum 
quie tum per legem et prophetas, tum per suam 
ipsius presentiam Christus benefecit. 

XVII. Quomodo Judieorum. populus, eum. Chri- 
510 conviciatus fuissel, vicem receperit, et idolo- 
rum servituli insistens. deletus fuerit. Et. qnanta 
quidem a Deo beneficia acceperit, postea vero 
immemor facetus. corripitur. 

XIX. Objurgatio in Judzos, quod Christi regnum 
ipsi detrectaverint ; ille vero diabolum irritum 
clleciL, mortique finem imposuit, abolitionem au- 
iem Synagogz et ejus regiminis minatus est. 


C 


XX. Exhortatio ad. confessionem, ct promissio 
venie et participationis mysteriorum quibus gen- 
Aum populus potitus est. 

Osee significat salvatus. ΠΠῸ erat ex Delemoth ^ 
de tribu Issachar; et. dedit signum venturum , Do- 
minum scilicet cum hominibus in terra conver- 
satum. Et quereus Silom dividetur in duodecim par- 
les, et sicut duodecim quercus qui auliant et se- 
quantur Deum in terris visum. Et per ipsum salva- 
bitur omnis terra. Et mortuus sepultus est in terra 
sua. 


CAPITA JOELIS PROPIET.E. 


I. Accusatio Judaeorum, et vaticinium eorum qua 
gentium populus facturus est populo Jud:»orum. 

Il. Lamentatio Judeorum sacerdotum propter 
sterilitatem populi, et legalium sacrificiorum de- 
Structionem. 

MI. Exhortatio Israeli ad. penitentiam propter 
mala qux ipsis nunc accidunt, et qui ventura 
sunt in die judicii. 

IV. Vaticinium 


D 


evangelic: praedicationis, ot 


HESYCHIH PRESBYTERI 


1318 

ιγ΄. Διά ji τοῦ αἰσθητοῦ Ἰοραὴν», ὅτι πρότερον 
εὐσεθῶν, ὕστερον οὐ μόνον ἐν τοῖς εἰδώλοις, ἀλλὰ xat 
Ὁ Χριστοῦ τὴν ἘΞ ιἱλείαν ἠρνήσατο" χαὶ ἀπ᾿ med κατ᾽ 


ὕεσθα: μέλλουσι. 


€ τῷ ἀρχαίῳ λαῷ θεοσεθείας " χαὶ 


. ὰ τῶν αὐτῶν, ἀνθ᾽ ὧν τὸν Χριστὸν σαρχω - 
θέντα des * χαὶ προφητεία, ὅπως ἐξ Αἰγύπτου 


ποῦ Πατρὸς χέχληται. 
a τῆς εἰδωλιχῇς τῶν Ἰουδαίων πλά- 
νης xal ὅτι παρὰ τοῦ Θεοῦ διορθωθέντες οὐχ ἐπ- 
ἐστρεψαν, ἀργὸν δὲ αὐτοῦ πεποιηχότες τὸ χήρυγμα, 
ὀργισθῆναι χατὰ τῆς πολιτείας χαὶ τοῦ ναοῦ παρ- 
εσχεύασαν. 

ις΄. Οἷα τοῖς Ἰουδαίοις ὁ 
ται, αὐτοὶ δὲ ἀσεθοῦντες ἐπέμειναν " διόπερ αὐτοὺς 


Χριστὸς φιλανθρωπεύε- 


μὲν τιμωρήσεαθαι, ἐχδιχήσειν ὃὲ τὸν Χριστὸν ὁ Πα- 
τὴρ ὡς παραχουσθέντα παρ᾽ αὐτῶν ἐπαγγέλλεται. 
ιζ’, Παραίνεσις πῶς δεῖ πρὸς c ν Θεὸν ἐπιστρέ 
χαὶ χατηγορία ὧν ὁ τῶν Ἰουδαίων λαὺς παρανομῶν 
ἐλογίζετο. Καὶ διήγησις ὅσα διὰ νόμου χαὶ προφητῶν 
xax διὰ τῆς οἰχείας αὐτοῦ παρουσίας ὁ Χριστὸς εὐηρ- 


εἰν" 


γέτησεν. 

τη. Ὅπως ὁ τῶν Ἰουδαίων λαὸς τὸν Χριστὸν ὄνει- 
δίσας τὴν ἀμοιδὴν ἀπέλαθε, καὶ τῇ δουλείᾳ τῶν εἰδώ- 
λων ἐπιμεΐνας ἠφάνισται" xal ὅσα παρὰ τοῦ Θεοῦ 
εὐηργετήθη πρότερον, ἀγνωμονήσας δὲ μετὰ ταῦτα 
παιδεύεται. 

ιθ΄. ᾿Ὀνειδισμὸς χατὰ τῶν Ἰουδαίων, ὅτι τοῦ Χρι- 
στοῦ μὲν αὐτοὶ τὴν βασιλείαν ἡρνήσαντο, αὐτὸς δὲ τὸν 
μὲν διάδολον χατήργησε, χαὶ τὸν θάνατον ἔπαυσεν " 
ἀφανισμὸν δὲ τῆς Συναγωγῆς χαὶ τῆς ἐν αὐτῇ πολι- 
πείας ἀπείλησε. 

x'. Παραίνεσις ἐξομολογήσεως, χαὶ συγγνώμης ὑπό- 
σχξσις, χαὶ μυστηρίων χοινωνίας, ὧν ὁ λαὺς ὁὲξ ἐθνῶν 
ἀπήλαυσεν. 

Ὠσηὲ (4) ἑρμηνεύεται σωζόμενος" οὗτος ἣν Ex Rz- 
λεμὼθ [Βελελεμὼθ Theophylact.] τῆς φυλῆς Ἰσάχαρ͵ 
χαὶ ἔδωχε τέρας ἥξειν Κύριον ἐπὶ γῆς ἀνθρώποις συν- 

ἀναστρεφόμενον" zal ἡ δρὺς ἣ £v Σιλὼμ μερισθήσεται 
[εἰς] δώδεχα μέρη" χαὶ ἐν SIE aoa δώδεχα δρύες ἐπ- 
αχοῦσαι xal ἀχολουθῆσαι αὐτῷ ἐπὶ [τῷ ἐπὶ] γῆς φα- 
νέντι Θεῷ, xaX δι᾽ αὐτοῦ σωθήσεται πᾶσα | v7 χαὶ 
οὕτως [οὗτος]! θανὼν ἐτάφη ἐν τῇ γῇ αὑτοῦ. 
KETAAAIA IOHA TOY ΠΡΟΦΗΤΟΥ͂. 

α'. Κατηγορία τῶν Ἰουδαίων, xa προρητεία ὧν ὁ 
ἐξ ἐθνῶν λαὸς ποιεῖν τὸν λαὸν τῶν Ἰουδαίων ἔμελλεν. 

β΄. Θρῆνος τῶν Ἰουδαϊχῶν ἱερέων διὰ τὴν ἀχαρπίαν 
τοῦ λαοῦ, καὶ τῶν νομικῶν θυσιῶν τὴν χαθαέρεσιν. 


τῷ Ἰσραὴλ μετανοίας ἕνεχα τῶν ἐν- 
αὐτοῖς χαχῶν, xal τῶν προσδοχωμέ- 
χρίσεως. 

τοῦ εὐαγγελιχοῦ κηρύγμβατος, xot 


. Παραίνεσις 
ταῦθα συμθάντων 
νων ἐν E τῆς 

δ΄. Προ ρητεία 


NOTAE. 


(4) Ὡσηΐξ. Mlà in codice Augustano, et ut reli- 
quorum prophetarum xt vite, litteris majusculis 
exarata, sed ἀνωνύμως, visuntur. De auctore non 
injuria dubites, cum et in Epiphanii libro περὶ 


τῶν προφητῶν, et in. Theophiylacti Hermeneia, ea- 
dem legantur ; pleraque etiam. apud. Dorotheum ; 


Joelis item Vita in Cyrillo Alexandrino ms. non ali- 


ler quam hic describatur. 


1319 


IN XII. PROPHETAS MINOHES. 


13:0 


τῆς τοῦ νέου λαοῦ πολιτείας, xa τῶν μελλόντων χατὰ À novi populi regiminis, et futurorum in tempore con- 


τὸν 2o λα τῇς συντελείας ἔσεσθαι. 


. Διδασχαλία τῶν τῆς μετανοίας τρόπων, χαὶ 


τρό π 
δ: οὔ vU ὑπόσχεσις, xal προφητεία μυστη- 
(ον δι᾿ ὧν ἡ δυναστεία τοῦ διαθόλου πέπαυται. 

ς΄. Πρόῤῥησις τῆς διὰ σταυροῦ σωτηρίας, χαὶ τῇς 
τῶν μυστηρίων τῶν νέων παραδόσεως, ἅπερ ὁ Xoisd τὸς 
ἐνανθρωπήσας εἰς ἀποτροπὴν τῶν ἔμπροσθεν χαχῶν 
τῷ Ἰσραὴλ μάλιστα τῷ νοητῷ δεδώρηται. 

ζ΄. Ὑπόσχεσις τῆς χαθολιχῆς δωρεᾶς χαὶ χαθόλου 
τοῦ Πνεύματος * xal πρόῤῥησις τίνα ἐν τῷ κα!ρῷ τῆς 
συντελείας ἔσται, χαὶ τίνες οἱ τότε σωζόμενοι. 

η΄. ᾿'Λπειλὴ χρίσεως xaz& δαιμόνων μάλιστα, ἀνθ᾽ 
ὧν τοῦ Θεοῦ τὸν λαὸν εἰς ἡδονῶν δουλείαν χαὶ λατρείαν 
εἰδώλων Ἑλληνικῶν ἀπέδοντο, χαὶ τῆς ἐπιστροφῆς 
τῶν ἀσεδῶν ὑπόσχεσις. 

θ'. Προτροπὴ θείου ζήλου, xat ἀπειλὴ τῆς παγχο- 
σμίου χρίσεως, χαὶ παραίνεσις ἀρετῶν χατορθώ- 
σεως. 

v. Προφητεία τῶν χατὰ τὸν χαιρὸν γεγονότων τοῦ 
σταυροῦ, xal ἁγιασμοῦ τῆς νέας Ἱερουσαλὴμ, χοὶ τῆς 
τῶν ἀποστόλων xaY προφητῶν συμφωνίας χαὶ μυστι- 
χῆς πηγῆς, ἥτις ἐξ οἴχου Κυρίου τῆς πλευρᾶς τῆς 
Δεσποτιχῆς ἔῤῥευσε " xal ἀφανισμοῦ δαιμόνων * χαὶ 
ἐχδιχήσεως τοῦ ᾿Αδάμ." χοὶ ὑπόσχεσις διαθόλου χρί- 
σεως xa τῆς ἐν τῇ Σιὼν τῇ νοητῇ χατοιχήσεως. 

Ἰωὴλ (5) ἑρμηνεύεται ἀγαπητὸς Κυρίου, ἣ ἀρχή. 


Οὗτος ἣν ἐχ τῆς φυλῆς Ῥουθῆν, ἀγροῦ μεθομόρων “- 


ἐν εἰρήνῃ ἀπέθανε, xaY ἐτάφη ἐχεῖ. 


ΚΕΦΑΛΑΙΛ AMOX IIPOPHTOY. 

α΄. Προφητεία τῆς ἀποφανθείσης παρὰ τοῦ Χρι- 
στοῦ τοῖς Ἰουδαίοις ἐρημώσεως. 

β΄. Bu χατὰ τῶν γειτονούντων τῷ Ἰσραὴλ 
ἐθνῶν, ἀνθ᾽ ὧν εἰς αὐτόν τε ποιχίλως ἐπλημμέλησαν, 
xa εἰς Θεὸν ἠσέδησαν. 

γ΄. ᾿Απειλὴ xoà τοῦ Ἰούδα χαὶ τοῦ Ἰσραὴλ, ἀνθ" 
ὧν τὸν μὲν νόμον παρέθησαν, χαὶ τὸν Χριστὸν ἀπ- 
ἐδοντο, γαὶ εἰς τοὺς αὐτοῦ μαθητὰς ἐπλημμέλησαν" 
ἐν τῷ ναῷ δὲ ἠσέλγαινον, χαὶ ἐνεργεῖν τοὺς ἐν αὐτοῖς 
πνευματοφόρους ἐχώλνον. 

δ΄. Ὅτι παρὰ τοῦ Θεοῦ Ἰσραὴλ ἐπιλεχθεὶς, ἠθέτη- 
σε" xal διὰ τοῦτο μαστίζεται" χαὶ ὅτι πᾶσα παρὰ 
Θεοῦ παιδεία ἐπιφέρεται, xal παρ᾽ αὐτοῦ τοῖς προ- 
φήταις γνωρίζεται. 

ε΄. Κατηγορία τῶν ἐν τῇ Σαμαρείᾳ πλημμεληθ έν- 
των, xal ἀπειλὴ τῆς νοητῆς Τύρου, xal πρόῤῥησις 
ὅτι ὁ Ἰσραὴλ ἀπὸ μέρους σωθήσεται. 

ς΄. Προφητεία τῶν συμθηπομένων τῇ Ἱερουσαλὴμ 
xaX τῇ λοιπῇ Ἰουδαίχ, ἀνθ᾽ *ov τὸν νόμον, πρὸς τοῖς 
ἄλλοις θύοντες ἔξω τοῦ τόπου τοῦ προσταχθέντος, 
παρέθαινον. 

ζ΄. Διήγησις ὧν ἔμελλεν ὁ λαὸς τῶν Ἰουδαίων πεέ- 
σεσθαι, χαὶ ὧν πέπονθε πρότερον * χαὶ προφητεία τῆς 
τοῦ Σωτῆρος ἀφίξεως. 


p 


D 


summationis. 

V. Documentum de peenitentize rationibus et di- 
vin: compassionis promissio et prophetia mysterio 
rum per quie imperium diaboli deletur. 

VI. Praedictio. salutis per erucem, et traditionis 
novorum mysteriorum quie Christus factus b«mo, 
ad avertenda priora mala, Israeli presertim spi- 
ritali donavit. 

VII. Promissio catholici doni et universi spiritus, 
et przedictio futurorum ín tempore consummationis ; 
et qui sint tunc salvati. 

VH. Minz judicii przesertim. in daemones, co 
quod populum Dei tradiderint in voluptatum 
servitutem, et. gentilium simulacorum cultum ven- 
diderint, et conversionis impiorum promissio. 
et min;e. uni- 
versalis judicii ; et exhortatio ad virtutum. cul- 
tum. 

X. Vaticinium eorum qu:e facta sunt in tempore 


IX. Incitatio divine :emulationis, 


crucis; et sanelificationis nov:e Jerusalem ἢ et 
concordi: apostolorum et prophetarum ; et. my- 


slici fontis, qui ex domo Domini, latere scilicet 
Dominico, effluxit; et abolitionis d:emonum, οἱ 
peus Adami; et promissio judicii diaboli et habi- 
tationis in spiritali Sion. 

Joel significat dilectus Deo sive. principium. Erat 
ex tribu Ruben, ex agro vicinorum. In pace mor- 
tuus est et sepultus ibidem. 


CAPITA AMOS PROPHETAE, 


. Vatieinium  manifestatze a Christo Jud:eis va- 
stationis. 

M. Minz in vicinas Israeli gentes, eo quod in 
illum varie peccaverint et in Deum impie ege- 
rint. 

III. Minz adversus Judam et Israelem eo quod 
legem transgressi sint, Christum vendiderint et. in 
ipsius discipulos peccaverint, et templum contami- 
naverint, eL. in ipsis spiritu plenos prohibuerint 
quin agerent. 

IV. Quod Israel “ἃ Deo electus desciverit , et 
propterea castigatur; et quod omnis correctio ἃ 
Deo inducitur οἱ ab. ipso prophetis significatur. 


V. Accusatio peccatorum in Samaris comniis- 
sorum, et min:e spiritalis Tyri, et pr:edictio Israe- 
lem parte salvatum iri. 

VI, Vaticinium eorum que superventura sunt 
Jerusalem et reliquze Jude. pro eo quod legem, 
prater estera sacrificantes. extra locum | przescri- 
ptum transgressi sunt. 

VIL. Narratio eorum qux passurus est populus 
Jud:corum, et quie passus est prius. Et. vaticinium 
adventus Salvatoris. 


NOTAE. 


5) Ἰωὴλ οὗτος ἣν ἐξ ἀγροῦ Βηθώρ, E 
n i i 


plph. ; vicinus agro Bethoron, Doroth. 


1355 


HESYCHII PRESBYTERI 


Vr Vatieinium ad synagogam Judaicam integri A 


casus. Et exhortatio ut ad Deum convertatur ; 
ei prophetia eorum qua. in Christum delinquentes 
páàssuri sunt. 

IX. Consilium culto divino et promissio 
xmentationis Jud:eorum, et eorum qui eventura 
sunt peccatoribus in die judicii. 

X. Repudiatio sacrificiorum — Judaicorum , et 
accusatio quod servierint idolis vicinarum gentium, 


de 


licel numero et viribus majores, et quomodo pro- 
pter multitudinem voluptatum , conversi sunt ad 
luxuriam. 

ΧΙ, Min» vastationis Israel, et narratio. eorum 
qui adversus legem οἱ Deum peccaverunt, propter 
que Dabylonis se inducturum | minatur. 

XIL. Pradictio expeditionis. Dabyloniorum , et 
ventur: Judcis poen: in tempore futuro, et ad- 
ventus Salvatoris in. carne, et eorum quae ex jpso 
futura sunt Judzis. 


ΧΗ]. Narratio insidiarum saeerdotis Bethel 
prophetam, et eorum qux? propheta sacerdoti, Deo 
jubente, minatus est. 

XIV. Vaticinium ruine templi a Christo indu- 
cii , et prophetia eorum qui in Sabbatis et. Neo- 
mneniis populus Jud:eorum peccavit, propter quod 
corum terra cum incolis castigatur. 


XV. Prophetia miraculorum in eruee. futurorum 
et malorum qu:e Jud:eis, gratia ab ipsis discedente, 
superventura sunt. 

XVI. Prophetia eorum qui Christus facturum 
se populo et templo minatus est, et insuper eos 
objurgat tanquam non minus alienos quam ceterae 
gentes extraneorum. 

XVII. Quomodo fidelis Israel ex. infideli secer- 
nitur per Salvatoris adventum, et. regnum David 
in ipsis renovatur, ct simul cum lege bonis gratie 
fruentur. 

Amos significat firmitas sive robur. Amos erat 
ex Thecue; et Amasias crebro fuste contusum 
tandem. gladio necavit. Qui cum adhuc spiraret 
regressus est in terram suam. Et. post duos dies 
mortuus est ibi et sepullus. 


CAPITA ABDLE PROPUET E. 


I. Mini adversus diabolum et prodietio eorum 
quie ipse passurus est, et qui sub ipso in errore 
et impietate degunt, ab apostolis et. ab iis qui ex 
impiatlate conversi sunt. 

II. Min; adversus eundem, scilicet. ne gaudeat 
de gentium errore , et prodictio mysteriorum qui- 
bus fruuntur per vocationem evangelicam. 

III. Quomodo qui in virtutibus se exercent , ii 
quidem spiritalium extraneorum et Jud:rorum h:e- 


D 


1352 
"/. Προφητεία τῇ Ἰουδαϊχῇ Συναγωγῇ τῆς mav.c- 


| ὧν ἔμελλον εἰς τὸν Χριστὸν 


0'. Συμόοηυλὴ θεοσεθείας, xal πρόῤῥησίοντο 9 Ἴου- 
δαΐχοῦ θρήνου, xaX τῶν ἐσομένων τοῖς ἁμαρτωλοῖς ἐ 


su ἡμέρᾳ τῆς ΤΑ ως 
. ᾿Ἀποστροφὴ τῶν Ἰουδαϊχῶν θυσιῶν" xal χατ- 
ηγορία ὅτι τοῖς 5e E XA 


ἐθνῶν, χαΐτον μείζονες 


ἐδούλευον τῶν ὁμορούντων 


νοντες" χαὶ ὅπως ὑπὸ πλήθους τρυφῆς 


ἀπέλγειαν. 


tu". ᾿Απειλὴ τῆς ἐρημώσξως τοῦ Ἰσραὴλ, χαὶ δι- 
ἤγησις ὧν εἰς τὸν νόμον xa τὸν Θεὸν ἡμάρτανον, 
ὑπὲρ ὧν Βαθυλωνίους ἐπιφέρεϊν ἠπείλησεν. 

(9. Πρόῤῥησις τῆς Βαδυλωνίων ἐπιστρατεύσεως, 
χαὶ τῆς ἐπελευσομένης volg Ιουδαίοις δίχης Ev τῷ 
aiv. τῷ μέλλοντι, xat τῆς ἐν σαρχὶ τοῦ Σωτῆρος 


ἀφίξεως, χαὶ τῶν μελλόντων ἐξ αὐτῆς τοῖς Ἰουδαίοι τς 


υγ΄. Διήγήσις τῆς τοῦ ἱερέως | ἐπιβουλῆς 
χατὰ τοῦ προφήτου, xai ὧν ὁ προφήτης τῷ ἱερεῖ παρὰ 
τοῦ Θεοῦ προστεταγμένος ἠπείλησε. 

ιδ΄. Προφητεία τῆς ἐπενεχθείσης τῷ ναῷ παρὰ 

Χριστοῦ πορθήσεως * xax διήγησις ὧν ἐν τοῖς Σαθθά- 


τοῖς χαὶ ταῖς Νουμηνίαις ὁ λυὺς τῶν Ἰουδαίων ἡ μάρ- 
τανεν, ἀνθ᾽ ὧν αὐτοῖς ἢ YT, μετὰ τῶν οἰχούντων πρ:- 
δεύεται. 

u'. Προφητεία τῶν ἐπὶ τοῦ σταυροῦ γενομένων 
θαυμότων, xai τῶν χαχῶν ἃ τοῖς Ἰουδαίοις cop6at- 
νειν, τῆς χάριτος ἐξ αὐτῶν ἀναχωρούσης, ἔμελλεν. 

ις΄. Πρόῤῥησις ὧν ὁ Χριστὸς ποιήσειν τὸν ναὸν χαὶ 
τὸν λαὸν ἠπείλησε" χαὶ πρὸς τούτοις “ὠνείδισεν ὡς 
ἀποίχου: χαθάπερ τὰ λοιπὰ ἔθνη τῶν ἀλλοφύλων ὑπ- 
ἀρχοντας. 

ιζ΄. Ὅπως ὁ πιστὸς Ἰσραὴλ ἐχ τοῦ ἀπίστου χωρί- 
ζεται διὰ τῆς τοῦ Σωτῆρος ἀφίξεως, xai ἡ βασιλεία 
τοῦ Δαυὶδ ἐν αὑτοῖς ἀνανεοῦτα!, χαὶ μετὰ τοῦ νόμου 
χαρπώσονται xal τὰ χαλὰ τῆς χάριτος. 

"Ἀμὼς ἑρμηνεύεται στερέωσις ἣ ἰσχύς Apte ἣν 
Ex Θεχουξ" xat ᾿Αμασίας (0) συχνῶς αὐτὸν “τυμπα- 
νίσας, τέλος ἀνεῖλεν αὐτὸν ξίφε." ἔτι δὲ ἐμπνέοντος 
αὐτοῦ ἀνῆλθεν εἰς τὴν γῆν αὐτοῦ" xal μεθ᾽ ἡμέρας 
δύ) ἀπέθανΞς, wal ἐτάφη ἐχεῖ. 


KETAAAIA ABAIOY., 

. "AmeU χατὰ τοῦ διαθδόλου * xaY πρόῤῥησις ὧν 
ἐμὰς ν αὐτός τε ὑπὸ τῶν ἀποστόλων xal τῶν ἐξ ἀσε- 
θείας ἐπιστρεψάντων, καὶ οἱ ὑπ᾽ αὐτὸν ἐν πλάνῃ τε 
λο 2 xa ἀσεθείᾳ πείσεσθαι. 


β΄. "Anco χατὰ τοῦ αὐτοῦ, μῇ ἐπιχαρῆναι τῶν 


ἐθνῶν πλάνῃ xot πρόῤῥησις μυστηρίων, ὧν διὰ τῆς 


εὐαγγελικῆς ἀξοχαύοῦκες bie: 
γ΄. “Ὅπως ol τὰς ἀρετὰς ἀσχούμενοι οἱ μὲν xal 
τῶν νοητῶν ἀλλοφύλων χαὶ τ eae ποὺς xMj- 


NOT.E. 


(6) ᾿Αμασίας. Ὃ ἱερεὺς Βαιθὴλ, Epiphan. Ibid. 
ἀνεῖλεν αὐτόν. --- Ὃ υἱὸς ᾿Αμασίου, ῥοπάλῳ πλήξας 


αὐτὸν χατὰ τοῦ χροτάφου. ldem Épiphan. ct Da- 
roth. Mox malim lege re ἐμπνέων αὐτός, 


1353 


IN XII PROPHETAS MINORES 


394 


ρους διαρπάζουσιν " οἱ δὲ ἐξ Ἰσραὴλ πιστεύσαντες A reditatem rapiunt; qui autem ex Israel crediderunt 


πρὸς τὴν πολιτείαν xal τὴν πίστιν τὴν αὐτῶν μετ- 
οικίζονται εἰς τὸν Χριστὸν πιστεύσαντες. 

᾿Αθδιοὺ ἑρμηνεύεται δοῦλος ἐξομολογητής. Οὗτος 
ἣν Ex τῆς Συχέμ, * οὗτος ἣν ὁ τριστάτης (7) ἑχατόν- 
ταρχος" ὁ τρίτος ᾿Οχοζίου, χαὶ δεηθεὶς τοῦ Ἡλίου, 
χαὶ διασωθεὶς παραδόξως ἐγένετο αὐτοῦ λειτουργός " 
πολλὰ δὲ παθὼν χαὶ ὑπὸ τοῦ ᾿Αχαὰθ διὰ τὸν Ἡλίαν, 
τέλος καταφρονήσας θανάτου, χαταλιπὼν τὸν βασιλέα 
ἠχολούθησε τῷ Ἡλίᾳ, χαὶ προεφήτευσε, χαὶ ἀποθα- 
νὼν ἐν εἰρήνῃ ἐτάφη μετὰ τῶν πατέρων αὐτοῦ. 


ΚΕΦΑΛΛΑΙΑ TOY ΠΡΟΦΗΤΟΥ͂ IONA. 

α'. Πρόσταγμα Θεοῦ πρὸς Ἰωνᾶν, χαὶ φυγὴ τοῦ 
προφήτου, χαὶ θαλάττιος χειμὼν, καὶ χλῇρος ἐξ οὗ 
φυγὰς ὁ προφήτης ἐλέγχεται. 

β΄. “Ὅπως Ἰωνᾶς ὁ προφήτης ὑπὸ χήτους χαταπο-- 
θεὶς, xa τρεῖς ἡμέρας xal νύχτας ἐν αὐτῷ διατελέ- 
σας ηὔξατο τῷ Θεῷ, καὶ οὕτως εἰς τὴν γῆν ὑπὸ χή- 
πους ἐχθάλλεται. 

γ΄. Πρόσταγμα κηρύγματος πρὸς τὸν Ἰωνᾶν δεύτε- 
pov* χαὶ δρόμος εἰς Νινενῇ χαὶ xfjpu [xa * ᾧ πεισθέν- 
τες Νινευῖται εἰς μετάνοιαν Ἦλθον, ἣν ὁ Θεὸς δυσωπη- 
θεὶς, τὴν ἀπειλὴν χατέπαυσεν. 

δ'. ΓἜντευξις ᾿Ιωνᾷ πρὸς τὸν Θεὸν, χαὶ τῆς πόλεως 
$o0oz, xal σχηνῆς χατασχευὴ, χαὶ κολοχύνθης ἀνά- 
oct; xaY φθορά" χαὶ τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν προφήτην 
διάλεξις, ὅτ! τῆς Νινευῇ οὐχ ἀλόγως ἐφείσατο. 

Ἰωνᾶς ἑρμηνεύεται Ὑψίσνου πογοῦντος, ἣ περι- 
στερά. Ἰωνᾶς ἣν Ex γῆς Καριαθὲμ | Καριαθιαρεὶμ, 
ὡς τινές φασι, Theophyl.] πλησίον ᾿Λζώτου πόλεως 
Ἑλλήνων χατὰ θάλασσαν “ καὶ Ex6pacÜüclg Ex τοῦ 
χήτους, ἀπελθὼν εἰς Ntvevt χαὶ χηρύξας χαὺ ἀναχάμ᾽ 
ya; οὐχ ἔμεινεν ἐν τῇ γῇ αὐτοῦ * ἀλλὰ παραλαθὼν 
τὴν μητέρα αὐτοῦ παρῴχησεν ἐν τῇ ᾿Ασσοὺρ χώρᾳ 
ἀλλοφύλων ἐθνῶν ἔλεγε γὰρ, ὅτι Οὕτως ἀφελῶ τὸ 
ὄνειδός μου, ὅτ: ἐψευσάμην προφητεύσας xazà Νι- 
veut τῆς μεγάλης πόλεως " ἣν τις Ἡλίας [πόλεώς 
μου τῆς μεγάλης ἣν δὲ τότε "HA. Theophyl.] ἐλέγ- 
χων τὸν ᾿Αχαὰδ, χαὶ χυλέσὰς λιμὸν ἐπὶ τὴν γῆν, 
ἔφυγε * χαὶ ἐλθὼν εἰς Σχραφθὰ ηὗρε [Σάρεφθα, εὗρε, 
Theophyl.] τὴν χῆραν μετὰ τοῦ υἱοῦ αὐτῆς, χαὶ 
ἔμεινε παρ᾽ αὐτοῖς " οὐδὲ γὰρ ἠδύνατο μένειν μετὰ 
κῶν ἀπεριτμήτων " xa εὐλόγησεν αὐτὴν διὰ τὴν ξε- 
νοδοχίαν, ἣν γὰρ προγινώσχων αὐτὴν Ex πρώτου. 
Θανόντος ὃὲ τοῦ υἱοῦ αὐτῇς ἐν μέσῳ ἀπεριτμήτων, 
πάλιν ἤγειρεν ὁ Θεὸς διὰ τοῦ " HMa. ἐχεῖ vexpóv* ἢθέ- 
λησε γὰρ δεῖξαι αὐτῷ, ὅτι οὐ δύναταί τις ἀποδράσαι 
[διαδράναι Theophyl. m. s. Aug.] Θεόν. Καὶ ἀναστὰς 
Ἰωνᾶς μετὰ τὸν λιμὸν, ἦλθεν εἰς τὴν Ἰουδαίαν * καὶ 
ἀπέθανεν ἡ μήτηρ αὐτοῦ χατὰ τὴν ὁδὸν, χαὶ ἔθαψαν 
αὐτὴν, ἐχόμενα τῆς βαλάνου (8) Δεθθώρας" xaX χατ- 


) €» t 


^ 


àd eorum reeiinen et fidem transmigrant in. Chri 
stum credentes. 

Abdias significat servus confessor. lMle erat de 
Sychem. Erat tertius centurio , tertius ab Ochozia. 
Et cum. implorasset. Eliam et miro modo salvatus 
esset, factus est. οἱ minister. Multa autem passus 
ab Achab Elite causa ; demum, morte. contempta 
et rege relicto , Eliam secutus est et. prophetavit. 
Et mortuus in. pace , sepultus est cum patribus 
suis. 


CAPITA JONJE. PROPHETAE, 


l. Jussio Dei ad. Jonam et fuga prophete, et in 
mari tempestas; et sors per quam propheta fugi- 


B tivus convincitur. 


II. Quomodo Jonas propheta a pisce absorbetur , 
et cum tres dies et noctes in ipso degisset , depre- 
catus est Deum et in terram a pisce dejicitur. 


III. Jussio denuntiationis secunda ad Jonam ; 
cursus in Niniven, et denuntiatio : cui eum credi- 
dissent Ninivite ad penitentiam venerunt, per 
quam Deus placatus a minis destitit. 

IV. Deprecatio Jon» ad Deum, et e civitate 
egressio, et tabernaculi przeparatio ; et hederz na- 
livitas et mors ; et Dei ad prophetam allocutio, se 
Ninive sponte pepercisse. 

Jonas significat altissimo laborante sive columba. 
Jonas eratex terra Cariathem (Cariathiarim) prope 
Azotum, urbem gentium apud mare. Et. cum ejectus 
esset a pisceet abiisset in Niniven, et denuntiavisset 
et regressus esset, non remansit in terra sua : sed 
accepta matre sua, habitavit in regione Assur, apud 
exteras gentes.. Dicebat enim : Sic auferam oppro- 
brium meum, quod scilicet erraverim prophetando 
contra Niniven , civitatem grandem. Erat autem 
tunc Elias arguens Achab. Qui cum vocasset fa- 
mem super terram, fazit. Et veniens in Sarepta, in- 
venit viduam cum filio ejus, et mansit. apud eos ; 
non enim manere poterat eum | incireumcisis. Et 
benedixit ei propter hospitalitatem. Noverat enim 
eam primitus. Defuncto autem filio ejus in. medio 
incireumeisorum resuseitavit Deus mortuum per 
Eliam. Voluit enim ostendere Jon: neninem posse 
Dei manus effugere. Et surgens Jonas post famem, 
venit in Judam, et mortua est mater ejus in iti- 
nere, et sepelierunt eam juxta quercum Debbor:v, 
Et habitavit in terra Saraer ; mortuus est autein 
ibi, et sepultus est in spelunca Cenez, judices in 
diebus quando non erant reges. Et dedit signum 
magnum in Israel, et in otnni terra. Cum viderint, 


NOTJE. 


(7) Τριστάτης. Τρίτος πεντηχόνταρχος, Epiph. 
et Dororh. lbid. 1. xxxur. Ἰωνᾶς. Ὁ θεσπέσιος 
Ἰωνᾶς πατρὸς μὲν ἐξέφυ τοῦ ᾿Αμαθὶ, ὥρμητό Ys μὴν 
Ex Τὲθ Χιδέρ * πολίχνιον 0E τοῦτο τῆς Ιουδαίων γῆς, 
ἤτοι χώμη κατά γε τὸν εἰχότα λόγον, Cyrill. Alex. 
ms. Ibid. 1. xxxiv. Καριαθιαρείμ.. Wine forte corri- 


PaTnOL, Gn. XCIII. 


gendi Epiphan. et Doroth. qui ἐχ γῆς Καριαθμαοὺμ, 
πλησίον ᾿Αζώτου, oriundum seribunt. 3 

(8) Ἐχόμενι τῆς βαϊάνου. Prope montem Li- 
banum, Doroth. Ibid. Il. ri... Σαραήρ. Σαάρ, Epiph. 
et Doroth. lbid. l. rm. Κενέζ. Κενεζαίου Epiph. 
lbid. 1. riv. Ἰσραή.1. Ἱερουσαλήμ, Doroth. 


43 


1355 HESYCHII PRESBYTERI 1258 


inquit, 
ligneum ad Deum loquentem, tune prope erit salus. 
'T'une videbunt Jerusalem totam stratam. usque ad 
fundamenta , eL in ea omnes gentes adorabunt Do- 
inum, et transferent lapides versus occasum solis, 
et ibi erit. adoratio uncti (Christi), eo quod de 
specta. fuerit Jerusalem in deserto ferarum et om- 
nis immunditizs. Et. tunc veaiet finis. omnis ani- 
ma. 

χυνήσει τῷ Kupip* xai μεταθήσουσι [ μεθήσουτι 
ἕσται ἣ 1 
ἐρημώσει θηρίων χαὶ πάσης ἀχαθαρσίας, χαὶ τότε 


CAPITA MICILE/E PROPHET/E, 


l. Vatieininm adventus Christi, et. eorum quae 
superventura sunt. populo Judzeorum. 

II. Exhortatio ad impias gentes ne derideant Is- 
rael quod ab ipsis impietatem edoctus est; et nar- 
ratio eorum quie. Deus Israeli minatus est. 


III. Przedictio, quzenam plerique Judzeorum propter 
injiriam. in Christum passuri sint, quz:snam autem 
evenient iis qui ex ipsis crediderint. 

IV. Minz in principes Jud:eorum et eorum pseu- 
doprophetas, utpote qui faciunt contra id quod 
docent. Et przedictio non jam fore fidem prophetiae 
apud ipsos, Jerusalem autem antiquam οἱ Sion ever- 
tendas fore. 

V. Vaticinium. doni Spiritus in omnes credentes 


effusi, et gentium ingressus in novam Jerusalem et (C 


Sion, et pacis ipsarum, cujus Christum principem 
habebunt : et quomodo Ecclesia post pressuram ab 
errore, recipietur. 


VI. Reprehensio in Synagogam propter errorem 
anteriorem ; et annuntiatio eontra demones per 
virtutem Grucis, in eorum gratiam qui ex Synagoga 
crediderint. 

VII. Vatieinium. annuntians. Christum ex DBeth- 
lcem ; et. quomodo qui ex gentibus convertentur 
per evangelicas beatitudines et dono Spiritus liber- 
atem ex diabolica servitute consequentur. 


Vil. Praoedictio, apostolos fore gentibus terribiles 
videndos, et fore ut przevaleant contra diemiones ii 
qui ex Israel crediderint, postquam ex ipsis per- 
ierint fallaci: idolorum symbola. 

IX. Judicium Dei in Israel, propter varia bene- 
ficia quie ipsi contulit ; et ad eumdem exhortatio, 
quid scilicet faciendo salvus erit. 

X. Consilium ad Israel, ut ab iniquitate abstineat, 
el comminatio illos delendos fore, et mystica bona 
non gustaturos esse, et gentibus in opprobrium fore. 


XI. Lamentatio prophete de sterilitate populi, et 
exhortatio ne tantam in suis quantam in Deo fidu- 
ciam habeat. 

XII. Allocutio Ecclesix ad Synagogam ne gaudeat 


propter antiquam impietatem, Ipsa enim Ecclesia 


lapidem clamantem luctuose, et cantharum A ᾧκησεν ἐν γῇ Σαραὴρ 
Ι ἢ “ἀραη 


προσχύνησις τοῦ ἡλημμένου [ἠλειμμένον Theophyl.], 


ἥξει τὸ τέλος πάσης πνοῆς. 


Σαραὰμ. Theophyl.], ἀπέθανε 


δὲ ἐχεῖ, χαὶ ἐτάφη ἐν σπηλαίῳ Κενὲξ, χριτοῦ γενο- 


μένου ἐν ἡμέραις τῆς ἀναρχίας " xal ἔδωχε τέρας 
πολὺ ἐπὶ [tv Theophyl.] Ἰσραὴλ xa ἐφ᾽ ὅλην τὴν 
γὴν " ὅταν, φησὶν, ἴδωσιν λίθον βοῶντα οἰχτρῶς, xa 
χάνθαρον ἀπὸ ξύλου πρὸς Θεὸν φθεγγόμενον, τότε 
ἐγγίξειν τὴν σωτηρίαν * τότε ὄψονται τὴν Ἱερουπα- 
λὴμ. ἡδαφισμένην [φανισμένην Tlieophyl.] ἕως θε- 


μελέων ὅλην, χαὶ εἰς αὐτὴν πάντα τὰ ἔθνη [ἐν] προσ- 


Theophyl.] τοὺς λίθους χατὰ δυσμὰς ἡλίου, xaX ἐχεῖ 


διὰ τὸ τὴν Ἱερουσαλὴμ. βδελυχθῆναι ἐν 


KEPAAAIA MIXAIOY ΠΡΟΦΗΤΟΥ͂. 


α΄. Προφητεία ἐπιδημίας Χριστοῦ, xa τῶν μελ- 
λόντων τῷ λαῷ τῶν Ἰουδαίων συμθήσεσθαι. 

β΄. Παραίνεσις πρὸς τὰ ἀσεδοῦντα τῶν ἐθνῶν, μὴ 
ἐπιγελᾷν τῷ Ἰσραὴλ, ἐπειδὴ τὸ ἀσεθεῖν ἐξ αὑτῶν 
ἐδιδάχθησαν " xa διήγησις ὧν ὁ Θεὸς τῷ Ἰσραὴλ 


ἠπείλησε. 
γ΄. Πρόῤῥησις, τίνα μὲν ὁ πλεῖστος Ἰσραὴλ διὰ 
τὴν εἰς Χριστὸν παρανομίαν πάσχουσι, τίνα δὲ ἔσται 


tm χατὰ τῶν Ἰουδαϊκῶν ἀρχόντων, xax τῶν 
ἰχαύ τρὶς Ψευδοπροφητῶν, ὡς ἐναντία διδασχόντων 
τρᾶττον " xal πρόῤῥησις, ὡς οὐχέτι μὲν προφη- 
im αὐτοῖς πιστευθήσεται, Ἱερουσαλὴμ. δὲ ἡ 
ἀρχαία καὶ Σιὼν πορθηθήσεται. 


&'. Προφητεία τῆς ἐπὶ πάντας τοὺς 


q 
"TO 


πιστοὺς δωρεᾶς 
ἐχχερμένης ποῦ Πνεύματος " xal τῶν ἐθνῶν εἰς τὴν 
νέαν Ἱερουσαλὴν. xai Σιὼν ἀναβάσεως " εἰρήνης τε 
αὐτῶν, ἣν ἐν X, ἱστῷ βραθεύονται" xol ὅπως ἡ "Ex- 
χλησία μετὰ τὴν συντριθην τὴν Ex πλάνης δεχθήσε- 
παι. 

ς΄. Ἐπιτίμησις τῇ συναγωγῇ, τῆς πλάνης τῆς προ- 
λαδούσης Évexa* χαὶ εὐαγγελισμὸς χατὰ δαιμόνων 
διὰ σταυροῦ δυναστείας τοῖς ἐξ αὐτῇς πιστεύουσι. 

'. Προφητεία τὸν E edi £x Βηθλεὲμ χηρύττου- 
σα" xai ὅπως οἱ ς, διὰ τῶν 
εὐαγγελιχῶν edis qid τῶν δωρεῶν τοῦ Πνεύ- 
ματος, ἐλευθερίαν τῆς διαθολιχῆς τυραννίδος λαμθά- 


ξ ἐθνῶν ἐπιστρέφοντες 


νουσιν. 
. Πρόῤῥησις, φοθεροὺς τοῖς 
a ὀφθήσεσθαι, δυναστεύσειν τε 
τοὺς ἐξ Ἰσραὴλ πιστεύσαντας, ὅταν ἐξ αὐτῶν ὁλο- 
θρευθῇ τῆς ἀπάτης τῶν εἰδώλων τὰ σύμθολα. 
0'. Κρίσις τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν Ἰσραὴλ, ἐφ᾽ οἷς a3- 
εὐηργέτησε " xal παραίνεσ'ς πρὸς τὸν 


yas δαιμόνων 


τὸν παιχίλως 
αὐτὸν, τί ποιήσας σωθήσεται. 

v. XopouAR τῷ Ἰσραὴλ, παρανομίας ἀπέχεσθαι * 
χαὶ ἀπειλὴ ἀφανισμοῦ, χαὶ τῶν ἀγαθῶν ὅτι τῶν μυ- 
στιχῶν οὐ γεύσονται, ἀλλὰ χαὶ τοῖς ἔθνεσιν εἰς ὀνει- 
δισμὸν ἔσονται. 

Σχετλιασμὸς τοῦ προφήτου ἐπὶ τῇ ἀχαρπίᾳ τοῦ 
λαοῦ καὶ παραίνεσις, μὴ τοσοῦτον ἐπὶ τοῖς οἰχείοις 
ὅσον ἔχειν ἐπὶ Θεῷ τὴν πεποίθησιν. 

i£. Προσφώνησις τῆς Ἐχχλησίας 
σγωγὴν, μὴ ἐπιχαίρειν διὰ τὴν ἀρχαίαν ἀσέθειαν" 


πρὺς τὴν Συν- 


1351 


IN XII. PROPHETAS MINORES. 


1258 


PX A Bun mrheat- nilentiz surget: illa z ealibus 
αὕτη piv γὰρ ἡ ᾿Ἐχχλησία διὰ μετανοίας ἀναστήῆσε- Aper panitlentiam. resurget; illa autem legalibus 


ται, ἐκείνη δὲ xa τῶν νομίμων ἐκπεσεῖται, xal τοῖς 
νοητοῖς ᾿Ασσυρίοις παραδοθήσεται. 

ιγ΄. Παραίνεσις τῷ ᾿Ισραὴλ, διὰ σταυροῦ ποιμαί- 
νεσθαι" καὶ πρόῤῥησις, ὅπως τὰ μὲν ἔθνη τῶν δαι- 
μόνων αἰσχυνθήσεται, ἡμεῖς δὲ διὰ βαπτίσματος 
ἄφεσιν ἁμαρτημάτων παρὰ Θεοῦ ληψόμεθα. 

Μιχαίας ἑρμηνεύεται ταπείγωσις,ἣ ταπειγούμε- 
γος. Οὗτος ἣν ἀπὸ Μοραθεὶ (9) [Mopz0Y Theophyl.], 
ἐκ φυλῆς Ἐφραίμ" οὗτος πολλὰ ποιήσας τῷ 'Ayaà6, 
ὑπὸ Ἰωρὰμ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ ἀνηρέθη χρημνῷ, out 
ἤλεγχεν αὐτὸν ἐπὶ ταῖς ἀσεθείαις τῶν πατέρων ab- 
τοῦ " xai ἐτάφη ἐν τῇ γῇ αὐτοῦ μόνος, σύνεγγυς mo- 
αυανδρίου ᾿Εναχείμ. 


KEPAAAIA NAOYM TOY ΠΡΟΦΗΤΟΥ͂. 


a'. Ἔνδειξις ἀπειλῆς Θεοῦ, χαὶ τῆς elg τὸ τιμω- 
ρεῖσθαι δυνάμεως * χατὰ δαιμόνων ὁμοῦ χαὶ Ἰουδαίων 
ἑχάτερον. 

β΄. ᾿Απειλὴ χατὰ διαθόλου " xol προσφώνησις τῇ 
Ἐχχλησίᾳ τῆς τῶν εἰδώλων ἀπαλλαγῆς - χαὶ εὐαγ- 
γελισμὸς τοῦ σωτηρίου χηρύγματος, ἑορτῶν τε τῶν 
διὰ Χριστοῦ, καὶ ἀφανισμοῦ δαιμόνων χαὶ συγχύ- 
σεως. 

γ΄. Πρόῤῥησις ἀναστάσεως Χριστοῦ χαὶ τῶν συν- 
ανισταμένων αὐτῷ ψυχῶν, χαὶ τῆς τότε γινομένης 
θανάτου χαὶ διαθόλου ἁρπαγῆς καὶ σχυλεύσεως. 

δ΄, ᾿Λπειλὴ κατὰ τοῦ ᾿Ἰουδαϊχοῦ λαοῦ, xal σχε- 
τλιασμὸς τῆς Ἱερουσαλήμ" χαὶ πρόῤῥησις ὧν ἔμελλεν 
ἐν τῇ ἁλώσει τῇ Ῥωμαϊχῇ πείσεσθαι, ἀνθ᾽ ὧν τοῖς 
ἔθνεσιν ὁ λαὸς ἐγένετο πρόσχομμα. 

ε΄. "Anci χατὰ τῆς Ἱερουσαλὴμ ἐπ᾽ αἰσχύνῃ 
γυμνώσεως " χαὶ ὅπως ζητήσει μὲν ἡ ᾿Εχχλησία τῆς 
Ἱερουσαλὴμ παράχλησιν, αὐτὴ δὲ ποιχίλοις ὁμιλήσει 
χαχοῖς Ἱερουσαλὴμ, διὰ τὸ νοσῆσαι καχίαν ἀνυπέρ- 
ὄλητον. 

Ναοὺμ ἑρμηνεύεται παράκιητος [ παράχλησις, 
Theophyl.] Οὗτος ἣν ἀπὸ Ἑλχεσεὶν [Ἑλκασαὶ πέραν 
τοῦ Ἰορδάνου εἰς Βιγαδρὶ, Theophyl.] πέραν τοῦ 
Τηνδαρεὶν (10), ἐκ φυλῆς Συμεών. Οὗτος μετὰ τὸν 
Ἰωνᾶν τέρας ἔδωχεν, ὅτι ἀπὸ ὑδάτων γλυχέων χαὶ 
πυρὸς ἀπολεῖται ἡ Νινευΐ" ὃ xal γέγονε - ἡ γὰρ περι- 
ἐχουσα αὐτὴν λίμνη χατέχλυσεν αὐτὴν ἐν σεισμῷ, 
xal mop ἐχ τῆς ἐρήμου [ἐπελθὸν] τὸ ὑψηλότερον αὐ- 
τῆς μέρος ἐνέπρησεν " ἀπέθανε δ᾽ ἐν εἰρήνῃ, χαὶ 
ἐτάφη ἐν τῇ γῇ αὐτοῦ. 


KEPAAAIA AMBAKOYM ΤΟΥ͂ ΠΡΟΦΗΤΟΥ͂. 


α΄. Σχετλιασμὸς τοῦ προφήτου περὶ τῆς ἐν τῷ βίῳ 
πολιτευομένης ἀδιχίας" xal πρόῤῥησις τοῦ xac 
Χριστὸν μυστηρίου, καὶ τῆς τῶν ἐθνῶν χλήσεως χαὶ 
δυναστείας, ἐν f| παίζειν xol χαθαίρειν τὸν διάθολον 
μέλλουσι. 


excidet, et spiritualibus Assyriis tradetur. 


XIII. Exhortatio ad Israel ut. per crucem regatur 
el quomodo gentes quidem a dimonibus confun- 
dentur ; nos autem per baptismum remissioncm 
peccatorum a Deo accipiemur. 


Michzas significat humilitas sive humiliatus. Vile 
erat ex Morathi, de tribu Ephraim. ls cum multa 
fecisset. Achab, a. filio ejus Joram praeceps datus 
periit, quia ei objiciebat impietates patrum ejus. 
Et sepultus est. in terra sua solus, prope cademete- 
rium Enacim. 


CAPITA NAIIUM PROPHETJE. 


I. Denuntiatio minarum Dei et ejus ad vindican- 
dum potestatis, tum contra dz:mones, tum etiam 
contra Jud:eos. 

II. Minz adversus diabolum, et allocutio ad Ec- 
clesiam de liberatione ab idolis : et. annuntiatio 
przedicationis salutis et festivitatum per Christum, 
et abolitionis demonum οἱ confusionis. 


ΠῚ. Przedictio resurrectionis Christi et animarum 
cum ipso conresuscitatarum, et ruinz et spoliationis 
mortis et diaboli tune futurze. 


IV. Miuz in populum Judaiecum, et desolatio Je- 
rusalem, et predictio eorum qu: in Romana direp- 
lione passura est, pro eo quod gentibus populus 
facetus est. scandalum. 


V. Minz contra Jerusalem de opprobrio nuditatis : 
et quomodo quiret Ecclesia Jerusalem consolatic- 
nem, ipsa autem in variis malis conversabitur, ut- 
pote quie laboret malitia inexsuperabili. 


Nahum signifieat consolator sive. consolutio. Π|8 
erat ex Helcesin, ultra. Timbarin, de tribu Simeon. 
Ille post Jonam signum edidit, scilicet aquis dulei- 
bus et igne perituram Niniven ; quod et evenit. 
Lacus enim qui eam circumdabat demersit eam. in 
terre moiu, et ignis ex deserto superiorem ejus 
partem combussit. Mortuus est auiem in pace, et 
sepultus esL in terra sua. 


CAPITA HABACUC. PROPIIETAE, 
I. Querela prophet» de iniquitate administrata ín 
vita : et vaticinium mysterii in Christo, et gentium 


vocationis, et virtutis qua illudent diabolo eumque 
destruent. 


NOTA. 


(9) Μοραθεί. Mapa0L, Epiph. et Doroth. lbid. 1. 
xxxvi, Τῷ "Ayaá6, iidem. lbid. 1. xxxviu.. Ταῖς 
ἀσεύείαις. Αὐτοῦ xoi τῶν πατέρων αὐτοῦ, Epiph. 


(10) Πέραν. τῆς Βηθαδαρά. Doroth. Πέραν τοῦ 
Ἰορδάνου εἰς Βηγαδάρ, Epiph. 


309 

MH. Testificatio justitiie Dei, et quiritur quanam A 
de causa longanimiter ferat peccata hominum. Ft 
expositio venationis diaboli, per quam venatur ho- 
mines ; de quibus responsum a Deo querit. pro- 
pheta ; et Christi adventum et vanitatem insatiabi- 
litatis diaboli edocetur. 


IH. Allocutio ad diabolum, quomodo ab iis quos 
spoliaverit ipse spoliabitur. Querela adversus eum- 
dem de eo quod malis vitam honinum repleverit. 
Et lamentatio eorum qui in idolis confisi. fuerant ; 
et adventus Salvatoris przdictio. 


IV. Vaticinium adventus Christi, et exinde mira- 
culorum, et przedicationis apostolorum, ct inertia 
d:emonum, et regiminis szeculi venturi. 


Habacuc significat. pater suscitatiouis. 


CAPITA SOPHONLE PROPHET. 


l|. Minz perditionis peccatorum et destructionis 
idolorum οἱ eorum qui ipsis servierint et. a Deo de- 
sciverint. Przedictio sacrificii Crucis et ultionis quae 
judices populi Judzeorum manet. 


|. Predictio lamentationis Jerusalem, et min: 
in eos qui dicunt. improvisa Deo evenire nostra ; 
et pr:edictio diei judicii et malorum quie in ea im- 
piis supervenient. 


Ill. Adhortatio ad adh:erendum Deo, et ad illum 
bonis operibus querendum, et Vaticinium. eorum 
qui gentibus extraneis, destructa in ipsis impie- 
iate, evenient, et ruinze idolorum. 

IV. Mine gladii evangelici in diemones, in diabo- 
lum, etin Jerusalem, et przedietio ipsi superventu- 
rorum, przssertim propter jactantiam contra Deum. 


V. Desolatio Jerusalem, eo quod sapientiz€ Dci 
non obedivit, et accusatio principum ejus. Vatici- 
nium adventus Christi et malorum quie cum justi- 
tia Judzeis facturus est. 


IV. Annuntiatio resurrectionis Christi ad Eccle- 
«iam, necnon et grati: linguarum, et congregatio- 
uis gentium, abolitionis erroris, et electionis fide- 
lium ex gentibus primum, deinde ex Judis. 

VII. Pradictio grati; qux futura est propter 


HESYCHII PRESBYTERI 


136) 


γαὶ 


β΄. Μαρτυρία τῆς τοῦ Θεοῦ διχαιοσύνης, 
πεῦσις, ἀνθ᾽ ὅτου μαχροθυμεῖ τοῖς τῶν ἀνθρώπων 
ἁμαρτήμασι, χαὶ τῆς θήρας τοῦ διαβόλου, ἣν θηρᾷ 
τοὺ: ἀνθρώπους, διήγησις “ ἐφ᾽ οἷς ἀπόχρισιν ὁ 
προφήτης παρὰ τοῦ Θεοῦ ζητεῖ, χαὶ τὴν τοῦ Χρι- 
στοῦ παρουσίαν, χαὶ τὴν ματαίωσιν 
τοῦ διαβόλου διδάσχετα!ι. 

γ΄. Προσφώνησις τοῦ διαδόλου, ὅπως ὑπὸ τῶν συ- 
ληθέντων παρ᾽ αὐτοῦ σχυλευθήσεται " xal σχετλια- 


σμὸς χατὰ τοῦ αὐτοῦ, ἐφ᾽ οἷς χαχῶν τὸν βίον àv- 
θρώπων ἐνέπλησε " xoi ταλανισμὸς τῶν τοῖς εἰδώ- 
λοις πεποιθότων" xal τῆς τοῦ Σωτῆρος ἐπιδημίας 
πρόῤῥησις. 

δ΄. Προφητεία Χριστοῦ παρουσίας, xai τῶν ἐξ 
αὐτῆς θαυμάτω:, xaY χηρυγμάτων ἀποστολιχῶν, xal 
δαιμόνων χαταργήσεως, xai τῆς πολιτείας τοῦ αἰῶ- 
νος τοῦ μέλλοντος. 

"Ap6aobg. (11), ἢ ᾿Αθδαχοὺ, ἑρμηνεύεται πατὴρ 
ἐγέρσεως. 


KEPAAAIA ΣΟΦΟΝΙΟΥ͂ 


α. 


TOY ΠΡΟΦΗΤΟΥ͂. 
᾿Απειλὴ τῆς τῶν ἁμαρτωλῶν ἀπωλείας, χαὶ 
τῶν εἰδώλων χαὶ τῶν λειτουγησάντων τούτοις χαὶ 
ἀποστάντων Θεοῦ ἐξολοθρεύσεως " xal πρόῤῥησις τῆς 
ποῦ σταυροῦ θυσίας χαὶ τιμωρίας, ἣν ὑπέμειναν οἱ 
τοῦ λαοῦ τῶν Ἰουδαίων ἡγούμενοι, 

β΄. Προσφώνησις θρήνου τῆς Ἱερουσαλὴμ" χαὶ 
ἀπειλὴ χατὰ τῶν λεγόντων ἁπρονόητα τῷ Θεῷ τυγ- 
χἄνειν τὰ ἡμέτερα" xal πρόῤῥησις τῆς ἡμέρας τῆς 
χρίσεως, χαὶ χαχῶν ἅπερ ἐν αὐτῇ τοῖς ἀσεύθέσι cup 
θήσεται. 

γ΄. Παραίνεσις συναφθῆναι Θεῷ, xa ταῖς ἀγαθαῖς 
αὐτὸν ἐτιιζητεῖν πράξεσι" χαὶ προφητεία ὧν ἔμελλε 
τὰ ἔθνη τὰ ἀλλόφυλα, φθειρομένης ἐν αὐτοῖς τῆς 
ἀσεθείας, πείσεσθα: " χαὶ ὁλοθρεύσεως εἰδώλων. 

δ΄, ᾿Απειλὴ ῥομφαίας εὐαγγελικῆς τοῖς δαίμοσι 
xa τῷ διαθόλῳ xal τῇ Ἱερουσαλήμ." καὶ πρόῤῥησις 
τῶν συμθησομένων αὐτῇ χαχῶν, ἕνεχα τῆς ἀλαζο- 
νείας τῆς χατὰ Θεοῦ μάλιστα. 

ε΄. Σχετλιασμὸς τῆς Ἱερουσαλὴμ, ἐφ᾽ οἷς τῇ σοφίᾳ 
τοῦ Θεοῦ οὐχ ὑπήχουσε" χαὶ χατηγορία τῶν ταύτης 
ἡγουμένων, καὶ προφητεία παρουσίας Χριστοῦ, xol 
ὧν μετὰ δικαιοσύνης ἔμελλε χαχῶν τοὺς Ἰουδαίους 
ἐργάζεσθαι. 

ς΄. Εὐαγγελισμὸς τῇ Ἐχχλησίᾳ ἀναστάσεως Xpt- 
στοῦ, χαὶ χάριτος γλωσσῶν, χαὶ συναγωγῆς ἐθνῶν, 
ἀφανισμοῦ πλάνης, xal ἐχλογῆς πιστῶν ἐξ ἐθνῶν 
πρότερον, ἐξ Ἰουδαίων δεύτερον. 

E. Προσφώνησις χαρᾶς τῆς ἐσομένης ἕνεχα τῶν 


NOTA. 


(41) Ἀμδακούμ. Οὗτος ἣν ἐξ ἀγροῦ DBm&ioyhp 
(forte Βαιθζαχαρία)] ἐχ φυλῆς Συμεών, Epiphan. ex 
agro Bithicucar , Doroth. οὗτος ὁ προφήτης περὶ τῆς 
ἐλεύσεως τοῦ Κυρίου πολλὰ προεφήτευσεν " πρὸ δὲ 
δυοῖν ἐτοῖν τῆς ἐπιστροφῆς τοῦ λαοῦ τῆς ἀπὸ Ba6u- 
χῶνος ἀπέθανε, καὶ ἐτάφη ἐν τῷ ἰδίῳ αὐτοῦ ἀγρῷ ἐν- 
δέξως, ἱμονῴώτατος , Doroth.] Epjph. lbid. 'A6Cezov. 
᾿Αϑδαγχούμ,, cod. D. τὸ λῆμμα 6 εἶδεν ᾿Αδδαχοὺμ ὁ 
προφέτης. Λημμά φησιν ἐν τούτοις τὴν τῆς ὁράσεως 
fto: τὴν τῆς προγνώσεως λῆψιν, ἣν ἄν τις ἕλοι δι- 


δόντος Θεοῦ" αὐτὸς γὰρ ὁράσεις, χατὰ τὸ γεγραμμέ- 
νον, ἐπλήθυνε, xal αὐτὸς λελάληχε πρὸς προφήτας, 
προαναφαίνων αὐτοῖς διὰ τοῦ ἁγίου Πνεύματος τὰ 
ἐσόμενα, xai ὡς ἤδη παρόντα μονονουχὶ xal ἐν ὄψει 
πιθείς “ ὅτι δὲ οὐ τὰ ἀπὸ τῆς σφῶν χαρδίας λαλεῖν 
ἐγνώχασι, διαπορθμεύουσι δὲ μᾶλλον εἰς ἡμᾶς τοὺς 
παρὰ Θεοῦ λόγους, προαναπείθει σαφῶς, προφήτην 
ἑαυτὸν ὀνομάσας, xa τῆς εἰς τοῦτο χάριτος ἀποφαί- 
νων ἔμπλεων, Cyrill. Alex. 


1361 
μυστηρίων, ἅπερ ἐν αὐτῇ παρὰ Χριστοῦ τετέλεστα!"Α 
χαὶ τῆς δόξης, ἣν ἢ Ἐχχλησία χατὰ πᾶσαν τὴν oi- 
χουμένην, ἐπιστρεφούσης τῆς αἰχμαλωσίας τῶν 
ἁμαρτωλῶν, ἔλαχε. 

Σ / 10! EE. 

Σοφονίας ἑρμηνεύεται σκοπιὰ Κυρίου. Ouvog ἣν £x 
φυλῆς Συμεὼν, ἀγροῦ Σαθαρὼθ (12) xai προεφή- 
τευσες περὶ τῆς πόλεως ᾿Ιερουσαλὴμ καὶ τέ- 
λους Ἰσραὴλ, χαὶ ἀντεισαγωγῆς καὶ σωτηρίας ἐθνῶν, 
xal αἰσχύνης ἀσεθῶν, καὶ δόξης διχαίων, xo χρ'- 
τοῦ πάσης πνοῆς" xal θανὼν ἐτάφη ἐν τῷ ἀγρῷ 
αὐτοῦ. 


KEPAAAIA ΑΓΓΑΙΟΥ͂ ΠΡΟΦΗΤΟΥ͂. 

α'. ᾿Αγανάχτησις Θεοῦ χατὰ τῶν ῥᾳθυμούντων 
πῆ; οἰκοδομῆς τοῦ ναοῦ" χαὶ διήγησις ὅσα αὐτοῖς 
ἐντεῦθεν συνέδη χαχὰ, ὅσα δὲ xax συμθήσεται. 

9. Ὑπαχοὴ τῶν ἀρχόντων, αὐτοῦ τε τοῦ λαοῦ" 


B 


χαὶ σπουδὴ περὶ τὰ ἔργα τοῦ ναοῦ" χαὶ τοῦ Θεοῦ 
πρὸς αὐτοὺς προσφώνησις, ἀνδρίξζεσθαι xaX θαῤῥεῖν, 
χαὶ γινώσχειν τὸν Θεὸν αὐτὸν [αὐτῶν] ἐφιστάμενον 
ἔχοντας. 


συμθησομένων " xaY τῆς τῶν ἐθνῶν χαρποφορίαΞ:, 
χαὶ τῆς τοῦ νέου ναοῦ δόξης " χαὶ τῆς εἰρήνης, ἥτις 
παρὰ τοῦ Χριστοῦ διὰ τοῦ σταυροῦ τοῖς εὐσεθοῦσι 
χατώρθωται. - 

δ΄. Κατηγορία Ἰουδαίων, ὡς οὔτε ἁγιαζομένων 
ταὶς θυσίαις, χαὶ μιαινόντων ταῖς αὑτῶν πονηρίαις 
τοὺς ἐγγίζοντας " χαὶ διήγησις ὧν αὐτοί τε xal οἱ 
χαρποὶ τῆς γῆς διὰ τὴν τοῦ λαοῦ πονηρίαν ὑπέστη- 
σαν" xai τῆς ἐσομένης διὰ Χριστοῦ εὐλογίας ὑπό- 
σχεσις. 

ε΄. Πρόῤῥησις χαταστροφῆς δαιμόνων, χαὶ τῶν 
παρ᾽ ἐχείνων ἐνεργουμένων προφητεία δὲ παρὰ 
[1σ΄. τε περὶ] Χριστοῦ, xat τὴν οἰχονομίαν τῆς σαρ- 
xbüg χαὶ τῆς θεότητος μηνύουσα. 

"Aqatog ἑορτάζων' ἑρμηνεύεται. Οὗτος ἐτέχθη εἰς 
Βαθυλῶνα, ἣν δὲ ἐκ φυλῆς Λευΐ" xal ἔτι νέο: ὧν 
ἦλθεν ἀπὸ Βαθδυλῶνος εἰς Ἱερουσαλήμ." χαὶ φανερῶς 
περὶ τῆς ἐπιστροφῆς τοῦ λαοῦ προεφήτευσε" χαὶ 
εἶδεν ἐχ μέρους τὴν οἰχοδομὴν τοῦ ναοῦ " xol ἀποθα- 
viv ἐν Ἱερουσαλὴμ, ἐτάφη πλησίον τάφου τῶν ἱε- 
ρέων ἐνδόξως, ὡς αὐτοὶ, ἐπειδὴ χαὶ αὐτὸς ἣν ἐχ γέ- 
νους ἱερατιχοῦ. 


C 


KEPAAAIA ZAXAPIOY IIPOPHTOY. 

α΄. Προτροπὴ πρὸς μετάνοιαν, xai ὀνειδισμὸς 
τοῦ Ἰουδαϊχοῦ λαοῦ, ὅτι τῶν προγόνων τὴν χαχίαν 
ζήλωσαν. 

β΄. Προφητεία δρόμων ἀποστολιχῶν, καὶ ἀνανεώ- 
εως, ἕως τῆς Ἱερουσαλὴμ, ἥτις αὐτὴ διὰ τῆς νέας 
«εγένηται. 

Y. Αἴνιγμα τῶν Εὐαγγελίων, ἐξ ὧν τὰ ἔθνη χατὰ 
τῆς Ἱερουσαλὴμ τῆς ἀρχαίας ὠξύνθησαν. 

9. Προφητεία, τὴν νέαν Ἱερουσαλὴμ. διὰ Χριστοῦ 
χτισθήσεσθαι, καὶ πλῆθος οἰχούντων ἕξειν * xo τοῦ 


ΙΝ ΧΙ PROPHETAS MINORES. 


1302 
mysteria quio in ipsa a. Christo perfeeta sunt, et glo- 
ric quie Ecclesie per universum orbem, conversa 
servitute peccatorum, obtigit, 


Sophonias significat specula Domini. Hic erat ex 
tribu Simeon, e regione Sabaroth.. Et vaticinatus est 
de urbe Jerusalem, et de fine Israel et de suffectio- 
ne gentium in ejus loco earumque salute, et de confu- 
sione impiorum, et de gloria justorum, et de judice 
omnis spiritus. Et mortuus sepultus est in regione 
sua. 


CAPITA. AGG;EI PROPIIET/E. 

I. Indignatio Dei contra pizritantes in zedificatio- 
ne templi; et exponitur quot ipsis inde mala super- 
ventura sint. 

11. Obauditio principum necnon et ipsiusmet po- 
puli, et studium opus templi. Et allocutio Dei ad 
ipsos ut confortentur et viriliter azanLet sciant. quia 
Dominus ipse stat super eos qui perseverant. 


II. Pradietio eorum qu: in cruce elementis su- 
pervenient,et gentium fecunditatis, el glorize novi 
templi, et pacis que a Christo per Crucem disposita 
est sancelis. 


1V. Accusatio Jud:zeorum, quippe qui non sancti 
ficant sacrificiis, sed. coinquinant suis maliliis pro- 
ximos. Et expositio eorum quibus et ipsi et. fructus 
terr;e propter populi malitiam. subjacuerunt, et fu- 
tur per Christum benedictionis promissio. 


V. Priedictio ruinze diemoniorum et ab ipsis pos- 
sessorum, et prophetia de Christo, significans dis- 
positionem. carnis et divinitatis. 


Aggeus significat festivans. Mic natus est in Ba- 
bylone, et erat de tribu Levi. Et puer cum adhuc 
esset, venit ex Babylone in Jerusalem, et. palum 
prophetavit de conversione populi et vidil in parte 
zedificationem templi. EL mortuus in Jerusalem, se- 
pultus est prope sepulturam sacerdotum, eodem ho- 
nore quo etipsi : utpote qui eral ex genere sacer- 
dotali. 


CAPITA ZACHARLE PROPHET.E. 


|. Exhortatio ad poenitentiam, et objurgatio po- 
puli Judaici, eo quod patrum suorum malitiam imi- 
tati sunt. 

II. Vaticinium cursuum apostolorum et renova- 
tionis Jerusalem quie ipsa novalis facta est. 


Hl. Indieium nuntiorum ex quibus gentes contra 
antiquam Jerusalem infensa sunt. 

IV. Vaticinium novam Jerusalem a Christo fun- 
datam iri, et multitudinem habitantium ipsi futu- 


NOTAE. 
(12) Xa6epo0. Σαραδαθά, Epiph. Sabarthatha, Doroth. 


1203 


HESYCHII PRESBYTERI 


1364 


ram esse, et Spiritus inspirationem ipsi pro muro A Πνεύματος αὐτῇ τὴν ἐνέργειαν ἀντὶ τείχους γενῆ- 


ore. 

V. Vocatio gentium in novam Sion, et min: in 
demones, et annuntiatio adventus Domini in Sion 
cum carne, per quem gentes ad ipsum converten- 
lur. 

VI. Narratio expiationis Jesu. apud ipsos tunc sa- 
cerdotis, et protestatio ad eumdem, quaenam obser- 
vare deceat. 

VIE. Vatieinium | adventus. Salvatoris, in quem 
septem dona Spiritus requiescunt ; et pr:edietio fu- 
ture per Salvatoris passionem remissionis peccato - 
rum, et possessionis mysticorum bonorum. 


VIII. Notitia imaginum pretii et operationis Spiri- 
tus et legis circa ipsum, el grati: et virtutis Chri- 
sti. Et reprehensio adversus diabolum, quasi ten- 
'antem impedire przdicationem salutis. 


IX. Vatieinium de Christo et operationibus Spiri- 
tus in ipso ; et effigies legis et gratize, et eorum quie 
subministranda sunt in apparitione Spiritus. 


X. Mina in fures et perjuros, quasi una cum do- 
mo perdendos. 

XI. Efligies iniquitatis inter homines regnantis, 
quam pariunt simul peccatum et impietas et quas in 
confusione erroris habitationem sortita est. 

XII. Ellizies regiminis quod generationes prophe- 
tarum et legis, patriareharum et prophetarum per- 
currerunt. 

XIII. Indicium coronarum quz futurze sunt. his 
qui ex peceato conversi fuerint, quorum specimen 
Jesum tunc sacerdotem, velut per poenitentiam pu- 
rificatum, profert, 

XIV. Narratio eorum quie quidam reges gentium 
adarcam mittentes siscitabantur ; et accusatio Israel, 
quod non secundum scopum Dei jejunant et. man- 
ducant. 

XV. Admonitio quinam sint quibus Deus con- 
tentus, eL accusatio inobedienti:e populi, et. min:e 
dispersioniseorum et perditionis. 

XVI. Pridictio bonorum qux Jerusalem. futura 
sunt per Salvatoris adventum. 

XVII. Expositio qu:enam veteri populo ante zedi- 
ficationem templi Dei, qu;enam. vero novo populo 
post illius zedificationem, a Deo facta fuerint ; et 
iastructio quidnam corrigere debeant. 

XVill. Exhortatio ad jejunium his qui confiten- 
tur, quasi in eo gaudium nacturi sint ; et przdictio 
conversionis gentium per Salvatoris adventum. 

XIX. Vaticinium abolitionis erroris apud gentes 
futuri s et przedictio fidei qui: in ipsis plantabitur, 
per quam non jam diabolicam direptionem metuunt. 


XX. Vaticinium de Christo, quomodo asin: insi- 
dens Judaicam superbiam destruit, pacem vero con- 
ciliat gentibus, ministris usus apostolis in evange- 
licam pridicationem, in destructionem erroris, in 


Β 


D 


σεσθαι. 


' 


ε΄. Κλῆσις τῶν ἐθνῶν εἰς τὴν νέαν Σιών " xol 
ἀπειλὴ χατὰ δαιμόνων " xol εὐαγγελισμὸς τῆς τοῦ 
Κυρίου μετὰ σαρχὸς εἰς τὴν Σιὼν ἀφίξεως, δι᾽ ἧς τὰ 
ΤΠ πρὸς αὐτὸν ἐπιστρέψουσιν. 

ς΄. Διήγησις τῆς Ἰησοῦ τοῦ παρ᾽ αὐτοῖς τότε ἰε- 
ρέως χαθάρτεως " xal διαμαρτυρία πρὸς τὸν αὐτὸν, 
τίνα dons τειν προσῇχε. 

. Προφητεία τῆς ἀφίξεως τοῦ Σωτῆρος, ἐφ᾽ 0v 
αἱ "e τοῦ Πνεύματος δωρ ΣΙ ἀναπαύονται" χαὶ 
ὀῥησις τῆς ἐσομένης διὰ τοῦ σωτηρίου πάθους 
ἁμαρτημάτων ἀφέσεως, χαὶ μυστιχῶν ἀγαθῶν ἀπο- 
λαύσεως. 


' * 


θεωρία τῶν εἰχόνων τῆς ἀξίας xoX ἐνεργείας 


γεύματος, χαὶ νόμου περὶ αὐτὸ, χαὶ χάριτος 
υνάμεως Χριστοῦ " xol ἐπιτιμία χατὰ τοῦ δια- 
Θόλου, ὡς ἐμποδίζειν ἐπιχειροῦντος τῷ σωτηρίῳ χη- 
ρύγματι. 

0. Προφητεία περὶ Χριστοῦ χαὶ τῶν ἐνεργειῶν 
τῶν ἐν αὐτῷ τοῦ Πνεύματος " χαὶ εἰχὼν νόμου χαὶ 
χάριτος, χαὶ τῶν μελλόντων ὑπηρετεῖσθαι τῇ φανε- 
ρώσει τοῦ Πνεύματος. 

V. ᾿Απειλὴ κατὰ χλεπτῶν χαὶ ἐπιόρχων, ὡς παν- 
οιχὶ μελλόντων Oo ρεύεσθαι. 

ια΄, Εἰχὼν τῆς ἐν ἀνθρβἭύποις πολιτευομένης ἀδι- 
ux, ἐν δὲ 
τῆς πλάνης τὴν χατοιχίαν χέχτηται. 


χίας, ἣν ἁμαρτία μὲν συγκροτεῖ xo ἀσέδε 


τῇ συγχύσει 
ιβ'. Εἰχὼν πολιτείας, ἣν αἱ γενεαὶ προφητῶν xal 
νόμου, πατριαρχῶν χαὶ ἀποστόλων, ἔδραμον. 


ιγ΄. Αἴνιγμα τῶν ἐσομένων στεφάνων τοῖς ἐξ 
ἁμαρτίας 
ὡς διὰ μετανοίας χαθαρθέντα, χαραχτῆρα προδάλ- 
λεται, 

ιδ΄, Διήγησις, οἷα περὶ τῆς χιθωτοῦ βασιλεῖς 
ἐθνῶν πέμψαντες ἐπυνθάνοντο: χαὶ ἔλεγχος ταῦ 
Ἰσραὴλ, ὅτι μὴ χατὰ σχοπὸν Θεοῦ νηστεύουσιν ἣ 
ἐσθίουσιν 


ἐπιστρέφουσιν, ὧν τὸν Ἰησοῦν τότε ἱερέα, 


τινες 


, 


ιε΄, Νουθεσία, τίσι Θεὸς ἀρέσχεται" xot χατηγορία 
τῆς τοῦ λαοῦ παραχοῆς " καὶ ἀπειλὴ διασπορᾶς τῶν 
αὐτῶν χαὶ πορθήσεως, 

ις΄. Πρόῤῥησις τῶν ἐσομένων τῇ 
ἀγαθῶν διὰ τῆς τοῦ Σωτῆρος ἀφίξεως. 

WU. Διήγησις, οἷα τῷ ἀρχαίῳ λαῷ, πρὶν οἰχοδο- 
μηθῆναι τὸν τοῦ Θεοῦ ναὸν, οἷα δὲ μετὰ τὴν οἰχοδο- 


μὴν τὴν τούτου, τῷ νέῳ λαῷ παρὰ Θεοῦ γεγένηται" 


Ἱερουσαλὴμ 


χαὶ διδασκαλία τί χατορθοῦν ὀφείλουσι. 

wy. Προτροπὴ νηστείας τοῖς ἐξομολογουμένοις, ὡς 
ἐν αὐτῇ τὴν εὐφροσύνην ἔχουσι " χαὶ πρόῤῥησις ἔπι- 
στροφῆς ἐθνῶν διὰ τῆς τοῦ Σωτῆρος ἀφίξεως. 

ιθ΄, Προφητεία ἀφανισμοῦ πλάνης ἐσομένης τοῖς 
ἔηνεσι" χαὶ πρόῤῥησις τῆς ἐν αὐτοῖς φυτευομένης 
πίστεως, δι᾽ ἣν οὐχ ἔτι τὴν διαθολιχὴν ἀπελααίαν 
δεδοίχασι. 

x. Προφητεία περὶ Χριστοῦ, ὅπως τὴν ὄνον χαθ- 
ἰσας, τὴν εἰρήνην 
ὃὲ πρυτανεύε!: τοῖς ἔθνεσι, ὀργάνοις τοῖς ἀποστόλοις 
χαὶ τὴν ἀπώλειαν τῆς 


Ἰουδαϊχὴν ἀλαζονείαν ἀπόλλυσι " 


εἰς τὸ εὐαγγελιχὸν χήρυγμα, 


1365 


ἐπιστρυφὴν τῶν πεπλανημένων χρησάμενος. 

χα΄. Ὅτι παρὰ Θεοῦ χαὶ τὴν χάριν δεῖ χαὶ τὸν 
νόμον προσδέχεσθαι " xal διαθολὴ τῶν 'Ἑλληνιχῶν 
μάντεων, χαὶ ἀπειλὴ τῶν Ἰουδαϊκῶν ποιμένων " 
χαὶ προφητεία τῆς διὰ τῶν ἀποστόλων ἐσομένης 
στροφῆς διὰ βαπτίσματος χαὶ μετανοίας ἐχ «T 
νῆς τοῖς ἔθνεσι. 


χϑ'. Πρόῤῥησις εἰσόδου πρὸς τὰ ἔθνη τοῦ [ΠΙνεύ- 
ματος" xoY εἰδώλων πτώσεως" xal θρήνου τῶν "Iou- 
δαϊχῶν ποιμένων, ἐφ᾽ οἷς χαταργεῖται 
τοῖς χαθάρσια. 


τὰ παρ᾽ αὖ- 

χγ΄. Προφητεία περὶ Χριστοῦ, ποιμαίνειν εὐδοχίᾳ 
τοῦ Πατρὸς τὰ πρώην ἀπολωλότα μέλλοντος, καὶ 
ἀπειλὴ τῆς τῶν Ἰουδαίων πορθήσεως, Καϊάφα τε χαὶ 
Πιλάτου καὶ Ἡρώδου ἐξάρσεως, νόμον τε ἐγγρά- 
φου χαὶ φυσιχοῦ μεταθέσεως εἰς αὐτόν - ἑχατέρου 
διόρθωσιν. 

χδ΄, Προφητεία τῆς ἐσομένης ἐν τοῖς ἔθνεσι γνώ- 
σεως, xal τῆς τοῦ Κυρίου φαντασίας " χαὶ ὅπως 
αὐτῆς μὲν ἀδόχιμον ἐδείχθη τὸ ἀργύριον, ἡ πρὸς 
τὸν λαὸν δὲ τῶν Ἰουδαίων διαθήχη κατηγορία. 

xe'. Προφητεία, τί μὲν ὁ ᾿Αντίχριστος ποιήσει, τί 
δὲ xol μέλλει πείσεσθαι. 

xc'. Πρόῤῥησις τῶν μελλόντων τῇ Ἱερουσαλὴμ ἐν 
τῇ πορθήσει συμδήσεσθαι χαὶ τῶν ἐσομένων διὰ 
μετανοίας σωζομένοις ἀγαθῶν, ὅπως αὐτοὶ μὲν εἰς 
τὴν τάξιν τῶν διχαίων ἀναδήσονται, εἰς δὲ τὴν τῶν 
ἀγγέλων οἱ δίχαιοι. 

xv. Προφητεία ἀπωλείας δαιμόνων, καὶ τῆς ἰσχύ- 
σεως τῆς ἐπὶ τοὺς πιστοὺς γινομένης τοῦ Πνεύμα- 
τὸς " χαὶ τῶν ἐσομένων ἐν τῷ χαιρῷ τῆς συντελείας 
τοῖς Ἰουδαίοις χαχῶν " εἰδώλων τε χαὶ τοῦ πνεύμα- 
τὸς τῆς πλάνης ὀλοθρεύσεως " xal οἷα τῷ Χριστῷ 
ἐξαίρετα προφητεύοντι παρὰ τοῦ λαοῦ τῶν Ἰουδαίων 
γενήσεται. 

x". Προφητεία τοῦ Δεσποτιχοῦ σταυροῦ, xal τῆς 
ἀρνήσεως τοῦ Πέτρου, καὶ τῆς τῶν ἀποστόλων δια- 
σπορᾶς, χαὶ τῆς τῶν Ἰουδαίων ὀλοθρεύσεως, χαὶ 
προσλήψεως τῶν ἐν αὐτοῖς σωθέντων δι᾽ ἐξομολογή- 
σεως, καὶ Χριστοῦ στρατηγίας, ἣν πρὸς τοὺς δαίμο- 
νας ὑπὲρ τῆς σωτηρίας τῶν ἐθνῶν παρατάττετα!. 

x0'. Πρόῤῥησις τῆς τοῦ Χριστοῦ ἀναλήψεως, ἐξ 
ἧς τὸ μυστήριον εἰς ὅλα μερίζεται τῆς οἰχουμένης 
τὰ χλίματα " χαὶ προφητεία τῶν ἐσομένων ἐν ἐχείνῳ 
τῷ χαιρῷ θαυμάτων, καὶ τῆς τῶν ἐθνῶν ὑποταγῆς, 
xoi Ἱερουσαλὴμ τῆς νέας χατοιχήσεως. 

λ΄. ᾿Απειλὴ χατὰ τῶν μὴ ἐπιστρεψάντων ἐθνῶν * 
xol διήγησις τοῦ πλούτου τῶν ἐξομολογουμένων" 
χαὶ ἀπόφασις χατὰ τῶν ἁμαρτωλῶν, ὡς πεισομένων 
τοῖς ἀσεθέσιν ὅμοια. 

λα΄. Προφητεία ἀφανισμοῦ πλάνης ἐσομένης τοῖς 
ἔθνεσι - καὶ πρόῤῥησις τῆς ἐν αὐτοῖς φυτευομένης 
πίστεως, 0v ἣν οὐκ ἔτι τὴν διαθολιχὴν ἀπελασίαν 
δεδοίχασιν. 

λβ΄. ᾿Απειλὴ χατὰ τῶν μὴ παραθαλλόντων τῇ νέα 
ἹΞρουσαλὴμ, ὥστε τὰ νέα τοῦ Χριστοῦ πανηγυρίσαι 
μυστήρια" xal πρόῤῥησις, τῷ εὐαγγελιχῷ )όγῳ τὰ 


IN XII PROPHETAS MINORES. 


πλάνης, χαὶ τῶν μυστηρίων τὴν φανέρωσιν, χαὶ τὴν A mysteriorum. manifestationem . 


Β 


1100 
in conversioncein 
eorum qui erraverant. 

XXI. Quod ἃ Deo tum lex, tum gratia, accipienda 
sit. Et detractio gentilium vatum, et mine. Judaico- 
rum pastorum. Vaticinium conversionis ex. errore 
per apostolos gentibus futurze per baptismum et pue- 
nitentiam. 


XXII. Proedictio ingressionis Spiritus in gentes, et 
ruin; idslorum, et lamentationis Judaicorum  pa- 
storum, eo quod cessal apud ipsos hostia expiationis. 


XXIII. Vaticinium de Christo, qui ex bona volun- 
late Patris pascere debet ea quz ante perierant. Et 
mina direptionis Judi:orum, et. ablationis Caiph:e 
et Herodis, legis tum scripte tum naturalis iu 
Cliristum translormationis ; utriusque instauratio. 


XXIV. Vaticinium future in gentibus cognitionis. 
et apparitionis Domini ; et accusatio quomodo nul- 
lius pretii visum. est argentum. ejus, scilicet. cum 
populo Judaeorum foedus. 

XXV. Vaticinium quid Antichristus facturus sit, 
quid vero passurus. 

XXVI. Proedictio eorum qu:e Jerusalem in destru- 
ctione superventura sunt, et bonorum futurorum 
his qui per poenitentiam salvi faciendi sunt; quo- 
modo hi quidem in ordinem justorum, justi autem 
in ordinem angelorum ascendent. 

XXVII. Vaticinium perditionis demonum, et for- 
titudinis per Spiritum f(idelibus futurze, et malorun: 
Judzis futurorum in tempore consummationis, ct 
ruinz idolorum et Spiritus erroris, et quinam 
Christo eximia prophetanti a populo Judxorun 
fient. 


XXVIH. Vaticinium erucis Dominicze, et negatio 
nis Petri, et dispersionis apostolorum, et perditio- 
nis Judieorum, et aeceptionis eorum qui ex ipsis 
per confessionem salvati fuerint, et expeditionis 
Christi quam contra damnones propter gentium sa- 
]utem disponit. 

XXIX. Priedictio Assumptionis Christi, ex qua 
mysterium distribuitur in universa orbis climata, 
et vaticinium futurorum eo tempore miraculorum, 
et subjectionis gentium, et habitationis novze Jeru- 
salem. 


XXX. Minz in. eos qui ex gentibus non conversi 
fuerint, et expositio divitiarum eorum qui confessi 
fuerint, et sententia contra peccatores, eadem 5οὶ- 
licet passuros esse qu:e impii. 

XXXI. Vaticinium de errore gentilium auferendo, 
et pr:edietio de plantanda inter eos fide, quam am- 
plexi haud. amplius diaboli persecutionem timent. 


XXXII. Minz contra cos qui non adlizerebunt novze 
Jerusalem, ita ut nova Christi celebrent. mysteria , 
et przedietio gentes evangelieo verbo frenandas fore. 


1367 IIESYCHII 
ei in immensum progressura esse Christi mysteria, 


Zacharias significat memoria Altissimi sive victor 
lconis. Mic erat de genere Levi ; natus est in Galaad. 
Et veniens ex Chald:ea jam grand:ev us, etcum multa 
templo vaticinatus esset, hzc dedit in demonstratio- 
nem, Dixit ad Josedec quia gignet filium et in Jeru- 
salem  saerificabit in typum veri sacerdotis. Ilic 
quoque Salathiel de filio benedixit, et nomen ei 
Zorobabel imposuit, et, regnante Cyro, dedit signum 
in victoriam : et prophetavit de ministerio ejus, 
quod perfeeturus erat in Jerusalem οἱ valde bene- 
dixit ei. VidiL autem propositionem Jerusalem ; et 
cdidit prophetiam de fine Israel, de initio gentium, 
de fine templi ejusque a fundamentis ruina, de ces- 
salione prophetarum, et sacerdotum, et Sabbatorum, 
el de duplici judicio, Et mortuus est in senectute 
magna, et defieiens sepultus est prope Aggzeum. 


CAPITA MALACIILIE PROPHET/E. 


l. Quod Deus hominem diligit, aversatur autem 
et odit diabolum. Et objurgatio in Israel, eo quod 
Veo ut Salvatori, neque ut Domino accesserunt. 


M. Accusatio sacerdotum Judaicorum, eo quod 
saerifieia adullerantes , altaria inquinav^runt. Et 
vaticinium pietatis gentium ; et minae in eos qui Deo 
bona prozittunt, prava autem proeis proferunt. 


IJ. Mine in sacerdotes Judaicos, scilicet foedus 
cum ipsis initum dissipatum iri. 

IV. Vaticinium de Christo et min: contra prin- 
cipes Judieorum, eo quod causa fuerint Iransgres- 
sionis legis. 

V. Reprehensio contra Jud:os, quia fraternam 
dilectionem non servaverunt , et maledictio in vo- 
luptuose viventes et idololatras, et ea offerentes pro- 
pter qui gemuerunt alii. 

VI. Rememoratio muliebris legis a Deo. date. de 
conjugio, et reprehensio eorum qui existimant Deum 
inalis delectari. 

VII. Praxdictio Joannis, przcursoris, przsentiie, 
et Salvatoris adventus, et quenam miracula veniens 
operabitur. 

VIII. Accusatio Judaicorum principum et. populi 
propter crebras pravaricationes : el ingratitudinem 
pro bonis antiquis denuntiat. 


IX. Allocutio ipsius Dei ad justos eo quod pecca- 
tores melius habere conquerantur. Et promissio bo- 
norum qui futura sunt justis, et malorum malis, 
in $eculo venturo, per priorem Christi adventum. 


X. Exhortatio ad recordandum eorum quie a Deo 
dieta sunt in Horeb, cum Christum in ipsis signili- 
caverit. Et Elie 'Fhesbites adventus promissio. 


PRESBYTER! 
A ἔθνη χαλινωθήσεσθχι xai πρόχοψιν εἰς πλῆθος 
Χριστοῦ τὰ μυστήρια. 

Ζαχαρίας ἑρμηνεύετα! μγήμη Ὑψίστου, ἣ γικη- 
τὴς A£orcoc. Οὗτος ἣν Ex γένους Λενῖ, ἐγεννήθη ἐν 
Γαλαάδ’ χαὶ ἐλθὼν ἀπὸ Χαλδαίων, ἤδη προδεθη- 
χὼς, xai πολλὰ τῷ ναῷ προφητεύσας, ἔδωχεν εἰς 
ἀπόδειξιν οὕτως" εἶπε τῷ Ἰωσεδὲχ, ὅτι γεννήσει 
υἱὸν, χαὶ ἐν Ἱερουσαλὴμ. ἱερατεύσε:, εἰς τύπον τοῦ 
ἀληθῶς ἀρχιερέως. Οὗτος καὶ τὸν Σαλαθιὴλ ἐπὶ υἱῷ 
εὐλόγησε, χαὶ τὸ ὄνομα αὑτοῦ Ζοροθάδελ ἐπέθηχε " 
xaX ἐπὶ Κύρου τέρας ἔδωχεν εἰς vixoz* xal περὶ τῆς 
λειτουργίας αὐτοῦ προεφήτευσεν, ἣν ποιήσει ἐν Ἱε- 
ρουσαλὴμ., xal εὐλόγησεν αὐτὸν σφόδρα. Τὸ ὃὲ τῆς 
προθέσεως εἶδεν Ἱερουσαλήμ. " γαὶ περὶ τέλους Ἰσ- 
ραὴλ, χαὶ ἀρχῆς ἐθνῶν, χαὶ τέλους τοῦ ναοῦ, d; 

DB θεμελίων χαταστροφῆς, xal ἀργίας προφητῶν xoi 
ἱερῶν χαὶ σαδθάτων, xat διπλῆς χρίσεως, ἐξέθετο, 
χαὶ ἀπέθανεν ἐν γήρει μαχρῷ, χαὶ ἐχλείπων ἐτέθη 
σύνεγγυς τοῦ ᾿Αγγαίου. 


KEPAAAIA ΜΑΛΑΧΙΟΥ͂ ΠΡΟΦΗΤΟΥ͂. 


α'. Ὅτ: τὸν ἄνθρωπον ὁ Θεὸς ἀγαπᾷ, ἀποστρέφε- 
ται δὲ χαὶ μισεῖ τὸν Orá6olov* χαὶ ὀνειδισμὸς τοῦ 
Ἰσραὴλ, ἀνθ᾽ ὧν τῷ Θεῷ οὐδὲ ὡς Σωτῇρ: οὐδὲ ὡς 
Δεσπότῃ προσῆλθον. 

β΄. Κατηγορία τῶν Ἰουδαϊκῶν ἱερέων, ἐφ᾽ οἷς τὰς 


προφητεία τῆς τῶν ἐθνῶν θεοσεθείας - χαὶ ἀπειλὴ 
χατὰ τούτων, οἵτινες ἐπαγγέλλονται χρηστὰ τῷ Θεῷ, 
φαῦλα δὲ ἀντ᾽ ἐχείνων προφέρουσι. 

γ΄. ᾿Απειλὴ χατὰ τῶν Ἰουδαϊχῶν ἱερέων, ὡς 
μελλούσης τῆς πρὸς αὐτοὺς διαθήχης σχορπίζεσθαι. 

δ'. Προφητεία περὶ Χριστοῦ, xal ἀπειλὴ xazà 
τῶν Ἰουδαϊχῶν ἀρχόντων ἀνθ᾽ ὧν αἴτιοι ἐγένοντο 
τῆς τοῦ νόμου παραδάσεως. 

ε΄. Ἐπιτίμησις χατὰ τῶν Ἰουδαίων, ὅτι τὴν φιλ- 
αδελφίαν οὐκ ἐφύλαξαν" xal ἀρὰ χατὰ τῶν ἧδυπα- 
θούντων, xa εἰδωλολατρούντων, καὶ ταῦτα προσφε- 
ρόντων, ἐφ᾽ οἷς ἐστέναξαν ἕτεροι. 

ς΄. ᾿Ανάμνησις τοῦ δοθέντος παρὰ Θεοῦ περὶ τῆς 
συζυγίας τοῦ γυναιχείου νόμου " xal ἔλεγχος τῶν 
ἡγουμένων τὸν Θεὸν τοῖς πονηροῖς ἀρέσχεσθαι. 

C. Προφητεία τῆς Ἰωάννου τοῦ προδρόμου παρ- 
ουσίας, xal τῆς τοῦ Σωτῆρος ἀφίξεως, xal οἷα 

D θαυματουργεῖ παραγινόμενος. 

η΄. Κατηγορία τῶν Ἰουδαϊχῶν συναγωγῶν, χαὶ 
τοῦ λαοῦ ἐπὶ πολλαῖς παρανομίαις" xat τῇ τῶν 
ἀπαρχῶν ἀγνωμοσύνῃ ἀδιορθου μένοις ἀγαθῶν ἔπαγ- 
γελίαν ἔδωχε. 

('. Διάλεξις αὐτοῦ τοῦ Θεοῦ πρὸς τοὺς διχαίους, 
ἐφ᾽ οἷς ὡς χρεῖττον τῶν ἁμαρτωλῶν πραττόντων 
ἐμέμφοντο" xal ὑπόσχεσις τῶν ἐσομένων ἀγαθῶν 

πονηροῖς, ἐν τῷ 


ποῖς διχαίοις, πονηρῶν δὲ τοῖς 
αἰῶνι μέλλοντι, διὰ τῆς τοῦ Χριστοῦ προτέρας ἀφ- 
ίξεως. 

v. Παραίνεσις, 
θέντων παρὰ Θεοῦ, ἐπειδὴ τὸν Χριστὸν ἐν αὐτοῖς 
Ἡλίου 


μεμνῇσθαι τῶν ἐν Xopr6 λαλη- 


προσεμήνυσε [ἴσ. προεμήνυσε "1 χαὶ τῆς 
τοῦ Θεσθίτου παρουσίας ὑπόσχεσις, 


1369 


ἐπιστροφὴν τίχτεται ἐν Σοφιρᾷ. ἐχ γένους 
ἔτι πάνυ νέος ὧν χαλὸν βίον ἔσχε " καὶ ἐπειδὴ πᾶς ὁ 


Λευΐ, χαὶ 


λαὸς ἐτίμα αὐτὸν ὡς ἅμεμπτον χαὶ πραῦν, ἐκάλεσε 
Μαλαχίαν αὐτὸν, ὅ. ἔστιν ἄγγειϊος " ἣν γὰρ χαὶ, 
τῷ εἴδει εὐπρεπής " ἀλλὰ χαὶ ὃς αὐτὸς εἶπεν (15) ἐν 
προφητείᾳ, αὐτῇ τῇ ἡμέρῳ ἄγγελος ὀφθεὶς Θεοῦ, 
ἐπεδεύτεροι (14) τοὺς λόγους αὐτοῦ * τὸν δὲ ἄγγε- 
λον οὐδεὶς ἀνάξιος ἐθεώρει, ἀλλ᾽ ἤτοι φωνὴν αὐτοῦ 
ἤχουε μόνον" οἱ δὲ ἄξιοι xa τὸ εἶδος αὐτοῦ ἐθεώ- 
pou» * ὡς ἐγένετο ἐν ταῖς ἡμέραις τῆς ἀναρχίας " ὡς 
γέγραπται ἐν Σχυγρετεὶμ "Egáp Φωτεὶμ, τουτέστιν 
ἐν βίόλῳ Κριτῶν- xaY ἔτι νέος ὧν προσετέθη πρὸς 
τοὺς πατέρας αὐτοῦ, ἐν βίῳ ἀγαθῷ, καὶ ἐτάφη μετὰ 
τῶν πατέρων αὐτοῦ. 


KEPAAAIA ἩΣΔΙΟΥ͂ TOY ΠΡΟΦΗΤΟΥ͂. 
€. Διαμαρτυρία τῶν στοιχείων ἐπὶ τῇ τῶν Ἰου- 
δαίων παρανομίᾳ, χαὶ διήγησις τῆς ἐκείνων πληγῆς" 
xai προφητεία τῆς τῶν ἑορτῶν xal θυσιῶν τῶν παρ᾽ 
αὐτοὶς ἀποδολῆς, ἀνθ᾽ ὧν πονηρὰς πράξεις xal μιαι- 
φόνους μετήρχοντο. 

β΄. Προτροπὴ πρὸς τὸ βάπτισμα" χαὶ χατηγορία 
ἀρχαίας. Ἱερουσαλήμ." χαὶ ἀπειλὴ χατὰ τῶν ταύτης 
ἀρχόντων καὶ ὑπόσχεσις ἀνανεώσεως τῆς 'lepou- 
σαλὴμ,, ἥτις εἰς τὴν νέαν μὲν ἐχλαμθάνεται, àva- 
νεουμένης δὲ ταύτης, ὄλεθρος πάντων τῶν ἐπὶ τῆς 
ἀρχαίας Ἱερουσαλὴμ παρανόμων ἐπήγγελται, 

γ΄. Προφητεία, ἐμφανῆ τὴν νέαν Ἱερουσαλὴμ. χαὶ 
τὴν Σιὼν πᾶσ! τοῖς ἔθνεσιν ἔσεσθαι" χαὶ ἀποθολὴ 
τοῦ ἀρχαίου λαοῦ " ἀνθ᾽ ὧν τὰ χατὰ τῶν ἐθνῶν τῶν 
παρανόμων ἐζήλωσαν " xoY πρόῤῥησις εἰδώλων ἀπ- 
ωλείας χαὶ βλασφήμων ὁλοθρεύσεως. 

δ΄. Πρόῤῥησις, τὴν ἀρχαίαν Ἱερουσαλὴμ τὰ ἀγα- 
θὰ τῆς τοῦ Χριστοῦ παρουσίας ζημιωθήσεσθαι, ἀνθ᾽ 
ὧν μετὰ τῆς ἄλλης χαχίας ἐν τῇ ἀντάρσει τῇ χατὰ 
τοῦ Χριστοῦ τὴν Σοδόμων ἀνομίαν ἐζήλωσαν. 

ε΄. Διαδολὴ τῆς ἀσελγείας τοῦ Ἰουδαϊΐχοῦ λαοῦ * xal 
πρόῤῥησις τῆς τῶν ἐνδόξων τῶν παρ᾽ αὐτοῖς γυ- 
μνώσεως * xal προφητεία, τὰς ἐνεργείας τοῦ Πνεύμα- 
τὸς τῇ οἰχονομίᾳ τοῦ Χριστοῦ συναφθήσεσθα: " οὕτω τε 
τοὺς Ex περιτομῆς πιστεύοντας εἰς ζωὴν ἀπογράφε- 
σθα:" xoY πᾶσαν ᾿Εχχλησίαν τειχίζεσθαι τῇ παρου- 
cla τοῦ Πνεύματος. 

ς΄. ᾿Αποδολὴ τοῦ Ἰουδαϊχοῦ ἀμπελῶνος, ἀνθ᾽ ὧν 
ἐν τῇ παρουσίχ του Χριστοῦ ἐχαρποφόρησαν ἄνταρ- 
σιν. 

ζ΄. Σχετλιασμὸς χατὰ τῶν ἐν πλεονεξίᾳ χαὶ ἐν 
παρανόμῳ βιούντων τρυφῇ " xaX ὅπως ἐπ᾽ ἐχείνοις 
μὲν ὃ ἄδης ὁ νοητὸς πλατύνεται, ὁ Θεὸς δὲ ἐν τῇ 
χρίσει δοξασθήσεται, ἀπολαμθανόντων τότε τῶν δι- 
χαίων ὅσα νῦν ἀφῃρέθησαν. 

η΄. Ταλανισμὸς τῶν ἁμαρτίας ἁμαρτίαις συν- 
απτόντων, xal τὰ χαλὰ διαθαλλόντων, τὰ χαχὰ Oi 
συνιστώντων, χαὶ ἐπὶ σοφίᾳ οἰχείᾳ θαῤῥούντων, 


IN ISAIAM. 
Μαλαχίας ἑρμηνεύετα: ἄγγειιος. Οὗτος μετὰ τῆν A 


1510 

Malachias significat Aagelus. Hie post reditum 
ἃ captivitate natus est in Sophira de genere Levi. 
Et parvulus cum admodum adhue esset, puleliram 
vitam habuit ; et cum omnis populus eum honora- 
ret lanquam irreprehensibilem et mitem, appel- 
lavit eum Malachiam, quod est Angelus ; erat enim 
eL forma egregius. Quinimo, sicut ipse dixit in 
prophetia, hac ipsa die angelus Dei visus est, cujus 
iterabat verba. Angelum autem nemo indignus vi- 
debat ;sed vocem tantum ejus audiebat ; digni autem 
et faciem ejus videbant ; sicut faetum est in diebus 
in quibus non erant reges, sicut. scriptum est in 
Saphatim, id est in libro Judicum. Et cum adliuc 
esset junior, appositus est ad patres suosin vita bona, 
el sepultus est cum patribus suis. 


CAPITA ISALE PROPHET.;E. 

I. Testificatio elementorum de Juddorum prava- 
ricatione, et narratio plagarum eorum. Et vaticinium 
eversionis festorum et sacrificiorum apud ipsos, pro 
eo quod 1nala opera et homicidia prosecuti sunt. 


II. Exhortatio ad baptismum ; et accusatio veleris 
Jerusalem, et minz in principes ejus; et promissio 
renovationis Jerusalem, qui novalis accipitur ; re- 
novata autem ipsa, perditio omnium in veteri Je- 
rusalem proevarieatorum annuntiatur. 


MI. Vaticinium, novam Jerusalem et Sion visibi- 


(; lem fore omnibus gentibus ; et veleris templi ever- 


sio, eo quod imitati sunt gentes pravaricatrices ; 
et priedielio destrucetionis idolorum et perditionis 
blasphemorum. 

IV. Przedictio veterem Jerusalem bonis adventus 
Christi privatum iri, eo quoJ, prater ceteras ma- 
litias, insurgendo adversus Christum Sodomorum 
proevaricationem imitati sunt. 

V. Detractio luxuri:z Judaiei populi, et przedictio 
nudidatis superborum apud ipsos : et vaticinium 
operationes Spiritus :xdificio Christi connectendas 
fore; sicque ex circumcisione credentes in vitam 
ascribi, et universam Ecclesiam pro muro fuleiri 
priesentia Spiritus. 


D VL. Eversio Judaicze vinez, eo quod in adventu 


- Christi fructificaverunt insurgendo in eum. 

VII. Querela adversus eos qui in superbia et in 
illegitima vivunt voluptate; et quomodo ipsis infer- 
nus spiritalis dilatatur; Deus autem in judicio 
glorificabitur, recipientibus tunc justis, quantum 
nunc spoliati fuerunt. 


VilI. Miseria eorum qui peccatis peccata addunt, 
et qui bonis operibus detrahunt, malis autem in- 
sistunt, et qui in sua sapientia confidunt, et qui 


NOTE. 


(19) Lege ἀλλὰ xal ὅσα εἶπεν αὐτός. 


(14) Lege ἐπεδευτόρον, vel ex Epiphanio ἐπεδευτέρωσε, 


1371 


HESYCHII PRESBYTERI 


1312 


cbrietati et munerum acceptioni indulgent ; et vai- A μέθῃ τε xat δωροδοχίᾳ σχολαζόντων * χαὶ προφητεία 


cinium malorum quibus hi puniendi sunt ; et promis- 
sio vocationis gentium et evangelicz praedicationis, 
et perturbationis quam inde diabolus passurus est. 

IX. Aspectus glorie Dei, et stationis necnon et 
melodiz Seraphim. Electio prophetze ad arguendum 
Jud:os missi, et ad prz:edicandum ea que ex obe- 
dientia ipsis exspectandum est. 

X. Narratio expeditionis regis Samariz contra 
regem Jud, et jussio Dei ad prophetam, confor- 
tantem regem Judi, scilicet insurgentis in ipsum 
vana statuisse, cum Samaria sub imperio Assyrio- 
rum sit redigenda. 


XI. Vaticinium generationis Salvatoris ex Virgine 
Dei Genitrice, et miraculorum qux Christus adhuc 
parvulus operaturus erat, tum ipsi Judi: bene- 
faciens, tum gentes vocans, tum diabolum irritum 
faciens, tum gratize fontem apefiens, tum sterili- 
{116} terr in. virtutum fecunditatem transmutans., 

XII. Pradietio evangelicze Seripture a lege et 
prophetis affirmat et generationis Christi, et de- 
structionis diaboli. 

XIII. Minz in Jud:eos, pro eo quod verbum evan- 
gelicie grati& renuerunt; et ideo sub errore diaboli 
versabuntur. EL animadversio contra diemones, 
scilicet quamvis ad tempus contra nos prievaleant, 
attamen, Deo commilitante, vincentur. Et accusatio 
Judzorum quod Christo non crediderint, et quod 
vivant in. hyporrisi, sponte legem transgredientes, 
οἱ frustra jactantes suam in. Deum confidentiam. 


XIV. Prophetia adoptionis filiorum per Christum, 
juxta prodigia ab ipso patranda in Jerusalem; et 
dissuasio ne intendatur ad gentiles divinationes ; 
et accusatio Judzorum quod acceptam legem eis 
non adh:erendi non servaverint, et ideo in magnis 
calamitatibus incidunt. 

XV. Vocatio gentium et. vaticinium liberationis 
earum, et malitiie demonum, et pravi zeli Judzeorum 
de generatione Christi qui regnum David reno- 
varet. 

XVI. Priedictio correptionum a. Deo missarum, 
tum Judieis, tum his qui contemnunt novam Sion ; 
el detractio Judieorum principum, eo quod popu- 
lum in errorem induxerint. Et narratio. correptio- 
num qui ipsis Dei dextra illate sunt. Et questus 
contra inique judieantes, quod excitetur ira Dei 
praecipue eorum causa. 


XVII. Mini in. Assyrios, sub quorum persona 
demones indieat et cum eis diabolum, quasi in- 
surgentem contra Deum, et affectantem. universae 
τοῦτο dominationem, nee cogitantem se per conces- 
sionem in modicum prievaluisse. 

XVII. Allocutio fideli populo ne timeat d:mo- 
mnes, utpote quorum tyrannis mox 511 conterenda ; 
et indicium operationis diabolie:e quam in. Judicis 
per cedem puerorum ab llerode mactatorum ope- 


ὧν οὗτοι τιμωρεῖσθαι μέλλουσι" xal ὑπόσχεσις χλή- 
σεως ἐθνῶν, χαὶ ἀποστολιχοῦ χηρύγματος, χαὶ θο- 
ρύθου ὃν ἐντεῦθεν ἔμελλεν ὁ διάθδολος πείσεσθαι. 

θ΄. Θεωρία δόξης Θεοῦ, xal τῆς τῶν Σεραφὶμ. στά- 
σεώς τε χαὶ ὑμνῳδίας * χαὶ χειροτονία τοῦ προφήτου, 
χατηγορῆσαι τῶν Ἰουδαίων πεμφθέντος, xaX χηρύ- 
ξαι ἄπερ £z τῆς ὑπαχοῆς ἔμελλον ὑποστήσεσθαι. 
v. Διήγησις τοῦ βασιλέως Σαμαρείας χατὰ τοῦ βα- 
σιλέως τῆς Ἰουδαίας ἐπαναστάσεως " χαὶ πρόσταγμα 
τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν προφήτην, παραθαῤῥύνοντα τὸν 
βασιλέα τῆς Ἰουδαίας, ὡς τῶν ἐπαναστάντων xaz' 
αὐτοῦ μάταια ϑουλευσαμένων, μελλούσης ὃὲ τῆς 
Σαμαρείας ὑπὸ τὴν βασιλείαν ᾿Ασσυρίων γενήσεσθαι. 

ια΄, Προφητεία τῆς τοῦ Σωτῆρος ἐχ τῆς Παρθένου 
τῆς Θεοτόχου γεννήσεως " zai ὧν ὁ Χριστὸς θαυμα- 
τουργεῖν ἔτι βρέφος ὧν ἔμελλεν, αὐτήν τε τὴν Ἰου- 
δάίαν εὐεργετῶν, χαὶ τὰ ἔθνη χαλῶν, xoi τὸν διάθο- 
λον χαταργῶν, χαὶ τὴν χάριν πηγάζων, καὶ τὴν 
ἁχαρπίαν τῆς γῆς εἰς ἀρετῶν χαρπογονίαν μεταθαλών. 

ιβ΄. Πρόῤῥησις εὐαγγελιχῆς συγγραφῆς, ὑπὸ νό- 
μου χαὶ προφητῶν μαρτυρουμένης, καὶ γεννήσεως 
Χριστοῦ, καὶ διαδόλου πορθήσεως. 

ιγ΄. ᾿Απειλὴ χατὰ τῶν Ἰουδαίων, ἀνθ᾽ ὧν τὸν λόγον 
τῆς εὐαγγελιχῆς παρητήσαντο χάριτος, xal ὑπὸ 
τὴν πλάνην τοῦ διαδόλου διὰ τοῦτο γενήσονται. Καὶ 
ἐπιτιμία xavà δαιμόνων, ὅτι χἂν πρὸς χαιρὸν xaO" 
ἡμῶν ἰσχύσωσιν, ἀλλὰ τοῦ Θεοῦ συμμαχοῦντος ἥττη- 
θήσονται. Καὶ χατηγορία Ἰουδαίων, ὡς ἀπειθούντων 
τῷ Χριστῷ, xaX διαγόντων μὲν ἐν ὑποχρίσε:, ἑχοντὶ 
0: τὸν νόμον παραδαινόντων, xaY μάτην αὐχούντων 
τὴν εἰς Θεὸν πεποίθησιν. 

ιδ΄, Προφητεία υἱοθεσίας διὰ Χριστοῦ χατὰ τῶν 
ἐσομένων παρ᾽ αὐτοῦ σημείων ἐν Ἱερουσαλήμ." χαὶ 
ἀποτροπὴ τοῦ προσέχειν Ἑλληνιχαῖς μαντείαις " xol 
χατηγορία τῶν Ἰουδαίων, ὅτι νόμον λαθόντες ὥστε 
τούτοις μὴ προσέχειν, οὐχ ἐφύλαξαν * χαὶ χαχοῖς 
διὰ τοῦτο μεγάλοις περιπίπτουσι. 

ιε΄, Κλῆσις ἐθνῶν, χαὶ προφητεία τῆς τούτων 
ἐλευθερίας, χαὶ τῆς τῶν δαιμόνων πονηρίας, χαὶ 
ζήλου πονηροῦ τῶν Ἰουδαίων, ἐπὶ τῇ γεννήσει τοῦ 
Χριστοῦ, ὅςτις τὴν βασιλείαν τοῦ Δαυϊδ ἀνενέωσε. 

ις΄. Πρόῤῥησις 
παιδειῶν τοῖς τε 
τὴν νέαν Σιών" xal διαθολὴ τῶν Ἰουδαϊχῶν ἀρχόν- 


τῶν ἀποσταλέντων παρὰ Θεοῦ 


Ἰουδαίοις χαὶ τοῖς ἐξουθενοῦσι 


T 


των, ἐφ᾽ οἷς τὸν λαὸν ἐπλάνων xa διήγησις τῶν 
παιδειῶν, αἴ τινες αὐτοῖς ἐχ τῆς τοῦ Θεοῦ δεξιᾶς 
ἐπενέχθησαν" xoi σχετλιασμὸς, χατὰ τῶν παρανό- 
pex χρινόντων, ὡς ἀκμαζούσης τῆς ὀργῆς τοῦ Θεοῦ, 
αὐτῶν ἕνεχα μάλιστα. 

ιζ΄, ᾿Ἀπειλὴ χατὰ ᾿Ασσυρίων, ἐν fj τοὺς δαίμονας 
αἰνίττετα!:, xal σὺν αὐτοῖς τὸν διάθολον, ὡς ἀρθέντα 
χατὰ θεοῦ, καὶ πάτης τῆς γῆς χρατῆσαι προσδοχή - 
σαντα, καὶ μὴ λογισάμενον, ὅτιπερ Ex συγχωρήσεως 
Θεοῦ πρὸς ὀλίγον ἐχράτησε. 

ιη΄. Προσφώνησις τῷ πιστῷ λαῷ, μὴ δεδιέναι 
τοὺς δαίμονας, ὡς τάχος αὐτῶν μελλούσης τῆς τυ- 
ραννίδος συντρίθεσθα! " χαὶ αἴνιγμα τῆς διαθολιχῆς 
ἐνεργείας, ἣν ἐν τοῖς Ἰουδαίοις διὰ τῆς Ἡρώδου παι- 


1913 

δοχτονίας ἐνήργησε " χαὶ παράχλησις πρὸς 

Σιὼν, ὡς ὁλοθρεύειν τοῦ Χριστ 

χαὶ τοὺς σὺν αὐτῷ μέλλοντος. 
ir, Εὐαγγελισμὸς σαρχώσεως Χριστοῦ, χαὶ 

iy αὐτῷ τὸ πλήρωμα χατοιχήσει τοῦ [lv 


ὅπως 


Ξύματος " 


xo ὅπως τοὺς μὲν ἐναντίους διαφθερεῖ, ἀληθείᾳ δὲ 
χαὶ διχαιοσύνῃ πρὸς τοὺς ἀνθρώπους χρήσεται, χαὶ 
μετὰ διχαίων ἀθροίσει τοὺς ἐξ ἁμαρτίας ἐπ'ιστρέ- 


LE 


φοντας " xa τὴν Ex δαιμόνων καταργήσει βλάδην, 
πληθυνομένης τῆς πίστεως. 

x. “Ὅτι ἐθνῶν ὁ Χριστὸς προσδοχία" 
πανταχόθεν εἰς σωτηρίαν συνάξει, 
ποὺς 


χαὶ τοὺς 
xaX τοῖς δικαίοις 
ἐξομολογουμένους ἁμαρτωλοὺς συνάψει" χαὶ 
τοῖς μὲν ἔθνεσιν ἐχπέμψει τοὺς ἀποστόλους χήρυ- 
xag* ἐν Αἰγύπτῳ δὲ ἡ γνῶσις πληθυνθήσεται" χαὶ 
προτροπὴ χοινωνίας βαπτίσματος " xai δοξολογία 
Χριστοῦ, ἐφ᾽ οἷς ἐν τῇ Σιὼν ἐμυσταγώγησε θαύμασι. 

xa'. Προφητεία χλήσεως ἐθνῶν διὰ Χριστοῦ, χαὶ 
ἀφίξεως, xal τῶν ἐσομένων ἐν τῷ χαιρῷ τῆς συντε- 
λείας ἐν τῇ γῇ χαὶ τοῖς στοιχείοις ἅπασι" xol τῆς 
τῶν ἀνόμων διαφθορᾶς, χαὶ τῆς τῶν διχαίων δόξης" 
xai οἷα πείσονται οἱ ὑπεύθυνοι τότε τῇ δίχῃ εὑρι- 
σχόμενοι. 


Η 


χβϑ΄. Προφητεία, ὅτι τὰ £0vn, χατὰ δαιμάνων ἀνα- 
στήσεται, καὶ ἀφανισθήσετα! παρ᾽ αὐτῶν ἡ τῶν εἰδώ- 
λων σύγχυσις, Ἰσραὴλ δὲ αὑτοῖς ὁ πιστεύων ἀναμιχθή- 
σεται, xal θρῆνος ἐντεῦθεν τῷ διχλθόλῳ γενήσεται. 
χγ΄. Χαρὰ τῶν 
60» ἐπὶ τῷ πτώματι τοῦ διαθόλου " χαὶ ἐπιτίμησις 


ἐθνῶν, καὶ σχετλιασμὸς τῶν ἀσε- 


xav αὐτοῦ παρὰ τοῦ Θεοῦ, παντελῆ μὲν ὄλεθρον αὖ- 
τοῦ τε χαὶ τῶν αὐτοῦ, βεθαίωσιν δὲ τῆς βουλῆς τῆς 
Ozias χαταγγέλλουσα. 

xb'. Προσφώνησις τ σι», μὴ θαῤῥεῖν 
᾿Ιουδαϊχῷ πτώματι, ἐπ cà παρὰ τῶν τοῖς 
ἀποστόλοις Res aee πείσονται. 

ε΄, Προφητεία χατὰ τῆς εἰδωλολατρείας ἐν αἰνίγ- 

ματι τῆς Moss ἣν γὰρ αὐτὴ κατείδωλος " χαὶ τῆς 
ἐπιδημίας τῆς τοῦ Κυρίου πρόῤῥησις" χαὶ τῆς τῶν 
πεπλανημένων ἐθνῶν διορθώσεως μήνυσις. 

xc'. Προφητεία, τὴν πλάνην χαὶ Ex Δαμασχοῦ 
παύεσθαι" χαὶ πρόῤῥησις τῆς τοῦ λαοῦ τῶν Ἰου- 
δαίων ἐλαττώσεως, ἐθνῶν τε ἐπιστροφῆς᾽ χαὶ οἷα 
τῶν Ἰουδαίων οἱ παῖδες διὰ τὴν εἰς Χριστὸν ἀπι- 
στίαν πεπάνθασι. 

χζ΄. Κατάρα χατὰ τῶν ἐθνῶν ὁμοῦ χατὰ τῶν δαι- 
μόνων " χαὺ πρόῤῥησις ἁποστολιχοῦ δρόμου πρὸς τὰ 
ἔθνη, xa τῆς τῶν ἀπίστων ὀλοθρεύσεως, τῶν ἐξ E0- 
νῶν δὲ πιστευσάντων πρὸς τὰ μυστήρια τὰ τῆς Σιὼν 
ἀφίξεως. 

χη. Πρόῤῥησις, οἷα τοὺς Αἰγυπτίους ὁ Κύριος 
βρέφος πρὸς αὐτοὺς χαταθὰς εὐηργέτησεν᾽ ὅπως τε 
αὐτῶν πᾶν γένος τῆς ἀπάτης ἐξηφάνισε, χαὶ τοὺς 
σοφοὺς τοὺς παρ᾽ αὐτοῖς νομιζομένους ἤσχυνε, xal 
φοδερὰν αὑτοῖς τὴν βουλὴν τὴν οἰχείαν χατέστησε. 


se] 


χθ΄. Προφητεία τῆς Αἰγυπτίων πρὸς τὸν Θεὸν 
ἐπιστροφῆς " xal ὅπως μετὰ τῶν ἄλλων ἐθνῶν τὰ 
πρωτεῖα χατὰ τοῦ Ἰσραὴλ ἕξουσι. 

Y. Προσφώνησις τῷ Ἡσαΐᾳ, κηρύξαι τὴν γενομ΄- 


IN. ISAIAM. 


τὴν νέαν À ratus est; 


1374 
quo. 
pseudochristum et qui cum eo erunt, 


et consolatio ad novam Sion, 
Christus 
Occisurus sit. 

XIX. Annuntiatio incarnationis Christi, et quo- 
modo in ipso inhabitabit plenitudo Spiritus; et 
quomodo inimicos quidem destruet, veritate autem 
ΟἹ justitia in homines utetur, et cum justis con- 
gregabit eos qui ex peccato conversi fuerint ; et 
d:monum — delebit  perversitatem, — multiplicata 
fide. 

XX. Quod Christus erit exspectatio gentium, et 
omnes undique in salutem congregabit, el justis 
peecatores confitentes adjunget, et gentibus mittet 
przcones apostolos, et in ZEgypto notitia crescet. 
Et exhortatio ad participationem baptismatis; et 
gloria Christi propter miracula quie in Sion opera- 
tus est. 

XXI. Vaticinium vocationis gentium per Chri- 
stum, et adventus, et. futurorum in tempore con- 
summationis in terra et in omnibus elementis, et 
iniquorum perditionis, et justorum glorie ; οἱ qua- 
nam patientur hi qui tunc judicio obnoxii inve- 
nientur. 

XXII. Vaticinium gentes in. dzeniones 
cturas esse, et ab eis delendam idolorum confusio- 
nem. Israel autem fidelis cum eis miscebitur, et 
gemitus inde diabolo fiet. 

XXIII. Gaudium. gentium et desolatio impiorun 
in ruina diaboli ; et animadversio in eum ἃ Deo, 
completam illius perditionem ejusque asseclarum, 
vero divinx sententie annun- 


insurre- 


confirmationem 


lians. 
XXIV. Allocutio ad d:mones, seilicet ne confi- 


dant Jud:orum ruinz, quoniam gravia ab his qui 
ab apostolis edocti fuerint, patientur. 

XXV. Vaticinium contra idololatriam sub figura 
Moab; erat enim ipsa idolis dedita. Et przedictio 
adventus Domini, et indicium restaurationis gen- 
tium in erroribus versantium. 

XXVI. Vaticinium, errorem etiam ex. Damasco 
desituram esse; et przdictio imminutionis populi 
Jud»orum et conversionis gentium ; et quinam 
Jud:eorum filii, eo quod in Christum non eredide- 
rint, passuri sunt. 

p XXVII. Dir: in gentes simul et in d:emones; et 
prodictio apostolorum cursus in gentes, et incre- 
dulorum perditionis, et eorum qui ex gentibus cre- 
diderunt accessionis ad mysteria Sion, 


XXVIH.. Vaticinium. beneficiorum qui in. ZEgy- 
ptios Dominus adhue puer ad ipsos descendens 
contulit, et quomodo ab eis omne genus erroris 
amovit, et qui inter ipsos sapientes censebantut 
confudit, et propriam ipsis sententiam terribilem 
elfecit. 

XXIX. Vatieinium. conversionis ZEgyptiorum ad 
Deum, et quomodo cum aliis populis primatum in 
Israelem obtinebunt. 

XXX. Allocutio ad Isaiam ut denuntiet eam quie 


13: 


gentibus fidelibus eveniet ex idolorum servitute li- A vn» τοῖς 7 


be ationem. 

XXXI. Minz in impios, et mystice. mens: vati- 
cinium ; et aspectus przedicationis Petri et Pauli, et 
Chrisli in suis commorationis, per quam dejecta 
sunt d:emonum simulacra, 

XXXIL. Vocatio gentium et przdictio commmu- 
nionis mysteriorum, et prenuntialio destruclionis 
telorum idolorum. 

XXXIII. Tragoedia veteris Jerusalem, ct quienam 
illi a gentibus qu: crediderint patientar, eo quod 
eorum quidem ponitentiam celaverint, minas au- 
tem Dei spreverint. 

XXXIV. Prodietio sacerdotium Judzorum per- 
iturum, Christi autem in ejus loco suecessurum 


esse. 
XXXV. Prophetia perdendos esse avaros quos 
sub figura mercatorum maris exposuit; casuros 


esse etiam Assyrios, spiritales videlicet, et d:emo- 
nes, minatus est. Salvandam esse per penitentiam 
Ecclesiam gentium promisit, sub figura Tyri illam 
delineans. 

XXXVI. Narratio. futurorum peccatoribus et 
justis in seculo venturo, et superventurorum ele- 
mentis in consummatione, et glorie Christi, qua 
glorificatus est apparendo in carne. 


XXXVII. Hymnus ad Deum pro eo quod Jerusa- 
lem vetus propter impietatem cecidit, floruerunt 
aulem nove Jerusalem — mysteria, 
mors, et conculcata est idolorum iripietas, neenon 
et hujus auctor diabolus; priter quod vocationem 
gentium per spem in Deum predixit prophete 
calamus. 

XXXVIII. Canticum prophetz: perditionem dia- 
boli, et Jud:eorum ignorantiam et invidiam annun- 
lians, et. praedicans. piorum. spem in Deum, qui 
suscitat mortuos quos medici non possunt. 

XXXIX. Consolatio, Dei scilicet iram imminui, 
ita ut diabolum destruat ; et accusatio sterilitalis 
Jud:orum; et vaticinium terram ad Christum ven- 
luram ; et promissio salvatum fore a Christo Israel 
conversum, et destruenda idola, et dedicandas ra- 
lionabiles oves. 


XL. Vocatio mulierum quie. viderunt resurre- 
ctionem Christi ; et przdietio quomodo per evange- 
licam. priedicationem peribit impietas. Ira autem 
in Judzxos, eo quod non solum idolerum errore 
inebriati sunt , sed et predieationi apostolorum 
non crediderunt, unde incredulis perditio, salus au- 
tem credentibus speratur. 

XLI. Min in eos qui existimant. se impietate 
adjuvandos fore; et exhortatio ad obediendum 
Christo, qui, post resurrectionein, iram incredulis, 
salutem. vero summam orbi terre. mittit, et. qui 
primum lege et postea preceptis evangelicis nos 
coluit. 


HESYCHII PRESDYTEIU 


et deleta est αὶ 


n 


1316 
πιστοῖς ἔθνεσιν Ex τῆς τῶν εἰδώλων aly- 
μαλωσίας γύμνωσιν. 

λα΄. ᾿Απειλὴ χατὰ τῶν ἀσεδῶν: xai προφητεῖ 
τῆς μυστιχῆς τραπέζης " xai θεωρία τοῦ χηρύγμα- 
τος Πέτρου χαὶ Παύλου, χαὶ 
στοῦ, 0 ἧς χατεθλήθη τὰ τῶν ὑαιμύνων 

A9. Κλ 


Aj. 
piov πρόῤῥησις, xal τῆς 


τῆς ἐνδημίας τοῦ Χρι- 
εἴδωλα. 
f tg ἐθνῶν, xaX τῆς χοινωνίας τῶν μυστη- 
τῶν εἰδωλιχῶν τοξευμά- 
των ἀπωλείας πρηαγόρεναις, 

- Tear: α τῆς 


s t) οἷα 


5 EUR iCsucwm 
ἀρχαίας "IspousaAfu" xoi 
ET τῶν ἐθνῶν τῶν πιστευόντων 


ὃὲ τοῦ Θεοῦ χατε 
τὴν τῶν 


φρόνησαν. 
Ἰουδαίων ἱερωσύνην 
τοῦ Χριστοῦ δὲ ἀντ᾽ αὐτῆς ἀνα- 


λδ', Πρόῤῥησις, 
φθαρήσεσθαι, τὴν 
στήσεσθα:. 


ἀπολεῖσθα: 


λε΄. Προφητεία, Ξ 
οὗς εἰς αἴνιγμα τῶν ἐμπ τόρων 


τοὺς φιλαργύρους, 
τῆς θαλάσσης ἐξέθετο" 
πεσεῖσθα: 6E xal τοὺς ᾿Ασσυρίους ἠπείλησε, τοὺς 
νοητοὺς δηλονότι, τοὺς δαίμονας - 


μετανοίας 


σωθήσεσθαι διὰ 
ἐθνῶν Ἐχχλησίαν, εἰς τ 
πρόσωπον αὐτὴν Τύρου χαραχτηρίσας, ὑπέσχετο. 
λς΄. Διήγησις τῶν ἐσομένων τοῖς ἁμαρτωλοῖς xa 
τοῖς διχαίοις ἐν τῷ αἰῷν, τῷ μέλλοντι“ χαὶ τῶν ἐν 
συμθησομένων " xal τῆς 
διὰ σαρχὸς αὐτὸν ἐμφανίσε- 


τὴν Ex τῶν 


τῇ συντελείχ τοῖς στοιχέοις 
δόξης τοῦ Χριστοῦ, ἣν ὃ 
σθαι δεδόξασται. 

ζ΄, Ὑμνολογία Θεοῦ, ἐφ᾽ οἷς Ἱερουσαλὴμ ἡ ἀρ- 
χαία ὡς ἀσεθοῦσα ἕπεσεν, ἤνθησε δὲ τῆς Ἵερου- 
σαλὴμ τῆς νέας τὰ μυστήρια" xal χατηργήθη μὲν ὁ 
θάνατος, πεπάτηται δὲ τῶν εἰδώλων ἡ ἀσέδεια χαὶ 
ὁ ταύτην ἐνεργήσας δ'άδολος * ἐφ᾽ οἷς τὴν τῶν ἐθνῶν 
χλῆσιν διὰ τῆς εἰς Θεὸν ἐλπίδος ὁ προφητιχὸς zpos- 
ἐφώνησε χάλαμος. 


λη΄. Ωδὴ τοῦ προφήτου, ἀπώλειαν τοῦ διαδόλου 
xa τῶν Ιουδαίων ἄγνοιαν xat φθόνον χαταγγέλλου- 
σα" χαὶ τῶν εὐσεδῶν τὴν ἐλπίδα εἰς Θεὸν εἶναι χη- 


ρύττουσα, τὸν ἐγείροντα τοὺς νεχροὺς, οὕς 
μὴ δύνανται. 

λθ', Παραίνεσις, τὴν ὀργὴν τοῦ Θεοῦ ὑποστέλλε- 
σθαι, ὡς xaY αὐτὸν ἀναιρεῖν τὸν διάδολον μέλλουσαν" 
χαὶ χατηγορία τῆς τῶν Ἰουδαίων ἀχαρπίας" xa 
προφητεία, τὴν γῆν τῷ Χριστῷ προσελεύσεσθαι " 
χαὶ ὑπόσχεσις, σωθήσεσθαι παρὰ Χριστοῦ τὸν ἐπι- 
στρέφοντα Ἰσραὴλ, xal ἀπολεῖσθαι τὰ εἴδωλα, τὰ 
λογικὰ δὲ ἀναθήσεσθαι πρόθατα. 

μ΄. Κλῆσις γυναιχῶν, αἵτινες ἐθεώρησαν τοῦ 
Χριστοῦ τὴν ἀνάστασιν xai πρόῤῥησις ὅπως διὰ 
τοῦ εὐαγγελιχοῦ χηρύγματος ἀπολεῖται ἣ ἀσέδειοι" 
ὀργὴ δὲ τοῖς Ἰουδαίοις, ἀνθ᾽ ὧν οὐ μόνον τῇ πλάνῃ 
τῶν εἰδώλων ἐμεθύσθησαν, ἀλλὰ χαὶ τῷ χηρύγματι 
πῶν ἀποστόλων οὐχ ἐπείσθησαν ἐξ οὗ τοῖς ἀπίστοις 
ἀπώλεια, σωτηρία δὲ τοῖς πιστοῖς Eau 

μα΄. ᾿Ἀπειλὴ xazà τῶν ologévoy ὑπὸ τῆς ἀσε- 
θείας βοηθεῖσθαι" xal παραίνεσις, ὑπαχοῦσαι τῷ 
Χριστῷ, τῷ μετὰ τὴν ἀνάστασιν ὀργὴν τοῖς ἀπί- 
στοις, σωτηρίαν δὲ σύντομον ἀποστέλλοντι τῇ οἰχου- 
pe χήρυγμα xai πρότερον τῷ νόμῳ, xal μετὰ 
τοῦτο ταῖς εὐαγγελιχαῖς ἡμᾶς ἐντολαῖς γεωργήσαντι, 


ἰατροὶ 


1371 

μβ΄. Σχετλιασμὸς xac τῆς ἀρχαίας Ἱερουσαλήμ." 
χαὶ ἀπειλὴ χατὰ δαιμόνων, τῶν αὐτὴν τυραννησάν- 
των χαὶ χατηγορία τῆς τῶν Ἰουδαίων πωρώσεως " 
χαὶ ὅπως τὸ ὐαγγέλιον τοῖς Ἰουδαίοις ἐσφράγι- 
σται, ἀγνοεῖται, δὲ ply τὰ θεῖα παιδευθῆναι. 

μγ'. Κατηγορία [ἴσ΄. προφητεία] τῆς 
δαίων χαταχρίσεως, xai πρόῤῥησις τῆς τῶν ἐθνῶν 


τῶν Ἰου- 


θεογνωσίας, χαὶ τῆς ἀπωλείας τῶν ἔργῳ χαὶ λόγῳ 
τὸν λαὸν σχανδαλιζόντων xaX ὅπως τοῖς τοῦ Χρι- 
στοῦ θαύμασι τὰ μὲν ἔθνη παιδευθήσεται, Ἰουδαῖοι 
δὲ αἰσχυνθήσονται, ὡς ἀποστάντες Θεοῦ, χαὶ τοῦ 
νοητοῦ τὴν συμμαχίαν ἑλόμενοι. 

p9. Ὅπως τὰ παρὰ τῶν δαιμόνων ἀνωφελῆ " 
τούτους γὰρ τοῖς θηρίοις παρείχασεν, ὅπερ ἐν εἰ- 
χόνι τῆς εὐαγγελικῆς βίόλου γράψαι ὁ προφήτης 
χελεύεται᾽ χαὶ ὅπως ἀχούειν Ἰουδαῖοι τὰ θεῖα παρ- 
αἰτούμενοι, πτῶμα ἀνίατον πίπτουσι. 

pe'. Παραίνεσις μετανοίας τῷ Ἰσραὴλ, xai ἀνά- 
μνησις οἷα αὐτοὶ ἀποστάντες ἀπὸ Θεοῦ ἐθουλεύσαν- 
x0, ὁ Χριστὺς δὲ διὰ τῆς οἰχείας σαρχώσεως olxovo- 
μεῖν εὐτρέπισται. 

μς΄. Πρόῤῥησις τοῦ Χριστοῦ τῆς δευτέρας ἀφ- 
ξεως" χαὶ ἀπειλὴ χατὰ τῶν ἀποχεχρημένων τῷ οἴχῳ 
τοῦ Θεοῦ, xal κατὰ τοῦ διαθόλου xa τῶν ἐπ᾽ αὐτῷ 
πεποιθότων" xal ὅπως ἣ τοῦ Σωτῆρος ἐπιδημία, 
ἀναίρεσις τῆς πλάνης τῶν εἰδώλων, καὶ τοῦ ταύτην 
ἐνεργήσαντος γίνεται. 

pt. Μαχαρισμὸς τῶν φυλαττόντων τὴν πρὸς 'lz- 
ρουταλὴμ. τὴν νοητὴν συγγένειαν, ἐν f] φανεροῖ τῆς 
οἰκείας ἐπιδημίας ὁ Χριστὸς τὰ μυστήρια, xat τὴν 
τῶν Ἰουδαίων ἀλαζονείαν παύει, βεύαιοῖ δὲ τῶν 
πιστῶν τὴν εὐσέθδειαν. 

μη΄. Εὐαγγελισμὸς τῶν Ἐχχλησιῶν, xat θρῆνος 
τῶν Ἰουδαϊχῶν συναγωγῶν * xol ἀπειλὴ τῆς Ἱερου- 
ca)np ἐρημώσεως, μέχρις ἂν δέξηται τὴν χοινωνίαν 
τοῦ Πνεύματος, ἣν τὰ ἔθνη δεχόμενα, ἐλεύθερα πά- 
σης βλάθης φυλάττεται, Ἰουδαῖοι δὲ 
ἀπειθοῦντες πείσονται. 


διασπορὰς ὡς 


μθ’, Δοξολογία Θεοῦ καὶ τῶν ἀγαθῶν, ἅπερ αὐτὸς 
χαρίζεται: xoi πρόῤῥησις, φθαρήσεσθαι τὴν ἀσέ- 
θειαν δι᾽ ἀναστάσεως Χριστοῦ xal ἀναλήψεως, χαὶ 
τῶν ἄλλων μυστηρίων, ἅπερ εἰς ἀφανισμὸν πάσης 
πλάνης ἐπιτελεῖ σαρχούμενος " ἐξ ὧν Σιὼν μὲν ἡ 
νέα ἀσάλευτος ἔσται, αἱ συναγωγαὶ δὲ τῶν ᾿Ιουδαίων 
δείονται. 

ν΄. Πρόῤῥησις συντελείας τῆς ὁρωμένης χτίσεως, 
χαθ᾽ ἣν ἀφανίζονται θυμῷ τοῦ Θεοῦ μετὰ τῆς ἀσε- 
figlag οἱ ταύτῃ προσχωρήσαντες, τοῖς εὐσεδέσι δὲ 
χληρονομία δίδοται. 

να΄. Εὐαγγελισμὸς τοῦ τῆς Ἐχχλησίας ἄνθους, 
χαὶ τῶν θαυμάτων ἃ σαρχωθεὶς ὁ Χριστὸς ἐδέξατο, 
χαὶ τῶν ἀγαθῶν τῆς δωρεᾶς τοῦ βαπτίσματος. 

νβ΄. Διήγησις, οἷα Ῥαψάχης τῇ 
παρὰ τοῦ: Σεναχειρεὶμ. ἀποσταλεὶς ἠπείλησε " χαὶ 
ὅπως τὴν ἀπειλὴν Ἐζεχίας μαθὼν, πρὸς Ἡσαῖαν 
τοὺς ὑπὲρ αὐτῆς δεηθῆναι παραχαλοῦντας ἔπεμψεν * 
ὁ δὲ ἀσφάλειαν παρὰ Θεοῦ τῇ πόλει, ἀποστροφὴν δὲ 
τοῦ Σεναχειρὶμ εἰς τὴν χώραν τὴν οἰχείαν ἐμήνυσε, 


Ἱερουσαλὴμ, 


IN ISAIAM. 


A 


C 


D 


XLII. Querela adversus veterem Jerusalem, et 
min:e in demones qui eam subegerunt; et accusatio 
duritie Judeorum, et quomodo Evangelium Jud:eis 
sancitum est; non accipitur aulem priusquam di- 
vina edoceantur. 

XLI. Prophetia judicii Judasorum, et przedictio 
notiti:e Dei apud gentes, et perditionis eorum qui 
verbo et opere populum scandalizant ; et quomodo 
gentes Christi miraculis docebuntur, Jud:ei autem 
confundentur, quippe qui a Deo defecerint, diaboli 
autem auxilium przetulerint. 


XLIV. Quomodo qux a dimonibus, sunt vana. 
los enim feris assimilat ; quod in figura libri evan- 
gelici. scribere propheta jubetur. Et quomodo au- 
dire divina Judi cum renuerint, ruina insanabili 
cadent. 

XLV. Exhortatio peenitentiz ad Israel; et reme- 
moratio qualia ipsi, eum a Deo defecerint, consi- 
liati sint; Christus autem per suam incarnationem 
bonam institutionem parat. 


XLVI. Przdictio secundi adventus Christi; et 
mini in eos qui abusi sunt domo Dei, et in diabo- 
lum et in eos qui confidunt in eo. Et quomodo 
Salvatoris adventus fiat destructio erroris idolorum 
et ejus qui eam inspirat. 


XLVII. Beatitudo eorum qui servant spiritalem 
cum Jerusalem cognationem , in qua manifestat 
Christus sui adventus mysteria, et Judzorum su- 
perbi: finem. imponit, et confirmat fidelium pie- 
latem. 


XLVIL.. Lzetitia Ecclesiarum et lamentatio Judai- 
carum synagogarum et min: desolationis Jerusa- 
lem, donec recipiat communicationem Spiritus, 
quam recipientes gentes, immunes servantur omnis 
nox; Judei autem. pro sua incredulitate. disper- 
sionem patientur. 


XLIX. Glorifieatio Dei et bonorum quz ipse lar- 
gitur; et pr:dictio disperdendam fore impietatem, 
per Christi resurrectionem et ascensionem aliaque 
mysteria qu: in abolitionem omnis erroris μοῦ οἷοι 
incarnatus, per qu: nova Sion inconcussa eril, 
synagog: autem Jud:zorum quatientur. 


L. Priedictio ceonsummationis creationis visibilis, 
in qua Dei furore delentur et impietas et ii qui im- 
pietati adhaeserunt, piis autem. donatur hereditas, 


LI. L:etum nuntium floris Eeclesi;:, et miracu- 
lorum qu:e Christus incarnatus perfecit, et bonorum 
doni baptismatis. 

LII. Expositio malorum qu: Rabsaces, a Senna- 
cherib missus, Jerusalem minatus est, et quomodo, 
his auditis, Ezechias ad Isaiam misit qui eum de- 
precarentur ut oraret pro eis : ille autem seeurita- 
tem a Deo civitati, regressum vero Sennacherib in 
suam regionem annuntiavit. 


1379 

LIH, Narratio infirmitatis. Ezechi;e, in qua mor- 
tem ipsi propheta. denuntiavit; deprecanti autem 
Deus iempus vit: addidit; et canticum ejusdem, et 
munera a Persis accepta; propter quie, cum the- 
sauros ostendisset, propheta ipsi futuram Jerusalen: 
captivitatem valicinatur, 


LIV. Promissio ad lsrael remissionis peccatorum 
et adventus Christi ; et annuntiatio eorum qu: ve- 
niens instaurabit; et ejusdem glorificatio, detractio 
aulem eorum qui faciunt simulacra. 


LV. Allocutio ad Israel, ne suam prztendant in- 
credulitatem in Christum, mundi quidem factorem, 
fidelium autem benefactorem; et renovatio Eccle- 
siarum per Cliristum qui impietatem destruxit, et 
gentes slupefecit. Et expositio debilitais idolo- 
rum. 


LVf. Pradictio electionis novi Jsrael, qui confi- 
dere jubetur. Min: autemrin eos qui ei infensi 
sunt. Ei Ecclesi: praedicit. mysteria; et irridet 
diemones, ut. qui nihil sciant. neque de preteritis 
neque de futuris, simulque cum eis simulacra, ut 
sensu carentia. 


LVIL. Allocutio Patris de dilectione Filii, et cum 
quauta veniet Filius benignitate ; et quanta , Patris 
bona voiuntate, instaurabit : et ad Ecclesiam laetum 
nuntium de bonis quz ipsi Christus preestabit, de- 
leb:tque idolorum impietatem. 


LVHI. Objurgatio ad Israel propter mentis duri- 
liam, ex eo quod, cum divinorum spoliationem 
sustinuisset, permansit tamen sensu carens. Lt 
letum nuntium, scilicet novum Israel a Deo adju- 
vari et undequaque colligi. Et iestificatio de Christo, 
quod, eum esset ante omnia secula Deus, hominum 
instituit redemptionem. 

LiX. Exhortatio ad Israel ne adhswreat veteri 
legi, sed Ecclesi: mysteriis, cum Deus non Judaica 
sacrificia accipiat, per peenitentiam autem adeuntes 
salvet. Et promissio novo Israel quod elliorebit 
dono baptismatis. 


LX. Allocutio de Christo tanquam zeterno Deo. 
Et detractio eorum qui simulacra faciunt, et ado- 
rant ca quie de materia debili confecerunt, Et. éx- 
hortatio ad Israel, ne Dei obliviscatur. 


LXI. Litum nuntium redemptionis, quam, 
abiatis daemonum prestigiis, Christus perfecit, et 
novum populum stabilivit, quem sub persona Cyri 
prophetia figurat, postquam Jerusalem veterem ipse 
in novam congregavit. 


HESYCHH. PRESBYTERI 


1380 


νγ΄. Διήγησις τῆς ἀῤῥωστίας Ἐζεχίο", £v f 0ά- 


n 


A 
νατον μὲν αὐτῷ ὁ προφήτης ἐμήνυσεν, εὐξαμένῳ δὲ 
ὁ Θεὸς χρόνον ζωῆς προσέθηχε" χαὶ δὴ τοῦ αὐτοῦ" 
xa δῶρα ἐκ Περσῶν, ἐφ᾽ οἷς αὐτὸς μὲν τοὺς θησαυ- 
ῥοὺς τοὺς οἰχείους ἐπειδὴ ἔδειξε, ὁ προφήτης 
αὐτῷ τὴν ἐσομένην τῆς "Ie 
ἄλωσιν. 
νδ΄. Ὑπόσγεσις τῷ Ἰσραὴλ ἁμαρτημάτων ἀρ 
3 τόσχε Ὁ Ἰσραὴλ ἁμαρτημάτων ἀφ- 
ἐσεως, xai παρουσίας Χριστοῦ: xal εὐαγγελισμὸς 
ὧν ἐπιδημῆσας χατώρθωσε- xol αὐτοῦ μὲν δοξολο- 
γία, διαθολὴ δὲ τῶν ποιούντων τὰ εἴδωλα. 
νε΄, Προσφώνησις τῷ Ἰσραὴλ, μὴ προθάλλεσθαι 
τὴν εἰς Χριστὸν ἄγνοιαν, τοῦ χόσμου μὲν Ποιητὴν, 
τῶν πιστῶν δὲ εὐεργέτην ὑπάρχοντα " χαὶ ἔγχαι- 
B νισμὸς τῶν Ἐχχλησιῶν διὰ Χριστοῦ χαθελόντος τὴν 
ἀσέθειαν, χαὶ τὰ ἔθνη χαταπλήξαντος " χαὶ τῆς τῶν 
εἰδώλων ἀσθενείας διήγησις. 
οσφώνησις τῆς ἐχλογῆς τοῦ νέου Ἰσραὴλ, 
ὃς θαῤῥεῖν ἐγχελεύεται" ἀπειλὴ δὲ τοῖς πρὸς αὐτὸν 
ἐχθρένουσ: [ἐχθρεύουσι *] (15) χαὶ τῆς μὲν Ἐχχλη- 
σίας προλέγει τὰ μυστήρια, σχοπεῖ δὲ μηδὲν ἐπι- 
σταμένους οὐ τῶν ἀρχαίων, οὐ τῶν μελλόντων, τοὺς 
δαίμονας, xal τὰ εἴδωλα σὺν αὐτοῖς, ὡς ἀναίσθητα. 
νζ΄. Προσφώνησις τοῦ Πατρὸς περὶ τῆς ἀγάπης 
ποῦ Υἱοῦ - xal μεθ᾽ ὅσης μὲν ὁ Υἱὸς ἐπιδημεῖ πραό- 
τητος, ὅσα δὲ εὐδοχίᾳ τοῦ Πατρὸς χατορθοῖ " xo 
εὐαγγελισμὸς τῇ Ἐχχλησίᾳ, ig' οἷς ὁ Χριστὸς αὐ- 
τὴν μὲν εὐεργετεῖ, ἀναιρεῖ ὃς τὴν τῶν εἰδώλων ἀσέ- 


C θειαν. 


νη΄. Ὀνειδισμὸς τῷ Ἰσραὴλ τῆς χατὰ γνώμην 
πωρώσεως, ἐξ ἧς τὴν τῶν θείων διαρπαγὴν ὑπο- 
μείνας, ἔμεινεν ὅμως ἀναίσθητος " χαὶ εὐαγγελισμὸς, 
τὸν νέον Ἰσραὴλ παρὰ Θεοῦ βοηθεῖσθαι, χαὶ παν- 
ταχόθεν ἀθροίζεσθαι" καὶ διαμαρτυρία τοῦ Χριστοῦ, 
ὡς αὐτοῦ μὲν ὄντος προαιωνίου Θεοῦ, αὐτοῦ δὲ τὴν 
zv ἀνθρώπων οἰχονομήσαντος λύτρωσιν. 

νθ΄, Παραίνεσις τῷ Ἰσραὴλ, μὴ προσέχειν τῇ 
ἀρχαίᾳ πολιτείᾳ, ἀλλὰ τοῖς τῆς Ἐχχλησίας μυστη- 
ρίοις - ὡς τοῦ Θεοῦ τὰς Ἰουδαϊχὰς μὲν θυσίας οὐ 
χαθελόντος, διὰ μετανοίας δὲ τοὺς προσιόντας σώ- 
ζοντος " xoi ὑπόσχεσις τῷ νέῳ "Iopah, διὰ τῆς δω- 
ρεᾶς ἀνθήσειν τοῦ βαπτίσματος. 

E. Προσφώνησις περὶ Χριστοῦ, ὡς ἂν τοῦ Θεοῦ 

D αἰωνίου τυγχάνοντος * xal διαθολὴ τῶν τὰ εἴδωλα 

ποιούντων, xal προσχυνούντων ἅπερ αὑτοὶ ἐξ ὕλης ᾿ 
ἀσθενοῦς χατεσχεύασαν * καὶ παραίνεσις τῷ Ἰσραὴλ, 
λήθην Θεοῦ μὴ χτήσασθαι. 

ξα΄. Εὐαγγελισμὸς τῆς λυτρώσεως, ἣν, χαταργή- 
σας τὰς τῶν δαιμόνων μαγγανείας, ὁ Χριστὸς ἐπ- 
ετέλεσε, xal τὸν λαὸν τὸν νέον ἐθεθαίωσεν " ὃν εἰς 
πρόσωπον Κύρου ἡ προφητεία αἰνίττεται, ἐπειδὴ Ἵε- 
ρουσαλὴμ τὴν ἀρχαίαν ἐχεῖνος, οὗτος τὴν νέαν ἤγειρε. 


NOTE. 


(15) "Exüpévovet. Legendum vel ἔχθρεύουσ!, vel 
ἀχθραίνουσι * utrumque. verbum Biblicum, Exod. 
xxii, 22, ἐχθρεύσω τοῖς ἐχθροῖς σου. Num. xxxi, 55 
ἐχθρεύσουσιν ὑμῖν. Ibid. cap. 25, v. 17, ἐχθραίνετε 


τοῖς Μαδιηναίοις. Ejusdem notionis compositum 
illud. Prov. πὶ, 30. Μὴ φιλεχθρήσῃς πρὸς ἄνθρω-- 
πον μάτην, quod Laerlio φιλέχθρως ἔχειν πρός 
τινα, 


1581 


Θεοῦ περὶ τῶν ἀνθρώπων φιλανθριυπίαν εὐφραίνε- 
σθαι" καὶ ἐπιτιμία τοῖς ἐγχαλοῦσι τῷ Χριστῷ περὶ 
ὧν οἰχονομεῖ, δέον δοξολογεῖν οὗ μόνου προγνώστου 
χαὶ ποιητοῦ τυγχάνοντος " χαὶ διὰ τοῦτο τρεχόντων 
πρὺς αὐτὸν τῶν ἐθνῶν εἰς προσχύνησιν. 

Ey. Προφητεία Ἐχχλησιῶν ἐγχαινισμοῦ" xa 
ὅπως ὁ Χριστὸς ὡς Θεὸς χαὶ Δημιουργὸς μάταιον 
μὲν οὐδὲν τῷ Ἰσραὴλ ἐντέλλεται, τὰ ἔθνη δὲ καλεῖ 
χαὶ σώζει" χαὶ αὐτῷ μὲν πᾶν γόνυ χάμψει" τὰ εἴδωλα 
δὲ παρ᾽ αὐτοῦ συντριθήσεται " χαὶ χατηγηοία τοῦ 
Ἰσραὴλ ἐπὶ τῇ εἰδωλιχῇ πλάνῃ " καὶ παραίνεσις, 
προσδραμεῖν τῷ Χριστῷ ὡς οἰχονομεῖν τὰ μυστήρια 
μέλλοντι, ἅπερ εἰς σωτηρίαν τῷ Ἰσραὴλ προ- 
ἐθετο. 

ξδ΄, Προσφώνησις τῇ ἀρχαίᾳ Ἱερουσαλὴμ., πεν- 
θεῖν διὰ τὴν ἀσέδειαν, ὅθεν αὐτῇ τὸ τῆς Βαθυλῶνος 
περιέθηχεν πρόσωπον, ὡς τὰ ἐχείνης μιμησαμένῃ 
χαχά" χαὶ ἀπειλὴ, τὸν διάδολον εἰς τὸ πῦρ τῆς 
γεέννης πεμφθήσεσθαι. 

ε΄. Κατηγορία τῆς τοῦ Ἰσραὴλ ὑποχρίσεώς τε 
χαὶ σχληροχαρδίας " χαὶ διαμαρτυρία τῶν ἐσομένων 
τῇ Ἐχχλησίᾳ μυστηρίων, xoi τῆς τοῦ Ἰουδαϊκοῦ 
λαοῦ ἀπαλλοτριώσεως " xai ὡς ὁ Χριστὸς αὐτὸς πρὸ 
αἰώνων χαὶ Em ἐσχάτων ἐστί " χαὶ ὀνειδισμὸς τῷ 
Ἰσραὴλ, ὡς οὐχ ὑπαχούσαντι" χλῆσις δὲ τοῖς ἔθνεσι, 
xa ὑπόσχεσις τῆς πηγῆς τοῦ βαπτίσματος. 

ξς΄. Κλῆσις ἐθνῶν, καὶ προφητεία τοῦ Χριστοῦ, 
ὡς εἰς δούλου μορφὴν ἑαυτὸν ἐπὶ σωτηρίᾳ τῶν ἐθ- 
νῶν χηρύξαντος, χαιρῷ τε αὐτὴν οἰχονομοῦντος τῷ 
δέοντι. 

ξζ΄. Προσφώνησις τοῖς στοιχείοις, ἑορτάζειν τῆς 
σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων ἕνεχα * χαὶ ὑπόσχεσις τῆς 
ἐσομένης πολυπαιδίας, ἐθνῶν τε συναγωγὴ:, xoi 
διαβόλου σχυλεύσεως. ἀπωλείας τε δαιμόνων, καὶ τῶν 
πιστῶν λυτρώσεως. 

ξη΄. Ὀνειδισμὸς τῷ Ἰσραὴλ, xal τῆς παρ᾽ αὐτοῖς 
συναγωγῆς ἀποθολή * χαὶ ἔνδειξις ἰσχύος Θεοῦ * χαὶ 
προφητεία τῶν τοῦ Κυρίου παθῶν " zal ἀπειλὴ χατὰ 
τῶν Ἰουδαίων, ὡς αὐτῶν σχευασάντων τὴν οἰχείαν 
ἀπώλειαν. P 

ξθ΄. Προσφώνησις τῷ Ἰσραὴλ, προσέχειν τοῖς τοῦ 
τάφου ποῦ Δεσποτιχοῦ θαύμασι " xal τοῦ 'A6paà[. 
τὴν εὐλογίαν λογίζεσθαι “ χαὶ τῆς Σιὼν ἐγχαινισμὸν 
προσδέχεσθαι, ἐθνῶν προσέλευσιν, καὶ τῶν στοι- 
χείων συντέλειαν * xal παραίνεσις τοῖς πιστοῖς, μὴ 
φοθεῖσθαι τῶν ἀπίστων τὰ σχώμματα. 

ο΄. Παράχλησις τῇ Ἱερουσαλὴμ, ὡς λαοῦ πιστοῦ 
ἐν αὐτῇ συνελεύσεσθαι μέλλοντος" χαὶ προτροπὴ, ἐπὶ 
Θεῷ πεποιθέναι: χαὶ ὑπόσχεσις, τὴν xav αὐτῆς 
ὀργὴν χατὰ δαιμόνων τραπήσεσθαι. 

ox. Παραίνεσις τῇ Σιὼν, ὡς τῆς αἰχμαλωσίας 
μελλούσῃ ἀπαλλάττεσθαι" χαὶ ἀνάμνησις, οἷα Ἰσραὴλ 
ὁ παλαιὸς ἠνόμησε" xal πρόῤῥησις, ὡς ἐνδημῶν ὁ 
Χριστὸς καὶ γνωρίζει τὰ οἰχεῖα μυστήρια, καὶ ἀπαλ- 
λαγὴν αὐτοῖς τῆς ἀρχαίας Ἱερουσαλὴμ. ὡς τυγχα- 
νούσης ἀχαθάρτου χαρίζεται. 


IN ISAIAM. 


E. Προσφώνησις τοῖς στοιχείοις, διὰ τὴν TOU A 


1382 


LXIf. Alloentio ad. elementa ut propter Dei in 
homines benevolentiam lzetentur. Et reprehensio in 
eos qui detrahunt Christo de his que ordinat, cum 
glorificandus sit tanquam unicus futuri przscius ct 
creator, et. propterea ad eum concurrant nationes 
ad adorandum. 


LXIII. Vaticinium renovationis Ecclesiarum, et 
quomodo Christus, ut Deus et creator, nihil quidein 
vani ad Israel jubet, gentes autem vocat et salvat; 
el ipsi omne genu flectetur ; idola vero ab ipso 
conterentur. Et accusatio Israel propter idolorum 
errorem ; et exhortatio ad currendum ad Ghristum, 
quippe qui dispensaturus sit mysteria quie propo- 
suit ad salutem Israel. 


LXIV. Allocutio ad veterem Jerusalem, ut doleat 
suam impietatem, unde ipsi Babylonis induxit figu- 
ram, lanquam imitatrici maliti:ze ejus. Et. minze 
diabolum mittendum fore iu ignem gehennze. 


LXV. Accusatio hypocrisis et duriti& ccrdis 
Israel, et testimonium futurorum Ecclesie myste- 
riorum et Judaici populi abalienationis; et quod 
Christus est ante secula et in finem. Et exprobratio 
ad Israel, eo quod non obediverit. Vocatio autem 
gentium, et promissio fontis baptismatis. 


LXVI. Voeatio gentium et vaticinium | Christi, 
tanquam in formam servi seipsum in salutem gen- 
tium annuntiantis, et eam dispensantis tempore 
opportuno. 

LXVI. Allocutio ad elementa ut jubilent propter 
hominum salutem, et promissio future. fecunditatis 
el gentium congregationis, et. diaboli spoliationis, 
diemonum autem perditionis, et fidelium redem- 
ptionis. 

LXVIII. Exprobratioad Israel, et Synagoga: eorum 
abnegatio ; et demonstratio potentie Dei, et vati- 
cinium Domini passionum, et minz in Judaeos, ut 
qui ipsi sibi paraverint suam perditionem. 


LNIX. Allocutio ad Israel, ut. attendat miraculis 
sepuleri. Domini et. rationem habeat. benedictionis 
Abralie ; renoyationem Sion, gentium accessionem, 
et elementorum consummationem exspectat. Et exe 
hortatio ad fideles ut incredulorum ludibria non ti- 
meant. 


LXX. Consolatio ad Jerusalem, ex eo quod popu- 
lus fidelis in eam venturus sit, et exhortatio ut Deo 
credat, et promissio quod ira quz? contra eam erat, 
in damones convertetur. 


LXXI. Exhortatio ad Sion. tanquam a captivitate 
liberandam ; et rememoratio quanta vetus Israel pec- 
caverit, et przedictio Christum in sua. venientem 
patefacturum sua mysteria, et eis liberationem ve- 
teris Jerusalem tanquam pollutze largiturum. 


1383 


HESYCHII PRESBYTERI 


LXXII, Vaticinium glori: Christi et ejus in sua A 


passione humiliationis ; et quomodo propter nostram 
salutem seipsum in victimam tradidit, quam Pater, 
nostrorum peccatorum redemptionem dispensans, 
benigne excepit. 

LXXIII. Pradictio gaudii et incrementi Ecclesiz, 
et quod, modico tempore castigationis causa a Deo 
derelicta, reprehendetur. Et prophetize glorie nove 
Jerusalem futuce, et demonum ipsi infensorum de- 
siructionis. 


LXXIV. Annuntiatio haereditatis gentium, et aque 
mystlie:e, et foederis evangelici, et adorationis Chri- 
sti a gentibus. Et exhortatio ad poenitentiam, et 
promissio multitudinis bonorum per eam. 

LXXV. Declaratio pro Sabbatis Dei teneri absti- 
nentiam a malo, et ultra liliorum generationem ha- 
beri apud ipsum mandatorum rectam observationem. 
Et accusatio Israel, eo quod legem non fecerit; et 
dissolutioni se dederit. 


LXX VlI.Aceusatio Jud:eorum, qui perniciem, quam, 
Christo perdito, subierunt, non intellexerunt, ido- 
lis autem se dederunt ; οἱ propter superbiam a Deo 
defecerunt. Et exprobratio Jerusalem simulaera su- 
praDeum timentis, Et promissio salvos fore fideles. 


LXXVII. Jubetur prophetze Judiorum mala. de- 
nuntiare ; el-exponit Deus qua de causa Judsoraüm 
jejunium abjecerit, quale jejunium sibi aeceptum 
sit, qualibus Sabbatis delectetur. 

LXXVill. Expositio cur Deus Israel oderit ; et 
quia malis operibus studentes, ex illis nullum. fru- 
ctum retulerunt, sed in ignoranti: excitatem ceci- 
derunt. 


LXXIX. Prosopopeeia prophet:e accusationem ma- 
liti:e Jud:eorum habens ; et minze vindicet Dei in eos. 
Et priedietio conversionis gentium et Christi prze- 
senti: et foederis evangelici, Spiritu quidem obsi- 
gnati, indesinenter autem geniibus observali. 


LXXX. Annuntiatio presenti:e. Christi πον Je- 
rusalem, et congregationis gentium, et cursus apo- 
stolici, et futurze Ecclesie gloriz, illuminationisque 
clernz; et incrementi usque ad infinitum. nume- 
rum. 


LXXXI. Vaticinium adventus Christi et. przedi- 
cationis evangeliez, et lietitize in. Sion futurze de 
congregatione gentium, quibuscum zeternum foedus 
Deus init. 

LXXXII.. Declaratio jucunditatis ex vultu fidelis 
populi prodeuntis ; et annuntiatio Sion futur: per 
Christum gloriz, et ejusdem cum ipso desponsatio- 
nis, et divinorum mysteriorum possessionis, et po- 
pnli gentium accessionis et redemptionis. 


LXXXIII. Questio de Christi passione a facie vir- 
tutum celestium : et. responsio Christi se propter 
hominum salutem ea sustinuisse, de quibus illum 


b 


(09 τῶν οὐρανίων 


, ioa. 
οβ΄. Προφητεία τῆς: τ 
κοῖς πάθησι [ἔθνεσι] τὰαπ As xai ὅπως τῆς 

ἡμετέρας ἕνεχα ctor p! 
zevw ἣν ὁ Πατὴρ, τὴν τῶν 


€ θυσίαν ἐπέδυ»- 


Qus rbv ἁμαρτημάτων 


s taut ὃν € 
λύτρωσιν οἰχονομῶν, εὐδόχησε. 


ογ΄. Προσφώνησις τῇ Ἐκκλησία χαρᾶς τε χαὶ 


αὐξήσεως " xal χρόνον ὀλίγον ἕνεχεν παιδείας 


χαταλειφθεῖσα παρὰ Θεοῦ προσμεμφθήσεται * xal 
προφητεία τῆς ἐσομένης τῇ νέᾳ Ἱερουσαλὴμ, δόξης, 
xai δαιμόνων, τῶν ἐχθραινόντων [ἐχθραινόντων] 
πρὸς αὐτὴν. ὀλοθρεύσεως. 

οὗ. Ἐπαγγελία χληρονομίας ἐθνῶν, χαὶ ὕδατος 
μυστιχοῦ, χαὶ διαθήχης εὐαγγελιχῆς, xai ἐθνῶν εἰς 
Χριστὸν πρησχυνήσεως " xai προτροπῇ μετανοίας, 
χαὶ ati πλήθους διὰ ταύτης ὑπόσχεσις. 

. ᾿ΑἈπόφασις Θεοῦ Σαδθάτων ἡγεῖσθαι τὴν τῶν 
χαχῶν ἀποχὴν, καὶ ὑπὲρ τεχνογονίαν τιμᾶσθαι παρ᾽ 
αὐτῷ τῶν ἐντολῶν τὴν γχατόρθωσιν" χαὶ χατηγορία 
τοῦ Ἰσραὴλ, ὡς οὔτε τὸν νόμον μειοῦντος, xaX ἄσω- 
τίᾳ σχολάζοντος. 

ocz'. Κατηγορία τῶν Ἰουδαίων μὴ συνιέντων τὴν 
βλάθην, ἣν τὸν Χριστὸν ζημιωθέντες ὑπέστησαν, εἰ- 
δώλοις δὲ σχολασάντων, xai δι᾽ ὑπερηφανίαν ἀπο- 
στάντων θΘεοῦ᾽ xal ὀνειδισμὸ: τῆς Ἱερουσαλὴμ, ὑπὲρ 
τὸν Θεὸν φοθηθείσης τὰ εἴδωλα᾽ xal ὑπόσχεσις, τὸν 
πιστὸν σωθήσεσθαι. 

οζ΄. Πρύσταγμα τῷ προφήτῃ τὰ τῶν Ἰουδαΐων 
χηρῦξαι χαχά" xal ἐξήγησις τοῦ Θεοῦ, τίνος μὲν 
χάριν τῶν Ἰουδαίων τὴν νηστε δὲ 


ἰαν ἀπέθαλε, ποίᾳ δὲ 


«cat, ποίοις Σαύθάτοις ἀρέσχεται. 
ἡγῆσις, τίνος χάριν ὁ Θεὸς τὸν Ἰσραὴλ 
at* χαὶ ὅτι πονηρὰ μελετῶντες, οὐδὲν 
χέρδος τὴ αὐτῶν ἀπηνέγχαντο, ἀλλ᾽ εἰς τὴν τύφλω- 
σιν τῆς ἀγνοίας ἐνέπεσαν. 

οθ΄, Προσωποποιῖα τοῦ προφήτου, χατηγορίαν τῆς 
χαχίας τῶν ἸΙουδαίων ἔχουσα - xal ἀπειλὴ τῆς τοῦ 

οἱ αὐτῶν ἐχδιχήσεως " xaX πρόῤῥησις ἐθνῶν 
πιστροφῆς, xal Χριστοῦ παρουτίας, καὶ διαθήχης 
ὑαγγελιχῆς, σφραγιζομένης μὲν πνεύματι, διηνεχῶς 
& μελετωμένης τοῖς ἔθνεσι. 


U χατ᾽ 


π΄. Εὐαγγελισμὸς τῇ νέᾳ Ἱερουσαλὴμ παρουσίας 
Χριστοῦ, χαὶ Συναγωγῆς ἐθνῶν, χαὶ ἀποστολιχοῦ 


ῥόμου, xai τῆς ἐσομένης τῇ Ἐχχλησία δόξης, φω- 


τισμοῦ τε αἰωνίου, χαὶ αὐξήσεως τῆς εἰς ἀριθμὸν 
ἄπειρον. 
za'. Προφητεία παρουσίας Χριστοῦ χα! χηρύγμα- 


πος εὐαγγελιχοῦ, καὶ τῆς ἐσομένης χαρᾶς τῆς Σιὼν 
ΠῚ ῃ D UNATTVCOM i$ 

ἢ Συναγωγῇ τῶν ἐθνῶν, οἷς aióvtov διαθήχην 

ὁ Θεὸς 


np. 


διατίθεται. 

᾿Αναφώνησις εὐφροσύνης Ex 1 
οὔ λαοῦ" χαὶ εὐαγγελισμὸς τῆς Σιὼν τῆς ἐσομέ- 
αὐτῇ διὰ Χριστοῦ δόξης χαὶ αὐτὸν 

ἰχιρένθεῶξ, χαὶ θείων μυστηρίων ἀπολαύσεως, χαὶ 
τὴῦ λαοῦ τῶν 

σεως. 


προσώπου τοῦ 


4t 


ἐθνῶν προσαγωγῆς χαὶ λυτρώ- 


πγ΄. Πεῦσις περὶ τοῦ Κυριαχοῦ πάθους ἐχ mpoc- 


δυνάμεων - χαὶ ἀπόχρισις τοῦ 


Χριστοῦ, ὡς τῆς σωτηρίας τῆς ἀνθρωπίνης ἕνεχα 


ηγορεῖ δὲ τῶν Ἰουδαίων, χαὶ τῶν θαυμάτων ἀνα- 
μιμνήῆσχε: τῶν ἔμπροσθεν. 

πδ΄. "Ἔντευξις τοῦ προφήτου πρὸς τὸν Θεὸν ὑπὲρ 
τοῦ Ἰσραὴλ, ὡς παροφθέντος διὰ τὴν πρόσχρουσιν, 
χαὶ τὰς ἁμαρτίας ἔτι μᾶλλον πλεονάσαντος " χαὶ 
ἱχετηρία, μὴ μέχρι τέλους παρασιωπῆσαι τὸν Θεὸν, 
ἀλλὰ τὸν ἑαυτοῦ λαὸν xo τὴν Ἱερουσαλὴμ. ἐπισχέ- 
ψασθαι. 

πε΄. Ὑπόσχεσις Χριστοῦ, τοῖς ἔθνεσιν αὐτὸν &p.- 
φανισθήσεσθαι “ χαὶ ἀπειλὴ χατὰ τῶν Ἰουδαίων, ὡς 
ἀπειθησάστων ἐν τῷ σταυρῷ, xat εἰδώλοις μὲν δουλευ- 
σάντων, ἑαυτοὺς δὲ διχαιούντων, ὑπὲρ ὧν αὐτοῖς 
ἀποδώσειν τὰς ἁμαρτίας ἠπείλησεν. 

π-'. ᾿Αἀπόφασις Θεοῦ, τὸν Ἰσραὴλ μὴ εἰς τέλος 
φθαρήσεσθαι, ἀλλὰ τοὺς ἀπειθοῦντας ἀπολεῖσθαι, 
ποὺς δουλεύοντας δὲ Θεῷ χαὶ μυστηρίων ἀπόλαυσιν 
χαὶ ὀνόματος χαϊνοῦ τεύξεσθαι, χαὶ τῷ ναῷ τῆς 
νέας Ἱερουσαλὴμ ἀρετῶν 
τῶν πόνων τῶν οἰχείων ἀπ' 


σεσθαι τελειότητα, xot 


. 0: 


zl 


ó)a vot. 


xU. ᾿Απόφασ'ς Θεοῦ, olxoug αἰσθητοὺς μὴ ix 
γεσθαι, μηδὲ ταῖς ἐξ ἀδιχίας θυσίαις ἀρέσκεσθα!" χαὶ 
παραίνεσις τοῖς πιστοῖς, ἀνεξιχαχίαν πρὸς τοὺς 
ἐχθροὺς ἐνδείκνυσθαι " καὶ πρόῤῥησις τοῦ τεχθησο- 
μένου λαοῦ τῇ νέᾳ Σιών" χαὶ προσφώνησις εὐφρο- 
σύνης ἐπὶ τοῖς ἀγαθοῖς, ἃ τῇ νέᾳ Ἱερουσαλὴμ. εὑ- 
τρεπίζεται. 

πη΄. Προφητεία δευτέρας Χριστοῦ παρουσίας, xot 
ἀπωλείας τῶν ἀσεθῶν" xaX πρόῤῥησις τῆς τῶν ἐθνῶν 
μετὰ δόξης εἰς τὴν νέαν Ἱερουσαλὴμ. συνόδου, χαὶ 
τῆς διὰ Χριστοῦ καινῆς χτίσεως" xat ὅπως τὰ χατὰ 
τοῦ λαοῦ τῶν Ἰουδαίων τοῖς ἔθνεσιν εἰς θεωρίαν 
προχείσεται. 

Ἢσαϊας ὁ προφήτης ἐγένετο μὲν ἐν ᾿Ἱερουσαλὴμ 
ἐχ φυλῆς Ἰούδα, θνήσχει δὲ ὑπὸ Μανασσῆ τοῦ βα- 
σιλέως Ἰούδα [πρίονι ξυλίνῳ]( 6) πρισθεὶς εἰς δύο, χαὶ 
ἐτέθη ὑποχάτω δρυὸς Ῥωγὴλ, ἐχόμενα τῆς διαθά- 
σεως τῶν ὑδάτων, ὧν ἀπώλεσεν ᾿Εζεχίας ὁ βασιλεὺς 
χώσας αὐτά. 


FRAGMENTA 


FRAGMENTA IN EZECIILELEM., 


το, ἐφ᾽ οἷς αὐτὸν ὁ προφήτης ὑμνεῖ" xaz- A propheta collaudat : 


IN 


1286 
incusat autem Jud:ecs, et pri- 
stina prodigia in memoriam revocat. 


LXXXIV. Deoprecatio prophetz: ad Deum pro Is- 
rael, ut pote qui propter offensiones despiciatur, et 
qui peccata sua amplius etiam multiplicet ; et sup- 
plicatio ne Deus sileat in finem sed suum populum 
et Jerusalem visitet. 


LXXXV. Promissio Christi, videlicet se gentibus 
manifestaturum ; et min:z in Jud:zeos, eo quod in 
Cruee non crediderint, el. idolis quidem servierint, 
seipsos autem condemnent iis pro quibus ipsis pcc- 
catorum ultionem minatus est, 

LXXXVI. Declaratio Dei non in finem Israel pe- 
riturum, sed incredulos quidem perdendos fore,Deo 
autem servientes, tum mysteriorum possessionem, 
tum nomen novum sortituros esse, etin teraplo nov;e 
Jerusalem virtutum perfectionem futuram esse ci 
laborum suorum liberationem. 

LXXXVII, Declaratio Dei domos sensuales non eli- 


gi, nec se victimis ex iniquitate contentum esse. {1 


exhortatio ad fideles, ut patientiam ad ininiicos os- 
tendant, Et przedictio populi in Sion nascituri, et 
pridictio jucunditatis de bonis que πον Jerusa- 
lem prieparantur. Γ 


LXXXVIIH, Vaticinium secundi Christi adventus, 
eL impiorum perditionis ; et przedictio ingressionis 
gentium cuim gloria iu novam Jerusalem, et πον 
per Ch:istum creationis ; eL quomodo quie sunt 
contra Jud:eos, gentibus in considerationem propo- 
nentur, 

Isaias propheta natus est in Jerusalem de tribu 
Juda ; mortuus est autem regnante in Juda Manasse, 
(serra lignea) sectus in duo, et. sepultus est sub 
quercu Rhogel, juxta preterfluentes aquas, quas 
perdidit Ezechias rex terra defossas, 


EZECHIELEM. 


(ViLLALPANDUS, |. T, p. 150.) 


Cap. IX, v. 6. « Et ἃ sanctuario meo incipite. » D Murmurantibus Aaron et Mavia adversus Mosen, 


Quoniam habitu solum sancti, non revera : nam si 
habuissent signum , non revera , atque alii delendi 
fuissent, etc. Novum genus audio providenti;e, 
Domine Deus, adversus ministros sanctuarii tui. 
Olim. enim errantibus connivebas, parcebas de- 
linquentibus; quo tuo nomini et honori parceres. 
9 


-» 


! [58. ΧΧΙΥ, 


illa punitur lepra, ille innocuus evadit. Aaron ci 
Moyses delinquunt ad aquas contradictionis, conni- 
vet Deus utrique multo tempore, quantumvis esset 
indignatus. Abiatharo digno morte parcit Salomon 
quia tulerat arcam Domini. At nunc erit sicut popu- 
lus, sic sacerdos ' ? imo vero sicut sacerdos, sie po- 


NOTE. 


(16) Πρίονι ξυλίνῳ. ld ex Justino Martyre. 
Parnor. Gn. ΜΟΙ: 


1387 


HESYCHII PRESBYTERI 


1388 


pulus, interfectis sanctis ante. populares ? Verum A supplicio quoque anteeat populares, ut quibus oc- 


fas est, o juste judex , eum qui exemplo czeteros 
si scelere reliquos excellat, 


pracedere debuisset , 


1 [ Petr. iv, 17. 


casio fuit ruinz,, exemplum sit necis. Tempus est, 
ait Petrus, ut incipiat judicium a domo Dei *. 


FRAGMENTUM IN DANIELEM 


(Asc. Mar, Scriptor. Vet. Collect., t. 1 


Cap. IL, v. 55. «Pedum quaedam pars erat ferrea. » 
Per pedes imperium Romanum designat, quippe quod 
ultimum ; ferreos vero utpote validum et. omnium 
dominator exsistens. 


, part. πὶ, p. 34.) 


« Oi πόδες μέρος μέν τι σιδηροῦν. » Πόδας τῇ) 


τῶν Ῥωμαίων βασιλείαν ὡς ἐσχάτην" σιδηροῦς δὲ 


ὡς ἰσχυρὰν χαὶ ὑποταχτιχὴν ἁπάντων τυγχάνου- 
σαν. 


FRAGMENTA IN ACTA APOSTOLORUM. 


Cap: MP ve 2T. 
inam meam in inferno. Quemadmodum justorum 
animi ex inferioribus locis cum Salvatore ascen- 
derunt. 

Cap. IV, v. 27. « Convenerunt enim vere adver- 
sus sanctum puerum tuum Jesum.» Dominum vocal 
Patrem, Christum jure Filium. Insidi: enim in Uni- 
genitum ceciderunt in Patrem. qui in Filio injuria 
afficitur , quia beneplacito Patris fecit Unigenitus 
quidquid de redemptionis nostre mysterio egit. 


« Clamantes vero. » Cum enim 
Jud:wis ob eorum incredulitatem indigeret, eum 
gentibus abundare fecit, postquam ἃ dextris suis 
quod tu quidem exiguum et leve putas, 
cum eximium valde sit, el de solo Filio tanquam 


Cap. Vil, v. 57. 


collocavit : 


Deo, Patris :quali, dici possit, Sicut enim Filius 
non solum ἃ dextris Patris sedet, sed et a dextris 
stat , Stephanus enim ait : 
ila et Pater 
discamus camdem 


Vidi celos apertos, etc. ; 
stare dicitur a dextris Filii, 
esse Filii et Patris dignitatem. 


ut inde 


Cap. XII, v. 55. « Sieut et. in. psalmo scriptum 
est : Filius meus es tu, ego hodie genui te. » Hac 
verla in incarnationem. Christi omnino quadrant, 
quie in lempore se exseruit. Voces enim /odie et 
cras dies inferunt. A Patre enim ante tempus, quod 
et hiereticorum filii profitentur, gignitur, 

V. 55. « Non. permittes sanctum tuum videre 
corruptionem. » Christus enim tempore passionis 


« Quoniam non derelinques ani- B 


« Ὅτι οὐκ ἐγχαταλείψεις τὴν Ψυχὴν μου εἰς 


ἄδην. oria αἱ EE τῶν SUM Ων Regu τοῦ Xo- 


Xuvtf; i ix 
« pais γὰρ & 


t0& cou Ἰησοῦν. » Κύρ 


ἀληθείας ἐπὶ τὸν ἅγιον 
ρίον χαλεῖ τὸν Πατέρα. 
Xo: στὸν εἰχότως τὸν Υἱόν" τῇ γὰρ χατὰ τοῦ Movoys- 

ὑδριζόμενον ἐν αὐτῷ, τὸν Πατέρα 
συνέπλεξεν" ἐπειδήπερ εὐδοχίᾳ τοῦ Πατρὸς, ὅλον τὸ 
ὑπὲρ ἡμῶν μυστήριον 
urn. ΠῚ, 81.] 


« Κράζοντες 


νοῦς ἐπιθουλῇ, ὡς 
ὁ Μονογενὴς ἔπραξεν. [(πκ- 
OE φωνῇ. Ἰο-.δαίοις 


χείνων ἀπιστίαν πενόμενον πλουτεῖν 
χεν ἐν τοῖς ἔθνεσιν, ἐχ δεξ 


) Ἐν γὰρ τοῖς 
αὐτὴν διὰ τὴν Ex 
πεποίη Ξιῶν αὑτοῦ παρ- 
à ἔστι δὲ 
xai περὶ μόνου Υἱοῦ ὡς Θεοῦ χαὶ 

Ὥσπερ γὰρ ὁ Υἱὸς 
οὐ μόνον χάθηται Ex δεξιῶν τοῦ Πατρὺς, ἀλλὰ χαὶ 


ἱστὰς, ὅπερ σὺ μὲν δοχεῖς εἶναι ταπεινὸν, 
σφόδρα ὑψηλὸν, 


ὁμοουσίου δυνάμενον λέγεσθαι. 


£x δεξιῶν ἵσταται. Φησὶ γὰρ ὁ Στέφανος" Εἶδον 
τοὺς οὐραγοὺς ἀνεῳγμέγους * οὕτω χαὶ ὁ Πατὴρ 
ἴστασθαι (1) &x δεξιῶν λέγεται τοῦ Υἱοῦ, ἵνα μίαν 
ἡμεῖς ἀξίαν Υἱοῦ καὶ Πατρὸς μάθωμεν. [WoLr. 
Anecd. Grac. τ. MM, p. 155.] 

« Ὡς; xol ἐν ψαλμῷ γέγραπται " Υἱός μον cl. σὺ, 
ἐγὼ σήμερον γεγέννηχά σε. » Ταῦτα τῇ ἐνανθρω- 
πήσει τοῦ Χριστοῦ πρέπει δήπου τὰ ῥήματα, ἥτις 
χρονιχὴν εἶχε τὴν ἐπιφοίτησιν. Τὰ γὰρ σήμερον 
xai αὔριον ἡμερῶν ἔστι παραστατιχόν. ᾿Αχρόνως 

᾿ ποῦ Πατρὸς ὡς xal παῖδες αἰἱρετιχῶν 

115.] 


γὰρ παρὰ 
ὁμολογοῦσι, τίχτεται. [Worr. loc. cit. 
« Οὐ δῴσεις τὸν ὅσιόν σου ἰδεῖν διαφθοράν. » Ὁ 


D 


γὰρ Χριστὸς χατὰ τὸν χαιρὸν τοῦ πάθους χαὶ "τὴν 


(1) “Ιστασθαι. Fortasse respicit Noster psal. cix, 51, qui est propheticus, ad. Messiam in primis perti- 


nens. 


FRAGMENTA IN EPISTOLAM I S. 


(Vour. Anecd. Grec, t. VT, p. 58.) 


πειράζεται, ὑπὸ τῆς 
"OB 


ἵνες θανάτου αἱ τῶ" 


« Ἕχαστος δὲ 
μίας ἐξελχόμενος. » 
τωλῶν ἐπιθυμίαι τυγχάνουσι. 

« Καταχαυχᾶται ἔλεος χρίσεως. » τὸ 
ἔλαιον ἐξολισθαίνειν τοὺς ἀθλητὰς τὰς χεῖρας τῶν 
ἀντιδίκων ποιεῖ, οὕτως ἡ ἐλεημοσύνη τοὺς ταύτης 
ἀσχουμένους ἐχχλίνειν καὶ ἀποφεύγειν παρασχευά- 
ζει τοὺς δαίμονας. 

« Τὴν δὲ γλῶσσαν οὐδείς. » Καθάπερ γὰρ ἡ ῥομ- 
φαία ἑτοιμοτέρα πρὸς τομὴν, ἂν ἀχονηθῇ, χαὶ ὀξυ- 


“Ὥσπερ 


τέρα πρὺς ἀναίρεσιν γίνεται, οὕτως ἡ γλῷσσα 
δυσχερὴς, xaX xa0* ἑαυτὴν εἰ 


5 ἠρεμεῖν τυγχάνουσα 
xai ὃ 


- τὸ ἣι 
δυσχάθεχτος, τότε χαλεπωτέρα γίνεται, ὅταν 
παρὰ τῶν πονηρῶν συχοφαντεῖν χαὶ λοιδορεῖν χαὶ 
διαθάλλειν ἐθίζηται. 

« Ταπεινώθητε ἐνώπιον τοῦ Κυρίου. » Μαχάριον 
ἐνώπιον Θεοῦ ταπεινοῦσθαι. Φησὶ γὰρ ὁ Ἰάχωθος" 
Ταπειγώθητε ἐνώπιον Κυρίου, καὶ ὑψώσει ὑμᾶς. 
Ὅταν τοίνυν οὕτω ταπεινωθῶμεν, χἂν ὑπὸ ἀνθρώ- 
πων μισούντων τὰς ἀρετὰς πολεμηθῶμεν, ἔχομεν 
τὸν Θεὸν ἐξαιρούμενον, μόνον ἵνα τοῦ νόμου αὐτοῦ 
uid ἐπιλαθώμεθα, μηδὲ ἀποχαχῶμεν ἐν ταῖς θλίψεσ!. 
Φησὶ γὰρ ὁ Δαδίδ" "Ἴδε τὴν ταπείνωσίν μου, καὶ 
ἐξελοῦ με, ὅτι τοῦ γόμου σου οὐκ ἐπειαθόμην. 


€ "Ayc νῦν, οἱ πλούσιοι. » Προλέγει τὴν τιμωρίαν, 
διὰ φιλανθρωπίαν, ἵνα μετανοήσαντες ἔξω γένοιντ 
τῶν ἀπειλουμένων. 


! Psal. xviii, 155. 


FRAGMENTA IN EPÍST. S. PETRI. 


ξαυτοῦ xaY τὸ σῶμα χωρὶς φθορᾶς ὡς Θεὸς A suc et animam suam Οἱ corpus a corruptione, ut 
y 


D 


C 


Acsi 


f) 


Deus, immune conservavit. 


JACOBI. 


Cap. 1, v. 14. « Unusquisque vero tentatur a 
concupiscentia sua abstractus. » Cupiditates pecca- 
torum sunt dolores mortis (2). 

Cap. Hl, v. 15. « Gloriatur. misericordia contra 
judicium. » Sicut oleum efficit ut athlete. adver- 
sariorum suorum manibus elabantur; ita eleemo- 
synarum largitio ellicit, ut, qui illi student, d:emo- 
nes effugiant et. evitent. 

Cap. IE, v. 8. «Linguam vero nemo.» Sicut 
enim gladius, si acuatur, ad cedendum aptior , et 
ad occidendum acutior redditur : ita lingua ,. quae 
per se difficulter in quiete continetur, nec facile 
coerceri potest, insolentior evadit, si a malis fallere, 
calumniari et. eriminari discat. 


Cap. IV, v. 10. « Subjiciamini coram Domino. » 
Beata res, coram Deo humiliari. Jacobus enim ait: 
Humilietis vos coram Domino, et exaltabit vos. Quando 
itaque sic humiles reddimur, etiamsi a d:emonibus 
struantur insidize, etiamsi ab hominibus virtutum 
osoribus oppugnemur , Deum tamen habemus nos 
exaltantem, modo legis ejus non obliviscamur, ne- 
que in calamitatibus languescamus. David enim in- 
quit : Vide dejectionem | meam , et libera me , quia 
legis tue non sum oblitus *. 

Cap. V, v. 1. « Agite itaque, o divites. » Pr:edi- 
cit poenam, amore hominum duetus, ut, peeniteutia 
acia, liberi evaderent à. malis impendentibus, 


FRAGMENTUM IN EPISTOLAM I S. PETRI. 


«'O γὰρ θέλων ζωὴν ἀγαπᾷν. » (5) Ἐνταῦθα τὸ D 


Τίς ; οὐχ ὡς ἀποροῦντος τοῦ προφήτου χεῖται, ἀλλὰ 
μαχαρίζοντος, χαὶ μᾶλλον προτρέποντος, ἴσως χαὶ 
ἀποροῦντος. Οἱ γὰρ πολλοὶ οὐ θέλουσι τὴν ὄντως 
ζωὴν ὑπὸ τῆς τοῦ προσχαίρου δελεαζόμενο!, οὐδὲ 
ἰδεῖν ἀγαπῶσιν ἡμέρας ἀγαθὰς τὰς τοῦ μέλλοντος 
τῇ χατὰ τὰν παρόντα βίον εὐημερίᾳ προσέχοντες. 


(2) Est ille procul. dubio Hesychius, presbyter 
Hierosolymitanus, scriptor s:eculi v, cujus frequens 
est in Catenis speciatim in Psalmos, in quos com- 
mentarius ejus niss. ex parte apud me exstat, men- 
tio. Forte sequens explicatio ad Psalmum xvi, 5, 
3b eo allata fuit. In Corderii tamen Catena in Psal- 


Cap. HI, v. 10. c Qui enim vitam vult diligere. » 
Vox Quis? hoc loco non est prophet: dubitantis, 
sed felicem przedicantis, vel potius excitantis, for- 
tasse tamen etiam. dubitantis. Plerique. enim. non 
amaut vitam vere talem, inescati scilicet a temera- 
ria ista, neque videre desiderant dies felices vite 
imminentis , tranquillitati presentis. vite tantum 
intenti, 


1n05, qui exstat, frustra quisivi quod et de reliquis, 
qu:e hie sequuntur, fragmentis dietum est. 

(3) Locus hie Hesychii procul dubio ex Comment. 
ejus in Psalinos petitus est, ubi xxr, 45. legitur : 
Τίς ἐστιν ἄνθρωπος ὁ θέλων ζωὴν ; In Catena tamen 
Corderiana in Psalmos non legitur, 


1331 


FRAGMENTUM IN 


Cap. 1, v. 6. « Angelosque qui non servaverant A 


principium suum. » In verba ista : Misericordiam 
et veritatem ejus quis exquiret (4) ? Quis enim ejus 
in homines amorem comprehendere, aut veritatem 
cogitando assequi potest? Ob veritatem enim ange- 
lis peccantibus non pepercit : ob humanitatem 
vero scortatrices et publicanos in regnum suum 
admisit. 

(4) Exstant h:ec psal. rxt, 7, unde patet, hiec ex 
Hesychii in Psalmos commentario petita esse. Fru- 


HESYCHII PRESBYTERI 


1392 


EPISTOLAM JUDA. 


€ ᾿Αγγέλους τε τοὺς μὴ τηρήσαντας τὴν ἑαυτῶν 
ἀρχήν. » Ῥητὰ προχείμενα" "Ἔλεος καὶ ἀλήθειαν 
αὐτῶν τίς ἐκζητήσει; Τίς γὰρ αὐτοῦ τὴν φιλαν- 
θρωπίαν χαταλαθεῖν, ἣ τίς λογιστεῦσαι τὴν ἀλήθειαν 
δύναται; ᾿Απὸ μὲν γὰρ τῆς ἀληθείας ἀγγέλων ἁμαρ- 
τησάντων οὐχ ἐφείσατο' διὰ δὲ τὴν φιλανθρωπίαν 
πόρνας χαὶ τελώνας εἰς τὴν βασιλείαν εἰσήγαγεν. 


stra lamen in. Catena. Corderiana in Psalmos hac 
quieres. 


TOY 


AFIOY HXYXIOY 


IIPEXBYTEPOY IEPOXZOAYMON 


ZYNATOTH AIIOPION ὦ ΚΑῚ EIIIAYXEON, 


EKAETEIXA EN EHITOMII EK THX EYATTEAIKHEX XYMQ9ONIAX (2). 


SANCTI HESYCHII 


COLLECTIO DIFFICULTATUM ET SOLUTIONUM, 


EXCERPTA PER COMPENDIUM 


EX EVANGELICA  CONSONANTIA. 


(CorELEmus, Monumenta Greca, t. ΠῚ, p. 1.) 


Difficultas 1. 

Qua ratione Mareus hisce verbis incipiens : Initium 
Evangelii Jesu Christi *, subjunxit: Sicut. scriptum 
est in. 1saia propheta : Ecce ego mitto angelum meum 
ante faciem tuam ?, et que sequuntur? IIzec enim, 
licet. paulo diversis vocibus, non in Isaia posita 
sunt, sed apud Malachiam. 


Solutio. 
Hoc Evangelii principium, sic oportet per hyper- 
batum seu trajectionem verborum legere, Initium 


! Marc. 1, 1,29, ὅ. * Malach. ini, 1. 


b ᾿Απορία. 


Τίνι λόγῳ ἀρξάμενος ὁ Μάρχος xal εἰπὼν, ᾿Αρχὴ 
τοῦ Εὐαγγελίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἐπήγαγεν, Ὡς 
γέγραπται àv Ἡσαΐᾳ. τῷ προφήτῃ " ᾿Ιδοὺ ἐγὼ 
ἀποστέλλω τὸν ἄγγελόν μου πρὸ προσώπου σου, 
χαὶ τὰ ἑξῆς ; Ταῦτα γὰρ, εἰ χαὶ μιχρὸν διαλλαττού- 


λέξεσιν, οὐχ ἐν τῷ 'Haata χεῖται, ἀλλ᾽ ἐν 


σαις ταῖς 
τῷ Μαλαχίᾳ. 
Λύσις. . 
Τὴν εὐαγγελιχὴν ταύτην ἀρχὴν, οὕτω δεῖ xa 
ὑπερθατὸν ἀναγινώσχειν * ᾿Αρχὴ τοῦ Εὐαγγελίου 


᾽ 


NOTE. 


(1) "Azopior, In Synodieo Anglicano, t. II, p. αν 
p. 12. F. ἀποῤῥηθέντων. Corr. ἀπορηθέντων. 
(2) Εὐαγγεμικῆς συμφωγίας. De Hieronymo 


τ IV. Veterum. Analectorum, « Evangelii historiam 
ita consolatoris (an conciliatoris) disserlationibus 
declaravit, ut unicam fore arbitretur, » 


1203 

Ἰησοῦ Χριστοῦ 
ye4Adv μου πρὸ προσώπου σου, ὃς κατασκευάσει 
τὴ» ὁδόν cov ἔμπροσθέν cov " ὡς γέγραπται ἐν 
Ἡσαΐᾳ προφρήτῃ dori βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ. 
Ἔθος γὰρ τοῖς συγγραφεῦσι, τοῖς ὑπερδατοῖς χεχρῆ- 
σθαι, ἕν τε νοήμασι καὶ λέξεσιν ὡς ἐν τῇ πρώτῃ 
τῆς Παλαιᾶ; βίόλῳ,, τῇ Γενέσε: λέγω, μετὰ τὴν τοῦ 
᾿Αδὰμ χατασχευὴν, xaX τὴν τῶν χτηνῶν δημιουρ- 
γίαν, ἡ τῆς Εὕας παραγωγὴ μνημονεύεται, καίτοιγε 
εὐθέως μετὰ τὸν ᾿Αδχμ ἐξ αὐτοῦ δημιουργηθείσης. 
Ka ἐν τῷ ξα' ψαλμῷ xaÜ' ὑπερθατὸν χεῖται τὸ, 
“ἕως πότε ἐπιτίθεσθε ἐπ᾿ ἄνθρωπον ; Φωνεύετε 


πάντες ὑμεῖς, ὡς τοίχῳ κεχιϊιμένῳ καὶ φραγμῷ 
ὠσμένῳ; Ποῖος γὰρ τοῖχος φονεύεται ; Οὕτως γὰρ 
"Ecc πότε ἐπιείθεσθε ἐπ᾽ 


χρὴ νοεῖν * ἄνθρωπον, 


QU.ESTIONES. 


᾿Ιδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω τὸν ἄγ- A Evangelii Jesu Christi. 


1595 
Ecce ego mitto. angelum 
meum ante faciem tuam, qui preparabit viam tuam 
:sicut. scriplum est in Isaia propheta : Vox 
clamantis in deserto *. Solent enim auctores hyper- 


ante te 


batis uti, tum in sensis, tum in verbis, quemadmo- 


dum in primo Veteris Testamenti libro, Genesi 
inquam, post Ado formationem, οἱ 
Eve productio memoratur ; 
eum *; et 


ponitur 


animalium 
creationem, tametsi 
condita fuerit ex Adamo statim post 
LXI eadem figura 


(Quousque irruitis in. hominem? interficitis universi 


psalmo hyperbati 
vos, tanquam parieti inclinato et macerie depulse δ 
Quis enim paries interficitur? S'c autem intelligen- 
dum est: Quousque irruitis in hominem, tanquam 
parieti inclinato. et. macerie. depulse? deinde sic 


ὡς τοίχῳ xexAuéro xal φραγμῷ ὠσμένῳ ; εἶθ᾽ D illud : Interficitis universi vos. Hie. porro circa hy- 
οὕτως τὸ, Φογεύετε zárcec ὑμεῖς. Τοῦτο 0 τὸ ἐπὶ — perbata mos cum reliquis obscuris, duabus de cau- 
τοῖς ὑπερθοατοῖς ἔθος xal τοῖς λοιποῖς ἀσαφέσι, χατὰ — sis per scriplores usurpatur; primo quidem dum 
δύο πρόπους τοῖς συγγραφεῦσιν ἐμφέρεται, " πρῶτον — curam habent contentionis, dein vero ne absque 
μὲν συντονίας &mtpeXoupévor;* ἔπειτα ὃὲ πρὸς τὸ — dilficultate cognitionem sacre Scripture conse- 
ἡμᾶς μὴ ἀπόρως (3) τὴν γνῶσιν τῆς θείας Γραφῆς — quantur, sed per serutationem et tractationem mul- 
χτήσασθαι, ἀλλὰ δι᾽ ἐρεύνης xol Ψηλαφήσεως moÀ- — lam, ut nobis illa non fiat aspernabilis. 
λῆς, ὥστε μὴ γενέσθαι ταύτην ἡμῖν. εὐαπόπτυ- 
στον. 

Ἀπορία. Difficultas 1. 

Πῶς ἐρωτηθεὶς Ἰωάννης ὁ βαπτιστὴς παρὰ τῶν Cur Joannes Baptista interrogatus ἃ Phariszis z 
Φαρισαίων * "HA(ac εἶ ; εἶπεν (4), Οὔ * καίτοι τοῦ — Elias es *? dixit, Non, quamvis Christus de ipso 
Χριστοῦ εἰρηχότος περὶ αὐτοῦ "Αὐτός ἐστιν "HAl«c pronuntiaveriL; Ipse est Elias qui venturus est ΤΥ 
ὁ uéA Aor. ἔρχεσθαι; 

4. 1580. Χ1}γ9. Ὁ Gencm 9252,49, *Psaljpxt 4. '* Joan. 1, 21." Matth: xr; 14- 

NOTA. 


(31 Μὴ ἀπόρως. Aut geminandum μὴ aut potius Q aversabatur, 


scribendum εὐπόρως, ex solemni in scriptis exem- 
plaribus affinitate inter à, εὖ, ev, quam pluribus 
exemplis alibi firmavi, quieque plurimas peperit in 
lbris editis eum varias lectiones, tum mendas. Sic 
iu Joanne Philopono, De nuuui creatione, περὶ o3- 
μοποιΐας. ex Corderio , aut juxta Lambecium, τῶν 
εἰς τὴν Μωυσέως χοσμογονίαν ἐξηγητιχῶν, lib. r, 
cap. 16, p. 54, extrema, ἀσώματοι vice ἐνσώματοι, 
lib. vi, cap. 10, p. 218, ἐννοοῦντες qui εὐνοοῦντες. 
Catena. Marci χιν, 12, ἀπροσφόρως loco VUE E 
gis. Isidorus Pelusiota epist. 199, lib. ὁ xaX 
ἀντί ἰφρασιν τῆς ἀσεύείας (imo εὐσεθεί ἜΝ un epist. 
122, in textu ) Εὐσέόειον ἑαυτὸν χαλέσας. Et vice 
versa, Libelli Synodici cap. 56 De Acacio et Eudoxio 
Ariunis, ὁ δὲ βαπι)εὺς τῇ δυάδι τῆς εὐσεθείας φενα- 
χιζόμενος. corrig. ἀσεῤείας. Alque per eam simili- 
tudinem solvitur quisstio quam annis. superioribus 
proponebant viri Graece, Latine et Gallice docti, quae 
*! eruditorum hujusce urbis ingenia exercuit ; locus 
videlicet Duce. Historias, cap. 20 : ὁ δὲ βασιλεὺς 
Ἰωάννης ἣν μὴ στέργων τὴν σύνοιχον. Ἡ χόρη γὰρ 
τῷ μὲν σώματι χαὶ μάλα εὐάρμοστος " τράχηλος 
DE ιδὴς, θρὶξ ὑποξ ξανθίζουσα, χαὶ τοὺς πλοχάμους ὡς 
ῥύαχας χρυσαυγίζοντας, μέχρι τῶν ἀστραγάλων χα- 
ταρΞομένους ἢ ἔχουσα. ὥμους πλατεῖς, xal βραχίονας, 
χαὶ στέρνα χαὶ χεῖρας ἐμμέτρους, χαὶ δακτύλους 
χρυσταλ)οειδεῖς, χαὶ τὴν πᾶσαν ἡλικίαν τοῦ σώματος 
ἀνωρεπῆ, xot πολὺ εἰς τὸ ὄρθιον ἰσταμένη * ὄψις δὲ 
xa χείλη, xal ῥινὸς χατάστασις, χαὶ DO ὌΝ 
ὀφρύων σύνϑεσις: εὐειδεστάτη παντάπασιν " ὡς ἔπος 
χυδαῖον εἰπεῖν : ἀπ᾿ ἐμπρὸς Ῥεσσαραχοστὴ, xai 
ὑπισθεν Πάτχα. Verum imperator Joanues uxorem 


)- 
*3 


D 


quaimvis decenti esset. corpore, [ormoso 
collo, [lavisque crinibus ; capillos cinciunatos ad. in- 
star radiantis auri ad talos usque defluentes gestabat ; 
lati illi erant. humeri, brachia, pectus et. manus 
egregia proportione composite ; digiti ipsius crystalli 
nitorem ac splendorem imitabantur, corporis statura 
erecta ac. mediocri procerior. Ceterum [ormosissimo 
erat vullu , naso, oculis οἱ superciliis ; ita ut. juxta 
vulgare. proverbium, anterius Quadragesima, pona 
vero Paschali similis esse videretur. ^c merito quidem 
non satisfaciebat przestantissimi Bullialdi interpreta- 
tio, Sophiam eximia et absoluta pulchritudine niten- 
1emi ironice describi; ejusque partes anteriores 
Quadragesimie , posteriores Paschati / comparatas 
fuisse, quod facie macilenta nec florida deformisque 
esset. Mihi vero post aliquantam meditationem in 
mentem venit id quod res est, legi debere ἀειδεστά- 
πῇ non εὐειδεστάση, sensu serio et aperto, ul puella 
Tacie deformis, Quadragesima, tergo scita et elegans; 
Paschati similis vulgo. diceretur. Unde Laonieus 
lib. iv, p. 109 B. ἀηδῆ τὴν ὄψιν nuncupat, Phrantzes 
vero lib. 1, cap. ult. deformem facit, a potiori 
parte. Nee minus faceto adagio joe ulatores nostrates 
de hujusmodi feminis dictitant, Tentation per. der- 
riére, repentance par devant. 

(4) μὰς [εἶ] elzev* Sylabam supplevi quae 
omissa fuerat ob similem consequentem. Idque ge- 
nus vitii frequenter oceurrit. En. ad manum docu- 
menta, Philoponus De mundi creatione vi, 15, extre- 
mo; xa τί δέον. ἐστὶν & συλλογισμοῦ τοῦτο λαυ- 
zog γέγραφεν pro ἐπεὶ 
ἐπὶ αὐτῇ τ. In Catena ad Jeremiam Ghisleriana, cap. 

, Vers. 25, Victor presbyter ; πολυάνδριον δέ φησι 


θάνειν, ἐπ᾽ αὐτῆς αὐτὸ À 


Solutio. 
Non absolute Christus de illo dixit: 
qui venturus est ; 


Ilic est Elias 
sed praposuit: Si vultis recipere, 
hic est. Elias. Hoc autem elocutus est, quod is mi- 
nisterium Eli: adimpleverit. Exstitit quippe Joan- 
nes Pricursor primi Christi adventus, sicut Elias 
erit secundi. 


Difficultas n. 

Quo modo Joannes evangelista inducit Baptistam 
de Christo dicentem sic: Ego nesciebam eum *? Nam 
si nesciebat, quare illum baptizari cupientem pro- 
hibebat ?, dicens que a Matthaeo referuntur. 


Solutio. 

Cum sint quatuor cognitiones; per visum, per 
prophetiam, per auditum, et per experientiam ; 
wribus quidem prioribus non dicit se nesciisse, sed 
quarta, per experientiam videlicet. Hac enim ipsum 
usque ad baptismum, et spiritus contemplationem, 
ignorabat. Sicut et Adam bonum et malum ᾽ς ne- 
sciebat cognitione experimenti. Si enim omnino 
ignorasset, bonum esse obedire Deo, malum non 
obtemperare, non poenas dedisset. 

Difficultas 1v. 

Quam ob rem evangeliste vocationem apostolo- 
rum diverse exposuerunt? Ait siquidem Matth:eus 
dixisse Dominum : Venite post me, et faciam vos 
piscatores hominum "'. Lucas autem post piscium 
capturam retulit Dominum dixisse Petro !*: Ex hoc 
jam homines eris capiens !?, 


Solutio. 

Utraque vocatio vera est, diversis nempe faeta 
temporibus. Nam verbis Andre: inductus Petrus, et 
profectus est ad Dominum ; audiensque ab illo : Tu 
vocaris Cephas **, adhuc piscationem exercuit; de- 
inde, ut Matth:eo placet; reficientes retia !^, ipse et 
Andreas, Jacobus et Joannes, a Christo vocati sunt. 


3: J03n.-5; 9l. 


HESYCHII PRESBYTERI 


A 


B 


1396 

Αὐσις. 
Οὐχ ἀπροσδιορίστως ὁ Χριστὸς 
Οὗτός ἐστιν "HAlac ὁ μέλλων ἔρχεσθαι " ἀλλὰ 
προέταξεν τὸ, Εἰ θέλετε δέξασθαι, οὗτός ἐστιν 
"HA(ac. Τοῦτο δὲ ci 


pi αὐτοῦ εἶπεν * 


, διὰ τὸ τὴν διαχονίαν αὐτὸν 


τοῦ Ἠλιοῦ πεπληρωχέναι. Πρόδρομος γὰρ τῆς τοῦ 
Χριστοῦ παρουσίας Ἰωάννης γεγένηται, xax 
Ἠλίας τῆς δευτέρας γενήσεται. 

᾿Απορία. 


Πῶς ᾿Ιωάννης ὁ εὐαγγελιστὴς ἐχτίθεται τὸν Βα- 
πτιστὴν (D) περὶ τοῦ Χριστοῦ λέγοντα, ὅτι ᾿Εγὼ οὐκ 
ἤδειν αὐτόν; Ei γὰρ οὐκ ἔδει, πῶς βαπτισθῆναι 
θέλοντα διεχώλυεν αὐτὸν, λέγων ἅπερ τῷ Ματθαΐίῳ 
ἱστόρηται. 

Λύσις. 

Τεσσάρων γνώσεων οὐσῶν * τῆς ὃ! ᾿ὄψεως, τῆς διὰ 
προφητείας, τῆς δι᾽ ἀχοῆς, τῆς διὰ πείρας" ταῖς μὲν 
τρισὶν οὐ λέγε: αὐτὸν ἢγνοηχέναι, ἀλλὰ τῇ τετάρτῃ 
τῇ διὰ πείρας. Ταύτῃ γὰρ αὐτὸν μέχρι τοῦ βαπτί- 
σμᾶτος, χαὶ τοῦ Πνεύματος θεωρίας, ἠγνόει. ΚΚαθά- 
περ xol ᾿Αδὰμ, τὸ χαλὸν χαὶ πονηρὸν οὐχ ἤδει τῇ 
διὰ πείρας γνώσει. Εἰ γὰρ παντελῶς tiyvózt, ἀγαθὸν 
μὲν τὸ ἀχοῦσαι Θεοῦ, χαχὸν δὲ τὸ 
ἂν ἐχολάζετο. 


παραχοῦσαι, οὐχ 


᾿Απορία. 

Τίνος χάριν τὴν τῶν ἀποστόλων χλῆσιν διαφόρως 
οἱ εὐαγγελισταὶ ἐχτίθενται ; Ὁ μὲν Ματθαϊός φησι 
εἰρηκέναι τὸν Κύριον" Δεῦτε ὀπίσω μου, καὶ acuj- 
cw ὑμᾶς ἁλιεῖς ἀνθρώπων. Λουχᾶς δὲ μετὰ τὴν 


τῶν ἰχθύων ἄγραν ἱἰστόρησε τὸν Κύριον εἰπεῖν τῷ 
Πέτρῳ: Ἀπὸ τοῦ νῦν ἀγθρώπους ἔσῃ ζωγρῶν. 
Ἰωάννης δὲ ἑτέρως. 
Λύσις. 

ἐρα χλῆσις ἀληθὴς, ἐν διαφόροις γενομένη 
ἐου λόγοις ἐναχθεὶς ὁ Πέτρος, 
by Κύριον, 

Σὺ χἀληθήσῃ Κηφᾶς. xo τὰ ἑξῆς, πάλιν 
ἁλίᾳ ἐσχόλαζεν " εἶτα, χαθὼς Ματθαίῳ δοχ 
Καταρτίζοντες τὰ δίκτυα, αὐτός τε xaX ᾿Ανδρέας, 


Ἕχατ 
χαιροῖς. Τοῖς γὰρ ᾽Ανδρ 
ἀπῆλθεν πρὸς 


xai ἀχούσας παρ᾽ 


τὴ , 


!J ? Matth. i, 14. 19 Gen. 1n, 5, 22, 11. Matth. 1v, 19. !? Luc. v, 10. !? Joan. 1, 59. 
ἀν jbid. 49. 15 Matth. 1v, 21. 
NOTA. 


ἐνταῦθα, τὰς νεχυομαντίας ἐποίουν. Add. ἔνθα ante D tur person: electorum. Unde noverunt populi meriti 


τάς. Mia Catena; Joan. v, 21, ex Didymo : Οὐ γὰρ 
ἕτερα χτίζοντος τοῦ Πατρὸς, : pa οὐσιοῖ ὁ Υἱός. 
Ἠχολούθει γὰρ τούτῳ, δύο ἡλίους, xai ἔχαστον τῶν 
διττὸν εἶναι" ἀλλ᾽ οὐ φαίνεται οὕτω ἔχοντα τὰ γτί- 
σματα. Insigni mendo, atque sic sanando, ἕκαστον ὄν- 
των. « Non. enim alia creante Patre, aliis dat esse 
Filius. Sequeretur enim hinc, duos soles, et unuim- 
quodque eorum quie sunt duplex esse: verum non sic 
sese res create habere videntur. » Ad Leonem Isau- 
rum Gregorius R. P.óvai πᾶσαι βασιλεῖαι τῆς Δύσεως 
[ὡς] Θεὸν ιον ἔχουσι. (Quem. omniu. Occidentis 
regna velut. Deum terrestrem hiabent.1n synodo Pho- 
tiana, Oxoniensis synodici, it, 11, 282, E: ἵνα χυρωθῇ 
pro ἵνα ἀχυρωθῇ. Canone ὁ Gregorii Nysseni, etiam 
apud Matthaeum monachum litt. H, e. 1, τρίτης loco 
τριττῆς, e mss. quoque. Et apud Latinos, epistola 58 
inter Bonifacianas : « Accusamur apud eum ab his 
qui nobis invident. » Imo apud Deum epist. 75. 
« Interdum enim et juxta meritum plebium, eligun- 


ἔτε 


RTI 


ἐπιγει 


sui regimen priversi suscepisse pontifices. » Ubi 
tria errata tollas velim, rescribendo : « Noverint po- 
puli meritis sui, regimen perversi suscepisse ponti- 
fices. » Idem Bonilacius Moguntinus De sancto Li- 
vino, p. 249 : « Sed non ita ininjuriatus emigra- 
bit. » Male editum injuriatus. Denique Philastrii 
Heresi antepenult, : « Credentium recte atque pau- 
corum perfecte lectio (electio) nuntiabatur per an - 
gelum affutura ; ut dictum est: Multi vocati, pauci 
electi. » 

(Ὁ) Τὸν Baaciwezür. Agens de Joanne Baptista 
Anonymus Velicanus citaverat Clementis Alexan- 
drini Stromateum v, loco qui habetur edit. Paris, 
p. 975, priusquam librario placuisset nobis obtru- 
dere Stromatimm librum. xcv, immani et. ridiculo 
post veterum testimonia augmento. Ponatur itaque 
in Catena pro ἐν με΄ στρώματι, ἐν ε΄ στρώματι,, vel 
στρωματεῖ Marc. I. vir. 


1397 

"làxo60; xai Ἰωάννης, ὑπὸ Χριστοὶ 

" ἢ 3 : ἜΝ ἈΣΤῊΡ 

Εἶτα, καθὼς Λουχᾶς ἱστορεῖ, μετὰ τὴν τῶν ἰχθύων 
9 ραν, εἰληφό- 


ο-: 
--ε 
MJ 

8 

x 
m 

τς 
7o 
-—- 

o 

- 
ὧν 

da 
«ϑὸῪι 

e 

e 

c 

x 

S. 
Ἔ 

ta 

c 
d* 

Ώ 

-- 

«ἢ 

T 

a 

τὸ 

c 


πες, 
ἠχολούθησαν. 


χαὶ θάμδους πλησθέντες, ὁλοχλήρως αὐτῷ 
᾿Απορία. 

Τίνος χάριν ὁ Ματθαῖος χαὶ ὁ Λουχᾶς ἐνηλλαγμέ- 
νως τοὺς πειρασμοὺς προσενεχθῆναι ὑπὸ τοῦ διαθό- 
λου τῷ Κυρίῳ ἐξέθεντο, ἐν τῷ πτερυγίῳ xai ἐν τῷ 
ὑψηλῷ ὄρει (6) ἀναχθέντι ; 

Λύσις. 

Οὐχ ἐναντιολογία τοῦτο " διά τε τὸ ἐν στιγμῇ χρό- 
νου ἑκάτερον γεγενῆσθαι, διά τε τὸ συμπεπλεγμένον 
τῆς χενοδοξίας, ὑπερηφανίας τε χαὶ φιλ 
ἅπερ ὑπέλαθεν αὐτῷ ὁ ἐχθρός " ὧνπερ τό τε 


τε 


πτερύ- 
γίον, τό τε ὑψηλὸν ὄρος, ὑπῆρχε σύμθολον * τῷ μὲν 
εἰπεῖν, Bá.Ae σεαυτὸν κάτω, εἰς χενοδοξίαν αὐτὸν 
ἐρεθίζων * τῇ δὲ ὑποσχέσει τῆς δόσεως τῆς δειχθεί- 
σῆς αὐτῷ ἀπατηλῆς δόξης, εἰς φιλαργυρίαν χαὶ τύ- 
φὸν αὐτὸν προτρεπόμενος. ᾿Αλλ᾽ ἐν ἑχατέρᾳ πάλῃ 
πτωματισθεὶς χατῃτχύνθη. 
᾿Απορία. 

Τίνος χάριν παρηλλαγμένως τοὺς 
Ματθαϊός τε χαὶ Λουχᾶς ἀνεγράψαντο ; 
Λύσις. 

Ὅτι διαφόροις χαιροῖς ἐλέχθησαν. Οἱ μὲν ἐν τῷ 
ὄρει χαθημένου τοῦ Κυρίου, xal τῶν μαθητῶν αὐτοῦ 


μακχαρισμοὺς 


περιεστώτων, χαὶ τοῦ λυιποῦ ὄχλου χάτω ἑστηχότος 

xal ἀχριωμένου. Οἱ δὲ ἐν τόπῳ πεδινῷ παρὰ τοῦ 

Κυρίου πρὸς τοὺς ἀποστόλους ἐξεφώνησαν. 
᾿Απορία. 

Διατί Ματ-θαῖος μὲν μετὰ τοὺς μαχαρισμοὺς xaX 
τὸν ἑχατόνταρχον, φησὶ τὸν [Κύριον εἰσελθεῖν εἰς τὸν 
οἶχον τοῦ Πέτρου, χαὶ θεραπεῦσαι τὴν πενθερὰν 
αὐτοῦ * Λουχᾶς 6E προλεχθῆναι τοὺς μαχαρισμοὺς, 
πρὶν προσελθεῖν τὸν ἑχατόνταρχον, φησὶ τὸν Κύριον 
ἰάσασθαι αὐτήν ; Τίνος δὲ χάριν xat τὸν παράλυτον, 
Ματθαῖος μὲν εἰς τὴν ἰδίαν πόλιν τῆς Ναζαρὲτ, 
Μάρχος δὲ xoi Λουχᾶς εἰς Καπερναοὺμ, Ἰωάννης 
0i ἐν Ἱεροσολύμοις λέγει τὸν Κύριον ἰάσασθαι ; 

Λύσις. 

Ἐχ τούτων δείκνυται μὴ μόνον τοὺς μαχαρισμοὺς 

ἐχ δευτέρου ἐχθέσθχι τὸν Κύριον, ἀλλὰ διαφόρους 


QU.,ESTIONES 


ἐχλήθησαν. A Postea, quemadmodum narrat. Lucas, post piscium 


C 


16 Luc. y, 9. !* Matth. 1v,4, etc. ; Luc. 1v, 4, ete. 


*o Luc. iy, 38. ..?! Matth. 1x, 4. |. 2? Joan. v,. 2. 


1388 


capturam, eum ex operibus experientiam cepissent 
virtutis illius, ae stupore repleti fuissent. '^, om- 


nino secuti sunt eum. 


Difficultas v. 

Qua de causa. Matthzeus et Lucas. diverso ordine 
tentationes Domino per diabolum illatas fuisse re- 
tulerunt, in. pinnaculum et in excelsum montem 
adducto “7 ? 

Solutio, 

Non hoe est contradictio, tum quia utrumque 
momento temporis contigit; tum ob connexionem 
inanis glori, superbie et avariti:e, quie vitia ipsi 
suggessit inimicus, quorumque symbolum erat pin- 
naculum et mons exeelsus ; dicendo, Mitte te deor- 
sum, ad vanam gloriam eum incitans, promissione 
autem doni ostensze illi fallacis glorize, in avaritiam 
el fastum inducens. Verum in utraque lucta deje- 
ctus ignominia affectus est. 


Difficultas. v1. 

Quare permutato ordine beatitudines Mattlizeus. et 

Lucas conscripserint !9. 
Solutio. 

Quia variis temporibus dictze fuerunt. llle. qui- 
dem Matthzei, cum Dominus sedisset in monte, dis- 
cipulique ejus circumstarent, et reliqua turba infra 
staret atque audiret. H:;e vero Lue:e, in loco campe- 
stri pronuntiate sunt à Domino ad apostolos. 

Difficultas vn. 

Cur Matth;us quidem — post beatitudines οἱ 
centurionem, ait Dominum intrasse in domum 
Petri, et curasse socrum ejus !? ; Lucas vero, ante- 
quam beatitudines prolatze fuissent, antequam ac- 
cessisse centurio, dicit Dominum eam sanasse ὅδ) 
Quare etiam paralyticum a Dontino sanatum fuisse *! 
dicit Matthzeus in sua civitate Nazareth, Mareus et 
Lucas in Capernaum, Joannes Iierosolymis ** ? 

Solutio. 

Ex his patet non modo Dominum bis protulisse 
beatitudines, sed et. diversis leprosis ac paralyticis 
sanitatem contulisse. Siquidem illas apud Mat- 


15 Matth. v, 5; Luc. vi, 90. !? Matth. viri, 14. 


NOTAE. 


(6) Er τῷ iinAQ ὄρει. Petrum Possinum, homi- D examino : ἀνέθη ὁ Ἰησοῦς εἰς τὸ ἱερόν, Οὐδα μοῦ 


nem non indoctum, immerito turbaverunt. verba 
Catenz in Marcum, circa tentationem Dominicam, 
non adeo sane obseura : Διὰ τοῦτο δὲ ὡς ἐπὶ τὸ 
πλεῖστον ἀναθαίνει - ἵνα τῇ ἐρημίᾳ τοῦ τόπου θαῤ- 
ῥήσας, θρασύτερον προσδάλῃ αὐτῷ ὁ διάθολος. 
E:w0z γὰρ μεμονωμένοις ἡμῖν οὖσιν ἀεὶ ἐπιτίθε- 
502:. Woc est, Propterea vero ut plurimum ascendit ; 
seu, Christus plerumque in montem ascendisse 
refertur ab evangelistis : Ut loci solitudine fretus 
diabolus, audacius cum ipso congrederetur. Solet 
enim in nos semper irruere , cum ab. aliis seqregati 
ac soli sumus. Accipe loeum notabilem orat. 117, 
t. V. Chrysostomi Saviliani p. 735, extrema, quem non 


ε 
σχεις χαταθαίνοντα. ᾿Ανέθαινεν ἀπὸ Ἰεριχὼ εἰς Ὶ 
σόλυμα, ἀνέθη εἰς τὸ ὄρος. Ὅπου γὰρ Θεὸς, ἐ 
ἀνάθασις. Μαχάριος ἀνὴρ, οὗ ἐστιν ἀντίληψ 
παρὰ σοῦ, Κύριε, αἱ ἀναθάσεις σου ἐν τῇ χαρδίχ 
αὐτοῦ. Ὅπου ἀρετὴ, ἀνάθασις, ὅπου xazía, χατά- 
θχσις. Ῥῦσαί μὲ ἀπὸ τῶν χαταδαινόντων εἰς λάχ- 
xov. ld est, Ascendit Jesus in templum. Nusquam 
invenies illum descendere. Ascendit a Jericho [Hieroso- 
lymam.. Ascendit in montem. Ubi enim Deus, ibi et 
ascensio. Beatus vir cujus est auailium abs te, Domi- 
ne; ascensiones (uc in corde ipsius. Ubi virtus, ascen- 
sio ; ubi vitium , descensus. Eripe me a descendenti- 
bus in-lacum. 


1399 
te 


pro ceteris, elocutus. est? Unde οὐ universalius 


um ?? 


eas exposuit. Post quas descendens de monte, le- 
prosum purgavit, euravitque puerum centurionis et 
Petri. socerum. Lucas vero post. electionem duode- 
cim ?* et nominum eorum manifestationem, narrat 
Christum. Dominum stantem in loco campestri, 
beatitudines ipsis promulgasse. Quocirca in eorum 
persona effert. Consimili modo et 
uterque, ille a Matthixxo. et ille a Luca scriptus **, 
diversi fuerunt, quamvis ambo essent habitatores 
Capernaum. Hle namque per se Dominum rogavit ; 
hie vero per seniores ; et hie pro servo, ille pro filio. 
Solet enim Scriptura filio dare nomen pueri. Sed et 
ex paralyticis, alius est. ille qui a Luca. et Marco *? 
refertur per tegulas submissus, et alius per Mat- 
teum inter suam e telonio vocationem descri- 
ptus 37, et alter qui in probatiea piscina Hierosoly- 
ijis ἃ Joanne narratur "ὅς 

σθῆνα!: * 


centurionum 


a 
Difficultas vut. 

Qua ratione Matthzeus seripsit duos diemoniacos 
oecurrisse Domino in regione Gergesenorum ὃ, 
Marcus autem et Lucas unum retalerunt ?? ? 

Solutio. 

Quia cum mult: curationes, sermonem et men- 

lom superantes, a Domino edit:e fuerint, utrumque 


38. Matth. v, 5 seqq. 


3e DATO VI? 175 
*TMMatUh IS, 19: 


19 ΟΠ εν 2. 


HESYCHII PRESBYTERI 


, ante. electionem duodecim apostolorum A λεπροὺς xai παραλυτιχοὺς ἰάσασθαι. Τοὺς piv γὰρ 


p 


xal Év:po; ὁ παρὰ τῷ Ματθαίῳ μετὰ τὴν αὐτοῦ (8) ἐκ τοῦ τελωνίου 
τερος ὁ £y τῇ προδατιχῇ χολυμδήθρᾳ (9) ἐν Ἱερουσαλὴμ ὑπὸ Ἰωάννου ἐχτεθείς. 


*5 Matth. viri, 5; Luc. vir, 
?9 Matth, viri, 28. 


1109 


παρὰ τῷ Ματθαίῳ, πρὸ τῆς ἐχλογῆς τῶν δώδεχα ἀπὸ 
τῶν λοιπῶν, προσεφώνησεν. Ὅθεν xax χαθολιχώτε- 
Qo» τούτους ἐξέθετο ^ μεθ᾽ cüg χατελθὼν ἐχ τοῦ 
ὄρους, τὸν λεπρὸν ἐχάθηρε, xaX τὸν τοῦ Exaxovzáo- 
χου παῖδα, xai τὴν Πέτρου πενθεράν. Λουχᾶς δὲ 
μετὰ τὴν ἐχλογὴν τῶν δώδεκα, χαὶ τὴν τῶν ὀνομάτων 
αὐτῶν φανέρωσιν, ἐπὶ τόπου πεδινοῦ στάντα τὸν Κύ- 
ἐχτίθεται τὸν Χριστὸν, τοὺς μαχαρισμοὺς, αὖ- 
τοῖς ἐχφωνῆσαι. “Ὅθεν xal εἰς τὸ αὐτῶν πρόσωπον 
Ὡσαύτως δὲ xal ᾿τῶν ἑχατοντάρχων 
ἑχάτερος, 0 τε παρὰ τῷ Ματθαίῳ, ὅ τε παρὰ τῷ 
Λουχᾷ γεγραμμένος, ἕτερος ἦν, εἰ χαὶ τῆς Καπερ- 
ναοὺμ ὑπῆρχον ἑχάτεροι οἰχήτορες. Ὃ μὲν γὰρ δι᾽ 
ἑαυτοῦ παραχαλεΐ τὸν Κύριον * ὁ δὲ διὰ τῶν πρεσόυ- 
τέρων " χαὶ ὁ μὲν περὶ δούλων ", ὁ ὃὲ περὶ υἱοῦ * 


z ^ 


παῖδα γὰρ τῇ Γραφῇ σύνηθες τὸν υἱὸν ὀνομάζεσθαι. 
uu i à E 


Καὶ τῶν παραλύτων δὲ, ἕτερος μὲν ὁ παρὰ Λουχᾷ 
xi Μάρχῳ (7) ἱστορηθεὶς διὰ τῶν χεράμων χλλα- 
χλῆσιν ἀναγραφείς * xat 

᾿Απορία. 


Πῶς ὁ Ματθαῖος (10) δύο δαιμονιῶντας συναντῆσαι 
τῷ Κυρίῳ ἐν τῇ Γεργεσηνῶν (11), ἔγραψεν, ἕνα δὲ ὁ 
Μάρχος χαὶ Λουχᾶς ἱστόρησαν ; 
Λύσις. 
Ὅτι πολλῶν ἰάτεων, λόγον xai νοῦν ὑπερδαινου- 
σῶν, παρὸ. τοῦ Κυρίου γεγενημένων, ἑκάτερον τῶν 


9 


36 Lue, v, 19; Marc. n; 4. 


39 Marc. v, 4; Luc. viri, 26. 


VARUE LECTIONES. 


ἃ An δούλου. 


NOTA. 


(Δ Καὶ Μάρκῳ. Mendum occupat interpretem C ἤγουν κολυμθήθρα, omnino scribendum, χόλυμθος, 


Victorem Antiochenum οἰχονομίζοντες pro ot χομέ- 
ζοντες. Moc per se patebit cuilibet legenti. Unde 
nee scriptos eodices versare , nec locum proferre 
volui. 

(8) Μετὰ τὴν αὐτοῦ. Vel erratum memoriz est, 
si nempe μετὰ sit post, vel μετὰ accipi dehet in eo- 
dem sensu ae xazà, inler, cum, vel denique ipsum 
κατὰ substituendum est. S:wpe enim confundun- 
tir, maxime quando per compendium exarantur. 
Sic Procemio Caten:e in Job legas hiec Olympiodori : 
Οἱ μὲν γὰρ τοῦ ἁγίου ὑπεραπολογούμενοι, λέγουσιν 
ὅτι πρὸ τῆς χάριτος γεγονὼς, καὶ μηδὲν ἐλπίζων 
ἔπεσθαι χατὰ τόνδε τὸν βίον, ἐπειδὴ τῆς τῶν ὁρωμέ- 
νων εὐδαιμονίας ἀφῃρέθη, χρημάτων xai παίδων, 
χαὶ τῇ ἀνηχέστῳ περιεθέθλητο νόσῳ, εἰχότως ἐδυτ- 
χέραιυεν. At cum 1pse contextus, tum loca alia 
ejusdem Catenze p. 87, 98, 187, 279, 510 et 544, 
postulant. μετὰ τόνδε τὸν βίον. Alii enim, hominis 
sancti. defensionem. suscipientes, non. immerito eum, 
qui gratiam «iate precesserat, et nihil post prassen- 
tem vitam fore sperabat, postquam visibilium omnium, 
divitiarum ac liberorum, felicitate orbatus esset, et in 
morbum immedicabilem incidisset, calamitatem egre 
tulisse dicunt, Sect. 4, cap. 47 Mistori: concilii 
Florentini Syropulani, κατὰ τὸ Σάδθατον τῆς tu- 
ρηφάγου. Apud Lambecium Biblioth. Cesar. lib. 
viri, pag. 509, sub nomine Gennadii Scholarii, μετὰ 
τὸ Σάδξατον τῆς cvpogáyov. 

(9) Ποιιυμδήθρᾳ. 1n Vita Silvestri Pap:e per Com- 
belisium edita p. 275 : εἰ γενέσθαι χόλυθος, 


οφε: 


Ὀ 


Euchologii p. 419, 451, χολύμθιον. Κολυμόεῖον. 

(10) Πῶς ὁ Macz0üaicc.Mistoria Evangelica pessime 
accepta jacet in Pauli Orosii Apologetico de arbitrii 
libertate, p. 742 : « Qui (demones) propria damnati 
conscientia voeiferanturad Dominum : Quid tibi et 
nobis, Fili Dei? Quid venisti ante tempus perdere 
nos? Quos cum intellisas de constitutione judicii 
confidentes, cape certissimum ipsius contra te 
exemplum. Si illos in oppressione miserit homines 
comprehensos, ultimo tunc judicio intelligis esse 
damnatos. » Quis explicet h:ee? Tu me vindice le- 
gito, « confitentes, » et « miseri hominis. » Sensus 
fiel aptus ae perspieuus. 

(11) Pepyec ror. Evangelicos textus nequaquam 
expendo ; quippe qui suos habeant satis diffusos in- 
Qerpretes ; sed si qui inter legendum observatu 
digna occurrerunt, ea non extra rem appono. Cu- 
jusmodi sunt verba Epiphanii, h:eresi 60, cap. 55 : 
Ἐλθὼν εἰς τὰ μέρη τῆς Γεργεσηνῶν, ὡς ὁ Mápxo; 
λέγει, ἣ ἐν τοῖς ὁρίοις τῶν Γεργεσηνῶν, ὡς ὁ Λουχᾶς 
φησι, ij Γαδαρηνῶν, ὡς ὁ Ματθαῖος, ἣ "Γεργεσαίων, 
ὡς ἀντίγραφά τινα ἔχει * τῶν γὰρ τριῶν χλήρων ὁ 
τόπος ἀνὰ μέσον ἣν. Primo siquidem lemere argui- 


"qur sanctus doetor, in tanta exemplarium. omnis 


satis varietate. Deinde verisimilius fit scripsisse 
eum secundo Γερᾶσηνῶν, ut lres sorles faceret, 
Gergesenorum , Gerasenorum , οἱ Gadarenorum, 
quam bis Γεργεσηνῶν, quasi Gergeseni a Gergesaels 
distinguerentur, idque id eodem confinio. 


1101 


Μάρχος χαὶ Λουχᾶς ἐμνημόνευσαν, τοῦ ἐν τῇ χώρᾳ 

τῶν Γεργεσηνῶν ὑπ᾽ αὐτοῦ ἰαθέντος " τῶν δὲ δύο 

τῶν εἰς τὴν χώραν τῶν Γεργεσηνῶν ἰαθέντων, ὁ 

Ματθαΐος.“Ὅθεν οἱ μὲν μετὰ τὴν ἴασιν οὐ μνημονεύ- 

σονται, δεηθέντες τοῦ Κυρίου ὥστε συνεῖναι αὐτῷ * 

ὁ δὲ ἱστόρηται τοῦτο πεπραχώς. : 
᾽Απορία. 

Τίνος χάριν Ματθαῖος xaX Λουχᾶς φησιν εἰρηχέ- 
ναι, τὴν εἰς τὸν Υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἁμαρτίαν συγ- 
χωρεῖσθαι, τὴν δὲ εἰς τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον μὴ συγχω- 
ρεῖσθαι * τοῦ Κυρίου λέγοντος περὶ τοῦ Πνεύματος 
tcn zi ἐκ τοῦ éuoU «1ήψ'εται, xal ἀναγ- 

ΛΑύσις. 

Τὴν εἰς τὸν Υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου βλασφημίαν, ὡς 
χατὰ ἄγνοιαν διὰ τὰ πάθη τῷ ἀνθρωπίνῳ τοῦ Κυρίου 
συγχρίματι προσαγομένην, εἶπεν διὰ μετανοίας 
συτϊχωρεῖσθαι " τὴν δὲ εἰς τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, τουτ- 
ἐστιν f| εἰς τὴν αὐτοῦ θεότητα, χαθ᾽ ὃ Πνεῦμα ὁ 
Θεὸς, ἣ εἰς τὴν οὐσίαν τοῦ ζωοποιοῦ Πν 
υξτὰ τὴν τῶν θεοπρεπῶν σημείων xai 


Deui; εἰχότως ἀσυγχώρητον ἕφη, ὡς οὐχ 
ἄγνοιαν * διὰ τὸ παρεσχηχέναι αὐτοῖς πεῖραν τῆς 
α΄ *50 δυνάμεως * ἔπειτα δὲ διὰ τὸ xa ἐν τῇ Παλα!ᾷ 
νῶσιν τὴν περὶ τοῦ Πνεύματος. 
Δυσχξρὲς γὰρ, εἰ b χαὶ ἀδύνατον, τοὺς ἑχουσίως ἐν 
γνώσει ἀσεδοῦντας, mouo9évvag τῇ θεομάχῳ 
γνώμῃ, τὸ μεταδάλλεσθαι, χατὰ τὸ ἐν τῷ Ἱερεμίᾳ 
γεγραμμένον * Εἰ ἀν)ιώξεται (19) Αἰθίοψ" τὸ δέρμα 
αὐτοῦ, καὶ πάρδαιϊις τὰ ποικίϊματα αὑτῆς. 


πετρανῶσθαι τὴν Y 


A 
τξΞ 


Γούτους ὁ Θεολόγυς, ἁμαρτάνοντας πρὸς θάνατον 
: "iss ANE ; CUENCA 
χέχληχε. Τὸ δὲ μὴ ἐν τῷ παρόντι, μήτε ἐν τῷ μέλ- 
λοντ' (15) συγχωρεῖσϑα!, δείκνυσι, τινὰ μὲν τῶν 
ἁμαρτημάτων ἐνταῦθα συγχωρεῖσθα! διὰ τῶν λαδόν- 
AST LETS Su UE - 
των ἐξουσίαν δεσμεῖν χαὶ λύειν, τινὰ δὲ ἐν τῷ μέλ- 

lov “ - Ξ -- ἡ ó t 
λοντι, ὅτε τῶν .1ογισμῶγ' xcci yopoUrzov, i| xal 
ἀποιϊογουμένων, τὴν νιχῶσαν ψῆφον ὁ χριτὴς 
- a CT ^ , 

δωρήσεται τοῖς ἄξια ταύτης πράξασιν. 


31.32 beim M. , Ξ : 
Matth. xit, 52; Luc. xir, 10. 38 Joan, xvi, 14. ?* Joan. 1v, 24. 99 Jerem. xui, 25. 55 | Joan. v, 


* Rom. xt, 45.. 35 Apocal. ar, 17. 


QU.ESTIONES. 
σημείων τούτω" minpxztx:. Καὶ τοῦ μὲν ἑνὸς, A horum miraculorum perpetratum est, Et 


D 


1102 
unius 
quidem Marcus et. Lucas mentionem fecerunt. de 
illo qui in regione Gergesenorum ab ipso sanatus 
est; duos vero in eadem regione sanatos Matthzeus 
commemorat. Proinde hi non memorantur post sa- 
nitatem deprecati Dominum ut essent cum illo; at 
ille hoc fecisse narratur. 
Difficultas 1x. 

Quam ob causam Mattheus et Lucas aiunt dixisse 
Dominum, peccatum in Vilium hominis condona:i, 
in Spiritum sanctum non condonari ?'-3* ; cum de 
Spiritu sancto dixerit Dominus, Quia de meo acci- 
piet et annuntiabit vobis ?!? 


Solutio. 

Blasphemiam in Filium hominis, veluti ex igno- 
rantia ob perpessiones humano Domini conrposito 
illatam, dixit per poenitentiam condonari; blasphe- 
miam vero in Spiritum sanctum, hoc est, aut in 
ipsius divinitatem, in quantum Spiritus est Deus **, 
aut in substantiam vivifiei: Spiritus, post signorunt 
prodiziorumque Deo dignorum ostensionem, merito 
venia carere inquit, eo quod illis exhibuerit speci- 
men virtutis sux ; deinde etiam quia in Veteri Te- 
stamento patefacta est cognitio de Spiritu sancto. 
Difficile enim est, vel et impossibile, eos qui sponte 
cirea cognitionem impie agunt, utpote in sententia 
contra Deum pugnante infectos, mutari, juxta illud 
quod apud Jeremiam scriptum est : Si mutabit 
JEihiops pellem suam, et. pardus varietates suas **. 
Hlos Theologus vocavit, peceantes ad mortem 35, [Ulud 
autem, Neque in priesenti neque in futuro condo- 
nari, ostendit, quedam peccata hic dimitti per eos 
qui acceperunt potestatem ligandi et solvendi, alia 
vero in futuro seeulo, quando cogitationibus accu- 
santibus, aut. etium. defendentibus 97, victori: calcu- 
lum judex donabit iis qui digna eo calculo fece- 


TinU s 


16. 


VARUE LECTIONES. 


b An fj. 


NOTA. 


9" , τ . , fuo : . - L ^ - Y τ᾿ A 
(12) 'A-A4d£ecar, Nullius bonz frugi Philoponiana D ναται, 209 πηγάζειν δαψιλῶς τὴν ἑαυτοῦ χρηστότητα 


1, de mundi creatione, 1: Τίς ἡ τῶν οὐρανῶν οὐσία, 
χαὶ εἰ τῶν ὑπὸ σελήνην ἑτέρα, χαὶ εἰ ταῖς χινήσετιν 
αὑτῶν ἣ οὐσία συνεξελάσσονται. Quaenam sit substan- 
tia. celorum ; et an alia sit rerum sublunarium , et 
ἀπ una cum. motibus eorum substantia simul. expel- 
latur. Pretio suo reddes hac ratione : Ai οὐσίαι 
συνεξαλλάσσονται. Substantie simul immiutentur. Ut 
cap. 6, extremo , de celo, τῆς μεταδολῆς τῶν 
ἀπὸ φύσεως γινομένων ὑπάρχει τῇ χινήσε, συναί- 
τιος. Motu suo. simul quoque causa mutationis rerum 
naturalium exsistit. Lib. n1, cap. 12, συνεξαλλάττε- 
σθα!, non συνεξαλάττεσθαι. 1 

(15) Tuwà δὲ £v τῷ uéAorvei, Leo. Allatius in 
opere De purgatorio, pag. 929 , 950, profert locum 
ex Pachomii Vita, hue pertinentem, hieque afferen- 
dum, uL corrigatur : Πηγὴ γὰρ ὑπάρχων ἀγαθότη- 
τὸς 6 θεὺς, ζητεῖ προφάσεις, Ov ὧν πράξασθα: δύ- 


ἐφ᾽ ἡμᾶς, καὶ ἀφιέναι ἁμαρτήματα, μὴ μόνον ἐν τ 
αἰῶνι τούτῳ, ἀλλὰ χαὶ ἐν τῷ μέλλοντι. Εἰπὼν γὰρ 
περὶ τῶν βλασφημούντων € τὸ Πνεῦμα τὸ ἄγιον, μὴ 
νῦν, μὴ ἐν τῷ μέλλοντι αἰῶνι συγχωρήσεως ἀπολαύειν, 
χατὰ τὸ σιωπώμενον ξζωχε νοεῖν, ὡς εἰ ἣν τις ὁῷ 
10933 (scribe meo periculo, ὀφελοῦσα vel ὠφελοῦσα) 
ἐπέχεινα τοῦ παρόντος 


- βίου συγγνώμη, ἔδωχεν 
ἄν. ld est : Deus enim cum sit [ons bonitatis, occa- 
siones querit per ea que [acere potest, ut benignita - 
tem suam super nos abundanter effundat, remittat que 
peccata, non solum in hoc secu lo, sed etiam in futuro. 
Nam dum dicit eos qui blasphemaverint in Spiritum 
sanctum, neque nunc, neque in. [uturo seculo veniam 
comsecuturos , Llacile intelligendum. tradit, quod si 
quapiam esset ultra praesentem vitam utilis indulgen- 
lia, eam utique concessisset. : 


1403 HESYCHII PRESBYTERI 


Difficultas x. 

Cujus rei. gratia. Matthzeus introducit principem 
Synagog:e Christo loqui de filia sua. quasi jam de- 
functa ὅ5 5 Marcus vero. et Lucas, tanquam in peri- 
culo mortis constituta *^? Et cur. de muliere quae 
sanguinis flusumi patiebatur *' narrat. Matthaeus, 
absque ullo negotio interposito illam per Christum 
fidei ergo beatam priedicatam fuisse ; at Marcus et 
Lucas, sanatam esse simul ac tetigit, beatam vero 
postea przedicatam **? 

Solutio. 

Scire oportet, non unum signum, sed diversa per 
as conscripta fuisse. Qui etenim simpli- 
ciler princeps vocatur *?, erat. verisimiliter ethni- 
cus, iile apud Matthzum; unde et tibicinibus ad 
luetum utebatur; quod Judzis non licebat. In Luca 
vero et Marco Synagogw princeps et Jairus nomi- 
natur. Et ilie quidem Christus cum solummodo 
manum tetigisset, suscitavit; hie autem etiam in- 
clamavit puellam, sieque exsuscitavit, Pari modo 
iniraculum circa mulierem fluxu sanguinis laboran- 
tem, relatum ἃ Marco et Luca, aliud est ab eo quod 
in Matthico positum est. ΠΙᾺ enim. mulier, in medi- 


evangelis 


cos erogaveras omnem substantiam suam, uL scri- 
ptum est **; h»c vero nihil tale fecisse narratur. 
Difficultas. x1. 
Qua de causa Matth:eus et Mareus, post dies sex, 
Lucas autem post dies octo, a promissione disci- 
pulis faeta, transfiguratum esse Dominum aiunt. *^? 


Solutio. 

Quoniam illi medios duntaxat exponunt. dies inter 
promissum et transfigurationem ; at Lucas cum illis 
Sev, et alios duos, quorum primo promiseral, se- 
cundo transfiguratus est. 

Difficultas xut. 

Quo pacto Lucas ** discipulum a telonio vocatum, 
Levin Alphii nuncupat, cum nullus e duodecim eo 
nomine donetur? 

Solutio. 

Vero simile est hunc esse e numero 70 discipulo- 
rum. Neque enim unieum publicanum, quin multos 
ad diseipulatum. vocavit Christus. Quocirca ut. pu- 
blieanorum amicus infamabatur. Nihil autem mirum, 
isdem verbis Christum ad utrumque discipulum 
usum fuisse 47, 

Difficulias xw. 

Cujus gratia. Matthieus cum dixisset, Domum, 
quando beatitudines proposuit, in montem ascen- 
disse, solisque discipulis fuisse locutum, subjecit : 
Cum. consummasset verba hac, admirabantur. turba: 
super doctrina ejus ^, qu: ab. eo dicta non audie- 
rant ? 


?? Ntth. 1x, 18. 
*5 Matth, 1x,:95. 
x1, 19; ix, 9. 


*? Marc. v, 25; Luc. vut, 42 
** Lue. vin, 45. 
45:Matth.ov, ἘΣ vir. 398; 


A 


D 


'5 Matth. xvni, 1; Marc. ix, 5, Luc. ix, 28. 


Ἀπορία. 
Τίνος χάριν Ματθαῖος τὸν ἀρχισυνάγωγον ἰστορεῖ 


περὶ τῆς θυγατρὸς, ὡς ἤδη τελευτησάσης, τῷ Χρι- 
στῷ διαλέγεσθαι - Μάρχος δὲ xoi Λουχᾶς, ὡς 


χινδυνευούσης ; ὅτι Ματθαῖος ἀπραγμόνως αὐτὴν 
ἱστορεῖ παρὰ Χριστοῦ 


Μάρχος δὲ χα 


EX 


τῇ πίστει μαχαρισθῆναι * 
Y Λουχᾶς, ἰαθῆναι ἅμα τῇ ἀφῇ, μα- 


χαρισθῆνα: δὲ ὕστερον ; 
Λύσις. 
Εἰδέναι χρὴ, ὅτι οὐχ ἕν σημεῖον, διάφορα δὲ οἱ 
εὐαγγελισταὶ συνεγράψαντο. Ὃ μὲν γὰρ ἄρχων 


fv εἰχότως ἐθνιχὸς, παρὰ τῷ Ματθαίῳ" 


ἁπλῶς 
ὅθεν xai αὐληταῖς πρὸς τὸ πένθος ἐ; 


(gno " ὅπερ 
οὐχ ἐξῆν Ἰουδαίοις. Ὁ δὲ παρὰ τῷ Λουχᾷ xal Μάρ- 
χῳ, συναγωγῆς ἄρχων, Elapog* λεγόμενος. Καὶ 
: μὲν ἁψάμενος τῆς χειρὸς μόνον, ἐξήγειρεν " 
ἐνταῦθα ὃὲ χαὶ φωνήσας τὸ χοράσιον ἀνέστησεν. 
Ὡσαύτως δὲ τὸ σημεῖον τὸ ἐπὶ τῆς αἱμοῤῥοούσης, 
ἱστορηθὲν ὑπὸ Μάρχον xai Λουχᾶ, ἕτερον Tv παρὰ 
τὸ ἐν τῷ Ματθαίῳ κείμενον. Ἡ μὲν γὰρ, τὸν βίον 
αὐτῆς ἰατροῖς προσανηωκέγναι γέγραπται " ἡ δὲ 
οὐδὲν τοιοῦτον πεπραχέναι ἱστόρηται. 


᾿Απορία. 


Διατί Ματθαῖος xaX Μάρχος μεθ᾽ ἡμέρας EE, Λου - 


: . 


μεθ᾽ ἡμέρας ὀχτὼ, τῆς πρὸς τοὺς μαθητὰς 
ὑποσχέσεως, μεταμορφωθῆναι τὸν Κύριον λέγου- 
σιν i 
Αὐσις. 
ἐν μέτῳ μόνας ἐχτίθενται τῆς 
€ μεταμορφώσεως * ὁ δὲ Λουχᾶς, 
à; δύο, ὧν τῇ μὲν ὑπέσχετο, τῇ 


"Q:w oi μὲν τὰς 
ὑποσχέσεως χαὶ τῇ 
σὺν ταῖς ἕξ, τ 
0i μετεμορφώθη. 

᾿Απορία. 
Πῶς: τὸν ἀπὸ τοῦ τ 


᾿ωνίου χληθέντα μαθητὴν, 
Λευῖν ᾿Αλφαίου ὁ Λουχᾶς χαλεῖ, μηδενὸς τῶν δώ- 
δεχα οὕτω χαλουμένου ; 
Λύσις. 
Εἰχὸς τοῦτον £x τῶν ο’ εἶναι. Οὐ γὰρ ἕνα τελώνην, 
ἀλλὰ καὶ πολλοὺς εἰς μαθητείαν ὁ Χριστὸς ἐκάλεσεν. 


τε 
Ὅθεν xoi ὡς τελωνῶν φίλος ὠνειδίζετο. Οὐδὲν Ot 
ξένον, τοῖς αὐτοῖς ῥήμασι τὸν Χριστὸν πρὸς ἑχάτε- 
pov μαθητὴν χρήσασθαι. 


᾿Απορία, 


Τίνος χάριν Ματθαῖος εἰπὼν τὸν Κύριον, ἡνίχα 


τοὺς μαχαρισμοὺς ἐξέθετο, εἰς τὸ ὄρος ἀναθῆνα:, 


χαὶ μόνοις διαλέγεσθαι τοῖς μαθηταῖς, ἐπήγαγεν, 


“Ὅτι ὅτε ἐτέλεσε τοὺς 1όγους τούτους, ἐξεπιιήσ- 
corco οἱ ὄχιϊοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦ, τῶν λεγο- 
μένων οὐχ ἀχούοντες ; 

^"! Matth. 1x, 30. *? Marc. v, 29; Luc. 
πα χοῦν, 97. 


vit, 44, 
τ Matth. 


VARI LECTIONES. 


€ Ἰάξιρος. 


1405 
Λύσις. 

Ὅτι οὐχ ἀποχρύψαι τὸν ὄχλον τὴν διδασχαλίαν 
ἐδούλετο ὁ Χριστὸς, ἀλλ᾽ εὐλαθεστέρους χαταστῆσαι 
χαὶ προσεχεστέρους τῷ τῆς γῆς ἀναστήματι" οὐδὲ 
γὰρ ὑψηλὸν ἣν τὸ ὄρος, ὥστε χωλύειν τὴν ἀχρόασιν, 
EX , rH T o 
ἀλλὰ πρόσγειον᾽ ἐξ οὗ xaza6àg, ἑτέρους μαχαρι- 
σμοὺς ἐν ἄλλῳ χαιρῷ, τοὺς 
πεδινῷ ἐξέθετο. 


παρὰ τῷ Λουχᾷ, ἐν τόπῳ 


Aaopla. 
Τίνος χάριν ὁ μὲν τῶν εὐαγγελιστῶν ἄλλους, οἱ δὲ 
ἄλλους ἐχλεγῆναι παρὰ τοῦ Χριστοῦ εἰς μαθητεί 
ἐξέθεντο; 


Λύσις. 

Οὐδαμοῦ διεφώνησαν πρὸς ἀλλήλους οἱ εὐαγγελι- 
σταί" ἀλλὰ πάντων τῶν ἀποστόλων συμφώνως τὰ 
ὀνόματα ἐχθέμενοι, ἑνὶ μόνῳ διαφόρους προσηγορίας 
ἐξέθεντο, Ματθαῖος μὲν xaX Μάρχος Θαδδαῖον τοῦτον 
προσηγόρευσαν Λουχᾶς δὲ Ἰούδαν ἸΙαχιυύου, 
ρωθι δὲ Λεύαϊῖον" διὰ τὸ εἶναι, αὐτὸν τριώνυμον " 
χαθάπερ χαὶ ἡ Χεόρὼν (14), Δαθὴρ xat πόλις γραμ.- 
μάτων, χαὶ ᾿Αργὼδ ὠνομάζετο. 


Ὅθεν χαὶ Σίμωνα, 
οἱ μὲν Καναναῖον ix τῆς πατρίδος, Λουχᾶς δὲ ζη- 
λωτὴν ἐκ τῆς ἀρετῆς προσηγόρευσεν. 

᾿Απορία. 

Πῶς εἰπὼν τοῖς ἀποστόλοις ὁ Κύριος, Εἰς ὁδὸν 
ἐθνῶν μὴ ἀπέλθητε, καὶ εἰς πόλιν Σαμαρειτῶν 
μὴ εἰσέλθητε, αὐτὸς ἐν Σαμαρείᾳ 
ἐζήτει παρὰ Σαμαρείτιδος, χαὶ τ 
πρὸς αὐτὸν ἐξελθόντι διελέγετο: 

Λύσις. 

Τοῖς Ἰουδαίοις πᾶσαν ἀφορμὴν ἐγχόψαι βουλόμε- 
νος, τὴν ἐντολὴν ταύτην πρὸ τοῦ σταυροῦ τοῖς μα- 
θηταῖς ἔδωχε᾽ μετὰ δὲ τοῦτο, φησί Μαθητεύσατε 
πάντα τὰ ἔθνη, χαὶ τὰ ἑξῆς" ἵνα μὴ ὡς παροφθέν- 
τὲς δόξωσιν αὐτῷ χαλεπαίνειν. "Ἔπειτα ἡ ὁδὸς, οὐχ 
ἐθνῶν μόνον, ἀλλὰ χαὶ Ἰουδαίων χαὶ πάντων εἶναι 
δύναται. Οὐ γὰρ ἐν αὐτῇ ἔθνη μόνον ἀποχληρωμέ- 


ᾳ γενόμενος, πιεῖν 
πλήθεν Σαμαρειτῶν 


- 
ε 
da 


ὁδεύει, 'OObz 0E τροπικῶς ἐθνῶν, εἰδωλολατι 
xai ἑπαοιδία xat ἀστρολογία. Τὴν δὲ πόλιν τῶν Σα- 


μαρειτῶν, παρόδῳ χεχρημένος εἰσῆλθεν. Οὐ γὰρ 


55* Luc. vi; 17. 
xxvii, 19. 


*? Matth. 


QU.ESTIONES. 


x,2; Marc. iu, 16; Luc. vi, 15. 


1:06 
Solutio. 

Quia nolebat Christus celare turbas doctrinam, 
sed cautiores eos reddere atque attentiores per terrze 
tumulum. Neque enim excelsus erat. mons, ut im- 
pediret auditum, sed paulum elatus e terra ; e quo 
postquam descendit,alias beatitudinesaltero tempore, 
illas quz» apud Lucam leguntur, in loco. campestri 
provulgavit *5*. 

Difficultas xiv. 
Quare unus quidem evangelistarum alios, alii 
vero alios a Christo ad discipulorum dignitatem 
fuisse electos enarrarunt *? ? 
Solutio. 

Nullatenus inter se dissonant evangeliste , sed 
cunctorum apostolorum nomina concorditer edentes, 
uni tantum diversas dederunt appellationes ; quem 
Math:euset Mareus Thaddzeum nuneupaverunt,Lucas 
Judam Jacobi, alibi Lebzeum dictum; quod trinominis 
exstiterit, Ut et Hebron, Dabir et. civitas litterarum, 
et Argob nominabatur. Unde et Simonem ceteri 
Cananzum a patria, Lucas zelotem ex virtute voca- 
vit. 


Difficultas xv. 

Quo modo Dominus qui dixit apostolis : In vian 
gentium. ne. abieritis, et in civitatem Samaritanorum 
ne intraveritis ὅδ. ipse Samariam | profectus, potum 
à Samaritana peliit, et cum multitudine. Samarita- 
norum ad ipsum egressa collocutus est δ᾽ ? 

Solutio. 

Judwis omnem pretextum — pricidere cupiens, 
priceptum. hoe ante erucem dedit discipulis suis ; 
postea vero dicit, Docete omnes gentes "^, et caetera ; 
ne tanquam despeeti gentiles, ei infensi esse de- 
prehenderentur. Deinde via, non gentium  solum- 
modo, sed et Judzeorum, cunctorumque esse potest. 
Non enim sole in ea sentes speciatim incedunt. At 
viagentium, per tropum idololatriaest, et incantatio, 
et astrologia. Civitatem. vero Samaritanorum trans- 
cundo ingressus est. Neque enim ipsius misericor- 
9? Matth. x, 3. 


δι joan. 1v, 9,50. 9? Matih. 


NOTA. 


(14) Ἡ Χεδρὼν, ete. Aliter seiseunt, geographo- D serva : « Juxta Hebron mons Mambre , ad radicem 


rum filii. Malo certe exemplo per Nostrum Cariath- 
Avcbe. confuditur cum. Cariath-Sepher. Circa Hebro- 
nem utem corrigas velim. Eusebium, De locis, in 
"Apxó. Ἡ δρῦς "A6o2Xu, inquit, xai τὸ μνῆμα αὖ- 
Em θεωρεῖται, xa ὑρησχεύ εται ἐπιφανῶς πρὸς τῶν 
ἐχθρῶν * Jd ἔδινθος, ὅτι ὑπ᾽ αὐτῆς πάλαι τῷ 
"A6paàyp. ἐπιξενωθέντες οἱ ἄγγελοι, legasque τῶν 
ἐθνῶν, ut Tabs tur in Δρυσμαύρῇ, ulque utrobique 
Mieronymus scriptum invenit, et coufirmatur per 
Sozomenum lib. ri, cap. 4 ; Chebronensis, τοῦ Nz- 
ρῶν episcopi mentio fit apud Socratem, list. eccles. 

lib. vu, cap. 22, ubi vir bene doctus ignotam sibi 
esse urbem fatetur. Sed forsan € leutheropolis intel- 

ligitur, episcopatus primze Palzestinze. Eleutheropo- 
lim quippe Hebronem esse Synceltus, Cedrenus et 
alii crediderunt. Legito Eugesippum qui ab Allatio 
im Symmictis editus fuit, hecque verba ipsius ob- 


cujus Terebinthus, qu: * din vocatur , id est, ilex, 
aut quereus; secus quam per multum temporis 
spatium mansit Abraham ; sub qua quidem tres au- 
gelos vidit, et unum adora:it, hospitioque susce- 
ptos, dignus, prout potuit, fovit et pavit : unde pri- 
mus comedendi * viadictus est. llex pridicta. ex 
tinc usque ad tempus Theodosii imperatoris, testante 
MHieronymo, suum esse dilatavit, etex illa hiec fuisse 
perhibetur, qua in przssenti ab illic presentibus vi- 
detur, et caro tenetur. Quae licet arida, medicabilis 
timen esse probatur in hoc, quod si de eà quis 
equitans aliquid secum detulerit, animal suum 
non * in(endit. » Ae. pone quidem in primo asteri- 
sco Drys, in secundo. vero credendi ( 2n. comedentis 
via ductus est? ) in tertio demum lege aut intellige 
o[[endit. Nisi malis intendit, 


1407 


HESYCHII PRESBYTERT 


1108 


; ἔπρεπεν τῇ αὐτοῦ ἀσπλαΎύγν Ἰουδαίους μὲν ἀπ- 
diam decebat, ut Judisos quidem repellentes eum Α ἔπρεπεν τῇ αὐτοῦ ἀσπλαγχνίᾳ, Ἰουδαίους μὲν ἀπ 


altralieret, Samaritanos autem credentes οἱ attra- 
lentes illum rejiceret. 

Difficultas xvi. 

introduxit. Dominum Judeis de 
Patre dicentem ; Neque vocem. ejus unquam. audii- 
Mis, neque speciem ejus vidistis 9 , cum Moyses dicat: 
Si audivit gens vocem Dei viventis, sicut tu audisti el 
vixisti δ᾽ ἢ 


Cur Joannes 


Solutio. 

Auditus et visus, non adeo aurium et ocvlorum 
exteriorum vis dicitur, quam mentis comprehensio. 
Proinde ait. [saias: Quis cacus, nisi pueri mei; et 
surdi, nisi qui dominantur eorum 5*, Per qu:e inobe- 
dientiam eorum qui nune sunt, et. incredulitatem 
Judaeorum designavit. Alioqui et Moysi ipsi respon- 
dens Deus, Nemo, inquit, videbit faciem meam et vi- 
vet. 

Difficultas xvn. 

Quam ob rationem Joannes, aliquando ait. Chri- 
stum Judzis dixisse : Et me scitis et unde sim scitis, 
Aliquando autem — iisdem : Nescilis. unde venio, et 
quo vado. Ei: Neque me scitis, neaue Patrem 
meum 9, 

Solutio. 

Cum duplex sit in Christo mysterium, diverse ad 
eos loquitur; justa id quod homo est, dicens eos 
scire, ipsius tum vatriam tum matrem ; juxta divi- 
mam vero substantiam, ignorare, quod sit Filius 
equalis Patri ; ignorare etiam Patrem, Filii unieeniti 
Pateem esse. A 

Difficultas xvin. 

Quemadmodum Joannes dicit: Nondum erat Spi- 
ritus, quia Jesus nondum erat glorificatus 93, 
quidem in specie columbae super Christum. de 
derat Spiritus sanctus tempore Baptismi ?? ? 

Solutio. 

Quandoquidem Spiritum hoc in loco, non 

tiam, sed efficacitatem Spiritus. vocat : 


si- 
scen- 


substan- 


quo modo 
l'aulus, eum dicit; Spiritum. nolite exstinguere δ᾽: 


qui Spiritus, antequam | primitie nostre in colos 
ascenderent, descensurus non erat, nec diversas 
meliplieesque virtutes operaturus, de quibus ait 
Christus, flumina de veutre fluitura aqui vive 5! ; 
ὧδ ventre nimirum corde illorum qui in ipsum cre- 
dunt. Porro gloriam hic vocavit crucem, juxta id 
dietum; Venit hora, ut glorificetur Filius homi- 
"5. 5. 
Difficultas xix. 

Quem patrem habere potest diabolus ? Ait quippe 

Joannes dixisse Dominum ; A se cium loquitur men- 


5jJoan v, 57, δ᾽ 


Deut. 1v, 23. 
55 Joan, vii, 59. 


35 sac xum 49; 
? Matth. i8, 10. 


δ [T hess;:v, 19: 


ὠθουμένους αὐτὸν ἐφέλχεσθαι, Σαμαρείτας δὲ πιστεύ- 
σαντας χαὶ ἐφελχομένους αὐτὸν ἀπώσασθαι. 
᾿Απορία. 

Τίνος χάριν Ἰωάννης εἰσήγαγε τὸν Κύριον τοῖς 
Ἰουδαίοις περὶ τοῦ Πατρὸς λέγοντα" Οὔτε φωνὴν 
αὐτοῦ ἀκηκόατε πώποτε, οὔτε εἶδος αὐτοῦ &u- 
ράκατε " Μωυσέως λέγοντος - Ei ἀκήκοεν" ἔθγος 
φωγὴν Θεοῦ ζῶγτος, ὃν τρόπον ἀκήκοιες σὺ καὶ 
ἔζησας; 

Λύσις. 

᾿Αχοὴ χαὶ ὅρασις, οὐ τῶν ὥτων ἣ τῶν ὀφθαλμῶν 
τῶν ἔξωθεν ἣ ἐνέργεια τοσοῦτον, ὅσον τῆς δισανοίας 
ἡ χατανόησις: λέγεται. Ὅθεν xal Ἡσαΐας φησίν" 
Τίς τυφιός" dA ἣ οἱ παῖδές μου" καὶ κωρροὶ, 
ἃἀ.1.. ἣ οἱ κυριεύοντες αὐτῶν; Τὸ ἀνήχοον τῶν 


: - gos crore eam 
νῦν xaX ἀπειθὲς τῶν Ἰουδαίων, διὰ τούτων ἠνίξατο. 


"Ἄλλως τε αὐτῷ τῷ Μωυσῇ χρηματίζων ὁ Θεὸς, φη- 
αἰν * Οὐδεὶς ὄψεται τὸ πρόσωπόν μου καὶ ζήσεται. 
᾿Ἀχπορία. 

Τίνος χάριν Ἰωάννης, ποτὲ μέν φησιν τὸν Χρι- 
στὸν εἰρηχέναι " Κἀμὲ οἴδατε, καὶ οἴδατε πόθεγ' 
εἰμί; ποτὲ δὲ τοῖς αὐτοῖς᾽ Οὐκ οἴδατε πόθεν ἔρχο- 
μαι, καὶ ποῦ ὑπάγω. Καὶ, Οὔτε ἐμὲ οἴδατε, οὔτε 
τὸν Πατέρα μου; 

Λύσις. 

Ὅτι διπλοῦ (18) τοῦ μυστηρίου τοῦ χατὰ Χριστὸν 
τυγχάνοντος, διαφόρως πρὸς αὐτοὺς διαλέγετ 3 χατὰ 
μὲν τὸ ἀνθρώπινον εἰδέναι αὐτοὺς λέγων, αὐτοῦ ΠΕ 
«fjv τε πατρίδα xal τὴν μητέρα" χατὰ δὲ τὴν Jb 
οὐσίαν ἀγνοεῖν, Υἱὸν ὄντα ἴσον τῷ Πατρί᾽ ἀγνοεῖν 
6: χαὶ τὸν Πατέρα, ὄντα Πατέρα Υἱοῦ μονογενοῦς. 

᾿Απορία. 


στερᾶς ἐπὶ τὸν Χριστὸν £v τῷ βαπτίσματι τοὶ 
Πνεύματος ; 
Αύσις. 

"Ozt Πνεῦμα ἐνταῦθα, οὐ τὴν οὐσίαν, ἀλλὰ τὴν 
ἐνέργειαν τοῦ Πνεύματος χαλεῖ καθάπερ χα Πα 
εἰπών: Τὸ Πνεῦμα μὴ c6érrvuce: ὅπερ οὐχ ἔδε: πρὶν 
τὴν ἀπαρχὴν ἡμῶν εἰς οὐρανοὺς ἀνελθεῖν χαταθῇ- 
τὴν ἀπαρχὴν ἡμῶν εἰς οὐρανοὺς ἂν: : 3 
να!, καὶ τὰς διαφόρους xal πολυτρόπους ἐνεργῆσαι 
περὶ ὧν φησιν ὁ Χριστὸς, ποταμοὺς Ex τῆς 
ew ὕδατος ζῶντος ἐχ τῆς χοιλίας δηλα- 


δυνάμεις, 


χοιλίας δεύσ 

ΤΩΣ "Dx eupMreprer 4 WU 

δὴ τῆς xapülag τῶν εἰς αὑτὸν πιστευόντων AM 

6: ἐνταῦθα τὸν σταυρὸν ἐχάλεσεν, χατὰ τὸ εἰρημέ- 

ES. SABEN IT 

vov * "EAi].lv0er. ἡ ὥρα ira δοξασθῇ ὁ Υἱὸς τοῦ 
ἀνθρώπου. 

᾿Απορία. 
Τίνα πατέρα ἔχειν ὁ διάθολος δύναται ; Φησὶ γὰρ 
ὁ Ἰωάννης, παρ᾽ ἑαυτοῦ, εἰρηχέναι τὸν Κύριον, 


55 Exod. xxxur, 90. 
5! Joan. vit, 58. 


δ᾽ Joan. vu, 98 ; vini, 44, 19, 
$2. Joan. xri, 23. 


NOTE. 


(15) Διπιϊοῦ τοῦ μυστηρίου τοῦ χατὰ 
τυγχάνοντος. In Epistola Photii 180, £ 


γ͵π 


Ἰησοῦς ὁ Χριστός. Malim, ἐπεὶ δι- 


1100 


QU/ESTTONES. 


1410 


“Ὅταν «1α1ῇ, τὸ ψεῦδος ἐκ cov ἰδίων AaAet* " ὅτε & dacium ex propriis loquitur; quia. mendax est, et pa- 


ψεύστης ἐστὶν», καὶ ὁ πατὴρ αὑτοῦ. 
Λύσις. 

Διάθολον ἐνταῦθα, ἣ τὸν ᾿Αντίχριστον d λαλεῖ (16), 
τὸν υἱὸν τῆς ἀπω.ϊείας χατὰ lix0Aov, ὃς ὅτ᾽ ἂν 
λέγῃ τὸ ψεῦδος, διαθάλλων τὸν Χριστὸν ὡς ἀντίθεον, 
χαὶ ἑαυτὸν συνιστῶν ὡς Θεὸν, ἐχ τῶν ἰδίων λαλεῖ, 
ψεύστης ὧν, χαθάπερ ὁ πατὴρ αὐτοῦ ὁ Σατανᾶς" ἣ 
vy Κάϊν, οὗ τέχνα δικαίως τοὺς Ἰουδαίους ἐχάλεσεν, 
εἰρηχόνας, υἱοὺς εἶναι τοῦ 'A6paáp διὰ τὸ μιμητὰς 
γεγενῆσθαι τῶν τοῦ Κάϊν τρόπων, τοῦ Ψψευσαμένου 
μὲν τὸν Θεὸν, ἐν τῷ εἰπεῖν" Μὴ φύ.ϊαξ τοῦ ἀδειφοῦ 
μου; πρώτου O5 φθόναν χαὶ φόνον τεχόντος ἐν ἀνθρώ- 
ποις (17), καθάπερ xat ὁ τούτο πατὴρ ὁ Σατανᾶς. 

᾿ΑἈπορία. 

Διατί Λουχᾶς φησὶ, τοῖς ἑύδομήχοντα εἰρηχέναι 
τὸν Κύριον: ᾿Ιδοὺ ἐγὼ dxoccéAAo ὑμᾶς ὡς πρό- 
6aza ἐν μέσῳ «ύκων, χαὶ τὰ ἑξῆς Ματθαῖος δὲ 
τοῖς δώδεχα ; Καὶ τίνος χάριν ὁ Λουχᾶς τῶν E600- 
μήχοντα μέμνηται μόνον : 

Λύσις. 

Ὅτι πολλάχις τὴν αὐτὴν διδασχαλίαν ἐξέθετο 

Κύριος, οὐ λόγων ἀπορῶν, ἀλλὰ τοὺς ἀχροατὰς βε- 


D 


θαιῶν. “Ὅθεν χαὶ τοῖς (9' xoY τοῖς o' ἐν διαφόροις 
χαιροῖς τὰ αὐτὰ ἐξέθετο. 
᾿Απορία. 

Τίνος χάριν φησὶν ὁ Κύριος πρὸς Νιχόδη μον, ὅτι 
Οὐδεὶς ἀναδέδηκεν elc τὸν" obparór, el μὴ ὁ ἐκ 
τοῦ οὐρανοῦ καταδὰς, ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ὁ ὧν 
ἐν τῷ οὐρανῷ ; Εἰ μὲν γὰρ Υἱὸν ἀνθρώπου πρυσ- 
ἤχει νοεῖσθαι: τὴν ἀνθρωπότητα, αὕτη ἐξ οὐρανοῦ 
οὐ χατέδη" εἰ δὲ ὅλον τὸν σαρχωθέντα λόγον, πῶς 
μήπω 
γετο; 


ἀναληφθεὶς ἀναληφθῆναι εἰς οὐρανοὺς ἐλέ- 


Λύσις. 
Τὸν Νιχόδημον ἐχ τῆς ᾿Ιουδαϊκῃς ταπεινότητος 
εἰς τὸ τῶν δογμάτων ὕψος ἀναγαγεῖν ὁ Κύριος βου- 
λόμενος, χαὶ περὶ τῆς πνευματιχῆς ἀναγεννήσεως 
τοῦτον μυσταγωγῆσαι, ὡς εἶδε πρὸς τὸ ὕψος ἰλιγ- 


γιῶντα, φησίν’: Εἰ τὰ ἐπίγεια εἶπον ὑμῖν, καὶ οὐ 


53 Joan, vut, 44. 


** [[ Thess. 11, 5. 
? Joan. πὶ, 12. 


9" Gen, Iv, 9. $5 Luc. x, 3. 


ler ejus 9?, 


Solutio. 

vocat, vel Antichristum, ft- 
lium perditionis **, ex Paulo; qui mendacium cum 
dixerit, calumnians Christum ut Deo adversum, et 
semetipsum commendans quasi Deum, ex propriis lo- 
quitur, utpote mendax, sieut. pater ejus Satanas ; 
vel Cainum, cujus filios jure merito Judzos appel- 
lavit, cum dixissent. se esse filios Abrahze ; quod 
riores €aini imitarentur, qui ad Deum mendaciter 


Hoc loco. diabolum 


dixit: Num custos fratris mei sum δ᾽ Ὁ quique pri- 
mus inter homines. invid:am et homicidium edidit, 
quemadmodum et ipsius pater Satanas. 

Difficultas xx. 


B Quare Lucas ait, septuaginta illis dixisse Domi- 


num: Lcce ego mitto vos sicut agnos inter lupos "δ, 
et qui sequuntur : Mattheus vero illis duodecim ? 
Et quare solus Lucas mentionem facit eorum  se- 
ptuaginta 5" ? 

Solutio. 

Quia sepe Donrinus eamdem doctrinam | protulit, 
non inopia sermonum, sed ut auditores confirma- 
ret. Quapropter et duodecim οἱ septuaginta per va- 
ria tempora eadem exposuit. 

Difficultas xx1. 

Cujus rei causa ad Nicodemum ait Dominus; Nemo 
ascendit in celum, nisi qui descendit de colo, Filius ho- 
minis, qui estin celo *5? Si enim per Filium hominis 
intelligi debeat humana natura, ipsa de colo non 
descendiL; sin vero totum Verbum incarnatum, 
quonam modo, qui nondum assumptus fuerat, iu 
coelos assumptus dicebatur ? 


Solutio. 

Volens Dominus Nicodemum ex Judaica humili- 
tate in dogmatum sublimitatem evehere, eique my- 
sterium aperire spiritualis. regenerationis, ut. vidit 
eum ad altitudinem quasi vertigine laborare, Si, in- 
quit, terrena dixi vobis, et non creditis *. Unde as- 


*? Matth. x, 16, 5 Joan. in, 13. 


VARUE. LECTIONES. 


4 f. xai. 


NOTA. 


(10) ᾿Αντίχριστον. Objicient procul dubio non- D non substituat ἕν τῶν xepázov ? « Aiunt enim 


nulli, me necessariis observationibus praetermissis, 
externas minusque utiles notas procudere. Neque 
inficias iero ; spero tamen veniam impetraturum 
me ab :equo. lectore, quo eum morbo assiduo confli- 
clans, cum non possim nova investigare, veteres 
animadversiones velut protrudere contendo, ne 
funditus pereat quantuluscunque meus in litteris 
labor. Itaque nunc, occasione, vix occasione, Anti- 
christi, foedum errorem e Catena in Marcum tollam, 
cap. 15, vers. 20 : Φασὶ γάρ τινες τρία ἔτη γενή- 
σεσθαι τὴν ἐπιχράτειαν τοῦ ᾿Αντιχρίστου, διὰ τὸ 
εἰρῆσθαι τῷ Δανιὴλ, καιρὸν xal χαι:ροὺς xai ἥμισυ 
χρατήσειν χαιροῦ τὸ ἐν τῷ χεράτι " ὃ δηλοῖ τὸν 
ἸἈντίχριστον. Monstrum lectionis τὸ ἐν τῷ χε- 
ράτῳ. Verum nullo negotio domabile, Quis enim 


quidam triennio duraturam tyrannidem Antichristi; 
quod a Daniele dictum sit, per tempus et tempora 
et dimidium temporis prz:svaliturum unum e corni- 
bus, illud quod significat. Antichristum. » Dan. 
X1I;/25. 

(17) Ανθρώποις. Ostendit mihi aliquandoin magno 
magni viri Glossario charissimus et clarissimus ami- 
cus communis hane vocem : « Antopius Anonymiis 
Barensis in. Chron. ann. 1046. » Et ceciderunt 
Graci et, multi antopii, etc. « Expressit, ni fallor 
vocem Grac. ἄνθρωποι, viri. » Dixitque posse 
eliam legi entopii, ἐντόπιοι. Ego vero , ut varietas 
opinionum delectat, retinebam. antopii, hoc est &v- 
τώπιοι. 


1411 

serít neminem 
de calo descendit ; ipsum se significans, per ascen- 
sum et descensum, eo quod sejungi non possit ab 
humana natura, quo dicit devenisse. Ascensum ita- 
que, non illum intelligit qui hic cum carne contigit, 
sed illum qui pro variis antiquis. dispensationibus ; 
de quibus ait Scriptura : Ascendit Deus ab Abraham 7^, 
postquam cessavit ad eum loqui; et que hujus- 
modi. Quod si Filium hominis appellet post incarna- 
tionem Deum Verbum, mirum videri non debet, 
quando et rex et praefectus. bello, qui emit. agrum, 
aut matrimonium contraxit ante regnum et. przefe- 
cturam, non minus postea audit, quod rex vel pr- 
feetus agruin acquisivit. 


Difficultas xxu. 

Quem in modum retulit Joannes dixisse Domi- 
num ad Judzeos : Ego et. Pater unim sumus ** ; cum 
idem dixerit, postremum diem neque angelos, ne- 
que Filium scire, sed solum Patrem Τὸν 


Solutio. 

Quod fieri nequeat ut seculorum opifex diem aut 
horam extremam ignoret, id cunctis liquet. Quo- 
circa tribus modis ostenditur suam doctrinam ex- 
plicasse Dominum, et alia quidem tanquam hominem 
disserere ; ut pra»positum capitulum ; et illud : Tri- 
stis esL anima mea usque ad mortem "*. Itemque hoc: 
Nunc anima mea turbata est τῆς Interdum vero loqui 
ut Deum ; quando nempe ait: Ego et Pater. unum 
sumus. Et: Quecunque habet Pater, mea sunt *, ci- 
teraque similia. Interdum uti Deum. et. hominem, 
sicut cum dicit : Ego sum panis, qui de calo descen- 
di τὸς Panis enim, corpus est, et Deus, qui descendit. 
Et cum dieit : Potestatem habeo ponendi animam, et 
iterum sumendi eam ". Etenita ex. postestate ponere 
et sumere, divinitatis est ; anima autem, humanitats. 
Hoc porro in loco ignorantiam prese tulit, quo 
discipulorum euriositatem compesceret ; ne. ;egre 
ferrent ; quod non soli, sed et cum angelis diem il- 
lum ignorarent, 


Difficultas xxu1. 
Propter quid Judzeis dixit Dominus : Omnes quot- 
quot venerunt ante me, [ures. et latronessunt *5?. An 
igitur Moses el prophetae ]:trones erant ? 


" Gen. xvr1, 29. 


"1 Joan. x, 50; 
11 Joan. xvi; 45. 


16 Joan.'vi, 44. "" Joan. x, 18. 


HESYCHII PRESBYTERI 


ascendisse in edlum, nisi eum qui A πιστεύετε. "O9cv φησὶ μηδένα ἀναθεθηχένα: εἰς τὰν 


D 


7? Matth. xxtv , 56- 


11:2 


οὐρανὸν, εἰ μὴ τὸν Ex τοῦ οὐρανοῦ καταθάντα, ἑαυ- 
τὸν σημαίνων, διά τε τῆς ἀναθάσεως xa χαταθά- 
ι δι 


αζευχθῆναι τῆς ἀνθρω- 


᾿Ανάθασιν μέν vot, οὐ τὴν μετὰ σαρχὸς ἐνταῦθα 
λέγει, ἀλλὰ τὴν ὑπὲρ διαφόρων ἀρχαίων οἰχονομ!ιῶν, 
περὶ ὧν φησιν ἡ Γραφή" Ἀγέδη ὁ Θεὸς ἀπὸ Αὐραὰμ, 
ἡνίχα ἐπαύσατο λαλεῖν αὐτῷ, χαὶ ὅσα τοιαῦτα. El 
Υἱὸν ἀνθρώπου καλεῖ μετὰ τὴν σάρχωσιν (19), 
τὸν Θεὸν Λόγον, οὐ θαυμαστόν" ἐπειδὴ xal βασιλεὺς 
χαὶ στρατηγὸς, ἀγρὸν ᾿γοραχὼς, ἢ γάμῳ συναλλά- 
χαὶ τῆς στρατηγίας, ὅμως 
ασιλεὺς τὸν ἀγρὸν ἐχτῆ- 


᾿Απορία. 
Πῶς τὸν Κύριον εἰρηχένα: τοῖς Ἰουδαίοις, ἔλεγεν 
Ἰωάννης" Ἐγὼ xal ὁ Πατὴρ ἕν ἐσμεν" αὑτοῦ εἰρη- 
χότος, τὴν ἐσχάτην ἡμέραν μηδὲ τοὺς ἀγγέλους, 
μηδὲ τὸν Υἱὸν εἰδέναι, ἀλλὰ μόνον τὸν Πατέρα; 
Λύσις. 
Ὅτι τὸν τῶν αἰώνων ποι!ητὴν ἡμέραν ἣ ὥραν 
δῆλον. “Ὅθεν δεί- 
χνυται χατὰ τρεῖς τρόπους τὴν αὐτοῦ διδασχαλίαν 


ἀγνοῆσαι ἀμήχανον, τοῦτο πᾶσι 


ἐχθέσθα: τὸν Κύριον. Καὶ τὰ μὲν ὡς ἄνθρωπον δια- 
λέγεσθα!:: ὡς τὸ προτεθὲν x 


εφάλαιον" xal τὸ, Περί- 
Avaóc ἐστιν ἡ ψυχή μου ἕως θαγάτου" xo τὸ, 
Νῦν ἡ ψυχή μου τετάρακται. Ποτὲ δὲ ὡς Θεόν" 
ὅτ᾽ ἄν φησιν: Ἐγὼ xal ὁ Πατὴρ ἕν ἐσμεν" καὶ, 
“Ὅτι ὅσα ἔχει ὁ Πατὴρ, ἐμά εἰσι" χαὶ ὅσα τοιαῦτα. 
Ποτὲ δὲ ὡς Θεὸν zo ἄνθρωπον " ὡς ὅτ᾽ ἂν λέγει" 
οὐραγοῦ καταῦάς. 
ὁ χαταθάς. Καὶ ὅτ᾽ 


Ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος ὁ ἐκ τοῦ 
oi ὁ 
Ἑξουσίαν ἔχω θεῖναι τὴν ψυχὴν, xa 


"Ἄρτος γὰρ τὸ σῶμα, Θεὸς 
ἂν λέγει" 


πάλιν Au6sly αὐτήν. Τὸ γὰρ κατ᾽ ἐξουσίαν θεῖναι 


χαὶ λαθεῖν, θεότητος - ἡ δὲ ψυχὴ, ἀνθρωπότητος. 


γον ἀναστεῖλαι βουλόμενος, προεθάλλετο" 
ἀσχαλῶσιν: ὡς οὐ μόνοι, ἀλλὰ xai μετὰ ἀγγέλων 
τὴν ἡμέραν ἐχείνην ἀγνοοῦντες. 
Ἀπορία. 
Διατί τοῖς Ἰουδαίοις ἔλεγεν ὁ Κύριος" Πάντες 
ὅσοι ἣιθον πρὸ ἐμοῦ, κιλέπται καὶ Anccal εἰσιν; 
"Apa οὖν λητταὶ Μωῦσῆς χαὶ οἱ προφῆται ἐτύγχα- 


νου; 


"5 Matth. xxyv, 58, — Joan: xir ΣΝ 


78 ibid. 8. 


NOTAE. 


(18) Οὐ enc κατεϊηυθέναι. Yn ms. scriptum 
erat ob φησιν, quod mutatione accentus corre ; si- 
Iulque recordatus sum loci Plutarchi libro De ma- 
lignitate Herodoti, quem ante aliquot annos ex 
professionis me:e officio legebam , ἔτι τοΐνυν τοῖς 
ἀπ᾿ εὐθείας οὐ βούλονται χαχῶς ουσι δυσχολίαν 
ἐπιχαλεῖν χαὶ θρασύτητα xai μανίαν, ἐὰν μὴ με- 
τριάζωσιν. Ubi interpres: Porro qui aperte male- 
dicere volunt * morositatem exprobrare, ferociam, 
insaniam, nisi modum servent. Conjectabam vero 


ego scribi debere ἔστι et οὔ ,hoc est : « Licet igitur 
iis qui recta ubi volunt maledicunt, ete., si modum 
non servent.) Eamque conjecturam, quia non 
displicet, hie ex occasione proponere operc pre- 
tium duxi, 

(49) Μετὰ τὴν σάρκωσιν. Sensus est, post in- 
carnationem peractam, dum de Verbo nondum in- 
carnato sermo habetur, nomen Filii hominis ipsi 
inditam. Vide si vacat Origenem in principio Ho- 
mili: nonze in Jeremiam. 


1413 
Λύσις. 

Καταστοχασάμενος διάθολος τῆς Χριστοῦ παρου- 
σία:, ἤγειρε πρὸ ὀλίγου τῆς αὐτοῦ ἐπιδημίας, στασια- 
στάς τινας, τοὺς περὶ Θευδᾶν χαὶ Ἰούδαν, ἑαυτοῖς 
δόξαν ἁρπάσαντας, χαὶ τοὺς πεισθέντας αὐτοῖς ἀνα- 
στώσαντας" οἱ xot διελύθησαν, χαθὰ τῷ Γαμαλιὴλ 
εἴρηται. Τούτοις τοίνυν διὰ τούτων αἰνίττεται, χαὶ 
ὅσοι τούτων ζήλωταὶ γεγόνασιν. Μωυσέως μέν τοι 
χαὶ τῶν προφητῶν, ἤκουσαν τὰ πρόδατα. 

"Aaxopía. 

Τίνος χάριν Ματθαῖος τὴν μητέρα τῶν υἱῶν Zc- 
6c0alou αἰτῇσαν τὴν ἐχ δεξιῶν χαθέδραν τοῖς υἱοῖς 
τὸν Κύριον ἱστόρησε * Μάρχος δὲ οὐχ αὐτὴν, ἀλλὰ 
ποὺς υἱοὺς τοῦτο αἰτῆσαι ἐξέθετο: 

Λύσις. 

Ματθαῖος λεπτομερεστέρως τὴν ἅμα “τοῖς υἱοῖς τῆς 
μητρὸς πρεσθείαν ἐξέθετο Μάρχος δὲ βραχυλογίας 
πάνυ πεφροντιχὼς, μόνον τῶν υἱῶν ἐμνημόνευσεν" 
ὅπερ ἑναντιολογία οὐχ ἔστιν 

᾿Απορία. 

Ilo; ὁ Aooxüg τὸν Κύριον εἰπεῖν τοῖς Ἰουδαίοις 
ἐχθέμενος’ Οὐ μὴ μὲ ἴδητε ἀπάρτι ἕως ἂν εἴπητε" 
Εὐ.λογημέγος ὁ ἐρχόμεγος ἐν ὀνόματι Κυρίου" 
συγγενέσθαι: τοῖς Ἰουδαίοις, συμφαγεῖν τε αὐτὸν χαὶ 
διαλεχθῆναι χαὶ θαυματουργῆσαι ἐπὶ πλεῖστον ἐξ- 
ἔθετο; Πῶς ὃὲ ἀπαγγεῖλαι τῷ Ἡρώδῃ τοὺς Φαρι- 
σαίους ἐχέλευσεν, ᾿Ιδοὺ ἐγὼ ἐχδάλιω δαιμόνια, 
xal ἰάσεις ἐπιτειϊῶ σήμερον καὶ αὔριον, καὶ τῇ 
τρίτῃ τελειοῦμαι. Μεθ᾿ ἡμέρας γὰρ πλείονας, τὸν 
σταυρὸν ὑπέμεινε. 

Λύσις. 

Τὸ πρῶτον ἄπορον, ταύτην ἔχει τὴν λύσιν" EV 
Γαλιλαίᾳ τῇ ὑπὸ Ἡρώδην τελούσῃ, τοῦ ΙΚυρίου δι- 
άγοντος xai θαυματουργοῦντος, οἱ τῶν ἐχεῖσε Φαρι- 
σαΐων, οἱ φορτιχὸν αὐτὸν διὰ τὰ σημεῖα xax τὴν ὃι- 
δασχαλίαν ὑπὸ φθόνου ὁρῶντες, χαὶ εἰς τὴν Ἰου- 
δαίαν ἐλάσαι σπεύδοντες, ἔλεγον αὐτῷ, ὅτι, "Εξε.10ε 
ἐγτεῦθεν,, δι ὅτι Ἡρώδης 0£Ae σε áveAstr. Πρὸς 
οὗς ὁ Κύριος, συνεὶς μεθ᾽ οἵας διανοίας τοῦτο ἔλεγον 
αὐτῷ, ἀπεχρίνατο: Πορευθέντες, εἵπατε τῇ àAo- 
πεκι ταύτῃ, δηλαδὴ τῷ Ἡρώδῃ, ὡς δολερῷ, xaY τὰ 
ἑξῆς. Τὸ οὖν "Ex6d.AAo δυιμόνια, καὶ ἰάσεις ἐπι- 
cs40 σήμερον καὶ αὔριον, τὰς ἡμέρας δηλοῖ τὰς 
δύο, Ey αἷς ἐχεῖ διατρίθων ἐθαυματούργει" μεθ᾽ ἃς 
τῆς ἐπὶ τὰ Ἱεροσόλυμα ἤρξατο πορείας, τῇ ἡμέρᾳ 
δηλονότι τῇ τρίτῃ, ἔν T] χαὶ τελειοῦσθαί φησιν, ὡς 
ἐν αὐτῇ ἀπαρχόμενος τῆς ὁδοῦ τῆς τὸ πᾶν διὰ σταυ- 
ροῦ ἐν Ἱεροσολύμοις τελειούσης μυστήριον. Τὸ δὲ, 
Οὐ μὴ ue ἴδητε ἀπάρτι, πρὸς τοὺς οἰχήτορας Ἵε- 
ρουσαλὴμ. ἣν εἰρημένον, ἣν ἐν τοῖς πρώτοις ἐταλά- 
νισεν εἰρηχώς" "lepovcaAiu, ερουσαϊὴμ, ἡ ἀπο- 
χτείγουσα τοὺς προφήτας, καὶ 1ιθοδοιοῦσα τοὺς 
ἀπεσταλμένους πρὸς αὐτὴν " ἥ τις ἔχτοτε οὐχ 
ἑξώραχε τὸν Κύριον, ἄχρις ἐπὶ πώλου καθήμενον xat 
ὑμνούμενον αὐτὸν ὑπὸ τοῦ ὄχλου χαὶ τῶν παίδων 
ἐθεάσαντο. Δυνατὸν δὲ τὸ ἀπάρτι νοηθῆναι χαὶ ἐπὶ 


UNS NETS 
8 jbid. 5t. 


89 Matth. xx, 21. 
85. ibid. 34. 


3L Marc. xod: 
*' Luc. xix, Matth. xxi. 


QU/ESTIONES. l 


Δ 


B 


8? Luc. xni, 25. 


— 
*- 


Solutio. 

Conjectans. diabolus adventum | Christi, excitavit 
paulo ante quam veniret, seditiosos quosdam, Theu- 
dam et Judam cum sequacibus, qui gloriam sibi 
arripuerunt, ipsisque. adhzrentes ad tumultum im- 
pulerunt ; qui et dissipati sunt ?, ut a Gamaliele di- 
ctum est. Hos itaque per hxc. verba designat, reli- 
quosque qui eos zemulati sunt. At Mosen et prophe- 
las oves audierunt. 

Difficullas xxiv. 

Quamobrem Matth:eus retulit matrem filiorum Ze- 
bedii petiisse a Domino filiis sedem a dextris ?? ; 
Marcus vero non ipsam, sed filios id postulasse nar- 
ravit *! ? 

Solutio. 

Matthzeus fusius et exactius matris una cum filiis 
preces exposuit ; Marcus autem, breviloquentiz ad- 
modum studiosus, liberorum duntaxat meminit; 
quod non est contrarius sermo. 

Difficultas xxv. 

Quonam pacto eum Lucas prodiderit, dixisse Do- 
minum Jud:eis : Non me videbitis amodo donec dica- 
tis * ; Benedictus. qui venit in. nomine. Domini 55, 
eumdem eum Jud:eis conversantem , convescentem, 


disserentem, et apud eos miracula facientem pluri- 
bus describat? Quomodo etiam, Herodi jussit Pha- 
risieos renuntiare : Ecce ego ejicio de monia, et sani- 
tales per[icio hodie et cras, el tertia die consummor 9*, 
Post multos enim dies, crucis supplicium passus 
est. 

Solutio. 

Hzc difficultas istam habet solutionem ; cum Do- 
minus degeret in Galilea, quie Herodis imperio sub- 
jecta erat, ibique miracula ederet, Pharisci illius 
regionis, qui eum prie invilia sibi cernebant esse 
molestam ob prodigia et doctrinam, festinabantque 
illum in Judieam ablegare, dixerunt ei : Exi hine, 
quoniam Herodes vult te interficere ὅς Quibus Domi- 
nus, qui intelligeret quo. animo id ei dicerent, re- 
spondit ; Jte, et dicite vulpi illi, Merodi scilicet, tan- 
quam fraudulento ; et quie sequuntur. Illud igitur, 
vjicio. daemonia, et sanitates perficio hodie et. cras, 
duos illos dies indicat, quibus illie commorans, ni- 
racula edidit ; post quos ccpit iter versus Hieroso- 
lyma, die nimirum tertio, in quo et se consummari 
aflirmat quod eo die iter inchoaret quod omne my- 
sterium Hierosolymis per crucem. consuramaturuni 
erat. Hlud vero, Non me videbitis amodo, ad lliero- 
solym: incolas dictum fuit, quam antea miseram 
predicavit, his. verbis : Jerusalem, Jerusatem , que 
occidis prophetas et lapidas.cos qui mittuntur ad te **. 
Qus abillo tempore non vidit Dominum, donec 
eum pullo insidentem et a plebe puerisque hymnis 
celebratum spectaruut97. Potest. quoque amodo in- 
tellisi de omni tempore, usque ad quod Dominicam 
passionem ; usque ad. quod Dominum intuiti Judei, 


83 Matth, xxiii, 59. 85 Luc. xiiij, 92. 


11:5 


HESYCHIHI PRESBYTERE 


1115 


non amplius cernent eum, donec in gloria paterna A παντὸς τοῦ χρόνου, τοῦ μέχρι ποῦ Δεσποτιχοῦ πά- 


judicium de mundo ferentem conspicati, dicant ; 
Benedictus qui venit in nomine Domini. 


Difficultas xXxv1. 

Quonam modoait Lucas Dominum dixisse disci - 
pulis : Venient dies, quando desideretis. videre unum 
diem Filii hominis ** : quando referat Mattheus haec 
eumdem dixisse : Ecce ego. vobiscum sum. omnibus 
diebus, usque ad consummationem seculi **, 


Solutio. 

Promissionem suam implens Dominus, post ascen- 
sionem mansit cum apostolis : ob quod inexpugna- 
biles et invicti adversariis exstiterunt. Verumtamen 
inter tentationes, recordali prioris cum illo con- 
versalionis, cibi communis, et continui congressus, 
hujus desiderio tenebantur. Par quoque est fideles 
qui in fine mundi invenientur, exspectato Antichri- 
sli adventu , tempus desideraturos, quo discipulis 
rommanens Dominus miracula edebat. 


Difficultas xxvi. 

Qua ratione Matthaeus duos c:cos Domino occur- 
risse ad Jericho; Marcus autem unum, et Lucas, 
eosque diversos tradiderunt *? ? 

Solutio. 

Non unum tunc Christus czecum, neque duos, 
sed ad quatuor usque sanitati reddidit. Unum qui- 
dem, de quo Lucas narravit, in Jericho intrans ; 
post quod et Zacchzeum vocavit; alium, quem Mar- 
cus describit, juxta viam sedentem, mendicantem et 
nomine Dartimzeum. Alii vero duo, sunt illi apud 
Matthzeum, qui exeunti Domino occurrerunt, et ab 
ipso sanati sunt. Nihil vero mirum, omnes Domi- 
num vocare, filium Davidis; quod jam ipse ex mi- 
vaculis essel illustris. 

Difficultas xxvii. 

Cujus ergo Matthzeus Dominum ait sedisse super 
asimam et pullum ; Marcus et Lucas, super pullum 
duntaxat; Joannes, super asellum ?! ? 

Solutio. 

Matthzus volens ostendere pullum. indomitum 
luisse ac recens natum , simul assumptam et ma- 
trem ipsius declaravit ; non tanquam asinzx insede- 
rit Dominus , sed ut ex sequela fiduciam caperet 
pullus. Marcus autem et Lucas simplicius rem enar- 
rarunt, Matthieus quidem, juxta dictum prophete, 


δ Luc. xvir, 22. 89 Matth. xxvii, 20. 
xxi, 7; Marc. xr, 7; Luc. xix,55; Joan, xir, 14. 


*? Matth. xx, 90; Marc. x, 46; Luc. xvii, 55. 


θους " μέχρις οὗ τὸν Κύριον ἑωραχότες Ἰουδαῖοι, 

οὐχέτι ὄψονται αὐτὸν, ἄχρις ἂν ἐν τῇ δόξῃ τῇ πα- 

τριχῇ χρίνοντα τὸν χόσμον θεώμενοι, εἴπωσιν" 

Εὐϊογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀγόματι Κυρίου. 
᾿Απορία. 

Πῶς Λουχᾶς εἰπεῖν φησὶ τὸν Κύριον τοῖς μαθη- 
ταῖς - ἙλΛλεύσονται ἡμέραι, ὅταν ἐπιθυμήσητε 
μίαν τῶν ἡμερῶν τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου ἰδεῖν" 
xal vot ἱστορήσαντος Ματθαίου εἰρηχέναι αὐτόν" 
Ἰδοὺ ἐγὼ μεθ᾽ ὑμῶν εἰμὶ πάσας τὰς ἡμέρας, ἕως 
τῆς συγτεείας τοῦ aloroc ; 

'Αύσις. 

Τὴν μὲν ὑπόσχεσιν αὐτοῦ πληρῶν ὁ Κύριος, χαὶ 
μετὰ τὴν ἀνάληψιν [ἣν] σὺν τοῖς ἀποστόλοις " ὅθεν 
xax δύσμαχοι xal ἀχαταγώνιστο: τοῖς ἀντιτασσομέ- 
νοις ὑπῆρχον. Πλὴν ὅμως ἐν τοῖς πειρασμοῖς μεμνη- 
μένοι τῆς προτέρας αὐτοῦ συνδιαγωγῆς, συνεστιά- 
σεὡς τε χαὶ συνεχοῦς ὁμιλίας, ταύτην ἐπόθουν. Ei- 
xb; δὲ χαὶ τοὺς ἐν τῇ συντελείᾳ εὑρισχομένους πι- 
στοὺς, προσδοχωμένης τῆς τοῦ ᾿Αντιχρίστου παρ- 
ουσίας, τὸν χαιρὸν ἐπιθυμεῖν, χαθ᾽ ὃν τοῖς μαθηταῖς. 
συνδιατρίθων ἐθαυματούργει ὁ Κύριος. 

᾿Απορία. 

Πῶς Ματθαῖος δύο τυφλοὺς συναντῆσαι τῷ Κυρίῳ 
χατὰ τὴν Ἱεριχὼ, Μάρχος δὲ ἕνα, xal Λουχὅς, χαὶ 
τούτους διαφόρους ἐξέϑεντο: 


Λύσις. 


νος ἔτυχεν. Ἕνα μὲν, ὄνπε 


ig τὴν Ἱεριχὼ, μεθ᾽ ὃ xot 


[0] 


L 
τὸν Ζαχχαῖον ἐγάλετεν * ἄλλον, ὄνπερ ὁ Μάρχος àv- 
ἐγράψατο, παρὰ τὴν ὁδὸν μὲν χαθήμενον, προσαιτοῦν- 
τα δὲ, Βαρτιμαῖον λεγόμενον. ἤλλλοι δὲ οἱ δύο, οἱ ἐν 
τῷ Ματθοαίῳ χείμενοι, οἱ ἐξιόντι τῷ Κυρίῳ συναντή- 
σαντες, χαὶ παρ᾽ αὐτοῦ ἰαθέντες. Οὐδὲν δὲ ξένον πάν- 
τας υἱὸν Δαθὶὸ χαλεῖν τὸν Κύριον" διὰ. τὸ Ex τῶν 
σημείων αὑτὸν περιφανῆ λοιπὸν γενέσθα!. 
᾿Απορία. 

Διατί Ματϑαῖος μὲν ἐπὶ ὄνον xai πῶλον λέγει 
χαθίσαι τὸν Κύριον: Μάρχος δὲ χαὶ Λουχᾶς ἐπὶ πῶ- 
Xov μόνον" Ἰωάννης δὲ ἐπὶ ὀνάριον ; 

Λύσις. 

Ὁ μὲν Ματθαῖος τὸ ἀδάμαστον xal νέον τοῦ πώ- 
ou ἐνδείξασθα: βουλόμενος, συμπαραληφθῆναι ἐξ- 
ἔθετο χαὶ τὴν τούτου μητέρα" οὐχ ὥστε ἐπιχαθίσαι 
αὐτῇ τὸν Κύριον, ἀλλ᾽ ὥστε τῇ ἀχολουθήσει παρα- 
θαρσπύνειν τὸν πῶλον. Μάρχος δὲ χαὶ Λουχᾶς ἁπλού- 

τερον τὸ γεγονὸς ἐξέθεντο. Ματθαῖος μέν τοι (21) 


91 Matth. 


NOTE. 


(20) Ματθαῖος pér τοι. Xd textum. Matthiei conta- 
minatissime omnibus modis leges in Origene, p. 422: 
Ἔτι δὲ ἀντὶ τοῦ * xa ἐπιθεθηχὼς ἐπὶ ὄνον, xaX πῶ- 
λον. υἱὸν ὑποζυγίου, καὶ πῶλον νέον, ἣ ὡς ἐν τισὶ, 
πῶλον ὑποζυγίου * ὁ δὲ Ἰωάννης ἀντὶ τοῦ * ἐπιδεῦ 
ἔρχεται ἐπὶ 


SEES ΤΕ σε ητος, Ὁ δ τ, ; 
xg ἐπὶ ὑποζύγιον, πεποΐηγε" χαθήμενος: 


πῶλον ὄνου. Eluere tamen poteris, hunc fere in 
modum : "Ἔτι ὃὲ ἀντὶ τοῦ - ἐπιδεδηκὼς ἐπὶ ὑπο- 
CUyLOY , καὶ πῶϊον" νέον, Ματθαῖος, ἐπὶ ὄγογς, 
καὶ πῶ,τον υἱὸν ὑποζυγίου, 1| ὡς ἐν τισὶ, πῶϊον 
ὑποζυγίου" ὁ ὃὲ Ἰωάννης πεπ᾽ίηχε, χαθήμενος 
ἔρχεται ἐπὶ πῶϊον ὄνου. ld cst : Preterea 


111 " 


QU;ESTIONES. 


1118 


χατὰ τὸ ὑπὺ τοῦ προφήτου λεμῦξν, ἐπιβεῦτκέναι À ascendisse super asinam et pullum dixit ?* ;. quia 
Let dd] . à l 


ἐπὶ ὄνον χαὶ πῶλον εἶπεν * ὅτι διὰ τοῦ πώλου χαὶ τῇ 
ὄνῳ ἐκάθητο, ἑπομένῃ xaX συνεργούσῃ τῷ τοῦ Κυ- 
ρίου ὀχήματι. Εἰ δέ τις ἀποροίη, τίνος χάριν Ματ- 
θαῖος μὲν τὸν προφήτην ἐχθέσθαι φησὶν ἐπὶ ὄνον χαὶ 
πῶλον χαθίσαι τὸν Κύριον" ἣ δὲ τῶν O' "Ἔχδοσις ἐπὶ 
πῶλον ὄνου χαθίσαι περιέχει " τοῦτο μανθανέτω, ὡς 
ej Ἑθραϊχῇ γλώττῃ χεχρημένο: οἱ ἀπόστολοι, ἅτε 
τῆς Ἑλληνιχῆς εὐγλωττίας ἄπειροι, χαὶ τῆς τῶν 0’ 
ἐχδόσεως, ὥσπερ ταῖς αὐτῶν βίθλοις ἀρχαιοτέρως 
ἐχτεθείσαις ἐνεφέρετο, οὕτω τὰς προφητιχὰς μαρτυ- 
ρίας ἐξέθεντο" τοῦ Πνεύματος τοῦτο οἰχονομήσαντος, 
ἵνα μὴ ὡς ἐκ συνθήματος φανώῶσ: συντάξαντες. Ὃ 
μέντοι πῶλος τὰ ἔθνη, fj δὲ τούτου μήτηρ, τοὺς 
Ἰουδαίους αἱνίττετα!. 
᾿Απορία. 

᾿Ανθότου Ματθαῖος: μὲν αὐθημερὸν τὴν συχῆν ξη- 
ρανθῆναι ἱστόρησεν, Μάρχος δὲ τῇ αὔριον; Ὡσαύ- 
τως δὲ καὶ τοὺς πωλοῦντας χαὶ ἀγοράζοντας ἐν τῷ 
ἱερῷ, ὁ μὲν £v ἦ ἡυέρᾳ τῷ πώλῳ ἐχαθέσθη ὁ Κύριος 
εἰσελθὼν εἰς τὴν πόλιν, ἐχόληθῆνα! ὑπ᾽ αὐτοῦ ἰστο- 
ρεῖ" ὁ δὲ ἐν τῇ ὑστεραίᾳ. Καὶ τίνος χάριν χαρπὸν 
ἐχ τῆς συχῆς ἐν οὐ χαιρῷ ἐζήτει " T] πῶς ἀγαναχτή- 
σας, ὅτι μὴ εὗρε, ταύτην ἐξήρανεν ; 


Λύσις. 

Ἑ χάτερος ὡς ἐν ἄπατι καὶ ἐν τούτῳ ἡλήθευσε. 
Πρωίας γὰρ, καθώς φησιν ὁ εὐαγγελιστὴς, éxavá- 
Yam ἐπὶ τὴν πόνϊιεν ὁ Κύριος, &xelrace* καὶ ἐλθὼν 
ἐπὶ τὴν συκῆν, οὐχ εὗρεν si μὴ φύλα μόνον. 
Εἰρηχὼς οὖν - Μηκέτι ἐκ σοῦ xupaóc γένηται, πα- 
ραχρῆμα ταύτην ἐξήρανε. Διὰ δὲ τὸ μέγεθος χαὶ τὸ 
ξένον τοῦ θαύματος, τῇ ἐπαύριον οἱ μαθηταὶ ταύ- 
τὴν χατοπτεύσαντες, ἐφ᾽ ᾧ πολυπραγμονῆσαι εἰ χαὶ 
αἱ ῥίζαι ὡςταύτως τῷ στελέχει xal τοῖς χλάδοις ἐξη- 
ράνθησαν, ἐξεπλάγησαν τῇ βεθα:ώσε: τοῦ θαύματος. 
Ἐξήρανε γὰρ ταύτην ὁ Κύριος, τῆς ἰδίας δυνάμεως 
πεῖραν τοῖς μαθηταῖς παρασχόμενος, διὰ τὸ προσδο- 
χώμενον πάθος. Ἐπειδῆπερ ἐν ταῖς 
πολυτρόπως τὴν δύναμιν ἐπεδείξατο" τῆς δὲ τιμωρη- 
τιχῆς δυνάμεως 00 παρέσχετο πεῖραν ἣν ἀναγχαίως 
ἐν τῷ ἀψύχῳ νῦν ἐπεδείξατο. Τοὺς μέντοι πωλοῦν- 
τας χαὶ ἀγοράζοντας, &v ταῖς δύο ἐξέθαλεν ἡμέραις, 


τῇ τε πρώτῃ καὶ τῇ μετὰ τὴν, ἅτε τῷ τῆς φιλοχερ- 
δίας καὶ χαπηλείας ἀναιδῶς ἐγχειμένους νοτήμὰτ!. 
᾿Απορία. 


Πῶς Ματθαΐος χαὶ Mápxoz τὸν οἰχοδεσπότην φη- 


oy (24), ὃς τὸν ἀμπελῶνα ἐφύτευσε, πολλοὺς ἀπο- 


337ach. 1x, 9. ?? Matth. xxi, 19. ?* ibid. 5. 


98 Matth, xxi, 18. 


95 Marc. xi, 20. 


per pullum etiam asinz insidebat, sequenti et ad- 
juvanti Domini vecturam. Quod si quis dubitaverit. 
quare Matthzeus dicat. prophetam declarasse Domi- 
num sedisse super asinam et pullum ** ; editio au- 
tem LXX super pullum asinze sedisse contineat ; hioc 
discat, apostolos Hebraica lingua usos, utpote Grzecze 
eloquentiz ignaros, atque ex LXX editione, quem- 
admodum in eorum libris antiquius exaratis fere- 
batur, sic prophetica testimonia citasse; Spiritu 
ita dispensante, ne tanquam ex condicto viderentur 
conscribere. Cseterum pullus, gentes; mater vero 
illius, Judios designat. 


Difflicultas xxix. 

Pro qua re Matth:eus quidem fici arborem sta- 
tim eodem die arefactam ?* refert, Marcus vero die 
sequenti ? Consimiliter et vendentes ementesque in 
templo ?*, ille quidem die qua pullo insedit Domi- 
nus in urbem ingrediens “ἢ, narrat ab. eo fuisse 
cjectos; Marcus vero postridie "", Et cur fructum 
extra tempus a ficulnea requirebat ; aut. quo pacto 
quod non invenisset indignatus, arefecit eam ? 

Solutio. 

Uterque, sieut in omnibus, ita etin hoc vere Io- 
cutus est. Mane enim, ut ait Evangelista, rever- 
tens in civitatem Dominus, esuriit, et veniens ad 
ficum , non invenit nisi (olia tantum **. Cum ergo 
dixisset, Nunquam ex te fructus nascatur ; continno 
illam arefecit. Propter magnitudinem autem et no- 
vitatem miraculi, crastino die discipuli eam oculis 
lustrantes, ut diligenter explorarent, num radices 
pariter cum trunco et ramis arida essest, obstupe- 
facti sunt rei mire confirmatione. Ipsam quippe 
arefecit Dominus, ut su: potenti: specimen disci- 
pulis exhiberet , propter imminentem passionem. 
Quandoquidem in beneficiis modis variis vim suam 
esseruerat; at ultricis virtutis exemplum non dede- 
rat; quam necessario in re inanima nunc ostendit. 
Vendentes porro et ementes, duobus diebus expulit, 
primo et secundo, ut avariti:: et cauponationis abs- 
que pudore morbo affectos. 


Difficultas xxx. 
Quid ita, quod Matth:eus et Marcus aiunt patrem- 
familias, qui vineam plantavit, multos misisse 


99 Matth. xx1, 19. ** Marc. xr, 15. 


NOT;E. 


prO 60, et ascendens super subjugalem, et pul- 
ium juvenem, Matthews, super asinam, et pul- 
Yum filium subjugalis, aut ut in quibusdam exempla- 
ribus habetur , pullum subjuzalis ; Joannes vero po- 
suit, Sedens venit super pullum asin:x. — Quod si 
insuper consulueris Cyrilli Commentarium in Zacha- 
riam, mures velim ex sensu εὐτεχνίαν in εὐτεχνίαν : 
cum contra φιλοτεχνεῖ pro φιλοτεχνεῖ habeatur 
initio Caten:» ad Marcum, in Encomio Procopii, 
ante finem. Loca non profero , quia plura dicere 
aul describere piget. 


Parnor. Gm. XCIIT. 


(21) Φησὶν pro φασίν. Sepe in hoc tomo, et pas- 
sim apud auctores interdum ex idiotismo, ut vide- 
tur, interdum errato librariorum, maxime ob brevia- 
lam scriptionem. Sie apud Gregorium Nyssenum 
oratione 8 in Cant. cant. t. T, p. 594 C. φησὶ habet 
editio , φασὶ codex Regius 4797. Non ergo temere 
mutandum ; ut fecit. Allatius. in Notis Eustathii 
Hexaemeron p. 155, de loco Chrysostorai ad Jerem. 
xvi, 11. Catenzg Ghislerianze, t. Hl, p. 955. Vide 
Catenam in Job, p. 519, 480, 111. 


A^ 


1:19 


autem, unum post alium !? 
Solutio, 

Quia illi quidem per complexionem, et quasi in 
summa variis temporibus sigillatim missos prophetas 
indicarunt; hic vero magis peculiariter unum et 
unum missos fuisse. Ex quibus ambobus claret, eos 
qui missi sunt plures fuisse , missos autem singu- 
latim non simul omnes. Unde eos separans Lucas 
2it : illum quidem ceciderunt, illum vero in capite 
vulneraverunt, illum autem occiderunt ?. Citerum 
hoe non contrarii sermonis est sed variz di- 
ctionis. 

Difficulias. Nxxt. 

Qua causa alius ante. sex dies Paschze, alius, 
ante duos, historiam unguenti proferunt ?; licet 
uterque. in Bethania rem contigisse prodant : et 
alter omnes dicit discipnlos conquestos fuisse de 
muliere *, alter vero Judam solum ; tametsi ambo 
domum Simonis commemorent 5? 

Solutio. 

Ex hisce omnibus liquet, diversas personas di- 
versis temporibus unguento Dominum  illiniisse. 
lila enim apud Lucam reliquis antiquior, narratur, 
non in Bethania, sed in Galikea hoc fecisse, apud 
Simonem quemdam Phariszeum ; non autem lepro- 
sum ; ut Matthzeo et Marco probatur, ante biduum 
"aseho id per mulierem gestum esse. Pari modo 
et apad Joannem alia est ab illis. Erat enim Lazari 
soror. Quo faetum est, ut modo cuncti discipuli 
increparent, modo unus Judas, cum non una femina, 
Sed divers:e redarguerentur. 


Difficultas xxxii. 

Quanam ratione Mattl:eus et Marcus, post Be- 
thanias eceenam, Judam referunt pactum fuisse de 
argento proditionis *, Lucas autem, quando Chri- 
stus finem imposuit. sermoni de omnium consum- 
matione* ; Joannes vero eenam quidem memoravit, 
verum Bethaniam tacuit : et de tempore ab aliis 
dissonare videtur , mentionem faciens noctis, qua 
a Judiis Dominus comprehensus est ἢ 

Solutio. 

Nihil eum dissonantia dictum est ab evangelistis; 
sed quie apud alios deerant, uiusquisque narravit 
sancto motus Spiritu ; quo necessaria fieret eorum 
iuatuor lectio. igitur e monte Oliveti descendens 
Porinus, post sermones illos de rerum consumma- 
tione, Bethaniam venit ; unde Judas post unguenti 
oblationem, concitatus avaritiz: morbo, quod nempe 
illius pretium non accepisse, abiit statim, Domi- 
numque vendidit , ante biduum Paschi. Joannes 
vero, relietis sermonibus de fine mundi, de consilio 
pontificum ad occidendum Dominum, unctione illa 
Bethaniz alibi enarrata , neenon conventione pro- 


ὃν Matth. xxi, 95; Marc. 3n, 1. 
xiv 3. δ Lug? vat;-97. 


Luc. xx,.9. 


* Matth. xxvi, 


HESYCHII PAESBYTE 


servos, ut fructus ab agricolis acciperent??; Lucas A στεῖλας δούλους, ἵνα τοὺς χαρποὺς παρὰ τῶν 


"ἢ 


3 Marc. χιι, 4. 
5; Marc. xiv, 10. 


iu 


γῶν Xá603t* Λουχᾶς δὲ χατὰ ἕνα ; 

Avcic. 
XviOc χαὶ ὡς ἐν χεφαλαΐῳ τοὺς 
έντας χαθ᾽ ἕνα 


Ὅτ: oi μὲν περ 
χατὰ χαιρὸν σταλ 


τοὺς προφήτας ἐξ- 
ἐθεντο" ὁδὲ λεπτομερεστέρως ἕνα ἕνα ἀπεστάλθα!:. Ἐξ 
ὧν ἑχατέρων δείχνυται, πλῆθος μὲν εἶναι τοὺς πεμ.- 
002» τού- 
Ὃν μὲν ἔδειραν, ὃν δὲ 
ἐχεφαλαΐίωσαν, ὃν ὃὲ ἀπέχτειναν. Τοῦτο ὃς οὐχ &vav- 
τπιολογίας, ἀλλὰ διαφόρου φράσεώς ἔστιν. 


φθέντας, χαθ᾽ ἕνα δὲ χαὶ οὐ πάντας ὁμοῦ." 
τους διαιρῶν ὁ Λουχᾶς φησιν" 


᾿Απορία. 


Η͂ 


Τίνος χάριν, ὁ μὲν πρὸ ἐξ ἡμερῶν τοῦ Πάσχα, ὃ 


er 
[72 


πρὸ δύο, τὴν ἱστορίαν τοῦ μύρου λέγουσιν - χαίτοι 
ἑχάτερος ἐν Βηθανίᾳ e ταύτην γενέσθαι ἐχθέμενος " 


ΠΣ τῇ 
γυναιχί ὁ 6: τὸν Ἰούδαν μόνον - xaízot ἀμφότεροι 


χαὶ ὁ μὲν πάντας εἶπε τοὺς υαθητὰς 


τῆς οἰχίας Σίμωνος μνημονεύσαντες 

Ξ Λύσις. 
χνυτα!, διάφορα πρόσωπα ἐν διαφό- 
'H μὲν 


γὰρ παρὰ τῷ Λουχᾷ ἀρχαιοτέρα τῶν ἄλλων ἱστόρη- 


ροις χαιροῖς τῷ μύρῳ τὸν Κύριον ἀλεῖψαι. 


ται, οὐκ ἐν Βηθανίᾳ, ἄλλ᾽ ἐν Γαλιλαίᾳ τοῦτο πρά- 


ξασα, παρὰ Σίμωνί τιν; Φαρισαΐῳ " οὐ μέντοι 


γΞ 

τρῷ : χαθάπερ Ματθαίῳ δοχεῖ xoi Μάρχῳ, πρὸ 
ἕξ e' ἡμερῶν τοῦ Πάσχα, τοῦτο ὑπὸ τῆς γυναιχὸς 
πεπρᾶχθαι: Ὡσαύτως δὲ χαὶ παρὰ τῷ Ἰωάννῃ. ἑτέρα 
παρὰ ταύτας" Λαζάρου γὰρ ἣν ἀδελφή. "Ὅθεν συν- 
ἔθδαιυνε, ποτὲ μὲν ἅπαντας τοὺς μαθητὰς ἐπιτιμῆσαι, 
ποτὲ δὲ τὸν Ἰούδαν" οὐχ ἑνὸ: προσώπου, ἄλλὰ δια- 


φόρων ὄντων τῶν ἐπιτιμηθέντων. 


Ἀπορία 
Πῶς Max0atoz μὲν v ἐν Βηθα- 
νίᾳ δεῖπνον, συμφωνῆσαι προδοσίας 
ἀργύριον, τὸν Ἰούδαν ἐχτίθενται " Λουχᾶς CE ἡνίχα 
f 


᾿αλῶν τὰ 1 
Ξίπνου grt Punnsunen o) μέντοι τὴν βηθάνταν 
opsi* xai περὶ τὸν χαιρόν ἔστι πρὸς τοὺς ἄλλους 
μνημονεύων, ἐν f 
συνείληπται ; 


ec 0) o 
€ € 
n 


^ 


3 
Hon 


δοχοῦσιν ἀσύμφωνος, νυχτὸς 
ταρὰ τῶν Ἰουδαίων ὁ Κύριος 

Λύσις. 
nat " 
; ἱστό- 


“ἵνα Needs εἴη 


Οὐδὲν ἀσυμφώνως τοῖς 


παρὰ 


pnss, Πνεύματι ἁγίῳ χινούμε 


μοὶ 


& τὰ ἀλλήλων ἐλλ 
τῶν τοῦ ὄρους 
τῶν ἐλαιῶν ὁ Κύριος NS μετὰ τοὺς περὶ συν- 
τελείας λόγους, εἰς Βηθανίαν ἦλθεν, ὅθεν Ἰούδας 
μετὰ τὴν προσφορὰν τοῦ μύρου ἐρεθισθεὶς τῷ τῆς 


τεσσάρων f ἀνάγνωσις. πὸ τοῖνυν 


φιλαργυρίας νοσήματι, ὅτι δὴ τὴν τούτου οὐχ ὑπ- 
εδέξοτο τιμὴν, ἀπελθὼν εὐθέως τὸν Küptov ἐπίπρασχε, 
6d δύο ἡ μερῶν τοῦ Πάσχα. Ἰωάννης δὲ παραλιπὼν 
τε e συντελείας λόγους “καὶ τὴν τῶν ἀρχιερέων 
ἀναιρέσει τοῦ Kop! οὐ ϑουλὴν,χαὶ τὸ ἑστορηθὲν 


* Mare. 


τοὺ 
ἐπὶ 


τῇ ὁ 


; Matth. xxv 2 
8 oan. xin 1, 2, 50. 


? Joan. xii, 1 
? Luc, xxi, ὃ. 


VARUE LECTIONES, 


* ]u ms. semper. Bio, «ΓΕ δύο. 


- 


1421 

ἐν Βηθανίᾳ μύρον, xaY τὸ σύμφωνον τῆς 

δοσίας, τὰ ἐν τῇ νυχτὶ λεχθέντα 

ἐξέθετο, ἐν f| παρεδόθη. 
᾿Απορία. 


τε γαὶ 


πραχθέντα 


Πῶς Ματθαῖ 


ος ν Ἰούδαν 
τὴν προδοσίαν ἐξέθ 
"ης 


αὐτὸν ὁμολογῆσαι 


εἴτουν εἰπόντα" Μή τι ἐγώ εἰμί, 
'Pa66; Ἰωάννης 05, ὅτι ὁ Χριστὸς τὸ ψωμίον αὐτῷ 
ϑέδωχεν, ὡς τῇ προδοσίᾳ σημεῖον ; 
Αὐσις. 


Ὅτι πολυτρόπως ποιχίλας τὴν αὐτοῦ διδασχαλίαν 
ὁ Κύριος, χαὶ τὸν Ἰούδαν, οὐχ ἅπαξ, οὐδὲ δὶς, ἀλλὰ 
Dy ^ *? 


xa πολλάχις, ποτὲ μὲν συνεσχιασμένως 


ποτε 


ἐλέγχων, 

ὃὲ φανερωτέρως, ἀνέκοπτε τῆς ἐγχειρήσεως. Τὰ 

£v οὖν πρῶτα τῆς ἐν τῷ δείπνῳ τούτου χάριν δια- 
D L2 


" 


IM 


λέξεως Ματθαῖος ἐξέθετο * τὰ 05 τελευταῖα ᾿Ιωάννης, 
ἀρξάμενος ἀπὸ τοῦ νιπτῆρος, χαὶ παραλιπὼν τὰ ἐν 


τῷ Ματθαίῳ εἰρημένα. 
Ψωμίον, εἰς τὸν 


Ἐπειδὴ γέγραπτα!, μετὰ τὸ 
Ἰούδαν εἰσελθεῖν τὸν Σατανᾶν, μὴ 
ξενισθῶμεν. Οὐ γὰρ τὸ Ψωμίον αὐτῷ τούτου παρ- 
. αίτιον " ἤδη γὰρ 
τῆς πρυδοσίας τ 


ἣν βεθληχὼς εἰς τὴν χαρδίαν αὐτοῦ 
τόλμημα * ἀλλὰ τότε ὅλως εἰς αὐτὸν 
ἐχώρησε, τὸ ἀμετανόητον αὐτοῦ (22) θεασάμενος. 
Hob γὰρ τούτου ἠρέμα τούτῳ Τὸ ψω- 


ἢ ἐμ- 


προσέθαλλε. 
píov τοίνυν σιδηρίου ἰατριχοῦ τάξιν ἐπ’ 


πλάστρου ἐπιτιθεμένης, χαὶ ἐχχαλυπτούσης τὰ γε- 
κρυμμένα τραύματα. 
᾿ἈΑσπορία. 

Τίνος χάριν Max0ao; μὲν ἐν τῇ πρώτῃ τῶν ᾿Αζύ- 
pov, τὸ δεῖπνον γεγονὸς ἐχτίθεται " οἱ δὲ ἄλλοι τὴν 
ἡμέραν αὐτὸ τοῦ ᾿Ιουδαΐῖχοῦ Πάσχα ἐπιφημίζουσιν * 
Ἰωάννης δὲ πρὸ τῆς ἑορτῆς τοῦ Πάσχα τοῦτο γενέσθαι 


D 


μαρτύρεται, τοῦ Ψωμίου EEUU ὕσας, ὅπερ ὁ Κύ- 
gros vip Ἰούδᾳ ἐπέδιυχε, χαὶ εἴπε πρὸς αὐτὸ, Ὃ ποιεῖς, 
CM ἐν τάχει" χαὶ προσθεὶς ὅτι τιγὲς ἐδόκουν, 
ὅτι Δέγει αὐτῷ ὁ ᾿Ιησοῆς, 


ἔχομεν εἰς τὴν ἑορτὴν, ἣ τοῖς 


4pac'ov àv χρείαν" 


πτωχοῖς ἵνα ct 


dudes 


νῶν, τοῦ ἁμνοῦ ἐσθιομένου ἐπ᾽ ἀζύ- 
E πεντεχαιδεχάτην 


ALIS 
gotc* τὴν 


ἡμέραν, οὐ Πάσχα, 
ἀλλ᾽ ἑορτὴν τοῦ Πάσχα, ἤγουν ἑορτὴν ᾿Αζύμων: χα- 
θώς φησι Μωυσῆς, ὅτι, 'Er τῷ πρώτῳ μηνὶ, τῇ i 
ἡμέρᾳ τοῦ μηνὸς, ἀναμέσον cor ἑσπερινῶν,, Πα- 
σχα τῷ Κυρίῳ. Καὶ àv. τῇ πεντεχαιδεχάτῃ ἑορτὴ 
᾿Αζύμων τῷ Κυρίῳ. τῇ ιδ' ὀψίας 
ἤδη οὔσης συνδειπνήσας τοῖς μαθηταῖς τὸ τυπιχὸν 
Πάσχα ὁ Κύριος, τότε χαὶ 
ἐδωχε Πάσχα * οὐδαμῶς δὲ ἐχωλύοντο ἐχ τοῦ νόμου 
τὰ πρὸς τροφὴν, ἣ πωλεῖν Tj ἀγοράζειν, ἣ ἐλεημοσύ- 
νὴν παρέχειν " διὰ τὸ εἰρῆσθαι - "Oca ποιηθήσεται 


Πρὸ οὖν ταύτης 


τὸ μυστιχὸν αὐτοῖς: παρ- 


QU/ESTIONES. 


Ἰούδα προ- A ditionis Judae; 


ea quie per illam noctem dicta fa- 
etaque sunt, in qua traditus est, memorie reliquit. 


Difficultas xxxi. 

Qui Matth:zeus ipsum. Judam edixit fassum esse 
de proditione sua , aiendo : Nunquid ego sum, 
Rabbi *? Joannes, Christum ipsi dedisse buecellam, 
ut proditioni signum '? ἢ 

Solutio. 

Quoniam diversis modis proponens doctrinam 
suam Dominus, et Judam non semel, neque bis, 
sed szpe, interdum obscure, clarius interdum ar- 
guens, retrahebat ab incaepto. Priora ergo illo ser- 
monis eam ob rem habiti in ccena, narravit Mat- 
Uhiieus ; postrema Joannes, incipiens a lavipedio, ct 
relinquens res a Matthzeo. meraoratas. Quod autem 
scriptum est, post buccellam, in Judam introiisse 
Satanam, ne nobis mirum videatur. Non enim buc- 
cella ei hoe effecit; quandoquidem jam diabolus 
immiseratin cor ejus facinus proditionis ; verum 
tunc omnino in eum insiliit, impoenitentem cernens; 
antea quippe sensim adoriebatur. Buccella ergo 
locum tenuit ferramenti medicorum, aut emplastri, 
quod superponitur, et occulta vulnera patefacit. 


Difficultas xxxiv. 

Qua gratia Mattheus quidem prima Azymorum 
die coenam factam. docet , alii vero diem celebrant 
Pascha Judaicum !! , Joannes autem id ante diem 
festum Pascha evenisse perhibet, mentionem fa- 
ciens buccelle, quam Dominus Jud: porrexit, cum 
his verbis : Quod facis, fac cito ; addensque quod 
quidam putabant, quod dixisset ci Jesus: Eme ea 
que opus sunt nobis ad diem festum ; aut egenis ut 
aliquid daret ? 


Solutio. 
Decimumquartum primi mensis diem solet Scri- 
ptura appellare Pascha ; quod in eo inter vesperas 
gnus comederetur cum azymis ; decimum quintum 
autem, non Pascha, sed festum Paschz, seu festum 
Azymorum : sicut. ait. Moyses : In primo meuse, 
quartadecima mensis , inter. medium  vesperarum, 
p Pascha Domino. Et in quintadecima die solemnitas 
Azymorum Domino !*. Anic ergo illum diem , deci- 
maquarta, cum sero jam esset, ceena cum discipu- 
lis facta Paschatis typici, tunc Dominus mysticum 
quoque ipsis tradidit Pascha. Nullatenus autem pro- 
hibebantur per Legem, quin. cibos venderent aut 
emerent, vel darent eleemosynam , propterea quod 
dietum est : Que fient anima, illa fient vobis **.Quo- 


? Matth. xxvi, 95. 10 Joan. xni, 96. ! Matth. xxvi, 17; Marc. xiv, 42; Luc. xxn, 7. !? Joan. xut, 
1,917, 99. '*Levit. xxin, 5, 6. ** Exod. xii, 40. 
NOTAE. 


(22) Τὸ ἀμετανόητον αὐτοῦ. Ilem tradit Severus 
Antiochenus ad Joannis testimonium, verbis ob par- 
vain depravationem adducendis : ὅτε ΟΣ πάντων τῶν 
ὀφειλόντων αὐτοῦ τὸ πάθος σθέσαι γενομένων παρὰ 


ποῦ Σουτῆρος, χρεῖττον (sine dubio scripserat χρείτ- 

των) θεραὰ € ἐγένετο. Verum ubi , omnibus que 

malum. ejus Judae! exstinguere ac. sedare debuerant, 
a Salvatore adhibitis, medicina superior exstitit. 


“ 


1493 
civca suspicati sunt discipuli, ad tale ministerium A 
fuisse post buccelle susceptio- 


ludam legatum 


aem. 
Difficultas x*xv. 

Quo modo Lucas qui multo tempore cenam 
processerant, nonnulla etiam qui subsecuta sunt, 
tanquam inter cenam facta enarrat; qua apo- 
stolis edisseruit Christus , de vitanda contentione 
cirea primatum '5; qu:eque Petro, prcdicens ne- 
gationem : quorum prius, multo ante caenam Mat- 
thius οἱ Marcus docuerunt nos; posterius vero, 
post cenam, jam Jesu ad montem proficiscente !*? 

Solutio. 

Quia super omnia mandata, Christo grata acce- 
ptaque erat humilitas, ut qui eam et operibus de- 
monstraret, siepe. de illa ad discipulos sermonem 
habuit. Primo in beatitudinibus , tur; semel, tum 
bis!" ; deinde quando petierunt filit Zebed:ei , ut 
ad dexteram et ad. sinistram illius sederent !? ; 
h:ec in coena, cum, uli par est, discipulos ad amo- 
rem principatus concitasset Judze temeritas , qui 


ad- 


inanum suam cum Domino intingere in catino au- 
sus fuerat. Proinde necessario Matthzeus et Mareus 
prima; qu:e vero in cena , Lucas; Joannes, acti- 
vam per lavipedium “ἢ, Domini de humilitate do- 
etrinam, exposuerunt, derelictis iis singuli qui ab 
aliis dieta fuerant. Eodem modo Petri 
cognoscens, frequenter ei rem declarat; et in coena 
pridicens negationem, et in montem pergens oli- 


ardorem 


varum : verum qui in ccena dieta sunt de przedi- C 
clione negationis Petri , Lucas et Joannes scripse- 
runt 3? ; qu: vero post ceeuam, Matthaeus et Marcus 


narrarunt. 


Difficulias XNNN1Y. 

Quid rei est, quod Jesum illi quidem narrant as- 
sumpsisse in Geilhsemani discipulos, et orasse, 
illieque traditum fuisse ; Lucas vero in moute oli- 
varum; Joannes in horto quodam trans torrentem 
Cedron *! ? 

Solutio. 

Diversis quidem vocibus, at concordibus senten- 
liis utrique retulerunt, Post cenam. enim, juxta 
Matuhzum et Marcum, Aymno dicto, | exierunt ix 
montem Oliveti **, ad cujus radices sita est Getlise- D 
mani trans torrentem  Cedron, ubi erat hortus, 
quemadmodum a Joanne dictum est. Unde vecedens 
quasi ad joctum lapidis, et in ipso montis vertice 
constitutus, iterumque orans, ad discipulos venit in 
Gethsemani somno gravatos; ubi et comprehen- 
sus est. 

Difficultas xxxvit. 

In quem modum Matihzeus et Marcus ter ipsum 
narrant de passione orasse ; Lucas , semel; at 
Joannes neque hoc litteris tradidit *? Ὁ 


ΟΝ 


29; 


55 Luc. xxi, 25. !" Matth. xx. 
i^ Luc. vi, 90: Matth. xs, 25 
Marc. xiv, 92 ; Luc. xxii, 59; 
Marc. xiv, 41; Luc. xsir, 4. 


Marc. x, 42 
? Jonn.oxur.4, 
Xn xvin, 4. 


HESYCHI! PRESBYTERI 


Mattb, xxvr, 50 ; Marc. xiv, 26. 
39 [,uc. 
?? Matth, xxvi, 500; Marc. 


Ὅθεν ὑπενΆο. 


φυχῆ, ταῦτα xor Ras ὑμῖν. να 
διαχονίαν σταλῆναι τὸν ᾿[οὐδα" 


μαθηταὶ εἰς τοιαύτην 


: 


μετὰ τὴν τοῦ Ψωμίου υπ 


οδοχήν. 
Απορία. 


Σ 
) 


Πῶς ὁ Λουχᾶς τὰ πρὸ πολὺ τοῦ ὃς 


πρότερον, ἔν ὶ 


τνοῦ γινόμενα 


τα, δὲ χαὶ ὕστερον 


ρον ὡς ày τῷ δείπνῳ γε- 
γονότα ἐχτίθεται * ὅσα 


τοστόλοις διελέχθη, πε 


τοῖς ἀπ 
Q* πρωτείων c: 


ποῦ μὴ δεῖν πε λονειχεῖν" χαὶ ὅσα 


Πέτρῳ προαγορξύων ἘΝ ἄρνησιν ὧν τὸ μὲν πρότε- 
pov πρὸ πολλοῦ τοῦ δείπνου Ματθαῖος xai Μάρχος 
ἡμᾶς ἐδίδαξαν * τὸ δεύτερον ὃὲ μετὰ τὸ δεῖπνον, ἤδη 


τοῦ Ἰησοῦ πρὸς τὸ ὄρος ὁδεύοντος : 


Λύσις. 

Ἐπειδὴ παρὰ πάσα: τὰς ἐντολὰς, περισπούδαστος 
τῷ Χριστῷ fj ταπεινοφροσύνη, ὡς xo διὰ τῶν ἔργων 
αὐτὴν ἐνδειξαμένῳ, πολλάχις περὶ αὐτῆς τοῖς μαθη- 
ταῖς διηλέχθη. Πρῶτον μὲν ἐν τοῖς μαχαρισμοῖς, xot 
ὅπαξ καὶ δίς " ἔπειτα δὲ xoi ἐν τῇ αἰτήσε: τῆς Ex 
δεξιῶν χαὶ ἐξ εὐωνύμων αὐτοῦ χαθέδρας τῶν υἱῶν 
Ζ:0:δαίου. Καὶ ἐν τῷ δείπνῳ δὲ, τῆς τοῦ Ἰούδα προ- 


z 
e 
«1 

à 
mj 


εἰχὸς 
is ττειν τὴν χεῖρα ἐν τῷ τρυδλίῳ 


τοὺς μαθητὰς εἷς φιλοπρωτείαν 


5 


aig μετὰ 


m dcus xa apes, τ 
Λουχᾶς, Ἰωάννης δὲ τὴν m paxt: 
τοῦ Κυρίου διδασχαλίαν 
ἔθεντο, παραλιπό 


ντες 


εἰρημένα. 
Ὡσαύτως τὸ θερμὸν ἔτρου εἰδὼς, συνεχῶς 


[T (vo 


αὐτῷ ἐμφανίζετα:" πρηαγορεύων 


τὴν ἄρνησιν, pos τῶν ἐλαιῶν πορευόμε- 


Ὁ δείπνῳ Λουχᾶς χαὶ Ἰωάννης 
ὡς τῆς Πέτρου ἀρνήσεως ἐξέθετο" 


xai Máoxoc ἱστό- 


ρησαν. 


Ἀπορία. 
: 


Τίνος χάριν τὸ) "Insoov, oi μὲν ἱστοροῦσιν £v Γεθ- 


σημανῇ παραλαθεῖν τοὺς μαθητὰς, xai προσεύξα- 
σῦα!:, ἐχεῖ τε παραδοθῆνα! " Λουχᾶς δὲ εἰς τὸ ὅρος 
τῶν ᾿Ελα:ῶν: Ἰωάννης εἰς χῇπόν τινα πέραν τοῦ χει- 


μάῤῥου τῶν Κέδρων; 

Λύσις. 
Διο ἕξεσι, 
voiatg ἑκάτερος ἐξέθετο, Μετὰ γὰρ τὸ δεῖπνον, χαθὼ; 
Ματθαίῳ χαὶ Μάρχῳ δοχεῖ, ὑμἥσαντες ἐξῆ1θον 
προπόδιον 


20202 μὲν ταῖς συμφώνως δὲ ταῖς Ev- 


εὶς τὸ ὄρος τῶν ᾿Εἰαιῶν * οὗ πρὸς τὸ 
Γεθσημανῇ χεῖται πέραν τοῦ χειμάῤῥου τῶν Κέδρων, 
ἔνθα ἣν χῆπος, χατὰ τὸ ὑπὸ Ἰωάννου λεχθέν" ὅθεν 
διαστὰς ὡσεὶ λίθου βολὴν, καὶ πρὸς αὐτῇ τῇ χοουφῇ 
τοῦ ὄρους γενόμενος, χαὶ προσευξάμενος πάλιν, πρὸς 
τοὺς μαθητὰς ἦλθεν ἐν Γεθσημανῆ ὕπνῳ βεθαρημέ- 
νους, ἔνθα χαὶ συνελήφθη. 
Ἀπορία. 

Πῶς Ματθαῖος καὶ Mápxos τρὶς αὐτὸν ἐξηγοῦνται 
περὶ τοῦ πάθους προσεύξασθαι" Λουχᾶς δὲ ἅπαξ" 
᾿Ιωάννης δὲ οὐδὲ τοῦτο cuv: ταξεν ; 

1 Matth. v, 5. 


?! Matth. xxvi, 960; 
33 Matth. xxvi, 44, 


xxil,. 545; Joan, xin, 58. 
X1V, 220; 


ΡΞ 
1125 
Δύσις 

Βραχυλογίας ἤμελε σρόδρα τῷ Πνεύματι, τῆς 
ἐμῶν ὀλιγωρίας € 


εχα. “ὕθεν ὁ μὲν πλχτυτέρως τὰ 


Ei 
e ἐξέθετο" 


Aus ode 
περὶ τῆς εὖχ ὁ δὲ ὡς ἐν παραδρομῇ, διὰ 


τὸ εἰς ἕτερ € 


γέσθαι " ὁ GE οὐδ᾽ ὅλως, διὰ τὸ ὑπὸ 


τῶν λοιπῶν συγγεγράφθα!" ἵνα μὴ ταυτο) ογῶσιν. 


"Aztopí«. 

Πῶς Ἰωάννης μόνος τοῦ τῆς προδοσίας οὐχ ἐμνή- 
σθη φιλήματος ; πῶς δὲ τῶν ἄλλων εἰρηχότων ὡς 
ἅμα τὸ φιλῆσαι τὸν Ἰούδαν, τὸν Κύριον, οἱ ᾿Ιουδαῖοι 
συνέλαθον: Ἰωάννης δὲ οὐ τοῦτο " ἐρωτῆσαι δὲ αὖ- 
ποὺς, Τίνα ζητεῖτε; χαὶ ὑπτίους ῥίψαι, καὶ τὰ ἑξῇ 
συνεργάψατο; 

Λύσις. 

λθε μὲν ἐπὶ τὸν Κύριον μετὰ πλήθους ῥόπαλα 
xa μαχαίρας ἐπιφερομένου ὁ Ἰούδας, χαθὼς πάντες 
συμφώνως ἐξέθεντο. ᾿Εντεῦθεν λοιπὸν διαφόρων moz - 
χθέντων, μερίζονται τὴν ἐπὶ τούτων διήγησιν οἱ 
εὐαγγελισταί, Ὁ γὰρ Χριστὸς δεῖξαι βουλόμενος ὡς 
ἐχὼν συλλαμθάνεται, ἀορασίαν, ἤγουν ἀποπληξίαν 
αὐτοῖς ἐπέθαλεν - xal ῥίψας ὑπτίους, χαὶ εἰπὼν ὅτ’, 
᾿Εγώ εἶμι ὃν ζητεῖτε, θορυδουμένων αὐτῶν, ἔτι xax 
τοῦ Ἰούδου, τῷ φιλήματι τοῦτον χαταμηνύσαντος, 
παρ' αὐτῶν συλλαμιθάνεται. 

᾿Απορία. 

Πῶς Ἰωάννης τὸν Πέτρον φησὶν, τὸ οὗς τοῦ οἱχέ- 
του τοῦ ἀρχιερέως ἀφελέσθαι" οἱ δὲ 
τῶν περὶ Χριστὸν (25) εἰρήχασιν ; 

Λύσις. 

Ἰωάννης μὲν ἅτε θαῤῥῶν τῇ τοῦ Πέτρου ἀγάπῃ, 
ὡς 25 ἀγαναχτῆσαντος τῇ τῆς ἀληθείας ἐπαγγελίᾳ, 
τὴν ἀχρίθειαν ἐξέθετο. Τῷ ὄντι γὰρ τῆς τοῦ Πέτρου 
θερμότητος ἣν τὸ πραχθέν. Εἰχὸς δὲ τοὺς λοιποὺς, 


λοιποὶ ἁπλῶς ἕνα 


αἰδοῖ τοῦ Πέτρου ἁπλουστέρως τὸ γεγονὸς διηγήσα- 
σθα:. 
᾿Απορία. 
[. T EI - - , 
Τίνα λόγον εἶχεν ἐπιτιμᾶσθα: παρὰ τοῦ Κυρίου 
τὸν τῇ μαχαίρᾳ χρησάμενον" αὑτοῦ τοῦ Χριστοῦ, 
MU Ξ " ; 2 : 
χαθὼς ἱστορεῖ Λουχᾶς, ἀγοράσαι μαχαίρας προστά- 
ξαντος, ἀχούσαντος τότε πυνθανομένων εἰ δέοι ταύ- 
παῖς χρήσασθαι ; 
Λύσις. 
Μαχαίρας ἀγοράσαι ὁ Κύριος 


τοῖς μαθηταῖς προσ- 
z d 
ἔταξεν, οὐχ ὥστε 


ἄμυναν χρήσασθαι, 
ἀλλὰ τὸ πάθος διὰ τούτων πιστούμενος, ἅμα δὲ χαὶ 
προφητείαν πληρῶν, ὅτι, Μετὰ ἀνόμων xaceAoyt- 
σθη. Τὸ γὰρ ἐν νυχτὶ βαλάντιά τε χαὶ μαχαίρας 
μεταχειρίζεσθαι, ληστριχὸν ἂν εἴη σχῆμα. Οὐ μέν- 


ταύταις εἰς 


τοι γέγραπται πυθομένοις τοῖς μαθηταῖς ἐπιτρέψας 
ὁ Κύριος, ὥστε ταῖς μαχαίραις χρήσασθα!. “Δμα γὰρ 
τὸ ἐρωτῆσαι, εὐθὺς ὁ Πέτρος τοῦ δούλου τὸ ὠτίον 


?4 " o. Nie € eme a » 
Matth. xxvi, 50; Marc. xiv, εν, Luc. xxi, 54; Joan.xvin, 4. 
uc, xxir, 56, 49. 


Marc, xiv, 47; Luc. xxii, 50. 


QU.ESTIONES., 
A 


C 


1426 
Sulultio. 

Breviloquentia: magna fuit eura Spiritui, propter 
nostram negligentiam. Quapropter ille quidem la- 
tius de illa oratione locutus est, aller vero. quasi 
in transcursu, quod ad alia properaret; alter vero 
omisit, quia a reliquis conseriptum fuerat; ne ca- 
dem repeterent. 

Difficultas Nxsvnt. 

Quo pacto solus Joannesosculuin proditionis non 
commemoravit ? quoque pacto cum ceteri dicant 
quod simul ac Judas Dominum est osculatus, Judei 
eum ceperunt, Joannes non ila; sed inlerrogasse 
eos, Quem quaritis? et projecisse in terram supinos, 
ct quie sequuntur conscripsit **? 

Solutio. 

Venit ad Dominum Judas cum multitudine fustes 
οἱ gladios deferente, ul omnes una voce declara- 
runt, Inde postea variis perpetratis, partiuntur 
eorum narrationem evangeliste. Christus enim, qui 
vellet ostendere se sponte comprehendi, czecitatem 
seu stuporem ipsis immisit; etcum  prostrasset 
eos, dixissetque : Ego sum quem quxerilis, ipsis per- 
turbatis, sed et Juda ipsum indicante per Ooscu- 
lum, ita ab illis capitur. 


Difficultas Xxx. 

Ad quem modum ait Joannes Petrum amputasse 
aurem famuli pontifieis ; cieteri. vero simpliciter 
unum eorum qui cum Christo erant dixerunt ? 

Solutio. 

Equidem Joannes eharitati Petri con(idens, quot 
:wgre laturus non esset veritatis. enuntiationem, 
rem exacte retulit. Revera enim facinus fuit fervo- 
ris Petri. Probabile vero est reliquos, prz: reveren 
tia erga Petrum, gestum simplicius enarrasse. 


Difficultas XL. 

Quam rationem habuit, redargui a Domino eum 
qui gladio usus est; eum ipse Christus, teste Luca, 
emere gladios jusserit, qui tune audivit seiseitantes 
num oporteret illis αἰ 

Solutio. 

Gladios emere Dominus precepit discipulis, non 
ut iis ad ultionem uterentur, sed eo modo passioni 
(idem concilians, simulque prophetiam illam im- 
plens; Cum iniquis computatus est **. Nam nocte 
saeculos etgladios pre. manibus habere, latronu:n 
fuerit apparatus. Non itaque scriptum est, percon- 
tantibus discipulis permisisse Dominum, ut. gla- 
diis uterentur. Simul enim ac interrogarunt, statim 
Petrüs servi auriculam abscidit, non exspectato 


15 Joan. xviii ,.—. 10 ; Matth, xxvi, 51; 
11 Luc. xxir, 57 ; Isa. Li, 12. 


NOTE. 


(25) "Eva τὸν περὶ Χριστόν, Pro τῶν, 
τοῦτο, In Philopono, De mundi creatione , vi, 26. 


quod 


rectius, wulgari/ errore.  Eignpéva τούτῳ, non 


Ὑτ 
CH 


1221 HESY 
response. Quod si Mattheus ait Dominum dixisse : 
Converte. gladium tuum in. locum. suum **, et se- 
quentia; alius vero ; Sinite usque huc ?? : gtrumque 
eamdem habet significationem, quod nempe Domi 
nus rem nequaquam probasset. 


Difficullas. xti. 

Quo modo Joannes in atrium. Annze, Matthaeus 
in Caiphz adductum fuisse Jesum ab iis qui illum 
ceperant scripserunt ??? 

Solutio. 

Cum Annas esset socer Caiphz, verisimile est 
utrumque uno usum fuisse domicilio. Quia vero 
wna domus interdum varias habet privatas habita- 
tiones, Annas quiestione habita de Domino, ligatum 
eum narratur misisse ad Caipham im alia 
lione consistentem *!, 

Difficultas xxt. 

Quapropter solus Matthzeus duas ancillas adortas 
esse Petrum 55; Marcus vero, unam, sed eam bis; 
ilerum alter virum unum tempore negationis, di- 
cunt; Lucas vero non ita, sed unam quidem ancil- 
lam, maseelorum vero duas personas ponit ?3? 


Solutio. 

In atrio quidem intra, mulierem fuisse quie Pe- 
trum ad negationem compulit, concorditer omnes 
exposuerunt ; exeunte autem illo foras ad januam, 
multos aggressos esse narravit Joannes, his verbis; 
Dixerunt ei, qui cum eo stabant ad prunas, et. ca- 
lefaciebant se: Nunquid. ettw ex discipulis ejus es??? 
inter quos fuisse et ancillam patet secundam Marco 
dietam et duos illos viros a Luca. memoratos. 


Difficultas xvii. 

Propter quam causam, aliis navrantibus, Domi- 
num pradixisse Petro, quod negaturus esset. eum 
antequam gallus cantaret, Marcus ait, antequam bis 
cantasset ipsum. abnezasse *5? 

Solutio. 

Nemo nescit, non semel, sed et bis solere gallum 
cirea. idem tempus cantare. Illi ergo simplicius, 
hie accuratius retulit.Si quidem Marcus dicit, Prius- 
quam gallus vocem bis dederit ** ; alii vero indefini- 
ie, Antequam gallus cantet. Si igitur alii. dixissent, 
primum, opposito merito censeretur : sin autem Mar- 
cO dicente, bis, c:wteri absque numero scribunt, 
nula in his contradictio. Licet enim intelligere, 
antequam spe cantet. Nam semel cantans, et sepe 


135 Matth. xxvi, 52. 


?? Matth. xxvi, 69, 71. 


3 puc. xxi, δὶ. 


ii PRESBYTERI 


A 


habita- P 


D 


, 

14123 
ἐξέτεμεν, μὴ ἀναμείνας τὴν ἀνταπόχρισιν. Εἰ δὲ 
ἱατθαῖος μέν φησιν εἰρηχέναι τὸν Κύριον " ᾿Από- 


στρεῖρον τὴ» μάχαι; ἀν cov eic τὸν τόπον αὐτῆς, 


z3 ἕτερος ὃὲ ὅτι * ᾿Εάσατε ἕως τούτου 
ἀμφότερα τὸ αὐτὸ δηλοῦσιν, ὡς οὐχ ἀποδεξα μένου τοῦ 


Ἀυρίου τὸ γεγονός. 
᾿Απορία. 

Πῶς Ἰωάννης εἰς τὴν αὐλὴν τοῦ "Avya, Ματθαῖος 
Gi εἰς τὴν αὐλὴν τοῦ Καϊάφα παραλαθεῖν τὸν Ἰησοῦν 
Ug συλλαθόντας ἔγραψαν; 

Λύσις. 
Πενθεροὶ εἰχὸς ἀμ- 


"τος τοῦ "Αννα τοῦ Κα 
φοτέρους μίαν 


ia. xoi μίαν 


1 
y ἔχειν οἴχησιν. Ἐπειδὴ 
ας; ἀναχρίνας ὁ 


οἰχίαν πολλὰς ἔχειν συμθαίνε: διαίτ 


ἴΛλννας τὸν Κύριον, πρὸς Καϊάφαν ἱστόρηται τοῦτον 
3 - 


δεδεμένον ἀποστεῖλαι, ἐν διαίτῃ τυγχάνοντα. 
'Axopía. 
U μὲν ὁ Μάρχος f δύο παιδίσχας ἐπιθέ- 
Πέτρῳ Ματθαῖος 8 δὲ μίαν μὲν, ἀλλ᾽ αὐτὴν 
Gig: εἶτα πάλιν ἑχάτερος hb ἄνδρα ἕνα χαξὰ τὸν χαι- 
gh» τῆς ἀρνήσεως, λέγουσι" Λουχᾶς δὲ οὐχ οὕτω-, 
ἀλλὰ παιδίσκην μὲν μίαν, ἀῤῥένων δὲ δύο πρόσωπα 
τίθησιν ; ; 
Λύσις. 
Ἐν μὲν τ fj ἔσω γυναΐῖχα elvat τὸν Πέ 
ὲ 


ρὸν 


ἔθεντο" 


ἢ αὖλ 
τὴν ἄρνησιν ἐρεθίσασαν, ὁμοφώνως ἅπαντες 


τ 
ξ 


σθαι ὁ Ἰωάννης ἱστόρησεν, εἰρηχώς " Εἶπον αὐτῷ, 
σὺν αὐτῷ ἑστῶτες ἐπὶ τῆς ἀνθραχίας xat θερμα!:- 


Μὴ καὶ σὺ ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ εἶ; 


τὴν παιδίσχην τὴν δευτέραν, 
" τῷ Μάρχῳ εἰρημένην, χαὶ τὰ δύο πρόσωπα τῶν 
ἀνδρῶν τῶν τῷ Λουχᾷ ἱστορηθέντων. 
᾿Απορία. 
Διατί τῶν ἄλλων ἱστορησάντων προειπεῖν τῷ Πέ- 
πρῳ τὸν Κύριον, ἀρνήσεσθα: αὐτὸν πρὶν φωνῆσαι 
τὸν ἀλέχτορα, Μάρχος φησὶ, πρὶν φωνῆσαι δὶς αὐτὸν 
ἁπαρνεῖσθαι; 
Λύσις. 

Πᾶσι δῆλον ὅτι οὐχ ἅπαξ, ἀλλὰ χαὶ δὶς ὁ ἀλέχτωρ 
ἐπὶ τὸ αὐτὸ φωνεῖν εἴωθεν. Ὃ i μὲν οὖν ἁπλουστέ- 
ρως ἐξέθετο. Μάρχος μὲν γὰρ 
s' Πρὶν ἀλέκτορα φωνῆσαι δίς " οἱ δὲ ὄλλοι 


ρως, ὁ δὲ ἀκριθεστέ 
εἶ 


ἀδιορίστως * Hpiv ἀιϊέκτορα φωνῆσαι. Ei τοίνυν τῶν 
ἄλλων εἰρηχότων ἦν (24). Εἰ δὲ τοῦ Μάρχου τὸ δὲς 
εἰρηκότος, οἱ ἄλλοι χωρὶς ἀριθμοῦ γράφουσιν, οὐδε- 
μία ἐν τούτοις ἀντιλογία. "Ἔξεστι γὰρ νοεῖν τὸ πρὶν 
φωνῆσαι πολλάχις. Φωνῶν γὰρ ἅπαξ, χαὶ πολλάχις 


80 Joan. xvii, 15 : Matth. xxvi, 57. 
is 6 838 Mare. xiv, 66, 69; Joan. xviit, 96; Luc. xxit, 56, 58, 59. 
9*5 Matth. xxvr, 54; Luc. xxn 54; Job xni, 58; Marc. xiv, 72. 


?1Joan. xvi 245. 
ἂν Joan, xvii, 25,18. 
80 Marc. xiv, 90. 


- 


VARLE LECTIONES. 


f Ματθαῖος, δ Μάρχος. " 1΄, ἕτερος. 33 Am. oi? 


NOTAE. 


(24) Εἰρηχότως ἦν. Locum mutilum supplevi ex 
sensu. Videtur autem error ortus ex similitudine 
εἰρηχότων οἱ εἰχότως. Εἰρηχότων '** εἰχότως ἣν " 
seu εἰρηχότων πρῶτον, 7| ἅπαξ, Μάρχος δὶς ἔγρα- 


ψεν, ἀντιλογία εἰχότως ὧν. Si ergo alii cum dixissent 
primum, vel semel, Marcus scripsisset bis, mertlo 
esset. contradictio. 


1 LO 
a ev 
φωνεῖ. 


- , - LI 
βνησιν τῆς προῤῥήστως τοῦ Ἰκυρίου ἣγε 


' e Ms 
ἢ δὲ δευτέρα φωνὴ τοῦ ài 


τὸν Πέτρον. 


᾿Ασορία. 

Τίνος χάριν ὁ Ἰωάννης » vta. 
τῷ Πιλάτῳ τὸν φυλάξασθαι, 
ἵνα μὴ μιαγθῶσιν εἰσιόντες eic πραιτώριον, ἀ.1.1 
Tra φάγωσι τὸ Πάσχα" χοΐτο! 
εἶναι τοῦ "I 


τοὺς ἸΙουδαίου:, ἢ 
Ἰησοῦν παρέδωχαν, 
τῶν ἄλλων, ἡμέραν 
ουδαϊχοῦ Πάσχα τὴν προτέραν γραψάυ"- 
Τῆς μὲ i Lad ; 2 C7 - 
των, ἐν f| μετὰ τῶν μαθητῶν δειπνήσας ὁ Κύριος τῇ 
νυχτὶ ὑπὸ τῶν 


Ἰουδαίων εἰς τὸ πάθος παρείληπτ 


Καὶ εἰς ἀπόδειξιν τούτου ὁ αὐτὸς Ἰωάννης ἐν ἄλλῳ 
χωρίῳ φησίν" Οἱ οὖν Ἰουδαῖοι, ἐπεὶ παρασχευὴ 
ἦν, ἵνα μὴ μείνῃ ἐπὶ τοῦ σταυροῦ τὰ σώματα iv 
τῷ Σαδδάτῳ: ἣν γὰρ peyáAq ἡ ἡμέρα ἐκείγου 
τοῦ Xa66dcov, χαὶ τὰ ἑξῆς. 
Λύσις. 
Πάσχα. μὲν χυρίως εἴρηται 
στι γνῶναι τοὺς 


Γραφῇ, χαθὼς 
τῷ λευτερονομίῳ ἐ EOS ας, 


E 


pav ὁ ἀμνὸς me ὃν E ΕΑ e 
ἤσθιον: ἑορτὴ ὃὲ τοῦ Πάσχα ἢ μετ 
χαὶ ἑορτὴ 


τ᾽ αὐτὴν, 


ὡσαύτως 


ἡ ᾿Αζύμων. Ἢ δὲ μετ᾽ ἐχείνην πάλιν ἐπίσημος" 
ὡς ἐν αὐτῇ τοῦ δράγματος προσφερομένου, ἥτις ἣν 
τὸ Xáó6azow, περὶ οὗ φησιν ὁ Ἰωάννης, ϑεγάλην 
εἶναι ἡμέραν ἐχείνου τοῦ Xa66árou* πρῶτον μὲ 
διὰ τὸ χαθ᾽ ἑαυτὸ τιμᾶπθαι τὸ Eá66avov: 


Η 


ν, 
δεύτερον 
E, xai διὰ τὸ δευτέραν εἶναι ἡμέραν τῆς ἑορτῆς" 
ρίτον δὲ, διὰ τὸ χαὶ τὸ δράγμα τὸ νέον ἐν αὐτῷ mpós- 
φέρεσθαι, χαὶ τριπλὰς ἐν αὐτῇ προσάγεσθαι 0u- 
σίας. Πλὴν ὅτι χαθολιχῶς χαὶ ἑπτὰ ἡμέραι" τῆς 
eue Πάσχα προσηγορεύοντο, χαθὼς ἐν ταῖς Πρά- 
ξεσιν ἰστόρηται, 


Ο᾽, 


a 


, Μετὰ «à Πάσχα, ἤγουν τὰς 
ἡμέρας τῶν ᾿Αξύμων, τὸν Πέτρον Ἡρώδης ἀνελεῖν 
ἐθούλετο. 

Απορία. 

Τίνος χάριν ὁ Ἰωάννης βαστάται τὸν σταυρὸν a5- 
τὸν ἱστορεῖ τὸν Κύριον: οἱ δὲ ἄλλοι Σίμωνα τὸν Κυ- 
gnvaioy ; 

Λύσις. 

Εὐθέως μὲν ἐκ πρώτης ὁ Κύριος τὸν σταυρὸν 
ἐθάστασε, μὴ ἀξιούντων τῶν στρατιωτῶν, ὡς ἐφύ- 
ὄριστον, τοῦτον βαστάσαι" τῆς ὁδοῦ δὲ ἀρξαμένων, 
ἐρχομένῳ ἐξ ἀγροῦ τῷ Σίμωνι ὑπαντήσαντες 
ἠγγάρευσαν. “Ὥστε 
τοῖς εὐαγγελισταῖς 


ς, τοῦτον 
ἐπὶ τοῦτο 


T 


οὐδεμία διαφωνία, οὐδὲ 
ἐπινενόηται. 
᾿Απορία. 

ς ἡ αἰτία τοῦ Μάρχον μὲν τρίτην ὥραν (25) τὸν 
Κύριον λέγειν σταυρωθῆναι, ἕχτην δὲ τὸν Ἰωάννην 
συγγράψασθαι; 

Λύσις. 


Ἔθος τοῖς πολλοῖς περὶ τῶν ἀρχόντων λέγειν, ὅτι, 


"joan. xvin, 928. ?9 Joan. xix, 31. 


bef. 1, 775. 


QU.ESTIONES 


ἰἔχτορος εἰς ὑπό- Α vocem einittit. Secunda porro vociferatio galli Pe- 


€ 


89 Deut. xvr, 1. etc. 
*! Joan. xix, 17; Matth. xxvir, 32; Marc. xv, 21; Luc. xxi, 26. 


1450 


trum duxiL in recordationem Dominice pradietio- 
nis. 
Difficultus xviv- 

Ob quam rationem dicit Joannes, Judaeos, quando 
Pilato Jesum tradiderunt, cavisse, ut non. contami- 
narentur introeuntes in pretorium,sed ut. manduca- 
rent Pascha?! ; tametsi scribant alii, primam fuisse 
diem Judaici Paschatis, qua ceenans Dominus cum 
discipulis, nocte a Judicis ad passionem abductus 
cst? Et ad id demonstrandum Joannes idem in alio 
loco ait :-Judei ergo, quoniam parasceve erat, tt 
non remanerent in cruce corpora Sabbato ; erat enim 
imnagnus dies illius Sabbati??, et reliqua quas sequun- 
tur. 


Solutio. 

Pascha proprie appellatur in. Seriptura (ut intel- 
lecturi suut qui Deuteronomium legent), deeima- 
quarta dies primi mensis, qua ad vesperam agnus 
mactabatur, quem cuin lactucis in azymis manduca- 
bant?? : festum autem Paschz, dies sequens, item- 
que festum azymorum. Quies autem subsequitur 
dies, insignis quoque, quod in ea. manipulus offer- 
retur, quie erat Sabbatum, de. quo ait Joannes, ma- 
gnum esse diem illius Sabbati: primo quidem, q 
ipsum propter se honorabatur Sabbatum ; secun. 
autem, quod essel. dies secundus festi ; tertio vero, 
quoniam tunc novus manipulus offerebatur, wipli- 
ciaque saerificia peragebantur. Praterquam quod 
iu genere eliam septem solemnitatis dies Pascha 
nuncupabantur, quemadmodum narratur in Acubus 
apostolorum, Post Pascha *^, hoc est post dies azy- 
morum, voluisse Herodem Petrum interficere. 


19 


Difficultas xvv. 
Cujus rei ergo narrat Joannes Dominum baju- 
lasse crucem alii tres, Simonem Cy:e- 


neum *! ? 


suam ; 


Solutio. 

Statim quidem in principio crucem portavit Do- 
minus, illam portare  dedignantibus militibus ob 
probrum; eum autem viam inissent, venienli 
villa Simoni obviam facti, eum angariaverunt. 
Adeo ut nulla dissensio propter id quoque ab evan- 
gelistis inducatur. 

: Difficultas XLv1. 

Quisnam causa est, ob quam ex verbis Marci, 
hora tertia crucifixus est Dominus; ex relatione 
vero Joannis, sexta ** ? 

Solutio. 

Mos est pluribus, dicere de 


de 


magistratibus, liie 


; Levit. xxi, 5, etc. 99 Act, xir, 4, ὃ. 
53 Marc. xv, 25; Joan. vix, £4; Auct. Coin- 


VARLE LECTIONES. 
NOTE. 


(35) Τρίτην Ópar. Vide que huc pertinentia diximus, ad Constitutiones apostolicas, cap. 245. 


11:11 
judex illum hominem occidit, cum tamen ipsi, sup- 
plicia non inferant, sed ministris utantur. carnifi- 
cibus. Id quod tune quoque actum fuit. Etenim ter- 
tia. hora Pilatus Dominum condemnationi addixit ; 
tribus autem horis consumptis, usque ad sextam, 
dum flagellatur, induitur. chlamydem coccineam, 
spinis coronatur, atque illuditur, 
aflixus est. 


hora sexta cruci 


Difficullas xtvi. 

Quamnam ob rationem ait. Matth:eus, ei 
datum fuisse cum felle; Marcus, cum myrrha ; 
Joannes, cum hyssopo; at Lucas, nullius. commi- 
slionis meminit **? 


vinum 


Solutio. 

Non semel tantum, sed s&vpe, non modo petenti 
Christo, verum nec petenti obtulerunt pradieta ad 
bibendum. Non ergo omnia ommnes, sed singuli ex 
parte. retulerunt. [ritur Mattlizus et Marcus, de 
vino ante crucem oblato narrationem instituerunt ; 
ille quidem cum felle, hic vero cum myrrha, di- 
cens, quod que ainbo sint amara. Lucas autem 
de aceto in cruce ei oblato disserit. Et Joannes 
scripsit quod, cum dixisset Dominus, Sitio, accepe- 
runt nonnulli spongiam, hyssopo et aceto repleve- 
runt, potumque dedere Domino. Ex quibus omni- 
bus constat, diverse ei. supradictas species oblatas 
fuisse per Jud:eorum immanitatem. 


Difficultas xvvin. 

in quem modum conseripsit Lucas. de latrone 
quod Dominum in cruce confessus fuerit ; at alii, 
quod una cum socio conviciatus fuerit **? 

Solutio. 

Initio quidem uterque Domino improperabat, 
convieiis in eum jactis, Judzos, ut videtur, pla- 
catum iri putantes, seque e eruce detractum | iri. 
Ubi vero id non evenit, Christi ad Patrem tan- 
quam ad :qualem intelligens orationem bonus la- 
tro, quando dixit: Pater, dimitte illis ** peccatum, 
agnovit veritatem, eumque dominum et regem con- 
fessus est. Quod a ceteris evangelistis ad alias hi- 
storie partes festinantibus prietermissum est. 


Difficultas xix. 

fuo tandem modo pollicitatio Domini ad latro- 
nem adimpleta est, Hodie mecum eris in para- 
diso **? Siquidem post crucifixionem Christus: in 
infernum. ad liberandos mortuos profectus est; 
oportuit autem et latronem, ut qui legi natura es- 
set obnoxius. 

Solutio. 
Nonnulli quidem ita legunt. Amen dico tibi hodie, 


** Matth. xxvrir, 54; Marc. xv, 25; Joan. 


Morc. xv, 33. "δ Luc. xxm, 24... δ Lue. xxii, 495. 


(€ 


XIX, 20; 


HESYGCHII PRESBYTERI 1432 


Α Ὁ δεῖνα ὁ ἄρχων τόνδε ἀνεῖλεν 
γούντων τὰς τιμωρίας, ἀλλ᾽ ὑπο! 
χρωμένων. " 
γὰρ ὥραν τῇ ἅπο I ὁ o3 


ἡνεγχεν" Buy E 


à τότε π 


τὸς τὸν Κύριον 
μέχρι 


τῆς ἕχτης, ἐν τῷ φραγελλοῦσθα:, xaX τὴν χοχχίνην 


τριῶν ὡρῶν διαγενομένων, 

χλαμύδα ἐνδύεσθα:, χαὶ ταῖς ἀχάνθαις στεφανοῦσθαι, 

χαὶ ἐμπ τῇ c' ὥρᾳ προσηλώθη τῷ σταυρῷ. 
᾿Απορία. 

νος χάριν ὁ Ματθαῖος οἶνον αὐτῷ μετὰ χολῆς 

Μάρχος ὃδὲ μετὰ σμύρνης, Ἰωάννης, δὲ 

1 οὐδενὸς αὐτῷ 


σσώπου" Λουχᾶς δὲ συμπεπλε- 


(. εἰ 


μένου ΣΝ e6s 
- 
Λύσις. 


v NIS EC. ἘΣ 
Οὐχ ἅπαξ, ἀλλὰ πολλάχις, οὐ μόνον αἰτή- 
σαντι τῷ Χριστῷ, ἀλλὰ χαὶ μὴ αἰτήσαντι mpos- 


ἤνεγχαν πιεῖν τὰ τ onu: Οὐ πάντα τοίνυν 
᾽κ« 


π 
πάντες, ἀλλ 


ἕχαστος ἀνὰ μέρος ἐξέθεντο. Ματθαῖος 
μὲν οὖν χαὶ Μάρχος, τὸν πρὸ τοῦ σταυροῦ προσενε- 


χθέντα οἶνον ioxópnsav: ὁ μὲν μετὰ χολῆς, ὁ δὲ 


5 τ 
ΠΝ ipai πεν k, διὰ τὸ ἐπίσης ἑχάτερα εἶναι 


ιχρά. Λουχᾶς δὲ τὸ ἐν τῷ σταυρῷ προσενεχθὲν αὐὖ- 
τῷ ὄξως ἐχτίθεται- Ἰωάννης δὲ εἰπόντι τῷ Κυρίῳ, 


AubG, λαθόντο. τινὰ ! σπόγγον, ὑσσώπου xal ὄξους 
ποτίσαι τὸν Κύριον ἀνέγραψεν. Ἐξ ὧν 
χνυται, διαφόρως αὐτῷ τὰ προειρημένα 
νεχθῆναι ὑπὸ τῆς τῶν Ἰουδαίων θηριω- 


Tf Gaye, 


πάντων 8s 
εἴδη 
δία-. 


T^652* 
προσξ 


'Axopla. 
Πῶς Aouxd; μὲν ὁμολογῆσαι τὸν 
γράψατο" οἱ 
ὀνειδίσαι τὸν Κύριον ; 
Λύσις. 


σταυροῦ τὸν Κύριον συνε 


D 


τῷ ἑτέρῳ 


ul 


"Ex προοιμίων μὲν ἑχάτεροι τῷ Κυρίῳ ὠνείδιξ 
τοῖς εἰς αὐτὸν ὀνείδεσιν ἐξιλεοῦσθαι, εἰχὸς, 
poses νομίζοντες; xat τοῦ σταυροῦ χαθαιρεῖσθα:. 

πειδὴ δὲ τοῦτο οὐ γέγονεν, τὴν τοῦ X 
τὸν Πατέρα ὡς πρὸς ὁμότιμον εὐχὴν, ὁ 
λῃστὴς συνεὶς, ὅτε εἴρηχε" Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς τὴν 
ἁμαρτίαν: ἐπέγνω τῆς xipcap xaX Κύριον αὐτὸν 
οἷς ἑτέροις εὐαγ- 
ορίας ἐπειγομέ- 


τοὺς 


ριστοῦ πρὸς 


ὁ εὐγνώμων 


χαὶ βασιλέα ὡμολόγησεν" SUN 
γελισταῖς πρὸς ἕτερα μέρη τῇ 
νοις παραλέλειπται. 
᾿Απορία. 
Πῶς ἡ ὑπόσχεσις τοῦ Κυρίου πρὰς τὸν λῃστὴν 
πεπλήρωται, Σήμερον μετ᾽ ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῷ 
παραδείσῳ; Μετὰ γὰρ τὸν σταυρὸν ὁ Χριστὸς εἰς 
ἅδον ἐπὶ ἐλευθερίᾳ τῶν νεχρῶν παραγίνεται" ἔδει (26) 
ὑπεύθυνον ὄντα τῷ νόμῳ τῆς 


Ti 
τυ 


δὲ xoi τὸν λῃστὴν, 
φύσεως. 
Λύσις. 
Τινὲς μὲν οὕτως ἀναγινώσχουσιν" 


Ἀμὴν «Ἰέγω, 


Luc. xxur, 56. "Luc. xxii, 40; Matth, xxvi, 44; 


VARLE LECTIONES. 


k An εἰπών  - F. λαβόντας τινὰς et πλήσαντας. 


NOTE. 


(26) 
tem et latronem ad inferrum venire, 


Ἔδει δέ, etc. Subintellige repetendum. ex. przecedentibus, εἰ 


εἰς ἄδου παραγίνεσθαι. — Oportuit au- 


1433 


QU/ESTIONES. 


1434 


σοι σήμερον * χαὶ ὑποστίζουσιν * εἴτα ἐπιφέρουτιν, Α ctLnotam. subdistivetions ponunt; deinde subji- 


ὅτι * Μετ᾿ ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῷ παραδείσῳ. Ὥς ἂν εἴποι 
τις, ὅτι ᾿Αμὴν λέγω σοι σήμερον ἐν τῷ σταυρῷ ὧν, 
Ἔσῃ μετ᾽ ἐμοῦ ἐν τῷ παραδείσῳ. Εἰ δὲ χαὶ ἀναγι- 
νώσχειν δεῖ, ὡς τῇ συνηθείᾳ δοχεῖ, οὐδὲν ἐναντιοῦ- 
παι τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν, τῇ ἀπεριγράπτῳ αὐτοῦ 
θεότητ', οὐχ ἐν ἄδῃ μόνον παραγεγονότος, à 


ὰ χαὶ 


ἐν παραδείσῳ ἅμα τῷ λῃστῇ, xav ἐν ἄδου, χαὶ μετὰ 


P 
τε 
ἐπε 


Πατρὸς, xoi ἐν τῷ τάφῳ" 
ροῦντος. 


τὰ πάντα πλη- 


᾿Απορία. 

Τίνι λόγῳ (27) Ματθαῖος μὲν ὀψὲ Σαθθάτων iazo- 
psi τὴν ἀνάστασιν Μάρχος δὲ λίαν πρωὶ ἔτ: ἀνα- 
τέλλοντος τοῦ ἡλίου" Λουχᾶς ὃὲ ὄρθρου βαθέος" 
Ἰωάννης δὲ ἔτι σχοτίας οὔσης ; Καὶ πῶς μὲν μίαν 
Ἰωάννης γυναΐῖχα᾽ Λουχᾶς OE xai Μάρχος τρεῖς, 
Ματθαῖος δὲ δύο, λέγουσιν ἐπὶ τὸ μνῆμα τὸ Δεσπο- 
πιχὺν ἐλθεῖν; Καὶ τὰ ὀνόματα ὃὲ διαφόρως ἐξέθεντο. 
Λουχᾶς μὲν γὰρ τριῶν μνημονεύσας, τὴν μίαν αὐτῶν 


Ἰωάνναν εἶναί φησιν: Μάρχος ὃὲ ὡταύτως τριῶν 
ἐπιμνησθεὶς, Σαλώμην εἶναί! φησιν ἐξ αὐτῶν τὴν 
υἱαν. 

Λύσις. 

Εὑρίσχομεν πολλὴν εἶναι συνωνυμίαν ἐν τῇ Usta. 
Γραφῆ; ὥσπερ xai νῦν συμδαίνει. “Ὅθεν xai ἡ 
ἀδελφὴ τῆς Θεοτόχου, τῷ αὐτῷ ἐχέχλητο ὀνόματι, 
xa Μαρία Ἰαχώθδου. Συνέδαινε ὃὲ χαὶ Μαγδαληνὰς m 
οὐ μίαν εἶναι xat δύο μόνον; ἀλλὰ χαὶ τρεῖς" ὧν ἡ 
Ula. ἐκ δαιμόνων ἑπτὰ χεχαθάριστο' μεθ᾽ ἧς αἱ λοι- 
Tal, ἄμα Ἰωάννᾳ χαὶ Σαλώμῃ, πολυτρόπως παρὰ 
τοῦ Σωτῆρος εὐεργετηθεῖσαι, χατὰ διαφόρους.,κα!- 
ροὺς, πρὸς τὸ μνῆμα τὸ Δεσποτιχὺν EZpouov: εἰχὸς 
τοίνυν xai Μαρίαν ἹἸαχιὠέου τοῦ -ἰ)ὖ ᾿Αλφαίου, 
ἀλλὰ καὶ ἑτέραν Μαρίαν μὲν λεγομένην, μητέρα ὃὲ 
οὖσαν Ἰαχώδου τοῦ Ζεύδεδαίου. Ἐντεῦθεν οὖν σχο- 
πεῖν δεῖ τῶν ὀπτασιῶν τὴν διαίρεσιν. Οὐδεμιᾷ γὰρ 
ἐναντιολογίᾳ ἀναγέγραπται τῷ Ματθαίῳ, μίαν τῶν 
Μαγδαληνῶν Μαρίαν ἅμα ἄλλῃ Μαρίᾳ, ὀψὲ Σαθδά- 
των, παρατεινούσῃ ἄχρι μεσονυχτίου, ἐντὸς εἰς τὸ 
μνῆμα δραμεῖν, διπλοῦν ὑπάρχον χατὰ τὸν τύπον 
τοῦ σπηλαίου τοῦ "A6paXu, xa ἐν τῷ ἐξωτέρῳ οἴχῳ 
γενομένας, τὸν ἄγγελον ἰδεῖν, ἐν αὐτῇ τῇ ὥρᾳ τὸν 
λίθον ἀποχυλίσαντα, ἐξαναττάντος ἤδη τοῦ μνῆμα- 
φος τοῦ Χριστοῦ" διὰ τοῦτο γεγράφθαι" ᾿Ιδοὺ σει- 
σμὸς ἐγένετο μέγας" τουτέστιν, ἅμα τῇ αὐτοῦ 
παρουσίᾳ" εἶτα ἁχοῦτα! περὶ" (38) τοῦ ἀγγέλου ἅπερ 

* L ^4 L 


o 


τ Matth. xxvii, 1, 


*3 Marc. xvi, 
53 Matth. xxvii, 2. 


b 


9? Tuc. xxiv, 1. 


ciunt : Mecum eris in paradiso. Quasi dixerit quis- 
piam; Amen dico tibi hodie, in. cruce positus ,eris 
mecum in paradiso. Sed et si legendum fuerit, 
uli vult usus, nihil contrarimn sequitur; quando 
Servaltor noster, incireumseripta sua. divinitate, non 
solum in inferno adfuerit, sed et in paradiso una 
cum latrone, et in. inferno, et. cuim Patre, et in se- 
pulere, utpote cuncta replens. 


Difficultas t. 

Qua ratione Matth:eus, vespere sabbati, resurre- 
ctionem narrat **^; Marcus, valle mane, jam orto 
sole*^; Lucas, valde diluculo **; Joannes, cum ad- 
huc tenebrz essent? Et quo modo Joannes unam 
mulierem, Lucas et Marcus tres, Matth:ieus duas, 
dieunt ad monumentum | Dominicum venisse? Sed 
et nomina diverse posuerunt. Nam Lucas trium men- 
lionem faciens ὅδ. earum unam Joannara dicit ς 
al Mareus tres pariter commeinorans, unam ex illis 
Salomen exstitisse ail, 


Solutio. 

Plurimam invenimus in Seriptura divina nomi- 
num communionem ; quemadmodum et nunc acci- 
dit. Proinde et soror Deipare, eodem ac ipsa no- 
mine vocabatur, et Maria Jacobi. Contigit quoque 
in Magdalenis, non unam fuisse, aut duas tantum, 
sed tres; quarum una, ἃ d:emonibus septem. pur- 
gata est ὅδ cum. qua reliquz, itemque Joanna et 
Salome, variis beneficiis a Servatore affectze, diver- 
sis temporibus, ad monumentum Dominicum cu- 
currerunt ; quibus addere consentaneum est Mariam 
Jacobi filii Alphzei, aliamque pariter. Mariam. nun- 
cupatam, matrem. vero Jacobi Zebediwi filii. Hinc 
ergo considerare oportet apparitionum divisionem. 
Absque ulla enim sermonis contrarietate. perscri- 
ptum esta Matilizeo, unam Maglalenarum. Mariam 
simul cum alia Maria, vespere Sabbati, pertingente 
usque ad mediam noctem, iniro in monumentum 
cucurrisse, quod erat duplex, justa figuram spe- 
Τὰ ποῦ Abraham 5? ; cumque essent in ewteriorizede, 
angelum vidisse , qui eadera hora revolvit lapidem, 
postquam jam Christus e monumento exsurrexisset; 
ideoque exaratum esse : Ecce terre motus factus 
est magnus?* ; hoc est, ad ipsius adventum : deinde 


3? Luc. ibid., 10. δ᾽ Marc. xvr, 1. * Gen. xxii, 9. 


VAI LECTIONES. 


m [n ms. semper cie y. " L, παρά. 


NOTAE. 


(27) Τίνι Ayo. Confer cum ejusdem Ilesychii 
oratione in Dominicam resurrectionem t. I Auctarii 
Combefisiani, c. 744, quie tribuebatur Gregorio 
Nysseno , exstatque t. 1l. Operum illius , p. 400. 
Et vide Anastasii quiestionem 155, cui recte pr:epo- 
nitur apud Lambecium, lib. i1, ms. 89, p. 197 : Ἡσυ- 
χίου πρεσδυτέρου. Ilesychii esse ostendit etiam co- 
dex HMegius 750, quidam enim ex illa oratione 
proferens, titulum facit, Ἢ συχίου πρεσθυτέρου 1ε- 
ροσολύμων" ὅτι χατὰ μηδὲν ἀλλήλοις ἐνχαντιωθέντες 


οἱ εὐαγγελισταὶ οἱ τέσσαρες, διαφόρως τὰ συμδεθη- 
χότα περὶ τῆς ἀναστάσεως Χριστοῦ «oU. Θεοῦ τοῦ 
Σωτῆρος ἡμῶν ἱστόρησαν. 

(28) Περί. Imo παρὰ confusionem pr:epositionum 
Sepius faciente. abbreviata scriptura ; ut titulo Zie- 
sponsorum canonicorum "Timothei Alexandrini, ex 
sensu et mss. in Cedreno edit. Reg. p. 225. DB, ac 
Nicephoro lib. 1v, cap. 25, extremo ; insigniter au- 
tem duobus in locis. Primo Historie Sozomeni lib. 
viri, cap. 27, ubi elogium Attici CP. qui E? zr xat- 


1485 
nuntiasse discipulis, a se visum Dominum, etipsius 
pedes adoratos; atque ad discipulos properasse : 
interea vero custodes rem urbi denuntiasse. Quia 
autem Joannes solius Marie Magdalen;:s meminit, 
aliam convenit eam esse conjicere, et prima imper- 
fectiorem, qux currens accedensque ad monumen- 
tum, et lapidem revolutum nacta, nihil aliud passa, 
2: Petrum et Joannem perrexit. llli porro. venien- 
tes, atque intuiti-linteamina sepuleralia divisim ja- 
centia, abierunt mirantes. Jam vero Mari:e in ex- 
teriori sepulero ploranti, ac introspicienti, appa- 


IESYCHH PAESBYTERI 


audiisse ab angelo qua audierunt; profeetasque A fjzousav: zat 


πορευομένας Ace yet) 


ἰδεῖν τὸν Κύριον, χαὶ προσχυνῆσαι a. 
xaX πρὺς τοὺς μαθητὰς ἐπηχθῆναν " ἐν τοσούτῳ ὃξ 
τοὺς φύγαχας ἀπαγγεῖλαι ἐν τῇ πόλει τὸ γεγονός. 


Ἐπειδὴ 6i ᾿ἰωάννης τῆς Μαγδαληνῆ: μόνης μέμνη- 


«at Μαρίας, ἄλλην ὡς εἰχὸς ταύτην ὑποληπτέον, xci 
, 


τῆς προτέρας ἁτελεστέραν, Yiig δραμοῦσα χαὶ εἰς 


τὸ μνημεῖον ἐλθοῦσα, καὶ τὸν λίθον ἀποχεχυλισμένον 
εὑροῦσα, οὐδὲν πλέον παθοῦσα, πρὺς Πέτρον xo* 


᾿Ιωάννην ἀφίχετο. Οἱ δὲ ἐλθόντες xa τὰ ἑντάφι 


θεασάμενοι διῃρημένως χείμενα, ὀπῆλθον θαυμά- 
Τῇ δὲ Μαρίᾳ ἐν 


τῷ ἐξωτέρῳ σπηλαίῳ: 


"ayT-- 
ζοντες. 


NOTE. 


ρὸν ἣγε, 
γραφέας toxsito " χαὶ τῷ δοχεῖν ἰδιώτης εἶναι, περὶ 
πούτων διαλεγόμενος, χαὶ τοὺς ἐπιστήμονας πολλά- 
χις ἐλάνθανεν. Si quando tempus nactus fuerat, pro- 
batissimos quosque velerum lectitabat. lt. quoniam 
indoctus esse videbatur ; cum de illis dissereret, ipsos 
etiam. doctos plerumque. latuit. Vel mediocri enim 
quispiam sagacitate praeditus illico conjieiet, παρ᾽ 
αὐτῶν, er illis. Eoque deducimur per metaphrasim 
Nicephori Callisti lib. xig, cap. 29 : Ἐξ ἐχείνων δὲ 
μαρτυρίας παράγων, xaX τοὺς ἐπιστημόνως μετιόν- 
«az ἐλάνθανεν. [ἃ est, ab illis autem testimonia mu- 
tuatus, eos etiam qui ciun peritia accedebant, fefellit. 
Pravio Socrate , οὐχ ἐξενοφωνεῖτο παρὰ τῶν φιλο- 
σύφων ἣ σοφιστῶν. vn, 2. Secundo in his Epistolze 
Nicephori CP. ad Leonem lll : Ἵνα αἱ συνελθοῦσαι 
οὐσίαι θεότητός τε xaX ἀνθρωπότητος ἐν ἰδιότητι τῇ 
χατὰ φύσιν διαμείνωσι, xat οὐδαμῶς εἰς ἀλλήλας 
μεταδῶσιν * εἰ xal χαταχλίσεις τῷ λόγῳ τῆς συμ- 
φυίας παραχωρεῖν εὐσεδῶς νοοῦμεν, διὰ τὴν τῶν 
ὀνομάτων ἐπίζευξιν. Dubitari siquidem non potest, 
quin scribere oporteat, περιχωρεῖν, uL el za zx xfj - 
σεις. Ut. inter se. coeuntes substantie, divinitalis ct 
humanitatis, in naturali sua proprietate permaneant, 
nec ullatenus in se mutuo transeant ac trans[ormentur : 
licet juxta. appellationes, ratione naturalis copula, in 
se invicem immeare ple intelligamus, ob nominum 
conjunctionem. Cum Theodorus Raithensis De incar- 
natione, dicat χιρνα μένων οὖν τῶν τοιούτων φύσεων 
καὶ περ':χωρουσῶν εἰς ἀλλήλας τῷ λόγῳ τῆς συμφυίας 
χαὶ τῆς ἑνώσεως, χιρνῶνται χαὶ περιχωροῦσιν εἰς 
ἀλλήλας ὡσαύτως χαὶ χλήσεις. dis igitur naturis in 
unum compositis, ct ratione cognationis ac unionis 
inter se coeunlibus , similiter nominationes inter se 
coeunt, et vicissim communicantur. Cumque in. Actis 
saneti: Maximi , p. nvnr, περιχώρησις praedicetur, 
ucay0opnsc rejiciatur ; ut alia non proferam testi- 
monia. Accedit hue quod ubi initio septim:e synodi 
habetur, ἀπολογητιχὸς πρὸς τὸν λαὸν σχεδιασθεὶς ἐν 
τῇ ἡμέρᾳ ἢ ἐδήλωσαν οἱ βασιλεύοντες τοῖς τοῦ γε- 
νέσθαι πατριάρχην, παρὰ Ταρασίου, ele. Apud Lam- 
becium De bibliotheca Cesarea, lib. vir, p. 505, le- 
gilur, ἀσχεδιάστως, λεχθεὶς, pro αὐτοσχεδιάστως 
vel σχεδιαστῶς, vel αὐτοσχεδίως, et περὶ male in lo- 
cum παρά, Certe miras atque ineredibiles metamor- 
phoses faciunt. compendia scripture , mutatas re- 
ram nominumque formas : ut observatum siepe fuit, 
nec minus frequenter observabitur. Quis enim , 
quiso, putet verbi gratia Νανοῦ vel Ναυῆ transiis- 
se in àvÜprozou , cap. xi Epistolae Darnabxe ; o2 p2- 
v5) in ἄνθρωπον, cap. vir. Ancorati. Epiphaniani, 
ex IEeresi 70, n. 8; αὐτῷ in ἀνθρώπῳ, p. 989, lib. 1 
Marii Mercatoris edit. Baluz. ex Cyrillo t. VI, p. 212 
E; τάγματος in γράμματος, Epist. Cyrilli et synodi 
Alexandrinie ad. CP.; γράμματος in πράγμα- 
τος, apud Gelasium  Cyzicenum, p. i, cap. 18, 
p. 110; ἀπανθρωπίας in σπανίας, apud Matthieum 
"astarem litt. A , cap. 9, p. 24; et. ἱςρατιχὸν in 
τ OUO Y) ko 


πνευματιχὸν, ejusdem Syntiqmatis, p. 57; 


C ac forte 2 


, in Cyrilli epistolam ad Domnum, ubi πρεσύι 


τοὺς παρ᾽ “Ἕλλησιν εὐδοχιμωτάτους coy- D in οὐνῷ, lib. xvi Nicephori Callisti cap. 24, ubi 


de Symeone Stylta Thaumastorita ex Symeone Me- 
taphraste, ὑπὸ Συμεῶν: Μαγίστρῳ τῷ ovo, ut 
suspicari datur per consimilia lib. xiv, cap. 51, de 
Symeone Stylita seniore ex eodem Metaphraste, ὁ 
ὁμώνυμος αὐτῷ Συμεὼν ὁ μεταφραστής. Ecquisnam 
vero non rideat βοῦς ἀνείλιττον, quod fuit βουλὰς 
ἀνείλιττον, consilia volvebam, laudata epistola Nice- 
pliori Ὁ Plura non. congeram ; preter. unum loeum: 
Latinum ; ex appendice Codicis Theodosiani p. 58 : 
« Sedsi quis ausus aut temerarius legi Ecclesie vel 
clerico, etc. » ubi eonjicio. « Sed si quis adversarius 
legi. Ut mox, animo suo perfido, non percido, » 
percontextum. S:epe etiam breviatio, aut non anini- 
adversa, aut. male eredita , errorem parit. Prioris 
exempla ; πραγμάτων, loco προσταγμάτων, concilii 
Chalcedon. p. πὶ, cap. 4; sieut πράγματα pro προσ- 
τάγματα, act. 4 synodi vi; τῆς ἡμέρας in locum 
τῆς ἡμετέρας Scholio ad canonem Trullanum 77 ; 
χάτοις χρόνοι: vice εὐτυχεστάτοις sub fi- 
nem epistole 1 Agathonis pap: ad imperatores. 
Annalium Glyce .part. 1, p. 174 : Εἰπεῖν δὲ τὸν Θεὸν 
ἔλεγεν ὁ Σαοὺλ (imo Σαμουὴλ), ὡς ἐπὶ πολλὰ (adde 
γαχά ex Josepho) τοὺς Ἑδραίους oi ᾿Αμαληχῖται 
χατά γε τὴν ἔρημον διέθηχαν, fjvixx τῆς Αἰγύπτου 
ἐξεπορεύοντο, χελεύειν πολέμῳ τιμωρήσασθα: αὖ- 
τοὺς τὸν Σλούλ. 1 Reg. xv, 1. Ex Latinis Marius 
Mercator edit. in-8, p. 146. prestio, an prassentalio. 
Et p. 150 : « Stultorum struthionum videtur hie ser- 
mo recelare, qui collo tenus absconditos se putant, ct 
reliquum periculis corpus exponunt.» Conjectabam, 
« struthionum videtur hie sermo ; recelavere(aut se 
celavere) qui collo tenus, absconditos se putant. » 
Posterioris autem insigne documentum praebet ver- 
sio canonis Africani 100, per Grecos : Suique ab- 
sentiam. procurarunt : τῆς νηστείας ἑαυτῶν ἐφρόν- 
τισαν. Putaverunt enim abstinentiam scriptum esse. 
ltem interpretatio Balsamonis et Synopsis Aristenica 
τερον 
cernitur , et MpéxAoz, eum reponi debeat Πέτρον, 
atque Πέτρος φησί, Ad h:ec locus Blastaris litt. ἘΣ 
cap. ὃς qui exhibet ex editis, etiam in Jure Gr:eco 
Rom. ἐν χρόνῳ, et mss. ἐν χρῷ. Denique Scholium 
a Beveregio prolatam ad canonem Nicienum 15, in 
quo legitur ἐπιζητησάντων χαὶ τοὺς ete., legendum 
vero ἐπιζησάντων, καὶ τῶν ele., per sensum, ac per 
Synopsim Alexii Aristini. Mitto. quippe τρόπους 
ἀπαΐους Glyex p. 533. ἀποτροπαίους Zonare. At 
prieterire non. possum epithetum falsum quod tri- 
buitur Joanni CP. lconomaeho apud eumdem. ΜῈ - 
chaelem | Glycam, p. 291, μεγάλου, pro vero μᾶ- 
0v, ut ex aliis constat, ipsoque Michaele. In. Biblio- 
theca. Lambecii, lib. vu, p. 205, ad. τιᾶσα πολλῶν, 
pone παρὰ πολλῶν. Notavi demum antiquam men - 
dam coneil. Chalced. can. 22, de παρὰ οἱ πρό. χα- 
Oz xaX τοῖς παραλαμθάνουσιν ἀπηγόρευται. Imo 

is. Ubi legerunt alii atque supplicarunt, 
hav χανότι) ἀπηγόρευτα:, οἱ ὕπη" 


1151 


QU/ESTIONES. 13 


) "T P 4 0) c-n05 ^ ig-cc PEE 1 i i 
χλαιούτη, xoY ἔνδον βλεπούσῃ φα έντες οἱ ἄγγελοι, A rentes angeli, effecervnt ut Maria iterum retro ex- 


πρὸς τὸν ὀραθέντα αὐτοῖς ἔξω ἑστῶτα Χριστὸν, 
διεγερθέντα στραφῆναι τὴν Μαρίαν ἔξω πάλιν πε- 
ποιήχασιν' ἧ φησιν ὁ Κύριος" TI. κιλαίεις ; χαὶ τὰ 


AU TEE : Sk 6 
ἑξῆς. Εἶτα ἐπιγνούσῃ xai 'Pa6Govvl γχαλούτῃ, τὸ, 


Μή μου ἅπτου, χαὶ τὰ ἐχόμενα πρὸς αὑτὴν ἀπενρί- 
T "zb. Th. A--tun- ε΄ » 6 l 
νατο. Οὐδὲν οὖν ἀπειχὸς μετὰ τὴν ὅρασιν ταύτην 

3 ^ : ; 
τὴν Μαρίαν πρὸς τοὺς ἀποστόλους τρέχουσαν συναν- 
τῆται ταῖς τοῦ 9 Λουχᾶ ἐμφερομένα:ς ἐπὶ τὸ μνῆμα 
πρεχούσαι:ς, Mapía τοῦ Ἰαχώθου za Ἰωάννα, zo 
τῆς 


ταύτας ἑλχῦσαι πρὸς τὸ χοινωνῆσαι αὐτῇ 


ὀπτασίας. Ὡ: δὲ ἐντὸς τοῦ μνήματος ἐγένοντο, xol 
οὐδένα τεθέανται, ἡπόρουν ἐχάτεραι" di μὲν Μαγδα- 
ληνὴ ἐφ᾽ οἷς οὺς πρώην ἀγγέλους ἑώρα, νῦν οὐ 
πεθέατο' αἱ ὃΣὲ ἄλλαι δύο, διὰ xh Δεσποτιχὸν σῶμα, 
ὅτε ἐχεῖ μὴ εὑρεθέν. ἹἙχατέραις οὖν πάλιν ἐπιφα- 
ες οἱ ἄγγελοι, τὰ ἰστορηθέντα τῷ Λουχᾷ πρὸς 


- 
τς 
x 
a 


αὐτὰς διελέχθησαν. ᾿λθοῦσαι τοίνυν αἱ τρεῖς μετὰ 
χαὶ τῶν λοιπῶν γυνα!χῶν τῶν τῷ Λουχᾷ ἐν παρα- 
PLA ENS : TT z MUT 
δρομῇ ἱστορημένων, ἀπήγγειλαν τοῖς μαθηταῖς. Οἱ 
$E παρὰ Πέτρου xa Ἰωάννου ἀχηχοότες ὡς οὐδένα 
πτεθέανται εἰς τὸ μνῆμα ἐλθόντες, λῆρον τὰ παρὰ 
τῶν γυναιχῶν λεχθέντα ἡγήσαντο. Ὃ δὲ Πέτρος ὡς 
θερμὸς, ἐκ δευτέρου ἐπὶ τὸ μνῆμα ἐλθὼν, χαὶ 
ἀχόλουθα τῇ πρώτῃ ἀφίξει θεασάμενος, ἀπῆλθε 
θαυμάζων τὸ γεγονός. Μάρχος μέντοι ἑτέραν Μα- 
ρίαν Μαγδαληνὴν παρὰ τὰς δύο, τὰς τῷ Ματθαίῳ, 
Aovxü τε xat Ἰωάννῃ συγγεγραμμένας, ἅμα Σα- 

, t : à , 3 
λώμῃ xo Μαρίᾳ Ἰαχώύον, ἑτέρᾳ ταύτῃ οὔσῃ παρὰ 
τὴν πρώτην, ἐχτίθεται, ὡς εἰχὸς τελευταίας ἐπὶ τὸ 


παρὰ τῷ Ματθαίΐῳ χειμένου ὀπτασίαν θεασάμενος P, 

περιφόθους τε γενομένας, φυγεῖν ἐχ τοῦ μνημείου, 

χαὶ μηδενὶ θαῤῥῆσαι εἰπεῖν, διὰ τὸ ἀνατεῖλα: λοι- 

πὸν τὸν ἥλιον, τὸν ᾿Ιουδαϊχὺν προορωμένας φόθον. 
᾿Απορία. 

Διατί Λουχᾶς μὲν xal Μάρχος εἰσελθεῖν εἰς 
τὸ μνῆμα τὰς γυναῖχας" οἱ δὲ λοιποὶ, οὐ τοῦ- 
το, ἀλλὰ μόνον παραχύψαι 
QUGty ; 


πεφοθημένας 


Λύσις. 

Ματθαῖος piv xa Μάρχος ἱστοροῦσι τὸ ἐν ἀρχῇ 
γεγονὸς, ἡνίζα εὐθέως ἐπέστησαν" Λουκᾶς δὲ e 
{65 τοῦτο, ὅτε λοιπὸν ἀναχωρεῖν τοῦ μνήματος 

ἔμελλον. E γὰρ χατὰ τὸ τοῦ ᾿Αδραὰμ σπή- 
: λαιῖον, διπλᾶ τῶν Ἰουδαίων ὑπῆρχε τὰ μνήματα, ὁ 
δὲ ἐπιδληθεὶς λίθος τῇ θύρᾳ, τὸν ἔνδον οἶχον, τὸν 
πὸ Δεσποτιχὺν σῶμα ἔχοντα, ἀπὸ τοῦ ἔξω διώριζεν 
ἐν τῷ προδεύδλημένῳ οἴχῳ εἰσελθοῦσαι τὸν ATO 

ἐθεάσαντο ἕν τῷ Ail καθήμενον, xa0X τῷ Ματθαίῳ 


οηῈ ν τρις : ; 
δοχεῖ τῷ ὃὲ Mápxo, νεανίσχον περιδεθλημένον 
: ριθεθχημένη 


UAE οὐ τ τιν τς CUI PT DUKE 
vU λευχὴν, xoi χαθήμενον ἐν τοῖς δεξιοῖς, δηλο- 
νότ'ι τοῦ ἐξωτέρου σπτηλαίο" ἐχατέ ὧν τῶ 
νότι τοῦ ἐξωτέρου σπηλαίου. Δι᾿ ἑχατέρων οὖν τῶν 
εὐαγγελιστῶν, Ματθαίου χαὶ Μάρχου, ἄγγελον civat 

64 ὰ ^ a 
COS αν ες PENSA Y en y 
hy φανέντα ταῖς γυναιξὶ, προτρεπόμενον αὐτὰς 


δι τ [4 * 
Joan. xx, 15, 106. "5 Luc. xxiv, 5; Marc. xvi, 


; Matth. xxvii, 8; Joan. xx , 11. 


traque. converteretur ad Christum qui ab ipsis 
conspectus fuerat, extra stabat, et resurrexerat ; 
cui dieit, Dominus : Quid ploras? et quie deinceps. 
Inde agnoscenti, et vocanti, fRabboni **, illud, Noli 
me tangere, ct subsequentia prolocutus est. Nihil 
ergo absurdi est, si post. visionem hane, Maria a4 
apostolos eurrens, offenderit illas Lucze relatas, ad 
monumentum currentes, Mariam Jacobi et Joannam, 
"asque traxerit ad participandam cum ea visionem. 
Ubi autem intra monimentum fuerunt, et viderunt 
neminem, cunete anxie. fuerunt; Magdalena qui- 
dem, eapropter quod quos prius intuita fuerat 
angelos, nunc non cerneret ; alie vero due, propter 
Domini corpus, quod illic non repererant. Illis 
ergo apparentes iterum Angeli, quie per Lucam 
rarrantur, ad illas elocuti sunt... Quocirca venien- 
tes illie tres, una cum reliquis mulieribus, a Luca 
obiter memoratis, renuntiaverunt discipulis. Qui 
quod a Petro et Joanne accepissent, nullum ἃ se 
conspectum, cum accessissent ad monunientum, 
que a feminis dicebantur, pro deliramento duxe- 
rünt. Ceterum Petrus, ut ingenio fervidus, secunda 
vice pergens ad sepulerum, el consentanea primae 
profectioni contuiLus, recessiL admirans quod eve- 
nérat. Porro Marcus aliam. Mariam Magdalenam ἃ 
duabus Matth:eo, Luc;e, et Joanni conscriptis, tra- 
dit una cum Salome, et Maria Jacobi diversa a 
priore, ut compelit postremas cucurrisse ad mnonu- 
mentum ; intuitasque unius. angeli, iliius qui apud 
Matth;eum legitur, apparitionem, et timore corre- 
ptas, fugisse a monumento, rec cuiquam ausas 
fuisse dicere, propterea quod jam sol ortus esset, 
ac Judaicum providentes metum. 


Difficultas ta. 
Quid rei cst, quod Lucas et Mareus, mulieres 
introiisse in monumentum ; alii duo, non hoc, sed 
tantüm introspexisse perterritas indicent ὅδ ἢ 


Solutio. 

Matthaeus quidem et Marcus id narrant quo: ini- 
tio aetum, quando illico advenerunt ; Lucas vero id 
quod postea, cum jam  recessure essenL à m9- 
numento. Quia enim juxta Abrahze speluncam δῦ, du- 
plicia erant. Judieorum monumenta, et lapis porte 
immissus, interiorem zdem, quiz Dominicum cor- 
pus continebat, ab exleriori separabal, ingresso 
cdem prominentem, angelum conspexerunt seden- 
tem. in lapide, juxta. Matthei Evangelium ; al ex 
Marco, juvenem coopertum stola candida, et seden- 
tem in dextris, exterioris videlicet. spelunca. Fuit 
ergo seeundum utrumque evangelistam , Matthizeum 
ct Marcum, ange!'us. qui apparuit mulieribus, hor- 
tatusque est eas ut viderent locum, ubi corpus. Do- 


55 Gen. xxu , 9. 


VAIUE LECTIONES. 


o «ὦ τῷ σ᾿ 
[. τῷ. P θεασταμένας. 


L39 HESYCHIHI PRESBYTERI 


minieum positum fuerat. Itaque quod ab illis pra:- A 12:8 


termissum est, Lucas accuratius scripsit, dicens: 
Ingressi non invenerunt corpus Domini Jesu. Unde 
nihil aliis contrarium singuli protulerunt, 
. 
Difficultas vit. 
Qua ratione apparitionem angclorum, ipsamque 
Dom'ni ad mulieres, varie descripserunt ? 


Solutio. 

Contrarii nihil habet apparitio angelorum. Siqui- 
dem Matthieus et Mareus. unum, ut antea diximus, 
angelum retulerunt apparuisse mulieribus 57; Lucas 
vero et Joannes, primam apparitionem pr:etermit- 
tentes ?5, angelos duos, qui intus visi sunt, descri- 


bunt: Joannes autem, in exteriori spelunca ad D 


ostium Mariam designat stantem, et. intro prospi- 
cientem, vidisse duos angelos in albis ; at Lucas, 
cum ingress» essent. in sepulerum ὅϑ, nec invenis- 
sent corpus, ideoque mente consternabe essent, 
conspexisse duos viros, in veste fulgenti; id quod 
eos angelos esse denotabat. Quod autem ait, Stete- 
runt secus, non significat apparuisse eos, sed quod, 
ut angeli, etiam prsesentes, non semper, sed quando 
volebant, conspiciebantur. Unde nec Petro in mo- 
uumentum ingresso apparuerunt, quamvis adessent; 
mulieribus vero divisim ingressis post consternatio- 
nem, tanquam infirmioribus ipsos se videndos prze- 
buerunt. Quod si dixeris: Quo. modo apud Joannem 
angelus super lapidem sedens non apparuerit Mari:e 
ilerum ingresse 9?? causa manifesta est. Etenim 
primo quidem cernens Maria lapidem revolutum, 
nihil amplius rimata, ad. Petrum et Joannem ob- 
versa est. Secundo autem, eidem angelis intus se- 
dentibus occursur:, opus non fuit ut appareret 
angelus qui supra lapidem sedebat. Nam de Domini 
apparitione qu:e mulieribus facta est, non oportet 
quierere, sed eredendum est veritati. Diversis enim 
vicibus cum ad monumentum cucurrerint, non ex- 
dem mulieres, verum modo dux ex ipsis, modo una 
et diversa, modo alix; diverso quoque modo Domi- 
nus illis apparuit; quarum alteri tanquam imbecil- 
liori, alteri ut. perfectiori, ex proportione mensus 
est Dominus apparitionem suam. Quocirca Marcus 
compendiose pereursis iis qux: ad. unum duntaxat 
angelum pertinebant, sermoni finem imposuit: 
Lucas Domini ad mulieres apparitionem  reticens, 
et innuens tantum, in historia de Cleopha evangeli- 


cum opus conclusit, dicendo : Abierunt quidam ex 


9 Matth. xxvi, 9; Marc. xvi, 5, 


7$ Luc, xxiv , 4; Joan. xx, 11; 12. 
3. , 


1i4) 


τόπον, ἔνθα τὸ σῶμα τὸ Δεσποτιχὸν ἔχειτο. 


τῶν 


x 


Ὡς παραλειφθὲν «xpi τούτων, ὁ Λουχᾶς ἀχριδέ- 


στερον ἔγραψεν εἰπών- ElceA0oUcat οὐχ εὗἷρον τὸ 


σῶμα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ. “Ὅθεν οὐχ ἐναντίον ἀλλή- 
λοις εἰρήχασι. 
ἰἈΞρρίς: 

$ τὴν τῶν ἀγγέλων ὁπτασίαν, 
τε τὴν os Anis τὴν πρὸς τὰς quvalza; 
γενομένην ἱστόρησαν; 

Λύσις. 

Οὐχ ἐναντία ἣ τῶν ἀγγέλων ὀπτασία. Ματθαῖος 

μὲν γὰρ χαὶ Μάρχος, ἕνα χαθὼς προΞξιρήχαμεν, 


ἱστόρησαν ταῖς γυναιξὶν ἐπιφανῆναι ἄγγελον" Λουχᾶς 
δὲ χαὶ Ἰωάννης, τὴν πρώτην ὀπτασίαν παραδρα- 


μόντες, τοὺς ἔνδον φανέντας ἀγγέλους δύο γράφου- 
σιν" Ἰωάννης δὲ £v τῷ ἔξω σπηλαίῳ παρὰ τὴν θύ- 
pz» τὴν Μαρίαν διαγράψας ἑστῶσαν xal ἔνδον πα- 
ραχύψασαν, θεωρῆσα! τοὺς δύο ἀγγέλους ἐν λευχοῖς" 
Λουχᾶς ὃὲ ἐν τῷ εἰσελθούσας αὐτὰς 


* * το ἔχ 
εὑρούσας, τεθεᾶσθαι δύο ἄνδρας ἐν ἐσθήσεσιν ἀστρα- 
πτούσαις, ὕπερ ἀγγέλους αὐτοὺς ἑ 

Τὸ ὃὲ λέγειν ’ ᾽᾿Επέστησαν, oby ὥστε φανέντων. 
oy ὅτι ὡς ἄγγελοι, xax παρόν ἀντο 
is E 


Eovu τὶ ἐν 
E γυναιξ ges 
pns ὡς ἀσθενεστέραις ἑαυτοὺς ἐνεῷ Mna Ei δὲ 


& 
ne Πῶς παρὰ τῷ Ἰωάννῃ Μαρίᾳ μὲν οὐχ ἐφάνη 


ὁ ἐπὶ τῷ λίθῳ καθήμενος ἄγγελος, εἰτελθούσῃ δεύ- 


παν 


τερον ; 1j αἰτία δήλη. 


Μαρία τὸν λίθον ἐχχεχυλισμένον, οὐδὲν πλέον περ!- 


Τὸ μὲν γὰρ πρῶτον ἰδοῦσα. d 


πρὸς τὸν Πέτρον χαὶ Ἰωάννην ἂντ- 


ἐργασαμένη, 
ἐστρεψεν. Τὸ δεύτερον δὲ τοῖς ἔνδον ἀγγέλοις περι- 
τυγχάνειν (29). μέλλουσαν 4, οὐ χρεία τὸν ἐπὶ τοῦ 
λίθου φανῆναι χαθήμενον δἰ γεηρὰ Περὶ 

Κυρίου ἐπιφανείας, τῆς ταῖς γυναιξὶ γενομένης, οὐ 
χρεία ζητεῖν, ἀλλὰ τῇ ἁληθείᾳ πιστεύειν. Διαφόρως 
γὰρ πρὸς 
ναιξὶν, ἀλλὰ ποτὲ μὲν δυσὶν ἐξ a 


^ 


τὸ μνῆμα δραμούσαις, οὐ ταῖς αὐταῖς γυ- 
αὐτῶν, ποτὲ δὲ μιᾷ 

τέρᾳ παρ᾽ αὐτὰς τυγχανούπῃ, ποτὲ δὲ ἄλλαις, δια- 
φόρως χαὶ ὁ Κύριος ἐφάνη" ὧν τῇ μὲν ὡς ἀσθεν- 
εστέρᾳ, τῇ δὲ ὡς τελειοτέρᾳ τυγχανούσῃ, χαταλλῆ- 
Aug ἐμέτρει τὸν ἑαυτοῦ ἐμφανισμὸν ὁ Κύριος. “Ὅθεν 
Μάρχος μὲν ἐν ἐπιτόμῳ τὰ μέχρι τοῦ ἑνὸς ἀγγέλου 
διελθὼν, τὸν λόγον κατέπαυσεν " Λουχᾶς δὲ τὴν τοῦ 
Κυρίου πρὸς τὰς γυναῖχας ὀπτασίαν σιωπήσας, al- 
νιξάμενος δὲ μόνον, ἐν τῇ χατὰ Κλεῶπαν ἱστορίᾳ τὴν 
εὐαγγελιχὴν πραγματείαν συνεπέρανεν" ἐν τῷ λέ- 
qewc Ἀπῆϊθόν τινες τῶν σὺν ἡμῖν ἐπὶ τὸ rm. 
€ Joan. 


5» Luc. xxiv , 9, 4. 


VARLE LECTIONES. 


à F. μελλούσῃ. 


NOT,E. 


(29) Μέλιλουσιν. Prestaret μελλούσῃ. Est sane 
error passim. obvius, ad finem vocabulorum, ortus 
ex autiquariorum | negligentia , et compendio scri- 
pturie, corrigendus autem. per sensum et. gramma- 
Uucam constructionem. Quatuor exempla. suppedita- 


bit unum. opus Joannis Philoponi In Mosaicam 
CQentago c :dib, r, cap. 10, αἰνιττομόνην pro at- 
ἱττόμενος ; lib. ur, eap. 2, χινούμενον pro xtvou- 
μένην; lib. v, cap. f. p. 187 ; extrema, ταύτης pro 
ταύτας, el cap. 15 δυναμένην, pro δυναμένη. 


144] 
μεῖον, καὶ ebpov οἴτως καθὼς καὶ αἱ 
aor, αὐτὸν δὲ οὐκ εἶδον". 
Aaopía. 
Πῶς Ἰωάννης φησὶν εἰρηχέναι τῇ Μαρίᾳ 
Κύριον: Μή μου ἅπτου, xo τὰ ἑξῆς: Ματθαίου 
ἱστορήσαντος, 


τὴν 


ὅτι χρατήσασαι τοὺς πόδας αὐτοῦ 


προπεχύνησαν αὐτῷ; 
Λύσις. 
Ὡς χαὶ ἤδη ἁποδέδειχται; ἀσθενεστέρα 


ὯὋὯ 


«1 En 


τῶν λοιπῶν ἣν αὕτη. “Ὅθεν νομίσασα ὡς 
οὕτω συνέσεσθαι 


E πρὶν, 
τῷ Χριστῷ, μηδὲν μέγα 


( 
χαὶ ἔμαθεν 


τοῦ φαντασθεῖσα, διχαίως ἐπετιμήθη, 
ὅτι πρὸς τὸν ἐν οὐρανοῖς Πατέρα ὅθεν ἥχει δεῖ 
τὸν ἀπελθεῖν. 

'Axopía. 

Τίνος χάριν Λουχᾶς piv xaY Ἰωάννης ἀπαγγεῖλαι 
τὰς γυναΐχας τοῖς ἀποστόλοις τοῦ Χριστοῦ τὴν ἀνά- 
σταστιν ἔγραφον " Μάρχος Ob σιωπῆσαι xol μηδὲν 
εἰπεῖν διὰ τὸν φόδθον μαρτύρεται" ὁ δὲ Ma 


τερον ; 


τθαῖΐος 
σιωπῇ παρέδραμεν χαὶ τῶν εἰρημένων ἐχά 


Λύσις, T 
Τὸ μὲν Ματθαίου ἑτοίμην ἔχει τὴν λύσιν, Οὐ γὰρ 
εἶπεν ὡς αἱ γυναῖχες τὰ ἐνταλθέντα ἀπαγγεῖλαι τ * 
ἀλλ᾽ ὅτι πορευομένων ἀπαγγεῖλαι τοῖς μαθηταῖς, ἣ 


τῶν στρατιωτῶν γέγονεν ἄφιξις ἐν τῇ πόλει πρὸς 


ποὺς ἀρχιερεῖς, τὸ συμύὰν περὶ τὸ μνῆμα θαῦμα 


μηνυόντων. Λουχᾶς δὲ xoY Ἰωάννης συμφώνως τῷ 
προλαθόντι εὐσγγελιστῇ ἀπαγγεῖλαι! ταύτας 
ἀποστόλοις ἀνεγράψαντο. Μάρχος δὲ τὰς τελευταίας 


εἶχό- 


ἐλθούσας τοῦ ἡλίου λοιπὸν ἀνατείλαντος (50), 


τως φησὶ διὰ τὸν φόθον μηδὲν εἰπεῖν 
ϑηδὲν ἁπαγγ 


zoí- 


. Ἢ τούτου 
νυν χάριν, ταύτας 


αχούξιν δεῖ ὡς ἄχρι τῇς τοῦ Κυρίου πρὸς αὐτὰς £u. zá- 


εἴλαι, T] προσυπ- 


νξίαν οὐδὲν εἶπον. 
᾿Ἀπορία. 
Τίνο: χάριν, Ἰωάννου Πέτρον χαὶ Ἰωάννην πρὸς 
τὺ Δεσποτιχὸν μνῆμα δραμεῖν (az BIN ὁ Δου- 
χᾶς μόνον τὺν Πέτρον πρὸς τὸν τάφον ἐλθεῖν συν- 


εγράψατο; 
Λύσις. 

Καθὼς xai ἀνωτέρω περὶ τούτου ἀναγέγραπται, 
διαφόρων γενομένων ταῖς γυναιξὶ πρὸς τὸ μνῆμα 
ἀφίξεων, διαφόρως xax τὰ ἐπ᾿ αὐτῷ πραχθέντα ἱστό- 
ρηνται. “Ὅτε οὖν Πέτρῳ καὶ Ἰωάννῃ ἡ Μαγδαληνὴ 
Μαρία ἀπήγγειλεν ἀρθῆναι ἐκ τοῦ τάφου τοῦ Κυρίου 
τὸ σῶμα (51), ἀμφότεροι ἐχεῖσε παρεγένοντο. Μετὰ 
δὲ τοῦτο τῶν τῷ Λουχᾷ ἱστορηθεισῶν γυναιχῶν τοῖς 


93 Joan.ixX, 11.1. 792 Matth. 
xxvi, 14. 257 Joan. xx;.9: 


8! Luc. xxiv, 24 
xvi, 8. 95 Matth. 


r F. οὐχ ἀπήγγειλαν. 


D 


XXVHT, 
v9 uci xxvi 19i 


QU.ESTIONES. 1442 


yeraixeg εἶτ A nostris ad monumentum ; et. ita inveuerunt sicut su 


lieres dixerunt, ipsum vero non viderunt "', 
Difficultas 11. 

quod Joannes ait Dominum dixisse 

; Matthieo 

eas complexas pedes ejus adoravisse 


Gua: 
Maris: 


ratio, 

Noli me taugere **, et. reliqua 

narrante , 

eum 53 ? 
Solutio. 

Quemadmodum supra ostensum est, infirmior 
fide ceteris hzec erat. Quare arbitrata quod ut prius 
ita cum. Christo conversatura esset, nihil magnum 
de ipso imaginata, jure increpata fuit, didieitque 
reverti eum debere ad Patrem celestem, uide ve- 
nerat. 

Difficultas 1v. 

Quid caus:e est, quod Lucas et Joannes mulieres 
Scripserunt. renuntiasse apostolis resurrectionem 
Christi **; Marcus vero, eas tacuisse, nihilque prae 
timore dixisse perhibet 5*; at Mattlizeus utrumque 
dictorum tacitus przeterivit? 

Solutio. 

Hllud Matthzei , facile solvitur **. Non enim dixit 
mulieres mandata non renuntiasse ; sed iis profe- 
ctis ut nuntiarent discipulis, nes venisse in civi- 
tatem ad. principes sacerdotum, 


* 


et indicavisse quod 
contigerat miraculum ad sepulcrum. Lucas vero et 
Joannes consentientes cum precedenti evangelista, 
nunliasse eas apostolis conseripserunt. Marcus au- 
tem, postremas profectas orio jam sole, merito ait 
nihil ob timorem dixisse. Ea ergo de causa illa; 
nihil denuntiarunt ; vel subaudire oportet, ut nihil 
dixerint usque ad apparitionem Domini ad cas 
factam. 


Difficultas. Xv. 
Quorsum Joanne referente, Petrum οἱ Joannem 
ad Dominicum monumentum cucurrisse δ΄, Lucas 
solum Petrum scripsit venisse ad sepulcrum “δ ἢ 


Solutio. 

Sicut superius ea de rescriptam est, cum diverse 
fuerint mulierum ad monumentum profectiones **, 
diverso quoque modo quz illie gesta sunt enarran- 
tur. Quando igitur Petroet Joanni Magdalena Maria 
renuntiavit, sublatum fuisse e sepulero Domini cor- 
Postea vero, cum 
mulieres per Lucam | memorate, discipulis quod 


9. I8. *5Marc, 


pus, ambo illuc. perrexerunt. 


δὲ 9; Joan. 


Χαν ἧς 


Luc. xxiv, 
9^ Joan. 


NOTAS. 


(50) "Avacs(Aarcoc. Si homines docti Groca 
consuluissent, cirea locum Cyrilli Alexandrini epi 
stola ad Acacium (etiam in Liberato, cap. 8), non 
hasitassent. Primo quippe intuitu προανατείλαν - 
τὸς esse praoriretur vel prius oriretur ecquis non 
intelligat? ? Eadem Grieca ostendunt mox ibidem legi 
aebere : Et quod specialiter contristare eat, Alezan- 
dii episcopus, etc. 

(51) '"ApüQrat ἐκ τοῦ τάφου τοῦ Κυρίου τὸ 
σῶμα. Insigne mendum, jocularis error, occupat 


Catenam in Marcum initio cap. 16 : Τίς οὖν 


τῆς ἀγγέλου παρουσ tac; φαίην. ἐγώ" ὅτι 
ποὺς ζητοῦντας ἐγηγέρθαι,, ἀλλ᾽ οὐ gs θλέφθα: τὸν 


Kóotov. Quid igitur. opus [uit apparitione angeli? 
Dicam ego, ut persuaderet querentibus resurrezisse 
Dominum, etsi eum. ipsi non. cernerent, Nemo enim 
non statim. deprehendet veram lectionem χεχλέ- 
φθαι. Resurrexisse Dominum, non autein furto [uisse 
sublatum. (Matth, χα τι, 15.) 


1243 
dens, iterum illo profectus est. 


Difficultas vvt. 

Qui causa fuit, ut qui discipulis ad Galilkeam 
properare per mulieres prwceperat, quasi illic iis 
appariturus, in Sion apparet ??? Et quomodo Lucas 
dicit adfuisse undecim ?', cum tamen abesset Tho- 
mas ? 

Solutio. 

Primo quidem territis apostolis, nec. audentibus 
Jerosolyma egredi ob metum Jud»orum, merito 
oportuit Dominum in Sion apparere, et adimere illis 
timorem, pacemque dare, ae resurrectionis fidem 
facere : attamen vivilicei baptismatis traditionem 
una eum perfectioribus dogmatibus praebere 
Galilea, Judaie: temeritatis metu liberatis ; ut qui 
in Galilea magnam lucem ostendisset iis qui sede- 
bant in tenebris, salutarem nempe baptismum ; ad 
quem cohortans dixit: Penitontiam agite, appropin- 
φιαυΐ euim regnum. celorum τ. Undecba autem 
discipulorum idcirco Lucas meminit, quoniam Juda 
in peccatum delapso, et Thoma absente, Matthias 
plane aderat, quem pro Juda sorte elegerunt, ut 
qui in omni lempore usque ad ascensionem Christi 
lestis esset resurrectionis ejus, quemadmodum ἃ 
Luca narratur ??. 


Difficultas .vn. 


Qui faelum est ut Joannes dixerit, cum esset c 


sero una Sabbatorum **, cunctis discipulis, priter- 

quam Thom: , Christum seipsum manifestasse ; 

Lucas vero, soli Petro, quando Cleophas comesque 

illius vespere 

postquam Dominum in Emmaus conspexissent 7? ἢ 
Solutio. 

Primo post nnilieres Petro, indeque apostolis 
Christus apparuit, sicut Paulus ait: Quia visus est 
Cepha, et postea duodecim "5: non Thomam 
numerans, neque enim aderat, 


ejusdem diei Jerosolymam reversi sunt, 


con- 
sed Matthiam et 
Justum. Cum igitur adhuc in via ab Emmaus essent 
duo illi, quorum unus Cleophas, Christus Petro ap- 
paret. Ut autem ab Ennnaus reversi sunt, et. apo- 
stolis annuntiarunt, quo pacto ab illis agnitus fuerit 
in fractione panis ; tune ad cunctos ilios Christus 
in Sion. advenit 17, quemadmodum | tradit; Lucas. 
Non enim admirari oportet, quod eodem die a Je- 
rusalem in Emmaus, et ab Emmaus in. Jerusalem 
profecti fuerint. Neque enim scriptum est vesperam 
fuisse, quando appropinquaverunt castello Emmaus, 
sed advesperasse et inclinatam esse jam diem ; adeo 
ut esset forsan octava vel nona hora , quia a septima, 
quasi ad vespertinam partem inclinat. sol. Przeter- 
quam quod cursum illi adhibuerint, prz gaudio, ut 


7? Matth. xxvii, 10. Τὶ Luc. xxiv, 50. 


HESYCHII PRESDYTERI 


"xai τὴν εἰρήνην 
illis in P 


* Matth. xxvin, 46; Marc. xvi, 15; Matth. 1v, 16, 17, 


144 
ταῖς μηνυσασῶν, xal ἀπιστου- 


ἔ 
Πέτρο: ὡς θερμὸς, ἐχ δευτέ- 


'Axopía. 
Τίνος χάριν τοῖς μαθηταῖς εἰς τὴν Γαλιλαίαν ὃρα- 
y, διὰ τῶν γυναιχῶν ἐντειλάμενος, ὡς ἐχεῖσε ab- 
; Πῶς 


παρεῖνα! τοὺς ἕνδεχα, τοῦ 


αν σθησόμενος, ἐχ Σιὼν ἐμφανίζεται: 
Λουχᾶς λέγε: 


Αὐσις. 

Πρῶτον μὲν περιφόθοις οὗ 
μηδὲ ἐξελθεῖν τῆς Ἱερονσαλημ sus 
Ey 


Gov τῶν Ἰουδαίων, 


σιν τοῖς 


εἰχότως 
νισθῆναι τὸν Κύριον, xai λῦσαι αὐ 
παρασχεῖν, y ἀνάστασιν πι- 


μέντοι 


χαὶ τὴν 
στώσασθα: * τὴν 
ἅμα 
Γαλιλαίᾳ τούτοις 


τοῦ ζωοποιοὶ 


παράδοσιν, 


σύτητος τὸν φόθδων ἀπ 


λαίᾳ τὸ μέγα φῶς ὃ 


νοι:, τὸ σωτήριον δηλαδὴ ΣῈ ἘΣ 
πόμενος ἔλεγε * Μετανοεῖτε, ἤγγικε γὰρ ἡ βασι- 
Aela τῶν οὐρανῶν. Tov ὃὲ ἕνδεκα μοθητῶν, τού- 


του χάριν ὁ Λουχᾶς ἐμνημόνευσεν, ὅτι: Ἰούδα ἐχπε- 
σόντος, χαὶ Θωμᾶ μὴ παρόντος, Νίατθέας πάντως 


παρῆν, ὃν ἀντὶ τοῦ ᾿Ιούδα ἐχλήρωσαν, ὡς ἐν παντὶ 
τῷ χρόνῳ μέχρι τῆς ἀναλήψεως τοῦ Χριστοῦ μάρ- 


τυρα τῆς ἀναστάσεως αὐτοῦ γενόμενον, χαθὼς Λουχᾷ 
ἱστόρηται. 
Ἀπορία. 
Πῶς 
Σαθθάτων, 


Ἰωάννης λέγε:, ὅτι ὀψίας οὔσης τῇ 


ὅλοις ἑαυτὸν τοῖς Pn Decet 
* Λουχᾶς δὲ ὅτι Πέτρῳ 


περὶ EDAD ἐν 


Θωμᾶ ὁ Χριστὸς ἐνεφάνισεν 
μόνον, ἡνίχα οἱ τ 


ἡμέρας εἰς ἹἹερουσαλὴι [ ! 
pao τὸν Κύριον θεασάμενοι ; 
Λύσις. 

Πρῶτον μὲν ἃ τὰς γυναῖχας τῷ Πέτρῳ, zai τότε 
«oig ἀποστόλοις ὁ Χριστὸς ἐφάνη, χαθὼς ἐφάνη, xa- 
θὼς Παῦλός φησιν * Ὅτι ὥφθη Κηφᾷ, ἔπειτα τοῖς 
δώδεκα * οὐ τὸν Θωμᾶν συναριθμῶν, οὐ γὰρ ma- 
pn», ἀλλὰ Ματθίαν χαὶ Ἰοῦστον. "Ett τοίνυν τῶν 
περὶ Κλεῶπαν χατὰ τὴν ὁδὸν τὴν ἀπὸ Ἐμμαοῦς 
ὄντων, τῷ Πέτρῳ ὁ Χριστὸς ἐμφανίζεται. "Oz 


€ τῇ χλάσει τοῦ 
ιν αὐτοῖς P τῇ Σιὼν ὁ Χριστὸς ἐπ- 
Οὐ γὰρ δεῖ 
χυμάζειν, εἰ ἐν μιᾷ ἡμέρᾳ ἀπὸ Ἱερουσαλὴμ, εἰς 
᾿Ἐμμαῶ, χαὶ ἀπὸ 


͵ - 
0 τότε πᾶσ 
δὲ 
ui 


& 
εδήμησε, χαθὼς Aouxdg παραδίδωσιν. 
0 


Ἑμμαοὺῦ: εἰς Ἱερουσαλὴμ παρ- 
ἑσπέρα ἣν ὅτΞ τῇ 


ἐγένοντο, Οὔτε γὰρ γέγραπται ὅτι 


Ἐμμαῶ ἤγγισαν, ἀλλὰ πρὸς UNE » ὅτε χέχλιχεν 


ἢ ἡμέρα, ὡς εἶναι 


ἐνάτην ὥραν. 
πέριον χλίνει μέ- 


ἐστ 
δρόμῳ τούτους ypf- 


7? Act. 


ἐσ 
πυχὸν ὀγδόην, 


eo “ς 


'Amb γὰρ ἐθδόμης, ὡς πρὸς τὸ 


ρος ὁ ἥλιος. Ἐχτὸς τοίνυν χαὶ 


? Luc. xxtv, 50, ὅ9. 


1. 291,99; "*Joàn: xx. 10... 15 Luc, xxiv, δέ. "* I Cor. xv, ὃ 
XV 
VARLE LECTION 
* ὑστερήσαντος. ^F. τούτοις " μετά 


115 
cx302, ὑπὸ 
θάσαι μέχρις ὀψίας βαθείας - ἐψίαν γὰρ τὸ μέ- 


εριχαρείας τὸ 
xag 
4pv πολλοῦ τῆς 
ἡμῶν. χαλεῖν * ἐχεῖσέ cs αὐτο 


ρατεινύμενον μέρος ἔθος 


νυχτὸς πῆρατ 
οἷς ἄμα vuU; γουποῖς φα- 
νῆνα! τὸν κύριον. 


Απορία.- 


Ποῦ τὸν ἰχθὺν ὁ Xais τὸς ἔφαγεν; El μὲν γὰρ 5 


^ 


i 


Σ- 


τῆς Γαλιλαίας γεγονέναι 


τῆς "legousaArU., πῶς 
ὁ Ἰωάννης ἱστόρησεν ; πὶ τῆς Γαλιλαίας, πῶς 
ὁ Λουχᾶς φησιν ἐντείλασθαι τοῖς 


καθίσατε ἐν τῇ πόϊει Ἱερουσαωιϊήμ; 


Ei ὃξ 


μαθηταῖς “Ὑμεῖς 
Πῶς δὲ ἐχεῖ- 
δηθανίαν αὐτοὺς ἐξαγαγὼν, ἀνελήῆς 


θεν εἰς 
Αὐσις. 


Πολλάχις ὡς ἐν ἡμέραις τεσσαράχοντα τὸ 


ταῖς συνδειπνήσαντος τοῦ Kup 
Ἰωάννης ἐν τῇ Γαλιλαίᾳ tot τόρ 


"Ey giao, xal Exe po ς 


o 
- 
a 
e 
a 
L1 
ΤᾺ 
12 
dE 
- 


πρῶτον τὸν τ ἧς 


ἐν ᾧ χαὶ τοῦ ὀπτοῦ ἰχθύος ἐμνημόνευσεν" ἀλλ᾽ οὐχ 
ἰχθύων οὔτε ἀνθραχιᾶς, οὔτε ἄρτου, χαθάπερ ἐν τῷ 


thc Γαλιλαίας ὑπὸ Ἰωάννου ἀναγραφέντι δείπνῳ. 
i» xj i D 


"'Axopía. 

Πότε τὸ ἱστορηθὲν δεῖπνον τῷ Λουχᾷ γεγένηται; 
Ei μὲν γὰρ πρὸ πολλοῦ τῆς τεσσαραχοστῆς ἡμέρας, 
δηλαδὴ τῆς ἀναλήψεως, πῶς εὐθέως ἀναληφθῆναι 
αὐτὸν ἔγραψεν, εἰρηχὼς ὅτι Ἰξξήγαγεν' αὐτοὺς ἔξω 
ἕως εὶς Βηθανίαν, χαὶ τὰ ἑξῆς. Καὶ 
ρετο εὶς τοὺς οὐραγούς; El δὲ τῇ τεσσαραχηστῇ, 
πῶς τότε ὑπὸ τῶν ede ἐψηλαφᾶτο, τῇ πρώτῃ 


, Ort ἀνεφέ- 


ἡμέρᾳ χαὶ τῇ ὀγδόῃ τῆς ἀναστάσεως ἤδη Ψηλαφηβθείς ; (e 


Λύσις. 

Ὅτι τῇ πρώτῃ ἡμέρᾳ τῆς ἀναστάσεως, τὸ πρὸς 
αὑτοὺς ἱστορηθὲν τοῦ Λουχᾶ τοῦ ἰχθύος δεΐπνου ὁ 
βρης ἔφαγεν, ἐχ τῶν προγεγραμμένων δῆλον ὅτι. 

φησιν ᾿Εξήγαγεν αὐτοὺς ἕως πρὺς 
E. xoY ὅτι, ᾿Αγειήφθη" οὐ πάντως ex 
τῶν δίδωσιν ἡμῖν εὐθέως Y αὐτὸν ἀνειληφθαι. "Ἔθος 
γὰρ τοῖς συγγραφεῦσι συν 
ἱστορίαν ἱστορίαις συνάπτειν 


ἐ δὲ ὁ Λουχᾶς 


τοῦ- 


τομίας ἐπιμελομένοις., 

. Ka0' ἃ χαὶ Ματθαΐῳ 
ἀναγέγραπται, μήπω ηεδὰν περαιώσαντι τὴν ἐξ 
Αἰγύπτου ὑποστροφὴν τοῦ Κυρίου, xoX 


Jalx οἴχησιν, xat τὴν Ἰωάννου εἰς 


τὴν ἐν Ταλ!:- 

τὸν Ἰορδάνην 
ἔλευσιν, xal τὸ τούτου χήρυγμα μετὰ τριάχονται Ez 
σχεδὸν γεγονός. Ἰζαὶ ἄλλα 05 πολλὰ τοιαῦτα τοῖς βου- 
λομένοις ἔξεστ' συναγαγεῖν πρὸς πίστωσιν τῆς εὐαγ- 
Yen συμφωνίας" ἵνα παρσλείψωμεν, ὅτι ἐν ταῖς 
ἀποστολιχαῖς Πράξεσι τὸ ξως ἄνα- 


ἡμέρᾳ ταύτην 


περὶ τῆς ᾿λναλήψ 
χεφαλαιούμενος, ἐν τῇ τεσσαραχοστῇ 
γεγονένα! ἱστόρησεν. 
'Aaopía. 
Πῶς Λουχᾶς ἐν toi; ESayvycXtotg io 
Βηθανίαν τὸν Χριστὸν τοὺς μαθητὰς & 
ἐχεῖθέν τε ἀναληφθῆναι ἐν ταῖς 


ird εἰς 
rae 


7$ Joan. xxi, 1, etc. 
3: foin. xx, 90, 97. 


7? Luc. xxiv, 49, 50. 
9* Act. 1, 9 


UC 


89 Matth, 1 et 1. 


QU.ESTIONES. 


θαῦμα ἀπαγγέλλοντας, À nuntiarent mi;aeulum, et. pervenerint valde sero, 


80 ibid. 


1440 


Sernmm enim appellare solemus quod ad muitam 
noctes protenditur tempus. Atque illic ipsis juxta 
ac reliquis apparuit Dominus. 


Dificultas xvm. 

Ubinam Christus piscem comedit ?? ? Nam si Je- 
rosolymis, quomodo Josnnes in Galilea factum 
uarraviL? Si in Galilea, quomodo Lucas ait, prz- 
cepisse diseiyulis: Vos sedetg in civitate Jerusalem'?? 
Quo pacto etiam illinc in Dethaniam 605 educens, 
assumplus esL? - 
Solutio. 

Quandoquidem s:epe, ut per dies quadraginta, 
cenavit Dominus eum discipulis, unam quidem 
eamam in Galilea apparatam retulit Joannes ; duas 
vero Lucas 5^; primam in Emmaus, alteram ad Sion, 
in qua et assi piscis mentionem fecit, non autein 
piscium, neque prun:e, neque panis, quemadmodum 


in cena Galikez a Joanne descripta 5". 


Difficultas vix. 

Quando narrata per Lucam ccena. contigit? Nain 
si multo ante quadragesimum diem, ascensionis 
videlicet ; quonam modo slatim assumptum eum 
fuisse scribit, dicens: Eduzit eos foras usque ad 
Bethaniam 9*, et sequentia. Et : Ferebatur in celos? 
Sin vero die quadragesimo, quo pacto tunc a disci- 
pulis palpabatur, qui primo et octavo resurrectionis 
die jam contrectatus fuerat 53? 

Solutio. 

Quod primo resurrectionis die, in ccena illa pi- 
scis per Lucam enarrata, cum ipsis comederit. Do- 
minus, ex superius scriptis patet. Si autem. Lucas 
ait: Eduzit eos usque ad Bethaniam, οὐ Assunptus 
est 9*5 non plane per ea tradit nobis, statim eum 
fuisse assumptum. Mos enim est scriptoribus de 
brevitate sollieitis, historiam historiis connectere. 
Quemadmodum Matthzeus 5*, nondum fere imposito 
fine narrationi de reversione Domini ex. ZEeypto, 
ei habitotione in Galikea, descripsit Joannis in 
Jordanem adventum, ipsiusque przedicationem, quze 
post triginta tznlum non annos suscepla est. Sed 


et multa similia, qui volent eollegerint, ad fidem 


D faciendam. evangelicze. concordie. Ut. omittamus, 


quod in Actibus apostolorum, repetens narrationem 
de Ascensu, quadragesimo die contigisse eum retu- 
lit 595 


Difficultas Vx. 
Quomodo Lucas qui in Evangelio narravit, Chri- 
stem in. Dethaniam eduxisse discipulos δ΄, illincque 
fuis e assumplum, in Actis ait, a monte, qui voca- 


49. 8! Joan. xxr, 10, 9. ?* Luc. xxiv, 50 
BS ANGUSTIS OS Luc. xxiv, 50, 51. 


, 51, 59. 


VARLE LECTIONES, 


ud HESYCHII PRESBYTERI 1445 


tur Oliveti reversos esse discipulos *5, quasi isthinc A ἀπὸ τοῦ ὄρους τοῦ χαλουμένου ᾿Ελαιῶν ἡποστρέψαι 


Christo assumpto? Et quomodo in Evangelio nar- 
rans, post ascensionem discipulos in templo immo- 
ratos fuisse, laudantes et benedicentes Deum 85. mn 
apostolicis. Actibus, eos in ccenaculum ascendisse 
et illic mansisse exponit *? ? 


Solutio. 

Aliud est In. Bethaniam, et aliud Ad. Bethaniam. 
Etenim ad. Bethaniam, dat nobis intelligere viam 
qui ilue ducit, cui mons Olivarum adjacet : id 
quo Lucas exposuit, dicens, ad Bethaniam, et fini- 
timam ipsi montis partem his vocibus significans, 
ubi Dominum assumptum fuisse narravit? locum 
quodammodo instar chorographi deseribens. Porro 
secunda quiestio. hanc habet solutionem. Post as- 
sumptionem Domini regressi sunt apostoli in Jerusa- 
lem, ut in Evangelio eontinetur ; et erant. semper in 
templo ; per prastitutum nempe tempus orationis, 
quo licebat in templo commorari , reliquas autem 
horas domi consumebant, hoc est, in ccenaculo in 
Actis apostolorum declarato : utique in ipso indesi- 
nenter celebrantes et benedicentes Dominum. Quia 
ipsum decet gloria, una cum Patre et sancto Spiritu, 
in secula. Ainen. 


S. Hesychii, presbyteri. Hierosolymorum. 
Quare Joannes quidem Dominum ipsum narra* 
porlasse crucem ; cmteri vero evangeliste, Simo- 
nem Cyrenzum id egisse conscripserunt?! ? 


Quia utrumque factum est. Simul enim ac abdu- 
ctus fuit Dominus ut crucifizeretur, super humeros 
bajulans ipse crucem exiit, militibus non dignantibus 
illam gestare, necastante altero qui portare deberet. 
Übi autem iler capessivissent, tunc angariatus Si- 
mon a militibus, sumptam eam ex Christo bajulavit. 
Quod autem ita res habeat, ipsamet nos Evargeli- 
slarum  docebunt verba : nempe ; angariaverunt 
preltereuntem Simonem Cyrenawm venientem de villa. 
Quod indicat, iis viam insistentibus ad. Golgotha, 
occurrisse Simonem venientem de villa. Nam occur- 
rere, iter agentibus accidit. Quocirca crucem non 
ab initio, sed tunc angariatus seu adactus bajulavit. 


88 Act. 1, 12. 


i 9? Luc. xxiv, 53. 
xxiti 26. 


S0 ΑΘ Ἢ 19. 


?* Joan. xix; 


τοὺ; μαθητὰς, ὡς ἐκεῖθεν τοῦ Κυρίου ἀναληφθέν- 
τος; Πῶς δὲ ἐν τῷ Εὐαγγελίῳ ἱστορήσας, μετὰ τὴν 


ἀνάληψιν ἐν τῷ ἱερῷ διατ 


τοὺς μαθητὰς, ὑμ- 


νοῦντας χαὶ εὐλογοῦντας τὸν θεόν" ἐν ταῖς ἀποστο- 


λιχαῖς Πράξεσιν εἰς ὑπερῷον αὐτοὺς ἀναδεθηχέναι 
χαὶ καταμένειν ἐξέθετο; 
Λύσις. 

Ἕτερόν ἐστιν Eig Βηθανίαν, χαὶ 
Βηθανίαν. Τὸ γὰρ Πρὸς Βηθανίαν, σιν ἡμῖν 
νοεῖν τὴν ὁδὸν τὴν ἀπάγουσαν ἐχεῖ εἰς X τὸ ὄρος τῶν 
᾿Ἐλαιῶν παράχειται “ὅπερ Λουχᾶς ἐξέθετο, πρὸς Βη- 
0aríiar εἰπὼν, χοὶ τὸ ὁμοροῦν αὐτῇ μέρος 


ἕτερον Πρὲς 
δίδι 


ποῦ ὄρου:, 
ἔνθα τὸν Κύριον ἀναληφθῆνα: 
χωρογραφήσος πρόπον τινὰ τὴν τόπον. 
Τὸ μέντοι δεύτερον ζήτημα, ταύτην ἔχει τὴν λύσιν. 
“Υπέστρεψαν᾽ μὲν, ἀναλιηφθέντος τοῦ Κυρίου ,οἱ ἀπό- 
στολοι elc ἹΙερουσαϊὴμ, καθὼς τῷ Εὐαγγελίῳ πε- 
ριέχεται, καὶ ἦσαν διαπαντὸς ἐν τῷ ἱερῷ τὸν ὡρι- 
σμένον δηλαδὴ χρόνον τῆς προσευχῆς, ὃν ἐξῆν ἐν 
(9 ἱερῷ διατρίδειν * τὰ 


τούτοις αἰνιξάμενος", 
ἱστόρησεν " 


τῷ ἐξ λοιπὰς ὥρας οἴχοι δι- 
τριῦον, τουτέστιν ἐν τ 


ς 
[y τῷ ὑ 


ἐτρ περῴῳ τῷ ἐν ταῖς Πρά: 
ξεσ: τῶν ἀποστόλων ὃε bkn" xaY μὴν ἐν αὐτῷ 
ἀπαύστως ὑμνοῦντες xai εὐλογοῦντες τὸν Küptov. 
Ὅτι αὐτῷ πρέπει ἡ δόξα, ἅμα τῷ Πατρὶ χαὶ τῷ 
ἁγίῳ Πνεύματι, εἰς τοὺς αἰῶνας. 'Apfv. 

"Hcvyiov apec6. "Iepoc. 
Τίνος χάριν ὁ μὲν Ἰωάννης βαστάσαι τὸν σταυρὸν 
οἱ δὲ λοιποὶ εὐαγγελι- 


σταὶ, Σίμωνα τὸν Κυρηναῖον πεποιηχένα! τοῦτο συν- 


Tov ἀγ. 


αὐτὸν ἱστορεῖ τὸν Κύριον " 
ἐγραψαν 

Ἐπειδὴ ἑχάτερον πέπραχται. Ἅμα γὰρ τῷ γ 
ἀπαχθῆναι τὸν Κύριον ἐπὶ τὸ σταυρωθῆνα!, ἐπὶ τῶν 
ὥμων βαστάζων τὸν σταυρὸν αὐτὸς ἐξῆλθεν, τῶν 
στρατιωτῶν οὐχ ἀξιούντων βαστάσαι αὐτὸν, μὴ mz- 
ρόντος ἑτέρου τοῦ βιστάζειν ὀφείλοντος. Ὡς δὲ 
ἥψαντο τῆς ὁδοῦ, τότε: ἀγγαρευθεὶς ὁ Σίμων ὑπὸ τῶν 


στρατιωτῶν, λαθὼν αὐτὸν ἀπὸ τοῦ Κυρίου ἐθάττασεν. 


Ὅτι δὲ οὕτως ἔχε:, αὐτὰ ἡμᾶς τῶν εὐαγγελιστῶν 


διδάξει τὰ ῥήματα" ὅτιπερ, ᾿Αγγαρεύουσι παρ- 
ἄγοντα Σίμωνα Κυρηναῖον, ἐρχόμενον ἀπὸ ἀγροῦ" 
ὅπερ δηλοῖ, ὅτι τῆς ὁδοῦ velssbde τῆς ἐπὶ τὸν 
Γολγοθὰν, ἐρχόμενος ἀπὸ ἀγροῦ ὁ Σίμων συνήντησεν. 
Τὸ γὰρ συναντ τῖσαι; xoig ὁδεύουσι γίνεται. Ὅθεν 
τὸν σταυρὸν οὐχ ἐξ ἀρχῆς, ἀλλὰ τότε ἀγγαρευθεὶς, 
ἐθάστασεν. 


17; Matth. xxvir, 52; Marc. xv , 21; Luo. 


VARIZ LECTIONES. 


1419 SERMONES. 14:0 


SANCTI HESYCHII. HIEROSOLYMITANI 
SERMONES. 


A À | 
CHovylov ἐκ τοῦ εἰς τὴν Χριστοῦ (1) γέγγησιν. Ex Hesychio in Christi Natalem. 

Ἐν γὰρ τῷ p. 9' (2) ἔτει τῆς βασιλείας Αὐγούστου, Nam in xti anno imperii Augusti, mensis Decem- 
μηνὶ Δεχεμθρίῳ xe' , ἡμέρᾳ c ς΄, ὥρᾳ ἐδδόμῃ (9) τῆς bris 25, die 6, hora 7 diei, natus est Dominus 
ἡμέρας, ἐγεννήθη ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς noster Jesus Christus secundum carnem, ex Maria 
τὸ xaX cápxa £x τῆς ἁγίας Παρθένου Μαρίας, Virgine ; anno secundum Antiochenos a creatione 
ἔτους xat ᾿Αντιοχεῖς ἀπὸ χτίσεως χύσμον ἕως τῆς — mundi usque ad Natalem Christi et. crucifixionen: 
Χριστοῦ γεννήσεως xai σταυρώσεως ς (A)' gov- 6000: colliguntur enim ab Adam usque ad Phalee 
ἄγεται γὰρ ἀπὸ 'Aóxp, ἕως Φαλὲχ υἱοῦ “Εθερ, ἔτη ;f, filium Heber anni 5000, eta Phalec usque ad 42 
xaX ἀπὸ Φαλὲχ ἕως μ᾽ (8) ἔτους τῆς βασιλείας Αὐ- — annum regni Augusti, anni 1067; et deinde conver- 
γούστου ἔτη αξζ' (6) * καὶ λο: πὸν συνανεστράφη ὁ Σω- — satus est Servator eum hominibus annos 55 ; adeo 
τὴρ τοῖς ἀνθρώποις ἔτη AY' * ὡς γίνεσθαι ἀπὸ ᾿Αδὰμ -ut sint ab Adam usque ad Natalem Christi anni 6000 
ἕως τῆς Χριστοῦ γεννήσεως χαὶ σταυρώσεως ἕτη |; — pleni. Phalec enim ex prophetia Mosis dicitur di- 
πλήρη. Ὁ γὰρ Φαλὲχ, κατὰ τὴν προφητείαν Μωσέιυς, — midium temporis Christi apparitionis. Quomodo 
τὸ ἥμισυ λέγεται τοῦ χρόνου τῆς Χριστοῦ ἐπιφα- p enim cum hominem sexto die finxisset Deus, is 
vilag. “Ὥσπερ yàp τὸν ἄνθρῶπον τῇ c'fjuépa πλά- — deinceps cecidit in peccatum, ita etiam. sexto die 
σας ὁ θεὸς xal ἐξ αὐτῆς ὑπέπεσεν τῇ ἁμαρτίᾳ, οὐ- — millenario venit in terram et servavit eum. lioc 
τὼς χαὶ τῇ ς΄ (7) ἡμέρᾳ τῆς χιλιάδος, ἐπὶ τῆς γῆς — enim ostendit etiam divina Scriptura dicens : Dies 
ἦλθεν xaX ἔσωσεν αὐτόν. Τοῦτο γὰρ δηλοῖ xox ἡ 0cto.— Domini sicut mille anni. Qux quidem et Clemens ct 
Τραφὴ λέγουσα - Ἡμέρα Κυρίου ὡς χίλια ἔτη. — Theophilus, et Timotheus Dei amantissimi chrono- 
"Ἄτινα χαὶ Κλήμης, χαὶ Θεόφιλος, χαὶ Τιμόθεος,  graphi exposuerunt, consenüentes quod in sesto 
οἱ θεοτιλέστατοι χρονογράφοι ἐξέθεντο, ὁμοφωνή- —millenario annorum apparuit Dominus; convenienter 
σαντες ὅτι τῇ c' (S) χ'λιάδι τῶν ἐνιαυτῶν ἐφάνη ὁ numero 6 dierum forinationis Adam ; οἱ servavit 
Kópio:, κατὰ τὸν ἀριθμὸν τῶν ς’ ἡμερῶν (9) τῆς — genus hominum. Alii autem dicunt. venisse Domi- 
m iai τοῦ ᾿Αδὰμ, ῥυσάμενος τὸ γένος τῶν ἀνθρῴ- — num anno 5500. Sed non multi in hoc conveniunt. 
πων. "Ezspot δέ φασιν, Τῷ eg! ἔτει ἦλθεν ὁ Κύριος. — In 6000 autem. anno omnes accurati scriptores con- 
"AX οὐ πολλοὶ συμφωνοῦσιν el; τοῦτο, Ἔν 0E τῷ - — veniunt apparuisse Christum. Nam etsi de eo nou- 
ἔτει πάντες οἱ ἀχριθεῖς συγγραφεῖς συμφωνοῦ- nulli dissentiunt, vox tamen prophetica est vera, 
σιν (10) φανῆναι τὸν Κύριον. Εἰ γὰρ xai διαφωνοῦ- — qui magis docet apparuisse Dominum anno 600U. 
σιν περὶ τούτου τινὲς, ἀλλ᾽ ἡ πρ'ιφητιχὴ φωνὴ ἀληθεύει, μᾶλλον διδάσχουσα εἰς τὸ ς ἔτος φανῆναι 


(S 
τὸν Koo, 


p C i. 
Τοῦ aylov Πσυχίου πε p! τῆς τρίτης ὥρας "xal — Sancti Tlesychii ae hora tertia et sexta, quibus Domi- 
τῆς ἕκτης. nus fuisse crucifixus dicitur. 


(Counrris. Auctar. nov. t. Y, p. 775.) 


Τίνος: ἕνεκεν ὁ μὲν Μάρχος τρίτην ὥραν λέγε: τὸν Cur Μάγους. quidem, hora tertia Christum 
NOT E 
(1) Χριστοῦ. Agnoscitur quoque. ab Hervetiana — Dufresn. at. Hervet. quinto die millenario. 
edit. sed in Dufresn. deest. (8) Τῇ c' χιλιάδι. Sic etiam Dufresn. Hervet. i 
(2) Sie quoque Dufresn. Sed Hervet. 22 quinto miilenario. 
(5) Sic Dufresn. Hervet. Decembtis d 5, die sexto, (9) Τῶν c' ἡμερῶν. Apud Dufresn. quoque 1c- 
ποτα tertia. guntur, sed in flervet. desiderantur, quze habet : Con 
(4) ,7. 6000. Sic infra sepius; concinente ubique — venienter numero formationis Ádam. 
iufresniana. Herv EUG hic et ubique habet. 5062, (10) Συμφωνοῦσιν φανῆναι, etc. Sic | quoque Wer- 
(5) Hervet. hic loci 52, ut supra 22. vet.apud Dufresn. corrupte : Συμφωνοῦσιν περὶ τού- 
(6) 4&2, 1067. Sie quoque Hervet. sed apud Du- τοὺ τινὲς, ἀλλ᾽ ἡ mpogrzuxy φωνὴ ἀληθευξι μᾶλλον 
fresn. e&t, 5967. Scribe 9288, 2967. διδάτχουσα, etc. 


(T) Kal τῇ ς΄ ἡμέρᾳ τῆς z!4d8oc. Sic quoque 
PATROL. Gu. XCEI | " AG 


1451 
erucifisum ait, Joannes vero, sexta? 
Marcus quidem horam dicit, qua crucis pana 
decreta fuit : quippe etiam judices punire dicuntur, 
ex quo tempore protulerunt sententiam; quod 
nimirum supplicii vim ac mortis habeant positani 
in linguis. Idcirco Mareus, hora cum tertia eruci- 
fixum ait, ex qua Pilatus sententiam tulit : Joannes 
vero, quod jam Marcus latze tempus sententie dixis- 
set, horam ipse dixit, qua reipsa ille cruci aflixus 
fuit. Etenim cogitare oportet, quam multa interim 
gesta sint, ab hora, qua crucis sententia a Pilato 
decreta prodiit, ad horam qua Dominus in crucem 
sscendit. Ea siquidem J»annes conscripsit. Nam 
post dimissum a Pilato Darabbam, ac Jesum flagel- 
latum, traditumque ut crucifigeretur, post, inquant, 
illa, nulites plectentes coronam de spinis, ei imposue- 
iunt',ac alia agentesei illuserunt. Pr:terea etiam 
Vilatus eum eduxit spinis coronatum, ac. purpurea 
veste indutum, dixitque, Ecce homo?. Accedit ut 
Judzi clamaverint : Crucifige, crucifige eum ? ; utque 
cum illi respondissent: Nos legem habemus *, etc., 
iterum. ingressus Pilatus, Jesu causam novum 
examinaverit, iterata eum cognuitione dimittere 
volens, ac qua sequuntur universa, usque dum 
in Lithostroto iterum aliud de ipso facit judicium. 
Satis itaque illa omia habuerunt. insumendo tem- 
pori, ab hora tertia usque ad sextam ; cumque Joan- 
nesilla exposuerit, tanquam qui omnibus interfiusset, 
necessario debuit meminisse sext», qua etiam Pila- 
tus absolute crucifigendum tradidisset non amplius 
jam virgis ezdens : jam. enim c:sus fuerat, quando 
eui prolata sententia eruci addixerat; nunc autem 
ipsa re erucifigi jussit. Quamobrem etiam nullius 
meminit quod deinceps gestum sit; excepto tantum 
ut ad crucem abductus sit. Quod. si quis quirat, 
qua de causa cum semel sententiam tulisset, ite- 
rum dimittere vellet, respondemus, primum  qui- 
dem quod multitudine vim inferente sententiam 
dixisset; postea vero uxoris compunctum somnio. 
Quippe nuntiaverat, ut Matthzeus ait: Nihil tibi et 
homini illi*, etc. 

γαὶ τῷ ὀνείρῳ τῆς γυναιχὸς ἐνύττετο dv γὰρ αὐτῷ 
ἀνθρώπῳ τούτῳ, xal τὰ ἑξῆς. 


, 


Hesychii * presbyteri. Hierosolymitani | theologi , de 
Resurrectione. Domini nostri Jesu Christi : quodque 
nullo modo inter se contrarii Evangelista, diversis 
modis memorie prodiderint ea qui acciderunt. in 
Fesurrectione Emmanuelis. 


Quanquam omnes quidem propemodum, dilecti, 
etc. 


'!Joan. xix, 2. *ibid., 5. *ibid., 6. * ibid., 7. 


HESYCHII PRESBYTEMI 


Nimirum, ἃ Χριστὸν στ 


D 


152 
αὐυρωθῦναι" ὁ ὃὲ Ἰωάννης, Exznv; Mápxos 


μὲν τὴν ὥραν τῆς ἀποφάσεως τοῦ οταυροῦ " xo 


τιμωρήσασθαι ἔχτοτε οἱ διχασταὶ λέγονται, ἀφ᾽ οὗ 


τὴν ἀπόφασιν ἐξενέγχωσι" διὰ τὸ τὴν δύναμιν τῆς 


τιμωρίας xol τοῦ θανάτου ἐν ταῖς γλώσσαις χεχττ,- 
σθαι. Τούτου χάριν ὁ Μάρχος αὐτὸν, τρίτην ὥραν 


σταυρωθῆναι λέγει, ἀφ᾽ ἧς τὴν ἀπόφασιν ὁ Πιλάτος 
ZLOA  XRUMPIOGVncIB NO SREIDnY ΣΕ 
ἐξήνεγκεν. ᾿Ιωάννης δὲ, ὡς εἰρηχότος 


ε τοῦ Μάρχου 
τὸν χαιρὸν τῆς ἀποφάσεως, αὐτὸς τὴν ὥραν, ἐν f] τῷ 
σταυρῷ προσήλωσαν τὸν Ἰησοῦν, ἕφρασε. Χρὴ γὰρ 


σχοπῆσαι, πόσα υεταξὺ τῆς παρὰ τοῦ Πιλάτου περὶ 


τοῦ σταυγηῦ προελθούσης ἀποφάσεως, χαὶ τῆς ὥρας 
αὐτῆς, ἐν fi εἰς τὸν σταυρὸν 6 Κύῤιος ἀναθέθηϊε, 


Μετὰ 
τὸ ἀπολῦσαι τὸν Πιλάτον τὸν Βαραδθὰν, φραγε- 


πέπραχται. Ταῦτα γὰρ ὃ ᾿Ιωάννης γέγραφε. 
γὰρ 
λῶσαι δὲ τὸν Ἴησοῦν, καὶ παραδοῦναι ἵνα σταυρωθῇ, 
μετὰ ταῦτα, Οἱ στρατιῶται πλέξαντες στέφανον 
ἐξ ἀκανθῶν, ἔδαλον αὑτῷ, χαὶ τὰ λοιπὰ ἐπετέλουν 
ἐμπαίζοντες αὐτῷ. “Ἔτι δὲ xal ὁ Πιλάτος ἐξήνεγχεν 
αὐτὸν ἔστεφ τὸ πορφυ- 
ροῦν περιθεδλημένον ἱμάτιον, χαὶ εἶπεν" Ἰδοὺ ὁ 
ἄνθρωπος. Πρόσχειται χαὶ ὅτι ἐθόησαν οἱ Ἰουδαῖοι, 
Σταύρωσον, σταύρωσον αὐτόν" xai ὅτι τῶν Ἴου- 


ἀνωμένον ταῖς ἀχάνθαις, xax 


δαίων ἀποχριναμένων, Ἡμεῖς γόμον ἔχομεν, καὶ 
τὰ ἐξῖς " πάλιν εἰσελθὼν ὁ Πιλάτος, ἑτέραν ποιεῖται 
τοῦ Ἰησοῦ τὴν ἀνάχρισιν, ἀφ᾽ ἧς αὐτὸν χαὶ ἀπολῦσαι 
ἐθούλετο, χαὶ τὰ ἀκόλουθα δὲ πάντα, ἕως οὗ £v τῷ λιθο- 
στρώτῳ πάλιν ἑτέραν περὶ αὐτοῦ ποιεῖται διάγνωσιν. 


Ταῦτα οὖν πάντα ἰχανὰ ὑπῆρχε, τοῦ ἀπὸ τρίτης 
ὥρας μέχρι τῆς ἕχτης δαπανῆσαι χρόνον " ἅπερ ὁ 
Ἰωάννης ἐχθέμενος, ὡς xo τούτοις πᾶσιν παρηχο- 
λουθηχὼς͵ ἀναγχαίως τῆς ἕχτης ὥρας ἐμνημόνευσε, 
[ἢ] καὶ παρέδωχεν αὐτὸν αὐτοῖς πελείως ἵνα σταυ- 
po0j* οὐχέτι μαστίξατ:" ἤδη γὰρ ἦν μαστιχθεὶς, 
ὅτε αὐτὸν τῇ ἀποφάσει σταυρωθῆναι παρέδωχε» 
νῦν δὲ αὐτῷ τῷ ἔργῳ τοῦτο γενέσθαι προσέταξε" 
διόπερ οὐδενὸς ἑξῆς ἄλλου πεπραγμένου μέμνηται, 
μόνης δὲ τῆς ἐπὶ τὸν σταυρὸν ἀπαγωγῆς. Ἐὰν δὲ 
λέγῃ τις, ὅτι Καὶ ἕνεχεν τίνος ἅπαξ ἀποφηνάμενος, 
πάλιν αὐτὸν ἀπολῦσαι ἐδούλετο ; Πρῶτον μὲν, ὑπὸ 
τοῦ πλήθους βιασθεὶς ἔθετο τὴν ἀπόφασιν * ἔπειτα 
ὥς φησιν ὁ Ματθαῖος, μηνύσασα " Μηδὲν σοὶ καὶ τῷ 


pe 
'Hcvyiov zpec€vzépov “Ιεροσοιϊύμων τοῦ θεο.ῖ ὁ. 
yov, περὶ τῆς ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου ἡμῶν 
Ἰησοῦ Χριστοῦ" καὶ ὅτι κατὰ μηδὲν ἐγαγντιω- 
θέντες οἱ εὐαγγειϊσταὶ, διαφόρως τὰ συμξε- 
€nxóca τῇ ἀναστάσει τοῦ ᾿Εμμανουὴ ἱστό- 
ρησαν. 


Πάντες piv, ἀγαπητοὶ, ὡς εἰπεῖν, ἀποδέχονταε, 
3 tee 


* Matth, xxvii, 49. 


NOT;.E 


* Putant nonnulli hunc Hesychium esse eumdem 
qui scripsit Commentaria in Leviticum, quem epi- 


scopum Hierosolymitanum appelfat Surabus. mona- 
chus, pradfatione Glosse ordinarie in Leviticum; 


N 


1453 
Ilanc homiliam quam | Combefisius. vulgavit ex v 


et cujus pars maaima sub nomine Severi. Antiocheni. p 


SERMONES. 


etusto codice regió. in Auctarii novi (ono l. 


lid 
p. 143-114 
Bibliotheca ἃ. X1 , p. 221, 


rodiit in. Gallandiana 


legere est inter Opera S. Gregorii Nysseni hujus Patrologiee t. ALVI, p. 6251-652.) 


(Picus interpretatus est ; edidit Duceus supplem. Dil lioih. Patrum, t. HW, p. 417.) 


A. 
'Hcvylov apec6viépov 'IepocoAUpov, εἰς τὴν 
ἁγίων Μαρίαν τὴν Osccóxov. 

Πᾶσα μὲν μνήμη διχαίων πανεύφημος, χαὶ πᾶσα. 

λ πανήγυρις θεοφιλῶν εὐχλεὴς, πάντες ὑπὲρ τῆς εὐ- 
σεθείας ἠρίστευσαν, πάντες τοὺς πόνους ὑπὲρ τῆς 
ἀληθοῦς ὁμολογίας ὑπεδέξαντο, πάντες διὰ τοὺς τῆς 
ἀληθείας στεφάνους τοῖς xiwübvotg ἐνεδάχχευσαν. 
'H δὲ παροῦσα νῦν ἡμέρα τῆς ἑορτῆς ὑπερένδοξος. 
Παρθένου γὰρ περιέχει πανήγυριν, ἥτις τοσοῦτον 
ὑπερέθαλε πάσας, ὡς χαὶ αὐτὸν τὸν Θεὸν Λόγον ἐθέ- 
λοντα ὑποδέξασθαι χωρηθέντα παρ᾽ αὐτῆς ἄστενο- 
χωρήτως. Πρὸς ἣν πρὸ τοῦ παντὸς ὁ τῶν ἀρχαγγέ- 
λων Γαθριὴλ ἀνεθόησε πρῶτος, Χαῖρε κεχαριτω- 
μένη, à Κύριος μετὰ σοῦ. Ἰδοὺ γὰρ cvAA(v n 2v 
γαστρὶ, καὶ τέξῃ υἱὸν, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα 
αὐτοῦ Ἐμμαγουή.. Χαρᾶς εὐθὺς ἀρχὴ πρὸς αὐὖ- 
τὴν, τὰ παρὰ τοῦ Γαθριὴλ εὐαγγέλια. Ἐπειδὴ γὰρ 
ἡ πρώτη παρθένος ταῖς τῆς ἀποφάσεως ἐπὶ τῇ 
παραθάσει περιεχέχλειστο λύπαις, xal τὰ τῶν στε- 
ναγμῶν ἐξ αὐτῆς ἀνέθαινον πλήθη" xol πᾶσα γυνὴ 
δι᾿ αὐτὴν ἐν ὀδύνῃ, χα. τόχος ἅπας δι᾽ αὐτὴν ἐν πι- 
χρίᾳ " fj δευτέρα παρθένος διὰ τῆς προσηγορίας, τὸ 
τοῦ θήλεος πᾶν θλιδερὸν ἀπώσατο, χαὶ πᾶσαν λύπης 
πηγὴν ἐπὶ τοῖς τόχοι- ἐνέφραξε, χαὶ τὸ τῆς ἀθυμίας 
ἐπὶ τῇ τεχνογονίᾳ τῶν γυναιχῶν διεσχέδασε νέφος " 
χαὶ τὰ τῆς χαρᾶς τὰς ὁμοφύλους περιήστραψε φῶτα, 
παρὰ τοῦ Γαθριὴλ ἐπαχούσασα, Χαῖρε χεχαριτω- 
μένη, ὁ Κύριος μετὰ σοῦ, οὐχ ἡσυχῇ τὸν ἀσπασμὸν 
ἐδέξατο, ἀλλὰ τῆς τοιαύτης φωνῆς ἐπαχούσασα, xol 
τὸν ἀρχάγγελον Γαδριὴλ θεωρήσασα χατὰ τὴν οἱ- 
χίαν παρὰ πρόθεσιν, χαὶ τῆς περὶ τὸν τόχον τοὺς 
λογισμοὺς συγχλονηθεῖσα φωνῆς, τοιαύτας τινὰς 
Χρὸς τὸν ἀρχάγγελον, ὡς εἰχὸς, προὐθάλλετο ῥή- 
δεῖς, “Ὅλα, λέγουσα, παράδοξα xal ξένα ὁρῶ σήμε- 


pov» ἐπὶ σοῦ. Καὶ τὸ, Πῶς ἐτόλμησας μὴ μεμνηστευ- 
μένῃ αὐθαδῶς ἐπιόῆναι παρθένῳ, χαὶ τῶν ἀπίστων 


ς γάρ με 


γάμου ἔφης 


ὅου ῥημάτων τὸ χήρυγμα φᾶναι ; Λέγε 


κίχτειν ἄνευ σπόρου παιδίον" ἄνευ 
συλλαθεῖν, ἄνευ δυντυχίας καὶ ὁμιλίας ἀνδρὸς χαρ- 


Α 


LE 


C 


Iv. 
Il esychii presbyteri Hierosolymitani de sancta. Maria 
Deipara Honülia. 

Omnis profecto memoria justorum totis votis est 
celebranda, et omnis solemnitas amicorum Dei 
gloriosa. Cuncti enim religionis ergo fortiter. fece- 
runt , confessione vera susceperunt 
labores: 
tur, veluti numine divino ducti, periculis sese 


cuncti pro 
cuncti, uL coronas veritatis consequerer- 


objecerunt. Hic autem dies festus qui nunc agitur, 
omnem gloriam 
solemnitatem Virginis, qu:e usque adeo omnibus 
antecellit, ut ipsum Deum Verbum volentem susce- 
perit, quem ipsa citra ullam loci angustiam coni- 
prehendit, Ad quam ante omnia Gabriel archange- 
lus primus exclamavit, Ave gratia. plena, Dominus 
εἰ paries 
Lilium, et vocabis nomen ejus Emmanuel*, Fausta 
Gabrielis nuntia fuerunt illi. mox initium Letiti:e. 
Cum enim prima virgo concluderetur molestiis 
per sententiam condemnatoriam ob transgressionem 
inflictis, et abea gemitus plurimi prodirent, omnis- 
que mulier, illius causa, in dolore esset constituto, 
et partus omnis propter eam acerbitatem pateretur, 
secunda virgo ex denorminalione etiam angelica 
miseriam omnem feminei sexus repulit, omuemque 


superat, utpote qui contineat 


lecum: ecce enim comcipies im utero, 


ot 
v, 


tristitie fontem qui inter pariendum adesse sol 
obstruxit, et nubem desperationis, qua. premuntur 
mulieres in partu, dissipavit: et lumina ketitiz: 
apud contribules coruscare fecit. Dum audire! 
itaque a Gabriele, Ave gratia plena, Dominus tecum, 
non excepit salutationem tranquillo animo, sed cum 
talem vocem exaudisset, et Gabrielem arehangelum 
intuita domi ex insperato, et ob vocem de pariendo, 
cogitalione perturbata esset, tales quasdam (ut ve- 
risimile est) abjiciebat Gabrielis locutiones : Omnia, 
inquiens, pr:eter opinionem, et peregrina video in 
te hodie. Et istud: Quo paeto ausus es temere 
accedere ad. virginem non desponsatam, et. incre- 
dibilia verba przedicare? Ais enim me parituram 


πογονῆ ται τὸ τῆς μήτρας χωρίον. Τίς ἴδε, τίς ἤχου- & puerum absque semine, concepturam dixisti nuliis 
σεν ἐξ ἀρουρυγονίας τὸ πρότερον ἄρουραν ἀγεώρ-, 


γητον ἐξανθήσασαν ἄσταχυν, ἣ γῆν ἀφύτευτον βό- 
τρὺν βλαστήσασαν, οἶνον ἄνευ ἀμπέλου, ἣ ποταμὸν 
ἄνευ πηγῆς προϊόντα; ὅπερ οὐδεὶς πρώτων αἰώνων, 
ἣ τοῖς ὠσὶν ἤχουσεν, ἣ χατώπτευσε τοῖς ὀρθαλμοῖς 
γεγονός. Mg πιστεύσω cot πρὸς ἐμὲ χωμῳδοῦντι ; 


! Luc. 1, 98, $0, 


NOT.E. 


sicque existimant auctorem — hujus llomilie ex 
presbytero Ilierosolymitano factum ejusdem ecclesie 
episcopum, esseque illum Hesychium qui in ordine 
Hierosolymitanorum Antistitum. numeratur quin- 


nuptiis intervenientibus : loculum uteri absque ulla 
cum viro cohabitatione et. conversatione editurum 
(ructum. Quis vidit, quisaudivit fertiliumagrorun: 
naturze peritus, antea agrum incultum produxisse 
spicam, aul terram non plantatam germinasse 
uvam, vinum sine. vite, aut fluvium absque fonte 


quagesimus noms in Chronologia sancti Nicephori, 
gárüisseqtie lempore sancti Gregorii. Magni: ad 
quem exstat ejusdem Epi: tola, qua est. 4 libri ix 
Registri. Consule apparatum Possevini. 


Ἐπ ΠΕΒΥΘΟΠΠ 


prodeuntem ? Quod quidem nemo ex prinis secu- A Τί οὖν ὁ 


lis audivit auribus, aut oculis. conspexit. accidisse. 
Qua ratione tbi (idem habebo me suggillanti ? 
Gabriel οἱ hsitanti respondit? Dixi 


quod didici, quod audivi loquor : 


Quid ergo 
Spiritus sanctus 
obumbrabit 
tibi. Ideoque quod nascetur ex te sanctum, vocabitir 
Filius Dei?; tanquam is sit a. quo, et velut is ad 
quem omnis ereatura, tanquam Creator et Opifex 
omnium , fanquam seculorum. Pater, tanquam 
s;ieculi parens, tanquam omnium conditor, tanquam 
colis antiquior, tanquam angelorum opifex, et 
humanitatis formator, tanquam denique eorum, 
qui alioqui perituri essent, Salvator : pr:eter hiec 
aihil possum denuntiare. Non enim, o Virgo, manda- 


superveniet in te, et virtus. Altissimi 


tum habeo, ut per singula dicam, quo pacto : sed ut p 


earum rerum. minister sim quz faciunt ad faustum 
erga te nuntium. Admirareigitur mecum mysterium, 
et bona nuntia absque dubitatione excipe. Illa vero 
ait: Ecce ancilla Domini, fiat mihi secundum ver- 
bum tiim. Nos igitur nativitatem Dominicam edocti 
arehangelieis sermonibus Gabrielis, incedamus a 
tergo semitis ejus. Ego, quemadmodum ille, vim 
partus, citra disquisitionem | euriosam, divinam 
agnosco et censeo: didieimns a Magis*, imo. vero 
instructi sumus, ut eam rem religiose colamus. 
Qui quidem inquirentes infantem, stella duce, non 
dixerunt his quos interrogabant, Quomodo [it con- 
ceptio divina ? quomodo uterus sine semine, quo- 
modo partus incorruptus, Quomodo mater post 
partum est virgo, quomodo subjicitur annis, qui 
prior illis est? quomodo est in tempore, qui est 
onte secula ? quomodo natura uteri comprehendere 
poluit eum, qui est incomprehensus? quomodo is 
qui est. incorporeus, sine conversione factus est 
caro? quomodo Deus Verbum scipsum exinaniens in 
utero virgineo", cum esset ivsignis el gloriosus, 
instar servi, modo indicibili ex eo incarnatus est ? 
quomodo id quod est perfectum, infans esse potest ? 
quomodo lae sugit js qui nutrit ? quomodo is qui 
tegit et complectitur universa, continetur in ulnis ? 
quomodo Pater futuri szeculi, fit infans ? quomodo 
cursum et deorsum est? quomodo is qui est in ccelis 
est etiam in. terra? quomodo pannis involvitur, qui 
auriga est Cherübicorum curruum? quomodo jacet 
in priesepio, qui est in sinu. Patris? quomodo fas- 
ciis continetur, qui. educit vinctos in fortitudine 5? 
alia que vel referre horrescimus : 
sed cum taciturni pervenissent ad stabulum , ubi 
inquisierunt, decentem. cultum. exhibuerunt. Regi 
«t. Deo. cum. muneribus, eupienles cum gau- 
in suam rerionem, qui declarat sunt 
cognitionis divin:e : 


et cuncta 


iio reverti 
erga gentes esse primitize quos 
pentes quidem aemulatze sunt, Judi autem inflexi- 
biles, vel. potius. obdurata cervice, eos qui mini- 
sterio stelle e longinquis regionibus erant adducti , 
imitari, 


neglexerunt Ub cognoscere possent Solem 


*ibid.95. δ΄ 1014. 98. * Matth. 11, 1 seqq. 


* Philipp. v, 6, 7. 


SESDYTERI 1155 


] B B ^ 


Γαδριηλ πρὸς αὐτὴν ὃυσπ Ὅπερ 
ἔμαθον, εἶπον, ὅπερ ἤχουσα, λέγω Πνεῦμα ἅγιον 
ἐπειεύσεται ἐπὶ σὲ, καὶ δύναμις Ὑψίστου ἐπι- 


σκιάσει σοι. Διὸ καὶ τὸ γενγώμεγοΥ dvor, κιϊη- 


ιοιοῦσαν ; 


θήσεται Υἱὸς Θεοῦ * ὥσπερ ὑπάρχων πρὸς οὗ, ὡς 
πρὸς ὃν πάσης χτίσεως, ὡς Κτίστης χαὶ Δημιουργὸς 
τῶν ἁπάντων, ὡς τῶν αἰώνων Πατὴρ, ὡς 
σμου Γεννήτωρ, ὡς τοῦ Παντὸς ποιητὴς, ὡς τῶν 
οὐρανῶν ἀρχαιότερος, ὡς τῶν ἀγγέλων δημιουργὸς, 


τοῦ χό- 


ΤΣ ΨΕΞΙ ὧν MES LS ENS UE EM 
ὡς τῆς ἀνθρωπότητος πλάστης, ὡς τῶν ἀπολλυμέ- 
νων Σωτήρ᾽ οὐδὲν πλέον τούτων ἀπαγγέλλειν ἰσχύω. 
» $4 2222 7 : Aces 
Οὐ γὰρ τὸ πῶς λέγειν προσετάχθην, Παρθένε - ἀλλὰ 
ey ς M AS - din 
τοῦ εὐαγγελισμοῦ πρὸς σὲ διαχονῆσαι τὰ πράγματα. 
Θαύμαζε οὖν σὺν ἐμοὶ τὸ μυστήριον, xo ἀνενδοιά- 
ctog δέχου τὰ εὐαγγέλια. Ἢ δὲ φησιν, Ἰδοὺ ἡ 
; 2 ' ἘΞ 
δούϊη Κυρίου, γέγοιτό μοι κατὰ τὸ ῥῆμά σου. 
Τοῖς ἀργαγγελιχοῖς τοίνυν χαὶ ἡμεῖς μαθητεύσωμεν 
λόγοις τοῦ Γαδριὴλ περὶ τῆς Δεσποτιχής γεννήσεως, 
ταῖς ἐχείνου τρίδοις χατόπιν ὁδεύσωμεν. Ὡς ἐχεῖ- 
yog ἐχθειάζω ἁπεριέργως τοῦ τόχου τὴν δύναμιν " 
παρὰ τῶν μάγων εὐσεθεῖν διδαχθῶμεν, μᾶλλον δὲ 
παιδευθῶμεν, οἵ ζητοῦντες τὸ βρέφος, ποὃ- 
Ἥγοῦντος ἀστέρος, οὐχ εἶπαν πρὸς τοὺς ἐρωτωμένους, 
Πῶς ἡ σύλληψις θεία, πῶς ἄσπορος ἣ νὴδὺς, πῶς 
ἄφθορος ὁ τόχος, πῶς μετὰ τὸν τόχον ἐν παρθένοις 
ἡ μήτηρ, πῶς ὑπὸ ἐνιαυτοὺς ὁ προὼν, πῶς ἐν χρό- 
νοις ὁ πρὸ τῶν αἰώνων, πῶς ἣ τῆς μήτρας τὸν 
ἀχώρητον ἐχώρησε φύσις, πῶς γέγονε σὰρξ, μὴ 
πῶς ὁ Θεὸς Λόγος ἐν τῇ παρ- 
- ; Re : E 
θενικχῇ χενώσας ἑαυτὸν νηδύϊ πανεύφημος, πρὸς 


τινες 


τραπεὶς ὁ ἀσώματος * 


δούλου μορφὴν ἀῤῥήτως ἐξ αὐτῆς ἐσαρχώθη, πῶς 
τὸ τέλειον βρέφος, πῶς ὁ τρέφων θηλάζει, πῶς ὁ 
πάντα περιέπων ἀγχάλαις περιέχεται, πῶς ὁ τοῦ 


μέλλοντος αἰῶνος πατὴρ, νήπιον, πῶς ὁ ἄνω χαὶ 


χάτω, πῶς ἐπὶ πῶς ἐν 


γῆς, 


σπαργάνοις ὃ τῶν χερουθιχῶν ἁρμάτιυον ἡνίοχος, 
ς ὁ ἐν χόλποις τοῦ Πατρὸς, ἐν φάτνῃ, πῶς ἐν 


^ 


εδημένους ἐν &vopla ; xax 


σπαργάνοις, ὁ ἐξάγων πεπ f 


λαλεῖν φριχτόν " ἀλλὰ 
τες σπήλαιον, μετὰ τὴν 


à πάντα, ἅπερ xa 


λ at 
δώρων σιγῇ καταλαθόντ 


ἐρώτησιν, τῷ βασιλεῖ καὶ Θεῷ πρεπῶδες προσχο- 
μίσαντες σέθας, πρὸς τὴν ἐνεγχκαμένην μετὰ χαρᾶς 
* : ; 

Tjsav φιλυπόστροφοι, ἀπαρχὴ θεογνωσίας. 
χθέντες τοῖς ἔθνεσιν * 


ἄναδει- 
οὺς τὰ μὲν ἔθνη ἐζήλωσαν " 
Ἰουδαῖοι ὃὲ ἀχαμπεῖς, μᾶλλον Ot σχληροτράχηλοι 
ὄντες, οὔτε εἰς "Hoy. τῆς δικαιοσύνης ἐν τοῖς οἱ- 
χείοις τόποις φανέντα πρὸς ἐπίγνωσιν ἐσπούδασαν 
μιμήσασθαι τοὺς ὑπὸ ἀστέρος μαχρόθεν ὁδηγηθὲν - 
τας. Ἐγὼ δὲ, ἀγαπητοὶ, πρὸς τὸ πρόθυμον ὑμῶν 
τῆς ἀχροάστεως τῶν θείων λογίων ὁρῶν, χαὶ τὸ περὶ 
τοὺς ἐξηγουμένους φιλόστοργον, τῇ φιληχοῖς ὑμῶν 
νιχώμενος πρὸς τὸν τῆς διδασχαλίας διανίσταμαι 
πόθον - τῇ τῆς ἀγάπης ὑμῶν συγχροτήσει τερπόμε- 
νος. Ὑμεῖς γὰρ τοὺς λέγοντας, ὡς πολυΐστορες μα- 
θηταὶ, συνεχῶς συγχροτεῖτε, ὑμεὶς τὸν χυθερνήτην 
ὡς ἐπιθάται ῥυθμίζετε * ὑμεῖς τὰ τῆς γλώττης πὴ- 
δάλια προσευχαῖς διαχρατεῖτςε. Τίς τὸ ζήλον ὑμῶν 


* Psal. rxvir, 6. 


ἀπαγγεῖλα 
νων ὑμῶν mus gez 
ὑμῶν ἀναπετάσει 
ὑμῶν δυσμενὲς 


αν μὲ oos: s Tig τὸ xa αἱρετιχῶν 
V θράσος; Τίς 
δυνήσηται ἀναγγεῖλαι; βδελυχτοὶ 
γὰρ μετὰ τῶν ἄλλων ἀληθῶς Ἰουδαῖοι, 
νῶντες χαὶ δυνψῶντες 


τὸ πρὸς Ἰουδαίους 
οὐδὲν πει- 
ἀεὶ, ἀλλ᾽ ἣ φόνους ἀθώους, o3- 
δενὶ χαίροντες, ἣ τὸ λάκχοις ἐῤῥίπτειν τοὺς προφή- 
τὰς, τὸ xaT! ἐδάφους ἕλχε 
πὸ μαχαίρας 


ν, χαὺ λιθάζειν δικαίους, 

«εἱ 
ϑξερ'ς 
CIBC H 2 T ἧς 
τῆς εὐσεδείας xfjpuxac, τὸ κόπτειν χειρῶν χαὶ πο- 
δῶν μέρη 


ἐχχεντεῖν, χαὶ εἰν πρίοσι τοὺς 


τῶν εὐσεδῶν. γχαὶ ταῖς χερσὶν ἡμαγι:- 
yate χρατεῖν τὰ πρὸς ἅμυναν ὄργανα, τὸ 
λάμας φοινίσ 
οἵτινες 


τὰς τι 


t τῇ συνεχεῖ ἀναιρΐσε!: τῶν διχαίων " 


πρὸς 


τοτουτὺν δυσσεθεστάτ nV χατὰ τοῦ 


ER οὐκὶ AN ἐς τ τὸς i 
Σωτῆρος ἡμῶν ἐληλάχασι τόλμαν, ὡς ἀναίδην ἐπὶ 


τοῦ παρόντος πρὸς αὐτὸν ἀναχράζειν " 
μὲν ὅτι Μωϊσῇ AeAdAnasv ὁ Θεὸ 
οὐκ οἴδαμεν πόθεν ἐστίν. "Q τῶν τολυιη ρῶν πραγ- 
μάτων! ὦ μίσους πρὸς Ιουδαίους: πρὸς 


“Ἡμεῖς ct8a- 


c. τοῦτον δὲ 


φυγὴν ἀτο- 
νοῦντο:  ᾿θσάκις γὰρ ἂν τὴν mph; αὐτοὺς ὃραπε- 
«:0sat βουληθῶ βδελυρίαν, τοταυτάκ 
ἀπαντῶσιν, ἢ προφητῶν ἐγχαλούμενοι λόγοις, ἢ 
ταῖς τοῦ νόμου συλλαδαῖς ὑθδριζόμενοι, 


᾿ς μο! φανερῶς 
ἣ ταῖς τῶν 
προσχυνουμένων Εὐαγγελίων ἐνηλούμενοι βίδλοις, 
ὡς χαινὴν αἱ θεῖαι σελίδες ὕποψιν ἡ υἵν παρήγα- 
Xov αὐτοὺς, τὰς ἀναισχύντους περὶ τὸν Δεσπότην 
τῶν ὅλων προθαλλομένους φωνὰς, xax λέγοντας Y 
μηρῶς, ἅπερ ἠχούσατε, Mover Aetá.dqxev ὁ Θεὸς 
τοῦτον" δὲ οὐκ οἴδαμεν πόθεν ἐστίν. 


᾿ 
: Ὃ τῆς φα- 
νερᾶς ἀναιδείας 1 ὦ τῆς ἀνοαχεχαλυμμένης τῶν λῃ- 
στῶν γλωσσαλγίας ! ὦ τῆς τυφλῆς τῶν λόγων ἐναν- 
τιότητος ᾿ "Occ μὲν γὰρ Ἡρώϑης παρ᾽ αὐτῶν ἐπυν- 
θάνετο, Ποῦ ὁ c γενγάται; παῤῥησιέστερον 
ἔλεγον, Ἔν Μηθιϊεὲμ τῆς Ιουδαίας" 
προφητείας ἐπεδείχνυον χλῆσιν, xaX τὸν 


μαρτυροῦντα παρῆγον, 


E τὴν τῆς 

ἱεροφάντην 
Προφήτης μέγας ἐγήγερ- 
ται ἔν τῷ ᾿Ισραωή.1" xa νῦν χεχαλυμμένῳ προσ- 
ὠπῳ χεχράγασι, Μωῦσῃῇ ιἱειϊάηχεν ὁ Θεὸς, 
τοῦτον δὲ οὐκ οἴδαμεν πόθεν ἐστίν. "Ὄντως οὐχ 
ἔγνωσαν οὐδὲ συνῆκαν, ἐν σχότε: διαπορεύονται. 
᾿Αληθῶς οὗτος λαὸς μωρὸς χαὶ οὐχὶ Sogóc. οἰχότως 
ὁ Χριστὸς πρὸς αὐτοὺς ἀνεθόα, Ηὐήσαμεν ὑμῖν, 
xal οὐκ ὠρχήσασθε" ἐθρηγήσαμεν' ὑμῖν, καὶ 
οὐκ ἐκόψασθε. Τίς πρὸς τὴν οὕτως xaz' αὐτῶν 
παρατάξηται ἀγνώμονα γνώμην; Τίς 


apa τὴν φιλόνειχον 
αὐτῶν δυσμενῇ διελέγξει ; 


Τοσαύτας αὐτοὺς θαυ- 
ματουργίας ὁ Χριστὸς περιήντλησε, τοὺς παραλελυ- 
μένους νευρῶν, τοὺς λεπροὺς χαθαρίζων, τοὺς χα- 
χωμένους ὑγιάζων, τοὺς ὃδαιμονιῶντας ἰώμενος, 
ἀνοίγων τῶν ὀμμάτων τὰ βλέφαρα, τοὺς νεχροὺς 
αὐτῶν ἀνιστῶν £x τάφων, ὕδωρ εἰς οἶνον μεταποιῶν, 
xai ἄλλα μυρία παρέχων, ἅπερ ἐργῶδες λαλεῖν " 
xaY πίστεως παρ᾽ αὐτοῖς οὐδαμοῦ χἂν βραχύ. Ἕστω 
ὑμῶν, οὐχ ἡμῖν πείθῃ, ὦ Ἰουδαῖς, ἱεροφάντας 
ἀνάγνωθι, τὰς παρὰ σοὶ κειμένας σελίδας ἀνάπτυξον, 
μηδὲ ξηρὸν Πέτρον, μηδὲ τὸν Παῦλον, τοὺς εὐαγγε- 
λιστὰς ἀφοσίωσαι. "Axousoy γοῦν χαὶ Μωύσεως. Τί 


τοὶ 


τοὺς 


Τ᾿ Τολῆ. Ιχ, 99. ^PMattli. 


1,935: 9er MG 


SEHRMON 


Ms τὸ xaü' "EsLf. A justitie ino propriis eorum loeis apparentem. Ego 


1458 


vero, charissimi, animadvertens vestram animi 
promptitudinem.ad audienda eloquia divina, εἰ in- 
timum amorem erga illorum interpretes, vestro 
audiendi studio victus, excitor ad doeendi deside- 
rium. congratulatione charitatis vestre delectatus. 
Vos enim continenter cum plausu excipitis eos qui 
sermonem habent, perinde ac discipuli, multarum 
rerum cnarratores : vos velut vectores, gubernato 
rem ipsi componitis : vos gubernacula lingu:e, pre- 
cibus continetis. Quis zelum vestrum. pro dignitat: 
poterit enarrare? quis verbis explicabit vestrum 
adversus Graecos infideles odium? quis contra h:e- 
reticos vestram paiefaciet ayimosam | fiduciam ? 
quis vestras in Jud:eos inimicitias. commemorare 


b poterit? Exseerandi enim. cum reliquis revera sunt 


Judiei, qui nihil aliud perpetuo esuriunt οἱ sitiunt 
nisi ezedes 
quam ut prophetas in foveas projiciant, in terram 


innocentium, nulla re magis oblectati, 


protrahant, lapident justos, gladios exserant in reli- 
gionis praecones, serris in frusta. concidant, partes 
manuum ae pedum piorum virorum ampulent, Οἱ 
cruentis manibus tenea.t instrumenta ad suppli 
cium idonea, eontinua justorum interfectione pal- 
mas sanguine perfundant : qui quidem adversus 
Salvatorem nostrum tantam et tam impiam effutie 
runt audaciam, ut impudenter eo .preesente excla- 
marent in illum: Nos scimus quod Moysi locutus. es 
Deus, hunc autem uescimus unde sil 7... OQ res auda- 
cler gestas! O odium in Judaeos, quod me declinare 
non sinit, Quoties enim abominationem eorum effu- 
gere desidero, toties palam mihi occurrunt, vel 
prophetarum verba calumniantes, aut in syllabas 
legis contumeliosi, aut libros adorandorum Evange- 
liorum perturbantes, ita ut charte. divine novam 
suspicionem nobis ingesserint, ipsos impudentes 
voces objecisse in Dominum omnium, et audacter 
dixisse quze audistis : Moysi locutus est Deus, hunc 
autem. nescimus unde sit. Ὁ manifestam impruden- 
tiam ! O zgritudinem linguz latronum. delectam 10 
c»cam sermonum contrarietatem ! Nam cum llero- 
des percunclarelur eos, ubi Christus. nasceretur, 
cum fiducia dicebant, in Bethleem Jude ?, et ostende- 
bant conclusionem propheti:: adducentes sacrarum 


D rerum interpretem, testificantem his verbis : Propheta 


magnus excitatus. est in Israel ὃ. Nunc autem velata 
facie clamant : Moysi. locutus est Deus, hunc autem 
nescimus unde sit. laud dubie non cognoverunt ne- 
que intellexerunt, in tenebris ambulant. Vere po- 
pulus iste stultus et minime sapiens, unde merito 
Christus exclamat in. eos : Cecinimus vobis, et non 
saltastis : lamentati sumus vobis, et non-planzistis δ᾽ 
Quis contra eos ex adverso stabit ad impugnandani 
tam iniquam. sententiam? Quis arguet. contentiosas 
eorum inimicitias? Tot apud eos Christus miracu- 
losas operationes cireumquaque eshibuit, corrobo- 
rans paralytieos, mundans leprosos, male habentis 


1? Matth. 


XS. 


1189 

bras oculorum, mortuos illorum excitans e sepul- 
eris, aquam in vinum mulans, et alia prastans 
infinita, quie laboriosum esset. recensere. Et tamen 
nusquam apud eos est vel tantillum fidei. Esto, non 
credis nobis, o δυο, lege sacros anlislites, 
evolve libros qui sunt apud te : 
detestari sanctos, Petrum aut Paulum evangelistas. 
Adi saltem vel Moysen quid przescripserit in lege: 
Prophetam suscitabit Dominus Deus de fratribus ve- 
Intuere quid 
Ecce virgo in utero 


neque velis leviter 


stris, ipsum tanquam me audietis ''. 
Isaias prophetans inclamet : 
habebit, et pariet filium, et vocabitur nomen ejus Em- 
manuel "ἢ. Audi Jeremiam vociferantem ingentia : 
Hic est Deus noster, non reputabitur alius preter 
eum : et descendam, inquit : post hac. in terris visus 
est, et cum hominibus conversatus est 3. Vide rursum 
quid innuat Zacharias : Ecce vir, 
stili, et sanitas in pennis ejus **. 
fluxu 


nomen ei Sol ju- 
Et mulier quie 
sanguinis laborans multos post annos sanata 
est, una cum aliis sermonem conf(irinavit, et sisillo 
notavit, solo fimbriw tactu recipiens sanitatem. 
Quid? lege studiose Ezechiclem, et virum deside- 
riorum, quo pacto ille quidem dicebat : Hmc est 
porta. Domiui, οἱ ingredietur Dominus per eam et 
egredietur, et erit porta cluusa 9, Daniel autem in- 
quit: Et ecce in. nubibus cli velut. Filius hominis 
veniens !'5. Asta ipsi Jacob, et. disce quid dicat in 


henedictionibus emittendis : Non deficiet. princeps 


HESYCIiHI]I PRESBYTERI 


sanans, curans vexatos ἃ d:emonio, aperiens palpe- A :» 


1460 
νόμῳ προέγραψε; Ipogienv ἀναστήσει Κύριος 
ὁ Θεὸς ἐκ τῶν ἀδειϊφῶν ὑμῶν», ὡς ἐμὲ, αὑτοῦ 
ἀκούσετε. Βλέπε τί Ἡσαῖας o8, 
Ἰδοὺ ἡ παρθένος ἐν γαστρὶ ἕξει, καὶ τέξεται 
xal καϊέσουσι τὸ ὄγομα αὐτοῦ Ἔμμα- 

ΓἌχουσον Ἰερεμίου χεχραγότος μεγάλα " 
Οὗτος ὁ Θεὸς ἡμῶν, οὐ «ογισθήσεται ἕτερος 
πρὸς αὐτὸν, καὶ ὑποκαταδαίνω, φησί" μετὰ ταῦτα 
ἐπὶ γῆς ὥφθη. καὶ τοῖς ἀνθρώποις cvraveccpágn. 
Ὅρα πάλιν τ' Ζαχαρίας ἐσήμανεν: ᾿Ιδοὺ ἀνὴρ, 
ὄνομα αὐτῷ "Hoc δικαιοσύνης, καὶ ἴασις &r 


προφητεύων 


- 
vlov, 
ovi. 


ταῖς πτέρυξιν αὐτοῦ. Καὶ τὸν λόγον αἱμόῤῥους γυνὴ 
ἐδεθαίωσε 
ξαιμένη τὴν 


μετὰ πολλὰ ἔτη ἰαθεῖσα, σὺν χαὶ ἄλλοις 
ἢ τοῦ χρασπέδου δε 

χιὴλ, xoi τὸν ὁ ἄνδρα. τῶν ἐπι- 
ἀνάγνωθι. Πῶς ὁ μὲν, Αὕτη ἡ 
, καὶ εἰσελεύσεται Κύριος 


χαὶ ἐσφράγισε, τῇ ἀφ 
ἴασιν. Tí; τὸν "Iste 
θυμιῶν φιλολόγως 


πύλη τοῦ Κυρίου, 
δι αὐτῆς καὶ ἐξελεύσεται, καὶ ἔσται ἡ πύλη, 
κεκχεισμένη. Ὃ δὲ Δανιὴλ, ᾿Εθεώρουν., φησὶ, xal 
ἰδοὺ ἐπὶ τῶν γεφειϊῶν τοῦ οὐραγοῦ, ὡς ΥἹὸς 
ἀν θρώπον ἐρχόμενος. Παράστηθι τῷ Ἰαχὼῤ, xax 
| μεταξὺ τῶν εὐλογιῶν χατάμαθε. Οὐκ 
ἐχιείψει ἄρχων ἐξ ᾿Ιούδα, καὶ ἡγούμενος ἐκ 
τῶν μηρῶν ἕως οὗ ἔλθῃ ὃς ἀπόκειται, 
καὶ αὐτὸς προσδοκία ἐθνῶν. "Ajay τῆς χιθάρας 
τοῦ Πνεύματος, xai θέασαι τί Δαθὶὸ ἀχριθῶς ἐμε- 
"Ἄνθρωπος καὶ ἄνθρω- 


αὐτοῦ, 


λῴδησξ, Μήτηρ Σιὼν épet 
xoc ἐγεγγήθη ἐν αὑτῇ, καὶ αὑτὸς ἐθεμε.ϊίωσεν 


αὐτὴν ὁ Ὕψιστος. Παρθένος γὰρ ἣ μήτηρ, χαὶ 


de Juda, et dux de [emoribus ejus, donec veniat qui Q μετὰ τόχον διέμεινε τῆς παρθενίας σφραγὶς, ἣν ἡ 


repos tus. est, el. ipse exspectatio. gentium "1. Pulsa 
citharam sancti. Spiritus, et. perspice quid. David 
accurate. decantaverit : Mater Sion dicet : Homo, et 
Lomo matus est in ea, et ipse [undavit eam Aliissi- 
mus !*. Virgo enim est inater, et post. partum. per- 
mansit sigllum virginitatis, quod natura indidit, 
"nconcussumn custodiens, Rursum | inspice quid ait 
Pavid : Orietur in. diebus ejus justitia, et deinde do- 
wimabitur a. mari usque ad. mare, et α fluminibus 
"sque ad termincs terre !?. Num quis prxceptorum 
nostrorum hiec pronuntiavit ? Num quis disc 
Salvatoris in tabulis aut chartis talia cireum- 
"ripsit? Nonne quicunque de eo antea pr:edica- 
runt, ii erant filii eireumcisionis qui hzc priecine- 
bant? His forte non tibi libet eredere : reverere 
"emones exclamantes his verbis, Quid nobis et tibi, 
PHP Dei viventis??? Reverere angelorum, homi- 
inum, demonum, ac simul universe creatur; con- 
lessionem de Christo Domino, Sin etiam hzc aver- 


ipulorum 


φύσις ἐπέθηχεν ἀπαρασάλευτον φυλάττουσα. Πάλιν 
ὅρα τί λέγε: Δαθὶδ, 'Avace Aet &v ταῖς ἡμέραις αὐτοῦ 
δικαιοσύνη " καὶ ἑξῆς - Καταχυριεύσει ἀπὸ θαάσ- 
σης ἕως θαϊάσσης, καὶ ἀπὸ ποταμῶν ἕως περά- 
των τῆς οἰκουμέκης. Μὴ ταῦτά τις τῶν διδασχάλων 
τῶν ἡμετέρων προεμήνυσε ; μή τις τῶν μαθητῶν τοῦ 
Σωτῆρος ἐν δέλτοις, T] χάρταις τὰ τοιαῦτα συνέγρα- 
ψεν; Οὐχ ὅσοι περὶ αὑτοῦ προεχήρυξαν τὰ τῆς πε- 


ριπομῆς, ταῦτα περιεσάλπισαν τέχνα; Οὐχ οἱ τοῦ 
Ἄθραλμ, ἔγγονοι ταῦτὰ ἀνεχκήρυξαν;; ἐν τούτοις 0) 
χαίρει πιστεύειν, ἐντράπηθ: τοὺς δαίμονας ἄνα- 
βοῶντας, xal λέγοντας, Τί ἡμῖν καὶ σοὶ, Υἱὲ τοῦ 
Θευῦ τοῦ ζῶντος ; Αἰδέσθητι ἀγγέλων xoi ἀνθρὼ- 
πων xa δαιμόνων, καὶ πάσης ὁμοῦ τῆς χτίσεως 
τὴν περὶ τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ ὁμολογίαν. Εἰ δὲ xal 
τούτοις παραιτῇ, δέξαι τὴν τοῦ Πατρὸς ἐπ᾿ αὐτῷ 
μαρτυρίαν οὐρανόθεν ϑροντῶσαν, Οὗτός Boc ὁ 
Υἱός μου ὁ ἀγαπητὸς, ἐν ᾧ εὐδόκησα. Αὐτῷ ἡ 


δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. "Apt. 


saris, excipe testatricem Patris vocem, illius gratia e superis instar tonitrui resonantem, Hic est. Filius 
neus dilectus in quo. mihi bcne complacui ?!, Ipsi gloria in secula seculorum. Amen. 


Vi 
Ejusdem de eadem. 
lure proculdubio omn's grati animi lingua. salu- 
V Dewt. xviti, [ὅς ?* Isa. vir, (4. 


κι Δ. τσ σήν χχ ῦν τ "SPsal 
Yvir ἢ 


LXXIVI, 5; 


'* Daruch. (1, 57,58 


ia Psal DxxI2 2 τὸ 8. 


E. 
Τοῦ αὑτοῦ εἰς τὴν αὑτὴν. 


Πᾶσα μὲν εὐγνώμων γλῶττα τὴν Παρθένον elxó- 


46 Dan. 
1: Matth. 


1$ Malach. τιν, 3. !! Ezech. τῶν, 9 
30 Matth. vir, 29 


I 


1161 


ERMONES. 


1462 


τως χαὶ Θεοτόχον ἀσπάζεται, xa τὸν Γαθριὴλ μι- A lat Virginem et Deiparam, ac pro viribus Gabrie- 


μεῖται τὸν ἄρχοντα τῶν ἀγγέλων εἰς δύναμιν. Καὶ ὁ 
μὲν αὐτῇ χαίρειν λέγει" ὁ δὲ, Κύριος ἐκ σοῦ, προα- 
φωνεῖ, διὰ τὸν ἐξ αὐτῆς τεχθέντα, 
τῷ γένει τῶν ἀνθρώπων ἐπιφα 


xai μετὰ σαργὸς 
νέντα Κύριον. Οὗτος 
αὐτὴν Μητέρα φωτὸς ἐπονομάζει" ἐχεῖνος ᾿Αστέρα 
ζωῆς “ ἄλλος Θρόνον προσαγορεύς!: Θεοῦ, ἄλλος Ναὸν 
οὐρανοῦ μείξονα" ἕτερος Καθέδραν τῆς τῶν χερου- 
θιχῶν καθέδρας οὐχ ἐλάττονα " EROS πάλιν, Κῆπον 
ἀγεώργητον, 
εὐθαλῆ, ἀψηλάφητον, τρυγόνα χαθαρὰν, περισ 


ἅσπορον, εὔφορον, ἄμπελον εὔφοτρυν, 

τερὰν 

ἀμίαντον, νεφέλην τῶν ὑετῶν χωρὶς φθορᾶς: συλλαμ.- 

θάνουσαν᾽ πήραν, ἧς ὁ μαργαρίτης τοῦ ἡλίου. λαμ- 
NE 

χὴν, SOLUM αὐτὸν λατομοῦντος προέρχεται * 


πρότερο αλλον ἐξ οὗ ὁ λίθος Ὅν χαλύπτων τὴν 
δλχάδα 
φορτίου γέμουσαν, χαὶ χυδερνήτου μὴ χρύζουσαν, 
θησαυρὸν πλουτοποιόν" ἄλλοι δὲ ὁμοίως ἄστομον 
λύχνον ἀφ᾽ ἑαυτῆς ἅπτουσαν, Κιθωτὸ" τὴν τοῦ Νῶε 
πλατυτέραν, εὐμηχεστέραν, ἐνδοξοτέραν. Ἐχείνη 
ζώων κιθωτὸς, αὕτη δὲ ζωῆς "ἐχείνη ζῴων φθαρτῶν, 
αὕτη δὲ ἀφθάρτου ζωῆς" ἐχείνη τὸν Νῶε, αὕτη δὲ 
ποῦ Nüs τὸν ποιητὴν ἐθάστασεν " ἐχείνη διόρηφα χαὶ 
τριόροφα ἐχέχτητο, αὕτη δὲ ὅλον τῆς Τριάδος τὸ πλή - 
ρωμα. Ἐπειδήῆπερ xai τὸ Πνεῦμα ἐπεδήμει, καὶ ὁ 


Πατὴρ ἐπεσχίασε, καὶ ὁ Υἱὸς ἐνεσχήνου χυοφορούμε- 
νος. Πνεῦμα γὰρ ἅγιον, φησὶν, ἐπελεύσεται ἐπὶ 


σὲ, 
καὶ τὸ γεγγώμεγον ἅγιον, κιϊιηθήσεται Υἱὸς Θεοῦ. 
'ρᾷς ὅσον τὸ τῆς Θεοτόχου Παρθένου xa πηλίχον 
ἀξίωμα ; Ὃ γὰρ μονογενὴς Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ τοῦ χό- 
ὅμου ποιητὴς, ὡς βρέφος παρ᾽ αὐτῆς ἐδαστάζετο, 
καὶ τὸν ᾿Αδὰμ ἀνέπλασς, χαὶ τὴν Εὔαν ἡγίασε, xax 
χατήργε: τὸν δράκοντα, χαὶ τὸν παράδεισον ἥνοιγε, 
xai τὴν σφραγῖδα τῆς γαστρὸς ἠσφαλίζετο. Εἰχότως 
σφόδρα χαὶ χατὰ λόγον, ἑκάτερον. Τὸν γὰρ παρά- 
ὄεισον ἤνοιγεν, ἐπειδὴ λῃστὴν εἰσφέρειν, xal πάντας 
εἰς αὐτὸν χειραγωγεῖν τοὺς χληρονόμους τῆς Bact- 
λείας ἤμελλε. Τὴν σφραγῖδα τῆς γαστρὸς ἠσφαλίζετο, 
Θεὸς xal Λόγος ὑπάρχων ὁ σαρχούμενος, οὐ gangs 
θύρας πρὸς τὴν εἴσοδον ἣ τὴν ἔξοδον ἔχρῃζε. Σοὶ μὲν 
οὖν, ὦ Παρθένε, τοὺς ἐπαίνους οἱ προφῆται μερί- 
ζονται, χαὶ λέγει τὴν Θεοφόρον ἕχαστος, ὃς τῶν θαυ- 
μάτων ἐπιστεύθη μυστήρια. Καὶ ὁ μέν σε ῥάθδον 


καὶ δύναμις Ὑψίστου ἐπισκιάσει σοι. Διὸ 


Ἵεσσαὶ χαλεῖ, ἵνα τὸ ἄτρωτον xaX ἀχαμπὲς τῆς παρ- 
θενίας αἰνίξηται. Ὃ δὲ βάτῳ προθάλλει χαιομένῃ, καὶ 
μὴ χαταχαιομένῃ, ἵνα τὴν σάρχα τοῦ Μονογενοῦς 
xai τὴν Παρθένον τὴν, Θεοτόχον αἰνίξηται. Ἧ μὲν 
γὰρ ἐχαίετο, xai οὐ χατεχαίετο, ἐπειδήπερ ἔτεχε, 
xai τὴν γαστέρα οὐχ Ἦνοιξε " συνέλαύε, χαὶ τὴν μή- 
«pay οὐχ ἔφθειρεν’ ἐξήγαγε τὸ βρέφος, χαὶ τὴν χοι- 
λίαν ἐσφραγισμένην χατέλιπεν" ἐχορήγησε γάλα, 
xal τοὺς μασθοὺς ἀψηλαφήτους ἐφύλαξεν * ἐθάστασε 

αἰδίον, χαὶ τοῦ παιδίου πατέρα οὐχ ἐγίνωσχεν᾽ ἐγέ- 


? [ uc. 1, 28. Editio vulgata, tecum: non, δα te L habet. 


cohabitationem. ?* Dan. τι, 45. 


15 ECC T, 95: 
?6* F7ech. xxiv et xxvr..— 57 sa. i1, 


jl 


ul docent theologi. 


C 


Itaque. hie 
Dominus 


lem angelorum principem imitatur. 
quidem dicit ei, Ave, 


ex te **, eo quod Dominus editus assumpta carne 


ille vero acclamat, 


apparuerit humano generi. Iste cognominal eain, 
matrem lucis : ille, Stellam vite : alius Dei Thro- 
num appellat : alius, Templum. majus ccelo : 
Cathedram non inferiorem cathedra cherubica : 
alius item, flortum non semiratum, fertilem, iu- 
cultum **, vitem uvarum feracem, valde florenteni, 
intactam : turturem. mundam, columbam  impoliu- 
tam , nubem pluvias incorruptas continenten? , 
specimen cujus gemma sole splendidior, fodinam 
unde prodit lapis totam terram tegens, a nullo in- 
cisus ?* znavem mercibus refertam, nulloque egen- 
thesaurum locupletantem ;. alii 


alius, 


lem gubernatore : 
similiter lucernam oris expertem, quie a se ipsa ju- 
giler ardeat; arcam. arca Noe latiorem, longiorem, 
illustriorem. Illa erat animalium arca, h:ee autem 
arca vite : illa corruptibilium animalium, ista vero 
vit:e incorruptibilis : illa ipsum Noe, hiec vero ipsius 
Noe factorem portavit : illa duas et tees contigna- 
Uones et mansiones habebat, hieo autem universum 
quandoquidem et. Spiri- 
tus sanctus adveniebat atque hospitabatur, et Pater 
et Filius utero gestatus. inliabitalat, 
Spiritus enim sanctus, ait, superveniet in te, et virtus 
Altissimi obumbrabit tibi. Ideoque quod nascetur ex 
le sanctum, vocabitur Filius Dei **. Vides quanta et 
qualis est. Deiparze Virginis dignitas? Unigenitus 
enim Dei Filius mundi conditor, velut infans gesta- 
batur ab ea, et Adamum reformabai, Evaimnque san- 
clifieabat, excludebat draconem, et paradisum ape- 
riebat, sigillum uteri muniens *5, Merito 
utrumque δὲ justa ratione. Aperiebat enim paraci- 


Trinitatis complementum, 


obumbrabat, 


sane 


sum, quoniam latronem introducturus erat in eum, 
cunctosque regni howredes deducturus. 
uteri muniebat, eo quod is qui carnem assumeba:t, 
esset Deus et Verbum, nequaquam op:s habens 
portis ingrediendi causa aut egrediendi. Tibi igitur, 
o Virgo, prophete tribuunt laudes ?**, et quisque 
Deiferam dieit, qui miraculorum mysteriis fidem 
habuerit. Et ille quidem te virgam Jesse vocitat *", 
ut obscure declaret virginitatem, quie nullo mods 
vulnerari aut ineurvari potuerit. 
parat cum rubo ardente, qui tamen non exuritur *3 ; 
ut subindicet carnem. Unigeniti, et Virginem Dei- 
param. Hzc enim, ardebat, et non consumebatur : 
peperit siquidem ,et uterumnon aperuit ?? ; concepit, 
et vulvam non corrupit; eduxit infantem, et ule- 
rum signatum reliquit; lac suppeditlavit, ubera 
tamen intacta conservavit : portabat. puerum, pueri 
lamen patrem non agnoscebat : maler effecta. est, 


Sigilium 


Iste. vero. com- 


38 Cant. v. Iicultum dicit, quia preter humanam 


15 (Jaustra. virginei. pudoris non aperuit. Christus, 
E 58 Exod. irt, 2 seqq. 
conjux fuit, quoad veritatem et essentiam conjugii , 
Vide S. Thom., in part., quiest 


lege, vere siauidem sponsa et 


1? Caute 


non quond thorum. vel conjugit cons sunimationem, 


q20^anf. 2 


1103 

qui minime sponsa fuit : 
1aveniebatur pater : ager fructum edebat, et fructus 
carebat cultore : messis reddebat quie semen non 
acceperat : currebat fluvius, et fons quacunque ex 
parte clausus erat, ut perspicuum fieret te matrem 
esse faetam, et tàmen non esse passam ea qui mu- 
tanquam mulier, non 
juxta legem natura- 


lieribus accidunt. Peperisti 
lamen ul mulier corrupta es : 
lem gestabas in utero, quoniam tempus pariendi 
proseriptum. exspectabas : verumtamen concepisti 
prater legem naturalem ; alius te appellavit portam 
clausam in oriente sitam ?*, qux introduxit clausa- 
rum portaeum regeni : necnon etiam portam emit- 
lentem te vocavit, quoniam porla presentis vie 
Unigenito effecta es. Portam in oriente sitam, quia 
lux. vera, qua illuminat omnem hominem venien- 
tem in mundum δ᾽, ex utero tuo processit, velut e 
qoodam thalamo regia. Tu regem portarum clausa- 
ram intiaduvisti, atque iterum eduxisti. Nequaquam 
enim Rex glori, duin conciperetur aut ederetur, 
vulvae Lu: portas prorsus aperuit, neque virginitatis 
vincula laxavit. Vocavit te hortum conclusum, et 
fontem. signatum, is qui ex te orlus est sponsus, 
prodixit in Canticis *?. Ilortum conclusum, ob id 
quod falx corruptionis, au. vindemia te non attigit: 
florem autem, qui ex radice Jesse bominum generi 
pure exhibetur, excultus tbi ἃ puro et intemerato 
Spiritu, Fontem conclusum, quia flumen vit: ex te 
prodiens replevit terram, alioqui ramus nuptialis 
fontem tuum nequaquam exhausit. David sine in- 
termissione cithara celebrat eum qui ex. te natus 
Domine, in requiem tuam, tu el 
unde? E sinu 

(hoc enim 


est : Surge, 
arca. sanctificationis tue 9, Surge : 
Patris, non ut a Patre  separeris 
dicere vel cogitare nefas est): sed ut dispensa- 
tionem peragas, vel quidpiam e colis ante 5 - 
eula et ante. generationes tibi przfinitum. Surge, 
ut lapsos erigzas, ut claudicantes recta incedere fa- 
cias, uL possessionem tuam recipias, qua ab hoste 
ad hoe usque tempus tyrannico modo occupatur. 
Surge, Domine, in requiem tuam, quam super terram 
preseripsisti, et in. Bethleem constituisti, utpote 
stabulum, praesepe, et fascias. Non enim eges in 
colis requie, sed ipsees requies universe. creatu- 
ra : at in terra, nostra causa pateris due ad car- 
pertinent. Non. enim. erat esuries aut. sitis 
quinimo esuriens, panis es 


nem 
vera quam habebas ; 
vile : et sitiens ipse es consolatio laborantium siti, 
eum sis fluvius incorruptionis : et. dum fatigabaris 
obambulando terram, per fluctus maris iter pedibus 
faciebas absque labore. Surge, Domine, in requiem 
tu et arca sanctificationis tu , quie est 
es gemma, 
necessa- 


Hn, 
haud dubie Virgo Deipara. Si enim. tu 
naeritoilla est arca. Et quia Sol exsistis, 
rio. Virso vocabitur coelum. Cum sis flos immaree- 
&cibilis, profecto Virgo erit. planta. incorruptionis, 


«t paradisus immortalitatis : in. quam Isaias bec 


WYech. XLIv, 3. 35J0an.1,.92 ^91 Cun: 1v 13; 


PST. 


HESYCHII PRESBYTERI 1404 


» X3i οὐχ ἐγένετο νύμφη 


H 


Lows d 
xai CEU dC EON ὁ ἀγροὺς 


* ἔτεχες ὡς γυνὴ, 


ons sd γυνὴ " xac 


ET ἐχυοφόρεις 


" 


L 
τὸν τε 


f 
ταγμένον χαιρὸν τῶν ὧδ! - 
χαὶ συνέ λάδες παρὰ νόμον 

πύλην χεχλεισμένην, ἐν ἄνα - 

τολαῖς δὲ χει ΣΝ προσηγόρευσε, χαὶ τὸν βασιλέα 
τῶν θυρῶν χεχλεισμένων εἰσάγουσαν" οὕτω δὴ χαὶ £x 

πειδὴ θύρα τοῦ mapóy- 
πύλην ἐν ἀνατολαῖς 


φέρουσαν πύλην σε χέχληχεν,ἐ 
τος βίου τῷ Movovsvst γέγονας * 
χειμένην, ἐπειδὴ τὸ φῶς τὸ ἀληθινὸν τὸ ΠΟΤ 


πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν χόσμον, ἐχ τῆς 
σῆς γαστρὸς χαθάπερ ἔχ Eu παστάδος Bacuaxns 
προέρχεται. Σὺ τὸν βασιλέα τῶν θυρῶν χεχλεισμέ- 
νων εἰσήγαγες, ἀλλὰ πάλιν ἐξήγαγες. Θὔῦτε γὰρ συλ- 
λαμθανόμενος, οὔτε ὅλως τιχτόμενος ὁ βασιλεὺς τῆς 


δόξης τὰς θύρας τῆς σῆς μήτρας ἡνέῳξεν, οὔτε τῆς 
παρθενίας τοὺς συνδέσμους ἐχαύνωσε" σὲ Κῆπον χε- 
χλεισμένον ὠνόμαζε, xal Πηγὴν ἐσφραγισμένην ὁ ἔχ 
σοῦ νυμφίος, xal προεῖπεν ἐν τοῖς Γλσμασι. Κῆπον 
χεχλεισμένον " ἐπειδὴ σοῦ μὲν, δρεπάνη φθορᾶς j| 
τρυγητὸς οὐχ ἥψατο. Ἄνθος δὲ, τὸ Ex τῆς ῥάθδου τοῦ 
Ἰεσσαὶ χαθαρῶς τῷ γένε: τῶν ἀνθρώπων, xat χαθα- 
ρῶς παρίστησιν, ὑπὸ μόνου γεωργηθέν σοι τοῦ χαθα- 
ροῦ χαὶ ἀχηράτου Πνεύματος. Πηγὴν ἐσφραγισμέ- 
νην, ὅτι ποταμὸς ζωῆς Ex σοῦ προελθὼν τὴν oixou- 
μένην ἐπλήρωσεν. ᾿Αλλὰ χλάδος γαμιχὸς τὴν σὴν πη- 
γὴν οὐχ ἤντλησε. Περὶ σοῦ Δαδὶδ ix σοῦ χιθαρίζων 
οὗ παύεται - ᾿Αγάστηθι, Κύριε, εἰς τὴν ἀνάπαυσίν 
σου, σὺ καὶ 3j κιδωτὸς τοῦ ἁγιάσματός cov. 'Avá- 
στηῦι, πόθεν: Ἔχ τῶν χόλπων τοῦ Πατρὸς, οὐχ ἵνα 
χωρισθῇς τοῦ Πατρὸς (τοῦτο γὰρ οὐ θέμις T] νοεῖσθαι 
ἣ λέγεσθαι), ἵνα 6E τὴν οἰχονομίαν πράξης, fj τι 
ἄνωθέν σοι πρὸ αἰώνων χαὶ πρὸ τῶν γενεῶν προ- 
ὦριστο. "Avasenou d ἵνα ποὺς πεσόντας ἐγεέρῃς, ἵνα 
τοὺς σχελισθέντας ὀρθώσης, ἵνα τὸ σὸν ἀναλάδῃς 
χτῆμα, παρὰ τοῦ ἐχθροῦ μέχρι τοῦ νῦν τυραννούμε- 
νον. ᾿Αγνάστηθι, Κύριε, eic τὴν ἀνάπαυσίν σου, ἣν 
ἐπὶ τῆς τῆς ὥρισας, χαὶ εἰς τὴν Βηθλεὲμ ἔταξας, τὸ 
σπήλαιον χαὶ τὴν φάτνην χαὶ τὰ σπάργανα" ἐν οὐ- 
ἀναπαύσεως. Αὐτὸς δὲ ἀνά- 
Ἐπὶ γῆς δὲ δι᾽ 


ρανοῖς γὰρ οὐ χρήζεις 
ὑπάρχεις ὅλης τῆς χτίσεως. 
τὰ τῆς σαρχὺς πάσχεις. Ἢ γὰρ οὐχὶ xal πείνη 
χαὶ bi tm , ἣν ἔσχου. ᾿Αλλὰ γὰρ καὶ πεινῶν ἄρτο: ὑπ- 

ς ζωῆς, zai διψῶν αὐτὸς εἴ τῶν διψώντων πα- 


ς. Ποταμὸν γὰρ ἀφθαρσίας καθέστηκας " xat 
χοπιῶν τοῖς περιπάτοις τῆς ξηρᾶς, πεζεύεις χόπου 
χωρὶς τῆς θαλάσσης τὰ κύματα. Ἀγάστηθι, Κύρις, 
εἰς τὴν ἀνάπαυσίν σου, σὺ καὶ ἡ κιδωτὸς τοῦ 
ἁγιάσματός σου, ἡ ἸΙαρθένος, ἣ Θεοτόχος, εὔδηλον. 
Ei γὰρ σὺ μαργαρίτης, εἰχότως ἐχείνη χιθωτός * 


ράχλησις 


ἐπειδὴ σὺ τυγχάνεις Ἥλιος, οὐρανὸς ἀναγκαίως ἡ 
Παρθένος χληθήσετα: ιδὴ σὺ ἄνθος τυγχᾶνε!ς 


ὕχχχι, 8, 


1405 


SERMONZS. 


1406 


ἀμάραντον, ἅρα fj Πχρθένος ἀφθαρσίας φυτὸν, ἀθα- A prospiciens nuper. acclamabat dicens : Ecce virgo 


vuclag παράδεισος. Ei; ἣν Ἡσαΐας ταῦτα θεῶν ἀρ- 
πίως προαχνεφώνησε λέγων" ᾿Ιδοὺ, ἡ Παρθένος ἐν 
γαστρὶ «1ήψεται, καὶ τέξεται υἱὸν, καὶ καπέσουσι 
τὸ ὄνομα αὐτοῦ ᾿Εμμανουή... ᾿Ιδοὸὺ 4$ Παρ 
ποία; Ἢ τῶν γυναιχῶν ἔγχριτος, ἣ τῶν παρθένων 


ἑξαίρετας, τὸ σεμνὸν τῆς ἡμετέρας φύσεως ἐγχαλ- 
λώπισμα, τὸ τοῦ πηλοῦ ἡμετέρου χαύχημα, ἣ τῆς 
αἰσχύνης τὴν Εὔαν, χαὶ τῆς ἀπειλῆς τὸν ᾿Αδὰμ 
ἀπαλλάξασα, ἣ τὴν παῤῥησίαν ἁποτεμοῦσα τοῦ δρά- 
χοντο: ἧς χαπνὺς ἐπιθυμίας οὐχ ἥψατο, οὐδὲ σχώ- 
ληξ αὐτὴν ἡδυπαθείας ἔόλαψεν. ᾿Ιδοὺ ἡ Παρθένος 
ἐν γαστρὶ ήψεται" πόθεν, ὦ προφῆτα; Οὐ λέγω, 
φησί, Τοῦτο γὰρ τῷ Γαδριὴῃλ πεφύλαχται. Πολλοὶ 
τῆς Θεοτόχου διαιροῦντα: τὰ θαύματα, πολλὰ δὲ ὅμως 
xai ἐξ αὐτῶν πχραλέλειπται " πλὴν ἐγὼ τὸν τόχον 
τῆς ᾿ΑΞιπαρθένου πεπίστευμαι " Μιχαίας, τὸν χῶρον 
ἐν ᾧ τὸ θαῦμα πέπραχτα:" Δαδὶδ, τὸν χαιρόν. Αὐτὸς: 
γὰρ τὸ, Ex γαστρὸς πρὸ ἑωσφόρου ἐγένγησά σε, 
τῇ τῶν Ῥαλμῶν προφητείᾳ ἐνέθηχε. Γαθριὴλ τοίνυν 
ἐρεῖ τὸ, πόθεν. "Excivog γὰρ ἐξ οὐρανοῦ χατέρχεται" 
ἐχεῖνος ἐπ᾽ αὐτὸ τοῦτο ἐπὶ τὴν Παρθένον πέμπεται * 
ἐχεῖνος ἐν χαι:ρῷ τοῦ τόκου παραγίνεται, καὶ τοῦ τό- 
xou) τὴν ὑπόστασιν ἀναγχαίως ἑρμηνεῦσαι πιστεύε- 
ται. Εἰ ὃὲ χαὶ παρ᾽ ἐμοῦ μανθάνειν θέλεις, τὰ ἑ 
τῆς πρυφητείας ἔπελθε " Καὶ τέξεται υἱὸν, καὶ xa- 
JAécovri τὸ ὄγομα αὑτοῦ "EupavovilA. Τί δέ ἔστιν 
Ἐμμανουήλ: Μεθ᾿ ἡμῶν ὁ Θεός. Μὴ τοίνυν Θεὸς ἀπὸ 
γάμου χαὶ φθορᾶς συλλαμθάνεται, χαὶ ἐξ ἀνδρὸς xol 
χοίτης τεχθῆναι, ἢ σαρχωθῆναι δύναται; Οὐδαμῶς, 
ἀλλ᾽ ἐξ ἐνεργείας Θεοῦ, ἐξ ἐπιφυτεύσεως ὙψΨίστου, 
ἐχ παρουσίας Πνεύματος. Τί γὰρ οὖν ἡνίκα ἡ χρ- 
θένος πρὸς τὸν Γαθριὴλ ἔλεγε" Πῶς ἔσται μοι τοῦτο, 
ἐπεὶ ἄνδρα οὐ γινώσκω ; τοῦτ᾽ ἔστιν, ᾿χπλήττει με 
φὸ θαῦμα, χαταπλήττει με τὸ ῥημα, xal ὁ τοῦ ἀγ- 
γέλου χρηματισμὸς τὴν Παρθένον ἐξίστησι, θαυμα- 
στὰ λέγεις, ἐμοὶ δὲ διὰ τὸ ξένον ὕποπτα. Δέδοιχα τοῦ 


dv 
c 
m 


εὐαγγελισμοῦ τὸ χαινὸν, θορυδοῦμα!: πρὸς τὸ λίαν 
τῶν λεγομένων ἄηθες. Πῶς ἔσται μοι τοῦτο, ἐπεὶ 
ἄνδρα ob γινώσκω; πῶς ἔσομα: μήτηρ, μὴ γενο- 
μένη νύμφη ; οὐκ ἐφθάρη τὸ τῆς ὥρας ἄνθος, τὸν 
ζωστῆρα τῆς παρθενίας οὐχ ἔλυσα, τὸν δεσμὸν τῆς 
μήτρας οὐχ ἐχαύνωσα, τὴν σφραγῖδα vns γαστρὸς οὐ 
παρέλυσα. 'O δὲ ἄγγελος παραχρῆμα ἐπήγαγε" 
Πνεῦμα ἅγιον ἐπειιεύσεται ἐπὶ σὲ, καὶ δύγαμις 
Ὑψίστου ἐπισκιάσει σοι" τοῦτ᾽ ἔστιν, Εἰ ἐγίνωσχες 
ἄνδρα, οὐχ ἂν ἔτεχες Θεὸν, δούλου μορφὴν λαθεῖν £x 
σοῦ διὰ σὲ yo (A: φθορᾶς εὐδοχήσαντα, οὐκ ἂν ὄργα- 
νον ἐγίνου τῆς τοῦ πάντα παραγαγόντος σαρχώσεως. 
"AAA ἐπειδὴ χαθαρὰ τυγχάνεις χοίτης γαμιχῆς,, 
ἐπειδὴ τὸν vaby ἄφθαρτον, xat τὴν σχηνὴν ῥύπου 
παντὸς ἐλευθέραν ἐτήρησας, χαὶ ὁ Πατὴρ ἐπιδημεῖ 
cot, χαὶ τὸ Πνεῦμα ἐπισχιάζει, χαὶ μετὰ σαρχὸ- Ex 
σοῦ ὁ Μονογενὴ: τίχτεται. Σὺ οὖν μηδαμῶς διαχρι- 
θῇς τὰ ἑξῆς μυστήρια, μὴ διαχριθῇς ἐν σπηλαίῳ τί- 
χτουσα τὸν ὅλης τῆς χτίσεως Δημιουργὸν, μὴ δια- 
χριθῇς ἐν φάτνῃ χαθίζουσλ τὸν ἐπὶ τῶν νώτων τῶν 


3o αν, 14. uS Psaliuy d. S 5ucs 94; 


?" ibid. 55. 


in utero concipiet, et pariet filium, et vocabunt nomen 
ejus Emmanuel ?*, Ecce virgo, quinam? Mulierum 


egregia, e virginibus electa, praeclarum naturze no- 
{τ ornamentum, gloria luti nostri, απὸ Evam pu- 
dore, et Adamum commieatione liberavit, audaciam 
draconis abscidit 
non attigit, neque verinis voluptatis eam 1511, Ecce 


quam concupiscentize. fumus 


virgo in utero concipiet, undenam, o. propheta? Non 
dico, ait. IToc enim reservatum est Gabrieli. Per- 
multi Jistinete declarare nituntur miracula  Virgi- 
nis, pleraque tamen eoriin. pr:etermissa sunt. Cae 
terum ego de partu semper Virginis, fidem facio: 
Mich;eas, de regione et loco in quo miraculum 


peractum. est Diiid, de tempore. Ipse enim 


B Propheti:: Psalmorum inseruit istud : Ex. utc1o 


ante luciferum genui. te 9. Gabriel igitur. dicturus 


est uude. llle enim de colo descendit, ille ad 


hoc ipsum mittitur ad. Virginem, ille tempore 
partus adest, et substantiam — partus. creditur 


necessario declarasse. Sin cupis et ἃ me di- 
scere, quie sequuntur in propheta percurre. : Ft 
pariet. filium, et vocabunt. nomen ejus Emmanuel. 
Quid porro est Emmanuel? Nobiscum Deus. Nun- 
quid ergo Deus ex nuptiis et corruptione concipi- 
tur, et ex viro atque concubitu editus aut incarna- 
tus esse potest? Nequaquam, sed operatione divina, 
seminatione superna, eL adventu Spiritus | sancti. 
Quamobrem cum Virgo Gabrieli diceret : Quomodo 
fiet istud. apud me, quia virum non. cognosco **? per- 
cellit me : miraculum quod dixisti, me perterret : 
et oraculum angeli Virginem obstupefacit, miranda 
dicis, ideoque mihi dubia, quia peregrina, extimesco 
nuntii fausti novitatem : perturbor ob ea quae di- 
cuntur a le admodum insolita, 
istud, 


Quomodo mihi fiet 
quia virum non cognosco? qua ratione. fiam 
mater, quie non. fui sponsa? flos :etatis vigentis non 
est corruptus : 
vincula — vulvie 


cingulum virginitatis non. solvi : 
non uleri non dissolvi 
sigillum. Angelus confestim subjunxit : Spiritus 
sanctus superveniet. im. te, et virtus Altissimi obum- 
brabit tibi?" ; hocest, si cognosceres virum, non 
pareres Deum, eui visum est ex te, propter te citra 


laxavi 


corruptionem, servi formam sumere : nunquanmi 


p fieres instrumentum incarnationis ejus qui omnia 


produxit, Verum quia munda es ἃ concubitu nu- 
ptiali, quia templum incorruptum, et tabernaculum 
ab omni sorde liberum conservasti : et Pater hospi- 
tatur apud te, et Spiritus sanctus obumbrat, et as- 
sumpta carne Unigenitus ex te nascitur : eam ob 
rem, ne dubites ullo modo, de reliquis mysteriis 
ne sis anxia, si parias in stabu!o universe creature 
opificem : ne hiesites, si sedere facias in. przesepio 
eum qui se'et in dorso Cherubim, si. non. habeas 
locum in diversorio, eum sis mater regis eorum 
quas sursum sunt et deorsum. Libens enim qui. ex te 
natus e-t, pauper efficitur, ut divites. refrenet, et 


117 


HESYCHII PRESBYTERI 


1468 


egenis pat'entize sit argumentum, etgratiarum actio- A. Χερου δὶ καθεζόμενον, οὐκ ἔχου σα τόπον i» τῷ xa- 


ris magister. Libens reconditur in prwsepi, ut qui 
sunt pecuini accurrant, et. reperiant λόγον, id est, 
sermonem el rationem in pr:esepi. constitutam : ut 
ex 60 recipiant dignitatem rationalem : ut qui cur- 
runt ad paleas, frumentum nanciscantur : ut be- 
stiarum more festinent, arbitrantes se inventuros 
in prasepi manipulos hordei, ct panem verum man- 
ducaturos, alimentum vil:te, ΘΟ Δ lucis, 


escam 
letitie, incorruptionis. duleedinem, unde oritur 
notiia regni, arrha adoptionis filiorum, eelo- 


rum hzreditas, societas cuin Patre et Filio et Spi- 
ritu sancto. Ipsi gloria in szecula seculorum. Amen. 


ταλύματι" xaX μήτηρ βασιλέως τῶν ἄνω xo τῶν 


m 


κάτω τυγχάνουσα. Ἑχὼν γὰρ ix σοῦ πτωχεύε!, ἵνα 
χαὶ τοὺς πλυυσίους χαλινώσῃ, xal τοῖς πτωχοῖς ὑπό- 
θεσις ὑπομονῆς, χαὶ διδάσχαλος εὐχαριστίας γένηται. 
"Exów ἐπὶ τῆς φάτνης τίθεται, ἵνα οἱ χτηνώδεις 
προσδράμωσι, χαὶ τὸν λόγον εὕρωσιν ἐπὶ τῆς φάτνης 
χαθήμενον, ἵνα ἀναλάθωτιν ἐξ αὑτοῦ τὸ λογικὸν ἀξίω- 
μα, ἵνα σῖτον εὕρωσι προσδοχήσαντες ἄχυρα, ἵνα ὡς 
χτήνη προσδράμωσι, δράγματα χριθῆς ἐπὶ τῆς φάτ- 
νης εὑρεῖν οἰόμενοι, χαὶ τὸν ἄρτον τὸν ἀληθινὸν 
φάγῳσι, τὴν τροφὴν τῆς ζωῇ:, τὸ δεῖπνον gu φωτὸς, 
τὴν βρῶτιν τῆς χαρᾶς, τῆς ἀφθαρσίας τὸ γλύχασμα, 


Ξ z ἢ Ξ - Ε WEEDS yt Ὁ Πατρὺς xai 
ἐξ οὗ τῆς βασιλείας ἡ γνῶσις, τῆς υἱοϑεσίας ὁ ἀῤῥαθὼν, ὁ τῶν οὐρανῶν χλῆρος, ἡ χοινωνία τοῦ Πατρὸς 
; - Qt ' » 
0 Υἱοῦ "n , E OCDEOUBTS3 es, φῦ δι 2 Y v. 
τοῦ Υἱοῦ χαὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Αὐτῷ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν 


VI. 


Hesychii presbyteri Jerosolmitani in prasentatione 
Iomini et Salvatoris nostri Jesu Christi. 


Hec quidem festivitas dicitur. purificationum, et 
non erraret quisillam festivitatum dicens festivitatem, 
Sabbatorum Sabbatum, sanctarum sanctam vocans. 
Totum enim recolligitur incarnationis Christi iny- 
sterium, et describitur unigeniti Domini: in illa puer 
Christus exaltatus fuit et. eus confessus, et super 
brachia presentatur velut super thronum nostrie na- 
Ure conditor sedens. Et par turturum legalium Si- 
meoni et Annie obtulit. Ipsis autem, si placet, evan- 
gelieis stabimus dietis, Dei enim ibi manifestatio- 
nem vi.lebimus. Sic porro nobis festivitatis Lucas 
historiam posuit : Et postquam. completi sunt. dies 
purificationis eorum secundum legem Moysi, tulerunt 
lum in Jerusalem τι sisterent Domino, sicut. scri- 
ptum est inlege Domini, quia omne masculinum ad- 
aperiens vulvam, sanctum Domino vocabitur :. et ut 
durent hostiam secundum quod. dicitur. in lege Do- 
mini, par turturum aut duos pullos columbarum ** ; 
oportebat eum qui propter nos servus faetusest offerre 
p ^ nobis puriticationem, qui proprio sanguine non 
pepercit, nec pari turturum parcere; ecce quidem se- 
"undum legem, supra legem ut legislator operatur : 
et. libertatem ipse concedens spiritus, servitutem 
simul non repudiat littere; non abrogat Moysen 
ut ia tempore testis fidelis inveniatur. 


Et postquum. ünpleti sunt. dies purificationis eo- 
rium, secundum legem. Moysi Quorum. eorum? Jo- 
seph equidem neque pater erat, neque puriticationi 
subditus, sed neque Mariz, neque. puero puritica- 
tionibus opus erat; sie enim lege dicitur : Mulier 
que suscepto semine pepererit masculum, septem die- 
bus immunda erit. Scd Maria. non suscepit semen, 
nec igitur purificatione indigebat. Mulier. quee sus- 
cepto semine. pepererit. masculum septem diebus im- 
munda erit. Quare? Quia Adam secundum in vitam 

Hr absei dn 99947 


G'. 

'Hevylov zpec6vcépov "TepocoAógov εἰς τὴν 
ὑπαπαντὴν τοῦ Κυρίου καὶ Σωτῆρος ἡμῶν In- 
σοῦ Χριστοῦ. 

Ἧ μὲν ἑορτὴ λέγεται χαθαροίων, ἣν οὐχ ἄν τις 
ἁμάρτοι, ἑορτῶν εἰπὼν ἑορτὴν, Σαδθάτων Σάθθατον, 
ἁγίων ἁγίαν προπσαγορΞξύσας * ὅλον γὰρ ἀναχεφα- 
λαιοῦται τῆς σαρχώσεως τοῦ Χριστοῦ μυστήριον, 
ὅλον διαγράφεται τῆς τοῦ μονογενοῦς Κυρίου " ἐν ἧ 
βρέφος ὁ Χριστὸς ἐδαστάχθη, χαὶ Θεὸς ὡμολογήθη; 
χαὶ ἐν ἀγχάλαις προσηνέχθη ὡς ἐπὶ θρόνου ὁ τῆς 
ἡμετέρας φύσεως Ποιητὴς καθήμενος " χαὶ ζεῦγος 
τρυγόνων λογιχῶν τῷ Συμεὼν χαὶ CA qyg mpucA RE 
psv* αὐταῖς δὲ, el δοχεῖ, ταῖς εὐαγγελικαῖς πα πες 
θάλωμεν λέξεσι" Θεοῦ γὰρ ἐχεῖ παρεμθολὴν ὀψόμεθα" 
οὕτω τοίνυν ἡμῖν τῆς ἑορτῆς ὁ Λουχᾶς τὴν ἱστορίαν 
ἐξέθετο * Καὶ ὅτε ἐπιήσθησαν αἱ ἡμέραι τοῦ 
χαθαριαμοῦ αὐτῶν κατὰ τὸν γόμογ Μωῦσέως, 
ἀγήγαγον αὐτὸν εἰς Ἱεροσόλυμα παραστῆσαι 
τῷ Κυρίῳ, καθὼς γέγραπται ἐν νόμῳ Κυρίου, ὅτι 
πᾶν ἄρσεν" διανοῖγον μήτραν ἅγιον τῷ Κυρίῳ 
χιαηθήσεται " καὶ τοῦ δοῦναι θυσίαν κατὰ τὸ εἰς 
pnuévor ἐν γόμῳ Κυρίου, ζεῦγος τρυγόνων, ἣ δύο 
γεοσσοὺς περιστερῶν * ἐχρὴν τὸν δουλεύσαντα δι 
ἡμᾶς προσφέρειν ὑπὲρ. ἡμῶν χαθάρσια, τὸν αἵματος 
οἰχείου μὴ φεισάμενον ζεύγους τρυγόνων μὴ φείσα- 
σθαι * ἰδοὺ τοίνυν χατὰ τὸν νόμον, ὑπὲρ νόμον ὡς 
νομοθέτης ἐργάξετα: " χαὶ τὴν ἐλευθερίαν αὐτὸς παρ- 
ἐχὼων τοῦ Πνεύματο:, τὴν δουλείαν ὅμως οὐ παρα:- 


- ; Sr UN DN ERE S rM 
p τεῖται τοῦ γράμματος" οὐχ ἀθετεῖ ΔΙωῦσέα, ἵνα 


κατὰ καιρὸν μάρτυ-: ἀξιόπιστος γένηται. 
Καὶ ὅτε ἐπιιήσθησαν αἱ ἡμέραι τοῦ καθαρισμοῦ 
αὐτῶν, κατὰ τὸν γόμον Mobcéoc. ΔΛυτῶν, τίνων ; 


Ἰωσὴφ μὲν γὰρ οὔτε πατὴρ ἣν, οὔτε ὑπεύϑυνος χαθαρ- 
; AAA E EM Nor , 
σίων, ἀλλ᾽ οὔτε Μαρία, οὔτε τὸ βρέφης τῶν καθαρσίων 


FU 
uri] τις ἐὰν σπερ- 


, 


ἐδέοντο" λέγεται γὰρ οὕτως "1 
ματισθῇ καὶ τέχῃ ἄρσεν, ἑπτὰ ἡμέρας ἀκάθαι τος 
ἔσται" ἀλλ᾿ ἡ Μαρία οὐχ ξἑσπερματίσθη, οὐχοῦν χαθαρ- 
σίων οὐχ ἐδέετο" Γυνὴ ἥτις ἐὰν σπερματισθὴ καὶ 
τέχῃ ἄρσεν, ἑπτὰ ἡμέρας ἀκάθαρτος ἔσται" διὰ 


; V sr  ΨΕν y M 
τί, Ἐπειδὴ ᾿Αδὰμ δεύτερον εἰς τὸν βίον ἤγαγεν. Ἐὰν 


1469 


SERMONES. 


141) 


δὲ τέκῃ θῆντυ, δὶς ἑπτὰ ἀκάθαρτος ἔσται. Τίνος A adduxit. δὲ autem. pepererit. [eminam, bis. septem 


χάριν ἐνταῦθα τὰς ἡμέρας διπλασίονας ἔταξεν ; 
᾿ππειδὴ Εὔα πάλιν ἀπὸ τῆς Εὔας τίχτεται, τὸ σαθρὸν 
σχεῦος, τὸ ἀσθενὲς ἀγγεῖον, τὸ συντετριμμένον χε- 
ράμιον, Tj χειραγωγὸς τῆς παραχοῆς, ἡ τοῦ δρά- 
xovxog σύμθουλος * ἀλλ᾽ ὥσπερ ἤχουσας γυναιχὺς τὰ 
ἐγχλήματα, δεῦρο χαὶ τὸ ἐξ αὐτῆς χατόρθωμα μάν- 
θανΞ. Γυνὴ παρθενίαν τῷ βίῳ εἰσήγαγεν, ἐχώρησεν 
ἐν τῇ γαστρὶ τὸν Θεὸν ὅν ἡ χτίσις χωρῆσαι οὐ δύ- 
νατα! * Éxexsy ἐν σαρχὶ τοῦτον, ὅστις ἡμῶν τὸ γένος 
ἀνέπλασεν * πρώτη τὸν Ἰησοῦν &x νεχρῶν ὑπεδέξα- 


το, πρώτη τοῦ χηρύγματος τῆς ἀναστάσεως ἤρξατο, 
πρώτη τὴν χαρὰν τοῖς μαθηταῖς ἐμήνυσεν. Γυγὴ 
ἥτις, φησὶν, σπερματισθῇ * ἣ Θεοτόχος δὲ γυνὴ 
μὲν ἦν, τὰ γυναιχῶν δὲ οὐ πέπονθεν * σπέρμα γὰρ 
ἀνδρὸς ἣ γαστὴρ οὐχ ἐδέξατο, οὐχ εἶδεν ἄροτρον ὁ τῆς 
Μαρίας &yphz, ὁ παρθενιχὸς ἀμπελὼν οὐχ ὑπέμεινεν 
δίχελλαν, ὥστε οὐχ ὑπὲρ αὑτῆς ἡ προσφορὰ, ὑπὲρ 
ὅλου τοῦ γένους ἐγένετο" ἡμῶν γὰρ ἕνεχα περιτέ- 
μνεται Χριστὸς, ὑπὲρ ἡμῶν χαὶ βαπτίζεται, ἐφ᾽ ἡμῖν 
τελεῖται τὰ νοῦ νόμου καθάρσια " ἐὰν δαχρύσῃ, τὴν 
φύσιν ἐχπλύνει - ἐὰν ῥαπισθῇ, τὴν ἡμετέραν aiy- 
μαλωσίαν ἐλευθεροῖ: ἐὰν βαστάσει τὸν σταυρὸν, ἡμᾶς 
χουφίζει τοῦ ζυγοῦ τῆς ἁμαρτίας " ἐὰν ἐμπτυσθῇ, 
τὸν ᾿Αδὰμ ἀπαλλάττει τοῦ τῆς xavápag ἐμπτύ- 
σματος. 

“Ὅτε ἐπλήσθησαν, φησὶν, αἱ ἡμέραι τοῦ καθα- 
οισμοῦ αὑτῶν, ἀνήγαγον αὐτὸν εἰς ᾿Ιεροσόίϊυμα, 
καθὼς γέγραπται ἐν γόμῳ Κυρίου, ὅτι πᾶν ἄρσεν 
διανοῖγον μήτραν, ἅγιον τῷ Κυρίῳ κιαηθήσεται" 
ταῦτα ὁ νόμος ἔχει. Ὁ Χριστὸς δὲ, καθὰ ἔφημεν, ὡς 
νομηθέτης τὸν ἑαυτοῦ νόμον ὑπὲρ νόμον ἐπλήρωσεν" 
οὐδὲ γὰρ ἤνοιξεν, ἀλλὰ χεχλεισμένην τὴν πύλην τῆς 
Παρθένου χατέλιπεν * οὐχ ἐσύλησεν τὴν σφραγῖδα 
τῆς φύσεως * οὐχ ἐζημίωσεν τὴν τεχοῦσαν" ἀχέραιον 
(Xp αὐτῇ τὸ σχῆμα τῆς παρθενείας χατέλιπεν" εἰ 
ὃξ ἀπιστεῖς, παρὰ τοῦ Ἱεζεχιὴλ μάνθανε * Καὶ ἀπ- 
ἐστρεψέν με κατὰ τὴν ὁδὸν τῆς zinc τῶν ἁγίων 
τῆς ἐξωτέρας τῆς βλεπούσης κατὰ ἀνατοιϊὰς, καὶ 
αὕτη ἦν xexAewuérn * καὶ εἶπεν Κύριος πρός 
με" Ἡ πύλη αὕτη κεκιεισμένη ἕσται, οὐχ ἀγοι- 
χθήσεται, xal οὐδεὶς οὐ μὴ διέλθῃ δι αὐὖ- 
τῆς ὅτι Κύριος ὁ Θεὸς τοῦ Ἰσραὴ.1 καὶ elceAeó- 
σεται καὶ ἐξελεύσεται, καὶ ἔσται κεκιἸεισ μέ- 
rg. — Πᾶν ἄρσεν διανοῖγον μήτραν, ἅγιον τῷ 
Κυρίῳ κιηθήσεται " οὗτος δὲ οὐ μόνον ἅγιος. “Ὅσον 
τοίνυν ὑπερέχε: τῷ ἁγιασμῷ, τοσοῦτον χαὶ τῷ τόχῳ 
πλεονεχτεῖ, χαὶ τοῦ νόμου τὴν ἐντολὴν ἀναθέθηχεν" 
πλὴν ὃὲ ὅμως, Τοῦ δοῦναι θυσίαν κατὰ τὸ εἰρη- 
uévov ἐν νόμῳ Κυρίου, ζεῦγος τρυγόνων, ἣ δύο 
γεοσσοὺς περιστερῶν, ἀτελεῖ τὸν νόμον ὁ Aou- 
xác; Οὐχ ἁγνοίᾳ χρατηθεὶ:, σοφίᾳ ὃς ὁδηγηθεὶς, 
ἐξέθετο. 'O μὲν νόμος ἔλεγεν ἀμνὸν καὶ νεοσσόν" 


οὐχ εὐποροῦντος δὲ τοῦ προσφέροντος, ζεῦγος τρυ- 
γόνων ἣ δύο νεοσσοὺς περιστερῶν, χαὶ σεμίδαλιν 
προσέταττεν" ὁ Λουχᾶ: δὲ τὴν τοῦ πλουτοῦντος 


ἀφῆχεν προσφοράν" πτωχοῦ γὰρ ἐμνημόνευσεν τοῦ 


5 Ezech. Xxr1v, 2: 


C 


impura erit. Cujus rei gratia hic dierum numerurni 
duplicem. statuit? Quia Eva rursum ab Eva gigni- 
tur, fragile instrumentum, debile vas, contrita 
testa, manuductrix inobedientize, per quam suasit 
serpens. Sed sicut audisti mulieris improperia, hic 
quoque et mulieris merita disce; mulier virginita- 
tem saeculo induxit, contulit in gremio. Deum quen 
creatio continere non potest, generavit in carne 
illum qui nostram generationem fabricavit ; prima 
Jesum ex mortuis solutum accepit, prima procla- 
mate resurrectionis primitias accepit; prima gau- 
dium discipulis annuntiavit. Mulier, inquit, que 
susceperit. semen. Deipara autem mulier quidem 
erat, muliebria vero non passa est; semen enim 
viri venter non suscepit, neque novit aratrum Ma- 
rix ager, virgineum vinetum pastinum non tolera- 
vit, ita uL non pro se oblationem, sed pro omni 
liumano genere fecerit ; propter nos enim circumei- 
ditur Christus, propter nos et. baptizatur, pro no- 
bis perlicit legis purificationes ; si fleverit, naturam 
lavat; si alapas perlulerit, nostra nos captivitate 
liberat; si crucem sustinuerit, nos allevat jugo ini- 
quitatis; si sputa. induraverit, Adamum liberat mà- 
ledictionis sputo. 


Postquam. impleti sunt, inquit, dies purificationis 
eorum, tulerunt. illum. in Jerusalem, sicut scriptum 
est in lege Domini, quia. omne masculinum. adape- 
riens vulvam, sanctum Domino vocabitur. Talia lex 
habet : Christus autem, ut jam diximus, qua legis- 
lator suam ipsius legem supra legem implevit. Ne- 
que enim adaperuit, sed clausam portam Virginis 
reliquit; non fregit sigillum natura ; non defloravit 
geniiricem ; intemeratum enim ili signum  virgi- 
nitatis reliquit. Si vero non credis, ab Ezechiele 
docere : ΕἸ convertit me ad viam porte sunctorum 
exterioris que respiciebat ad. orientem, εἰ ipsa erat 
clausa; el dixit Dominus ad me : Porta hec clausa 
erit, non aperietur et nemo transibit per eam; quia 
Dominus Deus Israel ingressus. est. εἰ egressus est, 
et erit clausa 9. — Omne | masculinum adaperiens 
vulvam, sanctum. Domino vocabitur. Iste autem non 
solum sanctus; quantum enim sanclitate ex- 
tollitur , tantum przecellit nativitate et superabunde 
legis pr:ecepta complet. In hoc autem : Ut. darent 
hostiam, secundum quod dicitur in lege Domini, par 
turturum, aut duos pullos columbarum : nonne le- 
gem obtruncat. Lucas? Non ignorantia captus sed 
sapientia ductus, ila enuntiavit. Lex. enim dicit 
agnum et columbam ; si autem dives non fuerit ille 
qui offert, par turturum aut duos pullos columba- 
rum, et. florem farine apponet; Lucas vero divitis 
omisit oblationem, humilitatemque commemoravit 
illius qui voluntarie propter nos semetipsum hu- 
miliavit. Non erat illi, dicitur, ubi reclinaret caput, 


uade agnum comparasset? in prosepio pannis in- 


Tm 


4i 


i 


lebat agno. enim erat agnus Dei, verus 
vgnus; ipse pro immolavit. 
Idcirco. quod quidem lex przcipiebat — ostendit, 


quod autem Christus praeparat. significavit. 


ipse 


semetipsum mundo 


Deindesequitur : Et ecce homo, inquit, in. Jeru- 
salem, cui nomen. Süneon, et homo iste justus et ti- 
moralus, exspectans consolationem Israel, et Spiritus 
sanclus erat ineo, et responsum acceperat à Spiritu 
sancto non visurum se niorten, aisi prius videret Chri- 
stum Domini *. Magna Simonis divitia, varia. ducis 
redundat fructibus arbor, redundat racemis 
non solum erat homo, sed el Simeon voca- 
preterea justus, sed et timoratus, sed et 
consolationem exspectabat Israel, sed et Spiritus 
sanctus eratin eo, sed e! responsum acceperat. non 
visurum — se mortem, nisi prius videret Christum Do- 
mini. Ecce homo, ubi? in Jerusalem ; stuporem 
hoc dietum habet, plenum est hoc verbum adimira- 
lione; in Jerusalem homo de qua Sophonias pro- 
plheta Deum ipsum inducit dicentem : Serutabor 
Jerusalem in lucerna nec inveniam **; et lucerna 
non dicitur, sed lucernam | vocat 
legem. Etecce homo in Jerusalem cui nomen Simeon: 
et que iuterpretatio manifestati nominis? Au- 
ditus Dei; quia conveniens moribus nomem ex 
Spiritus administratione acquisivit; ubi enim audi- 
uis Dei, ibi omnimoda obedientia legi, observatio 
priceptorum, bong vit: cursus, meta salutis in 
linem perseverans; ip his verus depingitur homo 
cui hiec qu;e dieta suat imputantur. 
ἀγαθοῦ βίον δρόμος, σχοπὸς σωτηρίας εἰς 


arma; 
vilis; 
batur; 


opus est luci? 


θρωπος, περὶ οὗ ταῦτα κατὰ λόγον ἐπήγαγεν. 

Et homo iste justus et timoratus exspectans conso- 
lationem Israel. Moc justum propositum, non quie- 
rere quod suum, sed quod alterius et plurimorum; 
communi non proprie liberationi curan 
impendere. Ft Spiritus, inquit, sanctus erat in eo : 
sedes factus est Dominiea Simeon, thronus Dei, et 
preterea inter brachia regem s:eculorun suscepit. 
Et ci responsum [uerat non visurum se mortem, nisi 
prius. videret. Christum. Domiii, Certe responsum, 


saluti , 


de vita ad vitam transire, de luce incedere ad. lu- 


cem, de die in. diem salire; nou senescere, sed re- 
uovari, in tempore consummationis regeuerationenm 
accipere. Ipse venit in Spiritu in. templum: 
lientem ad fontem adduxit. 


fons si- 
Et cum inducereut pa- 
rentes puerum Jesum ul [acerent. illi secundum quod 
consuetum erat pro illo, el ipse accepit. eum. in. ul- 
nas suas. Portabatin manibus eum qui- in. manu 
οὐ n.undum ΟἹ, deserta. tenet, qui ponderat. manu 
aquas et. ewelum palma, et. universam terram. pu- 
gilo. Et quomodo Simeon sacriliciun quod. ipsi 
non competebat. obtulit? non euim erat. sacerdos, 
non quidem hoc dieitur ; 


neque Levita, nequeten- 


1,95,26. ** Sophon. 1, J2. 


HESYCHH PRESBYTERI 


volutus unde obtulisset agnum? imo non opus ha- A δι᾿ 


C 


1:72 


ἡμᾶς ἐχουσίως πτωχεύσαντης. Οὐχ ἣν αὐτῷ, 


φησὶν, κατάλυμα, πόθεν ἀμνὸν E» τὶ φάτ- 
νῆς σπαργανωθεὶς, πόθεν προσέφερΞ πρόθατον ; 
μᾶλλον δὲ οὐχ ἔχρῃζεν ἀμνοῦ" αὐτὸς γὰρ ἣν ὁ ἀμνὸς 
τοῦ Θεοῦ, τὸ ἀληθινὸν πρόδατον " αἰτὺς ἑαυτὸν ὑπὲρ 
τοῦ χόσμου ἔθυεν * δ: 


cto; 


à τοῦτο τί μὲν ὁ νόμος προσέτατ- 


τεν ἐξηγόρευσεν, τί δὲ ὁ Χριατὸς οἰκονομεῖ ἐσήμανε. 
Εἴτα ἑξῆς" Καὶ ἰδοὺ ἄνθρωπος, φησὶν, ἐν 1ε- 
ῥουσαϊὴμ, ᾧ ὄνομα Συμεὼν, καὶ ὁ ἄνθρωπος 
οἧτος δίκαιος καὶ εὐλαδὴς, προσδεχόμενος παρά- 
κίησιν τῷ opa: καὶ Πνεῦμα ἅγιον ἦν ἐπ᾿ 
χεχρηματισμέγνον" ὑπὸ τοῦ 
Πνεύματος τοῦ üylov μὴ ἰδεῖν θάνατον, πρὶν ἂν 
Χριστὸν Κυρίου. Πολὺς ὁ τοῦ Συμεὼν 
ποιχίλα 


αὐτῷ, καὶ ἣν αὐτῷ 
ἔδῃ τὸν 
πλοῦτος, τοῦ στρατηγοῦ τὰ ὄπλα - γέμει 
γαρπῶν τὸ φυτὸν, γέμει βοτρύων ἣ ἄμπελος " οὐ 
μόνον ἣν ἄνθρωπος, ἀλλὰ za Συμεὼν ὠνομάζετο * 
πρὸς τούτοις δίχαιος, ἀλλὰ xa εὐλαδὴς, ἀλλὰ xai 
edd i τῷ Ἰσραὴλ, ἀλλὰ xaX Πνεῦμα 
ἀλλὰ xal χρηματισθεὶς ὑπὴρ- 
Ἔλοτῳ πρὶν ἂν ἴδῃ τὸν Χριστὸν 


ἄνθρωπος, ποῦ ; ἐν Ἱερουσαλήμ. 


ἅγιον ἣν E 
χεν μὴ ἰδὲ 
Κυρίου. 'l 
ἔχπληξιν d λέξις ἔχει, γέμει τὸ Qua θαύματος " ἐν 
Ἱερουσαλὴμ ἄνθρωπος περὶ ἧς Σοφονίας ὁ προφή- 
τῆς τὸν Θεὸν αὐτὸν εἰσήγαγεν λέγοντα, ᾿Εξερευγνή- 
σω τὴν epovcaAT μετὰ ἀύχγου, καὶ οὐ μὴ 
εὕρω. Kat λύχνον χρήζει τὸ φῶς; Οὗ, φησίν" ἀλλὰ 
λύχνον χαλεῖ τὸν νόμον. Καὶ ἰδοὺ ἄνθρωπος ἐν 
Ἱερουσαιὴμ ᾧ ὄνομα Συμεών * χαὶ τίς ἣ ἑρμη- 
νεία τοῦ δηλωθέντος. ὀνόματος ; ᾿Ακοὴ Θεοῦ " ὥστε 
πρέπουσαν τῇ πολιτείᾳ τὴν προσηγορίαν, Ex τῆς τοῦ 
Πνεύματο: οἰχονομίας ἐχτήσατο: ὅπου γὰρ ἀχοὴ 
Θεοῦ, ἐντολῶν, 


ἐχεῖ 


πάντως ὑπαχηὴ νόμου, τήρησις 


προξρχόμενος ^ ἐν οἷς ὁ ἀληθινὸς χαραχτηρίζεται ἄν- 


D 2 


Hal ὁ ἄνθρωπος οὗτος δίκαιος xal εὐνϊαδὴς 
προσδεχόμενος παράκιησιν τοῦ ᾿Ισραή.1" ποῦτο 
δίχαιος σχοπὸς, μὴ ζητεῖν τὸ ἑαυτοῦ, ἀλλὰ τὸ τοῦ 
ἑτέρου xal τῶν πολλῶν * τῆς χοινῆς σωτηρίας, μὴ 
τῆς ἰδίας ἀπολαύσεως γίνεσθαι. Καὶ Πνεῦμα, φησὶν. 
ἅγιον" ἦν ἐπ᾿ αὐτῷ * ὄχημα ὑπῆρχεν Δεσποτιχὸν ὁ 
Συμεὼν, θρόνος Θεοῦ, xaX διὰ τοῦτο μετὰ χεῖρας τὸν 
ασιλέα τῶν αἰώνων ἐδέξατο. Καὶ ἦν αὑτῷ xeypn- 
ματισμένον" μὴ ἰδεῖν" θάγατον,, zplv ἂν ἴδῃ τὸν 
Χριστὸν Κυρίου - οὐχοῦν ὁ χρηματισμὸς, ἀπὸ ζωῆς 
εἰς ζωὴν ἐρεραρ ταν D ἀπὸ φωτὸς ὁδεῦσα! πρὸς φῶς, 
ἁπὸ 1 ας εἰς ἡμέραν μεταπηδῆσαι" μὴ παλαιω- 
SE 


νισθῆναι, ἐν τῷ χα:ρῷ τῆς συντε- 
sla τὴν ἀνανέωσιν δέξασθαι. Οὗτος ἢ 1θεν &r τῷ 
E εὐμάτι εἰς τὸ lepóv “ἡ πηγὴ τὸν διψῶντα πρὸς 
τὴν πηγὴν ἀπήγαγεν. Καὶ ὃν τῷ εἰσαγαγεῖν τοὺς 
γογεῖς τὸ Ἰησοῦν τοῦ ποιῆσαι αὐτῷ 
κατὰ τὸ ἠθισ μένον περὶ αὑτοῦ, καὶ αὑτὸς ἐδέξατο 
αὐτὸν ἐν ταῖς ἀγκάλαις αὑτοῦ. "ἔφερεν ἐν ταῖς 
χερσὶν τὸν ἐν τῇ χειρὶ τὴν οἰχουμένην χαὶ τὴν ἀοί- 
χητον ἔχοντα, τὸν μετρήσαντα τῇ χε!ρὶ τὸ ὕδωρ, xot 
ιθαμῇ, καὶ πᾶσαν τὴν γῆν δρακί. 


ἀλλὰ XV C CN 


aaitor 


τὸν οὐρανὸν 3m 


1473 
Kai πῶς ὁ Συμεὼν θυσίαν zn» αὑτῷ μὴ προσήχουσαν 
ἀνήνεγχεν ; οὐδὲ γὰρ ἣν ἱερεύς " οὐ γὰρ τοῦτο εἴρη- 
ται" οὐδὲ Λευΐτης, οὐδὲ νεωχόρος " € 


φυλῇ τοῦ Λευΐ τὸ λειτου ργιχὺν χεχλήρωται " οὐχ ἣν 


ἱερεὺς, ἣν δὲ δίχαιος " dj δα τοσυνη δὲ τὴν ἱερωσύ- 
νὴν ὑπὸ τοὺς πόδας χέχτηται" οὐχ ἣν Λευΐτης, ἀλλ᾽ 
εὐλαδῆς " ὁ δέ γε εὐλαθὴς ἀφ᾽ ἑαυτοῦ τὸ χρίσμα E; 


Καὶ βαστάζων τὸ βρέφος ἔφη" Νῦν ἀποίζύεις 
τὸν δοῦ.1όν σου, Δέσποτα, κατὰ τὸ ῥῆμά cov ἐν 
εἰρήνῃ. Νῦν ἀπολύεις * ἦλθεν γὰρ ὁ καιρὸς τῆς ἀφ- 
ἐσεως΄ ἀπήντησεν τῶν αἰχμαλώτων ἢ λύτρωσις, τῶν 
χρεῶν fj συγχώρησις " ἐγεννήθη βασιλεὺς, τοὺς ἐν 
φυλαχαῖς ἐλευθερῶν, τοὺς ἐν δεσμοῖς: ἀπαλλάττων, 
ποὺς ἐν θανάτῳ εἰς ζωὴν ἀναχαλούμενος, χουφίζων 
τὸν φόρον τῆς γῆς. Νὺν ἀποιϊύεις τὸν δοῦ1όν 
cov, Aéczoca. Πῶς οἷδας; 
φησὶν, σχῆμα δούλου περιχείμενον * 
τῆς ὧν, δούλου μορφὴν ἐφόρεσεν, εἰ μὴ τὸν δοῦλον 


'Opto τὸν Δεσπότην, 


ojx ἂν δεσπό- 


ἐνδύσαι τοῦ Δεσπότου τὴν μορφὴν ἐλογίσατο * οὐχ 
ἂν τὴν τάξιν ἐνήλλαξεν, οὐδ᾽ ὑψηλὸς ὧν ἑταπεινώ- 
θη. εἰ μὴ τὸ ταπεινὸν εἰς ὕψος ἀναγαγεῖν ἠδουλή- 
θη. ᾿Αλλὰ πῶς αὐτὸν ἀπολύεις ; Κατὰ τὸ ῥῆμά σου 
ἐν εἰρήνῃ * εἰ γὰρ ῥήματι τὴν χτίσιν παρήγαγες, 
ῥήματι πάντως ἐλευθεροῖς τὸν τῆς χτίσεως ἄρχοντα. 
"Ev εἰρήνῃ" moíg ἐχείνη γὰρ i) 
μάχαιρα τοῦ τυράννου τὴν χεφαλὴν ἀπέτεμεν, χαὶ 
εἰρήνην τοῖς μετὰ Χριστοῦ στρατευομένοις ἔδωχεν. 
Ὅτι ἴδον οἱ ὀρθαιϊμοί μου τὸ σωτήριόν σου ὃ ἡτοί- 
uacac."lóow ἃ πολλοὶ ἐπεθύμησαν ἰδεῖν, χαὶ οὐκ 
ἔδον, Θεὸν ἐν σαρχὶ, ἥλιον ἐν νεφέλῃ φωτίζοντα. 
"I80v οἱ ὀφρθαιΐῖμοί μου τὸ σωτήριόν σου" τοῦτ᾽ 
ἔστιν * Ἴδον σου τὴν ἐνσάρχωσιν δι᾿ ἧς τὴν σωτηρίαν 
γυμνὴν 
ὑξότητα, ἐπειδὴ τὸν Θεὸν χαθώς ἔστιν οὐσία οὐδεὶς 
ἀνθρώπων ὄψεται. “Ὅτι ἴδον" οἱ ὀρθαϊμοί μου τὸ σω- 
τήριόν σου, ὃ ἡτοίμασας κατὰ πρόσωπον πάντων 
τῶν «Ἰαῶν " φῶς εἰς àxoxáAvifir: ἐθνῶν, καὶ δό- 
Cay 1αοῦ σου Ισραή.1. ἹΚοινὰ τοῖς Ἰουδαίοις xat τοῖς 
ἔθνεσιν τὰ ἀγαθὰ καὶ ἀμέριστα * μὴ τοίνυν φθονείτω 
ὁ Ἰουδαῖος, μὴτε Meum UM. ὁ Φαρισαῖος, μήτε 
bru ni ὁ Γραμματεύς * μὴ εὐλαθείσθω περὶ τῆς 
αὑτοῦ βασιλείας ὁ Ἡρώδης " μὴ ὃ m ) τῆς 
ἱσρωσύνης ἴλννας xal Καϊάφα 
«ται, χωρὶς μέτρου χαρίζεται. 
"AAA Ιωσὴς καὶ ἡ μήτηρ 
τὰ παρὰ τοῦ Συμεῶνος AaAnüérza , ἐθαύμασαν, 
πῶς ὁ Χριστὸς ἀνέχεται υξὺς ἀνθρώπου γενέσθαι * 
ἐθαύμασεν ἢ Μαρία πῶς γαστὴρ γυναιχὸς ἐχώρησε 


S ; πῇ ποῦ σταυροῦ * 


τῶν ἀνθρώπων ᾧχονόμησας ^ οὐ γὰρ ἴδον 


^ 


D 


άτω περὶ 


Θεὸν, πῶς fj δούλη τὸν ἐλευθεροῦντα τὴν χτίσιν ἐγέν- 
νῆσεν * xal φησιν», Οὗτος κεῖται εὶς πτῶσιν καὶ 
ἀγάστασιν πο.ϊυιῶν £r τῷ ᾿Ισραὴ.1, καὶ εἰς σημεῖον 
ἀγτιεγόμεγνον. Elg πτῶσιν τῶν ἐπιμενόντων τῇ 
ἀπιστία, εἰς ἀνάστασιν τῶν ἐξ ἀπιστίας εἰς πίστιν 
μένων. Λίθος ἣν ὁ 
χεέμενος, ἀλλὰ προσέχοπτον 


μετα Χριστὸς εἰς οἰχοδομὴν 


οἱ τυφλοὶ τοὺς ὁφθαλ.- 
μοὺς ῥεμθόμενοι * οὐ τοίνυν αὐτῷ τὴν πτῶσιν τῶν 
πεπτωχότων, ἀλλὰ τὴν ἀνάστασιν λογίζεσθαι χρή " 

LÍ μὲν γὰρ 


ἔπιπτον μόνον, οὐχὶ δὲ χαὶ ἀνίσταντο, 


B. αἰως 


αὐτῶν τῆς πίστεως ὑποπτεύεις 


Α 


D 


eic ἢ ἐλθὼν πᾶσι δίδωσι, παρ᾽ οὐδενὸς λαμθάνε: " 


SERMONES. 1474 


pli minister, siquidem. soli tribu. Levi res sacrae 
sorte distribuebantur ; non erat sacerdos, era! au- 
tem. justus : justitia vero sacerdotium sub pedibus 
habet; non erat levita, sed timoratus : vir aulem 
limoratus a seipso unctionem habet. 


Et elevans puerum dixit : Nunc dimittis servum 
tuum, Domine, sccundum verbum tuum in pace, Nunc 
dimittis, jam enim venit tempus liberationis; oc- 
currit captivorum redemptio, debitorum remissio; 
natus est rex, carcere detentos liberans, vincula 
ad vitam revocans, allevans 
Nunc dimittis servum. tuum, Do- 


rumpens, 
Qributo terram. 
mine. Quomodo tu scis? Video 
forma servi indutum : 


mortuos 


Dominum, inquit, 
Dominus cunmi sit, 
servi non portasset, nisi servum vestire forma Do- 
mini cogitasset ; 


formam 


nunquam ordines intervertisset, 
neque altissimus ipse semetipsum humiliasset, nisi 
humilem in altum elevare voluisset. Sel quomodo 
illum. dimittis? Secundum. verbi tuum. in. pace : 
si enim verbo creationera. producis, verbo plane 
liberabis eum qui caput est creationis, n pace: 
qui pax? Pax crucis : ipsa enim gladiusest qui 
tyranni caput obtruncavit, Christo 
niilitantibus dedil. Quia viderunt oculi mei salutare 
tuum quod. parasti. Viderunt. quod multi. desidera- 
verunt videre, et non viderunt, Deum in tcarne, so- 
lem in nube radiantem. Viderunt oculi mei salu- 
tare tuum : id est, viderunt tuam incarnationem per 
quam salutem hominum ordinasti ; 


€t pacem cum 


non enim vide- 
runt nudam divinitatem, siquidem Deum sicut est 
in substantia nullus 
runt oculi 


hominum 
mei salutare 


videbit. Quia vide- 
iuum, quod parasti ante 
faciem omnium populorum; lumen ad revelationem 
gentium, et. gloriam. plebis tue. Israel. Communia 
sunt Jud:eis et gentibus bona, et. indivisa. Non jam 
invideatur Jud:wus, neque eomprimatur Pharis;eus, 
neque tentetur Scriba ; non przecaveat pro regno suo 
Herodes, nec timeant pro sacerdotio Anna et Caiphas; 
qui venit dat omnibus, nullius personam accipit. Ab- 
unde magnificus est, absque mensura dona tribuit. 
ἀφθόνως φιλοτιμεῖ- 


. 


αὑτοῦ ἀκούσαντες Ὁ Sed Joseph οἱ mater ejus audientes que per Simeo- 


nem dicebantur, mirabantur, quomodo Christus 
dignatus est filius homiuis ficri ; mirabatur Mari» 
quomodo venter mulieris continuit Deum, quomodo 
ancilla liberatorem creationis generavit. Et dixil 7 
Iste positus est in ruinam et in. resurrectionem. mut- 
torum in. Israel, et in signum. cui. contradicetur. he 
ruinam perseverantium in infidelitate, in resurre- 
ctionem ex infidelitate in fidem. transeuntium. Pe- 
tra erat Christus in fundamentum posita, sed offen- 
derunt ezeei oculis errantes ; non tamen illi ruinan 
cadentium , sed resurrectionem | tribuere oportet ; 
enimvero si eeciderunt tantum, non autem et 
surrexerunt, juste eorum fidem | suspectaberis cau- 
sam; sed si ex eis qui debilitate ceciderunt, (ni. va- 


1415 


HESYCHII PRESBYTERI 1476 


lunt resurgunt, ruina negligenti: est, Christi re- 4 τῶν £x ῥᾳθυμίας πιπτόντων ol βουληθέντε- ἀνίσταν- 


surrectio. Nonne ceciderunt Judas simul 2t Petrus? 
ille quidem sic dicens : Quid mihi vuliis dare, et 
ego vobis tradam illum? hic autem sic dicens : Ani- 
mam meam pro te ponam *'. Oportebat enim illum 
scire quod mortalis animam pro immortalitate non 
dal; et adhuc: Etiamsi oportuerit me mori tecum, 
nom le negabo ** ; dicere poterat : Si sustinueris 
me, non te negabo ; si confortaveris me, debilis 
non timeo naufragium; si socius es in bello, non 
pricaveo mortem ; sed iste lingua, ille autem corde 
peccavit; propter quod quidem Petrus lapsus sur- 
rexit, οὐ dux eorum qui ceciderunt facetus est ; Judas 
autem de abysso in abyssum ductus, projecit ar- 
gentum, et funem accipiens se suspendit. 


Signum cui contradicetur crux; ἃ Judas enim 
crucifigentibus, refugitsol ; et Synagoga calumniaba- 
tur, et terra commovebatur ; popu!üs clamabat Cru- 
cifige eum "δ, sed petrze non. sustinentes gravitatem 
blasphemiz scindebantur; sacerdoles el scrib:e di- 
cebant : Recordamur quod seductor ille dixit adhuc 
vivens, Post tres dies resurgam **; centurio vero 
clamabat, Vere Filius Deierat iste "δ, Sed et usque 
nune verbum crucis Judiis quidem scandalum, 
gentibus vero stultitia, nobis autem vocatis a Chri- 
sio Dei virtus et Dei sapientia *5. ΕἸ tuam. ipsius 
animam pertransibit. gladius, ut revelentur ex mul- 
tis cordibus cogitationes. Gladius diversitas opinio- 
num dicitur, quoniam sieut et. gladius scindit. ac 
párlitur corpora, ita et. animas per indecisionem 
contradictio ; si enini et virgo erat, sed et. mulier ; 
si quoque Deipara, sed nostro compacta limo ; gla- 
dius jam ipsius animam  pertransivit, ut manife- 
stentur ex multis cordibus cogitationes : de Christo 
in tempore passionis dissensiones; nunc illum 
prophetam , nunc vero Salvatorem Israel non 
subscribentes, multam quoque in his diversitatem, 
propteragitationem ex ipsa passione suslinentes; 
ita nt cum Cleopha discipuli iter facientes et ad 
ipsum dicerent : Tu solus advena es in Jerusalem, et 
ignoras que [acta sunt. in diebusistis ? deinde inter- 
rogati, quie ? addiderunt : De. Jesu. Nezareno. qui 
[uit vir propheta", et qu:e sequuntur. Ergo. sic- 
ut de propheta sentiebant et de. Salvatore Israel, 
propter autem passionem et varias emissas opinio- 
nes quod redempturus esset Jerusalem incerti. vi- 
debantur. Quze quidem non in vanum evenerunt, 
sed ad manifestandum, quia Quod. stultum est. Dei, 
sapientius est hominibus "ἧς Etenim in passione cru- 
cis omnes cribrati sunt eLagitati, non solum sim- 
plices discipuli, sed et electi et mater. ejus, et hec 
passio universum orbem confirmavit, in Christo 
Jesu Domino nostro, per quem et cum quo Patri 


*5 Matth. xxvi, 55. 
15: 1:C0n2,1,:99: 


*! Joan, xi, 57. 
1,93, 94. "" Luc. xxu, 19, 20. 


ἘΣ ΟΝ ΙΧ, ὃ. 


ται, τὸ πτῶμα τοῦ ῥᾳθυμοῦντος γίνεται, τοῦ Xp:- 
στοῦ ἡ ἀνάστασις. Οὐχ ἔπεσον Ἰούδας ἅμα xai Πέ- 
τρος ; ὁ μὲν ὡς εἰπὼν, Τί μοι 0E. lece δοῦναι, κἀγὼ 
ὑμῖν παραδώσω αὐτόν"; 6 δὲ ὡς εἰπὼν, Τὴν ψυχήν 
μου ὑπὲρ σοῦ θήσω. Ἐχρῆν γὰρ αὐτὸν εἰδέναι ὅτ: 
θνητὺς τὴν ψυχὴν ὑπὲρ ἀθανασίας οὐ δίδωσι" xaX πά- 
λιν, ᾿Εὰν δέῃ μὲ σὺν σοὶ ἀποθαγεῖν,, οὐ μή σε 
ἀπαργήσομαι" ἐξὸν εἰπεῖν, Ἐάν με ἰσχύσῃς, οὐ μὴ 
ss ἀπαρνήσωμαι " ἐὰν ἀσφαλίτῃ με, ὁ ἀσθενὴς οὐ 
δέδοιχα τὸ ναυάγιον * ἐὰν τῷ πολέμῳ χοινωνῇς, οὐχ 


εὐλαδοῦμαι θάνατον * ἀλλὰ τὸ μὲν γλώττης ὑπῆρ- 
χὲν, τὸ δὲ καρδίας ἁμάρτημα * διὰ τοῦτο μὲν Πέτρος 
πεσὼν ἀνέστη, xal χειραγωγὸς ἑτέρων πεπτωχότων 
ἐγένετο" ὁ δὲ ἀπὸ βάθους πρὸς βόθρον ὁδηγηθεὶς, 


ἔῤῥιψεν τὸ ἀργύριον, xal τὸ σχοινίον λαθὼν ἀπήγ- 
ξατο. 


Σημεῖον ἀντιλεγόμενον ὁ σταυρός" τῶν γὰρ Ἰου- 
δαίων σταυρούντων, ἀνεχώρει ὁ ἥλιος * χαὶ συναγωγῇ 
ἐσυκοφάντει, xal ἡ γῆ ἐσαλεύετο" ὁ λαὸς ἐδόα, Σταὺ- 
μωσοῦ αὑτὸν", ἀλλ᾽ αἱ πέτραι μὴ φέρουσαι τὸν ὅγχον 
τῆς βλασφημίας ἐῤῥήγνυντο * οἱ πρεσθύτεροι χαὶ οἱ 
γραμματεῖς ἔλεγον - "EuvmcOnuev ὅτι ὁ aAávoc 
ἐκεῖνος εἶπεν ἔτι ζῶν" Μετὰ τρεῖς ἡμέρας ἐγείρο- 
μαι" 6 δὲ ἑχατόνταρχος ἐβόα, ᾿Α.ηθῶς Θεοῦ Υἱὸς 
qv οὗτος " ἀλλὰ χαὶ μέχρι νῦν ὁ λόγο: ὁ τοῦ σταυροῦ 
Ἰουδαίοις μὲν σχάνδαλον, ἔθνεσιν δὲ μωρία, ἡ μῖν δὲ 
κοῖς χλητοῖς Χριστοῦ, Θεοῦ δύναμις xal Θεοῦ σοφία. 
Καὶ σοῦ δὲ αὑτῆς τὴν ψυχὴν διελεύσεται ῥομ- 
φαίᾳ,ὄπως ἂν ἀποκαιϊυφρθῶσιν ἐκ zoAAor καρδιῶν 
διαλογισμοί. Ῥομφαία ἣ διχόνοια λέγεται, ἐπειδὴ 
χαθάπερ ἡ ῥομφαία σχίζει χαὶ μερίζει τὰ σώματα, 
οὕτως χαὶ τὰς ψυχὰς πρὸς ἀμφιθολὴν ἡ διχόνοια * 
εἰ γὰρ xai παρθένος fjv, ἀλλὰ γυνή * εἰ xaX Θεοτό- 
χος, ἀλλ᾽ ἐχ τοῦ ἡμετέρου φυράματος. Ῥομφαία 
τοίνυν αὐτῆς τὴν Ψυχὴν διέθαινεν, ὅπως: ἀποχαλυ- 
φθῶσιν ἐκ πολλῶν χαρδιῶν διαλογισμοὶ, οἱ περὶ τοῦ 
Χριστοῦ κατὰ τὸν χαιρὸν τοῦ πάθους διάφοροι, ποτὲ 
μὲν αὐτὸν προφήτην, ποτὲ δὲ λυτρωτὴν τοῦ Ἰσραὴλ 
οὐχ ὑπογράφοντες, πολλὴν xal ἐπὶ τούτοις ἀμφιθο- 
λίαν διὰ τὸν σάλον τὸν Ex τοῦ πάθους ὑπομένοντες " 
περιόντας, 
παροικεῖς 


ὥστε τοὺς περὶ Ἀλεόπαν μαθητὰς 


xal πρὸς αὐτὸν λέγειν " Σὺ μόγος 
ἐν "TepovcaAnhg, καὶ οὐκ ἔγγως τὰ γεγόμενα 
ἐν ταῖς ἡμέραις ταύταις; εἶτα ἐρωτηθέντες, 
ποῖα ; ἐπήγαγον, Τὰ περὶ ᾿Πισοῦ τοῦ Natupalovs 
ὃς ἐγένετο ἀνὴρ προφήτης, χαὶ τὰ ἑξῆς. Οὐχοῦν ὡς 
περὶ προφήτου μὲν εἶχον xa λυτρουμένου τὸν Ἰσ- 
ραΐλ " διὰ δὲ τὸ πάθος χαὶ ταύτην ἐμθδάλλειν περὶ 
αὐτοῦ τὴν ὑπόληψιν, ὅτι λυτροῦται τὸν Ἰσραὴλ 
ἐχινδύνευον " τοῦτο δὲ οὐ μάτην ἐγίνετο, ἀλλ᾽ ὥστε 
δεῖξαι, ὅτι Τὸ μωρὸν τοῦ Θεοῦ, σοφώτερον τῶν 
ἀγθρώπων ἐστίν. Τὸ γὰρ τοῦ σταυροῦ πάθος, οἱ 
πάντες ἐσινιάνθησαν χαὶ ἐσαλεύθησαν, οὐ μόνον οἱ 
ἁπλῶς μαθηταὶ, ἀλλὰ χαὶ οἱ ἐχλεχτοὶ χαὶ ἡ μήτηρ 
"δ 1} 4, 54. “41 ογ. 


^ Matth. xxvii, θᾷ, 


mM 
id 


SERMONES. 


1578 


αὐτοῦ τοῦτο πᾶσαν τὴν οἰχουμένην ἐστήριξεν, ἐν A gloria, cum sancto Spiritu, nune et semper et. pec 


- ^- H D - ^ a0 rf. 
Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν " δι᾽ οὗ xal μεθ᾽ οὗ 
f 
τῷ Ποτρὶ ἣ δόξα, σὺν ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν xoi às 
1 
᾿Αμήν. , 
VIT. 


"Hcovylov πρεσδυτέρου 'Iepoco.Ao(uov ἐκ τοῦ εἰς 
τὸν ἅγιον Θωμᾶν ἐγκωμίου. 


Σάλπιγξ ἡμᾶς ἱερατιχὴ πρὸς πανήγυριν ἤθροισεν 
᾿Ανδρέας, ὁ τοῦ χοροῦ τῶν ἀποστόλων πρωτότοχος, ὁ 
πρωτοπαγὴς τῆς Ἐκχλησίας στύλος, ὁ πρὴ Πέτρου Πέ- 
τρος, ὁ τοῦ θεμελίου θεμέλιος, ὁ τῆς ἀρχῆς 5 ἀπαρχὴ, 
ὁ πρὶν χληθῆναι χαλῶν, ὁ πρὶν προσαχθῆναι προσ- 
ἄγων. Εὐαγγέλιον χηρύττει ὃ μήπω πεπίστευται" 
“πρὶν μαθεῖν, τῷ ἀδελφῷ ἀποχαλύπτει τὴν ζωήν" 
τοσοῦτον αὐτῷ πλοῦτον ἡ τοῦ, Ποῦ μένεις ; ἀπόχρι- 
σις b ἐχαρίσατο. Καίτοι τι μέγα εἶχεν ἡ ἀπόχρισις, 
οἷον ᾿Ανδρέας ἐμθαθύνων τὸν νοῦν ἐθεώρησεν. "Ep- 
Xo» γὰρ, φησὶ, xa ἴδε, Πῶς [γὰρ] γέγονας προφή- 
τῆς; πόθεν θεοφόρος ἀθρόον ; τί θορυθεῖς τοῦ Πέ- 
τρου τὰς ἀχοάς; τί φθάσαι σπεύδεις, ὃν οὐ δύνῃ 
φθάσαι ; ὁ πανταχοῦ παρὼν, πῶς εὑρεθῆναι δύναται ; 
᾿Αλλὰ γὰρ οἷξεν ὁ ᾿Ανδρέας ὃ λέγει, Εὑὐρήχαμεν ὃν 
ἀπώλεσεν ὁ ᾿Αδὰμ,, ὃν ἐζημιώθη ἡ Εὔα, ὃν ἡ νεφέλη 
«ἧς ἁμαρτίας ἀπὸ τῶν ὀφθαλμῶν τῶν 
ἔχρυψεν, ὃν ἐχώρισεν ἡμῶν ἡ παραχοὴ, ὃν ἐζήτει 
Δαδίδ- "Ev ἡμέρᾳ θ.1ψεώς μου τὸν Θεὸν ἐξεζή- 
τησα. αὶ, Ζητήσατε [τὸν] Κύριον, Σοφονίας βοΐ, 
πάντες ταπειγοὶ γῆς. Πέπαιχεν ἡμᾶς ὁ Θεὸς, ἡνίχα 
τοῦ ᾿Αδὰμ χατεδίχασε θάνατον χαὶ βίον ἐπίπονον " 


ἡμετέρων 


Ἰάσατο δὲ, καὶ πατάξας ἐμότωσεν"" ὅτε σταυρω- 
θεὶς ὑπὲρ τοῦ γένους, τῷ μώλωπι αὐτοῦ, χατὰ τὸν 
ἪἩσαΐαν, xai τῇ ἀναστάσει πάντας ἰάσατο. Γυμνὸς 
ἐπὶ τοῦ σταυροῦ ὁ Χριστὸς ἀνήγετο" ἁμαρτίαν γὰρ 


00x ἔχων, ἱμάτιον € οὐχ ἔχρῃζεν. ὶ!ΛΛμωμος ἣν xat 
λανθάνειν οὐχ ὥφειλεν, Οὐθὲν ἣν ἄσχημον αὐτῷ " 


αὐτὸς γὰρ ἡμῶν τὰ ἀσχήμονα εὐσχήμονα δεΐχνυσιν. 
Εὗρον αἱ μυροφόροι, ὅπερ διὰ τῆς Εὔας ἀπώλεσαν * 
εὗρε τὸ χέρδος ἡ παρασχοῦσα τῆς ζημίας τὴν ὑπό- 
θεσιν. Ἥξει ἡμῖν, ὡς ὑετὸς πρώϊμος καὶ ὄψιμος 
τῇ γῇ. Ὅρα τοίνυν τὸν Κύριον μετὰ τὴν ἀνάστασιν 
πρώϊμον ταῖς γυναιξὶν, ὄψιμον τοῖς ἀποστόλοις φαι- 
νόμενον. IIpot μὲν γὰρ ταῖς γυναιξὶ, Χαίρετε " ὀψὲ 
OE ἐν τῇ Σιὼν εἰρήνην τοῖς μαθηταῖς προσεφώνησε * 
ταῖς μὲν, ἵνα λύσῃ τὴν ἀπόφασιν τῆς λύπης " τοῖς 
δὲ, ἵνα χαταλύσῃ τὴν ἔχθραν, ἣν ὁ δράκων ἐχὰχούρ- 
γῆσε. Σὺ κιηθήσῃ Κηφᾶς " πρὸ τῆς ὁμολογίας ὁ 
μισθός “ πρὶν ἐργάσῃ τὸν ἀμπελῶνα, τὸ δηνάριον 
ἔλαδες " πρὶν ἂν Uns τὸν βωμὸν, τὴν θυσίαν mpos- 
δέδεξαι " πρὶν χηρύξεις, ἐστεφανώθης. Πτωχοὺς xot 


*9 Joan. 1, 39. 


δι Ρ 5}: ἀχανν ὡς 
95 joan. 1. 


Y 


C 


5! Soph. i, 5. 


omnia secula seculorum, Amen. 


xaX tlg 


τοὺς σύμπαντας αἰῶνας τῶν αἱώνων. 


Z. 

Ex Hesychii presbyteri Hierosolymitani Eucomio in 
beatum OS Lnd cedi] (1) | Dominica in Albis 
[orte pronuntiato. Joan. 20]. 

Sacra illa tuba Andreas, primus apostolorum fce- 
tus, prima Ecclesi: columna, ante. Petrum petra, 
fundamenti fundamentum, initii primitia:, vocans an- 
tequaa vocaretur, adducens antequam adduceretur, 
nos ad conventum hunc solemniter agendum inci- 
tavit. Evangelium cui nondum credebatur przedica- 
vit, et fratri prius quam disceret , vitam | revelavit. 
Tantas illi divitias illa interrogatio attulit : Ubi habi- 
tas? Quanquam magnum aliquid responsio habuit, ut 
Andreas menti alte infigens, viderit. Veni, inquit, et 
vide *?, Quomodo factus es Propheta ? unde adeo di- 
vinus? quid Petri auribus obstrepis? quid consequi 
illum eonaris, quem nequis comprehendere ? Qui 
ubique est, quomodo inveniri potest ? Etenim scivit 
Andreas quid diceret : Invenimus quem perdidit 
Adam, cui Eva damnum attulit, quem peccati nebula 
ab oculis nostris abscondit, quem inobedientia a nobis 
alienavit, quem quisivit David : In die tribulationis 
mec Deum exquisivi ?. Et Sophonias clamat : Que- 
rile Deum, omnes mansueli terre ?!, Percussit nos 
Deus, quando Adamum ad mortem molestamque 
vitam condemnavit : Sanavit nos, percussit, et cura - 
vit nos ?, quando crucifixus pro populo , languore 
et resurrectione omnes sanavit ". Nudus in eruce 
Christus pependit, insons, veste non indigens. In- 
nocens fuit, et multam manifesto dependit. In co 
foedum nihil fuit : ipse enim nostram fcditatem in 
ornatum convertit. Invenerunt unguenta ferentes 
mulieres, quod per Evam amiserant. Invenit lucrum 
qui pen: causam dederat: Veniet nobis, ul ros 
matutinus et serolinus terre *.. Aspice igitur Domi- 
num, post resurrectionem mane mulieribus, vespere 
apostolis apparentem. Mane quidem mulieribus, 
Avete, vespere in civitate Sion pacem discipulis de- 
nuntiavit. Illis quidem ut morrorem detergeret : 
his vero ut solveret inimicitias, quas serpens in- 
vexit. Tu vocaberis Cephas "5 : 
merces, antequam in 


ante confessionem 
vinea laboraris denarium 
accepisti. Antequam aram tetigeris, sacrificium: 
Deus suscepit : antequam przdicares, coronam ac- 
cepisti. Mendicos et indoctos Christus elegit. Ipsa 
sapientia patronos non quzerit, sed ministros. Nemo 


9 (Osee vi, 1. **]Isa. Lu. 60. "Osce γι. 3. 


VARLE LECTIONES. 


b ἐρώτησις. ὃ ἴσ΄. ἱματίων. 


NOTAE, 


(5) Por 


Bibliotheca edt, Geneve, 1612, p. 1426, 


1.8 
ον quidquam illi, ab ipsa autem omnes omnia 


acci, inus. 


Vili. 


ilesychii Hierosolymitani Presbyteri, in Jacobum [ra 
irem. Domini, et Davidem Christi patrem (4). 


Nisi Salvator Aumiliasset semetipsum, factus pro 
nobis obediens usque ad mortem *?, nou domestiei 
cognati dicerentur, non lutum Pater figuli diceretur. 
In Sion Bethleem ut prosentem saluto , in filia 
matrem. video. In te tzedifera stella una eluxit , in 
hac multe. Hla. magos duxit : hzec Parthos, et Me- 
dos, et. Elamitas, et omnes gentes Iuminis fulgore 
illustravit. Tu lac trahis ex uberibus virgineis, hzc 
Spiritum ex sinu trahit paterno. Tu panem fer- 
mentasli, sed Sion cenam ostendit. Tu vitulum in 
prasepio nutrivisti , sed Sion ad aram duxit. Tu 
Jesum fasciis involvisti, hzec latus Thomae attrectare 
volenti. nudavit. Tu virginem habes parientem, 
clausis natur: organis : hiec thalamum clausis ostiis 
(itus sponsum et accipientem et habentem. Quo- 
modo prodieabo servum Christi, et fratrem, nove 
Jerusalem summum ducem, sacerdotum principem, 
apostolorum caput, in capitibus verticem, in lam- 
padibus supersplendentem , et inter astra maxime 
illustrem. Petrus prazdicat, Jacobus decernit, et 
paucis voces magnitudinem quiestionis comprehen- 
derunt. Ego judico non inquietari eos qui ex genti- 
bus convertuntur ad Deum  , etc. Ego judico cum, 
cujus judicium abrogare non licet, neque depravare 
decreta, In me enim. omnium judex vivorum e 
mortuorum loquitur meo organo, sed artifex supra 
me est. Ego linguam przbeo, sed vocis opifex vocem 
suppeditat. Attende non calamo, sed scribenti : au- 
ditui obedientia succedat. 


ἐμὸν τὸ ὄργανον" ἀλλ᾽ ὁ τεχνίτης ὑπὲρ ἐμέ. Ἐγὼ 
»Yy0» χορηγεῖ. Μὴ τῷ χαλάμῳ, τῷ δὲ γράφοντι 


IIESYCIH HI PRESDYTERI 
Ad Theodulum sermo compendiosus anima perutilis, 
de Temperantia et. Virtute: que dicuntur. ἄντιῤ- 
ῥητιχὰ χαὶ εὐχτιχὰ, hoc est, de ratione reluctandi 
atque precandi. 


CENTURIA. PhRDIA. 


A. Temperantia methodus est spiritalis: quie sive 
cunctetur, sive pergat alacriter, hominem ἃ con- 
ceplibus et sermonibus affectionum plenis, ac 


$* Philipp.n, 8. "Act. xv, 19. 
VARLE L 


4 τῷ Θωμᾷ τὴν πλευράν. «ὁ ὑπαχοὴν H. St. 


HESYCHII PRESBYTERI 


A ἀγραμμάτους ὁ Χριστὸ 
χρήζε: συνηγάρων, 


λαμθάνομεν. 


Ir. 


'Hcvyiov πρεσξυτέρου ἱἹεροσοιύμων εἰς Ιάκω- 
ἔον τὸν ἀδειϊ ὸν τοῦ Κυρίου, καὶ Δαυὶδ Θεο- 
πάτορα. 

Ei μὴ ἐταπείνωσεν ἑαυτὸν, γενόμενος ὁ Σωτὴρ 
ἡμῶν ὑπήκοος μέχρι θανάτου, οὐχ ἂν οἰχέτα: συγ- 
γενεῖς ἐχρημάτιζον, οὐκ ἂν ὁ πηλὸς Πατὴρ τοὺ χε- 
ραμέως ἐλέγετο. Ἐν τῇ Σιὼν τὴν Βηθλεὲμ ὡς παροῦ- 
σαν ἀσπάζομαι, ἐν τῇ θυγατρὶ τὴν μητέρα βλέπω. 
'"Ev soi ógóoüyoz ἀστὴρ εἷς ἀνήφθη “ ἐν ταύτῃ δὲ 
πολλυΐ" ἐχεῖνος τοὺς Μάγου: ὡδήγησεν, αὕτη Πάρ- 
L θους xai Μήδους xal ᾿Ελαμίτας xai τοὺς ἐξ ἐθνῶν 
πάντων τῷ φωτὶ τῆς ἀστραπῆς ἐδαδούχησε. Σὺ γάλα 
ἕλχεις Ex μασθῶν παρθενικῶν, αὕτη Πνεῦμα ἐχ 
χόλπων χατάγε: πατριχῶν * σὺ τὸν ἄρτον ἐζύμωσας, 
ἀλλ᾽ d Σιὼν δεῖπνον ἀνέδειξε - σὺ τὸν μόσχον ἐπὶ τῆ: 
φάτνης ἔθρεψας, ἀλλ᾽ ἡ Σιὼν εἰς τὸν βωμὸν ἀνῆγα- 
Ὑξ᾽ σὺ τὸν Ἰησοῦν ἐν τοῖς σπαργάνοις ἔχρυψας, 
αὕτη ὃὲ τὴν πλευρὰν τῷ Θωμᾷ ἃ βουληθέντι ψηλα- 
φῆσαι ἐγύμνωσε. Σὺ παρθένον ἔχεις τίχτουσαν χε- 
χλεισμένων τῶν ὀργάνων τῆς φύσεως * αὕτη παστάδα 
χεχλεισμένων τῶν θυρῶν ἔνδον τὸν νυμφίον δεχο-- 
μένην χαὶ ἔχουσαν. Πῶς ἐγχωμιάσω τὸν τοῦ Χριστοῦ 
δοῦλον χαὶ ἀδελφὸν, τὸν τῆς νέας Ἱερουσαλὴμ àpyt- 
στράτηγον, τὸν τῶν ἱερέων ἡγεμόνα, τῶν ἀποστόλων 
τὸν ἔξαρχον, τὸν ἐν χεφαλαΐς χορυφὴν, τὸν ἐν λύ- 
^ yvotg ὑπερλάμποντα, τὸν ἐν ἄστροις ὑπερφαίνοντα ; 

Πέτρος δημηγορεῖ, ἀλλ᾽ Ἰάχωδος νομοθετεῖ, χαὶ 

ὀλίγαι λέξεις τὸ τοῦ ζητήματος συνέστειλαν μέγεθος. 

Ἐγὼ χρίγω μὴ παρεγοχιεῖν τοῖς ἀπὸ τῶν ἐθνῶν", 

xoi ἑξῆς. Ἐγὼ χρίνω οὗ τὴν χρίσιν ἀθετεῖν οὐ 

θέμις, οὔτε φαυλίζειν τὸ ψήφισμα. Ἐν ἐμοὶ γὰρ ὃ 

πάντων χριτὴς χαὶ νεχρῶν χαὶ ζώντων φθέγγεται 

τὴν γλῶσσαν παρέχω" ἀλλ᾽ ὁ 


δημιουργὸς Λόγος τὸν 
D HXYXIOY IPEXBYTEPOY 


Πρὸς Θεόδουσον Aóyoc v vyogeAnc περὶ Νήψεως 
xal ᾿Αρετῆς χκεξαϊαιώδης, τὰ «εγόμεγνα ἀγτιῤ- 
ῥητικὰ καὶ εὐκτικά. 


HPOTH EKATONTAS. 
α΄. Νηψίς ἔστι μέθοδος πνευματιχὴν, ἐμπαθῶν 
νοημάτων χαὶ λόγων χαὶ πονηρῶν ἔργων πάμπαν 
τὸν ἄνθρωπον σὺν Θεῷ ἀπαλλάττουσα, χρονίζουσα, 


ECTIONES. 


NOTAE, 


(4) Photii Bibliotheca, elit. Geneva, p. 13522, 


1481 


DE TEMPERANTIA ET VIRTUTE. — CENTURIA I. 


1432 


xui προθύμως ὁδευομένη " γνῶσίν τε ἀσφαλῆ Θεοῦ A pravis operibus, opitulante Deo, prorsus liberat, 


τοῦ ἀγχαταλήπτου ὑδενομένη χαρίζεται, xaÜ' 6sov 


ἐφιχτὸν, xaX μυστηρίων θείων χαὶ ἀποχρύφων ὁπο- 
χρύφως λύσιν ὑπάρχει τε πάσης ἐντολῆς Θεοῦ 
MaXa:dg xaX Νέας Διαθήχης ποιητιχὴ, χαὶ παντὸς: 
ἀγαθοῦ τοῦ μέλλοντος αἰῶνος παρεχτιχῆ. Αὕτη δὲ 
χυρίως ἐστὶν, $j τῆς χαρδίας χαθαρότης " ἥτις διὰ 
τὸ μέγεθος χαὶ τὴν χαλλονὴν αὐτῆς, ἢ χυριωτέρως 
εἰπεῖν, διὰ τὴν ἀπροσεξίαν xaX ἀμέλειαν ἡμῶν, 
σπανίζει σήμερον πάνυ ἐν μοναχοῖς " ἣν ὁ Χριστὸς 
μαχαρίζει λέγων * Μαχάριοι οἱ καθαροὶ τῇ καρ- 
δίᾳ, ὅτι αὐτοὶ τὸν Θεὸν 
οὖσα, πολλοῦ ἀγοράζεται. Νῆφψις ἐν ἀνθρώπε y po- 


ὄψονται. Τοιαύτη οὖν 


νίζουσα, ὀρθοῦ χαὶ θεαρέστου βίου ὁδηγὸς γίνεται. 
Τούτου καὶ ἐπίθασις, θεωρίαν χαὶ τὸ τριμερὲς τῆς 


Ψυχῆς διχαίως χινεῖν ἡμᾶς ἐχδιδάσχει, τὰς αἱσθή- 


σεις τε ἀσφαλῶς τηρεῖ, xol τὰς γενιχὰς τέσσαρας 


nt 


ἀρετὰς ἐν τῷ μετόχῳ αὐτῆς καθ᾽ ἡμέραν αὔξει. 


B. 'O péya; 


Πνεῦμα τὸ ἅγιον, ὑποδειχνύων τὸ ἄμεμπτον χαὶ xa- 


νομοθέτης Μωσῆς, μᾶλλον 6i τὸ 


θαρὸν, xai περιεχτιχὸν, καὶ ὑψοποιὸν τῆς τοιαύτης 
ἀρετῆς, xai διδάσχων ἡμᾶς, ὅπως ταύτης ἄρχεσθαι 
xc ἐχτελεῖν δεῖ, Πρόσεχε σεαυτῷ, φησὶ, μὴ γένηται 
ῥῆμα κρυπτὸν, τὴν μονολόγιστον ἐμφάνειαν ὀνομά.- 
ζων πράγματός τινος μισουμένου πονηροῦ ὑπὸ 
Θεοῦ - ἣν δὴ xaX προσθολὴν λέγουσιν οἱ Πατέρες, 
προσαγομένην τῇ χαρδίχ σου παρὰ τοῦ διαθόλου, ἧ 
ἐπαχολουθοῦσιν οἱ ἡμῶν λογισμοὶ, εὐθὺς παραφα- 
γείσῃ τῷ νῷ, ἐμπαθῶς τε αὐτῇ προσδιαλέγονται. 


γ΄. Νηψίς ἐστιν ὁδὸς πάσης ἀρετῆς xo ἐντολῆς 

Θεοῦ, ἥτις καὶ χαρδία χαὶ ἡσυχία, χαὶ ἀφάνταστος 
zi "TP - τύ 

τελειωθεῖσα φυλαχὴ vob; ἡ αὐτή. 

δ΄. Οὐχ ὑρᾷ φῶς ἡλίου ὁ γεννηθεὶς τυφλός * οὕτως 
οὐδὲ ὁ μὴ νήψει ὁδεύων ὁρᾷ πλουσίως τὰς μαρμα- 
ρυγὰς τῆς ἄνωθεν χάριτος " οὔτε Oi ἐλευθερωθήσε- 
ται ix πονηρῶν xat μισητῶν Θεῷ ἔργων τε xal 
λόγων χαὶ ἐννοιῶν, ὃς οὐκ ἐλευθερίῳ τρόπῳ ἐν τῇ 
Et4860) zn')7 - 0) 7 Ξ)τὐσττ 7 
ἐξόδῳ τοὺς ταρταρίους παρελεύσεται ἄρχοντας. 


αἰ GOLA ΤΑ : 
ε΄. Προσοχή ἐστι, χαρδιαχὴ ἀδιάλειπτος ἡσυχία 
ἀπὸ παντὸς λογισμοῦ, Χριστὸν Ἰησοῦν τὸν Υἱὸν τοῦ 
Θεοῦ χαὶ Θεὸν ἀεὶ χαὶ ἀεννάω: χαὶ ἀδιαλείπτως 
μόνον αὐτὸν ἀναπνέουσα, xol ἐπικαλουμένη, xa 
I 
ἀνδρείως πρὸς τοὺς ἐχθροὺς συντασσομένη αὐτῷ, 
ESOS τέκν ἡ τς EE DATI 
αὐτῷ τε ἐΞξομολογουμένη τῷ ἐξουσίαν ἔχοντι συγχω- 
ps» ἁμαρτήματα. Περιπτυσσομένης γὰρ συνεχῶς 
ΠΕΣ ΣΟ. ΤᾺ ἐν ESCAS ΤῊΣ, - - n 
Χριστῷ δι᾽ ἐπιχλήσεως χρυπτῶς μόνῳ τῷ τὰς καρ- 
SUN dr 2 PN d ὃ 
δίας ἐξεταζομένῳ, τοὺς ἀνθρώπους τε πάντας παν- 
UE λαθεῖν πειρωμένης τῆς Ψυχῆς τὴν γλυκύτητα 
αὐτῆς, χαὶ τὸν ἔνδον ἀγῶνα, μήτε ὁ πονηρὸς λαθὼν 
εὐοδώσει χαχίαν, χαὶ ἀφανίσει χαλλίστην ἐργασίαν. 
BS ELA Ra, dolre AT becas n 
ς΄. Νῆψίς ἔστιν, ἔμμονος λογισμοῦ πῆξ'ς, χαὶ 


τάσις αὐτοῦ ἐν πύλῃ χαρδίαξ, ἣ τοὺς ἐρχομένους 


*5 Matth. v. 
PATROL. GR. ΧΟ]. 


C 


certam etiam. de Deo. incomprehensibili notitiam 
largitur, quantum assequi licet: necnon. divinorum 
ct occullorum mysterioruni: secretam praebet. solu- 
tionem : suppeditat vires implendi cuncta Dei inan: 
data, tam Veteri quam Novo Testamento compre- 
hensa: et tandem universa bona praestat futuri 
s;eculi, Haec autem proprie est puritas cordis qux 
quidem propter excellentiam. et. bonitatem suam, 
vel (ut magis proprie loquar) ob ignaviam et negli- 
gentiam nostram, hodie profecto rara est in mona- 
chis: quam Christus beatam przdicat, his verbis, 
Deati mundo corde, quoniam ipsi Deum videbunt **, 
Cum ergo sit ejusmodi, magno redimitur. Tempe- 
rantia quie. perdurat in homine, rectas Deoque pla- 
centis. vite dux efficitur: cujus progressus nos 
edocet, ut juste moveamus speculationem, et tripli- 
cem anim: facultatem : sensus in. tuto conservat : 
quatuor etiam generales virtutes partcipio sci 
auget quotidie. 

2. Magnus ille legislator Moses, imo vero Spiritu; 
sanctus, dum hujusce virtutis facultatem. irrepre- 
hensibilem, puram, capacem, et magnificam subin- 
dicat, instrues nos qua ratione ducendum sit ab ea 
initium, atque conplementum: Attende tibi ipsi, 
ait, ne verbum fiat occultum : singularem appellans 
ostentationem cujusdam rei prave Deo odios, 
quam sane Patres etiam nominant suggestionem, 
qui cordi tuo obtruditur a diabolo. Quam, statim 
ut sese exhibuerit menti, sequuntur cosgitationes 
nostre, et cum ca colloquia miscent affectibus 
plena. 

5. Temperantia est via virtutum omnium, et 
mandatorum Dei, quie quidem etiam est cor, et 
quies: eademque ad vacuitatem | imaginationuin 
perfecte redacta, mentis est custodia. 

4. Qui exciecatus est, non videt selis lumen : ita 
qui non ambulat temperanter, preliosos graliz 
supernis splendores nequit perspicere: neque ἃ 
malis et Deo odiosis operibus, sermonibus, et cogi- 
tationibus liberabitur. Et is tempore exitus, nulla 
libere evadendi ratione perpensa, tarlareorum prins 
cipum manus non effugiet. 

5. Attentio est continua cordis requies, ab om- 
nibus cogitationibus libera : qua solum Jesum 
Christum Dei Filium et Deum perpetuo ac sine 
intermissione spirat et implorat, stat cum eo virili- 
ter in acie adversus hostes, eique confitetur, nempe 
qui possit remittere peccata. Cum enim anima invo- 
cationibus assiduis cireumplectitur. Christum, qi 
solus secreto scrutatur corda, omnemque dat 
operam, ne ulli hominum not: sint dulcedines sue 
interiique conflietus, nullo pacto improbus ille 
clam nequitiam promovere poterit, et. operationes 
optimas delere. 

6. Temperantia est perseverans cogitationum 


constanlia : quando scilicet. sistuntur ipse pro 


i 


1:83 


quidve laciant furtim 


obrepentes cogitationes 
exitiales: quinam etiam. Sit forma, quie ἃ diemo- 
nibus insculpitur et imprimitur: ac per seipsam 
imaginationibus dissolvere nititur animum. llc 
enim diligenter exculta, si velimus, admodum scite 
nos docent belli intellectualis experientiam. 

7. Quando deserimur ἃ Deo, quando item. occur- 
runt tentationes ad. erudiendum apt», duplex ille 
metus atlentionis magistram continuationem parere 
solet in mente hominis : qui pravarum cogitationum 
operumque conatur obturare fontem. Unde et de- 
sertiones et insperat:e a. Deo tentationes ad. emen- 
dationem vile nostre. obveniunt nobis przcipue, 
qui recreationem hujus boni gustavimus, et tamen 
nsgligimus. Continuatio vero gignit habitum: habi- 
Qus autem, naturalem quamdam temperentie fre- 
quentiam : hiec tandem, pro qualitate rei, sensim 
producit contemplationem belli: quam excipit per- 
severans erga Jesum precatio, suavis tranquillitas 
animi imaginalionibus vacua, et stabilitas in Jesu 
fundata. 

8. Constans animus, qui Christum invocat adver- 
sus hostes, ad illumque perfugit, est velut fera 
quedam a canibus non paucis cireumdata, quie 
seipsam ex adverso collocat in. tuto. Cum. autem 
procul mente pre videat hostium invisibilium intel- 
lectuales insidias, quia. continenter adversum illos 
stat eum Jesu pacifico, permanet illzesus ab illis. 


9. Si priees, ac. tibi. datum est, ut assistas et ( 


specteris horarum matutinarum Lempore, conces. 
sum est utique, uL sis eliam spectator. Sin minus, 
vigila, el consequeris, 

10. Corpus maris consistit in aquarum multitu- 
dine: compages autem et firmamentum sobrietatis, 
abstinentize, et profundissim:e quietis anim:e, abys- 
«us item contemplationum tam *. quam arcanorum, 
exploratricis. etiam rectitudinis ae 
dilectionis, 651 summa temperantia et. deprecatio 
Jesu Christi carens cogitationibus : idque cum 
frequentibus suspiriis et continuo labore, citra 
tamen offensionem sui. 


humilitatis , 


11. Non omnis qui dicit mihi : Domine, Domine, 
intrabit in veqnum colorum, inquit: sed qui facit vo- 


HESYCHII PRESBYTERI 


1484 
ὁρᾷ xai ἀχούει, si μὲν LÉyouc:, 
6i ποιοῦσιν oi φόνιο!, χαὶ τίς ἐστιν d) ἐγγλυφεῖσα 

V παρὰ τῶν δαιμόνων, xo 
φανταστιχῶς χαταλῦσαι τὸν 
νοῦν. Ταῦτα γὰρ φιλοπονούμενα τὴν πεῖραν τοῦ 
πιστημόνως ἄγαν ἡμῖν, ξὰν θέλω- 


ς χαὶ αἱ ὑπὸ Θεοῦ 
καὶ τῶν πειρασμῶν 
ς ἐν τῷ 


Ξμονιχῷ τοῦ ἀνθρώπου πειρωμένου τὴν 


t£, χαὶ οἱ ἀδόχητο: ἀπὸ Θεοῦ πειρασμοὶ 
ὧν τοῦ βίου διόρθωσιν, χαὶ μάλιστα τοῖς 


ς- τὴν ἀνάπαυσιν τοῦ χαλοῦ τούτου χαὶ 


ποιότητα γεννᾷ, ἣν δέχεται: 
] ἀφάνταστος νοὺς γλυχεῖα 
hospla, καὶ ἡ χατάστασις ἐξ Ἰησοῦ συνεστῶσα. 


Tl. Ἱσταμένη xa ἐπιχαλουμένη ἡ διάνοια Χριστὸν 
χατὰ τῶν πολεμίων, xal χαταφεύγουσα ἐπ᾽ αὐτὸν, 
οἷον θήρ τις χυχλωθεὶς ὑπὸ κυνῶν πολλῶν, xat ἀν-- 
τιστήσας ἑαυτὸν ἐν ὀχυρώματι, πόῤῥωθεν δὲ νοητῶς 
τοὺς νοητοὺς λόχους τῶν ἀοράτων ἐχθρῷν προθλέ- 
πουσα, xdi διὰ τὸ συνεχῶς ἐντυγχάνειν τῷ εἰρηνο- 
ποιῷ Ἰησοῦ xa αὐτῶν, ἄτρωτος ἐξ αὐτῶν διαμένε!:. 

θ΄. Ei ἐπίστασα: xal ἐδόθη σοι εἰς τὰς πρωΐας 


παρξατάναι, xo) ἐποπτεύεσθαι, ἀλλὰ χαὶ ἐποπτεύειν, 
οἴδας ὃ λέγω " εἰ δὲ οὗ, νῆφε, xat λήψῃ. 


v. Συστήματα θαλασσῶν ὕδωρ πολύ " σύστημα δὲ 
χαὶ χραταίωμα νήψεως, χαὶ νηφαλιότητος, χαὶ φυ- 


yu; χατὰ βάθους ἡσυχίας, καὶ ἄδυσσος θεωριῶν 
xal ἑἕξα.. τε xal ἀποῤῥήτων, χαὶ ἐπιγνωμονιχῆς τα- 
πεινώσεως, χαὶ εὐθύτητος, χαὶ ἀγάπης, νῆψις ὄχρα 
xai Ἰησοῦ Χριστοῦ χωρὶς λογισμῶν εὐχὴ, xov 
τοῦτο στενῶς, καὶ πυχνῶς, xal διηνεχῶς, χαὶ mo- 
νητιχῶς, χαὶ μὴ περιχαχεῖν. 


ια΄. Οὐ πᾶς ὁ “λέγων μοι, Κύριε, Κύριε, εἰσειϊεύ- 
σεται, φησὶν, ἐν τῇ βασιλείᾳ, ἃ.1.1 ὁ ποιῶν τὸ 


luntatem Patris mei ?^. Voluntas autem patris ejus Ὁ θέϊημα τοῦ Πατρός μου. θέλημα δὲ τοῦ. Πατρὸς 


hiec est, nempe : Qui diligitis Dominum, odite 
mata "?. Aecedentibus ergo precibus erga Jesum 
Christum, prosequamur odio cogitationes malas, et 
ecce. voluntatem Dei fecimus. 

12. Omnium virtutum typus, exemplar. humani 
generis, ac numen invocandurma pro veleri lapsu, 
Pominus noster ac. Deus. incarnatus, ut picturam 
vivam proposuit nobis suam, quam in earne trans- 
egit, vitam, ommni virtutum genere splendentem. 
Prater illa vero bona qui nobis exhibuit, post 
baptismum susceptum rediens in desertum, cum 
*ejunaszet, pugnam intellectualem  ecpibt inire cum 


5 Matth. yi, 21. 9^ Psal, xcvt, 10. 


9 ἐστ: τοῦτο, τὸ, Οἱ ἀγαπῶντες τὸν Κύριον, 


αὖτ 
μισεῖτε πογηρά. Οὐχοῦν σὺν τῇ εὐχῇ Ἰησοῦ Χρι- 
στοῦ, μισήσωμεν xal πονηροὺς λογισμοὺς, zal ἰδοὺ 
πεποιήχαμεν τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. 

ιβ'. ᾿Αρετῆς πάσης ὑπογραμμὸς χαὶ ὑπόδειγμα 
γένους ἀνθρώπων, χαὶ ἀνάχλησις τοῦ παλαιοῦ πτώ- 
ματος, ὁ Δεσπότης ἡμῶν χαὶ Θεὸς σαρχωθεὶς, προ- 
ἔθηχεν ἡμῖν, ζωγραφήσας τὸν ἐν σαρχὶ αὐτοῦ παὺ- 
άρετον βίον. Σὺν πᾶσι δὲ τοῖς καλοῖς οἷς ἡμῖν ὑπ- 
τὸ βάπτισμα ἀνελθὼυ εἰς τὴν ἔρημον, 
μετὰ νηστείας ἄρχεται πάλης νοητῆς ποῦ διαθόλου, 


ἐδειξε, μετὰ 


^ 


, Qd E ; EE 
ὡς ἀνθρώπῳ Ψιλῷ αὐτῷ προσελθόντος, xat ὁιὰ τὸν 


1485 DE TEMPERANTIA ET 


ATUTE 


πρόπου τῆς νίχης ἐδίδαξε xai ἡμᾶς τοὺς ἀχρείους | 


δούλους ὁ 
ὅπως χρὴ τὴν πάλην ἐνεργεῖν, 


Δεσπότης πρὸς τὰ πνεύματα τῆς 1 Ea dt 
τουτέστιν ἐν tO meto 
pn xehsev 
xa Θεὺς, xaX Θεὸς τῶν θεῶν. 


cct καὶ νηστείᾳ, xal εὐχῇ κἀὶ νήψει, ὁ 
τῶν τοιούτων, 


vA dio ὍΣ" 1 
ψεως, χαθαρίζ 
UM 
wav ὀλίγον, 
λέξειν Wa ἀποιχίχῳ οὐχ ὀχνήσω" οὐ 


«639. τρόποι εἰσὶ $a ἐμξε τῆς νή- 


εἰν ἀπὸ ληγιόμῶν Ἑμπαθῶν τὸν νοῦν 
ἰδοὺ σδημάναι 60. αὐτοῦ ἀχομψεύ 
γὰῤ ἔχρινα 


πολέμου διηγήμασιν, ἐν τῷδε 


US 
ὥσπερ ἐν τοῖς τοῦ 


UIS 


τῷ λόγῳ χρύψαι τὴν ὠφέλειαν διὰ τῶν λέξεων, xo 
μάλιστα τοῖς ἁπλουστέροις. Y) δὲ, 
πρόσεχε οἷς ἀνα γινώσχεις. 

ἰδ΄. Ἐς 
πυχϑὰ ὀχοπεῖν, ἤγουν τὴν προσδολῆν, διὰ τὸ μὴ 
δύνασθαι τὸν Σατανᾶν χωῤὶς 


τέχνον Τιβόθεε, 


οὖν τρόπο: νηήψεώς, τὸ, τὴν φαντασίαν 


φαντασίας λογισμοὺς 
δημιουργεῖν, χὰὶ πὰράδειχνύειν τῷ νῷ πρὸς ἀπάτην 
ψευδῆ, 

t. Ἕτερος 0t, τὸ ἔχειν τὴν καρδίαν βαθέως διὰ 
παντὸς σιωπῶσαν xal ἡσυχάζουσαν ἀπὸ παντὸς λό- 
Ὑου, καὶ εὔχεσθαι. 

τξ΄. ἴλλλος, τὸ παρακαλεῖν τὸν Ἰησὸῦν εἷς βοή- 
Ὁξιὰν δυνεχῶς ἕν 


"Excpo; δὲ 


τὰ πεινῴσει. 
τρόπος, τὸ, μϑήην ἔχειν θανάτου 
τῇ Ψυχῇ. 

«η΄. Αὗται πᾶσαι αἱ ἐργάδίδι, ἀγαπητὲ, τὰς mo- 
νηρὰς ἐννοίας δίχην πυλωρῶν χωλύουσ!. Τὸ δὲ ὁρᾷν 
πρὸς οὐρανὸν xe γῆν, μηδὲ ἡγεῖσθαι ὅπως ἐνεργές 
ἔστι σὺν τοῖς ἄλλϑις, 


(us 
ἀδιάλειπτὸν EV 


coU διδόντος, ῥῆμα iv ἄλλῳ 
τόπῳ Ἐἐχτελέσξερον ἐχ[τε]θἡσόμαι. 

ιθ΄. Ἐὰν πρὸς ὀλίγον τῶν παθῶν τὰς αἰτίὰς Ex- 
χόφαντες, τὸϊς πνευματικοῖς ἐγ οχολ εν θεω- 
ἘΣ 
$i διατὶ 
πάλιν TA 
ἄλλο & 


ρήμασι, p3j ἐν αὐτοῖς 
ἔχοντες ἔργον, εὐχερῶς 
περιτρεπόμεθά, μηδὲν 
ἣ σχότωσιν παντελῶς 


τρίψωώμεν, αὐτὸ τοῦτο 
X τῆς δαῤχὸς πάδὴ 
y χαῤπωδάμενοι, 


1 


ποῦ νοῦ, χαὶ ἐπὶ τὰ ὑλίχχ 


x'. Δεῖ τὸν ἀγωνιζόμενον ἔνδον xatà aM 


i 
χρόνου ἔχειν τὰ τέσσαρα ταῦτα, τἀπείνωδσιν, προσ 


f 
χὴν τε &* pa, Fe χαὶ προπευχῆν" τἀπείνιυ- 
οἷν μὲν, ὅτι πρὸς ἀντιθέτους 
Χριστοῦ 
βοήθειαν ἐν χειρὶ χαρδίας ἔχῃ, διὰ τὸ τὸν Κύριον 
ἵνα ἀξὶ τὴν 
ἑαυτοῦ καρδίαν. ποιῇ μηδένα λογισμὸν Eystv, xàv 
ὅθεν ἀγαθὺς φαΐνηται " ἀντίῤῥησιν 65, ἵνὰ ὁπηνίχα 
ὀξέως γνοὺς τὸν ἐλθόντα, εὐθὺς με 


ὑπέεῤηφάνους δαίμονὰς 
παπεινώσει ἐστὶν αὕτη dj πάλη, ἵνά τὴν 


ὑπερηφάνους μισεῖν" προσοχὴν δὲ, 


v ὀργῆς ἄντιλο- 
γισθείη τῷ πονηρῷ. Καὶ ἀποχριθήσομαι, φησὶ, τοῖς 
ὀνειδιζουο μοι κακά" Οὐχὶ τῷ Θεῷ ὑποτάγὴήσε- 
τῶι ἡ ψυχή μοὺς εὐχὴν δὲ, ἵνα μέτα τὴν ἀντίῤῥης 


σιν, εὐθὺς ἐχ βαθέων xxpbtac χράνγάσῃ πρὸς Χρι- 


στὸν στεναγμῷ 
ζόμενος βλέψετ 
προὐχυνητῷ ó 


ἀλαλήτῳ" xol τότε αὐτὸς ὁ ἀγῶνι: 
&t τὸν ἐχθρὸν λυόμενον τῷ ἁγίῳ Καὶ 


γόματι 


toU Ἰήδοῦ, ὡς χοῦν ὑπὸ ἀνέ- 


po9, ἣ ὡς χαπνὸν ἐχλεΐκοντά μετὰ τῆς φαντασίας 
αὐτοῦ. 


9! Psal, cxvitr, 13. 9? Psal. ται, 1. 


n 


- CENTURIA I. 


diabolo, illum, ut purum homirem agare diente 


1496 
. Et 
ea vincendi ratione etiam nos inutiles servos docuit 
Dominus, quo pacto confligendum sit cum. spiriti- 
bus nequiti, hoc est, in humilitate, jejunio, 
et temperantia: qui tamen, ut 
deorum Peus, talibus non habebat opus. 


pre- 


cibus, Deus, 


ac 
15. Quot autem, mea sententia, sint 1inodi mentis 
expurgand:e — paulatim — cogitationibus affectuum 
plenis, ut perveniatur ad temperantiam, jam indi- 
care tibi non dubitabo, sermone haudquaquam 
ornato aut vario. Non enim, ut in historia. bellica, 
statui hae oratione süb verborum lenociniis utilita- 
tem occultare, et maxime simplicioribus. Tu vero, 
fili Theodule, attende animum his quie legis. 

14. Unus ergo modus temperanti:e comparand:e 
est, ul. imaginationem crebro perpendamus, obje- 
clionem videlicet : eo quod absque imaginatione 
Salanas nequeat moliri cogitationes, aut. fallendi 
gralia, menti proponere mendacia. 

15. Alter vero, ut in profundo per omnia silen- 
lio, el quiete omni sermone vacua, 
habeamus animum, ac precemur. 

16. Alius, ut cum humilitate Jesum in. auxilium 
ccntinenter invocemas, 

17. Quartus autem modus est, ut 
in anime habeamus mortis memoriam. 

18. Univers operationes ejusmodi, charissime, 
more janitorum arcere solent pravas conceptiones. 
Quanti: vero sit momenti, eclum intueri, et. nihili 
facere terram, una cum reliquis, Deo donante 
facultatem dicendi, alio loco plenius exporam. 

19. Si amputatis ad modicum tempaus affectionum 
causas, studere incipiamus spiritalibus observatio- 
nibus, ct in eis non immoremur, eamdem na vantes 
operam; facile denuo revolvemur ad carnis afíc- 


"demersum 


continuam 


. etus, nullum inde fructum alium referentes, quam 


obtenebrationem 
conversionem. 


omnimodam mentis, et ad res 


sensiles 

90. Eum qui sustinet interiora certamina, eodem 
momento temporis, hisce quatuor preditum esse 
cónvenit, iumilitate, altentione summa, relucta- 
tione, et precatione, Humilitate quidem, quoniam 
conflictüs ille est adversus superbos d:monas, 
humilitatis adversarios: quo Christi auxilium in 
manu cordis habeat: cum Dominus oderit superbos. 
Attentione vero, ul suum ipsius animum cogita- 
tionibus, etiam velut bonitatis speciem pr» se 
ferentibus, immunem semper reddat. Reluctatione 
autem, ut cum accedentem diligenti mentis acu- 
mine noverit, mox excandescens contradicat illi 
nequam. Et respondebo, inquit, exprobrantibus 
mihi mala *! : Nonne Deo subjecta erit, anima 
mca? Precatione autem, ul posteaquam restite- 
rii, confestim ex 
Uhristum gemitu indicibili. 


voederetur 

ÜTumque is, qui mo: 
cermabat, videbit hostem cum illusionibüus suis, per 
nomen Jesu sanctum et adorandum, velut. pulve- 
rem a vento, aut fumi evanescentis instar, dissolvi. 


intimo. corde 


lo 
la 


[8 

21. Qui 
purgata, caret armis ad bellum aptis. Precationem 
dico, semper vigentem in penetralibus animo: ut 
per invocationem Jesu Christi et intestinum bellum 
kp me et hostis exuratur. 

22. Debes equidem tu subtili et intenso mentis 
intuitu perspicere, utintelligas ingredientes cogita- 
tiones. Ubi vero noris, statim. resistendo. conteras 
caputserpentis: unaque suspirans, Christum incla- 
mato. Et ita experiere divinam et invisibilem 
defensionem. Ac tum liquido perspieua. fiet. cordis 
rectitudo. 

95. Quemadmodum is qui speculum tenet in 
manu, si forte consistens in medio multorum, 
delixis oeulis intueatur. in speculo, videt quidem 
quali sit ipse facie, videt etiam aliorum. vultum in 
idem speculum incumbentium: ita qui totus in. cor 
suum incumbit, et suum ipsius statum in eo con- 
spicit, eL nigram spiritalium ZEthiopum | intuetur 
faciem. 

24. Citerum mens per seipsam solam non potest 
superare illusionem demonum: ne sibi de eo 
nimium fidat. Nam eum sint. versuti, etiam vinci 
sinulant, dum aliunde per inanem gloriam supplan- 
int. Quando vero Jesus invocatur, ne ad horam 
quidem subsistere, aut fallere te possunt. 

25. Observa, ne qua ducaris opinione, more 
populi lsraelitici : et ita tradaris hostibus intelle- 
ctualibus, Hle enim beneficio Dei omnium auctoris 
liberatus. ab. 7Egypto, ad opem sibi ferendam 
excogitavit idolum eonflatile. 

26. Iiolum eonflatile intelliges, mentem nostram 
infirmam: qui quandiu quidem implorat Jesum 
Christum adversus nequitie spiritus, facile profligat 
inimici eoplas militares arte 
Sin prorsus in seipsa fiduciam 
imprudenter collocet, vclut avis quie dicitur ὀξύπ- 
*:poz, delurbabitur. Ian Deo, inquit, 
et refloruit. caro aca ὅς Et, 
Dominum, consurget mihi, aut stabit 
mecum adversus innumeras cogitationes malignas **? 
Qui vero sibi ipsi, et ron Deo, fidit, casu ruet 
£ravissimo. 


eos: et invisibiles 


subtili repulsat. 


speravit. cor 
ineum, et adjutus sum : 
Quis, preter 


27. 15. est typus et ordo tranquillitatis animi. Si 
certare statuisti, imitandum tibi propone exiguum 
animaleulum, araneam : sin minus, tranquilluin, ut 
decet, nondum geris animum. Illa quidem minutas 
venatur muscas. Quod si tu, illius exemplo, labore 
quietem anim comparare volueris, irremisse pue- 
ros interficies Dabylonicos. Quo genere c:edis di- 
ceris per Davidem beatus a Spiritu sancto. 

28. Quemadmodum fieri nequit, ut in firma- 
iiento situm inter aswa conspiciatur mare Rubrum, 
et homo super terram ambulans non respiret hunc 
aerem : Sic absque frequenti Jesu invocatione, cor 
"nostrum purgare non possumus alffeetionum  stu- 

*5 Psal. 


xxvi 7. '""Psaloxcrtr 


HESYCHII PRESBYTERI 


non est fretus precatione cogitationibus Δ 


1488 


zo'. Ὃ μὴ ἔχων εὐχὴν χαθαρὰν λογισμῶν, ὅπλον 
οὐχ ἔχει εἰς πόλεμον" εὐχὴν δὲ λέγω ἀεννάως ivep- 


γου μένην ἐν ἀδύτοις τῆς 
Χριστ 
χαὶ φλέγηται πολέμιος. 


Ψυχῆς, ἵνα τῇ τοῦ Ἰησοῦ 


Ὁ ἐπιχλήσε! ὁ χρυφίως πόλεμος μαστιγῆται, 
χβ'. Εὖ μὲν ὀφείλεις ὀξεῖ xai συντόνῳ νοῦ βλέμ.- 
ματι βλέπειν, ἃ 
δὲ, τῆι αὐτὰ 0v 


ν τοὺς εἰσερχομένους - γνοὺς 


ὁ Pis t$ θλᾷν τὴν τοῦ Bgetis 


c zo Fe ndis s (ime ἀοράτου 
ἀντιλήψεως * χαὶ τότε ὁρᾷς τηλαυγῶς εὐθύτητα 


“Ὥσπερ ὁ χρατῶν ἔσοπτρον ἐν χειρὶ, 
εἰ τύχοι: πολλῶν f 


μέσον δὲ 
, βλέ- 


πρόσωπον ὁποῖον, βλέπει δὲ χαὶ 


στάμενος ἀτενίζων τῷ ἐσόπτρῳ 
mit μὲν τὸ ἴδιον 
τῶν ἄλλων τῶν ἐγχυπτόντων ἐν τῷ ἐνὶ ἐσόπτρῳ " 
οὕτως ὁ δι᾽ ὄλου ἐγχύπτων εἰς τὴν χαρδίαν αὐτοῦ, 
μὲν τὴν ἑαυτοῦ χατάστασιν ἐν αὐτῇ, βλέπει 


βλέπε: 
ὃς χαὶ τὰ μέλανα πρόσωπα τῶν νοητῶν Αἰθιόπων. 


ὃς αὶ 


xb. CAMS 


δαιμονίαν δι" 


οὗ δύναται ὁ νοῦς νιχῆσαι φαντασίαν 


ἑαυτοῦ μόνου, μήποτε τούτου θαῤ- 
πανοῦργοι γὰρ ὄντες χαὶ ἡττᾶσθαι ὑποχρέ- 
fag ὑποσχελίζοντες " τῇ 


xai δολιεύσασθαί σε 


ῥείτω" 
νονται, ἄλλοθεν διὰ χενοδοξ 


δὲ Ἰησοῦ ἐπιχλήσει στῆναι, 
οὐδὲ χὰν πρὸς ὥραν ὑπομένωσιν. 


Ὅρα, μὴ οἱηθῇῆς χατὰ τὸν πάλαι Ἰσραὴλ, 
νοητοῖς ἐχθροῖς " 


Αἰγύπτου 


xs'. 
ἢ παραδοθήσῃ xal αὐτὸς τοῖς 


τα 
ἐχεῖνος γὰρ παρὰ τοῦ τῶν ὅλων Θεοῦ, 


ἀπαλλαγεὶς, βοηθὸν ἑαυτοῦ ἐπενόησεν εἴδωλον χω- 


νευτόν, 

xc'. Εἴδωλον δὲ νοήσεις χωνευτὸν, τὸν ἀσθενῆ 
ἡμῶν νοῦν, ὅς γε,ἕως μὲν Ἰησοῦν Χριστὸν παραχα- 
πονηρίας πνευμάτων, 


ἐπιστήμης ἐντέχνου τρο- 


λεῖς χατὰ τῶν τῆς εὐχόλως 
αὐτὰ χαταδιώχει" xal μετ᾽ 
ποῦται τὰς ἀοράτους πολεμίας τοῦ ᾿Εχθροῦ δυνάμεις. 
Ἐπὰν δὲ αὐτὸς εἰς ἑαυτὸν ἀφρόνως θαῤῥήσειεν ὅλος, 
ὡς ὁ λεγόμενος ὀξύπτερος, ταράσσεται. "Exi 
Θεῷ, φησὶν, ἤϊπισεν ἡ καρδία μου, καὶ ἐδοηθὴ - 
θην, xal ἀγέθαλεν ἡ σάρξ μου. KoY, Τίς πάρεξ 
τοῦ Κυρίου ἀναστήσεταί με, καὶ συμπαρατάξε- 
cal με ἐπὶ πογηρευομέγνοις zoAAo(c 1ογισμοῖς, 
Ὁ δὲ εἰς ἑαυτὸν θαῤῥῶν χαὶ οὐχ εἰς Θεὸν, πεσεῖτα’ 
πτῶμα ἑξαισιώτατον. 

χζ', Καρδιακῆς ἡσυχίας οὗτος τύπ 
εἰ βούλει ἀθλεῖν, τὸ μικρὸν ζωὔΐφιον, ἡ ἀράχνη ἔστω 
σοι τοῦτο ὑπόδειγμα" εἰ δὲ μὴ, does; ὡς δεῖ ἡσύχα- 
σας νῷ. Κἀχείνη μὲν μυίας μιχρὰς θηρεύει " σὺ δὲ 
εἰ οὕτω χαὶ ὡς αὐτὴ ἐν ψυχῇ πονῶν ἡσυχάζεις,, οὐ 
παύσει χτείνων ἀεὶ νήπια Βαθυλώνια,, xa0' ὃν φό- 
νον μαχαρίζῃ ὑπὸ τοῦ Πνεύματος τοῦ ἁγίον, διὰ 
Δαρθίδ. 

χη. Ὡς οὐ δυνατὸν τὴν Ἐρυθρὰν θάλασσαν ἐν 
τῷ στερεώματι ὀφθῆναι μέσον ἀστέρων" χαὶ ὡς οὐκ 


o; χαὶ τάξις" 


ἔνι ἄνθρωπον ἐν γῇ περιπατοῦντα μὴ τὸν ἁέρα τοῦ- 
τὸν ἀναπνέειν" οὕτως ἀδύνατον χαθαρίσαι τὴν ἡμῶν 
χαρδίαν ἐξ ἐμπαθῶν νοημάτων, xol ἀποδιῶξαι von- 


pns θανάτου, zoX ἀπὸ μέμψεως, xaX ἀντιῤῥή, 

χοὶ ἐπιχλήσεως Ἰησοῦ Χριστοῦ τὰς διατριθὰς πάν- 
τοῦς ποιεῖς ἐν τῇ σῇ χαρδίᾳ " χαὶ τὴν στενὴν μὲν, 
ἀλλὰ Xeon x0) τερπνὴν ὁδὸν τῆς διανοίας xa" 


i 
ὅπλων ὀδεύεις νηφόντως, 


τούτων τῶν 
εωρίας ἁγίας ἁγίων ἐλεύσῃ, καὶ φωτισθήσῃ μυ- 
στήριο. βαθέα παρὰ Χριστοῦ. Παρ᾽ ᾧ οἱ θησαυροὶ 
'Ev 
κατοικεῖ πῶν τὸ πιιήρωμα τῆς θεύτητος σωμιι- 
τικῶς " αἰσθηθήσῃ γὰρ πρὸς 


τῆς σοφίας καὶ τῆς γνώσεως ἀπόκρυφοι" ᾧ 


ΡΝ 


ὅτι 
ἅγιον ἐφήλατο τῇ σῇ Ψυχῇ, παρ᾽ οὗ νοῦς ἀνθρώπων 


διεδουχεῖται ὁρᾷν ἀναχεχαλυμμένῳ προσώπῳ. Οὐδεὶς, 


Ἰησοῦ * EU 


φησὶ, «ι1έγει KUpior Ιησοῦν, εἰ μὴ ἐν Πνεύ- 
{“(ατι ἁγίῳ, δηλχδὴ βεδαιῶν μυστιχῶς τὸ ζητού- 
ἱλενον. 


X. Πλὴν xaX τοῦτο οὖν ἱστέον, τοὺς φιλομαθεῖς, 
ὅτιπερ οἱ φθονεροὶ δαίμονές τε πολλά 
πτουσι χαὶ συστέλλουτιν 


xig xoi χρύ- 
ἐξ ἡμῶν τὸν νοητὸν x 


μον, βασχαίνοντες Tjpiv οἱ δεινοὶ τῆς Ex τοῦ πο) 
ὠφελείας τε χαὶ γνώσεως, χαὶ πρὸς Θεὸν ἀναδά- 
6:02, xal ἵν᾽ ἀμεριμνησάντων ἡμῶν ἐξαίφνης τὸν 
νοῦν αὖθις ἁρπάσωσ!:, xoY 


ἀπῥοσεχεῖς τινυς 


διανοίᾳ πάλιν ἀπεργάσωνται (σχοπὸς γὰρ αὐτοῖς 
: Dh SRM 
ἄληχτος xo ἀγὼν φροντ' ζεται μηδ᾽ ὅλως ἐᾷν ἡμᾶς 
τὴν χαρδίαν ἡμῶν προσεχῶς ἄγειν), εἰδότες τὸν auv- 
αὐόμιενον πλοῦτον τῇ ψυχῇ, ἐκ 


PAXAC 


τῆς χαθ᾽ ἡμέραν 


προσοχῆς. ἡμεῖς Ye τότε μετὰ τῆς μνήμης 
τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐχτεινόυμεθα εἰς 
πυευματικὰς θεωρίας, χαὶ ὁ πόλεμος πάλιν εἰς τὸν 


νοῦν ἐπανέρχεται, μόνον μετὰ βουλῆς, ἵνα οὕτως 
εἴπω, αὐτοῦ τοῦ Κυρίου, xol à 


πολλῆς πάντα 


ινώσεως 


ποιῶμεν. 


λα΄. Δεῖ γὰρ ἡμᾶς £v χοινῷ βίῳ διατρίδοντας μεθ᾽ 
ἑκουσίου προαιρέσεως, xai προθύμῳ χαρδίᾳ πᾶ" 
ξχχόπτε τοῦ Θεοῦ 
εὐώνιοι xa αὐτοὶ ἡμεῖς πως γινώ- 


μεθα χαὶ ἀθέλητοι " 


βέλημα ἡμῶν 6 ιν, τῷ προξστῶτι 
συγγινομένου * 
ὧδε τέχνην τούτοις ἔχειν προσ- 
dust, ἵνα μὴ τῷ χόλῳ ταρασσώμεθα, xai τὸ θυμι:- 
χὺν ἡμῶν παραλόγως χαὶ παρὰ φύσιν χινῶμεν, χαὶ 
ἀπαῤῥησίαστοι τολοιπὸν εἰς τὸν ἀόρατον πόλεμον 
οιἰσχώμεθα. Εἴωθε γὰρ τὸ θέλημα ἡμῶν μὴ xo- 


E 
2d 


πτόμενον παρ᾽ ἡμῶν αὐὑτοεχουσίως, ὀργίζεσθαι 
πρὸ ἀχουσίως ἡμῶν χόπτειν αὐτὸ ἐπιχε!- 
ροῦντας. Καὶ Ex τούτγυ οὖν ὁ θυμὸς καχῶς 
χινηθεὶς, ἀπόλλυσι τὴν γνῶσιν τῆς πάλης. ἣν μόγις 
pss χαμάτου πολλοῦ χτήσασθαι ἐδυνήθη. Φυηχρτιχὺς 
πρὺς λογι- 
χαὶ ἀπολλύει 
αὖ πάλιν χατὰ ἀνθρώπων, φθείρει χαὶ 


$ τοὺς 
ὑλ 2x τῶν 


γὰρ ὃ θυμὸς v. Ei μὲν οὖν 7 


χινηθείη δαιμονιώδε!:ς, φθεΐς 


cy obs 
αὐτούς. Εἰ δ᾽ 
: 


οὕτως τοὺς ἀνθρωπίνους λογισμοὺς ἐν ἡμῖν. Πλὴν ὁ 


θυμὸς ὁρῶ ὅτι φθαρτιχὸς τυγχόνεί λον Suv παντοίων, 


εἴτε πονηρῶν, εἴτε τύχῃ χαὶ δεξιῶν. "Ὅπλον γὰρ παρ: 


Θεοῦ χαὶ τόξον κατὰ δαιμόνων ἡμῖν παρασχεθεὶς, à 
v Ly ds D 3 


ΙΕ ἴΟ55...1, ὅν. δ 1D1d, 9... 9^ I ΧΙ Sv 


TEMPERANTIA ET VIRTUTE 


συχνῆς ἐπιχλήσεως A diosis conceptibus, nec ab 60. intellectuales. hiostes 


I 


b 


— CENTURIA T 1406 


profili 


re. 


29. $i cum humilitate, prudentia, mortisque mc- 


moria, conquestione, contradictione, imploratione 
Jesu Cliristi, continenter exercitia peragas in corde 
Quo, et per angustam quidem, sed animie jucundain 
atque delectabilem viam, his quotidie arniis instru- 


ctus, caste incedas, ad sanc 


sanctorum conteni- 
plationes pervenies : ct profunda mysteria tibi ma- 
nifestabuntur a Christo. In quo sunt omnes thesauri 
sapientie et scientia absconditi 5 ; In quo inhabitat 
omnis plenitudo divinitatis corporaliter *5. 
cnim ab Jesu Christo insilire in animam tuam Spi- 
ritum sanctum, per quem illustratur. mens honi- 
num, ut revelata facie possit intueri, Nemo, inquit, 
dicit, Dominus Jesus, nisi in Spiritu. sancto ', con- 


Senties 


firmante scilicet mystice eum qui quaerit. 

50, Istud. porro. scire debent, qui discendi des 
derio tenentur, siepenumero dimones invidos ce- 
lare nos, et subtrahere a nobis spiritale belium : 
illi 
fructum , 


nobis invident nascentem ex eo 
cognitionem οἱ 
mox repente mien- 


dum iufesti 
bello 
Deum : ut ncgligentibus nobis, 
tem eripiant, et i 


ascensionem ad 


navo animo quosdam denuo effi- 
ciant (perpetaa enim illorum intentio el labor in eo 
consistit, ut non sinant nos cor nostrum observare) 
non ignari quant:e proveniant opes anime, ex. quo- 
idiana observatione. Nos vero tune memores Do- 
Christi, 
centemplationes, denuoque bellum insurgit in ani- 
mum : modo cum consilio, ut ita dicam, Domini 
cet. humilitate modica  peragamus 


mini nostri Jesu erigimur ad spiritales 


ipsius , non 


omnia. 


51. Nos qui degimus in ecnobio, spontaneo pro- 
posito et alacri. animo debemus ampulare omueri 
voluntatem nostram, cum Deus adsit. praelato. Ab- 
jecti etiam nos ipsi quodam modo efficiamur, ct vo- 
luntate carentes. Et hane artem callere. conveiit 
illis, ne bili perturbemur, et nostram. irasceudi. fa- 
cultatem przeter naturam et rationem moveantus, et 
ad committendum spiritale bellum in posterum, 
reperiamur timidi. Voluntas enim nostra a nobis 
ultro non abscissa, exeandescere solet in. eos, qui 
vi illam a nobis amputare nituntur. Unde ira per- 
mota male oblatrans, adimit belli notitiam, quam 
vix multo eum labore ecnsequi potuit. Ira siquidem 
naturx facultatem habet interimendi ; in cogita- 
tiones quidem diabolicas emota, perimit et. dissolvit 
cas :sin contra. homines, itidem cogitationes hu- 
manas in nobis delet. Itaque, 
cunque 


ul video, ira quas- 


e corrumpit cogltotiones, seu sinistràs, sett, 


si tà contingal, dexleras. Arma enim et tela nobis 


adversus diomones a. Deo donata, nisi teneantur in 


utrisque, licet varium habeant eifectum, pernicio: 


181 
Suit. 
cem, etiam oves interficere 


Novi enim canem, 


32. Perinde fugienda est securitas, ut aspidis 
vanenum : et plereque conxersationes vitunde, 
tanquam serpentes et viperarum fetus : eum. hiec 
eam vim habeant, ut quamprimum indicant in pro- 
fundam interni. belli oblivionem, et abdueant. ani- 
mam a sublimi Letitia, quam, concipiL ex, puritate 
cordis. Quandoquidem. animadyersionj non. aliter 
adversatur exsecranda. oblivio, quam, aqua. igni : 
qua. hostis in singulas horas valle nittur. Quoniam 
ex oblivione dilapimur in negligentiam : a negligeu- 
Ha,in contemptum et socordiam, ae desideria ab- 
surba : et ita. denuo. convertimur ad, ea qua reli- 
quimus a tergo, velut canis ad proprium vomitum. 
Quare fugiamus. securitatem, ut. lethale venenum. 
Exitiale autem. detriicentum. oblivionis, et. quie ex 
e3 nascuntur, sanat perdiligens «custodia mentis, 
et invocatio Domini nostri Jesu. Cliristi admodum. 
assidua: quia sine eo nihil possumus facere. 

55. Non solemus, ncc possumus conciliari ser- 
penti, ct eum in sinn gestare : 
blanditiis prosequi, delinire 


neque corpus variis 
,cLi redamare, non ad- 
roinistratis iis qu:e necessaria sunt et. utilia, ae vir- 
tuis iidem celestis curam agere, Nam ille. vul- 
nerare solet. foventem : 
voluptatibus. inquinare 


hoc autem, inservientem 
Idcirco, pro modo delicti, 
flagellis. et pugnis. czedatur. acerrime, velut servus 
fugitivus, musto plenus, in dorso flagellis obnoxio : 
xe dominum tractet ut. cauponem : ne corruptibile 
lutum et ancilla obseura ignoret dominam, 
rüptionis exspertem. Ad usque 
earni tug. Sapientia enim carnis, inquit, inimica 
est Deo 9. Legi enim Dei non est subjecta. Et : Caro 
concupiscit adversus spiritum *9. Qui autem in carne 


et cor- 


decessum, ne fidas 


sunt, Dco. placere non. possunt τς Nos vero non 
sumus in carne, sed in spiritu. 
54. Prudentie quidem offieium | est, irascendi 


vim jugiter torquere ad conflietum interioris pugnae, 
et ad sui eonquestionem. Sapiente vero, movere 
ration;lem facultatem ad exactam temperantiam et 
continuam, neenon ad contemplationem spirita- 
lem. Justiti: autem est, cupiditatem ad virtutem 
et Deum dirigere : Fortitudinis vero, quinque sen- 
sus moderari et continere : ne per ipsos macule- 
tur interior homo noster, quod est cor 
terior, quod est corpus. 

95. [n Israele est magnificentia ejus "* 
videte, quoad fieri potest, decorem gloria ipsius 
Dei, Et viris ejus in nubibus : hoe est, 
splendentibus, intente intuentibus in auroram ma- 


:Daneve ex- 
:dn animo 
in amicis 


tutinam, hoc est, in eum qui sedet in. dextera Pa- 
tris, in. illos, splendores emittens, veluti sol suis 
radiis penetrans nubes mundas, quod amabile est, 
o. tendit. 

36. Cum «uis peecat, inquit. Seriptura. divina, 


$* Rom, vur, 7. ** Galat. v, 17. 


7^ Rom. vur, 8. 


HESYCHII PRESBYTERI 


alioqui in lupos auda- A μὴ ἐπέχεται ἐν ἂμ" 


C 


D 


S 


B 
56, ὁλέσκων ἐστί" 


στα, 


^8. Ούὐτωῳς ἐχρῆν φεύγειν. τὴν. παῤῥτσίαν, ὡς ἰὼν 


χτρέπεσθαι τὰς πολλὰς συντυχίας, ὡς 


γεννήματα ἐχιδνῶν, δυνάμενα ταῦτα σφο- 


ἐς χῆθην τάχιον τοῦ ἔνδον πολέμου χατασττ,- 


σαι τελείαν, καὶ χαταγαὺ ἀπὸ τῆς 


σ ἦν πὴν Ψυχὴν 
ὑψηλῆς χαρᾶς, τῆς, ἀπὸ τῆς χαθαρότητος τῇς xao- 
δίας, Ἂν αι. ἣ ατὸς λήθη τῇ 

xaX πολέμιος αὐτῇ καθ᾿ ὥραν χρυταιῶς 
πὸ γὰρ λήθης εἰς ἂμ 
lag εἰς χαταφρόνησιν χαὺ ῥᾳθυμίαν xot 


προσοχῇ ὡς 
irs 


ποσὶ ὕδωρ") 


ιᾶν χαταντῶμεν, 


υγχάνξ:" 
δ᾽ à 
ἐπεθυμίας ἀτόπους - χαὶ 


οὕτω πάλιν. ἐπιστρέφομεν 


τὰ ὀπίτω,, ὃν. τρόπον χύων ἐπὶ τὸν 


Φύγωμεν τοίνυν. τὴν παῤῥησίαν, ὡς. ἰὸν θανάκου " 


χαχὸν πῆμα τῆς λήθης χαὶ τὰ ἐξ αὐτῆς, ἰᾶται 
πάνυ ἐπί- 


χωρὶς γὰρ 


ἀχριθὴς λίαν vohg φυλαχὴ,, xol συνεχὴς 


χλησις τοῦ Κύριου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ: 


αὐτοῦ οὐ δυνάμεθα ποιεῖν οὐδέν, 


αι, οὔτε 


. Οὐχ ἑνὰ 


m 


δέχετ 
pONEIE xa εἰς χάλπον. Paarácat.- 
παντοίως χολαχεύεινιχαὺν θεραπεύ 


μὴν Ouya PUE ὄφει συμ- 


τὸ σῶμα 


εἰν xai ἀγαπᾷν £z- 


τὸς τῶν χρειωδῶν τε χαὶ ἀναγχαίων, χαὶ 
τῆς ἀρετῆς οὐρανίου. Πέφυχε γὰρ, ὁ μὲν, τυτρώσκειυ 


τὸν θάλποντα, τὸ δὲ. μολύνειν ἐν ἡδοναῖς τὸν θερα- 


πεύοντα " ἐν. οἷς πταίει, 


μάστιξιν. αἰχιζέσθω, πὺξ 
ἀφειδῶς ὡς δοῦλος 


δραπέτης γλεύχους μεμεστωμέ- 
yos νώτῳ μαστιγίας " τὸν χύριον μὴ χαπηλοτριθείτω, 
μὴ ἀγνοείτω, τὴν χυρίαν χαὶ ἄφθαρτον, ἢ φθαρτὴ 
πυλὰς, xai δούλη χαὶ. νυχτερινῆ. Ἕως ἐξόδηυ μὴ 
θαῤῥήσῃς σου τῇ σαρχί" Τὸ θέλημα, φησὶ, τῆς σαρκὸς 
ἔχθρα εἰς Θεόν" τῷ γὰρ νόμῳ τοῦ Θεοῦ οὐχ ὑπο- 


τάσσεται. Καὶ, Ἢ σὰρξ ἐπιθυμεῖ κατὰ τοῦ πγεύ- 


pazog^ Οἱ δὲ ἐν σαρκὶ ὄντες, Θεῷ ἀρέσαι οὐ 
δύνανται. 'Huctg 0: οὐχ ἐσμὲν ἐν σαρχὶ, ἀλλὰ 
ὃ ΐ px, 


πνεύματι. 
10". ἫΝ μὲν φρονήσεως ἔργον, τὸ ἀεὶ χινεῖν. τὰ 
θυνεχ 


τ 
αὐτομεμ. io : 


z 
E 

Ie 
jm 
m 


συυπλοχὴν τῆς ἔνδον μάχης, xal πρὸς 
τῆς σοφίας δὲ, χινεῖν τὸ λογιστιχὸν 


Ron νῆψιν ἀχριθὴ xaX ἐνδελεχῇ, xai θεωρίαν. πνευ- 
ματιχὴν" T δὲ διχαιοσύνης, τὸ ἰθύνειν τὸ ἐπιθυμὴ- 
τιχὸν ν πρός vs ἀρετὴν xal Θεόν: τῆς δὲ ἀνδρείας, 


αἰσθήσεις χυδερνᾷᾶν xal διαχατέχειν, tva 
ἡμῶν ἄνθρωπος, ἃ: 


αὐτῶν μολύνηται ὁ ἐντὸς 


ἐστὶν ἢ χαρδία * xai ὁ ἐχτὸς, ὃς ἐστι τὸ σῶμα. 


"«Ἰοπρέπεια x ur 


2s. Ἐπὶ τὸν Ἰσραὴ.1 ἡ sus; 
ἐπὶ νοῦν ὁρῶντα τὸ x&LAog ὡς δυνατὸν, τῆς δόξη 
αὐτοῦ τοῦ Oo 
ἐν ψυχαῖς φεγγοειδέσιν ἀτενιζούσαις εἰς τὰς πρωΐας, 
τὸν ἐν δεξιᾷ τῇ πατριχῇ ἐφεζόμενον, φεγγοθολοῦντα 
αὐταῖς ὡς: ἥλιος νεφέλαις χαθαραΐς ἀχτινοθολῶν 


9. Καὶ ἡ δύναμις αὐτοῦ ἐν ταῖς bue 
: 


ἐράτμιον ἃποῦξι 


λς΄. ᾿Δμαρτάνων c 


Psal. 


LXVI, 


1493 


DE TEMPERANTIA ET VIATUTE. — CENTURIA I. 


H4 


λέσει ἀγαθωσύνην μεγάλην, vo ἁμαρτάνων νοῦς A perdet bona multa, et mens (quie peccat, escas et 


ἐξόλ)υσι τὰ ἐν τῷ προγεγραμμένῳ 
αἱ βρωτὰ ἁμθροσίας. 


χεφαλαίῳ ποτὰ 


AS. Οὐκ ἐσμὲν Σαμψὼν δυνατώτεροι, 


"pot, 


οὐ fespio- τοῦ χορυφαίου μᾶλλον Θεὸν ἀγαπῶν- 


οὗ Σολομῶν - 


t0; σοφῷ 00 Δαθὶδ τοῦ θείου γνωστιχώτερσ', 


τες μὴ ἑαυτοῖς τοίνυν θαῤῥήσωμεν qnoi γὰρ ἢ 
Γραφή" Ὁ εἰς αὑτὸν θαῤῥῶν, πεσεῖται πτῶμα ἐξαί- 

? Y , D Ξ 
σιον. 


λη΄. Μάθωμεν ἀπὸ Χριστοῦ ταπεινοφροσύνην, 
xai £x A2610 ταπείνωσιν, χαὶ ix Πέτρου δαχρύειν 
ἐπὶ τοῖς συμθαίνουτιν, ἀλλὰ μὴ ἀπογινώσχειν, κατὰ 
Σαμψὼν, xa* Ἰούδαν, καὶ Σολομῶντα τὸν λίαν συφώ- 
τάτον. 


λθ΄, Ὃ γὰρ διάδολος ὠρυόμενος ὡς λέων περιπα- 
τῶν ζητεῖ τίνα χαταπίει σὺν ταῖς αὑτοῦ δυνάμεσι. 


Μήτε οὖν fj χαρδιαχὴ δι᾽ ὅλου προσοχὴ, χαὶ νῆψις, 
χαὶ ἀντίῤῥησις, χαὶ εὐχὴ πρὸς Χριστὸν Ἰησοῦν 


τὸν 8s m ἡμῶν, ἀρ 3 


abc; iu S ὁ Kibu- γινώσχει 
τὴς τῶν δαιμόνων πανουργίας, 


δόλου z. 


Ozhc 


εἰς Χριστὸν, xaX 
ὅλως δειλιάτω, Οὐ γὰρ 
ἀλλὰ μετὰ φοδεροῦ βαπιλέως 'lnsoo 


ὙΠ τοῦ, χτίστου πάντων τῶν ὄντων, ἀσωμάτων τε καὶ 


ν΄. Ἢ φυχὴ τοίνυν θαῤῥείτω 
παραχαλείτω αὐτὸν, χαὶ μηδ᾽ ὅ) 
μόνη πολεμεῖ, 


ἐνσωμάτων, ἤγουν ὁρατῶν χαὶ ἀοράτων. 


μα΄. Ὡς γὰρ δ᾽ ὑξτὸς ὅσῳ πλεῖον ἐπὶ τῆς γῆς 
τυφέρεται, τοσοῦτον χαὶ τὴν γῆν ἁπαλύνει" οὕτω χαὶ τὸ 
ἅγιον ὄνομα τοῦ Χριστοῦ παρ᾽ ἡμῶν ἐπιδοώμενον 
χωρὶς λογισμῶν, 630» πυχνότερο"ν αὐτὸ ἐπικαλοῦ - 


μεθα, ἁπαλύνει τὴν γῆν τῆς καρδίας ἡμῶν, χαὶ χαρο- 


φ χᾶ- 


ποιεῖ, χαὶ εὐφραίνει. 
μ.8΄. Καλὸν δὲ χαὶ τοῦτο τοὺς ἀπείρους εἰδέναι, ὅτι 
ἐχθροὶς ἔχομεν ἀσωμάτους xal ἀοράτους xaX χαχο- 
θελεῖς, καὶ φρονίμους εἰς τὸ χαχῶσαι, xaX ἐντρεχεῖς 
χαὶ χούφους ἐμπειροπολέμους, ἔτεσι τοῖς ἀπὸ τοῦ 
᾿Αδὰμ xa μέχρι καὶ τοῖς δεῦρο, οἱ 2 ἡμᾶς χαὶ 

πρὸς γὴν βρίθοντε-, καὶ τῷ σώματι χαὶ 

ὑδενὶ ἄλλῳ τρόπῳ δυνατὸν αὐτοὺς SEG 
' ἀεννάου vobz νήψεως χαὶ ἐπιχλήσεως 'Inso 
Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ χαὶ Ποιητοῦ ἡμῶν. Καὶ τοῖς μὲν 
ἀπείροις Ἰησοῦ Χριστοῦ εὐχὴ προτροπὴ τοῦ δοχιμά- 
σαι καὶ γνῶναι τὸ χαλὸν ἔστω ταῦτα: τοῖς δὲ ἐμπεί- 


,ῷ 


πρᾶξις χοὶ ἣ δοχιμασίσ xax ἢ ἀνάπαυσις, τοῦ 
Ὁ ἄριστος xai τρόπος xav διδάσχοαλος. 

Dow 
φαντασιοποιό) 
ταντασιοχόπῳ 


“Ὥσπερ παιδίον, μικρὸν ἤγουν xa ἀπόνηρον, 
τινα βλέπον, ἥδεται χαὶ ἀχολουθεῖ τῷ 
ἐξ ἀχαχίας" οὕτω χαὶ ἢ Ψυχὴ ἡμῶν 
ἁπλῆ τι: οὖσα xaX ἀγαθὴ, οὕτως ὑπὸ τοῦ ἀγαθοῦ 
Δεσπότου αὐτῆς» 
ποῦ 

πὸστ 


τισθεῖσα,, ἤδετα: ταῖς προσθολαὶς 


διαθόλου ταῖς φανταστιχαῖς:, χαὶ ἀπατωμένη 


ρέχει ὡς χαλῷ τῷ s tpovt, ὡς ἡ περιστερὰ τῷ 


ἐπ: ποῖα τῶν ἑαυτῆς τέχνων xai οὕτω μιγνύει 
τοὺς Been Xov ἸΒμοὺς 3 My) «αντασίᾳ d δαιμρνις 


b 


poliones ambrosie, in ante scripto capitulo decla- 
ralas, perdit. 

591. Non sumus for!iores Samsone : 
mone sapientiores 


aon Salo- 
: non. perspicaciores in re divina 


quam David : non diligimus Deum vehementius 
quam Petrus apostolorum princeps. Quamobrem 


non nobis ipsis fidamus. Inquit enim. Scriptura : 
Qui in seipso confidit, ruet casu. gravissimo. 

58. Discamus a Christo, de nobis humiliter sen- 
lire : et a Davide, abjectionem : ἃ Petro , flere ob 
casus contingentes. Non tamen despondeamus ani- 
mum, more Samsonis, et. Jude, et. sapientissimi 
Salomonis. 

25. uL leo, obambulans 
quirit eum. omnibus potestatibus suis, quem de- 
voret, 


Diabolus enim rugiens, 


Quapropter ne remittatur unquam mentis 
observatio, temperantia, reluctatio, et preces 
Deum nostrum Christum. Nullum. enim 
praéstantius auxilium in tota vita Lua reperies, prie- 
terquam ab Jesu. Solus enim ipse Dominus novit, 


Jesum 


τα Deus, versutias, artificia et dolos diemonuin. 


40. Coufidat igitur anima in. Christum, et invocct 
illum : et nullatenus extimescat. Non enim sola 
dimicat, sed ab Jesu Christo rege tremendo adjuta,: 
qui est. creator. omnium rerum, corporearum el 
corpore carentium, visibilium scilicel et invisibi- 
lium. 


4T. Quemadmodum pluvia quanto copiosius 


effunditur super terram, tanto molliorem reddit 
illam: ita sanctum Cliristi nomen a nobis invoca- 
tnm, explosis cogitationibus, quanto frequentius 
ipsum invocamus, tanto magis emollit terram cordis 
nosii, eamque gaudio et letitia perfundit. 

42. Cxterum et hoc imperitos nosse couvenit, 
rem nobis esse cum hostibus incorporeis, invisibi- 
libus, malignis, ad affligendum callidis, velocibus, 
levibus, belli peritis, ab annis Ad:e 
tempora : 


ad hae usque 
qui nos crassos, Lam eorpore quam sensu, 
aggravant in terram. fIos nulla alia ratione superare 
possumus, quam perpetua animi temperantia, «t 
invocatione. Jesu Christi Dei et Creatoris nosti. 
Hudibus itaque pro modo et proeeplore optinio 
sint. hiee, deprecatio Jesu Cliristi, e ad probandum 
et cognoscendum. quid rectum sit, 
ritis autem, 
ex 


exliortatio. Pc- 
exseculio, experientia οἱ requies, quie 
recto et bono oritur. 
τ. Quemadmodum — puer, parvulus seilicet. et 


nullius capax. malitize, ubi preestigiatorem. quem - 


piam videt, ketatur, et sua simplicitate ductus, 
illum. imaginum effictorem. sectatur , sie anima 


nostra, cum sit simplex et bona, hunc iu modum a 
suo bono Domino ereata, delectatur illusoriis su:.- 
gestionibus diaboli : οὐ decepta, properans ad i4 
quod deterius est, pro bono amplectitur : non aliter 
quam columba eum qui suis ipsius pullis insi 
tur 


: et hoe pacto suas. cogitationes permiscet eui 


iliusione suggestiouis diabolieze. Si formosc- imulic- 


1195 
rs lacies occurrat, 
Christi plane prohibitum, eum illis quasi quidpiam 
artificiosum moliri desiderat : unde, quod sibi vi- 
sum est pulehrum, ad. effectum perducere possit. 
Deinde ubi devenerit ad. consensum, iniquitatem 
intellectu. sibi reproesentatam, ministerio corporis 
epere ipso perficit, in suam 
Voncm. 

1i. Ea est ars spiritus nequam, iisque telis ot- 
nem venenat animam. Ideoque, antequam animus 
conflietu militari multam. comparaverit. experien- 
tiam, non est Lutum sinere ut ingrediantur cogita- 
Hones in cor nostrum : idque potissimum initio, 
quando delectatur adliu? anima nostra diemoniacis 
»uggestionibus, atque gaudet, et sectatur eas. Quin 
hujusmodi cogitationes sunt potius altendendze, 
stabimque ampulandze atque repellend: ubi ob- 
ject fuerint. Cum autem animus in eo admirando 
(pere. immoratus, exercitatus fuerit, iniellexerit, 
et illesum belli habitam acquisierit, ut et vere per- 
noscat eas, et (ut inquit propheta) vulpeculas facile 
reprehendere possit : tum scite permittat eas intro- 
gredi, ut illas ope Christi expugnet, coarguat, et 
captivas abducat. 

15. Quemadmodum per eumdem canalem. iguis 
et aqua simul trausire nequeunt , ita fieri nequit, 
at peccatum introeat in cor,'nisi prius fores cordis 


ipsius condemna- 


pulsaverit illusione suggestionis prave. ' 

40. Primo loco, 
litio : nempe cuim cogitationes nostro: permiscen- 
inr cum malignis cogitationibus d:emonum : tertio, 
consensus : quo scilicet pacto se gerat anima inter 
virasque cogitationes male consultas :squarto vero 


est sugzestio : secundo, copu- 


loco, est ipsa sensilis operatio, videlicet peccatum. 
5i ergo temperans animus altenderit, et repu- 
anando, ac Dominum Jesum invocanio, imagina - 
Uonem suggeslionis pravze fugaverit et repulserit : 
que deinceps moliuntur, manent inutilia. Nam, 
cum spiritus nequam sil mens incorporea, non po- 
lest alia ratione seducere animas, quam illusioni- 
lus cog:tationum., Porro de suggesüone quidem 
ait David, In. matutino. iuterficicbam ??; et quie se- 
quuntur. Magnus vero Moses de consensu, inqiit, 


et non assentietur illis. 


- Mens cum menie modo non aspectabili pu- 
Ésab: mens quippe diemonis eum mente nostra. 
Qmapropter ex intimo cordis in ipso pugno mo- 
mento elaniare debemus ad Christum, 
quidem mentem procul abigat, ac, 


ut daemonis 
velut. perhuma- 
yus, victori praemia donet. 


18. Qui tenet speculum, et ipsum fixis oculis 


im'uetur, sit tibi typus quietis. cordis : tumque 
perspieies, quie. intellectuali modo inseulpuntur in 


c ride, bona et mala. 
9. Vide perpetuo, ne ullam in corde conserves 


eogitationem, seu irrationalem, seu rationi con- 


ἘΣ καὶ c, 8. 


HESYCHII PRESBYTERT 


aut aliud. quidpiam mandatis A 


" 


C 


1196 
ται ὥσπερ μετ᾽ αὐτῶν 
ς ἔργον ἀγαγεῖν τὸ ὀφθὲν 

τε εἰς συγχατάθεσιν ἐλθοῦσα, 
εἰς ἔργον λοιπὸν ἄγε: διὰ τοῦ σώματος τὸ ὀφθὲν αὐ- 


t 
τῇ ἀνόμημα xazà Gt ἧς χατάχρι- 


παν ἀπηγορευμένον, βού 
αι δὴ μεθοδεῦσαι, τοῖ 


αὐτῇ ὡραῖον " καὶ τότε 


ἄνοιαν, εἰς ἑαυτῇ 
σιν. 


. Αὕτη ἡ τέχνη τοῦ Πανήροῦ, xa μετὰ τούτων 


τῶν βελῶν φαρμαχεύει 
: 


1 


πᾶσαν ψυχὴν, xax διὰ τοῦτο 
στιν SOT πρὸ πείρας πολεμικῆς τοῦ vog 

ἐν τῇ χαρ- 
ἀχμὴν d Ψυχὴ 
ἡσθολαῖς ; xa 
D 


7 t ἐᾷν τοὺς λογισμοὺς 
δίᾳ ἡμῶν ἐν ἀρχῇ ἘΝ ες * ἐπειδὴ 


ἡμῶν τέρπετα!: ταῖς δαιμονιώδεσ! «t 


ἥδεται, καὶ ἀκολουθεῖ αὐτα ον voziy αὖ 


“τ 
der ὧν 
5: 

e 

i5 
[ES 
ὩΣ Ὡ- 
Ὁ TE 


ποὺς, xai εὐθὺς χόπτειν 6 τως xal προσθο- 


λῆς ὅταν Oi χρονίσας ὁ νοῦς εἰς n θαυμαστὸν τοῦτο 
: 


ἔργον ἐξασχηθῇ καὶ νοήσῃ, xaX ἐν ἕξει ἀδ'αχόπῳ 


γένηται τοῦ πον μον; τοῦ ἀληθῶς τε νοεῖν τούτους, 
χαὶ, ὡς ὁ προφήτης φησὶ, τοῦ εὐχερῶς δύνασθαι 


135 E 
αὐτὸν χρατεῖν DE px pou αλωπεχᾶς, πότε μετ 


ἐπιστήμης ἐᾷν αὐτοὺς ἔρχεσθαι ἔνδον, χαὶ πολεμε 


c 
D 


ν 


2 


σὺν Χριστῷ αὐτοῦ, xaX διελέγχειν αὐτοὺς xa χατ- 


ἀγειν. 


us. Ὡς ἀδύνατον ἐν ἑνὶ σωλῆνι πῦἢ 
ΐ 


λυ διέ "te auo οὕτως XE! ἐν za pota. àv. 
du 


αρτίσ 
πρότερον ἐν θύρᾳ χαρδία: 


e: 


φαντασίας BER πονηρᾶς. 


Ἔστι δεύτερον συνᾶνα- 
ἀναμὰξ 1 


Us. πρῶτον προσθολῆ, 
cpbe, ἤγουν : 

SS UE E Ξ ΠΕΣ T ALLE 
vrpàv δαιμόνων λογισμοί" τρίτον συγχατ Ped ὥς 


ων λογισμῶν βο οὐ - 


ν "C- 


ινόμενοι οἱ ἡμῶν xax τῷ 


ὃξϊ γενέσθαι μεταξὺ τῶν apo 
λευομένων χαχῶς τέταρτον δέ ἔστιν, ἡ αἰσθητὴ 
Ἐὰν οὖν προσέχῃ ὁ νοὺς 
ἐπιχλήσεως τοῦ 


πρᾶξις, ἤγουν ἡ, ἁμαρτία. 
icu χαὶ OU ἀντιῤῥήητεως xaX 
Κυρίου Ἰησοῦ φυγαδεύῃ ἐξ ἀναδόσεως τὴν φᾶντα- 
ciay τῆς προσθολῆς, τὰ ἑξῆς αὐτῶν ἀργὰ μένουσι. 
Νοῦς γὰρ ὧν ἀσώματος ὁ πονηρὸς, οὐχ ἄλλως dure 
ται πλανῆααι ψυχὰς, εἰ μὴ διὰ φαντασίας xat 2a- 
γισμῶν. KoY περὶ μὲν τῆς προσδολῆς ὁ Aa6! ὃ φησιν, 
Εἰς τὰς πρωΐας ἀπέχτενον, χαὶ τὰ ἑξῆς. Ὁ δὲ μέγας 
φησὶ Μωῦτῆς περὶ συγχαταθέσεως, Καὶ οὐ συγχα- 


παθέσε!, φησὶν, αὐτοῖς. 


γ:: “Ὁ MUS D s 1 pee : έχεται 

μζ΄. Νοῦς vot ἀοράτως, πρὸς μάχην συμπλέχετε ' 

AS A c Eia à APPS 

ὁ δαιμόνιος νοῦς τῷ ἡμετέρῳ wot. Kao διὰ τοῦτο 

ta £x βαθέων χατὰ στιγμὴν βοᾷν πρὸς τὸν Χρι- 
χρεία &x βαθέων χατὰ στιγμὴν βοᾷν πρὸς ( 

στὸν, ἀπελάσαι μὲν τὸν δαιμόνιον νοῖν, τὰ νιχητηριᾶ 


Q: δοῦναι, ὡς φιλάνθρωπον. 


συχίας χαρδιαχῆς, ὁ κατέχων 
χαὶ τότε 


^a 


μη΄. Ῥύπος 
αὐτὸν ἀτενίζων, ἔστω" x 


γραφόμενα πονηρά τε 


μθ΄. Τηρεῖτε ἀεὶ μηδένα λογισμὸν ἑ 
᾿ ἥ δί TUUS 
μὴ ἄλογον, μὴ εὔλογον, ἵνα οὕτω ῥᾳδίως ἐπιγινώ 


1107 
πρωτοτόχου: υἱούς. 


v. Ὡς; ἀγαθὴ χαὶ τερπνὴ, χαὶ ἡδίστη 


χοὶ πάγχαλος, χαὶ ἀγλαοφανῆς, xai ὡραία ἀρε- 


, φωτεινή 


NA ; de ndbw- DL DA | 
τὴ, νῆψις ὑπὸ σοῦ, Χριστὲ ὁ Θεὺς, εὐοδουμένη, vot 
ἐγρηγορότως ἀνθρωπίνου νοὸς ἐν ταπεινώσε: πολλῇ 


ὁδευομένη" ἐχτείνει γὰρ ἕως θαλάσσης χαὶ ἀδύσσου 
θεωριῶν τὰ χλήματα αὐτῆς, χαὶ ἕως ποταμῶν μυ- 
στηρίων τ τε χαὶ θείων τὰς παραφυάδας 
νοῦν ἐκ χρόνου πολλοῦ χαυσὼ 
ὑπὸ ἄλμης πονηρῶν λογισμῶν 
πνευματιχῶν, χαὶ τοῦ τῆς σαρχὺς δυσμενοῦς φρο- 
νήματος, ὅ ἐστι θάνατος. 

να΄. Νῆψις ἔοιχε τῇ τοῦ Ἰαχὼδ χλίμαχι, ἐφ᾽ ἦ ὁ 
Θεὺς ἐπιμένει, xoX οἱ ἄγγελοι ἀναθαίνουσιν' ἀνα." 
γὰρ ἐξ ἡμῶν πᾶν χαχόν" αὕτη γὰρ ἐχχόπ 


zt 


t πολυλο- 


γίαν, λοιδορίαν, χαταλαλιὰν, χαὶ πάντων 


τῶν αἷ- 
σθητῶν χαχῶν τὸν χατάλογον, οὐχ ἀνασχομένη διὰ 

- 2 M ἃ MM. p Me s 
ταῦτα οὐδὲ πρὸς ὀλίγον στερεῖσθαι τῆς ἰδίας γλυχύ- 


νϑ΄, Ταύτην προθύμως ἀδελφοὶ μετίωμεν, χαὶ ἐν 
ταῖς θεωρίαις αὐτῆς, χαθαρᾷ διανοίᾳ σὺν Χριστῷ 


Ἰησοῦ πετόμενοι, χινῶμεν τὴν θεωρίαν τῶν &pap- 
τιῶν ἡ μῶν χαὶ τοῦ βίου τοῦ προτέρου, ἵνα ἐν τῇ τῶν 
ἁμαρτιῶν ἡμῶν μνήμῃ συντριθόμενοι χαὶ ταπεινού- 
usvot, ἀδιάσπαστον ἐξ ἡμῶν ἕξωμεν τὴν Ἰησοῦ Χρι- 
στοῦ τοῦ Ιζυρίου ἡμῶν βοήθειαν εἰς τὸν ἀόρατον πό- 
Aeuow στερηθέντες γὰρ τῆς Ἰησοῦ βοηθείας δι' 
ὑπερηφανίας, ἣ φιλανθρωπίας, ἣ κενοδοξίας, ὑστε- 
ρήθημεν καθαρότητος χαρδίας" δι᾽ ἧς γνωρίζεται 
ἀνθρώπῳ Θεός" αἵτιο; γὰρ ὡς ὑπόσχεσις τοῦ δευτέ- 
βου, τὸ πρότερον. 

νγ΄. Ne); μὴ ἀμελῶν τῆς ἑαυτοῦ χρυπτῇ 
αἰας, σὺν τοῖς λοιποῖς χαλοῖς οἷς £x τῆς im 
ἐργασίας τῆς φυλαχῆς εὑρήσει 


vr 


4 
αἰσθήσεις τοῦ σύματος, ἀργὰς τῶν ἔξω χαχῶν ὁ 


δείξει. Τῇ γὰρ οἰχείᾳ ἀοετῇ χοὶ νήψει δι᾽ ὅλου προτ- 
ἐχων, χαὶ τοῖς νοήμασι τοῖς χαλοῖς χατατρυφᾷν θέ- 
λων, οὐχ ἀνέχεται: χλέπτεσθα! διὰ τῶν πέντε αἰσθή- 
σεων, ἐνύλων xal ματαίων λογισμῶν αὐτῷ προσερ- 
χομένων, ἀλλὰ γνοὺς αὐτῶν τὸ ἀπατηλὺν, ἔνδον ἑχυ- 
ποῦ τὰ πολλὰ συστέλλει αὐτάς. 

y&'. Πσράμενς τῇ διανοίᾳ, χαὶ οὐ χοπ'ᾷ ἐν πει- 
ρασμοῖς" ἐχεῖθεν δὲ ἀναχωρῶν, ὑπόμενε và ij 


γόμενα. 
v. "Ὥσπερ τοὺς χαχοσίτους, ἁψίνθιον ὠφελεῖ τὸ 
πικρὰν, οὕτω τοῖς καχοτρόποις χαχὰ πάσχειν συμ- 
φέρει, 
νς΄. ΕἸ μὴ θέλεις χαχοπαθεῖν, μηδὲ χαχοποιεῖ 
(2e, διότι τοῦτο χἀχείνῳ ἀπαραθάτω: ἀχολουθεῖ" 
ὃ γὰρ ozslps: ἕχαστος, τοῦτο χαὶ θερίσε 


t. Ἕχου- 
sig οὖν τὰ φαῦλα σπείροντες, χαὶ ἀχουσίως θερί- 
ζοντες, τὴν διχαιοσύνην τοῦ Θεοῦ θαυμάξειν ὁφεῖ- 
lepzy. 
«νζ΄, Ἐχτυφλοῦται ὁ νοῦς διὰ τῶν τριῶν τούτων 


παθῶν, φιλαργυρίας λέγω, χενοδοξίας, χαὶ ἡδονῆς. 


χαὶ πίστις αἱ τῆς φύσεως ἡμῶν σύν- 


«pogot, δι᾽ οὐδὲν ἄλλο ἣ ὃ: 


ἵνα: Ἡμθλύνθησσν. 


DE TEMPERANTIA ET VIRTUTE. — CENTURIA I. 


dass λους, B YO drea : f : 
σχῇς τοὺ: ἀλλοφύλους, ἤγουν τοὺς τῶν Αἰγυπτίων A sentaneam : 


n 


1493 
ut hoc pacto facile discernas alieni- 
genas, filios nimirum  primogenitos | ZEgyptio- 
rum. 

50. Quam bona, delectabilis, suavis, splendida, 
proclara, venusta et speciosa virtus est temperan- 
ta : 
summa mentis human: humiliatione vigilanter de- 


que a te, Christe Deus, dirigitur, el cum 


ducitur! Extendit enim pa!mites suos usque a! 
mare, et abyssum speculationum, et usque ad flu- 
mina jucundorum ac divinorum mysteriorum pro- 
paz 
impietate zestuantem, prze salsugine tum pravaruna 


es suas atque potu reficit animum jamdudum 


cogitationum a dmonibus invectarum, tum hostilis 
(quas mors est) prudentiae carnis. 

5I. Temperantia persimilis est scale Jacob, eu: 
Deus insidet, et qua. ascendunt. angeli. 'Tollit eni.n 
a nobis omne vitium. Nam amputat ipsa loquaci- 
latem, convicium, detractionem, omnium denique 
vitiorum sensilium catalogum: qui idcirco me 
tantisper quidem ferre potest, ut suavitate propria 


careat. 
52. Hujusce, fratres, alaeri animo. desideremus 


esse parlicipes : ac. in speculationibus ejus puro 
corde cum Christo Jesu. volantes, discutiamus pec- 
atorum nostrorum ct pristinze vile ralionem : ut 
peccatorum nostrorum recordatione contriti et hu- 
miliati, indivulso a nobis Domini nostri Jesu Christi 
potiamur auxilio, ad bellum invisibile perazendum. 
Ope siquidem Jesu destituti, per arrogantiam, hu- 
manum amorem, aut vanam gloriam, privati sumus 
cordis puritate, qua innoteseil homini Peus. Prius 
enim, uL ipse pollicetur, est causa secundi. 

53. Animus qui in seipso excolendo interiorem 
operationem non negligi, praeter reliqua. bona , 
quie ex continua actionis observatione consequetur, 
etiam quinque sensus corporis externis vitiis va- 
euos ostendet. Qui enim propriam virtutem. ac 
temperantiam. piane curat, et priclaris delectatur 
consiliis, non. sinit oceupari se quinque sensibus 
accessu crassarum  vanarumque cogitationum : se 
harum insidias cum norit, intra seipsum summo- 
pere cohibet eas. 

54. In eadem permane sententia, et in tentatio- 
nibus non laborabis; a qua si recedas, tolera qui 
occurrerint. 

55. Quemadmodum amarum absinthium.| juvat 
eas qui cibos fastidiunt , ita male moratis homini - 
bus utile est, ut patiantur adversa. 

56. Nisi s'atueris adversa perpeti, ne decernas 
bene agere cum hoc ex illo perpetuo sequatur. 
Quod enim quisque seminat, hoe eliam metet. 
Proinde, si qui sponte seminamus mala, inviti 
metimas, justitiam divinam admirari debemus. 


57. ΗἸ tres affectus exciecant. animunn : avaritia, 
inquam, vana gloria, et voluptas. 
58. Nulla alia re, quam his, cognitio et. fides, 


quie  collectanese sunt nature — nosti, profti» 


gantur. 


1108 

59. Furor, ira, 
regm universus catalogus, illarum vi vehementer 
invaluerunt inter homines. 

60. Qui non novit veritatem, nec vere credere 
potest : quia notio natura przcedit fidem. Eloquia 
siquidem Seriptur:? non ut intellizamus duntaxat 
scripta sunt, sed ut ea opere compleamus. 


61. Ducamus igitur initium ab opere. Hac enim 
ratione deinceps proficentes, reperiemus, non 
modo spem in Denm, sed ctiam firmam fidem, 
notitiam interiorem, liberationem a tentationibus, 
charismatum dona, cordis confessionem, et assi- 
duas laerymas, precationis beneficio fidelibus acce- 
dere. Neque vero hse solum, sed etiam aeciden- 
tium. tribulationum tolerantiam , sinceram, 
sil proximo, remissionem, cognitioneni lrgis spiri- 
talis, justitixe divinze adeptionem, adventum sancti 
Spiritus, spiritaliun. thesaurorum largitionem, et 
cuncta que pollicitus est Deus se donaturum fide- 
libus hominibus, tem in hoc tum in futuro sveulo. 
Et out dn summa dicam, non poles anima prz se 
ferre imaginem Dei, nisi gratuito Dei munere, ac 
fide hominis ex animo perseverantis in summa hu- 
militate, et non h:esitante preeatione, 

62. Ingens profecto bonum est, sicuti experien- 
lia aecepimus, ut. qui suum ipsius cor expurgare 
desiderat, continenter invocet. Dominum Jesum 
?dversus hostes spiritales. Animadverte, quantum 
id, quod facto perieulo dixi, consonet cum  testi- 


HESYCHII PRESBYTERI 


bella, czedes, et reliquus malo- A 


quie D 


moniis Seripturze. Prepara te, inquit, Israel, ad € 


invocandum vomen Domini Dei tui. Et Apostolus, 
Sine intermissione orate ??. Ac Dominus noster in- 
quit, Sine me nihil potestis (acere. Qui manet. in 
me, et ego in eo, hic fert fructum multum τῆς Et ite- 
rim : Si quis in. me non. manserit, mittetur. foras, 
sicut. palmes "5. Bonum ingens est oratio, bonum, 
inquam, quod etiam omnia procurat : et emundat 
cor, in quo spectatur Deus a fidelibus. 

65. Humilitatis bonum, cum habeat. vim exal- 
landi natura sua, Deoque sit. gratissimum, quod 
etiam omuia propemodum vitia, et qux Deo sunt 
odiosa, in nobis absumat, propterea non facile 
comparari solet. Itaque in uno codemque homine, 
non difficile est reperire particulares quasdam mul- 
farum aliarum virtutum actiones : in eo vero si 
quieras humiliationis odoratum, vix reperies. Quam- 
obrem temperantia non modica opus est, ad loc 
bonum consequendum. Etenim vcl diabolum Scri- 
ptura. dicit immundum, quoniam 
ipsum humilitatis bonum repulit, et superbiam 
adamavit : propterea denominatur in universa Seri- 
ptura spiritus immundus. Quam enim immunditia 
vorpoream perpetrare queat, id, quod corporis et 
carnis est penitus expers, nec ullo loco situm est, 
et sanguine caret, qualis inilio et nunc est Satanas, 


ab initio hoc 


ut ex his dieatur immundus? Perspieuum est eum 


18} Thess. vitu, 17. d: 


"Toan. xv, 5. ibid. 6 


b 


νθ΄, Θυμὸς xai ὀργὴ, xoY πόλεμοι xa φόνοι, xat 
πᾶς ὁ λοιπὸς τῶν χαχῶν χατάλογας,. δι᾽ ἐχείνας ἐν 


ἀνθρώποις σφόδρα ἐχρατα:ὠθησαν 
Ὃ μὴ γινώσχων τὴν ἀλήθειαν, οὔτε. ἀληθῶς 
^ - * , 
πιστεύειν δύναται" Jj γὰρ γνῶσις χατὰ φύσιν πρη- 


πίστεως" τὰ γὰρ τῆς Γραφῆς εἰρημένα, 


i$ π 

οὐχ ἵνα νοήσωμεν μόνον, ἀγ)λ᾽ ὅπως αὐτὰ ποιήσωμεν, 
εἴρηται. 

A τὸ - ἢ " * HJ 

ξα'. ᾿Αρξώμεθα δὴ οὖν τοῦ Epiou* οὕτω γὰρ àvo- 
λούθως προχόπτοντες, δ ποῦς ὅτι οὐ μόνην f, εἰς 
Θεὸν ἐλπὶς, ἀλλὰ καὶ B 
πέρα, χαὶ πειρασμῶν λύτρωσις, χαὶ 


NN Re oe ΒΑ i pne 
δωρήματα, xa* ἐξομολόγησις χοαρδισκὴ, χαὶ 6d puov 


ῃ 


Ξθαία πίστις aX γνῶσ 


τις ἔσω- 


χαρισμάτων 


ἐχτενὲς, διὰ προσευχῆς τοῖς 


πιστοῖς: 1 παραγίνεται. 


$ μόνον ὃὲ ταῦτα, ἀλλὰ χαὶ τῶν ρχουένων θλ:- 
i , MAT. 


TN: E E INUENIT n 
θερῶν ὑπομονὴ, xox ci dins τοῦ πλησίον ἄτεσ!' 


χαὶ νόμου πνευματιχοῦ ἐπίγνωσις, χαὶ δικαιοσύνης 
Θεοῦ εὕρεσις, xai πνεύματος ἁγίου ἐπιφοί 


θηταυρῶν πνευματιχῶν δόσις, καὶ πάντα ὅσ 


R 
As 
z 
E 
e 


γξθστο ὁ Θεὸς. παρέχειν τοῖς πιστοῖς ἀνθρώποις, 
χαὶ ὧδε, χαὶ ἐν τῷ μέλλοντι αἰῶνι" 
xaT εἰχόνα Θεοῦ ἀναφανῆναι τὴν ψυχὴν ἀδύνατον, 


€ Θεοῦ χαὶ πίστεως ἀνθρώπου 


χαὶ ἁπλῶς ἅπαξ 


εἰ μὴ διὰ χαρίσμα 


μετὰ πολλῆς ταπ ἘΣ χαὶ ἀμετεωρίστου 
προσευχῆς, τῇ διανοίᾳ παραμένοντος. 
£9. Μέγα ὄντως ἀγαθὸν, ὡς ἐχ πείρας παρειλήφα- 
μεν, τὸ συνεχῶς ἐπιχαλεῖσθαι Κύριον Ἰησοῦν μετὰ 
τῶν νοητῶν πολεμίων, τὸν βουλόμενον τὴν ἑαυτοῦ 
χαρδίαν χαθᾶραι' ópa πῶς σύμφωνος ὁ λόγος ὁ Ex. 
πείρας παρ᾽ ἐμοῦ ῥηθεὶςταῖς Γραφιχαῖς μαρτυρίαις. 
'ἹΒτοιμάζου, φησὶν, Ἰσραὴλ, τοῦ ἐπιχαλεῖσθα: τὸ 
ὄνομα Κυρίου τοῦ Θεοῦ cou: χαὶ ὁ ᾿Απόστολο-, 
᾿Αδιαλείπτως προσεύχεσθε. Kat ὁ Κύριος ἡμῶν 
φησιν, Οὐ δύνασθε χωρὶς ἐμοῦ ποιεῖν οὐδέν - Ὁ 
iy ἐν" αὐτῷ, οὗτος φέρει καρπὸὲν' 
ποιύν. Καὶ πάλιν, Ἐὰν μὴ μείνῃ ἐν ἐμοὶ, x6An- 
θὴ ἔξω ὡς τὸ κιῆμα. Μέγα ἀγαθὸν εὐχὴ, xa ἀγα- 
θὸν πάντων παρεχτιχὸν, χαρδίαν χαθαΐρον, ἐν ἦ ὁ 


εἰ ὁ 


μένων er ἐμοὶ, κι 


πτάνεται τοῖς πιστοῖς. 
. T6 «nc 
E εἶναι, xox Θεῷ ἀγαπώμενον, xal desde 


ταπεινώσεως χρῆμα, ἔπει 
σχεδὸν πάντων τῶν ἐν ἡμἶν χαχῶν xa μισουμένων 
Θεῷ, 
ῥᾳδίως ἂν ἕν ἀνθρὼ 


δυσπόριστον διὰ ταῦτα πέφυχεν εἶναι" xa 
H 


πῳ ἑνὶ πολλῶν ἀρετῶν ἄλλων 


ἐργασίας τινὰς μεριχὰς, ζητήσας δὲ ἐν αὐτῷ ὀσμὴν 


ταπεινώσεως a Viele Διὰ τοῦτο χρεία πολλῆς 
νήψεως, ὥστε χτήσασθαι τοῦτο τὸ χρῆμα. Kol γὰρ 


ἐπειδὴ 
τοῦτο ἐξαρχῆς τὸ ἀγαθὸν τῆς ταπεινοφροσύνης χρῆ- 
μὰ ἀπώσατο" χαὶ τὴν ὑπερηφανίαν Tiris: διὸ xat 


ἡ Γραφὴ, 


ἀχάθαρτον χαὶ v διάθολον λέγει 


ἀχάθαρτον πνεῦμα ἐν πάσαις ταῖς Γραφαῖς προσ- 
αγορεύεται. Ἐπεὶ ποίαν ἀκαθαρσίαν σωματιχὴν 
f 


Su, ; SUR A. 
δύναται ἐργάσασθαι τὸ ἀσώματον πάντη, χαὶ ἄσαρ 
xai ἄναιμον, οἷος; ὑπῆρχεν ἐξ 
ἀπὸ τούτων 


γόν τε, χαὶ ἄστατον, 
ἀρχῆς χαὶ νῦν ὁ Σατανᾶς, ἵνα ἀχάθαρτος ἃ 


γητα!: 


5 
aom x4 ἐκ χαθαροῦ xa φωτεινοῦ ἀγγέλου 


Εὔδηλον ὅτι διὰ τὴν ὑπερηφανίαν zur 


1501 DE TEMPERANTIA 


VT VIRTUTE. 


— CENTURIA I. 


1502 


1 e ases ? , " 
βέῤηλος xa ἀκάθαρτος ἀπεφάνθη, χαὶ ἀχάθαρτος A superbie causa appellatum esse immundum . et ex 


παρὰ Κυρίῳ πᾶ: ὑψηλοχάρδιος" πρώτη γὰρ, φησὶν, 
ἁμαρτία 4| ὑπερηφάνεια" οὕτω γὰρ χαὶ ὁ ὑπερή- 
φανος Φαραὼ ἔλεγε" Τὸν Θεόν σου, φησὶν, 


οἷδα, καὶ τὸν Ἰσραὴ.1 οὐκ ἐξαποστε.ῶ. 


οὐκ 


ξδ΄, EloY δὲ πολλὰ τῶν τοῦ νοῦ ἐνεργημάτων, τὰ 
, δυνάμενα ἡμῖν τὸ ἀγαθὸν δῶρον τῆς ταπεινοφροσύνης 
περιποιεῖσθαι, εἴπερ μὴ ἀμελοῦμεν τῇς σωτηρίας 
ἡμῶν, τουτέστι μνήμη ἁμαρτημάτων, 
ἔργοις, χαὶ διανοίᾳ, χαὶ ἕτερα πλεῖστα ταπεινο- 
φροσύνην tyiv συμθάλλονται τῇ θεωρίᾳ ἀναλεγό- 
μενα. Ἐμποιεῖ δὲ zal ταπείνωσιν ἀληθῆ, χαὶ τὸ, 
ἴγα τις τῶν πέλας τὰ χατορθώματα χαθ᾽ ἑχάστην ἐν 
τ : z EE 
οἷς περιστρέφει, xai ἕτερα ἑαυτῶν φυσιχὰ xax πλεοὺ- 
εχτήματα Ew ἑαυτῷ μεγαλύνει, χαὶ συνεξετάζει 
τοῖς ἑαυτοῦ τὰ ἐχείνων. Καὶ οὕτω βλέπων ὁ νοῦς τὴν 
ἑαυτοῦ εὐτέλειαν, καὶ πόσον ἀπολείπεται τῆς τῶν 


ἐν λόγοις, καὶ 


εἶ» 


εἰς 


ὁδελιφῶν τελειότητος, γὴν χαὶ σποδὸν ὁ ἄνθρωπος 


ἑαυτὸν λογίζεται, χαὶ οὐχ ἄνθρωπον, ἀλλὰ, χύνα 


τινὰ, ὡς πάντων ἐπὶ γῆς λογιχῶν ἀνθρώπων εἰς 
πάντα ὑστεροῦντα χαὶ ἀπολειπόμενον. 


&:. Φησὶ τὸ τοῦ Χριστοῦ στόμα, ὁ στύλος τῆς 
Ἐχχλησίας, ὁ μέγας πατὴρ ἡμῶν Βασίλειος, Μέγα 
ἀγαθὸν. πρὸς τὸ μὴ ἁμαρτάνειν, μηδὲ τῇ ἐρχομένῃ 
ἡμέρᾳ τοῖς αὐτοῖς περιπίπτειν, τὸ μετὰ τὴν ἀπο- 
πλήρωσιν τῆς ἡμέρας ἀναχρίνειν ἐν τῷ συνειδότι 
ἡμῶν, ἡυᾶς ἑαυτοὺς τὰ x20' ἡμᾶς, τί πεπλημμελή- 
χαμεν, τί δὲ ἐδιχαιοπραγήσαμεν. Τοῦτο χαὶ ὁ Ἰὼδ 
περί τε αὑτοῦ χαὶ τῶν 
χαθ᾽ ἑκάστην 


T1. 
[13 


νων αὐτοῦ * τὰ 
λογοθέσια τὸ χαθ᾽ ὥραν φωτί- 
ζουσ'. Καὶ πάλιν ὁ αὐτάς φησι" Πᾶν μέτρον &pt- 
στον. 

Ec'. Καὶ πάλιν ἕτερος τῶν τὰ θεῖα σοφῶν ἔφη, 
᾿λρχὴ χαρποφορίας ἄνθος, χαὶ ἀρχὴ πραχτιχῆς ἐγ- 
χράτεια. Οὐχοῦν ἐγχρατευσώμεθα, xaX τοῦτο, μέ- 
100 χαὶ σταθμῷ, ὡς οἱ Πατέρες 


Y 
γὰρ 


ex 


ἐχδιδάσχουσι " xa 
τὴν ἡμέραν ὕλην τῶν δώδεχα ὡρῶν ἐν τῇ τηρήσει 


ποῦ νοὺς παρερχώμεθα " οὕτω γὰρ ποιοῦντες, τὴν 


χαχίαν βίᾳ τινὶ σόξέσαι χαὶ μειῶσαι δυνησόμεθα 


μετὰ Θεοῦ, ἐπεὶ χαὶ βιαστή ἐστιν dj ἐνάρετος πολι- 


πεία, δι᾽ ἧς δίδοται ἣ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. 


. Ὁδὸς ἐπὶ τὴν γνῶσιν, ἀπάθεια χαὶ cams 


ὧν χωρὶς οὐδεὶς ὄψ 


σις, εται τὸν Κύριον. 

ξη΄. Ὁ ἀδιαλείπτως περὶ τὰ ἔνδον τὰς διατριθὰς 
ποιούμενος, σωφρονεῖ. 
ρεῖ, xaX ÜsoXovst, χαὶ 


Οὐ μόνον δὲ, ἀλλὰ χαὶ θεω- 


προσεύχεται. [Καὶ τοῦτό ἔστιν 


ὃ λέγει ὁ ᾿Απόστολος, Πνεύματι περιπατεῖτε, καὶ 


ἐπιθυμίαν σαρκὸς οὗ μὴ τεϊέσητε. 
DA 'O 


τὴν ὀδὸν τὴν πνευματιχὴν Oz 


ἐπιστάμενος, τῶν ἐμπαθῶν νοημάτων οὐ 
φροντίδα, ἀλλ᾽ ὅλην τὴν σχολὴν περὶ τὴν 
78 Exod. v 


7! Galat, v, 16, 


C 


" rerum 


puro et lucido angelo iuqninatus et impurus decla- 
ratus est, Quin etiam apud Dominum, quicunque 
superbo est corde, immundus habetur. Primum 
enim peecatum, inquit, est superbia. Et hunc ctiam 
in modum superbus Phiarao dicebat : Deum tuum, 
inquit, non novi, et Israel non dimittam 7? 

61. Sunt autem. permultie mentis actiones, quae 
nos juvare possunt ad vindicandum iltud pricla- 
rum humilitatis donum, modo solliciti simus de 
salute nostra : verbi gratia, recordatio peccato- 
rum, quie verbis, operibus, et cogitatione contra- 
bimus : et alia. plurima, qux speculando colligi 
possunt, perutilia sunt. nobis aJ humilitatem. Nec- 
non illud veram humilitatem parit, si quis res qu:e 
quotidie prospere geruntur, a. proximis, inler quos 
versatur, el alia quae natura suppeditat eis, pos- 
sessiones item, apud. seipsum magnifaciat : rerum- 
que ad eos pertinentium cum suis collatione facta, 
ità contemplelur animo suam exilitatem, et quam 
longe absit ab eorum perfectione, terram ac cine- 
rem seipsum existimet, eL non. hominem, sed ca- 
nem quemdam , velut cunctorum qui in terra de- 
gunt hominum ralionalium in omni genere infi- 
mum et postremum.  * , 

65. Os Christi, columna Ecclesi:, magnus pater 
noster Dasilius ait, valde conferre ad vitandum 
peecatum, et ut postera die in eadem crimina non 
dilabamur, si peracto quoque die nos ipsos nostra- 
que examinemus in conscientia nostra : quid deli- 
quimus, quidve boni operis edidimus. Id etiam Job 
faciebat, tam sua quam filiorum causa. Quie enim 
quotidie ratione subducuntur, declarant quid hora 
quaque gestum sil. ac. gerendum. Rursum ille ipse 
Dasilius dicit : Modum omnem esse optimum. 


60. Denuo alius e peritis rerum divinarum in- 
quit, Initium fertilitatis, est flos : et. principium 
agendarum, est continentia. Continentes 
igitur simus : idque cum modo ctl statera, sicui 
Patres docent : 
in conservando animo transigamus. Ita enim agen- 
vi quedam immi- 


totamque diem duodecim horaru Νὰ 


les, poterimus. Deo prieeunte, 
nuere vitium et exstinguere. Violenta siquidem est 
conversatio virtutibus dedita qua regnum: cclo- 
rum donatur. 

67. Via qui ducit ad. cognitionem, est vacuitas 
affectionum, ct humilitas : sine quibus nemo vi- 
debit Dominum. 

68. Qui assidue. dat operam rebus internis, is 
prudens est. Neque vero id tantum : sed et contear- 
plationi et. theologi: studet et precationi. Isiudque 
est quod. ait Apostolus, Spiritu ambulate, et deside- 
ria. carnis non perficietis "". 


69. Qui vism spiritalem conficere nescit, non 


curat. cogitationes affectibus deditas, sed totus de 


carüe sollicitus est ; et aut erapulatur et intempz- 


1503 
rantiam exercet, 
jurias in memoriam revocat, unde mentem tene- 
bris obruit : aut. exercitatione immodica utitur, et 
inquinat animum. 

70. Qui rebus abrenuntiavit, exempli gratia, 
uxori, possessionibus, el reliquis, exteriorem ho- 
minem fecit monachum, nondum autem et interio- 
rem. Qui vero cogitationibus ista affectantibus re- 
nuntiavit, interiorem hominem, nimirum animum, 
veddidit. monachum. Et exteriorem quidem homi- 
nem, modo libeat 
chum efficere : 


, facile potest quispiam mona- 
atqui non est exigui operis, inter- 
nim hominem facere monachum. 

Quis porro generationis hujus, qui. cogita- 
tionibus affectionum studiosis plane liberatus, pur.e 
per omnia defzcatz:eque orationis dignitatem adi- 
pisci meruit? quod quidem signum est interni 
qc 

2. Affectiones non pauc:e latent inanimis nostris : 
quie tum deprebenduntur, cum emerserint earum 
Caus:e. 

73. Ne colloces omnem operam tuam in earne 
curanda : sed stato tempere pro viribus eam exer- 
ceto, atque animum tuum penitus ad interiora 
converte. 
utilis est '5 : 


Corpgoralis enim" exercitatio ad modicum 

τ pietas autem ad omnia utilis est. 

"i4. Ubi cessant affectus impetere, tum oboritur 
arrogantia, vel ob id, quod non amputantur caus:e, 
vet eo quo insidiose subrepunt diemones. 

13. Humilitas et afflictio l'berant hominem omni 
peccato : cura illa quidem rescinéat affectiones 
animi : ista vero, eorporis. Propterea Dominus ail: 
Beati mundo corde, quoniam ipsi Dewm videbunt ?? ; 
ipsum, inquam, et thesauros in eo reconditos : quan- 
da per charitatem ct continentiam seipsos emun- 
daverint. 


ps 


'lTantoque plenius videbunt, quanto se 


gaverinl accuratius, 

76. Sermonum, qoi de quacunque virtute haben- 
tur, inLentio est, uL integer servetur animus : sieut 
entiquus. Davidis scopus circumcisionem 
prosigmnabat. 


cordis 


71. Ut in sensibus, cum ea videmus qua offen- 
duni, kedimur : ita circa animum accidit. 

18. Quemadmodum qui cor alicujus plantae vul- 
neravit, iilam prorsus aridam reddidit : ita de corde 
humano debes intelligere, et punctum ipsum anini- 
advertere, Quandoquidem 


Scunt. 


fures nusquam quie- 

79. Cum vellet Dominus ostendere, nos ad omnia 
mandata peragenda teneri ; filiorum autem adoptio- 
nem esse proprio sanguine donatam hominibus, ait, 
Cum [eceritis omnia, qua precepta sunt vobis, dicite: 
Servi inutiles sumus : quod debuimus [acere fecimus *" 
fla de causa regnum eolorum non est merces ope- 
ram; sed gratia Domini, fidelibus servis przeparata. 
Xon postulat. servus libertatem, veluti mereedeni : 
sed gratias agit, ut debitor, et. velut. gratuitum 
nianus excipit. 


78 ] Tim.1v, 8. 7* Matth. v,8.. 80 Luc. xvir, t0, 


HESYCHII PRESBYTERI 


aut angitur οἱ indignatur, ac in- ἃ ἔχει, 


1504 
za ἣ γαστριμαργεῖ xot ἀχολασταίνε:, λυπεῖταξ 
τε xai ὀργίζεται, xol μνῃσιχαχεῖ" xal ἐντεῦθεν 
τὸν νοῦν σχοτίζει, ἣ ᾿ἀμέτρῳ ἀσχῆσει χέχρηται, χαὺ 
θολοῖ τὴν διάνοιαν. 

ο΄. Ὁ μὲν τοῖς πράγμασιν ἀποταξάμε 
γυναιχὶ, χαὶ τοῖς χρήμασι, χαὶ τοῖς "n ἧς. τ 
ν ἄνθρω- 
πον τὸν ἔσω * ὁ OE τοῖς τούτων ἐμπαθέσι νοήμασι, 
τὸν ἔσω ἄνθρωπον, ὅ ἔστιν ὁ νοῦς. Καὶ τὸν μὲν ἔξω 
ἄνθρωπον EUROS τις ποιεῖ 


$, 0:0» τῇ 
τὸν ἔξω 


ἄνθρωπον ἐποίησε μοναχὸν, οὕπω δὲ καὶ τὸ 


μοναχὸν, μόνον ἐὰν 


E 
o 


θελήσῃ, οὐχ ὀλίγος δὲ ἀγὼν τὸν ἔσω ἄνθρωπον ποιῇ - 


cit μοναχόν. 


οα᾽. Τίς ἔστιν ἄρῃ ἐν τῇ γενεᾷ ταύτῃ ὁ παντά- 
παθῶν νοημάτων, χαὶ τῆς χα- 


à&)lou χαταξιωθεὶς προσευ- 


ὰ 
χῆς, ὅπερ ἐστὶ σημεῖον τοῦ ἔνδον μοναχοῦ ; 


μῶν ἐγχέ χρυ- 


E] 
€ 
5 
-— 
a 
e 
o 
e? 
τ“ 
e. 
I 
fn. 

- 

T 
o 
x 
εἰ 
e 
e: 
a 
e 
x 
a 
208 


ux φαίνωνται. 


ογ΄. Μὴ ὅλην τὴν σχολὴν περὶ 


τὴν σάρχα ἔχε, 


ἀλλ᾽ ὅσον αὐτὴν χατὰ δύναμιν περὶ τὴν ἄσχησιν, 


, 


xai ὅλον tbv νοῦν σου περὶ τὰ ἔνδον στρέψον. 'II 


γὰρ E OHO OE ti] Tvpracta πρὸς ὁ λίγον ἐστὶν ógé 


JAuuoc* ἣ δὲ ERE εἰς πάντα-ὧφ 


o0. Ἐπὶ τῇ τῶν παθῶν ἀνεργησίῳ 
vía συμθαίνει, ἣ τῶν αἰτιῶν οὐχ ἀποχοπτομένων, 
ἢ τῶν δχιμόνων δολουργῶς ὑποχωρούντων. 


νωσις χαὶ χαχοπᾶθεια πάσης ἁμαρ- 
*. , 


ϑεροῦσι τὸν ἄνθρωπον " d p5 5 à ^c Lum 
τοῦ σώματος περιχόπτουσα πάθη 


ὁ Κύριος: Μακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ 
καρδίᾳ, ὅτι αὐτοὶ τὸν Θεὸν ὄψονται" αὐτὸν xa 


τοὺς ἐν αὐτῷ θησαυροὺς, ὅταν OU ἀγάπης χαὶ ἐγ- 


χρατείας ἑαυτοὺς χαθάρωτ:, xai τοσοῦτον πλέον, 


ὅπον τὴν χάθαρσιν ἐπιτείνουσι. 


ος΄. Σχοπευτήριον τῶν περὶ ἀρετῆς πάσης λόγων, 


$ τοῦ νοῦ τήρησίς ἔστιν, ὡς ὁ πάλαι τοῦ Δαθὶο axo- 


1 
πὸς τὴν περιτομὴ" τῆς καρδίας προΞξδήλου. 


νοῦν. 


πτόμεθα, οὕτω χατὰ 


on. Ed 2 pi τοῦ φυτοῦ τρώσας χαρδίαν, 
λον πὶ χαρδίαν ἀνθρώπου vóst, 
αὐτὴν E cow προσέχειν δεῖ, ἐπειδὴ οὐχ ἀρ- 
γοῦσιν οἱ χλέπται. 


οθ΄. Ὁ Κύριος πᾶσαν ἐντολὴν ὀφειλομένην δεῖξαι 
θέλων, 
δεδωρη μένην, 


τὴν δὲ υἱοθεσίαν ἰδίῳ αἵματι τοῖς 
φησὶν, “Ὅτων» πάγτ 
và ὑμῶν, εἴπατε, ὅτι ᾿Αχρεῖοι δοῦ.1οἱ 


ἀνθρώποις 
«4 ποιήσητε τὰ 


προστεταγῃ 


ἐσμεν, καὶ διώφρείλομεν ποιῆσαι, πεποιήκαμεν. 


Διὰ τοῦτο οὐκ ἔττι μιπθὸς ἔργων ἡ βασιλεία τῶν 
χάρις δεσπότου πιστοῖς δούλοις ἧτοι- 


iym " οὐχ ἀπαιτεῖ δοῦλος ὡς μισθὺν, τὴν E 
ne, καὶ χατὰ 


οὐρανῶν, ἀλλὰ 


150z DE TEMPERANTIA ET VIRTUTE. 
4. Ὡς ἀπέθανεν ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν χατὰ A 
«ὡς Γραφὰς, καὶ τοῖς εὖ δουλεύουσιν αὐτῷ τὴν ἐλευ- 


θερίαν χαρίζεται" φησὶ γάρ' Εὖ, δοῦ.1ε ἀγαθὲ καὶ 
πιστὲ, ἐπὶ ὀλίγα ἐγένου πιστὸς, ἐπὶ ποιλιϊῶγ' c6 
καταστήσω, εἴσε.ϊθε elc τὴν" χαρὰν τοῦ pd 
σου. Οὕπω δὲ δοῦλός ἐστι πιστὸς, ὁ Ψιλῇ 


τῇ γνώσε 


ἐπερειδόμενος, ἀλλ᾽ ὁ OV ὑπαχοῆς τῷ ἐντειλαμένῳ 
ὅτ τ “τιστεύων, τὸν Δεσπότην τιμῶν, ποιεῖ τὰ 


χελευόμενα" σφαλεὶς ὃὲ ἢ παραχούσας, ὑπομένει 


ὡς ἴδια τὰ ἐπερχόμενα. Φιλομαθὴς οὖν γίνου xa 


φιλόπονος" ἡ γὰρ ψιλὴ γνῶσις φυσιοῖ τὸν ἄνθρωπον. 


πα΄. Οἱ ἀπροσδοχήτως ἡμῖν συμδαίΐνοντες πει- 
ρασμοὶ, Bkouenivüs: ἡμᾶς φιλοπόνους διδάσχουσι 
γενέσθαι. 


πϑ'. "Ἴδιον μὲν ἀστέρος τὸ περὶ αὐτὸν φῶς, τοῦ δὲ 
θξοσεθοῦς χαὶ Θεὸν φοθουμένου ἴδιον, εὐτέλεια χαὶ 
ταπείνωσις " ἐπεὶ μηδ᾽ ἄλλο τι γνωριστιχὸν πέφυ- 


γεν εἶναι, χαὶ δηλότερον σημεῖον τῶν τοῦ Χριστοῦ 
σχῆμα. 
γέλια " ὁ δὲ 


μαθητῶν, ὡς ταπεινὸν 
Kao τοῦτο πάντα βοῦσι τὰ bu EjaYY 


μὴ οὕτως TX yz βιοὺς, τοῦ Uc :p0 PES ἐχπίπτει τοῦ 


φρόνημα χαὶ ε 


ἑαυτὸν ἑχουσίως ταπεινώσαντος μέχρι σταυροῦ xol 
θανάτου, τοῦ χαὶ τῶν θείων Εὐαγγελίων πραχτικοῦ 


ν)μοθέτου. 


πγ'. Οἱ διψῶντες, 
οἱ ὃς διψῶν 


φησὶ, πορεύεσθε ἐς ὕδωρ" 
Θεὸν, πορξύεσθε χαθαρότητι διανοίας" 
D D t 


Ari 
πλὴν τῷ ὑψηλῶς δι᾽ αὐτῆς πετομένῳ, χρὴ xal πρὸς 
τὴν γῆν τῆς ἑαυτοῦ εὐτελείας ὁρᾷν" οὐδεὶς γὰρ τοῦ 
παπεινοῦ ὑψηλότερος. , Ὥς γὰρ φωτὸς μὴ παρόντος 
ζοφώδη χαὶ σχοτεινὰ ἅπαντα, οὕτω xal μὴ παρού- 
σης ταπεινοφροσύνης, πάντα ἡμῶν μάταια, xai 
ἕωλα τὰ χατὰ Ochy σπουδαζόμενα. 


m). Τέλος δὲ λόγου, τὸ πᾶν àxous: Τὸν Θεὸν 
φοδοῦ, καὶ τὰς ἐντοιὰς αὐτοῦ φύναττε, καὶ von- 
τῶς χαὶ αἰσθητῶς - εἰ γὰρ νοητῶς βιά σαυτὸν 
αὑτὰς ὀλιγάχις τῶν αἰσθητῶν εἰς αὐτὰς 
χόπτων δεήσει. Φησὶ γὰρ ὁ Δαδίδ - ᾿Ηδου 1ήθην τὸ 
θέλημά cov καὶ τὸν γόμον σου ποιῆσαι ἐν μέσῳ 
τῆς κοιλίας μου. "Av μὴ ἐν μέσῳ τῆς χοιλίας, 


σεις 


τηρεῖν, 


τουτέστιν ἐν μέσῃ χαρδίᾳ ὁ ἄνθρωπος τὸ τοῦ Θεοῦ 
θέλημα χαὶ τὸν νόμον ποιήσειεν, οὔτε ἔξωθεν ῥᾳδίως 
πρᾶξαι τοῦτο δύναται. Καὶ ἐρεῖ πρὸς Θεὸν ὁ p 
νήφων xat ἀδιάφορος, τὸ, ὁδούς cou εἰδέναι οὐ βού- 
λομαι, πάντως OU 


wey θείας PUR 1s. 
à))X xo 


E, 
τινος ὁ μετέχων οὐχ ἀἁπληροφό 
ἔμπεδος ἱχανῶς περὶ τὰ θεΐα γεν 
πε', "Ὥσπερ γὰρ τὸ αἰσθητὸν ἅλας ἡδύνει τόν τε 
ἄρτον χαὶ πᾶν ὄψον, xoi & j 
διαρχῶν φυλά 
διασχεδάζει" οὕτω χαὶ 
νοητῆς ἡδύτητος xol θαυμαστῆς é 
γὰρ ἡδύνει ἐνθέως, χαὺ τὸν ἐντὸς, xaX τὸν Ex 
ἄνθρωπον, xax τὴν ὀζωδίαν τῶν πονηρῶν ird 


(eig 
—- ᾿ 
πε 


s 


α 


χαὶ ττει, χαὶ τὴν ὁζωδίαν 
ἐπὶ τ 


ἧς τοῦ νοὸς PUR 


(43: tac νό 


ἐχδιώχει, χαὶ διαρχῶν ἐν τοῖς χαλοῖς ἡμᾶς διχφυ- 


λάττει 


ΟΜ αι  χτν, 99. 8.15. Lv, d, 9* Eccli. xi 19 


D 


-— CENTURIA I. 
80. Nam 


1506 
mortuus est pro peccatis nostris, se- 
cundum Seripturas : ac bene servientibus ei liber- 
latem. gratuito largitur. Inquit enim : Euge, serve 
bone et fidelis, supra pauca [uisti fidelis, supra multa 
le constituam : intra in gaudium Domini tui **. At 
nondum est fidelis servus, qui de nuda cognitione 
gloriatur : sed qui obtemperans przecipienti Christo. 
credit, et prosequens honore Dominum, illius jussa 
peragit. Qui autem errat, et non paret, casus velut 
peculiares. ferre cogitur. Quocirca, et 
operandi studiosus esto : quia nuda cognitio inflare 
solet hominem. 


discendi 


$1. Tentationes, quie nobis ex insperato contin- 
gunt, dispensatione divina nos docent, in continuo 
labore versari debere. 

82. Stelle proprietas, est lumen quo ambitur : pii 
vero ac Deum timentis viri proprielas, est simpli- 
citas et humilitas. Nullum est enim aliud quodvis 
manifestius ac certius signum discipulorum Christi, 
quam humilis de se existimatio, et simplex habitus. 
Et hoe. inclamant. omnia. quatuor Evangelia. Qui 
vero in ea simplicitate vitam non agit, eo privatur 
beneficio, ut sponte se humiliare possit, usque ad 
crucem et mortem perferendam. Quinetiam ipso 
divinorum Evangeliorum legislatore privatur : qui 
sancivit, nunquam non operandum esse. 

85. Silientes, inquit, venite ad aquam*?. At qui 
sititis Deum, accedite cum puritate eordis. Verum- 
lamen necesse est eum qui hujus puritatis ope 
volat in altum, etiam in terram sue ipsius simpli- 
citatis. intueri : quia nemo humili viro sublimior 
Ut enim absente lumine, caliginosa et tenebrosa 
sunt omnia, ita si desit humilitas, omnia studia 
nostra, qux: in Deo colendo impendimus, vana sunt 
et frivola. 

84. Universum sermonis finem audi : Deum time, 
et mandata ejus serva 9, tam animo quam sensibus. 
Nam ubi coegeris animo teipsum ad ea servanda, 
impingens in sensus tuos, indigebis interdum illis : 
cum David dicat: Volui voluntatem tuam et legem 
tuam. facere, in medio ventris mei **. Nisi in medio 
ventris, hoe est, in medio corde, voluntatem ae 
legem Dei impleat homo, nec exterius hoc facile 
poterit efficere. Conveniet itaque. Deum intempe- 
rans et. vagus homo, his verbis, Viam tuam scire 
nolo : utique ob defectum illustrationis divin: Cu- 
jus quidem qui particeps est, non est incertus : 
sed illigatus et impeditus evadet abunde cirea res 
divinas. 

85. Quomodo sal istud sensile condire solet pa- 
nem, et omnem escam, carnes item quasdam, et 
quie duratura sunt, conservata putredine, omnem- 
que malum fugat odorem 
sentire debes 


: hune etiam in modum 
de conservatione mentis, suavitate 
animi, et. admiranda ejus efficacia. Suavem enim 
divinitus reddit hominem, tam internum, quam ex- 
ternum : et pravarum cogitationum padore profii- 
galo, perseverans in rebus honestis, nos eonservat, 


9epsal; xxxix, 9. 


1201 


$6. E suggestione cogitationes eriuntur immro- 
dic: : ex his porro erumpunt exlerius acto- 
nes improbe. "Ceterum — qui divino adjutus 


auxilio, confestim primum exstinxerit, reliqua effa- 
giet: suavemque rerum divinarum assequetur cu- 
mulate notitiam qua Deum ubique adesse sentiet. 
la eo vero speculum mentis ex reverberatione con- 
tinenter illustratur, non aliter quam vitrum mun- 
dum a sole sensibili. Et tum quiescit animus ab 
omni alia, quamcunque conceperat, speculatione : 
velut occurrens scopo omnium bonorum desidera- 
tissimo. 

87. Cum omnis cogitatio ex imaginatione rerum 
quarumdam sensilium oriatur in corde , tune bea- 
tum. divinitatis lumen | illustrabit hominem, cum 
omnia prorsus pacata reddiderit, et hujusmodi for- 
marum expers apparuerit : si verum est, splendorem 
llam pure menti perspicuum. esse, conceptionum 
omnium privatione. 

88. Quanto accuratius observaveris cogitationes 
animi tui, tanto majore eum desiderio Jesum pre- 
caberis, Et contra, quanto negligentius eas scrutatus 
fueris, tauto longius ab Jesu recesseris. Et quem- 
sdmodum prius illud aerem mentis mirum in no- 
dum illustrat : ita, si quis temperantia destituatür, 
εἰ suavi Jesu invocatione, tenebris prorsus obdu- 
cetur. EL. rem. hujusmodi sic natura se habere, ut 
diximus, et non aliter, experientia disces, cum facto 
ipso tentàveris : cum ea virtus jucunda illuminandi 
facultate. praedita, non aliter percipi soleat, quam 
experientia. 

89. Implorare Jesum assiduis precibus, cum de- 
siderio quodam suavitatis et Lotitiz pleno, reddit 
mentis aerem plenum gaudió et tranquillitate, ob 
summam sui observationem. Ut autem animus pe- 
situs mundetur, causa est Jesus Christus Filius 
Dei et Deus, omnium bonorum auctor et effector. 
£go enim, inquit, Deus faciens pacem *5, 


90. Anima, qui beneficiis et dulcedine affecta 
est ab Jesa, eum exsultatione quadam et charitate, 
per cobtésstóler, eum qui beneficia contulit, re- 
iumerat ; 


lam gratias agendo, quam invocando cum 
soluptate animi placatorem suum : vel eo tempore, 
4u0 videt eum in medio dissolventem, intellectuali 
vatone, illusiones spirituum nequitie. 

91. Et despexit, inquit. David, oculus meus intel- 
lectualis inimicos meos spiritales : et. insurgentibus 
ἐπι ine audiet auris mea **. Et retributionem pecca- 
1orum in me ἃ Deo fieri videbam. 


92. Si nullie fuerint in. mente illusiones, in suo 
naturali statu. permanet animus, paratus inclinare 
in omnem deleetabilem, spiritalem, et Deo gratam 
contemplationem. 


93. Hac ergo ratione, ut dixi, temperantia et 


depreeatio Jesu sese nàtura. mutuo stabilire solent. 


9" [sa χοῦν, 7. 9  Psalsexate 


HESYCHII PRESBYTERI 
A 


B 


D 


-ε' 
"TG. 


£ »» 
πο. 


"Ex προπτθολῆς 


oV λογισμοὶ, ἔχ δὲ τού- 
τῶν fj πονηρὰ αἰσθητὴ πρᾶξις 
σθευνύων, τ 


γνῶσιν θεΐαν γλυχεῖαν πλουτήσ ξι, ὃ 


Re 
ΓΝ 


πὸ πρῶτον εὐθὺς 
ὅξι τὸν πανταχοῦ ὄντα" Ey αὐτῷ δὲ » χάτοπτρον 
τοῦ νοὺς ἀντερείσας φωτίζεται διηνξχῶς χαθ᾽ ὁμοιό- 
τῆτα τοῦ χαθαρὸῦ Sino; xaX τοῦ αἰσθητοῦ ἡλίους 
χαὶ τότε ἀναπαύεται ὁ νοῦς, ὡς τὸ ἔσχατον τῶν 


ὁρεχτῶν φθάσας, ἀπὸ πάσης ἄλλης τινὺς iy ἀὐτῷ 


cT. Ἐπειδὴ πᾶς λογισμὸς διὰ φαντασίας αἰσθη- 
τῶν» τίνων εἰσέρχεται Ev τῇ χαρδία, τότε αὐγάζει 
αὐτὸν τὸ μαχάριον φῶς τῆς θεότητος, ὅταν πάντ 
εὐχανρήσῃ ἀπὸ Map χαὶ ἀσχημάτιστος Ex τού- 
ἧς ἐχείνη χατὰ ὅτέ- 


παραφαίνεται τῷ χα- 


τῶν γένηται, εἴπερ ἡ λαμπρότη 
ῥησι» τῶν πάντων νοημάτων 
θαφρῷ vot. 
- 
πη΄. 


τοσοῦτον 


"Oso» τὴν διάνοιαν ἄχρως προσέχ 


(εἰς, χατὰ 


τὰ πόθου 


jn τῷ Ἰησοῦ προσεύξῃ. ᾿ἥζαλ, ὅσον 


πάλιν τὴν διάνοιαν ἀμελῶς ἐπισχέψη, χἀτὰ τοσοῦ- 
0 55 5 mpó- 


ίζει, οὕτω 


«09 Xà* τοῦ Ἰησοῦ DSM TUM j0*|" xo ὥσπερ 
διανοίας φωτί 
χαὶ τὸ ἐχ ενῶσα! ἀπὸ 


H 


χείας ἐπιχλήσεως Ἰησοῦν 


ὡς εἶναι φύσ Misi τοιοῦτον 
μεν, xaX ἄλλως οὐχ ἕ . Καὶ τοῦτο πείρᾳ 
(YQ διχιμάσας, ἐπεὶ ἢ μὴ vo ἀρετὴ ἣ 


ἐῤγασίᾶ, εἰ μὴ τῇ πείρᾳ 


20ZEV, 


«c 
ΓΕ) 
«Ὡς 


a 
e 
8B 
a 


" φωτοτόζος τε ῥπνὴ 


Τὸ μὲν μετὰ πόθου τινὸς μεστοῦ γλυχύτη- 
πος xài χαρᾶς ἐπιχαλεῖδθαι συνεχῶς "InooUv, αἴτιον 
τοῦ χαρᾶς ἔμπλεον xai γαλήνης εἶναι τὸν ἀέρα τῆς 
χαρδίας, ἐχ -τῆς ἄχρας προσοχῆς. Τοῦ δὲ ἄχρως 
χαθαίρεσθαι τὴν χαρδίαν, αἴτιος Ἰηδοῦς Χριστὸς ὁ 
Υἱὸς τοῦ Θεοῦ χαὶ Θεὸς, ὁ πάντων τῶν χαλῶν ai- 
πιος χαὶ ποιητής. Ἐγὼ γὰρ, φησὶ, Θεὸς ποιῶν εἰ- 
pur nv. 

μ΄. Εὐεργετουμένη Ψυχὴ, xa γλυκαϊνομένη ὑπὸ 
Ἰησοῦ, μετὰ ἀγαλλιάσεώς τινος χαὶ ἀγάπης διὰ τῆς 
ἐξομολογήσεως τὸν εὐεργέτην ἀμείδεται, εὐχᾶρ:- 
στοῦσα χαὶ ἐπιχαλουμένη μετὰ θυμηδείας, τὸν εἰ- 
ρηνοποιοῦντα αὐτὴν. xal μέσον αὐτῆς νοητῶς ὁρώ- 
σης αὐτὸν λύοντα τὰς φαντασίας τῶν τῆς πονηρίας 
πνευμάτων. 

a'. Kal ἐπεῖδε, φησὶν ὁ Δαθὶδ 6 νοητὸς, ὀφθα.1- 
tóc μου ἐν τοῖς ἐχθροῖς μου. Καὶ ἐν τοῖς éxav- 
"σταμέγοις, ἀκούσεται τὸ οὖς μου. Καὶ ἀνταπόδο- 
σιν ἁμαρτωλῶν εἶδον παρὰ Θεοῦ Ev ἐμοὶ γενομένην. 

L9'. Φαντασιῶν δὲ μὴ οὐσῶν τινων ἐν xapófa, εἰς 
τὸ χατὰ φύσιν ὁ νηῦς ἵσταται, ἕτοιμὸς ὧν xtvsicÜat 
πνευματιχὴν χαὶ θεο- 


ει 


πᾶσαν θεωρίαν τερπνὴν 


eur. 1 
EA ' , - 354 
hy. Οὕτως οὖν, ὡς εἶπον, πεφύχασιν εἶναι ἀλλή- 
H 
λων συστατιχὰ, ἢ τε νῆψις, xal Ἰησοῦ εὐχῇ " 1j μὲν 


1509 
γὰρ, ἄχρα προσοχὴ τῇς συνεχοῦς εὐχῆς " 
πάλιν ἐννοιῶν τῆς ἄχρας νήψεως xay προσοχῆς. 


Wb. Χρηστὸς παιδαγωγὸς xai τοῦ σώματος χαὶ 
τῆς Ψυχῆς, ἡ ἀνεπίληπτος μνήμη τοῦ θανάτου, xz 
τὸ, τὰ ἐν μέσῳ ἀεὶ 
προθλέπειν τὴν χλίνην, ἔνθα ψυχοῤῥαγοῦντες μέλ- 


πάντως παραδραμόντα αὐτὸν, 


λομεν καταχεῖσθαι, χαὶ τὰ λοιπά. 


με΄. Οὐχ ἔστιν, ἀδελφοὶ, ὕπνον ἄρασθαι τὸν 


λόμενων ἄτρωτον μένειν διὰ 


βου- 
παντός * ἀνάγχη δυοῖν 
θάτερον, ἣ πεσεῖν xax ἀπολέσθαι γυμνωθέντα τῶν 
ἀρετῶν, ἣ διὰ παντὸς p 
ναι" χαὶ γὰρ ὁ ἐχθρὸς ἀεὶ 


παρατάξεως. 


τῷ νοὶ χαθωπλισμένον ἐστά- 
ἵσταται μετὰ τῆς ἐγυτοῦ 


hc'. Γίνεταί τις κατάστασις θεία ἐν τῷ νῷ ἡμῶν 
ἐχ τῆς συνεχοῦς μνήμη: τοῦ Κυρίου ἡμῶν xol ἐπ’- 
χλήσεως αὐτοῦ συνεχοῦς, ἐὰν μὴ ἀμελῶμεν τῆς πρὸς 


Χριστὸν συχνῆς χατὰ νοῦν δεήσεως χαὶ τῆς πυχνῆς 


νήψεως, χαὶ τοῦ ἐπιστατιχοῦ ἔργου * ἀλλὰ χαὶ ὄντως 


ἔργον αὐτὸ ἀεὶ, χαὶ ὡσαύτως 


ελούμενον ἔχω- 


μὲν τῆς Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ Κυρίου ἡμῶν ἐπιχλή- 
σεως, ἀλλὰ μετὰ πυρώσεως χαρδίας ἐχύοῶντες, ὥστε 
μεταλαθεῖν τὸ ἅγιον ὄνομα Ἰησοῦ * συνέχεια, γὰρ 
χαὶ ἐπὶ ἀρετῆς χαὶ ἐπὶ χαχίας μήτηρ 


ἕξεως" f δὲ, 
ὡς φύσις λοιπὸν χρατεῖ. Καὶ ἐν χαταστάσει τοιαύτῃ 
ὁ νοῦς γενόμενος, ζητεῖ τοὺς πολεμίους, ὥσπερ 


χύων Λαχων!χὸς λαγωὸν ἐν λόχμαις. Οὕτω γὰρ χαὶ 


ὁ νοῦς πονηρῶν λογισμῶν ἐξερευνᾷ " ἀλλ᾽ ὁ μὲν, ἵνα 
χαταφάγῃ᾽ ὁ δὲ, ἵνα χαταφθείρῃ. 
ζ΄. Ὅτε οὖν χαὶ ὁσάκις ἐπισυμθαίνει πλοθύ- 


νεσθαι ἐν ἡμῖν τοὺς πονηροὺς λογισμοὺς, τὴν τοῦ 
Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐπίκλησιν μέσον αὖ- 
τῶν ἐμδάλωμεν" xal διαλυομένους αὐτοὺς εὐθέως 
πότε ὡσεὶ χαπνὸν ἐν ἀέρι ὀψόμεθα, ὡς ἡ πεῖρα 
ἐδί us xai τοῦ νοὺς μόνου χαταλειφθέντος τότε 
μεθα πάλιν τῆς συνεχοῦς προσοχῆς xal ἐπι- 
im suc. Καὶ ὁσάχις ὑπὸ πείρας 
τάθωμεν, οὕτως ποιῶμεν. 


τινὸς τοῦτο πάλιν 


ιη΄. Ὡς γὰρ οὐ δυνατὸν γυμνὸν εἰς πόλεμον εἰσελ- 


θώντα σώματι, ἣ πλεῦσαι μέγα πέλαγος μετ᾽ ἐνδυ- 
μάτων, ἣ ζῇν ἄνευ τοῦ ἀναπνεῖν, οὕτως ἀδύνατον 


χωρὶς ταπεινώσεως χαὶ συνεχοῦς πρὸς Χριστὸν 
ἱχεσίας, τὸν νοητὸν χαὶ χρυπτὸν πόλεμον ἐχμαϑεῖν, 


χαὶ τεχνιχῶς τούτους χαταδιώχειν xol βάλλειν. 


ιθ΄. Ὁ μέγας πραχτιχώτατος Δαδίδ᾽ φησι Τὸ 
κράτος μου πρὸς σὲ φυϊάξω, πρὸς τὸν Κύριον 
λέγει, ὥστε τὸ φυλαχθῆναι ἐν ἡμῖν τὸ χράτος τῆς 
χαρδιαχῆς νοερᾶς ἡσυχίας, ἐξ ἧς γεννῶνται πᾶσαι 
αἱ ἀρεταὶ, διὰ τοῦ βοηθεῖσθαι ἡμᾶς παρὰ τοῦ Ku- 
píou προσγίνεται " ποῦ χαὶ τὰς δόντος, γαὶ 
ἀφ᾽ ἡμῶν τὴν μιαρὰν λήθην ἐχδιώχοντος, συνεχῶς 
παρ᾽ ἥμῶν ἐπιθοωμένων φθαρτιχὴν οὖσαν μάλιστα 
τῆς χαρδιαχῆς ἡσυχίας τὴν ἀμέλειαν, ὡς ὕδωρ πυ- 
pós* διόπερ, μοναχὲ, 


ἐντολὰς ὃ 


μὴ ἐξ ἀυελεία: ὑπνοῖς εἰς 0 4- 


51 Psal, ΚΥΠῚ 


DE TEMPERANTIA ET VIRTUTE. 


p 


CENTURIA f. 1516 


ἡ δὲ εὐχὴ A Summa enim observatio, continuam pfomovet pre« 


cationem : precatio. rursum procuratrix est summae 
temperantiz et observationis cogitationum. 

94. Optimus corporis et anium:e p:edagogus 651, 
indelebilis memoria mortis 
jacent, 


:el, lis quie ante oculos 
omnino pretermissis, continenter cubile 
previdere, in quo posthae. cum refrigerio requic- 
scere possimus. 

95. Non debet, fratres, amplecti somnum, qui 
perpetuo vult illesus manere. Itaque necesse est 
alterum duorum, aut spoliatum virtutibus occum- 
bere et perire, aut mente semper armata consistere: 
quia nunquam non astat hostis, stipatus exercitu 
suo. 

Status quidam divinus nascitur in aninio 
nostro ex continua Domini nostri memoria, et assi- 
dua ejus invocatione: modo solliciti simus de fre- 
quentibus animi precibus erga Christum, crebris 
jejuniis, et operibus principatum tenentibus : re- 
vera, opere ipso, quod in invocatione Domini no- 
stri Jesu Christi consistit, semper et eodem modo 
peragendo pr:editi simus, accenso corde exclaman- 
tes, uL saneti nominis Jesu possimus esse partici- 
pes. Assiduitas enim, sive in virtute sive in vitio, 
mater est habitus: habitus autem, velat natura, 
c:elera obtinez. In co itaque statu collocatus animus, 
hostes inquirit, ut. canis laconicus in silvis lepo- 
rem. Ad hunc enim modum mens serulalur per- 
versas cogitationes ; sed ille quidem, ut comedat, 
hiec autem, ut labefactet. 

97. Quandoeunque et quotiescunque contigerit, 
ut augeatur in nobis numerus pravarum cogitatio- 
num, interjiciamus in medium earum imploratio- 
nem Domini nostri Jesu Christi : tumque mox eas, 
instar fumi in aere, videbimus evanescere :. sicuti 
docuit experientia. Et si mens sola comprehendatur 
ab illis, denuo. resumamus initium continentis oh- 
servalionis ct invocationis. Quoties itaque tali 
quodam periculo rursum  vexabinur, hoc ipsum 
agamus. 

98. Quemadmodum fieri non potest ut quis nudo 
corpore descendens in pr:lium, vietor evadat, aut 
cum indumentis in immenso pelago natet, aut vivat 
sine respiratione , ita fieri non potest ut citra hu- 
militatem et continuam Christi supplicationem , 
spiritale et secretum bellum ediscamus, et artificiose 
cogitationes illas expellamus et ciedamus. 

99. Magnus David, rerum gerendarum peritissi- 
mus, Dominum alloquens, ait: Fortitudinem meon 
«d te custodiam 5, Ita ut tola. vis quietis spiritalis 
animi nostri, unde nascuntur omnes virtutes, con- 
servetur auxilio Domini : qui et priecepta dedit, c£ 
impuram oblivionem à nobis expellit, et a conti» 
nenter inclamantibus, ignaviam: que tranquillitaten: 
mentis non aliter corrumpit, quam aqua. ignem. 
Quamobrem, monache, ne dormias in mortem prae 
negl'gentia, sed nomine Jesu percute hostes: et; ut 


1511 


culo tuo, οἱ universe? ΝΠ : jamque cognosces re- 
quietis fructum. 


100. Quando nos, qui alioqui indigni sumus, ad 
divina et impolluta mysteria Christi, Dei summi, ct 
extimescendi regis nostri, non sine horrore admit- 
Umur, tune majorem et accuratiorem temperantiam 
ct menlis custodiam demonstrare debeinus : ut 
icis divinus, nempe corpus Domini nostri. Jesu 
Christi, peccata nostra, el tam magnas quam exi- 
guas sordes absumat. Nam illud, stotim ut ingre- 
citur in nos, expellit e corde improbos spiritus ne- 
quiti:e, peccata in nobis oborta condonat : et relin- 
quitur animus pravarum cogitationum perturbatione 
vacuus. Necnon si postea, stantes ad fores cordis 
nostri, diligenter animum conservaverimus, quando 
rursum ad ea mysteria accedimus, corpus divinum 
majore adhue, majore, inquam, splendore mentem 
perfundit, et stellas similem reddit, 


CENTURIA SECUNDA. 
1. Oblivio delere solet. mentis custodiam, sicut 
aqua exstinguit ignem. 
precatio, 


Continua veroerga Jesum 
vehementi juncta temiperantie, tandem 
absorbet illam e mente. Eget enim oratio tempe- 
rantia, non aliter quam. lampas exigua, lumine lu- 
cerni. 

9. Elaborandum est in asservandisiis que sunt 
pretiosa pretiosa porro revera sunt, qu:e nos 
tam corporis quam ani- 
nive. Et sunt ista, Custodia mentis, secum habens 
nnexam invocationem Jesu Chris, profunda cor- 


conservant ab omni vitio, 


dis semper intueri, animum perpetuo, ul ita dicam, 
üuctaantem tranquillum reddere, etiam ab iis cogi- 
tationibus qui recte videntur : dare operam ut 
cogitationibus libenter careamus, ne fures nos la- 
ieant, Et. quamvis laboriosum sit, in conservando 
corde permanere, at proxima est consolatio. 

5. Mens enim qux sine intermissione custoditur, 
et tamen ei conceditur excipere formas, imagines 
et illusiones obscurorum et pravorum spirituum, 
solet ex eis ipsis cogitationes lueidas concipere. 
Nam ut. carbo flammam producit, multo mazis Deus 
habitans in corde, ex sanclo baptismate, si repe- 
riat aerem intellectus nostri purum a spiritibus ne- 
quiti:, sub custodia mentis asservatum, 
intellectivam animi nostri. facultatem 
plationem, perinde ut flamina ceram. 


üccendet 
ad contem- 


A. Quemadmodum imminente. pluvia fulgur volu- 
tatur in ila necesse est nomen 
Jesu Christi perpetuo versari in area cordis nostri. 
Quod exacte norunt, qui mentis et interni belli pe- 
vieulum fecerunt, Sic. bellum intelleetuale gerimus, 
ut in acie. Primum, attentione utimur 
hostem 


aere firmamenti : 


: deinde, ubi 
cogitatione ferire novimus, ipsum 
ialedictionis in animo 
mox ordine, 


verbis 
iracunde ce:edimus; tertio 
cor contorquentes, invocato — Jesu 
Christo, imprccamur ei, ut quamprimum  dissolva- 


HESYCHU PRESDYTERI 


cuidam sapiens dixit, adhzreat nomen Jesu spira- A vacov, 


p 


1512 


ἀλλὰ Ἰησοῦ ὀνόματι μάστιζε πολεμίους, καὶ 
n 


9, Ἰησοῦ ὄνομα χολληθήτω τῇ 


τῇ ζωῇ σου, χαὶ τότε γνώσῃ 


ρ΄. "Ὅταν τῶν θείων xal ἀχράντων μυστηρίων 
Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ χαὶ μεγάλου βασιλέως ἡμῶ 


θξροῦ As χτῶς ἀξιωθῶμεν οἱ ἀνάξιοι, τότε 
Ψιν xal τὴν τήρησιν τοῦ νοὸς καὶ ἀχρίδειαν 


ἐπιδε Edita. ἵνα χαταναλώσῃ ἡμῶν τὰς ἁμαρτίας, 
τὰ μιχρὰ χαὶ τὰ μεγάλα ῥυπάσματα, τὸ πῦρ τὸ 
θεῖχὺν, ἥγουν τὸ σῶμα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χρι- 


στοῦ. Καὶ γὰρ εἰ 


" 


^ 
' 


ZA 


χόμενον ἐν ἡμῖν, τὰ πονηρὰ 
πνεύματα τῆς πονηρίας εὐθὺς ἐχ τῆς χαρδίας ἀπ- 
τὰς. ἁμαρτίας τὰς προγενομένας ἡμῖν 


συγχωρεῖ Dm zal χαταλιμπ τάνετα! ὁ νοῦς 


ελαύνει, PA 
χωρὶς ὀχλή- 
(ὧν " χαὶ εἴπερ μετ 
ἀχριθῶς τὸν νοῦν τηρήσωμεν, χαὶ ἐν 


σεων πονηρῶν λογισυ ταῦτα 


ἢ χαρδίας 
ἡμῶν στῶμεν, ὅτε πάλιν χαταξιωθῶμεν, μᾶλλον ἔτι 


xaX μᾶλλον λαμπρύνει τὸν νοῦν, χαὶ ἀστεροΞξιδῇ αὖ- 


τὸν τὸ θεῖον σῶμα ἀπεργάζεται. 


AEYTEPA EKATONTAX 


σθεννύξιν οἷδε vobg φυλαχὴν, ὥσπερ 


o'. Λήθη 


σθέννυσι πῦρ ὕδωρ᾽ συνεχὴς ὃὲ Ἰησοῦ εὐχὴ εἰς 
τέλος αὐτὴν ἐχδαπανᾷ τῆς χαρδίας μετὰ νήψεως 


συντόνου * χρήζει γὰρ ἡ εὐχὴ τῆς νήψεως, ὥσπερ 


λαμπάδιον φωτὸς ) λύχνου. 


. Πονεῖν - δεῖ ἐπὶ τῇ φυλαχῇ τῶν τιμίων " τίμια 
ὃὲ ὡς ἀληθῶς, τὰ φυλάσσοντα ἡμᾶς πάσης χαχίας 


αἰσθητῆς vs χαὶ νοητῆς. Ταῦτα ὃξ εἰσι φυλαχὴ volg 


σὺν Ἰησοῦ Χριστο 3 ιν τε ἀεὶ εἰς 
τὸ βάθος τῆς χαρδίας, χαὶ ᾿ἠσυχάς εἰν ἀεννάως τῇ 


διανοία, ἵν οὕτως εἴπω, χαὶ ἐχ τῶν δοχούντων λογι- 


σμῶν εὑρίσχεσθαι, ἵνα μὴ λανθάνωσιν οἱ χλέπται" 
χαὶ εἰ χαὶ πονοῦμεν τῇ χαρδίᾳ παραμένοντες, ἀλλ᾽ 


ἐγγὺς ἡ παράχλησις. 


^. Πέφυχε γὰρ ἡ χαρδία ἀδιαλείπτως τηρου μένη, 
T AE Ῥ ΠῚ D E 
£v, τὰς μορφὰς, 

χεσθαι τῶν σχοτεινῶν χαὶ πο- 


δὲ 
νηρῶν πνευμάτων, λογισμοὺς 


xai τὰς εἰχόνας, 
χαὶ τὰς ἘΣ ΤΣ; : 
φεγγοειδεῖς ἐξ 


Ὥσπερ γὰρ χάρθων γεννᾷ φλόγα, πολλῷ 


ἑαυτῶν 
χυΐσχειν. " 
μᾶλλον ὁ ἐνοιχῶν τῇ χαρδίᾳ Θεὸς ἀπὸ τοῦ ἁγίου βα- 
τὸν ἀέρα τῆς διανοίας 


“αθαρὸν ἀνέμων πονηρίας " χαὶ ὑπὸ φυλοχῆς 


πτίτματος, εἴπερ εὑρίσχει 
ἡμῶν 


νοὺς τηρυύμενον, ἀνάπτει τὸ να πον ἡμῶν πρὸ 


ὧν 


θεωρίαν, ὡς φλὸξ 
5. Aci γὰρ 


ἡμῶν 


χηρόν. 


Ἴησοῦ ἡ ριστοῦ 
τρέφεσθαι ἐν ἀέρι 


x 
ὄνομα, ὥσπερ γα irn 
τοῦ στερεώματος ὑετοῦ μέλ 


. Καὶ γὰρ τοῦτο ἔσατιν ἀκριθῶς οἱ πεῖραν τοῦ νοῦ 


ΠΆΡΩ xai τοῦ ἔνδον πολέμου, ὡς καὶ ἐν τάξει: * 


οὕτω τὸν νοητὸν πόλεμον στρατηγῶμεν πρῶτον 
προποχῆ; εἶτα τὸν ἐχθρὸν λογισμῷ γνόντος παρᾶ- 


θχλόντα, λόγοις χατάρας ἐν χαρδίᾳ μετ᾽ ὀργῆς αὐτὸν 


ομεν τρίτη τάξις εὐθὺς, χατεύξασθαι xav αὖ- 


"n συπτρέφοντας τὴν χαρδίαν τῇ ἐπιχλήσει Ἰη τοῦ 


t 


1513 


τοῦ μὴ ἐξαχολουθῆσαι τῇ φαντασίᾳ τὸν νοῦν, ὡς 
νήπιον ὑπὸ φαντασιοσσχόπου τινὸς πλανώμενον. 

ε΄. Κοπιάσωμεν ὡς ὁ Δαθὶδ, χράζοντες τὸ, Ἰησοῦ 
Χριστὲ, μὴ βραγχιασάτω ἡμῶν ὁ λάρυγξ, χαὶ μὴ 
ἐχλίπωσιν οἱ νοητοὶ ἡμῶν ὀφθαλμοὶ ἀπὸ τοῦ ἐλπί- 
ζειν ἡμᾶς ἐπὶ Κύριον τὸν Θεὸν ἡμῶν, τῆς παρα- 
6oXnc ἀεὶ μεμνημένοι τοῦ χριτοῦ τῆς ἀδιχίας, ἣν 
εἶπεν ὁ Κύριος, πρὸς τὸ δεῖν ἡμᾶς πάντοτε προσ- 
εὐχεσθαι, xoY μὴ ὃ», «ἀνεῖν, καὶ τὸ χέρδος εὑρήσομεν 
χαὶ τὴν ἐχδίχησιν. 

ς΄. Ὥσπερ ὁ τῷ ἡλίῳ ἀτενίζων, ἀδύνατον μὴ 
πλουσίως τὰς ὄψεις χαταυγάζεσθαι" οὕτως ὁ ἀεὶ 
ἐγχύπτων εἰς ἀέρα χαρδίας αὐτοῦ, οὐ δυνατὸν μὴ 
φωτίζεσθαι. 

ζ΄. Ὡς ἀδύνατον, τὴν παροῦσαν ζωὴν ζῇν ἄνευ 
τοῦ ἐσθίειν χαὶ πίνειν, οὕτως ἀδύνατον χωρὶς φυλα- 
χῆς νοὺς χαὶ χαθαρότητος καρδίας, ὅ ἐστι xal λέγεται 
νῆψις, εἴς τι πνευματιχὸν xal ἀρέσχον Θεῷ φθάσαι 
“ἣν ψυχὴν, | ἐλευθερωθῆνα: τῆς χατὰ διάνοιαν ἁμαρ- 
τίας, εἰ xai βιάζεταί τις ἑαυτὸν διὰ τὸν φόθον τῶν 
χολάσεων μὴ ἁμαρτάνειν. 

η΄. Πλὴν χαὶ οἱ τῆς χατ᾽ ἐνέργειαν ἁμαρτίας βίᾳ 
τινὶ ἀπεχόμενοι, μαχάριο. παρά τε τῷ Θεῷ xal ἀγ- 
γέλοις, χαὶ ἀνθρώποις, ὅτι βιασταὶ τῆς βασιλείας 
τῶν οὐρανῶν εὑρίσχονται, 

θ', Τοῦτο θαυμαστὸν τῆς ὠφελείας τῆς τοῦ νοῦ 
ἡσυχίας, ὅτι πάντα τὰ ἁμαρτήματα χατὰ νοῦν πρό- 
τερον χρούονται ἐν λογισμοῖς μόνον " ὥστε εἰ παρα- 
δεχθῶσι παρὰ τῆς διανοίας, γενέσθαι αἰσθητὰ χαὶ 
παχέα. μαρτήματα πάντα ἐχχόπτει d) πραχτικὴ 
ἀρετὴ ἐν τῷ ἔσω ἡμῶν ἀνθρώπῳ, μὴ ἐῶσα ταῦτα 
εἰς ἔργα ἀχθῆναι πονηρὰ, τῇ ῥοπῇ καὶ ἀντιλήψει τοῦ 
Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. 

v. Εἰκὼν τῆς ἐξωτέρας καὶ αἰσθητῆς xa σωματι- 
χῆς ἀσχήσεως, ἡ Παλαιὰ Διαθήχη" τὸ δὲ ἅγιον 
Εὐαγγέλιον, ὅ ἐστιν ἡ Καινὴ, εἰκὼν τῆς προσοχῆς, 
ἤγουν τῆς χαθαρότητος τῆς χαρδίας. Καὶ ὥσπερ ἣ 
Παλαιὰ οὐχ ἐτελείου, οὔτε ἐπληροφόρει τὸν ἔσω 
ἄνθρωπον εἰς θεοτέόειαν (Οὐδένα γὰρ, φησὶν ὁ ᾿Από- 
στολος, γόμος ἐτειϊείωσε), μόνα δὲ τὰ παχέα ἁμαρ- 
τήματα διεχώλυς (τοῦ γὰρ κωλῦσαι μὴ ἐχδαλεῖν τὸν 
ὀφθαλμὸν χαὶ ὀδόντα τοῦ πλησίον, τὸ χαὶ τοὺς λογι- 
σμοὺς ἀπὸ χαρδίας ἐχχόψαι, ὅπερ ἐστὶ τοῦ Εὐαγγελίου 
διάταγμα, χαὶ τὰς πονηρὰς ἐνθυμήσεις, μεῖζόν τι 
εἰς χαθαρότητα ψυχῆς)" οὕτω καὶ ἐπὶ τῆς σωματιχῦῆς 
δικαιοσύνης xal ἀσχήσεως, νηστείας λέγω, ἐγχρα- 
«είσς, χαμε- “ἰσς, ἀγρυπνίας, στάσεως, χαὶ τῶν λα:- 
πῶν, ἃ περὶ «o σῶμα πεφύχασι, xal τὸ παθητιχὸν 


μέρος τοῦ σώματος ἡσυχάζειν ποιεῖ ἀπὸ τῆς χατ᾽ 
ἐνέργειαν ἁμαρτίας, ὥτπερ εἶπον περὶ 

γαλά τε ὄντα xal ταῦτα " παιδαγωγία γάρ εἰσι τοῦ 
ἔξω ἡμῶν ἀνθρώπου, χαὶ φρουρὸς τῶν xav' ἐνέργειαν 
χαχῶν, οὐ μὴν χαὶ τῶν χατὰ διάνοιαν ἁμαρτημάτων 
χωλυτιχὰ, οἷον ἀπαλλάξαι ἡμᾶς σὺν Θεῷ παντελῶς 
φθόνου, ὀργῖ,ς, χαὶ τῶν λοιπῶν. 


*? Psal. pxvin, 4. 99 Hebr. vri, 49. 
PaTruOL. Gn. XCIII. 


DE TEMPERANTIA ET VIRTUTE. — CENTURTA II. 


Χριστοῦ, ἵν᾽ εὐθέως καταλυθῇ τὸ δαιμόνιον ἴνδαλμα, A tur effigies diemonis : 


1014 
ne mens sectetur imagina- 
lionem, more pueri, qui seducitur ab illusore quo- 
piam. 

5. Elaboremus, Davidis in morem  vociferantes, 
Jesu Christe, ne irraucescant fauces nostra : neve 
deficiant intellectuales oculi nostri **, dum spera- 
mus in Domino Deo nostro: memores semper di- 
cte à Domino paraboke, de judice iniquitatis : quae 
innuit, semper nos precari debere, et non fatigari, 
lucrum inde consecuturos, et vindictam. 


6. Ut qui intentis oculis solem inLuetur, non po- 
test visum abunde illustratum non habere : ita qui 
semper incumbil in aerem cordis sui, non potest 
non illustrari, 

7. Quemadmodum absque cibo potuque vitam 
hane vivere non possumus : ita, si. desit. custodia 
mentis, et puritas cordis, quie est et dieitur tem- 
perantia, non potest ad rem ullam anima spirita- 
lem et Deo gratam pervenire, aut animi pecca'o 
liberari : etiamsi metu poenarum sibi vim quis in- 
ferat, ad vitandum peccatum. 

8. Verumtamen et. qui vi quadam absünent a 
perpetrando peccato, beati. censentur apud Deum, 
angelos, et homines : quia violenti, raplores esse 
regni ccelorum inveniuntur. 

9. Inter commoda quie referuntur ex tranquilli- 
iate. animi, hoc mirum est, quod omnia peccata 
prius cogitationibus duntaxat pulsant animum : a 
quo si recipiantur, sensilia fiunt et crassa. Virtus 
àulem operandi studiosa, promovente et opem fe- 
rente Domino nostro Jesu Christo, abscindit uni- 
versa peccata in homine nostro interno, ne sinat 
ea deduci in opera. prava. 

10. Vetus Testamentum est imago extern: sen- 
sibilis et  corpore:e exercitationis. Sanctum | au- 
iem. Evangelium, quod est Novum Testamentum, 
imago est attentionis sive puritatis cordis. EC quem- 
admodum Vetus illud interiorem hominem per- 
fectum ei certiorem non faciebat in cultu divino 
(Neminem enim, inquit Apostolus, ad perfectum 
adduxit lex 5?), sed sola crassiora peccata prohibe- 
bat (nam cogitationes cordis et pravas animi con- 
ceptiones amputare, quod est prieceptum Evangeli- 
cum, pr:estantius quiddam est ad munditiam | ani 
nmie,quam vetare ne quis eruat oculum ant den- 
Lem proximi) : eodem modo et in externa justitia et 
exercitatione, jejunio videlicet, continentia, cum 
dormitur humi, vigiliis, quiete, et reliquis. qua 
cirea corpus versantur, et partem corporis affecti- 
bus obnoxiam compenunt, ne peccatum in corpus 
externum erumpat, ut de Veteri. Testamento dixi- 
mus; quanquam et hac quidem bona sunt; eru- 
diunt enim exteriorem nostrum hominem, et tuen- 
tur ab externis vitiis in act'im prorumpentibus : 
non tamen animi peccata coercent : cujusmodi est, 
liberare nos prorsus, opitulante. Deo, ab invidia, 
ira, et reliquis affectibus. 


custolJia mentis, cujus typus est Novum Testamen- 

᾿ tum, si asservetur a nobis , ut decet , affectiones 
omnes et universa vi*ia e corde radicitus amputat : 
ct eontra introducit ketitiam, bonam fiduciam, com- 
punclionem, luctum, lacrymas , nostri ipsorum ac 
peecatorum nostrorum notitiam, memoriam mortis, 
veram liumilitatem, dilectionem ingentem tam erga 
Denm quam erga homines, et inh.erentem cordi 
divinum amorem. 

2. Sicul is qui facit iler in non potest 
aerem istum non dividere : ita fieri non potest, ut 
cor humanum perpetuo non impuenetur a d:emo- 
nibus, aut clam torqueatur ab illis, etiamsi fre- 
quenti occupetur exercitio corporali. 

15. Si velis in Domino, non opinione solum, esse 
monachus bonus , s:quus, et Deo semper unitus, 
sed revera eL facto ipso talis esse desideras, sectare 
pro viribus attentionis virtutem quie est. custodia 
el conscrvatio mentis, consummatio suavilatis ipsius 
cordis, requies illusionibus vacua , beatus animi 
status, res quie apud paucos reperitur. 


terra, 


14, !Lec dicuntur menti philosophix dedit:e; et 
illud : Perge hae via cum multa tribulatione, et ar- 
denti desiderio, cum humili et erebra Jesu Christi 
deprecatione, eum silentio labiorum tam sensilium 
quam intellectualium, cum abstinentia cibi et potus, 
rerumque omnium obnoxiarum peccato; perge hac, 
duce intellectu, scite et prudenter, et haee, juvante 
Deo, le docebit, perspicuum faciet, illustrabit, in- 
t Higere faviel, conservabiL, et erudiet, quie prius 
animo consequi non poteras, dum ambulares in 
tenebris affectionum, et abysso oblivionis et confu- 
sionis involutus, quid sit opus tenebrarum, igno- 
rares, 

15. Quemadmodum valles copiosius praebent fru- 
mentum : ita hze via omne bonum augebit in 
corde tuo : imo potius Dominus noster Jesus Chri- 
stus, sine quo nihil possumus facere, suppeditabit 
hiec tibi. Et hanc scalam primum reperies : deinde 
librum, qui legi solet : postea cum profeceris, civi- 
tatem ipsam Jerusalem celestem. invenies , Chri- 
stumque regem virium Israelis intellectu nianifeste 
conspicies. 

10. Dz:emones semper illusione et mendacio nos 
inducunt ad peccandum. Nam per illusionem, 
avaritia et luerum miserum Judam seduxerunt, 
ut proderet. Dominum et Deum omnium. Men- 
dacio vero, dum recreatione corporea nullius mo- 
menti, honore, quzestu, et gloria propositis, illum 
strangulatione deturbarunt : et. infelices pro. sua 
ipsorum illusione, suggestionem dico, prorsus con- 
trarium ei rependentes, mortem :eternam illi con- 
ciliarunt, 

17. Vide, quo paeto hostes salutis nostro illu- 
sione mendacio , vanisque pollicitationibus , labi 
nos faciunt. Eumdem in modum etiam ipse Satan 
a suis elationibus, instar fulguris, effraetus est, cum 


1515 HESYCHII DAE DL 


11. Cordis autem puritas , conservatio scilicet et A 


1516 
τα’. Ἢ δὲ χαθαρότης τῇ: χαρδίας, ἤγουν fj τοῦ vou 
τήρησις xaY φυλαχὴ, $5 τύπος fj Καινὴ Διαθήχη, et- 
p ὡς δεῖ mag ἡμῶν φι λάττεται, πάντα τὰ πάθη 
Y πάντα τὰ xaxà, ἀπὸ za( “ἴας ἐκριζοῦσα ἐχχόπτει, 
xal ἀντεισάγει χαρὰν, cüchv. ττίαν, χατάνυξιν, πέν- 
θος, δάχρνα, ἐπίγνωσιν ἡμῶν ἑαυτῶν, χαὶ τῶν ἁμαρ- 
τημάτων esa μνήμην θανάτου, ταπείνωσιν ἀληθῆ, 
j n ers πρός τε 
0) ἐγχάρδιον. 


εὸν χαὶ ἀνθρώπους, 


Ὡς οὐχ ἔνι μὴ τέμνειν τοῦτον τὸν ἀέρα ἐν γῇ 
βαδίζοντα, οὕτω μήτε πυλεμεῖσθαι ἀεννάως ὑπὸ 
δαιμόνων χαρδίαν ἀνθρώπου ἀδύνατον, ἢ ὑπ΄ αὐτῶν 
χρυπτῶς ἐνεργεῖαθαι, χὰν σωματιχὴν ἄσχιισιν πολ- 
λὴν ἔχῃ. 

ιγ΄. Εἴπερ ἐν Κυρίῳ θέλεις μὴ ϑοχήσει μόνον εἶναι 
μοναχὸς, xaX χρηστὸς, xaX ἐπιεικὴς, αὶ Θεῷ “πάντοτε 
ἡνωμένος, ἀλλὰ χαὶ ἀληθείᾳ χαὶ ἔργῳ τοιοῦτος εἶναι 
βούλει, προσοχικὴν ἀρετὴν πάσῃ δυνάμει μέτελθε, 
f, ἔστι νοὺς φυλαχὴ, νοῦ τήρησις, xa τελείωσις xo9- 
διακῆς γλυχείας, ἡσυχία ἀφάνταστος, μαχαρία ψυ- 
χῆς χατάστασις, πρᾶγμα᾽ οὐχ ἐν πολλοῖς εὑρισχό- 
μένον. 


ιδ΄. Ταῦτα γὰρ λέγοντα: vot τῇ φιλοσοφίᾳ * χαὶ, 
“Ὅδευε ταύτην ἐν πολλῇ θλίψει, xal θερμῇ προθυ- 
μίᾳ, σὺν εὐχῇ Ἰησοῦ Χριστοῦ, σὺν ταπεινώσει xat 
πυοχνότητι xal σιωπῇ αἰσθητῶν χειλέων xa νοητῶν, 
σὺν ἐγχρατείᾳ βρωμάτων χαὶ πομάτων, χαὶ παντὸς 
ἐφαμάρτου πράγματος " ὄδευε ταύτην ἐν ὁδῷ δια- 
νοίας ἐπιστημόνως ἐν φρονήσει" χαὶ αὕτη σε διδάξει 
σὺν Θεῷ, καὶ γνωριεῖ, xaX φωτίσει, καὶ συνετίσει, 
χαὶ φυλάξει, καὶ μαθητεύσει σε ἅπερ πρότερον λα- 
θεῖν εἰς νοῦν ἀδυνάτως εἶχες, ἐν σχότει παθῶν περι- 
πατῶν, χαὶ σχοτεινὸν ἔργον χαὶ ὑπὸ λήθης χαὶ συγ- 
χύσεως ἀθύσσου χαλυπτόμενος. 
ιε΄, “Ὥσπερ αἱ χοιλάδες πληθύνουσι.σἴτον, οὕτως 
αὕτη πληθύνει ἐν τῇ χαρδίᾳ ἀγαθὸν ἅπαν. Μᾶλλον 
δὲ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς, ταῦτα παρέξει 
0t, οὗ χωρὶς οὐ δυνάμεθα ποιεῖν οὐδέν. Καὶ πρῶτα 
μὲν χλίμαχα αὐτὸν εὑρήσεις, ἔπειτα δὲ βίθλον &va- 
γινωσχομένην, εἶτα προχόπτων εὑρήσεις αὐτὴν πό- 
λιν Ἱερουσαλὴμ. ἐπουράνιον, καὶ τὸν βασιλέα Χριστὸν 
τῶν δυνάμεων Ἰσραὴλ ἐναργῶς νοητῶς ὄψει 


ις΄. Διὰ φαντασίας xai ψεύδους ἀεὶ οἱ δαΐμονες 
ἐνάγουσιν ἡμᾶς εἰς τὸ ἁμαρτάνειν " χαὶ γὰρ ἐν φαν- 
τασίᾳ φιλαργυρία xai χέρδος τὸν ἄθλιον Ἰούδαν 
παρεσχεύασαν παραδοῦναι τὸν Κύριον xaX Θεὸν τῶν 
ἁπάντων * διὰ δὲ ψευδοῦς xot οὐτιδανῆς ἀναπαύσεως 
σωματιχῇῆς xai τιμῆς, xal χέρδους, κα' δόξης, 
ἀγχένη αὐτὸν περιέθαλε, xai τὸν αἰώνιον θάνατον 
αὐτῷ προεξένησαν * ἀπενονοίας οἱ δειλάιοι πάμπαν 
τῖῖς ἑαυτῶν φαντασίας, τῆς προσθολῆς, Δέγω, αὐτῷ 
ἀνταμειψόμενοι. 

ιζ΄. “Ὅρα, πῶς διὰ φαντασίας χαὶ ψεύδους, xal 
χενῶν ὑποσχέσεων ἡμᾶς πτωματίζουσιν οἱ ἐχθροὶ 
τῆς σωτηρίας ἡμῶν. Καὶ αὐτὸς ὁ Σατὰν οὕτως EX 
τῶν ὑψωμάτων ὡς ἀστραπὴ κατεῤῥάγη ἱσοθεῖαν 


1511 DE TEMPERANTIA ET VIRTUTE, — CENTURIA II 15] 


901 


φανταπθείς, Καὶ οὕτω πάλιν τὸν "AüXy ἐχώρισε A se Deo qualem imageiaretut. Eadem. rursum ra- 


Θεοῦ, θεϊκὸν ἀξίωμα φαντάσας αὐτὸν, xai οὕτω 
πάντας τοὺς ἁμαρτάνοντας ἁπατᾷν ὁ ψεύστης χαὶ 
δόλιος εἴωθεν ἐχθρός. 


ιη΄, Πιχραινόμεθα τὴν χαρδίαν ὑπὸ ἰοῦ λογισμῶν 
πονηρίας, ὅταν προσοχῆς xai Ἰησοῦ εὐχῆς πρὸς 
πολὺ ὑπὸ λήθης ἀμελοῦντες ἀπαγώμεθα " γλυχαινό- 
μεθα δὲ πάλιν ἐν αἰσθήσει xol ἡδύτητί τινι ἀγαλ- 
λιάσεως μαχαρίας, ὅταν τὰ προειρημένα χραταιῶς 
xal προθύμως ἐν τῷ ἐργαστηρίῳ τῆς διανοίας ἐμ- 
μελῶς διὰ ἔρωτος θείου ἐπιτελῶμεν * τότε γὰρ οὐ 
δι᾿ ἄλλο τι τῇ χαρδιαχῇ ἡσυχίᾳ βαδίζειν προθυμού- 
μεθα, ἀλλ᾽ jj διὰ τὴν ἑαυτῆς ἐν τῇ ψυχῇ γλυχεῖαν 
ἡδονὴν χαὶ τέρψιν. 

ιθ΄. Ἐπιστήμη ἐπιστημῶν, χαὶ τέχνη τεχνῶν, i) 
τῶν χαχούργων λογισμῶν ἔστι τέχνη. "Ἔστιν οὖν 
ἄριστος τρόπος χαὶ τέχνη αὐτῶν, τὸ, ἐν Κυρίῳ τὴν 
φαντασίαν βλέπειν τῇς προσδολῆς, χαὶ φυλάττειν τὴν 
διάνοιαν, ὥσπερ τὸν αἰσθητὸν φυλάσσομεν ὀφθαλμὸν, 
xaY ὀξέως μετ᾽ αὐτοῦ βλέπομεν τὸν πλῆξαι τοῦτον 
Ex συμθάσεως ἐρχόμενον, χαὶ ὅση δύναμις πᾶν χάρ- 
φος χωλύομεν ἐξ αὐτοῦ. 

X. Ὡς οὐ τέξεται χιὼν φλόγα, ἣ ὕδωρ πῦρ γεν- 
νήσει, ἢ ῥάμνος σῦχον, οὕτως οὐχ ἐλευθερωθήσεται 
παντὸς ἀνθρώπου χαρδία ἀπὸ δαιμονιχῶν λογισμῶν, 
χαὶ ἔργων χαὶ λόγων, μὴ χαθάρασα τὰ ἔνδον " xoY 
νήψις σὺν εὐχῇ Ἰησοῦ συνάψει νῆψιν, καὶ ταπείνω- 
σιν xai ψυχιχὴν ἡσυχίαν χατορθοῦσα, xaX ἐπειγομένη 


σὺν προθυμίᾳ πολλῇ, xai ὁδεύουσα. ᾿Αλλ᾽ ἀνάγχη αὶ 


στειρεῦσαι τὴν ἀπρόσεχτον ψυχὴν παντὸς ἀγαθοῦ χαὶ 
πελείου νοήματος, ὡς ἡμίονον ἄχαρπον, ἧ οὐχ ἔστι 
σύνεσις πνευματιχῇς συνέσεως * ὄντως εἰρήνη ἐστὶ 
«ἧς ψυχῆς τὸ γλυχὺ πρᾶγμα xoY ὄνομα, χαὶ χένωσις 
νοημάτων ἐμπαθῶν. 


χα, Ὅταν χακῶς συμφωνήσῃ Tj Ψυχὴ μετὰ τοῦ 
σώματος, τότε ἄμφω οἰχοδομοῦσι πόλιν χενοδοξίας, 
χαὶ ὑπερηφανίας, καὶ τοὺς ἐν αὐτοῖς χατοιχοῦντας 
ἀσεθδεῖς λογισμούς. Ὁ δὲ Κύριος τῷ φόδῳ τῆς γεέννης 
τὴν ὁμοφωνίαν αὐτῶν συγχεῖ τε χαὶ διαιρεῖ, ἀλλότριά 
τε xo) ἐναντία τῷ σώματι τὴν χυρίαν ψυχὴν λαλεῖν 
τε χαὶ φρονεῖν ἀναγκάζων. Ἐξ οὗ φόδος xai διαμε- 
ρισμὸς αὐτοῖς συμύαίνει, διὰ τὸ, τὸ φρόνημα τῆς 
σαρχὺς, ἔχθραν εἰς Θεὸν εἶναι, xol τῷ τοῦ Θεοῦ γόμῳ 
μὴ ὑποτάσσεσθαι. 

xf. Τὰ καθ᾿ ἡμέραν ἡμῶν ἔργα δεῖ σταθμίξειν 
xaÜ' ὥραν χαὶ προσέχειν, χαὶ χοῦφα ὅση δύναμις 
ἐπ᾽ ἀνάγκαις ποιεῖν τῇ ἑσπέρᾳ διὰ τῆς μετανοίας, 
εἴ γε βουλόμεθα σὺν θεῷ τῆς κακίας περιγενέσθαι. 
Kal σχοπεῖν δεῖ, εἰ χατὰ Θεὸν τελοῦμεν πάντα τὰ 
αἰσθητὰ xal φαινόμενα ἡμῶν ἔργα xav ἐνώπιον 
Θεοῦ χαὶ μόνον, ἵνα μὴ ὑπὸ τῶν αἰσθήσεων ἀλόγως 
χλεπτώμεθα. 


xj. Ἐὰν τὸ χαθ᾽ ἑχάστην χερδαίνωμεν σὺν Θεῷ 
Ex τῆς ἡμῶν" νήψτως, οὐχ ὀφείλομεν ἀδιαφόρως ἀνα- 
στρέφεσθαι xal ξζημιοῦσθα: διὰ πολλῶν συντυχιῶν 
ἐπισφαλῶν, ἀλ)γὰ μᾶλλον καταφρονεῖν δεῖ τῶν μα- 


tione Adam ἀοἴοοϊν αὶ Dco: cuin majestatem divinam 
imaginatione quadam sibi arrogare vellet. Et ita 
mendax et dolosus hostis omnes, qui peccant, cir- 
cumvenire solet. 

18. 4 veneno cogitationum perversarum exacer- 
bamur animo, quando attentione Jesuque depre- 
calione diu neglectis, nos abducit oblivio. Contra 
vero duleeseimus, ex perceptione et suavitate 
quadam beate exsultationis, quanda constanter, 
alacriter et studiose in officina mentis ; amore 
divino ducli, ista, quze ante diximus, exsequimur. 
Tunc enim nullam aliam ob causam quieto corde 
vivere exoptamus, quam ob suavem illius in anima 
voluptatem et delectationem. 

19. Ars artium, et scientia scientiarum, est ars 
malignarum cogitationum. Modus igitur optimus οἱ 
ars earum est, conspecta, Domino favente, sugge- 
stionis imaginatione , conservare animum : sicuti 
sensibilem oculum custodimus, et eo acute videmus 
casu venientem ad percutiendum illum, ae. pro vi- 
ribus ab eo festucam omnem arcemus, 


90. Quemadinodum nix non pariet flammam, nec 
aqua producet igneim, aut spina ficum : ita cor cu- 
jusvis liominis, nisi purgaverit interiora, non libe- 
rabitur dzemoniacis cogitationibus, operibus et 
sermonibus : nisi eliam attentio, juncta deprecationi 
Jesu, accendat temperantiam , qua humilitatem et 
quietem animi dirigente, cor deducatur, et valie 
alacriter incedat. Sed necessario evadet anima, qu:e 
non attendit , sterilis totius boni et intelligenti: 
perfecize, perinde ac mulus inutilis, cui non est 
intellectus sapientiz: spiritalis. Profecto pax est 
suavitas anime, tam re, quam nomine, et evacua- 
lio cogitationum deditarum affectionibus. 

21. Quando vitiose concordat anima cuin corpore, 
tunc ambo construunt civitatem van glorie , et 
superbie tuviim, habitantes etiam in eis impias 
cogitationes. C:eterum Dominus, eorum concordiam 
melu gehenn:z confundit ae dividit : dum cogit 
principatum tenentem animam sentire et loqui aliena 
et contraria corpori. Ex quo metu oritur illis divi- 
sio : co quod prudentia carnis inimica sit Deo, ct 


D legi diving non sit subjecta. 


22. Debemus opera nostra quotidiana singulis 
horis ponderare et observare : eaque. vespertino 
lempore, pro virili, necessitatum habita ratione, 
beneficio poenitentiz allevare, si quidem, favente 
Deo, vitium superare volumus. Animadvertendum 
est etiam, an universa opera nostra externa coram 
Deo conspicua, ex sententia divina peragantur : 
hac etiam solum de eausa, nme irrationali modo 
subripiamur a sensibus. 

25. Si, opitulante Deo, ex temperantia nostra lioc 
lucri quotidie fecerimus, non debemus sine diseri- 
mine conversari, ne damnum ex variis conversatio- 
nibus erroneis contrahamus : sed potius, amabili et 


1510 


conversationes contemnere debemus. 

94. Justa ratione triplicem anim:e facultatem 
movere debemus secundum naturam, quemadmo- 
dum a Deo creata est. Vim equidem irascendi mo- 
veamus adversus externum nostrum hominem, et 
eontra  Satanam serpentem. lrascimini, inquit, 
adversus peecatain, loc est, inter c:eteros ipsi. dia- 
bolo. Irascimini, ait, ne. peccetis in Deum *?. At cu- 
piditatis facultatem movere convenit erga Deum et 
virtutem. Rationalem. autem anima partem in eo 
collocabimus ordine, ut his ambabus sapienter et 
discrete. przecipiat, arguat, plectat, et nihilominus, 
ut rex. servis, imperet. Itaque ratio quz& secundum 
Deum viget 3n wabis, moderatur illas. Et quamvis 
affectiones adversas rationem. tumultuentur, et do- 
"ipari nitantar, rationem tamen his przficiemus. 
Inquit enim. 1rater Domini : δὲ quis in. verbo non 
o[fendit, hic per[ectus est vir?* : et c:etera. Ita. ut 
vere dicamus, omnem iniquitatem et omne pecca- 
tum , et rursum virtutem omnem atque justitiam, 
per hasce tres perfici. 

95. "Tunc obtenebratur animus, et sine fructu 
manet, quando szeulares sermones loquitur, aut 
cum illis ab intellectu susceptis confabulatur : aut 
quando vane rebus quibusdam sensilibus una cum 
mente corpus oceupatur : aut. monachis vanitati- 
pus seipsum tradit, Mox enim, etiam dum hiec 
acit, perdit fervorem, compunctionem, liberam in 
Deo fiduciam. atque notitiam. Nam quanto diligen- 
tius observamus animum, tanto magis illustramur : 
et quanto minus attendimus, tanto majoribus obrui- 
mur tenebris. 

96. Qui quotidie mentis pacem et quietem prose- 
quitur et quirit, is sensibile quidvis facile contem- 
nit, ne frustra laboret. Quod si propriam conscien- 
tiam eludat, mortifero oblivionis somno acerbe dor- 
miet : quo ne dormiat, sanctus David precatur "ἢν 
Ait enim Apostolus : Scienti bonum facere, et non 
facienti, peccatum est illi **. 


91. Revertitur autem animus ab ineuria in pro- 
prium ordinem et temperantiam , si denuo benefi 
cium diligente eonsequatur : el si aetivam mentis 
nostrae facultatem. rursum collocemus in. ferventi 
studio. 

98. Asinus molaris non progreditur extra circu- 
lum, in quo detinetur alligatus. Nec mens, qux non 
castiga sui partes interiores , proficiet in virtute 
perfectrice : sed oculis internis perpetuo excacata 
non potest intueri virtutem, nec Jesum lumine ful- 
gentem. 

99. Equus ferox et contuax eum exceperit 
sessorem, subsilit : mens vero voluptati dedita, vel 
sola limina ingrediens deleetabitur lumine divino 
conceptionibus liberata : et ea, sibiipsi renuntians, 
ex philosophica facultate imentis activa progredietur 

** Psal. tv, 9. 


*! Jac, 11, 9... 9? Psal. xir, 1 seqq. 


HESYCHILI PRESBYTERI 


Qulei virtutis. quiestu et. honestate. contenti, vanas A zafov, διὰ τὸ ἐράσμιον χαὶ γλυκὺ τῆς à 


D 


χαὶ χάλλος. 

φύσιν ὥσπερ ἐχτίσθη ὑπὸ Θεοῦ, 
ὀφείλομεν χινεῖν τὸ τριμερὲς τῆς ψυχῆς. Κινῶμεν 
τὸν θυμὸν μὲν χατὰ τοῦ ἐχτὸς ἡμῶν ἀνθρώπου,, xat 
τοῦ ὄφεως Σατᾶν. Ὁργίζεσῆε, φησὶ, xazX τῆς ἁμαρ- 
τίας, τουτέστιν, ἐν αὑτοὶς χαὶ τῷ διαθόλῳ - ᾽Οργίζε- 
σθε, φησὶν, ὅπως μὴ εἰς Θεὸν ἁμαρτάγητε * τὸ 
ἐπιθυμητιχὸν δὲ χρὴ χινεῖν, πρός τε Θεὸν χαὶ ἀρε- 
τὴν" τὸ δὲ λογιχὸν, τούτοις ἀμφοτέροις μετὰ σοφίας 
τε χαὶ ἐπιστήμης τάξωμεν διατάττεσθαι, νουθετεῖν, 
τιμωρεῖσθαι χαὶ ὅμως ἄρχειν, ὡς βασιλεὺς ἄρχει 
δούλων. Καὶ κατὰ Θεὸν ταῦτα ὁ λόγος ὁ ἐν ἡμῖν δια- 
χυθερνᾷ. Καὶ εἰ πρὸς τὸν λόγον τὰ πάθη στασιάζει 
χαὶ ἡγεμονεύει, τὸν λόγον τούτοις ἐπιχαταστήσωμεν" 
φησὶ γὰρ ὁ τοῦ Κυρίου ἀδελφὸς, Εἴ τις ἐν Aóy οὐ 
πταίει, οὗτος τέλειος ἀγὴρ, χαὶ τὰ ἑξῆς " ἐπειδὴ 
ἀληθῶς φάναι, πᾶσα ἀνομία λχαὶ ἁμαρτία διὰ τῶν 
τριῶν τούτων ἐπιτελεῖται, xal πᾶσα ἀρετὴ xu δι- 
χαιοσύνη, δι᾽ αὐτῶν πόλιν τῶν τριῶν τούτων. 


xó'. Διχαίως χατὰ 


χε’, Τηνικαῦτα ὁ νοῦς σχοτίζεται, χοὶ ἄχαρπος μέ- 
νει, ἡνίκα ἂν ἣ λόγους χοσμιχοὺς λαλήσῃ, ἣ χατὰ 
διάνοιαν χαταδεξάμενος προσομιλήσῃ αὐτοῖς, ἣ εἰς 
αἰσθητά τινα τὸ σῶμα σὺν τῷ νῷ ματαίως ἐνασχολη- 
θῇ, ἣ ματαιότησιν ὁ μοναχὸς ἑαυτὸν ἐχδῷ. Εὐθέως 
γὰρ χαὶ παρ᾽ αὐτὰ ἀπολεῖ τὴν θέρμην χαὶ χατάνυ- 
ξιν, χαὶ τὴν ἐν Θεῷ παῤῥησίαν τε χαὶ γνῶσιν " ὅσον 
γὰρ προσέχομεν τῷ νῷ, φωτιζόμεθα, χαὶ ὅσον οὐ 
προσέχομεν σχοτιζόμεθα. 


xc'. 'O γὰρ xa0' ἑχάστην ἡμέραν τὴν τοῦ νοῦ εἰ- 
ρήνην xax ἡσυχίαν διώχων χαὶ ζητῶν, οὗτος ῥᾳδίως 
χαταφρονήσει αἰσθητοῦ παντὸς, ἵνα μὴ μάτην 
χοπιᾷ. Εἰ δὲ παραλογίζεται τὴν ἰδίαν συνείδησιν, πι- 
χρῶς ὑπνώσει τὸν τῆς λήθης θάνατον“ οὗ δὴ ἀπεύ- 
χετα! τοῦ μὴ ὑπνῶσαι ὁ ἅγιος Δαθίδ" φησὶ γὰρ ὁ 
᾿Απόστολος, Τῷ εἰδότι καιλὸν ποιεῖν" καὶ μὴ 
ποιοῦντι, ἁμαρτία αὐτῷ ἐστιν. 

xt. Ἔρχεται δὲ ὁ νοῦς ἐξ ἀμελείας εἰς τὴν ἰδίαν 


"i 
i 


xaX ἐὰν τὸ πραχτιχὸν ἡμῶν τοῦ νοὸς ἐν θερμῇ σπου- 
δῇ πάλιν στήσωμεν. | 
J 


πάλιν τάξιν xax νῖψιν, εἴπερ αὖθις ἐπιμελείας τύ 
πάλιν τάξιν xaX vibus, εἴπερ ις ἐπιμελείας τύχῃ, 


χη". Οὐ προθήτετα!: μυλιχὸς ὄνος χύχλῳ ἐν ᾧ συν 
εδέθη " οὔτε νοῦς προδήσεται ἐν ἀρετῇ τελειοποιῷ, 
μὴ τὰ ἔνδον ἑαυτοῦ διορθωσάμενος" τυφλώττοντι ἀεὶ 
ἐν τοῖς ἔνδον ὄμμαοιν, ἀδύνατον ὁρᾷν χαὶ ἀρετὴν, xad 
φωτομαρμαρυγοῦντα τὸν Ἰησοῦν. 


x0'. Ἵππος μὲν θρχαύς τις xol γαῦρος ἐξάλλεται 
ἐπιθάτην δεξάμενος νοῦς δὲ τερπόμενος, τερφθή- 
σεται ἐν φωτὶ Κυρίου, εἰσδύνων εἰς τὰς πρωΐας, νοη- 
μάτων ἐλευθερούμενος * πορεύσεται Ex δυνάμεως φι- 
λοσοφίας νοῦ, mpaxtixby αὐτὸς ἑαυτὸν ἀνανεύων εἰς 


33 Jac, 1v, 17. 


1521 


DE TEMPERANTIA ET VIRTUTE. — CENTURIM II 


15,28 


D 


δύναμιν ἄῤῥητον, ἀῤῥῆτου 05 χαὶ ἀρετῶν θεωρητιχήν. A ad vim areanam, arcanorum οἱ virtutum conteni- 


Καὶ βάθος ὑψηλὸν τοῦ ἀπείρον θείων ἐννοιῶν ἐν χαρ- 
δίᾳ δεξάμε)ος, ὀφθήσεται, ὡς ἐφικτὸν χαρδίᾳ, ὁ Θεὸς 
τῶν θεῶν " ὁ δὲ νοῦς ἐχπλαγεὶς χυδαίνει ἀγαπητι- 
χῶς Θεὸν τὸν βλεπόμενον χαὶ βλέποντα, χαὶ διὰ 
τοῦτο χἀχεῖνο χαὶ σώζει τὸν ἀτενίζοντα. 


Y. Βυθὸν ὑψηλὸν χατόψεται γνωστιχῶς ἡσυχία χαρ- 
διαχὴ κατορθουμένη, xai ἐξαίσια παρὰ Θεοῦ ἀχου- 
σθήσεται οὗς ἡσυχίας. 

λα’. Ὃδοιπόρος μὲν μαχρὰν xai δυσδιάθατον χαὶ 
ἀργαλέαν ὁδὸν στείλασθα. ἐναρξάμενος, πλάνην τε 
ὑφορώμενος Ev τῷ ὑποστρέφειν, σημεῖά τινα ol 
ὁδηγοὺς ἐν ὁδοιπορίᾳ αὐτοῦ χαταπήξεται, ῥᾳδίαν 
αὐτῷ τὴν πρὸς τὰ οἰχεῖα ἐπανάχαμψιν προξενοῦντα. 
Λόγους δὲ ὁ νηφαλίως ὁδεύων ἀνὴρ στηλώσετα!:, τοῦτο 
αὐτὸ χαὶ αὐτὸς ὑφορώμενος. 

λβ΄, ᾿Αλλὰ τῷ μὲν ὁδιοπόρῳ ἐπαναχάμψαι, ὅθεν 
ἐξέβη χαρᾶς πρόξενον * νηφαλέῳ ὃὲ ἐπαναχάμπτειν 
εἰς τὰ ὀπίσω, ὄλεθρος ψυχῆς λογιχῆς, xaX σημεῖον 
ἀποστασίας τῶν. θεαρέστων ἔργων τε χαὶ λόγων, χαὶ 
ἐννοιῶν, xat ἐξει *v χαιρῷ ὕπνου ψυχῆς θανατηφόρου 
τοὺς λόγους ὡς χέντρα διεγείροντας αὐτὸν τῇ ὑπο- 
μνήσει τοῦ πολλοῦ χάρου, καὶ ῥᾳθυμίας τῆς ἐξ ἀμε- 
λείας αὐτῷ συμδάσης. 

λγ'. Ἐν θλίψεσι, καὶ ἀπογνώσεσ:, xaY ἀπελπισμοῖς 
περιπεσόντας ἡμᾶς χρὴ ποιεῖν ἐν ἑαυτοῖς τοῦ Δαδὶδ 
τὸν λόγον, ἐχχέειν τὴν χαρδίαν ἡμῶν πρὸς τὸν Θεὸν, 
» αὶ τὴν δέησιν χαὶ τὴν θλίψιν ἡμῶν ὡς ἔστι Κυρίῳ 
ἀναγγέλλειν" ἐξομολογούμεθα γὰρ τῷ Θεῷ, ὡς σοφῶς 
δυναμένῳ τὰ χαθ᾽ ἡμᾶς διοιχῆσαι, zal τὴν θλίψιν 
ἐπὶ συμφέροντι ποιῆσαι ῥᾳδίαν, xox ῥύσασθαι ἡμᾶς 
τῆς ὀλεθρίας τε χαὶ φθαρτῆς λύπης. 


λδ', Θυμὸς γὰρ παρὰ φύσιν xax ἀνθρώπων χινού- 
μένος, χαὶ λύπην οὐ χατὰ θεὸν χαὶ ἀχηδίαν ἐμποιεῖ" 
φθαρτιχὰ ὁμοίως εἰσὶ τῶν ἀγαθῶν τε χαὶ γνωστιχῶν 
λογισμῶν, ἃ ὁ Κύριος τῇ ἐξομολογήσει σχορπίζων, 
χαρὰν ἐμποιεῖ, 

λε΄. Λογισμῶν δὲ ἐν χαρδίᾳ,, χαὶ μὴ θελόντων 
ἡμῶν παγέντων τε χαὶ ἱσταμένων, ἐξαλείφειν πέ- 
φυχεν Ἰησοῦ εὐχὴ μετὰ νήψεως ἐχ βαθέων ἐννοιῶν 
χαρδίας. 

ic. Κουφισμὸν δὲ xa χαρὰν, ἐν θλίψε: πολλῶν 
ἀλόγων λογισμῶν γενόμενοι εὑρήσομεν, ὅταν μεμ- 
ψώμεθα ἑαυτοὺς ἐν ἀληθείᾳ, χαὶ ἀπροσπαθῶς " ἣ 
τῷ ἀναγγεῖλαι πάντα χαθάπερ ἀνθρώπῳ,τῷ Κυρίῳ. 
Kai πάντως Ex τῶν ὃυυ εὑρήσομεν ἀνάπαυσιν Ex 
παντὸς, xal ἄλλως οὐχ ὅστιν. Εἰ δέ γε νομίζοιμεν, ὡς 
χειριχῶς τὸ τῶν ποιημάτων αἴτιον, χαὶ πυγμιχῶς 
ἀνταμειθόμεθα, γνωσόμεθα: ὋὉ ἔχων ὦτα ἀκούειν 
ἀκουέτω, φησὶν ὁ Κύριος. 


λζ΄, Εἰκόνα τοῦ νοῦ ὁ νομοθέτης Μωσῆς λαμδάνε- 
ται παρὰ τῶν πατέρων, ὃς Θεὸν ὁρᾷ ἐν τῇ βάτῳ, χαὶ 
τὸ πρόσωπον δοξάζεται, χαὶ Θεὸς Φαραὼ ὑπὸ τοῦ 
Θεοῦ τῶν θεῶν χαθίσταται, Λἴγυπτον μαστίζει, χαὶ 


^* Matth, xr, 15. 


D 


platricem. Et cum imam profunditatem infiuitarum 
notitiarum divinarum animo fuerit assecula , vide- 
bitur Deus deorum, quantum permittitur animo, 
unde mens altonita glorificaL amantissime Deum 
conspectum et conspicientem : qui utraque de causa 
assidue intuentem salvat. 

30. Cor tranquillum, emendatum οἱ noscendi 
peritum scrutabitur valde profunda : ctauris quieti 
mentis efficietur ἃ Deo capax audiendi immensa. 

31. Viator brevi profecturus longam , trausitu 
difficilem et molestiam viam, suspicans etiam ne 
divertendo erret, signa quzedam, vie duces, in sua 
profectione defigit, que facilem sibi parent reditum 
ad sua. Vir autem, qui sobrie incedit, quie audie- 
rit, notabit : idem etiam ipse observans. 


32. Sed viatori quidem reditus, unde egressus est, 
ketitiam gignit : sobrio autem viro regressus ad ca 
quie ἃ tergo reliquit, est anime rationalis interitus, 
ac indicium defectionis ab operibus, sermonibus et 
cogitationibus Deo gratis. ls itaque tempore somni 
lethalis anim:e habiturus est cogitationes, instar 
aculeorum excitantes eum, commemoratione γα ρα 
multe, et ignavix, nascentis e negligentia. 

53. Cum incidimus in tribulationes, desponsiones 
animi ac desperationes, verba Davidis in nobis 
ipsi exsequi debemus, effundere in conspectu. Dci 
corda, nostra, precationem et afflictionem nostram, 
ut est, Domino denuntiare. Confitemur enim Dco, 
lanquam ea quie cirea nos sunt, sapienter guber- 
nanli, et qui tribulationem cum fruct: levem efli- 
cere polest, et liberare nos ab. interitu et corru- 
ptibili molestia. 

$4. lra siquidem adversus homines preter natu- 
ram emota, et. tristitiam non secundum Deum, οἱ 
tedium gignit : qu:e pariter. corrumpunt. bonas et 
eruditas cogilaliones : eL per confessionem dissi- 
pantur ἃ Domino ketitiam inferente. 

55. Cogitationes in animo, vel nobis invitis fixas 
et consistentes, delere solet deprecatio erga Jesum, 
ex intimis animi conceptibus orta cum sobrietate. 


56. Cum angimur multitudine cogitationum irra- 
lionalium, levari dolorem et recreari nos sentie- 
mus, si vere, et omni affeclu. deposito, nosipsos 
accusemus:; aut si Domino, velut homini | annun- 
tiemus omnia. Hac dupliei ratione, et. non. aliter, 
recreationem omnimodam nanciscemur. Sin existi- 
memus, velut porrecta manu, Deum auclorein 
rerum, et horum esse causam, et oblato pugno 
rependi nobis cogznoscemus illud, Qui habet. aures 
audiendi, audiat?*, inquit Dominus, 

57. Mentis imaginem a patribus accepit legislator 
Moses, qui Deum videt in rubo, vultu illustratur, 
Deus Pharaonis a Deo deorum constituitur, flagellat 
JEgyptum, educit Israelem, et leges sancit quae 


1523 


HESYCHII PRESBYTERI 1521 


euidem tropice sumpta, sunt. secundum spiritum, A ἐξάγε: τὸν Ἰσραὴλ, xo νομοθετεῖ" ἅτινα τροπιχῶς 


cffectus mentis eL przrogativze. 


58. Aaron autem legislatoris frater, erat imago 
hominis externi. Nos ergo subinferentes expostu- 
lationes iracundas, quemadmodum Moses in ^aron 
delinquentem, dicamus : Qua te injuria affecit 
Israel, quod tau: cito seduxeris eos a Domino Deo 
vivo omnipotente? 

39. Quod etiam, pr:eter. omnia alia ejus benefi- 
cia, nos doeuit Do:ninus, suscitaturus Lazarum a 
mortuis, severa comminatione refrenandam esse 
mollitiem et effusionem animx, et habitum animi 
constantem amplectendum. Quo pacto, nempe si 
nobis ipsis indignemur, fiel, ut. amore sui, vana 
gloria et superbia, liberetur anima. 

40. Ut ergo non possumus absque magna naviga- 
tione profundum maris trajicere : ita. fieri nequit 
ut expellamus impetum cogitationis pravae, citra 
invocationem Jesu Christi. 

4l. Reluctatio quidem precludere solet cogita- 
üiones: invocatio autem Dei expellit eas e corde. 
Suggestio enim in anima, formata per imaginatio- 
nem rei sensibilis, verbi gratia, facies ejus qui nos 
offendit, aut imaginatio pulchritudinis muliebris, 
auri, vel argenti, horum singula si concipiantur 
intellectu nostro, statim deprehenduntur cogitatio- 
nes, quie injuriarum recordationis, stupri et avari- 
tie visionem in animo nostro pepererunt. ἂς si 
mens quidem nostra perita fuerit et erudita, com- 
paraverit habitum conservandi sui, et. perspiciendi 
pure et in statu sereno, blandas illusiones ct insi- 
dias malignorum : perfacile statim  repulsione , 
contradictione, Jesu Christi etiam imploratione, 
exstinguit ignita tela diaboli, nec sinit illusionem 
affectionibus imbutam, sibi cognatam aut familiarem 
fieri, aut cogitationes nostras affectionum vinculo 
similes imagini objectze formari, aut colloqui fami- 
liriter, aut longam animi moram et consensum 
contrahere : quibus necessario succedunt opera 
mala, velut noctes dicbus. 

42. Sin expers fuerit solertis temperanti: mens 
nostra, confestim affectionum intercessione permi- 
scetur cum re. per imaginationem objecta, qualis- 
cunque ea fuerit, disputat cum ea, interrogationes 
scelestas excipit, et dat, responsiones: tumque fit, 
ut promiscue versentur cogitationes nostre cum 
illusione diabolica : illa tam viribus quam numero 
vehementius augescente, quo. amabilis, speciosa et 
grata appareat illam admittenti et deprzedato animo. 
Cui idem contingit, quemadmodum eum in campe- 
stri quodam loco canis apparet, et ibi sint agni 
nuper nati: hi, cum sint innoxii et pusilli, ad eum, 
quem conspexerunt, frequenter cursitant, velut ad 
propriam matrem : nihil ex accessu ad canem 
lucrantes, quam ut ejus sordes duntaxat et. malum 
odorem referant. Ad eumdem modum cogitationes 
nostr:e praecurrunt imperite ad cunctas damoniacas 
ilusiones animum ingredientes : quibus cam per- 


λαμθανόμενα, χατὰ πνεῦμα τοῦ νοός εἶσιν ἐνεργή- 
ματα χαὶ προτερῆματα. 
λη΄. Εἰχὼν δὲ τοῦ ἐκτὸς ἀνθρώπου ᾿Ααρὼν ὁ ἀδελ- 
φὸς τοῦ νομοθέτου. Ἐγχλήσεις οὖν μετὰ θυμοῦ, ὡς 
Μωσῆς zzaicavzt τῷ ᾿Ααρὼν, χαὶ ἡμεῖς εἰσφέροντες 
λέγωμεν - Τί ἠδίχησέ σε Ἰσραὴλ, ὅτ: ἔσπευσας ἀπο- 
στῆσαι αὐτοὺς ἀπὸ τοῦ Κυρίου Θεοῦ ζῶντος παντο- 
χράτορος ; 

λθ', Παρέδειξε γὰρ ἡμῖν ὁ Κύριος σὺν πᾶσιν ἄλ- 
λοις ἀγαθοῖς xa τοῦτο, ὅτε ἔμελλεν ἀναστῆσσι τὸν 
Λάζξαρον Ex νεχρῶν, τὸ ἀναστέλλειν διὰ ἐμβα: σεως 
τὸ θηλυδριῶδες χαὶ διαχυτιχὸν τῆς ψυχη- καὶ στυ- 
φνὸν ἦθος ζηλοῦν, ὃ οἷδε, φημὶ δὴ τὸ αὐτομεμφὲς 
Ex φιλαυτίας, £x χενοδοξίας τε xai ὑπερηφανίας τὴν 
Ψυχὴν λυτροῦσθαι. 
μ΄. "Ὥσπερ οὖν ἅτερ πλοίου μεγάλου θαλάττιον 
πέλαγος περάσαι οὐ δυνατὸν, οὕτως ἀδύνατον ἐχ- 
διῶξαι προσθολὴν λογισμοῦ πονηροῦ, χωρὶς ἐπιχλή- 
σεως Ἰησοῦ Χριστοῦ. 

μα΄. ᾿Αντίῤῥησις μὲν φιμοῦν, ἐπίχλησις δὲ διώχειν 
ἐκ χαρδίας εἴωθε τοὺς λογισμούς * ἡ γὰρ προσθολὴ 
μορφωθεῖσα ἐν φαντασίᾳ αἰσθητοῦ πράγματος ἐν 
τῇ ψυχῇ, ofov τὸ τοῦ λυπήδαντος ἡμᾶς πρόσωπον, ἣ 
χάλλους γυναιχείου φαντασία, ἣ χρυσίου, ἣ ἄργυ- 
ρίου, ἕν χαθ᾽ ἐν τούτων εἴπερ γένηται ἐν τῇ διανοίᾳ 
ἡμῶν,, εὐθέως ἐλέγχονται οἱ τῆς μνησιχαχίας, xol 


πορνείας, χαὶ φιλαργυρίας φαντάσαντες τὴν χαρδίαν 
λογισμοί * χαὶ εἰ μὲν πεπειρα μένος ὁ νοῦς ἡμῶν xat 
πεπαϊδευμένος ὑπάρχει, ἐν ἕξει ὧν τῆς τοῦ νοῦ τη- 
ρήσεως xài τοῦ χαθαρῶς xul ἐν αἰθρίᾳ βλέπειν τὰς 
θελχτιχὰς φαντασίας τε xal ἀπάτας τῶν πονηρῶν, 
εὐχόλως εὐθὺς ἐξ ἀναδόσεως χαὶ ἀντιῤῥήσεως χαὶ 
εὐχῆς Ἰησοῦ Χριστοῦ, σθεννύει τὰ πεπυρωμένα 
βέλη τοῦ διαδόλου, μὴ συγχωρῶν τὴν ἐμπαθῆ φαν- 
«acíay συγγενῆ ἅμα αὐτῇ xal τοὺς ἡμῶν λογισμοὺς 
συμμορφωθῆναι τῷ ἰνδάλματι ἐμπαθῶς, ἣ προσλα- 
xou φιλικῶς, T] πολύνοιαν, ἣ συγκατάθεσιν ποιῆσαι 
ἐξ ὧν ἐπαχολουθοῦσιν ἀνάγχῃ τινὶ ὡς ἡμέραις αἱ 
νύχτες, τὰ πονηρὰ ἔργα. 


μϑ΄. Εἰ δὲ ἄπειρός ἐστιν ὁ νοῦς ἡμῶν ἐντρεχοῦς 
νήψεως, εὐθὺς μίγνυται τῷ φαντασθέντι αὐτῷ ἐμπα- 
θῶς, οἷον ἂν εἴη, χαὶ διαλέγεται, πεύσεις λαμθάνων 
ἀδίχους, χἀὶ διδοὺς ἀποχρίσεις, xal τότε ἀναμὶξ γί- 
νονται οἱ ἡμέτεροι λογισμοὶ τῇ δα: μονιώδει φαντα- 
σίᾳ, αὐτῆς ἔτι μᾶλλον αὐξανομένης τε xal πληθυνο- 
μένης, ἵνα ἐρασμία, ὡραία τε χαὶ ἀρέσχουσα χατα- 
φαίνηται τῷ προσιεμένῳ vot, xal συλουμένῳ, xat 
ταυτὸν πάσχει τότε ὁ νοῦς, οἷον εἴπερ φανῇ χύων ἐν 
πεδινῷ τόπῳ τινὶ, ἔνθα χαὶ ἄρνες τύχωσιν ὄντες 
ἄχαχοι χαὶ μιχροὶ, τῷ ὀφθέντι αὑτοῖς προστρέχουσιν 
ὡς μητρὶ ἰδίᾳ πολλάχις, μηδὲν ix τῆς τοῦ χυνὸς 
πλησιάσεως χερδαίνοντες, ἣ μόνον τῆς τοῦ xuvig 
ἀχαθαρσίας xat δυσωδίας ἀντιλαθέσθαι. Τὸν αὐτὸν δὲ 
τρόπον, xal οἱ ἡμέτεροι λογισμοὶ προστρέχουσιν ἀπαι- 
δεύτως πάσαις ταῖς δαιμονιχαῖς ἐν νῷ φαντασίαις, 
χαὶ ἀναμὶξ, ὡς ἔφην, γενόμενοιν ἔστιν ἰδεῖν αὐτοὺς 
ἄμφω χαταστρέψαι βουλομένους τὴν Ἰλίου πόλιν, ὡς 


1525 


DE TEMPERANTIA ET VIATUTE. — CENTURIA II. 


1526 


ὁ ᾿Αγαμέμνων τε χαὶ Μενέλαος. Οὕτω γὰρ xa οὗτοι M iniste. fuerint, ut dixi, videre livret. eas ambas, 


βούλονται ὅ τι δεῖ γενέσθαι εἰς ἔργον ἀγαγεῖν διὰ 
ποῦ σώματος τὸ ὡραῖον σὑτοῖς xal ἡδὺ φανὲν ἐξ 
ἀπάτης διὰ τῆς δαιμονίας εἰσθολῆς * xa οὕτω δὴ 
λοιπὸν τότε ἔνδον δημιουργοῦνται τὰ τῆς ψυχῆς 
πτώματα * ἀνάγκη δὲ ἔχτοτε χαὶ ἐχτὸς αὐτὰ ἐχφέρειν 
τὰ Évüo τῆς καρδίας. 


wi. Εὔκολον γάρ τι χαὶ ἄχαχον πρᾶγμα ὁ νοῦς, 
ῥᾳδίως ἐπαχολουθῶν τοῖς φαντάσμασι, χαὶ πρὸς τὰς 
ἀνόμους φαντασίας δυσχάθεχτον, εἰ μὴ ἔχοι χωλύον- 
τα αὐτὸν ἀεννάως χαὶ χαλινοῦντα τὸν αὐτοχράτορα 
παθῶν λογισμῶν. 


μδ'. Θεωρία χαὶ γνῶσις, ὁδηγοὶ ἀχριθοῦς βίου Β 


καὶ πρόξενοι πεφύκασι γενέσθαι" διὰ τὸ, τὴν διά- 
νοιαν ἐπαρθεῖσαν τούτων,, εἰς χαταφρόνησιν φθάσαι 
τῶν ἡδονῶν χαὶ τῶν ἄλλων αἰσθητῶν χαὶ ἡδέων τοῦ 
βίου, ὡς εὐτελῶν. 

ε΄, Βίος 0$ προσεχτιχὸς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ χατορ- 
θούμενος, πατὴρ γίνεται τῆς θεωρίας. καὶ γνώσεως. 
Πάλιν γεννήτωρ τε ἀναβάσεως θείων, χαὶ ἐννοιῶν 
σοφωτάτων ἁρμοσθεὶς συζύγῳ τῇ ταπεινώσει, ὥς 
φῆσιν Ἡσαΐας ὁ θεῖος προφήτης "Οἱ γὰρ ὑπομέγον- 
τες τὸν Κύριον, ἀλλάξουσιν ἰσχὺν, πτεροθολή- 
couct xal πετασθήσονται διὰ Κυρίου, φησί. 


Uc'. Σχληρὸν καὶ χαλεπὸν τοῖς ἀνθρώποις χατα- 
φαίνεται τὸ ψυχιχῶς ἡσυχάζειν ἀπὸ παντὸς διαλογι- 
σμοῦ. Καὶ ἔστιν ἄρα ὡς ἀληθῶς ἐργῶδες xa ἐπίπο- 
νον " οὐ γὰρ μόνοις ἐπαχθὲς τοῖς ἀμυήτοις τοῦ πολέ- 
μου τὸ ἀσώματον ἐν σωματιχῷ περιχλείειν τε xal 
περιορίζειν, ἀλλὰ καὶ τοῖς πεῖραν εἰληφόσι τῆς ἔνδον 
ἀΐλου μάχης. 'O δὲ Κύριον Ἰησοῦν διὰ συνεχοῦς εὐ- 
χῆς ἐνστερνισάμενος, οὐ χοπιάσει καταχολουθῶν αὐ- 
πῷ, κατὰ τὸν Προφήτην, xai ἡμέραν ἀνθρώπου ὁ 
τοιοῦτος οὐχ ἐπιθυμήσει διὰ τὴν ὡραιότητα χαὶ γλυ- 
χύτητα Ἰησοῦ, xal τοὺς χύχλῳ ἀσεύθεῖς δαίμονας 
περιπατοῦντας τοὺς ἐχθροὺς αὐτοῦ χαταισχυνθὴ σεται 
λαλῶν αὐτοῖς ἐν πύλαις καρδίας, χαὶ διὰ Ἰησοῦ, χατὰ 
νώτων διώχων. 

μζ', ᾿Αναπτᾶσα Ψυχὴ διὰ θανάτου ἐν ἀέρι ἐν πύ- 
λαις οὐρανίαις, μεθ᾽ ἑαυτῆς ὑπὲρ αὑτῆς Ἰησοῦν 
ἔχουσα, οὔτ᾽ ἐχεῖ τοὺς ἐχθροὺς αὐτοῦ αἰσχυνθήσεται" 
ἀλλὰ παῤῥησίᾳ ὡς νῦν. xal τότε λαλήσει ἐν πύλαις 
πρὸς αὐτοὺς, μόνον ἕως ἐξόδου αὐτοῦ μὴ ἐχχαχήσῃ 
βοᾷν πρὸς Χριστὸν Ἰησοῦν ἡμέρας χαὶ νυχτός. Καὶ 
αὐτὸς ποιῶν ποιήσει τὴν ἐχδίκησιν αὐτοῦ ἐν τάχει, 
χατὰ τὴν ἁψευδῇ αὐτοῦ καὶ θείαν ὑπόσχεσιν, ἣν 
ἔφη περὶ τοῦ χριτοῦ τῆς ἀδιχίας * Ναὶ, Aéyo ὑμῖν, 
ποιήσει τὴν ἐκδίκησιν» £v τάχει, χαὶ ἐν ζωῇ τῇ 
παρούσῃ, μετὰ τὴν ἐχ τοῦ σώματος αὐτοῦ ἔξοδον. 

μη΄. Τὴν νοητὴν θάλασσαν πλέων, θάῤῥει τῷ "In- 
σοῦ * φωνεῖ γὰρ ἔνδον ἐν τῇ σῇ χαρδίᾳ μυστιχῶς, 
πὸ, Μὴ φοδοῦ, παῖς μου Ἰαχὼθδ, ὀλιγοστὸς Ἰσραήλ᾽ 
μὴ φοδοῦ, σ“ὦληξ Ἰσραὴλ, ἐγὼ ὑπερασπίζω σου, Εἰ 


δυ 
Isa, x1, 94.  '* Luc. xvin, 8. 


€ 


Agamemnonis et Menelai more, Trojam evertere 
velle : ita et hae expetunt, id quod gerendum est, mini- 
sterio corporis ad effectum perducere, juxta illud quod 
sibi pr:e dilectionis affectu ex suggestione diabolica 
formosum et suave visum fuerit: et sic Lum anii 
delicta moliuntur intus, quod reliquum est, verum 
necesse est, eodem momento inleriora cordis ab 
illis educere. 

49. Animus enim est quidpiam simplex et inno- 
xium: qui facile sectatur imaginationes, et ab 
illusionibus málignis z gre se continet, nisi habue- 
rit, qui eum perpetuo coerceat, eL refrenet anima 
facultatem, qux solet imperare cogitationibus et 
affectionibus. 

44. Contemplatio et cognitio natura solent esse 
duces et auctores exacte vie : quoniam harum ope 
extollitur animus, ut in primis contemnat. volupta 
tes, etalia sensum oblectantia, tanquam levia. 


45. Vivendi modus sui observantissimus, qui 
dirigitur ex sententia Jesu Christi, contemplationis 
et cognitionis pater efficitur, et rursus genitor 
ascensionum divinarum, ae doctarum cogitationum, 
si fuerit humilitati conjugi adaptatus, ut inquit 
propheta divinus Isaias : Qui sustinent Dominum, 
mutabunt. fortitudinem *? ; et alati volabunt, et ex- 
pandentur a Domino, ait. 

46. Durum ac difficile videtur hominibus, ani- 
mum habere posse tranquillum ab omni cogitatio- 
num disputatione. Et. est sane arduum et laborio- 
sum: quia non his solis onerosum, qui nondum 
initiati bello, incorporeum nesciunt includere 
corpore el cireumscribere, sed etiam iis qui pugnam 
intestinam et incorpoream suntexperti, Qui vero 
continua precatione tolo pectore Jesum. complexus 
fuerit, non laborabit sequens illum, ut ait Pro- 
pheta. ldemque captus decore, oblectatione et 
suavitate Jesu, non expetet diem humanum : ho- 
stesque suos, impios daemones in eireuitu ambulan- 
tes, non extimescet, alloquens eos pro foribus cordis, 
et, opitulante Jesu, expellens eos a lergo. 

41. Anima qux: per obitum evolat in aere ad 
portas celestes, secum et supra se Jesum habens, 


D hostes suos illie non exhorrescet: sed fidenter, ut 


nune, alloquetur tune eos pro foribus, modo ne ad 
decessum usque suum f[atigetur, diu. noctuque 
celamando, Jesum Christum invocare Qui procul 
dubio quamprimum ulcisceur ae eis, juxta divinam 
et minime fallacem ejus promissionem , qua de 
judice iniquo dixit, Amen dico vobis, cito faciet 
vindictam ?5: tam in hae vita quam post. decessio- 
nem ejus e corpore. 

A8. Spiritale mare trajieiens, confide in. Jesum. 
Intus enim mystice sonat illud in corde tuo : Ne 
timeas, puer mi Jacob, pusille Israel : né metuas, 
vermis Israel: ego pro te pugnabo. Si igitur. Deus 


1521 


HESYCHII PRESBYTERI 


15:5 


^ : PRAE [us - E. E ; ae 
pro nonis, quis malignus contra nos? Deus, inquam, A οὖν ὁ Θεὸς ὑπὲρ ἡμῶν, τίς πονηρὸς xaf' ἡμῶν ; ὅς γε 


qui beatos dixit mundos corde, et lege sancivit, 
in mundis cordibus dulcem Jesum pure solum et 
divinitus incedere et inhabitare velle Ὁ Quapropter, 
ut divinus Paulus ait", Ne desinamus exercere 
animum ad pietatem. Re enim vera pietas merito 
radicata est, quz semina maligni radicitus evellit. 
!psa pietas est via rationis, hoc est, rationalis 
faeultatis sive ratiocinationis via. Nam secundum 
proprietatem lingu:e Grzcz, via dieitur oipoz et 
χέλευθος, quod est ratioeinatio. 

49. Davidis sententia, Delectabitur in multitudine 
pacis?*, is qui non accipit personam hominis, nee 
injuste judicat in corde : sive formas a molignis 
spiritibus oblatas non suscipit, unde concipiat 
peccatum : nee male sentit aut judieat in terra eor- 
dis sui, cum justa rependat peecato. Summi enim 
et docti Patres in seripturis suis ipsos dimonas, 
ob serendarum cogitationum viin, vocaverunt homi- 
nes. Cujus generis est Evangelium, in quo Dominus 
alb : Inimicus homo hoc fecit ?*5 et tritico permiscuit 
zizania. Et quia talibus nequitiam perpetrantibus 
non statim relactamur, ideo etiam absumimur 
cogitationibus. 


50. Mentis attentionem administraturi, si tempe- 
ranti& humilitatem aptemus, et reluctationi junga- 
(us precationem, via intellectus recte incedemus, 
donum cordis nostri adorando et sancto nomine 
Jesu Christi, velut lampade lucis, decorantes, exor- 
nantes, et nequitia expurgantes. Sin confidimus in 
sola temperantia et observatione nostra, statim ul 
impellemur. ab hostibus, corruemus eversi, et 
expugnabunt nos deceptores illi versutissimi, et 
hasta valida, nomine Jesu Christi carentes, suis 
retibus, nempe malignis excogitationibus, facilius 
et vehementius nos informabunt et sigillabunt. 
Solus enim colendus ille gladius, nomen, inquam, 
Jesu:in stabili corde sepius revolutus, potest con- 
torquere et abscindere illos, adurere, inquam, et 
ad latebras cogere, velut ignis stipulam. Quinetiam, 
re salis ante oculos subjecta, certiorem facit peri- 
lissimum certantis animum, nempe auxiliatorem et 
omnisillusionis diabolieze purgatorem esse Deum : 
cui cedunt et subjiciuntur omnia. 


51. Temperanti:x vero opus non intermittendum, 
et anim summum lucrum et emolumentum est, 
perspicere cogitationum imaginationes, cum primum 
formantur in mente. Reluctationis autem est 
deprehendere et indicare cogitationem, qux per 
imaginationem rei cujusdam sensibilis, aerem men- 
tis nostra ingredi nititur. Cieterum nihil est, quod 
1am cito exstinguat et dissolvat omnem adversa- 
riorum conceptionem, omnem sermonem, omne 
visum, omnem statuam, omne idolum, et. omnem 

er mim. (37. 


*^ Psal, xxxvi, 11. ?? Matth. xit 


μεμαχάριχε χαθὰροὺς τῇ χαρδίᾳ, xal νξνομοθέτηχεν 
ὡς ταῖς χαθαραῖς χαρδίαις ὁ Ὑλυχὺς Ἰησοῦς χαθα- 
ρῶς μόνος ἐπιθαίνειν θεϊχῶς χαὶ ἐνοιχεῖν θέλων ; 
Διὸ μὴ ἀποστῶμεν, xaz& Παῦλον τὸν θεῖον, γυμναζό- 
μενοι τὸν νοῦν πρὸς εὐσέβειαν * ἀληθῶς γὰρ εὐσέ- 
θεια εἰκότως ἐῤῥήθη, ἡ ῥιζόθεν ἐχτίλλουσα τὰ τοῦ 
Πονηροῦ σπέρματα" αὕτη εὐσέδεια, αὕτη οἵμος τοῦ 
λόγου, τουτέστιν ὁδὸς τοῦ λογιστιχοῦ, ἤτοι ὁδὸς λογι- 
σμοῦ" χαθ᾽ 'Ελληνικὴν δὲ διάλεχτον οἶμος xaX xéAev- 
θοὸς ἡ ὁδὸς λέγεται, ὅ ἐστι λογισμός. 

uo. ᾿Επὶ πιιήθει κατατρυφήσει εἰρήνης, χατὰ 
Δαθ)δ, ὃς οὐ λαμθάνει πρόσωπον ἀνθρώπου, καὶ χρί- 
νων ἀδιχίαν ἐν χαρδίᾳ, ἤτοι μορφὰς μὴ λαμθάνων 
τῶν πονηρῶν πνευμάτων, χαὶ διὰ τῶν μορφῶν λογι- 


Β ζόμενος τὴν ἁμαρτίαν, χαὶ χαχῶς χρίνων χαὶ διχά- 


ζων ἐν γῇ τῆς ἰδίας χαρδίας., τὰ δίχα!α τῇ ἁμαρτίᾳ 
διδούς * ἀνθρώπους γὰρ χαὶ τοὺς δαΐμονας οἱ μεγάλο: 
τε χαὶ γνωστιχοὶ Πατέρες ἐν ταῖς συγγραφαῖς αὐτῶν 
ἐχάλεσαν, διὰ τὸ λογιστιχόν" οἷόν ἐστιν xal τὸ εὐαγ- 
γελιχὸν, ἔνθα φησὶν ὁ Κύριος, ὅτι Πογηρὸς ἄγθρω- 
πος τοῦτο ἐποίησε, χαὶ τῷ σίτῳ χαὶ τὰ ζιζάνια 
χατέμιξεν. Οὐχ ἔστιν ἀντίῤῥησις ταχὺ ἀπὸ τῶν τοιού- 
τῶν τὸ πονηρόν * τούτου δὴ χάριν xai χαταναλισχό- 
μεθα ὑπὸ τῶν λογισμῶν. 

ν΄, Νοῦ προσοχὴν ἀρξάμενοι πολιτεύεσθαι, εἰ μὲν 
ἁρμόττομεν νήψει ταπείνωσιν, χαὶ τῇ ἀντιῤῥήσει 
εὐχὴν συγχομίσομεν, τὴν ὁδὸν cnc διανοίας χαλῶς 
ὁδεύσομεν ὥσπερ μετὰ λαμπάδος φωτὸς μετὰ τοῦ 
προσχυνητοῦ χαὶ ἁγίου ὀνόματος Ἰησοῦ Χριστοῦ, 
τὸν οἶχον ἡμῶν τῆς χαρδίας ἐχ πονηρίας φιλοχαλοῦν - 
πές τε xal ἐχχαθαίροντες. Εἰ δὲ μόνον ἐν νήψει ἣμε- 
πέρᾳ ἣ προσοχῆῇ θαῤῥήσομεν, ταχέως παρὰ τῶν 
ἐχθρῶν ὠθούμενοι ἀνατραπέντες πεσούμεθα, xal 
χαταθαλοῦσιν ἡμᾶς οἱ δολομῆται xal δολιώτατοι, 
χαὶ τοῖς ἀμφιθλήστροις αὐτῶν τοῖς πονηροῖς ἐνθυ- 
μίοις πλειόνως ἐμπλαχησόμεθα, ἣ καὶ σφραγισόμεθα 
εὐχερῶς ὑπ᾽ αὐτῶν, τὸ xpaza ἂν δόρυ οὐχ ἔχοντες 
Ἰησοῦ Χριστοῦ ὄνομα. Μόνυν γὰρ τὸ σεθάσμιον 
φάσγανον τοῦτο πυχνῶς ἄγαν expeqópevoy ἐν μονο- 
πρόπῳ χαρδίᾳ οἷδε συστρέφειν χαὶ χαταχόπτειν αὐὖ- 
τοὺς, καταφλέγειν τε xal ἀποχρύπτειν" τὸν μὲν 
ὡσεὶ πῦρ, οἱ δὲ ὡς χαλάμην. ᾿Αλλὰ γὰρ χαὶ ἕν oi- 
σθήσει ἱκανῇ͵ τότε ὑπάρχει, γνωρίζον τὴν τοῦ ἀγω- 
νιστοῦ πολύπειρον χαρδίαν, ὅτιπερ ἐχ πάσης δαιμο- 
νίας φαντασίας βοηθῶν χαὶ χαθαίρων Θεός ἐστιν; 
ᾧτινι πᾶν ὑπείχει, χαὶ πάντα ὑποτέταχται. 

να΄. "ἔργον δὲ, νήψεως μὲν, ἀδιάλειπτον xal τῆς 
ψυχῆς ὄνησις χαὶ χέρδος μέγα, τὸ ὁρᾷν εὐθὺς σχη- 
ματιζομένας τὰς τῶν λογισμῶν ἐν νῷ φαντασίας " 
ἀντιῤῥήσεως δὲ, τὸ διελέγχειν χαὶ δηλοῦν τὸν πειρώ- 
μενον εἰσελθεῖν λογισμὸν ἐν τῷ ἀέρι τοῦ νοὸς ἡμῶν 
διὰ φαντασίας αἰσθητῆς τινὸς πράγματος " τὸ δὲ 
σθεννύον χαὶ διαλύον τῶν ἀντιπάλων εὐθέως πᾶν 
νόημα, πάντα λόγον, πᾶν φάντασμα, πᾶν ἵνδαλμα, 
πᾶν εἴδωλον, πᾶσαν στήλην πονηρὰν, ἐστὶν ἡ τοῦ 
Κυρίου ἐπίχλησις. Καὶ ἡμεῖς γὰρ αὐτοὶ ἐν νῷ βλέ- 


oq 


1029 


DE TEMPERANTIA ET VIRTUTE. — CENTURIA II. 


1538 


πομεν τὴν χατὰ xpávog αὐτῶν ἧτταν, τὴν διὰ τοῦ A reprobum titulum, quam invocatio Domini. Ac nos 


Ἰησοῦ τοῦ μεγάλου. Θεοῦ ἡμῶν, xaY τὴν ἡμῶν τῶν 
ταπεινῶν xal εὐτελῶν χαὶ ἀγρίων ἐχδίχησιν. 
LJ 


νβ΄. Ὅτι πάντες ol λογισμοὶ οὐδὲν ἕτερόν εἶσιν 
ἀλλ᾽ ἢ, φαντασίαι. μόνα. αἰσθητῆς xaX χοσμιχῶν πρα- 
γμάτων, οἱ πολλοὶ ἀγνοοῦμεν. Εἴπερ δὲ χρονίσομεν ἐν 
εὐχῇ νήφοντες, στερίσχει μὲν εὐχὴ τὴν διάνοιαν πά- 
σης ὑλώδους φαντασίας λογισμῶν ῥυπαρῶν" γνωρίζει 
δὲ αὐτὴ. καὶ τοὺς λόγους τῶν πολεμίων, χαὶ τὸ μέγα 
χέρδος εὐχῆς τε χαὶ νήψεως * Πιὴν τοῖς ὀρθαλμοῖς 
cov καταγοήσεις, καὶ ἀνταπόδοσιν" dqutpzoAoy 
νοητῶν νοητῶς xal αὐτὸς σὺ ὄψιει, χαὶ χατανοήσεις, 
φησὶ Δαθὶδ ὁ θεῖος μελῳδός. 

νγ΄. Μνημονεύσωμεν, εἰ δυνατὸν, τοῦ θανάτου 
ἀδιαλείπτως * δι᾽ ἧς μνήμης φροντίδων ἀπόθεσις μα- 
ταιοτήτων τε ἐν ἡμῖν γεννᾶται, φυλαχή τε νοὸς xal 
διηνεχὴς δέησις " ἀπροσπάθεια δὲ τοῦ σώματος, βδέ- 
λυξις ἁμαρτίας, καὶ σχεδὸν, εἰ δεῖ τἀληθὲς εἰπεῖν, 
πᾶσα ἀρετὴ ἄγουσα Ex ταύτης ἐχθλύζεται “ διὸ 
ὡς τῇ ἰδίᾳ πνοῇ, εἰ δυνατὸν, τῷ πράγματι χρησώ- 
μεθα. 


νδ΄, Καρδία ξενωθεῖσα φαντασιῶν, τελέως vofj- 
ματα τέξεται μέσον αὐτῆς σχιρτῶντα θεῖά τε χαὶ 
μυστηριώδη, ὃν τρόπον σχιρτῶσιν ἰχθύες, καὶ ἐγχυ- 
θιστῶσι δελφῖνες γαληνιώσης θαλάσσης" χαὶ ῥιπίζε- 
ται μὲν θάλασσα ὑπὸ λεπτῆς αὔρας. "A6uccog δὲ 
χαρδίας ὑπὸ Πνεύματος ἁγίου. “Ὅτι δὲ, φησὶν, ἐστὲ 
υἱοὶ, ἐξαπέστει.ϊεν ὁ Θεὸς τὸ Πνεῦμα τοῦ Υἱοῦ 
αὐτοῦ, ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν κράζον, 'A66d, ὁ 
Πωτήρ. 

νε’. ᾿Απορήσει χαὶ διχονοῆσει πᾶς μοναχὸς πνευ- 
ματιχοῦ ἔργου, πρὸ νήψεως νοῦ λαθέσθαι, ἣ οὐχ 
εἰδὼς μὲν τὸ ταύτης χάλλος, ἣ εἰδὼς μὲν, δι᾽ ἀμελείας 
ὃὲ μὴ δυνάμενος, τῆς δὲ ἀπορίας ἀναμφιθόλως λυθή- 
σεται, νοὸς τήρησιν ἐπιθὰς, f, ἐστι χαὶ λέγεται 
πραχτιχὴ φιλοσοφία νοὺς, ὡς τὴν ὁδὸν εὑρηχὼς ἧ 
εἶπεν, ᾿Εγώ εἶμι ἡ ὁδὸς, καὶ ἡ ἀγάστασις, καὶ ἡ 
ζωή. 


νς΄. Πάλιν αὖθις ἀπορήσει ὁρῶν ἄθυσσον λογισμῶν, 
χαὶ πλῆθος νηπίων Βαθυλωνίων, ἀλλὰ χαὶ ταύτην 
λύει τὴν ἀπορίαν Χριστὸς, εἴγε τῇ βάσει τῆς διανοίας 
διηνεχῶς ἐπ᾽ αὐτὸν ἱστάμεθα. Τὰ δὲ πάντα Βαδυλώ- 
για νήπια ἕν τῇ πέτρᾳ ταύτῃ ἐδαφιοῦντες ἐναπο- 
χροΐομεν π᾿ιηροῦντες, χατὰ τὸ λόγιον, τὴν ἐπιθυμίαν 
ἡμῶν ἐξ αὐκων. Ὃς γὰρ, φησὶ, φυάσσει ἐντοιὴν, 
οὐ γνώσεται ῥῆμα πονηρόν" χωρὶς γὰρ ἐμοῦ, 
ἔφη, οὐ δύνασθβ ποιεῖν οὐδέν. 


νζ΄. Οὗτος ἀληθινὸς τῷ ὄντι μοναχὸς, ὁ νῆψιν χατ- 
ορθῶν᾽ xat οὗτος ἀληθινὸς νηφάλιος, ὁ ἐν χαρδίᾳ ὧν 
μοναχός. 

νη΄. Συμπαρεχτείνεται ἀνθρώποις ὁ βίος ἐν ἐνι- 
αὐτοῖς, ἐν μησὶν, ἐν ἑδδομάσιν͵, ἔν τε ἡμέραις, xo 
25. 


- 


*Psal. xc, 8. * Galat. 1v, 6... * Joan. xi, 


" 


C 


* Psal, cxxxvi, 5. 


quidem ipsi conspicimus in animo, deillis, poten- 
lia Jesu summi Dei nostri, tum victoriam dari, tum 
nostram, qui humiles , exiles, et inutiles sumus, 
ultionem sumi, 

52. Ignoramus plerique universas cogitationes 
nihil aliud esse preterquam solas iro. ginationes 
sensilium et mundanarum rerum. Quod si sobrii 
precibus immoremur, precatio privat animum omni 
crassa sordidarum — eogitationum | imaginatione, 
Perspicuas etiam ipsa facit hostium artes. et decla- 
rat, ingens ex precibus et temperantia iucrum oriri. 
Verumtamen oculis tuis considerabis, et retvibutionggn 
peccatorum spiritalium animo etiam tu ipse videbis ', 
et considerabis, inquit David modulator divinus. 

959. Perpetuam, si fieri potest, mortis gestemus 
memoriam: qua curarum, vanitatum ommnium, et 
reliquorum quie sunt in. nobis, depositio nascitur: 
conservatio eliam menlis, Οἱ assidua precatio, 
alienatio item ab omni corporis affectu, exsecratio 
peccati, ac propemodum, si verum dicere oportet, 
virtus omnis ex ea prodiens scaturit. Quamobrem 
pso facto, tanquam propria spiratione, si. fieri po- 
lest, utamur ea. 

54. Mens procul ab illusionibus alienata, tandem 
divinas et mysteriis plenas conceptiones pariet, 
exsullans in. medio sui, quemadmodum tranquillo 
mari exsiliunt pisces, et demisso capite delphini 
subsultant. Et levi quidem aura perflatur mare : 
abyssus autem cordis, Spiritu sancto. Quoniam au- 
tem estis, ait, filii Dei, misit Deus Spiritum Filii sui 
in corda vestra, clamantem, Abba, Pater ?, 


55. De opere spiritali hzsitabit, et ab eo alienus 
erit omnis monachus, qui temperantiam animi ante 
non adeptus fuerit, aut ignoraverit ejus dignitatem : 
aut scierit quidem, sed socordia victus eam exer- 
cere non possit. Qua procul dubio dubitatione libe- 
rabitur, ubi mentis observationem aggressus fueril: 
qui et est et dicitur philosophia mentis activa : 
quemadmodum viam appellavit, qui dixit: Ego sunt 
via, resurrectio, οἱ vita ὃ, 

56. Denuo hswsitabit, attendens abyssum cogita- 
tionum, et multitudinem parvulorum Babyloniorum. 
Sed hane etiam hzsitationem solvit Christus, dum- 
modo ei velut animi fundamento continenter inni- 
lamur. Universos autem Babylonios infantulos huic 
petr:» tanquam pavimento allidimus, implentes, 
juxta eloquium, desiderium nostrum ex ipsis *. Qui 
enim, inquit, custodiL preceptum, mon experietur 
quidquam mali *. Quia sine me, ait, nihil potestis [a- 
cere 5, 

57. Ilie profecto verus est monachus, qui recte 
temperantiam exercet; et hic vere temperans est, 
qui monaehus est animo. 

58. Vita hominum protenditur, per annos, men- 
ses, hebdomadas, dies, horas, noctes, et momenta 


δ᾽ Eccli, νι... * Joan. xv, 9. 


15/1 HESYCHII PRESDYTERI 


1532 


revoluta. Quamobrem una cum iis oportebat nostras A ὥραις, xat νυξὶ, χαὶ στιγμαῖς ἀναχυχλούμενος * τού- 


secundum virtutem operationes prolendere : tem- 
perantium dico, precationem, suavitatem cordis, 
cum impigra qu7ete usque ad esitum nostrum. 


59. Obveniet enim nobis terribilis hora mortis : 
οἱ veniet, nec effugere licebit. Atque utinam tum 
veniens princeps mundi et aeris, iniquitates nostras 
reperiat exiguas et leves : ne deprehendatur verax, 
et frustra lugeamus. Ille enim servus, qui cognovit 
voluntatem Dowinj sui, et non fecit secundum volun- 
tatem ejus (tanquam servus) vapulabit multis? in- 
quit. 


00. Ve perditis corde , at. Et quid facient, cum 
inspicere coeperit Dominus "'deirco fratres, nobis 
elaborandum. 

61. Cogitationibus simwlicibus δ΄ affectione va- 
cuis, fere succedunt ali: affectionum pleni : per- 
inde ac serpens sequitur columbam ad pullos suos 
accedentem : ut. diuturna experientia et observa- 
lione comperimus. Ac, ut opinor, priores cogita- 
tiones posterioribus przbent aditum : et affectu 
carentes, affectionem sectantibus. 

62. Quandoquidem homo bifariam dividendus 

1: partiri enim debemus, ut dixi, in voluntatem, 
et intellectum sapientissimum. Horum qui erit 
inimieus, sine dubio ipsius hominis irreconcilia- 
bilis hostis erit. Quo igitur affectu esse potest quis 
erra eum, a quo nimis acerbe et frequenter sit 
afllietus : et ila, ut etiam graviore sit affectus inju- 
ria, si quidem nos recte gerere volumus juxta 
summum et primum mandatum? Dico sane illum 
Christi conversationem imitari debere, beatam vi- 
delicet humilitatem Dei, quam incarnatus expressit, 
dum in mundo versaretur. Hinc Apostolus ait: 
Quis me liberabit de corpore mortis hujus ? ? Legi 
enim Dei non subjicitur. Ut autem ostenderet 
subdere corpus voluntati divinz, esse de numero 
eorum quie sunt in potestate nostra, dixit : Si enim 
nos ipsos dijudicaremus, nom utique judicaremur : 
dum judicamur autem, a Domino corripimur !*, 

63. Initium fertilitatis est. flos : conservandi 
vero mentis principium est temperantia a cibis et 
potibus : quarumeunque eliam cogitationum abne- 
gatio el abstinentia, necnon tranquillitas cordis 
nostri. 

64. Cum sumus in Christo Jesu firmati, et sub 
tutela temperanti:: educari  caperimus, apparet 
nobis in animo primum velut lampas, qua, quasi 
manu mentis a nobis teneatur, animi nóstri semilas 
dirigit. Deinde, tanquam luna integre lucens cir- 
cumvolvitur in firmamento cordis. Postea vero 
nobis apparet, ut sol, Jesus, radiorum instar sola- 
rium justitiam emittens : ostendens scilicet. se- 
ipsum, uL ille, et speculationum sulipsius przclara 
lumira. 

ΤΊ Luc. xir, 47. 


Eccli. uw, 45. ? Nom. vir, 24 


B 


D 


xotg ἄρα ἐχρῆν xol ἡμᾶς συμπαρεχτείνειν τὰς ἐν- 

αρέτους ἐργασίας, γάρ: δὴ τὴν νῃηψίν τε χαὶ εὐχὴν, 
χαὶ τὴν τῆς καρδίας ἡδύτητα ἐπὶ ἐμμελεῖ ἡσυχίᾳ 
μέχρις dou ἡμῶν. 

y0'. Ἐπελεύσεται γὰρ ὥρα ἐφ᾽ ἡμᾶς φοδερὰ i, 
τοῦ θανάτου, ἐλεύσεται xal διαφυγεῖν οὐ δυνατόν. 
Καὶ εἴθε ὁ τοῦ χόσμου xai τοῦ ἀέρος ἄρχων τότο 
ἐρχόμενος, εὑρήσειε τὰ ἡμῶν ἀνομήματα ὀλίγα τε 
χαὶ εὐτελέα, ἵνα μὴ ἐλέγξῃ ἀληθεύων, χαὶ χλαύσω- 
μεν ἀνωφελῆ. Ἐκεῖνος γὰρ ὁ δοῦνιος ὁ γγοὺς τὸ 
θέλημα τοῦ κυρίου αὑτοῦ, καὶ μὴ ποιήσας πρὸς 
τὸ θέϊημα αὐτοῦ, ὡς δοῦλος δαρήσεται xod, 
φησίν. 

E. Οὐαὶ τοῖς ἀπολωϊλεκόσι τὴν καρδίαν, φησί. 
Ka τί ποιήσωσιν ὅταν ἐπ'σχέπτηται ὔριος; Διὸ 
σπουδαστέον ἡ υἵν, ἀδελφοί, 

ξα'. Τοῖς ἁπλοῖς χαὶ ἀπαθεστέροις δῆθεν λογισμοῖς 
οἱ ἐμπαθεῖς παρέπονται, χαθὼς εὔρομεν πολυχρὸ- 
νίῳ πείρᾳ τε χαὶ παρατηρήσει, ὥ ὅπερ ὄφις περι- 
στερᾷ εἰσερχομένῃ ἐν ἰδίᾳ νοσσιᾷ " ὡς οἷμαι, οἱ πρῶ- 
τοι λογισμοὶ εἴσοδος τῶν δευτέρων γινόμενοι, χαὶ 
τῶν ἐμπαθῶν οἱ ἀπαθεῖς. 


ξβ', Τῷ ὄντι γὰρ διχῆ τέμνεσθαι δεῖ ἄνθρωπον, τῇ 
προαιρέσει χαὶ ἐπινοίᾳ σοφωτάτῃ σχίζεσθαι χρὴ, ὡς 
ἔφην. Καὶ ὀχθρὸς αὐτοῖς, χαὶ αὐτοῦ εἶναι ἀχατάλ- 
λαχτὸος προσήχει ἀληθῶς. Οἵαν οὖν τις διάθεσιν 
διόλου ἔχων ἀνθρώπῳ τινὶ δεινῶς ἄγαν xaY πολλάχις 
ἐχθλίψαντί τε xal ἀδιχήσαντι, οὕτως, ἣ χαὶ πολὺ 
πλεῖον, εἴγε βουλόμεθα κατορθοῦσθαι τὴν μεγάλην 
πε χαὶ πρώτην ἐντολὴν, φημὶ δὴ τὴν Χριστοῦ πολι- 
τείαν, τὴν μαχαρίαν ταπείνωσιν, τὴν ἔνσαρχον Θεοῦ 
βιοτήν; ὅθεν φησὶν ὁ ᾿Απόστολος, Τίς με ῥύσεται 
ἐκ τοῦ σώματος τοῦ θανάτου τούτου; Τῷ γὰρ 
νόμῳ τοῦ Θεοῦ οὐχ ὑποτάσσεται. Δειχνὺς δὲ ὅτι τὸ 
ὑποτάξαι τὸ σῶμα πρὸς τὸ τοῦ Θεοῦ θέλημα, τῶν 
ἐφ᾽ ἡμῖν ἔστιν, ἔφη, Εἰ γὰρ ἑαυτοὺς ἐχρίνγομεν, 
οὐκ ἂν ἐχριγόμεθα" κριγόμεγοι δὲ, ὑπὸ Κυρίου 
παιδευόμεθα. 


ξγ΄. ᾿Αρχὴ μὲν χαρποφορίας, ἄνθος " ἀρχὴ δὲ 
τηρήσεως νοῦ, βρωμάτων ἐγχράτεια χαὶ πομάτων, 
χαὶ παντοίων λογισμῶν ἄρνησις χαὶ ἀποχὴ, 
ἡσυχία χαρδίας. 


EY. Ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ δυναμουμένοις, χαὶ νήψει 
ἀσφαλείας τρέφειν ἀρξαμένοις ὡς λαμπὰς ἡμῖν χα- 
ταφαίνεται, ἐν νοὶ πρῶτον, παρ᾽ ἡμῶν οἷα xpatou- 
μένη ἐν χειρὶ νοῦ, χαὶ ὁδηγοῦσα ἡμῖν τρίθους δια- 
volag* ἔπειτα ὡς σελήνη παμφαὴς ἐν στερεώματι 
χαρδίας περιπολοῦσα μετέπειτα δὲ φαίνεται ἡμῖν 
ὡς ἥλιος Ἰησοῦς διχαιοσύνην ἡλιοδολῶν, δηλονότι 
δειχνὺς ἑαυτὸν ὡς ἐχεῖνος, xal τὰ ἑαυτοῦ ὁλοφαῇ 
φῶτα τὰ τῶν θεωρημάτων. 


191 Cor, τι, 21. 


1583 


c'. Ταῦτα μυδστιχῶς ἀποχαλύπτει νῷ ἑπομένῳ τῇ À 
* LI 4 ^ 


ἐντολῇ αὐτοῦ τῇ φασχούσῃ, Kul περιτεμεῖσθε, 
φησὶ, τὴν σκιηροκαρδίαν' ὑμῶν. Καὶ ὡς εἴρηται, 
ἐννοίας ἐξαισίας ἐχδιδάσχει ἀνθρώπου νῆψις ἡ σπου- 
δαία * τὸ γὰρ Θεῖον ἀπροσωπόληπτον, ὅθεν φησὶν ὁ 
Κύριος, ᾿Αχούετέ μου xal συνίετε. "Oc γὰρ ἂν ἔχοι, 
δοθήσεται αὑτῷ καὶ περισσευθήσεται" ὃς δὲ μὴ 
ἔχει, καὶ ὃ δοκεῖ ἔχειν, ἀρθήσεται ἀπ’ αὐτοῦ. Καὶ, 
Τοῖς ἀγαπῶσ: τὸν Θεὸν, πάντα συνεργεῖ εἰς τὸ 
ἀγαθόν. Πολλῷ γοῦν μᾶλλον αὐτῷ αἱ ἀρεταὶ συνερ- 
γήσουσιν. 

ξς΄. Οὐ περιπατῆσειν πλοῖον πολλὰ μίλια, ὑδάτων 
χωρὶς, καὶ νοῦ τήρησις οὐδ᾽ ὅλως προθήσεται χωρὶς 
νήψεως σὺν ταπεινώσει xal εὐχῇ Ἰησοῦ Χριστοῦ δι᾿ 
ὅλης. 

ζ΄, Οἴχου θεμέλιος, λίθοι" ταύτης δὲ τῆς ἀρετῆς, 
χαὶ θεμέλιοι, χαὶ ὄροφοι, τὸ προσχυνητὸν χαὶ ἅγιον 
ὄνομα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Καὶ εὐχε- 
ρῶς μὲν ναυαγήσει κυδερνήτης ἄφρων ἐν χαιρῷ χλύ- 
δωνος, τοὺς μὲν ναύτας ἐχδιώξας, τὰς δὲ χώπας xal 
τὰ ἱστία ἐν τῷ πελάγει ῥίψας, αὐτὸς ὃὲ χαθεύδων " 
εὐχερέστερον 05 ψυχὴ καταποντισθήσεται Ex. δαιμό- 
νων νήψεως ἀμελοῦσα, χαὶ τοῦ ἐπιχαλεῖσθαι ἐν ταῖς 
προσθολαῖς ἀρχομέναις Ἰησοῦ Χριστοῦ ὄνομα. 

ξη΄. Ὃ οἴδαμεν, γράφοντες λέγομεν * χαὶ ὃ ἑωρά- 
xapsv, τὴν ὁδὸν διαθαίνοντες, μαρτυροῦμεν τοῖς 
θέλουσιν, εἴ γε λήψεσθαι τὰ εἰρημένα βουληθήσεσθε. 
Ὅτι αὐτὸς εἴρηχεν, ᾿Εὰν μή τις μείνῃ ἐν ἐμοὶ, 
ἐχδιηθήσεται ἔξω, ὡς τὸ καῆμα, καὶ συνάγου- 
civ αὐτὸ, καὶ εἰς τὸ πῦρ βάλλουσι, καὶ καίεται. 
Ὁ δὲ μένων ἐν ἐμοὶ, χἀγὼ ἐν αὐτῷ. Ὡς γὰρ λάμψαι 
ἥλιον φωτὸς ἄτερ οὐ δυνατὸν, οὕτως ἀδύνατον χαθαρ- 
θῆναι καρδίαν ῥύπου λογισμῶν ἀπωλείας, ἄνευ τῆς 
ἐπιχλήσεως Χριστοῦ, fj ὡς τῇ ἰδίᾳ πνοῇ χρησώμεθα" 
τὸ μὲν γὰρ, φῶς " οἱ δὲ, σχότος. Καὶ ὁ μὲν, Θεὸς xoi 
Δεσπότης " οἱ δὲ, δοῦλοι δαιμόνων. 

ξθ΄, Φωτοτόχος, χαὶ ἀστραπητόχος, χαὶ φωτοδόλος, 
χαὶ πυρφόρος ἡ τοῦ νοῦ φυλαχὴ προσφυῶς xai φε- 
ρωνύμως χαλείσθω * ὑπερέχειν γὰρ, τἀληθῆ φάναι, 
ἀπείρων σωματιχῶν χαὶ πολλῶν ἀρετῆς. Τούτου οὖν 
ἕνεχα τοῖς τιμίοις ὀνόμασι χαλεῖν χρὴ τὴν ἀρετὴν 
ταύτην, διὰ τὰ ἐξ αὐτῆς τιχτόμενα ἀγλαοφαῇ φῶτα" 
οἷς οἱ ἐρασθέντες ἐξ ἁμαρτωλῶν χαὶ ἀχρείων, χαὶ 
β:θήλων, χαὺ ἀγνώστων, ἀσυνέτων τε χαὶ ἀδίχων, 


δίκαιο!, εὔχρηστοι, χαθαροὶ, ἅγιοι, καὶ συνετοὶ διὰ D 


Ἰησοῦ Χριστοῦ γενέσθαι δύνανται" χαὺ οὐ μόνον, 
ἀλλὰ χαὶ μυστιχὰ ϑεωρεῖν, καὶ θεωρητιχοὺ γενόμε- 
νοι τῷ ἀχραιφνεστάτῳ χαὶ ἀπείρῳ φωτὶ νῦν διανή- 
χέσθαι συμδήσεται, θήγειν τε αὐτῷ ἀῤῥήτοις θἡ- 
ἕξεσι, χαὶ σὺν αὐτῷ γατοιχοῦσί τε χαὶ πολιτεύδνται, 
ἐπεὶ ἐγεύσαντο ὅτι Χριστὸς ὁ Κύριος, ὡς πληροῦσθαι 
σαφῶς ἐν τοῖς τοιούτοις πρωταγγέλοις τὸ τοῦ θείου 
Δαθὶδ, Πιὴν δίκαιοι ἐξομοιϊογήσονται τῷ ὀνόματί 
σου, καὶ κατοικήσουσιν εὐθεῖς σὺν τῷ προσώπῳ 
σου" ὄντως γα" δὴ, ὄντως οὗτοι μόνοι ἀτρεχῶς ἐπιχα- 
λοῦνται χαὶ ἐξομολογοῦνται Θεῷ, xal φιλοῦσιν 
ὁμιλεῖν ἀγαπῶντες αὐτόν. 


! Deut, x, 10: !* Matth, xxv, 99. 


DE TEMPERANTIA ET VIRTUTE. — CENTURIA II- 


" Rom. vin, 28. 


15 


65. Isth:ec. mystice revelat animo obtemperanti 
pracepto ejus, quod dicit, Et circumcidetis, inquit, 
duritiam cordis vestri " . Temperantia quoque homi- 
nis diligenter exculta, sublimes docet et intelligen- 
lias, ut dietum est : quia numen divinum personam 
non accipit. Unde Dominus ait: Audite me, et intelli- 
gite, l'abenti dabitur, et abundabit ; ei autem. qui 
non habet, et quod videtur habere, auferetur ab eo "ἧς 
Et : Diligentibus Deum, omnia. cooperantur in bo- 
num "ὃς, Quanto mayis certe cooperabuntur ei vir- 
(0168 

66. Navis multa millia non perambulabit absque 
aqua: ita conservalio mentis citra temperantiam 
junctam  humilitati, et implorationi Jesu Christi 
assidu:e, nequaquam proficiet. 

67. Fundamentum domus sunt lapides: hujus 
autem virtutis fundamenta et recta sunt. sanctum 
ét adorandum nomen Domini nostri Jesu Christi. 
Itaque gubernator navis imprudens, qui tempore 
procelle nautis expulsis, remis et velis in mare 
projeetis, dormit, facile naufragium facit. Facilius 
autem anima demergetur a diemonibus, que et 
temperantiam negligit, et ingruentibus sugzestioni- 
bus invoeare nomen Jesu Christi non eurat. 

68. Quod scimus, seriptis dicimus : quod vidi- 
mus, dum viam transigeremus, testificamur volen- 
tibus ; si quidem excipere dicta vobis libeat; quia 
ipse dixit : Si quis in. me mon manserit, mittetur 
foras, sicut palmes : et colligunt eum, et in ignem 
mittunt, et ardet'*.Qui autem manet in me, et egoin 
eo. Nam sieut solabsque lumine splendere non 
potest, ita cor purgari non potest sordibus peri- 
mentium cogitationum, sine Christi invocatione, 
qua utimur, velut propria spiratione. Hlud enim 
lumen, h:e vero tenebrz : et ille quidem, Deus ae 
Dominus ; h: vero, d:emonum ancille. 

69. Custodia mentis germano et vero nomine 
lucipara, fulguripara, lumen emittens, et ignifera 
vocitetur. Superat enim, ut verum dicaius, intini- 
tas res corporeas, et virtutes plerasque. Qua de 
causa virtus ista claris nominibus est appellanda, 
ob splendida lumina qui nascuntur ex ea : quo- 
rum amore qui capiuntur, per Jesum Christuns 
evadere possunt ex peccatoribus, inutilibus, inqui- 
natis, ignolis et insipientibus et iniquis, justi, ho- 
mines frugi, puri, sancti, et sapientes, neque i4 
solum, sed etiam eveniet αἱ mystica speculentur : 
et ubi speculativi fuerint effecti, ut purissimo ct 
infinito lumine trajiciantur, et exacuantur ab ipso 
arcanis acuminibus : et cum ipso habitant et con- 
versantur, quia gustaverunt quod suavis est Do- 
minus : ut in talibus protangelis clare impleatur 
illud divini Davidis : Verumtamen justi confitebuntur 
nomini (uo, οἱ habitabunt. recti cum viti. iuo. *. Re 
enim vera, re, inquam, vera hi soh sincere invo- 
cant et confitentur Deo : cum quo. colloqui cxpe- 
tunt, amantes eum, 


" Joan, xv, θ. 15 Psal. cxxx, 14. 


1535 

70. Vi interiori homini, propter 
Gravem enim molestiam internus homo contrahet 
ab externis sensibus, tum ille molestia affectus, 
Jlagellis castigabi* eos. Qui exsecutus est quod habet 
littera, jam novit quod theoremate continetur. 


74. Si, ex sententia. Patrum, interior noster 
homo sit temperans, etiam exteriorem polest con - 
servare. Ceterum nos et malorum effectores di- 
mones, ambo simul perpetramus peccata. Ac hi 
quidem in cogitationibus duntaxat sive descriptio- 
nibus imaginatoriis pro arbitrio formant in animo 
peccatum : nos autem et cogitationibus "intus, et 
extra operibus ipsis. Nam cum crassitudine corpo- 
ris demones careant, cogitationibus solis, machi- 
natione atque cireumventione nituntur , et perinde 
nobis ac sibi procurant supplicium. Quod si exi- 
liales illi molis corpore:e non essent expertes, etiam 
factis ipsis peccare non desinerent : ut qui ad 
impie agendum paratam semper servent inten- 
lionem. 

72. Sola precatio perimit, et in cinerem redigit 
eoram fraudes : nempe Jesus Deus et Dei Filius a 
nobis continenter et sine h:sitatione invocatus : 
qui prorsus eis non permittit, ut vel initium inenr- 
sionis 515 (quam etiam impressionem vocant), aut 
formam subostendant menti in speculo intellectus : 
vel quosdam sermones habeant cum corde. Forma 
porro diemoniaca, qu;e nullas habet vires in cor, 
erit etiam vacua cogitationibus, ut diximus : quia 
cogitationibus intercedentibus animam clam alloqui 
solet, et edocere vilia. 


75. Quamobrem assiduarum precum auxilio, 
purgatur aer mentis nostri? nebulis obscuris, et 
ventis nequissimorum spirituum. Mentis autem 
aere purgato, non polest, inquit, ei non lucere di- 
vinum Jesu lumen : modo ne vana gloria, super- 
bia et ostentatione simus inflati, et leviores ad 
captanda qux sunt incomprehensibilia : et ab Jesu 
reperiamur non esse opitulatione digni, eo quod 
Christus index humilitatis oderit. vitia illa. 

74. Demus ergo colla duobus istis, orationi et 
humilitati : qux adhibita temperantia sunt ad- 
versus diemones armata, perinde ac flammeus 
ensis. Quandiu enim sie agemus, singulis diebus 
et horis leti, mysticum festum animo celebrare po- 
terimus. 


75. Octo generaliores vitiose cogitationes, qu:e 
cogitationem cmnem complectantur, et unde cun- 
ct: nascuntur. (quemadmodum ex Jove et. Junone 
omnis demon exsecrandus, deus Grecorum, ut 
ferunt illorum fabule), omnes redeunt ad fores 
animi. Οὐ cum invenerint mentem custodia desti- 
tutam, sigillatim ingrediuntur, suo quique tempore. 
Q:ecunque enim, ;liarum octo, cogitatio ascendens 
in animum, introduxerit exercitum, nempe gregem 
Oobscenarum cogitationum, ea, obtenebrata mente, 
provocat corpus, conversa ad opera turpia perpe- 
tanda. 


HESYCHII PRESBYTERI 


exteriorem. 4 


1536 

ο΄. Obat τὸν ἔσω ἀπὸ τῶν ἔξω" σφόδρα γὰρ λυπη- 
θήσεται: ὁ ἔνδον ἄνθρωπος ἀπὸ τῶν ἔξω αἰσθήσεων. 
Καὶ λυπηθεὶς οὗτος: μάστιξι χρήσεται χατὰ τῶν 
ἔξω αἰσθήσεων. Ὃ πράξας τὸ ἐν τῷ γράμματι, 
ἤδη ἐπέγνω τὸ ἐν τῷ θεωρήματι. 

οα'. Ἐὰν ὁ ἔστω ἡμῶν ἄνθρωπος κατὰ τοὺς Πατέ- 
ρας νήφει, δυνατός ἐστ: φυλάξαι xai τὸν ἔξω, πλὴν 
ὅτι ἡμεῖς τε χαὶ οἱ χαχεργάται δαίμονες χοινῶς ἅμιφω 
διαπραττόμεθα τὰς ἁμαρτίας. Καὶ οἱ μὲν ἐν λογι- 
σμοῖς μόνον, ἦτοι ἐν φαντασιώδεσι ζωγραφίαις δια- 
σχηματίζουσιν ἐν νῷ, ὡς βούλονται, τὴν ἁμαρτίαν " 
ἡμεῖς δὲ χαὶ διὰ λογισμῶν ἔνδοθεν xat δι᾽ ἔργων ἔξω- 
θεν: παχύτητος: γὰρ σωμάτων ἀποροῦντες οἱ δαίΐμο- 
vec, διὰ λογισμῶν μόνον xal δολιότητα χαὺ ἀπάτην, 
χαὶ ὡς αὐτοῖς προξενοῦσι χαὶ ἡμῖν τὴν χόλασιν. 

t 


τήριοι, οὐδ᾽ ἂν χοὶ δι’ ἔργων ἁμαρτάνειν ἐπαύοντο, 
ἑτοίμην εἰς τὸ ἀσεθεῖν τὴν προαίρεσιν ἀεὶ διασώ- 
ζοντες. 


oQ'. Εὐχὴ δὲ μονολόγιστος χτείνει τε xal ixvegpot 
τὰς αὐτῶν ἀπάτας, δι᾿ ἡμῶν παραχαλούμενος Ἴη- 
σοῦς ὁ Θεὸς χαὶ Θεοῦ Υἱὸς, συνεχῶς δὲ χαὶ ἀόχνως, 
μηδ᾽ ὅλως παραχωρῶν τούτοις, οὔτε τὴν ἀρχὴν τῆς 
εἰσθολῇς, ἣν δὴ xaX προσθολὴν χαλοῦσιν, ὑποδεῖξαι 
τῷ νῷ ἐν κατόπτρῳ τῆς διανοίας, οὐ μορφὴν, οὔτε 
μὴν λόγους τινὰς λαλῆσαι τῇ καρδίᾳ. Δαιμονιώδης 
ὃΣ μορφὴ μὴ εἰσδύνουσα ἐν χαρδίᾳ, xai λογισμῶν, 
ὡς ἔφημεν, χενὴ ἔσται, ὅτι τῇ ψυχῇ διὰ λογισμῶν 
διιλεῖν τε xal ἐχδιδάσχειν τὴν χαχίαν ἔθος αὐτῇ 


C λεληθότως. 


ογ΄. Ἐξ εὐχῆς οὖν συνεχοῦς χαθαρεύει ὁ ἀὴρ τῆς 
διανοίας ἐχ νεφῶν σχοτεινῶν, ἐξ ἀνέμων πνευμά- 
τῶν πονηροτάτων. Καθαρεύοντος δὲ τοῦ τῆς καρδίας 
ἀέρος, ἀνένδεχτον μὴ λάμπειν φησὶν αὐτῷ τὸ θεϊχὸν 
φῶς Ἰησοῦ, εἰ μήτοι γε ὑπὸ κενοδοξίας xai τύφου 
χαὶ φανητιασμοῦ φυσώμεθα, χαὶ χουφιζόμεθα εἰς 
τὰ ἀχίχητα, χαὶ ἀδοήθητοι πρὸς Ἰησοῦ εὑρισχόμεθα 
αὐτοὶ, τῷ μισεῖν τὸν Χριστὸν τὰ τοιαῦτα, τὸν τῆς 
ταπεινώσεως ὑποδείχτην. 

οδ΄. Ἐχώμεθα τοίνυν εὐχῆς χαὶ ταπεινώσεως τῶν 
δύο τούτων, ἅτινα χατὰ δαιμόνων σὺν νήψει ὁπλί- 
ζονται, οἷα μάχαιρα φλόγινος * ἔξεστι γὰρ ἡμῖν οὕτω 
γε ποιοῦσι χαθ᾽ ἡμέραν χαὶ χαθ᾽ ὥραν χαρδιαχῶς 
μυστιχῶς γηθομένοις ἑορτάζειν. 


οε'. Οἱ ὀχτὼ γενιχώτατοι τῆς χαχίας λογισμοὶ, ἐν 
οἷς περιέχεται πᾶς λογισμὸς, χαὶ ἐξ ὧν πάντες τὴν 
γένεσιν ἔχουσιν (ὡς Ex τῆς Ἥρας τε καὶ τοῦ Διὸς πᾶς 
δαίμων ἐναγὴς θεὸς Δαναῶν, κατὰ τοὺς ἐχείνων μύ- 
θους), πάντες ἀνέρχονται ἐν πύλῃ χαρδίας, xal τὸν 
γοῦν εὑρόντες ἀφύλαχτον, εἷς χαθ᾽ εἷς εἰσέρχονται 
ἐν ἰδίῳ καιρῷ. Ὁ πότερος γὰρ τῶν ὀχτὼ διαλογισμὸς 
ἀναθὰς ἐν χαρδίᾳ εἰσέλθῃ ἐσμὸν λογισμῶν αἰσχρῶν 
φάλαγγα εἰσαγαγεῖν, χαὶ οὕτω τὸν νοῦν σχοτίσας, 
ἐχχαλεῖ τὸ σῶμα, τρεπόμενος εἰς ἐργασίαν αἰσχρῶν 


15397 

ec". Ὁ τοίνυν τὴν χεφαλὴν τηρῶν τὴν τοῦ ὄφεως, 
χαὶ OU ἀντιῤῥήσεως θυμοειδοῦς δαχεθύμοις ῥήμασ! 
χρώμενος, πὺξ βαλὼν δείματι ἀπεχρούσατο τὸν πο- 
λέμιον (ὃ χαὶ νῦν τις ἄλλος ἣν χοπιῶν), Πρῶτος τῶν 
καρπῶν μεταλάξοι, ὡς δοχεῖ Παύλῳ. 'O τοίνυν 
θλῶν τὴν χάραν ἐξέφυγε καὶ πολλοὺς πονηροὺς X0- 
γισμοὺς καὶ ἔργα πομηρότερα, χαὶ τότε διαμένει 
ἀχύμαντος Qj διάνοια, τοῦ Θεοῦ ἀπεχδεχομένου τὴν 
αὐτῆς ἐγρήγορσιν εἰς τοὺς λογισμοὺς, καὶ ἀντιδωρου- 
μένου αὐτῇ εἰδέναι, πῶς δεῖ περιγενέσθα: τοὺς ἀν- 
τιπαλαίοντας αὐτὴν, χαὶ ὅπως χρὴ καθαίρεσθαι χατὰ 
μικρὸν τὴν καρδίαν, Ex λογισμῶν χοινούντων χαὶ 
μιαινόντων τὸν ἐντὸ, ἄνθρωπον, ὥς φησιν ὁ Κύριος, 
Ἔκ τῆς καρδίας ἐξέρχονται. δια.ϊογισμοὶ πονη- 
pol, ποργεῖαι, μοιχεῖαι, xàxelrd εἰσι τὰ κοιγοῦντα 
τὸν ἄνθρωπον. 

οζ΄. "ῦντως ἄρα δύναται ψυχὴ ἐν Κυρίῳ στῆναι τῇ 
ἑαυτῆς εὐμορφίᾳ xal ὡραιότητ: χαὶ εὐθύτητι, ὡς ἐξ 
ἀρχῆς πρὸς Θεοῦ ἐχτίσθη λίαν χαλή τε χαὶ εὐθεῖα, 
χαθώς φησιν ὁ μέγας τοῦ Κυρίου θεράπων ᾿Αντώ-. 
νιος, τῆς Ψυχῆς τὸ νοερὸν χατὰ φύσιν ἐχούσης ἀρετῇ 
συνίσταται " καὶ πάλιν εἶπε " Τὸ γὰρ εὐθεῖαν εἶναι τὴν 
Ψυχὴν, τοῦτό ἐστι τὸ χατὰ φύσιν νοερὸν αὐτῇ ὡς 
ἐκτίσθη * xai μετ᾽ ὀλίγα αὖθίς φησι" Καθαρεύσωμεν 
τὴν διάνοιαν. Ἐγὼ γὰρ πιστεύω ὅτι χαθαρεύσασα 
Ψυχὴ πανταχόθεν xal χατὰ φύσιν ἑστῶτα, δύναται 
διορατιχὴ γενομένη πλείονα xal μαχρότερα βλέπειν 
τῶν δαιμόνων, ἔχουσα τὸν ἀποχαλύπτουτα Κύριον 
αὐτῇ" τάδε φησὶν ὁ χλεινὸς ᾿Αντώνιος, ὥς φησιν ὁ 
μέγας ᾿Αθανάσιος ἐν τῷ περὶ ᾿Αντωνίον Βίῳ, 


οη΄. Πᾶς λογισμὸς φαντασία ἐν νῷ αἰσθήσει τινὸς 
πράγματος" νοῦς γὰρ ὧν ὁ ᾿Ασσύριος οὐχ ἄλλως ἀπα- 
τᾷν ἐξισχύει, εἰ μὴ χρήσεται τοῖς παρ᾽ ἡμῶν al- 
σβητοῖς xal συνήθεσιν. 


o0. Ὡς οὐ δυνατὸν ἄρα ὄρνεα διώχειν ἡμᾶς ἐν τῷ 
ἀέρι πτερωτὰ ὄντας ἀνθρώπους, ἣ ἀνίπτασθαι ὥσπερ 
χἀχεῖνα, τοῦτο τῆς ἡμῶν φύσεις οὐχ ἐχούσης οὕ- 
τως οὐ δυνατὸν λογισμοὺς αὐτομάτους δαιμονιώδεις 
περιγενέσθαι χωρὶς εὐχῆς νηπτιχῆς συχνῆς, T] ἀτε- 
γῶς ἄγαν πρὸς Θεὸν ὄμμα νοῦ νήχεσθαι. Εἰ δὲ οὗ, γῆν 
θραύσεις. 

π΄. Εἰ ἁληθῶς ἄρα περιθαλεῖν αἰσχύνῃ τοὺς λο- 
γισμοὺς θέλεις, καὶ ἡσυχάζειν εὐμενῶς, καὶ νήφειν 
τῇ καρδίᾳ μετὰ εὐχολίας, Ἰησοῦ εὐχὴ χολληθήτω 
σῇ πνοῇ, xai ἐν ὀλίγαι: ἡμέραις γινόμενον ὄψει 
τοῦτο. 

πα΄. Ὡς γὰρ ἐν ἀέρι γράμματα οὐ δυνατὸν γρα- 
φῆνα:" δεῖ γὰρ αὐτὰ εἴς τι σῶμα στήσασθαι, ὅπως 
ἂν διαρχῇ σώζωνται" οὕτω γε τῇ χοπηρᾷ νήψει ἡμῶν 
τῇ εὐχῇ Ἰησοῦ Χριστοῦ χολληθῶμεν, ἵνα ἡ τῆς νη- 
φαλιότητος πάγχαλος ἀρετὴ, διαρχὴς σὺν αὐτῷ δια- 
μένῃ, καὶ δι᾽ αὐτοῦ ἡμῖν εἰς αἰῶνα διατηρῆται 
ἀναφαίρετος. 

πϑ'. Κύλισον ἐπὶ Κύριον τὰ ἔργα σον, χαὶ εὑρή- 


35$ H Tim. τι,6, !'" Matth. xv, 19, 20. 


DE TEMPERANTIA ET VIRTUTE. — CENTURIA IT, 


A 


D 


1528 

76. Quapropter qui caput serpentis observaverit, 
et iracunde reluctando, verbis animosis usus, in- 
jecto pugno in faciem pulsaverit hostem (in quo 
modo quispiam alius laborabat) Primus de fructibus 
percipere debet, ut placet Paulo *^. Qui ergo con- 
tundit caput, is et multas cogitationes pravas evi- 
tat, el opera pejora. Fitque tum, ut tranquillus 
permaneat animus : cujus excitationem adversus 
cogitationes probat Deus, et remunerandi causa 
docet eum, quo pacto impugnantes se superare 
queat: et qua ratione cor paulatim purgare opor- 
leat. cogitationibus maculantibus et inquinantibus 
interiorem hominem, sicut ait. Dominus : De 
corde exeunt male, adulteria, for- 
nicaliones : el hec sunt qum coinquimant homi- 


nem ", 


cogitationes 


77. Mac itaque ratione potest anima per Domi- 
num retinere suam ipsius venustatem, pulchritu- 
dinem ct rectitudinem, sicut inilio creata est. ad 
similitudinem Dei, valde speciosa et recta, ut. in- 
quit magnus Domini servus Antonius, animz, quie 
secundum naturam regitur, vis intellectiva constat 
virtute. Et iterum dixit, Rectam esse animam, hoe 
est, ipsam habere facultatem intellectivam natur:e 
consentaneam, uti creata est. Et. statim, paucis in- 
terjecUs, ait : Purgato simus animo. Ego enim 
credo animam, quacunque parte purgatam, et na- 
lura sua constantem, posse, perspicacem effectaim, 
acutius et remotiora videre, quam possint dzemones, 
quippe qux: Dominum sibi revelantem habeat, Hzc 
dicit inclytus Antonius, auctore Athanasio magno, 
in Vita Antonii. 

78. Quavis cogitatio est imaginatio quz oritur in 
mente ex perceptione sensitiva rei cujusdam. Cum 
enim Assyrius sit spiritus, non potest aliter fallere, 
quam si utatur iis qu:e sunt nostris sensibus et mo- 
ribus familiaria. 

79. Ut nos, qui sumus homines, aves;n aere. vo- 
lautes assequi non. possumus, aut, quemadmodum 
ille, sursum volare, cum hanc vim natura nostra 
non habeat: ita sine frequenti et. temperanti:e 
plena oratione, aut vehementi oculorum mentis in 
Deum intentione, non potes fortuitas cogitationes 
diabolieas superare : sin minus, terram feries. 

80. Profecto si vere cupis cingere pudore cogi- 
tationes, et eas benigne componere, temperantecm 
etiam animum facile comparare, deprecatio Jesu 
adhaereat spirationi tux : et lioc intra paucos. dies 
fieri perspicies. 

81. Ut enim litterze seribi nequeunt in aere, eo 
quod in corpore quodam necesse habent subsistere 
ut duraturz serventur : ita. per laboriosam tempe- 
rantiam nostram precationi Jesu. Christi inh:erea- 
mus : ut przeclara virtus temperau'i cum ipso per- 
durel et maneat, et per ipsum nobis conservetur 
in secula, ades ut auferri non possit. 

82. Versa in Dominum opera tua, et invenies 


1539 


HESYCHHI PAESBYTERI up 


234 


gratiam, inquit. Ne de nobis etiam dicat propheta, Α σεῖς χάριν, φησίν. Ἵνα μὴ xoi περὶ ἡμῶν λέγηται 


Prope es tu, Domine, in ore ipsorum, sed procul a 
renibus eorum !*. Nullus alius przter Jesum reddet 
cor tuum pacatum δὲ tranquillum ab affectionibus : 
prieter Jesum, inqcram. Christum, qui longe distantia 
conjungit. 

85. Utraque pariter spectant ad animam, 
ium mentales cogitationum allocutiones, tum ex- 
teriores conversationes et confabulationes otiosz. 
Justissima porro secundum Deum ratione qui de- 
clinare vult. animi damnum, debet ambobus tam 
hominibus quam cogitationibus otiosa verba sectan- 
tibus succensere, ne mens obscurata perturbet tem- 
perantiam : quoniam oblivione obtenebrati perdi- 
musanimum. 

84. Qui omni studio puritatem cordis semper 
conservat, legislatorem illius Christum habiturus 
est pro magistro : qui mysticeipsi voluntatem suam 
eloquatur. Audiam quid loquatur in me Dominus 
Deus '?, inquit David, dum declarat istud. Expli- 
cans aulem accuratam animi apudseipsum com- 
mentationem, de spiritali belloac de remuneratoria 
Dei protectione, dicebat : Et dicet homo : Eritne 
[ructus justo *?? Deinde ex ea commentatione con- 
silium utrinque excerptum quasi depromens, ail : 
Utique est Deus judicans eos in terra. ?*. Perversos 
scilicet ddemonas in terra cordis nostri. Et alibi di- 
cit : Accedet homo ad cor altum, οἱ exaltabitur 
Deus ἧς Tunc plage eorum nobis censebuntur esse 
sagitt€ parvulorum, 


85. Ex sententia sacri Psalt», corde sapientis 
alligato semper degamus, ipsam Dei Patris virtutem 
ac Dei sapientiam Jesum Christum respirantes. Quod 
si, ob cireumstantiam quamdam remissiores effecti, 
actiones animi neglexerimus, subsequenti denuo 
lora matutina lumbos mentis commode  perstrin- 
gentes, rursum opus ipsum attingemus: non ignari, 
nullam nobis, qui novimus quod bonum est, super- 
esse exeusationem, nisi hoe ipsum peragamus. 

80. Quemadmodum cibi gignentes morbos, sta- 
tüm utin corpus sunL injecli, perturbant : at qui 
comedit, mox ut damnum senlit, vomitorio quodam 
pharmaco confestim adhibito, maneLl illiesus : hoc 
pacto mens quando susceptas cogitationes malas 
ebibit et manducavit, acerbitatem earum — sentit. 
Deprecatio vero Jesu Christi, ex intimo corde pro- 
ficiscens, illas facile evomit, et tandem expellit, 
Sicuti Lemperantes viros docuit et erudivit, favente 
Deo, rerum subjectarum perpessio et experientia. 

87. Unire studeto spiraeulo narium tuarum tem- 
perantiam, necnon nomen Jesu, cum nullius ignara 
meditatione mortis, et humilitate, Quia mirum in 
modum ambo juvare solent. 

88. Dixit Dominus : Discite a. me quia. mitis sum 
et humilis corde, ct invenietis requiem animabus ve- 
stris **, 

$9. Dixit Dominus : Quicunque seipsum. — humilia- 


18 Jerem, xir, 9. !? Psal. xxxiv, 9. 


30. Psal, 1.011}, 12, 


παρὰ τοῦ προφῆτον, Ἐγγὺς εἶ σὺ, Κύριε, τοῦ στό- 
ματος αὐτῶν, πόῤῥω δὲ ἀπὸ τῶν γεφρῶν αὐτῶν. 
Οὐδεὶς πάρεξ Ἰησοῦ ἕτερος τὴν σὴν xaphizy στα- 
θερῶς ix παθῶν εἰρηνεύσει, εἰ μὴ αὐτὸς Ἰησοῦς 
Χριστὸς ὁ τὰ πόῤῥω διεστῶτα συνάψας, 

πγ΄. Ὁμοίως ἀμφότερα τὴν {ζυχὴν σχοποῦσι, xol 
αἱ κατὰ διάνοιαν τῶν λογισμῶν ὁμιλίαι, xal αἱ ἔξῳ- 
θεν συντυχίαι xai ἀργολογίαι. Ἀρὴ δὲ ἐχτρεπόμενον 
τὴν τοῦ νοῦ βλάδην, ἀργολογεῖν ἀμφοτέρους ἀγαπῶν"- 
τὰς λυπεῖν, καὶ λογισμοὺς xai ἀνθρώπους, δι᾽ αἰτίαν 
εὐλογωτάτην χατὰ Θεὸν, ἵνα μὴ σχοτιζόμενος ὁ νοῦς 
χαώσῃ τὴν νῆψιν. Ἐχ γὰρ λήθης σχοτούμενοι τὸν 
γοῦν ἀπόλλυμεν. 

«0. Ὁ γὰρ πάσῃ σπουδῇ τηρῶν ἀεὶ τὴν xa0zpó- 
τηῆτα τῆς χαρδίας, ἕξει διδάσχαλον τὸν ταύτης νομο- 
δότην Χριστὸν, μυστιχῶς αὐτῷ. λαλοῦντα τὸ θέλημα 
αὐτοῦ. ᾿Ακούσομαι τὶ «αϊήσει ἐν ἐμοὶ Κύριος ὁ 
Θεὸς, φησὶν ὁ Δαθὶδ τοῦτο ἐμφαίνων" τὴν δὲ τοῦ 
νοῦ πρὸς ἑαυτὸν ἐμμελῆ ἐπίσχεψιν περὶ τοῦ νοητοῦ 
πολέμου δηλῶν, χαὶ τὴν τοῦ Θεοῦ ἀντιληπτιχὴν 
ὑπεράσπισιν ἔλεγε" Καὶ ἐρεῖ, φησὶν, ἄγθρωπος " 
"Apa ἔσται καρπὸς τῷ δικαίῳ ; Εἶτα τὸ £x τῆς συζη- 
πτήσεως σχέμμα ἄμφω ἐχρηθὲν ὡς ἐχφαίνων λέγει" 
"Apd. ἐστιν ὁ Θεὸς κρίνων αὐτοὺς ἐν τῇ γῇ τοὺς 
πονηροὺς δαίμονας ἐν τῇ γῇ τῆς χαρδίας ἡμῶν. Καὶ 
ἀλλαχοῦ φησι, Προσειεύσεται ἄγθρωπος καὶ καρ- 
δίᾳ βαθείᾳ, καὶ ὑψωθήσεται ὁ Θεὸς, χαὶ τότε αἱ 
πληγαὺ αὐτῶν ὡς βέλη νηπίων ἡμῖν λογισθήσονται. 

πε'. Ἐν σοφίᾳ πεπεδημένοι τὴν χαρδίαν ἀεὶ δι- 
άγωμεν χατὰ τὸν Ἱεροψάλτην, αὐτὴν τὴν τοῦ Πατρὸς 
Θεοῦ δύναμιν, καὶ Θεοῦ σοφίαν Χριστὸν ᾿Ιησοῦν ἀνα- 
πνέοντες. Εἰ δὲ χαὶ ἐχ περιστάσεώς τινος χαυνωθέν- 
τες, τῆς νοητῆς χατωλιγορήσομεν πράξεως, τῇ ἑξῆς 
mua πάλιν τὴν ὀσφὺν τοῦ νοὺς χαλῶς περισφίγξο- 
μεν, καὶ χραταιῶς τοῦ ἔργου πάλιν ἁψόμεθα, εἰδότες 
ὅτι οὐκ ἔστιν ἡμῖν ἀπολογία τὸ καλὸν ἐγνωχόσιν, 
ἐὰν μὴ αὐτὸ πράξωμεν." 

mc'. “Ὥσπερ τὰ νοτοποιὰ βρώματᾳ ἐμθληθέντᾳ 
προσφάτως ἐν σώματι ἐνοχλεῖ͵ ὁ δὲ φαγὼν εὐθὺς τῆς 
βλάθης αἰσθόμενος, θᾶττον διά τινος ἐμέσας φαρμά- 
χου ταῦτα ἀπήμαντος διέμεινεν " οὕτω xal ὁ vous 
ὅτε πονηροὺς λογισμοὺς δεξάμενο: κατέπιεν 3| κατ 


D ἔφαγεν, αἴσθηται τῆς πιχρίας αὐτῶν, εὐχῇ Ἰησοῦ 


Χριστοῦ ἐκ βαθέων χαρδίας εὐχόλως τούτους ἐξεμεῖ- 
παι, χαὶ τέλεον ἀποθάλλεται, ὡς σὺν Θεῷ ἡ πάθησις 
καὶ ἡ πεῖρα τῇ μαθήσει νενοηχέναι περὶ τοῦ προ- 
χειμένου παρέδωχε τοῖς νήφουσιν. 

πζ΄. Eig πνοὴν τῆς ῥινὸς, vii ἕνωσον xaX Ἰησοῦ 
ὄνομα, καὶ μελέτην θανάτου ἀλάθητον ταπείνωσιν" 
ὠφελεῖν γὰρ May οἴδασι τὰ ἀμφότερα. 


πη!. Εἶπεν ὁ Κύριος * Μάθετε da ἐμοῦ ὅτι a ( dc 
εἰμι καὶ ταπειγὸς τῇ καρδίᾳ. 
xÜ'. Εἶπεν ὁ Κύριος " “Ὅστις ταπεινώσει ἑαυτὸν 
11 Jbid, 


?? psal. rxi, 7... “3 Matth. χι, 29. 


54] 
ὡς 
ταπεινωθήσεται. — "' Az ἐμοῦ, φησὶ, μάθετε. Ὅρᾷς 
ὅτ: μάθησίς ἔστιν ἡ ταπείνωσις. Ὁ μὴ ταπεινὸς οὖν, 
τῆς ζωῆς ἀπωλίσθησε, χαὶ ἐναντίος δηλονότι εὑρεθή- 
σεται. 

W. El γὰρ πᾶσα ἀρετὴ διὰ Ψυχῆς «αἱ σώματος 
χτίζεται. Κτίσμα δὲ' Θεοῦ χαὶ ἡ ψυχῆ καὶ τὲ σῶμα, 
δι᾽ ὧν ἡ ἀρετὴ, ὡς ἔφην, συνίσταται, πῶς οὖν ἀσχέ- 
τως μαινόμεθα ἐπ᾽ ἀλλοτρίοις χόσμοις χομπάζοντες 
ψυχῆς τε xal σώματος ; xa χενοδοξοῦντες ἐπαιρό- 
μεθα, xal ὑπερηφάνοις ὡς ἐπὶ χαλαμίνης ῥάθδου 
φυσώμενοι, στηριζόμεθα " ὡς χαὶ τὸν ἀπειρομεγέθη 
Θεὸν ἡμῶν διεγείρομεν τὸν φριχτώτατον διὰ τὴν ἄγαν 
ἡμῶν ἀνομίαν τε χαὶ ἄνοιαν. Κύριος ὑπερηφάγοις 
ἀντιτάσσεται " καὶ ἀντὶ τοῦ μιμεῖσθαι τὸν Κύριον 
ἐν ταπεινώσε!, τῷ τοῦ Κυρίου δυσμενεῖ φιλιούμεθα 
ὑπερηφάνῳ δαίμονι, Ex χενοδόξου xai ὑπερηφάνου 
φρονήματος " τούτου γὰρ ἕνεχεν ἔλεγεν ὁ ᾿Απόστολος" 
Tí γὰρ ἔχεις, φησὶν, ὃ οὐκ ἔλαδες ἀπὸ Θεοῦ; μὴ 
σὺ σαυτὸν ἔχτισας ; Εἰ δὲ σῶμα xal ψυχὴν ἐξ ὧν χαὶ 


ἐν οἷς καὶ δι᾽ ὧν πᾶσα ἀρετὴ συνίσταται, παρὰ Oso 


ἔλαδες, τί καυχᾶσαι ὡς μὴ Aa6or ; Κύριος γάρ σοι 
ὁ τάδε δωρούμενος. 


πα΄, ἤλλλως οὐχ ἄλλο τί ἐστι χαθχρισμὸς χαρδίας, 
δι οὗ xai ταπείνωσις xot ἀγαθὸν ἅπαν ἐν ἡμῖν εὑ- 
ρίσχεται χαταθαῖνον ἄνωθεν, εἰ μὴ τὸ μηδ᾽ ὅλως 
παραχωρεῖν τοὺς λογισμοὺς προχύπτοντας εἰσελθεῖν, 


κβ΄. Νοὸς γὰρ φυλαχῇ σὺν Θεῷ καὶ διὰ μόνου Θεοῦ ὃ 


Ev ψυχῇ ἐγχρονίσασα φρόνησιν παράσχει τῷ ἥγεμο- 
νιχῷ ἐν τοῖς χατὰ Θεὸν ἀγωνίσμασιν " οὐχ ὀλίγην 
t ἰχανότητα τῷ μετόχῳ χορηγεῖ, ἐν τῷ olxovop.cty 
τὰ ἔργα χαὶ τοὺς λόγους ἐν χρίσει εὐαπόδεχτα κατὰ 
Κύριον. 

γ΄. Τὰ τοῦ ἱερέως δῆλα ἐν τῷ παλαιῷ προτυ- 
πώματα χαρδίας χαθαρᾶς ὑπῆρχον, ἵνα xal ἡμεῖς 
πρόσχωμεν τῷ τῆς χαρδίας πετάλῳ, μήπως ἐξ ἁμαρ- 
πίας μεμελάνωται, ἵνα δάκρυσι χαὶ μετανοίᾳ, xal 
προσευχῇ ἀποσμήχωμεν. ἙΕὔχολον γάρ τι πρᾶγμα ὁ 
νοῦς, χαὶ πρὸς τὰς ἀνόμους ἐνθυμήσεις δυσχάθεχτον, 
ὁμοίως χαχαῖς τε xal ἀγαθαῖς φαντασίαις λογιστικαῖς 
εὐχόλως ἐξαχολουθοῦν. 

ιδ΄, Μαχάριος ὄντως ᾧ οὕτω χεχόλληται Ἰησοῦ 
εὐχὴ ἐν διανοίᾳ, χαὶ φωνεῖ αὐτὸν ἀδιαλείπτως ἐν 
χαρδίᾳ, ὥσπερ ἥνωται ὁ ἀὴρ τοῖς ἡμῶν σώμασιν, ἣ 
ὡς φλὸξ χηρῷ. Καὶ διερχόμενος μὲν ἥλιος ὑπὲρ γῆν 
ποιήσει ἡμέραν" τὸ δὲ Κυρίου Ἰησοῦ ἅγιον ὄνομα 
xal σεθάσμιον ἐν διανοίᾳ λάμπον τῇ συνεχείᾳ, γεν- 
νήσει εὐαριθμήτους ἡλιοειδεῖς ἐννοίας. 


πε΄. Καὶ διασχεδασθέντων μὲν νεφῶν, ἀὴρ χαθα- 
ρὺς δείχνυται. Φαντασίαι δὲ ὑπὸ τοῦ Ἡλίου τῆς δι- 
χαιοσύνης Ἰησοῦ Χριστοῦ διασχεδασθεῖσαι χαὶ λεαν- 
θεῖσαι, φεγγοειδῇ xat ἀστεροειδῇ νοήματα γεννᾶσθαι 
ἕν καρδίᾳ ἐκ παντὸς πεφύχασι τοῦ ἀέρος αὐτῆς διὰ 
Ἰησοῦ φωτισθέντος * φησὶ γὰρ ὁ ᾿Ἐχχλησιαστής * Οἱ 
35 Jac. tv, 0. 


?* Luc. xvirt 14. 35 1 Cori IV, 1. 


DE TEMPERANTIA ET VIRTUTE. — CENTURIA II. 


τὺ παιδίον τοῦτο, ὑψωθήσεται * ὑψῶν δὲ ἑαυτὸν X verit, sicut parvulus iste, exaltabitur : qui autem 


1:42 


seipsum. exaltat, humiliabitur **. A me, inquit, di- 
scite : vides, humilitatem esse disciplinam. Pro- 
pterea qui non est humilis, excidit a vita 
ctiam contrarius invenietur, 

90. Cum itaque virtus omnis corporis et anim:e 
ministerio creetur, Dei porro creature sint anima 
et corpus, quorum opera virtus, ut dixi, subsistit, 
quomodo non intolerabiliter insanimus, de alienis 
corporis et animx ornamentis gloriantes? Vana glo- 
ria elati et inflati, superbize, velut baeulo arundi- 
neo, innitimur : atque prz iniquitate et. dementia 
nostra, horrendissimum illum tanquam infinite 
magnitudinis Deum nostrum excitamus. Dominus 
superbis resistit **, EL cum imitar: Dominum in hu- 


: quin- 


Β militate deberemus, cum inimico Domini snperho 


d:emone  conciliamus amicitiam : eo quod vane 
gloriosa et arroganti opinione ducimnr. Hae nam- 
que de causa Apostolus dixit: Quid habes quod 
non accepisti a Deo ?*? Num tu teipsum creasti ? Quod 
si corpus et animam, ex quibus, in quibus, et. per 
quie consistit omnis virtus, a Deo acceperis , quid 
gloriaris, quasi non acceperis? ? Dominus enim est, 
qui tibi ista largitus est. 

91. Nulla prorsus est alia cordis expurgandi ra- 
lio, qua et humilitatem et omne bonum e supernis 
in nos descendere comperimus, quam si nullum 
demus plane locum cogitationibus ostio imminenti 
bus. 


92. Custodia enim mentis, quze, Deo favente et 
Dei solius auxilio, perseverat in anima, sapientiam 
comparat intellectui principatum obtinenti, in cer- 
taminibus Dei nutu ineundis, ejusque custodi: par- 
ticipi, sufficientiam non modicam prestat, in re- 
bus et sermonibus Dco gratis cum judieio regendis. 

95. Pontifieis ornamenta in Veteri Testamento 
manifesta, erant przeeuntes cordis puri figure : ut 
et nos laminam cordis observemus ne ullo modo 
nigrescat peccato : sed abstergamus illud laerymis, 
penitentia et oratione. Mens enim res est qu:edam 
lubrica, qux non facile coercetur ab iniquis con- 
ceptionibus : nulloque negotio bonas et malas ima- 
ginationes rationali parti objectas perinde sectatur. 

94. Profecto beatus est ille, cui sic adh:ret in 


D animo deprecatio Jesu, et quisine intermissione 


resonat ipsum in corde, sicut unitur aer corporibus 
nostris, aut flamma candele. Sol itaque transiens 
supra terram, diem efficiet : sanetum autem ac 
reverendum Domini Jesu nomen, relucens in mente, 
contiguitate sua innamerabiles, solis instar splen- 
dentes, procreabit conceptiones. 

95. Et dissipatis quidem nubibus aer apparet pu- 
rus : illusiones autem ab Jesu Christo Sole justiti:» 
dissipat:e et deletx:e, ex universo mentis aere per 
Jesum illustrato, solent in ea produce:e conceptio 
nes splendidas, et astrorum. speciem prz se feren- 
tes, Nam ait Ecclesiastes : Qui fiduciam habent in 


11 jbid. 


" 


1543 
dilectione, permanebunt in eo *5. Cui gloria in sz- 
cula. Amen. 

96. Przscedentibus quidem. sermonibus, quos in 
prima et secunda centuriis habuimus, quantum ela- 
borandum sit, pro sacra mentis quiete comparanda, 
descripsimus: mon velutingenii nostri culturam 
solam, sed quicunque. divini sermones Patrum di- 
vina sapientium nos docent de puritate mentis. 
Jam vero, ubi paucis verbis, quoad fieri potest, de- 
monstreverimus quantum oriatur lucrum ex con- 
servalic ne menüs, finem dicendi faciemus. 

37. Quod superest, adesdum, quicunque fueris, 
el sequere me, ad contingendam beatam mentis 
conservationem, exoptans in spiritu dies videre bo- 
nos: et docebo te in Domino conspicuam opera- 
lionem et conversationem spiritalium potestatum. 

98. Quoniam angeli nulla capientur satietate lau- 
dandi Creatoris, neque mens decertandi. Et quem- 
2dmodum illi corporis expertes de cibo nihil sunt 
solliciti : ita hi, licet. corpore przediti, non curant 
escam, modo in eclum tvanquillum. animus ingre- 
diatur. 

99. Quo igitur modo superna potestates nulla 
lenentur cura pecuniarum aut possessionum : ita 
qui perspicacem anime facultatem expurgarunt, ct 
compararunt babitum virtutis, haud curant, quam 
male torqueantur à spiritibus nequissimis. Et quo 
modo noruntilke divitias promotionis in Deum : 
Sic et hi perspectum habent amorem in Deum, nec- 
non intensionem et ascensionem dilectionis erga 
Numen divinum. Quinetiam amatoria et inexplebili 
ascensione dilatati, ob gustum divinum οἱ deside- 
rium in excessu positum, non subsistent, donec ad 
Seraphim perveniant : neque. fatigabuntura dili- 
genti observatione mentis, et exaltatione charissima, 
donec angeli fiant. per Jesum Christum Dominum 
nostrum. 

100. Non est venenum, quod superet venenum 
aspidis eL basilisci: neque ullum est vitium, quod 
vincat φιλαυτίας vitium. Fructus porro philautize 
habes per omnium ora volitantes : qui sunt hi : 
laudes sui in animo latentes, rerum omnium displi- 
centia, ventris ingluvies, stuprum, vana. gloria, et 
omnium vertex superbia : quie quidem novit e coe- 
lis. expellere non. solum homines, sed etiam ange- 
los, et caliginem pro luce obtrudere. Heec ad te 
Scribit, Theodule, qui cognominatur llesychius, 
licet operationem ipsam sit ementitus : aL non 
omnino fortasse, quatenus scilicet Deus. donavit. 
Qui in Patre, ct Filio, et Spiritu sancto laudatur et 
glorificatur, a rationali natura. angelorum et homi- 
num, necnon ab universa creatura, quam fabrica- 
vit arcana Trinitas, unus Deus. Cujus regnum prae- 
clarum utinam et nos. consequamur, precibus pu- 


HESYCHII PRESDYTERI 


Domino, intelligent veritatem, οἱ αὶ fideles sunt in A πεποιθότες ἐπὶ Κύριον", 


TI 
cvrQcovcu ἀλήθειαν" 
καὶ οἱ πιστοὶ £r ἀγάπῃ προσμεγοῦσιν αὐτῷ. "Qd 
ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας. ᾿Αμήν. 

ς΄. Ἐν μὲν τοῖς ὄπισθεν λόγοις τοῖς ἐν πρώτ τῇ χαὶ 
δευτέρᾳ ἑχατοντάδι, τοὺς τῆς ἱερᾶς νοῦ ἡσυχίας 
πόνους συνετάξαμεν, οὐχὶ γεώργιον τῆς ἐμῆς δια- 
νοίας μόνον, ἀλλ᾽ ἅπερ χαὶ οἱ τῶν θεοσόφων Πατέρες 
διδάσχουσιν ἡμᾶς θεῖοι λόγοι περὶ νοῦ χαθαρότητος. 
Νῦν δὲ μιχρὰ εἰπόντες ὅσον δεῖξαι τὸ χέρδος τῆς τοῦ 
νοῦ φυλαχῆς, τοῦ λέγειν παυσόμεθα. 


LC. Δεῦρο δὴ λοιπὸν ἀχολούθει μοι πρὸς τὴν συν- 

ἄφειαν τῆς μαχαρίας τοῦ νοῦ τηρήσεως, ὅστις ἂν 
εἴης, χαὶ ἐπιποθῶν ἐν πνεύματι ἡμέρας ἰδεῖν ἀγα- 
θὰς, καὶ ἐν Κυρίῳ διδάξω σε ὁρωμένην ἐργασίαν χαὶ 
πολιτείαν νοερῶν δυνάμεων. 

μη΄. Οὐ γὰρ χορεσθήσονται ἄγγελοι ὑμνοῦντες τὸν 
Ποιητὴν, οὔτε νοῦς ἁμιλλώμενος: χαὶ ὥσπεῃ οἱ ἄῦλοι 
οὐ φροντίζουσι περὶ τροφῆς, οὕτως οὐδὲ οὗτοι οἱ ἔν - 
vAot αὐτῆς φροντίζουσιν, εἴγε ἐν οὐρανῷ ἡσυχίας 
νοῦς εἰσελεύσεται. 


μθ΄. “Ὥσπερ οὖν αἱ ἄνω δυνάμεις οὐ φροντίζουσι 
χρημάτων ἣ χτημάτων, οὕτως οὔτε οἱ τὸ τῆς ψυχῆς 
ὀπτιχὸν ἐχχαθάραντες, ἐν ἕξει τῆς ἀρετῆς γενόμενοι, 
οὐ μεριμνήσονσι περὶ χαχώσεως τῶν πονηρῶν πνευ- 
μάτων. Καὶ ὡς ἐχείνοις φανερὸς τῆς εἰς Θεὸν προ- 
χοπῆς ὁ πλοῦτος, οὕτω χαὶ τοῖς τοιούτοις ὁ εἰς Θεὸν 
φανερὸς ἔρως, χαὶ ἢ τῆς ἀγάπῃς τῆς εἰς τὸ Θεῖον 
ἁτένισίς τε χαὶ ἀνάθασι-" ἔτι δὲ ἐρωτιχῶς xal ἀπλή- 
στως τῇ ἀναύάσει ἐπεχτεινόμενοι Ex γεύσεως θείου 
xal ἐχοτατιχοῦ πόθου, οὐ σταθήσονται μέχρι τὰ Σε- 
pap φθάσουσιν, οὐδὲ γοπιάσουσι τῆς τοῦ νοῦ vf- 
ψεως, χαὶ ἐρωτιχῆς ὑψώσεως, μέχρις ἂν ἄγγελοι 
γένωνται ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν. 


ρ'. Οὐχ ἔστιν ἰὸς ὑπὲρ ἰὸν ἀσπίδιυν xat βασιλίσχου, 
καὶ οὐχ ἔστι χαχία ὑπὲρ χαχίαν φιλαυτίας. Τέχνα δὲ 
φιλαυτίας ἔχεις πετόμενα, ἅ εἶσι τάδε - ἔπαινοι ἕν 
χαρδίᾳ, ἀπαρέσχεια, γαστριμαργία, πορνεία, xevo- 
δοξία, χαὶ ἣ χορωνὶς πάντων ὑπερηφανία, ἥτις χα- 
τασπᾷν ἐπίσταται, οὐχ ἀνθρώπους μόνον, ἀλλὰ χαὶ 


D ἀγγέλους ἐξ οὐρανῶν, xal ζόφον ἀντὶ φωτὸς περι- 


θάλλειν. Ταῦτά cot, Θεόδουλε, ὁ ἡσυχίας φερώνυμος, 
εἰ καὶ τῆς πράξεως διέψευσται, ἀλλ᾽ ἴσως οὐχ ὅλον, 
ἀλλ᾽ ὃ Θεὸς δέδωχεν ὁ ἐν Πατρὶ, χαὶ Υἱῷ, χαὶ ἁγίῳ 
Πνεύματι αἰνούμενός τε χαὶ δοξαζόμενος ὑπὸ τῆς λο- 
γιχῆς φύσεως, ἀγγέλων τε χαὶ ἀνθρώπων xa) πάσης 
χτίσεως, ἣν ἡ ἄῤῥητος Τριὰς δεδημιούργηχεν" ὁ €t; 
Θεὸς, οὗ χαὶ ἡμεῖς τῆς λαμπρᾶς βασιλείας, εὐχαῖς 
πἧς ὑπεράγνου Ozozóxou τύχοιμεν, xal εὐχαῖς τῶν 
ὁσίων Πατέρων ἡμῶν * ᾧ Θεῷ ἀχιχήτῳ δόξα αἰώνιος. 
᾿Αμήν. 


rissim:e Deiparie, sanciorumque Patrum nostrorum, (αἱ Deo incomprehensibili gloria sempiterna. 


Ámen. 


?? Sap. m, 9. 


LONGINI MARTYRIUM. 


EJUSDEM  HESYCHII 


MARTYRIUM SANCTI LONGINI CE 


Tov αὐτοῦ Ἡσυχίου Μαρτύριον τοῦ ἁγίου xal &v- 
δόξου μάρτυρος τοῦ Χριστοῦ Aog γίνου τοῦ ἕκα- 
τοντάρχου τοῦ ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ; Κυρίου ἡμῶν 
Ἰησοῦ Χριστοῦ, καὶ τῶν σὺν αὐτῷ δύο στρα- 
τιωτῶν. 


A 


NTURION 


Ejusdem Hesychii martyrium sancti ac illustris Chri- 
sti martiris Longini centurionis qui crucifixo Do- 
mino nostro Jesu Christo presens astitit, necnon 
cum eo duorum militum. 


Ex manuscripto codice V aticano n. 1490, fol. 117, edidere BoutANptaNr. Acl. Sanct. Mart. t. IT, pag. 586, 756. 


α΄. Πολλαὶ τῶν μαρτύρων αἱ συγγραφαί. Καθάπερ 
γὰρ αἱ τῶν ζωγράφων εἰχόνες, τινὰς μιμούμεναι τῶν 
πόλεων ὄψεις, χαὶ μεγέθη πύργων, χαὶ μορφὰς à- 
δρῶν χαὺ γυναιχῶν, ποτὲ Oi νέας, ποτὲ Oi πρεσθυ- 
«tag, ποτὲ δὲ βασιλιχὰς, ποτὲ δὲ νυμφικὰς, ποτὲ δὲ 
σχυθρωπὰς, χαί ποτε περιχαρεῖς δειχνύονται" οὕτω 
χαὶ οἱ τῶν μαρτυριχῶν ἀγώνων τοὺς λόγους ἱστορή- 
σαντες, τὸ στεῤῥὸν τῆς Ψυχῆς, χαὶ τὸν τρόπον τὸν 
ἀνδρεῖον, καὶ τὴν ἐν τοῖς δεινοῖς παράστασιν. ἄφο- 
65v xoi εὔτολμον, καὶ ἀχατάπληχτον, xal τὴν Ex 
Χριστοῦ συμμαχίαν πρὸς αὐτοὺς χαταθαίνουσαν, 
ποτὲ μὲν τὸ πλῆθος τῶν σημείων, ποτὲ δὲ τὸν πλοῦ- 
τον ἐν τοῖς λόγοις τῆς χάριτος ὁμολογουμένην, ταῖς 
ἀχοαῖς ἐμφανίζουσιν. Λογγίνου δὲ ἄρα γραφὴν σο- 
φοῦ τε χαὶ ἀνδρείου, ἐξαιρέτως τῆς ὑπὲρ τοῦ Χρι- 
στοῦ μαρτυρίας, ἧς ἤρξατο ὁμολογήσας αὐτὸν, πῶς 
ἐπαξίως ἱστορήσαιμι ; 


β΄. Ὅτε γὰρ τῷ φόθῳ συγχυθεὶς ἐξηρνήσατο αὐτὸν 
ὅλος ὁ χορὺς τῶν ἀποστόλων " χωλοὶ δὲ οὺς ἤγειρεν, 
τυφλοί τε οὺὑς ἐφώτισεν, λεπροί τε μετ᾽ αὐτῶν οὺς τῆς 
πολυτίλτου δορᾶς xai τῆς σαρχὸς τῶν μωμημάτων 
ἠλευθέρωσεν, καὶ ἄλλοι ὧν τὰς συμφορὰς ἔπαυσεν 
xal τὰς νότους ἐχάλασεν (1), καὶ πρὸς τὸ χρεῖττον τὴν 
γνῶσιν μετεσχεύασεν, οὗτοι πάντες πρὸς τὸ δρᾶμα τοῦ 
σταυροῦ χαταπλαγέντες, χειμῶνος μεστὸν ναυάγιον 
ὑπέμειναν" fj ὁμολογία δὲ τοῦ τιμίου xav θεοσεθοῦς 
᾿Εχάτοντάρχου Λογγίνου ὑπῆρχεν εἰς τὰς ἀκοὰς τῆς 
ματαίας καὶ ἀπατηλῆς Συναγωγῆς τῶν Ἰουδαίων, 
ὅτε: ἔλεγεν, ᾿Αἱηθῶς Θεοῦ Υἱός ἐστιν" οὗτος. Οὔτε 
γὰρ Πιλόάτον κατὰ τοῦ Χριστοῦ μεμισθωμένον ἠσχύ- 
νετο, οὔτε μὴ φόδον τοσούτου δήμου & ἣ ἐνά 


ἔχων. 


χησεν τὸ πληθος τῶν ἀπείρων μυριάδων ἐ 


x 


f 
Τοιγαροῦν χαὶ [ὑμνείσθω] xal γραφέσθω ἡ καλλίστη 


Angie αὐτοῦ, ἣν χαὶ οἱ ἀπ᾿ ἀρχῆς αὐτόπται Ot niis 


τες 


θὰν 


οἱ τῆς Λογγίνου seis oh ὡς μαργα- 


! Matth. xxvi, δέ. 


1. Multe varieque sunt historie martyrum. 
Quemadmodum enim elaborat:e à. pictoribus tabu- 
ke, in quibus urbium adumbrantur imagines, et 
magnitudines turrium exhibent, et formas virorum 
atque mulierum, alias quidem seniles aut regias, 
alias. juveniles vel plebeias, tristes alias vel fronte 
serena hilares representant , sic et qui martyrico- 
rum certaminum sermones conseribunt , masculan 
virtutem et robur animi, in duris atque asperis im- 
perterritum fidentemque se exhibentis necesse est 
audituris manifestent : neenon Christi cum athletis 
suis certanlis prosentiam palam cognoscendam , 
seque modo per signorum admirabilium multitudi- 
nem, modo per aflluentiam in verbis grali.e mani- 
festantem. Longini vero sapientis pariter ac gene- 
rosi historiam, atque imprimis illustre ejus de Ghri- 
sto testimonium, ἃ quo Deum confitens est exorsus, 
qui potero digue enarrare ? 

2. Etenim eum metu eonfusus universus apo- 
stolorum chorus euim vel negasset vel deseruisset : 
cum erecti in pedes claudi, videndi facultate donati 
exci, leprosi ἃ maculos:e eutis defluentisque per 
ramenta carnis immunditia purga'i, aliique soluti a 
miseriis, liberati à morbis, qui melius utique nosse 
eum poterant, ad erucis obstupefacti spectaculum, 
tri-te 
tune venerandi hujus 


velut tempestate appulsi ad scopulos rectores, 
su:e fidei fecere naufragium : 
religiosique centurionis confessio auribus van: at- 
que fallacis synagog:e insonuit : Vere Filius Dei cst 
iste*. Nempe nec Pilatum reveritus est adversus 
Christi innocentiam mercede conductum (a), neque 
ad 


myriadum 


λα tam numerosam multitudinem, vel 


conspectum | infinitarum — propemodum 


obtorpuit. Quidni ergo laudibus elleratur, et scri- 
ptis celebretur pulcherrimum ejus certamen? Q τοῦ 
qui viderant ab initio enarrantes, in futuram genc- 
rationem ila vero 


memorandum tradiderunt; ab 


deinceps ad posteros atque ita ad nos usque perve- 


NOT.E. 


(1) Ms. ἐσχόνευσε" quod qnia Grecum non est nec 
alibi reperituc immultavi : forte legendum fuit £3y6- 
λευσεν, quasi otiari fecit : sed neque hane vocem 
rej peri, radicern tamen Groeam hz be mus unde for- 
mari possit. 

(4) Non erat hoc quidem a Pilati ingenio alienum, 
quem solitum sententiss vendere Pbilo scribit ; 


PaTnOL, Gn, XCIHI. 


Christi tamen damnationem ab eo. extortam meg's 
metu concitati in sedit: uli quam aio re- 
spectu ullo scin 


m αἱ 
ngelieo. textu : pecuniam 


nihilominus « im esse, ut resurrectionis 

mysterium pateretur obscurari, satis indicant aput 

Matthieum Judi, fidenter militibus promittentes 

t Nos suadebimus Prxesidi, et securos vos facemis., 
L9 


1547 


HESYCHII PRESBYTERI 


1:48 


nientes Longinian:e confessionis sermones, velut A ρῖταί τινες ἄμωμοι τὸν ἱερὺν τοῦ Χριστοῦ νυμφῶνα 


muargarit:e quedam immaculate sanctum. Christi 
Domini thalamum exornantes, sunt conservati. 

5. ltaque cum Pilatus. custodiam (b? postulatus 
advigilaturam sepulcro unigeniti Filii Dei eamdem 
petentibus Jud:is concessit, dux eorum Longinus 
fuit : siquidem et ipse cum sua cohorte crucifixum 
custodiverat : verum eodem jam ad vitam resur- 
gendo reverso, quemadmodum Evanzeliorum Scri- 
pturie commemorant, et relatis per milites ad Ju- 
diorum principes iis qu: gesta fuerant mirabilibus, 
hi confusionem suam apud populum formidantes, et 
prodigii tanti claritatem cupientes exstinguere, pro- 
miserunt militibus sufficientem pecuniam se datu- 
ros, ut resurrectionis calumniarentur mysterium ; 
multa quoque auri vi apud. Pilatum sunt usi, ut is 
calumniam indiscussam susciperet. At non Longi- 
nus promissa eorum antetulit veritati, neque contra 
Christum pecunias admittere, vel Deum mammon:e 
sustinuit posthabere : indignum quippe se judica- 
bat ut avaritize serviens in istam lethiferam abyssum 
sese priecipitaret periturum, et falsitati testis acce- 
deret adversus Christum, per quem resuscitato Ada- 
10 et morte perempta ad vitam mortales immorta- 
lem transferimus. 

4. Acriter ea Longini eonstantia Pilatum, et 
principes Jud:eorum pupugit : et insidias quidem 
eidem tendebant; sed quoniam totius militaris co- 
hortis illustrissimus erat, opportunitas defuit ex- 
plendz iracundiie, quam contra veritatis testem 
conceperant. Ast ille totum se Christo tradere cu- 
piens (c) Cesare: militie zonam exuit, et de cze- 
tero domi se continuit su:e, cum duobus militibus, 
qui et ipsi beate confessionis consortes effecti , 
priecones exstilere eorum quie viderant et audierant 
terribilium signorum. Deinde vero, Hierosolyma re- 
licta, reversus cum iisdem est, et factus Cappado- 
cum regioni optimus przedicator, sicut Thomas lIn- 
dis, Romanis Petrus, Asiaticis Joannes, Paulus ab 
Hierosolymis (d) ad llyricum usque, et alii aliis ; 
Christum annuntians , et quie propter ipsum atque 
in ipso facta erant mysteria divulgans. 

ὃς Pessimi autem Judei zelo inflammati et stimu- 
lati ira, Longini confessionem per omnes late partes 
divulgatam superare non potueruat : quare ad prio- 
res suas artes conversi, Pilatum inducunt, ut Lon- 
ginum falso eriminaretur apud. Cesarem per litte- 
125; quod alieno ab imperio Romanorum animo mi- 
litaria contempsisset insignia, et Christum regem 
gentibus pr:zedicaret, eaque persuasione jam nunc 
implesset. patriam suam universam. Cum hisce lit- 


χοσμοῦντες, διεφυλάχθησαν. 


γ΄. “Ὅτε τοίνυν χουστωδίαν αἰτηθεὶς ὁ Πιλάτος εἰς, 
φυλαχὴν τοῦ τάφον τοῦ μονογενοῦς Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ 
ἔξωχεν, Λογγῖνος ἣν αὐτῶν ἔξαρχος " αὐτὸς γὰρ ἣν 
xai τὸν σταυρὸν τοῦ Χριστοῦ φυλάξας μετὰ τῶν ὑπ᾽ 
αὐτοῦ στρατιωτῶν. ᾿Αλλὰ τοῦ Χριστοῦ πραχθείσης 
τῆς ἀναστάσεως, ὥσπερ ἡμῖν αἱ τῶν θείων Εὐαγγε- 
λίων Γραφᾳαὶ παρέδωχαν, χαὶ τῶν στρατιωτῶν ἀπ- 
αγγεϊλάντων ποῖς ἄρχουσιν xaX πρεσθυτέροις τῆς 
Ἰουδαϊχῆς συμμορίας τὰ γενόμενα θαύματα, Exctvo: 
μὲν αἰσχυνθέντες τὸν λαὸν χαὶ σθέσα: τὸ θαῦμα βου- 
λόμενοι, ἀργύρια ἱχανὰ τοῖς στρατιώταις ἔδωχαν, 
ὥστε συχοφαντῆσα! τὴν ἀνάστασιν τοῦ Χριστοῦ, οὕτω 
δὲ χαὶ τὸν Πιλάτον δέξασθαι τὴν συχοφαντίαν χρή- 
pact πολλοῖς ἔπεισαν. Οὐ μὴν ὁ Λογγῖνος προχρίνει 
τὸν λόγον τῆς ἀληθείας, οὐδὲ χατὰ τοῦ Χριστοῦ λαμ, 
θάνει χρυσὸν, οὐδὲ τὸν μαμμωνᾶν τοῦ Θεοῦ προθυ- 
μῆπαι ὑπέμεινεν, οὐδὲ τῇ πλεονεξίᾳ δουλωθεὶς εἰς 
τὸν ταύτης βυθὼν τὸν πολυθάνατον ὥλισθεν, οὐ χατὰ 
Χριστοῦ συχοφαντίας τοῦ ψεύδους ἠγέσχετο, τοῦ τὰν 
᾿Αδὰμ ἐγείραντος χαὶ τὸν θάνατον σφάξαντος χαὶ 
τοὺς θνητοὺς ζωώσαντος. 
δ΄, Πρὸς ταῦτα ὁ Πιλάτος χαὶ οἱ δυνάσται τῶν 
Ἰουδαίων χεντούμενοι, ἐζήτουν ἐπιθουλὴν χυτὰ τοῦ 
paxaploo Λογγίνου, χαὶ οὐχ εἶχον χαιρόν" ἣν γὰρ ὁ 
Λογγῖνος ὕλης τῆς στρατιωτιχῆς φάλαγγος ἐπιση μό- 
vepoc. Ἐπειδὴ δὲ ἐδουλήθη ὅλως Χριστοῦ γενέσθαι. 
ἀποδύεται τὴν ζώνην τοῦ Καίσαρος, χαὶ λουπὸν ἐν 
οἴχῳ χάθητα! μετὰ τῶν δύο στρατιωτῶν, οἵ τινες σὺν 
αὐτῷ χαὶ τῆς μαχαρίας ἐγένοντο ἀθλήσεως συγχλὴη- 
ρονόμοι, χήρυχες γενόμενοι ὧν ἴδον τε xa ἀχηχόα- 
σιν φοθερῶν τεραστίων. Καὶ χαταλιπὼν τὴν 'lecou- 
σαλὴμ. ἀνέστρεψεν σὺν αὐτοῖς, χαὶ γίνεται τῇ Κατ- 
παδόχων χώρᾳ χήρυξ ἄριστος " ὥσπερ Θωμᾶς τοῖς 
Ἰνδοῖς, Ῥωμαίοις δὲ Πέτρος, ᾿Ασιανοῖς δὲ Ἰωάννης, 
Παῦλος ἀπὸ ᾿ἱερουσαλὴμ, χαὶ μέχρι τοῦ ᾿ἸΙλλυριχοῦ, 
xai ἄλλος ἄλλοις, εὐαγγελιζόμενος τὸν "Χριστὸν, xal 
τὰ παρ᾽ αὐτοῦ, xal ἐπ᾿ αὐτῷ πεπραγμένα μυττήρια. 


ε΄. Οἱ δὲ πονηροὶ Ἰουδαῖοι xatóuevot τῷ ζήλῳ, xol 
τῷ θυμῷ χεντούμενοι, τὴν τοῦ μαχαρίου Λογγίνου 


D μαρτυρίαν πολυμερῶς ἤδη τῆς γῆς διαδραμοῦσαν 


χαρτερεῖν οὐχ ἠδύναντο. Τότε πείθουσιν τὸν Πιλάτον 
Ψευδῇ χατὰ τοῦ μαχαρίου Λογγίνου γράψαι τῷ Καί- 
σαρι, ὅτι τῆς Ῥωμαίων βασιλείας ἀλλότρια φρονεῖ, 
χαὶ ἀμελήσας τῶν πολεμιχῶν ὅπλων τὸν Χριστὸν 
χηρύττει Βασιλέα τοῖς ἔθνεσιν, χαὶ ἤδη τῶν περὶ 
τούτου λόγων τὴν ἑαυτοῦ πατρίδα xat χώραν ἐπλῆ- 


NOTAE. 


(b) Groeeus Matthzei interpres consuetam. Roma- 
ie militie vocem , et apud exteras etiam. nationes 
usitatam , κουστωδίαν, usurpavit; ut recte. Menaa 
interpretentur ἥτις ἣν τάγμα στρατιωτιχόν * ita nunc 
barbare milites alicui rei vel person:e ad custodiam 
deputatos dicimus guardiam. 


(c) Acta. Metaphrasti ascripta : secessisse eum 


dicunt ut Judaici populi congressionem declinaret, 
intelleeto quam graviter is sibi esset infensus. 

(d) Sed diu postquam e Jud:ea. sanctus Longinus 
secessisset : Pilatus enim, sub quo ille passus, 
prius apud Syrie prasilem accusatus et oflie:o 
amoltus est, quam eo usque Paulus excurreret, ait 
Komam se conferret Petrus Antiochia relicta. 


1549 


S. LONGINI MARTYRIUM. 


ρωσεν. Πρὸς τούτοις τοῖς γράμμασι συναποστέλλουσι A teris et pecunias mittunt et Longini mortem depo- 


xaX χρήματα, xaX τὸν Λογγίνου θάνατον ἐξαιτοῦνται, 
τὰς ἀκοὰς Καίσαρος ὑφαρπάσαντες. Καὶ δὴ βασιλιχὰ 
γράμματα εἰς τὴν Ἰουδαίαν τῷ Πιλάτῳ χομίζονται 
κατὰ Λογγίνου χαὶ τῶν σὺν αὐτῷ, ὡς ὅτι οἱ τὰ τῶν 
ὅπλων ἀμελήσαντες, ξίφει τὰς χεφαλὰς ἀποθέσθαι 
χελεύωμεν.“Οθεν σπουδῇ πολλῇ τοῖς τῶν φόνων ὑπ- 
ηρέταις ὁ ΠΠιλάτος ἐγχειρίζει τὰ γράμματα τοῦ Καί- 
σαρος. Ul δὲ τάχος διαθάντες, τὴν τῶν Καππαδόχων 
γῆν φθάνουσιν" χαὶ μαθόντες ἐν ἀγρῷ πατρῴῳ τὸν 
Λογγῖνον φιλοσοφεῖν, χαὶ τὴν ἡσυχίαν ἀσχεῖσθαι, 
πάντων τῶν πολιτιχῶν πραγμάτων ἑαυτὸν ἀπαλλά- 
ξαντα. Τὸν ἀγρὺν αὐτίχα χαταλαμθάνουτιν, ἡ τυχῇ 
τὸ ἐπίταγμα Πιλάτου za Καίσαρος ἐπιτελέσαι βου - 
λόμενοι, ὥστε μὴ εἰς φυγὴν τὸν Λογγῖνον τραπῆναι. 
Ὅθεν ἁθρόως ὑπέστησαν τῷ ἀνδρὶ, ὡς ἐπ᾽ ἄλλῳ τινὶ 
διαθάντες, χαὶ οὐδὲν οὐδενὶ τῶν μετὰ χεῖρας αὐτῶν 
ἐπιφερομένων ἐθάῤῥηταν" εἶτα εἰσελθόντες xo τῷ 
Λογγίνῳ περιτυχόντες, οὐχ εἰδότες αὐτὸν εἶναι, τὸν 
αὐτοῖς τε χαὶ Πιλάτῳ ζητούμενον, ἄρχονται ἐρωτᾷν, 
ποὺ ὁ Λογγῖνος εἴη. 

ς΄. Ὁ δὲ Μαχάριος, τοῦ θείου Πνεύματος αὐτῷ τὸ 
δρᾶμα προσδηλώσαντος, ἀχολουθεῖτε, φησὶν, χαὶ τοῦ- 
τον ὑποδείχνυμι ὑμῖν. Τότε πρὸς ἑαυτὸν ὁ ἅγιος Λογ- 
γῖνος, ὡς εἰκὺς, εὐφραινόμενος, χαὶ τοῦ μαρτυρίου 
τὴν θυσίαν ὑποσπουδάζων, ἔλενεν χαθ᾽ ἑαυτόν" Ὡς 
ὡραῖοι οἱ πόδες τῶν εὐαγγε.τζομέγων elpivmv, 
τῶν εὐαγγε.τιζομένων τὰ ἀγαθώ. Nov τοὺς οὐρανοὺς 
ἀνεῳγμένους ὄψομαι (2), νῦν ἱστορήσω τὴν δόξαν 
[τοῦ μονογενοῦς] του Πατρὸς, νῦν τῆς ἀνεχφράστου 
ἀστραπῆς θεωρήσω τοῦ Πατρὸς (5) [τοῦ Υἱοῦ χαὶ τοῦ 
ἁγίου] Πνεύματος. Nov ἐρῶ, Κύρις Ἰησοῦ Χριστὲ, 
δέξαι τὸ πνεῦμά μου, χαθάπερ Στέφανο: ὁ πρῶτος 
τῶν Μαρτύρων, οὗ λαμπροτάτην φωνὴν ἀφιέντος (1), 
&xfjxox. NUv Ἱερουσαλὴμ,, τὴν ἀνωτάτην χρυσόπυρ- 
γον, τὴν αὐτὴν μὲν πατρίδα τῶν ἀγγέλων, ὅλου δὲ τοῦ 
τῶν ἁγίων χοροῦ μητρόπολιν, μετὰ χρότων, ἐπιν:- 
χίων xai βασιλικῶν τροπαίων ἐπιθήσομαι. Νῦν ἀπο- 
δύομαι τὸν πήλινον χιτῶνα, καὶ τοὺς πολυστενάχτους 
δεσμοὺς τῆς σαρχὸς ἀποτίθημι, χαὶ ἀπαλλάττομαι 
φθορᾶς" πρὸς ἀφθαρσίαν γὰρ ἔλκομαι, χαὶ ἀπέρχο- 
μαι ἐπὶ τὸν λιμένα ἐχεῖνον τῆς ζωῆς, ἔνϑα χατοιχοῦ- 
σιν οἱ ἅγιοι. Εὐφραίνου τοίνυν, ψυχὴ, mobs τὸν σὸν 
Ποιητὴν xal Δεσπότην ἀπερχομένη " δεῖξον φαιδρὸν 
τὸ πρόσωπον καιροῦ χαλοῦντος, xài τοὺς προξένους 
σου τῶν τοσούτων ἀγαθῶν φιλοφρόνως 
χαίροντες, χαὶ πολυτελῆ παραθήσωμεν τράπεζαν, 
τοῖς ἐπὶ τὸ δεῖπνον ἡμῶν χαλοῦσι βασιλικόν. 

C. Ταῦτα πρὸς ἑαυτὸν ὁ Λογγῖνος εἰπὼν, τοὺς ἐπ᾿ 
αὐτὸν ἐλθόντας εἰς τὸν ἴδιον οἶχον παρέλαθεν, χαὶ 
ξενίσας λαμπρῶς, χαὶ προσώπῳ φαιδρῷ χαὶ σφόδρα 
περιχαρεῖ συμφαγὼν σὺν αὐτοῖς εἰς ἣν παρέθηχεν 


ενίσωμεν 
( 


* [sa. 111, 7 ; Rom. x , 45. 


scunt, suisque calumniis aures occupantes θὰ - 
reas, imperatoria mandata in Judzeam contra Longi- 
num referunt ad Pilatum ; quibus gladio in eos ju- 
bebatur animadvertere, qui militiam deseruissent. 
Eas litteras Pilatus continuo tradidit probatis ezediam 
ἃ se designatarum ministris : ipsi vero festinanter 
discedentes pervenerunt in Cappadociam, ibique 
didicerunt Longinum paterno in agro philosophari, 
€t urbanis negotiis curisque abdicatis, animo per 
quietem exercendo vacare. Agrum itaque eumdem 
adeunt, decernuntque Pilati ac Ciesaris jussionem 
cum silentio exsequi, ne forte in fugam conversus 
Longinus, manibus suis eriperetur : unde factum 
est, ut nemini quidquam eorum qui habebant prz 
manibus audentes concredere, ipsimet Longino velut 
alteri supervenerint improvisi, ad eumque acceden- 
tes et nescientes, ipsum esse quem qu:erebant, in- 
terrogare coeperint, ubi esset Longinus. 


6. lleverorem omnem divini Spiritus edoctus ad- 
monitu : Me, inquit, sequimini, et. ipsum ostendarnt 
vobis. Nee mora : domum eos suam gaudens deduxit, 
seque ad martyrii pro Christo subeundisacrificium ex 
tunc apparans studiose : Quam speciosi,inquit apud 
se tacitus, pedes evangelizantium pacem, evangeli- 
zantium bona? : nunc apertos mihi celos video, 
nunc Filii ad dexteram Patris contemplor gloriam, 
nunc ineffabilem ipsius Patris et. sancti Spiritus 
splendorem intueor, nunc dicam : Domine Jesu, 
suscipe spiritum. meum; quemadmodum primus 
martyrum Stephanus (e), cujus abeuntis e vila pul- 
cherrimam vocem audire merui. Jam supernam Je- 
rusalem aureis instructam turribus, angelorum pa- 
triam, sanetorum omuium metropolim spatiosam, 
cum plausibus , epiniciis, regiisque trophzis ingre- 
diar. Jam tunicam hane terrenam exuens et carnis 
vinenla laboriosa deponens, a mortalitatis subducar 
corruptione , subvectusque ad immortalitatis feli- 
cissimum statum in portum veniam vite cterni, 
quam simul omnes sancti inhabitant. Exsulta igitur 
et letare, o anima, ad Conditorem tuum et Domi- 
num transitura : serenam faciem hae tam optata 
occasione exhibe, tantorumque tibi latores bono- 
rum hilariter atque hospitaliter habe; bene instru- 
ctam mensam apponens iis, qui ad ccenam reg'am 
te invitaturi advenerunt. 

7. Wee intra se loeutus Longinus imnmissos sili 
sicarios in domum suam excepit, et splendide eos 
tractans, vultu Leto et magna jucunditatis indicia 
praferente, ad eamdem cum ipsis aceubuit men- 


NOTAE. 


(2) Per futurum melius quam per presens hzc 
Latine fuissent. reddita. 

5) Pleno sensui h:ec aut similia deesse credo. 

4) Videtur interpres legisse ἀφιόντος * ad verbum 
autem sie verti potest : « Quem audivi przeclarissi- 


mam emittere, vel emisisse vocem. » 

(e) Passum esse sanctum Stephanum post. septi- 
mum circiter ἃ Spiritus sancti adventu. mensem, 
conformius ad sanctorum Patrum consensum ewxisti- 
mat Baronius. 


$551 
sam 
quid iis opus esset. llli vero juramentum ab co 


: factaque ccena. interrogare eos aggressus est, 


exigentes, quod neque eorum vulgarel sermonem, 
neque conereditum sibi secretum. nudaret, dicunt 
ei, quod Cvsar seripserit ad Pilatum, ut Longmo 
cum aliis duobus militibus caput auferendum cura- 
ret. Quibus ille : Ecqui autem sunt duo isti Longini 
socii? Intellizens autem eos esse, qui Judaiex mer- 
cedi Christum prahabuerant, seripsit ad eos dili- 
gentissime, ut quamprimum ad se venirent, maxi- 
morum futuri bonorum participes. Dein ana atque 
allera die hospites suos retinens, tertia domum 
illos eduxit in agrum , istic opperiens socios accer- 
sitos, quos ubi propinquiores factos cognovit, expo- 
suit ipsum se esse Longinum, quem quiererent. 


8. Ipsi vero. primum dictis ejus fidem adhibere 
recusabant : persuasi deinde vera loqui, suos velle- 
bant capillos, et miserandas ad ipsum voces edebant 
dicentes : Ut quid sic agere voluisti, amice? Quare 
in tuam venientes necem ad tuam invitasti domum? 
Cur cedem machinantes tuam mensa et convivio ex- 
cepisti, non tantum una,sed altera quoque et tertia 
die? An forte non videbas vinum tuum tuo, quem 
qu:erebamus, miscendum sanguine? Nunc autem 
quid dicemus? aut. quid agemus? si quid in rem 
tuam consulere. possumus, abi in pace, hospitalita- 
tis mercedem referens remissionem mortis, alias 
tibi a nobis inferend: : neque enim gladium aude- 
mus contra te attollere, reveriti. salem, erubescen- 
tes mensam , formidantes Deum hospitalitatis arbi- 
reum : expedit nobis a Pilato discrimen pati potius 

quam Longini caput abscindere. Quomodo vero per 
omnem vitam tabesceret conscientia, et convescen- 
ies videre nobis videremur sanguinis avidos diemo- 
nes? Quomodo tibi manus possemus injicere? tor- 
pent enim non modo ille nobis, sed οἱ pedes et 
corpus universum ; vel cogitantibus duntaxat istius- 
modi facinus, quo benefactoris nostri hospitisque 
cfliceremur occisores. 

9. Ita quidem isti ad B. Longinum : non tamen 
persuadere potuerunt. prompto atque alaeri ad cer- 
Tamen athletze, ut subeundum pro Christo agonem 
detrectaret, sed potius fidenti animo respondit, di- 
cens : Ne me proditorem vite. velitis aspicere , ut 
datam mihi gratiam ultro videar adduxisse in dis- 
crimen : non ego secernar ab ovibus lupus effe- 

cius, neque negabo quem semel confessus sum. 
Nou obscurabo illius gloriam, qua vidi concuti cle- 
menta; neque aecusabit me universitas ereaturs- 
rum, quod ab eo defecerim, propter quem calum 
vultum suum abscondit, et sol luciferos currus dis- 
solvit; quando dies suo excessit e stadio, et nox per 


vim adducta est, nec ipsa satis sustinens grave erue 


HESYCHII PRESBYTERI 


552 
A5 16 Aoyvyi- 
νος, τί χρήζουσιν, Οἱ ὃὲ ὄρχους παρ᾽ αὐτοῦ ἀποτί- 


σαντες, ὕτιπερ αὑτῶν οὐ 
f 


δημοσιεύε: τὸν λόγον, οὐδὲ 
γυμνοῖ τὸ θυῤῥηθὲν μυστήριον, λέγουσιν" ὄτιπερ γε- 
γράφηχεν ὁ Καῖσαρ πρὸς Πιλάτον, ἵνα τοῦ Λογγίνου 
μεθ᾽ ἑτέρων δύο στρατιωτῶν τὴν χεφαλὴν ἀποτέμῃ. 
Ὁ δὲ ἅγιος ἔφη " Καὶ οὗτοι τίνες εἶεν οἱ ἅμα τῷ 
Λογγίνῳ ; χαὶ μαθὼν ὡς ἐχεῖνοί τε ἧσαν οἱ τῆς Ἴου- 
δαϊχῃς μισαρχίας τὸν Χριστὸν προτιμήσαντες, σπου- 
δῇ πολλῇ γράφει πρὸς αὐτοὺς, τὸ τάχ΄ς ἥκειν πρὸς 
αὐτὸν, ἀγαθῶν μεγάλων αὐτῷ χοινωνήσοντας. Καὶ 
δὴ ἡμέραν οὕτω μίαν χαὶ δευτέραν ξενίσας αὐτοὺς ὁ 
Λογγῖνος φιλοφρόνως, τῇ τρίτῃ παραλαθὼν εἰς 
ἀγρὸν (5), ἐχεῖ τοὺς παρ᾽ αὐτοῦ μετασταλέντας ἀν- 
ἐμενεν.Οθεν ἐγγὺς εἶναι μαθὼν ἀπαγγέλλει αὐτοῖς 
ὡς αὐτὸς εἴη ὁ Λογγῖνος, ὁ παρ᾽ αὑτῶν ζητούμενος. 
η΄. Οἱ ὃς πρότερον μὲν ᾿ἢπίστουν, μετὰ δὲ τοῦτα 
πεισθέντες, ἐδάχρυον, τίλλοντες τὰς ἑαυτῶν τρέχα, 
xal οἰχτρὰς φωνὰς πρὸς τὸν Λογγῖνον φθεγγόμενοι. 
Τί σοι τὸ ἐγχείρημα, ὦ φίλε, ἔδοξεν τοῦτο; Ἵνα τί 
τοὺς ἐπὶ τὸν σὸν ἐλθόντας φόνον εἰς τὸν οἶχόν σου 
EXa6sc; 
μένοις δεῖπνον ἐπετέλεσας πολυτελῆ, xal παρέθηχας 


Τίνος χάριν τοῖς εἰς σφαγήν σου παραγενο- 


τράπεζαν, οὐ μίαν μόνον ἡμέραν, ἀλλὰ χαὶ δευτέραν 


, 3A : E S 
xaY τρίτην; 'Apá cou τὸν οἶνον οὐχ ἑώρας ἐν τῷ 


αἵματί σου, τῷ παρ᾽ ἡμῶν ζητουμένῳ, χιρνώμενον ; 


Νῦν μὲν τί δεῖ εἰπεῖν ; τί δὲ πρᾶξαι, ἣ βουλεύσασθαι 
[ , [s cese, y i 

περὶ σοῦ δυνησόμεθα ; ἄπιθι ἐν εἰρήνῃ, μισθὸν τῆς 
ξενίας λαθὼν τοῦ παρ᾽ ἡμῶν θανάτου τὴν ἄφεσιν " 
ἡμεῖς γὰρ ἐπιθεῖναί σοι τὸ ξίφος οὐ τολμῶμεν, ναρ- 
χῶμεν τοὺς ἅλας, ἐρυθριῶμεν τὴν τράπεζαν, δε:δυί- 
χαμεν τὸν Θεὸν, τὸν τῆς ξενίας ἔφορον " χρεῖττον ἡμᾶς 
χινδυνεύειν παρὰ Πιλάτον, ἣ τὴν Λογγίνου χεφαλὴν 
ἀφαιρεῖσθαι. Πῶς δὲ xaX ἡμῶν τὸν πάντα βίον τῷ 
συνειδότι τήχεσθαι, καὶ συνδειπνοῦντας ὁρᾷν, τοὺς 
λεγομένους αἱμοχαρεῖς δαίμονας; Πῶς δέ σοι χαὶ 
ἐπενέγχωμεν τὰς χεῖρας; Ναρχῶσιν γὰρ ἡμῶν οὐ 


μόνον αἱ χεῖρες, ἀλλὰ χαὶ οἱ πόδες, χαὶ ἅπαν ἡμῶν 


τὸ σῶμα, ἐὰν τοῦτο πράξωμεν, ἐὰν φονευταὶ τοῦ 
εὐεργέτου χαὶ ξενοδόχου γενώμεθα. 
0'. Ταῦτα μὲν αὐτοὶ πρὸς τὸν paxáptov Λογγῖνον 


ἕ 


Asyov' οὐ μὴν Oi ἔπειθον τὸν πρόθυμον xai εὔψυ- 


γον ἀθλητὴν τὸν ἀγῶνα ὑπὲρ τοῦ Κυρίου χαὶ Σωτῆ- 
e à D i 


Ὃ 


pos Ἰησοῦ Χριστοῦ παραιτήσασθα!, ἀλλὰ πρὸς αὐτοὺς 
D εὐθαρτῶς ἀποχρίνεται, Μή με (6), λέγων, προδότην 
τῆς ζωῆς ὀφθῆναι θελήσετε, μηδὲ πειραττὴν ἀπο- 
δειχθῆναι τῆς χάριτος * μηδὲ λύχος τὴν. τῶν προθά- 
τῶν ἐχλογὴν ἀποδυσάμενος: γένωμαι, μηδαμῶς ἀρνή- 
cogat, ὃν ἄπαξ ὡμολόγησα. Μὴ ζημιωθῶ τὴν δόξαν 


ἐχείνην, ἣν εἶδον τὰ στοιχεῖα σαλεύουσαν, μή "uou 


χατήγορος ὁ δῆμος τῆς χτίσεως | 


γένηται, ὅτιπερ 


τοῦτον παρέθην, δι' ὃν οὐρανὸς τὰς oixciag ὄψεις 
ἐχάλυψεν, xaY ἔδοσεν ὁ ἥλιος τὰ τῶν λαμπάδων ἄρ- 


ματα, χαὶ ἡ μὲν ἡμέρα τὸ στάδιον τοῦ φωτὸς παο- 


NOTAE. 


(5) In textu Latino mendum corrige typographi- 
cum, quo, « domum eduxit in agrum, » legilur pro, 
« domo eduxit, » ete. 

(6) Integrius clariusque. hiec. reddentur sl. ver- 


bum : « Ne velitis proditorem vit: videri me, aut 
divin; gratie monstrari tentatorem ; ut ne optanda 
inter oves electione repudiata efficiar lupus; nulla- 
lenus enim negabo quem semel confessus sum. » 


1:53 


S. LONGINI MARTYRIUM. 


1554 


τ tí νὺξ πρὸς 5! Ὥχετο" τοῦ εἷς : i 
ττήσατο (7), χαὶ ἡ δὲ νὺξ πρὸς βίαν εἴχχετο " τοῦ A cis opprobrium, nec pugnantium adversus Deum 


σταυροῦ γὰρ τὸ βάρος οὐχ ὑφίστατο, χαὶ τῆς "lou- 
δαϊχῆς θεομαχίας παρεῖτο τὸ ἔγχλημα. Ταῦτα ἐγὼ 
τοῖς ὀφθαλμοῖς μου χαὶ ταῖς olxcíatg ὄψεσιν ἱστόρη- 
σα" πῶς τοίνυν σχορπίσω τοσούτων μοι ἀγαθῶν 
πλοῦτον, οὐδὲ γὰρ ἀγγέλων τὰς μέμψεις ὑποστήσο- 
pat. 

v." Ext 05 λαλοῦντος ταῦτα τοῦ μαχαρίου Λογγίνου, 
ἡ ξυνωρὶς τῶν σὺν αὐτῷ στρατιωτῶν, fj τὴν ἐπὶ θά- 
νατον Ψῆφον παρὰ Καίσαρος λαχοῦσα, ἔφθασεν. ᾧαι- 
δρῷ δὲ αὐτοῖς προσώπῳ καὶ περιχαρεῖ λίαν ὁ μαχά- 
ρος Λονγίνος συνήντησεν, τοὺς ὀφθαλμοὺ: ἅμα χαὶ 
τὸν τράχηλον αὐτῶν χαταφιλήσας, χαὶ ἔφη πρὸς αὖ- 
τούς" Χαίρετε, ὦ συστρατιῶται Χριστοῦ χαὶ νιχηταὶ 
κῶν θείων ἀγώνων, xaX χληρονόμοι τῆς βασιλείας τῶν 
οὐρανῶν" * χαίρετε, ὅτι fj πρὸς οὐρανὸν πύλη ἀνέῳγεν 
ἡμῖν, χαὶ μέλλουσιν οἱ ἄγγελοι τοῦ Θεοῦ παρολαμ.- 
θάνειν τὰς ἡμετέρας ψυχὰς, xai προτφέρειν αὐτὰς 
τῷ μονογενεῖ Υἱῷ τοῦ Θεοῦ. Ἰδοὺ τὰς λαμπάδα; ὁρῶ 
χαὶ τοὺ: στεφάνους χατοπτεύω, χαὶ τὰ βραδεῖα στο- 
χάζομαι; μεθ᾽ ὧν τῷ τοῦ Νυμφίου παραστησόμεθα 
βήματι. Καὶ ταῦτα εἰπὼν, ἔφη τοῖς δημίοις - Εἴ τι 
οὖν προσετάχθητε, τὸ τάχος ποιήσατε. "ἔφησεν δὲ 
χαὶ πρὸς τὸν ἡγούμενον τῆς οἰχίας αὐτοῦ, στολὴν 
χαθαρὰν χομίπα!: αὐτῷ, ὡς ἐπὶ γάμον χαὶ νυμφῶνα 
χαλουμένῳ. Τὴ: ὃὲ ἐλθούσης ἐνδυσάμενος αὐτὴν, χαὶ 
πῇ χειρὶ sila; τὸν λόφον, ἐν ᾧ τὸ μαχάριον αὑτοῦ 
σῶμα διετάξατο τεθῆναι, οὕτω τε τὸ γόνυ χάμψας 
χαΐρων, xaX σχηματίσας ἑαυτὸν μετὰ τῶν σὺν αὐτῷ 
ἑταίρων, τῶν τὸν νιχητόρον ἀγῶνα διανυσάντιυν, τὴν 
κεφαλὴν ἐχτέμνεται μηνὶ ᾿ὐχτωδρίῳ τς’, καὶ ἐγγρά- 
φονται ἄμφω χοροῖς ἀποστόλων τε χαὶ μαρτύρων, 
τούτων γὰρ τὴν ἀνδρείαν, καὶ ἐχείνων τὸν χαλὺν Gf 
λον ἐδείξυντο. 

ια΄, Τότε λαθόντες οἱ δήμιοι τὴν χεφαλὴν τοῦ ἁγίου 
Λογγίνου, ταύτην προσφέρουσιν τῷ Πιλάτῳ" χαὶ γὰρ 
πρὸς χάριν τῶν Ἰουδαίων τοῦτο πεποίηχεν, περὶ ὧν 
ἔλαθεν χρημάτων. Ὡς CE ἤνεγχαν οἱ δήμιοι τὴν χε- 
φαλὴν τοῦ ἁγίου εἰς Ἱερουσαλὴμ. προστάττει ὁ Πι- 
λάτο; ἐπιδειχθῆνα: αὐτὴν τοῖς Ἰουδαίοις, τοῖς διψῶ- 
σιν τὸν θάνατον αὐτοῦ, χαὶ πολλοῦ χρυσίου τὸ δρᾶμα 

εἰωθότι χρήμασιν ὠνεῖσθαι τὰ τῶν 

διχαίων αἴματα. Καὶ εἶθ᾽ οὕτως προστάττει ὁ Πιλά- 
τὸς ῥιφῆναι τὴν τιμίαν χεφαλὴν τοῦ ἀγίου Λογγίνου 
ἔξω πρὸ τῆς πύλης τῆς πόλεως, τὴν φοθερὰν μὲν 
τοῖς δαίμοσι, τοῖς ὃὲ ἀγγέλοις ἐπέραστον, χαὶ στοι- 
χείοις θαυμαζομένην." ἔχειτο τοίνυν πρὸς τῆς πύλης 
ὥσπερ τις θησαυρὸς ἄσυλος, χόπρου δὲ πλείστης οὔ- 
arg ἐχεῖσε, ἀδλαδὴς διεφυλάχθη ὁ πολυτίμητος τοῦ 
Χριστοῦ μαργαρίτης, χαὶ τάφος αὐτῷ τέως μᾶλλον 
ὃὲ χιδωτὸς d xómpog ἣν, μαχροθυμοῦντος τοῦ φιλ- 
ανθρώπου Θεοῦ χαὶ ἂν τούτῳ, οἰχονομίας χάριν. 


[^14 P4 , - * - 7 
ι΄. Χήρα γάρ τις γυνὴ, τῆς αὐτῆς τῶν Καππα- 


Judieorum delictum absque nota-prasteriens. Equi- 
dem ea omnia propriis egomel oculis vidi, ipse spe- 
ctator astiti : quomodo igitur disperdam thesau- 
rum lantorum quie mihi obvenere bonorum, v:! 
angelorum id mihi exprobraturorum sustinebo irri- 
siones ? 

10. Adhuc eo loquente supervenit par illud :om- 
militonum , eidem cum Longino morti addictoruni 
ἃ Cisare : quibus hilari vultu Eetoque. animo. oc- 
currens in amplexum sanclus, oculos cervicesque 
beatas exosculatur ; et : Gaudete, inquit, commili- 
tones Christi , divinorum certaminum eloriosi vi- 
clores, et regni caelorum lieredes felicissimi 
dete, inquam : aperitur enim nobis paradisi janua, 
jamque parati adsunt angeli, animas nostras traus- 
laturi ad Deum, easque oblaturi unigenito Filio ejus : 


: gau- 


jam lampades video, jam coronas contemplor, jam 
bravia considero, eum quibus eclestis Sponsi in 
thalamum deducemur. Deinde ad lictores conver- 
sus, inquit : Quidquid vobis imperatum est confe- 
slim perficite. Pripositum vero domus sux stolam 
mundam afferre jussit, tanqusm ad nuptias festivas 
vocatus 
mulum, in quo beatum corpus suum sepeliri vole- 
bat, genuflexit , seque ipsum cum sociis, ejusdem 
vietoriosi agonis secum ingressis stadium , apte 
componens, capite minutus est die decima sexta 
mensis Octobris, omnesque simul ascripti sunt tam 
apostolorum quam martyrum choris, quia et horum 
fortitudinem , et illorum priclarum zelum sunt 
imitati. 


: eamque indutus, et manu designans tu- 


11. Lietores autem assumpserunt sancti Longini 
caput deferendum ad Pilatum, qui in gratiam Ju- 
dieorugm ezdem istam mandarat, accepta. ab eisdenr 
peeunia inductus, Ut vero Hierosolymam advene- 
runt, jussit Pilatus illud exhiberi Jud:ieis mortem 
sancti sitientibus, multo auro eamdem vendens jam 
assuelis. innocentem sanguinem pecunia emere. 
Posth;ec mandavit extra. urbis portam. abjiei. sa- 
erum eaput, terribile diemonibus, amabile angelis, 
elementis cunctis admirandum. Jacuit igitur ante 


p portas tanquam thesaurus aliquis inviolabilis (f), et 


quamvis multus ibidem (imus esset, incorruptum 
servatum est pretiosissimum margaritum, atque ibi 
sepulturam habuit : imo ipse fimus eidem pro arca 
ad tempus fuit, longanimiter agente Deo, ct. pro- 
vide disponente, ut opportuno tempore illud. reve- 
lans, suum erga homines amorem manifestius dc- 
clararet. 

12. Etenim. vidua ex Cappadocie regione, cor- 


NOTE. 


(1) Ms. τὸ στάδιον αἱ ἡμέρα: τοῦ φωτὸς παρητῆ- 
σαντο, fj νὺξ, οἴο., quie ut clariora essent. nonnihil 
immutavi, librario imputans quod festinanti excide- 
rit aliquid. 

(j) €itata sub nomine Metaphrastis Acta: « Velut 


perpetuo apparentem quamdam facem iis qui trans- 
ibant cernendam probebat ante civitatem , et. in 
sterquilinio jacentem tanquam in domo regia cen- 
servatanir tuto protegebat. » 


1155 


HESYCHII PRESBYTERI 


1556 


poreis oculis amissis, fide superavit infirmitatem, 4 δοχῶν χώρας ὑπάρχουσα, μονογενοῦς τέχνου μήτηρ, 


et cum unigenito lilio suo Jerusalem advenit, spe- 
rans se sacra adorantem loca visum deperditum 
recuperaturam. Ut igitur filii sui manu deducta 
collegit saerze terrz? pulverem, eosque oculis cepit 
studiose applicare, si forte in iis reperiret colly- 
rium visui reparando idoneum ; subito ex improviso 
morbus puerum invasit, maternoque abstulit e 
complexu. aque geminatze sunt ei tenebre, ac 
pene ad extrema deducta est, intolerabilis infortu- 
nii succumbens calamitati : miserabiles autem vo- 
ces ad Deum jactans : Usquequo, inquit, Domine, 
oblivisceris in finem ? Usquequo avertis faciem tuam 
a me? Usquequo ponam consilia in anima mea, 
dolores in corde meo die ac nocte? Respice, ex- 
nudi, miserere mei, Domine Deus meus : illumina 
oculos meos nequando propter meeroris et luctus 
magnitudinem absorbear a morte. Domine, num 
sola ego super terram peccatrix, quod in tam seve- 
rum adducar judiciuni? Certe non ego pejor sum 
meretice, quam suscepisti tibi unguenta afferen- 
lem. Me vero. infelicissimam et oculorum lumine, 
ct unigenito filio privasti : neque ullubi relata est 
salutis spes. 


εδέξω L0 p0V σον π οσχομίζουσαν ἐμξ ὃὲ τὴν ταλαίπωρον μόνην χαὶ τὸ φῶς ἔστέρ σας, 
I Ἢ , 
"deae 


γενῇ μοὺ υἱὸν ἔλαθε:, καὶ οὐχ ἔστιν μοί ποθεν ἐλπὶς 

15. Tali tamque inconsolabili in luctu cum per- 
severaret misera, apparuit dormienti D. Longinus, 
et quidquid cirea se gestum esset eidem manifesta- 
vit: Ego, inquiens, Longinus centurio sum, qui 
sub crace Dominum Jesum Christum vere Dei Fi- 
lium esse confitebar : 
Pilutus falsi eriminis me aecusans Ciesarem inter- 
pelavit, eujus jussu resectum mihi caput est, et 
hue delatum, atque extra civitatem projectum con- 
ferentibus in hoe ipsum pecunias Jud:eorum  pue- 
ris. Sub sterquilinio itaque sepultum illud est, ut 
tibi servare'ur sors illa ad sanitatem plurimorum : 
statim quippe ac revelaveris indicatum tibi thesau- 
rum , oculos tuos recipies , deinde et. puerum tibi 
vivum sistam cum gloria, unde non mediocre sola- 
men luctus tuus accipiet. 

14. Talibus verbis consolata simul οἱ roborata 
»iulier, utpote fidelis non minus quam generosa, 
petiit ad locum diduci, in quem deportari fimum ἃ 
suis ductoribus dedicit, qui et ipsi fideles erant : 
cumque eo advenisset, continuo cepit manibus 
scalpere, et. Dei agente providentia celeriter repe- 
rit venerandum. caput, et solis radios intuita est : 
ipsum vero complectens ae studiose abluens et un- 
guentis condiens pretiosis , regressa est in civita- 
tem, secum in suum hospitium deferens in:stima- 
bile margaritum. Nocte vero sequenti rursum ei 
sanctus Longinus astitit, ad latus suum habens il- 
lius filium splendidum ac subridentem ct velut nu- 


notum igitur sit tibi, quod C 


τοὺς: ὀφθαλμοὺς τοῦ σώματος ἀποθαλοῦσα, πίστει τὸ 
πάθος νιχήσασα, μετὰ τοῦ μονογενοῦς τέχνου τὴν 
Ἱερουσαλὴμ. χατέλαθεν, ἐνθάδε προσδοχῶσα τῇ προσ- 
χυνήσει: τῶν ἁγίων τόπων τοὺς ὀφθαλμοὺς ἀπολαθεῖν. 
Ὡς οὖν χειραγωγουμένη ὑπὸ τοῦ ἰδίου τέχνου συν- 
Ὦγεν τὸν χοῦν τῆς γῆς, χαὶ τοῖς ἰδίοις ὀφθαλμοῖς 
ἐσχέπτετο χαταπλάσασθαι τοῦτον, ἴσως ἐν αὐτῷ εὑ- 
ρίσχειν προσδοχῶσα τοῦ φωτὸς χολλύριον πρὸς τὸ 
ἀναύλέψαι, ἀθρόον ἐπῆλθεν νόσος τῷ μονογενεῖ αὖ- 
τῆς υἱῷ, καὶ ἀφήρπασεν αὐτὸν Ex τῶν μητριχῶν 
χειρῶν. Τότε διπλοῦν αὐτῇ τὸ σχότος τῶν ὀφθαλμῶν 
ἐπῆλθεν, χαὶ τελείως 
πάθει τῆς συμφορᾶς " ἣ δὲ οἰχτρὰς φωνὰς βοῶσα, 
πρὸς τὸν Θεὸν ἔλεγεν" Ἕως πότε, Κύριε, ἐπιλήσῃ 
τς τὸ πρόσωπόν 


ἀπεσθέννυτο τῷ δριμυτάτῳ 


θήσομαι βουλὰς ἐν ψυχῇ 
ἡμέρας xai νυχτός ; Ἐπί- 


μου εἰς τέλος ; ἕως. πότε ἀποστρέφε 
σου ἁπὶ ἐμοῦ; ἕως τίνος 
μου, ὀδύνας ἐν χαρδίᾳ μου 
ὄλεψον, εἰσάχουσον, ἐλέησόν με, KÜpte ὁ Θεός μου, καὶ 
φώτισον τοὺς ὀφθαλμούς μου, μή ποτε ὑπὸ τῆς πε- 

ισσοτέρας λύπης xal ὀδύνης χαταποθῶ εἰς θάνατον. 
Κύριε, μὴ μόνη ἐγὼ ἐπὶ τῆς γῆς ἁμαρτωλὸς τυγ- 
χάνω, ὅτι τὰς δίχας ταύτας δρυμυτάτας εἰσπράττο- 
μαι; Δέσποτα, μὴ χείρων εἰμὶ τῆς πόρνης, ἣν προασ- 
χαὶ τὸν μονο- 


Tu θλίψει xaY ἀπαραμυθήτῳ 
τῇ χαθ᾽ ὕπνον ὁ μαχάριος Λογγῖ- 

νος, χαὶ πάντα αὐτῇ τ M χαθ᾽ ἑαυτὸν διηγήσατο. Ἐγώ 
εἶμι, λέγων, Λογγῖνος ὁ Ἑχατόνταρχος, ὁ ὁμολογῆ- 
σας ἐπὶ τοῦ σταυροῦ τὸν Κύριον ἡμῶν. Ἰησοῦν Χρι- 
στὸν, ὅτι ἀληθῶς Θεοῦ υἱός ἐστιν οὗτος" ὅθεν ἀπο- 
χαλύπτω σοι, ὅτι Πιλάτος κατ᾽ ἐμοῦ ψευδῆ ónumyo- 
ρΐῆσας ἐρεθίζει τὸν Καίσαρα, χαὶ ἀποτέμνει μου τὴν 
χεφαλὴν, xal ἐνταῦθα χομίζει, xal ῥίπτει ἕξω. τῆς 
πόλεως, Ἰουδαίων δὲ παῖδες (8) χρημάτων ὠνῇ χαὶ 
τοῦτο συνεφώνησαν. Κόπρος τοίνυν πλείστη αὐτῇ 
σεσώρευται, ὥστε σοι ἔδει φυλαχθῆναι τὸν χλῆρον 


. Ὡς δὲ ἣν ἐν 
E ur φαίνεται αὖ 


τοῦτον πρὸς ἰατρείαν" ἅμα γὰρ αὐτὴν ἀναχαλύψεις, 
τοὺς ὀφθαλμούς σου ἀπολήψει, εἶν: οὕτως παραστήσω 
σοι γαὶ τὸν παῖδα ζῶντα μετὰ δόξης, ὅτι σου τὸ πέν- 
θος οὐ μετρίως παραχαλέσει. 

ιδ΄, Τούτοις οὖν τοῖς λόγοις παραχληθεῖσα 3j γυνὴ, 
ὁμοῦ χαὶ νευρωθεΐῖσα ὡς ἀνδρεία xal πιστὴ, πρὸς τὸ 
ἔργον ἠπείγετο, χειραγωγηθεῖσα πρὸς τὸν χῶρον, ἐν 
ᾧ χόπρον σωρευθῆναι ἐμάνθανεν παρὰ τῶν αὐτὴν 
ὁδηγούντων, χαὶ αὐτῶν πιστῶν ὄντων " ἤδη δὲ φθα- 
σάντων εἰς τὸν προχείΐμενον τόπον, ἄρχεται ὀρύσσειν 
ταῖς ἰδίαις χερσίν" ὅθεν προνοίᾳ Θεοῦ τάχιον εὑροῦσα 
τὴν τιμίαν τῷ Θεῷ κεφαλὴν, παραχρῆμα τὰς ἡλια- 
χὰς ἀχτῖνας ἐθεάσατο. Περιπτυξαμένη δὲ χαὶ πλύ- 
vaca μετὰ πάσης σπουδῆς, xai μύροις ἐντίμοις ἐπ- 
αλείψασα, ἐπανέρχεται ἐπὶ τὴν πόλιν, φέρουσα τὸν 
τίμιον καὶ ἄσυλον μαργαρίτην, ἔνθα ἐξενίζετο. Καὶ 
δὴ τῇ ἐπιούσῃ νυχτὶ πάλιν ἐπιστὰς αὐτῇ ὁ μαχάριος 


NOTE. 


(8) Vsitato Hellenismo pro Grecis ipsis : sik 
ctores, etc. 


τῶν ἰατρῶν παῖδες, 


medici sunt, γραφέων παῖδες, pi- 


1551 S. LONGINI MARTYRIUM. 
X 


1558 


Λογγῖνος ἔχων τὸν αὑτῆς: ull» παρὰ τὴν ἔλυτοῦ Δ ptialem vestem indultum, qui et dixit : Mulier, ecce 


πλευρὰν, λαμπρὸν vaV μειδιῶντα, xaX ὥσπερ νυμ- 
φίου στολὴν ἔχοντα, λέγει πρὺς αὐτήν" Γύναι, ἴδε, 
Jy ἐπόθεις, οὗτός ἐστιν Ó μονογενής σου υἱὸς, ὃν ἀρ- 
πασθῆναι τῶν σῶν χειρῶν ἔνόμισας- Θεὸς δὲ αὐτὸν 
ἐλευθερώσας ἔχ τοῦδε τοῦ φθαρτοῦ χαὶ προσχαίρου 
θίου εἰς τὴν ἄνω βασιλείαν ἐστράτευσεν. Καὶ νῦν 
σὺν ἐβοὶ ἔχω αὐτὸν, παρὰ γὰρ τοῦ Σωτῆρος ἔλαθον 
αὑτὸν, xal τῆς ἐμῆς δεξιᾶς οὐδέποτε ἀποστήσεται. 
“Ὅθεν τοίνυν λαθοῦτα τὴν ἐμὴν χεφαλὴν χαὶ τοῦ σοῦ 
παιδὺς τὸ σῶμα ἐν μιᾷ λάρναχι παράδος. χαὶ μηχέτι 
τὸν μονογενῆ cou υἱὸν δάκρυς " μεγάλη γὰρ αὐτῷ σὺν 
&po δόξα δεδώρηται παρὰ τοῦ φιλανθρώπου Θεοῦ, 
χαὶ βωμὸς ἱερὸς; xaX θυσίαι μυστιχοὶ xx πολυύμνη- 
τοι χορεῖαι, καὶ πανηγύρεις πάνδημοι, ἄλλα τε πολλὰ 
πρὸς τούτοις, ἃ οὐ δυνατὸν ἔπὶ τῆς γῆς τελεῖσθαι * 
ἐν οὐρανῷ δὲ ἃ ὀφθαλμὸς οὐχ οἶδεν, χαὶ οὗς οὐχ 
ἠνουσέν, οὐδὲ ἐπὶ χαρδίαν ἀνθρώπου οὐχ ἀνέθη, 
ὅπερ ἡμῖν ὁ Θεὸς (9); ἔργῳ xoX λόγῳ τὴν πρὸς ἡμᾶς 
ἐνδειξάμενος ἀγάπην, παρεσχεύασεν. 

ιε΄. Τούτους τοὺς λόγους fj τοῦ νεανίστχου μήτηρ 
ὡς Ἱεροπροφήτου δεξαμένη προστάγματα, εὐθέως 
ἀναστᾶσα εἰς τὴν πατρίδα ὥρμησεν" ἔλαθεν δὲ xal 
πὴν πάντιμον χαὶ ἱερὰν χεφαλὴν, τοῦ ἁγίου Λογγίνου 
λείψανον, xoi ἀπέθετο φαιδρῶς χαὶ περιχαρῶς, 
χαθὼς αὐτῇ προσέταξεν ὁ ἅγιος Λογγῖνος ἐν χώμῃ 
ξγομένῃ Σανδράλης (ἐχεῖθεν γὰρ ἦν ὁ ἅγιος Λογγῖ- 
vog) πρὸς ἑαυτὴν ἀναφωνοῦσα χαὶ λέγουσα ἐν τῇ 
καρδίᾳ, καὶ τῇ γλώττῃ χηρύττουσα- Olóx μὲν, ὅτι 
τοῖς ἀγαπῶσι τὸν Θεὸν, πάντα. συνεργεῖ εἰς τὸ ἀγα- 


θόν. ΟὈφθαλμοὺς ἐζήτουν σαρχὺς, σὺν αὐτοῖς δὲ val 
τοὺς τοῦ Πνεύματος ἔλαθον * ἐλύπει με ζημία τέχνου, 
ἀλλ᾽ ἰδοὺ τὸν χληρονόμον ἔχω μετὰ δόξης βασιλιχῆς, 
τῷ Θεῷ παριστάμενον" πορφυροφόρον τὸν νεανίαν 
ἀναρῶ, πολυευπρεπῇῆ χατοπτεύω τὸν μείραχα ᾽Αστε- 
ῥοπρόσωπος ὁ παῖς, xai τῇ μητρὶ προσγελῶν, χαὶ 
παρὰ τὴν πλευρὰν Λογγίνου ἀστράπτων, ὡς φωσφό- 
ρος παρὰ τὴν ἡλιαχὴ" ἀχτῖνα, πολλάκις μὲν νύχτωρ 
πολλάκις. 6t μεῦ᾽ ἡμέραν φαινόμενος, xai οὐ κατ᾽ 
ὄναρ μόνον, ἀλλὰ μὴν χαὶ φανερῶς ἐμφανίζεταί μοι 
μαρτύρων τρόπῳ χλῆρος δὲ αὐτοῦ μετὰ προφητῶν, 
χαίτοι βίον τῶν προφητῶν οὗ ζήσαντος, xal μετὰ 
Λογγίνου σταυροφοῤεῖ, χαὶ τὸ σεμνὸν τῆς τῶν οὐρα- 
νῶν. βασιλείας ἐπιφέρεται τρόπαιον, χαὶ μεταξὺ ἀγ- 
γέλων χηρύττει, τὸ χαὶ μέσον τοῦ δῆμου τῶν ἀρχ- 
αγέλων χέχραγεν. ᾿Αηθῶς Θεοῦ Υἱὸς ἣν οὗτος, 
ὡς Λογγίνου μαθητής. Ὅδα τέ «à Σεραφὶν Λογγίνῳ 
παραχωρεῖ δοξάζειν (καὶ obx' ἀντιχρούει τὰ Σεραφὶμ 
xai Χερουδὶμ᾽ ὑμνολογοῦσιν) φθέγγεται χαὶ αὐτὸς 
φωνὴν ἱερὰν", ὑμνολόγον᾽, τροπαιοῦχον, μυστιχὴν,, 
ἐπινίκιον." ᾿Α]ηθῶς Θεοῦ Υἱός ἐστίν" οὗτος " χαὶ 
ἔστιν xa ἔσται" nep γὰρ εἶχεν πρὸ τῶν αἰώνων, xat 
εἰς αἰῶνας ἕξει, Αὐτὸς παλαιοῖ τοὺς αἰῶνας, μένει δὲ 


quem dilexisti : iste est filius tuus unigenitus, quem 
libi ereptum arbitrabare : 
mentanea ac peritura liberatum vita, in. regnum 


cum Deus ab hae mo- 


celorum eum ascripserit. Et nune. mecum habeo 
illum : à Salvatore enim accepi illum, negue a 
dextera mea unquam recedet, Igitur caput. meuunr 
acc piens, et cum filii tui corpore unam in arcam 
condens, haud amplius plora velut amissum, eui ἃ 
clementissimo Deo magna mecum donata est gloria, 
ut et altare et mystica sacrificia et celebres chore:w, 
et populose conciones, el alia adhuc plurima ei 
mecum deferantur, quibus in terra frui non potuis- 
set : quod vero in ccelis nobis praparaverit, non 
verbo duntaxat, sed reipsasuum erga nos amorcm 
declarans Deus, id vero neque oculus vidit, neque 
auris audivit, neque in cor hominis unquam ascen- 
dit. 


15. Hos sermones ut pueri mater audivit, tan- 
quam si divini alicujus prophetze suscepisset man- 
data, sie consurgens continuo in patriam remeavit, 
et acceplum sancti Longini venerabile caput magna 
cum letitia atque splendore reposuit, sicut sanctus 
mandaverat ir vico, qui Sandralis nominatur (4) : 
iliine enim oriundus erat sanctus Longinus : sibi- 
que ipsa dicebat in corde, et lingua aliis przedica- 
bat : Nunc scio vere quia diligentibus Deum omnia 
cooperantur in bonum. Oculos qu:erebam carnis, ct 
cum iis etiam visum in anima spiritualem recepi : 
allicit me calamitas filii, et ecce h:eredem habeo 
cum gloria regia Deo assistentem : video juvenem 
indutum purpura et multo decore adornatum. Side- 
reo vultu resplendens puer ecce ut matri arridet 
su:e, et ad latus Longini velut lucifer ad radios so- 
lares refulget. Etenim. siepe. noctu, sepe per diem 
apparens, neque id in somnis, sed manifesta in spe- 
cie, se mihi ostentat martyrum in modum : sors 
autem illius inter prophetas est, etsi prophetarum 
vitam non vixerit; et (h) crucem eum Longino ba- 
julans, adorandum caelorum regno trophzeum effert, 
atque inter medios angelos przdicat, iiiter archan- 
gelorum cetus exclamat, tanquam. germanus Lon- 
gini discipulus. Vere Filius Dei est iste. Quantum 
vero Seraphim permittunt Longino Deum glorifi- 
care (neque eninr divinas laudes canentibus obstre- 
punt. Cherubim Seraphimve), tantum auditur etiam 
ipse, sanctam, melodicam , triumphalem vocem ef- 
ferens : Vere Filius Dei est iste. Est. utique et. erit 
Dei Filius : quod enim. habuit ante smcula, etiam 
in omnia sweula ventura habebit : ipse. antiquat 
s:ecula, et citra senium indeficiens perseverat : re- 


NOTE. 


(9) « Qu: priparavit Deus suam erga nos chari - 
tatem verbo opereque declarans : » hzec nempe fe- 
stinanti interpreti exeiderunt. 

(4) Mss. Medicum et Venetum Σανδιάλῃ τῇ 
χώμῃ. 


(μὴ Simili phrasi utuntur jam citata mss. μετὰ 
Λογγίνου σταυροφορῶν" at ms. Berodianum, cum 
quo habemus collatum Mediezm, λευχοφορῶν * i» 
est : « Candidis indutus vestibus, » 


1559 LEONTIUS NEAPOLITANUS EPISCOPUS. 1560 


gnum namque ipsius zelernum est, et potestas ipsius A αὐτὸς ἀπαλαίωτος, ἡ γὰρ βασιλεία αὑτοῦ βασιλεία 


in :lernum non minuetur. 


16. Ego Hesychius presbyter Mierosolymorum , 
multum solliciteque scrutatus, vix demum nec abs- 
que magno labore potui invenire aliquid. de sancto 
Longino centurione, qui ad crucem Christi dixit : 
Vere Filius Dei erat iste : inveni. autem. martyrium 
ejus in libello conscriptum in bibliotheca Sanct:e 
Resurrectionis, et. ipsius confessionem cum elogio 
composui. Denique credant omnes, qui timent Do- 
minum, quia hic est vere sanctus Longinus centu- 
rio, qui sub cruce Christi ipsum confessus est : 
eujus intercessio ac patrocinium custodiat omnes 
sive legentes sive audientes in Christo Jesu Doinino 
nostro, cui est gloria, virtus et regnum Patris, Fi- 
lii, et Spiritus sancti, nunc et semper, et in szecula 
seculorum. Amen. 


αἰώνιος, xa ἣ ἐξ 
φθαρήσεται. 

ις΄, Ἐγὼ Ἡσύχιος πρεσθύτερος Ἱεροσολύμων 
πολλὰ ἐρευνήσας, μετὰ πολλοῦ χαμάτου ἠδυνήθην 


ουσία αὐτοῦ εἰς τὸν αἰῶνα. οὐ δια- 


εὑρεῖν τοῦ ἁγίου Λογγίνου τοῦ 'Exaxovcápyou, τοῦ 
ἐπὶ τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ εἰπόντος, ᾿Α.1ηθῶς 
Θεοῦ Υἱὸς qv οὗτος, τὸ μαρτύριον " εὗρον δὲ αὐτοῦ 
ἐν σχεδαρίῳ ἐν τῇ βιθδλιοθήχῃ τῆς ἁγίας ᾿Αναστά- 
σεως, xaX συνέταξα αὑτοῦ τὴν ὁμολογίαν μετὰ χαὶ 
ποῦ ἐγχωμίου. Λοιπὸν οἱ φοθούμενοι 
στωθήτωσαν, ὅτι οὗτός 


τὸν Κύριον πι- 
ἐστιν ἀληθῶς ὁ ἅγιος Λογγῖ- 
vo; ὁ -Ἑχοτόνταρχος, ὁ ἐπὶ τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ 


ὁμολογήσας αὐτόν" 


οὗ τῇ πρεσθείᾳ χαὶ παραχλήσει 
διαφυλαχθείησαν ἅπαντες, οἵτε ἀναγινώσχοντες αὑτὸ 
χαὶ οἱ ἀχούοντες, ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, 
ᾧ ἡ δόξα χαὶ τὸ χράτος, xoi ἡ βασιλεία τοῦ Πατρὸς 
χαὶ τοῦ Υἱοῦ xoi τοῦ ἁγίου Πνεύματος, νῦν xal ἀεὶ, 
xat εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. 


————— — 


ANNO DOMINI DCXX. 


LEONTIUS 


NEAPOLITANUS 


EPISCOPUS. 


NOTITIA. 


(Favnic.. Biblioth. 


Leontii, 
initio, Mauricio imperante clare, 


Graeca, 


episcopi Neapoleos (1) sive Hagiopo.eos, 
Sermo 


L. Vli!, 520.) 


n Cypro insula, seeuli septini 
im Simeonem, quando is Dominum in 


ulnas suas excepit. Graece ex codice Seguieriano (2) cum Latina Combefisii, versioue 


tom. 1 Auctarii novi Bibl. Patrum , 


Paris. 


1648, pag. 681. 


In diem festum medie Pentecostes. Graece et Latine, ibid. p. 701 (3). 


In idem [festum et in ce&cum a nativitate, nec non in illud : 
faciem, » Greece οἱ Latine, cum Combetisii versione et nolis, ibid. 


« Nolite judicare secundum 
p. 119; Latine etiam iun 


Bibliotheca Combelisii concionatoria et tom. IX Bibl. patrum Lugd. p. 718 (A). 
In synodo vr, act. ^, Leontius, Cypri episcopus, traditur scripsisse πολλὰ ἐνγχώμια 


NOTA. 
(I) Apud Simlerum male Nicopoleos, et Baron. €; ad quid imaginem Christi sanetorumque  depingi- 


ad an. 594, 5 Constanti Cypri. 

(2) S. in cod. Coislin. 105, n. 54. V. Montfauc. 
Bibl. Coisl. p. 180. Hanr. 

(5) Pe codd, Paris. paulo. ante vidimus. Juvat 
vero hie aliorum, in quibus reperiri dicuntur hu- 
jus Leontii opuscula, codicum notitiam dare, Neque 
tamen ubivis distinguuntur. In cat. codd. Anglie 
etc. I, pag. 52, n. 254, sub fin., et pag. 54, n. 241, 
in cod. Barocc. Leontii, presbyteri, Hom. in Mesopen- 
lec. p. 98, inter codd. — Barocc. n. 199, Leontii 
presbyteri Homilie in. festum. Palmarum ; in. Jo- 
bum ; in proditionem Domini, et in Mesopentecost., 
et tres priores tom. Il, pag. 155, n. 5859, inter 
codd. Gale, ubi vocatur " Leontius, Cpolitanus, - 
tom, T, p. 150, inter codd. Bodlei. n. 2577, 28, Leon- 
tii, Cypri archiepise. brevis Apologia, demonstrans 


mus. Inter codd. Gale tom. Il, Cat. n. 5959, Leon- 
lius, De imaginibus. — n Bibl. Vaticana Leontii, 
episcopi Cypr Opuscula. (Montfauc. Bibl. Bibl. 
mss.-l, p. 154. B.) In cod. Escorial. Serm. in Me- 
sopentec. de ezeco a nativit. et in illud, Ne judice- 
tis secundum faciem, teste Pluero in Jtin. per Hisp. 
p. 180. Mosque in Bibl. synodali, cod. 5, Leontii. 
πρεσθυτέρου Κωνσαυτινουπόλεως, in Mesopenteco- 
slen, in. ciecum a nativitate, etin. Petrum ab 16 - 
rode in carcere detentum : inc. Τοῖς φιλοῦσι, etc. 
et ibid. in fine ejusdem λόγος in Pentecosten : inc. 
“Ὅσοι περὶ τὴν ἑορταστιχήν. V. Matthaei Notit. cod. 
Mosq. p. 8. Han. 

(4) Hane leges inter Opera Leontii Byzantini hu- 
jus Patrologie t. LXXX VI. 


1561 NOTITIA. 1562 


καὶ πανηγυριχοὺς λόγους eL sermonem εἰς τὴν uezamópugosty τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν. In indice Allatiano ad 
Leontium refertur Laudatio S. Jobi ( duplex sub Leontii, sed CPol. presbyteri, nomine 
homilia in Jobum ms. in bibl. Vindob. vide Lambecium, tom. IV, p. 68, 69). Fan. In cod. 
116, n. 6, Leontii, presbyteri CPolit., Orat. in Jobum, habita feria secunda sancte et magnae 
nebdomad.;et iterum n. 10 Orat. in Jobum, habita feria quarta ejusd. hebdom., n. 10. ejusd. 
Orat. in proditionem Christiet in uxorem Jobi, habita feria v magnae hebdom.; ac n. 13, ejus- 
dem Orat. in. passionem Christi et in. Jobum, habita in Parasceve magna hebdomad., quas 
quatuor oratt. nondum editas esse censet Kollar. in nota B p. 160 et n. 19 hom. in 
Pentec. et in czecum a nativitate; ubi Lambec. p. 164 seq., acerbe invehitur in Combefi- 
sium, et hunc, queritur, illam edidisse in tom. 1 Auctarii Bibl. Patrum, et. p. 119-798. 
ed. Par. cum variis ineptis conjecturis et pravis minimeque necessariis emendationibus, 
affirmatque totam. illam. Combelisii edit. cum pervelusto hoc cod. Casareo diligenter et 
curate esse couferendam : atque exempla quadam affert: sed de auimo calamoque 
in Combelisium iniquo el mordaci. V. Kollar. not. p. 169. — In cod. Coislin. 105, 
Leontii, episcopi Neapolis, in Cypro, Sermo im Simeonem (V. Monlfauc. Bibl. Cois- 
lin. p. 180, n. 31). Hanr. 

In. magnim Parascevem. et in passionem Christi. (Lambec. ibid. pag. 69 seq.) [p. 162, 
ed. Kollar.] 

In. Petrum. 

In proditionen Christi et uxorum Jobi. (Lambec. p. 69.) [p. 162. Koll.] 

In Domini resurrectionem. 


Ei; τὰ προφωτίσματα, elg τὰ βάϊα xo εἰς τὴν ἔγερσιν τοῦ Λαζάρου. Hac est, qu: inter sancti 
Chrysostomi. Homilias legitur, tom. VII edit. Savil. p. 8384... Incipit : Ἤδη τῆς πνευ- 
ματικῆς πανηγύρεως (ἢ) FAnn. Mediolani in B. Ambros. Leontii CPolitani, Or. de Lazaro 
el Encomium tn synazin B. Virg. Marie. V. Montfauc, B. biblioth. mss. Y, p. 500, D. Han. 

In eadem synodo vm, tom. Π} Binii pag. 560, Leontius Cypri episcopus aflirma- 
tur scripsisse Vitam. Joannis eleemosynarii , archiepiscopi Alexandrini, defuncti anno 
Christi 616 (Vide Pagium ad annum Christi 620), qui» Grece ms. in bibl. Cesarea, 
ieste. Nesselio. parte. v, pag. 16) (5), et in codice Colbertino 505, quem Cangius 
evolvit. Citatur ab Allatio lib. De purgatorio, p. 732, interpolata et Latine tantum 
exstat apud Rosweidum, lib. 1 De Vitis Patrum ; Suriumque ac Bollandum 23 Janvar. 
ei Vitam Simeonis τοῦ σαλοῦ sive simplicis, quie Greece itidem obvia in bibl. Cesarea. teste 
eodem Nesselio, parte v, p. à3 (6). Latine apud Surium, 1 Julii, At Vita S. Gre- 
gorii Agrigentini episcopi, auctorem habet Leontium presbyterum et abbatem monasterii 
S. Saba, Λεοντίου πρεσδυτέρου xoY ἡγουμένου τῆς μονῆς τοῦ ἁγίου Σάθα τῆς Ῥωμαίων πόλεως εἰς 
βίον xax θαύματα τοῦ ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Γρηγορίου τοῦ ᾿Αχραγαντίνου (1). Exstat Grece in codice 
Golbertino 1677, et. Latine. atque interpolata sine auctoris nomine habetur apud eum- 
dem Surium 22 Nov. Βαμα. In cod. Colbert, 1677, secundum Montfauc. B. Bibl. 
mss. |. IH, p. 952 A, continetur alius liber, Gallice scriptus. In Montfaue. Bibl. Coisl 
non reperi: nam quie p. 186, de cod. 112, sive Collect. rerum moralium dicuntur, 
huc non pertinent. Sed amplius inquirere, haud vacat. Est in codd. Parisin. de 
quibus supra, et in cod. Escorial. teste. Pluero in Zfiner. per Hisp. p. 180, et teste 
Montfauc. in Bibl. bibl. mss. Ll, p. 193 A5 in cod. Vatic. &'167. — Romse in bibl. Basil. 
cod. 701 (I, pag. 199. A.) Hanr. 


Alfertur. et in jam dieta synodo vir, fragmentum ex Leontii, Cyprii, πέμπτου v2 
χατὰ Ἰουδαίων λόγου ὑπὲρ τῆς Χριστιανῶν ἀπολογίας Grece et Latine tom. Vll Concilior. 
edit. Labbei, pag. 936; tom. {1 Binii, pag. 356. Idem fragmentum in ms. codice bibl. 


NOT £. 
Chrysostomi, t. V, — Bibl. Coislin., p. 180, n. 54. — De vita S. Jo. Ele- 


(&À) Exstat inter Opera S. S le- 
emosyn. in codd. 64 et 65 abbat. S. Theodorici 


715. 


(5) In. eod. 44. n. 46. in Lambecii comm. IV, pag. 
945 seqq. Inc. Τοῦ £v ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Ἰωάννου 
τοῦ ᾿Ελεήμονος, ἀρχιεπισχόπου ᾿Αλεξανδρείας, εἰς 
Πέτρον τελώνην. ἤλξιον χαὶ ἁρμόζον τῷ προξιρη- 
μένῳ, ete. Est vero narratio de l'etro quodam divite 
et avaro publicano, quiasumma iuhumanitate et trü- 
culentia ad summam erga pauperes misericordiam 
viteque sanetitatem conversus. dicitur, desumpta 
ex Vita S. Jo. Eleemosynarii, quam conscripsit Gr. 
Leontius Neap. Cypri episcopus. Kollar. autem in 
nota B. « Gernina, ait, in C:esareis codd. hujus Vita 
apographa servantur, » unum apud  Lambecium, 
lib. viu, cod 15. 1r; alterum. autem cod. 19. n. 12. 
| p. 575 seqq. ubi conf. Lambec.] Narratio pariter 
ipsiusmet S. Jo. Eleemosynarii de. Petro, cujus hie 
fit mentio, altero. etiam exemplo habetur lib. vit, 
eod. 15, n. 99, p. 492. Sed in vol. VIII, eod. 15. i, 
est Lcontii Historia vite S. Symeonis abbatis, de qua 
mox agetur- — In cod. vero Coislin. 105. ( non 505) 
est Lcontii Sermo in. Simconem teste Montfauc., 


prope Remos, auctore eod. Mont[auc. in D. Bibl. 
mss. |Ff,p. 1254 E; et ibid. I, p. 75 C. in bibl. 
Vatic, ex interpretat. Lat. Anastasii Bibliothecarii ; 
Griece. Florent. in cod. monast. B. Marize in ejus 
fine quedam, a. Leontio praetermissa esse, prodidit 
Montfaue. in Diar Παρ p. 2912. Add. supra de codd. 
Paris. Hanr. 

(6) Apud Lambec. VIE, cod. 15, uti. jam paulo 
ante. monuimus : et. Kollar. in nota A ex cod. in- 
quil, Vaticano sienato n. 819, collatam cuim en, 
que est apud Surium, Grwee et Lat. ediderunt 
MHaciographi Antverpiens. ad d. 4 Jul., tom. l, ejusd. 
mensis pag. 156 seqq. et Lambec. in nota 4. Able- 
gat. lector. aJ Bollandi atque Henschen. Prolegg. 
ad Vit. Joan. Eleemosynarii, in tom. 11 Sanctor. m. 
Januar. p. 496 seqq. — Florentix in. cod. Laur. 9, 
n. 2, plut. 11. V. Bandin. Cat. cod. Gr. Laur. l. 
p. 504. Hanr. . ' 

(7) Hanc leges in fronte Operum S. Gregorii Agri- 


genuni, hujusce Patrologhe t. XCVMlil, p. 977. 


1502 LEONTII NEAPOLITANI EPISCOPI 1564 


Cesarem exstat Grace, teste Lambecio, tom. V, p. 137 (8). Habes et in Horto crucis 
lacobi Gretseri. Aliud. Latine habelur in limine tomi secundi supplement. Bibl. p«- 
trum. Morelliane, Paris. 1639 ex Antiquis Lect. Canisii tom. V, part. r, p. 200-202. 
Meminit illius Leontiani adversus Judeos scripti etiam Jo. Damascenus Orat. de 
inmagg. et Euthymius in Panoplia. 

Leontii hujus Cyprii Παραλλήλων sive Locorum communium theologicorum libri duo, 
alter τῶν θείων, alter τῶν ἀνθρωπίνων, nondum in lucem prodierunt, elsi alter, τῶν àv- 
θρωπίνων, fuit apud. Franciseum Turrianum, ut lestatur ipse lib. 1 De hierarchicis or- 
dinationibus ministrorum Ecclesie, c. 12; et lib. v Defensionis epistolarum pontificum, 
cap. 20, quod observatum doctissimo Colomesio in Paralipomenis de scriptor. eccles. 
qui putat. etiam, his Leontii locis communibus usum Joannem Damascenum in suis 
Parallelis, quee in. lucem protraxit Michael Le Quien in Praeclara sua, quam publi- 
cavit, Damasceni editione. Leontium in locis communibus de origine animarum laudat 
Sirmondus, tom. Il Opp. pag. 456. Prowter Leontium et Damascenum locos communes, e 
$. Scriptura et antiquis. Ecclesiae. doctoribus decerptos, scripsere S. Maximus et An- 
tonius inde dictus Melissa. Inter Latinos Beda (tom. VII, p. 370-558, et Anglosax. in 
bibl. Bodlei.) ac Defensor quidam in Sceintillis, in Ursini, nutritoris sui, gratiam 
*eriplis exeusisque Antwerpie 1550, Venet. 15532, atque inde Colonie. Tum Joannes, 
abbas, quem ex codice bibl. montis Cassini descripsisse se refert Jo. Mabillonius in 
Museo Italico p. 193. Omitto. Thomam Hibernicum, aliosque recentiores. 

Leontii Commentarios mss. in Joannem memorat Maldonatus ad. Joannis VII, ubi refert, 
in illo codice fuisse historiam adultere, sed obelo notatam. 

Oratio in laudem S. Epiphanii memoratur ἃ Theodoro Studita in Antirrhetico se- 
cundo, p. 130, tom. V Opp. Sirmordi. 


NOTAE. Ξ 
(8) Sive p. 990, ed. Kollar. in cod. CCXLVIH, — cat. codd. gr. Taur. p. 500. Im aliis etiani codd. 
un. 9. Est quoque in eod. Taurin. CC. nr. 41. V. αἱ supra jam observavimus. ΠΆΡΕ. 


JACOBI PASNAGII 
DE LEONTIO OBSERVATIO. 


(Caxisius, Antiq. Lection., t. l, p. 795.) 


Plurimis operibus quanquam notissimus debuit esse Leontius Cyprius, errarunt tamen viri docti. circa 
episcopalem quam tenuit sedem, tempus quo vixit, et opera qux dedit ii lucem. 

llum: primo Salaminensem, quze totius insule metropolis est, faciunt episcopum tum Daronius tum 
Possevinus; sed Sigebertum Gemblacensem nec concilium Niezenum seeundum. observaverant viri. eru- 
ditissimi ; quippe legati papze Adriani dicunt in concilio Nieeno ipsos ad manus habere librum Leontii 
Neapoleos Cypri przsulis, et postulant ut. legeretur. "ἔχομεν βίθλον ἐπὶ χεῖρας τοῦ μαχαρίου Λεοντίου 
ἐπισχόπου Νεαπόλεως τῆς Κύπρου, χαὶ ἀξιοῦμεν ἀναγνωσθῆναι αὐτὴν (9). Sigebertus autem ipsum: Neapolis 
Cypriorum. episcopum, testiomonio eui refragari non licet, confirirat. Errori locum dedit quod. sepius 
scriptoris illius non indicatur sedes episcopalis nisi in voce ambigua £v μιᾷ τῶν πολέων Κύπρου, in uia 
civitatum Cypri ; sed inde potius deberent concludere Critici aliam sedem indicari quàm. Salaminensem, 
cujus przesul insulie primatum obtinebat. 


Tempus quo vixit, male referunt plurimi ad Mouricium imperatorem, sive ad extrema seculi sexti ; nam 
pervenit usque. ad Heraclium, ideoque. ad annum 6230, vel circiter, Errarunt multo pejus eruditi: circa 
ejus opera. 

Primo quanquam Sigebertus siluerit de Vita Sali τοῦ Σαλοῦ, quam scripserat Leontius, fidem indubita- 
tam faeit concilium Nicaenum ; sed mirare, vocem 52309 non intelligens qui varia Leontii ex Gricis Latine 
reddidit, Anastasius Ecelesi:e Romana bibliothecarius, interpretatus est Turbationem et quod multo pejus 
est, asseverat Leontium « Turbationes propter Christum circa ea tempora in Ecclesia factas seripsisse; » 
adde, quod aeturam operis deperditi defleret Baronius; « quippe quisnam alius res gestas sub. Mauritio sit 
prosecutus habes ex. actis coneilii Nieeni. Sed. haetenus incompertum nobis opus. vel. latet vel. excidit 
incognitum "^. » Doleo annaliste celeberrimo tot excidisse splialmata ; quippe primo Salaminensem faeiat 
episcopum et primatem imsulie qui fuit tantum episcopus Neapoleos Cypri : secundo qui. tueri velit senten- 
liam suam auctoritate coneilii Niezni, in quo diserte Leontius dieitur episcopus Neapoleos ; denique quod 
Historiam calamitatum Ecclesie sub Mauritio delleat tanquanv deperditam, qux nusquam exstitit; quippe 
Siulti sive Insani Vita, quam descripsit Leontius, ab Historia calamitatum. Ecclesie est plane diversa; 

Secundo scripsit Leontius. Vitam. Joannis Eleemosynarii Aexandrini przesulis. Circa hane. Vitam duo 
suni observanda : Primo illam servari in codice 19 bibliothecae Ciesareze non solum Latino idiomate, ut 


NOTAE. 
(9) Concil. Nic. i, an 887, act. 4. (10) Baron. ad 594, n. 51. 


1065 SERMO IN SYMEONEM. 1:66 


eam ediderunt Anastasius Biblioth. jussu Nicolai I, circa. medium seculi ix , sed et. Bollandus et. Hen- 
schenius. In Actis Sanctorum in eodice M. S. Vindoboniensi legitur hic titulus : 

Μηνὶ τῷ αὐτῷ t' Λεοντίου ἀρχιεπισχόπου Νεαπόλεως τῆς Κυπρίων νήσου εἰς τὰ λειπόμενα τοῦ βίου τοῦ 
ἐν ajos. Πατρὸς ἡμῶν xal ἀρχιεπισχόπονυ ᾿Αλεξανὸρε ας: Ἰωάννου τοῦ ᾿Ελεήμονος, ὁ μὲν σχοπὸς εἷς; 
ἔστιν, ἡμῶν xal τῶν πρὸ ἡμῶν qt ἱλοπόνων xai ὁσίων ἀνδρῶν. ὁ ἐπὶ τῇ παρούσῃ τοῦ ἀοιδίμον ἀνδρὸς τοῦ 
βίου διηγήσει, τοῦτ᾽ ἔστι, τὸ πᾶσιν μὲν μίμησιν θεοφιλῆ χαὶ ὠφέλειαν ᾿προτγενέσθαι, δόξαν τε xal μεγαλο- 
πρέπειαν τῇ, ἁγίᾳ καὶ προσχυνητῇ Τριάδι ἀναπέμψαι. Hoc est : Mensis die duodecima. Leontii archie piscopi 
Neapoleos insule Cypri Historia (hxc vox enim, quie deest in. Greco, debet. suppleri) de residua Vita 
sancti Patris nostri et Alexandrie archiepiscopi Joan. Eleemosynarii : Scopus. noster est, eorum. qui nostro 
tempore aul ante nos vixerunt studiosorum et sanctorum virorum et precipue super vita. praesenti memora- 
bilis viri enarratione; ita ut ex hoc omnibus quidem pia [iat imitatio. et ulilitas, gloria aulem sancta. et 
adorande Trinitati referatur. 

Secundo eum Joannes Eleemosynarius obierit an. 616, jure Leontio. Cyprio qui ejus. Vitam. scripsit, 
annum 620, aut potius 650, assignavimus; quippe in /Egyptum facta est irruptio Persarum anno 616. 
Captivitatem metuens Joannes archiepiseopus Alexandrinus fugam arripuit et in. propriam patriam, hoc 
est, Cyprum reversus ibi animam reddidit. 

Porro, Orationes quinque adversus Judowos recitavit Leontius Cyprius, Unius fragmentum amplissimum 
legitur in actione quarta concilii Nicwni (11), ad propugnationem cultus imaginum, a synodo merito lauda- 
tissimi? ; quippe qui respondere conetur Judieis, Christianos Iconolatras, velut idololatri e reos appellan- 
tibus. 2. Refert Lambecius (12) Fragmentum ejusdem Leontii, quod habetur in codice 248 bibliothecee s p- 
sare:, cujus titulus et principium : Λεοντίου Νεαπόλεως Κύπρου ix τοῦ χατὰ Ἰουδαίων λόγου περὶ τ 
προσχυνεῖν τῷ σταυρῷ τοῦ Χριστοῦ χαὶ τοῖς εἰχονισμοῖς τῶν ἁγίων χαὶ περὶ. τῶν. λειψάνων τῶν Pis 
Leontii Neapoleos Cypri episcopi ex Oratione contra Judceos de adoratione crucis Christi, imaginum οἱ 
reliquiarum sanctorum. ᾿Εάν μοι ἐγχαλεῖς πάλιν, ὦ "louüaie, λέγων ὅτι ὡς Θεῷ προσχυνῷ τῷ ξύλῳ τοῦ 
σταυροῦ, etc. δὲ mihi, o Judwe, exprobras iterum: me cruci cultum. exhibere tanquam Deo ; et revero. pale 
mariuro fuit argumentum Leontii, se nee crucem, nec imagines, nec re liquias sanctorum cole re ul deos. 


Denique habetur hic Fragmentum ejusdem Leontii contra Hebrieos, qui prophetarum oracula, 


Messi:e pacilicum describentia confutabant. 


regnum 


NOTE. 


(11) Concil. Nic. i, apud Labb., p. 256. 


(12) Lambecius, Bibl. Vind. l. v, p. 157. 


LEONTI NEAPOLIS CYPRI EPISCOPI 
SERMONES. 


A'. 

Λεογτίου ἐπισχόπου Νεαπόλεως τῆς Κύπρου, 
Aóryoc εἰς Συμεῶνα, καὶ ὅτε ἐδέξατο τὸν Κύριον 
εἰς ἀγχάϊας αὐτοῦ. 

Εὐφραινέσθωσαν οἱ οὐρανοὶ, καὶ áyaAAidco 0o ἡ 
γῆ. Δίκαιον γὰρ ἐπὶ τῇ παρούσῃ θείᾳ χαὶ Δετποτικῇ 
ἑορτῇ, διὰ τῶν Δαυϊτιχῶν, μᾶλλον 0t θείων ῥημά- 
των προηιμιάσασθαι" ἐπειδὴ χαὶ ὁ προφήτης Aa616, 
οὐχ ἀφ᾽ ἑαυτοῦ, ἀλλ᾽ ἐχ Πνεύματος ἁγίου χινούμε- 
νος, τὰ τῆς μελῳδία : ἀπεφθέγξατο ῥήματα. Εἰς εὐὖ- 
φροσύνην. 8E xol πνευματιχὴν ἀγαλλίασιν προσχα- 
λεῖται Δαδὶδ, διὰ μὲν τὸ εἰπεῖν, οὐρανούς " τὰς ἀγ- 
γελιχὰς δυνάμεις χαὶ οὐρανίους" διὰ ὃὲ τῆς γῆς, 
τοὺς ἀνὰ πᾶσαν τὴν γῆν διεσπαρμένους ἀνθρώπους. 
Δηλοῖ τὰ ἐφεξῆς ^ Χαρήσεται γὰρ τὰ πεδία, καὶ 
πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς. Πάντως οὖν χαὶ ταῦτα πεδία 
πνευματιχῶς χαὶ ἀναγωγιχῶς χρὴ ἐχλαθεῖν. Ποίαν 
γὰρ χαρὰν δύναται φέρειν ἡ ἀναίσθητος γῆ, ἔτι δὲ 
xài τὰ ἐν αὐτῇ, οἷον δένδρα παντοῖα, χαὶ τὰ πολλὰ 
εἴδη [γένη] τῶν βοτανῶν. Ἢ μᾶλλον ἔστι νῦν εἰπεῖν, 
ὡς πεδία λέγει, τὰ οἱονεὶ ἡμερώτερα τῶν ἀνθρώπων 


! [052]. xcv, 2. 


a 


Leontii episcopi Neapolis Cypri in Symeonem, quando 
is Dominum in ulnas suas suscepit ( 15 ). 


Laentur coli, et exsultet terra ". /Equum namque 
est, ul. in divina. hac ac Dominica solemnitate, ἃ 
Davidicis. verbis, seu: potius divinis exordium du- 
camus ; quando etiam. propheta David, non a se 
ipse, sed sancto afllatus Spiritu, suavis cantici 
verba proloculus est. Provocat autem ad Letitianz 
ac spiritalem exsultationem, dicendo quidem caos, 
angelieas virtutes atque celestes : dicendo vero 
terram, homines toto terr: ambitu sparsos : quod 
et sequentia ostendunt : Gaudebunt campi, et om- 
nia qua in eis sunt. Omnino ergo hos quoque cam- 


B pos, spiritali ac anagogica. ratione oportet accipere. 


Quod enim terra sensu carens gaudium ferre queat ? 
sed et contenta in ea, pula omnis generis arbores, 
ae herbarum mult: species, Vel nunc potius dici 
possit, appellare campos, velut mansuetiora homi- 
num genera, alque ad spiritalem. sementem comi 


NOT.E. 


(15) Superfluum videatur notis aliis clarum adeo 
tractatum conari illustrare, Multum est ut. vel unum 
lune Seguieriana nobis Bibliotheca protulerit, e 


multis illis quas similes edidisse testatur Constan- 
tinus Constantize episcopus act. 4 concilii n Niczeni. 
Prodit se ubique recte de cecononiia sentientem. 


1001 


LEONTII NEAPOLITANI EPISCOPI 


1563 


parata ; vel etiam Tsraelitas, quod legis ac prophe- A γένη, xai πρὸς τὸν πνευματιχὺν σπόρον n 


tarum doctrinis, velut. quodammodo edomiti ἃ 
complanali essent : tametsi evangelicam sementem 
ex propria ipsi dementia non susceperunt. Tum 
subdit : quae 
ligna intelligenda sunt, quotquot ex gentibus Sal- 
valori Christo crediderunt : qui quidem haud ita 
pridem, velut agrestes silvestresque arbores ab 
infidelitate erant, donee tandem, quod ait admira- 
bilis Paulus, ex oleastro inserti sunt in bonam olivam ?. 


Tunc exsullabunt, omnia ligna silve : 


Cujus vero gratia ad l:etitiam ac exsultationem pro- 
vocat, coelos pariter ac terram : camposque item, 
. eL qua in eis sunt, ac omnia ligna silvze ? Christi 
utique : A facie enim, inquit, Domini, quia venit. 
Jure plane merito propheta, celestem omnem ac 
terrestrem naturam ad spiritalem letitiam hortatur, 
ae exsultationem. Cum enim terreno ac mortali 
rege urbem ingressuro, urbs quidem tota velis per- 
ornetur, coronisque ac aromatibus ; omnesque, ut 
ita dicam, tum parvi, tum magni, varias mutantes 
stolasin oecursum regis procedant ; ac omne quidem 
aliud negotium spernant; hoc vero omni opera 
longe anteponant : quam potiori jure, cclesti Deo 
ac rege veniente, naturam omnem, ab eo conditam, 
tum que oculis subjecta est, tum quie mente aspe- 
clabilis, letari oporteat ac exsultare ; omnique 
gaudio ac veneratione occursum implere ? 


γενημένην ὁρατὴν τε xal ἀόρατον χτίσιν, εὐφραίνεσθαι χαὶ 


χαὶ σεθασμίως ἀποπληροῦν τὴν ὑπάντησιν. 

Verum videamus, 
magnusque Deus ae rex advenerit. Quandonam 
vero ? Utique quando citra mutationem omnem, 
et alterationem, ae peccatum factus homo, similis 
nobis effectus est.. Nam quia natura divina incor- 
porea est, ac incircumsceripta, estque in calo, ac 
lerram. implet, juxta quod ait propheta ?. Hac ita- 
que ratione, qua, inquam, Deus habuit antequam 
fieret homo, neque loco absens est, ut se eo con- 
ferat ; neque iterum, ut jam diximus, spatiis cir- 
cumscribitur, qu:&&. omnia perinde impleat, sitque 
omnibus similiter presens: Quomodo igitur ait 
propheta, A facie Domini, quoniam venit ? Sane 
liquet impletam esse prophetiam sub tempus adven- 
tus Christi in carne. 

Enimvero, summe admirabilem, pr:ecelsamque, 
ae ineffabilem Salvatoris Christi 
'arne, a Deo afflatorum 


nativitatem in 
Patrum. sermonibus de- 
liciantes, ante jam celebravimus : cum angelis lau- 
dum cantica prompsimus ; eum pastoribus elorifi- 


cavimus : eum Magis obtulimus munera ; tametsi 


non aurum, thusve, aut myrrham ; sed horum loco, 


fidem in Christum, auro pretiosiorem , fragrantio- 


rem thure ; myrrhaque conservante corpora, esimie 
eflieaciorem. Non enim mortua nostra corpora con- 


Servat ; verum animas immortalitati consecrat, 


Nunc autem alius Christi adventus, alius occursus 


nobis causa exsistit. clrissimi, 


Venite ergo, omni 


1 


* Roin. n, 26. ? Jerem. xxii, 24. 


charissimi, quando ccelestis C 


Tj xoi τοὺς ἐξ Ἰσραὴλ, διὰ τὸ οἷόν πως χαταλεαίνε 
σθαι χαὶ ἐξομαλίζεσθαι ταῖς νομιχαῖς xal προφητι- 
xat; διδασχαλίαις " εἰ χαὶ τὸν εὐαγγελιχὸν σπόρον 


ἐξ οἰκείας ἀπονοίας οὐχ ἐδέξαντο. Εἴτα ἐπάγ 


* Tóce 
ἀγαλλιάσονται πάντα τὰ ξύ.α coU δρυμοῦ * ἅτινα 
ξύλα νοεῖσθα: προσήχει, ἅπαντας τοὺς ἐξ ἐθνῶν τῷ 
πρὶ ἢ Χριστῷ πεπιστευχότας" οἵτινες πρώην ξύλα 

περ ἄγρια xa δρυμώδη τῇ ἀπιστίχ ὑπῆρχον " 
μέχρις ὅτε χατὰ τὸν θεσπέσιον Παῦλον" ᾽᾿Εγεχεν- 
τρίσϑησαν ἐκ τῆς ἀγριειαίου, εὶς τὸν xa. A ué- 
“αιον. Τίνος δὲ ἕνεχεν εἰς εὐφροσύνην προσχαλεῖται 
xai ἀγαλλίασιν, οὐρανούς τε χαὶ γῆν " πεδία τε xol 
τὰ ἐν αὐτοῖς, χαὶ πάντα τὰ ξύλα τοῦ δρυμοῦ; Τοῦ 
Χριστοῦ δηλονότι" ᾿Απὸ προσώπου γὰρ, φησὶ, Κυ- 
ρίου, ὅτι ἔρχεται.ἤΟντως, δικαίως ὁ προφήτης προ- 
πρέπει ἐπουράνιον πᾶσαν χτίσιν χαὶ ἐπίγειον, εἰς 
πνευματιχὴν εὐφροσύνην καὶ ἀγαλλίασιν. Εἰ γὰρ βα- 
σιλέως ἐπιγείου χαὶ θνητοῦ εἰς πόλιν εἰσέρχεσθαι 
μέλλοντος, πᾶσα μὲν dj πόλις χαταχοσμεῖται βήλο'ς, 
χαὶ στεφανώμασι, xai ἀρώμασι" πάντες δὲ ὡς εἰ- 
πεῖν, μικροί τε xol μεγάλοι ποιχίλας στολὰς ἐξαλ- 
λάσδοντες, 
τησιν * xai 


πρὸς τὴν τοῦ βασιλέως χωροῦσιν ὑπάν- 


τέρας περι- 


πάσης δὲ σπουδῆς προτιμωτέραν ταύτην 


πάσης μὲν πραγματείας 
φρονοῦντες" 
τιθέμενοι" πόσῳ μᾶλλον παραγινομένου τοῦ ἐπουρα- 


νίου Θεοῦ τε χαὶ βασιλέως, πᾶσαν τὴ" ὑπ᾽ αὐτοῦ γε- 


ἀγαλλιᾶσθαι χρὴ χαὶ περιχαρῶς ἅμα 
"AX ἴδωμεν, ἀγαπητοὶ, πότε ὁ ἐπουρά" αὶ μέ- 


γὰς Θεός τε χαὶ βασιλεὺς παραγίνεται 
Ei μὴ ὅτε χαθ’ ἡμᾶς 0v ἡμᾶς, ἀτρέπτως xal ἀναλ- 
λοιώτως χαὶ ἀναμαρτήτως ἐνανθρωπήσας, ἐγένετο. 
Ἐπειδὴ γὰρ ἣ θεία φύσις ἀσώματός τε χαὶ ἀπερί- 
γραπτος, xai ἐν οὐρανῷ ἔστι, xal τὴν γῆν πεπλή- 
πόντα 


ρωχὲ χατὰ τὸν εἰ προφήτην. Τῷ οὖν τρόπῳ 


πούτῳ, λέγω δὴ, τῷ πρὸ τῆς ἐνανθρωπήσεως, οὔτε 


ἀπέστη τόπου, ἵνα εἰς αὑτὸν παραγένηται " οὔτε πά- 
λιν ὡς ἤδη εἴπομεν, περιγράφεται διαστήμασιν, 


πάντα ἐπίσης πληροῦσα, xat πᾶσιν ὁμοίως παροῦσα" 
πῶς οὖν φησιν ὁ προφήτης ᾿Απὸ προσώπου Ku- 
οίου ὅτι ἔρχεται; Ἢ δῆλον, ὅτι χατὰ τὸν χαιρὸν τῆς 
ἐνσάρχου τοῦ Χριστοῦ παρουσίας, tj προφητεία πε- 
πλήρωται. 

"AX τῇ μὲν ὑπερφυεστάτῃ xo ὑπερχοσμίῳ, χαὶ 
jf τοῦ Σωτῆρος Χρισ 


ποῦ χατὰ σάρχα γεννήσει 


e 
m 


τοῖς τῶν θεοφόρων Πατέρων ἐντρυφήσαντες λόγοις, 
ἤδη προεορτάσαμεν " μετὰ ἀγγέλων ὑμνήσαντες * 
μετὰ ποιμένων δοξάσαντες " μετὰ μάγων δωροφορή- 
σαντες " εἰ xal μὴ χρυσὸν χαϊ λίθανον xal σμύρναν" 
M 


ἐραν" 


ἀλλ᾽ ἀντὶ τούτων, τὴν εἰς τὸν Χριστὸν πίστιν " 


σοῦ μὲν οὗπταν τιμιωτέραν“ λιθάνου δὲ, εὐωδεσ 


σμύρνης δὲ τῆς φυλαττούσης τὰ νεχρὰ σώματα, 


ὑπερθαλλόντως Eve Quac Οὐ γὰρ τὰ θνητὰ ἡμῶν 


φυλάττες σώματα ἀλλ᾽ ἀθανάτους τὰς ψυχὰς ἄπερ- 
γάζεται. Νῦν δὃὲ ἑτέρα παρουσία Χριστοῦ, ἑτέρας 


οὖν, Gatos, 


ἡμῖν ἀπαντήσεως 


1:69 ER? 


- ' 
“ων 


πάντα ὄνψνον Ψυχῶν ἀποῤῥ' 
λαμπρῶς τῷ βασι.ῖεῖ cor. αἰώνων χαὶ Σωτῆρι Χρι- 
στῷ ὑπαντήσωμεν. Φησὶ γὰρ ὁ εὐαγγελισ ᾿ς Λου- 
χᾶς, μετὰ τὴν ὀχταήμερον τοῦ νομοθέτου χατὰ νόμον 
περιτομὴν" Ὅτε ἐπλήσθησαν αἱ ἡμέραι τοῦ καθα- 
ρισμοῦ αὐτῶν κατὰ τὸν νόμον διωϊσέως " χαθα- 
ρισμοῦ δηλονότι, τῆς τε Μαριὰμ χαὶ τοῦ βρέφους" 
χαὶ τοῦ προσδοχωμένου εἶναι πατρός" λέγω id τοῦ 
Ἰωσήφ. ᾿Αλλ᾽ ἐκπληττόμενος ἐπὶ τοῖς 
τὸν θεσπέσιον εὐαγγελιστὴν εἴποιμι ἅν" 
μαχάριε Δουχᾶ. Ἐπιλελήσθαί μοι δοχεῖς τ 
po παρὰ σοῦ συγγραφέντων, ἀναρμόδια γὰρ πρὸς 
ἐχεῖνα τὰ νῦν παρὰ σοῦ λεγόμενα. Οὐχ ἐν τοῖς Εὐλγ- 
γελίοις τῇ Θεομήτορι xaX παναγίᾳ Παρθένῳ, τὸν 
θεῖον Γαθριὴλ εἰσάγεις λέγοντα: Πνεῦμα ἅγιον 
ἐπελεύσεται ἐπὶ σὲ, καὶ δύναμις "Ὑψίστου ἐπι- 
σκιάσει σοι; Πῶς οὖν ἡ ἐχ Πνεύματος ἁγίου χαὶ 
δυνάμεως ὙΨίστου χυήσασα, xa μὴ χατὰ νόμον 
ἀνθρωπίνης χυήσεως, χαθαρισμοῦ δέεται. Πῶς δὲ 1j 
πληρωθεῖσα τοῦ πᾶσαν χτίσιν ὁρωμένην χαὶ οὐχ 
ὁρωμένην ἁγιάξοντος, Πνεύματος ἁγίου ὑπάρχει 
ἀμέτοχος. Πῶς δὲ ἡ ἐπισχιασθεῖσα τῇ τοῦ ὙΨίστου 
δυνάμει, οὐ πάσης χαθαρότητος χαὶ ἁγιασμοῦ ὑπ- 
ἄρχει ἀνάπλεως ; ᾿Αλλὰ τὰ ἑξῆς τοῦ ἀρχαγγέλου ῥῇ- 
μᾶτα, τῶν ῥηθέντων εἰσὶ φοδερώτερα * λέγει γάρ᾽ 
Διὸ καὶ τὸ γεγγώμεγον ἅγιον, κιηθήσεται Υἱὸς 
Θεοῦ. Τίς οὖν ἀχούσας πρώην παρὰ ποῦ ταῦτα, xal 
νῦν ἀχούων πάλιν βοῶντός σου Ὅτε ἐπιήσθησαν 
ai ἡμέραι τοῦ καθαρισμοῦ αὐτῶν" οὐ δικαίως ἐχ- 
πλαγεὶς ἐγχαλέσει σοι. Εἰ γὰρ Πνεῦμα ἅγιον τὴν 
Παρθένον ἐπλήρωσεν, χαὶ ἡ τοῦ ὙΨίστου δύναμις 
ἐπ᾽ αὐτῇ ἐπεσχίασεν " χαὶ τὸ γεννώμενον ἐξ αὐτῆς, 
Υἱὸς μέν ἐστι τοῦ πρὸ αἰώνων Θεοῦ * xaX νῦν δὲ, δι ὰ 
τὴν οἰχονομίαν κιϊηθήσεται" πῶς ἣ τῆς θείας χαὶ 
ὁμοουσίου Τριάδος γεγενημένη μέτοχος, οὐ μόνον οὐ 
λείπεται ἁγιασμοῦ xal χαθάρτεως ἀλλ᾽ οὐχὶ xaX 
πάσῃ τῇ χτίσει ἁγιασμοῦ χαὶ χαθάρσεως γενήσεται 
πρόξενος. 
Ὑί δὲ 
ἐπιλήσμων τῶν ὑπ᾽ ἐμοῦ ῥηθέντων ἀνωτέρω γέγονα " 
ἀλλ οὔτε ἀναχόλουθα τοῖς 


πρὸς ταῦτα ὁ εὐαγγελιστής. Οὗ, φησὶν, 


προλαθοῦσι, τὰ ἐπὶ τοῦ 
παρόντος ῥηθέντα μοι. Εἰ μὲν γὰρ ἔμεινεν παντά- 
πασιν ὁ θεῖος Λόγος ἐν τοῖς θείοις ὑψώμασι, χαὶ μὴ 
χατεδέξατο ἑχουσίως τὴν πρὸς τὴν ἡ μετέραν ταπεί- 
νωσιν συγχατάδασιν, χαλῶς ἐξένιζεν ὑμᾶς νῦν, τὰ 
παρ᾽ ἐμοῦ λεγόμενα" εἰ ὃὲ ἄσχρχος ὧν ὁ Θεὸς wol 
ἀσώματος, σῶμα μὲν ἐψυχωμένον ψυχὴ λογιχῇ χαὶ 
vospà ἐξ ἀπειρογάμου χόρης OU ἡμᾶς περιδάλλεται" 


οἰχεῖ δὲ μήτραν ἀπεριγράπτως παρθενιχῆν, ὁ πλη- 
ρῶν τὰ σύμπαντα γεν t δὲ ἐν χρόνῳ διὰ τοὺς 


ὑπὸ χρόνον, ὁ χρόνων χαὶ αἰώνων πρεσθύτερος " μᾶλ- 
λον δὲ, mnes ἀγχάλαις -ὃὲ Μητρὸς Παρθένου 
περιλαμθάνεται, ὁ θρόνον ἔχων τὰ Χερουῤίμ" 
φεται δὲ Eddie ó 
ζόμενος " φεύγει ὃ 
πρωτότοχα Αἰγύπτ 


τρέ- 


Αἴγυπτον, ὁ τὰ 


πίσας τὸν τύραννον * ὑποτάσπεται 


QA M b 
I Tim. 1, 17. u, 93 


5 Luc. 


IO IN SYMEONEM. 


ψαντες" λαμπροὶ A animis abjecto torpore ; 


1010 


leti ete oceurramus Regi 
seculorum *, Salvatori Cliristo. Ait quippe evangeli 
sta Lucas, post legislatoris ex legis ratione octava 
die circumcisionem : Postquam impleti. sunt. dies 
purgationis eorum secundum legem Moysis *. Purgatio- 
nis utique, tim. Marize, tum infantis, ejusque qui 
pater existimabatur esse, nempe Josephi. C:ete- 
rum. Stupens ad verba hiee, in hune modum com- 
pellaverim. admirabilem Lucam. Quid ais, o beate 
Luca ? Videris oblitus eorum, quie superius scri- 
pseras. Nam dissonant abs te modo dieta. Nonne 
in Evangeliis divinum Gabrielem inducis, in h:ec 
verba, Dei Genitricem ac sanctissimam Virginem 
affantem ? Spiritus sanctus superveniet in te, et virtus 
Aiissimi obumbrabit tibi? Qua ergo ratione, quie 
ex Spiritu sancto, ac Altissimi virtute. concepit, 
non vero secundum legem human:e conceptionis, 
purgatione eget? Quomodo autem, quie eo impleta 
fuit, qui naturam omnem tum oculis subjectam, 
Spiritus sancti 
obumbravit 


tum non aspectabilem | sanctificat, 
expers exsistit ? Qui demum, quam 
virtus Altissimi, non omni munditia ac. sanctitate 
plena sit? Verum quie sequuntnr. verba archangeli, 
dietis terribiliora sunt; ait enim: Et ideo quod na- 
scetur ex te sanctum, Filius Dei vocabitur. Quis ergo 
ubi hzee nuper ex te audisset, nunc iterum claman- 
lem audiens, Postquam impleti sunt dies purgationis 
eorum [vulg. ejus], non merito stupens, te accuset 7 
Siquidem enim Spiritus sanctus Virginem implevit, 
ac Altissimi virtus super eam obumbravit, quod- 
que natum est in ea, Dei quidem Filius exsistit 
ante secula ; nunc vero etiam vocabitur, ratione 
incarnationis ; quomodo, qui: divin: ac consub- 
stantialis Trinitalis fuit effecta parliceps, nedum 
non deficiet. sanctitudine ac. puritate, quin et crea- 
torum universitati, sanclitudinis ac puritalis con- 
ciliatrix exsistet ? 


Quid vero ad hie evangelista ? Haudquaquam, 
inquit, oblitus sum eorum que. dixi superius : at 
neque jam ante dictis, qu:e niodo dixi, minus con- 
sona sunt. Siquidem enim divinum Verbum in 
divinis omnino mansisset snblimitatibus, nec sponte 
sua ad nostram se humilitatem inclinare voluisset, 
merito nunc vos perturbassent, qu;e ἃ me dicuntur: 
sin autem, cum Deus esset, ac expers corporis, 
corpus quidem anima rationis ac intellectus. facul- 
tate praedita animatum , ex innupta puella nostri 
causa induit, ae virzinalem, qui omnia implet, in- 
cireumscripta ratione inhabitat uterum : atque is, 
qui est seculis antiquior ; quinimo conditor seu- 
lorum, in tempore nascitur, propter eos qui essent 
sub tempore : Matris Virginis ulnis astrinzitur, qui 


sedet. super Cherubim : lacte nutritur, qui creatis 
universis vitam largitur 


dem fugit, 


: in Egyptum quoque Hero- 


qui percussit. primogenita /Esvpti, ag 


tyrannum Pharaonem submersit : subjicitur paren- 


1571 


LEONTII NEAPOLITANI EPISCOPI 


1572 


libus in morem infantis, qui universa 'subjecta A ὡς νήπιον, ὁ ἔχων ὑποτεταγμένα τὰ σύμπαντα " βα- 


habet: ἃ Joanne baptizatur, qui donat remissio- 
nem peccatorum : tentatur mei causa, qui major 
est quam ul ten'ari possit, ut'eum vincat, quo 
tentatore e paradiso expulsus fui: atque ut verbo 
dicam, post omnia patrata miracula, qui immunis 
est a passione, passiones suscipit : qui est im:nor- 
talis mori carne. sustinet, ac sepeliri, nt me mor- 
tum, sua resurrectione immortalem pristet : quid 
ut illorum omnium accessione, purus ille 
ae incontaminatus, una eum incontaminata ac innu- 
pta Virgine ac matre, lege persceriptam obeat puri- 
ficationem ; quo factus sub lege, ut ait Apostolus, 
605 liberet, qui sub leze erant * ? 

Verum nesciens quodammodo, charissimi, im- 
menso me incarnationis Salvatoris mari permisi, 
—rahente. sermonis impetu. Quippe facilius quis, 
maris latitudinem vol:e manus modulo complectatur, 
quam ut multos divin:e ad nos inclinationis modos 
ex incarnatione, prolatitio sermone edicat. Enimvero 
ad evangelieze celsitudinis sublatum ignem recur- 
ramus, inque eum, Spiritus sancli. gubernatione, 
sermonum onerariam dirigamus. 

Postquam autem, inquit, tmpleti sunt dies purga- 
tionis eorum secundum legem Moysi, tulerunt puerum 
iu Jerusalem, ut sisterent eum Domino. Bene expo- 
suit evangelista. Omnia enim nobis lege pr:escripta 
prudenti quodam consilio, nostri causa suscipit. En 
enim, qui celos et terram implet?, ministerium sus- 
cipit, quo e loco in loeum feratur. Cuinam vero 
eiiam Domino, puerum festinas sistere, o sanctis- 
sima Virgo? Audisti palam ex Gabriele, Dei Filium 
esse, qui in tuo utero conciperetur. Siquidem ergo 
Dei Filius est, qui non citra omnem dubitationem 
etiam Dominus est? Scio, inquit beata Virgo, Dei 
Filium pariter esse atque Dominum, qui idem simul 
meus fietor est ac. filius, quem ut. puerum, ob ejus 
clementiam ae. benignitatem, ulnis amplector : ve- 
rum illi sistere festino, de quo avus meus David, 
divini Spiritus afflatu, modulo cecinit, dicens : Dixit 
Dominus Domino meo, Sede a dextris meis , donec 
ponam inimicos (uos scabellum pedum tuorum 5. En 
tibi Dominus Pater: en et Dominus Filius, ad quem 
factus est sermo. Tametsi vero duo Domini dicun- 
iur, una famen eorum dominatio est, uli et una 
quoque deitas. Illi ergo Domino, Dominum festino 
sistere, a quo, quod spectat ad Deitatem, neque 
olim antequam in meo utero conciperetur, neque 
iiodo, aut unquam aliquando separabitur. 


mirum, 


Subdit deinde evangelista : Sicut. scriptum est in 
Quia omne masculinum. adaperiens 
rulvam , sanctum. Domino vocabitur *. Bene fictor 
meus, ei legislator ac Dominus, de iis masculis 
lege sanxit, qui vulvam aperiunt. At, non subja- 


cet legibus, legumlator ; 


lege Domini : 


quando etiam ejus sine se- 
mine nativitas, supra humani partus rationen ex- 
* Galat. 1v, 5. 


? Jerem. xxi, 94. 


"psal; ΤΟΙ͂Σ, 9 


πτίζεται δὲ ὑπὸ Ἰωάννου. ὁ δωρούμενος τῶν &pao- 
τημάτων τὴν ἄφεσιν" Κρὴς ἐπρμ δὲ ὁ ἀπείραστο:, 


δι᾽ ἐμὲ, ἵνα νικήσῃ E πειράσαντα, xao τοῦ 
παραδείσου διώξαντα sa: py εἰπεῖν, μετὰ πᾶσαν 
θαυματουργίαν, πάθη ὁ ἀπαθὴς χαταδέχεται - xal 
θάνατον χαὶ ταφὴν ὑπομένει σαρχὶ ὁ ἀθάνατος, ἵνα 
ἐμὲ τὸν θανατωθέντα ἀπαθανατίσῃ διὰ τῆς ἑαυτοῦ 
ἀναστάσεως, Τί οὖν ξένον, εἰ μετ᾽ ἐχείνων ἁπάντων 
χαὶ τὸν χατὰ νόμον χαθαρισμὸν ὁ καθαρὸς χαὶ ἄχραν- 
τος, μετὰ τῆς ἀχράντου χαὶ ἀπειρογάμου Παρθένου 
xai Μητρὸς χαταδέχεται" ἵνα γενόμενος ὑπὸ νόμον, 
ὡς ὁ ᾿Απόστολος ἔφησε, τοὺς ὑπὸ νόμον ἐλευθερώσῃ; 


᾿Αλλ᾽ ἔλαθον, ἀγαπητοὶ, 
Σωτῆρος οἰχονομίας ἑαυτὸν ἐπιδοὺς, τῇ φορᾷ τοῦ λό- 
γου ἑλκόμενος. Ἑὐχερέστερον γάρ ἔστι, τὸ χῦτος τῆς 
δ σης παλάμῃ χειρὸς ἀνθρωπίνης περιλαθεῖν, ἣ 
θείας οἰχονομίας συγχαταδά- 
σεις, λόγῳ προφοριχῷ ἐξειπεῖν. ᾿Αλλ᾽ ἐπὶ τὸν πυρσὸν 


τὰς αν ον LR. τῆς 


ποῦ εὐαγγελιχοῦ ὕψους ἐπ ταναδράμωμεν, χαὶ πρὸς 
αὐτὸν τὴν ὁλχάδα τῶν λόγων, τῇ πηδαλιουχίᾳ τοῦ 
Πνεύματος, ἀπευθύνωμεν. 

"Ore, φησὶν, ἐπλήσθησαν αἱ ἡμέραι τοῦ καϑα- 
οισμοῦ αὐτῶν κατὰ civ véuor Movcéoc. ἀνήγα- 
yov τὸ παιδίον εἰς Ἱεροσόλυμα, παραστῆσαι 
τῷ Κυρίῳ. Καλῶς ὁ εὐαγγελιστὴς ἐσατἤνισεν, Ὡς 
ἐξ οἰχονομίας γὰρ πάντα τὰ ἡμῖν ὑπ᾽ αὐτοῦ νομοθε- 
«τηθέντα ὑπὲρ ἡμῶν χαταδέχεται. Ἰδοὺ yàp 'O πιη- 
ρῶν οὐραγούς τε καὶ γῆν, ὑπηρετεῖται τὴν ἀπὸ 
τόπων εἰς τόπους μετάδασιν. Ποίῳ δὲ χαὶ Kupíc. 
παραστῆσαι τὸ βρέφος ἐπείγῃ, ὦ παναγία Παρθένε; 
Ἤχουσας τοῦ Γαύριὴλ, ὡς Υἱὸς Θεοῦ 
ἐστιν ὁ ἐν τῇ γαστρί σου χυοφορούμενος. El οὖν 
Υἱὸς Θεοῦ ἐστιν, πῶς οὐκ ἔστιν ἀναμφιθόλως χαὶ 
Κύριος. Οἶδα, φησὶν fj paxapía Παρθένος, ὅτι xo 


σαφῶς ὑπὸ 


Yibg Θεοῦ ἔστιν xai Κύριος, ὁ ἐμὸς πλάστης ἐν saj- 
τῷ χαὶ υἱὸς, ὃν ὡς βρέφος διὰ τὴν αὐτοῦ φιλανθρώ- 
πίαν ἐναγχαλίζομαι" ἀλλ᾽ ἐχείνῳ τοῦτον παραστῆσαι 
σπουδάζω, περὶ οὗ ὁ ἐμὸς προπάτωρ Aa60, διὰ τοῦ 
Πνεύματος ἐμελῴδησε λέγων * Εἶπεν ὁ Κύριος τῷ 
Κυρίῳ μου, Κάθου ἐκ δεξιῶν μου, ἕως ἂν θῶ 
tote ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν ccv. 
Ἰδοὺ Κύριὸς ὁ Πατήρ * ἰδοὺ χαὶ Κύριος ὁ Υἱὸς, πρὸς 
ὃν ὁ λόγος ἐγένετο. 'AXX εἰ καὶ δύο Κύριοι λέγονται. 
μία τυύτων ἣ xoptóz 
Αὐτῷ οὖν τῷ Κυρίῳ παραστῆσαι τὸν Κύριόν pou 
τὴν θεότητα, οὔτε πρὸ τῆς ἐν 


ἧς, ὥσπερ οὖν xal pia ἡ θεότης. 


σπουδάζω, οὗ χατὰ 
γαστρί μου χνοφορίας, οὔτε νῦν, ἀλλ᾽ οὔτε πώποτε 
χωρισθήσεται. 

Εἶτα ἑξῆς προστίθησιν ὁ εὐαγγελιστής" Καθὼς 
γέγραπται ἐν γόμῳ Κυρίου, ὅτι πᾶν ἄρσεν δια- 
voivor μήτραν, ἅγιον τῷ Κυρίῳ κἀαηθήσεται. 
Καλῶς ὁ ἐμὸς πλάστης xai νομοθέτης xai Κύριος, 
νὰ τῶν διανοιγόντων μήτραν ἀῤῥένων ἐνομοθέτη- 

"AAA οὐχ ὑπόχειται τοῖς νόμοις ὁ νομοθέτης" 
ies ih χαὶ ὑπὲρ νόμον ἀνθρωπίνης χυήσεως ὑπάρ- 


* ibid. 2. 


1013 


SERMO IN SYMEONEM. 


174 


χει, ἡ τούτου ἄσπορος γέννησις, Οὐ γὰρ διήνοιξεν A sistit, Nedum enim natus non aperuit vulvam pro 


γεννηθεὶς μόνον τὴν μήτραν χατὰ τοὺς λοιποὺς τῶν 
ἀνθρώπων ἀλλὰ χαὶ χεχλεισμένην τῆς παρθενίας 
τὴν πύλην χατέλιπεν, χατὰ τὸν προφήτην Ἰεζεχιὴλ 
τὸν εἰπόντα " Kal εἶπέν μοι Κύριος " Υἱὲ ἀνθρώπου, 
ἡ xóm αὕτη κεχ.ϊεισμένη ἔσται. Οὐδεὶς εἰσ- 
εἰεύσεται δι’ αὐτῆς καὶ ἐξελεύσεται" καὶ ἔσται 
κεκλεισμένη. Πῶς οὖν ἐπὶ τοῦ μὴ διανοίξαντος, 
ἀλλ᾽ ἐσφραγισμένην τὴν πύλην χαταλιπόντος, τὰ 
ἐπὶ τῶν διανοιγόντων νομοθετηθέντα mpn6nvat δυ- 
νήσεται ; ᾿Αλλ᾽ οὔτε ἄγιον νῦν πρώτως χληθῆναι 
δεήσεται, τὸ χαὶ πρὸ τῆς συλλήψεως ἄγιον, καὶ Υἱὸς 
Θεοῦ, παρά τε τοῦ Πατρὸς χαὶ τοῦ ἁγίον ἸΙνεύματος 
μαρτυρούμενον. 'AXX ἀχολούθως, xaX ταῦτα πρέπει 
τῇ τοῦ Σωτῆρος οἰχονομίᾳ. 

Καὶ οὗ δοῦγαι θυσίαν xazà τὸ εἰρημένον £r 
γόμῳ Κυρίου * ζεῦγος τρυγόνων, ἢ δύο γεοσσοὺς 
περιστερῶν. Πάντα ἁρμόδια τῇ τοῦ Σωτῆρος oi- 
χονημιχῇ χαταθάσει. Ἦσαν μὲν γὰρ χαὶ ἄλλαι ταῖς 
τιχτούσαις πολυτελέστεραι νενομοθετημέναι θυσίαι, 
οἷον διὰ προθάτων xai ἄλλων τινῶν ἀλλ᾽ ἐπειδὴ 
ἅπαν τὸ τῇς ἐνανθρωπήσεως μυστήριον διὰ ἀνειχά- 
στου συγχαταθάσεως γέγονεν ἀκολούθως xax τὰ περὶ 
τρυγόνων χαὶ πεο!στερῶν νενομοθετημένα νῦν, τεθέα- 
ται. Καὶ χαλῶς ὁ θεσπέσ!ος Παῦλος πάντα τῇ διανοίᾳ 
περιλαθὼν, ἐχπληχτιχῶς ἀνεθόησεν: Ὃς δ ἡμᾶς 
ἐπτώχευσεν, πιιούσιος ὧν, ἵνα ἡμεῖς τῇ éxeivov 
πτωχείᾳ πιιουτήσωμεν. Πλὴν ὅτι χαὶ τὸ φαινόμε:- 
νον, οὐχ ἀσυντελὴς πρὸς τὸ μυστήριον ἡ προσφορὰ 
τοῦ Κυρίου ἐτύγχανεν. Αἱ μὲν γὰρ τρυγόνες, τὴν 
σωφροσύνην χαὶ τὴν ἁγνείαν τῆς ᾿Αειπαρθένον χαὶ 
Θεοτόχου ἐσήμαινον " αἱ δὲ περιστεραὶ τὴν εἰς ἡμᾶς 
ἄφατον φιλανθρωπίαν, καὶ τὴν ἐκ Πνεύματος ἁγίον 
οἰχονομίαν τῆς χυοφορίας ἐδήλουν. 

Καὶ ἰδοὺ ἣν ἄνθρωπος ἐν ᾿Ἱερουσαιὴμ, ᾧ ropa 
Συμεών * καὶ ὁ ἄγθρωπος οὗτος, δίκαιος καὶ εὐ- 
"Ἰυδής. ᾿Δρχεῖται ῥήματα τοῦ εὐαγγελιστοῦ, πρὸς 
τὸ παραστῆσαι τὴν τοῦ Συμεὼν ἁγιότητα. Προσδε- 
χόμεγος παράκιησιν τοῦ ᾿Ισραή: “Ὅπερ ἡγοῦ- 
μαι σημαίνειν, φιλανθρωπίαν ἔσεσθαι ἐκ Θεοῦ μέλ- 
λουσαν τῷ Ἰσραήλ. Ἢ χαὶ ἄλλως πως. Ἐπειδὴ 
γὰρ Ἰσραὴλ γοῦς ὁρῶν Θεὸς ἑρμιηνεύεται" ἐπένθει 
ὃξ νοητῶς πᾶς νοῦς θεωρητιχὸς, διὰ τὴν χρατήσα- 
σαν πλάνην τῆς ἀγνωσίας τοὺς ἀνθρώπους " εἰκότως 
ὁ Συμεὼν δίκαιος ὧν χαὶ προφητικῷ προδλέπων 
νοήματι, ἀνέμενεν τὴν μέλλουσαν ἔσεσθαι παράχλη- 
σιν τῷ νοητῷ Ἰσραὴλ, διὰ τῆς τοῦ Σωτῆρος ἐπιδη- 
μίας. Καὶ Πνεῦμα ἅγιον ἣν ἐπ᾿ αὐτῷ. Μαχάριος 
εἴ, ὦ πρεσθύτα, ὅτι Πνεύματος κατοιχητήριον ἠξιώ- 
θης γενέσθαι. 

Καὶ ἦν αὐτῷ κεχρηματισμένον ὑπὸ cov Πγεύ- 
μᾶτος τοῦ ἁγίου μὴ ἰδεῖν. θάνατον, πρὶν ἂν ἴδῃ 
τὸν Χριστὸν Κυρίου. Οὐχ εἶπον ἀνωτέρω, ὅτι 
προφητιχῷ ὄμματι ἀνέμενεν ὁ πρεσθύτης τὴν παρὰ 
τοῦ Σωτῆρος παράχλησιν; Ἰδοὺ σαφὴ: τῶν πρὸ 
τούτου ῥηθέντων ἀπόδειξις. ᾿Απεχαλύφθη γὰρ τῷ 
τιροφήτῃ, φησὶν, ὡς οὐχ ἂν φθάσοι τοῦ βίου τὸ τέλος, 
1! ibid; 94. 


?? Ezech. xri, 2. ?? [1 Cor, vii, 9. 


inore reliquorum hominum, quin etiam. clausam 
virginitatis portam reliquit, juxta. quod. propheta 
Ezechiel dixit : Et dixit mihi Dominus : Fili hominis, 
porta hic clausa erit. Nemo per eam ingredietur, et 
egredietur : et. erit. clausa '?. Qua ergo ralione in 
iis constituta qui aperiunt, in eo possint procedere, 
qui non aperuit, sed clausam portam reliquit? Ac 
neque nuuc primum opus habebit sauctum appcel- 
lari, quod ante etiam conceplionem , Sanctum, ac 
Dei Filius, cum Patris, tum Spiritus sancti Lesti- 
monio, fuit declarauum. Enimvero hac etiam con- 
scquenti ralione Salvalorem, pro ejus oeconomia, 
ae qua ralione se nobis incarnatione inclinavit, de- 
cent. 


D — Erutdarenthostiam secundum quod dictum estinlege 


Domini; par turturum, aut duos pullos columbarum ἡ. 
Congruunt omnia, illi, quam se nobis Salvator in- 
clinando, dispensationem gessit. Nam erant quidem 
etiam preliosiores hosti: alie parientibus przescri - 
pie; pula per oves, ac quaedam alia : quia timen 
universum Incarnationis mysterium ,. immensara 
quamdam inclinationem labuit, ei consentanee ha- 
bentia modo etiam ostensa sunt, quae de turturibis 
ac columbis erant lege priescriptla. Bene autem ad- 
mirabilis Paulus, animo cuneta complectens, stu- 
pore exclamav;t : Propter nos egenus [actus est, cum 
essel dives , ut illius uos inopia divites. essemus !?. 
(οι όσα, quod et palam res praeferebat, fuit Do- 


C minica oblatio haud inutilis ad. mysterium. | Nain 


turtures quidem, pudicitiam ae easbitalem semper 
Virginis ac Dei Genitricis significabant ; columbae 
autem, ineffabilem in nos Dei clementiam. quamque 
Spiritus sanctus fecunditatem dispensat, ac facit. 
Eit ecce homo erat in Jerusalem, cui nomen Syniecn, 
el homo iste justus et timoratus 9. Sulliciunt Scri- 
plur: ipsa verba ad Symeonis declarandam sancti 
tatem, Exspectans consolationem Israel : quod. puto 
siguificare, quam Deus Israeli clementiam ae beni- 
gnitatem exhibiturus erat. Aut. etiam alia ratione, 
Quia enim Israel, mens Deum videns exponitur ; 
mens autem omnis contemplationi dedita , spirita- 
liter lugebat, propter errorem ac ignorantiam, quo 
tenebatur humanum genus; merito Symeon, qui 


Dp justus esset, ae prophetico sensu prospiceret, acces- 


Surami exspectabat spiritali Israeli, per Salvatoris 
adventum consolationem. Et Spiritus sanctus erat in 
eo. Beatus es, o senex , qui sancti Spiritus habita- 
culum merueris efliei. 


Et responsum acceperat a Spiritu sancto , non vi- 
surum se mortem, nisi prius videret Christum Domi- 
ni *. Nonne bene superius dicebam , prophetico 
senem obtutu exspectare futuram ἃ Salvatore con- 
solationem ? En perspicua prius dictorum probatio. 
Nam, inquit, fuerat revelatum prophet, nou prius 
venturum vite finem , quam videret Christum. Do- 


1? jbid. 25. 


"ibid. 26. 


-— 
15:5 
ijini. 
nemo unquam prophetarum consequi potuit. Beatus 


Plane Symeon , bonum es consecutus , quale 
revera es, qui in tempus ejusmodi a Deo fueris re- 
servatus. 

Et venit in spiritu in templum. Nihil enim sancti 
velut a se impulsi agunt , sed movente sancto Spi- 
ritu. Et cum inducerent puerum Jesum parentes ejus, 
ut. facerent secundum consuetudinem legis pro eo 5. Ὁ 
puer matre puerpera; quin et universis seculis 
exsistens antiquior ! O puer necdum sermoni ha- 
bens expeditam linguam, tametsi vero prophetis per 
Spiritum sermonem insones ! O Mosis fictor ; ejusque 
te legi, quin ei magis, quam tulisses ipse, per beni- 
gnitatem submittens! O factor legis, Novique Te- 
stamenti conditor ! Quemadmodum enim rex ali- 
quis legem aliquam conscribi jubens, tum eam pro- 
pria subscriptione munit ; tum iterum, cum libuerit, 
primam quidem legem antiquat, id est implet : ejus 
autem loco, sublimiorem lezem aliam inducit : sic 
Dominus : Übi veterem legem Mosis opera edidisset, 
ut vidit sic habere, ut ad perfectum nihil adduceret ; 
eam quidem ipse implet, lezitima omnia faciens : 
Introductionem. autem melioris legis fecit, per quam 
provimamus ad Deum “δ, ut apostolus Paulus ait. 
ἀγωγὴν δὲ χρείττογος γομοθεσίας εἰργάσατο, 
Παῦλος. 

Symeon autem accepit puerum in ulnas suas. Te 
iterusn, o Symeon, beatum dicam. Revera enim di- 
gnus es, qui beatus dicaris. En enim , ipsum qui 
vehitur super Cherubim, in ulnas accepisti. En 
Seraphim inaspectabilem , senilibus oculis videns 
obleetaris. En eum, quem Ezechiel quadriformi 
sede sublimem vidit, intra ulnas pro. more infan- 
lis positum, manibus astringis. Qui ergo non bea- 
tus, qui Lot ac tantis bonis dignus habitus sis ? 

Et benedixit Deum, et dixit : Nunc dimittis servum 
luum, Domine, secundum verbum tuum in pace V. 
Vessus sum , Domine, prisentis s;eculi carcerem 
habitans. Incolatus meus prolongatus est, lubens- 
que migrabo, ubi habitatio est letantium omnium δ. 
Dimitte me, Domine. 
lis liberari. satago. 


A rebus enim subjectis ocu- 
Jam prophetia propinquavit. 
Ecce jam adest Salvator. Viderunt euim. oculi mei 
salutare tium "?, de quo clamabat Isaias : Ecce Sion 
civitas salutare nostrum δ. Porro Sion Ecclesia est, 
Ait- 
que rursus : Salutare meum ut lampas accendetur ?*, 


in qua salutare, hoc est, Christus, demoratur. 


Τὰ modum enim lampadis apparens Salvator, orbis 
terrarum fines illuminavit. 

Quod parasti, ante [aciem omnium populorum **, 
Non unius jam ingrati populi, lsracl's, inqvam : 
scd omuium populorum, juxta sacrum Psaltem, di- 
centem : Laudate Dominum, omnes gentes ; 


eum, omnes populi **, Sed et Daniel ait: 


;adiaudate 


Omnes po- 


puli, tribus, et lingue serviext- ei ?* 


!5 [T Cor, vii, 
51152." pxip-]. ἢ 


.LEONTII. NEAPOLITAN 


[M d 


I EPISCOPI 


A πρὶν àv aun τὸν Χριστὸν Κυρίου. "E-xézu 


ΕἸΣ: 
ι΄ 
c 

ΙΗ 
& 


, ἐπιτυχίας; ἧς οὐδεὶς τῶν πά 


cei 0; ἃ 


ἐπιτ pg δεδύνηται. Μαχάριος 
εἰς τοιοῦτον χαιρὸν ἐχ Θεοῦ τ 


τήρησα', 
Kal 408v ἐν τῷ Πνεύματι εἰς τὸ ἱερόν. Οὐ 
γὰρ αὐτοχινήτως οἱ ἅγιοί τι διαπράττονται, ἀλλ᾽ ἐχ 
Πνεύματος ἁγίου χινούμενοι. 
γεῖν' τοὺς γονεῖς τὸ παιδίον ᾿Ιησοῦν τοῦ ποιῆσαι 
αὐτοὺς κατὰ τὸ εἰθισμένον τοῦ γόμου περὶ αὐὖ- 
τοῦ. Ὦ παιδίον τῆς τεχούσης σε μητρός " μᾶλλον 
δὲ, τῶν αἰώνων ἁπάντων, ὑπάρχον παλαιότερον. Ὧ 
παιδίον μήπω τρανῶσαν τὴν γλῶσσαν, xal τοι δὲ 
προφήταις ἐνηχοῦν τὸν λόγον διὰ τοῦ Πνεύματος. "OQ 
τοῦ Μωσέως πλάστα, χαὶ τῷ τούτου νόμῳ * μᾶλλον 
δὲ τῷ οἰχείῳ διὰ φιλ ανθρωπία y ἑαυτὸν ὑποχλίνων. Ὧ 
B τοῦ νόμου ποιητὰ, xai τῆς Καινῆς Διαθήχης νομο- 
θέτα. Καθάπερ ip βασιλεύς τις νόμον τυπωθῆναι 
χελεύων, xai οἰχεία ὑποσημειώσε; τοῦτον βεθα!οἵ " 
πρῶτον νόμον 


Καὶ ἐν τῷ εἰσαγα- 


χαὶ πάλιν ὅταν βούληται, τὸν μὲν 
παύει, ἥγουν πληροῖ" ἀντεισάγει δὲ τούτου ὑψηλο- 
οὕτως χαὶ ὁ Κύριος, τὸν 


e VEN 
ὡς οἷδεν 


τέραν νέαν νομοθεσίαν " 


νόμον διὰ Μωσέως ἐχθέμενος " 
τοῦτον μηδένα τελειοῦντα " 
, διὰ τοῦ ποιῆσαι τὰ νομοθετηθέντα, Ἕπεισ- 


ὀπστολος 


τοῦτον μὲν αὐτουργίχ 


γγίζομεν τῷ Θεῷ, ὥς φησιν ὁ ἀπό 


ὋὉ δὲ Συμεὼν ἐδέξατο 
Jac αὑτοῦ. Πάλιν σὲ μαχαρίσω, ὦ Συμεών. Μαχα- 
ρισμοῦ γὰρ ἀληθῶς ἄξιος πέφυχας. Ἰδοὺ γὰρ τὸν 
ἐπὶ τῶν Χερουθὶμ. ἐποχούμενον, ἐν ἀγχάλαις ἐδέξω. 

Ἰδοὺ τὸν τοῖς Σεραφὶμ ἀθεώρητον, γηραιοῖς ὀφθαλ- 
μοῖς χαθορῶν ἐπιτέρπῃ. Ἰδοὺ τὸν ὑπὸ Ἱεζεχιὴλ, 
ἐπὶ τετραμόρφου θρόνου 0: ὡρηθέ ντα, ἐν ταῖς χερσὶν 


τὸ παιδίον εἰς τὰς ἀγκά- 


ὡς Bpígo; ἐναγχαλίζῃ. Πῶς οὖν οὐχ ὑπάρχεις μα- 
χάριος, τοιούτων χαὶ τηλιχούτων ἀξιωθεὶ: ἀγαθῶν ; 

Καὶ ηὐόγησεν' τὸν Θεὸν, καὶ εἶπεν" Nor ἀπο- 
ἀὐεις τὸν δοῦν σου, Δέσποτα, κατὰ τὸ ῥῆμά 
cov ἐν εἰρήνῃ. Κέχμηκα, Δέσποτα, τὸ δεσμωτήριον 
οἰχῶν τοῦ παρόντος αἰῶνος. ᾿Εχρόνισα ἐν τῇ παροι- 
χίᾳ, xai τὴν μετοιχίαν ἀσπάζομαι, ἔνθα εὑφραινο- 
πάντων ᾿Απόλυσόν με, Δέ- 


᾽Ἂπαλλα 


μένων ἡ κατοικία. 
σποτα. 
μαι. 

πάρεστιν. Εἶδον γὰρ οἱ ὀφθαιμοί μου τὸ σωτή- 
Ἰδοὺ Σιὼν 
Σιὼν δέ ἐστιν ἡ Ἐχχλη- 


γῆναι γὰρ τῶν ὡρωμένων ἐπείγο- 


δοὺ ἢ προφητεία ἤγγιχεν. ᾿ἰδοὺ τὸ σωτήριον 


pv cov, περὶ οὗ Ἡσαῖας ἑδόα" 


acte τὸ σωτήριον ἡμῶν. 


f| τὸ σωτήριον ἐστὶν ὁ Χριστὸς, ivau- 
cv Τὸ μου ὡς 


Δίχῃην γὰρ λαμπάδος ἐπιφα- 


σωτήριόν" 


Ἰαμπὰς καυϑήσεται. 


SEV. 


olzoupivmc ἐφώ 


Ὃ ἡτοίμασας ὄσωπον πάντων τῶν 


“λαῶν. Οὐκ ἔστι [ἴσ. ἑνὸς λαοῦ, τοῦ! ἀννώμο- 


νος" Ra diisd δὴ λαῶν, 


nA, ἀλλὰ πάντων τῶν 


Alreize τὸν Κύριον, 


ἔθνη " ἐπαιγέσεατε αὐτὸν πάντες ol 


ἵζαὶ ὁ Δανιὴλ φησιν" Πάγτες οἱ αοὶ, cvdal 


xal γιιῶσσαι αὑτῷ δου.ϊεύσουσιν. 


B 1? ibid. 501, *0.Isa: 


sal.Lxxxvi, 7. xxvi, 1, 


911 


Φῶς εἰς áxoxdáAvyur. ἐθνῶν, “Ὅπερ ἐστὶν, 


ἀνάθλεψιν xoY εἰς φωτισμὸν, τῶν χαθημένων E 
σχότει χαὶ σκιᾷ θανάτου, ἐθνῶν - Καὶ δόξαν lac 
cov Ἰσραή.1. Ei γὰρ καὶ μὴ πάντες οἱ ἐξ’ | 
ἐπίστευσαν, ἀλλ᾽ οὖν τὸ χατάλειμμα σέσωσται, 
ὧν ὑπῆρχον οἵ τε μαχάριοι τοῦ Χριστοῦ ἀπόστολοι, 
Ξξυσάντων. Καὶ οὐ μόνον 
τοῦτο, ἀλλὰ za αὐτὸς ὁ Κύριο;, ἐκ τῆς Ἰούδα φυλῆς 


χαὶ ἕτεροί τινες τῶν 


ἡμῖν ἀνατέταλχεν. Οὗτος γὰρ ὁ Σωτὴρ περὶ ἑαυτοῦ 
λέγων, ἔφασχεν: Ὅτι ἡ σωτηρία ἐκ τῶν "lov- 
δαίων ἐστίν. Τούτου χάριν φησίν" Καὶ δόξαν aoo 
cov "Lega. 

Kal qv ὁ πατὴρ αὑτοῦ xal ἡ μήτηρ, θαυμά- 
ζοντες ἐπὶ τοῖς Aeyouévowc περὶ αὐτοῦ. Ei γὰρ 
χαὶ Ἦσαν μεμυημένο!, fj τε Ἰωσὴφ 
τὸ περὶ τοῦ βρέφους μυστήριον fj μὲν διὰ τοῦ l'a- 
ὑριὴῆλ, οὐ μὴν ἀλλὰ xaX διὰ τοῦ Πνεύματος διδα- 
χθεῖσα περὶ τῆς τοῦ τιχτομένου θεότητος " ὁ δὲ διὰ 
τοῦ ἀρχαγγέλου: Μὴ φοδηθῇς παριϊαδεῖν Mtt- 
ριὰμ τὴν γυγαῖχά σου. Τὸ γὰρ ἐν αὐτῇ yervn- 
θὲν, ἐκ Πνεύματός ἔστιν ἁγίου * ἀλλ᾽ ὅμως zo 
ταῦτα μεμυσταγωγημένοι, ἐθαύμαζον ἐχπληττόμενο! 
ἐπὶ τοῖς εγομένοις περὶ αὐτοῦ- 

Kal εὐιἰόγησεν αὐτοὺς Συμεών. ᾿Αποδεχόμεθά 
σου τὴν Ex θείας ἀγάπη: θερμοτάτην πρόθεσιν ὦ 
Συμεών. Εἰ γὰρ xai ἀνώτεροι πάστης εὐλογίας ἐτύγ- 
χανον, f, v: τεχοῦσα μήτηρ ὁμοίως xat τὸ βρέφος" 
ἀλλ᾽ ἀντὶ δοξολογίας προσήγαγεν" ὥσπερ ἀμέλει χαὶ 
οἱ ἐν Βαθυλῶνι τρεῖς παῖδες. Kal γὰρ ἐχεῖνοι οὐ 
μόνον τὰς ἀγγελικὰς δυνάμεις, χαὶ πᾶσαν ἀνθρωπό- 
τητα, ἀλλὰ xa τὴν ἄψυχον zai ἀναίσθητον χτίσιν, 
εἰς τὸ εὐλογεῖν τὸν Θεὸν προετρέψαντο, ἀποπληροῦ- 
σαν τὴν εὐλογίαν, ὡς εἴρηται, διὰ τοῦ εὐλογεῖν τὴν 
εἰς τὸ Θεῖον δοξολογίχν. Κατὰ 
πον, χαὶ ὁ Συμεὼν ἐπὶ τοῦ 


Μαριὰμ χαὶ ὁ 


τοῦτον τοίνυν τὺ» τρό- 
παρόντος εὐόγησεν 
αὐτοὺς, καὶ εἶπεν πρὸς Μαριὰμ τὴν μητέρα αὐτοῦ. 
Τίνι λόγῳ, μὴ τῷ νομιζομένῳ πατρὶ τῆς προφητείας 
εἶπεν ὁ Συμεὼν τὰ ῥήματα, ἀλλὰ μᾶλλον τῇ Μαριάμ: 
ἐπειδὴ ἤδει ὡς πνευματοφόρος, ἀληθῆ τοῦ βρέφους 
μητέρα τυγχάνειν τὴν Μαρίαν" τὸν Ἰωσὴφ δὲ μέχρ: 
Ψιλοῦ xat μόνου ὀνόματος, τῆς τοῦ 

ρία: ἀπολαύοντα" ἐπειδὴ οὐχ ἐκ σ 


πατρὸς προσηγο- 


ἀλλ᾽ ἐχ Πνεύματος ἁγίου ἡ τῆς ἀπειρογάμου xa 
ἁγίας Παρθένου χυοφορία γέγονεν. Τούτου χάριν χα- 
ταλιπὼν ὁ Συμεὼν τὸν δοχήῆσει χαὶ ὀνόματι πατέρα, 
πρὸς τὴν ἀληθῆ μητέρα τοὺς λόγους πεποίηται λέ- 
γων ἡ δοὺ οὗτος κεΐτειι εἰς πτῶσιν καὶ ἀγάστα- 
σῶν ποιῶν ἐν τῷ Ἰσραὴ.1- καὶ εἰς σημεῖον 
üvciAsyOQ£vov * εἰς πτῶσιν. μὲν τῶν ἀπίστων, εἰς 
ἀνάστατιν 0t τῶν πιστευόντων * οὐ τοῦ βρέφους 
αἰτίου γενομένου τοῖς μὲν πτώσεως, τοῖς δὲ ἀναστά- 
σεως, ἀλλὰ τῆ: οἰκείας ἑχάστου προαιρέσεως, ὡς 
ἔστιν ἐχ πολλῶν μαρτυριῶν τὸν λόγον πιστώσα- 
c0a:. Τὰ μὲν οὖν πλήθη τῶν Ἰουδαίων, βλέποντα 
πὰς γινομένας θαυματουργίας, τῷ Σωτῆρι προσέτρε- 
yo»: οἱ ὃὲ ἀνόητοι: ἀρχιερεῖς ἔλεγον" Δαιμόνιον" 
ἔχει" τί ἀκούετε αὐτοῦ ; "Ap! οὐχ οἱ μὲν ἑχουσίως 


ΕΣ 


38 ibid. 35. 


36 Dan. vit, 92... ?* Joan. iv, 22. 


ParnoL. Gn. XCIII. 


SERMO IN SYMEONEM. 
tel; A 


n 


π 
πέρματος ἀνδρός "᾿ 


1518 

Lumen ad. revelationem genium '*. Nempe ad hoe 
ut gentes, quie in tenebris ac umbra mortis sedent, 
visum ac lumen recipiant. Et gloriam plebis tu 
Israel. Quanquam. enim non omues orti ex Isra.le 
crediderunt, reliquie tamen salvze facte sunt; ex 
quibus fuerunt, tum beati Christi apostoli, tuin alii 
quidam fideles. Nec id modo, quin et ipse Dominus 
noster, ex tribu nobis Juda exortus est. Ipse nam- 
que Salvator de se ipse loquens, dicebat, Quia sa- 
lus ex Judais est. Idcirco ait: Et gloriam plebis tua 
Israel ?*. 

Et erant pater ejus et mater. mirantes. super his 
que dicebantur de illo *^. Quanquam enim didice- 
rant Maria pariter ac Joseph, quoi ad puerum spc- 
ctabat mysterium : Maria quidem , Gabrielis voce: 
uec id modo, verum etiam a Spirilu sancto nascitu- 
ri prolis edocta divinitatem : Joseph autem, per 
archangelum dicentem : Noli timere accipere Ma- 
riam conjugem (uam : quod enim in eanatum est, de 
Spiritu sancto est ** : tametsi, inquam, ista divinitus 
edocti erant, inirabantur tamen ac stupebant super 
his qua dicebantur de illo. 

Et benedixit illis Sygeon ??, Laudamus probamus- 
que tuam, o Symeon, ex ferventissima dilectione 
voluntatem. Quanquam enim etiam omni benedi- 
ctione superiores erant, Mater pariter puerpera, ac 
Puer, laudationis tamen loco eam obtulit : ea nimi- 
rum ratione, qua pucri tes in Babylone. Nam et illi, 
nedum virtutes angelicas, universumque hominum 
genus, verum etiam ralione ac sensu destiLutas 
res, ad benedicendum Dco hortabantur, benediciio- 
nem implentes, quemadmodum dietum est, prose- 
quezdo verbis divinas laudes. Hac itaque ratione 
eliam Symeon impresentiarum illis benedixit, et di- 
xit ad Mariam matrem ejus. Quorsum ille, non putato 
patri dixit prophetiz: verba, sed magis ad Mariam 
matrem ejus direxit ? Quod nimirum tanquam divi- 
no Spiritu afflatus sciret, Mariam veram esse pueri 
inatrem, Josephum autem, nomine tenus tantum, 
patris nuncupatione pollere : quod non ex viri se- 
mine, sed de Spiritu sancto, innupta ac sancta 
Virgo concepisset. Quamobrem relicto Symeon 
existimalo ae nomine tenus palre, ad veram Ma- 
Irem sermonem convertit, dicens : Ecce hic positus 
in 


p 
est ruinam οἱ in resurrectionem multorum | in 
Israel, et in signum , cui. contradicetur. In. ruinam 
quidem non credentium ; in resurrectionem 
autem. credentium. Non tanquam puer ipse 
causa futurus esset, qua ruin aliis, qua aliis re- 
Ssurrectionis, sed propria cujusque voluntas, ut ct 
multis testimoniis licet probare. Nam Jud:corum 
quidem vulgus, cum miracula qua fiebant, aspice- 
rent, ad Salvatorem accurrebant : at. stulti. ponti- 
fices dicebant : Demonium habet ?! : Quid eum au- 
ditis? nonne itaque hi quidem sponte resurgebant ; 
hique vicissim nedum ipsi voluntate cadebant, quin 

Matth. 1, 20. 


ibid. 54.  *' Matth. αι, 48. 


50 


157 


etalios pariler in ruinam impellebant? ltem caecus A ἀνίσταντο, οἱ 


eun miraculo lucis usuram recepisset, ejus , qui 
beneficio impertiissct magnificentiam grato anino 
profraet:e| vero audaci pontifices ac 
Da gloriam Deo : nos 
ed et iterum in filia 


pr:edicabat : 
seniores , dieebant : 
quia hic homo peccator est ὅδ, S 
archisynagogi, pater quidem, fide trahente, 
accersit ??; ceterum cum Vita perspicue sciret, suo 
adventu mortem somnum 
appellavit mortem ; non mortem : at stulti 
illi nibil deridere verebontur eum, qui 
fugans, reducit ad vitam. Denique in ipsa salutari 
morte, alt;r quidem latronum exprobrabat dicens : 
Si Filius Dei es, salvum [ac temetipsum el nos ?* ; 
e contra vero alter, alterum , ut par erat, increpa- 
bat: atque ad Dominum conversus dicebat : Me- 
mento cum veneris iu regnum tuum. Idcirco 
merito, grati animi indicis confessionis ejusmodi 
promio, paradisum refert. Vides ut voluntate ex 
infideltate cadant ; utque ex fide voluntate resur- 
gant? Colerum alia quoque ratione impleta est 
Simeonis prophetia. Salvatoris namque dispensatio 
in carne, diabolo quidem fuit ruina, ac immundis 
cjus spiritibus : resurrectio autem iis, quos ille pro- 
- fligasset, ac qui mortis tyrannidi mancipati fuissent. 
Vides ut puer positus sit in ruinam et resurrectio- 
nem multorum ? Sed et in signum cui contradicetur. 
Muie quoque convenient dieta superius. Nam qui 
non eredunt, omnino contradicunt : qui autem ere- 
dunt, plane assentiuntur. Item contradicunt perver- 
sarum haeresum inventores, quique temere incarna- 
tionis mysterium, ac secus ac habeat, interpretantur. 
δηλονότι συγχατατίθενται, ᾿Αντιλέγουσι δὲ, xol οἱ 
παρερμηνεύοντε: τὸ τῆς οἰχονομίας μυστήριον. 

ΕἸ tuam ipsius animam, inquit, pertransibit gla- 
dius. Gladium porro, eam probationem dici existimo, 
qui ex tristitia in. cruce sancte Virgini accessit. 
Pertransiit enim eam sine lesione velut obiter, non 
gravius saucians. Et : Ut revelentur ex multis cordi- 
bus cogitationes. Omnium enim cogitationes salutaris 
Domini passio, probatione revelavit. Nam ii quidem 
qui firmiter credebant, quanquam forte humano 
more turbati fuerunt, haud tamen penitus despe- 
rarunt ; exspectabant. siquidem Salvatoris resurre- 
ctionem ; velut nimirum mulieres, qua venerunt 
ad monumentum, ac divini discipuli : qui autem ha- 
bebant (idem titubantem, velut seminati supra pe- 
trosa, non ferentes tentationum :estum, illas ipsas 
qu: supererant nonnullius fidei reliquias, angusti 
animi vitio amiserunt. lfactenus vero Symeonis 
prophetia finem habeat. 

Et hac ipsa hora, inquit, superveniens etiam pro- 


scimus 
Jesum 


in fugam vertendam , 
autem 
mortem 


niei 


ig 
KU 


phetissa Mo casta, ae templo in. jejuniis et oratione 


assidua Anna, corpore quidem vetula, at fide ve- 
geta, 
acens, quod talem ac tantam gratiam contulisset, ut 


t ipsa videret Christum Domini. Sed et alios ad 


vicissim. confitebatur Deo, ipsa quoque gratias 


9 foan.1x, 9$, — !* Marc, v, 39. ?* Luc. xxii, 


LEONTII NEAPOLITANI EPISCOPI 


1589 
ἵπτὴν, ἀλλὰ 
Πάλιν ὁ 


τὴν 


ἐ-. 


ὃὲ ἑχουσίως οὐ μόνον 


zai ἑτέρους πτῶμα συυξέλχοντο; 


τυφλὸς, π τοῦ 
εὐεργέτου ἐριρηε λέξη εὐχαρισ 


ἀλλ᾽ οἱ πάντολμοι ἀρχιερεῖς χαὶ π 


τῶν ἂνε χῇρ οὐττεν " 


ξαθύτεροι ἔλεγον * 
Δὸς δόξαν τῷ Θεῷ ἡμεῖς Ὁ ὅτι Ὁ drüpo- 


aoc οὗτος dpapee.lóc ἐστιν". Καὶ αὖθις δὲ ἐπὶ τῇ 
θυγατρὶ τοῦ ἀρχισυναγώγου, ὁ μὲν πατὴρ τῆς 
χόρης πίστει ἑλχόμενος, τὸν Ἰησοῦν μεταπέμπεται" 


σαφῶς δὲ γινώσχουσα 1| ζωὴ, ὡς διὰ τῆς αὐτοῦ 
παρουσίας δραπετεύσε: ὁ θάνατος, ὕπνον ἀπεχάλει 


τὸ πάθος, xai οὐχὶ θάνατον" οἱ δὲ ἀνόητοι ὅυτες, 


οὐ παρῃτοῦντο, τοῦ τὸν θάνατον φυγα- 


δεύοντης, χαὶ πρὸς ζωὴν ἐπανάγοντος. Καὶ ἐν αὐτῷ 
ὃὲ τῷ σωτηρίῳ σταυρῷ, ὁ μὲν τῶν λῃστῶν ὀνε!:δί- 
ζ γεν" El Υἱὸς εἶ τοῦ Θεοῦ, σῶσογ' σεαυτὸν 


καὶ ἡμᾶς" ὁ ὃξΣ τοὐναντίον Eu μὲν ἐπετίμησεν 


ὃν Κύριον, ἔλεγεν " 


ΤῸΝ - 
τὰ ὀξοντα " στραφεὶς oz πρὸ 05 


Μνήσθητί gov, ὅταν ἔλθης ἐν τῇ Saccle(q cov. 
“Ὅθεν Set ὡς τῶν τῆς εὐγνωμοσύνης αὐτοῦ ῥημά- 
mE 


πων X0l σον. Ὠἢλέπεις ἐχουσίως ἐξ 


τὰν Ὁ 


ζεται 


20m 
ς TUR 


πτοντας. χου es ἀνισταμένους ἐκ 


ἡ προφητεία Συ- 
τοῦ Σωτῆρος χατὰ σάρχα 
ᾧ διαθόλῳ zat 
οἷς ἀχαθάρτοις δαίμοσιν, ἀνάστασις ὃὲ τῶν ὑπ᾽ 
αὐτοῦ χαταθεδλημ 


; Πλὴν χαὶ τεία τοῦ 


,ὦ 


μβεὼν πΞἜ πλή puta. 


μὲν τ 


οἰχονομία, πτῶσις γέγονεν 


- 


τ 


, 


ἕνων, xai ὑπὸ τὴν τοῦ θανάτου 


pln γεγενημένων. Βλέπεις πῶς κεῖται τὸ 
βρέφος εἰς πτῶσιν χαὶ ἀνάστασιν πολλῶν; ἀλλὰ 


καὶ εἰς dms ἀ»τιϊεγόμενον, Καὶ ἐπὶ τούτου 


QC 95 ἁρμόσειεν τὰ ἀνωτέρω ῥηθέντα. Οἱ μὲν γὰρ 
ἀπιστοῦντες, ἀντιλέγουσι πάντως" οἱ ὃς πιστεύοντες, 
τὰς διεστραμμένας ἐφευρόντες αἱρέσεις, ἄλλην ἄλλως 


Kal σοῦ δὲ αὑτῆς τὴν ψυχὴν, φησὶν, διειϊεύ- 
σεται ῥομφαία. Ῥομφαίαν δὲ οἶμαι λέγεσθαι, τὴν 
ἐπὶ τοῦ σταυροῦ γενομένην τῇ ἁγίᾳ Παρθένῳ διὰ τῆς 
λύπης δοχιμασίαν. Διῆλθεν γὰρ αὐτὴν ἀθλαθῶς ὡς 
ἐν παρόδῳ, μὴ πλήξασα. Καὶ, Ὅπως δὲ ἀποχειάυ- 
zoAAQr καρδιῶν διαογισμοί. Πάντων 
πάϑος τοῦ Κυρίου, 


φθῶσιν ἐκ 
γὰρ τοὺς λογισμοὺς τὸ σωτήριον 


δοχιμαστιχῶς ἐξεχάλυψεν. Οἱ μὲν γὰρ βεθαιόπιστοι, 


- 
39. 


εἰ xai τυχὸν ὡς ἄνθριυυποι ἐχλονήθησαν, ἀλλ᾽ οὐχ 
ἀπήλπισαν παντελῶς. "Avéusvoy γὰρ τὴν τοῦ Σωτῆρος 
ἀνάστασιν" χαθάπερ ἀμέλει αἵ τε γυναῖχες αἱ τὸ 
υνῆμα δατάλαδδο σαν, xai οἱ θεσπέσιοι μαθηταί, Οἱ 
πίστιν ἔχοντες, χαθάπερ οἱ 


E 


δὲ πεπλανημένην τὴν 
ἐπὶ τὰ πετοώδη σπαρέν 
ρασμῶν τὸν χαύτωνα, καὶ ὃ εἶχον μιχρὸν τῆς» πί- 
στξως λείψανον, ἀπὸ μιχροψυχίας ἀπώλεσαν. Καὶ 


πέρας μὲν ὧδε ἐχέτω ἡ τοῦ Συμεὼν προφητεία. 


πες 


τες, 


μὴ ἐνέγκαντες τῶν πει- 


Αὐτῇ δὲ, φησὶν, τῇ ὥρᾳ ἐπιστᾶσα καὶ ἡ zpogu- 
τις ἡ σώσρων, καὶ ἐν νηστείᾳ καὶ δεήσει προσ- 
"Arra- $ γηραιὰ μὲν τῷ σώ- 
᾿Αγθωμοιογεῖτο τῷ 
νότι, χαθὸ τῆς 


καρτεροῦσᾳα τῷ vao 
ματι" τῇ δὲ πίστει νεάξζουσὰ " 
Θεῷ, εὐχαριοστοῦσα xal αὐτὴ δηλὺ 
τοιαύτης χαὶ τοσαύτης 


ἠξιώθη χάριτος, εἰς: τὸ χαὶ 


1581 SERMO IN 


εἰς τοῦτο ἢ "Avva προξτρέπετο' EAdAEL γὰρ, φησὶ, 
περὶ αὐτοῦ πᾶσι τοῖς προσδεχομένοις ὐτρωσιν 
ἐν Ἱερουσωλήμ. Λύτρωσιν δὲ προσεδέχοντο, ἣν ὁ 
θεῖος Aa6:6 προαναμέλπων ἐχήρυττε λέγων Λύτρω- 
σιν ἀπέστει.ϊεν Κύριος τῷ AaQ αὐτοῦ. Καὶ πάλιν" 
᾿Ελυτρώσω ῥάδδῳ κχιϊηρονομίαν σου. Τίς δὲ ἐστιν 
ὁ λυτρωσάμενο: καὶ ἡ λύτρωσις, εἰ 


μὴ αὐτὸς ὁ Kó- 
pios ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς, δι᾿ οὗ πάντες EX τῖς 
πλάνης χαὶ φθορᾶς ἐλυτρώθημεν; 

Τὸ δὲ παιδίον, φησὶν, ηὔξανε καὶ ἐκραταιοῦτο 
πγεύματι" πιηρούμεγον σοφίας, καὶ χάρις Θεοῦ 
ἦν ἐπ᾽ αὐτῷ. Πῶς τοίνυν ηὔξανεν, ὁ πᾶσιν ἀνθρώ- 
ποις, χαὶ ζῴοις, xal φυτοῖς, τὴν ξωὴν χαὶ τὴν αὕ- 
ξησιν χαριζόμενος, ἣ δηλονότι χατὰ τὴν τοῦ σώμα- 


τος αὔξησιν ; Πῶς δὲ χαὶ ἐχραταιοῦτο Πνεύματι, ὁ B 


πᾶσι προφήταις χαὶ διχαίοις τὴν τούτου ἔμπ 


ευσιν 
χαὶ μετοχὴν δωρούμενος, xal ἐξ αὐτῆς τῆς νηδύος 
τὴν θεοδόχον σύρχα ὑπὸ τούτου διαπλαττόμενος, εἰ 
μὴ ἐχραταιοῦτο πνεύματι, τῷ ὑπὲρ τὴν τοῦ σώματος 
ἡλικίαν ὑπερλάμπειν ἐν τῷ βρέφει, τῆς θείας φύ- 
σεως τὰ γνωρίσματα, Εἰ γὰρ χαὶ τὴν ἡμετέραν φύ- 
σιν, ὁ τῆς φύσεως πλάστης ἐξ οἰχείας φιλανθρωπίας 
περιεθάλετο ἀδιαιρέτω: ἅμα xai ἀσυγχύτω-. ἀλλ᾽ 
οὖν xai οὕτως ὑπερηύγαζεν xaü' ὑπερθολὴν τὴν ἀν- 
ϑρωπίνην ταπείνωσιν τὸ τῆς θεότητος μέγεθος. Πῶς 
δὲ πάλιν ἐπληροῦτο σοφίας καὶ χάριτος, £v ᾧ εἰσιν 
πάντες οἱ θησαυροὶ τῆς γγώσεως καὶ τῆς σεφίας 
ἀπόχρυρφοι ; Καὶ ὁ Παροιμιαστὴς δέ φησιν" 'H σο- 
φία κχοδόμησεν ἑαυτῇ oixov. Σοφία δέ ἔστιν, ὁ 
τοῦ Θεοῦ Λόγος. Αὐτὸς γὰρ ἐδόθη ἡμῖν σοφία ἀπὸ 
Θεοῦ, κατὰ τὸν μαχάμιον Παῦλον. Ei οὖν αὐτὴ fj 50- 
φία ἐν τῇ νηδύϊ τῆς ἁγίας χαὶ ἀειπαρθένου, ἑαυτῇ 
πὸ ἄχραντον χαὶ ἅγιον σῶμα διὰ τοῦ Πνεύματος ᾧχο- 
δόμησεν, πῶς νῦν λέγεται σοφίας πληροῦσθαι χαὶ 
χάριτος; Ἢ πάντως χατὰ τὴν πολλάκις ἐν τοῖς ἄνω- 
πέρω ῥηθεῖσαν ἀπόδοσιν, προσφόρως χαὶ ἁρμοδίως, 
τῇ χατὰ σάρχα ἑαυτοῦ παρουσίᾳ, πάντα ὁ Σωτὴρ χαὶ 
Κύριος ἡμῶν χοδόμησεν" μεθ᾽ οὗ τῷ Θεῷ xai Πα- 
τρὶ δόξα χαὶ χράτος, χαὶ ἡ ἀτελεύτητος βασιλεία, 
σὺν τῷ παναγίῳ χαὶ ἀγαθῷ χαὶ ζωοποιῷ Πνεύματι, 
γῦν χαὶ ἀεὶ, xal εἰς τοὺς αἰῶνας 


᾿Αμήν. 


τῶν αἰώνων. 


Β', 


Λεοντίου ἐπισκόπου Νεαπόλεως τῆς Ιύπρου, 

εἰς τὴν ἡμέραν τῆς ἁγίας Πεσοπεντηχοστῆς. 

Πάντα τὰ ὑπὸ τοῦ Δεσπότου χαὶ Σωτῆρος ἡμῶν 
"Insoo Χριστοῦ ἐν τῇ ἐνσάρχῳ αὐτοῦ οἰχονομία, καὶ 


$5 Ps3]..6x;/0; 3€ Psalo rLxxu2. 9 


Coloss, n, 5. 


MEDIAM PENTECOSTEN. 1582 


αὐτὴν χατιδεῖν τὸν Χριστὸν Κυρίου. KaY ἄλλους δὲ A 


idem provocabat : Loquebatur enim de illo omnibus, 
qui exspectabant redemptionem in Jerusalem | Vulg. 
redemptionem Israel ]. Porro exspectabant resurre- 
ctionem , quam olim divinus David cantico przdi- 
casset, dicens : PRedemptionem misit Dominus populo 
suo**, Et iterum : Redemit virga haereditatem suam **. 
Quis vero est qui redemit, quive redemptio prze- 
terquam ipse Dominus noster Jesus Christus ? per 
quem omnes ab errore ac corruptione redempti 
sumus, 

Puer autem , inquit, crescebat et con[fortabatur, 
plenus sapientia, et gratia Dei erat in ilio. Qua vero 
ratione crescebat, qui universis hominibus, animan- 
tibusque, ac plantis, vitam ac erementum tribuit ? 
ulique eremento corporis. *ed et quomodo spiritu 
confortabatur is, qui cunctis prophetis ae justis, 
ejusdem inspirationem ac participationem donavit ? 
ac cujus deifera caro ab ipso utero per Spiritum 
formata fuit? nisi certe ita spiritu. confortabatur, 
quod supra corporis :etatem, magnifice in puero 
natur: divinze indicia ac not: elucerent. Quanquam 
enim nature fictor, nostram naturam pro sua in 
humanum genus propensione induerat indivise si- 
mul ac inconfuse ; nihilominus tamen sic quoque 
Deitatis magnitudo, human: vilitatem natur: e»i- 
mio quodam fulgore collustrabat. Quomodo vero 
iterum replebatur sapientia et gratia, Im quo sunt 
omnes thesauri scientie et sapientia. absconditi * ? 
Libri quoque Proverbiorum scriptor ait : Sapientia 
edificavit sibi domum “ὃ: atqui Sapientia est Dei 
Verbum : ipse enim nobis datus est a. Deo sapien- 
tia *?, juxta. beatum Paulum. Siquidem ergo ipsa 
Sapientia, in sancte ac semper virginis utero , in- 
contaminatum ae sanctum corpus, per Spiritum 
sanctum sibi zdificavit; quomodo nunc dicitur re- 
pleri sapientia atque gratia? Nonne plane juxta 
sepius dictam in superioribus expositionem , quod 
Salvator ae Dominus noster congrue omnia ejus in 
carne adventui dispensaret ? cum quo Deo ac Patri 
gloria ac potestas, regnumque immortale, cum sau- 
ctissimo, bonoque ac vivifico Spiritu, nunc et sem 
per, etin saecula seculorum. Amen. 


II. 


Leontii episcopi Neapolis Cypri, in diem festum. Mc- 
dia' pentecostes (14). 


Nihil in iis, quz? Dominus ac Salvator noster Jesus 
Christus, in sua in carne dispensatione, ac agens 


'5 Prov. ix, 1. 39. 1 Cor. 1, 50. 


NOT &. 


(14) Leontii plures fuere, iique episcopi, exce- 
pto Leontio Byzantino, qui ipse nobilis scriptor, 
pr:eter alia, etiam ipso hoc argumento scripsit Ora- 
tionem, quam damus. Noster hie Leontius, constan: 
ter Neapoleos Cypri episcopus legitur, citaturque 
60 titulo in 7 Synodo act. 4 relato ejus loco pro sacris 
imaginibus luculentissimo: post quem recitatum, 
sic de eo Constantinus Constanu: Cypri episcopus, 
lanquam de. gentili suo : Baron. an... 594, num. 5, 


provocans ad 4 illam act. Synodi ir Nicsenz, ita de 
Leontio : Quisnam alius res gestas sub Mauritio 
prosecutus sit, habes ex Actis Niceni posterioris 
concilii. Nempe S. Leontium | Constanti in Cypro 
episcopum scripsisse tribulationes, quas his tempori- 
bus Ecclesia Dei passa est : sed hactenus incomper- 
tum. nobis opus, vel ercidit, vel latet incognitum, 
Ita Baronius putat collegisse e. veteri versione, in 
qua sie habetur : Preterea beati Simeonis, turba- 


1583 


cum hominibus, gessit, frustra ac otiosum fuit: A & 


quin potius, sunt omnia occultis quibusdaim exhi- 
bita sacramentis , eorum declarandis commodo, 
propler quos tota (economia exstitiL; eorum, in- 
quam, qui in Christum crediderunt,et sunt credituri. 
Ita. plane, ut Domini tune ae Salvatoris gesta, lex 
quiedam sincera sint, tanto Mosaic przsltans, 
quantum Dominus servo : atque ut ait Apostolus, 
quantum domo prostat, is qui. [abricavit δος. Quam- 
obrem qui Ecclesi: sanxerunt leges, viri sancti, ac 
apostolorum successores, in rerum id temporis pro- 
vide gestarum finem respicientes, celebrandas in 
posterum divinas solemnitates, quibus ille in me- 
moriam  revocarenlur, consequenter statuerunt. 
Oper:e ergo pretium cst, ut ostendam quid hoc 
mihi orationis exordium velit : id nimicum, sacra 
liunc Medizpentecostes diem , non otiose ac nulla 
ratione. traditum. celebrari ; sed divina quadam 
traditione, siquidem ille nec hoc amisit, ut solem- 
nitas ae dies festus esset. £t vero festus idem dies 
cst, et festo prievius, et festum sequens. Post enim 
novam resarrectionis Dominicam, sive resurrectio- 
ris encienium, nos illa excipit, eoque titulo solem- 
nitas est festum consequens. Post illam vero , festo 
nos Dominic:e in coelos Assumptionis, ac adventus 
Spiritus sancti admovet, sicque rursus, dies festus 
uti festze diei pervigilium est. Utroque proinde titulo 
solemnitas prosens, merito a nobis honoranda est, 
quie nimirum vivifice resurrectionis post festiva 
ornamenta in se habeat ; ut et. sequentium divina- 
rum quoque nihilominus celebritatum, ante festivas 
res, Quippe necesse est, ut qued quibusdam est 
medium, qua medium est, utrisque illis communi- 
cet. Cum itaque przsens solemnitas media exsistat, 
cum resurrectioni, tanquam illius media , ut respi- 
cias extremam, communicat ; tum similiter sanctae 
eiiam diei Pentecostes, tanquam qu;e ad eam trans- 
mittat : mediumque rursus invenitur, ut quis ex 
ipsa ad resurrectionis iterum diem velit. repedare. 
Enimvero, ejusmodi sunt pretios:e Medizepentecostes 
privilegia ; haudquaquam illa ἃ casu, ac fortuita. 
Ne quis adeo desipiat, ut ila pulaverit. Non enim 
humani hoe ambitionis munus, sed divin: legisla- 
tionis honor exsistit. Nec unius duntaxat legis , sive 


LEONEPII NEAPOLITANI EPISCOPI 


πὶ τῇ μετὰ τῶν ἀνθρώπων Gazpi6z, πραχῦ 


εἰχῆῇ xai μάτην, οὐδὲ ἀργῶς γεγόνασιν" à 


λον ἀποχεχρυμμένοις τισὶ, χα φανερωθῆναι δέουσι 
μυστηρίοις, ἐπ᾽ ὦφε περὶ ὧν πᾶσα ἡ οἶχο- 
νομία γέγονε " φημὶ δὴ τῶν εἰς Χριστὸν πεπιστευχό- 
των, χαὶ πιστεύειν μελλόντων * ὡς εἶναι τὰ ὑπὸ τοῦ 
Δεσπότου χαὶ Σωτῇ γενόμενα, νόμον "zw 
ἀπαράγραπτον, τοῦ Μωσαΐχου χαθ᾽ ὑπερθολὴν usi 
ζονα, χαθ᾽ ὅσον διαφ οὔλου, Δεσπότης, xai ὡς 
εἶ ᾽Ἂπ ς , ὁ τοῦτον κατασχευά- 
σας Ὅθεν οἱ τοὺς θεσμοὺς τῇ ἁγίᾳ Ἐκχλησίᾳ παρα- 


δεδωχότες ἄγιοι, χαὶ τῶν ἀποστόλων διάδοχο!, πρὸς 
τὸν σχοπὸν τῶν τότε γεγενημένων σωτηρίων olxovo- 
μιῶν ἀποθλέποντες, ἀχολούθως τελεῖσθα: μετέπειτα 
τὰς θείας ἑορτὰς, εἰς ἀνάμνησιν ἡμᾶς ἀγούσας τῶν 
τότε γεγενημένων, ἐθεσμοθέτησαν. Τί οὖν μοι βού- 


λεται τοῦ λόγου τὸ προοίμιον, δεῖξα 


χαιρός. Ὅτι χαὶ 


7 


ἀργῶς οὐδ᾽ ὡς ἔτυχεν ἐπι 


παροῦσα τῆς ἁγίας Μεσοπεντηχοστῆς ἡμέρα, οὐχ 


ελεῖσθα: παραδέδοται, ἀλλὰ 


θεία τις ὑπάρχει παράδοσις, εἴ vot zal αὐτοῦ τοῦ εἷ- 
ναι ἑορτὴ οὐκ ἐστέρηται. ᾿Αλλὰ mposóprtog ἢ αὐτὴ 
χαὶ μεθεόρτιος. Μετὰ γὰρ τὴν χαινὴν τῆς ἀναστά- 
σεως Κυριχχὴν, fot τὸ τῆς ἀναστάσεως ἐγχαίνιον, 
αὕτη ἡμᾶς ὑποδέχεται " χαὶ χατὰ τοῦτο, πέφυχε μεῦ- 
εόρτιος:. Μεθ᾿ ἑαυτὴν δὲ προσάγει: τῇδε τῆς Δεσποτι- 
χῖς ᾿Αναλήψεως ἡμέρᾳ, χαὶ τῇ τοῦ Πνεύματος ἐνδη- 
μία" οὕτω τε χρηματίζει αὖθις προεόρτιος [xat μεθ- 
εόρτιος]" ὥστε xa ἀμφότερα τιμᾶσθαι παρ᾽ ἡμῶν 


τὴν παροῦσαν ἑορτὴν ἄξιον, ὡς ἔχουσαν ἐν αὑτῇ τῆς 
μὲν ζωηφόρου ἐγέρσεως τὰ μεθεόρτια χαλλωπίσμα- 


τα τῶν δὲ μεθ᾽ αὑτὴν θείων xat αὐτῶν τελετῶν, τὰ 
πήρπσια TOUS , 4 P T : TiyO) 
προεόρτια πράγματα. ᾿Ανάγχη γὰρ τὸ μέσον τινῶν 


ὑπάρχον, ἑκατέρων χοινωνεῖν ὧν 
Μέση τοίνυν ὑπάρχουσα ἣ παροῦσα ἑορτὴ, χοινωνεῖ 
χαὶ τῇ ᾿Αναστάσει, ὡς ἐχείνης ὑπάρχουσα πρὸς τὴν 
υταίαν μέση" χοινωνεῖ δὲ ὡσαύτως χαὶ τῇ ἁγίᾳ 
Πεντηχοστῇ, ὡς πρὸς αὐτὴν παραπέμπουσα, χαὶ ἐξ 
αὐτῆς πάλιν Emi τὴν. ἀναστάσιμον ἡμέραν εἰς τὸ 
χατόπιν ἀναποξιζόντων, εὑρισχομένη μέση. ᾿Αλλὰ τῆς 
τιμίας Μεσοπεντηχοστῆς τὰ τοιαῦτα ἀξιώματα, οὐχ ἐξ 


αὐτομάτον, οὐδ᾽ ὡς ἔτυχε, μηδέ τις τοῦτο νομίσειεν, 
ἐφευρεθΞείη. Οὐ γὰρ ἀνθρωπίνης φιλοτιμίας ὑπάρχει 
τοῦτο τὸ δώρημα, ἀλλὰ θείας νομοθεσίας ἀξίωμα, xat 
οὐ μιᾶς νομοθεσίας, ἤτοι τῆς παλαιᾶς, τῆς véze χωρίς" 


legis veteris sine nova ; aut. item novi sine veteri D ἤγουν τῆς νέας, θατέρας δίχα" ἀλλὰ παλαιᾶς τε χαὶ νέας 


*" Hebr. n, 3. 


NOT £. 


tionesque propter. Christum circa ea tempora in Ec- 
clesia. factas. Putem ego nova hiec, glossam. esse 
ac paraphrasim τοῦ 542090, quod Greca Simeonem 
appellant, redditque Anastasius, Simeonis simplicis : 
velut nimirum fatui, ac emote mentis hominem 
agentis,qualem etiamnum iliius vita prodit, quam 
habet Surius 1 Julii, ae. quibus ea. die adscriptus 
habetur, Romani Eeclesie — tabulis : proindeque 
frustra. Baronius Evagrii continuatorem — querit, 
Leontium Constantize Cypri, quique tribulationes, 
sive potius Lurbationes propter Christum in Eecle- 
sia Mauritii annis posterioribus ae deinceps factas 
scribat. Nam quieso. quienam tunc in Ecclesia factie 
tribulationes, ae turbaiiones propter Christum, ac 
Christi odio, Christianissimo imperatore Mauritio ? 


Atque ut dandum aliquid malo interpreti, referrent 
hiec tempora sancti Simeonis, quem Vit: auctor 
ponit elaruisse sub Justiniano. Quod item Baronius 
Constantize episcopum. faeit Leontium, error est 
male confusa sed. interloquentis Constantini, cum 
sede Leontii, de quo is interloquitur. Plane ut no- 
vissel Constanti;e episcopum, suumquein ea sede 
decessorem, non dixisset, in una. urbium Cypri : 
sed polius, in ipsa Constantia, in qua sum episco- 
pus, vel quid simile, Nihil constante cum Neapo- 
li illa, Salamis, sive Salamina, ac novissime Fanra- 
gosta τ hee. nostro. Lusignano, ANemosia, vel Le: 
monce Gr:ecis, Lemise nova. Hec obiter exsuffian- 
dus, tot sub una fere periodo contentis erratis. 


— 
ct 
co 
ec 


SERMO IN 
br ατ, ) mi 4 f 
ἔχει, ὡς εἶναι τὴν ἡμέραν xaz' ἀμφότερα τιμᾶσθαι 
αν. Ὁ μὲν γὰρ Μωσέως νόμος τῷ Ἰσραηλίτ 

bod ree Μεσούσης τῆς ἑορτῆς, ποιήσεις θυσίαν" 
Κυρίῳ τῷ Θεῷ cov, xa τὰ ἑξῆς. Ἐπειδὴ δὲ, χαθὼς 
αὐτὸς ὁ Κύριος πρὸς τοὺς Ἰουδαίους ἔφ 


τὰ 


λοῷ 


σεν * El ἐπι- 
στεύσατε Μωῦϊσεῖ, ἐπιστεύσατε ἂν ἐμοί" περὶ ἐμοῦ 
γὰρ ἐκεῖνος éypetrev * ὡς ἀναγχαῖον ἐντεῦθεν πάντα 
τὰ τυπιχῶς ἐν ἐχείνῳ γεγραμμένα, ἀλληγοριχῶς, 
fiot ἀληθινῶς, εἰς τὸν Κύριον ἀναφέρεσθαι" καὶ 
τοῦτο τὸ μέρος εἰς αὐτὸν γεγραμμένον, ἔδει καὶ ὑπ᾿ 
αὐτοῦ τιμηθῆναι, Οὐ γὰρ 10e καταιῦσαι τὸν rc- 
μον, GAAQ τοῦτον πιηρῶσαι, wax ἀντὶ στοιχειώδους 
χαὶ ἀτελοῦς, πνευματιχὸν- xal τέλειον ἀπεργάσα- 
σϑαι. 

Τῆς τοίνυν ἑορτῆς μεσούσης, ὥς φησιν Ἰωάννης 
ὁ εὐαγγελιστὴς, ἀγέδη ὁ ᾿Ιησοῦς εἰς τὸ ἱερὸν, καὶ 
ἐδίδασκεν. El γὰρ χαὶ τῆς Σ χη οπηγίας ἣν ἑορτὴ; 
ὅτε ἀνέθη ὁ Ἰησοῦ ἱερόν" 
eun) od νῦν περὶ τοῦτο, μέσον πολλαχοῦ τῆς Iz- 
λαιᾶς χαὶ Νέας διαθήχης τιμᾶσθαι, 6 σχοπὸς, ὡς xaX 
ἐπὶ τῷ πέλει προϊὼν ἔδειξεν ὁ λόγος. ᾿Ανέδη τοίνυν 
ὁ Ἰησοῦς εἰς τὸ ἱερὸν καὶ ἐδίδασκε. Πάντοτε πᾶ- 
σιν ἐπιυφελὴς 


s ele. 


μεσούσης αὐτῆς 


χαὶ σωτήριος ἡ Χριστοῦ παρουσία. 
Ἐν ἱερῷ διδάσχει, φωτίζων τοὺς ἀχούοντας " ἐν 
πλατείαις θαυματουργεῖ, τοὺς ἀσθενοῦντας ἰώμενος 
ἐν συμποσίοις σώζει ἁμαοτωλοὺς ἐπιστρέφοντας " 
ἐν τελωνίοις ἁρπάζει πρὸς μαθητείαν τοὺς ἅρπα- 
γας" ἐν πλοίοις χαθεύδων, χαταχοιμίζει τῇ ἐπιτι- 
μήσει τὸν κλύδωνα" ἁλιεῖς ἰχθύων, σαγηνευτὰς 
ἀναδείχνυσι χόσμου, οὕτω ἐν παντὶ τόπῳ πάντοτε 
πᾶσιν ἐπωφελὴς xal σωτήριος ἡ Χριστοῦ παρου- 
cía. ᾿Αλλ᾽ ἴδωμεν τοὺς ἀγνώμονας 
ἄρα Ex τῆς 
μᾶλλον δὲ 


Ἰουδαίους, «t 
τοῦ Σωτῆρος διδασχαλίας ὠφελέθησαν " 
τοὺς τῶν Ἰουδαίων ἄρχοντας, Olcurec 
τὴν δόξαν τῶν ἀνθρώπων, ὑπὲρ τὴν δόξων τοῦ 
Θεοῦ, fiov τὸ καλεῖσθαι 'Ῥαξδδὶ, ἀγαπίσα 
τῆς ὄντως CHER ἤτον δόξης, λέγω $n 
Χριστὸν πίστεως, ἑαυτοὺς ἀπεστέρησαν. 

&x τοῦ πλήθους αὐτῶν ἐπίστευσαν οὐχ ὀλίγοι, 


μετ- 
ἔπειτα ὁ εὐαγγελιστὴς σαφηνίζει φάσχων" "Ex τοῦ 
οὖν ὄχιλου, πο.1.1οἱ ἐπίστευσαν εἰς αὐτόν. 
τὰ ἀπρόσφορα περὶ τοῦ διδασχάλου ἐνθυμούμενοι, 
πὸ θεομισὲς ὑπῆρχε τῶν ἀρχιερέων χαὶ γραμμα- 
τέων xoY λοιπῶν ἀρχόντων συνέδριον, οἴτινες 5:0i- 


Οἱ οὖν 


σχοντος τοῦ [κυρίου ἔφασχον * Πῶς οὗτος γράμματα 


οἷδεν μὴ μεμαθηκώς; 'H δὲ τοιαύτη φωνή τε χαὶ 
ἐδυυι τὸ UAM τῆς τῶν 


τοῖς Vo 


Ἰουδαίων ἀνηχοῖας, ὡς 
(xot; καὶ προφὴτ 
Τὸ Πῶς 
οὗτος γράμματα οἷδε μὴ μεμαθηκώς ; δείκνυσιν 
ὅτι Ex. νομιχῶν, ἤτοι προφητιχῶν, 


εχοῖς πραγγέλμασι πάντοτς 
ἐνάντιοι γεγόνασι γὰρ φῆσαι αὐτούς" 
γραμμόπων τὴν 
Ὅθεν 
γράμματα 
περὶ αὑτὸν φθονερῶς (αὐ γὰρ 


διδασχαλίαν ὁ Σωτὴρ τὸ τηνικαῦτα ἐξύφηνεν. 

ὡς 

; 

μὴ μεμαθηχὼς, 

θαυμαστιχῶς), ἐξιστάμενοι ἔφασχον " 
t ? 

γράμματω οἷδεν μὴ μεμαθηκώς; 


ἐξ ἐγγράφων διδάτχοντος, χαίπερ 


Πῶς οὗτος 
Εἰ γὰρ μὴ τοῦτο 


* Exod. xix, 22. 85. Joan. v, 46. * Matth. v, 18. 
S Luc. vij, 48... 5 Matth. xí, 9. Matth. vir, 96. 
5? Joan. vi, 31. 5* Joan. vii, 45. 


MEDIAM PENTECOSTEN 


1566 


A particeps est ; sed et utriusque, veteris pariter ac 
novae, ut merito ex utraque honorem habeat. Nam 
Moyses quidem in. hunc modum populo Israelitico 
sanciens ait : Media festivitate. fucies victimam Do- 
mino Deo (uo, etc. δ᾽, Quia autem, 
ipse Judieis ait : Si credidissetis Moysi, milii quoque 
utique credidissetis : de me enim ille scripsit **. Quem- 


sicut Dominus 


admodum inde necessarium conficitur, ut omnia in 
lege per figuram scripta , allegorice , seu ipsa veri- 
tate, in Dominum referantur, ita et partem hanc, 
qui in eum scripla esset, ab eo quoque honorari 
oportuit : Non enim venit solvere legem , sed adim- 
plere **, atque elementarem ac imperfectam , spiri- 
talem atque perfectam efficere. 
Die igitur festo mediante, inquit Joannes evange- 
D lista, ascendit Jesus in templum, et docebat **. Quan- 
quam enim dies festus Scenopegix erat, cum eo 
mediante Jesus in templum ascendit, hoc tamen 
solum in presentiarum velim ostensum , multis 
Veteris :eque ae Novi Testamenti locis , honorem 
medio haberi, uti etiam oratio processu in finem 
ostendit. Ascendit itaque Jesus in templum. et doce- 
bat. Ornnibus omni loco utilis est ac salubris Chris'i 
presentia Docens in templo, auditores illuminat "ὅς, 
miracula in platzis patrans, infirmos sanat; convi- 
viis assistens *^ ; peccatores ad meliorem conversos 
frugem salvat; in teloniisraptoressibi in discipulos 
rapit** ; in navigiis dormiens “ἢ, tempestatem incre- 
pando sedat : piscatores piscium, mundi piscatores 
facit 9; sie ubique omnibus utilis ac salubris illa 
Christi priesentia est. Ceterum. videamus impro- 
bos Jud:eos, quid ex Salvatoris doctrina commodi 
consecuti sinL; seu magis Judzorum principes, qui 
nimirum, Aominum gloriam diligentes magis quam 
gloriam Dei *' , hoc est, vocari Rabbi? ; vere illa 
inauferibili gloria, fide, inquam, in Christuin , se- 
ipsos privarunt. Quod enim non pauci ex illo coetu 
crediderint, declarat postmodum evangelista, dicens : 
De turba autem. multi crediderunt. in. eum... Di 
ergo qui inconsona de pr:eceptore cogitabant, Dea 
odibile concilium illud erat, pontificum, scribarum, 
ac reliquorum principum ; qui nimirum Domino do- 
cente, dicebant (Quomodo hic litteras scit, cum 
non didicerit ** Ὁ Ejusmodi autem vox οἱ cogitatio, 
D Jud:orum obedientiam accusat, qui legis semper 
ae prophetarum mandatis fuerint adversati. Dicend» 
enim, Quoniodo hic scit litteras, cum non didicerit ? 
aperle. indicant, tunc Dominum ex scriptis legis aec 
prophetarum, contexuisse doctrinam. Quod itaque, 
ex Beripturis doceret, quanquam non didicerat lit- 
teras, invidia in ipsum (nec enim admiratione) ob- 
stupentes dixerunt : Quomodo hic scit litteras, cum 
non didicerit ? Siquidem enim, secus res habebat, 
novamque, atque hactenus ignotam, neque Sceriplu- 
ris traditam. doctrinam. exponebat, frustra. fuisset 
ille stupor, quod non sciret litteras. Ea vero cogi- 


** Joan. dp 14. 


55 Joan. vri. 14, 6 Marc. vi, 506. 
9? Matth. vi, 


! joan. xu, 43. 5* Matth. xxim, Y. 


1581 

tatione re! cta, dixerunt invicem : 
AMoysi locutus est. Deus *5 : hunc. autem. nescimus 
unde sit. Omnis enim iniquitatis modus, perindeillis 
expeditus est ; idcirco. etiam. utraque ratione per- 
manserunt increduli Christo , cum quidem legalia 
ae prophetiea. documenta proponeret, calumniam 
inferentes, tanquam arte magica scientiam sine lit- 
leris coriparasset ; cum autem doceret. sua, eidem 
cortradicentes. Tu de teipso testimonium perhibes? 
lestimonium. tuum non est verum "^, Omni ergo ra- 
tione venia carent, Jud:eorum principes, nec quid- 
quam omnino volunt juvari. Salvator nihilominus 
innata illa sua clementia victus, non statim ita lo- 
quentes aversatus est, sed respondit eis, aitque : 
Mea doctrina non est mea, sed cjus qui misit me ὅτ, 


B H H . B . » 
Qui enim eos sciret, facientes irritam legem, ac do- b 


centes doctrinas ac mandata hominum ὅδ: vepulisse 
quoque prophetas, dicendo huic : Non nominabis 
nomen Domini ὅϑ : illi autem : Qui vides recede, et 
vade in terram tuam, et ibi vive , et ibi prophetabis : 
in Bethel autem. non prophctabis*? : quin et eosdem 
cecidisse, nec Christi doctrinam ullo modo recipere, 
qui dissuadentes turbis dicerent, Quid eum auditis? 
Iusanit, et. demonium habet *! ; jure plane. merito, 
cum legis et prophetarum, tum sui ipse mentionem 
omittens, in Deum refert doctrinze vim ; ut vel re- 
verentia perculsos, aelinguam dolosam cohibentes, 
percepta utilitate salvos faceret, vel. palam. Deum 
impugnantes convinceret. Sive enim legalia sunt, 
qiie doceo, sive prophetica, noveritis esse Dei 
ct loeutus est ad illos, et me misit. Hactenus siqui- 
dem congruum assumpt hominis natur:e. inoduim 
retinet, ut ne statim occurrendo, impudenter dicant, 
quod et postea dixerunt : Quid tu, homo cum sis, fa- 
cis teipsum Deum δ᾽ ? Nam alioqui scimus nos fide- 
l:s, quie scripta sunt in prophetis οἱ lege, Christi 
esse pronuntiationes : Nam ait ipse Salvator: Ont- 
nia que habet Pater, mea sunt "?, Hterum quoque 
per prophetam ait : 1056. qui loquebar, ecce. ad- 
sum **, Subjungit. deinceps dictis : δὲ quis voluerit 
ejus voluntatem [acere , nempe ejus qui misil me , 
cognoscet de doctrina utrum ex Deo sit, an ego a mcei- 
pso loquar. Quod ait, tale quid est. Qui. querit non 
suam, sed Dei voluntatem,utique attendit Scripturis 


saeris, in illis siquidem latet voluntas Dei ; atqui Scri- p 


pturcesacrze de me przenuntiant,neque Deum Verbum 
ex Patre procedentem przdicant ; atque. hominem 
fore novissimis temporibus nulla mei mutatione, 
prophetant. Qui erzo impendio studet Dei facere 
voluntatem, me quidem ex Scripturis sacris agnitu- 
vus est ; postmodum vero ex me recurret ad Patrem ; 
meam doctrinam, Patris doctri- 


atque adeo, esse 


iam conZtens, s bi ipse salutem paraturus est. Qui 
4 semetipso, quit, loquitur, gloriam propriam qua'- 
qui autem. quaerit gloriam ejus. qui misit eum, 
Iis, 


gnificat. 


Til: 
hic veraz. est, et injustitia in. illo non est. doc- 
trinam 5cribarum et Pharis:crum tacite si 


vir 45.2 3TJonn: 


35. " Joun. xv, 


δδ ον 
8? Joan, x 


57goanc1x"* 99; 
*! Joan, x, 20, 


VH, 


s e 
ἰὸς 


, 


EONTIE NEAPOLITANI EPISCOPI 


Nos scimus quia À ἣν, ἀλλὰ χαινὴν za μήπω ἐγνωσμένην, ἢ γεγραμ- 


, qui C 


16. 
Ι- 


1088 


μένην διδασχαλίαν ἐξετίθετο, περιττὴ ἢ περὶ τοῦ 

μὴ εἰδέναι αὐτὸν γράμματα ἔχπληξις. Εἶπ τον ὃὲ ἂν 
πρὸς αὐτοὺς, ταύτην χαταλείποντες τὴν ἔννοιαν " 
Οἴδαμεν ὅτι Μωῦσεῖ .1εϊάϊηκεν ὁ Θεός - τοῦτον 
δὲ οὐχ οἴδαμεν πόθεν ἐστί. Πᾶς γὰρ αὐτοῖς iz- 
πήλατος παρανομίος τρόπος " διὸ χαὶ za ἀμφότερα 

πισ E διαμεμενήχασι τῷ Χριστῷ" νομιχὰ μὲν, 
ἤτοι π 


τρ' 
τίας προσράπτοντες, 


οφητιχὰ, παρατιθέντος διδάγματα 
ὡς ἐχ τῆς μαγεία 
εἴδησιν ἄνευ γραμμάτων ἔχοντι" 


συχοφαν- 
ς τινὸς τὴν 
ἱδικὰς ὃξὲ ποιουμέ- 
νου διδασχαλίας, ἀντιφθεγγόμενοι: Σὺ περὶ ctav- 
τοῦ μαρτυρεῖς ; ἡ μαρτυρία cov οὐκ ἔστιν ἀ.ϊη- 
0c. 
μηδόλως βουλόμενοι, οἱ τῶν 
λαχόντες. 'AXM ὅμως 
θρωπία νιχώμενος, οὐχ εὐθὺς ἀπεστράφη τοὺς ταῦτα 
λέγοντας, ἀλλ᾽ ἀπεχρίθη αὐ 'H ἐμὴ 
διδαχὴ, οὐκ ἔστιν ἐμὴ, ἀ.1. i τοῦ πέμγαγτός με. 

πειδὴ γὰρ αὐτοὺς ἐγίνωσχε, γέμον μὲν ἀϑετοῦγν- 
τάς, διδάσκοντας δὲ διδασκαίας ἐντάλματα 
ἀνθρώπων, προφῆτας δὲ 
Ye, πρὸς μὲν τὸν, Μὴ 
plov* πρὸς δὲ 
βάδιζε εἰς τὴν 
ἐχεῖ προφητεύσεις " elc δὲ Βεθὴ. có μὴ προφη- 
τεύσεις " μᾶλλον δὲ καὶ προφητοχτόνους γεγενημέ- 
νους * τὴν δὲ αὐτοῦ Χριστοῦ διδασχαλίαν μηδόλως 


Πάντοθεν οὖν ἀσύγγνωστοι, 
Ἰουδαίω 
Σωτὴρ τῇ ἐμφύτῳ φιλαν- 


χαὶ ὠφελεῖσθα: 
ν χαθηγεῖσθαι 


; xai εἶπεν" 


παρωσαμένους &x τοῦ λέ- 
| ἐγομάσεις τὸ ὄγομα Κυ- 
καὶ 
καὶ 


τὸν, Ἐχχώρησον, ὁ ἐρῶν, 


γὴν σου, καὶ ἐκεῖ καταζιοῦ, 


ἀποδεχομένους, ἐκ τοῦ ἀναπείθειν τοὺς ὄχλους λὲ- 
γοντας Τί ἀκούετε αὐτοῦ; Μαίγεται, καὶ δαιμό- 
γίιον" ἔχει" 
αὐτοῦ, ἐν τῷ πρὸς αὐτοὺς ἐλέγχῳ μὴ ἐπιμνησθεὶς, 


εἰχότως xat νόμου χαὶ προφητιχῶν, xal 
εἰς Θεὸν ἀναπέμπει τὴν τῆς διδασχαλίας δύναμιν " 
ἵνα ἣ αἰδεσθέντες καὶ παυσάμενοι τῆς δολιολόγου 
γλώσσης, ὠφεληθέντες σωθῶσιν, ἣ φανερῶς θεομα- 
χοῦντες ἐλεγχθῶσιν. Εἴτε γὰρ νομιχὰ, εἴτε προφη- 
τιχά εἰσι τὰ 
Θεοῦ εἰσι, τοῦ πρὸς ἐχείνους λαλήσαντος, χαὶ ἐμὲ 
ἀποστείλαντος. Τέως γὰρ τὸ τῆς ἀνθρωπότητος μέ- 
τρον, ἵνα μὴ εὐθὺς ἀπαντήσωσιν, ἀδεῶς λέγοντες, 
ὅπερ xai εἰρήχασιν ὕστερον" Τί ὅτι σὺ ἄγθρωπος 
Ἐπεὶ ὅτι γε τὰ mpogn- 


παρ᾽ ἐμοῦ διδασχόμενα, γινώσχετε ὅτι 


ὧν, ποιεῖς ἑαυτὸν Θεόν: 


τῶν χαὶ νόμον, Χριστοῦ εἰσ! προαναγγέλματα, ἴσ- 
μεν οἱ πεπιστευχότες. Αὐτὸς γὰρ ὁ Σωτὴρ 
ἔφησε" Πώντα ὅσα ἔχει ὁ Πατὴρ, ἐμά ἔστι. Καὶ 
Λὐτὸς ὁ «Ἰαλῶν, 
πάρειμι. Εἴτα ἑξῆς ἐπάγει τοῖς εἰρημένοις :- Ἐάν 
τοῦ πέμψαντός με, 


ἡμεῖς 
πάλιν διὰ τοῦ προφήτου φησίν " 


τις θέλῃ τὸ θέλημω αὐτοῦ, 
λέγω, ποιεῖν, γνώσεται περὶ τῆς διδαχῆς, πότε- 
for ἐκ τοῦ Θεοῦ ἐστιν", | ἐγὼ ἀφ᾽ ἑαυτοῦ λαλῶ. 
Ὁ μὴ ζητῶν τὸ ἴδιον 


κοιοῦτον ἐστιν᾿ 


θέλημα τοῦ Θεοῦ, stats 


ἐν τὸ 
Δὲ δὲ θεῖαι Γραφαὺ 


τὸ ταῖς 


γὰρ ταύταις 


Γρὰφ 
θέλημα τοῦ ὃ: χέχρυπται. 
- γέλλουσι, xai Θεόν pe Λόγον χη- 


ιν, £x τοῦ Πατρὸς προελθόντα * καὶ ὅ ἄνθρωπον 
ἐπεσχάτων 0a. τὺν αὐτὸν mpotn- 


δ0 ibid. τα. I9. 


NV 


*5 Matth. 
ἥν Um 


5" Amos, vi, 10. 


1589 


SERMO IN MEDIAM PENTECOSTEN. 


1590 


τεύουσι * O τοίνυν τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ ποιεῖν Enxzt- A Mli enim, in legem injuriosi, a semetipsis loqueban- 


γόμενος, ἐπιγνώσεται μὲν διὰ τῶν θείων Γραφῶν 
ἐμᾷ" αὖθις 6i ἐξ ἐμοῦ ἀναδραβεῖται πρὺς τὸν lla- 
πέρα" xal οὕτως τὴν ἐμὴν διδαχὴν, τοῦ Πατρὸς ci- 
vat, ὁμολογήσει" χαὶ ὁμολογῶν, τὴν σωτηρίαν πορή- 
σεται. παρ᾽ ἑαυτοῦ, φησὶ, AaAQr, τὴν δόξαν 
τὴν ἰδίαν ζητεῖ: ὁ δὲ ζητῶν τὴν Octav τοῦ 
πέμψαντος αὐτὸν, οὗτος ἀιϊηθής ἐστιν", καὶ ἀδι- 
κία Év αὐτῷ οὐκ ἔστι. Τὴν διδαχὴν τῶν Γραμμα. 
τέων χαὶ Φαρισαίων διὰ τούτων αἰνίττεται. Ἐχεῖ- 
νη. γὰρ ἀφ᾽ ἑαυτῶν ἐλάλουν, ἀδιχοῦντες τὸν νόμον" 
χαὶ τὰ μὲν εἰς Θεὸν συμφέροντα ἀφαιροῦντες" τὰ 
ὃὲ παρ᾽ ἑχυτῶν προστιθέντες, ἀνοδίαν βαδίξειν τοὺς 
αὐτοῖς ἑπομένους ἠνάγχαζον, ὥς φησι τὰ θεῖα 
Εὐαγγέλια - Βαπτισμοὺς ξεστῶν, καὶ ποτηρίων, 
ἀπονίψεις τε χειρῶν, συμπυγμῇ παραδιδόντες " 
o τὰ βαρύτερα τοῦ γόμου, ὡς μηδὲ γεγραμ.- 
μένα. παρατρέχοντες, τὴν τε εὐθεῖαν χρίσιν, χαὶ 
τὸ πρὸς τοὺς πέλας ἔλεος. “Ὅθεν χαὶ τὸ οὐαὶ ἐπὶ 
ταῖς τοιαύταις ἀνομίαις πολλαπλασιαζόμενον ἐχο- 
μίσαντο. Οὐαὶ γὰρ ὑμῖν (οὐ μόνον ἅπαξ, ἀλλὰ χαὶ 
πολλάχ!ις), τοῦτο, Γραμματεῖς καὶ Φαρισαῖοι ὑπο- 
κριταὶ, qna) ὁ Σωτήρ" ὅτι ἀθετεῖτε τὴν ἐντοι]ὴν 
τοῦ Θεοῦ, διὰ τὴν παράδοσιν. ὑμῶν. Οὐ μόνον 
γὰρ ἀθετεῖτε: ἀλλὰ xa ἀδικεῖτε αὐτὴν, τὰ οἰχείων 
θελημάτων, ὡς ἐξ αὐτῆς προϊσχόμενοι " xoi βλατ- 
φημεῖσθαι τὴν θείαν θεσμοθεσίαν, ταῖς ἀτόποις 
παραποιήσεσιν ὑμῶν xal προσθήχαι:, παρασχευά- 
ζετε. Τοῦτο δὲ αὐτὸ xa μέχρι τήμερον πράττου- 
σιν, οἱ τὴν Ἰουδαϊκὴν ἀγνωμοσύνην, xol περὶ τὰ 
θεῖα χαταφρόνησιν ἐχμιμούμενοι τῶν αἱρετιχῶν 
παῖδες, ἣ παραποιοῦντες χαὶ νοθεύοντ 
ὑξοφόρων διδασχάλων δόγματα" ἣ 


i? 
Mr , v ^ ἢ - " - 
ἁμαρτίαν οὐχ ἔλαττον, Ψευδῶ: τὰ τῶν αἱρετικῶν 


ες τὰ τῶν 
τὸ τούτου πρὸς 


τοῖς ἁγίοις Πατράσιν ἐπιφημίζοντες, τοῖς ἐχείνων 
μοχθηροῖς καὶ δυσσεήέσι συγγράμμασι, τὰς αὐτῶν 


tur. Ea siquidem auferentes, απ in. Deum confe- 
rebant, ae sua adjicientes, per devia sequaces suos 
incedere cogebant, quemadmodum dicunt sacra 
Evangelia : Baptismata calicum, et urceorum, ma- 
nuumque lotiones, crebro tradentes ; qua autem sunt 
graviora legis "δ, velut non cssent scripta, prater- 
euntes δ: nempe rectum. judicium, ac misericor- 
diam in proximos : Quamobrem etiam ve illud to- 
ties snper talibus iniquitatibus ingeminatum repor- 
tarunt. Ve enim vobis " : nec id semel, sed et sepius: 
Vo Scribe et Pharisei hipocrite ^, inquit Salvator; 
qui irritum fecistis mandatum Dei, propter traditio- 
nem vestram δ᾿. Nec solum vero facitis irritum, sed 
et injuriam facitis, qui vestrae. voluntatis inventa, 
D tanquam ex ipso przetendatis, ac faciatis, uL absonis 
ejusmodi adulterationibus ac additamentis, divina 
lex blasphemetur. Hocipsum autem ctiamnum h:e- 
retici faciunt, qui Judzeorum improbitatem ac divi- 
norum contemptum zemulantes, vel falsent ac adul- 
terent deiferorum Doctorum sententias ; vel, quod 
nihil minus scelestum est, qui sunt. hiereticorum, 
falso sanctorum Patrum nomine publicent, ac eo- 
rum pravis ae impiis seriplis, illorum veneranda 
nomina oblinant : impiaque Apollinarii dogmata, 
modo quidem divino Athanasio, modo autem Julio 
veteris Romz episcopo, aut Gregorio Thaumaturgo, 
vel cuipiam alii probato Patri inscribant: aliaque aliis 
tribuant, quie sunt. orthodoxorum, h:ereticis ; et quae 
hiereticorum, orthodoxis. Quare et ipsi vie illud in 
sunm capul aecersunt, qui proximo propinent subver- 
sionem turbidam, dicendo, Dulce amarum,et e con- 
verso : Qui ponunt tenebras lucem, et lucem tenebras ??. 
Verum amaram Seribarum et Phariseorum, quin 
et hireticorum obliquationem ac adulterationem re- 
linquentes, ad salutarem. doctrinam. recurramus. 


τιμίας προσηγορίας χραίνοντες - χαὶ τὰ μὲν ᾿Απολιναρίου τοῦ δυσσεδοῦς, ποτὲ μὲν ᾿Αθανασίῳ τῷ θείῳ " 


EPA 1E iC pins acp "n 
ToS Oi, Ἰουλίῳ τῷ τῆς πρεσδυτέρλας "Poo 
UR UN κα ; ἢ ; 

τῶν ἐγχρίτων Πατέρων ἐπιγράφοντες " 
Οθεν χαὶ αὐτοὶ τὸ οὐαὶ ἐφ᾽ ἑαυτοὺς ἕλχουσι" 


4 . 2 * ἢ , 
λέγειν " Πικρὸν γλυκὺ, xoi τοὐναντίον " τιθέντες 


χαὶ ἄλλα ἄλλοις, ὁοθοδόξων uiv αἱρετιχοῖς αἱρετιχῶν δ᾽ 
Li i ? D Ὁ à 


προέδρῳ- ἣ Γρηγορίῳ τῷ Θαυματουργῷ, T, 
τροεορᾷ DÀ S UT ore A fr 


ποτίζοντες τοὺς πλησίον ἀνατροπὴν θολερὰν, ix τοὶ 


τὸ σκότος εἰς ςῶς, καὶ τὸ φῶς σκότος. ᾿Αλλὰ 


i A 2 H * J $t ^ ^" , ' 
vt» πιχρὰν τῶν Γραμματέων xol Φαρισαίων, οὐ μὴν ἀλλὰ xax αἱρετιχῶν παρεξήγητιν χαὶ νοθείαν χατα- 
λιπόντες, πρὸς τὴν σωτήριον διδασχαλίαν ἐπαναδράμωμεν. 

Λέγει γὰρ πρὸς τοὺς Ἰουδαίους ὁ Κύριος: Οὐ D — Aitsiquidem Judzis Dominus : Nonne Moyses dedit 


Μωῦσῆς δέδωκεν ὑμῖν τὸν vóuor ; καὶ οὐδεὶς ἐξ 
ὑμῶν ποιεῖ τὸν γόμον. Ἰδοὺ σαφῶς διὰ τούτων, 
γνῶθι ἀχριδέστερον, ἀγαπητὲ, ὅτι χαθὼς ἀνωτέρω 
ἔφημεν, £x νομιχῶν xal προφητιχῶν τὴν διδασχα- 
λίαν ὁ Κύριος πρὸς τοὺς Ἰουδαίους ἐποιεῖτο, ὅτε 
ἐχεῖνοι τῷ φθόνῳ χεντούμενοι ἔφασχον * Πῶς οὗτος 
γράμματα, μὴ μεμαθηκὼς, οἷδε; Ῥρανῶς γὰρ νῦν 


ZUR 7 CHE 
αὐτοῦ τοῦ νόμου χαὶ τοῦ δεδωχότος Μωσέως ὑπομι- 
[ 


, 


μνήσχει, πᾶσαν αὐτοῖς ἀποχλείων ἐντεῦθεν ἀπολο- 


γίαν. Εἶτα, xoi τὸν χεχρυμμένον uai ἔνδον μυ- 
χοῦντα, τῇ μιαιφόνῳ αὐτῶν καρδίᾳ δόλον ἀποχαλύπτει, 
φήσας" Tí μὲ ζητεῖτε ἀποχτεῖγαι; Οἱ δὲ πάντολμοι, 
xa τῆς παρανομίας σύντροφοι, δέον τὰ χρυπτὰ τῆς 
- 9 Marc. vin, 8 5 ibid. 

τι Joan. vii, 19. 


07 


“ὧν 


$6 Matth. xxur, 
13 Dsal;-vir,. 10, 


*5 Matth, xvi, 16. 


vobis legem ? et nemo ex vobis facit legem "*. En, di- 
lecte, unde accuratius noveris, ut. quemadmodur 
superius diximus, tune suom Dominus ad. Judaeos 
doctrinam ex legalibus ac propheticis institueret, 
eum illi stimülante invidia, dixerunt : Quomodo hic 
scit lilleras, cum non didicerit ? Perspicue enim, 
cum legis meminit, tum. Mosis legislatoris, omnem 
eis inde excusationem excludens. Deinde etiam oc- 
cultum, pronoque in cxdes eorum corde latitantem 
dolum, detegit, dicens : Quid me quaritis interficere ? 
Verum audacissimi homines, ac. iniquitatis alumni, 
cum audientes secreta cordis, Deum quoque debuis- 
sent agnoscere, qui corda el renes scrutatur ? 


*? [sa. v, 90. 


*? Mare. vi, 9. 


1591 


penitentiam agerent, ii contra responderunt : Da- 
monium habes. Quis te querit interficere ? 0 Jud:eo- 
rum impium animum ! O plenam temeritate Chris- 
Ucidarum insaniam ! O biasphemam linguam sem- 
per Spiritui sancto resistentium ! Demonium habes, 
ci dicunt, qui eorum obsessos a d:emone curasset : 
vere ipsi animis d:zemoniaci, ac patris ipsorum dia- 
boli voluntatem semper facientes. Quis vero, etiam 
addiderunt, querit te interficere? nec arcanorum cor- 
dis testem timentes, at neque reveriti coargutiones. 
Enimvero humanitatis affectu. condolens,ae vere 
natura misericors Jesus, non instat arguendo, nec 
cruentam eorum traducens voluntatem, sermone 
incalescit, sed ad aliam transit narrationem, univer- 
sos erudiens, ut eum adversantes aliquos arguimus, 
siquidem illi moliuntur amoliri crimen, haudqua- 
quam reprehensionem intendamus; in majorera s 

pius impudentiam abacturi cos, qui peccaverunt ; 
sel demus locum iis, qui fuerunt quidem depre- 
hensi, sed. volunt. erimen depellere, ac excusare. 
Swpe enim fiat, ut peenitudine conversi, meliores 
evadant. Hoc Dominus in pr:sentiarum fecisse di- 
gnoscitur : Respondit enim, et dixit eis : Unum opus 
[cci, el omnes admiramini. Vides sermonem huma- 
nitate plenum? Vides indeficientem bonitatis the- 
saurum ? Vides arcanc illius sapienti:e fontem ? 
Eorum enim ceu homicidarum reprehensionem omit- 
lens, parum abest, ut ne tanquam prodigium exhi- 
bitum admirantes, qui omnium gerit curam salutis, 
etiam. approbare studeat, ac. laudet. Uim. enim, 
iuquit, opus feci, cL omnes admiramini. Quanquam 
cnim non ommnes statim, pro eo quod acc derat, 
obstupuerunt ; rem tamen considerantes, ut Dei, non 
ut hominum proprium, miracula ejusmodi facere 
merito admirantur. At contra pontifices et Phari- 
sii conviciantes, nunquam a calumnia in Jesum de- 
stiterunts nec id solum in aliis ab eo patratis mira- 
culis, verum et in ipso quoque de quo nobis est 
sermo. Agimus enim de paralytico sanato in Proba- 
ticá piscina, adversus quem Judsorum principes, 
indigznantes dixerunt : Sabbatum 
tollere grabatum. tuum 15: 


est : non licet tibi 
multa in eum jactantes 
qui hoc fieri jusserat, Enimvero quanquam ita ani- 
mis impie affecti erant, ipse nihilominus Salvator 
omnibus tribuit, quod opus admirentur. 
προστεταχότος εἰρηχότες. 
γεγονὸς ἐπιγράφει. 

Ad hoc autem, non tantum edicendo cogitatio 
nes, verum etiam exemplis nititur flectere, atque 
ad id quod reetum esset, reducere, cum ait: Pro- 
pterea. Moyses dedit vobis circumcisionem, non quia ex 
Moyse est, sed ev patribus ?* 


᾿Αλλὰ χαίπερ οὕτως 


» Quid enim | adeo, in- 


quit, videri vultis studere legi, qui semper legi eon- 


(ἀνὰ agatis? Nam et circumcisio, primum illud 


post filem signum fidei, quee est in preputio 7^, data 


proavis vestris, non ex Moyse, sed ex patribus est. 


13 joan. vit, Δ]. 7* Joan. vu, 92. 


LEONTII NEAPOLITANI EPISCOPI 


eum abunde suppeteret, unde converterentur ac B χαρδίας ἀχούσαντας, xai Θεὸν ἐπ 


DX 


λοθέως 


1502 
ἰγνόντας [ἴσ΄. ἐπι- 
γνῶναι}, τὸν χαρδίας χαὶ νεφροὺς ἐτάζοντα. Προσὸν 
αὐτοῖς ὁ λόγος [ἴσ΄. ὅλ -ἢ 


στρέψαι, χαὶ μετανοῆσαι, 
ὁ πεχρίθησαν" Δαιμόνιον ἔχεις" τίς σε ζητεῖ ἀποκτεῖ- 
vat; "0 τῆς ἀφιλοθέου τῶν Ἰουδαίων Ψυχῆς! ὦ τῆς 
παντόλμου τῶν Χριστοχτόνων μανίας ! ὦ τῆς 8λασ- 
φήμου γλώττης, 


᾿νεύματι 


τῶν πάντοτε ἀντιπιπτόντων 


τῷ ἁγίῳ ! 


κι) 


Δαιμόνιον ἔχεις, λέγουσι: τῷ 


τοὺς δαιμονιῶντας αὐτῶν θεραπεύσανι:" αὐτοὶ δαι- 


μονῶντες ἀληθῶς ταῖς ψυχαῖς, καὶ τὰ θελήματα 


τοῦ πατρὸς αὐτῶν τοῦ διαδόλου ποιοῦντες ἀεί. Τίς 
δέ σὲ καὶ ἀποκχτεῖγαι ζητεῖ; προστιθέασιν, οὐ δε- 


0y χρυφίων αὐτῶν λογισμῶν συν- 
ὑδὲ τοὺς ἐλέγχους αἰδούμενοι. Ὁ δὲ 
ὄντως φύσει b3Hcur T οὐχ 
ἐγχοις, ) λόγῳ, τὴν 


y στηλιτεύων προαίρεσιν, ἀλλ᾽ ig 


ἐπιζέει 


οὐδὲ 


διήγησιν, παιδεύων ἅπαντας ἐν 


τοῖς Bor τινας dm ἀντιτεταγμένων ἐλέγχοις, ὅταν οἱ 
ἁμαρτάνοντες ἀποῤῥίπτειν πειρῶντα! τὸ ἔγχλημα, 
μὴ ἐπιτείνειν τὸν ἔλεγχον, ἀναιδεστέρους ὡς τὰ 
πολλὰ τοὺς προσχεχρουχότας ἀποτελοῦντας " ἀλλὰ 
διδόναι χώραν τοῖς φωραθεῖσι μὲν, ἀποδύεσθα: Oi 
βουλομένοις τὸ ἔγχλημα. Πολλάχις γὰρ ἐπιστρέψαν- 
τις τῇ μεταγνώσει, Becloue γενήσονται. Τοῦτο 
ποιηχὼς ὁ Δεσπότης τὸ τηνιχαῦτα δείχνυται. ᾿Απ- 


"mE. 
Tc 


&xpíün yàp xal εἶπεν αὐτοῖς" "Er ἔργον ἐποίησα, 
Ὁρᾷς φιλανθρωπίας ῥῆμα; 
Ὁρᾷς 
᾿Αφέμενος 
τούτοις ὡς μιαιφόνοις ἐγχαλεῖν, ὡς θαυμάζοντας τὸ 
γεγενημένον τεράστιον μιχροῦ χαὶ ἀποδέχεσθα:, ὁ 
τῆς σωτηρίας πάντων χηδόμενος, χατεπείγεται. "Er 
ἔργον ἐποίησα, καὶ πάντες θαυμά- 
γὰρ οὐ πάντες ἐξαυτῆς περὶ τὸ γενό- 


καὶ πάντες θαυμάζετε. 
ὋὉρᾷ: ἀγαθοσύνης ἀνεπίλειπτον θησαυρόν; 


τῆς σοφίας τῆς ἀποῤῥήτου τὴν πηγήν; 


ρ, φησὶν, 
ζετε. Καίπερ 
ἐξεπλήσσοντο" 


ϑξνον περὶ τοῦ γεγονότι : λογιζόμε- 


vot, εἰχότως ὡς Θεοῦ χαὶ οὐχ ἀνθρώπων ἴδιον τὸ 


κοιαῦτα θαυματουργεῖν, ὑπεραίρονται. Οἱ δὲ ἀρχιε- 
ρεΐῖς χαὶ Φαρισαῖοι, τοὐναντίον RR τὶ 
ρεῖς 

ἕν τ 


ἀλλὰ ἘΠῚ ἘΣ 


οὐ μόνον 


θαύμασιν, 


Ἰησοῦν οὐ διαλελοίπασιν, 


νημένοις 
ἐν 9 


ὶ οὗ ὁ λόγος. Τὸ γὰρ κατὰ τὸν παράλυτον 
ᾳ, πρὸς ὃν ἀγαν- 
Ἰουδαί ων ἄρχοντες " 


αὑτῷ 


^ 


z DRE : ddnde NR OEEN 
ἵν, τὸν £v τῇ Προθατιχῇ xoxup 6t 8p 


χον οἱ τῶν 


καὶ οὐκ ἔξεσεί σοι ἄραι τὸν 
οὐχ χατὰ τοῦ τοῦτο πρᾶξχ! 


σινὸ Σ 


A SC 
κράξ δ ατὸν" σου, 
διατεθέντων, Σωτὴρ τὸ θαυμάζειν τὸ 
Εἶτα, οὐ μόνον ἐξειπὼν τὰ λογισμῶν, ἀλλὰ χαὶ ix 
χαὶ πρὸς τὸ 
εὐθὲς ἐπαναγαγεῖν " διὰ τοῦτο λέγων, Πωὺῦσῆς δέ- 
δωχεν ὑμῖν τὴν περιτομὴν, οὐχ ὅτι ἐκ τοῖ 
Μωσέως ἐστὶν, ἀ.1.}} ἐκ τῶν πατέρων. Ὑί γὰρ. 
φησὶ, 


χαίΐίπεο 


παραδειγμάτων πειρᾶται δυσωπεῖν, 


τοσοῦτον τοῦ νόμου δοχεῖτε ἀντιποιεῖσθαι, 
τοῦ ae πάντοτε πράττοντε:: 


πρῶτον μετὰ τὴν πίστιν 
f 


τὰἀναντί α 


Αὕτη γὰρ ἣ 


) ὑμῶν oy τῆς ἐγ 


PADS 
TAY τοῖς £85: 
Cupiétor τοῖς 2205 


1091 SERMO IN MEDIA 
àxto6vacía πίστεως, οὐχ ix τοῦ Μωῦσέως 
ἀλλ᾽ ix τῶν Πατέρων. Καὶ ἐν Σαδέάτῳ, φησὶ, πε- 
ριτέμνετε ἄνθρωπον. El περιτομὴν AapCáret ἄν- 
θρωπος ἐν Σαδδάτῳ, ἵνα μὴ Τυθῇ ὁ γόμος Μωὺῦ- 
céoc* ἐμοὶ χοιϊᾶτε, ὅτι ὄϊον ἄνθρωπον ὑγιῆ 
ἐποίησα ἐν Xa66árq; Μὴ κρίνετε κατ᾽ ὄψιν, 
ἀλλὰ τὴν δικαίαν κρίσιν" κρίνατε. Ἔν Σαῤθάτῳ 


vei 


περ νειν ἄνθρωπον, φησὶν, οὐ παραιτεῖσθε, χαί- 


περ xa αὐτὸ ἔργον ἐστίν. ᾿Αλλ᾽ ὅμως διὰ τὸν νόμον 
τοῦτο πράτ 


τειν διαγορεύοντα, εἰ τύχοι γεννηθῆναι 


τοῦτο 


νετξ 


βρέφος ἐν Σαδθάτῳ, 


3: 


μέρ, τουτ 
νόμου λέγοντος, πᾶν ἔργον μὴ ποιεῖν ἐν Σαθθάτῳ, 


περι τῇ ὀγδόῃ 


ἐστι τῷ ἐρχομένῳ Σαθθάτῳ, καίπερ τοῦ 


E 


τὸν τοῦτο πρόττοντα ἑξολοθρεύεσθαι £x τοῦ λαοῦ, 
περ χαὶ 


ó πέπονθεν ὁ ἐν τῇ ἐρήμῳ τῇ ἡμέ 
266ávo0 συνλγαγὼν τὰ ξυλάρια, λιθόλευστος γενό- 
μένος " ὑμεῖς δὲ δ μέρος 
τῆς περιτομῆς, ὁλικῶς ἀθετοῦντες τὸν νόμον. Ὁ 
γὰρ πταίσας, φησὶν, ἐν &vl, γέγονε πάντων £y- 
οχος. Μὴ χρίψετε τοίνυν κατ᾽ ὄψιν, ἀ.1.1ὰ τὴν δι- 
καίων κρίσιν" κρίνατε. Μὴ γὰρ ὅτι τῇ προλήψει 
ποῦ νόμου χεχράτησθε, χαίπερ τὰ λοιπὰ παρωθού- 
μενοι, πρὺς τὸ παρ᾽ ἐμυῦ γενόμενον ἀγαναχτεῖτε. El 
γὰρ διὰ τὸ μεριχῶς ἐν ἀνθρώπῳ διὰ τῆς περιτομῆς 
γενόμενον, παραλύετε δυνάμει τὸν νόμον, ἵνα μὴ 
δῆθεν λυθῇ ὁ νόμος Μωῦϊσέως - Ἐμοὶ χοιϊᾶτε ὅτι 
- ; E ; : ; 
ὅλον ἄνθρωπον ὑγιῆ ἐποίησα ἐν Xa6Cáco ; Μὴ 
κρίνετε κατ᾽ Gur, dAAa τὴν δικαίαν κρίσιν κρί- 
race. Εἰγὰρ ὁ μέρος ἀνθρώπου ἰατρεύων, ἐπαινετὸς, 
μᾶλλον ὁ ὅλον ἄνθρωπον ὑγιῆ χαθιστὰς, οὐ Ψεχτός" 
ἀλλ᾽ εὐφημεῖσθαι ἄξιος. Καὶ ἄλλο δέ τι βαθύτερον 
ὑπὲρ τὸν πρόχειρον νοῦν σημαίνειν οἶμα! τοῦ Κυρίου 
τὰ ῥήματα. Τῷ γὰρ εἰπεῖν, ὅτι “Ο.1ον" ἄνθρωπον ὑγιῆ 
ἐποίησα ἐν τῷ Xa66dco, οὐ μόνον τὸ ὅλον σώματος 


e 


ρᾷ τοῦ 


B; 


t4 


ts περιτέυνεσθε ἀδεῶς, διὰ 


νοεῖν τὸ παράλυτον σημαίνει, ἀλλ᾽ ὅτι χαὶ ψυχικῶς ἐξ 
ἁμαρτιῶν νοσοῦντα τοῦτον, χατ᾽ ἀμφότερα ἐξιάσατο. 
“Ὅ.1ον γὰρ, φησὶν, ἄγθρωπον ἐποίησα ὑγιῆ. To ὃὲ 
σῶμα πᾶν, χὰν ἄρτιον ἢ χαὶ ἀνελλ! ἀλλ 
ὅλος 


ἐστιν, 


fT 
UII, 


οὐχ 


ἐστὶν ἄνθρωπος“ ὅλος ὃὲ ἄνθρωπος μᾶλλόν 
6 tx ψυχῆς χαὶ σώματος συνεστὼς, ὃν xal 
ἰᾶσθαι ἔφησεν ὁλιχῶς ὁ Küpioz, χατά τε Ψυχὴν xoi 
σῶμα, Ὅτι δὲ 


σοὺ Σωτῆρος ῥημάτων πρὸς τὸν 


ἐστ 


ταῦτα οὕτως ἦν, Ex τῶν αὐτοῦ 
πρώην παράλυτον 
ἔστι μαθεῖν. Εὑρὼν γὰρ αὐτὸν, 
εἶπεν αὐτῷ - "I8 γέ 


δὲ 
cave, (ra μὴ χεῖρόν τί σοι γένηται. 


Conan 
φησὶν, 


ὁ ᾿Ιησοῦς, 
υγίὴης 
Τοίνυν χαὶ 


παρέσεως ἰασάμε- 


ψυχὴν ἐξ ἁμαρτιῶν, χαὶ σῶμα ἐκ παι 


κρίνετε 


y07, ὅλον ὑγιῆ ἄνθρῶπον wins. Μὴ οὖν 


κατ᾽ ὄψιν, ὦ Φαρισαῖο!, à AAà τὴν δικαίαν, κρίσιν 
κρίνετε. Ταῦτα τοῦ Xois τοῦ εἰρηχότος, 


τῶν Ἱεροσολυμιτῶν ἐθαύμαζον τῶν ῥημάτων τὴν 


. ἢ 
CIEN 
τινὲς, φησὶ, 


παρουσίαν [γρ. παῤῥησίαν], καὶ τῶν Φαρισαίων τὴν 
ἡτυχίαν, λέγοντες " Οὐχ οὗτός ἐστιν Ór ζητοῦσιν 
Καὶ ἴδε παῤῥησίᾳ «“Ἰαλεῖ, καὶ οὐδὲν 
Μήποτε ἔγγωσαν οἱ ἄρχοντες, 
Οἷς ἐπισυν- 


ἀποχτεῖγαι; 
αὐτῷ éyovct. 
ὅτι οὗτός ἐστιν ἀιηθῶς ὁ Χριστός; 
ἀπτει" Tov οὖν ÓyAov πο.1.1οἱ ἐπίστευσαν εἰς αὺ- 


ῃ 
ῃ 


? Exod. Q0. τὴ Num. 15, 50. Jacob. 11, 


yerac, μηκέτι ἁμάρ- D 


M PENTECOSTEN. 1594 


ἐστὶν, A ΕἸ in Sabbato, inquit, circumciditis hominem. Si εἶτ τ 


cumcisionem accipit homo in Sabbato, ut non solvatur 
lex Moysi : mihi indignamini, quia totum hominem 
sanum [eci in Sabbato ? Nolite judicare secundum 
[aciem, sed justum judicium judicate. Nihil, inquit, 
recusatis cireumcidere hominem in Sabbato, quan- 
quam ipsum circumcidere opus est, Propter nih.lo- 
minus legem mandantem hiec fieri, si contingat nasci 
infantem Sabbato, eum cireumciditis die octava ; 
hoc est, proxime sequenti Sabbato, quanquam lex 
vetat, ne quod opus Sabbato faciatis 75 ; sive ut qui 
facit, exterminelur de populo, quod etiam ei acci- 
dit, qui in deserto lignula colligens die Sabbati, la- 
pidatus est **. Vos autem nullo timore circumciden- 
les, propter partem illam circumcisionis, legem totam 
irritam facitis : Qui enim, inquit, offendit in uno, 
[actus est omnium reus. Nolite ergo judicare secun- 
dium [aciem,sed justum judicium judicate **. Ne enim 
quia legis przesumptione tenemini, quanquam reli- 
qua rejicitis, adversus id quod gesturn est, indigne- 
mini. Si enim propter hoc, quod in parte cireum- 
cisio in homine facit, legem virtute vacuatis, ut ne 
nimirum solvatur Moysi lex , Mzi indignamini, quia 
totum hominem sanum feci in Sabbato ? Nolite judi- 
care secundum faciem, sed. justum judicium judi- 
cate. Cum enim is, qui parti medetur laudem ha- 
beat, potiori jure non fuerit culpandus, qui homi- 
nem totum sanum facit, sel celebri potius fama eele- 
brandus. Arbitror tamen Dominica verba profundius 
aliquid, quam quod primo statim occurrit sensu, signi- 
ficare. Nam dicendo : Totum hominem sanum feci 
in Sabbato, non id tantum ingerit, ut corpus quod 
erat paralysi resolutum, intelligamus ; sed quod 
etiam animo a peccatis laborans, utroque 
sit. Totum enim hominem, inquit, sanum feci in Sab- 
bato. Atqui corpus totum, quanquam integrum ac 
nulla mutilum parte, non est totus homo; sed magis 
totus homo est, qui ex animo et corpore consti- 
tuitur, quem se totum Dominus curasse profitetur ; 
quod nimirum ad animam spectat, et corpus. Ut 
enim ea sic habeant, ex. ipsius Domini. Salvatoris 
verbis ad eum qui fuisset paralyticus, facile noveri- 


sanatus 


Cum enim, inquit, invenisset eum Jesus, uixit 
; jam noli peccare, ne dete- 
L9. Cum itaque animam 


mus : 
illi : Ecce sanus [actus es 
rius tibi aliquid continga 
a peccatis, tum corpus sanans a paralysi, totum ho- 
minem sanum fecit. Nolite ergo. judicare secundum 
hominem, ὁ Phariswi ; sed justum judicium judi- 
cate. Cum hxe Christus locutus esset, quidam, in- 
quit, ex Jerosolymis verborum Christi libertatem 
mirantes, ae Phorisiorum silentium, dixerunt : 
Nonne hic est, quem querunt interficere ? Et ecce pa- 
lam loquitur, et nihil ei dicunt. Nunquid cognoverunt 
principes, quia hic est vere Christus *? ? Subditque: 
De turba ergo multi crediderunt. in. eum, postquam 
lh: ille locutus esset : nimirum prudenter cogi- 
tantes, non fuisse laturos principes, qui sicin eum 


10. 9 Joan. v, 44. ** Joan. vii, 23. 


1:95 


libertatem, nisi esse vere Christum cognovissent ; 
non ea qux dicerentur fuisse silentio ac sine stre- 
pitu suscepturos ; non tardos adeo futuros ad. iram 
55, qui sie veloces erant. ad e[fandendum sanguinem *?, 
Quamobrem cognito quod e re erat, ac supra 
inodum admirati doctrivsm, multi crediderunt, Vi- 
des, dilecte, przsentis Christi in templo finem ? 
Vides doctrin:e. quam. proposuit fructum ? Vides 
quid isnegotiatus egerit, qui vult omnes salvos fieri 9 ? 
Idcirco, qui omnia movit priusquam fiant 9*, fe- 
sto illo die mediante, qui erat Scenopegi:e, propere 
ad templum venit, cum jam eos qui salvandi essent, 
proscia divinitatis sagena, ante suum in. illud ad- 
ventum, conclusisset. 

fct 


ἣν τῆς Σχηνοπηγίας, τοὺς σωθῆναι μέλλοντας 


ριχλε ur 

lune quoque nos modum, pr:esentem Medi:epen- 
tecostes diem celebremus, suscipientes Salvatoris 
doctrinam, ac aversati nequitiam principum Jud:eo- 
run, eosque tandem imitati, qui Christo Domino 
crediderunt. Ut autem majori honoris cumulo di- 
gnum noverimus Medipentecostes diem, ubi pauca 
de medio dixerimus, finem dicendi faciemus. 


θεῖν εἰς «b ἱερὸν πε 


Ait itaque David ad Deum : In medio Ecclesie 
laudabo te ὅδ, Et, Operatus est salutem in. medio 
terre *5, Salomon vero didicisse se ait a sapientia, 
Initium et consummationem , et. medietatem. tenpo- 
In medio duo- 
Alius itcm  pro- 
pheta : Ecce. ego venio et hatitabo in medio tui ?, Et 
iterum 


Habaenc etiam in cantico : 
orum animalium. coqnosceris 55. 


rum 97, 


: Ero in gloria in medio ^, Dominus vero : 
Ego sum in medio vestrum sicut qui ministrat. ?*. 
Ipse etiam, cum essent discipuli congregati, stetit. in 
"medio eorum ** ; neque id semel, sed et iterum. 
Joannes quoque Baptista : Medius vestrum stetit, 
quem vos nescitis ** : Quibus non id tantum signi- 
ficat, esse Jesum, in medio turb:e, sed, inquit, me- 
dius vestrum estet Dei, in utraque substantia, in 
quibus exsistit, divinitatis ae humanitatis, simili 
ambas complexus virtute : atque ut. ait Apostolus: 
Unus Deus, unus et mediator Dei et liominum, homo 
Christus Jesus **. Idcirco igitur Deus est. Nonenim 
esset mediator, ul esset. tantum homo ; ac nec 
e converso, ut tantum Deus esset. Ideo autem est 
mediator, quia est et Deus et homo ; seu. potius, 
Deus factus homo. Quamobrem etiam utrisque illis 
communicat, quibus mediatorem agit ; Deo quidem, 
ut qui Deus exsistat, per divinitatis naturam ; homi- 
nibus autem, ut qui exsistat homo, per humanita- 
lis substantiam. Verum hactenus sistenda oratio, ut 
mediocritas consistat, ubi satis jam ostendit, dignam 
esse eui honorem habeamus diem 
stes. 


Mediepenteco- 
Quin etiam virtutem docent doctores medio hze- 
rere. Omni ergo nos virlule perorrantes, nunc qui- 


LEONT:I NEAPOLI 


menlis proposito instructi. essent, reprebensionum A cor. 


JANI EP 1596 


G0 ovt λογισμῷ ἐννοήσαν- 
ν χατ᾽ αὑτοῦ φόνον ἑξωπλι- 
T ἄρχοντες, el μὴ ἔγνωσαν 
v Χριστὸν ἀληθῶς εἶνα!, οὐχ ὃν ἤνεγχαν 


τῶν ἐλέγχων 


τὴν παῤῥηπίαν" οὐχ ἂν ἡσυχῆ χατεδέ- 
ξαντο τὰ λεγόμενα - οὐχ ἂν ταχεῖς ὄντες πρὸς 
αἱμάτων ἔχχυσιν, οὕτως βραδεῖς πρὸς ὀργὰς 
διετέθησαν. Ὅθεν τὸ δέον ἐπιγνόντες, χαὶ τὴν Ot- 
δασχαλίαν ὑπερθαυμάσαντες, πολλοὶ ἐπίστευσαν. 
Ὁρᾷς, ἀγαπητὲ, τὸ πέρας τῆς ἐν τῷ ἱερῷ τοῦ Xp'- 
στοῦ παρουσίας ; ὁρᾷς τὲν χαρπὸν τῆς παρατεθεί- 
; βλέ τὴν πραγματείαν τοῦ 
πάντοτε πάντας θέλοντος σωθῆναι; Τούτου yáptv 
ὁ πάντα γινώσκων πρὶν γεγέσεως αὐτῶν, ἐπεί 
yn χαταλαδεῖν τὸ ἱερὸν τῆς τότε ἑορτῆς μεσούσης, 


τῇ προγνωστιχῇ σαγήνῃ τῆς θεότ πρὸ τοῦ ἀνελ- 


διδασχαλὶ 


σης πεῖς 


τος 


B θὕτω χαὶ ἡμεῖς τὴν παροῦσαν ἡμέραν τῆς Με- 


σοπεντηχοστῆς ἑορτάσωμεν, τὴν τοῦ Σωτῆρος δι- 
δασχαλίαν πρόσιέμενοι, τὴν φαυλότη τῶν ἀρ- 
χόντων τῶν. Ἰουδαίων ἀποστρεφόμενοι, τοὺς πεπι- 


τα 
Ἵνα 
δὲ ἐπιπλέον γνῶμεν τιμῆς ἀξίαν τὴν τῆς Μεσοπεν- 
τηχοστῆς ἡμέραν, ὀλίγα περὶ μεσότητος εἰπόντες, 
τὸν λόγον χαταπαύσωμεν. 


στευχότας τῷ Δεσπότῃ Χριστῷ ἐχμιμούμενοι. 


Λέγει τοίνυν Δαδὶδ πρὸς τὸν Θεόν - Ἐν μέσῳ 
"ExxAnciac ὑμνήσω σε. Καὶ, Eipyácaco σωτὴ 
plar &r μέσῳ τῆς γῆς. Φησὶ δὲ ὁ Σαλομὼν, 0:0.- 
δάχθα: παρὰ τῆς σοφίας, 
μεσότητα χρόνων. Ὃ δὲ ᾿Αμθαχοὺμ ἐν τῇ pu 
Ἔν μέσῳ δύο ζώων yrocüncq. Προφήτης 
poc" ᾿Ιδοὺ ἔρχομαι καὶ κατασκηγώσω £v μέσῳ 
σου, Κύριος. Καὶ πάλιν ^ Εἰς δόξαν ἔσομα: 
ày ΠΝ αὐτῆς. Καὶ ὁ Κύριος " ᾿Εγώ εἰμε £v μέσῳ 
Ὁ δ᾽ αὐτὸς, τῶν" μαθητῶν 
συνηγμένων, ἔστη £r μέσῳ αὐτῶν" χαὶ οὐχ ἅπαξ, 
ον. Καὶ ὁ Βαπτιστὴς Ἰωάννης" Mé- 


ΔἌρχὴν» καὶ τένος καὶ 
δὲ ἕτε- 
λέγε! 


Et 


ὑμῶν ὡς ὁ διακονῶν. 


ἀλλὰ xal δε 
coc δὲ ὑμῶν ἕστηκεν", 0r ὑμεῖς οὐκ οἴδατε. Οὐχ 
Ἰησοῦν, διὰ 


ἁπλῶς τὸ slvat £v μέσῳ τοῦ ὄχλου τὸν 


τοῦτο σημαίνων * ἀλλὰ, Mésog ὑμῶν τε, φησὶ, xol 

θεοῦ, ἐν ἑχατέραις αἷς ἐστιν οὐσίαις, θεότητός τὲ 
χαὶ ἀνθρωπότητος, ἑχατέρων ἐπειλημμένος, ὁμοίᾳ 
δυνάμει. Καὶ ὡς ᾿Απόστολός φησιν" Εἷς Θεὸς, εἷς 
καὶ μεσίτης Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων, ἄνθρωπος Ἴη- 
Οὐδὲ γὰρ μεσί- 
τῆς ἢ, μόνον ἄνθρωπος * οὐδὲ SIR ME ti μόνον 
Θεός - ἀλλὰ διὰ τοῦτο μεσίτης, ἐπειδὴ θεός τε xal 
ἄνθρωπος, μᾶλλον δὲ ἐνανηρωτοῆσας Θεός. Ὅθεν 
ὧν ἐστι μεσίτης * Θεῷ 


ἐπ 


σοὺς Χριστός. Διὰ τοῦτο οὖν Θεός. 


xal ἐν ἑχατέροις χοινωνεῖ, 
μὲν, Θεὸς ὧν, χατὰ τὴν φύσιν τῆς θεότητος * ἀνθρώ- 
ποις δὲ, ὧν ἄνθρωπος, κατὰ τὴν φύσιν τῆς àvÜpto- 


πότητος. ᾿Αλλὰ μέχρι τούτου τὸν λόγον στῆσαι δέον, 


διὰ αν, δείξαντα αὐτάρχω: ix τῶν 
θείων Γραφῶν, τιμᾶσθαι ἀξίαν τὴν τῆς Μεέσοτεν - 


φᾶσιν οἱ διδάσκαλοι 


τὴν συμμετρ' 


ς ἡμέραν. Μεσότητος δέ 
χαὶ τὴν ἀβετὴν ἔχεσθαι. Πάσῃ οὖν ἀρ:τῇ ἑαυτοὺς χα- 


81 fac, 1, 9*Psal.xmr,3. 9*1 Tim. n, 4. **Dan. wu. 1 85 Dsal.xxr, 955 "5 Psal. Lxin, 12. 
VSap. vit, 48. 95 Hab. ni5, 2. 9? Zach. it, 10. 9? ibid. v, 5 9 Duc, xyin, 27. Joan. 19. 
9? Joan..i, 96, :9* Libia. τς 5. 


1591 


SERMO CONTRA JUD.EOS. 


1528 


ταχοσμοῦντες, νῦν μὲν τὴν τιμίαν ἡμέραν τῆς Με- A dem venerandam celebremus festivitatem | Medi;c- 


σοπεντηχοστῆς ἑορτάσωμεν᾽ ἑαυτοὺς Ob ἐπιτήδεια 
δοχεῖα χαὶ χαθαρὰ ἀπὸ παντὸς ῥύπου χατασχευάσω- 
μεν, ἵνα χαὶ ἡμέραν τῆς Πεντηχοστῆς θεοφιλῶς φθά- 
σα ἑορτάσωμεν, xai παρουσίας καὶ ἐπιφοιτή- 
σεως ἀξιωθῶμεν τοῦ ἁγίου Πνεύματος, χάριτι χαὶ 
φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χρι- 
στοῦ ᾧ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 


᾿Αμήν. 


τες 


r 
Aeovciov ἐπισχόπου Νειπόλεως τῆς Κύπρου, 
ἐκ τοῦ πέμπτου «(όγου ὑπὲρ τῆς Χριστιανῶν 


ἀπολογίας κατὰ Ιουδαίων, καὶ περὶ εἰκόνων 
τῶν ἀγίων. L 


pentecostes ; ipsi autem idonea vasa pr«estemus, 
et ab omni munda sorde, quo et Pentecostem occu- 
pautes, religiosa pietate eolamus, dignemurque pra- 
sentia ac adventu Spiritus sancti, ac benignitate 
Domini nostri Jesu Christi, cui gloria in. saecula δος 


culorum. Amen. 


Leontii episcopi Neupoleos Cupri, ex quinto sermone 
pro. Christianorum apologia coutra Judewos, ac de 
imaginibus sanctorum. 


(Mast Conc. t. ΧΗ], p. 42.) 


Φέρε δὴ λοιπὸν περὶ τῶν σεπτογράφων εἰχόνων B 


᾿ ἀπολογίαν ποιήσωμεν, ὅπως ἐμφραγῶσι στόματα 
λαλουντων ἀδιχίαν. Νομιχὴ yàp χαὶ αὐτὴ ἡ παρά- 
δοσις. Καὶ ἄχουσον τοῦ Θεοῦ λέγοντος πρὸς Mos * 
Elxóvac δύο Χερουδὶμ χρυσογαύπτων κατα- 
σχεύασαι, κατασκιαζίντων τὸ ἱλαστήριον. Καὶ 
πάλιν, κατὰ τὸν ναὸν, ὃν ἔδειξεν ὁ Θεὸς τῷ Ἵεζε- 
χιήλ Πρόσωπα, εἶπε, gowixov, καὶ Agévcov, 
καὶ ἀνθρώπων, καὶ Χερουδὶμ ἀπὸ ἐδάφους αὐτοῦ 
ἕως τοῦ φατγώματος τῆς στέγης. ἤθντως φοῦε- 
ph; ὁ λόγος ὁ ἐντειλάμενος τῷ Ἰσραὴλ μὴ ποιῆσαι 
παντοῖον γλυπτὸν, μηδὲ εἰκόνα, μηδὲ ὁμοίωμα, ὕσα 
ἐστὶν ἐν τῷ οὐρανῷ, καὶ ὅσα ἐστὶν ἐπὶ τῆς γῆς c χαὶ 


i 
αὐτὸς προστάσσε!: τῷ Μωῦσεϊ ποιῆσαι γλυπτὰ 


Gta, Χερουδὶμ, ὃς xol τῷ Ἰεζεχιὴλ πλήρη εἰχό. 
νων χαὶ ὁμοιωμάτων γλυπτῶν, λεόντων, φοινίχων, c 
xa ἀνθρώπων δείκνυσι τὸν ναόν, “Ὅθεν xal ὁ XoAo- 

μὼν ἐχ νόμου λαθὼν τὸν τύπον, πλήρη πεποίηχε τὸν 

ναὸν χαλχῶν, χαὶ γλυπτῶν, χαὶ χωνευτῶν λεόντων, 

xa βοῶν, χαὶ φοινίκων, χαὶ ἀνθρώπων " χαὶ οὐ χατ- 

εγνώσθη ἐν αὐτῷ ὑπὸ Θεοῦ. Εἰ τοίνυν ἐμοῦ χαταγι- 

νώσχειν θέλεις περὶ εἰκόνων, χκατάγνωθι τοῦ Θεοῦ τοῦ 
ταῦτα ποιεῖν κελεύσαντος εἰς ὑπόμνησιν αὐτοῦ εἶναι 
παρ᾽ ἡμῖν. Ὃ Ἰουδαῖος ἔφη " ᾿Αλλ᾽ οὐ προσεχυνοῦν- 
τὸ ἐχεῖνα ὡς θεοὶ τὰ ὁμοιώματα, ἀλλ᾽ ὑπομνήσεως 
μόνης χάριν ἐγένοντο. Ὁ Χριστιανὸς ἔφη " Καλῶς 
εἶπας" οὐδὲ παρ᾽ ἡμῖν ὡς θεοὶ προσχυνοῦνται οἱ τῶν 
ἁγίων χαραχτῆρες, xai εἰχόνες, χαὶ τύποι. Εἰ γὰρ 
ὡς Θεὸν προσεχύνουν τὸ ξύλον τῆς εἰχόνος, ἔμελλον 
πάντως χαὶ τὰ λοιπὰ ξύλα προσχυνεῖν. Εἰ γὰρ ὡς 
Θεὸν προσεχύνουν τὸ ξύλον τῆς εἰκόνος, οὐχ ἂν πάυ- 
τως λειανθέντος τοῦ χαραχτῆρος, τὴν εἰχόνα χατ- 
ἐχχιον. Kol πάλιν ἕως μέν ἔστι συμπεπεδημένα τὰ 
δύο ξύλα τοῦ σταυροῦ, προσχυνῶ τὸν τύπον διὰ Χρι- 
στὸν τὸν ἐν αὑτῷ σταυρωθέντα * ἐπὰν δὲ δια:ρεθῶ- 
σιν ἐξ ἀλλήλων, ῥί 
ὥσπερ Ó χὲ 


τω αὐτὰ χαὶ χαταχαΐίω. Καὶ 
υσιν βασιλέως ὃ ᾿ 
μενος τὴν σφραγῖδα, οὐ τὸν πὴ 
χάρτην, ἣ τὸν μόλυθδδον, ἀλλὰ x 


μενος, χαὶ ἁσπασά- 


σπιανῶν πλῖϑες τὸν τύπον 


ΕΙΣ ο  τυ 59). που CUAQ. (x 


SUEXOUSXAY, 8. 2 Ezech. 


XL 


Eianune de ezxtero super veneranter pictis ima- 
ginibus apologioz faciamus, quo obstruantur ora 
loquentium injustitiam. Legalis enim est hzc tradi- 
to : et audi. Deum. dicentem ad Moysem : /magi- 
nes duorum Cherubim aureorum sculptilium construe, 
obumbrantium propitiutorium '". Et iterum : Tem- 
plum [forte, circa templum] quod Deus ostencit 
Ezechieli : [al. habebat] Facies, dixit, palmarum et 
leomun. et hominum et. Cherubim. a pavimento ejus 
usque ad laquear tecti **. Vere terribilis sermo, qui 
mandat Jsraeli non faccre omme sculptile, neque 
iconam, neque similitudinem eorum quacunque 
sunt in calo, et quecunque sunt. super terram ἘΠ" 
οἱ ipse pricipit Moysi facere sculptilia animalia, 
Cherubim, qui et Ezechieli plenum similitudinibus 
sculptilium, leonum, palmarum et hominum templum 
ostendit. Unde et Salomon ex lege accepta figura, 
plenum fecit templum zeneis et sculptilibus et fusi- 
libus leonibus, et bobus, et palmis, et hominibus ; 
et tamen non est in his reprehensus a Deo. Si igitur 
me reprehendere vis super imaginibus, reprehende 
Deum qui hac facere jussit, ut in recordationem 
ejus essent apud nos. Jud:eus dixit: Sed non adora- 
bantur ille similitudines sicut dii, sed ad recordz- 
lionem solam elliciebantur. Cliristianus dixit : Bene 
dixisti, quia eL penes nos sicut dii non adorantur 
sanctorum characteres eticonz vel formi. Si enim 
ut Deum adorarem lignum imaginis, possem profe- 
cto et ligna reliqua adorare. Nam si ut Deum ligium 
adorarem, minime utique deleto charactere iconam 
incenderem, Et. iterum, usquequo compacta sunt 
duo ligna crucis, adoro figuram propler Christum, 
qui in ipsa crucifixus est ; postquam autem ab in- 
vicem separata fuerunt, projicio ea et incendo. Εἰ 
sicut is qui jussionem imperatoris suscepit οἱ salu- 
tavit sigillum, non lutum adoravit, aut chartam, aut 
plumbum, sed imperatori adorationem et cultum 
impendit, ita et nos Christianorum. pueri figuram 
crucis adorantes, non naturam ligni adoramus, sed 
signum et annulum et characterem Christi, eum 
aspicientes, per eum illum qui in eo crucifixus est, 
salutamus et adoramus : et sieut pueri proprii patris 


1539 


LEONTII NEAPOLITANI EPISCOPI 


1600 


cujusdam, qui peregre profectus est ad tempus ab A xai δαχτύλιον xal χαραχτῆρα Χριστοῦ αὐτὸν βλέ- 


illis, multo erga eum affectu ex anima flagrantes, sive 
virgam ejus in domo videant, sive sedem, sive chla- 
mydem ; hzc cum lacrymis deoseulantes | ample- 
ctuntur, et non illa adorznt, sed patrem desiderant 
et honorant ; ilà et nos omnes fideles ut virgam 
Christi, erucem adoramus ; ut sedem vero et eu- 
bile, ipsius sanctissimum monumentum ; ut domum, 
prasepe et Bethleem, et. sancta ejus cetera. taber- 
naeula : porro ut amicos, ejus apostolos et sanctos 
martyres ae reliquos sanctos ejus : at. vero ut civi- 
fatem ejus colimus Sion, ut autem villam ejus ite- 
rum Nazareth. salutamus ; atque 
lavaerum, Jordanem amplectimur. 
ἁγίου: μάρτυρας xot λοιποὺς ἁγίους " ὡς 


ut divinum ejus 


Ναξαρὲτ ἀἁσπαζόμεθα, xai ὡς θεῖον αὐτοῦ λουτρὸν τὸν Ἰορδάνην 


δὲ πόλιν αὐτοῦ ἐπε τὸν τὴν 


' Multa quippe et ineffabili erga ipsum affectione ubi B 


ascendit, vel sedit, vel illuxit, vel letigit, aut. om- 
nino obumbravit ; eolimus et adoramus ut locum 
Dei : non loeum, neque domum, neque regionem, 
vel eivitatem aut lapides honorantes, sed eum qui 
in iilis conversatus est, et illuxit, et in carne inno- 
tait, atque ab errore liberavit, Christum. videlicet 
Dominum nostrum ; et per. Christum ea qui sunt 
Christi, passionem in ecclesiis, et domibus, et pla- 
Veis, et in imaginibus, et in sindonibus,et in pene- 
tralibus, et in. vestimentis, et in omni loco forma- 
mus : ut incessanter aspicientes h:ec commoneamur, 
«t non obliviscamur, ut tu es oblitus Domini Dei tui. 
Et sicut tu adorans librum legis, non naturam pel- 
lium. vel atramenti, que in ipso est, adoras, sed 
verba Dei quie jacent in eo, ita etego imaginem 
Christi adorans, non naturam lignorum et colorum 
adoro (absit!) sed inanimatum characterem Christi 
tenens, per eum Christum tenere spero [Gr. mihi 
videor,] et adorare. Et sicut Jacob acceptam a filiis 
tuis tunicam. variam et sanguinolentam Joseph deo- 
sculatus est eum lacrymis, et. propriis oculis hane 
circumposuit, et non vestimentum amans vel hono- 
rans, hioc fecit, sed per id zestimans Joseph osculari, 
et in manibus eum babere ?*, ita οἱ Christiani uni- 
versi imaginem Christi vel apostolorum aut martyram 
tenentes aut salutantes carne, anima ipsum Christum 
istimamus vel martyrem ejus habitum retinere. 
Dic ergo mihi tu, qui opinaris niliil manu factum, 
vel nihil omnino ereatum adorandum, 
inultotiens, muliere 


nunquamne 
iua, vel filiis mortuis, tunicam, 
vel ornamentum ejus visum in cubiculo tuo oscula- 
tus es, et laerymis illud infudisti, et in. hoc non es 
condemnatus ? non enim ut Deum vestimenta ado- 
rasti, sed amorem per osculum circa illum osten- 
disti, qui hoc aliquando. fuerat. cireumamictus. 
Nain et ipsi natos nostros et patres creatos cxsistentes 
et peccatores multotiens salutamus, et. in hoe mi- 
nime condemnamur; non enim ut Deos. salutamus 
eos, sed affectionem nature nostr;e. erga illos per 
osculum demonstramus. Ut ergo sepe divi, intentio 

"^ Gen, 


NXAXVIH, 22 seqq. 


D 


ποντες, δι᾽ αὐτοῦ τὸν ἐν αὐτῷ σταυρωθέντα ἀσπαζό- 
μεθα xaX προσχυνοῦμεν. Καὶ ὥσπερ παῖδες γνήσιοι, 
πατέρος τινὸς ἀποδημήσαντος mob; χαιρὸν ἀπ᾽ αὐὖ- 
ἢ τῇ στοργῇ πρὺς αὐτὸν £x ψυχῆς διαχεί- 
μενοι, χἂν τὴν ῥάθδον αὐτοῦ ἐν τῷ 


τῶν, πολλῇ 


ἔχῳ θεάσωνται, 
χἂν τὴν χλαμύδα, ταῦτα μετὰ δαχρύων χαταφ'λοῦν- 
τες ἀσπάζονται" χαὶ οὐχ ἐχεῖνα τιμῶντες, ἀλλὰ τὸν 
πατέρα ποθοῦντες χαὶ χαὶ ἡμεῖς 


( τιμῶντες" οὕτως 
ῥάθδον Χριστοῦ τὸν σταυ- 


οἱ πιστοὶ ἅπαντες, ὡς μὲν 


phy 


τὸ πανάγιον μνῆμα, 


προσχυνοῦμεν, ὡς δὲ θρόνον χαὶ χοίτην αὐτοῦ 
ὡς δὲ οἶχον τὴν φάτνην χαὶ 
τὴν Βηθλεξμ, xot τὰ λοιπὰ ἄγια αὐτοῦ σχηνώματα * 


T 


ὡς δὲ φίλους αὑτοῦ, τοὺς ἀποστόλους αὐτοῦ χαὶ τοὺς 


Σιὼν: ὡς δὲ χώραν αὐτοῦ τὴν 
μεθα. 
p πρὸς αὐτὸν στοργῇ ἔνθα 


π 
Γῇ γὰρ πολ 


AUR EU 7 ἐπ μαννα v, ἣ ἥψατο, ἣ ὅλως 
σεθόμεθα; 


χαὶ προσχυνοῦμεν ὡς τόπον 
* οὐ τὸν τόπον, οὐδὲ τὸν οἴκον, οὐδὲ τὴν χώραν, 
ἀλλὰ τὸν ἐν 
ὑτοῖς ἀναστραφέντα xal ἐπιφανέντα xat γνωξι- 


πλάνης ἐλευθερώσαντα 


ἣ τὴν πόλιν, ἣ τοὺς λίθους τιμῶντες * 
α 


τὰ σαρχὶ, xol ἡυᾶς τῆς 7 
Χριστὸν τὸν Θεὺν ἡμῶν * χα 
Χριστοῦ πάθη ἐν ἐχχλησίαις, χαὶ Made xa ἀγο- 
ταμιείοις, χαὶ ἱματίοις, 
ἵνα διηνεκῶς ὁρῶν- 


ἐν 


xai ἐν σινδόσι xo 
αὶ ἐν παντὶ τόπῳ ἐχτυποῦμεν " 

- M EBERT ᾧ (RS HE 
ταῦτα ὑπομιμνησχώμεθα, xai μὴ ἐπιλανθανώ 
μεθα, ὡς σὺ ἐπελάθου Kuplou τοῦ Θεοῦ σου" xo 


p 


" 


[0] 


- : TR Ae 
σὺ προσχυνῶν τὸ βιθλίον τοῦ νόμου, οὗ τὴν 


φύτιν τῶν ἐν αὐτῷ δερμάτων χαὶ τοῦ μέλανος 
προσχυνεῖς, ἀλλὰ τοὺς λόγους τοῦ Θεοῦ τοὺς ἐν αὖ- 


Θεοῦ 


προσχυνῶν; οὐ τὴν φύσιν τῶν ξύλων xol χρωμάτων 


τῷ χειμένους " οὕτως χἀγὼ τὴν cixóva τοῦ 
προσχυνῶ * μὴ γένοιτο ἀλλὰ τὸν ἄψυχον χαραχτῆρα 
Χριστοῦ χρατῶν, δι᾽ αὐτοῦ Χριστὸν χρατεῖν δοχῶ 
χαὶ προσχυνεῖν. Καὶ ὥσπερ ὁ Ἰαχὼθ δεξάμενος πα- 
ρὰ τῶν υἱῶν αὐτοῦ χιτῶνα ποικίλον ἡμαγμένον τοῦ 
Ἰωσὴφ, χατεφίλησε μετὰ δαχρύων, χαὶ τοῖς ἰδίοις 
ὀφθαλμοῖς τοῦτο περιέθηχεν, xat οὐ τὸ ἐμάτιον ἀγα- 
πῶν, ἣ 
ζων τὸν Ἰωσὴφ 


τιμῶν, ποῦτο ἐποίησεν, ἀλλὰ 6U αὐτοῦ νομ!’- 


χαταφιλεῖν, χαὶ ἐν χερσὶν αὑτὸν 


χατέχειν " οὕτω xal Χριστιανοὶ πάντες εἰχόνα Xpt- 
στοῦ, ἣ ἀποστόλου, 7| μάρτυρος χρατοῦντες XX 


ἀσπαζόμενοι τῇ σαρχὶ, τῇ ψυχῇ αὐτὸν τὸν Χριστὸν 


νομίζομεν ἣ τὸν μάρτυρα αὐτοῦ χατ 


σὺ ὁ νομίζων χειροποίητον μηδὲν, y) ὅλως 


προσχυνεῖν, ἄρα οὐ πολλάχις γυναιχὸς σῆς ἣ τέχνων 
τελουτησάντων χιτῶνα J| χοσμίδιον ἰδὼν ἐν τῷ σῷ 
ξφίλησας, xai δάχρυσιν αὐτὸ 
Y οὐχ ἐν τούτῳ χατεχρίθης ; Οὐ γὰρ 
τὸν πόθον 


ταμιείῳ, χρατήσας 
χατέθρεξας, χὰ 
ὡς: θεὸν τὰ ἱμάτια προσεκύνησας, ἀλλὰ 
τοῦ φιλή- 


πρὸς τόν ποτς αὐτὸ περιθεθλημένον διὰ 


pato; ἔδειξας " ἐπεὶ χαὶ αὐτὰ ἡμῶν τὰ τέχνα xol 


τοὺς πατέρας χτιστοὺς ὄντας χαὶ ἁμαρτωλοὺς πολ- 
τούτῳ vazavpiwó- 


xoY οὐχ ἐν 


μεῦα. Οὐ γὰρ ὡς θεοὺς αὐτοὺς ὁσπαζήμεθα, ἀλλὰ 


λάχις ἀσπαζόμεθα, 


1601 
τὴν στοργὴν ἡμῶν τῆς φύσεως τὴν πρὸς αὐτοὺς διὰ 
τοῦ φιλήματος ἐνδειχνύμεθα. Ὡς γοῦν πολλάχι: εἷ- 
mov, ὁ σχοπὸὺς ἐξετ τὸς 


άξεται ἐπὶ παντὸς ἀσπασμοῦ, χαὶ 


ἐγχαλεῖς μοι, ὅτι 


^t 


ἐπὶ πάσης προσχυνήσεως. Εἰ δὲ 
ὡς Θεὸν προσχυνῶ τὸ ξύλον τοῦ σταυροῦ, διὰ τί οὐκ 
$3600» τοῦ Ἰωσήφ; 

᾿Αλλὰ πρόδηλον, ὅτι οὐ τὸ ξύλον ἰδὼν προσεχύνη- 
σεν, ἀλλὰ διὰ τοῦ ξύλου τὸν Ἰωσὴφ, ὥσπερ χαὶ ἡμεῖς 
διὰ τοῦ σταυροῦ τὸν Χριστόν. Ἐπεὶ χαὶ τοῖς πωλή- 
γασι τὸν τάφον ἀσεθέσιν ἀνθρώποις ὁ "A6paXp. προσ- 
εχύνησε, χαὶ γόνυ ἔχαμψεν ἐπὶ τὴν γῆν“ ἀλλ᾽ οὐχ 
ὡς θεοὺς αὐτοὺς προσεχύνησε. Καὶ πάλιν ὁ Ἰαχὼθ 
τὸν Φαραὼ εὐλόγησεν ἀσεθῆ χαὶ εἰδιυλολάτρην ὄντα, 
ἀλλ᾽ οὐχ ὡς Θεὸν αὐτὸν εὐλόγησε. Καὶ πάλιν τὸν 
Ἡσαῦ πεσὼν προσεχύνησεν, ἀλλ᾽ οὐχ ὡς Θεόν. Εἴ- 
δες πόσους ἀσπασμοὺς xal πρησχυνήσεις ἀπεδείξα - 
μέν co: Γραφιχὰς, xaX μὴ ἐχούσας κατάγνωσιν ; Καὶ 
σὺ μὲν τὴν σὴν σύμθιον, ἴσως χαὶ ἄσεμνον οὖσαν χαὶ 
ἐμπαθῆ, xa0' ἑκάστην ἀσπαζόμενος, οὐ χαταγνωστὸς 
εἴ -᾿χαίπερ οὐδαμοῦ aot τοῦ Θεοῦ σωματιχὸν ἀσπα- 
σμὸν γυναιχὸς ἐντειλαμένου * ἐμὲ δὲ ἐπὰν ἴδῃς εἰ- 
χόνα τοῦ Χριστοῦ, ἣ τῆς πανχμώμου αὐτοῦ Μητρὺς, 
3| ἄλλου τινὸς διχαίου ἁσπαζόμενον, ἀγαναχτεῖς, xal 
εὐθέως βλασφημῶν ἀποπηδᾷς, χαὶ εἰδωλολάτρας 
ἡμᾶς ἀποχαλεῖς. Εἶτα οὐχ αἰσχύνῃ, εἰπέ μοι; οὐ φρίσ- 
σεις; οὐ τρέμεις ; οὐχ ἐρυθριᾷς, ὁρῶν με xo" ἡμέ- 
ραν ἐν πάσῃ τῇ οἰχουμένῃ ναοὺς εἰδώλων χαταλύον- 
τα, χαὶ ναοὺς μαρτύρων οἰχοδομοῦντα ; Εἰ τὰ εἴδωλα 
προσεχύνουν, διὰ τί λοιπὸν τιμῶ τοὺς μάρτυρας, 
τοὺς τὰ εἴδωλα χαταλύσαντας; Εἰ τὰ ξύλα ὡς θεοὺς 
τιμῶ χαὶ δοξάζω, πῶς τιμῶ χαὶ δοξάζω τοὺς μάρτυ- 
pac, τοὺς τὰ ξύλινα ξόανα χαταλύοντας : Ei τοὺς 
λίθους ὡς θεοὺς δοξάζω, πῶς τιμῶ χαὶ προσχυνῶ 
τοὺς μάρτυρας χαὶ ἀποστόλους, τοὺς συντρίψαντας 
xai ἀπολέσαντας τὰ λίθινα ζώδια ; Πῶς τιμῶ, χαὶ 
ἐπαινῶ, xoY ναοὺς ἐγείρω, xaY ἑορτὰς ἐπιτελῶ τοῖς 
τρισὶ παισὶ, τοῖς ἐν Βαθυλῶνι τῇ χρυσῇ μὴ προσχυ- 
νήσασιν; 

"Ὄντως πολλὴ τῶν ἀνόμων ἡ πώρωσις, ἀληθῶς 
πολλὴ τῶν Ἰουδαίων dj τύφλωσις, πολλὴ ἡ ἀσέ- 
ύεια. ᾿Αδιχεῖται ὑπ᾽ αὐτῶν ἡ ἀλήθεια. Θεὸς ὑόρί- 
ζεται ὑπὸ γλώσσης ἀχαρίστων Ἰουδαίων. "Ex λει- 
Ψψάνων πολλάχις μαρτύρων xa εἰχόνων ἐλαύνονται 
ξαίμονες " καὶ ταῦτα ἐνυύρίζοντες ἄνθρωποι μιαροὶ 
διαστρέφουσι, καὶ διαπαίζουσι, xat διαγελῶσι, Πό- 
cai, εἰπέ μοι, ἐπισχιάσεις, πόσαι ἀναθλύσεις, πολλά- 
χις δὲ χαὶ αἱμάτων ῥύσεις ἐξ εἰχόνων χαὶ λειψάνων 
μαρτύρων γεγόνασι; Καὶ οἱ ἀσύνετοι τῇ χαοδίᾳ 
ὁρῶντες οὐ πείθονται, ἀλλὰ μύθους ταῦτα χαὶ λήρους 
λογίζονται - ὁρῶντες οὕτως τὸ καθ᾽ ἡμέραν ἐν πάσῃ 
τῇ οἰχουμένῃ σχεδὸν ἄνδρας ἀσεθεῖς χαὶ παρανόμους, 
εἰδωλολάτρας, χαὶ φονεῖς, πόρνους, xol λῃστὰς ἑἐξαί- 
φνὴῆς διὰ τὸν Χριστὸν χαὶ τὸν σταυρὸν αὐτοῦ χατα- 
νυσσομένους, χαὶ χόσμου παντὸς ἁποτασσομένους, 
χαὶ πᾶσαν ἀρετὴν ἐργαζομένους. Εἰπέ μοι, πῶς 
ἐσμεν εἰδωλολάτραι, οἱ xaX αὐτὰ τὰ ὀστᾶ, xol τὴν 
κόνιν, χαὶ τὰ ῥάχη, χαὶ τὸ αἷμα, καὶ τὴν σορὸν τῶν 

S»DITobro xr, 9]. ? Gen. 


! Gen. xxii, 7. XLVII, 


SERMO CONTRA JUD.EOS., 


b] 
LE 


160z 

A exquiritur in omni salutatione, et omni adoratione, 
Porro si me accusas quod quasi Dominum liguum 
adorem crucis, quare non calumniaris Jacob, qui 
adoravit super summitatem virgas Joseph *? ? 

ἐγχα 


τῷ Ἰαχὼθ προσχυνήσαντι ἐπὶ τὸ ἄχρον τῆς 


Sed manifestum est, quia non lignum videns adora- 
vit, sed per lignum virg, Joseph ; quemadmodum et 
nos per crucem, Christum. Nam et impios liomines 
qui vendiderunt sepulcrum, Abrahem adoravit ἡ, et 
genu curvavit super terram ; sed non ut deos eos ado- 
ravit. Et rursus Jacob Pharaoni benedixit impio οἱ 
idololatr:, sed non ut Deo illi benedixit *. Et iterum, 
Esau cadens adoravit, sed non ut Deum ?. Vid'sti 
quot salutationes et adorationes demonstravinius 
libi ex. Scripturis, non habentes reprehensionem 7 

p Et tu quidem conjugem tuam fortassis etimpudicam 
ac vitiosam per singulos dies osculans non reprehen- 
deris, cum certe nusquam Deus tibi corporale oscu- 
lum mulieri offerre praceperit. Quia vero me vidisti 
iconam Domini nostri Jesu Christi, vel immacu- 

latz:: Matris ejus, vel alterius. cujuspiam justi salu- 
lare, indignaris et mox blasphemans salis, et nos 
idololatras appellas. Deinde non confunderis ? die 
mihi, non horrescis ? non tremis ? non erubescis, 
videns me in toto terrarum orbe templa idolorum 
destruere, et templa. martyrum «edificare ? Si idola 
adorarem, eur martyres, qui destruxerunt idola, 
[honore] adoraremus. Si ligna ut deos honoro et 
glorifico, quomodo honoro et g'orifico martyres, qui 
lignea simulaera destruxerunt ?Si lapides ut. deos 
glorifico, quomodo honoro et adoro martyres et 
apostolos, qui contriverunt et perdiderunt lignea 
signa ? quomodo honoro et laudo, et templa. erigo, 
et festivitatem celebro tribus pueris, qui in Daby- 
lone imaginem auream non adoraverunt * ? 


Certe multa est iniquorum obduratio, vere multa 
est Judzorum cmeitas, multa impietas. lnjuriam 
patitur ab eis veritas : Deus contumelias sustinet a 
lingua ingratorum Jud:eorum. Per reliquias marty- 
rum et imagines multotiens. effugantur d:monia : 
et liec injuriis-appetentes homines sordidi, subver- 
tunt et illudunt atque derident. Quot, dic mihi, visi- 
tationes. [Gr. obumbrationes,] emanationes, sed ct 
frequenter sanguinum fluores ex iconis et reliquiis 
martyrum facti sunt? et insensati corde videntes non 
credunt, sed fabulas ae deliramenta hiec existimant ; 
videntes taliter per singulos dies in toto pene terra- 
rum orbe viros impios et iniquos, idolorum culto- 
res et homicidas, et fornicatores, et latrones subito 
per Christum et crucem ejus compungi, et ad agni- 
lionera veritatis venire, et mundo toti renunciare, 
atque omnem operari virtutem. Dic mihi, quomodo 
sumus idololatr:,, qui et ipsa ossa, et cinerem, ei 
pannos, et sanguinem, et (tumulum martyrum 


3 Gen, xxxn, ὅ. * Dan. iini, seqq. 


1003 LEONTIT ? 


ideo adoramus et honoramus, quia idolis non sacri- ἃ μαρτύρων τ 


(icarunt ? 

Jud:eus dixit : Et quomodo per totam Scripturam 
precipit Deus non 
Christianus dixit : Die mihi, terra et montes, crea- 
ture. Dei sunt ? qui ait : Utique. Christianus dixit : 
Quomodo ergo docet inquiens : « Exaltate Dominum 
Deum nostrum, et adorate scabellum pedum ejus, 
quoniam sanctum est 5? » Et iterum ipse dixit : « Coe- 
lum mihi sedes est, terra autem. scabellum pedum 
meorum 5? » Jud:eus dixit : Sed non ut deos, sed 
per hzc eum qui fecit, adoras. Christianus dixit : 
Fidelis sermo : ergo scito, quod et ego per coelum, 
et terram, et mare, et ligna, et lapides, et lipsana, 
et templa, et crucem, et per angelos, et homines, 
atque per omnem creaturam visibilem et invisibi- 
lem, soli. cunctorum conditori, dominatori et crea- 
tori adorationem et culturam offero. Non enim crea- 
tura pcr seipsam factorem adorat, sed per me caeli 
enarrant. gloriam Dei, et per me adorat Deum luna, 
et per me glorificant Deum stelle, et per me aqu:e, 
imbres, rores, et omnis creatura per me adorat et 
gloriüicat Deum 7, 


adorari omnem creaturam ? 


Et quemadmodumra regis eujusdam benigai, qui 
corosam variam et pretiosam sibi propria manu 
paravit , omnes qui germane adh:rent regi, sas 
lutant coronam et honorant: non aurum et mar- 
garilam honorantes , sed verticem regis honoran- 
les el sapientissimas manus ejus, quie coronam 
struxerunt, sic, o homo , Christianorum populi 
quotquot figuras erueis et iconarum salutant , 
uon ipsis eulturam lignis, vel lapidibus offerunt 
vel auro, velcorruplibili imagini , velare, vel 
reliquiis , sed per ea Deo et ipsorum et cun- 
ctorum creatori gloriam et salutationem et cultum 
impendunt. Honor enim qui sanctis ejus impen- 
ditur, ad eum recurrit: sicut e contra quidem 
imagines imperiales demolientes, principem offen- 
derunt, et non ipsam tabulam. imago igitur Dei 
est , qui ad imaginem Dei factus est homo , ma- 
Ximeque quia euin Spiritus sanetus habitationem 
accepit. Ergo juste qui imaginem Dei servorum 
honorat et adorat, eliam domum Spiritus sancti 
glorificat. Inhabitabo enim in ipsis, inquit, et 
inambulabo 5. Confundantur Jud;i, qui reges 
proprios et alienos adoraverunt, potius quam 
Christianos pronuntient idololatras. Nos autem Chri» 
stiani per omnem civitatem et regionem , et. per 
omnem diem et horam contra idola armamur, con- 
trà idola psallimus, contra idola scribimus, contra 
idola ac diemones oramus. Et quomodo idololatras 
nos appellant Jud:ei? Übi enim. nunc sunt exhibita 
idolis ab eis sacrificia ovium et boum et filiorum ? 
Ubi nidores, ubi arz et perfusiones sanguinum? 
Porro nos Christiani neque aram, 


neque sacri- 


5 Psal.xcvin, 5. Isa, oxvi 1. 1 Psal. xin 8 9041 


NEAPOLITANI EPISCOPI 


D 


προσχυνοῦντες xal τιμῶντες, 


θῦσα!: αὐτοὺς τοῖς εἰδώλοις ; 
; 


0 Ἰουδατὸς ἔφη" Καὶ πῶ: διὰ πάσης τ 
az m" μὴ προδκυνῆσα!: 
τὸν Ὁ Χριστιανοῦ ἔφη - Εἰπέ μοι, 
χτίσματά εἰσι τοῦ Θεοῦ ; Ὃ δὲ ἔφη" « Δηλονότι. 
Χριστιανός * Πῶς οὖν διδάσχει" 
Θεὸν ἡμῶν xat προσχυνεῖτε τῷ ὑποποδίῳ τῶν ποδῶν 
αὐτοῦ, ὅτι ἅγιός ἐστι. Καὶ προσχυνεῖτε εἰς ὅρος ἅγιον 
) Καὶ πάλιν αὐτός φησιν" « Ὁ οὐρανός μοι 
θρό προ ο γῆ ὑποπόδιον τῶν ποδῶν gis » Ὁ Ἴου- 
δαῖος ἔφη "AXX' οὐχ ὡς θεοὺς, ἀλλὰ δι᾽ αὐτὸν [δι᾿- 
m L.] τὸν ποιήσαντα προσχυνεῖς. Ὃ Χριστιανὸς 

Πιστὸς ὁ λόγος. 


- 
, 


ἢ 
Ὅ 
᾿γψοῦτε Κύριον τὸν 


αὐτοῦ ; 


αὖτ 
E, 

us 
οὐρανοῦ, xal γῆς, xal θαλάσσης, xaX ξύλων, 
χαὶ σταυροῦ, xal δι᾽ 
ἀγγέλων, χαὶ ἀνθρώπων, διὰ πάσης χτίσεως 
ὁρατῆς τΞ χαὶ ἀοράτου, τῷ πάντων Δημιουργῷ χαὶ 


Οὐχοῦν γνῶθι, ὅτι χἀγὼ 60 
χαὶ λί- 
θων, χαὶ λειψάνων, χαὶ ναῶν, 

χαὶ 


f 
σέθος προσάγω. Οὐ γὰρ δι᾽ ἑαυτῆς ἀμέσως ἡ χτίσις 
τῷ Ποιητῇ, προσχυνεῖ, e δι᾽ ἐμοῦ οἱ οὐρανοὶ δι- 
ὃ Θεὸν ἡ σελή- 


Δεσπότῃ χαὶ Ποιητῇ μόνῳ τὴν προσχύνησιν χαὶ τὸ 


ἡγοῦνται δόξαν Θεοῦ, δι᾽ ἐμοῦ προσχυνεῖ 


νη, δι᾽ ἐμοῦ δοξάζε: Θεὸν τὰ ἄστρα, δι᾽ ἐμοῦ ὕδατα, 
ὄμθροι, δρόσοι, χαὶ πᾶσα χτίσις, δι᾿ ἐμοῦ mposxuvet 


χαὶ δοξάζει Θεόν. 
Καὶ ὥσπερ βασιλέως τινὸς ἀγαθοῦ στέφανον ποι- 


χίλον xal πολύτιμον ἑαυτῷ ἰδιοχείρως χατασχευάσαν- 
τος, πάντες οἱ γνησίως 
ἀσπάζονται: xaX τιμῶσι τὸν στέφανον" οὐ τὸν χρυσὸν 
ἣ τὸν μαργαρίτην τιμῶντες, ἀλλὰ τὴν χορυφὴν τοῦ 
βασιλέως ἐχείνου τιμῶντες, xal τὰς πανσόφους αὖ- 


προσχείμενοι τῷ βασιλεῖ, 


τοῦ χεῖρας τὰς τὸν στέφανον χατασχευασάσας * οὕτως, 
ὦ ἄνθρωπε, οἱ Χριστιανῶν λαοὶ ὅσους ἐὰν τύπους 
σταυροῦ χαὶ εἰχόνων ἀσπάζονται, οὐχ αὐτοῖς τὸ σξύας 
τοῖς ξύλοις ἣ τοῖς λίθοις προσάγουσιν, ἣ τῷ χρυσῷ, 
ἣ τῇ φθαρτῇ εἰχόνι, ἣ τῇ λάρναχι, ἢ τοῖς λειψάνοις, 
αὐτῶν τῷ Θεῷ τῷ χαὶ αὐτῶν xxl πάντων 
ποιητῇ χαὶ τὸν ἀσπασμὸν χαὶ τὸ σέθας 
προσφέρουσιν. "II γὰρ εἰς τοὺς ἁγίους αὐτοῦ τιμὴ, 
εἰς αὐτὸν ἀνατρέχει. Ποσάχις τινὲς εἰχόνας βασιλι- 
χὰς ἀφανίσαντες xa ἐνυθρίσαντες, ἐσχάτῃ τιμωρίᾳ 
χατεδιχάσθησαν, ὡς αὐτὸν τὸν βασιλέα ἐνυδρίσαντες, 
χοὶ οὐ τὴν σανίδα ! Εἰχὼν τοῦ Θεοῦ ἔστιν ὁ xa cl- 
χόνα. τοῦ Θεοῦ γεγονὼς ἄνθρωπος, xai μάλιστα ἐν 
Πνεύματος ἁγίου ἐνοίχησιν δεξάμενος. Διχαίως οὖν 
τὴν εἰχόνα τῶν τοῦ Θεοῦ δούλων τιμῶ χοὶ προσχυνῶ, 


ἀλλὰ OU 
τὴν δόξαν 


xax τὸν οἶχον τοῦ ἁγίου Πνεύματος δοξάζω. "Evoi- 
κήσω γὰρ ἐν αὐτοῖς, φησὶ, καὶ ἐμπεριπατήσω" 
αἰσχυνέσθωσαν. οἱ Ἰουδαῖοι, οἱ βασιλεῦσιν ἰδίοις «c 
χαὶ ἀλλοτρίοις προσχυνήσαντες, εἴπερ Χριστιανοὺς 
χαταγγέλλουσιν εἰδωλολάτρας. Ἡμεῖς δὲ οἱ Χριστια- 
νοὶ χατὰ πᾶσαν πόλιν xal χώραν, xai χατὰ πάσας 
ἡμέρας χαὶ ὥρας, χατὰ τῶν εἰδώλων ὁπλι ἰζόμεθα, 
χατὰ εἰδώλων ψάλλομεν, κατὰ εἰδώλων συγγράφομεν, 
χατὰ εἰδώλων xal δαιμόνων εὐχόμεθα. Καὶ πῶς εἰ- 
δωλογλάτρας ἡμᾶς χαλοῦσιν οἱ Ἰουδαῖοι ; Ποῦ νῦν 


εἰσιν αἱ προσαγόμενα: τοῖς εἰδώλοις ὑπ᾽ αὐτῶν θυσίαι 


* Levit. xxyr512 ; Ill Gor. 1, 16. 


"n 


1605 


τῶν προθάτων, xaX βοῶν, 


ῦ ΒΝ ἔχον, τοδανύσριῶιπῶν alid 
σαι, ποῦ οἱ βωμοὶ χαὶ προσχύσεις τῶν αἰμάτων ; 


Ἡμεῖς δὲ οἱ Χριστιανοὶ, οὔτε βωμὸν, οὔτε θυσίαν 
πῶς ἣ τί: ἐστιν, ἐπιστάμεθα, Οἱ μὲν γὰρ “Ἕλληνες 
μοιχοῖς ἀνθρώποις xaX φονευταῖς χαὶ ἀχαθάρτοις xax 
μιαροῖς τοὺς ναοὺς ὠνόμαζον χαὶ τὰ εἴδωλα, καὶ αὐὖ- 
τοὺς ἐθεοποίουν, οὐ μέντοι γε προφητῶν ἣ ἁγίων 
μαρτύρων ναὺν Tj βωμὸν ὠνόμασαν. “Ὡσπερ γὰρ οἱ 
ἐν Βαθυλῶνι Ἰσραηλῖται εἶχον ὄργανα xaX χιθάρας 
χαὶ ἕτερά τινα, χαθὼς xat οἱ Βχθυλώνιοι" χαὶ τὰ 
μὲν εἰς δόξαν Θεοῦ, τὰ Oi εἰς θεραπείαν δαιμόνων * 
οὕτω zal ἐπὶ εἰχόνων ᾿Ελληνικῶν xa Χριστιανιχῶν 
νοήσωμεν, ὅτι ἐχεῖνοι μὲν εἰς λατρείαν τοῦ διαθόλου, 
ἡμεῖς δὲ εἰς δόξαν Θεοῦ χαὶ ὑπόμνησιν. Πλὴν χαὶ 
πολλὰ θαυμάσια ὁ Θεὸς διὰ ξύλον ἀχούειν mm 
ξύλον ζωῆς, ξύλον γνώσεως ὀνομάσας * xaX 


ofnxz, 


ἄλλο φυ- 
τὸν ὀνομάσας Xa6ix, συγχωρήσεως 
ῥάθδῳ τὸν Φαραὼ ἐχάλυψε, θάλασσαν 


τίθησιν. Εἶτα 
ἔσχισεν, ὕδωρ 
ES π 2 E ME ve 

ἐγλύχανεν, ὄφιν ὕψωσε, πέτραν διέῤῥηξεν, ὕδωρ 
ἐξήγαγε, ξύλον βλαστῆσαν τῇ σχηνῆ τὴν ᾽᾿Δαρὼν 
ἱερωσύνην ἐκύρωσεν. Οὕτω χαὶ Σολομών φησιν" 
EbAoveice EóAov, δι᾿ οὗ γίνεται δικαιοσύνη. Οὕτω 
xai Ἐλισσαΐος ξύλον ἀποῤῥίψας ἐν Ἰορδάνῃ, τὸν εἰς 
τύπον τοῦ ᾿Αδχμ, 


V. σίδηρον ὡς ἐξ δου ἀνήγαγεν. Οὕτω 
προστάσσει τῷ ἑαυτοῦ παιδὶ διὰ τῆς ῥόδου ἀναστῇ- 
cat τὸν παῖδα τῆς Σωμανίτιδος. Ὁ οὖν διὰ τοσούτων 
ξύλων θαυματουργήσας Θεὸς οὐ δύναται, εἰπέ μοι, 
θαυματουργεῖν χαὶ διὰ τοῦ τιμίου ξύλου 
σταυροῦ ; Ei ἀσεύές ἔστι τιμᾷν τὰ ὀττᾶ, 


ποῦ ἁγίου 
πῶς μετὰ 
πάσης τιμῆς μετεχομίσαντο τὰ ὀστᾶ Ἰωσὴφ ἐξ Ai- 
γύπτου ; Πῶς νεχρὸς ἄνθρωπο: τῶν ὀττέων "EXis- 
σαίου ἁψάμενος ἀνέστη; Εἰ δὲ δι᾽ ὀστέων θαυματουρ- 
γεῖ Θεὸς, εὔδηλον ὅτι δύναται χαὶ δι᾽ εἰχόνων, καὶ 
διὰ λίθων, καὶ δι᾽ ἑτέρων πολλῶν. Ἐπεὶ χαὶ 'A6paxu. 
οὐ κατεδέξατο ἢάψαι τὸ σῶμα Σάῤῥας ἐν μνήματι 
ἀλλοτρίῳ, ἀλλ᾽ ἐν ἰδίῳ τάφῳ, τιμῆς χάριν. ᾿Επεὶ xal 
"Iaxé6 τιμᾷ διὰ λίθου Θεὺν, στήσας xai χρίσας αὐ- 
τὸν εἰς τύπον Χριστοῦ τοῦ ἀχρογωνιαίου λίθου. Καὶ 


πάλιν βουνὸν λίθων ἐπὶ τοῦ Λαδὰ, ὠνόμασε μάρτυρα. 
Μαρτυρεῖ xai Ἰησοῦς ὁ τοῦ Ναυῆ δώδεχα λίθους 
στήσας εἰς Θεοῦ ἀνάμνησιν. El γὰρ ἧσάν σοι, ὦ Ἰου- 
δαῖε, ἐν τῷ σῷ ναῷ và δύο XepovOlp. ἐχεῖνα τὰ χατα- 
σχιάζοντα τὸ ἱλαστήριον, τὰ γλυπτὰ, εἰσῆλθε δέ τις 
Ἕλλην εἰδωλολάτρης ἐν τῷ ναῷ σου, καὶ θεασάμενος 
ταῦτα ἐμέμψατο τοῖς Ιουδαίοις, ὡς χαὶ αὐτῶν εἴδωλα 
προσχυνούντων, τί ἂν εἶχες, εἰπέ pot, ἀπολογήσατθαι 
αὐτῷ περὶ τῶν δύο Χερουδὶμ. τῶν χωνευτῶν, καὶ τῶν 
βνυῶν, xaY φοινίχων, καὶ λεόντων τῶν ὄντων τότε ἐν 
τῷ ναῷ γλυπτῶν; Οὐδὲν εἶχες πρὸς αὐτὸν ἀληθὲς 


εἰ 


λέγειν, εἰ μὴ τοῦτο, ὅτι Οὐχ ὡς θεοὺς ἔχομεν αὐτὰ ἐν 
τῷ ναῷ, ἀλλ᾽ εἰς ἀνάμνησιν Θεοῦ xal δόξαν τὰ Χε- 


ρουθὶμ. ταῦτα ἔχομεν ἐν τῷ ναῷ. Ei οὖν ταῦτα οὕτως, 
πῶ: ἐμοὶ περὶ εἰχόνων. ἐγκαλεῖς ; ᾿Δλλλ ἐρεῖς μοι, 


ὅτι ὁ Θεὸς τῷ Mos] προσέταξε ποιῆσαι ἐν τῷ ναῷ 


τὰ γλυπτά. Κἀγὼ τοῦτο λέγω ἀλλ᾽ ὁ Σολομὼν ixci- 
1 

9s» ὁδηγηθεὶς xal πλείονα ἐν τῷ ναῷ x2veoxzüxosv, 

ἅπερ οὐδὲ ὁ Θεὸς αὐτῷ προσέταξεν, οὐδὲ ἡ σχηνὴ ἡ τοῦ 


δι ΟΠ 5, 445819; Sapsty ὉΠ. ἫΝ Reg. vt: 


SERMO CONTRA JUD.EOS. 


τέχνων; ΠΟοῦ αἱ xvia- A ficium qualiter vel quid sint 
χύ 


[^ 


tt TN Rog etos 


1606 
novimus . Et quidem 
pagani ab adulteris hominibus et homicidis et pol- 
lutis templa nominabant et idola : et illos deifi- 
cabant: non autem prophetarum , ve] sanctorura 
martyrum templum, velaram nominaverunt. Sicut 
enin lsraelire qui Babylone fuerunt, habebant 
organa et citharas, et alia quedam, quemad- 
modum et Dabylonii : et. alia. quidem in gloriam 
Dei, alia vero in culturam. demonum : ita. et de 
imaginibus gentilium et Christianorum  intelliga- 
mus , quia illi quidem in servitutem diaboli , nos 
autem in. gloriam et memorationem Dei. Verumta- 
men et multa miracula Deus per lignum audire 
fecit , lignum vite et lignum scientize nominans * : 
et aliud virgultum. nominaus. Sabec , indulgentiam 
ponit. Deinde virga Pharaonem operuit, mare sci- 
dit, aquam dulcem fecit , serpentem exaltavit , 
petram dirupit, aquam protulit, lignum | germi- 
nans in tabernaculo Aaron sacerdotium. confir- 
mavit. Sic et Salomon ait : Benedictum. est. lignum 
per quod. justitia fii 9. Sic et EEiseus ligno in Jor- 
danem jaceto , ferrum Ade quasi ex 
inferno reduxit: sic precipit puero suo per virgam 
suscitare puerum. Sunanitidis !. Deus ergo, qui 
per tot ligna miracula operatus est, nom potest, 
die mihi, mira facere etiam per preliosum li- 
gnum sancte crucis ? Si impium est adorare ossa, 
quomodo eum omni honorificentia detulerunl ossa 
Joseph ex Agypto , quomodo mortuus homo ossa 
ΕἸ Ια tangens. surrexit? Porro si per ossa mira- 
cula operatur Deus, perspicuum est quod possit 
etiam per imagines, et per lapides, et. per alia mul- 
ta. Nam et Abrabam non permisit sepeliri corpus 
Sar: in monumentis alienis, sed in proprio 
sepulcro causa honoris. Nam et Jacob honorat per 
lapidem Deum , statuens et ungens eum in typuzi 
Christi angularis lapidis. Et item acervum lapidum 
in Laban nominavit testem. Et. Jesus Nave duode- 
cim lapides statuit in. recordationem Dei. Si en'in 
essent tibi, o Jud:e, in templo tuo duo cherubin 
illi, qui obumbrabant propitiatorium, sculpti, οἱ 
intrasset. quisquam paganus idolorum cultor, et 
visis his arguisset Judieos , quasi et ipsos adoraüutes 
simulacra, quid putas haberes , dic milii, respou- 
D dere illi de duobus cherubim fusilibus, et bobus, 

el palmis, et leonibus, qui erant in templo 
sculpti? Nihil haberes utique verum ad eum dicen- 
dum, nisi hoc, quia Nou ut deos habemus ea in 
templo, sed ad recordationem Dei et. gloriam istos 
cherubim habemus in templo. Si ergo hic ita se 
habent, quomodo me super iconis aceusas ? Sed 
dicis mihi, quia Deus Moysi precepit facere in 
templo sculptilia: et ego hoc dico; sed Salomoa 
hinc directus. etiam plura in templo. construxit 
quie neque ei Deus precepit , neque tabernaculum 
testimonii habuit, neque tempium quod Ezechiel 
ex Deo comtemplatus est, et non est in hoc. Sa- 


in typum 


1v320; 


1607 LEONTI 


modi formas construxit, quemadmodum et nos. 


Habuisti autem. tu, ὁ Jude, et alia quedam in 
memoriam et gloriam Dei, videlicet virsam Moysi , 
fabrefaetas divinitus tabulas, incombustum 
bum, petram , 


stantem urnam, arcam , altare, 


ας 


aridam et irriguam manna ge- 
Dei nominis lami- 
Deum manifestans ephod, Deo baiitabile 
tabernaculum. Utinam et tu 


et invocans eum, 


nam, 
prius hxc adorans 
vacasses , 
Deus , et 
nas et. figuras, et non vitulum et muscas haberes 
super tabulas a. Deo patratas. Utinam. sanetum ae 
auceum altare desiderasses et tu, et non vaccas 
Samariz;. Utinam et virgam qui  germinaverat , 
et non Astarlem , qui desolavit civitatem luam. 
Utinam et divinitus imbrem dantem petram salu- 
tavisses, et. non Baal deum tuum. Sed ideo hac 
omnia non adoras , prisee Israel , quia non dite- 
xisti Deum ex toto corde. Qui autem diligit ami- 
cum , aut imperatorem , et precipue benefactorem 
suum, sivefiiium cjus videat , sive virgam , sive 
sedem, sive coronam, sive domum, sive servum, 
tenet, oseulatur, et honorat per ista bene meritum, 
ei. inaxime Deum. Cum ergo videris Christianos 
adorare crucem, scito quia crucifixo Christo adora - 
tionem offerunt , et non ligno. Nam si 
lisni eoluissent , 


qui est super omnia 
ipsum memorasses per has pusillas ico- 


naturam 
profecto et arbores et. nemo- 
ra adorassent: sicuti et tu. quondam Israel. adora- 
bas haee, dicens arbori et ligno : Tu es Deus 
meus, tu me genuisti. !*, At nos iterum mon sic 
dicimus eruci , neque figuris sanctorum : Dii nos- 
iri estis: non enim sunt. dii nostri, sed simili- 
tudines et imagines Christi et sanctorum ejus, 
ad recordationem et honorem, et decorem eeclesia- 
rum proposit:e ac adorand:e. Qui enim honorat mar- 
tyrem, Deum honorat: et qui Matrera ejus adorat, ipsi 
honorificentiam exhibet. Et qui apostolum hono- 
rat , illum qui misit, honorat. Utinam et tu. Mo- 
saicas iconas faceres, et prophetieas , atque per 
singulos dies in. eis adorares Dominum et Deum 
et non. imaginem auream Nabuchodono- 
sor. Et quomodo non confunderis contra me com- 
motus, et elevatus super imaginibus, ct eruci ca- 
lumniam inferens ? $i Abraham idololatras adora- 
vit, et Moses Jethro idololatram,et Jacob Pharao- 
nem , et Daniel. Nabuchodonosor : si isti, cum 
essent prophet:e ac justi, propter qu:edam. beneficia 
adorabant eos super terram idololatras exsistentes, 
in- me. efferris adorantem crucem οἱ characteres 
sanetorum , ex quibus dena millia bona. à Deo per 
20s percipio ? Qui enim regem timuerit , non inho- 
norat filium cjus. Et. qui Deum timet, honorat 
utique , et colit, ac adorat. ut. Filium Dei Chri- 
stum Dominum nostrum, et. figurani crucis ejus , 


ipsorum, 


? Jerem. n1, 97. 


] NEAPOLITANI EPISCOP'T 


lomon reprehensus: in gloriam enim bei hujus- A (az: 


e 


D Θεῷ x3 Δεσπότῃ αὐτῶν, χαὶ μὴ τῇ εἰχόνι τῇ χρυσῇ 


1005 
deeem ἐχ 0:00 
τούτῳ Σολομών. Ei; 
δόξαν ζὰρ Θεοῦ μορ:τὰς χατεσχεύασεν, ὥσπερ vol 


οὔτε ὁ ναὸς ὃν 


οἷου ἔσχεν, 


ἑώραχε: χαὶ o) χατεγνώθη ἐν 


ὑσέως, và; θεὸ 
te 


«ny Engé 


exzoy βάτον, 


^ Ξ 


τὴν μαννοφόρ τὴν χιδωτὸν, τὸ 


09 στάτπινον, 


δ ἐν Sp. τὸ θεώνυμον πέταλον, τὸ θεόδηλον 


Εἴθ: χαὶ 


οσχυνῶν, χαὶ ἐπιχαλούμε 


θεόσχηνον σχηνῆν. σὺ πρώην 


ἜΜΕΝ ἐσχόχαξξξ πρ νος τὸν 


ἐπὶ πάντων Θεὺν, xai αὐτοῦ ξμνημόνευες διὰ τῶν 


pix pov τούτων εἰχόνων χαὶ τύπων, xa μὴ τὸν pó- 


cyov xal τὰς μυίας χατ ὑπὲρ τὰς θεοτεύχτους 
πλάχας. Etüs xai τὸ ἅγιον χρυσοῦν θυσιαστήριον 


ῃεις x3Y σὺ, 
Εἴθε χαὶ τὴν 
᾿Αστάρτην ἐρημώσασάν σου τὴν πόλιν. Εἴθε τὴν óp- 


ΩΝ liM 
ἧς Σαμαρείας. 


χαὶ μὴ τὰς δαμάλεις τ 
βλαστήσασαν ῥάδδον, χαὶ μὴ 


D 
τὴν 


ῥρόθεον ἡσπάσω πέτραν, χαὶ μὴ Βαὰλ τὸν Θεόν σου. 
᾿Αλλὰ διὰ τοῦτο αὐτὰ πάντα οὐ 


προσχυνεῖς, ὁ πάλαι 
Ἱσραὴλ, ἐπειδὴ οὐχ ἠγάπησας τὸν Θεὸν ἐξ ὅλης τῆς 


1s 
χαρδίας cou * ὁ γὰρ ἀγαπῶν τὸν ἑαυτοῦ φίλον, ἣ βα- 


cua, xx! μάλιστα εὐεργέτην, χἂν υἱὸν αὐτοῦ θεά- 
χὰν θρόνον, χἂν στέφανον, xàv 
χἂν δοῦλον, χρατεῖ, ἀσπάζεται, χαὶ τιμᾷ διὰ 


nv, xaX μάλιστα τὸν Θεόν. 


σηται, xÀv ῥάδδον, 
0:X0N, 


τούτων τὸν εὐερ 


ταν 


οὖν ἴδῃς Χριστιανοὺς προσχυνοῦντος τὸν σταυρὸν, 


έντι Χριστῷ τὴν προσχύνησιν 
προπάγουσι, χαὶ οὐ τῷ ξύλῳ. Ἐπεὶ εἰ τὴν φύσιν τοῦ 
ξύλου ἔσεδον, πάντως ἂν χαὶ τὰ δένδρα χαὶ τὰ ἄλση 
προσεχύνουν, ὥσπερ zal σύ ποτε ὁ Ἰσραὴλ προσεχύ- 
νεις τούτοις, λέγων τῷ δένδρῳ χαὶ τῷ ξύλῳ Σύ 
μου εἶ Θεὸς, καὶ σύ μὲ ἐγένγησας. Πάλιν δὲ οὐχ 
οὕτως λέγομεν ἡμεῖς τῷ σταυρῷ, οὐδὲ ταῖς μορφαῖς 
τῶν ἁγίων" Θεοὶ ἡ μῶν ἔστε * οὐ γάρ εἶσι θεοὶ ἡμῶν, 
ἀλλ᾽ ὁμοιώματα χαὶ εἰκόνες Χριστοῦ χαὶ τῶν ἁγίων 
αὐτοῦ, πρὸς ἀνάμνησιν, χαὶ 


γνῶθι ὅτι τῷ σταυρωθ 


τιμὴν, χαὶ εὐπρέπειαν 


ἐχχλησιῶν προχείμενα χαὶ προσχυνούμενα " ὁ γὰρ 


τιμῶν τὸν μάρτυρα, τὸν Θεὸν τιμᾷ " xaX ὁ τῇ Μητρὶ 
τὴν τιμὴν προσάγει. Καὶ ὁ 


τὸν ἀποπτείλαντα τι 


0.5500 προσχυνῶν, αὐτῷ 
τὸν ἀπόστολον τιμῶν, 


χαὶ σὺ Μωσοϊχὰς εἰκόνας ἐποίεις χαὶ προφητιχὰς 


m 
PN 
dos 
Ξ 


χαὶ χαθ᾽ ἑχάστην ἡμέραν Gt αὐτῶν προσεχύν 


Ναθουχοδονόσορ᾽ καὶ πῶς 
à f 


οὐχ αἰσχύνη xov" 


χινούμενος, xal χατεπα!ιρόμενος χατὰ τῶν εἰχόνων 


γαὶ τοῦ σταυροῦ ἐγχαλῶν, εἰ 'AGoaXu τοῖς εἰδωλο- 
λάτραις προσεχύνησεν, εἰ Μωσῆς τὸν 
λάτρην προσεχύνησεν, χαὶ Ἰαχὼθ τὸν Φαραὼ, xo 
Δανιὴλ τὸν Ναθουχοδονόσορ ; Ei οὗτοι προφῆται xci 
ὃ εὐεργεσίας προσεχύνουν αὖ- 


ς ἐπὶ τὴν γῆν εἰδωλολάτραις οὖσιν, ἐμοῦ χατεπαί- 


xao ὄντε-:, διά τινας 


LEE PS σταυρῷ xal χαραχτῆρσιν ἁγίων, 
ὧν μυρία ἀγαθὰ παρὰ Θεοῦ δι᾽ αὐτῶν χομίζομα:: 
ΟΥὐὰξ τὸν βασιλέα φοθούμενος, οὐχ ἀτιμάζει τὸν 
Υἱὸν αὐτοῦ " χαὶ ὁ Θεὸν φοθούμενος, τιμᾷ πάντως 
Y σέ Υἱὸν Θεοῦ Χριστὸν τὸν 


ὭΣ τὸ 
er 
*4 


προπχυνεῖ ὡς 


Ἰοθὸρ εἰδωλο- 


1609 


CONTRA JUD.EOS. 


1610 


Θεὸν ἡμῶν, καὶ τὸν τύπον τοῦ σταυροῦ αὐτοῦ, χαὶ A el characteres sanctorum ejus. Quia ipsum decet 


ποὺς χαραχτῆρας τῶν ἁγίων αὐτοῦ. “Ὅτι αὐτῷ mpé- 
πει δόξα σὺν τῷ Πατρὶ χαὶ τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν 


xa) ἀεὶ, χοὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. "Apte ("). 


;Jloria cum Patre ac. Syiiitu sancto , nunc οἱ 
E i 


semper, et in secula s:cculorum. Amen 


NOT A:. 


(C) Hec apud. Mansi. sequuntur :. Kewszavztvoz 
ἐπίσχοπος Κωνοταντίας τῆς Κύπρου εἶπεν" Οὗτος ὁ 
ἀναγνωσθεὶς Πατὴρ ἐν μιᾷ τῶν πόλεων τῆς Κύπρου 
ἱεροπρεπῶς διέπρεψε. Kat πολλὰ ἐγχώμια χαὶ παν 
ηγυριχοὺς λόγους αὐτοῦ ἔχομεν. μεθ᾽ ὧν χαὶ εἰς 


L 
μεταμόρφωσιν τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν. Συνεγράψατο δὲ 
χαὶ τὸν βίον τοῦ ἁγίου ᾿Ιωάννου dp; χόπου 


᾿Αλεξανδρείας τοῦ ᾿Βλεήμονος " ἔτι μὴν χαὶ τοῦ ὁσίου 
Συμεὼν τοῦ Σαλοῦ, xai ἕτερά τινα * x2Y ἐν πᾶσι τοῖς 
λόγοις αὑτοῦ ὀρθόδοξο: γνωρίζετα!. "Ἤχμαζε δὲ χατὰ 
τοὺς χρόνους Μαυριχίου τοῦ βασιλέως * Constantinus 


sanctissimus episcopus Constantie Cupri dixit : Mic 
qui lectus est Pater, in una. urbium Cupri decore sa7 
cratissimo claruit: et multa. praeconia ,.— et festivos 
sermones ejus habemus, cum quibus est. etiam serio 
ejus in transfiqurationem Sulvatoris nostri. Conscri- 
psit autem et vitam sancii. Joannis archiepiscopi Ale- 
czandrie coqnomevto Eleemonis, id est, misericordis: 
quin et sancii. Symeonis simplicis, et alia quadam : 
atque in omnibus ser;nonibus suis ortlodoxus cerni- 
lur. Floruit autem temporibus Mauricii imperatoris. 


FRAGMENTUM. 


LEONTII 


EPISCOPI 


CYPRII 


CONTRA JUD/EOS. 


(CaNisius, Antiq. Lection. t. 1, p. 763.) 


Ostende, inquit, mihi signa adventus Christi B crediderunt. Secundum vero anagogen : Non levalit 


apud Michzeam. « Non amplius levabit gens contra qen- 
tem rhomphaam δ; » et illud apud Jeremiam : Non 
enim, inquit, docebunt. amplius wnusquisque proxi- 
mum suum dicens , cognosce Dominum ; quia omnes 
cognoscent me a parvo usque ad magnum *, et illud 
apud Isaiam : Pascetur, inquit, lupus cum. agno, 
et pardus simul requiescet cum hedo ; οἱ vitulus, et 
taurus, et leo simul pascentur, et catuli eorum si- 
mud. erunt, et leo atque. bos simul comedent paleas, 
el puer parvus in foramen aspidum, et in cubile na- 
torum ex. aspidibus manum mittet, el non nocebunt?. 
Hxc enim est Judaeorum. pervulgatà quiestio.. Ad- 
vertant autem. orinia facta, et ad. exitum perducta 
esse. Cum enim venturus erat Chiistus, statim exi- 
vit edictum a Ciesare Augusto, ut describeretur uni- 
versus orbis, deinde omni gente in potestatem Ro- 
manorum redacto, omnes pacem fecerunt, et non 
amplius inter se bella gerentes, quippe qui sub. uno 
capite essent, ad agriculturam se converterunt. 
Quod si quie gentes relietie sunt bellantes, idioma 
Scripture. est, id est, propria. consuctado, loqui 
universe de majore parte. Hujusmodi est illud trium 
puerorum : Non est in tempore hoc princeps, et pro- 
pheta * ; erant enim Daniel, et Ezechiil cum ip- 
Sis ; et Jeremias, Hierosolymis : et multa hujus- 
modi sunt. Aut prophetia est de gentibus, quie 


! Mich. 1v, ὅ. ? Jerem. xxxi, δὲ. 3 Isa. 


Parnor. Gn. XCIII. 


115:6;.9: 


gens demonum in gentem hominum gladium idolo- 
lateie, qui occidit animas, et eripit sensum cogui- 
Uonis Dei, Übi enim Evangelium praedicatum est, 
omnes unum corpus faetisunt, et unum caput Chri-- 
tum habuerunt, et terrorem dimonibus intulerunt, 
Vilud enim : Non veni. mittere pacem, sed gladium", 
non de gladio civili dictum est ; gladius enim quem 
misit Christus, pr:edicaüio est, et lides przedicationis 


dividens fidelem ab infideli, et resecans τὴν ἐπὶ χα- 


χῷ σχέσιν, x3 συμφωνίαν αὐτῷ, Τὰ est, affectionem 
vitii, et cum eo consensionem. Sicad illud Michz:e. 

Videamus deinceps illud. apud Jeremiam. Cum 
enim multa, et magna signa Christus faceret, om- 
nes à parvo usque. ad magnum oculos habuerunt 
magistros cognitionis Dei, cumque virtutes, quie 
Deum decebant, considerarent, cito per seipsos cog- 
noverunt Deum esse, ut licet intelligere non solum 
ex Scriptura Evangeliorum, sed ex Annalibus He- 
broeorum, et. Historiis gentilium. Reliquum igitur 
est, ut dicamus de signo adventus Christi. apud 
Isaiam. Hic propheta ex differentia feritatis et man- 
suetudinis belluarum declaravit diversos mores ho- 


minum ; et ex illorum in compascendo. conjun- 


ctione, unum lorum ovile, et. Ecclesi his 


constituendas in znigmitate significavit. Lupuin 


as ex 


quidem vocavit velocem ad rapiendum ; 


; agnum 


* Dan, im, $8. " Matth. S, 54. 


D 


1611 


LEONTIL NEAPOLITANI EPISCOPI 


1612 


vero eum, quen facile est vexare, et calumniari ; A rum, quorum — partus, et SQboles, sunt passiones. 


pardum vero τὸν ovx d tvouov,id est, versipellem, 
h;idum autem simplicem ; vitulum mansuetum, 
taurum vero audacem, leonem superbum, quos du- 
cet, inquit, eL pascet homo prudentia quidem se- 
nex, innocentia vero et hurnilitate puer, ac magnus 
quidem virtute, parvus autem vilitate qu:e apparet, 
et tenuitate. Hujusmodi sunt przsides Ecclesiarum, 
a quibus qui moribus differunt, temperantur, et 
coaptantur. Ac rursus bovem quidem vocat opera- 
rium, ursum vero voracem ; item leonem quidem 
principem, et ductorem, bovem vero sub jugo servi- 
tutis viventem ac subjectum, paleas vilem et tenuem 
cibum ejus, qui sub jugo est. Comedet enim. cum 
subjecto is qui subjicit, propter unitatem fidei. Puer 
autem parvus est unusquisque przesul, sicut. dictum 
est, malitia parvulus, cujus doctrina propter mul- 
1am expeditionem manus vocatur, qui? admovetur, 
eL injicitur. infidelibus, qui sunt foramina, et lu- 
sira, accubilia, et domicilia aspidum spiritualium, 
id est, di:smonum  venenatorum , et mortüifero- 


* Osee 1, 18. 7 Isa. xrur, 20. 


5 Jerem. xxvii, 14. 


Aliter etiam, qui vivunt secundum Christum, ma- 
num injiciunt dzemonibus, cum signum crucis in- 
ferentes eis non sinunt inhabitantes nocere eis, 
quos obsident. Quod autem bestias sive feras vocat 
gentes sepe numero Scriptura, ait Deus per Oseam: 
Disponam testamentum in die illa cum bestiis agri, 
et cum volucribus cali, cum. serpentibus terre *, ge- 
neraliore sermone bestias quidem agri nominat fe- 
rinos, et immanes ; volucres vero elatiores, serpen- 
les vero. humiliores, aut. volueres quidem deditos 
astrologi:e ; serpentes vero sordidatos passionibus, 
el rursus per Isaiam : Benedicite me, omnes bestie 
agri? ; et iterum. per Jeremiam : Dedi omnem ter- 
ram Nabuchodonosor regi Babylonis, ut serviret. ei.. 
el bestias agri, ut operarentur ei * ; et in Ezechiele ; 
Delebo malas bestias de terra ? ; ut omittamus nunc, 
quie sunt apud Danielem, et illud : Comparatus 
enim, inquit, est. jumentis insipientibus homo mente 
preditus, et assimilatus est illis !?. 


? Ezech. xxxiv, 95. '? Psal. xzviiit, 13. 


1615 VITA. SANCTI JOANNIS ELEEMOSYSAHII. 1614 


JANUARII XXIII. 


VITA SANCTI JOANNIS 


ELEEMOSYNARIT, 
AUCTORE LEONTIO (2) NEAPOLEOS CYPRORUM EPISCOPO, 


INTERPRETE ANASTASIO (5) S. R. E. DBIBLIOTIIECARIO, 


PILEFATIO ANASTASII AD DOMINUM (^) NICOLAUM PAPAM. 


Cogitante me, ac diu tacite sollieiteque mecum considerante, quid in domo Dei commodius ac dignius 
operari possem, ne ea videlicet prasumerem quie mihi ex ministerio credita non sunt, nee rursus illa. arri- 
perem quie. ingenioli mei vires excedunt, secundum illud Salomonis : Mel invenisti, comede quod sufficit tibi, 
ne forte satiatus evomas illud (Prov. xxv). Vt alibi : Altiora te ne quasieris, et [ortiora te ne scrutatus [ueris 
(Eecli. 11) ; ecce subito quidam strenui ac studiosi viri me cohortari voluerunt, vt in. Latinum sermoneta 
verterem. Leontium de Vit:e residuis (5) Joannis Alexandrini antistitis, quem Graeci propter multiplicera 
compassionem, quam erga omnes possidebat, merito et absolute Eleemona, id est, miserieordem appellan!, 
quatenus tantus vir non tantum sermone Graco, verum etiam Latino. eloquio pollentibus utilitati esset et 
commodo. 

Qus propter quia me dignum ad tantum opus atque idoneum minime perspexi, levavi oculos meos in montes, 
unde veniret auxilium mihi (Psal. cxx); sicque solatia patrum et orationes adhibens, tam prolicuuin. virum 
non passus sum celare Latinis. Sed licev membranas inciderim , scedulas proparaverim, non tamen linne ji 
Codicem conficere ausus sum, antequam a dominatione vestra, o millies beate, licentiam adipisei promerui- 
Neque enim fas estut absque vicario Dei (6), absque clavigero celi, absque curru et auriga spiritualis 
Israelis, absque universitatis pontifice, absque unico papa, absque singulari pastore, absque speciali Patre, 
absque te omnium arbitro aliquid consummetur aut divulgetur. Tu enim tenes claves David (Luce xi), tu ac- 
cepisti claves scientiz, In arca quippe pectoris tui tabulze testamenti et mannacaeelestis. saporis requiescunt. 
Tu euim quod lizas, nemo solvit; quod solvis, nemo ligat; qui aperis, et nemo  claudit;claudis, et neni^ 
aperit ( Matth. xvi). Vicem namque in terris possides Dei. 

Cum autem hunc beatum in Latinum verterem eloquium, nee Graecorum idiomata, nec eorum ordi- 
nem verborum sequi potui vel debui. Non enim verbum e verbo, sed sensum e sensu. excerpsi. Sed nec 
Latinas regulas usquequaque servare euravi, dum tantum intentio mea illo tenderet , ex quo utilitas nasce- 
retur legentibus. Qua de re, coanzelice donne, non. personam tantillitatis mex intuens, non astutaimn inve- 
stigans, nop verborum phaleras requirens, sed potius pio cordis oculo profectum legentium prinoscens, ut 
tantus vir tanquam exemplar et speculum sit omnibus, vestra apostolica auctoritate translationem hanc, si 
vestro arbitrio placet, firmote; -i displicet, emendate; dummodo Latinitas se tanto non doleat esse sale pri- 
vatam, quo Griecia se gaudet optime conditam. 

Suscipe ergo sanctum a peccatore inierpretatum ; et no!i attendere per quem translatus sit, sed quis 
translatus sit. Neque enim. propter fistulam. plumbeam (7) aquam limpidissimam  despicis, neque proyter 
spinas qua producunt, rosam quz producitur spernis. Custos denique et amator Imus, quando voluit, Pba- 
raoni (Gen. x11) et Nabuchodonosor (Dan. 1v) iniquis regibus somnia, quibus futura przinoscerentir, osten- 
dit ; et Caipham impium quod expediebat protulit (Joan. x1); quinimo et quando voluit, asinze loqui articulata 
voce permisit ( Num. xxii). 


Salve, Prisul 5mate Deo, per sieula salve, 
'Totius atque orbis pa, ἃ ea:e, vale. 


1615 LEONTIV, NEAPOLITANI EPISCOPI 1616 


PROCEMIUM AUCTORIS. 


Intentio quidem una est nostra quoque el eorum qui ante nos fuerunt studiosorum, et sauctorum virorum, 
super pr:esenti memorabilis viri Vitze narratione; id est, ut ex hoe omnibus quidem imitatio pia et utilitas 
fiat, gloria autem et m^gnificentia sancte. οἱ adorand:e Trinitati referatur; et in hoc, sicut et in omnibus, 
quae semper in generationem et generationem propria luminaria ostendit, ad illuminandos qui in tenebris ei 
in umbra mortis sedent (Luc. 1) et peccati. Quoniam vero amici Christi non valde miramur, qui ante genc- 
rationem nostram fuerunt viri, qui Deo placita conversatione. vixerunt; sed de diabolica operatione illos 
sermones semper dicimus ad alterutrum, quia sub viris qui ante nos fuerunt, non erat ita iniquitas hominum 
multplieata sicut modo, ut przedixit divina Seriptura, eo quod abundavit iniquitas, refrigescit charitas inul- 
torum (Matth. xxi); ideo non valemus ad eorum. consurgere meritum : hujus rei gratia ad prxsentem san- 
et hujus Vit: narrationem ex parte venimus ad ostendendum etiam diebus nostris volentes, et propositum 
suum cogentes, excellentiores nobis demonstrari, et angustam et arctam viam posse incedere (Matth. vit) 
€t obstruere os loquentium iniqua (Psal. Lxii), et animze nocuos intellectus. 

Jam quidem et alii ante nos optima atque excellentissima de hoc admirabili viro et summo sacerdote 
Joanne phi'osophati sunt, potentes existentes in opere et in. sermone. Dico enim Joannem et Sophronium 
(8) Dei eultores, etamatores virtutum, et pietatis propugnatores ; attamen quamvis lales essent, de dignitate 
€t merito studii viri istius et ipsi omiserunt , et idipsum perpessi sunt, quod nonnulli studiosi agricol:e, vi- 
neam uberem et fructuosam vindemiantes ; nam relinquunt utique ex fructu benedictionem, etiam nolentes, 
retro se sequentibus egeuis eligentibus vineam, ex quibus sumus et nos minimi. Nam et omnes sancli isti, 
quamvis omni fortitudine sua fruetiferam hane olivam, qu:e in domo Dei, ut ait Psalmista (Psal. 11), plontata 
est, propter multiplices revera olivas, quie in ea sunt, zelo Dei vindemiare studuerint, attamen latuit eos 
multus olivae fructus, Domino dispensante. Nostram ergo vilem et frigidam alacritatem suscipite, ut duo vidus 
minuta (Luce xx1); non enim illis detrahentes , neque qui possimus eorum a Deo denalam sapientiam imi- 
tari, justi gesta scripturze tradere festinavimus ; sed. primo quidem ut quod intelligimus non justum esse, ea 
qua possunt utilitatem audientibus facere, silentio eccullare ; ne et nos ineidamus in judicium servi illius 
(Math. xxv), qui. talentum. in. terra. abscondit. Secundo autem, ut in hac narratione nostra correctio- 
res et delectabiles liistori; conscribantur, quze seripte non sunt ab optimis viris, in laudibus sanctissimi 
revera atque beatissimi Joannis. Deinde vero, quia sapientes et potentes in sermone, amatores histori: erant, 
sapienter et sublimiter materiam depinxerunt ; quod mexime et peramplius erexit nos ad presentem solliei- 
tudinem, ut eo qui inest nobis, pedestri, deformi, humilique charactere enarrareimus, ut posset et idiota et 
sine litteris de his qu: dicuntur proficere, 


VITA. SANCTI JOANNIS ELEEMOSY NAI. 1615 


Carvr Pnixux. — Cam. pervenissem. Alexandriam A Evangelium audientem se, dicit mihi cum compun- 


ego indignus ad ampleetandos sanctos et victores 
martyres Cyrum οἱ Joannem (9), et eorum jucundis 
epulis et refectione frueremur, convenientibus et eol- 
loquentibus ibidem quibusdam viris venerabilibus 
atque philochristis (10), et disputaremus de Seriptu- 
ris et de auim:e institutione, venit ad nos quidam 
peregrinus petens eleemosynam. Dicebat enim se 
nuper de captivitste Persarum ereptuin. Accidit igi- 
tur ut nullus de considentibus inveniretur habeus 
pretjum aut nummum. Unus ergo de considentibus 
habebat illic astantem mercenarium, callide datorem, 
accipienlem tres lantum nummos per s. ngulos annos, 
et habentem. uxorem et duos filios. Cumque reces- 
sisset. qui petebat, prosecutus est eum ingeniose, et 
abstulita se quam ferebat cruciculam argenteam (11), 
et dat ei, dicens se non habere aliud aliquid usque 
ad siliquam unam (12) in vita sua. Ego igitur de 
lioc quod acciderat, imo quod gestum videram , per 
gratiam Dei considerans quod fecerat, et compunctus, 
enarravi statim. prope sedenti, Menn:e nomine, viro 
industrio et timenti Deum , qui et erat ordinans di- 
spensationem sanctissimze ecclesi» sub nobili et 
beatissimo Joanne patriarcha. Qui eum me intuitus 
esset admirantem et laudantem euim qui. eleemosy- 
nam fecerat, dixit mihi : Ne mireris, eo quod ex tra- 
ditione et doctrina l;ujusmodi actionis oper:tor exsti- 
lit. Et dicente me ad eum, Quomodo? propter. cha- 
ritatem prodesto mihi. Ipse respondens ait : Sanctis- 
simo ter beato patriarchie nostro ministraus permansit 
Joanni, et tanquam filius proprius. patris iidustriam 
suscepit, dicente sancto ad eum : IHumilis Zacharia, 
esto misericors ; et verbum habes ex Deo per iufeli- 
€itatem meam, quia neque in vità mea neque post 
mortem deerit a te Deus; quod servat usque Πού το. 
Multas enim benedictiones mitiit ei Deus, sed n.n 
dimittit quidquam, quod non statim det. pauperibus, 
propemodum constringens et in nihilum redigens 
domum suam. Multoties autem in exsultatione inve- 
nerunt eum quidam, dicentem Deo : Sic, 5.6, aut tu 
mittendo, aut ego dispergendo ; videbimus vero quis 
vincat. Liquet enim quoniam tu dives , Domine, et 
vite nostre ministrator es. Porro est quando justa 
eventum non habet ad horam aliquid quod det a 
Se petenti ; et Iristatus dicit ad. tabernarium aut ad 
negotiatorem : Da mihi unum tremissem (15), et ser- 
viam tibi uno mense vel duobus, ut. vis et ubi vis, 
quoniam esuriunt valde qui in domo mea sunt. Et 
sumens dat eger o, rogans ut nemini dicat. Cum ergo 
Seusisset me ideii Dei cultor Mennas (14) , tanquam 


B 


€ 


D 


ctione : In. hoc miraris, Domine? Jam si invenisses 
sanctum patriarcham, quid? Aio ei: Quid amplius 
viderem? 'func dixit mihi : Crede per indulgentiam 
Dei. Ipse me fecit presbyterum, et vicedominum (15) 
sanctissima ecclesiz, et vidi in eo opera, universam 
pene naturam excelentia. Et si dignatus fueris in 
servilia tua hodie veniendo, sanctificare nos, enarrabo 
tbi gesta, que ipse inspector eorum factus aspexi. 
Cumque hoc dixisset, tenui manum et erexi eum ; 
apprehendensque, duxit me in a Deo servatam domum 
suam. Itaque cum voluisset nobis mensam dignatus 
apponere, dixi ad eum : Non justum est, o Domi«e, 
anima cibum relinquentes, corpus ante animam re- 
ficere, sed magis cibum qui non perit, sumamus, et 
postmodum corpori necessitatem prestemus. Cum 
ergo copisset vitam sancli sine mendacio recitar» , 
Primum, inquit, et precipaum bonum ejus fuit, q:o- 
niam omnimodis non juravit. Petii igitur chartam et 
atramentarium, et qu:e dicebantur, per ordinem a:- 
notabam. 

Car. Il. — Promotus ergo, et in throno residens 
in amica Christi magna civitate Alexandria, decreto 
divino veraciler, et non ex hominibus, neque per 
homines, hoe primum forte factum et przsmium om- 
nibus demonstravit. Mittens enim mox dispensatores, 
et eum qui dicebatur super pacem (16), dicit coram 
«mnibus ad eos in. honcrabili seereto (17) : Non ju- 
stum est, fratres, nos ante alterius cujusquam curam 
habere quam Christ. Omni vero multitudine quz: 
convenera!, audito. verbo compuncta ac sustinente, 
dicit iterum ille beatus : Euntes ergo per totam civi- 
latem, consciibite. mihi usque ad unum omnes 
dominos meos. Illis autem non intelligentibus, qui 
hi essent, sed rogantibus dicere, et mirantibus qui- 
nau patriarchae domini existerent, respondit rursus 
augelieum illud os, et ait: Quod vos egenos et men 
dicos vocatis, illos ego dominos et auxiliatores pra- 
dico. Ipsi enim. nobis vere et auxiliari, et caelorum 
regnum donare poterunt. Et cum. hoc multa veloci- 
tute vidisset. factum Cliristi imitator, pricepit. eis 
per siugulos dies stipendia tribui, et per proprium 
dispensatorem praebens eis sufficientem necessitatem: 
plus autem. erant. quam septem millia quingenti. 
Tune quasi pastor verus et non. mercenarius , eui: 
sacro suo ovili et cum convenientibus sanctis viris 
cpiscopis ad ecclesiam sanctam pergens, consecratus 
est divino judicio (15). 

Car. Ill. — Justum vero est et lioc gestorum ejus 
non postponere bonuru. |n crastinum enim iterum 


1619 LEONTI] NEAPOLITANI EPISCOPI 1020 


mitlens per tolam civitatem eosdem Dei amicos, A cum, ne tardet, sed illud Prophet: dietum protinus 


mconomos et cancellarios (19), et reliquos quibus 
erat dispositio civitatis eredita, non permisit mensu- 
ram qualemeunque, vel pondus parvum vel magnum 
in tota civitate; sed omnia in una Campana state- 
va (20), modio et artabe (21), ven'!ere et emere con- 
testabatur, scribens in subseriptione sua conditionem 
per omnein reeionem , habentem. formam hane : 
4 Joannes humilis et exiguus servus *ervorum Do- 
mini vostri Jesu. Cliristi, ommbus sub. paupertate 
nostra degentibus, quique ab eodem Domino et Deo 
nostro regimini, haec : Egregio beato Paulo, per euin 
qui in eo loquebatur, Christum jubente , et omnibus 
legem ponente, Obedite przepositis vestris et. subja- 
cete eis; ipsi enim pervigilant, quasi rationem pro 
animabus vestris reddituri (Hebr. xui) : credit tan- 
tillitas mea, verbo divino obelientes vos, suscipere 
petitiones nostras ut ex Deo, et non ex homine ; unde 
hoe sciens , moneo charitatem vestram , ut. nequa- 
quam in quopiam vestrum appareat hujuseeuodi 
prievaricatio. Denique, ut ait divina Scriptura , Sta- 
teram magnam et parvam odio hahet Deus (Prov. x1). 
Si vero quis apparuerit post przesentem subseriptio- 
nis nostrie conditionem, istiusmodi erimen incidens, 
universas facultates suas. indigen'ibus , non volens , 
sine mercede, apponet. » Ergo, ut diznum memoria, 
€t hoc ipsum publieum praceptum hie ponere festi- 
navimus. 

Car. IV. — Relatum e-t autem aliquando huie di- 
vinitus sapientiam conseeuto, quod per xenia eccle- 
si: reetores empti personas acciperent cirea disposi- 
tiones captivorum. Quos niliil negligens, convocavit ; 
et neminem peuitus exasperans, superauxit mercedes 
quie eis prius dabantur, ponens verbum, quatenus 
munera a quolibet omnimodis non aeeiperent : Quo- 
niam, inquit, ignis consumet domos munera acci- 
pientium, Ex tunc igitur per gratiam Dei abundave- 
vunt demus eorum, ita ut qu'dam ex eis additze sibi 
inercedis quantitatem dimitterent. 

Car. V, — Discens vero aliquando iterum ille ter 
dives, quod quidam injuri«m paterentur ab adversa- 
riis suis, et volentes adire eum, timore eancellario- 
rum et ecclesi: defensorum (22) atque ei astantium 
prohibereutur, consideravit tale quid Deo aeceptum 
negotium ; et. quarta. et. sesta feria. publice ponens 
sellam et duo seamna, sedebat. ante ecclesiam, col- 
loquens quibusdam strenuis viris, aut sancta Evange- 
lia prze manibus tenens, nullum tanti obsequii appro 
pinquare sibi permittens, excepto uno defensore 
eeclesie, licentiam et confidentiam dare festinans se 
adire volentibus; quibus et confestim quod diznum 
erat, per ecelesie defensores faciebat ; et. przecipie- 
bat ut nemo eorum gustaret, quoadusque ordinareut 
capitulum. Et acdientibus dicebat : Si nos liomines 
existentes , permissionem semper pro petitionibus 
nostris habemus inzrediendi demum Dei, et petitio- 
nes nostras notas facere ei, videlicet intractabili ac 
omni creaturze supereminenti, atque operam damus 
(quo. preecs nostrze implentur, nec nen et. rozamus 


exclamamus : Cito antieipet nos misericordia tua, 
Domine (Ps.[. Lxxvin); quomodo, putas, nos con- 
Servorum nostrorum petitiones eum omni festinatione 
debemus peragere, memores Domini dicentis : In qua 
mensura mensi fueritis, remetietur vobis (Matt/t, vn). 
Et Prophete iterum  perhibentis : Quemadmodum 
perfecisti, erit tibi? Una ergo dierum simili modo hic 
mirabilis procedens, et in solito loco rr:esidens usque 
ad horam quintam , et nemine accedente , maestus 
et collaerymans recessit; nullo autem andente eum 
interrogare causam meroris, sauctus Sophronius ait 
ad euin secreto (illie enim erat tunc) : Quas causa est, 
Dei curator, retinentis animum tuum sanctum tristi- 
lie? omnes quippe nos repente conturbavit. Qui dixit 


B ei mansueta voce : [lodie (25) humilis Joannes qua- 


lemeunque mercedem a quopiam non habuit, neque 
Christo pro innumeris peccatis ejus aliquid obtulit, 
sieut nec aliquando. Cui sanetus Sophronius divini- 
tus inspiratus , respondit (mox enim intellexit cau- 
sam ob quam idem tristabatur patriarcha) : Hodie 
quidem gaudere et Letari oportet, beatissime; 
veraciter enim beatissimus es , ita pacificans a Chri- 
sto creditum tibi gregem, ut nullam habeat contra 
proximum suum litem aut dubietatem, sed velut 
angelos siae litigio et sine judicio homines esse fe- 
eisii. lle autem vere mitis pastor, eredens quod 
dictim erat verum esse, oculos in caelum extendens, 
dicebat : Gratias ago tibi, Deus, quia et immeritain 
pusillanimitatem meam sacerdotio fungi , et me exi- 


C guum et pecca'orem , sacerdotem tuum vocari, et 


pascere rationabilem gregem tuum dignatus es. Mox 
ergo pusillanimitate omni deposita, gaudium in hu- 
militate multum illi adfuit. Hune. vero (ut quiam 
aiunt) in hoc. imitatus est Constantinus, qui post 
Heraclium imperatorem exstitit, cujus et filius erat, 
Car. VI. — Ilujus sancti patriareh:e temporibus 
ascendentes Pers (24) eaptivaverunt et. deprz:edati 
sunt Syriam. Itaque pene omnes qui elfugieban! 
manus Persarum, ad nomen hujus ter be:ti, tanquam 
ad portum. sine fluctu aceurrebant, ab eo et ipsi 
sullragio et susceptione perfrui postulantes. Quos 
beatus iste hospitio recipiebat, et consolabatur nou 
tanquam captivos, sed quasi natura veraciter fratres, 
Continuo ergo plazatos quidem et infirmos in xeno- 
D dochiis et nosocemiis lecit reeumbere ,. priecipiens 
Curam eis et medicinam gratis impendi; et tunc 
recedere, quando unusquisque eorum propria volun- 
tate vellet, Eorum vero, qui cum saui essent et ege- 
ni, veniebant ad rogam (25), masculis quidem sing- 
las siliquas. dabat; mulieribus autem et puellis , 
tanquam infirmioribus membris , binas. Venientibus 
nutem quibusdam indutis ornamentis aureis et dex- 
tralibus, et qu:erentibus eleemosynam, referebant de 
eis patriarche hi quibus erat roga credi!a. Ad quos 
beatus ille torvo oculo. ac severa voce usus, quaüu- 
quam mitis esset et visus hilaris , dixit: Sl quidem 
humilis Joanuis, imo Christi dispensatores vultis 


esse, divino praecepto. sine. ealliditate obedite , di- 


1621 


nientes curiose invesligaveritis, Deus curiosorum 
ministrorum non indiget, neque humilis Joannes. Si 
enim quie dantur mea existerent, et mecum nata 
essent, fortasse bene in meis tenax existerem. Si 
vero qux dantur Dei sunt, utique in suis preceptum 
suum custodiri vult. Si autem ex incredulitate aut 
modica fide illud timetis, ne forte multitudo eorum 
quibus dantur, superet introitum pecuniarum, 6:0 
ves'ra: pusill:e fidei communicari non patior. Etenim 
si beneplacito Dei aetum est ut essem ego indignus 
dispensator ejus munerur, si totus mundus congre- 
garetur Alexandri:e eleemosyn:e indigens, immensos 
thesauros Dei non angustabunt, neque sanctam eccle- 
Siam. 

Ca». VII. — Cumque istos dimisissel , universam 
que cireumdederat illos defeetionem et. modicam 
fidem seindens , loquebatur his qui ei consedeban! , 
et adiirabantur de a Deo data ei compassione : Cum 
essem, inquiens, in Cypro adhuc juvenis quasi anno- 
rum quindecim, video una noctium in somnis puel- 
lam quamdam, cujus species supra solem splendebat, 
ornatam supra omnem humanum sensum, quie venit 
et stetit ante leetum meum, et pulsavit me in latere. 
Expergefactus vero, video eam in veritate stantem , 
el z:stimavi eam esse mulierem ; fizura igitur crucis 
signatus, dixi ei : Quz es (tu? et quomodo ausa es 
intrare super me dum dorinirem? Ilabebat et coro- 
nam de olivarum ramis super caput suum. Tunc illa 
hilari vultu et subridendo labiis dicit mihi : Ego sum 
prima filiarum regis. Cumque h:ec audissem , statim 
adoravi eam. Tunc dicit mihi : Si me possederis 
amicam , ego te dueam in conspectu imperatos 
ris. Etenim nemo habet potestatem. apud eum, 
sicut ego. Eso quippe feci eum in terris hominem 
fieri et salvare homines. Et hiec. dicens , disparuit. 
Ego vero in memetipsum reversus, intellexi visio- 
nem, et dixi : Credo, Compassio ae Eleemosyna est, 
et ideo habet in capite ex olive foliis coronam. Et- 
enim veraciter compassio et benignitas erga homines 
Deum carne vestiri fecit. Statim ergo vestivi ine , et 
nullum domus me:e excitaus, in ecclesiam abii. Erat 
enim jam aurora. Et eum irem obviam fratri frigore 
vexanti (26), expoliavi me indumento caprino, et 
dedi ei, dixique intra me : Eece in hioc sciam si uti- 
que vera est visio quam vidi , an d:emoniaca. Et ve- 
ritate testante, nec dum ecclesiam compreheundera 
et subito obvians mihi quidam , albis indutus vesti- 
bus, dat mihi ligaturam (27) centum numism«tum, 
dicens : Accipe hzc, frater, et. dispensa ut vis. Ego 
autem prz gaudio statim hee. suscipiens , reversus 
sum, volens reddere ei ligaturam illam, quasi niliil 
indigens, et amplius non vidi aliquem. Tunc dixi 
mihi: Veraciter non erat phantasia. Ex illa ergo 
lora sepe dabam aliquid fratribus, et. dicebam : 
Videbo si mittat Deus mihi, ut dixit, centupla. Et 
curn tentassem Dominum, malefaciens, et satisfaetus 
essem diversis inodis per eas res, dixi : Cessa, mi- 
sera anima, tentando inten'abileim Tot igitur certitu- 


VITA SANCTI JOANNIS ELEEMOSYNAILUI. 


centi : Omni petenti te da (Luce vi). Si autem. ve- A dines habente 


B 


C 


b 


1622 
anima hi 
etie in diffideu- 


humili 
increduli forta:se hodie venerunt 


ex Dco mea, 
tiam secum cadere hortabantur. 

Car. VIII. — Adhuc (28) existente eadem populi 
multitudine in civitate, quiam peregrinorum videns 
lantam ejus compassionem , voluit tentare eum ; et 
indutus vestimenta vetera, adiit eum, euntem ad vi- 
sitandos qui in nosocomio jacebant. Bis enim per 
hebdomadam vel ter ibat illuc. Et dicit ad eum : ΜῈ 
serere mei, quoniam captivus surn. Dicit datori : ΠᾺ 
Οἱ sex numismata. Deinde cum hec accepisset, vadit 
et mutat habitum, et obviat οἱ aliunde, et procidit 
ei, dicens : Miserere mei, quia co:retor. Dicit deuuo 
patriarcha datori : Da ei sex nummos aureos. Cuni 
ergo isset, dicit ille distributor ad aurem illius pa- 
triarehze : Per orationes tuas, domine, idem ipse 
accepit secundo, Fecit vero seipsum patriarcha tan- 
quam nescir-t. Venit itaque tertio iterum accipere, 
et tetigit dator patriarcham qui aurum ferebat, signi- 
ficaus quod ipse esset, Tunc respondit ei Dei amicus, 
ille veraciter misericors : Da ei duodecim numismata, 
ne forte Christus meus sit, et tentet me. 

Car. IX. — Nauclerus quidam peregrinus damna 
pertulit; et accedens hune beatum virum, rogabat 
eum multis laerymis, ut cempateretur ei, sicut. et 
omnibus aliis. Priecepitque eum accipere quinque 
libras auri. Cumque accepisset lias, abiens emit en- 
llecam (23), et misit in navim. Mox accidit ut extra 
pharum (50) naufragium pertulisset; navim vero 
non perdidit. Accessit iterum ad eum, de bona ejus 
voluntate pr:ssumens, et dixit : Miserere mei, ut! 
Deus mundi misertus est. Cui ille patriarcha dixit : 
Crede, (rater, nisi miscuisses pecunize ecclesia illas 
pecunias quae. tibi remanserant, nullatenus. naufra- 
gum pertulisses. De ralis enim habuisti eas, et 
perdite sunt eum. eis et. quze fuerunt ex. bonis. Ve- 
ruin pr:ecepit denuo dari ei decem libras auri, de- 
nuntians ei ne commisceret eis alias pecunias. Emens 
preterea. enthecam, et. navigans uno die, vento va- 
lido flante, projeetus est in lerram ; et omnia per- 
didit, et ipsam navem, et non sunt salvat rii 
animi tantum. Voluit ergo. pr: confusione et an 
gustia idem nauclerus necare seipsum ; sed Deus qui 
semper saluti hominum providet , revelavit hoc beata 
patriarehze, Et eum audisset quod acciderat ei, nun- 
tiat ei veuire ad se nihil omnino dubitaus. Tunc 
aspersit se pulvere, et tunicam scindeus, indecenter 
accedit ad eum. Cumque vidisset euim in tali. habitu 
ille sanctus, redarguit eum, et dixit : Misereatur tui 
Dominus benedictus Deus. Credo ei quod ab hodierna 
die nequaquam naufragium incidas, usquequo mo- 
riaris. lioc vero tibi contingit, eo quod et ipsa navis 
tua ex injustitia esset possessa. Mox ergo jussit trad. 
ei unam magnam navim, plenam lrumento viginti 
millium modiorum, de illis navibus qua sanctissimae 
ecclesi subject: ministrabant, Quom recipiens, 
exiit Alexandria ; et aflirmabat ipse nauclerus, asse- 
verans : Vigiuti diebus ae noctibus vehementi vento 


navigavimus, non valentes omuiao scire quo issemus, 


16525 


kernator videbst ilium patriarcham secum tenentem 
temonem, et dicentem sibi : Ne timeas, bene navi- 
gas. l2itur. post vgesimain diem apparuimus in in- 
sulis Britannis; et descendentibus nobis in terram, 
invenimus illie famem magnam. Cum erzo dixiss: mus 
primo civitatis, quod frumentum in navi portaremns, 
disit: Bene Deus sdduxit vos. Quidquid. vuliis, eli- 
gite; aut. per singulos modios numisima unum, aut 
ejusdem ponderis accipite stannum. Elegimus itaque 
dimidium sic, et dimidium sie. Rem autem vadit di- 
eere sermo, inexpertis munerum Dei. incredibilem 
quidem el sine fide, his vero qui experient.am mira- 
culi ejus habent, credibilem atque acceptam. Navi 
priterea. Alexandriam cum gaudio reversa quievi- 
imus io Pentapuli (51); et asportav t nauclerus de 
illo stauno. ut venumdaret illud. Habebat enim illic 
antiquum socium in negotiis peten'em ex 'eodem 
Stanno. Dat ei in saeco qua:i quinquaginta libras. At 
ille volens probare speciem si bona esset, solvit il- 
lid. in igue, et invenit arzenium purum. Putavitue 
se esse Lentatum , et retulit ei saccuin dicens : Deus 
indulgeat tiii. Nunquid invenisti me impostorem 
erga te, quia tentando argentum pro stanno dedisti 
nibi? Expavescens vero de sermone illo nauelerus, 
dicit: Crede, ego pro stanno illud habeo. Si vero 
ille qui fecit de aqua vinum. (Joan. n), ipse per ora- 
tones patriarchae. feeit et stannum. argentum , nihil 
mirum. Et ut satislias, veni ad navim, οἱ videbis 
cera istius mela'li socia, quod accepisti. Ascen- 
denles itaque, invenerunt stannum argentum opti- 
mum faetum. Et non. est peregrinum niiraeulum, o 
philochristi. Qui enim. quinque. panes iiultiplicavit 
(Joan. vi), et rursus aquam AEgypti transmuta vit. in 
sanguinem (Exodi vii), et viream in serpentem trans- 
mutavit, et transtulit. flammam in rorem (Dan. i"), 
facilius et hoe tam gloriosum miraculum operatus 
tst, quatenus. et. famulum suum  ditaret, et nau- 
clero misericordiam suam priestaret. 

Car. X. — Descendente sanctissimo jsto viro ali- 
quando iu. ecclesiam Dominieo die, aecessit ad eum 
homo, qui multas possederat facultates : et fures in- 
gressi domum ejus, despoliaverunt euin. usque ad 
siramentum ; et cum multa quiestio esset facta, et 
non invenisset qui haec. perpetraverant , eompulsus 
est inultà. nimis pauperiate, deprecari eum. mana 
reverentia sanctissimum illum patriareham , dicens 
ei et calamitatem suam. Misertus ergo illius multum 
(fuerat enim ex clarissimis et magnis principibus) 
dicit ad aurem illius cui aurum creditum erat, ut 
daret ei quindecim libras auri. Cum autem Πὰς da- 
turus. abiret, apprehendit. consilium logotlietze (52 
€t ceconomi; et ex diabolica operatione invidentes, 
non dederunt ei nisi quinque libras. Cum ergo re- 
verteretur. de. colleeta (55) idem honorabilissimus 
Sreliepiscopus, dat ei in seriptis mulier vidua habens 
unieum filium, notitiam. xenii. (54) quinque cente- 
tariorum auri. Cum. autem suscepisset, et. honora- 
bie secretum. dimisisset, convocavit dispensatores, 


LEONTII NI APOULTL S5NI. EPISCOPI 
neque per stellas, neque per loca, excepto quod gu- A et dixit eis : Quot libras dedistis i!li qui ad me 


n 


1621 
ac- 
cessit? Qui dixerunt : Domine, ut iussit saeratissima 
sanctitas vestra, quindecim libras. Cum autem co- 
gaovissel per inhabitantem in se gratiam , illos esse 
mentilos, adducit eum qui acceperat , et interrogavit 
eum (quid accepisset? Illo vero dicente quinque Ii- 
bras, proferens de honoranda manu sua ille sanctus 
pitiacium (55), quad sibi traditum fuerat , dixit eis : 
A vobis exquirat Deus et illa alia decem cen:enaria, 
quoniam si dedissetis quindecim libras, ut dixit hu- 
militas mea, qui attulit quinque centenaria, quinde- 
cim daret. Et üt certos vos faciam, mit'ens adducam 
quie bas attulit, Et. mittens duos venerabiles viros, 
uL aecersirent. reverendam feminam, quie in bapti- 
sterio pittacium ei porrexerat, cui et indieat, di- 
cens : Benedictionem, quam Deus sibi offerendam 
misit in cor tuum , ferens lecum, veni ad humilita- 
lem meam, Qui cursim. surgens, apprehendit vesti- 
gia sancti viri una cum quantitate auri. Cum ergo 
suscepisset ille patriareha oblationem, et orasset 
super eam, et super filium ejus sufficienter, dixit : 
Obsecro te, nonna (36), h.ec tantum voluisti dare 
Christo, au aliud aliquid? Cum autem sensisset dei- 
ferum, illud quod fecerat cognovisse, tremore corm- 
pressa, dixit: Per sanctas domini moi orationes, et 
sanctum meum Meunam (57), quindeeim centenaria 
Scripseram in pillaeio; et ante unam horam cum 
Starem in synaxi, ut dorem hoe tibi Domino meo, 
dissolvens. illud, importune legi. Ego enim indigna 
ancila tua serijsi hoc propria manu, et inveni de- 
cem delela a seipso. Tune stupefacta intra memet. 
ipsam, diii: Utique non est voluntas Dei αἱ dem 
nisi quinque. Dimittente autem pairiarcha reveren- 
dam illam feminam, ceciderunt ad pedes ejus di- 
Spensatores, qui trangressi sunt voluntatem ejus, 
petentes indulgentiam , et. aflirmantes nihil tale se 
ulterius acturos fore, 

Car. XI. — Iniuens Niceta. patricius (98) huius 
viri virtutibus pleni magnanimitatem , et sine parci- 
tate manui expansam, et tanquam ex fonte jugiter 
omnibus pr:stantem, instinctu quorumdam diabolum 
imitantium , subit ad sanctum , et dicit ei : Regnum 
arcetatur, Οἱ pecunia eget. Jam, quia sine parcitate 
erogantur, qu:e deferuntur tibi pecuni:e, da eas im- 
pe:io, da eas in publicum saccellum. Ille vero de ho 
quod dictum fuerat, imperturbatus manens, dicit ad 
eum : Non justum est ut arbitror, domine patrici, ea 
que supercclesti Regi oblata sunt, terrestri dare. 
Si vero et. omnino tale aliquid judieasti , erede, hu- 
milis Joannes ex eis nummum non dabit. tibi ; sed 
ecce sub humili leetulo meo est apotheca Christi , 
ut volueris fac, Surgens itaque statim patricius, vo- 
cat de suis hominibus qui portare deberent, et ini- 
ponit super eos pecunias totas, non relinquens ex 
eis nisi unum centenarium. Et cuim descenderent qui 
portabant hujusmodi pecuniam , ascendebant quidam 
alii portantes pusillas laguneulas, habentes pecunias 
missas patriarchae de Africa, superscriptas alias quis 
dem M*FL OPrIMUM, alias autem MEL SINE FUMO. Cum 


1625 


VITÀ SANGTI JOANNIS ELEEMOSYNARII. 


1626 


ergo descendens patricius legeret superseriptiones A sitate compresso eorum qui ab eo alebantur, et in 


lagenarum, insinuat patriarchie ut sibi mitteret de 
tali melle, quo ad opus suum uteretur. Noverat enim 
eum mali esse immemoreim. Ascendente igitur qui 
laguneulas hübebat creditas, et responsa reddente, 
et indicante pecunias esse pro melle in vasis, statim 
vere mitis pastor misit ei unam lagunculam, Su- 
perseriptam wEL oeTiMUM, faciens ei et piltacium , 
continens ita : « Dominus qui dixit : Non te deseram 
neque derelinquam (Hebr. xi ; Jos. 1), sine. men- 
dacio est; et Deus verus; idcireo Deum, qui omni- 
bus escam et vitam probet, homo corruptibilis con- 
siurinzere non potest. Vale.» Proecepit autem abeun - 
tibus et portantibus laguneulam, ut dicerent ei uL 
ante se faceret eam aperiri, et dicerent ei quod oni 
nes quas viderat deferri laguneulas pecuniis essent 
pro melle replete. Contigit ergo sedente eo ad 
mensam, ut nuntioaretur adesse cos qui lagzuneulain 
portabant, et pittacium patriarehze. Ascendentibus 
itaque eis, cum. vidisset unam tantum laguneu!azu, 
dixit eis patricius : Dieite ei : Credo, doiniaue, ma- 
gnam iracundiam adversum me retines, naim unam 
solam non mitteres mihi. Tradito autem. p'ttacio 
eodem, et bullam (53) dissolventibus, et evacuanti- 
bus coram omnibus pecuniam, agnovit et reliquas 
lagunculas, quas vidit, similiter plenas esse. Cum 
ergo lezisset quod homo corruptibilis Deum constriu- 
gere non posset, compuncetus de sermone, diiit: Et 
vivit Dominus, ne,ue Niceta constringet eum , homo 
etenim et ipse peccator et corruptibilis est. Et relin- 
quens mox prandium, et sumens secum quotquot C 
pecunias ab honorando Patre abstulerat, et lagun- 
eulam quie ab eo. transmissa fuerat, et de suo cen- 
tenaria tria, apprehendit honoranda ejus vestigia, 
nullo ie obsequium proprium sumpto; sed in humi- 
litate mulia ascendens, rogabat eum , quasi aliis ac- 
eusa.tibus motum, indulgentiam a Deo exposceret, 
salisficiens ei quod etsi poeuitentiam ei daret, 
prompie hane susciperet et eustodiret. Admirans ou- 
lem archiepiscopus velocem viri conversionem , ubil 
de commisso conquestus est, sed et magis consola- 
batur eum verbis consolato iis. Talis autem ambo- 
rum coufirmata est ex tunc a Doo charitas, ut com- 
pater supradict: fieret patrieii. 

Car. XII. — Qui Abraham in hoc quod expediebat 
tentavit, ut ejus fidem soli Deo coguitam universus 
mundus disceas imitaretur (Gen, xxi), tentavit et 
memorabilem. istum Joannem. Modus autem illius 
lentationis forma uilitatis saectis. ejus ecclesiis 
exstitit, Est autem fórma hiec : hiiestimabili mulii- 
tudine fugientium a Persis, sicut jam dietum (Sic- 
pra c. 6), et adveniente Alexandriam, et sterilitate 
multa ciborum faeta, eo quod uon subiret fluvius 
Nilus secundum consuetudinem, et auro cuneto ero- 
gato quod possederat patriarcha, misit, et mutuo 
accepit a iuliis philochristis cirea decein. centena- 
ria. Et his iterum cousumptis, et adhue fame ina- 
nente, et de extero mutuum dare ei nulle. volente, 
&ed orunibus pertinaciam famis timentibus, et neces- 


B 


nmiulta cura et oratione beato perseverante, sensit 
quidam civitaris habitstor eam quie circumdederat 
sanctissimum illi ariditatem et omnimodam  ege- 
siitem : bigamus existens, desiderat diaconus san- 
cte ecclesize fieri, Et per. necessitatem qu:e sanctum 
undique cireumdederat , volebat suadere ei ut eum 
consecraret ; fecitque ei deprecationem, continenten 
its (in facie quippe ei non audebat tale aliquid di 
cere) : « Sanctissimo et ter beato Patri patrui Joanni 
vicario Christi, deprec:tio et postulatio a Cosma (40) 
indigno servo servorum sanctitatis vestrae. Ediscens, 
sanctissime domine, quie obtinet honorandum caput 
tuum seeundum permissionem Dei, inio pro pecca'is 
uosiris, escaruin penuriam, non justum. existimavi 
servus tius, ἢ) refectione conversari, domino meo 
in subtili ate (41) monenti. Sunt igitur indigno servo 
tuo frumenti ducenta millia modiorum, et auri librae 
centum ocloginta, quas rozo dari Christo per te 
dominum meum : tantum ego indignus in ministerio 
vestri diaconatu frui merear, ut. per talem cum te 
domino sancü altaris ministrationem, emuridet a 
peccitorum meorum luxuria. Dicit enim vere Dei 
prodicater sanctus Apostolus, quoniam ex uecessi- 
tate et legis translatio. fit (Hebr. vir), » Hiec. susci- 
piens divinitus sapiens, et virum advocans, ail ad 
eum : Tu es qui preces nobis per notarium tuum et 
filium misisti ? Quo diceute : Etiam, domine, mi-it 
omnes foras beatus et misericordissimus, nolens 
coram omnibus hunc confundere, et ecpit dicere ad 
eum : Oblatio quidem tua valle justa et tempori 
necessaria, sed maeulosa est; et nosti quod in Lege 
ovissive parva, sive mag»a, nisi immaculata. esset, 
non in sacrificium offerebatur (Levit. xxi) ; et idec 
ad sacrificium Cain non respexit Deus (Gen. 1v). 
Quoniam vero dixisti, frater, quod ex necessitate el 
legis translatio fiat, de lege veteri hoc dicit. Aposto- 
ius ; nam quomodo ait frater Domini Jacobus, quod 
quicunque observaverit totam legem, offendat autetui 
in uno, factus est omnium reus (Jac. 1)? De fralribus 
vero meis egenis el de saneta Ecclesia, Deus qui eos 
nutrivit ante quam ego et t1 nasceremur, ipse el 
nune nutriet eos ; tantum, si. sermones ejus illiesos 
custodierimus. llle enim qui tune quinque panes 
multiplicavit (Joan. vi), potest et decem horrei mei 
modiis benedicere. Quapropter illud dico ad te, fili, 
quod in Actibus apostolorum dictum est : Non est 
tibi portio neque hxreditas in hae parte (Act. viii). 
Cumque hune tristem et sine effeciu dimisisset, nun- 
tiatur ei duas Ecclesie magnarum navium ad terram 
esse submissas, quas miserat in Siciliam propier 
frumentum. Hoe autem audiens ille beatus, cadens 
in terram, gratias egit omnipotenti Deo, dicens : 
Gratias refero tibi, Domine, quoniam non permisisti 
servo tuo peeuniis vendere gratiam tuam. Vere in- 
quirentes te, Domine, οἱ sanctae Ecclesie iue re- 
gulas deficient 
(Psal. xxvn). 

Cap. XIll. — Quibusdam duobus clericis in cul- 


custodientes, non omoi b no 


1021 
pam cadentibus, hoe est, manum in alterutrum 1 1- 
cientibus, hos excommunrievit c»snonice per aliquot 
dies. Horum quidem unus liben'er suscepit increpa- 
"ionem, οἱ cognovit culpam suam ; aller vero mali- 
tiosus existens, gaudens pr:eceptum suscepit. Occa- 
sionem enim quixrebat miser, ne ingrederetur eccle- 
siam, sed licentiam haberet perseverandi in nefandis 
actibus suis, lrascebatur autem. contra sanctum pa- 
tiarcham, et quantum in se erat, minabatur ei 
uocere, Quidam) vero dicebant, et ipsum esse qui 
prodiderat pecunias Ecclesie ad. patricium. Nicetam 
( Sup., c. 11}, quas et rapuit manu, ut prieseriptum 
est, Nuatiatum est igitur quod ile mali memor mali- 
uam reservaret, et. non rectam erga beatum hunc 
voluntatem haberet. Hle aiitem vere pastor, memor 
dicü illius : Quis infirmatur, et ego non infirmor 
(11 Cor. xi)? et iterum : Vos qui potentes estis, 
debeüs infirmitates impotentium portare (Gal. vi; 
liom. xv), voluit hunc aecersire, et decenter admo- 
nere, et solvere eum ab excommunicatione ; videbat 
euim lupum conantem rapere ovem. Dispensatiene 
vero Dei actum est ut innotesceret omnibus patriar- 
ch: immemor mali animus. Oblitus e-t accersire 
eun, et solvere ab excommvnicatione. Cum ergo ad 
sanctum Dominicum diem pervenisset, et sancto al- 
lari astitisset (42), ut incruentum sacrificium offerret, 
jam discono generalem  ora'ionem pene consum- 
mante, sanctum. velum esaltaturo (43), in mentem 
malitia: immemoris venit ; et statim. divini przecepti 
recordans, asserentis : Si offers munus tuum ad al- 
tare, et ibi recordatus fueris, quia frater tuus habet 
aliquid adversum. te, relinque ibi munus &uuin 
(Matth. v), etc., intimat diacono facienti orationem, 
quam diaconus solitus facere erat, ut. reinciperet a 
capite (44); et si impleretur, iterum recapitularet, 
usque dum jerveniat ejus sanctificatio. Fiaxit enim 
*e, tanquam si eum ventris necessitas compulisset. 
Et veniens in honorabile cimiliarehium (45), misit 
statim fere viginti hebdomadar;os, quirentes jam 
dietum mali modi. clerieum (46). Intentio enim. pa- 
sLoris hxc erat, ut educeret de ore leonis ovem. Deus 
vero, qui voluntatei timentium se facit, feeit. pre 
manibus inveniri mox clericum. Et veniente eo, et 
veritati testimonium perhibente , prior patriarcha 
genu flexit, dicens : Indulge mihi, frater. WVerit:s 
ergo illius. honorabile pontificium, et eorum qui ade- 
rant praesentiam, magis vero timens judicium Dei, et 
lorrens ne forte descenderet. ignis de calo eadem 
hora et consumeret eum, videntem bonorandam 
illam canitiem humi jacentem, genu flexit et ipse, 
petens veniam et misericordiam. Et dicente patriar- 
cha : Deus nobis omnibus indulgeat, surrexerunt et 
ingressi sunt ambo. ecclesiam; et tunc. cum mulio 
gaudio et letitia astitiL. sancto altari, cum munda 
conscientia valens dicere Deo: Dimitte. nobis debita 
nostra, sicul et nos. dimittimus debitoribus nostris 
(Matth. v1). Hà autem. sana ex tunc. et compuncta 
mente faetus est lector ille, ut presbyterii consecra- 
tione potiri mereretur. 


LEONTII NEAPOLITANI EPISCOPI 


1628 
A Car. XIV. — Deiferi quidam. sanctorum. Patrum 
(47) dixerunt : Angelorum quidem est nullatenus li- 
Uigare, sed in omnimoda et perpetua pace eousistere ; 
hominum vero est altercari quidem, sed statim re- 
conciliari; demonum autem est litigare, et totum 
diem transire inreconciliatos. Hoe propterea praefati 
Sumus, amatores Christi, propter prasentem narra- 
tionem. Placuit huie aliquando. nobili, ura. cum 
commemorato Niceta patricio, de quadam publica re 
altercari. Modus autem litigii erat talis; rmecessa- 
rium est enim dicere, cum sit anim: utilis : Patri- 
cius quidem disponere vo'ebat forum propter lucra 
publica; patriarcha autem id non patiebatur, paupe- 
rum in hoc procurans salutem. Multum ergo contra 
se secreto contendentes (48), et inflexibiles manen- 
B tes, recesserunt ambo ab invicem irati et irreconci- 
liati. Erit autem hora quinta, et quidem patriarchze 
eiat refragatio et amaritudo pro mandato Dei, pa- 
wicii autem propter pecuniaria lucra erat, Tamen 
ait ille justus : neque pro rationabili, n«que pro ir- 
rationabili occasione debet homo irasci. Adveniente 
ergo hora undecima, mandat per archipresbyterunz 
vna cum clero patriareha patricio hoe dignum me- 
inoria verbum : Domine, sol ad occasum est. Cum 
autem hoe verbum ille audisset, non tolerans cordis 
sui ardorem, sed tanquam divino igne inflammatus, 
sancti sermone compunetus est, infectusque laery- 
mis statim totus factus est ; et surgens, venit ad bea- 
tum hunc. Quem cum vidisset, ait : Bene venisti, fili 
Ecclesi, obediens voci ejus (Ephes. 1v). Mittentibus 


C igitur »mbobus metancam (49), et amplexantibus 


alterutrum, sederunt. Et aperiens os suum patriar- 
cha, dixit: Crede milii, domine, nisi quia :vidi te 
valde tribulatum de hoe, jam non pigritarer ego 
venire ad claritatem tuam. Etenim Dominus et Deus 
noster ipse circuibat civitates et castella et domos, 
visitando homines, Omnibus autem humilitate summi 
sacerdotis xdificatis, et admiratione plenis, respon- 
dit ad eum patricius : Crede, Pater, quia ulterius 
non capient aures meze eorum verba, qui litigiosas 
mihi soggerunt res. Tunc sapiens doctor dixit ei : 
Crede, fili et frater, si omnibus his voluerimus cre- 
dere, multorum peecatorum erimus domini, maxime 
in tempore hoe, quando faeti sunt malti. hominum 
invicem odientes. Multoties enim et mihi suadere 
D tentaverunt. hi. qui. suggerebant mihi dispositiones 
rerum ; et eum facerem siepe finem, ut seductus 
fueram, postmodum alii quidam suggerebant mihi, 
quod fuerim deeeptus in capitulo; cum ergo secundo 
et tertio hoc fuissem perpessus, dedi terminum mi- 
himeiipsi absque utrorumque parte, ne darem defi- 
nitionem alio in capitulo. Quod si qui suggerebant 
mihi, mentirentur, ipsi pawnam solverent , quam 
accusatus ferret, si. contra eum calumnia veraciter 
fuisset injecta, Et ex eadem die improvide suggerere 
mihi contra aliquem omnino aliquid nullus jam au- 
sum habet, quod deposco et moneo magnum deco- 
rem tuum, fili, similiter facere. Sepe enim et ezdes 
injustas facinnt, qui. sublimitatem ereditam habeuL, 


102) 


1& SANCTI JOANNIS ELEEMOSYNARIIL. 


1650 


si fuerint verhis suasoriis commoti, et si siue eru- A tummodo controversiam astabat tunc pontifex saucto 


ciatu reciderint quie ad eos veniunt capitula. Et 
patricius tanquam a Deo jussus, pactus est ejus 
mandatum se custodire omni tempore ill;csum. 

Car. XV. — Iste memorabilis habebat quemdam 
nepotem, nomine Georgium (50). Una itaque dierum 
faciens iste cum quodam civitatis tabernariorum 
rixam, conviciis ab eo severe affectus est : qui amare 
dolens, non solum quia publice, verum etiam quia 
ἃ viliori inhonoratus esset, maxime vero, quia erat 
nepos patriarehze, subiit ad eum in conclavi, eo in 
secreto morante, llens veliementer. Cum autem hunc 
ita 2stuantem et lacrymantem. vidisset. mitissimus 
patriarcha, interrogat causam detinentis eum anxieta- 
tis, scire hane volens. Cumque ille non posset prz 


amaritudine, quie cireumdederat eum, exprimere B 


sermonem, hi qui praesto fuerunt quando eum exho- 
norari à negoltiatore contigerat, coeperunt recitare 
árehiepiscope causam : Et quia non debuerat, in- 
quiunt, ita sanetitas vestra contemni, uL proprios 
suos ac propinquos a despectis exhonorari pateretur 
hominibus. lile autem verus medicus, volens primo 
veluti emplastro quodam curare nepotis sui furiam, 
et tamen tauquam ferro incisionem et liberationem 
passionis, per sapientissimum os suum huic afferre, 
talibus verbis coepit exstinguere morbum, et dicere : 
Etemnino ausus est aliquis os aperire, et contradicere 
libi? Crede, fili mi, patri tuo, quoniam faciam in eo 
hodie rem, ut tota Alexandria miretur. Cumque vi- 
disset eum reniedium recepisse, et tristitian: cunctam 
projecisse, putantem videlicet quod ageret contra C 
eum qui se contumeliis affecerat, et faceret eum fla- 
gellari per eum qui super forum erat constitutus, et 
variis pompis dehonestari, dicit ei, deosculans pecius 
ipsius : Fili mi, si ex veritate humilitatis me: nepos 
2xistis, pr:para teipsum et flagellari, et convicia pati 
40 omni homine. Vera enim cognatio non ex san- 
guine el carne, sed ex virtute menlis agnoscitur. 
Confesüm igitur accersivit eum qui super caupones 
erat constitutus, et precepit ei ne ab illo caupone 
acciperet neque consueta sua, neque publica, neque 
aensionem ergasterii ejus. Et ipse enim sanctissimae 
Ecclesie. erat. 1 omnes expavescentes immobilem 
onganimitatem ejus, intellexerunt esse hoe quod 
lxit: Quoniam faciam in eum rem, ut miretur tota 


Alexandria, videlicet quia non solum vicissitudineni D 


non reddidit, verum etiam pro ultione adjutorium 
uin pendit. 

Cap. XVI. — Nuntiatum est aliquando huie beato, 
quod quidam elericorum malitiam in corde adversus 
quemdam reservaret, et irreconciliatus ei perinane- 
^el. llle. vero. quierebat. hujus. nomen et gradum 
nosse. lu crastinum ergo die Dominico didicit hunc, 
Dainianuin quidem uomine, diaconem vero esse οἱ - 
ficio. Preecepit itaque archidiacono ut sibi, quando 
idem Dainianus ad ecclesiam veniret, demonstraret. 
Igitur cum in crastinum statio Dominico die fieret , 
veniLet diaconus ad stationem ; et. videns archidia- 
conus, ostendit eum patriarche. Ob eaim. enia). tàn 


altari; quid vero vellet facere, nulli credidit. Cum 
ergo venisset diaconus Damianus, ut. susciperet ab 
eo sanctam communionem secundum propriuin gra- 
dum, tenuit manum illius ille sanctus, et. dixit : Vade 
prius reconciliari fratri tuo ; et. tunc veuieus, digoe 
suscipe immaculata, immemor malitie, Christi my- 
steria. Reveritus ergo coram tanta multitudine cle- 
ricorum contradicere illi, maxime in tali loco et in 
tali horrenda hora, spopondit hoc facere, et tunc de 
sanctis mysteriis dedit ei. Igitur ex tunc omnes cle« 
rici et laici custodiebant se, ne inter se malitiam re- 
tinerent, timentes ne et ipsos confunderet, triumpha- 
retque quemadmodum et illum diaconum. 

Car. XVII. — Habebat quidem sanctissimus hic 
vir scientiam divinarum Scripturarum; nou autem 
in sapientia sermonis, has tanquam ex inani 
gloria memoriter dicens, sed per eamdem ipsam ope- 
rum actionem, et mandatorum observationem ; et in 
secreto quotidiani consilii sui nullus sermo otiosus 
audiebatur, nisi forte ordinatio rei civilis exigeret, 
sed aut relationes sanctorum Patruin, aut scripturales 
quiestiones, aut dogmatica problemata, propter mul- 
litudinem nec nominandorum hzreticorum qui re- 
gionem circumdederant. Si vero alicui aliquis de- 
trahere inciperet, hunc patriarcha per alteram ser- 
mocinalionem , ut sapiens, ingeniose removebat: ei 
Si iterum permaneret, nihil quidem ei dicebat; sed 
hunc annotans, przecipiebat hebdomadario ne sineret 
ulterius eum intrare cum his qui nuntiabantur, qua- 
tenus per eum ceteros temperaret atque erudiret 

Car. XVIII. — Definitionem autein et aliam, quam 
affeetavit hic sanctus, non est justum pestponere, 
Audiens quod postquam coro»atus est imperator (51), 
nullus universi senatus et astantium exercituum ari- 
tiquum memoriale aliquod nuntiet, sed mox hi. qui 
dicuntur monumentorum :edificatores sumant quàa- 
tuor vel quinque minutias marmorum pusillas de di- 
versis coloribus, et inzredian'ur ad eur, et dicint : 
Domine, quali metallo imperium tuum jubet fieri 
monumentum tuum ; insinuantes videlicet ei quia 
tanquam homo corruptibilis et transitorius. curam 
habeto tu: ipsius animie, et pie reznum dispone ; 
imitabatur et iste beatus veraciter hane dignam laude 
traditionem, et pr:ecepit sibi monumentum :edificari, 
ubi et reliqui praedecessores ejus. patriarche jace- 
bant; imperfectum. vero manere usque ad obitum 
suum, ut imperfecto existente, per celebrem fi stivi- 
tatem , assistente clero, ingredientes qui dicebautur 
studiosi (52), dicerent ad eum : Domine, monuunmer- 
tum tuum imperfectum est, priecipe ergo ut consumme- 
tur, eo quod nescias qua hora fur veniat (Matth. xxiv). 
Hoc autem. faciebat ille sanctus. ut ita fieret, volens 
imitationem bonam et post se futuris. relinquere pa- 
uiarchis. 

Car. XIX. — Domino ob multitudinem peccato- 
rum nostrorum permittente, propri templa qui 
erant Jerosolymis, a pereutiendis a Deo Persis cre- 
mari, diseens hie. sauctissimus patriareha. in muda 


1051 


ΠΕΟΝΤΙΙ NZAPOLITANI EPISCOPI 


1052 


egestate esse. sanctum Medestum patriarcham Jero- A rachanelle (58) numismate uno. Mox ergo trausmisit 


solymorum (55), ad horum reievationem et rexdifi- 
cationem mittit ei numismata m'l'e, et mille saccos 
plenos frumento, et mille legumina, mille libras ferri, 
mille restes siccatorum piscium, qui menomen:e (54) 
dicuntur, niille vascula vini, et mille ZEgyptios ope- 
rarios, millens ei per. litteras : « Da mihi. veniam , 
vere Christi operator, nihil dignum temp!is Christi 
mittenti. Vellem enim, crede mihi, si esset. conve- 
riens, el ipse eo venire, et ipse operari in domo san- 
cte. Christi resurrectionis. Verumtamen illud rogo 
honorandam caput tuum, ut nullatenus hoc imputes 
ininimo nomini exiguitatis me:z, sed hoc potius petas 
ἃ Christo, ut ibi me conscribat ubi veraciter consceri- 
ptio beata corsistit. » 

Car. XX. — Arripit ille sanctus et hoc, bonum 
dico, videlicet quod infimo stratu recumberet, et 
vilibus operimentis in cellula sua uteretur. Quod cum 
audisset quidam possessorum civitatis, ascendens ad 
eum, et videns quod opertorio scisse et laneo tegere- 
tur, transmisit ei coopertorium numismatum triginta 
sex, rogans inultum eum ut eo cooperiretur ad me- 
moriam, inquit, mittentis. Ille vero hoc suscipiens, 
propter multam viri postulationem coopertus est hoc 
una nocte, per totam pene noctem dicebat ad sem:- 
tipsum, ut recitabant eubicularii ejus : Quis dicet, 
quod huinilis Joannes (habebat enim semper verbum 
istud in ore) pallio triginta sex numismatum tegatur, 
et fratres Christi frigore necentur? Quanti sunt modo 
qui dentibus strident prze glacie? quanti sunt. modo 
qui psiathum (55) habentes subtus dimidium, et supra 
dimidium, et non possunt extendere pedes suos, sed 
dormiunt ut glomus trementes (56)? Quanti in monte 
dormierunt inccenati, et sine lucerna, habentes du- 
plicem. eruciatum tam ex frigore quam ex jejunio? 
Quanti desiderant saturari de foliis olerum, qu: pro- 
jiciuntur de coquina mea? Quanii vellent tingere 
panem suum in zemate (57) quod projiciunt coqui 
mei? Quanii cupiunt. vel odorare vinum, quod fun- 
ditur in cellario meo? Quanti sunt in civitate ista in 
liac hora peregrini, non habentes ubi hospitentur, et 
in foro jacent, fortasse et pluvia madefacti? Quanti, 
putas, habent. totum mensem, vel etiam duos, non 
gustantes oleum. Quanti sunt qui non babent. alte- 
rum vestimentum in zestate, et alterum in hieme, et 
ita miseriis alfliguntur? Tu vero exspectans eliam 
slernam jucunditatem | assequi, et. viuum bibis , οἱ 
pisces immanes. devoras, et in. cubiculis deinoraris, 
modo autem eum omnibus malis et in coopertorio 
iriginta sex numismatum te calefacis? Veraciter ita 
vivens et in taii laxatione conversans, non exspecta- 
bis illic. prieparatis gaudiis frui, sed audies utique 
qd et dives ille audivit (Luce. xvi) : Recepisti 
qona in vita tua, pauperes vero mala; nunc 
eigo consolantur, tu vero cruciaris. Denedictus Deus, 
humilis Joannes alia nocte non cooperietur illo. Ju- 
stum est enim, et bene acceptum Deo, uL. tegantur 
centum polius quadraginta quatuor fratres et domiai 
Qu), quam tn. infelix, Venundabantur enim. quatuor 


illud in crastinum, ut venundaretur. Et videns is qui 
obtulerat, emit illud tririuta sex numismatibus, et 
rursus obtulit petriarehze, Cum vero in crastinum 
vidisset illud, emit hoc similiter, et rursus obtulit 
patriarche, deposcens ut tegeretur ab eo. Cum autein 
tertio. hoe fecisset, dicit ei gratulabundus ille san- 
ctus : Videbiinus quis deficiet, ego an tu. Erat eniin 
opulentus valde, et suaviter quasi vindemiabat eum 
ille sanctus, paulatim ab eo multa auferens; et dice- 
bat semper quod posset aliquis intentione dandi pau- 
peribus exspoliare divites, et ipsum etiam hypoca- 
misum (59) ab eis benevole auferre, et non peccore, 
et maxime si sunt. aliqui. immisericordes et avari. 
Duo enim lueratur talis : unum quidem, quia animas 
illorum servat; alterum autem, quoniam et ipse ex 
lioc mercedem non modicam habet, Attu'it autem ad 
credulitatem verbi et testimonium verax, quod circa 
sanctum Epiphanium et Joannem (60) episcopum Je- 
rosolymorum factum est, quomodo sanctus Epipha- 
nius per artem tulit argentum patriarche, videlicet 
Joannis ejusdem, et dedit egentibus. 

Cap XXI. — Dignum et congruum przdicto capi- 
tulo referebat semel coram omnibus iste sanctus , di- 
cens : llabebam, inquit, quemdam ministrum in apo- 
theca mea in. Cypro, fidelem valde, et virginem usque 
ad obitum suum. Hie ergo narrabat mihi quia in 
Africa existente me facta est res hujusmodi : Per- 
manebam enim, ait, cum quodam teloneario, divite 
vehementer et. immisericordi. Semel ergo pauperi- 
bus in hieme sedentibus ad solem, seque calefacien- 
tibus, cceperunt singuli domos eleemosynratorum col- 
laudare, et pro eis orare per singulos eorum, simili- 
ter et domos eleemosynam non facientium vituperare. 
luter qu:e venit in medium eorum et nomen senioris 
mei teionearii, et ccperunt singuli in!errogare 
proximum : Vere tu, frater, accepisti aliquando dà 
domo illa benedictionem? Et omnibus interroganti- 
bus invicem, nullus inventus est accepisse aliquando 
de domo ejus aliquid. Dieit ergo unus ex eis : Quid 
dabitis mihi, et ego accipiam hodie ex eo benedi- 
ctionem? Et facientibus cum eo pactum, venit et 
stat foris portam. domus, exspectans quando ad. do- 
mum suam reverteretur. Ex dispeusatione Dei. per- 
venerunt simul, ipse ingrediens portam, et anims 
portans siligines a mancipio (61), causa. prandii ip- 
sius. Videns igitur egenum, non inveniens lapidem, 
per turorem arripit siliginem de clitella, et jactavit | 
in faciem ejus. Ille vero suscepit eam, et abiit ut sa- 
tisficeret eonfratribus suis, quod ex eisdem manibus 
accepisset eam. Itaque post duos dies :wgrotavit iu- 
firmitate ad mortem idem telonearius, et.vidit in som- 
nis seipsum rationem ponentem, et omnes actus 
suos super slateram appendere : in una quidem 
acie (62) congregabantur Mauri quidam deformes. 
allera autem. acies aliorum quorumdam erat. eandi- 
datorum et terribilium specie. Qui niliil invenientes 
boni , ut et ipsi appenderent econtra adversum mia 
᾿ς 


opera qox collecta erant a Mauris in acie ipsoru: 


ud 


1635 


VITA SANCTI JOANNIS ELEEMOSYNARII., 


1671 


nimis tribulabantur et tristabantur, et mente con- ὁ gentarium, qui damna inciderat, Ad locutionem vero 


sternebantur ad alterutrum, et. dicebant : Ergo ne 
nibil habemus hic? Tune dicit unus eorum : Vere 
nihil habemus, nisi unam siliginem, quam dedit 
ante duos dies Christo, et ipsam non voluntarie. Et 
mittentibus eis silisinem, zequalitas facta est. Tunc 
dieunt. teloneario hi qui ap, aruerant ei candidati : 
Vade, et auge ad. siliginem hanc, nam vere Mauri 
isti te apprehendent. Ejulans ergo, agnovit qu: visa 
sunt ab eo non esse mendacia, sed veracia. Omnia 
vero quà a juventute sua commiserat, et. quorum 
ipse erat oblitus, videbat ZEthiopes illos congregare, 
et deportare ad libram, et dicebat: Vave (65), si 
una silizo quam jactavi per furorem ita profuit, ἃ 
quantis malis se liberat qui dat in simplicitate sua 
bona indigentibus? Et de cxtero ita modestus el 
prudens atque summus eleemosynator facetus est, nt 
etiam corpori proprio non parceret. 

Contigit enim aliquando secundum consuetudinem 
procedere eum diluculo ad teloneum, et obviat ei 
nauta, qui a naufragio nudus ut natus est evaserat ; 
et cecidit ante eum, rogans ut. protectionem apud 
eum impetraret, Ille ergo putans quod egenus esset, 
exspoliavit se esophorium (64) suum , quod illius 
melius erat, et dat ei, rogavitque eum ut hoc ipse 
vestiretur. Pergens vero ille et erubeseens vestiri 
hoc, dedit illud venditori ut venumdaretur. Et. cum 
recederet telonearius, vidit hoe suspensum, et trista- 
tus est vehementer; et ascendens domum suam, nihil 
passus est gustare; sed claudens ostium conclavis 
sui, sedebat plorans et cogitans: Quia non fui 
dignus, inquit, ut mei memoriam haberet egenus. 
Cum ergo anxiaretur, obdormivit? et ecce vidit 
quemdam speciosum tanquam solem, ferentem 
€rucem super caput suum et esophorium, quod dede- 
rat naut? , assistentem sibi et. dicentem : Quid 
ploras, domine Petre ? [foc enim erat ei nomen. lile 
vero dixit, ut ad Deum disputans : Quia, Domine, 
ex quibus largiris nobis, damus alicui, et in. turpe 
lucrum vertunt accipientes. Tunc dicit ei : Cognoscis 
hoc? Et ostendit ei quia deintus vestitus esset. ejus 
esophorio. Dicit ei: Ecce ego illo vestior, ex quo 
dedisti mihi hoc; et gratias ago voluntati tuze bonze, 
quoniam frigore affligebar, et tu cooperuisti me. Ad 
Se ergo reversus, adiniratus est, et caepit beatificare 
egenos et dicere : Vivit Dominus, si inopes Christus 
1ueus sunt, non moriar, et fiam tanquam unus ex 
eis. 

Accersito vero notario suo, quem et emerat, di- 
€it ei : Secretum voló credere tibi ; et crede, si pro- 
palaveris me, barbaris vendam te, aut si non audieris 
ine, Dat vero eidecem librasauri, et dicit ei : Vade, et 
eme tibi negotium ; et sume me, et due in sanetam 
civitatem, et vende me cuilibet Christiano, et. pre- 
tium da pauperibus. Notario autem recasante, dicit 
ei iterum : Quoniam si me non vendideris, ego ven- 
dam te barbaris, ut predixi tibi. Obedivit ergo ei 
notarius; et pervenientibus eis ad sancta loca, inve- 
nit idem notarius amicum suum charum, fabrum ar- 


venientibus ambobus, dicit ei no arius : Audi me. 
Loile, et eme servum unum, quia habeo tam bonum, 
ut dieat homo quod. patricius sit. Et audiens argen- 
tarius quod servam haberet, admiratus est, et. dicit 
ei : Crele mihi, quia non possideo unde emere pos- 
sim. Dicit ei rursum. notarius : Accipe mutuum, et 
eme eum, multum enim est bonus, et benedicet tibi 
Deus per eum. Acquievit ergo ei, et emit eum sordi- 
dis vestibus indutum, numismatibus triginta. felin- 
quens autem eum notarius, abiit. Constantinopolim , 
satislaciens quod nulli hoc manifestaret, et quod de 
pretio nequaquam sibi retinendo aliquid defraudaret, 
sed hoc totum pauperibus daret. Ergo aliquando 
idem Petrus coquinam faciebat domino suo, ali- 
quando autem lavabat pannos ejus, nunquam ali- 
quando in quolibet herum assuetus. Afílixit autem 
seipsum et jejunio multo. Cum vero vidisset se be- 
nedici dominus ejus super omnem b:nedictionem, 
dicit ei, verecundatus enormem ejus virtutem et hu- 
inilitatem : Volo, humilis Petre, liberare te, et ut sis 
de reliquo frater meus. llle vero noluit. Viderat au- 
lem eum frequenter convicia perlerre, et percuti a 
conservis suis. Habebant autem eum tanquam amen- 
lem, ità ut et nomen. ei imponerent Amentis. Quo- 
lieseunque ergo tribulabant eum conservi sui, el 
dormiebat in tribulatione, apparebat e: qui in Africa 
illi apparuerat, vestitus esophorio ejus, tenens et 
illa trigzista numismata in manu, dicens ei : Noli 
mustus esse, frater Petre, ego suscepi et pretium 
lui, sed sustenta usque dum cognoscaris. 


Post aliquod vero. tempus, venerunt ἃ patria ejus 
quidam argenti venditores, ut orarent ad loca san- 
οἷα; et invitavit eos ad prandium dominus domini Pe- 
tri; et eum ministraret, statim ille cognovit eos, Ipsi 
autem dum pranderent, cceperunt affigurare eum, 
οἱ invicem ad aures dicere : Quam similat puer. 1516 
domino Petro teloneario. Ille vero occultabat, quan- 
tum poterat, vultum suum, Iterum ergo comedenti- 
bus eis, cceperunt dicere ad enm qui eos invitaverat : 
Vere putamus, res tibi magna eveuit, domine Zoile; 
etenim, nisi errainus, publicam personam in mini- 
sterio tuo habes. Neque eniin sciebant certius, quia 
erat de coquina et. jejunio commutatus vultus. ejus. 
Diu igitur considerantibus eum, dicit unus ex eis : 
Vere dominus Petrus est, surgam et ienebo eum. 
Valde enim imperator audiens, tristatur de eo, quia 
dudum non comparuit. Foris iiaque staos audivit 
μος; et ponens catinum ἃ se, non est jagressus, sed 
recto cursu cucurrit ad portam. Erat i'aque ei qii 
eum tuuc habebat ostiarius mutus et surdus a. nati- 
vitate, qui per nutum tamen aperiebat et claudebat. 
Festinans ergo servus Dei exire, dicit surdo et muto . 
Tibi dico in nomine Christi. llle vero audivit statim, 
et dixit: Etiam, domiue. Iterum vero ille ad eum : 
Aperi. Respondit mutus et. surdus secundo : Ego, 
domine. Statim ergo surresi!, et aperuit ei. Et exeuute 
en, subiit ostiarius, el clamavit coram omuibus gau- 
dens et exsulians; quia audivit. et locut'is est, Do- 


1635 


LEONTII NEAPOLITANI EPISCOPI 65 


mine, Domine. Porro omuibus qui in eadem domo A quia usque hodie putabam quod vel aliquid facerem, 


erant perterritis, quoniam audiebant eum loquentem, 
iterum dicit ille quondam mutus : Ille qui eoquinam 
faciebat, exiit currens, sed videte ne forte fuga lap- 
sus sit, magnus enim servus Dei est. Quando disce- 
debat, dixit mihi : Tibi dico in nomine Domini; et 
mox vidi de ore ejus exeuntem flammam, et tangen- 
tem aures meas ; et statim audivi, et locutus sum. Et 
exsilienles et sequentes eum cuncti, ulterius 
non viderunt eum. Tune paenitentiam omnes age- 
bat, qui in domo illa erant, et ipse dominus ejus 
qui Petrum emerat, quia in tali. exhonorantia humi- 
liassent eum, et maxime hi qu: vocabant eum Amer- 
tem. 

Hz sunt beatissimi ἃ Deo honorati Joannis pa- 
uriarcha: narrationes. Non solum enim de vita sua 
contentus erat volentem proficere aedificare, verum 
etiam de Deo acceptis et veracibus relationibus suis, 
et dicebat semper hzec audientibus : Si proprio san- 
guini non pepercerunt quidam hominum, sed hunc 
dederunt in manus fratrum, imo Christi, quomodo 
putas nos cum alacritate et. humilitate debemus de 
facultatibus nostris dare Cliristo et egenis atque pau- 
peribus, ut recompensationem recipiamus à justo et 
mercedum redditore Deo, in illa timenda et horrenda 
retributionis die? Qui nune seminat parce, parce 
el metet; et qui seminat in. benedictionibus, id est, 
large et magnanimiter, multipliciter et metet (14 Cor. 
IX) ; hoc est, bona illa h:ereditabit qug? omnem men- 
Lem transcendunt. 

Car. XXII. — Omnibus ergo rectis moribus iste 
sanctus adornatus, nec hoc carebat; valde eniin di- 
ligebat eloqui de actibus sanctorum Patrum, et eo- 
rum qui eleemosyn:z cultores fuerunt. Unde cum 
una dierum recitaret de vità sancti Serapionis, qui 
vocabatur Sindonius, et inveniret eum (ut fertur) 
amictum suum dedisse egeno (Pallad., eap. 83), et 
iterum paululum proeessisse illinc, et frigus patienti 
obviasse, el illi tunicam przbuisse, et quia nudus 
sedebat, tenens sanctum. Evangelium; ei interroga- 
tus à quodam : Quis te exspoliavit, abba? demon- 
sirans sanctum Evangelium, ait: Iste ; et alio tem- 
pore loe ipsum Evangelium vendidisse, et dedisse 
eleemosynaim, et discipulo suo dicente : Abba, Evan- 
gelium ubi est? et illo dicente ad eum : Crede, fili, 


qui dixit mihi : Vende qui habes, et da pauperibus D 


i Matth, xii), ipsum vendidi et. dedi eis, ut in die ju- 
dicii babeamus fiduciam abundantiorem apud Deum ; 
et quia alias iterum vidua mulier petisset ab eodem 
saneto Serapione eleemosynam, quoniam esuriebaut 
lilii ejus, et non habente eo aliquid omnino, tradidit 
Se ei, ut. venderel eum ad. mimos Graecos, quos et 
Christianos fecit in paucis diebus. 

Ile legens sanctus de sancte Serapione, stupefa- 
ctus et miratus sancti industriam, totus lacrymis in- 
fectus vocavit omues dispensatores proprios, legit et 
eis omnia de sancto Serapione, el dicit ad. eos : 
Vavas o. philechristi, quid prodest homini collo- 
quenti de actibus sanctorum Patrum? Credite mihi, 


C 


datis quas habere possum pecuniis; nesciebam au- 
tem quod et seipsos venderent, quadam compassione 
superati. 


Car. XXIII. — Semper quidem honorabat mona- 
chieum schema sanctus hie, et colebat el compatie- 
batur, ubi maxime aspiciebat. monachum corporali- 
bus utilitatibus angustatum. Habebat autem et hoc 
super multos pricipuum, quia accusationem  qua- 
lemcumque, sive mendacem, sive veracem, non su- 
scipiebat contra aliquem cireumamictum monachico 
habitu. Semel enim evenit ex immissione quorum- 
dam criminatorum, pertulisse eum aliquid tale : 
Quodam monacho gyrante in civitate eum puella uria 
juvencula, et petete e'eemosynam per dies aliquot , 
quidam qui hoe viderant, scandalizati, et existi- 
mantes quod mulier ejus esset, attulerunt patriarche 
contra eum querelas, dicentes : Propter quid, a Deo 
honorate, derogat talis angelicz:e monachiee vitae 
schemati, puellam quamdam habens mulierem? Mox 
ergo Dei famulus, putans prchibere contra Deum 
commissa peccata, tanquam qui ad hoc »b eo esset 
provectus, praecepit mulierem quidem flagellis cedi, 
et separari ab eo ; ipsum autem verberari, et in car- 
cere secreto recludi. Dum ergo cum omni celeritate 
jussio sancti in opus procederet, apparuit ei nocte 
per visum monachus, ostendens ei dorsum suum pu- 
trefaetum (non parcentes enim ceciderant euim Ec- 
clesiz: defensores) dicens ei : lta. placet tibi, domine 
patriarca; hae. una vice errasti ut homo; crede 
mihi, quia de proximo est vita et mors. Et bxc di- 
cens, discessit ab eo. Mane autem facto, recordatus 
est ille beatus visionis nocturne, et sedebat super 
lectum suum maestus; mittitque stalim, et. convocat 
per cancellarium suum monachum de loco in quo 
erat reclusus, cogitans intra se beatus ille patriarcha 
si similis esset illi qui nocte sibi apparuerat. Cum 
ergo venisset cum labore multo (neque euim pro- 
pier plagas moveri poterat), cumque vultum ejus vi- 
disset patriareha, remansit sine voce immotus, non 
valens loqui : sola autem manu sua innuit ut sederet 
prope se in lectulo suo. In semetipsum vero rever- 
sus et signatus, rogavit monachum, pr:zecinetum lin- 
teo, ut sine verecundia despoliaret se, quatenus vi- 
deret dorsum ejus, si ita esset sicul et in somnis 
viderat. Vix ergo suasus ut id ageret, despoliavit se. 
Cum vero despoliaretur ut monstraret dorsum suum 
viro sancto , per admirandum Dei consilium 
solutus est quo. erat indutus amictus, et cecidit in 
terram, et. viderunt. eum omnes esse eunuchum, 
Sed quia recens erat, nulli hoe existebat manife- 
stum. Videntibus ergo eum omnibus et sancto pon- 
tifice, et maxime dorsi ejus perniciosa verbera, 
mittens mox, sezregavit illos qui hune inconsiderate 
traetaverunt, Venerabilissimo autem monaclio com- 
plura rationabatur, in ignorantia dicens se in eum 
peccasse, et in Deum verum. Et iu. hoc admonebat 
eum ille sanctus : Non, inquit, o fili, ità sine custo- 
dia in civitatibus conversari oportet eos qui sancto 


1657 


VITA SiNCTI JOANNIS ELCEMOSYNARII. 


1658 


angelico vestro indumento cireumamicti sunt, ma- A quod mortuus esses, et memoriam tui faciebamus ter 


xime et feminam cireumducere ad scandalum alio- 
rum videntium. Tune monachus cum omni hurili- 
iate rationem reddebat sancto, dicens : Crede, do- 
mine, non mentiar. Gaz: eram ante paucos dies ; 
et exeunte me de civitate, ut venirem et salutarem 
sanctum abbatem. Cyrum (65), obviavit. mihi hiec 
bene visa puella foris pertam, vespere incumbente ; 
et aceurrens ad pedes meos, rogabat ul mecum am- 
bularet. Dicebat enim se llebr:am esse, et velle 
fieri Christianam ; et ccpit eadem narrare verbis 
horribilibus, ut non permitterem perire eam. Ti- 
mens itaque ego judicium Dei, sumpsi eam, :esti- 
mans quod non immitteret tentationem | Satanas 
spadonibus. Nesciebam: vero quod nemini parcat. 
Igitur venientibus nobis, sanctissime Pater, et ora- 
tionem perfieientibus, baptizavi eam ad sanctum ab- 
bam Cyrum, et eyrabam cum ea in simplici corde, 
exposcens modieum sumptum, quatenus introduce- 
rem eam in monasterium. Cum ἤρα audisset pa- 
triarcha, dixit: Papze! quot absconsos servos habet 
Deus, et nescimus nos humiles? Et enarrabat his qui 
praesto erant visionem quam viderat nocte de eo. Et 
protulit patriarcha centum numismata de manu, da- 
turus ei : Dei autem amicus ille vere monachus, non 
passus aliquid accipere ex eis, dignum memoria 
verbum ad patriarcham locutus est, dicens: Ego 
hoc non postulo, domine; monachus enim si fidem 
habet, horum non indiget. Si autem horum eget, fi- 
dem non habet. Quod maxime amplius satisfecit 
emnibus qui audierant quod servus Dei iste mona 
chus esset, Genuflexit igitur patriarchze, et exiit in 
pace. Extunc igitur plus honorabat et hospitio reci- 
piebat monachos, et bonos :stimatos et malos : et 
wdifieabat mox xenodochium seorsum, et appellavit 
hoe Receptaeulum omnium monachorum. 

Car. XXIV. — Mortalitate aliquando. civitatem 
comprehendente, ibat et ipse sanctius, ut videret 
funerum obsequia. Valde enim dicebat hoc esse pro- 
ficuum, et sepulerorum considerationem. Multoties 
vero assidebat et his qui, morituri, vexationem in 
exitu anim: patiebantur; et ipse eorum oculos pro- 
priis manibus claudebat, memoriam habere ex hoe 
sempiternam volens, et curam proprii exitus. Prieci- 
piebat autem et. collectiones pro defunctis impigre 
(66) et sine dubio perticere. Etenim dicebat quia 
ante paucum tempus captivus ductus est ad. Persas 
quidam, et. descendens in Persidam, retrusus est in 
carcerem qui appellabatur Lethe, hoc est, oblivio. 
Quidam ergo fugientes illinc, venientesque in Cy- 
prum, etinlerrogati a parentibus illius, si forte vi- 
dissent eum, respondentes dixerunt eis, quia nos 
propriis manibus sepelivimus eum. Non autem erat 
iste de quo interrogabant eos, sed alius indissimiliter 
eum similans. Dixerunt vero eis et mensein, et diem 
obitus ipsius. Ili vero tanquam pro mortuo faciebant 
ei tres collectas per singulos annos. Post quatuor 
itaque annos venit in Cyprum, fuza lapsus a Persis. 
Dixerunt ergo οἱ sui: Vere, frater, nos audivimus 


C 


D 


in anno. Cum ergo audisset quod in. anno ter face- 
rent pro eo nfemoriam, interrogat eos m quo die, et 
in quo mense h:ee celebrarent. Et illis dicentibus, 
sanctis Theophaniis, et Dominica sancta atque sancta 
Pentecoste (67), dixit ille : Quia tribus istis temporibus 
anni veniebat quidam candi atus. ut sol, et idissolve- 
bat ime a vinculis ferreis et a. eustodia ; et mosebar 
deambulando tota die, et nemo recognoscebat me, 
etin crastinum inveniebar vincula ferrea portans. 
Dicebat igitur sanctus episcopus quia ex hoe discimus 
habere dormientes quietem, quando pro eis colle- 
clas facimus, 

Car. XXV. — Quod in Actibus apostolorum audi- 
vimus factum (Act. 1v), hoc frequenter et huic com- 
patientissimo accidebat. Videntes enim multi indesi- 
nentem ejus et inscrutabilem circa gentes compas- 
sionem, movebantur multoties ad vendenda multa 
de substantiis suis ; et ferentes, prebebant Dei de- 
voto ministro. Unde et quidam veniens una dierum, 
offerebat ei septem libras auri et. dimidiam, satisfa- 
ciens sancto, quod non possideret aliud aliquid in 
auro, Petebat autem ab eo cum multis genuflexioni- 
bus ul oraret quatenus Dominus Deus filium ejus 
salvaret. Habebatenim unum solummodo filium quasi 
annoram quindecim, ut reduceret. navim ejus cum 
bono ab Afr;ca, illuc enim abierat. Accipiens igitur 
summus sacerdos quantitatem auri de manu ejus, 
miralus est eum, tam esse magnanimum ad of- 
ferendam tot;m quantitatem auri quam possidebat. 
Oravit quidem ei (68) et in facie multum, et sic eum 
dimisit. Tamen propter ejus multam fidem, posuit 
subtus sanctam mensam ligaturam quantitatis auri 
patriarcha in oratorio cubiculi sui, et synaxim fecit 
statim perfectam super eam pro illo qui hanc obtule- 
rat, satis abundeque Deum rogans quatenus et filium 
ejus salvaret, et navem cum salute reduceret, secun- 
dum quod fuerat postulatus ab illo. Necdum ergo 
triginta transactis diebus, defunctus est filius homi- 
nis illius qui obtulerat septem libras et diwidiam 
patriarchze; et in. tertia die imnortis pueri, recepit et 
navim suam ab Afriea, in qua erat et [frater germanus, 
ejusdem viri creditor. Et veniens juxta Pharum, re- 
tulit quomodo navis naufragium pertulit, et perdiderit 
totum quo erat plena, et quod non essent salvat. nisi 
anim, et una scapha vacua. Cum ergo et hune casui 
didicisseL evenisse sibi dominus navis et pater pueri, 
secundum verbum Prophetze, paulo minus in inferno 
habitavit anima ejus (Psal. xcii); nondum enim 
tribulatione filii sui exstincta, comprehendit eum et 
navis; relata sunt. itaque omnia qua aceiderant ei 
patriarehze, et pene plus quam is qui hie perpessus 
fuerat in tristitia morabatur, maxime propter [iliuin 
ejus unicum. Nesciens ergo quid faceret, rozat mise- 
ricordissumum Deum, ut consolaretur virum immeiüsa 
pietate sua. Convocare enim eum, et cousolari in fa- 
cie sanetus erubescebat : verumtamen. mandavit ej 
ut nullatenus desperaret ; neque enim sine justo judi- 
cio Deum facere aliquid, sed omnia in hoc quod ex- 


1009 


pedit, quod nos ignoramus. Ergo ut non perdat 
mercedem, quam fecit in septem et dimidia libra auri, 
et lidem quam possidebat circa sanctum patriarcham ; 
jam vero ut et nos in tentationibus, qui nobis eve- 
niunt, quando aliquid honi fecerimus, imperturbati 
et gratias referentes ad Deum permaneamus ; vidit in 
somnis jam dietus vir philochristus postera nocte 
quemdam, quasi in habitu sanctissimi pstriarchi, 
dicentem sibi : Ut quid tribularis, frater, et morore 
dissolveris? Nonne tu me rogasti ut peterem a Deo, 
ut salvus fieret filius tuus? Ecce salvus factus est. 
Crede mihi, si viveret, pravus ei immundus lomo 
fieret. Et de navi tua, vere, nisi Deus placaretur pro 
bono quod fecisti parvitati mex, sententia erat dala, 
quatenus tota, ut jacet, eum animabus in profundum 
pergeret, et perderes fratrem tuum. Sed surge, el 
glorifica Deum, qui dedit tibi eum, et salvavit filium 
tunm mundum de hoe s:eulo vano. Evigilans itaque 
vir, invenit cor suum consolatum, et universam tri- 
slitiam ejus ejectam ; et indutus vestimenta sua, ve- 
nit cur:im ad henorabilissimum patriarcham, et ji- 
ciat se ad pedes cjus, gratias agens Deo et ei, et 
narrans visionem quam viderat. Quam audiens ju- 
stissimus, dixit : Gloria tibi, benigne et misericors 
Deus, qui et deprecationem peccatorum exaudis. 
lterunque ad hominem dixit : Nequaquam, 0 fili, 
gratiam hane orationi me: ascribas, sed Deo et fidei 
tue, h;c enim omnia ista impetrare valuit. Erat enim 
valde humiliter sentiens sanctus, verbis scilicet atque 
prudentia. 


Cap, XXVI. — Pergebat aliquando hie beatus ad € 


visitandos paup. res, in loeum qui dicitur Casarium ; 
illic enim eis lecerat quasi thiolos (69) quosdam pro- 
livos, ligneis tabulis pavimento strato ad requiescen- 
dos eos, et simul cum storeis et rachanis (70) per 
totim hiemem, cum quodam episcoporum eorum qui 
tum co erant, amatore pecunie, passibili modo 
presso. Dixitque beatus patriarcha ad eim : Ama ac 
honora, frater Troile, fratres Chris ; hoc enim ei 
erat nomen, Nuntiaverunt. enim quidain potriarch:e 
quod triginta libras auri portaret in ipsa hora dome- 
siicus ejusdem episcopi Troili, ul emeret speciem ar- 
genti anaglyphi, gratia mensz sux. Episcopus autem 
tanquam veritus sermonem patriarelie, imo ad horam 
calefaetus, singula dari omnibus fratribus procepit 
ei qui triginta libras illas portabat. Celeriter ergo 
hujusmodi auri quantitas erogata est. Recedentibus 
ilàque utrisque, patriarcha scilicet, et qui invitam 
(ut ità dicam) eleemosynam fecerat, episcopo Troi'o 
in propriis episcopiis velut quzedam amens et animae 
periculosa in eum cogitatio irruit, propter pecunia- 
rum dationem; horroris et amoris pecunie, et cru- 
delitatis et. neglizenti:e genimen eum sequebatur , 
febre extra naturam mist», propter quod zgrotus in- 
vitus in lectum cecidit. Hebdomadario ergo a san- 
ctissimo patriarcha. ad eum veniente, et ad mensani 
cjusdem patriarchze eum invi'ante, recusavit, frigore 
evi et febre se vexari pro quadam causa dicebat. 
Igi. ur cum lioc audi-set patriarclia, mox agnovit cau- 


LEONTiI NEAPOLITANI EPISCOPI 


1640 


A som, quia propter exitum viginti l:bror:m, infirma:us 


est ille invitus eleemosynator. Erat enim (ut przdi- 
ctum est) valde immiisericors, et amator peeunis. 
Non suffereus ergo beatus se quidem super mensam 
reficere, illum autem super lectum cruciari graviter, 
pervenit celeriter ad eum ille vere sine super- 
bia, et dixit ad eum hilari vultu : Fac charitatem, fili 
Troile. &stimas quod in veritate dixerim tibi Iratri- 
bus hujuscemodi dare? crede mihi, per jocum dixi 
tibi dare. Ego enim volui prestare eis singula nue 
mismata propter sanctam festivitatem ; sed quia non 
lhiabebat distributer meus secum suflicientein quaut- 
tatem, hujus rei gratia mutuam dedisti eam mihi, ct 
ecce attuli tibi illas triginta libras. Ut vero vidit 
quan'itatem episcopus in honorabili manu sapientis 
D existentis medici et pastoris, febris quidem subito 
disparebat, frigus etiam recedebat, fortitudo quoque 
ei corporis ejus calor ad eum revertebantur ; ut ex 
hoe non posset latere hanc esse causam repente 
comprehen/entis eum commulat;ionis. Suscipiens 
ergo aurum ab honorandis manibus patriarch:e, et 
nihil omnino contradicens, exspectabat ab eo pa- 
iriarcha. conseriptionem abrenuntiationis mercedis 
earum quz dat: suiit triginta auri librarum. Fect 
autem hoe cum gaudio Troilus episcopus, scribens 
propriis manibus ita : Deus, domino meo Joanni bea- 
lissimo patriareh: hujus Alexandrinorum magu:ze 
civitatis, da mercedem triginta lihrarum qui data 
sunt tibi, quoniam ego recepi mea. Hoe scriptum 
itaque sanctus accipiens, sumpsit secum et eumdem 
episcopum ad prandium, ut enim jam dictum est, 
statim sanus factus est. Volens ergo mercedis reddi- 
tor Deus corripere eum, simul autem et ad misera- 
Uonem contribulatorum et compassionem erigere, 
ostendit ei eadem die dormienti post. prandium pa- 
{γι ΓΟ να in somnis, qua mercede privatus esset. Vidit 
enim (ul ait) dorum, cujus pu'chritudinem atque 
megaiudinem non potestars hominum imitari, et 
januam hujus totam auream, et super januam titulum 
conscriptum : MANsIO ETERNA, ET REQUIES ποι 
EPISCOPI. Cum ergo hoc, iuquit, legissem, gavisus 
sum, sciebam enim donandam mihi ab imperatore 
talis domus epulationem. Nondum autem hujusuiodi 
tituli superscripiionem perlegeram, et ecce quidam 
regius cubicularius, habens secuin et alios obsequii 
divini; et cum pervenisset ad talem nitentis domus 
januam, dixit ad proprios officiales : Deponite mihi 
titulum, Et cum deposuissent, iterum dixit: Mulate 
eum, et ponite quem misit orbis terrarum rex. Et 
attulerunt et affixerunt aliud aspiciente me, super- 
sciiplum | ita : MANSIO JETERNA AC REQUIES. JOANN'S 
ARCHIEPISCOPI ALENANDRLE, EMPTA LIBRIS TRIGINTA. 
Et cum hoc vidisset, surrexil à somno, et. maguo 
summoque pastori quie visa sunt ei in somnis enarra- 
vit. Profieiens ea de causa Truilus episcopus, facius 
ex tunc eleemosynator magnificus. 
Cir. XXVII. — Dominus qui divitias in tempore 
quodam beato Job abstulit, fecit simile et huic omni 
bonitate pleno, sancto parriarchze Joanni. Navibus 


1018 


VITA SANCTI JOANNIS ELEEMOSYNARII. 


1642 


enim sauctissim:e ecclesi. comprehendentibus vio- A mandavit milii Dominus. meus et. omnium Christus 


lentam hiemem, in loco qui dicebatur Adria (71), 
projecerunt omnia sua, quie naves portabant! ; eraut 
vero omnes naves simul. Erat autem. summa multa 
valde enthecarum suarum; habebant enim tantum 
vestimenta et argentum, et alias res altiores, uL 
computaretur pondus quod ivit in perditionem quan- 
litatis centenariorum triginta quatuor. Plus enim erant 
quam tredecim naves, capientes per singulas decem 
millia modiorum. Venienuübus vero Alexandriam et 
pergentibus, statim reliqui ereditores et primi naut 
in ecclesiam confugerunt. Sanctus vero hoc audiens, 
οἱ causam propter quam fugerant, mittit eis verbum 
mnibus suis conscriptum, habens ita : « Dominus 
dedit, (ratres; Dominus, ut voluit, abstulit; sicut 
Domino placuit, ita factum est : sit nomen Domini 
benedictum (Job. 1). Exite, filii, nihil ex hoc veriti : 
Dominus enim sollicitus erit de crastino. » Ascendit 
itaque pene dimidium civitatis in seeretum : die au- 
tem altero volentes (72) consolari nobilem istum; 
ipse vero prioceupans, ccepit omnibus dicere : Ne- 
quaquam, o filii et fratres, causa navium diflicultatis 
tistemini; nam humilis Joannes, credite, inventus 
est culpabilis; quippe nisi extollentiam haberem, 
nullo modo hoc ferrem. Sed quia extollebar in his 
quae Dei erant, et :stimabam quod magna opera fa- 
cerem, dans qua hominum erant, hoc mihi evenit ; 
volens ergo Deus ut hoe iutelligerem, ista permisit. 
Eleemosyna enim non vigilantem plerumque in extol- 
lentiam elevat : invitus vero casus humiliat sustinen- 
lem. Ait enim divina Scriptura : Paupertas virum 
humiliat. Et iterum David hoc sciens, dicebat : Do- 
num mihi quod tu humiliasti me, ut discam justifica- 
tiones tuas (Psal. cxvin). Dum enim malis faetus sum 
3bnoxius, quia dationem per vanam gloriam perde- 
bam, et quoniam per vitium meum perdite sunt 
tante pecunie, habeo nunc judicium animarum quae 
in arcto sunt. Verum, dilectissimi, qui tunc tempore 
justi illius Job fuit Deus, et nunc idem ipse est, qui 
non propter egestatem meam, sed ob indigentium 
necessitatem, non derelinquet nos. Ipse enim dixit : 
Nontedeseram, deque nerelinquam | (Hebr. xim). 
Et rursus : Quzerite primum regnum Dei, et justitiam 
ejus, et hzc omnia adjicientur vobis (Matth. vi). Vo: 
lentes ergo consolari eum civitatis habitatores, ut 
dictum est, ipsi magis inventi sunt econtra consola- 
lionem ab ejus beatitudine recepisse. Nimis ergo breve 
tempus przteriit, et in duplum restituit Deus novo 
nostro Job facultates; et iterum erat ipse magnanimus 
Circa misericordiam, fortasse aulem et religiosior 
quam antea fuerat. 

Car, XXVIII. — Ad extremam paupertatem perve- 
nienti cuidam de dome:ticis ministris, propria manu 
iste sanctus , ut nullus sciret, duas libras auri dedit ; 
ct audiens ab accipiente : Quoniam [ic accipiens, 
domine, ulterius non habeo vultum intendendi in ho- 
norabilem et angelicam faciem tuam, vere dignum 
laude, ut sapiens, locutus est verbum : Nondum, in- 
quiens, sanguinem meum pro te , frater, etfudi, sicut 


PaTnOL. Gn. XCIII. 


C 


D 


Deus (Joan. x). 

Car. XXIX, — Districtus quidam ab [5 4υἱ per.sio- 
nem exigebant, cum non haberet quod daret (erat 
euim regio in magna di'ficultate, eo quod fluvius Nilus 
secundum consuetudinem non irr garet aquis terram), 
ipse abiens deprecatus est ducem quemdam magna- 
lorum, ut mutuas sibi daret. quinquaginta libras au - 
ri; et dicebat se dare pignora , si vellet, dupla. Ke- 
promisit ergo dux dare ei, ad przesens vero distulit. 
Exactoribus ergo. constringentibus eum, να ΠῚ ipse, 
ut omnis ad portum a quo cuncti recipiuntur, vide- 
licet ad mitissimum et dignum admiratione patriar- 
cham. Et nondum pene propriam necessitatem ei 
narraverat, dixit sanctus ad eum : Do, fili, si volueris, 
el quo vestlior, vestimentum. Etenim cum admira- 
bilibus suis bonis et hoc possilebat, quod non posset 
videre aliquem de necessitatibus lacrymantem, et 
non stalim se propriis rigaret lacrymis : unde et mox 
petitionem volentis ab eo mutuum accipere adim- 
plevit. Et sequenti nocte videt dux quod staret super 
allare quidam, cui offerebant multi oblationes ; et 
per unam quam ponebant, accipiebant centum pro 
ipsa de altari. Erat autem et patriareha post tergum 
ejus. Jacebat ergo una oblatio ante eos in uno sca- 
muo, et dicit quidam duci : Vade, domine dux, ac- 
cipe oblationem illam, et offer ad altare, et. tolle 
pro ea centum oblationes. lilo vero pigritante, cu- 
currit patriarcha, licet post euim staret, et tulit hanc 
ante eum, et obtulit, οἱ accepit, sicut omnes, cen- 
tum de altari. Evigilans itaque, non poterat discer- 
nere somnium. Misit autem et adduxit eum qui vole- 
bat mutuum accipere, ut praestaret ei. Et cum. ve- 
nisset, dicit ei dux : Accipe quod petisti mutuuin. 
lespondens ille, dixit ei : Ante tulit mercedem tuam 
dominus patriarcha. Etenim te domino diffezente me, 
compulsus sum ad illum tanquam ad portum confu- 
gere, multa enim erat vis inquietudinis exactorum. 
Cum ergo audisset hoe, statim recordatus est som ii, 
et dixit : Vere bene dixisti : Quia ante tulit mercedem 
tuam. Ante tulit enim, et ve illi qui vult facere bo- 
num, et differt. Et enarravit ei et omnibus somnium 
quod viderat. 


Car. XXX. — Pergente aliquando sancto ad tem- 
plum sanctorum victoriosorum martyrum Cyri et 
Joannis , in gloriosa eorum memoria orationis gratia, 
exeunte portam civitatis, suscepit eum mulier pro- 
cidens, el dicens : Vindica me, quoniam injuriam pa- 
lior a genero meo. Quiliusdam ergo de obsequio ejus, 
qui habebant confidentiam spud eum, dicentibus : 
Quia eum reversus fueris, causam ejus facies. Respon - 
dit sapientissimus : Et quomodo Deus orationem 
nostram suscipiet, si ego istam postposuero? Quis 
mihi spopondit ut vivam ego in crastinum? et ibo ad 
Christum, pro ea rationem redditurus? Et non recessit 
de loco illo, usque dum quod satis ei erat fieri faceret. 

Cap. XXXI. — Ad voluntatem igitur memorabilia 
liujus, qu: tota in Deo erat, misit ei Deus viros sa- 
pientes el semper memorandos, Joannem et Sopliro- 


52 


LEONTiI NEAPOLUITANI EPISCOPI 


161a 


nium, Consiliarii eniin. etant veraciter boni, quibus A versari hune; dicebant enim hi. qui in testamento 


ct tanquam patribus indiscrete obediebat, et gratias 
sgebat, tanquam constantibus maxime et viriliter 
agentibus militibus pro pietate religionis. Etenim 
sancti Spiritus virtute freti, et cum Severiauitis (75) 
ac ceteris circa regionem existentibus immundis hie- 
reticis sapientia sua ac disputationibus pugnam ha- 
bentes et. conflictum, multa quidem castella, plures- 
que ecclesias, similiter Οἱ monasteria ab ore talium 
bestiarum, tanquam boni pastores , evellere studue- 
runt, propter quod et maxime plurimum honorabat 
sanetos hos ille vere sanctissimus. 

Car. XXXII. —Si vero alicubi aliquem durum et in- 
humanum et. percussorem circa proprios servos sen- 
tiebat ille beatus, hunc primo convocabat, et cum mul- 
ta lenitate rogabat, dicens : Fili, venit quidem ad aures 
peecatrices meas quod ex operationeinimici modicum 
durius circa proprios pueros tuos feraris; sed, rogo, 
des locum ir:ze. Non enim ut percutiamus eos, dedit 
nobis bos Deus, sed ut serviant, Fortasse vero nec 
propter lioc, sed ut sustententur a nobis, es quibus 
Peus  priestitit; nobis. Quid — enim (edic mihi) 
et dedit homo, et emit enm qui ad imag nem et si- 
militudinem Dei creatus et. honoratus est? Nunquid 
enim tu, dominus ejus, aliquid plus possides in 
proprio corpore, manum aut pedem, vel auditum, 
aut animam? Nunquid non similis est tibi per omuia? 
Audi lumen gloriosum, Paulum dicentem : Quotquot 
in Christo baptizati estis, Christum induistis (Gal.11). 
Non est Jud:eus neque Groecus, non est servus neque 
liber, omnes enim vos unum estis in Christo. Si ergo 
apud Christum :equales sumus, et ad invicem :qua- 
les efficiamur. Etenim Christus formam servi 
assumpsit, docens nos non superbire contra ser- 
vos nostros, Unus enim est Dominus omnium, in 
colis habitans, et humilia respiciens. (Psal. cxn) ; 
non dixit sublimia, sed humilia. Quantum enim 
2»urum dedimus, ut honorificatusn δὲ emptum nobis- 
eum eum sanguine divino et Dominico , nobis servi- 
tuti subjiciamus? Propter eum coelum, propter eum 
lerra, propter eum stelle, propter eum sol , propter 
eum mare et quie in eosunt. Estautem verum, quia 
et angeli ei ministrant, propter eum | Cliristus pedes 
servorum lavit, propter eum crucifixus est, et 
cietera omnia propter eum passus est. Tu autem eum 
qui a Deo honoratur inhonoras , et quasi non sis ejus- 
dem naturae, non parcens feris? Die , obsecro, velles, 
quoties culpam admittis, ut mox redderet tibi Deus? 
Nequaquam. Dic, quomodo oras quotidie, dicens : 
Dimitte nobis debita nostra, sicul. et nos dimittimus 
debitoribus'nostris (Math. vi)? Mis et his similibus 
verbis de habitante in se thesauro monens hunc 
absolvit; et nisi. didicisset istum. emendatum, pr:e- 
parabatet instruebat servum afflietum , ut fugam ar- 
riperet, et veuditionem peteret ; et. hunc comparans 
justus, statim liberum statuebat. 

Car. XXXIII. — Audiens aliquando cujusdam ele- 
emosynatoris puerum orphanum derelietum , paren- 
übus suis morientibus, et in multa paupertate con- 


B 


D 


patris cjus inventi sunt testes, quia non dimisit ei, 
domine, pater ejus moriens usque ad unum numi- 
Sma; sed habens decem libras auri, adducit eum 
ipsa hora quando testamentum scribebat, et dicit ei : 
Has decem libras habe, fili mi. (Quid, vis dimittam 
tibi istas, an vis Domintim meam Dei genitricem cu- 
ratorem et provisorem ? Puero vero eligente sanctam 
Dei genitricem, precepit dare cuncta. pauperibus. 
Et ecce, inquiunt, sanctissime, in inulta inopia con- 
sistit, nocte ac die domum Domin: nostra non de- 
serens. Cum ergo hxc audisse! a scientibus sanctus 
liie, nemini aliquid dicens, adducit quemdam tabel- 
lionem ; et narrabat ei rem, dans ei terminum ut 
nuili crederet quam praecepit ei facere rem, dicens 
ei : Vade, et in veteribus chartulis scribe testameatum 
cujusdam nomine Theopenti; et fac in eadem charta 
me et patrem pueri cousobrinos [fratres , et vade, 
et die juveni : Scis, frater, quod genus existens pa- 
triarche, nou debueras ita in paupertate versari ? et 
ostende ei chartam , et dic ; Quoniam si erubescis, 
ego erdino causam tuam apud patriarcham, et. vide 
quid t bi dicet. Cum ergo omnia qu: jussa sunt ei a 
patriarcha tabellio fecisset, venit ad eum dicens : Quia 
pactus est puer mihi, ut ego loquar causam suam 
domino, et magnas gratiarum actiones referebat mihi, 
Dixit itaque sanctus : Vade et die. ei : Quia. locutus 
sum patriarchze. Et. dixi : Quoniam et ego scio quia 
habuit consobrinus meus filium, sed ex vultu huuc 
non recognosco. Bene ergo facis, adducens hunc ad 
me. Adducens ergo eum, porta et chartam tecum. 
Cum vero pervenissent, tulit eum secreto ille justus, 
et ecepit deoscu'ari eum, et dicere : Bene venil filius 
consobrini mei. Ditavit igitur eum, et uxori tradidit 
in Alexandria , et donium et omnia quibus opus ha- 
buit donavit ei , demonstrare festinans quoniam non 
derelinquet. Dominus sperantes in 58. (Judith. vi). 


Car. XXXIV. — Impr:etermisse autem. et. hujus 
mandati curam habuit hie admirabilis, legem ponen- 
lis : Volenti mutuare a te ne avertas aliquando (Deut. 
xv; Luc. vi), non. prohibuit aliquem. hujusmodi ab 
eo suffragium postulantem. Unde hoe sciens quidam 
malignus et impostor, petiit ab eo ut sibi mutuas da- 
ret viginti libras auri. Erat autem de lis qui dicun- 
tur Gallodromi (74). Conteranens ergo sanctum quem- 
admodem et 91105 multos, dicebat : Quia nih: mihi 
dedit, Quasierunt itaque Ecclesi: pastores et ordi- 
natores ut in carcerem hune mitterent, et publica- 
rent ejus substantiam. At imitator dicentis, Estote 
misericordes, sicut et Pater vester misericors est 
(Luce v1), qui solem suum oriri facit super bonos et 
malos, et pluit super justos et injustos, nequaquam 
illis consensit, ut eum aflligerent. His autem turban- 
tibus contra eum, utpote qui patriarchae illuserat, et 
dicentibus ad eumdem sanctum : Non justum est, do- 
mine, ut quod pauperes aceiperent, hic luxuriosus 
accipiat, respondit econtra ille ter beatus, dicens : 
Credite, fratres, quia si extra voluntatem aecipere- 
tis aliquid ab eo, duo mandata transgrederemini, et 


16415 


vennm / adimplebitis. quando 
fuerit hujuscemodi — quantitas. — Unum quidem, 
quia apparebitis impatientes cirea damnum, et efti- 
ciemini aliis forma mala ; alterum autem, quoniam 
non obedientes eritis Domino Deo, dicenti : Ab co 
qui abstulerit tua ne repetas (Luc. vi). Expedit ergo, 
0 fili, ut efficiamur omnibus exemplum patienti:e, 
Etenim Apostolus dicit : Quare non magis injariam 
sustinetis? quare non magis fraudem patimiui (1 Cor. 
vi)? Et bonum est quidem veraciter, fratres, omni 
petenti dare, excelsius 2utem et honorabilis et non 
petenti ; ei autem qui aufert vestimentum sine volin- 
tate à nobis dare et tunicam, angelieze vere naturze 
imitatio, imo divin: est. Ex his enim qux? habemus 
Dominus precepit benefacere proximo : Bonum, in- 
quit, facies fratri tuo, juxta quod possidet manus tua, 
non ex his quz ex lite et contentione et ab injuriam 
passo auferuntur. 

Cir. XXXV. — Senex quidam magnus, quasi 
annorum sexaginta, audiens tales res beati, voluit 
tentare eum, si posset verbis suaderi, et ad scanda- 
lum facile inclinari, et ut contigit, si condemnaret 
aliquem. Et habitans prius in monasterio abbatis 
Seridonis (75), exiit et venit Alexandriam ; et sumit 
conversationem hominibus quidem repreheusibi' em, 
sed Deo gratam, qui dat (ut ait David) singulis se- 
cundum cor eorum (Psal. xix). Ingrediens itaque 
civitatem, scribit omnes qui notz? erant meretrices, 
et cepit l.borare opuscula, et accipere per singulos 
dies siliquam unam. Cum ergo occumberet sol, man- 
ducabat unius :erei lupinos (76), et intrabat ad unam 
meretricum, et dabat ei xrecs nummos, et dicebat: 
Dona mihi noctem istam, et noli fornicari. Et mane- 
bat juxta eam nocte illa, observans eam ne fornica- 
retur. Stabat ergo ἃ vespere in uno angulo cellulze 
ubi dormiebat mulier, psallens et orans pro ca, et 
mittens genuflexiones usque ad auroram; et exiens, 
accipiebat verbum ab illa quod nulli diceret actionem 
ejus. τὰ agebat semper, quousque una earum mani- 
festavit vitam ejus, quod non, ut fornicaretur, in- 
traret ad eas, sed ut salvaret. Oravit senex, et cepit 
mulier a dasmonioe vexari, ut per illam czterze time- 
rent, et non manifestarent eum omni tempore vite 
cjus. Dicebant ergo quidam οἱ quie a d:emonio vexa- 
batur ; Quid est? Reddidit tibi Deus quoniam men- 
tita es. Ut fornicetur enim ingreditur pessimus iste, 
ei non est aliud aliquid. Jam enim et sanctus Vita- 
lius (hoc qnippe nomen erat ei) volens hominum 
gloriam fugere, et animas a tenebris revocare, dice- 
bat audientibus eunctis, cum laboraret in opere, et 
solveret vesperi : Eamus modo, domina talis exspe- 
ciat nos, Ubi ergo erat ordo ipsius? Muliis ergo cri- 
minantibus et illudentibus ei, dicebat : Nunqui ego 
non vestio corpus ut omnes? Aut monachis solis 
iratus est Deus? Vere et ipsi homines sunt ut omnes, 
Dicebat itaque ei quidam : Aecipe tibi unam niulic- 
rem, abba, et muta vestimentum tuum, ut non blas- 
phemetur Deus per te, et habebis judicium qua 
scandalizantur animarum. At ille respondebat eis ite- 


VUTA. SANCTI JOANNIS ELEEMOSYNALUT, 


et ad p^uperes data A rum, dicebatque se demonstrans quasi iratum : Vere 


b 


C 


D 


1016 


non obaudiam vobis, ite a me. Modo nihil aliud. fa- 
ciam, ut vos non scandalizemini, nisi accipiam mu- 
lierem, quatenus curam habeam domus, et faciam 
malos dies, Qui vult scandzlizari, scandalizetur, et 
det frontem in. parietem. Quid. vultis ex me ? Nun- 
quid judices constituti estis super me a Deo? Ite, de 
vobis curam habetote, vos pro me Deo non reddetis 
rationem. Unus est judex, et sancta dies judicii, qui 
singulis reddet secundum opera eorum. Dicebat au- 
tem. hiec clamans. Quidam ergo eccles:e defenso- 
rum, hzc multoties audientes ab eo, referebant pa- 
triarehze. quod. fiebat. Deus vero sciens quod nollet 
ile sanctus offendere abbatem Vitalium, induravit 
cor ejus, ne erederet eis. Recordabatur enim ante 
Ihemorati eunuchi; sed increpavit vehementer eos 
qui contra Vitalium abbatem accusationem ei aff.re- 
bant, dicens ad eos : Quiescite accusare monachos. 
An ues'itis quod eirca sancte memoriz Constanti- 
num (77) imperatorem actum fuisse, conscriptiones 
quie de eo leguntur. contineant? Quoniam, ait, qui- 
dam ron timentes Deum, cum celebraretur secunda 
Synodus in Nicza (78), cceperunt contra se dare in 
scriptis famas turpes beato illi imperatori, quidam 
clerici quidem existentes, quidam monachi, et ad fa- 
ciem adducens sanctus Dei Constantinus accusatorem 
et accusatum, utrumque audivit. Et cum invenisset 
multas talium eriminationum veras esse, afferens 
ardentem cereum , incendit omnes quie dat:e sunt. ia 
scriptis malas opiniones, dicens: Vere si propriis 
oculis vidissem sacerdotem Dei, vel aliquem eorum 
qui monachico hab:tu circeumamicti sunt, peccantem, 
chlamydem meam explicarem, et cooperirem eum, ne 
ab aliquo videretur. Nam et ia servum Dei illum, vi- 
decet eunuchum, ita pulastis, et misistis me extra 
viam, et feci anim: mex peccatum magnum, Con- 
fundens ergo eos multum, absolvit. Servus autem 
Dei Vitalius à propria operatione non cessabat, De- 
precabatur ergo ut quibusdam post mortem ejus 
in somnis manifestaret. Deus, | ut non imputa- 
retur in peccatuni his qui scandalizabantur in eum, 
eo quod rem quam agebat dicerent scandalo esse 
plenam , et non haberet homo peecati judicium 
ex ea, quidquid locutus fuisset. Multas igitur de tali- 
bus mulieribus in compunetionem induxit li:ec ope- 
ratio ejus, el moxime quando videbant eum noct: 
extendentem manus et erantem pro unaquaque ea- 
rum : propter quod quxdam earum ἃ foraicatione 
cessabant ; qu:edam vero accipiebant viros, el pudice 
conversabantur; quedam vero et modis omnibus 
mundum relinquentes, singularem vitam ducebant. 
Nullus tamen scivit usque ad ejus dormit.onem quoc 
ipsius admonitione et oratione impudiez muliereulze 
ἃ fornicatione cessarent. 

Unde quodam die exeunte eo a prima talium mu- 
lierum diluculo, obviat ei quidam homo immundus, 
intrans ad fornicandum cum ea, et eum vilisset 
sanctum Vitalium ex ea egredientem, dedit ei ala- 
pam in faciem, dicens ad eum : Usquequo, pessinie 


1041 
illusor Christi, non emendas te ab his nequitiis tuis? 
Qui dixit ad eum : Crede mihi, accipies alapam 
a me humi!i, ut tota Alexandria colligatur ad clamo- 
res tuos. Nondum brevi tempore transacto, dormivit 
cum pace in cellula sua sanctus Vitalius, nemine 
sciente omnino. Habebat enim valde pusillam .cellu- 
lam, super loeum qui dicitur Porta solis (79). Unde 
et plerumque, cum collecta celebraretur juxta cellu- 
lam ejus in ecclesia Μοίγῳ (80), convenientes quze- 
dam muliercularum harum, ad alterutras dicebant : 
Eamus, eamus, iterum abbas Vitalius collectam ha- 
bet. Et venientibus eis, curabat eas. lgitur dormiente 
eo, ut predictum est, in propria cellula, et nullo 
sciente, mox quidam daemon tanquam ZEthiops de- 
formis, astat ei qui dederat alapam abbati Vitalio, 
et dat ei alapam, dicens : Suscipe alapam quam mi- 
sit tibi abbas Vitalius. Et cadens, statim cepit spu- 
mare. Congregata est igitur, secundum prophetiam 
Vitalii, pene tota Alexandria in violentiam quam 
patiebatur a d:emone ; et maxime quia sonitum date 
ei alape audierunt quidam , quasi ad unius jactum 
sagit. Post aliquantas vero horas in mentem re- 
diens is qui patiebatur, scidit vestimenta pectoris 
sui, et eueurrit ad. cellulam , clamans et dicens : 
Culpam feci tibi, serve Dei Vitali, miserere mei. 
Cueurrerunt vero cum eo omnes audientes. Cum 
pervenisset .ad cellulam sancti, exiit iterum d:emo- 
nium, jactans eum omnibus aspicienübus. Et cum 
ingrederentur intro hi qui cum co cucurrerunt, in- 
venerunt sanctum stantem ia geniculis suis, et oran- 
tem, et animam Domino tradentem, et in pavimento 
scripturam hujusmodi : Viri Alexandrini, nolite ante 
tempus. aliquid judicare, quoadusque veniat Dominus 
(1 Cor. ww). Confitebatur vero. et homo, qui a d:emo- 
nio vexabatur, quod sancto fecerat, et quod dixerat 
sanctus ei. Mecitata sunt ergo beatissimo Joauni 
patriarche. omnia qu:e. cirea. sanctum Vi'alium acta 
sunt; el descendens cum clero, venit ad corpus 
sancii Vitalii; et cum vidisset superscriptionem , 
dixit : Vere hane humilis Joannes per Deum evasit, 
nam alapam quam accepit qui patitur ego accipe- 
rem. 

Tune itaque omnes fornicarim, et quae. abrenun- 
tiaverunt ex eis, et viros susceperant, cum cereis et 
lampadibus prieibant eum flentes, et dicentes : Per- 
didimus salutem nostram et doctrinam. Enarrabant 
enim jam conversationem ejus omnibus, et, Quoniam 
"on propter turpem rem ad nos intrabat; et 
quia nunquam aliquando vidimus eum super latus 
'dormientem, aut unam ex nobis tenentem manu 
sua. Et reprehendentibus eas quibusdam et dicenti- 
bus : Quare hzec non omnibus dicebatis, sed scanda- 
lizabatur in eo tota civitas? enarrabant jam capitu- 
lum, quod circa eam gestum est, quie a diemonio 
vexalionem sustinuit, eL quia hoe. timentes taceba- 
imus. Sepulto ergo eo in multo honore, permansit is 
(jul ab eo correctus el sanus factus est, faciens me- 
moriam ejus. Posunodum autem et renuntiavit sae- 
-bulo, ingressus monasterium abbatis Seridonis in 


LEONTII NEAPOLITANI EPJSCODI 


1648 
A Gaza, et suscepit cellulam. abbatis Vitalii secundum 
fidem, et in ea permansit usque ad mortem suam. 
Et sanctissimus patriarcha multas gratias egit Deo, 
quia non permisit eum peccare in servu:zi suum Vi- 
talium. Multi autem. multum ex tunc. in Alexandria 
profuerunt sibi, et hospitio recipiebant monachos : 
et monebantur ut non condemnaretur aliquis ab eis 
sicut evenerat. Fecit autem et sanitates post mortem 
honorabile nomen sancti Vitalii per divinam gra- 
liam : cujus orationibus det nobis Dominus bonam 
conversationem , et misericordiam in die, quando 
manifestabit abscondita hominum, et nuda faciet 
consilia cordium (1 Cor. 1v). 

Car. XXXVI. — Pracipiens aliquando dari cui- 
dam petenti eleemosynam, decem nummos zreos 
tàntum, convicia ab eo patiebatur in facie atrociter 
il'e beatus, quia non dederat ei quotquot voluit. His 
auem qui de obsequio erant, quirentibus cadere 
eum qui convieiabatur, increpavit ees vehementer 
patriarcha , dicens : Sinite eum, fratres : habeo 
ego sexaginta annos, blasphemans per opera 
mea Christum, et unum convicium non portabo ab 
isto? Et pr:ecepit datori solvere sacculum, ut sine- 
ret pauperem tollere quantum vellet pretium. 

Car. XXXVII. Si vero aliquando audiebat sapien- 
tissimus, quoniam eleemosynator est. talis, adduce- 
bat eum in hilaritate seorsum, et dicebat ei : Quo- 
modo factus es e'eemosynator ? naturaliter, an teipsum 
violenter cogens? Unde quidam qui ab eo interro- 
gabantur, verecundati, occultabant quidem , quidam 
autem dicebant ei. Propter quod unus. interrogatus 
ἃ sancto, respondit ita: Crede mihi, domine, quia 
nih 1 do aut facio boni; verumtamen ipsum quod fa- 
cio et prebeo, ex quibus Deus et orationes tu 
largiuntur, ita facereassuevi. Eram prius valde immi- 
sericors et crudelis, et. semel damna pertuli, et in 
subtilitatem  deveni : cepit cogitatio mea dicere 
mihi : Vere si esses eleemosynator, non relinqueret 
te Deus. Statui ergo per singulos dies dare quinque 
xreos nummos pauperibus ; et cum coepissem dare, 
statim Satanas prohibebat me, dicens : Vere quinque 
nummi isti sufficiunt domui ad olera, aut ad bal- 
neum percipiendum; et statim, tanquam si de 
[aucibus natorum meorum privarem eos, nihil 
dabam. Cum ergo vidissem quod superarer a vitio, 
D dico puero meo : Per singulos dies furare, me ne- 

sciente, quinque nunimos, et da eleeinosynam. Sum 

ego enim trapezita, domine. llle vero benefaciens, 
coepit furari denos (81). Erat autem. quando et sili- 
quam. Cum ergo vidisset quia benedicebamur , et 
divitiis abundabamus , cepit et tremisses furari, et 
dare. Semel itaque admirans benedictiones Dei, dixiei : 
Vere multum profuerunt, fili, quinque numuni illi, 
volo ergo ut des decem. Tunc dicit mihi et puer. su- 
bridendo : Vade, ora furtis meis. Nam vere hodie 
non haberemus quem manducassemus panem. Sed si 
est fur justus, ego sum. Tupo ergo. dixit, quoniam 
tremissia dabat et siliquas etiam, ex fide illius, as- 
suevi, domine, de animo dare. /Ediíicatus ergo sane 


164? 


VITA SANCTI. JOANNIS ELEEMOSY NARI. 


1650 


ctus valde, dixit ad eum ; Crede mihi, multas con- A nos fictor, et. peecato et. inobedientia deceptos ite- 


versationes Patruin legi, tale aliquid non audivi, 

Cap. XXX VIIH.—Malitiam reservantem. quemdam 
illustrium, contra alium principem, audiens hie ma- 
gnus Joannes, monuit eum sepe, et suasit ad. con- 
cordiam, et non potuit eum convertere ad pacem. 
Semel ergo mittit et adducit eum sanctus, quasi pro 
re publica : et faeit, missas in oratorio suo, nullum 
habens nisi ministrum suum (82). Cum ergo sancta 
benedixisset patriarcha, et orationem Dominicam in- 
choasset, eceperunt dicere tres tantum illi, Pater no- 
ster. Et cum pervenisset ad sermonem, quo dicitur, 
Dimitte nobis debita nostra, sicut et nos. dimitti us 
debitoribus nostris, innuit domestico patriarcha, ut 
taceret. Siluit. ergo et. patriarcha, et remansit prin- 
ceps solus, dicens versum : Dimitte nobis, sieut. et 
nos dimitümus. Et statim eonversus sanctus, dicit ei 
mansueta voce : Vide in quali terr.bili hora. quid di- 
cas Deo: Quoniam sicut ego dimitto, ita et. tu di- 
mitte mihi. Tanquam ab igne statim cruciatum fe- 
rens prxdietus princeps, cecidit in faciem ad pedes 
sancti, dicens : Quxcunque jusseris, domine, faciet 
servus tuus. Et reconciliatus est inimico suo ex tunc 
cum omni veritate. 


Car. XXXIX.—Superbum autem si videbat aliquem 
beatus, hunc quidem non arguebat in facie : quando 
au'em eum in secreto suo sedentem videbat, affere- 
bat de humilitate sermones, ut per. tale magisterium 
sensim percuteret superbum, et modestum faceret, 
dicens ita : Miror, domini mei, quomodo non recor- 
datur misera anima mea humilitatis quze demonstra- 
vit nobis super terram apparere Filium Dei, sed iu- 
tumesco et extollor super fratrem meum, si fuero 
modicum aut pulchrior eo, aut ditior, aut gloriosior, 
aut principatum officit eujuscunque habuero, non in- 
tellizdens divinam vocem, qu: dicit : Discite a. me 
quia mitis sum et humiliscorde, et invenietis requiem 
animabus vestiis (Matth. xi) ; neque sanctorum voces 
cogitans, quoniam. quidam terram (Gen. xvin), qui- 
dam cinerem , quidam vermem et non hominem 
(Psal. xxi), quidam. aut impeditioris et tardioris 
lingux (Exod. tw) se nominabant: et quia Isaias, 
quando Deum videre meruit, ut capit homo, tunc im- 
munda labia se habere pronuntiavit (/sa. vi). Quid 
enim et sum humilis? Nonne de luto fictus sum, unde 
sunt et lateres? Nonne omnem quam puto habere 
gloriam, ut flos foeni marcescit (Isa. xij? His ergo et 
hujusmodi, et aliis pluribus verbis sapientissimus, 
quasi de se dicens, eum qui languorem inflationis et 
superbix: habebat cauterio comburens, proderat ejus 
anim: Intellisebat enim is qui uleus habebat. quod 
de eo patriarcha haec intimaret, 

Cav. XL. — Kt hoc frequenter ille a Deo honora- 
tus, afferebat in medium, ad humilitatis argumentum, 
dicens : Quod si considerassemus δὲ cogitassemus 
Dei erga nos misericordiam et bonitatem, nec in ca- 
los sublevaremus oculos nostros, sed semper in hu- 
mili habitu ac prudentia degeremus. Ut enim przeter- 
can, qualiter nen existentes ut essemus produxit 


n 


b 


rum —vivificavit, et proprio sauguine redemit a 
morte, et omnem lerram et ipsum caelum in obse- 
quium hominum sulididit, sed et nunc qualiter pec- 
cantes non dissipat, sed longanimiter magis exspectat 
immobilis illa natura, et patiens ille oculus, et nobis 
plerumque blasphemantibus ipse consolatur et. blan- 
ditur per miserationem suam, desursum pluvias pro- 
pter vitam | nostram tribuens, quantos malos opera 

rios, pergentes ut oceidant aut furentur, tegit et non 
tradit, ne capiantur et puntantur ? quantos existentes 
in navibus in pelago, ut przedentur obviantes sibi na- 
ves, et occidant qui in eis sunt, non permilti: in 
profundum demergi, sed imperat «nari ne absorbeat 
eos, exspectans conversionem —malilize ipsorum ? 
quanti pejorant corpus (85) et sanguinem ejus 
Sacrosanctum , et patitur el longanimiter agl, 
non reddens eis hic aliquid difficile? quantos in 
itinere la'rocinantes, non tradit. i». cibum obvian- 
libus. sibi bestiis? quantos euntes concava 
terrarum, et itinerum seditiones operantes, protegit, 
ut non consumapntur a custodienlibus canibus, vel 
euam hominibus? Et meinterdum aut cum meretrice 
recumbente, aut eum his qui se inebrian!, aut cum 
turpia. loquentibus conversante, aut. c:elero quolibet 
Sxculi hujus implicato peccato, apis quidem cireum- 
fertur, et valles et alveos circuit, quzreus. colligere 
fructum, ut dulce. faciat. mihi guttur, quod faida οἱ 
iniqua pronuntiat ; uva autem festinat per. calurem 
maturari, ut. repleat os et. [:etíficet cor, quod. faeto- 
rem suum pr:evaricatum est. Flores invicem se 
praoccupant, ut. delectent. oculos, qui fornicationi- 
bus et alienis mulieribus ad luxuriam innuunt, Ficus 
turbatur (34), quatenus perveniat, ut repleat manum 
per magnitudinem, et os per dulcediuein, quod tenet 
el basiat alienam mulierem. Talia ergo, inquit, 


opera fratres agentes, et tales retributiones recipien- 
les ἃ benigno Deo , qualem debueramus habere pru- 
dentiam, cousiderantes novissimam nostram et hor- 
rendam horam? Multum enim de memoria mortis et 
exitu. animi; disputabat semper ille beatus, ita ut 
frequenter quidam ad euin superbo. schemate intia- 
rent et ridenti vultu, et inconsiderato oculo; δὲ exi- 
rent humili more, et compuncta facie, et lacryman'i- 
hus oculis. Propter quod et dicebat : Quia (ut zestimo 
ego humilis) sufficit ad. salutem assidue et dolenter 
cogitare, et solicitudinem habere de morte, quoniam 
nemo nobis in illa hora compotietur, aut. comitabi- 
tur ex vita ista, nisi opera bona nostra. Et quomodo 
angelis venientibus et. properantibus turbatur tune 
anima, si inventa. non. fuerit prvparata? quomodo 
rogat uLaddatur sibi modicum tempus vitze, et audiet : 
Quid enim? Tempus quod vixisti, bene consum- 
psisti? Et iterum. dieebat tanquam! de semetipso : 
Quomodo, humilis Joannes, transire poteris bestias 
arundineti (Psa/. Lxvit), quando obviabunt. tibi exa- 
ciores? Vae qualis timor et tremor obtinet animai 
tuüe ralionem ponentem, tantis exquisitoribus tau 
amaris οἱ immisericordibus? Etenim  sauctus iste in 


1651 LEONTil NEAPOL!TANI EPISCOPI 1053 


memeria semper retinebat quod sancto. Simoni, qui A seopio. Semel ergo et bis fecit hoc ipsum schema 


in columuis stetit. (85), per revelationem factum est 
notum : Quia (ut ait) exeunte anima e corpore, ob- 
viant ei eum ascenderit a terra in ccelum, chori d.c- 
monum, singuli in proprio ordine. Obviat ei chorus d:e- 
moniorum superbiz, investigat eam, si habeat opera 
eorum. Obviat chorus spirituum detractionis: aspiciunt 
si quando ohlocuta sit, et. poenitentiam non egerit. 
Obviant iterum superius dxmo«es fornicationis : 
scrutantur si recognoscant in ea voluptates suas. Et 
quando a terra usque ad ccelum misera anima posi- 
tura rationem pervenerit, seorsum ab ea sancti an- 
geli stabunt, et non. adjuvabunt eam nisi bonitates 
sum. Hae considerans hie nobilis, perterritus pro 
tali hora et sollicitus factus est, ferens in memoriam 
et sancti Hilarionis eloquium (Vita Hilarionis, c. 58) ; 
quia cum e vita egressurus eset, formidavit et dixit 
anims sux : Octoginta annos, o humilis anima, ha- 
bes serviens Christo, et times exire? Exi, quia mise- 
ricors est. Et dicebat sibi patriarcha : Si is qui oeto- 
pinta annos servivit Christo, et mortuos suscitavit, 
el signa fecit, timuit amaram illam horam, quid ha- 
bes tu, humilis Joannes, dieere aut facere, quando 
obviaverint in faciem tuam crudeles illi et. immise- 
ricordes exactores et inquisitores? Ad quantos poteris 
rationem reddere, ad eos qui exquirunt de mendacio, 
ad eos qui de detractione, ad cos qui de crudelitate, ad 
eos qui de avaritia, ad eos qui de irnemoria mali, ad 
eos qui de odio, ad eos qui exquirunt de perjurio? 
Et dementatus dicebat : Deus , tu. eos incre; a, 
aam omnis fortitudo hominum eis resistere non 
valet. Tu, Domine, da nobis ductores sanctos 
angelos, qui custodiant etgubernent nos; multa 
enim est contra nos eorum insania, multus tre- 
mor, multus. timor, multum periculum pelagi aeris 
hujus, Si euim de civitate in civitatem super terram 
ambulantes, deprecamur eos qui nobis ductores sunt, 
ne in przecipitia cadamus , aut in agrestium bestia- 
rum loca, aut in flumina infinita, aut in inaecessibi- 
les et invios montes, aut 1n Jatronum manus aut 
in eremum incomprehensibilem aut inaquosam, 
et pereamus. Quot duetoribus fortibus et divinis cu- 
stodibus opus habemus, pergentes longa via hac et 
eterna, videlicet, qux ex-corpore est egressio, et ad 
cdlum ascensio? Hx sunt sapientia plenz beati ad 
se ei ad omnes. doetrinze; haze sunt ejus. quotidianze 
curs atque meditationes, 

Car. XLI. — Multam autem et de sancta statione 
enram habebat, et sollicitudinem demonstrabat. Una 
enim dierum volens multos resecare , ut non egrede- 
rentur post solutionem sancti Evangelii de ecclesia, 
et otiosis sermonibus pro oratione vacarent, quid 
fecit? Reliquit mox, postquam lectum est sanctum 
Evangelium , ecclesiam ; et ipse exiit, et sedit cum 
turba, Omnibus vero obstupentibus, dixit ad eos jus- 
tus : P'iliuli, ubi oves, illic et pastor. Aut intrate 
intro, ct ingrediemur ; aut manete hic, et hic ma- 
nebo. Ego propter vos descendo in sanctam eccle- 
$iam, nam poleran facere mihimet missas in epi- 


ile beatus. Erudivit et in hoc plebem magnilice , et 
emendavit ; timebant enim, ne iterum idipsum sche- 
ma faceret eis ille semper memorandus. 

Car. XLII. — Loqui autem in sacrario omnino 
non permittebat, sed in conspectu omnium foras 
mittebat eum , dicens : Si quidem ut orares venisti 
huc, in hoc mentem tuam et os tuum vacare exopta ; 
si vero propter locutionem , scriptum est : Domus 
Dei domus orationis vocabitur ( Matth. xs1 ) ; noli 
ergo facere eam speluncam latronum. 

CAP. XLIII. — Hoc autem erat admirabilius san- 
etissimi hujus patriarchze , quoniam nec monachicam 
vitam ducens, neque in clero moratus in ecclesia , 
sed et feminsz legitime dudum conjunctus (80), ita 

B tenuit vigorem ecclesiz ab ipso initio quo patriarcha 
consecratus est, et in talem sublimitatem exaltatus 
est, ut multos eremitarum et in arcta vila degentium 
superaret. 

Car. XL!V. — Volens autem nec hujus boni esse 
inexpers, videlicet monachie:e vite connumeratio- 
nis, studet rem talem : congregans duos ordines 
sanctorum monachorum , statuit in eis omnem utili- 
tatem tribui de villis suis in civitate sua : et faciens 
eis cellulas in duobus oratoriis Dominz nostre san- 
cte Dei genitricis, et sancti Joannis, qux ipse ἃ 
fundamentis zxdificaverat, dicens amantissimis Deo 
monachis ita : Ego post Deum utilitatem corporalein 
vestram proeurabo, vos autem spiritualis habetote 
me: curam salutis. Vespertina et nocturna vigilia 


C mihiapud Deum imputetur : quidquid vero in cellulis 


vestris offieii feceritis, pro vestris sit animabus. Hoe 
autem fecit, volens sollicitiores efficere Dei amicos 
monachos. Unde et permansit Deo talis grata consti- 
tutio ordinum ; et ad similitudinem monasterii ex his 
civitas pene vivit, in diversis locis pervigiles hym- 
nodias Deo referens. 

Car. XLV. — Et hoc beatus iste ita omnes doce- 
bat, et contestabatur dicens : Nullatenus aliquando 
haereticorum communionis , imo coinquinationis par- 
ticipemini, etiam si. omni vita vestra ex aliqua im- 
pu'sione vel necessitate communionem catholicze 
Ecclesi:: non invenientes, sine communione per- 
manseritis. Si enim , ait, uxorem corporalem legi- 
time possidentes, in regione aliqua longinqua absque 


D ista tempore multo morantes , relinquere hanc et alii 


copulari, a Deo et legibus prohibemur, si vero hoc 
egerimus , punimur ; quomodo putas, Deo per re- 
ctam fidem et catholicam Ecclesiam conjuncti , ut 
ait Apostolus : Aptavi vos uni viro virginem castam 
exhibere Christo (1I Cor. xt) , si orthodoxam et &an- 
tam fidem adulteraveritis per communionem ineres 
ticorum, non in futuro s:eculo tormenti, quod exspe- 
ctat. h;ereticos, erimus facti participes? Communio 
enim , ait, ideo dicitur, eo quod communem faciat , 
et firmet communicantem. quibus commuuieat. Ne 
igitur, quzeso, ait, o filii, hujusmodi oratoriis ap- 
plicetis. 

Car. XLVI. — Cum omnibus bonis suis et hoc 


16:5 


VITA. SANCTI JOANN;S ELEEMOSYNARL 


L624 


beatus hic possidebat, quod ( ut dietum est ) non A sunt eam , abrenuntiantes mundo , eum €a pergentes 


condemnaret proximum , nee condemnaates recipe- 
ret. Dicam vero et ejus doctiinam de hoe omnibus 
profieuam : Juvenis quidam rapiens monacham , 
fugit. Constantinopolim. Hoc discens justus, tris'is 
faetus est usque ad mortem, Tempore vero aliquo 
transacto, consedente eo una. dierum in honorabili 
cimiliarchio cum quibusdam clericis, et sermonem 
anima utilem movente , venit in medium et memo- 
ria juvenis qui ancillam Dei rapuerat, et caeperunt 
qui sancto considebant anathematizare talem juve- 
nem, tamquam qui deas animas perdiderat, suam 
videlicet et sanctimonialis. Compescuit ergo et rese- 
cavit eos beatus, dicens : Ne sic , filii, ne sie ; nara 
ostendam vobis quia et vos duo peccata facitis : 
unum, quia transgredimini mandatum dicentis : 
Nolite judicare, ut non judicemini (Matth, vir) ; dein- 
de , quia nescitis certius si usque hodie peccent, et 
non peeniteant. 

Legi enim vitam Patris aliquid tale habentem : 
quia in civitate quadam duo monachi abierunt in 
ministerium. Et eum transiret unus per locum, cla- 
mabot ei una forniearia, dicens : Salva me, Pater, ut 
Christus meretricem. Ille vero hominum confusio- 
nem omnino non curans, dixit ei : Sequere 
ine. Et tenens eam per manum ejus , exiit publice 
de civitate, omnibus aspicientibus. Faetà est ergo 
fama quia abbas accepit mulierem domnam | Por- 
phyriam ( ita enim. vocabatur mulier ). Pergentibus 
ergo eis, ut mitteret eam in. monasterium , invenit 
mulier in una ecclesia puerum iu terram projectum, 
et sustulit eum ut nutriret illum. [taque post annum 
quidam venerunt in patriam , ubi erat abbas et Por- 
phyria, qui fuerat de mereiricibus ; et. videntes 
eam habere puerulum, dicunt ei : Veraciter bonum 
abbati pullum genuisti, Nondum enim sanctum scehe- 
ma acceperat. Euntes ergo Tyrum qui viderant eam 
(inde enim abbas tulerat illam ),  diffamaverunt , 
quia genuit de abbate Porphyria, et nos vidimus 
puerulum oculis nostis similantem ei. Quando ergo 
cognovit ex Deo abbas obitum suum ; dicit. nonni 
Pelagie , sie enim mutav;t nomen ejus, quando trà- 
didit ei sanctum sehema : Eamus Tyrum , quia ha- 
beo illic responsum , et volo ul venias mecum, Illa 
vero non valens contradicere ei , secuta est eum : et 
venerunt ambo , habentes et puerulum septem an- 
norum existentem. Cum ergo zgrotasset abbas in 
lufiriitate ad mortem , ascenderunt ad visitationem 
ejus de civitate usque ad centum. auimas. Et dicit: 
Alferte. prunas. Itaque cum venisset thuribulum (87) 
plenum prunis, tulit et evacuavit eas in vestimen- 
tum suum, et dixit : Creiite, fratres, quia sicut Deus 
rubum custodivit ineombustum ab igne, sicul aec 
tunicam hane meam incenderunt prunz jsUe, ila 
nec ego agnovi peccatum mulieris, ex quo natus 
sum. Et omnes mirati sunt, quomodo non ardebat 
vestimentum ab igne ; et glorificaverunt Deum bha- 
bentem occultos servos. Ex occasione autem nonne 
Pelagig quondam meretricis , aliae fornicariae secuti 


in monasterium ejus. Servus enim Dei monachus, 
qui totonderat eam, postquam salisfecil omnibus, 
tradidit Deo spiritum in pace. Ideo, inquit, dico vo- 
bis, filii, ne praecipites ad condemnanda et judi- 
canda sitis aliena. Multoties enim peccatum fornica- 
lionis vidimus, penitentiam vero ejus, quam fecit 
occulte, non aspeximus, Et est quia furtum facien- 
lem quemdam vidimus, suspiria vero et lacrymas 
quas produxit Deo nescimus. Et nos quidem babe- 
mus eum qualem vidimus illum , furem, aut forni- 
catorem , aut perjurum ; apnd Deum vero recepta est 
occulta ejus confessio et poenitentia ,, et est ab ipso 
pretiosus. Omnes igitur admirabantur super doctrina 
industrii pastoris hujus atque magistri. 

D Car. XLVII. — Duobus clericis calceamenta fa- 
cientibus, et juxta se laborantibus, unus quidem 
habebat filios multos, et uxorem, et patrem, et ma- 
trem : vacabat vero ecclesie sine intermissione, et 
omnes post Deum alebat de arte sua. Alter vero 
quamvis doetior esset illo, eo quod non permaneret 
in ecclesia, sed etiam Dominicis dicbus laboraret, 
nec seipsum tantum nutrire valebat. Invidebat ergo 
iste vicino suo. Et una vice non sufferens invidiam , 
dicit ei cum ira : Unde tu sic dives factus es? Ego 
vero vacans plus arti mex quam tu , in paupertatem 
deveni. Dicit vero ei, volens facere eum vacare ec- 
clesiz: : Invenio pretium in lerra, et inde paulatim 
dives factus sum ; sed si vis, semper voco te, et veni 
mecum ; ét quidquid invenerimus, aecipies dimidium. 


C Cum ergo acqu:esceret ille, et sequeretur eum eun- 


tem ad eeclesiam , sine intermissione benedixit ei 
Deus, et divitem fecit eum. Tunc dixit ei ille bonus 
consiliarius : Vidisti, frater, unum mendacium pro- 
pter Deum (88) , quantum profuit auimze tue et sub- 
stanti: tuze ? Crede, nihil inveniebam aliquando in 
terra, ut 2estimasti gratia pretii; sed quoniam dixit 
Dominus : Quirite primum regnum Dei et justitiam 
ejus, et hxc omnia adjicientur vobis ( Matth. v1) : 
ideirco occasionem feci, tantum ut seducerem te ; 
el ecce non sine causa laboravi, sed invenisti , et 
superinvenist. lloc igitur discens sanctus patriar- 
cha, fecit illum bonum consiliarium presbyterum, 
tamquam dignum ; erat enim lector. 

Car. XLVIII. — Et quidem hactenus ante memo- 
ratus Dei cultor Mennas, qui fuerat vicedominus 
sanctissim:e ecclesie Alexandrinorum magnze civi- 
tatis, enarravit nobis. Sequentia autem vilitas mea 
depinxit ; quedam vero a quibusdam , quibus digne 
credendum est, audivi. Dicentibus ergo nobis in prz- 
dictis in quodam capitulo ( sup., c. 11), quod multa 
spirituali dilectione patriarcha et Niceta patricius 
ad invicem collizati essent, dignum indicium talis 
exlibitionis presens existit capitulum. 

Quando, permittente Deo (89), pro peccatis nostris, 
futurum erat ut traderetur Alexandria sine Deo Per- 
sis, reminiscens pastor dicentis : Cum persecuti vos 
fuerint in civitate ista, fugite in aliam ( Math. x ᾿ς: 
fugam arripuit in propriam patiam, videlicet iü 


1655 


LEONTII NEAPOLITANI EPISCOPI 


1656 


Cyprum, in civitatem suam. Unde occasjone ac- A glorificabo (1 Heg. n). Vere enim magnifice glorifi- 


cepta , prafatus Niceta patricius dixit ad sanclum : 
Obsecro, si inveni gratiam ante te, ne dedigneris 
fatigari usque ad regiam civitatem, et bene ac- 
ceptas preces tuas donare piissimis imperatoribus. 
Ile vero multe fidei viri consentiens, obe- 
diens ad hoc factus est Deo et voluntati ejus, et a 
se datum honorem quantum erat circa beatum osten- 
dere volente. Fatigata igitur navi multipliciter a vi 
ventorum , in qua sanctus cum patricio erat, et in 
profundum mittenda , videt sepe memoratus patri- 
cius, et optimates qui cum eo erant, una nocte, in 
qua tempestas facta est, patriarcham modo quidem 
cum pauperibus per navim ubique cireumeurren- 
lem, modo autem ilerum cum eis manus in colum 
extendentem , et ab alto adjutorium abstrahentem. 
Cumque in Rhodum (90) pervenissent ascendentes, 
videt experge'actus a Deo vocatus hie quemdam eu- 
nucelium coruscantem forma, et aureum sceptrum in 
dextra tenentem, assistentem sibi et dicentem : Veni, 
jube (91), Rex regnantium quzrit te, Nihil ergo sta- 
tim negligens, advocat patricium Nicetam, et dicit 
ei cum multis laerymis : Tu quidem, o domine , ad 
terrenum imperatorem me vocasii ; sed praz:veniens 
celestis, ante vocavit exiguitatem meam. Et retulit 
ei eunuchi, imo angeli visionem, qux apparuerat 
Sibi. Gavisus ergo et tristis factus idem gloriosissi- 
mus vir, impedire sanctum non potuit. Abunde igi- 
tur sanetis ejus repletus orationibus, et imperato- 
ribus has deferens , cum multo honore redire ei in 
Cyprum jussit. 

Car. XLIX. — Adveniente ergo eo in propriam 
civitatem, quz Amathunta (92) vocabatur, testamen- 
tum proprium scribere cito ministris suis przcepit. 
Velociter vero et sine dilatione chartam et calamum 
praesentantibus, prxcepit sacrum illud os scribere 
sic: « Joannes servus, propter eam vero qux sup- 
posita est mihi sacerdotii dignitatem, Dei gratia liber. 
Gratias ago, Deus, tibi, quoniam exaudisti miseriam 
meam, rogantem bonitatem tuam, ne inveniretur 
morienti mihi nisi unus tremissis. Inveniente enira 
me in honorabili episcopio sanclissim:e Ecclesi: 
Alexandrinorum magni civitatis, quam per indul- 
gentiam Dei suscepi, quando in ea consecratus sum 
episcopus, circiter octoginta centenaria auri, et qu: 
intraverunt. mihi ab amicis Christi, pene numerum 
hominis transcendunt ; in seipsam mentem colligens, 
et cognoscens hiec omnia dominatoris omnium esse, 
festinavi ea que Dei erant Deo dare. Unde et quod 
remansit mihi hoc tremisse, Dei et lioc existens, ju- 
beo dari his qui sunt bei. » Ὁ gloriosa res ! 0 devo- 
tionem sancti ! Non attendit, sicut debuisset, suis; 
quod faciunt multi qui in divitiis sunt, qui Dei doua 
aut ex injustitia collecta, tanquam propria, et tan- 
quam si ea secum ferre possunt, thesaurizant, et non 
large egenis praebent; sed illa quxerebat quie semper 
manent, et aliquando non minuuntur. Unde sine men- 
dacio repromissionibus non est fraudatus, qu» asse- 
verant, ex persona Dei, quoniam qui glorificant me, 


B 


cavit sanetum hunc, qui in suis semper bonis glori- 
ficatus est Dominus. Non enim ferens nobilis hic, 
temporali vita sua conquiescere sancta et digna laude 
bona, quid egit? Xenodochia, gerontocomia, atque 
monasteria a fundamentis :zedificans, et choros san- 
ctorum monachorum statuens, incessabilem ver: 
justiti: memoriam possidet, per ea qu:e celebrantur 
in eis bona opera. Quod enim de his qui mala agunt, 
Εἰ successores propriorum malorum post mortem in 
vita bac relinquunt, ait Domino plenus Apost.lus : 
Quoniam quorumdam peccata manifesta sunt, prze- 
cedentia ad judicium ; quosdam autem et subsequun- 
tur. Hoc econtra (95) de hoe beato dicendum est : Quo- 
niam quorumdam justiti:e manifest:e sunt przcedentes 
in regnum ceelorum (1 Tim., v), quosdam autem et 
subsequuntur, de quibus unus et iste exstitit, EL quo- 
niam non fabula, neque ad gratiam est, quod dictum 
constat, testimonium nobis perhibeat plane quod 
mox in pretiosa ejus dormitione gestum est prodi- 
gium. Tradente enim eo et commendante propriam 
animam in manu Domini, ut ait alicubi sacra Littera : 
Justcrum animis in manu Dei sunt (Sap. 111), et 
hane ei ut sacrificium immolatum offerente, cum re- 
condendum esset honorabile ejus corpus honorifice, 
et cum congruo sacerdotibus ritu in quodam orato- 
rio sancti miraculorum factoris Tychonis (94), fit 
quoddam tale signum gloriosum. 

Car. L. — Jacebant in quodam turulo, ubi et ju- 
stus hie reponendus erat, duorum quon/am episco- 


C porum, qui ante dormierant, sancta veraciter cor- 


pora sanctorum : qu: et in natura exanimi interim 
degentia, tanquam si viva revera essent, :equalem 
sancto honorem tribuerunt. Cum enim beati corpus 
inter duos illos componendum esset, honorantes suin- 
mum pastorem pastores, et multam ejus fiduciam 
apud Deum reverentes, simul et mirantes, Dei jus- 
sione tanquam vivi corpora sua separantes (95), in me- 
dio sacrum hunc susceperunt, honorem et ipsi ei 
preceptione Dei sicut a Deo honorato offerentes, et 
omnibus statim ostendentes qu:: ἃ Deo ei donata 
est gloriam atque sublimitatem. Quod maximum et 
gloriosissimum miraculum, non unus, neque decem, 
neque centum viderunt, sed omnis turba qui con- 
venit ád pretiosam ejus sepulturam, 


D Car. LI. — Aliud. autem ejus gloriosius, quod 


quidem adhuc vivens in carne cepit miracu!um , sed 
postquam migravit ad Deum, complevit, sermo com- 
memorare tentabit. Mulier quzdam de ea qus san- 
ctum protulit civitate existens, cum audisset eum 
venisse a Rhodo (96), et angelum ei ibidem appa- 
ruisse, et vocationem ad communem Dominurn ei 
denuntiasse, peccamen gravissimum in se recogno- 
scens, quod nec auditus hominum posse intrare af- 
firmabat, fidem inambiguam sumens, ad sanctum 
cursim pervenit ; et pedes ejus comprehezdens, cum 
lacrymis multis clamabat, et dicens secreto sancto $ 
Peccatum, o ter beate, habeo imnisera, quod ad aures 
hominum venire non potest, et scio quod, si vis, 


1677 


potes id mihi indulgere; dixit enim vobis Dominus : 
Quoniam quicunque solverilis super terram, erunt 
soluta, et iu colis; «t quacunque ligaveritis super 
terram, erunt ligata et in colis (Matth. xvii); et 
quorum remiseritis peccata, remittuntur eis ; et quo- 
rum retinueritis, retenta sunt (Joan. xx). lac verba 
audiens a muliere sanctus, et. timens, si petitionem 
ejus refutaret, noxius ejus tormenti fieret, dum posset 
liberari a proprio peccato. per fidem quam habebat 
in eum, dicit ad eam humiliter : Si utique credis, o 
mulier, Deo, quod per infelicitatem meam ignoscater 
tibi crimen quod dicis, confitere mihi hoc, Que dixit: 
Non possum, domine, dicere id, neque enim potest 
auditus hominum portare illud. Dicit ad eam iterum 
sanctus : Et. si erubescis, vade et scribe illud, si 
nosti litteras, et fer mihi. llla iterum respondit : 
Vere, domine, non possum. Exspectans ergo mudi- 
€um quid tacens, dixit ei : Non potes scribere et bul- 
lare, et afferre mihi ? Tune dixit ei : Possum, domi- 
ne, hoc facio, rogans honorabilem et coangelicam 
animam tuam ne solvatur, neque ullo modo inve- 
niatura quolibet pittaeium (97) hoc aliquando. Ver- 
bum igitur accipiens a Deo honorabilis quod. nullus 
homo solveret aut legeret ejus pittacium, abiens 
sciipsit propria manu peccatum, et bullans portavit 
beato. Suscipiens ergo sanctus pittacium, post quin- 
que dies ad Dominum profectus est, nemiui aliquid 
de hujusmodi pittacio aut disponens, aut indicans. 
Mulier itaque fortuitu, imo dispensatione Dei, ncn 
existens in civitate die in qua Lransla:us estin. pace 
de szculo isto ad aliud patriarcha, volente et in hoc 
demonstrare Deo quantam apud eum, utpote pro- 
prius famulus, fiduciim possidebat. Sed post unam 
diem reconditionis pretiosi ejus lipsani (98) adve- 
niens, cum audisset dormitionem ejus, amens et de- 
sipiens propemodum facta est, existimans pittacium 
quod dederat, in episcopio relictum, omnibus faceret 
€ulpam ejus manifestam. Cito ergo resiliens, et prio- 
rem fidem suam indubitabilem super animam resu- 
mens, arcam ἃ Deo honorati apprehendit; et, sicut 
viventi ei. veraciter, ità turbata perhibebat : [lomo 
Dei, tibi hoc peccatum non potui enarrare, eo quod 
supra modum existeret grave, et ecce nunc omnibus 
factum est forsitan manifestum et cognitum ; utinam 
non tibi rem meam manifestassem. Heu ! heu mihi ! 
putans confusionis absolutionem invenire, confusio 
omnibus facta sum; pro medela l/lasphemiam recepi. 
Quid mili ad te opus erat secretum anim: me pa- 
tefacere ? Tainen non deficiam neque diffi.!'am, neque 
removebo a tumulo lacrymas, usqu» dum satisfactio- 
nem de petitione mea accepero. Neque enim mor- 
tus es, sancte Dei, sed vivis. Seriptum est enim 
quia justi in perpetuum vivent (Sap. v). lterumque 
eadem verba assumens, diccbat : Nihil, homo Dei, 
peto a te, nisi ut. certum facias cor meum quidnam 
de dato tibi pittacio factum sit? Deus ergo qui dixit 
aliquando ad Chananzam : Fides tua te salvam fecit 
( Matth, xv), ipse et hane certam fecit. Tribus enim 
diebus perseverans ad sepulerum sancti, et cibum 


VITA. SANCTI JOANNIS ELEEMOSYNARII. 


1653 
Α aut potum omnino non gzustans, terira. nocte, duin 
rursus cum lacrymis eosdem duros ac fideles &e:- 
mones beatissimo diceret, ecce egred tur Dei famulas 
de tumulo suo, oculatim apparens cum duobus epi- 
scopis, qui cum eo jacebant, uno hinc, et altero hinc 
aspitantibus (99), et dicit ad eam : usquequo mulier 
hos qui hic sunt commoves, et non dimittis eos quiesce- 
re ? Infuderunt enim stolas nostras laerym:ze tug. Et 
hiec dicens, dat ei proprium pittacium bullatuin, di- 
cens : Suscipe, recognoscis hoc ? solve, aspice. Et in 
seipsam ex visione veniens, vidit iterum sanctos in- 
gredientes in proprium locum; et solvens, invenit 
litteras suas deletas, et subscriptionem sub eis, la- 
bentem sic : Propter Joannem servum meum, deletum 
est peeatum tuum. Quis loquetur. potentias Domini, 
0 amici et fratres? Qui ita misericors et amator ho- 
minum, faciens voluntatem timentium se, et clorifi- 
cans glorificantes se, et per miraculorum operationes 
magnifieans eos? Non autem in hoc locosolum, in quo 
pretiosa dormitio ejus facta est, gratia quam habuit 
apud Deum, manifestata est, sed ubique longius claruit. 

Car. LII. — Eadem enim die in qua ad Deum ex 
liac vita beatus iste profectus est, quidam eorum qui 
angelicam vitam οἱ schema — monachicum — ha- 
bent, vir admirabilis et industrius, Sabinus nomine, 
Alexandrie habitans, vidit quasi in excessu mentis 
facetus, divinitus honoratum Joannem de proprio epi- 
scopio egredientem eum clero omni cerea porltantem, 
etad imperatorem euntem, tanquam eunnueho quo- 
dam (ut ipse dicebat Sabinus) cubiculario hunc vo- 
cante, postquam januam episcopii exiit, quod signi- 
ficat proprii corporis separationem, et unam puellam 
ut solem, suscipientem eum, et manu tenentem, et 
super caput coronam ex ole: ramis cireumamietam. 
Mox ergo agnovit sanctus Sabinus migrat;ionen pa- 
triarch:e ad. Dominum ipsa hora fuisse factam. Qua- 
propter adnotantes quidem mensem et diem, erat 
enim celebris, videlicet sancti martyris Menn:e (100), 
quibusdam venientibus de Cypro percunctantes qui- 
dam qui habitabant Alexandri: de migratione sancti 
patriarch:ze, agnoverunt veram fuisse visionem, eo 
quod eadem hora fieret in qua obiit beatus, et maxi- 
me de exemplo puelle quz manu tenebat eum. Ac- 
ceperat enim repromissiones ab ea sanctus, sicut in 
precedentibus verbis Vite diximus (Sup., c. 7): 
D Quia si me possides amicam, ego te ante. imperato- 

rem introducam, quod et revera fecit. 

Car. LIII. — Non autem ex hoe tantum omnes sa- 
tisfaetionem acceperunt, quod eleemosyna et miscri- 
cordia quam habuit cirea egentes, eum in. ccelorum 
regnum deduxerunt; sed quia alius eorum qui habita- 
bat civitatem Alexandriam, timens Deum, vidit ipsa 
nocte in qua et sanctus Sabinus, omnes pauperes et 
orphanos atque viduas, olew ramos bajulantes, et in 
patriarchze obsequio euntes, et ad eecles'am pergeu- 
les. Non solum duo, aut decem, aut centuin satisfa - 
ctiones sunt, per. quas scimus clare quoniam sancto- 
rum numerum meruit memorabilis hic; sed ecce €t 
alie, quas subsequens forma ostendit. 


B 


1659 


Car. LIV.— Hymnodia enim anviversaria post mul- 
tum temporis dormitionis sancti celebrata, in templo 
superius memorati sancti Tychonis (Sup., c. 43), ubi 
pretiosum lipsanum beatissimi patriarchze Joannis re- 
positum est : erat autem quz colebatur sacra vigiliae 
bhymnodia annus recordationis sancti miraculorum 
faetoris Tychonis. ls qui est miraculorum Dominus, 
voleus ostendere omnibus quali honore servum suum 
sanctum Joannem dignum fecerit, placuit de honora- 
bili ejus lipsano unguenti saniferam suavitatem ema- 
nare, qua universi in l:xtitia freti gloriam retulerunt 
Patri et Filio et Spiritui sancto; vero scilicet Deo 
nostro, qui proprios sanctos gloria glorificat infinita. 

Car. LY. — Et nullus, o amici Christi, tauti mi- 
raculi incredulus sit. Etenim usque nunc videtur in 


amica Christi Cyprorum insula, in diversis sanctis B (i 


talem Dei gratiam operantem, et tanquam ex fontibus 
unguentorum suavitatem de pretiosis eorum lipsauis 
profluentem, ad gloriam ejusdem bonitatis, et ad ho- 
norem sanctorum ejus, atque alacritatem et zelum 


LEONTII NEAPOLITANI EPISCOPI 


1560 


À bonum qui post futuri sunt. hominum : quatenus se- 


cundum imitationem eorum conversantes, eisdem et 
nos honoribus digni efficiamur a justo mercedum re- 
tributore Deo. Efficiamur igitur, dilectissimi, et nos 
consummatores przescriptarum rectitudinum sanctis- 
simi bujus Patris nostri Joannis; el quasi incolae 
existentes et peregrini in. vita ista, in zternum the- 
saurizemus futurum, per largam qux indigentibus 
tribuitur donationem (I Cor. ix). Etenim, secundum 
divinitus ins, iratum Apostolum, qui seminat in bene- 
dietionibus, de benediet onibus et metet (1 Cor. n); 
et pro eorruptibibus incorruptibilia, pro tempora- 
libus :»terna, qua» oculus non vidit, nec auris audivit, 
et in cor hominis non ascenderunt qu: pra paravit 
D«us diligentibus se : qux? omnes nos impetreius per 
m δὲ misericordiam Jesu Cliisti Domini nostri, 
cum quo est Patri αν ἃ cum sancto Spiritu gloria et 
honor et imperium, nunc et semper in s:ecula secu- 
lorum. Amen. 


ROSWEYDI NOTATIO. 


(1) Joannes.] Martyrologium Romanum, 25 Janua- 
rii : « Alexandrie sancti Joannis Eleemosynarii, 
ejusdem urbis episcopi, misericordia in pauperes ce- 
leberrimi. » Menolog'um Graecum, 12. Novembris ; 
« Commemoratio S. P. N. Joannis archiepiscopi 
Alexandrini, cognomento Eleemonis. Hic fuit Cyprius 
genere, Epiphanii illius regionis ducis filius : qui cum 
omnem diligentiam atque operam ad virtutis stadium 
et Dei gra'iam conciliandam contulisset, propter vit:e 
splendorem, Heraclio imp. petente, factus est archie- 
piscopus Alexandrinus. Itaque ut lucerna in candela- 
bro posiia eluxit, multisque annis in sacerdotio trans- 


γνωρίζεται. Ἤχμαζε δὲ κατὰ τοὺς χρόνους Μαυρικίου τοῦ 
βασόέως. «Mic qui lectus est Pater, in una urbium 
Cypri, deeore sacratissimo claruit. Et multa. prco- 
nia, et festivos sermones ejus habemus, cum quibus 
est etiam sermo ejus in Transfizurationem Salvatoris 
nostri. Conseripsit autem οἱ Vitam sancti Joannis 
archiepiscopi Alexandri:, cognomento .Eleemonis, id 
est, Misericordis ; quin et sancti Simeonis Simplieis, 
et alia quzedam. Atque in omnibus sermonibus suis 
orthodoxus cernitur. Floruit autem temporibus Mau- 
ritii imperatoris. » Anastasius Bibliothecarius, in sua 
versione vit synodi, post Simeonem addit eum scri- 


actis, multa efficiens miracula, abunde pauperibus C psisse, «turbationesque propter Christum circa ea 


et egenis vit:e necessaria suppeditans. Unde Eleemo- 
nis cognome:tum accepit, omnibus, et ipsis etiam 
infidelibus venerabilis migravit ad Dominum. » 
Eadem eodem die reperiuntur in Men:is, paueulis 
additis. 

Quod Baronius ad dictum 25 Januarii diem ait, 
Graecos etium eodem die de eo agere, licet natalis 
dies siL5 Februarii, nescio unde hauserit. Jam viii- 
mmus ex Menzis et Menologio, 12 Novembris mermo- 
riam ejus apud Gracos — celebrari. Et infra in 
Vita, cap. 52, dicitur Joannes obiisse die sancti Men- 
ne, Mennam autem Megalomartyrem habes in Me- 
nzis eL Menologio, 14 Novembris, eodem cum Joauue 
mense, die vix dilTerente. 

Addit ibidem Baronius : Puto hane, inquit, ipsam 
(25 Jan.) esse diem ordination:s ejus, quain et nata- 
lem dici consuevisse eL sol-mniter etiam celebrari, 
supra diximus, dum egimus de cathedra sancti Petri. 
In Annalibus tamen, tomo vii, anno Ghristi 62), Bo- 
nifacii V. pap:e. 9, Heraclii imp. 11, ait diein anni- 
versariam qua obiit, esse 25 Januarii. 

(2) Leontio.| Sigebertus, cata!ogo illust. Ecclesie 
Sceript., cap. 57 : « Leontius Neapolis Cypriorum in- 
sula» episcopus, scrip it Vitam. Joannis Alexandrini 
episcopi, qui 0b eximiam iu pauperes misericor 
agnominatur Eleemosynarius. » Trithemius, c«talogo 
ilust. Ecclesi: Scriptorum, de eo eiiam agit, cb niui 
praeter hanc vitam ex cjus scriptis citat. 

Plura Leontii. epera enumerat. se, tma. generalis 
$yr.odus, act, 19. Οὗτος ὃ ἀνογνο : 
πόλεων κύπρυν ἱεροπρεπῶς ὃ 


)8 Üelg πατὴρ. ἐν μιᾷ τῶν 


ῃ 


* χαὶ πολλὰ 


καὶ πανηγυριχοὺς λόγους αὐτοῦ ἔχομεν" μεθ᾽ ὧν x«l εἰς 


. ᾿ς eriam. SCISSORS] 
τὴ Ῥετασορψωσιν τὴν Ὡτηρης Ὥμων συνεγράψατη 0e χᾶις 


ἁγίου ᾿Ιωάννου ἀρχιεπισχόπονυ ᾿Αλεξανδρείας 
^ *" s - TON 


γδυ 
τον DUA 


τοῦ Ἐλεήμονος, ἔτι μὴν χαὶ τοῦ οσίου Συμε 


Καὶ ἑτέρα T1090. χάε ἐν πύσι τοῖς ἡ 


tempora in ecclesia factas, » quod hic deest in Grzeco. 
Quare vel ipse perfectius Griecum exemplar. nactus 
fuit, ve! certe τοῦ Σαλοῦ, quod epitheton est Simeonis, 
quo simplex et stultus Syris designatur, ipse meta- 
phrastice explicat. Ex Graco τοῦ σάλος. Nam σάλος 
Griecis jactatio, turbatio. Quare forte nihil deest tex- 
tui Greco, sed Anastasius lapsus fuerit ambiguo 
vocabuli σαληῦ et σάλου. 

Qui res Baronio, tom, VIII, auno. Christi 594, et 
a.no 620 labendi occosionem praebuerit, ut existimas 
rit Leontium hu € historiam sui temporis scripsisse 
incipientem ἃ Mauritio narrare eas quie fuerunt in 
Ecclesia perturbationes. Eadem habet Possevinus 
nos:er in App:zratu Sacro. Quare 'iber ille forte non 
excidit, nec alicubi delitescit, quia nunquam | forte 
seriptus fuit. Nec recte priore loco apud Barootum, 
et apu Possevinum dieitur Leontius Gonstantise epi- 
scopus, imo Ne«spolis. fuit. 

Habes iu. eadein synodo, actione ealem, «citatos 
aliquot librus. Leontii contra Judaeos pro Christian i- 
rom apolezb, ex qubus etiam quedam adducit 
Joannes Damascenus oral. 1 et ὃ, de lmagin. 

Baronius, notuione ad Martyrologium | Roma - 
num 25 Januarii, existimat duplicem Leontii editio- 
nem ei translaioneisn esse inter se diversam ; n 
quarum altera aliqua babentur quie in aitera deside- 
rantur. Est quidem duplex editio, et translatio Vite 
Joannis Eleemosynarii, sed diverso auctore: una au- 
ctorem habet Leonuum, quie hactenus existit in Vitis 
Patrum, et habetur tomo 11 Lipomani. Altera aueto- 
rem babet Metaphrastez, quom habes ajud Lipounas 
pun, tomo V et Surium, tonio 1. 


R1 A 
(5) Anastasio.] Sigebertus , cap. 104 : « Ana- 
«λάβε, jubente Nicolao papa, transtulit in Latinum 
Vitaar Jeamnis Eleemosynarü, scriptam Grace a 


1661 


VITA SANCTI JOANNIS ELEEMOSYNARII. NOTATIO. 


1062 


Leontio episcopo. » ldem de eo hahet Trithemius, A libris et unciis, et vago pondere mensurata. U:ceui- 


supra, ubi plura alia ab Anastasio e Gr:eco translata 
recenset. 


(4) Domnum.] |a manuscerip. Gemiblacensis et 
Aquic.; deest hiec inseriptio Editis. Domnus olim 
usurpatum, cum de hominibus ageretur loco Dominus 
quod soli Christo venerationis ergo reservabant. 

(b) Leontium de Vite residuis.| Leontius agit de 
Vito residuis Joannis Eleemosynarii, qux videlicet a 
Joa»ne et Sophronio ejus Vile. prioribus scriptori- 
bus fuerant przetermissa, ut ipse Leontius asserit se- 
queoti procemio, 


(6) Absque vicario Dei.] Egregia hic habes poniifi- 
cis elogia, quod sit « vicarius Dei, claviger coeli, au- 
riga spiritua'is Israelis, universitatis ponufex, unicus 
papa, singularis pastor, specialis Pater, omnium 
arbiter. » 

(7) Propter fistulam plumbeam.| Non absimilis apud 
divum Augustinum, libro 1v de Doct. Christ. simili- 
tudo : « Bonorum ingeniorum insignis est indoles, 
in verbis verum amare, non verba. (uid euim prodest 
clavis aurea, si aperire quod volumus non polest ? aut 
quid obest lignea, si-hoe potest? quando nibil quaeri- 
mus, nisi patere quod clausum est. » 


(8) Joannem et Sophronium.| Morum de Joanne 
Eleemosynario scripta nondum mihi videre contigit. 
Horum et mentio infra, cap. 51. 


(9) Cyrum et Joannem.] Infra, cap. 50 : « Ad tem- 
plum sanctorum victoriosorum martyrum Cyri et 
Joannis. » Martyrologium Romanum, 51 Januarii : 
« Romi, via Portuensi sanctorum martyrum Cyri et 
Joannis, qui post multa tormenta pro confessione 
Christi capite truncati sunt, » 

(10) Philochristis.| Editi hactenus philosophis. Sic 
et inf., cap. 12, et mutuo accepit a multis philochristis. 
Cap. 22, Vave, o philochristi. Et eap. 25 : Vidit in 
somnis jam dictus vir plilochristus. Nempe philochri- 
stus est amator Christi, ut hic explicatur cap. 14 : Hoc 
praterea prafati sumus amatores Chrisli. 

(41) Cruciculam argenteam.] Ecce morem Chri- 
stianorum ecollo gestaudi cruciculas, 

(12) Usque ad siliquam unam. | Isidorus, l. xvi Orig., 
cap. 24 : « Siliqua, vigesima quarta pars solidi est, 
3b arboris semine voca; ulum tenens.» 

(15) Tremissem.| Edit libri addunt, id est, tertiam 
partem. solidi aurei, Quod. interpretamenti vice in 
lextum irrepsit. Isidorus, ubi supra : « Tertiam par- 
tem (solidi) ideo dixerunt tremissem, eo quod solidum 
faciat ter missus.» luf., cap. 297, tremissia. 

(14) Mennas.] Narravit hic Leontio Acta omnia 
Joaunis Eleemosynarii, que habentur a cap. 2 usque 
ad 48, ut ibi in textu dicitur. 

(15)Vicedominum.] Id est, economum seu dispen- 
satorem ecclesi:; paulo ante de eodem : Cui eL erat 
ordinans dispensalionem sanclissima  ecclesid. 


(16) Super pacem.) Intelligit diaconum, qui ante 
saerum pronuntiabat, εἰρηνικὰ, pacifica, quie eranl 
cert formula, quas habes in. Euchologio. 


(17) In honorabili secreto.] Metaphrastes, τῶν 
ἀπὸ τοῦ σεκρέτον, qui erant a secreto. 

(18) Consecratus est divino judicio. | Baronius, 
tomo VIli, anno Christi 610, Bon.facii IV. papae 4, 
lleraclii imp. 4, Joannis in. patriareham. Alexandri- 
num consecrationem pouit. 

(19) Cancellarios.] Infra, cap. 5, cancellariorum, 
et ecclesie de[ensorum. Et cap. 25 : Convocat per con- 
cellarium suum monaclium, Apvaret hic officium esse 
ecclesiasticum. 

(20) In una Campana. statera.] Editi : in una cam- 
pana, id est, justa et equali statera. Isidorus, lib. xvi 
Orig., cap. 24: « Statera campana a. regione Italize 
nomen accepit, ubi primum ejus usus repertus est. 


liec duas lances non habet; sed virga est signata 


C 


D 


que autem ponderi certus est modus, nouinibus 
propriis designatus. » y^ , 

(21) Modio, et artabe.] Editi : modo, et. artaba, id 
esl mensura modios (res con uente, et tertiam partem 
modii, que ext. explicatio artabar.. Quam. explicatio 
nem in. margine habebat manuscrip. Aquicinct. Isi- 
dorus, lib. xv1 Orig., cap. 25: « Artaba meisura est 
apud ZEgyptios, sexi»riorum LXXn Composita ex 
numero, propter Lxxil gentes vel linguas quie orbem 
impleverunt, » , 

(22) Ecclesie defensorum.] Infra, cap. 95, cecide- 
rant eum ecclesie defensores. Et hoc. offi. ioi est 
ecclesiasticuni. 

(25) Hodic.| Tale olim Titi imperatoris di tum 
apud Suetonium in T.to, c. 8, quod in Metaphiraste 
est, Τὸ μὴ βασϑεῦσαι σήμερον ἐπεὶ μηδένα εὐτρ΄ε- 
τήσαμεν. d : 

(24) Perse.] Contigit hie Persarum incursio et 
depraedatio in Syriam anno Christi 614, Bonifacii 
papze 4, Heraciii imp. 5, ut. habet Paulus Diaconus 
historia Miscella ex Theophane, lib. xvii: « Anno v 
imperii Heraclii ceperunt. Perse Jordanem belio, et 
Palestinam, eL sanctam civitatem, et multos in. ca 
per Jud:eorum manus interfecerunt, id est (ul qui- 
d.m aiunt) millia nonaginta; isti enim ementes 
Christianos, prout unusquisque habere poteret, oc- 
cidebant eos; Zachariam — vero Jerosolymitanum 
praesulem comprehensum et pretiosa et vivifica ligna 
Sancke crucis cum mulla preda abduxerunt in 
Persidem. » Hujus. calamitatis miseriam deflet An- 
tiochus monachus Palaestns variis homiliis. Vide 
Baronium, dicto auno : hristi, et Adonem in Marty- 
rol., 14 Septemb. 2t 

(25) ftogam.| Iia. recte Ms. Aquic. et editiones 
vett. cuui Coloniensi. in Ms. Gemblacensi est, rogan- 
dum, male. Mox : quibus erat roga credita. 

(26) Vexanti.j tà manusc. Aquicinct. Editi, vexato. 
Sed solemne hujus ivi scriptoribus ita similia verba 
usurpare. Ita sx pe in sequentibus libris tribulantes 
pro tribulati. 

(21) Ligaturam.] Gr:ece Metaphrastes : ἀπόδεσ 
infra, cap. 25, ligaturam auri. 

(23) Adhuc.] l:diti, Adrione. Quod unde irrepserit, 
nescio. 

(29) Enthecam.] Vet. editio et Colonien., ant/e- 
cam, id est archam. Nela. juriscousultis entheca, et 
posterioris avi scriptorious. Cassianus, libro 1v Ju- 
Slit., cap. 14: « Cuuque totam enthecam coenobii 
suam credat esse substantiam. » llie, infra, cap. 27: 
« Erat dutem summa multa euthecarum suarum. » 

(90) Pharum.] Ita uterque manuscr., et Metaphira- 
stes. Graece φάρον. Male in. Editis, forum. latellizit 
locum prope Alexandriam. notissimum. ldem habes 
infra, cap. 25. 

(31) Pentapoli.] In Metaphraste est Decayoli. 

(52) Logothete.| Edii vett., Logotáete, id est 
ralionatóris,  Coloniens., ratiocinatoris, Manuscrij. 
Aquicinct. superscribeb.t, id est causarum εἰ sermo- 
nüm po-itoris. Erat logothetarum certum inter eccle- 
Siasticos ollicium, 

(95) Collecta.] Ms. Aquc, superscribebat: id. est, 
distribuliones ad pauperes. 

54) Notitiam Xenaii.] Notitia, hic est pitacium, ut 
mox sequitur. Apud Metaplirastem Graece est χάρτην, 
chartam. 

(53) Pittacium.] S:eyius hiec vox hie occurrit. Si- 
guilicat parvam schedulam. 

(96) Obsecro te, nonaa. | lta recte nterque Manusc. 
et vet, editio. Non. recte in Colonieusi, nonne. lloc 
loco nonna notat dominam, Eadem vox et alibi iu 
his libris occurrit. lufra, cap. 40, nonna. Pelagia. 

(91) Et sanctum ieum Mennam. | lutelligit, opinor, 
Mennam conomu:n ecelesie tempore Joannis no- 
Siri, ut. habetur supra, cap. 1. Notus alias Mennzs 
sanctus martyr. 

(98) Niceta. patricius,] Videlicet, 


Mius Gregor 


1665 


ἔπι Miscella ex Theophane, anno 1 [leraclii, libro 
xvi, apud Paulum Diaconum. — — ' 

Quod Nicetas regnum arctari dicit, eo facere exi- 
stimat Daronius, tomo vir, anno Christi 610, Boni- 
facii V pap:e 5, IHleraclii imp. 11, quod habet Paulus 
Diaconus in historia Miscella, libro xvni : « Anno 12 
imperii Heraclii, mense April, die 4, indictione 10, 
Wmperator Heraclius, celebrata solemritate Paschali, 
mox secunda feria ve-peri motus est contra Persi- 
dem. Sumptis autem mutuo venerabilium domorum 
pecuniis aporia coarctatus, accepit euam ecclesiae 
magna multa candelas ferentia, simul et alia vasa 
ministratoria. Qu. bus conflatis, exarari fecit in his 
nummos aureos et argenteos plurinios, » 

Porro, subdit Baronius, collectio ejusmodi pecunia- 
rum nou faeta est. Constantinopoli tantum, sed et in 
aliis totius. imperii civitatibus, in quibus pretiosum 
aliquid. inventum esset. Legati sunt in. Orientalein 
plagam ab imperatore quistores viri quidem iusi- 
gnes, Alexandriam autem et in universam ZEzyptum 
inissus est Nicelas patricius. Hie izitur cum Alexan- 
drinzs ecclesi: pecunias in fiseum iuferre conaretur, 
nactus est adversantem Joannem. Alexandrinum epi- 
scopum, qui cuncta solebat in pauperes erogare, cum 
negaret se daturum quod suuin non esset, sed pau- 
perum. 

Sed pace Daronii dixerim, non quadrant hiec cum 
:ielate et historia Joannis. Siquidem Paulus Diaconus 
eam pecunie exactionem ponit anno 12 Heraclii, 
Baronius vero, anno 11 ejusdem imp. At, vel ipso 
Baronio ibidem teste, Joannes anno 11 Heraclii obiit. 
Accedit quod tam Leontius quam Metaphrastes in 
Joannis Vita asserunt, post hanc Joannis et. Nicet;e 
de pecunia contentionem, eos aniicos inter se vixisse, 
adeo ul Joannes post faetus sit ejus compater, an 
liberos ejus e sacro fonte suscipiens ? Et ipsa Leontii 
et Meitaphrasta narratio satis indicat hanc contentio- 
nem non ultiino Joannis anno, sed longe aute conti- 
gisse. 

(59) Bullam.] Manuser. Aquic. superscribit, id est 
sigillum. Infra, c. 51, Bullare; item pittacium bul- 
latum. Sapius hae vox in variis auctoribus eo 
significatu occurrit, uti et in Vita sancti Basilii, 
cap. 10. E 

(10) Cosma.| Jam ante Joannis tempora 1nvalue- 
rat in ecclesia. Alexandriua. labes Sanoniaca, ad 
quam exsurpandam Gregorius papa, libro xi, epist. 
4), indict. 6, Eul gium Alexandrinum episcopum 
hortatur. : 

(41) Subilitate.] Edit subtilitate, id. est. tenuitate 
el parpertate. Inf., cap. 58, rursus eodem significatu 
occurrit. 

(42) E! sancto altari astitis:et.] Grece apud Meta- 
phrastem : Αὐτὸς δὲ τῷ βήματι παραστάς. Quod Hler- 
velus vertit : cum ipse autem astaret in tribunali, imo 
altari ; ità enim Graecis in re sacra βῆμα accipitur. 

(45) Sanctum. velum. exaltaturo, | Metaphirastes 
clarius : Κατ᾽ αὐτὴν τὴν ὥραν, ἐν ἧ τὸ ἱερὸν χαταπέτα- 
σμα τῶν θείων ἀφαιρεῖται δώρων : « Ea ipsa. hora, in 
qua saerum velum aufertur a sancus donis. » Sic in 
Guilielmo Bibliothecario, de Vitis pontiff., cap. 112, in 

Stephano Vl, velothera circa altare habes : « Contulit 
in eadem basilica apostolorum (Jacobi et Philippi) 
cortinam lineam unam, velothera serica tria in 
circuitu. aliaris, ». Atque ibidem siepius habes vela 
cirea altaria. 

(44) Jntimat diacono facienti orationem, quam dia- 
comus solitus facere erat, ut réinciperet a. cayite.] 
Metaphrastes : Δηλοῖ τῷ διαχόνῳ τὴν συναπτὴν αἴτησιν 
ἐπαναλαθεῖν ; Significal diacono ut connexam resumat 
petitionem, Anastasius interpres videtur legisse, σὺν- 
xn» pro συναπτήν. Nisi potius paraphrasten egerit. 
Nam συναπτὴ à diacono dici solita oratio, quie et 
διακονιχὰ dicebatur, quod forte hie iu Graeco fuit. De 
utraque vide Euchologium. 

(45) Ciniliarchium.] Occurrit ct iofra capite 45, 


LEONTII NESPOLITANI EPISCOPI 


atricii per. Atexandriam. et. Pentapolim, ut habet A Editi : cimiliarcium, id est. secretarium. princ 


B 


C 


D 


15604 


ipate, et 
ita in manusc. Aquie. superscriptum erat. ee 
χειμηλιαρχεῖον cimeliarchium est vestiarium seu ar- 
chivum eimeliorum, ubi ornamenta et donaria eccle- 
Si reponebantur. Anastasius Bibliothecarius , in 
Vitis pontifieum, cap. 72, in Severino : « Sigillave- 
runt omne vestiarium ecclesiz, seu cimilia episcopii, 
quie. diversi Christianissimi imperatores seu patricii 
et consules pro redemptione animarum suarum beato 
Petro apostolo reliquerant. » Cimelia hxc, vestia- 
riorum gazx dicuntur Guilielmo Bibliothecario in 
Vitis pontff., cap. 112, in Stephano VI : « Quid 
mirum si vestiariorum gazas ablatas rejerit, qui 
sacraria perquirens, de pluribus dcuoriis el ece'esia- 
rum ornamentis pene nihil invenit. » 

(46) Mali modi clericum.| Quod explicat manuse. 
Aquic. superscribendo : id est, malos mores habentis. 
Grece forte fuerit χαχότροπον. 

(47) Deiferi quidem SS. PP.| Cujus hie sententia 
sit, nondum mihi compertum. 

(48) Multum ergo contra se secreto contendentes.] 
Editi : Coram secretario contendentes. Ms. Gemblae., 
contra se acriter contendentes. Manuserip. Aquic., 
coram secreto contendentes. 

(49) Mütentibus igitur ambobus metanoeam.| Editi 
addunt : id est penitud.nem sive recognitionem, Quid 
sit βάλλειν μετάνοιαν, jam explicui ad Vitam sancii 
Basilii, cap. 11, nuin. 54. Infra, capite 55, Et mittens 
genuflexiones. 

(90) Georgium.] ltà. uterque. Manusc.; ita et Me- 
taphirastes. Coloniensis editio, Gregorium. Baronius, 
tomo VIII, anno Christi 620, Bonifacii V pap:e 3, 
Heraclii imp. 11, quia apud Nicephorum in Chro- 
nico, Joannem Georgius in episcopatu Alexandrino 
Sequitur, existimat hunc illum esse consobrinum 
ejusdem Joannis, de quo hic agitur. Rationem conje- 
€iuri:) sux addit, quod antiquitus in more esset 
positum Ecclesi: Alexandrinz, ut defunctis illis epi- 
scopis, qui priestantiores fuissent, et eam illustrassent 
Ecclesiam, aliquis ex eorum propinquis successor 
eligeretur, ut. vidimus de Cyrillo nepote Theophili 
in locum ejus subrogato (Baron., c. 4, an. 412). 
Hactenus Baronius. 

Valde ego dubito an. ea tunc :tate esse potuerit 
Georgius Joannis nepos, ut episcopi Alexandrini 
munere fungi posset, quem hoc capite fleutein instar 
pueri vel adolescentis habemus, 

(91) Postquam coronatus est imperator.] Quod. de 
more hoc, dum coronatus est imperator, lic dicitur, 
non memini a'ibi legere. Consulto hoe imitatus est 
Juaunes Eleemosynarius, et post eum alii aiiud non 
absimile exeogitarunt. dilustre exemplum edidit 
Maximilianus 1 imperator, cui eum displicuisset pala- 
tium, quod apud OEuipontem fabricabatur, a'jam se 
domum, qui magis placiiura erat, sdificiturum 
se esse allirmabat. Eaque die sarcophagum cum 
omni supellectile libitinaria clam parari jussit, eum- 

ue omuibus expeditionibus secum vexit, el. quam 
ἀπ ΕΝ ΕΝ singulis noctibus conservari Jussit. 
Arbitr;bantur. plerique. aulici, thesaurum aliquem 
illie conservari; alii nonnihil librorum quibus hi.sto- 
rià vet res continerentur. Ca-ar vero. subridendo, 
in rei cujusdam sibi omnium charissimi usum, 
deferri illum dicebat, Ita refert Reinhardus Lorichius 
Hadamarius., 

Sed olim Philoromus presbyter Ga!ata annos sex 
in sepuleris mortuorum habitasse dicitur, ut. mortis 
foriidinem superaret. Palladius, cap. 115; Heraclides , 
cap. 22. 

(52, Suudiosi.] Quid hic in. Greco fuerit, divinare 
nou possum. σπουδαῖοι respondet Latino verbo. Sed 
qui hi scudiosi? Metaphrastes habet : Qui. prefecü 
erant operi. 

(59) Sanctum. Modestum. patriarcham Jerosolymo- 
rum.] Ma legendum ex manuscripto. Aquicinetim. 
Vetus et. Coloniensis editio, sanctum. et modestum. 
Modesti hujus swepius meminit Autiochus monachus 


1665 


Laürz Sab: abbatis, qui hoc tempore vixit, in epi- A 
βίο ad Eustathium pr:epositum monasterio Datale- 
me Ancyrie civitatis Galati:e, quam habes in ejusdem 
Aniochi Pandecte, In. qua hiec. huc facientia : « Mo- 
destus sanctitatis eximi:e vir (de quo non semel 
dicium) non eorum modo providam gerit curam 
sollicitus, qua: per hanc vastam eremum sparsim 
disjecta sunt, monasteriorum, sed et moderandie 
huic civitati, ac univers;:e circum finitimie regioni 
solerter prospicit, Deo eidem cooperante in omni- 
bus. Hic enim ad vivum nobis exprimit imaginem 
novi cujuspiam Beseleelis, aut. certe. Zorobabelis. 
Gratia etenim plenus Spiritus sancti, templa Salvato- 
ris nostri Jesu Christi, qux quidem barbarico igne 
conflagrarunt, in sublime erigit omni prorsus digna 
veneratione, puta :edes sanct: Calvarie, ac sanctae 
Resurrectionis, domum insuper dignam omni honore 
venerand:e Crucis, quxe mater ecclesiarum est, sed 
et sancte Assumptionis :edem a fundamentis exxedi- 
licavit; adeo ut per liec leta. initia de futuris quoque 
spes amplissimas  concipiamus, idque vel, ob 
eos maxime qui hue sperantur venturi ab. externis 
regionibus, sancta hzec loca ut adorent, ut omnes in 
commune glorilicemus Deum. » 

Patriarcham Jerosolymorum , et alii auctores Mo- 
deswum ponunt praefuisse Jerosolymo:um eccelesio. 
Acta Anastasii Pers, 22 Januarii : « De eo refert ad 
Modestum , qui sedi praeerat. apostolic:e. » Suidas in 
lMeraclio : Eig τὰ Ἱεροσόλυμα ἀφίκετο, xxi Μοδέστῳ 
ἀρχιερεῖ xal τῷ αὐτοῦ χλήρῳ ταῦτα ὑπέδειξεν. « Jeroso- 
Wina profectus Modesto pontifici et ejus clero mon- 
stravit.» Menza Graecorum diem illi assignant 16 No- 
vembris, et Ἱεροσολύμων ἀρχιεπίσχοπον, Jerosolymo- 
rum archiepiscopum vocant. 

Baron., t. Vlll, anno Christi 616, Deusdedit papae 
2, Meraclii imp. 7. Quod, ait, Zacharias vivereL , 
nonalius admissus est Jerosolymorum episcopus, cum 
non liceret in eodem ioco episcopos duos esse; licet 
ob episcopalem prafecturam idem, vivente adhuc 
Zacharia, fuerit nominatus Jerosolymorum priefe- (; 
ctus, ut in Actis sancti Anastasii martyris, dum agi- 
tur de ejus baptisino post Zachariw rediium per 
Modestum Jerosolymis exhibito. Sed revera si non 
episcopus, loco tamen episcopi, usquedum idem 
posuliminio rediit Zacharias, Modestus illam adinini- 
stravit ecclesiam , cuneta restituens. 

Hujus autem cladis Jerosolymitanz, quo Zacharias 
pontifex quoque abductus est, meminit. Paulus dia- 
conus, l. xvin. Historicorum. « Auno quinto imperii 
Meraclii ceperunt Pers:e Jordanem bello, et Pal;esti- 
nam et sanctam. civitatem, et multos in ea. per Ju- 
dxorum manus interfecerunt, id est, ut quidain 
aiunt, millia nonaginta. Isti enim ementes Christia- 
n08, prout unusquisque habere poterat, occidebant 
eos. Zachariam vero Jerosolymitanum — praesulem 
comprehensum , et pretiosa el vivifica ligna cuim 
mulia prz:eda adduxerunt in. Persidem. » 


(54) Mille restes siccatorum piscium , qut menome- 
na .| Ab hoc reste, quo siccat pisces et allia colligan- 
lur, existimo hodieque vulgo dici, een rist vel rest 
buckingh , een rist aiupn. 

Menamenas existimo esse, quas Plinius, lib. xxu, 
cap. 11, Μώπαδ vocat. 


(55) Psiathum.] Ms. Aquic. superscribit, id est 
mattam, Jam aliquoties de eo dictum. 


(56) Ut Glomus trementes.] lta Editi et. Manuscri - 
ptus Gemblác.; sed in manuser. Aquic. est, ut glo- 
mus lrenantes. 

(57) Zemate.| Va Ms. Aquic., et superscribit, id 
e8L jactura aquarum ubi carnes coquuntur, vel fermento 
aut [ece. Ms. Gemblac. Zimate. Editi, schemate, male, 


(98) Rachanel&e.| Ita uterque. Ms., et Aquicinct. 
superscribit, id esi panniculi. Editi : recanelig, male. 
Formantur rachanelle à rachane, ut. infra vocautur, 


VITA SANCTI JOANNIS ELEEMOSYNARII, NOTATIO. 


1660 
cap. 26. Quanquam utrumque puto esse gazn- 


(5!) Exspoliare divites, et ipsum etiam hypocami- 
sium, etc.] Sane intellige : ipse se explicat, cut 
dicit benevole auferendum. Nec enim furandum ut 
quis eleemosynas largiatur. Augustin., serm. 55, de 
verbis Domini : « lloc (Facite vobis amicos de mam 
mona iniquitatis [ Luce xvi]) quidam male intelligendo 
ripiunt res alienas, et aliquid inde pauperibus lar- 
giuntur, et putant se facere quod p: zeceptum est, etc. 
De justis laboribus facite eleemosynas. Ex eo quod 
reeie. habetis, date, etc. Nolite velle eleemosynas fa- 
cere de fenore et usuris. Fidelibus dico. » 

Ilypocamisium. Manuscrip. Gemblacens., ypocamis- 
sum. Ms. Aquicinct., yppocamisium , cum superseri- 
ptione, id est vestimentum , quod subtus camisiam est , 
quod post in omnes textus ediLos irrepsit. 

(60) Quod circa sanctum Epiphanium et Joannem.] 
De hac historia vide Vitam sancti Epiphanii 10 Jan. 

(01) A mancipio.| Id est pistrino. Hoc paucis no- 
lum. 

(02) In una quidem acie.] An intelligit lancem tru- 
line? An in Graeco erat φάλαγξ, ambiguum vocabu- 
lum, quod et trutinam et aciein exercitus siguificat ? 


(05) Vave.] Editi veteres ve ve. Colon. Papa! 

(94) Esophorium.| Manusc. Aquic. explicat, id es! 
vestimentum interius, quod. interula, vel. fibula collo 
appensa vocatur. 

(05) Et salutarem sanctum. abbatem. Cyrum.] Ex- 
plicatius Metapüirastes : ad adorandum sanctos Cyrum 
et Joann. m. Erat horum celebris Alexandrize meimo- 
D» εἴ lemplum quoque iis dicatum. Vide sup. cap. 

5029. 

(06) Impigre.] Ita recte in manuscri,tis. Vetus edi- 
tio, impingere. Coloniensis, injungere. 

(07) Sanctis Theophaniis, et Dominica sancta, atque 
sancta Pentecoste] Vriplici hoc tempore pro eo qui 
defunctus putabatur colleetze facte. Simile exempl im 
de vineulis captivi solutis, dum sacrum pro eo tan- 
quam defuncto fieret, habet Gregorius liom. 57, in 
Evang. 

(08) Oravit quidem ei.] Puto intelligi , oravit pro eo. 
Infra, c. 57, Vade, ora furtis meis. 

(62) Tholos.] Camera fastigiata. 

ἘΝ Cum storeis et rachanis.| Manuscr. Aquicinet. 
cum Loris et rachanis : Ms. Gemblacen., cum storis δὲ 
rachanis, Vetus editio, cum storis et raconis. Colo- 
niensis, cum storeis et racis. Dicuntur hic rachan ec, 
unde supra, cap. 20, dictae sunt rachonelle. 

(71) Adria.; Colonien-is ed.tio, Adhira. Sed uter- 
que Ms. ut impressi. 

(72) Volentes.| ita. uterque Manusc. Editi, vole- 
bant. Sed mutarunt veriti barbarismum. Sic infra, 
capite 25, initio, audiens pro audivi. 

(78) Severianitis.] Intelügit, opinor, Acephalos 
hireticos, qui paulo aute. tempora Joannis Eleemo- 
synarii orti circa annum 515 ἃ Sevcro. Antioclieso 
episcopo, de quo Evagrius, Hist. eccl., lib. iii, capite 
$9 et 54, 

(14) Gallodromi. Ms. Aquie. superscribebat : man- 
gones discurrentes et. [raude decipientes. lta. et textus 
editionis veteris et Coloniensis. Sic apud Palladium, 
cap. 19 et 10, est σπανοδρόμος, quod vertuut uierca- 
torem negotiantem in Hispania. 

(75) Scridonis.] Infra hoe capite: Ingressus mo- 
nasterium abbatis Seridonis in Gaza. Occurrit sanctus 
Seridon vel Siridon episcopus in Martyrologio Ko- 
mano 2 Januarii, 

(72) Unius arei lupinos.] Ka supplet manusc. 
Aquic. quod deest Editis. Ms. Gemblac. habet, unias 
nuvimi aei pretium. 

(71) Constantinum.] Wabetur historia apud Sozo- 
menum, lib. 1, cap. 16; Tueodoretum, libro t, ca- 
pite 11. 

(78) Secunda synodus in. Nicea.| lmo prima ge- 
neralis iu. Nicza, uisi forte ante eain. aliqua particu- 


1001 


LEONTII NEAPOLITANI EPISCOPI 


1568 


laris synodus ibi habita sit. Vet. Tntellire secundam A dum habet, ut nulla n.i: dubitatio sit quin el. Meta- 


synodum in Niciea respectu synodi apostolorum, quie 
omnium priina cenera'is fuit. 

(19) Porta Solis.] Locus Alexandri, cui proxima 
est ecelesia saneti Metrze, ut hic se juitur. 

(30) Im ecclesia. Metre.] Editio Coloniensis, in ec- 
clesia metre. Vetus, in ecclesia metre. Manusc. Aqui- 
cinctinus, 3m ecclesia. metre. Manuserip. Gem- 
blacensis, in ecclesia meretricula. Metr.s, seu Metra- 
nus martyr Alexandriz, 51 Januarii. Martyrologium 
Romanum, 51 Januarii : « Alexandri: natalis sancti 
Metrani mar yris, qui sub Decio imp. cum ad jus-io- 
nem paganorum nollet impia verba pr«ferre, illi to- 
tum ejus corpus fustibus colliserunt, vu'tumque ct 
oculos prwacutis calamis terebrantes, ipsum) extra 
urbem cum cruciatibus expulerunt, ibique lapidibus 
oppressum interemerunt. ces ; 

(81) Denos.] Ma uterque Ms.. Editi, denarios. Ju- 
bebat dominus ut quinque numnios furaretur, iile dc- 
nos furabatur. 

(82) Facit missas in oratorio suo, nullum habens 
nisi ministrum. suum.| Ecee usum in Ecclesia cele- 
brandi missas privatim. 

(85) Pejerant. corpus.] lta uterque manuscr. Vetus 
editio, petierant corpus. Coloniensis, indigne percipiunt 
corpus. 

(85) Ficus turbatur.] lta vetus et. Colonien:is edi- 
tio, et manusc. Aquicinct, At in manusc. Geinblac. 
est, ficus tunditur. 

(85) Simeoni, qui in columnis stetit.] Visio hzc 
deest in Vita Simeonis Stylite. Ait aulem eum 
stetisse in columnis, quia varias columnas iustilit idem 
Simeon. j 

(86) Feming legitime dudum conjunctus.] Non ait 
femine conjunctum cum pa'riarcha essel, sed du- 
dum, et jam olim. Clare. Metaphrastes initio Vire 
ejus. T NT 

(87) Thuribulum.] Simile castitatis. exemplum 
in. Vita sancti Basilii, cap. 9. 

(85) Unum mendacium: propter Deum.] Cave. intel- 
'igas ulla unquam ratione mentiendum. Ip-e se ex- 
plicat quomodo piam hane fraudeim intellexerit, etsi 
alier verum in terra pretium iuventum exisiimabat. 

(59) Quando permittente Deo. | Baron., t. VII, anno 
Christi. 620, Bonifacii V papze 2, Heraclii. imp. 11. 
« Porro, inquit, qui exscripsit ex prototypo Meta- 
phrastem paraphrastice aliquid addidisse ad Acta 
Leontii non negamus, uL qua postea addidit haud 
veritate constanti verbis istis : « Hie revera bonus 
pastor, divinus inquam patriarcha, credens Prin- 
cipi pastorum Christo, qui jubet : δὲ persecuti fuerint 
»os in una civitate, [ugite in. aliam. (Matth. x) : eum 
esset Alexandria tradenda Persarum manibus, divina 
providentia illinc quidem recedit, migrat autem in 
suam patriam Cyprum, suum ei corpus largiturus, ut 
quie euim aluerat; prese;verat enim jam appropin- 
quare decessum. » 

«Πα 6, inquam, ab ipso addita, nulla estapud me 
dub tatio, E'enim Persarum incursionem lacta; ia 
Ak.gypturm diu ante contigisse certum est ex iis quae 
superius dieta sunl, quo tepore ipse nequaquam 
suam reliquit. eeclesiam, elsi latebras, ne c2jtivus 
ducereiur, captasse potuit. Caeterum hujus. Alexan- 
urja. profectionis alia causa. longeque diversa fuit. 
Cum enim. virtutem tanti viri. Nicetas patricius €o- 
gnovisset, optavit eum ducere ad. iuiperatorein Con- 
stantinopolim, quo ab ipso percepta benedictione, 
securior ille ad Persicum. bellum. proficisceretur. Id 
quod demonstrant ipsius verba Leon.ii, quà sequuu- 
tur, » Hactenus Daronius. 

Optassem equidem, Baronio in memoria h;rsisse, 
ijuod seripserat ia Martyrologio Komano ad. diem 23 
Januaril, ubi ail dup icem esse editioneiu et iransla- 
Uuonem Actorum Joanuis; non de periodo illa, quasi 
a Metaphraste inserta sit, illi in. mentem. venisset. 
Nar et Leonuus, quem bie ediunus, eandem perio- 


C 


phrastes eam ex Leontio hauserit. 

Etsi vero anno 6 Heraclii (cui Baron. Christi an- 
num 615 assignat) hibeat Paulus Diaconus in Historia 
ini-cella, l. xvi r, Persas ZEgyptum. depopulatos, ta- 
m-n statini ad propria redierunt. Post vero immine- 
hat gravis tempestas, qua non tantum opes, sed et 
vita Cliristianorum periclitabatur; de qua idem Pau- 
lus : « Anno 11 imperii Heraclii durus Chosroes ju- 
gum suum super oinnes homines fecit iu. effusione 
sanguinis et. ratione tributorum. » Atque eam teui- 
pes:ate.n fugit Jo«nne: noster, (qua occas.one arrepta 
(uL narrat Leontius et Metaphrastes) Niceta patricius 
eun ad imperarorem deducere voluit, qui se jam ad 
bellum contra Persas aecingebat , ut illi videlicet be- 
ned.ctionem suam impertiretur. 

(90) /n. Rhodum.] Ita uterque manuser, Editi , in- 
Ler&um. Notissima insula Rliodus. 

(1) Veni, jube.] Ita Manuse. Aquicinct. Gembla- 
ceus S, vent. Editi, venire juberis. Vox hac jubeo, a 
posterioris :evi S. riptoribus varie usurpata. Aurelius 
Vietor : « Mavimianum imperatorem jubet. » ldem z 
(Cesarem jubet.» Quod Casaubonus, notis ad ZElium. 
Verum Spartiani, capit pro creat. Sic nom jubere 
dietum no:at pio. proh bere, ia Alexaudro Severo 
Spartiani. 

(92) Amathunta.] 118 formabantur hoe «zxeulo no- 
mina. Amatus Ptolumzeo est. oppidum Cypri, ut. a 
Persis Persidos formabant Persida noininandi casu, 
ita ab. Amathus. Amathuntis formarunt. Amathunta , 
etiam nominandi casu. 

(9.) Hoc ecoutra.| Totum hoe membrum contra- 
rium, et tameu seusui necessarium , deest omoibus 
editiouibus, Supplevi ex utroque Manuscripto. 

(94) Tychonis.| Manusc, Aquicinct., Thiconis. Ma- 
nuser. GemLlacen., Tichonis. Edii, Tyronis. Om- 
uino Tgchonis legeidum, cujus memoria exstat in 
tabulis eeclesiasucis. Martyrologium Romanum , 16 
Junii : « Amathun ὦ in Cypro sancti. Tychonis epi- 
Scopi teinpore Theodosii junioris.» Menologiui Grac- 
cum et Menxa, 16 Junii. 

(9) Corpora sua separantes.] Etiam in primogenia 
Ecclesia sinnle quid. factum. Tertui, l. de Anima, c. 
51: « Est et alia rela io apud nostros, in caemeterio 
COrpus corpori juxia coliocando, spatium recessu 
communicasse. S, el. 3pud ethnicos tale quid tradi- 
tur, utique Deus potestatis su:e signa proponit , Suis 
in solatiuin, extraneis in testimoniuin.» Siunilia exeui- 
pla in aliis sauctorum vits legisse videor. «ide Gre- 
gor. Turouseusem de Gloria cosfe-s., c. 32, de duo- 
bus amantibus, ubi Sepulera a Se inviceii exarata se 
juxere. 

(00) A Ithodo.] [τὰ uterque Ms. Editi, Arbodo, pes- 
Sie. 

(91) Pittacium.| Ita uterque. Ms. Editi, peccatum. 
Sed pittacium rectum. esse, suadent sequentia. Scri- 
bitur plerumque pyetac um. ve! » cticium. πύχτις est 
libellus, epistola, tabella. Simile exemplum in 
Vita Basilii, cap. x. 

(98) Lipsani.] lta recte uterque Ms. Et Aquic. su- 
perseribebat : 1d est, corporis vel. reliquiarum, Vetus 
cditio, ipsam. Unde Colomensis fecit, ipsa. 

(95) Uno hinc et altero hinc aspitanübus.] lta. Ma- 
nusceriptus Aquicinctinus, Editi : uxo iuc et altero 
ind: ei assisteatibus. Ex lectione Aquicinctini Codicis 
fors quis divinabit legendum , astantibus vel aspectan- 
tibus. lepriesentavi veterem lectionem, si lorte proba 
sit, ev alibi etiam reperiatur. Invenio in Glossis [σις 
doii : Aspita , ruina. lta et in. Glossario Ms. Cauibe- 
ronensi. 

(100) Sancti martyris Menne.] Festum ejus occur- 
rit in Menologio ei Maeneis 14. Noveinbris. Et tamen 
in iisdem Joannis festum ponitur 12. Novembris. An 
hoc factum ex trauslatione festi, quod. Meunas ceie- 
berrianus erat martyr Loto Oriente notus? Ut Joanni 
diem sequentem doderint ἢ 


EJUSDEM 


NEAPOLEOS CYPRORUM 


VITA S. SYMEONIS 


(Ex codice Vaticano, signato num. 819, collata cum ea, 


VITA. S. SYMEONIS3 SALI. 


167 
LEONTII 
EPISCOPI 
SALI CONFESSORIS. 
que est apud Surium, t. VM, p. 1. Fdidere 


BorraNb., Act. Sanct, Julii t, l, p. 156.) 


PROLOGUS AUCTORIS, 


α'. Οἱ τὸ διδασχαλιχὸν πρὸς ἀλλήλους σπεύδοντες A 
μεταδιώχειν ἀξίωμα, ὀφείλουσιν x. τοῦ ἑαυτῶν βίου 
τὴν ἑτέρων διδασχαλίαν ὑποδειχνύειν, χατὰ τὴν θείαν 
φωνὴν τὴν λέγουσαν" « Οὕτως λαμψάτω τὸ φῶς 
ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσι ὑμῶν 
τὰ χαλὰ ἔργα, xai δοξάσωσιν τὸν Πατέρα ὑμῶν, τὸν 
ἐν τοῖς οὐρανοῖς. » Μήπως ἑτέρους νουθετεῖν χαὶ 
χαταρτίζειν, χαὶ ὁδηγεῖν σπεύδοντες, πρὶν ἑαυτοὺς 
διδάξωσιν, καὶ ἐχχαθάρωσιν διὰ τῆς τῶν θείων ἐντο- 
λῶν ἐργασίας, λάθωσιν πρὸ τούτων οἰχεῖον νεχρὸν 
χλαῦσαι, περὶ τὸν τοῦ ἑτέρου ἀσχοληθέντες, χαὶ 
πληρωθῇ ἐπ᾽ αὐτοῖς τὸ ἁψευδὲς, xaX ἁρμόζον αὐτοῖς 
λόγιον, τὸ φάσχον" « Ὅστις μὴ ποιήσῃ xal διδάξῃ, 
οὗτος ἐλάχιστος χληθήσετα: ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐ- 
» Καὶ πάλιν" € Ὑποχριτὰ, ἔχθαλλε πρῶτον 
τὴν δοχὸν Ex. τοῦ ὀφθαλμοῦ σου, χαὶ τότε ἐμθλέψεις,» 
χαὶ τὰ ἑξῆς. Διὸ χαὶ ὁ τῶν Πράξεων τῶν ἀποστόλων 
σοφὸς συγγραφεὺς περὶ τοῦ μεγάλου χαὶ ἀληθινοῦ 
ἡμῶν Θεοῦ xal διδασχάλου οὕτως φησίν * Ὧν ἤρξατο 
ὁ Ἰησοῦς ποιεῖν τε χαὶ διδάσχειν. » Τοῦτο γὰρ xal 
Παῦλος τὸ μέγα σχεῦος τῆς ᾿Εχχλησίας, ἐπιπλῆττον 
τοῖς Ῥωμαίοις, ἔγραφεν οὕτως λέγων * «€ Εἶτα ὁ δι- 
δάσγχων ἕτερον, σεαυτὸν οὐ διδάσχεις ; » χαὶ τὸ ἑξῆς, 
Ἐπεὶ οὖν ἐξ οἰχείου βίου διδασχαλίας, καὶ τῆς xac 
ἀρετὴν ἐργασίας εἰκόνα xal τύπον προθεῖναι ἀδυνα- 
τοῦμεν, τὰ πάθη τῆς ἁμαρτίας ἐν ἑαυτοῖς πανταχοῦ 
περιφέροντες, φέρε χἂν ἐχ τῆς ἑτέρων ἐργασίας, 
χαὶ τῶν ἄλλοις πονηθέντων ἱδρώτων τροφὴν ὑμῖν afj- 
μερον μὴ ἀπολλυμένην, ἀλλ᾽ ὁδηγοῦσαν πρὸς ζωὴν 
αἰώνιον τὰς ἡμετέρας ψυχὰς, ἀναχαλύψομεν. 

β΄. ἼΔρτος μὲν γὰρ τὸ σῶμα στηρίζε: ^ λόγος δὲ 
Θεοῦ τὴν ψυχὴν πρὸς ἀρετὴν σπουδαίως 
xa μάλιστα τῶν ῥᾳθυμοτέρων περὶ τὴν ἀργαδιὰν 
τῶν θείων παραγγελμάτων ἀμελῶς διαχειμένων " 
τοῖς μὲν γὰρ σπουδαίοις χαὶ τῇ διανοίᾳ "πρὸς Θεὸν . 
πρὺς διδασχα- 


ρανῶν. 


ἀναχειμένοις, ἱκανὴ χαὶ ἡ συνείδησις 
λίας ὑπόθεσιν, πάντα τὰ ἀγαθὰ συμθουλεύουσα, χαὶ 
πάντων τῶν πονηρῶν ἀποστρέςουσα, Τοῖς δὲ ἔτι τού- 
τῶν ταπεινοτέροις χρεία ἐστὶν τῆς τοῦ γραπτοῦ νό- 
pou παραγγελίας xal ὑποθέσεως. Εἰ δέ τις τὸν πρῶ- 
τον χαὶ τὸν δεύτερον τρόπον τῆς πρὸς ἀρετὴν φερού- 


* Matth. v, 106. 5. ibid. 19. 


1. Qui docendi auctoritate apud alios valere 
Student, e propria sua vita debent ostendere 
doctrinam, quam alios doceant, juxta divin: vocis 
oraculum : « Sic luceat lux. vestra coram homini- 
bus, ut. videant opera vestra bona, et glorificent 
Patrem vestrum, qui in calis est *, » Ne dum alios 
prius monere, instruere, et in viam ducere stu- 
dent, quam ipsi se docuerint, et expurgaverint per 
divinorum mandatorum observationem, ante obli- 
viscantur proprium mortuum flere, quam de alieno 
laborent, et in illis impleatur, verum hoc, et ipsis 
congruum eloquium, quod dieit : « Qui non fecerit 
et docuerit, hic minimus vocabitur in regno calo- 
rum ?. » Et iterum ; « Hypocrita, ejice primum tra- 
bem ex oeulo tuo, et tunc inspicies *, » etc. Ideo 
sapiens quoque Actuum apostolorum scriptor de 
magno ac verace Deo nostro et. magistro sic loqui- 
tur : « Quis cepit Jesus facere et docere *. » IIoc 
enim et Paulus, magnum Ecclesi: vas, Romanos 
increpans, scripsit, sic dicens : « Tu, qui alium 
doces, te ipsum non doces? » c:^, Quoniam ergo e 
vita nostra, doctrin:z et operationis, quz secundum 
virlutem est, imaginem et figuram proponere non 
possumus, peccati alfectiones ubique in nobis cir- 
cumferentes; age, vel ex aliorum operatione, et ex 
sudoribus, qui ab aliis exantlati sunt, alimentum, 
quod vobis hodie non pereat, sed animas nostras 
addueat in vitam zeternam, revelabimus. 


9. Nam panis quidem confirmat corpus, divinus 


aulem sermo animam excitat ad virtutem, maxime 


eorum, qui negligentiores sunt, et in divinorui: 
mandatorum exsecutionem segniter ineumbunt. 


Nam diligentibus et cogitatione Deo inhxrentibus, 
sufficit conscientia, ad doctrinze fundamentum ja- 
ciendum, qux omnia bona conciliat, et avertit ab 
omnibus malis. Sed illi, qui hisce viliores sunt, 
indigent legis seript:e declaratione, et argumento. 
Si vero aliquis primum et secundum modum vae, 
qu:e ducit ad virtutem, repulerit, necesse est hunc 


* Matth. vir, 9. * Act. i: 


1071 


ΠΕΌΝΤῚ NEAPOLITANI EPISCOPI 


1013 


ex studio etiam aliorum et cura, qux per auditum A σὴς ὁδοῦ διαχρούσεται, ἀνάγχη τοῦτον χἂν ix τῆς 


et narrationem ad ipsum devenerit, divino deside- 
rio excilari, somnum anim: a se ipso excutere, 
angusta tritaque via incedere, et vitam zeternam in 
posterum auspieari. Etenim penes nos est, et in 
potestate, desiderio futurorum, 
prosentia, tanquam pertranseuntia, contemnere ; 
aut contra desiderio et cupiditate przxsentium, 
bonis nunquam terminandis frustrari. Et verum 
esse id, quod dictum est, convincunt nos quidem 
omnes homines, qui a seculo sunt, qui Deo placere 
studuerunt, tametsi ejusdem nobiscum consortes 
essent natur: ; maxime vero qui in :etate nostra (1), 
luminaria apparuerunt. Quorum unus hie sapien- 
tissimus Symeon exstitit (2), multorum pre multis 
venerabilior. Eo quod ad tantum puritatis et im- 
passibilitatis fastigium conscendit, ut per ea, quiz 
in via virtutis videntur afferre piaculum, damnum, 
ac impedimentum illis, qui pravis affectionibus et 
carni astrictiores sunt, per ea, inquam, purissi- 
mus illi Simeon, sicut margarita, impollute trans- 
ierit. Loquor sane de commoratione ejus in civi- 
late, mulierum conversione, et reliqua vite ejus 
fraude ; festinans vere ostendere, desidiosioribus, et 
impotentiam causantibus ad vitam cum virtute 
transigendam, praeberi a Deo vires, sincere ex totà 
anima ipsi ministrantibus , contra spiritus ma- 
litize. 


nostra positum 


5. Rogo autem omnes, qui de angelice conver- 
sationis ejus, quie pr: manibus est, narratione au- 
diant vel legunt, ut cum timore Domini attendant 
iis, qu:e dicuntur, et verace, qui Christianos decet, 
atque inconcussa fide. Novimus enim futurum, ut 
iis, qui amentia et contemptu laborant, incredibilia 
videamur dicere, et risu digna. Si vero audiverunt 
dicentem : « Qui vult sapiens esse in hoc s:eculo, 
stultus. fiat, ut sit sapiens 7. » Et iterum: « Nos 
Stulli. propter Christum ?. » Et iterum : « Quia 
quod stultum est Dei, sapientius est hominibus 5; » 
non rebus ab illo vero pugile gestis, tanquam ridi- 
culis, atiendant ; sed potius et plus mirentur, quam 
eos, qui in cxlerarum virtutum curriculo versati 
sunt. Nec. enimvero adhue inexercitatus exsistens 
et praefecti indigus, in mundum venit ; sed quemad- 
modum in bellicis ordinibus fieri videmus, dum 
universus exercitus simul stetit; alibi propri, seu 
potius Dei. virtuti, et bellicis armis, qux in promptu 
sunt, et diverse: in bellicis rebus, ac diuturna ex- 
perienti:e confidunt, hi vel soli ad. singulare certa- 
men e multitudine contra adversarios exsiliunt, Sic 
ct ille fecit, quando belle et legitime pulchrum cer- 
lamen certavit; quando virtute spiritus tanquam 
thorace indutum se vidit; quando virtutem ab ipso 
aecepit ealeandi supra serpenles et scorpiones; 


* Rom. 11, 2]. * I Cor. imn, 18. 


7 | Cor. iv, 10. 


ΒΚ ΟΕ 1,952 


πῶν ἄλλων σπουδῆς xal φροντίδος, τῆς τε xac 
ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ, τῆς τε δι᾽ ἀχοῆς xai διηγήσεως 
mphg αὐτὸν χαταντώσης, πόθῳ θείῳ διεγερθῆναι, xat 
τὸν τῆς ψυχῆς ὕπνον ἐξ ἑχυτοῦ ἀποτινάξασθαι, χαὶ 
τὴν στενὴν χα. τεθλιμμένην ὁδεῦσαι ὁδὸν, χαὶ τῆς 
αἰωνίου λοιπὸν ἀπάρξασθαι ζωῆς. Καὶ γὰρ ἐφ᾽ ἡμῖν 
ἔστιν, χαὶ ἐν τῇ ἡμετέρᾳ ἐξουσίᾳ χεῖται, τῷ πόθῳ 
τῶν μελλόντων, τῶν παρόντων ὡς παρερχουένων 
χαταφρονῆσαι, T, πάλιν πόθῳ xax ἐπιθυμίᾳ τῶν παρ- 
ὄντων, τῶν ἀπεράντων ἀγαθῶν ἀποτυχεῖν " χαὶ ὅτ: 


- 


ἀληθὲς τὸ λεγόμενον, ἐλέγχουσιν ἡμᾶς, πάντες μὲ 
οἱ ἀπ᾽ αἰῶνος ἄνθρωποι, οἱ τῷ Θεῷ εὐαρεστήσαντες 
τῆς ἡμετέρας χαὶ αὐτοὶ φύσεως ὑπάρχοντες, μάλι- 
τα δὲ οἱ ἐν τῇ ἡμετέρᾳ γενεᾷ φωστῆρες ἀναδειχθέν- 
τες ὧν εἷς χαὶ οὗτος ὁ πάνσοφος Συμεὼν χαθέστη- 
χεν, χαὶ πολύ γε τῶν πολλῶν αἰδεσιμώτερος, διότι 
εἰς τοσοῦτον χαθαρότητος, xai ἀπαθείας ὕψος ἀν- 
ἐδραμεν, ὥστε διὰ τῶν δοχούντων τοῖς ἐμπαθεστέ- 
pos χαὶ σαρχωδεστέροις μολυσμὸν xal βλάδην xol 
ἐμπόδιον τοῦ πρὸς ἀρετὴν βίου αὐτοῖς ἐμποιεῖν, διὰ 
τούτων οὗτος ὁ χαθαρώτατος, ὥσπερ μαργαρίτης 
διὰ βορθόρου ἀμολύντως διώδευσε. Λέγω διὰ τῆς ἐν 
πόλει διατριθῆς, χαὶ τῆς τῶν γυναιχῶν ἀναστροφῆς, 
χαὶ τῆς λοιπῆς βίου ἀπάτης, δεῖξα: σπεύσας ἀληθῶς 
τοῖς ῥᾳθυμοτέροις καὶ προφασιζομένοις ἀδυναμίαν 
πρὸς τὸν χατ᾽ ἀρετὴν βίον, τὴν ix Θεοῦ παρεχομέ- 
νὴν δύναμιν τοῖς γνησίως £x ψυχῆς ἁπάσης αὐτῷ 
λειτουργοῦσιν, κατὰ τῶν πνευμάτων τῆς πονηρίας. 

γ΄. Aix δὲ πάντας, τοὺς τῆς προχειμένης ἡμῖν 
περὶ τῆς ἀγγελιχῆς αὐτοῦ πολιτείας διηγήσεως 
ἀχροωμένους ἣ ἐντυγχάνοντας, μετὰ φόθου τοῦ Κυ- 
ρίου τοῖς λεγομένοις προσέχειν, χαὶ τῆς πρεπούσης 
ἀληθινῆς Χριστιανοῖς πίστεως ἀδιαστάχτου, Οἴδαμεν 
γὰρ ὅτι τοῖς ἀφρονεστέροις χαὶ χαταφρονηταῖς, ἄπι- 
στα δόξομεν χαὶ λέγειν, χαὶ γελοίων ἄξια. Εἰ δὲ fjxou- 
σαν τοῦ εἰπόντος: « Ὃ θέλων σοφὸς εἶναι ἐν τῷ 
αἰῶνι τούτῳ, μωρὸς γενέσθω, ἵνα γένηται σοφός. » 
Καὶ πάλιν « Ἡμεῖς μωροὶ διὰ Χριστόν. » Καὶ πά- 
λιν" « Ὅτι τὸ μωρὸν τοῦ Θεοῦ σοφώτερον τῶν ἀν- 
θρώπων ἐστὶν, οὐχ ἂν τοῖς ὑπὸ τούτου τοῦ ὄντως 
ἀθλητοῦ χατεργασθεῖσιν ὡς γελοίοις προσεῖχον. » 
'AXX 3| μᾶλλον καὶ πλέον τῶν τὰς λοιπὰς τῆς ἀρετῆς 
Οὐδὲ γὰρ ἀγύ- 
μναᾶστος ἔτι ὧν, τοῦ ἐπιστατοῦντος δεόμενος ἐπὶ τὸν 
χόσμον ἐχώρησεν: ἀλλ᾽ ὥσπερ ἐπὶ τῶν πολεμιχῶν 
παρατάξεων ὁρῶμεν γινόμενον, ὅτ᾽ ἂν ἄπας ὁ στρα- 
τὶς ὁμοθυμαδὸν ἕστηχεν, οἵτινες τῇ τοῦ Θεοῦ δυνά- 


πολιτείας μετελθόντων ἐθαύμαζον. 


μει, χαὶ τοῖς ἐπιχειμένοις αὐτοῖς στρατιωτιχοῖς 
ὅπλοις, χαὶ τῇ διαφόρῳ πολεμιχῇ χαὶ πολυχρονίῳ 
ἐμπειρίᾳ χαταθαῤῥοῦσιν, οὗτοι καὶ μόνοι εἰς μονο- 
μαχίαν Ex τοῦ πλήθους χατὰ τῶν ἀντιπάλων ἐχπη- 
δῶσιν" οὕτω χαὶ αὐτὸς ποιεῖ, ὅτ᾽ ἂν καλῶς xal νο- 
μέμως τὸν χαλὸν ἀγῶνα ἐπύχτευσεν. Ὅτ᾽ ἂν τῇ τοῦ 
πνεύματος δυνάμει ἑαυτὸν τεθωραχισμένον ἴδεν, ὅτ᾽ 


? Cant. 1v, 7. 


NOTA, 


(1) Leontius itaque sancto Symeoni cozevus, 
(2) Ab Evagrio lib. ἀν Eccl. Hist, cap. 95 ; et Ni- 


cephoro lib. xvn Eccl. Histor 
et Latine redditur Synmeones, 


scribitur. Συμεώνης» 


1673 


VITA S. SYMEONIS. 


1674 


ἂν τὴν δύναμιν xaz' αὑτοῦ, xoi τοῦ πατεῖν ἐπάνω A quando carnis inflammationem rore Spiritus sancti 


ὄφεων, χαὶ σχορπίων, εἴληφεν, ὅτ᾽ ἂν τὴν τῆς σαρχὺς 
πύρωσιν, τῇ τοῦ ἁγίου Πνεύματος δρόσῳ χατέσθε- 
σεν, ὅτ᾽ ἂν ἁπάσης τῆς τοῦ βίου αὐτοῦ τρυφῆς xc 
δόξης, ὡς ἀράχνης, χατέπτυσεν. 

δ΄. Καὶ τί δεῖ πλέον λέγειν ; ὅτ᾽ 


ὡς ἱμάτιον ἔσωθεν χαὶ 


ἂν τὴν ἀπάθειαν 
ἔξωθεν διὰ ταπεινοφροσύνης 
πρὸς ξαυτὸν ἐπεσπάσατο, xal τῆς υἱοθεσίας χατ- 
ηξιώθη, χατὰ τὴν φωνὴν, τὴν ἐν τῷ "Λσματι τῶν 
ἀσμάτων, περὶ τῆς χαθαρᾶς xa ἀπαθοῦς ψυχῆς εἰ- 
βημένην " « "Ozt ὅλη χαλὴ, φησὶν ὁ Χριστὸς πρὸς 
τὴν ψυχὴν, ὅλη χαλὴ fj πλησίον μου, χαὶ μῶμος ἐν 
αὐτῇ οὐκ ἔστιν.» "lózs xoi αὐτὸς ἐπὶ τὸν κόσμον, 
ὥσπερ εἰς μονομαχίαν, ἐκ τῆς ἐρήμου χατὰ τοῦ δια- 
θόλου θεόλεχτος ἐξεπήδησεν" οὐ δίχαιον γὰρ ᾧετο 


τὸν οὕτω παρὰ Θεοῦ τιμηθέντα xai ὑψωθέντα, τῆς D 


τῶν ὁμοφύλων χαταφρονῆσαι σωτηρίας, ἀλλὰ μνη- 
μονεύσας τοῦ εἰπόντος" «᾿Αγαπήσεις τὸν πλησίον σου 
ὡς ἑαυτὸν, » ὃς χαὶ μορφὴν δούλου ἐνδύσασθαι ἀτρέ- 
πτως, διὰ τὴν τοῦ δούλου σωτηρίαν, οὐχ ἀπηξίωσεν, 
μιμεῖται χαὶ αὐτὸς τὸν Δεσπότην τὸν οἰχεῖον, τὴν 
οἰχείαν ἀληθῶς ψυχὴν χαὶ σῶμα θεὶς, ἵνα τινὰς σώ- 
σει, ᾿λναγχαῖον xaX πρὸ πάντων τὸν τρόπον τῆς εἰς 
τὸν χόσμον Ex τῆς ἐρήμου αὑτοῦ ἐλεύσεως ὑμῖν δι- 
ηγήσασθα:" εἶθ᾽ οὕτως τὰ παράδοξλ αὐτοῦ xai ἀξιο- 
θαύμαστα πράγματα. 


exstinxit; quando universas vite. hujus delícias et 
gloriam, sicut araneam, contempsit. 


᾿ς Et quid. verbis opus est? quando impatibilita- 
οι, tànquam. vestimentum intra et extra per hu- 
militatem ad se attraxit, et filii adoptivi dignitatem 
est consecutus, juxta vocem, quie in Cantico canti- 
corum, de pura Οἱ passionis experte anima, est 
dicta: « Quia tota pulchra, dicit. Christus ad ani- 
mam, tota pulchra, que mibi propinqua est, et ma- 
cula non est in ea ?. » Tunc ille in mundum tan- 
quam in singulare certamen ex solitudine contra 
diabolum a Deo electus exsiliit. Non enim putabat 
quum esse, ut, qui ità a Deo honoratus et. exalta- 
Lus esset, proximi negligeret salutem ; sed memor 
illius qui dixit : « Diliges proximum tuum sicnt te 
ipsum !^;» qui et formam servi induere immuta- 
biliter, propter servi salutem, non est dedignatus ; 
ipse etiam imitatur Dominum suum, propriam vere 
animam et corpus ponens, ut haberet quos sal- 
varet, Necessarium vero est, ante omnia vobis nar- 
rare quo pacto e solitudine in publicum prodierit : 
postea de rebus ab ipso gestis, quie opinionem su- 
perant, et admiratione diga: sunt, habiturus su a 
Sermonem. 


CAPUT PRIMUM. 


Symeonis et Joannis peregrinatio ad loca sancta, occasio melioris vita, 


t'. Ἐν τοῖς χρόνοις τῆς βασιλείας τοῦ ἐν ἁγίοις (t 


Ἰουστινιανοῦ τοῦ βασιλέως, 
φιλοχρίστων, χαὶ τοὺς ἁγίους 


παραγινομένων τῶν 
ποῦ Χριστοῦ τόπους 
προθυμουμένων προσχυνεῖν, τοὺς ἐν τῇ ἁγίᾳ πόλε! 
χατὰ συνήθειαν, ἐν τῇ ὑψώσει τοῦ τιμίου χαὶ ζωο- 
ποιοῦ σταυροῦ (γινώσχουσιν δὲ πάντες οἱ ἐχεῖσε πα- 
ραγενέσθαι εἰωθότες ἐν ταύτῃ τῇ ἁγίᾳ χαὶ πανυμνή- 
τῷ ἑορτῇ, ὅτι σχεδὸν Ex πάτης τῆς οἱχουμένης cuv- 
τρέχουσι τῶν λαῶν τὰ φιλόσταυρα xai Χριστοφόρα 
πλήθη) " ἐν τῇ αὐτῇ ἀοιδίμῳ ἑορτῇ cuvé6n , τινὰς 
δύο νεωτέρους, ἀπὸ Συρίας ὄντας, συντυχεῖν ἀλλή- 
λοις xax' οἰχονομίαν Θεοῦ. "Ὄνομα τῷ ἑνὶ Ἰωάννης, 
χαὶ ὄνομα τῷ ἑτέρῳ Συμεών. Ὡς οὖν διέτριψαν 
ἐχεῖσς ἡμέρας ὀλίγας, χαὶ τῆς ἁγίας τοῦ Θεοῦ ἕορ- 
τῆς τελειωθείσης, ἀνεχώρει λοιπὸν ἕχαστος εἰς τὴν 


9. Quo tempore regnabat sanctus (5) Justinianus 
imperator, Christicolis. convenientibus, et. sancta 
Christi loca adorare desiderantibus, qu: sunt 
in sancta civitate, secundum consuetudinem, in 
exaltatione. pretiosze ac vivifice. (1) crucis (nos- 
cunt autem omnes qui convenire ibi solent in hoc 
sancto et. celeberrimo festo, quod fere ex universo 
terrarum orbe concurrant populorum turb:e, qui- 
bus crux et Christus in amoribus esi); in eodem 
hoc celebri festo contigit duos quosdam juniores, 
e Syria (5) oriundos, sibi mutuo occurrere, Deo 
sic disponente. Nomen uni erat Joannes, et nomen 
alteri Symeon. Consumptis ibidem paucis diebus, 
et sancto Dei festo finito, recessit deinceps unus- 
quisque ad propriam civitatem. A quo tempore, 


ἰδίαν πόλιν *- ἐπεὶ, xav εὐδοχίαν τοῦ φιλανθρώπου p juxta. benigni Dei beneplacitum, duo hi juniores 


Θεοῦ, ἔσχον οἱ δύο οὗτοι νεώτεροι τὴν συντυχίαν xal 
τὴν ἀγάπην μετ᾽ ἀλλήλων, οὐχ ἔτι ἐχωρίσθησαν ἀπ 
19 Matth. 


Ξ᾿ (ΔΉ: ον ἧς xix, 19. 


ceperunt agere familiariter et diligere inter se, non 
amplius à se mutuo separati sunt. Ideo, dum redi- 


NOTE. 


(3) Multo latius olim. saneti nomen quam hodie 
patuit, teste Velsero in Comm. ad Convers. sancte 
Afri ; episcopi vulgo sancti, sanctissimi, beatissimi 
dicebantur ... Reliqui etiam Christiani, certe pro- 
bati vite, sancti, quanquam adhuc. mortales. Gon- 
slantinus orationem, quam ad Christianam. Eccle- 
siam scripsit, ad sanctorum cetum  inscripsiL: Jta 
Stengelius in Commentario ad Vitam beati Wilhelmi 
Hirsaugiensis. . , 

(4) Ostendi populo Crux, et proferri adoranda 


Pauvuor. Gg, XCIII. 


solebat, non solum in contigua Paschz die, sed 
etiam in media jejuniorum hebdomade, qu:e nobis 
est Quadragesimie tertia, prout. dicitur ad diem im 
Maii. Idem fiebat et cum multo majore coneursu 
populi, in festo Exaltationis sanct» Crucis 14 Se- 
ptembris, uti colligitur e Vita S. Marie AEqypiiacm, 
€a occasione conversi, de qua die n Aprilis. 

(5) Orti Edessa Mesopotaimnize urbe, qu:e a Justino 
imperatore restaurata, Justinopolis quoque. dicta 
fuit, auctore Evagrio lib.i Eccl. Histor., cap. 8 


23 


167^ 


FEONTII NEAPOLITANI EPISCOPI 


1616 


rent ad propria, redierunt siinul eum suis eliam A ἀλλήλων. Διόπερ καὶ ἐπὶ τὸ ἀναλῦσαι cl; τὰ ἴδια 
zi. T "CUL, 


parentibus. Nam Joannes patrem quidem habebat, 
non autem matrem ; eL erat junctus uxori tum tem- 
poris. Erat enim quasi annorum viginti duorum. 
Symeon vero patrem quidem non habuit, sed solam 
matrem anum, quasi annorum octoginta ; neminem 
vero alium omnino habuit. Omnes itaque erant 
unius comitatus, et postquam descendebant in val- 
lem Hiericho (6), et transierant civitatem, contem- 
platur Joannes monasteria, quie jacent cireumcirca 
lordanem, et dicit Syriace Symeoni : Nosti quinam 
habitent in illis hospitiis ex adverso nostrum? 
Dicit ei ille : Quinam? Joannes autem dicit : An- 
geli Dei. Dieit ei Symeon, veluti miratus : An 
licet videre ipsos? Dicit ei ille : Si fiamus ut aliqui 
ex ipsis, licet. Sedebant itaque duo hi in equis, 
erant quippe perquam divites eorum parentes, Cum 
ergo slatim descendissent ex equis, dederunt eos 
servis suis, dicentes : Procedite nos : simulabant 
enim in loco sedere. Casu. autem inventi sunt. in 
via, quie deviat (7), et quze dueit ad. sanctum Jor- 
danem (8). 

6. Stetit igitur uterque, et dicit Joannes, digito 
ostendens Symeoni : En via qua ducit ad sanctum 
Jordanem; et ecce via qui ducit ad mortem, 
ostendens ei viam publicam, per quam prxecesse- 
rant parentes. eorum. Agedum itaque, oremus, et 
stemus unusquisque nostrum in una ex illis, et 
"sortiamur, et hane, quie sorte obtigerit, viam in- 
grediamur. Inclinato igitur. genu, et editis suspi- 
riis, dixerunt : Ὁ Deus, o. Deus, o Deus, qui vis 
universum mundum salvare; tu ipse voluntatem 
(uam manifesta servis tuis. Et dum ipsi sortem du- 
cerent, forte vicit decem Symeon a Joanne. Stabat 
autem in via, que ducit ad sanctum Jordanem. 
Tunc hilares facti, omnium suarur facultatum , et 
parentum, tanquam «j essent somnus, obliti, com- 
plexi alter.alterum osculatique sunt, Erant autem 
litteris Grecis apprime instituti, eL multa prudentia 
ornati. H:ec. vero omnia virtute prziestans Symeon 
enarravit alieui in urbe Emesa (9) (ubi et stultum 
se simulavit) diacono sancte ccatholicz:e Ecclesie 
ejusdem Emesenorum civitatis, viro mirabili et 
virtute conspicuo, qui etiam ex divina gratia, qua 
pollebat intellexit, operationem Symeonis, in 
quem idem iste. beatus Symeon stupendum contu- 
lit miraeulum, eujus miraculi faciemus mentionem 


D 


C 


D 


ὁμοθυμαδὸν ὥδευσαν μετὰ καὶ τῶν γονέων αὐτῶν. 
Εἶχεν μὲν γὰρ ὁ Ἰωάννης πατέρα μὲν γέροντα, μη- 
τέρα 0b οὗ - ἣν 0E χαὶ ζευχθεὶς γυναιχὶ ἐν αὐτῷ τῷ 
χρόνῳ͵ "Hv γὰρ ὡς ἐτῶν χβ'. Ὃ δὲ Συμεὼν π ἰτέρα 
μὲν οὐχ εἶχεν, μητέρα δὲ μόνην γραῦν ὡς ἐτῶν T, 
οὐδένα δὲ ἄλλον τὸ σύνολον εἶχεν. Πάντες οὖν ἦσαν 
μία συνοδία, χαὶ ὡς χατέθησαν τὸ χατώφορον τῆς 
Ἱεριχὼ, xaX ἐπέρασαν τὴν πόλιν, θεωρεῖ τὰ μονα- 
στήρια τὰ πέριξ τοῦ Ἰορδάνου ὁ ᾿Ιωάννης, χαὶ λέγει 
Συριστὶ τῷ Συμεών- Οἷδας τίνες μένουσιν εἰς τὰ 
ὁσπίτια ταῦτα ἀπέναντι ἡμῶν ; Λέγει αὐτῷ ἐχεῖνος " 
Τίνες; Ὃ δὲ Ἰωάννης φησίν" ΓΛγγελοι τοῦ Θεοῦ. Λέ 


γε: 
1 

αὐτῷ ὁ Συμεὼν ὡς θαυμάσας: Δυνάμεθα ἄρα ἰδεῖν 

αὐτούς ; Λέγει αὐτῷ Exclvoz* Ἐὰν γενώμεθα ὥς τινες 


ἐξ αὐτῶν, vat. ᾿Εχαθέζοντο οὖν χαὶ οἱ δύο εἰς ἵππους" 
ἤσαν γὰρ εὔποροι σφόδρα οἱ τούτων γονεῖς. Κατελ- 
θόντες οὖν εὐθέως ἀπὸ τῶν ἵππων, ἔδωχαν αὐτοὺς 
τοῖς δούλοις αὐτῶν, εἰπόντες - Προλάδετε ἡμᾶς. 
Προσεποιήσαντο γὰρ πρὸς τόπον χαθέζεσθαι. Κατὰ 
συγχυρίαν δὲ εὑρέθησαν ἐπάνω τῆς παραστρατ'ζού- 
σῆς ὁδοῦ, χαὶ ἀποφερούσης εἰς τὸν ἅγιον Ἰορδάνην. 

ς΄. Ἐστάθησαν. οὖν ἀμφότεροι, χαὶ λέγει ὁ ἸΙωάν- 
vns, ὑποδειχνύων τῷ δαχτύλῳ τῷ Συμεών - Ἰδοὺ ἣ 
ὁδὸς 1 ἀπάγουσα εἰς τὴν.ὁδὸν τοῦ ἁγίου Ιορδάνου, 
χαὶ ἰδοὺ ἡ ὁδὸς J| ἀπάγουσα εἰς τὸν θάνατον, δείξας 


ᾧ τὴν ὁδὸν τὴν δημοσίαν, δι᾽ ἧς προέλαθον οἱ γο- 


yet; αὐτῶν. Δεῦρο οὖν, εὐξώμεθα, χαὶ σταθῶμεν Exa- 
στος ἡμῶν εἰς μίαν ἐξ αὐτῶν, xal λάχωμεν, χαὶ εἴ 
τιν: λάχει, ἐχείνην τὴν ὁδὸν πορευώμεθα. ΙΚλίναντες 
οὖν γόνυ, χαὶ στενάξαντες εἶπον" Ὁ Θεὸς, ὁ Θεὸ-, 6 
Θεὸς, θέλων ὅλον τὸν κόσμον σῶσαι, αὐτὸς τὸ θέλημά 
σου φανέρωσον τοῖς δούλοις σου. Καὶ λαχόντων αὐ- 
τῶν, ἔλαχεν ἀπὸ τοῦ Ιωάννου δέχα ὁ Συμεών. "Iovz- 
πὸ 6i εἰς τὴν ὁδὸν τὴν ἀποφέρουσαν εἰς τὸν ἅγιον 
Ἰορδάνην. Τότε περιχαρεῖς γενόμενοι, ἁπάντων τῶν 
ὑπαρχόντων αὐτοῖς, καὶ τῶν γονέων ὡς ὄναρ ἐπιλα- 
θόμενοι, χρατήσαντες χατεφίλησαν ἑαυτούς. Ἧσαν 
& χαὶ τὰ γράμματα τὰ Ἑλληνιχὰ εἰς ἄχρον ἐχμα- 
θόντες, χαὶ φρονήσει πολλῇ χεχοσμημένοι. Ταῦτα 03 
πάντα ἐξηγήσατο ὁ ἐνάρετος Συμεὼν τινι ἐν Ἐμέσῃ, 
ἔνθα xai τὸν σαλὸν προσεποιήσατο, διαχόνῳ τῆς 
ἁγίας χαθολιχῆς Ἐχχλησίας τῆς αὐτῆς ᾿Εμεσινῶν 
πόλεως, ἀνδρὺ θαυμαστῷ, xai ἐναρέτῳ, ὃς καὶ ἐχ 
τῆς προσούσης αὐτῷ θείας χάριτος, ἐνόησε τὴν ἐρ- 
γασίαν τοῦ γέροντος, εἰς ὃν καὶ θαῦμα φοθερὸν ἐποίη- 


᾿ ] ^ H ^ 
σεν οὗτο: ὁ μαχάριος Συμεὼν, οὗτινος θαύματος ἐν 


NOTAE. 


(6) Urbs quondam notissima Palestine, 150 sta- 
diis distans Jerosolymis in ortum, Jordanem flu- 
vium versus 60, teste. Adriehomio. A Josue eversa 
(uit, restauratori ejus imprecante diras; nunc 
vero in vieulum redacta est, jacetque in planitie per- 
ampla, montibus in theatri formam. circumdata, 
imecenitate et palmarum fructu insignis. 

(1) Deviare, a via defleetere, Grieco-Barbare πα- 
ραστρατεύειν, vel παραστρατίζειν ab Italico et La- 
lino, Strada, et Strata. Vide. Cangium. Interpres 
apud Surium. derivavit ἃ voce στρατός, exercitus, 
atque hoc sensu reddidit : Gontigit «utei ut inweni- 


ventur in via, que declinat a via militari, non satis 
apte, ut mihi quidem videtur. 

(8) Fluvius Palestinz celeberrimus, qui oritur in 
Galilea, in limite Coele-Syri:, ex duobus fontibus, 
Jor et Dan dictis, ad radices montis Libani. 

(9) Urbs Syrie, aliis Emessa et f^missa, vulgo 
Hemz. Nos Emesam scribimus, modum scribendi 
Grecum — seeuti,. Archiepiscopali sede claruisse, 
Christianis in Syria rerum potientibus, ae quatuor 
episcopatilus imperasse, auctor est Tyrius. Sita 
est ad Orontem flaviuminter Arethasam ad seplen- 
wionem, et Laodiceanm ad meridiem. 


1677 


VITA S. SYMEONIS. 


1673 


τῷ ἰδίῳ τόπῳ μνημονεύσομεν. Οὗτος οὖν ὁ εἰρημένος A suo loco (10). Idem itaque praedictus, Dei amans, 


θεοφιλὴς Ἰωάννης, ὁ ἐνάρετος διάχονος, αὐτὺς ἡμῖν 
τὸν ἅπαντα βίον σχεδὸν τοῦ πανσόφον διηγήσατο, τὸν 
Κύριον προθαλλόμενος τῶν λεγομένων μάρτυρα, ὡς 
ὅτι οὐδὲν χατὰ προσθήχην ἐπέγραψε τῷ διηγήματ', 
ἀλλὰ μᾶλλον xai τὰ πλεῖστα ἐχ τοῦ χρόνου ἐπε 
θετο. 


)ά- 


C. ἸΚατερχομένων οὖν αὑτῶν, φημλ, τὴν ὁδὸν τὴν 
ἀληθῶς εἰς τὴν ζωὴν αὐτοὺς ὁδηγήσασαν, ἣν ἰδεῖν 
αὐτοὺς ἀγαλλιωμένους χαὶ τρέχοντας, ὡς Πέτρον χαὶ 
Ἰωάννην ἐπὶ τὸν ζωοποιὸν τοῦ Κυρίου τάφον, χαὶ 
ἀλλήλους τῇ προθυμίᾳ διεγείροντας, χαὶ προθυμο- 
ποιοῦντας. Ὃ μὲν γὰρ Ἰωάννης Ego6stzo, μήπως ἢ 
συμπάθεια τῆς μητρὸς ἀναχόψῃ τὸν Συμεών. Ὁ δὲ 
πάλιν ἐδίσταζε, μὴ fj προοπάθεια τῇ: νεογάμου γυνα:- 
χὺς, ὥσπερ μαγνῆτις λίθος, πρὸς ἑαυτὴν ἐπιστρέψῃ 
τὸν Ἰωάννην. Καὶ λοιπὸν &x τούτου ἕτερος πρὸς τὸν 
ἕτερον νουθετητιχοῖς xal παραχλητιχοῖς ἐχέχρηντο 
λόγοις " xoi ὁ μὲν ἔλεγεν: Μηδὲν ῥᾳθυμήσῃς, ἀδελφὲ 
Συμεών. Ἐλπίζομεν γὰρ εἰς τὸν Θεὸν, ὅτι τῇ σημε- 
ρινῇ ἡμέρᾳ ἀνεγεννήθημεν" τί γὰρ ἡμᾶς τὰ μάταια 
ἐχεῖνα τοῦ βίου πράγματα, χαὶ ὁ πλοῦτος ὠφελῆσαι 
ἐν ἡμέρᾳ χρίσεως ἐδύναντο, ἀλλὰ μᾶλλον χαὶ βλά- 
Ψψαι ; οὐδὲ ἣ νεότης πάλιν, χαὶ τὸ κάλλος, τὸ προχεί- 
μενον τῷ σώματι ἡ μῶν, εἰς τέλος ἀμάραντον διαμέ- 
νει. ᾿Αλλ’ ἣ ὑπὸ τοῦ γήρους τῷ χαιρῷ, ἣ ὑπὸ θανά- 
τοῦ τοῦ προσχαΐρου ἀπόλλυται" χαὶ ὡς ταῦτα χαὶ 
πολλῷ πλείονα ἔλεγεν πρὸς Συμεῶνα ὁ Ἰωάννης, 
πάλιν ἀντεφθέγγετο ἐχεῖνος, καὶ τὰ ὅμοια ἐδυσώπει 
xai ἔλεγεν“ ᾿Εγὼ μὲν, ἀδελφὲ Ἰωάννη, οὔτε πατέρα 
οὔτε ἀδελφοὺς, οὔτε ἀδελφὰς χέχτημαι, εἰ μὴ τὴν 
ταπεινὴν γραίαν ἐχείνην, τὴν ἐμὲ γεννήσασαν" οὐ 
τοσοῦτον 0b πόνον ὀργίζομαι περὶ ἑαυτοῦ, soy σου 
τὴν χαρδίαν φούοῦμαι, μήπως τὸ χράσμα [βράσμα] 
τῆς νεογάμου γυναιχὸς ἀποσπάσῃ σε ἐχ τῆς ὁδηῦ 
ταύτης τῆς ἀγαθῆς. Ὡς οὖν ταῦτα χαὶ πλείονα τού- 
τῶν πρὸς ἀλλήλους ἀντεφιλολογοῦντο, χαταντῶσιν 
εἰς μοναστήριον τὸ χαλούμενον τοῦ à663. Γερασίμου. 
σαν γὰρ xai τοῦτο εὐξάμενοι" ὅτι Κύριε ὁ Θεὸς, 
ἐν οἴῳ χελεύεις ἡμᾶς ἀποτάξασθαι μοναστηρίῳ, εὕ- 
ρόιμεν τὴν θύραν ἀνοιχτὴν " ὅπερ χαὶ γέγονεν. "Mv 
οὖν ἐν τούτῳ τῷ μοναστηρίῳ ἀνὴρ θαυμάσιος ὀνόματι 
Νίχων, ἄνθρωπος ἀληθῶς κατὰ τὴν προσηγορίαν, 
χαὶ τὴν πολιτείαν χτησάμενος. Νιχῶν γὰρ ὑπῆρχε 
πᾶσαν δαιμονιχὴν παράταξιν, θαύμασι χαὶ σημείοις 
χαταλάμπων, χαὶ προφητείας ἀξιώματι ὑπὸ Θεοῦ τε- 
τιμημένος" ὃς χαὶ προέγνω τὴν τούτων τῶν μαχαρίων 


C 


b 


et virtule. insigni Joannes diaconus, omnem pene 


vitam sapientissimi Symeonis nobis exposuit; 


Deum 1estatus de iis que dicebat, tantumque 
abesse, ut aliquid addeudo marrationi, veritatem 
ejusdem. eontaminasset, quin potius multa lapsu 
temporis esset oblitus. 

7. Dum itaque (ut dicebam) viam ingrederentur, 
quia vere ducebat eos ad vitam, videre ipsos erat 
exsultantes et. currentes (non secus ac Petrum et 
Joannem ad vivificum Domiui sepulcrum), et mutuo 
alter alterum desiderio et alacritate excitabant. Nam 
Joannes metuebat ne affectus matris Symeonem 
retardaret, Hie 
propensio nove nupt, sicut magnes lapis, ad se 


rursum hierebat. dubius, annon 


converlisset Joannem. Et in posterum ex illo tem- 
pore, monitoriis et consolatoriis inter se utebantur 
sermonibus. Et hic. quidem dixit : Neutiquam tor- 
peas, frater Symeon ; speramus enim in Deum, ho- 
dierna die nos esse regeneratos. Quid enim nobis 
stulte ille vita res οἱ 
judicii possint ; imo potius quid possint nisi nocere? 
Nee rursum juventus, nec pulchritudo, inhxrens 
nostro corpori, immarcescibilis permanet usque in 
finem; sed vel tempore per senectutem vel mortem 
intempestivam perit. Et dum hac et multo. plura 
dixisset ad Symeonem Joannes; iterum hic respon- 
dit, eL similia verebatur, et dicebat * Ego quidem, 
Joannes frater, neque patrem, neque fratres, neque 
sorores habeo, prz:ter humilem anum illam, quie 
me genuit. Nec de hac re laboro tantum, quantum 
'imeo ne eor tuum πον nupt:e desiderium abstra- 


diviti:e prodesse in die 


hàt a bona hac via. Hc igitur atque his plura inter 
se amice conferentes, perveniunt ad monasterium, 
quod vocatur abbatis Gerasimi, Nam hoc etiam 
oraverant : Domine Deus, in quo jubes nos mona- 
sterio collocari, inveniamus januam apertam ; quod 
et factum fuit. Erat. itaque in hoe monasterio vir 
mirabilis, nomine Nicon, homo cui vere congrua 
cognominalio (11) conversationi erat indita. Nam 
vincebat omnem diabolicam legionem, miraculis et 
signis effulgebat, et prophetize dignitate erat ἃ Deo 
honoratus, qui etiam. beatos hosce affore pro novit. 
Dixit enim vidisse se in somnis illa die, qua advene- 
runt, aliquem, qui dicebat ipsi : Surge et aperi ja- 
nuam mandro, ut ingrediantur oves meo ; quod. et 
fecit. 


παρουσίαν" φησὶ γὰρ ἑωραχέναι αὐτὸν χατὰ τοὺς ὕπνους τῇ ἡμέρᾳ, ἐν f, παρεγένοντο, τινὰ λέγοντα αὐτῷ" 


SAU ὟΣ Aen; z YES. : ME, À eren 
Aváoza xal ἄνοιξον τὴν θύραν τῆς ποίμνης ἵνα εἰσέλθωσι τὰ πρόδθατά μου * ὅπερ xai ἐποίησεν 


η΄. Ὡς οὖν παραγενόμενοι εὗρον τὴν θύραν ἀνεῳ- 
γμένην, χαὶ τὸν à66ày χαθεζόμενον, καὶ περιμένοντα 
αὐτούς * εἶπεν ὁ Ἰωάννης τῷ Συμεών Καλὸν σημεῖον, 
ἀδελφὲ, ἰδοὺ ἡ θύρα ἀνοιχτὴ, xai ὁ ὁστιάριος χαθ- 
ἥμενος * ὡς οὖν ἐπλησίασαν, λέγει αὐτοῖς ὁ ἡγούμε- 
νης" Καλῶς ἦλθον τὰ πρόθατα τοῦ Χριστοῦ. Λέγει 


D 


ἣ . 


8. Postquam ergo advenissent, invenerunt januam 
apertam, et abbatem sedentem, et ipsos expectan- 
tem. Dixit. Joannes Symeoni : Bonum signum, 
frater, ecce janua aperta, et ostiarius sedens. Dum 
igitur appropinquassent, dicit ipsis hegumenus(12) : 
Sene venerunt oves Christi. Dicit statim Symeonui : 


NOT.X. 


(10) Capite septimo invenies. 
(13) A verbo νιχάω, vinco, 
(12) Ἡγούμενος, ahbas, monasterio priefectus.: 


cujus parlicipiuin. est γιχῶν vincens, aut. victor. 


1019 


LEONTII NEAPOLITANI EPISCOPI 


16:0 


Bene venisti, Sale; vere decem (15) tua ab abbate A οὖν εὐθέως τῷ Xupgcov* Καλῶς ἦλθες, Σαλὲ, ἀλη "θῶς 


Decem; enim te manent. Dieebat. autem 
propter perfectionem. vite cum virtute. degend:v. 
Postquam itaqne illos exeepisset. tanquam a. Deo 
missos, quiescere fecit. Et die postera capit. ipsis 
dicere, priusquam ei loquerentur, utique in Do- 


Bona, bona et digna vestra in Deum dilectio. 


Joanne. 


mino: 
5i modo uon permittatis eam. exstingui ab a lver- 
sario salutis vestrae. Donus eursus vester ; verum 
ne defieite currentes, donee coronemini. 
propositam vestrum ; verum ne dorniitate, ut non 
tepescat. ignis, qui corda vestra hodie comburit. 
Bene illa quie manent, prxposuistis lis quie pe- 
reunt. Doni quidem vestri secundum carnem pa- 
et bouum illis servire : at sine compara- 
Boni fra- 


Bonum 


rentes, 
lione melius est Patri. ceelesti placuisse. 
tres corpore : at fratres spiritu. conducibiliores. 
Boni amici propter Christum, quos habetis in 
inundo : verum melius sanetos habere amicos et 
benignos apud Dominum. Doni prisides quos ha- 
betis in necessitate contra cos qui habent pote- 
statem. : verum non sunt. lanti, quanti est habere 
sanctos angelos pro nobis supplicantes. Dona et 
laudabilis diviti distributio pecuniarum, et pietas 
in pauperes et. beneticentia : sed. neutiquam Deus 
tam quirit aliam a nohis oblationem, quam ani- 
marum nostrarum. Dulcis quidem vit:€ bonorum 
freitio : verum :equari non potest deliciis para- 
disi. Jucundie quidem divitiz, et desiderabiles multis 
verum non sunt :equales iis, quas ocu- 
nec in cor homi- 


hominibus ; 
lus non vidit, nec auris audivit, 
nis ascenderunt ''. 

9. Deleetabilis pulchritudo juventutis : verum 
nihil simile est pulchritudini Christi , coelestis 
sponsi. Dicit enim David : « Speciosus forma prie 
(iliis hominum ?. » Magnum militare terreno regi : 
verum talis militia ad tempus est, et periculosa. 

Hisce et talibus monens illos sanctus, cessare 
ab adinonitione nolebat, spectans ex oculis eorum 
fontes lacrymarum efiluentes, Ac veluti si divinum 
sermonem [prius] non. audivissent, ita attendebant 
iis quie. [tum] dicebantur. Iterum ergo. conversus 


ad Symeonem, dicit ; Ne te afflicta, neque laeryma 


p 


ἐχα 5s ἀπὸ τοῦ à663 ᾿Ιωάννου. Τὰ γὰρ δέχα σε 
ριμένουσιν. Ἔλεγεν δὲ διὰ τὴν τελειότητα κατ᾽ ἀρετὴν 
βίου. Δεξάμενος οὖν αὐτοὺς ὡς θεοπέμπτους, ἀνέπαυ- 
6s, Καὶ τῇ ἑξῆς ἤρξατο αὐτοῖς λέγειν, πρὸ τοῦ 
αὐτῷ, ὡς ἐπὶ Κυρίου * Καλὴ, καλὴ, xai ἀξία ἡ πρὰς 
Θεὸν ἀγάπη ὑμῶν, μόνον ἐὰν μὴ ὑπὸ τοῦ ἀντιδίχου 


τῆς σωτηρίας ἡμῶν ταύτην χαυνώσητε σθεσθτναι. 
Καλὸς ὁ ui γος ὑμῶν, ἀλλὰ μὴ ἐνδώσητε τρέχοντες 
ἄχρις οὗ στεφανωθῆτε. Καλὴ ἡ πρόθεσις 
ἀλλὰ μὴ νυστάξητε, ἵνα μὴ χλιανθῇ τὸ περιχαῖον 
ὑμῶν τὰς χαρδίας σἤήμερον πῦρ. Καλῶς τὰ μένοντα 


ὑμῶν, 
t 


προετιμήῆσατε τῶν ἀπολλυμένων. Καλοὶ μὲν ol χατὰ 
σάρχα ὑμῶν γονεῖς, χαὶ χαλὸν τὸ τούτοις δουλεῦσαι" 
χάλλιον ὃς ἀνειχάστω: τῷ ἐπουρανίῳ Πατρὶ εὑαρε- 
ἀδελ SE οἱ σωματιχοὶ, ἀλλ᾽ ol πνευ - 
. ἸΚαλοὶ οἱ φίλοι, οἱ διὰ Xp:- 
ἀλλὰ χάλλιον τοὺς 
τὸν Δεσπό- 


στῆσαι" χαλοὶ οἱ 


ματιχοὶ, συμ 


στὸν, οὺς ^O χόσμῳ" 


ἁγίους Éysiv φίλους xa εὐμενεῖς πρὸς 
την. Καλοὶ οἱ προστάται, οὺς ἔχετε ἐν ἀνάγχῃ πρὺς 
ἀλλ᾽ οὐχ εἰσὶν οὕτως, ὡς τὸ ἔχειν 
ύοντας " χαλὴ 
μετά- 


τοὺς δυνάστας" 
ποὺς ἁγίους ἀγγέλους ὑ 
καὶ ἐπαινετὴ dj τῶν χρημάτων 
ποὺς πτωχοὺς εὐσέδεια xa. εὐ- 


Ep ἡμῶν ἱχετεύ 
τῷ εὐποροῦντ: 


δοσις, χαὶ ἣ εἰς 
ἀλλ᾽ οὐδὲν οὕτω ζητεῖ ὁ Θεὸς παρ᾽ ἡμῶν 
προσφορὰν, τὸ 
ψυχάς" γλυχεῖα μὲν ἢ τῷ 
ἀλλ᾽ οὐχ ἔστιν ἴση τῆς τρυφῆς τοῦ 
Τερπνὸ: μὲν ὁ πλοῦτος χαὶ ἐπιθυμητὸς τοῖς 
τῶν ἀνθρώπων * ἀλλ᾽ οὐχ ἔστιν ἴσος ὧν ὁ ὀφθαλμὸς 
οὐχ εἶδεν, χαὶ οὖς οὐχ ἤχουσεν, χαὶ ἐπὶ χαρδίαν ἀν- 


ποιία * 


ὡς τὸ προσενέγχαι αὐτῷ τὰς ἑαυτῶν 


ν τοῦ βίου χαλῶν ἀπόλαυσις" 
παραδείσου. 
πολλοῖς 


θρώπου οὐχ ἀνέθη. 

θ΄. Τερπνὸν τὸ κάλλος τῆς νεότητος " ἀλλ᾽ οὐδὲν ὡς 
τὸ τοῦ ἐπουρανίου νυμφίου Χριστοῦ" φησὶν γὰρ ὁ Δαυΐδ 
«'Opaloz χάλλει παρὰ τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων.» 
Μέγα τὸ στρατεύεσθαι τῷ ἐπιγείῳ βασιλεῖ" ἀλλὰ 
πρόσχαιρος f; τοιαύτη στρατεία, xat ἐπιχίνδυνος. 

Τούτοις xaX τοῖς τοιούτοις νουθετῶν αὐτοὺς ὁ 
ὅτιος, παύσασθαι τῆς νουθεσίας οὐχ ἐθούλετο, θεω- 
ρῶν ἐχ τῶν ὀφθαλμῶν αὑτῶν πηγὰς δαχρύων ἐχχεο- 
μένας" ὡς μήπω γὰρ ἀχούσαντες λόγου θείου, ὄντως 
λεγομένοις προσεῖχον. Πάλιν οὖν στραφεὶς πρὺς 
λέγει" Μὴ θλίθου, μηδὲ δάχρυε τὴν 


Thr 
τοῖς 


τὸν Συμεὼν, 


canitiem demin:z Que matris. Nam multo magis — πολιὰν τῆς χυρίας σον μητρός " χαὶ γὰρ πο᾿ λῷ πλέον 
illam consolari potest Deus, per certamina tua D τοῦ προσώπου oou δύναται παραμυθήσασθαι αὐτὴν 
exoratus, quam uus conspectus. Elenbn si apud ὁ Θεὸς, δυσωπούμενος ὑπὸ τῶν σῶν ἀγώνων. El γὰρ 
illam. usque ad mortem ejus perseverares, inc r- χαὶ ταύτη ἄχρ' τῆς τελευτῆς αὐτῆς προσεχαρτέρεις, 
lum enimvero, an. tu ante illam e vita non exce- ἀλλὰ ἄδηλον, εἰ σὺ πρὸ αὑτῆς τὸν βίον ὑπεξέρχου, 
deres, destitutus virtutibus ; et excederes, non. ha- ἔρημος τῶν ἀρετῶν ὑπάρχων, xai ἀπήρχου μὴ ἔχων 
bens qui te a futuris malis possit liberare. Non τὸν δυνάμενόν σε τῶν μελλόντων χαχῶν ῥύσασθαι. 
enim matris, non patris dileetio, non fratrum Οὐδὲ γὰρ μητρὸς, οὐ πατρὸς ἀγάπη, οὐκ ἀδελφῶν 
turba, non diviti, non gloria, non conjugale vin- — πλῆθος, οὐ πλοῦτος, οὐ δόξα, οὐ γυναιχὸς δεσμὸς, 
culum, non filiorum affectus, judieem placare pos- οὐ τέχνων εὐπάθεια τὸν χριτὴν δύναται δυσωπῆσαι, 
sunt; sed vita virtuti consona, et susce pli propter ἀλλ᾽ ἡ ἐνάρετος πολιτεία, xa ol χατὰ Θεὸν πόνοι 
Deum labores ac. molestize. Iterum ergo ad Joan- — xa χάματοι. Πάλιν οὖν πρὸς τὸν Ἰωάννην ἔφη" Mfjvs 
!! T Cor. n, 9.!* Psalm. xtv, 5. 
NOT,E. 


(15) Dum ipsi sortem ducerent, sorte vieit decem Symeon a Joanne, uti dictum supra, 


108] 


VITA 5. SYMEONIS. 


1682 


σοὶ, τέχνον, ὁ ἐχθρὺς τῶν ψυχῶν ἡμῶν. ὑποδάλη" A nem dixit : Neque. tibi, fili, animarum nostrarum 


Tig ἄρα τοὺς ἐμοὺς γονεῖς γηροθοσχήσει; τίς τὴν 
ἐμὴν σύμθιον παραμυθήσεται; τίς τὰ ἐχείνων δά- 
xpua. χαταπαύσει; Εἰ μὲν γὰρ πρὺς ἕτερον Θεὸν τού- 
τους ἐγχατελείψατε, xa πρὸς ἕτερον δουλεύειν ἀπήρ- 
χεσθε, χαλῶς ἂν ἐμεριμνᾶτε, εἰ ἄρα φροντίζει αὖ- 
τῶν xal παραμυθεῖται, ἣ οὔ. Νῦν δὲ πρὸς αὐτὸν, ᾧ 
τούτους ἐγχατελείψατε προσδραμόντες, χαὶ ἑαυτοὺς 
ἀφιερώσαντες, θαῤῥεῖν χρὴ, χἀχεῖνο δὲ λογίζεσθαι" 
ὅτι εἰ ἐν τῷ χόσμῳ τούτῳ ὄντων ἡμῶν, χαὶ τῷ βίῳ 
δουλευόντων, πάντων πρόνοιαν ἐποιεῖτο Tj τοῦ Θεοῦ 
ἀγαθότης, πότῳ γε μᾶλλον οὐ φροντίσει νῦν τῶν 
ἡμετέρων οἴχων, ὅτε δουλεύειν αὐτῷ xav εὑαρε- 
στεῖν αὐτῷ ὁλοψύχως εἰσήλθομεν; 

« t. Τοίνυν, ὦ τέχνα, μνημονεύοντες τοῦ Κυρίου εἰ- 
πόντος πρὸς τὸν εἰπόντα - ἙἘπίτρεψόν μοι, ὑποστρέ- 
ψαι πρῶτον, χαὶ θάψαι τὸν πατέρα μου" ἴλφες τοὺς 
νεχροὺς θάψαι τοὺς ἑαυτῶν νεχρούς * ἀμεταστρόφῳ 
γνώμῃ xaX ἀμεταμελήτῳ χαρδίᾳ χαταδράμετε ὀπίσω 
αὐτοῦ. T6 γὰρ ἄρα; εἰ xal ὁ ἐπίγειος οὗτος xal 
φθαρτὸς βασιλεὺς προετρέψατο ὑμᾶς, ζῶσαι βουλό- 
μένος, εἰς πατριχίους, | χουδιχουλαρίους τοῦ ἐπι- 
γείου αὐτοῦ παλατίου, τοῦ παρερχομένου, χαὶ ὡς 
σχιᾶς xal ἐνυπνίου, ἀφανιζομένου, ἄρχειν, οὐ χατ- 
εφρονήσατε ἂν ἁπάντων τῶν ὑπαρχόντων ὑμῖν, χαὶ 
σπουδαίως xal ἀνεμποδίστως πρὸς αὐτὸν χανελαμδά- 
νετε, τῶν παρ᾽ αὐτοῦ τιμῶν, χαὶ τῆς αὐτοῦ ὄψεως 
xai παῤῥησίας ἀπολαύειν ἐπιθυμοῦντες, καὶ πάντα 
πόνον, xal χόπον, xaX θάνατον προξίλασθε ὑπομέ- 
νειν, μόνον ἵνα τὴν ἡμέραν ἐχείνην ἰδεῖν ἀξιωθῆτε, 
ἐν fj μέλλει ὁ βασιλεὺς ἐπὶ πάσης τῆς συγχλήτου δέ- 
χεσθαι, xai στρατεύειν, χαὶ φιλοτιμεῖσθαι ὑμᾶς; 


Τῶν" δὲ φησάντων οὕτως ἔχειν, εἶπεν ὁ μέγας Νίχων 
Πολλῷ μᾶλλον οὖν, τέχνα, μετὰ πλείονος σπουδῆς, 
xai χατανύξεως τῷ ἀφθάρτῳ χαὶ αἰωνίῳ βλσιλεῖ 
τῶν βασιλευόντων χατατρέχειν χαὶ ἀχολουθεῖν ἡμεῖς, 
οἱ εὐγνώμονες δοῦλοι ὀφείλομεν, μνημονεύοντες τῆς 
ἀγάπης, ἧς ἐνεδείξατο εἰς ἡμᾶς ὁ Θεὸς, ὥστε τὸν 
Υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ οὐχ ἐφείσατο δι᾽ ἡμᾶς, 
ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡμῶν πάντων παρέδωχεν αὐτόν ; Ὥστε 
οὖν εἰ xa τὰ ἑαυτῶν αἵματα ὑπὲρ αὐτοῦ ἐξεχέαμεν, 
οἱ τῷ αἴματι αὐτοῦ τῆς φθορᾶς καὶ τοῦ θανάτου λυ- 
τρωθέντες, xal εἰς υἱῶν γνησίων τάξιν εἰσποιηθέν- 
τες, οὐδὲ οὕτως ἀντάξιόν τι προσηνέγχαμεν αὐτῷ" 


hostis subjiciat : Quisnam parentum meorum se- 
nectutem pasceL? Quis vilie consortem | consolabi- 
tur? Quis illoruin. lacrymas sistel ? Nam si illos al- 
terius. Dei cura rcliquissetis, et venissetis ad 
serviendum alteri; recte solliciti essetis, an quis 
eorum curam gerat, eL consoletur, annon. Jam 
vero postquam accurristis ad illum cui eos reli- 
quistis, eL vos ipsus consecrastis, oportet confidere, 
atque illud considerare : quod si, dum sumus ir 
hoc mundo, et vite. servimus, omnium gessit 
curam Dei bonitas; quanto magis curabit nuuc 
domos nostras, quando, servituri ipsi, et. placituri 
ex tota anima exivimus ? 

10. Igitur, filii, memores Domini dicentis ad 
eum, qui aiebat 
mum et sepelire patrem meum : Sine. mortuos se- 
pelire mortuos suos 5, » mentem 
mutari haud possit, nec vos poeniteat currere pone 
ipsum. Quid enim? Si. quis terrenus rex et obno- 
xius corruptioni, acciret vos, zona induere volens, 
ut in. patriciorum 
ascripti, terreno palatio ejus, quod przeteril, et tan- 
quam umbra et somnium evanesciL, przessetis; 
nonne contemneretis omnes facultates. vestras, di- 
lizenterque sine. impedimento ad ipsum accede- 


« Permitte. mihi reverti. pri- 


induite qua 


et cubiculariorum ordinem 


retis, honoribus, qui ab ipso sunt, et conspectu 
ejus, et collocutione frui desiderantes? nonne labo- 
rem omnem, et molestiam, et mortem pr:eeligeretis 
sustinere, ideo solum, ut digni essetis videndi diem: 
illum, quo futurum esset, ut rex eum omni suo se- 
natu vos exciperet et [quo] vos militaretis et hona- 
ribus afficeremini? Cum autein illi dicerent — ita 
esse, dixit magnus Nicon : Quanto. itaque magis, 
filii, cum majore diligentia et eompunctione ad cor- 
ruptionis expertem, et sempiternum regnant um 
regem aceurrere et sequi nos, si volumus esse grati 
servi, debemus, in memoriam revocantes dilectio- 
nem, quam ostendit Deus erga nos, ut Filio suo 
unigenito non peperceriL nostra causa, sed pr» 
nobis omnibus tradiderit. illum !*? Itaque tametsi 
sanguinem quisque nostrum pro ipso effunderemus, 
qui ejus sanguine ab interitu et. morte sunius re- 
dempti, eL in. genuinorum filiorum ordinem ascri- 


οὐ γὰρ ὅμοιόν ἐστιν ἐχχυθῆναι αἷμα βασιλιχὸν, χαὺ D pti, nihil adeo sat dignum ipsi reddiderimus. Nam 


αἷμα δουλιχὸν, ἀδελφοί, 


sanguinem regis effusum esse, fratres, et sanguinem 
servi, nimium quantum dilfert, 


CAPUT 1I. 


Vita monastica, apparitiones. 


ια΄. Ταῦτα δὲ πάντα xoi πλείω τούτων ὑπετίθετο 
αὐτοῖς ὁ θεοφόρος προγνοὺς χαὶ πληροφορηθεὶς ἐχ 
ποῦ Θεοῦ τὸν προχείμενον αὑτοῖς ἀγῶνα χαὶ δρόμον, 
λέγω δὴ τὸν ἐρημιχὸὺν καὶ ἄοιχον παντελῶς χαὶ ἀνα- 
χωρητιχὸν βίον. Οὐ τὸ τυχὸν γὰρ ὑπάρχειν ὑπελάμ- 
θανεν τοῦτο, οὐδ᾽ ὡς ἔτυχεν τοῖς πολλοῖς χατορθού- 
μένον χαὶ ἀμέμπτως ἐπιτελούμενον μάλιστα ὁρῶν 


18 ἈΠ Ὁ}. vin, 91, 22. !* 9061}. ni, 16. 


11. Πῶς omnia, atque hisce plura suggerebat 
ipsis vir deifer, prosscius divino. monilu et certior 
faclus instare illis certamen. et. cursum, solitariam 
videlicet, domo penitus carentem, et anachoreticam 
vitam. Non enim reputabat hoc vite genus lev ter, 
nee communi multorum more amplectenduin esse 
et perficiendum ; masime quando videbat tcaella 


1683 


LEONTII NEAPOLITANI EPISCOPI 


1084 


corpora, et vestimentis mollibus induta, et juven- A σώματα ἁπαλὰ, καὶ ἱματίοις μαλαχοῖς ἡμφιεσμένα. 


tutem in deliciis enutritam, et omni relaxationi et 
deceptioni obnoxiam. Unde sopiens medicus et ma- 
gister divina notione, quie ei inerat, et experientia, 
illos exemplis hujusmodi et monitis munitos, iterum 
2mbos compellat : An capitis vestri comam tonderi 
vultis, ac in laico (14) habitu, quo induti estis ho- 
die, aliquantisper perseverare ? Quasi uno consilio, 
seu potius uno Spiritu sancto acti, ambo acciderunt 
ad pedes hegumeni, rogantes ipsum, ut mox et 
sine procrastinatione eos tonderet. EL dixit Sy- 
meon, nisi hoc faceret multa cum festinatione, 
statim ipsos discessuros ad aliud monasterium. Nam 
simplex erat et innocuus; Joannes autem majore 
sapientia, et rerum notitia przstabat. Nec mora : 
sanctus Nicon unumquemque eorum. seorsum pre- 
hendit, periculum volens facere, quam fervida re- 
rum, e materia coneretarum, secessione (15) ad 
Deum accederent. Et quzdam | ipsi dixit, conatus 
moram injieere, ne illa die tonderetur, sed nullo 
operz fructu, neque alterutro eorum consentiente. 
lvit itaque ad alterum, et dixit : Ecce persuasi fra- 
tri tuo ut laicus, qualis est, maneat ad unum usque 
annum. Statim itaque illi respondit is, cui hoc 
dixerat : Si vult ille manere, maneat; vere, Pater, 
hoc ego non sustineo, Atque hoc dixit ipsi Symeon, 
quando seorsum cum eo locutus fuit : Festina, 
Pater, per Dominum [oro], etenim multum tremit 
meum cor propter Joannem fratrem, ne, quoniam 
ab anno uxorem duxit priedivitem et. formosam, 
rursus rapiatur ipsius desiderio, et ab amore divino 
deficiat. 


12. Joannes iterum seorsim multa cum prece et 
lherymis (utpote qui ea multo vivacius prie oculis 
habebat, quam frater Symeon) eidem viro spectatze 
virtutis illud dixit : Ne permitte, Pater, ut fratrem 
meum amittam propter te. Etenim sola ipsi est 
mater, sed tam impense amabant. inter se, ut non 
posset duas horas sine ipsa transigere ; sed usque 
hodie dormirent simul, et mater ejus, et. ipse ; ne- 
que noctu separari possent. Id quod maxime me 
urit et exedit, donec ipsum tonsum videro, et tan- 
dem de eo non amplius laborem. Audiit vir magnus 
alterius de altero curam, et eertus quod non con- 
fundat Deus, neque despiciat eos, qui ex toto corde 
et fide non hiesitante ad ipsum confugiunt, adducto 
forfice, et eo, quo par est, ordine, altari superim- 
posito, illos totondit (16), et exutis eorum vestibus, 
induit eos aliis ad commiserationem quidem, sed 
simul ad sanctimoniam aecommodatis. Compatie- 


A Ξ ΤῊ ΧΕ : 
χαὶ νεότητα ἀπὸ τρυφηλοῦ βίου ἀνατεθραμμένην, 
xal ἐν ἀνέσε: πάσῃ χαὶ ἀπάτῃ συνειθισμένην. “Ὅθεν 
ὁ σοφὸς ἰατρὸς χαὶ διδάσχαλος τῇ ἐνούσῃ αὐτῷ θείᾳ 


γνώσε! xal πείρᾳ, τούτους τοῖς τοιούτοις: ὑποδείγμα- 
σιν χαὶ παραγγέλμασιν ὁπλίσας, λέγε: πάλιν àugo- 


ς " Βούλεσθε τὴν χόμην τῆς χεφαλῆς ὑμῶν ἀπ' 
3| τέως μιχρὸν χρόνον ἐνδιατρίψαι τῷ 


a 
e. 
co 
o 
c 

4 


ἐπιχειμένῳ ὑμῖν σήμερον τοῦ λαϊχοῦ σχήματι ; Ὧσ- 
περ δὲ ἐκ μιᾶς σχέψεως, μᾶλλον δὲ ἐξ ἑνὸς Πνεύμα- 
τοὺς πόδας τοῦ 


* 


τος ἁγίου, ἔπεσαν ἀμφότεροι ὑπὸ 
ἡγουμένου, αἰτοῦντες αὐτὸν, εὐθέως 
τως χουρεῦσαι αὐτούς * xaX ἔλεγεν ὁ Συμεὼν, ὅτι ci 
μὴ τοῦτο ποιήσει διὰ πολλοῦ τοῦ τάχους, εὐθέως 
ἀπέρχεσθαι αὐτοὺς εἰς ἕτερον μοναστήριον * ἅχαχος 
γὰρ χαὶ ἀπόνηρος ὑπῆρχεν" ὁ δὲ Ἰωάννης σοφώτε- 
ῥος, xai γνῶσιν πλείονα χεχτημένος. “λαθεν οὖν 


χαὶ ἀνυπερθέ- 


D] 


εὐθέως ἕνα *xaczoy αὐτῶν xac ἰδίαν ὁ ὅσιος Νίκων, 
δοχιμάσειν βουλόμενος ἀμφοτέρων τὴν θερμὴν ἀποτα- 
γὴν, τὴν πρὸς τὸν Θεὸν, xaX ἔλεγεν αὐτῷ τινα, àva- 
χόπτειν αὐτὸν πειρώμενος, τοῦ μὴ χαρῆναι ἐν αὐτῇ 
τῇ ἡμέρᾳ, οὐδ᾽ ὅλως δὲ τὸ σύνολον " οὐδὲ ἑτέρου αὐὖ- 
τῶν συνθεμένου. Ἤρχετο πρὸς τὸν ἕτερον, καὶ ἔλε- 
γεν αὐτῷ * ᾿Ιδοὺ τὸν ἀδελφόν σου ἔπεισα μεῖνα: τέως 
ἕνα ἐνιαυτὸν, ὡς ἔστιν λαϊχός. Εὐθέως οὖν ἀπεχρί- 
εγεν ^ Ἐὰν θέλε: € 


vato αὐτῷ, πρὸς ὃν τοῦτο 
μεῖναι, μείνῃ, ὄντως, Πάτερ, ἐγὼ οὐχ ἀνέχομαι. 
Καὶ τοῦτο δὲ εἶπεν αὐτῷ ὁ Συμεὼν, ὅτε xav ἰδίαν 
ἐλάλησεν αὐτῷ - Σπεῦσον, Πάτερ, διὰ τὸν Κύριον" 
χαὶ γὰρ πολύ μου τρέμει f, χαρδία διὰ τὸν ἀδελφὸν 
Ἰωάννην, ὅτι ἀπ᾽ ἔτους ἐζεύχθη γυναιχὶ πάνυ s- 
πόρῳ χαὶ ὡραίᾳ, μὴ πάλιν ὁ πρὸς αὐτὴν πόθος &p- 
πάσει αὐτὸν, καὶ ἐχλείψει Ex τοῦ πρὸς Θεὸν πόθου. 
ιβ΄, Πάλιν δὲ ὁ Ἰωάννης τοῦτο χατὰ μόνας τῷ 
αὐτῷ ἐναρέτῳ ἀνδρὶ εἶπεν μετὰ πολλῆς ἱχεσίας χαὶ 
δαχρύων " χαὶ γὰρ ἐχέχτητο αὐτὰ πρὸ τῶν ὀφϑαλ- 
μῶν αὐτοῦ φυσιχῶς πλείω τοῦ ἀδελφοῦ Συμεών" 
Πάτερ μὴ ἀπολέσω τὸν ἀδελφόν μου διὰ σοῦ χαὶ 
γὰρ μητέρα χέχτητο μόνον, xai τοιοῦτος ἣν ὁ ἑχα- 
τέρου πόθος, ὥστε μὴ δύνασθαι αὐτὸν ποιῆσαι δύο 
ὥρας ἔξωθεν αὐτῆς, ἀλλ᾽ ἕως σήμερον ἐχοιμῶντο 
ὀμφότεροι, T, τε μήτηρ αὐτοῦ χαὶ αὐτὸς, μήτε νυχτὸς 
χωρίζεσθαι δυνάμενο! " ὅπερ μάλιστα χαίει καὶ τρώ- 
γει με ἄχρις ἂν χουρευθέντα αὐτὸν ἴδω, xal τελεϊως 
ἀπομεριμνήσω περὶ αὐτοῦ, Τῆς παρ᾽ ἀμφοτέρων οὖν 
ὑπὲρ τῆς εἰς ἀλλήλους φροντίδος ἤχουσεν ὁ μέγας, 
χαὶ πληροφορηθεὶς, ὡς οὐ χαταισχύνε: ὁ Θεὸς, οὐδὲ 
παραθλέπει τοὺς ὁλοψύχως χαὶ ἀδιστάχτως αὐτῷ 
προσδραμόντας, ἀγαγὼν τὸ ψαλίδιον, χαὶ μετὰ τῆς 
προσηχούσης τάξεως, τεθειχὼς ἐπὶ τοῦ ἁγίου θυσια- 
στηρίου, ἐχούρευσεν αὐτοὺς, χαὶ ἐχδύσας τὰ ἱμάτια 


NOTA. 


(14) Laicus est, qui vite. institutione ἃ populo 
uon est, diseretus, quasi popularis seu sacularis, ἃ 
λαὺς, populus. 

(15) Observa circa vocem ἀποταγή. ex lsidoro 
Pelusiota lib. :», epist. 4 ad Nilum monachum : 
« Sancti viri, monastic:e philosophie prineipes et 
antesignani, ex :erutinis et certaninibus, quibus 
perfuneti sunt, vocabula quoque rebus congrua, 
monendi nostri atque erudiendi causa imposuc- 


runt : eum &zoza vy secessionem ἃ rebus, ex nia- 
teria concretis , et ὑποταγὴν propensionem ad 
obediendum nuncuparunt. » 4 i 

(16) Breve est illud auctoris De Ecel. hierarch. 
cap. 9: « Sacerdos monachum signo crucis consi- 
gnans, tondet in.nomine Patris, et Filii, et Spiritus 
sancti, detractisque vestimenlis, nigra veste in- 
duit, » 


1635 


VITA 5. SYMEONIS, 


1686 


αὐτῶν, ἐνέδυσεν αὐτοὺς, οἰχτρὰ μὲν, By; ἅγισ, A batur ipsis vir sapiens δὲ commiseralione plenus 


ἐλεῶν αὐτοὺς ὁ σοφὸς xa συμπαθέστατος, διὰ τὴν 
τοῦ σώματος αὐτῶν ἀπαλότητα, χαὶ ἀσυνείθιστον 
χαχοπάθε!αν. Κουρενομένων δὲ αὐτῶν, ὁ μὲν Ἰωάν- 
νη: ἔχλαιεν πάνν᾽ ὁ 0E Συμεὼν ἔνευσεν τοῦτον παύ- 
σασθαι, μὴ νοῶν ὅλως τὸ διὰ τί χλαίει " ἐδόχει γὰρ 
ὅτι ἀπὸ λύπης τῶν γονέων αὐτοῦ, χαὶ τῆς ἀγάπης 
πῆς γυναιχὸς αὐτοῦ χλαίει. Μετὰ οὖν τὸ κουρευθῇ- 
ναι αὐτοὺς, χαὶ τὴν ἁγίαν σύναξιν ἐπιτελέσαι, Exa- 
θέζετο πάλιν ὁ ἡγούμενος, διὰ πάσης σχεδὸν τῇς 
ἡμέρας νουθετῶν αὐτούς. "Ἤδει vàp ὅτι οὐ πολυχρο- 
νοῦσιν mpb; αὐτὸν, τοῦ Θεοῦ xal τοῦτο οἰχονομήσαν- 
τος. Τῇ οὖν ἐπαύριον ἐδούλετο, οὔσης ἁγίας Κυρια- 
κῆς, δοῦναι αὐτοῖς χαὶ τὸ ἅγιον σχῆμα. Ὡς οὖν τινες 
τῶν ἀδελφῶν ἔλεγον αὐτοῖς " Μαχάριο! ἐστε, ὅτ: αὔ- 
ριον ἀναγεννᾶσθε, xal γίνεσθε χαθαροὶ ὡς ἐγεννήθ - 
ἣτε ἀπὸ πάσης ἁμαρτίας, ὡς ἵνα αὐτῇ τῇ ἡμέρᾳ 
ἐθαπτίσθητε, ἐθαμδήθησαν, xal ἔδραμον ἀμφότεροι 
mob; τὸν θεῖον Νίχωνα, ὀψὲ τῷ Xa66á:, καὶ τοῖς 
ποσὶν αὐτοῦ προσέπιπτον λέγοντες * Δεόμεθά σου, 
Πάτερ, μὴ βαπτίστῃς ἡμᾶς" Χριστιανοὶ γάρ ἐσμεν 
xal Χριστιανῶν γονέων. Ὁ δὲ μὴ γνοὺς τί ἧσαν 
ἀχηχοότες ὑπὸ τῶν τοῦ χοινοδίου Πατέρων, ἔλεγεν 
πρὸ: αὐτούς Τίς vào, τέχνα. θέλει βαπτίσαι ὑμᾶς ; 
Οἱ δὲ εἶπον" Οἱ κύριοι οἱ δεσπόται ἡμῶν, οἱ τοῦ μο- 
ναστηρίου Πατέρες, λέγουσιν ἡ ἵν, ὅτι Αὔριον ἐξανα- 
θαπτίζεσθε. Τότε συνῆχεν ὁ ἡγούμενος, ὅτι περὶ τοῦ 
ἁγίου σχήματος εἶπον αὑτοῖς, xal λέγει πρὸς αὖ- 
τοὺς - Καλῶς εἶπον, ὦ τέχνα" xaX γὰρ τοῦ Κυρίου 
εὐδοχοῦντης, αὔριον θέλομεν ἐνδῦσαι ὑμᾶς τὸ ἅγιον 
xai ἀγγελιχὺν σχῆμα. Ὡς ἐνόησαν οἱ ἀπόνηροι τοῦ 
Χριστοῦ παῖδες, μηδὲν αὐτοὺς ἐλλείπειν τοῦ ἐνδύ- 


Β baptizati 


propter teneram corporis constitutionem, et mole- 
stiam, cui non assueverant. Postquam tonsi essent, 
Joannes ubertim flevit. Sed Symcon innuebat ut de- 
sisteret, omnino ignarus cur fleret. Existimabat 
enim ipsum flere prie dolore erga parentes suos, et 
dilectione conjugis suze. Tonsura et synaxi absolu- 
lis, denuo consedit hegumenus, per totam pene 
diem ipsos admonens. Sciebat enim eos non longo 
lempore apud se commoraturos, hoe quoque ita 
dispensante Deo. Postera ergo die, quae erat sancta 
Pominiea, dare ipsis volebat sanctum habitum. 
Dumnonnulli fratrum ipsis dicebant: Beati estis, 
quia cras regenerabimini et mundabimini ab omni 
peceato, ut mundati fuistis. eadem die, qua fuistis 
turbati uterque ad divinum Niconem 
cucurrerunt, vespere Sabbati, et pedibus cjus acci- 
derunt, dicentes : Rogamus te, Pater, ne nos bapti- 
zes; nam Christiani sumus, et Christianis orti 
parentibus. llle ignarus quidnam audivissent e Pa- 
tribus cenobii, dixit ad ipsos : Quisnam baptizare 
vos vult, filii? Dixerunt : Domini ac heri. nostri, 
monasterii Patres, dicunt nobis : Cras rebaptizabi- 
mini. Tunc intellexit hegumenus quod ipsis dixis- 
sent de saneto babitu. Et dixit ad illos: Recte 
dixerunt, filii ; eras enim sancto et angelieo (17) 
habitu, si Deo visui fuerit, induere vos volumus. 
Ubi innoecui pueri. Christi intellexerunt, nihil in se 
desiderari, ut monasticum vestimentum induerent, 


q dicunt abbati : Sed enim quanam alia re indigemus, 


Pater, ut induamur angelico illo, quem dicis, ha- 
bitu. 


ματος τοῦ μοναχιχοῦ, λέγουσιν τῷ ἀθθᾷ " Τί γὰρ, Πάτερ, ἄλλο τί ποτε χρήζομεν, ἵνα ἐνδυσώμεθα τὸ 


ἀγγελιχὺν ἐχεῖνο, ὃ λέγεις, σχῆμα; 

γ΄. Ἦν ὃὲ μέγας οὗτος τῇ mpoxa6005T ἑθδομάδι, 
ἐν fj καὶ ὑπῆρχεν τοῦ τιμίου σταυροῦ ἡ ὕψωσις, δε- 
δωχώς τινι τῶν ἀδελφῶν νεωτέρῳ σχῆμα τὸ ἄγιον, 
χαὶ οὐχ ἣν ἀχμὴν πληρώσας τὰς ἑπτὰ ἡμέρας, ἀλλ᾽ 
ἔτι ἐφόρει πάντα, ὡς ἔστιν ἡ χατάστασις, ὃν ἐπέτρε- 
Ψεν ὁ μέγας εὐθέως εἰς μέσον ἀχθῆναι. Ὡς οὖν 
ἦλθε, θεωροῦσιν αὐτὸν ἀμφότεροι, καὶ ἔπεσαν εὐθέως 
εἰς τοὺς πόδας τοῦ ἀθθᾶ, χαὶ εἶπον αὐτῷ - Δεόμεθά 
σου, ἐὰν οὕτως ἡμᾶς μέλλεις ἐνδύειν, καὶ τοιαύτης 
τιμῆς καὶ δόξης ἀξιοῦν, ἀφ᾽ ἑσπέρας ποίησον, μὴ 
πως ἄνθρωποι ὄντες, διὰ τῆς νυχτὸς φθάσῃ ἡμῖν τὸ 
ἀνθρώπινον, καὶ ἀπέλθωμεν τῆς τοιαύτης δόξης χαὶ 
χαρᾶς, χαὶ τοῦ τοιούτου ὀψιχίου χαὶ στεφάνου ἀπο- 


τυχόντες. Ὡς οὖν ἤχουσεν αὐτῶν ὁ ἡγούμενος εἰρη- D 


χότων τῶν το!ούτου ὀψικίου xaY στεφάνου ἀποτυγχά- 
νειν, ἐνόησεν ὀπτασίαν αὐτοὺς εἰς τὸν τὸ ἅγιον σχῆμα 
φοροῦντα ἑωραχένα:, xaX ἐπέστρεψεν ὑπελθεῖν αὐτὸν 
ἐν τῷ ἰδίῳ τόπῳ, ὅπου ἦν ἐξ οὗ ἐνεδύσατο τὸ ἅγιον 
σγῆμα. Τούτου οὖν ἀπελθόντος, ἐλυπήθησαν σφόδρα 
οἱ παῖδες τοῦ Χριστοῦ, καὶ λέγουσιν τῷ ἡγουμένῳ" 


Διὰ τὸν Κύριον, Πάτερ, ἀνάστα, ποίησον ἡμᾶς ὡς 


15. Preterita autem. hebdomade, qua colebatur 
exaltatio pretios:e crucis, vir iste magnus juniori 
cuidam fratrum. sanctum dederat habitum, et. tum 
lemporis needum expleverat septem dies, sed fere- 
bat adhue omnia, quie constitutio exigebat. Quem 
vir magnus in medium produci permisit. 
venit, contemplantur illum ambo, et acciderunt 
illieo ad pedes abbatis, et dixerunt ipsi: Oramts 
te, si animo fixum sedet sic nos vestire, et tali ho- 
nore et gloria dignari, ab hoc vespere id agito, ne 
forte, quoniam homines sumus, humani aliquid 
per noctem nobis eontingat, et discedamus tali 
gloria et gaudio, neenon tali obsequio et corona 
lfrustrati. Postquam ergo eos audisset. hegumenus 
dixisse de tali obsequii et eoronz privatione, intel- 
lesit vidisse eos apparitionem in eo, qui ferebat 
sanetum habitum, et permisit eum ire ad locum 
suum, ubi erat, a quo tempore induerat sanctutui 
habitum. Postquam ille abierat, valde doluerunt 
Christi pueri, et dicunt hegumeno : Propter Domi- 
num, Pater, assurge, et fac nos lales, qualis est 


Ubi ergo 


NOTAE. 


(17) Duplex apud. Grecos est monastieus habi- 
tus, parvus nimirum, ct magnus, sive angelicus, 


Cujus apparatum, et quie huc spectant, dat Goar, 
pag. 490, et Habertus observatione tertia, 


1687 

ille; nemo enim in Loto monasterio 
quem non anteeat honore. Dicit eis abbas : Quali 
honore? Tune dixerunt : Per eum, Pater, qui nos 
dignatur hoc habitu et honore, beati suinus et nos, 
si a tali monachorum multitudine, cereos gestan- 
tium, fuerimus stipati, et talem coronam, splen- 
dide lucentem, gestaverimus in nostro capite. Pu- 
tabant enim hegumenum etiam vidisse ea, que ipsi 
conspexerant. Hoc cognito, non dixit ipsis se nihil 
vidisse, sed tacuit, et simplicitatem magnarm aec pu- 
ritatem obstupuit, potissimum Symeonis, 


44. Hoc autem gratiosissime eis dixit vir magnus: 
Die crastina vos quoque saneto habitu induemus, 
aspirante Spiritus sancti gratia. Quo assumpto, 
prout affirmavit sanctissimus diaconus, innocuus 
Symeon asseveravit, mutuos se vidisse vultus tem- 
pore noctis, sicut in die, et similes illi, qui ante 
apparuerat, alterum in alterius capite coronam. 
Tanto autem, aiebat, nostra mens affecta erat gau- 
dio, ut nec cibum nec potum gustare liberet. Exac- 
lis itaque ab assumpto sancto habitu duobus diebus, 
contemplantur illum, qui ante septem dies eum 
assumpserat, quem etiam coronatum et comitatum 
conspexerant (ferebat hic mantile et ministrabat ; 
sed non amplius deinceps coronam capiti imposi- 
tam, nec rursum monachos cum cereis comitantes 
habebat), et mirati sunt. Dicitque Symeon Joanni : 
Crede, frater, tametsi etiam nos septem hosce dies 
impleverimus, non adhue elegantiam illam et gra- 
tiam sumus habituri, Et dicit Joannes : Quid. vis 
ut fiat, frater? Cui ille iterum : Si me audis, ut res 
seculares quas reliquimus, et valere jussimus, per- 
fecte toto animi nisu valere jubeamus. Aliam nam- 
que vitam et res novas contemplor in hoc habitu. 
Ex quo enim eodem nos induit Dei servus, fla- 
grant mea przecordia, nescio unde, et quierit anima 
1a non videre quemquam, neque alloqui, nec 
audire. Dicit ei Joannes : Et quid comedemus, 
frater? Cui Symeon : An. comedunt, qui pascen- 
tes (18) vocantur, de quibus heri dominus Nicon 
sermonem quoque ad nos habuit? Nam forsan ipse 
etiam volens, ut nos hujusmodi vitam amplecta- 
mur, exposuit nobis quam vit:e rationem teneant, 
quomodo dormiant (19), et. quidquid ad illos per- 
tinet. Deinde dicit Joannes : Et quomodo? Quia ne- 
que cantum, neque eorum institutum novimus. 


13. Tune Deus aperuit cor abbatis (20) Symeo- 


LEONTILI NEAPOLITANI EPISCOPI 


est homo, 4 


1688 


ἐχεῖνον, ὅτι εἰς τὸ μοναστήριόν cou ὅλον ἄνθρωπος 


ἐν τῇ τοιαύτῃ τιμῇ οὐχ ἔστιν, ὡς: ἐχεῖνος. Λέγει αὐ- 
τοῖς ὁ ἀδθᾶς" Ποία τιμῇ ; Τότε εἴπον" Μὰ τὸν ἀξιοῦν- 


τὰ ἡμᾶς, Πάτερ, τοῦ σχ 


" 


ματος αὑτοῦ xal τῆς τιμῆς, 


χεφαλῇς φορέσομεν, ᾿Ενόμιζον γὰρ χαὶ τὸν ἡγούμε- 


νον βλέπ 


εἰν τὰ ὑπ᾽ αὐτῶν ὁρώμενα. Διὰ τοῦτο γνοὺς, 
οὐδὲ εἶπεν αὐτοῖς, ὅτι αὐτὸς οὐδὲν εἶδεν, ἀλλ᾽ ἐσιώ- 
πῆσεν, χαὶ χατεπλάγη τὴν πολλὴν ἀχεραιότητα xal 
χαθαρότητα, μάλιστα δὲ τοῦ Συμεών. 
- ^x x D 5 " - * H 

ιδ΄, Τοῦτο δὲ χαριξστάτως ἔλεγεν αὐτοῖς ὁ μέγας, 
ὅτι Αὔριον ἐνδύομεν χαὶ ὑμᾶς διὰ τῆς χάριτος τοῦ 
ἁγίου Πνεύματος. Μετὰ οὖν τὸ λαθεῖν αὐτοὺς τὸ 


ἄγιον σχῆμα, ὡς διεδεθαιοῦτο ὁ ὁσ:ώτατος διάχονος, 
διισχυρίζετο. ὁ ἀψευδὴς Συμεὼν, ὅτι Τὰ πρόσωπα 
ἀλλήλων ἐθεωροῦμεν τῇ νυχτὶ ὡς ἐν ἡμέρᾳ, χαὶ 
ὁμοίως τοῦ πρότερον ὑπ᾽ αὐτῶν θεαθέντος, στέφανον 
ἐπὶ τῆς τοῦ ἑτέρου χεφαλῆς ὁ ἕτερος. Ἐν τοιαύτῃ 
δὲ χαρᾷ Ty, φημὶ, ἣ ψυχὴ ἡμῶν, ὥστε μηδὲ θέλειν 
ἡμᾶς εὐχερῶς τροφῆς μεταλαμθάνειν ἣ πόσεως. 
Μετὰ οὖν δύο ἡμέρας τοῦ λαθεῖν αὐτοὺς τὸ ἅγιον 
ἔνδυμα, θεωροῦσιν τὸν πρὸ ἑπτὰ ἡμερῶν τοῦτο λα- 
θόντα, εἰς ὃν τὸν στέφανον χαὶ τοὺς ὀΨψιχεύοντας 
ἐθεάσαντο, χαὶ ἐφόρει σαχχομάχιν, χαὶ ἐποίει δια- 
χονίαν, χαὶ λοιπὸν οὐχ ἔτι οὔτε τὸν στέφανον αὐτῷ 
περιχείμενον, οὔτε πάλιν τοὺς μετὰ χηρίων ὀψιχεύον - 
τας μοναχοὺς ἐχέχτητο, χαὶ ἐθαύμασαν. Καὶ λέγει 
ὁ Συμεὼν τῷ Ἰωάννῃ Πίστευσον, ἀδελφὲ, ἐὰν χαὶ 
ς αὐτὰς ἡμέρας ἑπτὰ, οὐχ ἔτι 
ν ταύτην χαὶ τὴν χάριν. Καὶ 


ἡμεῖς πληρώσωμεν τὰ 
a Ü 
λέγει ὁ ἸΙωάννης" Καὶ τί θέλεις ἵνα γένητα:, ἀδελφέ ; 


ἕξομεν τὴν εὐπρέπει 


Λέγει αὑτῷ πάλιν ^ Ἐὰν ἀχούσῃς μου, ἵνα ὥσπερ 
ἐγχατελείψαμεν χαὶ ἀπεταξάμεθα τῶν χοσμιχῶν, 
ἀποταξώμεθα τελείως ἀπὸ πάσης πνοῆς. λλλον γὰρ 
βίον χαὶ ξένα πράγματα θεωρῶ ἐν τῷ σχήματι τού- 
τῳ. Ag ' ἧς γὰρ αὐτὸ ὁ δοῦλος τοῦ Θεοῦ ἐνέδυσεν 
ἡμᾶς, χαίονται τὰ ἔσωθέν μου, οὐχ οἶδα πόθεν, xal 
ζητεῖ ἢ ψυχή μου μὴ θεωρῆσα! τινα, μήτε λαλῆτα!, 
ἣ ἀχοῦσαί τινος. Λέγει αὐτῷ ὁ Ἰωάννης - Καὶ τί 
e ἢ - 


πεν 


τρώγομεν, ἀδελφέ ; Λέγει αὐτῷ Συμεών - Εἴτι τ 


τ 
t 


ἴονσιν οἱ ἀχούοντες βοσκοὶ, περὶ ὧν xaX χθὲς ε 
ἡμῖν ὁ χύριος Νίχων ; Τάχα γὰρ χαὶ αὐτὸς θέλων, 
ἵνα τοιοῦτον βίον διάξωμεν, διηγήσατο ἡμῖν τὸ πῶς 
ζῶσιν, xal πῶς χοιμῶνται, χαὶ πάντα τὰ xov αὐ- 
τούς. Εἴτά φησιν ὁ Ἰωάννης " Καὶ πῶς; Ὅτι οὔτε 
ψάλαι, οὔτε τὴν χατάστασιν παρελάθομεν. 

ιε΄, Τότε ἀνέῳξεν ὁ Θεὸς τὴν χαρδίαν τοῦ ἀθθᾶ 


NOTAE. 


(18) Mta appellati monachi quidam Pal:estinz βοτα- 
νοφάγοι, quia teste Evagrio lib. 1 Eccl. Hist. cap. 91: 
« Cibos quidem hominibus usitatos aspernantur, 
terram autem. depaseuntur, unde et pabulatores 
cognominati sunt; tantum carpentes, quantum ad 
vitam. suflicit. ». Sive, prout tradit Sozomenus 
lib. vi, cap. 55 : « Neque domicilia habent, neque 
pum neque obsonium comedunt, neque vinum 
ibunt. In montibus autem degentes, semper Deum 
celebrant, precibus et hymnis secundum ritum 
Ecclesie vacantes, Quando vero vescendi tempus ad- 


venit, pabulantium in morem, quilibet falce arrepta, 
per montem vagantes, herbis pascuntur. » 

(19) Ita ecgraphum nostrum ; non χομῶνται, à 
χομάω, quod est eomam nutrio, sicuti expressit In- 
terpres apud Surium. 

(20) Abbas non tantum /iegumenum , seu. prefe- 
ctum monasterii designabat, sed ita compellabantur 
monachi passim omnes, praesertim senio venerandi. 
Id quod semel hic indicasse sit satis in antecessum 
etiam pro locis sequentibus. 


1089 VITA S. SYMEONIS. 1690 
Συμεὼν, χαὶ εἶπεν: 'O σώσας τοὺς πρὸ τοῦ Δανυῖδ A nis, qui dixit : Qui servavit eos, qui ante Davidem 
εὐαρεστήσαντας αὐτῷ, σώζει χαὶ ἡμᾶς. EL δὲ xaX — placuerunt. Deo, nos quoque servabit; et, si qui- 
ἄξιοι γενώμεθα, διδάσχει xal ἡμᾶς, ὡς ἐδίδαξεν τὸν — dem fiamus digni, nos item docebit, prout. docuit 
Aavib, ὡς ἣν εἰς τὰ πρόθατα εἰς τὴν ἔρημον, μὴ Davidem, quando in solitudine pascebat oves. Noli, 
θελήσῃς ἀνακόψαι τὴν προθυμίαν μου, ἀδελφέ. ᾿Αλλὰ — frater, desiderium meum retardare. Quod superest, 
λοιπὸν, ὅτι εἰς τοῦτο τὸ πρᾶγμα ἐδώχαμεν ἑαυτοὺς,ἨἩ πὸ rem, quo animum appulimus, reddimus irri- 
μὴ ἀφανίσωμεν αὑτό. 1ότε ὁ χῦρις ᾿Ιωάννης εἶπεν. — tam. Tum dominus Joannes dixit: Faciemus, uti 
Ὡς θέλεις, ποιήσομεν. Πῶς δὲ χαὶ ἐξερχόμεθα ; ὅτι ἢ — vis. At quomodo exibimus? Nam noctu clauditur 
θύρα χλείεται τῇ vuxvi* Λέγει αὐτῷ Συμεών: Ὃ ostium. Dicit ei Symeon : Qui illud nobis aperuit 
ἀνοίξας ἡμῖν τῇ ἡμέρᾳ, αὐτὸς ἀνοίγει χαὶ τῇ νυχτί. — interdiu, idem ille noctu aperiet. Stabilito igitur 
Ὡς οὖν ἔστησαν τὴν βουλὴν, εὐθὺ: τῆς νυχτὸς χατα- — consilio, statim, ubi advenit nox, hegumenus videt 
la6njsQg, θεωρεῖ ὁ ἡγούμενός τινα x20' ὕπνους aliquem in somnis, aperientem ostium monasterii, 
ἀνοίγοντα τὴν θύραν τοῦ μοναστηρίου, χαὶ λέγοντα * οἱ dicentem : Exite, oves Christisignatze, ad pascua 
Ἐξέλθετε, πρόδατα ἐσφραγισμένα τοῦ Χριστοῦ, εἰς — vestra. A somno. excitatus, statim ad januam per- 
τὴν βοσχὴν ὑμῶν. Καὶ διυπνισθεὶς, εὐθέως χατέρ-. — venit, quam ubi invenisset. apertam, ratus exinde 
χεται εἰς τὸν πυλῶνα, xa εὗρον αὐτὸν ἀνοιχτὸν, xx B egressos, consedit maestus, gemensque el dicens : 
vop.í5a; ὅτι ἐξῆλθεν ἐχεῖθεν, ἐχαθέζετο στυγνὸς, στε- 
νάζων xai λέγων, ὅτι Οὐχ ἠξιώθην ἐγὼ ὁ ἀμαρτω- 
Mg λαύεῖν τὴν εὐχὴν τῶν Πατέρων μου. ᾿Αληθῶς 


Non eram dignus ego peccator, Patrum meoruin 
preces aecipere. ΠῚ sane erant Patres mei, et do- 
- mini, ac magistri : ideo scopum, quem sibi pr:e- 
οὗτοί pou Πατέρες, xai δεσπόται, xxi διδάτχαλοι, fiverunt, non sum assecutus. Pap ! quam pretiosi 


1 


ἐτύγχανον, χαὶ διὰ τοῦτο τῆς παρ᾽ αὐτῶν παραθέσεως 15 


lapides, ut loquitur Scriptura "^, latentes supra 
ἠστόχησα. Ba6at! πῶς λίθοι τίμιοι, ὥς φησιν ἢ teram volvuntur ; qui a multis quidem. videntur, 
Γραφὴ, λεληθότες ἐπὶ τῆς γῆς χυλίονται, ὑπὸ πολ- sed a paucis apprebenduntur. Dum hzc moestus 
λῶν μὲν φαινόμενοι, ὑπὸ ὀλίγων δὲ χαταλαμθανόμ:-ὀ — secum agitabat, ecce puri sponsi Christi veniunt ut 
vod Ὡς ταῦτα οὖν el; ἑαυτὸν ἀδημονῶν διελογίζετο, — egrediantur, ante quos contemplabatur purissimus 
ἰδοὺ οἱ νυμφίοι οἱ χαθαροὶ τοῦ Χριστοῦ ἐρχόμενοι ἐπὶ hegumenus Nicon eunuchos aliquot, quorum ali 
τὸ ἐξελθεῖν, ὧν ἔμπροσθεν ἐθεώρει ὁ χαθαρώτατος 
ἡγούμενος Νίκων τινὰς εὐνούχους λαμπαδηφόρους, 
τοὺς δὲ σχῆπτρα ἐν τῇ μιᾷ χειρὶ χατέχοντας. 


ferebant lampades, alii sceptra manu tenebant. 


CAPUT V. 
Secessus in solitudinem , Satan machinatio, 


ις΄. Ὡς οὖν τούτους ἐθεάσατο, περιχαρὴς σφόδρα C 10. Eos igitur conspicatus, solide gavisus fuil; 
ἐγένετο, διότι οὐχ ἀπέτυχεν τῆς αὑτοῦ ἐπιθυμίας "ὃν — quia non erat frustratus suo desiderio. Postquam 
εασάμενοι οἱ μαχάριοι, ἠξουλήθησαν᾽ ὑποστρέψαι, — hune vidissent beati, voluerunt redire, non cogi- 
μὴ νοήσαντες ὅτι ὁ ἡγούμενός ἐστιν. "Ἐδραμεν οὖν — lanles quod hegumenus esset. Cucurrit itaque 
ὁ ὅσιος Νίχων χαὶ προσεκαλέσατο αὐτοὺς πρὸς £xo- — sanctus Nicon, οἱ advocavit eos ad se. Übi primum 


τόν. Ὡς οὖν ἔγνωσαν ὅτι ὁ ἡγούμενός ἐστιν, π eis hegumenus innotuit, ipsi etiam valde gavisi 
i | Tov E] , o 


χαρεῖς xai αὐτοὶ ἐγένοντο, μάλιστα θεωρήταντες xx: — Sunt, maxime quando videbant ostium. apertum. 
τὸν πυλῶνα ἀνοιχτόν * ἐνόησαν γὰρ ὅτι ὁ Θεὸς αὐτῷ Etenim. Deum hoc illi rursum revelasse, cogita- 
πάλιν χαὶ τοῦτο ἀπεχάλυψεν. Ἠθέλησαν οὖν βαλεῖν bant. Jamque volebant. poenitentiam (21-22) facere, 
μετάνοιαν, καὶ διεχώλυσεν αὐτοὺς λέγων, μηδὲν τοι- — UU vetuit illis dicens nihil tale eis licere facere ; 
οὗὔτον αὐτοῖς ἐξεῖναι ποιῆσαι, διὰ τὴν τιμὴν τοῦ περι-ὀ propter angelicum habitum, quo erant induti. Mox 
τεθέντος αὐτοῖς ἀγγελιχοῦ σχήματος. Λέγουσιν οὖν illi dicunt : Grates tibi agimus, o Pater, et quidnam 
αὐτῷ εὐθέως" Εὐχχριστοῦμέν σοι, Πάτερ, χαὶ τί προσ- Deo ac venerando capiti tuo. simus. repensuri , 
&£at τῷ Θεῷ καὶ τῇ σῇ τιμίᾳ χεφαλῇ, οὐχ οἴδαμεν. ignoramus. Quis nos hujusmodi donis cumulandos 
Tí; ἡμᾶς τοιούτων δωρεῶν ἀξιωθῆναι ἤλπιζεν ; sperasset Ὁ Qualis rex nos lali diguitate honorare 
ποῖος βασιλεὺς τοιούτῳ ἀξιώματ: ἡμᾶς τιμῆσαι Ἠδύ- D possel? Quales terreni thesauri adeo repente nos 
vato; ποῖοι ἐπίγειοι θησαυροὶ οὕτως ἐξαίφνης πλου-. — divites redderent? Qualium iavaerorum usus adeo 
τῆῇσαι ἡμᾶς ἐποίουν; ποίων λουτρῶν ἀπολούσεις animam nostram mundaret? Quales parentes ita 
οὕτως ἡμῶν τὴν ψυχὴν ἐχχθάριζον; ποῖοι γονεῖς o- — diligere possent ac servare? Qualia xenia donaque 
τως ἀγαπῆσαι xal σῶσα: ἐδύναντο; ποῖα ξένια δῶρα — remissionem peccatorum nostrorum tam breviter 
τὴν τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν ἄφεσιν συντόμως οὕτως — nobis allerre, sicut. lu facis, venerande Pater no- 
ἐνέγχαι ἡμῖν ἴσχυον, ὡς σὺ, τίμιΞ ἡμῶν Πάτερ, xai — ster? Tu. progenitorum omnium ac parentum loco 


!5 Zachar. ix, 10. 
NOTE. 
(21-22) Interpres apud Surium legit χαλεῖν gsc&- — gnare corporis et capitis inclinationes, monachis ac 
νοιᾶν, οἱ reddit. vocare pamitentiam. Nota cum — peenitentibus usitatas. Et. fortasse hoe sensu μετά- 
Cangio vocem μετάνοια, prater ponitentiam desi- — vo:x hic accipitur. 


1681 


LEONTII NEAPOLITANI EPISCOPI 


1692 


: : A ο τισι Ee ORE E 
nobis, post Christum , pater et mater es. Tu domi- ἃ ἀντὶ πάντων τῶν προγόνων ἡμῶν xai γονέων, σὺ 


nus, tu instructor, tu manuductor, tu vi: dux, et 
alia qu:ecunque, quibus referendis lingua non suffi- 
cit. Per te pretiosissimam margaritam adepti su- 
mus, et vere baptismalis virtutem, cujus sancti 
nobis przenuntii Patres fuere, experti sumus. Novi- 
nus vere peccatorum nostrorum combustionem ex 
igne, qui corda nostra comburit ; cui tolerando im- 
pares sumus, adeo przecordia nostra inflammat. 


17. Beatitudinem tuam, ὁ Pater, obsecramus, ut 
impense pro nobis ores, et servos tuos abire 
uL sincere 


sinas, 
et enixe Deo serviamus, eui nos conse- 
cravimus, Sine te exorari, uL uunquam obliviscaris 
inutilium filiorum tuorum, eo tempore, quo ma- 
nus tuas venerabiles extendis. Imo, imo, vir sancte, 
sine te exorari ab alienigenis : orbitatis eorum re- 
miniscere. Deinde genua sancti hominis amplexi, 
rursum dicebant : Pater, esto memor humilium 
tuaruni ovium, quas Christo holocausta immolasti. 
Wecordare externarum. plantarum , quas pulehro 
paradisi horto inserere studuisti. Ne obliviscere 
operariorum inertium, quos undecima circiter hora 
in vinea Christi mercede eonduxisti. Mirabatur 
aulem eL obstupescebal prises, quando videbat 
eos, qui ante biduum fuerant idiol:e ac rudes, tam 
subilo evasisse sapienles, ex eo quod assumpsis- 
sent divinum habitum. Dum ergo uterque satis diu 
flevisset, genu inclinaviL sanctus Nicon, et collocato 
Symeone ἃ dextris et Joanne a sinistris, surrexit, 
et protensis in eclum manibus, dixit : Deus juste 
el laudabilis, Deus magne et fortis, Deus, qui es 
ante siecula, exaudi virum peccatorem in hac hora : 
exaudi me, Deus, exaudi me in fortitudine. Esto im- 
memor, tempore hoc, quo preces fundo, proevarica- 
lionum a mea vilitate usque et usque profectarum. 
Exaudi me, Domine, exaudi me in igne orationis, 
sicut olim tuum prophetam ; et ejus interventu 
combure meas iniquitates, et peccata expurga. Ita 
fiat, o Deus sanctarum virtutum ! ita fiat, o rerum 
incorporearum creator | ita fiat! qui dixisti: Petite 
eL accipielis. Ne abominare me, qui sum labiis im- 
puris, etin peceatis h:ereo. Exaudi me, qui pro- 
misisti te exauditurum eos, qui invocant te in. ve- 
ritate; dirige gressus servorum tuorum, et pedes 
eorum in viam pacis. Compatere innocuis pueris, 
in externa terra exsistentibus, qui dixisti : « Estote 
simplices sicut columb:e "δ. » Clamavi ad te in toto 
corde meo; Deus, Deus, exaudi me, spes omnium 
finium terre, et eorum, qui sunt procul in terra 
aliena t**, 

18. Increpa spiritus omnes. immundos a facie 
puerorum tuorum : apprehende arma et scutum, et 
exsurge in adjutorium eorum : elfunde frameam et 
conclude adversus eos, qui persequuntur illos : dic, 

Domine, anime eorum : Salus tua ego sum. lte- 
cedat ἃ mente eorum spiritus timoris, acedi;e, su- 

** Matth, 1e Psal, 


31210; LNtv, 6, 


ἡμῶν, μετὰ Χριστὸν, πατὴρ xax μήτηρ; Σὺ Δεσπότης, 
σὺ συγχροτητὴς, σὺ χειραγωγὺς, σὺ ὁδηγὸς, χαὶ ὅσα 
γλῶσσα εἰπεῖν οὐκ ἰσχύει. Διὰ σοῦ τέμητον 
μαργαρίτην ἐχτησάμεθα, ἐμάθυμεν ἀληθῶς τὴν δύ- 
νᾶμιν τοῦ βαπτίσματος, οὗπερ ἡμῖν οἱ ὅσιοι Πατέρες 
προέλεγον. ἔγνωμεν ὄντως τὴν τῶν ἡμετέρων ἅμαρ- 
τιῶν χατάχαυσιν ἐχ τοῦ Bsp ἡμῶν τὰς χαρ- 


τὸν πολ 


δίας πυρὸς, ὅπερ χαὶ μὴ φέροντες, οὕτως τὰ ἡμῶν 
ἐντὸς περιφλέγων. 

WV. Αἰτοῦμεν εὐχὴν ποιῆσαι ἐχτενῶς τὴν μαχα- 
ριότητά σου, Πάτερ, χαὶ ἀπολῦσαι 
Η , * -"» , ^ ES. AC - ? ΄ 
εἰς τὸ γνησίως xai ὀλοψύχως δουλεῦσα:. ᾧ ἀφιερώ- 
σαμεν ἑαυτοὺς Θεῷ, δυσωπούμενος μηδέποτε λήθην 
ποιῆσαι ἀχρείων cou παίδων, ἐν χαιρῷ ἐχτάσεως 
χειρῶν σου τιμίων. Ναὶ, ναὶ, δυσωπούμενος ὑπὸ τῶν 
ξένων, ὅσιε, μνείαν ποιοῦ τῆς αὐτῶν ὀρφανείας. Καὶ 
ἐπιλαδόμενοι τῶν γονάτων τοῦ ὁσ 
Μνήσθητι, 
ὁλυκαύτωσας 


ποὺς σοὺς δούλους 


ἰου, πάλιν ἔλεγον " 
Πάτερ, τῶν σῶν ταπεινῶν προθάτων, ὧν 
τῷ Χριστῷ. Μνημόνευσον ξένων φυτῶν, 
& ἐν τῷ χαλῷ χήπῳ τοῦ παραδείσου φυτεῦσαι ἔσπευ- 

ς. Μὴ ἐπιλάθῃ ὀχνηρῶν ἐργατῶν, οὺς περὶ τὴν 
ἐς δεχάτην εἰς τὸν ἀμ: 
᾿θαύμβαζεν δὲ χαὶ ἐξ 
τοὺς πρὸ δύο ἡμερῶν i 
σθέντας διὰ τῆς περ!:θολ 


λῶνα τῷ Χριστῷ ἐμίσθωσας. 


Ξπλήττετο ὁ ποιμὴν, θεωρῶν 
uu ας, οὕτως ἑξαίφνης δοφι- 
ς τοῦ θείου σχήματος. Ὡς 
ἔχλαυσαν οὖν duse 


γόνυ ὁ ὅσιος Νίχων, 


Ἐπὶ ἱχανὴν ὥραν, χλίνας 
χοὶ στήσας Συμεὼν ἐχ δεξιῶν, 


χαὶ Ἰωάννην ἐξ εὐωνύμων ἀνέστη, χαὶ ἐχτείνας τὰς 


χεῖρας εἰς εν Ὁ Θεὸς ὁ δίχαιος χαὶ 
αἰνετὸς, ὁ Θεὸς ὁ μέγας χαὶ ἰσχυρὸς, ὁ Θεὸς ὁ προ- 
αἰώνιος, εἰσάχουσον ἁμαρτωλοῦ ὥρᾳ 


"Exázoucóv μου, ὁ Θεὸ:, ἐπάχουσόν μου ἐν 


τὸν οὐρανὸν, ε 


ἀνδρὸς τῇ 
ταύτῃ. 


ἰσχύϊ. Μὴ RH ἐν ταύτῃ μου τῇ 7 
τῶν ἀεὶ χαὶ εἰς ἀεὶ παραχοῶν τῆς E 
σεως. Deis ces μου, Κύριε, ἐπ 


ροσευχῇ, 
ἐεοαΒα ΩΣ 
υσόν μου ἐν 
πορὶ προσευχῆς, ὥς ποτε τοῦ σοῦ π χαὶ διὰ 
τῶν αὐτοῦ πρεσύειῶν, τὰς HE. μου Mu 
χαὶ τὰς ἁμαρτίας μου χαθάρισον. Ναὶ, ὁ Θεὸς τῶν 
ἁγίων δυνάμεων - ναὶ ὁ τῶν ἀσωμάτων ποιητής " ναὶ, 
ὁ εἰπών * Αἰτεῖτε, xal λήψεσθε" μή με βδελύξῃ τὸν 
ἀχάθαρτα χείλη περιθεδλημένον, xal ἐν ἁμαρτίαις 
συνεχόμενον. Ἑπάχουσόν μου, ὁ ἐπαγγει) μενος 
ἐπαχούειν τῶν ἐν ἀληθείᾳ ἐπιχαλουμένων σε, χαὶ 
χατεύθυνον τὰ διαθήματα τῶν δαύλων σου, xal τοὺς 
πόδας αὐτῶν εἰς ὁδὸν εἰρήνης. Συμπάθησον ἀχάχοις 
παισὶν ἐπὶ ξένης οὖσιν, ὁ εἰπών " « Γίνεσθε ἀχέραιοι 
ὡς αἱ περιστεραί. » ᾿Εχέχραξά σοι ἐν ὅλῃ χαρδίᾳ 
μον. 'O Θεὸς, ὁ Θεὸς, ἐπάχουσόν μον, ἡ ἐλπὶς πάν- 
των τῶν περάτων τῆς γῆς, χαὶ τῶν ἐπὶ ξένης μα- 
χράν. 

ιη΄. Ἐπιτίμησον πᾶσιν τοῖς ἀκαθάρτοις πνεύμασιν 
ἀπὸ προσώπου τῶν παίδων σου. ᾿Επιλαθοῦ ὅπλον 
χαὶ θυρεοῦ, χαὶ ἀνάστηθι εἰς τὴν βοήθειαν: αὐτῶν, 
"Exysow ῥομφαίαν xai σύγχλεισον ἐξεναντίας um 
χαταδιωχόντων αὐτούς. Εἰπὲ, ὦ Κύρις, τῇ ψυχῇ ao- 
“Ὑ παναχωρησάτω ἀπὸ 


τῶν Σωτηρία σού εἰμι ἐγώ. 


“νεται 


103 
τῆς αὑτῶν διανοίας, πνεῦμα δειλίας, ἀχηδίατ, ὑπερ 

ηφανίας, χαὶ πάσης χαχίας, χαὶ χατ ἀρθξοθήτῳ 45- 
πῶν πᾶσα πύρωσις χαὶ χίνησις ἐχ διαθολ! 


γείας συνισταμένη. Φωτισθήτω αὐτῶν τὸ σῶμα, χαὶ 
Ψυχὴ, χαὶ τὸ πνεῦμα τῷ φωτὶ τῆς γνώσεώς σου, ἵνα 
χαταντήσαντες εἰς τὴν ἑνότητα τῆς πίστεω:, χαὶ τῆς 
ἐπιγνώσεως τῆς ἁγίας xal προσχυνητῆς Τριάδος, 
εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς μέτρον ἡλικίας, δοξάσωσίν σε 
εἰς αἰῶνα αἰῶνος, xaY εὐαρεστήσωσίν σοι τῷ Κυρίῳ, 
ὅτι πάνδημον τὸ φυλαχτήριον ὄνομά σου. τοῦ Πατρὺς 
χαὶ τοῦ Υἱοῦ, χαὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος. ᾿Αμήν. Δὸς 
δὲ αὐτοῖς σὺν πᾶσι τοῖς ἀγαθοῖς, ὦ Κύριε, χαὶ τοὺς 
λόγους ταύτης μου τῆς οἰχτρᾶς χαὶ ἀναξίας σου 
ἱχεσίας ἐν χαρδίᾳ διὰ παντὸς ἔχειν πρὸς δοξολογίαν 
χαὶ ὕμνον τῆς σῆς χρηστότητος. Πάλιν δὲ πρὸς αὖ- 
τοὺς μετὰ πολλῶν δαχρύων ἔλεγεν: Ὁ Θεὸς, ὅν ἐξ- 
ελέξασθε, τέχνα χαλὰ, xai ᾧ χατεδράμετε 


αὐτὸς 
ἐξαποστελεῖ τὸν ἄγγελον αὐτοῦ πρὸ προσώπου ὑμῶν, 
xai χατασχευάσει τὴν ὁδὺν αὐτοῦ ἔμπροσθεν τῶν 
ποδῶν ὑμῶν. Ὁ ἄγγελος, ὥς φησιν ὁ μέγας Ἰαχκὼξ, 
ὁ ῥυόμενός με ἀπὸ πάντων τῶν ἐναντίων δυνάμεων, 


, , - ; ΤΑΣ 
αὐτὸς προπορεύεται τῶν τρίθων ὑμῶν. Ὁ ῥυσάμε- 
νος τὸν ἑαυτοῦ προφήτην ἐχ στόματος MC αὐ- 


τὸς ῥύσεται xal ὑμᾶς ἀπὸ τῶν χειρῶν τοῦ λέοντος. 
ὋὉ ἐκλεξάμενος ὑμᾶς Θεὸς, αὐτὸς ἀχαταίσχυντον τὴν 
θυσίαν μου φυλάξει. Ὡς δὲ ταῦτα χαὶ πλεῖον τούτων 
αὐτοῖς ἐπηύξατο, χαὶ συνεπλάχη ὁ θεοφόρος τοῖς 
τραχήλοις αὐτῶν χαὶ ἔλεγεν" Σῶσον, ὁ Θεὸς, σῶσον 
τοὺς ἐν ὅλῃ χαρδίᾳ ὀγαπήσαντας τὸ ὄνομά σου" οὐ 
τοῦ βίου πράγματα, περιιδεῖν xa ἐγχαταλεῖψαι, 


ιθ', Εἶτα πάλιν πρὸς αὐτούς" τέχνα, εἰς 

πόλεμον ἑαυτοὺς ἐξεδώχατε φοθερὸν χαὶ ἀθέατον 
Ξ 

'AXAX μὴ φοθηθῆτε " « Δυνατὸς γάρ ἐστιν ὁ Θεὸς, ὃς 

οὐχ ἐάσει ὑμᾶς πειρασθῆναι, ὑπ- 


ὑπὲρ ὃ δύνασθε 


ἐνεγχεῖν. » ᾿Αγωνίσασθε, τέχνα, μὴ ἡττηθῆναι αὐτῷ, 
ἀλλὰ στῆτε γεναῖοι, ἔχοντες τὸ ὅπλον τοῦ ἁγίου cyfj- 
μνημονεύσατε εἰπόντος 


ιθαλὼν τὴν χε εἴοα αὐτοῦ ἐπ᾽ ἄροτρον, χαὶ 


ματος xam αὐτοῦ, τοῦ 
« Οὐδεὶς 


στραφ 


εὶς ἊΣ τὰ ὀπίσω, εὔθετός ἐστιν εἰς τὴν βασι- 
λείαν τῶν οὐρανῶν. » Καὶ πάλιν περὶ τῆς τοῦ πύρ- 
xov οἰχοδομῆς Μὴ ἀρξαμένων ὑμῶν τῆς τελείας 
ὁδοῦ, τῆς χατὰ Θεὸν πολιτείας ἀποχαυνωθῆτε, χαὶ 
πληρωθῇ ἐφ᾽ ὑμῖν,ὅτι "Ἤρξαντο οἰχοδομῇσα:, χαὶ οὐκ 
εἶχον δύναμιν καὶ προθυμίαν πρὸς τὸν ἀπαρτισμὸν 
τοῦ θεμελίου. ᾿Ασφαλίσασθε, τέχνα * μιχρὸς ὁ πόλε- 
μος, ἀλλὰ μέγας ὁ στέφανος " πρόσχαιρος ὁ πόνος, 
ἀλλ᾽ αἰωνία ἡ ἀνάπαυσις. Τῆς ὥρας οὖν προχοψά- 
σης, καὶ ἤδη λοιπὸν τοῦ ξύλου χροηύοντος, ὡς ἔμελλον 
τοῦ πυλῶνος ἐξέρχεσθαι, ἔλαθεν ὁ Συμεὼν τὸν ἡγού- 
μενον χατ᾽ ἰδίαν, χαὶ εἶπεν αὐτῷ " Διὰ τὸν Θεὸν, Πά- 
τερ, εὖξαι, ἵνα ὁ Θεὸς διασχεδάσῃ τὴν μνήμην τῆς 
γυναιχὸς τοῦ ἀδελφοῦ μου ᾿Ιωάννου, μή πως ἐχ τοῦ 
πονηροῦ ἐάσαν με, xal ἀπόλωμαι ὑπὸ τῆς λύπης 


ἘΠ GOr- αν 15... 5 ΠΟ ΙΧ, 02. buc. 


VITA S, SYMEONIS. 


A 


γὰρ ἄδιχος cl, Κύριε, τοὺς χαταλείψαντας τ 


C 


χιν, 50. 


1634 
in. illis 
omnis flamma atque motio, qu:e diaboli operatione 


perbiz, et omnis maliti:e, et. exstinguatur 
exsurgit. Corpus eorum et anima et spiritus, eogni- 
lionis tuc radiis illustrentur, ut occurrentes in 
unitatem fidei, et agnitionem sancte et. adorand;e 
Trinitatis, in virum perfectum, in mensuram etatis 
glorificent te in seculum seculi, placitoque se tuo, 
qui Dominus es, conforment. Nam przsidium om- 
nium populorum est nomen tuum, Patris et Filii et 
Spiritus saneti, Amen. Da illis, Domine, eum om- 
nium bonorum cumulo, ut hujus me:e. miserabilis 
eL indigna) orationis sermones assidue cordi suo 
inseulpant, ad. gloriam et laudem bonitatis tue. 
Iterum multis cum laerymis ad ipsos dixit: Deus, 
quem elegistis, boni.filii, et ad quem accurristis, 
Deus ipse emittet. angelum suum ante. faciem ve- 
slram, et prisparabit viam suam ante pedes vestros. 
Angelus, qui, sicut dicit magnus Jacob, liberat me 
ab omnibus contrariis potestatibus, ille pricedet 
ante. vias vestras. Qui prophetam suum liberavit 
ab ore leonum, ille vos quoque liberabit a manibus 
leonis. Qui elegit vos Deus, ille sacrificium meum 
ab ignominia vindicabit. ΠΡΟ et plura precatus, et 
colla eorum strinxit. vir deifer, et. dixit : 
Deus, serva eos, qui toto corde diligunt nomen 
tuum, neque enim iniquus es, Domine, ut illos, qui 
stultas hujus vite res reliquerunt, 
deseras. 


Serva, 


contemnas et 


μάτα!:α 


19. Postea rursum ad illos sermonem convertit : 
Attendite, filii, terribili vos et occulto bello dedistis, 
sel metum pellite : « Potens enim est. Deus, qui 
non palietur vos tentari supra id quod potestis sus- 
tinere !7, ν Certate, filii, ut non. superemini. Sed 
slate animo erecto, opponentes inimico sacri ha- 
bitus armaturam. In memoriam revocate verba illius, 
qui dieit : « Nemo mittens manum suam ad aratrum, 
el conversus retro, aplus est regno colorum !5. » 
Et rursum de :edificatione turris : ne viam perfe- 
ctam incipientes, in Dei obsequio desides sitis, e! 
in vobis impleatur, quia cceperunt zedilicare, et 
non sat habuerunt virium et animi ad opus con- 
summandum δ΄. State. securi, o filii : parvum est 
bellum, sed magna corona; temporalis labor, sed 
wlerna requies. Itaque cum tempus procederet, e 
jam deinceps lignum pulsaret (25) ; ct illi e janua 
essent egressuri, hegumeno seorsim prehenso dixil 
Symeon : Propter Deum, mi Pater, ora, ut Deus ex 
animo fratris mei Joannis deleat memoriam conju- 
gis sue, ne maligno machinante spiritu me deserat, 
et ego inteream pr:e dolore, ob ejus exitium et re- 
cessum. Ora, obsecro, propter Dominum, ut. Deus 


NOTE. 


(25) Quomodo lignis pro :ere Campano. utantur. monachi Orientales 


De tintinnabulis, 


, 


explieat libellus Hieronymi Magii 


1090 
etiam parentes ejus consoletur, ne de 
borent. 


90. At vero senex, miratus fraternum affectum, 
nihil ei respondit. Rursus Niconem eodem modo 
prehendit abbas Joannes et scorsim se vocavit, sic 
loquens: Propter Deum te obtestor, o Pater, ne 
fratris mei curam depone; sed ora, ne mairis sue 
dolorem miseratus, me fugiat, et in portu inveniar 
naufragus. Hec ubi dicta ; ob alternam mutui amo- 
ris vicissitudinem obstupefaetus. Nicon. tandem 
subjecit : [te, filii, annundo enim vobis eumdem, 
qui aperuit vobis hic, aperuisse jam nunc ea, qux 
sunL illie. Et postquam frontes eorum, pectora, 
totumque corpus signassei, illos dimisit. Dimissi 
itaque et egressi, illud usurparunt: Ὁ Deus hujus 
magni servi tui, alienigenis nobis et. auxilio caren- 
Ubus esto. vie dus; etenim neque loca, neque re- 
gionem novimus. Verum accedentes ad te , morti 
et solitudinis hujusce pelago nos commisimus. Tunc 
Joannes ita Symeonem compellat: Quid modo est? 
Quorsum tendimus? Cui ille : Pergamus ad dexte- 
ram: quidquid enim dexterum est, bonum est. 
Jamque tantum vie erant emersi, nt ad mare Mor- 
Luum (24) venirent versus fluvium, cui nomen Ar- 
non (25). 

21. Deo autem dispensante, et. nunquam dese- 
rente illos, qui toto animo in eum confidunt, inve- 
nerunt locum (quem senex quidam prius incoluc- 
rat, sed qui jam paucis ante diebus mortem obierai) 
in quo modica erat supellex, necnon herb» ad 
vescendum grate et delicate, quibus etiam. vitam 
aluerat senex ille, qui. ibi jacebat. Loeum conspi- 
cati, non secus sunt gavisi, quam si thesaurum in- 
venissent. Igitur viri illi, omni przeconio celebrandi 
(eum quippe noverunt fuisse proparatum divinitus, 
cl oblatum) Deo et magno illi seni gratias agere 
ceperunt, Enimvero , aiebant : Orationis ejus prz- 
sidio felieiter nobis successit hoc iter. Paucis ibidem 
exactis diebus, servorum Christi virtutem non fe- 
rens animarum nostrarum hostis diabolus, impu- 
gnare eos ccpit, Joannem quidem uxoris, Symeo- 
nem aulem magno erga matrem alfectu. Quando 
itaque unus ex. illis alflictum se vidit, statim alteri 
dixit : Surge, frater, oremus. Et usurparunt oratio- 
nem magni senis. Oraverat enim : Da illis, Domine, 
ut orationis hujus sermones cordi suo inseulpant. 


LEONTIL NEAPOLITANI EPISCOPI 


1696 


illo la- A αὐτοῦ, xal τῆς ἀπωλείας xaY τοῦ χωρισμοῦ. Εὗξαι, 


δέομαι διὰ τὸν Κύριον, ἵνα παραμυθήσηται ὁ Θεὸς 
χαὶ τοὺς γονεῖς αὐτοῦ, ἵνα μὴ μεριμνῶσιν αὑτόν. 
x'. Θαυμάσαντος OE τοῦ γέροντος τὴν στοργὴν, ἣν 
ἔχε: πρὸς τὸν ἀδελφὸν, οὐδὲν ἀπεχρίθη αὐτῷ. Πάλιν 
δὲ τὸν αὐτὸν τρόπον ἔλαθεν αὐτὸν χαὶ ὁ ἀδθᾶ- ἸΙΙωάν- 
νης, χαὶ παρεχάλει xac ἰδίαν" Διὰ τὸν Θεὸν, ἰΙάτερ, 
μὴ ἀμελήσῃς τοῦ ἀδελφοῦ, εὐχόμενος, ἵνα μὴ φύγῃ 
pi διὰ τὴν μητέρα αὐτοῦ, συμταθῶν αὐτῇ, χαὶ εὑρε- 
θῶ ἐν τῷ λιμένι ὑπομένων τὸ ναυάγιον. Ὡς οὖν εἴ- 
ρῆται, χαταπλαγεὶς τὴν ἀμφοτέρων πρὸ: ἀλλήλους 
ἀγάπην, τελείως λέ 


t αὐτοῖς " Πορεύεσθε, τέχνα " 
εὐαγγελίζημα: γὰρ ὑμῖν, ὅτι ὁ ἀνοίξας ὑμῖν ὧδε, 
προσήνοιξεν ὑμῖν xal τὰ ἐχεῖ. Καὶ σφραγίσας αὐτῶν 
τὰ μέτωπα χαὶ τὰ στήθη χαὶ ὅλον τὸ σῶμα, ἀπέλυ- 


σεν αὐτούς. 'Ὡς οὖν ἀπελύθησαν, χαὶ ἐξῆλθον, τοῦτο 
ἔλεγον" 'O Θεὸς τοῦ δούλου cou τοῦ μεγάλου, ὁδήγη- 
σον ἡμᾶς τοὺς ξένους xal ἁπεριστάτους, ὅτι οὔτε 
τοὺς τόπους. οὔτε τὴν χώραν ἐπιστάμεθα. ᾿Αλλὰ 
πρὺς σὲ ἐρχόμενοι, παρεδώχαμεν ἑαυτοὺς εἰς θάνα- 
τον, εἰς τὸ πέλαγος τῆς ἐρήμου ταύτης. Λέγει οὖν ὁ 
Ἰωάννης τῷ Συμεών * Τί ἐστιν ἄρτι; Ποῦ ὑπάγομεν ; 
᾿Απεχρίθη αὐτῷ ἐχεῖνος, βάλωμεν δεξιὰ, ὅτι ὅλα τὰ 
ἐεξιὰ, χαλά εἶσιν. Καὶ ἐρχόμενοι χατήντησαν &m 
ν Νεχρὰν θάλασσαν, ὡς ἐπὶ τὸν λεγόμενον 'Apvo- 
v. 


e» 


a 


n 
νᾶ 
χο΄. Τοῦ Θεοῦ δὲ οἰχονομήσαντος, xai μηδέποτε 
ἐγχαταλιμπά- 


νοντος, εὗρον τόπον, ἔνθα ᾧχει τις γέρων, πρὸ ὀλίγων 


τοὺς εἰς αὐτὸν πιστεύοντα: ὁλοψύχως 


ἡμερῶν τελευτήσας, ἐν ᾧ ὑπῆρχον χαὶ μικρὰ σχεύη, 
DU 1 t , * * 2 2 
xaY βοτάναι τρυφεραὶ εἰς τὸ ἐσθίειν αὐτοὺς, ἐξ ὧν 
ἤσθιεν ὁ γέρων, ὁ ἐχεῖσε χείμενος. Ἰδόντες οὖν τὸν 
κόπον oi ἀοίδιμοι, εὐφράνθησαν, ὥς τινα θησαυρὸν 
εὗρον. "ἔγνωσαν γὰρ ὅτι ὑπὸ Θεοῦ ἡτοιμάσθη, καὶ 
πέμφθη αὐτοῖς, χαὶ ἤρξαντο εὐχαριστεῖν τῷ Θεῷ, 
xal τῷ μεγάλῳ γέροντι. "Ἔλεγον γάρ" Πίστευσον, δι᾽ 
εὐχῶν αὐτοῦ χατευοδώθημεν. Ὡς οὖν ἔμειναν ὁλί- 
γας ἡμέρας, μὴ φέρων τὴν ἀρετὴν τῶν Χριστοῦ δού- 
λων ὁ ἐχθρὸς τῶν ψυχῶν ἡμῶν διάθολος, ἤρξατο πο- 
λεμεῖν αὐτοὺς, τὸν μὲν Ἰωάννην εἰς τὴν ἑαυτοῦ γυ- 


m. 


γαΐχα, τὸν ὃὲ Συμεὼν εἰς τὴν ἀγάπην τὴν πολλὴν τῆς 


ἑαυτοῦ μητρός. Ὅτε οὖν ξδλε 


τῶν θλιθόμενον, εὐθέως ἔλεγεν τῷ ἑτέρῳ ᾿Ανάστα, 


ἀδελφὲ, εὐξώμεθα. Καὶ ηὔχοντο τὴν εὐχὴν τοῦ με- 


Ὁ γάλου γέροντος - ηὔξατο γὰρ, ὅτι Δὸς αὐτοῖς, Κύριε, 


τοὺς λόγους τῆς εὐχῆς ταύτης ἐν τῇ χαρδίᾳ αὐτῶν. 
Καὶ εὐθέως οἱ δύο εὑρέθησαν, γινώσχοντες αὐτὴν ἐκ 


NOTE. 


(24) lugens lacus Pakestinze ad meridiem, et 
"erre sancte. versus. Orientem, IHebraiea phrasi, 
mare dictus, quale voeatur omnis eopiosior aqua- 
rum collectio. Mortuum nuncupatur, quod nullum 
gignat piscem, uullumve. aliud animal. producat, 
sed lacus prorsus sit bituminosus, pestilens, et 
liorribilis, unde et AspAaltites appellatur ἃ seripto- 
ribus Griecis ae Latinis. Plura dabit Cotovicus Iti- 
neravii Hierosolymitani lib. ii. cap. 17. 

(23) Designatur hice torrens Arnon, ni fallor, de 
quo Josephus lib. iv Antiq. Judaic. Θαρὴν ἐπὶ mo- 
παμὸν 'Λρνῶν, ὃς ἐχ τῶν τῆ: ᾿Αῤῥχδίας ὁρῶν ὁρμώ- 
μενο;, χαὶ διὰ πάτης ἐρήμον ῥέων, εἰς τὴν ᾿Ασφαλ- 


πἴτιν λίμνην ἐχδίδωσι, ὁρίζων τὴν τε Μωαθῖτιν χαὺ 
᾿Αμορῖτιν " γῆ δ᾽ αὕτη xxomogópo: xai πλῆθος ἀν- 
θρώπων ἴσον τοῖς παρ᾽ αὐτοῖς ἀγαθοῖς ἱκανὴ τρέφειν. 
Pervenit ad. fluvium , qui nominatur Arnon. Is ὁδί 
Arabie montibus exortus , desertum. medium perer- 
rans, in Asphaltitem lacum. influit, Moabitas ab 
Amorrhieis disterninans; estque hec regio [rugifera, 
et [ructus, quantum est satis, incolis suppeditàt. lta 
Josephus. Porro in ms. nostro adjecta modica pa- 
ragoge scribitur "Apvoviv. Vocabulum isthoe vel 
non invenit in suo apographo, vel prieternmisit in- 
lerpres apud Sucium ad diem 1 Julii. 


VITA S 
ἔχαστον πει- 


95; τὶν Θεόν 


1091 


στήθους, χαὶ αὖτ 
u 


n5 ὕχοντο πάντοτε εἰ 


; 
TL 
ρασμὸν, xat εἰς ἔχαστον αἴτημα αὖτ 


στ 
πύρου αὐτοὺς ὁ δι ἄδολος , ὡς ἐξ- 


o 


Ἔστιν γὰρ ὅτε 
ἡγεῖτο ὁ θξοφόρος Xa "ERG ὡς ἐὰν χρέχ xal οἶνον ἤσῆτον, 
xai πάλι) ὑπέθαλλεν αὐτοῖς 


παρὰ τὰς ἀρχὰς ὅξι- 


λίαν, χαὶ ἀχηδίαν πρὸς τὴν ἄσχησιν, ὥστε διαφό- 
* i Y 


pts ἐπιζητε ἵν αὐτοὺς ὑποστρέ ἔφε ιν 


εἰς. τὸ μοναστή- 
ριον ἀπὸ τῆς ἐρήμου, πάλιν δὲ χατὰ 


τοὺς ὕπνους 
θεωρεῖν. στιν 6b óvi χαὶ ἐν φαντασίᾳ τοὺς Eav- 
τῶν ἰδίου:, τοὺς μὲν χλαίοντας, τοὺς a εὐωχηθέντας 


παρεσχεύαζεν ὁ πολύμορφος ὄφις, 


ἃ οὐδὲ ἐξηγήσασθαι δυνατὸν, εἰ μὴ τούτων τῶν mzt- 
*$'i , 


"AXN ἡνίχα δ᾽ ἂν ἐμ- 
νημόνευον τῶν στεφάνων, oüc εἰς ἀλλήλους ἐθεάσαν- 


ραπμῶν £v. πείρᾳ γίνεταί τις. 


το, χαὶ τῆς διδχσχαλίχς, χαὶ τῶν δαχρύων τοῦ γέ- 


ροντος, ὥππερ ἐλαίῳ ἁγίῳ χατεπραῦνετο αὐτῶν ἡ D 


γαρδία, χαὶ παρεχαλεῖτο. 


. SYMEONIS. 


A Et. eventus illico docuit. ambos hanc 


1693 
calluisse ex 
prompta memoria. Et eam adhibebanr, quoties ten- 
latio ingruebat, aut aliquid à Deo petebant. Qua- 
dam vice instigabat eos diabolus, uti narrabat deifer 
Salus, ad usum carnis et vini ; et in principio suz- 
gerebat timorem, et lorporem in vita ascetica : 
adeo ut variis modis conaretur eos ex eremo in 
monasterium revocare. Nunc iterum quidam re- 
prisentabat in somno, nunc amicorum aliquos : 
hos quidem flentes, hosce genio indulgentes in 
imagine corporea efformabat versipellis ac tortuo- 
sus coluber, et plurima alia, qu: recensere nemo 
valet, prster. eum, qui tales tentationes experlLus 
fuerit. Sed quando recordabantur coronarum, quas 
alter in allero. contemplati fuerant, institutionum - 
que et laerymarum senis; cor illorum quasi sancto 
quodam oleo delibutum recreabatur. 


CAPUT VI. 


Apparitiones , orationes , egressus Symeonis ex eremo in publicum pre zelo animarum , occultate. ejus 
actiones. 


χατ᾽ ὄναρ xai ὁ χύριος 


Νίχων, ὁτὲ μὲν νουθετῶν αὐτοῖς, ὁτὲ OX προσευχό- 
*"*? 3 


ἀενος ὑπὲρ αὐτῶν, ἔστι ὃὲ ὅτε 
E 


χαὶ ψαλμοὺς αὐτοὺς 
διδάσχιων" xal ἐξυπνίζοντο ἀποστηθίζοντες ὅσα χατὰ 
τοὺς ὕπνους αὐτοὺς ἐδίδασχεν, χαὶ εἶχον χαρὰν ἐπὶ 
τοῦτο μεγάλην. Ἐγίνωσχον γὰρ ὅτι πονεῖ ὁ γέρω 
δι᾿ αὐτοὺς, καὶ ἐπληροφοροῦντο ἐξ αὐτῶν τῶν πρα- 
γμάτων. Καὶ γὰρ πρὸ πάτης αἰτήσεως ἐκ Θεοῦ τοῦτο 
πρὸ πάντων αἰτησαμένων ἀμφοτέρων, τοῦ μὲν Συ- 
μεὼν, ἵνα παραχληθῇ ἣ χαρδία τῆς μητρὸς αὐτοῦ, 
χαὶ πληροφορηθῇ * τοῦ ὃὲ Ἰωάννου, ἵνα προσλάδηται 
ὁ Θςοὺς τὴν αὐτοῦ σύμθιον,. πρὸς τὸ ἀποχοπῆναι τὴν 
σχέσιν αὐτῆς ἀπὸ τῆς ἐννοίας αὐτοῦ, εἰσήχουσεν ὃ 
Θεὸς ἀμφοτέρων, ὁ εἰπὼν θέλημα τῶν φοθουμένων 
αὐτὸν ποιῆσαι. Καὶ δύο ἐτῶν παρελθόντων, ἐπληρο- 
φορήθη ὁ χῦρις Συμεὼν ἐχ Θεοῦ, ὅτι ἄλυπός ἐσειν 
ἡ μήτηρ αὐτοῦ περὶ αὐτοῦ, xal ὅτι φαΐνεται αὐτῇ 
γατὰ νύχτα, καὶ παραμυθεῖται αὐτὴν, xaX λέγει αὐτῇ 
τῇ Σύρων ζιαλέχτῳ" Λαδέχρε, λιχὲμ, ὅ ἐστιν, Mm 
λυποῦ, μητερ᾽ xal γὰρ χαλῶς ἐσμεν χἀγὼ, χαὶ ὁ 
χῦρι: Ἰωάννης, χαὶ ὑγιαίνομεν, xal ἐστρατεύθημεν 
εἰς τὸ παλάτιον τοῦ βασιλέως, χαὶ ἰδοὺ στεφάνους 
φοροῦμεν, οὺς ἀνέδησεν ἡμᾶς ὁ βασιλεὺς, καὶ στολὰς 
εὐπρεπεῖς. ᾿Αλλὰ παραμύθησδαι xol τοὺς γονεῖς 
ἀδελφοῦ ᾿Ιωάννου, ὅτ’ μετ᾽ ἐμοῦ ἔστιν ἐστρατευμένος. 
᾿Αλλὰ μηδὲν λυπηθῆτε. Καὶ ὁ ἀδόᾶς δὲ Ἰωάννης 
εἶδεν ὅτι λέγει αὐτῷ τις λευχειμονῶν * ᾿Ιδοὺ τὸν μὲν 


τοῦ 


πατέρα σου ἄλυπον ἐποίησα, τὴν δὲ γυναῖχά σου ἐν 
ταύταις προσλαμθάνομαι. 

xy'. Ἐξηγήσαντο οὖν ἀλλήλοις ἃ ἐθεώρησαν ἀμφό- 
τῆροι, χαὶ ἐχάρησαν, χαὶ εὐφράνθη αὐτῶν ἡ χαρδία. 
Καὶ τέως ἐχ τοῦ λογισμοῦ τῶν γονέων αὐτῶν εὐθέως 
ἐχούφισεν αὐτοὺς ὁ Θεός. Καὶ λοιπὸν ἐν ἀνέσει ὑπ- 
Ὄρχον μηδξ ὅλως λυπούμενοι περὶ αὐτῶν. ᾿Αλλ᾽ ἀπό- 


vt); xai ἀόχνως τὸν τῆς ἀσχήσεως χαὶ ἡσυχίας δι- 


22. In somno etiam apparuit illis dominus Ni- 
con; nunc eos instruens, nunc pro ipsis orans. 
Aliquando etiam eos docebat psalmos; οἱ exper- 
recti memoria tenebant, quidquid in somno illos 
docuerat. Id quod magno eis gaudio fuit. Sciebant 
enim senem ipsorum causa laborare, de quo ex 
rebus ipsis fiebant certiores. Et vero cum prz? om- 
nibus peteret uterque ἃ Deo, Symeon quidem, ut 
cor matris solatio recrearetur et confirmaretur ; 
Joannes autem, ut Deus conjugem suam susciperet, 
et dolorem e separatione ejus ortum ex animo fu- 
garet; utrumque exaudivit Deus, qui dixit, se factu- 
rum voluntatem timentium se. Et jam duobus 
exactis annis, dominus Symeon certior a Deo est 
faclus, quod mater sua causa non doleret ; quod 
noctu ei appareret, et ipsam consolaretur, et dice- 
ret Syriaco sermone : Ladechre, Lichem. loc est : 
Neluge, mater; etenim belle habemus et ego et 
frater Joannes, et valemus, et militiie nomen dedi- 
mus in palatio regis, €t ecce, coronas gestamus , 
quibus rex nos induit, et vestes elegantes. At pa- 
rentes (26) quoque consolare fratris Joannis, quia 
mecum una militat. Neutiquam ergo lugete. Et 
Joannes quoque conspexit aliquem, candidis vesti- 
bus indutum, qui dicebat : Ecce patrem tuum do- 
lore liberavi ; conjugem vero tuam e vivis tollam 


D propediem. 


95. Igitur, qux» quisque contemplatus fuerat, 
alter alteri narrabat ; et gaudebant, et cor eorum 
exhilaratum est. Et tunc parentum cura statim le- 
vàvit illos Deus ; et imposterum eam omiserunt, 
nihil prorsus de ipsis dolentes ; sed sine molestia et 
segnitia, exercitationis eL silentii cursum perage- 


NOT.F. 


(26) Interpres apud. Surium legit in numero sin- 
gulari parestem, | conformiter ad ea. qui sup-a 


cap. 1, ubi narratur Joannes fuisse ἀμήτωρ. Nisi 
per τὸ parentes, hic fortasse signilicentur amici. 


1639 


bant continno, diebus ac noctibus: seu potius tenta- A ἐτέλουν δρόμον 


tionem, quie non distrahebat, et sollicitudinem, qu;e 
minime sollieilabat, assidu: orationis ; quia impi- 
gri operarii tam compendiose proficiebant, ut 
exiguo tempore honorati fuerint divinis visionibus, 
et iiraculis confirmati. Nam parvo post tempore, 
dum uterque silentio vacaret, quasi ad lapidis ja- 
ctum a se mutuo [distabant]. Sed enim hoc etiam 
sibi praseripserant; hoc est seorsim secedere, 
quando alter singulatim ab altero volebat orare ; 


ut, si inciderent ipsi cogitationes, aut negligentia 
Obreperet, ad alterum accederet, et ambo simul 


Peum invocarent, ut a tentatione liberarentur. Die 
quodam eum Symeon loco sibi consueto sederet, 
videt se in eestasi veluti adesse apud matrem suam, 
a grotantem Edess:e (ibi enim erat), et dicit ei lin- 
gua Syriaca : Qui vales, mater? Et cum illa dice- 
Recte, fili, ille rursum : Vade, ait, ad regem, 
re metue : nam rogavi illum, et bonum tibi locum 
preeparavit, et, ubi voluerit, te sequar illuc. 


ret: 


24. Ad se reversus, 
irem 


intellexit ea ipsa hora ma- 
e vivis excessisse, et. curriculo currens ad 
fratrem Joannem, disit : Surge, domine, orabimus. 
Cumque ille turbaretur (existimabat enim aliquam 
tentationem. accidisse Symeoni ), dicit ei Symeon : 
Noli turbari, frater; nihil enim mali habeo, per 
Deum. Cui Joannes: Et qus causa talis cursus, 
Pater Symeon? (Nam impense venerabatur, et co- 
lebat ille Symeonem, sicut Symeon Joannem.) Tunc 
oculis fletu perfusis, et gemmarum instar lacrymis 
in pectus ejus decurrere incipientibus, dicit Joanni : 
Jam bonam meam et benedictam matrem Dominus 
ad se vocat. Et narrabat οἱ visionem, ac flexis ge- 
nibus orabant : audiebaturque Symeon Deum com- 
pellare vere miserabilibus et supplicibus sermoni- 
bus (nam commovebantur et contarbabantur viscera 
ejus, affectu. naturali commota ), et. clamabat : O 
Deus, qui sacrificium  Abrah:e suscepisti ; qui ad 
Jephte vietimam respexisti ; qui dona Abelis aver- 
satus non fuisti ; qui per Samuelem puerum tuum, 
Annam propbetissam esse ostendisti ; tu. idem, Do- 
mine, mi Domine, propler me servum tuum, sus- 
cipe spiritum bon:e matris me: . Memento, Domine, 
laborum ae molestiarum ejus, qu: mea eausa. per- 
tulit. Memento, Domine, laerymarum ejus, et ge- 
mituum, qu: emisit, quando relicta illa confugi ad 
le. Memento, Domine, uberum, quibus me lactavit 
Mai ut gauderet juventute. mea, et gavisa nou 
fuit. Ne obliviscere, quod ne vel ad horam separari 
ame Bee et separata fuerit ἃ me toto tempore. 
Recordare, Domine, qui omnia scis, quod, quando 
in me oblectare se. volebat, tGnc me ei subtraxe- 
rim (27) propter nomen tuum. Ne obliviscere, juste 
Deus, dilacerationis viscerum ejus, quam sustinu't 
illo die, quo ad te confugi. 


LEONTII NEAPOLITAN! EPISCOPI À 


C 


1700 
5, εἰ μὴ 
ἀμέριμνον 
μέριμναν, λέγω δὴ τῆς ἀδιαλείπτου προσευχῆς, δι᾽ 
ἧς καὶ διὰ συντομίας προέχοψαν οἱ ἄοχνοι ἐργάται, 
[δ.} ἕν ὀλίγοις χρόνοις ἀξιωθῆναι αὐτοὺς θείων 
ὁράπεων, χαὶ Μιχροῦ 
γὰρ χρόνου παρελθόντος, xoi ἀμφοτέρων ἡσυχαζόν- 
των, ὡς ἀπὸ λίθου βολῆς ἀλλήλων. Ἧ σαν γὰρ χαὶ 
ποῦτο ξαυτοῖς διατυπώσαντες, τοῦτ᾽ ἔστι τὸ ἀναγω- 


διὰ παντὸς, ἡμέρας χαὶ νυχτὸς 


τὸν ἀπερίσπαστον πειρασμὸν, xai τὴν 


ὥσ τε 


πληροφοριῶν χαὶ θαυμάτων. 


ρεῖν κατ᾽ ἰδίαν, ὅτε βούλεται ὁ χαθεὶς ἐξ αὐτῶν χατὰ 


μόνας εὔξασθαι. Ἡνίχα δὲ ἔλθωσιν αὐτῷ λογισμοὶ 
7| ἀχηδία, ἔρχεσθαι αὐτὸν πρὸς τὸν ἕτερον χαὶ χοινῶς 
τὸν Θεὸν παραχαλεῖν τοῦ ἀπαλλαγῆναι: τοῦ πειρα- 
σμοῦ. Ἔν μιᾷ οὖν τῶν ἡμερῶν χαθήμενος ὁ Συμεὼν 
ἐν τῷ εἰθισμένῳ αὐτῷ τόπῳ, θεωρεῖ ἑαυτὸν ἐν ἐχστά- 
get, ὥσπερ παρεῖναι πρὸς τὴν ἑαυτοῦ μητέρα ἀσθενοῦ- 
σαν ἐν Εδέσῃ (ἐχεῖθεν Ts ἦν), xat λέγει αὐτῇ τῇ Σύρᾳ 


φωνῇ " Πῶς ἔχεις, μῆτερ; Τῆς δὲ εἰπούσης, Καλῶς, 
τέχνον, λέγε: αὐτῇ 7 ποὺ "Ὕπαγε πρὸς τὸν βασιλέα, 


μὴ φοθηθῇς, ὅτι παρεχάλεσα αὑτὸν, καὶ ἡτοίμασέν 
σοι χαλὸν τόπον, χαὶ ὅτε βούλεται, φθάνω σε ἐχεῖ. 
γδ'. Εἰς ἑαυτὸν δὲ ἐλθὼν, ἔγνω τῇ αὐτῇ ὥρᾳ τε- 
λευτῆσαι τὴν μητέρα αὐτοῦ, χαὶ δρομέως ἐλθὼν πρὸς 
τὸν ἀδελφὸν ᾿Ιωάννην, λέγε: αὐτῷ * ᾿Ανάστα, χῦρι, 
ποιήσομεν εὐχήν. Τοῦ δὲ ταραχθέντος (ἐδόχει γὰρ 
πειρασμόν τινα συμδῆναι τῷ Συμεὼν), λέγει αὐτῷ 
Συμεών: Μηδὲν ταραχθῇς, ἀδελφέ: οὐδὲ γὰρ ἔχω τέ 


Πάλιν οὖν λέγει αὐτῷ ὁ 


U. 
Ἰωάννης * Καὶ τίς ἢ αἰτία τοῦ τοσούτου σου δρόμου, 


ποτε χαχὺὸν διὰ τοῦ Oz 


Πάτε 
ὥσπερ χἀχεῖνος. Τότε 
μῶν ἀπὸ τῶν δαχρύων, χαὶ ἀρξαμένων χατέρχεσθαι 
ὥσπερ μαργαριτῶν ἐπὶ τὸ στῆθος αὐτοῦ, λέγει αὐτὸς 
Λρτι τὴν χαλὴν μου μητέρα χαὶ εὐλο- 


Πάνυ γὰρ ἐτίμα xal ἐσέθετο αὐτὸν, 
περιχυθέντων αὐτοῦ τῶν ὀφθαλ- 


Συμεών; 


τῷ Ἰωάννῃ" 
γημένην ὁ Κύριος προσλαμθάνεται. Καὶ ἐξηγήσατο 
αὐτῷ τὴν ὀπτασίαν, χαὶ χλινάντων αὑτῶν τὰ γόνατα, 
ηὔχοντο. Kat ἣν ἀχοῦσαι τοῦ Συμεὼν λέγοντος πρὸς 
τὸν Θεὸν ἐλεεινοὺς ὄντως xal παραχλητιχοὺς λό- 
γους" συνεστρέφοντο γὰρ χαὶ διεταράσσοντο τὰ σπλάγ- 
χνα αὐτοῦ ὑπὸ τῆς φύσεως χινούμενα, xal &fióx- 
Θεὸς, ὁ τὴν θυσίαν τοῦ 'A6pap. δεξάμενος, ὁ τὴν ὁλο- 
χαύτωσιν Ἰεφθάε ἐπιθλέψας, ὁ τὰ δῶρα τοῦ "A6sÀ 
μὴ βδελυξάμενος, ὁ διὰ τὸν Σαμουὴλ τὸν παῖδά σου 
τὴν "Avvay προφήτιδα ἀναδείξας, αὐτὸς, Κύριέ μου, 
Κύριε, δι᾿ ἐμὲ τὸν δοῦλόν σου πρόσδεξαι τὴν ψυχὴν 
τῆς χαλῆς μου μητρός. Μνήσθητι, Küpte, χόπων αὖ 
τῆς xat τῶν μόχθων, ὧν εἰς ἐμὲ ἐκοπίασεν" μνήσθ 
Κύριε, τῶν δαχρύων, αὐτῆς χαὶ τῶν στεναγμῶν, ὧν 
ἐξέχεεν, ὅτε πρὸς σὲ ἐξ αὐτῆς ἔφυγον. Μνήσθητι, Κύρις, 
τῶν μαζῶν, ὧν ἐθήλασεν ἐμὲ τὸν ταπεινὸν, ἵνα ἀπολαύ- 
σῃ τῆς ἐμῆς νεότητος, χαὶ οὐχ ἀπέλαυσεν. Μὴ ἐπιλάθῃ, 
Δέσποτα, ὅτ! οὐδὲ πρὸς: ὥραν χωρισθῆναΐξ μου ἐδύνατο, 
χαὶ ἐχωρίσθη μου ὅλον τὸν χρόνον. Μνημόνευσον, Δέ- 
σποτα, ὁ πάντα ἐπιστάμενος, ὅτι, ὅτε ἐθούλετο χαρῆναι 
εἰς ἐμὲ,τότε αὐτῇ ἑαυτὸν διὰ τὸ ὄνομά σου ἐστέρησα. Μὴ 
ἐπιλάθῃ, δίχαιε, τῶν διασπαραγμῶν τῶν σπλάγχνων 
αὑτῆς, ὧν ἔσχε τῇ ἡμέρᾳ, ὅτε πρὸς σὲ χχτέφυγον. 


NOTE. 
(27) Juxta. commmnes. probze. syntaxeos leges, dicendum erat : τότε αὐτὴν ἐμαυτοῦ διὰ τὸ ὄνομά σου 


Vot VITA S. 

xz. Γινώσχεις, Kóptt, πόσην ἀύπνίαν ἐκτήσατο 
χατὰ πᾶταν νύκτα μνημονεύουσα τῆς ἐμῆς νεύτητος, 
ἐξότε αὐτὴν ἐγχατέλιπον. Σὺ οἷδας, Δέσποτα, πό- 
δας νύχτας ἐποίησεν ἄῦπνος, ζητοῦσα τὸ συγχοι- 
μώμενον αὐτῇ πρόδατον. Μὴ ἐπιλάθῃ, φιλάνθρωπε, 
0:0; πόνος αὐτῆς περιεῖχε τὴν χαρδίαν, ὅτε τὰ ἐμὰ 
ἱμάτια θεωροῦσα ἐστήσατο, διὰ τὸ μηχέτι εἶναι τὸν 
μαργαρίτην αὐτῆς τὸν ταῦτα ἐνδυνόμενον. Μνημό- 
νευσον, Δέσποτα, ὅτι τὴν ἐξ ἐμοῦ παραμυθίαν, χαὶ 
χαρὰν, καὶ ἀγαλλίασιν ἐστέρησα αὑτὴν (28), ἵνα σοι 
τῷ ἐμῷ καὶ αὑτῆς Θεῷ χαὶ Δεσπότῃ τῶν ἁπάντων δου- 
λεύσω. Δὸς αὐτῇ ἀγγέλους διασώζοντας αὐτῆς τὴν 
Ψυχὴν ἐκ τῶν πνευμάτων χαὶ θηρίων τοῦ ἀέρος 
τούτου τῶν πονηρῶν χαὶ ἀνελεημόνων, τῶν ἐπιχει- 


SYMEONIS. 


^ 


1702 
Nosti, Domine, quantum vigilarit noctibus 
singulis, in memoriam revocans juventutem meam, 
ex quo ipsam dereliqui. Nosti, Domine, quot noctes 


on 


20. 


duxerit insomnes, quzerens ovem, quz seeum dor- 
Deus, quantus 
dolor cor ejus pupugerit, quando in vestium mea- 
rum contemplatione defixa hiesit, quia nuspiam 


miebat. Ne obliviscere, benigne 


erat margarita ejus, hisce indui consueta. Memento, 
Domine, quod ipsam solatio, gaudio, et exsulta- 
lione, quie. ex me sperabat, privaverim, ut tibi, 
et meo, et ipsius Deo ac Domino universorum ser- 
virem. Da ei angelos, qui animam ipsius servent a 
spiritibus et feris malignis aeri hujus regionis, 
qui sine misericordia conantur devorare transeun- 


ρούντων χαταπιεῖν πάντας τοὺς δι᾽ αὐτῶν mzp:pyn- p tes. Domine, Domine, emitte custodes fortes, qui 
μένους. Ἐξαπόστειλον αὐτῇ, Κύριε, Küpte, φύλαχας inerepent omnem impuram potestatem, qua οὐ- 
ἰσχυροὺς ἐπιτιμῶντας πάσῃ ἀχαθάρτῳ δυνάμει. Xov- — currat ei sine. dolore et tormento. Ὁ Deus meus ! 
αντήσῃ αὐτῇ xal ἀλύπως xal ἀδασανίστως. 'O Θεός — Jube separari animam ipsius a corpore, et si aliquid 
μον, χέλευσον διαχωρισθῆναι αὐτῆς τὴν ψυχὴν Ex τοῦ lanquam femina in opere vel sermone peccavit in 
σώματος, χαὶ εἴ τι ὡς γυνὴ Ev ἔργῳ, ἣ λόγῳ ἥμαρτεν — hac vita, condona anim:e ejus, propter sacrificium : 
ἐν τῷδε τῷ βίῳ, συγχώρησον τῇ Ψυχῇ αὐτῆς, ὑπὲρ — quod genuit, et tibi, Domine, obtulit, me indignum 
τῆς θυσίας, ἧς ἐγέννησεν, χαὶ προσήνεγχέν σοι, Servum tuum, utique , Domine Deus meus, qui ju- 
ἔσποτα, ἐμὲ τὸν ἀνάξιον δοῦλόν σου, ναὶ, Κύριε ὁ stus es judex et benignus. Ne illam inducas de tri- 
Θεός μου, ὁ δίχαιος χριτὴς χαὶ φιλάνθρωπος. Μὴ —bulatione in tribulationem, de dolore in dolorem, de 
εἰσενέγχῃς αὐτὴν ἀπὸ θλίψεως εἰς θλίψιν, xaY ἀπὸ — gemitibus in gemitus; sed a dolore, quo propter 
ὀδύνης εἰς ὀδύνην, ἀπὸ στεναγμῶν εἰς στεναγμοὺς, filium suum unigenitum doluit, in gaudium, e la- 
ἀλλ᾽ ἀντὶ λύπης, ἧς ἐλυπήθη διὰ τὸν μονογενῆ aó- — crymis in exsultationem, preparatam sanctis tuis, 
τῆς, εἰς χαρὰν, ἀντὶ δαχρύων εἰς ἀγαλλίασιν τὴν 0. Deus, o Deus meus, in s:cula. Amen. 
ἡτοιμασμένην τοῖς ἁγίοις σου, ὁ Θεὸς, ὁ Θεό: μου, 
εἰς τοὺς αἰῶνας. ᾿Αμήῆν. C 

xc'. Τῶν αὐτῶν £x τῆς εὐχῆς (29), ἤρξατο ὁ ἀδελ- 40. Finita oratione, cepit frater Joannes consolari 
φὸς Ἰωάννης παραμυθεῖσθαι αὐτὸν χαὶ λέγειν - Ἰδοὺ, — Ipsum, ae dicere : Ecce, frater Symeon, votis annuit 
ἀδελφὲ Συμεὼν, ἐπληροφόρησέν σε ὁ Θεὸς, xol εἰσ- Deus, exaudivit orationem tuam, et matrem tiam ἃ5- 
ἤχουσεν τῆς εὐχῆς σου, xoà προσελάδετο τὴν σὴν sumpsit. Sed tu nunc laboris in partem mecum eas, et 
μητέρα. ᾿Αλλ᾽ ἄρτι συγχοπίασόν pot, καὶ εὐξώμεθα — Oremus, propter Dominum, ambo, ut Deus quoque 
διὰ τὸν Κύριον οἱ ἀμφότεροι, ἵνα ποιήσῃ ὁ Θεὸς τὸ  faciot misericordiam suam cum illa, quie, Deo in- 
ἔλεος αὐτοῦ, χαὶ μετὰ τῆς χατὰ συγχώρησιν Θεοῦ dulgente, uxor mea est vocata, ut eam quoque ad 
ὀνομασθείσης γυναιχός μου, ἵνα xal αὐτὴν φέρῃ ὁ —monaslici habitus institutum inducat, aut faciat mi- 
Θεὸς εἰς λογισμὸν τοῦ μοναχιχοῦ σχήματος, ἣ ποιήσῃ sericordiam suam, et assumat ipsam. Pauco tem- 
τὸ ἔλεος αὐτοῦ, xai λάθῃ αὐτήν. Kal ὡς ηὔξαντο pore precibus dato, nocte quadam videt abbas 
ἐπὶ ὀλίγον χρόνον, ἐν μιᾷ νυχτὶ θεωρεῖ ὁ à66i; Joannes matrem Symeonis venientem, ac tenentem 
Ἰωάννης τὴν μητέρα τοῦ Συμεὼν ἐλθοῦσαν, xal uxoris ejus manum, et dicentem : Surge, soror, 
χρατήσαταν τῆς χειρὸς τῆς γυναιχὸς αὐτοῦ, xal accede propius ad me; quia pulchram domum 
λέγουσαν αὐτῇ’ ᾿Ανάστα, ἀδελφὴ, ἐλθὲ ἐγγύς μου, ὅτι ἢ donavit mihi rex, qui filium meum militi: su:e et 
χαλὸν οἶχον ἐχαρίσατό μοι ὁ βασιλεὺς ὁ στρατεύσας — Servilio ascripsit. AL vestes tuas muta, et mundas 
τὸν υἱόν μου, εἰς δουλείαν αὐτοῦ. ᾿Αλλὰ ἄλλαξον τὰ — indue. Et illa surrexit, inquit, protinus, et secuta 
ἱμάτιά σου, καὶ φόρεσον xa 0203. Καὶ ἀνέστη εὐθέως, ipsam fuit. Et cognovit [Joannes| quod ipsa quoque 
χαὶ ἀχολούθησεν αὐτῇ, xal ἔγνω ὅτι ἐτελεύτησεν xai — mortem obiisset, et quod ἀπ θα in bono loco essent; 
αὐτὴ, xoi ὅτι αἱ δύο εἰς καλὸν τόπον εἰσὶν, χαὶ ἐχάρη — et gavisus fuit gaudio magno valde. Atque ita perse- 
yapà» μεγάλην σφόδρα. Καὶ ὡς διετέλεσαν eig τὴν — verarunt in eremo exercentes se in omni exercita - 
ἔρημον ἀσχοῦντες ἐν πάσῃ ἀσχήσει, χαὶ χαχοπα- lione, tolerantia, frigore, et. :estu, per viginti no- 
θείᾳ, καὶ ψύχει, καὶ xadstow. ἐπὶ εἴχοσι ἐννέα ἔτη, — vem annos, multisque et inexplicabiles sustinue- 
πολλοὺς χαὶ ἀφάτους πειρασμοὺς, ὑπομείναντες ἐχ — runt a diabolo tentationes. Et hune superarunt, 
ποῦ διαθόλουν, xs τοῦτον νιχήσαντες, μάλιστα ὃ — maxime vero Symeon, per eam, qua pollebat, vitze 

NOTE. 


ἐστέρησα. Exempla passim sunt obvia, ut. videre 
est apud Gretserum lib. ἢ. Institutionum. lingue 
Grace, cap. 10. 

(28) Verbum: 52:96, privo, hic construitur cum 


gemino accusandi casu, contra quam fieri commu- 
niter solet. 

(39) Τῶν αὐτῶν £x τῆς εὐχῆς. Sensus est mutilus, 
nisi subaudiatur ἀνεστώτων,, aut quid simile. 


1708 LEONTII 
innocentiam et integritatem : 
per virtutem Spiritus sancli sibi inhabitantis, nec 
timere dolorem, nec frigus, nec famem, neczestum, 
sed ipsam natur: human: conditionem prope esse 


prietergressum . 


27. Dicit Joanni : Quid proficimus imposterum, 
frater, in hac solitudine commorantes ? Enimvero, 
si me audis, surge, discedamus, alios etiam redda- 
mus salvos. Hic enim, prieterqua;n. nobis, prosu- 
mus nemini, et a nullo mercedem accipimus. Et 
incipiebat ei dicere nonnulla hujusmodi e sacris pa- 
ginis: « Nemo quod suum est quirat, sed quod 
proximi !?. » Et iterum : « Omnibus omnia factus 
sum, ut omnes salvarem ??. » Et ex Evangelio : 
« Sie luceat lux vestra coram hominibus, ut videant 
opera vestra bona, et glorificent Patrem vestrum, 
qui in celis est *!, » atque alia quidam istius- 
modi. Et respondeus dominus Joannes, dicit ipsi : 
Puto, frater, Satanas quieti nostrze invidit, et hanc 
tibi cogitationem imjecit. Quin tu. potius mane, et 
cursum nostrum, quo vocoti sumus ἃ Deo, implea- 
mus in hac eremo. Tum Symeon : Crede, ego. non 
maneo, sed discedo in virtute Christi, mundum lu- 
dificaturus. Cui rursum frater ejus : Ne, bone frater, 
oro te propter Dominum, ne me humilem deseras ; 
neque enim co virtutis perveni, ut possim mundum 
ludificare. Sed propter eum, qui nos junxit, noli 
disjungi a tuo fratre. Nosti, quod post Deum non 
habeam ullum, preter te, frater mi ; sed renuntiavi 
omnibus, ut tibi adhi:ererem : et nune tu vis in hac 
solitudine tanquam in pelago me linquere? Memento 
liujus diei, qua sortem duximus et audivimus ab- 
batem Niconem; quod convenerit inter nos, mutuo 
non separari. Memento terribilis hor», quando 
sanctum habitum induti sumus, et eramus duo, 
Sicut anima una, adeo ut omnes dilectionem no- 
stram. tanquam. rem novam mirarentur. Nolito 
oblivisci sermones magni senis, quibus nos admo- 
nuit ea nocte, qua egressi sumus. 
forte peream, et requirat Deus 
abs te, 


Ne, quiso, ne 
$nimam meam 


28. Cui iterum Symeon : Cogita me esse mor- 
tuum; nonne haberes, unde tui curam gereres, 
lametsi solus esses? Crede, si venias, recte facies 
οὐ belle; quoniam ego non maneo. Ubi vidit fra- 
ter Joannes eum persistere, cognovit quod divino 
instinctu. hoc faceret. Nihil quippe eos potuisset 
separare nisi sola mors, et fortasse ne ipsa quidem. 
Nam sepius hoe etiam Deum rogaverant, ut ambos 
simule vita vocaret, et credebant exaudiendos se 
Juisse a Domino in. hac re, omnibus. 
Dicit itaque ei [Joannes]: Videsis, Symeon, ne dia- 
bolus fortasse tibi. velit struere insidias. Respondit 


siculi in 


ille : Tu modo ne mei obliviscere in tuis precibus, 


"Cor. x, 94. *" I Cor. ix, 92... *' Matth. 


NEAPOLITANI EPISCOPI 


: ; - "ud Ss. 05: do. ER 
sentiebat enim se, A Συμεὼν £x τῆς προσούσης αὐτῷ àxaxiaz xal χαθα- 


n 


Y, 10. 


1761 


ρότητος. θεὸ γὰρ ἑαυτὸν διὰ τῆς ἐνοιχούσης 


ἐν αὐτῷ τοῦ ἁγίου Πνεύματος δυνάμεως, μὴτε πά- 


θος φοθούμενον, μήτε Ψύχος, ἢ πεῖναν, ἣ χαύσωνα, 

ἀλλὰ σχεδὸν ὑπὲρ τὰ μέτρα τῆς: φύσεως τῆς ἀνθρω- 

πίνης γενόμενον. 

τῷ Ἰωάννῃ Τί ὠφελούμεῆα λοιπὸν, 

ἀδελφὲ, ἐν τῇ ἐρήμῳ ταύτῃ διατρίθοντες ; ᾿Αλλ᾽ 

ἐὰν ἀχούσῃς μου, ἀνάστα, ἀπέλθωμεν, σώσωμεν 
ερόν 


ΤΩΣ t H * TEN & MN 
Ὡδς γὰρ εἰ μὴ ἑαυτοὺς μόνους, ἕτε 
χαὶ μισθὸν παράτινος οὐχ ἔχο- 


εἰν αὐτῷ, χαὶ £z. τῆς ἁγίας Γρα- 
« Μηδεὶς 
) Καὶ πάλιν" « Τοῖς πᾶσιν 


zai ἄλλους. 
τινα οὐχ ὠφελοῦμεν, 
μεν. Καὶ ἤρξατο λέ 


φῆς τινα τοιαῦτα" τὸ ἑαυτοῦ ζητείτω, 
ἀλλὰ τὸ 


πάντα γέγονα, 


τοῦ πλησίου. 
ἵνα πάντως τινὰς σώσω. » Καὶ ἐκ 
ποῦ Εὐαγγελίου" « "Ὅτι οὕτως λαμψάτω τὸ φῶς 
ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν 
τὰ χαλὰ ἔργα γχαὶ δοξάσωτιν τὸν Πατέρα ὑμῶν, τὸν 
ἐν τοῖς οὐρανοῖς" » χαὶ ἄλλα τινὰ τοιαῦτα. Καὶ ἀπο- 
χριθεὶς ὁ Κύριος Ἰωάννης, λέγει 
ἀδελφὲ, ὁ Σατανᾶς ἐφθόνησεν τὴν ἡσυχίαν ἡμῶν, χαὶ 


ὑπέθαλέν σοι τὸν λογισμὸν τοῦτον. Τουναντίον χάθ- 


αὐτῷ - Νομίζω, 


τσον, χαὶ τὸν δρόμον ἡμῶν, ὅπου ἐχλήθημεν ὑπὸ τοῦ 
ἔρημον ταύτην πληρώσωμεν. Λέγει 
* Πίστευσον, ἐγὼ οὐ μένω, ἀλλ᾽ ἐν 


Θεοῦ, εἰς τὴν 
αὐτῷ ὁ Συμεών 
τοῦ Χριστ 
πάλιν ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ " Μὴ, ἀδελφὲ 


τῇ δυνάμε!: οὔ ὑπάγω, ἐμπαίζων τῷ χόσμῳ. 
Λέγει αὐτῷ 
χαλὲ, παραχαλῶ σε διὰ τὸν Κύριον, μὴ ξάσῃς με τὸν 
ταπεινόν. Οὔπω γὰρ ἐγὼ εἰς τοῦτο τὸ μέτρον ἔφθα- 
᾿Αλλὰ δι᾽ αὐτὸν 


τὸν ζεύξαντα ἡμᾶς μὴ θελήσῃς ἀποζευχθῆναι τοῦ 


σα, ἵνα δυνηθῶ ἐμπαῖξαι τῷ χόσμῳ. 
σοῦ ἀδελφοῦ, Σὺ οἷδας, ὅτι μετὰ Θεὸν οὐδένα ἔχω, 
εἰ μὴ σὲ, ἀδελφέ μον, ἀλλὰ πάντας ἢρνησάμην xal 
προσπεχολλήθην σοι xa ἄρτι σὺ θέλεις, ὥσπερ ἐν 
πελάγει, ἐᾶσα! με εἰς τὴν ἔρημον ταύτην; Μνημό- 
νευσον τῆς ἡμέρας ἐχείνης, ὅτε ἐλάχομεν, χαὶ χατ- 
ηρχόμεθα ἐπὶ τὸν χῦριν Νίκωνα, ὅτ: συνεθέμεθα, 
μὴ χωρίζεσθαν ἀπ᾿ 


6:pàg ὥρας, ὅτε 


ἀλλήλων. Μνημόνευσον τῆς φο- 
τὸ ἅγιον σχῆμα ἐνεδύθημεν, χαὶ 
ἦμεν οἱ δύο ὥσπερ μία ψυχὴ, ὥστε πάντας ξενίξε- 
σθαι ἐπὶ τῇ ἀγάπῃ ἡμῶν. Μὴ ἐπιλάθῃ τῶν λόγων 
τοῦ μεγάλου γέροντος, ὧν ἡμᾶς ἐνουθέτησεν τῇ 
νυχτὶ, f| ἐξήλθομεν. Μὴ, παραχαλῶ, μὴ πως ἀπ- 
ὄλωμαι xal ἐχζητήσῃ ὁ Θεὸς τὴν ψυχήν μου ἀπὸ σοῦ. 

χη΄. Λέγει αὐτῷ πάλιν ὁ Συμεών - Νόμισον, ἀπ- 
ἐθανον, οὐχ εἶχες φρουδίσαι ἑαυτοῦ χατὰ μόνας ὧν ; 
Πίστευσον, εἰ μὲν ἔρχῃ, εὖ xai χαλῶς, ἐπεὶ ἐγὼ οὐ 
μένω. Ὡς οὖν ἴδεν αὐτὸν ὁ ἀδελφὸς Ἰωάννης ἐπι- 
μένοντα, ἔγνω ὅτι £x. Θεοῦ ἐπληροφορήθη τοῦτο 
πρᾶξαι. Ἐπεὶ οὐχ ἐχώριζεν αὐτοὺς, εἰ μὴ ὁ θάνα- 
πος, τάχαδὲ οὐδὲ αὐτός. Καὶ γὰρ ἧσαν xal τοῦτο πολ- 
λάχις παραχαλέσαντες τὸν Θεὸν, ἵνα ὁμοῦ mpoc- 
λάθηται τοὺς δύο, xav ἐπίστευον ὅτι εἰσαχούσε: σὐ- 
τῶν ὁ Κύριος xa ἐν τούτῳ, ὡς ἐν ἅπασιν. Λέγει 
πὼς ὁ διάθολος χλευά- 
σαι σε θέλῃ. Ὃ δὲ εἶπεν αὐτῷ Σὺ μόνον μὴ ἐπι- 


οὖν αὑτῷ" Βλέπε, Συμεὼν, μὴ 


λάθῃ pou ἐν τῇ εὐχῇ σου, ὥσπερ οὐδὲ ἐγὼ σοῦ, γαὶ ὁ 


1705 VITA S 


. SYMEONIS. 


1706 


Usb; xa αἱ :5y3l 300 σώζουσίν με. Πάλιν οὖν ἤρξατο A sicut nec exo tui obliviscar; et Deus, nec non preces 
ἔ i , ! 


νουθετεῖν αὐτὸν ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ χαὶ λέγειν" 
φὲ Συμεὼν, ἵνα μὴ ὅπα 


ἰσῃ ὁ χόσμος " χαὶ ὅσα 


e: 


ἀσφάλισαι σεαυτὸν, dc) 
συνῆξεν ἡ ἔρημος, σχορπ 
ὠφέλησεν d$ ἡσυχία, βλάψῃ ἢ 
ἤνεγχεν ἡ ἀγρυπνία, διὰ ὕπνου ἀπολέσῃς. 


ταραχὴ " xai ὅσα 
᾿Ασφάλισαι, 


φθείρῃ 


βίου ἡ ἀπάτη τῶν χοσμιχῶν. Βλέπε μὴ τὸν χαρπὸν 


ἀδελφὲ, μὴ τὴν σωφροσύνην τοῦ μοναχ',52 δια 


τῆς στερήσεως τῶν γυναιχῶν, ἐξ ὧν cs ἔσωτεν ὁ 
Θεὸς ἕως σήμερον, ἀπολέσῃ ἡ μετ᾽ αὐτῶν διατριθή. 
Βλέπε μὴ τὴν ἀχτημοσύνην, Ὧν σοι ὁ ἀναχωρητιχὸς 
προξξένησς βίος, διασχεδάσῃ fj πολυχτημοσύνη, uf) 
πως: ὃ ἔστηξεν d νηστεία 
ματα. 

x0'. Ὠλέπε, ἀδελφὲ, μή πως τὴν "κατάνυξιν σου 
ἀπολέσῃς διὰ 0 


σῶμα, παχύνῃ τὰ βρώ- 


τοῦ γέλωτος, χαὶ τὴν π 
διὰ τῆς ἀμελείας σου. Βλέπε, παραχαλῶ, μή πως γε- 
λῶντος τοῦ προσώπου σου, συνδιαχέητα!. ὁ νοῦς σου, 
μὴ τῶν χειρῶν Ψηλαφούντων, συμψηλαφήσῃ xaX ἡ 
ψυχὴ, μὴ τοῦ στόματος £cÜtovzoz, συνηδυνθῇ xa ἢ 
γαρδία, μὴ τῶν ποδῶν βαδιζόντων, συνορχήσηται 
ἁτάχτως xav ἔνδον ἥσυχία, xaX συντόμως εἱπεῖν, 
μὴ ὅσα πράττει τὸ σῶμα ἔξωθεν, πράττῃ χαὶ ἡ Ψυχὴ 
ἔσωθεν. ᾿Αλλ᾽ εἰ χαὶ ὅλως εἴληφας ἐχ Θεοῦ δύναμιν, 
ἀδελφὲ, ἵνα 63a. ἐὰν τὸ σῶμα πράξῃ σχήματα, ἣ λό- 
you, ἢ 
ὁ νοῦς σου χαὶ ἣ χαρδία, χαὶ οὐδαμῶς 


πράγυατα, ἀχίνητος xaX ἀτάραχος διαμένῃ 
ὑπὸ τούτων 
αἰ, ἣ βλάπτεται, ὄντως ἐγὼ ἐπὶ τῇ σωτηρίᾳ 
coU χαίρω, μόνον ἵνα εὔξῃ τῷ Θεῷ, ἵνα ἐχεῖ μὴ χω- 
ρῆσῃ ἡμᾶ ἑαυτῶν. Τότε λέγει αὐτῷ ὁ ἀύθᾶς Συ- 
μεών: Μὴ φοδηθῇς, ἀδελφὲ Ἰωάννη" οὐ γὰρ ἀπ᾽ 
ἐμαυτοῦ τοῦτο βούλομαι πρᾶξαι, ἀλλὰ τοῦ Θεοῦ χε- 
λεύοντός μοι, χαὶ ἐν τούτῳ LET ὅτι εὐηρέστησεν 


μολύνετ 


τῷ 0: ᾧ τὸ ἔργον μου διὰ τῆς αὐτοῦ συνεργείας, ὅτι 


πρὸ τοῦ ἀποθανεῖν uc, ἔρχομαι, χαὶ χαλῶ σε, χαὶ 
ἁσπάζομα! σε. χαὶ ἐν ὀλίγαις ἡμέραις φθάνεις με. 
᾿Αλλὰ ἀνάστα, καὶ ποιήσωμεν εὐχήν. Καὶ εὐξαμένων 
αὑτῶν ἐπὶ ἱκανὰς ὥρας, χαὶ φιλησάντων τὰ ἑαυτῶν 
στήθη, xaX βρΞεξάντων αὐτὰ ἀπὸ τῶν δαχρύων ἑαυ- 


πῶν, ἀπέλυσεν αὐτὸν ὁ ἀδθᾶς ᾿Ιωᾶννης συνοδοιπορῆ- 


cac αὐτῷ ἱχανὸν διάστημα" οὐ γὰρ ἐδίδηυ αὐτῷ ἡ 

ψυχὴ αὐτῷ χωρ!:σθῆναι ἀπ᾽ αὐτοῦ, ἀλλὰ χαθότι ἔλε- 

γεν αὐτῷ ὁ ἀδδᾶ: Συμεὼν, "Y πόστρεψον, ἀδελφὲ, ὡς 
; » 


ἵνα ἐχώριζεν αὐτὸν μάχαιρα ἀπὸ τοῦ σώματος αὖ- 


τοῦ, οὕτως τοῦ λόγου τούτου ἤκουεν, χαὶ πάλιν παρ- 
ἐκάλει αὐτὸν σνναχολουθῆσα: ἄλλο ὀλίγον. Ὡς οὖν 


ἐθιάσατο αὐτὸν ὁ ἀδδᾶ: Συμεὼν, ὑ: 
x τὴν γῆν τοῖς δόχρυσιν, εἰς vov ἴδιον ΩΝ 
. Ὠρθοδρόμησεν ἐν τῇ ἁγίᾳ Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ 


ἡμῶν πόλει. ᾿Ἐδίψα γὰρ πάνυ, ὡς ἔλεγεν, xat ἐχαΐ- 


ετὸ ἐπιποθῶν ἐν ἀπολαύσε: Ὑενέσθαι διὰ τοσούτων 


χρόνων τῶν ἁγίων τοῦ Χριστοῦ τόπων, χαὶ χαταλα- 
ἐὼν τὸ ἅγιον xaX ζωοποιὸν τοῦ Χριστοῦ μνῆμα, xat 
τὸ ἅγιον χαὶ σωτήριον, χαὶ νιχηφόρον κρανίον, τὸν 
τιόθον ἐπλήρωσεν. ς ἡμέρας εἰς τὴν 
ἅγίαν πόλιν χαθήμενος, ἐρχόμενος xal προσχυνῶν 


ποὺξ πανσέπτους τοῦ Κυρίου τόπους, xal εὐχόμενος. 


᾿Ενέμεινε δὲ τρεὶ 


'H ὁὀὲ εὐχὴ αὐτοῦ πᾶτα ὑπῆρχε τοῦ σχεπασθῆνα: 
αὐτοῦ τὴν ἐργασίαν μέχρι: τῆς αὑτοῦ μεταστάσεως 


ParnOoL. Gn. ΧΟΠ. 


Lue servobunt me. herum ergo monere ipsum 
copit frater ejus, ct diccre: Vide ut cautus sis, 
frater Symeon, ne, quidquid collegit eremus, dis- 
pergat mundus; quidquid promovit silentium, Le- 
dat tumultus; quidquid congregaverunt vigili, 
somnus perdat. Cave, frater, ne wit» monastice 
moderationem, mundi fraus eorrumpat, Vide ne 
fructum, quem. percepisti ex absentia feminarum, 
a quibus te hactenus servavit Dcus, perdat futura 
cuni eis eonversatio. Vide ne inopiam, quam tibi 
concibavit vita solitaria, dispergat opulentia; re 
forsan corpus, quod afiliclavit jejunium, cibi im- 
piuguent. 

29. Vide, (rater, ne compuncetionem a'vitlas per 
risum, et orationem per neglizentiam. Vide, obse- 
cero, ne, dum ridet tuus vultus, diffundatur meus 
tua; ne, dum contrectant manus, simul contrectat 
anima; ne, dum comedit os, simul dulcedine afficiatur 
cor; ne, dum pedes vadunt, simul inordinate sub- 
suliet. interna quies et interna pax: atque, ut 
pacis compleetar omnia, ne quidquid agit corpus 
extrinsecus, anima etiam agat intrinsecus. Sed si 
prorsus a Deo accepisti virtutem, frater, ut, quo 50 
cunque modo habuerit corpus, aut sermo, aut 
actiones, careat animus tuus et cor motione et pers 
Qurbatione; et neutiquam ab illis rebus polluatur 
aul ledatur; vere de tua salute gaudeo, modo tt 
Deum ores, ne hic nos alterum ab altero separet. 
"lune dicit ei abbas Symeon : Ne timeas, frater 
Joannes : non enim proprio Marte id volo agere, 
at Deo jubente. Et in hoe cognosees placuisse Deo 
opus meum, ipso cooperante ; quia, priusquam m »- 
riar, veniam ad te, et vocabo te, et amplectar te, 
eL paucis post diebus me sequeris. AL surge, et 
orationem instituamus. Et postquam sat diu oras- 
sent, et alter alterius pectora amplexi, lacryniis 
suis ea rigassent, dimisit ipsum abbas Joannes, fa- 
ctus ipsi comes per satis longum spatium ; noa 
enim patiebatur anima ejus ab ipso separari. Sed 
quando ipsi dicebat frater Symeon : Reverterc, 
frater : non aliter sermonem hunc audivit, quam 
si gladius eum separasset a suo corpore. Et iterum 
orabat eum, ut ad aliud modicum spatium comi- 
tari permitteret. Itaque, cogente ipsum abbate Sy- 
meone, rediit ad locam suum, laervmis terram ir- 
rigans. 


50. Symeon in sanctam Christi civitatem recta 
contendit, Nam vehemente aiebat sitire se et ar- 
dere desiderio jam dudum fruendi sanctis Christi 
locis. E: postquam pervenisset ad sanctum ae vivi- 
ficum Christi monumentum, sanctamque ac saluta- 
reni et vietricem. Calvariam, desiderium. explevit. 
Nam triduum in sancla civitate moratus fuit, acce- 
dens et adorans perquam veneranda Christi loca, 
et precibus vaeuis. Omnis aulem. oratio ejus erat, 
ut actiones cjus tegerentur, donec ex hac vita mi- 
graret, quo hominum gloriam defügeret, per quam 

na 


1707 
aecedit ad hominem superbia et existimatio pro- 
pria, qu: vel ipsos angelos perdidit in ccelo. Exau- 
divit ergo ipsum ille, qui dixit : « Clamaverunt 
justi, et Dominus exaudivit eos ?*. » Etenim. quan- 
quam tanta patraret prodigia, et res tam incredi- 
liles supra opinionem, prout intelligi. datur ex iis 
qui sequuntur: non fiebant aetiones sancti, homi- 
nibus manifeste. Nam petitio ejus faeta est velut 
tegmen super corda eorum, donec in Domino ob- 
dormiret, qui videbant ea, quie perficiebat, [et non 
intelligebant.] Quomodo enim, nisi res ita se ha- 
buerit, nisi, imquam, Deus virtutem beati viri ho- 
minibus occultarit, propter eam, quam ab ipsis 
adepturus erat, gloriam, non innotescebat omnibus? 
Qui nune quidem d:emoniaeos sanabat, nunc rursus 
ignem (50) ferebat manu; nunc vero sepius non- 
nullis futura. priedicebat, et aliis. signiticabat ea, 
quz in loco remoto de se erant dicta ; nunc cibos 
omnis generis ac delicias, occulta virtute, et ridi- 
culo modo, in eremum inferebat; nonnunquam 
eliam Mebrzos, aut a fide devios ad pietatem con- 
verlebat, sanabat :grotos, etalios e periculis li- 


berabat. Swpius item muliereulas impudicas et 
meretrices, partim quidem ad legitimas nuptias 


ludiero modo traducebat, partim ad frugem, pecu- 
niis inescans; quinimo per insitam sibi pietatem 
tangebat earum cor, ut vitam solitariam amplecte- 
rentur. Nec miror, Christicol:e, eum, qui ha:c per 
Deum patravit, incognitum permansisse. Etenim 
[sicut] ille famulorum suorum virtutes, qu:e abscon- 
dite latent, ssepe manifestat, sie dispensalione sua 
hujus saneti |virtutes] omnibus incognitas, mani- 
festavit. Tridua itaque, uti dictum est supra, san- 
ctis locis consumpto, in Emesenorum civitatera 
pervenit. 


LEONT!I NEAPOLITAN 


A 


EPISCOPI 1703 
&x τοῦ βίου, ἵνα διαφύγῃ τὴν τῶν ἀνθρώπων δόξαν. 
δι d; παρατίνεται τῷ ἀνθρώπῳ ὑπερηφάνε:α xal 
οἴησις, χαὶ ἀγγέλους ἀπολέτατα ἐξ οὐρανῶν. Eis- 
ἤχουσεν οὖν αὑτοῦ, ξαν οἱ δίχα!ο:, 
καὶ ὁ Κύριος εἰσήχουσεν αὐτῶν" » χαὶ γὰρ τοσαύτας 
τοῦ τελέσαντος, xai τοσαῦτα 
ἀσαυένον, ὡς $z τῶν ἑξῆς ἔστι μα- 
δήλη ἢ τοῦ ὁσίου ἐργασία τοῖς 
p αἴτησις αὐτοῦ ὥσπερ χάλυμμα 
ἘΝ, τῶν igneam τὰ ὑπ᾽ αὖ- 
ὑτοῦ χοιμήσεω:. Πῶς γὰρ, 

ἀν 


αὐτῶν δόξαν, 
δαιμονῶντας ἰώμενος, πό 


βαστάζων, τισὶν δὲ πολλά 


σημαίνων * ἐξ ἀοράτου τροφὴν ὃν 


τ 


τοίας τρυφῆς γελοιωδῶς ἐπιχομίζων 


xaX Ἑθραίουξ, !| χαχοπίστους πρὸ: τὴν εὐσέδειαν 


Um χαὶ νοσοῦντας ἰώμενος, ἄλλο ive 


δύγων ῥυόμενος 


ους EX 
* πολλάχις ὃὲ χαὶ γυναΐα ἄσεμνα χαὶ 
πορνιγχὰ, τὰ μὲν ἐπὶ νόμιμον γάμον παιγνιχῶς ἔφε- 
ονεῖν διὰ χρημάτων ἀνθηρξυόμενος 
χαὶ τὸν μονήρη βίον i 
b ds 

θαυμάζω, φιλόχριστοι, παρὰ Θεῷ ταῦτα xaz- 

uevov, ἄγνωστον διαμεῖνα!. Ὃ γὰρ ποιῶν τὰς 
χεχρυμμένας ἀρετὰς τῶν ἑαυτοῦ θεραπόντων πολλά- 
χις χαταδήλους τῇ αὐτοῦ olzovouía, 


αὐτῷ χαθαρότ τένυττε. 


οὗ 

εἰς ἀξόϊ 

πᾶσιν, οὕτως 

τούτου τοῦ ὁπίου πᾶτιν οὔσας ἀγνώστους, 
"02 


iS 


xal τὰς 


ἀνωτέρω τοίνυν εἴρητα:, 


f 
διατ ίοις τόποι 


CAPUT V. 


Stuliitiam simulat Emese, Ejus ibidem famulatus , verbera , 


51. In ipso autem civitatis ingressu ita se gessit. 
Cum insignis [Symeon] in sterquilinio, quod erat 
extra civitatem, invenisset canem mortuum, soluta 
quam portabat zona, e funiceulis texta, et canis 
pedi alligata, trahebat ipsum currens, et ingressus 
esl per portam, prope quam schola erat puerorum. 
lloc viso, pueri ecperunt clamare : Vah! 
hic stultus est, Et institerunt post illum currere, et 
alapis eum impetere. Postridie vero iujus diei, quie 


abbas 


erat Dominica, cepit nuces, et ingressus ecclesiam, 
in principio divini officii nuces projecit, et candelas 
exsünxit, Ubi autem accurreyunt eui 2ejecturi, am- 
honem (21) conscendit, et exinde nucibus appele- 


bat mulieres. Itaque. dem mulio eum labore eum 


33 Psal. xxxii, 13. 


b 


res mirabiles, jejunia, miracula. 


εἰσόδου αὐτοῦ 


Εὑρὼν ὁ ào:ó 


ὑπῆρχεν οὕτως. ἐμὸς ἐπὶ τῆς χοπρίας 

ξω τῆς χύνα νεχρὸν, λύσας. ὃ ἐφόρει, 
ζωνάριον Ex σχοινίου, χαὶ δήσας τὺν πόδα αὐτοῦ, 
ἔσυρεν αὐτὸν τρέχων, χαὶ εἰσερχόμενος διὰ τῆς πόρ- 
τῆς, ὕπου πλησίον ἐστὶν τὸ σχολίον τῶν παιδίων. Ὡς 
τοῦτον οὖν ἐθξάσαντο οἱ παῖξες, ἤοξαντο χράζειν" "EK 1 
ἀθδθᾶς μωρός" χαὶ ξδχλλον τρέχειν ὀπίσω αὐτοῦ, xat 
χοσσίζειν αὐτόν. Τῇ οὖν ἐπαύριον, Κυριαχῇ : οὔσης. 
ἔλαθεν χάρυα, xai εἰσῆλθεν ἐν τῇ ἐχχλησίᾳ ἐν τῇ 
ἀρχῇ τῆς λειτουργία: χαρυδίζων, xai σδέσων τὰς 


'Os οὖν 
ἀνέρχετα: εἰς τὸν ἄμθωνα, xot RS ἐλίθαζεν ^ 


χανδήλας. 
ἃς 


i 


γυναῖχας τοῖς xapuütotz. 1102.9 οὖν xóztt νεγχάν- 


NOTE, 


(50) Interpres apud Surium non satis proprie sie 
reddit : Fursim autem res splendidas manu ferret. 
Iam τὸ λαμπρὸν vulgo splendidum, denotat prze- 
Lerea. ignem, flammam, igiis fulgorem; et hic μετω- 
voptztoz effectus videtur poni pro causa, nimirum 


splendor ignis, pro igne ipso. Plura de hae re exem- 
pla reperies in G lossario Cangii. 

(51) Pulpitum, tribunal ecclesize ab ἀναθαΐνειν, 
ascendere. 


119) VITA S. SYMEONIS. 1110 
τιὺν αὐτὸν, iv τῷ ἐξ τὰ ταδλία A ejicerent, inter egrediendua tabulas (52) placenta- 


εἰς ἑαυτόν. Ταπεινὲ Συμεὼν, ὄντως οὕτως οὐ ζῇς εἰς 


τὰς χεῖρας τούτων μίαν ὥραν. Ἰζατ᾽ οἰχονομίαν οὖν 


Ξ 2 ecu T DEOS VM 
τοῦ Θεοῦ θεωρεῖ αὐτὸν εἷς φουσχάριος, aX οὐχ ἥδει, 


ὅτι τὸν σαλὸν προσποιεῖται, xax λέγει αὐτῷ Θέλε!:ς. 


᾿χκύρι ἀδθᾷ, ἀντὶ τοῦ γυρεύειν, ἵνα ἵστασα!, χαὶ πω- 


λεῖς τὰ θέρμια; Ko εἶπεν αὐτῷ ἐχεῖνο;" Ναί. 


λβ΄, Ὡς οὖν ἔστησεν αὐτὸν μίαν ἡμέραν, ἤρξατο 
πάντα ῥηγΞξύειν τοῖς ἀνθρώποις, καὶ τρώγειν χαὶ αὖ- 
τὸς ἀπλήστως. "Mv γὰρ μὴ φαγὼν ὅλην τὴν ἐθδο- 

ἀδα. Λέγει οὖν γυνὴ τοῦ φουσχαρίου πῶ, ἄνδον 
μάδα. Λέγει οὖν γυνὴ τοῦ φουσχαρίου τῷ ἀνδρὶ 
αὐτῆς" Πόθεν γα 
ἐὰν οὕτως τρώγει, οὐ χρεία, ἵνα πωλήσωμέν τι 
ποτε, χἂν μίαν γὰρ γάστραν, ἐξ ἢ: ἔχω χανονίζουσα 
αὐτὸν, ἔφαγεν θερμίων. Οὐχ ἐγίνωσχον δὲ ὅτι ὅτα 


ες ἡμῖν τὸν ἀθθᾶν τοῦτον; Ὄντως 


εἶχον xai τὰ λοιπὰ γαστρία, τοῖς συναδελφοῖς vol 
«ol; λοιποῖς ἣν ῥογεύσας, τοῦτ᾽ ἔστιν τὰ φάθατα χαὶ 
τὴν φαχὴν, χαὶ τὰ τρωγάλια xai πάντα, ἀλλ᾽ ἑνόμ.:- 
ζον ὅτι ἐπώλησεν αὐτά. Ὥς οὖν ἤνοιξαν τὴν &u65- 


" 


My, καὶ οὐχ εὗρον φολερὸν, ἔτυψαν αὐτὸν, xat ἀπ- 


ἔλυσαν, τίλαντες xai τὸν πώγονα αὐτοῦ. Τῆς ἐσ 
ρα: οὖν χαταλαθούσης, ᾿θέλησεν βαλεῖν θυμίαμα" οὐ 
γὰρ ἀνεχώρησεν ἀπ᾽ αὐτῶν ἀποψαὶ, ἀλλ᾽ ἐχεῖ ἐχο!- 
μήθη ἔξωλεν τῆς θύρας. Καὶ μὴ εὑρὼν 
ἔθαλεν τὴν χεῖρα αὐτοῦ εἰ: τὴν 
αὐτὴν λαμπρὰ, xax ἐθυμία. Τοῦ Θεοῦ δὲ θ:λήσαντος 
σῶσαι τὸν φουσχάριον, ἣν γὰρ αἱρετιχὸς τῶν ᾽Αχε- 
φάλων Σευηρ!τῶν, εἶδεν αὐτὸν ἣ γυνὴ αὐτοῦ θυμιῶν- 
τα τῇ χειρὶ αὐτοῦ, χαὶ ἐχπλαγεῖστα λέγει " Εἷς 
εἴρά σου θυμ! 


ἀθθᾶ Συμεὼν, εἰ; τὴν y 
λγ΄. Ὡς δὲ τοῦτο ὁ γέρων ἤχουσεν, προσεποιήσατο 


τ 
ρὺς αὐτοῦ, μετέθαλλεν αὐτὰ εἰς τὸ παλλίον αὐτοῦ τὸ 


εἰς τὴν χεῖρά μου, 


ὡς ἐπὶ Κυρίου τοῦ διαφυλάξαντος τὴν βάτον 
παῖδας, οὐὃδὲ οὕτως ὁ ὅσιος ἤσθετο 


(&z εἰς τὸ παλλίον μου θυμιῶ. 


Σ 


χτον, αὶ τοὺς 
«00 λαμπροῦ, οὐδὲ τὸ παλλίον αὐτοῦ. Ὁ ποίῳ δὲ τρό- 
πῳ ἐσώθησαν ὁ φουσχάριος χαὶ ἡ γυνὴ αὐτοῦ, ἐν 


ἑτέρῳ χεφαλαίῳ ῥηθήσετα!. Ἑπετήδευσαν δὲ 


ἢ χαὶ 


ΝΟΤ, 


(52) Non libros, prout interpres ἀρ] Surium 
vertit. Et vero τάδλα seu ταθλίου sumi pro tabula 
lusoria, evincunt loca a Cangio allata in Glossario. 

(53) Non. est nomen proprium, ut. putavit inter- 
pres apud. Surium, sed appellativum. Sive etenim 
posca vel pusca significet ὀξύχρατον vinum acidum 
aqua mistum, sive potionem aque et vini, sive de- 
nique potioneim quamcioique, semper puscarius erit 
ille, qui p-tionem istiusmodi vel conticit vel diven- 
dit. Inepte itaque dietus interpres : Videt eum unus, 
nomine Puscasius. 

(54) Küp're, χῦρ, χύρης, χυρὸς, Grico-barbare pro 
EKop:oz, Dominus. 

(55) Ridicule legitur apud Surium : «  Prieclare 
implevit. » Idem error apud eumdem recurrit paulo 
post : « Et nescio qu: lucida e manu sua transtulit 
in vetus pallium. » Recole ea, qui supra disi in 
Annotatis ad caput IV. (not. 50). 


LE 


C 


D 


riorum subvertit, qui plagis illum multarunt usque 
ad morte. Quando itaque. contasum se vidit, liae 
secum : Humilis Symeon, vere, vere, sic non vives 
in manibus eorum una hora. Deo igitur ita ordi- 
nante, conspicatus eum. quidam puscarius (52), et 
irnarus quod stultitiam simularet, dicil illi : Visne, 
domine (54) abba, qui jam gyrando circunis, sta- 
lorem agere, et. vendere lupinum ? Cui ille : Equi- 
dem volo. 

32. Postquam ergo ipsi hac officii dedisset uno 
die, ccpit. omnia erogare hominibus, et vorare 
etiam ipse insatiabiliter; nam tota hebdomade non 
comederat. Dicit itaque puscarii uxor marito suo : 
Unde adduxisti nobis hune. abbatem ? Vere si ita 
voret, non opus, ut aliquid amplius vendamus. Et- 
enim, ex quo accurate ipsum observavi, amphoram 
integram lupinorum comedit ; non noverant autem, 
eum consodalibus suis et reliquis erogasse vasa 
quecunque habuerat reliqua, id est fabas, lentes 
et legumina. omnia, sed putabant illa vendidisse. 
Aperio itaque armario, et nec merce, nec pretio 
ejus reperto, verberarunt ipsum et dimiserunt, 
quoque barbam vellentes. Inclinata in vespe- 
ram die, voluit thuris suffitum emittere (neque 
enim recessit ab eis illa vespera, sed dormiebat ibi 
cxtra porlam) et non inventa lesta, manum immi- 
sit in focum, et implevit eam igne (35), et suffitum 
dedit. Deo autem. volente. salvum facere puscarium 
(nam hiresim Acephalorum (56) Severianorum (57) 
sectabatur) vidit Symeonem manu sua suffitum emit- 
tere puscarii uxor, et perculsa dixit: Unus Deus! 
abba Symeon, an suffumigas in manu tua? 

55. Hoc audito (inxit senex se uri, οἱ ignem e 
manu sua projiciens, transtulit in pallium. suum 
vetus, quod gestabat, dicens ipsi : Si nolis, ut in 
mea manu, ecce in pallio meo suffumizo. EL sic 
virtute. Dei, qui conservavit rubum incombiustum, 
ΟἹ pueros ; nec ipse sanctus sensit ignem, nec. pal- 
lium ipsius. Quomodo autem puscarius et uxor ejus 
Salvi evaserint, dicetur in alio eapite (58). lllud 
eliam studiose observabat sanctus, ut, quandocun 
que fecerat aliquid praeter opinionem. mirabile, vi- 


ejus 


(50) « Hostes concilii Chalcedonensis inter se 
ipsos more hiereticorum pugnarunt, ut plane acci- 
derit hoe, veluti portento quodam, ut bellua sina 
capite (ita Acephalorum hieresis appellata) eadem 
pluribus prodierit armata capilibus inter se pugnan- 
tibus, Nam ex eis primum eminuit. caput Severus, 
ex quo denominati sunt. Severiani. » lta Baronius 
ad annum Christi 555, apud quem plura. 

(37) De quintuplici Severianorum classe, ac mul- 
tiplici errore tractat Nicephori Callisti historia Ec- 
clesiastica lib. xvm, cap. 49. 

(38) « Eo, » nimirum, ait Daronius, « quo ab 
Jthiopis formam indulto parvo dzmione, ea ipsos 
passos esse damna Auctor narrat, » in quo mentio 
flt conversionis puscarii et uxoris ejus, refragante 
nota marginali apud Surium, qua dicitur eaput hoe 
desiderari in hace Vita. Vide dictam conversionem 
sequenti capite, quod et legitur apud Surium. 


1711 
ciniam illam protinus mutaret, 
fecerat, esset oblivione sepulta. Studebat etiam, ut 
inepti aliquid. prae se ferret, quo contegeret illud, 
quod recte gesserat. Evenit aliquando ut ille, qui 
lupinos distribuebat in caupona, acciperet cibuin 
cjus : erat autem caupo adeo immitis, uL sepe non 
daret ei cibum, tametsi multa venderet propter 
Symeonem. Nam cives, quasi rei novitate suspensi, 
dicebant inter se : £amus, bibamus, ubi Salus est. 
Quadam igitur die ingressus est serpens, et bibit 
vinum ex una ampulla (59), et evomuit. desuper 
venenum suum, et abiit. Non erat intus abbas Sv- 
meon, sed foris ducebat choreas cum popularibus. 
Postquam venisset. sanctus, videt ampulle inscri- 
ptum, mors; sic tamen ut videri non posset. Statim 
igitur intelligit, quid in ea factum esset : et sublato 
ligno, fregit eam, sicuti plena erat. Abrepto itaque 
lieno e manibus ejus, verberavit ipsum herus, donec 
deficeret, el insequelatur ipsum. Venit autem po- 
stridie abbas Symeon, et abscondit se post januam ; 
el ccce rediit serpens, ut biberet, eumque conspi- 
catus caupo, arripuit lignum idem, volens ipsum 
occidere ; eL cum percussisset et aberrasset, fregit 
omnes ampullas et pocula. Tunc accurrit Salus, et 
dicit: Quid est, stulte? Vide, non ego solus sum 
iners (40) et minus dexter. Tum intellexit. caupo 
quod ob eamdem causam abbas Symeon fregisset 
ampullam, et zdificatus fuit, et habuit eum pro 
sancto. 

$4. Cum itaque vellet sanctus abolere sui. existi- 
mationem, ne herus gloriose de se praedicaret , 
die quadam, cum uxor ejus dormiret sola, et ipse 
vinum venderet, accessit ad eam abbas Symeon, et 
pro se tulit exuere. se vestes suas. Illa clamante, 
ingressus est vir ejus. Cui illa : Ejice, inquit, sce- 
lestissimum hunc, quia vim mihi inferre voluit ; et 
puguis eum cedens, ex oflieina expulit in glaciem 
(erat enim tempestas perfrigida et  pruinosa). 
Atque ex hoe tempore caupo non modo eum habuit 
pro homine emot:e mentis; verum si alium quem- 
piam audiret. dicentem : Enimvero fortasse se ta- 
lem esse simulat abbas iste; statim illi responde- 
bat : Vere purus putus d:emoniacus 6st ; non fallit 
me homo : nam uxori mex. vitium afferre voluit, 
si potuisset, et carnes voral sicul atheus. S:pius 
elenim carnes quoque vorabat Vir justus, quando 
per totam. hebdomadem non gustaverat panem, et 
nemo jejunium ejus intelligebat. Et carnes quidem 
coram eis vorabat, uL illos falleret. Totus vero 
quasi corporis expers erat, neque eurabat dedecus 
aut hominum, aut naturie; S;epius enim, volens al- 
vum exonerare, nullius eausa erubescens, mox a 
locum aliquem. sedebat in. foro coram. omnibus ; 
atque hoc faciebat, ut vel ex. eo persuaderet, vere 


EONTII NEAPOLITANI EPISCOPI 


donec res quam A τοῦτο ὁ ὅσιος, ὅτι 


χαθότι ἐποίει τί ποτε παράδοξον, 
εὐθέως ἤλλασσε τὴν γειτονίαν ἐχείνην, Étoz 


τοῦ λὴ- 
σμονηθῇ τὸ πρᾶγμα, 


“Ἐσπευξ εν δὲ χαὶ 
σχηματίσασῦθα: ἄχαιρόν τὶ 


ἐποίησεν. 
παραυτὰ ποτξ, ἵνα δι᾽ 


ἐχείνου ἐπιχκαλύψῃ τὸ χατόρθωμα. Ποτὲ δὲ θερμοϑο- 


τῶν ἐν χαπηλείῳ, ἐλάμόανε τὴν τροφὴν αὐτοῦ. Ἦν 
ὃς ἄσπλαγχνος ὁ χάπ:ὶ jos; 31s Ld sos irt 


αὐτοῦ ἔδοῦ, χαίπερ πολλὴν 


; i " Y 
.AT4A09$ οἱ πολιται" 


"Avus, πίωμεν ὅπου Ó 


* i 

Σαλός. Ἔν μιᾷ οὖν τῶν ἡμερῶν. εἰσῆλθεν 0; 
ὧν βισσίων τοῦ οἴνου, χαὶ ἐ 

χάτω τὸν ἰὸν αὐτοῦ, χαὶ ἀνεχώρησεν. Οὐχ ἣν δὲ 

ὁ ἀθθᾶς Συμεὼν, ἀλλ᾽ ἔξω ἐβάλλιζεν μετὰ τῶν δημο- 

τῶν. Ἐλθὼν οὖν ὁ ὅσιος, θεωρεῖ τὴν βίσσαν ἐπιγε- 


νὴν ἀοράτως, Θάνατος. Εὐθέως οὖν ἐνόησεν 


τὸ γεγονὸς ἔχλασεν 


εἰς αὐτὴν, χαὶ 
ἔγεμε. 


ἐπάρας ξύλον, 


αὐτὴν, ὡς Λαδὼν οὖν ὁ αὐθέντης αὐτοῦ τὸ 


ξύλον ἐχ τῆς χειρὸς αὐτοῦ, αὐτοῦ, 


ἔδωχεν αἰ τῷ μετ᾽ 
D 


ἕως ἠτόνησεν, xol ἐδίωξεν αὐτόν. ᾿Επὶ τὴν αὔριον 
δὲ ἦλθεν, xai παρεχρύθη ὀπίσω τῆ: θύρας ὁ ἀδδᾶς 


Συμεὼν, χαὶ ἰδὼν αὐτὸν ὁ χάπηλο:, 


αὖεν τὸ ξύλον 


πὸ αὐτὸ, χαὶ ἰδοὺ, πάλιν ὁ ὅτις ἦλθεν πιεῖν, θέλων 
φονεῦσαι αὐτὸν, χαὶ ἀπ τυχῶῦ; ἔδωχεν χαὶ ἔχλασεν 
“Τότε εἰ 


ἐστιν, ἕξηχε ; 


ὅλα τὰ βισσία χαὶ τὰ ποτῆρ!α. 


ἤδησεν ὁ 
z, οὐχ εἰμὴ 
οὖν ἔγνω ὁ χάπηλος, ὅτι 
δι᾽ αὐτὸ ἔχλασεν ὁ ἀθθᾶς Συμεὼν τὸ β:σσὶν, xat ᾧχο- 
δομήθη, χαὶ εἶχεν αὐτὸν ἅγιον. 


Σαλὸς, xai λέγει αὐτῷ" 


ἐγὼ μόνος ἀπέργης. Τότε o 


À8'. Θέλων οὖν ὁ ὅσιος ἀναλῦσαι τὴν οἰχοδομὴν 
αὐτοῦ, ἵνα μὴ θριαμθεύσῃ αὐτὸν, ἐν pad χοιμωμέ- 
νης τῆς γυναιχὸς αὐτοῦ μόνης, χἀχΞξίνου προθάλλον- 
τος οἶνον, ἐπέδη πρὸς αὐτὴν ὁ à66àg Συμεὼν, χαὶ 
ἐσχηματίσατο ἤρθη τῦτῃ τὸ ἱμάτιον αὐτοῦ. ᾿Εχείνης 
οὖν βοησάσης, εἰσῆλθεν ὁ ἀνὴρ αὐτῆς, xal λέγεν 
αὐτῷ ἐχείνη: Βάλε Sio τὸν τρισχατάρατον τοῦτον, 
t βιάσασθαι ἐθέλησέν 
ἦνεγχεν αὐτὸν ἐκ τοῦ ἐργαστηρίου εἰς τὸ χρύος " 


ὅτ uc, xal πυγυαὶς τύπτων 
ux 

V γὰρ χειμὼν μέγας χαὶ βροχή: καὶ ἔχτοτε οὐ μόνον 
ὅτι εἶ εν αὐτὸν ὁ χάπηλος παράφρονα,, ἀλλὰ χαὶ εἰ 
ἄλλου τινὸς ἤκουεν λέγοντος, ᾿Ὄντω: τάχα ἑαυτὸν 
“ποιεῖ οὕτως ὁ ἀδόᾷς οὗτος, εὐθέως ἔλεγεν αὐτῷ" 
"Qustoz δαιμονιάρις ἐστὶν χαθαρὸς, οὐ πλανᾷ με ἄν- 
θρωπος, ὅτι τὴν γυναῖχά μου ἠθέλησεν μοιχεῦσαι, εἰ 


E 4 0 


TM 


ἐπέτυχεν, xal và χρέα τρώγει ὡς μὴ ἔχων Θεόν. 
Ἔτρωγεν γὰρ πολλάχις ὁ δίχαιος xai χρέα, μὴ 
γενόμενος ἄρτον ὅλην τὴν ἑθδομάδα, χαὶ τὴν μὲν 
νηστείαν αὐτοῦ οὐδεὶς ἐνόει, τὰ δὲ χρέα ἔτρωγεν 
ἔμπροσθεν αὐτῶν πρὸς ἀπάτην αὐτῶν. Ὅλος δὲ ἣν 
τὴν ἀσχη- 
μοτύνην, μήτε τὴν τῶν ἀνθρώπων, μὴτε τὴν τῆς φύ- 
σεως, Πολλάχ!ς γὰρ pu γαστρὸς αὐτοῦ τὴν οἱἰχείαν 
ποιῆσαι, εὐθέως μηδένα ἔρυ- 
πύπον ἐχαθέζετο ἐπὶ 


ὥσπερ ἀσώματος, χαὶ μηδὲ ὑφορώμενος 


χρείαν ἐπιζητούσης 
θριῶν, ἐπὶ τῆς ἀγορᾶς πρὸς 


NOTE. 


(59) Est, βίχος, vas vel urna habens ansas, uti ab 
Hesyehio exponitur, vel vas vinarium, uti Eustathio 
placet. An inde βυτσίον, vel, ut sequitur proxime in 
textu, Bíaca, Booty? 


(40) γον ἀπέργης obseurioris est notz.. Videtur 
habere affinitatem cum significatione vocum ἄτργος 
et ἀέργηλος, iners, oliosus. Interpres apud Surium 
vertit, Cave. 


1713 .VITA. S. SYMEONIS. 714 


πάντων, χἀντεῦθεν πεῖσαι βουλόμενος, ὡς ὅτι τῶν Α Se esse emot mentis. Etenim Spiritus sancti, uti 


κατὰ φύσιν φρινῶν ἐξεστηχὼς, τοῦτο ἐργάζεται. 
Φρουρούμενος γὰρ, ὡς πολλάχις εἴρηται, τῇ ἕνοι- 
χούσῃ αὐτῷ δυνάμει τοῦ ἁγίου Πνεύματος, τῆς Ex 
τοῦ διαθόλου πυρώσεως ἀνώτερος ἐτύγχανεν, μηδα- 
μῶς ὑπὸ ταύτης βλαπτόμενος. 

λε΄, Ἐν μιᾷ οὖν θεασάμενος τοῦτον κατατετηγμέ- 
νον Ex τῆς ἀσχήσεως (ἣν γὰρ ἀπόπασχαλ, χαὶ ἣν ποιή- 
σας ἄσιτος τὰς ἁγίας νηστείας πάσας) ὁ προμνημο- 
νευθεὶς ἐνάρετος Ἰωάννης ὁ θεοφιλὴς, ὁ xaX τὸν βίον 
αὐτοῦ ἡμῖν ὑφηγησάμενος, xax συμπαθήσας, χαὶ 3αυ- 
μάσας τὴν ἄφατον αὐτοῦ σχληραγωγίαν, χαίπερ ἐν 
πόλει τυγχάνοντος, χαὶ γυναιξὶν χαὶ ἀνθρώποις συν- 
ἀναστρεφομένου, βουληθεὶς ὡς ἐν τάξει παιγνιδίου 
ἀναχτήσασθαι αὐτοῦ τὸ σῶμα, λέγει αὐτῷ" "Epym 
λούειν, Σαλέ; Λέγει αὐτῷ ἐχεῖνος λέγων: Nat. "λγω- 
μεν, ἄγωμεν" χαὶ σὺν τῷ λόγῳ ἀποδύεται τὸ ἱμάτιον 
αὐτοῦ, χαὶ ἐπετέθη αὐτὸ εἰς τὴν χεφαλὴν αὐτοῦ, δή- 
σα: αὐτὸ el; αὐτὴν, ὡς φαχίολιν. Καὶ λέγε: αὐτῷ ὁ 
χῦρις Ἰωάννης" Φόρεσον, ἀδελφὲ, ἐπεὶ ὄντως ἐὰν γυ- 
μνὸς περιπατεῖς, ἐγὼ μετὰ σοῦ οὐχ ἔρχαμαι. Λέγει 
αὐτῷ ὁ ἀδδᾶς Συμεών: Ὕπαγε, ἔξηχε, ἐγὼ ἔργον 
πρὸ ἔργου ἐποίησα, εἰ δὲ οὐχ ἔρχῃ, ἰδοὺ ἐγὼ προ- 
λαμθάνω σε μικρόν. Kat ἀφεὶς αὐτὸν προέλαδεν ὀλί- 
γον. Δύο οὖν λουτρὰ ἧσαν ἑἐγγίζοντα ἀλλήλοις, ἕν 
ἀνδρῶν, γαὶ ἕν γυναιχεῖον. Εἴασεν οὖν τὸ τῶν ἀν- 
δρῶν ὁ Σαλὸς, χαὶ ὥρμησεν εἰς τὸ γυναιχεῖον ἔχου- 
σίως. ἴἜχραζεν οὖν αὐτῷ ὁ χῦρις Ἰωάννης" Ποῦ 
ὑπάγεις, Σαλέ ; μεῖνον, τῶν γυναιχῶν ἔστιν ἐχεῖνο. 
Στραφεὶς ὁ θαυμάσιος, λέγει αὐτῷ Ὕπαγε, σὺ 
ἔξηχε, Exst θερμὸν χαὶ νερὸν, καὶ ὧδε θερμὸν xoi 
νερόν. Καὶ τί ποτε περισσὸν οὔτε ἐχεῖ, οὔτε ὧδε ἔνι, 
Καὶ δραμὼν, εἰσῆλθεν ἀναμέσον τῶν γυναικῶν, ὡς 
ἐπὶ Κυρίου τῆς δόξης. “Ὥρμησαν δὲ πᾶσαι xaz' ab- 
τοῦ, "xa τύπτουσα: αὐτὸν ἐξήνεγχαν. Ἠρώτησεν οὖν 
αὐτὸν ὃ θεοφιλὴς διάχονος, ὅτε ὅλον τὸν βίον αὐτοῦ 
ἐξεῖπεν αὐτῷ: Διὰ τὸν Κύριον, Πάτερ, πῶς ἡσθάνου 
σεαυτὸν, ὡς εἰσῆλθες εἰς τὸ λουτρὸν τὸ γυναιχεῖον ; 
Λέγει αὐτῷ * Πίστευσον, τέχνον, ὥσπερ ξύλον μετὰ 
ξύλων, οὕτως χἀγὼ ἥμην τότε. Οὔτε γὰρ ὅτι σῶμα 
ἐφόρουν, οὐδὲ ὅτι εἰς σώματα εἰσῆλθον, ἠσθανόμην. 
"AX ὅλος μου ὁ νοῦς εἰς τὸ ἔργον τοῦ Θεοῦ qv, χαὶ 
ἐξ αὐτοῦ οὐχ ἀπέστην. Τὰ μὲν γὰρ τῶν αὐτοῦ πραγ- 
μάτων ὁ δίχαιος ἐπετέλει διὰ σωτηρίαν χαὶ συμπά- 
θξιαν τῶν ἀνθρώπων, τὰ δὲ ἵνα ἐπιχαλυφθῶσιν a5- 
τοῦ τὸ ἐπιτηδεύματα. 

ἃς΄. σάν ποτε πάλιν ἔξωθεν τῆς πόλεως τρέχον- 
τες λυσόπορτα, ὧν εἷς ὑπῆρχεν υἱὺς τοῦ χυροῦ 
Ἰωάννου τοῦ διακόνου τοῦ φίλου αὑτοῦ, 0; πρὸ ὁλί- 
γων ἡμερῶν ἣν πορνεύσας εἰς ὕπανδρον, χαὶ ἐν τῷ 
ἐξέρχεσθαι αὑτὸν Ex τοῦ οἴχου αὐτῆς, ἐδαιμονίσθη, 
μηδενὸς ἰδόντος αὐτόν. ᾿Εθέλησεν οὖν ὁ ὅσιος ἅμα 
καὶ σωφρονίσαι χαὶ ἰάσασθαι αὐτὸν, χαὶ λέγει τοῖς 
τρέχουσιν- "Ὄντως εἰ μὴ καὶ ἐγὼ παίξω μεθ᾽ ὑμῶν, 


dictum spius est, ei inhabitantis virtute munitus, 
incendium diaboli superabat, nequaquam ab illo 
lesus. 


$5. Die quadam postquam vidissel eum pr;e 
exercitatione maceratum (nam Pascha prieterierat, 
et sine cibo saera omnia jejunia Lransegerat) prze- 
dictus spectat:e virtulis Joannes, Dei amans, idem 
ille, qui vitam ejus nobis exposuit, nec non misera- 
Qus ac miratus ineffabilem ejus ausleritatem, ta- 
metsi in civitate essel, et cum mulieribus pariter 
ac cum viris versaretur, volens quasi per modum 
ludi corpus ipsius refocillare, dicit: Veni lavatum, 
Sale. Subjecit ille : Imo vero, eamus, eamus. Di- 
ctum faetum ; exuit vestem. suam, capiti superim- 
posuit, et. tanquam fasciam eidem alligavit. Dicit 
illi dominus Joannes : Indue, frater; quia vere, si 
nudus ambulas, ego tecum non venio. Cui abbas 
Symeon: Apage, stulte: opus agendum przeveni (41). 
Si autem venire renuis, eu, pr:ecedo te pauxillum ; 
eoque relicto aliquantulum precessit, Duo erant 
lavaera, mutuo sibi propinqua, virorum alterum ; 
alterum mulierum. Reliquit Salus id, quod erat vi- 
rorum, et contulit se ad illud, quod erat mulierum, 
sponte sua. [nclamabat Dominus Joannes : Quo 
tendis, Sale? Mane; mulierum illud est. Conversus 
vir mirabilis: Apage, inquit, stulte; illie calida 
aqua (42), et hie calida aqua. Quidnam est amplius 
aut illie, aut hic? Et currens, transivit per medium 
mulierum, quasi in Domino glorians. Omnes autem 
irruerunt in eum, et verberantes ejecerunt. Iuterro- 
gavit ergo eum Dei amans diaconus, quando totam 
ei vitam suam exposuit. Dic, propter Dominum, 
Pater, quomodo fuisti affectus, postquam es intro- 
gressus lavaerum mulierum ? Cui ille : Crede, fili, 
sieut lignum est cum lignis, sic ego tunc eram. 
Neque enim quod corpus ferrem, neque quod. in- 
gressus essem locum, ubi erant corpora, sentiebam ; 
sed mens mea tota erat in opere Domini, ab eoque 
non destiti. Nam ea, qu:e gessit sanctus, effecit par- 
tim ex studio salutis, eL ex commiseratione homi- 
num, partim uL obtegerentur ipsius recte facta. 


36. Nonnulli extra civitatem agitabant cursum, 
lysoporta dietum. Erat inter illos filius. Joannis 
diaconi, Symeonis amici, qui paucis ante diebus 
rem habuerat cum muliere conjugata : cumque 
domo ejus egrederetur, nemine ipsum vidente, a 
d:emone est. obsessus. Voluit eum sanctus simul ad 
frusem reducere, simul sanare, et dixit currenti - 
bus: Enimvero si ego vobiseum una non lusero, 


NOTE. 


(41) Interpres apud Surium vertit : « Ego enim 
ante opus, opus feci, » utinam satis congrue et 
significanter. 


(42) Τὸ vagóv, idem sonat quod ὑγρός, humidum, 
liquidum. Vide Auctorem Etymologici in voce ναρήν- 
Noster scribit vepóv. 


1715 
non sinam vos currere 
millere. Voluerunt ergo admittere illum ea parte 
qua currebat is, queni erat sanaturus. lloc viso, 
abbas Symeon potius in oppositam partem reces- 
sit. Sciebat enim quid essel facturus. Et quando 
incipiebant eurrere, prosequitur sanctus juvenem ; 
quem dzsmon invaserat, et eum assecutus, nullo. id 
intelligente, maxillam ejus verberat, dicitque : Ne 
posthac meechare, o infelix ! et demon non appro- 
pinquabit tibi. Statim itaque discerpsit eum d:emon, 
et omnes accesserunt ad illum. Dum itaque jaceret 
humi spumans, aspicit js, qui patiebatur; quod 
Salus persequeretur canem nigrum, ex se [ejectun] 
et percuteret ipsum cruce lignea. Multis post horis 
ad se reversus interrogabatur : Quidnam es passus : 
Et nihil poterat. dieere, praeterquam hoc unum : 
Dixit mihi aliquis: Ne posthae. moechare. Abbate 
autem Symeone ad. superos translato, rediit ad se, 
et rem gestam singulatim omnibus exposuit. 

97. Scenie:e rei operam dabant in theatro mimi. 
Unus ex illis dicebatur Psephas. liaque cum a 
malo hujusmodi vellet eum absterrere vir justus 
(habebat enim opera quzdam bona predictus 
Psephas), non dedignatus est eo discedere : sed 
iluc se contulit, et stetit infra in area circi, ubi 
Indebant mimi. Conspicatus quod Psephas agere 
inciperet res quasdam nefarias, parvum admodum 
lapidem abripuit, cruce prius insignitum, projecit 
in manum dexteram Psephs, illam exsiccavit. 
Nemo autem tum observavit quisnam projecisset 
iapidem. Sanctus itaque noctu apparet ei in somnis, 
οὐ dixit : Revera scopum attigi; et. nisi juraveris 
fore ut hoe. vite institutum. non amplius secteris, 
neutiquam sanaberis. Juravit ergo ei per Deiparam, 
fore ut de e:etero non. amplius talem ludum exer- 


ceret. Et cum surrexisset, invenit. manum suam 
sanam, et narravit quacunque viderat. Veruin , 


quod Salus esset, qui ipsi locutus fuerat in somnis, 
asserere non poterat. Tantum dicebat : Monachus, 
nescio quis, ferens coronam ex palmis, hzc mihi 
dixit. 


LEONTII NEAPOLITANI EPISCOPI 


: ecpitque in eos lapides A οὐχ ἀφῶ ὑμᾶς 


1716 
δραμεῖν. Καὶ ἤρξατο λιθάζειν αὐτούς. 
Ἠθέλησεν οὖν λαθεῖν αὐτὸν εἰς τὸ μέρος ὅπου ἔτρε. 
Ιδὼν ὃς ἀθθᾶς Συν τῶν 


ν ἰάσασθαι 


χεν, ὃν ἔμε 


. 
ἢ γάρ 


χειν, ὁρμᾷ 


χαὶ φθά- 
σας αὐτὸν, μηδενὸς νοήσαντος, τύπτε: αὐτὸν εἰς τὴν 
σιαγόνα, χαὶ λέγει" Μηχέτι μοίχευς, τὰ 


οὐχ ἐγγίζει σοι ὁ δαίμων. Εὐθέως οὖν ἔῤῥηξεν αὐτὸν 


πεινὲ, χαὶ 
τὸ δαιμόνιον, χαὶ συνήχθησαν πάντες ἐπάνω αὐτοῦ. 
'Q; οὖν ἔχειτο χαμαὶ ἀφρίζων, θεωρεῖ τὸν Σαλὸν ὁ 


πάσχων διώχοντα ἐξ αὐτοῦ χύνα μαῦρον, χαὶ τὶ 


πτοντα αὐτὸν μετὰ ξυλίνου σταυροῦ. Eig ἑαυτὸν : 
μετὰ πολλὰς ὥρας ἐπανελθὼν, ἠρωτᾶτο" Ti πέπον- 
fac ; xut um ἠδυνήθη εἰπεῖν, εἰ μὴ μόνον ὅτι Εἰς 


ποτε εἶπέ pov Μηχέτι' πόρνευε. Τοῦ δὲ ἀδδᾶ Xv- 


ΠΝ νης: ἐν εἰρήνῃ, ὥσπερ ἀνένηψεν, χαὶ 
ἐξηγεῖτο πᾶσι λεπτομερῶς τὸ πρᾶγμα. 

. Ἐθεάτριζόν ποτε μῖμο! εἰς τὸ θέατρον. "Hy δὲ 
dii ἐξ αὐτῶν, ηφᾶς. Θέλων οὖν τὸ τοιοῦτον xaxbv 


ἀναχόψαι ὁ δίχαιος (εἴχΞ γάρ τινα γα)ὰ ἔργα ὁ λεγό- 
μενος Ῥηφᾶς), οὐχ ἀπηξίωσε τοῦ ἀπελθεῖν, ἀλλὰ 
ἀπῆλθε, χαὶ χάτω ἵστατο εἰς τ ὅπου ἔπαιζον 
οἱ piuouv. xai ὡς ἴδεν τὸν Ἑητᾶν ἀρξάμενον τοῦ 
ποιεῖν ἀθέμιτα πράγματα, ῥίπτει λίθον μιχρὸν πάνν, 
ποιήσας εἰς αὐτὴν σταυρὸν, xai βάλλει χατὰ τῆς δε- 
Οὐδεὶς 


τὺ τίς τὸν λίθον ἔῤῥυψεν. Φαίνεται οὖν αὐτῷ 


T 


πέλμα, 


ξιᾶς χειρὸς τοῦ Wm, xai ἐξήρανεν αὐτήν. 
ὃξ ἐνόησε 
τῇ νυχτὶ χατὰ τοὺς ὕπνους ὁ ὅσιος xa) λέγει αὐτῷ" 
Ὄντως ἐπέτυχον, xax εἰ μὴ ὁμόσεις ὅτ: οὐχ ἔτι ἔπι- 
τηδεύεις τοιοῦτόν τι πρᾶξαι, dd EAQUE pleno 
οὖν αὐτῷ χατὰ τῆς Θεοτόχου 


τοῦ τοιούτον πὰ ἡ νιδίοος Kai Pues 


λοιποῦ διὰ 
εὗρε τὴν χεῖρα αὐτοῦ ὑγιῆ, xaX ἐξηγεῖτο τὰ ὁραθέντα 
αὐτῷ πάντα. Πλὴν ὅτι ὁ Σαλὸς ἣν ὁ εἰπὼν αὐτῷ χατὰ 
ποὺς ὕπνους, οὐκ ἡδυνήθη εἰπεῖν, τοῦτο δὲ μόνον 
εἴρηχεν, ὅτι Τίς ποτε μοναχὸς, φορῶν στέφανον ἃτιὸ 


βαΐων, εἶπέ pot ταῦτα. 


CAPUT VI. 


Alia Simeonis miracula, predictiones ; hereticorum, Judaorum et meretricum. conversiones, fugatio damonis, 
donum castitatis. 


58. Magno terre motu, urbem aliquando inva- D 


suro, quando Antiochis (45) concidit, temporibus 
sancli (44) Mauricii imperatoris (tune enim e soli- 
tudine in publicum exiit sanctus), abripuit lorum ex 
funiculis, et cepit columnas percutere, ac dicere 
singulis : Dixit Dominus tuus, sta. Et orto terre 
motu, nulla ex omnibus columnis, quas percusserat, 
cecidit. Venit itaque ad unam columnam, et dixil : 
Tu vero nee cade, nec sta. Et scissa est a summo 
fuitque modice inclinata, et sic 
pormansit. Nemo intelligebat id. quod fecerat san- 


nsque deorsum, 


NOT. 


12) Sat mulus de hac epocha actui in Commen- 
Mátio presio, 


)n'. M2 
σμοῦ μεγάλον, ὅτε Y" 
νων τοῦ ἐν ἁγίοις Μιχυριχίου τοῦ βασιλέως (τότε γὰρ 
ἐχ τῆς ἐρήμου ὁ 
χαὶ ἣρ- 


λοντό: ποτε τὴν πόλιν χαταλαμθάνειν σει- 
Αντιόχεια ἔπεσεν, ἐπὶ τῶν χρό- 


χατήντησεν εἰς τὴν οἰχουμένην, 
ὅσιος), ἥρπασε τὸν λῶρον ix τοῦ σχοινίου, 


) ov: COS TEEA 
ιν τοὺς στύλους xaX λέγειν ἑχάστῳ" Εἶπεν 


ξατο τύπ 
σοῦ, ἱστᾶπο- Ka ξλθόντος τοῦ σεισμοῦ, οὐδεὶς 
στύλων, ἔπεσεν " ἾἾλθεν οὖν καὶ εἰς 


ὁ Κύριός 


ἐξ ὅσων ἕτυψεν 


πέσῃ". μὴ- 
ἰσθη ἀπὸ ἄνωθεν ἕως χάτω, xot 
εν. Οὐξεὶς δὲ συνῆχεν 


ἔνα στύλον, χαὶ 
δὲ Καὶ ἐσχ 


δὲ σταθῇς, 
ἔχλινε μιχρὸν, χαὶ οὕτως 


(A1) Circa lianc vocem, quaedam notavimus cap. iy 
que hic pro insertis habert volumus. 


1111 


ὃ ἐποίηπεν ὁ μαχλρίτης. 


VITA 
"AXX Ee 
ἀπὸ παραφρονήσξεως ἔτυψε τοὺς στ 
xaX θαυμάσαι ἣν τὸν Θεὸν, ὅτι Or 
ὃ: 


ύλους. Δοξάσπαι 
τινες ἐνόμιζον 
αὐτὸν 'ἀσωτεύεσθαι σχημάτων, 


X τούτων πολλάχις 


E 


τὰ mapá.oGa ἐνεδείχνυτο. Θανατιχοῦ 
πόλει Emépys 


γάρ Toss τῇ 


σῦχι μέλλοντος, παρελθὼν ὅλα τὰ σχο- 
Ala, ἤρξατο ἀσπάζεσθαι τοὺς παῖδας, λέγων ἑχάστῳ, 
ὡς ἐν γελοίῳ: “Ὕπαγε χαλῶς, χαλέ μου. 09 πάντας 
δὲ ἠσπάσατο, ἀλλ᾽ 
αὐτῷ, Καὶ ἔλεγε 
Tov Θοὺν, ἔξηχε, μὴ δείρῃς τὰ παιδία, τὰ φιλῶ, ὅτι 
μακρὰν τω ν doen ἀπεὶθ 
αὐτοῦ ὁ 


ὅπου ἢ Θεοῦ χάρις ἐγνώρισεν 
τῷ διδασχάλῳ ἑχάστου σχολίου " 


zy. Ἰζαταπαίζων 0t 


e 
& 
3 
δ 


ἔστιν ὅτε ἐδίδου αὐτῷ ἀθίνας, 


ἐστύλιζον αὐ- 


ὅσιος ἀνέρχεσθα: εἰς τοὺς 
bie πολλάχις δὲ προσ- 
τὰς δούλας αὐτῶν, ἐν οἷς 
στρώσαντος μίαν δούλην 
ὧν ἐμφανῶν, χαὶ μὴ βουλομένης τῆς δούλης 

αι τὸν πορνεύσαντα εἰς αὐτὴν, ἢρωτᾷτο παρὰ 
κυρίας αὐτῆς τὸ τίς αὐτὴν διέφθειρεν. 'H δὲ 
πεν Ὁ Σαλὸς Συμεὼν ἐδιάσατό με. Ἐλθόντος οὖν 


" 


τὰ συνήθειαν εἰς τὸν oixov, 
«put ἘΠ χόρης - Καλῶς, à66à X 
xo ἐνεγάς 


λέγει fj αὐθέν- 
Συμεὼν, ὅτι ἔφθειρας 
στρωσὰς τὴν δούλην μου. Εὐθέως οὖν ἐχεῖ- 
vos γελάσα:, xal ὑποχύψα: τὴν Εαυποῦ χεφαλὴν τῇ 
Yin τῇ δεξιᾷ αὐτοῦ, ἔλεγεν αὐτῇ, ἐ 9 
ποὺς πέντε δαχτύλους ἑαυτοῦ" Nena: ταπεινὴ, 
ἄρτι γεννᾷ σοι, xaX ἔχεις μικρὺν Συμεών. "Eno; οὖν 
ἔφθασεν ἡ ἡμέρα αὐτῆς, ἔμεινεν ὁ à663; Συμεὼν, 
χουύαλῶν αὐτῇ σ:λίγνια, γαὶ κρέατα xa ὀψάρια, xal 
ἔλεγξ “Φάγε, γυνή μου. “Ὅτε δὲ 
ἢ ὥρα τοῦ γεννῆσαι αὐτὴν 


N 


φθασεν ὁ καιρὸς χαὶ 


ἡμέρας ἕως θανάτου. Λέγει οὖν ἢ χυρία αὐτῇ, 


: 
τὸν Σαλόν- EüZa:, ἀδδᾷ Συμεὼν, ὅτι dj γυνή σου o5 
δύνατα! εννῆσα!ι. Ὃ δὲ εἶπεν αὐτῇ βαλλίζων * MX 
τὸν "MEUM ji τὸν Ἰησοῦν, τα πεινὴ, οὐχ ἀπέρχεται 
τὸ παιδί ὃ Ὦ τίς ἐστιν ὁ πατὴρ 
αὐτοῦ. Ὡς; οὖν Byosotv τοῦτο 1j χινδυ ! 


ὅτι Κατέπλεξχ αὐτοῦ, ἀλλ᾽ ἐχ τοῦ δεῖνος τοῦ δημό- 


του ἐστίν. Ῥότε οὖν εὐθέως ἐγέννησεν. ΙΚαὺὶ θαυμα- 


ὃν, οἱ μὲν τοῦ οἴχου ἄν 


σάντων πάντων, εἶχον a3 


πάλιν ἔλεγον, ὅτι 


109, 
"Ex τοῦ Σατανᾶ μαντεύετ 
270: χαθαρός ἔστιν. 


μ΄. Δύο δὲ τινων Πατέρων τότε ἐν μοναστὴρ 
τινὶ πλησίον "Euésng εἰς ἑαυτοὺς ζήτησιν ποιουμέ- 
νων, χαὶ ἐξεοξυνώντων, £v; ὁ oi 


ς 
τὰ διὰ τί ἄρα Ὥριγ 
o 


2u 
ρετιχὸς ἔπεσεν, τοιαύτῃ γνώμῃ xat σοφίᾳ παρὰ Θεοῦ 


Τοῦ δὲ θανατιχοῦ χαταλαθόντος, οὐχ ἔμεινεν οὐ- 
ἘΡΕΤΕ ΣΟ n "ME 
ἐξ ὧν ἠσπάσατο Óó&66üg Συμεὼν, ἀλλὰ πάντες E 
ον 


τισυνάγων ὅμο 2 € 


p Ope 


S. SYMEONIS. v 718 


οὐ πάντες, ὕτι A (lus; sed uno omnes ore dicebant, quod. columnas 


percussisset ex dementia. Laudandus et admiran- 
dus Deus, quod, per quas figuras existimabant Sy- 
meonem se stolide gerere, per eas siepe ostenderit 
res, opinionem hominum excedentes. Impendeute 
civitati lue, scholas ubi omnes adiisset, coepit salu- 
tare pueros, dicens singulis quasi joco : Apage 
bene, mi bone. Neque salutavit omnes, sed quos 
Dei gratia indicavit. Dixitque — magistro  unius- 
cujusque schoke : Per Deum, stulte, ne excarnifices 
pueros; amo illos: longam enim viam conficere 
debent. Magister autem, ei ludos faciens, nonnun- 
quam ecdebat scutica, nonnunquam annuebat pue- 
ris, et procaciter ei insultabant (45). Suborta jam 
lue, ne unus quidem remansit ex iis, quos saluta- 
verat abbas Symeonem, sed omnes mortui sunt. 


59. Solcbat etiam sanctus adire divitum domos, 
et ludere, et non raro etiam simulare se osculari 
eorum ancillas. Dum die quadam aliquis plebeius 
impr:gnasset ancillam unius ex illustrioribus, ct 
nollet ancilla prodere stupratorem, interrogabatur 
a sua domina, quisnam se corrupisset. Respondit 
ila : Symeon Salus vim. mihi attulit. Ingredienti 
illi de more domum, dicit puelle domina: Praeclare, 
abba Symeon, quia corrupisti et impr:egnasti an- 
cillam meam. Igitur ipse ridens, incurvato capite in 
dexleram suam manum, et contractis quinque di- 
gitis, dixit: Sine, sine, o misera! llla tibijam pariet, 
et habebis parvum Symeonem. Ponec itaque veni- 
ret dies ejus, mansit abbas Symeon, afferens (46) 
ipsisiligineos (47) panes, et earnes et obsonia, et 
dixit: Comede, mea. uxor. Quando autem aderat 
lempus et hora ejus, ut pareret, dies tres uteri 
cruciatu (48) ad mortem usque laboravit. Dicit ita- 
que domina ejus ad Salum : Ora, abba Symeon, quia 
tua uxor non potest parere. Respondit ille tripu- 
dians : Per Jesum, per Jesum! o misera! non egre- 
dietur inde infans, donec prius ipsa dicat quis sit 
pater ejus. Hoc audito, illa. quie. periclitabatur, 
dixit : Hoc ego crimen ei aflinxi, [non illius, sed] 
alicujus e plebe proles est. Tunc ergo statim pepe- 
rit; €t mirantibus omnibus , 
sstlimabant 


domesticorum alii 
sanctum, alii autem dicebant : 
Satan divinat, quoniam prorsus est emot 
mentis. 


ipsuin 


40. Dum duo. quidam patres, qui tune erant in 
aliquo monasterio prope Emesam, quirerent. intev 
se, et indagavent, quid caus: fuisset, quod Orige- 
nesin horesim (19) inciderit, qui tali ingenio ct 


NGTAE. 


(45) Pro στυλίζω communiter dicetur στηλιτεύω, 
infamia noto, publico, oratione &wectiva utor. Mine 
orationes sancti Gregorii Nazianzeni adversus Julia- 
num dicuntur λόγο: στηλιτευτιχοὶ pro quo etin 
dicitur στυλομαγία. 


(46) KoufiaLstw est, afferic a lucere. cte., quod 
vulzo dieitur ἐποχεῖν, διαχομίζειν, ἀνάτειν. 
ἔγνις; ΠΣ 


(47) Σιλίγνιον et co videtur hie de- 


bere accipi pro siligineo. pane, qui apud Galenum 
lib. 1. De facult. alimentor. vocatur σιλιγνέτης 
ἄρτος. Nisi malis hie. suuni peu siligineum pro 
quovis pane indeterminato , tanquam speciem pro 
genere per synecdoche n. ᾿ 

(48) χυλίω volvo, et πονέω, laboro; quasi dieas:: 
Torquere se in omnem partem pre molestia. 

(49) Platonis philosophia in varios illum errores 


1119 


ceret. scientiam, qua pollebat, non fuisse ex Deo, 
sed ex naturali inzenii ubertaie ; porro felicem ani- 
mam nactum, przesertimi vero cuum Scripture divi- 
me lectioni, et sanctis Patribus vacaret, acuisse 
ipsum ingenii vim, et ex hae re ortum, quod li- 
bros (90) tuos conscripserit. Dum contra diceret 
aller; non posse aliquem dicere tales ex naturali 
ingenii ubertate sermones, quales ille vulgaverat, 
prisertim illos, qui Hexapla (51) dicuntur, et quie 
ideo usque in hodiernum diem Ecclesia catholica 
admittit tanquam necessaria (52). Alium iterum 
respondente : Crede, gentiles sunt, qui sapientia 
illum superarunt, et plures, quam ille libros (93) 
scripserunt. Quod ergo? An opus est eos laudare 
propter verbosas suas nugas? Dum discordarent 
inter se, tandem dicit unus alteri : Audimus ex iis, 
qni veniunt e sanctis locis, quod Jordanis solitudo 
magnos habeat monachos; eamus, discamus ab 
ipsis. Itaque euntes ad sancta loca, et orantes, per- 
veniunt etiam ad solitudinem maris Mortui, in quam 
secesserant Joannes et Symeon, perpetuis pr:econiis 
celebrandi. Deo autem faciente ut non frustra assu- 
merent id laboris, invenerunt abbatem Joannem, 
qui ibidem restabat, et qui pervenerat ad apicem 
perfectionis. Ubi autem illos vidit, dixit : Bene ve- 
nerunt, qui, mari relicto, ad siecam paludem hau- 
Sturi veniunt, 

41. Longa igitur ac. religiosa inter eos ultro ci- 
troque habita colloeutione, dicebant ipsi, cur hoc 
iter suscepissent. Respondit : Nondum , Patres, 
charisma aecepi discernendi judicia Dei; verum 
abite ad Symeonem Salum, qui est in regione ve- 
slra ; et potest ipse et hoc, et alia quicunque vultis, 
solvere, et dicite illi: Ora pro Jeanne, ut ipsis 
eliam decem sorte obtingant. Postquam venissent 
Emesam, et sciscitati essent, ubinam illic esset 
Salus, qui vocabatur Symeon, omnes. deridebant 
€os, dicentes : Quidnam ab ipso vultis, Patres mei? 


LEONTII NEAPOLITANi EPISCOPI 
sapientia à Deo hoffratus fuerat. Cumque alter di- À ctp70 


C 


1720 


χαὶ τοῦ piv λέγοντος, ὅτι οὐχ ἦν £x Θεοῦ 


εὶς, 
ἡ προσοῦσα αὐτῷ γνῶσις, ἀλλὰ φυσιχὸν πλεονέχτημα, 
λοιπὸν δὲ χαὶ δεξιοῦ νοὸς ὑπάρχων, μάλιστα δὲ xol 


l t 
τοῖς ἁγίοις IIa- 
τράσιν σχολάπας, ὥξυνεν τὸν ἑαυτοῦ νοῦν, χαὶ ἐκ 


τῇ ἀναγνώσει τῆς θείας Γραφῆς, xat 


τούτου τὴν τῶν βιθλίων αὐτοῦ συγγραφὴν ἐποιήσατο. 


) 
οὗς ἐξέ 


σα! ἐχ φυσιχοῦ πλεονεχτήματος λόγους, 
μάλιστα 
σήμερον 


χλησία. Πάλιν ὃὲ ἐχείνου ἀποχρινομένου, ὅτ 


ποὺς τῶν ᾿Βξαπλῶν΄ αὐτοῦ - διὸ xa μέχρι 
δέχεται αὐτὰ ὡς ἀναγχαῖα dj χαθολιχὴ Ἐχ- 
πί- 
στευσον, εἰσὶν Ἕλληνες πλείονα τούτου σοφίαν χτησά- 
μενο!, χαὶ πλείονας αὐτοῦ Bi6Xouc “συγγραψάμενοι. 
Τί οὖν ἄρα χαὶ τούτους ἐπαινέσαι χρὴ διὰ τὴν πολύ- 
Xoyov αὐτῶν φλυαρίαν ; ᾿Ασυμδιθάστων τοίνυν μει- 
νάντων, τέλος, λέγει ὁ εἷς πρὸς τὸν ἄλλον " ᾿Αχούο- 
pev παρὰ τῶν ἐρχομένων Ex τῶν ἁγίων τόπων, ὅτ: 
μεγάλους μοναχοὺς ἔχει ἣ ἔρημος τοῦ Ἰορδάνου, 
ἄγωμεν, μάθωμεν ἀπ᾿ αὐτῶν. Καταλαθόντες οὖν τοὺς 
ἁγίους τόπους, καὶ εὐξάμενο!, ἔρχονται χαὶ ἐπὶ τὴν 
ἔρημον τῆς Νεχρᾶς θαλάσσης, εἰς ἣν χαὶ ἦσαν ὑπ- 
αναχωρήσαντες οἱ ἀοίδιμοι xaX ἀείμνηστοι Ἰωάννης 
εἰς χενὸν 
τὸν χόπον αὐτῶν, εὗρον τὸν ἀθθᾶν Ἰωάννην, ἤδη λοι- 
πὸν χαὶ αὐτὸν εἰς μέτρα τέλεια φθάσαντα" ὡς γὰρ 
ἴδεν αὐτοὺς, λέγει: Καλῶς ἦλθον οἱ τὴν θάλασσαν 
ἀφέντες, χαὶ ἐπὶ τὴν λίμνην τὴν ξηρὰν ἐλθόντες 
ἀντλῆσαι. 

pa. Πολλῆς οὖν χαὶ θεοφιλοῦς συντυχίας μεταξὺ 


χαὶ Συμεών. Τοῦ Θεοῦ οὖν μὴ ποιήσαντος 


αὐτῶν γενομένης, λέγουσιν αὐτῷ δι᾽ ὧν τὴν ὁδοιπο- 
ρίαν τοσαύτην ἥνυσαν. Καὶ λέγει αὐτοῖς" Οὔπω, Πα- 
τέρες, ἐγὼ τὸ χάρισμα διαχρίσεως τῶν τοῦ Θεοῦ χρι- 


14 
IS 
I 
[2 
x 
14 
c 
LI 


μάτων εἴληφα, àXXX ἀπέλθετε πρὸς τὸν 
μεὼν, τὸν ἐν τῇ χώρᾳ ὑμῶν, xax αὐτὸς δύναται ὑμῖν 
πάντα ὅτα βούλεσθε, ἐπιλῦσαι, λέγοντες 
κα. 


χαὶ αὐτὸ, xat 


χαὶ Ἰωάννη, ἵνα λάχῃ χαὶ αὐτῷ ὃ 
ὩςὮλθον εἰς "Ἔμεσαν, χαὶ ἡρώτησαν, Ποῦ ἔστιν ἐχεὶ 


αὐτῷ * Εὔξαι 


Σαλὺς, Συμεὼν χαλούμενος ; πάντες χατεγέλων αὖ- 
τῶν, χαὶ ἔλεγον Τί θέλετε ἐξ ἐχείνου, Πατέρες ; 


NOTE. 


induxit. Sanctus Basilius lib. De Spiritu sancto 
cap. 50 dicit. Origenem non habuisse sanas de Spi- 
citu sancto opiniones. Sanctus Epiphanius in libris 
De haeresibus Origenem. numero. accenset. aliorum 
haereticorum. Sanctus Hieronymus Latinos fecit li- 
bros Origenis Περὶ ἀρχῶν, ut ostenderet errores 
plurimos ibidem inspersos. Denique in. quinta sy- 
nodo generali collatione 8, can, 1 dicitur anathema 
Origeni et scriptis ejus, sicul Ario, Eunomio, Ma- 
cedonio, Nestorio, et Eutycheti. Plura Bellarminus 
De scriptor. ecclesiast., ct Baronius, ad annum Chri- 
sli 558. 

(50) Sex librorum millia eum conseripsisse, au- 
ctorest Honorius De Luminaribus ecclesiast. num. 51 
ad annu:n 261, Cordinalis Bellarminus pro. eodem 
numero librorum citat et. sequitur Epiphanium in 
lieresi Origenis. Hine dielus est συνταχτιχὸς com- 
positor, et. ἀδαμάντιος, οἱ quasi adamantis. instar 
»tudio indefessus. 

(51) Ml est sextuplicata. Sic appellat. Euscbius 
hb. vr Historie editionem sanete. Seripturie, opus 
Origenis ingens, eujus spinosun pariter ac longum 
iaborem secessu Tyrio mitigavit Auctor, et in sex 
«]umnas distinxit pro sex eju: dem. variis versioni- 


D 


bus, nempe duabus Hebraicis, et quatuor Grzeis, 
Symmachi, Aquilie, septuaginta duorum interpre- 
tum ae "Theodotionis. Vide Baronium ad annum 
Christi 951. 

(52) Sanetus. Hieronymus in epistola ad Titum 
cap. ni quamlibet ab Otigene alienus, Hexapla ejus 
his verbis commendat : IEec. immortale illud. inge- 
nium suo nobis labore donavit, ut non magnopere 
pertimescamus supercilium Jud:eorum, solutis labiis 
eL obtorta lingua, et stridente saliva, et rasa fauce 
gaudentium. » Hieronymo. astipulatur sanctus. Epi- 
phanius lib. De menur : « Sex columnas interpre- 
Lum alternatim collocans, magnam utilitatem cogni- 
lionis exhibuit, » . 

(93) Non occurrit, qui librorum multitudine Ori- 
genem vicerit. Didymus, teste Suida, edidisse libros 
traditur ter mille ac quingentos. Suidie quoad hune 
numerum consentit. Athen:eus Iib. iv. Seneca eum 
extendit usque ad quater mille. Dicitur ab ffiero- 
nymo ob. laborem. indefessum χαλχέντερος, ameis 
intestinis preditus. Athenieus. βισλιολάθαν ἃ Deme- 
tio Trazenio compellatum tradit, quasi dicas obli- 
vione librorum, videlicet quod siepe nee eorum mee 
minisset, quie scripserat. 


rl 


Y1TA S. SYMEONIS. 


1722 


* : ; x HC : : ^ : : 
Ανθρωτός ἐστιν παράφρων, χαὶ πάντας χυλλοῖ χαὶ A “ποι wmentis homo est : omnibus irascitur (54), 


μουχίζει, xav' ἐξαίρετον ὃ: τοὺς μοναχούς. Τῶν 5X 
ἐπιζητησάντων αὐτὸν, χαὶ εὑρόντες sig φουσχάριον 
πρώγοντα θέρμια, ὡς ἄρχτον, εὐθέως ὁ εἷς ἐσχανδα- 
λίσθη, χαὶ εἶπεν ἐν ἐχυτῷ" ᾿Αληηῶς μέγαν γνωστιχὸν 
ἤλθομεν ἰδεῖν, οὗτος πολλὰ ἔχει τοῦ ἐξειπεῖν ἡμῖν, 
Ὡς οὖν ἐπλησίασαν, λέγουσιν αὐτῷ" ἘΕὐλόγησον. Δέ- 
'st αὐτοῖς ἐχεῖνος " Καχῶς ἤλθε 


, χαὶ ὁ πέμψας 
μᾶς ἔξηχος. Κρατήσας οὖν τὸ ὠτίον τοῦ σχανδαλι- 
σθέντος, δίδει αὐτῷ χόσσον τοιοῦτον, ὅτι ἐπὶ τρεῖς 


à 
νης ἐξ αὐτῶν οὐ τρώγει, ὅτι ὑπερεισῆλθεν εἰς τὴν 
θάλασσαν, χαὶ οὐχ ἴσχυσεν ἐξελθεῖν, χαὶ ἐπνίγη εἰ 
τὸν βυθόν. ᾿Εχπλαγέντων οὖν αὐτῶν, ὅτι προεῖπεν 
αὐτοῖς ὅλα, xoY τοῦτο δὲ, ὅτι τὰ δέχα θέλει ὁ Xa. 
ἀλλ᾿ ἔξηχός ἔστιν ὅμοιος ὑμῶν. Λαμδάνεις, εἰπ 
ἀντιχνήῆμην, ναὶ, ναὶ, ὑπάγετε: χαὶ ἑπάρας εὐθέως 
τὴν χύτραν τῆς φούσχας τῆς ζεστῆς, ἔχαυτεν αὐτοὺς 
εἰς; τὰ χείλη τοὺς δύο, ἵνα μὴ δυνηθῶσι λαλῆσαι τὸ 
i εἶπεν αὑτοῖς. 

UP. "Ἔλαθεν ὡ: ἣν εἰς τὸ φουσχάριον ἐν μιᾷ 


πανδοῦριν, χαὶ ἤρξατο αὐλεῖν εἰς ἕν στενορύμην, 
ὅπου ἣν πνεῦμα ἀχάθαρτον. HÜXct E χαὶ ἔλεγεν τὴν 
εὐχὴν τοῦ μεγάλου Νίχωνος, ἵνα ἀποδιώξῃ ix τοῦ 
τόπου τὸ πνεῦμα" πολλοὺς γὰρ ἐχύλλωσεν. Ὡς οὖν 
ἔφυγε τὸ δαιμόνιον, παρῆλθεν ὡς Αἰθίοψ διὰ τοῦ 
φουσχαρίου, καὶ ὅλα συνέτριψεν. Ὑποστρέψας οὖν 
£t τῇ αὐθεντρίᾳ αὐτοῦ: Τίς ἔχλασε 
ταῦτα; ἸΠδὲ εἶπεν - Εἴς Μαῦρος ἐπικατάοατος ἦλθε, 


ὁ θαυμάσιος. λέ 


xaX ὅλα συνέτριψε. Λέγει αὐτῇ γελῶν: Κονδὸς, χον- 
δός; Ἡ δέ φησι" Καὶ ὄντως, Σαλέ. Λέγει αὐτῇ "᾽Δλη- 
θῶς ἐγὼ αὐτὸν ἔπεμψα, ἵνα χλάτῃ ὅλα. Ὥς τοῦτο οὖν 


ἕχουσεν ἐχείνη, ἐζήτησε τύψαι αὐτόν. Ὁ δὲ χύψας, 


irridet omnes, praecipue monachos. Postquam ergo 
inquisivissent, el invenissent eum, instar ursi, lu- 
pinos vorantem, apud puscarium, statim 
scandalizatus fuit, et dicebat secum 


unus 
Vere magnum 
Gnosticum (55) visuri venimus. Hic scilicet multa 
habet, quie. nobis exponat. Postquam accesserant, 
dicunt ei : Benedic (56). Quibus ille : Male venistis, 
οὐ ille, qui vos misit, stultus esi, Apprchensa ita- 
que auricula ejus, qui Fuerat seandalizatus, alapam 
ei infregit hujusmodi, ut. per triduum appareret 
ejus signum, et dixit: Cur fupinos reprehenditis ? 
Diebus quadraginta madefaeti sunt; Origenes au- 
lem ex iis non comedit, quis subiit. mare, et egredi 
non potuit, sed in fundo sulfocatus fuit. Obstupe- 
faetis itaque illis, co quod omnia pr:edixerat, et 
hoe quidem ipsum, quod decem (257) velit Salus, 
sed stultus est similis vobis. Accipis, die (58); in 
crure; imo, imo abite; et sublata mox olla, in 
qua erat fervida pusca (59), ussit eos ambos in la- 
bris, ne possent proferre, id quod ipsis dixerat. 
42. Die quodam accepit panduram (60), in. pu- 
scario (01), et canere ea ccepit in angiportu, ubi erat 
spiritus immundus. Canebat autem et dicebat ora- 
lionem magni Niconis, ut e loco fugaret spiritum. 
Multos quippe vexaverat. Postquam fugisset d:emo- 
nium, transiit in forma ZEthiopis per puscarium, et 
omnia diffregit. Ubi redierat vir mirabilis, dicit 
dominis sue: Quisnam he confregit? Cui iila : 
Maurus quidam diris devovendus venit, ct omnia 
confregit. Rursus ille subridens : Pumilio, pumilio? 
lec. autem ait: Vera. dico, Sale. Et ile denuo 
Yere ego ipsum misi, ut. omnia frangeret, Hoc au- 
dito, voiuit eum cedere. Qui ubi se inclinasset, οἱ 


NOT.E. 


(24) Verbum zxvXXóo, uti et sequens μουχίζω, a 
me quaesita, at non reperta. 

(55) Ka dieti. heretici quidam, propterea quod 
iusignem. eruditionem sibi ,vendicarent, cum nihil 
ipsis esset indoctius et stultius. 

(56) Consueta salutandi forma. inter. Eeelesia- 
süicos, qua alter ab altero. benedici sibi petebat. 
Sic in Actis sancte Marie. /Egyptiace, num. 1, de 
ipsa et Zosimo dieitur : « Jaecbant ambo, alter ab 
altero benediet volens, nec aliud utrimque. audie- 
Latur, quam, Benedic. » Hta in Adnotatis ad caput 19 
Symeonis Stylie Junioris. die xxiv. Mait littera. e. 
Sed observa pro sequentibus cum Paronio : « lsta 
symbolice de Origene Symeon, quod. deserens ilie 
Christianam bene probatam simplieitatem, per lu- 
pinorum esum repraesentatam; eun plus sapere 
vellet quam oportet sapere, evanuit in cogitationi- 
bus suis, et putans se sapientem, vere stultus factis 
est. lstiusmodi igitur. ludibrio Symeon Oriceanem 
voluit condemnasse. » Ha Baronius ad annum 
Christi 548 num. 13. 

(57) Mludit Symeon ad verba a Jeanne dieta : 
« Ora pro Joanne, ut ipsi etiam decem sorte. ob- 
tingant; » quorum etiam se eonsciuam ostendit, 
Vide, quie supra diximus in Annotat. ad cap. τ. 

(38) Interpres apad. Surium verlil: « Accipitisne, 
ait, plagam in. erure? Aliter. lego in ms. nostro, 
aliter, quam ille, reddidi. Porro. videtur dictio dis- 
parata, et neutiquam ad vem pertinens, « Nam non- 
nunquam simalabal non. cohaventia loqui; dicebat 

nim pra omnibus auis hane. figuram convenire et 


co:sducere idis, qui amentiam simulant propter 
Ciiistum, » prout habesin fine hirus capitis, 

(59) Insulse interpres apud Surium : « Statimque 
sublata olla, in qua erat levis versica. bn ms. nostro 
lezitur ζεστός, fervidus, bulliens, » non. ξεστός, 
levis. Vocis φοῦσχα ignoratio, ast saltem | notitia 
non satis distinela, dieto interpreti erroris ansim 
prebuit, quie priter vesieam etiam signilieat pis- 
cim, de qua in annotatis ad. caput ὃ Litera c. Fa- 
vent versioni nostri rei adjuucta. Hes agebatur 
spud Puscarium, et verosimiliter in. puseario, id 
est, in loeo, ubi pusca ^coquebatur ; ollam sustulit 
Symeon, labra monachorum adussit. Quorsum hue 
pertinet levis vesica ? Proesevtim cum Phaemon dicat 
in Cynopsophio, pagina, ut eitat. Cangius, 264 : 
Φοῦσχα δ ἐστιν ὄξος xai ὕδωρ θερμὸν χαὶ ὠὰ 
609. « Pusca vero est acetiin el aqua calida, et ova 
duo. » 

(60) Hav859pt pandura, instrumentum. musicum, 
Polluci et &ilienieo πανξούρα, pandurizo, panduran 
pulso. Pandurizavit, organo modulatus est. lia 
Lampridius in lleliogabalo, uti est. in. Hierolexico 
Macri. 

61) Hic sumitur pro loco, ubi conficitur puscea, 
scu officina puscaril, et palet. partim ex. artieulo 
prapesitivo neutro. 55, partim ex iis, qux postea 
sequuntür : ἄνοιξον φουσχάριον € . aperi pusca- 
rin quotannis. Accedit. Nicephorus presbyter in 
Vita ms. sancto. Andres Sali : Εὐσῆλθεν £v φουσχᾶν 
p. Pagqressus est in puscerium. 


E HE 
scuravit Sanctus, FERE : Certe non me OM 
bis; sed vel in ecclesia mecum communicate, aut 
Maurus universa confringet in dies (erant. autem 
Iieresi Acephalorum infecti). Postquam ergo ab iila 
recessit, ecce postera die eadem hora iterum venit , 
et in conspectu eorum iterum universa ZEthiops dif- 
fregit. In angustias (02) itaque redacti, religioni 
Christan:e nomen dederunt, et habuerunt. Symeo- 
nem pro servo Dei, nemine ipsi audente obloqui, 
transiret, Salus el eos irri- 


quamvis quotidie 


leret. 


435. Quidam civitatis operarius, cognita ejus vir- 
tute, voluit eum vulgare. Semel enim vidit, dum se 
lavaret, duos eum eo angelos versantes. Operarius 
autem erat Hebrieus, et multa in. Christum bla- 
sphemabat. Sanctus apparuit ipsi in somnis, dicens, 
uL nemini proderet id quod viderat. Mane volebat 
alter de ipso triumphum. agere, et. mox astans. ei 
Salus, teligit labia ejus, ac compressit, et non va- 
lebat ulli loqui. Accessit igitur Salum, et signum 
dabat manu sua, ut loquelam redderet. Sed. abbas 
Symeon pr: 56. ferebat. stultum, et vicissim ipsi 
aünuebat amentis in morem. Iunuebat autem ei ut 
se signaret. 
tes, Iterum 
uaque apparuit ei Symeon in. somnis, dicens : Aut 
bzptizare, aut. mutus eris usque ad mortem (65). 
Et tunc quidem non poterat adduci, ul ei fidem 
laberet, Postremo autem, ubi mortem obiit abbas 
Symeon, et videbat Juideus se angustiis premi, 
maxime quando corpus ejus transferebatur, tunc 
1pse et tota domus ejus baptizati sunt. Et egressus 
e sancto lavacro, statim locutus est, 
quotannis memoriam celebrabat, 


Et videri erat utrumque alteri annuen- 
horrendum  praebentis. spectaculum. 


Sali autem 
et pauperes invi- 
tabut. Eo. autem puritatis et impatibilitatis perve- 
nerat Sanctus, ut siepenumero saltaret (62) ae cho- 
reas duceret, tenens aliam mulierem  scenicam 
hinc, aliam inde, et in medio populi versaretur, ac 
Iuderet, et nonnunquam impudie:e mulieres immit- 
terent manus suas in sinum ejus, irritarent, alapas 
impingerent, ac titillarent. Senex autem non secus 
2e purum aurüm, nequaquam ab hisce rebus con- 
taminabatar. 

A4. Fuit, uti retulit, quando in sottudine bellum 
habuit cum libidine, precatus Deum, 
Niconem, ul ὃ 
rent. 


et magnum 
arduo rei voluptarie conflictu se leva- 
fuit 
virum eclebratissimum, 


Contemplatus semel venientem hune 
et dicentem sibi : Qui va- 
: Male, 


inolesta 


les, frater? Cui ille respondens, dixit si non 


succurras : nam caro mihi est, nescio 


NEAPOLI US 


EPISCOPI 1:21 


Óztoe τοὺς ὀφθαλ- 


ἑπάρας χώματα 
ἄγιος, χαὶ εἶπεν" 
Ἐχχλυησί 


ἔῤῥιψε, χαὶ ἐσχ 
"Ὄντως οὐ γριπί- 
ἂν pou χοινωνεῖτε, 
. Ἦσαν γὰρ τῶν 


03. tes xaX πάλιν συν- 


aes ον τὶ; τ ὥρ 
ὸ λα ὁ Mc 
ν, ἐγένοντο ἀρθέδοξοι t, ἔχοντες ἣν Συμεὼν ἢερά- 


ρο:. Στενωθέντες 


v 


εν ὀφθαλμοφαν 


λέγειν περὶ αὐτοῦ, 
xa 


ποντα Θεοῦ, μηδενὶ τολμῶντες 
χαίπερ xaü' ἡμέραν τοῦ Σαλοῦ παρ 


ρχομένου, 


μουχίζοντος αὑτούς. 


E ES b c ett 
py'. Τὶς τῶν ἐργαστηριαχῶν τῆς πόλεως ἢθέλησς 
γνοὺς τὴν ἀρετὴν αὐτοῦ. "δεν 


αοσιεῦσαν ἀπ τον 


χαὶ δύο ἀγγέλους συν- 
. *Hy δὲ ὁ ἔργαστη Bao "E6paioc, 


xat mem et εἰς τὸν Χριστὸν πολλά. Φαίνετσι οὖν 
αὐτῷ τ ὕπνους ὁ 


65107, λέγων, 
το 0p: 


αὐτὸν, χαὶ εὐθέως παραστὰς αὐτῷ ὁ ὅσιος, Tac 


pres 


ξβούλε au 660224 


πῶν χειλέων αὐτοῦ, xoi Eum , χαὶ οὐχ ἴσχυσε 


Merc δὲ d τὸν Σαλὸν, za ἔνευ- 


E] 


9, ἵνα ποιήσῃ αὐτὸν Xa aat. 
xai 


tua 


DICIT SES 51 
σξν αὐτῷ τῇ χειρὶ & 


ὩΣ τῷ 


o 
o 
a 
e 
jd 
o 
Ὧ 
“πὸ 
o 
c» 


ó eta: RA τὸν “σαλὺὸν, 
ἀντένευσεν αὐτῷ En 


Eon 


ἽἜνευσεν 65 αὑτῷ, 
χατασφραγίσηται. 


νεύοντα: ποὺς ἀλλήλους. φοθερὸν θέαμα. Φαΐίεται 


Ἢ βαπτί- 
" 


οὖν αὑτῷ πάλι» ὁ γέρων xxv ὄναρ, λέγων" 
ζῃ, ἣ αὐτὴν [τε 


ἔσχετο αὑτῷ προσθῆναι. 


ευτὴν] ἔχεις. Τότε 
Ὅπε δὲ ἀπέ 


34 στενωθέντα ὁ 


ty οὖν οὐχ Ἣν- 
DN ἐσχάτως ὁ 
&66àg Συμεὼν, xal ἴδεν ἑαὺυτ Ἴου- 
δαῖος, μάλιστα χαὶ ἐν τῷ μετατιθέναι τὸ λε! 'ψανον 
αὐτοῦ, τότε ἐθα-πττίσθη αὐτὸς χαὶ ὁ οἶχος αὐτοῦ. Καὶ 
ἡνίχα ἀνῆλθεν Ex τῆς ἁγίας χολυμδήθρας. εὐθέως 
ἐλάλησεν. ᾿Εποίει δὲ χαὶ τὴν μνείαν τοῦ Σαλοῦ χατ᾽ 
ἐνιαυτὸν, χαὶ ἐχάλει πτωχούς. Elz τοσοῦτον δὲ χαθα- 
ρότητος xai ἀπαθείας ἤλασεν ὁ Μαχάριος μέτρον, 
ὥστε πολλάχ:ς σάσσειν αὐτὸν χαὶ χορεύειν, χγρατοῦν- 
τα μίαν θυμελιχὴν ἔνθεν, χαὶ μίαν ἔνθεν, χαὶ μέσον 
ὄλου τοῦ δημοτιχοῦ συνεῖνα! αὐτὸν χαὶ παίζειν. "Ὥστε 
ἔστιν ὅτε ἔθαλλον τὰς χεῖρας αὑτῶν τὰ ἄσεμνα γύ- 
vata εἰς τὸν χόλπον αὐτοῦ. χαὶ ἐσίαινον, χαὶ ἐχόστι- 
Co), xaX ἐγαργάλιζον αὐτόν. Ὁ δὲ γέρων ὥσπερ χρυ- 
σὺς χαθαρὸς, οὐδαμῶς ὑπὸ τούτων ἐμολύνετο. 


ὅτε τὴν πύρωσιν χαὶ τὸν 
πόλεμον ἔσχεν εἰς τὴν ἔρημον, δεηθεὶς τοῦ Θεοῦ, χαὶ 
n 


z 


α χουφίσῃ αὐτὸν Ex τοῦ μεγάλου 
ἄπαξ ἐλθόντα τὸν 
ἀδελ- 


μεγάλου Νίχωνος, t 
πολέμου τῆς 


πορνείας, χαὶ θεωρεῖ 


" 
yt 
Short) 


ἀοίδιμον τοῦτον, xo λέγοντα αὐτ 
φέ; Καὶ εἶπον αὐτῷ, φησίν" Εἰ pij φθάσῃς, χαχῶς, 


διότι ἢ σὰρξ σαίνει με, οὐχ οἷδα διὰ τί. Μειδιάσας 


NOTE. 


(62) Interpres apud. Surium habet : « Confirma- 


bantur itaque Christiani ; » qui indubie in suo 
exemplari legit : στερεωθέντες οὖν ἐγένοντο ὁρῆό- 
£o:o.. Vgo nostram lectionetm. pr wfero. EL sie pu- 
scarüi et uxoris ejus. conversio, ab Leontio alibi 


promissa, hie datur, ecole, quie dieta sunt in. aun- 


notatis ad caput 5. 
(65) Πρὺς αὑτὴν; 
ad ipsam mortem. » : 
(61) Perperam interpres siepe. dietus 
reddit, sederet, de. quo Cangius, et patet ex 


Usque 


COE NROT E i oa 
subintelligo τελευτήν. « 


zc) σάσσειν 
Sensu, 


1725 


οὗ", φησὶν, ὁ θα 


ἁγίου Ἰορδάνου. xa ἔθαλεν ὑποκάτω τοῦ ὀμφαλοῦ 


αὐτοῦ, σφραγίπας τῷ τύπῳ τοῦ τιμίου σταύρου, vat 


τ ΡΥ τος UTE NE PUT AIMER EL EA 
εἶπεν αὐτῷ * Ἰδοὺ ὑγιὴς γέγονας. ᾿Απὸ τότε οὖν, ὡς 


ὥμνυεν, οὔτε χαϑ᾽ ὕπνους, οὔτε γρηγορῶν, πυρώ- 


cst; σωματιχῆς ἤσθετο. Διὸ μάλιστα xai θαῤῥῶν 


πὶ τὸν χόσμον ὑπέστρεψεν ὁ γενναῖος, ξυμ ταϊἤσαι 


καὶ σῶσαι τοὺς ἀθῶο COR βουλή Ἔστι γὰρ 


μενος. 

οἰδων" Θέλεις 
"Eps- 
Ἐδείχνυξ γὰρ 


πε Xa τοῦτο ἔλεγε πρὸς μίαν τῶν ἑταιρ 


ἔχω σε φίλην ; χαὶ δίδω σοι ἑκατὸν δλοχοτίναι 


θιζόμεναι οὖν πολλαὶ αὐτῷ ἐπίθοντη. 
bed Y D 


αὐτοῖς χαὶ τὸ λογάριν" εἶχε γὰρ ὅσα ἤθελε, τοῦ Θεοῦ 
δοράτως αὐτῷ χορηγοῦ τος διὰ τὸ ἔνθεον αὐτοῦ σχο- 
πόν. Καὶ λοιπὸν ὄρχον ἀπήτει παρὰ τῆς λαμθανού- 


σης, ὅτι οὐκ ἀθετεῖ αὐτόν. Πάντα ὃὲ διὰ σχημάτων 


b 
σαὶ ὧν χαὶ ἀσχήμων ἐποίει. 
ts'. ᾿Αλλ᾽ οὐ δύναται ὁ λόγος τὴν τῶν πραγμάτων 
εἰχόνα ὑποδεῖξαι. Ἦν γὰρ ποιῶν ἑαυτὸν, ποτὲ ὃξ 


ποθ μενον εἰς τὰ χαθίσματα, ποτὲ δὲ βάλλοντα πόδα 
τινὶ τρέχοντ', καὶ ῥίπτοντα αὐτόν. Πάλιν δὲ χατὰ 
τὴν σελήνης γένναν ἐπὶ γῆς 
τὴν παίοντα τοῖς ποσίν. 


λοῦντα προπεποιεῖτο. 


χυλιόμενον xai λὰξ αὐ- 
Ἔστι ὃς ὅτε xaX τὸν διαλα- 
"EXeys γὰρ πλεῖον ὅλων τῶν 
σχημάτων ἁρμόζειν χαὶ συμθάλλεσθαι τὸ τοιοῦτο 
σχῆμα, τοῖς προσποιουμένοις μωρίαν διὰ Χριρρόν: 
AtX τούτου γὰρ πολλάχις χαὶ ἤλεγχεν, xaX ἀνέχοπτεν 
ἁμαυτίας, χαὶ ὀργήν τινι πρὸς διόρθωσιν ἕπεμπε, 
χαὶ mpofieyé τινα, xai ὅσα ἤθελεν ἐποίε!, μόνον δὲ 
τὴν ἑαυτοῦ φωνὴν, χαὶ τὰ μέλη ἐξήλασσε, vai ὅσα- 
περ ἂν ἐποίει, εἶχον αὐτὸν ὥσπερ τοὺ πολλοὺς τοὺς 
£x δαιμόνων διαλαλοῦντας χαὶ προφητεύοντας. 


CAP. 


VITA S. SYMEONIS. 


μάτιος Νίχων, ἐπῆρεν ὕδωρ ἐκ τοῦ A quare. Subridens itaque mirabilis Nicon, uti re- 


1726 


sustulit aquam e sancto. Jordane, et 
projecit subter ejus umbilicum, signo facto venc- 
rand;e crucis, et dixit. ipsi : Ecce sanus factus es. 
Ab hoc tempore, uti jurabat, neque in somnis, ne- 


tulit Symeon, 


que vigilans, corporis llammam sensit. Hae re po- 
fisus vir ille generosus, munduin re- 
compali volens et servare eos, qui 


lissimum in 
versus est, 
oppugnabantur, Evenit aliquando ut cuidam mere- 
trici diceret : Visne ut amicam te habeam, et dem 
tibi centum aureos (65). Mult igitur animo lubenti 
ipsi credebant. Nam ostendebat eis pecunie (66) 
summam ; habebat enim, quantam volebat; Deo 
invisibiliter ei suppeditante propter divinum, quein 
sibi prafixerat, scopum. Porro juramentum exige- 
bat ab illa, quze acceperat, se promissa non reddi- 
turam irrita. Omnia aulem faciebat per stultas et 
indecoras figuras. 

45. Verum non est rerum imagini reprzesentan- 
d:e par oratio, Nune enim simulabat se claudicare, 
nune saltare, nunc trahi ad sedilia, nunc alicui cur- 
renti pedem impingere, et ipsum projicere ; ali- 
quando autem sub ortum lun, volvi per terram, et 
pedibus et. calee eam impetere : nonnunquam si- 
mulabat non coh:erentia loqui; dicebat enim, pr:e 
aliis omnibus hanc figuram convenire et conducere 
iis, qui amentiam simulant propter. Christum. Per 
hoc enim spe arguebat et. reprimebat peccata, et 
bilem evomebat adversus aliquem, ut corrigeretur ; 
aliqua proedicebat, et. faciebat, quicunque volebat, 
vocem duntaxat, ac situin membrorum commutans, 
et quidquid faciebat, habebant eum tanquam ununi 
e multis, qui atdllatu dzemonis loquuntur et vatici- 
nontur. 


VIL. 


Serutalio arcanorum, diuturna. jejunia, sanati oculi, cibi divinitus al[«ti, amicus ab injusta morte 
liberatus. 


ς΄. Ei ποτε δὲ παρέδη αὐτῷ μία Ex τῶν vopato- 


t 
μένων αὐτῷ gnis, ΠΡ ΘΈΩΝ τῷ πνεύματι ἐνόει, ὅτι 
ἐπόρνευσε, καὶ ἔλεγε λαλῶν, χαὶ ἐξανοίγων τὸ στόμα 
αὑτοῦ χαὶ χράζων: Παρέθης. Λγια, ἅγια δὸς αὐτῇ, 
xaX τὴν ἀσθένειαν αὐτῇ, ἕως Üavávou ηὔχετο ἐλθεῖν, 
7| πολλάκις, ἐὰν ἐπέμεινε μἢ σωφρονοῦσα, καὶ δαί. 
μονα αὐτῇ ἔπεμπε. 
τασσομένας αὐτῷ, σωφρονεῖν xa μὴ παραθαΐνειν 


αὐτῷ 


"Ex τούτου λοιπὸν πάσας τὰς 


PN ΕΤΟΥΣ ΚΑῚ ΤᾺ 
τοίς:, "Hv δέ τις πλησίον ᾿Εμέσης μένων πρω- 
τοχομήτης, χαὶ ὡς ἤχουσεν τὸν βίον αὐτοῦ, λέ 


EX) m0 za 


RAE ἐὰν ἴδω, οησποιητός ἑ 
ἐν ἀληθείᾳ ἐστὶν ἔξηχος. 


τὴν πόλιν, 


Παραγενόμενος οὖν c 


χατὰ συγχυρίαν εὗρεν, ὅτι ἐθάσταζεν αὖ- 


τὸν μία προϊσταμένη, 


ὺ- 


xa ἄλλη ἐλώριζεν αὐτόν. 
θέως δὲ ἐσχανδαλίσθη ὁ πρωτοχομήτης, xx 


*Apx αὐ ὴ 


τὸν διελογίζετο χαὶ ἔλεγε Συριστί" 


τὶ 1.00 


Σατανᾶς οὐ πίστε νεύξι μετ᾽ αὐτῶν 6 


46. Si quando una ex his, απ putabantur: esse 
ejus amie, privaricata esset, stalim instinctu 
spiritus intelligebat fornicatam; et dicebat loquens, 
et suum os aperiens clamabat; Provaricata 
Sancta, sancta da ipsi; orabatque ut infirmitas us- 
que ad mortem οἱ eveniret, aut non raro, si perse- 
verabat indulgere libidini, diabolum etiam ei im- 
mittebat. Ab hoe tempore tandem elfecit, ut quot- 
quot ei suberant, ad frugem redirent, et non pr;e- 
variearentur. Prope Emesam habitabat protocomes 
aliquis; qui ubi audivit vitam. Symeonis : Crede, 
inquit, dummodo illum videro, siultusne in 
speciem, an vere emota sit mente [comperiau. ] 
Dum itaque venisset ad civitatem, 
comperit, 


es 


sit 


forte. fortuna 
quod una, qu» ejus gerebat curam, ip- 
sum bajularet, et quod alia ipsum loris cxderet. 
Statim protocomes scandalizatus est, el secum co- 


NOTAE. 


(05) Probat Cangius voces óXoxoztvog, ὁλοχοτίνιν, 
Aoxovtivny (apozr: iplum nostrum. habet, ὁλοχοτίνα) 
& guilicare numinum. seu solidum. aureum ; pro. quo 
iuterpres mox citatus habet assem. 


(66) λογάριν et λογάοιον significare pecie sum- 
mam, seu certam quantitatem nummorum, in Glos- 
sario Cangius aflirmat. 


701 


121 LEONTII NEAPOLITANI EPISCOPI 


1728 


gitabat, et dicebat Syriace : Nunquid. ipse Satanas A δοαθδᾶς οὗτος; Καταλιπὼν οὖν αὐτὰς, εὐθὺς ὁ Σα)ὺς 


credet fictum hunc abbatem cum ipsis rem habere? 
Mlis itaque relietis statim. Salus ad protocomitem 
venit, qui aberat ab ipso quasi ad jactum lapidis, et 
dedit ipsi alapam ; exuit vestes suas, dixitque ei 
saltans : Adesdum, lude, o vilis homo! Hic non sub- 
est (67) dolus. Cognovit. igitur ille, scrutari eum, 
qui latebant in corle. Et quando rem miratus, 
veniebat, ut diceret alicui id. quod contigerat, liza- 
batur ejus lingua, et non poterat proloqui. 

4T. Gratia item abstinenti:e pr: maultis Sanctis 
excelluit, Adveniente enim Saneta sanctorum. jeju- 
niorum Quadragesima, non. gustabat aliquid. usque 
ad sanetam feriam quiutam. Mox autem ἃ primo 
diluculo, feria eadem quinta sedebat in itra (68) 
comedens, adeo ut scandalizarentur spectatores, eo 
quod ne quidem sancta feria quinta jejunabat. 
Joannes vero diaconus cognoscebat divinam ejus 
esse operationem. Ubi ergo saneta feria quinta vidit 
eum sedere in itra, et comedere a prima luce, 
dieit : Quanti hoe est, Sale? Cui ille, prehensa 
ejus manu; Follaris (69) iste, 0 stulte, quadraginta 
valet. nummis. (70), signilicans per hoc, post dies 
quadraginta se. demum comedere. Dimon iterum 
in alio quodam urbis compito frequens versaba- 
tur: quem die quadam vidit Sanctus, transiens, 
iMlae, quod vellet pulsare aliquem. eorum, qui pr:e- 
leribant ; et abreptis jn suo sinu lapidibus, capit 
eos projicere hinc et inde ad forum, et impediebat 
omnes, qui volebant transire. Inter hxc transibat 
canis; quem dum pereussisset diemon , coepit spu- 
mas enitlere. Tunc dixit omnibus Sanetus : Nunc 
iransite, stulti. Noverat enim vir sapientissimus, 
quod, si transivisset homo, pulsaturus ipsum fuis- 
set [d:emon] loco canis ; idcirco aliquantisper pro- 
libuit eos transire. Totus quippe scopus, ut jam 
predictum, sapientissimi hujus Symeonis ita se 
liabuit, primo quidem, ut animas salvas faceret sive 
per rationes, quas ipsis ridicule, vel captiose sug- 
gerebat; sive per miracula, quie aliis non adver- 
tentibus perpetrabat ; sive per promissa, qu:ze, stul- 
tum mentitus, proferebat. Deinde nt virtus ejus non 
innotesceret, et nullam apud homines laudem et 
gloriam aceiperet. 

48. Nam eum in quodam vico puelle choreas 
ducerent, et numerum inirent , visum est ei trans- 
jre per illum vieum. Ubi eum conspexerunt, ac- 
censere eum [colludentibus] (71) eceperunt. Vir ita- 
iue justus, fusis preeibus, volens eas frugi reddere, 
inox omnes fecit strabones ; dumque inter se re- 


ἔρχεται! πρὺς τὸν πρωτοχομήτην ἀπέχοντα ἀπ᾽ αὐτοῦ, 


ὡσεὶ λίθου βολὴν, χαὶ δέξωχεν αὐτῷ χόσσον, ἐγύμνω- 


σε δὲ τὰ ἱμάτια αὐτοῦ, zai εἶπεν πρὸς αὐτὸν βαλλί- 


οὐκ 


ζων" Δεῦρο παίζων, τ 
Ἔγνω οὖν & 


ξινὲ, 


εἴνος, ὅτι τὰ ἐν τῇ χαρδίχ' αὐτοῦ ἐνόησε, 


xai θαυμάσας χαθότι ἤρχετο ε 


ἐδεσμεῖτο ἣ γλῶσσα αὐτοῦ, χαὶ 


ly τινι τὸ πρᾶγμα, 


οὐχ ἠδύνατο 


ξασθαι. 
μζ'. Εἶχε 05 χαὶ τὰ χάρισμα τῆς ἐγχρατείας ὑπὲρ 
πολλοὺς τῶν ἔφθανεν ἣ ἁγία 


νος ἄχρι τῆς ἁγίας πέμπτης. Εἰ 
ἁγίᾳ πέμπτῃ ἐχαθέζετο εἰς τὸν ἱτρᾶν, τρώγων, ὥστε 


e 


χαὶ ἐχ τούτου ἐσχανδαλίζοντο οἱ θεωροῦντες αὐτὸν, 
ὡς ὅτι, φησὶν, οὐδὲ τὴν ἁγίαν πέμπτην νηστεύει. Ὁ 
δὲ χῦρις Ἰωάννης ὁ διάχονος ἐγίνωσχεν ἔνθεον εἶναι 
τὴν ἐργασίαν αὐτοῦ. Ὡς (0s δὲ αὐτὸν τῇ ἁγίᾳ πέμ- 
mtr χαθεζόμενον εἰς τὸν ἱτρᾶν xaX τρώγοντα πρωΐ, 


λέγει αὐτῷ Πόσου τοῦτο, Σαλέ; Λέγει αὐτῷ x&xsi- 


νος χρατήσας ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ, τεσσαράχοντα ἔχων 
νουμία, Τὸ φολερὸν, ἔξηχε, δηλῶν διὰ τοῦτο, διὰ τεσ- 
σαράχοντα ἡμερῶν ἐσθίειν αὐτόν. ᾿Ἐφιλοχώρει πάλιν 
ἐν ἑτέρῳ τινὶ τῆς πόλεως ἀμφόδῳ δαίμων. Ἔν μιᾷ 
οὖν εἶδεν αὐτὸν ὁ ὅσιος παριὼν, θέλοντα χροῦσαί 
τινα τῶν παρερχομένων, xxt λαδὼν ἐν τῷ χόλπῳ αὖ- 
τοῦ λίθους, ἤρξατο λιθάζειν ἔνθεν χαὶ ἔνθεν εἰς τὴν 
ἀγορὰν, xal ἐχώλυε πάντας τοὺς θέλοντας περᾶσαι. 
Ἐν τούτοις παρῆλθε χύων, χαὶ ἔκρουσεν αὐτὸν Ó 
δαίμων, καὶ ἤρξατο ἀφρίζειν. Τότε λέγει πᾶσιν ὁ 
ἄγιος" "Ἄρτι παρέλθετε, ἔξηχοι. "Hóet γὰρ ὁ πάνσο- 
φος, ὅτι εἰ ἐπέρασεν ἄνθρωπος, αὐτὸν ἤμελλε χρούειν 
ὁ δαίμων ἀντὶ τοῦ χυνὸς, διὰ τοῦτο ἐχώλυσεν αὑτοὺς 
παρελθεῖν πρὸς βραχύ. “Ὅλος μὲν οὖν ὁ σχοπὸς, ὡς 
ἤδη προείρηται, τοῦ πανσόφου τούτου Συμεὼν οὕτως 
ὑπῆρχε πρῶτον μὲν εἰς τὸ σῶσαι Ψυχὰς, εἴτε δι᾽ 
ἐπιφορῶν, ὧν αὐταῖς γελοιοδῶς, ἣ μεθοδευτιχῶς 
ἔπεμπεν, εἴτε πάλιν διὰ θαυμάτων, ὧν ἀνοήτως ἐπ- 
ἐστειλε, εἴτε διὰ παραγγελιῶν, ὧν πρὸς αὐτοὺς μω- 
ροποιῶν ἔλεγεν * ἔπειτα δὲ ἵνα μὴ γνωσθῇ αὐτοῦ ἡ 
ἀρετὴ, χαὶ λάδῃ ἔπαινον παρὰ ἀνθρώπων xai τι- 
μήν. 


μη΄. Χορευόντων γὰρ ἐν μιᾷ [δύ μη] χοραπίων, 
χαὶ χαταλεγόντων αὐτῶν, ἔδοξεν αὐτῷ παρέρχεσθαι 
δι’ ἐχείνης τῆς ῥύμης. Ὡς οὖν εἶδον αὐτὸν, ἤρξαντο 
χαταλέγειν εἰς ἀθθάδας. Εὐξάμενος οὖν ὁ δίχαιος, 
θέλων σωφρονίσα! αὐτὰς, εὐθέως ἐστραύωσεν ὅλας, 
χαὶ ὡς ἤρξαντο ἀλλήλαις λέγειν τὰ συμθὰν αὐταῖς 


NOTAE. Ξ 


(67) Per apocopen lonice pro ἔνεστι ponitur ἕνι. 

(68) Vocem ἐτρᾶν nullibi reperio. Quid si pona- 
iur pro ἱτρίον, quod mss. Grico-Latina vertunt 
ütrium tractum. ἐἔχρίον emendal Salmasius ad liistor. 
August. paz. 155 et perqulam. interpretatur. Vide 
Mesyehium in. £giov et Favorinum in ἕτρον. 

(09) Genus est monete, de quo consule. Caneii 
Glossaria, Ὁ] plurima. euriose congessit, Inepte 
igitur Latine videtur verti esculentum. apud Surium. 


(70) Nummus pars. tertia. est. quadraptis, talenti 
autem seu solidi 18,000. Nam in Lot νουμία dividi, 
observat Hesychius. ἐῶ 7. 

(11) Quid sibi vult εἰς ἀδθάδας Ὁ Interpres apud 
Surium accepit pro lusu. caleulorim, quo ex fonte, 
quo vade, quo teste, nescio. Sie itaque reddit La- 
tine hunc sensum . Zt eeperunt eum re[erve in σαι ας 
logum eorum, qui erant. lusuri calculis. 


1120 


VITA S. SYMEONIS. 


1730 


xaxby, ἔγνωσαν ὅτι αὐτὸς αὐτὰς ἐστρχύωσε, χαὶ xax- Α ferre inciperent malum, quod sibi evenerat, cozno- 


ἐτρεχον αὑτῷ χλαίουσαι ὀπίσω αὐτοῦ xaX χράζουσαι" 
᾿Ανάλυσον, Σαλξ, ἀνάλυτον. ᾿Ενόμιζον γὰρ αὐτὸν ἀπὸ 
ἐπιλαλιᾶς στραυῶσαι αὐτάς. Ὡς οὖν ἔφθασαν αὖ- 
τὸν, ἐκράτησαν αὑτὸν Bia. Καὶ ὥρχιζον ἵνα ἀναλύσει, 
φησὶν, τὸ ἔδησε. Λέγει οὖν αὐταῖς παίζων * Οἵα θέ- 
λει ἐξ ὑμῶν ὑγιᾶναιν, φιλήσω τὸν ὀφθαλμὸν αὐτῆς 
» τὸν στραυωθέντα, χαὶ ὑγιαίνει. Ὅσας οὖν ἠθέλησεν 
ὁ Θεὸς, ἵνα ὑγιάνωσι, φησὶν ὁ ὅσιος, κατεδέξαντο, 
αἱ δὲ λοιπαὶ, αἱ μὴ χαταδεξάμεναι ἵνα φιλήσῃ αὐτὰς, 
ἔμειναν οὕτως χλαίουται. Μετὰ οὖν τὸ ἀναχωρῆσαι 
αὐτὸν ἀπ᾿ αὐτῶν ὀλίγον, ἤρξαντο χαὶ αἱ λοιπαὶ χατα- 
τρέχε 
τὸν Θεὸν, μεῖνον, φίλησον χαὶ ἡμᾶς. Hv οὖν ἰδεῖν 
τὸν Γέροντα τρέχοντα, χαὶ τὰς νεάνιδας ὀπίσω αὐτοῦ. 


ιν αὐτοῦ, xal χράζειν: Μεῖνον, Σαλὲ. μεῖνον, 


Καὶ οἱ μὲν ἔλεγον ὅτι παίζουσι μετ᾽ αὐτοῦ " οἱ δὲ 
ἐλογίζοντο, ὅτι ἐξηχώθησαν χαὶ τὰ χοράσια. "ΒΕ μειναν 
οὖν οὕτως ἀθεράπευτα διὰ παντός. "Ἔλεγεν γὰρ ὁ 
ὅσιος, Εἰ μὴ ἐστράθωσεν αὐτὰς ὁ Θεὸς, ὑπερθᾶλαι 
εἶχον εἰς ἀσωτίαν πάσας τὰς γυναῖχας Συρίας. ᾿Λλλὰ 
διὰ τῆς νόσου τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν ἐνδίδουσιν ἐκ 
τῶν πολλῶν χαχῶν. ᾿Εχάλεσεν αὐτὸν ἅπαξ εἰς ἄρι- 
στον ὁ χῦρις Ἰωάννης, ὁ φίλος αὑτοῦ, xat ἐχρέμαντο 
ἐχεῖ λαρδία. Ἤρξατο οὖν χόπτειν χαὶ τρώγειν ὠμὸν 
τὸ λαρδίον ὁ ἀθθᾶς Συμεών. Ὃ 6E πάνσοφος ᾿Ιωάν- 
νης, μὴ θέλων μετὰ χρχαυγῆς τι εἰπεῖν αὐτῷ, ἐγγί- 
σας πρὸς τὸ οὗς αὐτοῦ, λέγει αὐτῷ * "Ὄντως οὐ σχαν- 
δαλίζεις pz, ἐὰν φάγῃς ἀπὸ χαμηλίου ὠμὸν, λοιπὸν 
εἴ τι θέλῃς, ποίησον. Ἐγίνωσχεν γὰρ τὴν ἀρετὴν 
τοῦ Σαλοῦ, διότι πνευματιχὸς ἄνθρωπος χαὶ αὐτὸς 
ὑπῆρχεν. 

pO. Ἦλθόν ποτέ τινες ᾿Εμεσενοὶ ἐν τῇ ἁγίᾳ Πα- 
cyaAMa εἰς τὴν ἁγίαν πόλιν ἑορτάσα', ὧν ὁ εἷς χατ- 
ῆλϑεν εἰς τὸν ἅγιον Ιορδάνην εὔξασθαι. Καὶ περιερ- 
χόμενος τοὺς Πατέρας, ἡτεῖτο εὐλογίαν. Συνέδη οὖν 
xoi τὸν ἀθδᾶν ᾿Ιωάννην τὸν ἀδελφὸν τοῦ ἀθθᾶ Συμεὼν 
ἀπαντῆσαι x&v' οἰχονομίαν τοῦ Θεοῦ, τῷ πραγμα- 
τευτῇ εἰς τὴν ἔρημον. Ὡς δὲ εἶδεν αὐτὸν ὁ πραγμα- 
«suche, ἔῤῥιψεν ἑαυτὸν χαμαὶ, αἰτῶν εὐχὴν παρ᾽ 
ὑτοῦ. Λέγει αὐτῷ ὁ ἀδθᾶς Ἰωάννης" Πόθεν εἰ 
qst αὐτῷ ἐκεῖνος" "Amb ᾿Εμέσης, Πάτερ. Τότε ἀπ- 
εχρίθη αὐτῷ " Καὶ ἔχων ἐχεῖ τὸν ἀθθᾶν Συμεὼν τὸν 


λεγόμενον Σαλὸν, ἐξ ἐμοῦ τοῦ ταπεινοῦ τί ζητεῖς ; 


2 


''oy γὰρ εὐχῶν ἐχείνου χρήζω χἀνὼ, xa ὅλος ὁ x6 
AD SUA Ξ χρη 3694 ΚΣ GROSS 
σμος. "EAz6zv οὖν τὸν πραγματευτὴν ὁ à66a.; ᾿Ιωάν- 
νης εἰς τὸ σπήλαιον αὐτοῦ χαὶ παρέθηχεν αὐτῷ τρά- 
πεζαν πλουτίαν. 'Ex Θεοῦ γὰρ εὑρίσχετο εἰς τὴν 
ἔρημον ἐχείνην τὴν ξηρὰν, σιλίγνια χαθαρὰ χαὶ 
ἐψάριν ζεστὸν τηγάνου, xa οἶνος ἄριστος, χαὶ βισ- 
σία ὑάλινα. Ὥς ouv ἔφαγον χαὶ ἐχορτάσθησαν, δίδω- 
σιν αὐτῷ τρεῖς εὐλογίας ζεστὰς, χαὶ αὐτὰς ὁμοίως 
ἐχ Θεοῦ οὔσα:, χαὶ λέγει " Abg τῷ Σαλῷ, xa εἰπὲ 
αὐτῷ ἐξ ἐμοῦ Διὰ τὸν Κύριον εὔχου τῷ ἀδελφῷ σου 
Ἰωάννῃ. Τῆς ἀληθείας οὖν τοῦ Ἰκυρίου ἐπεμαρτυρού- 


οης, ὡς ἦλθεν εἰς "Ἔμεσαν ὁ πραγματευτὴς ἀπαντᾷ 


B 


p 


verunt ab ipso distortos &ibi fuisse oculos. Ft 
accurrerunt flentes post ipsum et clamantes : Dis- 
solve, Sale, dissolve. Putabant enim strabones ab 
illo se esse facetas per verborum incantationem. 
Igitur ad illum digresse, tenuerunt eum vi, et ad- 
jurarunt, ut dissolveret quod. ligaverat. Dicit itaque 
illis ludens : Quicunque ex vobis vult sanari. 0s- 
culabor oeulum ejus strabum, et sanabitur. Quot- 
quot ergo voluit Deus ut sanarentur, inquiebat 
Sanctus, acfipiebant conditionem , reliquie 
quie non permiserunt, uf se oseularetur, manebant 
sie flentes, Dum pauxillum itaque ab iis esset. di- 
gressus, ceperunt et reliqu:e ad. illum currere, et 
clamare : Mane, Sale, mane, per Deum mane, oscu- 
lare et nos. Videre igitur erat senem currentem, 
et puelle post ipsum. Et hi quidem dicebant, quod 
puelle ipsum luderent, illi cogitabant, quod etiam 
ipse emota essent mente. Atque ita in perpetuum 
non sanatz permanserunt. Dicebat enim. Sanctus: 
Nisi strabones illas fecisset Deus, futurum fuisse, 
ut morum lieentia omnes. Syri:e mulieres supera- 
rent; sed per morbum oculorum multa eas mala 
declinasse. Invitavit ipsum quadam vice ad pran- 
dium Joannes, amicus ejus, et suspensa ibicem 
erant larida. Coepit igitur scindere οἱ comedere 
crudum laridum abbas Symeon. Sapientissimus 
vero Joannes, nolens ipsi aliquid dicere clamose, 
accedens ad aurem ejus, dicit : Haud sane scandalo 
mihi es, tametsi crudum e camino comedas. De 
cetero fae quod lubet; norat. enim. Sali virtutem; 
propterea quod et ipse vir spiritualis esset, 

49. Venerunt aliquando nonnulli Emeseni in so- 
lemnitate sancta paschali, ad sanctam civitatem 
celebraturi festum, quorum unus ivit ad sanctum 
Jordanem ut oraret. Et cireumiens patres, petebat 
αἰ sibi bene precarentur. Contigit ergo, ut abbas 
quoque Joannes, Symeonis abbatis frater, occurre- 
ret, Deo sie disponente, mercatori [huic] in solitu- 
dine. Ubi illum conspexit mercator, projecit se 
humi, rogans ab eo preces. Cui abbas Joannes : 
Cujas es? Subjecit ille : Emesenus, Pater. Tum 
respondit ipsi: Qui habes ibi abbatem Symeonem, 
qui dicitur Salus, quid. à me abjecto petis ? Nam 
ego quoque precibus ejus indigeo, et Lotus mundus. 
Itaque Joannes abbas mercatorem in speluncam 
suam admisit, et opiparam mensam illi apposuit. 
Nam Dei virtute in arida illa solitudine invenieban- 
tur mundi panes siliginei, et obsonium in olla co- 
ctum, el vinum optimum, et vitrea 'ascula. Post- 
quam ergo comedissent et saturati essent, dat ipsi 
wes calidas eulogias (72), a Deo itidem submissas, 
οἱ dieit : Da. Salo, et die ipsi meis verbis : Propter 
Dominum, ora pro fratre tuo Joanne. Domino ita- 
que veritatis testimonium perhibente, simul atque 
Emesam venit mercator, occurrit ipsi abbas Symeon 


vero, 


NOT£. 


(72) Eulogice sunt panes aut. alia. edilia sacerdotisbenedictione consecrata. Vide Glossarium Cangii. 


173 LEONTII 
prope porlam civitatis, dicens : 
Qui valet stultus, tui. similis Joannes ? Non come- 
disti eulogias, quas tibi dedit? Vere, vere, Si co- 
medisses hasce tres, male illas decoxisses. lile 
itaque obstupuit, ubi audivit. omnia, que volebat 
ipsi dicere. Excepit itaque eum statim in tugurium 
suum 5 
sibi eadem apposuisse eum sine ullà mutatione, 
sicut fecerat abbas. Joannes, usque ad ipsam poculi 
mnagnitudinem, quod in spelunca ejus viderat. Et 
inquiebat, tres 
eulogias, et. recessi in. domum meam, erubescens 
quidquam cuiquam de ipso dicere, qui omnes pro 
certo habebant eum esse fatuum. 


Salus ; atque ita confirmabat mercator, omnia 


quando comederamus, dedi ipsi, 


50. Diximus superius (75), quod patrarit miracu- 
lum aliquod in viro Dei amante, qui vitam ejus 
nobis exposuit. Contigit, autem miraculum hoc 
modo : Malefici quidam hominem occiderunt, a- 
breptum cadaver (74) projecerunt per fenestram in 
domum viri Dei amantissimi pr:edieti. Non parvis 
igitur concitalis turbis, res ad prastorem delata est, 
qui suspendio addixit Dominum Joannem. Tendens 
ad mortem, nihil aliud secum dicebat, quam hoc : 
Ὁ Deus Sali, adsis mihi in hac hora. Deo antem 
volente illum liberare a tali calumnia, venit aliquis 
ad abbatem Symeonem, et dixit : lufelix! Amicus 
iste tuus Dominus Joannes discedit, ut. in furcam 
agatur ; et vere si ille moriatur, morieris et ta prze 
fame ; nam talem nemo tui curam habet atque ille. 
Dixit autem ei quomodo crimen cdis esset ador- 
natum. Abbas Symeon stultitiam mentitus, dimisit 
eum, qui hoc referebat, et secessit in occultum lo- 
cum, ubi, semper orabat, quem. nemo norat, nisi 
amicus ejus, Dei amans. Joannes, et flexis zenibus 
orabat Deum, ut servum suum liberaret e tali peri- 
culo. Postquam hi, qui eum ducebant, ut suspen- 
deretur, pervenissent ad locum, ubi erant. posituri 
furcam, ecce aceurrunt equites (75) et dicunt, 
ul virum absolverent , 
auctores. 


Ónventos esse verós c:edis 


51. Absolutus itaque statim, recta cucurrit ad 
locum, ubi sciebat semper orare abbatem Symeo- 
nem, et conspicatus eum proeul manus extenden- 
lem ad celum, timuit. Juravit enim se vidisse 
globos igneos, qui ab ipso erumpebant in ccelum, et 
in circuitu ejus quasi clibanum accensum, ΟἹ ipsum 
in medio, adeo ut non appropinquarit, donec ora- 
tionem absolvisset. Et conversus [inquit] vidit me; 
et postquam vidisset, dicit: Quid est, diavone 
Joannes? Vere, vere adbibisti immodice. Ast ahisis, 
ora. Hec namque tibi accidit tentatio, quia duos 
mendicos, heri venerunt ad te, pro eo ae poteras, 


Quid est, stulte? À αὐτῷ εἰς τὴν πόρταν τῆς 


NEAPOLITANI EPISCOPI 1732 


Συμεὼν, 


ὅμοιός cou Ἰωάννης ; μὴ 


δέδωχέ σοι; ὄντω 7, ὄντως, 


γῶς αὐτὰς -- Ἐχεῖνος οὖν ἐθαμθήθη., ὡς 
ἤχουσε πάντα, ὅτα Ὠδούλετο εἰπεῖν αὐτῷ. "Ελαδεν 
οὖν αὐτὺν εὐθέως εἰς τὸ χαλύθιον αὐτοῦ ὁ Σαλὸς, xol 


ς διισχυρίζετο ὁ πραγματευτῆς, ὅτι Πάντα ἀπα- 


ρυλλόάχτως παρέθηχέ μοι xaX οὗτος Og χαὶ ὁ ἀθξξς 


Ἰωάννης, ἕως xai αὐτοῦ τοῦ μεγέθους τῆς βίστηξ, 


Ὡς εἶδεν εἰς τὸ σπήλαιον αὑτοῦ, xal ὡς ἐφάγομεν 
ἔδωχα αὐτῷ τὰς τρεῖς eU ye s xai ἀνεχώρησα εἰς 

τὸν οἶχόν μου, ἐρυθριῶν εἰπεῖν τινί τί ποτε περὶ 

αὐτοῦ. Διότι πάντες ἐπληρηφοροῦντο ὅτι ἔξηχός 
ἐστιν. 

ΒΒ y zii 


V. ᾿Ανωτέρω εἰρήχαμεν, ὅτι 


Liz 


εἰς τὸν Beognm ἄνδρα, τὸν xaX τὸν βίον αὐτοῦ ἐξηγήῆ- 


σάμενον ἡμῖν. Ὁ δὲ τρόπος τοῦ θτύματός ἐστιν οὗ - 
τως Τινὲς χαχοῦργοι ἐποίησαν φόνον, xaX λαθόντες 
πὸ σχήνωμα, ἔῤῥιψαν διὰ θυρίδος ἕως τὸν οἶχον τοῦ 
εἰρημένου θεοφιλεστάτου ἀνδρός. Ταραχῆς οὖν οὐχ 
ὀλίγης γενομένης. Ἦλθεν εἰς τὸν ἄρχοντα τὸ πρᾶγμα, 
xa ἐψηφίσατο, ἵνα φουρχισθῇ ὁ χῦρις Ἰωάννης. Ὡς 
οὖν ἀπίει ἀποθανεῖν, οὐδὲν ἄλλο ἔλεγεν εἰς ἑαυτὸν, 
εἰ μή" Ὁ Θεὸς τοῦ Σαλοῦ, παράστηθί μοι τῇ ὥρᾳ ταύ- 
τῇ. Τοῦ Kupíou δὲ θέλοντος σῶσαι: αὐτὸν Ex τῆς το!-- 
αὐτῆς συχοφαντίας, Ὦλθέ τις, χαὶ λέγει τῷ ἀδδᾷ 
Συμεών: Ταπεινὲ, ὁ φίλος σου ἐχεῖνος ὑπάγει φουρ- 

χισθῆναι ὁ χῦρις Ἰωάννης, καὶ ὄντως εἰ ἀποθάνῃ, 
C ἀπὸ πείνας ἀποθνήσχεις, ὅτι οὐδείς σε φροντίζει ὡς 

ἐχεῖνος. Εἶπε ὃὲ αὐτῷ χαὶ τὸν τρόπον τῆς χαταπ' τλο- 

χῆς τοῦ φόνου. Ποιήσας οὖν ἑαυτὸν ὁ ἀἠθᾶς Συμεὼν 

ἔξηχον, ἀφῆχεν τὸν εἰπόντα αὐτῷ, χαὶ ἀνεχώρησεν 
εἰς τόπον χρυπτὸν, ὅπου ηὔχετο πάντοτε, ὃν οὐδεὶς 
ἐγίνωσχεν, εἰ ui] ὁ φίλος αὐτοῦ ὁ θεοφιλὴς "Io&vvne, 
χαὶ χλίνας τὰ γόνατα, παρ:χάλε: τὸν Θεὸν ῥυσθῆναι 
«bv σὑτοῦ δοῦλον Ex ποῦ τοιούτου χινδύνου. Καὶ Y os 
ἔφθασαν ol ἐξενέγχαντες φουρχίσαι αὐτὸν εἰς τὸν xó- 
moy TOU Qusnoy στῆσαι τὴν φούρχαν αὐτοῦ, δὼ 


χαθαλλάριοι τρέχοντες χαὶ 


οντες ἀπολυθῆνα! τὸν 
ἄνδρα, ὅτι εὑρέθησαν οἱ τὸν φόνον ἐν ἀληθείᾳ ποιή- 
σαντες. 

να’. ᾿Απολυθεὶς οὖν εὐθέως, ὠρθοδρόμη εν εἰς τὸν 
πόπον, ὅπου ἤδει πάντοτε προσεύχεσϑα!' τὸν ἀθθᾶν 
Συμεὼν, χαὶ ἰδὼν αὐτὸν ἀπὸ μήχοθεν ἐχτείνοντα τὰς 
χεῖρας εἰς τὸν οὐρανὸν, ἐφοδήθη. "Ὥμνυεν γὰρ Oh 
σφαίρας πυρὺς ἀνερχομένας ἐξ αὐτοῦ εἰς τὸν οὐρανὸν 
ἐθεώρει, xai χύχλῳ αὐτοῦ ὡς χλίδανον χαιόμενο", 
χαὶ αὐτὸν εἰς τὸ μέσον, ὥστε μὴ πλησιάσαι αὐτῷ, 


" Nn Atos s us E 
ἕως οὗ τὴν εὐχὴν ἐτελείωσεν, xay στραφεὶς ἴδεν με, 


χαὶ ἰδὼν εὐθέως ? 


* Τί ξστι, διάχονε Ἰωάννη; 


ὄντως, ὄντως, xx0X χόμμα ἕπινες αὐτῷ, ἀλλ᾽ ὕπαγε, 


6t ὁ πειρασμὸς συνέθη σοι, διότι 1X0. 


οἱ δύο πτωχοὶ πρὸς σὲ, χαὶ εὐπορῶν δοῦναι αὐ- 


NOTA, 


(75) Capite primo. 

(14) Τὸ σχήνωμα est tentorium, tabernaculum, 
habitatio : hic usurpatur μεταφορικῶς pro corpore 
vel cadavere, quod habitatio anime fuit. 


(15) Lexicon Cyrilli ms. et Glossa Basilic. Ka623.- 
λάριος, ἔφιππος, ὁ ἐν im τπῷ χαθήμενος. Κάθαλος Y γὰ8 
ὁ ἵππος. Cavallavius, eques, qui equo insidet. Cava!us 


enim est equus. 


15 VITA S 
H 

εἰπόντι, ὅτι ἕκαστο: τὰ πλα- 
σίονα ὁ μεταδιδοὺς, λήψεται ἐν τῷ νῦν αἰῶνι, χαὶ ἐν 
ες, Εἰ μὲν 
ἀπιστῇ:, δός. Εἰ δὲ οὐ δίδως, φανερὸς εἶ ὅ 
τῷ Κυρίῳ. Ἰδοὺ λόγοι σαλοῦ, μιᾶλλου δὲ G 
Πρὸς τοῦτον μὲν γὰρ τὸν χῦρι"» menfa. ὅτι εὑρί- 
σχοντο οἱ δύο χατὰ 


τῷ μέλλοντι ζωὴν αἰώνιον χληρονομῇσ 


μόνυς, οὐδὲν ἐποίε. τοῦ σαλοῦ. 
᾿Αλλ᾽ οὕτως εὐρήῦμως χαὶ χατανενυγμένως συνετύγ- 
χανεν αὐτῷ, ὡς πολλάχις εὐωδίαν ἐξέρχεσθαι ἐκ 


τοῦ στόματο: αὐτοῦ, ὡς δι 


θεθα!οῦτο οὗτος ὁ χῦρ'ς 
Ἰωάννης, ὥστε μιχροῦ δεῖν, ἀπιστεῖν με, αὐτὸν 
εἶναι τὸν πρὸ ὥρας σαλόν. Πρὸς δὲ ἅπαντας ἑτέρως 
διέχειτο. 


3. SYM EONIS. 1734 


σά εἰσιν ἃ δίδως, A non sublevasti, sed rejecisti. Non enim tua sunt 


frater, quie das. Annon credis ei, qui dixit: Quod 
unusquisque, qui largitus fuerit, accepturus sit 
plura in priesenti seculo, etin. futaro hzreditatem 
wlernam 7 51. credis, da. Si vero non. des, manife- 
stum est te Domino non credere. Ecce non lam 
Sali, seu fatui hominis verba, quam sancti sapientis, 
Nam apud Dominum Joannem, quando duo simul 
agebant seorsim, nihil faciebat stulti; verum adeo 
concinne et tanta compunctione agebat cum illo, ut 
sepius bonus odor ex ore ejus erumpereL ; uti asse- 
veravit idem Deminus Joannes, et parum abesset, 
quin non crederet, eumdem illum esse, qui paulo 
ante erat fatuus. Sed apud alios aliter. se gerebat. 


CAP. VIII. 


Reliqua miracula expediuntur. 


vP'. Ἔστι yàp ὅτε χαταλαμιθανούσης τῆς ἁγίας B 


Κυριαχῆς, λαμόάνειν αὐτὸν σειρὰν σαλσιχίων,, χαὶ 
φορεῖν αὐτὰ ὡς ὀράριον, χαὶ χρατεῖν ἐν τῇ ἀριστερᾷ 


αὐτοῦ χειρὶ σίνηπι, xat οὕτως βάπτειν xa τρώγειν 
ἀπὸ πρωΐ. Τινὺς δὲ xal ἔχριεν εἰς τὸ στόμα αὐτῶν 
£z τοῦ σινήπεως Ex τῶν ἐρχομένων παῖξαι μετ᾽ αὐὖ- 
«οὔ, “Ὅθεν xai τις ἐλθὼν προσπαῖξαι αὐτῷ yoptrbz, 


ἔχων ἐν τοῖς 


A 


δυσὶν ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ λευχώματα ἄσπρα, 


ἐχρίσθη ὑπ᾽ αὐτοῦ ἐχ τοῦ σινήπεως εἰς τοὺς ὀφθαλ- 


H 


υγὺς αὐτοῦ. Τοῦ ὃὲ στυφθέντος ἕως θανάτου, λέγει 


αὐτῷ" Ὕπαγε, νίψαι, ἔξηχε, εἰ: ὄξος xa εἰς σχόρδα, 
χαὶ εὐθὺς ὑγιαίνεις. κεῖνος 0i ὡς δοχῶν τι ποιεῖν, 


εὐθέως εἰς ἰατροὺς ἔδραμεν, xai πλεῖον ἐτυφλώθη. 
Τέλος οὖν ἀπὸ μανίας ὀμνύει Συριστί" Μὰ τὸν Θεὸν 
τοῦ οὐρανοῦ, ἐὰν (XB εὐθέως πηδῆσα: οἱ δύο μου 
ὀφθαλμοὶ, 


εἴ τ' εἶπέν μοι ὁ Σαλὸς, ποιῶ. Καὶ νιψα- 


μένου αὐτοῦ, ὡς εἶπεν αὐτῷ, εὐθέως ἐγένοντο οἱ 


ὀφθαλμοὶ αὐτοῦ ὑγιεῖς, ὡς ἐχ γεννητῆς χαθαροὶ, ὥστε 


δοξάξειν αὐτὸν τὸν Θεόν. 


Τότε ἀπχαντήσας αὐτῷ ὁ 


Σαλὸς, λέγει αὑτῷ 
cs τὰ αἰγίδια τοῦ 


γξίτονος. 
ἐν ᾿Βυμέσῃ νομίσματα πεντοιχόσια, zal ὡς 


αὐτὰ, ἀπαντᾷ αὐτῷ ὁ ἀξδᾶς Συμεὼν, xai 


γε: πρὸς αὐτόν- Δύνασαι ποιῆσα! 
ἵνα εὑρεθῶσι τὰ ὀλοχότινά μου; A£- 
γει αὐτῷ ἐχεῖνος" "EXv θέλης, vat. Aé 


τί ποτε, ibus z 


γει αὐτῷ ixci- 
vo;* Ποίησον, χαὶ ἐὰν εὑρεθῶσιν, δίδω σοι δέχα. Λέ- 
γει αὐτῷ ὁ del Εἴ τι εἴπω Got, ποίησον, xai εἰς 


τὸ d olv Gov εὑρίσχεις τῇ νυχτὶ ταύτῃ. Συνέθετο 


οὖν αὐτῷ μεθ᾽ 


ὄρχων ὅτι εἴ τι εἴπῃ αὐτῷ, 


ἀχούς, 


αὐτοῦ, μόνον μὴ ὄκχιρόν τί ποτε εἴπῃ. A 


πάλιν" Ὕπαγε, τὰ ὀλοχότινά σου ὁ δοῦλός σου ὁ ἐπι- 
χέρνης ἐπῆρεν. ᾿᾽Αλλ᾽ ἰδοὺ, δός μοι λόγον, ὅτι οὐ δὲ- 


ρξις αὐτὸν, οὔτε ἄλλην τοῦ οἴχου σου ἔδαρεν γὰρ 


52. Dui advenisset sancta. dies Dominica, con- 
tigit, ut acceperit seriem (76) farciminum (77), et 
illa ferret tanquam | orarium, et teneret sinistra 
manu sinapi, et sic ἃ prima luce tingeret et come- 
deret. Aliquorum vero ex iis, qui lusum eum ipso 
venerant, oblinebat eos sinapi. Hinc cum venis:sct 
aliquis rustieus cum eo lusurus, cujus uterque ocu- 
lus laborabat candida albugine, inungebat utrimque 
eus oculum sinapi. Cui, ad mortem usque allli- 
ctato, dieit : Abi, stolide, alliis et aceto telava, εἴ 
saiabere jamjam. llle vero, ut. qui existimaret se 
quidquam effecturum, protinus ad medicos cucurrit, 
cl magis cwceuliebat. Tandem itaque furore per- 
citus, jurat Syriaee : Per Deum coeli, tametsi sta- 
lim duo mei oculi deberent exsilire, quod mihi 
cunque Salus dixerit, faciam. Postquam lavisset ex 
proseripto Sali, mox oculi ejus sanati fuerunt, οἵ 
tam defiecati, quam primo nalali die, adeo ut lau- 
daret Deum. Salus ei obviam factus, dixit : Ecce 
sanus faetus es, stulte ; noli posthae furari capellas 
vicini. Alieui. quierenti quingentorum numniorun 
summam (73), Emesie. subreptam, occurrit abbas 
Symeon. Et ille, invertere se volens, dicit Symeoni : 
Potin' es eilicere, stoliae, ut nummi mei invenian- 
τα Ὁ Cui ille : Possum utique, si velis. Respondit 
alter : Eílice, et, si inveniantur, dabo tibi decem. 
Tum Salus : quid dixero tibi, facito ; et inve- 
nies in armario (79) hae etiam nocte. Dato jure- 
jurando ille ad se recepit, quod, si quid ipsi diceret, 
auditurus ipsum esset, modo ut nihil importuni 
ipsi diceret. Dicit ei rursum : Abi, nummos tuos 
abstulit servus tuus, qui à poculis (80) tibi est. 
Sed ecee, da mihi fidem fore ut ipsum non e:xdas, 
vel aliquem e tua domo (czdebat autem. acerrime). 


NOTAE. 


(10) Vox σειρά, pro qua Latine posui, series, qua- 
si s sed nuspiam inventa. 

T1) Legitur σαλσιχοπώλης, et exponitur apud 
Auctorem. E tyniologici, fartor, sarciminum verdi- 
tor; E quo vocis σαλσίχιον significatio liaud obscure 
eruitur. 

(78) Λογάριν non significare exactorem, prout 
legitur apud. Surium, sed. summam. pecunie, seu 
certam] quantitàtem nummorum , exemplis bene 


multis ostendit Congius in Glossario. 

(79) Vox σχευρὶν abstrusa. Videtur 
σχεῦος, Vd$ , quocunque utensilia; et 
χευρὶν siwgnilicatione — coincidat cuin 
σχευάριον, σχεν θήκη. 

(80) Ἐπικές "js idem significat quod πινχέρνης, 
qui eultiore lingua dicitur oivoyoog pincerna, qui est 
à poculis. Lego apud Surium : « Servus tuus epi- 
cernes. ) 


derivari a 
quid ni τὸ 
vocabulis 


ὁ 


1135 


LEONTiI NEAPOLITANI EPISCOPI 


1:45 


"un 3 (0662. " T -οὗ ἑνό: 6 3 " (1) ) 
]tüe igitur putabat dictum sibi esse. ut neminem A σφοδρῶς. 'Exctvoz οὖν ἐνόμισεν ὅτι χάριν τῶν ὁλο- 


cederet. propter. nummos ; sed abbas Symeon ipsi 
dicebat ut nullum unquam cederet. Dedit itaque 
ipsi fidem cum juramento gravissimo, quod nemi- 
nein esset verberatarus, Et abiens, servum suum 
blande preliendit, et recepit ab eo quantum perdi- 
derat. 

53. Accidit, ut veniret ab illo tempore, aliquem 
cmsurus, et nom potuit; sed maaus ejus emarcuit. 
Hei gnarus, dicebat : Enimvero hoe Salo acceptum 
fero : et adivit ipsum, et dixit : Solve, Sale, jura- 
mentum. Et mox ille stultum se (ingebat, adeo ut 
non sciret quid sibi diceret. Quando itaque perge- 
bat molestus esse, apparuit ipsi in somnis, et dixit: 
Vere solvam juramentum; promissa verbis inita 
solvo, et prorsus reddo irrita. Quid ineptis? Cur 
vis σον servos tuos, qui prz:cedent te in. futuro 
seculo? Postquam hae vidit, in posterum quievit. 
Compatiebatur Symeon daemoniacis tenerrimo af- 
fectu, ita ut discedens, variis modis se illis similem 
redderet, et cum iis agens, multos ex illis sanaret 
precibus suis, et nonnulli, a demone obsessi, ob- 
murmurarent, ac dicerent : O violente Sale! Totum 
mundum subsannas; etiam venisti ad nos, ut nos 
vexares? Recede hine : non es ex nostro grege. 
Quid noserucias per totam noctem et uris? Quando 
igitur ibidem aderat Sanctus, multos etiam, ut qui 
loqueretur ex instinctu Spiritus sancti, corripie- 
bat; hos quidem, quod furati essent, illos, quod 
scortati; alios reprehendebat. cum clamore, quod 
non assidue communicarent; alios. insectabatur, 
tanquam perjuros, eo successu, ut Lotam pene ci- 
vitatem hac industria a peccato coerceret. Erat per 
id tempus mulier divinatrix, qux amuletis et incan- 
lationibus navabat operam. Hane sibi. demereri 
studebat Sanctus, dans ipsi ea, quie ex aliorum be- 
neficentia colligebat, sive obolos, sive panes, sive 
vestes, Quadam die dicit illi: Visne ut ego tibi 
amuletum  eonfieiam , quo nunquam (81) capias 
[molestiam] ex oculo? Respondet illa: Volo equi- 
dem, Sale: sic reputans : Tametsi sit. fatuus, for- 
sitan. id efficiet, Abiens igitur scripsit: in tabella 
Syriace : Faciat te Deus. desistere ac cessare, ne 
homines abipso avoces, et ad te convertas. Dedit 
itaque illi, et ferebat tabellam, et. non amplius po- 
tuit alieui divinare, aut facere amuletum. 


54. Alia quadam. viee sedebat cum fratribus, ct 
calefaciebat se prope caminum figuli vitrorum (82). 
Erat autem figulus Hebrzeus. Et dicit Symeon pau- 
peribus, ludens: Vultisne ut. risum vobis moveam? 
Ecce supra poculum, quod fingit artifex, faciam 
crucem, et frangetur. Postquam itaque ad. usque 
septem. ex ordine fregisset, cceperunt ridere pau- 
peres, et rem indicarunt artifici. Qui ferro candente 
eum persecutus est. Symcon ab eo digressus excla- 


- 


χοτίνων εἶπεν αὐτῷ, ἵνα μὴ δείρῃ τινά. Ὃ δὲ a663s 
Συμεὼν διὰ τὸ μηδέποτε δεῖραι αὐτὸν, εἶπεν αὐτῷ, 
Ἔδωχεν οὖν αὑτῷ λόγον μεθ᾽ ὄρχων φριχτῶν, ὅτι 
οὐ δερεῖ τινὰ, xol ἀπελθὼν, ἐχράτησεν τὸν δοῦλον 
αὐτοῦ χαλοθελῶς, zai ἔλαθεν παρ᾽ αὐτοῦ τὸ πόσον. 


νγ΄. Ἔστιν οὖν ὅτε ἤρχετο 


xa οὐχ ἠδύνατο, ἀλλ᾽ εὐθέως ἐν 


&- 
ks] 
x 
&R 
p 
a 
Ca 
o 
8 
€ 
εἰ 
e 
c 


λοῦ ἀπέχω, χαὶ ἀπεῖε πρὸς αὐτὸν, χα 


σον Xalt-s ebur Sosa adl τα δέν EZ 
σον, Σαλὲ, τὸν ὄρχον" χαὶ εὐθέως ἐχεῖνος ἐμωρο- 
γεν αὐτῷ. “Ὅτε οὖν ἐπ- 


ποίει, ὡς ἵνα μὴ οἶδεν τί ἕ 


ἐμενεν σιαίνων αὐτὸν, φαίνεται αὐτῷ χατὰ τοὺς 
$15. αὶ λένέν αὐτῶν χυντως λύσω ὸ RE 

ὕπνους, χαὶ λέγει αὐτῷ" "Ὄντως λύσω τὸν ὄρχον, xal 
λύω τὸ λογάριν σου, χαὶ ὅλον σχορπίζω, τί ἀσχημο- 


veia; τί θέλεις τὸ δέρειν τοὺς συνδούλους σου, τοὺς 


προάγοντάς σου Ev τῷ μέλλοντι αἱῶν:) Ὡς οὖν ταῦτα 
εἶδεν, ἡσύχασεν ἀπ᾽ αὐτοῦ. Συνέπασχεν δὲ τοῖς δαι- 


ονῶσιν ὑπὲρ πᾶσαν φὐύτιν, ὥστε διαφόρω: ἀπερχό- 
, T V ? 

μενος, &molst ἑαυτὸν ὡς ἕνα ἐξ αὐτῶν, 

τοῖς διάγων, ὖ 

αονῶντας διαλαλεῖν xa 


λέγειν: Ὦ βία, Σαλὲ, ὅλον τὸν 

χαὶ ἦλθες καὶ ἐγγὺς ἡμῶν aiunt ἡμᾶς ; ᾿Αναχώρη- 
.- 5 τρις,» AE 

σον ἔνθεν; οὐχ εἴ ἐξ ἡμῶν. Τί ἡμᾶς 


ς βασανίζεις ὅλην 
τὴν νύχτα xoi χαίεις : Ὡς οὖν ἣν ἐχεῖ ὁ ὅσιος, πολ- 
λοὺς xaY αὐτὸς, ὡς διαλαλῶν Ex Πνεύματος ἁγίους 
ἤλεγχεν, τοὺς μὲν χλέψαντας, τοὺς δὲ πορνεύσαντας, 
ἄλλους δὲ ἐμέμφετο χράζων, ὡς μὴ χοινωνοῦντας 
συνεχῶς, xal ἄλλους ὡς ἐπιόρκους ἤλεγχεν, ὥστε 
xaX à! αὐτῆς τῆς ἐπινοίας σχεδὸν ὅλην τὴν πόλιν 


jov τὸν 


ἀνέχοπτεν τοῦ ἁμαρτάνειν. Ἣν δὲ xav ἐχεξ' 
χαιρὸν γυνὴ μάντις, xaX φυλαχτάρεα χαὶ ἐπαοιδία: 
ποιοῦσα. Ταύτην ὁ δίχαιος ἐμηχανήσατο χτῆσασθαι 


φίλην, διδοὺς αὐτῇ ἃ συνῆγεν Ex τῶν διδόντων αὐτί 


εἴτε φολερὰ, εἴτε Ψωμία, εἴτε χαὶ ἱμάτια. Ἔν μ 
οὖν λέγει αὐτῇ " Θέλεις ποιήσω σοι ἐγὼ φυλαχτὸν, 
ἵνα μηδέποτε λάθῃς ἀπὸ ὀφθαλμοῦ; Λέγει αὐτῷ 

μηθεποτε λαθσῇς *- d: st , Lies : 
ἐχείνη * Ναὶ, Σαλέ * λογισαμένη ὅτι χἂν σαλός ἔστιν, 


ἴσως ἐπιτυγχάνει. ᾿Απελθὼν οὖν, ἔγραψεν εἰς πιττά- 


ἀποστρέφουσαν ἀπ᾽ αὐτοῦ πρὸς σὲ τοὺς ἀνθρώπου :. 
Ἕδωχεν οὖν αὐτῇ, χαὶ ἐφόρεσεν αὐτὸ, χαὶ οὐχέτι 
ἐδυνήθη ποιῆσαί τινι, οὐδὲ μαντείαν, οὐδὲ φυλαχτό. 

νδ΄. "Hy δὲ πάλιν ἅπαξ χαθήμενος μετὰ ἀδελφῶν, 
χαὶ θερμαινόμενος πλησίον τοῦ χαμινίου τοῦ ὑελε- 
Ψοῦ. "Hv δὲ ὁ ὑελεψὺς "EGpaioz, xai λέγε! τοῖς πτω- 
i Θέλετε, 


χατὰ ποτήριν, ὃ ποι 


ποιῶ ὑμᾶς γελᾶσαι ; Ἰδοὺ 


παίζων " 


ὁ τεχνίτης, ποιῶ σταυρὸν, 
χαὶ χλᾶτα!. Ὡς οὖν ἔχλασεν ἐνορδίνως χὰν ἑπτὰ, 


" Li Du. D * δον σὸν “Ὁ LE 
ἤρξαντο γελᾷν οἱ πτωχοὶ, χαὶ εἶπον αὐτῷ τι πρᾶγμα, 


ἐδίωξεν χαυτηριάσσς αὐτόν. Ὡς οὖν ἀπήρχετο, 


NOT A. 


(S1) Legit interpres apud Surium 


: : : ἴα nunquam 
Sit Ubi leraa in oculo, » 


(82) Pro Graoco ὑελεψός 
λουργός, ficlor vitrarum. 


dieitur communiter ὑα- 


1191 


VITA S. SYMEONIS- 


1728 


xai χλάσα; πάλιν ἄλλα δέχα τρία ἐνορδίνως, vaz- A mavit : Vere mantzere (85), donee crucem formes 


ενέγχη [χατενύχθη] καὶ ποιεῖ σταυρὸν εἰς τὸ μέτ- 
ὠπὸον αὐτοῦ, χαὶ οὐχέτι ἔχλασέν τί ποτε. 'Ex τούτου 
οὖν τοῦ τρόπου ἀπῆλθεν, χαὶ ἐγένετο Χριστιανός. 
Δέχα δημοτῶν ποτε πλυνόντων τὰ ἑαυτῶν ἱμάτια 
ἔξωθεν τῆς πόλεως, προελθὼν ὁ μαχαρίτης, λέγει 
αὐτοῖς " Δεῦτε, ἔξηχοι, χαὶ ποιῶ ὑμῖν ἄριστον χομ- 
Ψόν. Οἱ οὖν πέντε ἐξ αὐτῶν εἶπον" Οἷδεν ὁ Θεὸς, 
ἄγωμεν, ΟἹ δὲ λοιποὶ ἐκώλυον αὐτοὺς, λέγοντες, Ναὶ, 
ἐχ τοῦ σχότους ἔχει ὑμῖν ποιῆσαν ἄριστον * αὐτὸς 
ἀπὸ θυρῶν εἰς θύραν ἐπέστη, χαὶ πόθεν ἔχε: ; ᾿Αλλὰ 
μόνον ἐξαργῆσαι ἡμᾶς βούλεται. 


vye', Ἐπίστευσαν οὖν, καὶ ἀπῆλθον οἱ πέντε. Καὶ 
λέγει αὐτοῖς, Μείνατε ὧδε. Καὶ ἀφεὶς αὐτοὺς, 
τόξου βολὴν ἀπῆλθεν ἀπ᾽ αὐτῶν, χαὶ χρυπτῶς ηὔξα- 
το. Λέγουσιν ἐχεῖνοι mpbg ἑαυτούς " "Ὄντως ἐνεπαί- 
χθημεν " νομίζω γὰρ χόρτον θέλε! ἐνέγχαι ἡμῖν ὁ 
ἀδθᾶς Συμεὼν, ἵνα βϑοσχηθῶμεν. Καὶ ἰδοὺ ὡς ταῦτα 
ἔλεγον, θεωροῦσιν αὐτὸν νεύοντα αὐτοῖ- ἀπελθεῖν 
πρὸς αὐτόν * ἣν γὰρ, ὡς προείρηται, εὐξάμενος, χαὶ 


n - ᾿ , r ^ ya T. 
ix Θεοῦ ἑτοιμάσας αὐτοῖς πάντα. Καταλαδόντες οὖν 


αὐτὸν, εὗρον ὡς ἐπὶ Κυρίου χείμενα ἔμπροσθεν αὐ- 
τοῦ σιλίγνια, xaY πλαχοῦντας, xat σφαίρια, xa ὀψά- 
Qux, καὶ οἰνάρια διάφορα, χαὶ ψαθύρια, χαὶ γλυχὺ, 
χαὶ ἁπλῶς ὅσα πάντα ἔχει ὁ βίος λιμθά. Ko φαγόν- 
cy αὐτῶν λέγει: Λαμθάνετε, ταπεινοὶ, xol λόγῳ 
τῶν γυναιχῶν ὑμῶν. Καὶ ἐὰν μηχέτι γίνεσθε δημό- 
ται ἔξηχοι, ὄντως οὗ μὴ ὑστερήσουσιν τὰ σιλίγνια 
ταῦτα ἐκ τῶν οἴχων ὑμῶν, ἕως οὗ ἀποθάνω. Λέγου- 
σιν ἐν ἑαυτοῖς ὅτε ἀπῆλθον" Δοχιμάτωμεν μίαν E680- 
μάδα, καὶ ἑὰν μὴ ἐχλείψουσιν, μηχέτι χατέλθωμεν 
βετὰ τῶν ἑταίρων ἡμῶν εἰς τὸ δημοτιχόν. Ὥς οὖν 
ἴδον ὅτι οὐχ ἐξέλειπον τὰ σιλίγνια, χαίτον καθ᾽ ἡμέ- 
Qu» ἐξ αὐτῶν δαπανώντων αὐτῶν, οὐχέτι παρῆλθον 
διὰ χαχοῦ πράγματος. ᾿Αλλ᾽ οἱ τρεῖς ἐξ αὐτῶν xol 
ἐμόνασαν χατανυγέντες ἐπὶ τῇ πολιτείᾳ τοῦ Σαλοῦ, 
Πλὴν ὅτι τινὶ εἰπεῖν τί ποτε, ἄχρις οὗ ἔζη ἐν σαρχὶ 
ὁ Σαλὸς, οὐκ ἠδυνήθησαν. 


υς΄. Ποῖον δὲ πρᾶγμα xai τινι ἀθλίῳ, μᾶλλον OE 


3 


βουρδουναρίῳ ἐποίησεν, ἄξιον τῇ γραφῇ παραδοῦναι 
τῇ χατ᾽ αὐτόν. "Hv γὰρ ἐλεήμων ὁ βουρδουνάριος, 


in fronte, omnia conterentur, Et postquam iterum 
alia tredecim ex ordine fregisset, compunctu 
est (841), et formavit crucem in fronte, nec quid- 
quam amplius fregit. Itaque ab hoc tempore mores 
mutavit, et Christianam fidem ainplexus est. Viris 
decem plebeis extra civitatem vestimenta lavanti 
bus, interveniens sanctus; dixit : Adeste, stulti, ei 
apparabo vobis splendidum prandium. Quinqu 
igitur ex illis dixerunt : Novit Deus, eamus. Cateri 
prohibuerunt ipsis, dicentes : Scilicet apparabit 
nobis prandium e tenebris. Ipse mendicat ostiatim, 
et unde 
semus. 


habebit? Verum duntaxat vult ut ces- 


55. Crediderunt itaque. quinque, et abierunt : 


b quibus dieit : Manete hic. Et relictis illis, quasi ad 


teli jactum recessit, ut clam oraret. Dicunt illi inter 
se : Enimvero delusi sumus. Fenum, opinor, nobis 
afferre vult abbas Symeon, quo pascamur. Et ecce, 
ubi hiec. dixerant, conspieiuit, eum siznum dare, 
uL accederent ad se. Etenim, uti supra est dictum, 
oraverat, et virtute Dei omnia ipsis prieparavera!. 
Postquam ad illum pervenerant, invenerunt antc 
eum, utique a Domino positos, silizineos panes, 
placentas, tragemata, pisces, diversi generis vina, 
psatyria (85) et dulce (86), et, ut paucis absolvam, 
quidquid vita habet lauti. Dum comedissent, dicit : 
Accipile, o miseri, pio vestris etiam uxoribus. E: 
siquidem non amplius fiatis populus stultus, rever2 


c non deficient hi panes siliginei in domibus vestris, 


donee moriar. Dieunt secum, quando abierant, 
Periculum faciamus vel una hebdomade, et siqui- 
dem non defecerint, non prodeamus amplius in pu- 
blicum cum sociis. Itaque ubi viderunt panes non 
deficere, tametsi quotidie ex iis consumerent, non 
amplius egressi sunt, uL rei quidquam male comit- 
lerent, sed tres exiis vitam vixerunt solitariam, 
Sali conversatione compunctli. At nihil cuiquam di- 
cere potuerunt, quoad vixit Salus. 


56. Cujusmodi autem rem misello cuidam, seu 
potius burdonario (87) pr:estiterit, dignuni est man - 
dare iis, qux de illo tractant, litteris. Érat vero 


NOTE, 


(85) Scribit Hamartolus in Copronymo : Μανσοὺρ D 


ἐπωνόμασεν, ὅ ἐστι βλάσφημον. Mansur cognomina- 
vit, quod est blasphemim. Porro Μανσοὺρ apud 88 - 
racenos indigitare redenmptum, auctor est Cangius ; 
μανσὺρ vero Arabibus esse victoriosissimun , testa- 
tur Scaliger. Sin legendum marzizer, uti exstat apud 
Surium, significare dicitur. Hebr:eis, nothum, spu- 
rium, e scorto natum. ἃ quo indubie Grieceum May- 
ζὴρ apud Gregentium, Theophanem, Cedrenum. 
Deuteronomii 25 legitur: « Non ingredietur Mam- 
zer, hoe est, de scorto natus, in Ecclesiam Domini 
usque ad decimam generationem. » Quomodocun- 
que vox isthiee. scribenda sit (nam μάντζερε, quod 
in apographo nostro legitur, necdum inveni) videtur 
a Symeone adhiberi, ut hominis irati impetum re- 
rimeret, nuncupando illum blasphemum, cum Ile- 
»reus ac Judiüs esset; vel spurium, quem fortasse 
divino instinctu talem esse cognoscebat. Adi Glos- 
sarium Cangii. 
Pavnor. Gn. ΧΟ ΠῚ, 


(84) Interpres apud. Surium. etiam legit compun- 
clus est, atque adeo χατενύχθη. 

(85) Wa65ptov, placenta species. Minc ᾿Εαθυριανοὶ 
dicti, hzeretici Ariani. Constantinopoli, qui. Patrem 
asseverabant, etiam cum Filius, ut ipsi somniabant, 
non exsisteret ; « propterea quod, ut habet Socrates 
lib. v Hist. Eccl. cap. 22, Theoctistus quidam psa- 
thuropola, id est, placentarum venditor, ardenti 
studio huie opinioni patrocinatus est. » lia ibidein 
interpres. Consonat Sozomenus lib. VII Eccl. histor. 
cap. 17, de Psathurianis agens. 

(86) Neophytus monachus in Glossis latricis mss. 
« Quando in libro medico inveneris yAuxb indeüi- 
nite dictum, nihil aliud dicit, quam dulce vinui, » 
Vidi textus nostri vocem οἱ citari el seribi γλυχὺν, 
pro φλυχύ. 

(87) Burdonarius est agazo. Consule Glossariuia 
Cangii. 


53 


1190 LEONTII NEAPOLITANI EPISCOPI 1740 


burdonarius miserieors, et. e rebus, quie ad ipsum A χαὶ ἀπὸ συμθαινόντων ἑφύρασεν. Ἔν μιᾷ οὖν ἔξερ- 


redibant, dispergebat. Quadam die exeunti illi, ut 
pro domo sua afferret, et vinum emeret, occurrit 
beatus, et dicit: Quo te agis, stulte? (Sermo enim 
iste identidem ei erat in ore.) Cui ille: Eo emptu- 
rus vinum, Sale. Respondit ei abbas Symeon : 
Aífer etiam pulegium (88), ubi redieris. Auguratus 
itaque burdonarius, dicebat secum, quando abiret : 
Quisnam Satanas a tempore matutino ad me misit 
hunc abbatem, qui dicit: A(fer mihi pulegium? 
Sane malum est hoc vinum, et vel acescit, vel 
[vitii habet] nescio quid. Ubi itaque rediit, ferens 
vinum perquam bonum, pre gaudio oblitus est 
afferre pulegium. Dicit ille iterum Symeoni : Vere, 
o miser homo, oblitus sum. Subridens ipsi abbas : 
Abi modo, inquit, res tua administrata est. Quando 
ergo venit, ul mutaret utres, invenit in eis acetum, 
prorsus ut homo vel odorari eos pertimesceret. 
'Yrunc itaque rem intellexit, et coepit dicere : Enim- 
vero jamjam afferimus pulegium. Cucurrit igitur, 
et venit ad Salum, et oravit eum (dicebat enim fe- 
cisse de more przstigiatoris, qui oculos fascinat). 
Dissolve, Sale, quod fecisti. Reposuit ille: Quid 
feci? Hie ait : Bonum ewi vinum, et tempore ho- 
rarum duarum inventum est acetum. Cui ille ite- 
rum : Abi, abi, mitte hanc curam, aperi mox phu- 
scarium, et proderit tibi. 

5i. Nam scopus et oratio senis erant, ut quia 
erat misericors, labor ejus benedieeretur. Sed nihil 
quidquam voluit aperte facere, sed omnia per lu- 
duin. Compunctus itaque burdonarius, dixit : Dene- 
dicius Deus ; phuscarium aperiam. Quo aperto, be- 
nedixit ipsi Deus. At pro quibus rebus ille debebat 
Salo gratias agere, polius succensuit, non intelli- 
gens, quam bene de se esset meritus. Sed hoc 
tom (fiebat, ut. Deus tegeret scopum Symeonis. 
AEgrotavit non nemo e primoribus civitatis (acce- 
dere eo, et in domo ejus ludere consueverat sanctus), 
et videt xger, sein somno ludere aleis cum quodam 
Auhiope. Erat autem ille mors. Festinavit itaque 
infirmus, et venit, ut projiceret, et nisi jaceret ter 
sex, victus erat. Convenit illum in somno abbas 
Symeon et dicit: Quid est, stolide? Revera jam 
Maurus iste te vincet. Sed da fidem, te posthac 
non violatarum uxoris tuz cubile, et tuo loco pro- 
jiciam, et non vincet te. Postquam jurassem, ut 
retulit, qui ista vidit et accepisset a me aleas, pro- 
jecit, et ceciderunt. ter sex. Experrecto ilaque in- 
firmo, ascendit statim Salus, et dicit illi : Bene 
ler sex jecisti (89), insane. Crede, si juramentum 
(num violes, Maurus ille te suffocabit. Et postquam 


χομένου αὐτοῦ ἐνέγχαι λόγῳ τοῦ οἴχου αὐτοῦ, xat εἰς 
πρᾶτσιν οἰνάριον, ἀπαντᾷ αὐτῷ ὁ μαχάριος, xax λέγει 
αὐτῷ " Ποῦ ὑπάγεις, ἔξηχε ; Εἶχεν γὰρ ἀεὶ τοῦτον 
τὸν λόγον ἐπὶ τὸ αὐτὸ ἐπὶ στόματος. Λέγει οὖν αὑτῷ 
ἐχεῖνος, Διὰ οἰνάριον, Σαλέ. ᾿Απεχρίθη αὐτῷ ὁ ἀδθᾶς 
Συμεών "Φέρε xai γλιχόνην ὡς ἔρχῃ. Οἰωνισθεὶς οὖν 
ὁ βουρδουνάριος, ἔ 


v χαθ᾽ ἑαυτὸν, ὡς ἀπήει-" 

ἀπὸ προΐϊ ἔπεμψέν μοι τὸν ἀδ- 
Gàv τοῦτον, λέγοντά μοι" ΦέρΞ uot γλιχόνην ; Ὄντως 
χαχοπόδινον γίνεται τὸ olváptoy τοῦτο, χαὶ ἣ ὀξίζει, 
ἢ οὐχ οἶδα τί, Ὡς οὖν ὑπέστρεψεν ἐνέγχας οἶνον 
καλὸν πόνυ, ἀπὸ χαρᾶς ἔλαθεν ἐνέγχαι τὴν γλιχόνην. 
Λέγει αὐτῷ πάλιν ἐχεῖνος, Ὄντως, ταπεινὲ, ἔλαθον. 
Μειδιάσας οὖν ὁ ἀδδᾶς, λέγε. αὐτῷ" Ὕπαγε μόνον" 
τὸ γὰρ πρᾶγμά σου ἐδιοιχήθη. Ὡς οὖν ἦλθε μετα- 
θάλαι τὰ ἀσχήδια, εὗρεν αὐτὰ ὄξος, ὅτι ἐψόφε: ἄν- 
pte; xoi ὀσφρανθῆναι αὐτοῦ. Τότε οὖν ἐνόησεν 
τὸ πρᾶγμα, χαὶ ἤρξατο λέγειν " "Ὄντως ἄρτι χαὶ 
ἄγομεν διὰ γλιχόνην. "Ἑδραμεν οὖν xoi ἦλθεν πρὸς 


"Aga ποῖος Σατανᾶς 


- τὸν Σχλὸν, xal παρεχάλει αὐτὸν ( ἔλεγεν γὰρ ὅτι 


ὥσπερ ὁ ψηφᾶς ποιεῖ ὀφθαλμοπλανίαν, οὕτως χαὶ αὐὖ- 
τὸς ἐποίησεν)" ᾿Ανάλυσον δὲποίησας, Σαλέ. Λέγει αὐτῷ 
ἐχεῖνος" Τί ἐποίησα ; Ὁ δέ φησι Καλὸν οἶνον jyó- 
poca, χαὶ εὑρέθη ὀξίδιν εἰς δύο ὥρας Λέγει αὐτῷ 
πάλιν" Ὕπαγε, ὕπαγε, οὐ μέλλῃ σοι, ἄνοιξον ἐφετῶς; 
φουσχάριον, καὶ συμφέρει σοι. 

νζ΄, Ἦν γὰρ ὁ σχοπὸς xa ἡ εὐχὴ τοῦ γέροντος, 
ἵνα εὐλογηθῇ ὁ χάματος αὐτοῦ, ὅτι ἣν ἐλεήμων, ἀλλ᾽ 
οὐκ ἤθελεν προφανῶς ποιῆσαί τί ποτε, ἀλλ᾽ ὅλα διὰ 
παιγνιδίων. Κατενύγη οὖν ὁ βουρδουνάριος, χαὶ λέ- 
γει" Εὐλογητὸς ὁ Θεὸς, φουσχᾶριον ἀνοίγω * xaX ἀνοί- 
ξαντος αὐτοῦ, ηὐλόγησεν αὐτὸν ὁ Θεὺς χαὶ ὑπὲρ ὧν 
ἔδει εὐχαριστεῖν τῷ Σαλῷ, μᾶλλον χαὶ ἐχόλα αὐτῷ, 
μὴ νοῶν τὸ τί αὐτῷ προεξένησεν. Τὸ δὲ πᾶν τοῦ 
πράγματος ἣν ὁ Θεὸς, σχέπων τὸν σχοπὸν τοῦ á66d 
Συμεών. Ἠῤῥώστησέν ποτέ τις τῶν μεγιστάνων τῆς 
πόλεως. Εἶχεν δὲ ἔθος ὁ ὅσιος ἀνέρχεσθαι xol παί- 
ζειν εἰς τὸν οἶχον αὐτοῦ, χαὶ ὡς ἐδαρήθη, ἐθεώρει 
ἑαυτὸν χατὰ τοὺς ὕπνους ταυλίζοντα μετά τινος Ai- 
θίοπος. Ἦν δὲ οὗτος, ὁ θάνατος. "ἔφθασεν οὖν χαὶ 
ἦλθεν, φησὶ, καταῤῥίψαι ὁ ἀσθενῶν, χαὶ εἰ μὴ ἔθα- 
λεν τρίεχτα, ἡττᾶτο. Φθάνει οὖν αὐτῷ χατὰ τοὺς 
ὕπνους ὁ ἀδθᾶς Συμεὼν, xaX λέγει" Τί ἐστιν, ἔξηχε ; 
ἤθντως ἄρτι νιχᾷ σε ὁ Μαῦρος οὗτος. ᾿Αλλὰ δός μοι 
λόγον, ὅτι οὐχέτι μιαίνεις τὴν χοίτην τῆς γυναιχός 
σου, χαὶ ἐγὼ καταῤῥίπτω ἀντὶ coU, xal οὐχ ἡττᾷ σε. 
Ὀμόσας οὖν, φησὶν ὁ ταῦτα ἰδὼν, xol γαδὼν ἐξ ἐμοῦ 
τὰ βόλια ἔῤῥιψεν, καὶ ἔπεσαν τρίεχτα. ᾿Εξυπνισθέν- 
τος οὖν τοῦ ἀῤῥώστου, ἀνῆλθεν εὐθὺς ὁ Σαλὸς, xal 
λέγει αὐτῷ * Καλὰ τρίεχτα ἔθαλες, μάταιε. Πίστευ- 


NOTE. 


(88) « Herba est fruticosa, semipedali altitudine, 
foliis sampsuchi, surculis per intervalla purpureo 
flore coronatis; unde multis pulegium regale nomi- 
natur, Alterum genus est flore candido, cui. magna 
cum nepeta, eL mentha societas, multum excale- 
(acit, el. extenuat. Si a pecore gustetur, balatum 
illico dicitur concitare. Idcirco quasi βλήχων voca- 


tur. Pulegium autem Latini appellant, quod recens 
incensum pulices enecet. » ltà. Gorreus. Forsan 
hie pulegium ponitur pro qualibet alia herba, aut 
olere, χατὰ συνεχδοχῆν. 

(89) Insulse legitur apud Surium : « Pulchra trà- 
jecta trajeeisti, stolide. » 


A hdi and 


νυν τ διδονυ:. ees 


-14. 


111 


VITA S. SYMEONIS. 


142 


σον, ἐὰν παραδῇς τὸν ὄρχον σου, ὁ Μαῦρος ἐχεῖνος A ipsis et omnibus ejus domesticis insullasset, cursu 


πνίγει σε, χαὶ ὑθρίσας αὐτὸν, xal πάντα; τοὺς τοῦ 
οἴχου αὐτοῦ, χατῆλθεν τρέχων. 


se inde proripuit, 


CAPUT XI. 


Symeonis virtutes, pra dictio obitus, sancta mors, Angelorum cantus, sepultura, corpus 
divinitus. ablatum. 


γη΄. Οὐχ ἐχέχτητο δὲ οὗτος ὁ σοφὸς ἀληθῶς ἐν τῷ 
χαλυδίῳ αὐτοῦ τι. Εἶχεν γὰρ καλύθην διὰ τὸ χοιμᾶ- 
σθαι αὐτὸν, μᾶλλον δὲ διὰ τὸ ἀγρυπνεῖν αὐτὸν τὰς 
νύχτας, εἰ μὴ ἕν φορτίον χληματιδίων. Πολλάκις οὖν 
τὴν νύχτα διατελῶν ἕως mput ἐν προσευχῇ, χαὶ τὸ 
ἔδαφος βρέχων τοῖς δάχρυσιν, ἐξήρχετο ἀπὸ πρωῖ, 
xal ἔχοπτεν ἣ ἀπὸ ἐλαίας, ἣ ἀπὸ βοτανῶν, xot ἐποίει 
ἑαυτῷ στέφανον, xal ἐφόρει, χαὶ ἐχράτει ἐπὶ τῆς 
χειρὸς αὐτοῦ ἕνα χλάδον, χαὶ ἔστησεν κράζων, Νίχην 
βασιλεῖ καὶ τῇ πόλει. Ἔλεγεν 0i, πόλιν μὲν τὴν ψυ- 
χὴν, βασιλέα δὲ τὸν αὐτοχράτορα τῶν παθῶν λογι- 
σμόν. Καὶ τοῦτο δὲ ἠτήσατο τὸν Θεὸν ὁ ἅγιος, ἵνα 
μὴ αὐξήσῃ ἡ κόμη τῆς χεφαλῆς αὐτοῦ, ἣ τοῦ πώγω- 
νος, μή πως διὰ τοῦ χἀρῆνα!, φανερὸς γένηται ὅτι 
ἑαυτὸν ποιεῖ σαλόν. Διὸ χαὶ πάντα τὸν χρόνον, ὃν 
διετέλεσεν ἐν τῇ τοιαύτῃ πολιτείᾳ, οὐδεὶς αὐτὸν ἐθεά- 
σατο, ὅτι ηὐξήθη ἡ χόμη τῆς χεφαλῆς αὐτοῦ, οὔτε 
ὅτε ἐχείρατο αὐτήν, Πολλὴν οὖν χαὶ ἐπωφελῇ συντυ- 
χίαν πολλάχις συνέτυχεν τῷ χυρῷ Ἰωάννῃ τῷ δια- 
χόνῳ μόνῳ, χαὶ ἠπείλει, ὅτι εἰ φανερώσει τισὶ τὸν 
ἐνάρετον σχοπὸν αὐτοῦ, βασάνῳ μεγάλῃ χατὰ τὸν 
μέλλοντα αἰῶνα περιπέσει. 

νθ΄. "Ἔλεγεν δὲ αὐτῷ ὅτε ἅπαντα τὸν ἑαυτοῦ βίον 
ἐξεῖπεν αὐτῷ, τοῦτ᾽ ἔστιν πρὸ δύο ἡμερῶν τοῦ μετα- 
στῆναι αὐτὸν ἐχ τοῦ βίου, ὅτι Σήμερον ἀπῆλθον πρὸς 
τὸν ἀδελφὸν Ἰωάννην, καὶ εὗρον αὐτὸν διὰ τοῦ Θεοῦ 
προχόψαντα μεγάλως, xai ἐχάρην. Εἶδον γὰρ αὐτὸν 
φοροῦντα τὸν στέφανον αὐτοῦ, χαὶ ἐπιγεγραμμένον" 
Στέφανος ὑπομονῆς τῆς ἐρήμου. Καὶ πάλιν φησὶν 
ἐχεῖνος ὁ εὐλογημένος" Εἶδον, φησὶν. ὡς ἦλθες, τινὰ 
λέγοντά μοι" Ἐλθὲ, ἐλθὲ, Σαλὲ, ἵνα χομίσῃ οὐχ ἕνα 
στέφανον, ἀλλὰ τοὺς στεφάνους, ὧν προσἠνεγχάς μοι 
ψυχῶν. "Ἔχω δὲ, χκῦρι ἀρχιδιάχονε, ὅτι οὐδὲν εἶδεν 
εἰς ἐμέ τι τοιοῦτον, ἁλλὰ προσεχαρίσατό μοι. Σαλὸς 
γὰρ xo ἔξηχος ἄνθρωπος ποῖον μισθὸν ἔχω χομίσα- 
σθαι ; Πάλιν ἐχεῖνο: * Δυσωπῶ σε, tva, πᾶσον ψυχὴν, 
μάλιστα δὲ μοναχὸν T πτωχὸν, μηδέποτε ἐξουδενώ- 


σῃς, ὡς ἔτυχεν. Οἷδεν γὰρ ἣ ày 


πὴ, ὅτι εἰσὶν εἰς 
τοὺς πτωχοὺς, μάλιστα δὲ εἰς τοὺς τυφλοὺς, ἄνθρω- 
ποι, ὡς ὁ ἥλιος χαθάρσει χαθαρθέντες διὰ τῆς ὑπο- 
μονῆς, καὶ τῆς καχοπαθείας αὐτῶν. Πόσους ἐπιχω- 
ρίους γεωργοὺς ἴδον ἐν τῇ πόλει πολλάκις εἰσερχομέ- 
vous χοινωνῆσα!, χαὶ ὄντας καθαρωτέρους τοῦ χρυ- 
σίου, διὰ τὸ ἄχαχον αὐτῶν χαὶ ἀπερίεργον, χαὶ διὰ 
τὸ ἐν ἱδρῶτι τοῦ προσώπου αὐτῶν ἐσθίειν τὸν οἰχεῖον 
ἄρτονὶ 


U. ᾿Αλλὰ μηδέν με ἐπὶ τοῖς λεγομένοις πρὸς σὲ, 
ἐσποτα, ἐπιμέμψη, διὰ τὸ ὅλην ἀμέλειαν τοῦ οἰχτροῦ 
μου βίου ἐξειπεῖν σοι. Γίνωσχε δὲ ὅτι χαὶ σὲ ὁ Kü- 
ριος διὰ τάχους προσλα μθάνεται. ᾿Αλλ᾽ ὅση σο! ἰσχὺς 


58. Vir ille vere sapiens nihil quidquam possi- 
debat in suo tuzurio (nam habebat tugurium, ubi 
dormiret, seu potius ubi vigilaret noctu) przter 
unum fascem sarmentorum. S:epius itaque noctem 
producens in oratione usque ad lucem, et terram 
laervmis rigans, egrediebatur mane, et scindebat 
vel ex olea vel ex herbis, faciebat sibi coronam, 
quam gestabat, tenebatque manu sua. ramum, et 
stabat clamans : Regi ac civitati victoria! Civita- 
tem quidem esse animam, regem vero rationem di- 
ctitans, qu:e pravis animi affectionibus dominantur. 
Petierat autem. sanctus a Deo, ut non crescerent 
crines capitis sui, aut barba ; ne dum tonderetur, 
innotesceret. eum se stultum simulare. Idcirco per 
totum tempus, quod exegit in bujusmodi vite in- 
slitutlo, nemo vidit crescere comas capitis ejus, nec 
ab eo tonderi. Frequenti pariter atque utili solius 
domini Joannis diaconi consuetudine utebalur, et 
minabatur, quod, si alieui manifestaret suum. vir- 
{πιὸ prostantem scopum in magnum cruciatum 
incideret in futuro szculo. 


59. Dixit autem illi, dum viam ei omnem expo- 
suit, id est biduo antequam e vita excederet : IHo- 
die adivi fratrem Joannem, et inveni ipsum valde 
per Deum profecisse, et gavisus sum. Vidi enin 
tum gestare coronam suam, cui erat inseriptum : 
Corona toleranti: in. solitudine. Ac rursum bene- 
dictus ille vir : Vidi, inquit, aliquem, qui, dum ad- 
venisti, mihi diceret : Veni, veni Sale, ut accipias 
non coronam unam, sed coronas animarum, quas 
mihi obiulisti. Persuasum vero habeo, domine ar- 
chidiacone, eum nihil tale in me vidisse, sed grati- 
ficari milit voluisse. Quaenam enim merces manet 
hominem fatuum et emot:e mentis? Pergebat. iHe : 
Obsecro te, ne ulla anima, maxime autem mona- 
chus vel pauper, unquam tibi vilescat, prout (90) 
contigit. Novit enim charitas quod inter. pauperes, 
ac praesertim inter c:cos, inveniantur homines, qui 
instar solis, purgatione purgati sunt per patientiam 
et :rummas suas. Quot rusticos agrico'as sepe 
vidi ingredientes civitatem, ul [ibidem] communi - 
carent, qui puriores erant auro, quia innocue vi- 
vebant, et quia panem suum in sudore vultus sui 
comedebant. 


60. Sed ne propter ea, que apud te dicta sunt, 
Pomine, me reprehendas; etenim. exposui omnem 
miserabilis vit:e me: negligentiaim. Cognosce au- 
tem, quod Dominus te quoque brevi assumpturts 


NOT.E. 


(90) Uti narratum invenies capite 7. 


1743 LEONTII NEAPOLITANI EPISCOPI 1144 


sit. Sed, quantum vales ac potes, curam gere ani- A χαὶ δύναμις, φρόντισον τῆς οἰχείας σου Ψυχῆς, tva 


rwetum, ut per principes tenebrarum hujus aeris, 
periculi expers transire possis. Scit enim Dominus 
magna me sollicitudine et. timore atfici, donee se- 
eurus ab ipsis requiescam. {πὸ enim est dies 
mala, de qua Apostolus?? et David ** locuti sunt. 
iieo rogo te, fili ae frater Joannes, quanta potes 
conlentione, misericordiam exerce; hxe nos tunc 
iiverit plus quam omnes virtutes. Dicit enim : 
* Beatus qui intIligit super egenum et pauperem ; 
in die mala liberabit eum Dominus ?* ; » et nunquam 
nssistas altari, habens aliquid adversum aliquem, ne 
forte iniquitas tua alios etiam indignos reddat ad- 
ventu Spiritus sancti. 

61, Hiec et. plura alia. enunuavit, et prohibuit, 
ne aliqua ex iis unquam cuiquam diceret, propter- 
ca quod non omnes accipiant cum fide illa quae 
dieuntur. Hoc tibi sit solatio, quod post hosce 
1res dies Dominus assumpturus sit minimum hunc 
Sulum, et dominum Joannem, fratrem ejus. Etenim 
eco ipse discedens, dixi ei : Adesdum, frater, eamus. 
Tempus etiamnum superest; sed post biduum veni 
ad tugurium meurn, et vide an aliquid inventurus 
sis. Volo autem ut habeas mnemosynon humilis et 
"toris Sali. Hzc et plura. ipsi effatus, discessit, 
et in tugurium suum se abdidit. Nunc autem tem- 
pus vocat, o amici, ut ejus quoque mortem admira- 
tione dignissimam, seu somnum potius vobis expo- 
nam. Hiec enim non levem etiam vobis pr:ebebit 
ntiitatem. Quinimo, id quod omnibus, quz prz- 
dicta sunt, est excellentius, illa sigillum exstitit el 
conürmatio intaminatz conversationis ejus. Dum 


nee 
poc 


enim vir magnus sentiret communem adesse horam, 
ei ne post mortem quidem vellet humanum referre 
honorem, quid facit? Ingressus subter fascem sar- 
mentorum, qui in saero ejus tugurio erat, ibidem 
obdormiens, spiritum suum Domino in pace reddi- 
dii. Familiares ejus, qui a biduo illum non viderant, 
dicunt : Eamus, videamus, num forte infirmus sit 
Salus. Et invenerunt eum jacentem subter fascem 
sarmentorum, mortuum. Tura dicunt: An jam cre- 
dent omnes, quod mentis compos iste fuerit? Ecce, 
ipsa etiam ejus mors ad sealmos (91) est, Et duo 
quidam tulerunt eum. non lotum, sine psalmodia, 
sine cereis et odoramentis, et abeuntes sepelierunt 
ipsum in tumulo peregrinorum. 


62. lis autem, qui eum portabant, et. tumula- 
turi ipsum abierant, progressis ad usque domum 
cujusdam Hebr, figuli vitrorum, quem Salus Chri- 
suanis sacris ascripsezat , audit predictus Hebraeus 
psalhnodiam tam concinnam, ut talem la'ia humana 
cantare non possint, et turbam. tantam, quantam 


1. pphes-iss vro nite Psalitxno 9:- qas Tid? 


re med 
( οὐ τὴν τυχοῦσαν παρέχων ὧφε 


ἀχειμάστως τοὺς χϑδδμοχράτορας τοῦ σχότους τοῦ 
ἀέρος τούτου διαπεράσαι δυνηθῇς, Οἶδεν γὰρ ὁ Κύριος 
ὅτι πολλὴν μέριμναν xal φόδον ἔχω, ἕως οὗ ἀμεοι- 
μνήσω ἐξ αὐτῶν. Αὕτη γάρ ἐστι ἡμέρα Tj πονηρὰ, 
περὶ ἧς ὁ ᾿Απόστολος, xai ὁ Δαυϊδ εἶπεν. Διὸ mapa- 
χαλῶ σε, τέχνον xa ἀδελφὲ Ἰωάννη, πάσῃ cou δυ- 
χαὶ τὰς ὑπὲρ πάσας 
ἀρετὰς βοηθῇ ἡμῖν τότε. Φησὶν γὰρ, « Μαχάριος ὁ 
συνιὼν ἐπὶ πτωχὸν χαὶ πένητα, ἐν ἡμέρᾳ πονηρᾷ 
ῥύσεται αὐτὸν ὁ Κύριος" ν xal μηδέποτε τῷ ἁγίῳ θυ- 
σιαστηρίῳ παραστῇ, ἔχων χατά τινος, μή πως ἣ σὴ 
ἀνομία ἀναξίους ποιήσῃ xai ἄλλους τῆς ἐπιφοιτῆτ 
σεως τοῦ ἁγίου Πνεύματος 


ENS 


ξα΄. Ταῦτα xai ἄλλα δὲ πλεῖστα παρήγγειλεν αὖ- 


τ Li - LI , a —— Τὴ 

τῷ, ἐξ ὧν τινα μήτε εἰπεῖν αὐτά ποτέ τιν: ma pexe 

5 * 

λευσεν διὰ τὸ μὴ πάντας μετὰ πίστεως δέχεσθαι τὰ 
λεγό 


μενα. Παραχλήθητι δὲ, ἐπειδὴ διὰ τῶν τριῶν 
πούτων ἡμερῶν προσλαμθάνεται ὁ Κύριος τὸν Σαλὸν 
τὸν ἐλάχιστον, χαὶ τὸν χῦριν Ἰωάννην τὸν ἀδελφὸν 
αὑτοῦ. Καὶ γὰρ ἐγὼ αὐτὸς ἀπελθὼν εἶπον αὐτῷ, ὅτι 
᾿Αδελφὲ, δεῦρο, ἄγωμεν. Καιρός ἔστι λοιπὸν, ἀλλὰ 
μετὰ δύο ἡμέρας ἐλθὲ εἰς τὸ καλύδιόν μου, xat βλέπε 
εἴ τι εὑρίσχεις. Θέλω ἵνα ἔχῃς μνημόσυνον τοῦ τα- 
πεινοῦ χαὶ ἁμαρτωλοῦ Σαλοῦ. Καὶ ταῦτα χαὶ πλείονα 
πούτων εἰπὼν αὐτῷ, ἀπελθὼν, συνέστειλεν ἑαυτὸν ἐν 
τῷ χαλυδίῳ αὐτοῦ. Νυνὶ δὲ χαιρὸς xat, ὦ φίλοι, 
A τὸν ἀξιοθαύμαστον αὐτοῦ θάνατον, μᾶλλον δὲ 
ὕπνον, ὑμῖν διηγήσασθαι. Ka γάρ ἐστιν xoi αὐτὰς 
ιᾶν, ἀλλά τε xai 


πάντων τῶν προειρημένων ἐξαιρετώτερον, ὅστις xol 
σφραγὶς χαὶ βεθαίωσις τῆς ἀμολύντου αὐτοῦ πολ'- 
τείας χαθέστηχεν. Αἰσθόμενος γὰρ ὁ μέγας E zm 
νὴν ὥραν, βουλόμενος μηδὲ χατὰ θάνατον nup ἂν- 
; Εἰσελθὼν ὑποχάτω 


: P1 -— - 
θρωπείαν ἀπενέγχασθα:, τί ποιε ; 
t) ἐν τῷ χαλυδίῳ 


t 
ποῦ ὄντος φορτίο» τῶν χληματιὸ 
αὐτοῦ τῷ ἱερῷ, ἐχεῖσε χαθεύδων, τῷ Κυρίῳ προ οτος 
χεν τὸ πνεῦμα ἐν εἰρήνῃ. Οἱ οὖν συνήθεις αὐτου, ὡς 
οὐγ εἶδον αὐτὸν τὰς δύο ἡμέρας, λέγουσιν" FATQBEY, 
ἴδωμεν, μή πως ἀσθενεῖ ὁ Σαλός. Καὶ εὗρον αὐτὸν 
ὑποκάτω χείμενον τοῦ φορτίου τῶν χληματιδίων νε- 
χρόν. Τότε λέγουσιν: "Apa ἂν ἄρτι QpURDOTEIS 
πάντες, ὅτι παρ᾽ ἑαυτὸν ἣν οὗτος ; Ἰδοὺ χαὶ αὐτὸς 
ὁ θάνατος αὐτοῦ χατάσχαλμος. Καὶ βαστάσαντες a3- 
τὸν δύο τινὲς, χωρὶς τοῦ πλῦναι αὐτὸν, χαὶ χωρὶς 
ψαλμῳδίας, xa χωρὶς χηρίων χαὶ θυμιαμάτων, 
ἀπελθόντες ἔθαψαν αὐτὸν εἰς τὸ ξενοτάφιον. 

EJ. Ὡς οὖν ἀπήρχοντο διὰ οἴχου τινὸς ἀπὸ 'E- 
θραίων ὑελεψοῦ, ὅνπερ αὐτὸς ἐποίησεν Χριστιανὸν, 
ὡς ἀνωτέρω εἰρήχαμεν, οἱ τοῦτον βαστάζοντες, val 
ἐξερχόμενοι θάψαι αὐτὸν, ἀχούει ὁ εἰρῃ μένος ἅτ 
Ἑθραίων ψαλμῳδίας, οἷον μέλος οὐ δύναται doas 
χεῖλος ἀνθρώπων, καὶ πλῆθος ὃ οὐ δύναται συνᾶξαι 


NOTA. 


(91) Grece σχαλμός, paxillus, sive teres lignum, 
ent alligatur remus. Berivatur a σχάλλω, fodio, quia 
paxillus euvo quasi infoditar. Hine facilis notio 


vocis χατάσχαλμος, pro qua forte legendum χατὰ 
σχαλμούς. 


pcnso—————PRCUM 


———À— S9 


^C 


1140 


VITA S. SYMEONIS, 


1:45 


πᾶσα tj ἀνηρωπότης. ᾿Εχπλαγεὶς οὖν ἐχεῖνος ἐπὶ τῷ A humanum genus congregare nequeat. Verum ille 


συντόνῳ xai παναρμονίῳ τῆς ἀγγελιχῆς ἡδυμελείας 
ἤχῳ, παραχύπτει χαὶ θεωρεῖ τὸν ὅσιον προχομιζό- 
μένον ὑπὸ δύο χαὶ μόνον τῶν βαστοζόντων αὐτοῦ τὸ 
τίμιον σῶμα. Τότε εἶπεν ἐ 


(εἴἶνος ὁ τούτου τοῦ ἀορά- 
του μέλους ἀκούσας" Μαχάριος εἶ, Σαλὲ, ὅτι μὴ ἔχων 
ἀνθρώπους ψάλλοντάς σοι, ἔχεις οὐρανίους δυνάμεις 
ἐν ὕμνοις τιμώσας σε’ za εὐθέως χατελθὼν, ἰδίαις 
χερσὶν αὐτὸν ἔθαψεν. Ka τότε τὰ ἀχουσθέντα αὐτῷ 
ἄτματα τῶν ἀσωμάτων, πᾶσιν ἐξηγήσατο. Ἤχουσεν 
οὖν τοῦτο χαὶ ὁ χῦρις Ἰωάννης ὁ διάχονος, χαὶ ἦλθεν 
δρομαίως μετὰ χαὶ ἄλλων πολλῶν εἰς τὸν τόπον, 


ὅπου ἐτάφη, βουλόμενος ἀνελέσθαι: τὸ τίμιον αὐτοῦ 
λείψανον ἐπὶ τὸ ἐντίμως αὐτὸν χηδεῦσαι. Ὡς οὖν 
ἤνοιξαν τὸν τάφον, οὐχ εὗρον αὐτό" μετέθηχεν γὰρ 
αὐτὸν δοξάσας ὁ Κύριος. Τότε ἅπαντες ὥππερ ἐξ 
ὕπνου ἄνένηψαν, χαὶ ἐξηγοῦντο ἀλλήλοις ὅσα ἐποίη- 
σεν ἑνὶ ἑκάστῳ θαυμάσια, χαὶ ὅτι διὰ τὸν Θεὸν προσ- 
ἐποιεῖτο τὸν σαλόν. 


perculsus ordinato ac concinno angelieze harmonize 
Sono, incurvans se, videt virum sanctum efferri a 
duobus duntaxat, qui venerabile ejus corpus porta- 
bant. Tune dixit ille, qui hoe non speetabile melos 
audierat: Beatus es, Sale, quia, qui non habes ho- 
mines, qui tibi psallant, habes eclestes virtutes, 
hymnis te honorantes, et mox descendens, eum 
suis manibus sepelivit. EL tunc audita a se cantica 
angelorum, omnibus narravit. Audivit etiam hoc 
dominus Joannes «iaconus, et curriculo accurrit 
cum multis aliis ad locum, ubi sepultus erat, volens 
tollere pretiosum ejus: corpus, ut honorifice ei justa 
persolveret, Aperto itaque sepulcro, illud non in- 
venit ; nam Dominus, qui eum glorificabat, transtu- 


B lerat. Tunc omnes veluti e somno excitati sunt, 


et narrabant inter. se, quaenam unicuique fecisset 


miracula, et quod propter Deum finxisset se stul- 
tum. 


EPILOGUS. 


ξγ΄. Οὗτος ὁ βίος χαὶ ἡ πολιτεία, ὦ φιλόχριστοι, 
τοῦ θχυμασίου τούτου Συμεών. Αὗται αἱ αὐτοῦ ix 
πολλῶν ὀλίγαι συλλεγεῖσαι ἀρεταί. Οὗτος αὐτοῦ ὁ 
χρυπτὸς ὄντω: χαὶ οὐράνιος δρόμος, ὁ μηδενὶ μὲν 
ὁρώμενος, πᾶσιν δὲ ἐξαίφνης εὑρεθεὶς κατάδηλος. 
Οὗτος ὁ νέος Λὼτ, ὥσπερ ἐν Σοδόμοις ἐχεῖνος, οὕτως 
ἐν τῷ χόσμῳ οὗτος ἀφανῶς ὑπελθών. Καὶ τὰ μὲν 
θαυμαστὰ αὐτοῦ, χαὶ πολυύμνητα. ἔπαθλα, χατά γε 
τὸ ἡμῖν τοῖς οὐδαμινοῖς ἐγχωροῦν, γραφῇ παραδοῦ- 
ναι ἑσπουδάχαμεν, cl xal ἑτέραν πρὸ ταύτης διὰ 
συντουίοας πεποιήχαμεν, διὰ τὸ μήπω ἐλθεῖν εἰς 
ἡμετέραν γνῶσιν, -τὴν λεπτομέρειαν τοῦ θαυμασίου 
τούτου διηγήματος. Τὸ δὲ τοῦτον ἐγκωμίοις τιμῆσαι, 
οὐ τῆς ἡμετέρας γνώσεως χαθέστηχεν, ἀλλ᾽ ἐχείνων, 
οἷς δύναμις πρόσεστι, χαὶ τῇ τούτου ἀρετῇ ἀμιλλᾶ- 
σθαι. Ποῖος γὰρ λόγος ἐπαινέσειεν τὸν ὑπὲρ λόγον 
τιμηθέντα" ἣ πῶς σάρχινα χείλη τὸν ἐν σαρχὶ ἄσαρ- 
xoy ἀναφανέντα; Πῶς δὲ σοφία γλώσσης τὸν πᾶσαν 
σοφίαν χαὶ φρόνησιν τῇ χατὰ Θεὸν μωρίᾳ ἐξαφανί- 
σαντα ; "Ὄντως ἄνθρωπος εἰς πρόσωπον, ὁ δὲ Θεὸς 
εἰς χαρδίαν. "Ὄντως οὐχ οὕτως ὄψεται ἄνθρωπος, ὡς 
ὄψεται Κύριος. "Ὄντως οὐδεὶς γινώσχει τὰ τοῦ ἀν- 
θρώπου, εἰ μὴ τὸ πνεῦμα τοῦ ἀνθρώπου. "Ὄντως μὴ 
πρὸ γχαιροῦ τινα χρίνωμεν, ὦ φιλόχριστοι, ἕως ἂν 
ἔλθῃ ὁ Κύριος, ὃς xal φωτίσει πάντα. Τίς ἔλεγεν, 
φι)όχριστοι, τὸν Ἰούδαν μετὰ τῶν μαθητῶν διάγοντα 
σωματιχῶς, μετὰ ὃξ τῶν Ιουδαίων ὑπάρχοντα χαρ- 
διαχῶς; Τίς ἐν Ἱεριχὼ τὴν Ῥαὰδ ἐν τῷ πορνείῳ 
οὖσαν σώματι, ἐδόχει ἐν Κυρίῳ τῷ πνεύματι ; Τίς 
«by Λάζαρον ἐχεῖνον, τὸν πτωχὺν, ἤλπιζεν ἐν τοιαύτῃ 
ταλαιπωρίᾳ τῶν ἑλχῶν διατρίθοντα, ἐν τοιαύτῃ εὐ- 
ἡμερίᾳ ἐν τῷ τοῦ "A6pap. κόλπῳ γενέσθαι; 

ξδ΄, Ταῦτα ἰδόντες, ἀγαπητοὶ, χαὶ ἡμεῖς πεισθῶμεν 
τῷ χαλῶς συμθουλεύοντι - Πρόσεχε σεαυτῷ μόνον, 
χαὶ μηδὲ τοὶς σοῖς, μηδὲ τοῖς πεοὶ σὲ, ἀλλὰ σεαυτῷ 
μόνον. Διότι ἔχαστος τὸ ἴδιον φορτίον βαστάσει, χαὶ 


65. ILec vita est οἱ conversatie, amantes Christi 
anim, mirabilis hujus Symeonis. Hz ρα ποῦ sunt 
ejus, e multis collect: virtutes. Hic ipsius est vere 
occultus ac coelestis cursus, qui a nullo quidem vi- 
debatur, sed omnibus repente manifestus innotuit. 
Novus hic Lot, qui, sicut hic Sodomam, sie ille in 
mundum clam ingressus est. Ac mirabilia ejus, et 
celebratissima certamina, quoad per tenuitatem 
nostram licuit, litteris mandare studuimus : 
dem ante hane [vitam] aliam. compendio  consceri- 
psimus, proterea quod necdum nobis iunotuerant 
singulatim apices omnes hujus mirabilis narratio- 
nis. Éum vero pr:econiis celebrare, non est in nostra 
scientia situm, sed eorum, quibus facultas adest, 


siqui- 


ut dicendo virtutem ejus ex:equent. Quzenam autem 
laudarit illum oratio, qui omni oratione altius est 
evectus? Aut quomodo illum laudarint labra carnea, 
qui in earne carnis expers apparuit? Quomodo lin- 
gue sapientia przedicarit illum, qui omnem sapien- 
tiam ac prudentiam affectata propter Deum stultitia 
superavit? Vere in faciem [respicit] homo; Deus 
autem ad cor. Vere non sieut videbit homo, sic 
videbit Dominus. Vere nemo novit, qui sunt ho- 
minis, nisi spiritus hominis. Vere ne ante tempus 
aliquem judicemus, o amantes Christi anime, donec 
venerit Dominus, qui omnia illuminabit. Quis dixis- 
set, Judam versari quidem corpore cum discipulis, 
corde autem esse cum Judais? Quis Rahab, qui in 
Jericho corpore erat in prostibulo, existimasset 
spiritu esse in Domino ? Quis sperasset, mendicum 
illum Lazarum, in tanta uleerum miseria degenten, 
futurum in sinu Abrahz in tanta felicitate? 

64. Hiec. videntes, o. dilecti, et nos obedianmus 
cj, qui reete consulit: Attende. tibi ipsi solum, et 
neque tuis, neque quie sunt cirea te, sed tibi ipsi 
solum. Quia unusquisque onus suum portabit, et 


1741 ORDO RERUM QU.E IN HOC TOMO CONTINENTUR. 1:48 


propriam mercedem accipiet ** a coelesti rege A τὸν ἴδιον μισθὸν λείψεται παρὰ τοῦ ἐπουρανίου βασ:- 


Christo ?'; cui gloria et potestas cum Patre et 
sancto Spiritu in sx»eula ??, Amen. Requievit au- 
tem, postquam angelicam et perquam mirabilem 
egisset vitam, Symeon, dietus propter Christum 
Salus, mensis Julii die vicesima prima, et in rectis 
factis secundum Deum admodum coruscavit, et 
virtutibus in admirationem rapuit ipsas quoque 
coelestes spirituum corpore carentium potestates : 
et perenni solio Dei et Patris luminum astat, ut qui 
libertatem acceperit, perpetuis illum hymnis cele- 
brandi una cum omnibus coelestibus virtutibus. 
Itaque det nobis Dominus habere partem et hzere- 
ditatem cum sancto hoc Symeone, et omnibus 
sanctis, in regno suo, quod senescere non potest. 
Quia ipsius est gloria in secula. Amen. 


36 Galat. vi, 5.  *' I Cor. n1; 8. 


** Rom. xvi, 27. 


λέως Χριστοῦ, ᾧ ἡ δόξα, καὶ τὸ χράτος σὺν τῷ Πα- 
τρὶ, γαὶ τῷ παναγίῳ Πνεύματι, εἰς τοὺς αἰῶνας. 
᾿Δμήν. ᾿Ανεπαύσατο δὲ ὁ τὸν ἀγγελιχὸν xai ὑπερ- 
θαύμαστον βίον πολιτευσάμενος Συμεὼν, ὁ διὰ Χρι- 
στὸν χληθεὶς Σαλὺς, μηνὶ Ἰουλίῳ χα΄, μεγάλως ὑπερ: 
ἀστράψας Ev τοῖς χατὰ Θεὸν αὐτοῦ χατορθώμασιν, 
χαὶ ἀρεταῖς χαταπλήξας χαὶ τὰς ὑπερχοσμίους τῶν 
ἀσωμάτων δυνάμεις, χαὶ τῷ ἀστάχτῳ θρόνῳ τοῦ Θεοῦ 
xoX Πατρὸς τῶν φώτων παριστάμενος * ὡς παῤῥησίαν 
εἰληφὼς, ἀχαταπαύστοις ὕμνοις γεραίρει σὺν πάσαις 
ταῖς οὐρανίοις δυνάμεσιν. Μεθ᾿ οὗ ἡμῖν δοίη ὁ Κύ- 
ριος ἔχειν μέρος καὶ χλῆρον τοῦ ἁγίου τούτου Συμεὼν 
μετὰ πάντων τῶν ἁγίων ἐν τῇ ἀγήρῳ αὐτοῦ βασι- 


λείᾳ, ὅτι αὐτοῦ ἔστιν ἣ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας. ᾿Αμῆν. 


LEONTIUS DAMASCENUS 


Leontius Damascenus, presbyter, numeratur a Montfauconio in Bibl. 


Coisl. r. 412, inter 


608, quorum excerpta Scripture, S. Patrum Ecclesie, aliorumque, etc., diversa a Parallelis 


Joann. Damasceni, servantur in cod. Coisl. 294. (Fannic. Biblioth. Gr. ed. Harle 


p. 324.) 


s, t. VIII, 


ORDOÓ RERUM 


QU.E 


OLYMPIODORUS DIACONUS ALEXANDRINUS 


Notitia. 9 
Notitia altera. 9 
COMMENTARIUM IN BEATUM JOB. 11 
Monitum. 1t 
Procmium auctoris. 14 
Incipit commentarium. 18 
FRAGMENTA IN PROVERBIA SALOMONIS, ATO 
COMMENTARII iv ECCLESIASTEN. A18 
FRAGMENTA iN jEREMIAM. 627 
— IN LAMENTATIONES JEREMLE. 726 
-— IN LIBRUM BARUCH. 763 
-- is EPIS O AM JEREMLE, TA 
119 
HESY CHI US PRI 'SBY TER HIEROSOLYM ITAN US 
Notitia. 782 
COMMENTARIUS IN LEVITICUM. 781 
Pr:efatio auctoris. 181 
Liber primus. 791 
Liber secundus. 846 
Liber tertius. 905 
Liber quartus. 926 
Liber quintus. 966 
Liber sextus. 1019 
Liber sep'imus. 
FRAGMENTA 1x rsarsos. 1179 
— IN XII PROPHETAS MINORES. 15539 
—— IN I3A1AM. 1510 
— IN EZECHIELEM. 1586 
-- IN DANIELEM. 1587 


IN HOC TOMO CONTINENTUR. 


zl IN ACTA AFOSTOLORUM. 1381 

-- IN EPISTOLAM I S. JACOBI. 1590 

— IN EPISTOLAM I S. PETRI. 1590 

IN EPISTOLAM JUD.E. 1591 

QU JESTIONES ET SOLUTIONES VARLE. 1591 

SERMONES. 1450 

]. — 1n Christi Natalem. 1450 

11. — De hora qua Dominus dicitur fuisse SEHE 
ex 

II. — De Resurrectione Domini. 1451 

IV. — De S. Maria Deipara. 1454 

V. — De eadem. 1159 

VI. — In Priesentatione Domini. 1167 

VII. — Eucomium in B. Thomam. 1478 

VUE. — In Jacobum fratrem Domini. 1419 
DE TEMPERANTIA ET VIRTUTE. " 

Centuria prima. 1479 

Centuria secunda. 1511 


MARTYRIUM S. LONGINI CENTURIONIS. 1516 
LEONTIUS EPISCOPUS NEAPOLITANUS. 


Notiti:e. 1559 
Observatio Basnagii de Leontio. 1565 
SERMONES. 1566 
1. — In Symeonem. 1566 
I. — In Mediam Pentecosten. 1552 
IIT. — Contra Judzos. 1598 
Vita S. Joannis Elee mosynarii. 1615 
Vita S. Symeonis Sali, confessoris. 1669 
LEONTIUS DAMASCENUS. 
Excerpta. 1147 


FINIS TOMI NONAGESIMI TERTII. 


—— ———- 


Parisiis. 


——— τα 


-- Ex typis L. MIGNE. 


T TY 
LIC AW 


e 2 2. E . : 
/ ^ C EN 
[E 
Y ^ s | BR Patrologiae cursus completus ... 
QU 60 Series graeca 
T ἂ P3€ ^. 
γ΄. b G b] " ER 
j de 


N 
᾿ς Ἢ 
: m. 
- E PLEASE DO NOT REMOVE 

7 "Uu ἜἙ "1 CARDS OR SLIPS FROM THIS POCKET / 
»- 9, NN LE E CREEK HEIC REMANET UE 
É 
: ks UNIVERSITY OF TORONTO LIBRARY 
Pu 


» *| AIREERA EC. COCOS TRU Lc τ... 


(8 J — 
o [Ἢ E 
| 
e? ' 
/ | * 
“ἱ X S 
4! Lo NÉ n.